Su Khon Ngoan Cua Porportuk

Nguyeân taùc: Jack London

Ngöôøi dòch: Syõ Tieán

El-soo laø moät coâ gaùi ôû traïm truyeàn giaùo. Meï coâ ta cheát khi coâ ta coøn raát nhoû. Moät trong nhöõng Sô (Soeur), Sô Alberta, ñaõ mang coâ ta veà nuoâi ôû Hoäi Truyeàn Giaùo Thieân Chuùa. El-soo mang doøng maùu Aán lai vôùi moät doøng naøo ñoù. Coù leõ khoâng bao giôø caùc Sô coù theå tìm ñöôïc moät coâ gaùi naøo khaùc deã daïy baûo nhö vaäy. El-soo hoïc raát nhanh nhöõng gì caùc Sô daïy. Coâ ta raát thoâng minh. Nhöng coâ coù moät caù tính khoâng bình thöôøng laø raát thích löûa, ngoïn löûa cuûa cuoäc soáng. Caù tính cuûa coâ ta bao goàm thoâng minh, dòu daøng, vaø taùo baïo. Cha coâ ta laø moät vò tröôûng laøng, vaø coâ ta mang caù tính cuûa boá. Thaùi ñoä vaâng lôøi ngöôøi khaùc, ñoái vôùi El-soo, laø moät gaùnh naëng cuûa nhöõng gì coâng baèng vaø khoâng coâng baèng. Coâ ta coù moät nieàm ñam meâ söï coâng baèng trong nhöõng haønh ñoäng cuûa coâ ta ñoái vôùi moïi ngöôøi. Coù leõ vì lyù do naøy, coâ ñaõ hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu töø nhöõng ngöôøi chung quanh. Trong vieäc hoïc taäp nhöõng moân khaùc, coâ cuõng luoân toû ra raát xuaát xaéc. Coâ ta hoïc ñoïc vaø vieát tieáng Anh, ñieàu maø khoâng coù coâ gaùi naøo trong hoäi truyeàn giaùo coù theå laøm ñöôïc. Coâ ta daïy cho nöõng coâ gaùi khaùc haùt vaø coâ ta laø moät ngheä syõ coù taøi. Neáu nhö coâ ta ñöôïc sinh tröôûng trong ñieàu kieän thuaän lôïi, coù leõ coâ ta seõ laøm vieäc trong laûnh vöïc vaên chöông hay aâm nhaïc. Thöïc teá coâ ta laø El-soo, con gaùi cuûa Klakee-Nah, moät vò tröôûng laøng, vaø soáng trong hoäi truyeàn giaùo, nôi khoâng heà coù nhöõng ngheä syõ, chæ coù caùc Sô quan taâm ñeán ñôøi soáng tinh thaàn cuûa coâ ta vaø thöôïng ñeá ôû treân cao. Thôøi gian daàn troâi. Khi môùi vaøo hoäi truyeàn giaùo, coâ ta chæ coù taùm tuoåi. Nay ñaõ 16. Caùc Sô döï ñònh gôûi coâ ñi Myõ ñeå tieáp tuïc hoïc. Moät ngöôøi ñaøn oâng cuøng laøng cuûa coâ ta ñeán xin gaëp maët. El-soo khoâng thích ngöôøi ñaøn oâng naøy. OÂng ta coù veû thoâ loã, baån thæu. Ñaàu toùc cuûa oâng ta coù leõ khoâng bao giôø ñöôïc chaûi gôõ. OÂng nhìn coâ ta vôùi aùnh maét khoâng maáy thaân thieän vaø khoâng chòu ngoài. “Anh cuûa coâ ñaõ cheát” oâng ta noùi. El-soo toû veû khoâng maáy xuùc ñoäng. Coâ ta chuùt hoài öùc veà ngöôøi anh trai cuûa coâ ta. “Ba cuûa coâ hieän nay ñaõ giaø vaø coâ ñoäc,” ngöôøi ñöa tin tieáp tuïc. “Ngoâi nhaø to lôùn vaø vaéng veû. OÂng ta muoán nhìn thaáy coâ vaø nghe ñöôïc gioïng noùi cuûa coâ.” Coâ ta nhôù laïi cha cuûa coâ ta Klakee-Nah. OÂng ta laø ngöôøi tröôûng laøng, baïn cuûa nhöõng ngöôøi truyeàn giaùo vaø nhöõng nhaø buoân. Moät ngöôøi ñaøn oâng cao lôùn, aùnh maét thaân thieän vaø oai veä. “OÂng haõy noùi vôùi ba toâi laø toâi seõ veà,” El-soo traû lôøi. Maëc daàu caùc Sô coù veû buoàn, El-soo vaãn leân keá hoaïch ñeå trôû veà laøng. Moïi lôøi khyeân baûo ñoái vôùi coâ ñeàu voâ ích. Ñaõ xaûy ra nhieàu tranh caûi vaø nöôùc maét. Sô Alberta tieát loä cho coâ ta bieát döï ñònh gôûi coâ ñi du hoïc ôû Myõ. El-soo bieát ñieàu naøy raát höùa heïn nhöng coâ ta vaãn laéc ñaàu. Coâ ta ñang suy nghó ñeán nhöõng vieäc khaùc. Trong ñaàu coâ ta coâ ta nhìn thaáy ñoaïn uoán cong cuûa doøng soâng Yukon ôû Tanana Station, ôû ñoù moät beân laø nhaø cuûa muïc sö St. George, beân kia laø nhaø kho. ÔÛ giöõa laø ngoâi laøng ngöôøi Aán. Moät ngoâi nhaø lôùn ñöôïc laøm baèng nhöõng thanh goã troøn, ôû ñoù coù moät oâng giaø ñöôïc nhöõng ngöôøi noâ leä chaêm soùc. Hoï soáng beân bôø soâng Yukon. Khoaûng gaàn hai ngaøn caây soá doïc bôø soâng naøy ai cuõng bieát oâng ta, ngoâi nhaø goã vaø ñaùm ngöôøi noâ leä. Caùc Sô cuõng bieát ñoù laø ngoâi nhaø cuûa nhöõng troø vui vaø nhöõng böõa tieäc lieân mieân khoâng döùt. Do vaäy nhöõng ngöôøi ôû traïm truyeàn giaùo khoùc khi El-soo ra ñi. 1/15

Caên nhaø roäng lôùn ñaõ ñöôïc chuøi röûa saïch seõ töø khi El-soo veà. Klakee-Nah phaûn ñoái nhöõng söï thay ñoåi naøy cuûa ñöùa con gaùi nhoû. Nhöng cuoái cuøng, oâng ta cuõng phaûi vay khoaûng moät ngaøn dollar cuûa oâng giaø Porportuk, moät ngöôøi Aán giaøu coù nhaát vuøng Yukon. El-soo caûi taïo laïi caên nhaø roäng lôùn. Coâ ta taïo cho noù moät veû traùng leä môùi, trong khi ñoù Klakee-Nah vaãn tieáp tuïc ñoùn tieáp nhöõng vò khaùch vôùi nhöõng tieäc tuøng vaø hoäi heø ñình ñaùm lieân mieân. Taát caû nhöõng vieäc naøy ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Yukon goác Aán ôû ñaây thaät khoâng bình thöôøng, nhöng Klakee-Nah laïi laø moät ngöôøi Aán khoâng bình thöôøng chuùt naøo. Bôûi vì oâng ta laø tröôûng laøng vaø raát giaøu coù, oâng ta coù theå laøm taát caû moïi thöù. Nhöõng naêm tröôùc ñaây, khi coøn quyeàn löïc, oâng ñöôïc höôûng nhieàu lôïi nhuaän töø nhöõng coâng ty cuûa ngöôøi da traéng. Sau naøy, cuøng vôùi Porportuk, oâng ta tìm ñöôïc vaøng treân soâng Koyukuk. Klakee-Nah laø moät vò laûnh ñaïo vöøa baåm sinh vöøa ñöôïc reøn luyeän. Porportuk laø moät nhaø doanh nghieäp. Porportuk mua phaàn lôùn caùc coå phaàn cuûa moû vaøng. Porportuk raát thích laøm vieäc vaø thích laøm giaøu. Klakee-Nah trôû veà ngoâi nhaø lôùn cuûa mình vaø tieáp tuïc tieâu phí. Porportuk ñöôïc xem laø ngöôøi Aán giaøu coù nhaát vuøng Alaska. Klakee-Nah ñöôïc xem laø ngöôøi raát thích ngöôøi da traéng. Porportuk laø ngöôøi cho vay tieàn. Klakee-Nah laø ngöôøi cuûa ñaáu tranh, cheø cheùn, röôïu vaø haùt hoø. El-soo nhanh choùng thích nghi vôùi kieåu soáng cuûa ngoâi nhaø lôùn cuõng gioáng nhö tröôùc ñaây coâ thích nghi vôùi traïm truyeàn giaùo. Coâ ta khoâng coù yù nghó laøm thay ñoåi sinh hoaït cuûa oâng boá vaø cuõng khoâng muoán daãn daét oâng ta veà vôùi Chuùa. Thaät ra ñoâi khi coâ cuõng coù ngaên caûn khi thaáy oâng ta uoáng nhieàu röôïu, nhöng ñoù chaúng qua coâ ta muoán baûo veä söùc khoûe cuûa oâng ta maø thoâi. Caùnh cöûa chính cuûa ngoâi nhaø lôùn luoân luoân ñöôïc môû roäng ñeà ñoùn khaùch. Hoï tôùi roài ñi. Caên nhaø khoâng bao giôø vaéng khaùch. Caên phoøng chính roäng lôùn luoân luoân vang leân tieáng ca haùt. Chieác baøn lôùn thöôøng xuyeân coù nhöõng ngöôøi khaùch ñeán töø moïi nôi treân theá giôùi vaø caùc tröôûng laøng ôû nhöõng vuøng xa xoâi. Hoï laø nhöõng ngöôøi Anh, nhöõng thöông gia, nhöõng vieân chöùc cuûa nhöõng coâng ty lôùn, nhöõng thuûy thuû cuûa bieån caû, nhöõng thôï saên, nhöng ngöôøi thôï moû töø khaép nôi treân theá giôùi. El-soo raát thích thuù vôùi nhöõng söï giao tieáp ña daïng naøy. Coâ ta noùi tieáng Anh nhö tieáng meï ñeû, vaø thích haùt nhöõng baøi haùt tieáng Anh. Coâ ta cuõng hieåu bieát nhieàu veà phong tuïc taäp quaùn cuûa ngöôøi Aán. Coâ ta coøn bieát caùch aên maëc ñuùng theo kieåu con gaùi cuûa moät tröôûng laøng ngöôøi Aán trong moãi dòp leã laïc. Bình thöôøng coâ chæ thích aên maëc gioáng nhö nhöõng phuï nöõ da traéng. Khi coøn ôû traïm truyeàn giaùo, coâ ta hoïc may vaù. Nhôø coù khieáu, coâ ta coù theå töï may quaàn aùo cho mình vaø maëc y phuïc cuûa nhöõng phuï nöõ da traéng. Veà caù tính, coâ ta cuõng khoâng bình thöôøng gioáng nhö boá . Veà maët ñaúng caáp xaõ hoäi, coâ ta cuõng ñöôïc xeáp ngang baèng vôùi boá mình. Coâ ta laø moät ngöôøi phuï nöõ ngöôøi Aán duy nhaát coù ñòa vò xaõ hoäi ngang baèng vôùi nhöõng phuï nöõ da traéng ôû Tanana Station. Coâ ta laø moät phuï nöõ ngöôøi Aán duy nhaát ñöôïc ñaùm ñaøn oâng da traéng xin hoûi cöôùi. El-soo raát ñeïp. Caùi ñeïp cuûa coâ khoâng gioáng vôùi nhöõng phuï nöõ da traéng, cuõng khoâng gioáng vôùi nhöõng phuï nöõ Aán. Caùi ñeïp cuûa coâ ta nhö moät ngoïn löûa, noù khoâng phuï thuoäc vaøo neùt maët, ñoù laø caùi ñeïp ñaëc thuø cuûa coâ ta. Veà voùc daùng vaø nhöõng neùt ñaëc tröng, coâ ta troâng gioáng nhö moät ngöôøi AÁn. Toùc coâ ta maøu ñen, da naâu vaøng; maét ñen vaø long lanh. Xöông maët raát cao, nhöng khoâng quaù roäng; ñoâi moâi moûng. Taát caû ñeàu toaùt leân moät ngoïn löûa trong coâ. Ñoâi khi ñoù laø ngoïn löûa, nhöng ñoâi khi ñoù cuõng laø taâm hoàn cuûa coâ ta. Noù naèm trong ñoâi maét noàng aám; ñoâi maù öûng ñoû; hoaëc ñoâi moâi cong côùn cuûa coâ ta. El-soo raát khoân ngoan. Nhöng coâ ta khoâng bao giôø duøng söï khoân ngoan cuûa mình ñeå laøm haïi ngöôøi khaùc. Noù giuùp cho coâ ta nhanh choùng tìm ra söï yeáu keùm cuûa ngöôøi khaùc ñeå tha thöù cho hoï. Nieàm vui trong ñaàu coâ ta nhö moät ngoïn löûa. Noù taùc ñoäng ñeán nhöõng ngöôøi xung quanh, 2/15

