Bai Giang Kttc 1

Chöông 1 TOÅ CHÖÙC COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN TRONG DOANH NGHIEÄP Toå chöùc coâng taùc keá toaùn laø moät trong nhöõng noäi dung quan troïng trong toå chöùc coâng taùc quaûn lyù ôû doanh nghieäp. Vôùi chöùc naêng cung caáp thoâng tin vaø kieåm tra caùc hoaït ñoäng kinh teá – taøi chính trong doanh nghieäp neân coâng taùc keá toaùn aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán chaát löôïng vaø hieäu quaû cuûa coâng taùc quaûn lyù ôû moät doanh nghieäp. Hôn theá nöõa, noù coøn aûnh höôûng ñeán vieäc ñaùp öùng caùc yeâu caàu quaûn lyù khaùc nhau cuûa caùc ñoái töôïng coù quyeàn lôïi tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, trong ñoù coù caùc cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc. 1. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG CHEÁ ÑOÄ CHÖÙNG TÖØ KEÁ TOAÙN Chöùng töø keá toaùn vaø nguoàn thoâng tin ban ñaàu (ñaàu vaøo) ñöôïc xem nhö nguoàn nguyeân lieäu maø keá toaùn söû duïng ñeå qua ñoù taïo laäp neân nhöõng thoâng tin coù tính toång hôïp vaø höõu ích ñeå phuïc vuï cho nhieàu ñoái töôïng khaùc nhau. . Chöùng töø keá toaùn laø nhöõng chöùng minh baèng giaáy tôø veà nghieäp vuï kinh teá ñaõ phaùt sinh vaø thöïc söï hoaøn thaønh. Caàn caên cöù vaøo quy ñònh cuûa cheá ñoä chöùng töø keá toaùn vaø ñòa ñieåm hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ñeå choïn löïa, xaùc ñònh caùc loaïi chöùng töø caàn phaûi söû duïng trong coâng taùc keá toaùn. Caàn löu yù beân caïnh nhöõng chöùng töø ñöôïc quy ñònh trong cheá ñoä, coøn coù nhöõng chöùng töø hoaøn toaøn mang tính chaát noäi boä lieân quan ñeán kyõ thuaät vaø phöông phaùp haïch toaùn maø doanh nghieäp caàn phaûi thieát laäp moät caùch thích öùng vôùi yeâu caàu cung caáp vaø xöû lyù thoâng tin. Chöùng töø keá toaùn ñöôïc laäp ôû nhieàu boä phaän khaùc nhau trong doanh nghieäp keå caû beân ngoaøi doanh nghieäp neân vieäc xaùc laäp quy trình luaân chuyeån chöùng töø cho caùc loaïi chöùng töø khaùc nhau nhaèm baûo ñaûm chöùng töø veà ñeán phoøng keá toaùn trong thôøi haïn ngaén nhaát coù yù nghóa heát söùc quan troïng trong vieäc baûo ñaûm tính kòp thôøi cho vieäc kieåm tra, xöû lyù vaø cung caáp thoâng tin. 2. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG HEÄ THOÁNG TAØI KHOAÛN KEÁ TOAÙN Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn ñöôïc quy ñònh chung cho nhieàu loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau neân doanh nghieäp caàn phaûi caên cöù vaøo ñaëc ñieåm hoaït ñoäng, yeâu caàu vaø khaû naêng quaûn lyù ñeå löïa choïn caùc taøi khoaûn phuø hôïp vaø söû duïng chuùng ñuùng theo caùc quy ñònh veà ghi cheùp trong töøng taøi khoaûn. Vieäc xaùc ñònh caùc taøi khoaûn phaûi söû duïng laø cô sôû ñeå toå chöùc heä thoáng soå keá toaùn toång hôïp vaø chi tieát nhaèm xöû lyù thoâng tin phuø hôïp vôùi yeâu caàu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn aùp duïng cho caùc doanh nghieäp bao goàm 10 loaïi taøi khoaûn trong ñoù coù caùc taøi khoaûn töø loaïi 1 ñeán loaïi 9

1

thöïc hieän theo phöông phaùp ghi keùp, coøn taøi khoaûn loaïi 0 thöïc hieän theo phöông phaùp ghi ñôn. 3. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG CHEÁ ÑOÄ SOÅ KEÁ TOAÙN Heä thoáng soå keá toaùn bao goàm nhieàu loaïi soå khaùc nhau trong ñoù coù nhöõng loaïi soå ñöôïc môû theo quy ñònh chung cuûa Nhaø nöôùc vaø coù nhöõng loaïi soå ñöôïc môû theo yeâu caàu vaø ñaëc ñieåm quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. Theo höôùng daãn cuûa Nhaø nöôùc thì doanh nghieäp coù theå toå chöùc heä thoáng soå keá toaùn theo 1 trong 4 moâ hình khaùc nhau (goïilaø hình thöùc keá toaùn). Hình thöùc keá toaùn: Nhaät kyù – Soå caùi

Chöùng Hình thöùc keá toaùn: Nhaät kyù chungtöø Soå quyõ Soå quyõ

goác Chöùng töø goác Baûng toång hôïp chöùng Soå Nhaät Soå Nhaät töø goác kyù ñaëc kyù chung bieät Soå Nhaät kyù – Soå caùi Soå caùi

Baùo caùo keá toaùn Baûng caân ñoái taøi khoaûn

Soå chi tieát Soå chi tieát Baûng toång hôïp chi tieát

Baûng toång hôïp chi tieát

Baùo caùo keá

Hình thöùc keá toaùn: Chöùng töø ghi soå toaùn

Chöùng töø goác Soå quyõ

Chöùng töø ghi soå

Soå chi tieát

Soå ñaêng kyù CTGS Soå caùi Chöùng töø goác vaø caùc baûng phaân boå Baûng Baûng caân ñoái taøi keâ khoaûn Soå quyõ kieâm Hình thöùc keá toaùn: Nhaät Baùo kyù – caùo Chöùng keátöø baùo caùo toaùn Nhaät kyù chöùng töø Soå caùi2 Baùo caùo keá

Baûng toång hôïp chi tieát Soå chi tieát

Baûng toång hôïp chi tieát

Vieäc söû duïng hình thöùc keá toaùn naøo laø do doanh nghieäp töï quyeát ñònh döïa treân nhöõng caên cöù ñaõ neâu treân vaø phaûi tuaân thuû nguyeân taéc nhaát quaùn. Tuy nhieân trong caùc hình thöùc keá toaùn treân thì hình thöùc keá toaùn Nhaät kyù chung coù öu ñieåm laø raát deã aùp duïng, vaän duïng phuø hôïp cho moïi loaïi hình doanh nghieäp vaø raát deã daøng trong öùng duïng tin hoïc vaøo keá toaùn (haàu heát caùc phaàn meàmkeá toaùn ñöôïc thieát laäp theo hình thöùc keá toaùn naøy). Moät ñieåm caàn löu yù laø trong thöïc teá öùng duïng, haàu nhö caùc doanh nghieäp thöôøng vaän duïng hoãn hôïp caùc hình thöùc keá toaùn nhaèm taän duïng öu ñieåm cuûa töøng hình thöùc keá toaùn trong xöû lyù thoâng tin. 4. TOÅ CHÖÙC CUNG CAÁP THOÂNG TIN QUA HEÄ THOÁNG BAÙO CAÙO KEÁ TOAÙN Baùo caùo keá toaùn laø keát quaû cuûa coâng taùc keá toaùn trong doanh nghieäp, laø nguoàn thoâng tin quan troïng cho caùc nhaø quaûn trò cuûa doanh nghieäp cuõng nhö cho caùc ñoái töôïng khaùc beân ngoaøi doanh nghieäp trong ñoù coù caùc cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc. Baùo caùo keá toaùn bao goàm 2 phaân heä: heä thoáng baùo caùo taøi chính vaø heä thoáng baùo caùo quaûn trò. - . Theo quy ñònh hieän nay thì heä thoáng baùo caùo taøi chính bao goàm: + Baûng caân ñoái keá toaùn + Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh + Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä + Baûng thuyeát minh baùo caùo taøi chính - Baùo caùo keá toaùn quaûn trò bao goàm caùc baùo caùo ñöôïc laäp ra ñeå phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn trò cuûa doanh nghieäp ôû caùc caáp ñoä khaùc nhau. Baùo caùo keá toaùn quaûn trò khoâng baét buoäc phaûi coâng khai. Vieäc laäp bao nhieâu baùo caùo, caùch xaây döïng noäi dung, cô caáu cuûa baùo caùo, phöông phaùp laäp vaø söû duïng baùo caùo keá toaùn quaûn trò phuï thuoäc vaøo ñaëc ñieåm SXKD vaø yeâu caàu quaûn lyù cuï theå cuûa doanh nghieäp. Noùi chung, baùo caùo keá toaùn quaûn trò ña daïng vaø mang tính linh hoaït cao ñeå khoâng ngöøng thích öùng vôùi caùc muïc tieâu quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. 5. TOÅ CHÖÙC BOÄ MAÙY KEÁ TOAÙN Toå chöùc boä maùy keá toaùn laø moät trong nhöõng noäi dung quan troïng haøng ñaàu trong toå chöùc coâng taùc keá toaùn ôû doanh nghieäp. Toå chöùc boä maùy keá toaùn laø toå chöùc veà nhaân söï ñeå thöïc hieän vieäc thu nhaäp, xöû lyù vaø cung caáp thoâng tin keá toaùn cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau.

3

Noäi dung toå chöùc boä maùy keá toaùn bao goàm: xaùc ñònh soá löôïng nhaân vieân caàn phaûi coù; yeâu caàu veà trình ñoä ngheà nghieäp, boá trí vaø phaân coâng nhaân vieân thöïc hieän caùc coâng vieäc cuï theå; xaùc laäp moái quan heä giöõa caùc boä phaän keá toaùn vôùi nhau cuõng nhö giöõa boä phaän keá toaùn vôùi caùc boä phaän quaûn lyù khaùc coù lieân quan, keá hoaïch coâng taùc vaø vieäc kieåm tra tình hình thöïc hieän keá hoaïch… Moâ hình toå chöùc boä maùy keá toaùn ôû doanh nghieäp ñöôïc ñònh höôùng theo 2 daïng: toå chöùc keá toaùn taäp trung vaø toå chöùc keá toaùn phaân taùn. - Toå chöùc keá toaùn taäp trung: laø moâ hình toå chöùc coù ñaëc ñieåm toaøn boä coâng vieäc xöû lyù thoâng tin trong toaøn doanh nghieäp ñöôïc thöïc hieän taäp trung ôû phoøng keá toaùn, coøn ôû caùc boä phaän vaø ñôn vò tröïc thuoäc chæ thöïc hieän vieäc thu thaäp, phaân loaïi vaø chuyeån chöùng töø cuøng caùc baùo caùo nghieäp vuï veà phoøng keá toaùn xöû lyù vaø toång hôïp thoâng tin (goïi chung laø ñôn vò baùo soå). Moâ hình toå chöùc keá toaùn taäp trung

Ñôn vò keá toaùn (DN)

Ñôn vò Ñôn vò Ñôn vò ... baùo baùo baùo - Toå chöùc keá toaùn phaân taùn laø moâ hình toå chöùc coù ñaëc ñieåm soå coâng vieäc keá toaùnsoå ñöôïc phaân coângsoå cho caùc boä phaän vaø ñôn vò tröïc ...

thuoäc thöïc hieän moät phaàn hoaëc toaøn boä nhöõng noäi dung phaùt sinh taïi boä phaän vaø ñôn vò mình (cuõng coù theå coù nhöõng boä phaän chæ thöïc hieän vieäc thu thaäp chöùng töø ban ñaàu). Phoøng keá toaùn cuûa doanh nghieäp chæ thöïc hieän nhöõng coâng vieäc keá toaùn ñoái vôùi nhöõng noäi dung phaùt sinh lieân quan ñeán toaøn doanh nghieäp (vaø coù nhöõng boä phaän chöa ñuû ñieàu kieän thöïc hieän coâng taùc keá toaùn), keát hôïp vôùi baùo caùo keá toaùn do caùc ñôn vò tröïc thuoäc göûi leân ñeå toång hôïp vaø laäp ra baùo caùo chung cho toaøn doanh nghieäp theo quy ñònh. Moâ hình toå chöùc keá toaùn phaân taùn

Ñôn vò keá toaùn (DN)

...

Ñôn vò baùo soå

Ñôn vò baùo soå

Ñôn vò keá toaùn tröïc Cô caáu cuûa boä maùy keá toaùn: thuoäc

Ñôn vò keá toaùn tröïc thuoäc

...

Cô caáu toå chöùc boä maùy keá toaùn bao goàm caùc boä phaän thöïc hieän caùc phaàn haønh: - Boä phaän keá toaùn lao ñoäng tieàn löông - Boä phaän keá toaùn TSCÑ, coâng cuï, vaät lieäu - Boä phaän keá toaùn CPSX vaø tính giaù thaønh saûn phaåm (kieâm nhieäm caùc noäi dung khaùc thuoäc veà keá toaùn quaûn trò)

4

- Boä phaän keá toaùn toång hôïp - Boä phaän keá toaùn XDCB (neáu coù khoái löôïng XDCB lôùn) - Caùc nhaân vieân keá toaùn ôû caùc phaân xöôûng hoaëc boä phaän saûn xuaát - Ngoaøi ra neáu coâng taùc taøi chính chöa ñöôïc toå chöùc rieâng thì cô caáu thaønh moät boä phaän naèm trong boä maùy keá toaùn thoáng keâ cuûa doanh nghieäp ñeå thöïc hieän caùc chöùc naêng taøi chính doanh nghieäp nhö laäp keá hoaïch taøi chính, toå chöùc huy ñoäng vaø söû duïng voán, toå chöùc thanh toaùn coâng nôï,… Boä maùy keá toaùn trong doanh nghieäp ñöôïc ñaët döôùi söï laõnh ñaïo vaø ñieàu khieån cuûa ngöôøi phuï traùch keá toaùn ôû doanh nghieäp, coù chöùc vuï laø keá toaùn tröôûng. 6. TOÅ CHÖÙC KIEÅM TRA KEÁ TOAÙN Kieåm tra keá toaùn nhaèm baûo ñaûm cho coâng taùc keá toaùn trong doanh nghieäp thöïc hieän ñuùng chính saùch, cheá ñoä ñöôïc ban haønh, thoâng tin do keá toaùn cung caáp coù ñoä tin caäy cao, vieäc toå chöùc coâng taùc keá toaùn tieát kieäm vaø ñaït hieäu quaû cao. Noäi dung kieåm tra bao goàm: kieåm tra vieäc tính toaùn, ghi cheùp, phaûn aùnh treân caùc chöùng töø keá toaùn, soå keá toaùn, baùo caùo keá toaùn, kieåm tra vieäc chaáp haønh cheá ñoä, theå leä veà keá toaùn, vieäc toå chöùc boä maùy keá toaùn, vieäc xaây döïng vaø thöïc hieän keá hoaïch coâng taùc, vieäc thöïc hieän nhieäm vuï vaø quyeàn haïn cuûa keá toaùn tröôûng. Kieåm tra keá toaùn phaûi ñöôïc thöïc hieän ngay taïi ñôn vò keá toaùn laø doanh nghieäp cuõng nhö ôû caùc ñôn vò tröïc thuoäc. beân caïnh ñoù coøn phaûi chòu söï kieåm tra cuûa cô quan chuû quaûn vaø cô quan taøi chính theo cheá ñoä kieåm tra keá toaùn.Kieåm tra keá toaùn caàn ñöôïc thöïc hieän thöôøng xuyeân, lieân tuïc vaø coù heä thoáng. 7. TOÅ CHÖÙC PHAÂN TÍCH HOAÏT ÑOÄNG KINH TEÁ TRONG DOANH NGHIEÄP Toå chöùc phaân tích hoaït ñoäng kinh teá laø moät trong nhöõng traùch nhieäm quan troïng cuûa keá toaùn tröôûng. KTT phaûi phoái hôïp vôùi caùc boä phaän quaûn lyù khaùc coù lieân quan ñeå toå chöùc thöïc hieän coâng taùc phaân tích nhaèm qua ñoù tham möu cho laõnh ñaïo doanh nghieäp nhöõng giaûi phaùp ñeå khaéc phuïc khoù khaên, khai thaùc theá maïnh nhaèm taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh vaø hoaøn thaønh toát keá hoaïch SXKD. Trong phaân tích hoaït ñoäng kinh teá thì phaân tích tình hình taøi chính cuûa doanh nghieäp laø moät trong nhöõng noäi dung quan troïng trong coâng taùc phaân tích maø keá toaùn tröôûng phaûi tröïc tieáp ñaûmnhaän. Thoâng qua phaân tích thöïc traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp seõ giuùp cho caùc nhaø quaûn lyù coù nhöõng quyeát ñònh kòp thôøi trong vieäc huy ñoäng, söû duïng voán, tieát kieäm chi phí SXKD, taêng cöôøng hieäu quaû söû duïng voán nhaèm toái ña hoùa lôïi nhuaän. 8. TOÅ CHÖÙC TRANG BÒ CÔ SÔÛ VAÄT CHAÁT KYÕ THUAÄT PHUÏC VUÏ CHO VIEÄC THU THAÄP, XÖÛ LYÙ VAØ CUNG CAÁP THOÂNG TIN Hieän nay vieäc öùng duïng tin hoïc vaøo coâng taùc keá toaùn ñang trôû thaønh xu theá chung cuûa thôøi ñaïi vaø keát quaû do vieäc öùng duïng naøy mang

5

laïi laø heát söùc to lôùn. Vieäc öùng duïng naøy coù keát quaû toát haàu nhö ôû moïi loaïi hình doanh nghieäp. Vaán ñeà ñaët ra laø phaûi coù phöông aùn ñaàu tö, öùng duïng moät caùch phuø hôïp vôùi quy moâ vaø ñieàu kieän quaûn lyù ôû doanh nghieäp ñeå khai thaùc moät caùch trieät ñeå nhöõng öu ñieåm voán coù cuûa coâng ngheä tin hoïc. Toå chöùc trang bò nhöõng phöông tieän kyõ thuaät ñeå öùng duïng coâng ngheä tin hoïc bao goàm trang bò phaàn cöùng (heä thoáng maùy tính) vaø trang bò phaàn meàm (chöông trình keá toaùn treân maùy). Maïnh daïn trong ñaàu tö ñeå khai thaùc theá maïnh cuûa coâng ngheä tin hoïc cuõng laø traùch nhieäm cuûa keá toaùn tröôûng trong vieäc naâng cao chaát löôïng cuûa thoâng tin keá toaùn cuõng nhö vai troø cuûa keá toaùn ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù.

Chöông 2 KEÁ TOAÙN VOÁN BAÈNG TIEÀN TRONG DOANH NGHIEÄP Voán baèng tieàn laø moät boä phaän cuûa taøi saûn löu ñoäng bao goàm: Tieàn maët taïi quyõ; Tieàn göûi ôû caùc Ngaân haøng, coâng ty taøi chính vaø tieàn ñang chuyeån. Vôùi tính löu hoaït cao nhaát – voán baèng tieàn ñöôïc duøng ñeå ñaùp öùng nhu caàu thanh toaùn cuûa doanh nghieäp, thöïc hieän vieäc mua saém hoaëc chi phí. I. KEÁ TOAÙN TIEÀN TAÏI QUYÕ Tieàn taïi quyõ cuûa doanh nghieäp bao goàm tieàn Vieät Nam (keå caû Ngaân phieáu), ngoaïi teä, vaøng baïc, kim khí quyù, ñaù quyù. Moïi nghieäp vuï thu, chi baèng tieàn maët vaø vieäc baûo quaûn tieàn maët taïi quyõ do thuû quyõ cuûa doanh nghieäp thöïc hieän. * Chöùng töø vaø thuû tuïc haïch toaùn:

6

Chöùng töø söû duïng ñeå haïch toaùn tieàn taïi quyõ goàm: - Phieáu thu (01.TT) - Phieáu chi (02.TT) - Bieân lai thu tieàn (05.TT) - Baûng keâ vaøng baïc ñaù quyù (06.TT) - Baûng kieåm keâ quyõ (07a.TT duøng cho VNÑ vaø 07b.TT duøng cho ngoaïi teä, VBÑQ) Phieáu thu, chi do keá toaùn laäp thaønh 3 lieân (ñaët giaáy than vieát moät laàn). Sau khi ghi ñaày ñuû noäi dung treân phieáu vaø kyù vaøo phieáu chuyeån cho keá toaùn tröôûng duyeät (vaø caû thuû tröôûng ñôn vò duyeät – ñoái vôùi phieáu chi). Sau ñoù, chuyeån cho thuû quyõ laøm caên cöù nhaäp, xuaát quyõ. Thuû quyõ giöõ laïi 1 lieân ñeå ghi soå quyõ, 1 lieân giao cho ngöôøi noäp (hoaëc ngöôøi nhaän tieàn), 1 lieân löu nôi laäp phieáu. Cuoái ngaøy, toaøn boä phieáu thu, chi ñöôïc thuû quyõ chuyeån cho keá toaùn ñeå ghi soå keá toaùn (maãu chöùng töø xem ôû phaàn phuï luïc). Keá toaùn quyõ tieàn maët chòu traùch nhieäm môû soå keá toaùn tieàn maët ñeå ghi cheùp haøng ngaøy, lieân tuïc theo trình töï phaùt sinh caùc khoaûn thu chi quyõ tieàn maët, ngoaïi teä, vaøng baïc ñaù quyù vaø ra soá toàn quyõ tieàn maët ôû moïi thôøi ñieåm. Rieâng vaøng, baïc, ñaù quyù nhaän kyù cöôïc, kyù quyõ, phaûi theo doõi rieâng 1 soå. Haøng ngaøy, thuû quyõ phaûi kieåm keâ soá toàn tieàn maët thöïc teá vaø ñoái chieáu vôùi soá lieäu cuûa soå quyõ tieàn maët vaø soå keá toaùn tieàn maët. Neáu coù cheânh leäch, keá toaùn vaø thuû quyõ phaûi kieåm tra laïi ñeå xaùc ñònh nguyeân nhaân vaø kieán nghò bieän phaùp xöû lyù cheânh leäch. * Keá toaùn toång hôïp söû duïng taøi khoaûn 111 “Tieàn maët” ñeå phaûn aùnh soá hieän coù vaø tình hình thu, chi tieàn maët taïi quyõ: TK 111 coù 3 TK caáp 2: - TK 1111: Tieàn Vieät Nam - TK 1112: Ngoaïi teä - TK 1113: Vaøng, baïc, kim khí quyù, ñaù quyù Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa TK 111 “Tieàn maët”: - Beân Nôï: + Caùc khoaûn tieàn maët, ngaân phieáu, ngoaïi teä, vaøng, baïc, ñaù quí nhaäp quyõ. + Soá tieàn maët thöøa ôû quyõ phaùt hieän khi kieåm keâ. - Beân Coù: + Caùc khoaûn tieàn maët, ngaân phieáu, ngoaïi teä, vaøng baïc, ñaù quyù xuaát quyõ. + Soá tieàn maët thieáu ôû quyõ phaùt hieän khi kieåm keâ. Soá dö beân Nôï: + Caùc khoaûn tieàn maët, ngaân phieáu, ngoaïi teä, vaøng baïc, ñaù quyù toàn quyõ vaøo cuoái kyø. 1. Keá toaùn tieàn maët taïi quyõ laø ñoàng Vieät Nam:

SÔ ÑOÀ 1: KEÁ TOAÙN TIEÀN VIEÄT NAM TAÏI QUYÕ

7

112

111 (111) Ruù t TGNH veàquyõ xxx Chi tieà n VN gôû i vaø o (5) NH Tieà n maë t (1)

131, 136,138,311,341.... Thu hoà icoâ ng nôï, Vay tieà n nhaä p quyõ (2)

112

331, 333, 334, 311 Chi tieà n VN thanh toaù n nôïphaû i traû (6)

511, 512, 515, 711

152, 156, 211, 6xx.....

Doanhthu, thu nhaä p baè ng tieà n VN nhaä p (3) quyõ

Chi tieà nVN mua VT haø ng hoù a, TSCÑ, Chi phí (7)

338 (3381) Tieà nVN thöø a phaù t hieä n (4) qua KK chôøxöûlyù

138 (1381) Tieà n VN thieá u phaù t (8) hieä n qua kkeâchôøxöûlyù

2. Keá toaùn tieàn taïi quyõ laø ngoaïi teä: Caùc doanh nghieäp SXKD coù caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh lieân quan ñeán ngoaïi teä phaûi ñöôïc thöïc hieän vieäc ghi soå keá toaùn vaø laäp baùo caùo taøi chính theo moät ñôn vò tieàn teä thoáng nhaát laø tieàn ñoàng Vieät Nam. Ñoàng thôøi phaûn aùnh theo doõi nguyeân teä treân soå keá toaùn chi tieát ñoái vôùi caùc khoaûn voán baèng tieàn, nôï phaûi thu, nôï phaûi traû baèng ngoaïi teä. Vieäc quy ñoåi ngoaïi teä sang ñoàng Vieät Nam, phaûi caên cöù vaøo tyû giaù thöïc teá do Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coâng boá taïi thôøi ñieåm phaùt sinh nghieäp vuï.

8

SÔ ÑOÀ 2: KEÁ TOAÙN NGOAÏI TEÄ TAÏI QUYÕ 131, 136, 138.... Thu hoà i TGgskt

111 (1112) coâ ng nôï nhaä p quyõ Xuaá t NT TGtt TGgskt 635, 515

th.toaù n

331, 311, 315... coâ ng nôï TGgskt

635, 515

(1) (1)

511, 512, 515, 711

(3)

211, 152, 156, 6xx

(2)

doanh thu thu nhaä pbaè ng NT nhaä p q uyõ TGtt TGtt

Xuaá t NT mua VT, hhTSCÑ... TGgskt TGtt

413 (4131)

(4)

cuoá i naê m TC, ñ/c TG soádö goá c ngoaïi teä ñ/c taê ng TG (buøtröøroà i xöû lyù vaø o 635, 515)

007 (5)

ñ/c giaû m TG TG

Tyû giaù xuaát ngoaïi teä ñöôïc tính theo phöông phaùp bình quaân gia quyeàn vaøo cuoái thaùng. Löu yù: Tyû giaù thöïc teá bình quaân coù theå ñöôïc tính vaøo cuoái thaùng hoaëc tính theo phöông phaùp bình quaân gia quyeàn lieân hoaøn. Tröôøng hôïp söû duïng phöông phaùp bình quaân gia quyeàn lieân hoaøn thì tính laïi ñôn giaù bình quaân sau moãi laàn nhaäp quyõ ngoaïi teä. 3. Keá toaùn tieàn taïi quyõ laø vaøng baïc, ñaù quyù:  Caùc doanh nghieäp SXKD coù caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh lieân quan ñeán vaøng, baïc, ñaù quyù thì söû duïng taøi khoaûn 111 (1113) ñeå phaûn aùnh soá hieän coù vaø tình hình bieán ñoäng cuûa vaøng, baïc, ñaù quyù taïi quyõ doanh nghieäp. (Rieâng ñoái vôùi caùc ñôn vò kinh doanh vaøng, baïc, ñaù quyù thì söû duïng TK 156 “Haøng hoùa” ñeå theo doõi).  Giaù cuûa vaøng, baïc, ñaù quyù khi nhaäp ñöôïc ghi soå theo giaù mua thöïc teá, (giaù hoùa ñôn hoaëc giaù ñöôïc thanh toaùn).

 Khi xuaát vaøng, baïc, ñaù quyù coù theå tính theo giaù bình quaân hoaëc giaù thöïc teá ñích danh. Tuy nhieân, do vaøng, baïc, ñaù quyù laø loaïi taøi saûn coù giaù trò lôùn vaø mang tính taùch bieät neân phöông phaùp giaù thöïc teá ñích danh thöôøng ñöôïc söû duïng. Neáu coù cheânh leäch giöõa giaù xuaát vaø giaù thanh toaùn ôû thôøi ñieåm phaùt sinh nghieäp vuï thì ñöôïc phaûn aùnh vaøo TK 515 hoaëc TK 635.

9

Löu yù: Khoaûn cheânh leäch giöõa giaù xuaát vaø giaù thanh toaùn lieân quan ñeán vaøng, baïc, ñaù quyù phaûn aùnh vaøo Coù TK 515 hoaëc beân Nôï TK 635. Rieâng vaøng, baïc, ñaù quyù nhaän kyù cöôïc, kyù quyõ nhaäp theo giaù naøo thì khi xuaát hoaøn traû laïi phaûi ghi theo giaù ñoù vaø phaûi ñeám soá löôïng, caân troïng löôïng vaø giaùm ñònh chaát löôïng tröôùc khi nieâm phong.

SÔ ÑOÀ 3: KEÁ TOAÙN VAØNG BAÏC – KIM KHÍ QUYÙ – ÑAÙ QUYÙ TAÏI QUYÕ (1) (3 111 (1111), 112 111 (1113) 211, 213... (1) m ua VB-ÑQ nhaä p xuaá t VB-ÑQ m ua TS CÑ ... (1121) ) quyõ 635, 515 635, 515

131, 136, 138....

(2) thu hoà i coâ ng nôïnhaä p quyõ

(4)

331, 338, 311....

Xuaá t VB-ÑQ tt nôïphaû i traû

II. KEÁ TOAÙN TIEÀN GÖÛI NGAÂN HAØNG Tieàn cuûa doanh nghieäp phaàn lôùn ñöôïc göûi ôû Ngaân haøng, kho baïc, coâng ty taøi chính ñeå thöïc hieän vieäc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. Laõi töø khoaûn tieàn göûi ngaân haøng ñöôïc haïch toaùn vaøo thu nhaäp hoaït ñoäng taøi chính cuûa doanh nghieäp. * Chöùng töø söû duïng ñeå haïch toaùn caùc khoaûn tieàn göûi laø giaáy baùo Coù, giaáy baùo Nôï, hoaëc baûn sao keâ cuûa Ngaân haøng keøm theo chöùng töø goác (uûy nhieäm thu, uûy nhieäm chi, seùc chuyeån khoaûn, seùc baùo chi…). Khi nhaän ñöôïc chöùng töø cuûa Ngaân haøng göûi ñeán, keá toaùn phaûi kieåm tra ñoái chieáu vôùi chöùng töø goác keøm theo. Tröôøng hôïp coù söï cheânh leäch giöõa soá lieäu treân soå keá toaùn tieàn göûi Ngaân haøng cuûa ñôn vò, soá lieäu ôû chöùng töø goác vôùi soá lieäu treân chöùng töø cuûa Ngaân haøng thì ñôn vò phaûi thoâng baùo cho Ngaân haøng ñeå cuøng ñoái chieáu, xaùc minh vaø xöû lyù kòp thôøi. Neáu ñeán cuoái thaùng vaãn chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân cheânh leäch thì keá toaùn seõ ghi soå theo soá lieäu treân giaáy baùo hoaëc Baûn sao keâ Ngaân haøng vaø khoaûn cheânh leäch seõ ñöôïc haïch toaùn vaøo beân Nôï TK 138 (1381) (neáu soá lieäu treân soå keá toaùn lôùn hôn soá lieäu treân giaáy baùo hoaëc baûn sao keâ ngaân haøng) hoaëc haïch toaùn vaøo neân Coù TK 338 (3381). (neáu soá lieäu treân soå keá toaùn nhoû hôn soá lieäu treân giaáy baùo hoaëc baûn sao keâ Ngaân haøng). Sang thaùng sau, phaûi tieáp tuïc kieåm tra, ñoái chieáu tìm nguyeân nhaân cheânh leäch ñeå ñieàu chænh laïi soá lieäu ghi treân soå. * Keá toaùn tieàn göûi ngaân haøng phaûi ñöôïc theo doõi chi tieát theo töøng loaïi tieàn göûi (tieàn Vieät Nam, ngoaïi teä, vaøng, baïc, ñaù quyù) vaø chi tieát theo töøng Ngaânhaøng ñeå tieän cho vieäc kieåm tra, ñoái chieáu. * Keá toaùn toång hôïp söû duïng TK 112 “Tieàn göûi Ngaân haøng” ñeå theo doõi soá hieän coù vaø tình hình bieán ñoäng taêng, giaûm cuûa tieàn göûi Ngaân haøng (kho baïc, hay coâng ty taøi chính)

10

Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa TK 112- Tieàn göûi Ngaân haøng: Beân Nôï: + Caùc khoaûn tieàn göûi vaøo Ngaân haøng + Cheânh leäch thöøa chöa roõ nguyeân nhaân (do soá lieäu treân giaáy baùo hoaëc baûn sao keâ Ngaân haøng lôùn hôn soá lieäu treân soå keá toaùn) Beân Coù: + Caùc khoaûn tieàn ruùt ra töø Ngaân haøng + Khoaûn cheânh leäch thieáu chöa roõ nguyeân nhaân (do soá lieäu treân giaáy baùo hoaëc baûn sao keâ Ngaân haøng nhoû hôn soá lieäu treân soå keá toaùn) Soá dö Nôï: Soá tieàn hieän göûi taïi Ngaân haøng (kho baïc, coâng ty taøi chính) TK 112 coù 3 taøi khoaûn caáp 2: - TK 1121 – Tieàn Vieät Nam: Phaûn aùnh caùc khoaûn tieàn Vieät Nam ñang göûi taïi Ngaân haøng - TK 1122 – Ngoaïi teä: Phaûn aùnh caùc khoaûn ngoaïi teä ñang göûi taïi Ngaân haøng ñaõ quy ñoåi ra ñoàng Vieät Nam. - TK 1123 – vaøng, baïc, ñaù quyù: Phaûn aùnh giaù trò vaøng, baïc, ñaù quyù khí, ñaù quyù göûi taïi Ngaân haøng. Keá toaùn tieàn göûi Ngaân haøng laø ngoaïi teä hoaëc vaøng, baïc, ñaù quyù thì nguyeân taéc haïch toaùn töông töï nhö hoaëc tieàn maët laø ngoaïi teä hay vaøng, baïc, ñaù quyù.

SÔ ÑOÀ 4: KEÁ TOAÙN TIEÀN GÖÛI NGAÂN HAØNG 338 (3388)

112

Cuoá i kyø , SDss <SDspNH

Cheâ nh leä ch

138 (1388) SDss >SDspNH Cheâ nh leä ch

III. KEÁ TOAÙN TIEÀN ÑANG CHUYEÅN Tieàn ñang chuyeån bao goàm tieàn Vieät Nam vaø ngoaïi teä cuûa doanh nghieäp ñaõ noäp vaøo Ngaân haøng, Kho baïc nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo cuûa ñôn vò ñöôïc thuï höôûng. * Chöùng töø söû duïng laøm caên cöù haïch toaùn tieàn ñang chuyeån goàm: phieáu chi, giaáy noäp tieàn, bieân lai thu tieàn, phieáu chuyeån tieàn… * Keá toaùn toång hôïp söû duïng TK 113 – Tieàn ñang chuyeån ñeå phaûn aùnh tieàn ñang chuyeån cuûa doanh nghieäp. Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn 113: - Beân Nôï: Caùc khoaûn tieàn (tieàn Vieät Nam, ngoaïi teä, sec) ñaõ noäp vaøo Ngaân haøng, Kho baïc hoaëc chuyeån vaøo Böu ñieän nhöng chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo cuûa Ngaân haøng hoaëc ñôn vò thuï höôûng. - Beân Coù: Soá keát chuyeån vaøo TK 112 – Tieàn göûi Ngaân haøng hoaëc caùc taøi khoaûn khaùc coù lieân quan Soá nôï dö: Caùc khoaûn tieàn coøn ñang chuyeån TK 113 coù 2 taøi khoaûn caáp 2: + TK 1131: Tieàn Vieät Nam: phaûn aùnh soá tieàn Vieät Nam ñang chuyeån + TK 1132: Ngoaïi teä: phaûn aùnh soá tieàn ngoaïi teä ñang chuyeån

11

SÔ ÑOÀ 5: KEÁ TOAÙN TIEÀN ÑANG CHUYEÅN 111

(1) 113 chi TM gôû i vaø o NH nhöng chöa nhaä n ñöôïc giaù y baù o NH

(3) 511, 131, 138.... DT, thu hoà i nôïnoä p thaú ng vaø o NH nhöng chöa nhaä n GB NH

111

(5)

112 (2) Khi nhaä n ñöôïc giaá y baù o ngaâ n haø ng (4) Chi tieà n VN thanh toaù n nôïphaû i traû

(6)

Chi tieà n noä p vaø o böu ñieä n ñeå traûcho ngöôø i thuïhöôû ng nhöng ngöôø i thuïhöôû ng chöa nhaä n ñöôïc

331, 338.... Khi nhaä n ñöôïc giaá y baù o cuû a BÑ, cuû a ngöôø i thuï höôû ng

Chöông 3 KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN NÔÏ PHAÛI THU VAØ CAÙC KHOAÛN ÖÙNG TRÖÔÙC TRONG DOANH NGHIEÄP I. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN NÔÏ PHAÛI THU Nôï phaûi thu laø moät boä phaän quan troïng trong taøi saûn cuûa doanh nghieäp, phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp khi thöïc hieän vieäc cung caáp saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï cuõng nhö moät soá tröôøng hôïp khaùc lieân quan ñeán moät boä phaän voán cuûa doanh nghieäp bò chieám duïng taïm thôøi nhö: cho möôïn ngaén haïn, chi hoä cho ñôn vò baïn hoaëc caáp treân, giaù trò taøi saûn thieáu, maát chöa xöû lyù… 1. Keá toaùn khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng  Phaûi thu cuûakhaùch haøng laø khoaûn tieàn maø khaùch haøng (ngöôøi mua) nôï doanh nghieäp do ñaõ ñöôïc cung caáp saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï nhöng chöa thanh toaùn tieàn. Ñaây laø khoaûn nôï phaûi thu chieám tyû troïng lôùn nhaát, phaùt sinh thöôøng xuyeân vaø cuõng gaëp nhieàu ruûi ro nhaát trong caùc khoaûn nôï phaûi thu phaùt sinh taïi doanh nghieäp.  Keá toaùn khoaûn phaûi thu cuûa khaùch haøng phaûi theo doõi chi tieát theo töøng khaùch haøng, theo töøng noäi dung phaûi thu phaùt sinh ñeå ñaùp öùng nhu caàu thoâng tin veà ñoái töôïng phaûi thu, noäi dung phaûi thu, tình hình thanh toaùn veà khaû naêng thu hoài nôï.  Keá toaùn toång hôïp phaûi thu cuûa khaùch haøng söû duïng TK 131 – “Phaûi thu cuûa khaùch haøng”. Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh soá tieàn phaûi thu, ñaõ thu, coøn phaûi thu hoaëc soá tieàn khaùch haøng öùng tröôùc cho doanh nghieäp. Keát caáu TK 131 nhö sau: Beân Nôï: Soá tieàn phaûi thu cuûa khaùch haøng

12

Beân Coù: Soá tieàn ñaõ thu cuûa khaùch haøng, soá tieàn giaûm tröø cho khaùch haøng do chieát khaáu, giaûm giaù vaø haøng hoùabò traû laïi, soá tieàn khaùch haøng öùng tröôùc cho doanh nghieäp. Dö Nôï: Soá tieàn coøn phaûi thu cuûa khaùch haøng hoaëc cheânh leäch soá tieàn coøn phaûi thu lôùn hôn soá tieàn khaùch haøng öùng tröôùc. Hoaëc Dö Coù: Soá tieàn khaùch haøng hieän ñang öùng tröôùc hoaëc cheânh leäch soá tieàn khaùch haøng öùng tröôùc lôùn hôn soá tieàn coøn phaûi thu. Noäi dung caùc phöông phaùp phaûn aùnh:

Sô ñoà 1: PHAÛI THU BAÈNG ÑOÀNG VIEÄT NAM. 515, 511, 711

(1)

131

Khoaû n tieà n khaù ch haø ng nôï ño ñöôïc cung caá p saû n phaå m haø ng hoù a, dòch vuï

111, 112 Khaù ch haø ng thanh toaù n (hoaë c khaù ch haø ng öù ng tröôù c tieà n)

(3)

111, 112

113 Traûlaïi tieà n cho khaù ch haø ng

Khaù ch haø ng traûnôï vaø

(2)

(4)

noä p thaú ng vaø o ngaâ n haø ng

331 Buøtröøkhoaû n nôï phaû i thu vaønôï phaû i traûcuû a cuø ng moä t ñoá i töôïng

(5)

521, 531, 532 Khoaû n chieá t khaá u, giaû m giaùvaøhaø ng traûlaïi ñöôïc tính tröøvaø o soátieà n KH nôï

(6)

152, 153 Khaù ch haø ng thanh toaù n nôï baè ng t lieä u, duïng cuï, haø ng hoù a (7) vaä

Sô ñoà 2 : PHAÛI THU BAÈNG NGOAÏI TEÄ

13

515 Cheâ nh leä ch 515, 511, 711

131

1112, 1122

Tyûgiaùthöïc teá

(1)

(2) 635 Cheâ nh leä ch



2. Keá toaùn thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø chæ aùp duïng cho caùc doanh nghieäp noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø. Khoaûn thueá GTGT maø doanh nghieäp noäp khi ñöôïc cung caáp caùc yeáu toá ñaàu vaøo ñeå thöïc hieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh noäp thueá theo phöông phaùp khaáu tröø ñöôïc goïi laø thueá GTGT khaáu tröø (hoaëc thueá GTGT ñaàu vaøo). Thueá GTGT ñaàu vaøo thöïc chaát laø moät khoaûn nôï phaûi thu ñoái vôùi cô quan thueá. Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø seõ ñöôïc khaáu tröø vaøo thueá GTGT ñaàu ra khi doanh nghieäp baùn saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï. Neáu soá thueá GTGT lôùn hôn soá thueá GTGT ñaàu ra thì hoaëc doanh nghieäp ñöôïc hoaøn thueá hoaëc doanh nghieäp seõ ghi nhaän nhö 1 khoaûn coøn phaûi thu ñeå tieáp tuïc khaáu tröø cho kyø sau.

 Taøi khoaûn söû duïng: TK 133 “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø”: taøi khoaûn naøy chæ söû duïng cho nhöõng ñoái töôïng khaáu tröø thueá thuoäc nhoùm taøi khoaûn phaûi thu, coù keát caáu nhö sau: Nôï 133 Coù Soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu - Soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñaõ tröø khaáu tröø - Keát chuyeån soá thueá GTGT ñaàu vaøo khoâng ñöôïc khaáu tröø - Soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñaõ ñöôïc hoaøn laïi SD: Soá thueá GTGT ñaàu vaøo hieän coøn ñöôïc khaáu tröø vaø chöa ñöôïc xöû lyù (keát chuyeån, hoaøn laïi) TK 133 coù 2 TK caáp 2: - TK 1331 “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø cuûa haøng hoùa, dòch vuï” - TK 1332 “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø cuûa TSCÑ” Khi haïch toaùn vaøo taøi khoaûn 133 caàn theo moät soá quy ñònh:  Ñoái vôùi haøng hoùa, dòch vuï mua vaøo duøng ñoàng thôøi cho saûn xuaát kinh doanh haøng hoùa, dòch vuï chòu thueá GTGT vaø khoâng chòu thueá GTGT thì chæ haïch toaùn vaøo TK 133 – Khoaûn thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø, tröôøng hôïp khoâng xaùc ñònh ñöôïc khoaûn thueá GTGT ñaàu

14





vaøo ñöôïc khaáu tröø thì toaøn boä soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc haïch toaùn vaøo TK 133. Cuoái kyø, keá toaùn xaùc ñònh soá thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø theo tyû leä % giöõa doanh thu chòu thueá GTGT so vôùi toång doanh thu baùn ra. Soá thueá GTGT ñaàu vaøo khoâng ñöôïc khaáu tröø thì haïch toaùn vaøo giaù voán cuûahaøng hoùa baùn ra trong kyø, tröôøng hôïp soá thueá GTGT khoâng ñöôïc khaáu tröø lôùn lieân quan ñeán haøng ñaõ baùn vaø chöa baùn thì phaân boå vaøo giaù voán haøng baùn ra cuûakyø keá toaùn sau. Tröôøng hôïp haøng hoùa, dòch vuï muavaøo ñöôïc duøng hoùa ñôn, chöùng töø ñaëc thuø (tem böu ñieän, veù cöôùc vaän taûi,…) ghi giaù thanh toaùn laø giaù ñaõ coù thueá GTGT thì cô sôû kinh doanh ñöôïc caên cöù vaøo giaù haøng hoùa, dòch vuï mua vaøo ñaõ coù thueá ñeå xaùc ñònh giaù khoâng coù thueá vaø thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø. Thueá GTGT ñaàu vaøo phaùt sinh trong thaùng naøo thì ñöôïc keâ khai khaáu tröø khi xaùc ñònh thueá GTGT phaûi noäp cuûa thaùng ñoù. Neáu soá thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø lôùn hôn soá thueá GTGT ñaàu ra thì chæ khaáu tröø thueá GTGT ñaàu vaøo baèng soá thueá GTGT ñaàu ra cuûa thaùng ñoù. Soá thueá GTGT ñaàu vaøo coøn laïi seõ ñöôïc khaáu tröø tieáp vaøo kyø tính thueá sau hoaëc ñöôïc xeùt hoaøn thueá theo quy ñònh.

Sô ñoà 3: KT THUEÁ GTGT ÑAÀU VAØO (HH,DV) 151, 152, 156,.... Giaùmua 111,112,331,...

(1) (1)

133 (1331)

3331

ThueáGTGT ñaà u vaø o phaù t sinh

Khaá u tröøthueá Soáthueá khoâ ng ñöôïc khaá u tröø

33312 ThueáGTGT ñöôïc khaá u cö û a haø n g nhaä p khaå u tröø

(3) (1) (4) (1)

632 Tính vaø o giaùvoá n 142 Phaâ n boådaà n

Chuyeå n thaø nh c chiphí traûtröôù

(2) (1)

Sô ñoà 4: KT THUEÁ GTGT ÑAÀU VAØO (TSCÑ)

15

111,112,331,. ..

