Nghe Thuat Song 2

2

taäp saùch ngheä thuaät soáng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

3

Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng

Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng

4

taäp saùch ngheä thuaät soáng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Lôøi Ngoû Baïn meán! Coù leõ sau khi ñoïc xong cuoán “Ngheä Thuaät Soáng” taäp 1, caùc baïn ñaõ ñeå töøng con chöõ trong noù chìm ñaém vaøo taâm hoàn mình; ñaõ môû roäng loøng mình ra ñeå cuøng vui, cuøng buoàn, cuøng thöông caûm vôùi töøng maåu chuyeän. Vaø caùc baïn ñaõ cung caáp moät “döôõng chaát” ñeå cho thöûa ruoäng cuûa taâm hoàn mình luoân phong nhieâu; ñeå roài caùc baïn seõ caûm thoâng, seõ quaûng ñaïi, seõ bao dung….. vôùi chính mình, vôùi gia ñình mình, vaø vôùi töøng ngöôøi trong xaõ hoäi mình ñang soáng. Baïn thaân yeâu! “Ngheä Thuaät Soáng” taäp 2 ñaõ ñöôïc caùc baïn caàm treân tay. Vaäy coøn chaàn chôø gì nöõa, haõy laät töøng trang saùch, vaø haõy ñoïc, ñeå trang bò cho mình moät taâm hoàn nhaïy caûm vôùi moïi ngöôøi, moät loái soáng cao thöôïng vaø moät höôùng ñi ñeïp cho töông lai; ñeå cuoäc ñôøi naøy duø chæ laø “ôû troï”, nhöng cuõng laø moät cuoäc ñôøi ñaày yù nghóa, duø “voâ thöôøng” nhöng moãi ngaøy luoân coù moät nieàm vui.

5

6

taäp saùch ngheä thuaät soáng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

7

15 Lôøi Khuyeân Cuûa Meï

M

oãi ngaøy neân nhôù daønh lôøi khen taëng vaøi ba ngöôøi. Moãi naêm ít nhaát moät laàn chôø xem maët trôøi moïc. Nhìn thaúng vaøo maét moïi ngöôøi. Haõy can ñaûm. Neáu khoâng coù can ñaûm thì cuõng toû ra can ñaûm. Ngöôøi ta khoù phaân bieät moät ngöôøi can ñaûm vaø moät ngöôøi toû ra can ñaûm. Haõy soáng döôùi möùc kieám ñöôïc. Nhöõng ngöôøi nhaïc só trình dieãn beân ñöôøng thöôøng coù nhieàu ñieàu ñaùng traân troïng. Haõy döøng laïi, laéng nghe, vaø nhôù taëng hoï moät caùi gì ñoù. Keát thaân nhöõng ngöôøi baïn môùi, nhöng traân troïng nhöõng ngöôøi baïn cuõ. Haõy nhôù kyõ nhöõng ñieàu bí maät. Haõy hoïc caùch laéng nghe. Cô hoäi trong cuoäc ñôøi nhieàu khi goõ cöûa raát kheõ. Ñöøng laøm moät ai thaát voïng, bôûi ôû ñoù coù nhieàu ngöôøi soáng nhôø vaøo hy voïng. Ñöøng caàu mong cuûa caûi, nhöng caàu mong söï khoân ngoan, hieåu bieát vaø loøng duõng caûm.

8

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Haõy saün saøng thua moät traän ñaùnh ñeå thaéng moät cuoäc chieán. Ñöøng bao giôø ngoài leâ ñoâi maùch. Caån thaän vôùi nhöõng ngöôøi khoâng coù gì ñeå maát. Khi gaëp nhieäm vuï khoù khaên, haõy haønh ñoäng nhö khoâng theå bò thaát baïi. Ñöøng mong chôø cuoäc ñôøi ñoái xöû soøng phaúng. Ñöøng ñaùnh giaù thaáp söùc maïnh cuûa söï tha thöù. Döông Hoaøng Lai

Keû ñöôïc ngöôõng moä hoâm nay gaït vò anh huøng cuûa ngaøy qua ra khoûi söï truy nieäm cuûa chuùng ta, vaø cuõng seõ ñeán phieân hoï nhöôøng choã cho ngöôøi keá tuïc.

Washinhton Irving

taäp saùch ngheä thuaät soáng

9

Quyeån Saùch Vaø Caây Vieát

Ñ

ôøi ngöôøi ví töïa nhö moät QUYEÅN SAÙCH. Moãi ngaøy ñôøi ta seõ laät giôû töøng trang giaáy môùi ñeå vieát leân nhöõng gì mình ñang soáng. Quyeån saùch ñôøi ta khoâng phaûi nhö quyeån lòch nhoû treo töôøng, ñeå roài cöù moãi ngaøy troâi qua laø coù theå xeù boû quaêng ñi. Quyeån saùch ñôøi ta laø taát caû nhöõng gì ta ghi nhaän ñöôïc cuûa quaù khöù, cuûa hieän taïi vaø caû töông lai. Quaù khöù laø nhöõng gì ta ñaõ vieát, hieän taïi laø nhöõng gì ta ñang soáng vaø ta ñang vieát, coøn töông lai laø nhöõng gì ngaøy mai ta seõ vieát. Quyeån saùch ñôøi ta coù saïch vaø ñeïp, coù roõ raøng vaø yù nghóa hay khoâng, laø tuyø thuoäc nôi ta coù bieát söû duïng vaø giöõ gìn noù. Quyeån saùch ñôøi ta cuõng ñaõ coù laém luùc ta ñeå queân soùt nhöõng trang giaáy traéng, trong khi cuoäc ñôøi vaãn laàn giôû töøng trang. Cuõng coù luùc ta vieát roài laïi

10

taäp saùch ngheä thuaät soáng

gaïch boû, hay xoùa ñi vieát laïi nhieàu laàn. Cuõng coù nhöõng luùc ta ñaõ vieát nhöõng ñieàu voâ nghóa maø baûn thaân ta khi ñoïc laïi cuõng chaúng hieåu laø mình ñaõ vieát nhöõng gì. Cuõng coù luùc ta ñaõ vieát moät caùch caåu thaû, vieát roài laïi xoùa, hay xeù boû caû trang. Cuõng laém luùc ta ñaõ vieát khoâng thaúng haøng ngay loái, vieát voäi boâi dô, hay nhoøe môø baån naùt. Thieát nghó: Ñôøi ngöôøi ví töïa quyeån saùch, Neáu bieát giöõ gìn seõ khoâng raùch khoâng hö. Bieát soáng ñeïp chính laø nhöõng vaàn thô, Ñöôïc ghi cheùp vaøo trong saùch aáy. Ñôøi ta cuõng coøn laø moät CAÂY VIEÁT. Moät caây vieát nhoû nhaén trong tay Thieân Chuùa. Chính Ngaøi ñaõ vieát leân trong traùi tim ta hai chöõ TIN - YEÂU, vaø ñoå vaøo loøng ta gioït möïc CAÄY - MEÁN, ñeå roài töø ñoù moãi ngaøy ta laïi tieáp tuïc vieát leân nhöõng doøng chöõ thaân thöông treân trang giaáy traéng cuûa quyeån saùch ñôøi ta. Moãi ngaøy vieát vaø ñoïc laïi quyeån saùch ñôøi ta, töùc laø ta ñaõ ñöôïc soáng hai laàn.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

11

Vôùi moät QUYEÅN SAÙCH thaân thöông vaø moät CAÂY VIEÁT nhoû nhaén, ngaøy laïi ngaøy, troïn cuoäc ñôøi ta seõ vieát neân moät quyeån saùch tình yeâu ca ngôïi: Thieân Chuùa - con ngöôøi - vaø cuoäc soáng. Voâ Danh

Keû naøo ñoàng tình vôùi söï aùp cheá cuõng giaây phaàn toäi aùc.

V

Nieàm Vui Phuïc Vuï Eras Darwin

aøo moät buoåi chieàu taïi cöûa haøng trang trí noäi thaát, toâi ñaõ hoïc ñöôïc cung caùch baùn haøng cuûa cha. Luùc aáy toâi vöøa troøn 12 tuoåi. Khi toâi ñang lau saøn nhaø, moät ngöôøi phuï nöõ lôùn tuoåi böôùc vaøo cöûa haøng. - Chaùu coù theå giuùp baø chöù? - cha toâi hoûi. - ÖØ! Toâi ñaõ mua moät chieác tröôøng kyû vaø chaân cuûa noù ñaõ bò long ra. Toâi muoán bieát khi naøo chaùu seõ söûa noù?

12

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Baø mua caùi gheá ñoù khi naøo, thöa baø? - Caùch ñaây khoaûng 10 naêm. Toâi noùi nhoû vôùi cha raèng baø aáy nghó chuùng ta seõ söûa mieãn phí caùi gheá cuõ cuûa baø. Nhöng cha toâi baûo vôùi baø aáy raèng, chuùng toâi seõ ñeán söûa chieác gheá ngay chieàu hoâm ñoù. Sau khi baét vít vaøo chaân gheá, chuùng toâi ra veà. Treân ñöôøng trôû veà cha toâi hoûi: - Con yeâu, ñieàu gì ñaõ khieán con buoàn? - Neáu chuùng ta cöù söûa mieãn phí nhöõng caùi gheá thì coù leõ chuùng ta seõ bò phaù saûn - toâi traû lôøi. - Con aï, duø theá naøo ñi nöõa, con phaûi hoïc caùch söûa chöõa. Ñoù laø ngheà. Ngoaøi ra con ñaõ boû qua moät chi tieát quan troïng nhaát: con ñaõ khoâng ñeå yù ñeán nhaõn hieäu cöûa haøng treân gheá. Baø ta ñaõ mua noù ôû tieäm ñaàu phoá. - Coù phaûi cha muoán noùi laø chuùng ta ñaõ laøm coâng vieäc ñoù khoâng vì muïc ñích gì, vaø ngay caû khi baø ta khoâng phaûi laø khaùch haøng cuûa chuùng ta? Cha nhìn saâu vaøo maét toâi vaø noùi:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

13

- Baây giôø baø aáy laø khaùch haøng cuûa chuùng ta. Hai ngaøy sau ñoù, baø aáy trôû laïi cöûa haøng cuûa chuùng toâi, vaø mua nhöõng moùn ñoà môùi giaù trò cao. Töø ñoù ñeán nay, toâi haønh ngheà baùn haøng ñöôïc 30 naêm. Toâi coù doanh thu trung bình haèng naêm cao nhaát trong cô quan. Toâi ñöôïc cöû laøm tröôûng ñaïi dieän baùn haøng, bôûi vì toâi ñoái xöû vôùi khaùch haøng baèng loøng toân troïng. Nguyeãn Ngoïc Thuïy

Taát caû chuùng ta khoâng ít thì nhieàu ñeàu laø nhöõng teân noâ leä cuûa dö luaän.

Phaàn Quan Troïng Nhaát W. Hazlitt Treân Cô Theå M eï toâi thöôøng ñoá:

- Phaàn naøo laø quan troïng nhaát treân cô theå? Ngaøy nhoû, toâi cho raèng aâm thanh laø quan troïng ñoái vôùi con ngöôøi, neân tai

14

taäp saùch ngheä thuaät soáng

laø boä phaän quan troïng nhaát. Meï laéc ñaàu: - Khoâng phaûi theá. Coù raát nhieàu ngöôøi bò ñieác treân theá giôùi naøy con aï! Nhöng con cöù tieáp tuïc suy nghó veà caâu ñoá, sau naøy meï seõ hoûi laïi con. Vaøi naêm sau, toâi laïi cho raèng hình aûnh laø quan troïng nhaát, vì theá maét chính laø boä phaän maø meï muoán ñoá toâi. Meï laïi nhìn toâi aâu yeám vaø noùi: - Con ñaõ hoïc ñöôïc nhieàu ñaáy! Nhöng caâu traû lôøi cuûa con chöa ñuùng, bôûi vì vaãn coøn raát nhieàu ngöôøi bò muø. Ñaõ bao laàn vaø laàn naøo cuõng vaäy, meï ñeàu traû lôøi toâi: - Khoâng ñuùng. Nhöng con ñang tieán boä raát nhanh, con yeâu cuûa meï. Roài naêm ngoaùi, oâng noäi toâi maát. Moïi ngöôøi ñeàu khoùc vì thöông tieác oâng. Ba toâi cuõng khoùc. Ñaây laø laàn thöù hai toâi thaáy ba khoùc. Khi ñeán löôït toâi vaø meï ñeán caïnh oâng ñeå noùi lôøi vónh bieät, meï nhìn toâi thì thaàm: - Con ñaõ tìm ra caâu traû lôøi chöa? Toâi nhö bò soác khi meï ñem chuyeän ñoù ra hoûi toâi luùc naøy. Toâi luoân nghó ñôn giaûn ñoù chæ laø moät troø chôi giöõa

taäp saùch ngheä thuaät soáng

15

hai meï con. Nhìn veû söõng sôø treân khuoân maët toâi, meï lieàn baûo: - Con trai aï, phaàn quan troïng nhaát treân cô theå con chính laø caùi vai. Toâi hoûi: - Coù phaûi vì noù ñôõ caùi ñaàu con khoâng haû meï? Meï laéc ñaàu: - Khoâng phaûi theá! Bôûi vì ñoù laø nôi ngöôøi thaân cuûa con coù theå döïa vaøo khi hoï khoùc. Moïi ngöôøi ñeàu caàn coù moät caùi vai ñeå nöông töïa trong cuoäc soáng. Meï chæ mong con coù nhieàu baïn beø vaø nhaän ñöôïc nhieàu tình thöông ñeå moãi khi con khoùc laïi coù moät caùi vai ñeå con coù theå ngaû ñaàu vaøo. Töø ñoù toâi hieåu raèng, phaàn quan troïng nhaát cuûa con ngöôøi khoâng phaûi laø phaàn “ích kyû”, maø laø moät phaàn bieát caûm thoâng vôùi noãi ñau cuûa ngöôøi khaùc. Höông Giang

Moät ngöôøi toát khoâng bao giôø cheát caû.

Callimachus

16

T

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Quaït Tay

oâi laø caùi quaït tay. Ai ñang noùng böùc meät nhoïc, ai ñang toaùt ñoå moà hoâi, chæ caàn caàm toâi leân quaït nheø nheï vaøi caùi......, laäp töùc thaân mình caûm thaáy nheï nhaøng, cô theå nhö ñöôïc phuïc hoài trôû laïi. Quaït tay toâi ñöôïc sinh ra laø ñeå phuïc vuï moïi ngöôøi. AÁy vaäy maø caùc anh caùc chò ñoà vaät trong nhaø laïi ñi ghen tò vôùi toâi. Caùc anh chò aáy baûo raèng “toâi laø ñöùa hay phe phaåy nònh hoùt moïi ngöôøi, toâi hay tìm caùch laáy loøng moïi ngöôøi,....”. Kyø thöïc, baûn thaân toâi ñaâu coù tính xaáu nhö caùc anh caùc chò trong nhaø ñaõ nghó. Quaït tay naøy ñaâu coù nhieàu hôi, nhieàu gioù nhö caùc anh chò quaït ñieän ñeå maø coù theå leân maët kieâu haõnh vôùi moïi ngöôøi. Quaït tay naøy cuõng ñaâu coù to, ñaâu coù lôùn, tuoåi thoï ñaâu coù laâu beàn ñeå maø coù theå veânh vaùo vôùi ai cô chöù! Coù leõ, cuõng chæ vì toâi khoâng hao pin toán ñieän, hoaëc cuõng chæ vì toâi coù theå xoeø ra vaø gaáp laïi moät caùch mau choùng moãi khi söû duïng, hay cuõng chæ vì toâi goïn nhoû nheï nhaøng vaø deã daøng ñem theo,.... neân toâi ñöôïc moïi ngöôøi nhôù ñeán. Heã ai caàn ñeán laø toâi coù maët

taäp saùch ngheä thuaät soáng

17

ngay ñeå maø phuïc vuï, vaø khoâng phaân bieät ngöôøi giaøu sang hay ngöôøi ngheøo khoå. Nhöõng khi bò cuùp ñieän, nhöõng khi naéng to, nhöõng khi trôøi oi aû nöïc noàng, hay nhöõng khi ngoaøi nöông ñoàng trôû veà moà hoâi toaùt ñoå...., chæ caàn caàm toâi leân quaït, töùc thì meät nhoïc seõ mau choùng tan bieán, vaø söùc khoeû ñöôïc phuïc hoài trôû laïi. Khi caàn, ngöôøi ta coøn duøng toâi ñeå che ñaàu moãi khi gaëp trôøi naéng maø khoâng mang theo muõ noùn, hoaëc duøng toâi ñeå ñuoåi xua ruoài muoãi, hay duøng toâi ñeå muùa voõ ñi quyeàn raát lôïi haïi, hoaëc cuõng coøn duøng toâi ñeå muùa hoa xoeø quaït raát ñeïp xinh.... Vaâng! Quaït tay toâi ñaây ñaõ trôû neân ngöôøi baïn raát thaân quen vaø gaàn guõi vôùi ñôøi soáng sinh hoaït cuûa con ngöôøi. Cuoäc ñôøi cuûa quaït tay toâi laø nhö vaäy. Neáu ai ñoù coù trang ñieåm vaø laøm ñeïp cho quaït toâi ñaây, thì cuõng chæ laø ñeå laøm ñeïp cho chính ngöôøi söû duïng quaït vaäy. Baûn thaân quaït toâi ñaây khoâng ñoøi hoûi gì hôn, khoâng yeâu caàu moät ñieàu gì khaùc cho rieâng mình. Quaït toâi chæ mong

18

taäp saùch ngheä thuaät soáng

ñöôïc phuïc vuï moïi ngöôøi moät caùch thieát thöïc ñuùng vôùi phaän vieäc cuûa mình. Voâ Danh

Khaùt voïng maø khoâng ñöôïc höôùng daãn thì phaàn lôùn chæ laø söï cuoàng loaïn.

Quaúng Gaùnh Lo Ñi Maø Thomas Hobbes Vui Soáng

N

göôøi daãn chöông trình giô cao ly nöôùc vaø hoûi khaùn giaû: - Quyù vò thöû ñoaùn xem ly nöôùc naøy naëng bao nhieâu? - Ñieàu ñoù coøn phuï thuoäc vaøo chuyeän anh caàm noù trong bao laâu chöù? moät khaùn giaû noùi. - Ñuùng vaäy - ngöôøi daãn chöông trình traû lôøi - Neáu toâi caàm noù trong moät phuùt thì khoâng coù gì ñaùng noùi. Nhöng neáu toâi caàm noù trong moät tieáng ñoàng hoà thì tay toâi seõ moûi. Coøn neáu toâi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

19

caàm noù caû moät ngaøy, quyù vò seõ phaûi goïi xe caáp cöùu cho toâi. Cuøng moät khoái löôïng, nhöng mang noù caøng laâu thì noù caøng trôû neân naëng hôn. Trong cuoäc soáng cuõng vaäy. Neáu chuùng ta cöù lieân tuïc chòu ñöïng gaùnh naëng, noù seõ caøng ngaøy caøng trôû neân traàm troïng. Khoâng sôùm thì muoän chuùng ta guïc ngaõ. “Ñieàu quyù vò phaûi laøm laø ñaët ly nöôùc xuoáng nghæ moät laùt roài laïi tieáp tuïc caàm noù leân”. Thænh thoaûng, chuùng ta phaûi bieát ñaët gaùnh naëng cuoäc soáng xuoáng, nghæ ngôi laáy söùc ñeå coøn tieáp tuïc mang noù trong quaõng ñôøi tieáp theo. Khi baïn trôû veà nhaø, haõy quaúng lo aâu veà coâng vieäc ngoaøi cöûa. Ngaøy mai baïn seõ nhaët noù leân vaø tieáp tuïc mang. Coøn baây giôø: giaûi trí vaø thö giaõn! Moãi ngaøy chuùng ta ñeàu caàn phaûi coù giaây phuùt nghæ ngôi, khoâng baän taâm ñeán baät kyø moät gaùnh naëng naøo! Höông Giang

H

Neáu Ñeâm Nay Baïn Khoù Nguû ai thieân thaàn treân ñöôøng ngao du gheù ngang moät gia ñình giaøu coù

20

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nghæ ñeâm. Gia ñình naøy toû thaùi ñoä khoù chòu vaø khoâng daønh cho hoï moät phoøng nguû trong nhaø, nhöng laø moät gian nhaø kho laïnh leõo. Khi doïn deïp choã nguû, vò thaàn giaø thaáy moät loã vôõ ôû chaân töôøng vaø baø baét tay vaøo söûa sang loã hoång ñoù. Vò thaàn treû hoûi taïi sao baø laïi laøm nhö theá, baø chæ baûo raèng: - Moïi vieäc khoâng phaûi luoân nhö ta töôûng! Ñeâm keá tieáp, hoï nghæ ñeâm taïi moät gia ñình ngheøo khoù nhöng hieáu khaùch. Sau khi chia seû cuøng hai vò thaàn böõa toái cuûa mình, hai vôï choàng noâng daân nhöôøng caû choã nguû cho hoï. Khi trôøi saùng, hai vò thaàn baét gaëp caëp vôï choàng noï ñang nöùc nôû beân con boø söõa - nguoàn thu nhaäp chính cuûa hoï - ñaõ cheát cöùng töø ñeâm qua. Vò thaàn treû tuoåi raát böïc boäi hoûi vò thaàn giaø: - Sao baø laïi ñeå söï vieäc nhö vaäy xaûy ra? Gia ñình giaøu coù kia coù moïi thöù nhöng baø laïi giuùp hoï. Gia ñình naøy thaät ngheøo khoù nhöng saün saøng chia seû moïi thöù thì baø laïi ñeå cho con boø cuûa hoï cheát ñi? - Moïi vieäc khoâng phaûi luoân nhö ta töôûng –vò thaàn cao tuoåi töø toán ñaùp. Khi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

21

chuùng ta nghæ ñeâm trong nhaø kho cuûa caên nhaø thöù nhaát, ta thaáy coù vaøng trong loã vôõ ôû chaân töôøng, nhöng vì chuû nhaân cuûa noù quaù keo kieät vaø khoâng bieát chia seû neân ta ñaõ traùm loã vôõ ñoù laïi ñeå hoï khoâng tìm thaáy noù ñöôïc. Ñeâm qua khi chuùng ta nguû treân giöôøng cuûa gia ñình noâng daân naøy, ta ñaõ gaëp thaàn cheát ñeán laáy maïng vôï anh ta. Do vaäy, ta ñaõ xin haén laáy con boø theá maïng. “Moïi vieäc khoâng phaûi luùc naøo cuõng nhö ta töôûng, phaûi khoâng?” Ñoâi khi söï vieäc dieãn ra ñuùng nhö vaäy, nhaát laø nhöõng luùc maø söï vieäc döôøng nhö ñi ngöôïc laïi döï tính cuûa ta, choáng laïi ta. Neáu baïn coù nieàm tin, chæ caàn baïn tin töôûng moïi söï vieäc, moïi khoù khaên ñeàu aån chöùa sau noù moät giaûi phaùp coù lôïi cho baïn maø baïn coù theå khoâng bieát ñöôïc cho ñeán sau naøy. Haõy thöû nghó: Neáu baïn thaáy khoù nguû toái nay, haõy nhôù ñeán nhöõng gia ñình khoâng nhaø, maø ñeán giöôøng cuõng khoâng coù ñeå qua ñeâm. Neáu baïn coù moät ngaøy laøm vieäc khoå sôû, haõy nghó ñeán nhöõng ngöôøi thaát nghieäp.

22

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Neáu baïn coù nhöõng moái quan heä ñoå vôõ, haõy nghó ñeán nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc yeâu thöông. Neáu baïn nhaän thaáy mình laø naïn nhaân cuûa ngöôïc ñaõi, cay ñaéng, haõy nhôù raèng söï vieäc seõ coøn toài teä hôn khi baïn laø chính hoï. Laïi Tuù Quyønh

Con Choù Queø ng chuû cöûa haøng baùn thuù nuoâi mang taám bieån “Taïi ñaây baùn choù con” ñoùng leân cöûa ra vaøo. Moät caäu beù xuaát hieän beân döôùi taám bieån hoûi: - OÂng ñònh baùn nhöõng chuù cho con naøy bao nhieâu aï? - Cuõng tuøy, töø 30-50 ñoâla, chaùu aï. Caäu beù thoø tay vaøo tuùi moùc ra moät ít tieàn leû: - Chaùu chæ coù 2 ñoâla vaø 37 xu. OÂng cho pheùp chaùu ngaém chuùng nheù. Ngöôøi chuû mæm cöôøi, huyùt saùo ra hieäu. Naêm chuù choù lôn tôn chaïy ra, coù moät con chaäm chaïp theo sau. Ngay laäp

OÂ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

23

töùc caäu beù chæ vaøo chuù choù khaäp khieãng: - Con choù nhoû aáy laøm sao theá aï? - Baùc só baûo raèng xöông chaäu noù bò khieám khuyeát neân phaûi khaäp khieãng, queø quaët suoát ñôøi. - Ñaây chính laø con choù chaùu muoán mua - Caäu beù toû veû raát thích thuù. - Khoâng, ta nghó chaùu khoâng neân mua noù ñaâu. Coøn neáu chaùu thaät söï thích noù thì ta taëng cho chaùu ñoù. Caäu beù hôi boái roái, nhìn thaúng vaøo maét oâng chuû cöûa haøng, roài chìa tay ñaùp: - Chaùu khoâng muoán ñöôïc oâng taëng. Noù cuõng ñaùng giaù nhö nhöõng con choù khaùc vaø chaùu seõ traû ñuû tieàn cho oâng. Ñaây laø 2 ñoâla 37 xu vaø chaùu seõ ñöa oâng theâm 50 xu moãi thaùng ñeán khi naøo ñuû tieàn. - Chaùu seõ khoâng muoán mua con choù naøy ñaâu. Noù khoâng theå chaïy nhaûy vui ñuøa vôùi chaùu nhö nhöõng con choù khaùc ngöôøi chuû toû veû phaûn ñoái. Caäu beù laëng leõ ñöa tay keùo oáng quaàn leân, ñeå loä chieác chaân traùi bò teo cô ñang ñöôïc naâng giöõ baèng moät khung

24

taäp saùch ngheä thuaät soáng

kim loaïi. Nhìn leân ngöôøi chuû, noù dòu daøng noùi: - Chaùu cuõng ñaâu theå chaïy nhaûy vui ñuøa, vaø con choù naøy caàn moät ai ñoù thoâng caûm oâng aï. Mao Trí Huøng

Gaäy vaø ñaù coù theå ñaäp naùt xöông toâi, nhöng nhöõng danh hieäu seõ khoâng heà laøm gì ñöôïc toâi.

English Proverb

taäp saùch ngheä thuaät soáng

25

Hai Vieân Gaïch Xaáu Xí

Ñ

eán mieàn ñaát môùi, caùc vò sö phaûi töï xaây döïng moïi thöù. Hoï mua ñaát, gaïch, mua duïng cuï vaø baét tay vaøo vieäc. Moät chuù tieåu ñöôïc giao xaây moät böùc töôøng gaïch. Chuù raát taäp trung vaøo coâng vieäc, luoân kieåm tra xem vieân gaïch ñaõ thaúng thôùm chöa, haøng gaïch coù ngay ngaén khoâng. Coâng vieäc tieán trieån khaù chaäm vì chuù ñaëc bieät kyõ löôõng. Tuy nhieân, chuù khoâng laáy ñoù laøm phieàn loøng bôûi vì chuù bieát mình saép söûa xaây moät böùc töôøng tuyeät ñeïp ñaàu tieân trong ñôøi. Cuoái cuøng, chuù cuõng hoaøn thaønh coâng vieäc vaøo luùc hoaøng hoân xuoáng. Khi ñöùng lui ra xa ñeå ngaém nhìn coâng trình lao ñoäng cuûa mình, chuù boãng caûm thaáy coù gì ñoù ñaäp vaøo maét: maëc duø chuù raát caån thaän khi xaây böùc töôøng song vaãn coù hai vieân gaïch bò ñaët nghieâng. Vaø ñieàu toài teä nhaát laø hai vieân gaïch ñoù naèm ngay chính giöõa böùc töôøng. Chuùng nhö ñoâi maét ñang tröøng tröøng nhìn chuù. Keå töø ñoù, moãi khi du khaùch ñeán thaêm ngoâi ñeàn, chuù tieåu ñeàu daãn hoï

26

taäp saùch ngheä thuaät soáng

ñi khaép nôi, tröø ñeán choã böùc töôøng maø chuù xaây döïng. Moät hoâm, coù hai nhaø sö giaø ñeán tham quan ngoâi ñeàn. Chuù tieåu ñaõ coá laùi hoï sang höôùng khaùc nhöng hai ngöôøi vaãn naèng naëc ñoøi ñeán khi vöïc coù böùc töôøng maø chuù xaây döïng. Moät trong hai vò sö khi ñöùng tröôùc coâng trình aáy ñaõ thoát leân: - OÂi böùc töôøng gaïch môùi ñeïp laøm sao! - Hai vò sö noùi thaät ñaáy ö? Hai vò khoâng thaáy hai vieân gaïch xaáu xí ngay giöõa böùc töôøng kia ö? - chuù tieåu keâu leân trong ngaïc nhieân. - Coù chöù, nhöng toâi cuõng thaáy 998 vieân gaïch coøn laïi ñaõ gheùp thaønh moät böùc töôøng tuyeät vôøi ra sao - vò sö giaø töø toán. Ñoâi khi chuùng ta quaù nghieâm khaéc vôùi baûn thaân mình khi cöù luoân nghieàn ngaãm nhöõng loãi laàm maø ta ñaõ maéc phaûi, cho raèng caû theá giôùi ñeàu nhôù ñeán noù vaø qui traùch nhieäm cho ta. Chuùng ta ñaõ hoaøn toaøn queân raèng ñoù chæ laø hai vieân gaïch xaáu xí giöõa 998 vieân gaïch hoaøn haûo.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

27

Vaø ñoâi khi chuùng ta laïi quaù nhaïy caûm vôùi loãi laàm cuûa ngöôøi khaùc. Khi baét gaëp ai maéc loãi, ta nhôù kyõ töøng chi tieát. Vaø heã coù ai nhaéc ñeán teân ngöôøi ñoù, ta laïi lieân heä ngay ñeán loãi laàm cuûa hoï maø queân baüng nhöõng ñieàu toát ñeïp hoï ñaõ laøm. Caàn phaûi hoïc caùch roäng löôïng vôùi ngöôøi khaùc vaø vôùi chính mình. Moät theá giôùi nhaân aùi tröôùc heát laø moät theá giôùi nôi loãi laàm ñöôïc tha thöù. Höông Giang

Danh tieáng laø moät hoøn ngoïc giaáu döôùi bieån nöôùc maét.

Loøng Bieát Ôn vaøVoâ Nieàm Danh Mô Öôùc

M

oät ngaøy noï, moät gia ñình quí toäc giaøu coù nöôùc Anh ñaõ ñöa con veà mieàn queâ nghæ maùt. Trong khi noâ ñuøa, tai naïn ñaõ xaûy ra: caäu con trai nhoû cuûa hoï sa chaân ngaõ xuoáng moät vöïc nöôùc saâu. Taát caû töôûng nhö voâ voïng, khoâng coøn phöông caùch naøo cöùu soáng caäu beù khoâng bieát bôi. Theá roài, töø xa, nghe tieáng keâu thaát thanh, moät chuù beù nhem

28

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhuoác, con cuûa ngöôøi noâng daân ngheøo trong vuøng, ñaõ chaïy ñeán tieáp cöùu! Nhaø quí toäc heát söùc bieát ôn caäu beù nhaø ngheøo. Thay vì chæ noùi lôøi caûm ôn vaø keøm theo moät ít tieàn haäu taï, oâng aân caàn hoûi caäu beù: - Khi lôùn leân chaùu muoán laøm gì? Caäu beù nhoû nheï thöa: - Thöa oâng, chaéc chaùu seõ tieáp tuïc ngheà laøm ruoäng cuûa cha chaùu. Nhaø quí toäc laïi gaëng hoûi: - Theá chaùu khoâng coøn öôùc mô naøo lôùn hôn nöõa sao? Caäu beù im laëng cuùi ñaàu moät luùc roài môùi traû lôøi: - Daï thöa baùc, nhaø chaùu ngheøo theá naøy thì chaùu coøn bieát öôùc mô ñieàu gì nöõa ñaây? Laïi tieáp tuïc moät caâu hoûi chaân tình: - Nhöng baùc muoán bieát laø neáu chaùu ñöôïc pheùp öôùc mô thì chaùu seõ öôùc mô ñieàu gì? - Thöa baùc, chaùu muoán ñöôïc ñi hoïc, chaùu muoán trôû thaønh moät baùc só! Sau naøy, caäu beù ngaøy xöa khoâng bieát bôi ñöôïc cöùu soáng ñaõ trôû thaønh

taäp saùch ngheä thuaät soáng

29

moät vó nhaân cuûa theá giôùi, ñaõ laøm cho caû nöôùc Anh haõnh dieän töï haøo, ñoù chính laø Thuû töôùng Winston Churchill. Coøn caäu beù queâ nhaø ngheøo ñaõ khoâng coøn chæ bieát ñaët öôùc mô ñôøi mình nôi cuïm coû bôø ñeâ. Caäu ñaõ trôû thaønh moät baùc só löøng danh theá giôùi, cuõng ñoàng thôøi laø aân nhaân cuûa caû nhaân loaïi khi tìm ra ñöôïc thuoác truï sinh Penicilin - Teân cuûa oâng laø Alexander Fleming. Khoâng ai ngôø raèng ñeán khi thuû töôùng nöôùc Anh laâm beänh traàm troïng, caû vöông quoác Anh ñaõ ñi tìm nhöõng vò danh y löøng laãy ñeå coá cöùu soáng nhaø laõnh ñaïo toái cao cuûa mình. Taát caû ñaõ boù tay. Theá roài baùc só A. Fleming ñaõ töï yù tìm ñeán vaø oâng ñaõ cöùu soáng, moät laàn nöõa, ngöôøi maø oâng ñaõ töøng cöùu soáng naêm xöa. Mai Vaên Khoâi

Cöùu caùnh cuûa cuoäc ñôøi khoâng phaûi laø haïnh phuùc, nhöng laø phaåm ñöùc.