vaø laøm phaùt sinh moät nieàm vui höôûng öùng. Tuy vaäy chöa bao giôø coâ ta laø trung taâm cuûa söï chuù yù. Coâ ta khoâng cho pheùp mình laøm nhö vaäy. Caên nhaø roäng lôùn naøy cuûa cha coâ; vaø qua ñoù, cho ñeán khi oâng ta cheát, chæ coù moãi hình aûnh cuûa oâng ngöï trò. Ba coâ ta voán laø chuû cuûa nhöõng böõa tieäc vaø ngöôøi ñaët ra nhöõng luaät leä. Ñoù laø söï thaät, khi oâng ta giaø yeáu, coâ ta phaûi gaùnh laáy traùch nhieäm cuûa oâng ta. Nhöng ñoái vôùi beân ngoaøi, moïi vieäc vaãn do oâng cai quaûn. Caên nhaø roäng lôùn naøy luoân luoân coù hình aûnh ñaày lo laéng cuûa Porportuk. OÂng ta laø ngöôøi ñöùng ra thanh toaùn taát caû nhöõng khoaûn chi phí cuûa caên nhaø. Thöïc chaát oâng ta khoâng tröïc tieáp thanh toaùn cho nhöõng khoaûn chi phí naøy. OÂng ta chæ tính toaùn Klakee-Nah ñaõ nôï oâng bao nhieâu, töø naêm naøy sang naêm khaùc, oâng ta daàn daàn chieám höõu toaøn boä taøi saûn cuûa Klakee-Nah. Coù laàn oâng ta döï ñònh noùi cho El-soo bieát kieåu soáng hoang phí cuûa caên nhaø. Ñoù laø luùc maø nhöõng taøi saûn cuoái cuøng cuûa Klakee-Nah ñaõ thuoäc veà oâng ta. Nhöng sau ñoù oâng ta khoâng bao giôø nhaéc laïi chuyeän naøy. El-soo, cuõng gioáng nhö boá coâ ta, luoân luoân töï haøo vaø khoâng maáy quan taâm ñeán vaán ñeà tieàn baïc. Porportuk tieáp tuïc cho vay tieàn coøn hoï thì cöù tieáp tuïc tieâu tieàn. El-soo döï tính: cha coâ ñaõ soáng nhö theá naøo khi cheát cuõng phaûi nhö theá aáy. OÂng ta khoâng chaáp nhaän söï suy suïp. Caùc böõa tieäc khoâng heà giaûm bôùt chuùt naøo. Tröôùc ñaây khi xaûy ra naïn ñoùi, nhöõng ngöôøi Aán thöôøng ñeán ngoâi nhaø lôùn naøy ñeå xin ñöôïc giuùp ñôõ. Khi ra veà hoï raát haøi loøng. Khi coù naïn ñoùi vaø khi heát tieàn, oâng ta laïi möôïn tieàn cuûa Porportuk vaø nhöõng ngöôøi Aán laïi ra veà moät caùch haøi loøng. Trong thôøi gian naøy, Porportuk troâng vaø ñôïi. Vôùi moãi khoaûn tieàn cho vay, oâng ta nhìn vaøo El-soo nhö theå coâ ta laø sôû höõu cuûa oâng ta. OÂng ta caûm thaáy coù moät ham muoán ngaøy xöa troåi daäy trong oâng. Nhöng El-soo khoâng heà quan taâm ñeán oâng giaø Porportuk. Coâ cuõng khoâng quan taâm ñeán nhöõng gaõ da traéng nuoán cuôùi coâ ta laøm vôï. ÔÛ Tanana Station coù moät anh chaøng treû tuoåi teân laø Akoon, ngöôøi coù cuøng doøng maùu, cuøng boä laïc vaø cuøng laøng vôùi coâ ta. Trong ñoâi maét coâ ta, anh chaøng naøy khaù ñeïp trai vaø khoûe maïnh, anh ta coøn laø moät thôï saên gioûi. Anh ta thöôøng ñi ñaây ñí ñoù khaép nôi. Thænh thoaûng laïi ñi raát xa. Do vaäy anh ta raát ngheøo. Anh ta ñaõ töøng ñeán nhieàu nôi chöa ai bieát ñeán. Anh ta cuõng ñaõ ñeán Myõ, ñi baèng ñöôøng boä ñeán vònh Hudson vaø töø ñoù trôû veà. Anh ta coøn laø thôï saên haûi caåu vaø ñaõ töøng ñaùp taøu ñi ñeán Siberia. Trong chuyeán tìm vaøng ôû Klondike trôû veà, anh ta ñi ñeán ngoâi nhaø lôùn ñeå baùo caùo laïi cho giaø Klakee-Nah veà nhöõng ñieàu anh thaáy ñöôïc cuûa theá giôùi beân ngoaøi qua nhöõng chuyeán ñi cuûa mình. ÔÛ ñaây, laàn ñaàu tieân anh gaëp El-soo, khi ñoù coâ ta töø traïm truyeàn giaùo veà ñaõ ñöôïc ba naêm. Keå töø ngaøy aáy, Akoon khoâng coøn ñi lang thang ñaây ñoù nöõa. Anh ta cuõng ñaõ töøng töø choái möùc löông 20 dollars moät ngaøy ñeå laøm vieäc treân moät chieác taøu hôi nöôùc. Anh ta chæ saên baén vaø ñaùnh baét caù tí ñænh, nhöng khoâng bao giôø ñi quaù xa Tanana Station. Anh ta thöôøng xuyeân coù maët trong caên nhaø lôùn vaø coù khi ôû laïi ñoù raát laâu. El-soo so saùnh anh ta vôùi nhöõng ngöôøi ñaøn oâng khaùc vaø thaáy raèng anh ta laø ngöôøi toát. Anh ta thöôøng haùt chung vôùi coâ ta, nhöõng luùc ñoù hoï thaät vui veû. Chaúng bao laâu moïi ngöôøi ôû Tanana Station ñeàu bieát anh ta phaûi loøng Elsoo. Porportuk chæ mæm cöôøi vaø saün saøng cho vay nhöõng moùn tieàn khaùc ñeå hoï coù theå tieáp tuïc kieåu soáng nhö cuõ trong caên nhaø lôùn. Roài ñeán khi nhaø Klakee-Nah coù ñaùm gioã. OÂng ta ngoài döï tieäc vôùi caùi cheát trong coå hoïng vaø oâng ta khoâng theå naøo duøng röôïu ñeå röûa ñöôïc. Taïi buoåi tieäc hoï cöôøi ñuøa vaø haùt. Trong baøn tieäc khoâng heà coù nöôùc maét hay tieáng thôû daøi. Coù leõ cho ñeán cheát Klakee-Nah vaãn soáng thoaûi maùi nhö ñang soáng. Khoâng ai hieåu ñöôïc ñieàu naøy cho baèng El-soo. Nhöõng khaùch khöùa quen bieát ñeàu coù maët trong böõa tieäc, coù caû ba thuûy thuû laø nhöõng ngöôøi quen cuõ, hoï môùi trôû veà töø moät chuyeán ñi daøi ngaøy ñeán vuøng Baéc Cöïc. Phía sau löng Klakee-Nah laø boán oâng giaø, hoï laø 3/15