211 Giaùmua (213)

(1) 133 ThueáGTGT (1332) ñaà u vaø o phaù t sinh Soáthueá

3331 ThueáGTGT ñöôïc khaá u tröø khoâ ng ñöôïc 2 khaá u tröø cuû a haø ng nhaä p khaå u (2)

3331 Khaá u tröøthueá (3)

(4)

627, 641, Tính ngay o ...vaø chi phí 142 Phaâ n boådaà n

3. Keá toaùn caùc khoaûn phaûi thu khaùc - Caùc khoaûn phaûi thu khaùc bao goàm caùc khoaûn phaûi thu khoâng thuoäc noäi dung caùc khoaûn phaûi thu noùi treân vaø phaûi thu noäi boä. Cuï theå caùc khoaûn phaûi thu khaùc bao goàm phaûi thu do baét boài thöôøng, khoaûn thu veà khoaûn nôï tieàn hoaëc vaät tö coù tính chaát taïm thôøi, trò giaù taøi saûn thueâ chöa ñöôïc xöû lyù,… - Keá toaùn khoaûn phaûi thu khaùc söû duïng TK 138 – Phaûi thu khaùc. Taøi khoaûn naøy coù 2 TK caáp 2: + TK 1381 “Taøi saûn thöøa chôø xöû lyù” + TK 1388 “Phaûi thu khaùc” Keát caáu cuûa caùc taøi khoaûn naøy nhö sau: + TK 1381 “Taøi saûn thöøa chôø xöû lyù” Beân Nôï: Trò giaù caùc loaïi taøi saûn thieáu huït, maát chöa ñöôïc xöû lyù Beân Coù: Xöû lyù trò giaù taøi saûn thieáu tính vaøo caùc ñoái töôïng Dö Nôï: + TK 1388 – Phaûi thu khaùc: Beân Nôï: Caùc khoaûn phaûi thu khaùc phaùt sinh Beân Coù: Caùc khoaûn phaûi thu khaùc ñaõ ñöôïc thu hoài Dö Nôï: + Khoaûn phaûi thu khaùc hieän coøn Noäi dung vaø phöông phaùp phaûn aùnh:

16

Sô ñoà 5: TK 1381

331, 111.... Trògiaùthieá u khi nhaä p kho

1381

1388 Baé t boà i thöôø ng (4)

152, 156

632, 811

(1)

Tính vaø o giaùvoá n haø ng baù n hoaë c chi phi khaù c (5)

152, 153, 156.... Thieá u trong kieå m keâ

411, 441 Ghi giaû m nguoà n voá n

(2)

(6)

211

627, 641, 642

Giaùtròcoø n laïi cuû a TSCÑ thieá u , maá t

NG

(3)

Tính vaø o chi phí SXKD

(7)

214 Hao moø n

Sô ñoà 6: TK 1388 111, 112, 152

1388 Cho möôïn tieà n, vaä t lieä u (1)

111, 112, 152 Thu hoà i caù c khoaû n ñaõcho möôïn baé t boà i thöôø ng , khoaû n nôï khaù c (5)

Khoaû n maá t , thieá u baé t boà i thöôø ng

334

Khaá u tröøvaø o tieà n löông

(2)

(6) 642, 641,811

1381 (3)

TS thieá u xöûlyùbaé t boà i thöôø ng

Khoaû n khoâ ng thu ñöôïc tính vaø o chi phí quaû n lyùhoaë c chi phí khaù c (7)

515 711 Khoaû n thu veàlaõ i ñaà u tö taø i chính (hoaë c do hoaït ñoä ng khaù c mang laïi )

(4)

4. Keá toaùn döï phoøng khoaûn thu khoù ñoøi - Vaøo cuoái nieân ñoä, tröôùc khi laäp baùo caùo taøi chính, neáu doanh nghieäp coù nhöõng baèng chöùng vaø caên cöù xaùc ñònh coù nhöõng khoaûn thu khoù hoaëc khoâng theå ñoøi ñöôïc thì ñöôïc laäp döï phoøng. Khoaûn laäp döï phoøng ñöôïc xaùc ñònh rieâng cho töøng khoaûn nôï phaûi thu vaø sau ñoù toång hôïp thaønh soá caàn phaûi laäp döï phoøng. Neáu cuoái nieân ñoä tröôùc ñoù laäp döï phoøng roài thì cuoái nieân ñoä naøy sau khi ñaõ xaùc ñònh ñöôïc soá caàn laäp döï phoøng ñöôïc thöïc hieän nhö sau: + Soá caàn laäp lôùn hôn soá dö cuûa khoaûn döï phoøng laäp cuoái nieân ñoä tröôùc: doanh nghieäp laäp döï phoøng boå sung khoaûn cheânh leäch. + Soá caàn laäp nhoû hôn soá dö cuûa khoaûn döï phoøng laäp cuoái nieân ñoä tröôùc: doanh nghieäp phaûi hoaøn nhaäp khoaûn cheânh leäch. - TK söû duïng: keá toaùn döï phoøng khoaûn thu khoù ñoøi söû duïng TK 139 – “Döï phoøng phaûi thu khoù ñoøi”.

17

Keát caáu cuûa taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: Khoaûn döï phoøng khoaûn thu khoù ñoøi ñöôïc hoaøn nhaäp vaø khoaûn thu khoâng ñöôïc chuyeån tröø vaøo khoaûn döï phoøng. Beân Coù: Khoaûn laäp döï phoøng vaøo cuoái nieân ñoä. Dö Coù: Khoaûn döï phoøng phaûi thu khoùi ñoøi hieän coù. Ngoaøi ra keá toaùn coøn söû duïng taøi khoaûn ngoaøi baûng laø TK 004 “Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù”. Keát caáu taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù phaùt sinh trong kyø Beân Coù: Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù ñaõ thu laïi ñöôïc vaø ñöôïc xoùa boû trong kyø Dö Nôï: Nôï khoù ñoøi ñaõ xöû lyù hieän coù Noäi dung vaø phöông phaùp phaûn aùnh:

Sô ñoà 7:KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG KHOAÛN THU KHOÙ ÑOØI 642

(1)

139 Hoaø n nhaä p vaø o cuoá i nieâ n ñoä neá usau soácaà n laä p <soádöï phoø ng hieä n coù (2b) 1,331,138

642

Trích laä p döï phoø ng vaø o cuoá i nieâ n ñoä Trích laä p döï phoø ng vaø o cuoá i nieâ n ñoä sau neá u soácaà n laä p >soáhieä n coù (2a)

Khoaû n nôï khoâ ng thu hoà i ñöôïc (3) Xöûlyùkhoaû n nôï khoâ ng thu ñöôï (neá u chöa laä p döï phoø ngchoaë c khoaû n döï phoø ng ñeålaä p khoâ ng ñuû thieá u)

(4)

II. KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN ÖÙNG TRÖÔÙC Caùc khoaûn öùng tröôùc laø caùc khoaûn taïm öùng, taïm chi, taïm göûi theo nhöõng quy taéc rieâng, vaãn thuoäc voán laø taøi saûn cuûa doanh nghieäp maø doanh nghieäp coù traùch nhieäm phaûi thu hoài, phaûi thanh toaùn, phaûi xöû lyù. Caùc khoaûn öùng tröôùc ñöôïc phaûn aùnh ôû nhoùm TK 14 vaø 24, bao goàm: - TK 141 – Taïm öùng cho coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp - TK 142 – Phaûn aùnh chi phí traû tröôùc vaø TK 242 – Phaûn aùnh chi phí traû tröôùc daøi haïn - TK 144 – Caàm coá, kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn - TK 244 – Phaûn aùnh kyù quyõ, kyù cöôïc daøi haïn 1. Keá toaùn caùc khoaûn taïm öùng cho coâng nhaân vieân trong doanh nghieäp 1.1 Khaùi nieäm: Taïm öùng laø khoaûn thuoäc voán baèng tieàn öùng tröôùc cho caùn boä coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp coù traùch nhieäm chi tieâu trong nhöõng

18

muïc ñích nhaát ñònh thuoäc hoaït ñoäng SXKD hoaëc hoaït ñoäng khaùc cuûa doanh nghieäp, sau ñoù phaûi coù traùch nhieäm baùo caùo thanh toaùn taïm öùng vôùi doanh nghieäp. 1.2 Noäi dung chi taïm öùng: - Taïm öùng ñeå chi cho caùc coâng vieäc thuoäc veà haønh chính – quaûn trò: tieáp khaùch, mua vaên phoøng phaåm, toå chöùc hoäi nghò… - Taïm öùng tieàn taøu xe, phuï caáp löu truù, tieàn coâng taùc phí cuûa coâng nhaân vieân chöùc khi ñi coâng taùc. - Taïm öùng cho ngöôøi ñi thu mua nguyeân vaät lieäu, haøng hoùa ñeå traû tieàn vaän chuyeån, boác vaùc nguyeân vaät lieäu. 1.3 Nguyeân taéc chi taïm öùng: - Chæ taïm öùng cho caùn boä, coâng nhaân vieân chöùc hoaëc ngöôøi laøm vieäc taïi doanh nghieäp. - Chæ taïm öùng theo ñuùng noäi dung quy ñònh. - Chæ ñöôïc giao taïm öùng môùi khi ñaõ thanh toaùn heát soá taïm öùng cuõ. - Ñoái vôùi ngöôøi nhaän taïm öùng, tieàn giao taïm öùng cho muïc ñích naøo phaûi söû duïng ñuùng muïc ñích vaø noäi dung coâng vieäc ñaõ ñöôïc pheâ duyeät. Khoâng ñöôïc chuyeån giao tieàn taïm öùng cho ngöôøi khaùc. Sau khi hoaøn thaønh coâng vieäc, ngöôøi nhaän taïm öùng phaûi laäp baûnthanh toaùn taïm öùng ñính keøm caùc chöùng töø goác xaùc minh vieäc chi tieâu ñeå thanh toaùn ngay. Soá tieàn taïm öùng neáu chi khoâng heát phaûi noäp laïi quyõ ñuùng thôøi haïn quy ñònh, neáu quaù haïn doanh nghieäp seõ khaáu tröø löông cuûa ngöôøi nhaän taïm öùng. Ngöôïc laïi neáu soá chi vöôït seõ ñöôïc thanh toaùn boå sung. - Keá toaùn phaûi môû soå chi tieát ñeå theo doõi chaët cheõ töøng ngöôøi nhaän taïm öùng, theo töøng laàn taïm öùng vaø thanh toaùn taïm öùng. 1.4 Keá toaùn caùc khoaûn taïm öùng * Chöùng töø söû duïng: - Giaáy ñeà nghò taïm öùng (03.TT) - Phieáu chi (02.TT) - Baùo caùo thanh toaùn taïm öùng (04.TT) - Caùc chöùng töø goác: Hoùa ñôn mua haøng, bieân lai cöôùc phí vaän chuyeån… * Taøi khoaûn söû duïng: Keá toaùn söû duïng taøi khoaûn 141 – “Taïm öùng” ñeå theo doõi caùc khoaûn taïm öùng cho caùn boä, coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn taïm öùng ñoù. - Beân Nôï: + Soá tieàn ñaõ taïm öùng cho caùn boä coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp. - Beân Coù: + Caùc khoaûn taïm öùng ñaõ thanh toaùn theo soá chi tieâu thöïc teá ñaõ ñöôïc duyeät + Soá taïm öùng chi khoâng heát phaûi nhaäp laïi quyõ hoaëc bò khaáu tröø löông. Soá dö beân Nôï: Soá tieàn taïm öùng chöa thanh toaùn.

19

Sô ñoà 8: KT TAÏM ÖÙNG 111

141 Chi taïm öù ng

152,153,161 Duø ng tieà n taïm öù ng mua taø i saû n (2)

(1)

627,641, 642 Chi cho hoaït ñoä ng SXKD (3) 111 Hoaø n taïm öù ng (4a) 334 Taïm öù ng coø n thöø a khoâ ng hoaø n traûñöôïc khaá u tröøvaø o tieà n löông (4b)

2. Keá toaùn caùc khoaûn chi phí traû tröôùc vaø chi phí traû tröôùc daøi haïn 2.1 Keá toaùn chi phí traû tröôùc (ngaén haïn) Chi phí traû tröôùc ngaén haïn laø nhöõng khoaûn chi phí thöïc teá ñaõ phaùt sinh, nhöng coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa nhieàu kyø thuoäc veà moät nieân ñoä keá toaùn hoaëc laø nhöõng khoaûn chi phí phaùt sinh moät laàn coù giaù trò lôùn, vì vaäy khoâng theå tính heát toaøn boä moät laàn vaøo chi phí ngay trong kyø phaùt sinh maø seõ ñöôïc phaân boå daàn cho nhieàu kyø keá toaùn. Muïc ñích laø nhaèm theå hieän ñuùng chi phí ñaõ tham gia vaøo hoaït ñoäng SXKD trong kyø, ñaûm baûo cho chi phí ñöôïc oån ñònh giöõa caùc kyø haïch toaùn, taïo neân söï töông xöùng giöõa chi phí vaø doanh thu trong kyø. Thuoäc loaïi chi phí traû tröôùc goàm coù: - Chi phí traû tröôùc veà thueâ nhaø xöôûng, nhaø kho, vaên phoøng phuïc vuï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh. - Chi phí mua caùc loaïi baûo hieåm (baûo hieåm chaùy, noå, baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû phöông tieän vaän taûi, baûo hieåm thaân xe,…) caùc loaïi leä phí mua vaø traû 1 laàn trong naêm. - Coâng cuï duïng cuï xuaát kho moät laàn vôùi giaù trò lôùn hoaëc baûn thaân coâng cuï duïng cuï tham gia phuïc vuï hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh töø hai kyø haïch toaùn trôû leân, phaûi phaân boå daàn vaøo caùc ñoái töôïng chi phí coù lieân quan. - Giaù trò bao bì luaân chuyeån, ñoà duøng cho thueâ. - Chi phí trong thôøi gian ngöøng vieäc (ngoaøi keá hoaïch). - Chi phí xaây döïng, laép ñaët caùc coâng trình taïm phuïc vuï thi coâng xaây laép, chi phí vaùn khuoân, daøn giaùo duøng trong xaây döïng cô baûn. - Chi phí söûa chöõa lôùn TSCÑ khoâng laäp döï toaùn ñeå trích tröôùc. - Chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp thöïc teá ñaõ phaùt sinh trong kyø ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp coù chu kyø kinh doanh daøi, trong kyø baùo caùo khoâng coù doanh thu hoaëc doanh thu quaù ít, ñöôïc pheùp keát chuyeån ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh ôû kyø sau khi ñaõ coù doanh thu.

20

Vieäc tính vaø phaân boå chi phí traû tröôùc vaøo caùc ñoái töôïng chòu chi phí theo töøng kyø keá toaùn phaûi ñöôïc keá hoaïch hoùa chaët cheõ. Cuï theå phaûi caên cöù vaøo tính chaát, möùc ñoä aûnh höôûng cuûa töøng khoaûn chi phí vaø khaû naêng trang traûi chi phí cuûa doanh nghieäp ñeå laäp keá hoaïch phaân boå. Keá toaùn phaûi theo doõi töøng khoaûn chi phí traû tröôùc ñaõ phaùt sinh, ñaõ phaân boå vaøo caùc kyø haïch toaùn cho caùc ñoái töôïng chòu chi phí coù lieân quan vaø soá coøn laïi chôø phaân boå. Keá toaùn toång hôïp söû duïng TK 142 ñeå phaûn aùnh chi phí traû tröôùc vaø tình hình phaân boå chi phí traû tröôùc vaøo chi phí SXKD hoaëc keát chuyeån tröø vaøo doanh thu baùn haøng ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh. - Beân Nôï: + Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc phaùt sinh chôø phaân boå. + Chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp chôø keát chuyeån ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh. - Beân Coù: + Phaân boå chi phí traû tröôùc vaøo caùc ñoái töôïng chòu chi phí coù lieân quan. + Keát chuyeån chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp vaøo TK 911 ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh. Soá dö beân Nôï: Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc chôø phaân boå hoaëc chôø keát chuyeån. TK 142 coù 2 taøi khoaûn caáp 2: - TK 1421: Chi phí traû tröôùc, Phaûn aùnh caùc khoaûn chi phí thöïc teá ñaõ phaùt sinh coù aûnh höôûng tôùi keát quaû hoaït ñoäng cuûa nhieàu kyø haïch toaùn phaûi phaân boå daàn vaøo chi phí cuûa nhieàu kyø haïch toaùn. - TK 1422: Chi phí chôø keát chuyeån: Phaûn aùnh chi phí baùn haøng, chi phí quaûn lyù doanh nghieäp chôø keát chuyeån vaøo TK 911 ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh ôû kyø sau. TK 1422 – chæ aùp duïng ñoái vôùi nhöõng doanh nghieäp coù chu kyø hoaït ñoäng kinh doanh daøi trong kyø baùo caùo khoâng coù hoaëc coù ít doanh thu – neân ñöôïc pheùp keát chuyeån ñeå tính tröø vaøo doanh thu baùn haøng cuûa kyø haïch toaùn sau.

Sô ñoà 9: KT CHI PHI TRAÛ TRÖÔÙC 153

1421

627, 641, 642

Trògiaùduïng cuï nhoûxuaá t duø ng

Möù c phaâ n boåvaø o chi phí cuû a

vaøphaâ n boånhieà u laà n

caù c ñoá i töôïng coùlieâ n quan

(1)

(4)

334,338, 152, 111

152

Caù c khoaû n chi phí phaù t sinh

Giaùtròpheálieä u thu hoà i

caà n phaâ n boådaà n

(5)

(2) 2413 Chi phí söû a chöõ a lôù n thöïc teá caà n phaâ n boådaà n

(3)

21

Sô ñoà 10: KT CHI PHI CHÔØ KEÁT CHUYEÅN 641

1422

911

Keá t chuyeå n chi phí

Phaâ n boåvaø o cuoá i kyøñeåxaù c ñònh

baù n haø ng phaù t sinh

keá t quaûkinh doanh

(1)

(3)

642 Keá t chuyeå n chi phí quaû n lyù doanh nghieä p phaù t sinh

(2)

2.2 Keá toaùn chi phí traû tröôùc daøi haïn Chi phí traû tröôùc daøi haïn laø loaïi chi phí thöïc teá ñaõ phaùt sinh nhöng coù lieân quan ñeán keát quaû hoaït ñoäng SXKD cuûa nhieàu nieân ñoä keá toaùn vaø dovaäy caàn phaûi phaân boå khoaûn chi phí naøy vaøo chi phí SXKD cuûa caùc nieân ñoä keá toaùn coù lieân quan. Thuoäc loaïi chi phí traû tröôùc daøi haïn, goàm: - Chi phí traû tröôùc veà thueâ hoaït ñoäng TSCÑ (quyeàn söû duïng ñaát, nhaø xöôûng, kho taøng, vaên phoøng laøm vieäc, cöûa haøng vaø TSCÑ khaùc) phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh nhieàu naêm taøi chính; - Tieàn thueâ cô sôû haï taàng ñaõ traû tröôùc cho nhieàu naêm vaø phuïc vuï cho kinh doanh nhieàu kyø; - Chi phí traû tröôùc phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa nhieàu naêm taøi chính; - Chi phí thaønh laäp doanh nghieäp, chi phí quaûng caùo phaùt sinh trong giai ñoaïn tröôùc hoaït ñoäng; - Chi phí nghieân cöùu coù giaù trò lôùn; - Chi phí cho giai ñoaïn trieån khai khoâng ñuû tieâu chuaån ghi nhaän laø TSCÑ voâ hình; - Chi phí ñaøo taïo caùn boä quaûn lyù vaø coâng nhaân kyõ thuaät; - Chi phí di chuyeån ñòa ñieåm kinh doanh, hoaëc toå chöùc laïi doanh nghieäp; - Lôïi theá thöông maïi trong tröôøng hôïp mua laïi DN, saùt nhaäp doanh nghieäp coù tính chaát mua laïi; - Chi phí mua caùc loaïi baûo hieåm (baûo hieåm chaùy, noå, baûo hieåm traùch nhieäm daân söï chuû phöông tieän vaän taûi, baûo hieåm thaân xe, baûo hieåm taøi saûn,…) vaø caùc loaïi leä phí maø doanh nghieäp mua vaø traûmoät laàn cho nhieàu nieân ñoä keá toaùn; - Coâng cuï, duïng cuï xuaát duøng 1 laàn vôùi giaù trò lôùn vaø baûn thaân coâng cuï, duïng cuï tham gia vaøo hoaït ñoäng KD treân 1 naêm taøi chính phaûi phaân boå daàn vaøo caùc ñoái töôïng chòu chi phí trong nhieàu naêm; - Laõi mua haøng traû chaäm, traû goùp, laõi thueâ TSCÑ thueâ taøi chính; - Chi phí söûa chöõa lôùn TSCÑ phaùt sinh moät laàn quaù lôùn phaûi phaân boå nhieàu naêm; - Caùc khoaûn khaùc.

22

Keá toaùn chi phí traû tröôùc daøi haïn söû duïng TK 242 “Chi phí traû tröôùc daøi haïn” Keát caáu taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: Chi phí traû tröôùc daøi haïn phaùt sinh trong kyø Beân Coù: Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc daøi haïn phaân boå vaøo chi phí hoaït ñoäng SXKD trong kyø Soá dö Nôï: Caùc khoaûn chi phí traû tröôùc daøi haïn chöa tính vaøo chi phí hoaït ñoäng SXKD cuûa naêm taøi chính. Haïch toaùn TK 242 caàn toân troïng moät soá quy ñònh sau: 1. Chæ haïch toaùn vaøo taøi khoaûn 242 nhöõng khoaûn chi phí phaùt sinh coù lieân quan ñeán keát quaû hoaït ñoäng treân moät naêm taøi chính; 2. Caùc loaïi chi phí neâu treân neáu chæ lieân quan ñeán naêm taøi chính hieän taïi thì khi thöïc teá phaùt sinh ñöôïc ghi nhaän ngay vaøo chi phí SXKD trong naêm taøi chính ñoù maø khoâng phaûn aùnh vaøo TK 242 “Chi phí traû tröôùc daøi haïn”; 3. Vieäc tính vaø phaân boå chi phí traû tröôùc daøi haïn vaøo chi phí SXKD töøng kyø haïch toaùn phaûi caên cöù vaøo tính chaát, möùc ñoä töøng loaïi chi phí maø löïa choïn phöông phaùp vaø tieâu thöùc hôïp lyù; 4. Keá toaùn phaûi theo doõi chi tieát töøng khoaûn chi phí traû tröôùc daøi haïn ñaõ phaùt sinh, ñaõ phaân boå vaøo caùc ñoái töôïng chòu chi phí cuûa töøng kyø haïch toaùn vaø soá coøn laïi chöa phaân boå vaøo chi phí.

Sô ñoà 11: CHI PHÍ TRAÛ TRÖÔÙC DAØI HAÏN (242) 111, 112, 152, 153

242

627, 641, 642

Chi phí thaø nh laä p DN, chi phí ñaø o taïo nhaâ n vieâ n, chi phí quaû ng caù o.. phaù t sinh Möù c phaâ n boåcho caù c

(1) 111, 112

ñoá i töôïng coùlieâ n quan Chi phí traû1 laà n lieâ n quan ñeá n nhieà u nieâ n ñoä (2)

(4)

153 Trògiaùcoâ ng cuï duïng cuï xuaá t duø ng

(3)

3. Keá toaùn caùc khoaûn caàm coá, kyù cöôïc, kyù quyõ Trong kinh doanh, söï tin töôûng laãn nhau giöõa caùc beân coù quan heä trong hôïp ñoàng kinh teá raát quan troïng. Möùc ñoä tín nhieäm cao hoaëc thaáp seõ quyeát ñònh caùc hình thöùc raøng buoäc khaùc nhau phaùt sinh trong quaù trình vay möôïn, kyù keát hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh… Taäp quaùn trong kinh doanh, maø cuï theå laø trong quan heä tín duïng, coù 2 loaïi baûo ñaûm: baûo ñaûm ñoái nhaân vaø baûo ñaûm ñoái vaät. - Baûo ñaûm ñoái nhaân: laø moät hay nhieàu ngöôøi cam keát vôùi chuû nôï, neáu con nôï chính khoâng thi haønh nghóa vuï (traû nôï) thì chính hoï seõ thöïc

23

hieän ngay. Baûo ñaûm ñoái nhaân thöôøng gaëp trong kinh doanh laø haønh vi baûo laõnh, baûo ñaûm. - Baûo ñaûm ñoái vaät: Trong quan heä kinh doanh tín duïng thì hình thöùc phoå bieán laø baûo ñaûm ñoái vaät. Theo hình thöùc naøy thì con nôï thöøa nhaän cho traùi chuû (chuû nôï) nhöõng quyeàn haïn ñaëc bieät treân moät hay nhieàu taøi saûn maø traùi chuû ñöôïc baùn ñeå laáy tieàn tröø nôï. Thoâng duïng cuûa hình thöùc baûo ñaûm naøy laø theá chaáp vaø caàm coá. * Theá chaáp taøi saûn: laø hình thöùc baûo ñaûm nôï maø theo ñoù taøi saûn ñöôïc con nôï giao cho chuû nôï döôùi daïng giaáy tôø quyeàn sôû höõu hôïp phaùp cuûa taøi saûn, chöù khoâng phaûi laø taøi saûn hieän vaät. Con nôï vaãn ñöôïc giöõ taøi saûn vaø söû duïng taøi saûn ñoù. Doanh nghieäp seõ khoâng ghi soå keá toaùn caùc tröôøng hôïp theá chaáp taøi saûn baèng caùc giaáy tôø chöùng nhaän quyeàn sôû höõu. * Caàm coá taøi saûn: Laø hình thöùc baûo ñaûm nôï maø theo ñoù con nôï giao cho chuû nôï caû taøi saûn hieän vaät cuøng giaáy tôø chöùng nhaän quyeàn sôû höõu taøi saûn. Taøi saûn ñem caàm coá thöôøng laø caùc ñoäng saûn nhö haøng hoùa, maùy moùc, xe coä… caùc loaïi taøi saûn coù theå di chuyeån deã daøng. Theá chaáp vaø caàm coá phaûi ñöôïc thöïc hieän baèng vaên baûn, coù theå laäp rieâng hoaëc ghi trong hôïp ñoàng chính: chuûng loaïi, soá löôïng, chaát löôïng, giaù trò taøi saûn, thôøi haïn caàm coá vaø phöông thöùc xöû lyù taøi saûn caàm coá. Ngoaøi ra, trong hoaït ñoäng kinh doanh ñeå raøng buoäc traùch nhieäm cuûa beân coù nghóa vuï khi thueâ möôïn taøi saûn, tham gia ñaáu thaàu, cung caáp haøng hoùa… coù theå phaùt sinh theâm hình thöùc kyù cöôïc, kyù quyõ. * Kyù cöôïc: Laø khoaûn tieàn doanh nghieäp duøng vaøo vieäc ñaët cöôïc khi thueâ, möôïn taøi saûn theo yeâu caàu cuûa beân cho thueâ nhaèm muïc ñích raøng buoäc vaø naâng cao traùch nhieäm cuûa doanh nghieäp trong vieäc quaûn lyù, söû duïng toát taøi saûn ñi thueâ vaø hoaøn traû taøi saûn thueâ ñuùng thôøi haïn. Tieàn ñaët cöôïc do beân coù taøi saûn cho thueâ quy ñònh, coù theå baèng hoaëc cao hôn giaù trò cuûa taøi saûn cho thueâ. * Kyù quyõ: Ñoù laø soá tieàn hoaëc taøi saûn göûi tröôùc ñeå laøm tin trong caùc quan heä mua baùn, nhaän laøm ñaïi lyù baùn haøng hoaëc tham gia ñaáu thaàu… nhaèm ñaûm baûo ñöôïc söï tin caäy giöõa ñoâi beân vaø raøng buoäc traùch nhieäm cuûa caùc beân coù lieân quan trong vieäc thöïc hieän ñuùng hôïp ñoàng ñaõ kyù. Trong tröôøng hôïp beân kyù quyõ khoâng thöïc hieän ñuùng hôïp ñoàng seõ bò phaùt tröø vaøo tieàn kyù quyõ. Keá toaùn toång hôïp söû duïng TK 144 – Ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn caàm coá, kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn Beân Nôï: Giaù trò taøi saûn mang ñi caàm coá vaø soá tieàn ñaõ kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn Beân Coù: - Giaù trò taøi saûn caàm coá vaø soá tieàn kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn ñaõ nhaän laïi hoaëc duøng ñeå thanh toaùn.

24

- Khoaûn bò phaùt tröø vaøo tieàn kyù quyõ do khoâng thöïc hieän ñuùng hôïp ñoàng. Soá dö beân Nôï: Giaù trò taøi saûn coøn caàm coá hoaëc tieàn coøn ñang kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn. Taøi saûn caàm coá ñöôïc phaûn aùnh vaøo TK 144 – “Caàm coá, kyù cöôïc, kyù quyõ ngaén haïn” theo giaù ñaõ ghi soå keá toaùn cuûa doanh nghieäp. Khi ñem ñi caàm coá ghi theo giaù naøo thì khi thu veà ghi theo giaù ñoù. Tröôøng hôïp duøng taøi saûn caàm coá ñeå thanh toaùn nôï thì khoaûn cheânh leäch giöõa giaùtrò taøi saûn ñaõ ghi soå keá toaùn vôùi giaù thoûa thuaän vaø seõ ñöôïc coi laø chi phí khaùc hoaëc thu nhaäp khaùc. Coøn neáu duøng vaøng baïc, ñaù quyù ñeå kyù quyõ, sau ñoù laïi duøng ñeå thanh toaùn nôï thì cheânh leäch giöõa giaù xuaát vaø giaù thanh toaùn ñöôïc haïch toaùn vaøo TK 515 hoaëc TK 635. Tröôøng hôïp caàm coá, kyù cöôïc, kyù quyõ daøi haïn, keá toaùn söû duïng TK 244 “Kyù cöôïc, kyù quyõ daøi haïn” ñeå phaûn aùnh.

SÔ ÑOÀ 12: KT KYÙ QUYÕ NGAÉN HAÏN 111, 112 144 111, 112, 152 Kyùquyõ , kyùcöôïc baè ng tieà n Nhaä n laïi tieà n, VL, haø ng hoù a ñaõtheáchaá p, kyùquyõ , kyùcöôïc (1) (2) 152, 156 Theáchaá p, kyùcöôïc baè ng Vaä t lieä u, haø ng hoù a (1)

(3)

211

Nhaä n laïi TSCÑ ñaõcaà m coá 811 (4) Khoaû n bòphaït ñöôïc tröøvaø o soáñaõtheáchaá p, kyùquyõkyùcöôïc 331, 311 (5) Khoaû n theáchaá p, kyùquyõ , kyùcöôïc bòtröønôï

25

Sô ñoà 13: KT KYÙ QUYÕ DAØI HAÏN 111 , 112 244 111, 112 Kyùquyõ , kyùcöôïc baè ng tieà n Thu hoà i laïi khoaû n tieà n ñaõ kyùquyõ , kyùcöôïc (2) (1) 331 Khoaû n kyùquyõ , kyùcöôïc ñöôïc traûvaø o tieà n thieá u nôï (3) 811 (4) Khoaû n bòphaït tính tröøvaø o soátieà n kyùquyõkyùcöôïc 627, 641, 642 Khoaû n kyùquyõ , kyùcöôïc ñöôïc tính vaø o chi phí SXKD (5)

Chöông 4 KEÁ TOAÙN TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH TRONG DOANH NGHIEÄP 26

I. KHAÙI NIEÄM VAØ NHIEÄM VUÏ KEÁ TOAÙN 1. Khaùi nieäm: Taøi saûn coá ñònh (TSCÑ) laø nhöõng taøi saûn coù theå coù hình thaùi vaät chaát cuï theå vaø cuõng coù theå chæ toàn taïi döôùi hình thaùi giaù trò ñöôïc söû duïng ñeå thöïc hieän moät hoaëc moät soá chöùc naêng nhaát ñònh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, coù giaù trò lôùn vaø söû duïng ñöôïc trong thôøi gian daøi. Caùc taøi saûn coá ñònh coù hình thaùi vaät chaát cuï theå ñöôïc goïi laø taøi saûn coá ñònh höõu hình, coøn caùc taøi saûn coá ñònh chæ toàn taïi döôùi hình thaùi giaù trò ñöôïc goïi laø taøi saûn coá ñònh voâ hình. Theo quy ñònh hieän nay thì tieâu chuaån vaø nhaän bieát TSCÑ ñöôïc xaùc ñònh nhö sau: - Ñoái vôùi TSCÑ höõu hình: (1) Chaéc chaén thu ñöôïc lôïi ích kinh teá trong töông lai töø vieäc söû duïng taøi saûn ñoù; (2) Nguyeân giaù taøi saûn phaûi ñöôïc xaùc ñònh moät caùch ñaùng tin caäy; (3) Coù thôøi gian söû duïng töø 1 naêm trôû leân; (4) Coù giaù trò töø 10 trieäu ñoàng trôû leân. Ñoái vôùi suùc vaät laøm vieäc, suùc vaät cho saûn phaåm thì töøng con suùc vaät ñöôïc coi laø moät TSCÑ höõu hình. Ñoái vôùi vöôøn caây laâu naêm thì töøng maûnh vöôøn ñöôïc coi laø moät TSCÑ höõu hình. Nhöõng tö lieäu lao ñoäng khoâng hoäi ñuû caû 4 tieâu chuaån neâu treân ñöôïc goïi laø coâng cuï, duïng cuï. - Ñoái vôùi TSCÑ voâ hình: moïi khoaûn chi phí thöïc teá maø doanh nghieäp ñaõ chi ra thoûa maõn ñoàng thôøi 4 tieâu chuaån neâu treân maø khoâng hình thaønh TSCÑ höõu hình thì ñöôïc coi laø taøi saûn coá ñònh voâ hình. Neáu nhöõng khoaûn chi phí naøy khoâng ñoàng thôøi thoûa maõn caû 4 tieâu chuaån neâu treân thì ñöôïc haïch toaùn tröïc tieáp hoaëc phaân boå daàn vaøo chi phí kinh doanh cuûa doanh nghieäp. 2. Nhieäm vuï keá toaùn Ñeå coù ñöôïc nhöõng thoâng tin höõu ích nhaèmphuïc vuï toát cho coâng taùc quaûn lyù; söû duïng TSCÑ, keá toaùn phaûi thöïc hieän toát caùc nhieäm vuï sau ñaây: (1) Ghi cheùp, phaûn aùnh chính xaùc, ñaày ñuû, kòp thôøi soá hieän coù vaø tình hình taêng, giaûm TSCÑ cuûa toaøn doanh nghieäp cuõng nhö ôû töøng boä phaän treân caùc maët soá löôïng, chaát löôïng, cô caáu, giaù trò ñoàng thôøi kieåm soaùt chaët cheõ vaø baûo quaûn, baûo döôõng vaø söû duïng TSCÑ ôû caùc boä phaän khaùc nhau nhaèm naâng cao hieäu suaát söû duïng TSCÑ. (2) Tính toaùn chính xaùc, kòp thôøi soá khaáu hao TSCÑ ñoàng thôøi phaân boå ñuùng ñaén chi phí khaáu hao vaøo caùc ñoái töôïng söû duïng TSCÑ. (3) Phaûn aùnh vaø kieåm tra chaët cheõ caùc khoaûn chi phí söûa chöõa TSCÑ. Tham gia laäp döï toaùn veà chi phí söûa chöõa vaø ñoân ñoác ñöa TSCÑ ñöôïc söûa chöõa vaøo söû duïng moät caùch nhanh choùng.

27

(4) Theo doõi, ghi cheùp, kieåm tra chaët cheõ quaù trình thanh lyù, nhöôïng baùn nhaèm baûo ñaûm vieäc quaûn lyù vaø söû duïng voán ñuùng muïc ñích, coù hieäu quaû. (5) Laäp caùc baùo caùo veà taøi saûn coá ñònh, tham gia phaân tích tình hình trang bò, söû duïng vaø baûo quaûn caùc loaïi taøi saûn coá ñònh. II. PHAÂN LOAÏI VAØ TÍNH GIAÙ TSCÑ 1. Phaân loaïi taøi saûn coá ñònh: 1.1 Neáu caên cöù vaøo hình thaùi hieän höõu vaø keát caáu thì TSCÑ ñöôïc phaân thaønh: (1) TSCÑ höõu hình: bao goàm caùc loaïi Loaïi 1: Nhaø cöûa, vaät kieán truùc: laø taøi saûn coá ñònh cuûa doanh nghieäp ñöôïc hình thaønh sau quaù trình thi coâng xaây döïng nhö truï sôû laøm vieäc, nhaø kho, haøng raøo, thaùp nöôùc, saân baõi, caùc coâng trình trang trí cho nhaø cöûa, ñöôøng saù, caàu coáng, ñöôøng saét, caàu taøu, caàu caûng… Loaïi 2: Maùy moùc, thieát bò: laø toaøn boä caùc loaïi maùy moùc, thieát bò duøng trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp nhö maùy moùc chuyeân duøng, thieát bò coâng taùc, daây chuyeàn coâng ngheä, nhöõng maùy moùc ñôn leû… Loaïi 3: Phöông tieän vaän taûi, thieát bò truyeàn daãn: laø caùc loaïi phöông tieän vaän taûi goàm phöông tieän vaän taûi ñöôøng saét, ñöôøng thuûy, ñöôøng boä, ñöôøng khoâng, ñöôøng oáng vaø caùc thieát bò truyeàn daãn nhö heä thoáng thoâng tin, heä thoáng ñieän, ñöôøng oáng nöôùc, baêng taûi… Loaïi 4: Thieát bò, duïng cuï quaûn lyù: laø nhöõng thieát bò, duïng cuï duøng trong coâng taùc quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp nhö maùy vi tính phuïc vuï quaûn lyù, thieát bò ñieän töû, thieát bò, duïng cuï ño löôøng, kieåm tra chaát löôïng, maùy huùt aåm, huùt buïi, choáng moái moït… Loaïi 5: Vöôøn caây laâu naêm, suùc vaät laøm vieäc vaø / hoaëc cho saûn phaåm: laø nhöõng vöôøn caây laâu naêm nhö vöôøn caø pheâ, vöôøn cheø, vöôøn cao su, vöôøn caây aên quaû, thaûm coû, thaûm caây xanh…; suùc vaät laøm vieäc vaø/ hoaëc cho saûn phaåm nhö ñaøn voi, ñaøn ngöïa, ñaøn traâu, ñaøn boø… Loaïi 6: Caùc loaïi taøi saûn coá ñònh khaùc: laø toaøn boä caùc taøi saûn coá ñònh khaùc chöa lieät keâ vaøo naêm loaïi treân nhö tranh aûnh, taùc phaåm ngheä thuaät… (2) TSCÑ voâ hình: bao goàm caùc loaïi; + Chi phí veà ñaát söû duïng + Quyeàn phaùt haønh + Baûn quyeàn, baèng saùng cheá + Nhaõn hieäu haøng hoùa + Phaàn meàm maùy vi tính + Giaáy pheùp vaø giaáy pheùp nhöôïng quyeàn + TSCÑ voâ hình khaùc 1.2 Neáu caên cöù vaøo muïc ñích vaø tình hình söû duïng thì taøi saûn coá ñònh ñöôïc phaân thaønh: (1) TSCÑ duøng cho muïc ñích kinh doanh (2) TSCÑ duøng cho muïc ñích phuùc lôïi, söï nghieäp, an ninh quoác phoøng (3) TSCÑ chôø xöû lyù

28

(4) TSCÑ baûo quaûn hoä, giöõ hoä, caát giöõ hoä cho hnn. 1.3 Neáu caên cöù vaøo tính chaát sôû höõu thì TSCÑ ñöôïc phaân thaønh: (1) TSCÑ töï coù (2) TSCÑ ñi thueâ 1.4 Ngoaøi ra TSCÑ coøn ñöôïc phaân loaïi theo nguoàn voán hình thaønh: - TSCÑ ñöôïc hình thaønh töø nguoàn voán chuû sôû höõu - TSCÑ ñöôïc hình thaønh töø caùc khoaûn nôï phaûi traû 2. Tính giaù taøi saûn coá ñònh Theo quy ñònh thoáng nhaát cuûa Nhaø nöôùc thì moïi tröôøng hôïp taêng, giaûm TSCÑ ñeàu phaûi ñöôïc phaûn aùnh theo nguyeân giaù. Nguyeân giaù TSCÑ laø toaøn boä caùc chi phí thöïc teá ñaõ chi ra ñeå coù TSCÑ cho tôùi khi ñöa TSCÑ ñi vaøo hoaït ñoäng bình thöôøng. Noùi caùch khaùc ñoù laø giaù trò ban ñaàu, ñaày ñuû cuûa TSCÑ khi ñöa TSCÑ vaøo söû duïng. Nguyeân giaù ñöôïc xaùc ñònh theo quy ñònh sau: 2.1 Xaùc ñònh nguyeân giaù TSCÑ höõu hình a. Taøi saûn coá ñònh höõu hình mua saém: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình mua saém (keå caû mua môùi vaø cuõ) laø giaù mua thöïc teá phaûi traû coäng (+) caùc khoaûn thueá (khoâng bao goàm caùc khoaûn thueá ñöôïc hoaøn laïi), caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng nhö: laõi tieàn vay ñaàu tö cho taøi saûn coá ñònh; chi phí vaän chuyeån, boác dôõ; chi phí naâng caáp, chi phí laép ñaët, chaïy thöû; leä phí tröôùc baï… Tröôøng hôïp taøi saûn coá ñònh höõu hình mua traû chaäm, traû goùp, nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh mua saém laø giaù mua traû tieàn ngay taïi thôøi ñieåm mua coäng (+) caùc khoaûn thueá (khoâng bao goàm caùc khoaûn thueá ñöôïc hoaøn laïi), caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng nhö: chi phí vaän chuyeån, boác dôõ, chi phí naâng caáp; chi phí laép ñaët, chaïy thöû; leä phí tröôùc baï… Khoaûn cheânh leäch giöõa giaù mua traû chaäm vaø giaù mua traû tieàn ngay ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí taøi chính theo kyø haïn thanh toaùn, tröø khi soá cheânh leäch ñoù ñöôïc tính vaøo nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh höõu hình theo quy ñònh voán hoùa chi phí laõi vay. b. Taøi saûn coá ñònh höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi moät taøi saûn coá ñònh höõu hình khoâng töông töï hoaëc taøi saûn khaùc laø giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn coá ñònh höõu hình nhaän veà, hoaëc giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn ñem trao ñoåi (sau khi coäng theâm caùc khoaûn chi phí traû theâm hoaëc tröø ñi caùc khoaûn phaûi thu veà), caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng nhö: chi phí vaän chuyeån, boác dôõ; chi phí naâng caáp, chi phi laép ñaët, chaïy thöû; leä phí tröôùc baï… Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi moät taøi saûn coá ñònh höõu hình töông töï, hoaëc coù theå hình thaønh do

29

ñöôïc baùn ñeå ñoåi laáy quyeàn sôû höõu moät taøi saûn coá ñònh höõu hình töông töï laø giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh höõu hình ñem trao ñoåi. c. Taøi saûn coá ñònh höõu hình töï xaây döïng hoaëc töï saûn xuaát: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình töï xaây döïng hoaëc töï saûn xuaát laø giaù thaønh thöïc teá cuûa taøi saûn coá ñònh coäng (+) caùc chi phí laép ñaët, chaïy thöû; caùc chi phí khaùc tröïc tieáp lieân quan phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng (tröø caùc khoaûn laõi noäi boä, caùc chi phí khoâng hôïp lyù nhö vaäy lieäu laõng phí, lao ñoäng hoaëc caùc khoaûn chi phí khaùc vöôït quaù möùc quy ñònh trong xaây döïng hoaëc töï saûn xuaát.) d. Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình do ñaàu tö xaây döïng cô baûn hình thaønh theo phöông thöùc giao thaàu laø giaù quyeát toaùn coâng trình xaây döïng theo quy ñònh taïi Quy cheá quaûn lyù ñaàu tö vaø xaây döïng hieän haønh coäng (+) leä phí tröôùc baï, caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp khaùc. Ñoái vôùi taøi saûn coá ñònh laø con suùc vaät laøm vieäc vaø / hoaëc cho saûn phaåm, vöôøn caâylaâu naêm thì nguyeân giaù laø toaøn boä caùc chi phí thöïc teá ñaõ chi ra cho con suùc vaät, vöôøn caây ñoù töø luùc hình thaønh tính ñeán thôøi ñieåm ñöa vaøo khai thaùc, söû duïng theo quy ñònh taïi Quy cheá quaûn lyù ñaàu tö vaø xaây döïng hieän haønh, caùc chi phí khaùc coù lieân quan. e. Taøi saûn coá ñònh höõu hình ñöôïc caáp, ñöôïc ñieàu chuyeån ñeán: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình ñöôïc caáp, ñöôïc ñieàu chuyeån ñeán… laø giaù trò coøn laïi treân soå keá toaùn cuûa taøi saûn coá ñònh ôû caùc ñôn vò caáp, ñôn vò ñieàu chuyeån… hoaëc giaù trò theo ñaùnh giaù thöïc teá cuûa Hoäi ñoàng giao nhaän coäng (+) caùc chi phí maø beân nhaän taøi saûn phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng nhö: chi phí vaän chuyeån, boác dôõ; chi phí naâng caáp, laép ñaët, chaïy thöû; leä phí tröôùc baï (neáu coù)… f. Taøi saûn coá ñònh höõu hình ñöôïc cho, ñöôïc taëng, ñöôïc bieáu, nhaän voán goùp lieân doanh, nhaän laïi voán goùp, do phaùt hieän thöøa… Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh höõu hình laïi ñöôïc cho, ñöôïc bieáu, ñöôïc taëng, nhaän voán goùp lieân doanh, nhaän laïi voán goùp, do phaùt hieän thöøa… laø giaù trò theo ñoùng goùp thöïc teá cuûa Hoäi ñoàng giao nhaän coäng (+) caùc chi phí maø beân nhaän phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo traïng thaùi saün saøng söû duïng nhö: chi phí vaän chuyeån, boác dôõ; chi phí naâng caáp, laép ñaët, chaïy thöû; leä phí tröôùc baï… 2.2 Xaùc ñònh nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh voâ hình: a. Taøi saûn coá ñònh voâ hình loaïi mua saém: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh voâ hình loaïi mua saém laø giaù mua thöïc teá phaûi traû coäng (+) caùc khoaûn thueá (khoâng bao goàm caùc khoaûn thueá ñöôïc hoaøn laïi), caùc chi phí lieân quan phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn vaøo söû duïng theo döï tính. Tröôøng hôïp taøi saûn coá ñònh voâ hình mua döôùi hình thöùc traû chaäm, traû goùp, nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh laø giaù mua traû tieàn ngay taïi thôøi

