Bai Giang 1

Tr−êng §¹i häc KiÕn tróc Hμ Néi Khoa Qu¶n lý ®« thÞ

nguyªn lý thiÕt kÕ kiÕn tróc

Gi¶ng viªn: ThS. KTS. Ng« ViÖt Hïng

8/2006

Më ®Çu • Giíi thiÖu vÒ m«n nguyªn lý thiÕt kÕ kiÕn tróc – Nguyªn lý thiÕt kÕ kiÕn tróc lµ nh÷ng nguyªn t¾c, lý luËn c¬ b¶n ®−îc dïng lµm c¬ së ®Ó thiÕt kÕ c«ng tr×nh kiÕn tróc; – Môc ®Ých cña m«n nguyªn lý thiÕt kÕ kiÕn tróc lµ cung cÊp cho ng−êi häc nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ s¸ng t¸c kiÕn tróc, tøc lµ nh÷ng nguyªn t¾c vÒ bè côc quy ho¹ch kh«ng gian kiÕn tróc cña nhµ, bé mÆt bªn ngoµi vµ bªn trong cña nã trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt cÊu, vËt lý kiÕn tróc vµ kinh tÕ.

1

Tμi liÖu tham kh¶o • • • • • • • • •

ThiÕt kÕ kiÕn tróc nhµ d©n dông, 1991. NguyÔn §øc ThiÒm, TrÇn Bót Nguyªn lý thiÕt kÕ kiÕn tróc, 1999. T¹ Tr−êng Xu©n S¸ng t¸c kiÕn tróc, 1999. §Æng Th¸i Hoµng Nguyªn lý thiÕt kÕ kiÕn tróc nhµ d©n dông (tËp 1 & 2), 2001. NguyÔn §øc ThiÒm KiÕn tróc nhµ ë, 1996. §Æng Th¸i Hoµng KiÕn tróc c«ng tr×nh c«ng céng (tËp 1), 1996. NguyÔn ViÖt Ch©u, NguyÔn Hång Thôc KiÕn tróc nhµ c«ng nghiÖp, 1998. NguyÔn Minh Th¸i Quy ho¹ch vµ kiÕn tróc nhµ cao tÇng, 2002. TrÞnh Hång §oµn, NguyÔn Hång Thôc, KhuÊt T©n H−ng KiÕn tróc nhµ cao tÇng. Hå ThÕ §øc

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung I. Kh¸i niÖm chung vÒ kiÕn tróc I.1. Kh¸i niÖm kiÕn tróc vµ c¸c yÕu tè t¹o thµnh kiÕn tróc Kh¸i niÖm – KiÕn tróc lµ nghÖ thuËt vµ khoa häc thiÕt kÕ, x©y dùng c¸c c«ng tr×nh vµ c¸c tæ hîp c«ng tr×nh theo nh÷ng tiªu chuÈn thÈm mü vµ chøc n¨ng; – KiÕn tróc cã khi cßn ®−îc hiÓu lµ c«ng tr×nh ®−îc x©y dùng lªn sau khi ®· nghiªn cøu thiÕt kÕ vµ x©y dùng.

2

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung • T¸c phÈm kiÕn tróc gåm nhiÒu lo¹i; • T¸c phÈm kiÕn tróc kh«ng chØ lµ nh÷ng c«ng tr×nh riªng lÎ mµ cßn cã thÓ lµ mét tËp hîp c«ng tr×nh hoµn chØnh phï hîp víi nhau, phèi hîp víi thiªn nhiªn xung quanh t¹o nªn mét tæng thÓ hoµn chØnh nh− mét d·y phè, mét thÞ x·, mét thµnh phè; • Nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc ph¶i tho¶ m·n nhu cÇu sinh ho¹t vËt chÊt ®ång thêi ph¶i ®¸p øng yªu cÇu thÈm mü nhÊt ®Þnh cña con ng−êi; • Mét c«ng tr×nh kiÕn tróc kh«ng nh÷ng lµ sù thèng nhÊt vÒ chøc n¨ng sö dông víi t¸c dông thÈm mü mµ cßn lµ sù thèng nhÊt vÒ khoa häc kü thuËt víi sù ®iªu luyÖn vÒ nghÖ thuËt.

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung • YÕu tè t¹o thµnh kiÕn tróc BÊt kú mét lo¹i c«ng tr×nh nµo ta còng thÊy cã 3 yÕu tè sau: – Yªu cÇu c«ng n¨ng (thÝch dông); – §iÒu kiÖn kü thuËt, vËt chÊt; – H×nh t−îng nghÖ thuËt.