nhöõng noâ leä cuûa oâng töø thôøi oâng ta coøn treû. Nhöõng ñoâi maét giaø nua luoân leøm nheøm vì nöôùc maét, hoï coù boån phaän chaêm soùc vaø giuùp ñôõ oâng ta. Vôùi ñoâi tay run run hoï roùt ñaày röôïu vaøo ly cuûa oâng ta hay ñaám löng cho oâng khi oâng ta bò ho. Ñoù laø moät böõa toái hoang daïi. Caøng veà sau tieáng cöôøi ñuøa, la où caøng lôùn. Caùi cheát ñang di chuyeån moät caùch maïnh meõ trong coå hoïng cuûa Klakee-Nah. OÂng ta cho mgöôøi môøi Porportuk ñeán. Porportuk töø caùi reùt buoát beân ngoaøi buôùc vaøo nhaø. OÂng ta caûm thaáy khoù chòu khi nhìn thaáy röôïu thòt eâ heà treân baøn maø oâng ta phaûi traû tieàn. Nhöng khi oâng ta ñöa maét nhìn caùc khuoân maët trong baøn tieäc keùo daøi ñeán taän cuoái phoøng, oâng ta thaáy El-soo, ñoâi maét oâng ta boång nhieân saùng rôõ. Choã ngoài cuûa oâng ta ñaët caïnh Klakee-Nah, moät caùi ly ñöôïc mang ñeán ñaët tröôùc maët oâng ta. Klakee-Nah töï tay roùt röôïu cho Porportuk . “Uoáng ñi naøo!” oâng ta keâu leân. “Khoâng ñöôïc ngon haû?” Porportuk chaûy nöôùc maét khi oâng ta gaät ñaàu uoáng caïn ly röôïu. “ÔÛ nhaø anh coù uoáng röôïu ngon nhö theá naøy khoâng?” Klakee-Nah hoûi. “Toâi khoâng phuû nhaän röôïu naøy raát toát cho caùi coå giaø nua cuûa toâi, “ Porportuk traû lôøi. Sau ñoù oâng ta do döï nhö theå ñang coá tìm töø thích hôïp ñeå dieãn taû noát nhöõng suy nghó cuûa mình. “Nhöng noù maéc quaù phaûi khoâng?” Klakee-Nah la lôùn, thay oâng ta noùi cho cho heát caâu. Porportuk coû veû giaän khi nghe caû baøn tieäc cuøng cöôøi aàm leân. Ñoâi maét oâng ta loùe leân caùi nhìn ñanh aùc. “Chuùng ta ñeàu laø baïn beø thôøi coøn treû vôùi nhau, cuøng löùa tuoåi,” oâng ta noùi. “Trong coå hoïng cuûa caùc anh laø caùi cheát, coøn toâi toâi vaãn ñang soáng vaø maïnh khoûe.” Tieáng rì raàm ñaày ñe doïa noåi leân trong ñaùm khaùch khöùa. Klakee-Nah ho vaø nhöõng ngöôøi noâ leä giaø ñaám löng cho oâng ta. OÂng ta coá gaéng laáy laïi hôi thôû bình thöôøng vaø vaãy tay ra hieäu cho ñaùm thöïc khaùch im laëng. “Anh gheùt caû ngoïn löõa ñoát trong nhaø anh vì goã raát ñaét!” oâng ta keâu leân. “Anh caêm gheùt caû cuoäc soáng. Cuoäc soáng quaù ñaét ñoû, vaø anh töø choái khoâng chòu chi traû cho nhöõng giaù trò cuûa noù. Cuoäc soáng cuûa anh cuõng gioáng nhö moät caên phoøng ôû ñoù löûa ñaõ taét nguùm vaø khoâng coù chieác meàn naøo treân saøn nhaø.” OÂng ta ra hieäu cho ngöôøi noâ leä roùt ñaày caùi ly oâng ñang giô leân. “Nhöng toâi ñaõ soáng. Cuoäc soáng cuûa toâi luoân ñöôïc aám cuùng maø anh khoâng bao giôø coù. Ñoù laø söï thaät, anh seõ soáng laâu. Nhöng nhöõng ñeâm daøi nhaát laø nhöõng ñeâm ñaày laïnh leõo khi ngöôøi ta reùt run vaø cöù naèm ñoù khoâng theå naøo chôïp maét ñöôïc. Ñeâm cuûa toâi ngaén hôn, nhöng giaác nguû cuûa toâi raát aám cuùng. “ OÂng ta uoáng caïn ly. Baøn tay run raåy cuûa ngöôøi noâ leä khoâng chuïp kòp khi caùi ly rôi xuoáng saøn nhaø. Klakee-Nah ngoài thuït ra sau trong khi ñöa maét nhìn ñaùm thöïc khaùch ñang cuøng nhau caïn ly. OÂng ta kheõ mæm cöôøi khi nhìn thaáy ñaùm thöïc khaùch bieåu hieän söï haøi loøng vì nhöõng lôøi phaùt bieåu cuûa oâng. OÂng khoaùt tay ra hieäu, hai ngöôøi noâ leä tieán ñeán ñeå giuùp oâng ngoài daäy. Nhöng boïn hoï quaù yeáu, phaûi caàn ñeán boán oâng giaø run raåy môùi coù theå giuùp cho oâng ta ngoài thaúng daäy trong chieác gheá cuûa oâng ta. “Nhöng toái hoâm nay baát cöù kieåu soáng naøo cuõng khoâng quan troïng ôû ñaây.” OÂng ta noùi tieáp. “Chuùng ta coøn coù vieäc khaùc phaûi laøm, Porportuk, toâi vaø anh, toâi nôï tieàn cuûa anh. Heát thaûy bao nhieâu?” Porportuk Porportuk luïc trong tuùi vaø loâi ra moät tôø giaáy. OÂng ta uoáng moät nguïm vaø baét ñaàu. “Ñaây laø moät phieáu nôï ghi vaøo thaùng 8 naêm 1889 ba traêm dollars. Phieáu nôï cuûa naêm sau ñoù laø 500 dollars. Phieáu nôï naøy keå caû phieáu cuûa hai thaùng tröôùc laø moät ngaøn dollars. Roài moät phieáu . . .” 4/15

“Khoûi keå töøng caùi chi cho maát coâng!” Klakee-Nah keâu leân. “Chuùng noù laøm cho toâi caùi ñaàu toâi quay cuoàng. Toaøn boä heát thaûy bao nhieâu?” Porportuk lieác vaøo tôø giaáy. “15,967 dollars vaø 75 cents,” oâng ta ñoïc con soá moät caùch caån thaän. “Cöù cho troøn 16,000 dollars ñi. Cöù cho troøn 16,000 dollars ñi,” Klakee-Nah noùi moät caùch nghieâm tuùc. “Nhöõng con soá leû luoân laøm cho chuùng ta nhöùc ñaàu. Vaø baây giôø – vaø cuõng ñeå deã daøng trong vieäc thanh toaùn nôï – haõy vieát haún cho toâi moät phieáu nôï môùi ghi laø 16.000 dollars, toâi seõ kyù ngay. Toâi khoâng quan taâm ñeán soá tieàn maø anh ñaõ cho toâi vay. Anh cöù laøm cho noù caøng lôùn caøng toát, vaø ghi luoân vaøo noù coù giaù trò thanh toaùn ôû theá giôùi keá tieáp, ôû ñoù toâi seõ gaëp anh beân caïnh ngoïn löûa cuûa ñöùc Cha Vó Ñaïi cuûa taát caû moïi Aán. Khi ñoù toâi seõ traû nôï cho anh. Toâi höùa vôùi anh ñieàu naøy. Ñaây laø lôøi cuûa Klakee-Nah.” Porportuk troâng coù veû boái roái. OÂng ta baét ñaàu cöôøi lôùn vaø cöù tieáp tuïc cöôøi nhö theá cho ñeán khi caên phoøng rung rinh. Klakee-Nah ñöa tay leân. “Khoâng,” oâng ta la lôùn. “Toâi khoâng ñuøa. Toâi noùi moät caùch danh döï. YÙ cuûa toâi laø muoán thanh nôï cho anh, Porportuk. Anh haõy vieát giaáy nôï ñi.” “Toâi khoâng coù coâng vieäc gì vôùi theá giôùi keá tieáp caû,” Porportuk chaäm raõi traû lôøi. “Chöù anh khoâng döï ñònh gaëp toâi tröôùc maët Ñöùc Cha Vó Ñaïi hay sao?” Klakee-Nah yeâu caàu . Sau ñoù oâng noùi theâm, “Toâi chaéc chaén seõ ôû ñoù.” “Toâi chaû coù vieäc gì ôû theá giôùi tieáp theo caû,” Porportuk laäp laïi. Klakee-Nah, ngöôøi caän keà vôùi caùi cheát, nhìn oâng ta moät caùch ngaïc nhieân. “Toâi khoâng bieát gì veà theá giôùi tieáp theo caû,” Porportuk giaûi thích. “Toâi chæ coù coâng vieäc ôû theá giôùi hieän taïi thoâi.” Klakee-Nah hieåu ngay. “Ñoù laø keát quaû cuûa vieäc nguõ trong nhöõng ñeâm laïnh leõo,” oâng ta cöôøi. Sau khi suy nghó moät luùc, oâng ta noùi, “Phaûi traû cho anh trong theá giôùi naøy. Toâi coøn laïi caùi nhaø naøy. Anh haõy laáy noù ñi vaø nôï naàn giöõa chuùng ta coi nhö ñaõ giaûi quyeát xong.” “Caên nhaø naøy quaù cuõ kyõ, noù ñaâu coù buø noåi soá tieàn anh nôï toâi,” Porportuk traû lôøi. “Nhöng toâi coøn nhöõng moû vaøng.” “Vaãn khoâng ñuû traû,” Porportuk traû lôøi . “Toâi coøn nhöõng coå phaàn ôû chieác taøu hôi nöôùc Koyukuk. Toâi sôõ höõu phaân nöûa soá coå phaàn ôû ñoù.” “Chieác taøu ñoù ñaõ chìm döôùi ñaùy soâng Yukon roài.” Klakee-Nah coù veû ngaïc nhieân. “OÀ, thaät vaäy ö? Toâi queân beùng ñi maát. Chuyeän naøy ñaõ xaûy ra ôû cuoái muøa xuaân naêm roài khi baêng vöøa tan.” OÂng ta suy nghó moät luùc laâu. Khoâng ai caàm ñeán nhöõng ly röôïu, vaø caùc quan khaùch ñang chôø ñôïi nhöõng lôøi noùi tieáp theo cuûa oâng ta. “Vaäy thì coù veû nhö toâi ñaõ nôï anh moät soá tieàn maø toâi khoâng coù khaû naêng chi traû. . . trong theá giôùi naøy phaûi khoâng?” Porportuk gaät ñaàu vaø ñöa maét nhìn veà phía cuoái daõy baøn. “Porportuk aø, anh khoâng phaûi laø daân laøm aên löông thieän,” Klakee-Nah noùi moät caùch khoân ngoan. Porportuk traû lôøi baèng moät gioïng kieân quyeát. “Khoâng. Anh coøn moät vaøi thöù maø anh chöa ñeà caäp ñeán.” “Coøn caùi gì !” Klakee-Nah la leân. “Chaúng leõ toâi coøn cuûa caûi taøi saûn naøo khaùc sao? Haõy keå ra ñi, noù seõ laø cuûa anh, vaø nhö theá nôï naàn chuùng ta ñöôïc xoaù boû.” “Noù ôû ñaây naøy .” Porportuk chæ vaøo El-soo. Klakee-Nah khoâng hieåu oâng ta muoán noùi gì. OÂng ta ñöa maét nhìn veà cuoái daõy baøn vaø ñöa tay ra duïi maét. Sau ñoù oâng nhìn laïi laàn nöõa. 5/15

