Parvus Index Vocabulorum Quae Ad Vinum Pertinent, Adiecta Italica Et Francogallica Interpretatione

DeVino

10-05-2002

10:47

Pagina 1

CIRCULUS PHILOLOGICUS MEDIOLANENSIS SODALITAS LATINA MEDIOLANENSIS

De Vino Parvus index vocabulorum quae ad vinum pertinent adiecta Italica et Francogallica interpretatione

DeVino

10-05-2002

10:47

Pagina 2

ABACUS, i, s.m. It. cavalletti; Gall. pupitre. ADIECTIO SACCHARI, seu SACCHARUM ADIECTUM. It. zuccheraggio; Gall. chaptalisation. BULLULAE*, arum, s.f. pl. It. bollicine; Gall. perlage. CALIX, icis, s.m. seu HYALUS vel SCYPHUS. It. calice; Gall. flûte. CAPSULA*, ae, s.f. It. contenitore di plastica; Gall. bidule. CONCUSSIO*, onis, s.f. It. scuotimento; Gall. remuage. CONDITIO, onis, s.f., sive TEMPERATIO. It. taglio; Gall. coupage. CORTEX, icis, s.m. It. tappo di sughero; Gall. bouchon. CUPA, ae, s.f. It. barricco; Gall. cuvée. DELIBATIO*, onis, s.f. It. sboccatura; Gall. dégorgement. D.O.C., DENOMINATIO ORIGINIS CERTAE, VINUM ORIGINIS CERTAE. It. D.O.C., denominazione d’origine controllata; Gall. d’appellation d’origine contrôlée EBRIUS, a, um, ad. It. ebbro, ub(b)riaco; Gall. ivre. PHR. verba ebria, ocelli ebrii. EXCUSSIO* onis, s.f. It. colpo di polso; Gall. coup de poignet. EXTRACULUM*, i, s.n. It. cavatappi; Gall. tire-bouchon. FERMENTATIO, onis, s.f. It. fermentazione; Gall. fermentation. FERMENTATIO SECUNDA*, seu SPUMATIO. It. presa di spuma; Gall. prise de mousse. INFUSIO, onis, s.f. It. messa in bottiglia, imbottigliamento; Gall. tirage. PHR. vinum lagoenis condere, vitro demittere. INVERSA LAGOENA*, abl. abs. It. di punta; Gall. sur pointes. LAGOENA, ae, s.f., sive AMPULLA. It. bottiglia; Gall. bouteille. LAGOENAE ORNATUS, seu ORNAMENTUM. It. confezionamento; Gall. habillage. LIQUOR VINIS TEMPERANDIS*. It. liquore di dosaggio; Gall. liqueur de dosage, liqueur d’expedition. LIQUOR VINIS FERMENTANDIS* seu SPUMIFERUS*. It. liquore di tiraggio; Gall. liqueur de tirage. METHODUS CLASSICA*, seu RATIO CAMPANENSIS. It. metodo classico; Gall. méthode Champenoise. Hac via ac ratione conficiuntur vina spumantia optimae notae, quae secundo in lagoena fermentari debent. MIXTURA IN CUPA*. It. assemblaggio; Gall. cuvée. MUSTUM, i, s.n. It. mosto; Gall. moût. * Asterisco notantur verba novata vel in novum usum detorta ad res recentiores significandas.

DeVino

10-05-2002

OBTURACULUM ronne.

10:47

Pagina 3

FIMBRIATUM*,

seu CRISPATUM*. It. tappo a corona; Gall. bouchon cou-

TEMETUM*, i, s.n., id est POTIO PRAEVALIDA. It. superalcolico; Gall. superalcoolique. PHR. carere temeto, temeti timor (parasitus). UVA, ae, s.f. It. uva; Gall. raisin. PHRAS. uva mirabili magnitudine; gemma a qua oriens una sese ostendit, quae et suco terrae et calore solis augescens, primo est peracerba gustui, deinde maturata dulcescit. VINALIA, ium, n. pl. It. Sagra dell’uva. Apud Romanos quotannis diebus a.d. XI Kal. Majas et a.d. XIV Kal. Sept. in Vinalibus vinum novum Jovi libari atque hominibus gustari solebat. VINARIUS, a, um, ad. It. del vino, vinario; Gall. vinaire. PHRAS. cella vinaria, taberna vinaria, vas vinarium. VINDEMIA, ae, s.f., seu UVARUM DEMPTIO, COLLECTIO. It. vendemmia; Gall. vendange. PHRAS. vindemiam facere, metere, vindemiare; vindemias graciles colligere. VINDEMITOR, oris s.m., seu Vindemiator. It. Vendemmiatore; Gall. vendangeur. VINETUM, i, s.n., seu VINEA, ae, s.f. It. vigneto; Gall. cru. Locus vitibus consitus; vocabulo vineti seu vineae, ab antiquis latissime usurpato, his temporibus proprie significatur fundus, cujus fama ac feracitas vitibus uvisque peculiarem praestat notam. PROV. vineta sua caedere It. darsi la zappa sui piedi; Gall. donner des verges pour se faire fouetter. VINOLENTUS, a, um, ad. It. ubriacone; Gall. ivrogne. SYN. ebrius, vinosus, temulentus, vinivorax, vinibua, ebriacus, ebriosus. CONTR. siccus, sobrius. PHRAS. medicamina vinolenta, furor vinolentus. VINOSITAS, atis, s.f. It. gusto di vino; Gall. vinosité. VINOSUS, a, um, ad. It. vinoso; Gall. vineux. PHRAS. senex vinosus, vinosior aetas, convivia vinosa, modice vinosus, sapor vinosus, sucus vinosus, odor vinosus. VINUM, i, s.n. It. vino; Gall. vin. SYN. merum, Bacchus, Liber, Iacchus. EPITH. dulce, fragrans, suave, lene, fervidum, validum, calidum, rubens, nectareum, generosum, fumosum, atrum, candidum; cibarium seu mensale; asperum. GENERA ANTIQUA: Falernum, Chium, Massicum, Creticum, Lesbium, Hispanum. PHRAS. vinum alicui diffundere e pleno oenophoro; levia vina nihil valent in aqua; vinum sumere; vinum recreat, reficit, animos; depellit curas; somnos facit leves, aperit, recludit; vino corrumpitur aetas; atrum an album vinum potas? in vino ridere, ad vinum diserti, per vinum; vir nimii vini; vinum ex malis, piris, palmeum. VINUM - CAMPANICUM*. It. sciampagna; Gall. champagne. - PRAETORVUM*. It. strasecco; Gall. extrabrut. - TORVUM, seu etiam BRUTUM*. It. secco; Gall. brut. - AUSTERUM. It. molto asciutto; Gall. extra dry.

DeVino

10-05-2002

-

10:47

Pagina 4

AUSTERULUM. It. asciutto; Gall. dry. SEMIDULCE*. It. semidolce, abboccato; Gall. demisec. DULCE. It. dolce; Gall. doux, sucré. EX UVIS UNIUS ANNI EXPRESSUM*. It. millesimato; Gall. millésimé. SPUMANS, seu SPUMESCENS, SPUMEUM, SPUMIDUM. It. spumante; Gall.

vin mous-

seux. -

PINEALE*: ex uvis pinealibus exprimitur, quae ita appellantur propter formam racemi qui pineam referre videtur. It. Pinò; Gall. Pinot. VINI CONFECTIO*. It. vinificazione; Gall. vinification. VINI SPUMA. It. spuma; Gall. mousse. VINI ANIMA, seu FRAGRANTIA (prima, secunda, tertia). It. profumo; Gall. bouquet. VITIS, is, s.f. It. vite; Gall. vigne. PHRAS. vitis talea: postquam ineunte saeculo XX plerasque vineas vastaverat philloxera, propagines Europaeae in Americanas taleas inseri ceptae sunt, quo coniunctis utrarumque proprietatibus robustiores crescerent vites. – VITIS BITURICA: ita aetate media appellabatur vitis in regione Burdigalensi sata, cuius bacae atrae sunt, quaeque nunc “Cabernet” audit; etymorum periti hoc nomen e “capite”, hoc est caespite, derivari arbitrantur. – VITIS SALVINIANA*: ita Latine reddi potest vitis quae vulgo “sauvignon” vocatur; et ipsa, sicut biturica, in regione Burdigalensi seritur, sed uvas albas fert; apud Francogallos antiquitus variis nominibus designari solebat: servagnin, sarvinien, servinien. – VITIS PINEALIS*: cfr. VINUM PINEALE.

VINUM HUNISCUM BENACENSE Denominatum Originis Certae quod in fundo Aloysii et Claudii Rizzi vindemitorum apud Attilae collem Valegii conficitur ibidemque lagoenis conditur Vinum Huniscum exprimitur ex uvis bituricis ac salvinianis, apta temperatione commixtis, quae in collibus fundi Sancti Leonis insitae feliciter coaluerunt atque post vindemiam diu in doliis roboreis macerantur. Propter jucundam quandam crassitudinem perbelle bibitur cum pulpamentis, caseis cibisque acrioribus. Calore viginti graduum celsianorum ministrandum est.