Gyana

£œ«™¸ É°æp-öÀÍé àúÁ-E-N’-C-≤ƒ®Ω’x -É™«çöÀ °Rx∞¡Ÿx îËÆæ’-èπ◊-Ø√o-úøô! Å´÷-ߪ’-èπ◊-™„j† áçûª-´’çC Çúø-°œ-©xLo -É™« ü¿í¬ îË≤ƒhúø’ Ç ü¿’®√t-®Ω’_úø’! OúÕ †ßª’-´ç-èπ◊ •’ôd™ °æúÕ† ߪ·´-ûª’-©ç-ü¿®Ω÷ ûª®√y-ûª A®Ω-Ææ \%-ûª’™„j -¢Ë¨»u í∫%£æ…-©èπ◊ îË®Ω’-èπ◊-Ø√o®Ω’. Ø√ èπÿûª’®Ω’ ûª††’ •ç-D îËÆœ† ´·≠æ \-®Ω’Lo áC-Jç* §ƒJ-§Ú®· -Ééπ\-úÕéÀ ´*açC! ÅM-N-ߪ÷†’ BÆæ’-èπ◊E ÆæçûÓ-≠æçí¬ É©’x îË®√†’. é¬E ü¿’®Ωü¿%≠ædç ††’o ¢Áçö«-úø’-ûª’-†oC. ÅTo-v°æ-´÷ü¿ç™ É©xçû√ é¬L-§Ú-®·çC. ؈’ üΔ-èπ◊†o éÌCl- úø•÷s, ´Ææ’h-´¤©÷ •÷úÕ-üÁjØ√, ¶μ«®√u-°œ-©x©’ ´÷vûªç Íé~´’çí¬ -ÖØ√o®Ω’. Ñ Ç†ç-ü¿-¢Á’iØ√ Ø√èπ◊ N’T-La-†ç-ü¿’èπ◊ ¶μºí∫-´ç-ûª’-EéÀ éπ%ûª-ïc-ûª©’ îÁ°æ¤p-éÌ-Ø√o†’. AJT ´*a† ÅM-N-ߪ÷†’ îª÷Æœ Ø√ ¶μ«®Ωu ÆæçûÓ-≠œç-îª-™‰ü¿’. Æ‘Y© ûª°æ¤p-©†’, °æ¤®Ω’-≠æfl©’ éπ~N’ç-*-†çûª Ææ’©-¶μºçí¬ ≤ƒöÀ Æ‘Y©’ éπ~N’ç-îª®Ω’. ÅM-Nߪ÷ ûª†E Cμéπ\-Jç-*-†ç-ü¿’èπ◊, ¢Ë’éπ´-ØÁo-°æ¤L™«çöÀ ûª† ØÁjñ«Eo •£œ«®Ω_ûªç îËÆœ-†ç-ü¿’èπ◊ ü∑Δ®˝o-£œ«™¸ Ø√ O’ü¿ °æí∫-•-ö«dúø’. éı©’ îÁLxç-îªôç ™‰ü¿F, ûª† ´ü¿l é̆o °æ¨¡Ÿ-´¤-©èπ◊ úø•’s ¶«éà °æú≈f†F Ø√ O’ü¿ °∂œ®√uü¿’ î˨»úø’. éÓ®Ω’d ÅO’-Ø˛ ´*a, ††’o ÅÈ®Ææ’d îËÆœ ñ„j©’èπ◊ ûª®Ω-Lç-î√úø’. ÅM-Nߪ÷ ûª†èπ◊ ûª©-´ç°æ¤©’ ûÁ*açC í∫†éπ °æJ-£æ…-®Ωçí¬, Å®√¶„™«x N™«t-ö¸ûÓ Â°Rx ïJ-°œÊÆh, ††’o Núø’-ü¿© îË®·≤ƒh†E -îÁ-§ƒp-úø’. Ø√ ¶μ«®Ωu èπÿú≈ î√™« -äAhúÕ îËÆœçC. é¬E Ø√ ≤ƒy®Ωnç éÓÆæç Çúø-°œ-©x© @N-û√©’ Ø√¨¡†ç îÁߪ’uØ√? ÆæÊÆ-N’®√ é¬ü¿Ø√o†’. ñ„j™x Ö†o-°æ¤púË °œúø’-í∫’-™«çöÀ ´’®Ó 122