“Con gaùi anh, El-soo ñoù. Toâi seõ laáy coâ ta vaø nôï naàn chuùng ta seõ ñöôïc xoaù boû. Toâi seõ ñoát caùc giaáy nôï ngay taïi ñaây.” Klakee-Nah cöôøi rung caû ngöôøi. “Hoâ! Hoâ! Hoâ! Thaät laø khoâi haøi! Caùi giöôøng laïnh leõo vaø ñaùm con gaùi cuûa anh ñöùa cuõng ñaùng tuoåi meï cuûa El-soo caû. Hoâ! Hoâ!” OÂng ta baét ñaàu ho vaø nhöõng ngöôøi noâ leä giaø laïi ñaám löng cho oâng ta. “Hoâ! Hoâ!” oâng laïi ho, vaø cöù theá ho maõi. Porportuk chôø ñôïi moät caùch kieân nhaãn. OÂng ta uoáng ly röôïu cuûa mình vaø ñöa maét quan saùt nhöõng khuoân maët hieän dieän ôû hai beân daõy baøn. “Ñieàu naøy khoâng coù gì laø khoâi haøi caû,” cuoái cuøng oâng ta noùi, “Nhöng lôøi phaùt bieåu cuûa toâi hoaøn toaøn nghieâm tuùc.” Klakee-Nah baét ñaàu im laëng, oâng ta ñöa maét nhìn Porportuk. Sau ñoù oâng ta ñöa tay ñònh caàm ly röôïu nhöng vôùi khoâng tôùi. Moät ngöôøi noâ leä tieán leân giuùp oâng ta. OÂng neùm caû caùi chai vaø ly vaøo maët Porportuk. “Ñöa haén ra ngoaøi!” Klakee-Nah heùt leân vôùi ñaùm khaùch khöùa ñang coù maët taïi baøn tieäc. Hoï ñöôïc huaán luyeän nhö nhöõng con choù ñöôïc thaéng yeân cöông saün saøng. “Laên noù trong tuyeát!” Ñaùm ñoâng ñaåy Porportuk ra cöûa. Klakee-Nah ra hieäu cho ñaùm noâ leä, boán oâng giaø giuùp vieäc, môøi ñaùm thöïc khaùch trôû laïi baøn vaø sau ñoù oâng chuùc möøng hoï laàn cuoái cuøng vôùi nhöõng ly röôïu naâng cao. Vieäc thu xeáp coâng vieäc cuûa Klakee-Nah khoâng maát nhieàu thôøi gian laém. El-soo nhôø Tommy, moät ngöôøi Anh nhoû con laøm vieäc cho cöûa haøng, giuùp ñôõ cho coâ laøm vieäc naøy. Khoâng coøn gì vöôùng maéc ngoaïi tröø caùc khoaûn nôï. Taát caû nhöõng tôø giaáy nôï Porportuk vaãn coøn giöõ. Toaøn boä taøi saûn cuûa Klakee-Nah ñeàu phaûi caàm coá cho Porportuk vì khoaûn nôï ñaõ vay möôïn naøy. Muøa ñoâng ñi qua. Caùc khoaûn nôï cuûa Porportuk vaãn chöa traû ñöôïc. Porportuk gaëp gôõ El-soo thöôøng xuyeân vaø thuyeát phuïc coâ ta, cuõng gioáng nhö oâng ñaõ töøng thuyeát phuïc ba coâ ta tröôùc ñaây, phöông caùch ñeå giaûi quyeát nôï naàn. Khi ñi oâng thöôøng mang theo nhöõng ngöôøi giaø cuûa boä laïc. Hoï noùi vôùi El-soo raèng cha cuûa coâ seõ khoâng bao giôø ñöôïc yeân oån neáu nhö coâ khoâng tìm caùch traû cho xong nôï naàn cuûa oâng ta. Roài moät ngaøy noï, sau khi baøn baïc thoáng nhaát, El-soo coù traû lôøi chính thöùc cho Porportuk. “Toâi coù hai ñieàu muoán noùi vôùi oâng,” coâ ta baûo. “Ñieàu thöù nhaát, toâi khoâng theå naøo laøm vôï oâng ñöôïc. OÂng nghe roõ roài chöù ? Ñieàu thöù hai, oâng seõ ñöôïc traû 16.000 dollars khoâng thieáu moät xu –“ “15.967 dollars vaø 75 cents,” Porportuk ñính chaùnh. “Cha toâi baûo laø 16.000 dollars,” coâ ta laäp laïi. “OÂng seõ nhaän ñuû soá tieàn naøy.” “Baèng caùch naøo?” “Toâi cuõng chöa bieát nhö theá naøo, nhöng toâi ñaõ tìm ra phöông thöùc ñeå traû nôï cho oâng. Coøn baây giôø oâng ñi ñi, ñöøng quaáy raày toâi theâm nöõa. Neáu khoâng,” coâ ta hôi do döï trong khi coá tìm moät töø thích hôïp ñeå ñe doïa oâng ta. “Neáu oâng coøn tieáp tuïc quaáy raày toâi nöõa, toâi seõ laên tuyeát oâng moät laàn nöõa, ngay ôû ñaàu muøa truyeát naøy.” Luùc ñoù vaøo khoaûng ñaàu thaùng Tö . Keá hoaïch traû nôï cuûa El-soo laøm caû vuøng xoân xao. Nhöõng chi tieát cuûa noù nhanh choùng lan khaép vuøng Yukon töø vuøng cao tôùi vuøng thaáp, töø traïi naøy ñeán traïi kia. Keá hoaïch seõ ñöôïc thöï hieän khoaûng thaùng Saùu, khi ñaøn caù baét ñaàu bôi ngöôïc doøng soâng. El-soo, con gaùi cuûa Klakee-Nah, quyeát ñònh baùn mình ñeå traû nôï cho cha. Nhöõng lôøi khuyeân can ñoái vôùi coâ ñieàu voâ hieäu. Nhöng nhaø truyeàn giaùo ôû St. George Mission ñeán baøn caõi vôùi coâ, nhöng coâ ta traû lôøi: “Chæ coù nôï cuûa Thöôïng Ñeá môùi giaûi quyeát ôû theá giôùi beân kia. Nôï naàn cuûa con ngöôøi laø ôû theá giôùi naøy, vaø chính theá giôùi naøy laø choã hoï phaûi thanh toaùn cho nhau.” 6/15

Akoon khueân can coâ ta nhöng coâ ta traû lôøi: “Toâi raát yeâu anh Akoon. Nhöng danh döï lôùn hôn tình yeâu.” Sô Alberta ñaõ thöïc hieän moät cuoäc haønh trình xa xoâi töø Holly Cross Mission treân chuyeán taøu hôi nöôùc ñaàu tieân ngay sau khi baêng tan, ñeán ñeå khuyeân baûo El-soo nhöng vaãn khoâng laøm thay ñoåi ñöôïc yù ñònh cuûa El-soo.. “Ba toâi seõ phaûi lang thang sau khi cheát,” El-soo noùi. “Vaø oâng aáy cöù phaûi tieáp tuïc lang thang, khoâng bao giôø ñöôïc bình yeân cho ñeán khi khoaûn nôï ñöôïc thanh toaùn. Sau ñoù, khoâng nhaát thieát phaûi sau ñoù maø ngay khi ñoù, oâng ta coù theå tôùi nhaø cuûa cuûa Ñöùc Cha Vó Ñaïi.” “Coâ tin nhö vaäy aø?” Sô Alberta hoûi. “Toâi cuõng khoâng bieát nöõa,” El-soo traû lôøi. “Ñoù laø ñöùc tin cuûa ba toâi.” Sô Alberta laéc ñaàu toû veû thaát voïng. “Ai maø bieát ñöôïc neáu nhöõng ñieàu chuùng toâi tin töôûng laø söï thaät?” El-soo tieáp tuïc. “Taïi sao khoâng? Theá giôùi keá tieáp cuûa Sô laø thieân ñöôøng vì Sô tin coù thieân ñöôøng. Coøn ñoái vôùi boá toâi theá giôùi keá tieáp coù theå laø moät ngoâi nhaø lôùn ôû ñoù oâng ta luoân luoân ngoài döï tieäc vôùi Thöôïng Ñeá.” “Coøn coâ?” Sô Alberta hoûi. “Theá giôùi tieáp theo cuûa coâ ra sao?” El-soo hôi do döï moät chuùt. “Toâi thích caû hai,” coâ ta noùi. “ Toâi muoán nhìn ngaém khuoân maët cuûa Sô laãn khuoân maët cuûa boá toâi.” Roài caùi ngaøy baùn thaân ñaõ tôùi. Moïi ngöôøi ñoå veà Tanana Station raát ñoâng. Ñoù laø phong tuïc cuûa hoï, nhöõng boä laïc tuï hoïp laïi ñeå ñôïi caù veà. Trong khi chôø ñôïi, hoï nhaûy nhoùt, buoân baùn trao ñoåi haøng hoùa vaø noùi chuyeän phieám. Nhöõng ngöôøi da traéng thöôøng tuï taäp ôû ñaây bao goàm nhöõng nhaø thaùm hieåm, nhöõng ngöôøi buoân baùn, vaø nhöõng thôï moû. Theâm vaøo ñoù coøn coù moät soá löôïng ngöôøi da traéng khaùc hoï ñeán ñaây vì toø moø hay ñang coù lieân quan ñeán nhöõng vuï laøm aên ôû ñaây. Naêm ñoù muøa caù ñeán chaäm hôn moïi naêm. Söï chaäm treå naøy caøng laøm taêng theâm söï haøo höùng. Roài ñeán ngaøy môû ra phieân chôï. Akoon ñaõ laøm cho tình hình boång trôû neân xaáu ñi. Anh ta tuyeân boá ngöôøi naøo ñöùng ra mua El-soo seõ bò cheát töùc khaéc. Anh ta caàm moät khaåu suùng treân tay ñeå cho moïi ngöôøi bieát laø hoï seõ phaûi cheát baèng caùch naøo. El-soo raát töùc giaän vì haønh ñoäng naøy cuûa anh ta, nhöng anh ta töø choái khoâng chòu noùi chuyeän vôùi coâ ta. Con caù ñaàu tieân ñöôïc baét vaøo luùc 10 ñeâm. Ñeán nöûa ñeâm cuoäc baùn ñaáu giaù baét ñaàu. Chôï ñöôïc nhoùm treân ñænh cao cuûa bôø soâng beân caïnh Yukon. Moät ñaùm ñoâng töï taäp chung quanh caùi baøn vaø hai caùi gheá ñaët beân bôø soâng. Haøng tröôùc cuûa ñaùm ñoâng coù nhieàu ngöôøi da traéng vaø nhieàu oâng chuû. Akon cuõng ñöùng ôû ñoù. Tommy, theå theo yeâu caàu cuûa El-soo, ñöùng ra ñieàu haønh cuoäc baùn ñaáu giaù, nhöng coâ ta töï ñöùng ra tuyeân boá khai maïc vaø noùi cho moïi ngöôøi bieát caùi gì ñöôïc baùn ôû ñaây. Coâ ta aên maëc theo kieåu truyeàn thoáng, loaïi y phuïc cuûa con moät vò tröôûng laøng. Coâ ta ñöùng treân moät chieác gheá ñeå moïi ngöôøi ñeàu coù theå nhìn thaáy roõ. “Coù ai muoán mua vôï khoâng?” coâ ta hoûi. “Haõy nhìn toâi ñaây naøy. Toâi naêm nay ñöôïc hai möôi tuoåi vaø chöa coù choàng. Toâi seõ trôû thaønh moät ngöôøi vôï toát cho nhöõng ai boû tieàn ra mua. Neáu ngöôøi ñoù da traéng, toâi seõ aên maëc theo kieåu phuï nöõ da traéng. Neáu hoï laø ngöôøi Aán toâi seõ aên maëc theo kieåu ngöôøi Aán. Toâi coù theå töï may laáy quaàn aùo, theâu thuøa, vaø giaët giuõ. Toâi ñaõ ñöôïc daïy trong taùm naêm ôû traïm tryeàn giaùo Holy Cross Mission. Toâi coù theå ñoïc vaø vieát tieáng Anh, vaø am hieåu veà nhaïc. Toâi seõ ñöôïc baùn cho ngöôøi naøo ñaët giaù cao nhaát, toâi ñaõ chuaån bò saün vaên töï mua baùn cho ngöôøi mua ñöôïc toâi. AØ, toâi queân chöa noùi laø toâi coù theå haùt toát, vaø trong ñôøi toâi chöa bò beänh hoaïn laàn naøo caû. Toâi caân naëng khoaûng 60 kyù. Cha toâi ñaõ cheát. Toâi khoâng coøn ai thaân thuoäc. Ai muoán mua toâi naøo?” 7/15

