Choroby I Higiena Układu Krążenia

Choroby układu krążenia Choroby układu krążenia stanowią w chwili obecnej obok chorób nowotworowych najważniejsze zagrożenie dla zdrowia i życia ludności w Polsce. Przyczyną ok. 50% zgonów są właśnie choroby układu krążenia. Takie dane są charakterystyczne dla większości krajów wysokorozwiniętych, ponieważ te choroby wynikają z trybu życia ludzi i warunków panujących w tych krajach. Choroby układu krążenia są określane mianem „współczesnej epidemii”. W encyklopedii czytamy, że choroby układu krążenia to: „schorzenia dotyczące narządów i tkanek wchodzących w skład układu krążenia, a w szczególności serca, tętnic i żył, dlatego często są też nazywane chorobami układu sercowonaczyniowego.” Do najczęstszych chorób układu krążenia zaliczamy: miażdżyce, chorobę wieńcową, zawał serca, nadciśnienie tętnicze, wady serca, zapalenie mięśnia sercowego, kardiomiopatie. Przyczyny chorób układu krążenia są bardzo podobne. To przede wszystkim: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, nadwaga, wysoki poziom cholesterolu we krwi, palenie tytoniu, powtarzające się sytuacje stresowe, siedzący tryb życia, nieprawidłowa dieta z dużą zawartością soli kuchennej i tłuszczów, głównie pochodzenia zwierzęcego. Większe ryzyko zachorowanie występuje u mężczyzn. 1) miażdżyca Miażdżyca jest chorobą ogólnoustrojową - polega na tworzeniu się w naczyniach krwionośnych, a szczególnie w tętnicach, zmian nazywanych płytkami miażdżycowymi. Płytki takie składają się głównie z substancji tłuszczowych a zwłaszcza cholesterolu. Płytka miażdżycowa rośnie latami zwężając światło naczynia.

Szczególnie groźne są te płytki miażdżycowe, w których wnętrzu toczy się proces zapalny. W toku zapalenia może dojść do osłabienia i ostatecznie pęknięcia błony oddzielającej zawartość płytki od krwi. Odsłonięcie substancji tłuszczowych znajdujących się we wnętrzu płytki pobudza układ krzepnięcia krwi i prowadzi do powstania zakrzepu. Zakrzep ten może z kolei spowodować całkowite zamknięcie naczynia. Objawy miażdżycy: objawy odczuwane przez pacjenta pojawiają się zwykle przy dużym zaawansowaniu zmian. W zależności od umiejscowienia mogą wystąpić: ból dusznicowy (zaburzenia rytmu serca - naczynia wieńcowe), zaburzenia widzenia (zawroty głowy, utraty przytomności tętnice szyjne), oziębienie bóg (owrzodzenia, chromanie przystankowe,

czyli konieczność odpoczynku po przejściu pewnego dystansu z powodu bólu nóg - naczynia nóg), niewydolność nerek (naczynia nerkowe). Powikłania miażdżycy to: zawał serca, niedokrwienie kończyn grożące amputacją, udar mózgu, tętniak. leczenie: leczenie miażdżycy (i towarzyszącej jej zwykle otyłości) rozpoczyna się od zmodyfikowania diety (spadku masy ciała przez okres 36 miesięcy), stosowanie aspiryny, witaminy E, leków obniżających ciśnienie tętnicze, regulujących poziom glukozy we krwi i innych. W przypadku niektórych powikłań miażdżycy konieczne może okazać się zastosowanie leczenia operacyjnego. 2) choroba wieńcowa Choroba wieńcowa jest najczęstszym schorzeniem układu krążenia ludzi żyjących w krajach wysoko rozwiniętych. Choroba wieńcowa serca zwana również chorobą niedokrwienną serca, przewlekłą niewydolnością sercową to choroba polegająca na niedostatecznym ukrwieniu serca, a co za tym idzie niewystarczającym zaopatrzeniu serca w tlen. objawy: bóle zamostkowe, rozpierające, dławiące, piekące z promieniowaniem do ręki, żuchwy, początkowo pojawiające się po dużych wysiłkach, następnie po coraz to mniejszych aż w końcu mogące pojawiać się w spoczynku i w nocy, duszność wysiłkowa, bark "tchu", konieczność zatrzymania się, zmniejszająca się tolerancja wysiłku, kołatania serca z i utratą przytomności. powikłania: zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca leczenie: Rzucenie palenia papierosów, aktywny tryb życia, dieta niskocholesterolowa, obniżanie ciśnienia tętniczego

