Upkrarn Gyana In Jainism

WÃkfhý yux÷u þwt ? * WÃkfhýLkku yÚko Ä{o r¢Þk{kt ðÃkhkíkk MkkÄLkku økýkÔÞk Au. su{ hnuðk {kxu ½h yu MktMkkhLkwt MkkÄLk Au. þhehLke hûkk {kxu fÃkzk yu ËunLkwt MkkÄLk Au. r¢fux h{ðk {kxu çkux-çkku÷ yu h{íkLkwt MkkÄLk Au. yÚkkoík íku-íku r¢ÞkLkk [ku¬Mk MkkÄLkku nkuÞ Au. íku{ ykí{kLkk ËçkkÞu÷k þwØ ¼kðkuLku «økx fhðk {kxu Ãký Ä{oLkk W¥k{ MkkÄLkku hnu÷k Au. su{ ykí{kLke þktrík {kxu Mk{íkk {kxu íkuLkwt ¿kkLk {¤ðwt sYhe Au íku{kt

jainuniversity.org

ÃMkwíkf ðøkuhu ¿kkLkLkwt MkkÄLk Au.

* Ãkrðºk çkLkðk {kxu y®nMkf çkLkðwt sYhe Au. íku {kxu [krhºk-hòunhý MkkÄLk Au. * þw¼, MkwtËh çkLkðk {kxu ÃkhkuÃkfkhe çkLkðwt sYhe Au. íku {kxu ËkLk ÃkiMkk MkkÄLk Au. * Mktík çkLkðk {kxu þktík Úkðwt sYhe Au íku {kxu Mkk{krÞf-fxkMkýw MkkÄLk Au. * ykí{kLku f{oÚke {wõík fhðk WÃkkrÄÚke {wõík Úkðwt sYhe Au. yu {kxu rsLkk÷Þ rsLk®çkçk MkkÄLk Au. yk{ sux÷k søkíkLkk þwØ ¼kðku Au íkuLkk MkkÄLk íkhefu þw¼ ¼kðkuLku çkíkkÔÞk Au. yLku íku þw¼ ¼kðkuLku søkkzðk {kxu siLk Ä{koLkk WÃkfhýkuLke ÞkËe fhkE Au. íku MkBÞøkT ËþoLk, ¿kkLk, [krhºk yLku íkÃkLkk WÃkfhýku SðLku MktMkkhÚke Wøkkhðk {kxu WÃkkMkf Au. íkuÚke {kuûk {køkuo ykðk WÃkfhýkuLke ÞkËe ykÃkðk{kt ykðu Au.

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

çkk¤fku yksu ðøkh ÃkiMkkÚke fhkíkk yuðk Ä{oLke ðkík fhðkLke Au suÚke VkÞËku (Profit) Ãkw»f¤ yLku LkwõþkLk(Loss) shk Ãký Lknª.

ði¿kkrLkfku Ãký nðu yuðw tsýkðu Au fu suLkk rð[khku ®[íkk{wõík Au ¼÷kE ÃkhkuÃkfkhÚke ¼hu÷k Au. ¼økðkLk «íÞu ©ØkÚke ¼hu÷ku Au íkuLke þÂõík MknwÚke ðÄkhu hnu Au. fkhý fu, þheh{kt fk{ fhíke økútÚkeyku, [uíkkíktºk, Lkkzeíktºk ðøkuhu{kt yuf yuðk hMk Íhu Au su MkL{køkuo SðLk{kt ykøk¤ ðÄkhðkLke þÂõík ¾wçk ÃkuËk fhu Au. yLku MkwtËh {Lkw»ÞLkwt rLk{koý fhðk{kt yøkíÞLkku ¼køk ¼sðu Au. íÞkhu siLk Ä{o fnu Au fu, su ÔÞÂõík Ãkh{ ©ØkÚke «¼wLke yk¿kkLkwt Ãkk÷Lk fhu Au ¼Âõík fhu Au íkuLkk yþw¼ f{kuo Lkkþ Ãkk{u Au. Lkhf rðøkuhuLkk f{kuo økúný fÞko nkuÞ íkku Ëqh ÚkkÞ Au. yLku ykí{rðfkMk MkkÄu Au. íku {kxu Ëun, {Lk yLku ykí{kLku Ãkrðºk fhLkkhe Ëu¾kíke Mkk{kLÞ Ãký W¥k{ ¿kkLkÃkqðofLke r¢ÞkykuLkwt {køkoËþoLk ykÃku Au yLku íku Mkk{kLÞ fu rðþu»k ÷køkíke r¢Þk Ãký fux÷w çkÄwt V¤ ykÃkðk Mk{Úko Au íku nðu òuEyu.

