Prosiding Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008

i

BAHAGIAN HAL EHWAL PELAJAR DAN ALUMNI UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA SHAH ALAM, SELANGOR

Pusat Penerbitan Universiti (UPENA) Universiti Teknologi MARA SHAH ALAM 2008

© Pusat Penerbitan Universiti (UPENA), UiTM 2008 Hak Cipta Terpelihara. Tidak dibenarkan mengeluar ulang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi dan isi kandungan buku ini dalam apa juga bentuk dan dengan cara apa jua sama ada secara elektronik, fotokopi, mekanik, rakaman atau cara lain sebelum mendapat izin bertulis daripada Pengarah, Pusat Penerbitan Universiti (UPENA), Universiti Teknologi MARA, 40450 Shah Alam, Selangor Darul Ehsan. e-mel: [email protected]

Perpustakaan Negara Malaysia

Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan

Seminar Kebangsaan Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar (2008 : Perlis) Ke arah melahirkan modal insan terbilang menjelang 2010 : prosiding Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar, Hotel Putra Palace, Kangar, Perlis, 12-14 November 2008 / editor Syed Yusainee Syed Yahya, Fairus Muhamad Darus, Adnan Omar ; [anjuran] Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA, Shah Alam, Selangor. ISBN 978-967-305-251-6 1. Student housing--Malaysia--Management--Congresses. 2. Student housing--Malaysia--Administration--Congresses. I. Syed Yusainee Syed Yahya. II. Fairus Muhamad Darus. III. Adnan Omar. IV. Universiti Teknologi MARA. Shah Alam. Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni. V. Judul. 378.309595 Reka bentuk kulit Diatur huruf oleh Rupa taip teks Saiz taip teks Dicetak di Malaysia oleh

: : : : :

Amirazlan Abdul Razak Unit Pengeluaran UPENA Helvetica/Times 11/12 Pusat Penerbitan Universiti (UPENA) Universiti Teknologi MARA, Shah Alam

iv

KANDUNGAN

KATA ALUAN Timbalan Menteri Pengajian Tinggi Naib Canselor Universiti Teknologi MARA Timbalan Naib Canselor Universiti Teknologi MARA Pengarah Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008 Prakata Pengenalan Sekalung Penghargaan Jawatankuasa

vii viii ix x xi xiii xv xvii

ISI KANDUNGAN „

TADBIR URUS KOLEJ KEDIAMAN PELAJAR ANTARABANGSA Khalidah Adibah Hasan

„

HALLS OF RESIDENCE: INTEC’S INTERNATIONAL EXPERIENCE Habibah Ashari and Mohd Hassan Awang Boon

11

„

KONSEP KEDIAMAN PELAJAR DI UNIVERSITI-UNIVERSITI DAN INSTITUT PENGAJIAN TINGGI AWAM Khalidah Adibah Hasan dan Kasmah Bakri

25

„

MEMPERKASAKAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR MENUJU KECEMERLANGAN HARI ESOK Fairus Muhamad Darus

37

„

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ DI DALAM MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S DI KOLEJ KEDIAMAN – PENGALAMAN KOLEJ MAWAR, UiTM SHAH ALAM Azizah Hj Yaacob dan Marlina Ismail

49

„

PERINCIAN TERHADAP KEPUASAN HATI PELANGGAN DI KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN PENGAJIAN TINGGI: KAJIAN KES DI KAMPUS UITM, SHAH ALAM, SELANGOR DARUL EHSAN Norzanah Mat Nor dan Hasnor Mohd Jan

69

v

1

„

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN PERKHIDMATAN PEJABAT PENGURUSAN KOLEJ UiTM PERAK Dewi Anis Othman dan Farzanah Hanum Hj. Abd. Latif

79

„

PENGURUSAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS: PENGALAMAN UiTM PULAU PINANG Fairus Muhamad Darus dan Zainuddin Al-Mansor

95

„

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/IPTS YANG TINGGAL DI LUAR KAMPUS: SATU KAJIAN AWAL DI SHAH ALAM, SELANGOR DARUL EHSAN. Norzanah Mat Nor, Zaiton Endot, Raja Razuan Raja Deris dan Abdul Rahim Meerah

113

„

KEJADIAN PENYAKIT DEMAM DENGGI DAN DEMAM DENGGI BERDARAH DI UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA (UiTM) SHAH ALAM Nazlee Mohd Zin

127

„

PENGURUSAN KEMUDAHAN MAKANAN PELAJAR: PENGALAMAN UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA (UiTM) Hj Hasnor Hj Mohd Jan

133

„

KOLEJ KEDIAMAN ENTITI PEMBINA KEMAHIRAN GENERIK: SATU KAJIAN AWAL DI UKM Ruslin Amir dan Tajul Ariffin Mohamad

143

„

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ Dewi Anis Othman dan Farzanah Hanum Hj. Abd. Latif

149

„

SELAMATKAH KOLEJ KEDIAMAN UNTUK PELAJAR KITA? Muhamed Faeiz Haji Alwee, Fairus Muhamad Darus dan Zitty Sarah

161

„

KOLEJ KEDIAMAN SEBAGAI PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN DAN KEPIMPINAN MAHASISWA Ibrahim Othman

171

„

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN DIKALANGAN PELAJAR UNIVERSITI MALAYA Mohd Salleh Aman dan Syed Abdul Razak Syed Mahadi

185

„

PENGENDALIAN, KESIHATAN DAN KESELAMATAN MAKANAN Nur Adlina Hj Mohd.

197

vi

KATA ALUAN TIMBALAN MENTERI PENGAJIAN TINGGI MALAYSIA

Setinggi penghargaan kepada Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni dengan kerjasama Kelab Pengurusan Asrama UiTM yang berjaya mengadakan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008. Perkembangan semasa telah menjadikan peranan kolej-kolej kediaman bukan sahaja hanya sebagai tempat tinggal pelajar. Bahkan kolej-kolej kediaman dianggap sebagai antara tempat yang penting dalam proses pembelajaran pelajar sepanjang mereka meneruskan pengajian di institusi yang berkenaan. Justeru, pengurusan Asrama/kolej-kolej perlu merencana tindakan-tindakan yang pro aktif bagi menangani perubahan dan suasana semasa ini. Atas kesedaran untuk melahirkan sebuah urus tadbir Asrama/Kolej-Kolej kediaman yang professional, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni dengan kerjasama Kelab Pengurusan Asrama UiTM telah mengambil inisiatif bagi mengadakan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008 untuk tujuan sebagai panduan tadbir urus di asrama/kolej-kolej kediaman. Dengan adanya seminar ini, pegawai pengurusan di asrama/kolej-kolej kediaman akan dapat meningkatkan kualiti perkhidmatan dan juga dapat terus berdaya maju seiring dengan perkembangan dunia hari ini. Harapan saya, seminar ini akan menjadi wadah bagi memperkasakan tadbir urus di asrama/ kolej-kolej kediaman ke tahap yang optimum di samping dapat membantu meningkat keberkesanan pengurusan uadbir urus di asrama/kolej-kolej kediaman. Akhir kata, saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih kepada semua yang terlibat dengan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman 2008, anjuran Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni dengan kerjasama Kelab Pengurusan Asrama UiTM Malaysia. Sekian.

YB. DATO’ IR. HJ. IDRIS HJ. HARON

vii

KATA ALUAN NAIB CANSELOR UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA

Tahniah kepada Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni yang dengan jayanya dapat mengadakan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008. Saya percaya seminar ini akan dapat memberikan satu dorongan bagi mengendalikan tadbir urus perkhidmatan dengan lebih efisien pada masa akan datang. Selain itu, saya berharap seminar ini akan memberi pendedahan inovasi dan berkongsi amalan terbaik dalam menguruskan kediaman pelajar dengan lebih dinamik di samping dapat memperkasakan lagi tadbir urus kemudahan kediaman pelajar. Kepada para peserta yang mengikuti seminar ini yang terdiri daripada Pengetua Kolej/Asrama Kediaman IPTA/IPTS, Pegawai Pengurusan Asrama Kediaman, Pentadbir Asrama Sekolah, Pentadbir Asrama Kebajikan dan Pentadbir Asrama Industri, boleh menjadikan semua yang dibincangkan nanti sebagai bahan rujukan dan panduan bagi menyelesaikan masalah yang dihadapi dalam menguruskan asrama kediaman pelajar. Saya juga menyeru agar tuan-puan dapat memberi dan menunjukkan iltizam yang tinggi sebagai seorang pegawai di asrama kediaman pelajar. Gunakan peluang ini dengan sebaik mungkin agar tuan-puan dapat memainkan peranan dalam membangunkan negara. Dengan itu komitmen tuanpuan adalah penting dalam melahirkan pelajar yang berilmu sebagai asas untuk membina kekuatan menghadapi persaingan masa hadapan. Berusahalah dengan gigih dan gunakan sumber pengetahuan yang ada untuk membentuk iltizam “Ke arah Melahirkan 200 Ribu Modal Insan Terbilang Menjelang 2010” yang mampu memertabatkan bangsa, agama dan negara.

DATO’ SERI PROF. DR. IBRAHIM ABU SHAH

viii

KATA ALUAN TIMBALAN NAIB CANSELOR HAL EHWAL PELAJAR DAN ALUMNI UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA

Syukur Alhamdulillah kerana kita sama-sama dapat melaksanakan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman 2008 anjuran Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni dengan Kerjasama Kelab Pengurusan Asrama UiTM Malaysia. Seminar ini adalah sangat relevan dengan hasrat dan impian untuk menghasilkan tadbir urus kemudahan kolej yang berkualiti. Tadbir urus kemudahan kolej yang berkualiti bukan hanya mencakupi kecemerlangan dalam pengurusan kolej dan pentadbiran semata-mata tetapi merangkumi pengurusan senggaraan, perkhidmatan makanan dan sumber manusia. Oleh yang demikian peranan Bahagian Hal Ehwal Pelajar terutamanya bahagian Pengurusan Kolej sememangnya penting untuk merealisasikan sasaran menuju ke Anugerah Kualiti Perdana Menteri 2008. Seminar tadbir urus ini adalah satu platform pengurusan dan pentadbiran kolej kediaman IPTA dan bersama-sama berkongsi pengalaman, kemahiran serta pengetahuan untuk meningkat kecemerlangan dalam pengurusan tadbir urus kemudahan kolej kediaman asrama. Saya ingin mengambil kesempatan ini untuk mengucapkan tahniah dan syabas kepada Jawatankuasa Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman 2008 anjuran Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni dengan Kerjasama Kelab Pengurusan Asrama UiTM Malaysia, kerana berjaya melaksanakan seminar ini. Kejayaan ini menunjukkan bahawa Unit Pengurusan Kolej UiTM Malaysia telah mengorak selangkah lagi dalam usaha meningkatkan kualiti tadbir urus kemudahan kediaman pelajar di Malaysia. Sekian.

PROF. DATO’ DR. HJ. NASUDDIN OTHMAN

ix

KATA ALUAN PENGARAH SEMINAR

Marilah kita sama-sama bersyukur kerana dengan keizinanNya tujuan murni kita bersama dalam seminar ini dapat dilaksanakan. Saya mengambil kesempatan ini untuk menyampaikan rasa besar hati dan setinggi terima kasih saya kepada semua ahli jawatankuasa pelaksana kerana telah membantu dengan sepenuh hati menjayakan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008 anjuran Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni dengan kerjasama Kelab Pengurusan Asrama UiTM Malaysia. Jasa anda dalam menyumbang kepada peningkatan kualiti kemudahan kediaman pelajar di Malaysia sangatlah dihargai. Saya juga berterima kasih kepada semua pembentang kertas kerja dari semua institusi pendidikan kerana sudi berkongsi pengalaman dan kemahiran dan pendedahan idea serta inovasi ke arah tadbir urus kolej kediaman cemerlang. Dengan perkongsian pintar ini mudah-mudahan hasrat untuk memperkasakan tadbir urus kolej kediaman dapat direalisasikan. Semoga seminar ini akan dapat memberi manfaat kepada semua peserta pengurusan kolej. Selamat berseminar. Sekian.

AZIZAH HJ YAACOB

x

PRAKATA

Pengurusan dan pengendalian organisasi pelajar masa kini kian mencabar. Globalisasi dan perubahan dalam era persaingan telah menjadikan pengurusan pelajar sesuatu yang lebih meluas dan berorientasikan pasaran. Pelbagai aspek perlu dititikberatkan dalam melahirkan pelajar yang bertaraf dunia. Selain kemudahan pengajaran dan pembelajaran akademik, kemudahan tempat tinggal pelajar juga memainkan peranan yang tidak kurang pentingnya. Sehubungan itu, Kelab Pengurusan Asrama, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA mengambil inisiatif ini untuk mengadakan Seminar Kebangsaan Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008 yang bertemakan Ke Arah Melahirkan Modal Insan Terbilang Menjelang 2010 sebagai menyahut seruan kerajaan untuk menghasilkan modal insan yang berguna pada masa akan datang. Seminar ini antara lain berobjektifkan memperkasa Tadbir Urus Kemudahan Kediaman, Berkongsi Amalan Terbaik Pengurusan Kolej Kediaman dan Asrama, Memberi Pendedahan Idea Dan Inovasi Ke Arah Tadbir Urus Kediaman Cemerlang dan Berkongsi Amalan Terbaik Menguruskan Penempatan Luar Kampus (Non-Resident) dan Pelajar Antarabangsa. Kumpulan sasaran seminar ini adalah Pegawai pengurusan kolej kediaman Institut Pengajian Tinggi Awam (IPTA) dan Institut Pengajian Awam Swasta (IPTS), Pentadbir asrama sekolah, Pentadbir asrama kebajikan dan Pentadbir asrama industri. Skop pembentangan pula mencakupi Pengurusan Kolej dan Pentadbiran, Pengurusan Perkhidmatan Makanan, Pengurusan Sumber manusia dan Perkhidmatan Pelanggan. Akhir kata setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih kepada Timbalan Naib Canselor Hal Ehwal dan Alumni, Ketua Timbalan Pendaftar Bahagian Hal Ehwal dan Alumni atas sokongan padu yang diberikan untuk menjayakan Seminar Kebangsaan Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008. Setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih juga kepada Unit Percetakan Universiti Teknologi MARA, Unit Pengeluaran Pusat Penerbitan Universiti (UPENA) Universiti Teknologi MARA terutamanya buat Pengarah UPENA serta seluruh pasukannya yang telah bertungkus lumus menyiapkan penerbitan prosiding ini. Tidak dilupakan juga seluruh ahli jawatankuasa seminar dan pasukan editorial yang berkerja keras untuk menjayakan seminar ini. Tanpa sokongan dan kerjasama mereka, penerbitan sebaik ini tidak mungkin dapat dilakukan. Semoga sokongan dan kerjasama sebegini dapat diteruskan pada masa akan datang dan tidak terhenti setakat ini. Pengarah Seminar 6 November 2008 xi

xii

PENGENALAN

Pengurusan dan pengendalian organisasi pelajar masa kini kian mencabar. Globalisasi dan perubahan dalam era persaingan telah menjadikan pengurusan pelajar sesuatu yang lebih meluas dan berorientasikan pasaran. Pelbagai aspek perlu dititikberatkan dalam melahirkan pelajar yang bertaraf dunia. Selain dari kemudahan pengajaran dan pembelajaran akademik, kemudahan tempat tinggal juga memainkan peranan yang tidak kurang pentingnya. Sehubungan dengan itu, Kelab Pengurusan Asrama, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA mengambil inisiatif ini untuk mengadakan Seminar Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar 2008.

TEMA ”KE ARAH MELAHIRKAN MODAL INSAN TERBILANG MENJELANG 2010”

OBJEKTIF „

Memperkasakan tadbir urus kemudahan kediaman

„

Berkongsi amalan terbaik pengursan kolej/asrama

„

Memberi pendedahan idea/inovasi ke arah tadbir urus kediaman cemerlang

„

Berkongsi amalan terbaik menguruskan penempatan luar kampus (Non-residen) dan pelajar antarabangsa

xiii

KUMPULAN SASARAN „

Pegawai Pengurusan Kolej Kediaman IPTA/IPTS

„

Pentadbir Asrama Sekolah

„

Pentadbir Asrama Kebajikan

„

Pentadbir Asrama Industri

SKOP PEMBENTANGAN „

Pengurusan Kolej dan Pentadbiran

„

Pengurusan Perkhidmatan Makanan

„

Pengurusan Sumber Manusia

„

Perkhidmatan Pelanggan

xiv

SEKALUNG PENGHARGAAN

YB. Dato' Ir. Hj. Idris Hj. Haron Timbalan Menteri Pengajian Tinggi, Malaysia Dato' Seri Prof. Dr. Ibrahim Abu Shah Naib Canselor Universiti Teknologi MARA, Malaysia Prof.Dato' Dr. Hj. Nasuddin Othman Timbalan Naib Canselor Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA, Malaysia Prof. Madya Dr. Hamidi Abd Hamid Pengarah Kampus Universiti Teknologi MARA Kampus Arau, Perlis Prof Madya Dr. Rosmin Talib Pengarah Pembangunan Pelajar Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA, Malaysia Pn. Azida Azmi Ketua Timbalan Pendaftar Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA, Malaysia Pengarah-pengarah Kampus Universiti Teknologi MARA

xv

Timbalan-timbalan Pengarah Kampus Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA Pengetua-pengetua Kampus Universiti Teknologi MARA Pusat Penerbitan Universiti Universiti Teknologi MARA Serta semua pihak yang telah sudi menghulurkan bantuan dan kerjasama samada secara langsung mahupun tidak langsung dalam menjayakan SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEDIAMAN PELAJAR 2008 “Ke Arah Melahirkan Modul Insan Terbilang Menjelang 2010”

xvi

JAWATANKUASA

PENAUNG Dato' Seri Prof. Dr. Ibrahim Abu Shah Naib Canselor Universiti Teknologi MARA, Malaysia PENASIHAT 1 Prof. Dato' Dr. Hj. Nasuddin Othman Timbalan Naib Canselor Universiti Teknologi MARA, Malaysia PENASIHAT 2 Pn. Azida Azmi Ketua Timbalan Pendaftar Hal Ehwal Pelajar dan Alumni PENGARAH Pn. Azizah Hj Yaacob Pengurus Asrama Kanan TIMBALAN PENGARAH En. Amizar @ Fadzillah Mohd Amin SETIAUSAHA Cik Ikhwana Misnan SEKRETARIAT Pn. Marlina Ismail BENDAHARI Pn. Norliza Mohd Jizat

xvii

EDITOR Dr. Syed Yusainee Syed Yahya (Ketua) En. Fairus Muhamad Darus En. Adnan Omar BIRO PENGINAPAN Pn. Norlida Che Rose BIRO JEMPUTAN Pn. Mawar Mat 'Aya BIRO TEKNIKAL dan LOGISTIK En. Mohd Yusnal Sarmean En. Mohd Sharil Fazha Mohd Said BIRO PROMOSI En. Jaslan Sidek En. Zolkeflee Haron

xviii

TADBIR URUS KOLEJ KEDIAMAN PELAJAR ANTARABANGSA Khalidah Adibah Hasan

ABSTRAK Kertas Kerja ini membincangkan pengalaman tadbir urus Kolej Kediaman Pelajar Antarabangsa yang pertama di Universiti Malaya. Kandungan perbincangan termasuklah menghuraikan bagaimana ianya bermula, masalah yang dihadapi dan penyelesaian yang telah dilaksanakan bagi mengatasi masalah-masalah yang timbul dari semasa kesemasa. Cabaran dan trasformasi Kolej Kediaman di Universiti Malaya membuahkan kemudahan yang selesa dan lengkap bagi menghadapi lebih ramai kemasukan pelajar antarabangsa. Namun begitu usaha yang dijalankan perlu ada kesinambungan bukan noktah untuk terus memajukan dan menambahbaik prosedur serta sistem pengurusan sebuah Kolej Kediaman yang bertaraf antarabangsa. Kata kunci: Kolej Kediaman, Pelajar Antarabangsa, Universiti Malaya.

PENGENALAN Sejak beberapa tahun ini Kementerian Pengajian Tinggi berusaha berdaya saing dengan universiti luar negara yang terkemuka untuk mempromosi pengajian tinggi di peringkat antarabangsa. Justeru itu beberapa buah universiti dan institut pengajian tinggi awam serta institut pengajian tinggi swasta telah menarik ramai pelajar antarabangsa yang majoritinya terdiri daripada warga Timur Tengah, Indonesia, China, Thailand dan Afrika. Salah satu usaha untuk menarik minat pelajar antarabangsa untuk meneruskan pengajian mereka adalah, perkara asas yang perlu diwujudkan iaitu tempat kediaman yang selesa dan sesuai untuk mereka. Antara rungutan daripada mereka adalah penginapan yang disediakan seperti kemudahan yang rendah mutunya sama ada dalam bentuk dormitory atau bilik berkongsi ramai menyebabkan pihak universiti merancang untuk menaiktaraf prasarana, fasiliti dan kemudahan pelajar. Keghairahan universiti untuk menepati keperluan mereka menyebabkan universiti-universiti membelanjakan berjuta Ringgit Malaysia untuk pembangunan dan menaiktaraf infrastruktur kolej kediaman sedia ada. Antaranya memasang penghawa dingin di bilik-bilik yang sedia ada bagi memenuhi keperluan terutamanya pelajar dari Arab Saudi yang berlatar hidup mewah. Hasrat untuk menarik mereka melanjutkan pengajian ke Malaysia menelan belanja dan pelaburan yang agak tinggi. Universiti Malaya tidak terkecuali daripada usaha sebegini.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

PENGALAMAN MENGURUSKAN SEBUAH KOLEJ KEDIAMAN YANG MENEMPATKAN PELAJAR ANTARABANGSA Bagaimana Ia Bermula Pada tahun 2007, Naib Canselor Universiti Malaya, Datuk Rafiah Salim telah memilih beberapa kolej kediaman untuk dijadikan kediaman pelajar antarabangsa. Suatu pagi, staf Kolej Kediaman Ungku Aziz telah menerima panggilan daripada pejabat canseleri yang memaklumkan bahawa Kolej Kediaman Ungku Aziz telah disenarai pendek dan Naib Canselor akan melawat Kolej tersebut pada jam 4.00 petang. Pada jam 4.00 petang sekumpulan pegawai, Jurutera, Pengarah dan Timbalan Pengarah Perhubungan Antarabangsa, Timbalan Naib Canselor Akademik dan Timbalan Naib Canselor Penyelidikan dan Inovasi serta Naib Canselor tiba dalam satu lawatan ringkas. Naib Canselor terus menuding jari dan meminta blok penginapan wanita yang menempatkan pelajar asasi sains dijadikan sebuah blok penginapan lelaki dan sebuah lagi dijadikan blok wanita. Bermulalah perancangan untuk menaiktaraf kemudahan untuk pelajar ‘undergraduate’ antarabangsa. Seterusnya beberapa perbincangan dan mesyuarat diadakan di antara pihak Kolej Kediaman Ungku Aziz dengan Jabatan Pembangunan dan Penyelenggaraan Harta Benda bagi urusan penyusunan dan perlaksanaan kerja menaiktaraf yang melibatkan 160 buah bilik pelajar. Masalah yang Dihadapi Semasa Kerja Naik Taraf Kolej Kediaman Antarabangsa 1.

Apabila arahan keluar tiada peruntukan yang khusus ditetapkan dan tiada minit yang menentukannya. Vot manakah yang akan digunakan? Sudah tentu pengurusan Kolej tidak mempunyai peruntukan yang cukup untuk pembiayaan kerja menaiktaraf.

2.

Masa merupakan faktor utama yang mengekang kelancaran kerja naiktaraf. Perancangan yang bermula pada bulan Mac 2007 dan pelajar antarabangsa dijangka mula mendaftar pada bulan Julai 2007. Hanya ada 4 bulan untuk disiapkan. Mampukah pihak Pembangunan dan Penyelenggaraan menyempurnakan kerja-kerja ini?

3.

Prosedur dan proses membuka sebut harga, permohonan kelulusan dan perlantikan kontraktor mengambil masa. Standard Operating Procedure perlu dipatuhi.

4.

Kelewatan kontraktor melaksanakan kerja-kerja juga memainkan peranan mengganggu kelancaran proses pendaftaran dan penempatan.

5.

Pada bulan Mei 2007, proses penawaran sebut harga, mesyuarat dan perbincangan telah berlalu. Penggunaan beban letrik tidak dikaji, bilik-bilik perlu dibuat pendawaian semula untuk pasang meter dan penghawa dingin.

6.

Kerja naik taraf baru bermula pada bulan Jun 2007, dan pada ketika itu pelajar telah mula mendaftar masuk meskipun bilik-bilik belum siap.

2 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

TADBIR URUS KOLEJ KEDIAMAN PELAJAR ANTARABANGSA

7.

Bagaimana pula dengan yuran? Pelajar antarabangsa tiada geran kerajaan, PTPTN atau biasiswa, kalau pelajar tempatan mereka tiada masalah tetapi pelajar antarabangsa tiada jaminan untuk menuntut yuran mereka.

8.

Masalah bahasa – staf kurang mahir berbahasa Inggeris. Semua papan tanda berbahasa Malaysia.

Penyelesaian Jangka Masa Pendek 1.

Rundingan dengan Pengarah Pembangunan dan Penyelenggaraan Harta Benda Universiti Malaya membuahkan penyelesaian. Kita naik taraf tingkat bawah dulu untuk memenuhi permintaan sebanyak 40 buak bilik, 20 buah bilik untuk lelaki dan 20 buah untuk perempuan. Jika ada permintaan ditambah lagi bilik-bilik yang bertaraf antarabangsa. Jika diikut perancangan asal mungkin pelajar antarabangsa terpaksa ditempatkan di hotel atau sekurangkurangnya di surau.

2.

Sementara menunggu tingkat bawah yang akan dilengkapkan dengan penghawa dingin, lantai berjubin dan perabot bertaraf mewah, tingkat atas dibuat pengubahsuaian. Bilik pelajar asasi sedia ada menempatkan 4 orang pelajar sebilik manakala untuk pelajar antarabangsa ditempatkan 2 orang sebilik.

3.

Struktur kadar yuran kediaman dibincangkan diperingkat Bahagian Hal Ehwal Pelajar. Namun begitu Kolej Kediaman Ungku Aziz memutuskan untuk mengekal kadar sewa lama untuk bilik kediaman yang tidak dinaiktaraf.

4.

(a)

Bilik berhawa dingin dikenakan bayaran mengikut kadar penggunaan elektrik dan kadar sewa RM12.00 sehari dan untuk bilik biasa pula RM10.00 sehari tanpa makan.

(b)

Bilik kediaman seorang, berdua, bertiga dan berempat ditetapkan pada kadar yuran yang berbeza.

Kaedah kutipan yuran penginapan pelajar antarabangsa – Kolej Kediaman Ungku Aziz Universiti Malaya telah menempatkan pelajar antarabangsa sejak tahun 2005, kebanyakan daripada mereka adalah pelajar pasca siswazah dari Timur Tengah, Indonesia, Thailand dan Singapura. Bagi mengatasi masalah pelajar tidak membayar yuran, sistem pendaftaran penginapan digunakan melalui kaedah borang/surat perjanjian penyewaan bilik. Pelajar antarabangsa dikehendaki mengisi surat perjanjian penyewaan dalam bahasa Malaysia dan bahasa inggeris. Surat perjanjian ini adalah hasil usaha kerjasama staf dalam projek penambahbaikan yang ditetapkan oleh Sistem Pengurusan Kualiti Universiti Malaya pada tahun 2006 (Projek ini telah menerima hadiah saguhati daripada Unit Quality Assurance Management Universiti Malaya pada tahun 2007). Kegagalan dalam menangani masalah mengutip sewa dan pematuhan peraturan kolej telah mendorong untuk mewujudkan satu dokumen yang dapat mengekang penyewa yang tak bayar sewa dan mereka yang melanggar peraturan kolej kediaman. Contoh Perjanjian di Lampiran A

3 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

5.

Staf yang kurang berkemahiran berbahasa Inggeris mengambil langkah – ‘making the best out of it’. Staf tidak dihantar ke kursus bahasa Inggeris oleh kerana masa tidak mengizinkan. Mereka mula berkhidmat melayan pelanggan dengan ‘broken English’, kamus dwi bahasa diletak di kaunter. ‘Practice makes perfect’ yang menyebabkan mereka mampu berbahasa Inggeris dan keyakinan yang kita semaikan kepada setiap orang staf. Mereka yang bertugas berada di bahagian kaunter – berkhidmat melayan pelanggan sudah boleh melayani pelajar antarabangsa yang kebanyakannya kurang fasih berbahasa Inggeris sehingga adakala mendorong mereka berbahasa isyarat pula. Namun ‘without proper teaching’ mereka mampu melaksanakan dengan bimbingan dan tunjuk ajar setiap hari apabila berurusan di kaunter.

6.

Semua papan tanda mula ditukarkan dengan papan tanda baru berdwi bahasa.

KESIMPULAN Masalah yang dihadapi silih berganti, sebagai seorang pengurus asrama, perlunya berkemahiran untuk mengenalpasti dan menyelesaikan masalah dengan kemampuan dan daya kreativiti yang ada – Kolej Kediaman Ungku Aziz adalah Kolej Kediaman yang pertama menempatkan pelajar ‘undergradute’ antarabangsa dalam jumlah yang ramai 350 orang pada Julai 2007. Dengan pengalaman yang ada serta kecekapan dan kemahiran berbahasa Inggeris masalah demi masalah dapat diselesaikan. Staf Kolej Kediaman Ungku Aziz telah melakukan yang terbaik. Namun begitu ramai juga pelajar antarabangsa yang menganggap kolej kediaman Ungku Aziz ini sebagai tempat persinggahan sahaja. Setelah beberapa bulan ramai daripada mereka yang keluar berpindah ke pangsapuri-pangsapuri luar kampus (Pantai Dalam dan Kerinci). Ada juga yang ingin tinggal di kolej kediaman lain yang berdekatan dengan fakulti tempat pengajian mereka. Universiti Malaya juga telah menempatkan pelajar antarabangsa di ‘International House’ atau Rumah Untuk Pelajar Antarabangsa di Seksyen 17 Petaling Jaya. ‘Turnover’ pelajar antarabangsa meningkat. Yang lama keluar yang baru masuk. Setiap bulan lebih kurang 5 hingga 10 peratus pelajar antarabangsa yang telah mendaftar masuk akan mendaftar keluar. Statistik jumlah pelajar antarabangsa di Kolej Kediaman Ungku Aziz Bulan Oktober 2006 Bulan Oktober 2007 Bulan Oktober 2008

= 85 orang = 350 orang = 196 orang

Statistik terkini 196 orang (Lampiran B) Perancangan yang dibuat antara Kolej Kediaman dengan Jabatan Pembangunan dan Penyelenggaraan Harta Benda untuk menaiktaraf hanya 40 bilik dari 160 buah bilik pelajar mampu menyelamatkan berjuta Ringgit Malaysia peruntukan Universiti Malaya. Pelajar antarabangsa terdiri daripada pelbagai negara dan tidak semua berkemampuan untuk mendiami bilik-bilik berhawa dingin. Jika dibandingkan dengan negara di Timur Tengah, Malaysia tidak terlalu panas dan bagi mereka yang menghadapi empat musim mereka akan mengalami musim panas yang panjang. Pada mulanya mereka memang meletak permintaan yang tinggi tetapi mampukah mereka membayar kadar sewa

4 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

TADBIR URUS KOLEJ KEDIAMAN PELAJAR ANTARABANGSA

yang tinggi. Ramai yang akhirnya mendiami bilik-bilik yang biasa didiami oleh pelajar tempatan di Kolej Kediaman Ungku Aziz dan juga Kolej-kolej Kediaman yang lain. Jumlah pelajar antarabangsa yang menginap di kolej kediaman adalah berjumlah 396 orang daripada 3700 orang yang mendaftar pengajiannya. Yang Masih Perlu Direnungi 1.

Walaupun dengan adanya surat perjanjian, kolej kediaman masih menghadapi masalah untuk mendapatkan bayaran sewa dan ada juga yang menghilangkan diri tanpa menamatkan pengajian. Masih banyak perkara yang berada di luar bidang kuasa dan kawalan. Bukan setakat yuran kediaman, yuran pengajian juga tertunggak.

2.

Egen-egen yang menguruskan kemasukan pelajar juga ada kebaikan dan keburukannya. Kebaikan egen adalah seperti mereka yang membawa pelanggan tetapi keburukannya apabila egen menyeleweng dan hilang bersama wang pelanggan.

3.

Staf dan pengurusan perlu memahami dan didedahkan dengan budaya kehidupan pelajar yang berlatar belakangkan pelbagai bangsa dan negara agar dapat memudahkan interaksi terutama antara staf dan pelajar apabila berhadapan dengan kehendak dan keperluan mereka.

RUMUSAN Tadbir urus sebuah kolej kediaman antarabangsa memerlukan pengalaman, kebijaksanaan dan kecekalan untuk menghadapi pelbagai rintangan. Apabila berhadapan dengan sesuatu yang baru kita perlu mengembeling segala sumber yang ada dan mempelajari daripada kesilapan-kesilapan yang lampau. Sumber manusia merupakan sumber yang paling penting untuk menjayakan sesuatu usaha. Justeru aset sumber manusia inilah yang perlu dilatih dan dibimbing bagi menjamin kejayaan usaha untuk mempromosi dan menanda aras kemudahan yang selesa dan bertaraf antarabangsa. Usaha untuk berunding dan bermuzakarah antara semua pihak membuahkan hasil yang dapat dimanfaat dan diamalkan. Perlunya ada persefahaman jika kita ingin maju dan berjaya dengan mengenepikan halangan birokratik dan pangkat. Segala usaha atau pencapaian perlu ada penambahbaikan, tiada yang sempurna dalam tadbir urus, tentunya ada sesuatu yang lebih baik. Kita perlu bersedia untuk menghadapi perubahan dan cabaran. Kewajaran untuk mengekalkan institusi pengurusan asrama mencerminkan keupayaannya untuk menyokong usaha universiti untuk menaiktaraf kemudahan pelajar demi membantu agar mereka sentiasa dalam keadaan yang selesa untuk menaikkan nama universiti dan institusi mereka di peringkat antarabangsa. Hasrat Kementerian Pengajian Tinggi adalah untuk menarik lebih kurang 100,000 pelajar antarabangsa pada tahun 2010. Satu usaha bersepadu perlu dijalankan di setiap peringkat universiti agar visi dan hasrat kementerian ini akan tercapai.

5 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

LAMPIRAN A

KOLEJ KEDIAMAN PERJANJIAN PENYEWAAN BILIK/FLAT Satu perjanjian telah dibuat: pada______________________________________________ di antara pengurusan Kolej dan____________________________________________________________ (yang kemudian ditafsirkan sebagai penyewa). DIMANA: Pihak Kolej bersetuju untuk menyewa bilik/flat no: ____________ yang terletak dalam kawasan Kolej untuk satu jangka masa dan tertakluk kepada syarat-syarat yang telah ditetapkan. SEKARANG DIPERSETUJUI: 1. Untuk menyewa selama ________________ dari tarikh _________________ hingga __________________________. 2.

(a)

Kadar sewa adalah sebanyak RM___________ (sebulan). Perkiraan untuk harian jika bercuti adalah sebanyak RM_________ sehari tanpa makan (tiada sewa dikenakan dalam tempoh bercuti). Walaubagaimanapun bilik perlu dikosongkan dalam waktu bercuti (melebihi 3 minggu).

(b)

Kadar penyewaan adalah untuk seorang sebilik/berkongsi dua orang/berkongsi tiga orang.

3.

Kadar sewa perlu dibayar pada tiap awal bulan. Pihak Kolej berhak meminta penyewa keluar jika gagal membayar sewa dan melanggar peraturan Kolej.

4.

Membuat bayaran: (a)

Cagaran/Deposit sebanyak satu bulan sewa RM___________.

(b)

Sewa untuk satu bulan – RM ___________.

(c)

Bergantung pada kegunaan alat kelengkapan elektrik seperti yang dinyatakan dalam peraturan Kolej.

Jumlah sebanyak RM ____________ pada hari pendaftaran. 5.

Dengan memeterai perjanjian ini, penyewa perlu mematuhi peraturan yang dinyatakan dalam buku peraturan Kolej.

6 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

TADBIR URUS KOLEJ KEDIAMAN PELAJAR ANTARABANGSA

TEMPOH PERJANJIAN Perjanjian ini berkuatkuasa mulai _______________ hingga _______________. Ditandatangani oleh: ……………………………………… untuk dan ) (Nama dengan huruf besar) ) ) bagi pihak Universiti Malaya dihadapan ) ) ) ………………………………………………. ) (Nama dengan huruf besar) ) ) ………………………………………………. ) Nombor Kad Pengenalan

………………………….……………….. (Tandatangan Pegawai)

…………………………………………… (Tandatangan Saksi)

Ditandatangani oleh: …………………………………… untuk dan (Nama dengan huruf besar) bagi pihak penyewa dihadapan …………………………………………….... (Nama dengan huruf besar) ……………………………………………. Nombor Kad Pengenalan

) ) ) ) ) ) ) ) ) )

……………………………………………. (Tandatangan Penyewa)

…………………………………………… (Tandatangan Saksi)

7 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

RESIDENTIAL COLLEGE

ROOM /FLAT TENANCY AGREEMANT This agreement made on ______________________________ Between the management of Residential College and_______________________________________________________ __________________________________________________________________________ (Referred to as tenant) WHERE BY: The College agreed to rent our room no _____________, situated within the premise of the College for a duration as agreed on depending on the terms stipulated. NOW AGREED: 1. To rent for a duration of, from ________________________________ (date checked in) until ___________________________ (date checked out). 2.

(a)

Tenancy rate amount to RM _________ (a month). Daily charges will be at RM________ per day (without food) during vacation period. No rent will be charged during term vacation (monthly) however the room will have to be cleared/vacated during vacation (for more than 3 weeks).

(b)

Rental is for per pax (person) staying either single,twin sharing or triple sharing.

3.

Rental shall be paid monthly on the first week of the month. The College has the authorization to request tenant to clear out,failing to meet rental payments and failure (breach of agreement) to abide the College regulation.

4.

To make payments as detailed: (a)

One month rental deposit RM ____________.

(b)

First month rental RM ___________.

(c)

Depending on the usage of electrical equipment and other charges as stipulated in the College book of regulation.

Total amounting to RM ____________________ upon registration. 5.

With this agreement signed, tenant shall have to abide to College regulation as stipulated in the Residential College Regulation.

8 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

TADBIR URUS KOLEJ KEDIAMAN PELAJAR ANTARABANGSA

DURATION OF AGREEMENT This agreement will be effective from _______________ until _______________. Signature by: ……………………………………… for and (Name in capital letters) On behalf of University Malaya witnessed ………………………………………………. (Name in capital letters) ………………………………………………. Registered Identification numbers

) ) ) ) ) ) ) ) ) )

………………………….……………….. (Authorised Landlord)

…………………………………………… (Witness signature)

Signature by: …………………………………… for and (Name in capital letters) On behalf of tenant witnessed by …………………………………………….... (Name in capital letters) ……………………………………………. Registered Identification numbers

) ) ) ) ) ) ) ) ) )

……………………………………………. (Signature of Tenant)

…………………………………………… (Witeness signature)

9 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

LAMPIRAN B STATISTIK PELAJAR ANTARABANGSA KOLEJ KEDIAMAN UNGKU AZIZ UNIVERSITI MALAYA SEHINGGA OKTOBER 2008

Bil

NEGARA

Lelaki Ijazah

Lelaki Pasca Siswazah

Lelaki Pasca Siswazah

Perempuan Pasca Siswazah

1.

JEPUN

–

3

2

2

2.

CHINA

6

22

6

10

3.

INDONESIA

5

9

4

3

4.

IRAN

1

1

2

4

5.

SINGAPURA

–

17

–

3

6.

IRAQ

1

–

5

1

7.

THAILAND

–

–

5

3

8.

SUDAN

3

–

2

1

9.

LAOS

–

–

–

1

10.

NIGERIA

–

–

2

–

11.

SOMALIA

2

–

1

–

12.

BANGLADESH

–

–

2

–

13.

INDIA

–

–

1

–

14.

TURKEY

–

–

1

–

15.

OMAN

–

–

1

–

16.

YEMEN

41

–

2

–

17.

UZBEKISTAN

2

–

1

–

18.

ALGERIA

–

–

1

–

JUMLAH

71

56

41

28

Khalidah Adibah Hasan Kolej Kediaman Ibnu Sina Universiti Malaya [email protected] 10 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE: INTEC’S INTERNATIONAL EXPERIENCE Habibah Ashari Mohd Hassan Awang Boon

ABSTRACT The International Education Centre (INTEC) of UiTM has provided university preparation courses for overseas-bound students since 1982. To date, more than 50,000 government sponsored students have passed through the portals of INTEC and been placed at recognized world renowned universities in more than 15 countries after concluding their initial preparation at INTEC. These include the traditional receiving countries like the US, UK, Japan, Australia and New Zealand. More recently, due to some compelling reasons, the sponsors have diversified the countries to which they send their scholars; these new destinations include Germany, Russia, Egypt, Jordan, India, Indonesia, to name a few. When students leave for these new destinations, INTEC lecturers are often appointed to accompany the students. These visits also afford accompanying officers to hold discussions with university officials in order to better prepare the students whilst in Malaysia. Officers also take the opportunity to visit the university facilities, namely the classrooms and lecture halls, the laboratories, the library, and more importantly, the university accommodation, be they on of off campus. Meetings with senior students also present superb opportunities for the accompanying officers to learn more about life as international students. This paper will discuss the similarities and differences gleaned about student life at foreign universities; it will specifically look at accommodation and pastoral care provided by the university. Keywords: INTEC (International Education Centre), accompanying officers, pastoral care, halls of residence, international students.

LATAR BELAKANG International Education Centre (INTEC) telah diwujudkan pada tahun 1982 bagi membuat persediaan kepada pelajar tajaan kerajaan sebelum dihantar keluar negara. Hingga hari ini lebih daripada 50,000 pelajar telah mengikuti persediaan di INTEC sebelum di hantar ke lebih 15 buah negara. Negara terlibat temasuklah Amerika Syarikat, England, Jepun, Australia dan New Zeland. Sejak kebelakangan ini atas pelbagai sebab beberapa buah negara lagi telah dipilih sebagai tempat belajar pelajar Malaysia. Antaranya, German, Rusia, Arab Saudi, Jordan, India, Indonesia dan seumpamanya.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

INTEC pada asalnya dikenali dengan pelbagai nama termasuklah KPP (Kolej Pengajian Persediaan), PPP (Pusat Persedian Pelajar) dan PPLN (Pusat Persedian Luar Negara) sebelum ditukar nama kepada INTEC mulai tahun 2003. Sejak ditubuhkan pada tahun 1982, kursus di bawah kendalian INTEC dijalankan di pelbagai tempat iaitu di Shah Alam, Subang Jaya, Petaling Jaya dan Kuala Lumpur. Bagaimanapun mulai 2003, semua kursus telah dipusat di Shah Alam. Semua pelajar di tempatkan di Kolej Cemara dan Akasia untuk penginapan sementara pengajaran dan pembelajaran dijalankan di UiTM Kampus Seksyen 17. Mulai 2006, penginapan pelajar INTEC diperluaskan ke Kolej Cendana, Seksyen 6 berikutan pertambahan pelajar secara mendadak pada tahun berkenaan. Hingga tahun 2006 jumlah pelajar yang ditempatkan di dalam sesebuah aparment adalah berbeza antara 4 hingga 6 orang. Pada hari ini semua pelajar ditempat secara berempat bagi sabuah apartment iaitu 2 orang bagi setiap bilik. Penempatan 2 orang bagi setiap bilik di Cemara Akasia adalah mengambil kira keselesaan pelajar dan permintaan dari pihak penaja yang mahukan supaya para pelajar ditempatkan secara lebih selesa. Di Kolej Cendana 6 pelajar ditempatkan di dalam sesebuah apartment, iaitu 2 dan 4 orang bagi setiap bilik. Penempatan berenam ini masih dikira sesuai berdasarkan keluasan bilik yang selesa. Terdapat kira-kira 2660 tempat untuk penempatan pelajar di Kolej Cendana, Cemara dan Akasia. Kapasiti bagi kolej Cendana adalah sebanyak 564 tempat sementara baki yang selebihnya adalah di Kolej Cemara Akasia di Seksyen 18, Shah Alam.

KEMUDAHAN KOLEJ (HOSTEL) INTEC Kemudahan Asas Bahagian HEP UiTM telah menyenaraikan 25 item kemudahan asas yang perlu disediakan kepada para pelajar di kolej kediaman. Untuk kategori ini, kolej di bawah jagaan INTEC menyediakan kesemua item (100%) berkenaan. Sebahagian besar kemudahan disediakan di dalam bilik penginapan pelajar sementara sebahagian yang lain disediakan untuk kegunaan ramai. Bagi item yang disediakan di dalam bilik pelajar ia termasuklah katil, tilam, almari baju, meja dan kerusi belajar, langsir, rak kasut, penyidai tuala, cermin muka, papan notis pelajar, kipas angin, lampu bilik, bilik air, bilik/ ruang bacaan, tong sampah dan pantry. Kemudahan yang disediakan untuk kegunaan secara bersama ialah bilik gerakan pelajar (Jawatankuasa Perwakilan Kolej), bilik komputer berinternet, bilik bacaan, bilik mesysuarat, bilik TV (astro), dispenser untuk air sejuk dan panas, kafeteria/dewan makan, siaraya, sudut IT/ wifi dan surau. Walaupun pantry disediakan di dalam bilik pelajar, pelajar tidak dibenarkan memasak. Perkhidmatan Asas Bahagian HEP UiTM juga telah menyenaraikan tiga perkhidmatan asas untuk para pelajar kolej. Kolej Cemara Akasia kini menyediakan ketiga-tiga (100%) perkhidmatan tersebut iaitu perkhidmatan dobi (mencuci), perkhidmatan Pegawai Pembangunan Pelajar dan telefon awam. Perkhidmatan dobi yang disediakan adalah secara berbayar. Penghuni kolej dikehendaki membayar RM3.00 bagi setiap kali membasuh. Walau bagaimanapun, kuantiti mesin membasuh ini dianggap kecil berbanding dengan jumlah pelajar. Pihak pengurusan hanya menempatkan 6 buah mesin basuh untuk kolej Cemara Akasia yang berkapasiti kira-kira 2000 pelajar.

12 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE : INTERNATIONAL EXPERIENCE

Terdapat kira-kira 17 orang Pegawai Pembangunan Pelajar yang menginap di 17 blok yang terdapat di Kolej Cemara Akasia. Penempatan PPP dari pelbagai latarbelakang seperti Pensyarah, Penolong Pengurus Asrama, Penolong Pendaftar, Pegawai Eksekutif, Pegawai Keselamatan, Pegawai Sukan, Pegawai Agama, Pegawai Fasiliti dan Kaunselor telah memberi kelebihan kepada pengurusan HEP untuk menangani pelbagai masalah yang dihadapi pelajar. Penempatan seperti ini juga membantu pihak kolej dan HEP mengendalikan pelbagai aktiviti pelajar. Kemudahan Tambahan Bahagian HEP UiTM telah menyenaraikan kira-kira 40 kemudahan tambahan untuk kegunaan warga kolej termasuklah kemudahan sukan dalaman, peralatan sukan luar, bilik air pelawat, bilik karaoke, bilik seminar dan seumpamanya. Berdasarkan senarai kemudahan tersebut kolej Cemara Akasia telah menyediakan kira-kira 48 (81.4%) dari 59 kemudahan yang disenaraikan. 11 kemudahan yang tidak disediakan oleh Kolej Cemara Akasia ialah bilik jahitan, gazebo, wakaf, cybercafe, mesin pengeluaran wang, kedai serbanika, salon kecantikan/kedai gunting rambut, snack corner, vending machine dan perkhidmatan pos. Sebahagian daripada kemudahan yang tidak ada di Kolej Cemara Akasia ini adalah disebabkan lokasi kolej yang begitu strategik. Keistimewaan Lokasi Kolej Cemara Asia Kolej Cemara Akasia terletak di dalam kawasan yang lengkap dengan pelbagai kemudahan pusat membeli belah, kedai alat tulis, kedai makan dan perkhidmatan-perkhidmatan lain. Beberapa pasaraya terkenal yang terletak berhampiran kolej ini menyebabkan sebahagian daripada kemudahan tidak perlu disediakan oleh pihak kolej. Pelajar boleh mendapatkan pelbagai perkhidmatan di sini. Di samping itu di sekitar kolej ini juga terdapat pelbagai klinik kesihatan yang menawarkan perkhidmatan 24 jam sehari. Pada masa kini, Bahagian HEP INTEC telah menyenaraikan 9 buah panel klinik untuk pelajar INTEC bagi mendapatkan pelbagai perkhidmatan pesakit luar. Pelajar akan dirujuk ke hospital kerajaan jika memerlukan rawatan lanjut, pembedahan, khidmat nasihat dan x’ray. Kawalan Keselamatan/Pos Pengawal/Pintu Pagar Automatik Kolej Cemara Akasia adalah sebuah kolej yang sentiasa diawasi pengawal keselamatan UiTM. Terdapat pos pengawal yang baru dibina dan selesa. Pos pengawal ini juga bertanggungjawab mengawal pintu masuk automatik. Kategori Kolej Berdasarkan KPI UiTM Berdasarkan KPI kemudahan kolej UiTM yang dikeluarkan oleh Unit Kemudahan Kolej UiTM adalah didapati Kolej Cemara Akasia berada dalam kategori A. Kolej ini dilengkapi dengan 36 kemudahan dari 43 yang disenaraikan. Ini bererti kolej ini dilengkapi dengan 83.7% kemudahan untuk keselesaan pelajar.

13 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

LAWATAN KELUAR NEGARA Pada setiap kali pelajar INTEC berlepas untuk melanjutkan pelajaran ke luar negara, pegawai INTEC telah berkesempatan untuk mengiringi mereka ke negara berkenaan. Tujuan lawatan ini adalah untuk membantu pelajar memulakan kehidupan baru di perantauan. Lawatan ini memberi peluang kepada pegawai INTEC (Pegawai Pengiring) untuk mengendalikan pelbagai perbincangan dengan pegawai universiti, pihak kedutaan, para pelajar lama dan baru serta organisasi yang berkaitan. Selain daripada itu peluang ini juga telah diambil oleh para pegawai untuk mengadakan lawatan kerja ke universiti. Semasa di universiti, lawatan dilakukan di pelbagai tempat seperti kemudahan bilik kuliah, kemudahan infrastruktur universiti, perpustakaan dan seumpamanya. Pegawai Pengiring juga tidak ketinggalan membuat tinjauan penginapan pelajar sama ada di dalam kawasan universiti atau di luar universiti. Mereka juga berperanan untuk memberi khidmat nasihat kepada pelajar lama dan pelajar baru dalam tempoh lawatan tersebut. Hingga kini, para pegawai INTEC telah berkesempatan mengiringi pelajar ke negara-negara seperti Indonesia, India, Ireland/England, Australia, Republik Czech, New Zeland, Rusia, German, Jepun, Korea, Amerika Syarikat, Arab Saudi, Jordan dan Perancis. Pada umumnya, pegawai kanan INTEC seperti Pengarah, Timbalan Pengarah HEA, Timbalan Pengarah HEP, Ketua-ketua Program, Timbalan Pendaftar dan pegawai-pegawai kanan yang lain telah diberi peluang oleh pihak universiti dengan sokongan Pegawai JPA untuk mengiring pelajar. Umumnya Pegawai Jabatan Perkhidmatan Awam yang menjadi penaja utama turut serta dalam rombongan ini. Lawatan kerja ke pelbagai universiti ini telah membantu INTEC membuat persiapan yang lebih baik untuk para pelajar berikutnya. Kertas kerja ini akan memberi tumpuan yang khusus kepada kemudahan penginapan kolej di univerisiti tempat belajar pelajar Malaysia di luar negara. Sebahagian besar daripada data di dalam kertas kerja ini diperolehi hasil daripada tinjauan yang dibuat oleh pegawai pengiring yang membuat lawatan ke luar negara. Di samping itu tinjauan kemudahan kolej juga di buat di Universiti Nasional Singapura semasa lawatan penanda arasan oleh Jawatankuasa Perwakilan Kolej Cendana. Senarai universiti yang akan dikemukakan dalam kertas kerja ini adalah seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 1.

KEKUATAN KOLEJ LUAR NEGARA Sebilik Seorang Banyak universiti menyediakan kemudahan sebilik seorang (Jadual 1) untuk keselesaan pelajar tempatan dan pelajar luar negara. Asrama di New Zeland, Jepun, Perancis, Monash dan Universiti Nasional Singapura adalah contoh universiti yang menyediakan asrama untuk seorang sebilik. Walau bagaimanapun, kadar sewaan adalah lebih mahal jika dibandingkan dengan kadar untuk berdua. Kemudahan seperti ini memberi peluang dan keselesaan kepada para pelajar untuk bertanggungjawab sepenuhnya ke atas bilik berkenaan. Terdapat universiti yang membenarkan pelajar membeli sendiri kemudahan seperti TV, alat permainan komputer, hiasan dan lain-lain untuk diletakkan di dalam bilik tanpa sebarang masalah dengan rakan sebilik. Kemudahan sebilik seorang ini boleh didapati di Universiti Reitaku Jepun, University Residence at IUT Colmar Perancis, University Residence at IUT Tours Perancis, University Residence at IUT Blois Perancis dan University Residence at Carel de Royan Perancis. 14 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE : INTERNATIONAL EXPERIENCE

Jadual 1: Kolej / Asrama Universiti Luar Negara Bil

Nama Universiti

1.

University of Canterbury, Christchurch, New Zealand

 Sebilik seorang (katil, almari, papan kenyataan)  Bilik mandi berkongsi di setiap aras  Talian telefon/Talian internet  Terdapat mesin basuh dan pengering di setiap aras  Ruang dapur disetiap tingkat (dapur, peti sejuk, microwave)  Bilik tv di sediakan di setiap aras lengkap dengan sofa dan meja perbincangan.

 Kadar Sewa (termasuk api, air dan lain-lain) antara NZ$ 145–175/ minggu (RM290–RM350)  Pelajar lelaki dan perempuan tinggal di blok berbeza. Setiap pelajar mempunyai kunci untuk masuk ke setiap aras. Kadar NZ$ 1 = RM2

2.

University of Massey, Palmestorn North, New Zealand

 Sebilik seorang (katil, almari, papan kenyataan)  Talian internet  Dapur disediakan disetiap aras (dapur, peti sejuk, microwave)  Bilik mandi di setiap aras  Untuk setiap blok disediakan mesin basuh, pengering, bilik tv, meja perbincangan dan bilik bilik snooker. (Nota: Pelajar lelaki dan perempuan tinggal di blok berbeza. Tiada kunci disediakan untuk setiap aras)

 Kadar Sewa: Sewa (termasuk bil utility bills): NZ$ 123.00 per week Sewa termasu bil utility)/ dinner: NZ$193.00 per week Sewa(termasuk utility bills)/ breakfast & dinner: NZ$ 240.00 per week.

3.

Universiti Reitaku, Jepun

 Sebilik seorang.  Berkonsi bilik mandi dan dapur  Bilik disediakan katil, meja belajar, permaidani, rak kecil, almari buku, almari pakaian dan pendingin hawa/pemanas.  TV bebas dibawa masuk  Bayaran elektrik perlu dibayar jika melebihi kadar yang ditetapkan.  Talian internet disediakan, perlu mohon dan bayar sendiri.  Tidak dibenarkan talian telefon. Telefon awam disediakan disetiap aras.  Menggunakan kad pelajar sebagai kad imbasan untuk masuk kolej.

 Kadar Sewa 150,000 yen/ semester  Hostel di dalam kawasan universiti. Telefon tidak disediakan kerana pelajar memiliki telefon bimbit.

4.

Universiti Keio Jepun

Jenis-jenis bilik: 1. Bilik fully-furnished lengkap

 Pelbagai jenis bilik dengan kadar sewaan.

Kemudahan Utama

Catatan

samb.

15 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Bil

Kemudahan Utama

Nama Universiti

2. 3.







dengan peti sejuk dan mesin basuh berbayar berkongsi. Bilik dengan peti sejuk, bilik air dapur berkongsi, mesin basuh berbayar berkongsi. Bilik yang lengkap dengan prepaid gas, air dan elektirk, bilik dengan perkhidmatan tukar cadar. Talian telefon (bayar sendiri) dan internet (percuma) disediakan. Setiap aras ada bilik rehat lengkap dengan kemudahan TV. Pelajar boleh membawa peralatan elektrik sendiri termasuk TV.

Catatan dari 45 ribu hingga 70 ribu yen (RM1300 hingga RM2100).  Hostel di luar kawasan universiti. Pengangkutan ke univiersiti ditanggung pelajar.

5.

Asrama Pushkin, Moscow Medical Academy, Rusia

Mesin Basuh  Alatan Memasak di Pantry.  Peti Sejuk untuk Simpanan Makanan.  Kemudahan Gymnasium.  Kemudahan Internet.  Merupakan kolej baru dengan kemudahan lengkap, ruang selesa dan kawalan keselamatan yang tinggi.

 Kadar Sewa 2700 USD/ tahun (Kadar Tukaran 1 USD = RM3.30).  Pelajar dibenarkan membeli perabot dengan cita rasa sendiri.

6.