Coâ ta ñöa maét nhìn ñaùm ñoâng vaø böôùc xuoáng. Theo nhö ñeà nghò cuûa Tommy, coâ ta laïi phaûi ñöùng treân chieác gheá. Trong khi coâ ta leo leân chieác gheá thöù hai, cuoäc baùn ñaáu giaù baét ñaàu. Ñöùng chung quanh El-soo laø boán ngöôøi noâ leä giaø cuûa cha coâ ta. Ñöùng ôû haøng tröôùc cuûa ñaùm ñoâng, coù nhieàu ngöôøi laø tröôûng boä laïc ngöôøi Aán. Hoï ñeán töø caùc vuøng treân cuûa Yukon. Beân caïnh hoï, laø hai ngöôøi thôï moû giaø nua, oám yeáu, beänh hoaïn. Phía ñaøng kia coù khoaûng nöûa chuïc du khaùch Phaùp – Canada hoï ñöùng thaønh töøng nhoùm. Moät ngöôøi Aán ñeán töø vuøng ñaát caïnh bôø bieån ñöùng moät mình. Xa xa coù nhöõng tieáng keâu cuûa nhöõng con chim hoang trong nhöõng toå chim ñöôïc laøm baèng ñaát. Nhöõng con chim non khaùc bay löôïn vaø hoùt treân ñaàu moïi ngöôøi. Cuoäc baùn ñaáu giaù baét ñaàu moät caùch chaäm chaïp. Moät ngöôøi khaùch laï ñeán töø Sitka. OÂng ta chæ môùi ñeán ñaây khoaûng nöûa giôø tröoùc khi cuoäc baùn ñaáu giaù baét ñaàu. OÂng ta ra giaù 100 dollars baèng moät gioïng raát töï tin. Anh ta coù veû ngaïc nhieân khi Akoon höôùng noøng suùng moät caùch ñaày ñe doïa veà phía mình. Cuoäc baùn ñaáu giaù ñöôïc tieán haønh moät caùch chaäm chaïp. Moät ngöôøi Aán chaøo giaù 150 dollars, vaø sau ñoù moät ngöôøi khaùc chaøo 200. El-soo coù veû buoàn. Loøng kieâu haûnh cuûa coâ ta bò toån thöông. Coù tieáng thì thaàm trong ñaùm ñoâng khi Porportuk coá gaéng chen tôùi phía tröôùc. “Naêm traêm dollars!” oâng ta lôùn tieáng chaøo giaù, sau ñoù oâng ta ñöa maét nhìn quanh ñeå quan saùt phaûn öùng cuûa moïi ngöôøi. OÂng ta hy voïng raèng söï giaøu coù cuûa oâng ta seõ chaám döùt sôùm cuoäc baùn ñaáu giaù. Moät vò khaùch du lòch, sau khi nhìn El-soo vôùi aùnh maét saùng rôõ, ñaõ naâng giaù leân theâm moät traêm. “700!” Porportuk traû lôøi töùc thì. Ngöôøi khaùch du lòch cuõng laäp töùc naâng leân “800”. Porportuk laïi tieáp tuïc heùt to leân giaù chaøo môùi. “1200!” Ngöôøi khaùch du lòch khoâng chaøo giaù theâm, maët anh ta coù veû buoàn. Khoâng coù ai ra giaù cao hôn. Tommy coá gaéng kích thích ñaùm ñoâng nhöng giaù chaøo vaãn khoâng theå taêng theâm ñöôïc chuùt naøo nöõa. El-soo noùi vôùi Porportuk, “Porportuk neáu oâng khoân ngoan, oâng neân xem laïi giaù chaøo cuûa mình. Chaéc haún oâng chöa queân lôøi toâi: toâi khoâng bao giôø laáy oâng ñaâu!” “Ñaây laø moät cuoäc baùn ñaáu giaù coâng khai” oâng ta traû lôøi. “Toâi seõ mua coâ vaø coù giaáy tôø chöùng nhaän haún hoi raèng coâ thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa toâi. Toâi ñaõ chaøo giaù 1200 dollars. Cuõng reû ñaáy chöù!.” “Quaù reû!” Tommy keâu leân. “Neáu cuoäc baùn ñaáu giaù khoâng haïn cheá ngöôøi ñieàu haønh ra giaù, toâi xin ñöa ra giaù chaøo laø 1300 dollars.” “1400” Porportuk ñaùp laïi. “Toâi seõ mua coâ ñeå coâ trôû thaønh anh em hoï cuûa toâi,” Tommy thì thaàm vaøo tai El-soo . Sau ñoù oâng ta noùi lôùn, “1500!” Khi moät trong nhöõng vò tröôûng boä laïc ngöôøi Aán chaøo giaù ñeán 2000. Tommy döøng laïi. Laàn thöù ba Porportuk cöông quyeát phaûi thaéng ñöôïc baèng vaøo söï giaàu coù cuûa mình. OÂng ta naêng giaù theâm 500 dollars nöõa. Ñieàu naøy ñaõ laøm cho loøng kieâu haûnh cuûa nhöõng vò tröôûng boä laïc ngöôøi Aán troåi daäy. OÂng ta laäp töùc taêng theâm 500 dollars nöõa. Giaù mua El-soo hieän giôø ñaõ leân ñeán 3000 dollars. Porportuk ra giaù 3500. OÂng ta toû veû ngaïc nhieân khi nghe thaáy vò tröôûng boä laïc ngöôøi Aán taêng theâm 1000 dollars nöõa. Porportuk laïi taêng theâm 500 dollars nöõa vaø oâng ta caøng ngaïc nhieân khi oâng hoaøng goác Aán ra giaù taêng theâm 1000 dollars nöõa. Porportuk noåi giaän. Töï aùi cuûa oâng ta bò toån thöông. Söùc maïnh oâng ta coù vaán ñeà, bôûi vì ñoái vôùi oâng ta, söùc maïnh ñoàng nghóa vôùi söï giaàu coù. OÂng khoâng theå naøo ñeå cho bao nhieâu caëp maét ôû 8/15

ñaây thaáy mình thaát theá. Baây giôø El-soo ñoái vôùi oâng khoâng coøn quan troïng nöõa. Nhöõng daønh duïm goùp nhaët ñöôïc töø nhöõng ñeâm laïnh leõo cuûa caû ñôøi oâng ñang ñöôïc mang ra ñeå tieâu xaøi, neáu caûm thaáy caàn thieát. Giaù cuûa El-soo hieän giôø ñaõ leân ñeán 6000. OÂng ta ñöa giaù leân 7000. Sau ñoù vôùi kieåu taêng töøng ngaøn dollars trong moãi laàn ra giaù. Giaù baùn El-soo moãi luùc moät taêng leân. Khi giaù chaøo leân ñeán 14.000 caû hai ngöôøi ñaøn oâng ñeàu ngöøng laïi ñeå thôû. Coù moät ñieàu khoâng mong ñôïi xaûy ñeán. Trong khoaûng thôøi gian hoï ngöng nghæ ngaén nguûi ñoù, moät ngöôøi chôi, sau khi gom heát tieàn cuûa baïn beø, ra giaù 16.000 dollars. “17.000 dollars,” Porportuk noùi moät caùch yeáu ôùt. “18.000,” oâng hoaøng noùi. Porportuk laáy heát hôi söùc cuûa mình. “20.000” Nhöõng tay chôi ngöng ra giaù. OÂng Hoaøng goác Aán naâng giaù leân theâm 1.000, vaø Porportuk laïi tieáp tuïc taêng theâm. Trong khi hoï ñaáu giaù, Akoon quay töø phía beân naøy sang phía beân kia, nöûa nhö toø moø, nöûa nhö haêm doïa. Hình nhö anh ta töï hoûi khoâng bieát moät trong hai ngöôøi neân gieát ngöôøi naøo ñaây. Khi oâng Hoaøng goác Aán xaép söûa ra giaù tieáp theo, Akoon tieán gaàn laïi veà phía oâng ta. Tröôùc tieân oâng Hoaøng moùc suùng ra caàm tay roài noùi: “23.000 dollars.” “24.000,” Porportuk noùi. OÂng ta mæm cöôøi töï haøo vì oâng cho raèng mình ñaõ ñaùnh baïi ñöôïc ñoái thuû. OÂng Hoaøng goác Aán tieán tôùi gaàn El-soo, sau khi quan saùt coâ ta moät caùch kyõ löôõng. “Theâm naêm traêm nöõa,” oâng ta noùi. “25.000,” ñeán phieân Porportuk naâng giaù leân. OÂng Hoaøng goác Aán nhìn laïi moät laàn nöõa vaø laéc ñaàu. OÂng ta laïi nhìn moät laàn nöõa vaø sau ñoù noùi, “Theâm naêm traêm nöõa.” “26.000,” Porportuk la leân. Oâng Hoaøng goác Aán laéc ñaàu vaø töø choái khoâng theøm nhìn Tommy nöõa maëc duø oâng naøy ñang khuyeán khích oâng ra giaù cao hôn. Khi ñoù Akoon di chuyeån ñeán caïnh Porportuk. El-soo nhanh choùng nhaän thaáy ñieàu naøy. Trong khi Tommy ñang vaän ñoäng ñeå oâng Hoaøng goác Aán ra giaù chaøo theâm, coâ ta cuùi xuoáng noùi thì thaàm vaøo tai moät ngöôøi noâ leä. Ngöôøi noâ leä ñeán caïnh Akoon vaø noùi thì thaàm vaøo tai anh ta. Akoon khoâng toû ra moät daáu hieäu gì toû veû ñoàng yù, maëc duø El-soo ñöa maét nhìn anh ta moät caùch lo laéng. “Baùn!” Gioïng noùi cuûa Tommy vang leân. “Baùn cho Porportuk, giaù 26.000 dollars.” Porportuk ñöa maét nhìn moät caùch lo laéng veà phía Akoon, nhöng anh ta khoâng laøm gì caû. “Haõy mang caân ñeán ñaây,” El-soo noùi. “Toâi seõ traû tieàn taïi nhaø,” Porportuk noùi. “Mang caân ñeán ñaây,” El-soo laëp laïi. “Vieäc thanh toaùn phaûi ñöôïc thöïc hieän ngay taïi ñaây ñeå cho moïi ngöôøi cuøng chöùng kieán.” Moät caùi caân vaøng ñöôïc mang leân, trong khi ñoù Porportuk boû ñi ñaâu maát. Sau ñoù oâng ta trôû laïi cuøng vôùi moät ngöôøi ñaøn oâng theo sau beùn goùt, hai vai anh ta mang naëng nhöõng tuùi ñöïng buïi vaøng laøm baèng da haûi caåu. Sau löng Porportuk coøn coù theâm moät ngöôøi ñaøn oâng nöõa, anh ta mang suùng maét nhìn lom lom vaøo Akoon. “Ñaây laø nhöõng giaáy nôï cho taát caû soá nôï 15,967 dollars vaø 75 cents,” Porportuk noùi. El-soo caàm nhöõng tôø giaáy nôï trong tay vaø noùi vôùi Tommy, “Cöù coi nhö soá nôï naøy chaün 16.000 dollars.” “Soá coøn laïi 10.000 dollars seõ ñöôïc thanh toaùn baèng vaøng,” Tommy noùi. Porportuk gaät ñaàu vaø môû bò. El-soo luùc ñoù ñang ñöùng beân bôø soâng, coâ ta neùm nhöõng tôø giaáy nôï xuoáng doøng soâng Yukon. Vieäc caân vaøng ñöôïc tieán haønh boång ngöng laïi. 9/15

