Vredeseilanden Activiteitenverslag 2006

De KEUZE van

Vredeseilanden 2006-2007

Vredeseilanden

stuurde zijn mannekes uit

De keuze van Vredeseilanden In 2000 ging 11,2 procent van de officiële Belgische ontwikkelingssteun naar landbouw. In 2005 was dat aandeel teruggevallen tot bijna 7 procent. En dat terwijl de overgrote meerderheid van de mensen in het Zuiden moet leven of zelfs moet proberen te overleven van hun werk op het land.

800 kernvrijwilligers 10000 vrijwilligers in januari 130000 mensen die een gadget kochten 108 scholen 15000 leerlingen

Vredeseilanden heeft de keuze om te werken met boerenfamilies lang geleden al gemaakt.

378 jeugdverenigingen

Die rode draad ontrolt zich vanuit een kluwen van door elkaar wriemelende thema’s en acties die elkaar ondersteunen en kracht geven. Productieverhoging zonder markttoegang? Zinloos! Inkomensverhoging op korte termijn zonder zekerheid op lange termijn? Niet duurzaam. Belangenverdediging zonder opleiding van mensen? Vergeet het. Een sterkere samenleving zonder zorg of respect voor de andere? Onmogelijk.

Dit overzicht ontrafelt in een tiental voorbeelden dat kluwen van thema’s. Er is zorg voor gedragen dat wie alle puzzelstukjes in elkaar past, een mooi en samenhangend plaatje krijgt van het vele werk dat tientallen partners van Vredeseilanden realiseren.

9583 schenkers

Coördineren en participeren in het Zuiden Een onmisbare schakel in de ketting

Foto: Layla Aerts

Vredeseilanden werkt in veertien landen samen met tientallen organisaties. Sommige zijn boerengroeperingen, opgericht door boerenfamilies. Soms hebben ze zich verenigd, omdat ze in dezelfde streek wonen; soms omdat ze eenzelfde (export-)gewas verbouwen, zoals koffie of rijst. Allemaal beseffen ze dat ze als groep meer kunnen bereiken, zowel sociaal, politiek als economisch. Daarnaast zijn er de dienstenorganisaties. Zij verspreiden hun kennis over landbouw, marketing en groepsvorming onder de boerengroeperingen. Zij zorgen ervoor dat de kennis die elders in de wereld of in lokale proefprojecten is opgedaan, zoveel mogelijk boeren bereikt. Een derde groep bestaat uit netwerken van organisaties die pleitbezorgers zijn voor politieke en economische

problemen van de familiale boeren bij overheden of ondernemers. Al deze organisaties werken samen in ruimere verbanden, soms grensoverschrijdend. Vredeseilanden is dankzij haar activiteiten in al deze landen een onmisbare schakel in de ketting en een permanente bron van informatie. De impact van een project of programma lees je niet alleen af van het aantal mensen dat je direct bereikt. In de regio’s waar onze programma’s lopen heeft immers ook een omvangrijke groep onrechtstreeks baat bij onze activiteiten. Deelnemers aan opleidingen verspreiden hun nieuwe inzichten verder, of door politiek werk veranderen wetten ten gunste van een hele groep mensen. Mentaliteitsver-

anderingen zijn niet in cijfers te vatten. Om u toch een indicatie te geven van de draagwijdte van een programma, geve we u ook een aantal cijfergegevens mee.



Sensibiliseren in Vlaanderen Ik ben Verkocht. Drie jaar later

Benin Beninse rijst in Colruyt?

In Vlaanderen is de Ik Ben Verkocht campagne met Oxfam-Wereldwinkels en Max Havelaar afgelopen… en opnieuw gestart. De drie organisaties bundelden gedurende drie jaar de krachten in hun campagnewerk. We ontwikkelden gezamenlijke actiemodellen en bundelden onze politieke eisen richting publieke en private actoren. De evaluatie was positief. Meer en meer mensen staan achter eerlijke handel en duurzame landbouw. Meer mensen kopen actief duurzame en eerlijke producten. En ook op politiek vlak (bv. rond koffie) zetten we stappen vooruit.

Maart 2007. Hector en Chiaratou komen aan in Halle. Ze lopen enkele weken stage bij Colruyt. In hun vaderland Benin zijn ze allebei nauw betrokken bij het rijstprogramma dat Vredeseilanden er in 2002 startte. “De Beninse rijstteelt heeft sindsdien een enorme vooruitgang gemaakt. We zijn er niet alleen in volume op vooruit gegaan, maar ook de kwaliteit is veel beter. En dat met duurzame landbouwmethodes!” Waarom ze naar België en uitgerekend Colruyt zijn afgezakt? “Om te leren.” Leren over verpakking, marketing en kwaliteitscontrole. Wat ze hier opsteken, nemen Hector en Chiaratou mee naar huis. Daar willen ze hun kennis en wedervaren delen met zoveel mogelijk men-

Met deze samenwerking gaven we ook een stimulans aan de vernieuwing van de NoordZuidbeweging in Vlaanderen. Een weg die we de komende jaren vol overtuiging verder willen bewandelen. In meer dan honderd Vlaamse gemeenten startte bovendien een trekkersgroep met een FairTradeGemeente. Meer dan dertig gemeenten behaalden al de titel. Alle gemeenten die nog op weg zijn om FairTradeGemeente te worden, krijgen de kans om daar ook de komende jaren aan te werken. www.fairtradegemeenten.be

Uitwisselen met de rest van de wereld Een GAP om de kloof te dichten De liberalisering van de landbouwmarkt en de grootschalige en toenemende industrialisering doen heel wat boer(inn)en in een situatie van armoede belanden. Boeren in het Zuiden, die voor de lokale en nationale markt produceren, kunnen niet opboksen tegen de goedkoop ingevoerde producten die hun plaatselijke markten overspoelen. Boeren die grondstoffen voor de internationale markt produceren, worden dan weer geconfronteerd met lage en vooral instabiele prijzen. Omdat deze boerenfamilies politiek en economisch



zwak staan, zijn er wereldwijde allianties nodig die beslissingen van nationale overheden, internationale organisaties en multinationale ondernemingen kunnen beïnvloeden. Daarom heeft Vredeseilanden een landoverstijgend team in het leven geroepen (het Global Advocacy Team), dat haar best zal doen om via internationale allianties ervoor te zorgen dat de dagdagelijkse realiteiten en de geslaagde projecten rond markttoegang gehoor krijgen bij internationale beleidsmakers.

