Sexo-genero Sistema, Euskaraz

AZAROAREN 25A: EMAKUMEEN AURKAKO INDARKERIA EZABATZEKO NAZIOARTEKO EGUNA

SEXU-GENERO SISTEMA Zenbait kontzeptu eta datu emakumeen aurkako indarkeriaren inguruan.

SEXO-GENERO SISTEMA Ohitura judeo kristauaren egitura patriarkala da, eta gizonezkoak dira estruktura honen gailurra. Familia tradizionaleko egituran emakumeama eta gizon-aitaren inguruko arketipoak erreproduzitu egiten dira, eta gizarteak sexuaren inguruan itxaroten duenari erantzuten diete.

SEXUA Eraikuntza natural bat da, berarekin jaiotzen garena. Gizakiak eme eta ar bezala definitzen gaituzten ezaugarri fisiko, biologiko, anatomiko eta fisiologikoak dira. Datu genitalen arabera ezartzen dira.

SEXO-GENERO TEORIA  

SEXO Arra-Emea Ugaltzaile-Sortu

 



 

Naturala da (jaio egiten zara) Ezberdintasun fisiologikoak Ez da aldatzen

  

GENEROA Maskulinoafemeninoa Produktoreaerreproduktorea Soziokulturala (ikasi egiten da) Harreman ezberdina Alda daiteke.

GENERO IZAERA Gizarteak ezartzen dituen ezaugarri sozialak eta historikoak dira, eta hauek bete beharrak daude.

HISTORIAKO PASARTEAK Las mujeres nunca descubren nada; les falta, desde luego, el talento creador, reservado por Dios para inteligencias varoniles; nosotras no podemos hacer nada más que interpretar, mejor o peor, lo que los hombres nos dan hecho. (Pilar Primo de Rivera en 1942) 

GENERO: Maskulinoa eta femeninoaren eraikuntza soziokulturala Pertsonaren patua, bere rol garrantzitsuak, estatusa eta identitatea (identitate sexuatua den einean) finkatuko duen eraikuntza kulturala, gizarte guztiek osatzen dutena eta sexu anatomikoaren baitan doana. SEXISMOA: sexuetako bat gutxiago delakoaren ideologia, kasu gehienetan emakumeak.

ANDROZENTRISMOA:ikuspuntu partziala,

gizonezkoen esperientzia neurtzeko tresna bihurtzen duena.

SEXO-GENERO

SEXUAK ezberdintasunak (diferencias) sortzen ditu.

GENEROAK Ezberdintasunak (desiguladades) sortzen ditu.

PENTSATU

SENTITU

Emakumea: ahula Gizona: ausarta

Emakumea: pena Gizona: benerazio

JARDUN

Emakumea: babestua Gizona: egiten utziz

GENERO KONTZEPTUAREN KONPLEXUTASUNA SEXU:karga kromosomikoak bezalako ezaugarri biologikoak. SEXUALITATEA: praktika sexualak, jokabide erotikoa. IDENTITATE SEXUALA: desira sexualaren objektuaren aukeraketa. ROL edo PAPEL SEXUALA: kulturaren agindu eta itxaropenak, emakume eta gizonentzako egokienak direnak. ROL GENERIKOAREN IDENTITATEA: kulturalki generoarentzat sortu diren jarrera eta sentimenduekin ados egon eta hauek praktikara eramaten diren puntua.

KONTZEPTUAK BERDINTASUNA: Emakume eta gizonei baldintza, aukera eta tratu berdina ematea da.. 

EKITATEA: Emakume eta gizonei baldintza, aukera eta tratu berdina ematea da, baina betiere, bakoitzaren ezaugarri eta egoera espezifikoei egokitua berdintasuna lortzeko moduan. 