Asrama Nizhny, Nizhny Novgoorod Medical University, Rusia

Mesin Basuh  Alatan Memasak di Pantry.  Peti Sejuk untuk Simpanan Makanan.  Kemudahan Internet.  Merupakan kolej baru dengan kemudahah lengkap, ruang selesa dan kawalan keselamatan yang tinggi.

Pelajar dibenarkan membeli perabot dengan citarasa sendiri.

7.

Asrama Hiroshima, Volgograd State Medical University, Rusia

Mesin Basuh  Alatan Memasak Di Pantry  Peti Sejuk Untuk Simpanan Makanan

Ruang yang agak sempit kepada pelajar dengan jumlah pelajar yang maksimum.

8.

Asrama Volgina, Russian State Medical University, Rusia

Mesin Basuh  Alatan Memasak di Pantry  Peti Sejuk untuk Simpanan Makanan

Ruang yang agak sempit kepada pelajar dengan jumlah pelajar yang maksimum.

samb.

16 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE : INTERNATIONAL EXPERIENCE

Bil

Nama Universiti

Kemudahan Utama

Catatan

9.

University Residence at IUT (Institute University of Technology) Colmar, Perancis

 Yuran sewa bulanan kira-kira 300 Euros.  Kemudahan dapur dan bilik mandi disediakan dalam bilik.  Sebilik seorang.  Boleh bawa TV sendiri.

Pelajar yang tinggal lebih daripada 6 bulan di Perancis boleh memohon subsidi antara 80–180 Euro sebulan. Penempatan adalah dari bandar ke bandar.

10.

University Residence at IUT Tours Perancis

 Tidak perlu pendahuluan.  Kemudahan dapur di setiap aras.  Mesin basuh di setiap aras.  Bilik mandi disediakan.  Seorang sebilik.

 Sewa bulanan 198 Euro.  Boleh bawa alatan elektrik termasuk TV.  Kadar tukaran: 1 Euro = RM4.80.

11.

University Residence at IUT Blois, Perancis

 Pendahuluan perlu bayar kirakira 170 Euro.  Kemudahan dapur dan bilik mandi disediakan.  Seorang sebilik.

 Sewa bulanan kira-kira 330 Euro.  Boleh bawa alatan elektrik termasuk TV. Basuh di luar atau dengan tangan.

12.

University of Cairo, Egypt

 Tiada kolej disediakan untuk pelajar Malaysia. Pelajar menyewa rumah dengan kemudahan lengkap.  Internet dan telefon sendiri.

Kadar Sewa anggaran LE 50.00 (Egypt Pound) seorang.

13.

Jordan University of Science & Technology (JUST), Irbid, Jordan

 Fully furnished (perabut, mesin basuh, peralatan memasak, peti sejuk sofa dan lain-lain) – pelajar boleh memohon jika kemudahan tidak mencukupi.  Bil elektrik dan air ditanggung pelanjar (Internet, telefon, pemanas dan lain-lain).  4 orang serumah dan setiap rumah 2 bilik.  Bilik mandi dan dapur berkongi untuk 4 orang.

Kadar sewa JPD 50.00  Hanya pelajar perempuan disediakan hostel (rumah) untuk tahun pertama.  Catuan air dibuat.  Kadar tukaran JOD 1 = RM4.90.

14.

Halls of Residence, Monash University, Australia

 Bilik lengkap dengan katil, almari, meja/kerusi, rak buku, permaidani (furnished).  Bilik mandi, tandas, dapur, tempat membasuh digunakan secara bersama.  Kemudahan internet 24 jam (perlu bayar yuran tahunan) di setiap bilik  Kemudahan telefon berbayar ke setiap bilik (percuma untuk panggilan dalaman).

 Kadar sewa $22.35– 26.25/minggu untuk sewaan 40 minggu.  Kadar sewa 31.95–36.50/ minggu untuk sewaan antara 20–40 minggu.  Ramai pelajar Malaysia tinggal di sini. Kadar sewa lebih murah jika tinggal untuk 40 minggu berbanding 20 minggu.  Kadar RM3.00–$AUD1. samb.

17 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Bil

Nama Universiti

Kemudahan Utama

Catatan

 Mesin basuh dan pengering percuma (guna sama).  Kemudahan tv pelbagai saluran, video, akhbar, majalah, sukan dalaman dan pelbagai kemudahan sukan & rekreasi  Terdapat cafe.  Kemudahan letak kereta.  Kemudahan khidmat bas 15.

Unilodge @ Metro Adelaide Australia

Dua jenis bilik iaitu untuk seorang atau dua orang sebilik  Fully-furnished.  Internet dengan bayaran pakej $29/bulan.  Kelengkapan dapur (micromave, hot plate, oven, peti sejuk).  Mesin basuh dan pengering.  Api, air dan gas (tak perlu bayar).  Talian telefon/internet di setiap bilik.  TV disediakan di apartment.

Kadar Sewa (mingguan):  $AUD 300 - $AUD 350/ bilik seorang.  $AUD 200 – $AUD 250/ bilik berdua.  Kolej Swasta untuk pelajar University of Adelaide, University of South Austrlia dan pusat pengajian yang berkekatan.

16.

Seoul National University, Korea

Pelajar tidak tinggal di hostel kerana terhad  Sewa rumah (perjalanan 30 minit hingga 1 jam dari universiti).  Sewa rumah dibayar oleh JPA bagi tempoh dua tahun menggunakan ”system key money”.  Penyewa akan melaburkan wang berkenaan dan memulangkan semula kepada JPA pada akhir tempoh penyewaan. Tuan rumah hanya mengambil keuntungan hasil pelaburan.  Tiada peralatan rumah disediakan.

 Sewa rumah untuk 2 tahun W60 juta (kira-kira RM180 ribu untuk sebuah rumah/berempat atau berenam).  Kadar tukaran W1000 = RM3.00

17.

Prince George’s Park (PGP) Residence. NUS, Singapura

Dewan Kuliah (236 tempat duduk)  5 Bilik Seminar (anggaran kapasiti: 100 orang dalam satu masa).  Dewan Serbaguna.  Gimnasium.  Mini-supermarket.  Food court (10 gerai). samb.

18 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE : INTERNATIONAL EXPERIENCE

Bil

Nama Universiti

Kemudahan Utama

Catatan

Kantin. Trek jogging. 3 pit BBQ. Bilik Dobi (lengkap dengan mesin pengering).  kemudahan asas: Bilik TV, Bilik Bacaan, Bilik Mesyuarat dan Bilik Muzik.  Pantry – dapur, peti sejuk.    

Kemudahan Dapur Kemudahan dapur untuk para pelajar memberi peluang pelajar menyediakan makanan sendiri. Umumnya dapur tidak disediakan untuk setiap bilik tetapi disediakan untuk setiap aras. Pada hujung minggu atau pada waktu lapang pelajar luar negara akan menyediakan makanan mengikut kegemaran masing-masing. Bagi pelajar baru yang baru tiba dari luar negara ini memberi peluang kepada mereka untuk menyediakan makanan ala negara asal sebelum menyesuaikan diri dengan makanan tempatan. Universiti-univerisiti yang menyediakan dapur ialah Universiti Reitaku Jepun, University Residence at IUT Colmar Perancis, University Residence at IUT Tours Perancis, University Residence at IUT Blois Perancis, Uiversity Residence at Carel de Royan Perancis, Univerisiti National Singapura, University of Massey, Perancis, asrama Pushkin Moscow Medical Academy, asrama Nizhny Nizhny Novgoorod Medical University Russia, asrama Hiroshima Volgograd State Medical University Russia, asrama Volgina Russian State Medical University, Russia. Pihak universiti juga menyediakan ‘pantry’ lengkap dengan dapur elektrik/dapur gas, ketuhar mikro, peti sejuk dan kemudahan-kemudahan yang lain. Beberapa universiti di Perancis menyediakan kemudahan dapur untuk setiap bilik bagi setiap orang pelajar seperti di University Residence at IUT Colmar Perancis dan University Residence at IUT Blois Perancis. Di Jordan, dapur disediakan dalam setiap apartment untuk kegunaan 4 pelajar. Talian Telefon Walaupun kebanyakan pelajar memiliki telefon bimbit, masih terdapat asrama di universiti luar negara menyediakan talian telefon untuk kemudahan pelajar atau pelajar menyediakan sendiri kemudahan berkenaan dengan kelulusan pihak universiti. Pelajar akan menanggung sepenuhnya bil telefon mereka. Kemudahan ini boleh didapati di Universti Keio Jepun, University of Canterbury, Christchurch, New Zealand dan di Hall of Residence Universiti Monash. Di Monash pelajar boleh mendapatkan perkhidmatan membuat panggilan telefon percuma dari bilik untuk panggilan tempatan meliputi kawasan kampus dan dan beberapa daerah berdekatan.

19 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

TV dan Penggunaan Elektrik Di Universiti Reitaku, Chiba, Universiti Keio Jepun, University Residence at IUT (Institute University of Technology) Colmar dan University Residence at IUT Blois, Perancis para pelajar dibenarkan membawa peralatan elektrik sendiri seperti TV, TV game, komputer, dvd player, hifi dan lain-lain. Bagaimanapun bagi pelajar Universiti Reitaku, Jepun para pelajar dikehendaki membayar bil elektrik jika melebihi kadar yang ditetapkan oleh universiti pada setiap semester. Sebahagian besar asrama kolej menyediakan bilik TV di setiap aras seperti yang terdapat di University of Canterbury, Christchurch, University of Massey, New Zealand dan Universiti Keio, Jepun. Kemudahan Internet Di beberapa buah universiti kemudahan internet disediakan untuk para pelajar seperti di asrama Univerisiti Keio, asrama Univerisiti Reitaku di Jepun, asrama Pushkin Moscow Medical Academy, asrama Nizhny Nizhny Novgoorod Medical University di Rusia dan di asrama penempatan pelajar Malaysia di Perancis. Di Universiti Nasional Singapura dan Universiti Keio Jepun para pelajar disediakan dengan kemudahan internet secara percuma di setiap bilik. Di Monash University kemudahan internet dengan bayaran yuran tahunan disediakan disetiap bilik penginapan pelajar dan perkhidmatan ini adalah untuk 24 jam. Penggunaan Kad Pelajar untuk Keluar Masuk Kemudahan kad pelajar seperti ini dilaksanakan di asrama Universiti Reitaku untuk pelajar perempuan. Penghuni hostel boleh keluar masuk menggunakan kad pelajar hingga jam 12.00 malam sebelum pintu utama dikunci oleh pihak kolej. Selepas waktu tersebut pelajar yang terlewat hanya boleh masuk dengan kebenaran pengawal keselamatan asrama. Penggunaan Kunci untuk Pintu Setiap Aras University of Canterbury, Christchurch, New Zealand menyediakan kunci pintu untuk setiap blok. Hanya penghuni sahaja yang boleh masuk menggunakan kunci ini. Di Hall of Residence Monash University pintu masuk ke bangunan kolej dikunci bagi memastikan bukan penghuni kolej tidak memasuki kawasan kolej.

BEBERAPA PERBANDINGAN ANTARA KOLEJ CEMARA AKASIA DENGAN KOLEJ LUAR NEGARA Kemudahan Asas/Infrastruktur Umumnya kemudahan kolej seperti ruang bacaan, ruang riadah untuk sukan dan permainan, ruang tamu, bilik komputer, gimnasium dan seumpamanya boleh didapati di kolej Cemara Akasia seperti mana yang didapati di asrama luar negara.

20 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE : INTERNATIONAL EXPERIENCE

Kemudahan Internet Terdapat kira-kira 70 talian kemudahan internet percuma di kolej Cemara dan Akasia untuk kegunaan kira-kira 2000 pelajar yang menginap di sini. Di samping itu kolej ini juga terdapat kemudahan internet (wireless internet) secara berbayar. Pelajar boleh memilih untuk menggunapakai perkhidmatan ini secara berbayar. Walaupun kemudahan internet berbayar ini masih terdapat kelemahan dari segi capaian internet, tetapi kemudahan yang disediakan ini membuktikan bahawa kolej ini setanding dengan kolej luar negara yang menyediakan perkhidmatan internet. Di luar negara kemudahan internet adalah satu keperluan yang telah diberikan kepada para pelajar sama ada secara percuma atau dengan mengenakan bayaran bulanan/tahunan. Kemudahan port internet disediakan di dalam bilik pelajar untuk perkhidmatan 24 jam sehari. Mesin Basuh/Perkhidmatan Televisyen Kolej Cemara Akasia tidak ketinggalan menyediakan perkhidmatan mesin basuh untuk para pelajar seperti yang disediakan oleh asrama di universiti luar negara. Walaupun di luar negara terdapat mesin pengering baju, di Malaysia adalah difikirkan mesin seperti ini tidak diperlukan kerana Malaysia adalah negara tropika. Di samping, itu terdapat perkhidmatan televisyen di setiap blok di kolej Cemara Akasia. Bagaimanapun perkhidmatan televisyen berbayar (Astro) di kolej menghadapi masalah pemotongan perkhidmatan jika berlaku kelewatan bayaran. Perkhidmatan seperti ini agak bebeza dengan luar kerana di Univeristi Reitaku Jepun, Universiti Keio Jepun, University Residence at IUT (Institute University of Technology) Colmar, Perancis dan University Residence at IUT Tours Perancis pelajar dibenarkan membawa sendiri televisyen mereka. Di kebanyakkan universiti luar negara kemudahan televisyen disediakan di bilik TV di setiap aras kolej bagi memastikan pelajar menikmati kemudahan ini. Panel Perubatan Di Kolej Cemara Akasia pelajar INTEC disediakan dengan perkhidmatan 9 panel perubatan untuk para pelajar. Khidmat ini disediakan untuk pesakit biasa atau pesakit luar. Untuk penyakit kronik, khidmat pembedahan, khidmat nasihat kepakaran, x’ray dan seumpamanya para pelajar adalah dinasihatkan untuk mendapat perkhidmatan dari hospital kerajaan. Di luar negara semua pelajar dikehendaki membayar insuran kesihatan untuk pelbagai khidmat kesihatan. Perkhidmatan Bas Universiti INTEC UiTM, malahan seluruh sistem UiTM menyediakan perkhidmatan kepada pelajar dari hostel ke kampus dan perkhidmatan bas di dalam kawasan kampus. Perkhidmatan bas ini disediakan dari awal pagi hinggal jam 11.00 malam. Pelajar boleh menggunakan perkhidmatan secara percuma di beberapa kampus. Di kampus induk UiTM Malaysia pelajar dikehendaki membayar pada kadar RM1.00 untuk sehari perkhidmatan bagi pelbagai destinasi yang disediakan oleh universiti. Sistem seperti ini tidak disediakan di Jepun atau di Rusia, semua pelajar dikehendaki menggunakan wang poket sendiri untuk berulang alik dari kolej ke univiersiti jika mereka tinggal di kolej yang terletak di luar kawasan universiti. Bagaimanapun terdapat perkhidmatan bas di Universiti Monash yang menawarkan perkhidmatan di dalam kawasan kampus dan dari kolej ke pusat membeli belah tempatan.

21 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Kadar Yuran/Sewa Bagi kolej Cemara dan Akasia kadar untuk pelajar tajaan JPA, MARA, Kementerian Pendidikan Tinggi dan lain-lain dikenakan kadar yuran sebanyak RM750 sesemester atau kira-kira RM150.00 sebulan. Kadar untuk pelajar UiTM ialah sebanyak RM410.00 sesemester. Bagaimanapun kadar yuran untuk kolej luar negara adalah agak mahal berdasarkan jumlah pelajar bagi setiap bilik dan kemudahan yang disediakan di dalam bilik dan di kolej. Jadual 2 di bawah menunjukkan bahawa kadar yuran yang dikenakan di UiTM adalah jauh lebih rendah berbanding dengan kadar yuran di kolej luar negara. Jadual 2 juga menunjukkan bahawa kadar yuran di Australia, Korea, Jepun, Perancis dan New Zeland mengenakan kadar sewa yang tinggi. Kadar sewa (Jadual 2) adalah rendah di Jordan berbanding dengan kemudahan lengkap yang disediakan kepada para pelajar seperti dalam Jadual 1.

KESIMPULAN 1.

Kemudahan asas yang disediakan oleh beberapa asrama di UiTM adalah setanding dengan kemudahan yang disediakan oleh univeristi luar negara. Bagaimanapun kuantiti kemudahan seperti, bilik tv, mesin basuh dan talian internet masih berkurangan.

2.

Untuk menaikkan taraf kolej supaya setanding dengan hostel di luar negara beberapa kemudahan seperti penyediaan talian internet yang berkualiti, kemudahan bilik untuk memasak, kemudahan peti sejuk untuk setiap aras atau setiap bilik, kemudahan bilik bacaan dan perbincangan yang mencukupi perlu disediakan.

3.

Ciri-ciri keselematan seperti yang digunakan di Kolej Universiti Reitaku Jepun iaitu penggunaan kad pelajar sebagai kad imbasan untuk memasuki kolej wajar difikirkan supaya hanya penghuni kolej sahaja boleh memasuki kawasan kolej.

4.

Pihak asrama boleh memikirkan untuk membenarkan pelajar membawa pelbagai peralatan elektrik dengan syarat pelajar dikehendaki membayar bil elektrik jika melebihi kadar yang ditetapkan. Melalui kaedah ini para pelajar boleh membuat keputusan sendiri untuk membawa peti telivesyen, peti sejuk atau apa juga peralatan yang boleh dibenarkan.

5.

Beberapa kemudahan seperti dapur memasak, microwave dan peti sejuk tidak disediakan di kolej UiTM Kampus Seksyen 17. Pada masa akan datang pihak universiti boleh memikirkan untuk menyediakan perkhidmatan ini untuk pelajar INTEC.

6.

Universiti tempatan boleh menyediakan pelbagai kemudahan untuk para pelajar dengan syarat kadar sewa perlu dinaikkan. Berdasarkan kadar sewa seperi yang dikenakan di kolej UiTM adalah difikirkan kemudahan yang disediakan bersesuaian berbanding dengan kadar sewa yang dikenakan di luar negara serta kemudahan yang disediakan di sana.

22 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

HALLS OF RESIDENCE : INTERNATIONAL EXPERIENCE

Jadual 2: Kadar Yuran Bulanan Kolej Bil

Nama Universiti

1.

University of Canterbury, Christchurch, New Zealand

Antara NZ$ 145 – 175/minggu (RM290 – RM350)

RM1160.00 – RM1400.00

2.

University of Massey, Palmestorn North, New Zealand

NZ$ 123.00/minggu (RM270.6)

RM1082.40

3.

Universiti Reitaku, Jepun

Kadar Sewa 150,000 yen/ semester.

RM1000.00

4.

Universiti Keio Jepun

45 ribu hingga 70 ribu yen/bulan.

RM1300.00 – RM2100.00

5.

Hostel Pushkin, Moscow Medical Academy, Rusia

Kadar Sewa 2700 USD/tahun (Kadar Tukaran 1 USD = RM3.30).

RM891

6.

University Residence at IUT (Institute University of Technology) Colmar, Perancis

300 Euro/bulan.

RM1440.00

7.

University Residence at IUT Tours Perancis

198 Euro/bulan.

RM950.40

8.

Jordan University of Science & Technology (JUST), Irbid, Jordan

JPD 50.00/bulan.

RM245.00

9.

Halls of Residence, Monash University, Australia

 Kadar sewa $22.35 – 26.25/ minggu untuk sewaan 40 minggu.  Kadar sewa $31.95 – 36.50/ minggu untuk sewaan antara 20 – 40 minggu.

Σ RM2010.00 – RM2370.00 Σ RM2820.00 – RM3300.00

10.

Unilodge @ Metro Adelaide Australia

 $AUD 300 – $AUD 350/ minggu/bilik seorang.  $AUD 200 – $AUD 250/ minggu/bilik berdua.

Σ RM3600.00 – RM4200.00 Σ RM2400.00 – RM3000.00

11.

Seoul National University, Korea

 Rumah sewa dibayar terus oleh JPA untuk tempoh 2 tahun.  W60 juta untuk dua tahun.

RM1250 seorang/sebulan. Urusan diuruskan oleh JPA dan Pegawai Penasihat Latihan ke Keduataan Malaysia di Korea.

12.

Kolej Cemara Akasia, INTEC UITM

RM750/semester untuk pelajar INTEC dan RM420/semester untuk pelajar UiTM.

RM150.00 pelajar INTEC dan RM84.00 untuk pelajar UiTM.

Yuran

RM / Bulanan

23 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

RUJUKAN http://www.its.monash.edu.au/students/internet-use/ (retrieved: 30 Okt 2008) http://www.unilodge.com.au/ (retrieved: 30 Okt 2008)

Habibah Ashari International Education Centre Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected] Mohd Hassan Awang Boon International Education Centre Universiti Teknologi MARA Malaysia

24 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

THE CONCEPT OF COLLEGE RESIDENCE IN UNIVERSITIES AND INSTITUTE OF HIGHER LEARNING Khalidah Adibah Hasan Kasmah Bakri

ABSTRACT Residential Colleges initially are academic societies made up of students and faculties (The Collegiate Way seeks to improve campus life by creating small faculty led Residential Colleges within large Universities). Most of our local universities however do not fully adopt the collegiate way. Residence and housing management is another concept introducing non academic function in providing accomodation facilities to university students. There should be a mix and a blend of residential services for students. They should be given options and choices to suite and cater to their needs and comfort. Suitability and comfort in residence life should be enhanced by improving the amenities, facilities and services of residential accommodation either in a residential college/hall concept or the students residences provided by the university or institute of higher learning. In coherent with the vision of our Ministry of education in creating Malaysia as a hub of education, residential college, residence and housing management should plan and strategize to ensure students comfort and well-being. Keyword: Residential College, University, “The Collegiate Way”.

INTRODUCTION In pursuance of internationalization, residential college management in Malaysia responded to the needs of globalization in coherent with the vision of our Ministry of Higher Education in creating Malaysia as a hub of education. Residential Colleges and Students’ Residence and Housing play an important role as a support service to the academic institution. As a provider for comfortable and accessible accommodation, we need to benchmark and set standards on the facilities and services in students residences. With the increasing trends in internationalizing universities and to boost efficiency in delivering accommodation facilities and services, we too need to have an insight on what Residential College and Students Residence and Housing are all about. Half of the top 25 Universities in the world have residential college model adapting the collegiate way while the other half assumed to have either full time residence managers or managed by agencies. (Top 25 Universities Appendix 1 and 2).

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

I will further elaborate on student’s residences in Universities either through the residential college the collegiate way concept or others which will be discussed further.

RESIDENTIAL COLLEGE MANAGEMENT THE COLLEGIATE WAY Residential colleges have developed over the centuries under different local conditions, and this has led to a certain amount of variation in their administrative structure. Most of our local Malaysian universities do not fully adopt the Residential College management through the collegiate way. Most of them are subordinated trough the student’s affairs division. The collegiate way practiced by Oxford and Cambridge Universities in Great Britain aimed at: “The Collegiate Way seeks to improve campus life by creating a small faculty led residential colleges within a large university.” However, certain aspect is to be taken into consideration in determining the concept of managing residences and students housing. In most residential colleges or halls, most universities want to create a collegiate environment. The fundamental administrative principle is that colleges are academic societies made up of students and faculties. All the residential college policies and procedures should be established by the faculty. The Collegiate way recommends the establishment of residential college within large universities and the idea is based on four foundations. The four foundations in the collegiate way, whereby campus life can be built by means of which the welfare and educational development of students can be improved are through decentralization, faculty leadership, social stability and genuine diversity. Decentralization Small, decentralized, residential colleges counteract the effects of educational massification by bringing students and faculties from all academic disciplines together into a rich and cohesive social communities. Four hundred members seem to be the most ideal number to ensure that all students are known one by one and that no student is anonymous. It is claimed that a university with high rise dormitory towers, vast impersonal dining halls, and central advising offices that students report to cannot possibly offer the sustained, local, personal contact that is fundamental to real education. Decentralization would deem to be more effective in managing the college as centralization would lead to a more bureaucratized organization. However giving too much authority, autonomy and power could also lead to mismanagement. It depends very much on the integrity and professionalism of individuals and good governance.

26 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

THE C ONCEPT OF COLLEGE RESIDENCE IN U NIVERSITIES

Faculty Leadership Residential colleges are academic societies made up of students and faculties. As academic units of a university, residential colleges should report up through the academic hierarchy of the institution to the provost or university chancellor in the same way that academic departments do. All residential college policies and procedures should be established by the faculty. They are allowed some degree of autonomy in managing the colleges. They treat student life and housing as academic functions of a university not as business functions. Residential colleges as faculty led academic societies are consciously crafted and continuously cultivated to provide a wide range of informal educational opportunities for their members day and night, week after week, year after year. Their object is to ensure that students’ formal learning in the classroom is integrated in every way with their external life in the world. Social Stability Small, permanent residential colleges under faculty leadership return meaningful social stability to campus life. Social stability means that elementary civil order is maintained, regulations are abided, that buildings and ground are attractive and safe, and most importantly that there is a weekly, monthly and annual rhythm of events that give students a sense that they are part of something bigger than themselves, something that existed before them and will continue after them. The life of each year in a small residential college builds on the life of the year before and students and faculties alike know their contributions to their college endure and are remembered. Genuine Diversity Nearly every university today promotes the value of ‘diversity’ in education. Genuine diversity, and the deep education that comes from exposure to it, flourishes within small residential colleges, each small college contains the old, the young, the teacher, the student, the poetic, the shy, the bold and brave, the clever, the careless, the wealthy, the poor, the cold, the compassionate, the industrious, the peaceful, the refined, the emotional, the analytical and by bring all this together into one small unit academically rich setting of residential college where they will all learn, grow and shine together. These residential colleges quite often referred to as residential halls integrating first year students, second year, the third year and final year students. Most residential colleges have about seventy five percent first year students and it is compulsory for all first year students to reside in residential colleges. The membership of a residential college should not be the product of segregation but instead should be a cross section of the university displaying full range of interests. Most Malaysian universities however have a student’s affairs division that provides support to the residential colleges whereby the heads, principal or master are from academic background. However with the intent for academic excellence, the residential college concept would appeal to certain students who would find it comfortable to have tutors and those who can assist in their

27 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

academics (if adapting to the collegiate way). A residential college setting also gives graduate students an opportunity to observe how current faculty interact with students across a range of disciplines and to make interdisciplinary contacts that may be helpful in their research.

ORGANISATIONAL STRUCTURE OF RESIDENTIAL COLLEGES (THE COLLEGIATE WAY BY ROBERT J.O’HARA FROM HARVARD UNIVERSITY) The master, president or principal is head of the college. Senior tutor or resident tutor oversees student life. Fellows and Associates (non faculty members) participates in most of the students activities, serving on administrative committees or even teach tutorials. Resident Tutors are graduate students whose primary responsibility is the oversight of a group of undergraduates on a corridor (responsible for their overall welfare) acting as advisors, guardians, older siblings and academic role. An administrative secretary or managers undertakes administrative and managing role. Housekeeping, Maintenance, Food service and Security staff – who help to keep the buildings and ground safe and in good order and the college members well fed. Residential College Junior Members representing the residential members. Student Council or house committee sponsors events and activities throughout the year. Much of the work of the council should take place through committees. The council is a social and recreational entity.

ORGANISATIONAL STRUCTURE OF RESIDENTIAL COLLEGES IN OUR LOCAL UNIVERSITIES The master, ‘pengetua’ or ‘penggawa’ heads the college. Fellows/Resident staff oversee students life, welfare and assist in organizing events and extra-curricular programs. Managers who manage and assist in administration of the college. Building/domestic supervisor, and maintenance staff – who help maintain and keep the buildings and ground safe, facilities and services in good order.

28 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

THE C ONCEPT OF COLLEGE RESIDENCE IN U NIVERSITIES

Students Council or representative help to assist in the well-being of students and coordinates most of the events and college activities.

FOOD SERVICE IN RESIDENTIAL COLLEGES Most residential colleges or halls have meal plans where food are served in dining halls either self operated or outsourced to catering companies. Dining halls have pre planned menu unlike cafeterias that offer and serve a variety of food. The only university in Malaysia that supports the dining hall system (self operated and financed) is the University of Malaya which still has nine out of twelve Residential Colleges operating the dining hall unlike six out of nine residential halls of National University of Singapore that adapt meal card plan operated by an outsourced catering company. The rest of our Malaysian University and other higher education institutions however adopt the cafeteria food outlet system whereby transaction are either done through cash basis or meal card plan.

STUDENT’S RESIDENCE AND HOUSING The other half of the top 25 THES ranking universities that do not adopt residential colleges or theme halls run through the collegiate way has other variation of students residences.e.g University of Tokyo and Kyoto University. Universities internationally too do not only have one concept of students residence but there are few options of students residence and housing. Residences that accomodated more than 600 students normally do not adopt the collegiate way, only student’ residences. Students residence range from on campus residence hall, townhouses, apartments, hostel rooms, dormitories, fraternities (U.S) to out campus townhouses, apartments and home stay. These various options are mostly university owned accommodation run by the university or privatized to managing agencies except of course the home stay concept or private residence. Even participation by students cooperative housing or non residential students union initiate the student housing service, assisting undergraduates and post-graduates in seeking accommodations. These accommodations are normally situated within the campus ground or those accessible by shuttle bus or other mode of transport. Most of them are fully-furnished with either cooking facilities, well – equipped kitchens or shared as in the cluster style (Prince George ‘s Park Residences – National University of Singapore, Ranked 30th in Times Higher Education – QS World University Rankings 2008). It is often claimed that full time residence life managers treat student life and housing as business functions and not as academic functions. However this is not so. Although residential college through the collegiate way has the advantage of having faculty members, residences run by residence life managers do promote activities – social or communal. In some universities the residence centre serves as the main Student and Residence Life administrative office as well as a common

29 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

space for student’s recreation. The recreation centre is normally open for all resident students to drop in, relax, watch TV, play pool or board games and participate in a wide range of educational and social programs organized by the residence advisors, the Student Residence Council, and The Academic Programmers. Resident Students can even organize events through the Residence Life Co-coordinator or in certain universities through student’s affairs officer or co-coordinator. These residences are also equipped with security system; centralize launderette or Laundromat, library, cafeterias, mini marts, computer centre and gymnasium or fitness centre. Most universities internationally have varieties of accommodation to suite the needs and comfort of students. For instance, in National University of Singapore they have six residential halls and three students residence. Students should be allowed to choose their own style of housing, dwelling or accommodation. With the increase intake of post-graduate students, student housing and residence life seems to be in favor for this group of students who are just not comfortable with too many extra curricular activities run by colleges. Most of them prefer privacy and most of their time are occupied in researches. Those with family prefer private townhouses closer to town area but accessible by shuttle buses. As for social activities some universities do organize gathering and programs involving family and communal group through their own communal societies especially if they are foreign students. In our quest of ensuring students comfort and well-being, prioritizing their needs seems to be the basis of determining the most viable concept. Student’s residences and housing accommodates request for individual needs so that residents can live comfortably. Having their own kitchen and toilet would be more personalize. Different rates apply for different housing and residence’s facilities and students housing are often seen as an institutions business affairs. The advantage of this free and easy concept is it creates a more closely knit student society with the local community (hands on). There about 3,000 post-graduate international students and about 700 undergraduates registered for their academic studies in University of Malaya.

ORGANISATIONAL STRUCTURE OF STUDENTS RESIDENCES AND HOUSING Apartment Manager/Housing Manager/Residence Manager or Hall Director heads the students residences managing and maintaining the facilities and services provided to students/tenants. Area co-ordinator oversees the overall facilities. Resident Assistant Staf (academic/non academic background – promotes a positive residence life program in a living and learning community. There are even those who serve as counselors. Student Residence Council through committees organizes events, activities either social work or community service. Housekeeper, maintenance supervisor, janitor or handyman assist in the maintenance of facilities.

30 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

THE C ONCEPT OF COLLEGE RESIDENCE IN U NIVERSITIES

Security officers help keep the ground safe and in good order and enable residences to feel comfortable and safe. Some universities privatize their management to management agencies normally on contractual basis with duration of around five years and there are also those that privatize or outsourced the upkeep and maintenance of the facilities. Food Service in Students Residences and Housing Most accommodation are equipped with a kitchenette (fridge and freezer, counter top stove space under sink for disable – wheel chaired students, electrical outlets, cupboards and kitchen sink) shared. Students are allowed to prepare a modest meal of their taste and liking. Those without kitchen facilities are serviced with centralize food courts, cafeterias or even kiosk and restaurant. Most students prefer the free and easy lounge to endeavour their food and choose from a variety of menu and beverages with visiting non residential friends or colleagues. Centralize food courts are where most of the students converge for meals and snacks. Most foreign students are in favor of non–residential college whereby apartments with fully equipped kitchenette are in their priority list. Facilities and services offered in most high end apartments catered to their needs and wellbeing. However there are those who chose to be accommodated close to town centers in townhouses where food avenues are plentiful while mingling with other local communities or even home stay full board where home cooked food is served. Impact of Internationalisation on Residential College and Student’s Residence and Housing 1.

There is a need to provide extra funding for universities to build new resident building equipped with kitchenette and modern facilities. These universities in turn can invest in new facilities. Extra allocation should also be provided for refurbishing, renovation and upgrading of existing buildings.

2.

The emergence of a more creative management style for the creation of a more customer focused service. For effective management managers should be allowed to manage. Researchers (academics) should not be involved with the details of managing residential colleges. Collegial models of management were no longer the most appropriate for the modern research University. Provided that opportunities were retained to provide for a sense of involvement and most important for academic interaction, managers should be free to manage, subject to accountability and good governance. University of Malaya is one the research universities in Malaysia.

3.

Communication skills increased among front – office staff. There is an urgency to master the English language for all management staff making day to day operations more efficient. The role of staff in dispensing and receiving information with the day to day running and delivery of facilities and services has to be explored. Highly skilled manpower is an investment. Training programs have to be prioritized for human development.

31 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

4.

Student’s Residence and Housing as a business institution should be able to compete to meet the competition by privately run student’s residence. Universities should harness the opportunity to increase their revenues with the steady increase in demand for personalized facilities by international students. Rate of rental fees should also be compatible to current market rental fees. As in the case of tenancy rate in Residential College in Universities are as follows: (a)

Current Rental Fees At Residential College Full board RM 15.00/day – Twin sharing room Board only RM 10.00/day – Twin sharing room Only about 369 out of 3,700 international students reside in Residential Colleges.

(b)

Current Rental Fees For Apartments – International House (University owned building) fully furnished, air conditioned with kitchenette RM 1,500.00 for 4 pax/per family. Only 30 out of 93 apartments rented out. Other available private residence out campus nearby.

(c)

Current Market Rental Fees – Apartment Vista Angkasa Semi furnished without air conditioner ,with kitchenette RM1,000 for 6 pax – 3 rooms

(d)

Current Market Rental Fees – Flat Pantai Dalam Semi furnished without air conditioner, with kitchenette RM 650.00 for 5 pax – 3 rooms (Despite efforts by University of Malaya to provide high end accommodations to international students only about less than ten percent of the total numbers of students registered, reside in residential colleges (Second RC – 8, Third RC -8, Fifth RC -27, Eighth RC -30, Eleventh RC – 196, Twelfth RC – 100 students, totaling 369 students).

IMPACT OF PRIVATISATION ON THE GOVERNANCE OF RESIDENTIAL COLLEGE, STUDENT’S RESIDENCE AND HOUSING 1.

There will be less dependency on government or state funding. Universities may have to evolve innovative governance structures that are flexible to meet the stiff competition by new private service providers and in response to the forces of globalization governance structures may likewise be redefined. The collegiate way is ideal wth 400 members, with more than 500

32 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

THE C ONCEPT OF COLLEGE RESIDENCE IN U NIVERSITIES

students the collegiate way is not feasible defeating the purpose of having local personal contact among members of the residential college. 2.

Full time residential managers encourage initiative, innovative, quicker, effective and more informal decision making – less bureaucratic with privatization. There is a sense of awareness in cost management, risk management and prudent spending.

3.

The ability to manage a better delivery system without seeking tiers of approval from levels of officers. Privatization focusing on quality and customers satisfaction would initiate a continual improved system and procedures. Privatization seek cost reduction, increase in productivity, decreasing staff attrition. There will be an increase in student’s population with fewer complaints. It will be easier to manage issues and concern on the areas of services: (a)

Security system,

(b)

Maintenance on faculties and upkeep of building,

(c)

Food Service.

4.

There will be more opportunity given to business entities involving property management, where skilled professional staffs are employed. The advantage of having staff with technical background will allow proper supervision on the maintenance of facilities. When the lights went out – the bulb will immediately be replaced. Privatizing these service would create more opportunities to small medium enterprises at reduced cost. The university would gain consistent investment without undue amount of hassle and meticulous worry.

5.

Residential Colleges with self catered dining hall no longer appeal to most students where food prepared are pre planned – this leads to boredom with no variety or choices. As in the case of Kolej Kediaman Ibnu Sina University of Malaya which has about 800 Medical Sudents attached to the Medical Faculty and the University Hospital, during our survey we found that only about less than thirty percent of the collegiates took their breakfast, fifty percent ate their lunch and about fifty five percent ate their dinner. The rest of the students skipped meals, have their meals elsewhere or ordered from delivery food outlets. (a)

Governance on food catering system has to change with current trends of students need. Food service should cater to student’s palate. Running a dining hall the traditional concept is a waste of overhead cost.

(b)

By having a few food operators, we create competitiveness whereby we gain quality food and service.

(c)

By creating an effective monitoring on food operators for their service. Operators will have to abide our Food regulation and other regulation determined by the Municipal Board (DBKL). The University would benefit from quality operators.

33 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

CONCLUSION Most universities internationally have a mixed and diversified residential concept to enable students to choose, especially with the increase in foreign students and their high expectation on student’s residence and housing. Our utmost priority will be exploring ways of improving our amenities, facilities and services offered towards local and international students and we need to benchmark and enhance our effort in order to improve the quality of residence life so that they can adjust comfortably to their new environment. Efforts to privatize certain services have already been undertaken by a few universities in pursuance of quality service. We need a dynamic team effort to plan and strategize with adequate funding to build new residential facilities that fulfill the residents need, if we are to capture the international market whereby creating an educational hub for quality education in Malaysia which seems to be the current vision of our Ministry of Higher Education. The role of residential college and student’s residence and housing should be to solidify their image in order to achieve the mission and vision aligned to the vision of our Ministry.

REFERENCES Robert J O’Hara (Harvard University) – Residential College The Collegiate Way 2008. Times Higher Education – Education news 2008. (www.timeshighereducation.co.uk) Professor John Taylor – Managing the Unmanageable: The Management of Research Intensive Universities 2005. Dr Tereso S.Tullao, Jr – In Search of Viable Business Models, Reforming the Management of Public and Private Universities (A Case of the Philipines). Online surfing through the websites of 25 top universities. Visit to NUS Residential Hall and Residences – 13 December 2007.

34 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

THE C ONCEPT OF COLLEGE RESIDENCE IN U NIVERSITIES

APPENDIX 1 THE TOP 25 UNIVERSITIES IN THE WORLD 2007 RANK

NAME

1.

RANKED 1

HARVARD

2. 3.

RANKED 2 RANKED 2

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE UNIVERSITY OF OXFORD

4.

RANKED 2

YALE UNIVERSITIES

5.

RANKED 5

IMPERIAL COLLEGE LONDON

6. 7.

RANKED 6 RANKED 7

PRINCETON UNIVERSITY CALIFORNIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY

8.

RANKED 7

UNIVERSITY OF CHICAGO

9.

RANKED 9

UNIVERSITY COLLEGE OF LONDON

10. 11.

RANKED 10 RANKED 11

MASSACHUSETTS INST. OF TECHNOLOGY COLUMBIA UNIVERSITY

12.

RANKED 12

MCGILL UNIVERSITY

13.

RANKED 13

DUKE UNIVERSITY

14. 15.

RANKED 14 RANKED 15

UNIV. OF PENNYSLVANIA JOHN HOPKINS UNIV.

16.

RANKED 16

AUSTRALIAN NATIONAL UNIV.

17.

RANKED 17

UNIVERSITY OF TOKYO

18. 19.

RANKED 18 RANKED 19

UNIVERSITY OF HONG KONG STANFORD UNIVERSITY

20.

RANKED 20

CARNEGIE MELLON UNIV.

21.

RANKED 20

CORNELL UNIVERSITY

22 23.

RANKED 22 RANKED 23

UNIV. OF CALIFORNIA BERKELEY UNIV. OF EDINBURGH

24.

RANKED 24

KINGS COLLEGE LONDON

25.

RANKED 25

KYOTO UNIVERSITY

35 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

APPENDIX 2 THE TOP 25 UNIVERSITIES IN THE WORLD

2008 RANK

NAME

1.

RANKED 1

HARVARD

2.

RANKED 2

YALE UNIVERSITY

3.

RANKED 3

UNIVERSITY OF CAMBRIDGE

4. 5.

RANKED 4 RANKED 5

UNIVERSITY OF OXFORD CALIFORNIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY

6.

RANKED 6

IMPERIAL COLLEGE LONDON

7.

RANKED 7

UNIVERSITY COLLEGE LONDON

8. 9.

RANKED 8 RANKED 9

UNIVERSITY OF CHICAGO MASSACHUSETTS INST OF TECHNOLOGY

10.

RANKED 10

COLUMBIA UNIVERSITY

11.

RANKED 11

UNIV. OF PENNYSLVANIA

12. 13.

RANKED 12 RANKED 13

PRINCETON UNIVERSITY DUKE UNIVERSITY

14.

RANKED 13

JOHN HOPKINS UNIV.

15.

RANKED 15

CORNELL UNIVERSITY

16. 17.

RANKED 16 RANKED 17

AUSTRALIAN NATIONAL UNIV. STANFORD UNIVERSITY

18.

RANKED 18

UNIVERSITY OF MICHIGAN

19.

RANKED 19

UNIVERSITY OF TOKYO

20. 21.

RANKED 20 RANKED 21

MCCGIL UNIVERSITY CARNEGIE MELLON UNIV.

22

RANKED 22

KINGS COLLEGE LONDON

23.

RANKED 23

UNIV. OF EDINBURGH

24. 25.

RANKED 24 RANKED 25

SWISS FEDERAL INSTITUTE OF TECHNOLOGY KYOTO UNIVERSITY

Khalidah Adibah Hasan Universiti Malaya [email protected] Kasmah Bakri Universiti Malaya 36 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

MEMPERKASAKAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR MENUJU KECEMERLANGAN HARI ESOK Fairus Muhamad Darus

ABSTRAK Perubahan masa yang berlalu diikuti pula dengan pelbagai keperluan masa kini dan akan datang telah banyak mengubah gaya dan corak tadbir urus kemudahan kediaman pelajar di institut pengajian tinggi khususnya di Universiti Teknologi MARA. Kemudahan kediaman pelajar (kolej kediaman/asrama) bukan sahaja merupakan tempat utama bagi kebanyakan pelajar menghabiskan masa selain daripada di fakulti. Ianya berfungsi menyediakan kemudahan dan perkhidmatan penginapan dan makanan kepada pelajar, di samping itu kemudahan kediaman juga bertindak menyediakan program pembangunan dan kepimpinan pelajar di dalam membentuk modal insan yang cemerlang secara holistik. Kertas kerja ini membincangkan hala tuju dan cabaran yang bakal dihadapi oleh pengurusan kolej kediaman untuk memperkasakan tadbir urus kemudahan pelajar demi menuju kecemerlangan di masa hadapan. Kata kunci: Tadbir Urus, Kolej Kediaman, Universiti Teknologi MARA (UiTM).

PENGENALAN Kemudahan kediaman pelajar di institutsi pengajian tinggi atau universiti mempunyai makna yang berbeza dengan asrama seperti mana yang terdapat di lain-lain tempat. Asrama secara umumnya membawa pengertian sebagai tempat penginapan, makan, minum, beristirehat, tidur dan bersosial. Dalam konteks ini tiada usaha yang khusus mengabungkan konsep masyarakat akademik atau scholar dalam pengurusan dan pentadbiran asrama diawal kewujudannya di universiti (Mohd Sabri, 2003). Terdapat pelbagai istilah pada masa kini yang digunakan untuk kemudahan kediaman pelajar seperti kolej kediaman, kampung siswa-siswi (kamsis), mahallah dan desasiswa di pelbagai institut pengajian tinggi. Dewasa ini, peranan kemudahan kediaman bukan sahaja menyediakan perkhidmatan penginapan yang memberi khidmat sokongan, kemudahan dan apa jua keperluan untuk menjadikan kemajuan akademik meningkat serta proses pembelajaran berkesan. Kemudahan kediaman juga memainkan peranan di dalam proses pembentukan diri dan keperibadian pelajar di dalam aktiviti pembangunan dan kepimpinan diri. Menurut Jamaludin (2005), antara matlamat mengadakan kemudahan kediaman adalah seperti berikut:

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

1.

Menyediakan pengalaman yang menyeronokkan dan berfaedah bagi memangkin kejayaan akademik.

2.

Memberi hak pelajar untuk ‘privacy’, keselamatan diri dan harta peribadi semasa berada di universiti.

3.

Mewujudkan persekitaran yang bersesuaian untuk keperluan peribadi bagi mencapai prestasi diri yang baik.

4.

Melahirkan generasi pelajar yang bertanggungjawab, berbudaya ilmu, pintar bermasyarakat, berkepimpinan tinggi, mampu bersaing di peringkat antarabangsa, berakhlak mulia dan berbudaya bangsa.

Peranan universiti untuk melahirkan graduan yang yang seimbang dari kecerdasan intelektual (IQ), kecerdasan emosi (EQ) dan oleh disokong kecerdasan Spritual (ES) serta sahsiah peribadi unggul dan mempunyai cukup kemahiran bagi menjadi seorang individu yang dinamik dan pragmatik serta menyumbang khidmat bakti kepada masyarakat, bangsa, agama dan negara. Fungsi dan peranan kemudahan kediaman pelajar seperti yang dinyatakan di atas semakin mencabar di alaf baru ini bagi membantu universiti mencapai hasrat pemimpin negara melahirkan modal insan yang personaliti unggul (Mazura, 2006). Justeru, kertas kerja ini ingin berkongsi pandangan dan idea berkaitan latar belakang, hala tuju dan cabaran yang bakal diharungi oleh individu atau organisasi yang terbabit di dalam memantapkan tadbir urus pengurusan kemudahan kediaman pelajar khususnya dalam konteks dan perspektif Universiti Teknologi MARA dan institut pengajian tinggi amnya.

LATAR BELAKANG KEMUDAHAN KEDIAMAN UITM Sejarah UiTM Universiti Teknologi MARA (UiTM) bermula pada tahun 1956 dengan penubuhan Dewan Latehan RIDA (Rural Industrial Development Authority) di Jalan Othman, Petaling Jaya telah membuka wadah baru bagi membantu masyarakat bumiputera di desa untuk membina semula kehidupan dan meningkatkan taraf ekonomi mereka. Bagi mengukuhkan keberkesanan dan aktiviti di dalam pembangunan modal insan bumiputera, Dewan Latehan RIDA pada tahun 1965 bertukar nama kepada Maktab MARA (Majlis Amanah Rakyat) yang diletakkan di bawah selian Bahagian Latihan MARA. Pada tahun 1965, sekali lagi institusi ini bertukar wajah demi memperkasakan fungsi dan peranannya daripada Maktab MARA kepada Institut Teknologi MARA (ITM) dengan mendapat autonomi penuh dan pada ketika itu diletakkan di bawah seliaan Kementerian Pembangunan Dalam Negeri. Nama ITM terus diguna pakai bermula pada tahun 1965 hingga 1999, meskipun pada tahun 1996, kewujudan Akta Institut MARA (Pindaan 1996) yang memberi kuasa untuk ITM berfungsi sebagai universiti sepenuh dan seiring dengan universiti-universiti lain dalam negara. Sehinggalah pada tahun 1999, YAB Dato’ Seri Dr Mahathir Mohamad, Perdana Menteri ketika itu membuat pengistiharaan nama ITM bertukar kepada Universiti Teknologi MARA (UiTM). Kini UiTM

38 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

MEMPERKASAKAN TADBIR U RUS KEDIAMAN PELAJAR

menawarkan sejumlah 179 pelbagai bentuk program dalam pelbagai peringkat pengajian di pelbagai fakulti yang meliputi pelbagai disiplin bidang pengajian (UiTM, 2008). Sejarah penubuhan UiTM bukan hanya berada di negeri Selangor sahaja, ianya turut melibatkan pembinaan kampus cawangan di setiap negeri secara berperingkat-peringkat. Jadual 1 menunjukkan jumlah bilangan pelajar di setiap kampus negeri UiTM di seluruh negara, tahun penubuhan kampus, bilangan dan kapasiti yang boleh ditampung oleh kemudahan kediaman di kampus tersebut. Jadual 1: Maklumat Penubuhan dan Bilangan Pelajar di Kampus UiTM Negeri

Bil.

Nama Kampus

Bilangan Pelajar Keseluruhan (orang)

Tahun Beroperasi

Bilangan Kolej Kediaman (buah)

Kapasiti Kemudahan Kediaman (orang)

1.

UiTM Sabah

2,600

1973

2

2000

2.

UiTM Sarawak

5,100

1973

3

4200

3.

UiTM Perlis

7,000

1974

14

6500

4.

UiTM Kedah

4,000

1997

3

3300

5.

UiTM Pulau Pinang

6,000

1996

3

3000

6.

UiTM Perak

9,500

1985

4

7200

7.

UiTM Negeri Sembilan

400

1999

1

400

8.

UiTM Melaka

8,000

1984

17

5500

9.

UiTM Johor

6,000

1983

2

4400

10.

UiTM Pahang

4,500

1985

3

4500

11.

UiTM Terengganu

6,400

1975

7

4800

12.

UiTM Kelantan

4,100

1985

4

3400

Sejarah Kemudahan Kediaman Pelajar di UiTM Dalam tempoh hampir 52 tahun, proses transformasi dari Dewan Latehan RIDA kepada UiTM turut mempengaruhi sejarah dan perkembangan kemudahan kediaman pelajar di UiTM. Bermula dengan penyewaan bangunan di luar kampus demi untuk menyediakan kemudahan kediaman sehinggalah pembinaan kemudahan kediaman di dalam kampus. Kemudahan kediaman pelajar yang pertama merupakan bangunan awam yang disewa iaitu kemudahan kediaman pelajar lelaki di bangunan Petaling Tin di Petaling Garden, Petaling Jaya; manakala kediaman pelajar perempuan di bangunan kompleks Jalan Bangsar. Apabila Dewan Latehan RIDA bertukar kepada Maktab MARA, maka bilangan pengambilan pelajar turut meningkat sehingga satu lagi bangunan terpaksa disewa iaitu Bangunan “Happy Mansion” yang diletak di Seksyen 17, Petaling Jaya (Wan Zawiyah dan Fairus, 2006). Apabila Maktab MARA bertukar kepada Institut Teknologi MARA (ITM) dan kemudian berpindah daripada Jalan Othman, Petaling Jaya ke Seksyen 1, Shah Alam maka bermulalah pembinaan kemudahan kediaman pelajar di dalam kampus dengan pembinaan pertama melibatkan

39 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Kolej kediaman Cempaka dan Kolej kediaman Kenanga. Namun, bilangan kemudahan kediaman yang terhad di dalam kampus, menyebabkan pengurusan universiti turut membeli kediaman awam untuk dijadikan kemudahan kediaman pelajar iaitu rumah pangsa di Sg. Renggam dan rumah teres di Seksyen 2, Shah Alam. Pada hari ini, jumlah kemudahan kediaman pelajar semakin bertambah seiring dengan peningkatan bilangan pelajar pengajian sepenuh masa yang melebihi 37,000 orang di kampus induk, Shah Alam dan 53,000 orang di kampus-kampus negeri di seluruh negara. Dalam erti kata lain, pada hari ini bilangan pelajar pengajian sepenuh masa yang belajar di dalam sistem UiTM seluruh negara adalah melebihi 100,000 orang. Sehingga hari ini, terdapat sebanyak 12 buah kolej kediaman yang memberi perkhidmatan penginapan pelajar pengajian sepenuh masa di kampus UiTM induk (Shah Alam), kampus Sekyen 17, kampus Jalan Othman (Petaling Jaya) dan kampus Puncak Perdana (Jadual 2). Perkembangan Fungsi dan Peranan Kemudahan Kediaman Pelajar di UiTM Bermula dari Dewan Latehan RIDA kepada ITM, fungsi dan peranan kemudahan kediaman pelajar hanya tertumpu kepada menjaga kebajikan pelajar khususnya di dalam penyediakan tempat tinggal dan penyediaan perkhidmatan makanan. Pada tahun 1975, pengurusan dan pentadbiran di kemudahan kediaman dikendalikan oleh warden untuk menjaga kebajikan dan disiplin pelajar. Kebanyakkan warden yang dilantik pada ketika itu terdiri daripada bekas askar. Penempatan warden di kemudahan kediaman adalah untuk membendung gejala demostrasi yang pada ketika itu menjadi satu budaya di kalangan pelajar untuk memprotes sesuatu isu semasa. Jadual 2: Nama Kolej Kediaman yang Terdapat di UiTM Kampus Induk, Seksyen 17, Jalan Othman (Petaling Jaya) dan Puncak Perdana Bil.

Nama Kolej

Tahun Mula Beroperasi

Kapasiti Muatan (Orang)

1.

Kolej Cempaka/Kenanga

1970

1,200

2.

Kolej Seroja

1972

1,320

3.

Kolej Perindu

1974

1,900

4.

Kolej Jati

1980

1,470

5.

Kolej Meranti / Cendana

1980

1,300

6.

Kolej Cemara / Akasia

1986

2,000

7.

Kolej Anggerik

1991

800

8.

Kolej Delima

1991

860

9.

Kolej Teratai

1991

1,800

10.

Kolej Mawar

2002

3,450

11.

Kolej Melati

2002

3,450

12.

Kolej Puncak Perdana

2004

3,200

13.

Kolej Almanda

2006

920

14.

Kolej Kristal

2006

180

40 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

MEMPERKASAKAN TADBIR U RUS KEDIAMAN PELAJAR

Kemudian apabila perkhidmatan penyediaan makanan di sediakan dengan konsep Dewan Makan, maka jawatan penolong pengurus makanan diwujudkan. Dan ketika itu, graduan daripada Program Pengurusan Makanan, Fakulti Pengurusan Hotel dan Pelancongan diambil untuk menjawat jawatan penolong pengurus makanan. Pertambahan kemudahan kediaman pelajar bagi menampung peningkatan bilangan pelajar dan penekanan penglibatan pentadbir akademik di dalam pengurusan telah mempengaruhi bentuk tadbir urus kemudahan kediaman pelajar. Pada ketika ini, kemudahan kediaman tidak sahaja dilihat sebagai asrama yang hanya menyediakan kemudahan fizikal sahaja. Malahan, kemudahan kediaman pelajar dilihat dapat memainkan peranan secara aktif di dalam pembangunan dan pembentukan insan, pemantapan ilmu dan juga pengalaman hidup penghuni. Ini menjadikan tadbir urus kemudahan kediaman pelajar menjadi lebih kompleks, dinamik dan mencabar berbanding dengan pengurusan asrama. Bagi mencapai hasrat diatas, maka tadbir urus kemudahan kediaman pelajar telah mewujudkan dua skop jawatan yang mempunyai fungsi masing-masing tetapi saling berkait antara satu sama lain di dalam menjaga kebajikan, keselamatan dan pembentukan sahsiah peribadi pelajar. Penggawa atau kini dikenali sebagai Pengetua merupakan pentadbir yang dilantik di kalangan staf akademik bagi merancang dan melaksanakan program pembangunan dan kepimpinan pelajar. Manakala, Pengurus Asrama pula adalah bertanggungjawab mengurus dan menyelenggara hal-hal berkaitan dengan kemudahan dan perkhidmatan kemudahan kediaman pelajar. Rajah 1 menunjukkan perkembangan perjawatan di dalam tadbir urus kemudahan penginapan pelajar. 1970 Penolong Penguasa Asrama Pekerja Am Rendah

 1975 Warden Asrama Penolong Pengurus Makanan Pekerja Am Rendah



1980 Pengurus Asrama Penolong Pengurus Asrama Pekerja Am Rendah

 1987 Pengawa (staf akademik) Pengurus Asrama Penolong Pengurus Asrama Pekerja Am Rendah

 2000 Pengetua (staf akademik) Pengurus Asrama Penolong Pengurus Asrama Pekerja Am Rendah Rajah 1: Perkembangan Perjawatan Pegawai di Kemudahan Kediaman UiTM, Shah Alam

41 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Pada masa kini, dalam konteks memperkasakan modal insan, kemudahan kediaman memainkan peranan sama penting dengan fungsi pusat pengajian atau fakulti yang memberi input kemahiran berat (hard skill) dalam bentuk akademik. Hampir 70% masa kehidupan pelajar mereka berada di kemudahan kediaman pelajar (Mohd Sabri, 2003). Justeru, banyak aktiviti-aktiviti pembangunan dan kepimpinan pelajar boleh diatur dan dilaksana kepada pelajar untuk memberi input kemahiran generik atau ringan (soft skill) seperti kemahiran kepimpinan, kemahiran kerja berkumpulan dan lain-lain kemahiran (Fairus, 2006a). Jadual 2: Jenis-jenis Kemudahan dan Perkhidmatan yang disediakan dikemudahan Kediaman Pelajar Pada Masa Kini (merujuk kepada kemudahan kediaman pelajar UiTM, Shah Alam) Bil.

Cabinet Portfolio

Minister

Bil.

1.

Bilik tidur

1.

Mini mart

2.

Bilik bacaan

2.

Cyber cafe

3.

