Alim Litrufa Noach 5770

çð úùøô ÷"ùò ,ã"ñá ç"ôøú ïåéìâ å"è äðù - ò"ùú ïåùçøî 'ä ú" ø

ù"öåî ð"äìãä

19:43 19:01 19:05 19:34 19:02 19:42 20:00 19:32

19:22 18:40 18:46 19:09 18:37 19:19 19:32 19:06

18:15 ïòôøòååèðà ïåãðåì 17:35 17:40 øòèñòùðàî êéøéö 18:06 ïòéåå 17:33 íãøèùîà 18:11 æéøàô 18:28 18:00 èøåô÷ðàøô

úåãéñçä äãùîå äøåúä ñ " ãøôî

íéðåùàø ìù ïúøåú

áåè ç÷ì

çð äáéúì äøåù÷ äúéä äðè÷ äáéú

òùøä úòùø äîë ãò - "ïéîàî åðéàå ïéîàî"

.(ãé ,å) øôåëá õåçîå úéáî äúåà úøôëå äáéúä úà äùòú íéð÷ íàù ,äáéúì çð øù÷ù äðè÷ äáéú úåáøì - "äáéúä úà" äðåéä úà çìù êëìå ,àéáéå äá êìéù úåîäáì ÷øé àéáäì êøèöé éëøåöå ÷øé àéáäì øáë ìåëé íà òãéì éãë ,íéîä åì÷ä úåàøì ,äðè÷ä úà àìå - "õåçîå úéáî äúåà úøôëå" :øîàå .úåîäáä ,äìåãâ äðéôñì ïéøùå÷ù äðè÷ äðéôñ") úéâåãå úéöéá åîë äúéäù .(.âò á"á é"ùø .'åëå "äìåãâäî äðè÷ äúåàá ïéñðëð äùáéì úåìòì ïéöåøùëå ç÷åøä 'éô

?åðìù úåîà åéä äáéúä úåîà íàä íéùîç äáúä êøåà äîà úåàî ùìù äúåà äùòú øùà äæå ïééãò àåä äæ ìëå ..." .(åè ,å) äúîå÷ äîà íéùìùå äáçø äîà åîë ,èøøà éøäá äáéúäî íùåø øàùð éë ,íìåòá íñøåôî åðîò éðáî ùéà åðì ãéâä éë ,íù åãîò íéùðà åðì åãéòäù õøàá çð úáéú äàø àåä éë ,éìàòîùé øæç êë øçàå øöðúðù éðù ìò àåäå ,åøèùàîù øéòì äáåø÷ éèñèðå÷ úåëìîá ïåôöä ìáà ,íéîé 'á êìäî íäéðéáå úù÷ éåçèîë íäáâ íéìåãâ íéøä íéëøã éëìåäå ,åùàø äéáâäì äàåøä êéøö ääáâ áåøì äáéúä ,íåøãì ïåôöî ìéî øåòéùë àåäù äáçøá äéúçú íéøáåò äìåò àéäå ,åì éáøòîä øäá 'à äùàøå éçøæîä øäá 'à äùàøå èòî íà éë íåìë äðîî øñçé àìå äìòîì äèîî òåôéùá íéî íäî íéàöåé íéðè÷ íéòìåú äðîî íéìôåðå ,äùàøá íåé êìäî ïåôöä ãöì äðîî ÷åçø íéäå ,äúåà íéúåùå íé÷åúî ïë åìò àì íéøáã äáøä åúåãòî åðãîìå éì ãéâä äæ ìë ,éöçå äøåúá úåáåúëä úåîà ïéà éë - 'àä ,ì''æ íéùøôîä éøáãá åæå ,äîà úåàî 'â àìà äéä àì äëøà éë ,åðìù úåîà äáéúá àìå äèîìî ìéçúî dòåôùù åðãîì ãåòå .íéîé 'á êìäî àì êéà ,íéîé 'á êìäî äëøà íàù ,äîéúä ìáà .ãáìá äéåñëî úáñ àîùå ,äáçøá àéäù äîà 'ðì ìéî êìäî àìà äáçø äéä ."àåä íñøåôî äáéúä ïéðò ìáà ,íéëøãä úåðåúì÷ò àåä äëøà õ''áùúä ìòá - ïàøåã çîö ø"á ïåòîù åðéáøì úåáà ïâî äðäå" :áúëù 'àøæò ïáà'á 'éåòé íðîàå] .(íâå ä''ã ã"ô 'â ÷ìç) àì ïë ìò ,åéúåòåö÷î ïëå ãç ùàøå ,ùìåùî úåîãë äáéúä åðòãéå .íìåñá åéìà äìåò äéäå ,ãçàä ãöá çúôäå ,êôäúú äìåãâ çð úîå÷ úåéäì ïëúé íâ ãàî äìåãâ äáéúä éë ììùù ï"áîøá 'éòå .'åëå "åúãîë àéä äîàä éë åðéúîå÷î àáåä) ééçá åðéáø 'éôá ò"òå .(áî÷ú 'ìâ åðøåãîá àáåä) åéøáã úúâåìô àé ,àì ø"øáá 'éòå .(îøú 'ìâá ã÷úùà åðøåãîá ["äìòîìî äðìëú äîà ìàå" 'éôá íéàðúä

ãéúòì ï÷åúéù ãò - íìåòä òáè äðúùð ìåáîä øçàì äìéìå íåéå óøåçå õé÷å íåçå øå÷å øéö÷å òøæ õøàä éîé ìë ãåò ïôåàä åúåà ìò ãéîúäìî - åúåáùé àì" .(áë ,ç) åúåáùé àì ìò ùîùä êìéù :äæå ,ìåáîä øçà íäì éúìáâäù éòáè éúìá ìë úåðúùä úáéñ äéäú åúééèðáå ,íåéä äåùî å÷î äèåð ìâìâ êìäî äéä ìåáîä íãå÷ éë .('åâå "íåçå øå÷å øéö÷å òøæ"-) íéðîæä äìà ,áéáàä úò ãéîú æà äéä äæáå ,íåéä äåùî å÷á ãéîú ùîùä êøåàìå íééç éìòáìå íéçîöìå úåãåñéì éììë ïå÷ú äéä åáå ì-àä ï÷úé øùà ãò - 'õøàä éîé ìë' äæ äéäéù øîàå .íäéîé :(áë ,åñ 'éòùé) åøîàë ,ìåáîá äá äùòðù ìå÷ì÷ä úà êøáúé áåùé æà éë ,(àáì ãéúòì ,åðééäã) 'äùåò éðà øùà äùãçä õøàä' úåãåñéì éììë ïå÷ú äéäéå ,æàîë íåéä äåùî å÷ ìà ùîùä êìäî ,ìåáîä íãå÷ äéäù åîë íäééç êøåàìå íééç éìòáìå íéçîöìå äàî ïá àèåçäå úåîé äðù äàî ïá øòðä éë' :(ë ,äñ íù) åøîàë áøòå ø÷á éàöåî' :(è ,äñ íéìäú) åøîàá äöø äæå .'ììå÷é äðù .(áéáà úò äéä íìåòìå ,ìåáîä íãå÷ äéäù éôë 'áøòå ø÷á' áéùúù-) 'ïéðøú åðøåôñ

åðà íéìéâøù ãò åðúåà ìéäáî íáì íåú íéîòôì

íé÷éãöù íéøôåñå íéøôñ éôî àåä òåãé

ãåùçì ïåøùë øãòäå äîëç ïåøñç äæá úåàøì

.íúìåæ ìò äòø äàåø äùåã÷ä íðéò ïéà íééúéîà

øîùäì íãîìì åðéìòù ÷ôñ ïéà .íééåöî úåãùç

åéãéîìúå '÷ä è"ùòáä ïøîî åðì òãåð êãéàî

,åæ äðåëú íöò êà .íééåöø íðéàù íéøáãîå úåðëñî

àåä íâù òåãéá ,åøéáçá äòø äàåøù éîù íéùåã÷ä

äðåëú àìà äðéà ,ãéî åøéáçá äòø úåàøì àìù

åðéò äúéä àì äæ úìåæ éë ,äòøä äúåàá òåâð åîöò

ìù åúøäèå åúåkæ ìò àéä úåãò .äéåàøå äøåäè

.åøéáç úáåçá äðéçáî

.øåîàë ,åîöò äàåøä

íãà ìù åðéòù äîù øøáúî åìà úååö÷ éúùî

ì"æ åðéîëç éôî åðà íéååöî ïééãò ,äéäé àìù êéà

.åîöò íãàä ìù åúåäî ìò ïîéñ ïéòë ùîùî ,äàåø

íà óà ,úøîåà úàæ .úåëæ óëì íãà ìë úà ïåãì

úåìâì ìâåñî ,úîééåñî äáåçá åîöòá òåâðù äæ ÷ø

éðéî ìëá äòåâð øáë éë ,äàéøá äððéà åðúééàø

ááì øáå íéôë é÷ðù ãåòá .åøéáç ìöà äáåç äúåà

åúåëæá êåôäì åðéìò ìèåî úàæ ìëá ,íééìéìù íéòáö

.äòø åäòøá äàåø åðéà

íâôä úåøîì éë .äáåç óëì åðåãì àìå íãà ìë ìù

ïéàù ,åðéúåáø éãé ìò øîàð øáë íéøáãä øåàéá

ùôçìå ,áåùçìå øåöòì åðçëá ïééãò ,åðéðéò úééàøá

(íééô÷ùî åà) äòåáö úéëåëæì àìà äîåã øáãä

.'òáèî ìù éðùä åãö'

åéðéò äðéæçúù äî ìë .íãàä ïéò çëåðì úáöéðä åúåàá óåèò åéðéòá òéôåé ,äòåáö úéëåëæ äúåà êøã

úåîéëçî úåéúåà

úéáä úà äàøé ,íåãà òáöá àéä äòåáö íà .òáö

ïéîàî , äéä äðîà éðè÷î çð óà é " ùøá . ìåáîä éî éðôî

ìù åúîàìùë ,íåãà àåä íâ åìéàë ìåîî ãîåòä

åäå÷çãù ãò äáéúì ñðëð àìå ìåáîä àåáéù ïéîàî åðéàå

äàøðä ïååâä ïéàå ,ììë íåãà òåáö úéáä ïéà øáã

. íéîä

åúééàø ìë .ìëúñî àåä äëøã úéëåëæá àìà éåìú

ìë úà ìéöä åú÷ãöáù íéîú ÷éãö ìò øåîàì àìôé øáãäå

.ïë úéáä äàøð ïë ìòå äîåãà

åì øîà øáëù øçà ìåáîä úàéáá ÷ôåñî äéäù , íìåòä . äæá àéáðä àåä åîöò àåäå , ú " éùä

ïéà åúìåæá äáåç äàåøäù åðéúåáø åøîà ïë ììâ

ãåòù áùç éë , ìåáîä àåáéù çð ïéîàä àìù ïéðòä ...

