Bai Giang Ton Thuong Bong

Häc viÖn qu©n y bé m«n báng

chÈn ®o¸n diÖn tÝch, ®é s©u tæn th­¬ng báng H­íng dÉn: NguyÔn Nh­ L©m Thêi gian: - Lý thuyÕt: 25 phót - Thùc hµnh: 65 04/21/09

phót

1

Môc ®Ých – yªu cÇu 1.

N¾m thùc hiÖn ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p chÈn ®o¸n diÖn tÝch báng.

2.

N¾m vµ vËn dông ®­îc c¸c ph­¬ng ph¸p chÈn ®o¸n ®é s©u tæn th­¬ng báng.

3.

BiÕt c¸ch vÏ h×nh vµ ghi chÈn ®o¸n tæn th­ ¬ng báng.

04/21/09

2

Tµi liÖu tham kh¶o 1. Báng – tµi liÖu gi¸o khoa dïng cho hÖ ®µo t¹o b¸c sü.Häc ViÖn Qu©n y. 2000 2. Báng (s¸ch chuyªn kh¶o sau ®¹i häc ) Lª ThÕ Trung. Nhµ xuÊt b¶n y häc.1991 3. Báng nh÷ng kiÕn thøc chuyªn ngµnh 04/21/09 3 Lª ThÕ Trung. Nhµ xuÊt b¶n y

Néi dung 1.

ChÈn ®o¸n diÖn tÝch tæn th­¬ng báng

2.

ChÈn ®o¸n ®é s©u tæn th­¬ng báng

3.

C¸ch vÏ tæn th­¬ng vµ ghi chÈn ®o¸n

4. Thùc 04/21/09

hµnh chÈn ®o¸n, vÏ h×nh, ghi 4

ChÈn ®o¸n diÖn tÝch tæn th­¬ng báng

04/21/09

5

ChÈn ®o¸n diÖn tÝch báng • •

Tæng diÖn tÝch da c¬ thÓ: 100% Ph©n chia c¸c vïng cña c¬ thÓ: • §Çu mÆt cæ • Ngùc bông • L­ng m«ng • Chi trªn • Chi d­íi • C¬ quan sinh dôc ngoµi

•

C¸c mèc gi¶i phÉu: C7, bê trªn x­ ¬ng øc, mám cïng vai, ®Ønh hâm n¸ch, gai chËu tr­íc trªn, nÕp bÑn, nÕp d­íi l»n m«ng. 04/21/09

6

C¸c ph­¬ng ph¸p chÈn ®o¸n diÖn tÝch báng •

Ng­êi lín: kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p: • Ph­¬ng ph¸p con sè 9 cña Wallace A. (1951) • Ph­¬ng ph¸p 1,3,6,9,18 cña Lª ThÕ Trung (1965) • Ph­¬ng ph¸p bµn tay cña Blokhin N. N. (1953)

•

TrÎ em: ®èi chiÕu víi b¶ng diÖn tÝch c¸c vïng theo tuæi • B¶ng tÝnh cña Luckmann J. vµ Sorensen K.