30

ñieåm mua. Khoaûn cheânh leäch giöõa giaù mua traû chaäm vaø giaù mua traû tieàn ngay ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí taøi chính theo kyø haïn thanh toaùn, tröø khi soá cheânh leäch ñoù ñöôïc tính vaøo nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh voâ hình theo quy ñònh voán hoùa chi phí laõi vay. b. Taøi saûn coá ñònh voâ hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh voâ hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi moät taøi saûn coá ñònh voâ hình khoâng töông töï hoaëc taøi saûn khaùc laø giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn coá ñònh voâ hình nhaän veà, hoaëc giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn ñem trao ñoåi (sau khi coäng theâm caùc khoaûn phaûi traû theâm hoaëc tröø ñi caùc khoaûn phaûi thu veà) coäng (+) caùc khoaûn thueá (khoâng bao goàm caùc khoaûn thueá ñöôïc hoaøn laïi), caùc chi phí lieân quan phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøisaûn vaøo söû duïng theo döï tính. Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh voâ hình mua döôùi hình thöùc trao ñoåi vôùi moät taøi saûn coá ñònh voâ hình töông töï, hoaëc coù theå hình thaønh do ñbaùn ñeå ñoåi laáy quyeàn sôûhöõu moät taøi saûn coá ñònh voâ hình töông töï laø giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh voâ hình ñem trao ñoåi. c. Taøi saûn coá ñònh voâ hình ñöôïc taïo ra töø noäi boä doanh nghieäp: Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh voâ hình ñöôïc taïo ra töø noäi boä doanh nghieäp laø caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp ñeán khaâu thieát keá, xaây döïng, saûn xuaát thöû nghieäm phaûi chi ra tính ñeán thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh ñoù vaøo söû duïng theo döï tính. c. Quyeàn söû duïng ñaát: Nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh laø quyeàn söû duïng ñaát (bao goàm quyeàn söû duïng ñaát coù thôøi haïn vaø quyeàn söû duïng ñaát laâu daøi): laø tieàn chi ra ñeå coù quyeàn söû duïng ñaát hôïp phaùp coäng (+) chi phí cho ñeàn buø giaûi phoùng maët baèng, san laáp maët baèng, leä phí tröôùc baï… (khoâng bao goàm caùc chi phí chi ra ñeå xaây döïng caùc coâng trình treân ñaát); hoaëc laø giaù trò quyeàn söû duïng ñaát nhaän goùp voán. Tröôøng hôïp doanh nghieäp thueâ ñaát thì tieàn thueâ ñaát ñöôïc phaân boå daàn vaøo chi phí kinh doanh, khoâng ghi nhaän laø taøi saûn coá ñònh voâ hình. e. Quyeàn phaùt haønh, baûn quyeàn, baèng saùng cheá: Nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh laø quyeàn phaùt haønh, baûn quyeàn, baèng saùng cheá: laø toaønboä caùc chi phí thöïc teá doanh nghieäp ñaõ chi ra ñeå coù quyeàn phaùt haønh, baûn quyeàn, baèng saùng cheá. g. Nhaõn hieäu haøng hoùa: Nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònhlaø nhaõn hieäu haøng hoùa: laø caùc chi phí thöïc teá lieân quan tröïc tieáp tôùi vieäc mua nhaõn hieäu haøng hoùa. h. Phaàn meàm maùy vi tính: Nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh laø phaàm meàm maùy vi tính (trong tröôøng hôïp coá ñònh laø phaàn meàm maùy vi tính (trong tröôøng hôïp phaàn meàm laø moät boä phaän coù theå taùch rôøi vôùi phaàn cöùng coù lieân quan): laø toaøn boä caùc chi phí thöïc teá doanh nghieäp ñaõ chi ra ñeå coù phaàn meàm maùy vi tính. 2.3 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính

31

phaûn aùnh ôû ñôn vò thueâ laø giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thueâ taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ taøi saûn. Neáu giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thueâ cao hôn giaù trò hieän taïi cuûa khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ toái thieåu, thì nguyeân giaù ghi theo giaù trò hieän taïi cuûa khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ toái thieåu. Chi phí phaùt sinh ban ñaàu lieân quan tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng thueâ taøi hính ñöôïc tính vaøo nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh ñi thueâ. 2.4 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh cuûa caù nhaân, hoä kinh doanh caù theå thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH, coâng ty coå phaàn maø khoâng coøn hoùa ñôn, chöùng töø laø giaù trò hôïp lyù do doanh nghieäp töï xaùc ñònh taïi thôøi ñieåm ñaêng kyù kinh doanh vaø chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät veà tính chính xaùc cuûa giaù trò ñoù. Tröôøng hôïp giaù trò taøi saûn coá ñònh do doanh nghieäp töï xaùc ñònh lôùn hôn so vôùi giaù baùn thöïc teá cuûa taøi saûn coá ñònh cuøng loaïi hoaëc töông ñöông treân thò tröôøng thì doanh nghieäp phaûi xaùc ñònh laïi giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn coá ñònh laøm caên cöù tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp; neáu giaù trò taøi saûn coá ñònh vaãn chöa phuø hôïp vôùi giaù baùn thöïc teá treân thò tröôøng, cô quan thueá coù quyeàn yeâu caàu doanh nghieäp xaùc ñònh laïi giaù trò cuûa taøi saûn coá ñònh thoâng qua Hoäi ñoàng ñònh giaù ôû ñòa phöông hoaëc toå chöùc coù chöùc naêng thaåm ñònh giaù theo quy ñònh cuûa phaùp luaät. 2.5 Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh trong doanh nghieäp chæ ñöôïc thay ñoåi trong caùc tröôøng hôïp sau: a. Ñaùnh giaù laïi giaù trò taøi saûn coá ñònh theo quy ñònh cuûa phaùp luaät; b. Naâng caáp taøi saûn coá ñònh; c. Thaùo dôõ moät hay moät soá boä phaän cuûa taøi saûn coá ñònh. Khi thay ñoåi nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh, doanh nghieäp phaûi laäp bieân baûn ghi roõ caùc caên cöù thay ñoåi vaø xaùc ñònh laïi caùc chæ tieâu nguyeân giaù, giaù trò coøn laïi treân soå keá toaùn, soå khaáu hao quyõ cuûa taøi saûn coá ñònh vaø tieán haønh haïch toaùn theo caùc quy ñònh hieän haønh. Vieäc phaûn aùnh taêng, giaûm nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh ñöôïc thöïchieän taïi thôøi ñieåm taêng, giaûm taøi saûn coá ñònh. 2.6 Ngoaøi ra ñeå phaûn aùnh ñuùng ñaén naêng löïc thöïc teá veà TSCÑ thì TSCÑ coøn ñöôïc tính giaù theo giaù trò coøn laïi. Giaù trò coøn laïi = Nguyeân giaù – Soá khaáu hao luõy keá Hoaëc: Giaù trò coøn laïi = Nguyeân giaù – Giaù trò ñaõ hao moøn III. KEÁ TOAÙN TÌNH HÌNH TAÊNG, GIAÛM TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH 1. Chöùng töø keá toaùn: Chöùng töø phaûn aùnh tình hình taêng, giaûm TSCÑ bao goàm: - Bieân baûn giao nhaän TSCÑ: ñaây laø chöùng töø xaùc nhaän vieäc giao nhaän TSCÑ sau khi hoaøn thaønh coâng vieäc xaây döïng, mua saém, ñöôïc caáp phaùt… ñöa vaøo söû duïng taïi ñôn vò vaø taøi saûn cuûa ñôn vò baøn giao cho ñôn vò khaùc theo leänh cuûa caáp treân, theo hôïp ñoàng lieân doanh. - Bieân baûn giao nhaän TSCÑ laäp cho töøng taøi saûn coá ñònh: tröôøng hôïp giao nhaän cuøng moät luùc nhieàu taøi saûn cuøng loaïi, cuøng giaù trò vaø cho cuøng moät ñôn vò giao coù theå laäp chung moät bieân baûn giao nhaän TSCÑ.

32

- Bieân baûn thanh lyù TSCÑ: Ñaây laø chöùng töø xaùc nhaän vieäc thanhlyù taøi saûn coá ñònh, laøm caên cöù cho vieäc ghi giaûm TSCÑ. Bieân baûn thanh lyù TSCÑ do Ban thanh lyù TSCÑ laäp vaø phaûi coù ñaày ñuû chöõ kyù, hoï teân cuûa tröôûng ban thanh lyù, keà toaùn tröôûng vaø thuû tröôûng ñôn vò. 2. Keá toaùn chi tieát taøi saûn coá ñònh: Keá toaùn chi tieát TSCÑ ñöôïc thöïc hieän cho töøng TSCÑ, töøng nhoùm (hoaëc loaïi) taøi saûn coá ñònh vaø theo nôi söû duïng TSCÑ. a. Ñeå theo doõi, quaûn lyù töøng taøi saûn coá ñònh keá toaùn söû duïng Theû TSCÑ. Theû TSCÑ ñöôïc laäp cho töøng ñoái töôïng ghi TSCÑ. Theû TSCÑ bao goàm : + Phaàn phaûn aùnh caùc chæ tieâu chung veà taøi saûn coá ñònh nhö teân, kyù, maõ hieäu, quy caùch, soá hieäu, nöôùc saûn xuaát, naêm saûn xuaát… + Phaûn aùnh chæ tieâu veà nguyeân giaù khi ñöa TSCÑ vaøo söû duïng, nguyeân giaù sau khi ñaùnh giaù laïi,… vaø giaù trò hao moøn luõy keá qua caùc naêm. + Phaûn aùnh soá phuï tuøng, duïng cuï ñoà ngheà keøm theo TSCÑ + Phaàn ghi giaûm taøi saûn coá ñònh b. ñeå theo doõi chi tieát caùc loaïi, nhoùm TSCÑ theo keát caáu keá toaùn söû duïng caùc taøi khoaûn caáp 2 theo quy ñònh cuûa Nhaø nöôùc vaø môû theâm caùc chi tieát cuûa caùc taøi khoaûn caáp 2 naøy. c. Ñeå theo doõi chi tieát TSCÑ theo nôi söû duïng keá toaùn söû duïng soå TSCÑ. Soå TSCÑ môû chung cho toaøn doanh nghieäp vaø môû cho töøng boä phaän quaûn lyù, söû duïng TSCÑ. Caên cöù ñeå ghi vaøo soå TSCÑ laø caùc theû TSCÑ. 3. Keá toaùn toång hôïp tình hình taêng, giaûm TSCÑ: 3.1 Taøi khoaûn söû duïng: (1) TK 211 “TSCÑ höõu hình” coù caùc taøi khoaûn caáp 2: + 2112 – Nhaø cöûa, vaät kieán truùc + 2113 – Maùy moùc thieát bò + 2114 – Phöông tieän vaän taûi + 2115 – Thieát bò, duïng cuï quaûn lyù + 2116 – Caây laâu naêm, suùc vaät laøm vieäc vaø cho saûn phaåm + 2118 – TSCÑ khaùc (2) TK 213 “TSCÑ voâ hình” coù caùc TK caáp 2: + 2131 – Quyeàn söû duïng ñaát + 2132 – Quyeàn phaùt haønh + 2133 – Baûn quyeàn, baèng saùng cheá + 2134 – Nhaõn hieäu haøng hoùa + 2135 – Phaàn meàm maùy vi tính + 2136 – Giaáy pheùp vaø giaáy pheùp nhöôïng quyeàn + 2138 – TSCÑ voâ hình khaùc Keát caáu cuûa 2 taøi khoaûn naøy gioáng nhau, ñöôïc theå hieän: Beân Nôï: Nguyeân giaù TSCÑ taêng leân (do mua saém, xaây döïng,…) Beân Coù: Nguyeân giaù TSCÑ giaûm xuoáng (do nhöôïng baùn, thanh lyù,…) Dö Nôï: Nguyeân giaù TSCÑ hieän coù

33

(3) TK 214 “Hao moøn TSCÑ”: Taøi khoaûn naøy ñöôïc duøng ñeå ñieàu chænh giaûm giaù trò cuûa TSCÑ, coù keát caáu nhö sau: Beân Nôï: giaù trò hao moøn giaûm xu61ng Beân Coù: giaù trò hao moøn taêng leân Dö Coù: giaù trò hao moøn hieän coù TK 214 coù 3 TK caáp 2: + 2141 – Hao moøn TSCÑ höõu hình + 2142 – Hao moøn TSCÑ thueâ taøi chính + 2143 – Hao moøn TSCÑ voâ hình Moái quan heä giöõa caùc TK 211, 213, 214 nhö sau: SD TK 211 – SD TK 2141 = Giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ höõu hình SD TK 213 – SD TK 2143 = Giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ voâ hình (4) TK 133 “Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø”: taøi khoaûn naøy ñöôïc söû duïng ñeå phaûn aùnh thueá GTGT maø doanh nghieäp noäp khi mua TSCÑ, vaät lieäu, dòch vuï… vaø ñöôïc khaáu tröø vaøo thueá ñaàu ra. Keát caáu cuûa taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: Soá thueá GTGT noäp ki mua caùc loaïi taøi saûn, dòch vuï Beân Coù: Soá thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø, mieãn giaûm, hoaøn laïi Dö Nôï: Soá thueá GTGT ñaàu vaøo hieän chöa ñöôïc khaáu tröø TK 133 coù 2 TK caáp 2: + 1331 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø cuûa haøng hoùa, dòch vuï + 1332 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø cuûa TSCÑ 3.2 Keá toaùn TSCÑ taêng leân: 3.2.1 Keá toaùn TSCÑ taêng do mua saém. Duøng cho hoaït ñoäng SXKD Ñaàu tö baèng Ñaàu QÑTPT, QPL, baèng NVÑTXDCB vay Chuyeån Taêng taêng TSCÑ TSCÑ

Duøng cho nhu tö Ñaàu tö baèng caàu VH, ñaàu tö voán nguoàn voán khaáu baèng QPL hao

Taêng TSCÑ Taêng baèng voán TSCÑ vay

Giaûm NVKH

Chuyeån Taêng taêng TSCÑ QPLÑHTTSC Ñ

Sô ñoà 1: MUA TSCÑ ÑÖA VAØO SÖÛ DUÏNG NGAY

34

111, 112, 331, ....

1333 ThueáGTGT (1b)

211 (213)

(1a)

Giaùmua

Chi phí tröôù c khi söûduïng (2) 333 (3333)

(3) Thueánhaä p khaå u phaû i noä p neá u coù

Sô ñoà 2: MUA TSCÑ XONG PHAÛI QUA QUAÙ TRÌNH LAÉP ÑAËT CHAÏY THÖÛ MÔÙI ÑÖA VAØO SÖÛ DUÏNG 111, 112, 331, ....

1333

ThueáGTGT

(1b) 2411

Giaùmua Chi phí tröôù c khi söûduïng

(1a)

211

Ghi taê ng TSCÑ (2)

(4)

333 (3333)

Thueánhaä p khaå u phaû i noä p neá u coù (3)

•

Neáu TSCÑ ñöôïc mua saém töø caùc quyõ chuyeân duøng thì keá toaùn caên cöù vaøo nguyeân giaù ñeå chuyeån caùc quyõ naøy thaønh nguoàn voán kinh doanh Nôï TK 414 “Quyõ ñaàu tö phaùt trieån” Nôï TK 441 “Nguoàn voán ñaàu tö XDCB” Nôï TK 4312 “Quyõ phuùc lôïi” Coù TK 411 “Nguoàn voán kinh doanh”

•

Ñaàu tö nguoàn voán vay: caên cöù chöùng töø vay, ghi Nôï 211, 213 : NG TSCÑ (Nôï 133(2)) Coù 341

•

Ñaàu tö baèng nguoàn voán khaáu hao: caên cöù vaøo chöùng töø ghi taêng TSCÑ nhö Sô ñoà KT1; ñoàng thôøi ghi giaûm nguoàn voán khaáu hao – ghi ñôn Coù 009

 Duøng cho hoaït ñoäng vaên hoùa, phuùc lôïi: Ghi taêng TSCÑ theo giaù thanh toaùn Nôï 211 (213) / Coù 111, 112, 331…

35

Keát chuyeån taêng quyõ phuùc lôïi ñaõ hình thaønh TSCÑ Nôï 4312 / Coù 4313

Sô ñoà 3: TSCÑ MUA TRAÛ CHAÄM

331

Giaùmua

Soátieàn phaûi Thanh toaùn tieàn cho thanh toaùn

(1a) (1a)

221 (213)

111, 112

133 ThueáGTGT

(1b)

(1)

beân baùn (2)

(1c)

242

Laõitraû chaäm

635

Phaân boålaõitraûchaäm (1d)

Sô ñoà 4: TSCÑ HÖÕU HÌNH ÑEM TRAO ÑOÅI VÔÙI TSCÑ HÖÕU HÌNH TÖÔNG TÖÏ

211 (ñem trao ñoå i )

NG

211 (ñöôïc trao ñoå i )

(1a)

Giaùtròcoø n laïi

(1) 214 (ñem trao ñoå i )

(1b)

Giaùtròhao moø n

36

Sô ñoà 5: TSCÑ HÖÕU HÌNH TRAO ÑOÅI VÔÙI TSCÑ HÖÕU HÌNH KHOÂNG TÖÔNG TÖÏ 211 (213)

811 NG

Giaùtròcoø n laïi

(1) 214 Giaùtròhao moø n

711

N Giaùtrao ñoå i

3331

131

C

Giaùthanh

Giaùthanh

toaù n

toaù n

(2)

211 (ñöôïc trao ñoå i) Giaùtrao ñoå i 133

(3)

ThueáGTGT

ThueáGTGT

111, 112

111, 112

Traûtieà n theâ m cho beâ n trao ñoå doi giaùTSCÑ ñem trao ñoå i
(4a)

Nhaä n theâ m tieà n do giaùTSCÑ ñem trao ñoå i lôù n hôn giaùTSCÑ nhaä n

(4b)

ñöôïc

3.2.2 Keá toaùn taêng TSCÑ do ñaàu tö XDCB: Sô ñoà 6: XDCB HOAØN THAØNH ÑÖA VAØO SÖÛ DUÏNG

111, 112, 334,....

2412 Chi phí XDCB (1) (2)

211 (213) Ghi taêng TSCÑ khi coâng vieäc

(3) xaây döïng hoaøn chænh Chi phí tröôùc khi söûduïng

37

414, 431, 441

411 (4)

3.2.3Keá toaùn taêng TSCÑ do ñöôïc Nhaø nöôùc caáp, ñöôïc taøi trôï, bieáu taëng .Sô ñoà 7: TSCÑ ÑÖÔÏC CAÁP HOAËC NHAÄN GOÙP VOÁN 411

211 (213) Giaùtròñöôïc caá p

, ñöôïc goù p

(1) 111, 112 Chi phí boûra theâ m

(2)

Sô ñoà 8: TSCÑ ÑÖÔÏC BIEÁU TAËNG 711

211 (213) Giaùtròñöôïc bieá u taë ng (1)

111, 112 Chi phí boûra theâ m (2)

Sô ñoà 9: NEÁU CHI PHÍ PHAÙT SINH TRONG GIAI ÑOAÏN TRIEÅN KHAI TÍNH VAØO CHI PHÍ SXKD

38

642

111, 112, 152,....

Tính heá t vaø o chi phí trong kyø (1) 242

642

Chuyeå n thaø nh chi phí traûtröôù c

Phaâ n boådaà n

(1)

(1)

Sô ñoà 10 : NEÁU XEÙT THAÁY KEÁT QUAÛ TRIEÅN KHAI THOÛA MAÕN ÑÒNH NGHÓA TIEÂU CHUAÅN GHI NHAÄN TSCÑ VOÂ HÌNH 111, 112, 152,....

241 Taä p hôïp chi phí

213 Chuyeå n thaø nh TSCÑ voâhình

(2)

(1) 133

ThueáGTGT ñaà u vaø o

Sô ñoà 11 : MUA TSCÑ VOÂ HÌNH LAØ QUYEÀN SÖÛ DUÏNG ÑAÁT CUØNG VÔÙI MUA NHAØ CÖÛA, VAÄT KIEÁN TRUÙC TREÂN ÑAÁT 111, 112, 331,....

(1) 91 0

(1a) 91 Nguyeâ n gia ùTSCÑ höõ u hình 0 (1b) 91 Nguyeâ n gia ùquyeà n söûduïng ñaá t 0 (1c) 91ñaà ThueáGTGT u vaø o 0

211

213

133

3.2.4 Keá toaùn taêng TSCÑ do phaùt hieän thöøa trong KK: Caên cöù vaøo “Bieân baûn kieåm keâ TSCÑ” vaø keát luaän cuûa Hoäi ñoàng kieåm keâ ñeå HT chính xaùc kòp thôøi theo töøng nguyeân nhaân cuï theå: TSCÑ thöøa Do ñeå ngoaøi soå saùch (chöa Laø TSCÑ cuûa ñôn vò khaùc ghi soå) Caên cöù vaøo hoà sô ghi taêng nguyeân giaù

Trích boå sung khaáu hao (neáu ñang SD) Nôï TK chi phí SXKD (627, 641, 642,…) (1421)) / Coù TK 2141

Bieát ñôn vò sôû höõu taøi saûn: baùo ngay

39

Khoâng bieát ñôn vò chuû taøi saûn: baùo cô quan caáp treân & CQ TQ (chôø xöû lyù: ghi ñôn Nôï, TK 002)

3.3 Keá toaùn TSCÑ giaûm xuoáng (keå caû TSCÑ höõu hình vaø TSCÑ voâ hình): Nguyeân nhaân: -

Thanh lyù: TSCÑ HH bò hö hoûng, khoâng söû duïng ñöôïc (baùn – khoâng ai mua)

-

Nhöôïng baùn: TSCÑ khoâng caàn duøng.

-

Chuyeån thaønh coâng cuï duïng cuï.

-

Goùp voán lieân doanh (nghieân cöùu rieâng muïc VI).

-

Kieåm keâ phaùt hieäu thieáu.

3.3.1 Keá toaùn giaûm TSCÑ do thanh lyù hay nhöôïng baùn.. Keá toaùn

giaûm TSCÑ do thanh lyù hay nhöôïng baùn: SÔ ÑOÀ 12 : KT NHÖÔÏNG BAÙN, THANH LYÙ TSCÑ 211,213

214 GTHM

NG

811 911 711 111,112,131,152,153,… GTCL Cuoái thaùng Cuoái thaùng Tieàn baùn TSCÑ; thu hoài 111,112,331,152,334… keát chuyeån CP keát chuyeån pheá lieäu, coâng cuï, phuï tuøng Chi phí thanh lyù TSCÑ HH khi thanh lyù TSCÑ(Gt/toaùn) hay nhöôïng baùn TSCÑ (neáu DN noäp VAT-tröïc tieáp) 133 VAT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø Giaù chöa thueá Giaù 333(11) thanh Thueá GTGT toaùn

3.3.2. Keá toaùn giaûm TSCÑ do chuyeån thaønh CCDC: SÔ ÑOÀ 13: KEÁ TOAÙN GIAÛM TSCÑ DO CHUYEÅN THAØNH CCDC 211

214 GTHM NG

142(1) GTCL

627,641,642 Cheânh leäch neáu coù

(soá phaân boå laàn ñaàu – soá ñaõ khaáu hao) 3.3.3 Keá toaùn giaûm TSCÑ höõu hình do phaùt hieän thieáu trong kieåm keâ:

SÔ ÑOÀ 14 : KEÁ TOAÙN GIAÛM TSCÑ HÖÕU HÌNH DO PHAÙT HIEÄN THIEÁU TRONG KIEÅM KEÂ.  Neáu coù quyeát ñònh xöû lyù ngay caên cöù vaøo “Bieân baûn xöû lyù TSCÑ thieáu”.

40

211 xxx

214 (2141) Giaûm giaù trò hao moøn NG TSCÑ

138 (1388) Neáu ngöôøi coù loãi phaûi boài thöôøng 411 Neáu ñöôïc pheùp ghi giaûm voán 821 Neáu DN chòu toån thaát

 Neáu phaûi chôø quyeát ñònh xöû lyù: 211

214 (2411) NG

Phaàn giaù trò hao moøn

TSCÑ (1)

1381 Phaàn giaù trò coøn laïi

(2) 138(1388),411,821 Khi coù quyeát ñònh xöû lyù

3.4 keá toaùn caùc tröôøng hôïp khaùc taêng, giaûm TSCÑ. 3.4.1 Keá toaùn ñaùnh giaù laïi theo quyeát ñònh cuûa Nhaø nöôùc: TK söû duïng TK 412

SÔ ÑOÀ 15 : KEÁ TOAÙN ÑAÙNH GIAÙ LAÏI TSCÑ THEO QÑ CUÛA NHAØ NÖÔÙC * Ñaùnh giaù taêng nguyeân giaù: 412 211 Phaàn GTCL taêng NG taêng

* Ñaùnh giaù giaûm nguyeân giaù: 211 412 NG giaûmGTCL giaûm

214 phaàn GTHM taêng

214 GTHM giaûm

. 3.4.2 Keá toaùn taêng giaûm TSCÑ do lieân doanh, lieân keát kinh teá. TK söû duïng: - Beân tham gia: Lieân doanh kinh teá (tính chaát ngaén haïn): TK 128 ÑTNH khaùc Lieân doanh (tính chaát daøi haïn) TK 222 Goùp voán lieân doanh - Beân toå chöùc lieân doanh, lieân keát – Nhaän voán LDLK : TK 411 NVKD SÔ ÑOÀ 16 : KEÁ TOAÙN TAÊNG GIAÛM TSCÑ DO LIEÂN DOANH, LIEÂN KEÁT. Beân tham gia lieân doanh Beân toå chöùc lieân doanh * Goùp voán lieân doanh baèng * Nhaän voán lieân doanh TSCÑ baèng TSCÑ

41

211,213 NG

214 (1)

411 211,213 Giaù trò voán goùp

GTHM 128(222) GT voán goùp

711 Goùp boå sung Thu nhaäp (2) lieân doanh 111,112,138 Thu baèng tieàn Ghi chuù: Ghi chuù: Phaân phoái thu nhaäp cho caùc beân * Nghieäp vuï (1) tham gia lieân doanh Cheânh leäch giöõa giaù trò voán goùp seõ haïch toaùn vaøo TK vaø GTCL ghi treân soå keá toaùn ñöôïc 515. HT vaøo TK 711 hoaïc TK 811. * GTVG < GTCL : CL ghi vaøo beân Nôï 811 * GTVG > GTCL : CL ghi vaøo beân Coù TK 711 * Chi phí cho hoaït ñoäng lieân doanh phaùt sinh: * Nôï TK 811 / Coù TK 111,112,152,… * Thu hoài voán goùp lieân doanh * Hoaøn traû voán lieân doanh 128,(222) 211,213 211,213 214 GT thöïc teá xxx Giaûm GTHM Voán (NG) NG 411 voán goùp thu hoài Giaûm GTCL 111,112,138(1388) 111,112,3388 Thu voán khaáu hao Thanh toaùn soá voán khaáu hao trong NG lieân doanh

IV. KEÁ TOAÙN KHAÁU HAO TSCÑ  Khaáu hao TSCÑ laø phaàn giaù trò cuûa TSCÑ ñöôïc tính chuyeån vaøo chi phí SXKD neân moät maët noù laøm taêng giaù trò hao moøn, maët khaùc laøm taêng chi phí SXKD.  QUY ÑÒNH VEÀ TRÍCH KHAÁU HAO TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH * Nguyeân taéc trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh: 1. Moïi taøi saûn coá ñònh cuûa doanh nghieäp coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh ñeàu phaûi trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh ñöôïc haïch toaùn vaøo chi phí kinh doanh trong kyø. Doanh nghieäp khoâng ñöôïc tính vaø trích khaáu hao ñoái vôùi nhöõng taøi saûn coá ñònh ñaõ khaáu hao heát nhöng vaãn chöa söû duïng vaøo hoaït ñoäng kinh doanh. Ñoái vôùi nhöõng taøi saûn coá ñònh chöa khaáu hao heát ñaõ hoûng, doanh nghieäp phaûi xaùc ñònh nguyeân nhaân, quy traùch nhieäm ñeàn buø, ñoøi boài thöôøng thieät haïi… vaø tính vaøo chi phí khaùc.

42

2. Nhöõng TSCÑ khoâng tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh thì khoâng phaûi trích khaáu hao, bao goàm: - TSCÑ thuoäc döï tröõ Nhaø nöôùc giao cho doanh nghieäp quaûn lyù hoä, giöõ hoä. - TSCÑ phuïc vuï caùc hoaït ñoäng phuùc lôïi trong doanh nghieäp nhö nhaø treû, caâu laïc boä, nhaø truyeàn thoáng, nhaø aên,… ñöôïc ñaàu tö baèng quyõ phuùc lôïi. - Nhöõng TSCÑ phuïc vuï nhu caàu chung toaøn xaõ hoäi, khoâng phuïc vuï cho hoaït ñoäng kinh doanh cuûa rieâng doanh nghieäp nhö: ñeâ ñaäp, caàu coáng, ñöôøng xaù,… maø Nhaø nöôùc giao cho doanh nghieäp quaûn lyù. - TSCÑ khaùc khoâng tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh. Doanh nghieäp thöïc hieän vieäc quaûn lyù, theo doõi caùc TSCÑ treân ñaây nhö ñoái vôùi caùc TSCÑ duøng trong hoaït ñoäng kinh doanh vaø tính möùc hao moøn cuûa caùc TSCÑ naøy (neáu coù); möùc hao moøn haøng naêm ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch laáy nguyeân giaù chia (:) cho thôøi gian söû duïng cuûa taøi saûn coá ñònh xaùc ñònh theo quy ñònh taïi Phuï luïc 1 ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 206/2003/QÑ-BTC ngaøy 12/12/2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính. Neáu caùc taøi saûn coá ñònh naøy coù tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh thì trong thôøi gian taøi saûn coá ñònh tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh, doanh nghieäp thöïc hieän tính vaø trích khaáu hao vaøo chi phí kinh doanh cuûa doanh nghieäp. 3. Doanh nghieäp cho thueâ TSCÑ hoaït ñoäng phaûi trích khaáu hao ñoái vôùi taøi saûn coá ñònh cho thueâ. 4. Doanh nghieäp ñi thueâ TSCÑ taøi chính phaûi trích khaáu hao TSCÑ thueâ taøi chính nhö taøi saûn coá ñònh thuoäc sôû höõu cuûa doanh nghieäp theo quy ñònh hieän haønh. Tröôøng hôïp ngay taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ taøi saûn, doanh nghieäp ñi thueâ taøi saûn coá ñònh taøi chính cam keát khoâng mua taøi saûn thueâ trong hôïp ñoàng thueâ taøi chính, thì doanh nghieäp ñi thueâ trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính theo thôøi haïn thueâ trong hôïp ñoàng. 5. Vieäc trích hoaëc thoâi trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh ñöôïc thöïc hieän baét ñaàu töø ngaøy (theo soá ngaøy cuûa thaùng) maø TSCÑ taêng, giaûm, hoaëc ngöøng thamgia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh. 6. Quyeàn söû duïng ñaát laâu daøi laø TSCÑ voâ hình ñaëc bieät, doanh nghieäp ghi nhaän laø TSCÑ voâ hình theo nguyeân giaù nhöng khoâng ñöôïc trích khaáu hao. * Xaùc ñònh thôøi gian söû duïng TSCÑ höõu hình: 1. Ñoái vôùi TSCÑ coøn môùi (chöa söû duïng), doanh nghieäp phaûi caên cöù vaøo khung thôøi gian söû duïng TSCÑ quy ñònh taïi Phuï luïc 1 ban haønh keøm theo Quyeát ñònh s oá 206/2003/QÑ-BTC ngaøy 12/12/2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính ñeå xaùc ñònh thôøi gian söû duïng cuûa TSCÑ. 2. Ñoái vôùi TSCÑ ñaõ qua söû duïng, thôøi gian söû duïng cuûa TSCÑ ñöôïc xaùc ñònh nhö sau:

43

Thôøi gian söû duïng = cuûa taøi saûn coá ñònh

Giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn x coá ñònh Giaù baùn cuûa taøi saûn coá ñònh môùi cuøng loaïi (hoaëc cuûa taøi saûn coá ñònh töông ñöông treân thò tröôøng)

Thôøi gian söû duïng cuûa taøi saûn coá ñònh môùi cuøng loaïi .

Trong ñoù: Giaù trò hôïp lyù cuûa TSCÑ laø giaù mua hoaëc trao ñoåi thöïc teá (trong tröôøng hôïp mua baùn, trao ñoåi), giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ (trong tröôøng hôïp ñöôïc caáp, ñöôïc ñieàu chuyeån), giaù trò theo ñaùnh giaù cuûa Hoäi ñoàng giao nhaän (trong tröôøng hôïp ñöôïc cho, bieáu, taëng, nhaän goùp voán) 3. Tröôøng hôïp doanh nghieäp muoán xaùc ñònh thôøi gian söû duïng cuûa TSCÑ khaùc vôùi khung thôøi gian söû duïng quy ñònh taïi Phuï luïc 1 ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 206/2003/QÑ-BTC ngaøy 12/12/2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính, doanh nghieäp phaûi giaûi trình roõ caùc caên cöù ñeå xaùc ñònh thôøi gian ñeå söû duïng TSCÑ ñoù ñeå Boä Taøi chính xem xeùt, quyeát ñònh theo ba tieâu chuaån sau: - Tuoåi thoï kyõ thuaät cuûa taøi saûn theo thieát keá; - Hieän traïng taøi saûn coá ñònh (thôøi gian taøi saûn coá ñònh ñaõ qua söû duïng, theá heä taøi saûn coá ñònh, thöïc teá cuûa taøi saûn…); - Tuoåi thoï kinh teá cuûa taøi saûn coá ñònh. 4. Tröôøng hôïp coù caùc yeáu toá taùc ñoäng (nhö vieäc naâng caáp hay thaùo dôõ moät hay moät soá boä phaän cuûa taøi saûn coá ñònh…) nhaèm keùo daøi hoaëc ruùt ngaén thôøi gian söû duïng ñaõ xaùc ñònh tröôùc ñoù cuûa taøi saûn coá ñònh, doanh nghieäp tieán haønh xaùc ñònh laïi thôøi gian söû duïng cuûa taøi saûn coá ñònh theo ba tieâu chuaån quy ñònh taïi khoaûn 3. Ñieàu naøy taïi thôøi ñieåm hoaøn thaønh nghieäp vuï phaùt sinh, ñoàng thôøi phaûi laäp bieân baûn neâu roõ caùc caên cöù laøm thay ñoåi thôøi gian söû duïng. * Xaùc ñònh thôøi gian söû duïng taøi saûn coá ñònh voâ hình: Doanh nghieäp töï xaùc ñònh thôøi gian söû duïng taøi saûn coá ñònh voâ hình nhöng toái ña khoâng quaù 20 naêm. Rieâng thôøi gian söû duïng cuûa quyeàn söû duïng ñaát coù thôøi haïn laø thôøi haïn ñöôïc pheùp söû duïng ñaát theo quy ñònh. * Xaùc ñònh thôøi gian söû duïng taøi saûn coá ñònh trong moät soá tröôøng hôïp ñaëc bieät: - Ñoái vôùi döï aùn ñaàu tö theo hình thöùc Xaây döïng – Kinh doanh – Chuyeån giao (B.O.T), thôøi gian söû duïng taøi saûn coá ñònh ñöôïc xaùc ñònh töø thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo söû duïng ñeán khi keát thuùc döï aùn. - Ñoái vôùi hôïp ñoàng hôïp taùc kinh doanh (B.C.C) coù beân nöôùc ngoaøi tham gia Hôïp ñoàng, sau khi keát thuùc thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng beân nöôùc ngoaøi thöïc hieän vieäc chuyeån giao khoâng boài hoaøn cho Nhaø nöôùc Vieät Nam, thì thôøi gian söû duïng taøi saûn coá ñònh cuûa taøi saûn coá ñònh chuyeån

44

giao ñöôïc xaùc ñònh töø thôøi ñieåm ñöa taøi saûn coá ñònh vaøo söû duïng ñeán khi keát thuùc döï aùn. * Phöông phaùp trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh: 1. Noäi dung cuûa phöông phaùp khaáu hao ñöôøng thaúng, phöông phaùp khaáu hao theo soá dö giaûm daàn coù ñieàu chænh; phöông phaùp khaáu hao theo soá löôïng, khoái löôïng saûn phaåm ñöôïc quy ñònh taïi Phuï luïc 2 ban haønh keøm theo Quyeát ñònh soá 206/2003/QÑ-BTC ngaøy 12/12/2003 cuûa Boä tröôûng Boä Taøi chính. 2. Caên cöù khaû naêng ñaùp öùng caùc ñieàu kieän aùp duïng quy ñònh cho töøng phöông phaùp trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh, doanh nghieäp ñöôïc löïa choïn caùc phöông phaùp trích khaáu hao phuø hôïp vôùi töøng loaïi taøi saûn coá ñònh cuûa doanh nghieäp: * Phöông phaùp khaáu hao ñöôøng thaúng: Taøi saûn coá ñònh tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc trích khaáu hao theo phöông phaùp khaáu hao ñöôøng thaúng. Caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng coù hieäu quaû kinh teá cao ñöôïc khaáu hao nhanh nhöng toái ña khoâng quaù 2 laàn möùc khaáu hao xaùc ñònh theo phöông phaùp ñöôøng thaúng ñeå nhanh choùng ñoåi môùi coâng ngheä. Taøi saûn coá ñònh tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc trích khaáu hao nhanh laø maùy moùc, thieát bò; duïng cuï laøm vieäc ño löôøng, thí nghieäm; thieát bò vaø phöông tieän vaän taûi; duïng cuï quaûn lyù: suùc vaät, vöôøn caây laâu naêm. Khi thöïc hieän trích khaáu hao nhanh, doanh nghieäp phaûi ñaûm baûo kinh doanh coù laõi. * Phöông phaùp khaáu hao theo soá dö giaûm daàn coù hieäu chænh: Taøi saûn coá ñònh tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc trích khaáu hao theo phöông phaùp soá dö giaûm daàn coù ñieàu chænh phaûi thoûa maõn ñoàng thôøi caùc ñieàu kieän sau: + Laø taøi saûn coá ñònh ñaàu tö môùi (chöa qua söû duïng); + Laø caùc loaïi maùy moùc, thieát bò; duïng cuï laøm vieäc ño löôøng, thí nghieäm. Phöông phaùp khaáu hao theo soá dö giaûm daàn coù ñieàu chænh ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi caùc doanh nghieäp thuoäc caùc lónh vöïc coù coâng ngheä ñoøi hoûi phaûi thay ñoåi, phaùt trieån nhanh. * Phöông phaùp khaáu hao theo soá löôïng, khoái löôïng saûn phaåm: Taøi saûn coá ñònh tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh ñöôïc trích khaáu hao theo phöông phaùp naøy laø caùc loaïi maùy moùc, thieát bò thoûa maõn ñoàng thôøi caùc ñieàu kieän sau: + Tröïc tieáp lieân quan ñeán vieäc saûn xuaát saûn phaåm; + Xaùc ñònh ñöôïc toång soá löôïng, khoái löôïng saûn phaåm saûn xuaát theo coâng suaát thieát keá cuûa taøi saûn coá ñònh; + Coâng suaát söû duïng thöïc teá bình quaân thaùng trong naêm taøi chính khoâng thaáp hôn 50% coâng suaát thieát keá. 3. Doanh nghieäp phaûi ñaêng kyù phöông phaùp trích khaáu hao taøi saûn coá ñònh maø doanh nghieäp löïa choïn aùp duïng vôùi cô quan thueá tröïc tieáp quaûn lyù tröôùc khi thöïc hieän trích khaáu hao. Tröôøng hôïp vieäc löïa choïn cuûa doanh nghieäp khoâng treân cô sôû coù ñuû caùc ñieàu kieän quy ñònh thì cô quan

45

thueá coù traùch nhieäm thoâng baùo cho doanh nghieäp bieát ñeå thay ñoåi phöông phaùp khaáu hao cho phuø hôïp. 4. Phöông phaùp khaáu hao aùp duïng cho töøng taøi saûn coá ñònh maø doanh nghieäp ñaõ löïa choïn vaø ñaêng kyù phaûi thöïc hieän nhaát quaùn trong suoát quaù trình söû duïng taøi saûn coá ñònh ñoù.  Khaáu hao TSCÑ phaûi ñöôïc tính haøng thaùng ñeå phaân boå vaøo chi phí cuûa caùc ñoái töôïng söû duïng. Möùc khaáu hao haøng thaùng tính theo phöông phaùp ñöôøng thaúng ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: Möùc khaáu Möùc khaáu Möùc khaáu Möùc khaáu hao trung hao taêng hao giaûm hao cuûa = + bình ñaàu theâm trong bôùt trong thaùng naøy thaùng naøy thaùng naøy thaùng naøy Möùc khaáu hao taêng giaûm ñöôïc xaùc ñònh theo nguyeân taéc: vieäc tính hoaëc thoâi tính khaáu hao TSCÑ chöa ñöôïc thöïc hieän baét ñaàu töø ngaøy (theo soá ngaøy cuûa thaùng) maø TSCÑ taêng giaûm hoaëc ngöøng tham gia vaøo hoaït ñoäng kinh doanh. Möùc tính khaáu hao haøng thaùng cuûa 1 TSCÑ ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: Nguyeân giaù Möùc khaáu hao = Soá naêm söû haøng thaùng duïng x 12  Khaáu hao TSCÑ trích trong thaùng lieân quan ñeán nhieàu ñoái töôïng söû duïng, do vaäy ñeå coù caên cöù phaûn aùnh vaøo töøng ñoái töôïng chòu chi phí khaáu hao caàn laäp baûng phaân boå khaáu hao TSCÑ. Thaùng ……… naêm ………… Ñôn vò: …………… Phaân boå cho caùc ñoái Toaøn töôïng Chæ tieâu 627 6 DN 641 px… 42… 1. Möùc KH trung bình ñaàu thaùng naøy 2. Möùc KH taêng theâm trong thaùng naøy 3. Möùc KH giaûm bôùt trong thaùng naøy 4. Möùc KH phaûi trích trong thaùng naøy Ngoaøi caùch xaùc ñònh ñònh möùc khaáu hao haøng thaùng theo coâng thöùc treân, cuõng coù theå söû duïng coâng thöùc tính nhö tröôùc ñaây: Möùc khaáu Möùc khaáu Möùc khaáu Möùc khaáu hao cuûa hao taêng hao giaûm hao cuûa = + thaùng theâm trong bôùt trong thaùng naøy tröôùc thaùng naøy thaùng naøy Nhöng vieäc xaùc ñònh möùc khaáu hao taêng theâm hay giaûm heát trong thaùng naøy caàn phaûi bao goàm caû möùc khaáu hao taêng theâm cuûa soá naøy

46

chöa ñöôïc tính cuûa TSCÑ taêng trong thaùng tröôùc vaø möùc khaáu hao giaûm bôùt cuûa soá naøy chöa ñöôïc tính cuûa TSCÑ giaûm trong thaùng tröôùc. Khi xaùc ñònh möùc khaáu hao phaûi trích trong thaùng theo caùch naøy thì baûng phaân boå khaáu hao ñöôïc söû duïng coù maãu nhö sau: Thaùng …… naêm ………… Ñôn vò: ……… Phaân boå cho caùc ñoái Toaøn töôïng Chæ tieâu 627 6 DN 641 px… 42… 1. Möùc KH cuûa thaùng tröôùc 2. Möùc KH taêng theâm trong thaùng naøy 3. Möùc KH giaûm bôùt trong thaùng naøy 4. Möùc KH phaûi trích trong thaùng naøy  Keá toaùn khaáu hao TSCÑ söû duïng caùc taøi khoaûn: (1) TK 214 “Hao moøn TSCÑ” (ñaõ giôùi thieäu ôû treân) (2) TK 009 “Nguoàn voán khaáu hao cô baûn”: TK naøy coù keát caáu nhö sau: Beân Nôï: Soá khaáu hao ñaõ trích vaø taêng theâm töø nguoàn khaùc Beân Coù: Soá khaáu hao giaûm xuoáng do noäp, traû nôï, söû duïng taïi ñôn vò. Dö Nôï: Soá khaáu hao hieän coøn SÔ ÑOÀ 17 : KT KHAÁU HAO TSCÑ

214

627(4) TSCÑ ôû PXSX

Möùc KH

641(4) TSCÑ ôû boä phaän baùn haøng

TSCÑ trong kyø

642(4) TSCÑ duøng chung quaûn lyù DN 811 TSCÑ cho thueâ (hoaït ñoäng)

Ñoàng thôøi ghi taêng nguoàn voán khaáu hao: Ghi ñôn Nôï TK 009: Möùc KHTSCÑ trong ky Löu yù: Tröôøng hôïp vaøo cuoái naêm taøi chính doanh nghieäp xem xeùt laïi : Neáu do thay ñoåi phöông phaùp khaáu hao vaø thôøi gian khaáu hao TSCÑ voâ hình, maø möùc khaáu hao TSCÑ voâ hình taêng so vôùi soá ñaõ trích trong naêm, soá cheânh leäch khaáu hao giaûm, ghi: Nôï caùc TK 627, 641, 642 (Soá cheâh leäch khaáu hao taêng) Coù TK 214 – Hao moøn TSCÑ (2143)

47

- Neáu do thay ñoåi phöông phaùp khaáu hao vaø thôøi gian khaáu hao TSCÑ voâ hình, maø möùc khaáu hao TSCÑ voâ hình giaûm so vôùi soá ñaõ trích trong naêm, soá cheânh leäch khaáu hao giaûm, ghi: Nôï TK 214 – Hao moøn TSCÑ (2143) Coù caùc TK 627, 641, 642 (Soá cheânh leäch khaáu hao giaûm) (3) Neáu doanh nghieäp phaûi noäp khaáu hao cho Nhaø nöôùc hoaëc caáp treân seõ ghi; Nôï TK 411 Coù TK 111, 112 Hoaëc Coù TK 336, 339 Vaø ghi ñôn beân Coù TK 009 (4) Neáu doanh nghieäp duøng tieàn khaáu hao ñeå traû nôï daøi haïn veà mua saém, xaây döïng TSCÑ seõ ghi: Nôï TK 315, 341, 342 Coù TK 111, 112 Vaø ghi ñôn beân Coù TK 009 (5) Neáu doanh nghieäp laø ñôn vò chính vaø coù phaùt sinh caùc nghieäp vuï veà caáp phaùt, thu hoài cuõng nhö vay voán khaáu hao cuûa caùc ñôn vò tröïc thuoäc, keá toaùn phaûn aùnh: + Caáp voán khaáu hao Nôï TK 1361 Coù TK 111, 112 Vaø ghi ñôn beân Coù TK 009 + Nhaän laïi voán khaáu hao: Nôï TK 111, 112 Coù TK 1361 Vaø ghi ñôn beân Nôï TK 009 + Vay voán khaáu hao Nôï TK 111, 112 Coù TK 336 + Cho vay voán khaáu hao: Nôï TK 1368 Coù TK 111, 112 (6) Neáu doanh nghieäp laø ñôn vò tröïc thuoäc vaø coù phaùt sinh nghieäp vuï nhaän voán khaáu hao ñöôïc caáp, vay voán khaáu hao vaø vay voán khaáu hao, keá toaùn phaûn aùnh. + Ñöôïc caáp voán khaáu hao: Nôï TK 111, 112 Coù TK 411 Vaø ghi ñôn Nôï TK 009 + Vay voán khaáu hao: Nôï TK 111, 112 Coù TK 336 + Cho vay voán khaáu hao: Nôï Tk 1368 Coù TK 111, 112

