World Health Assembly 62

รายงาน: การประชุมสมัชชาอนามัยโลก สมัยที่ 62 ระหวางวันที่ 18-23 พฤษภาคม 2552 ณ Palais des Nationa กรุงเจนีวา สมาพันธรัฐสวิส

สํานักงานกองทุนสนับสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.)ไดมอบหมายให ทพ.ศิริเกียรติ เหลียงกอบกิจ (ผอ.สํานัก2) และนางสาวธันวธิดา วงศประสงค(นักวิชาการดานตางประเทศ) เขารวมการประชุมสมัชชา องคการอนามัยโลกครั้งที่ 62 (62nd World Health Assembly: 62nd WHA) ที่นครเจนีวา สมาพันธรัฐ สวิส ระหวางวันที่ 18-23 พฤษภาคม 2552 โดยมีวัตถุประสงคเพื่อ 1) สกัดประเด็นสําคัญจากผลการ ประชุมฯ มาใชในการพัฒนาหรือปรับแผนและภารกิจของ สสส. 2) สรางเครือขายการทํางานระหวาง สสส. กับหนวยงานตางๆ และ 3) พัฒนาสมรรถนะบุคลากร ซึ่งสามารถสรุปความเปนมาและผลจาก การเขารวมประชุมได ดังนี้ 1. การประชุมสมัชชาองคการอนามัยโลก (World Health Assembly : WHA) จัดขึ้นเปนประจํา ทุกป ที่สํานักงานใหญองคการสหประชาชาติ ณ กรุงเจนีวา WHA เปนกระบวนการสมัชชาที่เนน ความมีสวนรวมของประเทศสมาชิก เพื่อหาขอมติรวมในการ 1)กําหนดการทํางานของ WHO และ 2) จัดทําขอเสนอสําหรับการทํางานของประเทศสมาชิก และองคการที่เกี่ยวของ

1

2.

คณะผูแทนไทยที่เขารวมประชุมครั้งนี้ ประกอบดวย ผูแทนจากหนวยงานตางๆ ทั้งในและนอก กระทรวงสาธารณสุข ซึ่งแบงเปน 2 กลุมใหญๆ คือ กลุ ม แรก กลุ ม ผู บ ริ ห าร มี หั ว หน า คณะคื อ รมว.สธ.และคณะผู ติ ด ตาม จํ า นวน ประมาณ 38 คน ซึ่งสวนใหญเปนผูบริหารระดับสูงของกระทรวงสาธารณสุข โดยมีนัดหมายการ เจรจาและลงนามความรวมมือระหวางประเทศไทยกับองคการระหวางประเทศในเรื่องตางๆ ที่ สําคัญ ไดแก การถายทอดเทคโนโลยีในการผลิตวัคซีนเพื่อปองกันการแพรระบาดของไขหวัดใหญ กลุ ม ที่ ส อง เป น คณะทํ า งานด า นวิ ช าการ ซึ่ ง ทํ า การศึ ก ษาและเตรี ย มข อ เสนอ (intervention) สําหรับทุกระเบียบวาระการประชุมดานวิชาการ(และบางระเบียบวาระดานบริหารที่ เกี่ยวของ เชน แผนยุทธศาสตรระยะกลางและขอเสนองบประมาณขององคการอนามัยโลก) กลุม วิชาการนี้มีจํานวน 15 คนประกอบดวยผูแทนจากหนวยงานและองคการตางๆ ไดแก กรมควบคุม โรค, กรมอนามัย, สํานักงานคณะกรรมการอาหารและยา, สํานักพัฒนานโยบายสุขภาพระหวาง ประเทศ (IHPP), สํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติ, มหาวิทยาลัยมหิดล และ สสส. โดย กลุมนี้มี นพ.สุวิทย วิบุลผลประเสริฐ และ นพ.วิโรจน ตั้งเจริญเสถียร เปนที่ปรึกษาในการเตรียม intervention เพื่อเสนอในที่ประชุมสมัชชาฯ

3. 62nd WHA กําหนดระเบียบวาระการประชุมพิจารณาดานวิชาการไว 10 เรื่อง และระเบียบ วาระการรายงานความกาวหนา(มีการรายงาน 12 หัวขอ) ซึ่งทีมวิชาการไทยแตละคน จะไดรับ มอบหมายใหรับผิดชอบเตรียมการในระเบียบวาระที่เกี่ยวของกับพันธกิจของหนวยงาน เปนการ ลวงหนาประมาณ 1 เดือนกอนการเดินทาง และไปจัดทํา intervention ที่ใชจริงในชวงการประชุม ระเบียบวาระที่สําคัญ 10 เรื่อง ในการประชุมครั้งนี้ ไดแก