“Tyû giaù quy ñònh laø 17 dollars moät ounce,” Porportuk noùi vôùi Tommy. “Tính 16 thoâi,” El-soo noùi nhanh. “Theo thoâng leä ngöôøi ta tính 17 dollars moät ounce,” Porportuk ñaùp laïi. “Ñaây laø coâng vieäc laøm aên mua baùn.” El-soo cöôøi. “Ñoù laø thoâng leä môùi ñaët ra,” coâ ta noùi. “Môùi baét ñaàu töø thaùng Tö. Naêm ngoaùi, vaø nhöõng naêm tröôùc ñaây, noù ñöôïc tính 16 dollars moät ounce vaøng. Do vaäy oâng phaûi tính cho toâi 16 chöù khoâng phaûi 17.” Porportuk ñoàng yù vaø ra leänh cho vieäc caân vaøng tieáp tuïc. “Tommy, oâng cho hoï caân laøm ba ñoáng rieâng ra,” coâ ta noùi. “moät ñoáng trò giaù moät ngaøn dollars, moät ñoáng ba ngaøn, vaø ñoáng coøn laïi saùu ngaøn.” Coâng vieäc caân vaøng ñöôïc tieán haønh moät caùch chaäm chaïp, moïi ngöôøi ñang phaân vaân töï hoûi khoâng bieát Akoon seõ laøm gì. “Coù leõ haén ta ñôïi cho ñeán khi tieàn baïc ñöôïc thanh toaùn xong,” moät ngöôøi naøo ñoù noùi. YÙ kieán naøy ñöôïc moät ngöôøi khaùc laëp laïi vaø moïi ngöôøi ñeàu cho laø coù leõ nhö vaäy. Hoï ñôïi xem Akoon seõ laøm gì khi ñaõ thanh toaùn xong. Ngöôøi ñaøn oâng mang suùng ñi theo Porportuk cuõng coù veû chôø ñôïi vaø luùc naøo khoâng khoâng rôøi maét khoûi Akoon. Vieäc caân vaøng hoaøn taát, buïi vaøng maøu saãm ñöôïc chia thaønh ba ñoáng naèm treân baøn. “Ñaây laø khoaûn nôï cuûa ba toâi ñoái vôùi khaùch khöùa laø ba ngaøn dollars,” El-soo noùi. “Tommy, oâng haõy giöõ noù cho ñeå traû laïi cho ñaùm khaùch cuûa ba toâi. Vaø ñaây laø moät ngaøn dollars, phaàn cuûa boán oâng giaø, Tommy. OÂng bieát hoï chöù. OÂng haõy giöõ laáy ñeå giuùp cho hoï khoâng bao giôø bò ñoùi aên vaø thieáu thuoác.” Tommy boû vaøng vaøo trong nhöõng tuùi khaùc nhau. Saùu ngaøn dollars coøn laïi treân baøn. El-soo ñöa hai tay vaøo ñoáng vaøng. Baát thình lình coâ ta quay ngöôøi laïi neùm chuùng xuoáng doøng soâng Yukon nhö moät traän möa buïi vaøng. Porportuk giaät tay coâ ta laïi khi coâ ta ñöa tay vaøo hoát naém thöù hai. “Noù laø cuûa toâi,” coâ noùi moät caùch bình tænh. Porportuk ñaønh buoâng tay coâ ta ra, nhöng oâng ta caén ñoâi moäi moät caùch caêm giaän khi nhìn coâ ta neùm heát soá buïi vaøng coøn laïi xuoáng gioøng soâng Yukon. Ñaùm ñoâng chaêm chuù nhìn Akoon. Khaåu suùng cuûa ngöôøi baûo veä cho Porportuk cuõng chóa thaúng vaøo anh ta. Nhöng Akoon khoâng laøm gì caû. “Chuaån bò giaáy baùn ñi,” Porportuk yeâu caàu. Vaø Tommy vieát tôø giaáy baùn. Noäi dung noùi moät ngöôøi ñaøn baø teân laø El-soo thuoäc veà Porportuk. El-soo kyù vaøo tôø giaáy, vaø Porportuk xeáp laïi caát vaøo boùp. Ñoâi maét oâng ta boång nhieân röïc löûa khi oâng ta thình lình noùi vôùi El-soo . “Nhöng ñoù khoâng phaûi laø khoaûn nôï cuûa ba coâ,” oâng ta noùi. “Nhöõng caùi gì toâi ñaõ traû chæ laø caùi giaù ñeå mua coâ. Vieäc mua baùn chæ coù giaù trò ngaøy hoâm nay chöù khoâng khoâng coù giaù trò cho naêm ngoaùi hoaëc cho nhöõng naêm tröôùc ñoù. Vaøng toâi traû cho coâ ngaøy hoâm nay trò giaù 17 dollars, chöù khoâng phaûi giaù 16. Moãi ounce toâi ñaõ maát ñi moät dollar. Nhö vaäy toång coäng toâi ñaõ thieät maát 625 dollars.” El-soo suy nghó moät luùc, vaø thaáy ñöôïc loãi do mình gaây neân. Coâ ta mæm cöôøi, vaø sau ñoù cöôøi to leân. “OÂng noùi ñuùng,” coâ ta cöôøi. “Toâi ñaõ phaïm sai laàm. Nhö baây giôø thì chaäm maát roài. Vaøng oâng ñaõ traû xong vaø cuõng ñöôïc laáy ñi roài. OÂng khoâng chòu suy nghó nhanh hôn moät chuùt. Ñoù laø thieät haïi cuûa oâng. Ngaøy hoâm nay söï tinh khoân cuûa oâng hôi chaäm, Porportuk. OÂng ñaõ giaø roài.”

10/15

OÂng ta khoâng traû lôøi. OÂng ta lieác nhìn Akoon moät caùch lo laéng vaø sau ñoù oâng ta caûm thaáy yeân taâm. Ñoâi moâi oâng mím chaët vaø khuoân maët trôû neân ñanh aùc. “Haõy ñeán ñaây,” oâng ta noùi “chuùng ta seõ veà nhaø.” “Khoâng bieát oâng coøn nhôù hai ñieàu maø toâi ñaõ töøng noùi vôùi oâng tröôùc ñaây khoâng?” El-soo hoûi, khoâng coù daáu hieäu gì toû veû coâ saép ñi theo oâng caû. “Neáu toâi phaûi nhôù heát taát caû nhöõng ñieàu caùc baø noùi, chaéc laø caùi ñaàu cuûa toâi seõ khoâng coøn choã naøo troáng,” oâng ta traû lôøi. “Toâi ñaõ noùi vôùi oâng raèng oâng seõ nhaän ñöôïc soá tieàn traû nôï cuûa ba toâi,” El-soo noùi moät caùch caån thaän. “Vaø toâi cuõng ñaõ töøng noùi vôùi oâng raèng toâi seõ khoâng bao giôø laøm vôï cuûa oâng caû.” “Nhöng nhöõng ñieàu naøy xaûy ra tröôùc khi coù giaáy mua baùn.” Porportuk ñöa tay sôø taám giaáy mua baùn naèm trong boùp. “Toâi ñaõ mua coâ tröôùc maët taát caû moïi ngöôøi. Coâ ñaõ thuoäc veà toâi. Coâ khoâng theå naøo choái boû vieäc ñoù ñöôïc.” “Toâi thuoäc veà oâng,” El-soo noùi moät caùch chaàm chaäm. “Toâi sôû höõu coâ.” “OÂng sôû höõu toâi.” Gioïng noùi cuûa Porportuk troåi leân moät caùch nheï nhaøngï. “Gioáng nhö moät con choù. Toâi sôû höõu coâ.” “Gioáng nhö moät con choù, oâng sôû höõu toâi,” El-soo tieáp tuïc moät caùch bình tænh. “Nhöng, Porportuk, oâng ñaõ queân ñieàu toâi noùi vôùi oâng. Neáu coù ngöôøi ñaøn oâng naøo khaùc cöôùi toâi, toâi seõ trôû thaønh moät ngöôøi vôï hieàn cuûa hoï. Ñoù laø öôùc nguyeän cuûa toâi. Nhöng öôùc nguyeän cuûa toâi ñoái vôùi oâng laø toâi khoâng bao giôø muoán laøm vôï oâng. Do vaäy toâi chæ laø con choù cuûa oâng maø thoâi.” Porportuk hieåu raèng mình phaûi heát söùc thaän troïng vaø döï ñònh seõ xöû söï moät caùch thaät bình tænh. “Vaäy thì toâi seõ noùi chuyeän vôùi coâ khoâng phaûi nhö El-soo maø nhö moät con choù,” oâng ta noùi, “ø vaø toâi baûo coâ haõy ñeán ñaây vôùi toâi.” OÂng ta choàm tôùi chuïp laáy caùnh tay cuûa El-soo nhöng coâ ta neù khoûi. “Neáu khoâng nhanh nheïn, Porportuk. OÂng mua moät con choù. Noù seõ boû chaïy. Nhö theá laø oâng maát toi. Ñieàu gì xaûy ra neáu toâi boû chaïy?” “Vôùi tö caùch laø chuû cuûa con choù, toâi seõ ñaùnh coâ--” “Khi oâng baét ñöôïc toâi?” “Khi toâi baét ñöôïc coâ.” “OÂng baét ñi.” OÂng ta chuïp laáy El-soo thaät nhanh, nhöng coâ ta ñaõ traùnh khoûi. Coâ ta cöôøi vaø chaïy voøng voøng chung quanh caùi baøn. “Haõy baét laáy coâ ta!” Porportuk ra leänh cho ngöôøi ñaøn oâng caàm khaåu suùng baûo veä oâng ta, haén ñang ñöùng caïnh Elsoo. Nhöng khi haén quay laïi chuïp coâ ta, haén lieàn bò vò oâng Hoaøng goác Aán ñaùnh cho moät caùi vaøo mang tai. Khaåu suùng rôi xuoáng ñaát. Ñaây laø cô hoäi toát cho Akoon. Ñoâi maét anh ta röïc saùng, nhöng anh ta khoâng laøm gì caû. Porportuk tuy laø moät oâng giaø, nhöng nhöõng ñeâm nguû moät mình ñaõ giuùp cho oâng ta vaãn coøn chuùt phong ñoä. OÂng ta khoâng chaïy theo voøng troøn chung quanh caùi baøn. OÂng ta baát ngôø nhaûy qua khoûi chieác baøn. El-soo troá maét ngaïc nhieân. Coâ ta thuït luøi veà phía sau vaø keâu toaùng leân. Porportuk coù leõ ñaõ baét ñöôïc El-soo neáu khoâng coù söï can thieäp cuûa Tommy. OÂng ta ñöa chaân ra ngaùn. Porportuk bò teù ngaõ laên ñuøng. El-soo ñöôïc cô hoäi tieáp tuïc boû chaïy. “Naøo baét toâi ñi,” coâ ta quay maët laïi cöôøi khi boû chaïy. 11/15