Haït Ngoïc

H. Beecher

30

taäp saùch ngheä thuaät soáng

N

gaøy coøn beù, moãi khi aên cheùn côm cuoái cuøng maø khoâng vaø heát côm trong cheùn laø toâi bò baø noäi la: - Haït ngoïc cuûa trôøi con khoâng neân phung phí, ngaøy sau khoâng coù maø aên. Luùc ñaàu toâi caûm thaáy khoù chòu, coù moät vaøi haït côm maø laøm döõ vaäy. Nghe rieát roài ñaâm quen, nhöng vì sôï cuõng coá aên cho heát. Vieäc gì laøm maõi cuõng thaønh thoùi quen, ôû nhaø mình hay nhaø ngöôøi laï toâi aên ít khi naøo ñeå côm rôi rôùt hoaëc coøn soùt laïi trong cheùn. Daàn daàn toâi nhaän thaáy coù caùi gì ñoù saïch seõ vaø veä sinh, duø vaãn chöa thaáy giaù trò cuûa quí nhö ngoïc ngaø hay do sôï trôøi phaït ngaøy sau khoâng coù côm aên. Thôøi gian qua ñi, ngaøy moät lôùn khoân toâi môùi nhaän ra giaù trò lôøi noùi cuûa baø toâi, thoaït nghe coù veû meâ tín, buoàn cöôøi, nhöng söï thaät haøm chöùa moät yù nghóa raát saâu xa maø sau naøy coù cöïc khoå, ñoùi khaùt môùi nhaän ra ñöôïc giaù trò. Neáu ai ñoù chöa moät laàn laøm ngöôøi noâng daân hoaëc chöa soáng vôùi ngheà noâng daân thì khoâng laøm sao thaáu hieåu noãi khoå cöïc moãi ngaøy phaûi baùn löng cho trôøi, baùn maët cho ñaát, roài nhöõng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

31

naêm thieân tai muøa maøng thaát baùt… haït ngoïc khoâng phaûi töø treân trôøi rôi xuoáng maø phaûi laøm ra töø moà hoâi, nöôùc maét cuûa chính con ngöôøi. Nguyeãn Ñình Huøng

Moät Vieäc Laøm Nhaân AÙi

T

oång thoáng Abraham Lincoln thöôøng ñeán thaêm caùc beänh vieän ñeå noùi chuyeän vôùi caùc ngöôøi lính bò thöông trong cuoäc noäi chieán. Moät laàn, caùc baùc só daãn Toång thoáng ñeán caïnh giöôøng moät ngöôøi lính treû saép cheát. Toång thoáng hoûi ngöôøi beänh: - Ñieàu gì toâi coù theå laøm cho anh? Hieån nhieân ngöôøi lính khoâng nhaän ra oâng Lincoln. Coá gaéng heát söùc anh ta môùi thì thaàm ñöôïc. - OÂng laøm ôn vieát cho meï toâi laù thö. Buùt giaáy ñöôïc ñöa ra, vaø vò Toång thoáng caån thaän vieát nhöõng gì ngöôøi beänh noùi: “Meï yeâu daáu, con bò thöông naëng trong khi laøm nhieäm vuï. E raèng con khoâng theå qua khoûi. Meï ñöøng quaù buoàn vì con. Meï haõy hoân Mary vaø John

32

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thay con. Xin Chuùa chuùc laønh cho Meï vaø Boá”. Ngöôøi lính treû xin ñöôïc xem laù thö vaø ngaïc nhieân khi bieát ñöôïc ai ñaõ vieát giuøm. - OÂng laø Toång thoáng thieät haû? - anh ta hoûi. - Ñuùng vaäy - oâng Lincoln laëng leõ traû lôøi. Roài oâng ta hoûi ngöôøi lính xem coù gì khaùc oâng ta coù theå laøm. - Toång thoáng laøm ôn naém tay toâi anh ta yeâu caàu. Nhö vaäy noù seõ giuùp toâi traûi qua nhöõng giaây phuùt cuoái cuøng. Trong caên phoøng im laëng, vò Toång thoáng cao vaø gaày ñaõ naém tay ngöôøi thanh nieân vaø noùi nhöõng lôøi khuyeán khích aám aùp cho tôùi khi anh ta truùt hôi thôû cuoái cuøng. Albert Schweitzer ñaõ noùi: - Baïn phaûi daønh thôøi gian cho keû khaùc – duø nhoû nhaët ñeán ñaâu, baïn cuõng haõy laøm moät ñieàu gì ñoù cho keû khaùc – moät ñieàu maø baïn khoâng ñöôïc traû coâng, nhöng coù ñöôïc ñaëc aân laø ñaõ laøm ñieàu ñoù. Nguyeãn Ngoïc Thuïy

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Thieáu saéc ñeïp thì caùi neát toát luoân luoân buø ñaép laïi ñöôïc, nhöng thieáu caùi neát toát thì saéc ñeïp khoâng theå buø ñaép laâu daøi ñöôïc

33

Haïnh Phuùc Voâ Bieân

C

où nhöõng haïnh phuùc voâ bieân khi mang laïi haïnh phuùc cho ngöôøi khaùc, baát chaáp hoaøn caûnh cuûa rieâng mình. Noãi khoå ñöôïc seû chia vôi nöûa, nhöng haïnh phuùc ñöôïc seû chia seõ nhaân ñoâi Hai ngöôøi ñaøn oâng ñeàu beänh naëng, ñöôïc xeáp chung moät phoøng taïi moät beänh vieän. Moät ngöôøi ñöôïc pheùp ngoài daäy moãi ngaøy moät tieáng vaøo buoåi chieàu ñeå thoâng khí trong phoåi. Giöôøng oâng ta naèm caïnh cöûa soå duy nhaát trong phoøng. Ngöôøi kia phaûi naèm suoát ngaøy. Hai ngöôøi ñaõ noùi vôùi nhau raát nhieàu. Hoï noùi veà vôï con, gia ñình, nhaø cöûa, coâng vieäc, nhöõng naêm thaùng trong

34

taäp saùch ngheä thuaät soáng

quaân ñoäi vaø caû nhöõng kyø nghæ ñaõ traûi qua. Moãi chieàu, khi ñöôïc ngoài daäy, ngöôøi ñaøn oâng caïnh cöûa soå daønh heát thôøi gian ñeå taû laïi cho baïn cuøng phoøng nhöõng gì oâng thaáy ñöôïc ngoaøi cöûa soå. Ngöôøi kia, moãi chieàu laïi chôø ñôïi ñöôïc soáng trong caùi thôøi khaéc moät tieáng ñoù - caùi thôøi gian maø theá giôùi cuûa oâng ñöôïc môû ra soáng ñoäng bôûi nhöõng hoaït ñoäng vaø maàu saéc beân ngoaøi. Cöûa soå nhìn ra moät coâng vieân vôùi moät caùi hoà nhoû xinh xaén. Vòt, ngoãng ñuøa giôõn treân maët hoà trong khi boïn treû thaû nhöõng chieác thuyeàn giaáy. Nhöõng caây coå thuï sum sueâ toûa boùng maùt, vaø xa xa laø ñöôøng chaân trôøi cuûa thaønh phoá aån hieän. Khi ngöôøi ñaøn oâng beân cöûa soå moâ taû baèng nhöõng chi tieát tinh teá, ngöôøi kia coù theå nhaém maét vaø töôûng töôïng ra cho rieâng mình moät böùc tranh soáng ñoäng. Moät chieàu, ngöôøi ñaøn oâng beân cöûa soå moâ taû moät ñoaøn dieãu haønh ñi ngang qua. Duø khoâng nghe ñöôïc tieáng nhaïc, ngöôøi kia vaãn nhö nhìn thaáy ñöôïc trong töôûng töôïng qua lôøi keå cuûa ngöôøi baïn cuøng phoøng.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

35

Ngaøy ñeâm daàn troâi qua……. Moät buoåi saùng, khi mang nöôùc taém ñeán phoøng cho hoï, coâ y taù phaùt hieän ngöôøi ñaøn oâng beân cöûa soå ñaõ qua ñôøi eâm aùi trong giaác nguû. Coâ baùo cho ngöôøi nhaø ñeán mang oâng ta veà. Moät ngaøy kia, ngöôøi ñaøn oâng coøn laïi yeâu caàu ñöôïc chuyeån ñeán caïnh cöûa soå. Coâ y taù ñoàng yù ñeå oâng ñöôïc yeân tónh moät mình. Chaäm chaïp, gaéng söùc, oâng nhoåm daäy baèng hai cuøi choû vaø ngaém nhìn theá giôùi beân ngoaøi. OÂng caêng thaúng nhìn ra cöûa soå. Ñoái dieän vôùi cöûa soå chæ laø moät böùc töôøng xaùm xòt. OÂng hoûi coâ y taù caùi gì khieán cho ngöôøi baïn khoán khoå cuøng phoøng cuûa oâng ñaõ moâ taû cho oâng nghe nhöõng ñieàu tuyeät dieäu qua cöûa soå. Coâ y taù cho bieát raèng ngöôøi ñaøn oâng ñoù bò muø vaø thaäm chí oâng ta cuõng khoâng thaáy ñöôïc caû böùc töôøng nöõa. Coâ noùi: - Nhöng coù leõ oâng ta muoán khuyeán khích oâng can ñaûm hôn leân. Laïi Tuù Quyønh

Con Chim Saùo

36

E

taäp saùch ngheä thuaät soáng

m chæ môùi leân 6 tuoåi khi toâi gaëp em laàn ñaàu tieân treân baõi bieån. Toâi ñaõ laùi xe ñi moät ñoaïn ñöôøng daøi 3,4 daëm ñeán bôø bieån naøy, moãi khi theá giôùi ñoùng cöûa vôùi toâi. Em ñang xaây moät toøa laâu ñaøi caùt hay moät caùi gì ñaïi loaïi nhö theá. Em ngöôùc nhìn leân; maét em xanh nhö maøu bieån. - Chaøo coâ - em noùi. Toâi ñaùp laïi baèng caùi gaät ñaàu vaø khoâng coù yù ñònh quaáy raày moät coâ beù. - Chaùu ñang xaây ñaáy coâ aï. - Coâ thaáy roài. Xaây caùi gì theá? - Toâi hoûi maø khoâng quan taâm. - OÂ, coâ cuõng khoâng bieát ö? Chaùu chæ thích caùi caûm giaùc cuûa caùt. Nghe cuõng hay, toâi nghó, vaø côûi giaøy ra. Moät con chim saùo bay löôùt qua beân caïnh. - Ñoù laø ñieàm haïnh phuùc - em noùi. - Caùi gì cô? - toâi hoûi, cuõng khoâng löu taâm. - Noù laø nieàm haïnh phuùc! Meï chaùu noùi nhöõng con chim saùo seõ mang ñeán cho chuùng ta nieàm haïnh phuùc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

37

Con chim bay laø laø xuoáng baõi caùt. “Taïm bieät nieàm haïnh phuùc” - toâi thì thaàm vôùi mình, “chaøo mi, noãi ñau....” vaø böôùc ñi. Toâi quaù buoàn chaùn. Cuoäc soáng cuûa toâi döôøng nhö hoaøn toaøn maát thaêng baèng. - Teân coâ laø gì? - em vaãn khoâng chòu buoâng tha. - Ruth - toâi ñaùp - coâ laø Ruth Peterson. - Teân chaùu laø Wendy..... Chaùu leân saùu. - Chaøo Wendy - toâi noùi. Em cöôøi khuùc khích. - Coâ troâng ngoà ngoä - em noùi Maëc duø ñang buoàn toâi cuõng cöôøi theo vaø böôùc ñi. Tieáng cuôøi khuùc khích nhö tieáng nhaïc cuûa em ñuoåi theo toâi. - Haõy ñeán ñaây nöõa coâ nheù - em goïi - Chuùng ta seõ coù moät ngaøy vui khaùc. Nhöõng ngaøy roài nhöõng tuaàn sau ñoù laïi thuoäc veà nhöõng coâng vieäc khaùc: moät nhoùm hoïc sinh ngoã ngöôïc, nhöõng buoåi hoïp phuï huynh, meï oám,.... Moät buoåi saùng aùnh naéng maët trôøi röïc rôõ khi toâi ruùt tay mình ra khoûi boàn röûa cheùn.

38

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Mình caàn moät con chim saùo ñaù - toâi noùi vôùi mình vaø caàm laáy chieác aùo choaøng. Nhöõng haøng döøa nôi baõi bieån vaãn chôø ñoùn toâi. Nhöõng côn gioù se laïnh, nhöng toâi vaãn tieáp tuïc ñi doïc baõi bieån, coá tìm laïi söï bình yeân maø toâi ñang caàn. Toâi ñaõ queân coâ beù vaø giaät mình khi em xuaát hieän. - Chaøo coâ Peterson - em noùi - Coâ muoán chôi khoâng? - Chaùu ñònh chôi gì ñaáy? - toâi hoûi vôùi söï khoù chòu vì bò quaáy raày. - Chaùu khoâng bieát..... Coâ noùi ñi! - Chôi ñoá chöõ nheù? - Toâi hoûi vôùi söï chaâm bieám. Tieáng cöôøi gioøn giaõ vang leân laàn nöõa: - Chaùu khoâng bieát troø chôi ñoù. - Theá thì ñi daïo nheù? Nhìn em, toâi boãng chuù yù ñeán veû ñeïp ngaây thô treân maët em: - Chaùu soáng ôû ñaâu? - toâi hoûi. - Chaùu ôû ñaøng kia - em chæ veà moät daõy leàu muøa heø ôû phía tröôùc. Laï thaät, toâi nghó, ñang muøa ñoâng!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

39

- Chaùu hoïc ôû ñaâu? - Chaùu khoâng ñi hoïc. Meï noùi laø ñang kyø nghæ. Em noùi huyeân thuyeân khi chuùng toâi ñi treân bôø bieån, nhöng taâm trí toâi vaãn luoân nghó veà nhöõng chuyeän khaùc. - Khi chaùu trôû veà nhaø - Wendy noùi Hoâm nay haún laø moät ngaøy haïnh phuùc. Caûm thaáy deã chòu hôn moät caùch laï luøng, toâi cöôøi ñoàng tình vôùi em. Ba tuaàn sau ñoù, toâi chaïy aøo ñeán baõi bieån trong traïng thaùi gaàn nhö hoaûng loaïn, khoâng muoán chaøo hoûi ai, ngay caû Wendy. Hình nhö toâi thaáy meï em ôû tröôùc nhaø, vaø thaáy muoán nhôø meï em giöõ em ôû trong nhaø. - Naøy chaùu, neáu chaùu khoâng phieàn - toâi noùi khi Wendy baét gaëp toâi ñi ngang - Hoâm nay coâ muoán ñöôïc ôû moät mình. Em döôøng nhö xanh xao hôn thöôøng leä vaø thôû doác. - Sao vaäy coâ? - em hoûi. - Bôûi vì meï toâi ñaõ maát - Toâi quay sang em vaø theùt leân. Vaø roài toâi nghó:

40

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Chuùa ôi, sao toâi laïi noùi ñieàu naøy vôùi moät ñöùa treû cô chöù? - OÀ - em noùi kheõ khaøng - Theá thì hoâm nay laø moät ngaøy toài teä. - ÖØ, hoâm nay vaø hoâm kia cuõng theá. Em ñi ñi! - Noù coù ñau khoâng? - Caùi gì ñau? - toâi hoûi vaø caùu giaän em, vôùi caû mình. - Khi baø maát ñaáy? - Dó nhieân laø ñau roài! - toâi khoù chòu ngaét lôøi. Chæ nghó ñeán mình, toâi boû ñi...... Chöøng hôn moät thaùng sau ñoù, khi toâi ñeán baõi bieån, em khoâng coù ôû ñoù. Caûm thaáy toäi loãi, xaáu hoå, vaø thuù nhaän vôùi chính mình laø toâi nhôù em, neân sau buoåi ñi daïo toâi ñeán caên nhaø goã, goõ cöûa. Moät thieáu phuï treû ñeïp ra môû cöûa. - Toâi laø Ruth Peterson - toâi noùi - Hoâm nay toâi nhôù coâ beù cuûa chò vaø töï hoûi khoâng bieát coâ beù ôû ñaâu. - Ô!.... Vaâng, coâ Peterson. Môøi coâ vaøo. Wendy noùi raát nhieàu veà coâ. Toâi ngaïi raèng toâi ñaõ ñeå chaùu quaáy raày

taäp saùch ngheä thuaät soáng

41

coâ. Neáu chaùu ñaõ laøm phieàn coâ, xin coâ thöù loãi. - Khoâng chuùt naøo, chaùu laø ñöùa beù thuù vò. Toâi noùi vaø boãng döng nhaän ra yù nghóa ñieàu mình ñang noùi. - Theá chaùu ñaâu roài? - Wendy ñaõ maát vaøo tuaàn tröôùc roài coâ Peterson aï. Chaùu noù bò beänh baïch caàu. Coù leõ noù ñaõ khoâng noùi vôùi coâ. Laëng ngöôøi ñi vì bò soác, toâi doø daãm tìm chieác gheá vaø caûm thaáy töùc thôû. - Chaùu noù yeâu caùi baõi bieån naøy, vì vaäy cöù luoân ñoøi ñeán ñaây. Chuùng toâi khoâng theå töø choái. Chaùu döôøng nhö khoûe hôn khi ôû ñaây, vaø nhieàu laàn chaùu baûo laø coù “nhöõng ngaøy haïnh phuùc”. Nhöng vaøi tuaàn tröôùc chaùu suy suïp nhanh choùng..... Gioïng baø meï ngaäp ngöøng, roài noùi tieáp: - Chaùu ñaõ ñeå laïi cho coâ caùi gì ñoù.... Toâi coù theå laáy noù ra ngay. Coâ vui loøng chôø toâi moät chuùt nheù? Toâi gaät ñaàu moät caùch ngôù ngaån. Trí oùc toâi coá tìm moät ñieàu gì ñoù, baát cöù ñieàu gì ñeå coù theå noùi vôùi ngöôøi

42

taäp saùch ngheä thuaät soáng

phuï nöõ ñaùng thöông naøy. Ngöôøi meï treû trao cho toâi moät phong thö ñaõ hoen oá, vôùi doøng chöõ in “Coâ Peterson” ñaäm neùt, neùt chöõ treû con. Beân trong laø moät böùc veõ baèng buùt chì maøu röïc rôõ: baõi caùt maøu vaøng, bieån maøu xanh da trôøi, moät con chim maøu naâu. ÔÛ beân döôùi laø doøng chöõ naén noùt: MOÄT CON SAÙO MANG ÑEÁN NIEÀM HAÏNH PHUÙC. Nöôùc maét tuoân traøo, traùi tim toâi ñaõ gaàn nhö queân caùch traûi loøng ra. Toâi oâm laáy meï cuûa Wendy: - Toâi raát tieác.... Toâi raát tieác.... Toâi aân haän quaù.... Toâi thì thaàm, laép baép. Vaø chuùng toâi cuøng khoùc. Ñaøo Thò Dieãm Tuyeát

Ngöôøi daïi thöôøng nghó raèng mình khoân, nhöng ngöôøi khoân laïi töï bieát mình daïi.

Shekespeare

taäp saùch ngheä thuaät soáng

43

OÂng Giaø Noel Khoâng Maëc AÙo Ñoû

H

ai boá con laùi xe xuoáng khu thò töù ñeå mua saém. Coâ beù hoïc lôùp boán hoûi boá: - Nhieàu baïn trong tröôøng noùi khoâng coù oâng Noel. Caùc baïn noùi con laø ngoác khi tin raèng oâng coù thaät, nhöng con tin vaøo nhöõng gì boá baûo vôùi con phaûi khoâng boá? Xe gheù vaøo beân ñöôøng taét maùy. Coâ con gaùi beù boûng vaãn ñang ngoån ngang bao suy nghó. - Caùc baïn ôû tröôøng ñaõ sai, con yeâu aï! OÂng Noel coù thaät. Nhöng boá caàn keå cho con nghe theâm veà oâng Noel. Boá nghó con ñaõ ñuû lôùn ñeå hieåu nhöõng gì boá seõ chia seû vôùi con. Ngöôøi cha nhìn con trìu meán vaø tieáp: - Ngaøy xöa coù moät ngöôøi ñaøn oâng ñi ñaây ñoù khaép theá giôùi thöôûng quaø cho nhöõng ñöùa treû treân ñöôøng oâng qua. OÂng ñöôïc bieát ñeán ôû nhieàu nôi vôùi nhieàu teân goïi khaùc nhau, nhöng tình thöông trong tim oâng ñeàu nhö nhau duø ôû baát cöù nôi ñaâu. OÂng laø taâm hoàn

44

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thöông yeâu tuyeät ñoái vaø mong muoán chia seû tình thöông ñoù baèng caùch taëng quaø vôùi caû con tim cuûa mình. Khi con ñeán ñoä tuoåi naøo ñoù, con seõ nhaän ra oâng giaø Noel thaät söï khoâng haún phaûi laø ngöôøi vaøo nhaø baèng oáng khoùi trong ñeâm tröôùc ngaøy leã Giaùng sinh. Tinh thaàn vaø cuoäc soáng thaät söï cuûa oâng giaø thaàn thoaïi ñaùng yeâu naøy maõi maõi naèm trong tim cuûa con, tim cuûa boá, tim cuûa meï cuõng nhö trong tim cuûa taát caû nhöõng ngöôøi tin vaøo vieäc mang laïi nieàm vui cho ngöôøi khaùc. Tinh thaàn thaät söï cuûa oâng Noel laø nhöõng gì con mang taëng thay vì nhöõng gì con nhaän ñöôïc. Khi con nhaän thöùc ñöôïc ñieàu naøy vaø khi noù trôû thaønh moät phaàn trong con, Giaùng sinh seõ trôû neân thuù vò hôn vaø huyeàn aûo hôn vì con ñaõ lónh hoäi ñöôïc ñieàu kyø aûo veà oâng giaø Noel khi oâng toàn taïi trong con. Con coù hieåu nhöõng gì boá noùi khoâng? Coâ beù nhìn ra ngoaøi cöûa soå vaøo haøng caây phía tröôùc. Coâ sôï nhìn vaøo boá, ngöôøi töøng baûo vôùi coâ raèng oâng Noel coù thaät. Coâ muoán tin nhö coâ ñaõ tin hoài naêm ngoaùi raèng oâng giaø Noel laø moät oâng giaø vui tính, to beùo, maëc ñoà

taäp saùch ngheä thuaät soáng

45

ñoû. Coâ khoâng muoán phaûi tröôûng thaønh vaø nhaän thöùc baát kyø ñieàu gì khaùc. - Nhìn boá naøy - ngöôøi boá chôø vaø coâ beù quay sang nhìn oâng. Ngöôøi boá ñang khoùc, nhöõng gioït nöôùc maét sung söôùng. Khuoân maët oâng ngôøi saùng baèng aùnh saùng cuûa caû ngaøn daûi Ngaân haø, vaø coâ beù nhö thaáy trong maét oâng ñoâi maét cuûa oâng giaø Noel. OÂng Noel thaät söï, ngöôøi ñaõ boû nhieàu thôøi gian choïn löïa nhöõng moùn quaø ñaëc bieät maø coâ mong öôùc trong nhöõng muøa Giaùng sinh ñaõ qua keå töø khi coâ coù maët treân ñôøi naøy. OÂng Noel ñaõ duøng moùn baùnh maø coâ boû coâng trang trí cuõng nhö uoáng söõa noùng coâ pha. Coâ ñaõ nhaän ra nieàm haïnh phuùc, söï chia seû, tình thöông. Ngöôøi boá oâm ghì con trong voøng tay aám aùp cuûa mình vaø cöù oâm nhö theá raát laâu. Caû hai ñeàu khoùc. - Giôø thì con ñaõ thuoäc veà moät nhoùm ngöôøi ñaëc bieät. Keå töø baây giôø con seõ ñöôïc chia seû nieàm vui Giaùng sinh moãi ngaøy cuûa naêm chöù khoâng coøn chæ trong moät ngaøy ñaëc bieät nöõa. Töø baây giôø, oâng giaø Noel soáng trong taâm hoàn boá. Traùch nhieäm cuûa con laø tuaân theo tinh thaàn mang ñeán nieàm vui cho

46

taäp saùch ngheä thuaät soáng

ngöôøi khaùc nhö con laø moät phaàn cuûa oâng Noel ñang soáng trong con. Ñaây laø ñieàu quan troïng nhaát xaûy ra vôùi con trong cuoäc ñôøi mình, vì baây giôø con ñaõ hieåu raèng oâng Noel khoâng theå naøo toàn taïi neáu khoâng coù nhöõng ngöôøi khieán oâng ñöôïc soáng maõi. Con coù theå chu toaøn vieäc naøy khoâng? Tim coâ beù muoán vôõ ra vì haõnh dieän, vaø coâ tin maét mình ñang toûa ra nieàm haïnh phuùc. Coâ ñaùp: - Thöa boá, con muoán oâng maõi trong tim con nhö oâng ñaõ soáng trong tim boá. Con yeâu boá. Boá laø oâng giaø Noel tuyeät vôøi nhaát treân theá giôùi naøy. OÂng Noel khoâng maëc ñoà ñoû cuûa con. Mao Trí Huøng

Nhaân töø ngoït ngaøo laø daáu hieäu cuûa tình cao thöôïng

Meï Laïnh Laém Phaûi Khoâng? Ta - go

taäp saùch ngheä thuaät soáng

V

47

aøo moät ñeâm tröôùc leã Giaùng sinh, moät thieáu phuï coù mang thai laàn böôùc ñeán nhaø moät ngöôøi baïn nhôø giuùp ñôõ. Con ñöôøng ngaén daãn ñeán nhaø ngöôøi baïn coù moät con möông saâu vôùi caây caàu baéc ngang. Ngöôøi thieáu phuï treû boãng tröôït chaân chuùi veà phía tröôùc, côn ñau ñeû quaën leân trong chò. Chò hieåu raèng mình khoâng theå ñi xa hôn ñöôïc nöõa. Chò boø phía beân döôùi caàu. Ñôn ñoäc giöõa nhöõng chaân caàu, chò ñaõ sinh ra moät beù trai. Khoâng coù gì ngoaøi nhöõng chieác aùo boâng daøy ñang maëc, chò laàn löôït gôõ boû aùo quaàn vaø quaán quanh mình ñöùa con beù xíu, voøng töøng voøng gioáng nhö moät caùi keùn. Theá roài tìm thaáy ñöôïc moät mieáng bao taûi, chò truøm vaøo ngöôøi vaø kieät söùc beân caïnh con. Saùng hoâm sau, moät phuï nöõ laùi xe ñeán gaàn chieác caàu, chieác xe boãng cheát maùy. Böôùc ra khoûi xe vaø baêng qua caàu, baø nghe moät tieáng khoùc yeáu ôùt beân döôùi. Baø chui xuoáng caàu ñeå tìm. Nôi ñoù baø tìm thaáy moät ñöùa beù nhoû xíu, ñoùi laû nhöng vaãn coøn aám, coøn ngöôøi meï ñaõ cheát coùng.

48

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Baø ñem ñöùa beù veà nhaø nuoâi döôõng. Khi lôùn leân, caäu beù thöôøng hay ñoøi meï nuoâi keå laïi caâu chuyeän ñaõ tìm thaáy mình…. Vaøo moät ngaøy leã Giaùng sinh, ñoù laø sinh nhaät thöù 12, caäu beù nhôø meï nuoâi ñöa ñeán moä ngöôøi meï toäi nghieäp. Khi ñeán nôi, caäu baûo meï nuoâi ñôïi ôû xa trong luùc caäu caàu nguyeän. Caäu beù ñöùng caïnh ngoâi moä, cuùi ñaàu vaø khoùc. Theá roài caäu baét ñaàu côûi quaàn aùo. Baø meï nuoâi ñöùng nhìn söõng sôø khi caäu beù laàn löôït côûi boû taát caû vaø ñaët leân moä meï mình. - Chaéc laø caäu seõ khoâng côûi boû taát caû vì caäu seõ laïnh coùng! - baø meï nuoâi nghó. – Song caäu beù ñaõ thaùo boû taát caû vaø ñöùng run raåy. Baø meï nuoâi ñeán beân caïnh vaø baûo caäu beù maëc ñoà trôû laïi. Baø nghe caäu beù goïi ngöôøi meï maø caäu chöa bao giôø bieát: - Meï ñaõ laïnh hôn con luùc naøy, phaûi khoâng meï? - vaø caäu beù oøa khoùc. Ñaøo Thò Dieãm Tuyeát

taäp saùch ngheä thuaät soáng

49

Keû baét chöôùc caùi xaáu thì tieán xa hôn caùi xaáu; traùi laïi, ngöôøi baét chöôùc ñieàu toát laïi luoân thua suùt göông toát.

C

Caâu Chuyeän Giaùng Sinh

hæ coøn boán ngaøy nöõa laø ñeán Giaùng sinh. Khoâng khí cuûa ngaøy leã chöa laøm toâi noân nao, cho duø baõi ñaäu xe cuûa cöûa haøng giaûm giaù trong khu nhaø chuùng toâi ñaõ chaät ních xe. Beân trong cöûa haøng laïi coøn teä hôn. Caùc loái ñi ñaày öù nhöõng xe ñaåy haøng vaø ngöôøi mua saém vaøo giôø choùt. - Taïi sao toâi laïi ñeán ñaây hoâm nay? Toâi töï hoûi. Ñoâi chaân toâi raõ rôøi vaø ñau nhöùc. Toâi ñaõ coù ñöôïc danh saùch moät soá ngöôøi quaû quyeát raèng hoï khoâng caàn

50

taäp saùch ngheä thuaät soáng

quaø caùp, nhöng toâi bieát hoï seõ buoàn neáu toâi chaúng taëng quaø cho hoï!. Mua quaø taëng nhöng caùi gì ngöôøi ñoù cuõng coù, ñeå roài mình laïi hoái tieác vì ñaõ toán keùm nhieàu cho quaø caùp maø chaúng coù yù nghóa gì, neân vôùi toâi mua quaø chaúng coù tí gì laø thích thuù! Toâi voäi vaõ cho nhöõng moùn haøng cuoái cuøng vaøo xe ñaåy, roài tieán tôùi nhöõng doøng ngöôøi xeáp haøng daøi daèng daëc. Toâi choïn haøng ngaén nhaát nhöng coù leõ cuõng phaûi chôø tôùi 20 phuùt. Ñöùng tröôùc toâi laø hai ñöùa treû nhoû moät caäu beù khoaûng 5 tuoåi vaø moät coâ beù nhoû hôn. Ñöùa beù trai maëc moät chieác aùo raùch. Ñoâi giaøy tennis raùch taû tôi, lôùn quaù khoå vaø thoø ra phía tröôùc chieác quaàn Jean ngaén cuõn côõn cuûa noù. Noù naém chaët maáy tôø ñoâla nhaøu naùt trong ñoâi baøn tay caùu baån cuûa mình. Quaàn aùo cuûa ñöùa beù gaùi cuõng gioáng y nhö anh noù vaäy. Coâ beù coù maùi toùc xæn maøu vôùi nhöõng loïn toùc xoaên. Treân khuoân maët nhoû nhaén cuûa coâ beù loä roõ yù nghó: böõa aên chieàu. Trong tay coâ beù laø moät

taäp saùch ngheä thuaät soáng

51

ñoâi deùp maøu vaøng boùng thaät ñeïp. Trong luùc nhaïc Giaùng sinh ñang vang leân töø heä thoáng stereùo cuûa cöûa haøng, coâ beù kheõ ngaân nga theo, duø laïc ñieäu nhöng raát haïnh phuùc. Cuoái cuøng cuõng ñeán phieân chuùng toâi ñeán quaày tính tieàn. Coâ beù caån thaän ñaët ñoâi giaøy leân quaày. Coâ coù veû quyù ñoâi giaøy nhö vaøng vaäy. Ngöôøi thu ngaân in hoùa ñôn ra vaø noùi: - Cuûa chaùu laø 6,09 ñoâ! Caäu beù ñaët nhöõng ñoàng tieàn nhaøu naùt cuûa mình treân maët quaày vaø luïc tìm khaép trong tuùi. Caäu tìm thaáy taát caû laø 3,12 ñoâ. - Chaùu nghó chuùng chaùu phaûi traû ñoâi giaøy laïi - caäu can ñaûm noùi. Luùc khaùc chuùng chaùu seõ quay laïi, coù leõ ngaøy mai. Nghe anh noùi vaäy coâ beù kheõ nöùc nôû: - Nhöng Chuùa Gieâsu seõ raát yeâu thích ñoâi giaøy naøy cô maø - coâ beù khoùc. - Thoâi ñöôïc, chuùng ta veà nhaø vaø seõ kieám theâm, em aø, ñöøng khoùc nöõa. Roài chuùng ta seõ quay laïi - caäu beù noùi.

52

taäp saùch ngheä thuaät soáng

.. .. .. .. .. .. .. Toâi nhanh choùng ñöa cho ngöôøi thu ngaân 3 ñoâ. Hai ñöùa treû xeáp haøng chôø ñôïi quaù laâu. Vaø, duø sao, cuõng ñang laø muøa Giaùng sinh. Boãng nhieân moät ñoâi voøng tay oâm laáy toâi vaø gioïng noùi nhoû nheï: - Chaùu caùm ôn coâ! - YÙ cuûa chaùu laø gì khi baûo raèng Chuùa Gieâsu seõ thích ñoâi giaøy naøy? toâi hoûi. Caäu beù ñaùp: - Meï cuûa chaùu beänh vaø seõ leân thieân ñaøng. Boá chaùu baûo meï coù theå seõ veà vôùi Chuùa tröôùc Giaùng sinh. Coâ beù noùi theâm: - Giaùo vieân tröôøng daïy ngaøy Chuùa Nhaät cuûa chaùu noùi ñöôøng phoá treân thieân ñaøng vaøng boùng, nhö chính ñoâi giaøy naøy ñaây. Meï chaùu seõ raát ñeïp khi mang ñoâi giaøy töông xöùng naøy ñi treân nhöõng con ñöôøng aáy phaûi khoâng coâ? Nöôùc maét toâi tuoân traøo khi nhìn haáy nhöõng doøng leä treân khuoân maët coâ beù.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

53

- Ñuùng - toâi ñaùp laïi. Coâ tin chaéc raèng meï chaùu seõ raát ñeïp! Toâi laëng leõ caùm ôn Thöôïng ñeá ñaõ duøng nhöõng ñöùa treû naøy ñeå nhaéc nhôû toâi veà yù nghóa thaät söï cuûa vieäc taëng quaø. Long - Thuùy

T

Chieán Thaéng

aïi Theá vaän hoäi ñaëc bieät Seattle daønh cho nhöõng ngöôøi taøn taät, coù chín vaän ñoäng vieân ñeàu bò toån thöông veà theå chaát hoaëc tinh thaàn, cuøng taäp trung tröôùc vaïch xuaát phaùt ñeå tham döï cuoäc ñua 100 m. Khi suùng hieäu noå, taát caû ñeàu lao ñi vôùi quyeát taâm chieán thaéng. Tröø moät caäu beù. Caäu cöù bò vaáp teù lieân tuïc treân ñöôøng ñua. Vaø caäu baät khoùc. Taùm ngöôøi kia nghe tieáng khoùc, giaûm toác ñoä vaø ngoaùi laïi nhìn. Roài hoï quay trôû laïi. Taát caû, khoâng tröø moät ai! Moät coâ gaùi bò hoäi chöùng Down dòu daøng cuùi xuoáng hoân caäu beù: - Nhö theá naøy, em seõ thaáy toát hôn. Coâ gaùi noùi xong, caû chín ngöôøi cuøng khoaùc tay nhau saùnh böôùc veà vaïch ñích.

54

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Khaùn giaû trong saân vaän ñoäng ñoàng loaït ñöùng daäy. Tieáng voã tay hoan hoâ vang doäi nhieàu phuùt lieàn. Maõi veà sau, nhöõng ngöôøi chöùng kieán vaãn coøn truyeàn tai nhau caâu chuyeän caûm ñoäng naøy. Taän trong saâu thaúm, chuùng ta luoân yù thöùc chieán thaéng khoâng phaûi laø taát caû, maø yù nghóa thaät söï cuûa cuoäc soáng laø ôû choã ta giuùp ñôõ ngöôøi khaùc cuøng chieán thaéng duø ta coù phaûi chaäm moät böôùc. Höông Giang

H

Hai Haït Gioáng

ai haït gioáng naèm caïnh nhau trong moät maûnh ñaát maøu môõ ñaày nhöïa soáng cuûa muøa xuaân. Haït gioáng thöù nhaát noùi: - Toâi muoán phaùt trieån. Toâi muoán ñaâm nhöõng caùi reã saâu xuoáng ñaát beân döôùi vaø naûy maàm leân khoûi lôùp ñaát cöùng phía treân toâi. Toâi muoán nhuù ra nhöõng nuï hoa ñeå baùo hieäu muøa xuaân ñeán.... Toâi muoán ñoùn nhaän aùnh naéng maët trôøi aám aùp toûa treân maët vaø

taäp saùch ngheä thuaät soáng

55

nhöõng gioït söông long lanh maùt meû treân nhöõng caùnh hoa! Vaø roài noù lôùn leân. Haït gioáng thöù hai ruït reø: - Toâi sôï laém. Neáu toâi ñaâm nhöõng caùi reã xuoáng ñaát, toâi khoâng bieát mình seõ phaûi gaëp caùi gì trong boùng toái beân döôùi ñoù. Neáu toâi ñaåy mình qua khoûi lôùp ñaát cöùng phía treân kia, toâi e raèng mình seõ laøm toån thöông nhöõng choài non moûng manh maát thoâi.... Vaø ñieàu gì seõ xaûy ra neáu nhöõng nuï hoa vöøa nhuù leân ñeõ bò luõ oác seân aên maát? Neáu toâi nôû hoa, luõ con nít seõ khoâng tha toâi, chuùng seõ loâi coå toâi ra khoûi ñaát. Khoâng, toát hôn heát laø toâi seõ ñôïi ñeán khi naøo thaät an toaøn! Moät con gaø maùi töø trong saân ñi ra. Noù bôùi ñaát tìm thöùc aên vaø baét gaëp haït gioáng ñang naèm chôø. Khoâng moät chuùt chaàn chöø, noù moå laáy haït gioáng toäi nghieäp kia vaø nuoát chöûng. Ñoù laø caâu chuyeän cuûa taát caû chuùng ta. Nhöõng ai sôï phaûi ñöông ñaàu vôùi ruûi ro, maïo hieåm, maø khoâng bieát chôùp laáy cô hoäi ñeå vöôn leân trong cuoäc soáng thì cuõng seõ nhanh choùng bò chính cuoäc soáng vuøi ñi.

56

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Döông Thanh Döông

Haõy cho toâi bieát baïn anh laø ngöôøi theá naøo, toâi seõ cho anh bieát anh laø ngöôøi ra sao.

Cervantes

Traùi Tim, Boä OÙc vaø Caùi Löôõi

M

oät ngaøy kia, traùi tim, boä oùc vaø caùi löôõi ñoàng yù vôùi nhau seõ khoâng bao giôø noùi nhöõng lôøi ñôn sô nhoû beù nöõa.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

57

Traùi tim: - Nhöõng lôøi ñôn sô nhoû beù chæ laøm baän roän ta thoâi. Chuùng laøm cho ta trôû neân yeáu ñuoái. Soáng trong thôøi buoåi naøy, traùi tim phaûi trôû neân cöùng raén, cöông quyeát, chöù khoâng theå meàm nhuõn deã bò xuùc ñoäng ñöôïc. Boä oùc ñoàng tình: - Vaâng, ñuùng theá, thôøi buoåi naøy chæ coù nhöõng tö töôûng cao sieâu, nhöõng coâng thöùc tuyeät vôøi, nhöõng chöông trình vó ñaïi môùi ñaùng cho boä oùc suy nghó tôùi. Nhöõng lôøi ñôn sô nhoû beù chæ laøm maát thôøi giôø, maø thôøi giôø laø vaøng baïc. Caùi löôõi nghe boä oùc vaø traùi tim noùi theá thì khoâng khoûi haõnh dieän vaø töï caûm thaáy mình trôû neân raát quan troïng, maëc duø löôõi chæ laø boä phaän beù nhoû cuûa thaân theå. Vì theá, löôõi cuõng nhaát trí: - Hai anh quaû thaät ñaõ ñaït ñöôïc toät ñænh cuûa söï khoân ngoan. Neáu hai anh nghó theá thì keå töø nay toâi seõ chæ noùi nhöõng töø cao sieâu, nhöõng caâu vaên hoa boùng baåy, nhöõng baøi dieãn vaên saâu saéc huøng hoàn.

