Sikh Bulletin_7_2004

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

˝ √«Â◊π ÍÃÃ√≈«Á ® Í»‹≈ ¡’≈Ò ’∆, Í⁄≈ ÙÏÁ Á≈, Á∆Á≈ ı≈Ò√∂ Á≈ ¡Â∂ «√º÷ ÌÒ≈ √Ϻ Á≈ ÒØ⁄∂

«ÚÙÚ «√º ÷ Ïπ Ò ∂ « ‡È Vishav Sikh Bulletin ‹πÒ≈¬∆ B@@D

√≈Ú‰ ECF È≈È’Ù≈‘∆

«¬√ ¡≥’ «Úº⁄ A. √øÍ≈Á’ Á∆ ’ÒÓ ÂØ∫

.......................

⁄ø‚∆◊Û∑

√≈Ò-A ¡≥’-G

√øÍ≈ÁÓ Á∆ ’ÒÓ ÂØ∫ A

◊∆Ï «√º÷ª Á∂ ‘º’ ´‡∂«¡ª Á∂ ‘ºÊ

E

ÙÃØÓ‰∆ ◊πÁπ¡≈≈ ÍÃÏøË’ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ⁄؉ª «Úº⁄Ø∫

C. ·«‘Ø, √Ø⁄Ø Â∂ ⁄π‰Ø «√Á≈ ’ج∆ ... «◊: ËÓ «√øÿ Ìø÷Íπ G

◊πÁπ¡≈≈ ¡À’‡ Á∆ Ë≈≈ DE ¡Ë∆È ⁄؉ª ÒÛ ‘∂ Ï≈ÁÒ

B. ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ⁄؉ª ˘ √ÓfiØ ........ ‚≈. ◊πÙÈ ‹∆ «√øÿ

D. «Ú⁄≈∂ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï

....... ÂÒØ⁄È «√øÿ ÁπÍ≈ÒÍπ H

¡’≈Ò∆ ÁÒ (Í≥‹≈Ï∆ Í≈‡∆) Á∂ «ÂøÈ Úº‚∂ È∂Â≈Úª ˘ ⁄؉ Í륡≈ «Úº⁄Ø∫ Ï≈‘ ’º„ «ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ «¬‘Ȫ ¿∞µÂ∂ «¬Ò˜≈Ó

E. Ó‘≈È √≈«¬ø√Ú∂Â≈ ◊π» È≈È’...... √»Í «√øÿ È≈ø◊, Ô±.’∂.

I

‘È «’ «¬‘Ȫ È∂ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á≈ Òº÷ª π«Í¡≈ Á∂‰≈ ‘À ¬∂√ F. ◊π» ¡Â∂ ◊π ÍπÏ ..................... ¡Ó‹∆ «√øÿ ⁄øÁ∆ AE

Ò¬∆ «¬‘ ⁄؉ ÒÛÈ Á∂ ÔØ◊ È‘∆∫ ‘ÈÕ ¡ÔØ◊ ’≈ «ÁºÂ∂ G. “Ó√’∆È” Á∆ Ó∆‰∆ ⁄≈Ò ..................... √π‹∆ «√øÿ AG

¿∞Ó∆ÁÚ≈ª È∂ «¬Ò˜≈Ó Ò≈«¬¡≈ ‘À «’ ¿∞‘Ȫ ˘ ’Ω∫◊√ H. «¬‘ ◊π» Á∆¡ª ◊ØÒ’ª «’ºÊ∂! ....... ◊π⁄È «√øÿ «ÓÙÈ∆ BA

√’≈ È∂ ⁄؉ª «Úº⁄Ø∫ Ï≈‘ ’„Ú≈«¬¡≈ ‘ÀÕ ‘Ø Ú∆ ’¬∆ I. «‘øÁ»¡ª Á≈ ‹≈Â∆ Ú‰È≈Ó≈ ....... ‚≈. ‹√Ï∆ «√øÿ √È≈ BE A@. «’¤∞ √π‰∆¡À «’¤∞ ’‘∆¡À ........................................ BG AA. ‹≈ Í≈ Â∂ «√º÷ ................... √Á≈ ‹◊‹∆ «√øÿ C@

ͺ÷ ‘È «‹È∑ª ’’∂ Ó√Ò≈ ¬∂Ȫ ◊πøfiÒÁ≈ ‘Ø «◊¡≈ ‘À «‹øȪ «’ ˙Í∆ Ș∂ È‘∆∫ Òº◊Á≈Õ Í«‘Òª ’Ω∫◊√ Ú≈Ò∆ ◊ºÒ Ò¬∆¬∂Õ Ù≈«¬Á ¡≈™Á∂ «ÁȪ «Úº⁄ ‘Ø ÂºÊ √≈‘Ó‰∂ ¡≈¿∞‰ Í ¡‹∂ º’ ÍÃ≈Í ‹≈‰’≈∆

√ßÍ≈Á’: ◊∞Â∂‹ «√ßÿ

ÂØ∫ ‘∆ «’¡≈√ Ò≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À ’∆ ‘Ø«¬¡≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ

√ßÍ≈Á’∆ √Ò≈‘’≈:

““ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÍÀ√∂ Á∂‰ Ú≈Ò∂ ‘È”” Á∂ «¬Ò˜≈Ó ˘ «’√∂

‘Á∂Ú «√ßÿ Ù∂«◊ºÒ, ◊∞Í≈Ò «√ßÿ ÷«‘≈, ‘«ÙßÁ «√ßÿ

ˆÒ ȑ∆∫ ¡≈«÷¡≈Õ ‘Ø √’Á≈ ‘À «’ «¬‘Ȫ Á∂ Ò≈«¬’

√«‘ÔØ◊∆ (ÍÃØ‚’ÙÈ):

‚Ω’‡ ω≈¿∞‰ Á∆ √Ò≈‘ «ÁºÂ∆ ‘ØÚ∂Õ ‹ª ‘Ø √’Á≈ ‘À «’

◊∞⁄È «√ßÿ

Óπº÷ Ó≥Â∆ È∂ ¡≈«÷¡≈ ‘ØÚ∂ “ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÍÀ√∂ È≈ «Á¿∞,

Ë∆¡ª-ÍπºÂª ˘ ÔØ◊ ‹≈‰ ’∂ Óπº÷ Ó≥Â∆ È∂ ‘∆ «¬‘Ȫ ˘

«˜Ò∑≈ ÓÀ«‹√‡∂Ç ÂØ∫ √Ì ·∆’ ’Ú≈ «Á¡ª◊∂Õ” Í «¬‘Ȫ ÓπºÒ ñE πͬ∂; √≈Ò≈È≈ ⁄øÁ≈ F@ πͬ∂ ⁄øÁ≈ ’∂ÚÒ ÓÈ∆ ¡≈‚ ‹ª ÏÀ∫’ ‚≈· ≈‘∆∫ “Vishav Sikh Bulletin” Á∂ Ȫ ”Â∂ ‘∆ Ì∂«‹¡≈ ‹≈Ú∂ ‹Ø «’ ⁄ø‚∆◊Û∑ «Ú÷∂ ¡Á≈«¬◊∆ ÔØ◊ ‘ØÚ∂Õ

Óπº÷ Ó≥Â∆ Á∆ ˆÒ √Ò≈‘ «’™ Ó≥È∆? «¬‘ ˙√ ’ØÒ √Ò≈‘ ÒÀ‰ «’™ ◊¬∂ √È? ’∆ ¡’≈Ò∆ ÁÒ Ï≈ÁÒ ¡Â∂ ’Ω∫◊√ Í≈‡∆ ¡≥ÁØ-¡≥Á∆ ¬∂È∂∫ «ÿ¿∞-«÷⁄Û∆ ‘È «’

√øÍ’, «‡ºÍ‰∆¡ª ¡Â∂ √πfi≈¡ Ò¬∆ ÍÂ≈: 742, √À’‡ 8-Ï∆, ⁄ø‚∆◊Û∑ - 160 009. ÎØÈ: 0172-3091414 E-Mail: [email protected] Also available at Website:www.sikhbulletin.com

ÍÃÚ≈’ Óπ¡≈Ó«Ò¡ª «Úº⁄ «¬º’-Á»‹∂ Á∆ √Ò≈‘ ¬∂√ ‘ºÁ º’ Ó≥ÈÁ∂ ‘È? Óπº÷ Ó≥Â∆ È∂ Ú∆ ’¿∞‰ ’∆Â∆Õ «¬º’ Í≈√∂ √Ò≈‘ «’ ÍÀ√∂ È «Á¿∞, Á»‹∂ Í≈√∂ ’≈◊˜ ºÁ ’Ú≈ «ÁºÂ∂Õ ÔØ◊ ª «¬‘ ‹≈ÍÁ≈ ‘À «’ ¿π√ ˘ √∆‘È ËØ÷≈ Á∂‰ Á∂ ÁØÙ

ÏπÒ∂«‡È «Úº⁄ ¤Í∂ «Ú⁄≈ √ÏøË Ò∂÷’ª Á∂ ¡≈͉∂ ‘ÈÕ √øÍ≈Á’ Á≈ «¬‘Ȫ È≈Ò √«‘Ó ‘؉≈ ˜»∆ È‘ƒÕ

«Úº⁄ ¡Â∂ ““ÓÈ ‘Ø Óπ÷ ‘Ø”” ¡Èπ√≈ «√º÷∆ Á∆ √ÍÙ‡◊ج∆

1

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

Á∂ «ÚØË∆ ¡ÓÒ ’≈‰ Âı ¿∞µÂ∂ √ºÁ ’∂ ÷º‹Ò-÷π¡≈ ’∆Â≈

¡√∆∫ ¿∞‘Ȫ ÒØ’ª ˘ Ú؇ª Í≈Úª◊∂ ‹Ø «’ ◊π» Á≈ ÌÀ-¡ÁÏ

‹≈¬∂Õ

’≈«¬Ó º÷Á∂ ‘ج∂ ’∂ÚÒ «ÂÒñÎπºÒ Ó≈Â ‘∆ ◊π-◊ØÒ’ª «Úº⁄Ø∫

Ï≈ÁÒ ÁÒ ¿∞µÂ∂ ‹Ø ÒØ’ «¬Ò˜≈Ó Ò◊≈™Á∂ √È «’ «¬‘

´º‡‰◊∂ ¡Â∂ √Ã∆ ≈Ó≈«¬‰ Á∂ ¡÷≥‚ Í≈· Á∆ «ÚË∆ ˘ ◊π-

Ò؇»¡ª Á≈ ‡ØÒ≈ ‘À ‹Ø ◊π» ’∆ ◊ØÒ’ ˘ ´º‡ ‘∂ ‘È, ¿∞‘ Ú∆

Ó«Ô≈Á≈ Á≈ «‘º√≈ ω≈¿∞‰◊∂Õ ¡√∆∫ Í≥Ê ÂØ∫ ˜ØÁ≈ Ó≥◊

√≈∂ fi»·∂ √≈Ï ‘Ø ◊¬∂ «’™«’ ÁØ Ó≥Â∆¡ª È∂ ¡Â∂ √øÌ≈Ú∆

’Á∂ ‘ª «’ ¡º‹ Á∂ Ó«‘ø◊≈¬∆ Á∂ ˜Ó≈È∂ «Úº⁄ ◊ØÒ’ñ´º‡ Á∆

¡Â∂ ’≈‹’≈∆ ÍÃË≈È È∂ ’∞ºÒ «ÓÒ≈ ’∂ Â’∆ÏÈ ’ØÛ π«Í¡≈

‘ºÁ ‘ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï Ú≈√Â∂ ÁØ ’ØÛ √≈Ò≈È≈ ’ «ÁºÂ∆ ‹≈Ú∂

‘∆ ´º«‡¡≈ ‘ÀÕ √À∫ÍÒ ⁄؉ √Ú∂ Ú≈«Ò¡ª Á∆ Â˜ ¿∞µÂ∂ ‹∂

ª «’ Í»∂ Ú¯≈Á≈ ÓÀ∫Ïª Á∆¡ª ˜Ó∆ª ¿∞µÂ∂ Ú≈Ë» ÏØfi È

¡≥Á≈˜≈ Ò≈¬∆¬∂ ª √≈«¡ª Ï≈ÁÒ ’∂ ÓÀ∫Ïª È∂ ÚºË ÂØ∫ ÚºË

ÍÚ∂Õ””

G@@ ’ØÛ ÍÀ∫Â∆ Òº÷ ‘∆ ´º«‡¡≈ ‘ÀÕ ““«⁄Û∆ ⁄Ø∫⁄ Ì Ò∂ ◊¬∆

“‘∂ √º⁄∂ Í≈ÂÙ≈‘ «¬‘ Â∂∂ √≈Á≈-«ÁÒ ÏøÁ∂ «’ºË ‹≈‰?

ÈÁ∆ È≈ ÿ«‡˙ È∆Õ Á√ÚøË Á∆¬∂ ÙØÃÓ‰∆ È ÿ‡∂ ’«‘ ◊¬∂

’∆ Ë≈Ó’ √ø√Ê≈Úª Á∂ ÓÀ∫Ï Ú∆ ˙È∂∫ ‘∆ ’͇∆ ¡Â∂ ’±Û∂ ‘È

√ø ’Ï∆Õ”” ¬∂È∆ ¤Ø‡∆ ’Ó ÏÁÒ∂ √≈∆ “Ù‘∆Áª Á∆ «√ÓΩ

«‹È∂ «’ «√¡≈√∆ È∂Â≈Õ”

‹Ê∂ÏøÁ∆” ¿∞µÂ∂ «¬Ò˜≈Ó Ò◊≈¿∞‰∂ «√º÷ «‘ ӫÔÁ≈ Á∆

“÷πÁ≈ÚøÁ «Ô‘ Â∂∂ √≈Á≈ «ÁÒ ÏøÁ∂ «’Ë ‹≈¬∂∫?

ÿØ  ¿∞ ¶ ÿ‰≈ ‘À Õ ¬∂ √ Ò¬∆ Âı ¿∞ µ Â∂ ÂÒÏ ’ ’∂

«’ ÁÚ∂Ù∆ ‘À ¡ºÔ≈∆, ‘À √πÒÂ≈È∆ Ì∆ ¡ºÔ≈∆Õ”

«¬Ò˜≈ÓÏ≈˜ª «ÚπºË ’≈Ú≈¬∆ ‘؉∆ ˜»∆ ‘ÀÕ «’™«’

‹»È B@@D: «√º÷ª Á∆ Ù≈‘-◊ ”Â∂ «¬º’ ‘Ø Ú≈

«¬Ò˜≈Ó “Ù‘∆Áª Á∆ ‹Ê∂ÏøÁ∆” («‹√ Á∂ ÍÃË≈È Ó‹∆ÚÛ∂ ÍÃ’≈Ù

√Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘ ¿∞µÂ∂ ‘ÓÒ∂ Á∂ Ú∆‘Ú∂∫ Ú∑∂ ¿∞√∂ ‹»È Á∂

«√øÿ Ï≈ÁÒ ‘È) ¿∞µÂ∂ Òº«◊¡≈ ‘À, ¬∂√ Á∆ ‘Ø ’π¬∆ √˜≈ È‘∆∫

Ó‘∆È∂ ıÏ ¡≈¬∆ «’ Í≥‹≈Ï «Úº⁄Ø∫ ¬∂√ Á∂ Á«¡≈Úª Á∂ Í≈‰∆

‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ÏÒ«’ √≈∂ «¬Ò˜≈Ó-Â≈Ùª ˘ Âı √≈«‘Ï Á∂

Á∆ ´º‡ Ò¬∆ √´‹ñÔÓπÈ≈ ‹ØÛ È«‘ Á≈ ωÈ≈ Ì≈Â

÷πºÒ∑∂ ¡‘≈Â∂ «Úº⁄ ËÂ∆ «Úº⁄ ◊º‚ ’∂ ’∞º«Â¡ª ’ØÒØ∫ ÍÛÚ≈ Á∂‰

ÚÙ Á≈ ’≈˘È ‘ÀÕ ¡≈¿∞! ¬∂√ ◊πºfi∆ Ó˜ Á≈ ¡Ê ÒºÌ∆¬∂!

Á∆ ’≈Ú≈¬∆ ¡ÀÈ «√º÷∆ ¡√»Òª ÓπÂ≈Ï’ ‘ØÚ∂◊∆Õ ÒÚñ’∞Ù Á∆

Á«¡≈¬∆ Í≈‰∆¡ª √ÏøË∆ √ø√≈ Á∂ ÍÃÓπº÷ √øÿ∆ ≈‹ª,

¿∞Ò≈Á Í»È «√øÿ Ú∆ ¬∂√ Á∆ √øÍ»È ‘Ó≈«¬Â ’È◊∂Õ «¬‘Ø

¡Ó∆’≈, ’ÀÈ∂‚≈, »√ ¡Â∂ ¡Ω√‡∂ÃÒ∆¡≈ Úª◊ Ì≈ «Úº⁄ Ú∆

«¬º’ Â∆’≈ ‘À «’ ¡º◊∂ ÂØ∫ ◊π» Á∆¡ª ◊ØÒ’ª ◊π» Ó‘≈≈‹

¬∂‘∆ ’≈˘È ‘À «’ Á«¡≈¬∆ Í≈‰∆¡ª ¿∞µÂ∂ ¿∞‘Ȫ ÒØ’ª Á≈

Á∆¡ª ‘Á≈«¬Âª ÓπÂ≈Ï’ ¡Ò«ÚøÁÍ≈Ò «√øÿ ͺ÷Ø’∂, √πº⁄≈

‘º’ ‘À «‹È∑ª Á∆ ËÂ∆ ¿∞µÂØ∫ «¬‘ Á«¡≈ ¶ÿÁ∂ ‘ÈÕ ¬∂√ Á≈

«√øÿ ¶◊≈‘ ¡Â∂ √∂Ú≈ «√øÿ √∂÷Úª Ú◊∂ ◊∆Ϫ Á∂ Ó≥»‘ «Úº⁄

ÍÃÓπº÷ ¡≈Ë≈ ¬∂‘Ø ‘À «’ Á«¡≈Úª Á∂ «’È≈∂ Úº√Á∂ ÒØ’ √Á∆¡ª

ÍÀ∫Á∆¡ª «‘‰ Á≈ «ÚË≈È ⁄ºÒÁ≈ ‘∂Õ Âı ÂØ∫ «¬‘Ȫ «ÂøȪ

ÂØ∫ ¡‹∂‘∂ Ó≈» ‘Û∑ª Á≈ √øÂ≈Í ÌØ◊Á∂ ¡≈¬∂ ‘È «‹‘Ø ‹∂‘∂ ‘Û∑

√º‹‰ª ˘ Í≥‹≈Ï∆ Í≈‡∆ Á∂ ÍÃË≈È ˘ ØÍÛ-¡◊È∆-ÍÃ∆«÷¡≈

AIHH «Úº⁄ Í≥‹≈Ï ”⁄ ¡≈¬∂ √ÈÕ ¬∂√ Ò¬∆ «¬‘Ȫ Á≈ Í«‘Ò≈

”⁄Ø∫ Óπ’ ‘؉ Á∂ Ó‘≈È ’≈‹ ¿∞Íø «ÁºÂ∂ «√ØÍ∂ Á∆ Â˜

‘º’ ‘À «’ ¿∞‘ Á«¡≈Úª Á∂ Í≈‰∆ Á≈ ÔØ◊ Ò≈Ì Ú∆ ÒÀ‰Õ

¿∞µÂ∂ «√ØÍ∂ «ÁºÂ∂ ‹≈‰Õ

‘ ÓπÒ’ «Úº⁄ ¬∂√ ’≈˘È Á∆ √ıÂ∆ È≈Ò Í≈Ò‰≈ ‘πøÁ∆

÷πÙ«’√ÓÂ∆ È≈Ò ““Ó‹∆ÚÛ∂”” ÍÃË≈È ¡Â∂ ¡Ò«ÚøÁÍ≈Ò

‘ÀÕ ¬∂ÊØ∫ º’ «’ ¡Ó∆’≈ Á∂ «¬º’ √»Ï∂ È∂ ˙√ √»Ï∂ «Úº⁄ √«ÊÂ

«√øÿ Ú◊∂ “«˜øÁ≈ Ù‘∆Áª” Á∂ √«‘ÔØ◊ È≈Ò ⁄ºÒ ‘∆ “Ù‘∆Áª

¡Ó∆’È √øÿ Á∆ ˜Ó∆È ˘ Í≈‰∆ Á∂‰ ÂØ∫ «¬È’≈ ’ «ÁºÂ≈

Á∆ ‹Ê∂ÏøÁ∆” Ï≈∂ ¡‹∂‘∆¡ª ◊»Û∑ Ó˜ª ‘π‰ ÷πºÒ∑ ’∂ √≈‘Ó‰∂

√∆Õ ˙√ Á≈ Â’ √∆ «’ ˜Ó∆È ’∂∫Á Á∆ ‘À Í √»Ï∂ Á∂ Í≈‰∆

¡≈ ‘∆¡ª ‘È ‹ÁØ∫ «’ ÙÃØÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ⁄؉ª «√ ¿∞µÂ∂

¿∞µÂ∂ ’∂ÚÒ √»Ï∂ Á≈ ‘º’ ‘ÀÕ

‘ÈÕ ¡‹∂‘∂ √Ó∂∫ “Ù‘∆Áª Á∆ ‹Ê∂ÏøÁ∆” ˘ Әϻ ’È Ò¬∆

«‹È∑ª ÒØ’ª È∂ Ô±.¡ÀÈ.˙. Á∆ B@@C Á∆ BC Ú∆∫ Í≈‰∆

È∆Ô √Ó∂∫ ¿∞µÂ∂ Í≥‹ «√øÿ ‡∆.Ú∆. ÍÁ∂ ¿∞µÂ∂ ÷Û∑ ‹≈‰, Ï≈’∆

͇ ÍÛ∑∆ ‘À «’ «’√ Â∑ª ¡≈™Á∂ √«Ó¡ª «Úº⁄ F@ ÓπÒ’ª Á∂

√≈∂ «√º÷ ‡∆.Ú∆. √≈‘Ó‰∂ «Â¡≈-Ï-«Â¡≈ ‘Ø ’∂ ‘ºÊ «Úº⁄

B@@ ’ØÛ ÒØ’ Í≈‰∆ Á∆ Ï»øÁ-Ï»øÁ Ò¬∆ Â√‰◊∂, ¿∞‘ Ï∂‘ºÁ

◊π‡’∂ ÒÀ ’∂ ÷Û∑ ‹≈‰Õ ¡Á≈√ ¿∞Íø Í≥‹ «√øÿ √≈∆ ’ΩÓ ˘

«¯’Ó≥Á ‘ÈÕ ’∞fi Ó≈«‘ª Á≈ ’«‘‰≈ ‘À «’ Â∆√≈ «ÚÙÚ

’√Ó ÷Ú≈¿∞‰ : ““¡√∆∫ √Ã∆ ÒÚñ’∞Ù ˘ ‘≈‹-È≈‹ ‹≈‰ ’∂

Ô∞ºË √≈¯ Í≈‰∆ Á∂ √Ø«Ó¡ª ¿∞µÂ∂ ’Ϙ∂ Ò¬∆ ‘ØÚ∂◊≈Õ Ù≈«¬Á

’√Ó ÷ªÁ∂ ‘ª «’ Ó‹∆ÚÛ∂ ÍÃË≈È Á∂ ‘ºÊ Әϻ ’È Ò¬∆

¬∂√∂ ÂºÊ ˘ √≈‘Ó‰∂ º÷ ’∂ ¡Ó∆’≈ «¬≈’ Á∂ Î≈≈ ¡Â∂

2

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

Á‹Ò≈ Á«¡≈Úª ¿∞µÂ∂ ’Ϙ≈ ’ Ú∆ ⁄πº’≈ ‘ÀÕ ’∂ÚÒ √≈‚∂

º’ «’ ÍÃ’≈Ù «√øÿ Ï≈ÁÒ È∂ «¶’ È«‘ Ú≈√Â∂ ¡≈͉∂

Í≥‹≈Ï∆ ‘∆ ‘È ‹Ø ‘ ıÂ∂ ÂØ∫ Ï∂ñıÏ ‘È ¡Â∂ ¡Ú∂√Ò∂ «‘

«‹◊∆ ÁØ√ ⁄ΩË∆ Á∂Ú∆ Ò≈Ò, Óπº÷ Ó≥Â∆, ‘«¡≈‰≈ ’ØÒØ∫

’∂ Í≥‹≈Ï Á∆ ËÂ∆ Á∂ Ïø‹ ‘Ø ‹≈‰ «Úº⁄ Ì≈¬∆Ú≈Ò Ï‰ ‘∂

ÍÀ√∂ Ú∆ ÍÃÚ≈È ’ Ò¬∂Õ

‘ÈÕ «‹‘Û∆ ËÂ∆ Óª √Á∆¡ª ÂØ∫ √≈˘ ÍΩÙ«‡’ ÍÁ≈Ê Á≈È

Ï‘π Ú≈Ú∂Ò≈ ‘Ø«¬¡ª ª ‹ÈÂ≈ √’≈ Ú∂Ò∂ ÓØ≈‹∆

’Á∆ ¡≈ ‘∆ ‘À, ˙√ Á≈ Í≈‰∆ ÷π‰Ø ÂÛÍ-ÂÛÍ ’∂ Ïø‹ ‘Ø

Á∂√≈¬∆ ÍÃË≈È Ó≥Â∆ ˘ Í‘πø⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ Í ˙√ «Úº⁄Ø∫ ’πfi È

‹≈‰≈ «’√∂ ˘ È‘∆∫ ⁄πÌ «‘≈Õ

«È’«Ò¡≈ «’™ ‹π Á∂√≈¬∆ ¿∞√∂ ÂøÂ Á≈ ⁄ÀÂ≈ √∆ ‹Ø Í≥‹≈Ï

Í≥‹≈Ï Á∂ Í≈‰∆ Á∆ Í«‘Ò∆ ´º‡ ÍÃÂ≈Í «√øÿ ’ÀØ∫ È ’Ú≈¬∆

˘ ´º‡‰ Ò¬∆ ‘Ø∫Á «Úº⁄ «Ò¡ªÁ≈ «◊¡≈ √∆Õ ¡√Ò ‘ºÒ ◊Àñ

√∆ ó ’∂ÚÒ √ºÂ≈ ÒÀ‰ Ò¬∆Õ ’∂∫Á∆ √’ºÂ∂ «Úº⁄ ÏÀ·∂ ÁØ

’≈˘È∆ ’≈˘È ˘ √πÍ∆Ó ’Ø‡ «Úº⁄ ⁄π‰ΩÂ∆ Á∂‰ «Úº⁄ √∆Õ

’Ò’ª («‚͇∆ √À’‡∆ ¡‘πÁ∂Á≈ª) È∂ ≈‹√Ê≈È ˘ Í≥‹≈Ï

Í ¡≈͉∂ Í¤≈Ú∂∫ ÂØ∫ ‚Á≈ Óπº÷ Ó≥Â∆ ÍÃ’≈Ù «√øÿ Ï≈ÁÒ

Á≈ ¬∂Ȫ Í≈‰∆ Á∂ «ÁºÂ≈ √∆ «‹√ Á∆ AIHB «Úº⁄ GB,@@@

¬∂√ ’ÁÓ Ò¬∆ «Â¡≈ È‘∆∫ √∆Õ Ú’∆Òª, «‡≈«¬‚ ‹º‹ª

’ØÛ ’∆Ó ωÁ∆ √∆Õ ’ÀØ∫ ¡«◊¡≈’≈∆ ω ’∂ √Ì ’∞fi

¡≈«Á ’ØÒØ∫ √Ò≈‘ Ò¬∆ ◊¬∆Õ √Ì È∂ ¬∂‘Ø ¡≈«÷¡≈ «’ √πÍ∆Ó

«ÏȪ ⁄»ø-⁄ª ’∆Â∂ √«‘ «◊¡≈ √∆Õ ˙√ ÂØ∫ Ï≈¡Á √ºÂ≈ «Íº¤∂

’Ø‡ ‹≈˙Õ ¡≈÷, ‹ÁØ∫ «¬øÁ≈ ◊ªË∆ Á∂ ÁπÏ≈≈ √ºÂ≈ «Úº⁄

ÿ ´‡≈¿∞‰ Á∆ «Í ¡’≈Ò∆¡ª È∂ ͺ’∆-Í∆„∆ ’∆Â∆Õ

¡≈¿∞‰ È≈Ò √’≈ ‡πº‡Á∆ Ș ¡≈¬∆ ª ÍÃ’≈Ù «√øÿ È∂

‘π‰ ‹ÁØ∫ «’ ¡’≈Ò∆ È∂Â≈ Î∂ √◊Ó ‘Ø ’∂, ÒØ’-ͺ÷∆

¡◊Ò∆ «√¡≈√∆ ⁄≈Ò «Ú⁄≈ ’∂ Óπ’ºÁÓ≈ √πÍ∆Ó ’Ø‡ Í≈«¬¡≈

È≈¡∂ Ó≈ ’∂ ÒØ’ª ˘ ÏπºË» ω≈¿∞‰ Á≈ Ó‘ªñ¡«ÌÔ≈È ¡≈øÌ

¡Â∂ √ºÂ≈ «Úº⁄ ¡≈™Á∂ √≈ «¬øÁ≈ ◊ªË∆ È∂ ÁÏ≈≈ «√øÿ

’ ⁄πº’∂ ‘È Âª ÒØ’ª Á≈ ‘º’ ωÁ≈ ‘À «’ ¿∞‘ «¬‘Ȫ Á∆¡ª

Óπº÷ Ó≥Â∆ Á∆ ËΩ‰ ¿∞µÂ∂ (’º„ Á∂‰ Á∆ ËÓ’∆ Á∆) ÏøÁ»’ º÷ ’∂

«Í¤Ò∆¡ª ’±ª ˘ ‹≈‰ÈÕ ¡º‹ Á∂ √øÁÌ «Úº⁄ Í≈‰∆ Á≈

Óπ’ºÁÓ≈ Ú≈Í√ ’Ú≈«¬¡≈Õ

Ó√Ò≈ AIFFñFG ÂØ∫ Ùπ» ‘πøÁ≈ ‘À ‹ÁØ∫ «’ «ÙÚ ‹∆ ÌØÒ∂ È≈Ê Á≈

¬∂√∂ Â˜ Á∂ ¡◊Ò∂ Óπ’ºÁÓ∂ Á∆ √π‰Ú≈¬∆ ⁄∆Î ‹√«‡√

¡ÚÂ≈ ¡÷Ú≈™Á≈ ¡’≈Ò∆ È∂Â≈ ¯Â«‘ «√øÿ Í≥‹≈Ï∆ √»Ï∂ ˘

√øË≈Ú≈Ò∆¡≈ Á∆ Í≥‹≈Ï ÂØ∫ ͇È≈ √≈«‘Ï ÏÁÒ∆ ’ ’∂ ¡Â∂

““√≈‚∂ ÿ √π‘‰≈ ’≈’≈ ÍÀÁ≈ ‘Ø«¬¡≈”” Áº√ ’∂ «¬ø◊ÒÀ∫‚ Á∆ √À

«¬º’ ‘Ø ÿ‡∆¡≈ «ÚË∆ ≈‘∆∫, √πÍ∆Ó ’Ø‡ È∂ ¡≈Í π’Ú≈¬∆Õ

¿∞µÂ∂ ⁄«Û∑¡≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ ¿∞ÁØ∫ ◊πÒ˜≈∆ Ò≈Ò ÈßÁ≈ È∂ Í≥‹≈Ï

˜≈‘ ‘À «’ Í≥‹≈Ï ˘ ’≈˘È∆ ⁄≈≈‹Ø¬∆ ’È ÂØ∫ Ø’‰ Ò¬∆

ÍπÈ◊·È ’≈˘È «Úº⁄ GH ÂØ∫ H@ Ë≈≈Úª Í≈¬∆¡ªÕ ¬∂√ ÂØ∫

√πÍ∆Ó ’Ø‡ ¡Â∂ ’∂∫Á∆ √’≈ Ï«˜ºÁ ‘ÈÕ

Í«‘Òª ’¬∆ √»Ï∂ ÏØÒ∆ Á∂ ¡≈Ë≈ ¿∞µÂ∂ ‘Ø∫Á «Úº⁄ ¡≈ ⁄πº’∂ √È

«¬‘Ȫ ‘≈Òª «Úº⁄ ¡’≈Ò∆¡ª ˘ Í≈‰∆ Á∂ √≈∂ √ÓfiΩÂ∂

¡Â∂ ¡‹∂‘∆¡ª Ó≈Ë≈Û ’È Ú≈Ò∆¡ª Ë≈≈Úª «’√∂ Ú∆

ºÁ ’ ’∂ Í≈‰∆ Á∂ Ó√Ò∂ ˘ √πÍ∆Ó ’Ø‡ «√ºË≈ ÒÀ ‹≈‰≈

ÍπÈ◊·È ’≈˘È «Úº⁄ È‘∆∫ √ÈÕ È≈ ¡’≈Ò∆ È∂Â≈Úª È∂

⁄≈‘∆Á≈ √∆ ¡Â∂ ÍπÈ◊·È ’≈˘È Á∆¡ª ◊À-’≈˘È∆ Ë≈≈Úª

«¬‘Ȫ ´º‡Ó≈-Ë≈≈Úª Á≈ «ÚØË ’∆Â≈, È≈ ‘∆ Í≥‹≈Ï∆ ∆‹È

˘ ºÁ ’Ú≈¿∞‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ √∆Õ ‘π‰ ¬∂‘Ø ◊ºÒ ¡≈÷ ‘∂ ‘È Í

˘ Í≥‹≈Ï∆ √»Ï≈ ω≈¿∞‰ Ò¬∆ ˜Ø Í≈«¬¡≈, «‹√ ˘ «’ Ì≈Â

‹ÁØ∫ √Óª √∆ ¿∞ÁØ∫ «¬‘Ȫ ¬∂Ë √ø Ï≈Ï≈ ‹ÈÀÒ «√øÿ ¡Â∂

Á∆ Í≈Ò≈ÓÀ∫‡ ÁØ Ú≈ Í≥‹≈Ï∆ ÏØÒÁ≈ «¬Ò≈’≈ √Ú∆’≈ ’

‘⁄øÁ «√øÿ ÒΩ∫◊ØÚ≈Ò Á∆¡ª √ÍÙ‡ ‘Á≈«¬Âª ÂØ∫ Ú∆ Ó»ø‘

⁄πº’∆ √∆, ÁØȪ Á≈ ÷«Ó¡≈˜≈ ¡√∆∫ ¡≈͉≈ ı»È ‚ØÒ∑ ’∂ ⁄≈

ÓØÛ∆ º«÷¡≈ ¡Â∂ «Èº‹∆ «√¡≈√∆ Â≈’ ÷≈Â Í≥‹≈Ï Á∂ «‘ª

Á‘≈«’¡ª ÂØ∫ Ìπ◊ ‘∂ ‘ªÕ

˘ ¡º÷ª ÷ØÒ∑ ’∂ «Ú√≈Á∂ ‘∂Õ

ÍπÈ◊·È ’≈˘È Á∆¡ª GH, GI, H@ Ë≈≈Úª √ø«ÚË≈È

«¬º’ Ú∂Ò∂ ÒΩ∫◊ØÚ≈Ò È∂ ’∞¬∆ ¡ºË∆ ’∞ Á‹È ÏπºË∆‹∆Ú∆¡ª

«ÚπºË √È «’™«’ Ì≈ Á∂ √ø«ÚË≈È ¡Èπ√≈ ≈Ú∆, «Ï¡≈√,

˘ «¬‘Ȫ È≈Ò «ÁºÒ∆ Ì∂«‹¡≈Õ √≈∂ ÏπºË∆‹∆Ú∆ Ï«˜ºÁ ‘∂ «’

√´‹ Á≈ Í≈‰∆ ’∂ÚÒ ¡Â∂ ’∂ÚÒ Í≥‹≈Ï Á≈ ωÁ≈ ‘ÀÕ

«‡z«Ï¿±ÈÒ È≈ Ó≥«È¡≈ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ «√ºË≈ √πÍ∆Ó ’Ø‡ ‹≈«¬¡≈

¡’≈Ò∆ È∂Â≈ ¡≈͉∆ ¡Â∂ ¡≈͉∂ Í«Ú≈ª Á∆ «√¡≈√∆ Ù’Â∆

‹≈Ú∂Õ «¬‘Ȫ √π‹∆ «√øÿ ÏÈ≈Ò≈, ‘Á∂Ú «√øÿ ¡À‚ÚØ’∂‡,

¡Â∂ ‹≈«¬Á≈Áª ÚË≈¿∞‰ Ò¬∆ ¡Â∂ ¿∞√ ˘ Ó«‘λ˜ º÷‰ Ò¬∆

ÓÈ‹∆ «√øÿ ÷«‘≈ ¡≈«Á Á∆ ÏπºË∆‹∆Ú∆¡ª È≈Ò «ÁºÒ∆

’∂∫Á È≈Ò Ï∂ñ¡√»Ò∂ √ÓfiΩÂ∂ ’ ’∂ ¡≈˜∆ “≈‹ Ì≈◊” √ªÌÁ∂

ÓπÒ≈’≈ ’Ú≈¬∆ ¡Â∂ «¬‘ √Ófi≈¿∞‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ «’

‘∂ Í ◊À-’≈˘È∆ ’≈˘È Ï≈∂ ’π¬∆ ⁄≈≈‹Ø¬∆ È ’∆Â∆Õ ¬∂ÊØ∫

«‡z«Ï¿±ÈÒ Ó≥ȉ «Úº⁄ ‘∆ Í≥‹≈Ï Á≈ ÌÒ≈ ‘ÀÕ Á¡√Ò «¬‘Ȫ

3

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

Á≈ «ÈÙ≈È≈ «√Î √ºÂ≈ ‘«Ê¡≈¿∞‰ Á≈ √∆ ¡Â∂ ¡◊Ò∂ «¬‘Ȫ

‹πÒ≈¬∆ B@@D

¤∞Í∂◊≈ ’∞ÙÂØ∫ ’≈ ÷≥» ’ÔØ∫ ’....

’ØÒØ∫ ÏÁÒ∂ «Úº⁄ Í≥‹≈Ï Á≈ ı»È (Á«¡≈Úª Á≈ Í≈‰∆) Ó≥◊Á∂

Ì≈ Á∆ ¬∂’Â≈-¡÷≥‚Â≈ Á≈ ÁÀ∫ «¬Ù ‹‘≈È ÙÓ∆Ó≈

√ÈÕ «¬‘ Ó⁄Ò∂ ‘Ø ’∂ ÿπº◊» ω∂ ‘∂Õ ¡º‹ ÍÃ’≈Ù «√øÿ Á∂

˜≈ ˘ «ÈˆÒ «◊¡≈Õ ·∆’ ˙√∂ Â∑ª «‹Ú∂∫ «’ ¿∞‘ ‘˜≈ª

«Ï¡≈È ÏÛ∂ ·∆’ ‘È Í Ô’∆ÈÈ ’∂ÚÒ ˙È∆∫ Á∂ ‘∆ ·∆’

Ó≈√»Ó «‹øÁÛ∆¡ª ˘ Í≥‹≈Ï «Úº⁄ «ÈˆÒ «◊¡≈ √∆Õ ÍπÒ√ Á∂

«‘‰◊∂ «‹øÈ∆ Á∂ º’ «√¡≈√∆ √ºÂª Á∂ «√ø◊ ¬∂√ Á∂ ‡ØÒ∂ Á∂

ÂΩ  , Â∆’∂ , Â∂ Ú  ¿∞ ‘ ∆ ‘È ‹Ø Í≥ ‹ ≈Ï Á∂ ““¡‰Í¤≈Â∂

‘ºÊ È‘∆∫ ¡≈ ‹ªÁ∂Õ Ô≈Á µ÷Ø ““«¬’Ò≈Ï ÏÛ≈ ¿∞ÍÁ∂Ù’ ‘À ÓÈ

¡«ÂÚ≈Á∆¡ª”” Á≈ ÷»È Ú◊≈¿∞‰ √Ó∂∫ ‘πøÁ∂ √ÈÕ «¬Ù ¡Â∂

Ï≈ÂØ∫ √∂ ÓØ‘ Ò∂Â≈ ‘ÀÕ”” ◊πÏ≈‰∆ Á≈ ÎÓ≈È Ú∆ ‘À : ““«⁄Âπ

˙√ Á∂ «ÂøÈ √≈Ê∆¡ª ˘ ÷≥»÷≈ ¡«ÂÚ≈Á∆ ¡Â∂ ¿∞‘Ȫ «Úº⁄Ø∫ ÁØ

«‹È ’≈ «‘« Ò«¬¡≈ Ó≈«¬¡≈ ÏØÒ«È Í¬∂ Ú≈‰∆Õ””

˘ ““«ÚÁ∂Ù∆ È≈◊«’”” √≈Ï ’È Ò¬∆ ÍπÒ√ ’ØÒ √Ì ÂºÊ

«¬‘È È≈ÒØ∫ ¡’≈Ò∆ ÁÒ ¡≥«ÓÃÂ√ Á∂ Â∂Ú ’Û∂ ‹≈ÍÁ∂ ‘ÈÕ ¿∞‘ ¡º‹ Ú◊∂ «Ï¡≈È ’¬∆ Ú≈ Í«‘Òª Á∂ ⁄πº’∂ ‘ÈÕ

¬∂√ Â∑ª ÓΩ‹»Á ‘È «‹Ú∂∫ «’ ÍπÒ√ È∂ ‘∆ ¿π‘Ȫ Á∆ ‹ÈÓ’∞ø‚Ò∆ «Â¡≈ ’∆Â∆ ‘ØÚ∂Õ

’¬∆ √≈Ò Í«‘Òª Ú∆ ¿∞‘Ȫ ““È«‘ Í»È”” Á∆¡ª, ““Í≈‰∆ Á∆

«¬º’ Í≈√∂ ¿∞‘Ȫ ˘ «¬ıÒ≈’∆ ÂΩ ¿∞µÂ∂ «◊∂ ‘ج∂ ÏÁ⁄ÒÈ

«¬º’ Ú∆ Ïø»Á”” Ï≈‘ È ‹≈‰ Á∂‰ Á∆¡ª ’√Óª ÷≈Ë∆¡ª √ÈÕ

√≈Ï ’È Á∆ Óπ«‘øÓ ⁄ºÒ ‘∆ ‘ÀÕ Á»‹∂ ÏøÈ∂ ¿∞‘Ȫ ˘ ¡≈ÁÙ ÂØ∫

Í ¡ÓÒ∆ ’ÁÓ ’∞¬∆ ¡º‹ º’ È‘∆∫ ⁄πº«’¡≈Õ ¬∂‘Ȫ Á∂ «Ï¡≈È

ÍÃ∂  ¡≈Í≈ Ú≈È Ú≈Ò∂, «√ ÂÒ∆ ¿∞µÂ∂ º÷‰ Ú≈Ò∂ ÈΩñ‹Ú≈È Ú∆

Ú∆ Ùº’∆ ¡Â∂ Ú≈«¬Â∆ ¡’≈Ò∆¡ª Á∂ «Ï¡≈Ȫ Á∂ ‘≈‰ Á∂

¡≈«÷¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ’∆ ¬∂‘Ø ’πfi Òº÷ª Ú≈ Í≥‹≈Ï Á∂ ‹≈«¬¡ª È≈Ò

‘ÈÕ Á»√≈ √ϻ «¬‘ ‘À «’ ““‘˜≈ª ’ØÃÛª Ï»øÁª”” ≈‹√Ê≈È

È‘∆∫ ‘Ø«¬¡≈? ¯’ «√¯ ¬∂Ȫ ‘À «’ Í≥‹≈Ï Á∂ √≈Á≈-«ÁÒ ÒØ’

È«‘ ≈‘∆∫ πÛ∑Á∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª ‘È ¡Â∂ «¬‘ ’∞fi È‘∆∫ ’

ÓΩ Á∂ √º⁄ ˘ √«Ú’≈ ’∂ ¡≈͉∂ ‘؉‘≈ª Á∂ “¡«ÂÚ≈Á∆ ‘؉” ˘

Í≈ ‘∂Õ ‘˜≈ª ’ØÃÛª Ï»øÁª ‘Ø Í≈√∂ Ú∆ Ú◊‰ Òº◊ ÍÀ‰◊∆¡ª

Ó≥È ÒÀ∫Á∂ √È Âª «’ ¿∞‘ ““’ΩÓ Á∂ Ò∂÷∂ Òº◊ ‹≈‰”” Í≥ à ± «¬Ù Á∆

Í «¬‘ ÁÓ◊‹∂ Ó≈Á∂ «‘‰◊∂, ¡≈͉∆ ÌºÒ Ï‰≈¬∆ º÷‰◊∂Õ

Óª È∂ ’Ø∂ fi»· ˘ ◊ˇ∂ Ò◊≈¿∞‰ ÂØ∫ √πË≈ «¬È’≈ ’ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ ¡≈Ó

«‹‘Û∂ ÒØ’ «Ï¡≈Ȫ È≈Ò ÷πÙ ‘Ø ‹≈‰ ¿∞‘Ȫ ˘ ’∞fi ’ ’∂

Óπ√ÒÓ≈Ȫ «Úº⁄ «√¡≈√∆ √»fi ¡Â∂ ÍπÒ√ Á∂ Á≈¡-Í∂⁄ √Ófi‰ Á∆

«Ú÷≈¿∞‰ Á∆ ’∆ ÒØÛ?

Ù’Â∆ ¡≈Ó «√º÷ª È≈ÒØ∫ ÚºË ‘À, ¬∂√ «Úº⁄ Ùº’ È‘∆∫Õ «¬‘ ¬∂√ Ò¬∆

«√¡≈‰Í ¬∂√∂ «Úº⁄ ‘À «’ Í≥‹≈Ï∆ ‹ÈÂ≈ «¬‘Ȫ ÁÒª Á∆

«’ ¿∞‘ ÁπÙÓ‰ ˘ ’∂ÚÒ ÁπÙÓ‰ √ÓfiÁ∂ ‘È ¡Â∂ «√º÷ ÁπÙÓ‰ ˘

ÁÒÁÒ «Úº⁄Ø∫ «È’Ò∂Õ Í≥‹≈Ï Á∆ «¬º’ √ªfi∆ ’Ó∂‡∆ ω∂ ‹Ø «’

¡≈͉≈ Ú∆Õ Í Óπ√ÒÓ≈Ȫ ˘ «¬‘Ȫ ÚºÒ∫Ø ““¡≈͉∂”” ÒØ’ª Á∂ „≈‘∂

ÍÃÓπº÷ ÂΩ ¿∞µÂ∂ ¿π‘Ȫ ÏπºË∆‹∆Ú∆¡ª ¡Â∂ «’√≈Ȫ ¿∞µÂ∂ ¡≈Ë≈Â

◊¬∂ Âı ¡Â∂ Ú‘≈¬∂ ı»È Á∂ Á«¡≈ ÂØ∫ ¡≥Á≈˜≈ Ò≈ ÒÀ‰≈ ⁄≈‘∆Á≈

‘ØÚ∂ «‹È∑ª ˘ «Í¤Ò∂ Ú∆‘ √≈Òª «Úº⁄ Í≥‹≈Ï Á∂ √‘∆ Ș∆¬∂ ˘

‘À «’ Óπ√ÒÓ≈Ȫ ˘ «¬‘Ȫ Á∆ ÁπÙÓ‰∆ «’ºÊ∫Ø Âº’ ÒÀ ‹≈¬∂◊∆!