3) zawał serca Zawał serca jest jedną z najbardziej znanych i najbardziej dramatycznych postaci choroby wieńcowej, zwanej też chorobą niedokrwienną serca, charakteryzującej się niedostatecznym ukrwieniem (i co za tym idzie niedostatecznym zaopatrzeniem w tlen) serca, spowodowanym znaczącym

zwężeniem (a niekiedy - zamknięciem) światła tętnic wieńcowych, odżywiających mięsień serca. Do zawału mięśnia sercowego najczęściej dochodzi na tle miażdżycy tętnic wieńcowych w przebiegu choroby wieńcowej (często utożsamianej z chorobą niedokrwienną serca). Ognisko miażdżycy w ścianie tętnicy wieńcowej nazywane jest blaszką miażdżycową. Powoduje ona zwężenie światła tego naczynia i ograniczenie przepływu krwi - często w tych przypadkach pacjent odczuwa objawy dławicy piersiowej przy wysiłku czy zdenerwowaniu. Mechanizmem, który bezpośrednio prowadzi do zawału, jest pęknięcie lub krwotok do blaszki miażdżycowej albo narastanie zakrzepu na jej powierzchni. Jeśli średnica naczynia zostanie zwężona powyżej 2/3 - 3/4 jego średnicy (krytyczne zwężenie tętnicy wieńcowej) wówczas zwykle dokonuje się zawał mięśnia sercowego w obszarze zaopatrywanym przez dane naczynie (mięsień sercowy ulega niedokrwieniu i w ciągu kilkukilkunastu minut rozpoczyna się jego nieodwracalne uszkodzenie, które w wypadku nieprzywrócenia dopływu krwi prowadzi do powstania ogniska martwicy tego fragmentu mięśnia sercowego). objawy: ból w klatce piersiowej, ból za mostkiem, duszność, poty, uczucie lęku, nudności, ewentualnie stany podgorączkowe. Ból może promieniować do żuchwy, pleców, barków i nadbrzusza. Ból zawałowy trwa przeważnie nie krócej niż 20 minut, często kilka godzin. Na intensywne długo utrzymujące się bóle nie wpływają ani odpoczynek, ani nitrogliceryna. 15 – 25% zawałów serca daje nietypowe, niewielkie dolegliwości lub przebiega zupełnie bezbólowo (tzw. „nieme zawały”). Najczęściej zawały bezbólowe występują u osób chorych na cukrzycę, u których neuropatia cukrzycowa jest przyczyną zmniejszonej percepcji bólu. Zdarza się, że zawał serca objawia się w sposób dramatyczny: nagłym zatrzymaniem krążenia i nagłym zgonem sercowym. 4) nadciśnienie tętnicze Nadciśnienie tętnicze jest to choroba układu krążenia polegająca na stałym lub okresowym podwyższeniu ciśnienia tętniczego krwi powyżej wartości prawidłowych tj: 140/90 mmHg. Nadciśnienie tętnicze z reguły wykrywane jest podczas przypadkowego badania kontrolnego krwi. Największa częstość występowania nadciśnienia występuje w grupie