58

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Keå töø daïo aáy, traùi tim chæ göûi ñeán löôõi nhöõng lôøi noùi cöùng coûi, boä oùc chæ saûn xuaát vaø göûi xuoáng löôõi nhöõng tö töôûng cao sieâu vaø löôõi khoâng coøn noùi nhöõng lôøi ñôn sô nhoû beù nöõa. Thôøi gian troâi ñi.. .. .. Maët ñaát trôû neân teû nhaït nhö caûnh vaät vaøo muøa ñoâng: khoâng moät chieác laù xanh, khoâng moät caønh hoa ñoàng noäi, vaø loøng ngöôøi cuõng trôû neân chai ñaù nhö nhöõng thöûa ruoäng khoâ caèn, nöùt neû trong nhöõng thaùng heø noùng böùc. Nhöng nhöõng oâng giaø baø caû vaãn coøn nhôù nhöõng lôøi ñôn sô, nhoû beù. Ñoâi luùc mieäng hoï voâ tình baät noùi ra chuùng. Luùc ñaàu hoï sôï bò boïn treû cheâ cöôøi. Nhöng kìa, thay vì cheâ cöôøi, nhöõng lôøi noùi ñôn sô nhoû beù laïi ñöôïc truyeàn töø mieäng naøy sang mieäng khaùc, töø boä oùc naøy sang boä oùc khaùc, töø traùi tim naøy qua traùi tim noï. Cuoái cuøng, chuùng xuaát hieän nhö nhöõng ñoùa hoa phaù tan lôùp baêng tuyeát laïnh ñeå vöôn cao laøm ñeïp cho ñôøi. Vuõ Hoaøng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

59

AÂm nhaïc, coù theå noùi, ñuùng laø lôøi noùi cuûa nhöõng thieân thaàn.

Baøi Hoïc Töø Höôu Carlyle Cao Coå

K

hi sinh con, höôu meï khoâng naèm maø laïi ñöùng; vaø nhö vaäy höôu con chaøo theá giôùi baèng moät cuù rôi hôn 3m xuoáng ñaát vaø naèm ngay ñô. Roài höôu meï laøm moät vieäc kyø laï: ñaù höôu con cho ñeán khi naøo chuù ta chòu ñöùng daäy môùi thoâi. Khi höôu con moûi chaân vaø naèm xuoáng, höôu meï laïi thuùc chuù ñöùng leân. Ñeán luùc höôu con ñaõ thöïc söï ñöùng ñöôïc, höôu meï laïi ñaåy chuù ngaõ xuoáng ñeå chuù phaûi noã löïc töï mình ñöùng daäy laàn nöõa. Ñieàu naøy nghe coù veû laï ñoái vôùi chuùng ta, nhöng laïi thaät söï caàn thieát cho höôu con, bôûi vì höôu con caàn phaûi töï ñöùng ñöôïc ñeå coù theå toàn taïi vôùi baày ñaøn, neáu khoâng höôu con seõ trô troïi vôùi cuoäc ñôøi vaø trôû thaønh mieáng moài ngon cho thuù döõ. Chuùng ta cuõng theá, thaät deã naûn chí khi moïi vieäc ñeàu trôû neân toài teä. Nhöng cho duø ñang phaûi ñoái maët vôùi nhieàu

60

taäp saùch ngheä thuaät soáng

gian khoå thì ta vaãn phaûi giöõ vöõng nieàm tin. Haõy ghi nhôù raèng: moãi khi ta phaûi ñoái maët vôùi nghòch caûnh, trong ta luoân coù moät söùc maïnh tieàm aån. Ñöøng bao giôø ñeå thaát baïi quaät ngaõ maø haõy ñeå noù trôû thaønh thaày daïy cuûa chuùng ta. Ñaây chính laø bí quyeát ñeå thaønh coâng.. Ngöôøi ta khoâng thua khi bò ñaùnh baïi maø chæ thua khi ñaàu haøng.. Thomas Edison ñaõ noùi: “Toâi khoâng bao giôø naûn chí, vì ñoái vôùi toâi moãi noã löïc khoâng thaønh coâng laø moät böôùc tieán boä”. Höông Giang

T

Caùm Ôn

rong aùnh saùng môø aûo cuûa 3 caây neán vaø chieác ñeøn chuøm treo treân traàn, khoâng khí caên phoøng aên thaät eâm ñeàm vaø aám cuùng. Cha meï vaø 5 ngöôøi con quaây quaàn chung quanh chieác baøn aên hình baàu duïc vôùi cheùn, baùt, ñuõa, thöùc aên... baày bieän thaät thònh soaïn. Nhöng noài côm hoâm nay coù muøi kheâ, vaø khi moãi ngöôøi gaép thöùc aên thöû mieáng ñaàu tieân, hoï ñeàu ñaët baùt xuoáng, nhaên maët, nhìn nhau. Ngöôøi con lôùn nhaát hoûi meï:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

61

- Sao gaø xaøo xaû ôùt hoâm nay maën quaù vaäy meï? - Meï vöøa mua muoái, neân lôõ tay ñoå caû nöûa bòch muoái vaøo noài thòt ñoù con! Coâ gaùi uùt noùi: - Theá coøn moùn canh caûi, sao maø chua leø aø! - AÁy! Meï queân neân ñoå caû moät gallon daám vaøo ñoù. Coù tieáng caäu con trai theâm vaøo: - Moùn caù sao tanh quaù, meï ôi! - ÖØ! Caù ñoù chöa chín ñaâu, con ôi! Moïi ngöôøi ñeàu heát söùc ngaïc nhieân veà caùch thöùc naáu nöôùng khaùc thöôøng cuûa ngöôøi noäi trôï naøy. OÂng choàng hoûi: - Sao hoâm nay em laøm böõa aên kyø cuïc vaäy. Moùn gì aên cuõng khoâng ñöôïc? Tôùi luùc naøy baø meï môùi oân toàn giaûi thích: - Ñaõ gaàn 30 naêm laøm vôï vaø laøm meï trong gia ñình naøy, Moãi ngaøy em phaûi söûa soaïn 3 böõa aên. Moät tuaàn naáu nöôùng ñuû 7 ngaøy. Chöøng aáy naêm trôøi boá con aên uoáng maø chaúng bieát coù vöøa mieäng khoâng, neân hoâm nay em thöû laøm khaùc ñi chuùt xíu ñeå xem taøi thöôûng

62

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thöùc caùc moùn aên cuûa boá con anh ra sao? Baïn thaân meán, Baø noäi trôï roøng raõ suoát 30 naêm trôøi phuïc vuï beáp nuùc cho choàng con maø khoâng heà nhaän ñöôïc moät lôøi khen hoaëc moät lôøi caùm ôn. Hoï chæ bieát laàm luõi aên. AÊn xong, thaûn nhieân ñöùng leân. Traùi laïi, heã aên khoâng vöøa mieäng laø leân tieáng cheâ. Ngoân ngöõ Vieät Nam coù bieát bao nhieâu caâu chöõ ngaén goïn, deã noùi nhö: “Ngon quaù! Caùm ôn...” maø sao chuùng ta laïi quaù ö laø haø tieän söû duïng nhöõng tieáng naøy. Chuùng ta pheâ bình, chæ trích, traùch moùc, maéng moû ngöôøi khaùc thì haàu nhö khoâng tieác lôøi. Traùi laïi, chuùng ta laïi raát haø tieän, keo kieät, ñaén ño, thaän troïng quaù möùc khi phaûi khen hoaëc caùm ôn ngöôøi khaùc, duø chæ baèng lôøi noùi suoâng, chöù chöa phaûi laø haønh ñoäng. Haø tieän trong lôøi caùm ôn ñoù cuõng laø moät hình thöùc voâ ôn vaäy.

N

Con Boû Meï gay sau leã laõnh baèng Cöû Nhaân, moät chaøng taân khoa noùi vôùi meï:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

63

- Meï aï! Con quyeát ñònh hoâm nay doïn ra ôû rieâng, "share" phoøng vôùi thaèng baïn con. Nhaø naøy caùch ñaây khoâng bao xa ñaâu! Baø meï ngaïc nhieân ñeán söõng sôø tröôùc quyeát ñònh cuûa con. Yeân laëng, baø khoâng traû lôøi moät caâu. Ñöùng nhìn con xeáp quaàn aùo vaøo chieác thuøng giaáy, ngöôøi meï raøn ruïa nöôùc maét. Baø töï than thôû: - Chæ coù moät meï moät con, töôûng khi khoân lôùn, con seõ laø chieác gaäy choáng ñôõ tuoåi giaø cuûa meï, ai ngôø, meï laïi soáng trong coâ quaïnh, coâ quaïnh nhö sau ngaøy an taùng boá con caùch ñaây 20 naêm. Theá laø ngöôøi con trai duy nhaát boû meï ôû nhaø moät mình, ra ñi chung soáng vôùi baïn beø. Tuy vaäy haøng tuaàn, chaøng vaãn trôû veà nhaø, nhöng khoâng phaûi ñeå thaêm meï, maø veà vôùi moät bao ñöïng quaàn aùo dô ñeå meï giaët cho vaø veà ñeå ñöôïc aên moùn caù kho rau raêm maø chaøng ñaõ quen aên töø hoài coøn nhoû, nay khoâng theå tìm thaáy ôû ñaâu höông vò ñoù. Moät hoâm, ngöôøi con vaøo chieác phoøng cuõ cuûa chaøng nay ñaõ boû troáng. Chaøng khoâng thaáy chieác hình chuïp môùi nhaát ngaøy ra tröôøng, maø laïi thaáy taám

64

taäp saùch ngheä thuaät soáng

hình ñaõ baïc maøu chuïp luùc chaøng môùi moät tuoåi ñang chaäp chöõng taäp ñi. Chaøng hoûi meï: - Sao meï laïi vaát boû taám hình môùi cuûa con vaø thay vaøo taám hình cuõ rích theá naøy? Baø meï nhìn thaúng vaøo maët con, noùi trong söï caûm xuùc: - Meï thích taám hình naøy cô, vì khi con coøn beù, con môùi thöïc laø con cuûa meï. Coøn baây giôø - Baø meï gaèn gioïng nhö muoán baät khoùc - Baây giôø con khoâng phaûi laø con cuûa meï nöõa. Con laø con cuûa ñaàu ñöôøng xoù chôï, cuûa vui chôi, cuûa phoùng ñaõng. Baïn thaân meán, Ñôøi soáng cuûa con ngöôøi ñaày daãy nhöõng trôù treâu nghòch caûnh. Khi khoân lôùn, neáu khoâng ñi tu thì cha meï thuùc giuïc phaûi tìm vôï hoaëc tìm choàng. Ra ñöôøng ai cuõng hoûi: - Sao? Bao giôø ñöôïc aên coã ñaây? Coù gia ñình roài, laïi phaûi tính ñeán chuyeän con caùi. Neáu khoâng, thieân haï laïi hoûi: - Sao? Bao giôø coù tin möøng ñaây?

taäp saùch ngheä thuaät soáng

65

Khoâng con cuõng khoå, coù con cuõng khoå. Con ít cuõng lo, con nhieàu cuõng sôï. Con khoân cuõng khoán, con daïi cuõng khoå. Con khoeû cuõng meät, con beänh laïi caøng meät hôn. Con nhoû khoå moät ñaøng, con lôùn khoå ñaøng khaùc. Tuy nhieân, chaøng trai trong caâu chuyeän naøy chöa haún laø hö hoûng, maø chæ laø trieäu chöùng cuûa moät con chim vöøa bieát bay ñöôïc soå loàng, cuûa moät ngöôøi vöøa taäu ñöôïc chieác xe vaø laùi ra xa loä. Vôùi thôøi gian, nhöõng traän phong ba cuûa cuoäc ñôøi, nhöõng tai naïn thaûm thöông treân xa loä seõ ñöa chim veà toå hoaëc traû laïi caùc anh huøng xa loä veà phoøng cöùu caáp cuûa caùc beänh vieän. Moät tuùi quaàn aùo dô, moät khuùc caù kho rau raêm coøn coù theå ñöa chaøng trai trôû veà nhaø meï, huoáng chi vôùi caû moät traùi tim, caû moät tình thöông meán cuûa meï thì laøm sao con coù theå boû meï ñöôïc? Voâ Danh

66

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Neáu anh muoán leân ñöôïc choã cao nhaát thì haõy baét ñaàu töø choã thaáp nhaát.

Syrus

M

Con Chim Öng

oät ngöôøi coù con chim öng thaät khoân. OÂng huaán luyeän cho noù bieát tuaân theo moïi ñieàu oâng ra leänh. Ngaøy kia, oâng ñem con chim ñi saên vôùi oâng. Con chim öng ñaõ ñem veà nhöõng con moài maø oâng baén haï ñöôïc. OÂng vuoát ve con chim thaät aâu yeám. Khi ñaõ ñi khaù saâu vaøo trong röøng, ngöôøi chuû caûm thaáy khaùt nöôùc vaø tìm ra ñöôïc moät maïch nöôùc ñang ræ ra töøng gioït. OÂng laáy chieác ly höùng laáy nhöõng gioït nöôùc aáy vaø ñöùng chôø thaät laâu môùi ñöôïc gaàn ñaày moät ly. OÂng sung söôùng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

67

vöøa ñöa leân mieäng uoáng cho ñôõ khaùt thì boãng döng con chim öng xaø ñeán voã caùnh thaät maïnh, haát tung ly nöôùc cuûa oâng xuoáng ñaát. Ngöôøi chuû lieàn quôû maéng con chim vaø roài laïi baét ñaàu höùng moät ly khaùc. Khi ñöôïc ñaày ly, oâng saép söûa ñöa leân mieäng uoáng thì laïi bò con chim trôø tôùi ñuïng maïnh vaøo tay laøm ly nöôùc ñoå heát. Böïc mình vì côn khaùt khoâ caû coå maø cöù bò con chim quaáy raày, oâng la maéng noù to tieáng hôn. Nhöng vì thöông con chim, oâng ñaønh neùn giaän vaø laïi baét ñaàu höùng nöôùc laàn thöù ba. Ñeán khi ly nöôùc saép ñaày thì laï luøng thay, con chim öng nhö coá tình nhaøo tôùi laøm ñoå ly nöôùc moät laàn nöõa. Töùc giaän nhö ñieân, oâng quyeát khoâng tha thöù ñöôïc nöõa vì nghó raèng con chim coá tình muoán ñeå cho oâng cheát khaùt. OÂng lieàn ruùt suùng baén moät phaùt. Con chim cheát töùc khaéc. OÂng chuû meät quaù, naèm nghæ döôùi goác caây vaø sai moät teân gia nhaân ñöùng chôø cho ñeán khi nöôùc ñaày ly roài mang veà cho oâng uoáng. Moät luùc sau, y trôû veà vôùi chieác ly khoâng coù moät gioït nöôùc.OÂng chuû chöa kòp quaùt maéng thì teân ñaày tôù ñaõ trình:

68

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Thöa oâng, oâng ñöøng maéng con, toäi nghieäp. Con khoâng theå ñem nöôùc veà cho oâng vì nöôùc ôû ñoù ñaõ bò nhieãm truøng. Moät con raén ñaõ nhaû noïc ñoäc vaøo maïch nöôùc ñoù. Chæ caàn uoáng moät nguïm laø cheát lieàn. Luùc ñoù, oâng chuû môùi baät khoùc: - OÂi thoâi! Theá laø toâi ñaõ gieát cheát con chim öng ñaõ 3 laàn cöùu maïng soáng toâi. Toâi thaät laø ngöôøi voâ ôn baïc nghóa! Baïn thaân meán, Chuùng ta thöû hoài töôûng laïi trong cuoäc ñôøi xem ñaõ bao nhieâu laàn chuùng ta gieát cheát nhöõng ngöôøi laøm ôn cho ta? Gieát ñaây khoâng phaûi chæ baèng suùng hay baèng göôm, maø coøn baèng lôøi noùi, baèng cöû chæ, baèng vu oan giaùng hoïa ñeå gieát phaåm giaù vaø danh döï nhöõng ngöôøi ñaõ laøm ôn cho mình maø mình khoâng bieát. Trong gia ñình, ngoaøi xaõ hoäi, töø coäng ñoàng ñeán sôû laøm, töø hoäi aùi höõu ñeán nghieäp ñoaøn, coù bao nhieâu ngöôøi ñang noã löïc phuïc vuï, laøm toát laøm ñeïp cho chuùng ta, cho ñoaøn theå ta. Vaäy maø chuùng ta ñaõ khoâng heà coù moät haønh ñoäng tieáp tay tích cöïc naøo, traùi laïi chæ ngoài nhaø bôùi loâng tìm veát vaø cheâ bai

taäp saùch ngheä thuaät soáng

69

ñuû ngöôøi ñuû chuyeän nhö nhöõng keû chôø sung ruïng hay nhöõng ngöôøi theo cô hoäi chuû nghóa . Haønh ñoäng aáy ñaõ caûn trôû hay laøm naûn loøng vaø coù ñoâi khi gieát cheát luoân tinh thaàn phuïc vuï cuûa nhöõng ngöôøi thieän chí trong xaõ hoäi. Khoâng deã gì kieám ñöôïc nhöõng con chim öng thoâng minh, toát laønh vaø trung thaønh treân traùi ñaát naøy. Ñöøng saùt haïi chuùng moät caùch böøa baõi, thieáu suy nghó.

70

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù maét, nhöng ít ai coù ñöôïc phaàn thieân baåm hieåu thaáu saâu xa.

Machia Velli

M

Ñuû Duøng

oät ñieàn chuû muoán thöôûng coâng xöùng ñaùng cho moät noâng daân ñaõ chaêm chæ caày saâu cuoác baãm, chaêm soùc ruoäng ñaát cho chuû trong thôøi gian qua. Moät sôùm noï, oâng chuû cho goïi ngöôøi noâng daân ñeán vaø noùi: - Nhôø anh maø toâi ñöôïc giaøu coù theâm. Hoâm nay toâi quyeát ñònh cho anh moät phaàn thöôûng. Anh bieát roõ ruoäng ñaát cuûa toâi roäng meânh moâng thaúng caùnh coø bay. Vaäy vaøo luùc maët trôøi moïc saùng nay, anh baét ñaàu chaïy treân ñaát cuûa toâi nhanh chaäm tuøy yù. Anh phaûi tính theá naøo ñeå ñuùng luùc maët trôøi laën, phaûi trôû veà ngay ñieåm khôûi haønh. Voøng troøn thöûa ñaát coù veát chaân cuûa anh ñaõ chaïy seõ laø ranh giôùi taøi saûn maø toâi cho anh. Anh noâng daân möøng rôõ. Vì khoûe maïnh neân anh chaïy nhanh nhö gioù. Caøng veà chieàu, anh caøng chaïy nhanh hôn. Nhìn laïi thöûa ñaát meânh moâng maø anh ñaõ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

71

chaïy voøng qua, anh caøng haêng haùi raùng chaïy, chaïy nhanh, thaät nhanh. Maët trôøi vöøa laën thì cuõng laø luùc anh trôû veà laïi ñieåm khôûi haønh. Anh meät nhoaøi, maët taùi meùt, maét hoa leân, roài ngaõ laên ñuøng xuoáng ñaát vaø tim anh ngöøng ñaäp. Anh cheát thaät mau leï! Theá laø heát! Luùc ñoù anh chæ coøn caàn coù 3 taác ñaát ñeå choân xaùc. Baïn thaân meán, Coù leõ baïn cheâ ngöôøi noâng daân naøy quaù daïi, quaù tham lam neân phaûi cheát moät caùch laõng nhaùch, hoaëc traùch oâng ñieàn chuû traû ôn baèng caùch haïi ngöôøi. Ñöøng cheâ, ñöøng traùch ai, thöa baïn. Bieát ñaâu baïn cuõng ñang laøm coâng vieäc cuûa baùc noâng phu, ñang maûi mieát chaïy daøi ñeå kieám ñaát. Treân ñôøi naøy, tieàn baïc, chöùc quyeàn, cuõng laø nhöõng thöûa ñaát maøu môõ maø thieân haï thöôøng raùng kieám cho thaät nhieàu, thaät cao, thaät xa. Nhöõng thöù cuûa caûi naøy coøn thua keùm hôn ñaát. Baùc noâng daân khi guïc cheát coøn giöõ ñöôïc ba taác ñaát laøm cuûa rieâng, nhöng ngay khi baïn nhaém maét lìa traàn thì baïn khoâng coøn ñuû khaû naêng

72

taäp saùch ngheä thuaät soáng

ñeå duøng tieàn nöõa, cuõng nhö khoâng theå ra leänh cho ai vaø khoâng coøn ai tuaân leänh cuûa baïn nöõa. Vaøo luùc haáp hoái, moät nhaø trieäu phuù kia than thôû vôùi baïn beø: - Trong suoát ñôøi toâi, toâi ñaõ laøm vieäc nhö moät teân noâ leä ñeå chaát ñoáng caùi gia taøi leân, sau ñoù toâi laïi phaûi coi giöõ nhö moät teân gaùc cöûa, vaø roài ñeán giôø naøy toâi ñaõ maát taát caû moät caùch ñau ñôùn, nhuïc nhaõ. Kinh "Laïy Cha" maø chính Chuùa Kitoâ daïy chuùng ta coù caâu raèng: - Xin Cha cho chuùng con hoâm nay löông thöïc haøng ngaøy - töùc laø Chuùa muoán chuùng ta chæ neân xin ñöôïc ñuû duøng haøng ngaøy. Ñuû duøng töùc laø haïnh phuùc roài!

V

Ngheøo Maø Vui

erlaine laø moät thi só noåi tieáng cuûa Phaùp quoác, nhöng laïi quaù ngheøo, ngheøo ñeán ñoä chæ coù moät boä quaàn aùo maëc ban ngaøy. Chôø ñeán ñeâm, thi só môùi côûi ra giaët vaø phôi khoâ. Nhöõng ñeâm khoâng giaët thì oâng côûi ra, xeáp laïi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

73

caån thaän vaø loùt döôùi neäm, naèm ñeø leân ñeå giöõ neáp. Vaøo moät ñeâm, thi só ñang nguû thì nghe moät tieáng ñoäng. OÂng giöït mình thöùc giaác vaø thaáy moät teân troäm ñang soi ñeøn luïc loïi khaép nhaø tìm cuûa caûi. Thi só Verlaine bieát roõ nhaø oâng chaúng coù gì ñaùng giaù maø troäm. Teân ñaïo chích vaãn coá gaéng tìm kieám, khieán thi só phaûi phì cöôøi. Teân troäm chaúng nhöõng ñaõ khoâng sôï chuû nhaø baét maø laïi coøn töùc giaän veà tieáng cöôøi nhaïo baùng naøy. Y quay laïi hoûi: - Naøy! OÂng kia! Cöôøi caùi gì vaäy? Thi só laïi tieáp tuïc phaù leân cöôøi, roài môùi traû lôøi: - Chuù maøy baûo tao khoâng cöôøi sao ñöôïc. Ñi aên troäm maø sao ngu quaù vaäy. Giöõa ñeâm khuya khoaét theá naøy, taïi sao chuù maøy ñem ñeøn vaøo roïi tìm nhöõng thöù maø ban ngaøy trôøi saùng, tao tìm ñoû con maét cuõng khoâng kieám ra. Vaäy thì chuù maøy baûo tao khoâng cöôøi sao noåi? Baïn thaân meán, Coù moät ñieàu ñaùng ngaïc nhieân khi ñoïc vaên hoïc söû nhieàu nöôùc laø ít thaáy

74

taäp saùch ngheä thuaät soáng

coù thi só naøo giaøu coù. Phaûi chaêng hoï ñaõ chaáp nhaän caûnh ngheøo ñeå ñaàu oùc ñöôïc thanh thaûn deät nhöõng vaàn thô ñeïp ñeå laïi cho ñôøi? Nhöng, chính caûnh ngheøo naøn aáy laïi ñem laïi moät cuoäc soáng bình an vaø haïnh phuùc cho hoï. Ñaùng leõ ra giöõa ñeâm khuya, khi teân troäm ñaõ leûn ñöôïc vaøo nhaø, töùc laø chuû nhaø trong moät caûnh huoáng voâ cuøng nguy hieåm ñaùng sôï, cuûa caûi tieàn baïc seõ maát heát hoaëc neáu khoâng coù taøi saûn cuõng bò troäm cöôùp ñaùnh ñaäp khaûo cuûa. Nhöng thi só Verlaine ñaõ soáng raát thoaûi maùi vaø haïnh phuùc, vì oâng tin chaéc raèng oâng chaúng coù gì ñeå maát vaø oâng cuõng tin raèng teân troäm cuõng phaûi hieåu raèng oâng ngheøo. Khaûo cuûa laøm chi voâ ích! Ñoù laø nieàm haïnh phuùc cuûa nhöõng ngöôøi chaáp nhaän soáng ngheøo. Lôøi Chuùa phaùn: - Phuùc cho ai khoù ngheøo, vì nöôùc Thieân Ñaøng laø cuûa hoï.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Coù traät töï vaø thôøi giôø, ñoù laø bí quyeát laøm ñöôïc moïi söï, vaø laøm toát moïi söï.

75

OÀ! Vaäy Haû?

oät tieåu thö xöù Phuø Tang con nhaø Pythagore quyù phaùi chöa choàng maø coù thai. Coâ khai vôùi cha meï vaø laøng nöôùc raèng taùc giaû baøo thai laø Hakuin, moät thieàn sö noåi danh thôøi ñoù taïi Nhaät Baûn. Toaøn theå daân laøng cuøng vôùi cha meï tieåu thö vôùi veû maët ñaèng ñaèng saùt khi daãn coâ tôùi chuøa gaëp ñaïo só Hakuin. Hoï khoâng tieác lôøi phæ baùng, cheâ traùch, keát aùn thieàn sö. Vaãn vôùi phong thaùi khoan thai ñaïo haïnh, tay caàm chuoãi hoät, thieàn sö Hakuin ra vaùi chaøo ñaùm ñoâng tuï taäp tröôùc coång chuøa. Baø meï cuûa coâ tieåu thö chaát vaán ñaïo só: - OÂng haõy vaát boû lôùp aùo thaày tu ñi. OÂng ñaõ laøm oâ ueá coång chuøa. OÂng coù bieát raèng oâng ñaõ laøm con gaùi toâi mang baàu khoâng? Vò thieàn sö khoâng heà ñoåi saéc dieän, thaûn nhieân ñaùp:

76

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- OÀ! Vaäy haû? Tröôùc caâu traû lôøi naøy, chaúng coøn ai nghi ngôø vò ñaïo só laø taùc giaû baøo thai. Khi hay tin tieåu thö sinh con trai, thieàn sö Hakuin ñeán ñem ñöùa treû veà chaêm soùc, nuoâi naáng caån thaän nhö ... con vaäy. Phaûi ñôïi ñeán moät naêm röôõi sau, coâ tieåu thö môùi thaáy hoái haän, thöông cho vò thieàn sö vaø khai thaät raèng cha ñöùa treû laø moät ngö phuû chöù khoâng phaûi Hakuin. Cha meï coâ vaø daân laøng moät laàn nöõa laïi ñeán chuøa xin laõnh ñöùa nhoû veà vaø vaùi phuïc xin loãi vò thieàn sö. Ngöôøi cha cuûa coâ gaùi noùi: - Xin thieàn sö laáy löôïng töø bi tha cho vôï con toâi ñaõ noâng noåi, nheï daï vu oan cho ngaøi. Ngaøi khoâng phaûi laø cha cuûa ñöùa treû ñaâu. Cuõng vôùi moät thaùi ñoä bình thaûn coá höõu, vò thieàn sö traû lôøi: - OÀ! Vaäy haû? Baïn thaân meán,

taäp saùch ngheä thuaät soáng

77

Khi bò ngöôøi khaùc vu oan giaùng hoïa, chuùng ta thöôøng coù moät trong ba thaùi ñoä: 1. Haän thuø vaø chöûi bôùi keû vu oan. Thaùi ñoä naøy chaúng giaûi quyeát ñöôïc gì. Haän thuø chæ choàng chaát theâm. 2. Coá gaéng tìm caùch baøo chöõa ñeå minh oan, vì neáu khoâng noùi gì thì sôï ngöôøi ñôøi seõ suy luaän: "Khoâng coù löûa, sao coù khoùi". Thaùi ñoä naøy cuõng chaúng minh oan vaø laáy laïi tieáng toát cho mình, vì ngöôøi ñôøi thích nghe vaø deã tin nhöõng ñieàu xaáu cuûa ngöôøi khaùc. 3. Hoaøn toaøn thaûn nhieân tröôùc cuoäc ñôøi baát coâng, ñen baïc, xaáu mieäng. Caùc vó nhaân ñaïo ñöùc ñaõ choïn giaûi phaùp naøy, vì hoï ñaõ tin töôûng vaøo chính mình, tin töôûng vaøo söï thaät, nhö lôøi thaùnh Phaoloâ: "Söï Thaät seõ cöùu roãi con." Coøn gì oan öùc, baát coâng cho baèng baûn aùn caùc Thaøy Caû Thöôïng Phaåm truyeàn ñoùng ñanh gieát Chuùa. Vaäy maø tröôùc luùc haáp hoái, lôøi traên troái ñaàu tieân cuûa Chuùa töø treân Thaäp Giaù laø: "Laïy Cha! Xin tha cho chuùng, vì chuùng laàm khoâng bieát vieäc chuùng laøm" (Lc 23, 34).

78

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Caùc nhaø ñaïo ñöùc coøn ñi xa theâm moät böôùc nöõa laø chaúng nhöõng tha maø coøn laáy aân tình ñaùp laïi oaùn thuø cuûa keû haïi mình nöõa.

Ngöôøi ta chæ ban phaùt nhieàu khi loøng mình vui veû. Caùc baïn haõy laø ngöôøi ñem nuï cöôøi ñeán ñeå gieo raéc nieàm vui.

Bieát vaø Khoâng Bieát

C

Guy moät De Larigaudie huyeän keå raèng coù ñöùa hoïc troø ngoã nghòch ñaõ hoûi thaày giaùo ñöôøng ñeán thieân ñaøng daøi bao xa. - Raát tieác, toâi khoâng bieát! - Ngöôøi thaày bình thaûn traû lôøi.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

79

Nghe theá, ñöùa hoïc troø caát gioïng hoãn xöôïc: - Khoâng bieát ö? Theá taïi sao ngöôøi ta phaûi traû tieàn cho thaày veà ñieàu thaày khoâng bieát? - Neáu toâi ñöôïc traû tieàn cho nhöõng gì toâi khoâng bieát thì coù leõ toâi ñaõ giaøu to roài. Tuy nhieân, ngöôøi ta chæ traû tieàn cho moät soá raát ít kieán thöùc maø toâi bieát. Ca Dao

Nôi naøo maø luaät leä cheát thì söï baïo ngöôïc hoài sinh.

Thieân Ñaøng ôû Ñaâu?

C

Earl Of ha Gioan Tauler, moät vò Chatham linh muïc ñaïo ñöùc vaãn luoân caàu xin ñeå ñöôïc gaëp moät ngöôøi chæ daãn cho ngaøi thieân ñaøng ôû ñaâu. Moät ngaøy kia, coù tieáng löông taâm giuïc ngaøi ra tröôùc cöûa nhaø thôø ñeå gaëp vò quaân sö ñoù.

80

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nhìn tröôùc nhìn sau, cha chaúng thaáy ai, ngoaïi tröø moät ngöôøi aên maøy, quaàn aùo raùch röôùi, maët muõi baån thæu, hoâi thoái. Cha ñeán gaàn chaøo ngöôøi haønh khaát: - Chaøo oâng, chuùc oâng may maén. Ngöôøi aên maøy thaûn nhieân traû lôøi: - Chaøo cha, toâi coù bò ruûi ro bao giôø ñaâu. - Vaäy thì xin Thieân Chuùa ban cho oâng moïi ñieàu sung söôùng.

- OÀ, thöa cha, ñôøi toâi chöa bao giôø thaáy khoå caû. Cha Tauler raát ngaïc nhieân veà caùch noùi naêng cuûa ngöôøi naøy. Cha hoûi tieáp: - Neáu Chuùa baét oâng xuoáng hoûa nguïc, oâng coù buoàn khoå khoâng? Ngöôøi haønh khaát traû lôøi khoâng caàn suy nghó: - Neáu Chuùa laøm nhö vaäy thì toâi seõ oâm ghì laáy Chuùa vaø ñöa Chuùa xuoáng hoûa nguïc luoân. Toâi thaø ôû hoûa nguïc vôùi Chuùa coøn hôn ôû Thieân Ñaøng maø khoâng coù Ngaøi. Vò linh muïc caøng ngaïc nhieân hôn nöõa. Cha haïch hoûi:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

81

- Naøy oâng, oâng coù theå cho toâi bieát oâng töø ñaâu tôùi ñaây? - Thöa Cha, toâi töø Thieân Chuùa maø ñeán. - Nhöng oâng tìm thaáy Thieân Chuùa ôû ñaâu? - Ngay khuùc queïo, choã maø toâi töø boû moïi cuûa caûi vaät chaát treân ñôøi naøy. Tôùi ñaây, Cha Tauler khoâng theå chôø ñôïi theâm ñöôïc nöõa. Ngaøi hoûi nhanh: - Theá thì, oâng laø ai? Ngöôøi aên maøy noùi moät caùch trònh troïng: - Toâi laø Vua. Cha Tauler quyø xuoáng tröôùc maët ngöôøi aên maøy: - Taâu Ñöùc Vua, Ngaøi coù theå cho con bieát vöông quoác ngaøi ôû ñaâu khoâng? - Vöông quoác cuûa Ta ôû ngay trong taâm hoàn Ta. Baïn thaân meán, Nhieàu luùc treân ñôøi, chuùng ta ñaõ maát thôøi giôø vieãn voâng ñi tìm bình an,

82

taäp saùch ngheä thuaät soáng

haïnh phuùc ôû nhöõng nôi khoâng bao giôø coù. Haøng ngaøy, chuùng ta laùi xe ñi laøm treân cuøng moät con ñöôøng, vaøo cuøng moät giôø khaéc trong ngaøy, vaäy maø sao coù hoâm moät chieác xe chôùp ñeøn xin ñi tröôùc thì ta mæm cöôøi, giaûm toác ñoä laïi vaø coøn ñöa tay leân môøi hoï qua. Traùi laïi, coù ngaøy gaëp tröôøng hôïp töông töï, ta laïi caùu kænh chöûi theà maø khoâng cho xe naøo qua maët? Taïi sao con caùi ta noâ ñuøa trong nhaø maø coù luùc chuùng ta caûm thaáy eâm ñeàm, haïnh phuùc; nhöng coù luùc ta laïi caûm thaáy oàn aøo, khoù chòu, neân la raày vaø baét chuùng phaûi ôû yeân? Nhieàu cöïu tuø nhaân cho bieát trong nhöõng naêm tuø ñaøy, thaân xaùc bò haønh haï, ñieàu kieän soáng khaéc nghieät, vaäy maø taâm hoàn hoï laïi caûm thaáy an bình haïnh phuùc hôn nhöõng ngaøy ñöôïc traû töï do. Linh Muïc Traàn Quyù Thieän ñaõ vieát nhö sau: - “Maëc daàu thaân xaùc taøn taï (trong khu bieät giam), nhöng taâm hoàn caûm thaáy tænh taùo, saûng khoaùi!!.. Sau naøy ñöôïc ñöa ra tuø ngoaøi, toâi caûm thaáy luyeán tieác nhöõng ngaøy trong nguïc toái ...

taäp saùch ngheä thuaät soáng

83

Nhaø tuø naøo cuõng coù theå laø moät hoûa nguïc: Hoûa nguïc cuûa haän thuø, cuûa ích kyû, cuûa phaûn boäi, cuûa cheát choùc! Nhöng neáu nhaø tuø coù theå laø hoaû nguïc, thì noù cuõng coù theå trôû thaønh thieân ñaøng: Thieân ñaøng cuûa hy sinh, cuûa nhaãn nhuïc, cuûa yeâu thöông, cuûa tha thöù, cuûa quyû daïi, khi maø con ngöôøi bieát queân mình hy sinh cho haïnh phuùc ngöôøi khaùc, chia seû vôùi ngöôøi khaùc”. Thì ra söï bình an, vui veû, haïnh phuùc khoâng phaûi do ngoaïi caûnh taïo ra, maø laïi ôû ngay trong chính loøng ta. Khi loøng ta an vui thì ngoaïi caûnh cuõng ñeïp ñeõ. Khi loøng ta baát oån thì ngoaïi caûnh chæ taïo neân saàu muoän. “Ngöôøi buoàn caûnh coù vui ñaâu bao giôø!” Loøng ta chính laø Thieân Ñaøng vaäy!

