Review Nl- Achterhuis Hans (1995) Natuur Tussen Mythe En Techniek

Achterhuis, Hans (1995) Natuur tussen mythe en techniek Uitgeverij: Ambo/Baarn. 278 blz. Isbn 902631345-4 Recensie Wetenschap, Cultuur en Samenleving (WCS), 02-04-95. De moed om machine-mens te zijn. Lang geleden schreef Hans Achterhuis een proefschrift met de titel: Camus, de moed om mens te zijn. Vandaag zou hij dat willen vervangen door 'De moed om cyborg te zijn’, de machine-mens uit science-fiction verhalen, een soort astronaut op het droge. Die astronaut is voor zijn overleving in de ruimte volkomen afhankelijk van de hem omringende techniek. Volgens Achterhuis zijn wij zonder het te beseffen allen astronauten geworden, we kunnen geen moment zonder techniek. De kleding die we dragen, de vervoermiddelen die we gebruiken, ons voedsel en de warmte in onze huizen, zijn allemaal produkten van hoogwaardige technologie. Techniek is dus niet iets waar we tegen kunnen zijn, maar iets dat onze samenleving door en door bepaald. Een nieuwe techniek verandert de maatschappij en ons zelfbeeld. Zo wordt er nog vaak over de auto als milieuvervuiler gepraat alsof het een neutraal inzetbaar vervoermiddel zou zijn. Maar er is allang aangetoond dat de auto een relatief langzaam vervoermiddel is, wanneer de tijd dat men in files staat te wachten, de tijd die men aan reparaties besteed en dergelijke, meerekent. Toch gaat niemand daarom over op het gebruik van de fiets of de trein. Dat komt omdat de auto geen neutraal middel tot een doel is, maar verbonden met onze dromen over vrijheid, met status en onze gewoontes heeft gevormd. De auto is kortom geen techniek maar cultuur. De pil is een ander voorbeeld. Wat een simpel middel leek te zijn om een simpel doel te verwezenlijken, namelijk het voorkomen van ongewenste zwangerschap, heeft het beeld van onze eigen voortplanting gewijzigd. We hebben het tegenwoordig niet meer over ‘kinderen krijgen’ maar over ‘kinderen nemen’. Hans Achterhuis pleit voor een bewustwording van onze afhankelijkheid van techniek en het op ons nemen van de verantwoordelijkheid ervoor. Daarbij is het van levensbelang om ons te realiseren dat nieuwe technologieën, zoals biotechnologie, geen neutraal inzetbare middelen zijn, maar de maatschappij en ons zelfbeeld drastisch beïnvloeden. Maatschappelijke en politieke discussies zouden daar meer van uit moeten gaan. Achterhuis maakt daar in de verschillende artikelen van zijn boek zelf al een goed begin mee. Dat daarbij techniek een belangrijkere maatschappelijke factor is geworden dan economie, zoals Achterhuis beweert, wordt helaas in het boek niet overtuigend aangetoond. Een omissie in een lezenswaardig boek.