-îª-ûª’®Ω ■ - -¢Ë’ 2009

¢√®Ωh NØ√o†’. -ÅM-Nߪ÷ ´’®Ω-ùÀç-*çü¿ô! Ø√ éπ≥ƒd-©èπ◊ Åçûª’-™‰ü¿’. Ø√ ÅçûªöÀ ü¿’®Ω-ü¿%-≠d-´æ ç-ûª’-úÁj† ûªçvúÕ ´’®Ì-éπ-úø’çúøúø’. ñ„j©’ E®Ωsçüμ¿ç ÆæJ-§Ú-ü¿-†o-ô’dí¬ ´÷ È®çúÓ Å´÷t®· ≤Ú°∂œ-ߪ÷-ØÁ-´®Ó Å°æ-£æ«-Jç-î√-®ΩE ûÁL-ÆœçC. àç îÁߪ’u-í∫©†’? äç-ô-Jí¬ èπ◊N’-L-§Ú-´ôç ûª°æp. äéπ-Ø√úø’ Ø√ ñ„j©’ í∫C-™éÀ ´’®Ó ߪ·´èπ◊úø’ v°æ¢Ë-Pç-î√úø’. ¢√úÁ-´-®Ω-†’-èπ◊-Ø√o®Ω’? ´÷ Ŷ«s®· ñ«Jb! -´÷èπ◊ -îËÆœ-† ÅØ√uߪ÷-©èπ◊ ü∑Δ®˝o-£œ«-™¸†’ -ü¿yç-ü¿y-ߪ·-üΔl¥-EéÀ îμ√™„ç> î˨»-úøô. üμ¿†-•-©çûÓ ¢√úø’, ´÷-¢√-ùÀg ÅÈ®Ææ’d îË®·ç-î√úø’. ´’J-éÌ-Ø√o-∞¡xèπ◊ ¢Á÷ñ„Æˇ -B°œ éπ•’-®Ωç-Cçî√úø’. ≤Ú°∂œ-ߪ÷†’ •È®\™¸ ®ΩéÀ~ç-î√-úø-ô. ñ„j©’ †’çúÕ Núø’-ü¿™„j ´î√aéπ Nî√-®Ω-ù™ ´÷èπ◊ ÅØËéπ éÌûªh N≠æ-ߪ÷©’ ûÁL-¨»®·. •È®\™¸ ´’È®-´®Ó é¬ü¿’. -ü∑Δ®˝o-£œ«™¸ ´çîª-†èπ◊ í∫’È®j† ÅûªE Åçèπ◊™¸ Ææ®˝ NL-ߪ’ç ü∑Δ®˝o-£œ«™¸. ÂÆj \y®˝ ¢Á÷≤ƒ©’ áçúø-í∫õ‰d ÖüËl¨¡çûÓ -É-Ø√o∞¡⁄x Åñ«c-ûªçí¬ -ÖØ√oúø’. ñ«Jb Ææ£æ…-ߪ’çûÓ AJT ûª† ÇÆœh îË>-éÀ\ç--èπ◊-Ø√oúø’. ÅM-Nߪ÷ Eñ«-EéÀ ´’®Ω-ùÀç-îª-™‰ü¿’. §ƒ§ƒ-EéÀ E≠æ \%Aí¬ ÂÆj \y®˝ üΔEo N¢√£æ«ç îËÆæ’-èπ◊Ø√oúø’. Ø√ úø•’s-©ûÓ °æ™«-ߪ’†ç *ûªhTç-*† ≥ƒ´¤-é¬®Ω’ AJT ´*a, ´úŒfûÓ Ææ£æ… ¢√°æÆæ’ î˨»úø’. ñ«JbéÀ Å®√-¶„-™«xûÓ N¢√£æ«ç ïJ-TçC. ≤Ú°∂œßª÷, Ææ®˝ NLߪ’熒 °∞«xúÕ ™‰úŒ ü∑Δ®˝o-£œ«-™¸í¬ -´÷èπ◊ éπ†’-Nçü¿’ îËÆœçC. ★