Upkaran gyana # 1

www.jainuniversity.org

MktÞ{eLkk WÃkfhý * ykuÄku

=

yk Au ykuÄku, íku {kU½ku, ðihkøkeLku {Lk MkkUÄku.

* ËtzkMký =

yk Au ËtzkMký, SðkuuLku ÚkkÞ rðMkk{ý (Ëw:¾)

* MktÚkkhku

=

yk Au MktÚkkhku, ¾hu¾h {kuûk {køkoLkku MkÚkðkhku.

* ykMkLk

=

yk Au ykMkLk, {kuûk {køkoLkwt («króLkwt) ®MknkMkLk.

* ðu»k

=

yk Au rðhrík Ä{oLkk ðu»kLke ðkík, Ëuðku Ít¾u íkku Ãký Lk {¤u yuf hkík.

* [hý

=

* Ãkkºkk

=

jainuniversity.org yk Au økkiík{Mðk{eLkk Ãkkºkk, suÚke Mkw¾u Ãk¤kÞ MktÞ{Þkºkk. yk Au Ãkrðºk [hý, fhðwt òuEyu ykí{ Mk{Ãkoý.

* {wnÃk¥ke =

yk Au {wnÃkr¥k, {kuûk {køkoLke çk¥ke.

* [hð¤e =

yk Au [hð¤e, SðËÞkLkwt Ãkk÷Lk fhkðu Mkð¤e.

* íkhÃkýe

yk Au íkhÃkýe, íku{kt ÷ðkÞ VkMkwf-rLkËku»o k yknkh Ãkkýe !

=

*Lkðfkhðk¤e=

yk Au Lkðfkhðk¤e, sÃkíkkt SðLk Ëu ysðk¤e.

* ÃkkuÚke þk† =

yk Au ÃkkuÚke-þk†, ðkt[íkk ðtËíkk SðLk ÚkkÞ Ãkkºk. ÷uðk suðwt MktÞ{. íÞsðk suðku MktMkkh. «kó fhðk suðku {kuûk.

ËuhkMkhS (ËþoLkÃkË)Lkk WÃkfhýku

1)

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

f¤þ:- yk f¤þÚke Ãkh{kí{kLku s÷ ðøkuhuLkku «ûkk÷ fhðkLkku nkuÞ Au yk f¤þ [ktËe-íkktçkw{kxe ðøkuhuLkku çkLku Au. f¤þLkk LkkLkk-{kuxk yLkuf ykfhku Au. íku{kt 1 Úke 9 sux÷kt Lkk¤[kt nkuÞ Au, rsLk{trËh ðøkuhu þw¼fkÞkuo íku ðÃkhkÞ Au. rsLk{trËh ðøkuhuLkk Ãkqò-rðrÄ ðøkuhu{kt {wÏÞíðu ðÃkhkÞ Au. fwt¼ yLku f¤þ{kt Lkk¤[ktLkku íkVkðík nkuÞ Au.

2)

ykuhMkeÞku:- «¼w Ãkqò {kxu su çkhkMk fu [tËLk ½MkðkLkwt nkuÞ Au íku ¾hçk[zku økku¤-{kuxku ½kx ½zu÷ku ÃkÚÚkh.

3)

[tËLk:- Mkw¾zLkk ÷kfzkLkku xqfzku, suLku ykuhMkeÞk WÃkh ÄMke «¼wÃkqò {kxu [tËLk Ãkqò fhðkLke nkuÞ Au. íku yríkþÞ þeík÷ nkuÞ Au.

4)

{kuhÃkªAe:- ¼økðkLkLke {qŠík WÃkh su Vq÷-ðkMkûkuÃk ðøkuhu ykøk÷k rËðMkLkku ÃkqòÞku nkuÞ íkuLku sÞýkÃkqðof WíkkhðkLkwt MkkÄLk ÞkuøÞ fËLkk {kuhLkkt ÃkªAkLku ÔÞðÂMÚkík heíku çkktÄu÷kt nkuÞ Au. {wrLkLku «ûkk÷ ðøkuhu Ãkqò fhíkkt Ãknu÷kt {kuhÃkªAe VuhððkLke nkuÞ Au.

Upkaran gyana # 2

www.jainuniversity.org

5)

ytøk÷qtAýk:- Ãkh{kí{kLku «ûkk÷ Ãkqò ÚkÞkt ÃkAe {qŠíkLku MkkV fhðk {kxuLkk ºký fkuxLk-{÷{÷Lkk fÃkzkLkk {kuxk xqfzk, hk¾ðkLkk nkuÞ Au yLku ðkhkVhíke 1-2-3 yu{ «¼wSLku ytøk÷qtAýk fhðkLkk nkuÞ Au.

