2018 Modul Cakna Kimia Vernmp Draf.pdf

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

Hakmilik pelajar yang gigih berusaha untuk sejalur kejayaan : Nama : ……………………………….. Kelas : ……………………………….

NORAZRI MAT PIAH Email : [email protected]

2013 – 2017 © InderaPutera ‘s Arts of Learning

http://inderaputera2020.blogspot.my

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 1

1

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

MODUL CAKNA KIMIA ® KONSEP ASAS KIMIA 2017 © Januari 2017 © Mac 2018 © Januari -

Cetakan Pertama dikenali MODUL BESTARI KIMIA Cetakan Kedua MODUL BESTARI KIMIA ( kemaskini) Edisi Pertama MODUL CAKNA KIMIA

Mengucapkan semoga diberkati dan beroleh kejayaan TERHAD UNTUK PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN KIMIA bagi membantu pelajar yang gigih berusaha Nama Pelajar / Guru Sekolah / Kelas

: :

______________________________ ______________________________

Bagi keberkatan ilmu yang anda dipohon untuk sedekahkan al-Fatihah dan doakan kesejahteraan kepada: • • • • •

Allahyarham Mat Piah Isa Allahyarham Ismail Yahaya Allahyarhamah Azizah Awang Ibu ku Mariamah Dollah Semua guru yang pernah mendidik

•

Isteri ku , Adik beradik dan keluarga Terima kasih kepada semua guru yang mengajar erti ilmu dan kehidupan, rakan seperjuangan , ahli keluarga dan kepada yang terlibat secara langsung atau tidak langsung dalam penerbitan

MODUL CAKNA KIMIA ® KONSEP ASAS KIMIA - EKSPERIMEN MELALUI GRAFIK 2013 – 2018 © ® NORAZRI MAT PIAH

Biodata Penulis : NORAZRI MAT PIAH berasal dari Temerloh, Pahang. Lulusan Sarjana Muda Sains dengan Pendidikan , Universiti Malaya tahun 1994. Berkhidmat sebagai guru kimia sejak 1994 hingga kini. Berpengalaman dalam bidang pendidikan dengan pernah menjadi Guru Kanan Bidang Sains dan Matematik di SMK Tengku Ampuan Afzan, Chenor, Pahang. Aktif dalam peningkatan Sains dan Kimia SPM dengan penglibatan dan penulisan modul pengajaran dan pembelajaran. Sebelum ini pernah berkhidmat sebagai Penolong Kanan Ko-Kurikulum di SMK Taman Tun Fuad, Kota Kinabalu dan kini bertugas di SMK Kinarut, Papar, Sabah sebagai Penolong Kanan Hal Ehwal Murid. Sekiranya dicetak kembali untuk pengajaran hendaklah dikekalkan dalam bentuk asal dan dalam kos yang mampu milik pelajar serta jika ingin memberi sumbangan penghargaan, sila berhubung dengan © ® NORAZRI MAT PIAH

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 2

2

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAHAGIAN A : KATA KUNCI EKSPERIMEN Lengkapkan jadual berikut untuk memahami setiap kata kunci dengan menulis PERALATAN / KAEDAH EKSPERIMEN yang sesuai BIL

KATA KUNCI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

BERSIHKAN / CLEANED TURAS / FILTERED LILIT / COILED GUNAKAN / USED LENGKAPKAN / COMPLETED HIDUPKAN / SUIZ ON DIDIHKAN / HEAT SLOWLY MATIKAN / SUIZ OFF PERIKSA / EXAMED ALIH / REMOVED BENARKAN / ALLOWED TENGGELAMKAN / SUBMERGED LALUKAN / PASS OVER / PASS THROUGH SAMBUNGKAN / CONNECTED BILAS / RINSED GONCANG / PUSING / SWIRLED ISIKAN / FILLED NYALA / LIGHTED HENTIKAN / STOPPED PANASKAN / HEAT STRONGLY TAMBAH / ADDED KACAU / STIR TITIS / DROPPED HANGATKAN / HEAT SLOWLY / WARMED KUMPUL / COLLECTED UJI / TESTED BIARKAN / LEAVE BANDINGKAN / COMPARED CELUP / DIPPED UKUR / SUKAT / MEASUARED REKOD / RECORD TUANG / POURED TIMBANG / WEIGHT PENUHKAN / FILLED UNTIL FULL TELANGKUPKAN / TERBALIKKAN / INVERTED APIT / CLAMP MASUKKAN / PUT INTO TUTUP / CLOSED / COVERED GONGCANG / SHAKEN HITUNG / CALCULATED

ALAT RADAS / BAHAN KIMIA

CONTOH KAEDAH EKSPERIMEN

Air suling / kertas pasir Kertas turas / corong turas Paku besi

Tiub penghantaran Air suling / asid / alkali

Rod kaca 2 -3 titis / penunjuk Gas terbebas Kayu uji / litmus / pH

Elektrod / jalur logam

Buret / tabung uji Kaki retot / buret

TIPS INGAT !!!!!! Seorang pelajar mengingat SATU KATA KUNCI dengan ALAT RADAS / BAHAN KIMIA yang berkaitan.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 3

3

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAHAGIAN A : KATA KUNCI EKSPERIMEN Lengkapkan jadual berikut untuk memahami setiap kata kunci dengan menulis PERALATAN / KAEDAH EKSPERIMEN yang sesuai BIL 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

KATA KUNCI

CATATKAN / RECORD ULANGI / REPEAT LETAKKAN / PLACED PERHATIKAN / OBSERVED ALIHKAN / MOVED TURAS / FILTERED GANTUNG / HANGED CAMPURKAN / MIXTURED PINDAHKAN / TRANSFERRED KERINGKAN / DRY / DRIED

ALAT RADAS / BAHAN KIMIA

CONTOH KAEDAH EKSPERIMEN

Antara dua kertas turas / oven

TIPS INGAT !!!!!! Seorang pelajar mengingat SATU KATA KUNCI dengan ALAT RADAS / BAHAN KIMIA yang berkaitan.

PENGUKURAN BAHAN KIMIA Chemical measurement

CADANGAN KUANTITI YANG SESUAI Suggested/suitable range of chemical quantity

ISIPADU ASID / ALKALI / LARUTAN

25 - 250 cm3 ( 25 cm3 / 50 cm3 selalu digunakan ) Mengikut bekas / radas digunakan : Tabung uji : 5 / 10 cm3 Buret : 50 cm3 Kelalang kon : 15 / 25 / 50 cm3 Bikar mengiku saiz : 10 / 25 cm3

Volume of acid /alkali / salt solution

BAHAN KIMIA PEPEJAL SERBUK / KETULAN / GRANUL Marmar / kprum oksida / kalsium karbonat

5 – 10 g / Biasanya 5 g

Mass of solid / marble chips/powder/granulated

KEPEKATAN LARUTAN / ASID / ALKALI ConVO = Concentration + Volume KEPEKATAN + ISIPADU = “KEPADU” Concentration of acid / alkali / salt solution

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

0.2 – 2.0 mol dm-3 ( kebiasaannya 1.0 mol dm-3 ) Larutan CAIR : 0.1 / 0.01 mol dm-3 Larutan BIASA : 1.0 mol dm-3 Larutan PEKAT : 2.0 mol dm-3 Teknik ConVO – MESTI dalam menyatakan larutan : ISIPADU KEPEKATAN 25 cm-3 asid hidroklorik 1.0 mol dm-3 BAHAN KIMIA

…. 4

4

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BIL

SUBSTANCE

1

Florine gas

EMPERICAL FORMULAE F2

2

Chlorine gas

Cl2

3 4 5 6

Bromine gas Iodin gas Copper ( atom / metal ) Copper (II) oxide

7

Ion Copper(II)

8 9 10 11 12 13 14

Iron (II) in solution Iron (III) in solution Chromium (III) ion Chromate (IV) ion Dichromate (VI) ion Manganese (II) ion Manganate (VII) ion

Br2 I2 Cu CuO Cu2+ in solution Fe2+ Fe3+ Cr3+ CrO42Cr2O72Mn2+ MnO4-

15

Silver metal / solid

Ag

Shiny grey solid

16

Silver ion

Ag+

Colourless solution

17

Lead iodide

PbI2

Yellow precipitate

COMMON COLOUR

WARNA

Pale yellow Greenish-yellow / pale green Brown Purplish black Brown deposited Black solid

Kuning muda

Perang Biru kehitaman Enapan perang Pepejal hitam

Blue solution

Larutan biru

pale green Brown solution Green Yellow Orange Light pink Purple

Hijau muda

18

Lead nitrate

Pb( NO3 )2

19

Zinc nitrate Copper (II) chloride anhydrous / kontang

ZnNO3

Kuning - panas

Hijau muda Larutan perang Hijau Kuning Jingga Merah jambu Ungu Pepejal kelabu berkilat Larutan jernih / tidak berwarna Mendakan kuning Colourless Yellow / solution / kuning Larutan sejuk tidak berwarna Putih - sejuk

CuCl2

White solid

Pepejal putih

20

BIL 1 2 3 4

PENUNJUK / INDICATOR Methyl orange metil jingga Phenolpthalien Fenolftalin pH solution Litmus Universal indicator Penunjuk semesta

White putih - pepejal

ACIDIC Red Merah

Brown / perang panas

NEUTRAL Orange Jingga Colourless Tidak berwarna Red Yellow Merah Kuning Red Green Merah Hijau

ALKALINE Yellow Kuning Pink Merah jambu Blue Biru Blue Biru

AMAT PENTING !!!!!

BURET

UNIT UKURAN SEMUA SATU TEMPAT PERPULUHAN KECUALI VOLTMETER / PEMBARIS / JAM RANDIK / TERMOMETER : 1 titik perpuluhan : 1.0 // 2.1 // 3.5 BURET : 2 titik perpuluhan : 1.00 // 2.10 // 3.50 cm3

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 5

5

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 1 : PENGENALAN KEPADA KIMIA

SIla kumpul label pembungkus makanan , bahan kosmetik, ubatan , alatan kegunaan harian atau masakan. Catatkan nama bahan yang digunakan dan rujuk kepada JADUAL BERKALA untuk mengenalpasti BAHAN KIMIA tersebut.

LABEL PEMBUNGKUS

NAMA BAHAN / KANDUNGAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

NAMA KIMIA merujuk JADUAL BERKALA

…. 6

6

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAHAN LOGAM



PERMAINAN MENGENAL BAHAN KIMIA ATOM * ION * LOGAM * BUKAN LOGAM * MOLEKUL *

BUKAN LOGAM

ION Logam + Bukan Logam

MOLEKUL Bukan Logam + Bukan Logam

ATOM

GAS

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 7

7

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

TUGASAN KIMIA 1 :

SEDIAKAN MODEL / CARTA / KAD / LUKISAN untuk menunjukkan 20 ATOM PERTAMA dalam JADUAL BERKALA 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 8

8

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 : STRUKTUR ATOM The Structure of Atom

JIRIM

-

JENIS ZARAH

KETERANGAN

CONTOH

ATOM MOLEKUL ION AKTIVITI 2.1 : PEMAHAMAN KONSEP JIRIM Radas Bahan Kimia

: :

Kertas turas, jarum peniti, penitis, bikar, kapas, piring pateri Minyak zaitun , minyak wangi.