,åîöò ìöà úãîåòå äéåìú åæ äáåçù àìà øáãä

íé÷éãöä úãî ïëù òåãéù . äòøä ìò ' ä íçðéå äáåùú åùòé

íå÷î ìëáù ãò ,åúåìëúñä ìë úà àéä ä÷éáãîå

êà . òùøä úòùø äòéâî äîë ãò ïéîàäì íéìåëé íðéàù ùåøéôä åäæå ... äå÷ú ãåò ïéàù òãé ìåáîä ãøé øáë øùàë . åøáñ úà åãáéà íéîäù , íéîä åäå÷çãù

,åúåìëúñä ìà äáåç äúåà äååìúú åéðéò ïúéù øáãä ïéà úîàä éôìå .íù äáåçä åìéàë åì äàøééå .'äàåø'á àìà 'äàøð'á éåìú

(â"òøú) ìàåîùî íù

ìöà åðéöîù äòôåú äúåà úðáåî äúòî äðçáä àìà äìòîì íéøåîàä íéøáãä ïéàå

úö÷ë åðìöà úñôúð íéîòôìù - íéøåäèå íé÷éãö

äúåà .íéðéòä

èáî'á

íúòøá ïéçáäì íéìâåñî åìà íéùåã÷ ïéàù - äøæåî

úà êåôäéå íãàä ïðåáúé íøè ,äðåùàø úåìëúñä

úééàø ìù 'ïåùàøä

ïéàå ,ïéòì úèìåá äòøäù íéø÷îá óà ,íéøçà ìù

ìù åúøäèá äéåìúä àéä àéä ,åúòãá òáèîä éãö

.äàéøá ïéò íäá ïéçáú àì êéà ïéáäì íéìåëé åðà

.åîöò äàåøä

ãàî ïëúéù åðì äìâúî íéøåîàä íéøáãä øåàì

ïéîàäì ìâåñî äéä àì íéîú ÷éãö ùéà çð

åðà åðéàèç éðôî à÷åãå ,äòåâðä àéä åðà åðúééàøå

äâéøãîì äòéâä åøåã éùðà úòøù äîéìù äðåîàá

úééàø à÷åã .åðáåàëîá éå÷ì åðúìåæ íâù åðéìò äîåã

éë çåèá äéä åáì íåúáå ,äå÷ú ìë ïãáåà éãë ãò åæë

.äðåëðäå äøåäèä äàéøáä àéä íé÷éãöä

úáùçîî 'ä íçðéå íëøãî åáåùé øáã ìù åôåñá .íéîä åäå÷çãù ãò ,ìåáîä

êøãá íéøéòö íéãìéù ïééåöé ,äæá åðøáã éãî .íúìåæá ãåùçì íéìâåñî ïéàå ,íä íâ íéîéîú ììë

www.ladaat.net/gilionot.php ‫גיליונות פרשת השבוע להורדה‬ ‫ קו החדשות של הציבור החרדי‬0747-300100 :‫בחסות הקו החדש‬

úòã ïåøúé (á) äåöî éøééù

ïîùä êô / äëåñ éåð äéäù ïîùá äëåðç øð ú÷ìãä ÷"äåáø âäðî / äëåñ éåðî äéä â"äëä ìù åîúåçá ãåòå ,äëåñ éåð úåøéôá àæìòáî .äëåñ ééåð ïéìëåàå (ú"çîù-) áåè íåé éàöåîá ïéìéãáîå ... 'ä êåøá .åé÷åìà 'äù íòä éøùà åì äëëù íòä éøùà (áëø 'éñ) ç÷åøä øôñ .ïîàå ïîà íìåòì úøèåòî äëåñä àäúù ãéô÷ä ì"öæ ù"à í"øäîä ìòá úåðééá äøèòå ,åçåëá 'éä øùàë øàô éðéî ìëá úøãåäîå úåöîì òéðöä äëåñá éåìú äéä øùà ïîùäå ,úåúìñå íéðîùå (á ,çî) äãåäé ïåøëæ .äëåðç øð ú÷ìãä ïë âäåð èåòôä éðà íâ :['øéëù äðùî' ìòá ïåàâäî äâä] åæ úëñî ìù íåéñä ,äëåñ 'ñî ñ"ùá äæì æîø éúàîå ,éãåòî äâìéáã äùòî éáâ íù åøîàù åîë ,äëåðç ñðá àåä ùéã éøä ,äëåðçã ïåçöðá úîééñîã éøä ,ù"éò ,"íåçöðùëå" úëñîä úìçúîù äæå ,äëåðç ñð íò úåøù÷úä äëåñì ,÷"åãå ,äëåðçá åîë äîà íéøùòî äìòîì äçéðäù äëåñá .äëåñá äéäù ïîùá ÷éìãäì âåäðì øéôù ïë ìò (æîù úåà) áúë óìà

äåöî éùéîùúã ,äëåñ éöò ìò òñôé àì úåëåñ øçà óà øçàù ,íéðåîää íéùåò äôé àì ïëå ,áìåìå úéöéö åîë íä ì÷ã ìù úåéøçá íéëëñîù äëåñä êëñî ïéùåò úåëåñ .øáãá ùé ìåãâ øåñéàå ,úéáä ãáëì (àèàèî-) úåãáëî ('æ ,äéåðå äëåñä éðéã) íééçä êøã õ"ë ìéùðà øùà éáø ïåàâä) à"èéìù ç"äâä ø"åîàà âäðîå

åìúðù íéæåâàäî úñåøçì ç÷éì (éìòäàãøòñ ã"áà ì"öæ ïé÷åîöå íéçåôúî íâ íéîòôìå ,øáòä úåëåñá äëåñ éåðì ìéàåä - á"ò èì óã úåëøáá àúéàã àä ïéòëå ,íää ,'åëå éúéøçà äåöî äéá ãéáòð àãç äåöî äá ãéáòúàå úàéöéá åéäù ãåáëä éððòì øëæ àåäù äëåñ úåöî èøôáå .íéøöî úàéöé ìéìì éèøô úåëééù íâ åì ùé íéøöî (â úåà ã 'éñ) äùî ãâéå

åàîè ìëéäì íéðååé åñðëðùëù" (:àë úáù) àøîâá øîàîä éàðåîùç úéá úåëìî äøáâùëå ,ìëéäáù íéðîùä ìë çðåî äéäù ïîù ìù ãçà êô àìà åàöî àìå å÷ãá íåçöðå "ãçà íåé ÷éìãäì àìà åá äéä àìå ìåãâ ïäë ìù åîúåçá ïîù êô åì äéäù ìåãâ ïäë ìù åúòã éúðáä àì íìåòî ,'åëå áì ìò äúìòù íâ ;úàæ äùò äîì ,('ñåúá ù"ò) ò÷ø÷á ïåîè ,'åëå øåäè ïîù úéçåìö äæéà øçà ùôçìå ÷åãáì íéàðåîùç éúàáä øáëù äî øæòéçàì éì äéäé ,÷çãä åæ õçìä êåúî úøéñî íò äîéúçä øîâå ìåìà éîéù íøîàá íéùåã÷ éøáã äëåðç éîé íò íéìòåô ,íéìåòå íéëùîð äëåðç 'ç ãò ïé÷úôä àéáäì øôåù úòé÷úëå ,úåø÷ò úãé÷ô øøåòì ïåøëæä íåéë ïéìåú åéäù (.é äëåñ) åøîàù éôìëå ...'åëå íéîçøå äòåùé øçà (.çî íù) åøîà ãåòå ,äëåñ éåðì úåðééå íéðîù úåñåë ,äëåñî íéúåàðä íéìëä ïéãéøåî åéä éòéáùá ìåëàìî øîâù ïîùä íéðéîèî äùòî éùðàå íéãéñçù åðòãé úàæ íâ óàå éë íéãåî éàãååá ïëì ,äëåðç øð ú÷ìãä úåöîì äëåñ éåðî ïîù êô ïéîèäì äéä ìéâø ,íò éãéøùî àåäù ìåãâ ïäëä íâ úøéñîå äîéúçä éîéî äîä ,úåëåñ éîé ,åìù äëåñ éåðî éë ïîéñì "åîúåçá" ïîù êôä "íåúç" äéä äæ øëæìå ,ïé÷úôä íúåçä øîâ íåéáå ,àá "íúåçä" íåéîå äëåñ éåðî äæä êôä åðééä ,úàæ úòãåðù ïåéëå .'åëå åìñë ùãåç úåìë éøçà àåäù øúåé éë - "ïîù ìù ãçà êô àìà åàöî àìå å÷ãá" :éøîàã çðåî äéäù" äëåñ éåðì ìåãâ ïäëì åì äéä àì äæ êôî .÷"åãå øúåé êéøàäì ùéå ,äðåîù éîéá íúåçä øëæì ,"åîúåçá ì"öæ õéðéîåã äîìù éáø ïåàâäì ìåìà éæîø (æè úåà) [ò"éæ 'ìà÷æçé éøáã'ä ìòá ãéîìú-]

øùà úåøéôä ïî ÷ìçì äéä ò"éæ àæìòáî ÷"äåáø âäðî âç éøçà .ùåã÷ä ìä÷ä ìëì äëåñä êåúá íééåìú åéä íéçåôúä ìë åðúð (úéùàøá úáù éàöåîá áåøä é"ôò) úåëåñä åãøôðù úòáå .ïçìùä ìò äåãéîòäå äøò÷á äëåñ éåðä ìù ùéìùì äöçîì åà íìù çåôú ,ãçà ìë ìáé÷ íåìùì ìä÷ äéäùëå .íù çëåð åéäù ìä÷ä ìãåâ éôì ìëä ,òéáøìå ãåò åàéáä ,äëåñä éçåôúî ìá÷ì ãçà ìë ÷éôñä àìå ìåãâ .íéãéñçäì íå÷ìéçå äëåñä éçåôú íò íúåà åáøòå íéçåôú ãçà ìëì ò"éæ à"øäî ïøî ÷"ë ÷ìéç ìàøùé õøàá øîåà äéäå .âåøúà åà ïåîéø åà çåôú ,áøä ìä÷äî úàå .ùãå÷ úáù ãåáëì "ñòîéö" ïéëäì ùé çåôúäîù ïéëäì ,âäðîä äéä êë ïëàå .äøéîùì òéðöäì ùé âåøúàä ÷"áù ÷éìá íìëåàì äëåñ éåð úåøéôî óñåð (ñòîéö) ïúôì .(÷"áù ìéì ìë íéìëåàù ïúôìì óñåð) êìå ,çð ,úéùàøá 'øô Í

äøåú ãîåìä - äðéîéá íéîé êøåà :(é"ùøá ù"éò .âñ úáù) ì"æç ãåáëå øùåò ,äîùì àìù äøåú ãîåìä - äìàîùáå ,äîùì 'úéæ'å ,(:äô úåçðî 'éò) äøåúì æîåø ïîùäù òåãé äðäå .àëéà ïééãò áøåòî úéæäù åîë éë ,äîùì àìù äøåú ìò äøåî ãîåìù äîùì àìù äøåúä ïë åîë ,ìåìö åðéàå íéøîù åëåúá .äîùì äøåú àåä ãåîéìä ø÷éò éë ,úåøéäáá åðéà ìáà àøîâä ïéôãì æîåø 'úéæ äìò äðäå' :áåúëä ùåøéô äæå àá éëä åìéôà - 'äéôá óøè' - äîùì àìù åìéôà ãîåì íãàù :(åè ,àì íù) øîàðù åîë ,äñðøôì æîåø 'óøè' .äñðøô íãàì ë"â íéîùì øåà ."äúéáì óøè ïúúå