NIGER

BURKINA FASO

Malanville Kandi

Natitingou Ndali

Djougou

Nikki

Parakou

NIGERIA Savé

Savalou

TOGO

Glazoué

Dassa Abomey

Ketou Pobé

Bohicon PORTO NOVO

Ouidah Cotonou

Golf van Guinée

Aantal rechtstreeks bereikte families: ± 3000 Via onze partnerorganisaties bereiken we een veelvoud aan boeren families in de provincies Zou en Collines. Investering 2006: 568.898 Euro

sen. “Om dan tot eigen inzichten te komen, hoe wij de verkoop van rijst het best aanpakken.” In de eerste plaats wil het project de kwaliteit van de rijst opkrikken om in Benin beter te kunnen verkopen. Maar dat de warenhuisketen belangstelling heeft voor dit product, is voor hen een enorme opsteker. “Misschien start Colruyt met de verkoop van ‘echte Beninse rijst’ in zijn winkels. Omdat we kennis maakten met een Europees bedrijf en nu ook beter begrijpen welke waarde Vlamingen hechten aan kwaliteit, kunnen we in Benin proberen om een kleine exportlijn naar België op te zetten.” Een filmpje over dit project kan je bekijken op www.vredeseilanden.be/benin

Dit zijn onze partners in Benin CECODI leerde een groep vrouwen hoe ze champignons konden telen, slakken kweken en bijen houden voor hun honing. Daarmee ging hun de levensstandaard flink omhoog. Vanaf volgend jaar kan dit project verder zonder steun van Vredeseilanden. RABEMAR en CASTOR zijn twee kleine organisaties in de streek van Glazoué. In 1997 werden ze door Vredeseilanden geselecteerd om een programma rond rijstcultuur te begeleiden in het Département des Collines. In 2003 kregen ze versterking van 2 andere partnerorganisaties: LDLD en Un Monde. Intussen zoeken de partners van Vredeseilanden in Benin voortdurend nieuwe initiatieven die het

inkomen van voornamelijk vrouwen verbeteren. Zo is de teelt van maniok een steeds belangrijkere plaats gaan innemen en werd in 2004 ook een maniokprogramma gestart. Er wordt bijvoorbeeld gezocht naar alternatieve manieren om maniok te verwerken in koekjes of beignets. Die nieuwe producten worden dan in Cotonou verkocht. Het pilootproject van dit actieluik ging van start in Djidja, in het Departement Zou, in samenwerking met 2 partnerorganisaties, Ceirad en Cirapib



Congo Als een fenix uit zijn as Bijna 20.000 families bereikt Vredeseilanden in Congo. Niet slecht voor een programma dat enkele jaren geleden op apegapen lag. Knock-out geslagen door oorlog en onlusten in de regio van Butembo, vlakbij de grens met Rwanda en Uganda. Is dat veel, 20.000? Jawel. “Bereikcijfers van ontwikkelingsprogramma’s geven altijd slechts het topje van de ijsberg,” legt Leopold Mumbere uit. Hij is de Congolese vertegenwoordiger van Vredeseilanden in de regio. “Onder de waterspiegel bevindt zich een veel grotere groep. Dat zijn de duizenden gezinnen die nieuwe energie putten uit het voorbeeld van anderen.” “We zijn met heel concrete projecten begonCENTRAL AFRICAN REP.

Mbandaka

Butembo

Kisangani

Goppa

Gulf of Guinea

RWANDA BURUNDI

TANZANIA

Kinshasa

UGANDA

CONGO

Matadi

Mbuij-Mayi Kananga

ANGOLA Lubumbashi

ZAMBIA

Aantal rechtstreeks bereikte mensen: 19.250 Indirect heeft een veelvoud baat bij de activiteiten in de streek rond Butembo (Noord-Kivu). Investering 2006: 719.051 Euro



’t Kan verkeren. Tot voor enkele jaren was het al export wat de klok sloeg bij de Costaricaanse bioboeren. De VS en Europa waren vragende partij. Intussen lusten ook de Costaricanen pap van bio. En dus zijn steeds meer biologisch geteelde groenten bestemd voor de lokale markt. Hoe dit zo komt? Daar zit het lobby- en marketingwerk van CEDECO voor veel tussen. Door de creatie van een eigen biomerk Oro Verde, of groen goud, brak CEDECO de lokale markt open. Vandaag laat CEDECO het merk stilaan over aan de producenten-boeren. Het is hún merk. Zij moeten het verder uitbouwen. Zoiets loopt niet van een leien dakje, want de producten van Oro Verde zijn vooral te

koop in de warenhuizen. En als dan één keten dwars gaat liggen, dan rijzen er problemen. Zoals afgelopen jaar gebeurde met CSU, een keten die grotendeels in handen is van het Amerikaanse Wal Mart. Gelukkig zijn er nog andere spelers op de markt en… gaat de vraag naar bio in Costa Rica in stijgende lijn. Heeft het iets te maken met het groeiend sociaal bewustzijn bij de betere klasse? Wie zal het zeggen. Feit is dat Oro Verde door de Kamer van Koophandel in Costa Rica werd bekroond. Omwille van “de bijdrage aan de sociale en economische ontwikkeling van het land”, zoals in het juryrapport te lezen stond.

Dit zijn onze partners in Costa Rica

NICARAGUA Caribbean Sea

Bukavu CABINDA (Angola)

nen. Bijvoorbeeld met een microkrediet voor geitjes. Met de aanleg van een waterleiding naar Kyavinyoge en de heraanleg van een belangrijke verbindingsweg. Dankzij dit soort initiatieven krijgt de lokale ontwikkeling nieuwe kansen.” Erg enthousiast is Mumbere over de onderhandelingen met het World Food Program (WFP). “Wij proberen de mensen van WFP te overhalen hun voedselvoorraden niet meer in het buitenland te kopen. En we zijn op de goede weg. WFP denkt eraan grote hoeveelheden maïs in Congo aan te kopen. Als het lukt, geeft dat een enorme energiestoot voor onze boeren. Het kan de gespannen sfeer in de regio nog meer doen afnemen.”