‹ÈÂ≈ «Úº⁄ ¡ıÏ≈ª ¡Â∂ «’Â≈Ϫ ≈‘∆∫ Í∂Ù ’∆Â≈ ‘ØÚ∂Õ

«¬Ù Á∆ Óª ˘ Á≈Á Á∂‰∆ ωÁ∆ ‘ÀÕ ˙√ È∂ fi»· ˘

«¬™ Í≥‹≈Ï Á∂ Í≈‰∆ Á∆ ¡√Ò «Ë ˘ ¿∞Ì≈«¡≈ ‹≈Ú∂ ¡Â∂

È’≈ ’∂ ÍπÒ√ ÍÀ∫ÂÛ∂ ˘ ’Ó˜Ø ’∆Â≈ ‘ÀÕ È‘∆∫ ª ‘π‰ º’

√ºÂ≈ Á∂ ÁÒ≈Òª ÂØ∫ Ï«⁄¡≈ ‹≈Ú∂Õ ¡‹∂‘∆ ’Ó∂‡∆ Ú≈Ò∂ √Óπº⁄∂

Á√-Ú∆‘ ‘Ø ¿∞‘Ȫ “¡«ÂÚ≈Á∆¡ª” Á∂ √«‘ÔØ◊∆ Áº√ ’∂ ÎÛ∂

Í≥‹≈Ï Á∆ È∞Ó≈«¬øÁ◊∆ ’ÈÕ √≈∆¡ª «√¡≈√∆ ‹Ó≈ª ¿∞‘Ȫ

‹≈‰∂ √È ¡Â∂ √À∫’«Û¡ª ¿∞µÂ∂ ÂÙºÁÁ Á≈ ≈‘ ÷πºÒ∑ ‹≈‰≈ √∆

˘ √«‘ÔØ◊ Á∂‰ Ò¬∆ ¡≈ÍØ-¡≈͉∆¡ª ’Ó∂‡∆¡ª ω≈¿∞‰ ¡Â∂

ó«‹Ú∂∫ «’ Í≥‹≈Ï «Úº⁄ «Í¤Ò∂ „≈¬∆ Á‘≈’∂ ⁄ºÒÁ≈ «‘≈ ‘ÀÕ

«¬‘Ȫ ’Ó∂‡∆¡ª Á≈ «¬º’-«¬º’ È∞Ó≈«¬øÁ≈ Í≥‹≈Ï Á∆ ¡√Ò

¡º ‹ Óπ √ ÒÓ≈Ȫ ˘ ¡«ÂÚ≈Á∆ ω≈ ’∂ fi» · ∂ Íπ Ò √ñ

«Ë «Úº⁄ Ù≈ÓÒ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ

Óπ’≈Ï«Ò¡ª «Úº⁄ Ó≈È Á≈ πfi≈È ⁄ºÒ «‘≈ ‘Àó «‹Ú∂∫ «’

‹∂ «¬‘ È≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ª Ô’∆ÈÈ Í≥‹≈Ï ˘ Ïø‹ ‘؉

„≈¬∆ Á‘≈’∂ Í«‘Òª Í≥‹≈Ï «Úº⁄ ¬∂‘Ø ¡ÓÒ √∆Õ √≈∂ È≈◊’ª

ÂØ∫ ’π¬∆ Â≈’ ȑ∆∫ Ø’ √’Á∆Õ ‹»È HD Á∂ ¯À√Ò∂ È∂ Í≥‹≈Ï Á∂

˘ √Â’ ‘Ø ’∂ ¡º÷ª ÷ØÒ∑ ’∂ Ú ‘∂ ÚÂ≈Ú∂ ˘ ÿØ÷Ú∆∫ Ș

˙√ ÍØÙ Á∂ ◊Ì»¡ª Á≈ ÷»È Í∆Â≈ √∆Õ

È≈Ò Ú∂÷‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À ¡Â∂ ‹Ø ’∞fi Ú∆ ˆÒ ‘πøÁ≈ «Áº√∂, ˙√

¡º‹ ‹»È B@@D «Úº⁄ ˙‘Ø √≈Ò √Á≈ Ò¬∆ Í≥‹≈Ï Á∂ √≈‘ Í∆ ‹≈‰ Ò¬∆ Ó≥»‘ ¡º‚∆ «Â¡≈ ÷Û∑∆ ‘ÀÕ ºÏ ÷À ’∂! √π‘‰≈ Í≥‹≈Ï Úº√Á≈-√Á≈ «‘ ‹≈Ú∂Õ

«ÚπºË ¡≈Ú≈˜ ¿∞·≈¿∞‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘ÀÕ ¿∞µÈ∆∫ √≈Òª Á∆ Ó≈√»Ó Ϻ⁄∆ Á≈ ı»È Ú◊Á≈ Ú∂÷ ’∂ ‘ «¬È√≈È Á∆ ‘ÓÁÁ∆ ‘؉ª Ò≈˜Ó∆ ‘À Í «¬Ù ˜≈ È≈Ò

4

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

ª Í≥‹≈Ï Á≈ ‚±øÿ≈ «ÙÂ≈ ‘ÀÕ «¬‘ «ÙÂ≈ ˙√ Â˜ Á≈ ‘À «‹√

«√º÷ Ú∆ Ù≈ÓÒ ‘È) ‘؉ ’’∂ ÓπÛñ«ÿÛ ’∂ ¿∞È∑ª ¿∞Ó∆Á≈Ú≈ª

¡Ë∆È Òº÷ª ˘ ¬∂Ê∂ ÓΩ Á∂ ÿ≈‡ ¿∞Â≈«¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ¬∂√ ÂØ∫

˘ ‘∆ ⁄π‰Á∆ ‘∆ ‘À ‹Ø ¡ºÚÒ Á‹∂ Á∂ «ÌzÙ‡ ¡Â∂ ¡Í≈Ë∆

¡º◊∂ ˙√ È≈Ò «¬º’ «ÙÂ≈ ı≈Ò√≈ ’Ω«Ò‹ Ó≥πϬ∆ Á≈ Ú∆ ‘ÀÕ

‘ÈÕ Ì≈Â∆ ÒØ’ √Ì≈ Á∆¡ª ‘π‰∂ ‘ج∆¡ª ⁄؉ª Á∂ ÈÂ∆‹∂

ı≈Ò√∂ Á∆ √ø√Ê≈, ‹Ø «’ ’Ó˜Ø Ú◊ª Á∂ «Úº«Á¡≈ ‘≈√Ò ’È

Áº√Á∂ ‘È «’ Ì≈ «Úº⁄ ’ج∆ «ÌzÙ‡ È∂Â≈ ¡Â∂ ¡Í≈Ë∆ ‘À

Á∂ «¬≈Á∂ È≈Ò ÈÈ’≈‰≈ √≈«‘Ï ÍÃÏøË’ ’Ó∂‡∆ È∂ ω≈¬∆ √∆,

‘∆ È‘∆∫ ‘ÈÕ «ÚÙ∂Ù ’’∂ «ÁºÒ∆ «Úº⁄ ‹◊Á∆Ù ‡≈¬∆Ò ¡Â∂

«Úº⁄ «¬‘ Ó≈√»Ó ÍÛ∑ ‘∆ √∆Õ «¬™ ¬∂√ Á∂ Ì«Úº÷ Á∂ √πÍ«È¡ª ˘

Ó≈’È Á≈ «‹ºÂ‰≈ «¬‘ Áº√Á≈ ‘À «’ «ÁºÒ∆ Á∂ Ú؇ª È∂ ¿∞È∑ª

√≈’≈ ’È Á≈ √≈ËÈ «¬º’ ı≈Ò√≈ √ø√Ê≈ √∆Õ ¡¯√Ø√ «’ ¿∞‘

˘ ‘˜≈ª «√º÷ª Á∂ ’≈ÂÒ ‘؉ Á∂ ÁØÙ ÂØ∫ Ï∆ ’ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ

¬∂Ê∂ ÍÛ∑ ’∂ ¡≈͉∂ ÍÚ≈ Á≈ Ì≈ ⁄πº’‰ÔØ◊ È ‘Ø √’∆Õ «Úº⁄Ø∫

√≈˘ ÍÂ≈ ‘À «’ ¡Á≈Òª ÒØ’ª Áπ¡≈≈ «ÁºÂ∂ ¯Â«Ú¡ª ˘

‘∆ √øÍÃÁ≈«¬’Â≈ Á≈ ÁÀ∫ ˙√ ˘ «ÈˆÒ «◊¡≈Õ

ÍÃÚ≈È È‘∆∫ ’Á∆¡ªÕ √Ø, √ø÷∂Í «Úº⁄ «¬‘∆ «Ò÷‰≈ ’≈¯∆

«‹ºÊ∂ ‘Ø Ê≈Ú∂∫ ÷∂‚∆ ‹≈ ‘∆ ı»È Á∆ ‘ØÒ∆ √≈˘ ¡≈͉≈ √Ó’≈Ò∆ «¬«Â‘≈√ √Ófi‰ Ò¬∆ ◊‘π È≈Ò Âº’‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À,

‘ØÚ∂◊≈ «’ ⁄؉ª «Úº⁄ «’√∂ Á∆ «‹ºÂ, ¿∞√ ˘ ÁπºË È∑≈Â≈ È‘∆∫ ω≈ √’Á∆Õ

˙Ê∂ ¡Á≈√ ’È∆ Ú∆ ωÁ∆ ‘À «’ «¬‘ Ò‘» Á∂ Ú◊Á∂ Á«¡≈

Á»‹∂ Í≈√∂ «¬Ó≈ÈÁ≈ ¡Â∂ √º⁄∆ñ√πº⁄∆ ¤Ú∆ Ú≈Ò∂ È∂Â≈

ÏøÁ ‘ØŒ‰Õ ’≈Ù! ’∞¬∆ √Ófi∂ «’ Ó≈√»Óª Á∂ ı»È È≈Ò È‘≈¿∞‰≈

Ïπ∆ Â∑ª ‘≈Á∂ Ú∂÷∂ ‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ √≈‚∂ Á∂Ù Á∂ ÍÃË≈È Ó≥Â∆

Ì≈ ˘ «¬º’ ’È Á≈ Â∆’≈ È‘∆∫ ÏÒ«’ ÷∂»ø-÷∂»ø ’È Á≈

‚≈. ÓÈÓØ‘È «√øÿ ’Á∂ Ú∆ ¡≈Ó ⁄؉ª È‘∆∫ «‹ºÂ √’∂Õ

≈‘ ‘ÀÕ ¬∂√∂ ȯ È∂ ¡º◊∂ «ÂøÈ ‡π’Û∂ ’∆Â∂ ‘ÈÕ

ÙØÓ Ã ‰∆ ’∂Ó‡∆ ⁄؉ª «Úº⁄ Ú∆ «¬Ó≈ÈÁ≈, «‘ ÓÔ≈Á≈ Á∂

’∆Ï ‘À Ô≈Ø ؘ∂ Ó‘ÙÕ ¤∞Í∂◊≈ ’∞ÙÂØ∫ ’≈ ÷≥» ’ÔØ∫ ’Õ

Ë≈‰∆ ◊π«√º÷ª Á≈ «‹ºÂ √’‰≈ ¡«Â¡≥ ’«·È ‘Ø «◊¡≈ ‘ÀÕ

‹Ø ⁄πÍ ‘∂◊∆ ˜πÏ≈È∂ ÷≥‹ Ò‘» Íπ’≈∂◊≈ ¡≈√ƒ ’≈Õ

«¬‘ «’‘Û≈ Í≥Ê’ ‹˜Ï≈ ‘À?

◊πÂ∂‹ «√øÿ

«Í¤Ò∆¡ª ’∂Ó‡∆ ⁄؉ª «Úº⁄ «¬º’ ¿∞Ó∆ÁÚ≈ ˘ «ÂøÈ ÂØ∫

*****

ÒÀ ’∂ Á√ Òº÷ πͬ∂ ÷⁄‰∂ ͬ∂ √È ‘≈Òª«’ ÙØÃÓ‰∆ ¡’≈Ò∆

√»fiÚ≈È ı≈Ò√≈ ‹∆!

ÁÒ Á∂ ¡«Ë’≈ ¿∞Ó∆ÁÚ≈ª ˘ fiø‚∆¡ª ¡Â∂ ÏÀÈ ω≈¿∞‰

ÙØÃÓ‰∆ ◊πÁπ¡≈≈ ÍÃÏøË’ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ¡≈Ó ⁄؉ª ˘ √ÓfiØ

Á≈ ’ºÍÛ≈, ÁÏ≈ √≈«‘Ï Á∂ «√Ø«Í¡ª Ò¬∆ ı∆Á∂ ’ºÍÛ∂ «Úº⁄Ø∫ Óπ‘º¬∆¡≈ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¿∞Ó∆ÁÚ≈ª ˘ ø◊Á≈ Úº‚∂

‚≈. ◊πÙÈ‹∆ «√øÿ

«¬Ù«Â‘≈, ‘Ø √Ó◊∆ ¤ÍÚ≈¿∞‰ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈, Í≥‹ñ√ºÂ

¡º‹-’ºÒ∑ Í≥Ê’ ‘Ò«’¡ª «Úº⁄ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ¡≈Ó

◊º‚∆¡ª Á∂ Â∂Ò Á∂ ÷⁄∂ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈, ؘ≈È≈ √Ωñ‚∂„ √Ω Ïø«Á¡ª

⁄؉ª ˘ ÒÀ ’∂ ‘Ò⁄Ò Óº⁄∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ ≈ÂØñ≈ Í≥Ê-ÍÃ√ª

Á≈ ¶◊ Ú∆ «Â¡≈ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ≈ ˘ ÿñÿ √ØÓñ√

Á∆¡ª ‚≈ª «√º÷ Ú؇ª ¿∞µÍ Ó≥‚≈¿∞‰ Òº◊∆¡ª ‘ÈÕ ’¬∆

(Ù≈Ï) Ú∆ ÚÂ≈¿∞‰∆ ÍÀ∫Á∆ ‘ÀÕ «‹‘Û≈ ÓÀ∫Ï ÚºË ÷⁄ ’∂◊≈,

◊π«√º÷ «¬È∑ª ⁄؉ª ≈‘∆∫ «’√∂ Úº‚∆ ¥ªÂ∆ Á∆ ¿∞‚∆’ Ú∆

¿∞√ Á≈ ÓÀ∫Ï ⁄π‰∂ ‹≈‰≈ Ô’∆È∆ ‘ÀÕ

Ò≈¬∆ ÏÀ·∂ ‘È Í Ï‘π«◊‰Â∆ «√º÷ª ˘ «¬È∑ª ⁄؉ª Á∆ Ó‘ºÂÂ≈

ÍÃÙÈ ¿∞µ·Á≈ ‘À «’ ’∆ «¬ÂÈ≈ ı⁄ Í≥Ê’ ‹˜Ï∂ Ò¬∆

¡Â∂ «¬√ ’Ó∂‡∆ Á∆ ÍÃ√ø◊’Â≈ Á∆ Ï‘πÂ∆ √Ófi È‘∆∫Õ ¡≈Ó

’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘À? «¬º’ ◊ˇ∆ ‹ª «Í≥‚ Á∂ ◊πÁπ¡≈∂ Ò¬∆ √Ω πͬ∂

«√º÷ Ú؇ Ò¬∆ «¬‘ ⁄؉ª ÒØ’ √Ì≈, «ÚË≈È √Ì≈, Í≥⁄≈«¬Â

Á∂ ’∂ Ú∆ ’ج∆ ÓÀ∫Ï Ï‰È ˘ «Â¡≈ È‘ƒ ‘πøÁ≈, ‹ÁØ∫ «’ ÙØÃÓ‰∆

‹ª È◊ Í≈«Ò’≈ Ú◊∆¡ª ‘∆ ⁄؉ª ‘ÈÕ

’Ó∂‡∆ «Úº⁄ ÓÀ∫Ï Ï‰È Ò¬∆ Òº÷ª πͬ∂ λ’∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ¡À√≈

Ì≈Â∆ ⁄؉ ÍÃÏøË:

«’™? «¬√Á≈ ‹π¡≈Ï ÏÛ≈ √Ò ‘À «’ «’™«’ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆

ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ⁄؉ª Ì≈ Á∂ Úº‚∂ ⁄؉-ÍÃÏøË Á≈ «¬º’

Á≈ Ï‹‡ ‚∂„ √Ω ’ØÛ ÂØ∫ ¿∞µÍ ‹≈ ⁄πº’≈ ‘ÀÕ «¬√ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª

«‘º√≈ ‘ÀÕ ¿∞µÍØ∫ Á∂÷‰ ˘ Òº◊‰ Ú≈Ò≈ «¬‘ ÒØ’ÂøÂ∆ ÍÃÏøË,

ı∆Áª «Úº⁄ ’«ÓÙÈ (ÁÒ≈Ò∆) Á∆ ¡≈ÓÁÈ ‘∆ Òº÷ª «Úº⁄ ‘Ø

Ì≈ Á∆ Âz≈√Á∆ Á≈ Úº‚≈ ’≈‰ ω ⁄πº’≈ ‘ÀÕ «¬√ ÍÃÏøË

‹ªÁ∆ ‘ÀÕ √≈‚∂ Ú؇ È‘∆∫ ‹≈‰Á∂ «’ ÙÃØÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï ˘ ’∆-

«Úº⁄ ÍÀ√∂ ¡Â∂ Â≈’ Á∆ ÁπÚÂØ∫ Ï‘π ӑºÂÂ≈ º÷Á∆ ‘ÀÕ

’∆ √‘»Òª ÍÁ∂ Á∂ «Íº¤∂ «ÓÒ ‘∆¡ª ‘ÈÕ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï «Í≥‚ª

“¡≥Ë∆ Ô «◊¡≈È «Ú‘»‰∆” («‘øÁπ√Â≈È∆ Ú؇ «‹√ «Úº⁄

«Ú⁄Ò∆ ’Ó∂‡∆ Á∆ ˜Ó∆È fi»·∂ Ȫڪ ¿∞µÍ ·∂’∂ ”Â∂ ÒÀ ‹ªÁ∂ ‘È,

5

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

¡≈͉∂ √’∂ñ√øÏøË∆¡ª ˘ ÈΩ’∆¡ª Áπ¡≈ ’∂ ¿∞È∑ª ÂØ∫ ÍÀ√∂ ÒÀ∫Á∂

ÍπÒªÿ Íπº‡‰ Ï≈∂ ÚºË √Ø⁄Á∂ ‘ÈÕ ’ج∆ ÓÀ∫Ï È‘∆∫ Áº√ √’Á≈

‘È, ≈◊∆¡ªñÍÃ⁄≈’ª ˘ «ÚÁ∂Ù ‹≈‰ Á∆ ¤∞º‡∆ Áπ¡≈ ’∂ ¿∞È∑ª

«’ «Í¤Ò∂ GñH √≈Òª «Úº⁄ «’ÂÈ∂ «√º÷ª Á∆ Ù≈Ï ¤∞‚≈¬∆,

ÂØ∫ Í≥‹≈‘ ‘˜≈ πͬ∂ Â∆’ Ú√»ÒÁ∂ Á∂÷∂ ‘ÈÕ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂

«’øÈ∂∫ ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∂ ’∂√ ÷Ú≈¬∂ ‹ª «’øÈ∂ «√º÷ª ˘ ¡≥«Óऒ‰

‘√ÍÂ≈Òª «Úº⁄ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ïª Á∂ Í«Ú≈ª Á≈ «¬Ò≈˜ Óπ¯Â

Ò¬∆ «Â¡≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «√Ú≈¬∂ «√¡≈√ ÂØ∫ «¬‘ ÓÀ∫Ï √≈≈

‘πøÁ≈ ‘ÀÕ ÓÀ∫Ï ’Ó∂‡∆ Á∂ Á¯Âª ÂØ∫ ¡√∆Ó ÎØÈ Á∂Ù-«ÚÁ∂Ù

«ÁÈ ’∞fi È‘∆∫ ’Á∂ ∏ È≈ «¬‘Ȫ «Úº⁄ ¬∂√ ÂØ∫ «√Ú≈ ’∞fi

«Úº⁄ ’Á∂ ‘ÈÕ ÓÀ∫Ï √≈«‘Ï≈È Á∆¡ª ◊º‚∆¡ª Á∂ ÍÀ‡ØÒ ¡Â∂

’È Á∆ √ÓºÊ≈ ‘À Â∂ È≈ ‘∆ «√º÷∆ ¡Â∂ «√º÷ª Á∆ ‹Ó≈Â∆

¤Ø‡ñ∂ Ó؇∂ ‹∂Ïñı⁄∂ Á≈ ÍÃÏË ø «¬Ò≈’∂ Á∂ ÓÀÈ‹ ∂ , ◊πÁπ¡≈≈ √≈«‘Ï

ÌÒ≈¬∆ ’È Á∆ ’ج∆ ÏΩ«Ë’ ÔØ◊Â≈Õ

’Á∂ ‘ÈÕ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÍÃÏøË ¡Ë∆È ⁄ºÒ ‘∂ ÓÀ‚∆’Ò ’≈Ò‹ª

⁄؉ª ÒÛ ‘∆¡ª «Ëª ’Ω‰ ‘È?

«Úº⁄ ÓÀ∫Ï Á∂ Ϻ«⁄¡ª Ò¬∆ √∆‡ª ≈÷Ú∆¡ª ‘ÈÕ «¬ºÊ∂ Á≈÷Ò≈ ÒÀ‰ ”Â∂ ÓÀ∫Ïª ˘ Í≥‹≈‘ Òº÷ πͬ∂ Á≈ ¯≈«¬Á≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ

«¬√ ⁄؉-Áø◊Ò ˘ Ì≈ñÓ≈» ‹ø◊ Ú∆ «’‘≈ ‹≈Ú∂ ª ’ج∆ ˆÒ ȑ∆∫ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ Áø◊Ò «Úº⁄ ÁØ «Ëª ¡≈‘ÓØñ

√Ì ÂØ∫ Úº‚∆ ◊ºÒ «¬‘ ‘À «’ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ «Úº⁄ ‹ÁØ∫

√≈‘Ó‰∂ ‘ÈÕ Í«‘Ò∆ «Ë «‹√ Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ √Ã. ÍÃ’≈Ù «√øÿ

Â≈’ ¡˜Ó≈¬∆ ‘πøÁ∆ ‘À ª «¬‘ Í≥ÊñÍÃ√ ÓÀ∫Ï ¡≈͉≈ Í»≈

Ï≈ÁÒ ’ «‘≈ ‘ÀÕ ¿∞√ Á∂ ’ºÁ Á≈ Í≥‹≈Ï «Úº⁄ ’ج∆ Á»‹≈

ÓπºÒ ÍÚ≈¿∞‰ «Úº⁄ ’ج∆ ’√ È‘∆∫ ¤º‚Á∂Õ √≈‚∂ Í≈·’ª ˘

È∂Â≈ È‘∆∫Õ ¿∞√ Á≈ «√Â≈≈ ¡‹∂ Ïπ¶Á ‘ÀÕ ¿∞√ «ÚπºË ‡Ω‘Û∂ñ

Ô≈Á ‘ØÚ∂◊≈ «’ ‡Ω‘Û≈ñÏ≈ÁÒ Á∆ «√¡≈√∆ ‹ø◊ «Úº⁄ ÙÃØÓ‰∆

ÂÒÚø‚∆ Ú◊≈ Ú∆ ’π√’ È‘∆∫ √’Á≈Õ ¿∞√ Á≈ «ÚØË ’È

’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ïª ˘ √. Ï≈ÁÒ È∂ Ï≈Ò≈√ Á∂ Ó‘Ò «Úº⁄ «Ò‹≈ ’∂

Á≈ ¡Ê ‘À «’ Â∞√∆∫ ’ª◊√∆ ‘ØÕ ¡º‹ Â∞√∆∫ Í≥‹ Ï≈‰∆¡ª Á∂

«‹ºÊ∂ ‘ Â∑ª Á∆ ¡ÀÙ ’Ú≈¬∆ ¿∞µÊ∂ ‘ ÓÀ∫Ï ˘ ¡ÌπºÒ ¡Â∂

«ÈºÂÈ∂Ó∆ ‘ØÚØ, √º⁄∂ñ√πº⁄∂ «’Â∆ ‘ØÚØ ‹ª Í≥‹ ’’≈ª Á∂ Ë≈‰∆

’∆ÓÂ∆ ÂØ‘¯∂ («’√∂ ˘ È’Á∆, «’√∂ ˘ »‡ Í«Ó‡, «’√∂ ˘

Ú∆ ‘ØÚØ Âª ¿∞√ √Ó∂∫ Â∆’ Â∞‘≈˘ Í≥Ê-ÍÃ√ ‘؉ Á≈ √‡∆«¯’∂‡

«‡’‡ Á≈ Ú≈¡Á≈, «’√∂ ˘ ◊πÁπ¡≈≈ Îø‚ Á∂ ÷»‘-÷≈Â∂ «Úº⁄Ø∫

È‘∆∫ «ÓÒ √’Á≈, ‹ÁØ∫ Â∆’ Â∞√∆∫ ÂÈØ-ÓÈØ √Ã. Ï≈ÁÒ ˘ «√º÷ª

ͺ’∆ ÍÀÈÙÈ, «’√∂ Á∂ «ÙÂ∂Á≈ ˘ ÈΩ’∆ ¡Â∂ ÍÂ≈ È‘∆∫ ‘Ø

Á≈ «◊¡∑≈Úª ◊π» È‘∆∫ Ó≥ÈÁ∂Õ Á»‹∂ Í≈√∂ Â∞√∆∫ Á≈Û∑∆ñ’∂√ È≈

’∆ ’∞fi √∆!) Á∂ ’∂ «È‘≈Ò ’∆Â≈Õ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï

Ú∆ º÷∂ ‘؉, Ù≈Ï Ú∆ «È√ø◊ Í∆∫Á∂ ‘ØÚØ, ¡«Â Á‹∂ Á∂ «ÌzÙ‡

Á≈ ÓπºÒ ¡ÀÓ.¡ÀÒ.¬∂. ‹ª ÒØ’ √Ì≈ ÓÀ∫Ï ÂØ∫ Ú∆ ÚË «◊¡≈ √∆Õ

Ú∆ ‘ØÚØ, ¡≈Ù»ÂØÙ ‹ª Ì«È¡≈∂ Ú≈Ò∂ Á∂ ⁄∂Ò∂ Ú∆ ‘ØÚØ Í È≈Ò

ÙØÃÓ‰∆ ◊πÁπ¡≈≈ ÍÃÏøË’ ’Ó∂‡∆ ’∆ ‘À?

√Ã. Ï≈ÁÒ «‹øÁ≈Ï≈Á Á∂ ‹À’≈∂ Ò≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ ‘Ø Âª Â∞‘≈˘ Úº‚≈

¡≈¿∞! ‘π‰ ¿∞√ √ø√Ê≈, «‹√ Á∂ ÓÀ∫Ï Ï‰È Ò¬∆ «¬‘ ÒØ’

Í≥ÊñÍÃ√ Ó≥È «Ò¡≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ Ï≈ÁÒ Á≈ ¡Ê Í≥Ê ‘À ¡Â∂

ÂÒØñÓº¤∆ ‘ج∂ Í≥Ê Á≈ ≈◊ ¡Ò≈ÍÁ∂ «Î ‘∂ ‘È, Ï≈∂ ‹≈‰∆¬∂Õ

Í≥Ê Á≈ ÓÂÒÏ Ï≈ÁÒ ‘Ø ⁄πº’≈ ‘ÀÕ Ù≈«¬Á! «√º÷ «‘ ÓÔ≈Á≈

’«‘‰ ˘ «¬‘ Í≥Ê Á∆ √Úºπ⁄ √ø√Ê≈ ◊πÁπ¡≈«¡ª Á∂

«Úº⁄ Í≥Ê Á∆ Í«Ì≈Ù≈ ˘ ÈÚ∂∫ ⁄π‰∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ÓÀ∫Ï ÏÁÒ

√π⁄≈» ÍÃÏøË ¡Â∂ ËÓ ÍÃ⁄≈ Á≈ ’øÓ ’È Ò¬∆ ‘À Í

Á∂‰? ¿∞È∑ª Á∂ ÓÀÈ∆ÎÀ√‡Ø «Úº⁄ Ì≈Ú∂∫ «¬‘ È≈ «Ò«÷¡≈ ‹≈Ú∂ Í

¡√Ò∆¡Â «¬‘ ‘À «’ «¬‘ √ø√Ê≈ ÙÃØÓ‰∆ ¡’≈Ò∆ ÁÒ Á∆

«¬‘ ¿∞È∑ª Á≈ ´’Úª ¬∂‹ø‚≈ ˜» ‘∂◊≈Õ

«√¡≈√∆ Í≈Ò‰≈ Ò¬∆ √ÃØ ڋØ∫ ’øÓ ’Á∆ ‘ÀÕ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂

Á»‹∆ «Ë Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ Ï≈Ï≈ √Ï‹Ø «√øÿ ¡Â∂ √Ã∆

Îø‚ ¡Â∂ ‘Ø √Øê ˘ ¡’≈Ò∆ «√¡≈√ Á∆ ӘϻÂ∆ Ò¬∆

¡’≈Ò Âı Á≈ √≈Ï’≈ ‹Ê∂Á≈ Ì≈¬∆ ‰‹∆ «√øÿ ’

Ú«Â¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬√∂ √ø√Ê≈ ¿∞µÍ ’Ϙ≈ «‘‰ ’≈‰,

«‘≈ ‘ÀÕ «¬È∑ª Á≈ «ÈÙ≈È≈ «¬º’Ø ‘À «’ Ì≈¬∆ ‰‹∆ «√øÿ ˘

’ج∆ «√¡≈√∆ Í≈‡∆ √: Ï≈ÁÒ Á≈ Óπ’≈ÏÒ≈ È‘∆∫ ’ √’Á∆Õ

¡’≈Ò Âı Á≈ ‹Ê∂Á≈ «ÈÔ∞’ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂Õ ◊π»ñÏø√ Ï≈∂

ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂ AG@ ÓÀ∫Ïª ˘ «¬√ Â∆’∂ È≈Ò «ÌzÙ‡ ’∆Â≈

Ì≈¬∆ ◊πÁ≈√ ‹∆ ¡Â∂ ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï Á∂ ÎπÓ≈‰ «√º÷ª ˘

‹ªÁ≈ ‘À «’ ¿∞‘ ¡’≈Ò∆ «√¡≈√ Á∂ AG@ «’Ò∑∂ ω ‹ªÁ∂

ÌπºÒ È‘∆∫ √’Á∂Õ ◊π»ñÏø√ ª ı≈Ò√≈ Í≥Ê ‘ÀÕ Ì≈¬∆ ‰‹∆Â

‘ÈÕ Ï∂π˜◊≈ ÒØ’ π˜◊≈ ÍÃ≈Í ’È Ò¬∆ «¬È∑ª Á∂ «Íº¤∂

«√øÿ Á∂ ‹Ê∂Á≈∆ Á∂ √Ó∂∫ ˘ Ú∆ ’ج∆ ÌπºÒ≈ È‘∆∫Õ «¬√∂ √Ó∂∫

Âπ∂ «ÎÁ∂ ‘È, ’ج∆ ’Ó∂‡∆ Â∂ √’±Òª/’≈Ò‹ª «Úº⁄ Á≈÷Ò

¡’≈Ò Âı ˘ «¬º’ ’«⁄‘∆ Á≈ ‹ª Â√∆‘≈ ’∂∫Á Á≈ »Í

‘؉ Ò¬∆ «¬È∑ª Á∂ ÂÒ∂ ’º„∆ ‹ªÁ≈ ‘À ¡≈«ÁÕ «¬‘ ÓÀ∫Ï ËÓ

Á∂‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ‘ج∆Õ «√º÷ª ˘ ¶◊ «ÚÚ≈Á «Úº⁄ ¿∞Òfi≈ «ÁºÂ≈

ÍÃ⁄≈ Ò¬∆ ÿº‡ ¡Â∂ ¡º◊Ø∫ ¡ÀÓ.¡ÀÒ.¬∂. ‹ª ‘Ø Úº‚∆ «√¡≈√∆

«◊¡≈Õ ‹Ê∂Á≈ ‡Ω‘Û≈ ˘ «Èø’≈∆ ÌÚÈ «Úº⁄ ‹≈ ’∂ Ú؇ª

6

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

Ó≥◊‰ Á∂ ÁØÙ ÂØ∫ «‹√ Â∑ª Ï∆ ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆, ¿∞√ Á∆ Ô≈Á

·«‘Ø, √Ø⁄Ø Â∂ ⁄π‰Ø «√Á≈ ’ج∆.....

¡‹∂ Íπ≈‰∆ È‘∆∫ ‘ج∆Õ Ï≈’∆ «¬È∑ª «Úº⁄ ’ج∆ √ªfi È‘∆∫Õ È≈

(ÙØÃÓ‰∆ ◊π: Í≥Ã: ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ⁄؉ª Á∂ √øÁÌ «Úº⁄)

«ÈÙ≈È≈ «Ó«Ê¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ È≈ ‘∆ «ÈÙ≈È∂ Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ Á≈

«◊: ËÓ «√øÿ Ìø÷Íπ

Ó≈◊ ‘∆ √ÍÙ‡ ‘ÀÕ Ù≈«¬Á! Ì≈¬∆ ‰‹∆ «√øÿ ˘ ÓπÛ ‹Ê∂Á≈

““«Ô‘ ¡ÀÙ◊≈‘ È‘∆∫ ‘À, Ô‘ª ø◊ ’∞¤ ¡Ω ‘À,

Ê≈͉ Ï≈∂ Ú∆ «¬‘ √≈∂ «¬º’Ӻ ȑ∆∫Õ

‘ ˆπÒ ‘À «¬√ ⁄ÓÈ Ó∂∫ √≈◊ Ì≈ Ò‘» ’≈Õ””

Òº◊Á≈ ‘À «’ «¬‘ ÁØÚ∫∂ «Ëª Í≥Ê Á∆ ÌÒ≈¬∆ È‘∆∫ ’ √’Á∆¡ªÕ

«√ª ”Â∂ fi»· Á∂ Íπ¶Á∂ ⁄πº’∆ «¯Á∂, ÁπÙ‡Â≈¬∆ ÌÍ»

Í √Ê≈Í «Ë ˘ ÊØÛ≈∑ È∞’√≈È Í‘π⁄ ø ≈¿∞‰ «Úº⁄ Á»‹∆ «Ë ’∞fi

≈‹È∆Â’ª Á≈ «¬√ ˆπ«Ò√Â≈È Á∂ ¡≥Á ’∆ ’øÓ? «¬‘ √º⁄ ñ

√¯Ò ‘ØÚ∂ ª «¬√ Á≈ ’∞fi Ò≈Ì Âª Í≥Ê ˘ ‘Ø ‘∆ √’Á≈ ‘ÀÕ

ËÓ Á≈ Ó≈ÓÒ≈ ‘ÀÕ ¬∂Ê∂ ¶»ÏÛñ⁄≈¨¡ª, ıÓ√«Â¡ª ˘ ıΩ»

’∆Â≈ ’∆ ‹≈Ú∂?

Í≈¿∞‰ Á∆ «ÏÒ’∞Ò «¬‹≈˜Â È‘∆∫ Á∂‰∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ «¬‘ ÒØ’

⁄؉ª ¡≈¬∆¡ª ‘ÈÕ Ï‘πÂ∂ ÁÏÛ±ñÿπ√Û± «‹ºÂ ‹≈‰◊∂Õ ’∞ºÒ

ı≈Ò√≈ñÍ≥Ê Á≈ ’∞fi Ú∆ √øÚ≈È Á∂ √ÓºÊ È‘∆∫, «Ú◊≈Û √Ì

«ÓÒ≈ ’∂ ’ج∆ ÂÏÁ∆Ò∆ È‘∆∫ ¡≈Ú∂◊∆Õ ’ج∆ ÈÚª ÍÃË≈È Ï‰∂

’∞fi √’Á∂ ‘ÈÕ ⁄ΩËª Á∂ Ìπº«÷¡ª ˘ ⁄ΩËª Á∂ ¤º‹ ÏøÈ∑≈¿∞‰ Á∆

‹ª ÈÚª ¡‘πÁ∂Á≈, «¬√ È≈Ò È≈ Í«ÂÂÍπ‰≈ π’∂◊≈, È≈

ͺ’∆ Ï∆Ó≈∆ ¬∂Õ «¬‘ ÒØ’ ◊πÓπ÷ª È≈Ò √¯≈ «Ú¤≈ ’∂ ÏÀ·‰

È«Ù¡ª ˘ ·ºÒ∑ ÍÚ∂◊∆, Ȫ «√º÷ª «Úº⁄Ø∫ ÏÃ≈‘Ó‰Ú≈Á π’∂◊≈,

˘ Â‹∆‘ È‘∆∫ «ÁøÁ∂ ∏ ’∞√∆ ”Â∂ ÏÀ·‰ Á∆ ‹π ¡≈Á ¬∂;

È≈ Á∂‘Ë≈∆ ◊π» Á≈ ‘ÓÒ≈ ÏøÁ ‘ØÚ∂◊≈; √◊Ø∫ ‚∂≈Ú≈Á ‘Ø

’∞√∆ Ì≈Ú∂∫ È’ª Á∆ ÍÃË≈È◊∆ Á∆ «ÓÒ∂Õ

Әϻ ‘πøÁ≈ ‹≈Ú∂◊≈, ◊π» Á∆ ◊ØÒ’ Á∆ ÁπÚÂØ∫ ÚË∂◊∆,

ÙØÃÓ‰∆ ◊πÁπ¡≈≈ ÍÃÏøË’ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ⁄؉ª Á≈ ¡ÀÒ≈È

ÙÃØÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ «Úº⁄ «√¡≈√∆ ◊ÒÏ≈ ÚË∂◊≈Õ Íπ‹≈∆Ú≈Á ˘

‘Ø«¬¡≈Õ ÓÀ∫Ï∆ Á∆ ¿∞Ó∆ÁÚ≈∆ Ò¬∆ ’≈ˆ˜ Á≈ıÒ ’È Á≈

Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’ ’∂ «√º÷ª ˘ «◊¡≈È-«Ú‘»‰∆ ’º‡ÛÂ≈ ÚºÒ

√Óª ¡≈«¬¡≈ ª ≈ÂØ-≈ ÷πºÒ∑∂ Á≈Û∑∂, ◊»Û∑∆¡ª È∆Ò∆¡ª-

˺’‰ Á∆ Í»∆ Ú≈‘ Ò≈¬∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ

’∂√∆ Á√Â≈ª √‹ ◊¬∆¡ª, «’Í≈Ȫ Á∂ ◊≈Â∂ ¿∞µÍØ∫ Á∆

«√º÷ Í≥Ê ¡Â∂ «√º÷ª Á≈ ÌÒ≈ ÙØÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ È‘∆∫ ’ √’Á∆Õ

«Áº√‰ Òº◊ ͬ∂, «‹Ú∂∫ «⁄Ø’‰∂ ı≈Ò√∂ √‹∂ ‘؉∏ Íπ≈ÂÈ

‹∂ ¡√∆∫ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘ª «’ «√º÷∆ Á∆ ⁄Û∑Á∆ ’Ò≈ ‘ØÚ∂ ª √≈˘ Úº‚∂

«√øÿÕ ’≈Òı Óˇ Óˇ «√-Ó≥»‘ ’≈Òñ’¨‡∂ ’∆Â∂ ‘ج∂∏«‹Ú∂∫

ͺË ”Â∂ ‘∂· «Ò÷∂ ¿∞Í≈Ò∂ ¡≈ø̉ Á∆ ÒØÛ ‘À:

Ïπº„≈ ÁÒ ˘ ¡Ò«ÚÁ≈ ’«‘ ’∂ Â≈˜∂-Â≈˜∂ Âπ‰≈ ÁÒ∆¬∂ ω∂

A.

«¬º’ «Ú⁄≈Ë≈≈ Ú≈Ò∆ «Ë Á∆ «ÈÙ≈ÈÁ∂‘∆ ’∆Â∆

‘؉; Ïπº«„¡ª ˘ ‹Ú≈È∆ ⁄Û∑∆ ‘ØÚ∂Õ ’¬∆¡ª «Ú⁄≈«¡ª È∂ ª

‹≈Ú∂Õ

Í≥‹ «Í¡≈«¡ª Á∂ √ÈÓπ÷ ‘Ø ’∂ ¡≥«ÓàÍ≈È Ú∆ È‘∆∫ ’∆Â≈,

ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂ AG@ ÓÀ∫Ïª Á∆ Â˜ ”Â∂ ‘ «¬Ò≈’∂

’∂ÚÒ ÚÁ∆ Ë≈È ’ Ò¬∆ ¬∂ ı≈Ò√∂ Á∆∏«‹Ú∂∫ «◊ºÁÛª È∂

Á∆ √ø◊ ںÒØ∫ ⁄π‰∂ «√øÿª Á∆ AG@ ÓÀ∫Ï∆ ’Ó∂‡∆ Á∆

Ù∂ Á∆ ÷ºÒ ˙„ Ò¬∆ ‘ØÚ∂Õ È≈‡’ Ï≈˜∆ ‘Ø ‘∆ ¬∂; ’∞¯

«ÈÔ∞’Â∆ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ

ÂØ«Ò¡≈ ‹≈ «‘≈ ¬∂; fi»· »Í∆ ’±Ûñ’Ï≈Û Á∆ ◊øÁ◊∆ ˘ «⁄º‡∆

‘ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï ¡≈͉ «¬Ò≈’∂ «Úº⁄ ◊πÏ≈‰∆-ÍÃ⁄≈

⁄≈Á Í≈ ’∂ „º«’¡≈ ‹≈ «‘≈ ¬∂ ª ‹π ÒØ’ ÌπÒ∂÷≈ ÷≈ √’‰

Á∂ ÔÂȪ Á∆ Á∂÷ñ∂÷ ’∂Õ

¡Â∂ «¬È∑ª √Ó≈‡ ‹≈Á»◊ª Á∂ «¬øÁ‹≈Ò «Úº⁄ ¯√ √’‰Õ

B.

C.

D.

’Ó∂‡∆ ◊π«√º÷ Í«Ú≈ª È≈Ò √øÍ’ √Ê≈Í ’

Ú∂«÷¡≈ ¬∂! ’∆ ’∞fi ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ¬∂? «’‘Ø-«’‘Ø ‹∂‘∂

’∂, ¿πÈ∑ª Á∆¡ª Ì≈ÚÈ≈ÂÓ’ ÒØÛª ¡Â∂ ÍÁ≈Ê’

Í≈ÍÛ Ú∂Ò∂ ‹≈ ‘∂ È∂ ⁄ΩËª «Íº¤∂Õ È≈ ’ج∆ ◊π‰ Â∂ È≈ ’ج∆

ÊØÛª Á∆ Í»Â∆ Ò¬∆ ÔÂÈÙ∆Ò ‘∂Õ

ÔØ◊Â≈Õ Ú؇ ≈‹ ¬∂! ◊π‰ ÊØÛ≈ Ú∂÷∂ ‹ªÁ∂ È∂, «◊‰Â∆ Ú∂÷∆

«¬√ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÍØÃ◊≈Ó Ï≈∂ ÓÀ∫ «¬º’ Úº÷≈ Ò∂÷ «Ò÷ª◊≈Õ

‹ªÁ∆ ¬∂Õ ÁπÈ∆¡ª «Úº⁄ «√¡≈‰∂ ◊π‰Ú≈È Âª ÿº‡ «ÓÒÁ∂

‹∂ ¡√∆∫ ¡«‹‘≈ È≈ ’∆Â≈ ª Í≥Ê’ ÍÃÏøË ‘Ø «Èÿ≈ ÚºÒ

È∂∏Á∆Ú≈ ÒÀ ’∂ „»ø«‚¡ª Ú∆Õ «¬√ Ò¬∆ Ï‘π «◊‰Â∆ ’ØÒ ‘∆

‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ Í≥Ê’ ÿ∂∂ «Úº⁄ «È≈ÙÂ≈ Í√Á∆ ‹≈Ú∂◊∆Õ

⁄ΩË ¡≈¿∞‰∆ ‘ج∆Õ ¡≥«È∑¡ª «Úº⁄ ’≈‰≈ ≈‹≈ ª «’√∂ ‘ºÁ

«Ú⁄≈ñÚ‡ªÁ∂ Ò¬∆ ÍÂ≈: AF, Ó≈‚È ’ÒØÈ∆, ¤∂‘‡≈, ¡≥«ÓÃÂ√Õ *****

º’ ‹≈«¬˜ ‘πøÁ≈ ¬∂ Í √π‹≈«÷¡ª Á∂ ‘πø«Á¡ªñ√øπ«Á¡ª ¡≥È∑∂ ≈‹∂ ωÈ, «¬‘ «’Ú∂∫ ÏÁ≈Ù ‘Ø √’Á≈ ¬∂Õ ¡≈͉∂ ‘Ò’∂ ÂØ∫ ÷Û∑∂ ‘ج∂ «’√∂ Ú∆ ¿∞Ó∆ÁÚ≈ ÂØ∫ ’∆ «√º÷

7

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

√ø◊ª Íπº¤ È‘∆∫ √’Á∆¡ª «’ «’™ Ϭ∆ «√º÷ñ«¬«Â‘≈√ «Úº⁄Ø∫

‘Ó∂Ùª «¬’º·∂ ÿ≥πÓ‰-«ÎÈ ’’∂ ¡≈Ó ÂΩ Â∂ “‘ø√ª Á∆ ‹ØÛ∆”

Íπº¤∂ ◊¬∂ «’√∂ Ú∆ ÍÃÙÈ Á≈ ¿∞µÂ Á∂‰ Á∂ √ÓºÊ ¬∂∫? ◊π»

«’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À) ÏÛ∂ ⁄≈¡ ¡Â∂ ¿∞Ó≈‘ È≈Ò √Ã∆ Ï‚±ø◊ ˘ «ÓÒ∂Õ

È≈È’ñ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á∆ ¡≈ÂÓ’ ‹Ø √Ã∆ ◊π» ◊øÃÊ

ÍÃË≈È ‹∆ È∂ ÁØ‘ª Á∆ ◊ºÒ √π‰ ’∂ √º⁄ ÏØÒ«Á¡ª «’‘≈ «’

√≈«‘Ï Á∆ Ï≈‰∆ Á≈ ¡È∞√≈∆ ¬∂∫ ‹ª «’√∂ Á∂‘Ë≈∆, ‚∂∂Á≈

“‹Ê∂Á≈Ø, Â∞‘≈‚≈ ÏøÁ≈ È‘∆∫ º÷ ‘؉≈ «’™«’ «’√∂ ‘Ø ÓÀ∫Ï

Á≈ ¡«ÈßÈ Ì◊Â, ÙË≈¨ Ï«‰¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ¬∂∫? ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï

È∂, ¡≈͉∂ «’√∂ ı≈√ «ÙÂ∂Á≈ Ò¬∆, ÓÀ˘ “ÍÃË≈È √≈«‘Ï” ÂØ∫

‹∆ Á∂ ‘π‰ º’ «’øÈ∂ ’∞ √«‘‹ Í≈· ¡«Ë¡ÀÈ «‘ ’∆Â∂ ‘È?

“ÎØÈ ’Ú≈” «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ” «√¯≈Ù ’È ◊¬∂ ÁØÚ∂∫ ÓÀ∫Ï Ó≈Ô±√

◊π» ◊øÃÊ ¡Â∂ ◊π»-Í≥Ê Á≈ Óπº÷ ‡∆⁄≈ ’∆ ¬∂? «’‘Ø «‹‘∆ «ÚÚ√Ê≈

«‹‘∂ ‘Ø ’∂ ◊º‚∆ ”⁄ ÏÀ· ÿ-Ú≈Í√∆ √¯ ”Â∂ ÍÀ ◊¬∂Õ ◊¿± Á∂

⁄≈‘πøÁ≈ ¬∂ √ø√≈ «Úº⁄ ◊π»ñı≈Ò√≈? ¿∞ÍØ’Â ’∞fi ’∞ ÍÃÙȪ

‹≈«¬¡ª È∂ ÍÃË≈È ‹∆ ˘ ’∞fi Ú∆ Ó≈Û≈ñ⁄ø◊≈ È‘∆∫ ÏØ«Ò¡≈

”Â∂ ı≈ ¿∞µÂÁ≈ ¬∂∫ ‹ª «Óº‡∆ Á≈ Ó≈ËØ ¬∂∫∏√≈∂ ¡«Ë’≈ Í≈‡∆

(◊º‚∆ Á∂ Ù∆Ù∂ ÏøÁ ’ ’∂ Ì≈Ú∂∫ “Îπ√ Îπ√” ’∆Â∆ ‘Ø¿»!)Õ

ÍÃË≈È ˘ √Ω∫͉ Ú≈Ò≈? ‹∂’ «Óº‡∆ Á≈ Ï≈Ú≈ ¬∆ ¬∂∫ ª √≈‚∂ ’ØÒ ’∆ ÒÀ‰ ¡≈«¬¡≈ ¬∂∫?

ıÀ! ÁØ ’∞ Ó‘∆«È¡ª Ï≈¡Á ¿∞ÍØ’Â ÁØÚ∂∫ ÓÀ∫Ï, ’≈Ò‹ Á∆ ÓÀÈ∂«‹ø◊ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÓÀ∫Ï ‘؉ È≈Â∂ ¿∞µÊ∂ ‘؉ Ú≈Ò∆

Ë«Û¡ª ¡Â∂ ÁÒª Á∆ Í’Û ¤µ‚ØÕ Â∞√∆∫ «’√∂ ‡Ω‘Û∂, Ï≈ÁÒ,

√Ïñ’Ó∂‡∆ Á∆ Ó∆«‡ø◊ «Úº⁄ ÍË≈∂Õ ¿πÈ∑ª Ó∆«‡ø◊ ”⁄ ÏÀ«·¡ª

Ó≈È, ÂÒÚø‚∆ ‹ª «’√∂ ‘Ø ÂØ∫ ’∞fi ÒÀ ’∂ ÷≈Ë≈ ‘Ø«¬¡≈ ¬∂ ‹π

’∞ºfi “«‘÷ È≈Ò” «Í≥Ã√∆ÍÒ ‹∆ ˘ Íπº«¤¡≈, ““«Í≥Ã√∆ÍÒ √≈«‘Ï,

Â∞√∆∫ ¡«‘√≈ÈÓ≥Á ‘Ø? «’√∂ Á∂ ÁÏ≈¡ ʺÒ∂ ¡≈ ’∂ Ú؇ Í≈¿∞‰∆

ÈÚª ÍØïÀ√ «’‘Û≈ º«÷¡≈ ‘À, √≈˘ Ú∆ ÁÙÈ ’Ú≈ «Á¿π!””

Ú؇ Á∆ «È≈Á∆ ‘∆ È‘∆∫ ÏÒ«’ ¡≈͉∆ Ӻ‘∆‰Â≈ Á≈ Ú∆

«Í≥Ã√∆ÍÒ È∂ ’∞fi ÙÙØÍ≥‹ «‹‘∆ ”⁄ ÍÀ∫«Á¡ª ’ØÒ ÏÀ·∂

Ù∂∑¡≈Ó Óπ˜≈‘≈ ¬∂, Ó»÷Â≈ Á∆ ÍÃÁÙÈ∆ ¬∂? √Ó∂∫ ”Â∂ √º⁄ È≈

«¬º’ “’Ò∆È Ù∂ÚÈ” √º‹‰ ÚºÒ, ¿∞√ Á≈ ◊À «√º÷ª Ú≈Ò≈ Ȫ ÒÀ

ÏØ«Ò¡≈, Ó◊Ø∫ √º⁄ ÏØÒ‰ Á≈ ’∆ Ò≈Ì?

’∂, «¬Ù≈≈ ’∆Â≈Õ

◊πÓ«Âñ◊π‰ª È≈Ò ÌÍ» Ì≈Ú∂∫ ’ج∆ Ú∆ ‘ØÚ∂, Ú؇ ¿∞√ Á∂ ‘º’ «Úº⁄ Ìπ◊Â≈¬∆ ‹≈‰∆ ˜»∆ ¬∂Õ ““√ªfi ’∆‹À ◊π‰≈

““........... ¡.. ¡... ¡≈‘ ÏÀ·∂ È∂ ‹∆, √Ã∆..... ’∞Ó≈ ‹∆,.... ÏÛ∂ ⁄ø◊∂ È∂ ‹∆.....””

’∂∆””Õ ‘Ø ¡√∆∫ «’√∂ ËÛ∂ ‹ª ÁÒ Á∂ ¡≈◊»¡ª ÂØ∫ ’º’Û∆¡ª

¿∞√ ÍØïÀ√ ÚºÒ ‘À≈È∆ È≈Ò Âº’«Á¡ª ÁØÚ∂∫ “√Ã∆Ó≈È”

ÒÀ‰∆¡ª È∂? ◊πÓ«Âñ«√˪ Á∂ Ó≈◊ ”Â∂ Â∞«Á¡ª ’ج∆

√Ø⁄‰ Òº◊∂ «’ «’√∂ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï Á≈ “ÿØÈ ÓØÈ” «ÙÂ∂Á≈

«’√∂ Á≈ «Ò‘≈˜ ’∂, ¿∞‘ ◊π» Á≈ Á∂‰Á≈ ‘ØÚ∂◊≈∏È’ª Á≈

«’Ú∂∫ ‘Ø √’Á≈ ‘À? ¿∞‘ Ú∆ ˆÀ «√º÷!

Ì≈◊∆, ◊π»ñ«√˪ Á≈ ’≈ÂÒÕ «‹‘Û≈ ËÛ∂ ‹ª «Èº‹∆ ÁÒª ˘ ¡ºÚÒ ¡Â∂ ◊πÓ«ÂñÓ≈◊ ˘ ÁØ«¬Ó √ÓfiÁ≈ ¬∂ ¿∞‘ ◊π» ’≈

’πfi «ÁȪ Ï≈¡Á ÁØÚ∂∫ ÓÀ∫Ïª È∂ √Ã∆ Ï‚±ø◊ ˘ «Î ‹≈ ¯Â«‘ ◊‹≈¬∆Õ

«√º÷ ª È≈ ‘Ø«¬¡≈, «’√∂ Ó≥È∂ Á≈ «√º÷ ˜» ‘Ø √’Á≈ ¬∂Õ «¬√

““ÍÃË≈È ‹∆, Â∞√∆∫ ª ’«‘øÁ∂ √∆ «’ ÎÒ≈‰∂ ‹Ê∂Á≈

Ò¬∆ ¡≈¿∞∫Á∆¡ª ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∆¡ª ⁄؉ª √Ó∂∫ ·«‘Ø, √Ø⁄Ø

Á≈ ȘÁ∆’∆ «ÙÂ∂Á≈ ÍØïÀ√ º÷‰≈ ¡À∫; ¿∞‘ «‹‘Û≈ ÏøÁ≈

¡Â∂ Óπ‘ Ò≈˙ «’√∂ Ò≈«¬’ «¬È√≈È, ◊πÓπ÷ Á∂ ‘º’ «Úº⁄Õ

Â∞√∆∫ º«÷¡≈ ‘À, ¿∞‘ ª √≈˘ «√º÷ È‘∆∫ Òº◊Á≈; «¬‘ «’Ú∂∫

““Â÷«Â Ï‘À Â÷ÂÀ ’∆ Ò≈«¬’®”” *****

‘Ø«¬¡≈, √≈˘ Áº√Ø ˜≈?”” ““◊ºÒ ¡ÀÁª ‘ج∆ «√øÿØ””, ÍÃË≈È ‹∆ È∂ «ÚÙ∂Ù ÏØÒ‰

«Ú⁄≈∂ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï ÏÈ≈Ó ¡≈.¡À√.¡À√. ÂÒØ⁄È «√øÿ ÁπÍ≈ÒÍπ

ÙÀÒ∆ («‹√ Á∆ Í»∆ √Ófi «’√∂ «ÚÒ∂ ˘ ‘∆ ÍÀ∫Á∆ ‘À) ”⁄ ‹Ú≈Ï Á∂‰≈ Ùπ» ’∆Â≈:

◊ºÒ ¿∞ÁØ∫ Á∆ ‘À ‹ÁØ∫ Ó≈‰ÔØ◊ «¥Í≈Ò «√øÿ Ï‚±ø◊

““Ïø Á ≈ Â∞ ‘ ≈‚≈ Ú∆ º ÷ ‰ ÔØ ◊ ‘∆ √∆ Â∂

Ú≈«¬¡≈ “«Ò¯≈¯≈” ¡À√.‹∆.Í∆.√∆. Á∂ ÍÃË≈È Ï‰ ⁄πº’∂ √ÈÕ

‹Ê∂Á≈........... «√øÿ Á≈ «ÙÂ∂Á≈ Ú∆ √≈∆¡ª Ùª Í»∆¡ª

«˜Ò∑≈ ‘π«Ù¡≈Íπ ”⁄ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ Á∂ ÍÃÏøË ¡Ë∆È ⁄ºÒÁ∂

’Á≈ ¡≥«ÓÃÂË≈∆ ◊π«√º÷ √∆, Í “ÍÃË≈È √≈«‘Ï” ˘ ¡‚Ú≈È∆

«¬º’ ’≈Ò‹ «Úº⁄ ÒÀ’⁄≈ Á∆ ÷≈Ò∆ ‘ج∆ ¡√≈Ó∆ ¿∞µÂ∂ “¡≈͉≈

‹∆ Á≈ ÎØÈ ¡≈ «◊¡≈ «¬√ Ó≥π‚∂ ˘ º÷‰ Ò¬∆, «‹√ ˘ Â∞√∆∫ Á∂÷

ÏøÁ≈” (‹Ø «‘ ϫ‘ ”⁄ ÍÃͺ’ ¡Â∂ ÔØ◊Â≈ Ú∆ Í»∆ ’Á≈

‘∆ ¡≈¬∂ ‘ØÕ””

√∆) ÷≈¿∞‰ Ò¬∆, ‘Ò’∂ Á∂ ÁØ ÙØÃÓ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï («‹È∑ª ˘

ÁØÚ∂∫ ÓÀ∫Ï «¬‘ √Ø⁄«Á¡ª ÿ ˘ ÓπÛ ¡≈¬∂ ‘؉◊∂ «’

8

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

“ÍÃË≈È ‹∆” Á∂ ¿∞µÍ «¬º’ ‘Ø “√πÍ ÍÃË≈È √≈«‘Ï” ‘È, «‹È∑ª

’∞fi º’ √’∆ ‘À, ¿∞µÊØ∫ º’ «Ú«◊¡≈È∆¡ª Â∂ Ï∞ºË∆‹∆Ú∆¡ª Á∂

˘ “√≈∂ ¡«Ë’≈” ‘ Ó√Ò∂ ”Â∂ “ÊØ’ «Úº⁄” ‘∆ «ÓÒ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ

√∆Ó «ÁÓ≈ˆ Á≈ ¡ºÍÛ √’‰≈ ¡√ßÌÚ ‘ÀÕ

“⁄πºÍ È≈ «‘ √’≈ ‘˜Â∂ Ô˜Áª Ó∂∫ Ì∆ «¬’Ï≈Ò

«¬√ Ò∂÷ «Úº⁄ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï È∂ ‹Ø ÌΩ«Â’

’Ú≈¬∂ ’ج∆ «¬√ ÏøÁ≈ñ¬∂ñ◊π√Â≈ı ’≈ Ó≥»‘ ÏøÁÕ”

«Ú«◊¡≈È (Physics), √≈«¬‰ «Ú«◊¡≈È (Chemistry),

*****

ÏÈ√ÍÂ∆ «Ú«◊¡≈È (Botany), √∆’ «Ú«◊¡≈È

√Í∂√ Ô∞◊ º Á≈ Ó‘≈È √≈«¬ß√Ú∂Â≈ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï

(Physiology), ◊ë‘ «Ú«◊¡≈È (Astronomy), Ì»◊ØÒ

√»Í «√ßÿ È≈ß◊ Ô.»’∂.