T

Vôï Daïy Choàng

hu Hoà Töû ngöôøi nöôùc Loã môùi cöôùi vôï ñöôïc coù 5 ngaøy ñaõ nhaän leänh ñi laøm quan ôû nöôùc Taàn. Naêm naêm sau, Hoà Töû xin ñöôïc pheùp veà queâ cuõ thaêm vôï vaø vieáng meï, Khi veà gaàn tôùi nhaø, chaøng boãng thaáy moät thieáu nöõ raát ñeïp ñang haùi daâu beân ñöôøng. Hoà Töû xuoáng xe, thaû lôøi ong böôùm treâu côït.

84

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Naøng haùi daâu thaûn nhieân nhö khoâng nghe thaáy gì, tay khoâng ngöøng böùt laù. Hoà Töû noùi: - Naøy em kia, duøng taän löïc maø laøm ruoäng cuõng khoâng baèng gaëp moät naêm ñöôïc muøa. Duøng heát söùc maø haùi daâu sao baèng gaëp ñöôïc moät ngöôøi choàng laøm quan. Ta ñaây laø quan lôùn, vaøng baïc saün coù, naøng maø öng thuaän laáy ta thì khoâng thieáu thöù gì, chaúng caàn haùi daâu cho vaát vaû vaøo thaân! Ngöôøi thieáu nöõ aáy vaãn giöõ thaùi ñoä döûng döng, nhìn oâng quan vôùi aùnh maét ñaày khinh bæ. Hoà Töû veà nhaø laïy meï. Khi vôï chaøng ra gaëp thì Hoà Töû choaùng vaùng maët maøy, vì vôï chaøng chính laø thieáu nöõ haùi daâu hoài naõy. Chaøng hoå theïn voâ cuøng. Luùc ñoù, vôï chaøng môùi daïy cho moät baøi hoïc: - Chaøng ñi laøm quan 5 naêm môùi veà xöù. Ñaùng leõ chaøng phaûi voäi vaõ veà nhaø thaêm meï vaø gaëp vôï, vaäy maø taïi sao môùi chæ thaáy moät ngöôøi ñaøn baø ôû doïc ñöôøng, khoâng bieát ngöôøi ta choàng con theá naøo maø ñaõ ngöøng laïi treâu gheïo, chaúng nhôù gì ñeán meï, khoâng thieát gì ñeán vôï. Queân meï thì baát hieáu,

taäp saùch ngheä thuaät soáng

85

öa saéc thì loøng daâm, tính haïnh nhô thì baát nghóa, baát nghóa thì trò chuùng baát minh, ngöôøi nhö vaäy sao ñaùng goïi laø quan gioûi, choàng quí ñöôïc? Baïn thaân meán, Caâu chuyeän naøy xaûy ra trong moät xaõ hoäi coå xöa, vaøo thôøi ñaïi "choàng chuùa vôï toâi", nam nöõ khoâng ñöôïc bình quyeàn. Vaäy maø ngöôøi vôï ñoù ñaõ daïy choàng moät baøi hoïc thaät ñaùng giaù. Thaáy choàng beâ boái, aên noùi saøm sôõ giöõa nôi coâng coäng, naøng ñaõ neùn loøng thinh laëng ñeå giöõ thanh danh cho choàng. Ñôïi ñeán khi veà nhaø, naøng môùi daïy choàng baèng nhöõng lôøi ñanh theùp maø coù leõ caû ñôøi chaøng chöa ñöôïc hoïc ôû tröôøng sôû naøo caû. Nhöõng lôøi noùi cuûa naøng chöõng chaïc, oai phong, khoâng phaûi xuaát phaùt töø traùi tim ghen tuoâng, maø töø moät trí oùc khoân ngoan, thaám nhuaàn neùt ñaïo ñöùc saâu xa, goàm toùm trong moät baøi hoïc luaân lyù veà nghóa vuï laøm choàng vaø veà danh döï cuûa moät oâng quan. Theá môùi roõ, tö caùch con ngöôøi ñaâu phaûi do hoïc thöùc hay danh voïng quyeàn quyù. Laøm quan maø khoâng ra quan thì moät coâ haùi daâu cuõng coù quyeàn söûa sai. Cuõng vaäy, ñaâu phaûi cöù laø beà

86

taäp saùch ngheä thuaät soáng

treân thì noùi gì cuõng ñuùng vaø phaûi raêm raép nghe theo. Hoà thöïc laø moät ngöôøi choàng coù coù ñöôïc moät ngöôøi vôï taøi toaøn

beà döôùi Töû quaû phöôùc vì saéc veïn

Cuoäc Soáng Laø Tieáng Voïng

M

oät ngöôøi ñaøn oâng ñi qua vuøng nuùi cuøng vôùi caäu con trai cuûa mình. Caäu beù bò teù ngaõ, ñau quaù caäu la leân: - AÙ aù aù …aù..aù…! Thaät ngaïc nhieân khi caäu beù nghe coù ai ñoù töø phía beân kia nuùi, nhaéc laïi: - AÙ aù aù …aù..aù..! Toø moø, caäu beù hoûi lôùn: - Baïn laø ai? Laäp töùc caäu nghe traû lôøi: - Baïn laø ai? Töùc giaän vì kieåu traû lôøi nhö vaäy, caäu heùt leân: - Ñoà heøn nhaùt!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

87

Vaø, caäu nhaän ñöôïc caâu traû lôøi töông töï: - Ñoà heøn nhaùt! Caäu beù ngöôùc nhìn cha vaø hoûi: - Chuyeän gì vaäy cha! Ngöôøi cha mæn cöôøi vaø ñaùp: - Con trai aø, con ñeå yù nheù.. .. Vaø roài ngöôøi cha la to veà phía nuùi: - Toâi khaâm phuïc baïn! Coù tieáng ñaùp laïi: - Toâi khaâm phuïc baïn! Ngöôøi cha laïi noùi to: - Baïn laø moät nhaø voâ ñòch! Gioïng noùi aáy traû lôøi: - Baïn laø moät nhaø voâ ñòch! Caäu beù thaät söï ngaïc nhieân, nhöng vaãn chöa hieåu. Thaáy vaäy, ngöôøi cha giaûi thích: - Ngöôøi ta goïi ñaáy laø tieáng voïng, nhöng thaät ra, ñaây laø cuoäc ñôøi. Noù ñaùp traû laïi con nhöõng gì con ñaõ noùi hoaëc laøm. Cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta chæ laø taám göông phaûn chieáu laïi nhöõng haønh ñoäng cuûa chuùng ta maø thoâi. Neáu con muoán ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu quyù,

88

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thì traùi tim con phaûi bieát yeâu thöông nhieàu hôn. Neáu con muoán ñôøi con coù nhieàu naêng löïc hôn, thì con haõy caûi thieän naêng löïc cuûa chính con tröôùc. Moái töông quan naøy coù hieäu löïc ñeán moïi thöù, moïi maët cuûa cuoäc soáng. Cuoäc ñôøi seõ ban taëng laïi cho con taát caû nhöõng gì con ñaõ ñoùng goùp cho noù. Thieân Kim Taát caû nhöõng vaät laáp laùnh khoâng phaûi laø vaøng caû.

Cervantes

taäp saùch ngheä thuaät soáng

N

89

Hai Bieån Hoà

göôøi ta baûo ôû beân Palestin coù hai bieån hoà….. Bieån hoà thöù nhaát goïi laø Bieån Cheát. Ñuùng nhö teân goïi, khoâng coù söï soáng naøo beân trong cuõng nhö xung quanh bieån hoà naøy. Nöôùc trong hoà khoâng coù moät loaïi caù naøo coù theå soáng noåi, maø ngöôøi uoáng phaûi cuõng bò beänh. Ai ai cuõng ñeàu khoâng muoán soáng gaàn ñoù. Bieån hoà thöù hai laø Galileâa. Ñaây laø bieån hoà thu huùt nhieàu khaùch du lòch nhaát. Nöôùc ôû bieån hoà luùc naøo cuõng trong xanh maùt röôïi, con ngöôøi coù theå uoáng ñöôïc, maø caù cuõng soáng ñöôïc. Nhaø cöûa ñöôïc xaây caát raát nhieàu ôû nôi ñaây. Vöôøn caây xung quanh toát töôi nhôø nguoàn nöôùc naøy….. Nhöng ñieàu kyø laï laø caû hai bieån hoà naøy ñeàu ñöôïc ñoùn nhaän nguoàn nöôùc töø soâng Jordan. Nöôùc soâng Jordan chaûy vaøo bieån Cheát. Bieån Cheát ñoùn nhaän vaø giöõ laïi rieâng cho mình maø khoâng chia seû, neân nöôùc trong bieån cheát trôû neân maën chaùt.

90

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Bieån hoà Galileâa cuõng ñoùn nhaän nguoàn nöôùc töø soâng Jordan, roài töø ñoù traøn qua caùc hoà nhoû vaø soâng laïch. Nhôø vaäy, nöôùc trong bieån hoà naøy luoân saïch vaø mang laïi söï soáng cho caây coái, muoâng thuù vaø con ngöôøi. Moät ñònh lyù trong cuoäc soáng maø ai cuõng ñoàng tình: Moät aùnh löûa chia seû laø moät aùnh löûa lan toûa ; moät ñoàng tieàn kinh doanh laø moät ñoàng tieàn sinh lôïi ; ñoâi moâi coù heù môû môùi thu nhaän ñöôïc nuï cöôøi ; baøn tay coù môû roäng trao ban, taâm hoàn môùi traøn ngaäp vui söôùng. Thaät baát haïnh cho ai caû cuoäc ñôøi chæ bieát giöõ rieâng cho mình. “Söï soáng” trong hoï roài cuõng seõ cheát daàn cheát moøn nhö nöôùc trong loøng Bieån Cheát!. Uyeân Hoaøng Haïc

taäp saùch ngheä thuaät soáng

91

Moãi ñöùa treû sinh ra mang moät thoâng ñieäp raèng Thöôïng ñeá vaãn chöa heát hy voïng ôû con ngöôøi.

H

Tagor Baùn vaø mua

oâm nay anh ñi laøm veà treã. Meät moûi vaø böïc doïc, anh thaáy ñöùa con trai 5 tuoåi ñang chôø anh ngoaøi coång. - Ba ôi, con coù theå hoûi ba moät caâu ñöôïc khoâng? Anh coá gaéng dòu daøng vôùi noù: - Ñöôïc, con hoûi gì naøo? - Ba ôi, moãi giôø Ba kieám ñöôïc bao nhieâu tieàn vaäy? Anh giaän döõ: - Ñaâu phaûi laø chuyeän cuûa con! Ai daïy con hoûi kyø vaäy? - Con chæ muoán bieát thoâi maø - ñöùa treû van naøi - Ba ôi, Ba kieám ñöôïc bao nhieâu tieàn moät giôø? - Ñöôïc, neáu con nhaát ñònh muoán bieát, ba noùi cho con bieát laø ba kieám ñöôïc 20.000 ñoàng/1 giôø.

92

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñöùa treû nghe xong, hôi cuùi ñaàu xuoáng, roài noù ngaång ñaàu leân noùi: - Ba ôi, Ba cho con möôïn 10.000 ñoàng ñöôïc khoâng? Ngöôøi cha giaän döõ: - Neáu con chæ hoûi xin tieàn mua caùc thöù ñoà chôi ngôù ngaån thì cuùt ngay vaøo phoøng vaø ñi nguû. Con töï nghó xem con ích kyû ñeán côõ naøo! Ba laøm vieäc cöïc khoå caû ngaøy, vaäy maø con….. Thaèng beù laúng laëng veà phoøng ñoùng cöûa laïi. Ngöôøi cha ngoài xuoáng vaø caøng giaän döõ hôn khi nghó tôùi nhöõng gì thaèng con hoûi. Sao noù coù theå hoûi moät caâu nhö vaäy ñeå xin tieàn chöù. Moät giôø sau, ngöôøi cha bình tónh laïi vaø baét ñaàu caûm thaáy mình xöû söï hôi quaù ñaùng ñoái vôùi con. Coù theå noù thaät söï caàn gì ñoù. Duø sao thì cuõng ít khi noù hoûi xin tieàn. Anh ñeán phoøng thaèng beù vaø goõ cöûa: - Con nguû chöa con? - Thöa ba, con coøn thöùc maø. - Hoài naõy ba hôi lôùn tieáng. Ba môùi ñi laøm veà meät, vaø… ñaây, ba cho con soá tieàn con hoûi xin luùc naõy.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

93

Thaèng beù ngoài thaúng ngöôøi leân raïng rôõ vaø vui möøng - Con caùm ôn ba. Roài noù loâi töø döôùi goái ra theâm maáy tôø giaáy baïc cuoän troøn. Ngöôøi cha caûm thaáy giaän khi thaèng beù ñaõ coù tieàn roài laïi coøn hoûi xin theâm. Trong luùc ñoù thaèng beù vaãn caån thaän ñeám tieàn. Ngöôøi cha haäm höïc noùi: - Sao con laïi coøn xin tieàn, khi con ñaõ coù roài! Thaèng beù hôùn hôû traû lôøi: - Taïi vì con chöa coù ñuû maø. Nhöng baây giôø thì ñuû roài. Ba ôi, con ñaõ coù 20.000 ñoàng. Con coù theå mua 1 giôø cuûa ba ñöôïc khoâng?

Coâ Gaùi Coù Moät Boâng Hoàng

Blanchard rôøi khoûi gheá, chaêm J onhn chuù nhìn doøng ngöôøi ñang ra khoûi nhaø ga xe löûa trung taâm thaønh phoá. Anh ñang chôø ngöôøi con gaùi maø traùi tim ñaõ quen thuoäc vôùi anh nhöng khuoân maët thì anh chöa töøng gaëp, moät coâ gaùi vôùi moät boâng hoa hoàng.

94

taäp saùch ngheä thuaät soáng

13 thaùng tröôùc ñaây trong moät thö vieän ôû Florida, khi laáy moät cuoán saùch ra khoûi keä anh boãng caûm thaáy bò loâi cuoán khoâng phaûi vì noäi dung cuoán saùch maø vì nhöõng doøng chöõ vieát baèng buùt chì beân leà cuoán saùch. Nhöõng haøng chöõ meàm maïi vôùi noäi dung chöùa ñöïng moät taâm hoàn saâu saéc vaø moät trí tueä saùng suoát. Beân trong bìa cuoán saùch, nôi ghi teân ngöôøi möôïn, anh tìm ra teân chuû nhaân cuûa haøng chöõ, ñoù laø Hollis Maynell. Coâ gaùi soáng ôû thaønh phoá New York. Sau ñoù anh vieát cho coâ gaùi moät böùc thö töï giôùi thieäu mình vaø mong coâ traû lôøi, nhöng ngaøy hoâm sau anh ñaõ leân taøu ra nöôùc ngoaøi tham gia cuoäc chieán tranh theá giôùi laàn thöù II. Trong voøng moät naêm vaø moät thaùng sau ñoù, hai ngöôøi daàn daàn tìm hieåu nhau qua thö töø. Moãi laù thö laø moät haït gioáng ñöôïc gieo vaøo traùi tim noàng chaùy. Moät moái tình naûy nôû. Anh ñeà nghò coâ gaùi göûi cho mình moät taám hình nhöng coâ gaùi töø choái. Coâ cho raèng neáu chaøng thöïc loøng thì dieän maïo cuûa coâ ñaâu coù quan troïng gì.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

95

Cuoái cuøng ñeán ngaøy anh töø Chaâu AÂu trôû veà, hoï heïn seõ gaëp nhau laàn ñaàu taïi nhaø ga trung taâm thaønh phoá New York vaøo luùc 19 giôø. Coâ gaùi vieát: - Anh seõ nhaän ra em laø ngöôøi coù moät boâng hoàng treân ve aùo. Khi ñoù, anh thaáy moät ngöôøi con gaùi böôùc laïi phía anh. Coâ aáy coù moät thaân hình maûnh mai thon thaû. Nhöõng cuoän toùc vaøng loaên xoaên beân vaønh tai nhoû nhaén. Caëp maét coâ aáy xanh nhö nhöõng ñoùa hoa. Ñoâi moâi vaø caèm coâ ta coù neùt cöông quyeát nhöng raát dòu daøng. Trong chieác aùo veùt maøu xanh nhaït, coâ gaùi troâng nhö muøa xuaân ñang tôùi. Anh tieán laïi phía coâ gaùi vaø hoaøn toaøn khoâng ñeå yù laø coâ aáy khoâng coù boâng hoàng treân ve aùo. Khi anh böôùc tôùi, coâ gaùi nôû moät nuï cöôøi nheï nhaøng haáp daãn treân vaønh moâi vaø noùi nhoû: - Ñi cuøng em chöù, chaøng thuûy thuû? Khi aáy haàu nhö khoâng töï chuû ñöôïc, anh böôùc theâm moät böôùc nöõa laïi phía coâ gaùi, vaø ñuùng luùc aáy anh nhìn thaáy Hollis Maynell vôùi boâng hoàng ñöùng ngay sau coâ aáy. Ñoù laø moät baø ñaõ ngoaøi 40 tuoåi. Baø ta coù maùi toùc maøu xaùm beân trong moät chieác muõ ñaõ cuõ; coù moät

96

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thaân hình naëng neà, ñoâi chaân maäp maïp trong ñoâi giaøy ñeá thaáp. Khi ñoù coâ gaùi trong chieác aùo maøu xanh voäi vaõ böôùc ñi. Anh coù caûm giaùc döôøng nhö con ngöôøi anh luùc ñoù bò chia laøm hai, moät nöûa mong muoán ñöôïc ñi theo coâ gaùi vaø moät nöûa höôùng tôùi ngöôøi ñaøn baø maø taâm hoàn ñaõ thaät söï chinh phuïc anh. Vaø baø ta ñöùng ñoù, khuoân maët beùo toát vôùi laøn da nhôït nhaït nhöng hieàn laønh vaø nhaïy caûm. Khi ñoù boãng nhieân anh khoâng coøn löôõng löï nöõa. Tay anh naém chaët cuoán saùch nhoû cuõ kyõ gioáng nhö cuoán saùch trong thö vieän tröôùc ñaây ñeå coâ gaùi coù theå nhaän ra anh. Ñaây khoâng phaûi laø tình yeâu nhöng laø moät caùi gì ñoù raát ñaùng quí, moät caùi gì ñoù thaäm chí coù theå coøn hôn caû tình yeâu, moät tình baïn maø anh luoân luoân vaø maõi maõi bieát ôn. Anh ñöùng thaúng chaøo ngöôøi ñaøn baø, chìa cuoán saùch ra vaø noùi, maëc duø khi noùi anh caûm thaáy mình bò ngheïn laïi vì cay ñaéng vaø thaát voïng: - Toâi laø trung uùy John Blanchard, vaø xin pheùp ñöôïc hoûi chaéc ñaây laø coâ Maynell? Toâi raát vui möøng laø coâ ñaõ coù theå ñeán ñaây gaëp toâi hoâm nay. Toâi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

97

muoán môøi coâ duøng côm toái coù ñöôïc khoâng? Ngöôøi ñaøn baø nôû moät nuï cöôøi bao dung vaø traû lôøi: - Ta khoâng bieát vieäc naøy nhö theá naøo con trai aï, nhöng coâ gaùi treû maëc chieác aùo veùt maøu xanh vöøa ñi kia ñaõ naên næ ta ñeo ñoùa hoa hoàng naøy treân ve aùo. Coâ aáy noùi neáu anh coù môøi ta ñi aên côm toái thì noùi raèng coâ aáy ñang ñôïi anh ôû nhaø haøng lôùn beân kia ñöôøng. Coâ aáy noùi ñaây laø moät cuoäc thöû nghieäm gì ñoù! Chuùng ta chaéc cuõng hieåu ñöôïc vaø khaâm phuïc söï saùng suoát cuûa coâ gaùi. Baûn chaát thaät söï cuûa traùi tim ñöôïc nhaän ra khi phaûi ñoái maët vôùi nhöõng ñieàu khoâng nhö yù muoán. Nhò Mai

Baïn Seõ Nghó Ñeán Ai Ñaàu Tieân

M

oät anh coù caûm tình cuøng moät luùc vôùi hai coâ gaùi nhöng anh ta khoâng bieát mình yeâu coâ naøo hôn. Moät ngöôøi

98

taäp saùch ngheä thuaät soáng

baïn cuûa anh ta ñaõ cho moät lôøi chæ daãn. Haõy traû lôøi thaønh thaät caâu hoûi: - Khi haïnh phuùc, baïn muoán chia seû nieàm haïnh phuùc ñoù vôùi coâ gaùi naøo? Vaø coâ gaùi baïn nghó ñeán luùc aáy chính laø ngöôøi baïn yeâu. Vaø cuõng haõy thaønh thaät traû lôøi caâu hoûi: - Khi ñau khoå, coâ gaùi naøo baïn muoán cuøng san seû? Coâ gaùi baïn nghó ñeán luùc aáy chính laø ngöôøi baïn yeâu. Thaät tuyeät vôøi neáu trong nieàm vui vaø noãi buoàn baïn ñeàu muoán chia seû vôùi cuøng moät coâ gaùi. Nhöng neáu khi vui hoaëc buoàn baïn laïi nghó ñeán hai coâ gaùi khaùc nhau, toâi khuyeân baïn haõy choïn coâ gaùi maø baïn mong muoán ñöôïc san seû noãi buoàn. Trong cuoäc soáng coù nhieàu noãi khoå ñau hôn laø nieàm haïnh phuùc. Seõ coù raát nhieàu ngöôøi baïn coù theå chia seû nieàm vui vôùi hoï, khoâng caàn thieát laø baïn phaûi yeâu hoï. Neáu baïn coù moät cuoäc soáng haïnh phuùc, baïn coù theå töï mình höôûng thuï noù. Nhöng trong noãi buoàn seõ khoâng coù nhieàu ngöôøi saün saøng san seû

taäp saùch ngheä thuaät soáng

99

vôùi baïn. Neáu baïn mong muoán noùi veà haïnh phuùc cuûa baïn vôùi moät ngöôøi, toâi tin chaéc raèng ngöôøi aáy raát thaân thieát vaø laø ngöôøi raát hieåu baïn. Nhöng moïi chuyeän khoâng chæ döøng ôû ñoù. Neáu ngöôøi aáy chæ nghó ñeán baïn khi ngöôøi aáy vui, coøn khi buoàn ngöôøi aáy laïi san seû vôùi ngöôøi khaùc, toâi coù theå noùi vôùi baïn raèng tình yeâu ñoù seõ khoâng beàn vöõng. Ñieàu dó nhieân, toâi seõ raát haïnh phuùc neáu laø ngöôøi ñaàu tieân ñöôïc ngöôøi aáy chia seû nieàm haïnh phuùc. Vaø khi ngöôøi aáy buoàn, toâi seõ töï nguyeän ôû beân caïnh ngöôøi aáy ñeå xoa dòu noãi loøng vì khi ñoù toâi tin raèng mình ñaõ giöõ moät vò trí raát quan troïng trong traùi tim ngöôøi aáy. Coøn baïn, neáu baïn buoàn ai seõ laø ngöôøi baïn nghó ñeán ñaàu tieân? Thu An

100

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Bí quyeát thaønh coâng treân ñôøi laø lo rieâng moät vieäc cho thaät chu ñaùo, vaø traêm nghì vieäc khaùc vöøa thoâi.

T

Haõy Hoïc Hu Caùch Tha Oan - Poân Thöù

haày giaùo yeâu caàu moãi chuùng toâi mang moät tuùi nylon saïch vaø moät bao taûi khoai taây ñeán lôùp. Sau ñoù thaày baûo cöù heã chuùng toâi khoâng tha thöù loãi laàm cho ngöôøi naøo ñoù thì haõy choïn ra moät cuû khoai taây, vieát teân ngöôøi ñoù vaø ngaøy thaùng leân roài boû noù vaøo tuùi nylon. Sau vaøi ngaøy, coù nhieàu tuùi nylon trôû neân voâ cuøng naëng. Sau ñoù thaày laïi yeâu caàu chuùng toâi phaûi luoân mang caùi tuùi theo beân mình duø ñi baát cöù ñaâu, toái nguû phaûi ñeå tuùi beân caïnh, laøm vieäc thì ñaët treân baøn. Söï phieàn phöùc khi phaûi mang vaùc caùi tuùi khieán chuùng toâi caûm nhaän roõ raøng gaùnh naëng tinh thaàn maø mình ñang chòu ñöïng. Khoâng nhöõng theá, chuùng toâi coøn phaûi luoân ñeå taâm ñeán noù, nhôù ñeán noù vaø nhieàu khi ñaët noù ôû nhöõng choã chaúng teá nhò chuùt naøo.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

101

Qua thôøi gian, khoai taây baét ñaàu phaân huûy thaønh moät thöù chaát nhaày nhuïa. Ñaây thaät laø moät aån duï sinh ñoäng veà caùi giaù maø chuùng ta phaûi traû cho vieäc khö khö oâm laáy giaän hôøn trong loøng. Trong thaâm taâm, chuùng ta thöôøng cho raèng tha thöù laø moät moùn quaø ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc tha thöù, nhöng nhö baïn thaáy ñaáy, ñaây roõ raøng laø moät moùn quaø cho chính chuùng ta. Höông Giang

M

Hoøn Ñaù Noùng

oät taùc giaû noï coù keå laïi raèng: Taïi moät thö vieän lôùn nhaát ôû thaønh phoá Alexandria beân Ai caäp bò ñoát chaùy, chæ coù moät quyeån saùch coøn nguyeân veïn, nhìn beân ngoaøi thì noù chæ laø moät quyeån saùch taàm thöôøng nhö bao quyeån saùch khaùc. Nhöng coù leõ ñaáy laø quyeån saùch quyù giaù nhaát theá giôùi, vì ôû trang cuoái cuûa cuoán saùch coù chöùa ñöïng noäi dung bí maät veà moät vieân ñaù quyù. Noäi dung trong trang cuoái cuûa quyeån saùch cho bieát: heã vieân ñaù quyù naøy chaïm ñeán ñaâu thì taát caû ñeàu bieán

102

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thaønh vaøng. Vieân ñaù naøy naèm laãn loän trong muoân vaøn vieân ñaù khaùc. Veà hình thuø, noù gioáng nhö moïi vieân ñaù khaùc. Chæ khaùc moät ñieàu, trong khi ngöôøi ta sôø vaøo caùc vieân ñaù khaùc thì caûm thaáy laïnh, coøn vieân ñaù naøy thì laïi noùng. Ngaøy kia, moät ngöôøi noâng daân ngheøo ñaõ tình côø mua ñöôïc quyeån saùch vaø khaùm phaù ñöôïc bí maät aáy. OÂng ta môùi baùn taát caû taøi saûn vaø leân ñöôøng ñi tìm cho baèng ñöôïc vieân ñaù quyù aáy. OÂng ñaõ döïng cho mình moät tuùp leàu beân bôø bieån Baéc Haûi vaø ngaøy ngaøy ñeán nhaët töøng vieân ñaù leân xem. OÂng caàm leân thaáy vieân ñaù naøo laïnh, oâng laïi voäi neùm xuoáng bieån ngay. Nguyeân moät naêm trôøi roøng raõ, moãi ngaøy oâng laäp laïi cuøng moät ñoäng taùc nhö theá: Nhaët leân moät vieân ñaù roài laïi neùm xuoáng bieån roäng bao la. Nhöng oâng vaãn chöa sôø ñöôïc vieân ñaù noùng maø oâng muoán tìm. Vieân ñaù naøo cuõng laïnh caû. OÂng laïi tieáp tuïc laøm coâng vieäc aáy trong moät naêm nöõa, nhöng vaãn chöa tìm ñöôïc vieân ñaù quyù. Theá roài moät buoåi chieàu noï, baøn tay cuûa oâng boãng röïc noùng leân khi chaïm

taäp saùch ngheä thuaät soáng

103

ñeán moät vieân ñaù. Nhöng thoùi quen nhaët leân ñeå neùm vaøo bieån roäng ñaõ trôû thaønh moät thöù baûn naêng thöù hai khoâng khaùng cöï ñöôïc. Ngöôøi noâng daân aáy cuõng neùm luoân vieân ñaù quyù aáy xuoáng loøng bieån caû maø baáy laâu nay oâng caát coâng ñi tìm. Ñöùng taàn ngaàn tröôùc bieån, oâng caûm thaáy hoái tieác nhöng döôøng nhö ñaõ quaù muoän! Trong cuoäc soáng giao tieáp haèng ngaøy, nhöõng lôøi noùi, cöû chæ, lôøi caûm ôn, xin loãi,...... ta duøng chuùng nhö moät phaûn xaï maùy moùc maø queân ñi giaù trò thöïc taïi cuûa chuùng. Khi söïc nhôù ra thì ñaõ muoän maøng roài. Khoâng coøn cô hoäi thöù hai cho ta nöõa.

V

Keû naøo pheâ phaùn gay gaét haønh ñoäng cuûa ngöôøi khaùc, thì keû ñoù buoäc mình phaûi haønh ñoäng toát hôn hoï.

Con Caàn Thöông

Bi Flin - xki aøo moät buoåi chieàu thu, trôøi möa taàm taõ, gioù laïnh, moät cuï giaø böôùc mau treân heø phoá trôû veà nhaø. Chaân cuï

104

taäp saùch ngheä thuaät soáng

daãm leân nhöõng laù vaøng ruïng ñaày ñöôøng nhö taám thaûm, laøm cuï nhôù laïi nhöõng muøa heø naéng aám ñang tôùi vaø roài cuõng ñaõ qua ñi. Nay cuï laïi phaûi chôø ñôïi nhöõng ngaøy daøi ñeâm laïnh cuûa muøa thu vaø muøa ñoâng ñeå ñoùn muøa xuaân sang vaø naéng heø trôû laïi. Ñang maûi suy nghó vaån vô, chôït nhìn xuoáng chaân, maét cuï nhìn thaáy moät tôø giaáy traéng nhoû xen vôùi nhöõng chieác laù vaøng. Cuï döøng chaân laïi tröôùc maûnh giaáy, moät tay vòn gaäy choáng, chaäm raõi cuùi xuoáng vaø vôùi baøn tay kia run run nhaët maûnh giaáy leân. Trôøi môø môø toái, maét lôø môø nhöng cuï vaãn cöù môû ra xem. Treân maûnh giaáy coù nhöõng haøng chöõ baèng vieát chì vôùi neùt chöõ cuûa moät treû con. Cuï ñoïc thaáy nhö sau: “Hôõi ai nhaët döôïc maûnh giaáy naøy, haõy bieát raèng con caàn thöông. Hôõi ai nhaêït ñöôïc maûnh giaáy naøy, haõy bieát raèng con caàn ñeán. Con khoâng bieát noùi gì vôùi ai caû, ai nhaët ñöôïc maûnh giaáy naøy, haõy bieát raèng con caàn thöông.” Taâm hoàn cuï xuùc ñoäng vaø nhöõng gioït nöôùc maét baét ñaàu chaûy xuoáng treân hai goø maù nhaên da cuûa cuï.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

105

Ñoïc xong maáy haøng chöõ, cuï giaø laáy tay gaït nöôùc maét, roài ñöa maét nhìn xung quanh xem coù em beù naøo khoâng. Cuï nhaän ra mình ñang ñöùng tröôùc vieän moà coâi. Ngöôùc maét nhìn leân, cuï thaáy nhöõng cöûa soå ñeàu ñaõ baät ñeøn saùng töø luùc naøo roài. Treân moät cöûa soå ôû taàng laàu moät, hieän roõ göông maët cuûa moät em beù gaùi ñang nhìn ra cöûa soå, muõi em kheùp chaët vaøo maët kieáng trong saùng. Cuï giaø vui möøng bieát mình ñaõ tìm ra ñöôïc moät ngöôøi baïn tí hon. Cuï ñöa tay vaãy laøm hieäu vaø em beù ñaùp laïi baèng moät nuï cöôøi thaät töôi. Töø ngaøy ñoù, möa thu vaø giaù ñoâng laïnh khoâng coøn laøm cho cuï thaáy coâ ñôn nöõa, ngaøy giôø cuûa cuï cuõng khoâng coøn laø nhöõng chuoãi ngaøy daøi leâ theâ nöõa. Cuï ñeõo goït goã caây laøm nhöõng moùn ñoà chôi cho em beù, vaø buø laïi em beù veõ treân giaáy nhöõng hình maøu deã thöông taëng cuï. Qua haøng raøo cuûa vieän moà coâi, cuï giaø vaø em beù trao taëng cho nhau nhöõng moùn quaø chính tay hoï laøm. Nhöng roài moät ngaøy muøa ñoâng giaù laïnh, em beù chaïy tôùi haøng raøo ñeå khoe vôùi cuï giaø böùc tranh em vöøa môùi veõ xong. Theá nhöng, cuï giaø khoâng tôùi ñoù

106

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nöõa, em baét ñaàu töï hoûi: Cuï seõ khoâng bao giôø trôû laïi nôi naøy nöõa sao. Tieát ñoâng giaù laïnh, em beù leân phoøng vôùi caây vieát chì maøu, em laïi vieát leân maûnh giaáy: “Hôõi ai nhaët ñöôïc maûnh giaáy naøy, haõy bieát raèng con caàn thöông. Hôõi ai nhaët ñöôïc maûnh giaáy naøy, haõy bieát raèng con caàn ñeán. Con khoâng bieát noùi gì vôùi ai caû, ai nhaët ñöôïc maûnh giaáy naøy, haõy bieát raèng con caàn thöông”.