Gambarajah – 1 m Label – 1m

Prosedur 

: 3 5.0 cm minyak zaitun _________________ ke dalam bikar.

Teknik : Lipat4dapat – QSA

    

Pemerhatian direkodkan dalam jadual

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 9

9

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TEORI KINETIK JIRIM Keadaan Jirim

Pepejal

Cecair

Gas

Gambarajah Diagram

Susunan zarah Arrangement of particles

Pergerakan zarah Movement of particles

Daya tarikan ANTARA zarah Faoces of attraction

Tenaga kinetik Kinetic energy

Bentuk Shape

Isipadu Volume

LENGKAPKAN PERUBAHAN KEADAAN JIRIM

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 10

10

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA LATIHAN PENGUKUHAN 1 : 1. (a)

Jadual 1 menunjukkan empat bahan kimia dan formulanya. Table 1 shows four substances and their chemical formulae. Substance Bahan Argon Bromine Napthalene Sodium chloride

Chemical formula Formula Kimia Ar Br2 C10H8 NaCl Table 1

Based on table 1: (i) State one substance which exists as atom. Nyatakan satu bahan yang wujud sebagai atom.

(ii)

which substances has the highest melting point? Bahan manakah mempunyai takat lebur yang paling tinggi?

[1M]

[1M]

(iii)

What is the physical state of bromine at room conditions? Apakah keadaan fizik bromin pada keadaan bilik?

(iv)

Sodium chloride cannot conduct electricity in solid state but can conduct electricity in aqueous solution. Explain why. Natrium klorida tidak boleh mengkonduksi elektrik dalam keadaan pepejal tetapi boleh mengkonduksi elektrik dalam larutan akues. Terangkan mengapa. [2M]

(v)

Why argon is an unreactive element? Mengapakah argon adalah unsur yang tidak reaktif? [1M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 11

11

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (b)

Diagram 1 shows the graph of temperature againts time when liquid naphthalene is cooled. Rajah 1 menunjukkan graf suhu melawan masa apabila cecair naftalene disejukkan.

Diagram 1 Rajah 1 Based on diagram 1 Berdasarkan Rajah 1: (i)

State the freezing point of napthalene. Nyatakan takat beku bagi naftalena. [1M]

(ii)

Why there is no change in temperature from R to Q? Mengapakah tidak terdapat perubahan suhu dari R ke Q?

(iii)

[1M]

What are the states of matter from R to Q? Apakah keadaan jirim dari R ke Q? [1M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 12

12

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

2. A student carried out an experiment to determine the melting point of acetamide. When the temperature of acetamide reached 70 ˚C, the stopwatch is started. The temperature of acetamide is recorded at 30 seconds interval until the temperature reaches 90 ˚C. Diagram 2 shows the apparatus set-up for the experiment. 3. Seorang murid telah menjalankan satu eksperimen untuk menentukan takat lebur asetamida. Apabila suhu asetamida mencapai 70 ˚C, jam randik dimulakan. Suhu asetamida dicatat pada sela masa 30 saat sehingga suhu mencapai 90 ˚C. Rajah 2 menunjukkan susunan radas bagi eksperimen itu.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 13

13

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA Table 2 shows the thermometer reading for the experiment. Jadual 2 menunjukkan bacaan termometer bagi eksperimen itu.

2

(a) Record the thermometer readings in the space provided in Table 2 on. Catat bacaan termometer pada ruang yang disediakan [ 3 marks ] [ 3 markah ] (b) (i) By using data in Table 2, plot a graph of temperature against time for this experiment on the graph paper Dengan menggunakan data dalam Jadual 2, lukis graf suhu melawan masa kertas graf

bagi eksperimen itu di atas [ 3 markah ]

(ii) Mark the value of melting point of acetamide on the graph in 2(b)(i). Tanda nilai takat lebur bagi asetamida pada graf di 2(b)(i).

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 14

14

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (c) Based on your graph in 2(b)(i), complete the table below by stating the physical state of acetamide based on the time range given. Berdasarkan graf anda di 2(b)(i), lengkapkan jadual di bawah dengan menyatakan keadaan fizik asetamida berdasarkan julat masa yang diberikan. Time range (s) Julat masa (s)

Physical state Keadaan fizik

th

0 second to 60 second 0 saat hingga saat ke-60

th

th

60 second to 150 second Saat ke-60 hingga saat ke-150

th

th

150 second to 210 second Saat ke-150 hingga saat ke-210

[ 3 marks ] [ 3 markah ] 3. Seorang ibu sedang memasak ayam goreng di dapur. Anak-anaknya yang masih kecil yang bermain di halaman rumah tercium bau ayam goreng tersebut lalu naik ke dapur untuk makan ayam goreng. Dengan menggunakan teori kinetik jirim, huraikan fenomena tersebut. Rancangkan satu eksperimen ringkas untuk membuktikan teori tersebut. Perancangan anda hendaklah mengandungi aspek-aspek berikut: (a)

Problem statement Pernyataan masalah

(b)

All the variables Semua pembolehubah

(c)

Statement of the hypothesis Pernyataan hipotesis

(d)

List of materials and apparatus Senarai bahan dan radas

(e)

Procedure for the experiment Prosedur eksperimen

(f)

Tabulation of data Penjadualan data [17M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 15

15

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 : STRUKTUR ATOM PERKEMBANGAN MODUL ATOM

BEPEmN John Dalton 1766 – 1844

J.J Thomsom 1856 – 1940

Ernest Rutherford 1871 – 1937

Neils Bohr 1885 – 1962

James Chadwick 1891 - 1974

P1 P2

P3

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 16

16

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 :

STRUKTUR ATOM

2.1

NOMBOR PROTON DAN NOMBOR NUKLEON

:

Numbor nukleon

A

X

Symbol unsur Nombor proton

nombor jisim = proton + neutron

Z

nombor atom = bil. Proton

A=Z+N

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 17

17

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

Latihan pemahaman konsep : Lengkapkan maklumat bagi 20 atom pertama dengan merujuk jadual berkala

BIL

NAMA ATOM

SIMBOL

A Nombor nukleon

Z Nombor atom

N Bilangan neutron

p bilangan proton

e bilangan elektron

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 18

18

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA Latihan pemahaman konsep : Lengkapkan maklumat bagi 20 atom pertama untuk menunjukkan susunan elektron

BIL

NAMA ATOM

SIMBOL

Z Nombor atom

p bil proton

e bil elektron

Susunan elektron

Bilangan petala

Elektron valens

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

TUGASAN : Pilih LIMA atom pilihan anda untuk membina model susunan elektron bagi setiap atom tersebut 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 19

19

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 3 : FORMULA KIMIA DAN PERSAMAAN KIMIA Konsep

JISIM ATOM RELATIF.

ATOM Atom – terlalu ringan, halus dan tidak dapat diTIMBANG secara langsung JISIM ATOM – dihitung secara membandingkan dengan satu atom piawai ( bandingan secara RELATIF ) = TIADA UNIT seperti gram ( g )

Jisim Molekul Relatif =

𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚 𝑝𝑢𝑟𝑎𝑡𝑎 𝑠𝑎𝑡𝑢 𝑚𝑜𝑙𝑒𝑘𝑢𝑙 𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛 1 𝑥 𝑗𝑖𝑠𝑖𝑚 12

𝑠𝑎𝑡𝑢 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝑘𝑎𝑟𝑏𝑜𝑛−12

JISIM ATOM – hampir sama dengan jisim nukleus = bilangan proton + bilangan neutron = A Rujuk kepada Jadual Berkala Unsur.

Jisim Molekul Relatif

= hasil gabungan Jisim Atom Relatif unsur yang membina sebatian kimia.

Latihan : Lengkapkan jadual di bawah dengan menentukan Jisim Atom Relatif dan Jisim Molekul Relatif. BIL

Nama Sebatian Kimia

Simbol Unsur / Formula Kimia

1

Natrium

Na

2

Aluminium

Al

3

Karbon dioksida

CO2

4

Air

H2O

5

Kuprum (II) Sulfat

CuSO4

6

Natrium karbonat

NasCO3

7

Magnesium nitrat

Mg(NO3)2

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

Jisim Atom Relatif / Jisim Molekul Relatif

…. 20

20

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA BIL

Nama Sebatian Kimia

Simbol Unsur / Formula Kimia

8

Natrium oksida

Na2O

9

Helium

He

10

Ferum

Fe

11

Gas bromin

Br2

12

Bromin

Br

13

Etanol

C2H5OH

14

Asid hidroklorik

HCl

15

Asid sulfurik

H2SO4

16

Kalium Manganat VII

KMnO4

17

Magnesium oksida

MgO

18

Zink

Zn

19

Plumbum

Pb

20

Natrium hidroksida

NaOH

21

Argentum

Ag

22

Butana

C4H10

23

Kalium iodida

KI

24

Iodin

I

25

Ammonia

NH3

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

Jisim Atom Relatif / Jisim Molekul Relatif

…. 21

21

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA KONSEP MOL 1.

Hubungan antara bilangan mol (n) dengan bilangan zarah (N), jisim bahan (m), isi padu gas (V) dan kepekatan (kemolaran) larutan (M) Hubungan

Bilangan mol , n

Keterangan

n = N

Mol dan bilangan zarah

N = bilangan zarah NA = 6.02 x 1023

NA n = m

Mol dan Jisim bahan

m = jisim bahan (g) Mr = jisim molar bahan (g mol-1)

Mr n=

V

V = isi padu gas (dm3) 22.4 dm3 mol-1 = Isi padu molar gas

22.4

pada keadaan s.t.p.

Mol dan isi padu gas n= V

V = isi padu gas (dm3) 24 dm3 mol-1 = Isi padu molar gas

24

pada keadaan bilik Mol dan kepekatan (kemolaran) larutan

M = kemolaran larutan (mol dm-3)

n = MxV

V = Isi padu larutan (dm3)

BILANGAN ZARAH

x NA

÷ NA

÷ Mr

÷ V BILANGN MOL

JISIM, g x Mr

÷ 22.4 atau ÷ 24

x V

MOLARITI, mol dm-3 (Larutan)

x 22.4 atau x 24

ISI PADU, dm3 (Gas)

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 22

22

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA CONTOH 1. Berapakah bilangan mol dalam 100 cm3 asid hidroklorik, HCl, 2.0 mol dm-3 ? Bil. mol HCl

= MxV = 2.0 mol dm-3 x 100 dm3 1000 = 0.2 mol

Aktiviti 2. 30 cm3 asid sulfurik, H2SO4 0.2 mol dm-3 bertindak balas dengan kuprum(II) oksida, CuO berlebihan menghasilkan garam kuprum(II) sulfat, CuSO4 Persamaan kimia tindak balas yang berlaku ditunjukkan di bawah

CuO(p)

+ H2SO4(ak) → CuSO4 (ak) + H2O (ce)

Hitungkan jisim garam kuprum(II) sulfat yang terhasil. [Diberi jisim molar atom CuSO4 =160 g mol-1] CuO(p) + H2SO4(ak) → CuSO4 (ak) + H2O (ce) Belebihan 30 cm3 ?g 0.2 mol dm-3 Bil. mol H2SO4

= MxV = ……. mol dm-3 x ........... dm3 = ……. Mol

Daripada persamaan kimia, [kuantiti H2SO4 yang menentukan kuantiti hasil tindak balas, CuSO4] 1 mol H2SO4 menghasilkan 1 mol CuSO4 Oleh itu, ….. mol H2SO4 menghasilkan ............. mol CuSO4 Jisim CuSO4

= bil mol CuSO4 x jisim molar CuSO4 // m x Mr = .......... mol x ......... g mol-1 = ........... g

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 23

23

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 3. Isipadu gas yang terkumpul di elektrod P ialah 30.0 cm3. Berapakah bilangan mol gas yang dikumpul? [Gunakan maklumat 1 mol gas menempati 24.0 dm3 pada keadaan bilik]

4. Metana, CH4 juga hidrokarbon yang digunakan sebagai bahan api. Pembakaran metana menghasilkan karbon dioksida dan air. Persamaan kimia bagi pembakaran metana.ditunjukkan di bawah CH4 (g) +

O2)( g)

→

CO2(g)

+

H2O(ce)

Hitungkan isipadu gas karbon dioksida yang terhasil jika 1.6 g metana terbakar dalam oksigen berlebihan pada suhu dan tekanan bilik. [Diberi jisim molar metana =16 g mol-1 dan 1 mol gas menempati isipadu 24 dm3 pada keadaan bilik ]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 24

24

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 5. Kemolaran larutan asid sulfurik ialah 2.0 mol dm-3 Berapakah kepekatan asid itu dalam g dm-3 ?