wiekowej pomiędzy 35 a 60 rokiem życia. W większości przypadków choroba ta przebiega bezobjawowo. W Polsce nadciśnienie dotyczy ok. 20% dorosłej populacji. objawy: Najczęściej wysokie ciśnienie tętnicze nie jest odczuwane i wiele osób czuje się, mimo podwyższonego ciśnienia, przez długi czas dobrze. Objawy, które bywają wymieniane przez pacjentów z nadciśnieniem to: uczucie kołatania i bóle w okolicy serca, bóle i zawroty głowy, duszność, pobudzenie lub zmęczenie i senność. przyczyny i leczenie: Zdrowy styl życia to najlepsza ze znanych metod zmniejszających ryzyko wystąpienia nie tylko nadciśnienia tętniczego ale również chorób serca, osteoporozy, nowotworów. Nadwaga sprzyja występowaniu nadciśnienia. U ludzi z nadwagą nadciśnienie tętnicze występuje dwa razy częściej niż u ludzi z normalnym ciężarem ciała. Dlatego też, przy towarzyszącej nadciśnieniu nadwadze jej zmniejszenie jest najskuteczniejszym środkiem leczniczym. Zwiększenie aktywności fizycznej poprzez spędzanie swojego wolnego czasu na aktywnym wypoczynku najlepiej na świeżym powietrzu, uprawianie sportu, czy spacery w większość dni tygodnia to proste i skuteczne metody zapobiegania wystąpieniu nadciśnienia oraz zapewnienie sobie dłuższego życia bez leków. 5) wady serca Wady serca, zniekształcenie anatomiczne zastawek serca, ścian lub przegród samego serca, ujść tętniczych lub żylnych, bądź też dużych naczyń w pobliżu serca. Ich skutkiem są zaburzenia przepływu krwi pomiędzy poszczególnymi jamami serca, przedsionkami i komorami lub pomiędzy jamami a dużymi naczyniami. Konsekwencją jest wytwarzanie się zmian adaptacyjnych w sercu, następnie wtórnych jego uszkodzeń i wreszcie zaburzeń krążenia krwi (niewydolność krążenia). Wady serca mogą być nabyte lub wrodzone. 6) zapalenie mięśnia sercowego (Myocarditis) Jest to uszkodzenie mięśnia sercowego wywołane zakażeniem wirusami, bakteriami, paciorkowcami, robakami (infekcyjne zapalenie mięśnia sercowego), związane z błonicą, nadwrażliwością na leki, płonicą, durem brzusznym, reumatoidalnym zapaleniem stawów, nieznaną przyczyną (nieinfekcyjne zapalenie mięśnia sercowego). objawy: W zapaleniu mięśnia sercowego występują objawy choroby podstawowej wywołującą zapalenie, m.in. gorączka, kołatanie serca, podwyższona leukocytoza, tachykardia, przyspieszenie opadania krwinek czerwonych, niewydolność serca. przyczyny i leczenie: Przyczynami zapalenia mięśnia sercowego są różnego typu infekcje (bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pierwotniakowe, itp.), reakcje immunologiczne (alergiczne, odrzucenia przeszczepu, autoantygenowe)oraz czynniki toksyczne (jak leki, toksyny, metale ciężkie) i fizyczne (porażenie prądem elektrycznym, wysoka gorączka, czy też promieniowanie). W zapaleniu mięśnia sercowego stosuje się leczenie przyczynowe w zależności od czynnika wywołującego. Ponadto podaje się leki steroidowe, immunosupresyjne oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne. Pacjentom zaleca się prowadzenie oszczędzającego trybu życia (w początkowym okresie choroby - leżenie. Istotne jest zapobieganie powikłaniom zakrzepowo-zatorowym. Przy występowaniu objawów