T

Tình Treû Maõi

oâi soáng gaàn guõi oâng nhaát neân laø ngöôøi ñaàu tieân nhaän ñöôïc cuù ñieän thoaïi goïi töø vieän döôõng laõo. OÂng ñang haáp hoái. Toâi ñeán ngay nhöng ñaõ quaù muoän, chæ coøn bieát naém laáy caùnh tay xöông xaåu cuûa oâng vaø laëng leõ. Kyû nieäm. Nhöõng kyû nieäm chôït uøa veà trong kyù öùc. Ñoù laø hình aûnh moät oâng laõo noâng daân maëc chieác quaàn yeám sôøn raùch vaø chieác aùo maøu xanh cuõ kyõ ñang chaêm soùc baày gia suùc maø oâng raát yeâu quí. Vaøo nhöõng ngaøy heø noùng nöïc, oâng oâm nhöõng boù coû ra khoûi chieác xe keùo, xôùi ñaát, troàng baép

taäp saùch ngheä thuaät soáng

107

vaø ñaäu, roài thu hoaïch chuùng khi muøa thu ñeán. Cöù nhö theá, oâng laøm vieäc suoát töø saùng cho ñeán chaïng vaïng toái. Vaøo ngaøy Chuùa nhaät, sau khi laøm vieäc xong nhöõng coâng vieäc laët vaët trong suoát buoåi saùng, oâng thay boä vest maøu xaùm. Coøn baø thì dieän chieác aùo ñaàm maøu röôïu vang vaø ñeo xaâu chuoãi baèng ngaø roài caû hai cuøng ñeán nhaø thôø. Ñoù laø oâng toâi. OÂng ñaõ nhö theá suoát 35 naêm nay. Coâ y taù yeâu caàu toâi sôùm doïn deïp nhöõng vaät duïng cuûa oâng ra khoûi phoøng. Vieäc naøy khoâng toán nhieàu thôøi gian. Ñoà ñaïc cuûa oâng toâi khoâng nhieàu. Baát chôït, toâi tìm thaáy trong ngaên keùo cuûa chieác tuû nhoû moät taám thieäp. Troâng noù nhö moät taám thieäp raát xa xöa ai ñoù töï laøm laáy. Coù theå ngaøy tröôùc noù maøu ñoû, baây giôø thôøi gian ñaõ phai maøu vaø chuyeån sang maøu hoàng cuõ kyõ. Coù moät maåu giaáy ñöôïc daùn vaøo giöõa traùi tim. ÔÛ ñoù coù neùt buùt cuûa baø toâi: “Vôùi taát caû tình yeâu cuûa em Ngaøy 15 - 02 - 1895 Anh khoûe chöù, anh yeâu? Anh laø moät con ngöôøi thöïc hay laø giaác mô ñeïp ñeõ nhaát cuûa em trong nhieàu naêm nay? Anh

108

taäp saùch ngheä thuaät soáng

laø thieân thaàn? Moät hình aûnh ñeïp trong trí töôûng töôïng cuûa em? Laø moät ai ñoù em töï taïo ra ñeå laáp ñaày noãi coâ ñôn, ñeå xoa dòu noãi ñau? Anh nghe ñöôïc tieáng loøng em töø ñaâu? Sao anh hieåu ñöôïc em nhieàu ñeán vaäy? Anh khieán em cöôøi khi traùi tim em thoån thöùc. Anh dìu em nhaûy khi em khoâng nhaác noåi böôùc chaân. Anh giuùp em ñaët ra muïc tieâu ñeå theo ñuoåi khi em ñang tuyeät voïng. Anh chæ cho em nhöõng gioït söông khuya ñoïng treân laù, vaø vôùi em chuùng ñaõ hoùa thaønh kim cöông. Anh mang ñeán cho em nhöõng boâng hoa daïi vaø em coù nhöõng caønh lan quí. Anh haùt cho em nghe vaø em nghe tieáng cuûa caùc thieân thaàn. Anh naém laáy tay em vaø em thaáy mình ñöôïc yeâu troïn veïn. Anh trao em nhaãn vaø em thuoäc veà anh. Em thuoäc veà anh vaø em ñaõ coù taát caû”. Nöôùc maét toâi laên daøi treân maù khi ñoïc nhöõng doøng chöõ naøy. Toâi nhö hình dung ra ñoâi vôï choàng giaø voán ñaõ quaù quen thuoäc ñoái vôùi toâi. Thaät khoù maø hình dung ra oâng baø cuûa baïn ôû moät hình aûnh naøo ñeïp hôn theá. Nhöõng gì toâi ñoïc ñöôïc raát ñeïp vaø quaù ñoãi thieâng lieâng. OÂng toâi ñaõ giöõ noù trong chöøng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

109

aáy naêm trôøi. Baây giôø toâi laïi giöõ noù, nhö moät phaàn toát ñeïp trong lòch söû gia ñình mình . Ngoâ Thò Thuøy Vy

Khoâng coù ngheøo khoù ôû nôi naøo coù ñöùc haïnh vaø khoâng coù giaøu sang hoaëc danh döï ôû nôi naøo khoâng coù ñöùc haïnh

Danh ngoân Phöông Ñoâng Döï AÙn Töï Laøm

110

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

oät ngöôøi thôï moäc lôùn tuoåi chuaån bò veà höu. OÂng ta baùo vôùi chuû cuûa mình yù ñònh nghæ laøm ñeå taän höôûng moät cuoäc soáng nhaøn haï luùc veà giaø. Ngöôøi chuû laáy laøm tieác khi ngöôøi coâng nhaân taän tuïy rôøi boû mình. OÂng ta ñeà nghò ngöôøi coâng nhaân giaø laøm moät caên nhaø nhö moät aân hueä cuoái cuøng. Ngöôøi thôï moäc ñoàng yù. Tuy nhieân, coù theå deã daøng thaáy raèng oâng khoâng coøn doác loøng, doác söùc cho coâng vieäc nöõa: oâng söû duïng nhöõng ngöôøi thôï coù tay ngheà keùm vaø nhöõng vaät lieäu thöù caáp. Vaø ñieàu naøy mang laïi moät keát cuïc khoâng may maén cho söï nghieäp cuûa oâng. Khi ngöôøi thôï moäc hoaøn taát caên nhaø, oâng chuû ñeán xem xeùt roài trao cho oâng chieác chìa khoaù cöûa vaø noùi: - Ñaây laø ngoâi nhaø cuûa anh, toâi taëng anh ñaáy! Thaät baát ngôø! Vaø cuõng thaät xaáu hoå! Neáu ngöôøi thôï moäc bieát laø oâng chuû ñang laøm nhaø cho mình, haún oâng ta ñaõ ñaàu tö coâng söùc moät caùch hoaøn toaøn khaùc. Baây giôø thì oâng phaûi soáng trong caên nhaø maø oâng ñaõ laøm quaáy quaù cho xong.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

111

Cuoäc soáng cuûa moãi ngöôøi laø moät döï aùn “töï laøm laáy”. Khi baïn döïng moät böùc töôøng, ñoùng moät caùi ñinh, gaén moät caùnh cöûa,.... haõy haønh ñoäng thaät khoân ngoan. Bôûi vì baïn chæ ñöôïc quyeàn xaây döïng cuoäc soáng moät laàn duy nhaát maø thoâi. Haõy nhôù raèng cuoäc soáng hoâm nay chính laø quan ñieåm soáng vaø söï löïa choïn cuûa baïn trong quaù khöù. Vaø cuoäc soáng töông lai seõ laø keát quaû cuûa quan ñieåm soáng vaø söï löïa choïn cuûa baïn hoâm nay. Höông Giang

112

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Chæ coù ngöôøi cha môùi khoâng ñoá kî vôùi taøi naêng cuûa con mình

Taïi Sao Phuï Nöõ Khoùc - W. Goethe -

M oät caäu beù hoûi meï:

- Taïi sao meï laïi khoùc? Ngöôøi meï ñaùp: - Vì meï laø phuï nöõ. - Con khoâng hieåu - Caäu beù thoát leân. Ngöôøi meï oâm chaët con vaø aâu yeám: - Con khoâng bao giôø hieåu ñöôïc, nhöng noù laø nhö theá ñaáy. Thôøi gian troâi ñi, caäu beù laïi hoûi cha: - Sao meï laïi khoùc hôû cha? - Taát caû phuï nöõ ñeàu nhö theá, con yeâu aï - ngöôøi cha mæm cöôøi ñaùp. Caäu lôùn daàn leân vaø khi caäu trôû thaønh moät ngöôøi ñaøn oâng, nhöng vaãn thöôøng töï hoûi: - Taïi sao phuï nöõ laïi khoùc?

taäp saùch ngheä thuaät soáng

113

Cuoái cuøng anh tìm ñeán moät nhaø hieàn trieát. Nghe hoûi, nhaø hieàn trieát oân toàn noùi: - “Khi Thöôïng ñeá taïo ra phuï nöõ, Ngöôøi phaûi laøm cho hoï thaät ñaëc saéc. Ngöôøi laøm cho ñoâi vai hoï cöùng caùp ñeå che chôû ñöôïc caû theá giôùi, ñoâi tay hoï maùt laønh ñeå chuyeân chôû söï yeâu thöông, vaø ngöôøi cho hoï moät söùc maïnh tieàm aån ñeå mang naëng ñeû ñau. Ngöôøi cho hoï moät söï duõng caûm ñeå nuoâi döôõng vaø chaêm soùc gia ñình, ngöôøi thaân, beø baïn ngay caû nhöõng luùc moïi ngöôøi döôøng nhö buoâng troâi, vaø duø coù nhoïc nhaèn ñeán maáy ñi nöõa hoï khoâng bao giôø than thôû. Ngöôøi cho hoï tình caûm ñeå hoï yeâu thöông con caùi ôû moïi nhaø treân ñôøi, ngay caû nhöõng luùc con caùi hoï gaây cho hoï ñau khoå. Ngöôøi cho hoï söùc maïnh ñeå chaêm soùc ngöôøi choàng cuûa hoï, traùnh vaáp ngaõ vì ngöôøi taïo döïng hoï töø nhöõng xöông söôøn cuûa ngöôøi ñaøn oâng ñeå baûo veä traùi tim anh ta. Ngöôøi cho hoï söï khoân ngoan ñeå bieát raèng moät ngöôøi choàng toát seõ khoâng bao giôø laøm toån thöông vôï mình, hieåu roõ söï chòu ñöïng cuûa ngöôøi phuï nöõ vaø coâ ta luoân thaáp

114

taäp saùch ngheä thuaät soáng

thoaùng sau moãi thaønh coâng cuûa ngöôøi choàng. Ñeå laøm ñöôïc nhöõng vieäc nhoïc nhaèn ñoù, Ngöôøi cuõng ñaõ cho hoï gioït nöôùc maét ñeå rôi, ñeå hoï söû duïng baát cöù luùc naøo vaø ñaáy laø ñieåm yeáu duy nhaát cuûa hoï. Khi con thaáy hoï khoùc, haõy noùi vôùi hoï con yeâu hoï bieát bao vaø neáu hoï vaãn khoùc, con haõy laøm traùi tim hoï ñöôïc bình an”. Voõ Ñöùc Duy

Chæ khi naøo ta hy sinh chính mình, môùi thöïc laø tình yeâu

M

Ñaïi Baøng Con

oät caäu beù chaên cöøu, tình côø vaøo moät chieàu noï ñaõ nhaët ñöôïc moät quaû tröùng treân moät caùnh ñoàng. Sau moät hoài naâng niu quaû tröùng, boãng caäu coù moät yù nghó vuït qua: - Sao ta khoâng laøm cho quaû tröùng naøy mang moät yù nghóa nhæ? Theá laø caäu ñaõ ñem quaû tröùng vaøo moät oå gaø ñang aáp trong chuoàng. Moät thôøi gian sau caäu ñaõ caûm thaáy raát vui möøng khi thaáy moät chuù ñaïi baøng con

taäp saùch ngheä thuaät soáng

115

nôû ra vaø lôùn leân raát xinh xaén, vaø nhanh nheïn cuøng vôùi maáy chuù gaø con cuøng löùa. Cöù theá suoát ñôøi, ngaøy naøy qua thaùng noï, ñaïi baøng chæ laøm nhöõng coâng vieäc maø luõ gaø con vaãn laøm, vaø cöù töôûng mình laø chuù gaø con. Noù cuõng bôùi ñaát tìm saâu boï, cuõng keâu cuïc taùc nhö caùc aû gaø maùi vaø cuõng quen ñaäp caùnh bay leân cao chöøng hôn nöûa thöôùc. Thôøi gian thaám thoaùt troâi, ñaïi baøng ta roài cuõng giaø. Böõa kia noù troâng thaáy moät con chim tuyeät ñeïp bay phía treân noù trong baàu trôøi loàng loäng theânh thang. Vôùi daùng veû uy nghi duõng maõnh, caùnh chim aáy nheø nheï baêng giöõa cuoàng phong, chæ laâu laâu môùi kheõ voã nhòp ñoâi caùnh vöõng vaøng maïnh meõ cuûa mình, ñeå löôïn mình treân nhöõng luøm caây cao trong baàu trôøi bao la meânh moâng. Ñaïi baøng ta nhìn leân vôùi veû kinh haõi. Noù hoûi: - Caùi gì vaäy? Moät baïn gaø cuûa noù traû lôøi: - Ñoù laø ñaïi baøng, vua cuûa caùc loaøi chim. Ñaïi baøng thuoäc veà trôøi cao, coøn boïn mình thuoäc veà maët ñaát. Boïn mình chæ laø moät loaøi gaø maø thoâi!

116

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Theá roài, vaøo moät buoåi chieàu quang ñaõng, ñaïi baøng nhìn maûi mieát veà trôøi xanh vôùi moät loøng ngöôõng voïng: - Taïi sao ta laïi khoâng bay boång leân trôøi nhö nhöõng chuù chim seû kia chöù? Loøng töï troïng vaø söï khao khaùt ñaõ thoâi thuùc ñaïi baøng. Boãng döng chuù ñaäp maïnh vaø giang roäng ñoâi caùnh nhuùn mình leân cao. Do maûi ngöôùc nhìn nhöõng chuù chim seû ñang bay maø ñaïi baøng cuõng chaúng hay mình ñaõ rôøi xa maët ñaát töï luùc naøo. Caøng bay leân cao, ñaïi baøng caøng chöùng kieán veû ñeïp cuûa traùi ñaát vaø söï bao la cuûa baàu trôøi. Nghó laïi maø chuù thaáy tieác cho baáy laâu nay cöù ñinh ninh mình chæ laø moät chuù gaø. Ngay luùc aáy, caäu beù chaên cöøu ngaøy naøo ñaõ quan saùt vaø chöùng kieán caûnh ñaïi baøng con bay tröôùc söï ngaïc nhieân, vaø caäu töï nhuû: - Thì ra, cuoái cuøng ñaïi baøng cuõng ñaõ hieåu vaø nhaän ra ñöôïc vaán ñeà. Chính söï ngaïc nhieân naøy ñaõ thöùc tænh caäu nhaän ra baøi hoïc cho chính baûn thaân mình veà söï töï löïc vöôn leân trong cuoäc soáng. Duø laø baøi hoïc muoän maøng nhöng vaãn luoân luoân höõu ích!.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

117

Voâ danh

C

Nuï Hoân Gioù

huùng ta thöôøng hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu töø con treû. Caùch ñaây khoâng laâu, moät anh baïn cuûa toâi ñaõ phaït ñöùa con gaùi 3 tuoåi cuûa mình vì daùm phí phaïm caû moät cuoän giaáy goùi quaø maøu vaøng. Tieàn baïc eo heïp, anh caøng giaän döõ hôn khi thaáy con gaùi mình duøng moät cuoän giaáy ñoù ñeå trang hoaøng cho moät chieác hoäp. Tuy nhieân, coâ gaùi beù nhoû laïi mang moùn quaø taëng aáy ñeán cho boá mình vaøo saùng hoâm sau vaø noùi: - Ñaây laø quaø cuûa boá, boá ôi! Anh baïn toâi voâ cuøng luùng tuùng vì phaûn öùng thoâ loã cuûa mình hoâm qua, theá nhöng moät laàn nöõa anh laïi ñieân tieát vì nhaän ra beân trong hoäp troáng roãng. Anh quaùt con: - Con khoâng bieát raèng khi cho ngöôøi ta moät moùn quaø, ngöôøi ta seõ nghó raèng beân trong aét phaûi coù caùi gì chöù?. Coâ con gaùi nhoû beù ngöôùc nhìn boá nöôùc maét traøn öôùt mi vaø noùi: - OÀ, boá ôi, ñaâu phaûi noù troáng roãng beân trong, con ñaõ thoåi ñaày nhöõng caùi

118

taäp saùch ngheä thuaät soáng

hoân vaøo beân trong chieác hoäp. Taát caû daønh cho boá ñaáy, boá aï!. Ngöôøi cha thaét caû tim. Anh oâm coâ con gaùi beù nhoû vaøo loøng vaø xin con tha thöù. Baïn toâi keå raèng anh ñaõ giöõ chieác hoäp maøu vaøng aáy beân ñaàu giöôøng suoát nhieàu naêm. Baát cöù khi naøo anh caûm thaáy chaùn naûn muoán buoâng xuoâi, anh laïi môû nhöõng nuï hoân töôûng töôïng aáy ra vaø hoài töôûng laïi tình yeâu cuûa ñöùa con ñaët ñaày aép beân trong. Trong cuoäc soáng ñôøi thöôøng, nhöõng ngöôøi laøm cha laøm meï nhö chuùng ta thöôøng nhaän ñöôïc nhöõng chieác hoäp maøu vaøng ñong ñaày tình yeâu nhöõng chieác hoân cuûa con caùi. Nhöõng ai soáng vôùi tình caûm chaân thaät cuõng seõ luoân nhaän ñöôïc nhöõng tình yeâu baát bieán. Bôûi vì khoâng tình yeâu naøo lôùn lao cho baèng vieäc soáng vaø hy sinh cho ngöôøi thaân yeâu. Dieãm Tuyeát

Neáu bieát raèng nieàm vui coù trong moãi ñieàu toát laønh maø baïn mang tôùi cho ngöôøi khaùc, thì bao giôø baïn cuõng coù theå taïo ra nieàm vui cho chính mình

J. Frevert

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

119

Khoâng Tính Tieàn!

oät buoåi toái, thaèng con trai nhoû cuûa chuùng toâi ñeán vôùi meï noù döôùi beáp trong khi naøng ñang chaêm chuù chuaån bò böõa toái. Noù ñöa cho naøng moät tôø giaáy ñaày nhöõng haøng chöõ. Sau khi naøng lau tay vaøo caùi taïp deà, naøng caám laáy ñoïc. Ñaây laø nhöõng gì ñaõ ñöôïc vieát: - Caét coû $ 5,00 - Tuaàn naøy lau phoøng cuûa con $ 1,00 - Ñi ra tieäm cho meï $ 0,50 - Giöõ em khi meï ñi mua ñoà $ 0,25 - Ñoå raùc $1,00 - Ñöôïc hoïc baï ñieåm toát $ 5,00 - Queùt vaø caøo raùc ngoaøi saân $ 2,00 Toång coäng nôï $14,75 Vaâng toâi seõ keå cho caùc baïn nghe! Meï noù nhìn chaèm chaèm vaøo noù ñang ñöùng chôø gaàn ñaáy. Toâi coù theå nhìn thaáy loùe leân trong trí naøng nhöõng hoài öùc. Naøng laät tôø giaáy con naøng ñaõ vieát vaø caàm buùt ghi:

120

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Chín thaùng cöu mang cho con lôùn leân trong loøng meï: Khoâng tính coâng! - Nhieàu ñeâm meï ngoài vôùi con , cho con uoáng thuoác vaø nguyeän caàu cho con: Khoâng tính coâng! - Taát caû nhöõng luùc khoù khaên, nhöõng gioït nöôùc maét con ñaõ gaây ra cho meï trong nhieàu naêm qua: Khoâng tính coâng! - Khi con laøm cho nhöõng noãi vaát vaû ñoù taêng theâm thì caùi giaù phaûi traû cho tình yeâu cuûa meï laø: Khoâng tính coâng! - Vì taát caû nhöõng ñeâm ñaày haõi huøng vaø vì nhöõng noãi baên khoaên cho nhöõng ngaøy saép tôùi maø meï luoân nghó ñeán: khoâng tính coâng! - Vì nhöõng ñoà chôi, nhöõng thöùc aên, quaàn aùo vaø ngay caû vieäc lau muõi cho con, con ôi! Meï coù tính coâng ñaâu! - Vaø khi con laøm cho nhöõng noãi vaát vaû ñoù taêng leân thì giaù trò vieân maõn cuûa tình yeâu chaân thaät cuûa meï laø: khoâng coâng! Caùc baïn thaân meán, vaâng, khi con trai cuûa chuùng toâi ñoïc xong nhöõng gì meï

taäp saùch ngheä thuaät soáng

121

noù vieát thì maét noù ñaõ ngaäp leä. Noù nhìn thaúng vaøo meï noù vaø noùi: - Meï ôi, con quaû quyeát laø con raát yeâu meï! Noùi roài, noù caàm buùt vieát leân nhöõng chöõ to töôùng: “ÑAÕ TRAÛ ÑAÀY ÑUÛ”. M. Adams

T

Cheát Vì yeâu

rong taïp chí Baùch khoa Vaên hoïc soá 6 naêm 1991, coù ñaêng caâu chuyeän coù töïa ñeà: “Muøi coïp” Coù ñoâi vôï choàng treû noï, choàng laø giaûng vieân Ñaïi hoïc, vôï laø dieãn vieân vaø laø ngöôøi daïy thuù cuûa ñoaøn xieác. Hai con ngöôøi, hai ngheà nghieäp vaø hai tính khí hoaøn toaøn khaùc nhau. Tröôùc khi laáy nhau, hai ngöôøi ñaõ nghe khoâng bieát bao nhieâu ngöôøi khuyeân raèng: - “Hoï seõ khoâng bao giôø haïnh phuùc beân nhau”. Choàng thì ngoài ngheá giaûng vieân Ñaïi hoïc, vôï suoát ngaøy caàm roi daïy coïp trong chuoàng thuù cuûa ñoaøn xieác, nhöng tình

122

taäp saùch ngheä thuaät soáng

yeâu ñöa hoï bay leân vôùi nhöõng giaác mô tuyeät ñeïp. Ngöôøi choàng giaûng vieân Ñaïi hoïc maëc duø thaáy ngheà daïy thuù cuûa vôï mình coù moät caùi gì ñoù khoâng xöùng ñaùng laém, nhaát laø muøi coïp luùc naøo cuõng haêng haéc toaû ra töø thaân theå cuûa vôï, nhöng anh vaãn yeâu vôï tha thieát. Caùi muøi coïp thaät khoù chòu nhöng ngöôøi dieãn vieân daïy thuù thì khoâng theå khoâng caàn ñeán caùi muøi aáy. Chính caùi muøi aáy maø baày coïp döõ môùi nhaän ra coâ vaø vaâng lôøi ngoan ngoaõn. Cho ñeán moät hoâm, hai ngöôøi giaän nhau, tình traïng aáy keùo daøi nhieàu ngaøy. Cuoái cuøng, ngöôøi vôï chuû ñoäng laøm laønh. Coâ choïn moät giaûi phaùp raát baát ngôø ñoái vôùi ngöôøi choàng vaø cuõng raát xa laï ñoái vôùi coâ. Ñoù laø taåy saïch muøi coïp vaø thay vaøo ñoù muøi nöôùc hoa thôm phöùc. Theá laø hoï ñaõ laøm hoøa vôùi nhau. Theá nhöng, moät haäu quaû thaät bi ñaùt ñeán vôùi coâ: Ñeâm hoâm sau ngöôøi vôï aáy cheát! Ngöôøi nöõ dieãn vieân daïy thuù aáy ñaõ cheát döôùi nanh vuoát cuûa con coïp döõ maø chính coâ ñaõ thuaàn hoaù. Noù khoâng nhaän ra coâ nöõa vì muøi coïp quen thuoäc khoâng coøn maø chæ coù muøi nöôùc hoa

taäp saùch ngheä thuaät soáng

123

hoàng xa laï. Con coïp hoát hoaûng tröôùc muøi laï laãm ñoù vaø ñaõ töï veä baèng caùch taán coâng. Chæ trong khoaûnh khaéc ngöôøi nöõ dieãn vieân daïy thuù ñaõ tan xaùc vì nhöõng moùng vuoát saéc nhoïn cuûa con coïp maø coâ ñaõ heát loøng thöông yeâu. Caâu chuyeän “Muøi coïp” treân ñaây nhö moät nguï ngoân veà söï hy sinh chính mình cho tình yeâu gia ñình. Ngöôøi vôï vì yeâu thöông choàng ñaõ chaáp nhaän goät röûa chính mình vaø cuoái cuøng ñaønh phaûi hy sinh maïng soáng mình. Moät tình yeâu ñích thöïc laø daùm quaûng ñaïi queân mình ñi, duø phaûi hy sinh, ñeå baûo veä haïnh phuùc gia ñình.

Ngöôøi ta ai cuõng höôùng ñeán haïnh phuùc cuûa rieâng mình. Vaäy khi quyeàn lôïi hôïp vôùi coâng lôïi, thì hoï seõ trôû neân ñaïo ñöùc vaø heát loøng vôùi coâng vieäc

Taøi Khoaûn Cuoäc Ñôøi

124

taäp saùch ngheä thuaät soáng

H

aõy hình dung moät ngaân haøng luoân ghi “coù” vaøo taøi khoaûn cuûa baïn 86.000 ñoâla moãi saùng. Vaø khoâng cho pheùp coäng doàn soá dö toàn maø baïn khoâng duøng heát trong ngaøy. Moãi toái ngaân haøng naøy xoùa saïch soá dö toàn maø baïn khoâng duøng heát trong ngaøy. Moãi chuùng ta ñeàu coù moät ngaân haøng nhö vaäy. Noù teân laø thôøi gian. Moãi saùng ngaân haøng naøy ghi coù cho baïn 86.400 giaây. Moãi toái noù xoùa saïch nhöõng khoaûn maø baïn khoâng duøng ñuùng ñaén. Baïn khoâng theå quay ngöôïc giaù trò thôøi gian vaø cuõng khoâng ruùt laïi ñöôïc cho töông lai. Baïn phaûi soáng trong hieän taïi baèng khoaûn kyù quó cuûa hoâm nay. Haõy ñaàu tö taøi khoaûn cuûa mình moät caùch thích ñaùng cho söùc khoûe, haïnh phuùc vaø thaønh coâng. Thôøi gian vaãn quay ñeàu, khoâng chôø ai.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

125

Haõy taän duïng töøng ngaøy. Laïi Tuù Quyønh

Giaù Trò cuûa Lôøi Khen

M

oät thöông gia ñaõ chia seû kinh nghieäm sau ñaây: Trí khoân toâi keùm coûi ñeán ñoä nhöõng naêm tieåu hoïc toâi ñeàu ñoäi soå. Thaønh tích naøy theo ñuoåi toâi maõi maõi cho ñeán khi böôùc vaøo trung hoïc. Nhöng roài baát ngôø, moät bieán coá ñaõ thay ñoåi cuoäc ñôøi cuûa toâi. Naêm ñoù, toâi vöøa böôùc vaøo trung hoïc, nhaân hoâm ñoù lôùp toâi hoïc tieát nhaûy coâ giaùo lôùp toâi ñaõ môøi ngöôøi chò cuûa baø ñeán döï. Vöøa böôùc vaøo lôùp nhaûy, coâ giaùo ñaõ höôùng daãn ngöôøi chò ñi thaúng ñeán toâi, coâ ñaët tay treân vai toâi vaø giôùi thieäu vôùi ngöôøi chò nhö sau: - Ñaây laø caäu hoïc sinh coù nuï cöôøi deã thöông nhaát lôùp! Coâ khoâng noùi: - Ñaây laø caäu hoïc sinh dôû nhaát lôùp. Noù khoâng bieát laøm luaän, noù doát toaùn… maø laïi noùi: ñaây laø caäu hoïc sinh coù nuï cöôøi deã thöông nhaát lôùp. Toâi caûm thaáy nhö mình cao hôn moät chuùt, toâi vöøa ñi, vöøa nhaûy, vöøa ca haùt

126

taäp saùch ngheä thuaät soáng

vaø töï tin hôn bao giôø heát. Töø ñoù, toâi baét ñaàu ñaït ñöôïc nhöõng thaønh tích khaû quan. Toâi ñaõ toát nghieäp cao hoïc, laøm giaùo sö vaø nay ñang haêng say trong laõnh vöïc kinh doanh. Taát caû ñeàu baét ñaàu vôùi coâ giaùo daïy nhaûy aáy. Coâ ñaõ cho toâi thaáy raèng: Toâi cuõng laø moät ngöôøi coù giaù trò. Toâi cuõng coù moät caùi gì ñoù ñeå trao taëng cho ngöôøi khaùc.

L

Noäi Toâi

uùc coøn chöa leân moät, nhaø toâi ôû maõi ngoaøi cöûa Taây Hoa Coá cung, song toâi chöa laàn naøo vaøo noäi thaønh ñeå xem vì moät leõ laø veù vaøo coång quaù ñaét. Naêm leân saùu baûy, toâi thi vaøo tröôøng tieåu hoïc gaàn cöûa Ñoâng Hoa, moãi ngaøy ñeàu phaûi thöùc daäy thaät sôùm, mang caëp taùp sau löng, ñi voøng hôn nöûa coá cung, töø ngoaøi cöûa Taây Hoa ñeán cöûa Ñoâng Hoa. ÔÛ chung saân nhaø toâi coù moät oâng laõo, toâi goïi oâng baèng “oâng noäi”. Coâng vieäc cuûa oâng laø caét doïn coû trong Coá cung. OÂng coù nhöõng ñaëc ñieåm gì toâi khoâng roõ, chæ bieát oâng ít tieáp xuùc vôùi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

127

ai, soáng coâ ñoäc. Nhöng coù ñieàu oâng thöông toâi laém. Vì muoán con ñöôøng ñeán tröôøng cuûa toâi ruùt ngaén laïi, oâng buoäc phaûi tieáp xuùc vôùi nhöõng nhaân vieân baûo veä cuûa hai cöûa Ñoâng vaø Taây Hoa. Cuoái cuøng thì moãi ngaøy hai buoåi töø nhaø ñeán tröôøng toâi coù theå ñi taét qua coá cung. Toâi bieát ôn oâng nhieàu laém nhöng luùc aáy toâi haõy coøn beù, chöa bieát noùi lôøi caûm ôn, chæ bieát moãi laàn ñi hoïc veà thaáy oâng toâi thöôøng la lôùn: - OÂng noäi! OÂng “öø, aø”, toâi muoán ngoaùi ñaàu laïi nhìn oâng, nhöng oâng vaãn khoâng nhìn toâi. Ñeán baây giôø, moãi laàn ñaët chaân leân con ñöôøng ngang qua Coá cung, toâi lieàn nghó ñeán “noäi” toâi. OÂng ngay moät chöõ beû ñoâi cuõng khoâng bieát nhöng ñaõ taän duïng khaû naêng cuûa mình ñeå yeâu thöông, giuùp ñôõ moät ñöùa beù hieáu hoïc. OÂng khoâng vó ñaïi nhö Coá cung veà maët kieán truùc, nhöng trong loøng toâi, oâng vaãn soáng maõi. L.G Thaát voïng laø bôûi khoâng coù yù chí maø cuõng bôûi hy voïng quaù cao khoâng xöùng vôùi löïc mình – nhö thuyeàn nhoû chôû ñaày, ngöôøi yeáu gaùnh naëng.

Nguyeãn Baù Hoïc

128

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Baøi Haùt Cuûa Traùi Tim

C

huyeän keå veà moät ngöôøi cha khaû aùi raát yeâu quí coâ con gaùi khaùu khænh cuûa mình. OÂng vaãn thöôøng oâm coâ vaøo loøng vaø noùi: - Cha yeâu quí cuûa con, con gaùi beù nhoû Coâ beù non nôùt chu mieäng khoâng ñoàng tình: - Con khoâng coøn beù nöõa! Ngöôøi cha cöôøi vang: - Nhöng vôùi Cha thì coøn maõi maõi beù nhoû thoâi. Coâ con gaùi “khoâng coøn beù nhoû” rôøi xa gia ñình ñi vaøo theá giôùi, khi coâ khaùm phaù theâm nhieàu ñieàu veà baûn thaân cuõng laø luùc coâ hieåu theâm veà boá. Moät trong nhöõng söùc maïnh cuûa oâng laø khaû naêng bieåu hieän tình yeâu ñoái vôùi gia ñình, vaäy thì coù gì ñaëc bieät ñaâu trong moãi laàn oâng goïi ñieän thoaïi ñeán taän nôi coâ ñang ôû chæ ñeå noùi: - Cha yeâu con, con gaùi beù nhoû. Roài moät ngaøy coâ gaùi “khoâng coøn beù nhoû” nhaän ñöôïc ñieän baùo tin cha coâ bò haïi. OÂng bò ñaùnh. Ngöôøi ñaøn oâng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

129

khaû aùi ñoù khoâng coøn noùi cöôøi, dòu daøng, khoâng coøn oâm chaët vaø thaàm thì ñöôïc vôùi coâ gaùi “khoâng coøn beù nhoû” raèng oâng yeâu coâ bieát döôøng naøo. Coâ beù veà beân caïnh boá, luùc coâ böôùc vaøo phoøng oâng chæ nhìn coâ beù he heù, yeáu ôùt. OÂng coá noùi thaønh lôøi maø khoâng theå. Coâ beù chæ coøn bieát leo leân chieác giöôøng beân caïnh, voøng ñoâi tay mình sau ñoâi vai baát ñoäng cuûa cha. Ñaàu coâ aùp vaøo ngöïc oâng, coâ nhôù laïi bieát bao nhieâu ñieàu veà nhöõng ngaøy thaùng coâ luoân caûm giaùc ñöôïc boá che chôû vaø aâu yeám, nhöõng lôøi noùi doã daønh ñaày tình thöông yeâu. Coâ thaáy tan naùt vì söï maát maùt maø mình ñang chòu ñöïng. Vaø ñoät nhieân coâ nghe töø beân trong loøng ngöïc cha coâ tieáng traùi tim ñaäp maïnh meõ. Traùi tim oâng leân tieáng maëc keä söï taøn pheá cuûa cô theå. Nhöõng tieáng ñoäng caøng luùc caøng roõ raøng, kyø dieäu, noù nhö lôøi baøi haùt, haùt nhöõng aâm thanh maø oâng khoâng coøn noùi ñöôïc ôû bôø moâi: - .. .. Cha yeâu con, con gaùi beù nhoû.. .. Cha yeâu con, con gaùi beù nhoû.. ..”, nhö moät lôøi doã daønh rieâng taëng cho coâ. Tröông Baûo Chaâu

130

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñaøm luaän laøm giaøu kieán thöùc, nhöng caûnh tòch mòch laø tröôøng hoïc cuûa taøi naêng.

Cibber

Ngöôøi Laøm Coâng Kyø Laï

T

oâi ruùc ñaàu vaøo goái, ñaàu naëng tróu tuyeät voïng. Chaúng leõ vôùi toâi ñaây laø caû cuoäc ñôøi coøn laïi. Toâi, hai naêm sau khi ra tröôøng, ñang boû caû ngaøy thaùng cho moät coâng vieäc hoaøn toaøn khoâng thích hôïp, löông thaáp vaø cuõng chaúng coù töông lai. Ñaõ nhieàu laàn toâi coá khoâng nghó ñeán caâu hoûi naøy, nhöng caûm giaùc chaùn naûn ñoù toâi khoâng taøi naøo thoaùt ra ñöôïc. Saùng hoâm sau, toâi coá leát ra khoûi giöôøng ñeå ñeán choã laøm. Hoâm nay coù moät vaøi ngöôøi môùi hoï laø nhöõng ngöôøi laøm coâng taïm thôøi, löông coøn thaáp hôn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

131

nhieàu so vôùi nhaân vieân chính thöùc nhö chuùng toâi. Sau moät luùc laøm vieäc, aùnh maét toâi chuù yù ñeán moät ngöôøi. Anh ta coù veû lôùn tuoåi nhaát trong soá hoï, maëc moät boä ñoàng phuïc. Ñoù laø moät ñieàu ñaëc bieät vì coâng ty chuùng toâi khoâng heà coù ñoàng phuïc. Thaät ra, hoï cuõng khoâng bieát chuùng toâi aên maëc nhö theá naøo. Anh ta maëc moät chieác quaàn daøi saãm maøu thaúng neáp vôùi chieác aùo xanh lao ñoäng, treân ngöïc tuùi coøn may ngay ngaén caû baûng teân. Coù leõ anh ta töï mua cho mình boä ñoàng phuïc ñoù. Toâi quan saùt trong suoát ngaøy hoâm ñoù, vaø caû nhöõng ngaøy keá tieáp khi anh coøn laøm vieäc vôùi chuùng toâi. Anh khoâng bao giôø ñi treã hay sôùm, chính xaùc nhö moät chieác ñoàng hoà vaäy. Vôùi moät coâng vieäc heát söùc bình thöôøng, anh laøm vieäc moät caùch caàn maãn, chuaån xaùc vôùi moät söï caån thaän ñaëc bieät. Anh hoøa nhaõ, thaân thieän vôùi taát caû moïi ngöôøi nhöng khoâng bao giôø noùi chuyeän trong luùc laøm vieäc. Ñeán giôø côm tröa, trong khi chuùng toâi ñeán nhaän phaàn aên cuûa mình taïi quaày phaân phaùt, anh laïi laëng leõ loâi trong tuùi ñoà moät hoäp côm cuõ kyõ baéng inox, vaø

132

taäp saùch ngheä thuaät soáng

sau moãi böõa aên choã cuûa anh luùc naøo cuõng saïch seõ. Vaø dó nhieân luùc naøo anh ta cuõng trôû laïi coâng vieäc ñuùng giôø. Coù theå noùi anh laø moät ngöôøi laøm coâng maø baát cöù oâng chuû naøo cuõng ñeàu haøi loøng. Chuùng toâi cuõng coù nhöõng suy nghó nhö vaäy, anh khoâng chæ toát maø thaät söï raát ñaùng khaâm phuïc. Roài coâng vieäc taïm thôøi ñoù cuõng chaám döùt, anh rôøi coâng ty vaø ñi ñaâu khoâng roõ. Nhöng ñoái vôùi cuoäc ñôøi toâi, anh ñaõ thay ñoåi hoaøn toaøn caùch suy nghó cuûa toâi. Toâi khoâng mua cho mình moät boä ñoàng phuïc, cuõng khoâng coù hoäp côm tröa, nhöng toâi baét ñaàu ñaët ra cho mình nhöõng nguyeân taéc. Toâi baét ñaàu taäp laøm vieäc nhö moät doanh nhaân chuaån bò kyõ caøng cho hôïp ñoàng cuûa mình, vaø roài toâi ñöôïc ngöôøi quaûn lyù ñeà baït leân nhöõng chöùc vuï cao hôn. Vaøi naêm sau toâi chuyeån ñeán moät coâng vieäc toát hôn ôû coâng ty khaùc. Cuoái cuøng toâi cuõng ñöùng ra laäp coâng ty rieâng. Cho ñeán maõi sau naøy, nhöõng thaønh coâng cuûa toâi ñeàu ñeán töø söï caàn maãn vaø may maén cuûa mình, nhöng toâi vaãn luoân nghó ñieàu may maén

taäp saùch ngheä thuaät soáng

133

lôùn nhaát cuûa toâi laø baøi hoïc toâi ñaõ hoïc ñöôïc töø ngöôøi coâng nhaân kyø laï naêm xöa: Söï toân troïng khoâng ñeán töø coâng vieäc maø baïn ñang laøm, noù ñeán töø caùi caùch maø baïn laøm coâng vieäc ñoù. Lyù Khaùnh Taâm Thaûo

C

Ñôn Giaûn Haõy Goïi Ngöôøi Laø Meï

où moät ñöùa beù saép chaøo ñôøi. Noù beøn hoûi Thöôïng ñeá: - Hoï noùi ngaøy mai Ngaøi seõ ñöa con xuoáng traàn gian, nhöng laøm sao con soáng noåi ôû ñoù khi maø con quaù nhoû beù vaø baát löïc nhö theá naøy? Thöôïng ñeá ñaùp: - Trong soá nhöõng thieân thaàn, ta ñaõ choïn cho con moät ngöôøi. Thieân thaàn cuûa con seõ ñôïi con vaø saên soùc con chu ñaùo. Ñöùa beù laïi naøi næ: - Nhöng naøy con khoâng phaûi laøm vieäc gì ngoaøi ca haùt vaø vui cöôøi haïnh phuùc chöù? Thöôïng ñeá ñaùp:

134

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Thieân thaàn cuûa con seõ haùt cho con nghe vaø cuõng seõ töôi cöôøi vôùi con moãi ngaøy. Con seõ caûm nhaän ñöôïc tình thöông cuûa ngöôøi daønh cho con vaø con seõ thaáy raát haïnh phuùc. Ñöùa beù laïi hoûi: - Vaø laøm sao con coù theå hieåu ñöôïc khi hoï noùi chuyeän vôùi con baèng moät ngoân ngöõ maø con chöa heà bieát ñeán? Thöôïng ñeá traû lôøi: - Thieân thaàn cuûa con seõ noùi vôùi con baèng nhöõng ngoân töø ngoït ngaøo vaø ñeïp ñeõ nhaát maø con chöa töøng ñöôïc nghe, ñoàng thôøi vôùi söï nhaãn naïi vaø caån troïng, thieân thaàn cuûa con seõ daïy con bieát noùi. - Con nghe noùi choán traàn gian laém keû xaáu xa. Ai seõ baûo veä con? - Thieân thaàn cuûa con seõ hoä trì con ngay caû khi ñieàu ñoù ñe doïa ñeán tính maïng cuûa ngöôøi. - Nhöng con seõ raát buoàn vì khoâng coøn ñöôïc thaáy Ngaøi nöõa. - Thieân thaàn cuûa con seõ luoân noùi vôùi con veà Ta, vaø daïy con caùch thöùc quay veà vôùi Ta duø raèng Ta luoân caän keà con.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

135

Vaøo giaây phuùt ñoù, ôû nôi thieân ñöôøng ngaäp traøn an laïc nhöng ngöôøi ta vaãn coù theå nghe thaáy nhöõng tieáng goïi vang voïng töø coõi theá, vaø ñöùa beù voäi vaøng hoûi Thöôïng ñeá: - Thöa Ngaøi, neáu con phaûi ñi ngay baây giôø, xin haõy cho con bieát teân thieân thaàn hoä maïng cuûa con. Teân cuûa ngöôøi khoâng quan troïng, con chæ giaûn ñôn goïi ngöôøi laø “Meï”. Kim Anh

Moïi thöù coù theå qua ñi, nhöng linh hoàn anh vaø Thöôïng Ñeá thì vaãn theá.