★

★

-Éç-Ux-≠ˇ ≤ƒ£œ«-B-v°œ-ߪ·-©èπ◊ Ææ’°æ-J-*-ûª¢Á’i-† éπ-N-ûª-©’ -C £«-Jt-ö¸, -á-úÕy-Ø˛ -Åç-ú˛ -àç-ñ„-L-Ø√, -á-™„-@ -Ç-Ø˛ -C -úÁ-û˝ -Ç°∂ˇ -´÷uú˛ -ú≈í˚, -¢Á-Ø˛ -©-Ox -Ö-¢Á’-Ø˛ Ææ÷d°ˇq -ô’ §∂ƒ-M -Ñ -†-´-©-™-E-¢Ë. –-áç.-´Ææç-ûª

°æ¤®√ù‰-A-£æ…Ææ 鬢√u-ü¿’™x °∂æ‚®Ωb®Ω ü˨¡çí¬ v°æ≤ƒh-N-ûª-¢Á’i† í∫’ï-®√û˝ üΔy®Ω-é¬Dμ-¨¡ŸE §ƒü¿ Ææp®ΩzûÓ -Ø√-úø’, ´’£æ…-ûª’tE ï†-†çûÓ -ØË-úø’ °æ¤F-ûª-¢Á’i† Æ‘´’. ü˨¡ °æPa-´÷-ví¬† ´¤†o Ñ ®√≠æZç ¶μ«≠æ í∫’ï-®√-BéÀ £œ«çD-ûÓ†÷, ®√ï-≤ƒn-F-ûÓ†÷ áèπ◊\´ Ææç•ç-üμ¿-´·çC. ÉC °æØÁoçúÓ ¨¡û√-Gl™ ®Ω÷°æ¤-C-ü¿’l-èπ◊-†oô’x ¶μ«≥ƒ-¢Ëûªh© ¶μ«´†. †®Ω-Æœç£æ« ¢Á’£æ«û√, O’®√-¶«®·, vÊ°´÷-†çü˛, ≤ƒ´’-™¸-¶μºö¸, ü¿©p-û˝®√¢˛’, Ø√Ø√-¨¡ç-éπ®˝, ®Ωû√o->- ¶μºö¸ v°æ¶μº%-ûª’©’ í∫’ï-®√B ≤ƒ£œ«-û√uEo Ææ’Ææç-°æ†oç î˨»®Ω’. Çüμ¿’-E-èπ◊™x NNüμ¿ v°ævéÀ-ߪ’™x Öûªh´’ ®Ωîª-†-©’ -îËÆœ-† Ö´÷-¨¡ç-éπ®˝ ñ≠œ Åví∫-°æç-éÀh-† E©’-≤ƒh®Ω’. éπ†oúø éπN-¨Ï-ê-®Ω’úø’ Èé.N.-°æ¤-ôd°æp, Ö´÷-¨¡ç-éπ®˝ ñ≠œ 1967-™ ñ«c†-°‘®∏Ω °æ¤®Ω-≤ƒ\®√-Eo Ææçߪ·-éπhçí¬ Åçü¿’-éÓ-´úøç OJ-´¤®Ω’ Ææ´’Ææ\ç-üμ¿’-™„jÁ† v°æA-¶μ«-´‚-®Ω’h-©E E®Ω÷-°œ-Ææ’hçC.