Dit zijn onze partners in Congo

SUDAN

CAMEROON

GABON

Costa Rica Oro Verde, een sterk merk

SYDIP is pleitbezorger bij de overheid voor de landrechten van de boerenfamilies. Door de inschakeling van parajuristen helpt SYDIP boeren bij het vastleggen van hun eigendomsrechten op papier. Dat geeft hen een iets betere wettelijke bescherming. WIMA doet als netwerk onderzoek naar de noden in de dorpen. Dat gebeurt op een echt laag-drempelige wijze en met volledige participatie van de mensen uit de dorpen. PNA werkt op een gelijkaardige manier in Ituri.

LOFEPACO is de plaatselijke boerinnenbond. FAEF verstrekt haar microkredieten exclusief aan vrouwen die een handel willen beginnen. APAV is een boerenorganisatie. Via COOCENKI kunnen boeren hun oogst gezamenlijk op de markt brengen. APADER werkt momenteel aan een project met rijsttelers. PREPPYG verdedigt de belangen van de pygmeeën en CEAPRONUT zet kleinschalige landbouwprojecten op voor het armste deel van de bevolking.

Puntarenas Península de Nicoya

Alajuela

San José

Limón

PANAMA

Pacific Ocean

Golfito

Península de Osa

Aantal rechtstreeks bereikte families: ± 10.000 Via onze partnerorganisaties bereiken we onrechtsteeks een veelvoud aan boeren en boerinnen over het hele land. Investering 2006: 430.792 Euro

CEDECO is voor de familiale bioboeren een belangrijke partner voor de afzet van hun producten via lokale boerenmarkten. ORO VERDE speelt een vergelijkbare rol, maar bewaakt en verbetert de afzet van lokale bio in de Costaricaanse supermarkten. MAOCO is de beweging van biologische landbouw in Costa Rica. FEDEAGUA is een sterke vereniging die zowel de kenmerken vertoont van een mobiliserende basisorganisatie als een ondersteunende dienstenorganisatie. Het verzamelen van fondsen voor infrastructuurwerken combineert ze bijvoorbeeld met advocacy en politiek lobbywerk.

COPPROALDE doet eveneens aan politiek lobbywerk en is ook bekend van zijn Campesino a Campesino acties, waarbij boeren van elkaar leren. AUPA en CMC organiseren programma’s voor leiderschapsvorming en ondersteunen boerenorganisaties zodat deze zich kunnen versterken en verbeteren. Voces Nuestras ten slotte is een bekend van haar culturele programma Voces, Imágines y Testimonios (zie ook Nicaragua).



Ecuador Groeten uit Esmeraldas “Queridos amigos. Wij zijn vrijwilligers van CEFODI, een organisatie uit Ecuador…” Zo begint een videoboodschap van een groep Ecuadoraanse jongeren aan hun Vlaamse leeftijdgenoten. Luc Spanhove van de Gentse vzw Esmeraldas bracht ze mee van zijn laatste bezoek aan de Latijns-Amerikaanse zusterprovincie van Oost-Vlaanderen. Al meer dan tien jaar steunt de Provincie Oost-Vlaanderen via Vredeseilanden ontwikkelingswerk in Esmeraldas. “Dit videofilmpje illustreert de impact,” zegt Luc Spanhove. “Die jongeren zijn allemaal kinderen van arme campesinos. In het vormingscentrum van CEFODI ‘Atacames’ krijgen ze een opleiding rond milieuzorg, gezonde

Indonesië Een markt voor je waar “Als je eten hebt, overleef je. Met een echt inkomen, lééf je.” Zo ongeveer staat het te lezen op de openingspagina van www.vredeseilanden.be. Het vat zeer beknopt samen waarvoor we staan. Mensen in het Zuiden hebben recht op een leven dat méér is dan ‘niet van honger omkomen’. In Indonesië hebben we die visie concreet vertaald in een grootschalig marktonderzoek naar de plaats van duurzame landbouwproducten op de lokale markt. “Je moet je markt kennen en een strategie hebben om je producten er te verkopen. Waarom zouden boeren anders inspanningen leveren om meer te produceren dan ze zelf verbruiken?” klinkt het vanuit het Vredeseilanden kantoor. Dat de boerenfamilies een afzet van

voeding en duurzame landbouw.” Dat werpt vruchten af. In het videofragment roepen de Ecuadoraanse jongeren hun Vlaamse vrienden op tot meer milieuzorg. “In onze stad staat een petroleumraffinaderij. Zij krijgt ruwe olie via een 500 km lange pijplijn vanuit het Amazonewoud. Veel inheemse dorpen op het traject ondervinden er milieuhinder van. Jullie hebben ook milieuproblemen. We moeten ze samen aanpakken. Er is maar één aarde” Via de acties van CEFODI groeien sociaal geëngageerde en politiek bewuste jongeren op in Ecuador. Dat is nodig, want ruim 80 procent van de inheemse bevolking leeft er onder de armoedegrens. Terwijl je in de steden extreem rijken vindt.

Dit zijn onze partners in Ecuador Pacific Ocean Esmeraldas Ibarra Quito Manta

Ambato

Guayaquil

Riobamba

Cuenca

Loja

PERU

Aantal rechtstreeks bereikte families: 2580 We bereiken met ons hele programma onrechtstreeks boeren en boerinnen in 8 provincies. Investering: 649.832 Euro



Banda Aceh

CEFODI moedigt in de provincie Esmeraldas duurzame landbouw aan. De organisatie helpt de plaatselijke bevolking met alternatieve financiering en verstevigt ook het sociale netwerk. PETRINO ijvert voor gelijke en duurzame lokale ontwikkeling voor iedereen en vormt lokale leiders. CORECAF is een vakbond van koffieboeren met ruim vijfduizend leden. FAPECAFES is een federatie van vier basisverenigingen Procap, Apecam, Procafeq en Apecap. Beide organisaties staan in voor de commercialisering van koffie en ijveren voor de verhoging van de koffieprijzen. Zo dragen ze bij tot een beter inkomen voor de kleine producenten. Facepafes kan ook rekenen op

Dit zijn onze partners in Indonesië

PHILIPPINES

COLOMBIA

de medewerking van FACES, een dienstverlenende organisatie. SENDAS werkt vooral met vrouwen en jongeren die uitgesloten blijven van andere lokale ontwikkelingsprocessen, zoals bijvoorbeeld Chuya Mikuna, een groep van boerinnen die groenten telen en verkopen. Vredeseilanden (VECO Ecuador) zelf lobbyt rond verschillende thema’s. Dat gebeurt in alliantie met nationale netwerken en groeperingen, zoals CEA (Coordinadora Ecuatoriana Agro-ecológica), PROBIO (Productores biológicos), CAMARAN (Consorcio Interinstitucional), MAELA, Centrale Universiteit Ecuador.