úåøåäè úåøîà íìåòá íé÷éãö ãåò åáøéù - éúéîàä ÷éãöä ïåöø

.(è ,å) åéúåøåãá äéä íéîú ÷éãö ùéà çð çð úåãìåú äìà ,äáäàî ú"éùä ãáåò ÷éãö ùé ,íé÷éãö éðéî éðù ùé äðä" ãáåòä ,íäéðéá ÷åìéçäå ,äàøéî ú"éùä ãáåòä ÷éãö ùéå ìáà ,åúìåæ àìå íìåòá ÷éãö åãáì àåä äéäéù åðåöø äàøéî íìåòá íé÷éãö ãåò åáøéù åöôçå åðåöø ,äáäàî ãáåòä .äæî çåø úçð åì ùéå ,íùä ãåáë äáøúéå ì"öø - 'çð úåãìåú äìà' :áåúëä ùåøéô øîåì ùé äæáå 'çð' àåä äáäàî ú"éùäì ãáåòä éúéîàä ÷éãöäî äãìåúä - 'åéúåøåãá äéä íéîú ÷éãö ùéà' ,äæî àçééð åì ùéù úåìâá íúåéäá íâ - "íù éìäàá ïåëùéå" áèéä ÷ééåãîå .åøåãá íé÷éãö ãåò åéäéù åééååàîå åðåöø ,è) åîì ãáò ïòðë éäéå íù éìäàá ïåëùéå úôéì íé÷ìà úôé õéðæà÷ ,à"øäî éèå÷ì ."åéúåøåãá úáéú .'íù éúáá' øîà àìå "íù éìäàá" è÷ð äîì ÷ã÷ãì ùé .(æë åáåè äî" ÷åñôä ìò (:ä÷ ïéøãäðñ) ì"æç éøáã éô ìò äàøðå áàä ìù íéáåèä åéùòî - êåðéçä ø÷éò úåéñðë éúá ìò ùøãð àåäù - (ä ,ãë øáãîá) "á÷òé êéìäà ,øçà øáã" :é"ùøéôáå .(è ,å) 'åâå ÷éãö ùéà çð çð úåãìåú äìà ,äë ïìäì) "íéìäà áùåé" ÷åñôä ìò ïëå ;ù"éò ,úåùøãî éúáå ."íéáåè íéùòî - íé÷éãö ìù íäéúåãìåú ø÷éòù êãîìì ïéáäì êéøöå ,"øáò ìù åìäàå íù ìù åìäà" :ì"æ é"ùøéô (æë åì éã àì ,äàøéäå äøåúä êøãá åëìé åéðáù äöåøù éî ,äðä .'ìäà' íùá åàø÷ð ïëà äîì òåîùì øôñä úéáì íúåà çìåùù åà íúà ãîåìù äîá éúáå úåéñðë éúá íéãéúòù (.èë äìéâî) åøîà ì"æø éë ,ì"éå ,íééç úåçøåà åðîî íâ åãîìéù äàøéù êéøö àìà ,íéãåîéìá ì"æ é"ùø ,äðäå .ìàøùé õøàá åòá÷éù ìáááù úåùøãî êúáùá íá úøáãå êéðáì íúððùå" :(æ ,å íéøáã) áåúëä êøã ìò àåä" - (ë ,ã ìéòì) "äð÷îå ìäà áùåé éáà" ÷åñôä ìò ùøéô êãéã úáùá' - àôåâ äæá äðååëäå ,"êøãá êúëìáå êúéáá ùãåç íéìäåà áùåéå úåøáãîá úåîäá éòåøì ïåùàøä äéä êøãä úà äàøéå äøåú íãîìú - (.àé úåëøá 'éò) 'êãéã úëìáå åðéàù íå÷î ,éàøò úéá àø÷ð 'ìäà'ù ,éøä ."ïàë ùãåçå ïàë ìë åìéòåé àì" ,úåöîá ÷ã÷ãî åðéà áàä íà ìáà ,äá åëìé ì"åçáù úåùøãî éúáå úåéñðë éúáù ïåéë ,ïë íàå .òåá÷ äàåøù øçàî ,øôñä úéáá åéðôçá óñà øùà äøåú éøáã .'ìäà' íùá åàø÷ð äôé ,é"àá åòá÷éå åìèìåèé åáì ìà íéùî àì - íéøáãä åìà ìëá ÷ã÷ãî åðéà åéáàù :(à"ä è"éô úáù éîìùåøé) ì"æç åøîà ïë ìò .ãîåìù äî ìëá øäæäì é"ùø äðä éë ,"íù éìäàá" ïåùìä è÷ð äîì ïáåé äæáå ."ì"ðë äðååëä ,'äøåú äðéà - áà úéá äì ïéàù äøåú ìë' åøëîé ,íLÅ éðá åìâéùî óà" - "ãáò ïòðë éäéå" :ïàë ùøéô - "íé÷éãö ìù íäéúåãìåú ø÷éòù" :ì"æ íøîàá æîøä äæå íâ øáãî ÷åñôäù øçàî ,äæ éôìå ,"ïòðë éðáî íéãáò íäì ."íéáåèä íäéùòî" :éãé ìò àåä - úåðåâä úåãìåú ãéîòäì éúá åðééä ,"íù éìäàá ïåëùéå" :øîà ïëì ,úåìâä ïîæ ìò ãåãì ïø÷ ãåîéì úåëæá éë ,ìáááù íù ìù úåùøãî éúáå úåéñðë "ãåáëå øùåò - äá íéìéàîùîì" íééåøù åéäé àìù úòá íâ ïòðë ìò øáâúäì åìëåé äøåúä éìùî ) áéúë éë ,ùøôì äàøð" .(àé ,ç) äéôá óøè úéæ äìò äðäå ."åîì ãáò ïòðë éäéå" ,úåìâä éîéá ,íúîãà ìò ò"éæ àæìòáî ã"éøäî ø"åîãà ïøî ÷"ë åùøãå ,'ãåáëå øùåò äìàîùáå äðéîéá íéîé êøåà' :(æè ,â ,øôòî àøáðù íð÷åéã úåîã - íäéðô ,ì"öø "íäéðôî ñîç ,øôòä ìò íéî ú"éùä àéáä ïëìå .øåîàë ,íãéá ìåæâ àåäå .äìéæâä úà áéùäì éãë ,øôòì åáùå åçîðù ,õøàä ìò ìåáî (æ"ò÷ú ,àðãàøåä) äîëçì úåàøôøô - ìàéøæò úìçð

äîéòð äøéîà åðéúåáøî ùé" :é"ùøéô .(è ,å) 'åâå ÷éãö ùéà çð çð úåãìåú äìà äéä åøåã éôì ,éàðâì åúåà ïéùøåãù ùéå 'åëå çáùì ïéùøåã ."íåìëì áùçð äéä àì íäøáà ìù åøåãá äéä åìéàå ,÷éãö äéîçð éáøå äãåäé éáøã àúâåìôá éâéìôã ùøôì ùé íénÄ úÇ åéäé åãçéå" (ãë ,åë úåîù) ÷åñôá (:çö úáù) ÷øåæä ÷øôá äîà ïééáåò åéä ïëùîá íéùø÷äù øîàã ïàîìã ,"åùàø ìò éëä ,åòîùîë 'íéîú' äéì àøéáñå ,äìòîìî äîàå äèîìî íéùø÷äù øîàã êãéàìå ,åòîùîë - "íéîú ÷éãö" éîð ,òáöàë ãò ïéëìåäå ïéìë äìòîìå äîà ïééáåò äèîìî enzÇ " ïåùìî íéîú - "íéîú åéäé åéãçéå" äéì àøéáñã ÷éãö ùéà" ùåøéôä éîð éëä ïë íà - (æè ,â òùåäé) "eúøÈ ëÀ ðÄ êìåäå äìë åú÷ãöá äéäù åðééäã ,"åéúåøåãá äéä íéîú çð úîùë éë ,åéúåøåã óåñá ãìåð øáë íäøáà éë ,åéúåøåãá äìë øáë æàå ,(ò"áàø 'éò) äðù ç"ð ïá åðéáà íäøáà äéä .íåìëì áùçð äéä àì íäøáà ìù åøåãá éë ,å÷ãö êìäå

ïøîã äéîåôá àìâøî .(âé ,è) 'åâå ïðòá éúúð éúù÷ úà éúùåã'÷ :úåáéú éùàø - éúù÷ :øîåì ì"öæ 'øôåñ íúç'ä ì"æø øîàî éô ìò åúðååë øàáì éúéëæå .éðéî'é éúøå'ú éî'ù .äìôú éøòù åìòðð ùã÷îä úéá áøçù íåéî (:áì úåëøá) êì ïðòá äúëñ" ÷åñôî (ñ úåà â"ô äëéà) ùøãîá ïë åãîìå .ù"éò ,(ãî ,â äëéà) "äìôú øåáòî øîåì æéøæä ìë" :(â"ñ áë÷ 'éñ ç"åà) øåèá àúéà ,äðäå ïòîì äùò :äðéëù éðô ìá÷îå äëåæ ,åììä íéøáã äòáøà ïòîì äùò êúøåú ïòîì äùò êðéîé ïòîì äùò êîù äìôú éøòù åìòððù øçàîã ,äæá ïéðòäå .ù"éò ,"êúùåã÷ àì åðúìôú íàù ,äìôúä íåéñá åðà íéøîåà ïë ìò ø"äåòá .'åëå "êîù ïòîì äùò" :éæà ,äìòîì íùåø äúùò íéøáã äòáøà ú"ø - "éúù÷ úà" :àø÷îá æîøä äæå íùåáä úâåøò úòá - "ïðòá éúúð" - éðéî'é éúøå'ú éî'ù éúùåã'÷ :åììä íéøáã äòáøà øîàúùëå ,äìôú øåáòî ïðòá éúåëñ àäéù éððäå íäéðôî ñîç õøàä äàìî éë éðôì àá øùá ìë õ÷ .ïåöøì êúìôú ìá÷úú ,åììä äøåàëì àéä "íäéðôî" úáéú .(âé ,å) õøàä úà íúéçùî (çð 'øô éèå÷éì øúá éèå÷éì ,ä"ç) íééç ïá øáç éèå÷éì .øúé úôù .(èë ,àé) äëñé éáàå äëìî éáà ïøä úá äëìî øåçð úùà íùå ìò àìà íðéã øæâ íúçð àì"ù áúë é"ùø äðäã ,äàøðå øçà "äëñé éáàå äëìî éáà" øîåì óéñåäå øæçù äî àúéà äðäã ,à÷ååã ìæâä ìò äîì íòèä øîåì ùéå ."ìæâä áúëù äî éô ìò ùøôì äàøð ,"ïøä úá äëìî" øîà øáëù éë úç÷åì äðîî éë äîãàä ìà êáåù ãò" (é ,ë ø"øá) ùøãîá :äùîá ãáëúî åøúé äéä ïàë" :(à ,çé) åøúé úùøôá é"ùø ä"á÷ä] åì øîà - (èé ,â ìéòì) "áåùú øôò ìàå äúà øôò ,"åéîçá äìåãâä äìåú äùî äéä øáòùìå ,'êìîä ïúåç éðà' ?"êãéá ìåæâ àì åðîî úàøáðù äîãà ìù øôò õîå÷ :[íãàì íéîñøåôîå íéìåãâ åéä íéðáä íàù åðéöî àøîâá íâ .ù"éò ù"îå ãé úåà ò 'òî à"ãéçøäì 'éôì ùáã' 'éò) 'äé-úúî' øôñá ùøéôå äåáà" :ïåâë ,íäéðá ìò íéàø÷ð úåáàä åéä øúåéá åùôð äéäúù êéøö ïëìå ,øôòî àøáð íãà éë ,(äøò 'ìâ åðøåãîá .ãåòå ,"ìàåîùã éë òåãéå .ìæâë éåä øôòä ïî äìòúîå äàâúî íà ïëà ,øôòë ,"ïøä úá" úàø÷ð äëìî äúéä äìéçúîù ,ïàë ì"é ïë åîë åàèçù ô"òà ïëìå ,(.ç÷ ïéøãäðñ) íøùòá åàâúð ìåáîä øåã äéä åìãâúðù øçà íìåà ,áàä úìåãâ øçà úñçééúî äúéäå ìò àìà íðéã øæâ íúçð àì" íå÷î ìëî ,ã"ùå ò"âå æ"òá ."äëñé éáàå äëìî éáà" àåäù íäéìò ñçééúî ïøä õøàä äàìî éë" ììâá ÷ø ,äãî ãâðë äãî ,à÷ééã íðéã ,"ìæâä úåôé íéðô