[Jisim atom relatif : H = 1, O = 16, S = 32]

6. Apabila 10 cm3 larutan natrium sulfat, Na2SO4, 1.0 mol dm-3 dicampurkan kepada larutan plumbum(II) nitrat, Pb(NO3)2 berlebihan, mendakan plumbum(II) sulfat, PbSO4 berwarna putih terbentuk. (a) Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas yang berlaku (b) Hitungkan bilangan mol natrium sulfat yang terdapat dalam larutan tersebut (c) Hitungkan jisim mendakan yang terbentuk [Jisim atom relatif bagi O =16, S = 32, Pb = 207]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 25

25

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA SENARAI FORMULA PENTING PENGIRAAN KIMIA Jisim Molekul relatif =

1 𝑥 12

𝑗𝑖𝑠𝑖𝑚 𝑠𝑎𝑡𝑢 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝑐𝑎𝑟𝑏𝑜𝑛−12

𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚 𝐵𝑎ℎ𝑎𝑛 ( 𝑔 ) 𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚 𝑠𝑎𝑡𝑢 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟 𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛 ( 𝐽𝑀𝑅 )

Bilangan Mol = Bilangan mol gas =

𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚 𝑝𝑢𝑟𝑎𝑡𝑎 𝑠𝑎𝑡𝑢 𝑚𝑜𝑙𝑒𝑘𝑢𝑙 𝑏𝑎ℎ𝑎𝑛

𝐼𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑔𝑎𝑠 𝑖𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑀𝑜𝑙𝑎𝑟 𝑔𝑎𝑠

3

3

1 mol gas menepati 24 dm pada suhu bilik // 22.4 dm pada Suhu dan Tekanan Piawai , STP

Bilangan mol =

𝐵𝑖𝑙𝑎𝑛𝑔𝑎𝑛 𝑝𝑎𝑟𝑡𝑖𝑘𝑒𝑙 𝑎𝑡𝑎𝑢 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝑁𝐴

Pemalar Avogadro , NA = 6.02 x 10 23 zarah Bilangan mol =

𝑀𝑉 1000

Kepekatan ( g dm-3 ) = Kemolaran ( mol dm-3 ) =

=

𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚 ( 𝑔 ) 𝐽𝑀𝑅

𝐽𝑖𝑠𝑖𝑚 𝑧𝑎𝑡 𝑡𝑒𝑟𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡 ( 𝑔 ) 𝐼𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡𝑎𝑛 𝐵𝑖𝑙𝑎𝑛𝑔𝑎𝑛 𝑚𝑜𝑙 ( 𝑚𝑜𝑙 ) 𝐼𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑙𝑎𝑟𝑢𝑡𝑎𝑛

M1V1 = M2V2 MaVa = MbVb

MaVa

𝑎

= MbVb 𝑏

Kadar tindakbalas pada masa tertentu = kira kecerunan tangent graf Kadar tindak balas purata =

𝐼𝑠𝑖𝑝𝑎𝑑𝑢 𝑚𝑎𝑘𝑠𝑖𝑚𝑎 𝑚𝑎𝑠𝑎 𝑡𝑖𝑛𝑑𝑎𝑘 𝑏𝑎𝑙𝑎𝑠

Haba dibebaskan , Q = mcϴ Dirujuk kepada pengiraan untuk 1.0 mol +

Haba ( nama tindakbalas ) , ΔH = ...........− kJ mol -1

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 26

26

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 1.

Apakah maksud satu mol bagi suatu bahan? What is the meaning of one mole of a substance? A B C D

2.

Bilangan zarah bagi suatu bahan. The number of particle of any substance. 20 Jisim satu mol suatu bahan mengandungi 6.02x10 zarah. 20 One mole of substance contains 6.02x10 particles. Jisim satu mol suatu bahan dipanggil jisim atom relatif. The mass of one mole of any substance is call relative atomic mass. Jumlah suatu bahan yang mengandungi bilangan zarah sama dengan bilangan atom dalam 12g karbon-12. The amount of substance that contains as many particles as the number of atoms in exactly 12 g of carbon12.

Antara bahan yang berikut, yang manakah mangandungi bilangan atom yang sama dengan satu mol gas klorin? Which of the substance below contains the same number of atoms as in one mole of chlorine gas? A B

C

D

1 mol neon 1 mol neon

1 2 1 2 2 3 2 3

mol natrium mol sodium mol karbon dioksida

mol carbon dioxide 1 mol nitrogen dioksida 1 mol nitrogen dioxide

3 No

1 mol of the element, molecule, ionic compound Satu mol unsur , nolekul , sebatian ionik

1

Sodium

2

Carbon

3

Sodium carbonate, Na2CO3

4

Magnesium carbonate, MgCl2

5

Chlorine, Cl2

6

Sulphuric acid, H2SO4

7

Carbon dioxide, CO2

8

Copper(II) carbonate, CuCO3

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

Mass in grams Jisim dalam gram

…. 27

27

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 : FORMULA KIMIA FORMULA KIMIA IALAH SIMBOL YANG MENUNJUKKAN NISBAH ATOM DALAM SUATU SEBATIAN. MEMAHAMI FORMULA KIMIA

Na2O Unsur yang membentuk sebatian Natrium oksida ialah __________________ , ______________________ Nisbah antara unsur Na : O ialah _________________________ ______________________________

FORMULA EMPIRIK

FORMULA KIMIA FORMULA MOLEKUL

FORMULA ION

Taktifan

Nama sebatian

Huraian

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 28

28

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA Warnakan corak ini bagi membiasakan diri dengan formula kimia

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 29

29

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA SEBATION ION mengandungi ION POSITIF { CATION ) dan ION NEGATIF ( ANION ) SENARAI ION POSITIF ( KATION )

Ion hidrogen

Ion magnesium

Ion aluminium

Ion litium

Ion kalsium

Ion ferum (III)

Ion natrium

Ion barium

Ion kromium (III)

Ion Argentum

Ion zink

Ion ammonium

Ion kuprul (II)

Ion kuprum (I)

Ion ferum (II)

Ion mangan (IV)

Ion kalium

Ion plumbum (II)

Ion plumbum (IV)

Ion stanum (II)

Ion stanum (IV)

Ion mangan (II)

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 30

30

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA SENARAI ION NEGATIF ( ANION )

Ion florida

Ion oksida

Ion klorida

Ion sulfida

Ion bromida

Ion sulfat

Ion hidroksida

Ion karbonat

Ion nitrat

Ion kromat (VI)

Ion etanoat

Ion dikromat (VI)

Ion manganat

Ion fosfat

INGAT !!!! KAD ….. TAMPAL ….. HAFAL

Ion iodide

SEGMEN BELAJAR DENGAN PENUH KESERONOKAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

Dengan menggunakan kad , bina EMPAT kad bagi setiap ion POSITIF dan NEGATIF tersebut …untuk persediaaan PERMAINAN FORMULA KIMIA

…. 31

31

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 : FORMULA KIMIA 2.1

FORMULA EMPIRIK 

Formula empirik ialah formula kimia yang menunjukkan nisbah teringkas bilangan atom setiap unsur di dalam satu (molekul) sebatian



Formula molekul ialah formula kimia yang menunjukkan bilangan sebenar atom-atom setiap unsur di dalam satu molekul sebatian



Dua kaedah digunakan untuk menentukan formula empirik sebatian



Pemilihan kaedah bergantung kepada kereaktifan logam terhadap hidrogen



Siri Kereaktifan (kaedah mengingat : Neumonic)

K Na Ca Mg Al Zn Lebih reaktif daripada hidrogen

H

Fe Sn Pb Cu Ag Kurang reaktif daripada hidrogen

Logam lebih reaktif daripada hidrogen

: [Kaedah I]

Logam kurang reaktif daripada hidrogen : [Kaedah II]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 32

32

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

Pengiraan formula empirik. a.

Hitungkan formula empirik bagi sebatian yang mengandungi 32.4 g natrium, 22.6 g sulphur dan 45.0 g oksigen. Natrium , Na

Sulphur , S

Oksigen , O

Jisim unsur, g Bilangan mol = Jisim ( g) JAR Nisbah mol Nisbah mol TERINGKAS FORMULA EMPIRIK

b.

58.80 g barium, 13.75 g sulphur dan 27.45 g oksigen bergabung untuk membentuk satu sebatian kimia. Tentukan formula empirik sebatian tersebut. Barium , Ba

Sulphur , S

Oksigen , O

Jisim unsur, g Bilangan mol = Jisim ( g) JAR Nisbah mol Nisbah mol TERINGKAS FORMULA EMPIRIK

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 33

33

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

c.

Suatu sebatian hidrat dianalisis didapati mengandungi 18.29 % kalsium, 32.37 % klorin dan 49.34 air. Tentukan formula empirik sebatian tersebut.

d.