A

M

L

A

Y

S

I

A

BRUNEI Medan

Borneo

Padang

SINGAPORE

Sumatera

Pontianak Samarinda

Manado

Sulawesi

New Guinea

Balkpapan Banjarmasin

Jambi Patembang

Jakarta Semarang Surabaya Bandung Malang Yogyakarta

Telukbetung

Java

hun producten nodig hebben om hun bestaan uit te bouwen, daarover is geen discussie. “Die boerenfamilies wíllen ook evolueren van de gebruikelijke overlevingsproductie naar een productieniveau waarmee ze in hun levensonderhoud voorzien. Wij overtuigen hen om dat vooral op een duurzame, milieuvriendelijke manier te doen. Is het dan niet logisch, dat we ook helpen bij het zoeken van een markt?” Het programmaluik rond marktstrategie wordt niet uitgevoerd boven de hoofden van de partners. Integendeel, het is gebaseerd op een rondvraag bij alle belanghebbende partijen: boerengroepen, ngo’s en dienstenorganisaties, maar ook de lokale overheid en de privésector.

Bali

WEST IRIAN

Ujung Pandang

Flores EAST TIMOR

AUSTRALIA

Aantal rechtstreeks bereikte mensen: ± 70.220 We bereiken met ons hele programma naar schatting 600.000 mensen op verschillende eilanden. Investering: 1.116.871 Euro

Indonesië is het land met de meeste partners. Het is onbegonnen werk ze allemaal op te sommen. De versnippering is ondermeer te wijten aan het feit dat Vredeseilanden actief is op verschillende, geïsoleerde eilanden. Daarnaast hebben de meeste van deze doorgaans kleinschalige NGO’s verschillende specialisaties en competenties: duurzame landbouw, gender, lokaal lobbywerk en commercialisering. Ondanks de versnippering proberen we zoveel mogelijk partners rond hetzelfde thema te groeperen, zodat ze elkaar versterken. Dat is ondermeer het geval voor die organisaties die instaan voor de uitvoering van het LEISA-programma (Low

External Input Sustainable Agriculture). Bina Desa neemt een speciale plaats in in onze werking in Indonesië. Deze organisatie werkt aan de structurele heropbouw van enkele dorpen in de provincie Aceh. Meer dan twee jaar na de tsunami is hun werk nog steeds broodnodig. Over heel Indonesië bereiken de partners van Vredeseilanden ruim 70.220 boerenfamilies die georganiseerd zijn in 1788 boerengroepen, verspreid over 342 dorpen.



Laos Is export dan altijd een goed idee?

Nicaragua Vrouwvriendelijke verandering

Hoerastemming bij de boeren van Phadam. Sinds een jaar vinden hun chilipepers afzet in Thailand. Hun boerencoöperatie sloot immers een voordelig contract af met een grote Thaise verwerker. Die spiegelt hen zelfs de export van hun chilipasta naar Europa voor. Nou ja, er zitten wel wat addertjes onder het gras… De teelt op grote schaal van een gevoelig gewas als chilipepers lukt niet zo best zonder gebruik van chemische inputs. Maar in hun onderhandelingen vergaten de boeren de kostprijs van beschermende kledij en veiligheidsmaskers te verrekenen. Er is al het geval bekend van een vrouw die een wonde in haar been zag ontsteken nadat er pesticiden in terechtgekomen waren. Vredeseilanden zal in de komende

“Een schokkend beeld tijdens mijn reis naar Latijns-Amerika: de zeer jonge meisjes – sommige lijken nog geen twaalf – die zich optutten als volwassen vrouwen. Op erg jonge leeftijd wordt hen geleerd om mannen te behagen.” Jo Vermeersch van Vredeseilanden is er zeker van dat ontwikkelingsgeld voor culturele projecten een duurzame investering is. Een bewijs daarvan is Voces, Imágenes y Testimonios. Dit tweejaarlijkse, culturele concours in verschillende Latijns-Amerikaanse landen maakt vrouwen bewust van hun identiteit. De Ecuadoraanse Magdalena Lema was in 2002 één van de laureaten van Voces, lmágines y Testimonios. Haar foto van zwoegende vrouwen op een mistige hoogvlakte, reisde haar land

CHINA VIETNAM

BURMA

Vientiane

THAILAND

jaren verder werken met deze boerengroep. Bijkomende opleiding en uitwisselingsbezoeken staan daarbij centraal, zodat de boeren en boerinnen meer leren over de mogelijkheden en valkuilen van bepaalde markten. We willen samen met hen uitzoeken hoe het contract -dat ze autonoom onderhandelden- herbekeken kan worden. Een clausule over beschermende kledij is het minste wat de boeren verdienen. Voorts willen we ook onderzoeken welke veiligere alternatieven er zijn voor de gebruikte chemicaliën. Ten slotte proberen we de boeren ook te wijzen op de financiële risico’s van exportlandbouw. Wat als de oogst mislukt? Maar welke weg ze willen inslaan, beslissen de coöperanten van Phadam uiteindelijk zelf.

Dit zijn onze partners in Laos

Dit zijn onze partners in Nicaragua HONDURAS

In onze partnerrelaties in Laos tekent zich stilaan een evolutie af. Tot 2005 waren de twee belangrijkste partners met wie Vredeseilanden samenwerkte, overheidsinstellingen. Beide waren en zijn verbonden aan een bepaald district. In het Meung district werkt Vredeseilanden voornamelijk in de zone Phadam. In het Paktha district zijn we actief in de zone Hatsa.