‫‪àúîùðã àîåé‬‬ ‫‪"í"ãùøäî"ä - ò"éæ äðéãî éã ìàåîù éáø ÷"äâä‬‬ ‫‪ -‬המשך ‪-‬‬

‫"‪"ìàøùé ìëì ìàåîù øáã éäéå‬‬ ‫על אף רוב טרדותיו ועול משא העם שנשא על גבו רבינו‬ ‫שמואל די מדינה‪ ,‬לא מנע עצמו מלהשיב דבר לכל שואליו‪,‬‬ ‫ולא הניח מכתב בלא תשובה‪ ,‬ואכן זכה וממנו יצאה "תורה‬ ‫והוראה לכל תפוצות נפוצות יהודה" )מתוך הקדמת בנו לחו"מ(‪.‬‬ ‫עם היותו מיראי הוראה היה רב חיליה בכוחא דהיתירא‪.‬‬ ‫בעט סופר מהיר קיצר בתשובותיו בתכלית הקיצור‪ ,‬בדברים‬ ‫נעימים ונכוחים‪ ,‬ו"הניף ידו על כל הפוסקים חדשים גם ישנים‬ ‫כדי להשיב אמריו לכל שואל‪ ...‬כי מדן ועד באר שבע נאמנים‬ ‫כל פקודיו מעשה ידיו אמת ומשפט" )מתוך הקדמת בנו לחלק אה"ע(‪.‬‬ ‫בתשובותיו הלך בדרך רבו מהר"י טאיטצאק‪ ,‬שנגרר אחר‬ ‫שיטתו של הרשב"א‪" ,‬שהוא גדול הפוסקים האחרונים‪...‬‬ ‫וכמה פעמים ]כתבתי[ שמורי הגדול כמהרר"י טאיטצק‬ ‫כאשר ]היה לו[ בדין אחד סברת הרשב"א‪ ,‬כמעט היה שוקל‬ ‫ומחשיב אותה כנגד רוב הפוסקים" )חו"מ סי' מג(‪.‬‬ ‫מבין בתרי תשובותיו הרבות אשר הריץ אל כל שואל‬ ‫ושוחר דבר ה' זו הלכה‪ ,‬מוצאים אנו פנינים יקרים‪ ,‬שבנוסף‬ ‫לערכם בהלכה‪ ,‬הרי הם מעשירות בידיעות על מנהגים‬ ‫שונים‪ ,‬הסכמות ותקנות שונות‪ ,‬תנאי המסחר בים וביבשה‪,‬‬ ‫שער הסחורות והמטבעות‪ ,‬המסים והארנוניות של ממשלת‬ ‫טורקיה האדירה‪ ,‬ההכנסת והוצאות של סחורות בנמלי‬ ‫איטליה‪ ,‬טופסי שטרי מקח וממכר‪ ,‬ופרקים נבחרים עלי‬ ‫דברי ימי ישראל‪ ,‬בהם מקונן על צרת עמו ויסוריו הרבים‪.‬‬ ‫קהילת שאלוניקי היתה מורכבת מעדות שונות ומגוונות‬ ‫שמוצאן היה מרחבי ערי ספרד‪ ,‬ואף גם לרבות מאנוסים‬ ‫שהגיעו מפורטוגאל‪ ,‬לאחר שנגע ההתבוללות החל לפשות בהם‬ ‫כשהיו בין הנוצרים )עי' שו"ת מהרשד"ם חו"מ סי' שכז(‪ .‬כורח המצב‬ ‫הביא לכך שהרבנים היו צריכים מידי פעם בפעם להכריז‬ ‫ולתקן תקנות חשובות להועיל‪ ,‬כדי להעמיד הדת על תילה‪.‬‬ ‫מהרשד"ם השכיל אל העם והנהיג ברוב תבונה את‬ ‫העדות השונות שבעיר‪ .‬ביותר השתדל להשבית כל ריב ומדון‬ ‫שפרץ בין העדות‪ ,‬ושהשלום והאחדות יהיו מנת חלקן‪ .‬הוא‬ ‫עודדן להנהגה עצמית ונפרדת לכל קהילה ועדה‪ ,‬שתוכל‬ ‫לשמור על מסורתיה ומנהגיה )ראה תשו' חו"מ סי' יב(‪ .‬בין היתר‬ ‫צידד הוא בעד התפשטות מחזור נוסח ספרד בכל בתי‬ ‫הכנסיות שבעיר‪ ,‬ודרש מבני הקהילות לנקוט פיוטי‬ ‫הספרדיים מפני פשטותם‪ ,‬שהם מובנים יותר לכל אדם‪,‬‬ ‫ודעתו לא היתה ניחא מפיוטי האשכנזים‪ ,‬אשר רוב העם‬ ‫אינם מבינם‪ ,‬וכתב נגדם בחריפות )ראה שם או"ח סי' לד(‪.1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ביחד עם הגאון רבי אברהם סיראלוו )סיקוואלו( זצ"ל‬ ‫עסק בתיקון הדת‪ ,‬ובעת שראו ערבוביה ששררה בבית‬ ‫המטבחיים בקהלות שאלוניקי בדיני בדיקת הריאה‪ ,‬זה‬ ‫מתיר מה שאחר אוסר‪ ,‬קבעו בצוותא את הדינים והמנהגים‬ ‫בהסכמת הרבנים מרביצי תורה בקהלות אלו‪ ,‬וסידרו כללי‬ ‫הדינים בזה ותמציתם בראשי פרקים )עי' יו"ד סי' מד(‪ .3‬ואמנם‬ ‫במשך כשלש מאות שנה ‪ -‬עד שעלה הכורת על קהילת‬ ‫שאלוניקי על ידי הרשעים הגרמנים ימ"ש ‪ -‬היתה חותמו‬ ‫טבועה על תקנות והנהגות שונות שנהגו בו‪ ,‬כמו גם סדר‬ ‫הגט‪ ,‬שהיה נהוג בה על פי הנוסח והדינים שהנהיג שם‪.‬‬ ‫מאחר שהעיר שאלוניקי היתה עיר נמל ידועה‪ ,‬עמדו‬ ‫יהודי המקום בקשרי מסחר עם הרבה בירות בעולם‪ ,‬כך‬ ‫שרבינו הרשד"ם היה טרוד די הרבה בנוגע לדין ודברים עם‬ ‫הסוחרים ‪ -‬שלדבריו היו "דנים לפי מנהג הסוחרים" )חו"מ סי'‬ ‫קע‪ ,‬ובפרט בסי' קעה(‪ .‬אניות רבות היו מגיעות לנמל‪ ,‬ופריקתה‬ ‫וטעינתה היו נתונות בידי היהודים‪ ,‬עד שיצא לה לשאלוניקי‬ ‫מוניטין בעולם הספנות‪ ,‬שהנמל שלה שובת ממלאכה ביום‬ ‫השבת‪ ,‬ואניה שתגיע אליה בעצם יום השבת תצטרך להמתין‬ ‫עד מוצאי שבת‪ ,‬ואי לכך היה צריך כל רב חובל לכוון שעותיו‬ ‫ולנהוג על פיהן‪ ,‬בידעו שבשבת לא יקבל שום שירות‪.‬‬ ‫"‪"ìàåîù ïîàð éë‬‬ ‫רבינו פעל גדולות ונצורות למען התרת בנות ישראל‬ ‫מחבלי העיגון‪ ,‬בהצטדקו "שמשא מוטלת על כל אדם‬