20.15 unsur X bertindakbalas dengan iodine untuk membentuk 100 g sebatian dengan formula empirik XI2 . Hitungkan jisim atom relative bagi unsur X.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 34

34

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

2.2

MEMBINA FORMULA KIMIA SEBATIAN ION

CARA 1 : BIL

Ion positif terlibat

Ion negatif terlibat

Jumlah cas positif

Jumlah cas negatif

Formula Kimia sebatian ion

1

Ion natrium, Na+

Ion klorida, Cl-

+1

-1

NaCl

2 3 4 5 6 7 8 9 10

CARA 2 : SEIMBANGKAN CAS & BERSILANG

Na+

OH-

Mg2+ OH-

Na 1

OH1

Mg 1(OH)2

NISBAH TERINGKAS

1 : 1

FORMULA

NaOH Natrium hidroksida

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

1 : 2

Mg(OH)2 Magnesium hidroksida

…. 35

35

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 : FORMULA KIMIA 2.3 MEMBINA FORMULA KIMIA SEBATIAN ION Lengkapkan jadual berikut dengan menggunakan ion-ion berikut dan namakannya,

Cl-

Br-

I-

O2-

OH-

SO42-

CO32-

NO32-

Na+ K+ Zn2+ Ca2+ Fe2+ Fe3+ Cu2+ NH4+ Pb2+ Al3+ Ba2+ Mg2+ 2.3

Tuliskan formula kimia bagi sebatian berikut. Nama Kimia

Formula Kimia

Nama Kimia

Karbon monoksida

Kalium karbonat

Karbon dioksida

Kalium hidroksida

Nitrogen dioksida

Kuprum oksida

Sulphur dioksida

Kuprum sulfat

Air

Ferum oksida

Hidrogen iodida

Aluminium oksida

Oksigen

Zink oksida

Formula Kimia

MASA UNTUK BERMAIN : Dengan menggunakan KAD ANION dan KATION marilah bermain untuk membentuk FORMULA KIMIA 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 36

36

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 2 : FORMULA KIMIA 2.3

MEMBINA PERSAMAAN KIMIA Maklumat kualitatif

jenis bahan

jenis hasil

tindakbalas

Keadaan fizik bahan dan hasil tindakbalas Persamaan Kimia

Maklumat kuantatif

bilangan mol bahan dan hasil tindakbalas

TIPS SEIMBANGKAN PERSAMAAN KIMIA BAHAN P

1

2

3

4

BAHAN Q

Tulis FORMULA KIMIA yang betul bagi bahan dan hasil Tentukan NOMBOR ATOM / BIL. MOL bagi setiap bahan dan hasil SEIMBANGKAN BILANGAN ATOM dengan PEKALI

HASIL R

HASIL S

HASIL R Magnesium oksida

HASIL S







PERSAMAAN SEIMBANG



Contoh 1 :

1

2

3

4

BAHAN P Magnesium

BAHAN Q Oksigen

Mg

O2

Tulis FORMULA KIMIA yang betul bagi bahan dan hasil Tentukan NOMBOR ATOM / BIL. MOL bagi setiap bahan dan hasil SEIMBANGKAN BILANGAN ATOM dengan PEKALI PERSAMAAN SEIMBANG

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018



MgO



…. 37

37

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA KEMAHIRAN SEIMBANGKAN PERSAMAAN KIMIA

i.

Tuliskan maklumat dari persamaan kimia di bawah.

CaCl2

ii.

+

K2CO3



CaCO3

+ 2KCl

Magnesium bertindakbalas dengan oksigen menghasilkan magnesium oksida

iii. Kuprum (II) nitrat dipanaskan terurai menjadi kuprum (II) oksida dan gas oksigen.

iv. Serbuk zink dicampurkan ke dalam asid hidroklorik menghasilkan garam zink klorida dan gas hidrogen.

v. Paku besi yang terdedah kepada udara menjadi berkarat yang dinamakan ferum (III) oksida.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 38

38

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA LATIHAN SPM2010 1. Rajah 1 menunjukkan susunan radas bagipemanasan serbuk zink karbonat, ZnC03. Gas yang dibebaskan daripada eksperimen ini mengeruhkan air kapur.

Diagram 1 Rajah 1 (a)

Name the gas released in this experiment. Namakan gas yang dibebaskan dalam eksperimen ini ………………………………………………………………………………..………………………. [1M]

(b)

In table 2, state the colour of the residue of this experiment when it is hot and when it is cold. [2M] Pada Jadual 2, nyatakan warna baki eksperimen ini apabila panas dan apabila sejuk Colour of residue Warna baki Hot Cold Panas Sejuka

Table 2 Jadual2 (c)

Write a balanced chemical equation for this reaction. Tuliskan persamaan yang seimbang bagi tindak balas ini. ………………………………………………………………………………..………………………. [1M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 39

39

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (d)

12.5 g of zinc carbonate, ZnCO3 is heated during this experiment. Calculate the volume of gas released. 3 [RAM C=12, Zn=65, 1 mol of gas occupies 24 dm at room conditions] 12.5 g zink karbonat, ZnC03dipanaskan semasa eksperimen ini.Hitung isi padu gas yang dibebaskan. 3 [Jisim atom relatif: C=12;0=16;Zn = 65; 1 mol gas menempati 24 dm pada keadaan bilik

[2M] (e)

The residue of this experiment is reacted with substance X to produce zinc chloride, ZnCl 2 solution. Baki eksperimen ini ditindakbalaskan dengan bahan X untuk menghasilkan larutan zink klorida, ZnCl2.

(i)

What is substance X? Apakah bahan X? ………………………………………………………………………………..………………………. [1M]

(ii)

How many moles of ions in one mole of zinc chloride? [1M] Berapakah bilangan mol ion-ion dalam satu mol zink klorida?

………………………………………………………………………………..………………………. [1M] (iii)

State one cation present in zinc chloride solution. [1M] Nyatakan satu kation yang hadir dalam larutan zink klorida ………………………………………………………………………………..………………………. [1M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 40

40

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA LATIHAN SPM2011 2.

Table 2 shows the empirical formulae and the molecular formulae of three compounds. Jadual 2 menunjukkan formula empirik dan formula molekul bagi tiga sebatian. Compound Sebatian X W Y

(i)

Empirical formula Formula empirik C2H4 Cu(NO3)2 Table 2 Jadual 2

Molecular formula Formula molekul C6H6 Cu(NO3)2

State the meaning of molecular formula. Nyatakan maksud formula molekul. …………………………………………………………………………………………………………….[1M]

(ii)

Relative molecular mass of compound W is 88. Determine the molecular formula of compound W. [Relative atomic mass: C=12 ; H=l] Jisim molekul relatifbagi sebatian W ialah 88. Tentukan formula molekul sebatian W. [Jisim atom relatif C=12 ; H=l]

[2M] (b)

Write the empirical formula of compound X. Tulis formula empirik sebatian X.

……………………………………………………………………………………………………….[1M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 41

41

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (c)

When compound Y is heated strongly, it will decompose to form copper(II) oxide, oxygen gas and nitrogen dioxide gas. Apabila sebatian Y dipanaskan dengan kuat, ia akan terurai membentuk kuprum(ll) oksida, gas oksigen dan gas nitrogen dioksida.

(i)

State the colour of nitrogen dioxide gas. Nyatakan warna bagi gas nitrogen dioksida. …………………………………………………………………………………………………………….

(ii)

[1M]

Write a balanced chemical equation for the decomposition of compound Y. Tulis persamaan kimia yang seimbang bagi penguraian sebatian Y. …………………………………………………………………………………………………………….

[2M]

Complete the relationship below. Lengkapkan perkaitan di bawah.

Mass of nitrogen dioxide Jisim nitrogen dioksida

=

Number of moles of nitrogen dioxide Bilangan mol nitrogen dioksida

X

Volume of nitrogen dioxide Isipadu nitrogen dioksida

=

Number of moles of nitrogen dioxide Bilangan mol nitrogen dioksida

X

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 42

42

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA LATIHAN SPM 2014 1. Diagram 2 shows the apparatus set-up to determine the empirical formula for an oxide of copper. Rajah 2 menunjukkan susunan radas untuk menentukan formula empirik bagi suatu oksida kuprum.

Diagram 2 Rajah 2 (a)

State the name of two reactants for the preparation of hydrogen gas. Nyatakan nama dua bahan tindak balas bagi penyediaan gas hidrogen.

………………………………………………………………………………………………………… [2M] (b)

What is the function of anhydrous calcium chloride? Apakah fungsi kalsium klorida kontang?

………………………………………………………………………………………………………… [1M] (c)

Table 1 shows the data obtained from the experiment. Jadual 1 menunjukkan data diperoleh daripada eksperimen itu. Description Penerangan Combustion tube + porcelain dish Tiub pembakaran + piring porselin Combustion tube + porcelain dish + oxide of copper Tiub pembakaran + piring porselin + oksida kuprum Combustion tube + porcelain dish + copper Tiub pembakaran + piring porselin + kuprum

Mass (g) Jisim (g) 24.60 27.00 26.52

Table 1 / Jadual 1 Based on Table 1, calculate the empirical formula for the oxide of copper. Berdasarkan Jadual 1, hitung formula empirik bagi oksida kuprum.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 43

43

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA [Relative atomic mass: Cu = 64; O = 16] [Jisim atom relatif: Cu = 64; O = 16]

[3M] (d)

How do you ensure all oxide of copper is reduced to copper? Bagaimanakah anda memastikan semua oksida kuprum diturunkan kepada kuprum? ………………………………………………………………………………………………………… [1M]

(e)

(i) Can the empirical formula for magnesium oxide be determined by using this method? Bolehkah formula empirik bagi magnesium oksida ditentukan dengan menggunakan kaedah ini? ………………………………………………………………………………………………………… [1M]

(ii)

Give one reason for your answer in 2(e)(i). Berikan satu alasan bagi jawapan anda di 2(e)(i). ………………………………………………………………………………………………………… [1M]

LATIHAN DARI AWAL MENJADIKAN SAYA BIASA MENJAWAB SOALAN SPM SEBENAR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 44

44

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 4 4.1

:

JADUAL BERKALA

SEJARAH PERKEMBANGAN JADUAL BERKALA

BIL

SAINTIS

1

Antione Lavoisier ( 1743 – 1794 )

2

J.W. Doberienier ( 1780 – 1849 )

3

John Newlands ( 1837 – 1898 )

4

Lothar Mayer ( 1830 – 1895 )

5

Dimitri Mendeleev ( 1834 – 1907 )

6

Henry J.G Moseley ( 1857 – 1915 )

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

PENEMUAN

CONTOH

…. 45

45

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 4.2

SUSUNAN UNSUR DALAM JADUAL BERKALA HUBUNGAN SUSUNAN ELEKTRON DENGAN KEDUDUKAN DALAM JADUAL BERKALA 

Atom disusun dalam susunan nombor _______________ tertib menaik.



Kumpulan ialah lajur ___________________ yang mempunyai _____________________ sama.



Baris melintang dikenali sebagai ____________ dan disusun berdasarkan bilangan __________



Kumpulan 1 dikenali __________________________ contoh ____________________________



Kumpulan 2 dikenali __________________________ contoh ____________________________



Kumpulan 17 dikenali _________________________ contoh ____________________________



Kumpulan 18 dikenali _________________________ contoh ____________________________



Unsur Peralihan antara kumpulan ______ dan _____ contoh ____________________________ A

27

X

35.5

Mg

Z

12

Cl 17

SUSUNAN ELEKTRON

:

_____________________

__________________

PETALA

:

_____________________

__________________

 KALA

:

_____________________

__________________

ELEKTRON VALENS

:

_____________________

__________________

 KUMPULAN

:

_____________________

__________________

TENTUKAN UNSUR DALAM JADUAL DI BAWAH INI. Unsur

Nombor Proton

Susunan Elektron

Kumpulan

Kala

7

2.5

15

2

12 20 5 15 18 2

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 46

46

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

1

1

2

2

3

4

5

6

7

8

9

10

3

11

12

13

14

15

16

17

18

4

19

20

31

32

33

34

35

36

5

37

38

53

54

6

55

56

85

86

7

87

88

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

LENGKAPKAN SIMBOL ATOM JADUAL BERIKUT BERDASARKAN JADUAL BERKALA UNSUR BIL

NO ATOM

1

3

2

5

3

6

4

9

5

12

6

15

7

17

8

18

9

19

10

20

NAMA DAN SIMBOL UNSUR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

BILANGAN ELEKTRON

SUSUNAN ELEKTRON

KALA

KUMPULAN

…. 47

47

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 4.3

SIFAT KUMPULAN 18

NAMA UNSUR

SIMBOL DALAM JADUAL BERKALA

BILANGAN PROTON

SUSUNAN ELEKTRON

KEDUDUKAN DALAM JADUAL BERKALA

SIFAT KIMIA KUMPULAN 18 : 

Gas adi adalah ________________________ dan _______________________ secara kimia.