«Ú«◊¡≈È (Geography) ¡Â∂ √≈◊ «Ú«◊¡≈È (Ocean-

¡º‹ Á∂ √≈«¬ß√∆ Ô∞º◊ ¡≥Á √≈«¬ß√ Á∆¡ª «Ú«◊¡≈È’

graphy) √ÏßË∆ ÔÊ≈Ê’ ÂºÊ √ß√≈ √≈‘Ó‰∂ º÷∂ ‘È, Ì≈Ú∂∫

÷Ø‹ª Â∂ ’≈„ª «ÈºÂ ÈÚ∆¡ª Í∞Òªÿª Í∞º‡ ‘∆¡ª ‘ÈÕ «¬√

«¬‘ «¬º’ Úº‚-¡≈’≈∆ Í∞√Â’ Á≈ «ÚÙ≈ ‘À, «¬ºÊ∂ «¬‘Ȫ ”Â∂

Á∆¡ª «ÈºÂ ÈÚ∆¡ª Â∂ √º‹∆¡≈ ’≈„ª È∂ √ß√≈ «Úº⁄Ø∫ «ÚºÊª

«¬º’ √ß÷∂Í fi≈ Ó≈È Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ ‘ÀÕ

Â∂ Á»∆¡ª «Ó‡≈ «ÁºÂ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ √Á∆ «Úº⁄ «Ú«◊¡≈È∆¡ª

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ Ï≈‰∆ «Úº⁄ ¿∞‘ «Ú«◊¡≈È’

È»ß C@,@@@ Á∆ «◊‰Â∆ Ú≈Ò∆ ÓÈπº÷∆ “‹∆È” Ú◊∆¡ª ÏÛ∆¡ª

ÂºÊ ÓΩ‹»Á ‘È «‹È∑ª «Úº⁄Ø∫ ’∞fi «Ú«◊¡≈È∆¡ª È∂ ‘∞‰ º’

Ó‘ºÂÚÍ»È ÒºÌª ÍÃ≈Í ‘ج∆¡ª ‘È «‹È∑ª Á≈ ÓÈ∞º÷ Á∂

ÒºÌ∂ ‘È, ÒºÌ ‘∂ ‘È ¡Â∂ ÒºÌÁ∂ «‘‰◊∂Õ ‹∂ ¡√∆∫ ◊∞»

√Ó≈‹’ ‹∆ÚÈ ”Â∂ Ï‘∞ ‚»ßÿ≈ ¡√ «Í¡≈ ‘À, ÍÀ «‘≈ ‘À ¡Â∂

È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ Ï≈‰∆ «Úº⁄ Á√≈¬∂ «Ú«◊¡≈È’ ºʪ È»ß

ͬ∂◊≈Õ Í∞Ò≈Û «Úº⁄ ÓÈ∞º÷∆ ÔßÂª Á∆ ÒÀÏΩ‡∆ (ÍÃÔØ◊Ù≈Ò≈)

Í≥ÁÚ∆∫ √Á∆ Á∂ Í«Í∂÷ «Úº⁄ º÷ ’∂ Ú∂÷∆¬∂ ª ◊∞» È≈È’

«Ó≥ ‡ -«Ó≥ ‡ Á∆ ‹≈‰’≈∆ Á∂ ‘∆ ‘À Õ Ò◊Ì◊ CA ’Ø Û

√≈«‘Ï √ß√≈ Á∂ Í«‘Ò∂ Ó‘≈È «Ú«◊¡≈È∆ √≈Ï ‘؉◊∂Õ «√º÷

«’ÒØÓ∆‡ Á∆ Á»∆ ”Â∂ Í∞Ò≈Û «Ú⁄Ò∂ ◊ë‘ ”Â∂ ÓÈ∞º÷∆ ÔßÂ È∂

’ΩÓ Á∆ Â≈√Á∆ Á≈ «Ë¡≈È Ó≥◊Á≈ «¬‘ «¬º’ Úº÷≈ «ÚÙ≈ ‘À

¿∞Â≈≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «◊¡≈È-«Ú«◊¡≈È Â∂ «’ Á≈ «¬‘ ¡⁄ßÌ≈

«’ «√º÷ ËÓ Á∂ ¡ÈÍÛ∑ Â∂ ‹≈‘Ò ÍÃ⁄≈’ª È∂ ¿∞‘Ȫ

È‘∆∫ ª ‘Ø ’∆ ‘À? ͺ¤Ó∆ Á∂Ùª «Úº⁄ √≈«¬ß√ Â∂ Â’È∆’∆

ÏÑÓ≥‚Ú≈Á∆ «√˪’ ºʪ Á∂ È»≈È∆ ⁄≈ȉ È»ß ◊Ó Â∂ ·ß„∂

«◊¡≈È Á≈ «Ú’≈√ ¿∞µ⁄∆¡ª «√ıª ¤»‘ «‘≈ ‘ÀÕ ¡º‹ Á∂

∞Ó≈«Ò¡ª Á∆¡ª ÂÀ‘ª ʺÒ∂ „º’ ’∂ º«÷¡≈ ‘À ª ‹π √ß√≈ Á≈

ÓÙ∆È∆ Ô∞º◊ È∂ ÓÈ∞º÷ Á∆¡ª √∆’ ÒØÛª Á∆ Í»Â∆ Ò¬∆

’ج∆ ‘Ø ÓÈ∞º÷ º’ ‘∆ È≈ √’∂Õ

ÍÀÁ≈Ú≈ Á∂ ı∂Â «Úº⁄ «¬È’Ò≈Ï∆ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ‘ÀÕ «¬ºÊ∂ «¬‘

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ √Ó∂∫ º’ «¬‘ «ÚÙÚ≈√ ÍÃ⁄ºÒÂ

◊ºÒ ⁄∂Â∂ º÷‰∆ ‘À «’ √≈«¬ß√Á≈Ȫ Á≈ ÷∂Â «¬√ Ïë‘Ó≥‚

√∆ «’ ËÂ∆ ÏÒÁ Á∂ «√ß◊ ”Â∂ ÷Û∑∆ ‘ÀÕ ¿∞ÁØ∫ º’ «’√∂ Ú∆

Á∆¡ª Ú√»¡ª ‘È ¡Â∂ »‘≈È∆ ͺ÷Ø∫ «¬‘ «ÏÒ’∞Ò ’Ø∂ ‘ÈÕ

√≈«¬ß√Á≈È È∂ «¬‘ √≈Ï ȑ∆∫ √∆ ’∆Â≈ «’ √≈‚∆ ËÂ∆ ÂØ∫

¡º‹ Á∂ √≈«¬ß√Á≈Ȫ Á∆¡ª ÷Ø‹ Ì∆¡ª ÍÃ≈ÍÂ∆¡ª

«ÏȪ ’Ø ¬ ∆ ‘Ø  ËÂ∆ Ú∆ ‘À Õ Ï≈Ï∂ È≈È’ È∂ Ú’Â Á∂

ÂØ∫ Í≥‹ √Ω √≈Ò Í«‘Òª ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï È∂ ¡≈͉∆ Í≈ÁÙ∆

«Ú⁄≈Ú≈Ȫ È»ß Úß◊≈ Í≈ ’∂ Í∞º«¤¡≈ «’ ‹∂ √≈‚∆ ËÂ∆ ÏÒÁ

Á»«ÁÃÙ‡∆ Á∂ ¡È∞ÌÚ ≈‘∆∫ (¡‹Ø’∆¡ª Á»Ï∆Ȫ ¡≈«Á’ ÔßÂª

Á∂ «√ß◊ ”Â∂ ÷Û∑∆ ‘À ª ËÂ∆¡ª ‘Ø Ú∆ Ï∂‘ºÁ ‘È, ¿∞‘ «’√

ÂØ∫ «ÏȪ) ’≈Á Á∆ ’∞Á Á≈ «‹‘Û≈ Ï‘∞ͺ÷∆ «◊¡≈È Â∂

¡≈√∂ ÷Û∑∆¡ª ‘È?

«Ú«◊¡≈È ÍÃ◊‡≈«¬¡≈, ¿∞√ Á∆¡ª ¡‡ºÒ √º⁄≈¬∆¡ª Á≈ Ìß‚≈

‹∂ ’Ø Ï∞fiÀ, ‘ØÚÀ √«⁄¡≈∞® ËÚÒÀ ¿∞Í«, ’∂Â≈ Ì≈∞®Õ

ÌØ≈-ÌØ≈ ¡º‹ Á∂ «Ú«◊¡≈È∆¡ª È»ß «Áº√‰≈ Ù∞» ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ

ËÂ∆ ‘Ø∞, ÍÀ ‘Ø∞ ‘Ø∞® «Â√ Â∂ Ì≈∞ ÂÒÀ, ’Ú‰∞ ‹Ø∞®

Ï≈Ï∂ È≈È’ Á∆¡ª Á√≈¬∆¡≈ ’∞Á Á∆¡ª «Ú«◊¡≈È’ Â∂

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

Ì»◊ØÒ’ √º⁄≈¬∆¡ª È≈ ’∂ÚÒ ¡º‹ Á∆¡ª ÷Ø‹ª Á∆ «Ú«◊¡≈È’

◊∞∞ È≈È’ √≈«‘Ï È∂ Á√≈«¬¡≈ «’ «¬√ Ïë‘Óß‚

’√Úº ‡ ∆ ”Â∂ Í»  ∆¡ª ¿∞ µ ÂÁ∆¡ª ‘È, √◊Ø ∫ Ïà « ‘Ó≥ ‚ Á∆

Á≈ √≈≈ Í√≈≈ «ÈÔÓÏºË ‘À; «¬√ Á∆ ‘ ÙÀ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∂

«ÈÔÓ≈ÚÒ∆ Á≈ «‘º√≈ ‘؉ ’’∂ ¿∞‘ «ÚÙ≈Ò ¡È∞ÌÚ, √»÷Ó

«¬º’ ÷≈√ ‘∞’Ó «Úº⁄ «Ú⁄ ‘∆ ‘À; «¬º’ ÷≈√ ’≈È»ßÈ «Úº⁄

È∆fi ¡Â∂ √Á∆ÚÂ≈ Á∆¡ª Ò÷≈«¬’ Ú∆ ‘ÈÕ Ï≈Ï∂ È≈È’ Á∆

Ϻfi∆ ‘À; ¿π√ Á∂ ÌÀ «Úº⁄ ‘À; Ïë‘Ó≥‚ Á∆¡ª ËÂ∆¡ª, √»‹ª

Ë∞Ø∫ ÍÃ≈Í Í≈ÒΩ«’’ «ÁÃÙ‡∆ Â∂ √Á∆ÚÂ≈ Á∆ »‘≈È∆ ¡º÷ ‹Ø

¡Â∂ ¡√Ó≈Ȫ È»ß «’√∂ ¡≈√∂ Á∆ ÒØÛ È‘∆∫, √◊Ø∫ ¿∞‘ ª

9

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

¡≈ÍØ-¡≈͉∂ ËÂ-«÷º⁄, √»‹-«÷º⁄, ⁄ßÁÓ≈-«÷º⁄ Á∂ ¡√»Òª

‘؉∂ ‘È, «’ÂÈ∂ ‘Ø «¬‘Ȫ ⁄ºÒ‰≈ ‘À, ÓÈ∞º÷∆ «ÁÓ≈ˆ Ò¬∆

È≈Ò Ïºfi∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ

¿∞√ Á≈ ¡≥Á≈˜≈ Ò◊≈ √’‰≈ ¡√ßÌÚ ‘ÀÕ «¬‘ «◊‰Â∆¡ª-

√≈«¬ß√Á≈Ȫ Á∆ ¡‹Ø’∆ ÷Ø‹ ÂØ∫ Í«‘Òª ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï

«Ó‰Â∆¡ª ÂØ∫ Ï≈‘ ‘؉ ’’∂ Ï≈Ï∂ È≈È’ È∂ “⁄ÒÂ È ¡≥Â∞”

È∂ √ß√≈ √≈‘Ó‰∂ Í«‘Ò∆ Ú≈ ¡È∂’ª ¡’≈Ùª, ¡È∂’ª ÍÂ≈Òª,

ÙÏÁ ‘∆ ÚÂ∂ ‘È ¡Â∂ ¯À√Ò≈ «ÁºÂ≈ ‘À «’ «¬√ Á≈ ¡≥Â

¡È∂’ª Ó≥‚Òª, ¡È∂’ª Í∞∆¡ª, ¡È∂’ª ËÂ∆¡ª, ¡È∂’ª

’∂ÚÒ «¬‘Ȫ Á≈ ⁄È‘≈ ‘∆ Í≈ √’Á≈ ‘À:-

√»‹ª, ¡È∂’ª ⁄ßÁª, ¡È∂’ª Á∂Ùª Á≈ Ú‰È ’∆Â≈ ‘À, ‹Ø

A) ÌÀ «Ú«⁄ √»‹∞ ÌÀ «Ú«⁄ ⁄ßÁ∞® ’Ø‘ ’ØÛ∆ ⁄ÒÂ È ¡≥Â∞®

¡º‹ Á∂ √≈«¬ß√Á≈È ‘∞‰ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ Ú∂÷ ‘∂ ‘È:-

(Í≥. DFD ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

(A) ËÂ∆ ‘Ø∞ ÍÀ ‘Ø∞ ‘Ø∞ ... ... (‹Í∞‹∆, ◊∞∞ ◊ßÊ √≈«‘Ï)

B) ÌÀ «Ú«⁄ ¡≈‚≈‰∂ ¡≈’≈√®

B) ’∂Â∂ «¬ßÁ, ⁄ßÁ √» ’∂Â∂, ’∂Â∂ Ó≥‚Ò Á∂√® (‹Í∞ ‹∆, ◊∞»

C) ‹≈ ’Â≈ «√·∆ ’¿∞ √≈‹∂, ¡≈Í∂ ‹≈‰À √ج∆®

◊ÃßÊ √≈«‘Ï) C) Í≈Â≈Ò≈ Í≈Â≈Ò Ò÷ ¡≈◊≈√≈ ¡≈◊≈√® (‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) D) ¡«È’ ¡’≈√ ¡«È’ Í≈Â≈Ò® E) ¡«È’ Í∞∆¡ª ¡«È’ ‘ ÷≥‚ (Í≥. ABCF, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ Á√≈¬∂ ¡«‹‘∂ «Ú«◊¡≈È’ ºÊ

(Í≥. DFD ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) ¡≈Í ‹∆ È∂ ÎÓ≈«¬¡≈ «’ «√Ú≈¬∂ «¬º’ ¡’≈Ò Í∞÷ ’Â∂ Á∂, «¬√ Ïë‘Ó≥‚ Á∆ ’ج∆ Ú∆ ‘Ø ⁄∆˜ √«Ê È‘∆∫; ‘ «¬º’ ⁄∆˜ ‘’ «Úº⁄ ‘À ¡Â∂ ‘ «¬º’ ⁄∆˜ «Ú’≈√ ÚºÒ ÚË ‘∆ ‘À: Ó∞’≈Ó «Â√ ÈØ ¡≈÷∆¡À «‹√ «√« È ‘ØÚ∆ Ò∂÷∞® ¡√Ó≈È∞ ËÂ∆ ⁄Ò√∆ Ó∞’≈Ó∞ ˙‘∆ ¬∂’∞®

‘∞‰ º’ ’∂ÚÒ √≈‚∂ Ë≈Ó’ «ÚÙÚ≈√ Á≈ «‘º√≈ ‘∆ ω∂ ‘∂ ‘È

«ÁÈ «Ú ⁄ÒÀ, «È«√ √«√ ⁄ÒÀ, Â≈«’≈ Ò÷ ÍÒØ«¬®

Íß» ¡‹Ø’∂ ÷◊ØÒÚ∂Â≈Úª È∂ ¡≈Ëπ«È’ √≈ËȪ Á∆ √‘≈«¬Â≈

Ó∞’≈Ó∞ ˙‘∆ ¬∂’∞ ‘À È≈È’≈ √⁄∞ Ï◊Ø«¬®

È≈Ò Òº÷ª «Úº⁄ ◊ÒÀ’√∆˜ (galaxies) ‹ª È∂Ï»Ò≈«¬ (nebulae)

(Íß. FD, ◊∞∞ ◊ßÊ √≈«‘Ï)

Ú∂÷∂ ‘ÈÕ ‘ «¬º’ ÈÀÏ»Ò≈ ‡≈Í» «¬ßȪ Ó√≈Ò≈ √ªÌ∆ ÏÀ·≈ ‘À «’

Ï≈Ï∂ È≈È’ È∂ Ïë‘Ó≥‚ Á∂ Òº÷ª ⁄ßÁª-Â≈«¡ª Á∂ ÁØ ‘Ø

¿∞‘Á∂ ’ØÛª ‘∆ √»‹ «‹º‚∂ ÈÚ∂∫ √Â≈∂ ω √’Á∂ ‘È; ‘ «¬º’

≈˜ Í«‘Ò∆ Ú≈ ÷ØÒÕ∑∂ «¬º’ «¬‘ «’ ¡’≈Ò Í∞÷ È∂ «¬‘Ȫ

◊ÒÀ’√∆ «Úº⁄ ¿∞‘Á∂ ¡≈͉∂ «’ÂÈ∂ ‘∆ √»‹, Â≈∂ Â∂ ËÂ∆¡ª

√ÌȪ «Úº⁄ «¬º’Ø Ú≈ ¡÷∞‡ º √Á∆Ú∆ Ù’Â∆ Ì «ÁºÂ∆ ‘ج∆ ‘À,

‘ÈÕ «‹¿∞∫-«‹¿∞∫ ÈÚ∆¡ª ◊ÒÀ’√∆¡ª √≈‘Ó‰∂ ¡≈¿∞∫Á∆¡ª ‘È,

«¬‘Ȫ √ÌȪ È∂ ¡≈ÍØ-¡≈͉≈ «È√«⁄ ¯˜ «ÈÌ≈¿∞‰≈ ‘ÀÕ

«Â¿∞∫-«Â¿∞∫ ¿∞‘Ȫ «Íº¤∂ ‘Ø ÈÚ∆¡ª ◊ÒÀ’√∆¡ª Ș ¡≈¿∞‰

◊ë‘¡ª Á∆ ¿∞ÂÍÂ∆ Â∂ «Ú’≈√ «¬º’ «È√«⁄ ¡ÓÒ «Úº⁄ ‘Ø

Òº◊ ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¡º‹ Á∂ √≈«¬ß√Á≈È ’∞Á Á∆ ¡È∂’Â≈

«‘≈ ‘À ¡Â∂ «¬‘ √≈≈ ¡ÓÒ «¬º’ ÷≈√ ⁄∂ÂÈ ß Ù’Â∆ Á∆ «’Â

¡º◊∂ ‘ºÊ ÷Û∑∂ ’È ÚºÒ ÚË ‘∂ ‘ÈÕ «¬‘Ȫ √≈«¬ß√Á≈Ȫ È»ß

‘ÀÕ ¡Ϫ-÷Ϫ ’Ø‘ ⁄ºÒ ’∂ Ú∆ «¬‘ «‹¿∞∫ Á∂ «Â¿∞∫ ⁄ºÒ ‘∂ ‘È

Ï≈Ï∂ È≈È’ Á∆ Á√≈¬∆ √º⁄≈¬∆ “’Â∂ ’À ’‰À È≈‘∆ √∞Ó≈∞”

¡Â∂ ¿∞ÂÈ≈ «⁄ ⁄ºÒÁ∂ «‘‰◊∂, «‹ÂÈ∆ Á∂ º’ ¡’≈Ò Í∞÷

Á≈ Ë≈È∆ ωÈ≈ ÍÀ‰≈ ‘ÀÕ

Á≈ ⁄ºÒÁ∂ «‘‰ Á≈ ‘∞’Ó ‘ÀÕ ¡’≈Ò Í∞÷ È∂ «¬‘Ȫ ◊ë‘¡ª

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï √ß√≈ Á∂ Í«‘Ò∂ √≈«¬ß√Á≈È ‘È,

«Úº⁄ ¡Ó∞’ º Ù’Â∆ «¬º’Ø Ú≈ Ì «ÁºÂ∆ ‘À ¡Â∂ ¿∞‘Ȫ «Úº⁄ Ï≈-

«‹È∑ª È∂ Í«‘Ò∆ Ú≈ Á√≈«¬¡≈ «’ ⁄ßÁ, Â≈∂, √»‹ √Ì

Ï≈ Ù’Â∆ ÌÈ Á∆ ÒØÛ «‘‰ ‘∆ È‘∆∫ «ÁºÂ∆Õ Á»‹≈ «¬‘ «’

‘’ «Úº⁄ ‘È Í ¡≈ÍØ Ë≈Í∆ «Úº⁄ È‘∆∫, √◊Ø∫ ¡’≈Ò Í∞÷

¿∞‘ Ù’Â∆ È≈ ÚËÁ∆ ‘À ¡Â∂ È≈ ‘∆ ÿ‡Á∆ ‘ÀÕ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï

Á∂ ‘∞’Ó Ó∞Â≈Ï’ «¬º’ ı≈√ ¡Â∂ ’Û∂ ˜≈ÏÂ∂ «Úº⁄ ⁄ºÒ ‘∂

Á∂ «¬‘ «√˪ «Ú«◊¡≈È’ √º⁄≈¬∆¡ª ”Â∂ ¡≈Ë≈ ‘ÈÕ ¡’≈Ò

‘ÈÕ √≈‚∆ ËÂ∆ √≈‚∂ √»‹ Á∞¡≈Ò∂ «¬º’ √≈Ò «Úº⁄ ¡≈͉≈

Í∞÷ È∂ ‹Ø √Ó◊∆ Í≈¿∞‰∆ √∆, «¬º’ Ú≈ ‘∆ Í≈ «ÁºÂ∆ ‘ج∆ ‘À;

⁄º’ Í»≈ ’Á∆ ‘ÀÕ «¬Ú∂∫ ‘∆ ⁄ßÈ ËÂ∆ Á∞¡≈Ò∂ Â’∆ÏÈ

√Ó∂∫-√Ó∂∫ »Í-ß◊, ‚∆Ò-‚ΩÒ, ¡≈’≈-ÏÈ≈Ú‡ ÏÁÒ √’Á∂ ‘È

«¬º’ Ó‘∆È∂ «Úº⁄ ¡≈͉≈ ⁄º’ Í»≈ ’Á≈ ‘À ¡Â∂ √»‹ ¡≈͉∂

Í Ó»Ò ÂºÂ «Úº⁄ ’ج∆ Ú≈Ë≈- ÿ≈‡≈ È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈ Ì≈Ú

Ë∞∂ Á∞¡≈Ò∂ ÿ≥πÓÁ≈ ‘ÀÕ «Ú«◊¡≈È∆¡ª Á∂ «¬º’ ¡≥Á≈˜∂ ¡È∞√≈

Ï∞«È¡≈Á∆ ¡√Ò≈ (Basic element) È≈Ù È‘∆∫ ‘∞Á ß ≈ :-

ËÂ∆ «¬º’ ¡Ï ÂØ∫ ÚºË √≈Ò Í«‘Òª ‘Ø∫Á «Úº⁄ ¡≈¬∆Õ «¬ÂÈ∂

A) ‹Ø «’¤∞ Í≈«¬¡≈, √∞ ¬∂’≈ Ú≈®

ÒßÓ∂ √Ó∂∫ «Úº⁄ ‘∞‰ º’ «¬‘ «’ÂÈ∂ ‘˜≈ ’ØÛ ’Ø‘ ⁄ºÒ ⁄∞º’∂

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

10

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

B) ’∆Â≈ Í√≈¿∞, ¬∂’Ø ’Ú≈¿∞®

‹πÒ≈¬∆ B@@D

¡º‹ ÂØ∫ ’∞fi √Óª Í«‘Òª √≈«¬ß√Á≈Ȫ È»ß ¡≈Í«‰¡ª (‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

¡≥’«Û¡ª Á∞¡≈≈ Ïë‘Ó≥‚ Á∂ √Ì ◊ë‘¡ª Á∆ ◊Ó∆ ‘ΩÒ∆-

(¡≈√≈ Ó: 1, Í≥È≈ I)

‘ΩÒ∆ ÿ‡Á∆ Ș ¡≈¬∆ ¡Â∂ ’∞fi √Ó∂∫ Ó◊Ø∫ √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ Á∂

Ïë‘Ó≥‚ Á∆ √Ó∞º⁄∆ √≈«¬ß√ È»ß «Ú«◊¡≈È∆ Ï≈Ï∂ È≈È’

Ôº÷ ‘Ø ‹≈‰ Á≈ ÂΩıÒ≈ √≈‘Ó‰∂ ¡≈«¬¡≈ «‹√ Ó∞Â≈Ï’ «¬√

ÚºÒØ∫ ÁØ (ÂÀ-¡º÷∆ ) ÙÏÁª - “√ß‹Ø◊∞”, “«Ú‹Ø◊∞” «Úº⁄ ÏßÁ

Ïë‘Ó≥‚ È»ß ⁄ºÒ«Á¡ª º÷‰ Ò¬∆ ¿∞‘Ȫ ◊ë‘¡ª «Úº⁄ Ó∞Û

’ Á∂‰ Á∆ Ó∞‘≈ ÂØ∫ ¡≥Á≈˜≈ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À «’

Ù’Â∆ ÌÈ∆ ͬ∂◊∆Õ ◊∞Ó«Â Á∂ ¿∞µÍÒ∂ «√˪ “‹Ø «’¤∞

¿∞‘Ȫ ’ØÒ Ïë‘Ó≥‚ √ÏßË∆ «’ÂÈ∆ «ÁÏ-«ÁÃÙ‡∆ √∆Õ ¿∞‘Ȫ

Í≈«¬¡≈ √∞ ¬∂’≈ Ú≈” Á∆ ¡‡ºÒ √º⁄≈¬∆ È»ß ÌÒ≈ ’Ω‰ ˆÒÂ

Á∆ Ó‘≈ÈÂ≈ ’∂ÚÒ «¬√ ◊ºÒ «Úº⁄ È‘∆∫ «’ ¿∞‘Ȫ È∂ ’∞ÁÂ

√≈Ï ’ √’Á≈ ‘À ? ‘∞ ‰ Á∆ Â≈˜≈ ÷Ø ‹ ¡È∞ √ ≈

Á∆¡ª Ó‘≈È «Ú«◊¡≈È’ √º⁄≈¬∆¡ª √ß√≈ √≈‘Ó‰∂ º÷∆¡ª,

«Ú«◊¡≈È∆¡ª È»ß √Ófi ÍÀ ◊¬∆ ‘À «’ ’∞fi √Á∆¡ª √»‹ Á∆

√◊Ø∫ ¿∞‘Ȫ È∂ «¬‘Ȫ ÁØ‘ª ÙÏÁª È≈Ò ‘∆ √Ó∞º⁄∂ Ïë‘Ó≥‚ Á∂

◊Ó∆ ÿ≈‡∂ ÚºÒ ‹ªÁ∆ ‘À ¡Â∂ ’∞fi √Á∆¡ª Ú≈Ë∂ ÚºÒ Íß»

¡ÓÒ Á≈ º Í∂Ù ’ «Ú÷≈«¬¡≈ «’ «¬√ √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ «Úºº⁄

Ïë‘Ó≥‚ Á≈ Â≈ÍÓ≈È ¿∞µÊ∂ Á≈ ¿∞µÊ∂ «‘ßÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘ √ßÂ∞ÒÈ

“‹ØÛ-ÂØÛ” Á∂ ¡√»Ò È≈Ò ‘∆ ‘ ⁄∆˜ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‘∆ ‘À ¡Â∂

‘ ‘≈Ò «Úº⁄ ’≈«¬Ó «‘ßÁ≈ ‘ÀÕ √Á∆¡ª Ú≈Ë∂ ÚºÒ ‹ªÁ≈ ‘À

È≈Ù ‘Ø ‘∆ ‘À:-

Íß» Ïë‘Ó≥‚ Á≈ Â≈ÍÓ≈È ¿∞µÊ∂ Á≈ ¿∞µÊ∂ «‘ßÁ≈ ‘ÀÕ «¬‘

C) Ú‚≈ È ‘ØÚÀ ÿ≈«‡ È ‹≈«¬®

√ß‹Ø◊ «Ú‹Ø◊∞ Á∞«¬ ’≈ ⁄Ò≈Ú«‘....®

√ßÂ∞ÒÈ ‘ ‘≈Ò «Úº⁄ ’≈«¬Ó «‘ßÁ≈ ‘ÀÕ

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

√º‹∆¡ª «Ú«◊¡≈È’ ÷Ø‹ª ¿∞µÍÒ∂ ºʪ Á∆ Í∞Ù‡∆

¡≈Í ‹∆ È∂ ’∞Á Á∂ «¬√ ’Ó≈Ò Á∂ ≈˜ È»ß ÷ØÒ∑«Á¡ª

’Á∆¡ª ‘È, «‹È∑ª ¡È∞√≈ Ïë‘Ó≥‚ Á∂ ◊ë‘¡ª Á∆ Í√Í

Áº«√¡≈ «’ «¬√ ““√ß‹Ø◊ «Ú‹Ø◊”” ¡ÊÚ≈ Ìßȉ-ÿÛ‰ Á∂

◊Û ‹ª ‡’≈˙ ÂØ∫ «‹ºÊ∂ ’¬∆ ÍÃ’≈ Á∆¡≈ Ù’Â∆¡ª ¿∞ÂÍ≥È

Ï∞«È¡≈Á∆ ¡√»Ò È≈Ò ‘∆ «¬‘ √≈≈ Ïë‘Ó≥‚ ’≈«¬Ó ‘À ¡Â∂

(generate) ‘∞ßÁ∆¡ª ‘È, ¿∞µÊ∂ ⁄ºÒ‰-ÿ√‰ È≈Ò «ÈÿÁ∆¡ª

«¬√ Á≈ √ßÂ∞ÒÈ ’≈«¬Ó ‘À; Ïë‘Ó≥‚ Á∂ ˜º∂-˜º∂ «Úº⁄ ‘

(degenerate) Ú∆ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª Á≈ «¬‘ Á∞ÚºÒ≈ ¡ÓÒ

‹∆Ú-‹ß» ¡≥Á, ‘ ’∆Û∂-«’Ó ¡≥Á, ‘ ͺÂ∂-ͺÂ∂ ¡≥Á

«¬º’√≈Â≈ Â∂ √ßÂ∞ÒÈ ’≈«¬Ó º÷Á≈ ‘ÀÕ √≈∂ ‹∆Ú-‹ß»¡ª

‘ Â∑ª Á∂ Ìßȉ-ÿÛÈ Á∆ ÂÏÁ∆Ò∆ ͡-͡ ‘Ø ‘∆ ‘ÀÕ

Ò¬∆ «¬‘ √≈∂ ◊ë‘, Ó∆∫‘, fiº÷Û, ¡≈«Á’ Ú≈Ô»Óß‚Ò «Úº⁄

«¬√ Á∞ÚºÒ∂ ¡ÓÒ ≈‘∆∫ «¬º’ ÌøÈ∫∆∫Á≈ ‘À, È≈Ò ‘∆ Á»‹≈ ÿÛ∆∫Á≈

¡≈’√∆‹È Â∂ Í≈‰∆ Á∂ ÂÈ≈√Ï È»ß «¬º’√≈ º÷‰ «Úº⁄ √‘≈«¬’

‘À; «¬º’ ÓÁ≈ ‘À, È≈Ò ‘∆ Á»‹≈ ‹ßÓÁ≈ ‘ÀÕ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∂

‘∞ßÁ∂ ‘ÈÕ

‘∞’Ó ¡È∞√≈ Ìßȉ-ÿÛÈ Á∂ «√˪ È≈Ò «¬√ Ïë‘Ó≥‚ Á≈

◊∞Ó«Â Á∂ «√˪ √Í∂√-Ô∞º◊ Á∂ «√˪ ‘È ¡Â∂

√Á∆Ú∆ √ßÂ∞ÒÈ ’≈«¬Ó «‘ßÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ √ßÂ∞ÒÈ È≈Ò ‘∆ ‘

√≈«¬ß√ È≈ÒØ∫ Ï‘∞ ¡º◊∂ ‘ÈÕ ¡‹Ø’∆¡ª ÷Ø‹ª È∂ ¡≈«¬È√‡≈¬∆È

⁄∆˜ Á∆ ‘Ø∫Á ’≈«¬Ó ‘ÀÕ ‘ ‹≈ÈÁ≈ (Animate) ¡Â∂ Ï∂‹≈È

Á∂ “Íë’Â∆ Á∂ Ó≈Á≈ ‘؉” Á∂ «√ËªÂ È»ß È’≈ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ ÈÚ∆∫

(inanimate) ÙÀ ÁØ «ÚØË∆ ºª Á∂ «¬º’ ı≈√ √ßÂ∞ÒÈ È≈Ò

÷Ø‹ Ó∞Â≈Ï’ «¬√ Íë’Â∆ Á≈ Ó»Ò ¿±‹≈ (condensed

‘Ø∫Á «Úº⁄ ¡≈¿∞∫Á∆ ‘À ¡Â∂ ¿∞√ √ßÂ∞ÒÈ Á∂ ‡∞º‡ ‹≈‰ È≈Ò ¿∞√

energy) ‘À, «‹√ È»ß «Ú«◊¡≈È’ ÷Ø‹∆¡ª È∂ IB Ó»Ò ÂºÂª Á∂

Á∆ ‘Ø∫Á Ú∆ ıÂÓ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ

ÍÓ≈‰»¡ª Á∆ ¡◊∂∂ Úß‚, «Ï‹Ò≈‰»¡ª Â∂ ÍÃÂ∆¡≈‰»¡ª «Úº⁄,

«¬‘Ø √ßÂ∞ÒÈ ‘∆ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ «√º÷∆ Á∂ √≈∂

’’∂ Ó≈Á∂ Á∆ ‘Ø∫Á È»ß «ÏÒ’∞Ò ¿∞‚≈ ‘∆ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ «Ï‹Ò≈‰» Â∂

«√˪ª Á≈ Ë∞≈ ‘ÀÕ Ó∆∆ Â∂ Í∆∆ Á≈ √ßÂ∞ÒÈ, √ß Â∂

ÍÃÂ∆¡≈‰» «¬º’ Ù’Â∆ Á≈ »Í ‘ÈÕ Á»‹∂ ÙÏÁª «Úº⁄ √≈‚∆

«√Í≈‘∆ Á≈ √ßÂ∞ÒÈ ¡Â∂ √ß√≈’Â≈ Â∂ ¡«Ë¡≈ÂÓ’Â≈ Á≈

Íë’Â∆ Á≈ Ï∞«È¡≈Á∆ Ó»Ò Ó√≈Ò≈ «¬º’ Ù’Â∆ ‘À, Ó≈Á≈

√ß Â ∞ Ò È ¡≈«Á’ √≈∂ ◊∞  Ó«Â-«√˪ ’∞ Á  Á∆ «¬√∂

È‘∆∫Õ Ì≈Ú∂∫ ÓÈ∞º÷∆ «ÁÃÙ‡∆-ÍÓ≈‰ «¬√ È»ß √Ê»Ò »Í «Úº⁄ ‘∆

«ÈÔÓ≈ÚÒ∆ Á∂ «√˪ ”Â∂ ‘∆ ¡≈Ë≈ ‘ÈÕ ’∞Á Á∆

Ú∂÷ √’Á≈ ‘ÀÕ

‘ ÙÀ Á∆ ‘Ø∫Á ÁØ «ÚØË∆ ºª Á∂ «¬º’ ı≈√ √ßÂ∞ÒÈ È≈Ò ‘∆

¡‹Ø’∂ «Ú«◊¡≈È∆¡ª ÂØ∫ Í≥‹ √Ω √≈Ò Í«‘Òª Ï≈Ï∂

’≈«¬Ó «‘ßÁ∆ ‘ÀÕ «¬√ È∞’Â∂ È»ß √Ófi ÒÀ‰≈ ‘∆ «√º÷∆ È»ß

È≈È’ È∂ ¡≈͉∂ ¡«Ë¡≈ÂÓ’ «ÁÏ-ÒØ«¬‰ È≈Ò Íë’Â∆

√Ófi ÒÀ‰ Ï≈Ï ‘ÀÕ

Á∆ Ó»Ò Ù’Â∆ È»ß ¡È∞ÌÚ ’∆Â≈ ¡Â∂ ¡≈Í ‹∆ È∂ Á√≈«¬¡≈

11

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

«’ ¿∞‘ Ù’Â∆ ⁄∂ÂßÈ ’ßÓ ’ ‘∆ ‘ÀÕ ◊∞Ó«Â √≈«¬ß√ È≈ÒØ∫

«¬Ú∂∫ ‘∆ ‘∂·Ò∆ Â∞’ «Úº⁄ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ ÌΩ«Â’

Ï‘∞ ‘∆ «˜¡≈Á≈ ¡º◊∂ ‘ÀÕ «¬√ È∂ ª «¬‘ Ú∆ ¯À√Ò≈ Á∂

«Ú«◊¡≈È Á∆ Ó∞‘≈ Ú∂÷∆ ‹≈ √’Á∆ ‘À «‹√ «Úº⁄ ¡≈Í ‹∆

º«÷¡≈ ‘À «’ «¬√ Ù’Â∆ «Úº⁄ ’ج∆ ÿ≈‡≈-Ú≈Ë≈ È‘∆∫ ‘Ø

È∂ Á√≈«¬¡≈ ‘À «’ √≈∆ «√ÃÙ‡∆-⁄È≈ Á∂ Í≥‹ Ó»Ò ÂºÂ ‘È

√’Á≈ ¡Â∂ «¬‘ √Á∆Ú∆ ‘À ∏ ‹Á º’ «’ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∆

¡Â∂ ¿∞√ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∂ ‘∞’Ó È≈Ò ‘∆ ‘ ’ج∆ ‘Ø∫Á «Úº⁄

˜≈ È≈Ò «¬‘ Ïë‘Ó≥‚ ’≈«¬Ó ‘À:

¡≈¿∞∫Á≈ ‘À:

A) √Ì Ó«‘ ‹Ø«Â, ‹Ø«Â ‘À √Ø«¬® «Â√ ÁÀ ⁄≈È«‰, √Ì Ó«‘

A) Í≥⁄ Ì» È≈«¬’Ø ¡≈«Í «√ßÁ≈ «‹«È √⁄ ’≈ «Í≥‚π √Ú≈«¡≈®

⁄≈ȉ∞ ‘Ø«¬® B) Ú‚≈ È ‘ØÚÀ ÿ≈«‡ È ‹≈«¬®

(Í≥. AC, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) (¡≈√≈ Ó: 1, Í≥È≈ I)

(Í≥.GFF, ◊» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) B) ‘∞’Ó∆ ‘ØÚ«È ¡≈’≈®

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

√≈«¬ß√Á≈Ȫ √≈‘Ó‰∂ ‹Ø ’∞fi ‘À, ¿∞√ Á∆ ‘∆ ¿∞‘ ÷Ø‹ ’Á∂

¿∞∫fi ª ◊∞Ï≈‰∆ Á∆ ‘ ‡»’ ¡≈͉∂-¡≈Í «Úº⁄ «¬º’

‘ÈÕ «¬‘Ȫ È∂ ‘∞‰ «¬‘ ‹≈‰ «Ò¡≈ ‘À «’ Í≈‰∆ «’Ú∂∫ ωÁ≈

«√˪ ‘À, ¡‡ºÒ √⁄≈¬∆ ‘À ¡Â∂ ’∞Á Á∆ ¡√Ò∆¡Â Á≈

‘À? Ì≈Ú, ÁØ ◊À√ª È»ß ¡≈Í√ «Úº⁄ «ÓÒ≈ Á∂‰ È≈Ò Í≈‰∆ ω

º ‘À Íß» ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆¡ª ‘∂· «Ò÷∆¡ª Â∞’ª

‹ªÁ≈ ‘À; Íß» ◊À√ª Á≈ Ó»Ò ¡≈Ë≈ ’∆ ‘À? «¬‘ «’ºÊØ∫

«Úº⁄Ø∫ ¿∞‘Ȫ Á∆ È≈ ’∂ÚÒ «ÁÏ-«ÁÃÙ‡∆ Á≈ ‘∆ ’Ó≈Ò Ú∂«÷¡≈

¡≈¬∆¡ª? «¬‘Ȫ Á≈ √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ «Úº⁄ «’Ú∂∫ Â∂ ’Ω‰ √ÓÂØÒ

‹≈ √’Á≈ ‘À, √◊Ø∫ «Ú«◊¡≈È Á∂ √Ó≥πÁ È»ß ’πº‹∂ «Úº⁄ ÏßÁ ’

º÷Á≈ ‘À? «Ú«◊¡≈È∆¡ª È»ß Âª «¬‘Ȫ ◊ºÒª Á≈ ‹Ú≈Ï ÒºÌ‰

«Ú÷≈¿∞‰ Á∆ ¡Á∞ºÂ∆ ‹∞◊Â∆ È»ß Ú∆:

Ò¬∆ √À∫’Û∂ ‹ª ‘˜≈ª √≈Ò Ú∆ Òº◊ √’Á∂ ‘È Íß» ◊∞»

Í√∆ «’«‰ «√ ’ÓÒ «Ï◊≈√∂®

È≈È’ √≈«‘Ï È∂ «¬‘Ȫ √Ú≈Òª Á≈ ‹Ú≈Ï √À∫’Û∂ √≈Ò Í«‘Òª ‘∆ Á∂ º«÷¡≈ ‘À :

(Í≥. ACCA, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) «’ÂÈ∆ ’Ó≈Ò Á∆ ‹∞ ◊ Â∆ È≈Ò ◊à « ‘ «Ú«◊¡≈È

A) √≈⁄∂ Â∂ ÍÚÈ≈ Ì«¬¡≈, ÍÚÈÀ Â∂ ‹Ò∞ ‘Ø«¬® ‹Ò Â∂ «ÂÃÌÚ‰∞ √≈«‹¡≈, ÿ«‡ ÿ«‡ ‹Ø«Â √ÓØ«¬®

(Astronomy) Â∂ ÏÈ√ÍÂ∆ «Ú«◊¡≈È (Botany) Á∂ «Ú«◊¡≈È’ ºʪ È∞ß» «¬º’ ‘∆ Â∞’ «Úº⁄ Í∂Ù ’ «Ú÷≈«¬¡≈

(Í≥. AI, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

‘ÀÕ II% ÏÈ√ÍÂ∆ √»‹ «’‰ È≈Ò ‘∆ «Ú◊√Á∆ ‘À ¡Â∂ Î∞ºÒ

B) Í¿∞‰∞ ¿πÍ≈«¬ Ë∆ √Ì ËÂ∆ ‹Ò ¡◊È∆ ’≈ ÏßË∞ ’∆¡≈®

ª «÷ÛÁ∂ ‘∆ Í√∆ «’È È≈Ò ‘∆ ‘ÈÕ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï È∂

(Í≥.CE@, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

«¬º’ ‘Ø ’Ó≈Ò Á≈ «Ú«◊¡≈È’ ÂºÊ √ß√≈ √≈‘Ó‰∂ º«÷¡≈Õ

◊∞Ó«Â È∂ ¡‹Ø’∂ √≈«¬ß√Á≈Ȫ Á∆¡ª ÷Ø‹ª ÂØ∫ Í«‘Òª

¿∞‘ «¬‘ «’ ⁄ßÁÓ≈ Á∆ ¡≈͉∆ ØÙÈ∆ ’ج∆ È‘∆∫, √◊Ø∫ ⁄ßÁÓ≈

«¬‘ ¯À√Ò≈ Ú∆ Á∂ º«÷¡≈ √∆ «’ ÏÈ√ÍÂ∆ «Úº⁄ Ú∆ ‹∆ÚÈ

Á∂ ÂÒ ÂØ∫ √»‹ Á∆¡ª «’Ȫ Á∆ «ÒÙ’ (Reflection) ‘ÀÕ

‘ÀÕ Í≈‰∆, √≈◊ ‹∆Ú-¿∞ÂÍÂ∆ Á∂ √ØÓ∂ ‘ÈÕ Í≈‰∆ ‘ Ú∂Ò∂

Á»‹∂ ÙÏÁª «Úº⁄ √»‹ Á∂ ÍÃ’≈Ù È≈Ò ‘∆ «¬‘ ÂÍÁ≈, ÁÓ’Á≈

√≈∂ Ú≈Ô» Ó ≥ ‚ Ò «Úº ⁄ √Ó≈«¬¡≈ «‘ß Á ≈ ‘À Õ ¡º ‹ Á∂

‘À ¡Â∂ √≈È»ß ΩÙÈ∆ «ÁßÁ≈ ‘À:

«Ú«◊¡≈È∆¡ª È∂ ¡≈͉∆ «Ú’≈√ «Ê¿»  ∆ ≈‘∆∫ «¬‘ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ ‘À «’ √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª ‹∆Ú Á∆ ¿∞ÂÍÂ∆ Í≈‰∆ «Úº⁄ ‘ج∆ ¡Â∂ Í≈‰∆ «Úº⁄Ø∫ ‹∆Ú Á∆ ¿∞ÂÍÂ∆ ‘؉

√«√ ÿ« √»∞ Á∆Í’∞ ◊À‰≈∂® (Í≥. A@DA, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) √«√ ÿ« √»∞ Ú√À «Ó‡À ¡≥«Ë¡≈≈®

’≈È ‘∆ Ù≈«¬Á √ß√≈ Á≈ ’ج∆ ‹∆Ú-‹ß» Í≈‰∆ ÂØ∫ «ÏȪ

(Í≥. IDC, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

Ï‘∞Â≈ «⁄ ¡≈͉∆ ‘√Â∆ ’≈«¬Ó È‘∆∫ º÷ √’Á≈Õ ◊∞»

¡º‹ Á∂ √≈«¬ß√Á≈Ȫ È∂ «¬‘ ÷Ø‹ ’∆Â∆ ‘À «’ «Èº’∆

È≈È’ √≈«‘Ï «¬√ √º⁄≈¬∆ È»ß Í«‘Òª ‘∆ ÍÃ◊‡ ’ ⁄∞º’∂

(Microcosm) ¡Â∂ Úº‚∆ ÂØ∫ Úº‚∆ (Macrocosm) Ú√» «Úº⁄

‘È:

«¬º’Ø ‹∂‘∂ ¡√»Ò ’ßÓ ’ ‘∂ ‘ÈÕ ◊∞Ó«Â È∂ √≈«¬ß√ Á∆¡ª

A) Í«‘Ò≈ Í≈‰∆ ‹∆¿∞ ‘À, «‹Â∞ ‘«¡≈ √Ì∞ ’Ø«¬®

¡‹Ø’∆¡ª ÷Ø‹ª ÂØ∫ √À∫’Û∂ √≈Ò Í«‘Òª ‘∆ «¬‘ ‹≈‰’≈∆ Á∂

(Í≥. DGF, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) B) ‹Ò Â∂ «ÂÃÌÚ‰∞ √≈«‹¡≈, «‹Â∞ ‘«¡≈ √Ì∞ ’Ø«¬® (Í≥. DGB, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

º÷∆ ‘ج∆ ‘À «’ ‹Ø ¡√»Ò √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ «Úº⁄ ’ßÓ ’ «‘≈ ‘À, «¬º’ «¬’ºÒ∆ Ú√» «Úº⁄ Ú∆ ¿∞‘∆ ¡√»Ò ’ßÓ ’ «‘≈ ‘ÀÕ ◊∞Ó«Â ¯Ò√¯∂ È∂ ‘∆ Í«‘Ò∆ Ú≈ √ß√≈ √≈‘Ó‰∂ ’∞Á Á≈

12

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

«¬‘ ≈˜ ÷Ø«Ò∑¡≈ ‘À «’ ‹Ø ¡√»Ò √≈∂ ÏÑÓß‚ «Úº⁄ ’ßÓ ’

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï √ß√≈ Á∂ Í«‘Ò∂ Ó‘≈È Á≈Ù«È’

«‘≈ ‘À, ¿∞‘∆ ¡√»Ò ‘ «Èº’∆ ÂØ∫ «Èº’∆ ¡Â∂ Úº‚∆ ÂØ∫ Úº‚∆ ÙÀ

√≈«¬ß√Ú∂Â≈ ‘È «‹È∑ª È∂ ’∞Á Á∆ √«‘ÔØ◊ Â∂ √«‘«Ú⁄È

«Úº⁄ ’ßÓ ’ «‘≈ ‘À:-

Á∆ «ÈÔÓ≈ÚÒ∆ Á≈ «¬‘ Ì∂Á ÷Ø«Ò∑¡≈ «’ «¬√ Ïë‘Ó≥‚ Á∆ ‘

‹Ø ÏÑÓ≥«‚ ÷≥«‚ √Ø ‹≈‰‘∞ ... ...®

ÙÀ «¬º’-Á»‹∂ È»ß ‹∆‰-Ê∆‰ «Úº⁄ √‘≈«¬’ ω ’∂ «¬√ Ïë‘Ó≥‚

(Í≥. A@DA, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

È»ß ⁄ºÒÁ∂ º÷‰ «Úº⁄ ¡≈͉≈ «È√«⁄ ÔØ◊Á≈È Í≈ ‘∆ ‘ÀÕ

◊∞Ó«Â-¡È∞ÌÚ È∂ ‘∆ ’∞Á Á≈ Á»‹≈ Ì∂Á «¬‘ ÷Ø«Ò∑¡≈

√≈∂ ◊ë‘ «¬º’-Á»‹∂ ÂØ∫ ΩÙÈ∆ Â∂ ◊Ó∆ ÒÀ∫Á∂ Â∂ «ÁßÁ∂ «‘øÁ∂

«’ «‹‘Û≈ ¡√»Ò √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ «Úº⁄ ’ßÓ ’ «‘≈ ‘À, ÓÈ∞º÷∆

‘ÈÕ «¬√ Ïë‘Ó≥‚ Á∆ ‘ «Èº’∆ ÂØ∫ «Èº’∆ Â∂ Úº‚∆ ÂØ∫ Úº‚∆ ÙÀ

√∆ «Úº⁄ Ú∆ ¿∞‘∆ ¡√»Ò ’ßÓ ’ «‘≈ ‘À:

«’√∂ È≈ «’√∂ Ù’Ò «Úº⁄ «¬√ È»ß ⁄ºÒ«Á¡ª º÷‰ «Úº⁄ ¡≈͉≈

‹Ø Ïë‘Ó≥‚∂ √ج∆ «Í≥‚∂ ‹Ø ÷Ø‹À √Ø Í≈ÚÀ®

ÔØ◊Á≈È Í≈ ‘∆ ‘ÀÕ «¬√ √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ «Úº⁄ «¬º’ Ú∆ ¡«‹‘∆

(Í≥. FIE, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

⁄∆˜ È‘∆∫ «‹‘Û∆ «’ «¬√ È»ß ’≈«¬Ó º÷‰ «Úº⁄ ÔØ◊Á≈È È≈

◊∞Ó«Â Á≈ Ó∆∆ (√ß√≈’Â≈) Â∂ Í∆∆ (¡≈ÂÓ’Â≈) ÁØ

Í≈ ‘∆ ‘ØÚ∂Õ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∆¡ª Șª «Úº⁄ «¬º’ ’∆Û∆ Á∂

ͺ÷ª Á≈ «√˪ ’∞Á Á∂ ¿∞√ Â∆‹∂ «ÈÔÓ Á≈ ≈˜ ÷ØÒ∑Á≈ ‘À

Í≈¬∂ ÔØ◊Á≈È Á∆ Ú∆ ¿∞ÂÈ∆ ‘∆ Ó‘≈ÈÂ≈ ‘À «‹ÂÈ∆ «’ «¬º’