48

(7) Khoaûn laõi traû cho khoaûn vay voán khaáu hao ñöôïc phaûn aùnh; - Tính vaøo giaù trò coâng trình neáu coâng vieäc xaây döïng chöa hoaøn thaønh Nôï Tk 2412 Coù TK 111, 112, 336 - Tính vaøo chi phí neáu TSCÑ ñaõ ñöa vaøo söû duïng hoaëc tieàn vay ñöôïc söû duïng cho nhu caàu SXKD Nôï TK 635 Coù TK 111, 112, 336 (8) Khoaûn laõi thu ñöôïc do vay voán khaáu hao ñöôïc phaûn aùnh: Nôï TK 111, 112, 1368 Coù TK 515 V. KEÁ TOAÙN SÖÛA CHÖÕA TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH Söûa chöõa TSCÑ ñöôïc chia thaønh 2 loaïi: söûa chöõa nhoû (coøn goïi laø söûa chöõa thöôøng xuyeân) vaø söûa chöõa lôùn. 1. Keá toaùn söûa chöõa nhoû TSCÑ - Söûa chöõa nhoû laø loaïi söûa chöõa coù caùc ñaëc ñieåm, möùc ñoä hö hoûng nheï neân kyõ thuaät söûa chöõa ñôn giaûn, coâng vieäc söûa chöõa coù theå do doanh nghieäp töï thöïc hieän, thôøi gan söûa chöõa ngaén, chi phí söûa chöõa phaùt sinh ít neân ñöôïc haïch toaùn toaøn boä moät laàn vaøo chi phí cuûa ñoái töôïng söû duïng TSCÑ. - Khi söûa chöõa nhoû TSCÑ, keá toaùn caên cöù vaøo chi phí söûa chöõa thöïc teá phaùt sinh ñeå phaûn aùnh: Nôï TK 627 – Neáu TSCÑ cho hoaït ñoäng saûn xuaát Nôï TK 641 – Neáu TSCÑ cho hoaït ñoäng baùn haøng Nôï TK 642 – Neáu TSCÑ cho hoaït ñoäng QLDN Coù caùc TK 334, 338, 152,… - Chi phí söûa chöõa 2. Keá toaùn söûa chöõa lôùn TSCÑ - Söûa chöõa lôùn laø loaïi söûa chöõa coù ñaëc ñieåm: möùc ñoä hö hoûng naëng neân kyõ thuaät söûa chöõa phöùc taïp, coâng vieäc söûa chöõa coù theå do doanh nghieäp töï thöïc hieän hoaëc phaûi thueâ ngoaøi, thôøi gian söûa chöõa keùo daøi vaø TSCÑ phaûi ngöng hoaït ñoäng, chi phí söûa chöõa phaùt sinh lôùn neân khoâng theå tính heát 1 laàn vaøo chi phí cuûa ñoái töôïng söû duïng maø phaûi söû duïng phöông phaùp phaân boå thích öùng. - Chöùng töø keá toaùn ñeå phaûn aùnh coâng vieäc söûa chöõa lôùn hoaøn thaønh laø “bieân baûn giao nhaän TSCÑ söûa chöõa lôùn hoaøn thaønh”. - Taøi khoaûn chuyeân duøng: ñeå theo doõi chi phí söûa chöõa lôùn TSCÑ, keá toaùn söû duïng TK 2413 “Söûa chöõa lôùn TSCÑ”, keát caáu cuûa taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: Taäp hôïp chi phí söûa chöõa lôùn thöïc teá phaùt sinh Beân Coù: Keát chuyeån chi phí söûa chöõa lôùn hoaøn thaønh vaøo caùc taøi khoaûn coù lieân quan Dö Nôï: Chi phí söûa chöõa lôùn dôû dang. Tröôøng hôïp phaân boå CP SCL SCTX

Söûa chöõa lôùn

49

CP phaùt sinh töông ñoái nhoû neân ñöôïc taäp hôïp tröïc tieáp vaøo chi phí trong kyø

Mang tính khoâi phuïc naêng löïc hoaït Naâng caáp ñoäng Tính 1 laàn vaøo CP trong kyø (neáu ñöôïc)

Tính daàn vaøo CP trong Phuø hôïp vôùi quy kyø (do CP SCL phaùt sinh ñònh trong CMKT ⇒ nhieàu vaø aûnh höôûng ghi taêng NG nhieàu kyø SXKD) ⇒ bieän phaùp HT

Nôï TKCP Nôï TKCP Phaân boå 627…/ 627…/ (TK 1421) Coù Coù 2413 111,152,153 …

Trích tröôùc (TK 335)

Nôï 211/ Coù 2413

SÔ ÑOÀ 18: KEÁ TOAÙN SÖÛA CHÖÕA LÔÙN TSCÑ HÖÕU HÌNH (TRÖÔØNG HÔÏP TÍNH DAÀN CP) 331 2413 Thueâ ngoaøi SCL TSCÑ (soá tieàn theo hoùa ñôn khi hoaøn thaønh) daàn CPSCL 152,153,111,112… (1) kyø (theo keá Taäp hôïp chi phí SCL TSCÑ (3) töï laøm (133) VAT ñaàu vaøo (neáu coù)

1421

627,641,642…

Keát chuyeån CPSCL

Phaân boå

hoaøn thaønh chôø

cho

phaân boå (2)

phaân

hoaïch

töøng boå)

Tröôøng hôïp trích tröôùc CP SCL 2413 335 627,641,642… Taäp hôïp CPSCL thöïc teá (3) Keát chuyeån, coù 3 tr/hôïp Töøng kyø trích tröôùc phaùt sinh – töôïng töï nhö treân  neáu B = A CPSCL (1): soá trích A (2) : soá thöïc chi B B Keát chuyeån B B

 neáu B > A Keát chuyeån  neáu B < A Keát chuyeån

B 711 Cheânh leäch A – B

A Cheânh leäch B – A A

3. Keá toaùn naâng caáp TSCÑ Ñeå naâng cao tính naêng, taùc duïng cuûa TSCÑ cuõng nhö keùo daøi thôøi gian höõu duïng cuûa TSCÑ thì doanh nghieäp thöïc hieän vieäc naâng caáp taøi saûn coá ñònh. Chi phí naâng caáp TSCÑ ñöôïc tính vaøo giaù trò cuûa TSCÑ (laøm taêng nguyeân giaù TSCÑ)

50

- Khi naâng caáp TSCÑ, keâ toaùn caên cöù vaøo chi phí thöïc teá phaùt sinh ñeå taäp hôïp: Nôï TK 2414 “Xaây döïng cô baûn” Coù caùc TK 334, 338, 152, 111,… - Sau ñoù khi xaây döïng vieäc naâng caáp hoaøn chænh, caên cöù vaøo chi phí thöïc teá ñöôïc duyeät tính vaøo giaù trò cuûa TSCÑ ñeå ghi taêng nguyeân giaù TSCÑ: Nôï TK 211 Coù TK 2412 - Neáu vieäc naâng caáp ñöôïc ñaøi thoï töø caùc quyõ chuyeân duøng thì phaûi chuyeån caùc quyõ naøy thaønh nguoàn voán kinh doanh Nôï TK 414 “Quyõ ñaàu tö phaùt trieån” Nôï TK 441 “NV ñaàu tö xaây döïng cô baûn” Coù TK 411 “Nguoàn voán kinh doanh” VI. KEÁ TOAÙN TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH ÑI THUEÂ 1. Phaân loaïi thueâ taøi saûn 1.1 Thueâ taøi chính: - Thueâ taøi chính: Laø thueâ taøi saûn maø beân cho thueâ coù söï chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu taøi saûn cho beân thueâ. Quyeàn sôû höõu taøi saûn coù theå chuyeån giao vaøo cuoái thôøi haïn thueâ. Caùc tröôøng hôïp thueâ taøi saûn döôùi ñaây thöôøng daãn ñeán hôïp ñoàng thueâ taøi chính: a. Beân cho thueâ chuyeån giao quyeàn sôû höõu taøi saûn cho beân thueâ khi heát thôøi haïn thueâ. b. Taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ taøi saûn, beân thueâ coù quyeàn löïa choïn mua laïi taøi saûn thueâ vôùi möùc giaù öôùc tính thaáp hôn giaù trò hôïp lyù vaøo cuoái thôøi haïn thueâ. c. Thôøi haïn thueâ taøi saûn toái thieåu phaûi chieám phaànlôùn thôøi gian söû duïng kinh teá cuûa taøi saûn cho duø khoâng coù söï chuyeån giao quyeàn sôû höõu. d. Taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ taøi saûn, giaù trò hieän taïi cuûa khoaûn thanh toaùn tieàn thueâ toái thieåu chieám phaàn lôùn (töông ñöông) giaù trò hôïp lyù cuûa taøi saûn thueâ. e. Taøi saûn thueâ thuoäc loaïi chuyeân duøng maø chæ coù beân thueâ coù khaû naêng söû duïng khoâng caàn coù söï thay ñoåi, söûa chöõa lôùn naøo.  Hôïp ñoàng thueâ taøi saûn cuõng ñöôïc coi laø hôïp ñoàng thueâ taøi chính neáu hôïp ñoàng thoûa maõn ít nhaát moät trong ba tröôøng hôïp sau: a. Neáu beân thueâ huûy hôïp ñoàng vaø ñeàn buø toån thaát phaùt sinh lieân quan ñeán vieäc huûy hôïp ñoàng cho beân cho thueâ; b. Thu nhaäp hoaëc toån thaát do söï thay ñoåi giaù trò hôïp lyù cuûa giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn thueâ gaén vôùi beân thueâ; c. Beân thueâ coù khaû naêng tieáp tuïc thueâ laïi taøi saûn khi heát haïn hôïp ñoàng thueâ vôùi tieàn thueâ thaáp hôn giaù thueâ thò tröôøng. 1.2 Thueâ hoaït ñoäng:

51

 Thueâ taøi saûn ñöôïc phaân loaïi laø thueâ hoaït ñoäng neáu noäi dung cuûa hôïp ñoàng thueâ taøi saûn khoâng coù söï chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén lieàn vôùi quyeàn sôû höõu taøi saûn.  Thueâ taøi saûn laø quyeàn söû duïng ñaát thöôøng ñöôïc phaân loaïi laø thueâ hoaït ñoäng vì quyeàn söû duïng ñaát thöôøng coù thôøi gian söû duïng kinh teá voâ haïn vaø quyeàn sôû höõu seõ khoâng chuyeån giao cho beân thueâ khi heát thôøi haïn thueâ. 2. Keá toaùn TSCÑ thueâ taøi chính 2.1 Taøi khoaûn keá toaùn Keá toaùn TSCÑ thueâ taøi chính söû duïng TK 212 – Taøi saûn coá ñònh thueâ taøi chính Taøi khoaûn naøy phaûn aùnh giaù trò hieän coù vaø tình hình bieán ñoäng cuûa toaøn boä TSCÑ thueâ taøi chính cuûa doanh nghieäp. Keá toaùn TK 212 – TSCÑ thueâ taøi chính caàn toân troïng caùc quy ñònh sau: 1. Taøi khoaûn naøy duøng cho doanh nghieäp thueâ haïch toaùn nguyeân giaù cuûa TSCÑ ñi thueâ taøi chính. Ñaây laø nhöõng TSCÑ chöa thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp nhöng doanh nghieäp coù nghóa vuï vaø traùch nhieäm phaùp lyù quaûn lyù vaø söû duïng nhö taøi saûn cuûa doanh nghieäp. Nguyeân giaù cuûa TSCÑ ñi thueâ taøi chính khoâng bao goàm soá thueá GTGT beân cho thueâ ñaõ traû khi mua TSCÑ ñeå cho thueâ (keå caû tröôøng hôïp TSCÑ thueâ taøi chính duøng vaøo hoaït ñoäng SXKD haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø thueá vaø tröôøng hôïp TSCÑ thueâ taøi chính duøng vaøo hoaït ñoäng SXKD haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng khoâng chòu thueá GTGT hoaëc chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp). 2. Khoâng phaûn aùnh vaø taøi khoaûn naøy giaù trò cuûa caùc TSCÑ ñi thueâ hoaït ñoäng. 3. Taøi khoaûn 212 ñöôïc môû chi tieát ñeå theo doõi töøng loaïi, töøng TSCÑ ñi thueâ. 4. Vieäc ghi nhaän nguyeân giaù cuûa TSCÑ thueâ taøi chính taïi thôøi ñieåm khôûi ñaàu thueâ ñöôïc thöïc hieän theo quy ñònh cuûa chuaån möïc keá toaùn soá 06 “Thueâ taøi saûn”. Sau thôøi ñieåm ñoù, keá toaùn TSCÑ thueâ taøi chính treân TK 212 ñöôïc thöïc hieän theo quy ñònh cuûa chuaån möïc keá toaùn soá 03 “TSCÑ höõu hình”. 5. Soá thueâ GTGT beân thueâ phaûi traû cho beân cho thueâ theo ñònh kyø nhaän ñöôïc hoùa ñôn thanh toaùn tieàn thueâ taøi chính ñöôïc haïch toaùn nhö sau: - Tröôøng hôïp TSCÑ thueâ taøi chính duøng vaøo hoaït ñoäng SXKD haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp khaáu tröø thueá thì soá thueá GTGT phaûi traû töøng kyø ñöôïc ghi vaøo beân Nôï TK 133 – Thueá GTGT ñöôïc khaáu tröø (1332); - Tröôøng hôïp TSCÑ thueâ taøi chính duøng vaøo hoaït ñoäng SXKD haøng hoùa, dòch vuï thuoäc ñoái töôïng khoâng chòu thueá GTGT hoaëc chòu thueá GTGT tính theo phöông phaùp tröïc tieáp thì soá thueá GTGT phaûi traû töøng kyø ñöôïc ghi vaøo chi phí SXKD trong kyø.

52

Keát caáu vaø noäi dung phaûn aùnh cuûa taøi khoaûn 212 – TSCÑ thueâ taøi chính Beân Nôï: Nguyeân giaù cuûa TSCÑ thueâ taøi chính taêng Beân Coù: Nguyeân giaù cuûa TSCÑ thueâ taøi chính giaûm do chuyeån traû laïi cho beân cho thueâ khi heát haïn hôïp ñoàng hoaëc mua laïi thaønh TSCÑ cuûa doanh nghieäp Soá dö beân Nôï: Nguyeân giaù cuûa TSCÑ thueâ taøi chính hieän coù. 2.2 Phöông phaùp keâ toaùn caùc hoaït ñoäng kinh teá lieân quan ñeán thueâ taøi saûn laø thueâ taøi chính

SÔ ÑOÀ 19 : KT THUEÂ TAØI CHÍNH 111,112

342 Tröôùc haïn

212

2142

Giaù trò

Keát HÑ traû TS ñaõTRích KH

Nôï thueâTSCÑ Traû

315

theo HÑ

nôï Ñeán haïn

627,641,642

khaáu hao heát (4)

TSCÑ (2a)

2141

Cuoái nieân

(khoâng

thueâ

ñoä, keát

goàm laõi

(3)

chuyeån

thueâ( (1)

Chuyeån HM (5b) 211

Heát HÑ chuyeån quyeàn sôû höõu (5a) chuyeån Nguyeân giaù 133

111,112

VAT

Chi theâm tieàn ñeå mua laïi TS (5c)

642 (1421) Tính laõi thueâ phaûi traû vaøo chi phí töøng kyø (2b) 111,112,335 Phí cam keát söû duïng voán

2.3 Keá toaùn taøi saûn coá ñònh thueâ hoaït ñoäng Thueâ taøi saûn laø thueâ hoaït ñoäng thì doanh nghieäp thueâ khoâng phaûn aùnh giaù trò taøi saûn ñi thueâ treân Baûng caân ñoái keá toaùn cuûa doanh nghieäp, maø chæ phaûn aùnh chi phí tieàn thueâ hoaït ñoäng vaøo chi phí saûn xuaát, kinh doanh theo phöông phaùp ñöôøng thaúng cho suoát thôøi haïn thueâ taøi saûn, khoâng phuï thuoäc vaøo phöông thöùc thanh toaùn tieàn thueâ (traû tieàn thueâ töøng kyø hay traû tröôùc, traû sau). SÔ ÑOÀ 20 : KT THUEÂ HOAÏT ÑOÄNG •

Beân ñi thueâ:

111,112,331

627,641,642… Tieàn thueâ traû töøng kyø (giaù chöa thueá)

Giaù thanh toaùn 1421

53

Tieàn thueâ traû tröôùc 1 laàn

Phaân boå chi phí

Giaù thanh toaùn söû duïng cho nhieàu kyø

thueâ töøng kyø

133

001

VAT (töøng kyø)

Gtrò TS

Gtrò TS

VAT (traû tröôùc)

thueâ nhaän

thueâ traû

• Beân cho thueâ: DN khoâng chuyeân cho thueâ (VD DN noäp VAT – PP khaáu tröø) 214

811

711

111,112,131

KH TSCÑ cho

Ckyø

Ckyø Thu tieàn thueâ töøng kyø Giaù

thueâ

keát

keát

(giaù chöa thueâ)

chuyeån chuyeån

thanh toaùn

111,334…

338(7)

Chi phí cho thueâ

Keát chuyeån thu 911

nhaäp töøng kyø

Thu tieàn tröôùc nhieàu laàn Giaù thanh toaùn

133

33(11)

VAT

VAT VAT

54

Chöông 5 KEÁ TOAÙN CAÙC VAÄT LIEÄU VAØ COÂNG CUÏ, DUÏNG CUÏ TRONG DOANH NGHIEÄP A. KEÁ TOAÙN VAÄT LIEÄU I. KHAÙI NIEÄM VAØ NHIEÄM VUÏ KEÁ TOAÙN 1. Khaùi nieäm: Vaät lieäu laø ñoái töôïng lao ñoäng neân coù caùc ñaëc ñieåm: tham gia vaøo moät chu kyø saûn xuaát, thay ñoåi hình daùng ban ñaàu sau quaù trình söû duïng vaø chuyeån toaøn boä giaù tròvaøo giaù trò cuûa saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát ra. Thoâng thöôøng trong caáu taïo cuûa giaù thaønh saûn phaåm thì chi phí veà vaät lieäu chieám tyû troïng khaù lôùn neân vieäc söû duïng tieát kieäm vaät lieäu vaø söû duïng ñuùng muïc ñích, ñuùng keá hoaïch coù yù nghóa quan troïng trong vieäc haï thaáp giaù thaønh saûn phaåm vaø thöïc hieän toát keá hoaïch SXKD. 2. Nhieäm vuï keá toaùn: (1) Phaûn aùnh chính xaùc, kòp thôøi vaø kieåm tra chaët cheõ tình hình cung caáp vaät lieäu treân caùc maët: soá löôïng, chaát löôïng, chuûng loaïi, giaù trò vaø thôøi gian cung caáp. (2) Tính toaùn vaø phaân boå chính xaùc, kòp thôøi trò giaù vaät lieäu xuaát duøng cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau, kieåm tra chaët cheõ vieäc thöïc hieän ñònh möùc tieâu hao vaät lieäu, phaùt hieän vaø ngaên chaën kòp thôøi nhöõng tröôøng hôïp söû duïng vaät lieäu sai muïc ñích, laõng phí. (3) Thöôøng xuyeân kieåm tra vieäc thöïc hieän ñònh möùc döï tröõ vaät lieäu, phaùt hieän kòp thôøi caùc loaïi vaät lieäu öù ñoïng, keùm phaåm chaát, chöa caàn duøng vaø coù bieän phaùp giaûi phoùng ñeå thu hoài voán nhanh choùng, haïn cheá caùc thieät haïi. (4) Thöïc hieän vieäc kieåm keâ vaät lieäu theo yeâu caàu quaûn lyù, laäp caùc baùo caùo veà vaät lieäu, tham gia coâng taùc phaân tích vieäc thöïc hieän keá hoaïch thu mua, döï tröõ, söû duïng vaät lieäu. II. PHAÂN LOAÏI VAØ ÑAÙNH GIAÙ VAÄT LIEÄU 1. Phaân loaïi vaät lieäu:  Neáu caên cöù vaøo coâng duïng chuû yeáu cuûa vaät lieäu thì vaät lieäu ñöôïc chia thaønh caùc loaïi : + Nguyeân vaät lieäu chính : bao goàm caùc loaïi nguyeân lieäu, vaät lieäu tham gia tröïc tieùp vaøo quùa trình saûn xuaát ñeå caáu taïo neân thöïc theå cuûa baûn thaân cuûa saûn phaåm. +Vaät lieäu phuï : bao goàm caùc loaïi vaät lieäu ñöôïc söû duïng keát hôïp vôùi vaät lieäu chính ñeå naâng cao chaát löôïng cuõng nhö tính naêng, taùc duïng cuûa saûn phaåm vaø caùc loaïi vaät lieäu phuïc vuï cho quaù trình hoaït ñoäng, phuïc vuï cho coâng vieäc lao ñoäng cuûa coâng nhaân. + Nhieân lieäu : bao goàm caùc loaïi vaät lieäu ñöôïc duøng ñeå taïo ra naêng löôïng phuïc vuï cho söï hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi maùy moùc thieát bò vaø duøng tröïc tieáp cho saûn xuaát (naáu luyeän, saáy uûi, haáp …..)

55

+ Phuï tuøng thay theá : bao goàm caùc loaïi vaät lieäu ñöôïc söû duïng cho vieäc thay theá, söûa chöõa caùc loaïi taøi saûn coá ñònh laø maùy moùc, thieâtd bò, phöông tieän vaän taûi, truyeàn daãn. + Caùc loaïi vaät lieäu khaùc : bao goàm caùc loaïi vaät lieäu khoâng thuoäc nhöõng loaïi vaät lieäu ñaõ neâu treân nhö bao bì, ñoùng goùi saûn phaåm, pheá lieäu thu hoài ñöôïc trong quaù trình saûn xuaát vaø thanh lyù taøi saûn. Moät ñieåm caàn löu yù ôù caùch phaân loaïi naøy laø coù nhöõng tröôøng hôïp loaïi vaät lieäu naøo ñoù coù theå laø vaät lieäu phuï ôû hoaït ñoäng naøy hoaëc ôû doanh nghieäp naøy nhöng laïi laø vaät lieäu chính ôû hoaït ñoäng khaùc hoaït ôû doanh nghieäp khaùc.  Neáu caên cöù vaøo nguoàn cung caáp vaät lieäu thì vaät lieäu ñöôïc phaân thaønh : + Vaät lieäu mua ngoaøi + Vaät lieäu töï saûn xuaát + Vaät lieäu coù töø nguoàn khaùc (ñöôïc caáp, nhaän voán goùp ) … Tuy nhieân vieäc phaân loaïi vaät lieäu nhö neâu treân vaãn mang tính toång quaùt maø chöa ñi vaøo töøng loaïi, töøng thöù vaät lieäu cuï theå ñeå phuïc vuï cho vieäc quaûn lyù chaët cheõ vaø thoáng nhaát cho toaøn doanh nghieäp. Ñeå phuïc vuï toát cho yeâu caàu quaûn lyù chaët cheõ vaø thoáng nhaát caùc loaïi vaät lieäu ôû caùc boä phaän khaùc nhau, ñaëc bieät laø phuïc vuï cho yeâu caàu xöû lyù thoâng tin treân maùy tính thì vieäc laäp baûng (soå) danh ñieåm vaät lieäu laø heát söùc caàn thieát. Treân cô sôû phaân loaïi vaät lieäu theo coâng duïng nhö neâu treân, tieán haønh xaùc laäp danh ñieåm theo loaïi, nhoùm, thöù vaät lieäu. Caàn phaûi quy ñònh thoáng nhaát teân goïi, kyù hieäu, maõ hieäu, quy caùch, ñôn vò tính vaø giaù haïch toaùn cuûa töøng thöù vaät lieäu. Ví duï: TK 1521 duøng ñeå chæ vaät lieäu chính TK 1521 duøng ñeå chæ vaät lieäu chính nhoùm A TK 1521 duøng ñeå chæ vaät lieäu chính A1 thuoäc nhoùm A …… 2. Tính giaù vaät lieäu Tính giaù vaät lieäu phuï thuoäc vaøo phöông phaùp quaûn lyù vaø haïch toaùn vaät lieäu : Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân hoaëc phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø. - Phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân laø phöông phaùp ñöôïc aùp duïng phoå bieán hieän nay. Ñaëc ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø moïi nghieäp vuï nhaäp, xuaát vaät lieäu ñeàu ñöôïc keá toaùn theo doõi, tính toaùn vaø ghi cheùp moät caùch thöôøng xuyeân theo quaù trình phaùt sinh. - Phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø coù ñaëc ñieåm laø trong kyø keá toaùn chæ theo doõi, tính toaùn vaø ghi cheùp caùc nghieäp vuï nhaäp vaät lieäu, coøn giaù trò vaät lieäu xuaát chæ ñöôïc xaùc ñònh moät laàn vaøo cuoái kyø khi coù keát quaû kieåm keâ vaät lieäu hieän coøn cuoái kyø. Trò giaù Trò giaù Trò giaù Trò giaù vaät vaät lieäu vaät lieäu vaät lieäu lieäu hieän = + xuaát trong hieän coøn nhaäp trong coøn cuoái kyø ñaàu kyø kyø kyø a. Tính giaù trò vaät lieäu nhaäp: - Vaät lieäu mua ngoaøi:

56

Giaù mua Chi phí thu Khoaûn Giaù nhaäp = ghi treân + mua thöïc - giaûm giaù kho ñôn teá ñöôïc höôûng Löu yù: vaät lieäu mua töø nöôùc ngoaøi thì thueá nhaäp khaåu ñöôïc tính vaøo giaù nhaäp kho. Khoaûn thueá GTGT noäp khi mua vaät lieäu cuõng ñöôïc vaøo giaù nhaäp neáu doanh nghieäp khoâng thuoäc dieän noäp thueá theo phöông phaùp khaáu tröø. - Vaät lieäu töï saûn xuaát: giaù nhaäp kho laø giaù thaønh thöïc teá saûn xuaát vaät lieäu. - Vaät lieäu thueâ ngoaøi cheá bieán: Chi phí vaän Giaù xuaát chuyeån, Giaù nhaäp Tieàn thueâ = VL ñem cheá + + boác dôõ kho cheá bieán bieán vaät lieäu ñi vaø veà - Vaät lieäu nhaän voán goùp: giaù nhaäp kho laø giaù do hoäi ñoàng ñònh giaù xaùc ñònh (ñöôïc söï chaáp nhaän cuûa caùc beân coù lieân quan). - Vaät lieäu ñöôïc bieáu taëng: Giaù nhaäp kho laø giaù thöïc teá ñöôïc xaùc ñònh theo thôøi giaù treân thò tröôøng. b. Tính giaù vaät lieäu xuaát: Doanh nghieäp coù theå söû duïng moät trong 4 phöông phaùp: thöïc teá ñích danh; nhaäp tröôùc – xuaát tröôùc (FIFO); nhaäp sau – xuaát tröôùc (LIFO) vaø ñôn giaù bình quaân. Khi söû duïng phöông phaùp tính giaù phaûi tuaân thuû nguyeân taéc nhaát quaùn. Ngoaøi giaù thöïc teá ñöôïc söû duïng ñeå phaûn aùnh tình hình nhaäp, xuaát vaät lieäu nhö neáu treân, doanh nghieäp coøn coù theå söû duïng giaù haïch toaùn ñeå phaûn aùnh söï bieán ñoäng cuûa vaät lieäu trong kyø. Giaù haïch toaùn laø giaù ñöôïc xaùc ñònh tröôùc ngay töø ñaàu kyø keá toaùn vaø söû duïng lieân tuûc trong kyø keá toaùn. Coù theå laáy giaù keá hoaïch hoaëc giaù cuoái kyø tröôùc ñeå laøm gía haïch toaùn cho kyø naøy. Giaù haïch toaùn chæ ñöôïc söû duïng trong haïch toaùn chi tieát vaät lieäu, coøn trong haïch toaùn toång hôïp vaãn phaûi söû duïng giaù thöïc teá. Giaù haïch toaùn coù öu ñieåm laø phaûn aùnh kòp thôøi söï bieán ñoäng veà giaù trò cuûa caùc loaïi vaät lieäu trong quaù trình SXKD. Phöông phaùp söû duïng giaù haïch toaùn ñeå phaûn aùnh vaät lieäu chæ ñöôïc duøng trong phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân. Khi söû duïng giaù haïch toaùn ñeå phaûn aùnh vaät lieäu thì cuoái kyø keá toaùn phaûi tính heä soá cheânh leäch giöõa giaù thöïc teá vaø giaù haïch toaùncuûa vaät lieäu toàn vaø nhaäp trong kyø ñeå xaùc ñònh giaù thöïc teá cuûa vaät lieäu xuaát trong kyø.

57

Giaù thöïc teá cuûa VL toàn Heä soá ñaàu kyø + cheânh leäch = Giaù haïch toaùn cuûa VL toàn ñaàu kyø

Giaù thöïc teá nhaäp trong kyø

cuûa

VL

Giaù haïch toaùn cuûa VL nhaäp trong kyø

Giaù thöïc Giaù haïch teá cuûa VL = toaùn cuûa VL x Heä soá cheânh leäch xuaát trong xuaát trong kyø kyø III. KEÁ TOAÙN TÌNH HÌNH NHAÄP XUAÁT VAÄT LIEÄU 1.Chöùng töø keá toaùn: Chöùng töø keá toaùn lieân quan ñeán nhaäp, xuaát vaø söû duïng vaät lieäu bao goàm caùc loaïi : - Phieáu nhaäp kho - Phieáu xuaát kho - Phieáu xuaát kho kieâm vaän chuyeån noäi boä - Phieáu xuaát vaät tö theo haïn möùc - Phieáu baùo vaät tö coøn laïi cuoái kyø - Baûng phaân boå vaät lieäu söû duïng 2. Keá toaùn chi tieát tình hình nhaäp, xuaát vaät lieäu: Toå chöùc toát keá toaùn chi tieát vaät lieäu coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi coâng taùc baûo quaûn vaät lieäu vaø coâng taùc kieåm tra tình hình cung caáp, söû duïng vaät lieäu. Keá toaùn chi tieát vaät lieäu vöøa ñöôïc thöïc hieän ôû kho, vöøa ñöôïc thöïc hieän ôû phoøng keá toaùn. Keá toaùn chi tieát vaät lieäu ñöôïc thöïc hieän theo moät trong 3 phöông phaùp: phöông phaùp theû song song, phöông phaùp soá ñoái chieáu luaân chuyeån vaø phöông phaùp soå soá dö. 2.1 Phöông phaùp theû song song: ÔÛ kho: Thuû kho söû duïng theû kho ñeå ghi cheùp. Haøng ngaøy caên cöù vaøo chöùng töø nhaäp, xuaát ñeå ghi soá löôïng vaät lieäu vaøo theû kho vaø cuoái ngaøy tính ra soá toàn kho cuûa töøng loaïi vaät lieäu treân theû kho. ÔÛ phoøng keá toaùn: söû duïng soå chi tieát vaät lieäu ñeå ghi cheùp tình hình nhaäp, xuaát, toàn cuûa tuøng loaïi vaät lieäu caû veà maët soá löôïng laãn giaù trò. Haøng ngaøy hoaëc ñònh lyø, khi nhaän ñöôïc caùc chöùng töø nhaäp xuaát vaät lieäu ñöôïc thuû kho chuyeån leân, keá toaùn phaûi tieán haønh kieåm tra, ghi giaù vaø phaûn aùnh vaøo caùc soå chi tieát. Cuoái thaùng caên cöù vaøo csc soå chi tieát ñeå laäp baûng toång hôïp chi tieát nhaäp, xuaát, toàn vaät lieäu. Soá toàn treân caùc soå chi tieát phaûi khôùp ñuùng vôùi soá toàn treân theû kho.

Chöùng töø nhaäp Soå chi tieát vaät lieäu

Theû kho Chöùng töø xuaát 58

Baûng toång hôïp nhaäp, xuaát, toàn

Baûng toång hôïp nhaäp, xuaát, toàn vaät lieäu Thaùng ……… Naêm …………… Danh Teân vaät Toàn Nhaäp ñieåm VL lieäu ñaàu trong thaùng thaùng NVL chính: -VL chính A -VL chính B …… Coäng Vaät lieäu phuï: -VL phuï A -VL phuï B …... Coäng Toång coäng

Xuaát haøng thaùng

Toàn cuoái thaùng

Phöông phaùp theû song song ñôn giaûn, deã thöïc hieän vaø tieän lôïi khi ñöôïc xöû lyù baèng maùy tính. Hieän nay phöông phaùp naøy ñöôïc aùp duïng phoå bieán ôû caùc doanh nghieäp. 2.2 Phöông phaùp soå ñoái chieáu luaân chuyeån: ÔÛ kho: Thuû kho vaãn söû duïng caùc theû kho ñeå ghi cheùp tình hình nhaäp, xuaát, toàn cuûa töøng loaïi vaät lieäu veà maët soá löôïng. ÔÛ phoøng keá toaùn: Ñeå theo doõi töøng loaïi vaät lieäu nhaäp, xuaát veà soá löôïng vaø giaù trò, keá toaùn söû duïng soå ñoái chieáu luaân chuyeån. Ñaëc ñieåm ghi cheùp laø thöïc hieän ghi cheùp 1 laàn vaøo cuoái thaùng treân cô sôû toång hôïp caùc chöùng töø nhaäp, xuaát trong thaùng vaø moãi danh ñieåm vaät lieäu ñöôïc ghi1 doøng treân soå ñoái chieáu luaân chuyeån.

59

Cuoái thaùng

Baûng keâ

Chöùng töø nhaäp Theû kho

Soå ñoái chieáu luaân chuyeån Baûng keâ xuaát

Chöùng töø xuaát Soå ñoái chieáu luaân chuyeån Naêm …………… Soá dö D T ñaàu anh eân thaùng 1 ñieå Ñôn vaä Ñôn vò m Soá t giaù Soá tính vaät löôïn tieà lieä lieä u g n

u

Cuoái thaùng

Luaân chuyeån trong Soá dö thaùng 1 ñaàu Nhaäp Xuaát thaùng 2 Soá löôïn g

Soá tieà n

Soá löôïn g

Soá tieà n

Soá löôïn g

Soá tieà n

Phöông phaùp soå ñoái chieáu luaân chuyeån cuõng ñôn giaûn, deã thöïc hieän nhöng coù nhöôïc ñieåm laø khoái löôïng ghi cheùp cuûa keá toaùn doàn vaøo cuoái thaùng quaù nhieàu neân aûnh höôûng ñeán tính kòp thôøi cuûa vieäc cung caáp thoâng tin keá toaùn cho caùc ñoái töôïng khaùc nhau. 2.3 Phöông phaùp soå soá dö: Phöông phaùp soå soá dö laø phöông phaùp ñöôïc söû duïng cho nhöõng doanh nghieäp duøng giaù haïch toaùn giaù trò vaät lieäu nhaäp, xuaát, toàn kho. Ñaëc ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø ôû kho chæ theo doõi vaät lieäu veà soá löôïng coøn ôû phoøng keá toaùn theo doõi veà giaù trò (theo giaù haïch toaùn). + ÔÛ kho: thuû kho vaãn söû duïng theû kho ñeå ghi cheùp soá löôïng vaät lieäu nhaäp, xuaát, toàn treân cô sôû caùc chöùng töø nhaäp, xuaát. Ngoaøi ra, vaøo cuoái thaùng thuû kho coøn phaûi caên cöù vaøo soá toàn cuûa vaät lieäu treân theû kho ñeå ghi vaøo soå soá dö. Soå soá dö do phoøng keá toaùn laäp vaø göûi xuoáng cho thuû kho vaøo ngaøy cuoái thaùng ñeå ghi soå. Caùc chöùng töø nhaäp, xuaát sau khi ñaõ ghi vaøo theû kho phaûi ñöôïc thuû kho phaân loaïi theo chöùng töø nhaäp, chöùng töø xuaát cuûa töøng loaïi vaät lieäu ñeå laäp phieáu giao nhaän chöùng töø vaø chuyeån giao cho phoøng keá toaùn keøm theo caùc chöùng töø nhaäp, xuaát. + ÔÛ phoøng keá toaùn: Nhaân vieân keá toaùn vaät lieäu coù traùch nhieäm theo ñònh kyø (3-5) ngaøy xuoáng kho ñeå kieåm tra, höôùng daãn vieäc ghi cheùp cuûa thuû kho vaø xem xeùt caùc chöùng töø nhaäp, xuaát ñaõ ñöôïc thuû kho phaân loaïi. Sau ñoù kyù nhaän vaøo phieáu giao nhaän chöùng töø, thu nhaän phieáu naøy keøm caùc chöùng töø nhaäp, xuaát coù lieân quan. Caên cöù vaøo caùc chöùng töø nhaäp, xuaát nhaän ñöôïc keá toaùn phaûi ñoái chieáu vôùi caùc chöùng töøu khaùc coù lieân quan, sau ñoù caên cöù vaøo giaù haïch toaùn ñang söû duïng ñeå ghi giaù vaøo caùc chöùng töø vaø vaøo coät soá

60

tieàn cuûa phieáu giao nhaän chöùng töø. Töø phieáu giao nhaän chöùng töø, keá toaùn tieán haønh ghi vaøo baûng luõy keá nhaäpm xuaát, toàn vaät lieäu. Baûng luõy keá nhaäp, xuaát, toàn ñöôïc môû rieâng cho töøng kho vaø moãi dnah ñieåm vaät lieäu ñöôïc ghi rieâng moät doøng. Vaøo cuoái thaùng keá toaùn phaûi toång hôïp soá tieàn nhaäp, xuaát trong thaùng vaø tính ra soá dö cuoái thaùng cho tuøng loaïi vaät lieäu treân baûng luõy keá. Soá dö treân baûng luyõ keá phaûi khôùp vôùi soá tieàn ñöôïc keá toaùn xaùc ñònh treân soå soá dö do thuû kho chuyeån veà.

Ñònh kyø

Phieáu nhaäp kho Haøng ngaøy Theû kho

Cuoái thaùng

Haøng ngaøy Phieáu xuaát kho

Phieáu giao nhaän chöùng töø nhaäp Baûng luõy keá nhaäp, xuaát, toàn

Soå soá dö Ñònh kyø

Phieáu giao nhaän chöùng töø xuaát

Phieáu giao nhaän chöùng töø nhaäp (xuaát) Töø ngaøy …… ñeán ngaøy …… Thaùng …… naêm ………… Nhoùm vaät Soá löôïng Soá hieäu cuûa Soá tieàn lieäu chöùng töø chöùng töø

Ngaøy …… Thaùng …… naêm ………… Ngöôøi giao

Ngöôøi nhaän Soå soá dö Naêm …………… Kho …………… Danh ñieåm vaät lieäu

T eân vaä t lieä u

Ñôn vò tính

Ñôn giaù haïc h toa ùn

Ñ inh möù c döï tröõ

Soá dö ñaàu Soá dö cuoái ……… naêm thaùng 1 Soá löôïn g

Soá tieàn

Baûng luõy keá nhaäp, xuaát, toàn vaät lieäu Thaùng …… naêm …………

61

Soá löôïn g

Soá tieàn

Soá löôïn g

Soá tieàn

Nhoù m vaät lieäu

Nhaäp Töø Toàn ngaøy kho …… ñaàu ñeán thaùng ngaøy ……

Töø ngaøy …… ñeán ngaøy ……

Coän g

Xuaát Töø ngaøy …… ñeán ngaøy ……

Töø ngaøy …… ñeán ngaøy ……

Coän g

Toàn cuoái thaùn g

Trong ñieàu kieän thöïc tieãn keá toaùn baèng phöông phaùp thuû coâng thì phöông phaùp soá dö ñöôïc coi laø phöông phaùp coù nhieàu öu ñieåm: haïn cheá vieäc ghi cheùp truøng laëp giöõa kho vaø phoøng keá toaùn, cho pheùp kieåm tra thöôøng xuyeân coâng vieäc ghi cheùp ôû kho, ñaûm baûo soá lieäu keá toaùn ñöôïc chính xaùc vaø kòp thôøi. 3. Keá toaùn toång hôïp tình hình nhaäp, xuaát vaät lieäu theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân. 3.1 Taøi khoaûn söû duïng: - TK 151 “Haøng mua ñang ñi ñöôøng”: TK naøy duøng ñeå phaûn aùnh trò giaù vaät tö, haøng hoaù maø doanh nghieäp ñaõ mua nhöng cuoái thaùng chöa veà ñeán doanh nghieäp. Keát caáu taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: trò giaù haøng ñaõ mua ñang ñi treân ñöôøng Beân Coù: trò giaù haøng ñaõ mua ñaõ veà ñeán doanh nghieäp Dö Nôï: trò giaù haøng ñaõ mua hieän coøn ñang ñi treân ñöôøng. - TK 152 “Nguyeân lieäu, vaät lieäu”: TK naøy duøng ñeå phaûn aùnh trò giaù vaät lieäu nhaäp, xuaát vaø toàn kho. Keát caáu taøi khoaûn naøy nhö sau: Beân Nôï: trò giaù vaät lieäu nhaäp kho vaø taêng leân do caùc nguyeân nhaân khaùc Beân Coù: trò giaù vaät lieäu xuaát kho vaø giaûm xuoáng do caùc nguyeân nhaân khaùc Dö Nôï: trò giaù vaät lieäu toàn kho. 3.2 Keá toaùn vaät lieäu nhaäp kho: 3.2.1. Tröôøng hôïp nhaäp lieäu coù Hoùa ñôn keøm theo  Nhaäp VL, CC coù hoùa ñôn keøm theo. (tröôøng hôïp DN noäp VAT theo phöông phaùp khaáu tröø thueá). Caên cöù vaøo giaù trò vaät lieäu ghi treân hoùa ñôn (giaù chöa coù theá GTGT), sau khi ñaõ kieåm tra ñoái chieáu vôùi phieáu nhaäp kho vaø caùc chöùng töø khaùc coù lieân quan, KT ghi soå. SÔ ÑOÀ 1: MUA VAÄT LIEÄU NHAÄP KHO ÑUÛ 111,112,141,331

152,153

(HÑ) Giaù chöa thueá GTGT nhaäp kho (vaät tö (PNK) Chi phí quaù trình mua theo giaù phaåm chaát)

331,111,112,1388… Ñöôïc ngöôøi baùn giaûm giaù khoâng

ñuùng quy

chöa thueá (vaän chuyeån,…) hoaëc traû laïi VT cho ngöôøi baùn

62

caùch,

133 Thueá GTGT ñaàu vaøo ñöôïc khaáu tröø

VAT

 TRÖÔØNG HÔÏP NHAÄP KHAÅU VL, CC (HAY MUA BAÈNG NGOAÏI TEÄ) SÔ ÑOÀ 2 331

152,153 GHÑ (TGTT)

3333 Khi noäp

Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp

(TK 111,112) 111,112,331… CP v/c, thueâ kho baõi (keå caû VAT neáu khoâng ñöôïc khaáu tröø) 333(12) VAT haøng nhaäp khaåu khoâng ñöôïc khaáu tröø 133 VAT haøng nhaäp khaåu ñöôïc khaáu tröø Ghi chuù: -Tröôøng hôïp DN ñöôïc höôûng chieát khaáu thanh toaùn khaâu mua: Nôï 331/ Coù 515: CKTT -Nhöõng doanh nghieäp khoâng thuoäc dieän noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thì thueá GTGT noäp khi mua vaät lieäu ñöôïc tính vaøo giaù nhaäp kho. 3.2.2. Tröôøng hôïp Haøng mua ñang ñi ñöôøng (nhaän ñöôïc hoùa ñôn ñaõ thanh toaùn hay chaáp nhaän thanh toaùn vôùi nhaø cung caáp nhöng VL,CC chöa veà hoaëc ñaõ veà ñeán DN nhöng ñang chôø kieåm nhaän nhaäp kho) SÔ ÑOÀ 3: TRÖÔØNG HÔÏP HAØNG MUA ÑANG ÑI ÑÖÔØNG 331,111,112

151 (133)

Cuoái moãi thaùng, caên cöù vaøo hoùa ñôn

152,153 Nhaäp kho

mua haøng cuûa caùc loaiï haøng chöa nhaäp kho (chöa veà ñeán DN hoaëc ñaõ veà 621,627,641,642 nhöng chôø kieåm nghieäm nhaäp kho)

thaùng

sau

Chuyeån

cho SX

3.2.3. Tröôøng hôïp nhaäp VL,CC sau quy caùch, keùm, maát phaåm chaát hay thieáu huït so vôùi hoùa ñôn:

63

 Neáu hoùa ñôn ñaõ thanh toaùn hay chaáp nhaän thanh toaùn: (nghóa laø soá vaät tö sai quy caùch, maát phaåm chaát laø sôû höõu cuûa DN).

SÔ ÑOÀ 4: TRÖÔØNG HÔÏP NHAÄP VAÄT TÖ KHOÂNG ÑUÙNG SO VÔÙI HOÙA ÑÔN. 331(111,112)

152,153(133) Giaù trò thöïc nhaäp

Giaù

138 (1388)

111,334

hoùa Baét boài thöôøng phaàn thieáu

Thu hoài thöôøng baèng tieàn

hay ñôn

huït

khaáu tröø löông 138 (1381)

Chôø xöû lyù giaù trò phaàn thieáu huït

138(8),334,152,331,… Quyeát ñònh xöû lyù

chöa xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân

 Neáu hoùa ñôn chöa chaáp nhaän thanh toaùn: -

Caên cöù vaøo HÑ vaø PNK ghi Nôï TK 152, 153/ Coù TK 331: Giaù trò vaät lieäu thöïc nhaäp theo giaù HÑ.

-

Ñoái vôùi giaù trò VL CC sai quy caùch, maát phaåm chaát, DN xem nhö 1 khoaûn giöõ hoä cho ngöôøi baùn, KT ghi Nôï TK 002 Vaät tö, haøng hoùa nhaän giöõ hoä, nhaän gia coâng vaø thoâng baùo cho ngöôøi baùn bieát. Khi hoaøn traû ghi Coù TK 002.