Sinds 2006 hebben we daarnaast nog samenwerkingsverbanden met andere partners. Zowel in het Meung District als in de districten Houaysay en Tonpheung ondersteunen we lokale boerengroepen bij de vermarkting van hun producten. In de provincie Bokeo werken we daarvoor bovendien nog samen met de lokale Kamer van Koophandel.

Puerto Cabezas

Esteli Chinandega Corinto León

Jinotega Matagalpa

Managua Masaya

Rama Bluefields

Ganada

Pacific Ocean

Rivas

San Juan del Sur

Lago de Nicaragua

San Carlos

Caribbean Sea

COSTA RICA

CAMBODJA Aantal rechtstreeks bereikte mensen: 15.640 We bereiken met ons hele programma naar schatting 107.000 mensen in Meung en Paktha district. Investering: 239.249 Euro



rond. Ze was te zien tot in tientallen steden en dorpen, samen met een pak andere inzendingen voor het concours. De tentoonstelling bracht de discussie rond vrouwenrechten op gang. In 2007 verhuist Voces, Imágenes y Testimonios naar Honduras, Nicaragua en Costa Rica. Zodat ook daar vrouwen aangemoedigd worden hun soms erbarmelijke levensomstandigheden kritisch en creatief te bekijken. Bijhorende vorming van zowel mannen als vrouwen laat vervolgens vrouwvriendelijke verandering ontkiemen. De impact van Voces, lmágines y Testimonios is niet uit te drukken in cijfers… Verandering speelt zich af in de hoofden van de mensen: vrouwen, mannen, ouderen en jongeren.

Aantal rechtstreeks bereikte families: ± 4.000 Via samenwerking met grote sociale organisaties en een boerenbond bereiken we ongeveer 150.000 mensen. Investering: 611.633 Euro

UNAG (Unión de Agricultores y Ganaderos) is een belangrijke boerenbond in Nicaragua met een nationaal secretariaat in Managua en regionale kantoren in Nueva Segovia, Managua, Carazo en Rivas. De bond komt op voor de belangen van de familiale boeren bij de export. ACCP (Asociación Campesina Conociédonos y Produciendo) in Condega verleent kredieten en ondersteunt de verkoop van graanproducten, de belangrijkste inkomstenbron van de streek. SIMAS is dan weer gespecialiseerd in rurale communicatie. GPAE (Grupo de Promotion de la Agro-ecologica) is een nationaal netwerk dat de ecologische landbouw promoot en bij de overheid

pleit voor landbouwdiversiteit en de erkenning van bioproductie als systeem. CEN (Centro de entendimiento con la Naturaleza) is een ecologisch onderzoekscentrum. Verder werken we in Nicaragua samen met de 2 sociale bewegingen: CPICH, dat zich het lot aantrekt van de Indiaanse bevolking in en rond Chorotega en MMS, een vrouwenorganisatie.



Uganda De overheid moet mee willen “Een goede oogst is mooi,” zegt Peninah Kyarimpa van Vredeseilanden in Kampala,”maar wat als je er niks mee kunt doen?” Dat veel Ugandese boeren hun overschot niet verkocht krijgen, heeft verschillende oorzaken, weet zij. Er is om te beginnen de gebrekkige infrastructuur. “Geen fatsoenlijke weg betekent dat je met je oogst niet tot op de markt geraakt.” Bovendien is er het probleem van de financiering. Een boer heeft kosten, vóór hij een cent verdient. En dan is er ook de markttoegang. De overheid bevoordeelt grote landbouwbedrijven en zelfs buitenlandse importeurs.

Senegal Dagelijks groenten op het menu

De huidige wetgeving maakt het de kleine boeren erg lastig. “Maar we laten het er niet bij,” verzekert Peninah Kyarimpa strijdlustig. “Met onze Food Right Alliantie van ngo’s, milieuorganisaties en boerengroepen voeren we de druk op bij de banken en de overheid. We organiseren de boeren, zodat ze sterker staan met hun eisen voor goedkope leningen, voor wettelijke bescherming, enzovoort.” Dat is geen gemakkelijke opdracht, beseft hij. “Maar onze politici moeten beseffen dat 70 procent van hun kiezers moeten leven van hun landbouw.”

In Zuid-Senegal werkt Vredeseilanden sinds langere tijd samen met de boerenorganisatie Pellital. Het inkomen van boeren en boerinnen proberen te verhogen via groenteteelt is voor hen prioritair. Het zenuwcentrum van Pellital bevindt zich in het dorp Pata, een heel afgelegen gebied dicht bij de Gambiaanse grens (ongeveer 12 uur rijden van Dakar). Pellital betekent in de lokale taal “inzet, engagement” en dat is ook wat de boerenorganisatie doet: zich inzetten om het inkomen van de 927 boer(inn)en te verbeteren. De voornaamst activiteit van de boeren in de regio is “le maraîchage”, zoals ze hier in Senegal de groenteteelt noemen. De opbrengst

Dit zijn onze partners in Uganda

SUDAN

MAURETANIE

KENYA

D.R.Congo

Pakwach

Gulu Lira

Mbale Mubende Kasese

Tororo

Iganga Kampala Jinja Busia Entebbe

Masaka Mbarara Lake Victoria

RWANDA

TANZANIA

TANZANIA

Aantal rechtstreeks bereikte families: 9.925 We bereiken met ons hele programma naar schatting 2.630.000 boeren en boerinnen in het oosten van Uganda. Investering: 592.191 Euro

10

van deze groenteteelt verbeterde de laatste jaren aanzienlijk dankzij de irrigatieprojecten en opleiding. In de geïrrigeerde groentetuinen groeien aubergines, gombo, pepers, ajuinen, sla,… Deze teelten dienen hoofdzakelijk voor eigen consumptie, maar wat overblijft, wordt door de vrouwen op de markt verkocht. Dankzij de verbeterde opbrengst van de groenteteelt geniet de bevolking van Pata en omstreken van een meer evenwichtige voeding, waarbij groenten integraal deel uitmaken van het dagelijkse dieet. Het feit dat er nu bijna dagelijks groenten worden gegeten heeft ook voor gevolg dat zowel de volwassenen als de kinderen gezonder zijn en dat ze ook meer bestand zijn tegen ziektes.