E

Thö Tình Cuûa Browning Ngöôøi Thuûy Thuû

m yeâu, Coù laàn em hoûi anh muoán em gôûi taëng gì vaøo nhöõng thaùng ngaøy leânh ñeânh treân bieån caû. Anh ñaùp raèng: Xin em haõy gôûi muøa thu coù buoåi chieàu se laïnh vaø nhöõng chieác laù vaøng rôi ngaäp loái ñi.

136

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Haõy gôûi cho anh aâm thanh quen thuoäc cuûa nhöõng böôùc chaân moãi khi chuùng mình naém tay nhau daïo quanh phoá xaù söông muø. Vaø cuõng ñöøng queân gôûi theâm maûnh traêng vaøng moïc sau raëng caây ñang ruïng laù ñeå chuaån bò cho giaác nguû ñoâng daøi. Em yeâu! Haõy gôûi cho anh troïn moät muøa ñoâng. Anh muoán ñoùn nhaän chuùt reùt möôùt cho da thòt mình ñeå coù phaàn queân ñi phaàn naøo noãi coâ ñôn cuûa ngöôøi thuûy thuû ñang caùch xa ngöôøi yeâu. Haõy gôûi cho anh hình aûnh moät gia ñình quaây quaàn beân aùnh löûa, trong ñoù nhaát thieát ngöôøi choàng phaûi laø anh, ngöôøi vôï phaûi laø em vaø nhöõng ñöùa treû phaûi laø con cuûa chuùng mình. Haõy gôûi cho anh hôi aám cuûa da thòt em, hôi aám cuûa nhöõng khi chuùng mình ruùc vaøo nhau nhö hai chuù chim non neùp mình döôùi hieân nhaø moät buoåi chieàu cuoái ñoâng. Gôûi cho anh nhöõng buoåi Giaùng sinh coù confetti vöông treân moâi treân toùc, coù nhöõng voøng tay tình nhaân tha thieát loàng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

137

vaøo nhau, coù nhöõng bôø moâi tình nhaân ñaém ñuoái tìm laáy nhau… Vaø em yeâu, xin haõy gôûi cho anh moät ngaøy cuoái naêm coù buoåi chieàu tónh laëng ñeå anh coù theå laéng nghe nhòp ñaäp noàng naøn cuûa nhöõng traùi tim yeâu, ñeå anh coù cô hoäi chieâm ngöôõng khoaûnh khaéc giao hoøa cuûa ñaát trôøi maø öôùc mô veà töông lai töôi ñeïp cho cuoäc soáng chuùng ta. Cuoái cuøng, xin haõy gôûi cho anh moät choã ñôøi ñôøi trong traùi tim em… Ca Dao

Gia ñình laø choán yeân vui, laø nôi toâi baêng boù nhöõng veát thöông, vaø cuõng laø nôi toâi coù theå vöùt boû söï doái traù, vöùt boû moïi söï che ñaäy ñeå nghæ ngôi.

Löu Hieåu Khaùnh

138

taäp saùch ngheä thuaät soáng

N

Nhöõng Caâu Hoûi

aêm hoïc cuoái baäc trung hoïc, thaày daïy tieáng Anh cuûa toâi ñöa cho moãi hoïc sinh moät danh saùch nhöõng yù nghó vaø caûm töôûng do caùc hoïc sinh khaùc ghi laïi, roài baûo chuùng toâi vieát laïi vôùi yù cuûa mình, döïa vaøo nhöõng ghi cheùp aáy. ÔÛ ñoä tuoåi beû gaõy söøng traâu, ñaõ baét ñaàu thaéc maéc nhieàu söï vieäc neân toâi choïn kieåu ghi caûm töôûng. Ñeâm hoâm aáy, toâi vieát ra theo daïng töôøng thuaät laïi nhöõng caâu hoûi thaùch ñoá toâi trong cuoäc soáng. Toâi nhaän ra raèng nhieàu caâu hoûi trong soá ñoù raát khoù traû lôøi, vaø coù leõ caû nhöõng caâu coøn laïi cuõng seõ hoaøn toaøn khoâng ñöôïc giaûi ñaùp thích ñaùng. Khi xem laïi nhöõng trang ghi cheùp, toâi sôï raèng mình seõ laïc ñeà maø thaày giao vì toâi khoâng giaûi ñaùp ñöôïc caâu hoûi “Vì sao söï vieäc laïi toàn taïi theo caùch cuûa chuùng?”. Toâi khoâng coù caâu traû lôøi naøo caû, toâi chæ toaøn vieát nhöõng caâu hoûi maø thoâi. Ngaøy hoâm sau, thaày goïi toâi ñoïc to baøi vieát cuûa mình tröôùc lôùp. Thaày ñöa baøi cho toâi roài ngoài xuoáng beân caïnh.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

139

Caû lôùp im laëng khi toâi baét ñaàu ñoïc baøi cuûa mình: “Boá meï ôi…vì sao laïi theá? Sao coû laïi coù maøu luïc coøn baàu trôøi thì xanh haû meï? Sao nheän laïi giaêng löôùi maø khoâng coù nhaø ôû? Vì sao con khoâng ñöôïc ñuïng ñeán hoäp duïng cuï cuûa boá? Thaày ôi! Vì sao con phaûi ñoïc baøi? Meï ôi, sao con khoâng ñöôïc thoa son moâi? Sao con khoâng theå ôû ngoaøi phoá sau 12 giôø? Sao nhöõng baïn khaùc cuõng phaûi nhö vaäy? Sao nhöõng ñöùa con trai laïi meán con? Sao con laïi gaày nhom nhö theá? Boá ôi, sao con caàn mang kính? Sao con leân 16 tuoåi?. Meï ôi, sao con phaûi toát nghieäp? Vì sao con laïi tröôûng thaønh? Sao con phaûi rôøi xa tröôøng lôùp? Taïi sao con laïi queân ngöôøi baïn cuõ cuûa mình? Sao boá meï laïi yeâu con nhieàu ñeán theá? Sao boá laïi treâu choïc con, con gaùi cuûa boá ñang lôùn maø? Sao meï khoâng ñeán tröôøng thaêm con? Vì sao laïi khoù keát baïn môùi ñeán theá? Taïi sao con laïi khoâng yeâu ngöôøi raát yeâu con? Boá ôi, sao tim con lôõ nhòp khi anh aáy nhìn vaøo maét con? Meï ôi, sao chaân con run khi nghe tieáng anh aáy. Vì sao tình yeâu

140

taäp saùch ngheä thuaät soáng

laïi mang ñeán nhöõng caûm xuùc tuyeät vôøi nhaát treân ñôøi? Meï, sao nhöõng ñöùa treû phaûi lôùn leân? Sao chuùng phaûi rôøi xa boá meï mình? Sao con seõ ñöôïc goïi baèng “baø”? Tuoåi treû cuûa con sao laïi troâi qua nhanh? Sao toùc con seõ baïc daàn?. Khi ñoïc xong phaàn keát baøi vieát cuûa mình, maét toâi daùn chaët vaøo maét thaày, vaø toâi troâng thaáy nhöõng gioït nöôùc maét ñang laên treân goø maù thaày. Sau naøy toâi môùi hieåu ra raèng, cuoäc soáng khoâng chæ döïa vaøo nhöõng caâu traû lôøi chuùng ta nhaän ñöôïc, maø coøn ôû nhöõng caâu hoûi chuùng ta ñaët ra Mao Trí Duõng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

141

Ñieàu Quan Troïng Nhaát Cho Cuoäc Ñôøi Baïn Laø Gì?

M

oät thaày giaùo ñang daïy moân keá hoaïch quaûn trò cho moät lôùp sinh vieân thöông maïi. Ñeå nhaán maïnh moät ñieåm quan troïng trong coâng taùc quaûn trò, oâng laáy ra moät bình 5 lít mieäng roäng ñaët leân baøn roài chaäm raõi laáy töøng vieân ñaù nhoû ñaët vaøo bình. Khi bình ñaày, oâng hoûi caùc sinh vieân: - Caùi bình ñaõ ñaày chöa? Caû lôùp ñoàng thanh ñaùp: Roài OÂng hoûi laïi : - Thaät chöù? Roài oâng cuùi xuoáng baøn laáy ra moät thuøng ñaày nhöõng haït soûi vaø boû töøng haït soûi vaøo bình. OÂng laéc nheï bình vaø hoûi caû lôùp - Bình ñaõ ñaày roài chöù? Laàn naøy caùc sinh vieân haàu nhö chæ ñaùp: - Coù leõ khoâng?

142

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Toát! OÂng mæm cöôøi vaø laáy tieáp döôùi baøn ra moät thuøng caùt vaø ñoå caùt vaøo bình roài laïi hoûi: - Bình ñaõ ñaày chöa? - Chöa? Caû lôùp laïi ñaùp. Laäp töùc oâng giô tay leân khen: - Raát toát. - OÂng laïi tieáp tuïc laáy nöôùc ñoå vaøo bình cho ñeán khi nöôùc ngaäp traøn qua mieäng bình. Luùc naøy oâng môùi hoûi: - Söï minh hoïa naøy noùi leân ñieàu gì? Moät sinh vieân nhanh nheïn ñaùp: - Vaán ñeà seõ khoâng laø caùi gì neáu baïn thaät söï coá gaéng vaø coá gaéng ñaït hôn. - Sai roài! Thaày giaùo chaàm chaäm giaûi thích - Ñoù laø ñieàu toâi muoán noùi, caùi chaân giaù trò ôû ñaây ñaõ daïy chuùng ta raèng neáu baïn khoâng ñaët nhöõng neàn taûng lôùn lao ôû nhöõng ngaøy ñaàu tieân, sau naøy baïn seõ khoâng bao giôø coù ñöôïc chuùng nöõa. Theá ñieàu gì quan troïng nhaát trong cuoäc ñôøi baïn? Caû lôùp nhao nhao:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

143

- Con caùi, vôï choàng, baïn ñôøi, tình baïn, giaùo duïc, söùc khoûe… Moät lyù töôûng! Ngöôøi thaày ñaùp. Roài thaày noùi tieáp: - Haõy nhôù raèng phaûi ñaët neàn taûng vöõng chaéc tröôùc ñaõ, neáu khoâng maõi maõi baïn seõ khoâng theå coù ñöôïc gì. Neáu baïn phaûi ñoå moà hoâi cho nhöõng ñieàu quaù nhoû beù, nhöõng ñieàu laøm taâm hoàn baïn naëng theâm, sau ñoù cöù maõi oâm laáy vaø soáng vôùi nhöõng ñieàu aáy baïn seõ khoâng bao giôø coù ñöôïc thôøi gian ñeå laøm moät ñieàu khaùc toát hôn, hay hôn cho cuoäc ñôøi mình. Voõ Ñöùc My

Moät keû coù toäi bò xöû phaït laø taám göông cho moät ñaùm ngöôøi oâ hôïp, nhöng moät ngöôøi voâ toäi bò xöû phaït laïi laø lôøi keâu goïi cho nhöõng ngöôøi chaân chính

144

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Toâi Seõ Ngöøng Than Vaõn

N

eáu baïn coù thöïc phaåm ñeå aên, coù quaàn aùo ñeå maëc, coù moät maùi nhaø che ñaàu vaø moät nôi nghæ qua ñeâm laø baïn ñaõ giaøu hôn 75% theá giôùi naøy. Neáu baïn coù tieàn tieâu trong ví, coù tieàn ban phaùt cho ngöôøi ngheøo, coù tieàn ñeå daønh trong ngaân haøng, baïn thuoäc 8% nhöõng ngöôøi giaøu nhaát theá giôùi. Neáu saùng nay baïn thöùc daäy thaáy mình khoûe hôn ngaøy hoâm qua moät chuùt thì baïn ñaõ may maén hôn 1 trieäu ngöôøi khoâng theå soáng qua noåi tuaàn naøy. Neáu baïn chöa bao giôø phaûi traûi qua nguy hieåm cuûa chieán tranh, coâ ñôn cuûa tuø toäi, ñôùn ñau cuûa tra taán hay vaät vaõ cuûa ñoùi khaùt, baïn ñaõ haïnh phuùc hôn 500 trieäu ngöôøi treân theá giôùi. Neáu boá meï baïn coøn soáng vaø coøn haïnh phuùc beân nhau thì so vôùi theá giôùi tröôøng hôïp cuûa baïn khoâng nhieàu ñaâu. Vaø cuoái cuøng, neáu baïn ñoïc ñöôïc thoâng ñieäp naøy thì baïn ñaõ sung söôùng hôn 2 tæ ngöôøi treân theá giôùi chaúng bao giôø ñöôïc ñoïc baát cöù thöù gì caû.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

145

Haõy naâng niu nhöõng gì trong voøng tay baïn, bôûi raát nhieàu ngöôøi ñang theøm ñöôïc nhö baïn ñaáy. Höông Giang

Söùc Maïnh Cuûa Lôøi Noùi

M

alcolm Dalkoff laø moät caäu beù nhuùt nhaùt, deã bò toån thöông. Caäu coù raát ít baïn vaø luoân phaûi luûi thuûi moät mình. Moät laàn, coâ giaùo ñoïc cho caû lôùp moät ñoaïn truyeän ngaén : Loaøi vaät laø baïn cuûa con ngöôøi, sau ñoù phaân coâng moãi hoïc sinh töï vieát ñoaïn keát cho caâu chuyeän. Dalkoff thích laém, ngay chieàu hoâm aáy caäu ñaõ hoaøn thaønh baøi vieát cuûa mình. Nhöng maõi caäu môùi coù ñuû töï tin ñem noäp truyeän cuûa mình cho coâ giaùo vaøo buoåi hoïc tuaàn sau. Nhöõng gì caäu vieát cuõng nhö ñieåm soá maø coâ giaùo ñaõ cho khoâng heà quan troïng. Ñoái vôùi Dalkoff, ñieàu quan troïng nhaát laïi chính laø boán chöõ coâ giaùo ñaõ pheâ: - Em vieát hay laém!

146

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Chæ boán chöõ maø cuõng ñuû ñeå thay ñoåi toaøn boä cuoäc ñôøi caäu beù. Tröôùc khi nhaän ñöôïc boán chöõ ñoù, caäu chöa bao giôø coù khaùi nieäm veà baûn thaân hay nhöõng ñieàu mình ñaõ laøm. Coøn sau buoåi hoïc hoâm aáy, caäu ñaõ chaïy thaät nhanh veà nhaø, ngoài ngay vaøo baøn vaø baét ñaàu vieát moät caâu chuyeän ngaén, moät caâu chuyeän veà taát caû nhöõng ñieàu caäu ñaõ töøng mô tôùi vaø khoâng bao giôø daùm nghó mình coù theå bieán nhöõng giaác mô ñoù thaønh hieän thöïc. Caäu vieát ngaøy caøng nhieàu hôn vaø cöù ñöôïc moät chuyeän caäu laïi mang tôùi ngay cho coâ giaùo cuûa mình nhaän xeùt. - Coâ aáy ñuùng laø moät coâ giaùo tuyeät vôøi! -–caäu luoân nghó theá. Nhieàu naêm troâi qua, Malcolm Dalkoff töï ti ngaøy naøo ñaõ laø moät nhaø vaên lôùn. Caäu trôû veà thaêm tröôøng cuõ vaø thaêm laïi coâ giaùo ngaøy xöa cuûa mình. Ñieàu caäu phaûi caûm ôn coâ khoâng phaûi vì coâ ñaõ trôû thaønh moät ngöôøi baïn cuûa caäu maø chính laø boán chöõ ñaàu tieân coâ ñaõ töøng pheâ: “Em vieát hay laém!”, bôûi nhöõng chöõ aáy ñaõ coù theå thay ñoåi caû moät cuoäc ñôøi. Mai Phöông

taäp saùch ngheä thuaät soáng

147

Khi thöông muoán ngöôøi ta soáng, khi gheùt muoán ngöôøi ta cheát. Tröôùc muoán cho soáng, sau muoán cho cheát; ñoù laø loãi laàm lôùn maø ta caàn bieát.

Khoång Töû

148

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Khung Cöûa Thaáp

Ñ

eâm ñoâng, coù ba ngöôøi laïc vaøo moät khu röøng. Tìm loái ra maõi hoï môùi thaáy moät caên nhaø roäng lôùn, nhöng khung cöûa böôùc vaøo laïi raát thaáp. Ngöôøi thöù nhaát möøng quaù, lao mình chaïy ñeán. Nhöng khung cöûa va vaøo ñaàu laøm anh ta bò baät maùu. Ngöôøi thöù hai duøng heát söùc löïc ñeå phaù tan caùnh cöûa aáy. Keát quaû chæ vaøi vieân ñaù nhoû rôi ra. Böïc töùc, anh ta chöûi ñoång. Ngöôøi thöù ba khoâng noùi gì, anh böôùc ñeán, khom ngöôøi xuoáng thaät thaáp vaø ñi vaøo ñöôïc caên nhaø. Cuoäc soáng laø vaäy, khoâng ai coù theå ñeám heát nhöõng caùi cöûa maø mình ñaõ böôùc qua. Theá nhöng, coù nhöõng ngoâi nhaø maø baïn thaät söï muoán vaøo thì khung cöûa khoâng cho pheùp baïn ngaång cao ñaàu maø qua ñöôïc! Nguyeãn Thò Xuaân Anh

Toâi coi moãi ngaøy laø moät moùn quaø cuûa taïo hoaù vaø toâi muoán taïo ra nhöõng caùi toát nhaát töø moùn quaø ñoù

C. Deneuve

taäp saùch ngheä thuaät soáng

149

Tình Yeâu vaø Ñoâi Caùnh

N

gaøy xöa coù moät coâ gaùi soáng coâ ñôn trong ngoâi nhaø goã caïnh moät caùnh röøng. Hoâm noï, trong luùc daïo chôi coâ boãng thaáy hai chuù chim non maát meï ñang thoi thoùp trong toå treân moät chaïc caây. Laäp töùc coâ ñem chuùng veà nuoâi trong moâït caùi loàng raát ñeïp. Vôùi söï chaêm soùc chan chöùa tình thöông cuûa coâ, hai chuù chim ngaøy caøng trôû neân khoûe maïnh vaø xinh ñeïp. Moãi saùng chuùng caát tieáng líu lo ñeå chaøo ñoùn coâ. Moät ngaøy kia coâ queân caøi cöûa loàng chim. Theá laø moät chuù chim lieàn bay ra khoûi loàng, nhöng noù chöa bay ñi haún maø laïi löôïn vaøi voøng quanh coâ nhö muoán chaøo coâ laàn cuoái. Coâ gaùi buoàn baõ nhìn theo. Coâ khoâng muoán phaûi rôøi xa noù. Coâ khoâng muoán tình yeâu cuûa coâ bay maát, neân khi con chim bay thaät gaàn coâ lieàn vôùi tay toùm laáy noù thaät maïnh. Coâ sung söôùng vaø giöõ chaët noù trong tay. Nhöng moät luùc sau, coâ caûm thaáy con vaät yeâu quí boãng trôû neân meàm nhuõn treân tay. Coâ hoát hoaûng xoøe tay ra vaø baøng hoaøng nhaän thaáy con chim ñaõ kheùp maét qua ñôøi. Noù ñaõ cheát bôûi tình yeâu maø coâ daønh cho noù. Coâ thaãn thôø

150

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhìn con chim leû baïn coøn laïi trong loàng vaø baét ñaàu möôøng töôïng raèng noù caàn ñöôïc töï do bay vuùt treân baàu trôøi xanh thaúm. Coâ lieàn tieán ñeán loàng vaø nheï nhaøng tung chuù chim vaøo khoâng trung. Noù löôïn quanh coâ moät voøng. Coâ ñoùn nhaän nieàm vui cuûa noù baèng aùnh nhìn raïng rôõ vaø trìu meán. Nhöõng muoän phieàn tröôùc ñoù khoâng coøn nöõa. Boãng nhieân chuù chim dòu daøng ñaùp xuoáng ñaäu treân vai coâ vaø hoùt vang nhöõng giai ñieäu möôït maø chöa bao giôø trong cuoäc ñôøi coâ ñöôïc thöôûng thöùc. Qua tieáng hoùt dieäu kyø kia, coâ chôït hieåu raèng, caùch nhanh nhaát ñeå ñaùnh maát tình yeâu laø khi ta naém giöõ noù thaät chaët. Traùi laïi, ñeå giöõ maõi söï yeâu thöông thì ta phaûi aân caàn trao cho cuoäc tình moät ñoâi caùnh töï do Ca Dao

Moät söï thaát saùng nhö ban ngaøy: taát caû moïi ngöôøi ñeàu sinh ra bình ñaúng, ñeàu ñöôïc Thöôïng Ñeá ban cho nhöõng quyeàn baát khaû nhöôïng, trong ñoù laø soáng, töï do vaø theo ñuoåi haïnh phuùc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

151

Choïn Löïa

Ñ

ôøi ngöôøi laø moät chuoãi choïn löïa vaø quyeát ñònh. Coù nhöõng quyeát ñònh lieân quan ñeán ngöôøi khaùc. Coù nhöõng choïn löïa thay ñoåi caû moät ñôøi ngöôøi. Coù leõ quyeát ñònh naøo cuõng laøm cho chuùng ta ray röùt, daèn vaët. Moät chuû traïi noï thueâ moät ngöôøi thanh nieân ñeán nhaët khoai taây cho noâng traïi. Coâng vieäc xem ra thaät ñôn giaûn: chæ caàn phaân loaïi caùc cuû khoai taây cho vaøo soït. Lôùn theo lôùn, trung bình theo trung bình vaø nhoû theo nhoû… Sau moät vaøi ngaøy laøm vieäc, ngöôøi thanh nieân ñeán gaëp oâng chuû vaø xin nghæ vieäc: göông maët cuûa anh troâng hoác haùc vaø thaát saéc haún. Ñöôïc hoûi lyù do, anh giaûi thích nhö sau: - Coâng vieäc oâng giao phoù khoâng phaûi laø moät coâng vieäc naëng nhoïc, nhöng ñieàu laøm cho toâi nhöùc oùc ñoù laø phaûi choïn löïa.

Ngheä thuaät laø caønh laù cuûa ñaïo ñöùc, ñaïo ñöùc laø reã caây cuûa con ngöôøi. Hai thöù aáy chaúng ñi leäch, chaúng ñöùng moät mình.

152

T

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Haït Taùo

aïi moät xöù noï, coù moät ngöôøi ñaøn oâng bò vua truyeàn leänh treo coå vì ñaõ aên caép thöùc aên cuûa moät ngöôøi khaùc. Nhö thöôøng leä, tröôùc khi bò treo coå, toäi nhaân ñöôïc nhaø vua cho pheùp xin moät aân hueä. Keû töû toäi beøn xin vôùi nhaø vua nhö sau: Taâu beä haï, xin cho thaàn ñöôïc troàng moät caây taùo. Chæ trong moät ñeâm thoâi haït gioáng seõ naåy maàm thaønh caây vaø coù traùi aên ngay laäp töùc. Ñaây laø moät bí quyeát maø cha thaàn ñaõ truyeàn laïi cho thaàn. Thaàn tieác laø bí quyeát naøy khoâng ñöôïc truyeàn laïi cho haäu theá. Nhaø vua truyeàn leänh cho chuaån bò moïi söï saün saøng ñeå saùng hoâm sau ngöôøi töû toäi seõ bieåu dieãn caùch troàng taùo. Ñuùng giôø heïn, tröôùc maët nhaø vua vaø caùc vaên voõ trong trieàu ñình, teân troäm ñaøo moät caùi loã nhoû vaø noùi: - Chæ coù ngöôøi naøo chöa heà aên caép hoaëc laáy cuûa ngöôøi khaùc, ngöôøi ñoù môùi coù theå troàng ñöôïc haït gioáng naøy. Vì ñaõ töøng aên troäm neân toâi khoâng theå troàng ñöôïc haït gioáng naøy.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

153

Nhaø vua tin ngöôøi töû toäi noùi neân quay sang nhìn teå töôùng, coù yù nhôø oâng ta laøm coâng taùc aáy. Nhöng sau moät hoài do döï, vò teå töôùng môùi thöa: - Taâu beä haï, thaàn nhôù laïi luùc coøn nieân thieáu, thaàn cuõng ñaõ coù laàn laáy cuûa ngöôøi khaùc… Thaàn caûm thaáy mình khoâng ñuû ñieàu kieän ñeå troàng haït taùo naøy. Nhaø vua ñaûo maét nhìn quanh caùc quan vaên voõ ñang coù maët, oâng nghó buïng: may ra quan thuû kho trong trieàu ñình laø ngöôøi noåi tieáng laø trong saïch coù theå hoäi ñuû ñieàu kieän. Nhöng cuõng gioáng nhö vò teå töôùng, quan thuû kho cuõng laéc ñaàu töø choái vaø tuyeân boá tröôùc maët moïi ngöôøi raèng, oâng cuõng coù laàn gian laän trong chuyeän tieàn baïc. Khoâng coøn tìm ñöôïc ngöôøi naøo coù theå thöïc hieän ñöôïc bí quyeát troàng caây aáy, nhaø vua ñònh caàm haït gioáng ñem ñeán cho vaøo loã ñaõ ñaøo saün. Nhöng oâng cuõng chôït nhôù raèng luùc coøn nieân thieáu, oâng cuõng ñaõ coù laàn ñaùnh caép moät baùu vaät cuûa vua cha . Luùc baáy giôø, ngöôøi töû toäi - chæ vì aên caép thöùc aên - môùi chua xoùt thoát leân:

154

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Caùc ngaøi laø nhöõng keû quyeàn theá cao troïng. Caùc ngaøi khoâng heà thieáu thoán ñieàu gì. Vaäy maø caùc ngaøi cuõng khoâng theå troàng ñöôïc haït gioáng naøy, chæ vì caùc ngaøi cuõng ñaõ hôn moät laàn laáy cuûa ngöôøi khaùc. Coøn toâi, moät con ngöôøi khoán khoå, chæ lôõ laáy thöùc aên cuûa ngöôøi khaùc ñeå aên cho ñôõ ñoùi qua ngaøy, thì laïi bò caùc ngaøi nghò aùn treo coå… Nhaø vua vaø caû trieàu thaàn nghe nhö xoán xang trong löông taâm. OÂng ra leänh phoùng thích cho ngöôøi aên troäm. Coù nhaän ra nhöõng yeáu ñuoái baát toaøn cuûa mình, con ngöôøi môùi deã daøng caûm thoâng vaø tha thöù cho ngöôøi khaùc.

C

Traùi Tim Hoaøn Haûo

où moät chaøng thanh nieân ñöùng giöõa thò traán vaø tuyeân boá mình coù traùi tim ñeïp nhaát vì chaúng heà coù moät tì veát hay raïn nöùt naøo. Ñaùm ñoâng ñeàu ñoàng yù ñoù laø traùi tim ñeïp nhaát maø hoï töøng thaáy. Boãng moät cuï giaø xuaát hieän vaø noùi:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

155

- Traùi tim cuûa anh khoâng ñeïp baèng tim toâi! Chaøng trai cuøng ñaùm ñoâng ngaém nhìn traùi tim cuûa cuï. Noù ñang ñaäp maïnh meõ nhöng ñaày seïo. Coù nhöõng phaàn cuûa tim ñaõ bò laáy ra vaø nhöõng maûnh tim khaùc ñöôïc ñaép vaøp nhöng khoâng vöøa khít neân taïo moät beà ngoaøi saàn suøi, lôûm chôûm; coù caû nhöõng ñöôøng raõnh khuyeát vaøo maø khoâng heà coù maûnh tim naøo traùm thay theá. Chaøng trai cöôøi noùi: - Chaéc laø cuï noùi ñuøa! Traùi tim cuûa toâi hoaøn haûo, coøn cuûa cuï chæ laø nhöõng maûnh chaép vaù ñaày seïo vaø veát caét. - Moãi veát seïo trong traùi tim toâi töôïng tröng cho moät ngöôøi maø toâi yeâu, khoâng chæ laø nhöõng coâ gaùi maø coøn laø cha meï, anh chò, baïn beø…. Toâi xeù moät maåu tim mình trao cho hoï, thöôøng thì hoï cuõng seõ trao laïi moät maåu tim cuûa hoï ñeå toâi ñaép vaøo nôi vöøa xeù ra. Theá nhöng, nhöõng maåu tim chaúng hoaøn toaøn gioáng nhau, maåu tim cuûa cha meï trao cho toâi lôùn hôn maåu toâi trao cho hoï, ngöôïc laïi vôùi maåu tim cuûa toâi vaø con caùi toâi. Khoâng baèng nhau, neân chuùng taïo ra

156

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhöõng neáp saàn suøi maø toâi luoân yeâu meán vì chuùng nhaéc nhôû ñeán tình yeâu maø toâi ñaõ chia seû. Thænh thoaûng toâi trao maåu tim cuûa mình nhöng khoâng heà ñöôïc nhaän laïi gì, chuùng taïo neân nhöõng veát khuyeát. Tình yeâu ñoâi luùc chaúng caàn söï ñeàn ñaùp qua laïi. Duø nhöõng veát khuyeát ñoù thaät ñau ñôùn, nhöng toâi vaãn luoân hy voïng moät ngaøy naøo ñoù hoï seõ trao laïi cho toâi maåu tim cuûa hoï, laáp ñaày khoaûng troáng maø toâi luoân chôø ñôïi. Chaøng trai ñöùng yeân vôùi gioït nöôùc maét laên treân maù. Anh böôùc tôùi, xeù moät maåu töø traùi tim hoaøn haûo cuûa mình vaø trao cho cuï giaø. Cuï giaø cuõng xeù moät maåu töø traùi tim ñaày veát tích cuûa cuï trao cho chaøng trai. Chuùng vöøa, nhöng khoâng hoaøn hoaøn khôùp nhau, taïo neân moät ñöôøng lôûm chôûm treân traùi tim chaøng trai. Traùi tim cuûa anh khoâng coøn hoaøn haûo nhöng laïi ñeïp hôn bao giôø heát, vì tình yeâu töø traùi tim cuûa cuï giaø ñaõ chaûy trong tim anh… Trí Quyeàn

Ngöôøi ta coù theå cuõng höôùng ñeán haïnh phuùc cuûa rieâng mình. Vaäy khi quyeàn lôïi hôïp vôùi coâng lôïi, thì hoï seõ trôû neân ñaïo ñöùc vaø heát loøng vôùi coâng vieäc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

157

158

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nghòch Lyù Cuûa Thôøi Ñaïi Chuùng Ta

N

ghòch lyù cuûa thôøi ñaïi chuùng ta trong lòch söû laø: Chuùng ta coù nhöõng toøa nhaø cao hôn, nhöng tính caùch nhöõng ngöôøi cöï nguï trong ñoù thì laïi nhoû hôn; Nhöõng con ñöôøng cao toác roäng hôn, nhöng quan ñieåm cuûa con ngöôøi thì laïi heïp hoøi hôn. Chuùng ta chi duøng nhieàu hôn, nhöng laïi sôû höõu ít hôn; chuùng ta mua saém nhieàu hôn nhöng thuï höôûng thì laïi ít hôn. Chuùng ta coù nhieàu baèng caáp hôn, nhöng laïi keùm yù thöùc hôn; Nhieàu kieán thöùc hôn, nhöng laïi keùm suy xeùt; nhieàu chuyeân gia hôn nhöng cuõng laém vaán naïn hôn; Nhieàu thuoác men, nhöng laïi keùm suùc khoeû hôn. Chuùng ta uoáng quaù nhieàu, huùt quaù möùc, chi quaù loá, cöôøi quaù ít, laùi xe quaù nhanh, giaän quaù mau, thöùc quaù muoän, daäy quaù meät, ñoïc quaù ít, xem ti vi quaù nhieàu. Chuùng ta taêng soá cuûa caûi, nhöng laïi giaûm nhöõng giaù trò cuûa baûn thaân mình ñi.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

159

Chuùng ta noùi quaù nhieàu, yeâu quaù ít vaø gheùt quaù thöôøng xuyeân. Chuùng ta hoïc caùch kieám soáng chöù khoâng phaûi laø xaây döïng cuoäc soáng. Chuùng ta chæ bieát choàng chaát theâm moãi naêm vaøo cuoäc ñôøi, maø chaúng bieát boå sung cuoäc ñôøi vaøo moãi naêm. Chuùng ta ñaõ ñi leân maët traêng vaø quay trôû veà, nhöng laïi caûm thaáy phieàn haø khi baêng qua ñöôøng ñeå gaëp ngöôøi haøng xoùm môùi doïn ñeán. Chuùng ta ñaõ chinh phuïc khoâng gian beân ngoaøi laø vuõ truï, chöù khoâng phaûi laø khoâng gian beân trong. Chuùng ta ñaõ laøm nhöõng vieäc to lôùn hôn, chöù khoâng phaûi laø toát hôn. Chuùng ta laøm trong saïch khoâng khí, nhöng laïi gaây oâ nhieãm taâm hoàn cuûa nhau. Chuùng ta ñaõ phaân taùch ñöôïc hai haït nhaân nguyeân töû, chöù khoâng heà ñoäng ñeán oùc thaønh kieán cuûa mình. Chuùng ta vieát laùch nhieàu hôn, nhöng hoïc haønh thì ít hôn. Chuùng ta döï tính nhieàu hôn, nhöng thöïc hieän ít hôn. Chuùng ta chæ bieát voäi vaõ, maø khoâng bieát chôø ñôïi.

160

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Chuùng ta coù thu nhaäp cao hôn, nhöng ñaïo ñöùc thì laïi thaáp hôn. Chuùng ta coù nhieàu thöùc aên hôn, nhöng vaãn khoâng giaûm bôùt ñöôïc nhöõng côn ñoùi. Chuùng ta coù nhieàu maùy tính hôn ñeå löu tröõ nhieàu thoâng tin hôn, ñeå coù theå cung caáp nhieàu baûn sao hôn bao giôø heát, nhöng chuùng ta laïi ít lieân laïc vôùi nhau hôn. Chuùng ta trôû neân thöøa veà soá löôïng, nhöng laïi quaù thieáu veà chaát löôïng. Ñaây laø thôøi cuûa thöùc aên nhanh (fast-food) nhöng tieâu hoaù thì chaäm; Löng daøi theâm maø chí thì ngaén ñi; Lôïi nhuaän quaù cao nhöng caùc moái quan heä vôùi nhau thì hôøi hôït voâ cuøng. Chuùng ta coù theâm nhieàu thôøi gian raûnh roãi hôn, nhöng ít thuù vui laønh maïnh hôn; Nhieàu moùn aên hôn, nhöng toaøn laø nhöõng thöù keùm dinh döôõng hôn. Ñaây laø thôøi cuûa hoøa bình theá giôùi, nhöng noäi chieán thì trieàn mieân. Ñaây laø thôøi cô coù tôùi hai nguoàn thu nhaäp töø caû hai vôï choàng trong gia ñình, nhöng ly dò thì nhieàu hôn; Thôøi cuûa

taäp saùch ngheä thuaät soáng

161

nhöõng caên nhaø sang troïng, nhöng toå aám thì tan vôõ. Ñaây laø thôøi cuûa nhöõng chuyeán du hí chôùp nhoaùng, cuûa nhöõng loaïi khaên veä sinh duøng moät laàn roài boû, cuûa söï buoâng troâi ñaïo ñöùc, cuûa nhöõng choã döøng laïi qua moät ñeâm doïc ñöôøng, cuûa nhöõng cô theå beùo phì vaø cuûa nhöõng loaïi thuoác ñeå kích thích, ñeå an thaàn, vaø ñeå …. gieát ngöôøi!