Bilik mesyuarat

3.

Tele siswa

4.

Bilik seminar

4.

Telefon awam

5.

Bilik komputer

5.

Surat khabar/majalah

6.

Bilik studio

6.

Pinjaman peralatan sukan

7.

Bilik pejabat pemimpin pelajar

7.

Perkhidmatan siaraya dalaman

8.

Bilik rekreasi

8.

Salon kecantikan

9.

Bilik mini gym

9.

Mesin basuh/dobi

10.

Bilik karaoke

10.

Perkhidmatan internet

11.

Bilik snooker

11.

Pinjaman peralatan teknikal untuk aktiviti

12.

Bilik jahitan

12.

Vending machine

13.

Bilik memasak

13.

Perkhidmatan PPP

14.

Bilik TV/astro

14.

Water cooler

15.

Bilik sakit

15.

Perkhidmatan edaran surat dan bungkusan

16.

Bilik pelawat

17.

Bilik pantry

18.

Rumah tamu

19.

Dewan kafetaria

20.

Surau

21.

Wakaf

22.

Gelanggang permainan

Dengan perkembangan dan keperluan masa kini, kemudahan kediaman pelajar bukan sahaja menyediakan bilik untuk menginap sahaja tetapi ianya turut melibatkan pelbagai kemudahan lain yang boleh menjana dan membentuk keperibadian pelajar yang tinggal di situ. Sehinggakan kemudahan kediaman pelajar yang tradisional berubah menjadi kompleks yang serba lengkap dengan pelbagai kemudahan. Jadual 2 menunjukkan jenis-jenis kemudahan dan perkhidmatan yang disediakan di kemudahan kediaman pelajar pada masa kini.

42 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

MEMPERKASAKAN TADBIR U RUS KEDIAMAN PELAJAR

TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR DI UITM Tadbir urus kemudahan kediaman di dalam sistem UiTM, sebuah universiti mega mempunyai keunikan tersendiri di antara kampus induk dan kampus negeri. Perbezaan yang wujud antara keduadua kampus induk dan negeri disebabkan faktor bilangan pelajar di kampus tersebut. Berikut dibincangkan secara ringkas mengenai sistem tadbir urus kemudahan kediaman di kampus induk, Shah Alam dan kampus negeri secara amnya. Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar di Kampus Induk Urus tadbir kemudahan kediaman pelajar di kampus induk, Shah Alam, diketuai oleh Pengetua yang terdiri daripada pensyarah (staf akademik) dan dibantu oleh staf pentadbir dan sokongan iaitu Pengurus Asrama, Penolong Pengurus Asrama, Penyelia dan Pembantu Am Pejabat. Secara amnya, komposisi struktur organisasi yang ada di kampus induk ini merupakan antara sistem urus tadbir yang terbaik di antara universiti-universiti tempatan yang lain. Rajah 1 menunjukkan struktur organisasi kemudahan kediaman pelajar kampus induk, Shah Alam dan kampus UiTM negeri kecuali kampus Jalan Othman (Petaling Jaya) dan kampus Seksyen 17, Shah Alam. Kemudahan kediaman kampus Jalan Othman hanya diketuai oleh Pengurus Asrama, manakala bagi kampus Seksyen 17 atau Kampus INTEC struktur organisasinya sama seperti kampus UiTM negeri yang lain. Program pembangunan dan kepimpinan pelajar di kolej kediaman adalah menjadi tanggungjawab Pengetua Kolej, dan Pengurus Asrama hanya membantu jika diperlukan. Pegawai Pembangunan Pelajar (PPP) turut membantu Pengetua Kolej bagi merancang dan melaksanakan program pembangunan dan kepimpinan pelajar di kolej kediaman (Fairus dan Raja Razuan, 2006). Jawatankuasa Perwakilan Pelajar atau Jawatankuasa Perwakilan Kolej (JPK) pula bertindak sebagai penghubung antara pelajar dengan pihak pengurusan kolej kediaman (Fairus, 2006a).

Timb. Naib Canselor Hal Ehwal Pelajar & Alumni Pengetua Kolej Pengurus Asrama Jawatankuasa Perwakilan Pelajar (kolej)

Pegawai Pembangunan Pelajar

Pen. Pengurus Asrama

Pen. Pengurus Asrama Penyelia

Pem. Am Pejabat

(a) 43 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Pegarah Kampus

Tim. Pengarah Kampus Pengurus Asrama Jawatankuasa Perwakilan Pelajar (kolej)

Pegawai Pembangunan Pelajar

Pen. Pengurus Asrama

Pen. Pengurus Asrama Penyelia

Pem. Am Pejabat

(b) Rajah 1: Struktur Organisasi Umum Pengurusan Kemudahan Kediaman Pelajar UiTM Kampus Induk, Shah Alam (a) dan UiTM Kampus Negeri (b)

Tadbir Urus Kemudahan Kediaman Pelajar di Kampus Negeri Tadbir urus kemudahan kediaman pelajar di kampus negeri pula diketuai oleh Pengurus Asrama dan dibantu Penolong Pengurus Asrama, Penyelia, Kerani dan Pembantu Am Pejabat. Pengurus Asrama bertanggungjawab untuk melapor terus kepada Timbalan Pengarah Kampus (HEP). Program pembangunan dan kepimpinan pelajar di kolej kediaman adalah di bawah tanggungjawab Pengurus Asrama. Sama seperti tadbir urus program pembangunan dan kepimpinan pelajar di kolej kediaman di kampus induk, pelaksanaanya di kampus negeri turut melibatkan PPP dan JPK. Manakalan. Timbalan Pengarah Kampus (HEP) pula bertanggungjawab dalam hal ehwal pelajar secara keseluruhan di kampus tersebut.

TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR MASA KINI DAN HARI ESOK Perubahan fungsi dan peranan kemudahan kediaman pelajar yang hanya memberi khidmat kemudahan bilik penginapan kepada pelajar telah berubah menjadi kediaman yang dapat menjana dan membentuk keperibadian insan serta meransang ke arah kecemerlangan akademik merupakan perkara yang telah berlaku pada masa kini. Di alaf ini, hala tuju pengurusan UiTM telah melalui suatu proses tranformasi yang progresif dan dinamik. Hasrat memartabatkan UiTM menjadi sebuah universiti bertaraf dunia menjelang 2020, ditambah pula dengan tanggungjawab sosial untuk memenuhi hasrat kerajaan bagi menempatkan seramai 200,000 pelajar bumiputera paling awal menjelang tahun 2010 atau paling 44 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

MEMPERKASAKAN TADBIR U RUS KEDIAMAN PELAJAR

lewat pada tahun 2015. Segala perancangan yang dilakarkan ini turut memberi kesan kepada bentuk tadbir urus kemudahan kediaman. Kefahaman yang jelas oleh mereka yang bertanggungjawab di dalam tadbir urus kemudahan kediaman terhadap perkara di atas adalah amat penting. Demi memastikan perancangan pengurusan atasan universiti berjaya direalisasikan, maka pengurusan kemudahan kediaman harus lebih bersedia dengan mewujudkan pelan tindakan strategik dan membuat persediaan terhadap segala cabaran yang bakal dihadapi. Bilangan Pelajar Peningkatan bilangan pelajar daripada 100,000 kepada 200,000 orang dalam tempoh yang pendek memerlukan satu iltizam yang bersungguh untuk menyediakan kesemua kemudahan kediaman yang diperlukan (Wan Zawiyah dan Fairus, 2006). Usaha mencari dana kewangan bagi tujuan pembinaan bangunan kediaman bukanlah tanggungjawab pengurusan kemudahan kediaman, namun persediaan dengan senarai dan spesifikasi keperluan yang teliti akan memudahkan pihak pengurusan tertinggi universiti untuk membuat anggaran keperluan kos dan ini akan mempercepatkan proses pembinaannya. Selain itu, kemudahan kediaman alternatif iaitu penyewaan atau pembelian bangunan awam sedia ada sebagai langkah jangka pendek untuk menampung keperluan kemudahan pelajar yang meningkat ini perlu juga dilaksanakan. Proses mengenal pasti, perundingan dan penyediaan dokumen sewaan atau belian akan mengambil masa. Justeru, pengurusan kediaman perlu bertindak segera dengan melakukan tinjauan dan penilaian bagi dikemukakan kepada pengurusan tertinggi universiti untuk diambil tindakan selanjutnya. Kemudahan Pelajar Keperluan pelbagai kemudahan di kediaman pelajar seperti mana yang ditunjukkan dalam Jadual 2 perlu dirancang dan dilaksanakan secara berhemah dan teliti. Kesilapan di dalam membuat keputusan akan mengakibatkan kemudahan yang ada tidak dapat digunakan secara optimum atau terpaksa ditokok-tambah di kemudian hari. Kemudahan yang ingin dibina perlu dikaji dari pelbagai perspektif supaya pelajar yang menduduki kemudahan kediaman tersebut mendapat manfaat sepenuhnya. Budaya penyelenggaraan terhadap semua kemudahan yang disediakan juga adalah penting. Satu mekanisma pemantauan perlu ada, supaya penyelenggaraan secara berkala dapat dilakukan bagi memanjangkan hayat sesuatu kemudahan tersebut. Memupuk rasa tanggungjawab terhadap penjagaan kemudahan yang disediakan di kalangan pelajar adalah perlu, supaya kos penyelenggaraannya dapat dijimatkan (Fairus, 2006b). Penglibatan pelajar di dalam tadbir urus kemudahan yang terdapat di kediaman mereka akan memberi peluang kepada mereka untuk melalui proses belajar secara pratikal serta melatih kepimpinan diri dan organisasi. Tadbir Urus Tadbir urus kemudahan kediaman pelajar akan lebih efektif dan efesien jika mempunyai struktur organisasi yang mantap khususnya dari segi sumber tenaga manusia. Peredaran masa telah mengubah bentuk dan struktur organisasi tadbir urus kemudahan kediaman pelajar seperti mana yang telah ditunjukkan dalam Rajah 1. Namun, tadbir urus kemudahan kediaman pelajar di dalam sebuah 45 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

universiti mega seperti UiTM merupakan satu cabaran yang unik. Dengan latar belakang dan proses perkembangan kampus induk dan kampus-kampus UiTM negeri yang berbeza-beza, sedikit sebanyak berlaku ketidakseragaman dalam struktur organisasi tadbir urus kemudahan kediaman pelajar. Meskipun usaha menyeragaman telah dilakukan oleh pihak pengurusan namun prosesnya mengambil masa dan ini merencat serta menjadikan tadbir urus kemudahan kediaman pelajar tidak efisien. Perkembangan kerjaya di dalam bidang tadbir urus kemudahan kediaman juga berkembang seiring dengan perkembangan masa. Pada hari ini, telah wujud pelbagai jawatan yang berkaitan dengan dalam bidang tadbir urus kemudahan kediaman yang membolehkan individu yang terlibat dalam bidang ini untuk mengembangkan kerjaya mereka. Dengan adanya laluan perkembangan kerjaya ini maka akan memberi motivasi serta meningkatkan daya produktiviti kerja. Teknologi Komunikasi dan Maklumat Peningkatan bilangan pelajar yang menginap di kemudahan kediaman pelajar memerlukan satu sistem tadbir urus yang lebih cekap, efektif dan effisien. Dengan adanya kemudahan infakstruktur teknologi komunikasi dan maklumat (information and communication tecnology – ICT), sistem tadbir urus harus diubah daripada kaedah tradisional yang mengambil masa dan tenaga manusia kepada sistem komputer yang lebih cepat dan menjimatkan masa dan kos. Pembangunan sistem tadbir urus menggunakan ICT akan memudahkan pelajar sebagai pengguna untuk berurusan dengan pengurusan kemudahan kediaman pelajar. Di samping itu, penjanaan dan analisan laporan akan dapat dibuat dengan lebih cepat dan tepat.

Amalan dan Budaya Kualiti Amalan dan budaya kualiti di institut pengajian tinggi khususnya di dalam usaha mendapat pensijilan ISO di institut masing-masing bukanlah sesuatu yang baru pada masa kini. Organisasi kemudahan kediaman pelajar di institut pengajian tinggi juga tidak terkecuali dalam hal ini. Bermula dengan amalan ‘5 S’, pertandingan kumpulan inovasi dan kreatif (KIK), pertandingan Anugerah Kualiti Naib Canselor (AKNC) dan pertandingan Anugerah Kualiti Perdana Menteri (AKPM) serta pensijilan ISO adalah di antara amalan dan budaya kualiti yang kini telah dilaksanakan di semua kemudahan kediaman pelajar di dalam sistem UiTM. Amalan dan budaya kualiti ini dilaksanakan atas dasar kehendak dan dorongan pengurusan atasan yang menyedari kepentingannya untuk menghasilkan graduan atau modal insan yang gemilang melalui khidmat yang cemerlang. Selain itu, amalan dan budaya kualiti ini perlu ada di dalam membentuk persiapan organisasi yang berhasrat menjadi sebuah institut pengajian tinggi bertaraf dunia. Amalan dan budaya kualiti ini harus dihayati dan diamalkan oleh setiap individu di setiap peringkat di dalam organisasi kemudahan kediaman pelajar. Keselamatan dan Kesihatan Kemudahan kediaman pelajar berfungsi untuk menyediakan tempat yang selamat untuk diri dan harta benda pelajar termasuklah menyediakan khidmat penyediaan makanan yang bersih dan selamat. Justeru, elemen keselamatan dan kesihatan yang melibat staf dan pelajar yang berada 46 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

MEMPERKASAKAN TADBIR U RUS KEDIAMAN PELAJAR

di kawasan kemudahan kediaman pelajar harus diberi perhatian yang sewajarnya. Pihak pengurusan kemudahan kediaman pelajar harus mempunyai organisasi dan rangka kerja yang boleh siap sedia untuk menghadapi segala kemungkinan yang berkaitan dengan isu keselamatan dan kesihatan yang melibatkan staf dan pelajar. Elemen keselamatan makanan harus dikendalikan secara bersama dengan pihak berkaitan seperti Pusat/Unit Kesihatan, pengusaha makanan dan juga jawatankuasa pelajar supaya sama-sama dapat memastikan hal yang berkaitan makanan boleh ditangani dengan secara berkesan. Pelan tindakan kecemasan dan latihan yang berkaitan perlu diadakan secara berkala agar staf dan pelajar yang bekerja dan tinggal di kemudahan kediaman pelajar dapat mengetahui langkahlangkah yang perlu diambil jika berlaku sesuatu bencana. Peralatan dan laluan kecemasan juga perlu diselenggara dengan baik dan diperiksa dari masa ke semasa. Peningkatan bilangan pelajar yang menginap di kemudahan kediaman pelajar serta corak dan gaya hidup pelajar hari ini sedikit sebanyak telah menyumbang peningkatan kes-kes kehilangan dan kecurian harta benda di tempat tinggal mereka. Langkah pencegahan dan kempen keselamatan perlu dilakukan dari masa ke semasa demi meningkatkan kesedaran dan tahap keselamatan untuk meminimakan kes kehilangan dan kecurian di kawasan kemudahan kediaman pelajar. Pengantarabangsaan Program pengantarabangsaan UiTM telah menyebabkan kehadiran pelajar-pelajar antarabangsa yang menginap di kemudahan kediaman pelajar. Pengalaman ini telah memberi dimensi baru dalam tadbir urus kemudahan kediaman pelajar disebabkan latar belakang dan kefahaman pelajar antarabangsa yang berbeza dengan pelajar tempatan. Pertambahan bilangan pelajar antarabangsa dari tahun ke setahun memerlukan pengurusan kemudahan kediaman pelajar untuk merangka pelan pengurusan yang mantap untuk mengendalikan pelajar-pelajar ini.

KESIMPULAN Peredaran masa dan perkembangan dunia semasa telah mengubah banyak fungsi dan peranan kemudahan kolej kediaman pelajar di institut pengajian tinggi khususnya di UiTM. Pertambahan fungsi dan peranan menjadikan tadbir urus kemudahan kediaman pelajar lebih kompleks dan mencabar. Perancangan dan persiapan serta pelaksanaan tadbir urus kemudahan kediaman pelajar perlu lebih dinamik dan progresif seiring dengan keperluan masa kini dan akan datang. Perkongsian pengalaman, maklumat dan amalan terbaik di dalam tadbir urus kemudahan kediaman pelajar melalui persidangan, seminar, forum dan sebagainya seharusnya dilaksanakan secara berkala demi memastikan perkhidmatan yang diberikan adalah efektif dan efisien.

RUJUKAN Fairus Muhamad Darus. 2006a. Kepimpinan Mahasiswa Di Kolej Kediaman Memperkasakan Kemahiran Insaniah (soft skills). Seminar Kepimpinan Mahasiswa di Kolej Kediaman. 9-10 September 2006. Kolej Jati, Universiti Teknologi MARA, Shah Alam.

47 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Fairus Muhamad Darus. 2006b. Budaya Penyelenggaraan Kemudahan Pelajar: Kajian Kes Kolej Melati, Universiti Teknologi MARA Shah Alam. Persidangan Pembangunan Pelajar Peringkat Kebangsaan. 8-9 Ogos 2006, Hotel Grand Season, Kuala Lumpur. Fairus Muhamad Darus dan Raja Razuan Raja Deris. 2006. Peranan, Tanggungjawab dan Cabaran Pegawai Pembangunan Pelajar di Kolej Kediaman Universiti Teknologi MARA. Seminar Tadbir Urus Kolej Kediaman Zon Timur. 23-25 Jun 2006. Universiti Teknologi MARA Terengganu. Jamaludin Mohaiadin. 2005. Kampus Universiti sebagai Institusi “Living-Environment”. Seminar Pengurusan Asrama Peringkat Nasional (SPARK). Hotel Century Mahkota, Melaka. 27-30 November 2005. Mohd Sabri Mohd Amin. 2003. Peranan Kolej Kediaman Dalam Penbentukan Peribadi Siswa. Kursus Biro Tatanegara Anjuran Bahagian Hal Ehwal Pelajar, UiTM Shah Alam. Meru, Klang. 20 Jun 2003. Mazura Anuar, Fairus Muhamad Darus dan Syed Yusainee Syed Yahaya. 2006. Memperkasakan Modal Insan: Peranan dan Cabaran Kolej Kediaman Di Universiti Teknologi MARA, Shah Alam. Persidangan Pembangunan Pelajar Peringkat Kebangsaan. 8-9 Ogos 2006, Hotel Grand Season, Kuala Lumpur. UiTM. 2008. Buku Syarat Kemasukan ke UiTM: Program Ijazah Sarjana Muda Sepenuh Masa Tahun Akademik 2008/2009. Wan Zawiyah Wan Abdullah dan Fairus Muhamad Darus. 2006. Tadbir Urus Kolej Kediaman Menjelang 2010. Seminar Tadbir Urus Kolej Kediaman Zon Timur. 23-25 Jun 2006. Universiti Teknologi MARA Terengganu.

Fairus Muhamad Darus Fakulti Sains Gunaan Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang [email protected]

48 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ DALAM MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S DI KOLEJ KEDIAMAN– PENGALAMAN KOLEJ MAWAR, UiTM SHAH ALAM Azizah Hj Yaacob Marlina Ismail

ABSTRAK Pengamalan 5s merupakan satu program bagi menuju ke arah pengurusan kualiti menyeluruh (TQM). Amalan ini dijadikan asas terpenting dalam membentuk disiplin pekerja dan pelajar bagi memastikan tempat kerja dan kolej kediaman bersih, teratur, sempurna dan mudah diawasi dalam usaha meningkatkan mutu kerja, proses, peralatan, keselamatan dan perkhidmatan. Konsep 5s merupakan asas untuk program peningkatan produktiviti dan kualiti. Kejayaan melaksanakan program ini diperingkat pelajar akan memudahkan kita melaksanakan program kualiti lain secara berkesan dan sedikit sebanyak dapat memberi impak positif dalam melahirkan mahasiswa yang cemerlang, gemilang dan terbilang. Kata kunci: Pengurusan Kolej, Budaya Kualiti 5S, Kolej Mawar.

PENDAHULUAN Amalan 5S merupakan satu aktiviti dalam meningkatkan kebersihan dan keceriaan di persekitaran kolej. Konsep 5S adalah satu konsep ‘Menjaga kebersihan’, keselesaan dan Keselamatan’ secara sistematik dan juga praktikal. Konsep amalan ini adalah amat penting di dalam membentuk disiplin pekerja dan pelajar kolej bagi memastikan tempat kerja serta kolej kediaman bersih, selamat dan mudah diawasi di dalam usaha meningkatkan mutu kerja, proses, keselamatan dan juga perkhidmatan. Kertas kerja ini adalah perkongsian maklumat dan pengalaman berkaitan budaya amalan 5S yang telah dijalankan di Kolej Mawar, Universiti Teknologi MARA, Shah Alam.

PENGENALAN 5S Program 5S melibatkan aktiviti seperti menyisih (Seiri), menyusun (Seiton), menyapu (Seiso), seragam (Seiketsu) dan sentiasa amal (Shitsuke) di dalam menjadikan persekitaran dan tempat kerja lebih efektif dan produktif. Polisi 5S di bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, UiTM Shah Alam adalah “Selesa, Sempurna dan Selamat”.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

OBJEKTIF 5S 1.

Membina sikap dan disiplin pekerja serta pelajar agar lebih positif ke arah menjadikan kolej kediaman sentiasa indah, bersih, selesa dan selamat.

2.

Mewujudkan kesedaran di kalangan penghuni kolej (pekerja dan pelajar) bahawa usaha meningkatkan produktiviti dan kualiti melalui amalan 5S memerlukan usaha secara berterusan dan sentiasa amal (Shitsuke).

3.

Membina semangat kerjasama dan berpasukan di kalangan penghuni kolej di dalam usaha meningkatkan kualiti sebuah kolej menjadi teratur, selesa dan selamat untuk didiami.

1. SEIRI

2. SEITON

5S 3. SEISO

5. SHITSUKE

4. SEIKETSU

KOLEJ MAWAR Kolej Mawar merupakan sebuah kolej yang menempatkan pelajar Siswi di mana, muatan asas penghuninya adalah seramai 3,382 orang. Kolej Mawar mula beroperasi pada Mei 2002 dan mempunyai 4 blok iaitu blok 1A, 1B, 2A dan 2B. Jumlah keseluruhan bilik ialah sebanyak 1264. Blok 1A dan 1 B adalah merupakan bangunan tanpa lif serta mempunyai 5 tingkat, di mana menempatkan 4 orang pelajar satu bilik. Manakala blok 2A dan 2B pula masing-masing 8 (lapan) dan 10 (sepuluh) tingkat dan menempatkan dua (2) orang sebilik. Kedua-dua blok ini mempunyai kemudahan lif. Jadual 1 menunjukkan jumlah kapasiti penghuni kolej Mawar mengikut blok.

50 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

Jadual 1: Muatan Pelajar mengikut Blok di Kolej Mawar BLOK

JUMLAH BILIK

JUMLAH PELAJAR

1A

203

812

1B

224

896

2A

296

592

2B

541

1082

PEMBENTUKAN KUMPULAN 5S Kumpulan 5S Kolej Mawar diberi nama Kumpulan Mawar Bistari dan terdiri daripada seorang Pengerusi, Setiausaha dan 3 Biro Utama (1). Setiap kawasan kolej diberi tanggungjawab pada setiap ahli kumpulan atau zon yang dilantik,di mana kumpulan ini perlu memastikan setiap zon yang di wakili oleh kumpulan mereka mencapai piawai tahap 5S yang telah ditetapkan (2). Kumpulan tersebut ialah Zon pejabat, Zon Blok 1A, Zon Blok 1B, Zon blok 2A dan zon blok 2B. Bagi peringkat bilik pelajar, Jawatankuasa perlaksana adalah dilantik di kalangan pelajar serta dibantu oleh fasilitator dari kalangan Pegawai Pembangunan Pelajar (PPP) Kolej Mawar (3).

PENGERUSI (Pengurus Asrama)

SETIAUSAHA (Penyelia Asrama)

BIRO LATIHAN & PROMOSI (Kerani)

BIRO PENAMBAHBAIKAN (Penyelia Asrama)

BIRO PENILAIAN (Pen. Pengurus Asrama)

Rajah 1: Struktur Organisasi Jawatankuasa Perlaksana 5S di Kolej Mawar

51 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Ketua Zon

Ahli

Ahli

Ahli

Ahli

Ahli

Rajah 2: Struktur Organisasi Jawatankuasa Perlaksana 5S mengikut zon di Kolej Mawar

Ketua Level

Fasilitator (PPP Level)

Ahli

Ahli

Ahli

Ahli

Rajah 3: Struktur Organisasi Jawatankuasa Perlaksana 5S Bilik Pelajar di Kolej Mawar

52 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

PERLAKSANAAN 5S DIPERINGKAT KOLEJ KEDIAMAN Perlaksanaan Sisih (Seiri)

   

Bahan tidak diperlukan

  SISIH

  • Bahan tidak diperlukan

 

Bahan diperlukan

  • Bahan tidak digunakan

dan senang dibuang

mesti di simpan

• Bahan ada nilai untuk diguna semula

• Bahan kadangkala digunakan

• Bahan tiada nilai tapi kos tinggi untuk dihapuskan

• Bahan digunakan selalu

•  Letakkan berdekatan tempat pengunaannya

 

• Buang serta merta

• Mesti disimpan dengan pengenalan yang jelas

53 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Perlaksanaan Susun (Seiton)

   

SISIH

 

 

 

 

SUSUN

Bahan selalu diperlukan

•

Bahan tidak digunakan mesti di simpan

•

Bahan kadangkala digunakan

•

Bahan digunakan selalu

•

Setiap barang mempunyai susunan yang kemas dan diletakan ditempat yang sesuai

•

Papan notis kemas dan jelas

•

Menepati standard

54 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

Perlaksanaan Sapu (Seiso)

   

SUSUN

 

 

SAPU

Membersihkan bilik kediaman dengan rapi

  •

Mengatasi masalah kekotoran dengan menyatakan kebersihan

•

Pembersihan bilik tempat kerja oleh semua penghuni setiap hari

•

Tanggungjawab setiap individu

•

Memudahkan pemeriksaan kebersihan dilakukan

•

Memastikan keseluruhan kawasan bilik sentiasa bersih termasuk tempattempat yang tersembunyi

 

55 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Perlaksanaan Seragam (Seiketsu)

 

SAPU

SERAGAM

•

Memelihara taraf penjagaan kebersihan dan penyeragaman bilik kediaman sentiasa ditahap yang tinggi

Perlaksanaan Sentasa Amal (Shitsuke)

 

SERAGAM

SENTIASA AMAL

•

Sentiasa bekerjasama di kalangan penghuni dengan mematuhi standard yang ditetapkan

56 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

PERANCANGAN AKTIVITI AMALAN 5S DI KOLEJ MAWAR Pejabat Am 1.

HARIAN – 8.00 pg–8.10 pg Kebersihan Pejabat

2.

3.

4.

• •

Meja kerja. Kaunter.

•

Peralatan/mesin pejabat.

•

Lantai/koridor pejabat.

MINGGUAN – Setiap hari Jumaat minggu kedua dan ke empat. • •

Membersih keseluruhan pejabat. Sisih dan susun dokumen.

•

Mengemaskini maklumat di papan kenyataan.

•

Mengemaskini kaunter.

BULANAN • •

Susun atur pejabat. Kenalpasti barangan/peralatan yang perlu dilupus.

•

Mengemaskini inventori.

•

Dokumen lama dikeluarkan untuk dirincih (tertakluk kepada keperluan).

• •

Mengemaskini stor dokumen. Mengemaskini stor peralatan.

•

Mengadakan mesyuarat.

TAHUNAN •

Gotong royong perdana.

• •

Latihan – 3 bulan sekali. Menaiktaraf kemudahan.

•

Penilaian berkala.

•

Penyampaian sijil/pengiktirafan (Jawatankuasa Induk).

•

Lain-lain aktiviti.

57 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Bilik Pelajar dan Persekitaran Kawasan di Kolej Mawar 1.

HARIAN – 8.00 pg–8.10 pg (a)

(b)

Kebersihan Bilik Pelajar • •

Katil Almari

•

Meja pelajar

•

Rak kasut

• •

Soft board Kipas

•

Tingkap

•

Langsir

• •

Bakul Sampah Suis

Kemudahan Umum •

Bilik TV

• •

Bilik Bacaan Bilik Surau

•

Bilik Komputer

•

Bilik Seminar

• •

Bilik Karaoke Bilik Gimnasium

•

Bilik Gerakan JPK

•

Bilik Pantri

• •

Bilik Masak Bilik Pelawat

•

Bilik Kecemasan (Sick bay)

•

Bilik Dobi

• •

Ruang Ampaian Gazebo/Wakaf

•

Mini Riadah

•

Vending Machine

• •

Water Dispenser Washing Machine

•

Rumah Pegawai Pembangunan Pelajar

•

Ezy Top-Up

58 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

(c)

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

Kafetaria i. •

Ruang Makan Meja makan dan kerusi

•

Lantai

•

Tingkap

• •

Peralatan Persekitaran

* Memastikannya di dalam keadaan bersih, tersusun dan ceria. ii.

Dapur

• •

Dapur masak Peralatan memasak

•

Freezer

•

Chiller

• •

Stor kering Stor basah

•

Stor peralatan

•

Tong sampah

• •

Lantai Tandas

•

Pantri

•

Longkang

•

Persekitaran luar

* Memastikan di dalam keadaan bersih, tersusun dan teratur.

GARIS PANDUAN MENGURUS BILIK PELAJAR, KEMUDAHAN DAN KAWASAN-KAWASAN LAIN DI KOLEJ KEDIAMAN Bilik Pelajar 1.

Pastikan bilik pelajar sentiasa bersih, kemas dan teratur.

2.

Alat kelengkapan sentiasa dibersihkan dan tidak berhabuk seperti meja pelajar, almari pakaian, dan sebagainya.

3.

Mempastikan segala kelengkapan di bilik pelajar tidak diubah kedudukannya.

4.

Pastikan segala peralatan termasuk lampu dan kipas berfungsi dengan baik.

59 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

5.

Pastikan sampah sentiasa dibuang bagi mengelak ia terlalu penuh di dalam bakul sampah.

6.

Pastikan segala gambar yang tidak sesuai dengan dasar UiTM tidak ditampal di dalam bilik.

7.

Pastikan gambar dipamer dilayar pintu dan maklumat pelajar dikemaskini.

8.

Pastikan kasut disusun dengan kemas dan rapi di rak yang yang disediakan.

Kemudahan Umum 1.

Pastikan setiap bilik dan kawasan kemudahan yang disediakan sentiasa bersih dan teratur.

2.

Pastikan suis, lampu, kipas dan alat kelengkapan yang perlu ditempat kemudahan umum sentiasa berfungsi dengan baik, dan penyelengaraan (servis) berkala dijalankan.

3.

Manual atau arahan dan peraturan penggunaan bilik-bilik dan tempat kemudahan ditampal di papan notis di bilik atau tempat berkenaan.

4.

Pastikan hanya poster atau notis terkini sahaja terdapat dipapan notis yang terdapat di bilik/ tempat kemudahan umum.

5.

Letakkan label ditempat yang perlu dan sesuai bagi mengingatkan pengguna untuk memastikan bilik/tempat kemudahan dibersih dan diatur setiap kali selepas pengunaan.

Kafeteria 1.

Pastikan seluruh kawasan kafeteria sentiasa kemas, teratur dan bersih termasuk: (a) (b)

Kawasan penerimaan barang. Kawasan pemotongan.

(c)

Kawasan penyediaan (masak).

(d)

Stor bahan kering.

(e) (f)

Bilik sejuk. Bilik beku.

(g)

Bilik kakitangan.

(h)

Tempat mencuci peralatan.

(i) (j)

Kaunter pembayaran (cashier). Ruang berniaga.

(k)

Peralatan.

(l)

Rumah sampah.

(m) Longkang.

60 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

2.

Kebersihan dan kekemasan mestilah meliputi keseluruhan bahagian iaitu siling, dinding, permukaan/meja dan lantai.

3.

Pastikan pihak kontraktor menyediakan jadual pembersihan.

4.

Labelkan atau tampal carta alir prosedur dan garis panduan langkah-langkah yang perlu dambil bagi memastikan amalan kebersihan menjadi budaya kita.

5.

Pastikan penyelengaraan (servis) dijalankan berjadual bagi memastikan setiap peralatan dan kelengkapan sentiasa berfungsi dengan baik.

Rumah Pegawai Pembangunan Pelajar 1.

Pastikan kawasan di luar rumah sentiasa didalam keadaan yang kemas dan bersih.

2.

Pastikan penyelengaraan berjadual dijalankan bagi setiap kemudahan yang disediakan, contohnya saluran paip, lampu, kipas dan sebagainya.

3.

Pastikan sampah di luar kawasan dibuang dan elakkan daripada sampah banyak di dalam tong sampah yang disediakan.

PENYERAGAMAN WARNA, BENTUK DAN SAIZ UNTUK NOTIS DAN PAPAN TUNJUK ARAH 1.

Warna mengikut warna korporat UiTM iaitu biru tua, unggu gelap dan kuning emas, KECUALI tanda-tanda amaran, kecemasan dan bahaya seperti arahan ‘Dilarang Merokok’ dan sebagainya.

2.

Carta Organisasi 5S mestilah mengandungi gambar bewarna.

3.

Poster 5S yang dibenarkan ialah yang berkaitan dengan kualiti dan alam semulajadi.

4.

Gambar-gambar pembesar negara/negeri perlulah dibingkai untuk dipamerkan.

5.

Sijil-sijil anugerah kualiti yang terkini hendaklah dibingkai dan dipamer di Sudut Q.

PENILAIAN/AUDIT Penilaian adalah satu proses mengenal pasti tahap pencapaian objektif 5S yang di jalankan secara berkala. Pengukuran pencapaian yang dijalankan di Kolej Mawar mengunakan 2 cara iaitu: 1.

Petunjuk prestasi

2.

Auditan (1)

61 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Petunjuk Prestasi Menunjukkan pencapaian melalui petunjuk prestasi Petunjuk prestasi = perancangan vs perlaksanaan Menunjukan pencapaian sasaran/ojektif Auditan 1.

Sistem Audit Sistem Auditan yang diimplementasikan adalah dengan mengunakan sistem audit yang telah ditetapkan dan juga kreteria tambahan/pindahan mengikut kesesuaian Pejabat H.E.P dan Alumni.

2.

Kaedah dan Peringkat Auditan (a)

Penilaian Kendiri (Self Evuluation) hendaklah dilaksanakan samaada secara harian, mingguan atau bulanan dan laporan perlu didokumentasikan mengikut format yang ditetapkan.

(b)

Auditan berkala oleh jawatan kuasa 5S Hal Ehwal Pelajar – 3 bulan sekali.

(c)

Auditan Jawatankuasa 5S Hal Ehwal Pelajar. •

Secara terancang

•

Secara mengejut

62 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

Rujukan

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

AKTIVITI / PEMERHATIAN

LAPORAN PEMERIKSAAN AUDIT DALAM 5S – BIL 1/2008 Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Tekologi MARA, 40450 Shah Alam, SELANGOR D.E. Bahagian / Zon / Unit / Cawangan diaudit: Skop A

KEPERLUAN UMUM – 25 %

A1

Komitmen Pengurusan

A2

Polisi 5S

A3

Carta Organisasi 5S

A4

Nama dan Logo Kumpulan 5S

A5

Jadual Perancangan Perlaksanaan 5S

A6

Rekod Aktiviti Kumpulan 5S

B

RUANG PEJABAT – 50%

B1

Kaunter Pertanyaan

B2

Lantai (kecacatan fizikal tidak diambilkira)

B3

Peralatan Pejabat (kerusi, meja & fail)

B4

Perhiasan

B5

Stor Dokumen/Ruang Simpanan Fail & barang-barang (kabinet & rak)

C

TEMPAT UMUM (15%)

C1

Bilik rehat (pekerja / tetamu / bilik solat)

C2

Bilik Mesyuarat

C3

Pantri dan ruang-ruang lain

D

INOVASI (5%)

E

SUPER 5S (5%)

NOTA:

T = Tinggi S = Sederhana R = Rendah

63 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

Gred

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

KRITERIA PEMARKAHAN AUDIT 5S KATEGORI PEJABAT PUSAT/UNIT/KOLEJ Pusat/Unit/Kolej dinilai : ................................... Tarikh

: ...................................

Skor

KATEGORI A

%

KEPERLUAN UMUM – 25%

A.1

Komitmen Pengurusan - ada/tiada

0

1

2

A.2

Polisi 5S - Cawangan/bhg/zon terkini dipamerkan atau diletakkan ditempat yang sesuai

0

1

2

Carta Organisasi 5S - Cawangan/bhg/zon terkini dipamerkan atau diletakkan ditempat yang sesuai

0

1

2

0

1

2

0

1

2

0

1

2

A.3

A.4

Komen

Nama & Logo Kumpulan 5S A.4.1

Mempunyai nama kumpulan

A.4.2

Mempunyai maksud & penerangan nama kumpulan

A.4.3

Mempunyai logo kumpulan

A.4.4

Mempunyai maksud & penerangan logo kumpulan

0

1

2

A.5

Jadual Perancangan Perlaksanaan 5S - ada dan didokumentasikan

0

1

2

A.6

Rekod Aktiviti Kumpulan 5S 0

1

2

0

1

2

A.6.1

Minit Mesyuarat 5S difailkan

A.6.2

Gambar aktiviti 5S

JUMLAH BAHAGIAN A

–– X 25% 20

samb..

64 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

B

DALAM

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

RUANG PEJABAT – 50% Kaunter Pertanyaan

B.1 1

Kemas

0

1

2

2

Ada Jadual Bertugas

0

1

2

3

Loceng

0

1

2

4

Pen

0

1

2

5

Notis waktu bertugas

0

1

2

6

Notis Jenis Perkhidmatan

0

1

2

7

Perhiasan

0

1

2

Lantai (kecacatan fizikal tidak diambilkira)

B.2 B.2.1

Bersih dan kemas

0

1

2

B.2.2

Tiada barang yang tidak diperlukan di atas lantai

0

1

2

Peralatan Pejabat (kerusi, meja & fail)

0

1

2

B.3.1

Kerusi meja disusun kemas dan teratur

0

1

2

B.3.2

Tiada notis lapuk/‘out dated’ di papan kenyataan

0

1

2

B.3

B.4

Perhiasan 1

Bunga dan poster yang dibenarkan

0

1

2

2

Terdapat tanda nama pegawai pada meja/bilik

0

1

2

B.5

Stor Dokumen/Ruang Simpanan Fail & barang-barang (Kabinet & rak) B.5.1

Rak/kabinet yang sesuai

0

1

2

B.5.2

Tersusun kemas dan teratur

0

1

2

B.5.3

Ada label yang sesuai

0

1

2

JUMLAH BAHAGIAN B

–– X 50% 32

samb..

65 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

C

TEMPAT UMUM – 15% Bilik rehat (pekerja/tetamu/bilik solat)

C.1 C.1.1

Bersih, kemas dan berkeadaan baik

0

1

2

0

1

2

0

1

2

Bilik Mesyuarat

C.2 C.2.1

Bersih, kemas dan berkeadaan baik Pantri & ruang-ruang lain

C.3 C.3.1

Bersih, kemas dan berkeadaan baik

–– X 15% 6

JUMLAH BAHAGIAN C D

Inovasi (5%) Inovasi membantu dan menambahbaik proses harian

0

1

2

D.2

Inovasi didokumentasikan

0

1

2

D.3

Inovasi diamalkan

0

1

2

D.4

Ada unsur penjimatan kos

0

1

2

D.1

–– X 5% 8

JUMLAH BAHAGIAN D Super 5S (5%)

E 1

Keseluruhan amalan 5S seperti sistem fail, sistem penyimpanan alat/ barang dan sebagainya

0

1

2

JUMLAH BAHAGIAN E JUMLAH MARKAH NAMA PUSAT/UNIT/KOLEJ:

LAWATAN: Pertandingan Akhir Budaya 5S HEP

66 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

–– X 5% 2 /100 NO. RUJUKAN:

PERANAN PENGURUSAN KOLEJ

DALAM

AUDITOR DALAM 5S 1. 2. 3. NOTA PENAMBAHBAIKAN

67 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

MEMBUDAYAKAN KUALITI 5S

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

KESIMPULAN Berdasarkan pengauditan yang dijalankan secara menyeluruh maka perubahan-perubahan di dalam sistem pengurusan Kolej boleh dilaksanakan untuk mencapai matlamat pengurusan yang berkualiti dan berkesan. Pihak pentadbiran juga telah mengenal pasti kekuatan dan kelemahan di dalam usaha menerapkan budaya kualiti di kalangan pekerja dan penghuni kolej. Pihak pentadbiran juga berkeyakinan bahawa kualiti dan keberkesanan pengurusan kolej samada darisegi kos dan perkhidmatan boleh dipertingkatkan lagi tanpa mengabaikan kebajikan serta keselamatan pelajar yang merupakan pelanggan utama UiTM.

RUJUKAN Haji Mohd Hanif Abdullah, Pengenalan kepada Amalan 5S. Bahagian pengurusan Kualiti & Inovasi,UiTM Shah Alam Baha. 2008. Manual 5S Bahagian hal Ehwal pelajar & Alumni Mohammad Haji Yusuf.1995. memacu perubahan ke persada Gemilang. Seminar kebangsaan pengurusan Perumahan pelajar IPT, Universiti Kebangsaan Malaysia, 7 – 9 November 1995.

Azizah Hj Yaacob Kolej Mawar Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected] Marlina Ismail Kolej Kristal Universiti Teknologi MARA Malaysia

68 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERINCIAN TERHADAP KEPUASAN HATI PELANGGAN DI KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN PENGAJIAN TINGGI: KAJIAN KES DI KAMPUS UiTM, SHAH ALAM, SELANGOR DARUL EHSAN Norzanah Mat Nor Hasnor Mohd Jan

ABSTRAK Memastikan kepuasan hati pelanggan agar sentiasa berada pada tahap yang maksimun adalah kini menjadi matlamat utama Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni (HEPA), UiTM. Ini disebabkan oleh hasrat UiTM itu sendiri untuk bergerak ke arah pencapaian Visi 2020 iaitu melahirkan kumpulan pelapis modal insan yang berupaya meneruskan kegigihan, kecemerlangan dan kegemilangan negara Malaysia di persada dunia. Justeru, isu kepuasan hati pelanggan ini juga merangkumi aspek perkhidmatan di Kolej-Kolej Kediaman, Institusi Pengajian Tinggi. Didapati juga banyak usaha telah dilakukan untuk mengenal pasti tahap sebenar kepuasan hati pelanggan di kalangan para penghuni di kolej-kolej kediaman pada waktu ini terutamanya di kampus Shah Alam yang berjumlah sebanyak dua belas kolej. Ini disebabkan, mereka ini adalah merupakan kumpulan sasaran yang amat penting di dalam memastikan keberkesanan perlaksanaan setiap agenda yang telah gariskan oleh universiti. Namun demikian, peratus keputusan yang masih kabur dan tidak begitu diperjelaskan serta pemahaman yang masih belum menyeluruh dikhuatiri akan menjejaskan hasrat HEPA, UiTM untuk mencapai nilai tambah yang sebenar bagi pencapaian perkhidmatan dan pembangunan pelajar yang berkualiti lagi efektif. Maka, artikel ini mengupas peranan sebenar kepuasan hati pelanggan terhadap kejayaan sesebuah institusi pengajian tinggi, menyediakan perincian terhadap elemen-elemen kepuasan hati pelanggan yang sedia ada dan terakhir sekali menyediakan cadangancadangan baru bagi tujuan penambahbaikkan serta berupaya menjadi contoh kepada institusi-institusi pengajian tinggi yang lain. Kata kunci: Kepuasan Hati Pelanggan, Kolej-kolej Kediaman, Perkhidmatan Pelajar.

PENGENALAN Sehingga kini, terdapat dua belas kolej kediaman di Kampus UiTM Shah Alam. Kolej tersebut adalah Kolej Alamanda, Kolej Anggerik, Kolej Delima, Kolej Jati, Kolej Kenanga, Kolej Mawar, Kolej Melati, Kolej Meranti, Kolej Perindu, Kolej Puncak Perdana, Kolej Seroja dan Kolej Teratai. Kesemua kolej ini secara pratikalnya terbahagi kepada empat kategori utama iaitu kolej Gred A, B, C dan D. Lanjutan itu, pihak HEP telah menetapkan pengukuran dan sasaran petunjuk prestasi (KPI) sesebuah kolej adalah berdasarkan gred yang telah diberi. Umpamanya, kolej Gred A seharusnya perlu

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

mempunyai kemudahan pelajar berjumlah diantara 33 hingga 41 jenis kemudahan. Manakala bagi kolej Gred B pula, ianya mesti mempunyai kemudahan diantara 25 hingga 32 jenis kemudahan. Seterusnya, kolej Gred C pula mempunyai diantara 16 hingga 24 jenis kemudahan dan terakhir sekali bagi kolej yang mempunyai kemudahan dibawah 15 jenis kemudahan, ianya dianggap sebagai kolej Gred D. Kesemua 41 jenis kemudahan yang terdapat di kolej-kolej kediaman UiTM telah dikenalpasti adalah seperti senarai berikut; bilik tidur, peralatan bilik, katil, tilam, meja, kerusi, rak kasut, bilik mesyuarat, bilik seminar, kafetaria, surau, bilik bacaan, bilik komputer, bilik dobi, bilik T.V. astro, bilik gerakan JPK kolej, bilik air pejabat dan pelawat, bilik rekreasi, bilik karaoke, bilik snuker, bilik pelawat, mini perpustakaan, perkhidmatan siaraya, pantry, bilik jahitan, bilik memasak, sudut IT, Cybercafe, pentas, dewan serbaguna, ruang bacaan santai, sofa, kerusi meja batu, perkhidmatan internet, Wifi, kemudahan sukan, gelanggan permainan, klinik, bilik rawatan, telefon awam, perkhidmatan kiriman pos, kedai serbaguna, mini gym, bilik aerobik, hot & cold water dispenser, perkhidmatan bas kampus, rumah tamu, gazebo, vending machine, snack corner pelajar, mesin pra bayar, salon kecantikan, mesin ATM, kedai fotostat dan percetakan serta pos pengawal kesihatan. Seterusnya lagi, semua tadbir urus kolej-kolej kediaman ini berada di bawah pemantauan Bahagian Hal Ehwal Pelajar yang diketuai oleh Unit Kemudahan Kolej (UKK) dan dipertanggunjawabkan kepada barisan Pengetua Kolej serta juga pengurusan asrama. Sememangnya, semua tadbir urus ini bergerak seiring dengan Sepuluh Teras Dasar yang telah digariskan oleh Perancangan Strategik HEP, Rancangan Malaysia ke 9, 2006-2010 iaitu (1) Membentuk pelajar yang berintegriti; (2) Membentuk pelajar yang berdaya keusahawanan; (3) Pemantapan aktiviti bertaraf antarabangsa; (4) Penerapan nilai seni dan budaya; (5) Pemantapan kegiatan bersukan; (6) Penyediaan kemudahan kolej kediaman kepada pelajar; (7) Penyediaan kemudahan makanan dan menjaga kebajikan pelajar; (8) Pembentukkan pelajar yang seimbang dan sepadu dari segi intelek, rohani, jasmani dan emosi melalui kokurikulum; (9) Pemantapan Alumni sebagai pihak berkepentingan dan (10) Penyediaan kemudahan perkhidmatan perubatan dan kesihatan bagi menyemarakkan lagi proses pembangunan pelajar. Lanjutan daripada itu juga, aspek kepuasan hati pelanggan kini telah menjadi wadah utama pentadbiran Bahagian HEP sekaligus diharapkan berupaya merealisasikan setiap teras dasar yang telah dinyatakan seperti di atas. Semua maklum akan betapa kepuasan adalah perasaan tertinggi seseorang individu terhadap perbandingan kerja yang dilakukan serta pengharapan sebenar mereka terhadap sesuatu perkara yang sedang dan yang akan dilakukan (Nigel et. al, 2007; Adrian, 2002). Perasaan tingkat yang tertinggi ini, kemudiannya dijalinkan bersama dengan perasaan positif, diyakini mampu mewujudkan suasana persekitaran yang produktif lagi positif, bahkan juga menjadi susur galur terhadap tahap motivasi seseorang individu tersebut. Manakala, kepuasan pelanggan pula hanya boleh diterjemahkan apabila elemen-elemen seperti berikut berjaya dipenuhi oleh mereka yang terbabit iaitu (1) apabila pelanggan mereka merasakan bahawa setiap dasar yang ditawarkan kepada pelanggan menjadi kenyataan; (2) apabila pelanggan merasakan harapan mereka telah berjaya dicapai dan agak sukar untuk kumpulan ini melupakan manfaat yang telah mereka perolehi dan terakhir sekali (3) apabila pelanggan merasakan mereka telah diberikan perkhidmatan yang lebih daripada sepatutnya yang mereka terima (Nigel et. al, 2007). Impak maksima terhadap kepuasan pelanggan ini adalah berkait rapat dengan strategi ke arah pencapaian kejayaan serta kecemerlangan sesebuah organisasi (Stephen et. al, 2007). Kealpaan di dalam menguruskan aspek kepuasan pelanggan ini, dikhuatiri 70 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PERINCIAN TERHADAP KEPUASAN HATI PELANGGAN

DI

KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN

akan mencemarkan imej organisasi dan juga menjurus kepada satu pentadbiran yang tiada kualiti dan berintegriti.

OBJEKTIF KAJI SELIDIK Sehubungan itu, Bahagian HEP, UiTM telah mengambil langkah yang lebih proaktif terhadap mengenal pasti tahap kepuasan hati pelanggan terutamanya untuk mereka yang berada di kolejkolej kediaman. Ini kerana, jika dikaji terhadap perlaksanaan Teras Dasar 10, Perancangam Strategik HEP, Rancangan Malaysia ke 9 2006-2010 hampir kesemuanya berada didalam ruang lingkup dan sebenarnya bermula dari kolej-kolej kediaman (rujuk Teras Dasar 1-8). Justeru, berikut adalah persoalan-persoalan yang ingin diutarakan: 1.

Adakah penghuni kolej kediaman berpuashati dengan perkhidmatan pengurusan?

2.

Adakah penghuni kolej kediaman berpuashati dengan penginapan yang disediakan oleh universiti?

3.

Adakah penghuni kolej kediaman berpuashati dengan perkhidmatan makanan yang disediakan oleh universiti?

4.

Adakah penghuni kolej kediaman berpuashati dengan kemudahan yang disediakan oleh universiti?

KAEDAH PENGUMPULAN DATA Data yang diguna pakai untuk artikel ini telah diperolehi dari Unit Kemudahan Kolej, Bahagian Hal Ehwal Pelajar. Pengumpulan data ini telah bermula semenjak Januari sehingga Jun 2008. Seramai seratus (100) orang pelajar dari setiap kolej telah dijemput secara rawak untuk menjawab borang soal selidik yang disediakan oleh Unit Kemudahan Kolej berdasarkan kepada empat pembolehubah bersandar yang utama iaitu (1) Perkhidmatan Pengurusan; (2) Penginapan; (3) Perkhidmatan Makanan; (4) Kemudahan lain.

PENEMUAN KAJIAN Perkhidmatan Pengurusan Didapati kolej kediaman yang paling cemerlang perkhidmatan pengurusannya adalah Kolej Meranti (47%), diikuti dengan Kolej Mawar (38%) dan Kolej Perindu (36%). Manakala, tiada langsung peratus yang direkodkan untuk Kolej Jati (0%). Seterusnya lagi, didapati juga Kolej Mawar (9%), Kolej Teratai (7%), Delima (6.5%) dan Seroja (6.4%) termasuk dalam kategori yang mana perkhidmatan pengurusan mereka perlu diperbaiki lagi. Perbincangan lanjut berkenaan penemuan ini ada disediakan di bahagian kecekapan perkhidmatan pengurusan.