6)

Úkk¤e-ðkxfe:- [tËLk-çkhkMk, Ãkw»Ãkku ðøkuhu hk¾ðkLkwt MkkÄLk Au «¼w Ãkqò {kxu su fuMkh [tËLk çkhkMk ðøkuhu ½MkeLku íku{kt ÷E sðkLkwt nkuÞ Au.

7)

ÄqÃkËkLke:- su{kt «¼wS ÃkkMku ÄqÃkÃkqò fÞko ÃkAe, ÄqÃk-yøkhçk¥ke ðøkuhu hk¾ðkLkwt MkkÄLk.

8)

ËeÃkf:- «¼wS ÃkkMku ËeÃkf Ãkqò fhðk {kxuLkwt MkkÄLk ykLkk yLkufrðÄ «fkhu nkuÞ Au. VkLkMk-

jainuniversity.org

çkeòuYt ðøkuhu Ãký ðÃkhkÞ Au. 9)

ykhíke:- yuf, Ãkkt[, Mkkík yÚkðk ðÄkhu ËeÃkfku hk¾ðkLkk ¾kLkk su{kt nkuÞ íku MkkÄLk ÷øk¼øk íku Ãkkt[ ¿kkLkLkk «ríkfYÃku Ãkkt[ ¾kLkkðk¤e nkuÞ Au. «¼wLke {qŠík Mk{ûk íku Ëhhkus rºkfk¤ ykhíke QíkkhðkLke nkuÞ Au.

10) {tøk¤Ëeðku:- Ãkh{kí{k ÃkkMku ykhíke Wíkkhíke ð¾íku, yuf s rËðkLkk ¾kLkkðk¤wt yk MkkÄLk nkuÞ Au. {qŠíkLke Mkk{u íkku ykhíke ÃkAe íkhík WíkkhðkLkku nkuÞ Au. 11) ËÃkoý:- «¼wLkwt rLkŠðfkh {w¾ òuðk {kxuLkku yheMkku Au. «¼w Ãkqò ÃkAe yk r¢Þk fhkÞ Au. 12) [k{h:- [{he økkÞLkk ÃkwåALkk ðk¤{ktÚke çkLkkðu÷wt rðrþü MkkÄLk Au. «çkwS Mkk{u ¼ÂõíkÍe (ðªÍýkLke su{) [k{h Zku¤ðkLkku nkuÞ Au.

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

13) ½tx:- ËuhkMkh{kt hnu÷ku ½tz Mkw½ku»kk ½txkLkk Lkk{u yku¤¾kÞ Au. «¼w ËþoLkÚke WíÃkÒk ÚkÞu÷k ykLktË-n»koLku ÔÞõík fhðk ðøkkzkíkwt MkkÄLk íku Ãke¥k¤Lkku nkuÞ Au yLku íku{kt Ãký Lkh ½tx yLku {kËk ½tx nkuÞ Au. íku{kt rsLkk÷ÞLke ytËh ‘Lkh ½tx’ hk¾ðk{kt ykðu Au.su økt¼eh yðksÚke yku¤¾kÞ Au. ½ýkt MÚkkLku øk]n{trËh fu LkkLkk rsLkk÷Þ{kt LkkLke ½txze Ãký {qfðk{kt ykðu Au. 14) ËwtËwr¼:- ykhíke ykrË «Mktøkku{kt çku ÷kfzeÚke ðøkkzkíkwt MkkÄLk Au. su Lkøkkhk íkhefu Ãký yku¤¾kÞ Au.

15) {tShk:- «¼w¼Âõík{kt ðuøk ÷kððk íkÚkk yríkþÞ ykLktË «økx fhðk çku nkÚkuÚke ðøkkzkíkwt MkkÄLk yk fktMkkLkk çkLku÷kt nkuÞ Au. íkuLku Auzu ËkuheÚke çkktÄu÷k fÃkzkLkkt nkÚkk nkuÞ Au yLku Ãkqò ÃkqsLk ¼Âõík ðøkuhu «Mktøkku{kt ¾kMk ðøkkzkÞ Au. 16) fktMkeòuzk:- {tShkLke {kuxe ykð]r¥k Au yLku íku fktMkkLkk çkLku÷kt çku økku¤, nkÚkÚke Ãkfze þfkÞ íkuðkt nkuÞ Au. yMk÷ þk†eÞ MktøkeíkLkk Mkqh Ãkqhðk / ÃkqhkððkLkwt yƼwík fk{ fhu Au. 17) ËuhkMkhLke zççke:- rsLkk÷Þu ÷E sðkLke Ãkqò Mkk{økúe hk¾ðkLkwt yuf MkkÄLk. íku{kt [ku¾k-çkËk{fuMkh-çkhkMk-ÄqÃk-ËeÃk-V¤-Lkiðuã-hkufz Lkkýwt ðøkuhu {qfkÞ Au. ½ýk ÷kufku zççkeLku çkË÷u {¾{÷ ðøkuhu{ktÚke çkLkkðu÷k çkxðk Ãký ÷E òÞ Au. Upkaran gyana # 3