Dit zijn onze partners in Senegal

Podor

In Uganda heb je een aantal landbouworganisaties met voedselzekerheid als belangrijkste werkterrein. Sommige zoals Kwedo of Wawoya beperken zich daarbij tot vrouwengroepen. De boerenorganisatie Butumfa raakte in Vlaanderen bekend dankzij Aaron Siu die in januari onze campagne een gezicht gaf. Dienstverlenende NGO’s zoals FINCA hebben vooral een vormende opdracht, bijvoorbeeld inzake kredietspreiding of ecologische landbouwtechnieken. Vision Teso Rural Development Organisation vormt in dit rijtje een uitzondering. Ze zorgt voor toegang tot drinkwater én voor onderwijs aan schoolrijpe kinderen.

Op nationaal niveau zijn er een aantal netwerken voor advocacy. Bekend is de Uganda Land Alliance die wetsherzieningen rond grondbezit en pachtovereenkomsten wil afdwingen. Er is ook PELUM, dat zich in heel Oost- en CentraalAfrika inzet voor een meer ecologisch grondbeheer. Food Rights Alliance, doet belangrijk lobbywerk rond het recht op voedsel voor iedereen. Het Uganda NGO Forum verdedigt de belangen van verschillende sociale bewegingen en ngo’s bij de regering. En dit zijn niet eens al onze partners in Uganda.

St.-Louis Thiés Dakar

Touba Diourbel

Gorée

MALI

Kaolack Tambacounda GAMBIA

Ziguinchor

Kolda

Kedougou

GUINÉE-BISSAU Atlantic Ocean

GUINÉE

Aantal rechtstreeks bereikte mensen: 8.420 We bereiken met ons hele programma naar schatting 120.000 mensen. Investering: 454.513 Euro

In Senegal ondersteunt Vredeseilanden partners in drie zones van het land. In Pikine, een voorstad van Dakar, zijn vier organisaties van basisgroepen aan het werk. CLC/DPE, ECO/PN, CADDTK en CCDGR (telkens afkortingen van lange namen) groeperen en coördineren samen 256 basisgroepen. Dankzij deze organisaties vinden de producten van de boeren van het platte land rond Pikine hun weg naar de stedelijke bevolking van Dakar. Aan de grens met Mauritanië werkt Saane, eveneens een boerenfederatie. Landbouwadvies en groepsvorming zijn de belangrijkste werkdomeinen. Vanaf dit jaar zullen we ons partnerschap met

Saane afbouwen. Pellital in Kolda is een federatie van boeren, waar 13 boerengroepen bij zijn aangesloten. Naast het geven van teeltadvies en praktische ondersteuning, ijveren de medewerkers van Pellital ook voor het openstellen van de grens met Gambia voor landbouwproducten uit de streek. Aprovag is sinds 2006 een nieuwe partner in de regio Tambacounda. Een van de doelstellingen van deze organisatie is het verbeteren van de markttoegang voor de lokale bananen en afgeleide producten.

11

Tanzania Vele kleintjes helpen… Zijn ze uitgestorven? De witte olifanten? Megalomane ontwikkelingsprojecten die tot niets leiden? Helaas niet, ze bestaan nog steeds. Vandaag heten ze Globalisering of Industriële Landbouw. Het idee dat je enkel met een grootschalige aanpak ergens komt, houdt hardnekkig stand. Ook al komt het niet altijd ten goede van familiale boerenfamilies. Vredeseilanden houdt consequent vast aan een meer genuanceerde visie die geïntegreerde kleinschaligheid voorstelt. Een mooie illustratie hiervan is het vijfjarenprogramma van Vredeseilanden in Tanzania. Het resultaat is vandaag te zien in een gevarieerd aanbod van vormingen en opleidingen. Tanzaniaanse boeren uit de streek van Same die dat willen, laten zich scho-

len tot imker. Of ze bereiden chips en koekjes die ze verkopen op de markt. Sommige boeren bekwamen zich in de viskweek. Dit aanbod, geruggesteund door groepsvormingen, microkredieten, de introductie van nieuwe groentevariëteiten en technisch advies, helpt het district zich te ontwikkelen. Op zijn ritme, en niet volgens opgelegde wetten van buitenaf.

“Vredeseilanden is misschien geen grote ngo, maar heeft in onze regio toch het verschil gemaakt en de weg gebaand voor andere ngo’s.” Same Djobo van de Togolese ngo GRADSE windt er geen doekjes om. Zonder Vredeseilanden stonden veel boeren in de streek rond Dapaong niet, waar ze vandaag staan. Chris Cauwe, jarenlang voorzitter van Vredeseilanden, kon het niet mooier symboliseren dan tijdens de viering naast de boom te poseren, die hij er 20 jaar geleden plantte. “De ervaring van Vredeseilanden in Togo leert dat echte ontwikkeling klein begint,” legt hij uit. En ze vergt veel geduld. Maar eens het proces op gang komt, valt het niet te stuiten. Vredeseilanden spin-off RAFIA bewijst het elke dag. “Ik wil niet teveel

Dit zijn onze partners in Tanzania

UGANDA

Bukoba

Togo Togo, twintig jaar later

KENYA

Dapaong Mango

Mwanza

Arusha

Moshi

Same Tanga

Kigoma Tabora

Zanzibar Dodoma Dar Es Salaam

CONGO

Mbeya

INDIAN OCEAN

Songea

ZAMBIA

Mtwara

MOZAMBIQUE

Onze partnerorganisaties bereiken volgens een telling 383.718 boeren en boerinnen. We voeren de meeste activiteiten uit in de regio Mbeya, Chunya, Same en binnenkort in Mkuranga. Investering: 759.706 Euro

12

Dit zijn onze partners in Togo

BURKINA FASO

RWANDA BURUNDI

bloemen gooien, maar vandaag is RAFIA de enige ngo in de regio met zeer tastbare resultaten (op het gebied van landbouw (red.)),” stelt Akila Likerba Litaba vast. Hij is gewestelijk verantwoordelijke voor Landbouw in de Région des Savanes. Naast de dienstenorganisatie RAFIA is sinds 1995 uit het oorspronkelijke Vredeseilandenprogramma ook RECAP (Réseau des Centres d’Autopromotion Paysanne) ontstaan. Dat is een netwerk van 6 boerenorganisaties met samen 12000 betalende leden. Een belangrijk succes van RECAP zijn de graanbanken van maïs en sorghum. “Die graanbanken zijn onze garantie tegen honger,” klinkt het bij de participerende boeren.