71 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Perkhidmatan Pengurusan Asrama (n=100%)

Kolej

Alamanda Anggerik Delima Jati Kenanga Mawar Melati Meranti Perindu Puncak Perdana Seroja Teratai

Cemerlang

Baik

Memuaskan

Perlu dibaiki

22.8 9 9.5 0 22 38 21 47 36 20 10 22

63 51 50.5 53 60.5 33 65 41 61 53 50 46

13.4 35 33.5 43 15.5 20 13 10 3 21 33.6 25

0.8 5 6.5 4 2 9 1 2 0 6 6.4 7

Penginapan Untuk kategori pembolehubah bersandarkan penginapan pula, Kolej Mawar seperti mana yang telah dijangkakan, mempunyai peratus yang tertinggi iaitu sebanyak 41.8%. Kolej Kenanga dan Kolej Alamanda mempunyai peratus yang hampir sama iaitu sebanyak 26.4% dan 24.4%. Selain itu, Kolej Melati dan Kolej Jati juga menunjukkan peratus yang sama iaitu hanya 14% daripada responden yang mengatakan penginapan di kolej masing-masing adalah pada tahap yang cemerlang. Selanjutnya lagi, untuk kategori penginapan yang perlu diperbaiki, peratus yang agak ketara ditunjukkan oleh Kolej Teratai (17.5%), Kolej Delima (13.72%) dan Kolej Jati (13%). Penginapan (n=100%)

Kolej

Alamanda Anggerik Delima Jati Kenanga Mawar Melati Meranti Perindu Puncak Perdana Seroja Teratai

Cemerlang

Baik

Memuaskan

Perlu dibaiki

24.4 13 8.06 14 26.4 41.8 14 19 20 19 8.6 11.7

58 49 44.7 46 48.8 29.2 62.4 55 58 51 44.4 40.2

15.3 31 33.52 27 18.8 19.2 21.4 20 18 23 34.2 30.6

2.3 7 13.72 13 6 9.8 2.2 6 5 7 12.7 17.5

72 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PERINCIAN TERHADAP KEPUASAN HATI PELANGGAN

DI

KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN

Perkhidmatan Makanan Untuk aspek perkhidmatan makanan pula, didapati rata-rata kolej kediaman menyatakan ianya perlu diperbaiki kepada tahap yang lebih baik. Kolej tersebut adalah Kolej Seroja (41.7%), Kolej Perindu (39%), Kolej Kenanga (30.5%), Kolej puncak Perdana (26%), Kolej Anggerik (23%) dan Kolej Melati (21%). Namun demikian, Kolej Mawar, mencatat peratus yang tertinggi untuk aspek paling cemerlang perkhidmatan makanannya iaitu sebanyak 42%. Perkhidmatan Makanan (n=100%)

Kolej

Alamanda Anggerik Delima Jati Kenanga Mawar Melati Meranti Perindu Puncak Perdana Seroja Teratai

Cemerlang

Baik

Memuaskan

Perlu dibaiki

0 2 0 3 0 42 1 28 6 5 1.4 7.5

0 34 0 40 21.5 33 30 48 28 29 18.3 36.8

0 41 0 40 48 18.5 48 21 27 40 38.7 36.3

0 23 0 17 30.5 6.5 21 3 39 26 41.7 19.4

Kemudahan Bagi aspek kemudahan pula, telah dikenal pasti peratus yang agak ketara di antara Kolej Mawar yang memperolehi 45.8% daripada responden menyatakan perkhidmatan kemudahan kolej mereka adalah cemerlang. Manakala, Kolej Melati hanya memperolehi 15% sahaja daripada responden untuk perkara yang sama. Seterusnya lagi, Kolej Teratai menunjukkan peratus responden yang teramai (17.8%) yang menyatakan aspek kemudahan di kolej tersebut perlu diperbaiki. Kemudahan (n=100%)

Kolej

Alamanda Anggerik Delima Jati Kenanga Mawar Melati Meranti Perindu Puncak Perdana Seroja Teratai

Cemerlang

Baik

Memuaskan

Perlu dibaiki

17.7 5 13.05 12 23.5 45.8 15 24 21 14.6 9.2 10.8

58.6 44 44 50 50.5 32.5 58 58 61 50.9 46.1 36.6

20.2 48 38.95 34 22 17.6 23.5 13 15 30.6 39 34.8

3.5 3 4 4 4 4.1 3.5 5 3 3.9 5.7 17.8

73 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

PERBINCANGAN DAN CADANGAN Daripada penemuan-penemuan tersebut, boleh disimpulkan bahawa masih terdapat beberapa isu atau perkara yang perlu ditangani dan dipertimbangkan secara menyeluruh oleh Bahagian HEP khususnya dan universiti amnya. Kecekapan Perkhidmatan Pengurusan Maksud sebenar pengurusan ialah ianya suatu proses yang menggunakan keadah yang paling efektif untuk merancang, mengorganisasi, memimpin dan mengawal daya usaha anggota organisasi bagi memastikan setiap visi dan misi tidak hanya menjadi kenyataan, bahkan juga membuahkan kejayaan serta kecemerlangan buat semua yang terbabit (Gomez et. al, 2008; Richard, 1997; Stephen, et. al 2007). Merujuk kembali kepada konsep perkhidmatan pengurusan di kolej-kolej kediaman, ianya juga semestinya merangkumi setiap kakitangan Bahagian HEP yang berada di kolej tersebut. Umpamanya, Pengetua, Pengurus Asrama, Penolong Pengurus Asrama, Penyelia, Kerani bahkan juga Pembantu Am Rendah. Maka, melihat kepada penemuan peratus responden terutama terhadap aspek ‘cemerlang’ dan ‘perlu diperbaiki’, dapat dirasakan faktor barisan pengurusan memainkan peranan yang utama di sini. Contoh mudah, Kolej Jati (kolej kategori D) melaporkan tiada seorang pun responden yang menyatakan perkhidmatan pengurusan mereka adalah cemerlang. Begitu juga, dengan Kolej Mawar, walaupun telah berada didalam kategori kolej kategori A, masih kedapatan responden yang menyatakan bahawasanya perkhidmatan pengurusan kolej ini masih perlu diperbaiki, walhal kita menyangkakan keadaan ‘zero-defect’ sebenarnya terhadap kolej A seperti ini. Persoalannya kini, elemen apakah yang sebenarnya menjurus kepada penemuan sedemikian. Adakah pihak perkhidmatan pengurusan yang tidak mengamalkan ‘Konsep Mesra Pelajar’ sebagaimana yang disarankan oleh universiti, ataupun proses kaunter yang terlalu lambat dan meresahkan ramai pelajar? Atau mungkin juga kedapatan sekumpulan pelajar yang sendirinya tidak tahu prosedur sebenar sewaktu berurusan di kaunter mahupun dengan pihak pengurusan? Malangnya, kesemua elemen ini tidak ditemui oleh penulis dan merasakan, perlu ada kesinambungan terhadap penemuan ini agar keperincian boleh diperolehi serta dikenal-pasti sebab sebenar wujudnya situasi seperti ini. Perlu ditegaskan, universiti kini berdepan dengan kumpulan pelajar yang boleh dikenali sebagai Generasi Y. Mereka adalah generasi yang dilahirkan diantara 1977 hingga 1999 (Stephey, 2008). Antara ciri-ciri generasi ini adalah mereka sentiasa berdikari, bergerak pantas, sukakan cabaran dan kelainan. Ini disebabkan kebiasaan kumpulan ini yang sering ditinggalkan bersendirian oleh penjaga dan juga ibubapa lantaran komitmen penjaga mereka terhadap pekerjaan seharian. Selain daripada itu, senario mudah untuk menggambarkan generasi ini, mereka juga adalah Generasi Permainan Komputer seperti ‘playstation’, ‘ice-box’, ‘game boy’ dan lain-lain lagi, yang mana semua aktiviti ini dilakukan oleh mereka sewaktu bersendirian di rumah. Secara tidak langsung, keadaan ini telah menjadikan mereka leka dan sentiasa berlawan dengan fantasi permainan tersebut. Dipenghujungnya yang mereka tahu hanyalah keinginan untuk memenangi setiap permainan tersebut. Pembentukkan ‘winning personality’ atau dalam maksud lain, ‘sentiasa ingin menang’ di kalangan generasi ini mengundang cabaran yang perlu diperhalusi oleh setiap daripada kita yang terlibat dengan aspek pengurusan pelajar yang berasal dari generasi ini. Ini kerana, pada sesuatu ketika, personaliti seperti

74 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PERINCIAN TERHADAP KEPUASAN HATI PELANGGAN

DI

KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN

ini juga banyak membantu pelajar tersebut untuk membangunkan aspek ‘soft skills’ mereka yang menjadi keutamaan UiTM dalam melahirkan graduan yang holistik (Ibrahim, 2008). Adalah tidak wajar jika golongan pelajar ini dibebankan dengan pelbagai peraturan dan halangan yang tidak diperjelaskan dengan teliti, sekaligus membataskan peluang untuk kumpulan ini meneroka kemampuan dan bakat yang sedia ada di dalam diri masing-masing bagi tujuan mempersiapkan diri menjadi barisan kepimpinan masa depan. Maka di sini, pihak pengurusan kolej kediaman perlu akur akan cara generasi ini bertindak dan sentiasa bersedia secara positif dan terbuka minda untuk menangani ketidakpuasan hati mereka didalam aspek sebegini. Perlu diingat, generasi ini tidak suka dikongkong apatah lagi dipaksa mengikut arahan yang mana, mereka sendiri perlu kepastian akan manafaat yang akan mereka perolehi. Apatah lagi diinjak-injak serta ditidakkan keintelektualan mereka oleh sistem pengurusan yang kurang cekap. Penjelasan yang konkrit bersertakan rasional yang bijak perlu sentiasa diutamakan apabila berdepan dengan kumpulan ini. Kesempurnaan Kemudahan Penginapan yang Disediakan Tidak dinafikan betapa kemudahan penginapan adalah merupakan asas kepada keselesaan setiap penghuni kolej kediaman walau di mana-mana institusi pengajian tinggi sekalipun. Ianya mungkin tidak perlu bertaraf lima bintang, tetapi memadai kiranya penghuni berupaya untuk berehat secukupnya dan mempunyai ruang untuk menelaah pelajaran. Untuk kolej-kolej yang berada didalam Kategori A, sewajarnya tidak timbul rungutan terhadap isu seperti ini. Namun, merujuk kembali kepada penemuan di maklum balas pelajar, Kolej Melati iaitu Kolej Kotegori A hanya melaporkan 14% sahaja yang bersetuju penginapan yang disediakan adalah cemerlang, berbanding dengan Kolej Mawar yang menunjukkan hampir separuh daripada responden bersetuju bahawasanya, Kolej Mawar sememangnya cemerlang daripada aspek kemudahan penginapan. Justeru, mungkin boleh dicadangkan di sini untuk Kolej Melati, supaya melihat senario ini daripada perpektif yang lebih produktif lagi efektif. Sesuatu perlu dilakukan demi mengenal pasti apakah yang sebenarnya menyebabkan peratus sedemikian. Adakah ianya disebabkan oleh perabut yang sering rosak, rak buku penghuni bilik yang sering patah, peralatan elektrik yang tidak berfungsi atau apa-apa saja boleh menyumbang kepada keadaan ini. Seharusnya, Kolej Melati yang berkategori A ini perlu sentiasa memastikan kecemerlangan yang tiada tolok bandingnya kepada kolej-kolej kediaman yang lain, sekaligus menjadi contoh mahupun tempat rujukan untuk mereka yang lain. Selain daripada itu, sudah tiba masanya untuk Bahagian HEP untuk memastikan usaha-usaha transformasi kolej-kolej terpilih berjalan dengan lancar tanpa terlalu banyak campur tangan karenah birokrasi, memenuhi setiap spesifikasi dan berjaya diselesaikan mengikut masa yang dijanjikan. Kepentingan keselesaan penginapan untuk penghuni-penghuni kolej terutamanya Kolej Teratai, Kolej Delima dan Kolej Jati seharusnya diberi keutamaan. Tambahan lagi, peratus yang menunjukkan perlunya aspek ini diperbaiki, jelas sekali datangnya daripada responden yang berada di kolej-kolej tersebut. Mungkin juga boleh dicadangkan kepada Bahagian HEP untuk mengguna-pakai peratus yang ditemui sebagai bukti kukuh perlunya proses transformasi ini dipercepatkan walau apa cara sekalipun.

75 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Kualiti Sebenar Perkhidmatan Penyediaan Makanan Sehingga artikel ini ditulis, Bahagian HEP, UiTM sedang merangka dan dilihat begitu serius untuk menukar sistem cafe perkhidmatan makanan kepada ‘food court’. Penulis mengalu-alukan langkah ini dan tepat pada masanya. Ini disebabkan oleh penemuan-penemuan kaji selidik, didapati keseluruhan kolej melaporkan ketidakpuasan hati mereka terhadap sistem cafe yang sedia ada. Tetapi, Kolej Mawar agak terkecuali kerana mempunyai peratus cemerlang tertinggi berbanding dengan mereka yang lain. Adalah tidak keterlaluan, sekiranya penulis berupaya mencadangkan agar sistem perkhidmatan makanan kolej-kolej lain mampu menjadikan Kolej Mawar ini sebagai contoh terbaik buat mereka. Dan juga sentiasa bersedia untuk memperbaiki kelemahan-kelemahan yang telah diutarakan oleh para responden. Seterusnya lagi, sistem ‘food court’ yang bakal dilaksanakan juga didapati agak ‘cost-efective’ dan berupaya menyediakan kebebasan mutlak kepada para penghuni kolej kediaman. Ianya juga dilihat sebagai pemangkin ke arah kehidupan kampus yang lebih aktif dan bermakna kepada penghuni kolej kediaman. Berkonsepkan kepada “good food, good people and good things to do...” diharapkan ianya juga dapat mengurangkan senario berpeleseran ataupun membuang masa di kalangan para penghuni kolej yang sering berada di luar kampus bagi tujuan mengisi kebosanan mereka. Keberkesanan Penggunaan Kemudahan yang Disediakan Merujuk kepada data yang terdahulu dan pengertian sebenar konsep kepuasan pelanggan, wajar diketengahkan disini, sejauh-manakah sebenarnya para pelajar di kolej-kolej kediaman benar-benar mengguna-pakai setiap kemudahan yang disediakan secara efektif. Di sini, tidak dapat dinafikan bahawa sememangnya, kategori sesebuah kolej itu memainkan peranan penting terhadap keberkesanan setiap kemudahan yang disediakan. Gambaran ini telah ditunjukkan oleh Kolej Mawar yang berlatarbelakangkan kategori Gred A, telah berjaya mencapai maksud penyediaan kemudahan tersebut kerana telah mendapat peratus tertinggi di kalangan pelajar. Namun, gambaran yang sebaliknya kedapatan di Kolej Melati dan ini pastinya memerlukan usaha untuk mengenal pasti apakah sebab-sebab sebenar yang menjadikan peratus sedemikian. Kegagalan mengenal pasti punca ini umpamanya waktu penggunaan yang tidak bersesuaian, peraturan yang terlalu ketat dan lain-lain lagi telah dan akan melunturkan minat pelajar ini untuk menggunakan setiap kemudahan yang disediakan. Maka, aspek kepuasan pelanggan yang diharapkan, pastinya akan berdepan dengan kesukaran yang berpanjangan (Nigel et. al, 2007; Adrian, 2002). Selain daripada itu, didapati sekali lagi, Kolej Teratai (kolej kategori gred C), sememangnya memerlukan proses transformasi dalam kadar segera. Kelambatan proses ini pastinya akan memberi impak yang tidak yang begitu produktif kepada setiap pelajar di kolej tersebut.

KESIMPULAN DAN PENUTUP Secara keseluruhannya boleh disimpulkan di sini, bahawa Bahagian HEP, UiTM kini berada di landasan yang betul demi memperkasakan pencapaian hasrat universiti dan juga negara terutama di dalam aspek penambahbaikan perkhidmatan kepuasan pelanggan. Usaha murni yang telah dibuat oleh Unit Kemudahan Kolej Kediaman untuk mendapatkan data seperti ini jelas menunjukkan betapa Bahagian HEP, UiTM sedang bergerak seiring dengan 21 Strategi Pengukuhan UiTM yang membabitkan pengukuhan identiti dan imej universiti (Strategi Pengukuhan 10), pengukuhan pembangunan mapan (Strategi Pengukuhan 12) dan pengukuhan tanggungjawab sosial (Strategi 76 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PERINCIAN TERHADAP KEPUASAN HATI PELANGGAN

DI

KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN

Pengukuhan 13). Sekaligus, diyakini berupaya mencapai kesemua 10 Teras Dasar Pembangunan Pelajar sepertimana yang telah diberi penekanan di dalam Perancangan Strategik, Bahagian HEP dan Alumni, 2006-2010. Paling utama di dalam aspek pemahaman menyeluruh ini adalah sentiasa meletakkan diri kita sebagai pelanggan dan sering bertanya pada diri sendiri tentang apa yang kita mahukan sebenarnya dan bagaimana kita mahu serta harus dilayan? Yang penting adalah sentiasa berusaha menjadi sebahagian daripada mereka (pelanggan) sewaktu berurusan dan pemahaman menyeluruh ini akan pastinya menjadi lebih mudah dan efektif.

RUJUKAN 21 Strategi Pengukuhan, UiTM, Abad 21, Jabatan Komunikasi Korporat & Perhubungan Antarabangsa, (2006) Adrian, T. (2002) Customer Satisfaction in 7 Steps. At [ http://www.sitepoint.com/] Gomez., M.; David, B. B.; Robert, L. C. (2008) Management : People, Performance and Change, McGrawHill: New York. Ibrahim, S. (2008) Amanat Tahun Baru: Pengantarabangsaan UiTM, Menyahut Cabaran Global, UPENA UiTM: Malaysia. Laporan Analisa Kepuasan Hati Pelanggan, Bahagian Hal ehwal Pelajar & Alumni (Kolej Kediaman), JanJun 2008. Nigel H., Greg, R. and Rachel, A. (2007) Customer Satisfaction: The Customer Experience through the Customer’s Eyes, Cogen Publishing: London. Perancangan Strategik, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Pelaksanaan Rancangan Malaysia ke 9, UiTM 2006-2010 Richard, L. D. (1997) Management, 4th Edition, The Dryden Press: USA. Schroer, W. J. (.........). Generation X, Y, Z and Others. Dimuat turun daripada [http://www.socialmarketing.org/ newsletter/features/generation3.htm] Stephey, M. J. (2008), Gen-X: The Ignored Generation? Dimuat-turun daripada [http://www.time.com/] Stephen, H. G; Patricia, M. F.; Joseph, F. M. and Pamela S. L. (2007) Management: Challenges for Tomorrow’s Leaders. Thompson: USA.

77 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Norzanah Mat Nor Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected] Hasnor Mohd Jan Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA Malaysia

78 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN PERKHIDMATAN PEJABAT PENGURUSAN KOLEJ UiTM PERAK Dewi Anis Othman Farzanah Hanum Abd Latif

ABSTRAK Perkhidmatan berkualiti dan fokus kepada pelanggan (customer-oriented) merupakan asas dalam sesebuah jabatan. Kualiti ditakrifkan sebagai memenuhi atau memuaskan kehendak pelanggan disamping dapat menceriakan pelanggan. Kepuasan pelanggan perlu dinilai untuk mengenalpasti dengan tepat keperluan yang dikehendaki, mengenalpasti keluaran yang tidak menepati piawaian, mengenalpasti perkhidmatan yang tidak menepati piawaian, merangka semula piawaian, mengenalpasti jenis-jenis keluaran yang perlu dikembangkan, mengenalpasti jenis-jenis keluaran yang perlu dihadkan, mengenalpasti jenis-jenis keluaran yang perlu ditamatkan terus, mengenalpasti kaedah yang boleh digunakan untuk meningkatkan piawaian keluaran, mengenalpasti kaedah-kaedah yang boleh digunakan untuk meningkatkan piawaian perkhidmatan, untuk terus kompetitif dan untuk terus wujud. Kertas kerja ini membentangkan kajian yang dijalankan terhadap pelanggan yang berurusan di Pejabat Pengurusan Kolej. Kajian secara berkala menggunakan Borang Soal Selidik yang merangkumi sepuluh aspek penilaian iaitu layanan yang diberikan oleh staf, staf memberi layanan dengan senyuman, penerangan dan penjelasan staf, kecekapan staf, pemakaian dan ketrampilan staf, keprihatinan dan kepekaan staf, kekemasan kaunter berurusan, kebersihan tempat menunggu, masa berurusan di kaunter dan perkhidmatan yang diberikan secara keseluruhan. Analisis dijalankan. Hasil dari analisis digunakan untuk menambahbaik perkhidmatan pelanggan Pejabat Pengurusan Kolej UiTM Perak yang memfokuskan kepada dua aspek i) penambahbaikan pengurusan, pentadbiran pejabat dan staf, ii) penambahbaikan melibatkan pelajar. Kata kunci: Pelanggan, Kepuasan Pelanggan, Perkhidmatan Berkualiti.

PENGENALAN PEJABAT PENGURUSAN KOLEJ Pejabat Pengurusan Kolej merupakan unit terpenting di Bahagian Hal Ehwal Pelajar yang bertanggungjawab untuk menyediakan kemudahan penempatan dan makanan kepada setiap pelajar yang berkelayakan.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Latar Belakang Pejabat Pengurusan Kolej Pejabat Pengurusan Kolej ditubuhkan pada tahun 1984 selaras dengan penubuhan UiTM Perak. Pada mulanya kolej di UiTM Perak terdiri dari bangunan-bangunan rumah kedai di Seri Manjung. Pada tahun 1997, kampus tetap ditubuhkan di Seri Iskandar dan mula beroperasi dengan dua blok kediaman iaitu Teratai 1 dan Teratai 2 yang boleh memuatkan 552 pelajar. Kini, terdapat tambahan enam belas blok kediaman (Angsana, Bidara, Cemara, Damar, Anggerik 1, Anggerik 2, Bakawali 1, Bakawali 2, Cempaka 1, Cempaka 2, Dahlia 1, Dahlia 2, Kekwa 1, Kekwa 2, Melati 1 dan Melati 2 didirikan pada tahun 2001) yang boleh menampung 7 760 pelajar berserta empat buah dewan makan dengan sistem kafeteria. Isu Fungsi Pejabat Pengurusan Kolej masa kini bukan hanya sebagai penyedia kepada kemudahan tempat tidur dan makanan. Sebagai salah satu pejabat yang berurusan terus dengan pelanggan, peranan kolej semakin hari semakin mencabar. Kepuasan pelanggan turut mempengaruhi perancangan dan strategi pejabat. Objektif Kajian 1.

Untuk mengetahui sama ada perkhidmatan yang disampaikan memenuhi kehendak pelanggan.

2.

Mengenalpasti keluaran yang tidak menepati standard/piawaian.

3.

Merangka semula standard/piawaian.

4.

Mengenalpasti jenis-jenis keluaran yang perlu dikembangkan.

5.

Mengenalpasti jenis-jenis keluaran yang perlu dihadkan.

6.

Mengenalpasti kaedah-kaedah yang boleh digunakan untuk meningkatkan standard/piawaian keluaran.

7.

Mengenalpasti kaedah-kaedah yang boleh digunakan untuk meningkatkan standard/piawaian perkhidmatan.

8.

Untuk terus kompetitif.

9.

Untuk terus wujud.

METODOLOGI KAJIAN Kajian dibuat untuk menilai tahap kepuasan pelanggan terutama pelajar yang merupakan pelanggan proses terhadap perkhidmatan kaunter yang diberikan oleh Pejabat Pengurusan Kolej. Data kajian 80 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

tahun 2008 akan dibandingkan dengan data kajian tahun 2007. Kajian menggunakan Borang Soal Selidik yang merangkumi sepuluh aspek penilaian iaitu: 1.

Layanan yang diberikan oleh staf.

2. 3.

Staf memberi layanan dengan senyuman. Penerangan dan penjelasan staf.

4.

Kecekapan staf.

5.

Pemakaian dan ketrampilan staf.

6. 7.

Keprihatinan dan kepekaan staf. Kekemasan kaunter berurusan.

8.

Kebersihan tempat menunggu.

9.

Masa berurusan di kaunter.

10. Perkhidmatan yang diberikan secara keseluruhan. Soal selidik kepuasan pelanggan Pejabat Pengurusan Kolej dijalankan secara berkala setiap dua bulan sekali. Seratus Borang Soal Selidik diedarkan kepada pelanggan dalam tempoh kajian satu minggu. Skala Likert digunakan (1 = Sangat Tidak Memuaskan hingga 5 = Sangat Memuaskan). Data dianalisis menggunakan SPSS versi 12.0. Dapatan kajian digunakan untuk tindakan pembetulan, penambahbaikan perkhidmatan sedia ada selain mengenalpasti dan mengambil langkah pencegahan bersesuaian. Churchill dan Suprenant (1982) menyatakan, kepuasan pelanggan dikenalpasti sebagai ekspektasi atau tanggapan, perkhidmatan sebenar yang diterima dan ketidakselesaan yang mana ketidakselesaan merupakan tanggapan awal pelanggan terhadap sesuatu perkhidmatan selepas membandingkan tanggapan dan perkhidmatan sebenar yang diterima.

(+)

Important Low High

Expectations Met (–)

Matriks Kepuasan Pelanggan (Sumber : Dipetik dari Barsky dan Labagh (1992 : 34). A Strategy for Customer Satisfaction)

81 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Model Kajian Yang Digunakan Independent Variables

Dependent Variables

Perkhidmatan Pelanggan – – – – – – – – –

Layanan yang diberikan oleh staf Layanan dengan senyuman Penerangan dan penjelasan staf Kecekapan staf Pemakaian dan ketrampilan staf Keprihatinan dan kepekaan staf Kekemasan kaunter berurusan Kebersihan tempat menunggu Masa berurusan di kaunter

Kepuasan Pelanggan

Fournier dan Mick (2001) menekankan kepuasan pelanggan merupakan faktor utama dalam konsep pemasaran. Penyataan misi jabatan dan komunikasi pelanggan mesti difokuskan bagi menjamin kepuasan pelanggan. Definisi The Longman Dictionary (1974), mendefinisikan pelanggan sebagai orang atau seorang yang membeli produk atau perkhidmatan dari sesebuah tempat secara tetap. The Longman Dictionary (1974), turut mendefinisikan kepuasan sebagai perasaan gembira kerana berjaya. Oxford Advanced Learner’s Dictionary (2000) mendefinisikan kepuasan sebagai perasaan puashati, senang dan gembira. Manakala Kamus Dewan mendefinisikan perkhidmatan sebagai kerja dan lain-lain untuk memenuhi keperluan orang ramai. Perkhidmatan didefinisikan oleh Oxford Advanced Learner’s Dictionary (2000) sebagai sistem yang menyediakan keperluan awam atau pelanggan dan dikendalikan oleh kerajaan atau swasta. Menurut Barsky (1995), kepuasan dan ketidakpuasan boleh mempengaruhi tingkah laku pelanggan terhadap produk dan perkhidmatan. Seterusnya akan mempengaruhi persepsi mereka terhadap keseluruhan organisasi. Sehubungan itu, perkhidmatan yang disampaikan kepada pelanggan harus difokuskan kepada persepsi. Sesebuah organisasi harus mencipta imej yang baik yang boleh mendorong pelanggan untuk berurusan. Faktor pendorong pula haruslah relevan dan mesti dapat memenuhi ekpektasi pelanggan supaya tidak mempengaruhi atau memberikan impak negatif. Kegagalan untuk memastikan ekpektasi selaras persepsi akan mewujudkan perasaan ketidakpuasan hati pelanggan seterusnya mewujudkan prasangka buruk. Adalah tidak mencukupi sekadar mendapatkan pelanggan. Apa yang penting ialah bagaimana untuk mengekalkan pelanggan?

82 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

Perkhidmatan berkualiti yang dapat memenuhi kehendak pelanggan dan stake holders dan diterjemahkan kepada standard-standard kecemerlangan telah dibuktikan dapat menjamin kesetiaan pelanggan. Perkhidmatan berkualiti dan cemerlang haruslah bercirikan kesopanan, ketepatan masa, kepekaan dan keselesaan di samping mendapat kebolehpercayaan, ketahanan, ketepatan kepada standard yang ditentukan, menjamin keselamatan, tanpa silap (zero defect) dan menceriakan pelanggan.

-

Design Quality

-

Technical Quality

-

Delivery Quality

-

Functional Quality

Image Experiences Expectiond

CUSTOMER - PERCEIVED QUALITY = CUSTOMER SATISFACTION

Model Kualiti Gummensson Gronross (Sumber: Dipetik dari Gummensson and Gronross (1987:92) Service Quality)

83 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

DAPATAN KAJIAN Jadual 1: Dapatan Kajian Soal Selidik Kepuasan Pelanggan Tahun 2007 Purata Skor Purata Skor Purata Skor Purata Skor Purata Skor Kepuasan Kepuasan Kepuasan Kepuasan Kepuasan Jan-Feb 07 Mac-Apr 07 Mei-Jun 07 Jul-Ogos 07 Sept- Okt 07

BIL

ASPEK

1

Layanan yang diberikan oleh staf Staf memberikan layanan dengan senyuman Penerangan dan penjelasan staf Kecekapan staf Pemakaian dan ketrampilan staf Keprihatinan dan kepekaan staf Kekemasan kaunter berurusan Kebersihan tempat menunggu Masa berurusan di kaunter Perkhidmatan yang diberikan secara keseluruhan

4.32

4.47

4.26

4.45

4.34

4.39

4.51

4.27

4.44

4.4

4.26

4.47

4.26

4.5

4.33

4.26 4.49

4.62 4.62

4.22 4.38

4.44 4.47

4.36 4.54

4.32

4.62

4.27

4.42

4.42

4.3

4.66

4.28

4.41

4.51

4.43

4.68

4.4

4.55

4.62

4.31 4.51

4.57 4.70

4.18 4.37

4.46 4.51

4.49 4.46

PURATA SKOR

4.36

4.59

4.29

4.46

4.46

2 3 4 5 6 7 8 9 10

Jadual 2: Carta Turus Perbandingan Kajian Soal Selidik Kepuasan Pelanggan Tahun 2007 (Mengikut Aspek Penilaian) 4.68

4.46 4.46 4.29

4.30

4.37

4.46

4.5

4.51

4.57 4.46 4.49 4.3 4.18

4.2

4.59

4.62 4.55 4.40

4.51 4.21

4.30

4.32 4.27

4.28

4.42 4.42

4.43

4.47 4.38

4.49 4.26

4.22

4.26

4.26

4.27

4.33

4.34

4.36

4.39

4.4

4.44

4.5

4.47

4.51 4.44

4.45

4.47 4.32

4.3

4.26

Skor

4.4

4.54

4.6 4.5

4.66

4.62

4.62

4.62

4.7

4.70

4.8

4.1 4 3.9

Layanan yang Staf memberi Penerangan dan diberikan oleh layanan dengan penjelasan staf staf senyuman

Kecekapan staf

Jan–Feb 07

Pemakaian dan Keprihatinan keterampilan dan kepekaan staf staf

Kekemasan kaunter berurusan

Mac–Apr 07 Mei–Jun 07 Jul–Ogos 07

Kebersihan tempat menunggu

Sept–Okt 07

84 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

Masa berurusan di kaunter

Perkhidmatan yang telah diberikan secara keseluruhan

Purata Skor

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

Jadual 3: Dapatan Kajian Soal Selidik Kepuasan Pelanggan Tahun 2008 Purata Skor Kepuasan Jan-Feb 08

Purata Skor Kepuasan Mac-Apr 08

Purata Skor Kepuasan Mei-Jun 08

Purata Skor Kepuasan Jul-Ogos 08

Layanan yang diberikan oleh staf Staf memberikan layanan dengan senyuman Penerangan dan penjelasan staf Kecekapan staf Pemakaian dan ketrampilan staf Keprihatinan dan kepekaan staf Kekemasan kaunter berurusan Kebersihan tempat menunggu Masa berurusan di kaunter Perkhidmatan yang diberikan secara keseluruhan

4.43 4.47

4.35 4.37

4.58 4.33

4.49 4.52

4.37 4.45 4.55 4.50 4.57 4.67 4.46 4.63

4.28 4.34 4.51 4.38 4.43 4.51 4.37 4.49

4.42 4.42 4.66 4.58 4.33 4.58 4.66 4.50

4.48 4.52 4.64 4.62 4.60 4.64 4.57 4.71

PURATA SKOR

4.51

4.40

4.51

4.58

BIL

ASPEK

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Jadual 4: Carta Turus Perbandingan Kajian Soal Selidik Kepuasan Pelanggan Tahun 2008 (Mengikut Aspek Penilaian)

4.68

4.46 4.46 4.29

4.30

4.37

4.46

4.5

4.51

4.57 4.46 4.49 4.3 4.18

4.2

4.59

4.62 4.55 4.43 4.21

4.30

4.28

4.42 4.42 4.32 4.27

4.40

4.51

4.54 4.47 4.38

4.49 4.26

4.22

4.26

4.26

4.27

4.33

4.36

4.4

4.44

4.5

4.47

4.51 4.44 4.39 4.34

4.32 4.26

Skor

4.4 4.3

4.45

4.47

4.6 4.5

4.66

4.62

4.62

4.62

4.7

4.70

4.8

4.1 4 3.9

Layanan yang Staf memberi Penerangan dan diberikan oleh layanan dengan penjelasan staf staf senyuman

Kecekapan staf

Jan–Feb 07

Pemakaian dan Keprihatinan keterampilan dan kepekaan staf staf

Kekemasan kaunter berurusan

Mac–Apr 07 Mei–Jun 07 Jul–Ogos 07

Kebersihan tempat menunggu

Sept–Okt 07

85 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

Masa berurusan di kaunter

Perkhidmatan yang telah diberikan secara keseluruhan

Purata Skor

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jadual 5: Skor Perbandingan Kajian Soal Selidik Kepuasan Tahun 2007 dan Tahun 2008 Purata Skor Kepuasan Jan-Feb 2007

Purata Skor Kepuasan Mac-Apr 2007

Purata Skor Kepuasan Mei-Jun 2007

Purata Skor Kepuasan Jul-Ogos 2007

Purata Skor Kepuasan Sept- Okt 2007

Purata Skor Kepuasan Jan-Feb 2008

Purata Skor Kepuasan Mac-Apr 2008

Purata Purata Skor Skor Kepuasan Kepuasan Mei-Jun Jul-Ogos 2008 2008

BIL

ASPEK

1

Layanan yang diberikan oleh staf

4.32

4.47

4.26

4.45

4.34

4.43

4.34

4.58

4.49

2

Staf memberikan layanan dengan senyuman

4.39

4.51

4.27

4.44

4.40

4.47

4.37

4.33

4.52

3

Penerangan dan penjelasan staf

4.26

4.47

4.26

4.5

4.33

4.37

4.28

4.42

4.48

4

Kecekapan staf

4.26

4.62

4.22

4.44

4.36

4.45

4.34

4.42

4.52

5

Pemakaian dan ketrampilan staf

4.49

4.62

4.38

4.47

4.54

4.55

4.51

4.66

4.64

6

Keprihatinan dan kepekaan staf

4.32

4.62

4.27

4.42

4.42

4.50

4.38

4.58

4.62

7

Kekemasan kaunter berurusan

4.30

4.66

4.28

4.41

4.51

4.57

4.43

4.33

4.60

8

Kebersihan tempat menunggu

4.43

4.68

4.4

4.55

4.62

4.67

4.51

4.58

4.64

9

Masa berurusan di kaunter

4.31

4.57

4.18

4.46

4.49

4.46

4.37

4.66

4.57

10

Perkhidmatan yang diberikan secara keseluruhan

4.51

4.70

4.37

4.51

4.46

4.63

4.49

4.50

4.71

PURATA SKOR

4.36

4.59

4.29

4.46

4.46

4.51

4.40

4.51

4.58

4.71 4.5

4.52

4.4

4.10 4.00 3.90

Jan – Feb 07

Mac – Apr 07

Mei – Jun 07

Layanan yang diberikan oleh staf Kecekapan staf Kekemasan kaunter berurusan Perkhidmatan yang telah diberikan secara keseluruhan

Jul – Ogos 07

Sept – Okt 07

Staf memberi layanan dengan senyuman Pemakaian dan keterampilan staf Kebersihan tempat menunggu Purata Skor

Jan – Feb 08

Mac – Apr 08

Mei – Jun 08

Penerangan dan penjelasan staf Keprihatinan dan kepekaan staf Masa berurusan di kaunter

86 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

Jul – Ogos 08

4.58

4.64 4.62 4.60 4.64 4.57

4.66 4.50 4.51 4.33

4.42 4.42 4.33

4.51

4.49 4.40

4.51

4.38 4.43

4.37

4.18

4.21

4.28

4.34 4.37 4.34

4.4

4.58

4.58 4.58

4.63 4.57

4.51

4.50 4.40

4.38

4.43

4.47 4.45

4.55

4.62 4.42

4.40 4.33 4.36

4.34

4.49 4.46 4.46

4.54 4.51

4.55 4.51 4.46

4.46

4.45 4.44 4.50 4.44 4.47 4.42

4.40

4.37 4.29

4.38 4.22

4.27 4.28

4.36 4.31

4.20

4.66

4.67

4.70

4.51 4.47

4.43 4.39

4.26 4.27 4.26

4.30

4.32 4.30

4.40

4.32

4.50

4.26 4.26

Skor (Mean)

4.60

4.47

4.49

4.70

4.51

4.80

4.59

4.57

4.62 4.62 4.62

4.66 4.68

Jadual 6: Carta Turus Perbandingan Kajian Soal Selidik Kepuasan Pelanggan Tahun 2007 dan Tahun 2008

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

Kajian telah dijalankan terhadap 100 reponden yang terdiri daripada pelajar UiTM Perak yang berurusan di Pejabat Pengurusan Kolej. Bagi tujuan ini, dua kajian telah dibuat melibatkan tahun 2007 dan tahun 2008. Kedua-dua dapatan kajian boleh dilihat di Jadual 1 hingga Jadual 6. Penerangan ke atas dapatan kajian akan dibuat dengan membandingkan purata skor bagi setiap aspek bagi tahun 2007 dan tahun 2008 sebagaimana terdapat di Jadual 5 dan Jadual 6. Layanan yang Diberikan oleh Staf Sepanjang tahun 2007 adalah memuaskan. Skor bagi bulan Mei – Jun 2008 menunjukkan sangat memuaskan kecuali bagi bulan Januari – April dan Julai – Ogos 2008 yang mendapat skor memuaskan sahaja. Ini disebabkan oleh rombakan staf yang mana terdapat staf baru yang masih belum dapat menyesuaikan diri dengan keadaan pejabat dan kehendak pelanggan. Staf Memberi Layanan dengan Senyuman Keseluruhan skor bagi aspek ini bagi tahun 2007 adalah memuaskan bagi bulan Januari – Februari, Mei – Jun, Julai – Ogos dan September – Oktober. Bagi bulan Mac – April didapati responden memberikan penilaian sangat memuaskan iaitu 4.51. Bulan Julai – Ogos 2008, aspek ini mendapat skor sangat memuaskan. Bulan-bulan lain hanya memuaskan. Penerangan dan Penjelasan Staf Aspek ini mendapat skor memuaskan sepanjang tahun 2007 kecuali bagi bulan Julai – Ogos sangat memuaskan iaitu 4.50. Tahun 2008, aspek terbabit adalah memuaskan. Setelah dibuat kajian terperinci, didapati aspek ini tidak mengalami peningkatan kerana pejabat membuat rombakan staf. Staf yang baru bertugas di pejabat ini masih belum dapat memahami skop tugas dengan baik. Kecekapan Staf Didapati skor bulan Januari – Februari, Mei – Jun, Julai – Ogos dan September – Oktober 2007 adalah memuaskan. Responden memberikan penilaian sangat memuaskan iaitu 4.62 bagi bulan Mac – April. Penilaian bagi tahun 2008 pula mencatatkan skor sangat memuaskan bagi bulan Julai – Ogos dengan 4.52. Bulan Januari hingga Jun hanya mendapat skor memuaskan. Pemakaian dan Ketrampilan Staf Skor yang diperolehi memuaskan bagi bulan Januari – Februari, Mei – Jun, Julai – Ogos 2007. Bulan Mac – April dan September – Oktober 2007 purata skor sangat memuaskan. Sepanjang tahun 2008, aspek ini mendapat skor sangat memuaskan kerana kesemua staf pejabat telah memakai pakaian batik seragam pada setiap hari Khamis. Keprihatinan dan Kepekaan Staf Skor adalah sangat memuaskan bagi bulan Mac – April 2007. Bulan Januari – Februari, Mei hingga Oktober 2007 purata skor yang ditunjukkan adalah memuaskan. Walau bagaimanapun, penilaian yang diberikan responden bagi tahun 2008 menunjukkan aspek ini mendapat skor sangat memuaskan kecuali bagi bulan Mac – April yang mendapat skor memuaskan. 87 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Kekemasan Kaunter Berurusan Purata skor yang diperolehi ialah 4.68 iaitu sangat memuaskan bagi bulan Mac – April 2007 sahaja. Bagi bulan-bulan lain purata skor hanyalah memuaskan. Bagi tahun 2008, aspek ini mendapat skor sangat memuaskan bagi bulan Januari – Februari dan bulan Julai – Ogos. Bulan Mac – April dan Mei – Jun masing-masingnya adalah memuaskan. Penurunan disebabkan keadaan kaunter yang dipenuhi dengan borang clearance yang diserahkan pelajar dan rekod clearance yang digunakan oleh staf. Walau bagaimanapun, pejabat berinisiatif untuk menggunakan kotak yang berlabelkan blok kediaman bagi memastikan borang serahan tidak bertaburan. Kebersihan Tempat Menunggu Aspek ini mendapat purata skor sangat memuaskan bagi tiga bulan iaitu Mac – April, Julai – Ogos dan September – Oktober 2007. Bulan Januari – Februari dan Mei – Jun 2007 purata skor hanyalah memuaskan iaitu 4.43 dan 4.40 masing-masingnya. Peningkatan skor bagi aspek tersebut iaitu sangat memuaskan boleh dilihat bagi tahun 2008. Penambahbaikan yang dibuat ke atas keadaan fizikal, susun atur yang lebih selesa dan ceria disamping menyelenggara persekitaran yang bersih dan indah didapati telah menyumbang kepada peningkatan ini. Selaras kajian yang dibuat oleh Robertson dan Courtney (2001), menerangkan fokus ergonomik tidaklah hanya pada stesen kerja individu seperti keyboard, monitor, permukaan kerja atau kerusi malah ianya meliputi aspek-aspek persekitaran fizikal yang lain (seperti susun atur, penstoran, kebolehan pelarasan), ciri-ciri kerja (misalnya permintaan terhadap kerja, pergerakan), konteks organisasi (misalnya kerja syif), ciri-ciri teknologi (misalnya reka bentuk komputer, reka bentuk skrin) dan pembolehubah psikologi (seperti kawalan kerja dan penyertaan). Masa Berurusan di Kaunter Purata skor ke atas aspek ini didapati sangat memuaskan iaitu 4.57 pada bulan Mac – April 2007. Lain –lain bulan hanyalah memuaskan sahaja. Untuk tahun 2008, responden memberikan penilaian memuaskan bagi bulan Januari – April dan sangat memuaskan bagi bulan Mei – Ogos. Kaunter kedua yang diwujudkan telah menyumbang kepada peningkatan skor terbabit. Perkhidmatan yang Diberikan Secara Keseluruhan Skor sangat memuaskan dapat dilihat bagi bulan Januari – Februari, Mac – April dan Julai – Ogos 2007. Skor didapati menurun bagi Mei – Jun dan September – Oktober 2007 dengan 4.37 dan 4.46 masing-masingnya. Sepanjang tahun 2008 aspek ini mendapat skor sangat memuaskan kecuali bagi bulan Mac – April iaitu 4.49. Purata Skor Keseluruhan Perkhidmatan yang diberikan oleh Pejabat Pengurusan Kolej sepanjang tahun 2007 adalah memuaskan kecuali bagi bulan Mac – April iaitu 4.59 sangat memuaskan. Tahun 2008, aspek ini menunjukkan purata skor sangat memuaskan bagi bulan Januari – Februari, Mei – Jun dan Julai – Ogos kecuali bulan Mac – April 2008 iaitu memuaskan sahaja. Dapat dilihat bahawa kebanyakkan aspek akan mengalami penurunan skor pada setiap awal semester dan penghujung semester iaitu bulan Januari – Februari, Mei – Jun dan Julai - Ogos. Ini 88 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

disebabkan pada awal semester pelajar baru mendaftarkan diri dan mempunyai banyak urusan di Pejabat Pengurusan Kolej manakala di akhir semester pula mereka akan menguruskan clearance untuk balik bercuti selepas peperiksaan akhir semester. Cadangan/Aduan Penambahbaikan Perkhidmatan yang diterima daripada Pelanggan Pejabat Pengurusan Kolej Sepanjang Tahun 2007 1.

Perbanyakkan lagi staf untuk mempercepatkan pengurusan.

2.

Lebih Sistematik.

3.

Tambahkan senyuman dan hilangkan kesedihan.

4.

Staf berkerja dengan lebih efisyen lagi.

5.

Tingkatkan lagi kualiti pengurusan.

6.

Tambah kaunter untuk urusan pelajar.

7.

Sediakan kaunter yang menarik, kemas serta petugas kaunter yang mempunyai pakaian seragam yang sesuai.

8.

Suasana perlu dimeriahkan lagi.

9.

Sentiasa berusaha membuat penambahbaikan berterusan daripada semua maklumbalas.

10. Senarai nama pelajar yang menerima bungkusan/pos laju perlu ditampal di notis pelajar dewan makan. 11. Perbesarkan ruang pejabat/ kaunter pada waktu pendaftaran kerana amat sesak. 12. Lanjutkan waktu berurusan di pejabat. 13. Sediakan air minuman di tempat menunggu (pelawat). 14. Menyediakan kerusi menunggu yang mencukupi. 15. Mewujudkan suasana tempat kerja yang ceria. Cadangan/Aduan Penambahbaikan Perkhidmatan yang diterima daripada Pelanggan Pejabat Pengurusan Kolej Sepanjang Tahun 2008 1.

Tingkatkan cara berkomunikasi.

2.

Perbesarkan ruang pejabat.

89 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

3.

Teruskan memberi kepuasan kepada pelanggan. Diharap dapat memberikan komitmen yang sepenuhnya.

RUMUSAN DAPATAN KAJIAN DAN TINDAKAN PENAMBAHBAIKAN YANG TELAH DIAMBIL Berdasarkan hasil soal selidik dan cadangan/aduan yang diterima daripada pelanggan membolehkan Pejabat Pengurusan Kolej membuat penambahbaikan terhadap perkhidmatan yang diberikan. Pejabat juga sentiasa berinisiatif untuk membuat penambahbaikan berterusan (kaizen) walaupun tidak menerima komen, cadangan/aduan daripada pelanggan. … strategi penambahbaikan yang berkesan dan cekap dalam semua jenis perkhidmatan yang menepati kehendak pelanggan/yang melebihi dari jangkaan pelanggan. (Anthony & Banueles, 2001) Penambahbaikan yang telah dibuat oleh Pejabat Pengurusan Kolej boleh dibahagikan kepada dua aspek. Aspek pertama melibatkan penambahbaikan pengurusan, pentadbiran pejabat dan staf. Aspek kedua melibatkan pelajar. Penambahbaikan Pengurusan, Pentadbiran Pejabat dan Staf 1.

Kajian Semula Piagam Pelanggan. Piagam Pelanggan merupakan komitmen bertulis jabatan terhadap penyampaian, keluaran atau perkhidmatan kepada pelanggan. Piagam Pelanggan yang baik perlu mempunyai ciri berikut; jelas, senang disebar, kebolehpercayaan, praktikal, khusus dan boleh ditambahbaik.

2.

Mempraktiskan Pengurusan Perubahan dengan memfokuskan kepada tiga aspek utama iaitu proses, sistem dan manusia bertujuan memastikan untuk terus wujud, untuk terus kompetitif dan setanding dengan perubahan serta kehendak semasa pelanggan. Dalam era kini, perubahan bukan pilihan bahkan merupakan satu kemestian. Sehubungan itu, untuk menjamin terus kekal dan berdaya saing, setiap organisasi dan setiap individu harus berubah ke tahap yang lebih baik dan cemerlang. Seorang staf perlu mencabar dirinya untuk sentiasa membuat yang terbaik, meninggalkan cara kerja yang lama dan mencari kaedah baru untuk memudahkan kerja. Setiap proses baru yang diamalkan dan memberikan impak positif perlu dikekalkan.

3.

Waktu kerja anjal ketika rehat tengah hari (dipraktiskan sejak tahun 2005). Umum mengetahui pelajar terikat dengan jadual kuliah yang padat. Ini bertujuan untuk memberi peluang kepada pelajar berurusan di Pejabat Pengurusan Kolej.

4.

Mengamalkan Konsep No Wrong Door selaras Sasaran 2 Pelan Integriti Nasional(PIN) iaitu: Meningkatkan kecekapan dalam sistem penyampaian khidmat awam, mengatasi karenah birokrasi dan penyelewengan.

90 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

5.

Menerap dan memastikan staf mempunyai mind-set berorientasikan pelanggan. Ini penting untuk memastikan staf komited kepada objektif jabatan untuk meningkatkan kepuasan pelanggan. Pelaksanaan melalui penekanan Dasar Kualiti, Objektif Kualiti, Moto Kualiti, Bicara Kualiti dan pelbagai program kualiti yang sentiasa menekankan kepada pelanggan dan kepentingan memberikan perkhidmatan yang boleh memuaskan kehendak pelanggan dan menceriakan pelanggan.

6.

Amalan dan penerapan Budaya Kerja Cemerlang dan mind-set bercirikan kualiti.

7.

Menghantar staf untuk mengikuti latihan/kursus bagi menambahkan ilmu pengetahuan selaras nilai UiTM Perak iaitu meningkatkan keilmuan. Selain itu, dalam slot mesyuarat bulanan, staf turut diberi soalan kuiz berdasarkan pengetahuan semasa dan pengetahuan umum untuk menguji kefahaman dan pengetahuan. Cara ini dapat mendidik staf supaya sentiasa peka dan berusaha menambah ilmu masing-masing selain dapat meningkatkan kecekapan.

8.

Menggalakkan penglibatan staf terutama staf bawahan dalam jawatankuasa-jawatankuasa. Penglibatan sebegini penting untuk meningkatkan keyakinan diri, berani dan membina hubungan baik terutama di kalangan staf bawahan.

9.

Mengamalkan sistem mentoring and coaching. Staf yang dikenalpasti berkemahiran akan dijadikan mentor untuk mengajar dan mendidik staf yang kurang berkemahiran dan staf baru dalam aspek pekerjaan. Secara tidak langsung, staf yang berkemahiran turut mempertajamkan pengetahuan sendiri (sharpen the saw).

10. Menggalakkan staf untuk berkreatif, berinovasi, reaktif dan proaktif dalam tugas. Staf sentiasa digalakkan untuk turut memberi idea dan kaedah baru yang boleh memudahkan kerja selain mesti berani mencuba sesuatu yang baru. Disamping itu, mesti berkeupayaan untuk membuat jangkaan dan mengambil langkah pencegahan. 11. Keterbukaan dan Amalan Komunikasi Dua Hala (Antara staf dan staf). Keterbukaan secara terkawal dalam pengurusan dan pentadbiran terutama antara Ketua dan staf bawahan adalah perlu. Staf yang boleh menyuarakan pendapat dan pandangan tidak akan stres dan terbeban dengan tugas terutama bila melibatkan hubungan kemanusiaan. Staf yang stres berkemungkinan tinggi untuk melepaskan masalah dan kemarahan terhadap pelanggan. Penambahbaikan Melibatkan Pelajar 1.

Penglibatan pelajar dalam aktiviti pejabat (Invite customer to be in the team).

2.

Keterbukaan dan Amalan Komunikasi Dua Hala (staf dan pelanggan – pelajar, staf bahagian/ unit lain, ibu bapa dan sebagainya). Bagi memastikan pelanggan berpuashati dengan perkhidmatan yang diberikan, sesebuah jabatan perlu mewujudkan sifat keterbukaan dan amalan komunikasi dua hala dengan pelanggan. Ini akan merapatkan hubungan selain menggalakkan pelanggan memberikan komen terus. Komen yang diterima perlu dilayan dengan baik dan adil kerana komen-komen tersebut merupakan faktor penting kepada kepuasan pelanggan. Tindakan terhadap aduan yang diberikan pelanggan perlu dimaklumkan. Dewi Anis (2002), mengatakan 91 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

menangani aduan pelanggan dengan bijak dan adil adalah tanggungjawab pihak pengurusan. Pihak Pengurusan perlu sentiasa peka dengan aduan dan pemasalahan kerana ia merupakan faktor menyumbang kepada kepuasan pelanggan. Langkah pencegahan terbaik ialah melalui komunikasi dua hala antara pihak pengurusan dan pelanggan terutama pelajar. 3.

Memastikan pelanggan boleh menghubungi dan memberikan maklumbalas/cadangan mereka dengan mudah setiap masa melalui: (a) (b) (c) (d)

Peti cadangan. Telefon. Papan Kenyataan. Peti surat khas pejabat.

4.

Mendapatkan khidmat pelajar bagi membantu urusan pejabat melalui Skim Khidmat Pelajar (SKP).

5.

Perjumpaan dan mesyuarat berkala dengan pelajar dan wakil pelajar turut diadakan bagi mendengar pemasalahan yang dihadapi. Ini bertujuan untuk mendapatkan respons bagi penambahbaikan perkhidmatan.

PENUTUP Mengenali, mengetahui dan memahami kehendak pelanggan merupakan cabaran kepada sesebuah jabatan pada masa kini untuk memastikan perkhidmatan yang diberikan dapat memuaskan pelanggan. Ini kerana pelanggan pada masa kini mempunyai kehendak yang pelbagai. Bagi memastikan pelanggan yang berurusan dengan sesebuah jabatan itu berpuashati dengan perkhidmatan yang diberikan, penting bagi jabatan mengurangkan jurang yang ada di kedua-dua pihak dan membuat penjenamaan semula jabatan dengan memfokuskan kepada pembaharuan dan perubahan cara kerja, penggunaan kemudahan seiring kemudahan terkini, perkhidmatan yang tepat, berkesan dan menggembirakan pelanggan.

RUJUKAN Barsky, J. D. & Labagh, R. (1992). A Strategy for Customer Satisfaction. Cornel Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 33(5). pp. 31-42. Barsky, J. D. (1995). World Class Customer Satisfaction. New York. IRWIN. Churchill, G. A. Suprenant, C. (1987). An Investigation Into The Determinants of Customer Satisfaction. Journal of Tourism Research, pp. 491-504. Dewi Anis Othman (2002). Penyelidikan Tahap Kepuasan Pelajar Terhadap Sistem Perkhidmatan Dewan Makan UiTM Kampus Arau. Fournier, Susan and Mick, David Glen (2001). Rediscovering Satisfaction. Journal of Marketing 63 (October)pp. 5-23 92 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

KAJIAN TAHAP KEPUASAN PELANGGAN TERHADAP PENYAMPAIAN

Gummensson and Gronross (1987). Service Quality. The Cornell Hotel & Restaurant Administration Quarterly. Vol. 9, no. 1. pp. 92. Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN) Malaysia (1994). Citra Karya. pp. 1–10, 12–36, 39–49, 84–86, 91– 96. Kementerian Kebudayaan Kesenian & Warisan Malaysia. Budi Bahasa Budaya Kita (2005). pp. xvi, 21-35 Oxford Advanced Learner’s Dictionary (2000). Oxford University Press. Radio Televisyen Malaysia (RTM 1 : 4 Mac 2008). Eksklusif Bersama.... Ketua Pengarah Perkhidmatan Awam Malaysia : Tan Sri Ismail Adam. Robertson dan Courtney dalam Samsudin Wahab (2005). Mengurus & Mentadbir Pejabat. PTS Professional Publishing Sdn. Bhd. Rust, Rolland T and Oliver, Richard L (1994). Customer Delight : Foundations, Findings, and Managerial Insight. Journal of Retailing 73. pp. 311-336. The Longman Dictionary (1974).

Dewi Anis Othman Pejabat Pengurusan Kolej, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA Perak [email protected] Farzanah Hanum Hj Abd. Latif Pejabat Pengurusan Kolej, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA Perak

93 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS: PENGALAMAN UiTM PULAU PINANG Fairus Muhamad Darus Zainuddin Al-Mansor

ABSTRAK Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang (UiTMPP) merupakan kampus negeri yang menerima peningkatan kehadiran pelajar baru pada setiap tahun. Dengan kemudahan kediaman pelajar yang terhad maka sebahagian daripada pelajar di UiTMPP terpaksa menyewa kemudahan kediaman di luar kampus. Bagi memastikan kebajikan dan keselamatan pelajar yang menginap di luar kampus (pelajar non-resident), maka pengurusan kolej telah mewujudkan Unit Penempatan Luar Kampus (UPLK) bagi mengurus segala urusan yang berkaitan dengan mereka. Kertas kerja ini membincangkan perkongsian pengalaman tadbir urus UPLK di dalam mengendalikan isu dan masalah pelajar non-resident di UiTMPP. Kata kunci: Kediaman Pelajar non-resident, Luar Kampus, Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang (UiTMPP).

PENGENALAN Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang (UiTMPP) mula beroperasi pada 16 Jun 1996 di kampus sementara di Permatang Pasir dan ianya merupakan salah sebuah daripada 13 kampus negeri (cawangan) UiTM. Pengambilan pertama pelajar di UiTMPP dilakukan pada Julai 1996 dengan pendaftaran seramai 230 orang pelajar. Tumpuan pengkhususan UiTMPP adalah kepada bidang Kejuruteraan seperti Kejuruteraan Elektrik, Kejuteraan Mekanikal, Kejuteraan Awam dan Kejuteraan Kimia di peringkat Diploma. Selain itu terdapat juga penawaran program dalam bidang Farmasi dan Pengurusan Hotel dan Pelancongan di UiTMPP. Pada Ogos 2003, UiTMPP berpindah ke kampus tetap di Jalan Permatang Pauh, di Daerah Seberang Perai Tengah. Sehingga tahun 2007 bilangan pelajar telah meningkat dengan ketara sehingga melebihi 5500 orang (Nurhayati, 2008).