www.jainuniversity.org

18) Äò:- ËuhkMkh WÃkh, rsLkk÷ÞLkk [ku¬Mk{kÃk «{kýu çkLkkðu÷e MkwtËh fkÃkzLke nkuÞ Au. íku{kt çku çkksw ÷k÷ yLku ðå[u MkVuË f÷h nkuÞ Au òu {q¤LkkÞf ¼økðkLkLke {qŠík yrhntíkÃkýkLke nkuÞ íkku Ãkhtíkw òu Ãkrhfh rðLkkLke rMkØÃkýkLke {qŠík, {q¤LkkÞf íkhefu nkuÞ íkku ðå[u ÷k÷ f÷h yLku yksw çkksw çku MkVuË f÷h nkuÞ Au. 19) æðsËtz:- rsLkk÷ÞLkk rþ¾h WÃkh æðòLku çkktÄðk {kxuLkku [ku¬Mk «{kýðk¤ku rÃk¥k¤Lkku W¼ku Ëtz-yLku íkuLkk WÃkhLkk Auzu [kuhMk Ãkkx÷e nkuÞ Au. su{kt yuf Mkr¤ÞkLke MkkÚku Äò çkktÄðkLke nkuÞ Au.

20) f¤þ:- æðsËtzLke çkksw{kt [ku¬Mk {kÃkðk¤ku fwt¼ ykfkhLkku nkuÞ íku f¤þ fnuðkÞ Au. íku {tøk÷

jainuniversity.org

«íkef íkhefu {qfkÞ Au. ÃkÚÚkhLkku fu ykhMkLkku çkLkkðu÷ku nkuÞ Au.

21) Aºk:- «¼wSLkk {Míkf WÃkh ºký yÚkðk yuf økku¤ ykfkhLkwt Aºke suðk ykfkhLkwt ÃkÚÚkhLku ½zeLku {wfkÞ Au ºký nkuÞ íkku «Úk{ {kuxwt ÃkAe LkkLkwt yLku MkkiÚke WÃkhLkwt yuLkkÚke LkkLkwt nkuÞ Au. íku MkkuLkk[ktËeLkk çkLkkðu÷k Ãký {qfkÞ Au. ºký søkíkLkwt Mðkr{íð çkLkkðíkwt «íkef Au yLku «¼wSLkk yü «kríknkÞo ÃkifeLkwt yuf Au. 22) rºkøkzwt:- ¢{þ: ºký {kuxk çkkòuX WÃkhk WÃkhe økkuXððk{kt ykðu Au. íku{kt {wÏÞ MÚkkLku «¼wSLke {qŠík ÃkÄhkðe MLkkºk, Ãkqò, ÃkqsLkku ðøkuhu ÄkŠ{f r¢Þk fhðkLke nkuÞ Au. MkkûkkíkT «¼wS su Mk{ðMkhý{kt çkuMke ËuþLkk ykÃkíkkt nkuÞ Au. íkuLke «ríkf]rík YÃku {qfkÞ Au. íku {wÏÞíðu ÷kfzkLkwt, s{oLk rMkÕðh fu [ktËeLkwt çkLkkðu÷wt nkuÞ Au.

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

23) þktríkf¤þ:- MLkkºk-ÃkqsLk ðøkuhu Ä{o r¢ÞkLke Ãkqýoíkk çkkË fhkíke {ktøkr÷f r¢Þk{kt ðÃkhkíkwt rðrþü MkkÄLk Au. yk{kt íkktçkkLke fu s{oLk rMkÕðhLke fwtze nkuÞ Au yLku f¤þkuÚke {tøk÷Míkkuºk ÃkkX îkhk fwt¼Lku MLkkºk s÷Lkk ÃkkýeÚke ¼hðkLkku nkuÞ Au. yk yrík {ktøkr÷f «r¢Þk økýkÞ Au.