3.2.4. Tröôøng hôïp nhaäp vaät tö thöøa treân ñònh möùc (ñònh möùc hao huït töï nhieân cho pheùp) so vôùi hoùa ñôn:

SÔ ÑOÀ 5 :KEÁ TOAÙN VAÄT LIEÄU THÖØA TREÂN ÑÒNH MÖÙC Neáu chaáp nhaän nhaäp kho vaø Neáu DN khoâng chaáp nhaän mua thanh toaùn cho ngöôøi baùn baùn Nôï TK 152,153 (133) / Coù TK 331: Khi giöõ hoä ghi ñôn Nôï TK 002: GTVL thöøa giaù trò vaät tö thöøa: Khi traû ghi Coù TK 002 3.3 Keá toaùn xuaát vaät lieäu Caên cöù vaøo caùc chöùng töø xuaát VLCC, KT phaân loaïi toång hôïp chöùng töø vaø tính ra giaù trò VLCC thöïc xuaát tính vaøo caùc ñoái töôïng söû duïng, (söû duïng caùc phöông phaùp tính giaù thöïc teá xuaát kho…)

SÔ ÑOÀ 6 : KEÁ T0AÙN XUAÁT VAÄT LIEÄU Trong DNSX, VL xuaát kho Tröôøng hôïp VL söû duïng Tröôøng hôïp khoâng söû duïng heát heát Giaù trò VL xuaát kho chính Giaù trò VL thöøa ⇒ Traû laïi kho (PNK) laø chi phí VL naèm trong giaûm chi phí veà VL Ñeå laïi PX (PBVTCLCK) CPSXKD trong kyø trong kyø

64

152 621,627,641,642 GTT cuûa VL noäp laïi kho GTT VL xuaát kho cho 152 621,627,… hoaït ñoäng SXKD GTT VL xuaát kho (PNK) (PNK) GTT VL thöøa ñeå laïi PX (baèng soá aâm) (Sang thaùng sau ghi boå sung giaù trò VL naøy vaøo CPSX cuûa thaùng sau: Nôï TK 621, 627,641/ Coù TK 152 Vieäc tính GTT cuûa VL CCDC xuaát cho caùc ñoái töôïng söû duïng ñöôïc tieán haønh treân Baûng phaân boå nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø coâng cuï, duïng cuï. 4. Keá toaùn toång hôïp tình hình nhaäp, xuaát vaät lieäu theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø. Theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø thì moïi nghieäp vuï nhaäp, xuaát vaät lieäu ñeàu ñöôïc phaûn aùnh qua taøi khoaûn 611 “Mua haøng” – chi tieát 6111 “Mua nguyeân vaät lieäu”. TK 151, 152 chæ phaûn aùnh trò giaù vaät lieäu hieän coù ñaàu kyø vaø cuoái kyø. Keát caáu cuûa TK 6111 nhö sau: Beân Nôï: - Trò giaù vaät lieäu hieän coù ñaàu kyø töø TK151, 152 chuyeån sang - Trò giaù vaät lieäu nhaäp trong kyø Beân Coù: - Trò giaù vaät lieäu xuaát söû duïng trong kyø - Trò giaù vaät lieäu hieän coøn cuoái kyø ñöôïc chuyeån trôû laïi TK 151,152 TK 6111 – Khoâng coù soá dö SÔ ÑOÀ 7: KEÁ TOAÙN VAÄT LIEÄU THEO PP KIEÅM KEÂ ÑÒNH KYØ 152,153

611(6111)

152,153

xxx Ñaàu kyø KT, keát chuyeån trò giaù VLCC (1a)Cuoái kyø KT, keát chuyeån trò giaù VLCC (4a) toàn kho ñaàu kyø (theo KQKK cuoái kyø tröôùc)toàn kho cuoái kyø (theo KQKK cuoái ky xxx 151

151

xxx Ñaàu kyø KT, keát chuyeån trò giaù thöïc teá (1b)Cuoái kyø KT, keát chuyeån trò giaù VLCC (4b) kho

VLCC ñang ñi treân ñöôøng ñaàu kyø xxx

ñaõ mua nhöng chöa veà nhaäp

111,112,141,331,721,631… 111,112,331… Giaù thöïc teá nguyeân lieäu, vaät lieäu vaø CCDCGiaûm giaù hoaëc traû haøng nhaäp kho trong kyø do caùc nguyeân nhaân (2)

621,… Trò giaù thöïc teá vaät lieäu, coâng cuï xuaát söû duïng cho quaù trình SXKD

(5)

IV. KEÁ TOAÙN MOÄT SOÁ TRÖÔØNG HÔÏP KHAÙC VEÀ VAÄT LIEÄU

1. Vaät lieäu, coâng cuï thueâ ngoaøi gia coâng: 65

(3)

SÔ ÑOÀ 8: THUEÂ NGOAØI GIA COÂNG CHEÁ BIEÁN 152,153

154

152,153

GTT VLCC xuaát

GTT VLCC thueâ

gia coâng

ngoaøi gia coâng

111,331…

SÔ ÑOÀ 9: TÖÏ

152,153

154

GTT VL xuaát Giaù thaønh VL cheá bieán

nhaäp kho

Chi phí gia coâng

621,627…

CCDC töï cheá nhaäp kho

111,112,334,214

Chi phí vaän chuyeån, GTT VL thueâ ngoaøi boác dôõ

152,153

Chi phí cheá bieán

gia coâng xuaát

VLCC

VAT neáu khoâng khaáu tröø 133 VAT neáu ñöôïc khaáu tröø

2. Keá toaùn vaät lieäu, coâng cuï nhaäp goùp coå phaàn hay ñöôïc Nhaø nöôùc caáp: KT ghi Nôï TK 152, 153 / Coù TK 411 : GTT

3.Keá toaùn VL, CC goùp voán lieân doanh, lieân keát: SÔ ÑOÀ 10: KEÁ TOAÙN GOÙP VOÁN LIEÂN DOANH, LIEÂN KEÁT KT DN tham gia lieân doanh

KT DN toå chöùc lieân doanh

Khi goùp VL, CC lieân Khi thu hoài voán lieân doanh doanh baèng VLCC

Khi nhaän voán Khi hoaøn traû goùp LD baèng voán LD baèng VL, CC VL, CC

152,153 GX

128(222) 128(222) 152,153 Goùp Voán GTT voán goùp CL ⇒ TK 711,811 CL ⇒ TK 711,811

4 .KEÁ TOAÙN NHAÄP KHO PHEÁ LIEÄU, PHEÁ PHAÅM THU HOÀI

SÔ ÑOÀ11:

Nôï 152,153 Coù 411

Nôï 411 Coù 152,153

5. Keá toaùn VL, CC thöøa ñem baùn

SÔ ÑOÀ 12:

154 152 Pheá lieäu, pheá phaåm thu hoài töø SX

152,153 GTT VL CC xuaát baùn

711 Töø thanh lyù TSCÑ

711(33311) Giaù baùn VL CC

811

111,112,131

1421 Töø thanh lyù CCDC

6. Keá toaùn kieåm keâ vaø ñaùnh giaù laïi vaät lieäu, coâng cuï: 6.1. Keá toaùn kieåm keâ VLCC: SÔ ÑOÀ 13: KEÁ TOAÙN KIEÅM KEÂ VAÄT LIEÄU Noäi dung kieåm Caùch xöû lyù keâ Sai soùt trong ghi KT ñieàu chænh laïi soå KT (theo caùc PP chöûa soå)

66

cheùp, hoaëc caân, ñong, ño, ñeám Giaù trò vaät tö thöøa, thieáu trong phaïm vi hao huït khaâu baûo quaûn cho pheùp (trong ñònh möùc)

Ghi vaøo CPQLDN Thieáu trong ñònh möùc: Nôï TK 632 / Coù 152,153: GTT VLCC thieáu trong ñònh möùc

Thöøa trong ñònh möùc: Nôï TK 152,153/Coù TK 632: GTT VLCC thöøa trong ñònh möùc

Tröôøng hôïp thieáu treân ñònh möùc Ñaõ bieát nguyeân nhaân 152,153

Chöa bieát nguyeân nhaân – chôø xöû lyù

111,334,1388 152,153 1381 Baét boài thöôøng GTT VLCC Khi coù quyeát ñònh 632 thieáu chôø xöû lyù Tính vaøo CPSX xöû lyù (1388,111,821…)

Tröôøng hôïp thöøa treân ñònh möùc Khoâng phaûi cuûa DN

Cuûa DN

KT ghi vaøo 411,711,632…3381 152,153 Nôï TK 002 VT, HH nhaän giöõ Khi coù QÑ CL hoä, thöøa nhaän gia coâng xöû lyù (2) (1)

6.2. Keá toaùn ñaùnh giaù laïi vaät lieäu, coâng cuï: Söû duïng TK 412 Cheânh leäch ñaùnh giaù laïi taøi saûn.

Sô Ñoà 14: KEÁ TOAÙN ÑAÙNH GIAÙ LAÏI VAÄT LIEÄU Tröôøng hôïp Khi coù quyeát ñònh cuûa Nhaø nöôùc Ñaùnh giaù Khi goùp voán lieân doanh, goùp voán coå laïi phaàn baèng vaät tö Phöông phaùp toaùn

CL taêng Nôï TK 152, 153 / Coù TK 412 keá CL giaûm Nôï TK 412 / Coù TK 152, 153

V. Keá toaùn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho: Cuoái kyø keá toaùn naêm, khi giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa haøng toàn kho nhôû hôn giaù trò goác thì phaûi laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. Soâ döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho ñöôïc laäp laø soá cheânh leäch giöõa giaù goác cuûa haøng toàn kho lôùn hôn giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc cuûa chuùng. - Keá toaùn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho söû duïng TK 159 “Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho”. Keát caáu cuûa TK naøy nhö sau: Beân Nôï: Khoaûn döï phoøng giaûm giaù ñöôïc hoaøn nhaäp Beân Coù: khoaûn döï phoøng giaûm giaù ñöôïc laäp Dö Coù: khoaûn döï phoøng giaûm giaù hieän coù Noäi dung phaûn aùnh:

67

(1) Cuoái nieân ñoï khi tieán haønh laäp döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho, keá toaùn seõ ghi: Nôï TK 632 – “Giaù voán haøng baùn” Coù TK 159 – “Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho” (2) Cuoái nieân ñoä sau: - Tröôøng hôïp khoaûn döï phoøng gaûim giaù haøng toàn kho phaûi laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm nay lôùn hôn khoaûn döï phoøng giaûm gaùi haøng toàn kho ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc thì soá cheânh leäch lôùn hôn ñöôïc laäp theâm, ghi: Nôï TK 632- Giaù voán haøng baùn (Chi tieát döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho) Coù TK 159 – Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. - Tröôøng hôïp khoaûn döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho phaûi laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm nay nhoû hôn khoaûn döï phoøng giaûm gaùi haøng toàn kho ñaõ laäp ôû cuoái kyø keá toaùn naêm tröôùc thì soá cheânh leäch nhoû hôn ñöôïc hoaøn nhaäp, ghi: Nôï TK 159- Döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho. Coù TK 632 –Giaù voán haøng baùn (Chi tieát döï phoøng giaûm giaù haøng toàn kho) SÔ ÑOÀ 15 : KEÁ TOAÙN DÖÏ PHOØNG GIAÛM GIAÙ HAØNGTOÀN KHO. 711

159

632(6)

Soá cheânh leäch caàn Hoaøn nhaäp döï phoøngSoá cheânh leäch caàn Laäp döï phoøng (neáu möùc döï phoøng naêm nay < möùc döï nay > möùc phoøng ñaõ laäp cuoái nieân ñoä tröôùc) nieân ñoä tröôùc)

(neáu möùc döï phoøng naêm döï phoøng ñaõ laäp cuoái

B. KEÁ TOAÙN COÂNG CUÏ, DUÏNG CUÏ I. KHAÙI NIEÄM . 1. khaùi nieäm: Coâng cuï duïng cuï bao goàm caùc loaïi töï lieäu lao ñoäng ñöôïc söû duïng cho caùc hoaït ñoäng SXKD khaùc nhau nhöng khoâng ñuû tieâu chuaån trôû thaønh TSCÑ. 2. Ñaëc ñieåm: Veà ñaëc ñieåm vaän ñoäng thì coâng cuï, duïng cuï cuõng coù thôøi gian söû duïng khaù daøi neân giaù trò cuõng ñöôïc chuyeån daàn vaøo chi phí cuûa ñoái töôïng söû duïng nhöng do giaù trò cuûa chuùng khoâng lôùn neân ñeå ñôn giaûn cho coâng taùc quaûn lyù, theo doõi thì hoaëc laø tính heát gía trò cuûa chuùng vaøo chi phí ñoái töôïng söû duïng trong moät laàn hoaëc laø phaân boå daàn trong moät soá kyø nhaát ñònh. -Vieäc tính giaù nhaäp, xuaát coâng cuï duïng cuï cuõng ñöôïc thöïc hieän töông töï nhö ñoái vôùi vaät lieäu. 3. Phöông phaùp haïch toaùn. 3.1 Taøi khoaûn söû duïng:

68

keá toaùn coâng cuï, duïng cuï söû duïng taøi khoaûn 153 ”coâng cuï, duïng cuï” keát caáu taøi khoaûn 153 nhö sau: Beân Nôï: Trò giaù coâng cuï, duïng cuï nhaäp kho vaø taêng leân do caùc nguyeân nhaân khaùc Beân Coù: Trò giaù coâng cuï, duïng cuï xuaát kho vaø giaûm xuoáng do caùc nguyeân nhaân khaùc Dö Nôï: Trò giaù coâng cuï toàn kho TK 153 coù 3 taøi khoaûn caáp 2: + 1531 “Coâng cuï, duïng cuï” + 1532 “Bao bì luaân chuyeån” + 1533 “Ñoà dung cho thueâ” 3.2Keá toaùn nhaäp coâng cuï duïng cuï( CCDC). Töông töï nhö caùc tröôøng hôïp nhaäp vaät lieäu. 3.3 Keá toaùn xuaát CCDC:

3.3.1 Ñoái vôùi CCDC xuaát cho SXKD: SÔ ÑOÀ 16: KEÁ TOAÙN XUAÁT DUØNG CCDC CHO SXKD LOAÏI PHAÂN BOÅ DAÀN Loaïi phaân boå Loaïi phaân boå daàn 1 laàn Nôï 627,641,642… Coù 153 GTT CC xuaát kho

Phaân boå 2 laàn Xuaát duøng

Phaân boå nhieàu laàn theo KH

Hoûng/maát Haøng thaùng Hoûng/maát/the (khi sd) o KH

Pboå 50% Pboå soá Pboå theo KH laàn ñaàu coøn laïi Möùc phaân GTT boå laàn = cuûa cuoái CCDC (thöïc teá)

Toång möùc phaân boå caùc laàn tröôùc

Pboå laàn cuoái

Giaù trò pheá lieäu thu hoài khi baùo hoûng/phaûi thu boài thöôøng (neáu coù)

153 1421 xxx

627(3),641(3),642(3) GTT CCDC khi xuaát Phaân boå giaù trò CCDC cho töøng kyø haïch toaùn

duøng loaïi phaân boå daàn keá hoaïch)

(Möùc phaân boå töøng laàn theo

Möùc phaân boå laàn cuoái Phaân boå laàn cuoái

69

(khi baùo hoûng…)

(3)

152,138(8)

GTT pheá lieäu thu hoài nhaäp kho / phaûi thu boài thöôøng (neáu coù)

SÔ ÑOÀ 17: KEÁ TOAÙN BAO BÌ 111, 112, 331

1532

Trògiaùbao bì nhaä p kho

156, 641 Xuaá t duø ng phaâ n boá1 laà n 1421 (242) Chuyeå n thaø nh Phaâ n boádaà n chi phí traûtröôù c

SÔ ÑOÀ 18: KEÁ TOAÙN ÑOÀ DUØNG CHO THUEÂ 1533

1421 (242)

Trògiaùñoàduøng xuaátcho thueâ

811 (627)

Phaân boádaàn vaøo chi phí cuûa töøng thôøikyø

911 KC

Trògiaùñoàduøng nhaäp laïi kho Do heátthôøihaïn chi thueá 711 (511) 111, 112 KC Thu nhaäp cho thueâcuûa töøng thôøikyø TK911

* Khi xuaát dung bao bì luaân chuyeån ñeå söû duïng cho quaù trình kinh doanh haøng hoaù, keá toaùn cuõng phaûn aùnh töông töï nhö khi xuaát duøng coâng cuï, duïng cuï (ñoái töôïng chòu chi phí laø chi phí thu mua haøng hoaù - TK 1562, hoaëc chi phí baùn haøng – TK 641) * Khi xuaát ñoà duøng cho thueâ ñeå kinh doanh keá toaùn seõ ghi: Nôï TK 1421 (hoaëc 242) Coù TK 1533 Ñònh kyø xaùc ñònh möùc hao moøn cuûa ñoà duøng cho thueâ ñeå tính vaøo chi phí: Nôï TK 811 Coù TK 1421 (242)

70

Khi heát haïn cho thueâ nhaän laïi ñoà duøng cho thueâ, caên cöù vaøo giaù trò coøn laïi ñeå ghi: Nôï TK 1533 Coù TK 1421 (242) * Neáu doanh nghieäp söû duïng phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø ñeå haïch toaùn coâng cuï, duïng cuï thì keá toaùn cuõng söû duïng TK 611 vaø phaûn aùnh töông töï nhö vaät lieäu, nhöng trò giaù coâng cuï, duïng cuï xuaát vaøo TK 627.

Chöông 6 KEÁ TOAÙN TIEÀN LÖÔNG VAØ CAÙC KHOAÛN TRÍCH THEO LÖÔNG TRONG DOANH NGHIEÄP I. KHAÙI NIEÄM VAØ NHIEÄM VUÏ KEÁ TOAÙN TIEÀN LÖÔNG VAØ CAÙC KHOAÛNG TRÍCH THEO LÖÔNG: 1. Khaùi nieäm, yù nghóa cuûa tieàn löông vaø caùc khoaûn trích theo löông trong SXKD: Tieàn löông laø moät phaïm truø kinh teá gaén lieán vôùi lao ñoäng, tieàn teä vaø neàn saûn xuaát haøng hoaù. Tieàn löông laø bieåu hieän baèng tieàn cuûa boä phaän saûn phaåm xaõ hoäi maø con ngöôøi lao ñoäng ñöôïc söû duïng ñeå buø ñaép hao phí lao ñoäng cuûa mình trong quaù trình saûn xuaát nhaèm taùi saûn xuaát söùc lao ñoäng. Maët khaùc, tieàn löông laø moät boä phaän caáu thaønh neân giaù trò cuûa saûn phaåm do lao ñoäng taïo ra. Tuyø theo cô cheá quaûn lyù maø tieàn löông coù theå ñöôïc xaùc ñònh laø moät boä phaän cuûa chi phí saûn xuaát kinh doanh caáu thaønh neân giaù thaønh saûn phaåm hay ñöôïc xaùc ñònh laø moät boä phaän cuûa thu nhaäp – keát quaû taøi chính cuoái cuøng cuûa hoaït ñoäng SXKD trong doanh nghieäp. Ngoaøi tieàn löông maø ngöôøi lao ñoäng ñöôïc höôûng theo soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa mình, hoï coøn ñöôïc höôûng caùc khoaûn tieàn thöôûng theo quy ñònh cuûa ñôn vò nhö thöôûng do phaùt huy saùng kieán, thöôûng do thi ñua, do taêng naêng suaát lao ñoäng vaø caùc khoaûn tieàn thöôûng khaùc. Trong tröôøng hôïp ngöôøi lao ñoäng taïm thôøi hay vónh vieãn maát söùc lao ñoäng nhö khi bò oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng, höu trí maát söùc hay töû tuaát … seõ ñöôïc höôûng khoaûn trôï caáp nhaèm giaûm bôùt khoù khaên trong cuoäc soáng, ñoù laø khoaûn nôï caáp baûo hieåm xaõ hoäi (BHXH). Quyõ baûo hieåm xaõ hoäi ñöôïc taïo ra baèng caùch trích theo tyû leä phaàn traêm treân tieàn löông phaûi thanh toaùn cho coâng nhaân ñeå tính vaøo chi phí SXKD vaø khaáu tröø vaøo tieàn löông CN. Theo quyñònh hieän nay thì tyû leä nay laø 20% trong ñoù: tính CP SXKD 15% vaø CN phaûi chòu laø 5%. Khoaûn chi trôï caáp baûo hieåm xaõ hoäi cho ngöôøi lao ñoäng khi bò oám ñau, thai saûn tai naïn lao ñoäng, höu trí vaø töû tuaát ñöôïc tính treân cô sôû soá löôïng, chaát löôïng lao ñoäng vaø thôøi gian maø ngöôøi lao ñoäng ñaõ coáng hieán cho xaõ hoäi tröôùc ñoù. Tyû leä tính baûo hieåm xaõ hoäi tính vaøo chi phí saûn xuaát ñöôïc quy ñònh 10% DN phaûi noäp cho cô quan quaûn lyù ñeå chi cho hai noäi dung höu trí vaø töû

71

tuaát, coøn 5% ñöôïc duøng ñeå chi noäp cho 3 noäi dung:oám ñau, thai saûn vaø tai naïn lao ñoäng. Khoaûng chi naøy coù theå cho pheùp doanh nghieäp ñeå laïi ñeå chi traû (thay löông) cho ngöôøi lao ñoäng khi coù phaùt sinh thöïc teá, soá thöøa, thieáu seõ ñöôïc thanh toaùn vôùi cô quan quaûn lyù: neáu chi thieáu seõ ñöôïc caáp buø, chi khoâng heát seõ phaûi noäp leân. Hoaëc coù theå noäp heát 5% quõy naøy cho cô quan quaûn lyù, khi coù phaùt sinh thöïc teá seõ do cô quan quaûn lyù thöïc hieän chi traû cho ngöôøi lao ñoäng caên cöù vaøo caùc chöùng töø chöùng minh (hieän nay quyõ naøy ñöôïc quaûn lyù theo höôùng naøy). Tyû leä trích maø ngöôøi lao ñoäng phaûi chòu ñöôïc doanh nghieäp noäp hoä leân cô quan quaûn lyù (cuøng vôùi 10% ôû treân). Nhö vaäy, neáu doanh nghieäp ñöôïc pheùp ñeå laïi 5% khoaûn chi BHXH thì chæ phaûi noäp 15% coøn neáu doanh nghieäp khoâng ñöôïc pheùp thöïc hieän tröïc tieáp chi thì phaûi noäp heát 20% cho cô quan quaûn lyù. Nhaèm xaõ hoäi hoaù vieäc khaùm chöõa beänh, ngöôøi lao ñoäng coøn ñöôc höôûng cheá ñoä khaùm chöõa beänh khoâng maát tieàn bao goàm caùc khoaûn chi veà vieän phí, thuoác men … khi bò oám ñau. Ñieàu kieän ñeå ngöôøi lao ñoäng khaùm chöõa beänh khoâng maát tieàn laø hoï phaûi coù theû baûo hieåm y teá. Theû baûo hieåm y teá ñöôïc mua töø tieàn trích Baûo hieåm y teá, theo quy ñònh hieän nay BHYT ñöôïc trích theo tyû leä 3% treân löông phaûi thanh toaùn cho coâng nhaân trong ñoù tính vaøo chi phí SXKD laø 2% vaø khaáu tröø vaøo tieàn löông coâng nhaân laø 1%. Ngoaøi ra phuïc vuï cho hoaït ñoäng cuûa toå chöùc coâng ñoaøn ñöôïc thaønh laäp theo luaät coâng ñoaøn, doanh nghieäp phaûi trích laäp quyõ kinh phí coâng ñoaøn. Quyõ kinh phí coâng ñoaøn ñöôïc hình thaønh baèng caùch trích theo tyû leä quy ñònh treân tieàn phaûi traû vaø ñöôïc tính vaøo chi phí kinh doanh saûn xuaát trong kyø. Theo quy ñònh hieän haønh, tyû leä trích kinh phí coâng ñoaøn tính vaøo chi phí treân tieàn löông phaûi traû laø 2% trong ñoù 1% daønh cho hoaït ñoäng coâng ñoaøn cô sôû vaø 1% cho hoaït ñoäng cuûa coâng ñoaøn caáp treân. Khoaûn chi cho hoaït ñoäng coâng ñoaøn cô sôû coù theå ñöôïc thöïc hieän treân soå saùch keá toaùn hoaït ñoäng SXKD cuûa doanh nghieäp hoaëc khoâng – neáu khoaûn naøy khoâng theå hieän treân soå saùch keá toaùn hoaït ñoäng cuûa saûn xuaát kinh doanh, thì sau khi trích vaøo chi phí, doanh nghieäp seõ chuyeån noäp toaøn boä khoaûn kinh phí naøy. Moïi khoaûn chi tieâu taïi cô sôû seõ do toå chöùc coâng ñoaøn quaûn lyù vaø quyeát toaùn vôùi coâng ñoaøn caáp treân. 2. Nhieäm vuï keá toaùn tieàn löông vaø caùc khoaûn trích theo löông: Ñeå thöïc hieän chöùc naêng cuûa keá toaùn trong vieäc ñieàu haønh quaûn lyù hoaït ñoäng cuûa DN, keá toaùn tieàn löông, BHXH, BHYT, KPCÑ caàn thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï sau ñaây: Toå chöùc ghi cheùp, phaûn aùnh, toång hôïp moät caùch trung thöïc, kòp thôøi, ñaày ñuû tình hình hieän coù vaø söï bieán ñoäng veà soá löôïng vaø chaát löôïng lao ñoäng, tình hình söû duïng thôøi gian lao ñoäng vaø keát quaû lao ñoäng. Tính toaùn chính xaùc, kòp thôøi, ñuùng chinh saùch, cheá ñoä caùc khoaûn tieàn löông, tieàn thöôûng, caùc khoaûn trôï caáp phaûi traû cho ngöôøi lao ñoäng.

72

Phaûn aùnh kòp thôøi ñaày ñuû chính xaùc tình hình thanh toaùn caùc khoaûn treân cho ngöôøi lao ñoäng. Thöïc hieän vieäc kieåm tra tình hình huy ñoäng vaø söû duïng lao ñoäng, tình hình chaáp haønh caùc chính saùch, cheá ñoä veà lao ñoäng tieàn löông, BHXH, BHYT, KPCÑ. Tình hình söû duïng quyõ tieàn löông, quyõ BHXH, BHYT, kinh phí coâng ñoaøn. Tính toaùn vaø phaân boá chính xaùc, ñuùng ñoái töôïng caùc khoaûn tieàn löông, khoaûn trích BHXH, BHYT, KPCÑ vaøo chi phí saûn xuaát kinh doanh – Höôùng daãn vaø kieåm tra caùc boä phaän trong ñôn vò thöïc hieän ñaày ñöû, ñuùng ñuùng ñaén cheá ñoä ghi cheùp ban ñaàu veà lao ñoäng, tieàn löông, BHXH, BHYT. Môû soå keá toaùn vaø haïch toaùn lao ñoäng, tieàn löông, tieàn thöôûng, BHXH, BHYT, KPCÑ ñuùng cheá ñoä, ñuùng phöông phaùp keá toaùn. Laäp caùc baùo caùo veà lao ñoäng, tieàn löông, BHXH, BHYT, KPCÑ thuoäc phaïm vi traùch nhieäm cuûa keá toaùn. Toå chöùc phaân tích tình hình söû duïng lao ñoäng, quõy tieàn löông, quyõ BHXH, BHYT, KPCÑ, ñeà xuaát caùc bieän phaùp nhaèm khai thaùc coù hieäu quaû tieàm naêng lao ñoäng, taêng naêng xuaát lao ñoäng. Ñaáu tranh choáng nhöõng haønh vi voâ traùch nhieäm, vi phaïm lyû luaät lao ñoäng, vi phaïm chính saùch cheá ñoä veà lao ñoäng tieàn löông, BHXH, BHYT cheá ñoä söû duïng chi tieâu kinh phí coâng ñoaøn, cheá ñoä phaân phoái theo lao ñoäng. II. CAÙC HÌNH THÖÙC TIEÀN LÖÔNG, QUYÕ TIEÀN LÖÔNG: 1. Caùc hình thöùc tieàn löông: Tieàn löông traû cho ngöôøi lao ñoäng phaûi quaùn trieät nguyeân taéc phaân phoái theo lao ñoäng, traû löông theo soá löôïng vaø chaát löôïng lao ñoäng. Hieän nay, vieäc tính traû löông cho ngöôøi lao ñoäng ñöôïc tieán haønh theo hai hình thöùc chuû yeáu : hình thöùc tieàn löông theo thôøi gian vaø hình thöùc tieàn löông theo saûn phaåm. 1.1 Hình thöùc tieàn löông theo thôøi gian: Tieàn löông tính theo thôøi gian laø tieàn löông tính traû cho ngöôøi lao ñoäng theo thôøi gian laøm vieäc, caáp baäc coâng vieäc vaø thang löông cho ngöôøi lao ñoäng. Tieàn löông tính theo thôøi gian coù theå thöïc hieän tính theo thaùng, ngaøy hoaëc giôø laøm vieäc cuûa ngöôøi lao ñoäng tuyø thuoäc theo yeâu caàu vaø trình ñoä quaûn lyù thôøi gian lao ñoäng cuûa doanh nghieäp. Tieàn löông thôøi gian coù theå thöïc hieän tính theo thôøi gian giaûn ñôn hay tính theo thôøi gian coù thöôûng. Coâng thöùc tính theo thôøi gian : Toång heä Möùc löông cô Heä Möùc löông soá caùc baûn (toái x soá + thaùng = khoaûn phuï thieåu) löông caáp

(

Möùc löông thaùng x

- Möùc löông tuaàn 12 = 52

- Möùc löông ngaøy Möùc löông thaùng 22 (hoaëc 26) =

73

)

Hình thöùc tieàn löông tính theo thôøi gian coù nhieàu haïn cheá vì tieàn löông tính traû cho ngöôøi lao ñoäng chöa ñaûm baûo ñaày ñuû nguyeân taéc phaân phoái theo lao ñoäng vì chöa tính ñeán moät caùch ñaày ñuû chaát löôïng lao ñoäng, do ñoù chöa phaùt huy ñaày ñuû chöùc naêng ñoøn baåy kinh teá cuûa tieàn löông trong vieäc kích thích söï phaùt trieån cuûa saûn xuaát, chöa phaùt huy heát khaû naêng saün coù cuûa ngöôøi lao ñoäng. Do nhöõng haïn cheá treân, khi aùp duïng hình thöùc tieàn löông theo thôøi gian caàn thöïc hieän moät soá bieän phaùp phoái hôïp nhö : giaùo duïc chính trò tö töôûng, ñoäng vieân, khuyeán khích vaät chaát, tinh thaàn döôùi caùc hình thöùc tieàn thöôûng, thöôøng xuyeân kieåm tra vieäc chaáp haønh kyû luaät lao ñoäng vaø söû duïng thôøi gian lao ñoäng. Vieäc phoái hôïp nhieàu bieän phaùp seõ taïo cho ngöôøi lao ñoäng töï giaùc lao ñoäng coù kyû luaät vaø coù naêng suaát cao. 1.2 Hình thöùc tieàn löông tính theo saûn phaåm : Tieàn löông tính theo saûn phaåm laø tieàn löông tính traû cho ngöôøi lao ñoäng theo keát quaû lao ñoäng – khoái löôïng saûn phaåm, coâng vieäc vaø lao vuï ñaõ hoaøn thaønh, baûo ñaûm ñuùng tieâu chuaån, kyõ thuaät, chaát löôïng ñaõ quy ñònh vaø ñôn giaù tieàn löông tính cho moät ñôn vò saûn phaåm, coâng vieäc lao vuï ñoù. Tieàn löông tính theo saûn phaåm coù theå ñöôïc thöïc hieän theo nhöõng caùch sau:  Tieàn löông tính theo saûn phaåm tröïc tieáp (khoâng haïn cheá) Tieàn löông Soá löôïng (khoái Ñôn giaù ñöôïc lónh = löôïng) SP coâng vieäc x tieàn trong thaùng hoaøn thaønh löông Tieàn löông theo saûn phaåm tröc tieáp ñöôïc tính cho töøng ngöôøi lao ñoäng hay cho moät taäp theå ngöôøi lao ñoäng thuoäc boä phaän giaùn tieáp phuïc vuï saûn xuaát höôûng löông phuï thuoäc vaøo keát quaû lao ñoäng cuûa boä phaän tröïc tieáp saûn xuaát. Theo caùch tính naøy, tieàn löông ñöôïc lónh caên cöù vaøo tieàn löông theo saûn phaåmm cuûa boä phaän tröïc tieáp saûn xuaát vaø tyû leä löông cuûa boä phaän giaùn tieáp phuïc vuï saûn xuaát. Caùch tính löông naøy coù taùc duïng laøm cho nhöõng ngöôøi phuïc vuï saûn xuaát quan taâm ñeán keát quaû hoaït ñoäng saûn xuaát vì noù gaén lieàn vôùi lôïi ích kinh teá cuûa baûn thaân hoï.

 Tieàn löông tính theo saûn phaåm coù thöôûng laø tieàn löông tính theo saûn phaåm tröïc tieáp hay giaùn tieáp keát hôïp vôùi cheá ñoä khen thöôûng do doanh nghieäp quy ñònh nhö thöôûng chaát löôïng saûn phaåm – taêng tyû leä saûn phaåm chaát löôïng cao, thöôûng taêng naêng suaát lao ñoäng, tieát kieäm nguyeân vaät lieäu. Tieàn löông theo saûn phaåm coù thöôûng ñöôïc tính theo töøng ngöôøi lao ñoäng hay cho moät taäp theå ngöôøi lao ñoäng. Theo caùch tính naøy, ngoaøi tieàn löông theo SP tröïc tieáp khoâng haïn cheá ngöôøi lao ñ65ng coøn ñöôïc höôûng moät khoaûn tieàn thöôûng theo quy ñònh cuûa ñôn vò. Caùch tính löông naøy coù taùc duïng kích thích ngöôøi lao ñoäng khoâng phaûi chæ quan taâm ñeán soá löôïng saûn phaåm laøm ra maø coøn quan taâm naâng cao chaát löôïng saûn phaåm, taêng naêng suaát lao ñoäng, tieát kieäm nguyeân vaät lieäu… Khoaûn tieàn thöôûng naøy trích töø lôïi ích kinh teá

74

mang laïi do vieäc taêng tyû leä SP coù chaát löôïng cao, giaù trò NVL tieát kieäm ñöôïc…

 Tieàn löông tính theo saûn phaåm luõy tieán laø tieàn löông tính theo saûn phaåm tröïc tieáp keát hôïp vôùi suaát tieàn thöôûng luõy tieán theo möùc ñoä hoaøn thaønh vöôït möùc saûn xuaát saûn phaåm. Suaát tieàn thöôûng luõy tieán theo möùc ñoä hoaøn thaønh vöôït möùc keá hoaïch saûn xuaát saûn phaåm do doanh nghieäp quy ñònh. Ví duï nhö cöù vöôït 10% ñònh möùc thì tieàn thöôûng taêng theâm cho phaàn vöôït laø 20%, vöôït töø 11% ñeán 20% ñònh möùc thì tieàn thöôûng taêng theâm cho phaàn vöôït laø 40%... vöôït töø 50% trôû leân thì tieàn thöôûng taêng theâm cho phaàn vöôït laø 100%... Tieàn löông theo saûn phaåm luõy tieán cuõng ñöôïc tính cho töøng ngöôøi lao ñoäng hay taäp theå ngöôøi lao ñoäng ôû nhöõng boä phaän saûn xuaát caàn thieát phaûi ñaåy maïnh toác ñoä saûn xuaát. Noù khuyeán khích ngöôøi lao ñoäng phaûi luoân phaùt huy saùng taïo caûi tieán kyõ thuaät nhaèm naâng cao naêng suaát lao ñoäng ñaûm baûo cho ñôn vò thöïc hieän keá hoaïch s saûn phaåm moät caùch ñoàng boä vaø toaøn dieän. Tuy nhieân, khi aùp duïng tính löông theo saûn phaåm luõy tieán doanh nghieäp caàn chuù yù khi xaây döïng tieàn thöôûng luõy tieán nhaèm haïn cheá hai tröôøng hôïp coù theå xaûy ra ñoù laø, ngöôøi lao ñoäng phaûi taêng cöôøng ñoä lao ñoäng, khoâng baûo ñaûm söùc khoûe cho lao ñoäng saûn xuaát laâu daøi vaø toác ñoä taêng tieàn löông lôùn hôn toác ñoä taêng naêng suaát lao ñoäng.  Tieàn löông khoaùn theo khoái löôïng coâng vieäc hay töøng coâng vieäc cho töøng ngöôøi lao ñoäng hay moät taäp theå ngöôøi lao ñoäng nhaän khoaùn. Tieàn löông khoaùn ñöôïc aùp duïng ñoái vôùi nhöõng khoái löôïng coâng vieäc hoaëc töøng coâng vieäc caàn phaûi ñöôïc hoaøn thaønh trong moät thôøi gian nhaát ñònh. Trong caùc doanh nghieäp thuoäc ngaønh saûn xuaát noâng nghieäp, tieàn löông khoaùn coù theå thöïc hieän theo caùch khoaùn töøng phaàn coâng vieäc hoaëc khoaùn thu nhaäp (khoaùn goïn) cho ngöôøi lao ñoäng. Trong caùc doanh nghieäp thuoäc ngaønh xaây döïng coù theå thöïc hieän theo caùch khoaùn goïn quyõ löông theo haïn muïc coâng trình cho ñoäi saûn xuaát. Khi thöïc hieän caùch tính löông theo tieàn löông khoaùn caàn chuù yù kieåm tra tieán ñoä vaø chaát löôïng coâng vieäc khi hoaøn thaønh nghieäm thu nhaát laø ñoái vôùi caùc coâng trình xaây döïng cô baûn vì coù nhöõng phaàn coâng vieäc khuaát khi nghieäm thu khoái löôïng coâng trình hoaøn thaønh seõ khoù phaùt hieän.  Tieàn löông tính theo saûn phaåm cuoái cuøng: Theo caùch tính löông naøy, tieàn löông ñoái vôùi caùc doanh nghieäp saûn xuaát coù tính chaát khai thaùc seõ döïa treân cô sôû giaù trò saûn löôïng ñaït ñöôïc sau khi tröø ñi caùc khoaûn tieâu hao vaät chaát, noäp thueá, trích noäp caùc quyõ theo cheá ñoä quy ñònh vaø tyû leä thích ñaùng phaân phoái cho ngöôøi lao ñoäng; ñoái vôùi caùc doanh nghieäp coù tính chaát cheá bieán, doanh nghieäp caàn taïo caùc ñieàu kieän oån ñònh saûn xuaát, toå chöùc laïi töøng daây chuyeàn saûn xuaát vaø xaùc ñònh roõ giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa töøng nöûa thaønh phaåm

75

hoaëc thaønh phaåm. Treân cô sôû xaùc ñònh giai ñoaïn cuoái cuøng cuûa töøng nöûa thaønh phaàn hoaëc thaønh phaåm ñeå xaùc ñònh tieàn löông tính theo saûn phaåm cuoái cuøng cho töøng ngöôøi lao ñoäng hay moät taäp theå ngöôøi lao ñoäng. Caùch tính löông naøy laø tieán boä nhaát vì noù gaén traùch nhieäm cuûa caù nhaân hoaëc taäp theå ngöôøi lao ñoäng vôùi chính saûn phaåm maø hoï ñaõ laøm ra. Nhö vaäy trong tröôøng hôïp tính löông theo saûn phaåm cuoái cuøng, tieàn löông phaûi traû cho ngöôøi lao ñoäng khoâng thuoäc CPSX maø naèm trong thu nhaäp coøn laïi sau khi tröø ñi caùc khoaûn chi phí hôïp lyù vaø khoaûn phaân phoái lôïi nhuaän theo quy ñònh. Tieàn löông tính theo saûn phaåm neáu tính cho taäp theå ngöôøi lao ñoäng thì doanh nghieäp caàn vaän duïng nhöõng phöông aùn chia löông thích hôïp ñeå tính chia löông cho töøng ngöôøi lao ñoäng trong taäp theå, ñaûm baûo nguyeân taéc phaân phoái theo lao ñoäng vaø khuyeán khích ngöôøi lao ñoäng coù traùch nhieäm vôùi taäp theå cuøng lao ñoäng. Tính chia löông ch töøng ngöôøi lao ñoäng trong taäp theå coù theå ñöôïc tieán haønh theo caùc phöông aùn khaùc nhau: - Chia löông theo caáp baäc tieàn löông vaø thôøi gian lao ñoäng thöïc teá cuûa töøng ngöôøi lao ñoäng trong taäp theå ñoù. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: + Xaùc ñònh heä soá chia löông: Toång tieàn löông thöïc teá ñöôïc lónh Heä soá chia = cuûa taäp theå löông Toång tieàn löông theo caáp baäc vaø thôøi gian laøm vieäc cuûa caùc CN trong taäp theå + Tính tieàn löông chia cho töøng ngöôøi: Tieàn löông Tieàn löông theo caáp baäc Heä soá chia ñöôïc lónh = vaø thôøi gian laøm vieäc x löông töøng ngöôøi cuûa töøng ngöôøi - Chia löông theo caáp baäc coâng vieäc vaø thôøi gian laøm vieäc thöïc teá cuûa töøng ngöôøi lao ñoäng keát hôïp vôùi vieäc bình coâng chaám ñieåm cuûa töøng ngöôøi lao ñoäng trong taäp theå ñoù. Caùc böôùc tieán haønh nhö sau: + Xaùc ñònh tieàn löông tính theo caáp baäc coâng vieäc vaø thôøi gian laøm vieäc cho töøng ngöôøi: Tieàn löông Thôøi gian thöïc teá Ñôn giaù tieàn löông theo caáp baäc = laøm vieäc (ngaøy, x theo caáp baäc coâng vieäc giôø) (ngaøy, giôø) + Xaùc ñònh cheânh leäch giöõa tieàn löông thöïc lónh cuûa taäp theå vôùi toång tieàn löông tính theo caáp baäc coâng vieäc vaø thôøi gian laøm vieäc cuûa taäp theå laø phaàn löông do taêng naêng suaát lao ñoäng, chia theo soá ñieåm ñöôïc bình cuûa töøng coâng nhaân trong taäp theå. Toång tieàn löông do Tieàn löông taêng naêng suaát Soá ñieåm ñöôïc bình naêng suaát cuûa taäp theå = x cuûa Toång soá ñieåm cuûa töøng töøng ngöôøi ñöôïc bình cuûa taäp ngöôøi theå

76

+ Xaùc ñònh tieàn löông ñöôïc lónh cuûa töøng ngöôøi laø soá toång coäng phaàn löông tính theo caáp baäc coâng vieäc vaø thôøi gian laøm vieäc vôùi phaàn löông ñöôïc lónh do taêng naêng suaát lao ñoäng. - Chia löông theo bình coâng chaám ñieåm haøng ngaøy cho töøng ngöôøi lao ñoäng trong taäp theå ñoù. Tuøy thuoäc vaøo tính chaát coâng vieäc ñöôïc phaân coâng cho töøng ngöôøi lao ñoäng trong taäp theå coù phuø hôïp giöõa caáp baäc kyõ thuaät coâng nhaân vôùi caáp baäc coâng vieäc ñöôïc giao, lao ñoäng giaûn ñôn hay lao ñoäng coù yeâu caàu kyõ thuaät cao… ñeå löïa choïn phöông aùn chia löông cho thích hôïp nhaèm ñoäng vieân, khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän cho ngöôøi lao ñoäng phaùt huy heát naêng löïc lao ñoäng cuûa mình. Hình thöùc tieàn löông tính theo saûn phaåm laø hình thöùc coù nhieàu öu ñieåm, ñaûm baûo nguyeân taéc phaân phoái theo lao ñoäng laøm cho ngöôøi lao ñoäng quan taâm ñeán soá löôïng vaø chaát löôïng lao ñoäng cuûa mình. Tieàn löông tính theo saûn phaåm phaùt huy ñaày ñuû vai troø ñoøn baåy kinh teá, kích thích saûn xuaát phaùt trieån, thuùc ñaåy taêng naêng suaát lao ñoäng, taêng saûn phaåm cho xaõ hoäi. Tuy nhieân ñeå hình thöùc tính löông theo saûn phaåm coù theå aùp duïng moät caùch thuaän lôïi vaø phaùt huy ñaày ñuû nhöõng öu ñieåm cuûa hình thöùc naøy doanh nghieäp phaûi xaây döïng ñöôïc moät heä thoáng ñònh möùc lao ñoäng thaät hôïp lyù, xaây döïng ñöôïc ñôn giaù tieàn löông traû cho töøng loaïi saûn phaåm, töøng loaïi coâng vieäc, lao vuï moät caùch khoa hoïc hôïp lyù. Beân caïnh ñoù doanh nghieäp phaûi xaây döïng ñöôïc cheá ñoä thöôûng phaït roõ raøng, xaây döïng suaát thöôûng luõy tieán thích hôïp vôùi töøng loaïi saûn phaåm, coâng vieäc lao vuï hoaøn thaønh cuõng phaûi ñöôïc toå chöùc quaûn lyù moät caùch chaët cheõ, ñaûm baûo ñuû, ñuùng soá löôïng, chaát löôïng theo quy ñònh. Caùc ñieàu kieän caàn thieát cho quaù trình saûn xuaát cuõng phaûi ñaûm baûo nhö cung caáp vaät tö, thieát bò, ñieän, caùc ñieàu kieän an toaøn, veä sinh coâng coäng… 2. Quyõ tieàn löông: Quyõ tieàn löông laø toaøn boä soá tieàn löông tính theo soá coâng nhaân vieân cuûa doanh nghieäp do doanh nghieäp tröïc tieáp quaûn lyù vaø chi traû löông, bao goàm caùc khoaûn sau: - Tieàn löông tính theo thôøi gian - Tieàn löông tính theo saûn phaåm - Tieàn löông coâng nhaät, löông khoaùn - Tieàn löông traû cho ngöôøi lao ñoäng cheá taïo ra saûn phaåm hoûng trong phaïm vi cheá ñoä quy ñònh. - Tieàn löông traû cho ngöôøi lao ñoäng trong thôøi gian ngöøng saûn xuaát do nguyeân nhaân khaùch quan. - Tieàn löông traû cho ngöôøi lao ñoäng trong thôøi gian ñieàu ñoäng coâng taùc, ñi laøm nghóa vuï trong phaïm vi cheá ñoä quy ñònh. - Tieàn löông traû chong lao ñoäng khi ñaõ nghæ pheùp, ñi hoïc theo cheá ñoä quy ñònh. - Tieàn traû nhuaän buùt, giaûng baøi. - Tieàn thöôûng coù tính chaát thöôøng xuyeân. - Phuï caáp laøm theâm, theâm giôø, theâm ca