Coâ ta chaïy moät caùch thoaûi maùi vaø raát nheï nhaøng. Porportuk chaïy theo sau gioáng nhö moät ngöôøi röøng. OÂng ta chaïy nhanh hôn coâ ta. OÂng ñaõ töøng laø ngöôøi chaïy nhanh nhaát trong ñaùm thanh nieân hoài coøn treû. Nhöng El-soo cöù laïng beân naøy laïng beân kia ñeå traùnh nhöõng cuù choäp cuûa oâng ta. Ñaùm ñoâng daûn ra ñeå xem cuoäc ñuoåi baét oàn aøo vaø ñaày tieáng cöôøi naøy. Cuoäc saên ñuoåi daãn ñeán nhöõng caên leàu cuûa ngöôøi Aán. Hoï chaïy ñuoåi baét nhau theo voøng troøn. El-soo vaø Porportuk cöù xuaát hieän roài bieán maát giöõa nhöõng caên leàu. El-soo hình nhö ñaõ laáy laïi ñöôïc hôi thôû ñieàu hoaø baèng ñoâi caùnh tay, khi beân naøy, khi beân kia. Coøn Porportuk, luoân luoân nhaûy ñeán ñeå voà laáy coâ ta töø phía sau, hay töø phía hoâng. OÂng ta luoân ñeo baùm coâ saùt nuùt. Hoï chaïy baêng qua khoaûng saân troáng tröôùc nhöõng caên lieàu vaø bieán maát trong röøng. Caû Tanana Station troâng ñôïi söï xuaát hieän trôû laïi cuûa hoï. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu thaát voïng maëc duø hoï phaûi ñôïi thaät laâu. Trong luùc naøy Akoon cöù lo aên vaø nguõ. Anh ta ñaõ ñôïi khaù laâu ôû choã chieác taøu hôi nöôùc caäp beán, khoâng nghe ai noùi gì veà anh ta vì vöøa qua anh khoâng coù haønh ñoäng gì caû. Ngaøy hoâm sau Porportuk trôû veà. OÂng ta coù veû meät moõi vaø sa suùt tinh thaàn. OÂng ta khoâng noùi chuyeän vôùi ai caû ngoaïi tröø Akoon. OÂng ta ñaõ gaây söï vôùi anh ta. Akoon boû ñi. Porportuk khoâng ñeå phí thôøi gian. OÂng ta thueâ saùu ngöôøi thanh nieân khoeû maïnh cuøng vôùi oâng ta ñi vaøo röøng. Ngaøy hoâm sau chieác taøu hôi nöôùc Seattle caäp beán ngoaøi khôi. Khi noù khôûi haønh trôû laïi Akoon ñöôïc tuyeån duïng laøm vieäc treân taøu. Anh ñöôïc giao nhieäm vuï laùi taøu. Anh thaáy moät chieác thuyeàn nhoû tieán ñeán gaàn. Treân thuyeàn chæ coù moät ngöôøi. Anh ta quan saùt thaät kyõ vaø cho chieác taøu chaïy chaäm laïi. Vò thuyeàn tröôûng ñi ñeán. “Coù chuyeän gì theá?” oâng ta hoûi. “Möïc nöôùc ôû ñaây vaãn toát kia maø.” Akoon khoâng traû lôøi. Anh ta laïi thaáy moät chieác thuyeàn lôùn hôn vöøa rôøi bôø, treân ñoù coù nhieàu ngöôøi. Anh ta beû baùnh laùi veà phía chieác thuyeàn nhoû. Vò thuyeàn tröôûng coù veû töùc giaän. “Ñoù chæ laø moät con ñaøn baø,” oâng ta leân tieáng phaûn ñoái. Akoon vaãn khoâng traû lôøi. Anh ta chæ nhìn veà phía ngöôøi phuï nöõ vaø chieác thuyeàn lôùn ñang ñuoåi theo phía sau. “Coù leõ anh muoán laùi chieác taøu naøy chaïy leân bôø chaéc,” vieân thuyeàn tröôûng söøng soä vaø giaønh laáy baùnh laùi. Nhöng Akoon duøng caû söùc maïnh cuûa mình ñeå ñeø vaøo chieác baùnh laùi vaø nhìn thaúng vaøo ñoâi maét cuûa vò thuyeàn tröôûng. Vieän thuyeàn tröôûng töø töø boû tay ra. Akoon ñieàu khieån chieác taøu Seattle chaïy chaàm chaäm cho ñeán khi anh ta nhìn thaáy nhöõng ngoùn tay ngöôøi phuï nöõ naém ñöôïc tay vòn phía tröôùc cuûa con taøu. Sau ñoù anh ta cho chieác taøu chaïy heát toác ñoä veà phía tröôùc. Luùc naøy chieác thuyeàn lôùn ñaõ chaïy ñeán gaàn hôn, tuy nhieân khoaûng caùch giöõa noù vaø chieác taøu hôi nöôùc vaãn coøn xa. Ngöôøi phuï nöõ ñöùng döïa vaøo lan can taøu. “Naøo haõy baét toâi ñi, Porportuk!” coâ ta la leân. Akoon rôøi boû chieác taøu hôi nöôùc ôû Fort Yukon. Anh ta mua moät chieác thuyeàn nhoû ñeå ñi ñeán soâng Porcupine. Cuøng ñi vôùi anh laø El-soo. Ñoù laø moät cuoäc haønh trình raát gian nan, nhöng Akoon ñaõ töøng ñeán vuøng naøy roài. Khi ñeán thöôïng nguoàn cuûa soâng Porcupine, hoï boû thuyeàn vaø ñi boä baêng qua daõy Rocky Mountains. Akoon raát thích ñi boä cuøng vôùi El-soo vaø nhìn ngaém daùng ñi cuûa coâ ta. Moãi böôùc ñi cuûa coâ ta nhö theå coù nhaïc trong ñoù vaø anh ta raát thích thuù vôùi khaùm phaù naøy. Anh thích nhaát laø ñoâi chaân troøn laúng vaø hai baøn chaân mang giaøy cuûa coâ ta haàu nhö khoâng bao giôø bieát moûi. 12/15

“Troâng coâ nheï töïa khoâng khí,”anh ta noùi trong khi ngöôùc maét nhìn coâ ta. “Troâng coâ khoâng coù veû gì meät nhoïc caû. Nhöõng böôùc chaân leân xuoáng cuûa coâ troâng gioáng nhö ñang troâi beành boàng vaäy.” El-soo cuùi xuoáng hoân Akoon. “Khi chuùng ta ñeán con soâng Mackenzie chuùng ta seõ khoâng coøn sôï bò ai caûn trôû,” cuoái cuøng Akoon noùi. “Chuùng ta seõ ñi veà phía Nam tröôùc khi muøa ñoâng ñuoåi kòp chuùng ta. Chuùng ta seõ ñi ñeán vuøng ñaát khoâng coù tuyeát vaø ñaày aùnh naéng maët trôøi. Nhöng chuùng ta seõ trôû laïi. Toâi ñaõ ñi nhieàu nôi treân theá giôùi, khoâng coù nôi naøo baèng Alaska. ÔÛ ñoù caùi naéng khoâng gioáng vôùi naéng cuûa chuùng ta ôû ñaây, vaø tuyeát rôi sau muøa heø thaät daøi.” “Vaø anh seõ hoïc ñoïc chöù,” El-soo noùi. Vaø Akoon noùi, “Chaéc chaén toâi seõ hoïc ñoïc.” Khi hoï ñeán Mackenzie hoï laïi gaëp trôû ngaïi. Akoon bò tai naïn. Anh bò moät nhoùm ngöôøi Aán Mackenzie baén laàm khi hoï ñang ñi saên. Caùnh tay phaûi cuûa anh ta bò gaõy vaø vai anh bò thöông. Akoon cuõng bieát tí ñænh veà ngheà y, El-soo cuõng vaäy. Akoon phaûi naèm laïi ñeå nghæ ngôi trong khi ñôïi xöông laønh laën trôû laïi. Khi ñoù Porportuk cuøng saùu thanh nieân khoûe maïnh cuõng vöøa ñuoåi theo ñeán nôi. Akoon coøn raát yeáu. Anh ta yeâu caàu ñaùm ngöôøi Makenzie giuùp ñôõ. Porportuk cuõng neâu ra yeâu caàu cuûa oâng ta. Ñaùm ngöôøi Makenzie khoâng bieát phaûi giaûi quyeát vuï vieäc naøy nhö theá naøo. Porportuk muoán giaønh laïi El-soo, nhöng hoï khoâng ñoàng yù. Phaûi coù moät cuoäc phaùn xeùt roõ raøng. Ñaây laø vieäc cuûa moät ngöôøi ñaøn oâng vaø moät ngöôøi ñaøn baø. Moät hoäi ñoàng bao goàm nhöõng oâng giaø ñöôïc trieäu taäp. Hoï phaûi choïn nhö vaäy vaø khoâng daùm giao cho ñaùm treû, vì sôï raèng hoï coøn quaù boàng boät. Nhöõng oâng giaø ngoài thaønh moät voøng troøn chung quanh ñoáng löûa. Nhöõng khuoân maët cuûa hoï gaày coøm, giaø nua vaø hoï thôû moät caùch khoù nhoïc. Khoùi laøm hoï khoù chòu. Thænh thoaûng hoï ñaäp nhöõng coân truøng bay ñeán tìm hôi aám cuûa ngoïn löûa. Sau nhöõng coá gaéng nhö vaäy hoï ho leân moät caùch khoå sôû. Moät vaøi ngöôøi trong ñaùm hoï ho ra maùu. Moät oâng giaø, ngoài caùch xa ra moät tí, ñaàu chuùi veà phía tröôùc, maùu trong mieäng chaûy ra chaàm chaäm. Troâng oâng ta gioáng nhö ngöôøi cheát; thôøi gian coøn laïi cuûa hoï khoâng coøn bao nhieâu. Ñoù laø cuoäc phaùn xeùt cuûa nhöõng ngöôøi cheát. “Toâi ñaõ mua coâ ta moät giaù raát cao,” Porportuk keát luaän. “Caùi giaù coù leõ caùc anh khoâng bao giôø coù theå töôûng töôïng noåi. Neáu baùn taát caû nhöõng gì caùc anh coù. Nhöõng ngoïn giaùo, nhöõng caây suùng, nhöõng taám da, leàu, thuyeàn beø, choù, . . baùn taát taàn taät cuõng khoâng ñeán moät ngaøn dollars. Vaäy maø toâi ñaõ mua coâ ta vôùi caùi giaù baèng 26 laàn caùi giaù cuûa taát caû nhöõng gì caùc anh coù. Moät caùi giaù quaù ñaét. Maáy oâng giaø gaät ñaàu ñoàng yù, tuy nhieân hoï vaãn ngaïc nhieân töï hoûi taïi sao ngöôøi ñaøn baø naøy laïi coù moät caùi giaù cao ñeán nhö vaäy. OÂng giaø coù caùi mieäng ñang chaûy maùu ñöa tay chuøi meùp. “Coù thaät vaäy khoâng?” oâng ta hoûi töøng ngöôøi trong ñaùm saùu ngöôøi treû tuoåi ñi theo Porportuk. Taát caû boïn hoï ñeàu traû lôøi ñuùng nhö vaäy. “Ñuùng nhö vaäy sao?” oâng ta hoûi El-soo, vaø coâ ta traû lôøi, “Ñuùng nhö vaäy.” “Nhöng Porportuk khoâng noùi oâng ta laø moät ngöôøi giaø caû,” Akoon noùi, “vaø nhöõng ñöùa con gaùi cuûa oâng ta ñeàu lôùn tuoåi hôn El-soo.” “Ñuùng nhö vaäy, Porportuk laø moât oâng giaø,” El-soo noùi. “Cöù ñeå cho Porportuk töï xaùc ñònh söùc maïnh cuûa tuoåi taùc cuûa mình,” oâng giaø coù chieác mieäng nhoû maùu noùi. “Chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi giaø. Haõy nhôù! Caùc baïn treû khoâng theå ñaùnh giaù nhöõng ngöôøi giaø qua tuoåi taùc.” 13/15