Drie organisaties, samengebracht in MIICO, verspreiden kennis allerhande onder de boeren in de regio Mbozi, Mbeya en Chunya. In 1992 startte MRHP (Mwanza Rural Housing Programme) in Missungwi met een spaar- en kredietsysteem. Het is nog altijd razend populair. Speciaal is de nauwe samenwerking met de districtsoverheden van Same en Chunya. Zij zijn de motor van de programma’s rond voedselzekerheid die we voor het Belgisch Overlevingsfonds coördineren. In Same spelen ook de onwikkelingstakken van zowel de Katholieke als de Lutherse kerk een belangrijke rol.

Op nationaal niveau werken we samen met TRACE (Trading and Consultancy Centre) dat zich toelegt op managementondersteuning. Naast MWALAE, dat vooral projecten voor en door vrouwen opzet, is ook MVIWATA is een belangrijke partner. Dat is de nationale boerenbond van Tanzania. Het komende jaar zullen ze een belangrijke rol spelen in de campagne in Vlaanderen.

Kandé

BENIN

Kara Bassar

Tchamba

GHANA

Sokodé Blitta

Badou Atakpamé Notsé Kpalimé

Tabligbo Tsévié Lomé

Aného

Golf van Guinée

Onze partnerorganisaties bereiken ± 14.320 mensen Ze zijn voornamelijk actief in de Savannestreek (Noorden) en Zuidoostelijke kustzone. Investering: 354.581 Euro

RAFIA is één van de belangrijkste NGO’s van Noord-Togo. Vanuit Dapaong verleent deze partner organisatorische en technische steun aan landbouworganisaties. RECAP lobbyt in naam van de aangesloten boerengroepen uit de regio. Alles draait daarbij rond de teelt en verkoop van duurzame landbouwproducten. RECAP heeft zelfs een eigen spaar- en kredietfonds. ACVR is een organisatie van dorpen om en rond Tabligbo, in de zuidoostelijke kuststreek van Togo. Haar activiteiten hebben te maken met landbouw, kleinveeteelt en milieuzorg op basis van duurzame technologie. CREMA wil de dorpsgemeenschappen aanspreken door lokale partici-

patieve ontwikkelingsprojecten en gezamenlijke initiatieven te ondersteunen. PROSEM is op velerlei terreinen actief: de verbetering van landbouwtechnieken, organisatievorming, kennis over grondrechten en grondbeheer en rechtvaardige man-vrouwrelatie. FODES en FONGTO zijn federaties van NGO’s met als doel de slagkracht van hun leden te versterken door kennisuitwisseling en door de verdediging van hun collectieve belangen.

13

Programma Zuid

Opbrengsten 2006 17%

Vietnam Een goed leven als assistent-dierenarts

14

maar dat kwam hoofdzakelijk omdat we voor bepaalde posities (nog) geen geschikte persoon konden aanwerven. We konden bovendien nieuwe financieringspartners overtuigen om in onze programma’s in het zuiden te investeren.

12% 11%

Ondersteunende diensten Programma Noord Programma Zuid Ondersteunende diensten

1.340.230 Euro

12%

Programma Noord

1.279.279 Euro

11%

Programma Zuid

8.731.834 Euro

77%

11.351.343 Euro

Opbrengsten 2006 17%

1.000.000,00

11% 800.000,00 600.000,00

72% Gouvernementele opbrengsten

400.000,00

Ngo’s, stichtingen & bedrijven Particuliere opbrengsten

200.000,00

0,00

Gouvernementele opbrengsten

8.682.790 Euro

72%

Ngo’s, stichtingen & bedrijven

1.368.539 Euro

11%

2.030.561 Euro

17%

nd er en m ba bw e

Totaal Opbrengsten

12.081.890 Euro

Zi

na m

aa Vl

an da

Vi et

Ug

To go

ni a za

al

Ta n

ne g

Se

ua

os La

ra g Ni ca

ua do r In do ne sië

Ec

Co

Ri ca

ng o

Particuliere opbrengsten DR

mités, waarin de vertegenwoordigers van Vredeseilanden zetelen naast regeringsfunctionarissen, houden toezicht op de landbouwontwikkeling en sturen nieuwe initiatieven aan. Onze aandacht gaat vooral naar het bewaren en bewaken van de biodiversiteit en de verbetering van rijstzaad. Verder is Vredeseilanden ook actief betrokken bij de programma’s van de Verenigde Naties of de World Health Organisation.

77%

Totaal Kosten

1.200.000,00

n

Aantal rechtstreeks bereikte families: 7.298 Onrechtstreeks bereiken we naar schatting drie keer zoveel mensen. Investering: 293.322 Euro

Dit zijn onze partners in Vietnam

a

CAMBODJA

Vredeseilanden sloot het boekjaar 2006 in schoonheid af, met een positief resultaat van 730.548 euro. Enerzijds is dat te danken aan een meeropbrengst van 220.000 euro uit particuliere inkomsten. Anderzijds slaagden we er in om onze overheadkosten te drukken. Ook aan lonen werd minder uitgegeven,

Besteding per land

In de provincie Lang Son was er een probleem met de bodemvruchtbaarheid op de hellingen. Daar is stevig aan gewerkt. Met als resultaat dat vandaag meer dan 380 gezinnen hun rijstoogst zagen toenemen. In de regio’s Phu Tho, Land Son en Tuyen Quang werd het afgelopen jaar de volledige voedselzekerheid voor de bevolking bereikt. In die regio’s vind je overal landbouwersgroepen die stilaan stevig in hun schoenen staan. Hier introduceert Vredeseilanden duurzame landbouwtechnieken en nieuwe gewassen. Vooral de fruitteelt valt er in goede aarde. Naast de boerengroepen zijn ook verschillende projectcomités aan het werk gegaan. Deze co-

Kosten 2006

Particuliere opbrengsten

ni

THAILAND

immers onze enige wapens om donateurs zoals u te garanderen dat hun gift terecht komt en dingen in beweging zet.