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

Kemudahan kediaman yang disediakan oleh pihak pengurusan UiTMPP adalah terhad bilangannya maka sebahagian besar pelajar terpaksa menyewa kediaman di luar kampus. Bilangan pelajar yang menyewa di luar kampus meningkat dari masa ke semasa sehinggakan pihak pengurusan universiti mewujudkan satu unit bagi mengurus hal ehwal pelajar ini. Pada hari ini, UiTMPP merupakan kampus negeri yang menguruskan pelajar Non-resident (NR) yang paling ramai jika dibandingkan dengan kampus-kampus negeri yang lain kecuali kampus induk Shah Alam (Rajah 1). Objektif kertas kerja ini adalah untuk berkongsi pengalaman yang dihadapi oleh pengurusan UiTMPP di dalam mengendali dan menangani masalah pelajar yang tinggal menyewa di luar kampus. 2500

2000

1000

Sa bah

Sa raw ak

Ke lan tan

Te ren gga nu

Pa han g

or Joh

Me lak a

Pe rak

Pu lau Pin ang

0

Ke dah

500

Pe rlis

Pelajar Non-Resident

1500

Kampus negeri

Rajah 1: Perbandingan bilangan pelajar non-resident (NR) antara kampus UiTM negeri di seluruh negara kecuali kampus induk (Shah Alam) bagi sesi Julai – Oktober 2007 (Nota: Kampus Negeri Sembilan tiada pelajar NR)

LATAR BELAKANG Semenjak dari UiTMPP mula dibina di Seberang Perai, Pulau Pinang; bilangan pelajar telah meningkat dari tahun ke setahun sehinggakan pada tahun 2007 sahaja bilangan pelajarnya berjumlah 5,397 orang pelajar yang menuntut sepenuh masa (Nurhayati, 2008). Rajah 2 menunjukkan graf peningkatan bilangan pelajar yang berlaku setiap tahun. Peningkatan jumlah pelajar ini tidak selari dengan kemudahan kediaman di dalam kampus yang hanya terhad kepada 1820 orang. Kemudahan kediaman pelajar di dalam kampus hanya boleh menampung 960 tempat untuk pelajar lelaki di Kolej Zamrud dan 960 tempat lagi untuk pelajar perempuan di kolej Baiduri. Bilangan kemudahan pennginapan pelajar yang terhad ini telah memaksa pihak pengurusan UiTMPP untuk membeli dua buah blok pangsapuri berhampiran kawasan kampus yang kemudian diberi nama Kolej Mutiara. Dua blok bangunan ini hanya dapat menempatkan seramai 1100 orang (400 pelajar lelaki dan 700 pelajar perempuan). 96 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

6000

5000

4000

Bilangan

3000

2000

Jul-07

Dis-06

Jul-06

Jul-05

Dis-05

Jul-04

Dis-04

Dis-03

Jul-03

Dis-02

Jul-02

Dis-01

Jul-01

Jul-00

Dis-00

Dis-99

Jul-99

Dis-98

Jul-98

Dis-97

Jul-97

Jul-96

0

Dis-96

1000

Sesi Pengajian

Rajah 2: Bilangan pelajar mengikut tahun di UiTM Pulau Pinang (UiTMPP)

Jumlah keseluruhan kemudahan kediaman pelajar yang diuruskan oleh pihak universiti hanya dapat menampung 3020 orang pelajar di tiga buah kolej kediaman, sedangkan bilangan pelajar sepenuh masa pada sesi Disember 2006 – Mei 2007 sahaja berjumlah 4,820 orang. Bilangan pelajar ini meningkat pada sesi Julai 2007 – Oktober 2007 seramai 5,397 orang. Jadual 1 menunjukkan taburan dan bilangan pelajar mengikut jantina serta status kediaman mereka. Keadaan ini memaksa seramai hampir 2400 pelajar untuk mencari alternatif lain iaitu dengan menyewa kediaman awam di kawasan sekitar kampus. Keadaan ini dijangkakan akan berterusan, lebih-lebih lagi dalam usaha UiTM mencapai hasratnya untuk menampung 200,000 pelajar menjelang 2010. Jadual 1: Taburan dan bilangan pelajar mengikut jantina serta kemudahan kediaman pelajar Pelajar Lelaki

Pelajar Perempuan

Jumlah

Pelajar berdaftar pengajian sepenuh masa (Julai 2007)

2753

2644

5397

Kolej Baiduri - Siswi (Dalam kampus)

-

960

960

Kolej Zamrud – Siswa (Dalam kampus)

960

-

960

Kolej Mutiara - Siswa dan Siswi (Luar kampus)

400

700

1100

Penempatan Luar Kampus (Pelajar nonresident)

1393

984

2377

97 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

UNIT PENEMPATAN LUAR KAMPUS (UPLK) Unit Penempatan Luar Kampus (UPLK) mula diwujudkan pada awal tahun 2007 bagi mengurusakan pelajar-pelajar yang menyewa di luar kampus atau juga dikenali sebagai pelajar non-resident (pelajar NR). Sebelum wujudnya unit ini, pengurusan pelajar NR adalah di bawah tanggungjawab Pengurusan Kolej yang diketuai oleh Pengurus Asrama. Bilangan staf yang terhad menyebabkan tadbir urus ini dikendalikan secara sendirian oleh Pengurus Asrama. Pada ketika itu UPLK lebih dikenali sebagai Unit Kebajikan Non-resident (UKNR). Nama UKNR ditukarkan kepada UPLK adalah selari dengan peranan utama unit ini iaitu membantu pelajar untuk mendapat penempatan dan memantau hal ehwal pelajar NR. Hal ehwal kebajikan pelajar NR tidak diabaikan meskipun perkataan kebajikan non-resident tidak disebut di dalam nama UPLK. Hal ehwal kebajikan pelajar sama ada tinggal di dalam atau di luar kampus adalah dirujuk kepada ke Unit Bantuan Kewangan Pendidikan dan Kebajikan Pelajar. Selain itu, kebajikan dan keselamatan pelajar NR turut sama dipantau oleh Pegawai Pembangunan Pelajar (PPP) NR. Pertambahan jawatan dan bilangan staf di dalam pengurusan kolej telah membolehkan UPLK ditadbir urus secara teratur dan lebih mantap. Di samping itu juga, pelantikan tiga orang Pegawai Pembangunan Pelajar NR dan pembentukan Jawatankuasa Perwakilan Pelajar NR seramai 12 orang

PENGARAH KAMPUS

Timbalan Pengarah Kampus (HEP)

Pengurus Asrama (Unit Kolej Kediaman)

○

○

○

○

Pengurus Asrama# (Unit Penempatan Luar Kampus)

○

○

○

Penolong Pengurus Asrama (Kolej Baiduri)

Pegawai Pembangunan Pelajar NR

○

○

○

○

○

○

○

Penolong Pengurus Asrama (Kolej Zamrud)

Jawatankuasa Perwakilan Pelajar NR

Penolong Pengurus Asrama (Kolej Mutiara)

Rajah 3: Struktur organisasi Unit Kolej Kediaman dan Unit Penempatan Luar Kampus UiTMPP (nota: # mula lapor bertugas pada 15 ogos 2008 dan sebelum daripada tarikh tersebut dua unit berkaitan dengan kemudahan kediaman pelajar hanya diketuai oleh seorang Pengurus Asrama)

98 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

pelajar turut melancarkan lagi pengurusan unit ini. Setakat ini, UPLK di ketuai oleh seorang Pengurus Asrama dan dibantu oleh dua orang staf sokongan iaitu seorang Penyelia Asrama dan seorang Pembantu Am Pejabat. Rajah 3 menunjukan struktur organisasi Unit Kolej Kediaman dan UPLK yang menguruskan kemudahan kediaman pelajar di UiTMPP. Fungsi, Tanggungjawab dan Perkhidmatan yang Disediakan UPLK memainkan fungsi utama bagi membantu pelajar-pelajar UiTMPP (Pelajar NR) untuk mendapatkan kemudahan kediaman awam bagi tujuan penyewaan. Bagi melaksanakan fungsi dan tanggungjawab ini, UPLK akan membuat hebahan dan iklan kepada penduduk awam yang berminat untuk menyewakan kediaman mereka kepada pelajar UiTMPP. Hebahan dan iklan dibuat dalam pelbagai cara iaitu melalui email, poster, kain rentang (banner) dan juga laman web UiTMPP. Maklumat yang diperolehi daripada orang awam akan dimasukkan ke dalam sistem maklumat rumah untuk disewa bagi memudahkan pelajar untuk merujuk dan mendapatkan informasi. Maklumatmaklumat kediaman untuk disewa juga akan dihebahkan kepada pelajar khususnya diakhir semester atau diawal semester ketika pelajar sibuk mencari kediaman luar untuk disewa. Selain membantu pelajar mencari kediaman untuk disewa, unit ini juga berfungsi untuk memantau keselamatan dan kebajikan pelajar-pelajar NR. Langkah pertama dilakukan ialah dengan mewajibkan semua pelajar NR untuk mendaftar supaya lokasi kediaman mereka diketahui oleh pihak pengurusan universiti melalui unit ini. Pelajar NR yang gagal atau tidak mendaftar akan diambil tindakan tatatertib atas kesalahan tidak mematuhi atau ingkar arahan universiti. Kerjasama dengan Unit Keselamatan diperlukan memastikan semua pelajar NR mendaftar. Maklumat pendaftaran pelajar NR ini akan disimpan dalam sistem senarai nama pelajar NR (Pelajar NR directory) bagi tujuan rujukan bila diperlukan. Maklumat peribadi pelajar NR dan lokasi kediaman mereka dapat membantu pihak universiti untuk mengesan mereka jika berlaku sesuatu kecemasan seperti berlaku sebarang kecelakaan kepada waris pelajar NR atau pelajar NR melanggar peraturan universiti atau undang-undang awam. Jadual 2: Statistik pelajar mengikut lokasi kediaman bagi tahun 2007 dan 2008 Bilangan Pelajar

Kawasan-Taman Taman Sutera Taman Pauh Jaya Taman Pauh Indah Taman Pauh Damai Taman Pauh Taman Naluri Taman Janggus Taman Hj Md Amin

2007

2008

163 86 128 26 72 6 6 84

173 86 96 54 74 0 0 68

99 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

Bilangan Pelajar

Kawasan-Pangsapuri Pangsapuri Seri Pauh Pangsapuri Pesona Pangsapuri Pauh Indah Pangsapuri Pauh Damai Pangsapuri Idaman Kondominium Mutiara Astaka Bandar Perda Apartment Permata

2007

2008

65 175 14 282 517 120 13 48

51 91 5 184 333 152 5 39

Bilangan Pelajar

Kawasan-Kampung Kampung Tersusun Kampung Surau Kampung Pertama Kampung Belah Dua Permatang Pauh Permatang Nibong Kubang Semang Jalan Baru Seberang Jaya

2007

2008

0 3 143 78 11 7 9 2 9

1 0 114 78 18 10 7 9 13

Bilangan Pelajar

Kawasan-Taman/ Lain-lain Tasek Gelugor Tanah Liat Simpang Empat Penang Penaga Kulim Kepala Batas Juru Jalan Baru Butterworth Bukit Mertajam

2007

2008

6 8 1 11 1 10 6 2 2 12 17

3 0 2 3 1 3 2 4 9 8 6

100 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

Berdasarkan maklumat pelajar NR ini, tugas pemantauan lebih mudah dilakukan kerana unit ini mengetahui bilangan dan taburan pelajar mengikut sesuatu lokasi. Ini akan memudahkan UPLK untuk merujuk dan mengadakan perbincangan dengan masyarakat di kawasan yang terlibat melalui Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung (JKKK) atau Jawatankuasa Rukun Tertangga (JRT). Tugas pemantauan turut dilakukan secara bersama dengan Pegawai Pembangunan Pelajar NR dan Jawatankuasa Perwakilan Pelajar NR. Jadual 2 menunjukkan taburan pelajar NR yang berdaftar mengikut lokasi kediaman mereka. Disamping itu, UPLK turut membantu pelajar NR untuk melaksanakan aktiviti pembangunan dan kepimpinan pelajar serta mengadakan program berinteraksi dan berdialog antara pelajar NR dengan masyarakat setempat. Berdasarkan fungsi dan tanggungjawab yang dibincangkan di atas tadi, maka perkhidmatan yang disediakan oleh UPLK ini boleh diringkaskan seperti berikut: 1.

Mencari dan mengumpul maklumat rumah untuk disewa kepada pelajar NR.

2.

Menyediakan senarai maklumat rumah untuk disewa kepada pelajar NR.

3.

Mengurus dan mengendalikan pendaftaran pelajar NR.

4.

Menyediakan senarai maklumat pelajar NR.

5.

Menyediakan panduan yang berkaitan dengan penyewaan kediaman kepada pelajar NR.

6.

Memantau kebajikan dan keselamatan pelajar NR melalui lawatan yang diadakan.

7.

Mengadakan program interaksi dan dialog bersama penduduk yang terlibat dengan pelajar NR.

8.

Mengadakan aktiviti pembangunan dan kepimpinan pelajar melalui Jawatankuasa Perwakilan Pelajar NR.

Pegawai Pembangunan Pelajar Non-resident (NR) Jawatan Pegawai Pembangunan Pelajar Non-resident (PPPNR) diwujudkan bagi membantu pengurusan UPLK menjaga kebajikan dan mengendalikan program pembangunan dan kepimpinan pelajar NR. PPPNR ini diberi kemudahan rumah universiti iaitu di Kolej Mutiara dan Kolej Zamrud. Tugas PPPNR tidak jauh bezanya dengan Pegawai Pembangunan Pelajar (PPP) di kolej kediaman. PPPNR diberi tanggungjawab untuk memastikan kebajikan dan aktiviti pembangunan dan kepimpinan pelajar NR dilaksanakan dengan baik. Perbezaanya hanyalah PPPNR tidak mempunyai jadual tugasan secara harian. Justeru itu, PPPNR akan melaksanakan tugasan mengikut program yang diaturkan oleh UPLK atau Pejabat Bahagian Hal Ehwal Pelajar. Namun, jika ada keperluan PPPNR akan dipanggil bertugas untuk mengendalikan hal ehwal pelajar NR. Pada ketika ini, hanya tiga orang staf bukan akademik yang dilantik untuk menjawat jawatan sebagai PPPNR. Bagi memudahkan tugas PPPNR ini, pembahagian tugas mereka dibahagikan mengikut zon kawasan kediaman pelajar NR. Justeru itu, tugas pemantauan keselamatan dan kebajikan 101 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

pelajar NR akan lebih mudah. PPPNR akan menjadi perantara untuk berbincang dengan penduduk atau wakil penduduk di kawasan yang diduduki oleh ramai pelajar NR. Jawatankuasa Perwakilan Pelajar Non-resident (NR) Jawatankuasa Perwakilan Pelajar Non-resident (JPPNR) merupakan sebuah persatuan pelajar NR yang bertanggungjawab membantu menjaga kebajikan dan melaksanakan aktiviti-aktiviti pembangunan dan kepimpinan bagi pelajar-pelajar NR. Jawatankuasa ini terdiri daripada pelajar NR yang menyewa kediaman di luar kampus. Peranan JPPNR ini adalah menjadi perantaraan antara pihak pengurusan UPLK dan pelajar-pelajar NR. Pada masa yang sama juga JPPNR bertindak sebagai sebuah organisasi yang melaksanakan segala aktiviti pembangunan dan kepimpinan pelajar dengan dibantu oleh PPPNR sebagai penasihat dan pemantau. Diperingkat awal penubuhan JPPNR ini, komitmen ahli jawatakuasanya sangat rendah menyebabkan organisasi ini tidak berfungsi sepenuhnya untuk membantu UPLK. Hal ini berlaku disebabkan kesemua ahli adalah dikalangan pelajar NR di mana budaya pelajar NR pada ketika itu tidak berminat untuk terlibat dengan sebarang program pembangunan dan kepimpinan pelajar anjuran pihak universiti. Bagi mengatasi masalah ini pemilihan ahli jawatankuasa ini telah dilakukan dengan cara yang lebih teliti, di samping itu bukan semua ahli jawatankuasa ini adalah di kalangan pelajar NR. Terdapat di kalangan mereka yang tinggal di kolej kediaman luar kampus tetapi dilantik untuk menjadi ahli JPPNR. Ini dilakukan berdasarkan kebolehan dan komitmen yang ditunjukkan oleh pelajar tersebut. Hasilnya, JPPNR mula bergerak dengan aktif dan berjaya menarik minat pelajar-pelajar NR untuk terlibat di dalam aktiviti pembangunan dan kepimpinan pelajar. Demi memasikan sesuatu program itu berjaya, JPPNR sentiasa bekerjasama dan berganding bahu dengan Majlis Perwakilan Pelajar (MPP). Kerjasama yang terbentuk ini memberi satu sinergi antara Pejabat Bahagian Hal Ehwal Pelajar, UPLK, PPPNR, JPPNR dan MPP. Disebabkan aktiviti pelajar NR melibatkan penggunaan kawasan di luar kampus, bantuan dan kerjasama daripada unit keselamatan turut melancarkan lagi aktiviti yang dirancang. Aktiviti Pelbagai aktiviti dirancang dan dilaksanakan melibatkan pelajar-pelajar NR. Semua aktiviti, sama ada dirancang dan dilaksanakan oleh UPLK (aktiviti wajib), PPPNR dan JPPNR (aktiviti sokongan) adalah bertujuan untuk menjaga keselamatan dan kebajikan serta membentuk peribadi pelajar-pelajar NR. Aktiviti wajib seperti Minggu Pendaftaran Pelajar NR, Sesi Dialog Bersama Pengarah Kampus dan Lawatan Muhibah NR antara program yang diatur fokus kepada menjaga keselamatan dan kebajikan pelajar-pelajar NR. Manakala aktiviti sokongan yang dianjurkan oleh JPPNR dengan bantuan PPPNR adalah untuk memberi peluang pelajar-pelajar NR berinteraksi sesama mereka di samping melatih mereka di dalam pengurusan dan kepimpinan organisasi.

102 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

PROGRAM LAWATAN MUHIBAH NR Salah satu aktiviti anjuran bersama antara PPPNR, MPP, JPPNR ialah Program Lawatan Muhibah NR. Program ini merupakan antara program aktiviti pelajar NR yang penting kerana ianya mempunyai matlamat serampang dua mata iaitu: 1.

Kunjungan mesra untuk bertanya khabar dan melihat suasana tempat tinggal pelajar-pelajar NR.

2.

Menyemak atau audit lokasi kediaman pelajar NR berdasarkan maklumat pendaftaran pelajar NR.

Program lawatan ini dilakukan secara berkala iaitu sebulan dua kali mengikut kawasan yang dipilih berdasarkan kepadatan pelajar NR di kawasan tersebut. Pelaksanaannya dilakukan di waktu malam pada jam 8.00 hingga 10.30 malam secara berkumpulan dan ditemani oleh pegawai universiti iaitu dari UPLK, PPPNR dan juga staf daripada Unit Keselamatan. Lawatan ini turut melibatkan pemimpin pelajar di kalangan JPPNR dan MPP. Dalam lawatan ini juga, borang soal selidik diedarkan kepada pelajar NR untuk mengetahui kemudahan yang dimiliki dan juga masalah yang dihadapi. Latar belakang responden Program lawatan pelajar NR yang julung kali diadakan ini telah berjaya mengunjungi seramai 405 pelajar NR di empat buah kawasan yang mana pelajar NR banyak menyewa kediaman di loaksi tersebut. Rajah 4 menunjukkan bilangan pelajar NR yang dikunjungi mengikut lokasi kediaman mereka dalam program lawatan ini. 200 180 160 140

Bilangan Pelajar

120 100 80 60 40 20 0 Pangsapuri Idaman

Pangsapuri Pauh Damai

Pangsapuri Pauh Indah

Taman Sutera

Lokasi Kediaman Pelajar

Rajah 4: Bilangan pelajar mengikut lokasi kediaman yang dikunjungi dalam Program Lawatan Muhibah

103 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

Majoriti pelajar NR yang menyewa di luar kampus merupakan pelajar yang berada di semester tiga dan ke atas. Ini adalah selari dengan dasar penempatan UiTMPP yang memberi keutamaan kepada pelajar-palajar baru bagi tempoh dua semester atau setahun. Rajah 5 dan 6 menunjukkan taburan peratusan pelajar mengikut semester pengajian dan fakulti. Meskipun kebanyakkan pelajar NR merupakan pelajar yang mengambil program di peringkat Diploma (tempoh pengajian 6 semester), terdapat juga pelajar NR yang terdiri daripada pelajar program di peringkat Sarjana Muda (degree). Oleh sebab itu, terdapat pelajar NR yang belajar di semester 7 dan 8.

45 40 35

Peratusan %

30 25 20 15 10 5 0 Sem 3

Sem 4

Sem 5

Sem 6

Sem 7

Sem 8

Semester Pengajian

Rajah 5: Peratusan pelajar NR mengikut semester pengajian yang dikunjungi dalam Program Lawatan Muhibah

Kampus UiTMPP merupakan kampus kejuruteraan yang menawarkan program-program berkaitan kejuruteraan seperti Kejuruteraan Awam, Mekanikal, Elektrikal dan Kimia. Di samping itu, terdapat juga penawaran program Fakulti Pengurusan Hotel dan Pelancongan dan Fakulti Farmasi. Maka itu, bilangan pelajar NR daripada fakulti kejuteraan yang ditemui dalam kunjungan ini melebihi 75%. Rajah 7 menunjukkan latar belakang pencapaian akademik bagi pelajar-pelajar NR yang terlibat dalam lawatan ini.

104 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

F Farmasi

FPH Perlancongan

Fakulti

FK Kimia

FK Awam

FK Mekanikal

FK Elektrikal

0

5

10

15

20

25

30

Peratusan %

Rajah 6: Peratusan pelajar NR mengikut fakulti yang dikunjungi dalam Program Lawatan Muhibah

2.50 - 4.00 8%

2.00 - 2.49 17%

3.00 - 3.49 37% 2.50 - 2.99 38%

Rajah 7: Pecahan peratusan pencapaian akademik pelajar-pelajar NR yang dikunjungi dalam Program Lawatan Muhibah.

Majoriti pelajar NR (85%) yang menyewa di luar kampus memperolehi sumber kewangan melalui pinjaman pendidikan Perbadanan Tabung Pendidikan Tinggi Nasional (PTPTN), manakala yang lain menerima sumber kewangan melalui Jabatan Perkhidmatan Awam (JPA), Kerajaan atau Yayasan Negeri dan juga daripada pihak badan korporat swasta. Dari segi latar belakang pendapatan keluarga pula, sebanyak 12% daripada mereka pendapatan keluarga adalah kurang daripada RM 500 sebulan. Bagi pendapatan di antara RM 501 hingga RM 1,000, peratusannya adalah sebanyak 31%. Manakala 28% lagi, pendapatan keluarganya adalah di antara RM 1,001 hingga RM 2,000. Seramai 17% pula, pendapatan keluarganya adalah di antara RM 2,001 hingga RM 3,000. Bagi pendapatan keluarga yang melebihi RM 3,000 jumlah peratusannya adalah sebanyak 12%. 105 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

Maklumat Kediaman Sewa Dalam Program Lawatan Muhibah ini, kunjungan telah dibuat ke atas dua buah jenis kediaman iaitu rumah pangsa (Pangsapuri Idaman, Pangsapuri Pauh Damai dan Pangsapuri Pauh Indah) dan rumah teres (Taman Sutera). Jadual 3 menunjukkan maklumat ringkas berkaitan dengan purata isi rumah dan kadar sewa sebulan dan kos yang ditanggung oleh seorang pelajar NR bagi setiap lokasi. Jadual 3: Ringkasan maklumat berkaitan kediaman sewa mengikut lokasi

Lokasi Kediaman

Bilangan Penghuni

Sewa bulanan untuk

Kadar purata perbelanjaan

dalam kediaman

satu kediaman (RM)

seorang pelajar NR untuk

(orang)

bayaran sewa kediaman sebulan (RM)

Min

Purata

Maks

Min

Purata

Maks

Min

Purata

Maks

Pangsapuri kediaman

3

6

10

250

300

400

30

57

100

Pangsapuri Pauh Damai

3

6

10

250

300

400

30

53

130

Pangsapuri Pauh Indah

4

5

7

280

300

400

30

56

80

Taman Sutera

6

10

13

600

800

1100

50

75

117

Berdasar soal selidik yang dijalankan dalam lawatan ini didapati 52% daripada pelajar NR yang menyewa di sekitar kawasan Permatang Pauh membayar secara purata sewa bulanan antara RM 300 hingga RM 399. Bayaran sewa yang paling rendah ialah RM 80 sebulan dan yang paling tinggi ialah RM 1000. Rajah 8 menunjukkan taburan peratusan kadar sewa kediaman pelajar NR di kawasan yang dikunjungi dalam Program Lawatan Muhibah. Kadar sewa yang terendah (RM 30 seorang sebulan) adalah di kediaman jenis rumah pangsa iaitu di Pangsapuri Idaman. Manakala kadar sewa yang tertinggi (RM 117 seorang sebulan) adalah jenis rumah teres dua tingkat di Taman Sutera.

≥ RM 500 11%

≤ RM 199 2%

RM 200 - 299 9%

RM 400 - 499 26%

RM 300 - 399 52%

Rajah 8: Peratusan pecahan kadar sewa kediaman pelajar NR yang terlibat dalam soal selidik Program Lawatan Muhibah.

106 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

Bilangan pelajar NR yang menghuni di dalam satu kediaman yang disewa paling rendah ialah 3 orang serumah dan yang paling tinggi ialah 13 orang serumah. Bilangan pelajar yang menginap di dalam kediaman sewa bergantung kepada saiz ruang rumah, bilangan bilik dan kadar sewa yang dikenakan. Rajah 9 menunjukkan bilangan penghuni kediaman yang disewa mengikut lokasi. Pangsapuri Idaman dan Pangsapuri Pauh Damai merupakan kediaman yang memiliki penghuni yang paling minima (3 orang serumah) di sebabkan kadar sewa yang berpatutan, manakala Pangsapuri Pauh Damai pula bilangan yang paling rendah dalam serumah ialah 4 orang. Bagi kediaman Taman Sutera, bilangan penghuni serumah paling rendah ialah 6 orang serumah. Ini disebabkan kadar sewa terendah di Taman Sutera ialah RM 700 sebulan, namun kadar sewa ini masih tinggi jika dibandingkan dengan lokasi yang lain.

Pangsapuri Idaman

Pangsapuri Pauh Damai

Pangsapuri Pauh Indah

Taman Sutera

80 70

Kekerapan

60 50 40 30 20 10 0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

Bilangan Penghuni dalam Satu Rumah

Rajah 9: Taburan dan kekerapan bilangan penghuni dalam satu rumah mengikut lokasi.

Dalam aspek kemudahan yang dimiliki sama ada disediakan oleh tuan rumah atau dibeli sendiri oleh pelajar adalah berbeza-beza. Dalam soal selidik ini, pelajar NR ditanyakan peralatan atau kemudahan yang ada di kediaman rumah sewa mereka. Rajah 10 menunjukkan peratusan jenis-jenis kemudahan/peralatan yang ada di kediaman sewa pelajar-pelajar NR. Berdasarkan Program Lawatan Muhibah ini, didapati 12% sahaja kediaman pelajar NR yang mempunyai semua lima kemudahan yang ditanya dalam soal selidik ini.

107 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

Lain-lain 23%

Katil/Tilam 20%

Mesin Basuh 14%

Televisyen 27%

Dapur 16%

Rajah 10: Pecahan peratusan kemudahan atau peralatan di kediaman sewa pelajar-pelajar NR.

Tahap kepuasan atau keselesaan pelajar NR terhadap kediaman sewa mereka turut ditanya dalam soal selidik ini. Didapati 48% daripada mereka berpendapat keadaan kediaman mereka adalah memuaskan, manakala 27% pula berpendapat keadaan kediaman mereka adalah baik. Hanya 11% berasa keadaan kediaman sewa mereka tidak memuaskan dan 2% menyatakan kediaman sewa mereka dalam keadaan sangat tidak memuaskan. Seramai 12% pelajar NR yang menyatakan bahawa keadaan atau keselesaan kediaman sewa mereka adalah sangat baik. Apabila pelajar NR diminta memberi komentar atau cadangan dalam soal selidik yang dikemukakan, didapati 15% daripada pelajar NR yang ditemui memberi maklum balas pelbagai isu berkaitan dengan kediaman rumah sewa mereka. Antara perkara yang dinyatakan ialah kos sewa kediaman yang mahal, kelengkapan rumah yang tidak mencukupi, sikap tuan rumah yang tidak memperbaiki kerosakan atau tidak ambil peduli, jiran tertangga yang menimbulkan masalah, sistem keselamatan kawasan kediaman yang tidak mesra pelajar, tempat letak kenderaan yang terhad di kawasan kediaman dan kes kecurian yang kerap berlaku serta kediaman yang tidak dilengkapi elemen keselamatan seperti ketiadaan gril pintu dan tingkap. Pengangkutan Kebanyakkan pelajar NR menggunakan kenderaan sendiri atau kenderaan yang disediakan oleh pihak universiti. Hampir 65% daripada pelajar NR menggunakan pengangkutan sendiri iaitu 20% kereta dan 45% motorsikal untuk ke kampus. Hanya 27% pelajar NR menggunakan perkhidmatan kenderaan universiti. Bagi pelajar NR yang tinggal di kediaman sewa yang hampir dengan kampus, mereka hanya berjalan kaki sahaja, manakala mereka yang tinggal di kawasan yang tidak dilalui oleh kenderaan universiti terpaksa menggunakan kenderaan awam untuk ke kampus. Rajah 11 menunjukkan pecahan peratusan jenis pengangkutan yang digunakan oleh pelajar NR untuk ke kampus.

108 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

Seramai 19% daripada Pelajar NR yang menggunakan kenderaan universiti berpendapat perkhidmatan yang disediakan adalah baik, manakala 56% lagi menyatakan perkhidmatan tersebut adalah memuaskan. Namun ada juga pelajar NR yang menyatakan perkhidmatan kenderaan universiti tidak memuaskan (18%) dan sangat tidak memuaskan (7%).

Bas Awam 5%

Bas UiTM 27%

Jalan Kaki 3%

Motorsikal 45%

Kereta 20%

Rajah 11: Pecahan peratusan jenis pengangkutan yang digunakan oleh pelajar-pelajar NR untuk berulang-alik ke kampus

Apabila pelajar NR diminta memberi komen atau cadangan dalam soal selidik yang dikemukakan, didapati 18% daripada pelajar NR yang ditemui memberi maklum balas berkaitan dengan tempat letak kenderaan yang terhad di kampus dan juga kediaman mereka, sticker kenderaan di kawasan kediaman mereka yang sukar diperolehi dan mahal harganya, larangan membawa masuk kenderaan di dalam persekitaran kampus, perkhidmatan kenderaan universiti yang tidak konsisten, laluan masuk kedua di kampus dan keselamatan kenderaan yang mereka miliki. Perbelanjaan makanan Kebanyakkan pelajar NR adalah terdiri daripada pelajar di peringkat pengajian Diploma yang mendapat bantuan makanan sebanyak RM 4.00 sehari. Bagi pelajar NR di peringkat pengajian Sarjana Muda tidak diberi sebarang bantuan makanan. Secara purata perbelanjaan makanan pelajar NR dalam sehari adalah RM 9.30. Perbelanjaan makanan miniman sehari adalah RM 4.00 dan yang paling tinggi (maksima) pula ialah RM 20.00 sehari. Apabila pelajar NR diminta memberi komen atau cadangan dalam soal selidik yang dikemukakan, didapati 24% daripada pelajar NR yang ditemui memberi maklum balas berkaitan dengan bantuan makanan dan juga isu tahap penyediaan dan kebersihan serta mutu makanan di kafeteria universiti. Isu bantuan makanan banyak diperkatakan oleh pelajar NR kerana mereka berpandangan nilai bantuan RM 4.00 sehari adalah tidak mencukupi dengan kos sara diri yang semakin meningkat pada masa kini. Bagi pelajar NR di peringkat pengajian Sarjana Muda pula mempertikaikan tindakan atau polisi universiti yang tidak memberi bantuan makanan kepada mereka. 109 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

CABARAN Dalam mengurus dan mengendalikan kemudahan kediaman pelajar NR, UPLK menghadapi pelbagai rintangan dan cabaran. Di peringkat awal, bilangan staf yang ada hanyalah seorang sahaja iaitu Pengurus Asrama. Tugas Pengurus Asrama pula adalah mentadbir dan mengurus dua unit iaitu Unit Kolej Kediaman dan Unit Penempatan Luar Kampus (ULPK) dan ini menyebabkan tumpuan pada ULPK tidak dapat diberi perhatian yang sewajarnya. Kemudian barulah UPLK berkembang dengan pertambahan dua staf sokongan iaitu Penyelia Asrama dan Pembantu Am Pejabat. Dengan kekuatan tenaga kerja seramai 3 orang sahaja bagi mentadbir dan mengurus hal ehwal pelajar NR seramai 2400 orang adalah sesuatu yang mencabar namun terpaksa jua dilaksanakan dengan sebaik mungkin. Jika terdapat keperluan untuk menggunakan staf yang ramai, maka UPLK akan meminta bantuan daripada staf Pejabat Bahagian Hal Ehwal Pelajar atau Unit Kolej Kediaman untuk membantu. Mengurus dan membantu pelajar di luar waktu pejabat merupakan perkara yang diberi perhatian oleh ULPK. Justeru itu, ULPK telah mewujudkan jawatan Pegawai Pembangunan Pelajar Nonresident (PPPNR). Pelantikan PPPNR adalah untuk memberi khidmat kepada pelajar selepas waktu pejabat khususnya dalam hal ehwal kebajikan dan keselamatan yang melibatkan situasi kecemasan. Namun, bilangan PPPNR seramai 3 orang untuk memantau dan membantu pelajar NR yang tinggal di serata lokasi sekitar Permatang Pauh adalah perkara yang begitu mencabar. Justeru itu, PPPNR mengambil pendekatan proaktif dengan berinteraksi dan berdialog dengan pemimpin masyarakat setempat serta dengan pihak berkuasa khususnya dengan pihak Polis DiRaja Malaysia dan Jabatan Agama Negeri Pulau Pinang. Usaha mendekati dan memahami pelajar NR dilakukan melalui perwakilan pelajar yang dipilih dan dilantik membentuk sebuah organisasi yang dikenali sebagai Jawatankuasa Perwakilan Pelajar Non-resident (JPPNR). Fungsi JPPNR sebagai perantara antara pihak pengurusan dan pelajar NR adalah sangat penting kerana penerimaan pelajar NR di kalangan rakan sebaya lebih berkesan dalam aspek memberi nasihat dan bimbingan serta memahami masalah yang mereka hadapi. Kepimpinan JPPNR harus memahami tanggungjawab dan peranan mereka untuk membantu pihak universiti bagi mengendalikan rakan-rakan pelajar NR mereka serta menjaga nama dan imej universiti. Keberkesanan pengurusan dan pemantauan pelajar-pelajar NR tidak akan berjaya tanpa kerjasama masyarakat di luar. Pelajar-pelajar NR ini tinggal di dalam masyarakat dan adakalanya mereka alpa atau tidak kisah akan adab dan tatacara hidup bermasyarakat. Sehinggakan terdapat keskes yang melibatkan pelajar-pelajar NR dan menyebabkan masyarakat di tempat tersebut merasa tidak selesa, seterusnya menyalahkan pihak universiti kerana gagal mengawal selia pelajar-pelajarnya. Justeru itu, UPLK telah mangatur dan manganjurkan perjumpaan atau mesyuarat secara berkala dengan persatuan penduduk atau jawatankuasa rukun tertangga di taman perumahan yang banyak diduduki oleh pelajar UiTMPP. Kerjasama daripada semua pihak dengan mengambil langkah-langkah proaktif adalah perlu untuk mengawal dan mengurangkan gejala yang tidak sihat di kalangan pelajar-pelajar NR. Cabaran di sini ialah untuk meminta masyarakat luar bekerjasama dan saling memahami serta mengambil tindakan proaktif. Tindakan menyalahkan pihak universiti tanpa mengambil sebarang langkah-langkah 110 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR LUAR KAMPUS

pencegahan dan pembetulan di kawasan kediaman masyarakat tersebut menyukarkan lagi untuk UPLK untuk bertindak secara berkesan. Pihak universiti tidak boleh mengambil tindakan sebarangan kepada pelajar-pelajar NR kerana terikat dengan undang-undang awam. Kerjasama yang erat dengan pihak berkuasa dan persatuan penduduk yang terjalin dapat membantu pihak universiti untuk samasama menangani pelajar yang bermasalah. Program bimbingan dan kempen kesedaran kepada pelajar-pelajar NR sentiasa diadakan untuk membantu pelajar menyesuaikan diri dan memastikan keselamatan dan kebajikan mereka terpelihara. Cabaran di sini pula ialah tentang kehadiran pelajar-pelajar NR terhadap program-program sebegini. Meskipun bilangan pelajar NR adalah ramai, usaha sebegini perlu dilakukan secara berkala dan berperingkat-peringkat. Dalam usia yang masih muda, UPLK menghadapi pelbagai cabaran dan rintangan. Perkara yang dibincang di sini hanyalah sebahagian daripada cabaran tersebut. Kerjasama daripada pelbagai pihak banyak membantu melancarkan lagi fungsi dan tanggungjawab UPLK ini. Tunjuk ajar dan bimbingan daripada rakan-rakan sekerja khususnya Unit Kebajikan Non-resident di UiTM Shah Alam juga banyak membantu.

KESIMPULAN Peningkatan bilangan kemasukan pelajar ke UiTMPP dari tahun ke setahun telah memberi kesan kepada Bahagian Hal Ehwal Pelajar untuk mengurus dan mengendalikan kebajikan pelajar dalam konteks tempat kediaman mereka. Bilangan kemudahan kolej kediaman yang terhad menyebabkan pelajar tidak mempunyai sebarang pilihan melainkan tinggal menyewa di luar kampus. Peningkatan bilangan pelajar yang menyewa di luar atau lebih dikenali sebagai pelajar non-resident (NR) ini sehingga mencecah bilangannya melebihi 2400 orang memerlukan pihak pengurusan universiti untuk menguruskannya dengan bersistematik. Justeru itu, UPLK diwujudkan bagi memberi fokus kepada pengurusan kebajikan dan keselamatan pelajar-pelajar NR di sekitar kawasan Permatang Pauh, Pulau Pinang. Adalah diharapkan perkongsian pengalaman UPLK ini dapat membantu pihak-pihak lain yang mempunyai pelajar-pelajar NR di universiti masing-masing. Perkara yang dilakukan oleh UPLK tidak seperti yang terbaik dan bersesuai dengan persekitaran di tempat lain. Namun begitu, pengalaman yang dilalui oleh UPLK dapat dijadikan sebagai satu panduan. Sebarang cadangan dan pandangan serta komen adalah amat dialu-alukan demi membantu UPLK untuk memantapkan lagi perkhidmatan yang diberi.

PENGHARGAAN Penghargaan ini diberikan kepada Pengarah Kampus Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang (UiTMPP) atas sokongan dan kepercayaan yang diberikan di dalam mengendali dan menguruskan pelajar-pelajar non-resident di UiTMPP. Terima kasih juga atas keizinan yang diberi bagi menyediakan kertas kerja ini untuk berkongsi pengalaman UiTMPP di dalam menguruskan kediaman pelajar non-resident. 111 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN 2008

Fairus Muhamad Darus Fakulti Sains Gunaan Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang [email protected] Zainuddin Al-Mansor Unit Kolej Kediaman Universiti Teknologi MARA Pulau Pinang

112 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS YANG TINGGAL DI LUAR KAMPUS: SATU KAJIAN AWAL DI SHAH ALAM, SELANGOR DARUL EHSAN Norzanah Mat Nor, Raja Razuan Raja Deris Zaiton Endot, Abdul Rahim Meerah

ABSTRAK Pelajar-pelajar luar kampus seperti yang semua maklum adalah kumpulan pelajar yang meneruskan pengajian universiti mereka dan dalam masa yang sama tidak tinggal di dalam kawasan kampus. Mereka ini rata-ratanya menyewa penempatan di kawasan sekitar universiti tidak kira samada rumah teres, flat mahupun rumah kedai. Didapati bilangan ini semakin bertambah dari semasa ke semasa lantaran ketidakcukupan kemudahan asrama yang disediakan oleh pihak universiti. Fenomena ini sememangnya tidaklah menjadi satu kejutan kerana rakyat Malaysia keseluruhannya sedar akan kepentingan serta manafaat untuk menuntut ilmu yang berterusan (life-long learning) demi berdepan dengan arus global yang tidak menentu ketika ini dan memperkasakan modal insan sebagaimana menyahut seruan kerajaan. Namun demikian, kedapatan beberapa isu yang perlu ditangani bersama oleh pihak pentadbiran universiti dan juga kumpulan pelajar ini antaranya gejala sosial yang semakin meningkat, pengaruh dadah, kegagalan menamatkan pengajian dengan cemerlang dan pengaruh mereka terhadap pelajar yang tinggal di dalam kampus dan terakhir sekali pembabitan mereka dengan masyarakat setempat. Justeru itu, artikel ini menyediakan hasil penemuan kajian persepsi terhadap kumpulan pelajar ini sekaligus memuatkan beberapa cadangan yang perlu diberi perhatian oleh semua pihak. Kegagalan melihat melihat senario ini daripada perspektif yang positif lagi proaktif, dikhuatiri akan menjejaskan imej sesebuah institusi pengajian tinggi terbabit, kementerian pengajian tinggi dan akhirnya mendatangkan kerugian kepada negara. Kata kunci: Pelajar Luar Kampus, Institut Pengajian Tinggi, Tanggungjawab Terhadap Masyarakat.

PENGENALAN Pelajar-pelajar luar kampus seperti yang semua maklum adalah kumpulan pelajar yang meneruskan pengajian universiti mereka dan dalam masa yang sama tidak tinggal didalam kawasan kampus. Mereka ini rata-ratanya menyewa penempatan di kawasan sekitar universiti tidak kira, sama ada rumah teres, flat mahupun rumah kedai. Didapati bilangan ini semakin bertambah dari semasa ke semasa lantaran ketidakcukupan kolej kediaman yang disediakan oleh pihak universiti. Berdasarkan

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

statistik umum, dianggarkan kira-kira 10-13 peratus daripada jumlah keseluruhan pelajar yang berada di intitusi pengajian tinggi adalah mereka yang tinggal di luar kampus (Utusan Malaysia, 18 Jun 2004). Kemungkinan besar kumpulan ini semakin bertambah, namun tiada angka yang pasti berkenaan bilangan sebenar pelajar yang tinggal di luar kampus lantaran tidak banyak penyelidikan yang dibuat ke atasnya. Fenomena ini sememangnya tidaklah menjadi satu kejutan kerana rakyat Malaysia keseluruhannya sedar akan kepentingan serta manfaat untuk menuntut ilmu yang berterusan (lifelong learning) demi berdepan dengan arus global yang tidak menentu ketika ini dan memperkasakan modal insan sebagaimana menyahut seruan kerajaan di dalam Rancangan Malaysia ke Sembilan (RMK 9; 2007). Namun demikian, kedapatan beberapa isu yang perlu ditangani bersama oleh pihak pentadbiran universiti dan juga kumpulan pelajar ini antaranya gejala sosial yang semakin meningkat, pengaruh dadah, kegagalan menamatkan pengajian dengan cemerlang dan pengaruh mereka terhadap pelajar yang tinggal di dalam kampus dan terakhir sekali pembabitan mereka dengan masyarakat setempat. Justeru, artikel ini menyediakan hasil penemuan kajian persepsi masyarakat terhadap kumpulan ini sekaligus memuatkan beberapa cadangan yang perlu diberi perhatian oleh semua pihak. Kegagalan melihat melihat senario ini daripada perspektif yang positif lagi proaktif, dikhuatiri akan menjejaskan imej sesebuah institusi pengajian tinggi terbabit, kementerian pengajian tinggi dan akhirnya mendatangkan kerugian kepada masyarakat serta negara.

OBJEKTIF DAN SOALAN KAJIAN Objektif kajian adalah seperti berikut: 1.

Untuk mengenal pasti tanggapan masyarakat terhadap pelajar IPTA/IPTS yang tinggal di luar kampus dalam aspek sosial.

2.

Untuk mengenal pasti tanggapan masyarakat terhadap pelajar IPTA/IPTS yang tinggal di luar kampus dalam aspek ekonomi setempat.

3.

Untuk mengenal pasti tanggapan masyarakat terhadap pelajar IPTA/IPTS yang tinggal di luar kampus dalam aspek pendidikan setempat.

4.

Untuk menyediakan cadangan-cadangan yang boleh digunapakai bagi menangani permasalahan mahupun konflik yang sering dicetuskan oleh kumpulan ini.

KAEDAH PENGUMPULAN DATA Aktiviti pengumpulan data telah dilakukan pada bulan November 2007 sehingga Januari 2008. Sebanyak 300 borang kaji selidik telah diedarkan kepada responden yang berada di kawasan Shah Alam, merangkumi Seksyen 7, Seksyen 8, Seksyen 9, Seksyen 6 dan Padang Jawa. Walau bagaimanapun, hanya kedapatan 107 borang kaji selidik yang dipulangkan kepada penulis dan ini memberikan pulangan peratus sebanyak 35.6 sahaja. Menurut, Roscoe (1975) pulangan responden 114 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS

sebanyak 35.6 peratus ini sememangnya sudah memadai dan berupaya menyediakan penemuan yang sahih (valid) lagi boleh dipercayai (reliable). Maka, tiada susulan pengedaran borang kaji selidik yang dibuat selepas itu, tambahan masa yang agak terbatas untuk para penulis.

PENEMUAN KAJIAN Latarbelakang Responden Merujuk kepada Jadual 1, didapati keseluruhan responden yang terlibat adalah seramai 107 orang. Sebanyak 41.1 peratus daripada jumlah keseluruhan ini adalah mereka yang tinggal di Seksyen 7, Jadual 1: Latarbelakang Responden Bilangan Responden (n=107) Latarbelakang Responden

Percent

Kawasan Tempat Tinggal (Shah Alam) Seksyen 7

44 (41.1%)

Seksyen 8

15 (14%)

Seksyen 6

13 (12.1%)

Padang Jawa

11 (10.3%)

Pekerjaan Bekerja

53 (49.5%)

Tidak Bekerja

25 (23.4%)

Surirumah

29 (27.1%)

Tempoh Berjiran Dengan Pelajar Luar Kampus Kurang 6 bulan

12 (11.2)

Lebih 6 bulan

36 (33.6%)

Lebih 1 tahun

59 (55.1%)

115 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Shah Alam. Seterusnya ini diikuti dengan 14.3 peratus di Seksyen 8, seterusnya 12.1 peratus di Seksyen 6. Dan selebihnya didapati seramai 10.3 peratus adalah responden yang tinggal di Padang Jawa. Selanjutnya lagi, majoriti daripada responden ini adalah mereka yang bekerja iaitu seramai 53 orang (50 peratus) dan seramai 29 (27 peratus) adalah merupakan suri rumah sepenuh masa dan bakinya seramai 25 (23 peratus) adalah mereka yang tidak bekerja. Tambahan daripada itu, menurut responden, majoriti daripada mereka telah berjiran dengan kumpulan pelajar ini lebih daripada 1 tahun (59 responden; 55 peratus) dan hanya 12 responden (11 peratus) yang menyatakan kurang daripada 6 bulan. Penemuan-penemuan di atas diperhatikan agak konsisten dengan temubual para penyelidik yang dibuat secara rawak mendapati sememangnya terdapat ramai pelajar luar kampus yang menyewa di sekitar Seksyen 7, kemungkinan besar ianya adalah disebabkan faktor lokasi yang amat berdekatan dengan universiti-universiti dan kolej-kolej utama yang terdapat di sini seperti UiTM, UNISEL dan PTPTL. Bahkan rata-rata daripada mereka yang tinggal di kawasan perumahan ini adalah mereka yang bekerja dan hanya berkelapangan di waktu malam (luar waktu pejabat) sahaja. Selain daripada itu, tempoh masa telah berjiran dengan kumpulan pelajar ini untuk lebih daripada satu tahun juga memberikan gambaran jelas bahawa responden yang terlibat adalah mereka yang telah bermaustatin di kawasan-kawasan perumahan ini dengan agak lama. Namun, kumpulan pelajar luar kampus yang sering bertukar ganti tentunya telah memberi ruang buat responden ini untuk membuat pengamatan sekaligus mendapat gambaran yang lebih jelas bagaimana perilaku kumpulan pelajar ini terutamanya apabila ianya melibatkan hal-hal kemasyarakatan yang akan dikupas dengan lebih mendalam nanti. Pandangan Responden Berdasarkan Isu Sosial Merujuk Jadual 2 dan 3, didapati rata-rata daripada responden menyatakan ‘Tidak Setuju’ (44 responden; 41 peratus) dan ‘Tidak Pasti’ (37 responden; 35 peratus) terhadap penglibatan kumpulan pelajar didalam aktiviti sosial kejiranan seperti majlis perkahwinan, kematian dan gotong royong. Untuk perihal menjaga rumah dan persekitaran dengan baik, didapati majoriti daripada responden (70 orang; 65 peratus) bersetuju bahawasanya kumpulan pelajar ini memang bertanggungjawab ke atas perkara ini. Walau bagaimanapun, penemuan yang bercanggah dikesan apabila sebanyak 40 peratus responden menyatakan ‘membuang sampah merata’ adalah masalah terbanyak yang sering dilakukan oleh kumpulan pelajar ini. Diikuti dengan ‘membuat bising’ iaitu 23 peratus. Kenyataan ini juga selari dengan semakan soalan borang kaji selidik mengenai ‘pelajar tidak membuat bising apabila pulang ke rumah selepas kuliah’. Sebanyak 60 responden (56 peratus) menyatakan ‘Tidak Setuju’ dan 10 responden (9 peratus) menyatakan ‘Tidak Pasti’. Selebihnya adalah seramai 37 responden (35 peratus) yang menyatakan bersetuju bahawasnya pelajar ini tidak membuat bising. Bagi isu ‘pelajar tidak berpeleseran atau melepak pada waktu malam atau hujung minggu’ dan ‘tidak terlibat dengan vandalisme harta awam atau harta penduduk setempat’, didapati majoriti daripada responden memberikan peratus yang sama iaitu sebanyak 63 peratus kepada ‘tidak bersetuju’

116 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS

dengan kenyataan tersebut. Selanjutnya lagi, jenis vandalisme yang sering dilakukan kumpulan pelajar ini pula adalah ‘merosakkan telefon awam’ yang merupakan peratus tertinggi (60 peratus), diikuti dengan ‘menconteng dinding’ iaitu sebanyak 30 peratus. Ditemui juga bahawasnya kebanyakkan responden bersetuju (63 peratus) iaitu ‘kebanyakkan pelajar berbudi bahasa, berhemah, bertegur sapa dan sering memberi bantuan jika diperlukan’.

Jadual 2: Isu Sosial (n=107) Pandangan Responden Setuju

Tidak Setuju

Tidak Pasti

1. Penglibatan kumpulan pelajar luar kampus di dalam aktiviti sosial kejiranan seperti majlis perkahwinan, kematian dan gotong royong.

26 (24.3%)

44 (41%)

37 (35%)

2. Pelajar yang tinggal di luar kampus menjaga rumah dan persekitaran dengan baik.

70 (65.4%)

20 (18.7%)

17 (15.9%)

3. Pelajar yang tinggal di luar kampus tidak membuat bising apabila pulang ke rumah selepas kuliah.

37 (34.6%)

60 (56.1%)

10 (9.3%)

4. Pelajar yang tinggal diluar kampus tidak berpeleseran atau melepak pada waktu malam atau hujung minggu.

22 (20.6%)

68 (63.6%)

17 (15.9%)

5. Pelajar yang tinggal di luar kampus ’tidak terlibat dengan vandalisme harta awam atau harta penduduk setempat.

74 (69.2%)

11 (10.3%)

22 (20.6%)

6. Pelajar yang tinggal di luar kampus kebanyakkannya adalah pelajar yang berbudi bahasa, berhemah, bertegur sapa dan sering memberi bantuan jika diperlukan.

67 (62.6%)

15 (14%)

25 (23.4%)

Isu Sosial

117 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jadual 3: Isu persekitaran dan vandalisme (n=107) Bilangan responden (n=107) Jenis masalah persekitaran yang sering dilakukan oleh pelajar luar kampus

Percent

1. Tiada masalah

72 (67.3%)

2. Membuang sampah merata-rata

14 (13.1%)

3. Membuat bising

8 (7.5%)

4. Lain-lain

13 (12.1)

Vandalisme yang sering dilakukan oleh pelajar luar kampus 1.Tiada maklumat

97 (90.7%)

2. Menconteng dinding

3 (2.8%)

3. Merosakkan telefon awam

6 (5.6)

4. Merosakkan kenderaan awam

1 (.9%)

Secara keseluruhan penemuan-penemuan tersebut menjadi bukti yang kukuh akan permasalahan sosial yang sering dikaitkan dengan pelajar yang berada diluar kampus. Secara tidak langsung sekali lagi ianya menjadi tanggungjawab universiti yang terbabit untuk menangani mahupun mengurangi gejala ini secara bijak dan pratikal. Membiarkan perkara ini berlarutan kelak nanti akan memberi beban tidak hanya kepada universiti bahkan masyarakat sekitar. Sehingga kini kepercayaan umum terhadap universiti di dalam melahirkan modal insan yang cemerlang akademiknya dan juga akhlaknya semestinya perlu digalas dengan penuh rasa tanggungjawab. Perbincangan yang lebih terperinci berkenaan permasalah ini disediakan di bahagian perbincangan dan kesimpulan. Pandangan Responden Berdasarkan Isu Ekonomi Walau apa jua penemuan di bahagian isu sosial, didapati juga daripada Jadual 4 dan Jadual 5, kumpulan di pelajar ini tidak kurang pentingnya dalam memberi sumbangan terhadap ekonomi sesebuah kawasan terbabit. Seumpamanya seramai 73 peratus responden didapati menyatakan kehadiran kumpulan pelajar ini secara tidak langsung telah juga meningkatkan harga/kos sewa rumah

118 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS

dan juga peningkatan harga barangan di sekitar kawasan perumahan tersebut iaitu seramai 40 peratus. Jawapan yang positif juga ditemui apabila kebanyakkan responden tidak menafikan betapa kewujudan kumpulan pelajar ini telah meningkatkan bilangan perniagaan sekaligus peluang perniagaan di sekitar kawasan perumahan iaitu sebanyak 70 peratus. Lanjutan daripada itu juga ‘Perniagaan Makanan’ adalah merupakan peluang perniagaan yang teringgi sebagaimana diutarakan oleh responden (28 peratus). Ini dikuti dengan peluang perniagaan yang membabitkan ‘keperluan pembelajaran’ iaitu sebanyak 6 peratus. Justeru, penemuan-penemuan ini mengajak para pembaca untuk mengikis sedikit sebanyak tanggapan negatif yang sering dilontarkan terhadap kumpulan pelajar yang tinggal di luar kampus ini. Peranan dan sumbangan mereka seharusnya dihargai dan digunakan sebaik mungkin oleh masyarakat sekitar juga universiti tanpa ada perasaan berbelah bagi. Maka, penulis merasakan mekanisme dan ruang yang efektif diperlukan bagi mendekati kumpulan seperti ini. Akhirnya, diharapkan usaha tersebut dapat mewujudkan suasana yang harmonis untuk semua.

Jadual 4: Isu Ekonomi (n=107) Pandangan Responden Setuju

Tidak Setuju

Tidak Pasti

1. Kehadiran kumpulan pelajaryang tinggal di luar kampus ini secara tidak langsung telah juga meningkatkan harga/kos sewa rumah

78 (72.9%)

15 (14%)

14 (13.1%)

2. Kehadiran kumpulan pelajar yang tinggal di luar kampus ini secara tidak langsung telah juga meningkat harga barangan di sekitar kawasan perumahan.

42 (39.3%)

41 (38.3%)

24 (22.4%)

3. Kewujudan pelajar yang tinggal di luar kampus telah meningkatkan bilangan perniagaan dan juga peluang perniagaan di persekitaran perumahan.

75 (70.1)

19 (17.8%)

13 (12.1%)

Isu Ekonomi

119 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jadual 5: Isu Peluang Perniagaan (n=107) Bilangan responden (n=107) Jenis atau peluang perniagaan yang meningkat di sekitar kawasan perumahan

Percent

1. Tiada maklumat

52 (48.6%)

2. Perniagaan Makanan

31 (29%)

3. Keperluan pembelajaran

6 (5.6%)

4. Perniagaan Runcit

4 (3.7%)

Vandalisme yang sering dilakukan oleh pelajar luar kampus 1.Kedai fotostat

2 (1.9%)

2. Cyber Cafe

3 (2.8%)

3. Kedai dobi

4 (3.7%)

4. Lain-lain

5 (4.7%)

Pandangan Responden Berdasarkan Isu Pendidikan Selanjutnya lagi, untuk isu yang keempat, berkenaan sama ada kumpulan pelajar ini menjadi pemangkin kepada semangat belajar anak-anak responden sepertimana yang ditunjukkan dalam Jadual 6, didapati sebanyak 53 peratus menyatakan ‘Setuju’ dan 33 peratus menyatakan ‘Tidak Pasti’. Apabila ditanya adakah kumpulan pelajar ini ada mengadakan kelas-kelas tuisyen ataupun membantu memberi bimbingan kepada anak-anak responden di kawasan perumahan tersebut, didapati peratus yang lebih kurang sama untuk ‘Tidak Setuju’( 43 peratus) dan ‘Tidak Pasti’ (45 peratus). Manakala, untuk pertanyaan sama ada kewujudan kumpulan relajar ini membantu peningkatan kadar penguasaan Bahasa Inggerís dikalangan masyarakat setempat, didapati lebih separuh daripada responden menyatakan ‘Tidak Pasti’ (52 peratus).

120 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS

Jadual 6: Isu Pendidikan (n=107) Pandangan Responden Setuju

Tidak Setuju

Tidak Pasti

1. Pelajar-pelajar yang tinggal di luar kampus menjadi pemangkin kepada semangat belajar anak-anak di persekitaran perumahan.

57 (53.3%)

15 (14%)

35 (32.7%)

2. Pelajar-pelajar yang tinggal di luar kampus mengadakan kelas-kelas tuisyen kepada anak-anak di persekitaran perumahan.

13 (12.1%)

46 (43%)

48 (44.9%)

3. Kewujudan pelajar-pelajar yang tinggal di luar kampus meningkatkan kadar penguasaan Bahasa Inggeris di kalangan masyarakat setempat.

25 (23.4%)

27 (25.2%)

55 (51.4%)

Isu Pendidikan

Keadaan ini menggambarkan terdapatnya pengaruh pelajar-pelajar yang tinggal di luar kampus (walaupun dalam jumlah yang kecil) terhadap keinginan dan juga hasrat anak-anak responden untuk turut juga menereruskan pengajian mereka ke peringkat tinggi. Kemungkinan juga keadaan ini memberi peluang kepada kumpulan pelajar ini untuk menyediakan kelas-kelas tuisyen buat anakanak responden yang bersekolah rendah atau menengah yang mana ini boleh memberikan mereka pendapatan sampingan. Pandangan Umum Untuk persoalan umum seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 7 dan 8, sebanyak 81 peratus daripada responden menyatakan betapa kewujudan kumpulan pelajar ini telah meningkatkan kesesakan jalan raya terutama pada waktu puncak. Selain daripada itu, antara permasalahan lain yang ditimbulkan oleh kumpulan pelajar ini dan yang mana ianya menjadi satu isu yang agak sensitif kepada rsepondens adalah ‘Membawa masuk orang bukan muhrim’ yang merupakan peratus tertinggi isitu 37 peratus, diikuti dengan ‘Melepak di koridor’ sebanyak 23 peratus, ‘Meletak kenderaan sesuka hati’ 17 peratus, ‘masalah mak nyah’ 10 peratus, dan terakhir sekali ‘Pakaian yang menjolok mata’ 7 peratus. Jadual 7: Pandangan umum terhadap kesesakan jalan raya (n=107) Pandangan Responden Setuju

Tidak Setuju

Tidak Pasti

86 (80.4%)

13 (12.1%)

8 (7.5%)

Isu Pendidikan 1. Kewujudan pelajar-pelajar yang tinggal di luar kampus telah meningkatkan kesesakan jalan raya pada waktu-waktu puncak.

121 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jadual 8: Pandangan umum terhadap gejala sosial (n=107) Bilangan responden (n=107) Masalah lain yang ditimbulkan oleh pelajar yang tinggal di luar kampus

Percent 77 (72%)

1. Tiada maklumat

2. Membawa kawan bukan muhrim ke rumah

11 (10.3%)

3. Meletak kenderaan sesuka hati

5 (4.7%)

4. Melepak di koridor

7 (6.5%)

5.Pakaian menjolok mata

2 (1.9%)

6. Lain-lain

4 (3.7%)

Penulis amat bersetuju sekiranya pandangan umum diambil serius oleh tidak hanya universiti bahkan juga jawatankuasa taman terbabit. Walaupun jumlah peratus masih lagi boleh dianggap agak rendah, namun membiarkan keadaan ini berlarutan dikhuatiri akan menjurus kepada gejala yang lebih buruk. PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN Lanjutan daripada kepada penemuan-penemuan kajian yang terdahulu, beberapa kesimpulan dan juga perbincangan lanjut bolehlah diutarakan disini. Antaranya adalah seperti berikut: Menangani Permasalahan Sosial yang Kritikal Dikalangan Pelajar-pelajar Luar Kampus Adalah Tanggungjawab Bersama Umum maklum akan kebanyakkan pelajar-pelajar luar kampus ini adalah kumpulan yang dianggap matang dan mampu untuk membuat keputusan sendiri. Namun kepercayaan ini tidak seharusnya digalas sepenuhnya oleh mereka, apatah lagi sekiranya kedapatan antara mereka yang baru melangkah ke alam kedewasaan yang terkadang mengundang konflik diri. Kenyataan dibawah yang dipetik daripada akhbar Berita Harian yang bertajuk “Universiti Asmara – Dedah Gejala Seks Penuntut IPT” (19 Mac 2008) menguatkan lagi permasalahan ini. “Mereka tinggal menyewa beramai-ramai dan berkongsi kenderaan ke kuliah. Oleh kerana ibu bapa jauh di kampung, mereka bebas bergaul hingga ada yang terbabas kepada gejala sosial dan moral.”