Bí Maät Cuûa Chieác Hoäp Ñen

T

heo toâi, ñieàu khoù khaên nhaát maø moät ngöôøi phaûi laøm laø gom goùp thu doïn ñoà ñaïc cuûa ngöôøi thaân yeâu sau khi ngöôøi aáy vöøa qua ñôøi. Ñoái vôùi toâi, voán dó moà coâi meï töø luùc leân 5, thì cha toâi vöøa laø ngöôøi cha cuõng laïi vöøa laø ngöôøi meï. Do vaäy, khi cha toâi naèm xuoáng vì chöùng ung thö xöông vaøo tuoåi 75, thì toâi ñaâm ra ngaõ loøng tuyeät voïng thaät söï! Nhieàu luùc toâi vaãn mong oâng soáng maõi treân coõi ñôøi naøy. Theá nhöng giôø ñaây toâi phaûi ñoái maët vôùi nhöõng kyû vaät cuûa oâng coøn löu laïi…

162

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Khi coøn nhoû, moät ngaøy noï, toâi nghe cha sai ngöôøi chò caû cuûa toâi vaøo phoøng oâng ñeå laáy moät ít tieàn töø moät chieác hoäp maøu ñen. Toâi cöù thaéc maéc maõi, taïi sao toâi laïi khoâng ñöôïc pheùp nhìn vaøo trong chieác hoäp aáy xem noù ñöïng caùi gì maø coù veû bí maät theá? Coù leõ vì toâi coøn laø moät ñöùa beù, hay vì chò toâi coù moät vaøi ñaëc quyeàn maø toâi khoâng coù ñöôïc? Naêm thaùng troâi qua mau, toâi caøng lôùn leân thì cha toâi caøng giaø yeáu. Maùi toùc oâng baïc ñi, khuoân maët nhaên nheo vaø taám thaân baét ñaàu gaäp laïi. Tuy nhieân nuï cöôøi töôi vaãn cöù luoân ñoïng laïi trong ñoâi maét cuûa oâng, vaø noù seõ coøn ñoù cho ñeán khi oâng truùt hôi thôû cuoái cuøng. Khi doïn deïp vaø loâi ra moïi thöù trong phoøng oâng, thaät söï laø toâi khoâng coøn nhôù ñeán chieác hoäp maøu ñen. Caùc thöù trong ngaên keùo ñeàu ñaõ ñöôïc laáy ñi, ñoà ñaïc cuõng ñöôïc doïn bôùt, caên phoøng giôø ñaây troáng vaéng laøm sao. Baïn seõ bieát soáng nhö theá naøo khi khoâng coøn ngöôøi maø baïn yeâu thöông nhieàu nhaát, con ngöôøi maø duø baïn ñaõ khoân lôùn vaãn seõ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

163

maõi maõi raát caàn thieát cho cuoäc ñôøi cuûa baïn? Khi môû ñeán chieác tuû sau cuøng, maét toâi boãng chaïm phaûi chieác hoäp maøu ñen. Ñoù laø moät chieác hoäp deïp bình thöôøng baèng kim loaïi boïc da, caùc caïnh hoäp ñaõ raùch vaø moøn ñi raát nhieàu. Nheï nhaøng môû ra, toâi laàn ñaàu tieân ñöôïc thaáy moïi thöù beân trong. Nhöõng gì toâi tìm ñöôïc ôû ñaây ñaõ keùo toâi trôû ngöôïc veà quaõng ñôøi thô aáu gaëp laïi ngöôøi meï vôùi bao kyû nieäm buoàn vui. Beân trong hoäp chính laø taát caû nhöõng gì thieâng lieâng maø ngöôøi cha thaân yeâu cuûa toâi ñaõ gìn giöõ: Tôø hoân thuù vôùi chöõ kyù cuûa meï, moät taám aûnh ñeïp nhaát cuûa meï trong chieác vaùy daøi maøu vaøng maø cha thích nhaát, moät ñöùa treû “taëng ba vaø meï cuûa con”, ngoaøi ra coøn raát nhieàu taám thieäp - ñoù laø nhöõng taám thieäp cuûa naêm thaùng ñaõ qua, moãi taám ñeàu coù ghi chuù cuûa toâi ôû beân trong ñeå cho cha bieát toâi yeâu thöông cha nhö theá naøo. Hoùa ra, toâi ñaõ coù maët ôû beân trong chieác hoäp maøu ñen, meï toâi cuõng theá! Khoâng coù tieàn, khoâng moät loaïi giaáy tôø quan troïng naøo, chæ coù nhöõng moùn ñoà

164

taäp saùch ngheä thuaät soáng

töôûng chöøng laø voâ giaù trò nhöng laïi coù yù nghóa bieát bao! Toâi hình dung ra cha toâi ñaõ nhieàu laàn laëng leõ loâi chieác hoäp ra nhìn ngaém moïi thöù, oâng ñaõ mæn cöôøi vaø noùi thaàm moät mình. Toâi nghó raèng cha ñaõ thöôøng laøm nhö theá nhieàu laàn laém trong bao nhieâu naêm qua, vì moïi thöù ñeàu cuõ kyõ sôøn raùch. Giôø ñaây chieác hoäp ñaõ thuoäc veà toâi. Khi toâi nhaém maét xuoâi tay noù seõ laïi thuoäc veà caùc con toâi. Vaø ôû beân trong, chuùng cuõng seõ tìm thaáy nhöõng gì thaân thöông nhaát cuûa toâi. Chuùng seõ coù ñöôïc moät gia taøi lôùn ôû beân trong chieác hoäp nhoû maøu ñen, ñoù laø tình yeâu vaø nieàm tin cuûa toâi. Toâi tin chuùng seõ nhaän ra raèng ñeàu quan troïng thaät söï vaø duy nhaát trong cuoäc ñôøi naøy chính laø tình yeâu maø chuùng ta daønh cho nhau. Phan Sôn

Kieán thöùc gioáng nhö nguoàn nöôùc : Luùc ôû treân cao ñoå xuoáng, luùc thì ôû döôùi phun leân. Caùi thì ñöôïc taïo bôûi aùnh saùng kyø aûo, caùi laïi naûy sinh do söï phaùt loä thieâng lieâng

Tröôøng Trieàu

taäp saùch ngheä thuaät soáng

165

Ñoùa Hoa Taàm Thöôøng

B

uoåi saùng daét xe ñi laøm, tieãn toâi coù maøu tím, hoàng, traéng cuûa nhöõng ñoùa hoa daïi nho nhoû chen giöõa khoùm thuûy truùc taùn xoøe. Buoåi chieàu meät nhoïc trôû veà, chaäu cuùc vaïn thoï vaãn kieân nhaãn chôø vaøng caû maùi ñaàu… Daàu taàm thöôøng ñeán ñaâu, daàu chæ laø nhöõng boâng bìm bìm ñeo raøo hay vaït maøo gaø chen chuùc maûnh ñaát tí xíu, theá giôùi cuûa loaøi hoa vaãn coù rieâng saéc maøu, hình haøi vaø thôøi ñieåm böøng nôû cuûa chuùng. Buoàn thay, veû ñeïp dieäu kyø cuûa nhöõng thöù hoa bình dò aáy laïi thöôøng vaáp phaûi con maét döûng döng cuûa toâi, cöù maûi quay cuoàng trong doøng chaûy hoái haû cuûa ñôøi soáng hieän ñaïi thöôøng nhaät. Theá roài saùng nay baát chôït moät caâu thô cuûa thi haøo AÁn ñoä Rabidranat Tagore trôû laïi baøng hoaøng trong tim taâm trí toâi: “Chuùng ta voäi vaøng ñeán noãi queân caû nhöõng boâng hoa treân haøng giaäu ven ñöôøng. AÁy theá nhöng hoa vaãn cöù voâ tình phaû nhöõng thanh aâm vaøo muøa queân laõng cuûa chuùng mình…”.

166

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nhöõng noã löïc kieám tìm, noã löïc ñaït nhöõng kyø haïn, nhöõng thaønh coâng, phaûi chaêng toâi vaø baïn ñaõ thöôøng queân taän höôûng nhöõng nieàm vui quaù dung dò maø thieân nhieân ñaõ ban taëng? Nhö caäu hoaøng töû beù baûo vôùi ngöôøi baïn phi coâng: - Em ñöôïc bieát coù moät haønh tinh, nôi coù moät ngöôøi maët ñoû gay truù nguï. OÂng ta chöa bao giôø ngöûi laáy moät ñoùa hoa. OÂng ta chöa bao giôø nhìn laáy moät aùnh sao trôøi. OÂng ta chöa bao giôø yeâu laáy moät ai. Trong ñôøi mình, oâng ta chöa bao giôø laøm ñöôïc ñieàu gì ngoaïi tröø vieäc cöù hí hoaùy coäng nhöõng con soá. OÂng ta coù phaûi laø ngöôøi nöõa ñaâu, oâng ta chæ laø moät chieác naám khoâng hôn khoâng keùm! Toâi chôït nghó, bieát ñaâu cuõng coù raát nhieàu ngöôøi treân haønh tinh cuûa chuùng ta ñang ngaøy caøng baét ñaàu gioáng heät “chieác naám” cuûa Saint Exupeùry taùc giaû cuoán Hoaøng Töû beù (Le Petit Prince). Baän roän leo leân nhöõng ngoïn nuùi cao, ai trong chuùng ta coøn maøng ñeå yù ñeán moät taûng ñaù phuû reâu phong, moät caønh hoa vaøng daïi, thaäm chí, caû nhöõng khuoân

taäp saùch ngheä thuaät soáng

167

maët ngöôøi maø chuùng ta gaëp doïc ñöôøng? Neáu hoâm qua toâi khoâng baän taâm veà baûn thaân mình, bieát ñaâu toâi ñaõ coù theå caûm nhaän ñöôïc veû ñeïp, söï eâm dòu vaø caû noãi ñau cuûa bao con ngöôøi, cuûa muoân loaøi muoân vaät quanh toâi. Phöông Boái

Ñaàu oùc hoaøi nghi cuøng tính caùch do döï daãn ñeán söï baát löïc khi quyeát ñònh. Ñoù chính laø söï yeáu ñuoái hoaëc söï löôøi bieáng cuûa trí naêng.

Avinet Khoâng Bao Giôø Khoùa Cöûa

M

oät coâ gaùi Scotland moà coâi cha meï töø beù giôø ñaây khi böôùc vaøo tuoåi môùi lôùn, coâ caûm thaáy chaùn ngaùn neáp giaùo duïc quaù chaët cheõ cuûa baø meï nuoâi, vaø coâ ñaõ quyeát ñònh rôøi boû ngoâi nhaø ôû noâng thoân ra ñi leân thaønh

168

taäp saùch ngheä thuaät soáng

phoá. Taïi ñaây, voán dó khoâng coù ngheà nghieäp, khoâng coù chuùt chuyeân moân naøo, coâ daàn daàn bò baïn beø xaáu quyeán ruõ luùn saâu trong vieäc phung phí nhöõng moùn tö trang cuûa mình vaøo vieäc rong chôi höôûng thuï. Nhieàu naêm daøi ñaõ qua ñi, coâ gaùi khoâng ñöôïc tin töùc gì veà gia ñình, nhöng baø meï toäi nghieäp cuûa coâ thì ñaõ ñi khaép caùc cô sôû töø thieän ñeå tìm con gaùi. Baø xin ngöôøi baûo veä nhöõng nôi naøy cho pheùp baø daùn taám aûnh cuûa baø keøm theo beân döôùi laø haøng chöõ: - Meï vaãn yeâu con, haõy mau trôû veà vôùi meï! Moät buoåi chieàu noï, coâ ñang thô thaån vaø meät moûi tìm caùch vaøo moät cô sôû töø thieän ñeå tìm moät böõa aên taïm vaø moät choã nguû qua ñeâm, coâ chôït giaät mình khi troâng thaáy taám aûnh cuûa meï vaø haøng chöõ naén noùt nhöng neùt chöõ vaãn run raåy. Theá laø coâ voäi vaõ ñoùn xe ñi nhôø nhieàu chaëng ñeå veà nhaø ngay duø trôøi ñaõ saäp toái. Ñeán tröôùc cöûa nhaø thì ñaõ khuya, coâ hoát hoaûng troâng thaáy coång khoâng khoùa maø laïi heù môû. Nghó raèng nhaø bò troäm, coâ nhanh chaân chaïy thaúng vaøo,

taäp saùch ngheä thuaät soáng

169

ñeán ngay phoøng nguû cuûa meï, nhöng laï thay, baø meï ñang ngaû ñaàu treân chieác gheá coù tay vòn maø thieáp nguû töø bao giôø! Coâ gaùi chaïy aøo ñeán oâm chaàm laáy meï. Coâ thoån thöùc: - Meï ôi, con gaùi cuûa meï ñaõ veà ñaây…OÂi, con lo quaù khi thaáy caùnh cöûa coång beân ngoaøi noù heù môû, con nghó keû troäm ñaõ leûn vaøo nhaø thì nguy! Baø meï dòu daøng baûo con gaùi: - Con ôi, laøm gì coù keû troäm! Töø ngaøy con boû nhaø ra ñi, meï khoâng bao giôø khoùa cöûa!

Muoán bieát nguyeân nhaân ñôøi tröôùc, cöù xem cuoäc ñôøi hieän taïi; muoán bieát keát quaû ñôøi sau, cöù xem vieäc laøm ñôøi naøy

Truyeàn Ñaêng Luïc

170

taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

Baøi Thô Veà Caây Vó Caàm

où baøi thô noùi veà moät caây vó caàm cuõ kyõ. Noù laø hình aûnh caâu chuyeän cuûa baïn toâi, cuûa toâi vaø cuûa tình yeâu Thöôïng Ñeá daønh cho chuùng ta nöõa. Baøi thô aáy nhö sau: “Caây vó caàm bò nöùt beå roài laïi ñöôïc daùn laïi. Ngöôøi baùn ñaáu giaù nghó raèng chaúng neân phí thì giôø chaêm chuùt cho noù laøm gì. Nhöng oâng ta vaãn töôi cöôøi caàm noù leân vaø rao baùn: - Naøo, thöa quí vò, ai seõ traû giaù ñaàu tieân ñaây? moät ñoàng, moät ñoàng, roài tôùi hai ñoàng, chæ coù hai ñoàng thoâi sao? Ai seõ traû noù ba ñoàng ñaây? AÙ, moät ngöôøi traû ba ñoàng, roài hai ngöôøi traû ba ñoàng, khoâng coøn ai nöõa sao? Boãng nhieân töø cuoái phoøng, moät ngöôøi ñaøn oâng toùc hoa raâm böôùc leân caàm laáy caây ñaøn, oâng lau buïi chieác ñaøn cuõ kyõ roài xieát laïi nhöõng sôïi daây loûng. Sau ñoù oâng taáu leân moät baûn nhaïc eâm dòu, ngoït ngaøo, y nhö nhöõng baøi ca cuûa caùc thieân thaàn. Tieáng nhaïc döøng laïi, ngöôøi baùn ñaáu giaù chaäm raõi noùi:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

171

- Toâi seõ ra giaù bao nhieâu cho chieác vó caàm cuõ kyõ naøy ñaây? Roài oâng vöøa caàm caây ñaøn leân vöøa noùi: - Moät ngaøn ñoàng, vaø ai seõ taêng leân 2000 ñaây? Hai ngaøn roài, coù ai chòu taêng leân 3000 khoâng? Moät ngöôøi chòu giaù 3000, hai ngöôøi chòu giaù 3000, vaø coøn nöõa!!!! Ñaùm ñoâng hoà hôûi reo vui, nhöng coù vaøi ngöôøi trong hoï la leân: - Chuùng toâi hoaøn toaøn chaúng hieåu caùi gì ñaõ laøm thay ñoåi giaù trò caây vó caàm aáy? Laäp töùc coù tieáng ñaùp laïi: - Chính nhôø ñoâi tay oâng nhaïc só chaïm vaøo ñaáy! Quaû theá, nhieàu ngöôøi trong chuùng ta ñaõ töøng ñi sai ñöôøng laïc loái, bò baàm daäp vì toäi loãi vaø bò ñaùm ñoâng voâ taâm reû ruùng, khaùc naøo caây vó caàm cuõ meøm kia. Chæ coù moät toâ chaùo, moät ly röôïu, moät cuoäc chôi laø ñaõ ñöa chuùng ta sa chaân heát laàn naøy ñeán laàn khaùc, vaø cuoái cuøng chuùng ta haàu nhö bò hö hoaïi luoân.

172

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nhöng vò Minh Sö ñaõ ñeán, vaø luõ daân chuùng khôø khaïo hoaøn toaøn khoâng theå hieåu noåi giaù trò cuûa linh hoàn vaø söï ñoåi thay cuûa noù, sau khi linh hoàn ñöôïc ñoâi tay cuûa vò Minh Sö chaïm ñeán”.

Ngöôøi ta seõ khoâng thöïc söï bieát roõ ai caû neáu khoâng bieát baèng tình baèng höõu

- S. Augustin -

Vui Höôûng Cuoäc Ñôøi

C

où ngöôøi noâng daân kia lo laøm aên ñeán ñoä khoâng coøn thôøi giôø vui höôûng cuoäc soáng. Moät saùng noï, vöøa thöùc giaác, nhìn qua cöûa soå, oâng thaáy nhöõng caùnh hoa phuø dung vöøa nôû, oâng nghó buïng: - Ta haõy ñi laøm roài chieàu veà ngoøi ngaém hoa cuõng coøn kòp. Theá nhöng chieàu veà, oâng chæ coøn thaáy nhöõng caùnh hoa heùo taøn.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

173

Ngaøy hoâm sau, ngöôøi noâng daân laïi nghe coù tieáng chim hoaï mi hoùt beân cöûa soå, oâng cuõng nghó: - Baây giôø ta phaûi ñi vaét söõa boø, chieàu veà ta laïi ñeán beân cöûa soå laéng nghe tieáng chim cuõng coøn kòp! Theá nhöng chieàu veà, khi ñeán beân cöûa soå, thì ñoâi chim hoïa mi ñaõ voã caùnh bay xa. Ngaøy hoâm sau nöõa ngöôøi noâng daân cuõng thöùc giaác vaø ngaây ngaát tröôùc tieáng keâu hí cuûa con ngöïa traéng beân cöûa soå, noù nhö môøi oâng cöôõi moät voøng qua noâng traïi cuûa oâng. Ngöôøi noâng daân nhuû thaàm seõ tìm cho ñöôïc nhöõng giaây phuùt thoaûi maùi treân löng ngöïa, nhöng chieàu veà, oâng coøn thaáy boùng daùng con ngöïa traéng ñaâu nöõa. Cöù theá, naêm naøy qua naêm noï, moãi saùng khi thöùc giaác ngöôøi noâng daân thaáy ñöôïc bao nhieâu kyø dieäu trong cuoäc soáng, nhöng roài khoâng bao giôø oâng coù ñöôïc moät giaây phuùt thoaûi maùi naøo.

T

Ñoùa Hoa Ñeïp Nhaát

oâi tìm moät gheá troáng trong coâng vieân döôùi nhöõng taùn caây lieãu khaúng khiu ñeå gaëm nhaám caùi caûm

174

taäp saùch ngheä thuaät soáng

giaùc eâ cheà veà cuoäc ñôøi, veà caùi theá giôùi nhö ñang vuøi daäp ñôøi toâi. Vaø nhö theå taát caû nhöõng ñieàu ñoù chöa ñuû laøm toâi khoå sôû, moät ñöùa beù chaïy ñeán, hoån heån meät nhoaøi vì chôi ñuøa, nghieâng ñaàu noùi vôùi toâi: - Chò nhìn xem, em tìm ñöôïc caùi gì ñaây naøy? Trong tay thaèng beù laø moät ñoùa hoa tôi taû ñeán toäi nghieäp vôùi nhöõng ñaøi hoa nhaên nhuùm vì khoâng ñuû nöôùc vaø aùnh saùng. Ñeå thaèng beù mang ngay caùi hoa taøn ñi vaø trôû laïi cuoäc chôi cuûa noù, toâi göôïng cöôøi vaø xua tay. Thay vì quay ñi, thaèng beù laïi ñeán ngoài caïnh beân toâi, ñöa hoa leân muõi vaø reo leân sung söôùng: - Muøi thôm tuyeät quaù, chaéc noù phaûi laø moät boâng hoa ñeïp chò nhæ? Em haùi cho chò ñoù! Boâng hoa ñang uùa taøn vaø gaàn nhö khoâ heùo tröôùc maét toâi chaúng coøn maøu saéc gì roõ raøng ngoaøi söï troän laãn giöõa vaøng, ñoû cam. Nhöng toâi bieát toâi phaûi nhaän noù, neáu khoâng thaèng beù seõ chaúng ñeå toâi yeân. Toâi ñöa tay nhaän ñoùa hoa vaø laøu baøu:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

175

- ÖØ thì em cho chò vaäy! Nhöng thay vì giaét hoa vaøo tay toâi, thaèng beù ñeå ñoùa hoa chôi vôi giöõa khoaûng khoâng moät caùch voâ thöùc. Chính luùc ñoù toâi chôït nhaän ra raèng noù bò muø. Toâi nghe gioïng mình run raåy khi thoát lôøi caùm ôn. Thaèng beù mæm cöôøi vaø trôû laïi cuoäc chôi, khoâng nhaän ra raèng chính noù ñaõ laøm xaùo ñoäng taâm hoàn toâi. Toâi ngoài yeân vaø töï hoûi: - Laøm sao thaèng beù laïi coù theå thaáy ñöôïc moät ngöôøi phuï nöõ toäi nghieäp ngoài döôùi taøn caây? Laøm sao noù bieát ñöôïc hoaøn caûnh bi ñaùt ñang khieán toâi phaûi buoâng xuoâi? Coù leõ aùnh saùng thaät söï ñaõ ñeán töø nôi ñaùy con tim treû thô… Baèng ñoâi maét cuûa moät ñöùa beù muø, cuoái cuøng toâi ñaõ coù theå nhaän ra raèng: moïi khoù khaên khoâng phaûi ôû nôi theá giôùi naøy maø laø ôû nôi chính baûn thaân toâi. Vaø trong taát caû nhöõng khoå sôû do töï mình taïo ra ñoù, chính toâi môùi laø keû muø loøa. Toâi thaàm nguyeän vôùi loøng mình, töø nay seõ phaûi nhìn theá giôùi naøy baèng veû ñeïp ñích thöïc cuûa no,ù vaø phaûi bieát

176

taäp saùch ngheä thuaät soáng

traân troïng moãi phuùt giaây trong ñôøi mình. Baát giaùc, toâi ñöa ñoùa hoa leân muõi vaø taän höôûng muøi höông ngoït ngaøo tinh nguyeân.

T

Traùi Tim Con Ngöôøi

oâi ñang khoûe maïnh thì ñoät ngoät bò moät côn ñau tim, phaûi vaøo beänh vieän gaáp. Trong nhöõng ngaøy daøi naèm baát ñoäng ôû phoøng caáp cöùu giöõa bieân giôùi giöõa söï soáng vaø caùi cheát, laï thay, toâi laïi bình taâm nghieàn ngaãm bao nhieâu chuyeän ñôøi, chuyeän mình. Toâi chôït nhaän ra söï soáng vöøa beàn vöõng, vöøa thaät mong manh. Thöôøng nhaät, trong cuoäc soáng ñua chen vaø xoâ boà, ngöôøi ta ñaâu coù nghó söï soáng coù luùc roài cuõng ñeán choã döøng. Cöù nhö laø ngöôøi ta seõ soáng maõi treân ñôøi naøy, cho neân ngöôøi ta khoâng ngöøng tranh chaáp, giaønh giöït, khoâng töø boû moät ham muoán naøo, hay haêng haùi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

177

tìm moïi caùch theo ñuoåi ñeán cuøng nhöõng muïc tieâu ñaày tham voïng: Tieàn cuûa, vaät chaát, danh voïng, ñòa vò, quyeàn löïc… Theá nhöng, chæ caàn moät côn ñau tim, ngöôøi ta chôït ngoä ra raèng söï soáng thaät mong manh, chæ moät thoaùng traùi tim khoâng coøn ñaäp nöõa. Theá laø heát!. Naèm treân giöôøng beänh, toâi laéng nghe raát roõ nhòp ñaäp cuûa traùi tim mình. Traùi tim moãi ngöôøi vaãn lieân tuïc ñaäp töøng nhòp moät khoâng ngöøng ngöng nghæ, keå töø luùc ta coøn trong baøo thai cho ñeán khi cuoái ñôøi. Kieân trì vaø thaàm laëng. Nhòp ñaäp traùi tim nuoâi döôõng vaø duy trì söï soáng. Khi traùi tim ngöøng ñaäp cuõng laø luùc söï soáng chaám döùt. Theá nhöng bình thöôøng, maáy ai nhôù ñeán traùi tim cuûa mình, chöù ñöøng noùi laéng nghe nhòp ñaäp cuûa noù?! Trong côn ñau tim, nhieàu khi huït hôi ñeán ngoäp thôû, ta môùi thaáy khoâng khí laø voâ cuøng caàn thieát cho söï soáng. Trôøi ñaát haøo phoùng , khoâng khí thì voâ haïn nhöng laïi cuõng voâ hình, cho neân ngöôøi ta thöôøng voâ tình, voâ taâm, khoâng heà nghó ñeán söï hieän dieän caàn thieát cuûa noù, ñaõ nuoâi döôõng söï soáng vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa ta. Moâi tröôøng, khí haäu,

178

taäp saùch ngheä thuaät soáng

caûnh quang, queâ höông, thaày coâ, gia ñình, baïn beø, caû ñeán nhöõng ngöôøi xa laï khoâng quen bieát,… taát caû ñeàu goùp phaàn nuoâi döôõng söï soáng cuûa ta, goùp phaàn hình thaønh taâm hoàn vaø nhaân caùch cuûa ta. Taát caû töôûng nhö khoâng phaûi laø ta, maø thaät ra noù ôû trong ta, laø söï soáng cuûa ta. Ta khoâng theå soáng maø thieáu ñi nhöõng ñieàu aáy. Theá maø cöù söï thöôøng trong cuoäc soáng maûi meâ ñua chen vaø laên loän, maáy ai coøn nghó ñeán bao ñieàu nhö theá, hay ta vaãn thöôøng voâ taâm, voâ tình laém vaäy? Thuûy Trieàu

Taøi naêng laø taëng vaät voâ giaù maø Thöôïng ñeá ban cho con ngöôøi. Nhöng baïn neân bieát raèng, chaúng ai ñöôïc cho khoâng caû, thaäm chí coù ngöôøi ñaõ phaûi mang caû cuoäc ñôøi mình ra ñaùnh ñoåi

D. Menio

T

Ngoïn Löûa aïi moät vuøng nuùi non laïnh leõo cuûa mieàn Baéc AÁn ñoä, ngöôøi ñi ñöôøng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

179

thöôøng giöõ aám baèng moät chieác noài ñaát nhoû, boû than hoàng vaøo vaø ñaäy naép cho kín. Sau ñoù, hoï laáy daây buoäc kyõ quanh mieäng noài, duøng khaên vaûi boïc laïi. Khi ñi ra ngoaøi, hoï caép chieác loàng aám vaøo ngöôøi cho aám. Coù ba ngöôøi ñaøn oâng noï cuøng ñi ñeán Ñeàn thôø. Ñöôøng thì xa neân cöù ñi moät luùc hoï laïi nghæ chaân roài môùi ñi tieáp. ÔÛ moät chaëng nghæ, moät ngöôøi trong boïn hoï troâng thaáy coù vaøi khaùch boä haønh ngoài co ruùm laïi vôùi nhau vì laïnh. Anh ta voäi môû chieác loàng aáp cuûa mình ra laáy löûa moài cho nhöõng chieác loàng aáp cuûa hoï, ñeå taát caû ñeàu ñöôïc söôûi aám. Laàn aáy anh ta ñaõ cöùu ñöôïc maáy maïng ngöôøi suyùt cheát coùng trong ñeâm laïnh reùt buoát vuøng AÁn ñoä. Theá roài caû nhoùm ba ngöôøi laïi leân ñöôøng. Ñeâm ñaõ khuya, ñöôøng ñi toái mòt khoâng coù laáy moät aùnh sao. Ngöôøi boä haønh thöù hai môû chieác loàng söôûi cuûa mình ñeå moài löûa vaøo ngoïn ñuoác maø anh ta mang theo, aùnh saùng töø ngoïn ñuoác ñaõ giuùp cho caû nhoùm coù theå leân ñöôøng an toaøn. Ngöôøi thöù ba nhaïo hai ngöôøi baïn ñoàng haønh cuûa mình:

180

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Caùc anh laø moät luõ ñieân môùi ñem phí phaïm ngoïn löûa cuûa mình nhö theá! Nghe theá, hai ngöôøi kia môùi baûo anh ta: - Vaäy xin anh haõy cho chuùng toâi xem ngoïn löûa cuûa anh ñi naøo! Anh ta beøn môû chieác loàng söôûi aám cuûa mình ra, thì hôõi oâi, löûa ñaõ taét nguùm töø bao giôø, chæ coøn laïi ít tro vaø vaøi maåu than leo leùt saép taøn! Vôùi ngoïn löûa cuûa mình, moät ngöôøi cho ñi hôi aám, ngöôøi kia cho ñi aùnh saùng. Duy chæ coù ngöôøi thöù ba muoán giöõ laïi ngoïn löûa cho rieâng mình thì laïi sôùm bò luïi taøn, maø anh ta laïi chaúng ñöôïc gì, vaø cuõng chaúng coù ích cho ai! Ñaøm Thö

Haïnh phuùc khoâng coù möùc ño löôøng naøo khaùc hôn laø caûm giaùc: Noù chæ hieän höõu do caûm xuùc gaây neân. Taát caû thöïc taïi cuûa haïnh phuùc laø ôû trong traùi tim.

Reùmusat

181

taäp saùch ngheä thuaät soáng

S

Ñeøn Saân Khaáu

au moät thôøi gian phuïc vuï khaùn giaû, anh heà giaø veà höu vaø soáng coâ ñôn. Khoâng coøn ai nghó ñeán hoaëc vieáng thaêm anh ta. Trong caûnh ñôøi coâ ñôn buoàn tuûi ñoù, anh gaëp moät vuõ nöõ giaø cuõng heát thôøi nhö anh, vaø cuõng ñang soáng coâ ñôn nhö anh. Anh beøn duøng heát taøi saûn, cuõng nhö söùc löïc, trí oùc ñeå naâng ñôõ coâ vuõ nöõ naøy. Roát cuoäc coâ naøy thaønh coâng trong xaõ hoäi, coù caû tieàn taøi laãn danh voïng. Nhöng eùo le thay, coâ naøy laïi khoâng maûy may ñoaùi hoaøi ñeán anh heà giaø, vò aân nhaân cuûa coâ. Anh heà laïi phaûi soáng trong coâ ñôn, ngheøo khoå, ñeå cuoái cuøng cheát trong beänh taät vaø ñôn chieác. Nhöng tröôùc khi cheát, anh vaãn caûm thaáy haøi loøng vì suoát caû cuoäc ñôøi cuûa anh, anh ñaõ coá gaéng ñem laïi nieàm vui vaø nuï cöôøi cho ngöôøi khaùc

Neáu baïn khoâng muoán bò laõng queân ngay sau khi lìa ñôøi, haõy vieát nhöõng gì cho ngöôøi ta ñoïc hoaëc haõy laøm nhöõng gì ñaùng cho ngöôøi ta vieát.

B. Franklin

182

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Baøn Tay yeâu Thöông

T

rong moät tieát daïy veõ, coâ giaùo baûo caùc em hoïc sinh lôùp moät veõ tranh veà ñieàu gì ñaõ laøm caùc em thích nhaát trong ñôøi. Coâ thaàm nghó: “chaéc roài caùc em cuõng laïi veõ nhöõng goùi quaø, nhöõng coác kem hoaëc nhöõng moùn ñoà chôi, quyeån truyeän tranh”. Theá nhöng coâ giaùo ñaõ hoaøn toaøn ngaïc nhieân tröôùc moät böùc tranh laï cuûa moät caäu hoïc troø: böùc tranh veõ moät baøn tay! Nhöng ñaây laø baøn tay cuûa ai? Caû lôùp bò loâi cuoán bôûi hình aûnh ñaày bieåu töôïng naøy. Moät em ñoaùn: - Ñoù laø baøn tay baùc noâng daân. Moät em khaùc cöï laïi: - Baøn tay thon thaû theá naøy phaûi laø baøn tay cuûa moät baùc só giaûi phaãu… Coâ giaùo ñôïi caû lôùp bôùt xoân xao daàn roài môùi hoûi chính taùc giaû. Caäu hoïc troø nhoeûn mieäng cöôøi ngöôïng nghòu, traû lôøi: - Thöa coâ, ñoù laø baøn tay cuûa coâ ñaáy aï!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

183

Coâ giaùo baàn thaàn ngaån ngô, coâ nhôù laïi trong nhöõng phuùt ra chôi, coâ thöôøng duøng baøn tay ñeå daét caäu böôùc ra saân, bôûi vì em laø moät em beù coù khuyeát taät; khuoân maët em khoâng ñöôïc xinh xaén nhö caùc treû em khaùc, gia ñình em laïi töø laâu laâm vaøo caûnh ngaët ngheøo. Coâ chôït hieåu ra, tuy coâ cuõng vaãn laøm ñieàu töông töï vôùi caùc em khaùc, nhöng hoùa ra ñoái vôùi em, baøn tay cuûa coâ laïi mang moät yù nghóa saâu xa, moät bieåu töôïng cuûa tình yeâu thöông.