Penerangan :

KEGUNAAN GAS ADI : UNSUR

KEADAAN FIZIKAL

KEGUNAAN

PENERANGAN

Helium, He Neon. Ne Argon, Ar Kripton, Kr Xenon, Xe Radon, Ra 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 48

48

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 4.4

SIFAT KUMPULAN 1

BIL

Nama Unsur dan symbol

1

Littium, Li

2

Natrium, Na

3

Kalium, K

4

Rubidium, Rb

5

Cesium, Cs

6

Fransium , Fr

A

Z

N

Bil .Elektron

Susunan elektron

Penerangan Perubahan Saiz Atom

Penerangan Perubahan Kereaktifan

SIFAT FIZIK : KEGUNAAN :

TINDAKBALAS DENGAN GAS KLORIN

TINDAKBALAS DENGAN OKSIGEN

TINDAKBALAS DENGAN AIR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 49

49

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA SIFAT KUMPULAN 1 : 1. SAIZ ATOM BERTAMBAH APABILA MENURUNI KUMPULAN 1 ( DARI ATAS KE BAWAH ) Lukiskan susunan elektron dengan menggunakan gambarajah titik-silang. Litium 2.1

Natrium 2.8.1

Kalium 2.8.8.1



Bilangan elektron________________ Bilangan petala elektron ____________________ ,



__________________ antara nukleus dengan ____________ semakin _______________



Jejari antara petala ________________ dengan nukleus semakin ___________________



Saiz atom _________________________________

2. KEREAKTIFAN BERTAMBAH APABILA MENURUNI KUMPULAN 1 

Bilangan elektron________________ Bilangan petala elektron ____________________ ,



Jarak antara elektron ________________ dengan nukleus _______________________



Saiz atom ______________________



__________________ antara nukleus dengan ____________ semakin _______________



Elektron ________________ semakin ___________________ didermakan.



Kereaktifan ___________________ apabila menuruni Kumpulan 1.

3. MEMBANDINGKAN KEREAKTFAN ANTARA UNSUR DALAM KUMPULAN 1 Kata Kunci

Saiz Atom

Elektron Valens

Daya Tarikan antara NUKLEUS dengan ELEKTRON VALENS

Elekron Valens

Kereaktifan

Penerangan

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 50

50

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 4.5

SIFAT KUMPULAN 17 : HALOGEN

BIL

Nama Unsur dan simbol

1

Florin

2

Klorin

3

Bromin

4

Iodin

5

Astatin

A

Z

N

Bil .Elektron

Susunan elektron

Formula kimia dalam molekul dwiatom

Warga gas

SIFAT FIZIK : KEGUNAAN :

TINDAKBALAS DENGAN LOGAM BESI

TINDAKBALAS DENGAN AIR

TINDAKBALAS DENGAN NATRIUM HIDROKSIDA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 51

51

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA SIFAT KUMPULAN 17 : 4. SAIZ ATOM BERTAMBAH APABILA MENURUNI KUMPULAN 1 ( DARI ATAS KE BAWAH ) Lukiskan susunan elektron dengan menggunakan gambarajah titik-silang. Florin 2.7

Klorin 2.8.7

Bromin 2.8.18.7



Bilangan elektron________________ Bilangan petala elektron ____________________ ,



__________________ antara nukleus dengan ____________ semakin _______________



Jejari antara petala ________________ dengan nukleus semakin ___________________



Saiz atom _________________________________

5. KEREAKTIFAN BERKURANG APABILA MENURUNI KUMPULAN 17 : HALOGEN 

Bilangan elektron________________ Bilangan petala elektron ____________________ ,



Jarak antara elektron ________________ dengan nukleus _______________________



Saiz atom ______________________



__________________ antara nukleus dengan ____________ semakin _______________



Semakin ________________ untuk menarik elektron ke dalam petala ________________



Kebolehan untuk __________________________ semakin berkurangan.



Kereaktifan ___________________ apabila menuruni Kumpulan 17.

6. MEMBANDINGKAN KEREAKTFAN ANTARA UNSUR DALAM KUMPULAN 17 Kata Kunci

Saiz Atom

Elektron Valens

Daya Tarikan antara NUKLEUS dengan ELEKTRON VALENS

Elekron Valens

Kereaktifan

Penerangan

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 52

52

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 4.6

PERUBAHAN SIFAT DALAM KALA 3

Unsur

No. Atom

Mg

P

11

13

S

Ar

14

Susunan elektron

2.8.5

17

18

Petala elektron ditarik

Saiz atom

2.8.6

Keadaan fizikal

Sifat Logam

Keelektronegatifan

Nama kimia bagi oksida kala 3 Sifat Asid – Bes bagi oksida Bagi kala 3

Saiz atom

Nombor Proton

Cas Nukleus

Daya Tarikan antara nukleus dengan petala valens

Penerangan Perubahan Saiz Atom

Anda diberi larutan asid hidroklorik, natrium hidroksida, serbuk magnesium oksida, aluminium oksida dan silicon dioksida dan penunjuk pH. Huaikan bagaimana anda menentukan sifat keasidan bagi oksida kala 3.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 53

53

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 4.7

SIFAT UNSUR PERALIHAN

SIFAT UNSUR PERALIHAN 

Menghasilkan ion dengan pelbagai cas iaitu ______, ________ , __________ dan _____



Menghasilkan sebatian kimia berwarna iaitu ____________ dan __________________



Kegunaan sebagai mangkin tindakbalas kimia iaitu ________________ , ____________ _________________ , _________________ dan ________________________________

WARNAKAN : BIL

SUBSTANCE

1

Florine gas

EMPERICAL FORMULAE F2

2

Chlorine gas

Cl2

3 4 5 6

Bromine gas Iodin gas Copper ( atom / metal ) Copper (II) oxide

7

Ion Copper(II)

8 9 10 11 12 13 14

Iron (II) in solution Iron (III) in solution Chromium (III) ion Chromate (IV) ion Dichromate (VI) ion Manganese (II) ion Manganate (VII) ion

Br2 I2 Cu CuO Cu2+ in solution Fe2+ Fe3+ Cr3+ CrO42Cr2O72Mn2+ MnO4-

15

Silver metal / solid

Ag

Shiny grey solid

16

Silver ion

Ag+

Colourless solution

17

Lead iodide

PbI2

Yellow precipitate

18

Lead nitrate

Pb( NO3 )2

19

Zinc nitrate Copper (II) chloride anhydrous / kontang

ZnNO3 CuCl2

20

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

COMMON COLOUR

WARNA

Pale yellow Greenish-yellow / pale green Brown Purplish black Brown deposited Black solid

Kuning muda

Perang Biru kehitaman Enapan perang Pepejal hitam

Blue solution

Larutan biru

pale green Brown solution Green Yellow Orange Light pink Purple

Kuning - panas

Hijau muda Larutan perang Hijau Kuning Jingga Merah jambu Ungu Pepejal kelabu berkilat Larutan jernih / tidak berwarna Mendakan kuning Colourless Yellow / solution / kuning Larutan sejuk tidak berwarna Putih - sejuk

White solid

Pepejal putih

White putih - pepejal

Brown / perang panas

Hijau muda

…. 54

54

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

LATIHAN PENGUKUHAN SPM : 1.

Table 2 shows the information about atom P and Q. Jadual 2 menunjukkan maklumat bagi atom P dan Q. Atom Atom Number of proton Bilangan proton Number of electron Bilangan elektron Number of neutron Bilangan neutron Nucleon number Nombor nukleon

P

Q

11

17 17

12

18

Table 2 (a)

Complete Table 2. Lengkapkan Jadual 2.

(b)

Write the formula of Tuliskan formula bagi (i)

(ii)

(c)

[3 marks]

P ion : ion P:…………………………………………………………………..

[1 mark]

Q ion : ion Q:…………………………………………………………………..

[1 mark]

Element P reacts with element Q to form a compound. Unsur P bertindak balas dengan unsur Q untuk membentuk satu sebatian. (i)

Write the formula of this compound. Tuliskan formula bagi sebatian ini. ……………………………………………………………………………

(ii)

Draw the electron arrangement of the compound formed. Lukis susunan elektron bagi sebatian yang terbentuk.

(iii)

Name the bond formed between these particles. Namakan jenis ikatan yang terbentuk di antara zarah-zarah tersebut. ……………………………………………………………………………

(iv)

[1 mark]

[1 mark]

State one physical property of this compound. Nyatakan satu sifat fizik bagi sebatian ini. …………………………………………………………………………..

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

[1 mark]

…. 55

55

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 2. Table 3 shows the electron arrangement of atoms of elements T,Q, and R. The letters used are not actual symbols of the elements. Jadual 3 menunjukkan susunan elektron bagi atom unsure T,Q, and R. Huruf yang digunakan bukan simbol sebenar bagi unsur itu. Atom

Electron arrangement

Atom

Susunan elektron

T

2.1

Q

...........

R

2.8.8.1

Table 3 Jadual 3 a) T,Q and R are located in the same group in the Periodic Table of Elements. T,Q dan R terletak dalam kumpulan yang sama dalam Jadual Berkala Unsur. (i) State the group for the elements. Nyatakan kumpulan bagi unsure itu.

(ii)

(iii)

.............................................................................................................................. [ 1 mark ] [ 1 markah ] Give one reason for your answer in 3(a)(i). Berikan satu sebab bagi jawapan anda di 3(a)(i). .............................................................................................................................. [ 1 mark ] [ 1 markah ] Q is located between T and R of the same group in the Periodic Table of Elements. Write the electron arrangement for the atom of Q. Q terletak di antara T and R dalam kumpulan yang sama dalam Jadual Berkala Unsur. Tulis susunan electron bagi atom Q. .............................................................................................................................. [ 1 mark ] [ 1 markah ]

(b) Explain why element R is more reactive than element Q. Terangkan mengapa unsur R lebih reaktif daripada unsur Q. ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... [ 1 mark ] 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 56

56

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA [ 1 markah ]

3. Diagram 3 shows part of the Periodic Table of Elements. Rajah 3 menunjukkan sebahagian daripada Jadual Berkala Unsur.

Diagram 3 Rajah 3 Based on Diagram 3: Berdasarkan Rajah 3: (a) What is the basic principle used in arranging the elements in the Periodic Table of Elements? Apakah prinsip asas yang digunakan dalam penyusunan unsur-unsur dalam Jadual Berkala Unsur? …………………………………………………………………………………………………………….[1M] (b) State two elements that are placed in the same period. Nyatakan dua unsur yang terletak dalam kala yang sama. …………………………………………………………………………………………………………….[1M] (c) Write the electron arrangement for chlorine atom. Tulls susunan elektron bagi atom klorin. …………………………………………………………………………………………………………….[1M] (d) Molecular size of chlorine is smaller than the molecular size of bromine. Explain why the melting and boiling points of bromine is higher than chlorine. Saiz molekul klorin adalah lebih kecil daripada saiz molekul bromin. Terangkan mengapa takat lebur dan takat didih bromin lebih tinggi daripada klorin. …………………………………………………………………………………………………………….[2M]

(e) Magnesium reacts with oxygen to form magnesium oxide. Magnesium bertindak balas dengan oksigen untuk membentuk magnesium oksida. (i) (i) Write the chemical equation for the reaction between magnesium and oxygen. Tulis persamaan kimia bagi tindak balas antara magnesium dengan oksigen. …………………………………………………………………………………………………………….[1M] 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 57

57

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (ii) State the colour of magnesium oxide. Nyatakan warna bagi magnesium oksida. …………………………………………………………………………………………………………….[1M]

(f) Table 3 shows information on metal X and metal Y. Jadual 3 menunjukkan maklumat tentang logam X dan logam Y.