‫להטריח עצמו ולפקח להציל כל בת ישראל מעגון כפי כחו על‬ ‫הדין ועל האמת" )אה"ע סי' מז(‪ ,‬ועוד כהנה וכהנה‪.‬‬ ‫אם כי היה משבח את מדת הסבלנות ומעלת השתיקה‪ ,‬בכל‬ ‫זאת לא נסוג אחור מלהוכיח בשם התורה או כדי להחזיק את‬ ‫המשמעת בחיק הקהילה‪ ,‬ולא נשא פנים לשום אדם‪ ,‬וכפי‬ ‫שכותב‪" :‬כמו שמצוה על האדם לשתוק וזכות גדול לשמוע‬ ‫ולא להשיב על מילי דעלמא‪ ,‬כמו כן נצטוינו להשיב על דברי‬ ‫תורה‪ ...‬כי אני בתומי אלך ובה' בטחתי‪ ,‬לא אטה ימין ושמאל‬ ‫מדרך האמונה‪ ,‬ואליו יתברך אתפלל ידריכני בדרך הנכונה לי"‬ ‫)שם סי' יז(‪ .‬וכן מצאנו שהוכיח קשות ת"ח אחד מאנקונה בענין‬ ‫שליחות גט‪" :‬צריך להראותך באצבע איך נלכדת באמרי פיך‬ ‫והודעת לכל שהיה מן הדין לכתוב עליך יותר ויותר ממה‬ ‫שכתבנו‪ ...‬אתה רוצה להורות שלא ידענו לפתוח הטור‪ ,‬ועתה‬ ‫ראוי להוכיחך לנגד עיניך שמתוך דברי כתבך זאת צריך שלא‬ ‫תשתדל בענין גיטין וקדושין כלל" )אה"ע סי' פג(‪.‬‬ ‫אפילו לרעו הנאמן החכם רבי אברהם ן' וילייסיד זצ"ל‪,‬‬ ‫לא נשא פנים בהלכה‪ ,‬וכתב לו פעם‪" :‬וה' יודע והוא נאמן‬ ‫עלי שרציתי לצדקך בדינך ובשאלתך‪ ,‬אבל מה אעשה ואבי‬ ‫שבשמים גזר עלי לבלתי אשא פנים בתורה‪ ,‬ועל כן אני‬ ‫כותב מה שהשיגה דעתי בדין זה‪) "...‬חו"מ סי' רצט(‪.‬‬ ‫הוא הגן בכל עוז על כבוד החכמים הנעלבים ושפך קיתון‬ ‫של רותחים על המזלזלים בהם ומקילים בכבודם‪ .‬הוא יצא‬ ‫בתוקף כנגד מורה הוראה מובהק במחוז המוריאה‪ ,‬ביון‬ ‫העתיקה‪ ,‬על שהשפיל כבודם של שני חכמים שישבו‬ ‫בליפאנטו‪ .‬אף על פי שהעריץ אותו מאוד "עפ"י חכמתו‬ ‫וחסידותו" ומעניק לו השבח "מלא תורה וחכמה כרמון"‬ ‫בתשובתו אליו )יו"ד סי' רכ(‪ ,‬אינו נמנע מלכתוב לו דברים קשים‬ ‫וחדים‪ ,‬ומסיים בזה"ל‪ ..." :‬אל אלי"ם הוא יודע והוא ידינני‬ ‫אם כתבתי אלו הדברים כי אם מצד יראת שמים‪ ,‬כי נהייתי‬ ‫ונחלתי לראות מה שכ"ת רודף לומדי תורה‪ ,‬לפי שכ"ת ראה‬ ‫העם נשמעים אליך ה' יכפר בעד ושלום כ"ת ישגא ויפרה ויתן‬ ‫בלבו לאהוב ולקרב אי זה חכם שיהיה מורה ועוסק בתורה‬ ‫לכבדם כי יכבדוך ודאי ושלום שלום ממני"‪.‬‬ ‫כשצריך היה לדבר לכבודו ולכבודו חבריו בני עירו‪ ,‬כתב‬ ‫דברים כהווייתם‪ ,‬בלא לכסות על האמת ולהחניף לשום איש‪.‬‬ ‫וכך כתב מכתב חריף אל חכמי צפת‪ ,‬ומכללם מרן ה'בית יוסף'‬ ‫ומהר"י סאגיש‪ ,‬על שהתערבו בענין התרת שבועה להחכם רבי‬ ‫יעקב סמוט זצ"ל שנשבע להפטר ממשרתו‪ ,‬וכתב להם בקנאו‬ ‫לכבוד תורת רבני עירו‪" :‬מה עלה על רוחכם ומה הגיע אליכם‬ ‫לכתוב דברים כאלה ולשלחם בתוך עיר ואם בישראל‪ ,‬ואיך לא‬ ‫חששתם לכבוד העיר המהוללה אשר ממנה יצאה ויוצאת‬ ‫תורה לישראל בכל יום‪ ,‬ואם שהאמת ירדה פלאים‪ ,‬הרי‬ ‫הוזהרנו אפילו בכבוד ספר תורה שנמחק‪ ,‬והיה לכם לחוש‬ ‫לכבוד חכמים גדולים או קטנים‪ ...‬ואם באולי חשבתם‬ ‫שתשובת הר"ן נעלמה מהעיר הזאת‪ ,‬אוי לה למחשבה כזאת‪.‬‬ ‫ואם דן ה' אותה בדבר ומגפה ושרפה‪ ,‬השאיר בה שריד ופליטה‬ ‫גדולה מסופרים וספרים ומלאה הארץ דעה את ה' לעבוד‬ ‫עבודתו‪ ...‬ולא שמתם לבכם לומר מה אנו כותבים‪ ,‬ולמי אנו‬ ‫כותבים‪ ,‬ולמה אנו כותבים‪ ,‬הן בעיר שאלוניקי כ"כ בתי‬ ‫כנסיות לבד מדרשות עם רב‪) "...‬שם סי' פו(‪.4‬‬ ‫על פי בקשת ה'בית יוסף' ערך רשד"ם פסק ארוך נגד‬ ‫המבי"ט‪ ,‬וכדבריו‪" :‬זה כמה שנים כתבתי לארץ ישראל‬ ‫תוב"ב לדרישת הרב הגדול מהר"ר יוסף קארו זצ"ל שהחכם‬ ‫השלם כמהר"ר משה מטראנה )‪-‬המבי"ט( היה מוחה‬ ‫בתלמידיו שלא יורו הוראה‪ .‬סדרתי פסק ארוך ע"ז שהדין‬ ‫היה עם הרב כמהר"י קארו זלה"ה שיורו מתלמידיו‬ ‫היודעים" )יו"ד סי' רכ‪ .‬ועי' שו"ת מבי"ט‪ ,‬ח"א סי' רצב‪ ,‬שמזכיר פסק דין‬ ‫מרבינו וכותב בשבחו‪" :‬ועם היות החכם הנ"ל מפורסם ומוחזק אצלינו‬

‫בחכמה ובקיאות‪ ,‬ולא היה ראוי לחפש אחר דבריו‪.("...‬‬ ‫בתשובה אחת פונה הוא לנכון אל הדיינים שלא להתחמק‬ ‫משמוע דברי ריב של בעלי דינים‪ ,‬וכותב‪ ..." :‬וה' היודע והוא‬ ‫עד עלי‪ ,‬כמה פעמים אומר לי לבי שלא להטפל לשמוע דברי‬ ‫ריבות אשר בין איש לרעהו‪ ,‬אחר שזה כמה שנים פשטתי‬ ‫כתנתי כתונת עבודת הרבים ונעשית חפצי‪ ,‬מי מכניס אותי‬ ‫בתגר זה אם לא שנאמן עלי הדיין כי כוונתי לשמים‪ ,‬להיות‬ ‫כי פעמים באים לפני שני בעלי דינים ואני דוחה אותם‪ ,‬והם‬ ‫מטיחים דברים ואומרים אתם הגורמים לעילוי יראתם‪ ,‬כי‬

‫‪úòã ïåøúé‬‬ ‫‪,íúôéì÷ úà íâ ìåëàì äååöî ò"éæ ïøî äéä äëåñä ïî íéçåôúä úåøéô ú÷åìç úòá‬‬ ‫‪äéä ãåò .äåöî éøåéù íäù éðôî ,äôéì÷ä úà óåøùì êéøöù øîåà 'éä íìëàì äù÷ íàå‬‬ ‫‪.äëåñ éåðä éðéòøâ úà êéìùäì àìù øîåà‬‬ ‫‪òéðöäì :åì øîàå ,ì"öæ ìàøàðî ø"åîãàä ÷"ëì äëåñäî âåøúà ò"éæ ïøî ïúð íòô‬‬ ‫‪ïéðîåèù éúéàø" :á"ñ çîøú 'éñ ç"åà ç"á äàø) äæä íåéä ãò øîåùî àåä ïëàå .ùáã êåúá‬‬ ‫‪ú"åùî àéáäù ,æ"ì÷ñ ãô 'éñ ã"åé ê"ù ò"òå .ù"ò ,'åëå "åáù úéçåìçì íéé÷úî éëäáã ùáãá âåøúàä‬‬ ‫‪íéøáãä ìáà .åëåúá íéðåîèä íéîìùä íéøáãä ãéîòäì åëøã ùáãäù [ô 'éñ à"ç] à"áùøä‬‬

‫אחר שאתם אינכם רוצים לשמוע טענותינו אנו מוכרחים ללכת‬ ‫כו'‪ ,‬ואז רואה אני עצמי מחויב ושאיני רשאי להפטר מלשמוע‬ ‫דברי ריבותם ולדון ביניהם כאשר יורינו מן השמים‪ ,‬אע"פ‬ ‫שיהיה לי לטורח גדול לפעמים‪) "...‬חו"מ סי' רעח(‪.‬‬ ‫"‪"'ä ìëéäá áëåù ìàåîùå‬‬ ‫מהרשד"ם האריך ימים עד זקנה ושיבה‪ ,‬ועד יומו האחרון לא‬ ‫נס ליחו בהנהגת הכלל‪ ,‬כשהכל פונים אליו בדברי ריבות ונכנעים‬ ‫לדבריו ולעצותיו בלא גימגום והיסוס )חו"מ סי' רמט(‪ .‬בספרו מצויה‬ ‫תשובה להלכה שהשיב ה"גם כי ידי כבדה מזוקן" )שם סי' שכ(‪.‬‬ ‫הגאון רבי דוד קונפורטי זצ"ל מספר בספרו 'קורא הדורות'‬ ‫ששמע מפי נכדו של רבינו‪ ,‬החכם רבי שלמה די מדינה זצ"ל‪,‬‬ ‫"שהרב זקנו ז"ל היו ימיו חייו פ"ד שנה‪ ,‬ומשנכנס בזקנה עד היותו‬ ‫בן פ' שנה היה קורא בבתי עינים‪ ,‬וכשהיה בן פ' שנה‪ ,‬יום אחד‬ ‫בהיותו יושב בישיבה‪ ,‬פתח הגמרא לקרות ההלכה‪ ,‬כמו שהוא‬ ‫מנהג שאלוניקי שהיה ראש ישיבה קורא ההלכה הוא בעצמו‪ ,‬ולא‬ ‫יכול לראות בבתי עינים‪ ,‬ונתן הגמרא לחכם היושב בצדו שיקרא‬ ‫ההלכה‪ ,‬וכשהלך בביתו פתח הגמרא וקרא בלי בתי עינים ושוב לא‬ ‫הוצרך להם כמו ד' שנים עד יום פטירתו‪ ,‬וזהו לקיים מאי דכתיב‬ ‫בהו בצדיקים )ישעי' מ‪ ,‬לא( 'וקוי ה' יחליפו כח'‪."...‬‬ ‫ביום ב' מר‪-‬חשון שנת ה'ש"ן נגדע הארז שבלבנון‪ ,‬וגופו‬ ‫הטהור נטמן בביה"ח בשאלוניקי‪ ,‬וכעדות בעל 'קורא הדורות'‪,‬‬ ‫לא נכתבו על מצבתו שום תואר ומליצה‪ ,‬כי אם זה הפסוק בלבד‪:‬‬ ‫"שלום רב לאוהבי תורתך ואין למו מכשול" )תהלים קיט‪ ,‬קסה(‪.5‬‬ ‫חלק מתשובותיו )כשש מאות במספר( הדפיס הוא עצמו בחייו‬ ‫בשם 'פסקי הרשד"ם' בשני חלקים )שאלוניקי שמ"ז‪-‬ש"נ(‪ ,‬אולם‬ ‫היו "מעורבין ודפוס רע" ‪ -‬כדברי הגרחיד"א בערכו‪ ,‬ובנו הגאון‬ ‫רבי משה די מדינה זצ"ל הדפיסם שנית )שאלוניקי דש"ן‪-‬שנ"ה(‪ ,‬אך‬ ‫הוא שינה סדר התשובות וסדרו לפי סדר ארבעה טורים‪ ,‬והוסיף‬ ‫עוד הרבה תשובות חדשות‪ .‬בשנת תקנ"ז נדפסו בשאלוניקי פעם‬ ‫שלישית‪ ,‬ובלבוב שנת תרכ"ב ‪ -‬פעם רביעית‪ .‬וכך כותב הגאון‬ ‫רבי יוסף שאול נאטנזאהן זצ"ל בעל ה'שואל ומשיב' בהסכמתו‬ ‫למהדורת לבוב‪ ..." :‬ומה יקרו דבריו הקדושים גם לגדולי דורו‬ ‫אף כי אחרי מותו כל הגדולים אשר פרשו כנפם על טוש"ע לבאר‬ ‫ולפרש המה הביאו מדבריו הקדושים‪ ,‬וגם בכל מקום שבעלי‬ ‫תשובה עומדים‪ ,‬מדבריו הקדושים הביאו בידם‪."...‬‬ ‫ספרו תשובותיו היה ליסוד מוסד בהוראה עבור פוסקי‬ ‫הדורות‪ .‬כבר בדור שלאחריו‪ ,‬מצינו לתלמיד תלמידו הגה"ק‬ ‫מהר"ם די בוטון זי"ע שכותב‪ ..." :‬ואלכה לי אל הגדולים אשר‬ ‫בארץ המה ואדירי כל חפצי בם ולפניהם יבא כל נגע וכל ריב‪...‬‬ ‫ופתחתי בשו"ת של הרב הגדול כמה"ר שמואל די מדינה זלה"ה‬ ‫לראות מה ישיבני דבר קטן וגדול שם משמואל‪) "...‬הובא בשו"ת‬ ‫'באר מים חיים' סי' סט‪ ,‬להגה"ק רבי שמואל ויטאל בן רבינו מהרח"ו זי"ע(‪.‬‬ ‫עוד חיבור ממנו נדפס על ידי נכדו רבי שמעיה די מדינה‬ ‫זצ"ל‪ ,‬מגאוני ויניציאה‪ ,‬והוא ספר 'בן שמואל' ובו שלושים‬ ‫דרשותיו מדרשותיו )מאנטובה שפ"ב(‪ .‬חידושים שכתב על כמה‬ ‫ממסכתות הש"ס לא זכינו לאורם עד כה‪.‬‬ ‫זכותו יגן עלינו ועל כל ישראל‪ ,‬אמן‬ ‫____________________‬