«‹√ Ó∞Â≈Ï’ ’∞Á Á∆ ‘ ‹≈ÈÁ≈ Â∂ Ï∂‹≈È ÙÀ ¡≥Á ÁØ

‘≈Ê∆ Á∂ Í≈¬∂ ÔØ◊Á≈È Á∆Õ ∂ Á∂ «¬º’ «’‰’∂ Á≈ Í≈«¬¡≈

«ÚØË∆ º ÓΩ‹»Á ‘È ¡Â∂ ¿‘Ȫ ÁØ «ÚØË∆ ºª Á∂ «¬º’

ÔØ◊Á≈È Ú∆ ¿∞ÂÈ≈ ‘∆ Ó‘ºÂÚÍ»È ‘À «‹ÂÈ≈ «’ «¬º’ Í‘≈Û

ı≈√ √ßÂ∞ÒÈ È≈Ò ‘∆ ‘ ÙÀ Á∆ ‘Ø∫Á ’≈«¬Ó ‘ÀÕ ¿‘Ȫ ÁØ‘ª

Á≈Õ

«Úº⁄Ø∫ «’√∂ Ú∆ «¬º’ º Á∂ ¡ÒØÍ ‘Ø ‹≈‰ È≈Ò ¿∞√ ÙÀ Á∆ ‘Ø∫Á

◊∞Ó«Â È∂ ‘∆ ’∞Á Á≈ «¬‘ ≈˜ ÷Ø«Ò∑¡≈ «’ √≈∂

¡≈͉∂-¡≈Í ıÂÓ ‘Ø ‹ªÁ∆ ‘ÀÕ «¬√ È»ß √ÍÙ‡ ’È Ò¬∆

Ïë‘Ó≥‚ Á≈ «È˜≈Ó √«‘Ú≈√ Â∂ √«‘ÔØ◊ Á∂ ¡√»Ò È≈Ò ⁄ºÒ

«¬º’ «Ó√≈Ò ‘≈˜ ‘À:

«‘≈ ‘ÀÕ ’∞Á Á∆ ‘ ⁄∆˜ «’á≈Ù∆Ò ‘À; √≈≈ Ïë‘Ó≥‚

«¬º’ ∞º÷ (ÁıÂ) «Úº⁄ ¡º◊ ¡Â∂ Í≈‰∆ ÁØ «ÚØË∆ ºÂ

«Ú’≈√ ÚºÒ ÚË «‘≈ ‘ÀÕ «¬º’ «Èº’≈ «‹‘≈ Ï»‡≈ Ú∆ Î∞ºÒ-ÎÒ

‘ÈÕ «¬‘Ȫ ÁØ «ÚØË∆ ºª Á∂ «¬º’ ı≈√ √ßÂ∞ÒÈ È≈Ò ‘∆ ∞÷

º’ ¡ÍÛÈ≈ ⁄≈‘∞ßÁ≈ ‘À; Î∞ºÒ Á≈ Ï∆‹ Í≥π◊Á≈ ‘À, Ï»‡≈ ωÁ≈

Á∆ ‘Ø∫Á ’≈«¬Ó ‘À Ì≈Ú ∞÷ «˜ßÁ≈ ‘ÀÕ ‹∂ Í≈‰∆ Á≈ º ¡ÒØÍ

‘À, Î∞ºÒ «÷ÛÁ≈ ‘À ¡Â∂ Ïë‘Ó≥‚ «Úº⁄ √∞‘ºÍ‰, ÷∂Û≈, Ó«‘’ Â∂

‘Ø ‹≈¬∂, ª ¿∞‘ ∞º÷ √∞º’ ’∂ Òº’Û Ï‰ ‹≈¬∂◊≈Õ ‹∂ ¡º◊ Á≈

÷∞Ù∆ Úß‚Á≈ ‘À «’¿∞∫«’ «¬‘ ’∞Á Á≈ «ÈÔÓ ‘À, ’≈Á Á≈

º ¡ÒØÍ ‘Ø ‹≈¬∂ ª ∞º÷ Í≈‰∆ Á∆ √∂Ó È≈Ò ıÂÓ ‘Ø ‹≈¬∂◊≈

‘∞’Ó ‘À «’ ¡≈Í ◊ºÁ-◊ºÁ ‘Ø ’∂ Á»«‹¡ª È»ß ◊ºÁ-◊ºÁ ’È≈

¡Â∂ ¿∞√ ∞º÷ Á∆ ‘Ø∫Á ıÂÓ ‘Ø ‹≈¬∂◊∆Õ

‘ÀÕ «¬‘ ¿∞√ Á≈ Íë’ÃÂ’ ¯˜ ‘ÀÕ ‘ ⁄∆˜ È∂ ¿∞Í‹‰≈ ‘À,

«¬‘ ’∞Á Á≈ «¬º’ ⁄ÓÂ’≈ ‘À «’ ÁØ «ÚØË∆ ºª Á∂

ÍÒ‰≈-Í≥π◊È≈ ‘À, Úº‚∂ ‘Ø ’∂ ÎÒ-Î∞ºÒ Á∂‰≈ ‘À, «÷ÛÈ≈ ‘À,

«¬º’ ı≈√ √ßÂ∞ÒÈ È≈Ò ‘∆ ‘ ÙÀ Á∆ ‘Ø∫Á ’≈«¬Ó ‘ÀÕ ‘ØȪ

Ó«‘’‰≈ ‘À, ÷∂Û≈ Úß‚‰≈ ‘À ¡Â∂ ¡≈͉≈ «È√«⁄ Íë’ÃÂ’

‹∆Ú-‹ß»¡ª Úª◊ √≈‚≈ ÓÈ∞º÷∆ √∆ Ú∆ «¬√∂ ¡√»Ò È≈Ò

ÔØ◊Á≈È Í≈ ’∂ «Î ¿∞√∂ «Óº‡∆ «Úº⁄ «ÓÒ ’∂, ÷≈Á ω ’∂

’ßÓ ’ «‘≈ ‘ÀÕ ‹Ø ¡√»Ò ’∞Á Á∂ ‘Ø √≈∂ ‹∆Ú-‹ß»¡ª

‘ØȪ È»ß ¿∞Í‹‰ «Úº⁄ √‘≈«¬’ ωÈ≈ ¿∞√ Á≈ ¡≈ÁÙ ‘ÀÕ

«Úº⁄ ’ßÓ ’ «‘≈ ‘À, ÓÈ∞º÷∆ √∆ «Úº⁄ Ú∆ ¿∞‘∆ ¡√»Ò ’ßÓ

«¬√ È»ß √ÍÙ‡ ’È Ò¬∆ «¬º’ «Ó√≈Ò ‘≈˜ ‘À:

’ «‘≈ ‘ÀÕ ¡º◊ (√≈‚∆ ÷∞≈’ ÂØ∫ ω∆ ¬∂È‹∆) Â∂ Í≈‰∆ Á≈

Áı «‹‘Û∆ ‘Ú≈ (¡Ω’√∆‹È) Ï≈‘ ¤º‚Á∂ ‘È, ¿∞‘

«¬º’ ı≈√ √ßÂ∞ÒÈ √≈∂ √∆ Á∂ Â≈ÍÓ≈È È»ß ·∆’ º÷ ’∂ √≈‚∆

ÓÈ∞º÷ Á∆ «‹ßÁ-‹≈È ‘À «‹√ «ÏÈ≈ ÓÈπº÷ Á≈ ‹∆¡ √’‰≈

«√‘Â È»ß ·∆’ º÷Á≈ ‘ÀÕ «¬√∂ Â∑ª ÓÈ∞º÷ ¡≥Á √ıÂ∆ (’ÃØË,

¡√ß Ì Ú ‘À Õ «¬√∂ Â∑ ª «‹‘Û∆ ◊ß Á ∆ ‘Ú≈ (’≈ÏÈ

Ï‘≈Á∆, √»Ï∆Â≈ ¡≈«Á’) Â∂ ’ØÓÒÂ≈ («Í¡≈, Á«¬¡≈,

‚≈«¬’√≈¬∆‚) ÓÈ∞º÷ √≈‘ ≈‘∆∫ Ï≈‘ ’º„Á∂ ‘È, ¿∞‘ Áıª

√ßÂØ÷ ¡≈«Á’) Á≈ √ßÂ∞ÒÈ ‘∆ ÓÈ∞º÷ È»ß ¡≈ÁÙ’ ÓÈ∞º÷ ω≈

Á∆ «‹ßÁ-‹≈È ‘ÀÕ «¬Ú∂∫ ‘∆ ’∞Á Á∆ ‘ ÙÀ √«‘Ú≈√ Â∂

√’Á≈ ‘À «‹√ È≈Ò ÓÈ∞º÷ Á∂ II% ÿØ◊∆ ¡≈Í√∆ fi◊Û∂,

√«‘ÔØ◊ Á∂ ¡√»Ò È≈Ò «˜ßÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ ÂØ∫ «ÏÈ≈ Áı ÓÈ∞º÷

√Ó≈‹’ fi◊Û∂ ¡Â∂ ’ΩÓ∆ fi◊Û∂ ıÂÓ ’∆Â∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È È≈

Â∂ Í≥¤∆¡ª È»ß Î∞ºÒ-Ρ Á∂∫Á∂ ‘È, ¤ª Á∂∫Á∂ ‘È; Í≥¤∆¡ª È»ß

«’ Í∞Ò√, ¡Á≈Òª, ‹∂Ò∑ª Â∂ ◊Øˇ∆¡ª È≈ÒÕ

¡≈Ò∑‰∂ Ò¬∆ ʪ «ÁßÁ∂ ‘È; Ó’≈Ȫ, ÎÀ’‡∆¡ª Â∂ ‘˜≈ª ‘Ø

13

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

’ßÓª Ò¬∆ Òº’Û «ÁßÁ∂ ‘È; Íë’ÃÂ∆ Á∂ Ú≈Ë∂ Ò¬∆ Ï∆‹ ÍÀÁ≈

Ú≈Ò≈ ÓÈ∞º÷ ‘∆ ‘ÀÕ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ Î∞Ó≈È “’∆Â≈ Í√≈¿∞,

’Á∂ ‘ÈÕ ‘Ø ª ‘Ø ͺÂfiÛ √Ó∂∫ «‚º◊∂ ͺÂ∂ Ú∆ ÷≈Á ω ’∂

¬∂’Ø ’Ú≈¿∞” ¡È∞√≈ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∂ «¬º’ ÙÏÁ È≈Ò ‘∆ √≈≈

‘ØȪ È»ß ¿∞µ◊‰ «Úº⁄ √‘≈«¬’ ‘∞ßÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ Ïë‘Ó≥‚ Á∂

Í√≈≈ Í√ «◊¡≈ ¡Â∂ «‹√ È»ß ‹ÁØ∫ Ú∆ ¡’≈Ò Í∞÷ ⁄≈‘∂ ª

⁄º’ È»ß ⁄ºÒÁ≈ º÷Á∂ ‘ÈÕ

«¬º’ ÙÏÁ È≈Ò ‘∆ √Ó∂‡ Á∂‰ Á∂ √ÓºÊ ‘ÀÕ √≈«¬ß√ Á≈ “ÏÛ∂

¡‹Ø’∆ √≈«¬ß√-÷Ø‹ Ó∞Â≈Ï’ ¬∂È‹∆ Á∂ √Ê»Ò Ó≈Á∂ Á∂ ‘

ËÓ≈’∂” (big bang theory) Á≈ «√˪ ◊∞Ó«Â Á∂ “¬∂’Ø ’Ú≈¿∞”

¡‰» «Úº⁄ ÍÓ≈‰» ‘È «‹√ Á∂ ¡º◊∂ ‘Ø ’¬∆ Ì≈◊ ‘ÈÕ «¬º’

È≈Ò Ó∂Ò ÷ªÁ≈ ‘ÀÕ √≈«¬ß√ √ß√≈ Á≈ ¡≈«Á Â∂ ¡≥ Ó≥ÈÁ∆ ‘ÀÕ

¿∞√ Á∆ È≈Ì∆ ‘À ¡Â∂ ¿∞√ Á∂ ⁄≈-⁄∞Î∂∂ «¬ÒÀ’‡ΩÈ Â∂

«¬√ Á∂ ¿∞Ò‡ Ú∂«Á’ Ӻ ÏÑÓ, Íë’Â∆ ¡Â∂ ‹∆Ú-¡≈ÂÓ≈

«È¿»‡ΩÈ ¡≈«Á ⁄º’ Ò◊≈ ‘∂ ‘ÈÕ ◊∞» √≈«‘Ï È∂ «¬‘∆

È»ß ¡Ó Â∂ ¡«ÏÈ≈Ù∆ Ó≥ÈÁ≈ ‘À Í ◊∞Ó«Â ¡È∞√≈ √ß√≈

«√˪ √ß√≈ √≈‘Ó‰∂ º«÷¡≈ «’ «‹‘Û≈ ¡√»Ò √≈∂ Ïë‘Ó≥‚

Á≈ ¡≈«Á Ú∆ ‘À ¡Â∂ ¡≥ Ú∆Õ Í≈ÏÃ‘Ó «Èß’≈ ‘∆ ’∂ÚÒ

«Úº⁄ ’ßÓ ’ «‘≈ ‘À, ÓÈ∞º÷∆ √∆ «Úº⁄ Ú∆ ¿∞‘∆ ¡√»Ò ’ßÓ

¡«ÏÈ≈Ù∆ ‘À «‹‘Û≈ «’ √≈∂ Ïë‘Ó≥‚ Á≈ ’Â≈ ‘ÀÕ √ß√≈ Á∂

’ «‘≈ ‘À ¡Â∂ «¬º’ «Èº’∂ ÂØ∫ «Èº’∂ ˜º∂ «Úº⁄ Ú∆ ¿∞‘∆ ¡√»Ò

¡≈«Á, ¡≥ Â∂ ‘’∆’ √ÏßË∆ √≈∂ ËÓª È≈ÒØ∫ ◊∞Ó«Â

’ßÓ ’ «‘≈ ‘ÀÕ ¡‹Ø’≈ ÓÈ∞º÷ ’∞Á Á∂ ¡√»Òª ÂØ∫ Á∞≈‚∂ ‹≈

«Ú¡≈«÷¡≈ ‘∆ √≈«¬ß√ Á∆¡ª ÷Ø‹ª ¡È∞’»Ò ‘À:

’∂ ̇’ «‘≈ ‘ÀÕ ¡º‹ Á∂ «Ú«◊¡≈È’ Ô∞º◊ Á∂ «Ú⁄≈Ú≈È,

‹≈ «Â√∞∞ Ì≈ÚÀ Â≈ «√ÃÙ‡ ¿∞Í≈¬∂, ¡ÍÈ∂ Ì≈‰∂ Ò¬∂ √Ó≈¬∂®

È∆Â∆Ú≈È ¡Â∂ «ÚÁÚ≈È Ó≈ÈÚÂ≈ Á∂ ÌÒ∂ Ò¬∆ Ó√∆∫ «¬‘

¡≈ÍÈ ÷∂Ò∞ ¡≈Í ’ Á∂÷∂, ÷∂Ò √ß’Ø⁄À ¿∞ È≈È’ ¬∂’À®

¡≈ÁÙ’ ¡√»Ò «Ò÷Â∆ »Í (¡ÓÒ∆ »Í Á∂ √’‰≈ ª Ï‘∞Â

(Í≥. BIB, ◊∞∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

Á» Á∆ ◊ºÒ ‘À) «Úº⁄ Í∂Ù ’ √’∂ ‘È «’ “‹∆ÚØ Â∂ ‹∆‰ Á∂ÚØ”

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï È∂ «¬‘ Ú∆ ⁄∞‰ΩÂ∆ Á∂ º÷∆ ‘À «’ ÓÈ∞º÷

(Live and let live) Í ’∞Á Á∆ «ÈÔÓ≈ÚÒ∆ ”Â∂ ¡≈Ë≈Â

Òº÷ ÔÂÈ ’ ÒÚ∂, ’ØÛ ÔÂÈ ’ ÒÚ∂, ¡Ϫ-÷Ϫ ÔÂÈ

◊∞Ó«Â √Ø⁄ ª «¬ºÊØ∫ ’Ø‘ª Á» Á∆ ◊ºÒ ‘ÀÕ ’∞Á Á∆ ª ‘

’ ÒÚ∂, «¬√ Ïë‘Ó≥‚ Á∂ Í√≈∂ Á≈ ¡≥ Í≈ √’‰≈ «¬√ Ò¬∆

ÙÀ √«‘ÔØ◊∆ Â∂ √«‘Ú≈√∆ ω ’∂ Á»‹∂ È»»ß ‹∆‰-Ê∆‰ «Úº⁄

¡√ßÌÚ ‘ÀÕ «¬√ Á≈ ¡≥ ‹≈‰È Ò¬∆ ’¬∆ Â≈‰ Ò≈¿∞∫Á∂-

√‘≈«¬’ ω ’∂, «¬√ Íë’ÃÂ’ ⁄º’ È»ß ⁄ºÒ«Á¡ª º÷‰ «Úº⁄

Ò≈¿∞∫Á∂ ¡≈Í ÷Í ◊¬∂, ÷Í ‘∂ ‘È ¡Â∂ ÷ÍÁ∂ «‘‰◊∂Õ ¡º‹

‹∞‡∆ ‘ج∆ ‘ÀÕ ’∞Á Á∆ ‘ ÙÀ «¬º’-Á»‹∂ ”Â∂ «ÈÌ ’Á∆

º’ Í≥«‚Â, ÓΩÒÚ∆ ¡Â∂ ‹Ø◊∆ ¡≈«Á’ «¬√ Í√≈∂ Á∆ ¿∞ÂÍÂ∆

‘ÀÕ Áı «‹‘Û∆ ¡≈’√∆‹È ‘Ú≈ Ï≈‘ ¤º‚Á∂ ‘È, ¿∞‘

Á≈ ’ج∆ Ì∂Á È‘∆∫ Í≈ √«’¡≈ ¡Â∂ È≈ ‘∆ Í≈ √’‰◊∂:

ÓÈ∞º÷ Á∆ «‹ßÁ-‹≈È ‘À «‹√ ÂØ∫ «ÏȪ ÓÈ∞º÷ Ò¬∆ ‹∆¡ √’‰≈

’Ú‰∞ √∞ Ú∂Ò≈, Ú÷Â∞ ’Ú‰∞, ’Ú‰ «Ê«Â, ’Ú‰π Ú≈∞®

¡√ß Ì Ú ‘À Õ «¬√∂ Â∑ ª «‹‘Û∆ ◊ß Á ∆ ‘Ú≈ (’≈ÏÈ

’Ú«‰ «√ ∞Â∆, Ó≈‘∞ ’Ú‰∞, «‹Âπ ‘Ø¡≈ ¡≈’≈∞®

‚≈«¬’√≈¬∆‚) ÓÈ∞º÷ √≈‘ ≈‘∆∫ Ï≈‘ ’º„Á∂ ‘È, ¿∞‘ Áıª

Ú∂Ò È Í≈¬∆¡≈ Í≥‚Â∆, «‹ ‘ØÚÀ Ò∂÷∞ Í∞≈‰∞®

Á∆ ÷∞≈’ ‘À ¡Â∂ ¿∞‘Ȫ Á∆ «‹ßÁ-‹≈È ‘ÀÕ Ïë‘Ó≥‚ Á∆¡ª

Ú÷Â∞ È Í≈«¬˙ ’≈Á∆¡≈, «‹ «Ò÷«È Ò∂÷∞ ’∞≈‰∞®

‘ØȪ ⁄∆˜ª Úª◊ ’∞Á Á∆ «ÈÔÓ≈ÚÒ∆ Á≈ Ë≈È∆ ω ’∂

«Ê«Â Ú≈∞ È≈ ‹Ø◊∆ ‹≈‰À, ∞«Â Ó≈‘∞ È ’ج∆®

Á»«‹¡ª È»ß ‹∆‰-Ê∆‰ «Úº⁄ √‘≈«¬’ ω∂ «ÏÈ≈ ÓÈ∞º÷ ’Á∆ Ú∆ ⁄ÀÈ È≈Ò È‘∆∫ ‹∆¡ √’∂◊≈Õ

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) «¬Ú∂∫ ‘∆ ¡‹Ø’∂ «Ú«◊¡≈È∆ Ú∆ «◊‰Â∆¡ª-«Ó‰Â∆¡ª

√ß√≈ Á∆ ¿∞ÂÍÂ∆ Â∂ ÷≈ÂÓ∂ Á∆ ‘’∆’ √ÏßË∆ Ú∆

’ ’∂ ʺ’ ⁄∞º’∂ ‘ÈÕ «¬‘Ȫ Á∆¡ª Ú∆ «’¡≈√-¡≈¬∆¡ª ‘∆

◊∞Ó«Â Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ √ß√≈ Á∂ ‘ØȪ √Ì ËÓª È≈ÒØ∫ ÚË∂∂

‘ÈÕ «¬‘ ª ’∂ÚÒ ¡≈͉∆ ËÂ∆ Á∂ ¡≈ßÌ Á≈ Ì∂Á Ú∆ È‘∆∫

«Ú«◊¡≈È’ Ú∆ ‘À ¡Â∂ √≈«¬ß√ Á∆¡ª ÷Ø‹ª Á∂ ¡È∞’»Ò Ú∆Õ

Í≈ √’∂ ‹ÁØ∫ «’ ËÂ∆¡ª, √»‹, ¡’≈٠ª Òº÷ª «Úº⁄ ‘Ø Ú∆

ͺ ¤ Ó∆ Óº  ª Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ª ’Ò«Í ’‘≈‰∆¡ª ‘∆

‘ÈÕ ◊∞» √≈«‘Ï È∂ ¿∞µÍ «ÁºÂ∆ ⁄∞‰ΩÂ∆ Á≈ ¿∞µÂ Ú∆ «ÁºÂ≈

‹≈ÍÁ∆¡ª ‘ÈÕ ¬∆√≈¬∆ ËÓ Ó∞Â≈Ï’ ºÏ È∂ ¤∂ «ÁÈ «Úº⁄

‘ÀÕ ¿∞‘ «¬‘ «’ ’∂ÚÒ Â∂ ’∂ÚÒ «√ÃÙ‡∆ È»ß √≈‹‰ Ú≈Ò≈ ¡’≈Ò

«√ÃÙ‡∆ √≈‹∆ ¡Â∂ √ÂÚ∂∫ «ÁÈ ¡≈≈Ó ’∆Â≈Õ «¬‘Ȫ Á∂ Ì≈‰∂

Í∞÷ ‘∆ ‹≈‰Á≈ ‘À «’ ’ÁØ∫ ¿∞√ È∂ √≈‹∆ ¡Â∂ ’ÁØ∫ ¿∞√ È∂

’ØÛª √»‹ª, ’ØÛª ËÂ∆¡ª, ’ØÛª ⁄ßÁ-Â≈«¡ª Á∂ «ÚÙ≈Ò

√Ó∂‡‰∆ ‘ÀÕ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á≈ “¡≈Í∂ ‹≈‰∂ √ج∆” Á≈

Ïë‘Ó≥‚ Á∆ ¿∞ÂÍÂ∆ ’È Ú≈Ò≈ ºÏ «‹Ú∂∫ ’ج∆ ʺ’ ‹≈‰

«√˪’ È∞’Â≈ √Á∆ÚÂ≈ Á≈ Ò÷≈«¬’ ‘À «‹ºÊ∂ ¡≥ «Úº⁄ √Ì

14

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

÷Ø‹∆¡ª, «Ú«◊¡≈È∆¡ª ¡Â∂ «ÎÒ≈√¯ª È∂ Í‘∞ß⁄‰≈ ‘À ∏

ÓÈ∞º÷ È»ß «¬º’ ¡≈ÁÙ’ ‹∆ÚÈ ‹∆¿±‰ Á∆ √∂Ë Á∂ √’Á∂ ‘ÈÕ

Ï∂Ùº’ Òº÷ª √≈Ò Ì‡’Á∂ «‘‰, ¡≈÷ ‘≈ ʺ’ ’∂ √Ì È∂

«¬‘ √Ó∂∫ Á∆ Ó≥◊ ‘À «’ ¡√∆∫ ’ΩÓ Á∂ Òº÷ª ÍΩ∫‚ Â∂ ‚≈Ò

Í‘πø⁄‰≈ «¬ºÊ∂ ‘∆ ‘À:

«ÏÒ«‚ß◊ª Á∂ √ß◊ÓÓª ”Â∂ ʺ͉ ‹ª √ØÈ∂ Á∆¡ª Í≈Ò’∆¡ª

‹≈ ’Â≈ «√·∆ ’¿∞ √≈‹∂, ¡≈Í∂ ‹≈‰À √ج∆®

”Â∂ Ò≈¿∞‰ È≈ÒØ∫ ◊∞Ó«Â «√˪ª Á∆ ÷Ø‹ ”Â∂ Ò≈¬∆¬∂ ¡Â∂

(‹Í∞ ‹∆, ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï)

◊Ó Â∂ ·ß„∂ ∞Ó≈«Ò¡ª ʺÒ∂ „º’ ’∂ º÷∂ ◊∞Ó«Â Á∂ Ó‘≈È

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ √≈∂ ‹∆ÚÈ-«√˪ «¬√∂ ’∞ÁÂ

«√˪ª È»ß ÓÈ∞º÷Â≈ √≈‘Ó‰∂ º÷∆¬∂ ª ‹Ø √ß√≈ «Úº⁄ ¡ÓÈ Â∂

Á∆ «ÈÔÓ≈ÚÒ∆ ”Â∂ ¡≈Ë≈ ‘ÈÕ Ó∆ Â∂ Í∆ ω ’∂, √ß Â∂

ÙªÂ∆ Á≈ Ó≈‘ΩÒ ÍÀÁ≈ ‘ØÚ∂Õ ¡«‹‘∂ Ó‘≈È «Ú«◊¡≈È’ «√˪Â

«√Í≈‘∆ ω ’∂, √ß√≈’Â≈ Â∂ ¡«Ë¡≈ÂÓ’Â≈ Á≈ √ßÂ∞ÒÈ

‘∆ ¡º‹ Á∆ ÓÈ∞º÷Â≈ È»ß ◊≈‚∆ ≈‘ «Ú÷≈ √’‰ Á∂ √ÓºÊ ‘ÈÕ

’≈«¬Ó ’ ’∂, ÓÈ∞º÷ È»ß «¬√ Ïë‘Ó≥‚ «Úº⁄ ¡≈͉≈ «È√«⁄Â

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ √≈∂ ‹∆ÚÈ-«√˪ È≈ ’∂ÚÒ ¡‹Ø’∂

ÔØ◊Á≈È Í≈¿∞‰≈ «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ «√˪ ‘ÈÕ “¬∂’ «ÍÂ≈ ¬∂’√

√≈«¬ß√∆ Ô∞º◊ Â∂ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ √Í∂√ Ô∞º◊ Á∂ Ó≈Í-ÂØÒ ”Â∂ Í»∂

’∂ ‘Ó Ï≈«’” (Fatherhood of God and brotherhood of

¿∞µÂÁ∂ ‘È, √◊Ø∫ ’∞Á Á∆ √Á∆Ú∆ «ÈÔÓ≈ÚÒ∆ È≈Ò Ú∆

men) ¡È∞√≈ √≈È»ß Ì≈-Ì≈ ωÈ≈ «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ «√˪Â

Ó∂Ò ÷ªÁ∂ ‘ÈÕ ‹Á º’ ¡’≈Ò Í∞÷ Á∂ ‘∞’Ó È≈Ò «¬‘

‘È, “√Ì∂ √≈fi∆Ú≈Ò √Á≈«¬«È” Á∂ Ë≈È∆ ω ’∂ √Ì È≈Ò

Ïë‘Ó≥‚ ’≈«¬Ó ‘À, ¿∞ÁØ∫ º’ Ô∞º◊ Í∞Ù ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂

√ªfiª Í≈¿∞‰∆¡ª «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ «√˪ ‘È, “«‹Ê∂ ‹≈«¬ Ï‘∆¡À

√Á∆Ú∆ «√˪ ‹∞◊ª-‹∞◊ªÂª Â∆’ ÓÈ∞º÷Â≈ Ò¬∆ ⁄≈ȉ

ÌÒ≈ ’‘∆¡À” Á∂ ¡≈Á∂Ù ≈‘∆∫ √Ì Ò¬∆ √ÁÌ≈ÚÈ≈ «√÷≈¿∞‰

Ó∞È≈≈ ω∂ «‘‰◊∂ «‹È∑ª ÂØ∫ ¡≈¿∞‰ Ú≈Ò∆¡ª ÓÈ∞º÷∆ È√Òª

Ú≈Ò∂ «√˪ ‘È ¡Â∂ “‘’∞ Í≈«¬¡≈ È≈È’≈ ¿∞√ √»¡ ¿∞√∞

Á∂ Á≈Ù«È’, »‘≈È∆ ÷Ø‹∆, √≈«‘Â’≈, «Ú⁄≈Ú≈È ¡Â∂

◊≈«¬” «‹‘∂ ’Û∂ ÙÏÁª È≈Ò «’√∂ Á≈ ‘º’ È≈ Ó≈È≈ «√÷≈¿∞‰

√≈«¬ß√Ú∂Â≈ √Á∆Ú∆ √∂˪ ÒÀ∫Á∂ «‘‰◊∂Õ ◊∞Ó«Â È∂ «Ú«◊¡≈È

Ú≈Ò∂ «√˪ ‘ÈÕ ““¡Ú«Ò ¡Ò‘ ȱπ ¿∞Í≈«¬¡≈ ’∞Á«Â ’∂

√ÏßË∆ ‹Ø ¡È∞ÌÚ «ÁºÂ≈ ‘À, ¿∞µÊØ∫ º’ Í‘∞ß⁄‰ Ò¬∆ √≈«¬ß√Á≈Ȫ

√Ì ÏøÁ∂® ¬∂’ È» Â∂ √Ìπ ‹◊π ¿∞Í«‹¡≈ ’¿∞È ÌÒ∂ ’Ø Ó≥Á∂””

È»ß ‘˜≈ª √≈Ò Òº◊‰◊∂Õ

¡È∞√≈ È√Ò∆ «ÚÂ’«¡ª Á≈ ÷≥‚È ’È≈ «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂

*****

«Ú«◊¡≈È’ «√˪ ‘È, “‹∂ ‹∆ÚÀ Í«Â ÒÊ∆ ‹≈«¬® √Ì∞

◊π» ¡Â∂ ◊π ÍπÏ

‘≈Ó ‹∂Â≈ «’¤∞ ÷≈«¬®” ¡È∞√≈ √ÚÀÓ≈‰ Â∂ ¡‰÷ È≈Ò

¡Ó‹∆ «√øÿ ⁄øÁ∆

‹∆¿»‰≈ «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ «√˪ ‘È, “«¬Â∞ Ó≈«◊ ÍÀ∞ Ë∆‹À®

◊π-ÍπÏ Á≈ ¡Ê ‘À ◊π» È≈Ò √ÏøË «Á‘≈Û≈Õ

«√∞ Á∆‹À ’≈«‰ È≈ ’∆‹À” Ó∞Â≈Ï’ ¡≈͉∂ Â∂ Í≈¬∂ Á∂ ‘º’ª

«√º÷ ËÓ Á∆ «ÚÒº÷‰Â≈ ‘À «’ «¬√ Á≈ ◊π», ÙÏÁ ◊π» √Á∆Ú∆

Á∆ ≈÷∆ Ò¬∆ ’∞Ï≈È∆ Á∂‰∆ «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ «√˪ ‘ÈÕ

◊π» ‘À, Ëπ ÂØ∫ √∆, ¡º‹ Ú∆ ‘À ¡Â∂ Ì«Úº÷ «Úº⁄ Ú∆ √Á∆Ú∆

“‹◊Â∞ ‹ÒßÁ≈ «÷ ÒÀ ¡≈͉∆ «’Í≈ Ë≈«” ¡È∞√≈ √ϺÂ

’≈«¬Ó «‘‰ Ú≈Ò≈ ‘ÀÕ «¬√∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ÙÏÁ ◊π», ◊π»

(√≈∆ ÒØ’≈¬∆) Á≈ ÌÒ≈ Ó≥◊‰≈ Â∂ ’È≈ «√÷≈¿∞‰ Ú≈Ò∂ ’∞ÁÂ

◊øÃÊ √≈«‘Ï ‹∆, ˘ ‹π◊Ø ‹π◊ ¡‡ºÒ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ ÙÏÁ

Á∂ È∂Óª È≈Ò Ó∂Ò ÷ªÁ∂ «√˪ ‘ÈÕ ¡‹Ø’∆ Àµ‚ ’≈√ ’∞ÁÂ∆

◊π» Á∆ ¡’≈Ò Íπ÷ ÚºÒØ∫ Ï≈Ï∂ È≈È’ ˘ Ïı«ÙÙ ‘ج∆ ª

¡≈¯Â Ú∂Ò∂ ‹ª ÒÛ≈¬∆ «Úº⁄ ‘ج∂ ˜ıÓ∆¡ª ‹ª ’ÀÁ∆¡ª Á∆

Ï≈Ï≈ È≈È’ ◊π» È≈È’ ‘Ø «◊¡≈; ¿∞√ «Úº⁄ ¡Â∂ Í≈ÏÑÓ

√∂Ú≈ ’Á∆ ‘À Í Àµ‚ ’≈√ Á∂ ’Ó⁄≈∆ Â∆‹∆ «Ë ‘È,

«Úº⁄ ’ج∆ Ì∂Á È≈ «‘ «◊¡≈Õ

Ì≈Ú «¬‘ ÒÛÈ Ú≈«Ò¡ª «Úº⁄Ø∫ È‘∆∫ ‘ÈÕ ◊∞Ó«Â-«√˪ª

““Íz◊‡∞ √◊Ò ‘« ÌÚÈ Ó«‘ ‹È∞ È≈È’∞ ◊∞∞ Í≈Ïz‘Ó ®9®””

”Â∂ ¡≈Ë≈ Àµ‚ ’≈√ ª ¡≈͉∂ Á∞ÙÓ‰ Á∂ κ‡Û «√Í≈‘∆¡ª

(Í≥. ACHG)

Á∆ Ú∆ Ó∑Ó-ͺ‡∆ ’È≈ «√÷≈™Á∆ ‘ÀÕ

◊π» È≈È’ √≈«‘Ï È∂ «√ºËª È≈Ò ◊ØÙ‡ «Úº⁄ ÙÍÙ‡

¡º‹ Á∂ ÍÁ≈ÊÚ≈Á∆ √Ó≈‹ ¡≥Á √∞¡≈Ê∆ ∞⁄∆ Á≈

’∆Â≈ ‘À : ““√ÏÁπ ◊π» √π«Â Ëπ«È ⁄∂Ò≈®”” (Í≥. IDC) √Ø «√º÷ª

ÏØÒÏ≈Ò≈ ‘ÀÕ √≈∆ ÓÈ∞º÷Â≈ √∞¡≈Ê Á∆ ¡≥È∑∆ ÁΩÛ «Úº⁄ ̇’

Á∆ ÙÏÁ È≈Ò √ªfi ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ Ó≈ÎÂ, ◊π» È≈È’

‘∆ ‘ÀÕ ¡º‹ Á∂ ÏÒÁ∂-√ÛÁ∂ √ß√≈ Ò¬∆ ‹∂ ’ج∆ ¡≈√ Á∆

√≈«‘Ï Á∂ ÍÃ’≈Ù Ú∂Ò∂ ÂØ∫ Ùπ» ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ

«’È ‘À ª ’∂ÚÒ ◊∞Ó«Â Á∂ «√˪ ‘∆ ‘È, ‹Ø ¡º‹ Á∂

«¬ºÊ∂ «Ú⁄≈ÔØ◊ ◊ºÒ ‘À «’ ÙÏÁ «◊¡≈È ‘À, ⁄≈ȉ

15

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

‘À, ΩÙÈ∆ ‘À, ‹Ø ‘À Í √∆ È‘∆∫ ‘ÀÕ √≈‚∆ Âz≈√Á∆ ‘À «’

ÔØ◊ Ï«‰¡≈ ‘ª; Ó∂∂ ”Â∂ ’ج∆ Í≈ÏøÁ∆ Ò≈◊» È≈ ‘ØÚ∂, «’√∂

«√º÷ª È∂ ÙÏÁ Á∂ «◊¡≈È ˘, ⁄≈ȉ ˘ Ó≈ÈÂ≈ È‘∆∫ «ÁºÂ∆Õ

«√˪ «Úº⁄ È≈ Ϻfi‰≈ ÍÚ∂Õ «¬«Â‘≈√’ ◊πÁπ¡≈«¡ª «Úº⁄

¡√∆∫ ¿∞È∑ª √∆ª ˘ ‘∆ Ó≈ÈÂ≈ «ÁºÂ∆, «‹È∑ª ≈‘ƒ ¡√ƒ ¿∞√

«’Â∂ ◊π» ≈ÓÁ≈√ ‹∆ ˘ √øÏØË ¡Á≈√ ‘Ø ‘∆ ‘πøÁ∆ ‘À «’Â∂

ÙÏÁ »Í∆ «◊¡≈È Á∂ »Ï» ‘ج∂Õ «¬ºÊØ∫ ‘∆ ¡√ƒ ˆÒ Í≈√∂ ͬ∂

◊π» ‘« «¥ÙÈ ‹∆ ˘, «’Â∂ ◊π» ¡‹È √≈«‘Ï ˘, «’Â∂ ◊π»

¡Â∂ ¡º‹ º’ «Íº¤∂ ÓπÛ ’∂ È‘∆∫ Ú∂«÷¡≈Õ ◊π» √≈«‘Ï √≈˘

Â∂◊ Ï‘≈Á ‹∆ ˘ ¡Â∂ «’Â∂ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ ˘ √øÏØËÂ

√øÁ∂Ù «ÁøÁ∂ ‘∂: TÈ≈È’ ¡≈«Á ¡≥◊Á ¡Ó √«Â◊∞ √Ï«Á

¡Á≈√ ‘Ø ‘∆ ‘πøÁ∆ ‘ÀÕ ’∆ «¬‘ √Ì «√º÷∆-«√˪ª ¡È∞√≈

√Ó≈«¬¡¿∞® ËÈ∞ ËßÈ∞ ◊∞» ≈ÓÁ≈√ ◊∞∞ «‹«È Í≈√∞ Í«√

‘À? Í √≈˘ «√º÷∆ Á∆ Ìπº÷ «’ºÊ∂ ‘À; √≈˘ ª ⁄ΩË Á∆ Ìπº÷ ‘À

«ÓÒ≈«¬¡¿∞®E® (Í≥. AD@G)U ¡Â∂ T◊∞« È≈È«’ ¡≥◊Á∞ Ú¿∞

¡Â∂ ⁄ΩË Á≈ Á≈¡ Ú÷∂Ú∂∫ «Úº⁄Ø∫ ‘∆ Òº◊Á≈ ‘ÀÕ «¬√∂ Ò¬∆

◊∞« ¡≥◊«Á ¡Ó «ÈË≈È∞ ® ◊∞« ≈ÓÁ≈√ ¡‹∞È∞ Ú¿∞

«√º÷ª «Úº⁄ ‘ ⁄Û∑Á∂ √»‹ ÈÚª Ú÷∂Úª ÍÀÁ≈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈

Í≈√∞ Í√∞ ÍzÓ≈‰∞®D® (Í≥. AD@G)U ¡Â∂ T‹Ø«Â »«Í ‘«

‘ÀÕ √≈˘ ÙÏÁ ◊π» Á∂ «√˪ ˘ √Ófi‰ Á∆ ÒØÛ ‘À Í ¡√∆∫

¡≈«Í ◊∞» È≈È’∞ ’‘≈Ô¿∞ ® Â≈ Â∂ ¡ß◊Á∞ ÌÔ¿∞  «√¿∞

ª √∆ª Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂ ‹Ø «¬«Â‘≈√ ⁄ «Ò¡≈ ‘À ¡Â∂ ⁄∆

ÂÂ∞ «ÓÒ≈Ô¿∞® ¡≥◊«Á «’Í≈ Ë≈« ¡Ó∞ √«Â◊∞∞ «Ê∞

‹≈ ‘∂ ‘ª, ¿∞‘∆ √≈˘ Ì≈™Á≈ ‘À, ¡√∆∫ ª «¬√∂ «Úº⁄ Ó√Â

’∆¡¿∞® ¡ÓÁ≈«√ ¡ÓÂ∞ ¤Âz ◊∞ ≈Ó«‘ Á∆¡¿∞® (Í≥.

‘ªÕ «¬‘ √≈Ï ’È Ò¬∆ «’ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Ï≈Ï∂

AD@H)U Í ¡√∆∫ È‘∆∫ Ó≥«È¡≈Õ ¡√∆∫ ÙÏÁ ◊π» Á∂ ¡≈Ë≈

È≈È’ È≈ÒØ∫ «˜¡≈Á≈ √ÓºÊ √È, ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á∂

”Â∂ «¬º’ ◊π» ˘ È’≈Á∂ ‘ج∂, √∆ª Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂ Á√ ◊π»

√∆ ˘ ‘∆ È‘∆∫ ÿØÛ∂ ¡Â∂ Ï≈‹ ˘ Ú∆ √∆ √Ó∂ √º⁄ ÷≥‚

ω≈ Ò¬∂Õ ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï ‹∆ «Úº⁄ «¬º’Ø È≈È’ ¤≈Í Á∂ Ì∂Á

Ì∂‹ «ÁºÂ≈Õ ÍÂ≈ È‘∆∫ ’‘≈‰∆-ÿ≈«Û¡ª ˘ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ

˘ √Ófi‰ Á∆ ÒØÛ È‘∆∫ √Ófi∆Õ Í«‘Òª ¡√∆∫ «¬º’ ‹ØÂ, «◊¡≈È

‹∆ Ò¬∆ ¡÷ΩÂ∆ √º⁄ ÷≥‚ «Úº⁄ ÿØÛ∂ ¡Â∂ Ï≈‹ Á∆ ’∆ ÒØÛ

˘ Á√ √∆ª Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂ Á√ ◊π» ω≈ Ò¬∂, «Î ‘ «¬º’

Ì≈√∆? ¡√∆∫ ª ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á∂ «Í¤Ò∂ ’ÒÍÂ

Á∆ ¡Òº◊-¡Òº◊ Ó«‘Ó≈ ◊≈™Á∂ ‘ج∂ «‘øÁ»Ú≈Á Â∂ Ï‘π-Á∂Ú-

‹∆ÚÈ È≈Ò √ÏøË Ô≈Á◊≈ª Ú∆ ω≈ Ë∆¡ª ‘ÈÕ ¡≈¿∞,

Í»‹≈ Á∂ «√˪ «Úº⁄ ¡‹∂‘∂ Î√∂ «’ «¬º’ Á∆ Í»‹≈ ‘∆ ÌπºÒ ◊¬∂;

¡≈͉∂ Ó≥ÂÚ ÚºÒ ÍÂ∆¬∂Õ

¡Òº◊-¡Òº◊ ◊πÁπ¡≈«¡ª «Úº⁄ ¡Òº◊-¡Òº◊ ◊π» Á∆

√≈‚≈ ◊π» ÙÏÁ («◊¡≈È) √∆, ¡º‹ Ú∆ ‘À ¡Â∂ ‘Ó∂Ùª

Í»‹≈- ¡⁄È≈ ‘؉ Òº◊∆Õ √≈‚∂ ¡È∞√≈ Á√∂ ◊π» ¡≈͉∂-

‘∂◊≈Õ «¬‘ ÙÏÁ √≈˘ «‹È∑ª √∆ª ≈‘∆∫ ÍÃ≈Í ‘Ø«¬¡≈ √∆,

¡≈͉∂ ʪ √Ï-√ÓºÊ √È; ¿∞È∑ª «Úº⁄Ø∫ «’√∂ ˘ Ú∆ ◊π»

¿∞È∑ª È≈Ò √ÏøË «Á‘≈Û∂ ◊πÍπÏ ’‘∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È «‹È∑ª

È≈È’ »Í∆ «◊¡≈È-‹Ø Á∆ ÒØÛ È‘∆∫ √∆; ‘ ◊π» ˘ ‹ÈÓ

«Úº⁄ ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï Á≈ ¡≈◊ÓÈ ÍπÏ, ◊π» ¡≥◊Á √≈«‘Ï

ÂØ∫ ‘∆ Ó‘≈È, √ÓºÊ Ó≥È «Ò¡≈ «◊¡≈Õ «¬ºÊØ∫ º’ «’ ¤∂Ú∂∫,

Á≈ ÍÃ’≈Ù «ÁÚÙ (◊π ◊ºÁ∆ ÍπÏ) ¡Â∂ ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï Á≈

¡º·Ú∂∫ ¡Â∂ Á√Ú∂∫ È≈È’ ˘ ª «ÏÒ’∞Ò ‘∆ È≈È’ ‹Ø ÂØ∫

ÏÃ‘Ó Ò∆È «ÁÚ√ Ù≈ÓÒ ‘È Í ¡√∆∫ ÓÈ≈ ‘∂ ‘ª ◊π» ¡≥◊Á

¡Òº◊ «Ó«Ê¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ Á√Ú∂∫ È≈È’ ˘ ª Ï≈Ï∂ È≈È’

√≈«‘Ï Á≈ ÍÃ’≈Ù ÍπÏ (‹ÈÓ «Á‘≈Û≈) ‹Á «’ ◊π» ¡≥◊Á

Á∂ Óπ’≈ÏÒ∂ ”Â∂ ‘∆ È‘∆∫, ¿∞√ ÂØ∫ Ú∆ ÚºË √ÓºÊ≈ Ú≈Ò≈ Á√≈¿∞‰

‹∆ ¿∞√ Ú∂Ò∂ ◊π» È‘∆∫ √ÈÕ ‹∂’ ¡√∆∫ ¿∞√ «Á‘≈Û∂ ˘ ‘∆ ◊π»

Á∆ ’∞⁄∂Ù‡≈ ‘Ø ‘∆ ‘ÀÕ ’ج∆ ’«‘øÁ≈ ‘À, ““ÓÀ∫ ª ◊π» È≈È’ Á≈

¡≥◊Á √≈«‘Ï Á≈ ÍÃ’≈Ù ÍπÏ Ó≥ÈÁ∂ ‘ª ª ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï

«√º÷ ‘ª”” ¡Â∂ ’ج∆ ’«‘øÁ≈ ‘À, ““ÓÀ∫ ª ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ Á≈

˘ «ÓÒ‰ ÂØ∫ Í«‘Òª Ì≈¬∆ Ò«‘‰≈ ‹∆ Á∆¡ª ‹Ø Ó≈ÈÂ≈Úª √È

«√º÷ ‘ªÕ”” ◊ºÒ «√¯ ¡≈͉∆ ’Ó˜Ø∆ Á∆ ‘À «‹√ ˘ «¬È∑ª

¿∞È∑ª ˘ Ú∆ Ó≈ÈÂ≈ Á∂‰∆ ÍÚ∂◊∆ Í ◊ºÒ √∆ Á∆ È‘∆∫ ÙÏÁ

Ò¯‹ª Á∆ ¡≈Û «Úº⁄ Òπ’Ø«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘πøÁ≈ ‘ÀÕ «¬º’ ª

Á∂ «◊¡≈È Á∆ ‘À ¡Â∂ ‹Á ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï È∂ ¿∞È∑ª ˘ Ì≈¬∆

⁄≈‘πøÁ≈ ‘À «’ ÓÀ˘ ÷≥‚∂-Ï≈‡∂ Á∆ Í≈‘πÒ È≈ ¤’‰∆ ÍÚ∂ ¡Â∂ ÓÀ∫

Ò«‘‰≈ ‹∆ ÂØ∫ ◊π» ¡≥◊Á ‹∆ ω≈ ’∂ ¿∞È∑ª ˘ ÙÏÁ-«◊¡≈È

«¬Ú∂∫ ‘∆, «Ú÷≈Ú∂ ¡≈√∂ ‘∆ «√º÷ª «Úº⁄ √«Â’≈ ÔØ◊ ‘∆ È‘∆∫

Á≈ ¡«Ë’≈∆ ω≈ «ÁºÂ≈, ¿∞‘ «Á‘≈Û≈ ¿∞È∑ª Á≈ ÍÃ’≈Ù «Á‘≈Û≈

√◊Ø∫ Í»‹‰ ÔØ◊ Ï«‰¡≈ ‘ª ¡Â∂ Á»√≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘À «’ «¬Ú∂∫

√∆Õ «¬√∂ Â∑ª ◊π» ¡Ó Á≈√ ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù «Á‘≈Û≈ (◊π◊ºÁ∆

‘∆ Ó≈-Ë≈Û ’Á≈, Á»√«¡ª Á≈ ‘º’ Ó≈Á≈ Ú∆ ÓÀ∫ Ó≈‰

«ÁÚ√) ¡Â∂ ◊π» ¡≥◊Á √≈«‘Ï Á≈ ÏÃ‘Ó Ò∆È «ÁÚ√, ◊π»

16

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

≈Ó Á≈√ ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù «Á‘≈Û≈ ¡Â∂ ◊π» ‘«◊Ø«ÏøÁ √≈«‘Ï

ÍπÏ ¡’±Ï «Úº⁄ ¡‹∂‘∂ „ø◊ È≈Ò ÓÈ≈¬∆¬∂ «‹√ «Úº⁄

‹∆ Á≈, ◊π» ¡ÓÁ≈√ ‹∆ Á≈ ◊π ◊ºÁ∆ «ÁÚ√, ◊π» ¡‹È

Ë»ÓñË≈Ó Á∆ ⁄’≈⁄Ω∫Ë È≈ ‘Ø ’∂ «◊¡≈È-ÍÃ’≈Ù Á≈ √π÷≈Úª

Í≈ÂÙ≈‘ Á≈ Ù‘∆Á∆ «ÁÚ√, ◊π» ‘« ≈«¬ ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù

⁄≈ȉ √Ì Í≈√∂ «÷Ò≈Á∂ ‘ج∂ «¬º’ ÙÏÁ-◊π» Á≈ «√˪Â

«ÁÚ√, ◊π» ‘« ◊Ø«ÏøÁ √≈«‘Ï Á≈ ÏÃ‘Ó Ò∆È «ÁÚ√, «¬Ú∂∫

¿∞‹≈◊ ‘ØÚ∂Õ «¬√ È≈Ò «¬º’ ª «√º÷ª ˘ ‘∆ È‘∆∫, √≈∆

‘∆ ◊π» ‘« «¥ÙÈ ‹∆ Á≈ ◊π ◊ºÁ∆ «ÁÚ√ ¡Â∂ ◊π» ‘«

ÁπÈ∆¡ª ˘ √«‘‹∂ ‘∆ «√º÷∆-«√˪ Á∆ √Øfi∆ ‘ØÚ∂◊∆ ¡Â∂ Á»√≈

≈«¬ √≈«‘Ï Á≈ ÏÃ‘Ó Ò∆È «ÁÚ√, «¬Ú∂∫ ‘∆ ◊π» Â∂◊ Ï‘≈Á

¡√∆∫ Á√ª ◊π»¡ª ˘ Úº÷-Úº÷ ‹≈‰È È≈Ò ÍÀ∫Á∂ «√º÷∆ Á∂ Ú÷∂Ú∂∫

‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù «ÁÚ√ ¡Â∂ ◊π» ‘« «¥ÙÈ ‹∆ Á∆ ÏÃ‘Ó Ò∆È

ÂØ∫ Ï⁄Á∂ ‘ج∂ «¬º’Ø ÙÏÁ-◊π» Á∂ «√˪ È≈Ò ‹πÛª◊∂Õ

«ÁÚ√, ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á≈ ◊π ◊ºÁ∆ «ÁÚ√ ¡Â∂ ◊π»

*****

Â∂◊ Ï‘≈Á ‹∆ Á≈ ÏÃ‘Ó Ò∆È «ÁÚ√ ¡Â∂ ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï

Ì≈◊ «√øÿ ˘ ¤∂’‰ «Úº⁄ “Ó√’∆È” Á∆ Ó∆‰∆ ⁄≈Ò

‹∆ Á≈ ◊π ◊ºÁ∆ «ÁÚ√ ¡Â∂ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ ‹∆ Á≈ ÏÑÓ

«√øÿ √≈«‘Ï≈È Á≈ ¯ÂÚ≈: ⁄»ß«’ Í≥Ê «Úº⁄ √≈∂ “Á√Ó

Ò∆È «ÁÚ√ ‘∆ Ó≥ȉÔØ◊ ‘ÈÕ

◊ÃßÊ” È»ß ◊∞» ‹∆ Á∆ «’àÓ≥ȉ ¡Â∂ È≈ Ó≥ȉ Ú≈Ò∂, ÁØ Ú∆⁄≈ª

«¬‘ √≈∂ Ú∆ ª ‘∆ ◊πÍπÏ «◊‰∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È

Á∂ ÒØ’ ‘È «¬√ Ò¬∆, √Ó∂∫-√Ó∂∫ ¡À√∂ Ùß’∂ ÙÃØ: ◊∞: ÍÃÏßË’ ’Ó∂‡∆

‹∂’ ¡√∆∫ √∆ª Á∆ ◊ºÒ ’∆¬∂Õ ¡√∆∫ ª «¬√ ÂØ∫ Ï‘π √≈∂

¡≥«ÓÃÂ√ ¡ÊÚ≈ ¿∞√ ÚºÒØ∫ «ÈÔ Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ ’Ó∂‡∆

