Can Climate Change Make Us Sicker

1 การเปลีย ่ นแปลงของสภาพภูมิอากาศสามารถท าให้เราป่วยได้ง่ายขึน ้ หรือเปล่า ? โดย ไบรอัน วอลช์

“หากคุณดูทก ี่ ารเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศในช่วงระยะเวลาทีน ่ านสักหน่อ ย มันจะส่งผล กระทบอย่างใหญ่หลวงในเรื่อ งสาธารณสุข นั่นก็คือ เรื่อ ง น้้า สุขาภิบาล คุณภาพอากาศ และ อาหารทีเ่ พียงพอ” รายละเอียด เราพูดถึงอะไรกันแน่ เมื่อ เราพูดคุยกันเกีย ่ วกับเรื่อ งภาวะโรคร้อ น? โลกจะร้อ นขึ้นใช่ไหม นั่น เป็นเรื่อ งเชื่อ ขนมกินได้เลยว่าใช่แน่นอน หรือ ว่า แผ่นน้้าแข็งทีข ่ ั้วโลกก้าลังจะละลาย และ สัตว์ปา่ ทีไ่ ม่สามารถปรับตัวเข้ากับอุ ณหภูมิทอ ี่ ุ่ นขึ้นอาจเข้าใกล้ภาวะสูญพันธุ์ จริง ๆ แล้วมัน หมายถึงอะไรส้าหรับสุขภาพของเราในฐานะมนุษยชาติ ? มันเป็นค้าถามทีย ่ งั ค้างคาใจแสนยากทีจ ่ ะตอบอย่างน่าแปลกใจ ขยายความก็คือ งานวิจัยใน เรื่อ งผลกระทบด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศทีม ่ ีต่อ สุขภาพมนุษย์ได้ล้าหลัง วิทยาศาสตร์ด้านสภาพภูมิอ ากาศในสาขาอื่ น ๆ แต่สิ่งทีเ่ ราทราบก็คือ ว่า นักวิทยาศาสตร์และแพทย์หลาย ๆ คนเป็นกังวลใจมากขึ้น กล่าวคือ มีความเสี่ยงทีเ่ พิม ่ ขึ้นในเรื่อ งการเสียชีวิตจากคลื่นความร้อ น (Heat waves) การกระจายใน วงกว้างของโรคเขตร้อ น เช่น มาลาเรีย ไปสู่เขตพืน ้ ทีท ่ ไี่ ม่เคยเป็นมาก่อ น สิ่งเหล่านี้ท้าให้ โรคต่าง ๆ ทีม ่ ีแหล่งก้าเนิดมาจากน้้า (water-borne diseases) มีสถานการณ์ เลวร้ายมากขึ้น “เมื่อ เราคิดถึงเรื่อ งการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอ ากาศ เราคิดถึงเกีย ่ วกับเรื่อ งแผ่นน้้าแข็ง และความหลากหลายทางชีวภาพ แต่เราลืม ทีจ ่ ะพูดถึงสุขภาพของมนุษย์ ” “มีผลลัพธ์ทาง สุขภาพจ้านวนมากมายเลยทีอ ่ ่ อ นไหวต่อ สภาพภูมิอ ากาศ” กล่าวโดย ดร. โจนาธาน แพทซ์ ศาสตราจารย์ด้านการศึกษาทางสิ่งแวดล้อ มและวิทยาศาสตร์สุขภาพในประชากร แห่ง มหาวิทยาลัย วิสคอนซิน -เมดิสัน (Dr. Jonathan Patz, a professor of environmental studies and population health sciences at the University of Wisconsin-Madison) องค์การอนามัยโลก และองค์กรสุขภาพระดับโลกอื่ น ๆ ก้าลังท้างานเพือ ่ เตือ นเราให้ระลึกใน ข้อ เท็จจริงดังกล่าว เมื่ อ วันที่ 31 เดือ นมีนาคม สมาคมสาธารณสุขแห่งสหรัฐอเมริกา (American Public Health Association, APHA) ได้เปิดตัวพิม พ์เขียวฉบับปฐมฤกษ์เพือ ่ สู้ กับผลกระทบทางสุขภาพจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอ ากาศ และในวันที่ 7 เมษายน