Metal X Logam X React with chlorine to form a white solid, XC1 Bertindak balas dengan klorin menghasilkan pepejal putih, XC1

Metal Y Logam Y React with chlorine to form a green solid, YCl2 or brown solid, YCl3. Bertindak balas dengan klorin menghasilkan pepejal hijau, YCl2 atau pepejal perang, YCl3. Table 3 Jadual 3

Based on Table 3, identify the transition element and give a reason for your answer. Berdasarkan Jadual 3, kenal pasti logam peralihan dan beri alasan untuk jawapan anda. .[2M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 58

58

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PENGUKUHAN SPM KIMIA KERTAS 3 : 1. Jadual 1.1 menunjukkan tiga eksperimen untuk aji kereaktifan unsur-unsur Kumpulan 1 dengan air. Nilai pH bagi larutan yang terbentuk diukur dengan menggunakan meter pH. Experiment Eksperimen

Observation during reaction Pemerhatiansemasatindakbalas

pH meter reading of the solution after reaction Bacaan meter pH larutan selepastindakbalas

I

II

III

Table 1.1 / Jadual 1.1 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 59

59

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (a)

Record the pH value of Rekodnilai pH bagi: Experiment I : ………………………………………………….. Experimen I Experiment II : ………………………………………………….. Experimen II Experiment III : ………………………………………………….. Experimen III [3M]

(b) State the observations during the reaction in Experiment I, Experiment II and Experiment III in table 1.2. NyatakanpemerhatiansemasatindakbalasdalamEksperimen I, Eksperimen II danEksperimen III dalamJadual 1.2. Experiment Experimen

Observation Pemerhatian

I

II

III

Table 1.2 / Jadual 1.2 [3M] (c)

State three inferences from the experiment II. NyatakantigainferensbagiEksperimen II ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. [3M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 60

60

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (d) State one hypothesis for this experiment. Nyatakansatuhipotesisbagieksperimenini ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. [3M] (e) State the operational definition for the reactivity of Group 1 elements. Nyatakandefinisisecaraoperasibagikereaktifanunsur-unsur Kumpulan 1. ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. [3M] (f)(i) Arrange the three elements in ascending order of reactivity. [3M] Susunketiga-tigaunsuritumengikuttertibkereaktifanmenaik ………………………………………………………………………………..………………………. [3M]

(ii) Explain the answer in 1(f)(i) based on atomic size. [3M] Terangkanjawapan di l(/)(i) berdasarkansaiz atom. [3M] ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..………………………. [3M]

(g) Rubidium is placed below potassium in Group 1 of The Periodic Table of Elements. Predict three observations from the reaction of rubidium with water. Rubidium terletak di bawahkaliumdalam Kumpulan 1 Jadual Berkala Unsur.Ramalkan tiga pemerhatian daripada tindakbalas antara rubidium dengan air. (i). .…………………………………………………………………………..………………………. (ii). .…………………………………………………………………………..………………………. (iii). …………………………………………………………………………..……………………….

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 61

61

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA BAB 5 5.1

:

IKATAN KIMIA

KONSEP KESTABILAN SUSUNAN LAPAN ( OKTET ) / DUA ( DUPLET ) ELEKTRON DI PETALA LUAR Atom sesuatu unsur mempunyai bilangan elektron di petala valens. Elektron di petala valens akan terlibat dalam tindak balas kimia untuk mencapai kestabilan dengan menerima atau menderma elektron. Atom menderma elektron akan menghasilkan ion bercas positif , Atom menerima elektron akan menghasilkan ion bercas negatif. Tujuan : mencapai kestabilan susunan lapan atau dua elektron di petala luar. Atom menderma elektron akan menghasilkan ion bercas positif , Tujuan : mencapai kestabilan susunan lapan atau dua elektron di petala luar.

ADel+

Lukiskan susunan elektron bagi : a. Li



+

Li

2.1

+

e

2

Atom Litium akan _______________ satu elektron untuk menjadi ____ Litium bercas ____________

b. Mg 2.8.2



2+

Mg

+

2e

2.8

Atom Magnesium akan ______________ ___ elektron untuk menjadi ________ bercas ____________ 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 62

62

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

ATel-

Atom menerima elektron akan menghasilkan ion bercas negatif. Tujuan : mencapai kestabilan susunan lapan atau dua elektron di petala luar. a. O



+ 2e

O

2.6

2-

2.8

Atom Oksigen akan _______________ dua elektron untuk menjadi ____ oksida bercas ____________

b. Cl

+

e

2.8.7



-

Cl

+

e

2.8.8

_____ klorin akan ______________ ___ elektron untuk menjadi _______klorida bercas ____________

KOD INGAT !!!

ADeI+

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

ATeI-

…. 63

63

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 5.2

PEMBENTUKAN IKATAN ION 

Atom yang menderma elektron menjadi ion bercas positif



Atom yang menerima elektron menjadi ion bercas negatif



Daya tarikan yang KUAT antara ion positif dan ion negatif.



Membentuk sebatian ion dengan daya elektrovalens yang kuat / ikatan ion yang kuat.



Antara atom LOGAM dengan BUKAN LOGAM

PEMBENTUKAN SEBATIAN ION NOMBOR UNSUR PROTON

MAGNESIUM OKSIDA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

Mg O RINGKASAN PEMBENTUKAN ION

ADel+

ATel-

Kod

Penerangan

ePA2A eTaa

DTaKI2I sAFii

IB Ionic bond

U+US Ere For

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 64

64

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN ION NOMBOR UNSUR PROTON

MAGNESIUM KLORIDA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

Mg Cl RINGKASAN PEMBENTUKAN ION

ADel+

ATel-

Kod

Penerangan

ePA2A eTaa

DTaKI2I sAFii

IB Ionic bond

U+US Ere For

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 65

65

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN ION NOMBOR UNSUR PROTON

NATRIUM OKSIDA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

Na O RINGKASAN PEMBENTUKAN ION

ADel+

ATel-

Kod

Penerangan

ePA2A eTaa

DTaKI2I sAFii

IB Ionic bond

U+US Ere For

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 66

66

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN ION NOMBOR UNSUR PROTON

NATRIUM KLORIDA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

Na Cl RINGKASAN PEMBENTUKAN ION

ADel+

ATel-

Kod

Penerangan

ePA2A

eTaa DTaKI2I sAFii

IB Ionic bond

U+USI Ere For

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 67

67

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 5.3

PENBENTUKAN IKATAN KOVALEN 

Atom __________ dengan susunan elektron ________________ memerlukan ________ ( bil. Elektron ) untuk mencapai susunan oktet yang stabil.



Atom akan berkongsi ________ pasang elektron dengan atom yang SAMA atau BERBEZA.



Membentuk sebatian KOVALEN yang antara atom _________ dengan atom ____________



Daya tarikan yang LEMAH antara MOLEKUL yang terbentuk



Antara atom BUKAN LOGAM dengan BUKAN LOGAM yang ATOM SAMA atau BERBEZA

Nama

Unsur yang SAMA Formula

Unsur yang BERBEZA Nama Formula

Hidrogen

Amonia

Florin

Air

Oksigen

Karbon dioksida

Nitrogen

Metana

Klorin

Tetraklorometana

Bromin

Silikon dioksida

IKATAN KOVALEN

IKATAN TUNGGAL

_________ pasang Dikongsi antara dua atom

KATAN GANDA DUA

_________ pasang Dikongsi antara dua atom

IKATAN GANDA TIGA

_________ pasang Dikongsi antara dua atom

Gambaran struktur Lewis

Contoh

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 68

68

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN KOVALEN NOMBOR UNSUR PROTON

GAS KLORIN RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

Cl PERLUKAN

Cl PERKONGSIAN PEMBENTUKAN IKATAN KOVALEN

Kod

Penerangan

aKe aSe

IK CB

DTL-WDW WAFbM U + U  SK Ere FOR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 69

69

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN KOVALEN NOMBOR UNSUR PROTON

METANA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

C PERLUKAN

H PERKONGSIAN PEMBENTUKAN IKATAN KOVALEN

Kod

Penerangan

aKe aSe

IK CB

DTL-WDW WAFbM U + U  SK Ere FOR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 70

70

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN KOVALEN NOMBOR UNSUR PROTON

KARBON DIOKSIDA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

C PERLUKAN

O PERKONGSIAN PEMBENTUKAN IKATAN KOVALEN

Kod

Penerangan

aKe aSe

IK CB

DTL-WDW WAFbM U + U  SK Ere FOR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 71

71

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN KOVALEN NOMBOR UNSUR PROTON

GAS NITROGEN RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

N PERLUKAN

N PERKONGSIAN PEMBENTUKAN IKATAN KOVALEN

Kod

Penerangan

aKe aSe

IK CB

DTL-WDW WAFbM U + U  SK Ere FOR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 72

72

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA PEMBENTUKAN SEBATIAN KOVALEN NOMBOR UNSUR PROTON

AMONIA RAJAH SUSUNAN ELEKTRON

N PERLUKAN

H PERKONGSIAN PEMBENTUKAN IKATAN KOVALEN

Kod

Penerangan

aKe aSe

IK CB

DTL-WDW WAFbM U + U  SK Ere FOR

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 73

73

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA 5.4

PERBANDINGAN SIFAT SEBATIAN ION DAN KOVALEN SIFAT FIZIK Takat lebur dan takat didih

Takat lebur dan takat didih

SEBATIAN ION

SEBATIAN KOVALEN

Penerangan

Kekonduksian elektrik

Kekonduksian elektrik Penerangan

Keterlarutan dalam air

Keterlarutan dalam air Penerangan

Contoh

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 74

74

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA LATIHAN PENGUKUHAN SPM Diagram 3 shows the electron arrangement of compound L formed when oxygen reacts with carbon. Rajah 3 menunjukkan susunan elektron bagi sebatian L yang terbentuk apabila oksigen bertindak balas dengan karbon

Compound L / Sebatian L Diagram 3 /Rajah 3 (i)

State the type of bond in compound L. Nyatakan jenis ikatan dalarn sebatian L. [1 mark] [1 markah] .....................................................................................................................

