Biznesi I Vogel Dhe I Mesem - 2y

Ndermarresia dhe menaxhimi i biznesit te vogel dhe te mesem

Mr.Venet Shala

Ndermarresia dhe ndermarresit si krijues te bizneseve te vogla dhe te mesme

(Pjesa e II-te)

Historiku mbi ndermarresine Fjala ndermarresi vjen nga fjala frenge ”entrepreneur” qe do te thote me ndermarre diqka Peter Drucker paraqitjen e filozofise se ndermarresise e quan si “ngjarjen me shpresedhenese” sepse ajo nxit ndryshimet e shpeshta, shfrytezon shanset qe te tjeret nuk i shohin, krijon diqka ndryshe dhe bene qe nevoja per risi (inovacione) te jete e perhershme Ndermarresia eshte nje proces i krijimit te nje gjeje qe eshte ndryshe nga ajo qe ekziston dhe qe ka vlere ne saje te dedikimit te kohes dhe te perpjekjeve, duke perfshire rrezikun financiar, fizik dhe social per te sendertuar nje shperblim financiar ose nje kenaqesi personale

Perkufizimet e ndermarresit dhe te ndermarresise Ndermarres mund te konsiderohet ai person qe krijon nje biznes, duke u ballafaquar me rrezikun, duke synuar realizimin e fitimit dhe rritjen e biznesit, duke perfituar nga shanset dhe aftesia per te siguruar dhe menaxhuar resurset. Ndermarresi ka aftesi qe nje ide profitabile ta shnderroje ne realitet Karakteristikat kryesore te ndermarresit mund te jene:    

Njohja e shanseve ne treg Gadishmeria per pranimin e rrezikut Aftesia per te siguruar resurset per investim Aftesia per te menaxhuar biznesin

Qka dallon ndermarresi nga menaxheri? Ndermarresit dallohen nga menaxheret sipas ketyre cilesive:  Rreziku (risku)  Efektiviteti  Inovacioni Ndermarresit dallojne nga menaxheret edhe per shkak te:  Qendrimit proaktiv dhe  Qendrimit reaktiv

Evoluimi i mendimeve mbi rendesine e ndermarresise se BVM Lidhur me evoluimin e mendimeve rreth rendesise se ndermarresise ka pikepamje te ndryshme :   

Teoria e tregut te lire Teoria e varesise se BVM nga ato te medha Levizjet e mbrojtjes se ambientit “e vogla eshte e bukur”

Mjedisi/rrethina e biznesit te vogel dhe te mesem Faktoret e brendshem ndikues:     

Motivet e pronarit Vetite personale Shkathetesite teknike Aftesite menaxheriale Aftesite per marketing Aftesite per menaxh.financiar



Faktoret e jashtem ndikues: Mjedisi makro politik ekonomik  social  teknologjik  

Mjedisi mikro: Ekonomia lokale Furnitoret  Konkurrentet  bleresit  

Barrierat/pengesat per hyrje ne biznes (Modeli i Porterit) Kercenimi i Produkteve Zevendesuese

Fuqia e Furnitoreve

Rivaliteti Konkurues Ekzistues

Barrierat e Hyrjes

Fuqia e Bleresve

Fushat e veprimit te biznesit te vogel dhe te mesem

Trendet e zhvillimit te disa formave te ndermarresise

Zhvillimi i biznesit te vogel dhe te mesem ne Kosove

Struktura e bizneseve ne Kosove   

Bizneset mikro Bizneset e vogla Bizneset e mesme

98.5 % 1.3 % 0.2 %

Struktura sektoriale e bizneseve:  Prodhimi 16%  Sherbimet 33%  Tregtia 51%

Pengesat ne biznes 7 8 .5

Kon k u r r e n ca jo lojale

6 9.1

5.3. Ek o n o m ia In fo r m ale / e z e z ë

6 7 .7

5.1. Kor r u p s io n i

66 .3 6 4.0

Ko n k u r r e n ca e as h pë r /for të 1. T ak s at e lar ta

5 5 .5

Ng ar k e s at ad m in is tr ative L ig js h m ë r ia ( lig je t d h e z b atim i i tyr e )

55 .0

V o nim i i p ag e s ave ( In k as im i i b o r xh e ve )

54 .1 50 .9

5.2. Evaz io n i fis k al

50 .9

M unge s a e k ë rk e s ë s Ças ja n ë k r e d i ( m un g e s a e b u r im e ve e k s te r n e te fin an cim it) M u ng e s a e in fo r m acio n e ve p ë r b iz n e s

5 0.0 4 0.4 3 7.9

Kap acite te t e p am jaftu e s hm e

32 .2

Sig u r im i i m ate r ialit, m ak in ave d h e pais je ve Nive li i aftë s ive të të p u n ë s u ar ë ve Aftë s itë tu aja m e n axh e r iale

1 8 .9 11 .5

Themeluesit & struktura gjinore   

Nje themelues: Dy themelues Tre e me shume

81% 11% 8%

Struktura gjinore e themeluesve:  Meshkuj 95 %  Femra 5%

Lokacioni i BVM ne Kosove   

Ne nje lokacion Dy apo me shume lokacione Jashte Kosoves

78% 20% 2%

Burimet e korrupsionit    

Pagat e ulta Moszbatimi i ligjit Mungesa e mekanizmave institucional Mungesa e etikes

43% 26 21% 10%

Burimet e investimeve te biznesit te vogel dhe te mesem ne Kosove      

Me mjete vetanake Me kredi bankare të vendit Me kredi nga banka të jashtme Mjete pa kthim nga donatorët e jashtëm (OJQ) Hua nga familja ose miqtë Përmes investimeve të Jashtme Direkte

67% 21% 1.1% 0.8% 9.6% 0.5