2

แผนยุทธศาสตรระยะกลาง 2551-56 และขอเสนองบประมาณของ WHO 2553-54 2) การเตรียมรับการระบาดของไขหวัดใหญ และการเขาถึงวัคซีน 3) กฎหมายระหวางประเทศ 4) การปองกันภาวะตาบอด 5) สุขภาพปฐมภูมิและการสรางความเขมแข็งตอระบบสุขภาพ 6) การลดความไมเปนธรรมทางสุขภาพ โดยการดําเนินการดานปจจัยทางสังคมที่มีผลตอ สุขภาพ 7) การติดตามการบรรลุเปาหมายแหงสหัสวรรษ 8) การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศและผลกระทบตอสุขภาพ 9) การสาธารณสุข นวัตกรรมและทรัพยสินทางปญญา 10) การปองกันและควบคุมวัณโรค 1)

สําหรับระเบียบวาระรายงานความกาวหนา จะเปนการรายงานความกาวหนาของการดําเนินงาน ตามระยะเวลาที่กาํ หนดใน Resolutions จากผลการประชุมในปที่ผานๆมา เชน การกวาดลางโรค โปลิโอ การสรางความเขมแข็งของระบบขาวสารดานสุขภาพ หลักประกันสุขภาพอนามัยแมและ เด็ก การใชยา เปนตน 4. ระเบียบวาระการประชุมที่เกี่ยวของกับ สสส. มีสาระสําคัญสรุปได ดังนี้ 4.1 แผนยุทธศาสตรระยะกลาง 2551-56 และขอเสนองบประมาณของ WHO 2553-54 แผนยุทธศาสตรระยะกลางและขอเสนองบประมาณของ WHO สําหรับสองปขางหนา (biennium) ประกอบดวย strategic objectives 13 ขอ และตัวชี้วัดของแตละขอ ครอบคลุม ปญหาสุขภาพทั้งโรคติดตอทั่วไป HIV/AIDS โรคไมติดตอ งานอนามัยแมและเด็ก ปจจัยเสี่ยงทาง สุขภาพ การเขาถึงยาที่มีคุณภาพ และระบบบริการสุขภาพ ประเทศไทยไดเรียกรองให WHO เพิ่ม งบประมาณ เรงการดําเนินงาน และเพิ่ม Targeted Countries เปน 2 เทาในตัวชี้วัดของStrategic Objective ที่ 6 เรื่องการสรางเสริมสุขภาพ การปองกันและลดความเสี่ยงจากการสูบบุหรี่ การดื่ม เครื่องดื่มแอลกอฮอล การใชสารเสพติด อาหารไมปลอดภัย การขาดการออกกําลังกาย และ ปญหาสุขภาวะทางเพศ โดยมีประเทศสมาชิกอื่นๆ แสดงเสียงสนับสนุน ที่ประชุม มีมติรับขอเสนอ

3

4.2 การลดความไมเปนธรรมทางสุขภาพ โดยการดําเนินการดานปจจัยทางสังคมที่มีผล ตอสุขภาพ ระเบียบวาระนี้ มีเอกสารประกอบที่สําคัญคือรายงานฉบับสมบูรณของคณะกรรมาธิการ วาดวยปจจัยทางสังคมทีมีผลตอสุขภาพ (Commission on Social Determinants of Health) ที่ เสนอโดยมีขอมูลหลักฐานยืนยันหนักแนนวา ปจจัยทางสังคม(ซึ่งรวมถึงปจจัยดานเศรษฐกิจ การเมือง และสิ่งแวดลอม)เปนตัวกําหนดสําคัญตอการมีสุขภาพดีอยางเสมอภาคของคนในทุก สังคม และเสนอใหประเทศสมาชิกและองคการระหวางประเทศใหความสําคัญกับปจจัยทาง สังคมที่มีผลกระทบตอสุขภาพ(Social Determinants of Health: SDH) โดยมีขอแนะนําหลักสาม ประการไดแก (1) การปรั บปรุง สภาพชีวิ ตประจํา วั น (2) การจัดให มีก ารกระจายอํา นาจและ ทรัพยากรอยางเปนธรรม และ (3) ทําความเขาใจถึงปจจัยดานสังคมตางๆ และเฝาระวังความไม เสมอภาคดานสุขภาพ (health inequity) รวมถึงการประเมินผลกระทบตอสุขภาพและประสิทธิผล ของมาตรการดานสุขภาพ ทั้งนี้ รางขอมติเกี่ยวกับ ปจจัยทางสังคม ที่นําเขาสูการพิจารณาครั้งนี้ มีสาระสําคัญ คือ เนนกระตุนใหองคการอนามัยโลกและประเทศสมาชิกจัดการกับปจจัยทางสังคมดานตางๆ ที่มีผล ตอสุขภาพ แตรางขอมติยังขาดความชัดเจน ประเทศไทยในนามของกลุมประเทศภาคพื้นเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต(SEAR) ไดเสนอความเห็นใหมีการปรับปรุงรางขอมติใหเปนรูปธรรมชัดเจนขึ้น และผนวกรวมมาตรการในการจั ด การกับป จจั ย เสี่ย งทางสั ง คมที่ มี ผ ลลบต อสุ ข ภาพในระดั บ นานาชาติ (global governance mechanism) ซึ่งเปนขอเสนอที่มีอยูแลว ในรายงานของ Commission on SDH ซึ่งมีหลายประเทศสมาชิกใหการสนับสนุนขอเสนอดังกลาว ที่ประชุมมีมติเห็นชอบ

