Sad U Drugi Svetski Rat.docx

Ulazak SAD u rat i operacije na dalekom istoku Zbog okeana koji su je odvajali od Evrope i Azije, te u domaćoj politici vladajućeg izolacionizma, SAD su 1930-ih vrlo malo ulagali u odbranu, verujući da će se budući rat izbeći, odnosno da SAD u njemu neće učestvovati Jedini izuzetak je bila ratna mornarica, koja se razvijala zbog sve većeg suparništva SAD s Japanom u području Tihog okeana. Zbog velikih udaljenosti između pojedinih tačaka u Tihom okeanu, veliki je naglasak stavljen na avijaciju, odnosno koordinaciju njenih aktivnosti s mornaricom. Zbog toga su SAD, slično i Japan, razvile vrlo kvalitetnu i izvežbanu mornaričku avijaciju te sagradile nekoliko nosača aviona. Veliki su napori uloženi i u razvijanje tehnika za amfibijske operacije, odnosno brzu gradnju aerodroma i luka na izolovanim ostrvima. U jesen 1941. prava je kriza nastala na Pacifiku, umesto Atlantiku. Japan je godinu dana ranije, koristeći zauzetost zapadnih sila, okupirao Indokinu, dotada pod vlašću višijske Francuske, te tako stekao vredan izvor sirovina. Sledeća na redu je trebalo da bude Holandska istočna Indija, s obzirom na svoje izvore nafte. SAD su na to, kao i na nastavak rata u Kini, reagovale naftnim embargom koji je posebno pogodio japansku mornaricu. Suočena s krizom, japanska vlada je odlučila vojnom akcijom zauzeti Holandsku Istočnu Indiju. No, to je sobom povlačilo oružani sukob s Britanijom i SAD. Američka vlada je kao dodatno upozorenje bila premestila gro svoje Pacifičke flote iz San Dijega u bazu Perl Harbor na Havajima. To je japanskim planerima dalo sjajnu priliku da smisle akciju koja je na samom početku trebalo da ostvari japansku premoć na Pacifiku i omogućiti neometana osvajanja po ostatku Azije. 7. decembra[36] su američku bazu napali japanski avioni te potopili, odnosno oštetili veliki broj brodova i aviona. Taj je napad, izveden bez formalne objave rata, izazvao veliki bes američke javnosti i otklonio sve sumnje oko toga da li SAD treba da se aktivnije uključi u događaje u svetu. Iako je već nekoliko godina ratovao s Kinom, kao službeni ulazak Japana u Drugi svetski ratsmatra se 7. decembar 1941. godine, dan napada na Perl Harbor. Idućeg dana, 8. decembra, SAD, Ujedinjeno Kraljevstvo i Kinaobjavljuju rat Japanu, čime ovaj rat postaje deo ukupnih ratnih događanja Drugog svetskog rata. Prinuđeni interesima u ratu na Pacifiku učetvovali su i Ujedinjeno Kraljevstvo, Australija, Novi Zeland i Holandija. Pored Japana, saveznicima su rat objavile i neke države koje je Japan osvojio tokom rata. Napredovanje JapanaUredi

Japanci su bili u prednosti u mornarici i vazduhoplovstvu što je šokiralo desetkovane Amerikance. Razbuktavanjem rata u Europi, Velika Britanija je bila prisiljena da što više svojih snaga upotrebi u borbama protiv Nemačke i Italije što je japanskoj vojsci odgovaralo jer je mogla nastaviti sa strategijom iznenadnih napada.