122 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS

Maka, tidak dapat tidak, peranan ibu-bapa dan individu yang hampir dengan mereka dilihat sebagai pendekatan yang terbaik bagi menanganinya. Adalah tidak adil untuk meletakkan segala permasalahan sosial ini dibahu institusi mahupun universiti yang terbabit. Ini kerana mengikut laporan yang telah dibuat pada tahun 2006, ke atas 25 328 graduat IPT ( Laporan Hasil Kajian Pengesanan Graduat, IPT Tahun 2006; mukasurat 26), hanya 2 051 (8.3%) daripada mereka yang menggunakan jenis perkhidmatan kaunseling - Peribadi. Peratus yang tertinggi adalah jenis perkhidmatan kaunseling –Akademik dan Kerjaya (11 639; 46.9 peratus dan 9 911; 39.9 peratus). Senario ini jelas menunjukkan bahawasanya institusi pengajian tinggi masih belum lagi mendapat kepercayaan sepenuhnya oleh pelajar bagi membincangkan juga menyelesaikan masalah peribadi mereka. Realiti yang harus diterima semua ialah ibu bapa dan rakan terdekat masih jagi menjadi pilihan utama bagi tujuan ini. Berbalik kepada isu pelajar yang tinggal diluar kampus ini, walaupun berjauhan, ibu-bapa dan juga penjaga semestinya memantau pergerakan kumpulan ini agar dapat dielakkan perkara-perkara yang tidak diingini. Tambahan lagi, dicadangkan juga, pemantauan ini boleh dibuat dengan kerjasama sepenuhnya oleh pihak institusi yang sentiasa bersedia untuk membendung gejala-gejala yang tidak sihat ini. Budaya untuk menerima setiap teguran dan juga nasihat dengan kerelaan hati di kalangan kumpulan ini seharusnya menjadi satu titik tolak kepada usaha pembangunan insaniah sepertimana yang diharapkan negara. Permurnian Tanggapan Terhadap Sumbangan Pelajar-Pelajar Universiti yang Berada di Luar Kampus: Mereka Juga Sebahagian daripada Masyarakat Sekitar Jika direnung hasil daripada penemuan kajian ini, tidak dinafikan betapa kumpulan pelajar ini tidak kurang pentingnya memberi sumbangan kepada masyarakat setempat, terutamanya dalam aspek ekonomi dan pendidikkan. Jikalau dulu, suri rumah sepenuh masa tidak melakukan apa-apa di waktu lapang, tetapi kini sewaktu semester universiti dan kolej bermula, ramai yang melibatkan di dalam aktiviti menjual makanan dan minuman. Begitu juga dengan pemilik rumah sewa, mereka kini mempunyai pendapatan agak lumayan lantaran permintaan yang tinggi daripada kumpulan pelajar luar kampus ini. Justeru, menanamkan sikap yang terlalu prejudis kepada kumpulan ini dilihat sebagai sesuatu yang merugikan. Masyarakat setempat semestinya menerima hakikat bahawa kehidupan harian mereka kini sememangnya juga diwarnai oleh kewujudan kumpulan pelajar luar kampus ini. Menjauhkan diri mereka daripada kumpulan pelajar ini akan mewujudkan jurang yang amat besar di antara pelajar luar kampus dan masyarakat sekeliling. Masyarakat setempat disarankan untuk senantiasa bersikap empati lebih daripada simpati. Membayangkan kiranya anak-anak, adik-adik mahupun kaum keluarga mereka sendiri yang tinggal berjauhan daripada mereka dan digelar ‘pelajar luar kampus’, dipercayai dapat menjadi pintu ke arah terjalinnya satu ikatan kemesraan di kalangan pelajar luar kampus dan masayarakat. Sikap yang prihatin ini tentunya disegani lagi dihormati oleh kumpulan pelajar ini dan mampu mendorong mereka untuk mengekalkan jati diri yang mulia dan menjadi kebanggaan masyarakat setempat.

123 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Peranan Universiti Dalam Dalam Penyediaan Prasarana Kemudahan Yang Menyeluruh Mampu Membantu Kumpulan Ini Di dalam usaha kerajaan untuk membudayakan pendidikan yang berterusan (life-long learning) ini, tidak dapat tidak, sokongan yang utuh amat diperlukan oleh institusi juga universiti bagi penyediaan prasarana dan kemudahan yang kondusif untuk pelajar mereka. Ini kerana, menurut ‘Hasil Kajian Pengesanan Graduat, Institut Pengajian Tinggi 2006’, didapati penilaian terhadap kemudahan penginapan, IPTA dan Polikteknik berada di Gred B, manakala IPTS dan kolej komuniti pula adalah masing-masing Gred C+. Oleh yang demikian, satu pendekatan yang serius diperlukan bagi membawa perubahan ke arah pencapaian Gred A untuk semua institusi pengajian tinggi. Dalam konteks ini, penyediaan tambahan kemudahan asrama di kolej-kolej kediaman diharapkan dapat mengurangkan jumlah keseluruhan pelajar yang tinggal di luar kampus. Secara tidak langsung, segala agenda institusi juga universiti terbabit dapat dijalankan dengan sempurna dan berjaya mencapai matlamat utama kerajaan iaitu mewujudkan modal insan yang cemerlang bagi meneruskan kelangsungan kecemerlangan negara. Suara Hati Pelajar-pelajar Luar Kampus: Dengarkanlah... Penulis juga merasakan telah tiba masanya untuk semua institusi pengajian tinggi terbabit menghargai dan mengambil berat akan perihal pelajar luar kampus mereka. Umpamanya, terdapat universiti yang sedia ada mempunyai Persatuan Pelajar Luar Kampus (Non Residents Society) dan amat aktif di dalam penglibatan aktiviti-aktiviti anjuran universiti. Maka adalah dicadangkan agar institusi pengajian tinggi mengambil langkah yang serupa agar komuniti kecil ini tidak lagi terkeluar daripada tanggungjawab universiti keseluruhannya.

LIMITASI KAJIAN DAN CADANGAN SETERUSNYA Limitasi Kajian Antara limitasi kajian awal ini antaranya adalah seperti di bawah: 1.

Tumpuan responden hanya bertumpu kepada kawasan Shah Alam sahaja. Ini disebabkan kekangan masa dan kewangan yang terhad dan tanpa pembiayaan mana-mana pihak melainkan minat dan kesungguhan penulis sendiri.

2.

Analisis kajian hanya berdasarkan kepada borang kaji selidik yang telah diedarkan kepada responden. Dikhuatiri kelemahan aspek penggunaan borang soal-selidik ini dapat mempengaruhi penemuan kajian yang tidak sekata dan menyediakan ruang untuk diskriminasi (bias).

3.

Analisis kajian juga hanya menumpukan lepada penemuan deskriptif dan tiada analisis peringkat tinggi (advance) yang diguna-pakai. Ini disebabkan matlamat kajian awal ini iaitu untuk mengenal-pasti (explore) isu ini dengan perancangan untuk membuat analisa yang lebih menyeluruh pada peringkat seterusnya kelak nanti. 124 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PERSEPSI MASYARAKAT TERHADAP PELAJAR IPTA/ IPTS

Cadangan Penyelidikan Seterusnya Berikut adalah cadangan-cadangan yang boleh diberi pertimbangan untuk penyelidikkan seterusnya: 1.

Meluaskan kawasan penyelidikkan meliputi bahagian luar bandar seharusnya menjadi fokus seterusnya. Perbandingan terhadap penemuan kajian dari kawasan ini diharapkan dapat menyediakan satu penganalisaan yang lebih kukuh dan mampu memberi gambaran yang lebih jelas untuk kesemua kumpulan pelajar ini.

2.

Menggunakan kaedah mendapatkan data secara kualitatif yang mana ianya terbukti berupaya menyokong segala penemuan awal. Ini disebabkan data yang diperolehi adalah asli dan lahir daripada diri responden sendiri (Ghauri, 1995; Lincoln and Cuba, 1985; Staruss and Corbin, 1990).

3.

Penggunaan analisis SPSS seperti Crosstab, t-Test dan lain-lain, diharapkan dapat memberi gambaran yang lebih jelas akan sesuatu isu, berbanding dengan analisis kajian yang dilakukan pada peringkat ini iaitu hanya kepada penemuan secara deskriptif.

4.

Sudah sampai masanya untuk mensasarkan pelajar luar kampus sebagai responden pula. Ini diyakini dapat memberi imbangan penemuan kajian berbanding dengan hanya bertumpukan kepada responden masyarakat setempat yang sedia ada.

PENUTUP Secara keseluruhannya, kajian awal ini telah berjaya mencapai objektif-objektif yang disediakan. Penemuan dan perbincangan hasil kajian telah dikupas dengan sokongan fakta-fakta yang didapati dan ini telah menunjukkan akan kepentingan pihak-pihak tertentu untuk memberi perhatian yang serius kepada saranan-saranan yang telah dibuat. Diharapkan kajian awal ini tidak akan berhenti setakat ini sahaja, bahkan dijadikan sebagai pemangkin untuk penyelidikkan seterusnya. Semoga usaha ini dapat mengimbangi kemelut pelajar luar kampus yang sering dijadikan sebagai bahan tercetusnya gejala sosial di masyarakat setempat.

RUJUKAN: Berita Harian (19 Mac 2008) Universiti Asmara – Dedah Gejala Seks Penuntut IPT.[http:// www.bharian.com.my/] Ghauri , P. N., Gronghaug, K. and Kristianslund, I. 1995. Research methods in business studies: A practical guide. Prentice Hall: London. Laporan Hasil Kajian Pengesanan Graduat, IPT Tahun 2006: Penanda Aras Pencapaian Universiti Teknologi MARA (UiTM), Disediakan oleh Pusat Perancangan Strategik UiTM. Lincoln, Y. S. and Guba, E. G. 1985. Naturilstic inquiry. Sage: Beverly Hills, CA. 125 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Mintzberg, H. 1979. The structuring of organizations: A synthesis of the research. Prentice-Hall: London. Roscoe (1975) dipetik daripada Sekaran, U. 2005. Research methods for business: A skill building approach. 4th Edition. John Wiley and Sons, Inc: New York: page 284. Strauss, A., and Corbin, J. 1990. Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques. Sage: California. Utusan Malaysia (18 Januari 2003) Gejala Sosial- Sukar Kawal Pelajar Luar Kampus. [http:// www.utusan.com.my] Utusan Malaysia (18 jun 2004) UPM Laksana Projek Pembangunan Untuk Kebaikan Pelajar. [http:// www.utusan.com.my] Utusan Malaysia (26 Oktober 2002) Dadah-UTM Sukar Kawal Pelajar Luar Kampus. [http:// www.utusan.com.my] Zikmund, W. G. 1997. Business research methods. 5th Edition. The Dryden Press: Harcourt Brace College Publishers.

Norzanah Mat Nor Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected] Zaiton Endot, Raja Razuan Raja Deris dan Abdul Rahim Meerah Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni Universiti Teknologi MARA Malaysia

126 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KEJADIAN PENYAKIT DEMAM DENGGI DAN DEMAM DENGGI BERDARAH DI UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA (UiTM) SHAH ALAM Nazlee Bin Mohd Zin

ABSTRAK Penyakit demam denggi (DD) dan demam denggi berdarah (DDB) adalah penyakit yang disebabkan oleh virus denggi dan disebarkan oleh nyamuk Aedes (stegomya) sebagai pembawa. Ianya telah lama melanda negara kita sejak sebelum merdeka. Sehingga kini ianya masih merupakan masalah yang masih belum dapat diatasi. Penyakit ini pada umumnya berlaku di kawasan bandar kerana habitat nyamuk aedes itu sendiri yang terdapat di kawasan berkenaan. UiTM Shah Alam sebagai salah sebuah institusi pengajian tinggi yang terletak di kawasan bandar yang berkepadatan penduduk yang tinggi tidak terlepas daripada menghadapi masalah penyakit ini. Kejadian penyakit ini khasnya di kalangan penuntut boleh memberikan kesan terhadap proses pengajian terhadap penuntut tersebut. Kertas kerja ini membincangkan tentang kejadian penyakit ini di UiTM Shah Alam dan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mencegah dari merebaknya penyakit ini. Kata kunci: Demam denggi, demam denggi berdarah, virus denggi, nyamuk Aedes.

PENGENALAN Objektif kajian ini adalah untuk menunjukkan betapa seriusnya penyakit demam denggi ini yang menjangkiti warga UiTM khasnya di kalangan pelajarnya. Selain itu ia juga bertujuan untuk memberikan penerangan kepada kakitangan khasnya warga kolej tentang keperluan menjaga kebersihan dan memusnahkan tempat-tempat pembiakan Aedes. DD memberi kensengsaraan yang amat sangat bagi yang pernah mengalaminya dan juga boleh membawa maut kerana tiada vaksin pencegah dan ubat-ubatan khusus untuk merawat penyakit DD. Nyamuk Aedes hanya memerlukan satu minggu untuk melengkapkan kitaran hidupnya dan seterusnya memainkan peranan sebagai vektor pembawa penyakit. Cara pencegahan DD hanyalah dengan tidak menyediakan tempat pembiakan nyamuk tetapi cara ini memerlukan komitmen berterusan seperti mana nyamuk Aedes yang komited untuk terus mencari tempat yang yang sesuai untuk membiak bagi memastikan generasi nyamuk terus hidup. Kita mempunyai pasukan kawalan Aedes di seluruh negara tetapi tidak mungkin pasukan ini dapat mengawal pembiakan Aedes keseluruhannya secara berterusan. Kerjasama dari pihak-pihak yang berkenaan amat diperlukan untuk sama-sama membenteras penyakit ini.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Dalam konteks UiTM Shah Alam, kerja-kerja kawalan DD adalah di bawah tanggungjawab Majlis Bandaraya Shah Alam (MBSA) di mana setiap kes yang dilaporkan akan dijalankan tindakan semburan kabus untuk membunuh nyamuk dewasa yang membawa virus DD. Namun begitu pihak universiti khasnya pengurusan kolej kediaman, mempunyai tanggungjawab yang besar dalam memastikan kolej mereka bebas dari tempat pembiakan nyamuk Aedes. Langkah-langkah dan tindakan yang boleh dijalankan akan dibincangkan kemudian. UiTM Shah Alam merangkumi kawasan yang luas di mana kampus induk terletak di Seksyen 1 sebagai pusat pengajian dan juga kolej kediaman pelajar. Terdapat juga kawasan lain yang berhampiran yang menjadi tempat kediaman pelajar seperti di Seksyen 2, Seksyen 3, Seksyen 4, Seksyen 5 dan lain-lain lagi. Dianggarkan UiTM Shah Alam mempunyai pelajar seramai 50,000 orang. Disebabkan oleh lokasi UiTM yang terletak di kawasan bandar yang berkepadatan tinggi, maka risiko para pelajar untuk mendapat jangkitan DD juga adalah tinggi. Terdapat pelbagai jenis tempat pembiakan jentik-jentik Aedes yang dikesan di kawasan UiTM khasnya kolej kediaman seperti tong sampah, bekas plastik, kolam hiasan, tangki air, pasu bunga, alas pasu bunga, bekas makanan polisterin dan sebagainya. Tempat-tempat pembiakan tersebut adalah antara faktor utama yang menyumbang kepada peningkatan kejadian kes DD.

METHODOLOGI Kajian ini melibatkan penganalisaan data-data kes DD di kalangan pelajar UiTM Shah Alam untuk tahun 2008 (sehingga September) di mana data tersebut diperolehi dari Pejabat Kesihatan Daerah Petaling, Selangor. Sebanyak 352 kes DD yang dilaporkan untuk UiTM sepanjang 2008 yang dianalisa dalam kajian ini.

HASIL KAJIAN Hasil kajian ditunjukkan dalam jadual di bawah: Jadual 1: Jenis Demam Jenis Demam

Bilangan

Peratus (%)

DD

339

96.3

DDB

13

3.7

Jumlah

352

100.0

128 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KEJADIAN PENYAKIT DEMAM DENGGI

DAN

DEMAM DENGGI BERDARAH

Jadual 2: Kejadian Kes Mengikut Kategori Umur Kategori Umur (Tahun)

Bilangan

Peratus (%)

<17

343

97.4

17 - 30

7

2.0

>30 tahun

2

0.6

Jumlah

352

100.0

Jadual 3: Kejadian Kes Mengikut Jantina Jantina

Bilangan

Peratus (%)

Lelaki

218

61.9

Perempuan

134

38.1

Jumlah

352

100.0

Jadual 4: Kejadian Kes Mengikut Bangsa Bangsa

Bilangan

Peratus (%)

Melayu

335

95.2

Cina

7

2

Sarawak

1

0.3

Lain-lain

9

2.5

Jumlah

352

100.0

129 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

DI

UITM SHAH ALAM

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jadual 5: Kejadian Kes Mengikut Tempat Kediaman Kawasan

Bilangan

Peratus (%)

Seksyen 7

128

36.4

Puncak Perdana

35

9.9

Seksyen 17

31

8.8

Seksyen 1

27

7.7

Seksyen 18

19

5.4

Seksyen 8

18

5.1

Seksyen 2

16

4.5

Seksyen 6

14

4.0

Seksyen 24

13

3.7

Lain-lain

51

14.4

PERBINCANGAN Seperti yang dinyatakan tadi, sebanyak 352 kes DD/DDB dilaporkan di kalangan pelajar UiTM Shah Alam sehingga bulan September 2008. Angka ini akan bertambah sehingga penghujung tahun 2008. Ini menunjukkan angka yang agak tinggi dan jika tindakan yang berkesan tidak diambil akan menjejaskan proses pengajian di kalangan pelajar UiTM. Peranan pelbagai pihak adalah penting dalam usaha untuk mencegah dan mengurangkan kejadian penyakit ini. Walaupun tugas utama dalam kawalan penyakit ini terletak di bahu agensi kerajaan, namun pihak pengurusan kolej kediaman turut mempunyai peranan untuk menjayakan objektif tersebut.

CADANGAN Antara langkah-langkah yang boleh diambil oleh pihak pengurusan kolej kediaman adalah seperti berikut: 1.

Mewujudkan pasukan pemantau yang akan menjalankan pemeriksaan tempat pembiakan jentikjentik Aedes secara mingguan.

2.

Memastikan pasukan tersebut menjalankan tugas yang diberikan dengan menjalankan pemantauan berterusan. 130 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KEJADIAN PENYAKIT DEMAM DENGGI

DAN

DEMAM DENGGI BERDARAH

DI

UITM SHAH ALAM

3.

Memastikan kolej bebas dari tempat-tempat pembiakan jentik-jentik seperti bekas plastik, sampah sarap dan sebagainya. Bagi kawasan yang mempunyai bekas takungan air seperti kolam hiasan, ubat pembunuh jentik-jentik perlu diletakkan.

4.

Penyelarasan dengan syarikat penyelenggaran bangunan mengenai struktur bangunan yang boleh menjadi tempat pembiakan jentik-jentik seperti tangki air, longkang pecah/tersumbat, lantai yang mempunyai air bertakung dan sebagainya.

5.

Mewujudkan kesedaran di kalangan warga kolej tentang bahaya penyakit DD dan cara-cara mencegah/mengawal.

6.

Memastikan pelajar/kakitangan yang mempunyai tanda-tanda DD mendapat rawatan segera.

KESIMPULAN Penyakit DD/DDB adalah penyakit yang merbahaya dan boleh membawa maut jika tidak mendapat rawatan awal. Namun begitu langkah pencegahan adalah lebih baik dari rawatan. Oleh yang demikian semua pihak mempunyai peranan masing-masing di dalam langkah pencegahan terutamanya dalam memastikan kawasan universiti bebas dari tempat-tempat pembiakan Aedes. Semoga dengan langkah tersebut akan dapat mengurangkan kejadian kes DD di UiTM Shah Alam.

RUJUKAN Ministry Of Health, Malaysia (1986). Panduan Pencegahan dan Kawalan Penyakit Demam Denggi/Demam Denggi Berdarah, Ibu Pejabat Rancangan kawalan Penyakit-Penyakit Bawaan Vektor, Kementerian Kesihatan Malaysia. Vector Journal, volume 8 no. 1 2002, Cawangan Penyakit Bawaan Vektor, Kementerian Kesihatan Malaysia.

Nazlee Mohd Zin Pejabat Kesihatan Putrajaya Wilayah Persekutuan Putrajaya [email protected]

131 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN MAKANAN PELAJAR: PENGALAMAN UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA (UiTM) Hj Hasnor Hj Mohd Jan

ABSTRAK Universiti Teknologi MARA adalah merupakan Universiti terbesar di Malaysia dari segi bilangan pelajarnya yang kini mencecah seramai 126,983 orang di seluruh negara. Pelbagai kemudahan disediakan untuk pelajar UiTM dengan yang paling utama iaitu kemudahan penginapan dan makanan pelajar. Daripada jumlah tersebut seramai 64,061 orang pelajar Diploma diberi bantuan makanan secara percuma di seluruh sistem UiTM melalui dasar yang telah ditetapkan oleh pihak universiti. Kertas kerja ini menerangkan pengalaman UiTM dalam menyediakan kemudahan makanan pelajar dari mula penubuhannya hingga kini serta sistem pengambilan makanan oleh para pelajar di kafetaria yang dilaksanakan khusus untuk para pelajar yang mendapat elaun bantuan makanan secara percuma. Selain itu, Kertas kerja ini juga menerangkan bagaimana pengurusan kolej kediaman membuat kaji selidik terhadap kemudahan makanan yang disediakan di kolej-kolej kediaman agar mencapai sasaran kepuasanhati pelanggan ke tahap 90% KPI yang telah ditetapkan. Akhirnya, Kertas kerja ini menunjukkan tindakantindakan pembetulan yang diambil bagi mengatasi masalah-masalah yang berkaitan perkhidmatan makanan pelajar di kolej kediaman. Kata kunci: Kemudahan Makanan, Bantuan Makanan, Universiti Teknologi MARA.

PENGENALAN Dasar penyediaan makanan melalui konsep dewan makan kepada semua pelajar Diploma UiTM yang tinggal di kolej-kolej kediaman telah dilaksanakan sejak mula ditubuhkan pada tahun 1956. Para pelajar disediakan dengan sarapan pagi, makan tengahari dan makan malam oleh kakitangan UiTM sendiri di dewan-dewan makan kolej kediaman pelajar. Pada tahun 1985, berdasarkan konsep pengswastaan kerajaan maka perkhidmatan dewan makan telah diswastakan dengan melantik pengusaha-pengusaha dewan makan dengan tempoh perkhidmatan yang diberikan selama 2 tahun dan ditambah 1 tahun lagi berdasarkan prestasi yang cemerlang. Dengan pengambilan pelajar yang bertambah dari tahun ke tahun dan perubahan cara makanan pelajar kepada makanan yang ringkas, cepat dan citarasa yang pelbagai maka sistem penyediaan makanan bermasak di dewan-dewan makan sudah tidak lagi sesuai dilaksanakan maka bermula pada

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

tahun 2004, konsep kafetaria telah mula diperkenalkan dan dewan-dewan makan telah ditukarkan kepada konsep kafetaria secara berperingkat di kampus UiTM Shah Alam dan semua kampus cawangan.

KEMUDAHAN KAFETARIA DI UiTM SHAH ALAM DAN KAMPUS-KAMPUS CAWANGAN Terdapat 9 buah kafetaria di kolej-kolej kediaman UiTM Shah Alam yang boleh menampung makanan pelajar sehingga 21,687 orang. Kafetaria tersebut terletak di Kolej Anggerik, Kolej Mawar, Kolej Melati, Kolej Teratai, Kolej Perindu, Kolej Seroja, Kolej Meranti, Kolej Jati dan Kolej Puncak Perdana. Manakala jumlah kafetaria di kampus UiTM Cawangan berjumlah 39 buah yang boleh menampung seramai 46,696 orang pelajar. Jadual 1: Jumlah Kafeteria di UiTM Malaysia Shah Alam dan Kampus UiTM Cawangan

Bil

Kolej Kediaman

Bilangan Kafetaria

Bil

Kampus Cawangan

Bilangan Kafetaria

1.

Kolej Melati

1

1.

Kelantan

4

2.

Kolej Mawar

1

2.

Terengganu

4

3.

Kolej Anggerik

1

3.

Pahang

3

4.

Kolej Teratai

1

4.

Melaka

4

5.

Kolej Delima

-

5.

N. Sembilan

1

6.

Kolej Perindu

1

6.

Johor

3

7.

Kolej Seroja

1

7.

Perak

4

8.

Kolej Kenanga

-

8.

Pulau Pinang

2

9.

Kolej Jati

1

9.

Kedah

4

10.

Kolej Meranti

1

10.

Perlis

4

11.

Kolej Puncak Perdana

1

11.

Sabah

2

12.

Kolej Cemara/Akasia

-

12.

Sarawak

4

13.

Kolej Alamanda

-

14.

Kolej Sri Selayang

-

15.

Kolej Kristal

-

Jumlah

9

Jumlah

39

KAEDAH PELAKSANAAN KAFETARIA PELAJAR UiTM Pengusaha-pengusaha kafetaria yang dilantik menjalankan kontrak perkhidmatan kafetaria dikehendaki menyediakan makanan kepada para pelajar mengikut jadual makanan yang ditetapkan 134 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN MAKANAN PELAJAR

oleh UiTM seperti sarapan pagi, makan tengahari, minum petang, makan malam, hidangan makanan secara ala carte, makanan laut dan claypot. Menu serta harga jualan diwujudkan berdasar kajian yang telah dibuat mengikut harga jualan barangan mentah di pasar borong dan oleh pihak FAMA serta berpandukan kepada harga jualan yang terdapat di premis-premis makanan di sekitar kawasan kampus. Menu dan harga jualan telah mendapat kelulusan daripada Jawatankuasa Kewangan dan Pembangunan (JKP) untuk dilaksanakan di semua premis makanan di dalam kampus UiTM Shah Alam manakala bagi kampus cawangan mengikut kadar harga di tempat masing -masing. Jadual 2 menunjukkan contoh menu dan harga. Jadual 2: Contoh Menu dan Harga Makanan yang disediakan kepada Pelajar Pakej 1 SESI

Harga

MENU

SARAPAN

Nasi Lemak (biasa)

1.50

Kueh 2 Keping

0.70

Roti Canai

0.60

Tea O/Kopi O

0.50

Tea O/Kopi O

0.50

Tea Susu

0.80

1.20

1.40

Nasi Putih

0.60

Nasi Putih

0.60

Nasi Putih

0.60

Sup Sayur

0.30

Kari Daging

1.20

Sambal Telor

0.50

Ikan Goreng

0.70

Sayur Goreng

0.50

Air Suam

-

Air Suam

1.60

MALAM

Harga MENU

MENU

2.00

TENGAHARI

Pakej 3

Pakej 2 Harga

-

Air Suam

1.80

1.60

Nasi Goreng

1.00

Mee

1.50

Nasi Putih

0.60

Tea O

0.50

Tea O

0.50

Ikan Goreng Taucu

0.70

2.00

Ulam

0.30

Sirap

0.60

1.50

2.20

Jumlah

5.10

5.00

5.20

Pengusaha kafetaria adalah dikehendaki mengemukakan cadangan menu untuk sebulan pada minggu terakhir setiap bulan untuk menu bulan berikutnya. Ini bertujuan supaya menu hidangan yang dihidang kepada pelajar mempunyai kepelbagaian hidangan agar pelajar dapat membuat pilihan dan mengikut citarasa mereka. Pihak pengusaha kafetaria juga boleh mencadangkan menu lain selain yang terdapat didalam kontrak perkhidmatan kafetaria dengan memberikan surat bertulis kepada Bahagian Hal Ehwal Pelajar (HEP & Alumni) untuk mendapatkan kelulusan. 135 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Bagi memastikan bahawa setiap hidangan kepada pelajar di kafetaria mengikut tahap kesihatan yang tinggi agar tidak memudaratkan kepada kesihatan para pelajar maka pihak pengusaha dilarang menghidangkan makanan bermasak melebihi daripada 4 jam. Ini bagi menjamin agar makanan yang dihidangkan sentiasa bersih dan selamat untuk di makan oleh pelajar. Peraturan perkhidmatan kafetaria UiTM juga telah menetapkan bahawa pihak pengusaha dikehendaki menyediakan air panas kosong (air suam) sepanjang masa secara percuma kepada para pelajar di premis kafetaria. Masa Operasi UiTM telah menetapkan waktu operasi kafetaria di kampus UiTM Shah Alam dan kampuskampus cawangan adalah seperti berikut; 1. 2. 3. 4.

Sarapan pagi Makan Tengahari Makan Malam Menu ala Carte

-

7.00 pagi hingga 11.00 malam 11.00 pagi hingga 3.00 petang 6.00 petang hingga 9.00 malam 3.00 petang hingga 11.00 malam

Bagi waktu operasi kafetaria pada bulan Puasa (bulan Ramadan) di Semenanjung Malaysia adalah dari jam 5.00 petang hingga 4.00 pagi dan bagi Sabah dan Sarawak adalah dari jam 7.00 pagi hingga 2.00 pagi. Ini bagi memenuhi keperluan pelajar yang bukan beragama Islam. Makan Malam Pra–Graduan (High Table Dinner) Pengusaha kafetaria yang menjalankan perkhidmatan kafetaria di kolej-kolej kediaman tidak dikenakan apa-apa bayaran sewa bulanan sebaliknya mereka di kehendaki menyediakan Majlis Makan Malam Pra–Graduan (High Table Dinner) pada setiap penghujung semester (setahun 2 kali). Majlis ini bagi meraikan dan menghargai para pelajar bakal graduan dan juga bagi memberikan pengiktirafan kapada para pelajar yang aktif di kolej-kolej kediaman. Majlis Makan Malam Pra–Graduan kebiasaannya akan diadakan di hotel-hotel sekitar Shah Alam dan yang berhampiran dengan kampus jika di kampus-kampus cawangan. Kadar bayaran yang dikenakan kepada pihak pengusaha adalah seperti berikut; Jumlah pelajar mendaftar kolej yang menerima kemudahan makan X RM4.00 sehari X 105 hari X 3% potongan ansuran. Sebagai contoh bagi kolej yang mempunyai 1,000 pelajar maka pihak pengusaha kafetaria akan dikenakan bayaran sebanyak RM12,600.00 satu semester atau RM3,150.00 sebulan.

KAEDAH SISTEM E-KAFE Bagi para pelajar Diploma yang diberi subsidi elaun bantuan makanan dikehendaki mengambil makanan mereka di kafetaria yang telah ditetapkan oleh pihak universiti. Kadar yang diperuntukan setiap pelajar yang layak diberi kemudahan tersebut adalah sebanyak RM4.00 sehari dan diberikan selama lima belas (15) hari berjumlah RM60.00 di bentuk dalam sistem e-kafe. Rajah 1 menunjukkan contoh antara muka untuk masuk ke dalam Sistem E-kafe. 136 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN MAKANAN PELAJAR

Rajah 1: Antara muka sistem e-kafe UiTM

Modus Operandi Sistem ini beroperasi bermula daripada pihak pengurusan kolej membenarkan atau mengaktifkan pelajar yang layak mendapat kemudahan makan ke dalam sistem ini dengan memasukan nombor rahsia peribadi (PIN) dan menetapkan kafetaria yang perlu pelajar tersebut boleh menggunakan kemudahan ini. Peruntukan setiap pelajar yang dibenarkan mendapat kemudahan ini adalah menyamai dengan kaedah pelajar menggunakan sejumlah wang subsidi tersebut diberikan sebanyak RM4 sehari yang dihimpunkan sebanyak lima belas (15) hari untuk hari-hari penuh pengajian. Jika hari pengajian tidak penuh di dalam bulan tersebut, pelajar akan mendapat sejumlah peruntukan mengikut bilangan hari seperti yang dinyatakan di atas. Pengusaha kafetaria akan dapat melihat penggunaan subsidi ini di dalam laporan harian dan setiap lima belas (15) hari atau bilangan hari yang telah ditetapkan oleh Pengawal Sistem. Laporan harian penggunaan subsidi adalah untuk melihat secara terperinci setiap individu yang telah menggunakan subsidi, manakala laporan mengikut sesi yang telah ditetapkan merupakan ringkasan (summary) laporan harian bagi tujuan membuat tuntutan bayaran. Pihak Pengurusan Kolej bertanggungjawab terhadap pengaktifan dan pembatalan kelayakan mendapat kemudahan setiap individu pelajar yang menggunakan sistem e-kafe ini. Bagi tujuan pemantauan pula, pihak Pengurusan Kolej merujuk kepada laporan senarai pelajar yang layak menerima subsidi, penggunaan subsidi secara harian, manakala laporan ringkasan (summary) adalah bagi tujuan pengesahan tuntutan pengusaha setiap kafetaria. 137 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Pengkalan data (database) maklumat pelajar akan dimasukkan oleh pihak pengurusan kolej dan hanya pelajar yang direkodkan di kafetaria sahaja boleh mendapatkan kemudahan makan secara subsidi manakala bagi pelajar yang tidak mendapat kemudahan elaun bantuan makanan, mereka boleh mengambil makanan mereka di mana-mana kafetaria mengikut citarasa sendiri dengan bayaran tunai. Juruwang kafetaria yang dilatih mengunakan sistem e-kafe dipertanggungjawabkan untuk merekod nilai belian pelajar dan jika jumlah belian melebihi jumlah yang di kreditkan dalam kad, maka juruwang mesti meminta pelajar membayar bakinya secara tunai. Jika terdapat baki dalam kad selepas tarikh akhir yang ditetapkan maka baki itu akan hilang tepat pada jam 12.00 malam pada hari tersebut dan jumlah subsidi bagi tempoh yang baru akan dimasukkan dalam kad secara automatik. Kemudahan menyekat subsidi pelajar untuk tujuan bayaran elaun gantian makan juga disediakan yang hanya dikawal oleh pihak Pengurusan kolej. Laporan tuntutan bayaran akan dicetak dan disahkan oleh pihak Pengurusan Kolej untuk tujuan bayaran oleh pihak Bendahari. Modul yang Berkaitan di dalam E-Kafe Sistem ini juga menyediakan kemudahan untuk individu pelajar melihat sendiri penggunaan subsidi tersebut melalui dua (2) saluran iaitu dengan melayari laman web yang telah ditetapkan dan datang sendiri ke Pejabat Kolej menggunakan ‘user’ Pengurus Asrama. Kemudahan menukar Password setiap user, penukaran ‘PIN’ untuk pelajar, menukar kafetaria, memotong subsidi bagi tujuan Elaun Gantian Makan juga disediakan di dalam sistem ini. Persediaan Perkakas & Peralatan Komputer untuk E-Kafe Pihak pengusaha dikehendaki menyediakan perkakasan dan peralatan komputer yang diperlukan untuk melaksanakan sistem E-Kafe seperti berikut; 1. 2. 3.

Komputer desk-top - 3 set USB barcode reader - 3 set Printer - 1 set

LAPORAN PENCAPAIAN PETUNJUK PRESTASI (KPI) UNIT KEMUDAHAN KOLEJ: TAHUN 2007-2008 Bahagian Hal Ehwal Pelajar & Alumni (HEPA) telah menetapkan matlamat pencapaian petunjuk prestasi (KPI) kolej-kolej kediaman sebanyak 90% pelajar kolej berpuashati dengan kemudahan yang disediakan di kolej-kolej kediaman UiTM Malaysia, Shah Alam. Sasaran pencapaian petunjuk prestasi ini juga adalah bagi memenuhi syarat ISO 9001: 2000 yang telah diperolehi pada bulan Julai

138 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN MAKANAN PELAJAR

2007. Kekerapan Pengukuran KPI kolej kediaman UiTM Malaysia, Shah Alam dibuat 2 kali setahun. Pencapaian yang telah diperolehi bagi Jan–Jun 2007 adalah seperti berikut; 1. 2. 3. 4.

Pengurusan Kolej Penyediaan Penginapan Perkhidmatan Makanan Penyediaan Kemudahan Peratus Keseluruhan

-

87.3% 92.7% 79.6% 87.3% 85.5%

Pencapaian peratus keseluruhan KPI Unit Kemudahan Kolej bagi semester Jan-Jun 2007 adalah 85.5% adalah rendah daripada 90% bagi KPI yang telah ditetapkan. Perbezaan jurang KPI yang belum dicapai adalah 4.2%. Pencapaian yang telah diperolehi bagi Julai–Disember 2007 adalah seperti berikut; 5. 6. 7. 8.

Pengurusan Kolej Penyediaan Penginapan Perkhidmatan Makanan Penyediaan Kemudahan Peratus Keseluruhan

-

97.4% 94.6% 80.6% 93.37% 91.5%

Terdapat peningkatan terhadap pencapaian peratus keseluruhan KPI Unit Kemudahan Kolej bagi semester Julai–Disember 2007 iaitu 91.5% yang mana telah memenuhi syarat KPI yang ditetapkan. Pencapaian yang telah diperolehi bagi Disember 2007–Mei 2008 adalah seperti berikut; 9. 10. 11. 12.

Pengurusan Kolej Penyediaan Penginapan Perkhidmatan Makanan Penyediaan Kemudahan Peratus Keseluruhan

-

96.0% 92.0% 77.0% 95.0% 90.0%

Manakala bagi pencapaian petunjuk prestasi KPI Unit Kemudahan kolej bagi semester Dis 2007–Mei 2008 didapati telah memenuhi sasaran 90% bagi KPI yang telah ditetapkan. Walau bagaimanpun terdapat sedikit penurunan sebanyak 1.5% berbanding hasil sasaran yang telah dicapai pada semester Julai–Disember 2007.

139 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Laporan Analisa Kepuasan Hati Pelanggan Di Kolej-kolej Kediaman bagi Tahun 2007 dan Tahun 2008

92

91.5

91 90

90 89 88 87 86

85.8

85 84 83 82 Jan - Jun 07

Jul - Dis 07

Dis 07 - Mei 08

Tindakan Pembetulan dan Penambahbaikan Berdasarkan kepada analisa kepuasan hati pelajar didapati pencapaian peratusan bagi kemudahan makanan bagi sesi Jan–Jun 2007 hingga Dis 07–Mei 2008 adalah ditahap memuaskan dan baik tetapi tidak mencapai tahap sasaran KPI 90% yang telah ditetapkan (Tahap Cemerlang). Pencapaian prestasi kemudahan makanan bagi 3 sesi pengajian bagi tahun 2007-2008 adalah seperti berikut; 1. 2. 3.

Jan–Jun 2007 Julai–Disember 2007 Jan–Mei 2008

- 79.6% (kurang 10.4%) - 80.6% (kurang 9.4%) - 77.0% (kurang 13.0%)

Bagi memastikan pihak kolej kediaman mencapai petunjuk presatsi (KPI) kepada 90% pelajar berpuashati dengan kemudahan makanan yang disediakan di kafetaria maka pihak pengurusan kolej telah mengenalpasti tindakan penambahbaikan dan pembetulan yang perlu diambil antaranya adalah seperti berikut; 1.

Mengadakan mesyuarat berkala bersama pihak pengusaha kafetaria dan Jawatankuasa Perwakilan Pelajar (JPK) kolej-kolej kediaman bagi membincang dan menyelesaikan masalah ketidak puasan hati pelajar terdapat penyediaan makanan di kafetaria.

2.

Memaklumkan kepada pengusaha kafetaria supaya meningkatkan kualiti layanan kepada pelajar (Mesra pelajar).

3.

Memaklumkan kepada pengusaha kafetaria supaya membuka tiga atau lebih kaunter bayaran terutama pada waktu kemuncak pelajar turun makan.

140 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGURUSAN KEMUDAHAN MAKANAN PELAJAR

4.

Mempelbagaikan menu hidangan dan memperbanyakkan jenis-jenis minuman.

5.

Mempertingkatkan keceriaan kafetaria dengan hiasan yang menarik serta mewujudkan sudut bacaan dan sudut menonton Televisyen.

6.

Pemantauan kafetaria secara berjadual oleh pihak pengurusan kolej/Pegawai Pembangunan Pelajar dan Pusat Kesihatan UiTM.

7.

Mengadakan latihan dan kursus pengendalian makanan kepada kakitangan kafetaria.

8.

Memberikan kebebasan kepada para pelajar mengambil makanan dimana-mana premis makanan yang disukai dalam kampus mengikut citarasa mereka sendiri.

PENUTUP Sebagai kesimpulan, walaupun secara amnya didapati bahawa mutu dan prestasi perkhidmatan kafetaria di kolej-kolej kediaman UiTM, Malaysia Shah Alam di tahap yang baik dan memuaskan tetapi masih terdapat kekurangan yang perlu diperbaiki dan diatasi untuk penambahbaikkan berterusan. Mutu dan prestasi perkhidmatan kafetaria ini perlu diperbaiki bagi mencapai tahap cemerlang dan memenuhi kepuasan hati pelajar ke tahap yang telah ditetapkan iaitu KPI 90% pada setiap sesi pengajian.

Hasnor Mohd Jan Unit Kemudahan Kolej, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected]

141 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN ENTITI PEMBINA KEMAHIRAN GENERIK: SATU KAJIAN AWAL DI UKM Ruslin bin Amir Tajul Ariffin Mohamad

ABSTRAK Senario kini menunjukkan kebolehpasaran graduan merupakan satu cabaran bagi Institusi Pengajian Tinggi (IPT) di Malaysia. Ini kerana jumlah mahasiswa bergraduat yang ramai setiap tahun membanjiri pasaran buruh dan jumlah ini semakin meningkat. Keadaan ini menjadi lebih kritikal di mana kebanyakan majikan pada hari ini memilih graduan yang telah sedia untuk bekerja tanpa memerlukan latihan tambahan atau dengan tunjuk ajar minima. Bakal pekerja juga perlu mempunyai ciri-ciri kakitangan yang professional. Melalui kajian sebanyak 13 kemahiran atau kompetensi telah dikenalpasti oleh KPT dan IPTA tempatan. Di UKM tugas memupuk, menyampai dan menilai ini diserahkan kepada fakulti dan kolej-kolej kediaman. Kertas kerja ini membincangkan peranan kolej dalam memupuk kompetensi generik dalam kalangan penghuni di UKM serta cabaran yang bakal dihadapi. Kata kunci: Kompetensi Generik, Kolej Kediaman, Penilaian.

PENDAHULUAN Kebolehpasaran mahasiswa menjadi satu cabaran bagi IPT Negara. Jumlah mahasiswa bergraduat yang ramai setiap tahun membanjiri pasaran buruh dan jumlah ini semakin meningkat. Majikan pada hari ini mahukan pekerja yang sedia untuk bekerja dengan jumlah latihan atau tunjuk ajar minima di samping mempunyai ciri-ciri kakitangan yang professional. Masalah pengangguran graduan bukan sahaja menjadi igauan IPT tetapi juga negara. Para graduan masih mengharapkan pihak kerajaan dalam menyediakan pekerjaan atau membantu dalam penempatan di sektor swasta. Peranan kolej sebelum ini dilihat sebagai tempat tinggal kerana sebelum ini kolej kediaman di panggil kamsis atau kampong siswa. Mentaliti pelajar pada ketika itu ialah untuk melihat hostel sebagai hotel dan staf yang ada perlu memberi perkhidmatan tempat tinggal. Oleh kerana pembelajaran formal berlaku di dewan kuliah, bilik tutorial, makmal dan kerja lapangan maka tugas ulangkaji dan menyiapkan tugasan berlaku di bilik masing-masing. Sebahagian pelajar yang aktif dalam berpersatuan, kelab dan badan beruniform menjadikan kolej sebagai tempat untuk mengasah bakat kepimpinan, menabur bakti dan menjalankan program yang dirancang. Kolej kediaman juga menyediakan prasarana asas untuk membolehkan pelajar menjalankan aktiviti sukan atau riadah. Ini bukan sahaja membolehkan mereka menyediakan diri untuk

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

pertandingan di peringkat universiti, tetapi juga untuk di peringkat kebangsaan dan antarabangsa. Meskipun tidak semua pelajar berpeluang untuk mewakili kolej dan sebagainya, kemudahan yang ada sekurang-kurangnya membolehkan mereka untuk melakukan aktiviti rekreasi dan mengeluarkan peluh.

HALA TUJU KOLEJ-KOLEJ KEDIAMAN DI UKM Kini UKM ingin menambahbaik peranan kolej selaras dengan perkembangan semasa. Selain tugastugas yang diseranaikan di atas terdapat tiga program baru yang telah diperkenalkan iaitu kolej sebagai zon berbahasa Inggeris, perpustakaan digital dan tempat untuk memupuk dan menilai kemahiran generik. Peranan kolej sebagai ESZ (English Speaking Zone) telah dimulakan dengan hasrat untuk membolehkan pelajar menguasai Bahasa Inggeris sebagai bahasa kedua. Pelancaran di peringkat universiti dan seterusnya di peringkat kolej oleh Yang Berbahagia Naib Canselor memperlihatkan sejauhmana UKM serius dalam menjayakannya. Kolej juga ingin dijadikan entiti pembelajaran di mana pihak perpustakaan PTSL telah diminta untuk menyediakan pegawai khas untuk menjayakan program tersebut dengan kerjasama dari kolej melalui ahli-ahli dari pusat sumber. Pegawai dari perpustakaan akan melawat kolej-kolej, meneliti pusat sumber yang ada serta, memberikan khidmat nasihat serta merancang aktiviti-aktiviti yang berkaitan dengan rujukan serta aktiviti pembelajaran pelajar melalui pembelajaran elektronik dan perpustakaan digital. Satu lagi peranan kolej kediaman ialah untuk memupuk dan menilai kompetensi generik pelajar. Pelajar IPTA/IPTS perlu dinilai melalui 15 Hasil Pembelajaran Program (HPP) yang dilihat menerusi dua bahagian iaitu bahagian akademik dan bahagian kompetensi generik. Bahagian akademik diukur melalui dua hasil pembelajaran program yang dikenali sebagai (1) HPP1Pengetahuan dan (2) HPP2 - Amali dan psikomotor.

KOMPETENSI GENERIK Kompetensi generik adalah (1) Kemahiran yang diperlukan untuk menghasilkan graduan yang mempunyai ciri kebolehpasaran yang tinggi (2) Ia merupakan satu keperluan kepada Kerangka Kelayakan Malaysia yang menentukan kualiti setiap program yang ditawarkan oleh IPTA/IPTS di Malaysia (3) Ia adalah hasil pembelajaran berbentuk tingkahlaku yang diukur melalui sistem dalam talian yang dibina di UKM. Kompetensi generik pula adalah sebahagian dari komponen Hasil Pembelajaran Program yang dibahagikan kepada 13 domain berikut: 1.

HPP3 - Tanggungjawab Sosial Tanggungjawab sosial adalah sikap dan tingkah laku pelajar kepada diri dan orang lain dalam kehidupan seharian seperti bertimbangrasa, menghormati hak orang lain dan sifat tolong menolong yang ditunjukkan.

144 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN ENTITI PEMBINA KEMAHIRAN GENERIK

2.

HPP4 - Menghargai Alam Sekitar Sikap menghargai alam sekitar pula adalah perlakuan dan usaha-usaha yang ditunjukkan dalam usaha pengekalan sumber alam, kitar semula dan pemuliharaan warisan.

3.

HPP5 - Etika, Moral dan Profesionalisme Domain ini mengukur sikap dan tingkah laku pelajar berkaitan dengan etika, kemoralan dan profesionalisme yang ditunjukkan.

4.

HPP6 - Kerohanian Domain ini pula berkait dengan kepercayaan kepada agama yang dianuti serta kepatuhan kepada saranan ajaran agama mereka.

5.

HPP7 - Komunikasi Domain ini mengukur kebolehan dan keberkesanan pelajar untuk berkomunikasi dan berhubung dengan lain.

6.

HPP8 - Kepimpinan Bahagian ini merujuk kepada ciri dan sikap kepimpinan yang ditunjukkan oleh pelajar dalam aktiviti dan ketrampilan diri.

7.

HPP9 - Kerja Berpasukan Domain kerja berpasukan merujuk kepada tingkah laku yang ditunjukkan oleh pelajar semasa melakukan aktiviti dalam kumpulan dan kebolehan untuk bekerja sebagai satu pasukan yang efektif.

8.

HPP10 - Kaedah Saintifik, Pemikiran Kritis, Penyelesaian Masalah dan Autonomi Dalam Pembuatan Keputusan Domain ini adalah berkaitan dengan kebolehan pelajar untuk berfikir secara kritis dan kreatif serta kebolehan untuk menyelesaikan masalah.

9.

HPP11 - Kemahiran Teknologi Maklumat dan Komunikasi Ini berkait dengan kebolehan pelajar untuk menguasai ICT, kemahiran menggunakan komputer dan internet.

10. HPP12 - Pembelajaran Sepanjang Hayat Domian ini adalah berkenaan dengan amalan memperoleh pengetahuan dan kemahiran yang tidak terbatas dalam bidang tertentu dan berterusan. 11. HPP13 - Kemahiran Globalisasi Domain in merujuk kepada kemahiran pelajar untuk memahami dan mengadaptasi kepada kehidupan dunia tanpa sempadan dan pengantarabangsaan. 12. HPP14 - Kemahiran Keusahawanan Kemahiran ini merujuk kepada amalan-amalan yang menjurus kepada bekerja sendiri dan menjana kewangan berdasarkan bidang atau minat.

145 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

13. HPP15 - Kemahiran Pengurusan Domain ini berkaitan dengan kebolehan pelajar untuk mengurus aktiviti, personel atau sumber dengan berkesan.

MENGAPA KOLEJ DI PILIH? Persoalan ini sering ditimbulkan kerana staf kolej telah mempunyai bidang tugas masing-masing dan pelajar pula bebas memilih kegiatan yang digemari. Kolej mempunyai kekuatan untuk menilai KG pelajar kerana faktor-faktor berikut: 1.

Analisis kegiatan pelajar mendapati tempuh pelajar di kolej lebih lama berbanding dengan masa pelajar di fakulti. Mereka turut menganggotai kelab, persatuan, permainan, mewakili kolej dan aktiviti-aktiviti yang sebelum ini tidak dinilai secara objektif kecuali dengan anugerah sijil dan penghargaan.

2.

Berdasarkan kajian terdapat lebih dari 150 bentuk aktiviti pelajar yang mempunyai elemenelemen kemahiran generik.

3.

Kolej mempunyai felo yang boleh dilatih untuk membimbing, memantau dan menilai KG pelajar.

4.

Kolej telah mempunyai talian internet/tanpa wayar yang boleh disambung kepada pusat.

KRITERIA PENILAIAN KOMPETENSI GENERIK DI KOLEJ Kriteria penilaian KG boleh dibuat berdasarkan kepada item-item berikut; 1.

Jawatan dan sekretariat yang disandang. Berdasarkan kepada jawatan yang dilantik atau disandang KG pelajar dapat diukur. Ini dapat dicerap berdasarkan keberkesanan program dan prestasi yang ditunjukkan oleh setiap biro yang terlibat.

2.

Penilaian juga boleh boleh dibuat berdasarkan peranan yang dipegang oleh pelajar dalam aktivitiaktiviti yang dijalankan oleh kelab dan persatuan atau keterlibatan mereka dalam program anjuran kolej atau universiti.

3.

Penilaian KG pelajar boleh dibuat berdasarkan pergaulan seharian antara pelajar dengan felo, kakitangan pejabat dan pengurusan kolej.

HAMBATAN-HAMBATAN YANG DI HADAPI Setiap perkara yang baru diperkenalkan khasnya melibatkan penilaian pelajar akan berdepan dengan halangan dan kekangan kerana penilaian itu adalah sesuatu yang sensitif. Ini akan bertambah serius jika terdapat keadaan seperti;

146 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN ENTITI PEMBINA KEMAHIRAN GENERIK

1.

Bila bilangan penghuni kolej terlalu ramai Penilaian memerlukan penilai memberi markah kepada sumbangan dan penyertaan pelajar dalam aktiviti-aktiviti di peringkat kolej, universiti, kebangsaan atau di peringkat antarabangsa. Namun demikian apabila di sebut sumbangan itu lebih kepada bakti kepada kolej. Perkara yang lebih dititikberatkan adalah dari segi kebolehan yang bukan bersifat akademik.

2.

Masalah penilai yang tidak kekal Penilai di peringkat kolej dijalankan oleh felo dan felo pula terdiri dari kalangan pelajar sarjana atau PhD dan kakitangan universiti. Felo dan pengurusan kolej biasanya tidak kekal dan ini memerlukan latihan yang berterusan untuk setiap felo yang baru dilantik.

3.

Masalah pilih kasih Oleh kerana penilai dari kalangan felo tidak dapat dinafikan unsur kemanusiaan dan emosi akan mempengaruhi penilaian pelajar.

4.

Sebilangan terlalu aktif Fenomena ini mungkin berlaku apabila hanya segelintir pelajar yang mendominasi atau sangat aktif sementara terdapat sebilangan pelajar yang langsung tidak mengambil bahagian. Ada juga yang akan menjadi sebagai pemerhati atau penonton.

5.

Pelajar yang tinggal di luar Persoalan yang bakal timbul juga adalah penilaian pelajar yang tinggal di luar atau di rumahrumah sewa. Bagaimanakah penilaian KG akan dibuat dan siapa pula yang bertanggungjawab untuk menilai mereka.

PERANAN KOLEJ DALAM MELAKSANA DAN MENILAI KEMAHIRAN GENERIK PELAJAR Berdasarkan perbincangan sebelum ini warga kolej di UKM perlu menerima hakikat bahawa sistem itu akan dilaksanakan dan semua pihak perlu bersedia. Mereka perlu beranjak paradigma dan melihat KG itu adalah satu keperluan dan bukanlah satu pilihan. Kolej perlu memikirkan prasana untuk mempastikan KG ini berjaya dan berkesan. Pelajar yang akan dinilai perlu diberi penerangan untuk berlaku adil kepada mereka. Program-program yang dianjurkan oleh kolej juga harus menjurus kepada kesemua KG supaya proses penilaian dapat dilaksanakan oleh felo yang diamanahkan. Sistem ini juga perlu di nilai secara berkala untuk penambahbaikan.

RUJUKAN Fernandez-Chung. The Malaysian Qualifications Framework and its Implications Towards Higher Learning Providers. Prospect. Issue 007. pg 15-17. UKM .2008. Manual Pengguna SPKG. http:www.ukm./ SPKG/

147 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Ruslin Amir Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi [email protected] Tajul Ariffin Mohamad Fakulti Pendidikan, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi

148 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ Dewi Anis Othman Farzanah Hanum Hj. Abd. Latif

ABSTRAK Keputusan penempatan kolej hanya boleh diketahui oleh para pelajar pada hari pendaftaran kolej sahaja. Sekiranya seseorang pelajar atau mana-mana waris pelajar hendak mengetahui keputusan penempatan kolej lebih awal, mereka perlu menelefon ke pejabat kolej atau pelajar terpaksa datang sehari awal sebelum hari pendaftaran, dengan berpandukan kepada senarai yang dipamerkan di papan kenyataan pelajar di pejabat Unit Pengurusan Kolej. Kaedah ini memberikan implikasi yang kurang menyenangkan kepada pihak pengurusan UiTM Perak dan pelanggan. Antara implikasi yang dapat dikenalpasti ialah penempatan pelajar lambat diketahui, terdapat nama pelajar tercicir dari senarai penempatan yang menimbulkan banyak rungutan dan ketidakpuasan hati pelajar dan ibu bapa. Mulai pengambilan semester Mei 2005, Unit Pengurusan Kolej telah mengkaji semula proses pendaftaran penempatan kolej supaya masalah dan rungutan yang timbul dapat dikurangkan. Kajian semula bertujuan untuk menambahbaik proses penempatan kolej yang sedang digunapakai supaya proses ini dapat dipermudahkan, dipercepatkan, menjimatkan kos dan memuaskan hati pelanggan. Hasil dari kajian yang dijalankan, Unit Pengurusan Kolej membuat penambahbaikan dengan memperkenalkan satu kaedah baru iaitu menggunakan sampul surat beralamat sendiri. Pelajar perlu menyediakan sampul surat beralamat sendiri dengan bersetem RM0.50 untuk mengetahui keputusan penempatan semasa semester Disember 2006. Unit Pengurusan Kolej akan memaklumkan keputusan penempatan kolej kepada pelajar melalui pos. Namun kaedah ini didapati tidak begitu berkesan kerana surat yang dipos kepada pelajar lambat diterima oleh pelajar mengakibatkan staf di Unit Pengurusan Kolej dihujani dengan panggilan telefon. Mulai Julai 2007, satu kaedah baru diperkenalkan dalam usaha penambahbaikan kepada proses pendaftaran penempatan kolej. Satu laman sesawang kolej UiTM Perak telah dibangunkan bagi menangani masalah ini. Pelajar hanya perlu melayari laman sesawang UiTM Perak (pautan laman sesawang UiTM Perak) dan laman sesawang Unit Pengurusan Kolej UiTM Perak untuk mengetahui keputusan penempatan kolej. Keputusan ini boleh diketahui dua minggu lebih awal dari tarikh pendaftaran sebenar. Kata kunci: keputusan penempatan, penambahbaikan proses penempatan, laman sesawang.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

LATAR BELAKANG Keputusan penempatan kolej hanya boleh diketahui oleh para pelajar pada hari pendaftaran kolej sahaja. Sekiranya seseorang pelajar atau mana-mana waris pelajar hendak mengetahui keputusan penempatan kolej lebih awal, mereka perlu menelefon ke pajabat kolej atau pelajar dating sehari awal sebelum hari pendaftaran, dengan berpandukan kepada senarai yang dipamerkan di apapan kenyataan pelajar di pejabat Unit Pengurusan Kolej. Kaedah ini memberikan implikasi yang kurang menyenagkan kepada pihak pengurusan UiTM Perak dan pelanggan. Antara implikasi yang dapat dikenalpasti ialah penempatan pelajar lambat diketahui, terdapat nama pelajar tercicir dari senarai penempatan yang menimbulkan banyak rungutan dan ketidakpuasan hati pelajar dan ibu bapa. Mulai pengambilan semester Mei 2005, Unit Pengurusan Kolej telah mengkaji semula proses pendaftaran penempatan kolej supaya masalah dan rungutan yang timbul dapat dikurangkan. Kajian semula bertujuan untuk menambahbaik proses penempatan kolej yang sedang digunapakai supaya proses ini dapat dipermudahkan, dipercepatkan, menjimatkan kos dan memuaskan hati pelanggan. Hasil dari kajian yang dijalankan, Unit Pengurusan Kolej membuat penambahbaikan dengan memperkenalkan satu kaedah baru iaitu menggunakan sampul surat beralamat sendiri. Pelajar perlu menyediakan sampul surat beralamat sendiri dengan bersetem RM0.50 untuk mengetahui keputusan penempatan semasa semester Disember 2006. Unit Pengurusan Kolej akan memaklumkan keputusan penempatan kolej kepada pelajar melalui pos. Namun kaedah ini didapati tidak begitu berkesan kerana surat yang dipos kepada pelajar lambat diterima oleh pelajar mengakibatkan staf di Unit Pengurusan Kolej dihujani dengan panggilan telefon. Mulai Julai 2007, satu kaedah baru diperkenalkan dalam usaha penambahbaikan kepada proses pendaftaran penempatan kolej. Satu laman sesawang kolej UiTM Perak telah dibangunkan bagi menangani masalah ini. Pelajar hanya perlu melayari laman sesawang UiTM Perak (pautan laman sesawang UiTM Perak) dan laman sesawang Unit Pengurusan Kolej UiTM Perak untuk mengetahui keputusan penempatan kolej. Keputusan ini boleh diketahui dua minggu lebih awal dari tarikh pendaftaran sebenar.