Upkaran gyana # 4

www.jainuniversity.org

¿kk™™k W…fhýku 1)

…wMŒf :- ©wŒ¿kk™™kt ‚kę ¼qŒ „ýkÞ Au. {krnrŒ fu ¿kk™ {u¤ððk {kxu™e yuf …qßÞ y™u ykËhýeÞ ðMŒw „ýkÞ Au. …wMŒfku ™k™k - {kuxk y™uf rðÄ «fkh™kt nukÞ Au.

h)

‚k…zku :- …wMŒf™u {wfðk {kxu™wt yuf «fkh™wt ‚kę su ÷kfzkt{kÚke ƒ™u Au. ÷kfzkt ™k ƒu …krxÞk ðå[u …kzu÷k fkýtk (nku÷) {tk òuzu÷k nkuÞ Au, …ý ‚tkÄuk fhu÷ku nukŒku ™Úke. ¾e÷e {eò„hk suðwt yuf …ý ‚kę ðk…Þok rð™k ¾qƒeÚke ƒ™kðu÷wt nukÞ Au. …wMŒf - „útÚk - ð„uhu ©wŒ¿kk™™ku

jainuniversity.org f÷{ :- (…u™) fk„¤ W…h ÷¾ðk™wt ‚kę Au. - …u™ - ƒku÷ …u™ - …uÂL‚÷ - þkne …u™ ð„uhu rððuf ykËh ò¤ððk yk ‚k…zk™ku W…Þku„ ÚkkÞ Au.

3)

nk÷™e þkuÄ „ýkÞ Au. sq™k s{k™k{tk ¾zeÞk{kt r¾¥kk™u ƒku¤e™u «k[e™ „útÚkku ÷¾ðk{kt ykÔÞk nŒkt Œu nk÷ ™rnðŒT òuðk {¤u Au. y®n ÷¾ðk™k ‚ðo ‚kę™u f÷{ ytŒ„oŒ „ýðk™k nkuÞ Au. 4)

…kuÚke :- «k[e™ „útÚkku™u ƒktÄe™u ‚k[ðe hk¾ðk™wt yuf [ku¬‚ ykfkh - «fkhðk¤wt f…zwt - su™u Auzu ÷ktƒe Ëkuhe nkuÞ Au su íku ©wŒ …wMŒf™u ðetxt e™u ƒktÄðk {kxu nkuÞ Au.

…)

…kxe :- ÷kfzk™wt yuf ÷tƒ[kuh‚ …krxÞwt nkuÞ Au. su™u «k[e™ (nMŒf]Œ) xfkW fk„¤ku {kt ÷u¾™ fhðk™ku ykÄkh ƒ™u Au. ©wŒ¿kk™™wt W…fhý „ýkÞ Au.

7)

ðne :- su™u ‚tÄ ‚{ks™k yirŒnr‚f «‚t„ku ŒÚkk rðrþ»z «‚t„ku™e ™kutÄ ÷ktƒk W¼k fk„¤ku{kt fhðk{kt ykðŒe nŒe. ‚t½™k ðrnðx - rn‚kƒ ð„uhu …ý ÚkŒkt Œu™u ËkuheÚke ƒktÄe hk¾ðk{kt ykðŒkt nŒkt.

8)

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

ykur¤Þwt :- ËMk-ÃktËh Vwx ÷ktçkw yLku 9 Úke 10 #[ Ãknku¤w «k[eLk rðrLk{ÞÃkºk ðøkuhu ÷¾ðk {kxuLkwt ¿kkLkLkwt yuf MkkÄLk rðþu»k Au.

9)

Xðýe :- Mkw¾zLke Ãkkík¤e 4 W¼e økku¤ Ëktze (÷kfze) Ãkku÷eþ fhu÷e nkuÞ Au. íku{Lku rðrþ»x heíku çkktÄeLku WÃkhLkk ¼køku MÚkkÃkLkk[kÞoS ÃkÄhkððk{kxu yuf økkËe suðwt nkuÞ Au. íkuLke WÃkh Ãkkt[ þt¾{ktÚke çkLkkðu÷k Ãkkt[ yk[kÞo nkuÞ Au. økku¤ ykðíkoðk¤k MÚkkÃkLkkS {wfðk {kxuLkwt MkkÄLk rðþu»k Au. suLke MkL{w¾ s MkkÄw MktMÚkk Ä{o r¢Þk fhíke nkuÞ Au.