Razbijanje savezničkih snaga u Jugoistočnoj Aziji

Radi zaštite kolonija i svog uticaja u Jugoistočnoj Aziji, saveznici osnivaju 8. januara u Singapuru ABDACOM, zajedničku komandu SAD, Britanije, Holandije i Australije čiji je zadatak da upravlja svim kopnenim, vazdušnim i pomorskim snagama. Usprkos nekim manjim uspesima (pomorska bitka kod Balikpapana), snage ABDACOM-a nisu uspele da zaustave Japance koji već u januaru osvajaju Tarakan (bitka za Tarakan), Tajland i Britansku Maleziju, dok se na Javu iskrcavaju 2. februara. Shvativši da ne raspolažu sa dovoljnom vojnom snagom, ABDACOM je 25. februara raspušten. Naročito težak poraz Britanaca bio je završetak opsade Singapura, kad su 15. februara Japanci zarobili oko 80.000 britanskih, indijskih i australijskih vojnika.

Prve američke operacije na Pacifiku Od 6. januara SAD počinju sa premeštanjem svojih snaga iz Atlantika u vode Pacifika. U Pago Pago, glavni grad Američke Samoe, prebacuju više ratnih brodova, a koristeći se Panamskim kanalom dovoze i snage u ljudstvu.

Prvi japanski porazi Od početka ratovanja, saveznici su pretrpeli niz poraza u pokušaju zaustavljanja daljeg napredovanja Japanaca. Zbog toga će Amerikanci u januaru početi sa pripremama posebno dizajniranih bombardera koji bi mogli doći do glavnih japanskih ostrva i bombardovati ciljeve u području Tokija, Jokohame, Nagoje i Kobea. Napad, poznat kao Dulitlov napad, izveden 18. aprila imao je veliki propagadni uticaj ali je prouzrokovao slabu materijalnu štetu neprijatelju.

Bitka kod Midveja Praćenjem japanskog radio prenosa, SAD su uspele da indentifikuju sledeći veliki cilj japanskog napada, Midvej, pa na ostrva 25. i 26. maja prebacuju pojačanja u ljudstvu, tehnici i avionima. Dolazi do odlučujućih bitaka 4, 6 i 7. juna u kojima su Japanci imali na raspolaganju četiri velika nosača aviona a Amerikanci samo dva. Ipak, ovu razliku u snagama nadoknadila je strateška prednost koju su Amerikanci imali zbog poznavanja neprijateljskih planova. Potopljena su sva četiri japanska nosača aviona, izgubljena je jedna krstarica, 322 aviona a poginulo je oko 3.057 vojnika. Američki gubici bili su znatno manji sa po jednim potopljenim nosačem i razaračem, 150 uništenih aviona i 307 poginulih vojnika. Zbog teškog poraza i gubitaka Japanci se posle te bitke povlače.

Gvadalkanal Takozvana "Operacija „Watchtower“" započinje već 1. juna 1942, ukrcavanjem marinaca u šest transportnih brodova u San Diegu. Jedinice 11. i 16. brigade taktičkih snaga (Tactical Forces) 7. juna kreću iz Midveja prema Gvadalkanalu čime započinje treća pomorska invazija po veličini u Drugom svetskom ratu, posle Normandije (Operacija Overlord) i Italije (Operacija Avalanče).

Noću, 7. jula, posle pripreme kroz nosače aviona USS Saratoga, USS Wasp i USS Enterprise, glavnica 1. američke mornaričke divizije pristaje na severnom delu ostrva, dok delovi divizije pristaju na ostrvu Tulagi. Time započinje skoro sedmomesečna borba za ova ostrva. Istog dana, Amerikanci uspevaju da osvoje skoro završen japanski aerodrom na Gvadalkanalu, dok na Tulagi dolazi do jakog otpora japanskih snaga, ukopanih na svojim položajima. Dva dana kasnije, Japancima dolazi u pomoć 8. japanska flota u čijem se sastavu nalaze krstarice Šokai, Aoba, Kinugasa, Furutaka, Kako, Tenru, Jubari i razarač Junagi. Svi ovi brodovi prolaze neprimećeni od strane radarskog izviđačkog broda "USS Blue", udaljenog samo 40 km. Iako su pri izlasku iz luke primećeni od strane američke podmornice S-38, ovi brodovi uspšno prolaze do linija američke flote.