‫‪ .1‬ברם יעוי' בשו"ת 'שמש צדקה' )או"ח סי' ד( שכתב שגם‬ ‫המהרשד"ם יודה לדברי שו"ת 'שער אפרים' בסי' יג ]שם כתב‬ ‫הטעם שיסדו הפיוטים בלשון שאינה מובנת לכל אדם‪ ,‬כדי שלא‬ ‫יבואו העכו"ם ויתפללו אלו התפלות לע"ז שלהם[ אפילו "אם‬ ‫יבא אליהו ויאמר לנו שנשנה ממנהגנו אנחנו אין שומעין לו"‪.‬‬ ‫וע"ע מש"כ ה'חתם סופר' בהגהותיו על או"ח )סי' סח(‪.‬‬ ‫‪ .2‬בדרוש הספד שנשא המהרשד"ם על רבי אברהם סיראלוו זצ"ל‬ ‫)הובא בקובץ 'עץ חיים' באבוב‪ ,‬שנה ב‪ ,‬חוברת ג‪ ,‬עמ' מט( העיד עליו‬ ‫שהיה "חכם שלם בכל‪ ,‬והוא היה למחסה ולמסתור על כל‬ ‫צרותינו‪ ,‬ועל הכל‪ ,‬שהיה מנהיג אותנו ומדריכנו בדרך ישרה‬ ‫ומלמדנו להועיל"‪.‬‬ ‫‪ .3‬וראה שו"ת מהרש"ך )ח"א סי' מ( שמזכיר מנהגים אלו‬ ‫"שהסכימו לנהוג פה שאלוניקי בענין בדיקת הריאה‪ ,‬אשר נכתבו‬ ‫ונחתמו בשם שני צנתרות זהב הרבנים המובהקים כמהר"ר‬ ‫אברהם סיראליו זלה"ה וכמהר"ר שמואל די מדינה נר"ו‪."...‬‬ ‫‪ .4‬על תשובתו זאת חזר מרן הב"י להשיב ולהצדיק דבריו‪ ,‬ורשד"ם חזר‬ ‫עוד הפעם בדברים נכוחים‪ .‬לפי הנראה הוטבו דבריו בעיני מרן‬ ‫הב"י‪ ,‬שלא חזר עוד על הענין הזה )עי' שו"ת 'אבקת רוכל' סי' קצב(‪.‬‬ ‫‪ .5‬נראה שכך נכתב על פי צוואת המהרשד"ם‪ ,‬שלא לכתוב על‬ ‫המצבה שלו שום תואר רק פסוק זה‪ ,‬אותו אמר בסוף תפלת‬ ‫שמו"ע‪ ,‬לפני "יהיו לרצון אמרי פי"‪ ,‬שלא ישכח שמו ליום הדין‪,‬‬ ‫כידוע‪ ,‬שפסוק זה 'שלום רב לאוהבי תורתך" וגו' האות הראשונה‬ ‫שלו היא האות הראשונה של שמו‪ ,‬והאות הסופית של שמו )ספר‬ ‫'עלי תמר' עמ"ס שביעית‪ ,‬ת"א תש"מ‪ ,‬עמ' עב(‪] .‬בעווה"ר עם חורבן‬ ‫הקהלות ע"י הגרמנים ימ"ש‪ ,‬נחרב כליל גם בית העלמין העתיק‬ ‫ועל קבריהם של גדולי ישראל נסללו כבישים וכדו'‪ ,‬רח"ל[‪.‬‬

‫מאת‪ :‬ה"ה ישכר בעריש ווייס הי"ו‪ ,‬ברוקלין נ‪.‬י‬ ‫המשך‬

‫‪.(ù"ò ,úåìëìå úåçîì øäîì åëøã ,åëåúì íéìôåðä íéëúçðä‬‬ ‫‪ìòá ÷"äâä ìà äëåñäî çåôú çéìù íò íòô çìù ò"éæ à"øäî ïøî ÷"ë‬‬ ‫'‪êìä ,çéìùäî çåôúä úà ïåàâä ìáé÷ùëå ,ì"öæ ìàôàðøàèî 'ïåøùä úìöáç‬‬ ‫‪ìë úà áéùåäå ,úåøð éðù ÷éìãäå , ïçìùä ìò äðáì äôî ñøôå , âç éãâá ùáìå‬‬ ‫‪øòæìòá íòã ïñò ïòî èééâ èöòé" :åîéçøå åìéçãá øîàå ,ïçìùä ãéì äçôùîä‬‬ ‫‪. íù åçëðù úéáä éðá ìëì çåôúä ïî íééøéù ÷ìéçå ,"äëåñ éåð ñ' áø‬‬ ‫‪íéãéñç éîåùéøå ùãå÷ úåçéù êåúî‬‬

‫‪óãä éìò‬‬

‫‪çøåà éìò‬‬

‫‪"éîåéä óã" úøâñîá ãîìðù ïéðò‬‬

‫‪äùòîì äëìä íééç úåçøåà‬‬

‫‪àøúá àáá úëñî‬‬ ‫‪?ïåùàø úéá ïáøåçî øúåé éðù úéá ïáøåç éøçà úåìáà éâäðî åð÷ú äîì‬‬ ‫‪ìò ìàøùé áø÷á åâäðåäù úåìáà éâäðî ìò åðãîì (á"ò ñ) íéúáä ú÷æç ÷øô óåñá‬‬ ‫‪,ìàøùéá ïéùåøô åáø - äéðùá úéáä áøçùë ,ïðáø åðú" :àúéàãëå ,ùã÷îä úéá ïáøåç‬‬ ‫‪íúà éà äî éðôî ,éðá ,ì"à ,òùåäé 'ø ïäì ìôèð .ïéé úåúùì àìùå øùá ìåëàì àìù‬‬ ‫‪çáæî éáâ ìò ïéáéø÷î åðîîù - øùá ìëàð ,åì åøîà .ïéé ïéúåù íúà ïéàå øùá ïéìëåà‬‬ ‫‪åàåá éðá ,ïäì øîà .'åëå ìèá åéùëòå çáæîä éáâ ìò ïéëñðîù - ïéé äúùð ,ìèá åéùëòå‬‬ ‫‪øúåé ìáàúäìå ,äøæâ äøæâð øáëù øùôà éà - ø÷éò ìë ìáàúäì àìù ,íëì øîåàå‬‬ ‫‪...äá ãåîòì ïéìåëé øåáö áåø ïë íà àìà øåáöä ìò äøéæâ ïéøæåâ ïéàù øùôà éà éàãî‬‬ ‫‪ìë íãà äùåò ...èòåî øáã åá øééùîå ãéñá åúéá úà íãà ãñ íéîëç åøîà êë àìà‬‬ ‫‪."...èòåî øáã úøééùîå äéèéùëú ìë äùà äùåò ...èòåî øáã øééùîå äãåòñ éëøö‬‬ ‫‪íúç'ä ÷"äâä äîúù ääéîú úåãåà íéøáãå ïéã àéáð àìà ,åìà íéðéãá êéøàð àì‬‬ ‫‪øúåé ìáàúäì éðù úéá ïáøåçá ïéùåøôä úòã ìò äìò äî ,ïåéò êéøöå" :åðåùì åæå ,'øôåñ‬‬ ‫‪åøñàã éù÷ú éîð àð÷ñîìå ,úåîåö 'ã íåöì ïåùàø úéá ïáøåçá íéàéáð åð÷úù äîî‬‬ ‫‪úéáá ïë åðéöî àìù äî ,íéèéùëúå äãåòñá ïëå ,äîà øééùî ïë íà àìà åúéá ãåñì‬‬ ‫‪."...ïåùàø‬‬ ‫‪áåùìî åùàéúðå (:è àîåé 'éò) íéðù 'ò åö÷ äìâúðù ïåùàø úéá ïáøåçã" :õøúì áúëå‬‬ ‫‪úåòøåàî åá åòøàù íåéá àìà - ìáàúäì íå÷î äéä àì àåää ïîæä ïéáå ,ïîæä óåñ ãò‬‬ ‫‪,àåä äéðîæ àîåéå àîåé ìëå - åöé÷ äìâúð àìù éðù úéá êà ,úåîåö 'ã åðééä - ìàøùéì‬‬ ‫‪àåäå ,(áé ,âé éìùî 'éò) áì äìçî äëùåîî úìçåúå ,åá áøçð åìéàë åá äðáð àìù íåé ìëå‬‬ ‫‪."äòùå íåé ìëá ìáàúäì äéåàø ,ì"çø ùôð ïåáàãå íéðéò ïåéìë ãåàî äù÷ äøéæâ‬‬ ‫‪äîì ïéðòäå" :øàáì áúëå ,åæ ääéîú ìò ïë íâ ãîò 'á÷òé ïéò'ä ìò 'åäéìà ïéò' øôñá‬‬ ‫‪,ïåùàøä úéáä áøçðùë åùøô àì äîìå ,ïéùåøô åáø ïåøçàä úéáä áøçùë à÷åã‬‬ ‫‪ïëùîä í÷åäùîå ,íéøúåî úåîáä åéä ïëùîä í÷åä àìù ãò' (:áé÷ íéçáæ) àúéàã‬‬ ‫‪íà àúâåìôäá éåìúã íù ïééòå ,úåîáä åøñàð íéìùåøéì åàá ...íéøåñà åéä úåîáä‬‬ ‫‪àì íà ìáà ,äîáá áéø÷äì øåñàå - 'àáì ãéúòì ïë íâ äùã÷ äðåùàø äùåã÷ ïðéøîà‬‬ ‫÷‪,ïåùàøä úéáä áøçðùë øàåáé äæáå .äîáá áéø÷äì øúåî æà àáì ãéúòì äùã‬‬ ‫‪íéìåëé åéäå ,àáì ãéúòì äùã÷ àì äðåùàø äùåã÷ù (íù é"ùøáå .æè úåòåáù 'éò) ïðé÷ñôå‬‬ ‫‪éôì - íéøöîá åéðåç úéá äðáù åîë) õøàì õåçá óà úåðáì øúåî äîáù - úåîáá áéø÷äì‬‬ ‫‪àìå - æà ìèáäì úçøëåî äúéä àì úåðáø÷ä úáø÷ä éøäù) øùá ìåëàìå (íéîù íùì åðáù äòãä‬‬ ‫‪áøçðùë ìáà ,('ìèá åéùëòå çáæî éáâ ìò ïéáéø÷î åðîîù - øùá ìëàð' åøîàù äî êééù äéä‬‬ ‫‪,àáì ãéúòì äùã÷ äéðù äùåã÷ù (ã"éä å"ô äøéçáä úéá 'ìä í"áîø 'éò) ïðé÷ñôå ïåøçàä‬‬ ‫‪."ïéé åúù àìå øùá åìëà àì ïëìå ,äîáá áéø÷äì íéìåëé åéä àì ïë íàå‬‬ ‫‪ìà ,'äîìù ïéðá' ú"åù øôñ øáçî ìòá àðìéååá õ"åî ,ì"æ ïäëä äîìù ø"âä åì áúëå‬‬ ‫‪äàöåäáå ,úåèîùäá ä"çá íéøáãä åñôãð åäéìà ïéò øôñä ìù íéðùéä íéñåôãá) øéòäì 'æðä ïåàâä‬‬ ‫‪úòãì ïàëî äéàø äéäé øáçîä éøáã éôìå" :(ïàë íéøáãä åñôãð ,â"ñùú ÷øá éðá ,äùãçä‬‬ ‫‪(æè 'ìä íù) åúâùäá ã"áàøä úòãì åìéàå ...àáì ãéúòì äùã÷ äéðù äùåã÷ã ì"æ í"áîøä‬‬ ‫‪úòãì - úåîá øúåî äéäé àðãéàä íâ ïë íà ,àðãéàä äìèá íéìùåøéå ùã÷îä úùåã÷ã‬‬ ‫‪äù÷ ãåòå ...(éðù úéá ïáøåç éøçà íâ øùá úìéëà øåñàì äáéñ ïéà ã"áàøä úòã éôì ,øîåìë) ã"áàøä‬‬ ‫‪íäì äéä ïééãò - äîáá íéëñð åáø÷ àìã (.àé÷ íéçáæ) ã"îìã ,é"ð â"øãä ãåáë éøáã ìò éì‬‬ ‫‪."áéø÷äì íéìåëé åéä àì éàãååá íéëñð àäã ,úäéî ïééî ïåùàø úéá ïáøåçá ùåøôì‬‬ ‫‪äéäã ïåùàø úéá ïáøåçáã ,àéùå÷ä ø÷éò úö÷ áùééì ã"ðòìðäå" :øëæðä ïåàâä áúëå‬‬ ‫‪...øîéøî ùøã' :(.çô ïéèéâ) ïðéøîàãë ,ãéîú äøåúá íé÷ñåò åéäå ,'øâñîäå ùøçä' íäîò‬‬ ‫‪áéúëã ,úîéé÷ äéðëé úåìâ ïééãòå ,åäé÷ãö úåìâ äìâäù ìàøùé íò ä"á÷ä äùò ä÷ãö‬‬ ‫‪ìëä åùòð ïéçúåôù äòùáù - 'ùøç' ,'óìà øâñîäå ùøçä' (ãé ,ãë á"î) äéðëé úåìâá äéá‬‬ ‫‪áéøçäå øäéîù ä÷ãö àéä åæå' :é"ùøôå ,'ïéçúåô ïðéà áåù ïéøâåñù ïåéë - 'øâñî' ,ïéùøçë‬‬ ‫‪äøåú åãîìéù ,ïéîéé÷ äéðëé úåìâ éîëçù ãåòá ìááì äé÷ãö ìù åøåã úåìâäì éãë ,åúéá‬‬ ‫‪åéäù äæî äàøð ïë íàå ,'äéðëé íò åìâ äøåúä éîëç áåøù éôì íäéøçà íéìåâä åìàì‬‬ ‫‪÷ñòã ,úåðáø÷ä ìåèéáá êë ìë ïéøòèöî åéä àì êëéôìå ...ìáá úåìâá äøåúá íé÷ñåò‬‬ ‫‪,ùé÷ì ùéø øîà' :(.é÷ úåçðî) ïðéøîàãëå ,úåðáø÷ä ìë åáéø÷äù åîë íäì ãîò äøåúä‬‬ ‫‪äøåúá ÷ñåòä ìë ,'íùàìå úàèçìå äçðîì äìåòì äøåúä úàæ' (æì ,æ àø÷éå) áéúëã éàî‬‬ ‫‪ø"ëéà) òîùî - éðù úéá ïáøåçá ìáà ,'åëå 'íùàå úàèç äçðî äìåò áéø÷ä åìéàë‬‬ ‫‪áéáç åéä àìå õøàì äøåú éøáã ïéëéìùî åéäù ,äøåú ìåèéá ïåò úîçî áøçðã (á äçéúô‬‬ ‫‪íåù íäì äéä àìã ,úåðáø÷ä ìåèéá ìò øúåéá æà íéùåøôä åøòèöð ïëìå .ù"ò ,íäéìò‬‬ ‫‪."úåðáø÷ä úåëæ àìå äøåúä úåëæ àì ,íäéìò ïéâäì øáã‬‬

