Viral Klinik Tani Yöntem

Viruslar, insanlarda enfeksiyon hastalıklarının

en sık rastlanılan etkenleridir. Örneğin nezle gibi basit enfeksiyonlardan AIDS gibi ölümle sonuçlanan enfeksiyonlara kadar geniş bir aralıkta değişen hastalıklar oluştururlar

TANI KLİNİK İMMUNOLOJİDE HASTALIĞIN TANISI İÇİN

Çok iyi bir ÖYKÜ alınması FİZİKİ İNCELEME yapılması Uygun TANI TESTİNİN yapılması Bu 3 özellik bütün hastalıkların tanısında olduğu gibi

viral rahatsızlıkların tanısında zorunludurur.

Bazı viral enfeksiyonlarda hastalığa özgül

klinik bulguların varlığı tanı için yeterli olabilir. Ör: Suçiçeği, kızamık, kabakulak Ancak birçok durumda klinik tanının labaratuar tanısı ile desteklenmesi ve ayrıcı tanının yapılması gereklidir.

Laboratuvar tanısı 

2 temel amaçla uygulanır

 Virusun (kendisinin/ürünlerinin/ yapılarının) gösterilmesi  Klinik örnekten virusun izolasyonu: Hücre kültürleri, Embriyonlu yumurta,

Deney hayvanları

 Klinik örnekte viral antijenlerin gösterilmesi: İmmünofloresans/Floresan

antikor testleri (IF, FAT), Enzim immünoassay (ELISA)

 Klinik örnekte viral nükleik asidin gösterilmesi: Hibridizasyon ve amplifikasyon

yöntemleri  Klinik örnekte virusa ait inklüzyon cisimciğinin gösterilmesi: Histolojik boyalarla inceleme  Klinik örnekte viral partikülün gösterilmesi: Elektron mikroskopi

   Konakta virusa özgül immün yanıtın (antikorların)

gösterilmesi

 Hasta serumunda özgül antikorların serolojik olarak araştırılması  

Klasik serolojik testler: Kompleman birleşmesi, Hemaglütinasyon önlenim, Hemadsorbsiyon önlenim, Nötralizasyon Hızlı testler: ELISA, IF, kemilüminesans

KLİNİK ÖRNEKTEN VİRUS İZOLASYONU Hücre kültürleri, Embriyonlu yumurta, Deney hayvanları

Virus izolasyonu için enfeksiyonun özelliğine göre birçok

örnek tipi kullanılabilir. Santral sinir sistemi enfeksiyonlarında beyin omurilik sıvısı (kuduz) Klinisyen, virus izolasyonu için örnek göndermeden önce, uygun hücre kültürlerinin temini ve hazırlanması için laboratuvarı haberdar etmelidir. Virus izolasyon yönteminin başarısı; klinik örneğin doğru enfeksiyon bölgesinden doğru zamanda alınmış olmasına, kalitesine ve şüphelenilen virusa duyarlı hücre kültürünün kullanılmasına bağlıdır.

H1n1 embriyolu yumurta izolasyonu

KLİNİK ÖRNEKTE VİRAL ANTİJENLERİN GÖSTERİLMESİ Klinik örneklerde viral antijenlerin saptanması

için en sık tercih edilen hızlı, duyarlı ve pratik yöntemler direk ELISA ve direk floresan antikor (DFA) testleridir. Bu amaçla araştırılacak olan virusa özgül işaretli antikorlar kullanılır. Özellikle solunum salgıları, idrar ve dışkı örneklerinde virus antijenlerinin saptanmasında tercih edilmektedirler. Örn. deri lezyon örneğinde varicella-zoster virusu

ELISA (Enzyme Linked Immunosorbend Assay) HIV, hepatit, TORCH ve sitokin

çalışmalarında çok sık kullanılır. ELISA testinde polistren plaklara emdirilmiş

antijen molekülleri ve anti-immünoglobulin eklenmiş renksiz enzimin bulunduğu ortama hasta serumu dökülür. Serumda antikor varsa antijenantikor-anti-immünoglobulin kompleksi oluşur ve enzim kromojen madde bağlı substratı ile birleşir. Test spektrofotometre ile değerlendirildiğinde absorbans ölçümleri kriter alınır ve belli bir eşik değerin (cut-off) üstü pozitif olarak kabul edilir.