3

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung a. YÕu tè c«ng n¨ng KiÕn tróc lu«n lu«n g¾n bã chÆt chÏ víi nhu cÇu cuéc sèng cña con ng−êi, g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña x· héi; Chøc n¨ng sö dông cña c«ng tr×nh kiÕn tróc cã thÓ thay ®æi tuú thuéc sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, tr×nh ®é s¶n xuÊt, tr×nh ®é v¨n minh cña x· héi vµ phong tôc tËp qu¸n cña d©n téc.

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung b. YÕu tè kü thuËt – vËt chÊt. Kü thuËt vµ vËt chÊt lµ yÕu tè quan träng ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh, nã bao g«m kÕt cÊu vµ vËt liÖu. - VËt liÖu – ngµy cµng phong phó - KÕt cÊu – lµ bé x−¬ng Æ c«ng tr×nh bÒn v÷ng; KiÕn tróc mang tÝnh chÊt khoa häc Æ ph¶n ¸nh c¬ së s¶n xuÊt cña x· héi Æ thµnh tùu cña nÒn khoa häc kü thuËt trong giai ®o¹n ®ã cña x· héi.

4

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung c. H×nh t−îng nghÖ thuËt. C¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc lµ nh÷ng thùc thÓ g©y Ên t−îng nhÊt ®Þnh ®èi víi con ng−êi. Do vËy, c«ng tr×nh kiÕn tróc ph¶i ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thÈm mü cña con ng−êi, truyÒn c¶m nghÖ thuËt tíi con ng−êi. NhËn thøc thÈm mü cña con ng−êi phô thuéc vµo: - Tr×nh ®é d©n trÝ - Quan ®iÓm thÈm mü hoÆc thãi quen cña tõng d©n téc, tõng ®Þa ph−¬ng - Thêi gian: x· héi tiÕn triÓn Æ yªu cÇu thÈm mü kiÕn tróc còng thay ®æi theo.

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung I.2. C¸c ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu c¬ b¶n cña kiÕn tróc C¸c ®Æc ®iÓm cña kiÕn tróc 1. KiÕn tróc lµ kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu tæng hîp gi÷a khoa häc kü thuËt vµ nghÖ thuËt; 2. KiÕn tróc ph¶n ¸nh x· héi mang tÝnh t− t−ëng vµ tÝnh giai cÊp; 3. KiÕn tróc chÞu ¶nh h−ëng râ rÖt cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vµ khÝ hËu; 4. KiÕn tróc mang tÝnh d©n téc râ rÖt - VÒ néi dung - VÒ h×nh thøc.

5

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung 1.

KiÕn tróc lµ kÕt qu¶ cña viÖc nghiªn cøu tæng hîp gi÷a khoa häc kü thuËt vµ nghÖ thuËt. Khi mét t¸c phÈm kiÕn tróc ra ®êi, ®−îc c«ng nhËn lµ cã gi¸ trÞ, hoµn h¶o, tr−íc hÕt nã ph¶i ®¸p øng ®−îc yªu cÇu sö dông cña con ng−êi, tiÕp ®Õn lµ ph¶i øng dông ®−îc tèt c¸c tiÕn bé khoa häc – kü thuËt, ph¶i tho¶ m·n yªu cÇu kinh tÕ, sau cïng lµ ph¶i ®¹t ®−îc yªu cÇu thÈm mü cña sè ®«ng ng−êi.

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung 2. KiÕn tróc ph¶n ¸nh x∙ héi mang tÝnh t− t−ëng vµ tÝnh giai cÊp • NÒn kiÕn tróc cña mçi n−íc cã thÓ ph¶n ¸nh ®−îc – Møc ®é kinh tÕ – khoa häc cña x· héi; – Tr×nh ®é v¨n minh, v¨n ho¸ cña x· héi; – C¬ cÊu tæ chøc, luËt ph¸p cña ®Êt n−íc; – NÕp sèng, phong tôc tËp qu¸n cña d©n téc; – Ph−¬ng thøc s¶n xuÊt cña x· héi. v.v… • T−¬ng øng víi lÞch sö x· héi, mçi chÕ ®é ®Òu ¶nh h−ëng ®Õn néi dung vµ h×nh thøc cña kiÕn tróc: kiÕn tróc chÕ ®é n« lÖ ≠ kiÕn tróc phong kiÕn ≠ kiÕn tróc t− b¶n ≠ kiÕn tróc x· héi chñ nghÜa.