Ö´÷-¨¡ç-éπ®˝ ñ‰®∏√-™«™¸ ¶≠œ í∫’ï-®√û˝ ®√≠æZç-™ -E Ææ•-®˝-é¬çû˝ >™«x ¶«´’ù ví¬´’ç™ 1911 V™„j 21† ïEtç-î√®Ω’. Ææ•®˝é¬çû˝ v°æéπ%A ≤˘çü¿-®√u-EéÀ °-öÀdç-C Ê°®Ω’. Åéπ\úÕ ¢√í∫’©’, éÌçúø©’, ´Ø√© ¨¶μº ñ≠œ °æÆœ £æ«%ü¿-ߪ÷Eo °æ®Ω-´-Pç-°æ-ñ‰-ÊÆC. Ææyví¬-´’ç™ -v§ƒü∑¿-N’éπ ≤ƒn®· Nü¿u ûª®√yûª Å£æ«t-üΔ-¶«-ü˛-™ -îªü¿’´¤ ≤ƒTç* ¢Á’vöÀ-èπ◊u-™‰-≠æØ˛ °æKéπ~ ÖBh-®Ω’g-úø-ߪ÷uúø’. °æC-Ê£«--úÓ-ßË’ô í∫’ï®√û˝ éπ∞«-¨»-©™ îË®√úø’. Ææ£æ«ï ≤ƒ£œ«-ûªu-Gμ-´÷Ø√-EéÀ ûÓúø’ ñ≠œéÀ °æ®∏Ω-Ø√-ÆæéÀh ¢Á’çúø’. Ç ´ßª’-Ææ’q-™ØË éπN-û√-®Ω-èπ◊ -Ö°ævéπ-N’ç-î√úø’. v§ƒ<†, Çüμ¿’-Eéπ ®Ωîª-®·-ûª©- éπ%ûª’©-†’ èπ~◊-ùgçí¬ Åüμ¿u-ߪ’†ç î˨»úø’. Åü¿’s¥ûª °æüΔu©’ ¢Á©-®·ç*† ü¿©p-û˝-®√¢˛’, ≤ƒ£œ«-ûªuç™ éÌûªh ¶«ô©’ °æ®Ω-*† †®Ωt-üΔ-¨¡ç-éπ®˝, •%£æ«-†o-´™« ®Ωîª-†èπ◊ X鬮Ωç öÀd† vA§ƒJ∏, í∫’ï-®√B éπNîªvéπ-´-Jhí¬

Ê°®Ìç-C† Ø√Ø√-™«™¸, Ææ®Ω-∞¡-¨Îj-LéÀ v§ƒüμΔ-†u-N’*a Ææû√u-ví∫-£æ«Eo N¨¡ü¿ç îËÆœ† -¢Á÷£æ«-Ø-˛üΔÆˇ éπ®Ωçîªç-ü˛- í¬çDμ ¢Á·ü¿-™„j†¢√J ®Ωîª-†©’ ߪ·´ ñ≠œ-°j v°æ¶μ«´ç îª÷§ƒ®·. í¬çDμ@ Ø√ߪ’-éπû√y† ≤ƒí∫’-ûª’†o ≤ƒy-ûªç-vûÓu-ü¿u-´÷-EéÀ ÅEo

4

®Ωçí¬-©-¢√®Ω’ véÀߪ÷-Q-©çí¬ ÆæpçC-Ææ’h†o ®ÓV©N. îªü¿’-´¤-´÷E Ö´÷-¨¡ç-éπ®˝ Öü¿u-´’ç™ §ƒ™Ô_E 1930™ ñ„j©’ Péπ~ ņ’-¶μº-Nç-î√úø’. Ç é¬™«Eo ÆæCy-E-ßÁ÷í∫ç îËÆæ’-èπ◊E °æ-©’ ®Ωîª-†©’ -¢Ë’ 2009 ■ -îª-ûª’®Ω