ÚºË ◊πÍπÏ ÏÛ∆ Ù≈È È≈Ò ÓÈ≈™Á∂ ‘ª ‹Á «’ ¿∞È∑ª

Í≈√ √Ó≈Ë≈È Ò¬∆ ¡≈¿∞∫Á∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ «¬º’ Ú≈ «ÓÂ∆ F.G.GC

«Á‘≈«Û¡ª Á≈ ◊π»-’≈Ò È≈Ò ’ج∆ √øÏøË È‘∆∫ ‘ÀÕ

È»ß ⁄ß‚∆◊Û “≈‹ ’∂◊ ı≈Ò√≈” ¡Â∂ “⁄«ÂÃØ Í÷Ô≈È” Ï≈∂ Í∞º¤

‘π‰ ¡≈¿∞, ◊π» √≈«‘Ï Á∆ «√º«÷¡≈ ¡È∞√≈ Ú∆⁄≈

Í∞º‹∆Õ ‹Ê∂Á≈, √Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï ¡Â∂ √Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï,

’ Ú∂÷∆¬∂Õ ◊π» √≈«‘Ï ’«‘øÁ∂ ‘È ““‹Ø ¬∂‘≈ ‹π◊ √≈¬∆ √«‘

√Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√ Á∂ ‘Àµ‚ ◊ÃßÊ∆ √≈«‘Ï≈È È∂ «¬‘Ȫ Í∞º¤ª Á≈ ‹Ø

’≈«¬¡≈ Î∂ ÍÒ‡∆¡À®”” ‹∂’ ¡√∆∫ «¬º’Ø »Í ’ ’∂ Ó≥È∆¬∂ (◊π»

¿πµÂ «ÁºÂ≈, ¿∞√ Á∆ È’Ò ‘∂·ª ‘≈˜ ‘À:-

‘π’Ó ¡È∞√≈) ª √≈‚∂ Á√ ‘∆ ◊πÍπÏ Ï‰Á∂ ‘ÈÕ «¬º’ ‹ÁØ∫

˝ Ú≈«‘◊∞» ‹∆ ’∆ ¯Â‘® Á¯Â, ÙÃØÓ‰∆ ◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’

¡’≈Ò Íπ÷ ÚºÒ∫Ø Ïı«ÙÙ ‘Ø«¬¡≈ ÙÏÁ-«◊¡≈È, ◊π» È≈È’

’Ó∂‡∆, Â∂‹≈ «√ßÿ √Ó≥πÁ∆ ‘≈Ò, √Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√ Èß: CFFGB

≈‘∆∫ √≈‚∂ »ñÏñ» ‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂ Á»√≈ ‹Á ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï È∂

C/D-H-GC, √Ã. √ßÂØ÷ «√ßÿ ’≈‡∂‹, ÒØ¡ Ó≈Ò, ’√≈¿∞Ò∆

¿∞√∂ ÙÏÁ- «◊¡≈È ˘ √≈’≈ »Í Á∂ ’∂ ◊π» ◊øÊ Ã √≈«‘Ï ‹∆ Á∂

(«‘:ÍÃ: ), ÍÃÔØ‹È: Ë≈«Ó’ Í∞º¤ √ÏßË∆, √Ã∆ Ó≈È ‹∆, ¡≈Í ‹∆

»Í «Úº⁄ √Á∆Ú∆ ◊π» √Ê≈Í ’ «ÁºÂ≈Õ «¬√ «‘√≈Ï Ï≈’∆ √Ì

Á∆ ͺÂ’≈ «ÓÂ∆ F-G-GC Á∂ √ÏßË «Úº⁄ «√ßÿ √≈«‘Ï≈È, √Ã∆

«Á‘≈Û∂ «¬«Â‘≈√’ «Á‘≈Û∂ ‘Ø ‹ªÁ∂ ‘È, ◊π ÍπÏ È‘∆∫Õ Í

ÁÏ≈ √≈«‘Ï ¡Â∂ ‹Ê∂Á≈ √≈«‘Ï, √Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï,

√≈‚∆ «Ú‚øω≈ Á∂÷!Ø ¡√∆∫ «¬È∑ª ÁØÚª ◊πÍπϪ ˘ ‘∆ √Ì ÂØ∫

√Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√ ‹∆ Á∆ ≈¬∂ ‘∂· «Ò÷∂ ¡È∞√≈ ¡≈Í ‹∆ È»ß Ì∂‹∆

«˜¡≈Á≈ ¡‰◊Ω«Ò¡ª ’∆Â≈ ‘ÀÕ ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï Á≈ ÍÃ’≈Ù

‹ªÁ∆ ‘À:- A. “≈‹ ’∂◊≈ ÷≈Ò√≈” ‹Ø √Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï

«Á‘≈Û≈, ‹Ø «’ ÚÀ√≈÷ «Úº⁄ ‘À, ¡√∆∫ «ÏÒ’∞Ò ‘∆ È‘∆∫ ÓÈ≈™Á∂Õ

¡Â∂ ‘Ø ◊∞Á∞¡≈«¡ª «Úº⁄ Í«Û∑¡≈ ‹ªÁ≈ ‘À, «¬‘ ◊∞Ó«Â

¡√∆∫ ÓÈ≈™Á∂ ‘ª ’ºÂ’ Á∆ Í»ÈÓ≈Ù∆ Á≈ ◊ø◊≈ «¬ÙÈ≈È Á≈

Á∂ ¡È∞’»Ò ‘À «’¿∞∫«’ ÁØ‘∂ ÍÛ∑È∂ Í≥Ê’ ¯À√Ò≈ ‘ÀÕ «¬√ ¯À√Ò∂

ÎØ’‡-’Ó∆ «Á‘≈Û≈, ÏØÂÒ «Ú⁄Ò∂ ◊ø◊≈ ‹Ò ˘ ¿∞µÍ Ò∂ÏÒ

”Â∂ Ùß’≈ È‘∆∫ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ

◊π» È≈È’ Á∆ ÎØ‡Ø Á≈ Ò◊≈ ’∂ ˜ÏÁ√Â∆ «√º÷∆ Á∂ ◊ˇ Í≈¬∆ ‹≈

B. “⁄«ÂÃØ Í÷Ô≈È” ‹Ø Á√Ó ◊ÃßÊ «Úº⁄ ‘È, «¬‘ “ÁÙÓ∂Ù Ï≈‰∆”

‘∂ ‘ªÕ Á»√≈, ◊π» ◊øÊ Ã √≈«‘Ï ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù «Á‘≈Û≈ (◊π»

È‘∆∫Õ «¬‘ Í∞≈ÂÈ «‘ßÁ» «Ó«Ê‘≈√’ √≈÷∆¡ª Á≈ ¿∞Â≈≈ ‘ÀÕ

◊ºÁ∆ «ÁÚ√) Ú∆ ¡√∆∫ Ȫ‘ Á∂ Ï≈Ï ‘∆ ÓÈ≈™Á∂ ‘ªÕ ¡√∆∫

Ù∞Ì «⁄ßÂ’,

ÓÈ≈™Á∂ ‘ª ◊π» ◊øÊ Ã √≈«‘Ï ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù «Á‘≈Û≈ ¿∞√ «ÁÈ Á≈,

√‘∆/-

«‹√ «ÁÈ ¡‹∂ ◊π» ◊øÊ Ã √≈«‘Ï ‹∆ √øÍ» È Ú∆ È‘∆∫ ‘ج∂ √È ¡Â∂

(◊∞ÏıÙ «√ßÿ)

◊π ◊ºÁ∆ Á∆ Ïı«ÙÙ Ú∆ È‘∆∫ ‘ج∆ √∆Õ

Ó∆ √’ºÂ,

√Ø ¡≈¿∞, ÌπºÒª ˘ √πË≈Á∂ ‘ج∂ ◊π» È≈È’ √≈«‘Ï Á≈

ËÓ ÍÃ⁄≈ ’Ó∂‡∆,

ÍÃ’≈Ù ÍπÏ ÚÀ√≈÷ «Úº⁄ ¡Â∂ ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï ‹∆ Á≈ ÍÃ’≈Ù

ÙÃØÓ‰∆ ◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’ ’Ó∂‡∆, √Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√Õ

17

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

È؇: ¿∞ÍØ’Â ¿∞µÂ Á∂‰ √Ó∂∫ «◊¡≈È∆ √≈Ë» «√ßÿ ‹∆ ÌΩ≈ √Ã∆

√«ÂÏ∆ «√ßÿ, ÓÀ∫Ï, ËÓ ÍÃ⁄≈ ’Ó∂‡∆Õ G. √Ã: ÙÓÙ∂ «√ßÿ

¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï ‹∆ Á∂ ‹Ê∂Á≈ √ÈÕ «◊¡≈È∆ ⁄∂ «√ßÿ

¡ÙØ’, «¬«Â‘≈√’≈, ÙÃØ: ◊∞: ÍÃ: ’Ó∂‡∆Õ H. √Ã: √Ó∞÷ «√ßÿ

‹∆, √Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï Á∂ ‘Àµ‚ ◊ÃßÊ∆ ¡Â∂ «◊¡≈È∆ «’Í≈Ò

⁄Ó’Õ I. ÍÃØ: ÍÃ’≈Ù «√ßÿ, ÷≈Ò√≈ ’≈Ò‹, √Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√Õ A@.

«√ßÿ ‹∆ ◊ÃßÊ∆ √≈«‘ÏÕ «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ «ÚπºË ‘∞’ÓÈ≈Ó≈

‚≈. Ó≈È «√ßÿ «Èß’≈∆Õ AA. Ò∂÷’ (Á≈√, «ÍÃß: ‘«Ì‹È

‹≈∆ ’È √Ó∂∫ Ú∆ «¬‘∆ «√ßÿ √≈«‘Ï≈È √ÈÕ ¿∞√ Ï≈∂

«√ßÿ) È؇:- ¿∞ÍØ’Â ÓÀ∫Ïª ÂØ∫ «ÏÈ≈ Í≥‹ ’∞ ÓÀ∫Ï ‘Ø √È,

¡√Ò∆¡Â ’∆ ‘À, ‘∂·ª ÍÛØ∑:

«‹È∑ª Á∂ È≈Ó ÓÀÈ»ß «Ú√ ◊¬∂ ‘ÈÕ ‘ª, “√Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï” Á∂

˝ √«Â◊∞ ÍÃ√≈«Á®

Ï≈’∆ «ÂßÈ∂ ◊ÃßÊ∆ √≈«‘Ï≈È ¡ÚºÙ «¬√ «¬’ºÂÂ≈ «Úº⁄ Ù≈ÓÒ

«◊: Ì≈◊ «√ßÿ «ÚπºË “‘∞’Ó-È≈Ó∂” Ï≈∂ √º⁄∆ √≈÷∆

√ÈÕ ’≈Ú≈¬∆:- A. «¬‘ «¬’ºÂÂ≈ “√Ã∆ ◊∞» È≈È’ «ÈÚ≈√”

(Ì≈¬∆ √≈«‘Ï «Í≥Ã. ‘«Ì‹È «√ßÿ)

Á∂ Ó∆«‡ß◊ ‘≈Ò «Úº⁄, ‹Ê∂Á≈, “√Ã∆ ¡’≈Ò Âı” Á∆ ÍÃË≈È◊∆

«ÚÁÚ≈È Ï˜∞◊ ÍÃ⁄≈’, «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ

‘∂· ¡≈ßÌ ‘ج∆Õ «¬’ºÂÂ≈ «Úº⁄ ÁØ-«ÂßÈ ÓÀ∫Ï, «‹‘≈ «’

“¡≥Ï≈Ò≈” È∂ Í«‘Ò∆ Ú≈ √ßÈ AIGF «Úº⁄ “Á√Ó ◊ÃßÊ-«È‰À”

‹Ê∂Á≈ ¡‹ÈØ‘≈, Úº‚∂ ‹ØÙ Â∂ ’ÃØË ◊Ã√ √ÈÕ ¿∞‘ Ú≈∆-

È≈Ó Á∆ Í∞√Â’ «Ò÷∆ Â∂ ¤≈Í∆, «‹√ «Ú⁄Ò∂ Ò∂÷ª Ï≈∂ Í≥Ê Á∂

Ú≈∆ «◊: ‹∆ «Ú∞ºË Â∞ß ¯ÂÚ≈ «ÁºÂ∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ‹˜Ï≈Â

«ÚÁÚ≈Ȫ, «‹È∑ª «Úº⁄ Ì≈¬∆ ¡ÁÓÈ «√ßÿ Ï≈◊Û∆¡ª, √:

Á≈ ÍÃ◊‡≈ ’ ‘∂ √ÈÕ ‹Á √Ã. ÙÓÙ∂ «√ßÿ ¡ÙØ’, «‹È∑ª È∂

ÓÈØ‘ «√ßÿ Ó≈’Ø, √: ’Â≈ «√ßÿ Ï≈Û∆, √: ÂÈ «√ßÿ

“Á√Ó ◊ÃßÊ Ï≈∂” È≈Ó Á∆ Í∞√Â’ Ú∆ «Ò÷∆ √∆, «‹√ «Úº⁄,

‹º◊∆ (‹Ø ‘∞‰ «¬º’ «ÁºÒ∆ Ú≈Ò∂ √≈Ë ’ØÒ «Ú’ ⁄πº’≈ ‘À), √: Ó≈È

“Á√Ó ◊ÃßÊ” «Ú⁄Ò∆¡ª Ï‘∞Â∆¡ª ⁄È≈Úª “√Ã∆ ÁÙÓ∂Ù ‹∆” Á∆

«√ßÿ Ó≈È√ØÚ Â∂ «Í≥Ã: ‹◊‹∆ «√ßÿ √Ò»‹≈ ¡≈«Á È≈Ó Ù≈ÓÒ

«’àȑ∆∫ Ó≥È∆¡ª √È, ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ Áº√‰ Ò¬∆ ’∞fi ’«‘‰

√È ¡Â∂ ‹Ø «ÏÍ √ß√’≈ª Á∂ ’º‡Û «ÚØË∆ Â∂ «ÈØÒ «¬º’

Òº◊∂ ª ’∞fi ÓÀ∫Ïª È∂ ¿∞È∑ª È»ß Ï∞∆ Â∑ª fi≈«Û¡≈ ¡Â∂ ¿∞‘

¡’≈Ò Í∞÷∆ √È, È∂ ª «¬√ Á∆ ÍÃ√√ ß ≈ ’∆Â∆ Í Í≥Í Ã ≈Ú≈Á∆¡ª

¿∞µÊ∂ ‘∆ √«‘Ó ’∂ ÏÀ· ◊¬∂Õ «¬‘ fi≈Û ¬∂ȃ ◊øÌ∆ √∆ «’ Î∂

È∂ ‹˜Ï≈Â∆ «ÚØËÂ≈Õ ¡≈÷, ¡‹∆Ï ‘≈Òª «Úº⁄, AIGG ¬∆:

“¡ÙØ’” ‹∆ È∂ √≈∆ «¬’ºÂÂ≈ «Úº⁄ ˜≈ Ú∆ ⁄»ß † ⁄ª È‘∆∫

˘, ‹Ê∂Á≈, “√Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï” ÚºÒ∫Ø “‘∞’Ó-È≈Ó≈”, «ÓÂ∆

’∆Â∆; ÷≈ÓØÙ ÏÀ·∂ ‘∂Õ «¬‘ Ò∂÷’ (Á≈√, ‘«Ì‹È «√ßÿ)

E-G-GG ≈‘∆∫ «◊¡≈È∆ ‹∆ È»ß Í≥Ê «Úº⁄Ø∫ ÷≈‹ ’ «ÁºÂ≈

Ò◊Ì◊ DE ’∞ «Ó≥‡ Í»È ÷≈ÓØÙ∆ Ë≈∆, Ú∂÷Á≈-√∞‰Á≈ «‘≈Õ

«◊¡≈ ¡≈«Á’Õ ¡º‹, «¬√ Á∞Ì≈◊∆ ÿ‡È≈ Ï≈∂, Í≥Ê «Úº⁄

B. ¡≈÷, «√ßÿ √≈«‘Ï «◊¡≈È∆ ⁄∂ «√ßÿ ‹∆, ÓÀÈ»ß √ßÏØËÈ

√∞‰∆¡ª-√∞‰≈¬∆¡ª ◊ºÒª ¿∞µÂ∂ ¡≈Ë≈Â, Úº÷-Úº÷ Ë≈È≈Úª

’«Á¡ª ’«‘‰ Òº◊∂, “Ï≈Ï≈ ‹∆, ‘∞‰ ’∞fi ÏØÒØ Ú∆”Õ ÓÀ∫ ¡º◊Ø∫

ÍÃ⁄ºÒ ‘ÈÕ «¬‘ Ò∂÷’, √ÏßË Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ ’Ó∂‡∆ Á∆

ÏÛ∆ ◊ßÌ∆Â≈ È≈Ò Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ «’ ÓÀ∫ ‘À≈È ‘ª «’ ’∆ «¬‘

«¬’ºÂÂ≈, ‹Ø AIGG ¬∆: È»ß ‘ج∆, «Úº⁄ Ù≈ÓÒ ‘؉ ’’∂ «¬√

«¬’ºÂÂ≈ ¿∞µ⁄∆¡ª ÍÁÚ∆¡ª Á∂ ¡«Ë’≈∆¡ª Â∂ Í≥Ê Á∂ ⁄∞‰∂

ÿ‡È≈ Ï≈∂ ‘ج∆ ’≈Ú≈¬∆ È»ß Í»∆-Í»∆ ¬∆Ó≈ÈÁ≈∆ Â∂ √º⁄≈¬∆

«ÚÁÚ≈Ȫ Á∆ ‘À? ¡√∆∫ «¬º’ Ϙ∞◊ Ë≈Ó’ «Ú¡’Â∆ È»ß,

È≈Ò “√≈⁄∆ √≈÷∆” Ú‹Ø∫ ’ÒÓÏßÁ ’È≈ ÔØ◊ Â∂ Ò≈ÌÁ≈«¬’

«ÏȪ ¿∞√ Á≈ ͺ÷ √∞‰∂ Á∂, Î≈‘∂ Ò≈¿∞‰ Ò¬∆ ÏÛ∂ ¿∞Â≈ÚÒ∂ ‘ªÕ

√ÓfiÁ≈ ‘ÀÕ √Ø, √‘∆ ‹≈‰’≈∆ «¬√ ÍÃ’≈ ‘À:-

C. Ó∂∆ √«ÈÓ Í∞º¤ ‘À «’ «¬√ «¬’ºÂÂ≈ «Úº⁄ ‘≈˜

‹≈‰’≈∆:- √ÏßË Í∞√Â’ ¤Í‰ ¿∞ÍøÂ, ¡≈Ó «√º÷ √ß◊ª

√«Â’≈ «Ú¡’Â∆¡ª ”⁄Ø∫, ’∆ «’√∂ È∂ √≈∂ “Á√Ó ◊ÃßÊ” È»ß

«Úº⁄, «¬√ «Ú∞µË ¿∞µ·∆ ¡≈Ú≈˜ È»ß Ó∞º÷ º÷ ’∂, ÙÃØ: ◊∞: ÍÃ:

ÍÛ⁄ØÒ∆¡≈ Ș È≈Ò ÿØ÷ ’∂ Ú≈«⁄¡≈ Ú∆ ‘À? √Ì ÷≈ÓØÙ

’Ó∂‡∆ È∂ «¬È∑ª ÓÀ∫Ïª Á∂ ¡≈Ë≈Â, Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ª Á∆

√ÈÕ D. ’∆ “Á√Ó ◊ÃßÊ” Á∆ ÍÃÓ≈‰’Â≈ Á≈ Ó√Ò≈ ˙Ȫ ‘∆

«¬’ºÂÂ≈ Ï∞Ò≈¬∆:- A. «◊¡≈È∆ √≈Ë» «√ßÿ ÌΩ≈, ‹Ê∂Á≈,

Í∞≈‰≈ È‘∆∫, «‹ßȪ Í∞≈‰≈ «¬‘ ◊ÃßÊ ‘À? E. ’∆ ‹»È AIGC

√Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘ÏÕ B. «◊¡≈È∆ ◊∞«Á¡≈Ò «√ßÿ

È»ß, ‹Ê∂Á≈, √Ã∆ ¡’≈Ò Âı Â∂ Í≥‹ª ◊ÃßÊ∆ «√ßÿ √≈«‘Ï≈È È∂

¡‹ÈØ‘≈, ‹Ê∂Á≈, Âı √Ã∆ ’∂√◊Û∑ √≈«‘ÏÕ C. «◊¡≈È∆

Ì≈¬∆ √ßÂØ÷ «√ßÿ, ⁄ß‚∆◊Û∑ Á∆ Í∞º¤ Á∂ ¿∞µÂ «Úº⁄, Ó∆ √’ºÂ

⁄∂ «√ßÿ, ‘Àµ‚ ◊ÃßÊ∆, √Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï, ¡≥«ÓÃÂ√ Õ D.

√Ã. ◊∞ÏıÙ «√ßÿ ≈‘∆∫, «¬‘ ¿∞µÂ È‘∆∫ √∆ «ÁºÂ≈ «’ “⁄«ÂÃØ

«◊¡≈È∆ «’Í≈Ò «√ßÿ, ◊ÃßÊ∆, √Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï, ¡≥«ÓÃÂ√Õ

Í«÷¡≈È” √Ã∆ ÁÙÓ∂Ù ‹∆ Á∆ ⁄È≈ È‘ƒ, «’√∂ «‘ßÁ» «Ó«Ê‘≈√’

E. √Ã. ◊∞ÏıÙ «√ßÿ, Ó∆ √’ºÂ, ÙÃØ: ◊∞: ÍÃ: ’Ó∂‡∆Õ F. «Í≥Ã:

⁄È≈ Á≈ ¿∞Â≈≈ ‘À? Î∂ Ó∂∆ Í∞º¤ √∆ «’ ¡À√∆ Í∞˜∆ÙÈ «Úº⁄

18

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

’∆ «¬‘ ‘’∆’ √»‹-ں ΩÙÈ È‘∆∫ «’ √≈≈ “Á√Ó ◊ÃßÊ”

«Í¤Ø’Û:- «¬√ √≈∆ ÿ‡È≈ Á≈ «Í¤Ø’Û, ‹Ø Ï≈¡Á «Úº⁄

√Ã∆ Á√Ú∂∫ Í≈ÂÙ≈‘ ‹∆ Á∆ «Ò÷ ⁄È≈ È‘∆∫? ÓÀ∫ √«ÈÓ

«◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ «È’‡ ÚÂ∆¡ª Í≈√Ø∫ √∞‰È

«¬‘ Ú∆ «’‘≈ «’ ÓÀ∫ «¬√ √‡∂‹ ¿∞µÂ∂ «◊: Ì≈◊ «√ßÿ «Ú∞ºË

«Úº⁄ ¡≈«¬¡≈, ¿∞‘ √ß÷∂Í «Úº⁄ «¬√ ÍÃ’≈ √∆:

Ò¬∂ «’√∂ ¯À√Ò∂ È≈Ò √«‘Ó ȑ∆∫Õ √Ø, Ó∂∆ ¡√ßÓÂ∆ È؇ ’

«◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ ‹∆ Â∂ «◊¡≈È∆ √ß «√ßÿ Ó√’∆È

’∂ ¡≈Í ’ج∆ Ú∆ ¯À√Ò≈ ÒÀ √’Á∂ ‘ØÕ Í≥û, ¡À√≈ ’ÈØ∫ ¿∞È∑ª

Á∆ «¬ßÁΩ «Ú÷∂ «’√∂ √Ó≈◊Ó √Ó∂∫ Ó∞º·-Ì∂Û ‘Ø ◊¬∆ «‹√ «Úº⁄

«¬È’≈ ’∆Â≈ ¡Â∂ ÓÀÈ»ß ‘∆ ¡≈Á∂Ù «ÁºÂ≈ «’ «Í≥Ã. √«ÂÏ∆

Ì≈◊ «√ßÿ Á≈ ‘ºÊ ¿∞µÂ∂ «‘≈Õ Ó√’∆È ‹∆ È∂ «¬√ Á∆ «Ù’≈«¬Â,

«√ßÿ È≈Ò Ò ’∂ ÔØ◊ ÓÂ≈ «Â¡≈ ’ªÕ ÓÂ≈:- (¿) ¡º‹

¡≈͉∂ «‘» Â∂ Úº‚∂ «È’‡ÚÂ∆, «◊¡≈È∆ ⁄∂ «√ßÿ, ‘À‚

«¬ºÊ∂ ‹∞Û∆ Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ ’Ó∂‡∆ Á≈ ¯À√Ò≈ ‘À «’ «◊¡≈È∆

◊ÃßÊ∆, √Ã∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï ¡≥«ÓÃÂ√ È»ß ’∆Â∆ «‹È∑ª Á∆ «◊¡≈È∆

Ì≈◊ «√ßÿ È»ß ⁄≈‘∆Á≈ √∆ «’ ’∞fi Í≥Ê ÍÃÚ≈‰Â ¯À√«Ò¡ª Ï≈∂

√≈Ë» «√ßÿ ÌΩ≈, ‹Ê∂Á≈, √Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï È≈Ò ‚≈„∆

’¬∆ ÁØ ‡∞º’ ¡≈͉≈ Ӻ ÍÃ◊‡ ’È Á∆ ʪ, ¡≈͉≈ ͺ÷

√Ó∆ÍÂ≈ √∆Õ √Ø «¬È∑ª ÁØ‘ª √≈Ê∆¡ª È∂ ‹Ê∂Á≈ ÌΩ≈ ¿∞µÂ∂

Í≥Ê Á∂ »Ï» º÷Á∂ ¡Â∂ ¡≥ÂÓ ¯À√Ò≈ √Ó∞º⁄∂ Í≥Ê ¿∞µÂ∂ ¤º‚ «ÁßÁ∂

ÁÏ≈¡ Í≈«¬¡≈ «’ ¿∞‘ «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ «Ú∞ºË “‘∞’ÓÈ≈Ó≈”

«¬«Â¡≈«Á’Õ (¡) «¬‘ ’Ó∂‡∆ Úº‚∆ «ÈÓÂ≈ Â∂ ˜Ø È≈Ò, ÙÃØ:

‹≈∆ ’ÈÕ «¬¿∞∫ «¬‘ Ì≈‰≈ Ú«Â¡≈Õ «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ

◊∞: ÍÃ: ’Ó∂‡∆ Á∆ √∂Ú≈ «Úº⁄ «¬‘ «ÏÈÀ Ú∆ ’Á∆ ‘À «’ «’¿∞∫«’

Á∆ ¡≥ÂÒ∆ ‹≈È-Ò∂Ú≈ Ï∆Ó≈∆ √Ó∂∫, ÓÀ∫ ¿∞È∑ª Á∆ (√À’‡ CG)

√Óª ◊∞˜È È≈Ò «¬‘ ’ßÓ ⁄»ß «’ ‘Ø ’·È ‘∞ßÁ≈ ‹≈ «‘≈ ‘À,

√∞º÷-√ªÁ Í∞º¤‰ «◊¡≈, ª ¿∞È∑ª Í≈√Ø∫ ÓÀÈ»ß Í«‘Ò∆ Ú≈ ÍÂ≈

«¬√ Ò¬∆, ¿∞‘ Í«‘Ò∆ Î∞√ «Úº⁄ Í≥Ê Á∂ ⁄؇∆ Á∂ «ÚÁÚ≈Ȫ

Òº◊≈ «’ “Ó√’∆È” ‹∆ È∂ «’Ú∂∫ ÍÒØ√-ÍÒ≈√ ’∂, «◊¡≈È∆

Á∆ √Ï-’Ó∂‡∆ ω≈Ú∂ ‹Ø Í»∆-Í»∆ ÿØ÷ Â∂ Á» ¡≥Á∂Ù∆ È≈Ò,

‘πª Í≈√Ø∫ Í∞√Â’ «Ò÷∂ ‹≈‰ Á∆ «ÒıÂ∆ Ó≈Î∆ Ó≥◊Ú≈¬∆ ‘ÀÕ ÓÀ∫

◊∞Ï≈‰∆ Â∂ ◊∞Ó«Â Á∆ ΩÙÈ∆ «Úº⁄, «¬‘ «È‰≈ Á∂Ú∂ «’

«◊¡≈È∆ ‹∆ È»ß √÷ ÍÃ∂Ù≈È∆ Â∂ Ï∂-Ï√∆ «Úº⁄ Ú∂«÷¡≈Õ ¿∞‘

“Á√Ó ◊ÃßÊ” Á∆¡ª «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª ⁄È≈Úª “√Ã∆ ◊∞»

“Óπ¡≈¯∆” Á∂ Ó√’∆È ‹∆ È»ß «Ò÷ ’∂ «ÁºÂ∂ ⁄ßÁ ¡º÷ª ¿∞µÂ∂

◊ÃßÊ √≈«‘Ï” Â∂ √«Â◊∞»¡ª Á∂ ¡≈Ù∂ ¡È∞’»Ò ‘È ¡Â∂ «’‘Û∆¡ª

ͤÂ≈ ‘∂ √È ¡Â∂ «’√∂ È»ß ’∞fi «Ò÷≈¿∞‰≈ ⁄≈‘∞ßÁ∂ √ÈÕ ÓÀ∫

“«ÏÍ-√ß√’≈∆” ∆ª, √Óª Â∂ ÓÈӺ Á∆¡ª ÓÈΩª È≈Ò

«¬√ √∂Ú≈ Ò¬∆ ¡≈͉∂-¡≈Í È»ß Í∂Ù ’∆Â≈ ¡Â∂ «¬’≈ ¡È∞√≈

ÌÍ»? ÍÃÚ≈È◊∆:- ¡≈÷ «¬‘ ÓÂ≈ √Ï-√ßÓÂ∆ È≈Ò ÍÃÚ≈È

Á»‹∂ «ÁÈ √Ú∂∂ ¿∞È∑ª Í≈√ Í∞º‹ «◊¡≈ Í ¡Î√Ø√! ¿∞‘ ¿∞ÁØ∫

‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂ «◊: Ì≈◊ «√ßÿ È»ß ’ج∆ Áß‚ Á∂‰≈ ÔØ◊ È ‹≈Â≈Õ

º’ «¬ßÈ∂∫ Ï∂-√∞ ‘Ø ⁄∞º’∂ √È «’ «¬º’ ¡º÷ Ú∆ ÓÀÈ»ß È≈ «Ò÷≈

Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ ’Ó∂‡∆ «Úº⁄ √Ï-√ßÓÂ∆ È≈Ò ÍÃÚ≈È

√’∂Õ Á»‹∂ «ÁÈ ¿∞È∑ª Á∆ ⁄∂ÂÈ √ºÂ≈ √Á≈ Ò¬∆ ¿∞‚≈∆ Ó≈

‘Ø«¬¡≈ ÓÂ≈ ¡◊Ò∆ ’≈Ú≈¬∆ Ò¬∆ ÙÃØ: ◊∞: ÍÃ: ’Ó∂‡∆ È»ß Ì∂‹

◊¬∆Õ √Ø, «¬‘ ‘À √ß÷∂Í «Úº⁄ «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ ‹∆ ‹∂‘∂ Úº‚∂

«ÁºÂ≈ «◊¡≈Õ Î∂ «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ «Ú∞ºË ‘∞’ÓÈ≈Ó≈ «’¿∞∫

‹Ï∑∂ Ú≈Ò∂ «ÚÁÚ≈È, ◊∞«√º÷ ÍÃ⁄≈’ È≈Ò ÍÃ∂Ù≈È∆-ÌÍ»

Â∂ «’Ú∂∫?

ÚÂ∂ Á∞÷ªÂ Á∆ “√º⁄∆ √≈÷∆”Õ

Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ ’Ó∂‡∆ Á∂ ¿∞ÍØ’Â √Ï-√ßÓÂ∆

ÚºÒ∫Ø :- «◊¡≈È∆ √∞‹∆ «√ßÿ, «√º÷ «ÓÙÈ∆ ÓÀ∫Ï, ËÓ ÍÃ⁄≈

¯À√Ò∂ ¿∞Íø ’Ó∂‡∆ Á∂ «’√∂ «Ú¡≈’Â∆ È»ß ‘º’ È‘∆∫ Í‘∞ß⁄Á≈

’Ó∂‡∆, «ÁºÒ∆ «√: ◊∞: ÍÃ: ’Ó∂‡∆, Î≈¿»∫‚ ¡Â∂ ÍÃ⁄≈’, «√º÷

√∆ «’ ¿∞‘ ¡≈͉∆ ‘∆ ‘≈˜∆ «Úº⁄ ‘ج∂ ¯À√Ò∂ Á∆ «’√∂ Â∑ª

«ÓÙÈ∆ ’≈Ò‹ («‹.), ◊∞Ó«Â ÒÀ’⁄≈, ’Ê≈Ú≈⁄’ ¡Â∂

«Óº‡∆ ÍÒ∆ ’∂Õ ‹Ê∂Á≈, “√Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï” ‹∂

Ò∂÷’ ÓÀ∫Ï- «ÚÙÚ «√º÷ ’≈¿∞∫√Ò, √Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï,

Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ ’Ó∂‡∆ Á∆ «¬’ºÂÂ≈ Á∂ √Ï-√ßÓ ¯À√Ò∂

«ÍÃß√∆ÍÒ- ◊∞Ó«Â ¡∂‹»’∂ÙÈ √À∫‡, «ÁºÒ∆Õ «ÓÂ∆: F/AB/IG

«Úº⁄ ¡≈Í Ù≈ÓÒ È ‘∞ßÁ∂ ª ◊ºÒ ‘Ø √∆Õ ‘ª, ‹∂ ¿∞È∑ª Á≈

√«Â’≈ ÔØ◊ «Í≥Ã: ‘«Ì‹È «√ßÿ ‹∆¿∞, Ú≈«‘◊∞»

¡≈͉∂ ‘∆ √ªfi∂ Â∂ √Ï-√ßÓ ¯À√Ò∂ Ï≈∂ ÓÈ ÏÁÒ «◊¡≈

‹∆ ’≈ ı≈Ò√≈, Ú≈«‘◊∞» ‹∆ ’∆ ¯Â«‘Õ

√∆ ª ¿∞‘ Î∂ Ë≈Ó’ √Ò≈‘’≈ª Á∆ «¬’ºÂÂ≈ √ºÁÁ∂

¡≈Í ‹∆ Á≈ ͺÂ ÍÃ≈Í ‘Ø «◊¡≈ √∆ ¡Â∂ ¡≈Í ‹∆

¡Â∂ √Ï-√ßÓÂ∆ È≈Ò ‘Ø«¬¡≈ ÎÀ√Ò≈ ÏÁÒÚ≈ ÒÀ∫Á∂ Í ÓÀ∫Ï

Á∂ «ÂßÈ Ò∂÷ Ú∆ È≈Ò ÈºÊ∆ √ÈÕ √Ì ÂØ∫ ’∆ÓÂ∆ ⁄∆˜ ‹Ø «¬√

√≈«‘Ï≈È «Ú∞ºË ¡À√≈ ‘ºÂ’ Ì«¡≈ Â≈È≈Ù≈‘∆ ¯À√Ò≈ È

ͺÂ È≈Ò Á≈√ È»ß ÍÃ≈Í ‘ج∆ ‘À,“‘∞’Ó-È≈Ó∂” √ÏøË∆ ‹Ø Ú∂Ú≈

’Á∂Õ

¡≈Í ‹∆ È∂ «Ò«÷¡≈ ‘ÀÕ

19

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

’∞fi Ï∂ÈÂ∆¡ª «¬√ ÍÃ’≈ ‘È: «◊¡≈È∆ Ì≈◊ «√ßÿ

ÌΩ≈ √≈«‘Ï Â∂ Ó√’∆È ‹∆ ÁØÚ∂∫ ’«‘‰ Òº◊∂, “«◊¡≈È∆ ‹∆,

‹∆ Ï≈∂ ¡≈Í ‹∆ È∂ «Ò«÷¡≈ ‘À «’ “¿∞‘ ’∞fi Ú∂Ú≈” Á∂‰≈

¤º‚Ø ¡ÀÈ’, Â∞‘≈È»ß √≈‚∂ ”Â∂ Ô’∆È È‘ƒ? ·≈· √≈¬∆È ’Ø

⁄≈‘∞ßÁ∂ √È Í ¿∞√ ÂØ∫ Í«‘Òª ◊∞Í∞ Ú≈√∆ ‘Ø ◊¬∂Õ √ß÷∂Í «Úº⁄

¡Â∂ Á∂◊ ’Ú≈¿∞Õ «¬√ Â∑ª «◊¡≈È∆ ‹∆ È∂ «ÏȪ ÍÛ∑∂ ¿∞‘Ȫ

¿∞‘ Ú∂Ú≈ «¬√ ÍÃ’≈ ‘À: “«ÁºÒ∆ «Úº⁄ √Ã: «ÓÒ≈Í «√ßÿ ‹∆ Á∂

Á∂ ÍÃÌ≈Ú «Úº⁄ ¡≈ ’∂ √≈¬∆È ’ «ÁºÂÕ∂ ’Û≈‘ ÍÃÙ≈Á ’Ú≈«¬¡≈

¿∞µÁÓ È≈Ò Ì≈¬∆ ¡Ó «√ßÿ ‹∆ ¡Ò∆◊Û∑ Ú≈«Ò¡ª È≈Ò «¬‘

ª «◊¡≈È∆ ‹∆ ’«‘‰ Òº◊∂, “«Ò¡≈¿∞, ‘∞‰ ÓÀ∫ ÍÛ∑ ª ÒÚªÕ”

¯À√Ò≈ ‘Ø«¬¡≈ «’ ¿∞‘ ‹Ê∂Á≈ √≈Ë» «√ßÿ ÌΩ≈ È≈Ò «ÓÒ ’∂

Í«Û∑¡≈ ª ¿∞√ «Úº⁄ ‡≈¬∆Í ’∆Â≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆ «’ “⁄Ωͬ∆ ¡Â∂

«¬‘ ‘∞’Ó-È≈Ó≈, ‹Ø Ó»ÒØ∫ ˆÒ ‘À, Ú≈Í√ ’Ú≈ ÒÀ‰◊∂Õ

¡Á≈√” Á∂ Ó∞¡≈ÓÒ∂ «Úº⁄ «◊¡≈È∆ ‹∆ È∂ Ó∞¡≈Î∆ Ó≥◊ Ò¬∆ ‘ÀÕ

(«Ë¡≈È ‘∂ Ì≈¬∆ ¡Ó «√ßÿ ‹∆ Á∆ «ÁºÒ∆ «Úº⁄ ‡ª√ÍØ‡ ‘À)

«◊¡≈È∆ ‹∆ È∂ Áº«√¡≈ «’ “‹ÁØ∫ ÓÀ∫ «¬‘ Í«Û∑¡≈ ª Ó∂∂ ÍÀª

«¬√ Ú’Â ¿∞‘Ȫ È≈Ò Á≈√ Á≈ Ú∆ «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ≈ ‘Ø«¬¡≈Õ

‘∂·Ø∫ ˜Ó∆È «÷√’ ◊¬∆, ÓÀ∫ ¿‘Ȫ È»ß «’‘≈, “Ó√’∆È, Â»ß Ó∂∂

¿∞‘Ȫ Á∂ Ò¯˜ª «Úº⁄ “ÓÀÈ»ß √≈∆ ◊ºÒ √Ófi ¡≈ ◊¬∆ ‘À”Õ ÌΩ≈

È≈Ò ËØ÷≈ ’∆Â≈ ‘À; ÓÀ∫ ¡≈͉∆ ◊ºÒ ”Â∂ ‘∞‰ Ú∆ Í»∆ Â∑ª

‹∆ ª √≈‚∂ ‘∆ ¿∞µÊ∂ ◊ÃßÊ∆ ‘∞ßÁ≈ √∆Õ ÓÀ∫ ¿∞√ È≈Ò √≈∆ ◊ºÒ Ú∆

’≈«¬Ó ‘ª «’ “⁄Ωͬ∆ ¡Â∂ ¡Á≈√ Á∆ Í«‘Ò∆ Í¿∞Û∆, ÁÙÓ∂Ù

’ Ò¬∆ ‘ÀÕ Ïº√, «◊¡≈È∆ ‹∆ È≈Ò ⁄ºÒ‰◊∂Õ ¿∞‘ (ÌΩ≈ √≈«‘Ï)

‹∆ Á∆ ⁄È≈ È‘∆”Õ ¡√Ò «Úº⁄ «◊¡≈È∆ ‹∆ «¬√∂ ’’∂ Ó√’∆È

¡≈͉∆ ˆÒÂ∆ È»ß Ó«‘√»√ ’Á≈ ‘ÀÕ Á≈√ Â∂ √Ã: «ÓÒ≈Í «√ßÿ

‹∆ È»ß ≈‹Ω∆ ◊≈‚È ¤º‚ ’∂, ¿∞√ ÂØ∫ √Óª ÒÀ ’∂ Ò≈‹Í È◊

‹∆ È∂ «◊¡≈È∆ ‹∆ È≈Ò “¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï” ‹≈‰≈ √∆, «¬√

⁄ºÒ∂ ¡≈¬∂ «’ ÓÀ∫ ’∞fi √º‹‰ª È≈Ò √Ò≈‘ ’È∆ ‘ÀÕ ÓÀ∫ ¡≈͉∆

Á∆ «Ì‰’ “Ó√’∆È √≈«‘Ï” È»ß ÍÀ ◊¬∆Õ ¿∞È∑ª ÚºÒØ∫, ·≈ ·

¡≈÷∆ ¿∞Ó «Úº⁄ «¬√ Ó≈Î∆ Ú≈Ò∂ fi»· «Úº⁄ Ù≈ÓÒ È‘∆∫ ‘؉≈

«◊¡≈È∆ ‹∆ È»ß «¬º’ «⁄º·∆ Í∞º‹∆ «’ ÓÀ∫ ÎÒ≈‰∆ Â≈∆÷ È»ß «ÁºÒ∆

⁄≈‘∞ßÁ≈Õ ıÀ, Á≈√ ¡Â∂ √Ã: È«ßÁ‹∆ «√ßÿ «◊¡≈È∆ ‹∆ È≈Ò

√‡∂ÙÈ Â∂ Â∞‘≈È»ß «ÓÒª◊≈, Â∞‘≈‚∆ Ú∆ ÓÀ∫ «‡’‡ ÒÀ º÷∆ ‘ÀÕ

◊∞Á∞¡≈≈ ≈‹Ω∆ ◊≈‚È «ÁºÒ∆ Íπº‹∂Õ ¡º◊∂ Ó√’∆È √≈«‘Ï,

Â∞√∆∫ Ó∂∂ È≈Ò √Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√ ⁄ºÒ‰≈, ’ßÓ Ó∞’≈ ÒÚª◊∂Õ ¿∞√

√≈¬∆‚ Á∂ Ïª‚∂ «Úº⁄ «¬º’ ⁄≈Í≈¬∆ ”Â∂ ÏÀ·∂ √ÈÕ «◊¡≈È∆ ‹∆

Ú’Â «◊¡≈È∆ ‹∆, Ù≈«¬Á ¿∞µ’ ◊¬∂ ‹ª √≈‚∂ È≈Ò Ó∂Ò È Ï‰

ÏØÒ∂, “Ó√’∆È, Â»ß Í«‘Òª Ó∂∆ ͺ◊ Ò≈‘ ’∂ Ó∂∂ ÍÀª «Úº⁄ √∞º‡

√«’¡≈Õ ¿∞‘ Ó√’∆È √≈«‘Ï Á∆ ÈÚ∆∫ ⁄≈Ò Á≈ «Ù’≈ ‘Ø ◊¬∂Õ

«ÁºÂ∆, «Î ’«‘ «ÁºÂ≈ «’ ÓÀ∫ Â∂∂ «√ ”Â∂ ͺ◊ º÷ «‘≈ ‘ªÕ”

Ù‡∂ÙÈ ”Â∂ ⁄Ò∂ ◊¬∂ ¡Â∂ Ó√’∆È √≈«‘Ï È≈Ò √Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√

«¬√ Â∑ª Á∂ ¿∞‘Ȫ Á∂ Ò¯˜ √È Ó√’∆È ‹∆ È≈ÒÕ Ó√’∆È ‹∆

Í‘∞ß⁄ ◊¬∂Õ «‹√ Ú’Â √≈È»ß ≈Â∆∫ ÍÂ≈ Òº◊≈ ª √≈È»ß «Î’

È∂ √≈‚∂ ”Â∂ Ï‘∞ ˜Ø Í≈«¬¡≈ «’ «◊¡≈È∆ ‹∆ ’ØÒØ∫ ’Ê≈

√∆, ÏÒ«’ ÿÏ≈‘‡ √∆ «’ Ó√’∆È √≈«‘Ï Á∆ «¬√ «Úº⁄

’≈Úª◊≈, Ó∞¡≈ÓÒ≈ ¯≈-Á¯≈ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ ·∆’ ‹ª ◊ÒÂ,

Ù≈«¬Á ’ج∆ ⁄≈Ò È ‘ØÚ∂, ¡≈÷ «¬‘∆ ‘Ø«¬¡≈Õ «◊¡≈È∆ ‹∆,

Í «◊¡≈È∆ ‹∆ Á∂ «ÁÃÛ∑ «¬≈Á∂ ’≈‰ √≈‚∆ Ú∆ «¬‘∆ ≈¬∂ √∆

√Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√ √≈«‘Ï ÂØ∫ Ú≈Í√ Í∞º‹∂ ª «√ºË∂ Ò≈‹Í È◊,

«’ ‹ÁØ∫ Ó∞¡≈Î∆ Ó≥◊∆ ‘∆ È‘∆∫ ª √ß◊ª È»ß ËØ÷∂ È≈Ò ’∞fi ‘Ø

«ÁºÒ∆ «Ú÷∂ √Ã: È«ßÁ‹∆ «√ßÿ Á∂ ÿ ◊¬∂Õ Á≈√ È»ß Ú∆ ÎØÈ

Áº√‰≈ ◊∞» Í≈ÂÙ≈‘ Á∂ √«Â’≈ Á∂ «ÚπºË ‘ÀÕ ‹ÁØ∫ «◊¡≈È∆ ‹∆

’ ’∂ Ï∞Ò≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ ÂÁ, «¬√ Ú‚∂∆ ¿∞Ó «Úº⁄ «◊¡≈È∆

È∂ ͺ’∆ Â∑ª ’«‘ «ÁºÂ≈ «’ “Ó∂≈ ÎÀ√Ò≈, ⁄Ωͬ∆ ¡Â∂ ¡Á≈√

‹∆ Á∆¡ª ¡º÷ª «Úº⁄ ¡ºÊ» √ÈÕ ’«‘‰ Òº◊∂, Ó√’∆È ‹∆ È∂ Ó∂∂

Á∆ Í«‘Ò∆ Í¿∞Û∆ Ï≈∂, ¿∞‘∆ ‘À”Õ √Ø «◊¡≈È∆ ‹∆ È∂, Ó√’∆È

È≈Ò ËØ÷≈ ’∆Â≈ ‘À; ‘∞‰ ≈‹Ω∆ ◊≈‚È ¿∞‘ Ó∂∆ «¬ß˜≈ ’

È≈Ò, «¬√ fi»·∂ „ß◊ «Úº⁄ ¡ÒÚ ‹≈‰ ÂØ∫ √≈¯ «¬È’≈ ’

«‘≈ ‘ÀÕ ’«‘ßÁ≈ ‘À, “Ó∂∂ È≈Ò ¡ÒÚ Á∂ √Ó≈◊Ó ”Â∂ ⁄ºÒØÕ ¿∞µÊ∂

«ÁºÂ≈ ª Ó√’∆È √≈«‘Ï ¡≈͉∆ ’≈ «Úº⁄ ÏÀ· ’∂ ¡ÒÚ

√ß◊ª Á∂ Úº‚∂ «¬’º· «Úº⁄ Â∞‘≈‚∂ ’ØÒØ∫ ’Ê≈ ’Ú≈Úª◊∂Õ

⁄Ò∂ ◊¬∂Õ «¬√ √≈∆ ◊ºÒÏ≈ Á∂ ÁΩ≈È, «◊¡≈È∆ ‹∆ Á∂ ¡ºÊ»

«◊¡≈È∆ ‹∆ «Á¡ª Ò¯˜ª «Úº⁄, √Ã∆ ¡≥«ÓÃÂ√ ‹ª«Á¡ª ÌΩ≈

È‘∆∫ √È ∞’Á∂Õ «◊¡≈È∆ ‹∆ Á∂ «Úº∞Ë, ‘∞’Ó-È≈Ó∂ Ï≈∂ ’≈¯∆

‹∆ Í«‘Òª ÂØ∫ «Â¡≈ ÏÀ·≈ √∆Õ «¬º’ ÍÀ‚ ”Â∂ ’∞fi ‡≈¬∆Í ‘Ø«¬¡≈

«’ß»-Í≥û ÚË ⁄∞º’∆ √∆Õ Ì≈ Ì «Úº⁄Ø∫ ‘∆ A@@@ ÂØ∫ ÚºË

√∆Õ ÓÀ∫ ÍÛ∑È Òº◊≈ ª Ó∂∂ ‘ºÊØ∫ Ó∂∆ ¡ÀÈ’ ʺÒ∂ «‚º◊ ͬ∆Õ ¡√∆∫

«⁄º·∆¡ª, «¬√ ¯À√Ò∂ «Ú∞ºË ‹≈ ⁄∞º’∆¡ª √ÈÕ Ó√’∆È ‹∆ ≈‘∆∫

√≈∂ √Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï ”Â∂ ÏÀ·∂ √∆Õ (⁄∂Â∂ ‘∂, «¬ÂÈ∆

«¬√ È»ß ‹≈∆ ’Ú≈¿∞‰ Ú≈√Â∂ ÍÛÁ∂ «Í¤Ò∆ ◊ºÒ Ú∆ Ó√’∆È

Ú‚∂∆ ¿∞Ó «Úº⁄ «◊¡≈È∆ ‹∆ Á∂ ‘ºÊ ’ßÏÁ∂ √È «‹√ ’’∂

‹∆ Á∂ √«Â’≈ ”Â∂ ‘≈Ú∆ ‘Ø ‘∆ √∆ ¡Â∂ ¿∞‘Ȫ È»ß Ú∆ ‹◊‘-

¿∞‘Ȫ Á∂ ‘ºÊª «Úº⁄Ø∫ ¡ÀÈ’ «‚º◊∆Õ È˜ Ú∆ ’Ó˜Ø ÍÀ ⁄πº’∆ √∆)

‹◊‘ ‹Ú≈Ï Á∂‰≈ Ó∞Ù’Ò ‘Ø «‘≈ √∆Õ

20

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

‹ßÁ∂-√∆Òª Òº◊∆¡ª Í∂‡∆¡ª ◊∞» Á∆¡ª ◊ØÒ’ª «’Ú∂∫?