niewydolności krążenia lub zaburzeń rytmu - leczenie objawowe. W celu określenia skuteczności leczenia ocenia się głównie zmniejszanie sylwetki serca, poprawę kurczliwości i wyniki biopsji mięśnia sercowego. 7) kardiomiopatia Schorzenie to rozpoczyna się w mięśniu serca. Polega na powiększeniu, przeroście tego mięśnia lub sztywności komór serca. Zajęciu mięśnia sercowego mogą towarzyszyć nieprawidłowości budowy i czynności osierdzia, wsierdzia, innych narządów. Stwierdza się różne typy zmian chorobowych. Trzy główne typy kardiomiopatii to kardiomiopatia: rozstrzeniowa, przerostowa i restrykcyjna. Każda z nich jest niejednorodną jednostką chorobową i zawiera różne podtypy: • kardiomiopatia rozstrzeniowa objawy: Charakteryzuje się powiększeniem serca spowodowanym stosunkowo niewielkim przerostem mięśnia serca, za to znacznym rozciągnięciem. Upośledzona funkcja komór daje symptomy niewydolności krążenia. Są to objawy małego rzutu (zmęczenie, zawroty głowy, duszność wysiłkowa), czyli niedostatecznego ukrwienia tkanek obwodowych oraz zastoju w krążeniu płucnym i obwodowym (zadyszka, duszność nasilająca się w pozycji leżącej, napadowa duszność nocna i obrzęki). Chory może także zauważyć znaczny przyrost masy ciała, spowodowany obrzękami. przyczyny: Większość przypadków kardiomiopatii rozstrzeniowej określa się jako idiopatyczne, czyli o nieznanej przyczynie, ale najczęściej czynnikami wywołującymi to schorzenie są wirusy i toksyczne działanie alkoholu. Do rzadszych przyczyn należą choroby tkanki łącznej, sarkoidoza, ciąża (tzw. kardiomiopatia okołoporodowa), leki cytostatyczne (np. adriamycyna), przewlekłe znaczne niedobory wapnia lub fosforu i dystrofia mięśniowa. leczenie: Postępowanie w kardiomiopatii rozstrzeniowej obejmuje, o ile to możliwe, leczenie choroby podstawowej, ale najczęściej jest objawowe i polega na podawaniu leków odciążających serce, poprawiajacych kurczliwość mięśnia, regulujących rytm serca i zapobiegających powstawaniu skrzeplin. Czasami konieczne jest wszczepienie stymulatora serca lub defibrylatora chroniącego przed nagłym zgonem z powodu migotania komór. Część chorych z kardiomiopatią rozstrzeniową wymaga przeszczepu serca. Rokowanie w tej chorobie jest niepewne i zależy od stopnia uszkodzenia mięśnia serca. • kardiomiopatia przerostowa objawy: duszności i bóle wieńcowe tuż po wysiłku fizycznym, zaburzenia rytmu serca, czasami groźne, prowadzące do zatrzymania pracy serca. Opisano rodzinną postać kardiomiopatii przerostowej, w której występowały nagłe zgony wśród młodych ludzi cierpiących na tę chorobę. Na szczęście takie postaci są rzadkie. W badaniu lekarskim można stwierdzić u pacjenta szmery nad sercem naśladujące wady zastawkowe. Duże zmiany obserwuje się zwykle w badaniu EKG, które może wykazywać cechy przerostu komór, bloki odnóg, bliznę pozawałową. Zmiany te nie odzwierciedlają stanu faktycznego i są skutkiem zmienionego toru przewodzenia prądu w przerośniętym mięśniu lewej komory.