Voøng troøn caùc oâng giaø gaät ñaàu ñoàng yù, vaø ho. “Toâi ñaõ noùi vôùi oâng ta raèng toâi khoâng bao giôø muoán trôû thaønh vôï oâng ta,” El-soo noùi. “Neáu vaäy sao coâ laïi laáy ñi cuûa oâng aáy moät taøi saûn gaáp 26 laàn nhöõng gì chuùng toâi coù?” oâng giaø moät maét hoûi. El-soo im laëng. “Coù thaät vaäy khoâng?” Con maét ñoäc nhaát cuûa oâng ta troøn xoe nhìn coâ ta chaèm chaèm. “Ñuùng nhö vaäy,” coâ ta ñaùp. “Nhöng toâi seõ boû chaïy laàn nöõa,” moät laùt sau coâ ta laïi noùi lôùn leân. “Toâi seõ luoân luoân boû chaïy.” “Ñieàu naøy haõy ñeå Porportuk giaûi quyeát,” moät oâng giaø khaùc noùi. “Nhöng chuùng ta laø ngöôøi phaûi ñöa ra phaùn quyeát veà chuyeän naøy.” “Anh ñaõ mua coâ ta bao nhieâu tieàn?” moät ngöôøi ñaët ra moät caâu hoûi cho Akoon. “Toâi khoâng coù traû cho coâ ta ñoàng naøo caû,” anh ta traû lôøi. Coâ ta voâ giaù. Khoâng theå tính coâ ta baèng vaøng, baèng choù, baèng leàu vaø baèng da thuù.” Hoï thì thaàm baøn taùn vôùi nhau. “Maáy oâng giaø naøy gioáng nhö nhöõng taûng baêng,” Akoon noùi baèng tieáng Anh. “Toâi seõ khoâng bao giôø nghe theo nhöõng phaùn xeùt cuûa hoï. Porportuk, neáu oâng laáy El-soo, chaéc chaén toâi seõ gieát oâng.” Nhöõng oâng giaø ngöng noùi chuyeän vaø nhìn Akoon moät caùch khoù chòu. “Chuùng toâi khoâng hieåu caùi thöù ngoân ngöõ maø anh vöøa noùi,” moät ngöôøi noùi. “Haén noùi noùi raèng haén seõ gieát toâi,” Porportuk noùi vôùi hoï. “Neáu nhö vaäy thì toát nhaát haõy laáy khaåu suùng cuûa haén ñi vaø cho maáy caäu thanh nieân ngöôøi cuûa caùc anh ngoài caïnh ñeå canh chöøng haén, ñeå haén khoâng laøm haïi toâi. Haén laø moät ngöôøi treû tuoåi, haõy cho boïn treû bieát theá naøo laø gaõy xöông!” Akoon bò töôùt ñi con dao vaø khaåu suùng, anh ta naèm yeân baát löïc, hai caäu thanh nieân Mackenize keøm hai beân. OÂng giaø moät maét ñöùng daäy. “Chuùng toâi raát ngaïc nhieân vôùi caùi giaù anh ñaõ traû cho chæ moãi moät ngöôøi ñaøn baø naøy,” oâng ta baét ñaàu, “nhöng chuùng toâi khoâng quan taâm veà giaù caû. Chuùng toâi ñeán ñaây ñeå ñöa ra phaùn xeùt vaø phaùn xeùt phaûi do chuùng toâi chuùng toâi ñöa ra. Khoâng coøn nghi ngôø gì nöõa. Porportuk ñaõ traû moät giaù raát ñaét ñeå mua ngöôøi ñaøn baø teân laø El-soo. Do vaäy ngöôøi ñaøn baø naøy phaûi thuoäc veà Porportuk vaø khoâng theå thuoäc veà ai khaùc.” OÂng ta ngoài xuoáng moät caùch naëng nhoïc vaø ho. Nhöõng oâng giaø cuøng gaät ñaàu vaø ho. “Toâi seõ gieát oâng,” Akoon noùi baèng tieáng Anh. Porportuk mæm cöôøi vaø ñöùng daäy. “Caùc anh ñaõ coù nhöõng phaùn xeùt ñuùng raát ñuùng ñaén,” oâng ta noùi vôùi hoäi ñoàng, “nhöõng anh baïn treû cuûa toâi seõ mang thuoác huùt tôùi caùc anh. Baây giôø haõy ñöa ngöôøi ñaøn baø toâi ñaõ mua veà cho toâi.” Akoon caén moâi. Maáy tay thanh nieân chuïp laáy tay cuûa El-soo. Coâ ta khoâng phaûn khaùng vaø bò daãn ñeán Porportuk. “Trong khi toâi noùi chuyeän coâ haõy ngoài ngay döôùi chaân toâi,” oâng ta yeâu caàu. OÂng ta ngöøng moät luùc. “Ñoù laø söï thaät,” oâng ta noùi, “Toâi laø moät ngöôøi giaø. Tuy nhieân toâi coù theå hieåu ñöôïc cung caùch cuûa boïn treû. Toâi chöa haún ñaõ giaø, tuy nhieân toâi khoâng coøn treû nöõa. Trong nhöõng naêm coøn laïi cuûa cuoäc ñôøi toâi cuõng khoâng theå chaïy treân ñoâi chaân giaø nua naøy. Nhöng El-soo coù theå chaïy gioûi vaø coâ ta chaïy raát nhanh. Ñieàu naøy toâi ñaõ bieát, ñaõ thaáy vaø ñaõ töøng chaïy theo coâ ta. Thaät laø baát tieän neáu coù moät coâ vôï chaïy nhanh. Toâi ñaõ mua coâ ta vôùi moät caùi giaù raát ñaét, vaäy maø coâ ta laïi boû toâi chaïy ñi. Trong hki Akoon khoâng traû moät xu naøo caû, coâ aáy laïi chaïy theo haén ta. “Khi chuùng toâi ñeán boä toäc Mackenizie cuûa caùc baïn, toâi chæ coù moät yù ñònh. Khi toâi nghe hoäi ñoàng phaùn xeùt vaø suy nghó veà toác ñoä ñoâi chaân cuûa El-soo, toâi laïi coù raát nhieàu yù ñònh khaùc 14/15

nhau. Baây giôø toâi chæ coøn laïi moät yù ñònh duy nhaát, nhöng yù ñònh naøy khaùc vôùi caùi ban ñaàu ñaõ trình vôùi hoäi ñoàng. Haõy cho toâi ñöôïc pheùp noùi leân yù ñònh cuûa toâi. Khi moät con choù boû chuû chaïy ñi moät laàn, noù seõ coøn tieáp tuïc chaïy nöõa. Khoâng caàn bieát noù ñaõ ñöôïc ñem veà nhaø bao nhieâu laàn, cöù moãi laàn mang veà noù laïi chaïy ñi nöõa. Khi toâi coù nhöõng con choù nhö theá, toâi seõ baùn chuùng ngay. El-soo gioáng nhö moät con choù thích boû chaïy. Toâi seõ baùn coâ ta. Coù ai trong hoäi ñoàng muoán mua coâ ta khoâng?” Caùc oâng giaø huùng haéng ho vaø laëng yeân. “Akoon seõ mua,” Porportuk tieáp tuïc, “nhöng anh ta laïi khoâng coù tieàn. Do vaäy toâi seõ giao Elsoo cho anh ta. Gioáng nhö anh ta ñaõ noùi, coâ ta voâ giaù. Ngay baây giôø toâi cuõng coù theå giao coâ aáy cho anh ta luoân.” OÂng ta khom ngöôøi xuoáng naém laáy tay cuûa El-soo vaø daãn coâ ta ñeán choã Akoon ñang naèm ngöûa. “Akoon naøy, coâ ta coù moät taät xaáu,” oâng ta noùi, trong khi ñeå coâ ta ngoài döôùi chaân cuûa Akoon . “Trong quaù khöù coâ ta ñaõ boû toâi chaïy ñi, trong nhöõng ngaøy saép tôùi coâ ta cuõng seõ boû anh chaïy ñi. Nhöng anh khoâng caàn phaûi sôï nöõa vì coâ ta seõ khoâng bao giôø coù theå chaïy ñöôïc nöõa. Akoon, Toâi muoán thaáy ñieàu ñoù. Coâ ta seõ khoâng bao giôø boû anh chaïy ñi. Anh seõ thaáy lôøi höùa cuûa Porportuk naøy. Coâ ta raát thoâng minh. Toâi bieát, vaø toâi luoân luoân bò caùi thoâng minh ñoù gaây phieàn phöùc. Tuy nhieân toâi cuõng seõ cho caùc ngöôøi thaáy caùi thoâng minh cuûa toâi moät laàn, vaø caùi thoâng minh ñoù seõ raøng buoäc coâ ta vôùi anh maõi maõi, Akoon aï.” OÂng choàm ngöôøi qua ñoâi chaân cuûa El-soo. Ñeå moïi ngöôøi khoâng theå ñoaùn ñöôïc yù ñoà cuûa mình, oâng ta naâng suùng leân vaø baén vaøo caû hai chaân cuûa El-soo. Akoon vuøng daäy döôøi söù ñeø cuûa nhöõng ngöôøi treû tuoåi. Moïi ngöôøi nghe thaáy tieáng xöông cuûa anh ta bò gaãy cuûa anh ta, roài laïi gaãy. “Nhö vaäy laø coâng baèng,” nhöõng oâng giaø leân tieáng, heát ngöôøi noï ñeán ngöôøi kia. El-soo khoâng keâu la moät tieáng naøo caû. Coâ ta ngoài nhìn ñoâi chaân bò huûy hoaïi cuûa mình. Coù leõ khoâng bao giôø coâ coù theå ñi ñöôïc nöõa. “Ñoâi chaân cuûa toâi coøn khoeû, El-soo aï,” Akoon noùi. “nhöng noù seõ khoâng bao giôø giuùp toâi rôøi boû coâ ñaâu.” El-soo nhìn anh ta, vaø ñaây laø laàn ñaàu tieân trong suoát thôøi gian quen bieát coâ ta, Akoon nhìn thaáy nöôùc maét trong ñoâi maét coâ ta. “Nhö vaäy laø coâng baèng chöa?” Porportuk leân tieáng hoûi vaø vöøa cöôøi vöøa ñöùng leân khi chuaån bò khôûi haønh. “Nhö vaäy laø coâng baèng,” maáy oâng giaø noùi. Vaø hoï tieáp tuïc ngoài laëng yeân nhö theá.

15/15