77

- Phuï caáp daïy ngheà - Phuï caáp coâng taùc löu ñoäng - Phuï caáp khu vöïc, thaâm nieân ngaønh ngheà. - Phuï caáp traùch nhieäm - Phuï caáp cho nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc khoa hoïc kyõ thuaät coù taøi naêng. - Phuï caáp hoïc ngheà, taäp söï - Trôï caáp thoâi vieäc - Tieàn aên giöõa ca cuûa ngöôøi lao ñoäng. Ngoaøi ra trong quyõ tieàn löông coøn goàm caû khoaùn tieàn chi trôï caáp baûo hieåm xaõ hoäi cho coâng nhaân vieân trong thôøi gian oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng (BHXH traû thay löông) 3. Tieàn löông chính vaø tieàn löông phuï: Trong keá toaùn vaø phaân tích kinh teá tieàn löông cuûa coâng nhaân vieân trong doanh nghieäp ñöôïc chia laøm 2 loaïi: tieàn löông chính vaø tieàn löông phuï. - Tieàn löông chính laø tieàn löông traû cho coâng nhaân vieân trong thôøi gian coâng nhaân vieân thöïc hieän nhieäm vuï chính cuûa hoï bao goàm tieàn löông traû theo caáp baäc vaø caùc khoaûn phuï caáp keøm theo löông nhö phuï caáp traùch nhieäm, phuï caáp khu vöïc, phuï caáp thaâm nieân… - Tieàn löông phuï laø tieàn löông traû cho coâng nhaân vieân trong thôøi gian CNV thöïc hieän nhieäm vuï khaùc ngoaøi nhieäm vuï chính cuûa hoï vaø thôøi gian coâng nhaân vieân nghæ theo cheá ñoä ñöôïc höôûng löông nhö ñi nghæ pheùp, nghæ vì ngöøng saûn xuaát, ñi hoïc, ñi hoïp… Tröôøng hôïp doanh nghieäp coù thöïc hieän trích tröôùc chi phí tieàn löông nghæ pheùp thì seõ caên cöù vaøo tieàn löông chính cuûa CNSX ñeå tính soá trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp vaøo CPSX kinh doanh. Tieàn löông phuï cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát khoâng gaén boù vieäc cheá taïo saûn phaåm cuõng nhö khoâng quan heä ñeán naêng suaát lao ñoäng cho neân tieàn löông phuï ñöôïc phaân boå moät caùch giaùn tieáp vaøo chi phí saûn xuaát caùc loaïi saûn phaåm. Tieàn löông phuï thöôøng ñöôïc phaân boå cho töøng loaïi saûn phaåm caên cöù theo tieàn löông chính CNSX cuûa töøng loaïi saûn phaåm. III. HAÏCH TOAÙN LAO ÑOÄNG 1. Haïch toaùn tình hình söû duïng soá löôïng lao ñoäng vaø thôøi gian lao ñoäng. 1.1Soá löôïng lao ñoäng trong doanh nghieäp Ñeå phaûn aùnh soá löôïng lao ñoäng hieän coù vaø theo doõi söï bieán ñoäng lao ñoäng trong töøng ñôn vò, boä phaän, doanh nghieäp söû duïng “soå danh saùch lao ñoäng”. Soå sau khi laäp xong phaûi ñöôïc ñaêng kyù vôùi cô quan quaûn lyù (phoøng lao ñoäng caáp quaän huyeän) vaø ñöôïc laäp thaønh 2 baûn: moät baûn do phoøng toå chöùc haønh chính cuûa doanh nghieäp quaûn lyù vaø ghi cheùp, 1 baûn giao cho phoøng keá quaûn lyù vaø ghi cheùp. Cô sôû döõ lieäu ñeå ghi vaøo “soå danh saùch lao ñoäng” laø caùc chöùng töø tuyeån duïng, caùc quyeát ñònh thuyeân chuyeån coâng taùc, cho thoâi vieäc, höu trí… Vieäc ghi cheùp vaøo “soå danh saùch lao ñoäng” phaûi ñaày ñuû kòp thôøi laøm cô sôû cho vieäc laäp baùo caùo veà lao ñoäng vaø phaân tích tình hình bieân ñoäng veà lao ñoäng trong doanh

78

nghieäp haøng thaùng, quyù, naêm theo yeâu caàu quaûn lyù lao ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø cô quan quaûn lyù caáp treân. 1.2Thôøi gian lao ñoäng cuûa nhaân vieân Ñeå phaûn aùnh kòp thôøi, keá toaùn söû duïng “Baûng chaám coâng” (maãu soá 01-LÑTL ban haønh theo QÑ soá 1141-TC/QÑ/CÑKT ngaøy 01/11/1995 cuûa Boä TC). Baûng chaám coâng nhaèm theo doõi ngaøy coâng thöïc teá laøm vieäc, nghæ vieäc, ngöøng vieäc, nghæ BHXH… ñeå coù caên cöù tính traû löông, BHXH traû thay löông cho töøng ngöôøi vaø quaûn lyù lao ñoäng trong ñôn vò vì vaäy baûng chaám coâng phaûi ñöôïc treo coâng khai taïi nôi laøm vieäc ñeå CNV coù theå thöïc hieän kieåm tra, giaùm saùt vieäc chaám coâng haøng ngaøy, thamgia yù kieán vaøo coâng taùc quaûn lyù vaø söû duïng thôøi gian lao ñoäng. - Beân caïnh baûng chaám coâng, keá toaùn coøn söû duïng moät soá chöùng töø khaùc ñeå phaûn aùnh cuï theå tình hình söû duïng thôøi gian lao ñoäng cuûa coâng nhaân vieân trong moät soá tröôøng hôïp sau: - Phieáu nghæ döôõng BHXH (Maãu soá 03-LÑTL) ban haønh theo QÑ nhö treân. Phieáu naøy ñöôïc laäp ñeå xaùc ñònh soá ngaøy ñöôïc nghæ do oám ñau, thai saûn, tai naïn lao ñoäng, nghæ troâng con oám… cuûa ngöôøi lao ñoäng, laøm caên cöù tính trôï caáp BHXH traû thay luông theo cheá ñoä quy ñònh. - Phieáu baùo laøm theâm giôø (Maãu soá 07-LÑTL): Ñaây laø chöùng töø xaùc nhaän soá giôø coâng, ñôn giaù vaø soá tieàn laøm theâm ñöôïc höôûng cuûa töøng coâng vieäc vaø laø cô sôû ñeå tính traû löông cho ngöôøi lao ñoäng. Phieáu coù theå laäp cho töøng caù nhaân theo töøng coâng vieäc cuûa moät ñôït coâng taùc hoaëc coù theå laäp cho caû taäp theå. - Bieân baûn ñieàu tra tai naïn lao ñoäng (Maãu soá 09-LÑTL) 2. Haïch toaùn keát quaû lao ñoäng: Keát quaû lao ñoäng cuûa CNV trong doanh nghieäp chòu aûnh höôûng cuûa nhieàu nhaân toá: thôøi gian lao ñoäng, trình ñoä thaønh thaïo, tinh thaàn thaùi ñoä, phöông tieän söû duïng… Khi ñaùnh giaù, phaân tích keát quaû lao ñoäng cuûa CNV phaûi xem xeùt moät caùch ñaày ñuû caùc nhaân toá treân. Keát quaû lao ñoäng cuûa CNV trong doanh nghieäp ñöôïc phaûn aùnh vaøo caùc chöùng töø: + Phieáu xaùc nhaän saûn phaåm hoaëc coâng vieäc hoaøn thaønh (Maãu soá 06-LÑTL) phieáu naøy laø chöùng töø xaùc nhaän hoaëc coâng vieäc hoaøn thaønh cuûa ñôn vò hoaëc caù nhaân ngöôøi lao ñoäng. Phieáu do ngöôøi giao vieäc laäp (2 baûn) sau khi coù ñaày ñuû chöõ kyù cuûa ngöôøi giao vieäc, ngöôøi nhaän vieäc, ngöôøi kieåm tra chaát löôïng, ngöôøi duyeät vaø ñöôïc chuyeån ñeán boä phaän keá toaùn (1 baûn) laøm cô sôû ñeå laäp baûng thanh toaùn tieàn löông hoaëc tieàn coâng cho ngöôøi lao ñoäng. + Hôïp ñoàng giao khoaùn (Maãu soá 08-LÑTL): Ñaây laø baûn kyù keát giöõa ngöôøi giao khoaùn vaø ngöôøi nhaän khoaùn veà khoái löôïng coâng vieäc, thôøi gian laøm vieäc, traùch nhieäm vaø quyeàn lôïi cuûa moãi beân khi thöïc hieän coâng vieäc ñoù. Hôïp ñoàng ñöôïc laäp thaønh 3 baûn, sau khi coù ñaày ñuû chöõ kyù cuûa 2 beân nhaän, giao khoaùn vaø cuûa KT thanh toaùn seõ ñöôïc chuyeån veà phoøng keá toaùn ñeå theo doõi quaù trình thöïc hieän hôïp ñoàng giao khoaùn vaø laøm cô sôû ñeå thanh toaùn tieàn coâng lao ñoäng cho ngöôøi nhaän khoaùn. 3. Tính löông vaø trôï caáp BHXH

79

Tính löông vaø trôï caáp BHXH trong doanh nghieäp ñöôïc tieán haønh haøng thaùng treân cô sôû caùc chöùng töø haïch toaùn lao ñoäng vaø caùc chính saùch cheá ñoä veà lao ñoäng, tieàn löông, BHXH maø Nhaø nöôùc ta ñaõ ban haønh vaø caùc cheá ñoä khaùc thuoäc quy ñònh cuûa doanh nghieäp trong khuoân khoå phaùp luaät cho pheùp. Coâng vieäc tính löông vaø trôï caáp BHXH coù theå ñöôïc giao cho nhaân vieân haïch toaùn ôû caùc phaân xöôûng tieán haønh, phoøng keá toaùn phaûikieåm tra laïi tröôùc khi thanh toaùn. Hoaëc cuõng coù theå taäp trung thöïc hieän taïi phoøng keá toaùn toaøn boä coâng vieäc tính löông vaø trôï caáp BHXH cho toaøn doanh nghieäp. Ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn tieàn löông, tieàn thöôûng, trôï caáp BHXH phaûi traû cho töøng CNV, keá toaùn söû duïng caùc chöùng töø sau: - Baûng thanh toaùn tieàn löông (Maãu 02-LÑTL) Keá toaùn caên cöù vaøo caùc chöùng töø coù lieân quan ñeå laäp baûng thanh toaùn löông, sau khi ñöôïc keá toaùn tröôûng kyù duyeät seõ laøm caên cöù ñeå laäp phieáu chi vaø phaùt löông. Moãi laàn tính löông, ngöôøi lao ñoäng phaûi tröïc tieáp kyù vaøo coät kyù nhaän hoaëc ngöôøi nhaän hoä phaûi kyù thay. Sua khi thanh toaùn löông, baûng thanh toaùn löông ñöôïc löu laïi phoøng keá toaùn. - Baûng thanh toaùn BHXH laø chöùng töø laøm caên cöù toång hôïp vaø thanh toaùn BHXH traû thay löông cho ngöôøi lao ñoäng, laäp baùo caùo quyeát toaùn BHXH vôùi cô quan quaûn lyù BHXH caáp treân. Tuøy thuoäc vaøo soá löôïng ngöôøi ñöôïc thanh toaùn trôï caáp BHXH traû thay löông trong thaùng cuûa ñôn vò, keá toaùn coù theå laäp baûng cho töøng phoøng ban, boä phaän… hoaëc cho töøng ñôn vò. Cô sôû ñeå laäp baûn naøy laø “phieáu nghæ höôûng BHXH” (Maãu 03-LÑTL). Khi laäp baûng phaûi phaân ra chi tieát theo töøng tröôøng hôïp nhö nghæ oám, nghæ con oám, nghæ ñeû, saåy thai, nghæ tai naïn lao ñoäng… trong töøng khoaûn phaûi phaûn aùnh soá ngaøy vaø soá tieàn trôï caáp traû thay löông. Cuoái thaùng, sau khi keá toaùn tính toång soá ngaøy nghæ vaø soá tieàn trôï caáp cho töøng ngöôøi vaø cho toaøn ñôn vò, baûng naøy ñöôïc chuyeån cho tröôûng ban BHXH cuûa ñôn vò xaùc nhaän vaø chuyeån cho keá toaùn tröôûng duyeät chi. Baûng thanh toaùn BHXH ñöôïc laäp thaønh 2 lieân, moät lieân löu laïi taïi phoøng keá toaùn cuøng caùc chöùng töø coù lieân quan coøn 1 lieân giöõ cho cô quan quaûn lyù quyõ BHXH caáp treân ñeå thanh toaùn soá thöïc chi. - Baûng thanh toaùn tieàn thöôûng (Maãu soá 05-LÑTL) Baûng thanh toaùn tieàn thöôûng laø chöùng töø xaùc nhaän soá tieàn thöôûng cho töøng ngöôøi lao ñoäng. Laøm cô sôû ñeå tính thu nhaäp cuûa moãi ngöôøi lao ñoäng vaø ghi soå keá toaùn. Baûng thanh toaùn tieàn thöôûng chuû yeáu duøng trong caùc tröôøng hôïp thöôûng theo löông, khoâng duøng trong caùc tröôøng hôïp ñoät xuaát, thöôûng tieát kieäm nguyeân vaät lieäu… Baûng thanh toaùn tieàn thöôûng do phoøng keá toaùn laäp theo töøng boä phaän coù chöõ kyù cuûa keá toaùn thanh toaùn vaø keá toaùn tröôûng. Caên cöù vaøo caùc baûng thanh toaùn tieàn löông, baûng thanh toaùn tieàn thöôûng, keá toaùn toång hôïp soá lieäu laäp baûng toång hôïp thanh toaùn tieàn löông, thöôûng cho toaøn doanh nghieäp trong ñoù, moãi boä phaän, ñôn vò trong

80

doanh nghieäp ñöôïc ghi 1 doøng – Baûng toång hôïp thanh toaùn tieàn löông, thöôûng, laø caên cöù laøm thuû tuïc ruùt tieàn maët ôû NH veà thanh toaùn tieàn löông, thöôûng cho CNV, laø caên cöù ñeå toång hôïp quyõ tieàn löông thöïc teá, toång hôïp tieàn löông, thöôûng tính vaøo chi phí SXKD cuûa töøng boä phaän trong doanh nghieäp. Vieäc traû löông cho CNV trong doanh nghieäp thöôøng ñöôïc tieán haønh 2 laàn trong thaùng, laàn ñaàu doanh nghieäp taïm öùng löông cho CNV theo tyû leä nhaát ñònh caên cöù vaøo löông caáp baäc. Sau khi tính löông vaø caùc khoaûn phaûi traû khaùc cho CNV trong thaùng doanh nghieäp tieán haønh thanh toaùn soá tieàn CNV coøn ñöôïc lónh trong thaùng ñoù sau khi tröø caùc khoaûn khaáu tröø vaøo löông nhö BHXH, BHYT vaø caùc khoaûn khaùc. Caùc khoaûn phaûi noäp veà BHXH, BHYT vaø kinh phí coâng ñoaøn, haøng thaùng hoaëc quyù doanh nghieäp coù theå laäp uûy nhieäm chi ñeå chuyeån tieàn hoaëc chi tieàn maët ñeå noäp cho cô quan quaûn lyù theo quy ñònh. Vieäc thöïc hieän chi traû tieàn löông thöôøng ñöôïc tieán haønh vaøo nhöõng thôøi gian nhaát ñònh trong thaùng. Neáu quaù thôøi giaquy ñònh maø coøn coù CNV vì lyù do naøo ñoù chöa nhaän löông, thuû quyõ phaûi laäp danh saùch nhöõng coâng nhaân vieân chöa nhaän löông, chuyeån hoï teân, ñôn vò, boä phaän vaø soá tieàn cuûa CNV chöa nhaän löông töø caùc baûng thanh toaùn tieàn löông sang baûng keâ thanh toaùn vôùi CNV chöa nhaän löông, ñeå tieáp tuïc theo doõi vaø phaùt löông cho CNV. Ñoái vôùi coâng nhaân vieân nghæ pheùp haøng naêm, theo cheá ñoä quy ñònh thì coâng nhaân trong thôøi gian nghæ pheùp ñoù vaãn ñöôïc höôûng löông ñaày ñuû nhö thôøi gian ñi laøm vieäc. Tieàn löông nghæ pheùp phaûi ñöôïc tính vaøo CPSX moät caùch hôïp lyù vì noù aûnh höôûng ñeán giaù thaønh saûn phaåm. Neáu doanh nghieäp boá trí cho CN nghæ pheùp ñeàu ñaën trong naêm thì tieàn löông nghæ pheùp ñöôïc tính tröïc tieáp vaøo chi phí saûn xuaát (nhö khi tính tieàn löông chính), neáu doanh nghieäp khoâng boá trí ñöôïc cho CN nghæ pheùp ñeàu ñaën trong naêm (coù thaùng CN taäp trung nghæ nhieàu, coù thaùng nghæ ít hoaëc khoâng nghæ), ñeå ñaûmbaûo cho giaù thaønh khoâng bò ñoät bieán, tieàn löông nghæ pheùp cuûa CN ñöôïc tính vaøo CPSX thoâng qua phöông phaùp trích tröôùc theo keá hoaïch. Cuoái naêm seõ tieán haønh ñieàu chænh soá trích tröôùc theo keá hoaïch cho phuø hôïp vôùii soá thöïc teá tieàn löông nghæ pheùp ñeå phaûn aùnh ñuùng soá thöïc teá chi phí tieàn löông vaøo chi phí saûn xuaát. Trích tröôùc löông nghæ pheùp chæ thöïc hieän ñoái vôùi coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát. Soá trích tröôùc theo Soá tieàn löông Tyû leä trích tröôùc keá hoaïch tieàn löông chính phaûi traû KH tieàn löông nghæ pheùp cuûa = x cho CNSX trong nghæ pheùp cuûa coâng nhaân SX trong thaùng CNSX thaùng

Tyû leä trích tröôùc theo KH tieàn löông nghæ = pheùp cuûa CNSX

Toång soá tieàn löông nghæ pheùp phaûi traû cho CNSX theo keá hoaïch trong naêm Toång soá tieàn löông chính phaûi traû cho CNSX theo keá hoaïch trong naêm

81

IV. KEÁ TOAÙN TOÅNG HÔÏP TIEÀN LÖÔNG VAØ CAÙC KOHAÛN TRÍCH THEO LÖÔNG: 1. Taøi khoaûn keá toaùn söû duïng trong keá toaùn tieàn löông, BHXH, BHYT vaø kinh phí coâng ñoaøn: Ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn caùc khoaûn tieàn löông, BHXH, BHYT, KPCÑ keá toaùn söû duïng caùc taøi khoaûn keá toaùn chuû yeáu nhö sau: - TK 334: Phaûi traû coâng nhaân vieân - TK 338: Phaûi traû, phaûi noäp khaùc - TK 335: Chi phí phaûi traû a. TK 334: Phaûi traû coâng nhaân vieân Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn phaûi traû cho CNV cuûa doanh nghieäp veà tieàn löông, tieàn coâng, tieàn thöôûng, BHXH vaø caùc khoaûn phaûi traû khaùc thuoäc veà thu nhaäp cuûa CNV. Trong caùc doanh nghieäp xaây laép taøi khoaûn naøy coøn ñöôïc duøng ñeå phaûn aùnh tieàn coâng phaûi traû cho lao ñoäng thueâ ngoaøi. Keát caáu cuûa TK 334 “Phaûi traû coâng nhaân vieân” Beân Nôï: + Caùc khoaûn tieàn löông, tieàn coâng, tieàn thöôûng, baûo hieåm xaõ hoäi vaø caùc khoaûn ñaõ traû, ñaõ öùng cho nhaân vieân. + Caùc khoaûn khaáu tröø vaøo tieàn löông, tieàn coâng cuûa coâng nhaân vieân. + Caùc khoaûn tieàn coâng ñaõ öùng tröôùc, hoaëc ñaõ traû vôùi lao ñoäng thueâ ngoaøi (ñoái vôùi doanh nghieäp xaây laép) Beân Coù: + Caùc khoaûn tieàn löông, tieàn coâng, BHXH vaø caùc khoaûn khaùc phaûi traû cho CNV. + Caùc khoaûn tieàn coâng phaûi traû cho lao ñoäng thueâ ngoaøi (ñoái vôùi doanh nghieäp xaây laép) Soá dö beân Coù: + Caùc khoaûn tieàn löông, tieàn coâng, tieàn thöôûng vaø caùc khoaûn khaùc coøn phaûi traû cho CNV. + Caùc khoaûn tieàn coâng coøn phaûi traû cho lao ñoäng thueâ ngoaøi (ñoái vôùi DNXL) Taøi khoaûn 334 coù theå coù soá dö beân Nôï, soá dö Nôï TK 334 (neáu coù) phaûn aùnh soá tieàn ñaõ traû quaù soá phaûi traû tieàn löông, tieàn coâng, tieàn löông vaø caùc khoaûn khaùc cho CNV. TK 334 phaûi haïch toaùn chi tieát theo 2 noäi dung: thanh toaùn löông vaø thanh toaùn caùc khoaûn khaùc. Ñoái vôùi caùc DNXK, TK 334 coù 2 TK caáp 2: + TK 3341 – Phaûi traû CNV: duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn phaûi traû cho CNV cuûa DNXL veà tieàn löông, tieàn phuï, phuï caáp löu ñoäng, tieàn cho lao ñoäng nöõ, tieàn coâng, caùc khoaûn mang tính chaát löông, tieàn thöôûng, BHXH vaø caùc khoaûn phaûi traû khaùc thuoäc veà thu nhaäp cuûa CNV (thuoäc bieân cheá cuûa doanh nghieäp).

82

+ TK 3342 – Phaûi traû lao ñoäng thueâ ngoaøi: Duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû vaø tình hình thanh toaùn caùc khoaûn phaûi traû cho caùc lao ñoäng thueâ ngoaøi khoâng bieân cheá cuûa DNXL. Löu yù: TK 3341, 3342 khoâng phaûn aùnh tieàn coâng khoaùn cho caùc ñôn vò nhaän khoaùn xaây laáp noäi boä – caùc khoaûn chi taïm öùng cho ñôn vò nhaän khoaùn vaø thanh toaùn khoaûn chi naøy thöïc hieän qua TK 141. b. TK 338 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc. Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh tình hình thanh toaùn veà caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp ngoaøi noäi dung ñaõ phaûn aùnh ôû caùc TK khaùc (töø 331 ñeán 336) Noäi dung vaø phaïm vi phaûn aùnh cuûa TK naøy goàm caùc nghieäp vuï chuû yeáu sau: Giaù trò taøi saûn thöøa chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân, coøn chôø quyeát ñònh xöû lyù cuûa caùc aáp coù thaåm quyeàn. Giaù trò taøi saûn thöøa phaûi traû cho caù nhaân, taäp theå (trong vaø ngoaøi ñôn vò) theo quyeát ñònh cuûa caáp coù thaåm quyeàn ghi trong bieân baûn xöû lyù, neáu ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân. - Tình hình trích vaø thanh toaùn BHXH, BHYT vaø KPCÑ - Caùc khoaûn khaáu tröø vaøo löông cuûa CNV theo quyeát ñònh cuûa toøa aùn (tieàn nuoâi con khi ly dò, con ngoaøi giaù thuù, leä phí toøa aùn, caùc khoaûn thu hoä, ñeàn buø…) - Caùc khoaûn laõi phaûi traû cho caùc beân tham gia lieân quan. - Caùc khoaûn ñi vay, ñi möôïn vaät tö, tieàn voán coù tính chaát taïm thôøi. - Caùc khoaûn tieàn nhaän töø ñôn vò uûy thaùc hoaëc caùc ñaïi lyù cuûa ñôn vò nhaän uûy thaùc haøng xuaát, nhaäp khaåu hoaëc nhaän ñaïi lyù baùn haøng ñeå noäp caùc loaïi thueá xuaát, nhaäp khaåu, thueá GTGT. - Doanh thu nhaän tröôùc veà lao vuï dòch vuï ñaõ thöïc hieän. - Caùc khoaûn phaûi traû, phaûi noäp khaùc. Keát caáu cuûa TK 338 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc. Beân Nôï: - Keát chuyeån giaù trò taøi saûn thöøa vaøo taøi khoaûn lieân quan theo quyeát ñònh ghi trong bieân baûn xöû lyù. - Baûo hieåm xaõ hoäi phaûi traû cho coâng nhaân vieân - Kinh phí coâng ñoaøn chi taïi ñôn vò - Soá BHXH, BHYT, KPCÑ ñaõ noäp cho cô quan quaûn lyù quyõ BHXH, BHYT vaø KPCÑ. - Keát chuyeån doanh thu nhaän tröôùc sang taøi khoaûn 511, töông öùng vôùi doanh thu cuûa kyø keá toaùn. - Traû laïi tieàn cho khaùch haøng (tröôøng hôïp chöa keát chuyeån sang TK doanh thu baùn haøng) Beân Coù: - Giaù trò taøi saûn thöøa chôø giaûi quyeát (chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân) - Giaù trò taøi saûn thöøa phaûi traû cho caù nhaân, taäp theå (trong vaø ngoaøi ñôn vò) theo quyeát ñònh ghi trong bieân baûn xöû lyù do xaùc ñònh ngay ñöôïc nguyeân nhaân.

83

- Trích BHXH, BHYT vaø KPCÑ vaøo CPSX, kinh doanh - Caùc khoaûn thanh toaùn vôùi CNV veà tieàn nhaø, ñieän, nöôùc ôû taäp theå. - TÍnh BHXH, BHYT tröø vaøo löông cuûa CNV - BHXH vaø kinh phí coâng ñoaøn vöôït chi ñöôïc caáp buø. - Doanh thu nhaän tröôùc - Caùc khoaûn phaûi traû khaùc Soá dö beân Coù: - Soá tieàn coøn phaûi traû, coøn phaûi noäp - BHXH, BHYT vaø KPCÑ ñaõ trích chöa noäp ñuû cho cô quan quaûn lyù hoaëc soá quyõ ñeå laïi cho ñôn vò chöa chi heát. - Giaù trò taøi saûn phaùt hieän thöøa coøn chöøa giaûi quyeát. - Doanh thu nhaän truôùc hieän coù cuoái kyø TK naøy coù theå coù soá dö beân Nôï phaûn aùnh soá ñaõ traû, ñaõ noäp nhieàu hôn soá phaûi traû, phaûi noäp hoaëc soá BHXH vaø KPCÑ vöôït chi chöa ñöôïc caáp buø. TK 338 coù 6 TK caáp 2: - TK 3381 – Taøi khoaûn thöøa chôø giaûi quyeát: phaûn aùnh giaù trò taøi saûn thöøa chöa xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân, coøn chôø quyeát ñònh xöû lyù cuûa caáp coù thaåm quyeàn. Tröôøng hôïp giaù trò taøi saûn thöøa ñaõ xaùc ñònh ñöôïc nguyeân nhaân vaø coù bieân baûn xöû lyù thì ñöôïc ghi ngay vaøo caùc taøi khoaûn lieân quan, khoâng haïch toaùn qua TK 338 (3381) - TK 3382 – Kinh phí coâng ñoaøn: Phaûn aùnh tình hình trích vaø thanh toaùn kinh phí coâng ñoaøn ôû ñôn vò. - TK 3383 – Baûo hieåm xaõ hoäi: Phaûn aùnh tình hình trích vaø thanh toaùn BHXH ôû ñôn vò. - TK 3384 – Baûo hieåm y teá: phaûn aùnh tình hình trích vaø thanh toaùn BHYT theo quy ñònh. - TK 3387 – Doanh thu chöa thöïc hieän - TK 3388 – Phaûi traû, phaûi noäp khaùc: Phaûn aùnh caùc khoaûn phaûi traû khaùc cuûa ñôn vò ngoaøi noäi dung caùc khoaûn phaûi traû ñaõ phaûn aùnh trong caùc TK töø 331 ñeán 336 vaø töø TK 3381 ñeán 3387. c. TK 335 – Chi phí phaûi traû: Tk naøy duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn chi phí trích tröôùc veà tieàn löông nghæ pheùp cuûa CNSX, söûa chöa lôùn TSCÑ vaø caùc khoaûn trích tröôùc khaùc. Keát caáu TK naøy nhö sau: Beân Nôï: Caùc khoaûn chi phí thöïc teá phaùt sinh thuoäc noäi dung chi phí phaûi traû vaø khoaûn ñieàu chænh vaøo cuoái nieân ñoä. Beân Coù: Khoaûn trích tröôùc tính vaøo chi phí cuûa caùc ñoái töôïng coù lieân quan vaø khoaûn ñieàu chænh vaøo cuoái nieân ñoä. Dö Coù: Khoaûn ñeå trích tröôùc tính vaøo chi phí hieän coù 2. Phöông phaùp phaûn aùnh 2.1 Keá toaùn toång hôïp tieàn löông, tieàn coâng, tieàn thöôûng

84

Sô ñoà 1 TK 141, 138, 338

TK 334

TK 622, 623, 627, 641, 642, 241

(1) Tieàn löông, tieàn coâng, phuï caáp aên giöõa ca … tính cho caùc ñoái töôïng chi phí SXKD

(4) Caùc khoaûn khaáu tröø vaøo Tieânlöông

TK 111

338 (3383) (2) BHXH phaûi traû thay löông

(5) ÖÙng tröôùc vaø thanh toaùn caùc khoaûn cho CNV

TK 333 (3338)

TK 431 (4311)

(6) Tính thueá thu nhaäp CNV phaûi noäp Nhaø Keá toaùnnöôùc toång hôïp

2.2 Sô ñoà 2:

BHXH,

(3) Tieàn thöôûng phaûi traû töø quyõ khen BHYT, thöôûng KDCÑ

TK 334 TK 622, 623, 627, 641, 642, 241 (1) Trích BHXH, BHYT, KPCÑ tính vaøo CPSXKD

TK 338 (3) BHXH phaûi traû theo löông cho CNV

TK 111, 112 (4) Noäp (chi) BHXH, BHYT, KPCÑ theo quy ñònh

338 (3383) (2) Khaáu tröø löông tieàn noäp hoä BHXH, BHYT cho CNV phaûi traû theo TK 431 (4311)

2.3 Keá toaùn khoaûn trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp cuûa coâng Nhaänpheùp khoaûnkhoâng hoaøn nhaân saûn xuaát (tröôøng hôïp CN(5) nghæ ñeàu giöõa caùc traû cuûa cô quan BHXH thaùng trong naêm) veà khoaûn DN ñaõ chi Sô ñoà 3: TK 334

TK 627

Ñoái vôùi CN xaây laép CN ñieàu khieån maùy thi (3) Trích BHXH, BHYT, KPCÑ tính coâng trong DNXL treân tieàn löông nghæ pheùp TK 622, 623 phaûi traû Ñoái vôùi CN SX khaùc (622) TK 334 TK 335 (2) Tieàn löông nghæ pheùp phaûi traû cho CNSX Hoaøn nhaäp cheânh TK 622,(5) 623 leäch chi phí trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp lôùn hôn tieàn löông nghæ pheùp thöïc teá phaùt sinh

(1) Soá trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp cuûa CNSX haøng thaùng (4) Cuoái nieân ñoä keá toaùn ñieàu chænh soá 85 leäch tieàn löông cheânh nghæ pheùp thöïc teá phaùt sinh lôùn hôn chi phí

Trình töï keá toaùn toång hôïp tieàn löông vaø caùc khoaûn trích theo löông: Sô ñoà keá toaùn toång hôïp Tieàn löông vaø caùc khoaûn trích theo löông. 141,1388,3338

334 (5)

TK 6,8,241,431

(8)

(11) 111,112

(2) , (3) (1) , (12)

(10)

338 (3382,3383,3384) (6)

(4) (8)

(7)

(5) (7)

335

622

(10)

(9)

(1) Chi taïm öùng tieàn löông kyø I: Nôï TK 334 / Coù TK 111 : Soá taïm öùng tieàn löông kyø I. Cuoái thaùng, caên cöù vaøo Baûng thanh toaùn tieàn löông (02-LÑTL), Baûng thanh toaùn BHXH, Baûng thanh toaùn tieàn thöôûng… ñeå tính: (2) Tính löông vaø caùc khoaûn phuï caáp theo quy ñònh phaûi traû cho coâng nhaân vieân. Nôï TK 622 : Tieàn löông vaø caùc khoaûn phuï caáp traû cho CNSX tröïc tieáp. Nôï TK 627 : Tieàn löông vaø caùc khoaûn phuï caáp traû cho CNV thuoäc PX saûn xuaát. Nôï TK 641 : Tieàn löông vaø caùc khoaûn phuï caáp traû cho nhaân vieân baùn haøng. Nôï TK 642 : Tieàn löông vaø caùc khoaûn phuï caáp traû cho nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp. Nôï TK 241 : Tieàn löông vaø caùc khoaûn phuï caáp traû cho CNV trong tröôøng hôïp ÑTXDCB töï laøm: söûa chöõa lôùn TSCÑ töï laøm. Nôï TK … Coù TK 334 : Tieàn löông vaø caùc khoaûn phuï caáp traû cho CNV trong thaùng. (3) Tính tieàn thöôûng phaûi traû cho CNV (neáu coù): Nôï TK 431 / Coù TK 334 : Tieàn thöôûng phaûi traû cho CNV trong kyø.

86

(4) Caên cöù tyû leä trích treân tieàn löông hieän haønh quy ñònh, trích laäp quyõ BHXH, BHYT, KPCÑ. Phaàn doanh nghieäp chòu – tính vaøo chi phí saûn xuaát trong kyø: Nôï TK 622 : trích BHXH, BHYT, KPCÑ treân tieàn löông cuûa CNSX tröïc tieáp. Nôï TK 627 : trích BHXH, BHYT, KPCÑ treân tieàn löông cuûa NV thuoäc PX saûn xuaát. Nôï TK 641 : trích BHXH, BHYT, KPCÑ treân tieàn löông cuûa nhaân vieân baùn haøng. Nôï TK 642 : trích BHXH, BHYT, KPCÑ treân tieàn löông cuûa nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp. Nôï TK 241 : trích BHXH, BHYT, KPCÑ treân tieàn löông cuûa CNV trong tröôøng hôïp ÑTXDCB töï laøm: söûa chöõa lôùn TSCÑ töï laøm. Nôï TK … Coù TK 338 (3382 – LPCÑ; 338 – BHXH; 3384 – BHYT) (5) Tính soá BHXH, BHYT tröø vaøo löông cuûa coâng nhaân vieân – Phaàn ngöôøi lao ñoäng chòu, tröø vaøo thu nhaäp Nôï TK 334 / Coù TK 338 (quy ñònh hieän haønh 3383 – BHXH: 5%; 3384 – BHYT: 1%). (6) Quy ñònh hieän haønh – haøng thaùng DN noäp BHXH (20%); BHYT (3%); KPCÑ (1% hay 2%) Nôï TK 3382 : Noäp KPCÑ cho Coâng ñoaøn caáp treân. Nôï TK 3383 : Noäp BHXH cho cô quan BHXH. Nôï TK 3384 : Noäp BHYT cho cô quan y teá. Coù TK 111, 112 : Soá tieàn ñaõ noäp veà KPCÑ, BHXH, BHYT. (7) Quy ñònh hieän haønh – haèng quyù Cô quan BHXH caáp kinh phí cho DN ñeå chi cho CNV tröôøng hôïp oám ñau, thai saûn (döïa theo keá hoaïch BHXH, caên cöù vaøo soá thöïc chi cuûa quyù tröôùc). Nôï TK 111,112 / Coù TK 338 (3383) : Soá tieàn nhaän cuûa cô quan TBXH. (8) Tính BHXH (tröôøng hôïp oám ñau, thai saûn) phaûi traû cho CNV: Nôï TK 338 (3383) / Coù TK 334 : BHXH traû thay löông. (9) Trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp cuûa CNSX (neáu coù). Nôï TK 622 / Coù TK 335 : Möùc trích löông nghæ pheùp cuûa CNSX. (10) Khi thöïc chi tieàn löông nghæ pheùp cho CNSX: Nôï TK 335 / Coù TK 334 : Tieàn löông nghæ pheùp thöïc teá phaûi traû cho CNSX. Ñoàng thôøi trích BHXH, BHYT, KPCÑ haïch toaùn vaøo TK 622. (11) Cuoái thaùng, tính caùc khoaûn phaûi khaáu tröø vaøolöông vaø thu nhaäp cuûa CNV nhö tieàn taïm öùng, BHYT, tieàn boài thöôøng, thueá thu nhaäp cuûa CNV,… Nôï TK 334 : Soá khaáu tröø Coù TK 141 : Khaáu tröø tieàn thanh toaùn taïm öùng coøn thöøa chöa noäp taïi quyõ TM. Coù TK 1388 : Thu soá tieàn baét boài thöôøng CNV; nhöõng khoaûn chi hoä nhö tieàn ñieän, nöôùc, nhaø taäp theå…

87

Coù TK 338 (3383,3384) : BHXH, BHYT tröø vaøo thu nhaäp (ñaõ ghi ôû buùt toaùn (5)). Coù TK 333 (3338) : Khaáu tröø tieàn thueá thu nhaäp cuûa CNV (neáu coù). (12) Tính tieàn löông vaø caùc khoaûn thu nhaäp khaùc thöïc teá phaûi traû cho CNV ôû kyø II. (= Toång tieàn löông, caùc khoaûn phaûi traû cho CNV trong thaùng – Tieàn löông taïm öùng kyø I – Caùc khoaûn khaáu tröø). Nôï TK 334 / Coù TK 111 : Chi löông vaø caùc khoaûn khaùc – Kyø II.

BAØI TAÄP KEÁ TOAÙN VOÁN BAÈNG TIEÀN Baøi 1 Coù taøi lieäu thu vaø chi tieàn maët taïi doanh nghieäp ANH PHONG trong thaùng 3/2004 nhö sau: (ñoàng) 1. Ruùt tieàn göûi ngaân haøng veà nhaäp quyõ tieàn maët: 10.000.000 2. Thu tieàn maët baùn haøng giaù baùn: 20.000.000, thueá GTGT 10% 3. Thu tieàn maët do khaùch haøng traû nôï 15.000.000 vaø thu nôï phaûi thu khaùc: 5.000.000

88

4. Thu tieàn maët do doanh thu hoaït ñoäng taøi chính (laõi do lieân doanh chöùng khoaùn, cho vay) 3.000.000 5. Nhaän ñöôïc baèng tieàn maët khoaûn laõi tieàn cho vay laø 5.000.000 6. Thu tieàn maët khoaûn phaït, baét boài thöôøng: 1.000.000 7. Nhaän tieàn baùn TSCÑ, giaù baùn 20.000.000, thueá GTGT 5%, ñaõ thu baèng tieàn maët. 8. Nhaän ñöôïc baèng tieàn maët do khaùch haøng traû, bieát tröôùc ñaây soá nôï naøy naèm trong soá nôï khoù ñoøi ñaõ ñöôïc xöû lyù: 5.000.000ñ 9. Vay ngaén haïn ngaân haøng baèng tieàn maët 50.000.000 10. Vay daøi haïn ngaân haøng baèng tieàn maët 500 trieäu, khoaûn vay naøy döï ñònh mua saém TSCÑ. 11. Kieåm keâ phaùt hieän thöøa tieàn maët trong quyõ 6.000.000 12. Chi tieàn maët ñeå traû löông cho CNV 25.000.000 13. Chi tieàn maët ñeå noäp thueá cho Nhaø nöôùc 10.000.000 14. Chi tieàn maët ñeå traû nôï vay ngaén haïn laø 50.000.000 15. Chi tieàn maët traû tieàn ñieän thoaïi söû duïng ôû boä phaän quaûn lyù doanh nghieäp 3,3 trieäu, trong ñoù thueá GTGT 300.000. Yeâu caàu :Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 2 Doanh nghieäp HAØ ANH keá toaùn haøng toàn kho theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thueá coù taøi lieäu sau: A. Soá dö ngaøy 31/8/04 cuûa TK 1112 laø 79.700.000 (chi tieát: 5.000 USD) B. Trong thaùng 9/04 coù caùc nghieäp vuï sau: 1/ Ngaøy 5/9/04, nhaäp kho nguyeân lieäu chính chöa thanh toaùn cho ngöôøi baùn, giaù hoùa ñôn laø 3.000 USD 2/ Ngaøy 6/9/04, xuaát baùn chòu cho coâng ty X 200 SP, ñôn giaù baùn 30 USD/SP 3/ Ngaøy 15/9/04, nhaäp quyõ 5.000 USD do coâng ty X traû nôï. 4/ Ngaøy 25/9/04, chi tieàn maët 2.300 USD ñeå thanh toaùn cho ngöôøi cung caáp vaät lieäu Chi bieát tyû giaù thöïc teá bình quaân treân thò tröôøng ngoaïi teä lieân ngaân haøng do Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam coâng boá vaøo caùc ngaøy: - 5/9/:04 15.950 ñ/USD - 15/9/04: 15.962 ñ/USD - 6/9/04: 15.952 ñ/USD - 18/9/04: 15.960 ñ/USD Tyû giaù xuaát ngoaïi teä ñöôïc tính theo phöông phaùp bình quaân gia quyeàn vaøo cuoái thaùng. Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 3 Doanh nghieäp HAØ LINH haïch toaùn haøng toàn kho theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân noäp thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thueá coù taøi lieäu sau:

89

1. Noäp tieàn maët vaøo ngaân haøng 20 trieäu, ñaõ nhaän ñöôïc giaáy baùo Coù ngaân haøng 2. Giaû söû nghieäp vuï 1 chöa nhaän ñöôïc giaáy baùo Coù ngaân haøng 3. Giaû söû sau nghieäp vuï 2 ñaõ nhaän ñöôïc giaáy baùo Coù ngaân haøng . 4. Doanh nghieäp mua 1.000USD cuûa ngaân haøng baèng tieàn Vieät Nam göûi ngaân haøng. Tyû giaù mua 15.910ñ/USD, ñaõ nhaän ñöôïc giaáy baùo Nôï – Coù cuûa ngaân haøng 5. Doanh nghieäp baùn 5.000USD ngoaïi teä ôû taøi khoaûn cho ngaân haøng, tyû giaù mua 15.905ñ/USD, tyû giaù xuaát ngoaïi teä laø 15.902ñ/USD, ñaõ nhaän ñöôïc giaáy baùo Nôï – Coù ngaân haøng veà nghieäp vuï treân. 6. Giaû söû cuoái thaùng, ñoái chieáu vôùi soá phuï NH cho bieát: - Soá dö treân soá phuï NH = 1010USD - Soá dö chi tieát soå TGNH = 1.000USD TGTT = 15003USD 7. Giaû söû ngöôïc laïi: - Soá dö soá phuï NH = 1.000USD - Soá dö chi tieát TGNH: 1020USD + TGTT taïi thôøi ñieåm ñoái chieáu: 15003 + TGTT cuûa TK TGNH: 15.000. Yeâu caàu : Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 4 Doanh nghieäp HAØ MYÕ coù soá dö ngaøy 31/12 cuûa taøi khoaûn - TK 1122 = 15.800.000 (chi tieát 1.000 USD x 15.800) - TK 131 = 23.775.000 (chi tieát 1.500USD x 15.850) - TK 331 = 31.640.000 (chi tieát 2.000USD x 15.820) Trong thaùng 1 coù caùc nghieäp vuï phaùt sinh: 1. Thu ngoaïi teä khaùch haøng thanh toaùn nôï ñôït 1 1.000USD, tyû giaù thöïc teá 15.840ñ/USD, ñaõ nhaän ñöôïc giaáy baùo Coù ngaân haøng 2. Chuyeån 500 USD tieàn treân taøi khoaûn göûi traû nôï ñôït 1 cho ngöôøi baùn, tyû giaù thöïc teá 15.845, ngoaïi teä xuaát theo phöông phaùp nhaäp tröôùc – xuaát tröôùc. 3. Cuoái naêm tyû giaù thöïc teá 15.860, keá toaùn ñieàu chænh cheânh leäch tyû giaù. Yeâu caàu : Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 5 Taïi doanh nghieäp HAØ MAÂY coù soá dö ngaøy 1/9/2003 cuûa TK 111 (1113): 22.500.000 (goàm 5 löôïng vaøng SJC); TK 131 “Khaùch haøng X”: 9.000.000 (2 löôïng vaøng SJC). Trong thaùng 9/03 doanh nghieäp coù caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh nhö sau:

90

1/ Ngaøy 3/9, theo yeâu caàu cuûa coâng ty L veà vieäc cung caáp vaät lieäu, doanh nghieäp A ñaõ chi 1 löôïng vaøng SJC ñeå kyù quyõ vôùi giaù xuaát 4.500.000. 2/ Ngaøy 15/9, vaät lieäu chính ñaõ veà ñeán doanh nghieäp K vaø ñaõ ñöôïc laøm thuû tuïc kieåm nghieäm nhaäp kho ñuû, trò giaù 45.000.000. Doanh nghieäp K ñaõ thoûa thuaän vôùi coâng ty L veà vieäc thanh toaùn tieàn haøng nhö sau: - Duøng tieàn kyù quyõ ñeå thanh toaùn theo giaù thò tröôøng, giaû söû giaù mua baùn bình quaân 1 löôïng vaøng SJC cuûa coâng ty vaøng, baïc, ñaù quyù thaønh phoá HCM taïi thôøi ñieåm naøy laø: 4.560.000 - Soá coøn laïi thanh toaùn baèng tieàn maët VNÑ (ñaõ coù phieáu chi) 3/ Ngaøy 20/9, khaùch haøng traû nôï cho doanh nghieäp 2 löôïng vaøng SJC – Giaû söû giaù mua baùn bình quaân 1 löôïng vaøng SJC taïi coâng ty vaøng, baïc, ñaù quyù thaønh phoá HCM ngaøy naøy laø: 4.565.000ñ. Giaù 1 löôïng vaøng SJC taïi thôøi ñieåm ghi nhaän nôï laø 4.500.000ñ. Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

BAØI TAÄP KEÁ TOAÙN CAÙC KHOAÛN NÔÏ PHAÛI THU VAØ ÖÙNG TRÖÔÙC. Baøi 6 Coù taøi lieäu veà caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh taïi doanh nghieäp AN BÌNH nhö sau: 1/ Mua haøng hoùa veà nhaäp kho, giaù mua chöa tính thueá GTGT laø 1.000.000, thueá GTGT tính theo thueá suaát 10%. Doanh nghieäp ñaõ chi tieàn maët thanh toaùn ñaày ñuû caùc khoaûn naøy. 2/ Mua vaät lieäu vaø ñöa vaøo ngay saûn xuaát saûn phaåm: giaù mua chöa tính thueá GTGT laø 5.000.000, thueá GTGT tính theo thueá suaát 5%. Doanh nghieäp chöa thanh toaùn tieàn cho ñôn vò baùn. 3/ Nhaäp khaåu moät soá haøng hoùa coù giaù mua tính ra tieàn Vieät Nam laø 52.000.000 vaø chöa thanh toaùn tieàn cho ñôn vò baùn (doanh nghieäp duøng tyû giaù thöïc teá). Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp laø 10.400.000. Caùc khoaûn chi phí vaän chuyeån boác dôõ ñöôïc traû baèng tieàn maët Vieät Nam laø 2.000.000 Thueá GTGT ñaàu vaøo cuûa soá haøng nhaäp khaåu naøy ñöôïc xaùc ñònh theo thueá suaát 10%. 4/ Chi phí vaän chuyeån haøng ñem baùn ñöôïc doanh nghieäp chi tieàn maët thanh toaùn theo veà cöôùc vaän taûi laø 1.100.000, thueá GTGT laø 10%. Doanh nghieäp ñaõ duøng TGNH thanh toaùn ñaày ñuû khoaûn thueá nhaäp khaåu vaø thueá GTGT ñaàu vaøo 5/ Mua moät soá vaät lieäu ñeå saûn xuaát ra 2 maët haøng A, B: maët haøng A chòu thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø thueá, maët haøng B chòu thueá tieâu thuï ñaëc bieät. Toång trò giaù vaät lieäu mua veà nhaäp kho duøng ñeå saûn xuaát ra SpA vaø SpB laø 10.000.000, giaù chöa coù thueá GTGT Thueá GTGT ñaàu vaøo laø 1.000.000 Caùc khoaûn naøy ñöôïc doanh nghieäp traû baèng TGNH

91

Cuoái kyø keá toaùn ñaõ phaân boå thueá GTGT ñaàu vaøo cho maët haøng A vaø B, cho bieát: Doanh soá baùn haøng A: 14.000.000 Doanh soá baùn haøng B: 26.000.000 Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 7 Taïi doanh nghieäp DÓ ANH coù tình hình taïm öùng nhö sau: 1. Chi tieàn ñeå taïm öùng cho nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp ñi coâng taùc 5 trieäu ñoàng, sau ñoù nhaân vieân naøy laäp baûng thanh toaùn taïm öùng keøm caùc chöùng töø goác coù lieân quan: (ñaõ duyeät) soá tieàn 4,1 trieäu goàm: + Chi phí aên ôû ñi laïi taïi nôi coâng taùc: 2.100.000 + Chi phí taøu xe ñi veà: 1.100.000 (thueá GTGT 100.000ñ) + Chi phí tieáp khaùch: 900.000 (thueá GTGT 100.000ñ) 2. Giaû söû nhaân vieân naøy noäp laïi khoaûn taïm öùng thöøa 3. Giaû söû sau nghieäp vuï 1 thì ñeán cuoái thaùng nhaân vieân A vaãn chöa noäp laïi soá tieàn thöøa, keá toaùn tröôûng quyeát ñònh tröø vaøo löông. 4. Giaû söû soá tieàn taïm öùng ban ñaàu laø 4 trieäu cuõng caùc khoaûn nhö treân. 5. Chi tieàn maët ñeå taïm öùng cho nhaân vieân B ñi mua vaät lieäu soá tieán laø 20 trieäu. Caên cöù vaøo baùo caùo thanh toaùn taïm öùng cuûa nhaân vieân B goàm: + Vaät lieäu mua cuûa cöûa haøng A: Giaù chöa coù thueá 16 trieäu, thueá GTGT: 1,6 trieäu. + CCDC mua cuûa cöûa haøng X: giaù chöa thueá laø 1 trieäu, thueá GTGT laø 100.000 + Chi phí vaän chuyeån vaät lieäu ñeán ñôn vò 110.000 trong ñoù thueá 10.000, khoaûn taïm öùng coøn thöøa nhaân vieân ñaõ noäp laïi quyõ. Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 8 Taïi doanh nghieäp DÓ ANH coù tình hình kyù quyõ nhö sau: 1. Chi tieàn maët ñeå kyù quyõ döï ñaáu thaàu coâng trình A soá tieàn 10 trieäu 2. Do doanh nghieäp khoâng cöû ngöôøi ñeán döï thaàu neân soá tieàn kyù quyõ ñem veà bò tröø 70%, soá tieàn coøn laïi ñaõ thu veà baèng tieàn maët 3. Giaû söû doanh nghieäp cöû ngöôøi ñeán döï sau ñoù nhaän laïi soá tieàn ñuû soá tieàn ñaõ kyù quyõ. 4a. Doanh nghieäp chi 200 trieäu baèng TGNH ñeå kyù quyõ laøm ñaïi lyù baùn haøng cho coâng ty K, thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng 5 naêm.