1943. Početkom godine Amerikanci sve uspešnije dekriptuju japanske radijske šifre. Uspešnost dekriptovanja bila je potvrđena brojnim izviđanjima. Na temelju dešifrovanih poruka, od sredine januara američke podmornicepotapaju brojne manje ratne brodove neprijatelja, kao što su razarači,patrolni brodovi i tankeri. Sve češće se za napad na veće konvoje Japanaca šalju i borbeni avioni. Nastavljaju se borbe za Gvadalkanal i počinju borbe za potpuno oslobađanje Solomonovih ostrva (bitka za Severne Salomone) koje su potrajale sve do marta 1944. godine. Početkom februara, Amerikanci dopremaju na Gvadalkanal masivna pojačanja, dok Japanci do 8. istog meseca brzim razaračima (delom flotilama do 22 razarača) evakuišu sa ostrva 11.706 vojnika. U periodu nakon toga ostrvo je u rukama Amerikanaca, a pomorski put između Amerike i Australije je ponovo siguran.

1944. Amerikanci i dalje uspešno dešifruju japanske radijske kodove, što dovodi do uspešnih napadima podmornica na japanske konvoje. Podršku često dobivaju i od drugih savezničkih aviona koji su takođe uključeni u potragu i napade na konvoje. Tom akcijom prekinuto je snabdevanje Maršalovih ostrva. U januaru Britanci pojačavaju svoju istočnoazijsku flotu u Indijskom okeanu i sve češće, još od decembra prethodne godine, napadaju japanske jedinice u Malajskom prolazu.

Maršalova ostrva Borbe za Maršalova ostrva koje se trajale su od 31. januara do 23. februara 1944, vođene su u tri odvojene operacije. Jedna od operacija vođena je i na Truku, atolu u skupini Karolinskih ostrva, ali se danas smatraju delom borbi za Maršalova ostrva. U ovim borbama učestvovao je veliki broj marinaca (samo na Kvadžalin iskrcano je 42.000) a glavni cilj ovih operacija bio je osiguranje polazišta za napredovanje prema Marijanskim ostrvima i Filipinima.

Dalji prodor Amerikanaca U pripremi za veliku ofanzivu na Marijanska ostrva Amerikanci bombarduju ostrva Tinian i Saipan, a već krajem februara iskrcavaju prve vojnike na Los Negros, deo Admiritetskih ostrva. U martu Japanci otpočinju operaciju za povratak kontrole nad Bugenvilom (gde su kod rta Torokina Amerikanci već imali mostobran sa 27.000 vojnika) iskrcavanjem 12.000 vojnika. Borbe su trajale od 9. do 24. marta u kome su Japanci pretrpeli veliku gubitke suočivši se sa Amerikancima i njihovih šest artiljeriskih razarača. Pre početka velikih borbi za osvajanje Marijana, desilo se još nekoliko značajnih aktivnosti: iskrcavanje na severozapadnim obalama i obližnjim ostrvima Nove Gvineje, podmorničko potapanje transportnih brodova s japanskim vojnicima na putu od Šangaja prema Molučkim ostrvima gde gine oko 10.000 Japanaca.

Filipini Još u vrijeme trajanja borbi za Palau, Amerikanci otpočinju s napadima na Filipine pa bombarduju aerodrome na Mindanau] koji se nalazi na jugu Filipina. Kako tu ne nailaze na veći otpor, proširuju napade na Visayas, grupu ostrva u središnjem delu Filipina i u roku od tri dana uništavaju više od 200 japanskih borbenih aviona. Ohrabreni ovim uspesima, Amerikanci s velikim brojem aviona, koji uzleću sa 15 nosača, 21. i 22. septembra napadaju aerodrome na Luzonu, naročito one u blizini Manile, da bi dva dana kasnije ponovo napali Visayas. Ovom akcijom Japanci gube preko 1.000 aviona, jedan razarač, jednu korvetu, jedan minopolagač i jedan nosač hidroaviona. Potopljen je i veći broj japanskih manjih plovnih jedinica, ukupno oko 150 brodova, dok u istoj akciji Amerikanci gube 54 borbena aviona, od čega ih je 18 izgubljeno zbog nezgoda, ne u borbi.