123

Ææ%>ç-î√úø’. Péπ~-°æ‹Jh Å®·† ûª®√yûª í∫’ï-®√û˝ NüΔu-°‘-®∏Ωç™ -îËJ Ö†oûª Nü¿u é̆-≤ƒ-Tçî√úø’. NüΔu v°æ´÷-ù«-©èπ◊, véπ´’-P-éπ~-ùèπ◊ Ç ÆæçÆæn v°æA-®Ω÷°æç. Åéπ\úø íÌ°æp ü˨¡-¶μº-èπ◊húø’, ¢Ë’üμΔN é¬é¬-≤ƒ-£«¶¸ 鬙‰-©\®˝ ´÷®Ω_-ü¿-®Ωz†ç ñ≠œéÀ áçûª-í¬ØÓ ûÓúøp-úÕçC. ¶μ«¢√©’ °æJ-ùA îÁçüΔ®·. áLp¥-Ø˛-ÆdØæ ˛ éπ∞«-¨»-©™ îËJ G.á. °æö«d §ÒçüΔúø’. °œ´’tô ñ≠œ ÆæçÆæ \%ûªç, í∫’ï®√B ¶μ«≠æ™x áç.á. °æö«d©’ èπÿú≈ Æ‘yéπ-Jçî√úø’. 1938™ í∫’ï-®√û˝ NüΔu-Ææ-¶μº™ ÅüμΔu°æéπ °æü¿N îË°æ-ö«dúø’. ñuû√q o-¶„-Ø˛†’ N¢√-£æ«´÷-ú≈úø’. 1954™ í∫’ï-®√û˝ N¨¡y-N-üΔu-©ßª’ç ¶μ«≥ƒ, ≤ƒ£œ«-ûªu-¨»ê Ææçî√-©é𠶫üμ¿u-ûª©’ -E®Ωy£œ«ç-î √úø’. 1966™ °æ‹-Ø√ N¨¡y-N-üΔu©ßª’ Ö§ƒ-üμΔu-ߪ’- °æ-ü¿N -´Jç*çC. Ö´÷-¨¡ç-éπ-®˝-ñ ≠œ Nü¿u, ≤ƒ£œ«ûªu ®Ωçí¬-©èπ◊ îËÆœ† ÊÆ´©’ ÅÆæ-´÷-†ç. Çߪ’† ¶μ«-´¤èπ◊úø’, îμªçü¿-Ææ’q™ E°æ¤ù’úø’, ¶μ«≥ƒ-¢Ëûªh, Ææ%ï-†-QL, ü˨¡-¶μº-èπ◊húø’, ´÷†-´-û√-¢√C, Ííߪ’ E®√t-ùç™ Æœü¿l¥-£æ«Ææ’húø’. Çߪ’† ¨ÎjL ®Ω´’-ùÃߪ’ç. Çߪ’† éπ©ç †’ç* ñ«©’-¢√-J† -äéπ †´©, È®ç-úø’ Ø√ô鬩’, -á-E-N’-C éπNû√ Ææç°æ¤-ö«©’, -Ø√-©’í∫’ éπü∑Δ-Ææç-°æ¤-ö«©’, È®ç-úø’ ņ’-¢√-üΔ©’, -á-E-N’-C N´’-®Ωz† ví∫çü∑Δ©’, È®ç-úø’ °æJ-¨-üμ¿-Ø√-ûªtéπ ®Ω©’ Çüμ¿’-Eéπ í∫’ï-®√B ≤ƒ£œ«-û√u-EéÀ ¢Á©-™‰E Å©ç-é¬-®√-©’í¬ ¶μ«Æœ-Ææ’h-Ø√o®·. ´’£æ…-ûª’túø’ Çîª-Jç-*- îª÷-°œ† Å£œ«ç≤ƒ NüμΔ† ´’£æ«-ûªh®Ω ¨¡éÀhéÀ 鬢√u-éπ%A 'N¨¡y-¨»çA—. ´÷†-Oߪ’ ´‚™«u© ´’£æ«-F-ߪ’-ûª†’ ÇN-≠æ \-Jç-*† 'í∫çíÓvA— 鬴uç È®çúø’-†o®Ω °æü¿’© v§ƒßª’ç™ØË ñ≠œéÀ Ö†oûª ≤ƒ£œ«-B-°æ¤-®Ω-≤ƒ\®Ωç îËèπÿ®Ωaúøç í∫´’-Ø√®Ω|ç. ´’£æ…-v°æ-≤ƒnØ˛, EQü∑˛, ÇAü∑¿u, ´Ææç-û˝- ´®√{ -Éû√uC 鬢√u©’ Çߪ’† ®ΩîªØ√ §ƒô-¢√-EéÀ û√®√\-ù«©’. ñ≠œ ®Ω*ç-*† †´© '§ƒ®Ω-é¬ç- ïù«uç— í∫’ï-®√B ¶μ«≠æ™ ´îª† ´’£æ…-é¬-´uçí¬ í∫’Jhç°æ¤ §ÒçCçC. ÆæçÆæ \%ûª Ø√ô-é¬-©†’ ñ≠œ ≤ƒéπ-©uçí¬ Åüμ¿u-ߪ’†ç î˨»®Ω’. Ø√ôéπ éπ®Ωhí¬ '≤ƒ°ˇ Ø√Hμ®√— àé¬ç-éÀ© Ææç°æ¤öÀ Çߪ’†èπ◊ ´’ç* ë«uAE îËèπÿ-JaçC. °æü¿u-®Ω÷-°æéπ Ææç°æ¤öÀ 'v§ƒ<-†—èπ◊ °æ¤®√-ù-í¬-ü∑¿©’ 124 -îª-ûª’®Ω ■ - -¢Ë’ 2009