92

4b. Sau 5 naêm hoaït ñoäng , doanh nghieäp coøn nôï coâng ty K 100 trieäu tieàn baùn haøng chöa thanh toaùn vaø coâng ty K caán tröø vaøo soá tieàn kyù quyõ, khoaûn tieàn kyù quyõ coøn laïi doanh nghieäp ñaõ nhaän laïi baèng tieàn maët. 5a. Doanh nghieäp chi tieàn maët ñeå kyù cöôïc thueâ TSCÑ trong thôøi gian 6 thaùng ñeå duøng cho hoaït ñoäng baùn haøng. Soá tieàn kyù cöôïc laø 15 trieäu, doanh nghieäp ñaõ nhaän TSCÑ ñi thueâ veà (giaù trò cuûa TSCÑ ñi thueâ ghi treân HÑ laø 100.000.000ñ) 5b. Khi traû TS thueâ, beân cho thueâ phaït soá tieàn 3 trieäu do khoâng baûo quaûn taøi saûn theo nhö quy ñònh cuûa hôïp ñoàng, soá tieàn thueâ thaùng cuoái cuøng chöa thanh toaùn 1,1 trieäu trong ñoù thueá GTGT: 0,1 trieäu. Doanh nghieäp ñaõ traû laïi TSCÑ vaø nhaän laïi baèng tieàn maët soá tieàn kyù cöôïc do cho beân thueâ thanh toaùn (sau khi ñaõ tröø khoaûn tieàn phaït vaø tieàn thueâ cuûa thaùng cuoái cuøng). 6. Chuyeån tieàn göûi ngaân haøng 10.000.000USD ñeå kyù quyõ môû LC nhaäp haøng, tyû giaù thöïc teá 15.875, tyû giaù xuaát ngoaïi teä 15.880 7. Ñem moät TSCÑ coù nguyeân giaù 100.000.000 ñaõ khaáu hao 10.000.000 ñi caàm coá vay ngaén haïn 50.000.000, ñaõ nhaän ñöôïc tieàn vay baèng tieàn maët. Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 9 Taïi doanh nghieäp DÓ ANH coù tình hình nhö sau: Soá dö ngaøy 31/3/2004 cuûa TK 142 laø 48.000.000 chi tieát: TK 1421 “Chi phí traû tröôùc”: 48.000.000. Trong ñoù: - Chi phí traû tröôùc tieàn thueâ nhaø kho chöùa haøng hoùa chôø baùn: 45.000.000 - Coâng cuï – duïng cuï phaân boå 2 laàn duøng ôû PXSX chính: 3.000.000 Trong thaùng 4/2004, phoøng keá toaùn coâng ty Q coù tình hình veà chi phí traû tröôùc nhö sau: (1) Caên cöù bieân baûn baøn giao coâng vieäc söûa chöõa lôùn töï laøm maùy saáy khoâ saûn phaåm ñaõ hoaøn thaønh, giaù thöïc teá: 24.000.000 .chuyeàn vaøo TK chôø phaân boå.Phaân boå 6 laàn (2) Chi phí baùn haøng vaø chi phí quaûn lyù doanh nghieäp taäp hôïp ñöôïc trong thaùng laø: 36.500.000 vaø 52.600.000 nhöng so vôùi doanh thu ñaït ñöôïc trong kyø chæ ñöôïc keát chuyeån 70% ñeå xaùc ñònh keát quaû kinh doanh, 30% coøn laïi chôø keát chuyeån ôû kyø sau. (3) Keá toaùn phaân boå chi phí traû tröôùc a. Chi phí traû tröôùc tieàn thueâ nhaø kho chöùa haøng hoùa coøn phaân boå trong 9 thaùng trò giaù phaân boå laàn naøy laø 5.000.000. b. Chi phí söûa chöõa lôùn maùy saáy khoâ saûn phaåm naèm ngoaøi keá hoaïch ñöôïc phaân boå trong 6 thaùng, baét ñaàu töø thaùng naøy.

93

c. Nhaän ñöôïc phieáu baùo hoûng coâng cuï duïng cuï söû duïng ôû phaân xöôûng saûn xuaát chính thuoäc loaïi phaân boå 2 laàn. Giaù trò pheá lieäu thu hoài nhaäp kho: 175.000 Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

BAØI TAÄP KEÁ TOAÙN TAØI SAÛN COÁ ÑÒNH Baøi 9 Taïi doanh nghieäp MYÕ AÂN coù tình hình nhö sau: 1.Mua 1 TSCÑ höõu hình coù giaù mua chöa coù thueá laø 10.000.000, thueá GTGT 1.000.000 ñöôïc traû baèng TGNH. Caùc khoaûn chi phí tröôùc khi söû duïng ñöôïc chi traû baèng tieàn maët laø 1.000.000. 2. Mua TSCÑ höõu hình coù giaù mua ghi treân hoùa ñôn laø 11.000.000 vaø ñöôïc traû baèng tieàn maët. Chi phí vaän chuyeån ñöôïc traû baèng tieàn maët laø 550.000 trong ñoù thueá GTGT laø 50.000. Caùc khoaûn chi phí khaùc tröôùc khi söû duïng ñöôïc thanh toaùn baèng tieàn taïm öùng laø 500.000. 3. Mua 1 maùy phaùt ñieän: giaù mua chöa coù thueá laø 80.000.000, thueá GTGT: 8.000.000 vaø chöa thanh toaùn tieàn cho ñôn vò baùn. - Chi phí vaän chuyeån ñöôïc traû baèng tieàn maët laø 880.000 trong ñoù thueá GTGT laø 80.000. - Caùc khoaûn chi phí laép ñaët, chaïy thöû phaùt sinh bao goàm: + Löông CN: 1.000.000 + Caùc khoaûn trích theo löông (BHXH, BHYT, KPCÑ): 190.000. + Nhieân lieäu: 210.000. + Caùc khoaûn chi khaùc traû tröïc tieáp baèng tieàn maët: 10.800.000. -

Maùy phaùt ñieän ñaõ chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng vaø ñöôïc ñaàu tö = nguoàn voán khaáu hao.

4. Nhaäp khaåu 1 maùy tieän chöa traû tieàn cho ngöôøi baùn coù giaù mua ghi treân hoùa ñôn laø 5.000USD, thueá nhaäp khaåu phaûi noäp theo thueá suaát 20%, thueá GTGT: 10%, tyû giaù thöïc teá laø 13.800 VNÑ/USD. Caùc khoaûn chi phí tröôùc khi söû duïng traû baèng tieàn VN taïi quyõ laø 1.000.000ñ. Doanh nghieäp ñaõ duøng TGNH ñeå noäp thueá nhaäp khaåu vaø thueá GTGT. TSCÑ naøy ñöôïc ñaàu tö töø quyõ ñaàu tö phaùt trieån. 5. DN mua laïi 1 TSCÑ höõu hình cuûa coâng ty K vôùi giaù thoaû thuaän 20.000.000, thueá GTGT 10% ñaõ traû ngay baèng tieàn maët. TSCÑ ñöôïc boä phaän kyõ thuaät ñaùnh giaù ñaõ hao moøn 20% vaø do nguoàn quyõ ñaàu tö phaùt trieån ñaøi thoï. 6. Mua laïi moät caên nhaø ñang xaây döïng dôû dang: giaù mua chöa coù thueá laø: 50.000.000 thueá GTGT: 5.000.000 ñöôïc traû baèng TGNH, caùc khoaûn thuû tuïc phí ñöôïc traû baèng tieàn maët: 500.000 Doanh nghieäp tieáp tuïc thi coâng caên nhaø ñeà laøm vaên phoøng quaûn lyù. Chi phí xaây döïng phaùt sinh bao goàm: - Löông CN phaûi thanh toaùn: 2.000.000

94

- Caùc khoaûn trích theo löông: 380.000 - Vaät lieäu xuaát duøng: 20.000.000 - Caùc khoaûn chi ñöôïc traû baèng tieàn maët: 18.620.000 Coâng taùc xaây döïng ñaõ hoaøn thaønh. DN ñaõ xaùc ñònh thaønh) thöïc teá ñeå ghi taêng TSCÑ

ñöôïc Z (giaù

Coâng trình naøy ñöôïc ñaàu tö töø nguoàn voán ñaàu tö XDCB 7. Mua traû chaäm 1 TSCÑ höõu hình duøng cho SAÛN XUAÁT KINH DOANH: giaù mua tính theo giaù traû tieàn ngay laø 30.000.000, chöa thanh toaùn cho beân baùn. Chi phí tröôùc khi söû duïng traû = tieàn maët 500.000 TCSÑ ñöôïc mua = nguoàn voán ñaàu tö XDCB 8. Trao ñoåi 1 TSCÑ höõu hình B laáy 1 TSCÑ höõu hình B’ khoâng töông töï. Nguyeân giaù TSCÑ höõu hình B laø 40.000.000 giaù trò ñaõ hao moøn 10.000.000, Giaù trò hôïp lyù khi trao ñoåi ñöôïc xaùc ñònh laø 28.000.000 thueá GTGT 10%. TSCÑ höõu hình B’ coù giaù trò hôïp lyù ñöôïc xaùc ñònh 25.000.000, thueá GTGT: 10%. Khoaûn cheânh leäch beân ñoài taøi saûn thanh toaøn cho DN baèng tieàn maët. 9. Doanh nghieäp ñöôïc caáp treân duyeät caáp cho 1 TSCÑ trò giaù 80 tr.ñ, chi phí laép ñaët, chaïy thöû taøi saûn thanh toaùn baèng taïm öùng laø 550.000ñ trong ñoù thueá GTGT 50.000ñ 10. Ñöôïc taëng 1 TSCÑ höõu hình ñeå duøng cho SXKD coù giaù trò ñöôïc xaùc ñònh laø 30.000.000. Chi phí tröôùc khi söû duïng ñöôïc traû baèng tieàn maët laø 1.000.000. 11. Theo quyeát ñònh cuûa Ban giaùm ñoác veà vieäc söû duïng quyõ - Mua TSCÑ A duøng ôû boä phaän quaûn lyù DN = quyõ ñaàu tö phaùt btrieån - Mua TSCÑ B duøng ôû caâu laïc boä theå theo baèng quyõ phuùc lôïi. TSCÑ A ñöôïc mua vôùi giaù 10 tr.ñ, thueá GTGT 10% thanh toaùn baèng TGNH (112), chi phí tröôùc khi söû duïng taøi saûn laø 220.000, chi phí tröôùc khi söû duïng thanh toaùn baèng taïm öùng laø 500.00ñ TSCÑ B ñöôïc mua vôùi giaù 16 tr.ñ, thueá GTGT 10%. Chi phí tröôùc khi söû duïng taøi saûn laø 220.000, trong ñoù thueá GTGT 10%. Tieàn mua TSCÑ vaø chi phí tröôùc khi söû duïng chöa thanh toaùn. 12. Theo thoaû thuaän vôùi coâng ty K, doanh nghieäp nhaän laïi 1 TSCÑ ñaõ goùp voán lieân doanh caùch ñaây 5 naêm vôùi giaù thuûa thuaän 50 tr.ñ (tröôùc ñaây ñöôïc ñaùnh giaù laø 70 tr.ñ). Chi phí vaän chuyeån, laép ñaët taøi saûn thanh toaùn baèng tieàn maët 100.000ñ. 13. Mua 1 cöûa haøng giôùi thieäu saûn phaåm coù giaù mua chöa coù thueá laø 100.000.000, thueá GTGT: 10.000.000 ñöôïc traû baèng TGNH. Giaù mua TSCÑ ñöôïc phaân tích: baûn thaân cöûa haøng laø 60.000.000, quyeàn söû duïng ñaát laø 40.000.000. Caùc khoaûn chi phí tröôùc khi söû dung (gaén baûng hieäu, ñeøn thaép saùng,…) ñöôïc chi traû traèng tieàn maët laø 2.000.000. 14. Nhöôïng baùn moät TSCÑ höõu hình coù nguyeân giaù slaø 20.000.000, ñaõ hao moøn: 10.000.000. Giaù baùn chöa coù thueá laø 12.000.000, thueá GTGT: 1.200.000. Khaùch haøng thanh toaùn toaøn boä baèng TGNH, chi phí phuïc vuï cho vieäc nhöôïng baùn ñöôïc chi traû = tieàn maët laø 800.000 .

95

15. Thanh lyù 1 TSCÑ coù NG laø 20.000.000 ñaõ khaáu hao ñaày ñuû. Chi phí thanh lyù phaùt sinh bao goàm: - Tieàn löông phaûi thanh toaùn cho CN: 100.000 - Caùc khoaûn trích theo löông tính vaøo chi phí: 19.00 - Khoaûn chi khaùc ñöôïc traû tröïc tieáp baèng tieàn maët: 81.000 Keát quaû thanh lyù thu hoài ñöôïc moät soá pheá lieäu ñaõ nhaäp kho theo giaù 300.000. 16. Caên cöù vaøo baûng keâ danh saùch TSCÑ xin chuyeån thaønh coâng cuï ñöôïc duyeät coù: - TSCÑ A, söû duïng ôû boä phaän baùn haøng, nguyeân giaù = 10,5 tr.ñ, ñaõ khaáu hao 9 tr.ñ. Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn ñöôïc quyeát ñònh phaân boå 3 thaùng, baét ñaàu töø thaùng sau . -

TSCÑ B, söû duïng ôû boä phaän baùn haøng, nguyeân giaù = 10 tr.ñ, ñaõ khaáu hao 9 tr.ñ. Giaù trò coøn laïi cuûa TSCÑ ñöôïc quyeát ñònh phaân boå heát trong thaùng.

17a. Theo bieân baûn kieåm keâ ngaøy 31/12/2003 phaùt hieän - Thieáu 1 TSCÑ A nguyeân giaù 100.trñ ôû boä phaän baùn haøng. Ñaõ khaáu hao 40 tr.ñ -

Thieáu 1 TSCÑ B ôû PXSX, nguyeân giaù 180 tr.ñ, ñaõ khaáu hao 100 tr.ñ.

17b. Giaû söû sau ñoù quyeát ñònh - Taøi saûn A thieáu cho giaûm voán -

Taøi saûn B thieáu baét boài thöôøng baèng caùch tröø vaøo löông trong 8 thaùng, baét ñaàu thaùng sau.

18. Thaùo dôõ 1 soá quaït treo töôøng ôû phoøng laøm vieäc cuûa ban giaùm ñoác ñeå chuaån bò trang bò heä thoáng maùy laïnh. - Caùc quaït treo töôøng ñöôïc nhaäp kho theo trò giaù 1.500.000 -

Chi phí thaùo dôõ ñöôïc chi traû baèng tieàn maët 50.000.

19. Theo Hôïp ñoàng lieân doanh doanh nghieäp gôûi 2 TSCÑ ñi goùp voán lieân doanh, thôøi haïn cuûa hôïp ñoàng laø 10 naêm. - TSCÑ A. Nguyeân giaù 65 tr.ñ, chöa khaáu hao, ñöôïc lieân doanh thoáng nhaát ñaùnh giaù 70 tr.ñ - TSCÑ B. Nguyeân giaù 100 tr.ñ, ñaõ khaáu hao 25 tr.ñ ñöôïc lieân doanh ñaùnh giaù 70 tr.ñ DN ñaõ baøn giao taøi saûn coá ñònh . 20. Theo thoaû thuaän vôùi coâng ty H, Doanh nghieäp nhaän laïi 1 TSCÑ ñaõ goùp voán lieân doanh caùch ñaây 5 naêm vôùi giaù thoaû thuaän 50 tr.ñ (tröôùc ñaây ñöôïc ñaùnh giaù laø 70 tr.ñ). Chi phí vaän chuyeån, laép ñaët taøi saûn thanh toaùn baèng tieàn maët 100.000ñ. 21a. Cuoái thaùng taïi coâng ty coù tình hình nhö sau: - Khaáu hao TSCÑ ôû phaân xöôûng SX chính = 10tr.ñ, trong ñoù: + Khaáu hao TSCÑ laø maùy moùc thieát bò tröïc tieáp = 7.500.000 + Khaáu hao TSCÑ khaùc phuïc vuï giaùn tieáp trong PX = 2.500.000 - Khaáu hao TSCÑ ôû PXSX phuï = 3 tr.ñ. Trong ñoù :

96

+ Khaáu hao TSCÑ laø maùy moùc thieát bò tröïc tieáp SX = 2.000.000 + Khaáu hao TSCÑ khaùc phuïc vuï giaùn tieáp trong PX = 1.000.000 - Khaáu hao TSCÑ ôû boä phaän baùn haøng = 2.500.000 - Khaáu hao TSCÑ ôû boä phaän QLDN = 5.000.000 - Khaáu hao TSCÑ ôû boä phaän XDCB trong DN = 4.000.000 - Hao moøn cuûa TSCÑ phuùc lôïi = 1.500.000. 21b. DN xaùc ñònh soá phaûi noäp ngaân saùch 10 tr.ñ, soá nôï daøi haïn ñeán haïn phaûi traû laø 50 tr.ñ, Sau ñoù ñaõ chi TGNH ñeå thanh toaùn. Yeâu caàu : Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 10 Doanh nghieäp BÌNH VUÕ coù tình hình nhö sau: 1. Ngaøy 10/06 ñöa 1 TSCÑ vaøo söû duïng ôû phaân xöôûng, TSCÑ mua 60 tr.ñ, thueá 10%, ñaõ traû tieàn maët, do quyõ ñaàu tö vaø phaùt trieån ñaøi thoï, thôøi gian söû duïng öôùc tính 5 naêm. 2. Ngaøy 16/06 baùn 1 TSCÑ ôû boä phaän QLDN, TSCÑ coù nguyeân giaù 36 tr.ñ, ñaõ khaáu hao 20tr.ñ, giaù baùn taøi saûn 13,2 tr.ñ, trong ñoù thueá GTGT 1,2 tr.ñ. Toaøn boä ñaõ thu baèng tieàn maët. Bieát TSCÑ naøy coù thôøi gian öôùc tính khaáu hao laø 6 naêm. 3. Ngaøy 30 keá toaùn tính khaáu hao TSCÑ thaùng 6 vaø phaân boå cho caùc ñoái töôïng söû duïng. Bieát soá khaáu hao cuûa thaùng 5 laø 20 tr.ñ, trong ñoù khaáu hao cuûa phaân xöôûng laø 14 tr, boä phaän baùn haøng 2trñ, Quaûn lyù Doanh nghieäp : 4 tr.ñ, vaø trong thaùng 5 khoâng coù TSCÑ taêng, giaûm. Yeâu caàu : Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 11 Coù tình hình söûa chöõa TSCÑ taïi doanh nghieäp BÌNH VUÕ nhö sau: 1. Söûa chöõa nhoû TSCÑ duøng cho coâng taùc quaûn lyù DN , chi phí söûa chöõa phaùt sinh bao goàm: - Phuï tuøng xuaát söû duïng coù trò giaù 50.000 -

Caùc khoaûn khaùc chi traû tröïc tieáp baèng tieàn maët 20.000.

2. Tieán haønh söûa chöõa lôùn 1 TSCÑ duøng cho coâng taùc quaûn lyù DN , chi phí söûa chöõa bao goàm. - Tieàn löông phaûi thanh toaùn cho Cn: 800.000 - Tieàn BHXH, BHYT vaø KPCÑ tính vaøo chi phí: 152.000 - Caùc loaïi vaät lieäu xuaát duøng coù trò giaù 2.000.000 - Caùc khoaûn chi khaùc traû baèng tieàb maët 648.000 Coâng vieäc söûa chöõa lôùn TSCÑ ñaõ hoaøn thaønh vaø DN tieán haønh phaân boå chi phí söûa chöõa lôùn trong thôøi gian 12 thaùng . 3. Thueâ ngoaøi söûa chöõa 1 TSCÑ duøng cho boä phaän baùn haøng vôùi soá tieàn phaûi thanh toaùn laø 3.960.000 trong ñoù thueá GTGT laø 360.000 vaø

97

ñöôïc DN thanh toaùn baèng TGNH. Chi phí söûa chöõa lôùn ñöôïc phaân boå cho ñoái töôïng söû duïng trong 24 thaùng. 4. Coù soá dö ñaàu thaùng cuûa 335 CPSCL = 2,7 trñ. Trích tröôùc tieáp chi phí söûa chöõa lôùn TSCÑ duøng cho coâng taùc quaûn lyù DN laø 300.000 chi phí söûa chöõa lôùn thöïc teá phaùt sinh goàm: - Phuï tuøng xuaát duøng coù trò giaù 2.800.000 - Caùc khoaûn khaùc chi traû baèng tieàn maët: 700.000 Keá toaùn ñaõ keát chuyeån chi phí söûa chöõa thöïc teá vaø sau ñoù ñaõ tieán haønh xöû lyù cheânh leäch. 5. Trích tröôùc chi phí söûa chöõa lôùn TSCÑ duøng cho hoaït ñoäng baùn haøng laø 300.000. Khi TSCÑ naøy hö hoûng ñaõ thueâ ngoaøi söûa chöõa vôùi soá tieàn laø 3.300.000 trong ñoù thueá GTGT 300.000 ñöôïc DN traû baèng tieàn göûi ngaân haøng. Bieát raèng soá dö ñaàu kyø TK 335 (CPSCL) 3.300.000. 6a. Trích tröôùc chi phí söûa chöõa lôùn TSCÑ duøng cho hoaït ñoäng baùn haøng laø 2.880.000 6b. Khi TSCÑ naøy hö hoûng, doanh nghieäp ñaõ thueâ ngoaøi söûa chöõa vôùi giaù laø 3.300.000 trong ñoù thueá GTGT laø 300.000 vaø thanh toaùn baèng TGNH 6c. Keá toaùn ñaõ keát chuyeån chi phí söûa chöõa thöïc teá vaø cuoái nieân ñoä ñaõ hieäu chænh soá trích tröôùc theo soá thöïc teá söûa chöõa. 7. Doanh nghieäp töï söûa chöõa lôùn moät TSCÑ duøng ôû phaân xöôûng saûn xuaát. Chi phí söûa chöõa lôùn phaùtsinh bao goàm: - Tieàn löông phaûi thanh toaùn cho CN: 200.000 - Trích BHXH, BHYT, KPCÑ theo quy ñònh tính vaøo chi phí - Phuï tuøng xuaát duøng coù giaù trò: 2.000.000 - Chi tröïc tieáp baèng tieàn maët: 162.000 Coâng vieäc söûa chöõa lôùn ñaõ hoaøn thaønh. Chi phí söûa chöõa lôùn ñöôïc phaân boå daàn trong 12 thaùng vaø keá toaùn ñaõ phaân boå thaùng ñaàu tieân. 8. Coù soá dö ñaàu thaùng 1/04 TK 241.2 = 35.000.000ñ (coâng trình xaây döïng nhaø kho). Trong thaùng 1/04 chi phí xaây döïng coâng trình treân phaùt sinh theâm goàm: - VLXD: 8,8 tr.ñ - Tieàn löông phaûi traû CN: 1 - Trích theo löông 19% tính vaøo chi phí 190.000ñ - Chi phí khaùc thanh toaùn baèng tieàn maët: 720.000ñ Cuoái thaùng, coâng trình xaây döïng hoaøn thaønh quyeát toaùn theo giaù trò thöïc teá. Ñöôïc bieát taøi saûn do nguoàn voán ñaàu tö XDCB ñaøi thoï 50% . Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 12 Coù taøi lieäu sau ñaây veà taøi saûn coá ñònh taïi moät Coâng ty HUØNG ANH trong thaùng 8/2004 nhö sau: (1.000ñ)

98

1. Nhaän voán goùp lieân doanh daøi haïn cuûa Coâng ty V baèng moät soá taøi saûn coá ñònh duøng cho saûn xuaát theo giaù thoûa thuaän nhö sau : - Nhaø xöôûng saûn xuaát : 300.000, thôøi gian söû duïng 10naêm; - Thieát bò saûn xuaát : 360.000, thôøi gian söû duïng 5 naêm; - Phaùt minh : 600.000, thôøi gian khai thaùc 5 naêm. 2. Mua moät daây chuyeàn saûn xuaát cuûa Coâng ty K duøng cho phaân xöôûng saûn xuaát. Giaù mua phaûi traû theo hoùa ñôn (caû thueá GTGT 5%); trong ñoù: Giaù trò höõu hình cuûa thieát bò saûn xuaát 315.000 (khaáu hao trong 8 naêm); giaù trò voâ hình cuûa coâng ngheä chuyeån giao 110.880 (khaáu hao trong 4 naêm). Chi phí laép ñaët, chaïy thöû thieát bò ñaõ chi baèng tieàn taïm öùng (caû thueá GTGT 5%); laø 12.600. Tieàn mua Coâng ty ñaõ thanh toaùn baèng tieàn vay daøi haïn 50% coøn laïi chuyeån khoaûn. Phaàn voán ñaàu tö taøi saûn coá ñònh coøn laïi laáy töø quyõ ñaàu tö phaùt trieån. 3. Thueâ ngaén haïn cuûa Coâng ty M moät thieát bò duøng cho boä phaän baùn haøng. Giaù trò taøi saûn coá ñònh thueâ 240.000. Thôøi gian thueâ ñeán heát thaùng 10/N. Tieàn thueâ ñaõ traû toaøn boä (keå caû thueá GTGT 10%) baèng tieàn vay ngaén haïn 16.500. 4. Thanh lyù moät nhaø kho cuûa phaân xöôûng saûn xuaát, ñaõ khaáu hai heát töø thaùng 5/N, nguyeân giaù 48.000, tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 12%. Chi phí thanh lyù ñaõ ghi baèng tieàn maët 5.000, pheá lieäu thu hoài nhaäp kho 10.000 5. Göûi moät thieát bò saûn xuaát ñi tham gia lieân doanh daøi haïn vôùi coâng ty B, nguyeân giaù 300.000; giaù trò hao moøn luõy keá 55.000. Giaù trò voán goùp ñöôïc coâng ty B ghi nhaän laø 320.000. Tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 10%. 6. Mua ngoaøi moät thieát bò quaûn lyù söû duïng cho vaên phoøng coâng ty. Giaù mua (caû thueá GTGT 5%) laø 315.000, ñaõ traû baèng tieán göûi ngaân haøng thuoäc nguoàn voán kinh doanh. Chi phí vaän chuyeån, boác dôõ, laép ñaët ñaõ chi baèng tieàn maët 2.100 (caû thueá GTGT 5%). Tyû leä khaáu hao bình quaân naêm cuûa taøi saûn coá ñònh naøy laø 15% 7. Nghieäm thu nhaø aên phoøng quaûn lyù do boä phaän xaây döïng cô baûn baøn giao. Giaù quyeát toaùn cuûa ngoâi nhaø 1.000.000; voán xaây döïng coâng trình laø nguoàn voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn. thôøi gian tính khaáu hao: 20naêm. 8. Tieán haønh söûa chöõa naâng caáp moät quaày haøng cuûa boä phaän baùn haøng baèng nguoàn voán khaáu hao vaø ñaõ hoaøn thaønh, baøn giao trong thaùng. Chi phí söûa chöõa naâng caáp thueâ ngoaøi chöa traû cho Coâng ty V (caû thueá GTGT 5%) laø 189.000. Döï kieán sau khi söûa chöõa xong, taøi saûn coá ñònh naøy seõ söû duïng trong voøng 5 naêm nöõa. Ñöôïc bieát nguyeân giaù TSCÑ tröôùc khi söûa chöõa laø 300.000, hao moøn luyõ keá 240.000, tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 10%. 9.Tieán haønh söûa chöõa naâng caáp moät quaày haøng cuûa boä phaän baùn haøng baèng nguoàn voán khaáu hao vaø ñaõ hoaøn thaønh, baøn giao trong thaùng. Chi phí söûa chöõa naâng caáp thueâ ngoaøi chöa traû cho Coâng ty W (caû thueá GTGT 5%) laø 56.700. Ñöôïc bieát töø thaùng 1 ñeán thaùng 5, doanh nghieäp ñaõ trích tröôùc chi phí söûa chöõa lôùn theo keá hoaïch toång soá 50.000. Yeâu caàu: Ñònh khoaûn vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà taøi khoaûn. Xaùc ñònh möùc khaáu hao taêng, giaûm theo töøng boä phaän trong thaùng 9.

99

Baøi 13 Coù taøi lieäu sau ñaây taïi moät Coâng ty LAN ANH (1.000ñ): I. Soá dö ñaàu kyø cuûa moät soá taøi khoaûn : - Taøi khoaûn 211: 3.500.000 - Taøi khoaûn 213: 250.000 - Taøi khoaûn 214 : 1.250.000; trong ñoù; + 2141 : 1.200.000 + 2143 : 50.000 II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong kyø. 1. Mua moät thieát bò saûn xuaát theo toång giaù thanh toaùn (caû thueá GTGT 5%) laø 420.000. Chi phí môùi chi ra ñeå chaïy thöû, giao dòch laø 4.000. Toaøn boä tieàn mua vaø chi phí lieân quan ñaõ chi baèng tieàn göûi Ngaân Haøng. Thieát bò naøy ñaàu tö baèng quyõ ñaàu tö phaùt trieån. 2. Thu hoài voán lieân doanh daøi haïn töø Coâng ty Daàu do haïn lieân doanh baèng moät thieát bò saûn xuaát theo giaù trò thoûa thuaän 105.000. Ñöôïc bieát toång soá voán goùp lieân doanh vôùi Coâng ty Daàu laø 120.000. 3. Nhöôïng baùn moät oâtoâ vaän taûi cho Coâng ty Q theo toång giaù thanh toaùn (caû thue GTGT 5%) 210.000. Ñöôïc bieát nguyeân giaù oâ toâ 285.000, giaù trò hao moøn luyõ keá 85.000. 4. Thanh lyù moät thieát bò saûn xuaát, nguyeân giaù 250.000, giaù trò hao moùn luyõ keá 200.000. Pheá lieäu thu hoài baùn thu baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 5%) laø 16.800. Chi phí thanh lyù ñaõ chi baèng tieàn maët 1.000. 5. Mua moät thieát bò vaên phoøng cuûa Coâng ty N theo toång giaù thanh toaùn (caû thueá GTGT %) 5laø 315.000. Coâng ty ñaõ vay daøi haïn ñeå thanh toaùn 50%, soá coøn laïi sau khi tröø chieát khaáu 1% ñöôïc höôûng tính treân toång giaù thanh toaùn, ñôn vò ñaõ thanh toaùn baèng tieàn göûi ngaân haøng thuoäc voán ñaàu tö XDCB. 6. Nhöôïng baùn moät thieát bò duøng cho boä phaän quaûn lyù, nguyeân giaù 50.000, hao moøn 20.000. Giaù baùn ñöôïc ngöôøi mua (Coâng ty L) chaáp nhaän 44.000 (trong ñoù thueá GTGT 4.000). Chi phí boû ra söûa chöõa tröôùc khi nhöôïng baùn goàm giaù trò phuï tuøng xuaát kho 5.000; tieàn coâng söûa chöõa thueâ ngoaøi (caû thueá GTGT 5%) laø 5.250 ñaõ traû baèng tieàn maët. 7. Coâng ty X baøn giao cho doanh nghieäp moät khu nhaø xöôûng môùi. Toång soá tieàn phaûi tra theo hôïp ñoàng goàm caû thueá gia trò gia taêng 5% laø 357.000. Soá tieàn doanh nghieäp ñaõ öùng cho ngöôøi nhaän thaàu tính ñeán thôøi ñieåm baøn giao laø 200.000. sau khi giöõ 5% giaù trò coâng trình ñeå baûo haønh, soá coøn laïi doanh nghieäp ñaõ thanh toaùn baèng chuyeån khoaûn. Ñöôïc bieát taøi saûn coá ñònh naøy doanh nghieäp ñaàu tö baèng nguoàn voán khaáu hao cô baûn. 8. Göûi moät thieát bò saûn xuaát ñi tham gia lieân doanh daøi haïn vôùi Coâng ty B, nguyeân giaù 300.000; giaù trò hao moøn luyõ keá 55.000. Giaù trò voán goùp ñöôïc Coâng ty B ghi nhaän laø 310.000. Yeâu caàu: 1. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà taøi khoaûn. 2. Xaùc ñònh caùc chæ tieâu sau :

100

Nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh ñaàu kyû, taêng, giaûm trong kyø vaø dö cuoái kyø. - Giaù trò hao moøn cuûa taøi saûn coá ñònh ñaàu kyø, taêng, giaûm trong kyø vaø coøn laïi cuoái kyø. - Giaù trò coøn laïi cuûa taøi saûn coá ñònh ñaàu kyø, taêng, giaûm trong kyø vaø coøn laïi cuoái kyø. Cho bieát caên cöù vaø caùch thöùc xaùc ñònh caùc chæ tieâu treân. -

Baøi 14 Tình hình taøi saûn coá ñònh taïi moät Coâng ty thaùng 3/2004 (1.000ñoàng). 1. Boä phaän xaây döïng cô baûn baøn giao moät khu xöôûng saûn xuaát ñaàu tö baèng voán khaáu hao. Giaù döï toaùn cuûa coâng trình ñöôïc duyeät laø : 480.000. Döï tính ku nhaø söû duïng trong voøng 16 naêm. 2. Tieán haønh mua saém moät thieát bò vaên phoøng cuûa Coâng ty N theo giaù thanh toaùn (caû thueá GTGT 5%) laø 210.000. Caùc chi phí lieân quan ñeán vaän chuyeån, laép ñaët, chaïy thöû ñaõ chi baèng tieàn maët laø 4.200 (trong ñoù thueá GTGT 200). Thieát bò naøy ñöôïc buø ñaép baèng quyõ ñaàu tö phaùt trieån 40%, coøn laïi baèng nguoàn voán xaây döïng cô baûn. Döï kieán soá thieát bò naøy söû duïng trong 5 naêm vaø ñaõ ñöa vaøo söû duïng. 3.Duøng tieàn göûi ngaân haøng thuoäc nguoàn voán xaây döïng cô baûn mua moät daây chuyeàn coâng ngheä saûn xuaát cuûa Coâng ty H theo toång giaù thanh toaùn (caû thueá GTGT 5%) laø 525.000 vaø hieän ñang thueâ Coâng ty X tieán haønh laép ñaët. 4. Thanh lyù moät taøi saûn coá ñònh cuûa boä phaän saûn xuaát, nguyeân giaù 240.000, ñaõ hao moøn 235.000. Chi phí thanh lyù boû ra baèng tieàn maët 1.000. Pheá lieäu thu hoài nhaäp kho 3.000. Ñöôïc bieát tyû leä khaáu hai bình quaân naêm cuûa taøi saûn coá ñònh naøy laø 10%. 5. Ngöôøi nhaän thaàu söûa chöõa lôùn baøn giao moät thieát bò saûn xuaát ñaõ söûa xong theo giaù phaûi traû (caû thueá GTGT 5%) laø 6.300. doanh nghieäp ñaõ thanh toaùn baèng tieàn maët. Ñöôïc bieát tyû leä khaáu hao bình quaân naêm cuûa taøi saûn coá ñònh naøy laø 10%. 6. Coâng ty X tieán haønh baøn giao daây chuyeàn coâng ngheä ñaõ laép ñaët xong, ñöa vaøo söû duïng. Chi phí laép ñaët phaûi traû theo giaù chöa coù thueá 14.800; thueá GTGT laø 740. Doanh nghieäp ñaõ duøng tieàn maët thuoäc quyõ ñaàu tö phaùt trieån ñeå thanh toaùn cho Coâng ty X. Theo döï kieán, TSCÑ naøy seõ duøng trong voøng 10 naêm. 7. Thueâ Coâng ty K söõa chöõa naâng caáp moät TSCÑ cuûa boä phaän vaên phoøng quaûn lyù vaø ñaõ hoaøn thaønh trong kyø. Soá tieàn phaûi traû Coâng ty K laø 126.000 (trong ñoù thueá GTGT 6.000). Doanh nghieäp ñaõ traû baèng tieàn maët thuoäc nguoàn voán kinh doanh. Döï kieán sau khi söûa xong. TSCÑ naøy seõ söû duïng trong thôøi gian 5 naêm. Ñöôïc bieát nguyeân giaù cuûa TSCÑ naøy tröôùc luùc söûa 360.000, ñaõ söû duïng ñöôïc 6 naêm, hao moøn luyõ keá 269.200. 8. Nhaän laïi voán goùp lieân doanh daøi haïn töø Coâng ty T do heát haïn hôïp ñoàng baèng moät thieát bò saûn xuaát theo giaù thoûa thuaän 320.000, döï kieán thieát bò naøy seõ söû duïng trong 6 naêm nöõa. Soá voán goùp lieân doanh tröôùc

101

ñaây cuûa doanh nghieäp laø 300.000. Khoaûn cheânh leäch ñaõ ñöôïc doanh nghieäp traû laïi cho Coâng ty T baèng tieàn göûi ngaân haøng thuoäc nguoàn voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn. 9. Goùp voán tham gia lieân doanh daøi haïn vôùi Coâng ty E moät cöûa haøng, nguyeân giaù 540.000 (trong ñoù, giaù trò höõu hình 420.000; voâ hình 120.000). Trò giaù voán goùp lieân doanh ñöôïc chaáp nhaän 450.000, trong ñoù giaù trò höõu hình 250.000, giaù trò voâ hình 200.000. ñöôïc bieát tyû leä khaáu hao bình quaân naêm cuûa TSCÑ höõu hình laø 10%, voâ hình laø 15%. 10. Toång soá khaáu hao TSCÑ trích trong thaùng 60.000, trong ñoù: - Boä phaän saûn xuaát 40.000 (höõu hình 34.000; voâ hình 6.000); - Boä phaän baùn haøng 10.000 (höõu hình 7.000 voâ hình 3.000); - Boä phaän quaûn lyù 10.000 (höõu hình 10.000). Yeâu caàu : 1. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaø phaûn aùnh vaøo taøi khoaûn. 2. Laäp “Baûng tính vaø phaân boå khaáu hao TSCÑ”, thaùng 4.

Baøi 15 Tình hình TSCÑ taïi Coâng ty NAM ANH thaùng 3/2004 nhö sau: (1.000ñoàng) 1. Trích khaáu hao TSCÑ ôû trong thaùng : 60.000, trong ñoù - Khaáu hao TSCÑ ôû boä phaän saûn xuaát : 45.000; - Khaáu hao TSCÑ ôû boä phaän quaûn lyù : 5.000 - Khaáu hao TSCÑ ôû boä phaän baùn haøng : 10.000 2. Boä phaän xaây döïng cô baûn töï laøm baøn giao 1 daõy nhaø vaên phoøng daønh cho boä phaän quaûn lyù, döï kieán söû duïng trong 20 naêm. Giaù quyeát toaùn cuûa coâng trình ñöôïc duyeät laø 5.400.000. Taøi saûn coá ñònh naøy ñaàu tö baèng voán xaây döïng cô baûn 50%, voán vay daøi haïn 50%. 3. Mua saém moät soá thieát bò saûn xuaát, giaù mua theo hoùa ñôn (keå caû thueá GTGT 5%) 441.000. Soá taøi khoaûn coá ñònh naøy ñaõ ñöôïc thanh toaùn baèng tieàn vay daøi haïn 200.000 vaø baèng tieàn göûi ngaân haøng 241.000 (trong ñoù 180.000 thuoäc voán khaáu hao, 61.000 thuoäc quyõ ñaàu tö phaùt trieån). Tyû leä khaáu hao bình quaân naêm cuûa soá thieát bò naøy laø 10% naêm. 4. Nhöôïng baùn moät phöông tieän vaän taûi thuoäc boä phaän baùn haøng, nguyeân giaù 240.000, ñaõ hao moøn 80.000. Khaùch haøng chaáp nhaän mua vôùi giaù (caû thueá GTGT 5%) laø 157.500. Tyû leä khaáu hao cuûa phöông tieän naøy laø 10% naêm. 5. Thanh lyù moät nhaø kho cuûa boä phaän saûn xuaát ñaõ khaáu hao heát töø thaùng 1/N, nguyeân giaù 180.000. Chi phí thanh lyù ñaõ chi baèng tieàn maët 5.000. Giaù trò pheá lieäu baùn thu hoài baèng tieàn 11.000 (trong ñoù thueá GTGT laø 10.000). Bieát tyû leä khaáu hao cuûa nhaø kho naøy laø 12% naêm. 6. Göûi 1 thieát bò saûn xuaát ñi tham gia lieân doanh daøi haïn vôùi coâng ty M, nguyeân giaù 270.000, ñaõ khaáu hao 50.000. Theo ñaùnh giaù, giaù trò voán goùp ñöôïc xaùc ñònh laø 260.000. tæ leä khaáu hao cuûa taøi saûn coá ñònh naøy laø 12% naêm. 7. Theo keá hoaïch, ñôn vò thueâ coâng ty N söûa chöõa naâng caáp 1 thieát bò quaûn lyù baèng nguoàn voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn. Coâng vieäc söûa chöõa

102

hoaøn thaønh, baøn giao trong kyø vôùi toång soá tieàn traû cho ngöôøi nhaän thaàu söûa chöõa (caû thueá GTGT 5%) laø 105.840. Bieát nguyeân giaù cuûa taøi saûn coá ñònh tröôùc khi söûa chöõa, TSCÑ naøy seõ söû duïng ñöôïc 8 naêm. 8. Kieåm keâ cuoái thaùng phaùt hieän : - Thieáu 1 thieát bò duøng ôû boä phaän saûn xuaát. Nguyeân giaù 150.000, ñaõ khaáu hao 30.000, tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 10%. - Thöøa moät thieát bò vaên phoøng mua töø thaùng 1/2004 do chöa ghi soå. Giaù mua (caû thueá GTGT 5%) laø 37.800, chöa traû tieàn cho Coâng ty V. Taøi saûn coá ñònh naøy ñaàu tö baèng nguoàn voán khaáu, tyû leä khaáu hao 12% naêm. Coâng ty quyeát ñònh trích boå sung khaáu hao vaøo thaùng 4/2004. Yeâu caàu : 1. Ñònh khoaûn vaø phaûn aùnh tình hình treân sô ñoà taøi khoaûn. 2. Laäp baûng tính vaø phaân boå khaáu hao taøi saûn coá ñònh thaùng 4.