‫הלכות ועניני סעודת מלוה מלכה )ב(‬ ‫א‪.‬‬

‫ב‪.‬‬

‫ג‪.‬‬

‫ד‪.‬‬

‫זמן סעודת מלוה מלכה‪ :‬לכתחלה לא יאחר עד ארבע שעות‪ ,‬ואם נאנס יכול לאחרה עד‬ ‫חצות )עי' בן איש חי ש"ב פר' ויצא סכ"ז( ובדיעבד אפשר לקיימה גם כל הלילה )עי' שע"ת סי' ש;‬ ‫אשל אברהם להגה"ק מבוטשאטש סי' קעד ס"ד ‪ -‬דאפשר לאחר זמנה(‪.‬‬ ‫ואמנם לכתחלה טוב להקדים סעודת מלוה מלכה‪ ,‬שתהיה סמוכה ליציאת השבת‪ ,‬שהרי‬ ‫הדרך ללוות את המלך בעת שיוצא‪ ,‬ולא אחר שכבר יצא והוא הסיח דעתו ממנו‪ .‬ואם אינו‬ ‫תאב עדיין לאכול‪ ,‬יכול לאחרה כדי שיאכלנה לתאבון )עי' מ"ב סק"ב ושעה"צ שם(‪ .‬ויש‬ ‫שנוהגין שתיכף אחר הבדלה שותין חמין עם כזית מזונות‪ ,‬שבדיעבד יוצאין בכך יד"ח‬ ‫מלוה מלכה‪ ,‬ואח"כ נוטלין ידים לסעודה )עי' מנחת שבת סי' צו סקל"א בשם היעב"ץ(‪.‬‬ ‫יכוין לאכול לשם סעודת מלוה מלכה‪ ,‬ונכון לומר בפירוש "לשם סעודת מלוה מלכה" )עי'‬ ‫מנחת שבת‪ ,‬מנחה חדשה סי' צו סק"ל(‪ .‬וצריך לשמוח בסעודה זו כמו בסעודת שבת‪ ,‬כי בסעודה‬ ‫זו יש ג"כ הארת שבת )כן אי' בסידור רבי שבתי ז"ל ובסידור רבי קאפיל ז"ל(‪.‬‬ ‫נוהגים לומר פיוטים וזמירות במוצ"ש‪ ,‬כדי ללוות את השבת אחר שיצא‪ ,‬כדרך שמלוין את‬ ‫המלך אחר שיצא מן העיר‪ .‬ונוהגים להדליק נרות במוצ"ש‪ ,‬ויש נוהגין להדליק ד' נרות‪) .‬יעו"ש‬ ‫בב"י או"ח סי' ש‪ ,‬ובשו"ע הרב ס"ב‪ ,‬ומ"ב סי' רצה סק"ז‪ .‬ועי' מטה משה סי' תקיב‪ .‬ועי' בא"ר דיש לאדם להדליק‬ ‫במוצ"ש נר יפה יותר משאר לילות‪ .‬ועי' במשמרת שלום סי' כט ס"ב(‪ .‬ויש שהקפידו שלא לכבות את הנרות‬ ‫שהדליקו לכבוד מוצ"ש‪ ,‬באמרם שזו סגולה שיהיו לו בנין וחתנין רבנן )עי' דר"ת סי' קעט סקכ"ג(‪.‬‬

‫ה‪ .‬נהגו חסידים ואנשי מעשה לערוך סעודת מלוה מלכה בחבורה‪ ,‬ויש בה תועלת להרבה‬ ‫ענינים‪ ,‬ושרים בצוותא שירות ותשבחות ומספרים בה סיפורי צדיקים‪ ,‬וכמו שידוע‬ ‫שסגולה לספר סיפורים ממרן הבעש"ט ותלמידיו הק' זי"ע )אמרי פנחס שבת ומועדים אות נד(‪.‬‬ ‫כן מובא בשם מרן מהרי"ד מבעלזא זי"ע שסעודת מלוה מלכה שאוכלים ביחד היא טובה‬ ‫ושמירה על כל העיר )ועי' בס' נוצר חסד עמ"ס אבות פ"ו ובס' מנחת שבת שיורי המנחה סי' צו סק"ו‪ .‬וכ'‬ ‫שם סמך לזה מספה"ק תולדות יעקב יוסף שכתב שאחיה השילוני היה רבו של אליהו הנביא ורבו של הבעש"ט‬ ‫ז"ל‪ ,‬וא"כ כמו שמצוה להזכיר במוצ"ש שם אליהו הנביא כמו כן מצוה להזכיר שם הבעש"ט הק' ז"ל(‪.‬‬

‫ו‪ .‬אמרו חז"ל )שבת קיט‪" :(:‬פת חמה במוצאי שבת מלוגמא"‪ .‬וכתבו האחרונים שלא תהיה חמה‬ ‫יותר מדאי‪ ,‬שהרי אמרו חז"ל )יומא פד‪ .‬ויעו"ש ברש"י ד"ה מחמימי( שפת חמה יש בה סכנה‪ .‬ואמנם‬ ‫יש שפירשו שיש בה סכנה רק כשנאכלת והיא חמה מחום האפיה‪ ,‬אבל אם לאחר שכבר‬ ‫נתקררה וחיממוה שוב אין בה סכנה )ראה כל השיטות בזה בס' שמירת גוף והנפש סי' ו(‪] .‬וידוע שמרן‬ ‫מהר"א מבעלזא זי"ע הקפיד שלא יתנו לתלמידי הישיבה לחם טרי‪ .‬כן שמעתי מהמשב"ק‬ ‫הרה"ח ר' יצחק לאנדוי שליט"א‪ ,‬שכ"ק מרן מהר"א זי"ע הקפיד בסעודת הלילה‪ ,‬שאז נטל‬ ‫ידיו לסעודה‪ ,‬לבצוע רק על לחם שנאפה מאתמול‪ ,‬ולא מה שנאפה בו ביום‪ ,‬באמרו שפת חמה‬ ‫מזיקה למעיים‪ ,‬כדאיתא בגמ'‪ .‬וביום ראשון בעת סעודת הלילה‪ ,‬שהיה בה לחם שאפו בו‬ ‫ביום‪ ,‬הביאו לפניו את החלה שאפו בשביל עירובי חצרות )שעשה כל שבוע עירובי חצרות‪ ,‬וכדאי' בשם‬ ‫האריז"ל בשעה"כ שהיה מערב בכל ער"ש עירובי חצרות(‪ ,‬ובצע על פת שנאפתה ביום ראשון וטעם ממנה‬ ‫מעט מזעיר‪ ,‬ואח"כ אכל מהחלה של העירובי חצרות‪ ,‬שנאפתה לפני שבת[‪.‬‬ ‫ז‪ .‬נוהגין שאין פושטין בגדי שבת עד אחר סעודת מלוה מלכה )עי"ש בבן איש חי בשם ספר כף‬ ‫החיים להגרח"פ זצ"ל‪ ,‬וכן איתא בכה"ח סי' רסב סקכ"ה(‪.‬‬ ‫מאת‪ :‬הג"ר שמאי קהת הכהן גראס שליט"א‪ /‬המשך בגל' הבא בע"ה‬