1945. Britanci 3. januara osvajaju burmanskipriobalni grad Sitve čime počinju s osvajanjem Burme (danas Mjanmara), dok je burmanski put (jedina kopnena prometna veza Kine s područijima koja nisu bila pod japanskom okupacijom) bila ponovo dostupna za saveznike na prelazu od 1944. na 1945. godinu. Tako je put za prevoz trupa i opreme do Kine bio otvoren.

Iskrcavanje na Luzonu Američke snage 3. i 4. januara počinju s intenzivnim napadima na japanske brodove severno od Filipina, kao i ponovo na aerodrome na Luzonu. Tih i idućih dana uništavaju brojne japanske avione kao bi dobili prevlast u vazdušnom prostoru nad Luzonom. Istog dana, uz nevelik otpor, u zalivu Lingayeniskrcava se 70.000 američkih vojnika dok se Japanci povlače u brda

Ivo Džima Jedna od najpoznatijih bitaka Drugog svetskog rata - bitka za Ivo Džimu počinje 19. februara i traje do 26. marta 1945. Taktičke operacije izvedene pri napadu na ovo ostrvo i danas se koriste kao temelj za izučavanje amfibijskog ratovanja. Zbog potrebe stacioniranja lovačkih aviona za pratnju bombardera pri napadu na japanska ostrva, saveznici se odlučuju za napad na ovo ostrvo koje se prostire samo na 21 km². Njegova odbrana sastojala se od 21.000 japanskih vojnika pod vođstvom generala Tadamičija Kuribajašija dok su se na suprotnoj strani nalazila 4. i 5. divizija marinaca koja je brojila skoro 100.000 vojnika. Japanci su se povukli u unutrašnjost ostrva gde su gerilskim akcijama iz tunela i rovova planina onemogućavali učvršćenje američkih položaja kojima je trebalo oko mesec dana da ovo ostrvo osvoje. Treća divizija marinaca koja dolazi u pomoć, još više povećava gužvu na obali, čime dolazi do ukupnog gubitka od oko 7.000 mrtvih. [8]Tokom borbe, Amerikanci zbog nemogućnosti ulaska u podzemne tunele upotrebljavaju bacače plamena i time uništavaju položaje japanske vojske. Pri kraju sukoba, Japanci se povlače na južni deo ostrva gde se bore do zadnjeg. Ukupno je u obrani ostrva poginulo više od 20.000 Japanaca.

Okinava Za Amerikance, Okinava je bila zadnja prepreka na putu za Japan, dok je jednako tako Japancima, nakon gubitka Ivo Džime, to bila zadnja obrana matičnih ostrva. Bitka za Okinavu, poznata i kao operacija “Iceberg”, započeta je 1. aprila 1945., kada je 10. Armija američke kopnene vojske, uz potporu 3. Amfibijskog korpusa i 24. Armijskog korpusa s ukupno 183.000 vojnika, izvršila invaziju na Okinavu, Iako su pripreme koje su se sastojale od snažnih avio napada trajale od 18. marta (ostrvo je povremeno bilo bombardovano i ranije), glavnica japanskih snaga se uspeva povući u unutrašnjost ostrva u već izgrađene i dobro utvrđene položaje, pa se bitka smatra završenom tek 21. juna. Ratovanje u džunglidovodi do velikih gubitaka na strani saveznika, ali su na kraju ipak Japanci pretrpeli težak poraz: gube oko 66.000 vojnika, dok su američki gubitci iznosili 12.283 poginulih. Padom Okinave pada i zadnje japansko uporište na putu prema glavnim ostrvima. Samim tim, saveznici završavaju pripreme invazije samog Japana.