4

5. กิจกรรมนอกการประชุม 62nd WHA สสส.ในฐานะตัวแทนประเทศไทย ไดนําเสนอผลงานในหัวขอ “Policy for Health Promotion and health determinants in Thailand: the case study of ThaiHealth” ใน PreWHA Civil Society Forum ภายใตชื่อเรื่อง “Equity, Justice and Health” ที่จัดขึ้นระหวางวันที่ 15-16 พฤษภาคม 2552 ณ Webster University, Geneva โดยองคกรเครือขายภาคประชาสังคม ระดับนานาชาติ อาทิเชน People’s Health Movement และ Third World Network ซึ่งมี วัตถุประสงคเพื่อผลักดันประเด็นปจจัยทางสังคม ในการประชุมสมัชชาฯ ใหมีความชัดเจนในการ นําไปขับเคลื่อนใหเกิดความเสมอภาคดานสุขภาพในทุกระดับ การเขารวมนําเสนอครั้งนี้ ทําใหได ทราบวา เครือขายภาคประชาสังคมกลุมนี้ซึ่งเนนการทํางานดานสุขภาพ มีภาคีอยูทั่วทุกภูมิภาค และมีสวนในการผลักดันประเด็นดานสุขภาพในเวที WHA มาอยางตอเนื่อง

6. สรุปผลที่ไดรับจากการเขารวมประชุมสมัชชาอนามัยโลก สมัยที่ 62 6.1 ขอตกลงทีไ่ ดจาก 62nd WHA เปนประโยชนตอ สสส. ในการใชเปนกรอบพิจารณาปรับปรุง แผนหลัก โดยเฉพาะอยางยิ่ง ในขอมติจากระเบียบวาระเรื่องการลดความไมเปนธรรมทาง สุขภาพ โดยการดําเนินการดานปจจัยทางสังคมที่มีผลตอสุขภาพ ขอมติจาก 62nd WHA ในเรือ่ ง ปจจัยทางสังคมนี้ มีสวนที่สอดคลองและหนุนเสริมการ ดําเนินงานของ สสส. ทัง้ ในปจจุบันและในอนาคต ในหลายดาน ซึง่ ในชวงที่ผา นมา สสส. ได ดําเนินงานโดยใหความสําคัญกับปจจัยทางสังคมที่มีผลกระทบตอสุขภาพมาโดยตลอด ดังเชนใน แผนสุขภาวะประชากรกลุมเฉพาะ ที่สนับสนุนใหประชากรกลุมตางๆ ที่เปราะบางตอการสูญเสีย สุขภาวะ สามารถยืนอยูในสังคมไดอยางเขมแข็ง การผลักดันเชิงนโยบายตางๆ เพือ่ ใหสงผลตอ ความเสมอภาคดานสุขภาพเพิ่มมากขึ้น การดําเนินงานของ สสส. จึงมีความสอดคลองกับ

5

ขอเสนอการดําเนินการตามมติในเรื่อง ปจจัยทางสังคม ของสมัชชาองคการอนามัยโลกครั้งนี้ มา โดยตลอด และควรดําเนินการใหมีความชัดเจนมากยิง่ ขึ้นในอนาคต อนึ่ง ขอมติเรื่อง ปจจัยทางสังคม จากที่ประชุมสมัชชาองคการอนามัยโลกครั้งนี้ จะสงผล ใหประเทศสมาชิกและองคการระหวางประเทศ รวมถึง สสส. มีการกําหนดทิศทางการดําเนินงาน ดานสุขภาพโดยคํานึงถึงปจจัยทางสังคมที่มีผลกระทบตอสุขภาพ ที่มีความชัดเจนและเปนระบบ มากขี้น ซึ่งจะสนับสนุนใหเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรูในระดับ International community และจะ หนุนเสริมการทํางานสรางเสริมสุขภาพ ที่เชื่อมโยงกับประเด็น ปจจัยทางสังคมใหมีโอกาสพัฒนา กาวหนามากยิ่งขึ้น ในระยะยาว 6.2 การพัฒนาศักยภาพของบุคลากรที่เขารวมการประชุม ทั้งดานความรูการสาธารณสุขระหวาง ประเทศ การพัฒนาทักษะดานการเจรจาตอรอง การประสานงาน และการสรางเครือขายทั้ง ระหวางหนวยงานในประเทศ ตลอดจนถึงระดับภูมิภาคและระดับนานาชาติ 6.3 จากเวที Pre-World Health Assembly Civil Society Forum สสส. ไดเผยแพรและ แลกเปลี่ยนความรู รวมทั้งประสบการณในการพัฒนานโยบายไปสูการปฏิบัติของ สสส. และกลไก ดานสุขภาพในประเทศไทย ไปสูเวทีระดับนานาชาติ

6