OBJEKTIF Menambahbaik kaedah pemakluman keputusan penempatan kolej kepada para pelajar UiTM Perak.

SKOP PERUBAHAN PROSEDUR Ia melibatkan pelajar sepenuh masa yang mendaftar di UiTM Perak dan tidak mempunyai masalah akademik serta layak mendapat penempatan kolej.

150 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ

FAEDAH Penjimatan Masa Sehingga pendaftaran Julai 2008, kajian menunjukkan proses penempatan pelajar di kolej telah dapat menjimatkan masa pendaftaran seseorang pelajar dari 45 minit kepada 21 minit bagi kumpulan pelajar yang bermasalah. Bagi kumpulan pelajar yang tidak bermasalah, pendaftaran kolej dapat dikurangkan dari 15 minit kepada 6 minit. Pemantauan dan penambahbaikan berterusan yang dibuat oleh Unit Pengurusan Kolej telah dapat mengurangkan masa pendaftaran pada 4 Julai 2008 kepada 3 minit bagi pelajar yang bermasalah dan 2 minit bagi pelajar yang tidak bermasalah (Jadual 1). Rajah 1 dan 2 menunjukkan penjimatan masa pendaftaran kolej untuk dua situasi yang berbeza. Manakala penjimatan masa bagi staf yang bertugas pada hari pendaftaran Penempatan Kolej (manhour) adalah sebanyak 152 jam (Rajah 3). Jadual 1: Keberkesanan Guna Tenaga Staf, Masa Kos adalah Seperti Berikut Semester Bil. Pelajar

Disember 2004

Disember 2006

Disember 2007

Julai 2008

Penjimatan

5500

7000

8000

9000

Bil. Pelajar Bertambah

30 Orang

24 Orang

5 Orang

5 Orang

5 Orang

183

292

1600

1800

+ 200

Pelajar

Pelajar

Pelajar

Pelajar

Pelajar

RM 10 x 30

RM 10 x 24

RM 10 x 5 =RM

RM 10 x 5

-

=RM 300

=RM 240

50

=RM 50

Seorang Pelajar

45 Minit

40 Minit

21 Minit

3 Minit

18 Minit

1. Pelajar

15 Minit

10 Minit

6 Minit

2 Minit

4 Minit

30 Minit x

25 Minit x

13.5 Minit x

2.5 Minit x

183 Pelajar x

292 Pelajar x

30 Staf =

24 Staf =

5 Staf =

5 Staf =

164,700 Minit

175,200 Minit

108,000 Minit

22,500 Minit

Bil. Staf Bertugas Seorang Staf Melayan Kos Makan Staf Masa Pendaftaran

Bermasalah 2. Pelajar Tidak Bermasalah Purata Masa Staf Bertugas (Average Manhour)

1600 Pelajar x 1800 Pelajar x

151 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

85,500 Minit

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

50 45

45 40

40 35

Minit

30 25 21 20 15 10 5

3

0 Dis 04

Dis 06

Dis 07

Jul-08

Rajah 1: Penjimatan Masa Pendaftaran Penempatan Kolej untuk Pelajar yang Bermasalah 16

15

14 12 10

Minit

10

8 6

6 4

2

2 0 Dis 04

Dis 06

Dis 07

Jul-08

Rajah 2: Penjimatan Masa Pendaftaran Penempatan Kolej untuk Pelajar yang Tidak Bermasalah

152 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ

Jul-08

22500

108000

Dis 07

175200

Dis 06

164700

Dis 04

0

2000

4000

6000

8000

10000 12000 14000 16000 18000 20000 Minit

Rajah 3: Purata Masa Staf Bertugas (Average Manhour) untuk Berurusan denganPelajar

Penjimatan Kos dan Pengurangan Guna Tenaga Staf UiTM Perak telah dapat menjimatkan kos makan staf yang bertugas pada hari pendaftaran penempatan kolej sebanyak RM190.00 (Rajah 4). Sebelum Jun 2005, bilangan staf yang bertugas pada hari pendaftaran penempatan kolej adalah seramai 24 orang. Selepas Jun 2005, bilangan staf yang bertugas dapat dikurangkan kepada 5 orang (Rajah 5). 350 300

300

240

250

Minit

200 150 100 50

50

50

Dis 07

Jul-08

0 Dis 04

Dis 06

Rajah 4: Penjimatan Kos Makan Staf pada Hari Pendaftaran

153 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jul-08

5

Dis 07

5

Dis 06

24

Dis 04

30

0

5

10

15

20

25

30

35

Jumlah Staf Rajah 5: Pengurangan Bilangan Staf Bertugas pada Hari Pendaftaran

Peningkatan Hasil Kerja Hasil kerja seorang staf pada hari pendaftaran penempatan kolej juga telah meningkat selepas Jun 2005. Seorang staf telah dapat meningkatkan bilangan pelajar untuk dilayan daripada 292 pelajar kepada 1500 pelajar selepas Jun 2005. Rajah 6 menunjukkan peningkatan hasil kerja dengan membuat perbandingan antara semester pengajian dan kemampuan seorang staf untuk melayan jumlah pelajar semasa hari pendaftaran.

1800

Jul-08

1500

Dis 07

292

Dis 06

183

Dis 04 0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

Jumlah Staf Rajah 6: Bilangan Pelajar yang Boleh Dilayan oleh Seorang Staf pada Hari Pendaftaran

154 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ

Peningkatan Kepuasan Pelanggan Dapatan kajian yang diperolehi dari maklum balas pelanggan semasa hari pendaftaran pelajar lama UiTM Perak, menunjukkan pelajar lama berpuas hati dengan perkhidmatan yang diberikan. Antara aspek yang menunjukkan para pelajar ini berpuas hati dengan perkhidmatan pendaftaran penempatan kolej yang diberikan ialah: 1. 2. 3. 4. 5.

Waktu urusan pendaftaran penempatan kolej. Kesesuaian tempat pendaftaran penempatan kolej. Layanan daripada staf yang ditemui pada hari pendaftaran penempatan kolej. Senyuman yang diberi oleh staf pada hari pendaftaran penempatan kolej. Kepuasan keseluruhan mutu perkhidmatan semasa pendaftaran penempatan kolej.

Rajah 1, 2, 7 hingga 10 menunjukkan maklum balas penilaian oleh pelajar terhadap proses di hari pendaftaran.

4.05

4.03

4 3.95 3.89

3.9

Minit

3.85 3.8

3.79 3.77

3.75 3.7 3.65 3.6 Dis 04

Dis 06

Dis 07

Rajah 7: Skor Penilaian untuk Tempat Pendaftaran

155 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

Jul-08

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

4.05 4.01 4

Skor

3.95

3.9

3.89 3.88

3.85

3.8 Dis 04

Dis 06

Dis 07

Rajah 8: Skor Penilaian Layanan daripada Staf yang Ditemui pada Hari Pendaftaran Kolej

4 3.97 3.95

Skor

3.9 3.87 3.85

3.84

3.8

3.75 Dis 04

Dis 06

Dis 07

Rajah 9: Skor Penilaian Senyuman yang Diberikan oleh Staf pada Hari Pendaftaran Kolej

156 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ

4.05 4.02 4

3.98

Skor

3.95

3.9 3.87 3.85

3.84

3.8

3.75 Dis 04

Dis 06

Dis 07

Jul-08

Rajah 10 : Skor Penilaian Kepuasan Keseluruhan Mutu Perkhidmatan pada Hari Pendaftaran Kolej

KESAN AMALAN PENGURUSAN TERBAIK KEPADA JABATAN Didapati amalan terbaik ini telah dapat memberikan impak positif kepada jabatan sebagaimana berikut: 1.

Penjimatan kos pengurusan.

2.

Peningkatan hasil kerja staf.

3.

Peningkatan moral staf.

4.

Peningkatan semangat kerja berpasukan.

5.

Dengan pengasingan pelajar yang bermasalah dan pelajar yang tidak bermasalah dapat mengelakkan kebarangkalian pelajar merusuh.

6.

Peningkatan kepuasan hati pelanggan hasil dari penambahbaikan proses pendaftaran penempatan kolej.

7.

Pengurangan masalah pelajar yang terlalu bergantung kepada pengurusan untuk mendapatan penempatan luar kampus.

8.

Mendidik pelajar supaya lebih prihatin dan melahirkan pelajar yang mandiri. 157 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

KOS PELAKSANAAN Tiada kos yang terlibat

CIRI–CIRI KEISTIMEWAAN AMALAN PENGURUSAN TERBAIK Ketulinan/keaslian Amalan Pengurusan Terbaik 1.

Keputusan Benchmarking Penandaarasan dengan kampus negeri yang lain masih belum dilaksanakan. Unit Pengurusan Kolej sedang berusaha untuk membuat penandaarasan termasuk dengan jabatan lain.

2.

Pencapaian Penyeragaman/pengikhtirafan Inovasi proses pendaftaran penempatan kolej yang diamalkan oleh UiTM Perak belum lagi diseragamkan dengan kampus negeri lain. Projek ini telah mendapat Johan bagi kategori Perubahan Prosedur sempena Anugerah Inovasi Perkhidmatan Awam 2008 Peringkat Negeri Perak pada 30 Oktober 2008 selain telah terpilih ke peringkat akhir Konvensyen Amalan Pengurusan Terbaik UiTM 2008 pada 24 & 25 Jun 2008.

Keunikan Amalan Pengurusan Terbaik 1.

Menimbulkan minat/motivasi pengguna/memudahkan proses Tiada lagi rungutan daripada pelanggan utama (pelajar) terutama mereka yang tidak menepati kriteria penempatan yang telah ditetapkan. Pelajar yang tidak mendapat penempatan dalam kampus boleh membuat persiapan awal untuk mencari penempatan di luar kampus bila mengetahui keputusan penempatan kolej dengan lebih awal. Proses inovasi pendaftaran penempatan kolej ini tidak melibatkan sebarang penambahan kos pengurusan apabila ianya diamalkan.

2.

Mesra Pengguna/Pelanggan Proses pendaftaran penempatan kolej yang diamalkan oleh UiTM Perak sekarang diminati oleh pelajar dan ibu bapa kerana mereka boleh mengetahui keputusan penempatan kolej untuk semester hadapan sebelum pulang bercuti. Sekiranya ada masalah, mereka boleh menyelesaikannya sebelum datang mendaftar diri untuk semester berikutnya.

Potensi Penggunaan Amalan Pengurusan Terbaik 1.

Pemindahan Pengetahuan Proses pendaftaran penempatan kolej yang diamalkan ini memudahkan pelanggan mendapat informasi tentang penempatan kolej melalui laman sesawang dengan segera. Sehubungan itu, ianya mudah untuk diamalkan oleh mana-mana fakulti atau kampus negeri yang ingin mempercepatkan proses pendaftaran penempatan kolej pelajar masing-masing.

158 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PEMAKLUMAN KEPUTUSAN PENEMPATAN KOLEJ

2.

Pemindahan Teknologi Proses ini memerlukan pemindahan teknologi baru tetapi ianya mudah dilakukan tanpa melibatkan peningkatan kos pengurusan.

3.

Anggaran Implikasi Kos Pemindahan Proses ini tidak memerlukan sebarang kos pemindahan.

Usaha Penambahbaikan kepada Perubahan Prosedur Unit Pengurusan Kolej (UPK) mendapati prosedur ini boleh ditambahbaik dan dikembangkan untuk diguna pakai oleh semua kolej dalam sistem UiTM. UPK sedang berusaha untuk menambahbaik projek ini dengan mengguna pakai kemudahan ICT sepenuhnya. Pelajar akan membuat tempahan kolej melalui laman sesawang Unit Pengurusan Kolej UiTM Perak sebelum pulang ke rumah untuk bercuti semester. Keputusan akan dapat diketahui semasa cuti. Pelajar perlu mencetak sendiri slip keputusan penempatan dan dibawa pada hari pendaftaran kolej semester berikutnya untuk pengesahan.

KESIMPULAN Proses pendaftaran penempatan kolej yang diinovasikan oleh UiTM Perak terutamanya staf Unit Pengurusan Kolej telah dapat menjimatkan kos, masa, tenaga staf dan mengurangkan tekanan perasaan pelajar. Proses ini juga dapat meningkatkan keberkesanan hasil kerja sorang staf yang boleh melayan seramai 1500 pelajar dalam masa yang singkat. Keunikan proses ini dapat dikenalpasti dengan ketiadaan kos pengurusan yang tinggi. Selain kepuasan hati pelanggan, proses ini dapat membantu pelajar dan ibu bapa menyelesaikan masalah penempatan dalam dan di luar kampus UiTM Perak.

Dewi Anis Othman Pejabat Pengurusan Kolej, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA Perak [email protected] Farzanah Hanum Hj Abd. Latif Pejabat Pengurusan Kolej, Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA Perak

159 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SELAMATKAH KOLEJ KEDIAMAN UNTUK PELAJAR KITA? Muhamed Faeiz Haji Alwee Fairus Muhamad Darus Zitty Sarah

ABSTRAK Kolej kediaman merupakan kemudahan yang disediakan oleh universiti bagi penginapan pelajar. Kolej kediaman bukan sahaja berfungsi sebagai tempat tinggal malahan ianya merupakan tempat beristirehat, tidur dan juga menyimpan barangan dan peralatan pelajar. Elemen pengurusan risiko keselamatan nyawa dan harta benda penghuni merupakan perkara yang penting di dalam mentadbir urus sesebuah kolej kediaman. Kertas kerja ini membincangkan peranan dan tindakan pengurusan kolej kediaman yang perlu dilaksanakan di dalam mengendali dan menguruskan isu-isu keselamatan daripada ancaman risiko keracunan makanan, kecurian dan bencana kebakaran serta bencana alam. Kata kunci: Kolej kediaman, Pengurusan risiko, Keselamatan.

PENGENALAN Kemudahan kediaman pelajar atau asrama di insitut pengajian tinggi seperti universiti merupakan tempat tinggal pelajar untuk tidur, beristirehat, menyimpan perkakas dan peralatan serta barangan peribadi pelajar dengan selesa dan selamat. Selain itu, kemudahan kediaman juga menyediakan perkhidmatan penyediaan makanan di kafeteria untuk pelajar menikmati minuman dan makanan. Isu keselamatan dan kesihatan bukanlah perkara yang baru tetapi kurang diberi penekanan sewajarnya di dalam mentadbir urus kemudahan kediaman pelajar (kolej kediaman). Perhatian yang kurang dalam isu keselamatan dan kesihatan ini berkemungkinan pertindihan skop kerja yang tidak jelas antara pihak-pihak pengurusan yang lain seperti Bahagian Pembangunan, Penyelenggaraan, Keselamatan dan Kesihatan. Pada umumnya isu keselamatan dan kesihatan amat penting apabila melibatkan staf dan pelajar yang bekerja dan menginap serta menjalani kehidupan sehari-hari di kawasan dan bangunan kolej kediaman. Kertas kerja ini akan membincangkan elemen keselamatan dan kesihatan khususnya kepada pelajar yang menginap di kolej kediaman di dalam konteks sistem tadbir urus kemudahan kediaman pelajar di Universiti Teknologi MARA.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

KESELAMATAN DAN KESIHATAN DI KOLEJ KEDIAMAN Hampir kesemua kolej kediaman menyatakan komimen mereka untuk menyediakan kemudahan dan perkhidmatan yang selesa dan selamat kepada para penghuninya. Aspek selesa dan selamat ini merangkumi dua perkara asas iaitu kemudahan penginapan iaitu bangunan asrama dan kawasan persekitarannya serta perkhidmatan penyediaan makanan. Kemudahan kediaman menyediakan ruang untuk pelajar belajar, beristirehat dan tidur dengan selesa dan selamat. Selain itu juga ruang yang disediakan turut menjamin keselamatan harta benda pelajar tersebut. Secara umumnya, elemen pengurusan keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman boleh dibahagikan kepada tiga komponen utama: 1. 2. 3.

Keselamatan nyawa Keselamatan makanan Keselamatan harta benda

Tadbir urus keselamatan dan kesihatan di sesebuah kampus seperti Universiti Teknologi MARA (UiTM) yang juga merangkumi kemudahan penginapan di kampus melibatkan tiga bahagian yang utama iaitu Bahagian Penyelenggaraan di bawah Jawatankuasa Keselamatan Kesihatan Pekerjaan, Pusat Kesihatan dan Bahagian Keselamatan. Manakala dalam konteks tadbir urus kemudahan penginapan, pengurusan keselamatan dan kesihatan terletak dibawah tanggungjawab Pengurus Asrama dengan dibantu staf sokongan di kolej kediaman tersebut. Keselamatan Nyawa Keselamatan nyawa di kolej kediaman dikaitkan dengan pengurusan risiko keselamatan bangunan dan persekitarannya yang boleh mengancam nyawa penghuni seperti risiko kebakaran, gempa bumi dan banjir. Di samping itu juga, elemen kesihatan iaitu jangkitan penyakit berjangkit contohnya seperti demam denggi yang dikaitkan dengan kebersihan persekitaran turut dikaitkan dengan keselamatan nyawa penghuni di kolej kediaman. Elemen keselamatan dan kesihatan yang berkaitan dengan bangunan kediaman pelajar bermula dari perancangan rekabentuk sebelum bangunan itu didirikan. Bahagian Pembangunan yang bertanggungjawab di dalam merancang pembinaan sesebuah kolej kediaman mesti mendapat maklumat dan input daripada mereka yang mentadbir urus kolej kediaman. Kesilapan di dalam rekabentuk bangunan kediaman pelajar akan menyukarkan pihak pentadbir untuk penyelenggaran dan mengurus isu-isu keselamatan dan kesihatan di kemudian hari. Jika sesebuah bangunan yang telah siap dibina, disewa atau dibeli bagi menjadikannya sebagai bangunan kemudahan penginapan pelajar, elemen keselamatan dan kesihatan juga harus diberi perhatian yang sewajarnya. Elemen keselamatan dan kesihatan yang dimaksudkan di sini ialah segala keperluan perundangan dan garis panduan yang sedia ada seperti Akta Bomba 1988, Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974, Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976, Arahan Majlis Keselamatan dan sebagainya hendaklah dipatuhi. Apabila bangunan kemudahan penginapan mula diduduki dan beroperasi, maka adalah menjadi tanggungjawab pengurusan kolej kediaman tersebut untuk memastikan peralatan kawalan dan

162 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SELAMATKAH KOLEJ KEDIAMAN

UNTUK

PELAJAR KITA?

pencegahan serta pelan tindakan kecemasan diadakan. Selain itu, latihan juga harus diberikan kepada staf dan juga penghuni kolej kediaman. Penyelenggaraan bangunan kemudahan penginapan yang bersistematik dan berkesan juga diperlukan khususnya di dalam mencegah risiko jangkitan penyakit bawaan vektor seperti demam denggi. Penyelenggaraan ini perlu melibatkan semua pihak pengurusan dan juga penghuni kolej kediaman tersebut. Keselamatan Makanan Keselamatan makanan di kolej kediaman hanya melibatkan kemudahan penginapan pelajar yang menyediakan perkhidmatan penyediaan makanan bermasak. Aspek keselamatan makanan ini melibatkan pematuhan undang-undang dan garis panduan keselamatan makanan seperti Akta Makanan 1983 dan Peraturan-peraturan Makanan 1985. Pengurusan risiko keselamatan makanan melibatkan pemeriksaan di premis tempat makanan diproses dan sediakan untuk melihat tahap kebersihan dan pemantuhan prosedur kerja yang betul, persampelan makanan dan penyitaan makanan. Pengurusan risiko keselamatan makanan ini perlu untuk mencegah dan melindungi penghuni kolej kediaman terhadap risiko keracunan makanan yang merbahaya dan boleh mengancam nyawa. Keselamatan Harta Benda Keselamatan harta benda adalah tanggungjawab bersama antara Bahagian Keselamatan, Pengurusan Kolej Kediaman dan juga penghuni kolej itu sendiri. Namun begitu, sistem dan kawalan keselamatan di bangunan kemudahan penginapan pelajar perlu ada bagi memastikan tahap keselamatan dalam aspek keselamatan harta benda adalah selamat sepanjang masa.

PENGURUSAN KESELAMATAN DAN KESIHATAN DI KOLEJ KEDIAMAN Pentadbir Kolej Pengurusan keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman adalah menjadi tanggungjawab pentadbir kolej untuk menyelaraskan tugas dan tanggungjawab dengan pihak-pihak yang berkaitan. Pada masa kini, skop tugas dalam aspek keselamatan dan kesihatan masih tidak jelas khususnya yang melibatkan pengurusan pelan tindakan kecemasan. Amalan yang sedia ada di dalam pengurusan kolej kediaman yang melibatkan pentadbir kolej hanya merangkumi aspek pengurusan keselamatan makanan, kawalan dan pencegahan aedes serta kawalan dan sistem keselamatan harta benda. Pegawai Pembangunan Pelajar Peranan dan tanggungjawab Pegawai Pembangunan Pelajar di dalam konteks pengurusan keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman masih tidak jelas dan berbeza-beza antara kolej-kolej kediaman. Antara peranan Pegawai Pembangunan Pelajar yang melibat diri secara langsung ialah 163 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

pemantauan terhadap kemudahan dan penyediaan makanan bermasak di kolej. Selain daripada itu, peranan mereka tidak diperincikan dan bergantung kepada inisiatif individu atau kolej kediaman yang tersebut. Jawatankuasa Pelajar Penglibatan Jawatankuasa Pelajar tidaklah wajib di dalam menguruskan keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman, namun jika mereka terlibat sama ianya akan menjadikan sistem pengurusan keselamatan dan kesihatan tersebut lebih berkesan. Jawatankuasa Pelajar ini mempunyai pengaruhi tersendiri dalam memberi maklumat dan menerangkan kepada penghuni di kolej kediaman. Selain itu, penglibatan pelajar melalui Jawatankuasa Pelajar akan dapat membantu pengurusan kolej di dalam mengendalikan kes-kes kecemasan keselamatan dan kesihatan yang berlaku di luar waktu pejabat.

PERSEPSI PENGHUNI KOLEJ TERHADAP KESELAMATAN DAN KESIHATAN KOLEJ KEDIAMAN Bagi mengetahui isu keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman, satu kajian rintis dilakukan untuk mengetahui persepsi penghuni kolej terhadap isu ini. Objektif kajian ini adalah untuk menguji borang soal selidik kajian dan meneroka masalah yang berkaitan dengan isu keselamatan dan kesihatan yang berlaku di kolej kediaman. Sebanyak 28 item (soalan) telah dibentuk berdasarkan 4 pembolehubah bersadar iaitu keselamatan nyawa (6 soalan), keselamatan harta benda (6 soalan), keselamatan makanan (6 soalan) dan pengurusan keselamatan dan kesihatan (7 soalan). Skala Likert digunakan (1 = Sangat Tidak Setuju hingga 5 = Sangat Setuju) dalam kajian ini kecuali soalan yang berkaitan dengan tahap keselamatan yang menggunakan skala berbeza (1 = Sangat Tidak Selamat hingga 10 = Sangat Selamat). Kajian rintis ini melibatkan tiga buah kolej kediaman. Sebanyak 50 borang soal selidik diedarkan disetiap kolej melalui Jawatankuasa Pelajar di kolej berkenaan. Jumlah borang soal selidik yang dikembalikan adalah sebanyak 75% daripada 150 borang yang telah diedarkan. Ketiga-tiga buah kolej yang terlibat merupakan bangunan tinggi dengan ketinggian yang paling rendah 5 tingkat dan ketinggian yang paling tinggi ialah 10 tingkat. Keselamatan Nyawa Soal selidik berkaitan dengan keselamatan nyawa bertujuan untuk mengetahui persepsi penghuni kolej terhadap perasaan selamat mereka apabila tinggal dan menjalani kehidupan sehari-hari di kolej kediaman. Jadual 1 menunjukkan maklum balas penghuni berdasarkan skala likert.

164 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SELAMATKAH KOLEJ KEDIAMAN

UNTUK

PELAJAR KITA?

Jadual 1: Maklum balas Penghuni terhadap Soal-selidik yang Berkaitan dengan Keselamatan yang Melibatkan Nyawa. Kolej A (n=38)

Kolej B (n=32)

Kolej C (n=43)

Purata Keseluruhan

3.76

3.18

4.07

3.67

3.66

2.85

3.93

3.48

3.26

2.64

2.90

2.93

4. Saya akan berasa bimbang / takut jika berjalan sendirian di kawasan kolej kediaman pada waktu malam.

2.76

3.48

3.21

3.15

5. Semua kemudahan yang disediakan di kolej kediaman saya adalah selamat untuk digunakan.

3.32

3.36

3.68

3.45

Soalan 1. Saya rasa selamat tinggal di kolej kediaman. 2. Saya tidak berasa bimbang apabila tinggal sendirian di bilik asrama, kolej kediaman saya. 3. Saya tidak tahu apakah yang perlu saya buat jika berlaku gempa bumi.

Daripada ketiga-tiga buah kolej, didapati Kolej C sahaja yang penghuninya memberi respon purata ‘Setuju’ tentang penyataan yang mereka bersama selamat apabila tinggal di kolej mereka. Begitu juga dengan perasaan bimbang apabila tinggal sendirian di bilik asrama, hanya Kolej C yang mendapat purata respon menghampiri ‘Setuju’. Bagi soalan-soalan yang lain berkaitan dengan keselamatan nyawa, didapati majoriti memberi respon purata yang menunjukkan mereka ‘Tidak Pasti’ terhadap jaminan keselamatan yang melibatkan nyawa di kolej kediaman mereka. Namun begitu, apabila diajukan soalan mengenai tahap keselamatan melibatkan nyawa, didapati maklum balas penghuni memberikan nilai ‘Selamat’ yang membawa maksud tahap keselamatan yang melibatkan nyawa penghuni berada pada tahap yang memuaskan (Jadual 2).

Jadual 2: Maklum balas Penghuni Kolej terhadap Tahap Keselamatan yang Berkaitan dengan Keselamatan Nyawa. Soalan

Kolej A

Kolej B

Kolej C

Purata Keseluruhan

Tahap keselamatan nyawa; iaitu yang melibatkan keselamatan diri anda semasa berada di kolej kediaman.

6.25

5.13

6.21

5.87

165 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Keselamatan Harta Benda Maklum balas penghuni kolej terhadap keselamatan harta benda menunjukkan persepsi mereka perkara atau peristiwa yang berlaku di kolej kediaman berkaitan dengan keselamatan harta benda. Jadual 3 menunjukkan maklum balas penghuni terhadap soal-selidik yang berkaitan dengan keselamatan yang melibatkan harta benda. Jadual 3: Maklum balas Penghuni terhadap Soal-selidik yang Berkaitan dengan Keselamatan yang Melibatkan Harta Benda. Soalan

Kolej A (n=38)

Kolej B (n=32)

Kolej C (n=43)

Purata Keseluruhan

2.71

2.03

3.31

2.68

4.24

4.55

3.40

4.06

2.03

1.45

3.14

2.21

9. Saya sangat berpuas hati dengan aspek kawalan keselamatan di kolej kediaman saya.

3.25

2.24

3.76

3.08

10.Saya yakin pihak pengurusan kolej telah mengambil segala tindakan yang sewajarnya demi memastikan keselamatan harta-benda penghuni kolej kediaman saya adalah selamat.

3.42

3.00

3.88

3.43

6. Saya berasa yakin untuk menyimpan barang berharga di bilik asrama, kolej kediaman saya. 7. Terdapat kes kecurian/kehilangan harta benda di kolej kediaman saya. 8. Saya tidak pernah mendengar tentang bilik asrama yang telah dicerobohi/pecah masuk di kolej kediaman saya.

Apabila soalan diajukan tentang keyakinan mereka untuk menyimpan harta benda di bilik asrama, didapati tiada satu pun dikalangan penghuni kolej yang bersetuju tentang tahap keyakinan keselamatan harta benda. Kolej A dan B secara puratanya menyatakan ‘Tidak Setuju’, manakala Kolej C menyatakan ‘Tidak Pasti’. Apabila tidak di tanya tentang pernah mereka mengetahui atau mendengar sebarang kes kecurian di asrama mereka didapati Kolej A dan B secara purata menyatakan ‘Setuju’, begitu juga dengan soalan tentang kejadian bilik dicerobohi atau pecah masuk kedua-dua Kolej A dan B menyatakan yang mereka pernah mendengar kejadian yang sedemikian. Tahap kepuasan penghuni terhadap sistem dan kawalan keselamatan bagi melindungi harta benda mereka di asrama, secara puratanya penghuni menilaikan sebagai ditahap yang kurang memuaskan (Jadual 4).

166 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SELAMATKAH KOLEJ KEDIAMAN

UNTUK

PELAJAR KITA?

Jadual 4: Maklum balas Penghuni Kolej terhadap Tahap Keselamatan yang Berkaitan dengan Keselamatan Harta Benda. Soalan Tahap keselamatan harta-benda; iaitu yang melibatkan keselamatan hartabenda anda yang berada di kolej kediaman.

Kolej A

Kolej B

Kolej C

Purata Keseluruhan

3.69

2.43

5.55

3.89

Keselamatan Makanan Jadual 5 menunjukkan Maklum balas penghuni terhadap soal-selidik yang berkaitan dengan keselamatan makanan. Secara keseluruhannya penghuni kolej memberi maklum balas yang menunjukkan mereka ‘Tidak Pasti’ terhadap perkara yang ditanya berkaitan dengan keselamatan makanan kecuali bagi Kolej A yang bersetuju bahawa makanan di kafeteria adalah selamat untuk dimakan. Jadual 5: Maklum balas Penghuni terhadap Soal-selidik yang Berkaitan dengan Keselamatan yang Melibatkan Makanan. Soalan

Kolej A (n=38)

Kolej B (n=32)

Kolej C (n=43)

Purata Keseluruhan

11. Saya yakin makanan yang disediakan di kafeteria kolej kediaman tidak tercemar.

2.82

2.82

3.33

2.99

12. Belum pernah lagi kes keracunan makanan berlaku di kolej kediaman saya.

3.24

3.12

3.83

3.40

2.68

2.82

3.36

2.95

14. Makanan di kafeteria kolej kediaman adalah selamat untuk dimakan.

4.21

3.39

3.50

3.70

15. Saya yakin bahawa pihak pengurusan kolej sentiasa memantau tahap keselamatan makanan di kafeteria kolej kediaman saya.

3.34

3.21

3.64

3.40

13. Tahap kebersihan kafeteria kolej kediaman saya adalah sangat baik.

Jadual 6 pula menunjukkan tahap keselamatan makanan berdasarkan persepsi penghuni kolej yang secara puratanya menyatakan ‘Selamat’.

167 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Jadual 6: Maklum balas Penghuni Kolej terhadap Tahap Keselamatan yang Berkaitan dengan Keselamatan Makanan. Soalan

Kolej A

Kolej B

Kolej C

Purata Keseluruhan

Tahap keselamatan makanan; iaitu yang melibatkan keselamatan makanan di kafeteria kolej kediaman anda.

4.47

4.21

5.14

4.61

PERBINCANGAN DAN CADANGAN Hasil tinjauan awal melalui kajian rintis ini dapat sedikit sebanyak memberi gambaran tentang persepsi penghuni kolej. Meskipun diakui hasil dapatan kajian ini tidak boleh digunapakai sepenuhnya atas faktor kelemahan yang terdapat pada instrument (borang soal selidik) dan bilangan responden. Namun begitu, hasil kajian rintis ini menunjukkan tahap keselamatan yang ada di kolej kediaman mempunyai banyak ruang untuk diperbaiki dan diperkemaskan bagi memberi perkhidmatan yang terbaik kepada penghuni selaras dengan matlamat menyediakan kemudahan penginapan yang selesa dan selamat. Menubuhkan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan sememangnya telah diwujudkan di kampus, namun skop tugasnya merangkumi semua fakulti, bahagian, jabatan dan unit yang terdapat di dalam kampus. Justeru itu, tumpuan kerja tidak dapat dilaksanakan di sesuatu tepat khususnya di kolej kediaman. Pada masa kini hanya terdapat Jawatankuasa Kawalan dan Pencegahan Aedes dan Jawatankuasa Pemantauan Makanan di dalam tadbir urus kolej kediaman. Keahlian jawatankuasa ini juga terhad kepada staf pengurus kolej sahaja tanpa melibatkan Pegawai Pembangunan Pelajar dan Pelajar itu sendiri. Maka adalah dicadangkan penubuhan Jawatankuasa Keselamatan dan Kesihatan yang dapat melibatkan ketiga-tiga pihak yang mengurus dan mendiami di kawasan kolej kediaman tersebut. Jawatankuasa ini juga dapat menyelaraskan isu-isu yang berkaitan keselamatan dan kesihatan bagi dimajukan kepada jawatankuasa yang sedia ada sebelum ini (Jawatankuasa Kawalan dan Pencegahan Aedes dan Jawatankuasa Pemantauan Makanan). Mesyuarat Keselamatan dan Kesihatan Berkala Isu keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman bukan sahaja membabitkan Pengurusan Asrama, Pegawai Pembangunan Pelajar dan Pelajar (Penghuni Kolej), tetapi juga melibatkan pihak di luar pengurusan kolej iaitu seperti Bahagian Keselamatan, Bahagian Penyelenggaraan, dan Pusat Kesihatan serta pihak-pihak di luar kampus seperti Jabatan Bomba dan Penyelamat, Jabatan Kesihatan Daerah dan pihak berkuasa tempatan (Majlis Perbandaran atau Majlis Daerah). Isu-isu keselamatan dan kesihatan, adakalanya memerlukan tindakan secara bersepadu dan membabitkan banyak pihak, justeru itu dicadangkan menganjuran mesyuarat secara berkala bagi membincang dan menyelesaikan masalah-masalah berbangkit yang berkaitan dengan isu-isu keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman. 168 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SELAMATKAH KOLEJ KEDIAMAN

UNTUK

PELAJAR KITA?

Manual Keselamatan dan Kesihatan Pada ketika ini belum ada lagi satu manual keselamatan dan kesihatan untuk penghuni kolej kediaman untuk dijadikan panduan dan rujukan. Apa yang ada hanyalah buku panduan kolej yang hanya menyentuh peraturan-peraturan yang sedikit sebanyak ada juga berkaitan dengan isu keselamatan dan kesihatan. Kandungan yang terdapat di dalam buku panduan kolej tersebut masih tidak memandai, malahan terdapat perkara-perkara yang penting yang tidak dinyatakan dalam buku tersebut seperti langkah-langkah yang perlu dilakukan bila menghadapi bencana alam seperti kebakaran atau gempar bumi. Maka dicadangkan pihak pengurusan kolej menerbitkan manual atau panduan keselamatan dan kesihatan bagi diedarkan kepada semua penghuni kolej demi memastikan mereka faham perkaraperkara yang perlu diambil jika berlaku kecemasan. Kursus dan Latihan Keselamatan dan Kesihatan Pihak pengurusan kolej perlu merekabentuk modul-modul kursus dan latihan yang berkaitan dengan keselamatan dan kesihatan yang bersesuaikan dengan kumpulan sasaran yang berbeza seperti staf pengurusan kolej, Pegawai Pembangunan Pelajar, pelajar dan sebagainya. Selain itu, latihan secara amali ‘mock-up training’ seperti latihan mengosongkan bangunan, latihan pencegahan kebakaran, latihan mengenali tempat pembiakan aedes dan sebagainya perlu dilaksanakan secara berkala kepada kumpulan sasaran yang berbeza. Audit Keselamatan dan Kesihatan Keberkesanan pengurusan isu keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman perlu dilakukan secara konsisten dan dipantau dengan cara yang betul. Salah satu kaedah untuk pemantauan ialah dengan melaksanakan audit bagi melihat kelemahan yang ada dan memperbaikinya ke arah menambah baikan yang berterusan. Audit ini boleh dilaksanakan secara integrasi dengan sistem audit yang sedia ada seperti audit ISO atau audit anugerah kualiti. Ini bertujuan untuk tidak memberatkan beban tugas yang sedia ada.

KESIMPULAN Pengurusan keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman bukanlah perkara yang baru, cuma pelaksanaanya adalah secara berasingan. Penubuhan jawatankuasa keselamatan dan kesihatan pekerjaan tidak sahaja terhad skop terhap kerja-kerja yang dilakukan oleh staf di fakulti, jabatan atau unit. Penubuhan jawatankuasa keselamatan dan kesihatan seharusnya dipanjangkan ke kolej-kolej kediaman dan melibatkan sekali staf, pegawai pembangunan dan pelajar supaya sama-sama dapat mengembleng tenaga menjaga keselamatan dan kesihatan di kolej kediaman.

169 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

RUJUKAN Ismail Bahari. 2006. Pengurusan Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan. McGraw Hill: Kuala Lumpur. Huseyin, I and Satyen, L. 2004. Fire safety training: Its importance in enhancing fire safety knowledge and response to fire. The Australia Journal of Emergency Management. 21 (4) : 48 – 53 Mohamad Khan Jamal Khan, Nor Azmah Chew Abdullah dan Ab. Aziz Yusof. 2005. Keselamatan dan Kesihatan Pekerjaan Dalam Organisasi. Person Malaysia Sdn Bhd: Kuala Lumpur. Universiti of Edinburgh. 2008. Health and Safety Guidelines for Student.

Muhamed Faeiz Hj Alwee Kolej Jati Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected] Fairus Muhamad Darus dan Zitty Sarah Fakulti Sains Gunaan Universiti Teknologi MARA Malaysia

170 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN SEBAGAI PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN DAN KEPIMPINAN MAHASISWA Ibrahim Othman

ABSTRAK Penyelidikan ini dijalankan untuk mengkaji sejauhmana kolej kediaman memainkan peranan sebagai pusat kecemerlangan, pembangunan modal insan dan kepimpinan mahasiswa. Fokus utama pendidikan di institusi pengajian tinggi adalah ke arah pembentukan individu yang seimbang kecerdasan intelektual, spiritual, emosi, dan jasmani. Kesemua elemen ini merupakan pendokong ke arah pembentukan mahasiswa yang dinamik dan pragmatik. Dalam era globalisasi ini mahasiswa bukan sahaja memerlukan kepelbagaian ilmu akademik untuk meningkatkan keupayaan malah juga memerlukan penguasaan ilmu kepimpinan, berinteraksi, kreatif dan penguasaan bahasa. Oleh itu kolej kediaman memainkan peranan yang penting dan perlu merangka strategi, memantapkan prasarana dan persekitaran bagi mencapai matlamat ini. Pada masa kini, kolej kediaman tidak lagi dilihat sebagai tempat mahasiswa melepaskan penat atau berehat semata-mata selepas mereka mengikuti kuliah atau tutorial, sebaliknya kolej kediaman perlu dilihat sebagai pusat lanjutan atau kesinambungan daripada proses pembelajaran yang diterima di fakulti dan pusat pengajaran. Kecemerlangan seseorang mahasiswa akan dinilai dari tiga aspek utama iaitu kecemerlangan akademik, pembangunan modal insan dan kemahiran kepimpinan. Kata kunci: Kolej Kediaman, Pusat Kecemerlangan, Modal Insan.

PENGENALAN Universiti merupakan institusi pengajian tinggi (IPT) yang menjadi pemangkin kepada proses penjanaan ilmu di samping menghasilkan sumber tenaga manusia yang berkelayakan, berhemah tinggi dan berketerampilan bagi memenuhi keperluan dan aspirasi negara sejajar dengan kehendak falsafah pendidikan negara serta wawasan 2020. Dalam abad ke 21 ini, peranan institusi pengajian tinggi (IPT) semakin mencabar. Fokus utama pendidikan di institusi pengajian tinggi adalah ke arah pembentukan individu yang seimbang kecerdasan intelektual, spiritual, emosi dan jasmani. Kesemua elemen ini merupakan pendokong ke arah pembentukan mahasiswa yang dinamik dan pragmatik. Dalam era globalisasi ini, mahasiswa bukan sahaja memerlukan kepelbagaian ilmu akademik untuk meningkatkan keupayaan intelektual malah juga memerlukan penguasaan ilmu kepimpinan, berinteraksi dan penguasaan bahasa bagi melahirkan tenaga kerja untuk memenuhi keperluan negara dan antarabangsa. Dengan kata lain cabaran utama institusi pengajian tinggi (IPT/IPTA) di Malaysia

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

pada hari ini adalah bagaimana tenaga kerja yang dihasilkan dapat bersaing dan mendapat pengiktirafan di peringkat global. Apabila berbicara mengenai kecemerlangan akademik di universiti, gambaran yang lazimnya terpapar adalah dewan kuliah, makmal, perpustakaan dan bilik pensyarah. Memang tidak dapat dinafikan bahawa mahasiswa menimba ilmu secara formal di tempat tersebut, namun peranan kolej kediaman juga tidak kurang pentingnya. Sesungguhnya kolej kediaman memainkan peranan penting sebagai tapak lanjutan daripada dewan kuliah, makmal, perpustakaan dan bilik pensyarah untuk membentuk kecemerlangan akademik, peningkatan pembangunan mahasiawa dan ilmu kepimpinan. Ini bersesuaian dengan misi kolej kediaman di Universiti Teknilogi MARA iaitu ‘melahiran graduan bumiputera unggul yang mencapai ciri-ciri model Graduan UiTM berteraskan kepada keseimbangan dan kesepaduan dari segi intelek, jasmani, rohani, emosi dan sosial’.

KOLEJ KEDIAMAN SEBAGAI PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN DAN KEPIMPINAN MAHASISWA Kolej atau dalam bahasa Inggeris ‘college’ adalah berasal dari perkataan collegie dalam bahasa latin yang bermakna masyarakat (society). Sebuah masyarakat khususnya terdiri dari kanak-kanak, remaja dan orang dewasa. Penampilan kolej kediaman diertikan sebagai kemudahan dan infrastruktur yang disediakan, manakala pengurusan kolej kediaman pula merangkumi implementasi dasar-dasar baru di peringkat pengurusan tertinggi universiti. Cemerlang bagi seseorang pelajar didefinasikan sebagai keupayaan untuk mencapai suatu piawaian yang telah dipersetujui oleh pihak-pihak tertentu terhadap beberapa elemen penting secara seragam saperti prestasi akademik, keterampilan diri, daya kepimpinan, aktif di dalam kegiatan kokurikulum dan kepintaran berfikir serta penguasaan pertuturan. Pembangunan dan kepimpinan mahasiswa merupakan satu konsep yang luas dan merangkumi penyediaan penempatan, program pemakanan, kesihatan dan pendidikan. Proses pembangunan mahasiswa akan meningkatkan produktiviti hidup, menambah pendapatan dan mengurangkan jurang ketidaksamaan pendapatan. Aspek yang sangat diutamakan dalam pembangunan mahasiswa ini ialah modal insan yang menekankan dua aspek iaitu pengetahuan dan kemahiran. Bagi membangunkan modal insan, kerajaan telah memberi fokus terhadap tahap pendidikan, kemahiran latihan dan peningkatan tahap ekonomi. Secara mudah, modal insan memberi penekanan terhadap pembangunan individu supaya seseorang itu dapat meningkatkan kualiti diri sebelum bersama-sama dengan kumpulan atau komuniti kerja yang lain. Mahasiswa diertikan sebagai pelajar yang masih menuntut di institusi pengajian tinggi. Bergelar mahasiswa bukan hanya sekadar menghadiri kelas, membuat tugasan, menyiapkan projek akhir yang akhirnya memegang segulung ijazah. Tetapi bergelar mahasiswa berperanan lebih daripada itu. Mengangkat tradisi intelektual, kepedulian kepada ummat, peka kepada persoalan sekeliling dan kesungguhan di dalam melakukan perubahan kepada yang lebih baik. 172 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN

SEBAGAI

PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN

DAN

KEPIMPINAN MAHASISWA

Menjana Kecemerlangan, pembangunan dan kepimpinan pelajar boleh dibahagikan kepada 5 faktor utama: 1. 2. 3. 4. 5.

Peranan Kolej Kediaman. Peranan Bahagian Hal Ehwal Pelajar. Peranan Pegawai Pembangunan Pelajar. Peranan Persatuan Pelajar. Program/aktiviti.

Peranan Kolej Kediaman Kehidupan di kolej kediaman memberi kesan dan pengaruh yang besar dalam pembentukan peribadi mahasiswa. Suasana kolej yang merangkumi cara pentadbiran, kebajikan pelajar, kemudahan pelajar, kesedaran politik dan aktiviti-aktiviti atau program-program yang dijalankan adalah elemenelemen penting di dalam menentukan kecemerlangan akademik, pembangunan modal insan dan kemahiran memimpin bagi seorang mahasiswa. Dalam mengharungi arus moden ini, pertembungan paradigma (clash of paradigms) boleh berlaku. Justeru itu, mahasiswa perlu dilengkapi dengan ilmu dan kemahiran yang tinggi dan pada masa yang sama akhlak yang mulia. Memetik kata pendahuluan YAB Perdana Menteri, Datuk Seri Abdullah Haji Ahmad Badawi ketika pembentangan Rancangan Malaysia Kesembilan pada 31 Mac 2006, beliau menerangkan pendekatan yang menyeluruh terhadap pembangunan modal insan yang menekankan bukan sahaja ilmu pengetahuan dan kemahiran tetapi juga nilai etika, minda yang progresif dan kesedaran budaya yang tinggi. Pada masa kini kolej kediaman tidak lagi dilihat sebagai tempat mahasiswa melepaskan penat atau berehat semata-mata selepas mereka mengikuti kuliah atau tutorial, sebaliknya kolej kediaman perlu dilihat sebagai pusat lanjutan atau kesinambungan daripada proses pembelajaran yang diterima di fakulti atau pusat pengajaran. Seseorang mahasiswa pastinya menghabiskan sebahagian daripada tempoh pengajiannya di kolej kediaman. Lantaran itu banyak perkiraan yang harus ditekankan dan diperhalusi oieh pentadbiran kolej kediaman. Ini termasuklah pengurusan organisasi, kebajikan dan kemudahan pelajar. Sudah pastinya persoalan utama yang selalu diutarakan oleh pelajar ialah mengenai kebajikan mereka, permintaan pelajar berhubung dengan keperluan asas saperti bilik yang lebih kondusif, bilik perbincangan dan bimbingan, keperluan rekreasi, kesihatan, pengangkutan, kemudahan dan makanan. Permintaan pelajar ini telah memberikan impak yang besar kepada pihak pengurusan untuk melakukan perubahan, penambahan positif dan produktif terhadap penampilan dan pengurusan kolej kediaman. Dari kajian yang dijalankan oleh bahagian Hal Ehwal Pelajar melalui Unit kemudahan kolej, Universiti Teknologi MARA, mendapati 4 buah kolej telah mencapai kolej Gred A yang mana kemudahannya telah melebehi 80%. Ini memberikan gambaran bahawa pengurusan kolej sentiasa berusaha untuk memberikan perkhidmatan yang terbaik kepada pelajar demi mencapai hasrat universiti dan negara.

173 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Peranan Bahagian Hal Ehwal Pelajar Tokoh-tokoh pemimpin, akademik dan koporat berpendapat bahawa kecemelangan akademik mahasiswa di institusi pengajian tinggi perlu diseimbangi dengan pemilikan ciri-ciri sahsiah dan personaliti (towering personality) yang unggul. Antaranya yang dikenalpasti adalah kemahiran memimpin, komunikasi dan kreativiti. Dengan sebab inilah maka dalam organisasi pentadbiran institusi pengajian tinggi, salah satu bahagian yang penting ialah Bahagian Hal Ehwal Pelajar. Bahagian Hal Ehwal Pelajar, Universiti Teknologi MARA (UiTM) sebagai contoh, berperanan untuk memastikan penyediaan prasarana yang kondusif bagi pembelajaran dan urusan yang berkaitan dengan pembangunan pelajar, kemudahan kolej kediaman, kemudahan bantuan kewangan, kesihatan, kebajikan, kaunseling peribadi dan kerjaya, kegiatan persatuan, aktiviti sukan serta keusahawanan pelajar. Bahagian ini juga terlibat dalam urusan disiplin dan sahsiah pelajar. Peranan Pegawai Pembangunan Pelajar Pegawai Pembangunan Pelajar dilantik oleh pengurusan Universiti untuk membantu pengurusan kolej kediaman di dalam menguruskan hal-hal pelajar yang tinggal di dalam kolej. Pegawai ini terdiri daripada pensyarah dan kumpulan pentadbiran. Mereka diberi kemudahan penginapan dan tinggal di blok pelajar. Tugas pegawai pembangunan pelajar di kolej kediaman bukan sahaja menghantar pelajar sakit ke klinik atau ke hospital tetapi mereka berperanan sebagai mentor-mentee kepada pelajar. Peranan pegawai pembangunan pelajar di kolej kediaman dapat membantu pelajar dalam pelbagai aspek terutamanya dalam menyesuaikan diri dengan kehidupan di universiti dan sebagai penasihat aktiviti pelajar. Pegawai ini diberi tugas memegang biro-biro penting yang terdapat di dalam organisasi pembangunan dan kepimpinan pelajar. Biro-biro tersebut adalah: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Biro disiplin dan keselamatan. Biro kepimpinan. Biro aduan dan kebajikan. Biro perhubungan luar dan antarabangsa. Biro akademik. Biro perhubungan dalaman. Biro sukan dan rekreasi. Biro kebudayaan dan kesenian. Biro keusahawanan. Biro agama dan kerohanian. Biro informasi dan multi media.

Ini seterusnya dapat membantu pelajar mencapai keputusan akademik yang cemerlang disamping memberi pendedahan kepada mahasiswa di dalam mengendalikan sesuatu majlis. Peranan Persatuan Pelajar Pengurusan Kolej dapat melaksanakan sebahagian program/aktiviti pelajar dengan kerjasama persatuan mahasiswa yang wujud di universiti. Di kolej kediaman Universiti Teknologi MARA 174 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN

SEBAGAI

PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN

DAN

KEPIMPINAN MAHASISWA

contohnya, Jawatankuasa Perwakilan Pelajar Kolej (JPK) dan Majlis Perwakilan Pelajar (MPP) memainkan peranan yang penting di dalam menggerakkan program dan aktiviti pelajar. Mereka mempunyai organisasi dari jawatan majlis tertinggi hinggalah biro-biro penting di mana melalui biro ini mereka berperanan sebagai penghubung antara pelajar dan pengurusan universiti. Persatuan ini membantu universiti dalam melahirkan satu kumpulan mahasiswa yang berfungsi sebagai rakan pembimbing pelajar dari segi akademik dan pengurusan kehidupan sebagai mahasiswa serta melahirkan mahasiswa dengan kualiti model graduan UiTM melalui fasa-fasa latihan komunikasi dan kemahiran kepimpinan dalam program/aktiviti yang dianjurkan. Menyedarai hakikat ini, Kolej Puncak Perdana contohnya telah menubuhkan Puncak Perdana Facilitating & Counseling Front (PERFECT) yang diletakkan di bawah organisasi Jawatankuasa Perwakilan Pelajar Kolej Program/aktiviti Pelbagai program berbentuk kecemerlangan akademik telah diadakan diperingkat kolej kediaman untuk meningkatkan prestasi mahasiswa. Program-program tersebut berusaha untuk membantu mahasiswa mengembangkan potensi diri dan meningkatkan tahap kemahiran pembelajaran. Unit Kaunseling Bahagian Hal Ehwal Pelajar Universiti Teknologi MARA (UiTM), contohnya telah mengadakan program Kecemerlangan Akademik (KACA) untuk membantu mahasiswa yang mendapat GPA di bawah 2.30 di kolej-kolej kediaman. Terdapat juga program khusus bagi menghasilkan graduan yang mempunyai ciri-ciri model graduan UiTM iaitu Modul Latihan Pembangunan dan Kepimpinan Pelajar peringkat diploma dan ijazah/professional. Modul ini sebagai landasan untuk menghasilkan graduan yang profesional, cemerlang dan berprestasi glokal. Universiti Teknologi MARA telah menggariskan ciri-ciri Model Graduan UiTM ke arah melahirkan mahasiswa yang mempunyai personaliti unggul (towering personality) demi menjana mahasiswa bertaraf dunia. Para graduan UiTM adalah hasilan berkualiti tinggi yang bukan sahaja mampu bersaing di peringkat antarabangsa malahan dapat menjulang dan memartabatkan maruah bangsa melalui akhlak mulia. Program atau aktiviti yang dijalankan juga perlulah merangkumi semua bidang supaya ianya dapat mengimbangi aspek mahasiswa cemerlang. Antara bidang tersebut adalah bidang: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Akademik. Pengantarabangsaan. Pembangunan dan kepimpinan. Kebudayaan. Sukan dan rekreasi. Kerohanian. Inovatif dan kreatif. Keusahawanan. Sebagai contoh sasaran aktiviti tahun 2008 bagi kolej Puncak Perdana (lihat lampiran A).

Secara umumnya pemantauan berterusan merupakan ‘distict feature’ yang menjadi penentu kejayaan program yang telah dijalankan. Dengan adanya sistem pemantauan yang berterusan, mahasiswa akan memperolehi manfaat daripada program yang dijalankan. 175 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

RUMUSAN Pengurusan, prasarana dan persekitaran di kolej kediaman, Bahagian Hal Ehwal Pelajar, Pegawai Pembangunan Pelajar, Persatuan Pelajar dan Program/aktiviti adalah faktor yang penting di dalam melahirkan mahasiswa yang cemerlang dalam akademik, pembangunan modal insan dan kemahiran memimpin. Kerjasama secara kolektif dan persefahaman semua pihak yang terlibat sangat diperlukan bagi memastikan semua perancangan dapat berjalan dengan lancar dan berkesan serta mencapai matlamat. Berkat kerjasama dari semua pihak, hasilnya adalah semua program dan usaha yang telah dirancang dan dilaksanakan itu boleh mencapai matlamatnya. Di waktu negara dan dunia sedang sibuk berkembang, kolej-kolej kediaman harus bukan sahaja membangun dan berkembang tetapi juga perlu berada di barisan hadapan pembangunan itu, menawarkan gagasan serta menunjukkan cara dan jalan demi mencapai matlamat universiti dan negara.

RUJUKAN Shaikh Ibrahim Shaikh Omar. 1989. “program-program dan aktiviti di luar bilik kuliah dahulu dan sekarang dan implikasinya terhadap pembangunan pelajar” Persidangan HEP, Fraser ‘s Hill Resort,Pahang .1214 Disember 1989. Buku Perancangan Stategik bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni, Universiti Teknologi MARA, Shah Alam. 1 Januari 2008. Kata-kata aluan Y. Bhg Dato’ Seri Prof Dr. Ibrahim Abu Shah Naib CanselorUniversiti Teknologi MARA sempena minggu mesra siswa sesi Julai 2006.