(ii

)Write the chemical formula for compound L. Tulis formula kimia bagi sebatian L. [1 mark] [1 markah] .....................................................................................................................

(b)

Compound L exists as gas at room conditions. 36 dm3 of gas L reacts with ammonia to form water and urea, CO(NH2)2. Sebatian L wujud sebagai gas pada keadaan bilik. 36 dm3 gas L bertindak balas dengan ammonia untuk membentuk air dan urea, CO(NH2)2. Write a balanced chemical equation for the reaction. ..................................................................................................................... [2 m]

(ii)

Calculate the mass of urea formed. [Molar mass of urea = 60 gmol-1, 1 mol of gas occupies 24 dm3 at room conditions]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 75

75

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA [2 m] (c)

Oxygen can also react with sodium to form another compound with formula Na20. Oksigen juga boleh bertindak balas dengan natrium untuk membentuk sebatian lain dengan formula Na20.

(i)

Compare the melting point of compound Na20 with melting point of compound L in Diagram 3. Bandingkan takat lebur bagi sebatian Na20 dengan takat lebur sebatian L di Rajah 3. ..................................................................................................................... [1 m]

(ii)

Explain your answer in 3(c)(i) Terangkan jawapan anda di 3(c)(i)

[3 markah]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 76

76

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 6

:

KONSEP PENTING

:

ELEKTROLIT

-

ELEKTROD KATOD ANOD ION-ION BEBAS ANion KATion

-

ELEKTROKIMIA

sebatian kimia yang boleh mengkonduksikan elektrik dalam keadaan leburan atau larutan akues. konduktor yang dicelupkan ke elektrokit logam / karbon / platimum elektrod yang disambungkan ke terminal negatif { -ve ) elektrod yang disambungkan ke terminal positif ( +ve ) ion-ion bebas yang terhasil dalam elektrolit. ion bebas yang bercas – ve , akan ditarik ke katod. ion bebas yang bercas +ve , akan ditarik ke anod.

TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : ELektrolisis leburan Plumbum (II) Bromida, PbBr2

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON / LOGAM ] **

ANOD ( + ve ) JENIS ELEKTROD :

KATOD ( - ve ) JENIS ELEKTROD :

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS Faktor Pemilihan : [ ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA [ ] JENIS ELEKTROD [ ] KEPEKATAN ELEKTROLIT PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 77

77

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis leburan Aluminium oksida , Al2O3

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN

Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT

ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT

ELEKTROD [ KARBON / LOGAM ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD

ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS Faktor Pemilihan : [ ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA [ ] JENIS ELEKTROD [ ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 78

78

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis larutan akues Natrium klorida 0.1 mol dm-3 , NaCl

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON / LOGAM ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 79

79

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis larutan akues Natrium klorida 2.0 mol dm-3 , NaCl

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON / LOGAM ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 80

80

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis larutan akues Kuprum (II) sulfat 1.0 mol dm-3 , CuSO4

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 81

81

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis larutan akues Kuprum (II) sulfat 1.0 mol dm-3 , CuSO4

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ LOGAM KUPRUM ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 82

82

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis larutan akues Kuprum (II) klorida 1.0 mol dm-3 , CuSO4

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 83

83

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : Elektrolisis larutan akues Kuprum (II) klorida 2.0 mol dm-3 , CuSO4

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 84

84

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA FAKTOR PEMILIHAN ION UNTUK DINYAHCAS

KATOD

Kedudukan ion dalam Siri ELektrokimia

ANOD

Kedudukan ion dalam Siri Elektrokimia

Jenis elektrod ( logam ) Kepekatan ion -

-

-

Cl , Br , I

ION YANG BERADA DI BAWAH SIRI ELEKTROKIMIA LEBIH MUDAH DINYAHCAS / AKAN DIPILIH UNTUK DINYAH CAS

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

ANION YANG BERKEPEKATAN TINGGI AKAN DIPILIH UNTUK DINYAH CAS

ANOD LOGAM AKAN MENJADI NIPIS ANOD MENDERMA ELEKTRON MENJADI ION LOGAM …. 85

85

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : PENYADURAN LOGAM ( Aplikasi Elektrolisis )

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 86

86

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA TAJUK : ELEKTROLISIS

Eksperimen : PENULENAN LOGAM ( Aplikasi Elektrolisis )

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT ELEKTROD [ KARBON ] **

ANOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

KATOD ( JENIS ELEKTROD :

ve )

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS

[ [ [

Faktor Pemilihan : ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA ] JENIS ELEKTROD ] KEPEKATAN ELEKTROLIT

Sebab Pemilihan :

Sebab Pemilihan :

PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 87

87

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA BAB 6

:

ELEKTROKIMIA

SEL KIMIA : 

Logam yang lebih elektropositif akan menjadi TERMINAL NEGATIF ( - ve )



Terminal negatif akan mengION ( menipis ) , atom logam menderma elektron menjadi ion logam.



Logam di TERMINAL POSITIF akan menebal

TAJUK :

SEL KIMIA

Eksperimen : SEL KIMIA BAGI PASANGAN LOGAM KUPRUM DAN ZINK ( Cu / Zn )

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT PASANGAN ELEKTROD ( LOGAM ) LOGAM YANG LEBIH ELEKTROPOSITIF ( reaktif ) AKAN MENJADI TERMINAL NEGATIF

TERMINAL NEGATIF ELEKTROD :

TERMINAL POSITIF ELEKTROD :

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS Faktor Pemilihan : [ ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA [ ] JENIS ELEKTROD [ ] KEPEKATAN [ ] ELEKTROD LOGAM AKAN MENGKAKIS PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 88

88

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

TAJUK :

SEL KIMIA

Eksperimen : TITIAN GARAM SEL KIMIA BAGI PASANGAN LOGAM KUPRUM DAN FERUM ( Cu / Fe )

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT

ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT PASANGAN ELEKTROD ( LOGAM ) LOGAM YANG LEBIH ELEKTROPOSITIF ( reaktif ) AKAN MENJADI TERMINAL NEGATIF

TERMINAL NEGATIF ELEKTROD :

TERMINAL POSITIF ELEKTROD :

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS Faktor Pemilihan : [ ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA [ ] JENIS ELEKTROD [ ] KEPEKATAN [ ] ELEKTROD LOGAM AKAN MENGKAKIS PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 89

89

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

TAJUK :

SEL KIMIA

Eksperimen : TITIAN GARAM / PASU BERLIANG SEL KIMIA BAGI PASANGAN LOGAM MAGNESIUM dan FERUM ( Mg / Fe )

GAMBARAJAH BERLABEL EKSPERIMEN Radas :

Bahan Kimia :

ELEKTROLIT

ION-ION BEBAS DALAM ELEKTROLIT PASANGAN ELEKTROD ( LOGAM ) LOGAM YANG LEBIH ELEKTROPOSITIF ( reaktif ) AKAN MENJADI TERMINAL NEGATIF

TERMINAL NEGATIF ELEKTROD :

TERMINAL POSITIF ELEKTROD :

ION-ION YANG DITARIK KE ELEKTROD ION YANG DIPILIH UNTUK DINYAHCAS Faktor Pemilihan : [ ] KEDUDUKAN ION DALAM SIRI ELEKTROKIMIA [ ] JENIS ELEKTROD [ ] KEPEKATAN [ ] ELEKTROD LOGAM AKAN MENGKAKIS PEMERHATIAN EKSPERIMEN

PERSAMAAN SETENGAH

PERSAMAAN KESELURUHAN

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 90

90

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

PRINSIP ELEKTROKIMIA : PENYESARAN LOGAM ZINK DALAM LARUTAN KUPRUM (II) SULFAT GAMBARAJAH BERLABEL Radas :

Bahan Kimia :

NAMA BAHAN TINDAKBALAS Name of reactant JENIS ZARAH Type of particles PERSAMAAN SETENGAH Half equation HASIL TINDAKBALAS Product

PEMERHATIAN Observation

PERSAMAAN ION Ionic equation

PERSAMAAN KIMIA Chemical equation

KESIMPULAN Conclusion

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 91

91

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

PRINSIP ELEKTROKIMIA : PENYESARAN LOGAM KUPRUM DALAM LARUTAN ARGENTUM NITRAT GAMBARAJAH BERLABEL Radas :

Bahan Kimia :

NAMA BAHAN TINDAKBALAS Name of reactant JENIS ZARAH Type of particles PERSAMAAN SETENGAH Half equation HASIL TINDAKBALAS Product

PEMERHATIAN Observation

PERSAMAAN ION Ionic equation

PERSAMAAN KIMIA Chemical equation

KESIMPULAN Conclusion

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 92

92

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA LATIHAN PENGUKUHAN SPM 1. Diagram 5.1 shows the apparatus set-up for two types so cells, P and Q. Rajah 5.1 menunjukkan susunan radas bagi dua jenis sel, P dan Q

Diagram 5.1 / Rajah 5.1 (a) What is the colour of copper(II) sulphate solution? Apakah warna larutan kuprum(ll) sulfat? ………………………………………………………………………………..……………………….

[1M]

(b) State all the anions present in copper(II) sulphate solution. Nyatakan semua anion yang hadir dalam larutan kuprumffA) sulfat. ………………………………………………………………………………..……………………….

[1M]

(c) Which electrode is the negative terminal in cell Q? Elektrod manakah yang merupakan terminal negatif dalam sel Q? ………………………………………………………………………………..……………………….

[1M]

(d) Write the half equation for the discharge of the anion in cell P. Tulis setengah persamaan bagi anion yang dinyahcas dalam sel P. ………………………………………………………………………………..……………………….

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

[2M]

…. 93

93

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (e) Cell P and Cell Q are combined as shown in Diagram 5.2 Sel P dan sel Q digabungkan seperti ditunjukkan dalam Rajah 5.2.

Diagram 5.2 / Rajah 5.2 (i) In Diagram 5.2, mark (√) in the box provided to show which electrode is the anode in cell P. Explain your answer. Dalam Rajah 5.2, tanda (V) dalam petak yang disediakan untuk menunjukkan elektrod yang manakah adalah anod dalam sel P. Jelaskan jawapan anda. [2M] (ii) The observation for the electrolyte in cell P and cell Q is the same. State the observation and explain your answer. Pemerhatian bagi elektrolit dalam sel P dan sel Q adalah sama.Nyatakan pemerhatian tersebut dan jelaskan jawapan .

………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..……………………….

[2M]

(iii) Copper(II) sulphate solution in cell P is replaced with dilute sulphuric acid. A colourless gas is produced at the cathode and the gas is collected. Describe one chemical test o identify the gas produced. Larutan kuprum(II) sulfat dalam sel P digantikan dengan asid sulfurik cair. Gas tak berwarna dihasil pada katod dan dikumpulkan.Huraikan satu ujian kimia untuk mengenalpasti gas yang dihasilkan. ………………………………………………………………………………..………………………. ………………………………………………………………………………..……………………….