‫‪çéù éìò‬‬

‫אלה תולדות נח נח‬ ‫"על דרך צחות על פי ששמעתי בשם מחו' אדמו"ר הרב הק' היהודי זצ"ל מפרשיסחא שאמר‬ ‫תוכחת מוסר על מנהגי בני אדם עלי תבל‪ ,‬שכל אחד אומר שכל יגיעותיו ועסקיו עלי ארץ הוא‬ ‫עבור בנו‪ ,‬להספיק לו לתורה ויראת שמים‪ ,‬וכאשר נתגדל בן הזה הוא שוכח למה ועל מה היה‬ ‫מייגע אביו עבורו‪ ,‬לגדלו לתורה ומעשים טובים‪ ,‬ואומר גם כן שכל עמלו ויגיעו הוא עבור בנו‪,‬‬ ‫שיהיה ת"ח ועובד השם‪ .‬וכן הוא מנהגי בני אדם בעוה"ר דור אחר דור‪ .‬ואמר אדמו"ר הרב זצ"ל‪:‬‬ ‫מתי אזכה לראות הבן האמיתי ]ואמר בזה הלשון‪ :‬ווען וועט מען שוין זעהין דאס רעכטי קינד[‪.‬‬ ‫ועל זה העידה התורה‪' :‬אלה תולדות נח נח'‪ ,‬שלא עזב עצמו לפעול ולייגע עבור בניו‪ ,‬אך הוא‬ ‫בעצמו היה הבן האמיתי והיה עובד השית תמיד‪ ...‬ע"ד תולדותיהם של צדיקים מעשים טובים‪ .‬וזה‪:‬‬ ‫'אלה תולדות נח נח' הוא עצמו מעשים טובים שלו"‪.‬‬ ‫בית יעקב להרה"ק רבי יעקב אהרן מאלכסנדר זי"ע‬

‫‪øôñ éìò‬‬ ‫ליקוטי חתם סופר הלכות שבת ‪ -‬נדבך נוסף מספרי 'לקוטי חתם סופר על סדר השולחן ערוך'‪ ,‬בו‬ ‫יבואו ויקבצו פסקיו ומנהגיו של מרן ה'חתם סופר' זי"ע אשר מפוזרים בין אוצר חידושיו‪ ,‬תשובותיו‬ ‫ודרשותיו וכו'‪ .‬נלקטו ונסדרו לפי סדר השו"ע דבר דבור על אפניו על ידי הרה"ג א‪ .‬שמואל בנימין‬ ‫שפרינצלס‪ ,‬דומ"צ בקהל מחזיקי הדת‪ ,‬ירושלים תשס"ט )שכז עמ'(‪.‬‬ ‫כללי עברי ‪ -‬בו מבואר מבטא לשוה"ק לפי ההברה של בני פולין‪ ,‬גאליציא‪ ,‬אונגארן‪ ,‬רומעניא‬ ‫ואוקריינא‪ .‬קונ' שהוא עזר וסיוע להורים ומורים‪ ,‬בפרט למלמדי כיתה א'‪ ,‬להבין כללי לשון עברי כפי‬ ‫שהשתרש במשך שנות הגלות במדינות הנ"ל‪ .‬חיברו באופן ברור ונהיר הרב נפתלי צבי דעמביצער‪ ,‬לונדון‬ ‫תשס"ט )קכ עמ'(‪.‬‬

‫עטרת צבי על הזוהר הק' ‪ -‬מאת שר בית הזוהר הרה"ק רבי צבי הירש מזידיטשויב זי"ע‪ .‬הוצאה‬ ‫חדשה ומפוארת‪ ,‬כוללת תיקונים ומראי מקומות‪ ,‬עם חידושים מכתי"ק של המחבר‪ ,‬וכן הגהות 'גליון‬ ‫מהרצ"א' מאת הרה"ק רבי צבי אלימלך מדינוב זי"ע על ספר 'עטרת צבי'‪ ,‬עם 'ביאור הצבי והצדק' ‪-‬‬ ‫הכולל השוואות לשאר ספרי רבינו ומקורות לכל ספרי קבלה אשר עליהם נסובו דבריו‪ .‬יצא לאור על ידי‬ ‫מכון להוצאת ספרים 'בני שלשים' שעל ידי מוסדות קוסון‪ ,‬בני ברק תשס"ט )חלק ראשון‪ ,‬תרלז עמ'(‪.‬‬ ‫בחוקותיך אשתעשע ‪ -‬בו יותר משמונה מאות 'היכי תימצי' בהלכה ובגמרא‪ ,‬דברים המושכים את הלב‬ ‫לעיין וללבן חידושי תורה ולחדד את הביאור של ההלכה והגמ'‪ ,‬ויותר ממאתיים שאלות בעניני התורה וחז"ל‪.‬‬ ‫לוקט ונערך על ידי אברהם אייזנבאך‪ .‬מהדורה שניה עם הוספות ותיקונים‪ ,‬בית שמש תשס"ט )רפח עמ'(‪.‬‬

‫‪é"áçàî úåááø éåëéæì ïåéìâä úàöåä åáãðù åìàì úåðåúð åðéúåëøáå åðéúåãåú‬‬ ‫‪úîùð éåìéòì‬‬

‫ברכת מזל טוב נלבבה‬ ‫מוגשת בזה קדם אבינו‪-‬חותננו האי גברא רבה ויקירא צנא‬ ‫מלא ספרא‪ ,‬שייף עייל ושייף נפיק מורה ודאין בישראל‬ ‫הגה"ח ר' נתן נטע מאשקאווויטש שליט"א‬ ‫לרגל שמחת אירוסי הבת ‪ -‬אחותנו תחי'‬ ‫עב"ג הבה"ח והמצויין כמר אהרן ראזנפעלד ני"ו‬ ‫מבחירי ומצוייני ישיבה דחסידי בעלזא‬ ‫בן מחו' הרה"ח ר' מרדכי אברהם שליט"א – אב"י בירושת"ו‬

‫בורא עולם בקנין ישלים זה הבנין עדי עד עם דורות ישרים‬ ‫ומבורכים מתוך אושר ועושר וכל טוב סלה‪ ,‬אכי"ר‬

‫‪ä"ò ïîìæ äîìù ø"á ÷çöé éåì 'ø ç"äøä‬‬ ‫‪ä"ò éëãøî áøä ïá ïîìæ äîìù 'ø ç"äøäå‬‬ ‫‪.ä.á.ö.ð.ú - ïåùçøî 'é ò"áìð‬‬ ‫‪åãëð-åðá éãé ìò åçöðåä‬‬

‫‪å"éä øãéì ïåùøâ 'ø ç"äøä‬‬ ‫‪úîùð éåìéòì‬‬ ‫‪ïàîèåâ ä"ò ìàéøæò ø"á äùî óñåé 'ø ç"äøä‬‬ ‫‪å"úùåøé -‬‬

‫‪æ"ðùú ïåùçøî 'è ò"áìð‬‬ ‫‪.ä.á.ö.ð.ú‬‬

‫כעתירת וברכת בנך וחתניך ומשפ'‬

‫ש‪ .‬מ‪ .‬מאשקאוויטש‬

‫ש‪ .‬ז‪ .‬בערגער‬

‫ש‪ .‬האניג‬

‫‪úåçôùî éãé ìò åçöðåä‬‬

‫‪é"òä ïàîèåâ ,é÷ñìéñàåå ,øòðùèòéåå‬‬

‫‪úîùð éåìéòì‬‬ ‫‪ì"öæ äèàø éáö íäøáà ø"äåîá áàæ ìàåîù éáø ÷éãöä ïåàâä‬‬ ‫‪ìòäåà ÷"÷ õ"îåã íéðôìîå ÷"äàá úãä é÷éæçî ìä÷ã ã"áàø‬‬ ‫‪ò"åù ìòå ñ"ùä ìò ,ú"äò "ìàåîù éøáã" ñ"çîòá ,ïòôøòååèðà àæìòá éãéñçã ã"îäéá áøå‬‬

‫‪è"îùú ïåùçøî 'å ò"áìð‬‬ ‫‪.ä .á .ö. ð.ú‬‬

‫‪úåãéñçå äøåú úöôäì - äôåøúì íéìò‬‬ ‫‪äðùåùë çøôé ìàøùéì ìèë‬‬ ‫ברכת "מזלא טבא וגדיא יאה" שלוחה בזה לידידנו הנלבב‬ ‫והעסקן הדגול‪ ,‬עושה חסד לאלפים ומזכה רבבות מאחב"י‬ ‫הרה"ח ר' ‪ ïòæàø ìàøùé‬שליט"א‬ ‫מנהל מערכת ה'עלים לתרופה' בארה"ב‬ ‫לרגל השמחה השרויה במעונו בהיכנס בנו בכורו‬ ‫כמר יהושע נ"י לעול התוה"מ במז"ט ובשעטו"מ‬ ‫ויהי רצון שיזכה לרוות ממנו ומכל יוצ"ח רוב נחת דקדושה‪,‬‬ ‫מתוך אושר ועושר ואך טוב וחסד ירדפוהו כל ימי חייו‪ ,‬אכי"ר‪.‬‬ ‫הכו"ח בשם כל הצוות וחברי המערכת‪ ,‬ידידיך ומוקיריך‬

‫יודא הכהן הרשקוביץ‬

‫יעקב פריעדמאן‬

‫‪íéøôñä úåéåðçì òéâä‬‬

‫‪è"ñùú úðùì äðù çåì - ùìåùîä çåì‬‬ ‫‪çåì ;ïéðòå øáã ìëì úåàéøèîéâ çåì‬‬ ‫‪.úåøåãä é÷éãöå éðåàâ ìù ï'èééöøàéä‬‬ ‫‪.äðùä ìù àéøèîéâ éôìå á"à éôì "úåîùä ñøèðå÷" ììåë‬‬ ‫‪.íéìùåøé ,óéù á÷òé áøä úàî‬‬

‫גיליונות פרשת השבוע להורדה ‪www.ladaat.net/gilionot.php‬‬ ‫בחסות הקו החדש‪ 0747-300100 :‬קו החדשות של הציבור החרדי‬

‫‪Van Spangenstr. 9 2018 Antwerpen – Belgie. Fax. (32 3) 226.62.55 .ñ÷ô - ïòôøòååèðà àæìòá éãéñçã "ïåôöä øåà" ïåëî é"ò ì"åé © .úåãéñçå äøåú úöôäì - äôåøúì íéìò‬‬