ÇüμΔ®Ωç. ñ≠œ Ææ´’-®Ω’n-úÁj† N´’-®Ωz-èπ◊úø’ èπÿú≈. '¨Îj´ ÇØË Ææy®Ω÷°ˇ—, 'ÅGμ-®Ω’*—, 'éπMØ√ ≤ƒüμ¿Ø√— -ûª-C-ûª®Ω ®Ωîª-†™x Çߪ’† N¨Ïx-≠æù v§ƒ¶μº´ç ´uéπh-´’-´¤-ûª’çC. Çߪ’† °æJ-¨-üμ¿Ø√ °æöÀ-´’èπ◊ '°æ¤®√-ùÓ´÷ç í∫’ï-®√û˝— Åü¿lç °æúø’-ûª’çC. Ææ%ï-Ø√-ûªtéπ ®Ωîª-†™ áçûª ü¿èπ~◊úÓ ñ≠œ ņ’¢√ü¿ v°ævéÀ-ߪ’™ Æ棜«ûªç ÅçûªöÀ ü¿éπ~ûª v°æü¿Jzç-î√®Ω’. 'Öûªh-®Ω-®√-´’-îª-J-ûª¢˛’—, '°œ©-Ææ’D\q— -Éçü¿’èπ◊ Eü¿-®Ωz-Ø√©’. ñ≠œéÀ ñ«c†-°‘®∏Ω °æ¤®Ω-≤ƒ\®Ωç ÅçCç-*† 'EQü∑˛— (Å®Ωl¥-®√vA) 1939™ v°æ-J-ûª-´’-®·çC. Ø√©’í∫’ °æü¿’-™„jØ√ EçúøE ñ≠œ Ñ éπ%A™ îª÷°œ† ¶μ«´-°æ-J-ùA ≤ƒ£œ«-B™-é¬Eo Å•’s-®Ω-°æ-®Ω-*çC. ÉC 116 éπNû√ êçúÕ-éπ© Ææç°æ¤öÀ. v°æA °æçéÀh-™†÷ ¶μ«´-≤˘-≠æe´ç v°æÆæ’p¥-ô-´’´¤-ûª’çC. ÇØ√öÀ ¶μ«®Ω-ûª-ü˨¡ ÆœnA-í∫-ûª’-©-ûÓ-§ƒô’, v°æ°æçîª Ææçví¬-´÷-†ç-ûª®Ωç v°æ°æç-îª-üË-¨»© Ææçèπ~◊-Gμûª ´÷†¢√R ´’ØÓ-¶μ«-¢√© *vûªù éπ-E°œ-Ææ’hçC. ´Ææ’h-¢Áj-Nüμ¿uç, P©p-¢Áj¶μº´ç, ¨¡•l-î√-©†ç v°æA éπNûª†’ äéπ ´’ùÀ-°æ‹-Ææí¬ BJa-CüΔl®·. 