DATUAK

Tratu txarren ezaugarriak

Bataz besteko iraupena

ARABA BIZKAIA (%) (%)

GUZTIRA (%)

Fisikoa

49

56

53,8

Psikologikoa

51

44

46,2

Laguntza medikoa

64

52

55,8

Salaketa

53

58

56

Zuhurtasun neurriak

88

91

89,6

10 urte baino gehiago

40

45

43,3

5-10 urte bitartean

20

20

19,7

1-4 urte bitartean

27

28

27,6

1 urtetik aurrera

13

7

9,4

DATUAK ARABA

BIZKAIA

GUZTIRA

99

98,9

Sexua

Emakumea 98

Adina

Bataz besteko adina (41)

18-75 tartean

18-75 tartean

Ezkondua

24

25

24,4

Izatezko bikotea

4

5

4,9

Ezkongabea

9

7

8,1

Banandua

34

29

30,5

Banantze bidean

28

33

30,9

Alarguna

1

1

1,1

Semealabak

83

82

82,3

Egoera zibila

1/2004 Lege Organikoa genero indarkeriaren biktemen protekzio totala. 







Etxean senarrak edo bikotekideak emandako tratu txarrei erreferentzia. Kalean gertatzen diren biolentzia kasuak legetik kanpo. Bikotekideak eragindako biolentziarekin amaitu nahi du eta horretarako babesa eman nahi die emakumeei. Lege honek genero biolentzi bezala hartzen ditu edozein ekintza biolento, fisiko nahiz psikologiko, eta honen barnean sartzen dira askatasun sexualaren kontrakoak, mehatxuak, koakzioa eta askatasun mugatze arbitrarioa.

ESPAINIAKO DATUAK Espainiar estatuan: (azarora arte) 80 hildako: -Familia barruko kasuak:64 bikote kideek hildakoak. Eta 12 beste familiako kide batek. 3 sexu eraso. Heriotza ondorio bezala dutenak. 2007ko ekainetik 2008ko urrira arte 89.000 emakume izan dira emakumeen aurkako indarkeriaren biktima. Hauez gain beste 10 indarkeri kasu kontatu dira emakumeen aurka baina ez dira aurreko kasuetan sartzeko modukoak, ez baitago informazio nahikorik. Denera 98 hildako kontatu dira.

ESPAINIAKO DATUAK 2008ko otsailaren 26an 4 emakume erahil, egun berdinean azken urteetan gertatu den erahilketa kopururik handiena egun batean. Valladolid-en, Madrilen, Valentzian eta Cadizen gertatu ziren. 4 kasuetatik 3etan bikotekideak izan ziren ustezko errudunak, 4.enean bikotekide ohia izan zen.

EAE-ko datuak, heriotzarik gabe 



Donostian 19 urteko neska bat bortxatua. Ertzaintzaren arabera 102 gizon atxilotu dituzte dagoeneko bortxaketak direla eta.

GOIERRIN, albistea Adingabekoei sexu abusuak egitea leporatuta atxilotu dute Beasaingo gizonezko bat Ertzaintzak 30 urteko gizonezko bat atxilotu zuen asteazkenean Beasainen, ustez azken hilabeteetan Ordizian eta Beasainen adingabeko neska batzuei sexu abusuak egiteagatik. Lehen gertakaria irailean izan zen. 10 urteko neska Beasaingo kalean zihoan eta gizonezko batek atximurka egin zion titietako batean. Beste lau abusu ere izan ziren azaroaren 7tik 12ra Beasainen eta Ordizian. Adingabeko neskatoei ipurdia eta bularrak ukitu zizkieten kaletik oinez zihoazela edo leku publikoetan zeudela. Ertzaintzak ikertu eta susmagarria Beasaingo bizilagun bat zela pentsatu zuten. Gizonezko honek, gainera, aurrekariak ditu duela lau urte atxilotu baitzuten Donostian arrazoi beragatik. Susmagarria polizia egoitzara joan zen eta bera izan zela aitortu zuen. Ertzainetxean dago orain eta datozen orduotan epailearen esku utziko dute. Goierriko hitza 2008/11/13