10) fð÷e :- ðktMkLke [eÃkLkwt çkLkkðu÷w nMík«íkku {qfðk {kxuLkwt MkkÄLk rðþu»k suÚke y{qÕÞ øktúÚkkuLkku ykËh - Mkwhûkk ðøkuhu ÚkE þfu. 11) Lkðfkhðk¤e :- Lkðfkh{tºk økýðk{kxuLke {k¤k. íku 108, 54, fu 27 Ãkkhk ({ýfk) Lke nkuÞ Au. íku WÃkh økku¤ {uÁ nkuÞ Au. WLkLkku økqtÚku÷ku nkuÞ Au. {tºk òÃk fu E»x ËuðLkwt M{hý fhðk {kxu yk {k¤kLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. Mknw Úke W¥k{ MkwíkhLkk ÃkkhkLke økýkÞ Au. íku rMkðkÞ yLkuf òíkLkk híLkku rft{íke ÃkÚÚkhku ðøkuhuLke {k¤k çkLku Au. Upkaran gyana # 5

www.jainuniversity.org

1h) ÃkwXeÞwt :- ÔÞkÏÞkLk Mk{Þu økútÚkLkk ÃkkLkkLku nkÚk{kt hk¾ðk {kxu ÃkwXkLkwt çkLkkðu÷wt yuf MkkÄLk. íku MkkËw - sheðk¤w rðrðÄ ykf]ríkðk¤w Ëkuhu÷w

nkuÞ Au. íkuLku Ãkkx÷eLkk Lkk{u ykku¤¾kÞ Au.

13) [tËhðku :- ÔÞkÏÞkLkLke Ãkkx WÃkh, {MífLkk ¼køku çkktÄu÷ku feLk¾kçk fu {¾{÷ Lkku [kuhMk, {kuxku, økwtÚku÷ku fÃkzku. su ÔÞkÏÞkLk Mk{Þu ¾kMk çkktÄðkLkku nkuÞ Au. 14) çkxðku :- økwÁ¼økðtíkLkk ykrþ»k {u¤ðkðk {kxu su W¥k{ ÿÔÞ, [tËLk, - Mkw¾z{ktÚke çkLkkðu÷ ðkMkûkuÃkLku ¼hðk {kxuLkwt MkkÄLk. su {¾{÷ fu fkuxLkLkk sheðk¤k fkÃkz{ktÚke çkLkkððk{kt ykðu Au. yÚkðk Lkðfkhðk¤e ðøkuhu Ãký hk¾ðkLkwt MkkÄLk økýkÞ Au.

jainuniversity.org [krhºkLkk WÃkfhýku

1)

yku½ku :- MkkÄw SðLkLkwt {wÏÞ «íkefAu. Mkqû{ - Íeýk SðkuLke sÞýk Ãkk¤ðk{kt fk{ fhu Au. yku½kLkwt çkesw Lkk{ hòunhý Au. MkkÄw-{wrLkðhku nhMk{Þu {kÚku s hk¾ðkLkku nkuÞ Au. yLku Lke[u çkuMkíkkt, f{kz, çkkhe, ðøkuhu W½kz - çktÄ fhíkkt sÞýkÃkqðof Ãkqsðk «{ksoðk yk yku½kLkku WÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. Ëeûkk økúný ð¾íku økwÁ¼økðtík rðrÄÃkqðof ykÃku Au. yk yku½k{kt yuf [tËLkLke ÷kfze, ÷k÷ f÷hLkwt, nkÚku økwtÚku÷wt, {tøk÷{Þ ykfwríkykuðk¤w,ÃkkXwt (çkLkkíkLkwt òzwt fÃkzwt) íkuLke WÃkh yuf MkVuË {÷{÷Lkwt fÃkzwt yLku yuf WLkLkwt økh{ fkÃkz (yku½kheÞwt) yLku çku MkwíkhkW Ëkuhk (rLk»kuÄeÞwt) yk çkÄk Úke ÔÞðÂMÚkík Ãkýu íku çkktÄu÷ nkuÞ Au.

2)

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

[hð¤ku :- yuf [ku¬Mk ykÃkðk¤e yLku ykfkhðk¤e fk¤k f÷hLke fu fÚÚkE htøkLke ÷kfzeLkk Aufu WLkLke MkVuË Ëþe (Ãkkík¤e Ëkuhe) yku çkktÄu÷ nkuÞ Au. ykuÄkLke suðkus ykfkh nkuÞ Au. Ãký yk {kºk ¼kEyku - çknuLkku {kxu nkuÞ Au. Mkwû{ SðhûkkLkk MkkÄLk íkhefu WÃkÞkuøk fhðkLkku nkuÞ Au. Mkk{krÞf -5rík¢{ý- Ãkki»kÄ ðøkuhu{kt yð~Þ hk¾ðkLkku nkuÞ Au. ¼kEykuLku økku¤ Ëktze yLku çknuLkkuLku [kuhMk ËktzeLkku hk¾ðkLkku nkuÞ Au.