'ü¿’”ê-®√P Å©-Jç-*-†-ô’x-í¬/-Ææ’-ê-ÆæçüÓ£æ«ç ††’o ÆæçûÓ-≠æ-°-ôd-úøç-™‰ü¿’— Åçô÷ äéπ éπN-ûª™ ÇØ√öÀ ¢Ëü¿-Ø√-´’ߪ’ ïí∫-ûª’h†’ *vAçî√®Ω’. v°æéπ%A, ü˨¡-¶μºéÀh, v°æñ«-≤ƒy´’uç, Eߪ’çûª%ûªyç, Ææç°∂æ’-®Ω{ù, °‘úÕ-ûª’©’, ´’E≠œ Çé¬çéπ~©’, °æA-ûª’©’, îªJvûª, ´÷†-O-ߪ’ûª, Çü¿-®Ωz¢√ü¿ç ´çöÀ -ÉA-´%-û√h-©†’ Ææ´·-†oûª ¶μ«-´¤-éπûªûÓ *vB-éπ-Jç-î√®Ω’. Çߪ’† îμªçü¿Ææ’q™ ®Ω´’ùÃߪ’ v°æßÁ÷-í¬©’ î˨»®Ω’. Ííߪ’ v°ævéÀ-ߪ’†’ îªéπ\í¬ ¢√úø’-èπ◊-Ø√o®Ω’. 'EQü∑˛— í∫’ï-®√-B-Íé é¬ü¿’, ¶μ«®Ω-Bߪ’ ≤ƒ£œ«-ûªu-®Ωç-í¬-EÍé Öûª\ %≠æd ¶μº÷≠æùç. ñ≠œ ≤ƒ£œ«ûªu Åé¬-úøO’ Åüμ¿u-èπ~◊-©’í¬, ©L-ûªéπ∞« Åé¬-úøO’ Ææ¶μº’u-©’í¬, í∫’ï-®√B ≤ƒ£œ«-ûªu-°æJ-≠æûª’h Åüμ¿u-èπ~◊-©’í¬ N¨Ï-≠æ-éπ%≠œ î˨»®Ω’. Çߪ’† Å¢Á’-Jé¬, ®Ω≥ƒu, 遼-Ø˛, v§∂ƒ†’q, ÉôM, vUÆæ’, ï®ΩtF ¢Á·ü¿-™„j† ü˨»©’ Ææçü¿-Jzç-î√®Ω’. ≤ÚN-ߪ’ö¸ ™«uçú˛ ØÁv£æfi Å¢√®Ω’f, †®ΩtüΔ Ææ’´-®Ωg-îªç-vü¿Ø˛, ®Ωç>-û˝-®√¢˛’ Ææ’´-®Ωg-îªç-vü¿Ø˛ ´çöÀ v°æA-≥ƒe-ûªtéπ °æ¤®Ω-≤ƒ\-®√©’ Åçü¿’-èπ◊Ø√o®Ω’. Ö´÷-¨¡ç-éπ-®˝-ñ ≠œ 1988 úÕÂÆç-•®Ω’ 19† ´·ç¶«®· †í∫-®Ωç™ °æ®Ω-´’-°æ-Cç-î√®Ω’.

– íÓ-Nç-ü¿®√--V ®√-´’éπ%-≥ƒg®√-´¤