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

[2M]

…. 94

94

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA -3

2. Diagram 9 shows the apparatus set-up for the electrolysis 1.0 mol dm aqueous solution of compound XY2. -3 Rajah menunjukkan susunan radas untuk menjalankan elektrolisis bagi larutan akueus bagi sebatian XY2, 1-0 mol dm

Diagram 9 / Rajah 9 2+

(a) Suggest one possible cation for X ion. Using your knowledge of factors affecting the selective discharge of ions at the electrodes, 2+

Cadangkansatu kation yang mungkin bagi ionX . Dengan menggunakan pengetahuan anda tentang faktor-faktor yang mempengaruhi pemilihan ion untuk dinyahcaskan di elektrod

(i) Write the half equation for the reaction at the cathode. Tulis setengah persamaan bagi tindak balas di katod,

[3M]

(ii) State the type of reaction at the cathode. Nyatakan jenis tindak balas di katod.

[1M]

-

(b) Suggest one possible anion for Y ion. Name the product at the anode and explain the formation of the product. Describe one chemical test for the product. Cadangkan satu anion yang mungkin bagi ionY. Namakan hasil pada anod dan terangkan pembentukan hasil itu. Huraikan satu ujian kimia untuk hasil itu.

[6M]

(c) A student intends to electroplate an iron spoon with silver to make it more attractive. Plan one laboratory experiment to electroplate the iron spoon. Your answer should include the following:    

A list of material and apparatus Procedure of the experiment A labelled diagram showing the apparatus set-up The half equations for the reactions at the anode and the cathode

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 95

95

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

Seorang murid ingin menyadur satu sudu besi dengan argentum untuk menjadikan sudu itu lebih menarik. Rancang satu eksperimen makmal untuk menyadur sudu besi itu. Jawapan anda perlu mengandungi perkara berikut:

• Senarai bahan dan radas • Prosedur eksperimen • Gambarajah berlabel yang menunjukkan susunan radas • Setengah persamaan bagi tindak balas di anod dan di katod [10M] 3. Diagram 9 shows the apparatus set-up to investigate the electrolysis process in cell I and cell II. The electrolyte used in cell I is sulphuric acid and in cell II is solution L. Both cells use carbon electrodes and produce gas X and gas Y. Rajah 9 menunjukkan susunan radas untuk menyiasat proses elektrolisis dalam sel I dan sel II. Elektrolit yang digunakan dalam sel I ialah as id sulfur ik dan dalam sel II ialah larutan L. Kedua-dua sel menggunakan elektrod karbon dan menghasilkan gas

Cell I Sel I

Cell II SeI II Diagram 9 / Rajah 9

(a) (i) Based on diagram in cell I, state gas X and gas Y. Write the half equations at the anode and cathode. Berdasarkan rajah dalam sel I, nyatakan gas X dan gas Y. Tulis setengah persamaan di anod dan di katod. [4M]

(ii) In cell II, suggest one suitable electrolyte for solution L which will produce gas X and gas Y as in cell I. Explain your answer in terms of selective discharge of ion. Dalam sel II, cadang satu elektrolit yang sesuai bagi larutan Lyang akan 6 markah menghasilkan gas X dan gas Y seperti dalam sel I. Terangkan jawapan anda berdasarkan pemilihan discas ion. [6M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 96

96

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA (b) Metal T is placed above zinc in the electrochemical series. Describe how to prepare the apparatus set-up of a chemical cell in a school laboratory using suitable apparatus and all the chemicals in the box below. Logam T ditempatkan di atas zink dalam siri elektrokimia. Huraikan bagaimana menyediakan susunan radas bagi sel kimia di makmal sekolah dengan menggunakan radas yang sesuai dan setnua bahan kimia dalam kotak di bawah. 

Zinc sulphate solution Larutan zink sulfat



A solution of sulphate of metal T Larutan bagi sulfat logam T



Metal T Logam T



Zinc Zink

Your answer should include a labelled diagram, the direction of flow of electrons, the positive and negative terminals of the chemical cell. Jawapan anda mesti mengandungi rajah berlabel, arah pengaliran elektron, terminal positif dan terminal negatif pada sel kimia itu.

[10M]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 97

97

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA KERTAS 3 : 1. Diagram 1.1 shows the apparatus set-up for an experiment of Set I, Set II and Set III to construct the electrochemical series based on the potential difference between two different metals in a voltaic cell. Rajah 1.1 menunjukkan susunan radas satu eksperimen bagi Set I, Set II dan Set III untuk membina siri elektrokimia berdasarkan beza keupayaan antara dua logam berbeza dalam sel voltan. Set

Apparatus set-up Susunan radas

I

II

c

III

Diagram 1.1 / Rajah 1.1 (a) Record the voltmeter readings in the spaces provided in Diagram 1.1 Rekod bacaan voltmeter dalam ruang yang disediakan dalam Rajah 1.1

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 98

98

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

(b) State the variables for this experiment. Nyatakan pembolehubah bagi eksperimen ini. (i) Manipulated variable : Pembolehubah dimanipulasikan: (ii) Responding variable: Pembolehubah bergerak balas: (iii) Fixed variable: Pembolehubah dimalarkan: (c) State one hyphothesis for this experiment. Nyatakan satu hipotesis untuk eksperimen ini. (d) State the operational definition for the construction of electrochemical series in this experiment. Nyatakan definisi secara operasi bagi pembinaan siri elektrokimia dalam eksperimen ini.

(e) Based on the voltmeter readings in Diargam 1.1, arrange copper, zinc, magnesium and lead, starting with the most electropositive metal. Berdasarkan bacaan voltmeter dalam rajah 1.1, susunkan kuprum, zink, magnesium dan plumbum, bermula dengan logam yang paling elektropositif.

(f) Diagram 1.2 shows the result of the experiment for Set II after 20 minutes. Rajah 1.2 menunjukkan keputusan eksperimen bagi set II selepas 20 minit.

Diagram 1.2 Rajah 1.2 (i) State the colour change of copper(II) nitrate solution in Diagram 1.2. Nyatakan perubahan warna bagi larutan kuprum(II) nitrat dalam rajah 1.2 (ii) State the inference based on the answer in 1(f)(i). Nyatakan inferens berdasarkan jawapan dalam 1(f)(i). 1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 99

99

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

(iii) State the relationship between the change in the size of copper electrode with time. Nyatakan hubungan antara perubahan saiz elektrod kuprum dengan masa. (g) Metal X is palaced between magensium and zinc in the electrochemical series. Predict the voltage produced if magensium in Set II is replaced by metal X. Logam X terletak di antara magnesium dan zink dalam siri elektrokimia. Ramalkan voltan yang terhasil jiga magnesium dalam Set II digantikan dengan logam X. (h) the following half-equations show the reaction that occurs at the lead electrode and copper electrode in Set III. Balance the equationns by writing the number of electrons in the boxes provided. Write the ionic equation. Berikut adalah setengah persamaan menunjukkan tindak balas yang berlaku pada elektrod plumbum dan elektrod kuprum dalam Set III. Seimbangkan persamaan dengan menulis bilangan elektron dalam petak yang disediakan. Tuliskan persamaan ion. 2+

At lead electrode Pada elektrod plumbum

:

Pb  Pb

At copper electrode Pada elektrod kuprum

:

Cu

Ionic equation Persamaan ion

:

.....................................................

2+

+ ___ e

+ ___ e  Cu

(i) Table 1 shows the information about pairs of metals and its positive terminal in voltaic cells. Jadual 1 menunjukkan maklumat berkenaan pasangan logam dan terminal positifnya dalam sel voltan. Pair of metals Pasangan logam Silver and copper Argentum dan Kuprum Iron and Copper Ferum dan Kuprum Tin and Copper Stanum dan Kuprum Gold and Copper Aurum dan Kuprum

Positive terminal Terminal positif Silver Argentum Copper Kuprum Copper Kuprum Gold Aurum Table 1 / Jadual 1

Clasify silver, iron, tin and gold into metals which are more electropositive than copper and metals which are less electropositive than copper. Kelaskan argentum, ferum, stanum dan aurum kepada logam-logam yang lebih elektropositif daripada kuprum dan logam-logam yang kurang elektropositif daripada kuprum. Metal which are more electropositive than copper Logam yang lebih elektropositif daripada kuprum

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

Metal which are less electropositive than copper Logam yang kurang elektropositif daripada kuprum

…. 100

100

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 7

:

ASID DAN BES

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 101

101

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 102

102

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 103

103

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 104

104

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

7. Table 7.1 shows the pH values of hydrochloric acid and ethanoic acid of the same concentration. Jadual 7.1 menunjukkan nilai pH bagi asid hidroklorik dan asid etanoik dengan kepekatan yang sama.

Acid

Concentration (mol dm-3)

pH value

Asid

Kepekatan (mol dm-3)

Nilai pH

0.1

1

0.1

5

Hydrochoric acid Asid hidroklorik

Ethanoic acid Asid etanoik

Table 7.1 Jadual 7.1

Explain why the pH values of the two acids are different. Terangkan mengapa nilai pH bagi kedua-dua asid itu berbeza.

[ 4 marks ] [ 4 markah ]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 105

105

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

7.

(b) Table 7.2 shows the results of titration between 1.0 mol dm-3 sulphuric acid and 25.0 cm3 of potassium hydroxide solution. Jadual 7.2 menunjukkan keputusan pentitratan antara asid sulfurik 1.0 mol dm-3 dengan 25.0 cm3 larutan kalium hidroksida.

Titration Titratan

I

II

III

Final reading of burette ( cm3) Bacaan akhir buret ( cm3)

9.90

19.90

30.00

Initial reading of burette ( cm3) Bacaan awal buret ( cm3)

0.00

9.90

19.90

Table 7.2 / Jadual 7.2 (i)

Write the chemical equation for the reaction between potassium hydroxide and sulphuric acid. Tulis persamaan kimia bagi tindak balas antara kalium hidroksida dengan asid sulfurik.

[ 2 mark ] / (ii)

Based on Table 7.2.determine the average volume of sulphuric acid used and hence calculate the molarity of potassium hydroxide solution. Berdasarkan Jadual 7.2, tentukan isi padu purata asid sulfurik yang digunakan dan seterusnya hitung kemolaran larutan kalium hidroksida.

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 106

106

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

7. (c) Table 7.3 shows the apparatus set-up and observations of two sets of experiment. The aim of the experiment is to study the electrical conductivity and one property acid when hydrogen chloride is dissolved in solvent X and solvent Y. Jadual 7.3 menunjukkan susunan radas dan pemerhatian bagi dua set eksperimen. Tujuan eksperimen ini ialah untuk mengkaji kekonduksian elektrik dan satu sifat

asid apabila hidrogen klorida dilarutkan dalam pelarut X dan pelarut Y.

Table 7.3

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 107

107

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

Based on Table 7.3, Berdasarkan Jadual 7.3, (i)

suggest solvent X and solvent Y. cadangkan pelarut X dan pelarut Y. [ 2 mark ] [ 2 markah ]

(ii)

explain the differences in the observations for both sets of experiment. Write one chemical equation involved. terangkan perbezaan dalam pemerhatian bagi kedua-dua set eksperimen. tulis satu persamaan kimia yang terlibat.

[ 8 mark ] [ 8 markah ]

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 108

108

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

BAB 7.0 GARAM

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 109

109

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 110

110

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 111

111

MODUL CAKNA KIMIA KONSEP ASAS KIMIA

1994 – 2019 ©® MODUL CAKNA KIMIA Ver2018

…. 112

112