Direk floresan antikor (DFA) DFA yönteminde kliik örnek lam üzerine

yayılır, aseton veya metil alkolle tespit edilir ve araştılacak virusa florensla işaretlenmiş antikorla boyanır. Epiflorans mikroskop ile değerlendirmede, RNA viruslarında sitoplazmada, DNA viruslarında ise hem çekirdek hem sitoplazmada floresans veren bölgeler pozitif olarak kabul edilir. Örneğin deri lezyonu örneğinde HSV ile enfekte hücre DFA ile tespit edilir.

Herpes simplex virus (DFA) gösterimi

WESTERN- BLOT HIV, H.pylori ve T.pallidum

enfeksiyonlarının tanısı özgüllüğü yüksek olarak kullanılmaktadır.

Pozitif ELISA testini her zaman Western blot testi

izler. Pozitif Western blot HIV enfeksiyonu onaylar. Sds-page uygulandıktan sonra, elektro blotting yöntemiyle proteinler bir membrana geçirilir. Daha sonra çeşitli solüsyonlarla işleme tabi tutulan memrandaki proteinlere spesifik antibodiler bağlanır. Bu antibodilerin tespit edilmesiyle proteinin olup olmadığı, çıkan bantların kalınlığının kontrol bantlarıyla karşılaştırılmasıyla da ne kadar olduğu anlaşılır.

KLİNİK ÖRNEKTE VİRAL NÜKLEİK ASİDİN GÖSTERİLMESİ Örnekte az sayıda bulunan DNA veya

RNA’ların in-vitro şartlarda çoğaltılması sağlanır ve milyonlarca kopya haline getirildikten sonra özel yöntemlerle görüntülenir. Moleküler yöntemlerden en sık kullanılanlar, hibridizasyon ve amplifikasyon (polimeraz zincir reaksiyonu, PCR) yöntemleridir. Örn. kanda HIV, hepatit B, hepatit C, BOS’ta HSV, CMV, genital lezyonlarda papillomavirus nükleik asitlerinin gösterilmesi.

  KLİNİK ÖRNEKTE VİRAL İNKLÜZYON CİSİMCİĞİNİN GÖSTERİLMESİ Bazı viruslar üredikleri hücrelerin

stoplazmasında veya çekirdeğinde inklüzyon cisimciği oluştururlar. Ör: kuduzda beyin dokusunda Negri cisimciği İnklüzyon cisimleri, viral replikasyon ürünlerinin toplandığı bölgelerdir ve klinik örneklerde bu cisimciklerin gösterilmesi histolojik boyalarla (Giemsa, Wright, Sellers, Papanicolau) boyanarak ışık mikroskobunda 100X objektifle inceleme suretiyle yapılır.

Rabies virus Negri bodies

KLİNİK ÖRNEKTE VİRAL PARTİKÜLLERİN GÖSTERİLMESİ Klinik örneklerde virusun kendisi ve

morfolojisi, elektron mikroskopik yöntemlerle gösterilebilir. Bu yöntemin pratik kullanımı sınırlı, zahmetli ve pahalıdır. Özellikle hücre kültürlerinde üretilmesi zor olan virusların klinik örneklerde gösterilmesi amacıyla ya da virus partiküllerinin ince yapısının incelenmesinde tercih edilen bu yöntem

HASTA SERUMUNDA VİRUSA ÖZGÜL ANTİKOR VARLIĞININ ARAŞTIRILMASI Virus enfeksiyonlarının tanısında en sık

kullanılan yöntemlerden birisi, serolojik testlerle virusa özgül antikor varlığının gösterilmesidir. Klasik testler: Kompleman birleşmesi,

hemaglütinasyon önlenim, hemadsorbsiyon önlenim, nötralizasyon  Hızlı testler: Katı faz yöntemleri (ELISA, IFAT), kemilüminesans yöntemleri

 

Souç olarak, virus hastalıklarının tanısında

kullanılacak çok sayıda yöntem mevcuttur. Doğru ve hızlı tanı için en uygun yöntem/yöntemlerin seçimi, klinisyen ile laboratuvar arasındaki iletişimin iyi kurulmasıyla belirlenmelidir 