«ÚºÊ ÚË∆ «’ºÊØ∫:«◊¡≈È∆ ‹∆, «¬ßÁΩ Á∂ ÍÃ◊ Ø ≈Ó ”Â∂ √È ¡Â∂ Ó√’∆È ‹∆

◊∞⁄È «√ßÿ «ÓÙÈ∆, ÓØ‘≈Ò∆

Ú∆ ¿πµÊ∂ ‘∆ ÍÃ◊ Ø ≈Ó ’ ‘∂ √ÈÕ Ó√’∆È ‹∆ È∂ ¡≈͉∆ ¡≈ÁÂ

«√º÷ √Ó≈‹ Á∆ «Ú◊Û ⁄∞º’∆ ‘≈Ò «Úº⁄ √∞Ë≈ ’È

Ó∞Â≈Ï’ «¬º’ ‹◊∑≈ ”Â∂ «’‘≈, “¡÷ß‚Í≈· ◊∞Ó«Â ¡È∞√≈ È‘∆∫Õ”

Ò¬∆ «¬√ √Ó∂∫ Úº‚∂ ¿∞µÁÓ ¡Â∂ ÔÂȪ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ √∞Ë≈

Á»‹∆ ‹◊∑≈ Â∂ ÚºË “¡÷ß‚Í≈·” º÷∂ ‘ج∂ √È, ¿∞‘Ȫ È»ß ◊∞Ó«Â

Ò«‘ Á∆ «Ú¿∞∫ ÿÛÈ ¡Â∂ ¿∞Íß «¬√ «Ú¿∞∫Â È»ß «Ú‘≈’

¡È∞√≈ Áº√ «ÁºÂ≈Õ «’√∂ ‹◊∑≈ ”Â∂ «◊¡≈È∆ ‹∆ È∂, ¿∞√ Á∆ «¬√

Ù’Ò Á∂ ’∂ Ò≈◊» ’È ¿∞µÂ∂ Ï‘∞ «Ó‘È ¡Â∂ √Óª Òº◊∂◊≈Õ

ÁØ◊ ß ∆ ’Ê≈ Ï≈∂ «˜’ ’∆Â≈, ª «◊¡≈È∆ ‹∆ ¡Â∂ Ó√’∆È

Â∞ß √∞Ë≈ ’È Ò¬∆ ¡Â∂ ⁄ß◊∂ ÈÂ∆‹∂ ÍÃ≈Í ’È Ò¬∆

√≈«‘Ï «Úº⁄ ÊØÛ∆∑ «÷º⁄≈Â≈‰∆ ‘ج∆Õ «¬√ ÿ‡È≈ Ï≈∂, «◊¡≈È∆ ‹∆

«√º÷ √ß◊ª ÚºÒØ∫ ˜≈ «‹ßÈ∆ ‹≈◊Â≈, «√¡≈‰Í ¡Â∂ Ó≈Ó»Ò∆

È∂ ¡≈Í «ÁºÒ∆ «Úº⁄ Á≈√ È≈Ò «˜’ ’∆Â≈ √∆Õ Í∞√Â’ “Á√Ó ◊ÃÊ ß

«‹‘≈ ¿∞µÁÓ ’È Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ‹∂ «√º÷ √ß◊ª Á∆ «¬º¤≈ ‘ØÚ∂,

«È‰À” ¿∞‘È∆ «ÁÈ∆∫, «◊¡≈È∆ ‹∆ È∂, «Ò÷∆ Â∂ ÍÃ’≈Ù ’∆Â∆

ª ‘∂· «Ï¡≈È∂ Â∆’∂ ≈‘∆∫ ’ΩÓ∆ √∞Ë≈ Â∂˜∆ È≈Ò ’∆Â≈ ‹≈

‘ج∆ √∆Õ Ó√’∆È ‹∆ È∂ ≈‹Ω∆ ◊≈‚È ◊∞Á∞¡≈∂ ’∞fi «ÁÈ ’Ê≈

√’Á≈ ‘ÀÕ

’∆Â∆ ª “Á√Ó ◊ÃÊ ß ” «Ú⁄Ò∆ ’º⁄∆ Ï≈‰∆ «Úº⁄∫Ø ’∞fi «Ó√≈Òª

◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∂ Ó»‘∂ º÷∆¡ª ◊ØÒ’ª Ô’ÁÓ ‘‡≈

ÚÂ∆¡ªÕ «ÁºÒ∆ «Úº⁄ ÈΩ‹Ú≈Ȫ Á∆ «¬√ ͺ÷∫Ø «Â¡≈∆ ª √∆ Í

«ÁºÂ∆¡ª ‹≈‰Õ ‹∂ ’ ¡≈◊» Îß‚˜ Á∆ ÏÏ≈Á∆ ’È È»ß ÏßÁ

«¬√ ¿∞Ó «Úº⁄ ‹ØÙ ÚºË ‘∞Á ß ≈ ‘À ¡Â∂ Á»Á«Ù‡Â≈ ÿº‡Õ ’∞fi

È‘∆∫ ’Á∂ ª ◊∞» Á∆ ◊ØÒ’ Á∂ ÌÓ ‘∂· √ß◊ª ‹Ø Ó≈«¬¡≈

ÈΩ‹¡ ∞ ≈Ȫ È∂ Ó√’∆È √≈«‘Ï È≈Ò Ï«‘√ ’∆Â∆ «’ ‹Ø ÍÃÓ≈‰ ¿∞‘Ȫ

Á∂ ’∂ ◊∞» Á∆ ‘√Â∆ È»ß ØÒ‰ Ò¬∆ «¬‘Ȫ ÍÃÏßË’ª È»ß ¿∞ÂÙ≈‘Â

ÚÂ∂ ‘È, ¿∞‘ ÁÙÓ∂Ù ‹∆ Á∆ ⁄È≈ È‘∆∫Õ Ó√’∆È ‹∆ Á≈ ¿∞µÂ

’ ‘∆¡ª ‘È, ◊ØÒ’ª «Úº⁄ Ó≈«¬¡≈ Í≈¿∞‰∆ ÏßÁ ’ Á∂‰Õ

‘· Ú≈Ò≈ ¡Â∂ ¡≈͉∂-¡≈Í È»ß ·∆’ Áº√‰ Ú≈Ò≈ √∆, ‘≈Òª «’

◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∂ √»Í Ó»‘∂ º÷∆ Í∂‡∆ ◊∞» Á∆ ◊ØÒ’ È‘∆∫

√ÏßË ÈΩ‹¡ ∞ ≈È Ó»Ò∫Ø ·∆’ √ÈÕ Á»‹∂ «ÁÈ, ¿∞‘Ȫ È∂, “Á√Ó ◊ÃÊ ß ”

‘ÀÕ Ì≈¬∆ ÈßÁ Ò≈Ò ‹∆ ¡≈͉∂ ÂÈ÷≈‘È≈Ó∂ «Úº⁄ «Òº÷Á∂ ‘È:

«Úº⁄∫Ø ’∞fi ⁄È≈ ¤ÍÚ≈ ’∂ √ß◊ª «Úº⁄ Úß‚ «ÁºÂ∆ ¡Â∂ Ó√’∆È

“◊ØÒ’ ≈÷«‘ È≈«‘, È«‘ ¤Ò ’ ’«‘ ÚÍ≈Õ” Ì≈¬∆ ⁄ΩÍ≈

√≈«‘Ï È»ß Ï∂ÈÂ∆ ’∆Â∆ «’ ‹∂ ’ ¿∞‘ ·∆’ ‘È Âª «¬Ù«Â‘≈

«√ßÿ ¡≈͉∂ «‘ÂÈ≈Ó∂ «Úº⁄ ◊∞» √≈«‘Ï Á≈ √ßÁ∂Ù Áº√Á∂ ‘È:

«Úº⁄ «ÁºÂ∆, “Á√Ó ◊ÃÊ ß ” «Ú⁄Ò∆ ⁄È≈ Á∆ ’Ê≈ √ß◊ª «Úº⁄

“◊∞» ’≈ «√÷ ◊∆Ï ’∆ √È≈ ’Ø ◊∞» ’∆ ◊ØÒ’ ‹≈‰∂Õ” ¡º‹

’ÈÕ Ó√’∆È ‹∆ È∂ «¬√ «Úº⁄ ¡≈͉∆ Ï∂«¬º˜Â∆ √Ófi∆Õ ¡≈͉∂

¤Ø‡∂ ÂØ∫ ÒÀ ’∂ Úº‚∂ ◊∞Á∞¡≈∂ º’ «Úº⁄ ’≈Ϙ ÍÃÏßË’ª ¡Â∂

¡√-√»÷ Á≈ ¯≈«¬Á≈ ¿∞·≈ ’∂ ¿∞‘Ȫ, «◊¡≈È∆ ⁄∂ «√ßÿ Â∂

«ÚØË∆ Í≈‡∆¡ª Á∂ ¡≈Í√∆ fi◊Û∂, Ó∞’ºÁÓ∂Ï≈˜∆¡ª, Ï≈‘Úª

ÌΩ≈ √≈«‘Ï È»ß Ú«Â¡≈ ¡Â∂ ÌÛ’≈«¬¡≈ «’ «◊¡≈È∆ ‹∆ È∂

¡Â∂ ‘«Ê¡≈ª È≈Ò ˜Ø ¡˜Ó≈¬∆ Á∂ ’ΩÂ’ Ú≈Í‰ Á≈ ’≈‰

¡≈͉∂ ◊∞«ß ‚¡ª ’ØÒ∫Ø Ó∂∆ Ï∂«¬º˜Â∆ ’Ú≈¬∆ ‘ÀÕ «¬√ Â∑ª «¬‘ ÷∂‚

’∂ÚÒ «¬‘ ◊ØÒ’ ‘ÀÕ ◊ØÒ’ª «Úº⁄ Í≈¬∆ ‹≈ ‘∆ Ó≈«¬¡≈ Á∆

¡º◊∂ Â∞∆Õ ‹ÁØ∫ «’ «¬º’ «ÚÁÚ≈È ‘؉ Á∂ È≈Â∂, Ó√’∆È ‹∆ Á≈

¡≈ÓÁ ¡Â∂ «¬√ Á∆ ’∞ÚÂØ∫ Ï≈∂ Ï‘∞ ’∞fi «Ò«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈

«¬‘ Î˜ ωÁ≈ √∆ «’ «¬‘ ÿ‡È≈ «◊¡≈È∆ ‹∆ Á∂ ÈØ«‡√ «Úº⁄

‘ÀÕ ◊ØÒ’ª ¿∞µÂ∂ ’Ϙ≈ ‹Ó≈¿∞‰ Ò¬∆ ÍÃÏßË’ª Á∂ ¡≈Í√ «Úº⁄

«Ò¡≈¿∞∫Á∂ «’¿∞∫«’ «¬º’ ª «◊¡≈È∆ ‹∆ È»ß «¬√ Ï≈∂ ’∞fi ÍÂ≈

ÒÛ-ÓÈ ¿∞µÍ «’√∂ È»ß Ï‘∞Â≈ «¬Â≈˜ È‘∆∫ ‘ØÚ∂◊≈Õ Úº‚≈

È‘∆∫ √∆; Á»‹≈, ¿∞‘ ÈΩ‹Ú≈È Ú∆ ◊∞‚ ß ∂ È‘∆∫ √ÈÕ «¬√ ◊ºÒ È»ß

«¬Â≈˜ «¬‘Ȫ ÍÃÏßË’ª ¡Â∂ «¬‘Ȫ ÚºÒØ∫ ÈΩ’∆ ”Â∂ º÷∂

Ó√’∆È ‹∆ Ú∆ ⁄ß◊∆ Â∑ª ‹≈‰Á∂ √ÈÕ ÚÀ√∂ Ú∆, «‹√ È»ß «◊¡≈È∆

Ú˜∆ª, ◊ÃøÊ∆¡ª, ≈◊∆¡ª, √∂Ú≈Á≈ª ÚºÒØ∫ ◊∞»-Ï≈‰∆ Á∆

‹∆ Á≈ “Ó∞¡≈¯∆È≈Ó≈” Áº«√¡≈ «◊¡≈, ¿∞‘ ’∂ÚÒ «¬º’ “¡’≈Ò

«Ú⁄≈Ë≈≈ Á≈ Ï∂Û≈ ˆ’ ’È ¿∞µÂ∂ ‘ÀÕ ¡º‹ ◊∞Á∞¡≈≈

Âı √≈«‘Ï” Á∂ ÍÀ‚ ”Â∂ √∆ «‹√ ¿∞µÍ È≈ ’ج∆ ¡À∫‡∆ ÈßÏ ¡Â∂

⁄؉ª ’≈‰ ◊∞» È≈È’ Á∂ ÿ «Úº⁄ ‘∆ ÿ Á∂ Ó≈Ò’ (◊∞»

È≈ ‘∆ “√Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï” Á∆ ÓØ‘ √∆Õ «◊¡≈È∆ ‹∆ ¡≈͉∂

È≈È’) Á∂ ¿∞ Í Á∂ Ù ª Á≈ Ó˜≈’ ¿∞ ‚ ≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘À Õ

ÎÀ√Ò∂ ÂØ∫ ¡≥ÂÓ √Ó∂∫ Â∆’ ¡«‚º◊ √ÈÕ

◊∞Á∞¡≈≈ ⁄؉ª «‹ºÂ‰ Á∂ Ò≈Ò⁄ ‘∂· «¬‘Ȫ ÍÃÏßË’ª ÚºÒØ∫ ◊∞» Í≥Ê Á≈ Á≈√,

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ ¡≈ÒÓ◊∆∆ «√˪ª ¡Â∂ ¡«Â √∞ßÁ

√∞‹∆ «√ßÿ, (“Á√Ó ◊ÃßÊ Ï≈∂ ⁄؉Ú∂∫ Ò∂÷” «Úº⁄Ø∫)

¿∞ÍÁ∂Ùª È»ß «¤º’∂ ¿∞µÍ ‡ß◊ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ «¬‘Ȫ ⁄؉ª Á∆

*****

ÌÀÛ∆ Ú≈«¬Â È∂ ‹≈Â-Í≈Â∆ «√√‡Ó Ó∞Û ’∂ «√º÷ √Ó≈‹ «Úº⁄

21

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

¿∞‹≈◊ ’ «ÁºÂ≈ ‘À, «‹√ È»ß √«Â◊∞ª È∂ ‹Û∑ ÂØ∫ ¿∞÷≈Û

⁄≈‘∞‰ ª ¡≈͉∆ Í«‘⁄≈‰ ’≈¿∞‰ Ò¬∆ Í≈ ÒÚ∂) Õ Á»‹≈

«ÁºÂ≈ √∆Õ ‹≈ª ¡Â∂ Ï≈Á∆¡ª Á∂ Ȫ ”Â∂ Ú؇ª «¬’ºÂ

ÏÁÒ ‘À Á∆Ú≈È ‘≈Ò Á∂ Ó∂È ÁÚ≈˜∂ Í≈√, ¡≥Á Ú≈ «¬√

’∆Â∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ ◊ØÒ’ Á∆ «÷º⁄ ’≈‰ ¡≈Í√∆

◊ØÒ’ È»ß «‡’≈ «ÁºÂ≈ ‹≈Ú∂Õ √ß◊ª ÚºÒØ∫ Á∆Ú≈È ‘≈Ò «Úº⁄

Á»Ù‰Ï≈˜∆, È∆Ú∆∫ ͺË Á≈ Ìß‚∆-ÍÃ⁄≈ ¡≈«Á Ï∞≈¬∆¡ª ◊∞»

Á≈ıÒ ‘∞ßÁ∂ √≈, √≈∫fi∂ ÂΩ ”Â∂, Ì≈Ú ÍÚ≈ Á∂ Ó∞÷∆ ÚºÒØ∫, ¿∞√

È≈È’ Á∂ ÁÏ≈ «Úº⁄ Á∂÷‰ È»ß «ÓÒ ‘∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ ◊ØÒ’

«Úº⁄ ÁÙÈ Ì∂∫‡ Ú≈Ò∆ Ó≈«¬¡≈ Í≈ «ÁºÂ∆ ‹≈Ú∂ (ÍÚ≈ Á∂

’≈‰ ‘∆ ÍÃÏßË’ Ò≈‰≈ ’∞≈‘∂ ‘∆ È‘∆∫ ÍÀ «◊¡≈ ÏÒ«’ ¡≈Í

‘ ÓÀ∫Ï ÚÒØ∫ Úº÷∂-Úº÷∂ Ó≈«¬¡≈ Ì∂∫‡ ’È Á∆ «Á÷≈Ú∂

÷Ú≈ ‘Ø «‘≈ ‘À ¡Â∂ √ß◊ª È»ß ÷∞¡≈ ’ «‘≈ ‘ÀÕ ◊∞»

Ú≈Ò∆ ‚≈Ó∂Ï≈˜∆ Á≈ ’∆ ÓÂÒÏ ‘À?)Õ ÚÀ√∂ Ú∆ ◊∞» È»ß Ó≈«¬¡≈

È≈È’ Á∆¡ª «¬‘Ȫ Í≈·Ù≈Ò≈Úª «Úº⁄ √ß◊ª È∂ ‹∆ÚÈ Á≈

Á∆ ÒØÛ È‘∆∫Õ «¬‘ Ó≈«¬¡≈ ÍÃÏßË’ª È»ß Î˜»Ò ÷⁄∆ Ò¬∆

ÓÈØÊ Âª ’∆ ‘≈√Ò ’È≈ √∆, ‹Ø ÊØÛ∑≈-Ï‘∞ ͺÒ∂ √∆ ¿∞‘ Ú∆

⁄≈‘∆Á∆ ‘À, ‹Ø ◊∂È≈¬∆‡ ¡Â∂ Ó≈ÏÒ ¿πµÂ∂ Ò◊≈¿∞∫Á∂ ˜≈

◊Ú≈ «Ò¡≈ ‘ÀÕ Á∞È∆¡ª Ì Á∂ ’Ó-’ª‚, ÌÓ-Ú«‘Ó,

√ß’Ø⁄ È‘∆∫ ’Á∂Õ ’¬∆ ʪÚ∂∫ «¬√ Ó≈«¬¡≈ È≈Ò ◊∞ÁÚ≈«¡ª

ÊØÊ∆¡ª √Óª, Í»‹≈Úª, Ï∂ÒØÛ∂ ‡‰, Úº÷-Úº÷ «ÚË∆¡ª ¡Â∂

¿∞µÍ ’≈Ϙ «‘‰ Ò¬∆ Ú؇ª ÷∆Á∆¡ª ‹ª ‘«Ê¡≈¬∆¡ª

∂‡ª Ú≈Ò∂ Ó≥Ȫ È≈Ò ‹∞Û∂ ¡÷≥‚ Í≈·, ‘ «’√Ó Á≈ ÌÀÛ

‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ⁄ß◊≈ ‘ØÚ∂ E@ ∞ͬ∂∂ ÂØ∫ ¿∞µÍ Ì∂‡≈ “’≈√ ⁄Àµ’”

ÍÃ⁄ºÒ ‘Ø ⁄∞º’≈ ‘ÀÕ Ú∂÷‰ «Úº⁄ ¡≈¿∞∫Á≈ ‘À «’ Ï‘∞Â∂ ÍÃÏßË’

≈‘∆∫ «ÁºÂ∆ ‹≈Ú∂Õ ÓºÊ≈ ‡∂’‰ Ú’Â Ú∆ ̪Â-̪ Á∆¡ª

◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∆ ¡≈Û «Úº⁄ ¡≈͉∆ ‘Ø∫Á ͺ’∆ ’È Á∂

ÓÙ’ª ’∆Â∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ◊∞» Ó»‘∂ √∆√ ÷Û∑∂ ‘Ø ’∂ Ú∆

¡≈‘∂ Òº◊∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆, √ß◊ª È»ß ÚºË ÂØ∫ ÚºË ’∞≈‘∂

fi∞’≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ ÓºÊ≈ ‡∂’‰≈ «¬º’ ’‘≈Ú ‘À, ◊ºÒ

Í≈¿∞‰ Ò¬∆ ’ج∆ ÈÚ∆∫ ¡Â∂ ¡ÈØ÷∆ Ù»Â∆ ¤º‚Á∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ

ª ÓÈ È»ß ◊∞» Á∂ ¡͉ ’È Á∆ ‘ÀÕ ◊∞Ï≈‰∆ √∂Ë «ÁßÁ∆ ‘À:

Í≥Ê’ Îß‚ È»ß «¬ÂÈ∆ Ï∂ÁÁ∆ È≈Ò ØÛ∑Á∂ ‘È «‹Ú∂∫ «√º÷ª Á≈

““ÂÈ∞ ÓÈ∞ ¡Í¿∞ Í»‹ ⁄≈Ú¿∞ ® ◊∞ Í√≈«Á «Èß‹È∞

“Ò∞º‡ Á≈ Ó≈Ò” ‘ØÚ∂Õ «Èº‹∆ √Ú≈ʪ Á∆ «‘√ º÷Á∂ ‘ج∂, «¬‘

Í≈Ú¿∞®”” («ÚÁ≈√, Í≥. EBE)Õ ˜Ó∆È ¿∞µÂ∂ ÓºÊ≈ ◊Û‰ Á∆

ÍÃÏßË’ ÒØ’ ‹ÁØ∫ ◊∞» Á∂ ÿ ¡≥Á «√¡≈√∆ Ò∆‚ª (ÓΩ’∂ Á∆

Ï‹≈¬∂ ÓÈ, ‹Ø ‘¿∞ÓÀ È≈Ò Èº’∂-Ⱥ’ Ì«¡≈ ‘∞ßÁ≈ ‘À, È»ß

Í≈‡∆ Á∂ «Ó¿»∫√ÍÒ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ïª ÂØ∫ ÒÀ ’∂ Ó≥Â∆¡ª º’) Èß»

fi∞’≈¿∞‰≈ ‹ª È∆Úª ’È≈ ‘∞ßÁ≈ ‘À Ì≈Ú ◊∞» Á∆ «√º«÷¡≈ ◊둉

√ºÁ ’∂ fi»·∆ ÙÒ≈ÿ≈, ⁄≈ÍÒ»√∆ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ Ù˪‹Ò∆¡ª

’È∆ ¡Â∂ ¿∞√ «√º«÷¡≈ È»ß √º⁄ ’ ’∂ Ó≥ȉ≈ ‘∆ “ÓºÊ≈ ‡∂’‰≈”

Â∂ ’≈˜∆-Ó∞ºÒª Ú≈Ò∂ «√ØÍ∂ ¡͉ ’È Á∂ ⁄≈¡ «Úº⁄ ÎπºÒ∂

‘ÀÕ “ÓÈ È∆Úª Ó«Â ¿∞µ⁄∆” ’È Á∆ ¡≈Á √Á≈ Ò≈‘∂ÚßÁ

È‘ƒ √Ó≈™Á∂ ª ¿∞ÁØ∫ ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∆ «È≈Á∆ ’«¡ªÁ

‘ØÚ∂◊∆Õ Ó«Â ¿πµ⁄∆ È≈ ‘؉ ’≈‰, Ó≈«¬¡≈ ·º◊‰ Á∆ Ì≈ÚÈ≈

È»ß Ú∂÷ ’∂ ‘ «¬º’ «√º÷ ÙË≈Ò» ÙÓ È≈Ò È˜ª È∆Ú∆¡ª

º ÷ ’∂ , ÍÃ Ï ø Ë ’ª Úº Ò Ø ∫ ’¬∆ Íà ’ ≈ Á∆¡ª ⁄Â∞  ≈¬∆¡ª,

’ ÒÀ∫Á≈ ‘ÀÕ ÍÂ≈ È‘∆∫ ◊∞Á∞¡≈∂ Á∆ ⁄ΩË ͺ’∆ ’È ¡Â∂

⁄Ò≈’∆¡ª, ‘π«Ù¡≈∆¡ª Á≈ √‘≈≈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ È∞Ó≈«¬Ù∆

◊ØÒ’ ¿∞µÍ ’∞ß‚Ò∆¬∂ √ºÍ Úª◊ ’Ϙ≈ º÷‰ Ò¬∆ ◊∞» Á∆

⁄ß«◊¡≈¬∆¡ª ¡Â∂ «√¡≈‰Íª «’√∂ È»ß ’ج∆ ¡≈ÂÓ’ Ò≈Ì

‘√Â∆ È»ß «’¿∞∫ ØÒÁ∂ ‘È? ◊∞» Á≈ ˜≈ «‹ßȪ Ì¿∞ È‘∆∫

È‘∆∫ Á∂ √’Á∆¡ªÕ Á∞«È¡≈Ú∆ ÍÃ≈ÍÂ∆¡ª ‘≈√Ò ’È Ò¬∆

º÷Á∂Õ

◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∆ ¡≈Û «Úº⁄ ÍÃÏßË’-‹È ’¬∆ «’√Ó Á∂

«¬‘ Ú∆ ͺ’≈ «ÚÙÚ≈√ ‘À «’ ÍÃÏßË’ √º‹‰ ◊ØÒ’ª ‘‡≈¿∞‰

„Ω∫◊ ⁄ ’∂ √ß◊ª È≈Ò ËØ÷≈ ’Á∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ

Ò¬∆ ’Á∆ √«‘Ó ȑ∆∫ ‘؉ Òº◊∂ ¡Â∂ ‹∂’ √ß◊ª Ú∆ ◊ØÒ’

ÍÃÏßË’ª È∂ ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï È»ß Ó≈«¬¡≈ «¬’ºÂ ’È

«Úº⁄ Ó≈«¬¡≈ Í≈¿∞‰ Ú≈Ò∆ ¡≈Á ȑ∆∫ ¤º‚Á∆¡ª («’¿∞∫«’

¡Â∂ ¡≈͉∆ ⁄ΩË ͺ’∆ ’È Ò¬∆ ∞Ó≈«Ò¡ª ‘∂· √‹≈ ’∂

¡≈Áª ¡Â∂ ¡≥È∑∆ ÙË≈ Á∆¡ª ∆ª ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ ‹ªÁ∆¡ª

º«÷¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ◊∞» Á≈ Ȫ Ú ’∂ «Èº‹∆ √Ú≈Ê Í»≈

‘È) ª «¬‘Ȫ ◊ØÒ’ª Á≈ ’∂ÚÒ Í≈√≈ («ÁÙ≈) ÏÁÒ «ÁºÂ≈

’Á∂ ‘È, Ì≈Ú ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï È»ß «Èº‹∆ √Ú≈Ê Í»Â∆ Á≈

‹≈Ú∂Õ «¬‘Ȫ È»ß ÒßÓ∂ ∞÷, ≈◊∆¡ª Á∆ √‡∂‹ Á∂ √≈‘Ó‰∂ Ú≈Ò∂

√≈ËÈ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ ÍÃÏßË’ √Ófi ‘∂ ‘È «’ «¬√ ◊ÃßÊ Á≈ ’ج∆

Í≈√∂ (Ì≈Ú √‹∂ Í≈√∂) ⁄≈ Î∞º‡ ¿πµ⁄≈ ¡À∫◊∞Ò «Î’√ ’ ’∂

Ú≈Ò∆-Ú≈√ È‘∆∫ «‘≈; «’√∂ Ú∆ «È’ßÓ∂ ‹ª ÿ‡∆¡≈ Ó’√Á

«‡’≈ Á∂‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ «¬√ Á∂ «Íº¤∂ ’Ó∂‡∆ «‹√ ÓÀ∫Ï È»ß

Á∆ Í»Â∆ Ò¬∆ «‹√ Â∑ª Ó˜∆ ‘ØÚ∂ Ú ’∂ ¡Â∂ Ó’√Á

ÌØ√∂ÔØ◊ √ÓfiÁ∆ ‘ØÚ∂, ÷Û∑≈ ’ Á∂Ú∂Õ (‹∂ Úº÷∆ ÚÁ∆ Í≈¿∞‰≈

Í»≈ ’È ¿∞Íß ’Ó∂ «Úº⁄ √∞º÷-¡≈√È ’ ¤º«‚¡≈Õ

22

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

‘ «¬º’ «¬’º· «Úº⁄ ◊∞» ’∂ Òß◊ ¿∞µÂ∂ ÚºË ˜Ø «ÁºÂ≈

Í«‘⁄≈‰ È‘∆∫ º÷Á≈Õ «ÂÚ∂∫ ÍÃÏßË’, ¿∞¤≈Ò∂ Ó≈Á∆ ‘¿∞ÓÀ

‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ¤Ø‡∂-Úº‚∂ ÍÃØ◊≈Óª Á∂ È≈Ò ÷∆ ¡Â∂ ‹Ò∂Ï∆¡ª Ú≈Ò∂

’≈‰, «‹√ ◊∞» Á∆ Á∂‘ È»ß Í≈Ò’∆ «Úº⁄ √‹≈ ’∂ √Û’ª ¿∞µÍ

◊∞» ’∂ Òß◊ Á≈ Ò≈Ò⁄ Á∂ ’∂ √ß◊ª È»ß ◊∞Á∞¡≈∂ √º«Á¡≈

ÿ∞Ó≈¿∞∫Á∂ «ÎÁ∂ ‘È, ¿∞√ Á∂ ’∆ÓÂ∆ ¿∞ÍÁ∂Ùª Á∆, ϪÁ Á∂

‹ªÁ≈ ‘ÀÕ ‹∂ «¬‘ ◊∞» ’≈ Òß◊ ‘À ª ’∂ÚÒ «¬º’-¡ºË≈ Î∞Ò’≈

◊ˇ ͬ∂ ÂȪ Á∆ «È¡≈¬∆∫, √»fi È‘∆∫ º÷Á∂; ◊∞» Á∂ ÙÏÁ Á≈

¡Â∂ Ì≈‹∆, (Disposable) Í∂Í-ÍÒ∂‡ª ‹ª ͺÂÒª ¿∞µÂ∂ º÷

√Ú≈Á È‘∆∫ ‹≈‰Á∂Õ ¿∞‘ ‘À∫’Û «Úº⁄ ¡≈͉∂-¡≈Í È»ß ¿∞µ⁄≈

’∂ ¤’‰ º’ ‘∆ √∆Ó ’ «ÁºÂ≈ ‹≈Ú∂Õ «‹√ È»»ß «˜¡≈Á≈ Ì∞º÷

√Ófi ÒÀ∫Á∂ ‘È Í ÙÏÁ Á∆ Ú∆⁄≈ È‘∆∫ ’Á∂Õ

Òº◊∆ ‘ØÚ∂, ¿∞‘ ÿ ‹≈ ’∂ Í∂‡ Ì ’∂ ÷≈ ÒÚ∂Õ «¬√ Â∑ª Îß‚˜ Ï⁄≈ ’∂ ˆ∆Ϫ Á∆¡ª Ï√Â∆¡ª «Úº⁄ ÷∞ºÒ∑∂ Òß◊ ÒØÛÚßÁª

““˙È≈ ¡≈͉∆ ¡≥Á« √∞«Ë È‘∆∫ ◊∞ Ï⁄«È È ’«‘ «Ú√≈√®””

(Ó.C, Í≥.)

Ò¬∆ ¡Â∂ «Í¤Û∂ Ú◊ Á∂ ˆ∆Ï ÍÚ≈ª «Úº⁄ ÚÂ≈¬∂ ‹≈‰Õ

‘Ø ¡‹»Ï≈ Ú∂÷Ø! Ó∂È Á∆Ú≈È ‘≈Ò «Úº⁄ º÷∆ ◊ØÒ’ È»ß

Ï‹‡ Á≈ Úº‚≈ «‘º√≈ ˆ∆Ï Ïº«⁄¡ª Á∆ ÍÛ≈∑¬∆, ؘ◊≈ Ò¬∆

«Ì¡≥’ «’√Ó Á∂ Ó؇∂ Â≈Ò∂ Ó≈ ’∂, «¬È∑ª ‹ßÁ«¡ª ¿∞µÍ

Â’È∆’∆ ‹ª ’≈ØÏ≈∆ «√÷Ò≈¬∆ ¡Â∂ «√‘ √ÏßË∆ ’≈‹ª

’ÍÛ≈ ⁄Û∑≈ ’∂ Ò≈÷ (√∆«Òß◊ ÚÀ’√) È≈Ò ÓØ‘ª ¡Â∂ ‡À◊

Ò¬∆ ÷«⁄¡≈ ‹≈‰≈ ◊∞» Á∆ ¿∞µÂÓ √∂Ú≈ ‘ÀÕ «¬‘ ’≈‹ ÓΩ‹»Á≈

Ò◊≈ ’∂ ÁØ ‹ª «ÂßÈ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ïª Á∂ Á√Âı ’Ú≈¬∂ ‹ªÁ∂

◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’ª Á∂ √Ø⁄≠-ͺºË ÂØ∫ Ï≈‘ Á∆ ◊ºÒ ‘ÀÕ ¡Ó∆

‘ÈÕ «¬√ Á≈ «√ºË≈-ͺË≈ ¡Ê «È’ÒÁ≈ ‘À «’ «‹È∑ª ÍÃÏßË’ª

«√º÷ ÍÚ≈ª È»ß ◊∆Ϫ Á≈ ‘º’ Ó≈ ’∂ ¡≈͉∂ Í∂‡, ‹Ø Í«‘Òª

Á≈ ‹∆ÚÈ-«Ó¡≈ Á»«‹¡ª Ò¬∆ ⁄≈ȉ-Ó∞È≈≈ ‘؉≈ ÒØÛ∆∫Á≈

‘∆ ¡≈¯∂ ‘ج∂ ‘È, ÌÈ∂ ÙØÌ≈ È‘∆∫ «ÁßÁ≈Õ «¬‘ ÙÓÈ≈’

‘À, ¿∞‘ ¡≈Í ‘∆ ¡≈͉≈ ÂÓ≈Ù≈ ω≈¬∆ ÏÀ·∂ ‘È, Ì≈Ú ¿∞‘È∑ª

◊ºÒ ‘ÀÕ ˆ∆Ï «√º÷ ÒØÏ≈‰∂, «√’Ò∆◊, Ú‰‹≈∂ ÍÚ≈ª

Á≈ ¡≈Í√ «Úº⁄ «¬º’-Á»‹∂ ¿∞µÂ∂ ¡Â∂ ¿∞‘Ȫ ÚºÒØ∫ ‘∆ «ÈÔ∞’Â

Á∆¡ª Ï∆Ï∆¡ª ÒØ’ª Á∂ ÿª «Úº⁄ ̪‚∂ Óª‹ ’∂ ¡Â∂ ÈΩ‹Ú≈È

’∆Â∂ ◊¬∂ ◊∞Á∞¡≈≈ √‡≈¯ ¿∞µÍ ÌØ√≈ È‘∆∫ «‡’ «‘≈Õ

√≈¬∆’Ò-«’Ù∂ ⁄Ò≈ ’∂ ÍÚ≈ Á≈ Í≈Ò‰-ÍØÙ‰ ’Á∂ ‘ÈÕ

Ò∞‡∂«¡ª, ·º◊ª Â∂ ÏÁÓ≈Ùª Á∂ ¡º«‚¡ª Ú≈Ò∂ Ú∆ ¡≈Í√∆ «Ú‘≈

«¬ºË ◊∞» ’∂ «√º÷, ◊∞» Á∂ √≈‘Ó‰∂ ¡Ó∆≈È≈ Í’Ú≈È (ÓÒ’

«Úº⁄ √«‘‹-√∞Ì≈¬∂, Í√Í ¬∆Ó≈ÈÁ≈∆ ¡Â∂ ÌØ√∂ Ú◊∂

Ì≈◊Ø Á∂ ÌØ‹) ÷≈ ’∂ ◊∞» Á∂ Ó≥»‘ ”Â∂ ⁄Í∂Û Ó≈ ’∂ Òº÷-Òº÷

◊∞‰ º÷Á∂ ‘ÈÕ ◊∞Á∞¡≈≈ ª ‘À ‘∆ Ë≈Ó’ √ß√Ê≈, «‹ºÊ∂ Ï

ÚË≈¬∆¡ª ÒÀ ‘∂ ‘ÈÕ

Á≈ Ì¿∞, √º⁄≈¬∆, ¬∆Ó≈ÈÁ≈∆, Í≈ÁÙÂ≈, «ÚÙÚ≈√, ¿∞µ⁄≈-

““√Ó ËÓ Áج∂ ¤«Í ÷Òج∂ ’»«Û «Î∂ ÍÃË≈È Ú∂ Ò≈ÒØ®”” (Ó.A, Í≥. GBB)

√∞µ⁄≈ ¡≈⁄È, «ÈÓÂ≈ ¡≈«Á √Á ◊∞‰ √∞Ì≈Ú’ ‘∆ ‘؉∂ ⁄≈‘∆Á∂ ‘ÈÕ

«¬√ ◊Ã ß Ê (◊∞  » ◊Ã ß Ê √≈«‘Ï) «Úº ⁄ «Ò÷∆ Ï≈‰∆ ‹ª

‹Ò»√ª, ¤Ï∆Òª, Ó«‘ß◊∂ Í’Ú≈Ȫ Ú≈Ò∂ Òß◊ª Â∂ Òß◊

«√º«÷¡≈Úª Á≈ ÍÃ⁄≈ ’È Á∆ Ú≈«¬Â ‘∆ √Ó≈Í ’ «ÁºÂ∆

‘≈Ò Á∂ ÒÀ∫‡ Í≈¿∞‰ ¿∞µÂ∂ ‘∆ √≈≈ ˜Ø «ÁºÂ≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ

‘ج∆ ‘ÀÕ ◊∞»-Ï≈‰∆ Á≈ Î∞Ó≈È ‘À:

Ë≈Ó’ Í∞√Â’ª (√≈«‘Â) ÍÛ∑‰ Á≈ «Ú≈‹ ‘∆ ıÂÓ ’

«ÏÈ∞ √ÏÁÀ √Ì∞ ‹◊∞ Ï¿∞≈È≈ «ÏÊ≈ ‹ÈÓ∞ ◊Ú≈«¬¡≈®

«ÁºÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ‘ Ú∂Ò∂, ʪ-ʪ ÓÒ’ Ì≈◊Ø È∞Ó≈ ◊∆Ϫ Á∂

¡≥«ÓÃÂ∞ ¬∂’Ø √ÏÁ∞ ‘À È≈È’ ◊∞Ó∞«÷ Í≈«¬¡≈®B®

Ò‘» ⁄Ø∫Á∂ Òß◊ ÷ªÁ∂ «‘‰≈, «Úº«Á¡≈ ¡Â∂ ◊∞Ó«Â-«◊¡≈È

(Ó.C, Í≥. FDD)

ÚºÒØ∫ Ó≥»‘ Î∂∆ º÷‰≈, «¬‘ ÓÈ∞º÷ª Ú≈Ò≈ ’Ó È‘∆∫, ÍÙ∞»-

(Ì≈Ú ÙÏÁ Á≈ Ì∂Á ‹≈‰∂ ψÀ ÍÃÏßË’ª √Ó∂ √≈≈ √ß√≈

«ÏÂ∆ ‘ÀÕ ◊∞Ï≈‰∆ Á≈ ¿∞ÍÁ∂Ù ‘À: ““«Ú«Á¡≈ Ú∆⁄≈∆ ª Í

Í≈◊Ò ‘Ø«¬¡≈ «Í¡≈ ‘À) «’¿∞∫«’ ÍÃÏßË’ Ú∆ ◊∞» Á∂ ÙÏÁ Á≈

¿∞Í’≈∆®”” (Í≥. CEF) (Ì≈Ú ‹∂ ’ج∆ «◊¡≈È ‘≈√Ò ’ ’∂

√Ú≈Á È‘∆∫ ‹≈‰Á∂, ÔÊ≈: ““ÂÈ Ó‰∆ ◊Ò ÏªÁÀ «’‘∞ ’∆Ó

‘ØȪ ÓÈ∞º÷ª Á∆ ÌÒ≈¬∆ ’Á≈ ‘À ª √ÓfiØ ¿∞√ È∂ «Úº«Á¡≈

È ‹≈‰À® ’Û¤∆ √≈¿∞ (√Ú≈Á) È √ßÓÒÀ ÌØ‹È √ ÷≈‰À® ‚‚»»

‘≈√Ò ’∆Â∆ ‘À ¡Â∂ Ú∆⁄≈∆ ‘À , «¬‘ «Úº « Á¡≈ Úß ‚ ‰≈

«⁄’Û Ú≈√ ‘À ’ÚÒÀ È «√fl≈‰À®”” (Ì≈¬∆ ◊∞Á≈√ ‹∆)Õ Ì≈Ú

Í¿∞Í’≈ Á≈ ’ßÓ ‘À)Õ ◊∞Á∞¡≈«¡ª ¡≥Á º÷∆¡ª ◊ØÒ’ª

ϪÁ Á∂ ◊ˇ «Úº⁄ ͬ∆ ‘ج∆ Ó‰∆ Á≈ Ó∞ºÒ ¿∞√ ϪÁ È»ß È‘∆∫

«’√∂ √» ◊∞» Á∆¡ª ◊ØÒ’ª È‘∆∫ ‘È, È≈ ‘∆ ◊∞» √≈«‘Ï È»ß

ÍÂ≈, ’Û¤∆ √Ú≈Á∆ ÌØ‹È Á∂ √Ú≈Á Á≈ √ È‘∆∫ ÒÀ∫Á∆, ‚º‚»

Í≈¬∂ ‘º’ Ó≈ ’∂ ’Ó≈¬∆ Ó≈«¬¡≈ Á∆ ÒØÛ ‘À, È≈ ‘∆ «¬‘ ◊∞»

«⁄º’Û «Úº⁄ «‘ ’∂ ÷∞Ù «‘ßÁ≈ ‘À, ’ßÚÒ Î∞ºÒ Á∆ ÷∞ÙÏ» Á∆

È»ß Ì∂‡≈ ’È Á≈ √«Â’≈ „ß◊ ‘ÀÕ («¬º’ Ùß’≈ «¬‘ ÷Û∑≈

23

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ‘À «’ ◊ØÒ’ «Úº⁄ Ó≈«¬¡≈ È≈ ͬ∂ ª ◊∞Á∞¡≈∂

ͺ’∆ ’ØÕ ◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’ª Í≈√Ø∫ ‚È Á∆ ÒØÛ È‘∆∫ ‘ÀÕ

Á≈ ÷⁄ «’Ú∂∫ ⁄ºÒ∂◊≈? «¬√ Á≈ ¿∞µÂ Ó≥Á, Ó√«‹Á, «◊‹∂

«¬‘ «√º÷ ÍÚ≈ª Á∆ ı»È-Í√∆È∂ Á∆ ’Ó≈¬∆ Í≈‰∆ Úª◊ ØÛ∑

Á∂ ¡≈◊»¡ª Í≈√Ø∫ Í∞º«¤¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À, ‹Ø ◊ØÒ’ª È‘∆∫ º÷Á∂

‘∂ ‘ÈÕ √ØÈ∂ Á∆¡ª ’‘∆¡ª ¡Â∂ Í≈ª È≈Ò ◊≈ ’º„‰ Á∆

Í ¡≈͉∆¡ª √ß√Ê≈Úª Á≈ ◊∞Áπ¡≈«¡ª È≈ÒØ∫ ÚË∆¡≈ ¡Â∂

Ê≈Ú∂∫, ÂȪ È≈Ò ‹Û∂ ◊∞Ï≈‰∆- ÙÏÁª Ì≈Ú ¡ÓØÒ’

Ù≈¯Â È≈Ò «¬ß˜≈Ó ’Á∂ ‘ÈÕ ◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’ª È∂ ª

◊∞Ó«Â-«◊¡≈È ≈‘∆∫ ◊∞Á∞¡≈«¡ª ¡Â∂ ¡≈͉∂ ÍÚ≈ª

¡≈ÓÁÈ Á∂ ’¬∆ ‘Ø „ß◊-Â∆’∂ Ú∆ ¡ÍÈ≈ º÷∂ ‘È, «‹Ú∂∫

«Úº⁄Ø∫ ÓÈÓ Á∆ ◊≈ ’º„‰ Á≈ ≈‘ Í’ÛØÕ «¬‘Ø «√¡≈‰Í

¡÷≥‚ Í≈·ª Á∆ Ì∂‡≈ ∞. BA@@, √«‘‹ Í≈· AE@@, √∞÷ÓÈ∆

Ú≈Ò∆ √Ø⁄‰∆ ‘ØÚ∂◊∆Õ «√º÷ ÍÚ≈ª Á∂ ¡≈⁄‰ È»ß √ØÈ∂ Ú◊≈

√≈«‘Ï Á≈ Í≈· AE@, ÷≈Ò∆ ¡Á≈√ EA ∞ͬ∂, ¡ÈßÁ ’≈‹

ÚË∆¡≈ ω≈¿∞‰ Á∆ ÒØÛ ‘ÀÕ ÍÃÏßË’ª Á∆¡ª ’∞⁄≈Òª «Úº⁄

Á∆ Î∆√ B@@ ∞ͬ∂, «ÓÂ’ Á∆ ¡Á≈√ ∞. A@A ¡≈«ÁÕ

√ß◊ª «’¿∞∫ Î√Á∆¡ª ‹≈ ‘∆¡ª ‘ÈÕ √ß◊ª È»ß ¡≈͉∆ √Ø⁄

¿∞µÍ Á∂ ÷⁄∂, ¡Á≈√∆¬∂, ’Û≈‘ ÍÃÙ≈«Á, √∂Ú≈Á≈ª Á∆ Ì∂‡≈

Á≈ Ș∆¡≈ ÏÁÒ‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ‘ÀÕ Ò’∆ Á∂ Î’∆ ωÈ≈

Úº÷∆ º÷∆ ‘ÀÕ Í◊Û∆ ÒÀ ’∂ Á∞’≈Ȫ Á∆ ¡≈ÓÁÈ Ú∆ ω≈ º÷∆

¤º‚ ’∂ ˜Ó≈È∂ Á∂ Ó∂⁄∂ Ó∞Â≈Ï’ ≈‘ ω≈˙Õ «‹‘Û∂ «√º÷ ÍÚ≈ª

‘ÀÕ (ÍÂ≈ È‘∆∫ ÏÒÀ’ ’ ’∂ Ú∂⁄∆¡ª Á∞’≈Ȫ Á≈ «‘√≈Ï «’Ú∂∫

Á∆¡ª ÎÀ’‡∆¡ª ¡Â∂ Ú’Ù≈ͪ ‘È, «’√∂ «¬º’ «√º÷ ÈΩ‹Ú≈È

º÷Á∂ ‘È)Õ √º⁄ Í∞º¤Ø ª «¬‘ ◊∞Á∞¡≈∂ «‘‰ ‘∆ È‘∆∫ «ÁºÂ∂

È»ß «√«÷¡≈ Á∂ ’∂ ⁄ß◊≈ ’≈∆◊ «Â¡≈ ’Ø Âª «’ ¿∞‘ ¡≈͉∂

◊¬∂, ◊∞Ï≈‰∆ Á∂ «Ï¿∞Í≈ Ò¬∆ Ù≈«Íß◊ ÍÒ≈˜∂ ω≈ «ÁºÂ∂

∞˜◊≈ ͺ÷Ø∫ ¡≈ÂÓ «ÈÌ ‘Ø ‹≈Ú∂ ¡Â∂ Á-Á ”Â∂ ˜Ò∆Ò

◊¬∂ ‘ÈÕ

È≈ ‘∞ßÁ≈ ‘∂Õ «¬‘ Â∆’≈ Ú∆ ◊∞» Á∆ ◊ØÒ’ ”⁄ Ì∂‡≈ Á∂‰ Â∞Ò

«¬√ √Ó∞º⁄∂ ÌÀÛ È»ß ·ºÒ∑ Í≈¿∞‰ Ò¬∆ ¡Â∂ ’ΩÓ∆ Îß‚˜ Á∆

‘ÀÕ ‘ Ú∂Ò∂ “√∞÷∆ Ï√∂ ÓØØ ÍÚ≈≈” º’ ¡≈͉∂-¡≈Í È»ß √∆ÓÂ

ÏÏ≈Á∆ ¿∞µÍ Ø’ Ò◊≈¿∞‰ Ò¬∆ ◊ØÒ’ª «Úº⁄ Ó≈«¬¡≈

º÷‰≈ √≈È»ß ’∞≈‘∂ Í≈ «‘≈ ‘ÀÕ «¬‘ ◊∞» È≈È’ Á≈ «√˪Â

Í≈¿∞‰∆ ÏßÁ ’ ’∂ √Ó≈‹’ ÌÒ≈¬∆ Ú≈Ò∂ ’≈‹ ’È Á≈ ≈‘

È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈Õ Èº⁄‰-‡ºÍ‰ ‹ª Ó≈‚Òª Á∂ Í∂Ù∂ È≈Ò ’ΩÓ Á∆

Í’ÛØÕ ‘ Ú∂Ò∂ «„º‚ª «Úº⁄ ÷∆ª Ú≈Ò∂ Òß◊ ¿∞Â≈∆ ‹≈‰

ÌÒ≈¬∆ È‘∆∫ ‘؉ Òº◊∆Õ Ìß‚ª, Ó≈√∆¡ª, ÈÂ’∆¡ª ¡Â∂

È≈Ò ’ΩÓ Á≈ ’º÷ È‘∆∫ √ßÚ √’Á≈Õ «‹È∑ª ◊∞«√º÷ ÍÚ≈ª

÷∞√«¡ª Ú≈Ò≈ ÍÃØÎÀÙÈ ’ΩÓ È»ß ‚»ßÿ∆ ÷≈¬∆ «Úº⁄ ‹≈ √∞º‡∂◊≈Õ

Í≈√ √ÓºÊ≈ ‘ØÚ∂, ¿∞‘ «¬º’ ◊∆Ï «√º÷ Ϻ⁄∂/Ϻ⁄∆ È»ß Ú˜∆Î≈

«¬‘ ÍÃ Ø Î À Ù È Ó≈ÈÚÂ≈ Á∂ «’√∂ ’ß Ó È‘∆∫ ¡≈¿∞ ‰ Òº ◊ ∂ Õ

Á∂ ’∂ Á√Ú∆∫ º’ ‹≈ ¡◊Ò∂∆¡ª ‹Ó≈ª º’ ÍÛ∑≈¿∞‰ Á∆

◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’ª ‹ª «√¡≈√∆ Ò∆‚ª Á∂ «Íº¤Òº◊ Ï‰È Á∆

«˜ßÓ∂Á≈∆ √ßÌ≈Ò‰Õ «¬√ Â∑ª ÷⁄ ’∆Â∆ Ó≈«¬¡≈ ÚºË √’≈Ê∆

ʪÚ∂∫, ◊∞» Á∆ «√º«÷¡≈ ÚºÒ Ó≥»‘ ’ØÕ ◊∞» Á∂ Á√ÚßË È»ß ◊∞» Á∂

‘ØÚ∂◊∆Õ «Úº«Á¡≈ Á∂ Í≈√≈ È≈Ò ’ΩÓ∆ ‹‘≈Ò Á» ‘ØÚ∂◊∆

Í≥Ê Á∆ «Ï‘Â∆ Ò¬∆ ÚÂØØÕ ◊ØÒ’ª ÌÈ È≈Ò «Ú◊≈Û ÚËÁ≈

¡Â∂ Ë≈Ó’ ÍÛ∑≈¬∆ È≈Ò √Ó≈‹’ Ï∞≈¬∆¡ª ¡≈«Á ıÂÓ

‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ «¬√ È»ß Ø’‰ Á≈ ÔÂÈ ’ØÕ ◊∞» Á∂ ÙÏÁª Á∆

’È Á≈ ≈‘ ͺË≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ ¡’Ò ÂØ∫ ’ßÓ ÒÀ‰≈ ÓÈ∞º÷∆ ◊∞‰

Ú∆⁄≈ ’ØÕ Êª-ʪ ÓºÊ∂ ‡∂’‰ Á∆ Ï‹≈¬∂, ““Í∆¿» Á≈Á∂”” Á∂

‘À, ÔÊ≈:

““÷˜≈È∂”” È»ß ÷ØÒ∑ ’∂ ÍÛ∑Ø ¡Â∂ Ú∆⁄≈ØÕ

¡’Ò∆ √≈«‘Ï √∂Ú∆¡À, ¡’Ò∆ Í≈¬∆¡À Ó≈È®

√«Â◊∞ ÈØ √Ì∞ ’Ø Ú∂÷Á≈, ‹∂Â≈ ‹◊Â∞ √ß√≈∞®

¡’Ò∆ Í«Û ’∂ Ï∞∞fi∆¡À, ¡’Ò∆ ’∆⁄À Á≈È∞®

«‚·∂ Ó∞’«Â È ‘ØÚ¬∆, «‹⁄∞ √Ï«Á È ’∂ Ú∆⁄≈∞®

È≈È’∞ ¡≈÷À ≈‘∞ ¬∂‘∞ ‘Ø« ◊Òª ÙÀÂ≈È∞® ( Ó.A, Í≥. ABDE)

(Ó.C, Í≥. EID) √∂ ÓÈÓ∞÷ ‹Ø √ÏÁ∞ È Í¤≈‰«‘®

ÙÀÂ≈Ȫ Ú≈Ò∂ ’ßÓ «Â¡≈◊ ’∂ √º⁄≈ ≈‘ Í’ÛÈ≈ ⁄≈‘∆Á≈

◊∞ ’∂ ÌÀ ’∆ √≈ È ‹≈‰«‘®

‘ÀÕ ⁄؉ª ≈‘∆∫ ’Á∆ Ú∆ √∞Òfi∂ ‘ج∂, ¬∆Ó≈ÈÁ≈, «√¡≈‰∂,

ÌÀ «ÏÈ∞ «’¿∞∞ «ÈÌ¿∞ √⁄∞ Í≈¬∆¡À ‹Ó∞ ’≈«„ Ò¬∂◊≈ √≈‘≈ ‘∂®

◊∞«√º÷ ÍÃÏßË’∆ „ª⁄∂ «Úº⁄ È‘∆∫ ¡≈ √’Á∂Õ ◊∞Á∞¡≈≈

(Íß., A@ED)