Een mooi resultaat

st

LAOS

Zoals elk jaar bieden wij u in dit jaarver72% van slag een blik op de financiële situatie Vredeseilanden. Gouvernementele Transparantie opbrengsten en professioNgo’s, stichtingen & bedrijven neel beheer staan daarbij centraal. Het zijn

Co

CHINA

raad geneesmiddelen houdt hij zorgvuldig bij. Toch heeft Tao nog een ander voordeel tegenover zijn collega’s. Met zijn spaargeld startte hij een fonds, waarmee hij tegen geringe rente microkredieten verschaft aan boeren die het niet breed hebben. “Ik wil dat elke boer – rijk of arm – van mijn diensten gebruik kan maken.” Tho, zijn collega in de streek vertelt een ander verhaal. Hij is deeltijds rijstboer en paravet. “Het werk als dierenverzorger levert me ongeveer 30 dollar extra per maand op. Dat is mooi.” Hoezeer beiden ook verschillen in hun werkwijze, voor allebei betekende de opleiding van Vredeseilanden een stap vooruit.

Be

Voor de Vietnamees Tao is het simpel. “Vredeseilanden heeft me gered van de illegaliteit.” Sinds hij de opleiding tot paravet of assistent-veearts volgde, is Tao’s leven veranderd. “Ik leefde van de illegale slangenhandel en vogelvangst. Daar verdiende ik behoorlijk aan, want ik was goed in mijn ‘vak’. Nu heb ik als assistent-veearts een vergelijkbaar inkomen. Alleen voel ik me er veel beter bij.” Dat hij niks te kort komt, merk je wel aan Tao. Hij draagt mooie kleren en regelt zijn afspraken met de laatste Nokia gsm aan het oor. “Ja, ik ben wel wat duurder dan sommige andere paravets,” geeft hij toe. “Maar de boeren weten dat ik altijd hulp bied.” Met zijn bromfiets is hij altijd snel ter plaatse en zijn voor-

11%

Een open blik op de financiën van Vredeseilanden

15

Uw gift en uw voordeel U geeft in de eerste plaats omdat u gelooft dat de mensen in het Zuiden recht hebben op voedsel, een inkomen en een rechtvaardige behandeling – zowel economisch als politiek. Die overtuiging wordt beloond met een fiscaal voordeel.

Natuurlijke personen

Wat gebeurt er nu met dit positief resultaat? Voor Vredeseilanden geeft het in de eerste plaats ademruimte. Overheden durven wel eens later over de brug te komen met hun fondsen, dus is het belangrijk dat Vredeseilanden die tussenperiodes kan overbruggen. Op de tweede plaats geeft het onze

De programma’s van Vredeseilanden worden van dag tot dag opgevolgd vanuit het hoofdkantoor. Worden de vooropgestelde resultaten bereikt? En gebeurt dat binnen het vastgestelde budget? Van minstens één land per jaar wordt er tevens een uitgebreide interne audit gedaan. Naast de interne controlemechanismen, zijn

Bedrijven

Een klare kijk

Het uitgebreid financieel jaarverslag kan u downloaden op www.vredeseilanden.be/cijfers Of we sturen het u toe op uw vraag. Bel of schrijf daarvoor naar Vredeseilanden , t.a.v. Annie Torfs, Blijde Inkomststraat 50, 3000 Leuven, 016/31 65 80

organisatie meer onafhankelijkheid om innovatieve projecten op te starten, ook al zijn er niet onmiddellijk andere financieringspartners voor. Mede daarom blijven particuliere giften van welke grootte ook, cruciaal voor Vredeseilanden.

Meer dan alleen vertrouwen

Voor elk bedrag vanaf 30 euro, dat ten laatste op 31 december op onze rekening staat, krijgt u een fiscale bonus. Daarvoor ontvangt u in februari 2008 een fiscaal attest dat u bij uw belastingaangifte voegt.

Een bedrijf kan tot 5% van het belastbare inkomen schenken, met een maximum van 595.000 euro en een minimum van 30 euro.

16

En nu?

Een belangrijke stap voor de transparantie van de organisatie is het zogenaamde ‘geïntegreerde jaarverslag’. Voor het eerst kunnen de cijfers van het hoofdkantoor en negen landenkantoren in één document gebundeld worden, dankzij een stroomlijning van werkmethodes en procedures. Deze nieuwe manier van rapporteren geeft een compact overzicht van de financiële situatie van de gehele organisatie, alsook van

er ook nog een rits externe instanties die ons kritisch evalueren. Dat zijn voornamelijk grote donoren zoals DGOS (de Belgische ontwikkelingssamenwerking) , de EU en andere overheden. Alle landenkantoren en het hoofdkantoor worden daarenboven jaarlijks door een externe bedrijfsrevisor gecontroleerd. Colofon

elk kantoor afzonderlijk. Bv. wat zijn de totale inkomsten (niet enkel de gelden die langs het hoofdkantoor lopen), hoe ligt de verhouding tussen personeels- en werkingskosten? Zulke hervorming is niet enkel van administratieve aard, maar vergt ook nieuwe opleiding van ons financieel personeel. In de drie resterende landen zijn we nog volop bezig om de omschakeling naar de nieuwe werkwijze te maken.

Hoofdkantoor Vredeseilanden Blijde Inkomststraat 50, 3000 Leuven Tel ++32(0-)16 31 65 80 [email protected] www.vredeseilanden.be Rekeningnummer: 000-0000052-52 Redactie: Nele Claeys, Jelle Goossens, Jan Wyckaert, Chris Claes Eindredactie: Paul Van Damme Hoofdredactie: Jo Vermeersch Lay-out: theparkinglot.com Deze brochure werd gedrukt op houtvrij papier.

17

Vredeseilanden Nieuws | Tweemaandelijks tijdschrift van de VZW Vredeseilanden | Verschijnt in januari, april, juni, augustus, oktober | jaargang 27 nr. 6 Afgiftekantoor 8500 Kortrijk 1-2°Afd | P108038 | Verantwoordelijke uitgever: Jan Aertsen, Blijde Inkomststraat 50, 3000 Leuven