•

leczenie: Polega na podawaniu leków zmniejszających kurczliwość mięśnia, poprawiających podatność i zwalniających częstość rytmu serca. Stosuje się zatem beta-blokery i blokery kanału wapniowego. Czasami konieczne jest też podawanie leków antyarytmicznych. W kardiomiopatii przerostowej obowiązuje profilaktyka infekcyjnego zapalenia wsierdzia, któremu ona sprzyja. Tak więc konieczne jest leczenie antybiotykami wszelkich zakażeń, likwidacja przewlekłych ognisk infekcji w organizmie i osłona antybiotykowa podczas zabiegów zagrażających wysiewem bakterii do krwi, przede wszystkim stomatologicznych. W niektórych przypadkach kardiomiopatii przerostowej stosuje się leczenie chirurgiczne polegające na wycięciu części przerośniętego mięśnia. Od pewnego czasu wykorzystuje się też stałą stymulację elektryczną serca, która zmienia kierunek rozchodzenia się fali pobudzenia i kolejność skurczu poszczególnych fragmentów mięśnia, co może zapobiec zawężaniu drogi odpływu lewej komory. kardiomiopatia restrykcyjna Jest to najrzadziej spotykana i najgorzej rokująca postać kardiomiopaii. Charakteryzuje się patologiczną sztywnością komór z istotnym upośledzeniem rozkurczu i napełniania komór, przy zachowanej kurczliwości i prawidłowych wymiarach serca. Sztywność mięśnia może być spowodowana różnymi czynnikami - zwłóknieniem lub zbliznowaceniem endomiokardium (czyli wsierdzia - wyściółki wewnętrznej jam serca i mięśnia serca), nieprawidłowym odkładaniem się w mięśniu pewnych substancji, np. amyloidu. Zmniejszona podatność komór prowadzi do zastoju żylnego obwodowego i płucnego w następstwie utrudnienia spływu krwi do serca z żył obwodowych i płucnych. Pacjenci mają więc obrzęki, wodobrzusze, powiększenie wątroby i poszerzone żyły szyjne. leczenie: Konieczne jest różnicowanie kardiomiopatii restrykcyjnej z zaciskającym zapaleniem osierdzia, które można leczyć chirurgicznie. Leczenie kardiomiopatii restrykcyjnej jest objawowe i polega na ograniczeniu soli i podawaniu leków moczopędnych. Czasami konieczne jest stosowanie leków przeciwkrzepliwych, ponieważ niektóre kardiomiopatie restrykcyjne zwiększają ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych.

Higiena układu krwionośnego Układ krwionośny to jeden z najważniejszych układów całego organizmu, dlatego też odpowiednie dbanie o niego może pomóc nam uniknąć wielu niebezpiecznych chorób, często prowadzących do śmierci. Oto kilka zasad, do których stosowanie się z pewnością zmniejszy ryzyko zapadnięcia na niektóre choroby:

  prz ede wszystkim należy pamiętać o odpowiedniej diecie; powinna być ona urozmaicona, z dużą ilością produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe (należy unikać nasyconych kwasów tłuszczowych!); idealna jest tzw. dieta śródziemnomorska – uznawana za najzdrowszą wśród diet. Można ją stosować przez całe życie. Pozwala utrzymać dobre zdrowie i znakomitą kondycję. Stosując dietę śródziemnomorską, spożywa się duże ilości warzyw i owoców, kasz, makaronów, ryb, owoców morza i pełnoziarnistego pieczywa. Pokarmy te są bogate w błonnik, witaminę C, mikro- i makroelementy oraz nienasycone kwasy tłuszczowe. Z codziennego menu należy zupełnie wykluczyć wieprzowinę. Do potraw dodaje się dużą ilość czosnku i cebuli, do sałatek, zup i sosów - oliwę z oliwek, zamiast masła i tłuszczu pochodzenia zwierzęcego

     odpowiedni tryb życia – zdrowy i aktywny; zaleca się dużo ruchu, który dobrze wpływa właściwie na każdy układ w organizmie człowieka; poza tym ważne jest życie bez różnego typu używek, zwłaszcza papierosów, które działają niszcząco na serce oraz inne narządy

Bibliografia: www.wikipedia.pl zdrowie.flink.pl www.wiem.onet.pl www.choroby.biz www.interna.com.pl www.resmedica.pl www.biomedical.pl www.zdrowie.med.pl www.cai.pl www.kardiolo.pl www.kardiolo.pl www.gotowanie.v9.pl/diety/19.php