«¬Ó≈ª Ì≈Ú «¬º‡ª, √∆ÓÀ∫‡, ͺÊ Ò¬∆ Ó≈«¬¡≈ Ì∂∫‡ ’È

(Ì≈Ú ◊∞» Á∆ «√º«÷¡≈ È»ß «Ú√≈ ’∂ ¡ÊÚ≈ ◊∞» Á∆ «√º«÷¡≈

Á∆ Ê≈Ú∂∫ «√º÷ Í≥Ê Á∆ È∆∫‘ Ì≈Ú «√º÷ ÍÈ∆∆ È»ß ◊∞Ó«Â-

È»ß «Ú¡Ê √Ófi ’∂ ¡≈͉∆ Ó«Â È»ß √Ã∂Ù‡ √Ófi‰ Ú≈Ò≈ ÓÈÓ∞÷

«◊¡≈È ¡Â∂ √’»Ò∆ «Úº«Á¡≈ Óπ‘º¬∆¡≈ ’Ú≈ ’∂ ’ΩÓ∆ È∆∫‘

‘∞ßÁ≈ ‘ÀÕ ÓÈÓ∞÷ª Ï≈∂ ◊∞Á∂Ú ‹∆ Á∂ Ï∂¡≥ ÙÏÁª «Úº⁄Ø∫ ÚßÈ◊∆

24

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

Ó≈Â Î∞Ó≈È ‘À: ‹Ø ÒØ’ ◊∞» Á∂ ÙÏÁ Á∆ Ú∆⁄≈ È‘∆∫ ’Á∂

ÒØÛÚßÁ «√º÷ ÍÚ≈ª Á∆ ‘ ͺ÷Ø∫ √ßÌ≈Ò ’È≈ ‘∆ ◊∞» È»ß

¡Â∂ ‘ØȪ È»ß «¬√ Á∆ Ú∆⁄≈ ÂØ∫ Úª«fi¡ª º÷Á∂ ‘È, ¿∞‘

Í√ßÁ ‘ÀÕ ‘≈Ò Á∆ ÿÛ∆ ◊ØÒ’ª È»ß ’∞fi Ú«∑¡ª Ò¬∆ «’√∂

Ó»÷ ¡Â∂ ’º⁄∂ ‘È (Ó»Û È∞ ’≈⁄∂), Ì≈Ú Ï∂«ÚÙÚ≈√∂ ‘È ¡Â∂

«Í¤Ò∂ ’Ó∂ «Úº ⁄ Ïß Á ’ Á∂ ‰ ≈ Ò≈‘∂ Ú ß Á ‘∂ ◊ ≈Õ ‹Á

““«‹È∞ ◊∞ ◊Ø«Í¡≈ ¡≈͉≈ Â∂ È« Ï∞¡≈∆® ‘« ‹∆¿∞ «ÂÈ

◊∞Á∞¡≈«¡ª «Úº⁄ √º⁄∂-√∞º⁄∂ ◊∞«√º÷∆ ‹∆ÚÈ Ú≈Ò∂ ◊π«√º÷

’∂ Á√È È≈ ’Ø Í≈«Í√‡ ‘«Â¡≈∆® (Í≥. FEA) Ì≈Ú Í≈Í∆

ÍÃÏßË √ßÌ≈Ò ÒÀ‰◊∂, «Î «¬‘Ȫ ◊ØÒ’ª Á∆ √≈¯-√¯≈¬∆ ’Ú≈

¡Â∂ ◊∞» Á∂ ‘«Â¡≈∂ ‘ÈÕ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ Á√ ‘˜≈ Ú≈ Í«Û∑¡≈

’∂ Á∆Ú≈È ‘≈Ò Á∂ Ï≈‘ Ú≈ º«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ

‘ØÚ∂◊≈ ““‹Ø ÍÃÌ ’Ø «ÓÒÏØ ⁄‘À, ÷Ø‹ ÙÏÁ ÓÀ∫ Ò∂®”” ÙÏÁ Á∆

*****

Ú∆⁄≈ ÂØ∫ «ÏÈ≈ «¬‘ ÒØ’ ¡≈ÂÓ’ ÂΩ ”Â∂ ¡≥È∑∂ ¡Â∂ ÏØˇ∂ ‘∆

«‘øÁ»¡ª Á≈ ‹≈Â∆ Ú‰È≈Ó≈ ¡Â∂ «√º÷

È‘∆∫ ÏÒ«’ ¡≈ÂÓ’ ÂΩ ”Â∂ Ó ⁄∞º’∂ ‘ÈÕ √ß◊ª È»ß Ï∂√∞Â∆

‚≈. ‹√Ï∆ «√øÿ √È≈

Á∆ ‘≈Ò «Úº⁄Ø∫ Ï≈‘ ’º„‰≈ Úº‚≈ Í≥Ê’ ’≈‹ ‘ÀÕ Ï‘∞Â∂

“«‘øÁ»” ÙÏÁ Á∆ ÍÃ∆Ì≈Ù≈ ¡‹∂ º’ ’ج∆ «ÚÁÚ≈È

◊∞Á∞¡≈≈ ÍÃÏßË’, «‹‘Û∂ ◊∞-¿∞ÍÁ∂Ùª Á∆ ºÂ∆ Ì ‹≈‰’≈∆

√ÍÙ‡ È‘∆∫ Á∂ √«’¡≈Õ «¬√ ÙÏÁ ˘ ‹ÁØ ∫ Í∆¡√

È‘∆∫ º÷Á∂, ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆ Ú∆⁄≈Ë≈≈ È»ß Úß◊≈Á∂

«¬È√≈«¬’ÒØÍ∆‚∆¡≈ (Pears Encyclopedia, J.48, Edited

Ú∂÷∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ

by Christopher cook, 93) «Úº⁄ Ú∂«÷¡≈ «◊¡≈ ª «¬√

◊∞Á∞¡≈«¡ª «Úº⁄ ÚÂ≈¬∂ ‹≈ ‘∂ Ìß‚≈∂, ‹∂ “◊∞» ’∂ Òß◊” ‘∞ßÁ∂ ª ‹º‡-Ì≈Í∂, ≈Ó◊Û∆∑¡≈, Ó˜∑Ï∆ Ï≈Á∆¡ª

ÙÏÁ Á∆ ‘Ø∫Á ¯≈√∆ Ì≈Ù≈ ÂØ∫ Ó≥È∆ ◊¬∆ ‘À «‹√ Á≈ ÓÂÒÏ ‘À ⁄Ø, ·º◊ ¡≈«Á ¡≈«ÁÕ

¡Â∂ ¿∞µ⁄∆-È∆Ú∆∫ ‹≈Â∆ Á∂ «ÚÂ’∂ ‹ª ¡Ó∆-ˆ∆Ï «√º÷ª

«¬‘ ÙÏÁ «‘øÁπ√Â≈È Á∂ ÒØ’ª ‹ª «¬ø‚Øñ◊ÀÈ«◊«‡º’

Á≈ Í≈Û≈ ÚËÁ≈ «’¿∞∫ ‹≈ «‘≈ ‘À? √Á∂-Í∞º‹Á∂ «√º÷ ÍÚ≈ª

«÷ºÂ∂ Á∂ √º«Ì¡≈⁄≈ Ò¬∆ Ú«Â¡≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ ¡·Ú∆∫ ÙÂ≈ÏÁ∆

ÚºÒØ∫ ÷∆ª È≈Ò «„º‚ ÌÈ∂ ‹ª ‚ØÒ» Ì ’∂ ÿª È»ß ÒÀ ‹≈‰∂

«Úº⁄ Óπ√ÒÓ≈Ȫ «Úº⁄ «¬‘ ÙÏÁ ÏÛ≈ Ó’Ï»Ò √∆Õ ‘À≈È∆ Á∆

ÙØÌ≈ È‘∆∫ «ÁßÁ≈Õ «¬‘ ÙÓÈ≈’ ‘ÀÕ ‹Ø √º‹‰ ◊∞» È≈È’ Á∂

◊ºÒ ª «¬‘ ‘À «’ “«‘øÁ»” ÙÏÁ «’Â∂ Ú∆ Íπ≈ÂÈ ¡≈∆¡≈

Íú÷ ÁÙÈ ’È Á∂ ⁄≈‘Ú≈È ‘È Âª ¿∞‘ ◊π» ˘ «¬‘Ȫ

◊øÃʪ, Ú∂Áª, √ø√«¥Â Ù≈√Âª ¡≈«Á «Úº⁄ ÓΩ‹»Á È‘∆∫ ‘ÀÕ «¬‘

ˆ∆Ï «’Â∆ «√º÷ª Á∂ ÿª Á∂ È∂Û∂-Â∂Û∂ ‘∆ «ÓÒ √’Á∂ ‘ÈÕ

ÙÏÁ ¡√Ò «Úº⁄ Óπ√ÒÓ≈È ‘ÓÒ≈Úª ÚºÒØ∫ ¡≈∆¡≈ Ú≈√∆¡ª

““È∆⁄≈ ¡≥Á« È∆⁄ ‹≈«Â È∆⁄∆ ‘» ¡«Â È∆⁄∞® È≈È’ «ÂÈ

Ò¬∆ ÷≈√ «÷ºÂ∂ «Úº⁄ «‘‰ Ú≈«Ò¡ª Ò¬∆ Ú«Â¡≈ «◊¡≈

’∂ √ß«◊ √≈Ê Úº«‚¡≈ «√¿∞∞ «’¡≈ ∆«√®”” (Í≥. AE) Ú≈Ô»-

√∆Õ «√¡≈√∆ ‘≈Ò≈Â, «√¡≈√∆ Â≈’ ¡Â∂ Ë≈Ó’ ’º‡ÛÍπ‰∂

¡Èπ’»Ò ’Ø·∆¡ª Ú≈Ò∆ √Û’ ¿∞µÍ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï Á∆

Ú≈Ò∂ Óπ √ ÒÓ≈Ȫ Á∆ «Ú’≈√ Íà « ’«¡≈ “«‘ø Á » ñ ËÓ” Á≈

«‘≈«¬Ù È‘∆∫ ‘Ø √’Á∆Õ ¡Ó∆≈È≈ Ì؋Ȫ Ú≈Ò∂ ÓÒ’ Ì≈◊Ø

’≈È√À͇ Á∂‰ Ò¬∆ «˜øÓ∂Ú≈ √ÈÕ Ò◊≈Â≈ «Ú’≈√ Íë’«¡≈

Á∂ Í’Ú≈Ȫ ÂØ∫ Ï⁄≈¬∆ Ó≈«¬¡≈ «’√∂ Í≥Ê’ ÌÒ≈¬∆ Á∂ ¡«‹‘∂

¡Â∂ ¡≈Ó ¡≈ÁÓ∆ Á∂ ¡‰‹≈‰Íπ‰∂ ’≈‰ ‘∆ Ì≈ Á∂ ÒØ’

’≈‹ª «Úº⁄ ÚÂ∆ ‹≈ √’Á∆ ‘À «‹√ ≈‘∆∫ ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï

“«‘øÁ»«¬˜Ó” ˘ ËÓ √Ófi ÏÀ·∂ √ÈÕ ’¬∆ Ì≈ Ú≈√∆ “«‘øÁ»”

«Úº⁄ ‹Ø Ï≈‰∆ ‘À («‹√ È»ß ¡√∆∫ “Ë∞ ’∆ Ï≈‰∆” ’«‘ßÁ∂ ‘ª, ‹Ø

ÙÏÁ Á∆ ‘Ø∫Á “«√øË»” Á≈ «Ú◊«Û¡≈ »Í √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ Í «¬√

√ß√≈ Á∂∂ ‘ «¬º’ ÓÈπº÷ Ò¬∆ Í¿∞Í’≈∆ ◊∞‰ ¡Â∂ √∂Ë º÷Á∆

Á≈ ¿∞‘ ’ج∆ ı≈√ √ϻ ȑ∆∫ Á∂ √’∂Õ AIDG ÂØ∫ Í«‘Òª “«√øË»”

‘À), √Ó∞º⁄∆ Ó≈ÈÚÂ≈ Á∆ ÌÒ≈¬∆ Á≈ ‡∆⁄≈ «ÓÊ ’∂, «¬√ Á∂

«¬º’ Á«¡≈ √∆, «¬‘ «’√∂ ÷≈√ √ÓπÁ≈«¬ Á≈ Ȫ È‘∆∫ √∆Õ «√øË»

¡≈ÒÓ◊∆∆ «√˪ª ¡Â∂ «√º « ÷¡≈Úª Á∆ ‹≈‰-ͤ≈‰

«÷ºÂ∂ Á∂ ÒØ’ª ˘ ¡º‹ Ú∆ «√øË∆ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ‘À È≈ «’ «‘øÁ∆ ‹≈

’Ú≈¬∆ ‹≈Ú∂Õ «¬√ ÏÃ‘Ó √ÏßË∆ «◊¡≈È-Ìß‚≈ È»ß Ó≈«¬¡≈

«‘øÁ»Õ «‹Ú∂∫ «’ ¡√∆∫ ‹≈‰Á∂ ‘ª «√øË∆ ÒØ’ª Á∆¡ª ∆ª, √Óñ

«¬’ºÂ ’È ¡Â∂ «Èº‹∆ ‘Ø∫Á ⁄Ó’≈¿∞‰ Á≈ Ú√∆Ò≈ È≈

∆Ú≈‹, «Ú⁄≈Ë≈≈, Ì≈Ù≈ ¡Â∂ ’Ò⁄ «‘øÁ»¡ª ÂØ∫ «ÏÒ’∞Ò

ω≈«¬¡≈ ‹≈Ú∂Õ √≈Ë≈È «√º÷ ÍÚ≈ª Á∂ ÓÀ∫Ï ’∞≈‘∂

Úº÷ ‘ÀÕ “Ó‘≈È ’ØÙ” Á≈ ’Â≈ Ì≈¬∆ ’≈È∑ «√øÿ È≈Ì≈ (√¯≈

Í≈¿∞∫Á∆¡ª Ù»Â∆¡ª ÂØ∫ ÍÃÌ≈Ú ‘Ø ’∂ ‹‘≈Ò Á∂ ÍÒ∂ «√∂

BGD, ¤≈Í: AII@) «‘øÁ» Á∆ ÍÃ∆Ì≈Ù≈ Ï≈∂ «Ò÷Á∂ ‘È ““«√øË»

º’ Í∞º‹ ⁄∞º’∂ ‘ÈÕ «√º÷ ÍÚ≈ª Á∂ ÓÀ∫Ï, ¤Ò≈Ú∂ Á∂ Ì∂Á È»ß

(«‘øÁ») ÈÁ∆ Á∂ ¡≈√ Í≈√ «‘‰ Ú≈Ò∂ ¿∞‘ ÍÃ≈⁄∆È ÒØ’, ‹Ø ¡≈Ô

«ÏÈ≈ ͤ≈‰∂, ÍÃÏßË’ª Á∆¡ª ¡Í∆Òª Ó◊ Òº◊ Â∞Á∂ ‘ÈÕ

’‘≈™Á∂ È∂, «ÚÁ∂Ù∆¡ª È∂ «¬È∑ª ˘ «‘øÁ» «Ò«÷¡≈ ‘À, ‘π‰ √≈∂

25

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

Ì≈ Ú≈√∆¡ª Ò¬∆ «¬‘ ÙÏÁ Ú«Â¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘À .... !

«Úº⁄ Â≈Ò∆Ó «ÁºÂ∆ ◊¬∆ ‘À, «¬√ Â∑ª ª √º«Ì¡Â≈ Á≈ ÌØ◊

¡Ï∆ ¯≈√∆ Á∂ ’Ú∆¡ª È∂ ⁄Ø, ˆπÒ≈Ó ¡Â∂ ’≈Ò∂ Ò¬∆ Ì∆ «‘øÁ»

‘∆ Í≈ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ «¬øfi «‘øÁ» «¬√Âz∆¡ª Á≈ Í«ÚºÂ «‘‰≈

ÙÏÁ Ú«Â¡≈ ‘À, «¬√∂ Ò¬∆ Ï‘πÂ∆¡ª È∂ ’≈Ò∂ Á≈◊ («ÂÒ) ˘

’«·È ‘∆ È‘∆∫, √◊Ø∫ ¡√øÌÚ ‘ÀÕ «¬‘Ø «‹‘∆¡ª ‘Ø √≈÷∆¡ª ‹Ø

«‘øÁ» »Í «Ò«÷¡≈ ‘ÀÕ””

’∞‡Ò ÏÃ≈‘Ó‰ È∂ «√‹∆¡ª ‘È, Ù»Á Ï≈∂ ÁπÁÙ≈ Á∆ Ó≥»‘-

Ì≈Â∆ «‘øÁ» Ù≈√Âª «Úº⁄ ‹≈ÂñÚ‰-«ÚË≈È ˘

ÏØÒÁ∆ Â√Ú∆ Í∂Ù ’Á∆¡ª ‘ÈÕ Ù»Áª Ï≈∂ ¡È∂’ª ÍÃ√ø◊

√Ú∆’≈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ‹∂’ “«‘øÁ»” Íπ√Â’ª ˘ Í≈·’ Ú≈⁄‰

ÓÈ» «√ÓÂ∆ Á∂ Ù: FB,H@,BG@,BGAñGB, √: GI, √: BBI,

ª ‘À≈È ‘؉◊∂ «’ ÏÃ≈‘Ó‰ ¡Â∂ Ù»Á Ï≈∂ «¬È∑ª Íπ√Â’ª

Òÿ» ¡«Âz √ø«‘Â≈, Ï≈ÒÓ∆«’ ≈Ó≈«¬‰, «ÚÙ˘ «√ÓÂ∆, «ÏËÃ

«Úº⁄ ’∆ñ’∆ «Ò«÷¡≈ ‘ÀÕ Ò¿∞! ˜≈ «‘øÁ» Íπ√Â’ª Á∂ »ñÏñ»

¡«Âz √ø«‘Â≈, Ú«ÙÙ‡ √ø«‘Â≈, ¡≈Í√ÂøÏ «√ÓÂ∆ ¡≈«Á

‘ج∆¬∂Õ

Íπ√Â’ª «Úº⁄ Ù»Á ˘ È∆Úª «Ú÷≈‰ Á≈ ‘ ÔÂÈ ’∆Â≈ Ì≈¬∆ ’≈È∑ «√øÿ È≈Ì≈ È∂ ““‘Ó «‘øÁ» È‘∆∫”” «Úº⁄

«Ú√Ê≈ È≈Ò «¬√ Ï≈∂ «Ò«÷¡≈ ‘À: A.

«◊¡≈ ‘ÀÕ Á»‹∂ Í≈√∂ «√º÷ ◊π» √≈«‘Ï≈È Á∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ È∂ ‹≈Âñ

““‹◊ «Úº⁄ «‹ÂÈ≈ ËÈ ‘À, √Ì ÏÃ≈‘Ó‰ Á≈ ‘ÀÕ

Ú‰ Á≈ ÷≥‚È ‘∆ È‘∆∫ ’∆Â≈ √◊Ø∫ ÷πºÒ∑ ’∂ «ÚØË ’∆Â≈ «◊¡≈

ÏÑÓ≈ Á∂ Ó≥»‘ ÂØ∫ ÍÀÁ≈ ‘؉ ’ ’∂ √Ì ’∞fi ◊둉 ’È∂ ÔØ◊

‘ÀÕ ‹ÈÓ Á∆ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ «√º÷ ËÓ «Úº⁄ ¿±⁄ È∆⁄ Á∂ «Ú⁄≈ª

ÏÃ≈‘Ó‰ ‘ÀÕ ÏÃ≈‘Ó‰ ‹Ø Á»√∂ Á≈ ¡≥È ÷ªÁ≈ ‘À, ’ºÍÛ≈ Í«‘ÈÁ≈

Á∆ Í»∆ Â∑ª ÓÈ≈‘∆ ’∆Â∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ «√º÷ ËÓ «Úº⁄ ‹≈Â∆ Á≈

‘À ‹ª «’√∂ Á∆¡ª ⁄∆˜ª ‘ØȪ ˘ Á∂∫Á≈ ‘À, «¬√ ÂØ∫ ¬∂‘ È≈ √ÓfiØ

¡«ÌÓ≈È ’È Ú≈«Ò¡ª ˘ «¬º’Ø √ØÓ∂∫ ÂØ∫ ÍÀÁ≈ ‹ÈÓ∂ Áº√ ’∂

«’ ÏÃ≈‘Ó‰ Ú√± ÚÂÁ≈ ‘ÀÕ È‘∆∫, ¬∂‘ ‹Ø ’∞fi √ø√≈ «Úº⁄ ‘À,

«¯‡’≈Á≈ ‘À; ‹≈ √ÏøË∆ ¬∆÷≈ ÍÀÁ≈ ’È Ú≈«Ò¡ª ÂØ∫

√Ì ÏÃ≈‘Ó‰ Á≈ ‘∆ ‘ÀÕ”” (Óȱ «√ÓÃÂ∆ ¡: A, √: A@@ñB@B)

‘π«Ù¡≈ «‘‰ Á≈ ¿∞ÍÁ∂Ù «ÁøÁ≈ ‘ÀÕ

B.

““‹∂ ≈‹∂ ˘ Áº«Ï¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ı˜≈È≈ «ÓÒ ‹≈Ú∂ ª

¿∞√ «Úº⁄Ø∫ ¡ºË≈ ¡≈Í º÷∂ ¡Ω ¡ºË≈ ÏÃ≈‘Ó‰ ˘ Á∂ Á∂Ú∂Õ”” (Óȱ ¡: F, √: CH) C.

““Ó»÷ ‘ØÚ∂ Ì≈Ú∂∫ Í«Û∑¡≈ ‘ØÚ∂, ÏÃ≈‘Ó‰ Úº‚≈ Á∂ÚÂ≈

“‹≈«Â ’≈ ◊Ïπ È ’« Ó»÷ ◊Ú≈≈® «¬√π ◊Ï Â∂ ⁄Ò«‘ Ï‘πÂπ «Ú’≈≈® ‘≈¿∞® ⁄≈∂ ÚÈ ¡≈÷À √Ìπ ’ج∆® ÏÑÓπ «ÏøÁ Â∂ √Ì ˙Í«Â ‘ج∆®

‘À, «‹√ Â∑ª Ó≥Âzª È≈Ò √ø√’≈ ’∆Â≈ ‘ØÔ≈, ⁄≈‘∂ «ÏȪ Ó≥Âzª ‘∆ ¡◊È∆ Á∂ÚÂ≈ ‘ÀÕ”” (Óȱ ¡: I, √: CDG) D.

(◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï, √¯; AABH) «¬√∂ Â∑ª «√º÷ ËÓ «Úº⁄ ¡È∂’ª ¡«‹‘∂ ÙÏÁ ÓΩ‹»Á

““ÏÃ≈‘Ó‰ ‹Ø ⁄Ø∆ ’∂ ª ≈‹ ¿∞√ ˘ √˜≈ È≈ Á∂Ú∂,

‘È ‹ÁØ∫ ÏÃ≈‘Ó‰ Á∆¡ª ⁄Â∞ È∆Â∆¡ª ˘ Èß◊≈ ’È Á∂ ¿∞Í≈Ò∂

’ÔØ «’ ≈‹∂ Á∆ ‘∆ È≈Ò≈Ô’∆ ’ ’∂ ÏÃ≈‘Ó‰ Ìπº÷≈ ‘Ø ’∂ ⁄Ø∆

’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï «Úº⁄ ¡«‹‘∂ ÙÏÁ ‘È «‹È∑ª

’Á≈ ‘ÀÕ””

(Óȱ ¡: GG, √: BB)

«Úº⁄ √ÍÙ‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘À «’ ÏÃ≈‘Ó‰ ˘ Ï‘πÂ∆ Ó‘ºÂÚ

““ÏÃ≈‘Ó‰ ÏÁñ⁄ÒÈ Ì∆ Í»‹‰ñÔØ◊ ‘À, Ù»Áz «‹Â∂∫Áz∆

«’™ «ÁºÂ∆ ‹≈Ú∂! ’∆ Ù»Á Á∂ «‹√Ó «Úº⁄ ÷»È ¡Â∂ ÏÃ≈‘Ó‰

E.

Ì∆ Í»‹‰ñÒ≈«¬’ È‘∆∫Õ ’Ω‰ ÷º‡ ◊¿± ˘ ¤º‚ ’∂ √πÙ∆Ò ◊Ë∆

Á∆¡ª È≈Ûª «Úº⁄ ÁπºË Úº◊Á≈ ‘À?

˘ ⁄Ø∫Á≈ ‘À?”” (Í≈√ √ø«‘Â≈ ¡: F)

““jOqUMbRwhmxubRhmxIjwieAw]qauAwnbwtkwhynhIAwieAw]2]

F.

““÷∂Â∆ ’È Ú≈Ò≈ ÏÃ≈‘Ó‰ «‹ÂÈ∆ ˜Ó∆È ⁄≈‘∂ Ú≈‘

qum kq bRwhmx hm kq sUd ] hm kq lohU qum kq dUD]3]””

ÒÚ∂ ¡Ω «’√∂ ˘ Óπ¡≈ÓÒ≈ Ó√»Ò ’∞¤ È≈ Á∂Ú∂, «’™«’ √Ì

(√¯≈ CBD)

⁄∆˜ Á≈ Ó≈Ò’ ÏÃ≈‘Ó‰ ‘ÀÕ”” G.

(«ÏÑ Ó≈√ √ø«‘Â≈ ¡: C)

«√º÷ ËÓ «Úº⁄ √≈¯ Ò¯˜ª «Úº⁄ Áº«√¡≈ «◊¡≈ ‘À

““ÏÃ≈‘Ó‰ Ú∂Á «ÚπºË ’Ó ’È ’ ’∂ Ì∆ ÁØÙ∆

«’ ¡’≈Ò Íπ÷ Á∆ Á◊≈‘ «Úº⁄ ¿∞µ⁄∆-È∆Ú∆∫ ‹≈Â∆ Á≈

È‘∆∫ ‘πøÁ≈, «‹√ Â∑ª ¡◊È∆ √Ì ÍÁ≈ʪ ˘ Ì√Ó ’Á∆ ‘ج∆

’ج∆ Ó‘ºÂÚ È‘∆∫Õ

¡Ω «¬√Â∆ Ô≈ È≈Ò ÌØ◊ ’ ’∂ Ì∆ Á»«Ù ȑ∆∫ ‘πøÁ∆Õ””

““‹≈«Â Í≈«Â Í»¤∂ È‘∆∫ ’Ø«¬® ‘« ’Ø Ì‹∂ √Ø ‘« ’≈ ‘Ø«¬®””

(«ÏÑ Í≈√ √ø«‘Â≈ ¡: B ¡Ω Á∂÷Ø ¡«Âz √ø«‘Â≈) ÏÃ≈‘Ó‰ ˘ «ÈÁØÙ∆ √≈Ï ’È Ò¬∆ ‹Ø «‘øÁ» Íπ√Â’ª

È∆Ú∆∫ √Ófi∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ ‹≈Â∆ñÚ‰ Á≈ ¡≈ÁÓ∆ ¡’≈Ò Íπ÷ Á∆ ÏøÁ◊∆ ≈‘∆∫ Í«ÚºÂ ‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ

26

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

““ÏÑÓÈ ÏÀ√ √»Á ¡π ÷~Âz∆ ‚ØÓ ⁄ø‚≈ ÓÒ∂¤ ÓÈ

Ó√Ò∂ ¡≈Í È«‹º·∂ ‹≈‰, fi»· ˘ Èß◊≈ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂ Â∂ ¡≈Ó

√Ø«¬® ‘Ø«¬ ÍπÈ∆ Ì◊ÚøÂ Ì‹È Â∂ ¡≈Íπ Â≈« Â≈∂ ’∞Ò

¡Ú≈Ó È»ß √º⁄ Á∂ √Â∂ È≈Ò ‹Ø«Û¡≈ ‹≈Ú∂ ∏ «‹√ Á≈ ◊∞»

ÁØ«¬®1®””

(√¯≈ HEH)

È≈È’ √≈«‘Ï Á∂ Ú∂Ò∂ ÂØ∫ ÍÃ⁄≈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ √∆Õ «¬√

«¬‘Ø ’≈‰ ‘À «’ √ø√≈ Á∂ √ªfi∂ ÓÀÈ∆¯À√‡Ø ◊π» ◊øÃÊ

’≈‹ Ò¬∆ ◊∞» ‘«◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï È∂ «¬º’ ÊÛ∑≈ ωÚ≈«¬¡≈

√≈«‘Ï «Úº⁄ ¡÷ΩÂ∆ È∆Ú∆¡ª ‹≈ª, Ú‰ª È≈Ò √ÏøË √øª,

«‹√ ¿∞µÍ ÏÀ· ’∂ ¿∞‘ ‘ Ϋ¡≈Á∆ Á∆ Ϋ¡≈Á √∞‰Á∂ Â∂

Ó‘ªÍπÙª ¡≈«Á Á∂ ÂÚ≈∆ı∆ ÍÃ√ø◊ª ˘ ¿∞ÍØ’Â Á∆ ÍÃØÛ∑Â≈

◊∞» È≈È’ Á∂Ú ‹∆ Á∂ ¯Ò√¯∂ Ó∞Â≈Ï’ ¯À√Ò∂ ’Á∂Õ ¡º‹

«Úº⁄ Ïı»Ï∆ Í∂Ù ’∆Â≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ

«√º÷ª Á∆ Ó∞º÷ Ë≈Ó’ √ø√Ê≈ Á∂ √∂Ú≈Á≈ Ú‹Ø∫ Â∞√∆∫ «¬‘ √∂Ú≈

““√≈Ë» √«‰ ÍÀ √Ø ¿∞ÏÀ ÷Âz∆ Ïz≈‘Ó‰∞ √»Á∞ ÚÀ√∞

«ÈÌ≈¡ ‘∂ ‘ØÕ

⁄ß‚≈Ò∞ ⁄ß‚¬∆¡≈®6® È≈Ó≈ ‹ÀÁ∂¿∞ ’ßÏ∆∞ «ÂzÒØ⁄È∞ ¡¿∞‹≈«Â

¡º‹ ’ºÒ∑ «√º÷∆ È»ß ÷Ø≈ ⁄πÂ¯Ø∫ Òº◊≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ÌªÂ-

«ÚÁ≈√∞ ⁄«Ó¡≈∞ ⁄Ó¬∆¡≈® ‹Ø ‹Ø «ÓÒÀ √≈Ë» ‹È √ß◊«Â ËÈ∞

̪ Á∂ Ï≈Ï∂ Â∂ √ß ∏ ¿∞Á≈‘‰ Ú‹Ø∫ È«ßÁ «√ßÿ ◊∂Ú≈Ò,

ËßÈ≈ ‹‡∞ √À‰∞ «Ó«Ò¡≈ ‘« Á¬∆¡≈®7® √ß ‹È≈ ’∆ ‘«

Ì«È¡≈∂ Ú≈Ò≈ ¡Â∂ Ï≈Ï≈ ÁÒ‹∆ «√ßÿ «Ù’≈◊Ø ‘È ∏

ÍÀ‹ ÷≈¬∆ Ì◊«Â Ú¤Ò∞ ¡≥◊∆’≈∞ ’¬∆¡≈]” (√¯≈ HCD)

«‹È∑ª Á∆ Ï≈Ï≈«◊∆ È»ß ÚË≈¿∞‰-Î∞Ò≈¿∞‰ (ÍÓ؇ ’È) Ò¬∆

«√º÷ ËÓ «Úº⁄ ⁄Â∞ ÏÃ≈‘Ó‰ ˘ Â≈’∆Á ’∆Â∆ ◊¬∆

Â∞√∆∫ «¬‘ Á»‹∆ Î∂∆ Í≈ ‘∂ ‘Ø, È»ß ÈºÊ Í≈¿∞‰ Ò¬∆ ◊∞» ◊ÃßÊ

‘À «’ ‹∂ ±ø ’∞fi Ï‰È Á≈ «¬º¤’ ‘À ª ÏÃ‘Ó «◊¡≈È∆ Á∆

√≈«‘Ï Á∆ ΩÙÈ∆ «Úº⁄ Â∞√∆∫ «’‘Û∂ ’ÁÓ ⁄∞º’ ‘∂ ‘Ø? √≈‚∆

¡Ú√Ê≈ «Úº⁄ ¡≈ ‹≈:

Ï∂ÈÂ∆ «¬‘ ‘À «’ Â∞√∆∫ ÒØ’ª Á∆ Ì∆ ’«⁄‘∆ «Úº⁄, ◊∞» ◊ÃßÊ

““Ïz‘Ó‰∞ Ïz‘Ó «◊¡≈È «¬√È≈È∆ ‘« ◊∞‰ Í»‹∂ Í≈Â∆®”” (√¯≈ IIB)

√≈«‘Ï Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ ‘∂·, «√º÷ √ß◊ª Á∂ √Ú≈Òª Á≈ Í»È

““√Ø Ïz≈‘Ó‰∞ ‹Ø Ïz‘Ó∞ Ï∆⁄≈À®””

(√¯≈ FFB)

«¬√ Â∑ª ÷ºÂ∆ ˘ “’Ó ÷∂Â” «Úº⁄ √»ÓÂ≈¬∆ Ò¬∆ ÍÃ∂‰≈ Á≈ ¿πÍÁ∂Ù «√º÷ ËÓ «Úº⁄ «ÁºÂ≈ «◊¡≈ ‘À:

Â√ºÒ∆ÏıÙ ‹Ú≈Ï «Á¿∞Õ √ß◊ª ÏÛ∆ Ï∂√Ï∆ È≈Ò Â∞‘≈‚∆ ¿∞‚∆’ ’ ‘∆¡ª ‘ÈÕ ÏÃ≈‘Ó‰∆ ∆ª È»ß √À∫’Û∂ √≈Òª ÂØ∫ «√º÷ª Ò¬∆ ◊∞Ó«Â

(√¯≈ ADAA)

ω≈ ‘∂ “◊∞ «ÏÒ≈√ Í≈ÂÙ≈‘∆ ¤∂Ú∆∫” Á∆ Í∞È √ßÍ≈ÁÈ≈

«√º÷ ËÓ ‹≈Â∆ Ì∂ ˘ ÍÃÓ÷ ºπ ÂΩ ”Â∂ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ ‘∆

Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆ È∂ ÏÛ∂ ¿∞⁄∂⁄∂ ÂΩ ”Â∂ ’∆Â∆Õ ¿∞√ Á∆ Ì∞»«Ó’≈ Á∂

Ó≥ÈÁ≈ ‘ÀÕ «¬√∂ ‹≈ÂñÚ‰ Á∂ «¬øÁ‹≈Ò ÂØ∫ Ï≈‘ «Ú⁄ ‘∂ «√º÷

Í≥È≈ EB ”Â∂ «◊¡≈È∆ ‹Ø«◊ßÁ «√ßÿ Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆ Á∂ ¡≈͉∂

Í≥Ê ˘ ◊π» ◊Ø«ÏøÁ «√øÿ √≈«‘Ï È∂ BI Ó≈⁄ AFII ˘ ¡ÈßÁÍπ

ÙÏÁ ‘È∏ ““‹∂’ «¬√ ◊ÃßÊ Á∆ ◊∞Á∞¡≈«¡ª «Úº⁄ Ó∞Û

√≈«‘Ï «Úº⁄ “ı≈Ò√≈ Í≥Ê” Á∂ ¡≥ÂÓ »Í ”⁄ √Ê≈Í ’ «ÁºÂ≈Õ

’Ê≈ ¡ßÌ ‘Ø √’∂ ª ¡√∆∫ √Ófiª◊∂ «’ ’∆Â≈ ’≈˜ √≈Ê’

““÷Âz∆ √Ø ‹∞ ’Ó≈ ’≈ √»∞®””

¡º‹ «Î ÁπÙÓ‰ Á∆¡ª √≈«˜Ùª «‘ Á∂ÙñÏÁ∂Ùª «Úº⁄

‘Ø «ÈºÏ«Û¡≈Õ”” Á√Âı «◊¡≈È∆ ‹Ø«◊ßÁ «√ßÿ Ú∂ÁªÂ∆Õ

«√º÷ª ˘ ‹≈ª Á∂ È≈Ó ”Â∂ ◊πÁπ¡≈∂ ω≈¿∞‰ Ò¬∆ ¿∞ÂÙ≈«‘ ’∆Â≈

Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆ Á∂ ¡≈͉∂ ‘∆ ÙÏÁª ¡È∞√≈ «¬‘ ◊ÃßÊ √ßÈ AGAH

‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ ı≈Ò√≈ Í≥Ê ˘ ıÏÁ≈ «‘‰ Á∆ ˜» ‘À ¡Â∂ «¬√ Á∂

«Úº⁄ «Ò«÷¡≈ «◊¡≈ ¡Â∂ «¬‘ ÍÃ≈⁄∆È ’≈Ò ÂØ∫ ‘∆ Í≥Ê «Úº⁄

«È’Ò‰ Ú≈Ò∂ «Ì¡≈È’ «√º«‡¡ª ÂØ∫ «√º÷ ’ΩÓ ˘ ‹≈‰±ø ’≈¿∞‰ Á≈

‘ÓÈ-«Í¡≈≈ ω ⁄∞º«’¡≈ √∆Õ ◊∞Ó«Â-«ÚØË∆ «¬√ ◊ßÃÊ

◊π«√º÷ ÏπË∆‹∆Ú∆¡ª, ¡≈ÒÓª Á≈ ¯˜∂ñ¡ÚÒ∆È Ï‰Á≈ ‘ÀÕ

Á∆¡ª ’∞fi ÚßÈ◊∆¡ª «¬√ ÍÃ’≈ ‘È:

*****

A. Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆, «¬√ ◊ÃßÊ Á∆ «Ò÷‰ «ÓÂ∆ ¡È∞√≈, Â∞‘≈‚∂

«’¤π √π‰∆¡À «’¤∞ ’‘∆¡À

Ó∞Â≈Ï’, ª «¬‘ ◊ÃßÊ ◊∞»-’≈Ò ÂØ∫ Ï≈¡Á «Úº⁄ ‘∆

A. ¡’≈Ò Âı Á∂ Ó∞º÷ √∂Ú≈Á≈, ‹Ø«◊ßÁ «√ßÿ Ú∂ÁªÂ∆, «√º÷ √ß◊ª Á∂ √Ú≈Òª Á≈ Â√ºÒ∆Ï÷Ù ‹Ú≈Ï ◊∞Ï≈‰∆ Á∆ ΩÙÈ∆ ”⁄ Á∂‰?

«Ò«÷¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ «¬‘ √≈∂ Á≈ √≈≈ ◊ÃßÊ ◊∞Ó«Â-

◊∞⁄È «√ßÿ («‹¿∞‰ Ú≈Ò≈), «√ßÿ √Ì≈ «¬ßȇÈÀÙÈÒ, ÏÀ∫͇È, ’ÀÈ‚ ∂ ≈

Ì∂‡ ’∆Â≈Õ «‡ºÍ‰∆¡ª ‘؉ ”Â∂ «¬‘∆ ◊ÃßÊ Ú≈Í√ ÒÀ‰ Á≈

◊∞» ‘«◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï Á∂ Ú∂Ò∂ ÂØ∫ «¬‘ Í≥ÃÍ≈ ⁄Ò≈¬∆ ◊¬∆

¡À Ò ≈È ’ ’∂ Ú≈Í√ Ú∆ «Ò¡≈ «◊¡≈ Í Í≥ ‹ ≈Ï∆

«’ √‡∂‡ Á∂ ¡≥Á «¬º’ ¡≈͉∆ √‡∂‡ ÷Û∑∆ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂, ¡≈͉∂

Ô»È∆Ú«√‡∆, Í«‡¡≈Ò≈ ÚºÒØ∫ «¬√∂ ◊ÃßÊ È»ß ‘∆ ÊØÛ∑∂ ¯’

«ÚØË∆ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ Â∞√∆∫ «¬√ ◊ÃßÊ È»ß “C@@ √≈Ò≈ ı≈Ò√≈ √≈‹È≈ «ÁÚ√” ¿∞µÂ∂ √∞ˆ≈ ڋØ∫ ı≈Ò√≈ ‹∆ È»ß

27

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

È≈Ò «’√∂ ‘Ø È≈Ó ÊºÒ∂ Ú∂«⁄¡≈ ‹≈ «‘≈ ‘ÀÕ Ï≈¡Á «Úº⁄

◊∞» ‘«◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï Á∂ »Í «Úº⁄ ‹ÈÓ ÒÀ∫Á∂Õ Ì≈Ú ◊∞»

ÓÈ‹∆ «√ßÿ ’Ò’ºÂ≈ È∂ ª ¡÷Ï≈ª «Úº⁄ Ú∆ «Ï¡≈È

‘«◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï ◊∞» ¡‹È Í≈ÂÙ≈‘ ‹∆ Á∆ «ÏßÁ∆

«ÁºÂ∂ ‘È «’ «¬‘ ◊ÃßÊ Ú≈Í√ «Ò¡≈ ‘∆ È‘ƒ «◊¡≈Õ

¿∞Ò≈Á È‘∆ ‘ÈÕ ’∆ «¬‘ ◊∞Ó«Â ‘À? ‹ÁØ∫ «’ ◊∞» Ï≈‰∆

◊∞Ó∞÷ ¿∞‘ ‘∞ßÁ≈ ‘À ‹Ø Ï⁄Ȫ Á≈ Í»≈ ‘ØÚ∂Õ fi»«·¡ª È»ß

Á≈ Î∞Ó≈‰ «¬ßfi ‘À:

◊∞» ÿ «Úº⁄ ’ج∆ Ú∆ ʪ È‘ƒ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆Õ

‹À√∂ Ó≈ «ÍÂ≈ «ÏÈ∞ Ï≈Ò∞ È ‘ج∆® «ÏßÏ «ÏÈ≈ ’À√∂ ’Í∂ Ëج∆®

Ó: 1 ® ¡≥Á‘∞ fi»·∂ ÍÀ‹ Ï≈‘« Á∞È∆¡≈ ¡≥Á« ÎÀÒ∞®

ÿØ «ÏÈ≈ ’À√∂ ¡√Ú≈ ® √≈Ë» «ÏÈ∞ È≈‘∆ ÁÚ≈®C® (Ì◊ ’Ï∆ ‹∆, Í≥È≈ HGBÕ)

Í ‘Ø Âª ¡’≈Ò Â÷ √≈«‘Ï Â∂ «¬‘∆ «‘≈ ‘ÀÕ Ï⁄Ȫ Á∂

«‹Ú∂∫ Óª «Í¿∞ (Á∂ Ó∂Ò) ÂØ∫ «ÏÈ≈ Ï≈Ò È‘∆∫ ‹ßÓÁ≈,

’º«⁄¡ª Ï≈∂ ◊∞» √≈«‘Ï Á≈ Î∞Ó≈È ‘À: Í¿∞Û∆ ® «ÈÌ¿∞ È≈Ó∞ «Ú√≈«¡≈ È≈«Ò Ó≈«¬¡≈ ⁄≈®

Í≈‰∆ ÂØ∫ «ÏÈ≈ ’µÍÛ∂ È‘∆∫ Ë∞ÍÁ∂, ÿØÛ∂ ÂØ∫ «ÏÈ≈ ÓÈ∞µ÷ ¡√Ú≈

¡≈ÚÀ ‹≈«¬ ÌÚ≈¬∆¡À Ï‘∞ ‹ØÈ∆ È⁄≈ ® Ï⁄È∞ ’∂ ÂÀ

È‘∆∫ ¡÷Ú≈ √’Á≈, «ÂÚ∂∫ ◊∞» ÂØ∫ «ÏÈ≈ ÍÃÌ» Á∂ Á Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆

«÷√«’ ‹≈«¬ ÏØÒ∂ √Ì∞ ’⁄≈ ® ¡≥Á‘∞ ÊØÊ≈ ’»«Û¡≈∞

È‘∆∫ ‘∞ßÁ∆ ÕCÕ

’»Û∆ √Ì ÷⁄≈® ÚÀ∞ ’∂ «ÈÚÀ È≈«Ò fi»·∂ Ò≈Ò⁄≈®

◊∞Ï≈‰∆ Á∂ «¬√ Î∞Ó≈È ÂØ∫ Â∞√∆∫ È≈Ú≈’¯ È‘ƒ ‘Ø

Ó≈«¡≈ √⁄À Í≈«Â√≈«‘ Ú∂«÷ Ë∞« ’Ó⁄≈® ‹ÓÁ»Â∆

√’Á∂Õ «‹√ ÓÈπº÷ È∂ ◊∞Ï≈‰∆ √≈∆ ¿∞Ó ÍÛ∑∆ ‘ØÚ∂ Â∂

‘À ‘∂«¡≈ Á∞÷ ‘∆ Ó«‘ Í⁄≈® ‘Ø¡≈ ÂÍ≈Ú√∞ ËÓ ’≈

‘ØÚ∂ Ú∆ ¿∞‘ ◊∞» √≈«‘Ï≈È ÚºÒØ∫ ⁄Ò≈¬∂ Í≥Ê Á≈ Ó∞º÷ √∂Ú≈Á≈

È≈È’ Á« √⁄≈®AE®

Â∂ ’ßÓ Ú∆ ¿∞‘ ÓÈ∞º÷ ◊∞»-Ï≈‰∆ Á∂ ‘∞’Óª Á∂ ¿∞Ò‡ ’∂

[Ó:E, Í≥È≈ A@II]

¡Ê:- «‹√ ÓÈ∞º÷ È∂ «ÈÌ¿∞ ÍÃÌ» Á≈ È≈Ó Ì∞Ò≈ «ÁºÂ≈ ‘À Â∂ ‹Ø

¿∞√ È»ß «’‘Û∂ ÍÀÓ≈È∂ ¡È∞√≈ √˜≈ «ÓÒ‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À?

Ó≈«¬¡≈ «Úº⁄ ‘∆ Ó√ «‘ßÁ≈ ‘À, ¿∞‘ ‹ÈÓ-ÓÈ Á∂ ◊∂Û

C. ◊∞» √≈«‘Ï Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ Ó«‘Ò, Ó≈Â≈ È≈È’∆ ‹∆, È»ß ⁄Ø∆

«Úº⁄ ÍÀ ‹ªÁ≈ ‘À; ¿∞‘ ¡È∂’ª ‹»Èª «Úº⁄ ̇’Á≈ ‘ÀÕ

’Ú≈¿∞∫Á∂ Â∂ ⁄Ø∆ Á≈ Ó≈Ò ÒÀ∫Á∂ Á√≈¿∞‰≈ «¬√ ◊ÃøÊ Á∆

(Ó≈«¬¡≈ «Úº⁄ Ó√ ÓÈ∞º÷ ‹∂ ’ج∆) Ï⁄È ’Á≈ ‘À ª ¿∞√ ÂØ∫

ı≈√∆¡Â ‘ÀÕ «Î Ú∆ Â∞√∆∫ «’‘Û∆ ◊ºÒØ∫ «¬√ È»ß «√º÷ Í≥Ê

«Î ‹ªÁ≈ ‘À, √Á≈ fi»·∆ ◊ºÒ ‘∆ ’Á≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ fi»·≈ ¡≈͉∂ ÓÈ «Úº⁄Ø∫ ÷≈Ò∆ ‘∞øÁ≈ ‘À (¿∞√ Á∆ È∆Ô ͫ‘Òª ‘∆ Ó≈Û∆

Ò¬∆ √∞ˆ≈ ڋØ∫ Í∂Ù ’∆Â≈? D.

√∂‘Ò∆-‡ØÍ∆, √¯ÀÁ Á≈‘Û∂ √Ó∂ ◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï ‹∆

‘∞øÁ∆ ‘À, «¬√ Ú≈√Â∂) ¿∞√ Á∆ (‘∂’ ◊ºÒ) fi»·∆ ‘∞øÁ∆ ‘À,

Á≈ ◊∞» ‘«◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï Á∂ ÿ ÁØ Ú≈ ‹ÈÓ ÒÀ‰≈ Â∂

◊ºÍ ‘∞øÁ∆ ‘ÀÕ ¡‹∂‘≈ ÏøÁ≈ fi»·∂ Ò≈Ò⁄ «Úº⁄ Î√ ’∂ «ÈÚÀ

Ó≈Â≈Úª Á≈ ÿ≥π‚ ’º«„¡≈ Á√≈¿∞‰≈ «’‘Û∆ ◊∞Ó«Â ‘À

ÏøÁ∂ È≈Ò Ì∆ ÚÀ ’Ó≈ ÒÀ∫Á≈ ‘À, Ó∞º„ ÂØ∫ ‘∆ ¿∞√ Ò≈Ò⁄∆ Á∂

‹∆?

’øÓª ˘ Ú∂÷ ’∂ √Á≈-«Ê «‘‰ Ú≈Ò∂ ÍÃÌ» Í≈«ÂÙ≈‘ È∂ (¿∞√

E. ’≈‹∆ ∞√ÂÓ ÷ª Á∆ È≈Ï≈Ò◊ Ï∂‡∆, ’ΩÒª, È»ß ≈ Ú∂Ò∂

Á∆ ˜Ó∆ ˘) Ó≈ «ÁºÂ≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ¡‹∂‘≈ ÓÈ∞º÷ √Á≈

⁄Ø∆ ¿∞Ë≈Ò ’∂ «Ò¡≈¿∞∫Á∂, «¬‘ ◊ÃßÊ, ◊∞» ‘«◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï

‹ÓÁ»Âª Á∆ º’ «Úº⁄ «‘ßÁ≈ ‘À, Á∞º÷ª «Úº⁄ ‘∆ ÷∞¡≈ ‘∞øÁ≈

‹∆ È»ß Á√≈ «‘≈ ‘ÀÕ ’∆ √≈‚∂ ◊∞» √≈«‘Ï ⁄Ø, ‚≈’» Â∂

‘ÀÕ ‘∂ È≈È’! √º⁄∂ ÍÃÌ» Á∂ Á ”Â∂ ËÓ Á≈ «¬È√≈¯ (‘∆)

Ò∞‡∂∂ √È? ‹∂ È‘∆ ª Â∞√ƒ «¬√ ◊ÃßÊ Á∆ Í∞È-√ßÍ≈ÁÈ≈

‘∞øÁ≈ ‘ÀÕAEÕ

’ ’∂ Í≥Ê Ò¬∆ «’‘Û≈ ⁄ß◊≈ ’ßÓ ’∆Â≈ ‘À ‹∆?

«¬‘ √≈≈ ’∞fi Ú≈ÍÈ ¿∞Íø Â∞‘≈È»ß Â∂ ÓÈ‹∆ «√ßÿ ’Ò’ºÂ≈

F. Á∞º÷ Ìß‹È∆ Ï∂∆ ‘∂· «¬ÙÈ≈È ’È È≈Ò ÓÈ-«¬º¤∂ Ρª

È»ß, ◊∞» √≈«‘Ï Á∂ ‘∞’Óª Á∂ ¿∞Ò‡, ¡≈͉∆-¡≈͉∆ ÍÁÚ∆

Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ ‘∞ßÁ∆ ‘ÀÕ ◊∞»Ï≈‰∆ (◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï) «Úº⁄Ø∫

”Â∂ «‡’∂ «‘‰ Á≈ ’ج∆ ¡«Ë’≈ ‘À? ‹∂ ‘À ª «’√ È∂

«√¯ «¬º’ √ÒØ’ Á≈ ‘Ú≈Ò≈ Á∂ ’∂ ¡≈͉∆ ≈«¬ Á∆

«ÁºÂ≈ ‘À?

Í∞Ù‡∆ ’Ø ‹∆?

B. Ó≈Â≈ ◊ß◊≈ ‹∆ Á≈ Ï≈Ï≈ Ï∞º„≈ ‹∆ Á∆ Ï∆Û ÂØ∫ ◊ÌÚÂ∆ ‘Ø

G. ◊∞» ¡‹È Á∂Ú ‹∆ ¡≥«ÓÃÂ√ √ØÚ «Úº⁄ «¬ÙÈ≈È

’∂ ¡≈¿∞‰≈ Â∂ ¡≈¿∞‰ ”Â∂ ◊∞» ¡‹È Í≈ÂÙ≈‘ ‹∆ È»ß

’È ÂØ∫ Í«‘Òª ÷∞»‘ Á∂ ‹Ò È≈Ò «¬ÙÈ≈È ’Á∂ ‘ÈÕ ’∆

ËÈ-ÁΩÒ Á∆ Ú÷≈ ’Á∂ «¬√ ◊ÃßÊ «Úº⁄ «Á÷≈«¬¡≈

«¬‘ ◊∞Ó«Â ‘À? È‘ƒÕ «’¿∞∫«’ ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∆ Ï≈‰∆

«◊¡≈ ‘À ¡Â∂ Á√ª Ó‘∆«È¡ª «Íº¤Ø∫ ⁄ÂÃÌ∞‹∆ ºÏ ‹∆ ˘

√ØÚª Â∂ «¬ÙÈ≈È ’ ’∂ ÓÈ-«¬º¤∂ Ρª Á∆ ÍÃ≈ÍÂ∆ È»ß

28

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

ºÁÁ∆ ‘ÀÕ ‹Ø ’∞fi ’È≈ ‘À ¿∞‘ ÓÈ È∂ ’È≈ ‘À ª «¬√

AA. ¡‹Ø’∂ ‘«Ó≥Á √≈«‘Ï Á∆ ¿∞√≈∆ Â∂ È≈Ó Ú∆ «¬√ ◊ÃßÊ Á∆

Â∑ª Á∂ «¬ÙÈ≈È È≈Ò ÓÈ √≈¯ È‘ƒ ‘∞ßÁ≈Õ ÁÓÁÓ∆

Á∂‰ ‘È «‹√ È∂ Ï≈Ï∂ È≈È’ Á∆ ËÓÙ≈Ò Á∆¡ª ˺‹∆¡ª

‡’√≈Ò Á∂ √≈∂ «√ßÿ Ú∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï Á∂ √ØÚ «Úº⁄

¿∞‚≈ «ÁºÂ∆¡ª ‘È, ‹Ø √≈‚∂ Ò¬∆ ÚºË «Í¡≈∆ √∆ ‹ª ‘؉∆

«¬ÙÈ≈È ’È ÂØ∫ Í«‘Òª ¡≈͉∂-¡≈͉∂ «‡’≈«‰¡ª ”Â∂

⁄≈‘∆Á∆ √∆ Í ¡º‹-’ºÒ∑ Á∂ «√º÷ ËÓÙ≈Ò Á∂ È≈Ó ÂØ∫ Ú∆

«¬ÙÈ≈È ’Á∂ ‘È ‹Ø ÓÈÓ«Â ‘À ◊∞Ó«Â È‘ƒÕ

Ú≈’¯ È‘ƒÕ «¬√ ¡«◊¡≈ÈÂ≈ Á≈ ’≈‰ Ú∆ «¬‘∆ ◊ÃßÊ

Ó:1® ¡≥Á‘∞ fi»·∂ ÍÀ‹ Ï≈‘« Á∞È∆¡≈ ¡≥Á« ÎÀÒ∞® ¡·√«·

‘ÀÕ «Î «¬√ ◊ÃßÊ È»ß Â∞√∆∫ «’‘Û∆ ’√Úº‡∆ È≈Ò Í÷ ’∂

Â∆Ê ‹∂ È≈Ú«‘ ¿∞ÂÀ È≈‘∆ ÓÀÒ∞® «‹È© ͇∞ ¡≥Á« Ï≈‘«

’«‘ ‘∂ ‘Ø «’ «¬‘ ◊ÃßÊ «√º÷ª Ò¬∆ ¡ÓØÒ’ ‘À?