3)

{wnÃkr¥k :- ftE Ãký çkku÷íke ðyíku {w¾ ÃkkMku hk¾kðLkwt ykX Ãkzðk¤w fÃkzwt íkuLkkÚke ðkÞwfkÞLkk SðkuLke sÞýk Ãkk¤ðkLkku nuíkw Au. WÃkk©ÞLke Ä{or¢Þk{kt yð~Þ {wËÃkr¥k hk¾ðkLke nkuÞ Au.

4)

ËuzkMkLk :- Ãkkt[ - A ðUík ÷ktçke Lkuíkhfu MkeMk{Lke ÷kfzeLku Auzu yku½k suðes WLkLke Ëkuhe çkktÄu÷e nkuÞ Au. MkkÄw - Mkkæðe fu Ãkki»kÄðúík ÷uLkkhLku fkòu ( f[hku) fkZðk, hkºku s{eLk WÃkh VuhðeLku sðk-ykððk {kxu, yk ËuzkMkLkLkku yð~Þ WÃkÞkuøk fhðkLkku nkuÞ Au. SðhûkkLkku nuíkwt Au.

Upkaran gyana # 6

www.jainuniversity.org

5)

Ëktzku :-

økku¤ yLku WÃkhLkk ¼køku {uÁ ðøkuhu [ku¬Mk ykfkhLkku Ãkkt[ fqx ykMkÃkkMkLkku

÷kfzeLkku Ëtz nkuÞ Au. íku MkeMk{ ðøkuhuLkku çkLku÷ku nkuÞ Au. ËeûkkLkk «Úk{ rËðMkÚke MkkÄwðuþLke MkkÚku s ykÃkðk{kt ykðu Au. íku çknkh ykðkð - sðk rðnkh - økki[he ðøkuhu{kt MkkÄwLku MkkÚku hk¾kðLkku nkuÞ Au. yk Ëktzku rðLkk MkkÄwLku 100 zøk÷kÚke Ëqh sE þfkíkwt LkÚke. yrLkðkÞo «Mktøku MÚkkÃkeLku y{wf r¢Þk fhe þfkÞ Au. 6)

fk{¤e :- MkkÄw - MkkæðeS ¼økðtíkkuLkk ¾¼u yÚkðk yk¾k ytøku Zktfe þfkÞ íkuðwt WLkLkwt (økh{) ð† suLkkÚke Ëuþhûkk fhkÞ Au. yk fk{¤e rðLkk Ãký 100 zøk÷kÚke Ëqh sðkíkwt LkÚke. ykLkk

jainuniversity.org

rðrðÄ «fkhku hnu÷k Au. 7)

MktÚkkheÞwt :- hkrºkLkk Mkwíkk (MktÚkkhk) {kxu s{eLk WÃkh ÃkkÚkhðkLkwt WLkLkwt økh{ ð†. su Ãk Úke 6 Vwx ÷ktçkw nkuÞ Au. øk]nMÚk økkË÷k hòE WÃkh Mkwðu íku{ MkkÄw yk MktÚkkhk WÃkh þÞLk fhu Au.

8)

fkÃkzku :- MkkÄw ¼økðtíkLku rMkðu÷k fu ykuxÞk ðøkhLkku Mkðk çku Úke yZe {exhLkku fkuxLk(MkwíkhkW)Lkku fÃkzku. swu çkwþxo Lku MÚkkLku yk¾ku Mk¤tøk fÃkzku [ku¤Ãkèku ÃknuÞko WÃkh Ãknuhíkk nkuÞ Au.

9)

¼ku¤Ãkèku :- ¾kËe fu MkwíkhkWLkku h {exhLkku fÃkzku rMk÷kE ðøkhLkku f{h Vhíkku ðexðk {køxuLkku nkuÞ Au. su [œe fu ÃkuLxLke søÞkyu ÃknuhkÞ Au.

10) ykMkLk :- MkkÄwyku fÞkhuÞ s{eLkLkku MÃkþo ÚkkÞ íku{ çkuMkíkk LkÚkª Ãkhtíkw WLkLkk økh{ [kh Vwx Mk{[kuhMk ð† WÃkh çkuMkíkkt nkuÞ Au. íkuLku ykMkLk fnuðkÞ Au.