176 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN

SEBAGAI

PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN

DAN

KEPIMPINAN MAHASISWA

LAMPIRAN A SASARAN AKTIVITI TAHUN 2008 KOLEJ KEDIAMAN PUNCAK PERDANA UiTM BIL 1

PERKARA Pengantarabangsaan

SASARAN 2008

PENCAPAIAN

a. Semuapekeliling/notis/ pemakluman dan lain-lain kepada pelajar dibuat dalam dwi-bahasa

Hanya maklumat tertentu sahaja.

b. Staf dilatih menggunakan bahasa Inggeris terutama di dalam pengendalian perkhidmatan kaunter

Belum tercapai

c. Menganjurkan program di dalam negara bertaraf antarabangsa

Belum tercapai

d. Menganjurkan pertandingan pidato bahasa inggeris

4 penyertaan sahaja12 Oktober 2008

2

Pembangunan Pusat Pelajar

a. Mengujudkan pusat pelajar

Belum tecapai

3

Warga kolej Prihatin

Semua staf dan pelajar kolej Diperingatkan supayamenyuburkan rasa prihatin dan sayang kepada pelajar, wargakolej dan UiTM.

a. Menjalankan aktiviti Gotong royong pada 5 ogos 2008. b. Lawatan staf di UiTM Kelantan danTerengganu c. Lawatan staf di UiTM Sabah 29 Nov-2 Dis 2008 d. Festival kemerdekaan 20-30 OGOS 2008 e. Raya de Puncak22 Sept-12 Oktober 2008

4

Pengendalian Aktiviti Pelajar

a. Aktiviti yang meningkatkan rasa kecintaan kepada kolej dan UiTM.

a. Karnival semaian rohani K.A.S.R.O.H28/2 – 2/3/08 • Hari terbuka kolej • Gotong royong dan pertandingan rumah terbersih • Kempen kesihatan mahasiswa Puncak Perdana samb.

177 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

BIL

PERKARA

SASARAN 2008

PENCAPAIAN b. Raya D Puncak22 Sept-12 Oktober 2008 • • • • • • •

b. Aktiviti yang membentuk pelajar berhemah tinggi dan bersopan santun.

Hari terbuka kolej Gotong royong Festival sukan Pertandingan pidato Pertandingan nasyid Tujuh likur Ceramah warna-warni mahasiswa

Ceramah Pembangunan insan lengkap – Awal Muharam 10/1/08 Maulidur Rasul20/3/08 Ceramah motivasi – man ana28/ 3/08 Womans day19-20 Julai 2008 Ceramah warna-warni mahasiswa10 Oktober 2008 Penghayatan bulan Ramadhan

c. Penganjuran aktiviti yang melibatkan pelbagai pihak terutamanya kolej-kolej kediaman.

Malam kebudayaan dan pertandingan busanah muslimah3 March 2008 Debat antara kolej kediaman UiTM Shah Alam24-30 March 2008 Larian Puncak11 Oktober 2008 Raya D Puncak22 Sept-12 Oktober 2008

5

Membudayakan Kualiti dalam pengurusan harian di pejabat/Kolej:

d. Inisiatif dari KIK pelajar dimanfaatkan dan digunakan di kolej.

Johan KIK pelajar tahun 2007 dan mengamalkan kebersihan dikalangan pelajar.

a. Meningkatkan kepuasan hati pelanggan

Kaji selidik maklumbalas pelanggan bulan September: -

Penempatan adalah memuaskan Perkhidmatan kafeteria adalah memuaskan samb.

178 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN

BIL

PERKARA

SEBAGAI

PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN

SASARAN 2008

KEPIMPINAN MAHASISWA

PENCAPAIAN -

b. Pengukuran KPI yang telah dicapai dan berusaha menungkatkannya

DAN

Kemudahan kolej adalah memuaskan Perkhidmatan pentadbiran adalah memuaskan

Penempatan Kemudahan kolej Pentadbiran dan pengurusan Perkhidmatan kafeteria

c. Penambahbaikan secara berterusan untuk meningkatkan lagi kecemerlangan kolej

Pendaftaran pelajar dari 30 minit ke 1 minit

d. Mengamalkan 5S di dalam pengurusan dan bersedia di dalam pertandingan amalan 5S peringkat kolej kediaman UiTM Malaysia

Finalist antara 6 kolej diperingkat audit pertandingan akhir amalan 5S kolej kediaman UiTM Malaysia

Pengamalan kualiti

e. Bersedia di dalam pertandingan Anugerah Kolej Cemerlang 2008

6

Penyediaan Manual, Garis Panduan dan dokumen lain di peringkat kolej:

f. Bersama-sama membantu HEP dan UiTM di dalam penyertaan dalam ISO,AKNC dan AKPM

Audit ISO hanya 1 correction

a. Manual/Garis Panduan Pengurusan Kolej Kediaman.

Carta alir hal-hal pengurusan kolej

Audit AKPM hanya 2 teguran (bilik pelajar dan notis lama)

Manual 5S b. Dokumen amalan 5S Kolej c. Pelan strategik Pengurusan Kolej. d. Garis Panduan Aktiviti Pelajar/ Persatuan dan Kelab. 7

Menyediakan kemudahan kolej kediaman kepada pelajar

a. Mencapai kolej Gred A

Bengkil pelan strategik pengurusan kolej Garis panduan dari unit Kegiatan pelajar

Belum tercapai Masih Gred B

samb.

179 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

BIL

PERKARA

8

Menyediakan kemudahan makanan dan menjaga kebajikan pelajar

PENCAPAIAN

SASARAN 2008 a. Membuat pemeriksaan

Jadual pemantauan

b. Mengadakan seminar/ bengkel

Menganjurkan Seminar penyediaan makanan dan kebersihan kafeteria kolej kediaman UiTM Shah Alam 12 ogos 2008

c. Peti aduan maklum balas pelanggan 9

Membentuk pelajar yang seimbang dan sepadu dari segi intelek, rohani, jasmani, dan emosi melalui aktiviti pelajar

a. Mengadakan taklimat

Taklimat Pengetua bersama pelajar baru dan lama (siswa/ siswi ) 09/1/08 – pelajar baru 15/7/08 – pelajar baru siswi 15/1/08 – pelajar lama 6/8/08 siswa 14/1/08 – pelajar lama 5/8/08 Program induksi pelajar baru sesi Dis 07-Mei 08 6/1/08 Majlis Dialog bersama MPP 25/2/08 16/8/08

b. aktiviti kerohanian

Bacaan Yasin - setiap semester Kelas Pemantapan Al-Quran - setiap semester Bacaan yasin dan solat hajat perdana - setiap semester Ceramah Pembangunan insan lengkap – Awal Muharam 10/1/08 Ceramah motivasi – man ana 28/3/08 kuliah Fardhu ‘Ain (CITU ) - setiap semester Maulidur Rasul 20/3/08

samb.

180 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN

BIL

PERKARA

SEBAGAI

PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN

SASARAN 2008

DAN

KEPIMPINAN MAHASISWA

PENCAPAIAN Ceramah warna-warni mahasiswa 10 Oktober 2008 Penghayatan bulan Ramadhan

c. Mengadakan aktiviti sukan dan rekreasi

Program karnival sukan interlaman 26-27/1/08 8-10 Ogos 2008 Nature Walk 111 Nature adventure de cerakah 16/3/08 Nature walk 1V Eksplores De Puncak 2 Ogos 2008 Ladies night Bermula pada 16/1/08 Festival sukan 11-12 Oktober 2008

10

Menyediakan kemudahan perkhidmatan perubatan dan kesihatan bagi menyemarakkan proses pembangunan pelajar.

d. Penghargaan kepada pelajar

Malam penghargaan Kolej 04/4/08 17/10/08

e. Khidmat masyarakat

Misi Akademik 4 SMK Layang-layang Kluang Johor Bengkel menghadapi PMR dan SPM (Program perkampungan Ilmu) 23-26 Mei 2008

a. Melengkapkan perkhidmatan kesihatan kepada pelajarMelahirkan

a. Mendapat seorang Doktor khas yang tinggal dikolej. b. Pertambahan seorang pemandu Ambulan yang tingal di dalam kolej c. Menambah lagi ruang klinik kesihatan

samb.

181 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

BIL 11

PERKARA Membentuk pelajar yang berdaya keusahawanan

SASARAN 2008 Melahirkan bakal usahawan dikalangan pelajar

PENCAPAIAN Fabric Clean Mula beroperasi pada 15 Mach 2008 Mini Market- Blok Siswi (Mula beroperasi pada 17 Mach 2008

12

Pembangunan pelajar

a. Soft skill pelajar

Program Pembangunan dan Kepimpinan Pelajar Modul 1 (Semester 1 – Diploma ) Ceramah Islam Hadhari 19/1/08 26/7/08 Latihan dalam Kumpulan 20/1/08 27/7/08 Program Pembangunan dan Kepimpinan Pelajar Modul 2 (Semester 2 – Diploma ) Latihan dalam Kumpulan 24/2/08 3/8/08 Program Pembangunan dan Kepimpinan Pelajar Modul 3 (Semester 3 – Diploma ) Latihan dalam Kumpulan 17/2/08 10/8/08 Program Pembangunan dan Kepimpinan Pelajar Modul 4 (Semester 4 – Diploma ) Ceramah Jati Diri 19/2/08 30/7/08 Kursus PER-FECT Puncak Perdana Facilitating & Counseling Front 2/3/08 ABATA 1 9-10 Ogos 2008

samb.

182 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

KOLEJ KEDIAMAN

BIL

PERKARA

SEBAGAI

PUSAT KECEMERLANGAN, PEMBANGUNAN

SASARAN 2008

DAN

KEPIMPINAN MAHASISWA

PENCAPAIAN ACS Advance cuonseling skill 7 September 2008 USRAH/IFTAR KUBRO 17 September 2008 PIFT Perfect intensive facilitating tranning 21-24 November 2008

Ibrahim Othman Kolej Puncak Perdana Universiti Teknologi MARA Malaysia [email protected]

183 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN DI KALANGAN PELAJAR UNIVERSITI MALAYA Mohd Salleh Aman Syed Abdul Razak Sayed Mahadi

ABSTRAK Kajian ini mengenal pasti hubungan antara latar belakang sosio-demografi pelajar Universiti Malaya dengan penglibatan mereka dalam kegiatan sukan. Aspek sosio yang dipilih ialah tempat asal dan latar belakang ekonomi keluarga. Manakala aspek demografi pula termasuklah umur, jantina dan etnik. Didapati latar belakang sosio-demografi pelajar mempengaruhi corak aktiviti masa lapang dan jenis-jenis sukan yang diceburi semasa mereka di universiti. Kajian ini akan menggunakan kaedah penyelidikan tinjauan menerusi soal selidik, temu bual dan kajian perpustakaan. Kajian ini mendapati latar belakang sosio pelajar menpengaruhi secara langsung penglibatan mereka dalam sukan. Mereka yang berasal dari luar bandar cenderung melibatkan diri dalam sukan berpasukan seperti bola sepak dan bola jaring yang rendah kosnya. Sebaliknya pelajar yang berasal dari bandar lebih berminat dalam sukan individu seperti tennis dan bowling yang kosnya secara berbanding adalah tinggi. Ini memberi implikasi kepada rancangan pembangunan kemudahan dan program sukan di universiti. Pembangunan sukan di universiti hendaklah komprehensif dengan memenuhi keperluan dan kecenderungan pelajar terhadap sukan. Kata kunci: Sosio-demografi, Kegiatan Sukan, Universiti Malaya.

PENGENALAN Bersukan merupakan aktiviti masa lapang dan aktiviti pertandingan yang utama di Universiti Malaya. Pelajar-pelajar memenuhi padang dan gelanggang bermain futsal, hoki, ragbi, badminton, bola tampar dan squash pada sebelah petang dan hujung minggu. Sebahagian mereka berjalan dan jogging mengelilingi kampus mengeluarkan peluh untuk kecergasan badan. Sebenarnya ada lebih ramai lagi yang mengisi masa lapang mereka dengan bersiar-siar, menonton TV dan berkumpul-kumpul di perkarangan asrama dan restoran. Apakah faktor yang mempengaruhi kecenderungan aktiviti pelajar di atas? Untuk itu kajian ini akan mengenal pasti pengaruh sosio-demografi pelajar Universiti Malaya terhadap penglibatan mereka dalam sukan dan rekreasi.

LATAR BELAKANG TAPAK KAJIAN Universiti Malaya adalah universiti awam pertama di Malaysia. Berkeluasan 750 ekar (309 hektar) terletak di barat daya Kuala Lumpur. Berasal dari sebuah kolej perubatan, Kolej Perubatan King

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Edward VII yang ditubuhkan pada tahun 1905, diikuti Kolej Raffles pada tahun 1929. Kedua-dua institusi ini digabungkan membentuk Universiti Malaya pada tahun 1949. Hasilnya Universiti Malaya ditubuhkan pada 8 Oktober 1949, memenuhi keperluan pendidikan tinggi Persekutuan Malaya dan Singapura. Universiti Malaya berpindah tapak dari Singapura ke Kuala Lumpur pada tahun 1962. Ia berkembang pesat sehingga kini Universiti Malaya memiliki 12 fakulti, dua akademi, tiga pusat dan tiga institut yang menawarkan program akademik yang meluas. Dalam strukturnya termasuk kemudahan perpustakaan terbesar dalam negara, mempunyai 100 persatuan dan kelab dan pelbagai aktiviti kokurikulum untuk pelajar. Dalam konteks sukan dan rekreasi, Universiti Malaya menyediakan kemudahan-kemudahan berikut: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Kolam renang Dua buah gimnasium Lapan gelanggang squash Dua belas gelanggang tenis Empat buah padang bola sepak Enam buah gelanggang bola keranjang Dua belas buah gelanggang bola tampar Sepuluh gelanggang sepak takraw Enam belas gelanggang badminton Sebuah Tasik Varsiti untuk berkayak Trek jalan kaki sekeliling kampus Dan lain-lain

TINJAUAN PERPUSTAKAAN Sosio-Demografi Faktor sosio-demografi merupakan faktor penting dalam proses pembangunan sesebuah negara. Perubahan sosio-demografi akan memberi kesan kepada kemampuan sesebuah negara menepati hala tuju yang dirancang. Ia amat sensitif kepada perubahan yang berlaku di sekitarnya, seperti perubahan corak dan tempo pembangunan, perubahan alam sekitar dan eko-sistem serta perubahan dalam cara gaya hidup dan aspirasi individu. Dalam usaha mencapai matlamat Dasar Wawasan Negara, Malaysia mementingkan kualiti daripada kuantiti penduduk. Menurut Urie Bronfenbrenner (1979) sosio-demografi merupakan satu bidang yang melihat komponen manusia dari perseptif individu, keluarga, komuniti dan negara dimana faktor persekitaran akan dipengaruhi atau mempengaruhi keperluan kehidupan mereka. Oleh yang demikian, penduduk yang berkualiti akan dapat melahirkan institusi keluarga yang akan menjadi paksi kepada kesejahteraan dan keharmonian generasi akan datang. Kepentingan ini juga turut dikupaskan oleh Jay Coakley (2001) yang menyatakan bahawa penduduk yang berkualiti memberi gambaran yang sempurna tentang masa depan sesebuah negara. Ini merupakan satu anjakan paradigma dari sematamata melihat kependudukan sebagai satu isu kuantiti kepada satu konsep yang lebih meluas, yang meletakkan manusia sebagai nadi dan pasak kepada pencapaian wawasan negara.

186 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN

Setiap individu memerlukan keperluan asas seperti makanan, air, tempat berekreasi dan lainlain. Cabaran utama adalah untuk memenuhi kehendak penduduk sekarang yang semakin bertambah tanpa menjejas keperluan generasi masa hadapan. Cabaran ini dapat dipenuhi dengan mengambil kira, pada peringkat makro, pengintegrasian faktor-faktor sosio-demografi dalam proses perancangan, dan pada peringkat mikro, pemahaman mengenai hubung kait di antara penduduk, alam sekitar dan pembangunan di semua peringkat. Sehubungan dengan ini, kita harus melihat perubahan sosiodemografi dari aspek perubahan umur, tempat tinggal secara serius kerana ia boleh memberi implikasi yang besar kepada pembangunan negara secara menyeluruh. Cabaran ini tambah hebat dengan kepelbagaian kaum yang wujud di Malaysia yang pastinya mempunyai budaya dan gaya hidup yang tersendiri. Berasaskan kepada maklumat dan indikator mengenai isu-isu semasa berkaitan sosiodemografi ia boleh membantu dalam perancangan pembangunan negara di masa hadapan (Rohani Abdul Razak, 2006) Selain daripada itu, kerajaan harus melaksanakan program dan aktiviti bagi mempertingkatkan pengintegrasian faktor-faktor sosio-demografi dalam proses perancangan pembangunan negara. Ini adalah penting bagi melahirkan penduduk yang berkualiti dan membina institusi keluarga yang kukuh serta kehidupan yang berkualiti. Melalui pengetahuan dan pemahamam terhadap aspek demografi serta variabel-variabelnya yang sentiasa berubah kita harus bijak dalam mengatur serta merencana pembangunan yang bakal dilaksanakan. Sukan dan Rekreasi Definisi sukan mengambil kira komponen ‘aktiviti fizikal’, ‘pertandingan’, ‘peraturan’, ‘main’ dan ‘permainan’. Menurut Loy (1993), “sukan sentiasa berhubung langsung dengan alam semula jadi, mempunyai unsur pertandingan, berdasarkan kehandalan dan kebolehan, menggabungkan komponen kemahiran, strategi dan peluang serta melibatkan keazaman”. Bagi Mull et al. (1997), “sukan adalah aktiviti yang dimainkan secara koperatif/kompetetif dalam bentuk permainan”. Definisi yang dikemukakan oleh Mull et al. (1997) nampaknya lebih komprehensif dan ringkas, dan ia digunakan sebagai rujukan penulisan buku ini. Secara teori, manusia bersukan kerana lebihan tenaga, untuk berekreasi, memenuhi kehendak naluri, kerana pampasan, tuntutan sosial dan imbangan perkembangan diri. Kepelbagaian teori ini menunjukkan bahawa sukan adalah multi-fungsi. Sukan adalah aktiviti sosial yang sihat lagi menyihatkan. Bersukan memberi kecergasan, dan kecergasan mencetus kecerdasan. Sukan merupakan aktiviti rekreasi aktif yang menyeronokkan. Sukan menjadi medan pertandingan, tempat beradu kekuatan dan kemahiran antara individu dan pasukan yang mewakili negara. Malah sukan telah menjadi kuasa sosial, politik dan ekonomi yang memberi kesan langsung kepada pembangunan negara. Sejarah Melayu merekodkan pada abad ke-15 permainan “sepak raga rotan” telah dimainkan. Ia ditatang dan ditimbang selama yang boleh di udara oleh sekumpulan kecil pemain dalam bentuk bulatan. Secara umumnya, perkembangan jenis-jenis permainan di negara ini dipengaruhi secara langsung oleh cara hidup sesuatu kaum. Kita lihat misalnya aktiviti seni mempertahankan diri berbeza mengikut kaum: silat – Melayu, Wushu – Cina dan Silambam – India. Jelas bahawa sukan adalah sebahagian daripada budaya masyarakat di Malaysia (Mohd Salleh Aman, 2004).

187 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Pada zaman pemerintahan British seabad yang lalu, pertandingan sukan telah diperkenalkan. Permainan bola sepak adalah di antara yang terawal yang telah diperkenalkan pada tahun 1885. Permainan polo, tenis, hoki, badminton dan golf menyusul selepas itu. Seabad kemudian, pada tahun 1980, lebih daripada 40 persatuan sukan kebangsaan telah dibentuk. Walaupun sebahagian besar masyarakat Malaysia meminati bola sepak dan badminton namun kecenderungan sesuatu kaum terhadap sesuatu jenis sukan masih dapat dibezakan. Kaum Melayu memonopoli takraw, kaum Cina lebih aktif dalam permainan bola keranjang dan ping pong, manakala hoki menjadi tumpuan kaum India (Mohd Salleh Aman, 2004). Menjelang Sukan Komanwel 1998, pihak kerajaan telah memberi tumpuan pembangunan kemudahan sukan (Kompleks Sukan Negara) dan program mengenal pasti atlit yang berpotensi. Penekanan lebih ditumpukan kepada pembangunan sukan yang bercorak kompetatif khasnya bagi sukan yang dikenal pasti dapat menyumbangkan pingat seperti badminton, bowling, gimrama dan tinju. Memang tidak dapat dinafikan bahawa Dasar Sukan Negara yang telah diperkenalkan pada tahun 1988 membantu meningkatkan kualiti sukan sama ada untuk pertandingan dalam negara mahupun di peringkat antarabangsa. Pembangunan sukan di Malaysia juga dipengaruhi oleh aktaakta yang diperkenalkan kerajaan seperti Akta Majlis Sukan Negara 1971 dan Akta Pembangunan Sukan 1997 (Mohd Salleh Aman, 2006). Secara ringkas, sejarah 50 tahun perkembangan sukan negara Malaysia menyaksikan pihak kerajaan telah melibatkan diri secara langsung melalui polisi, peruntukan kewangan dan akta pembangunan sukan. Penglibatan kerajaan ini mungkin berbeza berbanding dengan dasar kerajaan negara-negara lain seperti England dan Australia, tetapi perbezaan ini adalah unik dan istimewa kepada Malaysia. Ia menjadi istimewa, kerana dari perspektif kerajaan Malaysia, pembangunan sukan hanyalah satu daripada komponen pembangunan keseluruhan negara – untuk mencapai visi 2020, sebuah negara maju dan makmur. Sukan wujud dalam berbagai bentuk termasuk sukan berpasukan (bola sepak, bola tampar dan hoki), sukan individu – berpasukan (tenis, badminton bowling) dan sukan individu (seperti golf; olahraga). Sukan berkembang dalam berbagai jenis pertandingan menggabungkan kemahiran atlit dan peralatan – berbasikal, ski air, power-boat race, Formula One dan X-games. Pada alaf baru ini, aktiviti sukan menjadi lebih pelbagai. Ia bukan sekadar satu pertandingan tetapi juga sebagai sumber hiburan, satu cara hidup sihat, pekerjaan dan sumber perniagaan. Didapati kerajaan dari negaranegara di dunia termasuk Malaysia berlumba-lumba mendapatkan hak penganjuran acara-acara sukan besar seperti Olimpik dan Komanwel lantaran nilai sosial dan ekonominya. (Mohd Salleh Aman, 2006).

PERNYATAAN MASALAH Universiti memikul tanggungjawab besar kepada pembangunan negara. Universiti merupakan gedung ilmu yang menyediakan kemudahan pendidikan untuk anak bangsa membangunkan diri ke arah membina negara Malaysia yang maju. Antara ciri negara maju yang diinginkan adalah dengan mempunyai rakyat yang bersatu padu dalam segala aspek kehidupan. Ironiknya, masih terdapat aktiviti-aktivti di kalangan pelajar universiti yang tidak mengutamakan perpaduan – sama ada perpaduan antara kaum mahupun di antara mereka yang berlainan ‘tempat asal’:

188 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN

Nampaknya pelajar-pelajar timur tengah lebih senang bermain bola sepak petang-petang bersama rakan-rakan Arab mereka. Agaknya mudah hendak berkomunikasi. Pelajarpelajar dari Korea atau Cina pun begitu juga, nampak mereka berkumpul setiap petang Ahad dan bermain futsal sampai senja. Tentu ada yang lebih penting dari futsal. Mungkin dengan menjadualkan permainan futsal, maka mereka dapat berkumpul dari kalangan komuniti mereka. (Presiden Persatuan Sains Sukan UM, Temu Bual, 2008) Daripada 25,000 pelajar Universiti Malaya, komponen mengikut kaum hampir menyamai kadar kebangsaan iaitu 55% Melayu, 30% Cina, 10% India dan 5% lain-lain. Walaupun jumlah pelajar antarabangsa terus meningkat, namun perhatian tidak boleh diabaikan kepada pelajar tempatan. Dalam konteks sukan dan rekreasi, didapati penglibatan pelajar tempatan Universiti Malaya masih lagi berasaskan kaum. Pihak pengurusan universiti terus berusaha menggalakkan penyertaan semua kaum dalam aktiviti sukan melalui polisi, kempen dan aktiviti: Kita mahu semua aktiviti pelajar di Kolej Kediaman disertai oleh semua kaum, kecuali aktiviti yang berasaskan agama dan budaya. Perkara ini mesti dititikberatkan mulai sekarang dalam aktiviti sukan, seni dan kemasyarakatan. Ada banyak cara boleh diusahakan oleh JIK/JTK, penyelia dan pengetua kolej. Mungkin sukar kita mengawal apakah punca sesuatu kaum atau golongan pelajar ini cenderung melibatkan diri dalam sesuatu jenis sukan umpamanya, tetapi kita boleh berusaha mengurangkan dan membasminya. Timbalan Naib Canselor HEPA, UM, 2008 Yang jelas trend penglibatan pelajar-pelajar Universiti Malaya terhadap sukan dan rekreasi mengikut kaum dan jenis aktiviti tidak berlaku ‘sekelip mata’. Tentu ada punca mengapa terjadi sedemikian. Profesor Emeritus Datuk Dr. Khoo Kay Kim (2007) menegaskan, “Tempat asal dan latar belakang sosio-demografi pelajar memainkan peranan penting mencorakkan minat dan kebiasaan mereka terhadap sesuatu jenis sukan dan rekreasi”. Untuk itu, kajian ini menilai pengaruh sosio-demografi pelajar-pelajar Universiti Malaya terhadap penglibatan mereka dalam kegiatan sukan dan rekreasi.

OBJEKTIF KAJIAN Tujuan utama kajian ini adalah untuk mengenal pasti pengaruh sosio-demografi pelajar terhadap penglibatan dalam sukan dan rekreasi. Berikut adalah beberapa sub-objektif kajian: 1.

Mengenal pasti kadar penglibatan pelajar Universiti Malaya dalam aktiviti sukan dan menganalisis trend pemilihan aktiviti sukan dan rekreasi yang diceburi.

2.

Mengenal pasti latar belakang pelajar berasaskan kaum terhadap penglibatan mereka dalam aktiviti sukan dan rekreasi di Universiti Malaya.

189 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

3.

Mengenal pasti latar belakang ‘tempat asal’ pelajar terhadap penglibatan mereka dalam aktiviti sukan dan rekreasi di Universiti Malaya.

4.

Menilai implikasi kecenderungan pelajar terhadap aktiviti sukan dan rekreasi terhadap proses perancangan pembangunan kemudahan sukan dan rekreasi di Universiti Malaya.

METODOLOGI KAJIAN Kajian ini mengunakan kaedah kuantitatif iaitu soal selidik sebagai kaedah utama kajian. Di samping itu kajian ini turut menggunakan kaedah kualitatif iaitu temu bual bagi menyokong dan memantapkan lagi data-data kuantitatif. Responden Kajian ini akan mengunakan kaedah soal selidik di mana seramai 290 mahasiswa Universiti Malaya dipilih secara rawak di kalangan mereka yang tinggal di kolej kediaman. Dari jumlah tersebut, seramai 183 orang (63%) merupakan pelajar perempuan dan selebihnya seramai 107 orang (37%) adalah pelajar lelaki. Pemilihan responden dibuat mengikut ratio penginapan pelajar di kolej kediaman. Oleh yang demikian, seramai 160 orang (55%) adalah Melayu, Cina 86 orang (30%), India 29 orang (10%) dan lain-lain kaum 15 orang (5%). Soal Selidik Kajian ini menggunakan soal selidik sebagai alat kajian untuk mengumpulkan data berkaitan penglibatan pelajar dalan kegiatan sukan. Soal selidik ini dipecahkan kepada dua bahagian. Bahagian pertama akan menjurus kepada latar belakang pelajar dari segi kaum dan tempat asal mereka. Manakala bahagian kedua akan mengfokuskan kepada persoalan kegiatan sukan di kampus. Jenis sukan yang dikaji akan dibahagikan kepada dua kelompok iaitu sukan berpasukan yang terdiri dari bola sepak, bola keranjang, hoki, bola jaring dan futsal. Manakala sukan individu meliputi sukan seperti bowling, tennis, renang dan squash. Pemilihan jenis sukan ini adalah berdasarkan kepada kemudahan yang biasa disediakan di kebanyakan kolej-kolej kediaman dan di kawasan sekitar Universiti Malaya. Temu Bual Temu bual dilaksanakan secara semi-structured interview. Soalan-soalan temu bual disediakan mengikut tema sebagaimana yang dinyatakan dalam objektif kajian. Responden yang dipilih adalah dari kalangan mereka yang mempunyai autoriti dalam bidang sukan dan hal ehwal pelajar di Universiti Malaya. Hasil temu bual dirakam, ditulis dan analisis mengikut tema yang telah ditetapkan.

DAPATAN KAJIAN Jadual 1 menunjukkan penglibatan pelajar dalam acara sukan berpasukan atau individu. Secara keseluruhan didapati penglibatan pelajar dalam acara sukan berpasukan menunjukkan angka tertinggi iaitu seramai 196 orang (67.6%) berbanding dengan acara sukan individu iaitu 94 orang (32.4%).

190 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN

Jika dilihat dari segi kaum, pelajar Melayu mendominasi acara sukan berpasukan iaitu seramai 121 orang (75.6%) berbanding kaum lain. Sebaliknya kaum Cina lebih berminat dalam acara sukan individu iaitu 38 orang (44.2%). Ini menunjukkan bahawa kaum Melayu lebih cenderung kepada sukan yang mempunyai ramai pemain ia mungkin dipengaruhi oleh faktor budaya yang mana mereka suka bersukan dalam kelompok rakan-rakan sekolej. Faktor kos permainan juga menunjukkan bahawa kaum Cina lebih berkemampuan untuk bermain sukan individu kerana ia melibatkan kos yang tinggi berbanding sukan berpasukan.

Jadual 1: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Berpasukan atau Individu Mengikut Kaum Kaum Melayu

Sukan Berpasukan

Sukan Individu

121 (75.6%)

39 (24.4%)

Cina

48 (55.8%)

38 (44.2%)

India

18 (62%)

11 (38%)

9 (60%)

6 (40%)

196 (67.6%)

94 (32.4%)

Lain-lain Jumlah

Sukan Berpasukan Mengikut Kaum

18 (9%)

9 (5%)

Melayu

Cina

48 (24%) 121 (62%)

India

Lain-lain

Rajah 1: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Berpasukan Mengikut Kaum

191 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Sukan Individu Mengikut Kaum 6 (6%) 11 (12%)

Melayu 39 (41%) Cina

38 (40%)

India

Lain-lain

Rajah 2: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Individu Mengikut Kaum

Jadual 2 menunjukkan bahawa pelajar yang berasal dari luar banyak lebih banyak melibatkan diri dalam acara sukan berpasukan itu seramai 143 orang (73%) sebaliknya pelajar bandar lebih tertumpu kepada acara sukan individu iaitu seramai 63 orang (67%). Trend ini ada kaitannya dengan latar belakang pelajar dari aspek tempat tinggal asal mereka. Di samping itu, pelajar yang berasal dari luar bandar tertumpu kepada acara sukan berpasukan kerana kos dan faktor kemudahan sukan individu seperti bowling, tennis yang amat kurang di kawasan luar bandar. Sementara itu, pelajar yang berasal di bandar mereka lebih tertumpu kepada sukan individu kerana faktor keupayaan ekonomi keluarga atau pengaruh keluarga sendiri. Jadual 2: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Berdasarkan Tempat Asal Kawasan Luar bandar Bandar

Sukan Berpasukan

Sukan Individu

143 (73%)

31 (33%)

53 (27%)

63 (67%)

Hasil temu bual dengan pelajar yang berasal dari bandar, mereka sering mengikut ibubapa yang bersukan seperti tenis atau golf. Kehidupan di bandar yang lebih bersifat individu juga mempengaruhi hubungan dengan rakan sekolej seterusnya kepada penglibatan sukan mereka dengan rakan sekolej. Kehidupan bandar yang mudah kepada akses kepada kemudahan sukan seperti tenis dan bowling menyebabkan pelajar berasal dari bandar lebih cenderung kepada sukan ini.

192 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN

Sukan Berpasukan Mengikut Tempat Asal

53 (27%)

143(73%)

Luar Bandar

Bandar

Rajah 3: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Berpasukan Mengikut Tempat Asal

Sukan Individu Mengikut Tempat Asal

63(67%)

31 (33%)

Luar Bandar

Bandar

Rajah 4: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Individu Mengikut Tempat Asal

193 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

63 (67%) Sukan Individu 31 (33%) Melayu

53 (27%) Lain-lain

Sukan Berpasukan 143 (73%)

0

50

100

150

Rajah 5: Penglibatan Pelajar dalam Acara Sukan Individu dan Sukan Berpasukan

Data Kualitatif Hasil temu bual dengan autotriti kajian secara keseluruhannya menyokong dapatan data-data kuantitatif. Prof. Datuk Dr. Khoo Kay Kim menegaskan: Kehidupan masyarakat yang berbilang kaum di Malaysia diwarnai oleh latar belakang tempat tinggal khususnya kawasan bandar dan luar bandar. Latar belakang sosial ini mempengaruhi kebiasaan seseorang dalam apa sahaja aktiviti harian mereka. Ini tidak terkecuali pelajar-pelajar di universiti ini yang lebih senang beraktiviti bersama kawankawan sekampung dan kawan sekaum. Mungkin mereka lebih memahami antara satu sama lain. Data kuantitatif sebelum ini memberikan maklumat yang sama. Ia menunjukkan secara jelas bahawa kaum Melayu lebih cenderung untuk memilih aktiviti sukan berpasukan khususnya bola sepak, kaum Cina lebih berminat menyertai sukan individu seperti tenis sementara kaum India memilih sukan hoki. Berbincang tentang masa hadapan pembangunan sukan di universiti, rata-rata responden temu bual menegaskan peri-pentingnya elemen perpaduan diberi penekanan dalam semua program sukan dan rekreasi di kolej-kolej kediaman. Prof. Madya Datuk Dr. Azarae Hj Idris berpendapat: Masyarakat kampus yang pelbagai latar belakang sosio-demografi harus disatukan melalui kegiatan pelajar. Elemen sukan merupakan satu wadah yang boleh 194 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGARUH SOSIO-DEMOGRAFI TERHADAP PENGLIBATAN DALAM SUKAN

menyatupadukan pelajar yang pelbagai kaum dan latar belakang yang berbeza. Oleh itu, pihak yang bertanggungjawab dalam kampus seharusnya berganding bahu merealisasikan tujuan di atas. Jelaslah bahawa sosio-demografi pelajar mempengaruhi secara langsung pemilihan kegiatan sukan dan rekreasi mereka di Universiti Malaya. Pihak Universiti tidak dapat mengawal faktor sosiodemografi ini tetapi boleh mengurang jurang perbezaan yang wujud dengan merancang program dan kemudahan sukan yang mengutamakan penyertaan semua kaum.

PERBINCANGAN DAN CADANGAN Kajian ini telah mengenal pasti dua dapatan utama: 1.

Latar belakang sosio-demografi pelajar mempengaruhi secara langsung jenis sukan dan rekreasi yang disertai di universiti.

2.

Corak pemilihan jenis aktiviti sukan dan rekreasi Universiti Malaya ditentukan oleh kemampuan ekonomi.

Majoriti pelajar Universiti Malaya melibatkan diri dalam sukan berpasukan. Ini termasuk sukan bola sepak dari kalangan pelajar lelaki dan bola jaring dari kalangan pelajar perempuan. Meskipun lebih ramai pelajar Melayu yang terlibat dalam sukan berpasukan namun terdapat juga pelajar Cina yang menceburi sukan bola keranjang dan pelajar India yang bermain hoki. Nampaknya pelajar Cina dan India lebih cenderung melibatkan diri dalam sukan individu seperti tenis dan squash sementara pelajar-pelajar Melayu amat kurang melibatkan diri dalam sukan individu. Jelaslah bahawa trend penglibatan dalam sukan dan rekreasi di Universiti Malaya dipengaruhi secara langsung oleh faktor sosio-demografi. Adalah dicadangkan pihak Universiti menetapkan polisi penyertaan dalam sesuatu jenis sukan yang dipertandingkan di peringkat kolej-kolej kediaman disertai oleh pelbagai kaum. Garis panduan dan mekanisma penyertaan boleh ditetapkan oleh jawatankuasa penganjur sukan di Universiti. Semangat mengutamakan integrasi kaum ini boleh juga diaplikasikan dalam aktiviti-aktiviti pelajar yang lain selain sukan. Kajian ini juga mengenal pasti corak pemilihan jenis aktiviti sukan dan rekreasi Universiti Malaya ditentukan oleh kemampuan ekonomi. Pelajar-pelajar luar bandar yang rata-ratanya berasal dari keluarga yang tahap sosio-ekonominya adalah rendah lebih memilih permainan yang kosnya adalah rendah seperti bola sepak. Sebaliknya pelajar-pelajar bandar yang rata-rata berasal dari keluarga sosio-ekonomi tinggi lebih meminati sukan individu iaitu bowling dan squash. Jelaslah bahawa trend pemilihan aktiviti sukan dan rekreasi dipengaruhi secara langsung oleh kemampuan ekonomi dan kemampuan ekonomi pelajar ini pula dicerminkan oleh tempat asal mereka. Adalah dicadangkan pihak Universiti melakukan pembangunan sukan yang komprehensif – pembangunan fizikal dan program. Dari segi pembangunan fizikal pembinaan gelanggang-gelanggang serbaguna hendaklah diberi keutamaan. Ini memberi peluang kepada semua pelajar menjalankan kegiatan sukan secara berpusat. Dari segi pembangunan program pihak pengurusan Universiti dicadangkan memberi peluang sukan-sukan baru seperti Futsal berkembang kerana ia melibatkan penyertaan semua.

195 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

KESIMPULAN Kajian ini merumuskan bahawa sosio-demografi pelajar memainkan peranan penting dalam mencorakkan jenis aktiviti sukan dan rekreasi mereka di universiti. Selama tiga hingga empat tahun di universiti pelajar-pelajar akan terus terdedah dengan pelbagai pengetahuan dan kemahiran baru termasuk berpeluang menglibatkan diri dalam program sukan dan rekreasi yang baru. Oleh itu, pihak universiti sewajarnya dapat menyediakan satu pelan perancangan pembangunan sukan dan rekreasi yang komprehensif ke arah membina generasi pelajar bersatu dan cemerlang.

RUJUKAN Bronfenbrenner. U. 1979. The Ecology of Human Development: Experiment by Nature and Design: Cambridge. MA: Harvard University Press. Jay Coakley. 2001. Sport in Society: Issues & Controversies. Mc Graw-Hill Higher Education. Loy, J., D. L. Andrews, and R. Rinehart. 1993. The Body in Culture and Sport. Sport Science Review. Maklumat Mahasiswa Universiti Malaya. 2008. Bahagian Hal Ehwal Pelajar dan Alumni. www.um.edu.my. Mohd Salleh Aman. 2004. Sukan dalam Masyarakat Malaysia. Universiti Malaya, Kuala Lumpur: Universiti Malaya Press. Mohd Salleh Aman. 2006. Pengurusan Sukan: Aplikasinya di Malaysia (Ed.). Universiti Malaya, Kuala Lumpur: Universiti Malaya Press. Mull. R.F, Bayless, K.G. and Ross, C.M. 1997. Recreational Sports Programming. Indiana University, USA: The Athletic Institute. Rohani Abd Razak. 2006. Fourth Malaysia Population and Family Survey (MPFS 4) At A Glance. Dlm National Population Conference “Building The Next Generation”. Kuala Lumpur.

Mohd Salleh Aman Pusat Sukan, Universiti Malaya Sayed Abdul Razak Sayed Mahadi Fakulti Sastera dan Sains Sosial, Universiti Malaya [email protected]

196 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGENDALIAN, KESIHATAN DAN KESELAMATAN MAKANAN Nur Adlina Hj Mohd.

ABSTRAK Setiap pengusaha atau pengendali makanan di setiap premis makanan hendaklah menjaga kebersihan diri sendiri terlebih dahulu sebelum mereka dapat menjaga kebersihan persekitaran tempat kerja mereka. Hal ini sangat berkait rapat dengan kebersihan makanan yang akan dihidangkan kepada para pelanggan oleh pengendali makanan atau pelayan yang berkenaan. Dalam memastikan kejayaan atau pencapaian kepada objektif ini, kebanyakkan premis makanan telah menetapkan piawai kebersihan diri yang mana ianya adalah berdasarkan kepada undang-undang atau akta yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa tempatan. Kertas kerja ini membincangkan tentang isu pengendali makanan, kesihatan dan keselamatan makanan. Kata kunci: Pengendalian, Kesihatan, Keselamatan Makanan.

PENGENALAN Setiap pengusaha atau pengendali makanan di setiap premis makanan hendaklah menjaga kebersihan diri sendiri terlebih dahulu sebelum mereka dapat menjaga kebersihan persekitaran tempat kerja mereka. Hal ini sangat berkait rapat dengan kebersihan makanan yang akan dihidangkan kepada para pelanggan oleh pengendali makanan atau pelayan yang berkenaan. Dalam memastikan kejayaan atau pencapaian kepada objektif ini, kebanyakkan premis makanan telah menetapkan piawai kebersihan diri yang mana ianya adalah berdasarkan kepada undang-undang atau akta yang telah ditetapkan oleh pihak berkuasa tempatan. Ini adalah kerana, jika seseorang pengendali makanan tidak menjaga kebersihan dan kesihatan diri, secara tidak langsung sebenarnya dia menyebarkan penyakit kepada orang lain melalui makanan yang disediakan atau dihidangkan. Sanitasi merupakan terma yang diambil dari perkataan latin iaitu sanitas, yang bermaksud sihat atau bersih. Oleh itu, apabila terma sanitasi ini diaplikasikan di dalam industri makanan, ianya memberi makna membentuk dan menguruskan keadaan yang bersih dan sihat. Manakala dari segi istilah sains pula, ia memberi makna menyediakan keadaan atau persekitaran penyediaan makanan supaya berada dalam keadaan yang bersih. Ianya merangkumi makanan yang dikendalikan oleh pengendali yang sihat, dan lebih diperjelaskan lagi dengan cara mengelakkan dari berlakunya kontaminasi oleh mikrorganisma yang disebabkan oleh makanan yang tercemar serta mengurangkan atau melambatkan proses pertumbuhan mikroorganisma.

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Proses sanitasi merupakan proses yang memastikan seluruh pengoperasian yang melibatkan makanan dan persekitaran dalam keadaan yang bersih dan selamat, seperti: 1. 2. 3. 4.

Kawasan Pemprosesan Kawasan Penyediaan Kawasan Pengendalian Kawasan Penyimpanan Proses sanitasi adalah satu proses yang melibatkan perkaitan dari pelbagai aspek amalan kendiri

iaitu: 1. 2. 3.

Kebersihan diri Sikap/tabiat Kesihatan diri

PENYEDIAAN MAKANAN Tujuan utama operasi penyediaan makanan dan minuman adalah untuk mencapai tahap kepuasan pelanggan. Dalam erti kata lain, memenuhi keperluan dan kehendak pelanggan. Antara faktor kehendak pelanggan boleh dikenal pasti seperti mana yang ditunjukan dalam Rajah 1.

D D D

Fisiologi

Ekonomi

Sosial

Keperluan untuk makanan istimewa (diabetes/vegetarian) Keperluan untuk nilai yang bagus, kecekapan perkhidmatan dan lokasi yang seuai

Keluar berhibur bersama rakan-rakan, menghadiri majlis untuk berjumpa antara satu sama lain

Psikologi

D

Penambahan keyakinan diri, memenuhi kehendak hidup, kepelbagaian kehendak

Kesesuaian

D

Tidak dapat mewujudkan suasana yang sesuai (kerja, masa membeli belah) menghabiskan masa menghadiri majlis/aktiviti liburan

Rajah 1: Faktor Kehendak Pelanggan dalam Penyediaan Makanan dan Minuman

198 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGENDALIAN , KESIHATAN DAN KESELAMATAN MAKANAN

Berdasarkan rujukan kepada kandungan beberapa buah jurnal, antara yang perlu diberi perhatian adalah seperti berikut: 1.

Kekerapan berlakunya kes keracunan makanan (a) (b) (c) (d) (e)

Makanan yang disediakan terdedah/tidak ditutup dengan rapi Tong sampah yang disediakan untuk membuang sisa makanan tidak mencukupi Kebersihan longkang, meja makan, kerusi, buffet line yang tidak dijaga dengan bersih Cara penyediaan makanan yang tidak mengikut prosedur sanitasi yang telah ditetapkan Staf kafeteria yang kurang mementingkan kebersihan diri sama ada dari segi penjagaan rambut, pakaian, kuku dan lain-lain.

Kepentingan Kebersihan Tangan di dalam Penjagaan Kesihatan (petikan dari jurnal Prof. Dr Ojan Asadian, DTMH (Lond.), Universiti Perubatan Vienna, Akhbar Harian Metro, Selasa 5 Ogos 2008, m/s R11) Berdasarkan jurnal tersebut, kajian bersejarah yang dilakukan oleh Ignaz Semmelweiss pada pertengahan kurun ke-19, di Hospital Besar Vienna dan pelbagai kajian sejak itu, telah menunjukkan terdapatnya kemungkinan untuk penyakit berjangkit dipindahkan dari pesakit ke pesakit lain melalui tangan pekerja penjagaan kesihatan. Dokumentasi lain yang bagus secara saintifik juga menunjukkan penjagaan tangan yang baik dapat mengelakkan pemindahan mikroorganisma secara efektif dan mengurangkan kekerapan jangkitan yang berhubung kait dengan penjagaan kesihatan. Kesihatan tangan telah dikenal pasti sebagai langkah yang penting di dalam penjagaan kesihatan. Walau bagaimanapun, langkah ini masih tidak dipatuhi sepenuhnya secara memuaskan dan ini menyebabkan masalah jangkitan penyakit berlarutan. Kebelakangan ini, beberapa strategi untuk membaik pulih pematuhan dan mempertingkatkan keselamatan diperkenalkan, penting sekali adalah Persekutuan Sedunia Bagi Keselamatan Pesakit di bawah Pertubuhan Kesihatan Sedunia atau World Health Organization (WHO) World Alliance For Patient Safety, di mana ianya menitikberatkan mengenai kebersihan tangan. Kementerian Kesihatan Malaysia telah menunjukkan dedikasi dan komitmen terhadap meningkatkan tahap dan mempromosi kebersihan tangan berasaskan alkohol ketika kempen melibatkan WHO. Antara ulasan utama untuk tidak menjaga kebersihan tangan mengikut garis panduan yang telah ditetapkan adalah seperti kekurangan masa, akses terhad kepada disinfektan dan pandangan mengenai teman dan penyelia mereka yang tidak mematuhi penjagaan kebersihan tangan seperti yang dicadangkan. Namun begitu, penerusan untuk mematuhi penjagaan kesihatan tangan memerlukan usaha dari persatuan yang berkenaan di skala yang besar dan berterusan. Selain itu juga, melalui promosi dan pendidikan, merupakan sumber yang paling efektif yang mungkin diperlukan untuk menggalakkan penggunaan disinfektan berasaskan alkohol tetapi tidak lupa juga kepada isu-isu yang berkait dengan struktur yang penting.

199 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

Untuk melakukan penjagaan kesihatan yang betul, kemudahan penjagaan kesihatan haruslah memastikan bekalan yang mencukupi untuk inisiatif kepada kebersihan tangan. Secara asasnya, ini termasuklah lima perkara kritikal iaitu: 1. 2. 3. 4. 5.

Sinki untuk membasuh tangan Paip air Alat pengepam sabun cecair dengan system catridge Alat pengepam disinfektan Tuala kertas yang bersih dan selamat untuk diguna pakai

AMALAN GAYA HIDUP SIHAT Penyakit berjangkit selalunya berpunca daripada amalan gaya hidup kurang sihat dan pemakanan yang tidak seimbang. Laporan penyelidikan daripada Pertubuhan Kesihatan Malaysia bagi 20002002 menunjukkan peningkatan penyakit kronik di kalangan penduduk Malaysia dan dunia. Amalan memakan di luar iaitu di gerai dan restoran yang diragui tahap kebersihannya juga satu daripada punca mendedahkan mereka kepada risiko menghidapi penyakit kronik. Menurut Pusat Kawalan Penyakit Amerika pula, di seluruh dunia menyoal kebersihan sebenarnya antara isu kesihatan utama. Ini kerana 40% penduduk dunia tidak mendapat bekalan air bersih dan tidak mempunyai kemudahan kebersihan yang betul. Ia membawa kepada anggaran setiap lima saat, seorang meninggal dunia kerana bekalan air yang tercemar. Jelaslah kebersihan bukan sahaja sebahagian daripada iman, malah diri, pakaian, tempat dan persekitaran. Diri perlu dibersihkan supaya sentiasa sihat dan kesihatan rapi pada pandangan. Penggunaan tangan kanan yang BERSIH untuk mengambil makanan atau minuman. Makan menggunakan tangan adalah sunnah dan lebih afdal daripada menggunakan sudu dan garfu.

KAWALAN MUTU MAKANAN Kawalan mutu bukan sahaja terletak di makmal, ia bermula semasa pembelian/penerimaan bahan mentah, rendaman, pengisaran, pemprosesan haba, pembungkusan dan segala alat-alat kelengkapan yang dugunakan. Kebanyakkan pengusaha-pengusaha industri makanan kurang menitik berat tentang kerosakan yang dilakukan oleh mikroorganisma sebelum, semasa dan selepas pemprosesan. Setiap makanan yang mengandungi 90% karbohidrat terutama gula, membolehkan kulat (mold), yis dan bakteria hidup dan merosokkan bahan makanan tersebut dan akhirnya merendahkan mutu bahan mentah, alat kelengkapan kakitangan dan kilang, keadaan dan pemproses produk. 1.

Pemilihan Pemilihan bahan-bahan mentah yang elok adalah tugas awal yang mustahak. Pembelian cili kering, ‘paste’ tomato, bawang putih, garam dan sebagainya hendaklah dari bahan-bahan yang bermutu kerana bahan-bahan tersebut akan menjejaskan mutu dan aroma produk. Semasa 200 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGENDALIAN , KESIHATAN DAN KESELAMATAN MAKANAN

penerimaan bahan-bahan, pemilihan kasar mesti dilakukan agar bahan mentah yang buruk dan rosak tidak digunakan. Paste tomato dari tin yang menggelembung mesti dielakkan kerana kerana besar kemungkinan bahan paste tomato itu telah rosak. Bahan masakan yang lain seperti gula, garam, gandum dan lain-lain bahan kering mestilah disimpan di tempat yang selamat dari semut serta tikus dan lalat. 2.

Kaedah pemproses makanan (rendaman) Salah satu contoh kaedah dalam pemprosesan makanan adalah teknik merendam. Tujuan utama rendaman ialah untuk melembutkan jaringan (texture) bahan tersebut di samping menegangkan kekotoran yang terlekat pada permukaannya. Rendaman dengan air yang mendidih (panas) mendatangkan banyak faedah jika dibandingkan dengan teknik rendaman yang menggunakan air sejuk. Masa atau tempoh rendaman adalah lebih pendek dan kebanyakkan kuman-kuman yang terdapat pada bahan masakan tersebut boleh dihapuskan.

3.

Pengisaran Mesin pengisar hendaklah sentiasa bersih dari segala kekotoran sama ada di bahagian saluran, batu pengisarnya, penapis kelulinya dan dinding mesin. Semua mesin pengisar hendaklah disiram dengan air didih sebelum dan selepas digunakan dan dibasuh dengan bahan pencuci untuk mensanitasikan mesin tersebut.

4.

Kawalan haba (proses memasak) Masa dan suhu memasak adalah mustahak untuk memberi warna, kepekatan, mutu yang seragam dan kestabilan produk akhir (semasa dihidangkan). Kehadiran bahan awet dan asid yang menurunkan penggunaan pH membolehkan bahan masakan yang dihasilkan tahan lebih lama. Namun begitu, jumlah bahan awet yang digunakan hendaklah mengikut Peraturan-peraturan Makanan 1985 iaitu tidak melebihi 750 bsj. Jika bahan awet itu digunakan secara berlebihan, kemudaratan kepada kesihatan mungkin terjadi kepada pengguna dan pengusaha boleh dihadapkan ke mahkamah.

5.

Pembersihan alat-alat kelengkapan yang digunakan Setiap alat kelengkapan sama ada periuk, pengacau atau mesin dan alat-alat lain yang berhubung terus dengan bahan-bahan yang diproses hendaklah bersih dari segala kekotoran.

6.

Pembungkusan dan persembahan Sos cili, sos tomato, kicap, bahan jeruk selalunya dibotolkan dalam botol untuk dipasarkan kepada pengguna (kegunaan industri). Antara faktor yang menyokong penggunaan botol yang biasa digunakan dalam kaedah ini adalah kerana botol lebih elok kerana muncungnya tidak kecil dan aliran sos keluar tidak tersekat jika dibandingkan peralatan yang lain. Penggunaan tutup yang dibuat dari logam adalah digalakkan kerana ia dapat menghalang proses pengoksidanan yang boleh menukarkan warna bahan makanan kepada warna coklat. Selain itu juga, label memainkan peranan yang penting dalam strategi pasaran produk bagi menarik perhatian pengguna. Warna latar belakang yang terang, gambar utama yang baik, lambang 201 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

yang klasik, kertas label yang baik merupakan daya penarik bagi produk yang dihasilkan. Selain dari itu, penggunaan label ialah untuk memenuhi peraturan yang ditentukan oleh pihak berkuasa. Label mesti menunjukkan nama produk dengan jelas, berat bersih, bahan-bahan yang digunakan dan alamat pengeluar produk tersebut. 7.

Penggunaan Pewarna Makanan Antara bahan pewarna yang yang digunakan ialah: (a)

Bahan pewarna inorganic i.

Adalah bahan bukan organan bewarna yang dibenarkan digunakan dalam makanan. Contohnya carbon blacks, oksid-oksid besi (iron oxides) digunakan untuk makanan anjing dan kucing sahaja, titanium dioksid iaitu pada kadar 1% daripada berat makanan, ultramarines digunakan untuk mewarnai garam, plumbum (pb) iaitu tidak melebihi 20mg/kg untuk semua jenis pewarna dan arsenic yang tidak melebihi 5mg/ kg untuk semua jenis pewarna.

ii.

Pewarna ini digunakan untuk mewarnai bahagian luar makanan seperti dekorasi kuih muih. Carbon blacks • • •

Dikenali sebagai C.I Pigment Black 6 dan 7, acetylene black, benzol black atau gas black. Dari segi kimia ia adalah unsur karbon, berserbuk halus, hitam dan tidak larut air. Memberi kesan warna perang tua, biru atau kelabu kepada hitam pekat. Contohnya arang.

Oksida-oksida besi • • •

Adalah serbuk berbagai warna. Dari segi kimia ia terdiri dari besi (II,III) oksid, hidroksid, seskuioksid, subkarbonat dan besi (III) oksid hidrat. Warna yang terhasil ialah kuning, perang, hitam dan merah.

Titanium dioksid • •

Adalah serbuk putih, tidak mempunyai bau, rasa dan tidak larut dalam air. Dari segi kimia bahan pewarna ini mengandungi tidak kurang dari 99% titanium dioksid. (TiO2)

Ultramarines • •

Adalah serbuk yang bewarna biru, ungu, merah atau hijau. Tidak larut dalam air. 202 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS

PENGENDALIAN , KESIHATAN DAN KESELAMATAN MAKANAN

• (b)

Adalah satu polisulfid dari natrium (atau kalium, lithium atau perak) aluminosilikat.

Bahan pewarna organik Bahan pewarna organic terbahagi kepada dua jenis iaitu: i.

Pewarna asli/semula jadi (natural colours) •

ii.

Berasal dari pigmen yang terdapat pada haiwan atau haiwan.

Pewarna sintetik/buatan (synthetic colours) • • • •

Adalah pewarna tar arang batu (coal tar dye) yang larut dalam minyak atau larut air (dalam keadaan berasid atau berbes). Kebanyakan bahan pewarna semula jadi terdiri daripada kelas karetonid dengan warna paling banyak ialah merah dan kuning. Karetonid adalah pigmen kuning, oren, merah atau perang yang terdapat pada beberapa bahagian tumbuhan seperti bunga, buah dan daun. Beta-karoten adalah pigmen karetonid meluas penggunaannya. Juga dikenali sebagai pigmen oren dalam karot yang boleh ditukar kepada vitamin A oleh haiwan vertebrata.

Annatto • •

Adalah pewarna yang diekstrak dari perikap buah kesumba sama ada dalam minyak (pigmen bixin) atau air beralkali (pigmen norbixin). Pewarna asli annatto digunakan untuk mewarnai mentega, keju, minyak, kek, ais krim, marjerin dan makanan ringan.

Saffron • • •

Adalah serbuk kuning keemasan yang diperolehi dari stil dan stigma kering crocus sativus. Pigmen utama ialah alfa-crocin dan crocetin dari kelas karotenoid. Digunakan untuk mewarnai tepung dan konfeksioneri gula.

Tumeric/kunyit • • •

Diperolehi dari rizom berbagai spesies curcum. Warna yang dihasilkan adalah kuning cerah. Warna kuning ini digunakan untuk menggantikan pewarna sintetik kontroversi tartazine yang digunakan dalam jeruk, ‘candy’ dan lain-lain.

203 12 – 14 NOVEMBER 2008, H OTEL PUTRA PALACE, KANGAR, PERLIS

SEMINAR KEBANGSAAN TADBIR URUS KEMUDAHAN KEDIAMAN PELAJAR 2008

KESIMPULAN Kefahaman terhadap kaedah dan prosedur pengendalian makanan yang betul seperti tempat penyediaan yang bersih dan selamat serta kawalan mutu kualiti makanan adalah penting untuk difahami oleh setiap pengendali makanan dan juga pengguna demi memastikan keselamatan makanan adalah terjamin.

Nur Adlina Hj Mohd Politeknik Tuanku Syed Sirajuddin [email protected]

204 12 – 14 NOVEMBER 2008, HOTEL PUTRA PALACE , KANGAR, PERLIS