2 องค์การอนามัยโลก จะอุทศ ิ วัน „สุขภาพโลก ‟ ประจ้าปี (World Health Day) ให้เป็นจุด บรรจบพบกันระหว่างโรคและภาวะโรคร้อ น สารทีจ ่ ะสื่อ ก็คือ ว่า การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอ ากาศทีร่ ุนแรงอาจท้าให้การสาธารณสุข ในระดับโลกแย่ลงถึงระดับฐานราก เหล่าแพทย์จ้าเป็นต้อ งพร้อ มทีจ ่ ะจัดการกับผลทีต ่ ามมา และนั่นมีกรณี ทางด้านจริยธรรมต้อ งแสดงให้เห็นชัดเพือ ่ การลดการปล่อ ยก๊าซคาร์บอน เพือ ่ รักษาชีวิตในอนาคต “หากคุณดูทก ี่ ารเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศในช่วงระยะเวลาทีน ่ านสักหน่อ ย มันจะส่งผล กระทบอย่างใหญ่หลวงในเรื่อ งสาธารณสุข นั่นก็คือ เรื่อ ง น้้า สุขาภิบาล คุณภาพอากาศ และ อาหารทีเ่ พียงพอ” “ข้อ เท็จจริงก็คือ ว่า สุขภาพของมนุษย์ควรจะเป็นศูนย์กลางในการโต้วาที ทางการเมือ งว่าด้วยเรื่อ งการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอ ากาศ แต่ตอนนี้มันไม่ใช่ ” กล่าว โดย ดร. เดวิด เฮแมนน์ ผู้ชว่ ยผู้อ้านวยการใหญ่เพือ ่ ความมั่ นคงทางสุขภาพและสิ่งแวดล้อ ม ขององค์การอนามัยโลก (Dr. David Heymann, Assistant Director-General for Health Security and Environment at WHO) ขั้นแรกเริ่ม เลยทีจ ่ ะสร้างความกระจ่างในเรื่อ งทีว่ ่านี้กค ็ ือ การท้าความเข้าใจให้ได้ว่าอุ ณหภูมิ ทีอ ่ ุ่ นขึ้นจะส่งผลต่อ เราและโรคต่าง ๆ อย่างไรแน่ นักวิทยาศาสตร์สามสี่รายทราบในหัวข้อ นี้ มากกว่า ดร. โจนาธาน แพทซ์ซึ่งเขาเป็นสมาชิกคนหนึ่งในคณะกรรมการระหว่างรัฐบาลว่า ด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศ (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC). เมื่อ อุณหภูมิสูงขึ้น อากาศร้อ นขึ้น หน้าร้อ นทีแ ่ ห้งแล้งมากขึ้น กลายมาเป็นมาตรฐานใน ภูมิภาคต่าง ๆ ทีค ่ รั้งหนึ่งเคยมีสภาพอากาศปานกลาง คลื่นความร้อ นอั นทรงพลัง (เช่นทีเ่ คย เกิดขึ้นในยุโรปเมื่อ ปี 2003 ได้คร่าชีวิตผู้คนไปประมาณ 35, 000 คน) จะท้าให้มีผู้เสียชีวิต เพิม ่ ขึ้นอีก ในเวลาเดียวกัน โมเดลทางสภาพภูมิอ ากาศหลาย ๆ แบบแนะว่า ในภาพรวม ฝน ฟ้าก็จะตกบ่อ ยน้อ ยลง แต่มีความรุนแรงมากขึ้นเมื่ อ ตกลงมาจริง ๆ ซึ่งก็จะน้าไปสู่ความ เคราะห็ร้ายซ้้าสอง ความแห้งแล้งทีย ่ าวนานขึ้นและรุนแรงมากขึ้นในบางพืน ้ ทีจ ่ ะท้าให้ความอดอยากเลวร้าย มากขึ้น แต่กระนั้นพายุฝนทีพ ่ ด ั กระหน่้ารุนแรงก็น้ามาซึ่งความเสี่ยงมากขึ้นของโรคทีม ่ ี แหล่งก้าเนิดจากน้้า เช่น อหิวาตกโรค (Cholera) “มันไม่ใช่แค่เรื่อ งอากาศร้อ นขึ้น มันเป็น การเปลีย ่ นแปลงของสภาพภูมิอ ากาศ” ดร. โจนาธาน กล่าวต่อ “มันก้าลังเปลี่ยนแปลงวัฏ จักรของอากาศ ท้าให้เกิดน้้าท่วมหนักมากขึ้น และก็ความแห้งแล้งทีร่ ุนแรงมากขึ้น” ส้าหรับบางโรค การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศจะเป็นตัวช่วย ลองดูไข้ม าลาเรียตอนนี้เป็น ตัวอย่างก็ได้ โรคทีเ่ กิดจากแมลงเช่นนี้ ส่วนใหญ่จ้ากัดอยูใ่ นพืน ้ ทีเ่ ขตร้อ นชื้น นั่นก็เป็น เหตุผลว่าท้าไมคุณไม่จ้าเป็นต้อ งใช้ยาควินิน (Quinine) เมื่อ คุณก้าลังปีนเขาผ่าน สวนสาธารณะเซ็นทรัลปาร์ค (Central Park) แต่ถา้ หากว่าอุ ณหภูมิสูงขึ้น ยุงทัง้ หลายทีเ่ ป็น พาหะน้าปรสิตของเชื้อ มาลาเรียจะสามารถขยายอาณาเขต ขณะเดียวกันพายุฝนทีร่ ุนแรง มากขึ้นจะช่วยให้พวกยุงมีทวี่ างไข่ม ากขึ้น รายงานของปีนี้โดยศูนย์ระบาดวิทยาและสาธารณสุขของออสเตรเลีย ( Australia's Center for Epidemiology and Public Health) ประมาณการว่า มีผู้คนระหว่าง 20 ถึง 80 ล้านคน จะอาศัยอยูใ่ นภูมิภาคทีม ่ ีเชื้อ มาลาเรียภายในปี ค.ศ. 2080 ขณะทีป ่ รสิตก็ขยายอาณาเขต ของมัน การศึกษาอี กชิ้นหนึ่งทีพ ่ งึ่ เผยแพร่เมื่ อ 3 เมษายนทีผ ่ า่ นมา โดยบรรดาแพทย์ชาว อังกฤษ ได้ยกระดับความเป็นไปได้ทโี่ รคทีแ ่ หล่งก้าเนิดมาจากพวกแมลง (ทีไ่ ม่รู้จักกันอย่าง แท้จริงในเกาะทีเ่ ย็นสบายอย่างสหราชอาณาจักร) สามารถก่อ ปัญหากับเกาะอั งกฤษ เช่นนี้ แล้วต้อ งขอประชดประชันต่อ การเปลี่ยนแปลงสภาพอากาศ

3 ดร. เดวิด กล่าวว่า “มีความน่ากังวลจริง ๆ เกีย ่ วกับมาลาเรีย มาลาเรียกลายเป็นโรคทีก ่ ้าลัง คุกคามมากขึ้น เพราะมันกระจายไปสู่ พืน ้ ทีใ่ หม่ ๆ ทีผ ่ ู้คนไม่มีภูมิคุ้ม กัน เพราะว่า พวกเขาไม่ เคยเป็นมาก่อ น” องค์การอนามัยโลกและองค์กรอื่ น ๆ ก้าลังผลักดันเพือ ่ เสริม ความแข็งแกร่งให้กบ ั ระบบ สาธารณสุขทัง้ โลกในการเตรียมพร้อ มส้าหรับการเปลี่ยนแปลงทีภ ่ าวะโลกร้อ นอาจน้ามา นั่น หมายความว่า เป็นการเตรียมพร้อ มให้สังคมต่าง ๆ รับมือ กับคลื่นความร้อ น (การสร้างความ มั่นใจว่าคนชราทีอ ่ ยูใ่ นกลุ่ม เสี่ยงทีส ่ ุดจะไม่ถก ู ทิง้ ให้อ ยูเ่ พียงล้าพัง) และปรับปรุงระบบการ ป้อ งกันเพือ ่ ต่อ ต้านโรคทีเ่ กิดจากแมลงเป็นพาหะ กับการมีมุ้ งหรือ ตาข่ายป้อ งกันโรค มาลาเรีย (Anti-malaria nets) และยาต่าง ๆ เช่น อาร์ทม ี ิสซินิน (Artemisinin) การเตรียม ตัวเช่นนี้จะเป็นเรื่อ งความจ้าเป็นโดยเฉพาะอย่างยิง่ ในส่วนต่าง ๆ ของประเทศก้าลังพัฒนา เช่น ประเทศในแอฟริกาทีอ ่ ยูท ่ างตอนใต้ของทะเลทรายซาฮารา และเอเชียใต้ เป็นต้น (sub-Saharan Africa, south Asia) พืน ้ ทีเ่ หล่านี้ จะต้อ งรับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลง สภาพภูมิอ ากาศมากทีส ่ ุด แต่ ดร. โจนาธาน ก็อ ยากจะเห็นการสาธารณสุขจัดการกับปัญหาการปล่อ ยก๊าซคาร์บอน โดยตรง นั่นคือ การจัดการกับภาวะโลกร้อ นทีส ่ าเหตุของมัน ส้าหรับดร. โจนาธาน คาร์บอนไดออกไซด์ควรจะถูกปฏิบต ั ิเยีย ่ งมลพิษทีท ่ ้าร้ายสุขภาพของมนุษย์ แม้ว่ามันจะโดย ทางอ้อ ม อี กทัง้ มันก็เป็นประโยชน์ทางการแพทย์ทล ี่ ดมันลงได้ “นโยบายพลังงานกลายเป็น หนึ่งเดียวกันและเป็นเหมือ นกับนโยบายทางการสาธารณสุข” กล่าวต่อ โดย ดร. โจนาธาน นโยบายต่าง ๆ ทีล ่ ดการปล่อ ยก๊าซสามารถส่งผลกระทบทางบวกโดยตรงต่อ สุขภาพมนุษย์ ในปัจจุบน ั ได้ด้วย ลองจินตนาการดูว่าสิ่งแวดล้อ มของเราจะดีขึ้นมากกว่าเดิม เพียงใด และ ระดับคอเลสเตอรอลอาจดีขึ้นด้วยถ้าหากพวกเราจ้านวนมากขึ้นหันมาปั่นจักรยานไปท้างาน มากกว่าขับรถยนต์ หรือ หากนักวางผังเมือ งทัง้ หลายเน้นย้้าความส้าคัญมากขึ้นในเรื่อ งการ ออกแบบชุม ชนทีเ่ ดินเท้าหาสู่กน ั ได้ และสร้างความมั่ นใจในเรื่อ งการคมนาคมขนส่ง สาธารณะทีย ่ งั่ ยืน แต่ความเป็นจริงก็คือ ว่า การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศก้าลังเกิดขึ้นวันนี้ และจะแย่ลงใน วันพรุ่ง ถึงแม้ว่าเราจัดการรวบรวมเอาความพยายามระดับโลกเข้าด้วยกันเพือ ่ ลดการปล่อ ย ก๊าซคาร์บอน ซึ่งดูเหมือ นว่าท้าจริงได้นิดหน่อ ยและก็ยากมากขึ้นทุกวัน (ค้าวิพากษ์วิจารณ์ ในนิตยสารเนเจอร์ (Nature) ฉบับวันที่ 3 เดือ นเมษายน ถกเถียงว่า การเปลี่ยนแปลงทาง เทคโนโลยีทจ ี่ ้าเป็นต้อ งลดก๊าซคาร์บอนของพลังงานอาจเป็นเรื่อ งยากมากกว่าทีเ่ ราคิด ขณะเดียวกันทีก ่ รุงเทพ ฯ นักการทูตทีเ่ ข้าร่วมประชุม เรื่อ ง สภาพภูมิอ ากาศ ซึ่งจัดโดย องค์การสหประชาชาติกม ็ ีความก้าวหน้าเพียงเล็กน้อ ยในการคิดหาสิ่งทีจ ่ ะมาแทนพิธีสาร เกียวโต) ถ้าหากมีเงินทีจ ่ ะถูกน้าไปใช้ในการเตรียมโลกส้าหรับผลกระทบทางสุขภาพจากการ เปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอ ากาศเมื่ อ เปรียบกับการใช้เงินไปกับการบรรเทาก๊าซคาร์บอนทีป ่ ล่อ ย ออกมา ความส้าคัญอั นดับแรกน่าจะอยูท ่ ก ี่ ารปรับเปลี่ยนระบบสาธารณสุขของเราให้เข้ากับ โลกทีอ ่ ุ่ นขึ้น ในระดับหนึ่งภาวะโลกร้อ นจะเป็นสิ่งทีห ่ ลีกเลี่ยงไม่ได้ แต่การทนทุกข์ของ มนุษย์ไม่จ้าเป็นต้อ งมี หากว่าเราฉลาดเพียงพอทีจ ่ ะเตรียมตัวรับมือ ให้พร้อ ม แหล่งทีม ่ า http://www.time.com/time/health/article/0,8599,1728139,00.html