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

11) Ãkkºkk :- {wrLkðhku su{kt yknkh ðkÃkhu íku ÷kfzkLkk çkLkkðu÷k nkuÞ Au. y{wf òíkLkk ÷kfzk{ktÚke çkLkkðu÷k økku¤ nkuÞ Au. yLku ¢{þ: {kuxk-{kuxk yu{ Ãkkt[ - Mkkík - Lkð ÃkkºkkLkku Mkux nkuÞ Au. yk Ëhuf Ãkkºkk WÃkh ¾qçkeÚke [ku¬Mk nkÚkuÚke s f÷h fhu÷k nkuÞ Au. yLku íku Ãký ÃketAe-çkúþ fu {þeLkLkk WÃkÞkuøk rðLkk htøku÷k nkuÞ Au. yk{kt MkkÄwyku çknkhÚke (½hu)Úke Vhe VheLku yknkh ÷kðíkk nkuÞ Au. 12) íkhÃkýe :- MkkÄwLkk yknkh Ãkkýe {kxu ÃkkýeLke su{ ÷k{zk{ktÚke økku¤ W¼wt ykfkhLkwt yuf WÃkfhý nkuÞ Au. yk{k ÃkuÞ-«ðkne ÷kðíkkt nkuÞ Au. yk{kt LkkLkk - {kuxk yLkuf fË nkuÞ Au. {kuxk nkuÞ íkuLku “÷kux” fnuðkÞ Au.íku{kt Wfk¤u÷wt Ãkkýe ÷kðe ðkÃkhkðk (Ãkeðk) {kxu WÃkÞkuøk fhíkkt nkuÞ Au. LkkUÄ :- Ãkkºkk - íkhÃkýeLkku WÃkÞkuøk fhe ÷eÄk ÃkAe rçk÷fw÷ MðåA yLku þwØ Ëhhkus fhkðkLkk nkuÞ Au. yLku íku fkuE Ãký «fkhLkk Mkkçkw-hk¾ fu Ãkkðzh rðLkk þwØ fhkíkkt nkuÞ Au.

Upkaran gyana # 7

www.jainuniversity.org

1h) Ãkwtsýe :- LkkLkk fËLke [hð÷k suðk ykfkhLke nkuÞ Au. íku Ãkkºkk Ãkhkík, ½zk ðøkuhuLkk Ãkrz÷nuýLkk WÃkÞkuøk{kt ykðu Au. SðhûkkLkku nuíkwt Au. íkÚkk f[hku (fkòu) fkZÞk ÃkAe MkwÃkze{kt ÷uðk {kxu su MkkÄLk ðÃkhkÞ Au. íku òwËw Au. íkuLku Ãký Ãkwtsýe fnuðk{kt ykðu Au. Ãkhtíkw íku þýLkk ÿÔÞ{ktÚke {w÷kÞ{, Ãkku[e, nkuÞ Au. sÞýk Ãkk¤ðk {kxu Ëhuf ¼h{kt hnuíke nkuÞ Au. 13) MkqÃkze :- yufË{LkkLke MkkEÍLkwt MkwÃkzwt, WÃkk©ÞLkk fkò (f[hk)Lku rðrÄÃkqðof ¼uøkku fÞko ÃkAe sÞýk Ãkqðof íku fkòLku ¼uøkk fhe, MkqÃkze{kt ÷ELku ÞkuøÞ MÚk¤u ÃkhXððk (Lkkt¾ðk) {kxuLkwt MkkÄLk. íku ÷kfzkLkwt çkLku÷w nkuÞ Au.

jainuniversity.org

14) ½ze :- Mkk{krÞf 47 {eLkexLkku fk¤ ËþkoðLkkÁt, swLkk ÞwøkLke ½rzÞk¤ økýkÞ Au. su{kt fk[Lkk çku økku¤kLku [ku¬Mk heíku økkuXÔÞkt nkuÞ Au. yuf økku¤k{ktÚke çkeòøkku¤k{kt yuf rðrþ»x huíke Äe{u Äe{u ÃkMkkh ÚkkÞ Au. fu su yuf Ãký òíkLke {þeLkhe rðLkk ykÃkkuykÃk 48{eLkexu ¾k÷e ÚkkÞ Au. su yuf Mkk{krÞf fhðkLkku fk¤ çkíkkðu Au. 1Ãk) rðnkh:- MkkÄwyku StËøke¼h ÃkËÞkºkk fhu Au. íku yuf økk{Úke çkesu økk{ Ãkøk ðzu òÞ Au. íkuLku rðnkh fnu Au. su [krhºkLkk s yuf ¼køk YÃk fnuðkÞ Au.

„±ü ¿¢¢Ý¢² |¢±¼é

Upkaran gyana # 8

www.jainuniversity.org