◊∞ Á Û∞ Â∂ ÌÒ∂ √ß √ ≈«® «ÂÈ© È∂ ‘ ∞ Ò◊≈ Ï √∂  ∆ Á∂ ÷ È© ∂ Ú∆⁄≈«®2®

[Í≥È≈ DGC]

AB. ’∂√◊∑Û √≈«‘Ï Á∂ √∂Ú≈Ó∞’ Ó∞º÷ √∂Ú≈Á≈ ÓÈ‹∆ «√øÿ Á≈ ͺÂ √≈‚∂ ’ØÒ ÓΩ‹»Á ‘À ‹Ø «¬‘ «√ºË ’Á≈ ‘À «’

¡Ê:- ‹Ø ÓÈ∞º÷ ÓÈØ∫ ª fi»·∂ ‘È Í Ï≈‘ ’»Û∆ «¬º˜Â ω≈¬∆

Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆ È∂ ÍÃ√ß√≈ ͺÂ ¿∞È∑ª ÚºÒØ∫ ¡≈Í ‘∆ «Ò÷ ’∂

ÏÀ·∂ ‘È ¡Â∂ ‹◊ «Úº⁄ «Ú÷≈Ú≈ ω≈¬∆ º÷Á∂ ‘È, ¿∞‘ Ì≈Ú∂∫

¡≈͉∆ «’Â≈Ï “◊∞ «ÏÒ≈√ Í≈ÂÙ≈‘∆ ¤∂Úƒ” «Úº⁄

¡·≈‘· Â∆ʪ ¿∞µÂ∂ (‹≈ ’∂) «¬ÙÈ≈È ’È, ¿∞‘Ȫ Á∂ ÓÈ Á∂

⁄ÓØ«Û¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ’∆ «¬‘ ·∆’ ‘À? ˆÒ ȑƒ ‘Ø

’͇ Á∆ ÓÀÒ ’Á∂ È‘∆∫ ¿∞µÂÁ∆Õ

√’Á≈ «’¿∞∫«’ ¿∞È∑ª Á∂ Á√Âıª Ú≈Ò≈ ı √≈‚∂ ’ØÒ

H. ‘À≈È∆ ‘À «’ ‘∞’ÓÈ≈Ó≈ “√ßÂ≈ ’∂ ’≈‹ ¡≈Í ÷ÒØ¡≈ ‘«

‘ÀÕ «¬√ ¯∂Ï Ó∞Â≈Ï’ Â∞‘≈È»ß «√º÷ª Á∆ ¡«‘Ó Ë≈Ó’

’≈ ’„≈Ú‰ ¡≈«¬¡≈” ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï Á∆ Â∞’ ““√ßÂ≈

‹Ê∂ÏßÁ∆ Á≈ Ó∞º÷ √∂Ú≈Á≈ ‘؉ Á≈ ’∆ ‘º’ ‘À?

’∂ ’≈«‹ ¡≈Í ÷ÒØ«¬¡≈ ‘« ’øÓπ ’≈Ú«‰ ¡≈«¬¡≈

¡√∆∫ Ó≥◊ ’Á∂ ‘ª «’ Ó∞º÷ √∂Ú≈Á≈, «◊¡≈È∆ ‹Ø«◊ßÁ

≈Ó”” È»ß «Ú◊≈Û ’∂ «Ò«÷¡≈ ‘À Â∂ «ÚÙÈ»ß È»ß √ØÚ Á≈

«√ßÿ Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆ È»ß «√º÷ Í≥Ê ’ØÒØ∫ Ó∞¡≈Î∆ Ó≥◊‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘À

◊≈≈ ’º„Á∂/’≈ √∂Ú≈ ’Á∂ Á√≈«¬¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ‹ÁØ∫

Â∂ «√º÷ √ß◊ª ‹Ø Ú∆ √˜≈ «¬È∑ª È»ß Ò≈¿∞‰, Ú∂ÁªÂ∆ ‹∆ È»ß

√≈‚≈ «¬È∑ª Á∂Ú∆-Á∂ګ¡ª «Úº⁄ ’ج∆ «ÚÙÚ≈√ ‘∆ È‘ƒ

√Ú∆’≈ ’È∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘ÀÕ

ª Â∞√∆∫ ◊∞»-Ï≈‰∆ Á∆ «’√∂ «¬º’ Â∞’ È≈Ò «¬√ Á∆

«√º÷ √ß◊ª È»ß ¡Í∆Ò!!

Í∞Ù‡∆ ’ √’Á∂ ‘Ø «’ «’√∂ √Ú◊-È’, «‹√ «Úº⁄ Ú∆

¡≈˙, √≈∂ Ò ’∂ ¡’≈Ò Âı Á∂ Ó∞º÷ √∂Ú≈Á≈ È≈Ò

◊∞»-Ï≈‰∆ Á≈ ’ج∆ «ÚÙÚ≈Ù È‘ƒ, «Úº⁄Ø∫ ’ج∆ Á∂ÚÂ≈ ¡≈

«Ú⁄≈-Ú‡ªÁ≈ ’∆¬∂ Â∂ Í∞º¤∆¬∂ «’ Ï≈Ï≈ ÁÒ‹∆ «√ßÿ

’∂ ı≈√ ’ ’∂ ¡≥«ÓÃÂ√ «Úº⁄ ’≈ √∂Ú≈ ’ √’Á≈ ‘À?

«Ù’≈◊Ø «’‘Û≈ «√º÷ ‘À? «√º÷ª È»ß «√º÷∆ «Úº⁄ ¡≈ ⁄∞º’∂ «Èÿ≈

‹∂ «¬√ ◊ºÒ Á∆ Í∞Ù‡∆ ◊∞»-Ï≈‰∆ Ó∞Â≈Ï’ È‘ƒ ‘Ø √’Á∆

ÂØ∫ Ó∞’ ‘؉ Ò¬∆ «¬º’-Ó∞º· ‘؉≈ ÍÀ‰≈ ‘À Â∂ ‘∞‰ ÏÛ≈ „∞’Úª

ª Â∞√∆∫ «’‘Û∆ ◊∞Ó«Â ¡È∞√≈ «¬√ ◊ÃßÊ Á∆ ’Ê≈ «√º÷

√Óª ‘ÀÕ «√º÷Ø!! ˇ≈ÓÏßÁ ‘Ø ‹≈¿!

‹◊ «Úº⁄ ÓπÛ ÂØ∫ Ù∞» ’Ú≈¿∞‰≈ ⁄≈‘∞ßÁ∂ ‘Ø? I.

«ÚÙÈ»ß ‹∆ ‹ÁØ∫ √ØÚ «Úº⁄Ø∫ ◊≈ ’º„ ‘∂ ‘∞ßÁ∂ ‘È Âª

*****

B. ’ÀÈ∂‚≈ ÂØ∫ ¡’≈Ò∆ ¡ÀÓ.Í∆˜ Á∂ Ȫ ÷πºÒ∑∆ «⁄º·∆

◊∞» ¡‹È √≈«‘Ï ‹∆ È»ß «ÚÙÈ»ß Á∆ ¿∞√ ’Á∂ Á√≈

Á≈√ Â∞‘≈‚∂ √≈«¡ª Á≈ «Ë¡≈È ◊π» ¡≥◊Á Á∂Ú ‹∆

’∂ «Î ¿∞√∂ «ÚÙÈ»ß È»ß ⁄ÂÃÌ∞‹∆ ºÏ Á∂ »Í «Úº⁄ ÍÃ◊‡ ‘∞ßÁ∂

Á∆ Í≥‹Ú∆∫ ÙÂ≈ÏÁ∆, ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï Á∆ ⁄ΩÊ∆ ÙÂ≈ÏÁ∆ Â∂

Á√≈«¬¡≈ «◊¡≈ ‘ÀÕ ◊∞»-Ï≈‰∆ Á∂ «’√∂ «¬º’ √ÒØ’ È≈Ò

√≈«‘Ϙ≈«Á¡ª Á∆ Â∆‹∆ ÙÂ≈ÏÁ∆ ¿∞µÍ ‚≈’ «‡’‡ ‹≈∆

«¬√ Á∆ Í∞Ù‡∆ ’Ø ‹∆ «’ ’ج∆ ºÏ «¬√ Â∑ª ÓÈ∞º÷∆ »Í

’Ú≈¿∞‰ ÚºÒ «ÁÚ≈¿∞‰≈ ⁄≈‘πøÁ≈ ‘ÀÕ Â∞√∆∫ ’∂∫Á √’≈ Á≈

Ë≈È ’ √’Á≈ ‘À?

¡≥◊ ‘Ø Í ¡‹∂ º’ ◊π» ¡≥◊Á Á∂Ú ‹∆ Á∂ Ï≈∂ ‚≈’ «‡’‡

A@. ¡º‹ Ú∆ ÁÏ≈ √≈«‘Ï «Úº⁄ Á∂√∆ «ÿ˙ Á∆ ‹Ø ‹ÒÁ∆

‹≈∆ È‘∆∫ ’≈ √’∂Õ ¡Ó∆’≈ Â∂ ’ÀÈ∂‚≈ Á∂ «√º÷ √≈∆ ¡≈Ï≈Á∆

‘ÀÕ ‘«Ó≥Á Á∆ ¯Ù È»ß Á∞ºË È≈Ò ËØÂ≈ ‹ªÁ≈ ‘À Â∂ Ï≈’∆

Á≈ A% ‘πø«Á¡ª ¡≈˜≈Á∆ Á≈ ¡≈ÈßÁ Ó≈‰ ‘∂ ‘ÈÕ ’ÀÈ∂‚≈

Á∆ √≈∆ ÓÔ≈Á≈ ¡º‹ Á∂ √Ó∂∫ º’ «¬√ “◊∞ «ÏÒ≈√

«Úº⁄ ◊πÏ÷Ù «√øÿ ÓºÒ∑∆ (¡ÀÓ.Í∆.) È∂ C@@ √≈Ò≈ ı≈Ò√≈

Í≈ÂÙ≈‘∆ ¤∂Ú∆∫” Ó∞Â≈Ï’ ‘ÀÕ ‹∂ «¬‘ «√º÷∆ ¡√»Òª ¡È∞√≈

√≈‹È≈ «ÁÚ√ ”Â∂ ÷≥‚∂ Á∂ «ÈÙ≈È Ú≈Ò∆ ‚≈’ «‡’‡ ‹≈∆

‘À ª ◊∞»-Ï≈‰∆ Á≈ ‘Ú≈Ò≈ Á∂ ’∂ Í∞Ù‡∆ ’Ø ‹∆?

’Ú≈ «ÁºÂ∆ √∆ «‹√ Á∆¡ª A@ «‡’‡ª Á≈√ Á∂ Í≈√ ¡‹∂

29

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

ͬ∆¡ª ‘ÈÕ «¬‘ «¬’ºÒ≈ √Á≈ ‘ √≈Ò Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ «Úº⁄

˘ ¡◊Ú≈Ò ËÓ√≈Ò≈, √Ó≈‰≈ (Í«‡¡≈Ò≈) «Ú÷∂ ¡≈Ù»ÂØÙ

«Ú√≈÷∆ Á∂ «ÁÚ√ ”Â∂ ¡÷≥‚ Í≈· ’Ú≈™Á≈ ‘À «‹√ «Úº⁄

(ȱÓ«‘Ò∆¡≈) Á∆ ÎØ‡Ø ¡º◊∂ ÓºÊ≈ ‡∂’ ’∂ «√º÷ «√˪ª Á∆

ÍÃË≈È Ó≥Â∆ ¡Â∂ ‘Ø Ó≥Â∆ ‘≈˜∆ ÌÁ∂ ‘ÈÕ ‹ÁØ∫ √Ã∆

¡Úº«◊¡≈ ’∆Â∆ ‘À ‹Ø «ÏÒ’∞Ò √º⁄≈¬∆ ‘ÀÕ «¬‘ √Ó≈◊Ó BF ‹»È

«√ÓÈ‹∆ «√øÿ Ó≈È ’ÀÈ∂‚≈ «◊¡≈, Ò∂÷’ Ú∆ È≈Ò √∆Õ

ÂØ∫ ÒÀ ’∂ BH ‹»È º’ ⁄º«Ò¡≈ √∆Õ ‹∂’ ‹Ê∂Á≈ Í≥‹Ê Ú◊∂

ÍÃË≈È Ó≥Â∆ ÏÛ∂ √«Â’≈ È≈Ò Ó≈È √≈«‘Ï ˘ «’Í≈È √Ó∂Â

Á≈ «¬‘ ‘≈Ò ‘À ª «√º÷ ’ΩÓ «’√ ÓØÛ ÚºÒ Âπ∂◊∆Õ «¬º’ Í≈√∂ ª

Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ ‘≈¿±√ «Úº⁄ ÒÀ ’∂ «◊¡≈Õ √Ã∆ Ó≈È È∂ «¥Í≈È ‘ºÊ

«¬‘ ÒØ’ ¡≈Ù»ÂØÙ Á∂ «√º÷ «ÚØË∆ ’≈È≈«Ó¡ª Á≈ «ÚØË ’

«Úº⁄ ÎÛ ’∂ «’‘≈ «’ ¡√∆∫ Ì≈ «Úº⁄ ˆπÒ≈Ó ‘ª, «¬ºÊ∂ ¡≈ ’∂

‘∂ ‘È, Á»‹∂ Í≈√∂ Ú؇ª Á∆ ÷≈Â «√º÷ «√˪ª ˘ «¤º’∂ ¿∞µÂ∂

¡≈˜≈Á∆ Á≈ Ó≥»‘ Ú∂«÷¡≈ ‘ÀÕ ¡√∆∫ «¬‘ «’Í≈È ¡≈͉∂ Á∂Ù

‡ø◊ ’∂ ¿∞√ Á∆ ÎØ‡Ø ¡º◊∂ «√ fiπ’≈ ‘∂ ‘ÈÕ «¬√ √ÏøË∆ Í≥‹Ê

Á∆ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ «Úº⁄ È‘∆∫ «Ò‹≈ √’Á∂Õ

Á∆ ¡≈Ù»ÂØÙ Á∆ ÎØ‡Ø ˘ ÓºÊ≈ ‡∂’Á∂ Á∆ ÎØ‡Ø Ú∆ Ì∂‹∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ «¬√∂

¿∞µË ¡Ó∆’≈ «Úº‹ «¬º’ √Ø„∆ È≈Ó∆ ÍÀ‡ØÒ Í≥ͪ Á∂

Â∑ª ◊πÁ∂Ú «√øÿ Ï≈ÁÒ Á∆ ÒÛ’∆ ¡Â∂ √∆ÂÒ «√øÿ ËӒ؇

Ó≈Ò’ ˘ «’√∂ Óπ√ÒÓ≈È Á∂ ÌπÒ∂÷∂ ◊Øˇ∆ Ó≈ ’∂ ‘Ò≈’ ’

(¡ÀÓ.¡ÀÒ.¬∂. ¡’≈Ò∆ ÁÒ Ï≈ÁÒ) Á∆ ÍÂÈ∆ ¡≈Ù»ÂØÙ Á∆

«ÁºÂ≈Õ «¬º’ Ó‘∆È∂ «Úº⁄ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ √ºÁ ’∂ «¬√ Ó ⁄πº’∂ «√º÷

¡È∞Ô≈¬∆ ‘À «‹√ Ï≈∂ ¡ıÏ≈ª «Úº⁄ Í»∂ Ú∂«Ú¡ª √«‘ ‹º◊

Ï≈∂ ¡¯√Ø√ Á≈ ÓÂ≈ Í≈√ ’ ’∂ √≈∂ «√º÷ª ’ØÒØ∫ «¬√ ÓΩ Á∆

˜≈‘ ‘Ø ⁄πº’≈ ‘ÀÕ ‹Ê∂Á≈ √≈«‘Ï≈È ˘ ⁄≈‘∆Á≈ ‘À «’ Í≥‹Ê ˘

Óπ¡≈¯∆ Ó≥◊∆ Â∂ ¡º◊∂ ÂØ∫ ¡«‹‘≈ È≈ ‘؉ Á≈ «√º÷ª ˘ «ÚÙÚ≈√

√Ã∆ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï Â∂ ÂÒÏ ’ ’∂ ¿∞√ «ıÒ≈¯ Í≥Ê’

«ÁÚ≈«¬¡≈Õ ’≈ÂÒ ˘ ¯ª√∆ Á∆ √˜≈ «ÁºÂ∆ ◊¬∆Õ Â∞√∆∫ ı≈Ò√∂

Ó«Ô≈Á≈ ÓπÂ≈Ï’ ’≈Ú≈¬∆ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ ‹Ê∂Á≈ Í≥‹Ê Á∆

Á∆ «√‹‰≈ Á∆ ÙÂ≈ÏÁ∆ ”Â∂ ¡≈͉∆¡ª ’∞√∆¡ª Ò¬∆ ÒÛÁ∂

«√º÷ Í≈Ò∆ÓÀ∫‡ Á∆ ÓÀ∫Ï∆, ÁØÙ √≈«Ï ‘؉ ÂØ∫ Ï≈¡Á Â∞øÂ

‘∂ Â∂ ‹∂Ò∑ª «Úº⁄ Ïπº„∂ ‘Ø ‘∂ ÈΩ‹Ú≈Ȫ ˘ Ï≈‘ È‘∆∫ ’„≈ √’∂

÷≈‹ ’∆Â∆ ‹≈Ú∂Õ ‹Ê∂Á≈ Í≥‹Ê ¡≈͉∆ ’Ó˜Ø∆ ¤∞Í≈¿∞‰

Í Â∞‘≈‚≈ ’∆ ’√», Â∞√∆∫ ¡‰÷ Ȫ Á∆ ⁄∆˜ ‘∆ ◊π¡≈ ⁄πº’∂

Ò¬∆ “ÓÀ∫ ¡≈Ù»ÂØÙ Á∂ √Ó≈◊Ó «Úº⁄ È‘∆∫ «◊¡≈, ÎØ‡Ø «‚‹∆‡Ò

‘ØÕ Â∞‘≈˘ ’ΩÓ È≈Ò ’ج∆ √Ø’≈ È‘∆∫Õ

’ÀÓ∂ È≈Ò Ï‰≈¬∆ ‘À” Á≈ ’Ø≈ fi»· ÏØÒ ’∂ «¬º’ ‘Ø ˆÒÂ∆ ’ ⁄È «√øÿ ÏØ¤∆

‘∂ ‘È «‹√ Á∆ √˜≈ Ú∆ «ÓÒ‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ‘ÀÕ ¿∞È∑ª Á∂ Í«Ú≈ª

Í≥‹≈Ï∆ ‡Ã∆«Ï¿±È, D ¡ÍÃÀÒ B@@D ”⁄Ø∫ ËøÈÚ≈Á √«‘Â

Á≈ ¡≈Ù»ÂØÙ Á∆ ÎØ‡Ø ¡º◊∂ ÈÓ√’≈ ’È≈ ‹ª ¿∞√ Á∂ ÍÀª «Úº⁄

*****

ÏÀ·‰≈ «√º÷ «√˪ª Á∂ «ıÒ≈¯ ‘ÀÕ «√º÷ Ù‘≈Á «Úº⁄ Í«‘Òª

C. ÙØÓ Ã ‰∆ ’Ó∂‡∆ ÓÀ∫Ï Í≥‹Ê Á≈ «√º÷∆ «ÚØË∆ ’≈È≈Ó≈

¿∞√ Ï≈∂ ¤«Í¡≈ √∆ «‹√ «Úº⁄ «¬º’ √Ó≈◊Ó ÁΩ≈È Íπ«Ò√

«√º÷ ’ΩÓ Á∆ Â≈√Á∆ «¬‘ ‘À «’ «√º÷∆ Ì∂√ «Úº⁄ ÏÀ·∂

Ú≈Ò∂, Ï≈ÁÒ Â∂ Í≥‹Ê ◊π» ◊øÃÊ √≈«‘Ï Á∆ ‘≈˜∆ «Úº⁄ ‹πºÂ∆¡ª

¡’≈Ò∆ Ò∆‚ª È∂ Ú؇ª ÍÃ≈Í ’È ÷≈Â √≈˘ Ï‘π ‘∆ ’√»Â∆

Í≈ ’∂ ÷Û∑∂ √ÈÕ ¡≈Í ‹∆ «√º÷ ’ΩÓ Á∂ “‹Ê∂Á≈” ¡÷Ú≈™Á∂ ‘Ø,

√«ÊÂ∆ «Úº⁄ Î√≈ «ÁºÂ≈ ‘ÀÕ «’√∂ Ú∆ Í≈√∂ «√º÷∆ Á≈ ÍÃ⁄≈ È‘∆∫

¿∞Ó∆Á ‘À «¬√ Ó√Ò∂ ˘ ◊øÌ∆Â≈ È≈Ò ÒÀ ’∂ ¡√Ò∆¡Â «√º÷ ’ΩÓ

’ ‘∂Õ È«Ù¡ª Á≈ πfi≈È √≈‚∆ ÈΩ‹Ú≈È∆ ˘ ÏÏ≈Á ’ «‘≈

Á∂ Ó»‘∂ º÷Ø◊∂ ¡Â∂ ÁØÙ∆¡ª ˘ Í≥Ê’ Ó«Ô≈Á≈ ÓπÂ≈Ï’ √˜≈ Á∂

‘À «‹√ ’≈È ¡º‹ Á∆ ÈΩ‹Ú≈È∆ Í«ÂÂÍπ‰∂ ÚºÒ ÚË ‘∆ ‘À

’∂ «¬È√≈¯ Áπ¡≈ÚØ◊∂Õ

«’™«’ «√º÷ ÍÈ∆∆ √∂Ë ¡≈͉∂ «¬«Â‘≈√, ÍÃ⁄≈’ª ¡Â∂ «√º÷

‹√’È «√øÿ ’≈‘È «√øÿ Ú≈Ò≈ ÚºÒØ∫ Ì∂‹∆ √»⁄È≈ ”Â∂ ¡≈Ë≈ÂÕ

’ΩÓ Á∂ Ò∆‚ª ÂØ∫ ÒÀ ’∂ ⁄ºÒÁ∆ ‘ÀÕ ¡º‹ Á∂ «√º÷∆ Ì∂√ «Úº⁄ ¤∞Í∂

«√º÷ Ù‘≈Á ‹ÈÚ∆ B@@C ”⁄Ø∫ ËøÈÚ≈Á √«‘Â

‘ج∂ ◊Àñ«√˪’ Ò∆‚ª Á∆ Á≈√Â≈È ¡≈Í ‹∆ √≈‘Ó‰∂ «Ï¡≈È ’Á≈ ‘Ø«¬¡≈ º÷ «‘≈ ‘ªÕ ¡º‹ «√º÷ ’ΩÓ Á∂ Ò∆‚ª «Úº⁄ √πË≈ ’È Á∆ «¬º’ Ï‘π ں‚∆ ÒØÛ ‘ÀÕ

*****

‹≈ÂÍ≈ Â∂ «√º÷ √Á≈ ‹◊‹∆ «√øÿ

‹√’È «√øÿ ’≈‘È «√øÿ Ú≈Ò≈ ÚºÒØ∫ Í≥‹Ê Á∆ «√º÷∆ «ÚØË∆ ’≈Ú≈¬∆ ‹Ê∂Á≈ ¡’≈Ò Âı √≈«‘Ï Á∂ «Ë¡≈È

[√Á≈ ‹◊‹∆ «√ßÿ ¡º‹ Á∂ ˜Ó≈È∂ «Úº⁄ Úº‚∂

«Úº⁄ «Ò¡ªÁ∆ ◊¬∆ ‘ÀÕ ÓÀ∫Ï, ¡≥«Âzø◊ ’Ó∂‡∆, ÙØÃÓ‰∆ ◊πÁπ¡≈≈

«¬«Â‘≈√’≈ ¡Â∂ Úº‚∂ Ó‘≈ÂÓ≈ ‘ج∂ ‘ÈÕ ¿∞‘Ȫ Á∆¡ª ’¬∆

ÍÃÏøË’ ’Ó∂‡∆, ‹Ê∂Á≈ ‹π«◊øÁ «√øÿ Í≥‹Ê È∂ BF ‹»È B@@A

’∆ÓÂ∆ «’Â≈Ϫ «√º÷ Í≥Ê Á≈ ÏΩ«Ë’ √Ó≈«¬¡≈ ‘ÈÕ ¡º‹, ‹ÁØ∫

30

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

«’ «√º÷ ËÓ ¿∞µÂ∂ ‹≈Â-Í≈ Á∂ Ó√Ò∂ È»ß ÒÀ ’∂ ’¬∆ ¡‰‹≈‰

Á∆ Ó≈ÈÂ≈ ’Á∂ ‘ÈÕ ¬∂‘Ø «¬«Â‘≈√’≈ ¡≈͉∆ «Ò÷Â

¡Â∂ Ï∂¬∆Ó≈È ¿∞∫◊Òª ¿πµ· ‘∆¡ª ‘È, ¡√∆∫ ¿∞‘Ȫ Á∆ “‹≈Â-

“Á≈«Ï√Â≈«È Ó˜≈‘Ï” «Úº⁄ ¬∂ÊØ∫ º’ Ú∆ «Ò÷Á≈ ‘À «’ ÁØ

Í≈ Â∂ «√º÷” «’Â≈Ï È»ß ÒÛ∆Ú≈ ¤≈͉≈ Ò≈√≈È∆ ◊∞» √≈«‘Ï≈È

«√º÷, Ì≈¬∆ √∞Ê≈ Â∂ Ì≈¬∆ ‹≈ÁØ È»ß ◊Ø’≈ Ó≈√ ÷≈‰ ÏÁÒ∂

Á∆ ¡Á∞ºÂ∆ Á∂‰, ‹≈Â-Í≈ «‘ √Ó≈‹, È»ß ¿∞‹≈◊ ’È Á≈

«‘ßÁ»¡ª È∂ ÎÛ ’∂ ’≈˜∆ Á∂ Í∂Ù ’∆Â≈Õ «¬‘ Áº√‰ Á∆ ÒØÛ

√≈ËÈ √ÓfiÁ∂ ‘ªÕ ¬∂√ ◊«‘-◊ßÌ∆ «’Â≈Ï Á∂ ¤≈͉ È»ß ¡√∆∫

È‘∆∫ «’ ◊¿» Á≈ Ó≈√ ÷≈ ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ Ò¬∆ «‘ßÁ» √Ó≈‹ «Úº⁄

“«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È” Ò¬∆ Ó≈‰ ¡Â∂ √Á≈ ‹◊‹∆ «√ßÿ Á≈

’ج∆ ʪ È‘∆∫ √∆ ‘∞ßÁ∆Õ

√«Â’≈ ¡Â∂ ◊∞Ï≈‰∆ Á∂ √º⁄ È»ß Ù˪‹Ò∆ ‹≈‰Á∂ ‘ª - √ßÍ≈Á’]

ı≈Ò√≈ Í≥Ê √≈‹ ’∂ «√º÷ª Á≈ ‹≈ÂÍ≈Â∆ √∞√≈«¬‡∆ È≈ÒØ ∫ «ÏÒ’∞ Ò ÁØ - ‡∞ º ’ «È÷∂ Û ≈ ’ «Áº  ≈ «◊¡≈Õ Í≥ ‹ ª

Ó¬∆ B@@D ¡≥’ ÂØ∫ ¡º◊∂ ÍÛ∑Ø:

«Í¡≈«¡ª («‹È∑ª È»ß √Ì ÂØ∫ Í«‘ÒØ∫ Á√Ó ◊∞» ‹∆ È∂ ¡≥«Óऒ≈«¬¡≈ ¡Â∂ «‹È∑ª ÂØ∫ ¡≈Í ¡≥«Óफ’¡≈) «Úº⁄Ø∫ «ÂßÈ

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï È∂ ¡≈͉∆¡≈ ÍÃ⁄≈ ¿∞Á≈√∆¡ª

Ù»Á √È ¡Â∂ «¬º’ ‹º‡Õ ¿∞√ √Ó∂∫ ‹º‡ Ù»Áª Á∂ È≈Ò Ò◊Ú∆∫

Í»∆¡ª ’È ÂØ∫ Ï≈¡Á ’Â≈Í∞ ‚∂≈ Ò≈«¬¡≈Õ «¬‘ ʪ

ÚÀÙª Á∆ √Ì ÂØ∫ ‘∂·Ò∆ ‹≈ «Úº⁄ «ÓÊ∂ ‹ªÁ∂ √ÈÕ ı≈Ò√∂

’∂∫Á∆ ËÓ√≈Ò≈ ω «◊¡≈, «‹ºÊ∂ ¿∞‘Ȫ Á∂ ÍÀØ’≈ ¿∞‘Ȫ

«Úº⁄ Ù≈ÓÒ ‘؉ Ò¬∆ ¡≥«Óऒ‰≈ Ò≈˜Ó∆ ‘À ¡Â∂ ¡≥«ÓÃÂ

Á∂ ÁÙÈ ’È Ò¬∆ «¬’º·∂ ‘∞ßÁ∂Õ ◊∞» ¡ÓÁ≈√ ‹∆ È∂ ¡≈͉∂

¤’‰ Ú≈Ò∂ È»ß Í≥‹ ÍÉ ’È∂ ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ Í«‘Ò≈ ÍÉ ‘À ËÓ

«ÓÙÈ Á≈ ’∂∫Á ◊Ø«¬ßÁÚ≈Ò È»ß Ï‰≈«¬¡≈Õ ¿∞‘Ȫ È∂ ¡À√∂ ÁØ

È≈Ù, «‹√ Á≈ ÓÂÒÏ ‘À «’ ¡≥«Óऒ‰ Ú≈Ò≈ ÍÃ≈‰∆

√Ó≈◊Ó «ÈÙ«⁄ ’∆Â∂ ‹ÁØ∫ Í≥Ê Á∂ ¡≈Ó «¬’º· Ú≈√Â∂ Á»Ø∫-

¡≈͉∂ Í∞≈‰∂ Ó˜∑Ϫ, ËÓª ¡Â∂ «Ú≈‹ª ÂØ∫ ¡≈͉∂-¡≈Í

È∂«Û¿∞∫ «√º÷ «¬’º·∂ ‘∞ßÁ∂ √ÈÕ ◊∞» ≈ÓÁ≈√ ‹∆ Â∂ ◊∞» ¡‹È

È»ß ÂØÛ ÒÚ∂Õ «¬√ Â∑ª «¬º’ «√ßÿ √‹‰ Ú≈Ò∂ ˘ ¡≈͉∂-

√≈«‘Ï È∂ ¡≥«ÓÃÂ√ Â∂ ÂÈ Â≈È ÁØ ’∂∫Á ω≈¬∂Õ √Óª

¡≈Í È»ß «‘ßÁ» ËÓ È≈ÒØ∫ ÂØÛ ’∂ «‘ßÁ» √∞√≈«¬‡∆ È≈ÒØ∫ ¡Ò«‘Á≈

ÍÀ‰ Â∂ ¡≥«ÓÃÂ√ «√º÷ª Ò¬∆ ¿∞√∂ Â∑ª Á≈ «¬º’ Úº‚≈ ’∂∫Á

‘؉≈ Ò≈˜Ó∆ ‘ÀÕ Á»√≈ ÍÉ ‘À ’Ó È≈Ù, «‹√ Á≈ ¡Ê ‘À

ω «◊¡≈ «‹Ú∂∫ Ó∞√ÒÓ≈Ȫ Ò¬∆ Óº’≈ ‘ÀÕ

«’ ¡≥«ÓÃÂÍ≈È ’È Ú≈Ò∂ Á∂ √Ì Í∞≈‰∂ ’∆Â∂ ’Ó È≈Ù

◊∞» È≈È’ √≈«‘Ï ÚºÒØ∫ ⁄Ò≈¬∆¡ª ◊¬∆¡ª √ß√Ê≈Úª

√Ófi∂ ‹≈‰Õ ÏÃ≈‘Ó‰ Ӻ ¡È∞√≈ ¡≈ÁÓ∆ ’Óª Á∂ ◊∂Û

È»ß Ó˜Ï»Â ’È ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈, ◊∞» ¡≥◊Á ‹∆ È∂ ◊∞Ó∞÷∆ «ÒÍ∆

«Úº⁄ Ϋ√¡≈ ‘؉ ’’∂ ¡≈͉∆ ‹≈ «Úº⁄ ‹ÈÓ ÒÀ∫Á≈ Â∂

«Â¡≈ ’∆Â∆Õ ◊∞» ¡‹È √≈«‘Ï È∂ ◊∞» ◊ÃßÊ √≈«‘Ï «⁄¡≈Õ

Ϻ«fi¡≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ’Ó È≈Ù Á≈ ÍÉ «¬√Â∑ª ’Óª Á∂

«¬‘Ȫ ÁØ‘ª ’ÁÓª È≈Ò «√º÷ª Á∆ Úº÷∆ ‘Ø∫Á ’≈«¬Ó ’È

◊∂Û∑ Á∂ ÌÓ È»ß ’º‡ ’∂ ı≈Ò√∂ ˘ ‹≈Â-Í≈Â∆ √∞√≈«¬‡∆ È≈ÒØ∫

«Úº⁄ Úº‚≈ Ú≈Ë≈ ‘Ø«¬¡≈Õ Úº÷∆ ‹Ê∂ÏßÁ∆, Úº÷∂ Ë≈Ó’ ’∂∫Á,

’º‡Á≈ ‘ÀÕ Â∆√≈ ÍÉ ‘À ’∞Ò È≈Ù Á≈Õ «¬‘ ÍÉ «√ßÿ È»ß

Úº÷∆ «ÒÍ∆ Â∂ ¡≈͉∂ Úº÷∂ Ë≈Ó’ ◊ÃßÊ √Á’≈ «√º÷ Í≥Ê

‹≈ÂÍ≈Â∆ √∞√≈«¬‡∆ È≈ÒØ∫ «√ºË∂ ÓºÊ∂ ·Ø’ Ú‹≈ ’∂ ÂØÛÁ≈ ‘À

«¬º’ «ÏÒ’∞Ò ¡º‚≈ ËÓ Â∂ √Ó≈‹ ω «◊¡≈Õ

«’¿∞∫«’ ‹≈Â-Í≈ Á≈ Ó∞º„Ò≈ Ï∞«È¡≈Á∆ ¡√»Ò «¬‘ ‘À «’

Ì≈¬∆ ◊∞Á≈√ (‹Ø ◊∞» ¡‹È √≈«‘Ï ¡Â∂ ◊∞»

‹∆Ú Á∆ ‹≈ Á≈ ¯À√Ò≈ «¬‘ ◊ºÒ ’Á∆ ‘À «’ ˙‘ «’√

‘◊Ø«ÏßÁ √≈«‘Ï Á∂ √Ó’≈Ò∆ √È) ¡≈͉∆¡ª Ú≈ª «Úº⁄

’∞Ò «Úº⁄ ÍÀÁ≈ ‘Ø«¬¡≈ ‘ÀÕ ‹∂ ’∞Ò È≈ÒØ∫ ‡∞º‡ ‹≈¬∂, ¿∞√ Á∆

«¬√ ◊ºÒ ¿∞µÂ∂ ÷≈√ ˜Ø Á∂∫Á∂ ‘È «’ «√º÷ ËÓ, «√º÷ √º«Ì¡≈⁄≈

‹≈ «’‘Û∆? ⁄ΩÊ≈ ÍÉ ÙÓ È≈Ù Á≈ ¡Ê≈ ’ßÓ ’≈‹ Â∂

¡Â∂ «√º÷ Í≥Ê «‘ßÁ», Ó∞√ÒÓ≈È ¡≈«Á Á»√∂ ËÓª ¡Â∂ «Î«’¡ª

«’º«Â¡ª È≈Ò √ÏßË «ÚÂ’«¡ª Á≈ È≈ÙÕ ’ßÓ’≈‹ Â∂

È≈ÒØ∫ «È¡≈≈ ‘ÀÕ ¿∞‘ «Ò÷Á∂ ‘È «’ «√º÷ Í≥Ê Ï«‰¡≈ √∆

«’º«Â¡ª È≈Ò ÏÑӉ Ӻ ںÒØ∫ ‹ØÛ∂ ‘ج∂ «ÚÂ’∂ ‹≈Â-

‹≈ÂÍ≈ ¡Â∂ Á»√∂ «Î«’¡ª È»ß ÂØÛ ’∂ ““«‚·∂ «‘ßÁ» Â∞«’

Í≈ Á≈ «¬º’ Úº‚≈ ÊßÓ∑ ‘ÈÕ «’√≈È ¬∂√ Ò¬∆ È∆Ú∂∫ √È

√«Ì Í∆ ÍÀ’ßÏ« ’¿∞«Ó ’Â∂Ò∂, ¡≥Ë∆ ¡≥Ë∂ ÷»‘∂ ·∂Ò∂®”” “’∆ÂØ√∞

«’¿∞∫«’ ˙‘ ¡≈͉∆ ‘ºÊ∆∫ ‘ºÒ Ú≈‘∞ßÁ∂ √ÈÕ ⁄«Ó¡≈ ¬∂√

¡Í‰≈ Í≥Ê «È≈Ò≈Õ” «¬º’ Ó∞√ÒÓ≈È √Ó’≈Ò∆ ÓØ‘√È Î≈È∆

Ò¬∆ «’ ¿∞‘ ÷ˇª ÂØ∫ ‹∞ºÂ∆¡ª ¡≈«Á ω≈¿∞∫Á∂ √ÈÕ ⁄»Û∂∑ «¬√

Á≈ ‘Ú≈Ò≈ ¡√∆∫ Í«‘ÒØ∫ Ì∆ Á∂ ⁄∞º’∂ ‘ª «’ «√º÷ «‘ßÁ»¡ª Á∂ Ó≥ÂÃ

Ò¬∆ «’ ¿∞È∑ª Á≈ ◊ØÏ/«ÚÙ‡∂ È≈Ò Ú≈‘ ÍÀ∫Á≈ √∆Õ ÙÓ

(Ú∂Á) È‘∆∫ ÍÛ∑Á∂, È≈ ‘∆ «‘ßÁ»¡ª Á∂ Ó≥Áª, Ï∞ºÂª ¡Â∂ ¡ÚÂ≈ª

È≈Ù Á≈ ÍÉ ÒÀ ’∂ «√ßÿ, ‹≈Â-Í≈Â∆ √∞√≈«¬‡∆ Á∂ «¬º’ Úº‚∂

31

«ÚÙÚ «√º÷ Ï∞Ò∂«‡È

√≈Ú‰ ECF

‹πÒ≈¬∆ B@@D

√ß◊Ò ÂØ∫ «Èº÷ÛÁ≈ ‘ÀÕ Í≥‹Úª ÍÉ ‘À ÌÓ È≈Ù Á≈Õ «‘ßÁ»

«Úº⁄ ¤Ø‡∂-Ó؇∂ Î’ª ˘ ¤º‚ ’∂ «¬‘ «√º÷ Ú≈«¬Â «¬√

√∞√≈«¬‡∆ Á∆¡ª ‘∞ ∆ª, «Ìº‡ª ¡Â∂ «ÚÚ‹Âª «‹È∑ª ÌÓª

È∞’Â∂ ¿∞µÂ∂ «¬º’ ≈¬∂ Á∆ ‘À «’ ı≈Ò√≈ Í≥Ê ‹≈ÂÍ≈Â∆

¿∞µÂ∂ ¿∞√∆¡ª ‘ج∆¡ª ‘È, ¿∞È∑ª ÌÓª Á≈ È≈Ù ’ ’∂

«Ú⁄≈Ë≈≈ ¡Â∂ √∞ √ ≈«¬‡∆ ÂØ ∫ ’º ¬ ∆ ¡Òº ◊ -ÊÒº ◊ ‘Ø

¡≥«ÓÃÂË≈∆ ‹≈Â-Í≈Â∆ √∞√≈«¬‡∆ Á∂ «¬º’ ‘Ø Úº‚∂ ‹ß‹≈Ò

«◊¡≈Õ «‘ÂÈ≈Ó∂ Ì≈Ú∂∫ «¬«Â‘≈√’ «Ò÷ ȑ∆∫ ‘È Í

È≈ÒØ∫ ¡≈͉∂-¡≈Í È»ß ÂØÛÁ≈ ‘ÀÕ

¿∞√ √Ó∂∫ Á∂ ÍÃ⁄ºÒ «√º÷ √º«Ì¡≈⁄≈ (’Ò⁄) ¡Â∂ «‘Â

‹ÁØ∫ ◊∞» ◊Ø«ÏßÁ «√ßÿ √≈«‘Ï È∂ ¡≥«Óऒ≈«¬¡≈

ÓÔ≈Á≈ Á≈ √ß ’ ∂  Á∂ ∫ Á∂ ‘ÈÕ ““⁄≈ ÏÈ «¬’ ÏÈ

ª ¿∞È∑ª Á∂ ‹≈ÂÍ≈Â∆ «Ú⁄≈Ë≈≈ Â∂ √∞√≈«¬‡∆ È≈ÒØ∫ ı≈Ò√∂

’≈¿»∫Õ”” ¡Â∂ ““‹∂ ÏÃ≈‘Ó‰ Ó≈ÈÂ∂ ‘À∫ «ÂÈ ’∆¡ª ’∞Ò∆∫

˘ ¡Òº◊-ÊÒº◊ ’È √ÏßË∆ ¿∞ÍÁ∂Ù Á≈ √≈-¡≥Ù («‹√ Á∆

È«’ ‹≈Â∆¡ª ‘À«ÈÕ”” ““‹Ø «√º÷ ◊Ò Ó≈‘ Â≈◊≈ (‹È∂¿» )

Í∞Ù‡∆ ’π«¬ «√ßÿ ’Á≈ ‘À) ¡√∆∫ Í«‘Òª Á∂ ⁄∞º’∂ ‘ªÕ «‘ßÁ»

Ó∂ÒÀÕ ... √Ø «√º÷ ’∞ßÌ∆ È’ «√Ë≈Ú∂Õ”” ““ÓÛ∑∆ ◊Ø Á∂ÚÒ ‹Ø

≈«‹¡ª È∂ ¡Ωß◊˜∂Ï Í≈√ «Ù’≈«¬Â ’∆Â∆ «’ ““¿∞√ (◊∞»

Ó≈ÈÀÕ Í Í≥Ê ’Ø ¿∞⁄ Ï÷≈ÈÀÕ √Ø √≈’ ◊∞ ’≈ «√÷ È≈‘∆∫Õ””

√≈«‘Ï) È∂ «‘ßÁ» ¡Â∂ Ó∞√ÒÓ≈È ÓºÂ Â∂ ‘∞∆ª «Â¡≈◊ ’∂

““‡ØÍ∆ Á∂«÷ «ÈÚ≈Ú«‘ √∆√, √Ø «√÷ È’∆ «Ï√ÚÀ Ï∆√Õ””

«¬º’ ¡≈͉≈ ‘∆ Í≥Ê ⁄Ò≈ «Ò¡≈ ‘ÀÕ ⁄≈∂ ‹≈ª ÂØÛ ’∂

““¤∂ ÁÙÈ ’∆ ‹Ø ÓÂ∞ Ë≈∂Õ ’∞Ò √ßÏ»‘ ÒÀ È’ «√Ë≈ÀÕ””

ı≈Ò√≈ Í≥Ê Ï‰≈ «Ò¡≈ ‘ÀÕ”” «¬º’ ‘Ø ¡Ê ÌÍ» ◊ºÒ «¬‘

““√«Â◊∞» ’∆ Ï≈‰∆ «ÏÈ≈ √È≈ ‡«‘ ‹Ø ‘Ø, √Ø Ó≈«¡≈

‘À «’ ¡≈∆¡ª Á∆¡ª ¿∞µ⁄∆¡ª ‹≈ª È»ß Ú∆ «‘ßÁ» √∞√≈«¬‡∆

’Â≈ ’≈, ÍÛ≈ È«’ ÓË ÿØÕ”” ““‹Ø ◊Ò ÓÀ Í≈Ú∂◊≈

«Úº⁄ Ù≈ÓÒ ‘؉ Ò¬∆ ‹È∂¿» Ë≈È ’È≈ ÍÀ∫Á≈ √∆Õ Ï≈Ò◊

Â≈◊≈ (‹È∂¿») Í≈‘∞Ò∆¡≈ «√ßÿ, «Â√ ’Ø ‹ÈÓ ‹ÈÓ ’∞ßÌ

‘؉ ¿∞µÂ∂ ‹È∂¿» Í«‘‰È Á∆ √Ó ‘ «¬º’ «‘ßÁ» Í∞Ù È»ß

È’ ÓÀ Í≈Úª◊≈Õ .... Ó∞√ÒÓ≈È «‘ßÁ» ’∆ ¡≈‰ Ó∂‡ÀÕ”” ““ÏÑÓ∂

’È∆ ÍÀ∫Á∆ √∆ ¡Â∂ «¬√ √Ó È»ß Í∞È ‹ÈÓ «’‘≈ ‹ªÁ≈

¡Â∂ Ó∞‘ßÓÁ ’∆ ’≈‰ È≈ ’ÀÕ ¡≈͉∂ ◊∞ª ’≈ Ï⁄È Ó≥È∂Õ””

√∆Õ Í∞È ‹ÈÓ «¬√ Ú≈√Â∂ «’ Í«‘Ò∆ Ú∂ ª «‘ßÁ» ‹ÈÓ

Á√Ó ◊∞» ‹∆ Á≈ ‘˜»∆ «√º÷ «ÂßÈ ¡º‚-¡º‚ Ê≈Úª ¿∞µÂ∂

’’∂ ¡≈∆¡≈ √∞√≈«¬‡∆ «Úº⁄ Ù≈ÓÒ √∆ ¡Â∂ ‹È∂¿» Á∆ √Ó

«Ò÷Á≈ ‘À «’ ◊∞» √≈«‘Ï È∂ ¡≥«Óऒ≈«¬¡≈ Í≥Ê È»ß

’’∂ Á»‹∆ Ú∂ (Á«Ú‹Ô≈) ¡≈∆¡≈ √∞√≈«¬‡∆ ¡Ê≈ ÚÈ-

«È÷∂ÛÈ Ò¬∆Õ ““ı≈Ò√≈ √Ø ‹Ø Ò¬∂ È Á≈ÈÕ Â∞’ «‘ßÁ» ÷À

¡≈ÙÓ-ËÓ «Úº⁄ Ù≈ÓÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈Õ ‹Ø ‹È∂¿» Á∆ √Ó

È ¡≈ÈÕ”” ’∂√ «√ßÿ «¤ºÏ (‹Ø ÏÃ≈‘Ó‰ ‹≈Â∆ «Úº⁄Ø∫ «√º÷

È≈ ’Á∂ ¿∞È∑ª È»ß Ú≈«¬Â ¡Ê≈ ˆÀ ¡≈∆¡≈ «’‘≈

Ï«‰¡≈, «‹√ Á∆ «Ò÷ «Úº⁄Ø∫ ÏÃ≈‘Ó‰-Ӻ Á∂ √ß√’≈ª

‹ªÁ≈Õ ¡≥«Óऒ‰ Á∆ √Ó È»ß Ú∆ Í∞È-‹ÈÓ «’‘≈ ‹ªÁ≈

Á∆ fiÒ’ ÍÀ∫Á∆ ‘À) «Ò÷Á≈ ‘À (AGEG) «’ ““Â∆√≈ ¡ÍÈ≈

‘ÀÕ Í «¬‘ Í∞È ‹ÈÓ «‘ßÁ» √∞√≈«¬‡∆ «Úº⁄Ø∫ «È’Ò ’∂

Í≥Ê «È¡≈≈ ’ Ò∆Â≈Õ «‘ßÁ» Ó∞√ÒÓ≈È ÁØ‘ª È∞ß ÂØÛ Â∆√≈

‹≈ÂÍ≈ «‘ ı≈Ò√≈ Í≥Ê «Úº⁄ ÈÚª ‹ÈÓ ÒÀ‰ Á≈ √ß’∂Â

ω≈¬∆¡ÀÕ”” √∞º÷≈ «√ßÿ (AGIG) ¡≈͉∂ ◊∞«ÏÒ≈√ «Úº⁄

‘À, «‹ºÊ∂ «’ ‹È∂¿» Í«‘‰È≈ ‹≈ÂÍ≈Â∆ √∞√≈«¬‡∆ «Úº⁄ ÁØÏ≈≈

«Ò÷Á≈ ‘À «’ Ù»Á, ÚÀÙ, ÷ºÂ∆ ¡Â∂ ÏÃ≈‘Ó‰ª È∂ √ªfi≈

Ù≈ÓÒ ‘؉ Á≈ «⁄ßÈ∑ ‘ÀÕ Á√Ó ◊∞» ‹∆ È∂ ‹È∂¿» È»ß Í∑∂ √∞‡≈ ’∂

ÌØ‹È ’∆Â≈Õ Ú∂Áª Á≈ ËÓ «Â¡≈◊ «ÁºÂ≈Õ ... «‘ßÁ»¡ª Á∂

¡≤ø«Óऒ≈«¬¡≈ ª «’ ‹≈Â∆Í≈Â∆ √Ó≈‹ ÂØ∫ ¡Ò«‘Á◊∆

√≈∂ ËÓ «Â¡≈◊ ’∂ «¬º’ Í«ÚºÂà ı≈Ò√≈ √≈«‹¡≈ «◊¡≈Õ

Á∆ ͺ’∆ ÓØ‘ Ò≈¬∆ ‹≈¬∂Õ √Ó’≈Ò∆ ◊∞ ÙØÌ≈ ◊ÃßÊ «Úº⁄

Ì≈¬∆ ◊∞Á≈√ (Á»‹∂) ¡≈͉∆ Ú≈ «Úº⁄ «Ò÷Á∂ ‘È: ““Ï∂Á

«Ò«÷¡≈ ‘À «’ ¡≥«Óऒ≈¿∞‰ Á∆ √Ó Ú∂Ò∂ ˙‘ ÏÃ≈‘Ó‰

Í∞≈È ÷‡ √≈√Âê Î∞È «Ó‡∆ ’∞≈È≈Õ ... Ó∆ Í∆ √Ì ¤«Í

¡Â∂ ÷ºÂ∆ Ù≈ÓÒ È≈ ‘ج∂ ‹Ø «ÍÂ≈-Í∞÷∆ È»ß «ÂÒª‹Ò∆ Á∂‰

◊¬∂ Ó˜∑ÏØ ¿∞Ò‡≈È≈Õ ... «¬‘ Â∆√ Ó˜‘Ï ı≈Ò√≈ ¿πÍ«‹˙

È»ß «Â¡≈ È‘∆∫ √ÈÕ

ÍË≈È≈Õ””

¡·≈∑ Ú ∆∫ √Á∆ Á∆ «√º ÷ Ú≈«¬Â Úº ÷ -Úº ÷ «Ò÷≈∆¡ª Úº÷-Úº÷ ڒª ¿∞µÂ∂ Á‹ ’∆Â∆ ‘ÀÕ Â¯√∆Ò

*****

Ó≈Ò’, ÍÃ’≈Ù’, «Í≥Ç ¡Â∂ √øÍ≈Á’ ◊∞Â∂‹ «√ßÿ Á∞¡≈≈, √Ú∆Â≈ ÍÃ√ À , HAI-B@, «¬ø‚√‡∆¡Ò ¬∂∆¡≈, ⁄ø‚∆◊Û∑ ÂØ ∫ ¤ÍÚ≈ ’∂ ¡À √ .√∆.˙. F@-FA, √À ’ ‡ AG-¬∂ , ⁄ß ‚ ∆◊Û∑ ÂØ ∫ Íà ’ ≈Ù ’∆Â≈ «◊¡≈Õ 32