103

Baøi 16 Taøi lieäu taïi moät doanh nghieäp VIEÄT ANH thaùng 8/2004 nhö sau (1.000 ñoàng) I. Soá dö ñaàu thaùng treân moät soá taøi khoaûn : - Taøi khoaûn 142 (1421): 45.000; trong ñoù : + Chi phí söûa chöõa lôùn thieát bò H duøng cho saûn xuaát coøn laïi chöa phaân boå : 20.000; + Tieàn thueâ cöûa haøng coøn laïi chöa phaân boå : 25.000 - Taøi khoaûn 335 : 70.000; trong ñoù : + Trích tröôùc chi phí söõa chöõa lôùn thieát bò I duøng cho saûn xuaát 21.000 + Trích tröôùc chi phí söûa chöõa lôùn thieát bò Kieåm tra duøng cho quaûn lyù : 28.000. + Trích tröôùc tieàn thueâ vaên phoøng ñaïi dieän : 21.000 II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng : 1. Coâng nhaân boä phaän saûn xuaát tieán haønh baûo döôõng moät thieát bò saûn xuaát vaø ñaõ hoaøn thaønh trong thaùng. Chi phí baûo döôõng bao goàm: - Phuï tuøng thay theá : 200; - Vaät lieäu phuï : 50; - Tieàn löông : 500; - Caùc khoaûn trích theo löông (BHXH, BHYT, KPCÑ) tính vaøo chi phí theo quy ñònh : 19%. 2. Thueâ ngoaøi söûa chöõa thöôøng xuyeân taøi saûn coá ñònh cuûa boä phaän baùn haøng vaø ñaõ hoaøn thaønh trong thaùng. Chi phí söûa chöõa ñaõ traû baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 5%) laø 210.000 3. Tieán haønh trích tröôùc chi phí söûa chöõa lôùn theo keá hoaïch cuûa thieátbò I : 3.000; thieát bò K : 4.000 vaø trích tröôùc tieàn thueâ vaên phoøng ñaïi dieän : 3.000 4. Phaân boå chi phí söûa chöõa lôùn thieát bò H : 4.000, tieàn thueâ cöûa haøng : 5.000. 5. Tieán haønh söûa chöõa lôùn ñoät xuaát thieát bò saûn xuaát L vaø ñaõ hoaøn thaønh trong thaùng. Chi phí söûa chöõa bao goàm : - Phuï tuøng thay theá : 10.000 - Vaät lieäu phuï : 500; - Tieàn löông : 2000; - Trích BHXH, BHYT, KPCÑ vaøo chi phí theo quy ñònh : 19% - Dòch vuï mua ngoaøi ñaõ traû baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 10%): 2.200 Döï kieán chi phí söûa chöõa lôùn thieát bò seõ phaân boå trong 2 thaùng 9 vaø 10. 6. Tieán haønh söûa chöõa lôùn thieát bò I vaø ñaõ hoaøn thaønh trong thaùng. Chi phí söûa chöõa bao goàm: - Phuï tuøng thay theá : 16.00 - Tieàn coâng söûa chöõa phaûi traû Coâng ty A (caû thueá GTGT 5%): 6.300; - Chi phí khaùc ñaõ traû baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 10%) : 4.400 Pheá lieäu thu hoài nhaäp kho : 500

104

7. Tieán haønh söûa chöõa naâng caáp vaên phoøng quaûn lyù Coâng ty baèng voán ñaàu tö xaây döïng cô baûn vaø ñaõ hoaøn thaønh trong thaùng. Chi phí söûa chöõa bao goàm. - Phuï tuøng thay theá : 16.000 - Vaät lieäu xaây döïng cô baûn : 100.000 - Tieàn löôïng coâng nhaân söûa chöõa : 16.000 - Caùc khoaûn trích theo löông (BHXH, BHYT, KPCÑ) tính vaøo chi phí theo qui ñònh : 19% - Chi phí khaùc ñaõ traû baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 10%): 6.600. Pheá lieäu baùn thu baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 10%) laø 2.200 8. Döï kieán thaùng 12 seõ tieán haønh söûa chöõa lôùn xöôûng saûn xuaát vôùi chi phí 30.000 Doanh nghieäp quyeát ñònh tröôùc chi phí söûa chöõa lôùn töø thaùng 8 ñeán thaùng 11. Yeâu caàu: 1. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo taøi khoaûn. 2. Giaû söû chi phí söûa chöõa thöïc teá thieát bò I (nghieäp vuï 6) laø 20.000 thì phaàn cheânh leäch ñöôïc xöû lyù nhö theá naøo? 3. Xaùc ñònh möùc khaáu hao taøi saûn coá ñònh sau khi söûa chöõa naâng caáp ôû nghieäp vuï 7, bieát nguyeân giaù taøi saûn coá ñònh tröôùc khi söûa chöõa 240.000, hao moøn luyõ keá 115.220, tyû leä khaáu hao bình quaân naêm tröôùc khi söûa chöõa 12%. Döï kieán sau khi söûa chöûa, taøi saûn coá ñònh naøy söû duïng trong 5 naêm nöõa.

Baøi 17 I. Soá dö moät soá taøi khoaûn thaùng 4/2004 taïi Coâng ty KIEÀU ANH nhö sau (1.000 ñ): - Taøi khoaûn 211: 6.000.000; - Taøi khoaûn 213: 1.000.000; - Taøi khoaûn 214: 1.250.000; trong ñoù + 2141 : 1.000.000 + 2143: 250.000 II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng (1.000ñoàng) 1. Goùp lieân doanh daøi haïn vôùi Coâng ty V moät taøi saûn coá ñònh voâ hình cuûa phaân xöôûng saûn xuaát. Nguyeân giaù 249.600, ñaõ khaáu hao 90.000, tyû leä khaáu hao 10%. Hoäi ñoàng lieân doanh thoáng nhaát xaùc ñònh giaù trò voán goùp cuûa taøi saûn coá ñònh naøy laø 150.000. 2. Nhöôïng baùn moät thieát bò quaûn lyù, nguyeân giaù 96.000, ñaõ khaáu hao 40.000, tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 12%. Giaù baùn (caû thueá GTGT 5%) cuûa thieát bò laø 63.000, ngöôøi mua ñaõ thanh toaùn qua ngaân haøng. 3. Mua saém vaø ñem vaøo söû duïng moät maùy phaùt ñieän ôû phaân xöôûng saûn xuaát. Giaù mua (chöa coù thueá ) 415.000, thueá GTGT 5%. Tieàn haøng ñaõ thanh toaùn baèng chuyeån khoaûn qua ngaân haøng. Caùc chi phí ôùi tröôùc khi duøng chi baèng tieàn maët 5.000. ñöôïc bieát tyû leä khaáu hao TSCÑ naøy laø 12% naêm vaø taøi saûn naøy ñaàu tö baèng nguoàn voán xaây döïng cô baûn.

105

4. Nhaän laïi voán goùp lieân doanh ngaén haïn töø Coâng ty D moät thieát bò quaûn lyù theo giaù 20.000. Ñöôïc bieát toång soá voán goùp vôùi Coâng ty D laø 30.000. Phaàn voán goùp coøn laïi Coâng ty D ñaõ thanh toaùn qua ngaân haøng (doanh nghieäp ñaõ nhaän baùo coù). Thieát bò naøy coù tyû leä khaáu hao bình quaân naêm laø 12%. 5. Ngöôøi nhaän thaàu (coâng ty Q) baøn giao 1 daõy nhaø vaên phoøng daønh cho boä phaän quaûn lyù, döï kieán söû duïng trong 20 naêm. Toång soá tieàn phaûi traû cho Coâng ty Q (caû thueá GTGT 5%) laø378.000. Taøi saûn coá ñònh naøy ñaàu tö baèng voán xaây döïng cô baûn. Ñôn vò thanh toaùn cho Coâng ty Q 80% baèng chuyeån khoaûn. 6. Thanh lyù moät khu xöôûng saûn xuaát, nguyeân giaù 270.000, giaù trò hao moøn luyõ keá 270.000, tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 10%. Chi phí thanh lyù baèng tieàn maët (caû thueá GTGT 10%) laø 5.500. Pheá lieäu thu hoài töø thanh lyù 7.000. 7. Toång soá khaáu hao cô baûn trích trong thaùng 4/N cuûa ñôn vò laø 45.000; trong ñoù ñöôïc phaân boå nhö sau : - Khaáu hao taøi saûn coá ñònh cuûa saûn xuaát : 40.000 (trong ñoù, khaáu hao TSCÑ höõu hình : 32.000, TSCÑ voâ hình : 5.000). 8. Kieåm keâ cuoái thaùng, phaùt hieän : - Boä phaän vaên phoøng thieáu moät taøi saûn coá ñònh, nguyeân giaù 20.000, ñaõ khaáu hao 12.000, chöa roõ nguyeân nhaân. - Boä phaän baùn haøng thöøa moät thieát bò do chöa ghi soå; giaù mua 31.500 (trong ñoù thueá GTGT 1.500); tyû leä khaáu hao bình quaân naêm 10%, ñaàu tö baèng quyõ ñaàu tö phaùt trieån. Taøi saûn coá ñònh naøy söû duïng ôû boä phaän baùn haøng töø thaùng 2/N. Doanh nghieäp tieán haønh trích boå sung khaáu hao baét ñaàu töø thaùng 3 vaøo chi phí baùn haøng trong thaùng 4. Yeâu caàu: 1. Ñònh khoaûn vaø phaûn aùnh tình hình treân leân taøi khoaûn 2. Laäp baûng tính vaø phaân boå khaáu hao thaùng 5 3. Cho bieát caùc chæ tieâu : Nguyeân giaù, giaù trò coøn laïi cuoái thaùng 4 cuûa töøng loaïi taøi saûn coá ñònh hieän coù taïi doanh nghieäp.

BAØI TAÄP KEÁ TOAÙN NGUYEÂN VAÄT LIEÄU, COÂNG CUÏ DUÏNG CUÏ Baøi 18 Taïi doanh nghieäp DÓ ANH coù tình hình nhö sau: 1.Ñôn vò mua 2 taán vaät lieäu A, trò giaù 5.000.000ñ/taán, thueá suaát thueá GTGT 10% chöa thanh toaùn tieàn cho ñôn vò baùn. Chi phí vaän chuyeån baèng tieàn maët laø 200.000ñ. Vaät lieäu veà nhaäp kho ñuû. 2. Mua NVL chöa traû tieàn cho ngöôøi baùn, ñaõ nhaän ñöôïc hoùa ñôn nhöng cuoái thaùng haøng chöa veà: trò giaù mua chöa coù thueá ghi treân hoùa ñôn laø 10.000.000, thueá GTGT: 1.000.000. Sang thaùng sau, soá vaät lieäu naøy ñaõ veà vaø ñöôïc kieåm nhaän nhaäp kho ñaày ñuû. Chi phí vaän chuyeån, boác

106

dôõ ñöôïc traû baèng tieàn taïm öùng laø 660.000, trong ñoù thueá GTGT laø 60.000. 3. Ñôn vò nhaäp khaåu tröïc tieáp 1 loâ NVL trò giaù 10.000 USD/CIF HCMC, tieàn haøng chöa thanh toaùn, haøng veà ñeán caûng coâng ty laøm thuû tuïc nhaän haøng vaø ñaõ nhaäp kho ñuû. Thueá nhaäp khaåu phaûi noäp laø 7.000.000ñ. Thueá GTGT phaûi noäp cuûa haøng nhaäp khaåu laø 10%. Tyû giaù thöïc teá 15.950ñ/.USD. 4. Nhaän ñöôïc hoaù ñôn 500 kg vaät lieäu B, ñôn giaù 5.200ñ/kg, thueá GTGT 10% chöa chaáp nhaän thanh toaùn, haøng ñöôïc giao taïi kho cuûa beân mua. Khi nhaäp kho phaùt hieän thieáu 50kg, soá haøng thieáu chöa roõ nguyeân nhaân, doanh nghieäp chæ chaáp nhaän thanh toaùn theo soá thöïc nhaän. 5. Nhaän ñöôïc hoaù ñôn 800 kg vaät lieäu chính giaù 8.000ñ/kg, thueá 10% ñaõ chaáp nhaän thanh toaùn. Khi haøng veà nhaäp kho phaùt hieän thieáu 60 kg, soá haøng thieáu chöa roõ nguyeân nhaân. 5a. Neáu haøng thieáu do loãi ngöôøi baùn; ngöôøi baùn giao boå sung . 5b. Neáu haøng thieáu do loãi ngöôøi baùn, ngöôøi baùn, khoâng coù haøng giao, cho tröø vaøo coâng nôï. 5c. TH haøng thieáu baét boä phaän thu mua boài thöôøng. 6. Ñôn vò nhaän ñöôïc soá NVL do beân baùn chuyeån ñeán, soá löôïng ghi treân hoaù ñôn 1.000kg, ñôn giaù 7.000ñ/kg. Khi kieåm nhaän phaùt hieän thöøa 80kg, ñôn vò cho nhaäp kho theo ñuùng soá löôïng treân hoaù ñôn, soá haøng thöøa nhaän giöõ hoä, thueá suaát 10%, tieàn haøng chöa thanh toaùn. 7. Ñôn vò nhaän nhieân lieäu taïi beân baùn soá löôïng treân chöùng töø nhaän haøng laø 5.000 lít, ñôn giaù 3.200ñ/lít. Thueá suaát 10%. Khi nhieân lieäu veà ñeán kho, kieåm nhaän phaùt hieän thöøa 50 lít vaø ñôn vò nhaän kho luoân soá nhieân lieäu thöøa naøy, tieàn haøng chöa thanh toaùn. 7a. Haøng thöøa noùi treân xöû lyù ghi taêng thu nhaäp. 7b. Haøng thöøa noùi treân do beân baùn giao nhaàm, doanh nghieäp xuaát traû laïi. 7c. Neáu haøng thöøa do beân baùn giao nhaàm vaø göûi HÑ ñoøi tieàn. 8. Ñôn vò mua vaät lieäu cuûa coâng ty C, haøng veà kieåm nhaän nhaäp kho ñuû vôùi soá löôïng treân hoaù ñôn laø 2.000kg, ñôn giaù 8.500ñ/kg, thueá suaát 10%, tieàn haøng chöa thanh toaùn. Do thanh toaùn tieàn sôùm hôn thôøi haïn quy ñònh ñôn vò ñöôïc chieát khaáu 1% treân giaù baùn (ñôn vò thanh toaùn baèng tieàn maët). 9. Ñôn vò nhaäp kho 1 löôïng NVL cuûa coâng ty C trong thaùng tröôùc trò giaù thanh toaùn 33.000.000ñ, trong ñoù thueá GTGT laø 3.000.000, tieàn haønh ñaõ thanh toaùn. Qua thaùng sau, chaát löôïng NVL khoâng ñuùng theo hoaù ñôn quy ñònh, ñôn vò traû laïi cho coâng ty C. Coâng ty C ñaõ nhaän laïi toaøn boä loâ haøng. 10. Ñôn vò nhaäp kho NVL mua cuûa coâng ty D. Trò giaù chöa coù thueá (1.000kg x 5.000ñ), thueá suaát 10%. Tieàn haøng chöa thanh toaùn. 2 tuaàn sau, do NVL nhaäp kho noùi treân bò keùm phaûm chaát, ñôn vò ñeà nghò coâng ty C giaûm giaù 20%. Coâng ty ñaõ chaáp thuaän.

107

11. Ñôn vò mua nhieân lieäu cuûa coâng ty E, soá löôïng 2.000 lít, ñôn giaù 3.650/lít, thueá suaát 10%, tieàn haøng chöa thanh toaùn. Nguyeân lieäu veà nhaäp kho phaùt hieän thieáu trong ñònh möùc 20 lít. Chi phí vaän chuyeån chi baèng tieàn maët vôùi giaù thanh toaùn 210.000ñ, trong ñoù thueá GTGT 10.000. 12. Nhaän khoaûn bieáu taëng baèng vaät lieäu: - Trò giaù VL ñöôïc xaùc ñònh: 5.000.000 -

Chi phí vaän chuyeån, boác dôõ traû baèng tieàn maët: 200.000.

13. DN xuaát kho vaät lieäu trò giaù 15.000.000ñ ñeå goùp voán lieân doanh vaø ñöôïc hoäi ñoàng lieân doanh ñònh giaù laø 16 trieäu ñoàng. 14. DN xuaát kho vaät lieäu trò giaù 15.000.000ñ ñeå goùp voán lieân doanh vaø ñöôïc hoäi ñoàng lieân doanh ñònh giaù laø 13 trieäu ñoàng. Yeâu caàu: Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh.

Baøi 19 Coù tình hình xuaát vaät lieäu cuûa coâng ty DÓ ANH nhö sau: - VL toàn kho ñaàu thaùng 10/04: 200kg; 30.000ñ/kg - Ngaøy 03/10 nhaäp kho 500kg; 32.800ñ/kg - Ngaøy 06/10 xuaát kho 400kg - Ngaøy 10/10 nhaäp kho 300kg; 31.000ñ/kg - Ngaøy 15/10 xuaát kho 400kg 1. Giaû söû DN haïch toaùn theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân, haõy xaùc ñònh trò giaù vaät lieäu xuaát trong thaùng10 theo caùc phöông phaùp sau ñaây:

- Phöông phaùp nhaäp tröôùc, xuaát tröôùc. -

Phöông Phöông Phöông Phöông

phaùp nhaäp sau, xuaát tröôùc. phaùp giaù ñôn vò bình quaân caû kyø döï tröõ. phaùp giaù ñôn vò bình quaân sau moãi laàn nhaäp. giaù haïch toaùn (giaû söû haïch toaùn trong kyø 30.000ñ/m).

- Phöông phaùp thöïc teá ñích danh: giaû söû 400kg xuaát kho ngaøy 06 coù 300kg thuoäc laàn nhaäp ngaøy 03 vaø 100kg thuoäc soá toàn ñaàu thaùng, coøn 400kg xuaát ngaøy 15 coù 300kg thuoäc laàn nhaäp ngaøy 10 vaø 100kg thuoäc soá toàn ñaàu thaùng duøng cho phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø) 2. Giaû söû DN haïch toaùn theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø. Cuoái thaùng, kieåm keâ xaùc ñònh ñöôïc vaät lieäu hieän coøn laø 200kg. Haõy xaùc ñònh trò giaù vaät lieäu xuaát trong thaùng10 theo caùc phöông phaùp sau ñaây:

- Phöông phaùp nhaäp tröôùc, xuaát tröôùc. -

Phöông Phöông Phöông Phöông

phaùp nhaäp sau, xuaát tröôùc. phaùp giaù ñôn vò bình quaân caû kyø döï tröõ. phaùp giaù ñôn vò bình quaân sau moãi laàn nhaäp. giaù haïch toaùn (giaû söû haïch toaùn trong kyø 30.000ñ/m).

- Phöông phaùp thöïc teá ñích danh: giaû söû 200kg hieän coøn cuoái thaùng xaùc ñònh thuoäc laàn nhaäp ngaøy 03.

108

Baøi 20 Taøi lieäu veà vaät lieäu X taïi moät doanh nghieäp MYÕ PHONG trong thaùng2/2004 nhö sau; I. Toàn kho ñaàu thaùng : 6.000m , ñôn giaù 10.000ñoàng/m II. Trong thaùng 2, vaät lieäu X bieán ñoäng nhö sau : 1. Ngaøy 3: xuaát 2.000m ñeå saûn xuaát saûn phaåm. 2. Ngaøy 6: Xuaát 1.000m cho nhu caàu chung ôû phaân xöôûng. 3. Ngaøy 7: Thu mua nhaäp kho 5.000m giaù mua ghi treân hoùa ñôn phaûi traû coâng ty Kieåm tra laø 56.100.000ñoàng (trong ñoù thueá GTGT 5.100.000 ñoàng). Chi phí vaän chuyeån, boác dôõ chi baèng tieàn maët caû thueá GTGT 5% laø 630.000 ñoàng. Tieàn mua vaät lieäu doanh nghieäp ñaõ traû baèng chuyeån khoaûn sau khi tröø 1% chieát khaáu thanh toaùn ñöôïc höôûng. 4. Ngaøy 10: Xuaát 3.000m ñeå goùp voán lieân doanh daøi haïn vôùi Coâng ty Y. Giaù trò voán goùp ñöôïc ghi nhaän laø 35.000.000 ñoàng. 5. Ngaøy 12: Duøng tieàn vay ngaén haïn thu mua 5.000m nhaäp kho. Giaù mua chöa thueá 10.000ñ/m, thueá GTGT 1.000ñ/m; chi phí vaän chuyeån phaûi traû cho Coâng ty M caû thueá GTGT 5% laø 2.100.000ñoàng. 6.Ngaøy 15 :Xuaát 6.000m ñeå tieáp tuïc cheá bieán saûn phaåm. 7. Ngaøy 28:Mua cuûa coâng ty V 1.000m,giaù mua chöa coù thueá GTGT laø 10.200ñ/m thueá GTGT 10%.Haøng ñaõ nhaäp kho ñuû. 8.Kieåm keâ cuoái kyø: Coøn 5.000m toàn kho. Yeâu caàu : Tröôøng hôïp doanh nghieäp tính thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø, haõy xaùc ñònh giaù thöïc teá vaät lieäu X nhaäp, xuaát kho trong kyø vaø toàn kho cuoái kyø theo caùc phöông phaùp sau ñaây. - Phöông phaùp nhaäp tröôùc, xuaát tröôùc. - Phöông phaùp nhaäp sau, xuaát tröôùc. - Phöông phaùp giaù ñôn vò bình quaân caû kyø döï tröõ. - Phöông phaùp giaù ñôn vò bình quaân sau moãi laàn nhaäp. - Phöông giaù haïch toaùn (giaû söû haïch toaùn trong kyø 10.000ñ/m).

Baøi 21 Taøi lieäu veà vaät lieäu X taïi moät doanh nghieäp MINH TAÂM trong thaùng 2/2004 (bieát doanh nghieäp söû duïng phöông phaùp nhaäp sau, xuaát tröôùc ñeå tính giaù thöïc teá vaät lieäu xuaát kho vaø haïch toaùn haøng toàn kho theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân): I. Tình hình ñaàu thaùng : - Toàn kho : 6.000kg ñôn giaù 20.000ñoàng/kg - Ñang ñi ñöôøng : 4.000kg, ñôn giaù mua theo hoùa ñôn GTGT laø 22.000ñ.kg (trong ñoù thueá GTGT 2.000ñ) II. Trong thaùng 2, vaät lieäu X bieán ñoäng nhö sau : 1. Ngaøy 3: Xuaát 5.000kg ñeå saûn xuaát saûn phaåm. 2. Ngaøy 6 : Xuaát 1.000kg ñeå thueâ Coâng ty H gia coâng, cheá bieán. 3. Ngaøy 7: Thu mua nhaäp kho 5.000kg, toång giaù mua ghi treân hoùa ñôn phaûi traû coâng ty K laø 112.200.000 ñoàng (trong ñoù thueá GTGT

109

10.200.000ñoàng). Chi phí vaän chuyeån, boác dôõ chi baèng tieàn maët caû thueá GTGT 5% laø 1.260.000ñoàng. Tieàn mua vaät lieäu doanh nghieäp ñaõ traû baèng chuyeån khoaûn sau khi tröø 1% chieáu khaáu thanh toaùn ñöôïc höôûng. 4. Ngaøy 10: Xuaát 3.000kg ñeå goùp voán lieân doanh daøi haïn vôùi Coâng ty Y. Giaù trò voán goùp ñöôïc ghi nhaän laø 70.000.000 ñoàng. 5. Nhaäp kho soá vaät lieäu ñi ñöôøng kyø tröôùc (4.000kg) 6. Ngaøy 15: Xuaát 3.000kg ñeå tieáp tuïc cheá bieán saûn phaåm. 7. Ngaøy 28: Coâng ty H gia coâng xong baøn giao 1.000kg nhaäp kho, toång chi phí gia coâng caû thueá GTGT 10% laø 1.100.000 ñoàng. 8. Kieåm keâ cuoái kyø: coøn 3.800kg toàn kho, thieáu 200kg. Soá vaät lieäu thieáu ñöôïc xaùc ñònh möùc : 50kg ; coøn laïi chôø xöû lyù. 9. Quyeát ñònh xöû lyù soá vaät lieäu thieáu: Thuû kho phaûi boài thöôøng 50%, coøn laïi tính vaøo chi phí baát thöôøng. Yeâu caàu 1. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaø phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn trong tröôøng hôïp doanh nghieäp tính thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø. 2. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaø phaûn aùnh vaøo sô ñoà taøi khoaûn trong tröôøng hôïp doanh nghieäp tính thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp. Baøi 22 Doanh nghieäp THAÏCH BÌNH tính thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø vaø haïch toaùn toàn kho theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân coù tình hình trong thaùng 3/2004 nhö sau : I. Tình hình toàn kho vaät lieäu, duïng cuï ñaàu thaùng. Soá löôïng Giaù ñôn vò Giaù ñôn vò Loaïi vaät tö (kg, chieác) Haïch toaùn (ñ) Thöïc teá (ñ) 1. Vaät lieäu 40.000kg 6.000 6.100 chính 2. Vaät lieäu phuï 4.000kg 5.000 5.000 3. Coâng cuï 300 chieác 100.000 100.000 nhoû II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng : 1. Thu mua nhaäp kho 100.000kg vaät lieäu chính theo giaù chöa coù thueá GTGT 10% laø 6.000ñ/kg; thueá GTGT laø 600ñ/kg; tieàn haøng chöa thanh toaùn cho coâng ty K. Coâng taùc phí cuûa boä phaän thu mua ñaõ traû baèng tieàn maët 13.600.000ñoàng. Giaù haïch toaùn cuûa soá lieäu chính naøy laø 600.000.000 ñoàng. 2. Xuaát kho 80.000kg vaät lieäu chính theo giaù haïch toaùn 480.000.000 ñoàng vaø 3.000kg vaät lieäu phuï theo giaù haïch toaùn 15.000.000 ñoàng cho saûn xuaát saûn phaåm. 3. Vay ngaén haïn ngaân haøng ñeå mua 1 soá vaät tö theo giaù mua coù thueá GTGT 10% (haøng ñaõ nhaäp kho) bao goàm : - 40.000 kg vaät lieäu chính, ñôn giaù 6.710ñ/kg - 6.000 kg vaät lieäu phuï, ñôn giaù 5.610 ñ/kg - 200 chieác duïng cuï saûn xuaát, ñôn giaù 112.200 ñ/c

110

Giaù haïch toaùn cuûa soá vaät lieäu chính laø 240.000.000 ñoàng, vaät lieäu phuï laø 30.000.000 ñoàng vaø duïng cuï laø 20.000.000 ñoàng. 4. Xuaát kho vaät tö söû duïng cho saûn xuaát kinh doanh: - Xuaát 50.000 kg vaät lieäu chính theo giaù haïch toaùn 300.000.000 ñoàng ñeå tröïc tieáp cheá taïo saûn phaåm vaø 20.000kg vaät lieäu chính theo giaù haïch toaùn 120.000.000 ñoàng ñeå goùp voán tham gia lieân doanh ngaén haïn vôùi coâng ty Y. Giaù trò voán goùp ñöôïc ghi nhaän 125.000.000 ñoàng. - Xuaát vaät lieäu phuï tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm 5.000kg, theo giaù haïch toaùn 25.000.000 ñoàng, cho nhu caàu khaùc ôû phaân xöôûng saûn xuaát 500kg, theo giaù haïch toaùn 2.500.000ñoàng cho quaûn lyù doanh nghieäp 500kg, theo giaù haïch toaùn 2.500.000ñoàng. - Xuaát coâng cuï nhoû cho saûn xuaát 300 chieác theo giaù haïch toaùn 20.000.000ñoàng, döï tính phaân boå 4 laàn. 5. Xuaát duøng 100 coâng vuï duøng cho quaûn lyù doanh nghieäp theo giaù haïch toaùn 10.000.000 ñoàng (phaânboå 2 laàn) vaø 50 coâng cuï baùn haøng theo giaù haïch toaùn 3.000.000 ñoàng (phaân boå 1 laàn). 6. Xuaát kho vaät töï cho saûn xuaát kinh doanh. Cuï theå. - Xuaát 10.000kg vaät lieäu chính ñeå tröïc tieáp cheá taïo saûn phaåm theo gia trò haïch toaùn 60.000.000 ñoàng. - Xuaát vaät lieäu phuï tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm 2.000kg, giaù haïch toaùn 10.000.000 ñoàng, cho baùn haøng 500kg, giaù haïch toaùn 2.500.000 ñoàng. 7. Mua cuûa coâng ty D 300 coâng vuï nhoû theo giaù mua caû thueá GTGT 10% laø 29.700.000 ñoàng. Giaù haïch toaùn laø 30.000.000ñoàng. Chi phí vaän chuyeån chöa traû cho coâng ty Q laø 1.050.000 ñoàng (caû thueá GTGT 5%). Yeâu caàu 1. Laäp baûng keâ tính giaù thöïc teá vaät lieäu, duïng cuï (baûng keâ soá 3) vaø phaân boå vaät lieäu, duïng cuï (baûng phaân boå soá 2). 2. Ñònh khoaûn vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà taøi khoaûn. 3. Haõy thöïc hieän caùc yeâu caàu treân neáu doanh nghieäp tính thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp.

Baøi 22 Taøi lieäu trong thaùng 10/2004 taïi moät doanh nghieäp THAÏCH HAØ nhö sau (1.000ñ) I. Tình hình ñaàu thaùng : - Vaät lieäu chính toàn kho : 200.000 - Vaät lieäu phuï toàn kho : 20.000 - Vaät lieäu chính ñaõ mau ñang ñi ñöôøng : 50.000 - Duïng cuï toàn kho : 50.000 II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng 1. Thu mua vaät lieäu chính, chöa traû tieàn cho coâng ty M. Giaù mua ghi treân hoùa ñôn (caû thueá GTGT 10%) 440.000. Chi phí thu mua ñôn vò ñaõ thanh toaùn baèng tieàn taïm öùng 4.000. 2. Nhaän moät soá voán goùp lieân doanh cuûa coâng ty K baèng vaät lieäu chính, trò giaù 100.000.

111

3. Pheá lieäu thu hoài töø thanh lyù TSCÑ nhaäp kho, trò giaù 15.000 4. Xuaát kho moät soá thaønh phaåm ñeå ñoåi laáy duïng cuï vôùi coâng ty N, trò giaù trao ñoåi (chöa coù thueá GTGT) 50.000. Ñöôïc bieát thaønh phaåm vaø duïng cuï laø 10%. 5. Duøng tieàn maët mua moät soá vaät lieäu phuï cuûa coâng ty P. trò giaù (caû thueá GTGT 10%) 27.500 6. Thanh toaùn toaøn boä tieàn mua vaät lieäu ôû nghieäp vuï 1 baèng tieàn göûi ngaân haøng sau khi tröø trieát khaáu thanh toaùn ñöôïc höôûng 2%. 7. Xuaát baùn cho coâng ty Y soá pheá lieäu thu hoài noùi treân theo giaù caû thueá GTGT 10% laø 16.500 III. Tình hình cuoái kyø: - Vaät lieäu chính toàn kho : 200.000 - Vaät lieäu phuï toàn kho : 15.000 - Vaät lieäu chính ñaõ mua ñang ñi ñöôøng : 50.000 - Duïng cuï toàn kho : 25.000 Yeâu caàu : 1. Löïa choïn phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho thích hôïp. Cho bieát caên cöù löïa choïn. 2. Xaùc ñònh trò giaù vaät lieäu, duïng cuï xuaát duøng trong kyø vaø phaân boå cho caùc ñoái töôïng söû duïng. Bieát: - Toaøn boä vaät lieäu chính xuaát duøng trong kyø ñöôïc söû duïng tröïc tieáp ñeå cheá taïo saûn phaåm. - Trò giaù vaät lieäu phuï xuaát duøng ñöôïc duøng tröïc tieáp cheá taïo saûn phaåm vaø duøng cho caùc nhu caàu khaùc ôû phaân xöôûng xuaát theo tyû leä 3:2 - Toaøn boä giaù trò pheá lieäu ñaõ xuaát baùn. - Trò giaù duïng cuï xuaát duïng ñöôïc söû duïng ôû phaân xöôûng saûn xuaát vaø ôû vaên phoøng coâng ty theo tyû leä 4:1 3. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà. 4. Haõy ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï noùi treân trong tröôøng hôïp doanh nghieäp tính thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp.

Baøi 23 Coù taøi lieäu taïi doanh nghieäp NGOÏC ANH nhö sau: (1.000ñ) I. Tình hình coâng cuï duïng cuï toàn kho vaø ñang duøng theo giaù thöïc teá ñaàu thaùng 10/04 : CHÆ TIEÂU SOÁ TIEÀN 1. Coâng cuï toàn kho 100.000 2. Coâng cuï ñang duøng thuoäc loaïi phaân boå 2 laàn : - Taïi phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 1 20.000 - Taïi phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 2 15.000 - Taïi vaên phoøng Coâng ty 10.000 3. Coâng cuï ñang duøng loaïi phaân boå 6 laàn (xuaát duøng töø thaùng 8) - Taïi phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 1 48.000 - Taïii phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 2 36.000 - Taïi boä phaän baùn haøng 24.000

112

- Taïi vaên phoøng Coâng ty 24.000 II. Trong thaùng 10/04, coù caùc nghieäp vuï phaùt sinh nhö sau : 1. Xuaát duøng coâng cuï nhoû thuoäc loaïi phaân boå 2 laàn theo giaù thöïc teá, söû duïng cho phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 1 : 14.000, cho phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 2 : 15.000 2. Thu mua moät soá coâng cuï nhoû cuûa Coâng ty Y theo toång giaù thanh toaùn (caû thueá GTGT 5%) laø 34.650. Doanh nghieäp ñaõ thanh toaùn baèng tieàn maët sau khi tröø chieát khaáu 1% ñöôïc höôûng. Soá coâng cuï naøy ñöôïc söû duïng tröùc tieáp cho phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 1 : 60%, cho vaên phoøng Coâng ty : 40%. Ñöôïc bieát doanh nghieäp döï tính phaân boå 3 laàn. 3. Caùc boä phaän söû duïng baùo hoûng soá cung cuï ñang duøng thuoäc loaïi phaân boå 2 laàn nhö sau: - Phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 1 baùo hoûng 20.000, pheá lieäu thu hoài (baùn thu tieàn maët) caû thueá GTGT 5% laø 168 - Phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 2 baùo hoûng 15.000, pheá lieäu thu hoài nhaäp kho 100; - Vaên phoøng Coâng ty baùo hoûng 10.000, ngöôøi laøm hoûng phaûi boài thöôøng 100. 4. Phaân boå giaù trò coâng cuï nhoû ñang duøng thuoäc loaïi phaân boå 6 laàn xuaát duøng töø kyø tröôùc vaøo chi phí cuûa caùc boä phaän söû duïng. 5. Duøng tieàn gôûi ngaân haøng thu mua moät soá coâng cuï nhoû thuoäc loaïi phaân boå moät laàn duøng tröïc tieáp cho phaân xöôûng saûn xuaát chính soá 1. Toång soá tieàn phaûi traû 5.250, trong ñoù thueá GTGT 250. 6. Mua moät soá coâng cuï cuûa Coâng ty R vaø ñaõ kieåm nhaän, nhaäp kho theo toång giaù thanh toaùn 105.000, trong ñoù thueá GTGT 5.000. Ngöôøi baùn chaáp nhaän giaûm giaù cho doanh nghieäp 1%. Yeâu caàu : Ñònh khoaûn vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà taøi khoaûn trong tröôøng hôïp doanh nghieäp tính thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø.

BAØI TAÄP KEÁ TOAÙN TIEÀN LÖÔNG VAØ CAÙC KHOAÛN TRÍCH THEO LÖÔNG Baøi 24 Taøi lieäu veà tieàn löông vaø caùc khoaûn phaûi trích theo löông taïi doanh nghieäp MYÕ AN trong thaùng 1/ 2004 nhö sau: (ñôn vò : 1.000 ñoàng). I. tieàn löông coøn nôï cnv ñaàu thaùng : 20.000 II. caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng 1: 1. Ruùt tieàn ôû ngaân haøng veà chuaån bò traû löông : 20.000 2. Traû löông coøn nôï kyø tröôùc cho CNV: 18.000, soá coøn laïi ñôn vò taïm giöõ vì coâng nhaân ñi vaéng chöa lónh. 3. Tính ra soá tieàn löông phaûi traû trong thaùng. Boä phaän Löông Löông Coäng chính pheùp 1. Phaân xöôûng 1 : 108.000 9.000 117.000

113

- Coâng nhaân trröïc tieáp saûn 100.000 9.000 109.000 xuaát - Nhaân vieân quaûn lyù 8.000 8.000 2. Phaân xöôûng 2 130.000 4.000 134.000 - Coâng nhaân tröïc tieáp saûn 120.000 4.000 124.000 xuaát - Nhaân vieân quaûn lyù 10.000 10.000 3. Boä phaän baùn haøng 12.000 1.000 13.000 4. Boä phaän quaûn lyù 15.000 1.000 16.000 doanh nghieäp COÄNG 265.000 15.000 280.000 4. Caùc khoaûn phaûi traû khaùc cho coâng nhaân vieân trong thaùng : - Tieàn thöôûng töø quyõ khen thöôûng : 16.000; trong ñoù, coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát phaân xöôûng 1 laø 6.000, phaân xöôûng 2 laø 4.000, nhaân vieân quaûn lyù phaân xöôûng 1 laø 2.000, phaân xöôûng 2 laø 1.500, nhaân vieân baùn haøng laø 500 vaø nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp laø 2.000. - Baûo hieåm xaõ hoäi: 5.000; trong ñoù phaûi traû coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát phaân xöôûng 1 laø 3.000, phaân xöôûng 2 laø 2.000. 5. Trích KPCÑ, BHXH, BHYT theo tyû leä quy ñònh 6. Caùc khoaûn khaùc khaáu tröø vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân. - Taïm öùng : 5.000 - Phaûi thu khaùc : 8.000 7. Noäp KPCÑ (1%), BHXH (20%), BHYT(3%) cho cô quan quaûn lyù quyõ baèng chuyeån khoaûn. 8. Ruùt tieån gôûi ngaân haøng veà chôø chuaån bò traû löông : 288.000 9. Thanh toaùn löông vaø caùc khoaûn khaùc cho coâng nhaân vieân: - Löông : 245.000; - BHXH : 5.000; - Tieàn thöôûng : 16.000. Soá coøn laïi doanh nghieäp giöõ hoä vì coâng nhaân ñi vaéng. Yeâu caàu : 1. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà taøi khoaûn. 2. Laäp baûng phaân boå tieàn löông vaø baûo hieåm xaõ hoäi, thaùng 1/N. 3. Cho bieát caùc khoaûn coøn nôï coâng nhaân vieân cuoái thaùng ? Caùc khoaûn ñoù phaûn aùnh ôû taøi khoaûn naøo ?

Baøi 25 Trích taøi lieäu veà löông vaø caùc khoaûn trích noäp theo löông taïi moät coâng ty HOAØNG THAØNH trong thaùng 3/2004 nhö sau: (1.000ñoàng) I. Soá dö ñaàu kyø cuûa moät soá taøi khoaûn : - Taøi khoaûn 334 (dö coù): 30.000 - Taøi khoaûn 338 (dö coù): 10.000; trong ñoù 3382: 2.000; 3383: 6.000; 3383: 2.000. II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng :

114

1. Ruùt tieàn ôû ngaân haøng duøng ñeå noäp baûo hieåm xaõ hoäi: 6.000; baûo hieåm y teá : 2.000; nhaäp quyõ tieàn maët : 30.000 2. Traû löông coøn nôï kyø tröôùc cho coâng nhaân vieân : 27.000, soá coøn laïi ñôn vò taïm giöõ vì coâng nhaân ñi vaéng chöa lónh. 3.Tính ra soá tieàn löông phaûi traû trong thaùng : Löông coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm : ñôn giaù tieàn löông treân 1 ñôn vò saûn phaåm laø 20, soá löôïng saûn phaåm nhaäp kho 30.000. Tieàn Löông traû cho coâng nhaân nghæ pheùp : 15.000. - Löông coâng nhaân vieân quaûn lyù phaân xöôûng saûn xuaát : Traû theo tyû leä 5% treân toång soá tieàn löông coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát. - Löông nhaân vieân baùn haøng : 20.000. - Löông nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp : Traû theo tyû leä 3% treân toång soá tieàn löông coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát. 4. Trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp theo keá hoaïch cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát theo tyû leä 1% tieàn löông chính trong thaùng. 5. Trích kinh phí coâng ñoaøn, baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá theo tyû leä quy ñònh. 6. Duøng tieàn göûi ngaân haøng noäp kinh phí coâng ñoaøn (1%), baûo hieåm xaõ hoäi (19%) vaø bieåu hieåm y teá (3%). 7. Tieàn thöôûng thi ñua phaûi traû cho coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát laø 10.000, nhaân vieân quaûn lyù phaân xöôûng laø 4.000, nhaân vieân baùn haøng laø 1.000 vaø nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp laø 5.000 8. Baûo hieåm xaõ hoäi phaûi traû cho coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát trong kyø laø 3.000, nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp laø 2.000 9. Caùc khoaûn khaùc tröø vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân : - Taïm öùng : 10.000; - Boài thöôøng vaät chaát : 5.000 10. Vay ngaén haïn ngaân haøng 700.000 veà nhaäp quyõ ñeå chuaån bò traû löông. 11. Thanh toaùn löông vaø caùc khoaûn khaùc cho coâng nhaân vieân : - Löông: traû 60% tieàn löông trong thaùng cho coâng nhaân vieân sau khi ñaõ tröø caùc khoaûn khaáu tröø; trong ñoù coù 10.000 do coâng nhaân vieân ñi vaéng chöa lónh, doanh nghieäp giöõ hoä. - Traû tieàn giöõ hoä kyø tröôùc : 3.000 - Baûo hieåm xaõ hoäi vaø tieàn thöôûng thanh toaùn toaøn boä Yeâu caàu : 1. Ñònh khoaûn caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaø phaûn aùnh tình hình treân vaøo sô ñoà taøi khoaûn. 2. Laäp baûng phaân boå soá 1, thaùng 3/2004 3. Cho bieát caùc khoaûn coøn nôï coâng nhaân vieân cuoái thaùng ?

Baøi 26 Trích taøi lieäu veà löông vaø caùc khoaûn trích noäp theo löông taïi moät doanh nghieäp MINH ANH saûn xuaát mang tính thôøi vuï thaùng 12/2004 nhö sau (1.000ñoàng): I. Soá sö ñaàu thaùng cuûa moät soá taøi khoaûn :

115

- Taøi khoaûn 334 (dö Coù) : 50.000 - Taøi khoaûn 338 (dö coù): + 3382: 3.000 + 3384 : 15.000; + 3383: 15.000 + 3388 (giöõ hoä tieàn löông): 10.000 - Taøi khoaûn 335 (trích tröôùc löông pheùp): 7.000; - Taøi khoaûn 138 (1388): 4000 II. Caùc nghieäp vuï phaùt sinh trong thaùng: 1. Ruùt tieàn ôû ngaân haøng veà chuaån bò traû löông : 60.000. 2. Traû heát löông coøn nôï ñaàu kyø baèng tieàn maët cho CNV: 45.000, soá coøn laïi ñôn vò taïm giöõ vì coâng nhaân ñi vaéng chöa lónh. 3. Traû heát löông coøn giöõ hoä thaùng tröôùc baèng tieàn maët 4. Tính ra soá tieàn löông phaûi traû trong thaùng: - Löông coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm A : 100.000; saûn phaåm B:150.000 (trong ñoù löông chính : 140.000; löông pheùp: 10.000); saûn phaåm C: 120.000, coâng nhaân söûa chöõa lôùn taøi saûn coá ñònh töï laøm 4.000; coâng nhaân söû duïng taøi saûn coá ñònh cho thueâ hoaït ñoäng : 5.000 - Löông nhaân vieân quaûn lyù phaân xöôûng saûn xuaát : 30.000; - Löông nhaân vieân baùn haøng : 20.000 - Löông nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp : 25.000; 5. Trích tröôùc tieàn löông nghæ pheùp theo keá hoaïch cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát theo tyû leä 1% tieàn löông chính trong thaùng. 6. Trích kinh phí coâng ñoaøn, baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá theo tyû leä quy ñònh. 7. Ruùt tieàn gôûi ngaân haøng veà quyõ tieàn maët: 260.000 8. Taïm öùng kyø I cho coâng nhaân vieân baèng tieàn maët : 55% soá löông phaûi traû. 9. Tieàn thöôûng thi ñua phaûi traû cho coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm A: 6.000, saûn phaåm Baøn nghieàn vaø 3 con laên: 10.000; saûn phaåm C: 5.000; nhaân vieân quaûn lyù phaân xöôûng laø 4.000, nhaân vieân baùn haøng 1.000 vaø nhaân vieân quaûn lyù doanh nghieäp laø 5.000. 10. Baûo hieåm xaõ hoäi phaûi traû coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát saûn phaåm A: 3000, nhaân vieân quaûn lyù doanh nhieäp laø 2.000 11. Caùc khoaûn khaùc tröø vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân : - Thueá thu nhaäp caù nhaân : 10.000 - Boài thöôøng vaät chaát trong thaùng: 5.000 - Leä phí toøa aùn : 2.000 12. Noäp heát baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá chöa noäp thaùng tröôùc vaø soá ñaõ trích trong thaùng cuøng vôùi soá kinh phí coâng ñoaøn trong thaùng (1%) baèng tieàn vay ngaén haïn ngaân haøng. 13. Ruùt tieàn göûi ngaân haøng veà nhaäp quyõ tieàn maët 300.000 14. Thanh toaùn heát löông vaø caùc khoaûn khaùc cho coâng nhaân vieân trong thaùng baèng tieàn maët (tröø soá ñi vaéng chöa lónh: 15.000) 15. Noäp heát soá thueá thu nhaäp caù nhaân cho ngaân haøng baèng chuyeån khoaûn sau khi tröø tyû leä ñöôïc höôûng laø 1%. Yeâu caàu :

116

1. Ñònh khoaûn vaø phaûn aùnh caùc nghieäp vuï phaùt sinh vaøo sô ñoà taøi khoaûn. 2. Laäp baûng phaân boå tieàn löông vaø caùc khoaûn trích theo löông thaùng 12/2004. 3. Ghi buùt toaùn xöû lyù tieàn löông pheùp thöïc teá vaø tieàn löông pheùp trích tröôùc cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát.

117