(1967) • Qui t¾c xuÊt ph¸t tõ sè 17 cña Lª ThÕ Trung

(1965) •

04/21/09

7

Ph­¬ng ph¸p ®o diÖn tÝch vïng báng theo

Ph­¬ng ph¸p con sè 9 •

§Çu mÆt cæ: 9%

•

Chi trªn: 9%

•

Chi d­íi: 2 x 9 = 18%

•

Th©n tr­íc: 2 x 9 = 18%

•

Th©n sau: 2 x 9 = 18%

•

04/21/09

Sinh dôc: 1% 8

Ph­¬ng ph¸p c¸c con sè 1,3,6,9,18 •

1%: cæ hoÆc g¸y, gan hoÆc mu tay,sinh dôc ngoµi

•

3%: da mÆt, da ®Çu cã tãc, c¼ng tay, c¸nh tay,bµn ch©n

•

6%: hai m«ng, c¼ng ch©n

•

9%: ®ïi, chi trªn

•

04/21/09 18%: ngùc bông, l­ng

9

Ph­¬ng ph¸p gan bµn tay •

Gan bµn tay cña chÝnh bÖnh nh©n

•

DiÖn tÝch: 1% DTCT

•

§óng t­ thÕ: c¸c ngãn tay khÐp, duçi th¼ng, tÝnh tõ l»n cæ tay

04/21/09

10

B¶ng tÝnh cña Luckmann J. vµ Sorensen K. (1967) Vïng

1 tuæi §Çu 19 Cæ 2 Th©n tr­íc 13 Th©n sau 13 Mét m«ng 2,5 Sinh dôc 1 C¸nh tay 4 C¼ng tay 3 Bµn tay 2.5 §ïi 5,5 C¼ng ch©n 5 Bµn ch©n 3,5 04/21/09

1–4 17 2 13 13 2,5 1 4 3 2,5 6,5 5 3,5

5–9 13 2 13 13 2,5 1 4 3 2,5 8 5,5 3,5

10 – 14 11 2 13 13 2,5 1 4 3 2,5 8,5 6 3,5

15 tuæi 9 2 13 13 2,5 1 4 3 2,5 9 6,5 3,5 11

Ph­¬ng ph¸p tÝnh xuÊt ph¸t tõ sè 17* Vïng gi¶i phÉu 1 tuæi

5 tuæi

10 tuæi

15 tuæi

§Çu + MÆt

17

(-4) 13

(-3) 10

(-2) 8

Hai ®ïi

(-4) 13

(+ 3) 16

(+2) 18

(+1) 19

Hai c¼ng ch©n

(-3) 10

(+1) 11

(+1) 12

(+1) 13

*: C¸c phÇn kh¸c cña c¬ thÓ tÝnh gièng nh­ cña ng­êi lín 04/21/09

12

ChÈn ®o¸n §é s©u tæn th­¬ng báng

04/21/09

13

ChÈn ®o¸n ®é s©u tæn th­¬ng báng •

TÇm quan träng: gióp tiªn l­îng, lËp kÕ ho¹ch ®iÒu trÞ

•

Cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i ®é s©u (25 c¸ch) dùa vµo: l©m sµng, gi¶i phÉu bÖnh, tiÕn triÓn.. (2 6 møc ®é)

•

Tuy nhiªn ®Òu thèng nhÊt vÒ: h×nh th¸i tæn 04/21/09 th­¬ng thùc thÓ vµ diÔn biÕn bÖnh lý

14

Ph©n lo¹i ®é s©u tæn th­¬ng báng* §é I Viªm cÊp ®á da do báng

Báng n«ng

§é II

Báng biÓu b×, líp ®¸y cßn

§é III IIIn«ng IIIs©u

Tæn th­ ¬ng líp nhó, phÇn phô cña da cßn

Tæn th­ ¬ng líp l­íi, chØ cßn phÇn s©u tuyÕn må h«i

Báng s©u

§é IV

§é V

Báng toµn bé líp da

Báng da vµ c¸c líp d­íi da, néi t¹ng

*: Ph©n lo¹i cña Bé m«n báng, HVQY (1965) 04/21/09

15

ChÈn ®o¸n ®é s©u tæn th­¬ng báng •

Hái bÖnh: hoµn c¶nh bÞ báng, t¸c nh©n báng, s¬ cøu…

•

L©m sµng: ‐ Quan s¸t: l­íi TM lÊp qu¶n, rông mãng tay, ch©n, nøt nÎ, lé g©n, c¬, x­¬ng, khíp, c¸c t¹ng… (báng s©u) ‐ C¸c nghiÖm ph¸p: ‐ ‐ ‐ ‐

•

Thö c¶m gi¸c vïng da báng CÆp rót l«ng cßn l¹i ë vïng ho¹i tö R¹ch ho¹i tö gi¶i phãng chÌn Ðp NghiÖm ph¸p tuÇn hoµn vïng báng

C¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c: chÊt mµu, laser doppler, siªu ©m, ®ång vÞ phãng x¹, chôp nhiÖt h×nh, ph¶n chiÕu 04/21/09 16 tia s¸ng, ®o ®iÖn trë da, ®o pH da, sinh thiÕt vïng da

Tæn th­¬ng báng ®é I

• Tæn th­¬ng líp n«ng biÓu b×, viªm da v«

trïng • Da xung huyÕt, viªm nÒ • Khái sau 2 - 3 ngµy 04/21/09

17

Tæn th­¬ng báng ®é II

• • •

Tæn th­¬ng biÓu b×, phÇn lín líp ®¸y cßn Vßm pháng máng, nÒn hång nh¹t, t¨ng c¶m Khái sau 7 – 10 ngµy 04/21/09

18

Tæn th­¬ng báng ®é IIIn

• • • •

Tæn th­¬ng tíi líp nhó, cßn èng, gèc l«ng, tuyÕn må h«i Nèt pháng vßm dµy, nÒn ®á T¨ng c¶m kÓ c¶ víi luång kh«ng khÝ Khái sau 12 – 15 ngµy 04/21/09

19

Tæn th­¬ng báng ®é IIIs

• • • •

Tæn th­¬ng líp l­íi, chØ cßn phÇn s©u tuyÕn må h«i Gi¶m c¶m gi¸c ®au Báng ®é trung gian, nhiÒu d¹ng tæn th­¬ng, khã chÈn ®o¸n Ho¹i tö rông vµo N12 – N14 sau báng, ®¶o biÓu m« 04/21/09

20

C¸c d¹ng Tæn th­¬ng ®é IIIs

04/21/09

21

Tæn th­¬ng báng ®é IV

• • •

Tæn th­¬ng hÕt líp da D¹ng ho¹i tö kh« hoÆc ­ít Kh«ng tù liÒn ®­îc do kh«ng cßn c¸c thµnh phÇn biÓu m« 04/21/09

22

ho¹i tö ­ít

• Mµu tr¾ng bÖch, ®á x¸m nh­ ®¸ hoa, tro x¸m • Gå cao h¬n da lµnh • Xung quanh phï nÒ xung huyÕt réng • Tan r÷a vµ rông tõ N15 – N20 04/21/09

23

Ho¹i tö kh«

• Ch¾c, kh«, ®en hoÆc vµng sÉm, lâm h¬n da lµnh • L­íi tÜnh m¹ch d­íi da lÊp qu¶n • Kh« ®Ðt vµ rông c¶ khèi, nhiÒu dÞch mñ phÝa d­ íi04/21/09 24

Tæn th­¬ng báng ®é V

• • •

Tæn th­¬ng qua líp da tíi c¬, g©n, x­¬ng, néi t¹ng Th­êng do báng ®iÖn cao thÕ, báng löa khi lªn c¬n ®éng kinh… Thêi gian rông ho¹i tö: 2 – 3 th¸ng 04/21/09

25

M« h¹t • •

•

Tæ chøc liªn kÕt non vµ mao m¹ch míi M« h¹t ®Ñp: ph¼ng, hång, s¹ch, ®á t­¬i, biÓu m« ho¸ tõ mÐp, da ghÐp b¸m sèng M« h¹t phï nÒ, xuÊt huyÕt, x¬ ho¸, ho¹i tö…

04/21/09

26

vÏ tæn th­¬ng báng ghi chÈn ®o¸n diÖn tÝch, ®é s©u

04/21/09

27

vÏ tæn th­¬ng báng • • • • •

§¸nh dÊu vÞ trÝ báng VÏ diÖn tÝch VÏ ®é s©u TÝnh tæng diÖn tÝch, ®é s©u Ghi chÈn ®o¸n

04/21/09

28

Ghi chÈn ®o¸n DiÖn báng chung (diÖn ®é s©u) - T¸c nh©n --------------------------------------------------------§é báng – VÞ trÝ báng VÝ dô: 45%(20%) - Löa --------------------------------------------------------I, II, III, IV – mÆt, cæ, ngùc, l­ng, hai chi trªn

04/21/09

29