6

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung 3. KiÕn tróc chÞu ¶nh h−ëng râ rÖt cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn vµ khÝ hËu 4. KiÕn tróc mang tÝnh d©n téc râ rÖt - VÒ néi dung Bè côc mÆt b»ng ph¶i phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n, t©m lý d©n téc; ®å dïng trang thiÕt bÞ ph¶i tû lÖ víi con ng−êi; ph¶i tËn dông ®−îc c¸c yÕu tè thiªn nhiªn; - VÒ h×nh thøc. Tæ hîp h×nh khèi, mÆt ®øng, tû lÖ, chi tiÕt trang trÝ, mµu s¾c, vËt liÖu ®−îc phèi hîp ®Ó tho¶ m·n yªu cÇu thÈm mü d©n téc

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung C¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña kiÕn tróc 1. ThÝch dông (tiÖn nghi) 2. BÒn v÷ng 3. Mü quan 4. Kinh tÕ

7

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung Yªu cÇu thÝch dông §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu thÝch dông cÇn ph¶i chó ý: - Bè côc kh«ng gian mÆt b»ng ph¶i ®¶m b¶o d©y chuyÒn sö dông hîp lý nhÊt, giao th«ng ng¾n gän, kh«ng chång chÐo. - KÝch th−íc c¸c phßng phï hîp víi yªu cÇu sö dông - Tuú møc ®é sö dông cña tõng lo¹i phßng ®¶m b¶o yªu cÇu vÖ sinh, th«ng h¬i, ¸nh s¸ng, chèng ån, chèng nãng… - Quan hÖ gi÷a c«ng tr×nh víi khung c¶nh thiªn nhiªn, quÇn thÓ kiÕn tróc xung quanh.

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung Yªu cÇu bÒn v÷ng §é bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh bao gåm - §é v÷ng ch¾c cña cÊu kiÖn chÞu lùc. - §é æn ®Þnh cña kÕt cÊu vµ nÒn mãng - §é bÒn l©u cña c«ng tr×nh.

8

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung Yªu cÇu mü quan Yªu cÇu mü quan ®èi víi t¸c phÈm kiÕn tróc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau: - Mü quan tæng thÓ: kiÕn tróc ®−îc t¹o ra ph¶i hµi hoµ víi m«i tr−êng xung quanh nã. - Mü quan c«ng tr×nh kiÕn tróc.

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung §Ó ®¹t ®−îc yªu cÇu thÈm mü, ®å ¸n kiÕn tróc ph¶i: - BiÓu ®¹t ®−îc ý ®å t− t−ëng cña t¸c phÈm th«ng qua ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt cña c«ng tr×nh. - §¶m b¶o sù thèng nhÊt gi÷a néi dung vµ h×nh thøc. Tr¸nh chñ nghÜa thùc dông tèi thiÓu, còng tr¸nh chñ nghÜa h×nh thøc cÇu kú, gi¶ dèi, phï phiÕm. - VËn dông hîp lý vµ s¸ng t¹o c¸c quy luËt hîp h×nh khèi, mÆt ®øng c«ng tr×nh kiÕn tróc. - BiÕt vËn dông hîp lý vµ s¸ng t¹o nh÷ng nÐt ®Ñp truyÒn thèng cña nÒn v¨n ho¸ d©n téc, song tr¸nh chñ nghÜa phôc cæ, sao chÐp rËp khu«n th« thiÓn, l¹c lâng. - TiÕp thu nh÷ng nÐt ®Ñp hiÖn ®¹i cña thÕ giíi, cña thêi ®¹i vµ kÕt hîp víi thÈm mü cña d©n téc ®Ó tho¶ m·n ®−îc tÝnh hiÖn ®¹i, d©n téc vµ ®¹i chóng cña nÒn kiÕn tróc míi.

9

Ch−¬ng 1. Lý thuyÕt chung Yªu cÇu kinh tÕ Yªu cÇu kinh tÕ trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô vÒ kü thuËt lµ ®¶m b¶o ®é bÒn v÷ng cña c«ng tr×nh phï hîp víi c«ng n¨ng vµ niªn h¹n sö dông mµ kh«ng dïng hÖ sè an toµn qu¸ lín, nghÜa lµ dù phßng víi møc ®é kh«ng cÇn thiÕt. Gi¶i quyÕt c¸c nhiÖm vô vÒ mü quan cã thÓ ®¹t ®−îc sù hîp lý vÒ kinh tÕ tr−íc hÕt b»ng c¸ch sö dông nh÷ng nguyªn t¾c vµ ph−¬ng tiÖn t¹o nªn chÊt l−îng thÈm mü cña c«ng tr×nh mµ kh«ng trang trÝ ph« tr−¬ng, l·ng phÝ. Yªu cÇu kinh tÕ cña c«ng tr×nh kiÕn tróc ®−îc biÓu hiÖn trong kh©u thiÕt kÕ ®å ¸n kiÕn tróc, thi c«ng x©y dùng vµ sö dông c«ng tr×nh.

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

10

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

11

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

12

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

13

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

C¸c lo¹i c«ng tr×nh kiÕn tróc

14