Nhöõng loaøi hoa nôû ban ngaøy thöôøng coù maøu saéc röïc rôõ, nhöõng loaøi hoa nôû ban ñeâm laïi coù höông thôm ngaøo ngaït. Cuõng nhö loaøi hoa, moãi ngöôøi ñeàu phaûi tìm ra caùch theå hieän tình yeâu cuûa mình vôùi cuoäc ñôøi

184

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Chieác Maùy Ñieän Thoaïi

K

hi toâi coøn nhoû, ba toâi gaén moät chieác maùy ñieän thoaïi ñeå thuaän tieän cho vieäc laøm aên cuûa oâng. Ñoù laø caùi ñieän thoaïi ñaàu tieân trong xoùm toâi. Ñeán baây giôø toâi vaãn nhôù nhö in caùi oáng nghe boùng loaùng gaùc leân hoäp ñieän thoaïi maøu ñen treo treân töôøng. Hoài ñoù toâi coøn thaáp laém neân khoâng vôùi tôùi. Tuy nhieân, toâi vaãn bò meâ hoaëc khi nghe ba toâi duøng noù ñeå noùi chuyeän vôùi baïn beø cuûa oâng. Cho ñeán moät hoâm, toâi phaùm phaù ra raèng ñaâu ñoù trong caùi maùy tuyeät vôøi kia coù moät nhaân vaät kyø dieäu. Sau naøy toâi môùi bieát ñoù laø moät phuï nöõ tröïc ôû toång ñaøi ñieän thoaïi. Hình nhö coâ aáy bieát taát caû moïi thöù treân ñôøi, töø vieäc cung caáp soá ñieän thoaïi cuûa moïi ngöôøi ñeán vieäc keå nhöõng caâu chuyeän coå tích ñaày söùc haáp daãn. Moät laàn meï ñi vaéng nhaø, toâi chôi troø thôï moäc, sô yù ñaäp moät nhaùt buùa leân ngoùn tay ñau ñieáng. Toâi khoâng khoùc vì chung quanh coù ai ñeå chia seû noãi ñau trôøi giaùng aáy ñaâu. Toâi söïc nhôù ñeán

taäp saùch ngheä thuaät soáng

185

caùi ñieän thoaïi, lieàn baéc gheá treøo leân quay soá. Toâi noùi lí nhí: - Aloâ, xin vui loøng cho chaùu bieát…. Moät gioïng noùi roõ raøng vaø nhoû nheï vang leân: - Chaùu caàn gì naøo..... Cöù theá, cuoäc ñoái thoaïi tieáp dieãn, toâi thoån thöùc trong nhöõng gioït nöôùc maét bò doàn neùn khi naõy, baây giôø môù coù dòp traøo tuoân: - Coâ ôi, ngoùn tay chaùu bò ñau. - Coù meï chaùu ôû nhaø khoâng? - Khoâng coâ aï, chæ coù mình chaùu ôû nhaø! - Chaùu coù bò chaûy maùu khoâng? - Daï khoâng, chaùu bò caây buùa ñaäp vaøo ngoùn tay ñau quaù. - Chaùu coù theå töï laáy nöôùc ñaù trong tuû laïnh ñöôïc chöù? Chaùu ñaép moät cuïc leân choã ngoùn tay ñau, moät laùt sau seõ khoûi ngay toâi. Keå töø ñoù, toâi luoân goïi cho coâ ñeå nhôø coâ giuùp ñuû thöù chuyeän treân trôøi döôùi ñaát. Naøo laø nhôø coâ giuùp toâi hoïc ñòa lyù, naøo laø hoûi coâ caùch giaûi baøi taäp toaùn, naøo laø…

186

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Moät hoâm, con chim hoaøng yeán cuûa toâi bò cheát, toâi buoàn ñeán maát aên maát nguû. Toâi lieàn goïi ñeán cho coâ ñeå chia seû noãi buoàn. Coâ laéng nghe vaø an uûi toâi. Nhöng toâi vaãn coøn buoàn lung laém. Toâi hoûi coâ: - Taïi sao nhöõng con chim hoùt hay vaø ñem laïi nieàm vui cho moïi ngöôøi laïi phaûi cheát coâ ñôn trong chieác loàng chaät heïp vaäy haû coâ? - Khoâng, noù khoâng cheát ñaâu chaùu. Noù chæ bay sang moät theá giôùi khaùc ñeå ca haùt laøm vui loøng nhöõng ngöôøi beân ñoù. Chaúng bieát sao khi nghe theá, noãi buoàn trong toâi chôït vôi ñi raát nhieàu. Moät böõa khaùc, toâi goïi cho coâ chæ ñeå hoûi 24+15 baèng maáy. Sau ñoù toâi nghó chaéc coâ phaûi böïc mình toâi laém vì toâi cöù hoûi coâ nhöõng chuyeän khoâng ñaâu. Tuoåi thô toâi cöù eâm ñeàm troâi ñi. Cho ñeán khi leân chín tuoåi, gia ñình toâi chuyeån veà soáng ôû thaønh phoá. Toâi nhôù coâ laém. Moãi laàn nhôù veà ngoâi nhaø thuôû nhoû laø hình aûnh chieác maùy ñieän thoaïi treo treân töôøng cöù hieän leân trong taâm trí toâi. Vôùi toâi, ñoù laø hình aûnh coâ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

187

tieân hieàn laønh thöôøng ñeán troø chuyeän tuoåi aáu thô. Sau naøy khi lôùn leân, kyû nieäm veà nhöõng cuoäc chuyeän troø aáy chöa moät laàn phai môø trong kyù öùc. Toâi bieát ôn veà söï nhaãn naïi, nieàm thoâng caûm vaø söï töû teá maø coâ ñaõ daønh cho moät ñöùa treû nhö toâi thuôû ñoù. Moät hoâm, chôït nhôù ñeán coâ, treân ñöôøng veà nhaø toâi chôït gheù vaøo böu ñieän goïi ñieän cho coâ. Toâi nhaác oáng nghe leân vaø quay soá. Loøng toâi boãng roän raøng khoù taû. Vaø kyø dieäu thay, vaãn gioïng noùi aáy, nhoû nheï vaø roõ raøng vang leân trong tai toâi. - Coâ vui loøng chæ cho chaùu 24 +15 baèng maáy? - toâi hoûi Moät thoaùng im laëng phía ñaàu daây beân kia. Vaø roài hôi aám quen thuoäc laïi veà vôùi toâi: - Baây giôø chaéc ngoùn tay cuûa chaùu ñaõ laønh haún roài phaûi khoâng? Toâi cöôøi vui söôùng vì coâ vaãn nhaän ra toâi sau ngaàn aáy naêm.

188

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Coâ coù bieát raèng ngaøy ñoù coâ coù yù nghóa bieát bao ñoái vôùi chaùu khoâng? baát chôït toâi hoûi coâ. Ngaäp ngöøng moät luùc, coâ thoå loä: - Thuôû ñoù coâ chôø ñieän thoaïi cuûa chaùu haèng ngaøy. Coâ khoâng coù con, vì theá chaùu laø caû nguoàn vui cuûa coâ! Boãng nhieân toâi baät khoùc. Toâi thöông coâ quaù. Toâi ñaâu bieát ñoù laø laàn cuoái cuøng toâi ñöôïc nghe gioïng noùi cuûa coâ. Ba thaùng sau, toâi quay soá vaø chôø ñôïi. Moät gioïng noùi thaät laï traû lôøi toâi. Hoát nhieân, toâi linh caûm coù ñieàu chaúng laønh. Toâi hoûi thaêm tin töùc veà coâ vaø ñöôïc bieát coâ ñaõ maát naêm tuaàn tröôùc ñoù. Ngöôøi ñieän thoaïi vieân ñoù noùi tröôùc khi ra ñi coâ coù ñeå laïi cho toâi vaøi doøng tin nhaén. Roài coâ ñieän thoaïi vieân ñoïc cho toâi nghe: - Chaùu yeâu, coù laàn coâ noùi chim hoaøng yeán khoâng cheát. Noù chæ bay sang moät theá giôùi khaùc ca haùt ñeå laøm vui loøng nhöõng ngöôøi beân ñoù. Baây giôø coâ cuõng vaäy”. Toâi baøng hoaøng gaùc maùy ñieän thoaïi. Vaø nhö thuôû naøo, nhöõng gioït nöôùc maét cöù traøo tuoân. Chæ khaùc laø

taäp saùch ngheä thuaät soáng

189

laàn naøy toâi khoâng coù coâ beân caïnh ñeå seû chia. Ca Dao

Chaäm Nhöng Chaéc

M

oät chaøng trai noï, trong giaây phuùt soát saéng, quyeát ñònh söûa ñoåi caùc loãi laàm cuûa mình. Nhöng khi xem xeùt tình traïng taâm hoàn, anh laïi nhaän thaáy mình raát yeáu ñuoái trong vieäc laøm ñieàu thieän vaø quaù nghieâng chieàu veà ñieàu aùc. Do ñoù, anh ta ñaâm ra sa ngaõ vaø saép söûa töø boû yù ñònh toát ñeïp treân… Moät cuï giaø, ngöôøi ñaõ ñöôïc anh tin caån thoå loä cho bieát nhöõng lo aâu naøy, môùi keå cho anh nghe moät caâu chuyeän nguï ngoân: “Ngöôøi noï coù moät caùnh ñoàng ñaày coû daïi vaø gai goùc. OÂng muoán khai phaù caùnh ñoàng naøy vaø giao phoù coâng vieäc ñoù cho ngöôøi con trai. Anh naøy, vöøa nhìn thaáy caùnh ñoàng ñaõ naûn ngay. Thay vì can ñaûm baét tay vaøo vieäc, anh ta naèm daøi döôùi boùng maùt cuûa moät caây cao lôùn maø nguû. Anh cuõng tieáp tuïc laøm

190

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhö theá trong nhieàu ngaøy sau ñoù…. Ngöôøi cha bieát ñöôïc nhöõng gì anh laøm, nhöng oâng khoâng heà giaän döõ. OÂng chæ nhoû nheï noùi vôùi anh ta: - Cha chæ yeâu caàu con trong ngaøy haõy laøm saïch moät goùc nhoû cuûa caùnh ñoàng maø thoâi! Roài oâng chæ cho anh ta moät khoaûng ñaát chæ roäng ñoä 1/10 caùnh ñoàng. - OÀ, thöa cha, con raát saün saøng! Deã quaù maø! - anh traû lôøi. Vaø quaû thaät, ñeán chieàu coâng vieäc ngöôøi cha giao phoù cho anh ñöôïc hoaøn taát toát ñeïp. Cuõng theá con aï - cuï giaø noùi tieáp, con cuõng haõy laøm nhö vaäy moãi ngaøy, vaø neáu coâng vieäc maø con nghó seõ khoâng bao giôø laøm noåi ñoù cuõng ñöôïc phaân chia nhö vaäy, noù seõ trôû neân vaén goïn vaø deã daøng” Chaøng trai treû nghe theo lôøi khuyeân vaø söï chæ daïy cuûa cuï giaø. Chæ sau moät thôøi gian 10 ngaøy coá gaéng, anh ñaõ thaáy tieán boä vaø töï caûm thaáy phaán chaán trong vieäc söûa chöõa caùc laàm loãi. Haõy laøm nhö theá ñoái vôùi caùc khieám khuyeát cuûa baïn!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

191

Tröôùc tieân, taán coâng noãi ñam meâ chính yeáu, sau ñoù, coá gaéng laàn löôït thaéng caùc ñam meâ khaùc… Vaø baïn seõ tìm thaáy söï bình an trong taâm hoàn!

Hoàn cao thöôïng nhö con taøu giöõa beå, Boû neo naèm khi bieån laëng soùng yeân, Neáu bieán ñoäng vaø gioù gaøo maïnh meõ, Noù döông buoàm löôùt tôùi raát

Hôi Noùng cuûa Baøn Tay

H

ai ngöôøi baïn vaøo trong moät tieäm nöõ trang. Sau khi nhìn vaø chieâm ngöôõng nhieàu vieân ñaù quí, hoï ñeå yù ñeán moät vieân ngoïc khoâng boùng laùng. - Vieân ñaù naøy khoâng coù gì ñaùng löu yù caû - moät ngöôøi noùi. Laøm sao laïi ñeå noù ôû ñaây? Ngöôøi chuû tieäm kim hoaøn beøn caàm noù leân vaø naém chaët trong loøng baøn

192

taäp saùch ngheä thuaät soáng

tay. Vaøi phuùt sau, vieân ñaù môø ñuïc khoâng boùng laùng ñoù, loùng laùnh muoân maøu caùch dieäu kyø. - Laøm sao coù theå nhö vaäy? - hai ngöôøi baïn hoûi. - Ñaây laø moät vieân ñaù maét meøo, ñöôïc goïi laø vieân ñaù thieän caûm. Noù caàn coù söï ñuïng chaïm vôùi moät baøn tay noùng aám ñeå caùc tia saùng cuûa noù bieåu hieän ra! - ngöôøi chuû tieäm traû lôøi. Cuõng theá, ôû treân theá giôùi naøy coù moät soá raát ñoâng ngöôøi ngheøo khoå bò boû rôi caàn ñeán söï thieän caûm, moät lôøi noùi deã thöông, moät caùi nhìn thoâng caûm vaø moät tí trôï giuùp, ñeå caùi nhìn cuûa hoï vuït saùng leân!

Söï phieàn nhieãu giuùp ta kieân nhaãn. Vieäc khoù nhoïc cho ta theâm söùc maïnh

Baâttle

taäp saùch ngheä thuaät soáng

193

Hy Sinh Ñeå Bieát Cöùu Ngöôøi

C

huyeän xaûy ra taïi moät laøng ngö phuû ôû gaàn bieån. Daân cö ñoâng ñuùc. Phía sau löng laøng laø moät daõy nuùi cao, ñaëc bieät laø caùch ñaây chöøng 20 naêm, coù moät cuï giaø - töø ñaâu ñeán daân laøng khoâng roõ - ñeán ôû löng chöøng nuùi vaø boû tieàn ra döïng moät ngoâi nhaø lôùn, toaøn baèng goã quí. Vaø daân laøng sau nhöõng laàn leân thaêm oâng, ñeàu nhaän xeùt ñieàu naøy laø oâng raát töï haøo vaø quí caên nhaø ñoù laém, oâng xem noù nhö vaät thaân thieát nhaát cuûa oâng. Maáy ngaøy ñoù bieån ñoäng maïnh….. Boãng moät ñeâm kia, daân laøng ñeàu thöùc daäy vì thaáy moät ñaùm chaùy lôùn ôû treân söôøn nuùi, ngay caên nhaø goã quí cuûa cuï giaø. Vì bieát cuï giaø quí caên nhaø cuûa oâng laém, neân toaøn daân ruû nhau moãi ngöôøi mang moät thau nöôùc, coá gaéng treøo leân doác ñeå daäp chaùy cho oâng. Xaûy ra laø, khi daân laøng leân ñaõ khaù cao treân söôøn nuùi, thì töø ngoaøi bieån moät ngoïn soùng cao to goïi laø soùng thaàn traøn vaøo vaø cuoán ñi caû laøng ñoù! Vì baän

194

taäp saùch ngheä thuaät soáng

chöõa chaùy neân trong laøng coù raát ít ngöôøi bò laøn soùng ñoù cuoán ñi. Caùc ngöôøi trong laøng töôûng laø hoï boû coâng leo nuùi ñeå giuùp cuï giaø, nhöng söï thaät laø nhö theá naøy: Vì ôû treân cao neân cuï giaø thaáy tröôùc ngoïn soùng thaàn ñang tieán vaøo bôø, song ñeâm khuya, oâng khoâng bieát laøm caùch naøo baùo tin ñeå cöùu daân laøng caû. Chæ coøn coù moät caùch hy sinh ñoát chaùy caên nhaø yeâu quí nhaát cuûa ñôøi oâng, ñeå may ra daân laøng thaáy ñaùm chaùy maø chaïy leân chaêng! Nhieàu khi chuùng ta töôûng mình chòu ñau khoå, hy sinh cho ngöôøi khaùc, nhöng thaät ra khi chuùng ta hy sinh nhö theá töùc laø luùc chuùng ta giuùp ích cho chính chuùng ta chöù khoâng cho ai khaùc.

Tuoåi treû caàn caû tình yeâu vaø tình baïn. Tình yeâu laøm tuoåi treû röïc rôû coøn tình baïn laïi laøm cho noù ngoït ngaøo

Roy Fuller

taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

195

Caùi Tuùi

où moät caùi tuùi vaûi vöùt treân haønh lang, ngöôøi qua laïi thöôøng laáy noù leân ñeå chuøi giaøy, chuøi xong laïi vöùt ôû ñaáy. Moät hoâm, ngöôøi chuû tieäm vaøng duøng caùi tuùi aáy ñeå ñöïng vaøng vaø tieàn baïc, caùi tuùi boãng trôû neân coù giaù trò cao, ñöôïc chuû caát kyõ trong keùt. Ngöôøi chuû moãi khi khoe cuûa, thöôøng ñem caùi tuùi vaûi aáy ra cho baïn beø coi vaø môû tuùi ñeå cho hoï thaáy vaøng vaø tieàn baïc chöùa ñaày trong tuùi. Moïi ngöôøi ai cuõng troá maét nhìn caùi tuùi vôùi veû theøm thuoàng, ham thích, coù khi coøn laáy tay sôø, voã vaøo noù - do ñoù maø khí saéc caùi tuùi theâm raïng rôõ, chính noù cuõng khoâng hieåu noåi thaân phaän noù nöõa. Theá nhöng, sau moät thôøi gian, vaøng vaø tieàn trong tuùi duøng heát, ngöôøi chuû laïi vöùt boû caùi tuùi vaûi aáy, töø ñoù noù bò ngöôøi ta hoaøn toaøn queân laõng. Caàn phaûi hieåu thaät roõ mình, chôù neân muø quaùng töï cao töï ñaïi

196

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Neáu laø ñaù, haõy laøm ñaù nam chaâm Neáu laø caây, haõy laø caây trinh nöõ Neáu laø ngöôøi thì haõy soáng vôùi tình yeâu

taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

197

Coâ Gaùi Xaáu Xí

où moät coâ gaùi xaáu xí, maét traùi bò choät, maët ñaày seïo, da deû ñen ñuùa, thaân theå coøm coõi, ai nhaùc thaáy coâ cuõng ñeàu cheâ caû. Coâ gaùi naøy ñi theo moät thaày daïy nhaïc ñeå hoïc gaûy ñaøn caàm vaø hoïc ñaùnh troáng. Sau ba naêm hoïc, thaønh ngheà, taøi ngheä raát cao, laïi muùa gioûi. Moät chaøng trai noï xem coâ gaùi bieåu dieãn xong, loøng raát meán moä, ñem thaät nhieàu leã vaät ñeán xin cöôùi coâ veà nhaø. ÔÛ vôùi choàng, coâ gaùi buoåi saùng gaûy ñaøn, buoåi chieàu ñaùnh troáng cho choàng thöôûng thöùc. Ngöôøi choàng yeâu quyù coâ voâ cuøng, moãi baän ñi ñaâu veà ñeàu ngaém nghía nhìn vôï thaät kyõ, caûm thaáy coâ khoâng coù ñieåm naøo khoâng ñeïp, ngöôïc laïi con gaùi treân ñôøi haàu heát ñeàu choät moät maét, xaáu thaäm teä caû. Thoùi ñôøi thöôûng laø theá, yeâu ai thì coi ngöôøi ñoù laø thaàn töôïng, xaáu cuõng thaønh ñeïp. Gheùt ai thì duø keû ñoù coù ñeïp nhö tieân cuõng cheâ laø xaáu.

Toâi khoâng bieát coù thöù töï do naøo keøm theo nhöõng ñieàu kieän nhaát ñònh. Neáu ñaïi baøng cho raèng noù bò ñoâi caùnh raøng buoäc thì ñaïi baøng khoâng theå töï do bay

198

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Boâng Hoa Ñaàu Xuaân

N

göôøi daân cuûa moät vuøng cao noï coù tuïc leä raát ñeïp. Haøng naêm cöù moãi ñoä xuaân veà, moïi ngöôøi giaø treû lôùn beù ñeàu tham döï vaøo moät cuoäc thi ñua tìm boâng hoa ñaàu tieân cuûa muøa xuaân. Ai tìm thaáy vaø haùi ñöôïc boâng hoa aáy seõ ñöôïc xem laø ngöôøi may maén nhaát trong naêm. Moät naêm noï tuyeát ñoâng vöøa tan, maët trôøi xuaân vöøa loù raïng, moïi ngöôøi trong laøng ñeàu keùo nhau leân röøng tham gia vaøo cuoäc thi. Moät buoåi saùng troâi qua maø chöa coù ai tìm haáy moät boâng hoa naøo. Giöõa luùc moïi ngöôøi ñang chaùn naûn ñònh boû cuoäc, thì treân moät trieàn nuùi cao, ngöôøi ta boãng nghe voïng xuoáng moät tieáng la möøng rôõ: - Toâi ñaõ tìm thaáy! Thì ra ñoù laø tieáng reo hoø cuûa moät caäu beù nhoû nhaát laøng. Taát caû moïi ngöôøi giaø caû lôùn beù, ñaøn oâng ñaøn baø ñeàu chaïy leân trieàn nuùi chia seû

taäp saùch ngheä thuaät soáng

199

nieàm vui cuûa caäu beù. Theá nhöng khoâng may cho caäu, vì caùnh hoa laïi naèm keït trong moät khe ñaù döôùi vöïc saâu. Muoán ñöôïc xem laø ngöôøi may maén nhaát trong naêm, chính caäu phaûi laø ngöôøi ñích thaân haùi caùnh hoa. Taát caû moïi ngöôøi tham döï cuoäc thi ñeàu mong muoán cho caäu beù ñaït ñöôïc vinh döï aáy. Naêm ngöôøi ñaøn oâng löïc löôõng nhaát trong laøng lieàn mang moät daây thöøng ñeán ñeå giuùp caäu beù leo xuoáng vöïc. Nhöng caäu beù khoùc oøa lôùn tieáng. Caäu muoán ñuôïc caùnh hoa nhöng laïi khoâng daùm leo xuoáng vöïc saâu. Maëc cho moïi coá gaéng thuyeát phuïc, caäu vaãn khoùc. Ngöôøi ta laïi mang ñeán moät daây thöøng khaùc chaéc chaén hôn. Vaø laàn naøy taát caû trai traùng trong laøng ñeàu ñöôïc ñoäng vieân ñeán ñeå giuùp caäu beù haùi cho baèng ñöôïc caùnh hoa. Ñaùm ñoâng bao quanh cuõng heát lôøi coå vuõ, nhöng voâ voïng - khoâng moät söùc maïnh naøo coù theå thuyeát phuïc ñöôïc caäu beù. Theá roài, nhö moät pheùp laï, ngöôøi ta boãng thaáy caäu beù ñöa tay leân lau nöôùc maét vaø noùi moät caùch quaû quyeát: - Toâi seõ leo xuoáng vöïc saâu, vôùi ñieàu kieän ñeå cho boá toâi naém daây thöøng.

200

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nhöõng loaøi hoa nôû ban ngaøy thöôøng coù maøu saéc röïc rôõ, nhöõng loaøi hoa nôû ban ñeâm laïi coù höông thôm ngaøo ngaït. Cuõng nhö loaøi hoa, moãi ngöôøi ñeàu phaûi tìm ra caùch theå hieän tình yeâu cuûa mình vôùi cuoäc ñôøi

Tình Thöông Khoâng Lôøi

C

ha toâi döôøng nhö khoâng bieát theå hieän tình yeâu thöông cuûa mình. caû gia ñình toâi soáng vui veû vaø thoaûi maùi, taát caû cuõng laø nhôø meï toâi. Moãi ngaøy cha chæ saùng sôùm ñi laøm, chieàu toái veà nhaø. Theá nhöng sau khi nghe meï toâi keå veà nhöõng toäi maø chuùng toâi ñaõ phaïm phaûi trong ngaøy thì cha laïi khoâng tieác lôøi raày la chuùng toâi. Coù laàn toâi troäm moät caây keïo ôû cöûa tieäm nhoû ñaàu phoá. Cha bieát chuyeän vaø nhaát ñònh baét toâi ñích thaân ñem traû, ñoàng thôøi phaûi thuù nhaän vôùi chuû tieäm raèng toâi ñaõ aên troäm caây

taäp saùch ngheä thuaät soáng

201

keïo. Khoâng nhöõng phaûi ñem keïo traû laïi, cha coøn baét toâi ñeán queùt doïn cöûa tieäm ñeå chuoäc laïi loãi laàm. Laàn aáy duy chæ coù meï hieåu, bôûi duø sao toâi cuõng chæ laø moät ñöùa treû maø thoâi. Toâi chôi boùng sô yù bò gaõy chaân. Treân ñöôøng ñeán beänh vieän, ngöôøi oâm toâi vaøo loøng laø meï. Cha döøng xe hôi cuûa oâng tröôùc cöûa phoøng caáp cöùu, nhöng ngöôøi baûo veä yeâu caàu oâng ñaäu xe nôi khaùc vì choã ñoù chæ daønh cho nhöõng xe caáp cöùu ñoã maø thoâi. Cha nghe xong lieàn noåi giaän: - Theá oâng töôûng xe cuûa chuùng toâi laø xe gì? Xe du lòch chaéc? Trong nhöõng buoåi tieäc möøng sinh nhaät cuûa toâi, cha chaúng gioáng moät ngöôøi cha chung vui vôùi toâi chuùt naøo. Cha chæ maûi lo thoåi bong boùng, baøy baøn tieäc, hoaëc laøm nhöõng vieäc phuïc vuï vaët vaõnh. Vaãn laø meï caém neán leân baùnh kemvaø ñöa ñeán cho toâi thoåi. Xem nhöõng album aûnh, baïn beø thöôøng hoûi: - Cha cuûa baïn ñaâu? Chæ coù trôøi môùi hieåu noåi, vì luùc naøo cha cuõng laø ngöôøi caàm maùy chuïp hình. Coøn meï vaø toâi thì luoân cöôøi töôi

202

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhö hoa, vaø aûnh chuïp dó nhieân laø voâ soá. Toâi coøn nhôù coù laàn meï nhôø cha taäp cho toâi ñi xe ñaïp. Toâi xin cha khoan haõy buoâng tay ra, nhöng cha noùi ñaõ ñeán luùc cha khoâng neân vòn xe cho toâi nöõa roài. Vaø theá laø cha buoâng tay. Toâi teù xuoáng ñaát, meï voäi chaïy laïi ñôõ toâi daäy, coøn cha thì khoaùt tay ra hieäu meï traùnh ra. Luùc ñoù toâi raát giaän, vaø nhaát ñònh phaûi chöùng toû cho cha thaáy toâi cuõng khoâng caàn söï giuùp ñôõ. Nghó vaäy, toâi laäp töùc gaéng leo laïi leân xe, vaø chaïy moät mình cho cha xem. Luùc aáy cha chæ ñöùng yeân vaø nôû nuï cöôøi. Toâi vaøo ñaïi hoïc, taát caû thö töø ñeàu do meï vieát cho toâi. Cha chæ göûi tieàn aên hoïc vaø duy nhaát moät böùc thö ngaén trong voøng 4 naêm trôøi, noäi dung chæ voûn veïn vaøi doøng veà chuyeän toâi rôøi khoûi nhaø ñi hoïc xa, neân chaúng coøn ai ñaù boùng treân thaûm coû tröôùc nhaø nöõa, khieán thaûm coû cuûa cha ngaøy caøng töôi toát. Moãi laàn toâi goïi ñieän veà nhaø, cha döôøng nhö ñeàu raát muoán troø chuyeän vôùi toâi, nhöng cuoái cuøng oâng laïi noùi: - Cha goïi meï laïi nghe ñieän nheù!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

203

Theá roài toâi cuõng keát hoân, laïi vaãn laø meï khoùc. Cha chæ suït sòt muõi vaøi caùi, roài böôùc ngay ra khoûi phoøng. Töø beù ñeán lôùn, cha chæ thöôøng noùi vôùi toâi nhöõng ñieàu ñaïi loaïi nhö: “Con ñi ñaâu ñaáy?… Maáy giôø veà?… Xe coøn ñuû xaêng khoâng?… Khoâng, khoâng ñöôïc ñi…” Cha hoaøn toaøn khoâng bieát theå hieän tình thöông yeâu cuûa mình. Tröø phi… Tröø phi… Phaûi chaêng cha ñaõ theå hieän raát nhieàu nhöng toâi laïi voâ tình khoâng caûm nhaän ñöôïc tình thöông yeâu bao la ñoù? Haïnh Quyeân.

Moät ñaàu oùc khoâi haøi dí doûm seõ laøm cho moïi moãi khoù khaên trôû neân deã chòu

H. Oa Bitcho

204

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Tình Yeâu, Giaøu Sang Vaø Thaønh Coâng

M

oät ngöôøi phuï nöõ ra khoûi nhaø vaø nhìn thaáy ba ngöôøi ñaøn oâng raâu daøi baïc traéng ñang ngoài treân baêng gheá ñaù ôû saân tröôùc. Baø khoâng heà quen ai trong soá hoï. Tuy nhieân, voán laø ngöôøi toát buïng, baø noùi: - Toâi khoâng bieát caùc oâng, nhöng chaéc laø caùc oâng ñang raát ñoùi. Xin môøi caùc oâng vaøo nhaø aên moät chuùt gì ñoù. - OÂng chuû coù ôû nhaø khoâng? – hoï hoûi. - Khoâng, choàng toâi ñi laøm roài – baø traû lôøi. - Theá thì chuùng toâi khoâng theå vaøo ñöôïc – hoï ñaùp. Buoåi chieàu, khi choàng trôû veà, baø keå laïi caâu chuyeän. Ngöôøi choàng muoán bieát hoï laø ai neân baø laïi ra môøi ba ngöôøi ñaøn oâng – vaãn chôø töø saùng – vaøo nhaø. - Ba chuùng toâi khoâng theå vaøo nhaø baø cuøng moät luùc ñöôïc – hoï traû lôøi. - Sao laïi theá – ngöôøi phuï nöõ ngaïc nhieân. Moät ngöôøi giaûi thích:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

205

- Teân toâi laø Tình Yeâu, oâng naøy laø Giaøu Sang, coøn oâng kia laø Thaønh Coâng. Baây giôø hai vôï choàng baø haõy quyeát ñònh xem ai trong chuùng toâi seõ laø ngöôøi ñöôïc môøi vaøo nhaø? Ngöôøi phuï nöõ ñi vaøo vaø keå laïi toaøn boä caâu chuyeän. - Tuyeät thaät - ngöôøi choàng vui möøng. Ñaây ñuùng laø moät cô hoäi toát. Chuùng ta haõy môøi ngaøi Giaøu Sang. Ngaøi seõ ban cho chuùng ta thaät nhieàu tieàn baïc vaø cuûa caûi. Nhöng ngöôøi vôï khoâng ñoàng yù: - Anh yeâu, taïi sao chuùng ta laïi khoâng môøi ngaøi Thaønh Coâng nhæ? Chuùng ta seõ coù quyeàn cao chöùc troïng, vaø ñöôïc moïi ngöôøi kính neå, vaø … roài chuùng ta seõ coù tieàn! Hai vôï choàng tranh caõi moät luùc laâu maø vaãn chöa quyeát ñònh ñöôïc. Coâ con gaùi naõy giôø yeân laëng ñöùng nghe trong goùc phoøng, boãng ñeà nghò: - Chuùng ta neân môøi ngaøi Tình Yeâu laø toát hôn caû. Nhaø mình seõ traøn ngaäp tình thöông yeâu aám aùp, vaø ngaøi seõ cho chuùng ta thaät nhieàu haïnh phuùc. - Coù leõ chuùng ta neân nghe theo lôøi khuyeân cuûa con gaùi – ngöôøi choàng suy nghó roài noùi vôùi vôï. Em haõy ra ngoaøi

206

taäp saùch ngheä thuaät soáng

vaø môøi ngaøi Tình Yeâu. Ñaây chính laø ngöôøi khaùch chuùng ta mong muoán. Ngöôøi phuï nöõ ra ngoaøi vaø hoûi: - Ai trong ba vò laø Tình Yeâu? Xin môøi vaøo vaø trôû thaønh khaùch cuûa chuùng toâi. Thaàn Tình Yeâu ñöùng daäy vaø ñi vaøo ngoâi nhaø. Hai vò thaàn coøn laïi cuõng ñöùng daäy vaø ñi theo oâng ta. Voâ cuøng ngaïc nhieân, ngöôøi phuï nöõ hoûi: - Toâi chæ môøi ngaøi Tình Yeâu, taïi sao caùc oâng cuõng vaøo? Caùc oâng ñaõ noùi khoâng theå vaøo cuøng moät luùc kia maø? Hai ngöôøi beøn cuøng nhau traû lôøi: - Neáu baø môøi Giaøu Sang hoaëc Thaønh Coâng, thì seõ chæ moät mình ngöôøi khaùch ñöôïc môøi ñi vaøo. Nhöng vì baø môøi Tình Yeâu neân caû ba chuùng toâi seõ cuøng vaøo, bôûi ôû ñaâu coù Tình Yeâu thì ôû ñoù coù Thaønh Coâng vaø Giaøu Sang. Taï Thuyø Linh

Ta coá gaéng laøm vieäc taàm thöôøng ñeå trôû neân phi thöôøng.

Nöõ tu Roselle

taäp saùch ngheä thuaät soáng

207

Tình Yeâu Cuûa Shiro

- S hiro ! Shiro !

OÂng baø Nakamura raát lo laéng. Con choù cuûa hoï ñoät nhieân maát tích. - Shiro…o…o…. ! Hoï goïi noù heát laàn naøy ñeán laàn khaùc. OÂng Nakamura soáng treân moät hoøn ñaûo nhoû ôû Nhaät. Hoï tìm kieám khaép nôi treân hoøn ñaûo nhöng vaãn khoâng tìm thaáy Shiro. Ngaøy hoâm sau, oâng Nakamura nghe coù tieáng ñoäng tröôùc cöûa nhaø. OÂng ra môû cöûa vaø ñoù laø Shiro. Con Shiro öôùt nheïp vaø run raåy vì laïnh. Shiro baét ñaàu bieán maát moät caùch thöôøng xuyeân vaøo buoåi saùng sôùm vaø veà nhaø raát khuya. Moãi khi trôû veà ngöôøi noù öôùt suõng. OÂng Nakamura thaéc maéc : - Shiroâ ñi ñaâu chöù ? – Roài oâng laïi töï hoûi : - Taïi sao ngöôøi noù luoân öôùt suõng khi veà nhaø? Moät buoåi saùng, oâng Nakamura ñi theo Shiro. Noù ñi treân bôø bieån roài töø töø xuoáng nöôùc vaø baét ñaàu bôi. OÂng Nakamura lieàn lao leân chieác thuyeàn cuûa

208

taäp saùch ngheä thuaät soáng

mình vaø ñi theo Shiro. Shiro bôi ñöôïc hai daëm thì thaáy meät. Noù lao leân moät hoøn ñaù ñeå nghæ ngôi. Vaøi phuùt sau noù nhaûy xuoáng nöôùc vaø bôi tieáp. Bôi ñöôïc khoaûng ba tieáng thì noù ñeán moät hoøn ñaûo. Noù leân bôø, giuõ ngöôøi cho saïch nöôùc roài ñi vaøo thò traán. Shiro ñi ñeán moät caên nhaø. Moät con choù ñaõ chôø saün tröôùc cöûa. Shiro tieán veà phía con choù vaø caû hai baét ñaàu vui ñuøa vôùi nhau. Teân cuûa noù laø Marilyn. Marilyn cuõng chính laø baïn gaùi cuûa Shiro. Marrilyn soáng ôû Zamami, moät hoøn ñaûo khaùc cuûa Nhaät. Shiro vaø gia ñình Nakamura ñaõ töøng soáng taïi Zamami. Sau ñoù, vaøo muøa heø naêm 1986, hoï thuyeân chuyeån nhaø ñeán Aka, moät hoøn ñaûo nhoû hôn. Shiro nhôù Marilyn raát nhieàu vaø muoán soáng cuøng Marilyn, nhöng noù cuõng muoán soáng vôùi gia ñình Nakamura. Vì vaäy Shiro soáng cuøng gia ñình Nakamura ôû ñaûo Aka vaø bôi ñeán ñaûo Zamami ñeå thaêm Marilyn. Moïi ngöôøi raát ngaïc nhieân khi nghe keå veà Shiro.Khoaûng caùch töø ñaûo Aka ñeán ñaûo Zamami laø hai daëm röôõi. Vuøng bieån giöõa hai hoøn ñaõo raát khaéc nghieät. Khoâng ai coù theå bôi töø Aka ñeán Zamami.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

209

Shiro trôû neân noåi tieáng. Raát nhieàu ngöôøi ñeán Zamami ñeå nhìn thaáy Shiro. Trong suoát kyø nghæ heø, 3.000 ngöôøi ñeán tham quan Zamami. Hoï ngoài chôø treân bôø bieån. Hoï noùi : - Coù theå hoâm nay Shiro seõ bôi ñeán Zamami ! Taát caû moïi ngöôøi ñeàu muoán thaáy Shiro, moät chuù choù ñaùng yeâu. Thanh Vaân

210

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Töø Giaù Trò Cuûa Nghòch Caûnh

T

oâi phaûi veà queâ theo hôïp ñoàng vôùi tænh nhaø, vì khi toát nghieäp PTTH, toâi ñöôïc tænh choïn vaø ñöa ñi hoïc ñeå trôû veà coâng taùc khi ra tröôøng. ÔÛ Saøi goøn, toâi chöa heà coù ñuû thôøi gian ñeå ngoài quaùn caø pheâ ngaøy ba baän, cuõng nhö khoâng coù ñuû thôøi gian ñeå nguû sôùm khi toái ñeán. Ban ngaøy, ngoaøi giôø hoïc thì toâi ñi laøm theâm, toái veà ñi hoïc ngoaïi ngöõ hoaëc ñi daïy keøm, roài veà hoïc baøi… Duø baän roän, nhöng theo toâi, ñoù laø haïnh phuùc cuûa tuoåi treû. ÔÛ Saøi goøn, toâi thaáy mình treû vaø naêng ñoäng hôn! Veà queâ, laøm trong cô quan Nhaø nöôùc, toâi thaáy mình thöøa thaõi, thuï ñoäng vaø giaø ñi nhieàu trong caùch nghó. Ñeâm ñeán, moät mình buoàn quaù, toâi chaïy xe voøng veøo qua nhöõng con ñöôøng thò xaõ. Thò xaõ nhoû nhö loøng baøn tay, chaïy khoâng ñaày 30 phuùt laø heát, theá laø vaøo quaùn caø pheâ roài laïi rôû veà. Chuû nhaät laø ngaøy buoàn teû nhaát. Khoâng coù, hoaëc raát ít, nhöõng hoaït ñoäng ôû nhaø vaên hoaù trung taâm tænh, chæ thænh

taäp saùch ngheä thuaät soáng

211

thoaûng vaøi ñeâm ca nhaïc cuûa caùc “sao” töø Saøi goøn veà. Maø tuoåi treû thì ñaâu chæ coù nhu caàu vaøo quaù, nghe nhaïc!? Chöa coù caâu laïc boä ngoaïi ngöõ, coøn Internet thì laïi quaù xa!… Nhöng roài raát may laø toâi ñoïc baøi “Giaù trò cuûa nghòch caûnh” (Baùo Tuoåi treû ngaøy 05.04.2002), vaø toâi quyeát ñònh ñi hoïc theâm ngoaïi ngöõ ban ñeâm (Trung taâm Ngoaïi ngöõ cuûa Thò xaõ vöøa môû khoa hoïc trình ñoä C ñaàu tieân). Roài toâi cuõng choïn höôùng ñoïc saùch, nghieân cöùu,…, xem ñoù nhö coâng vieäc ñeå laáp ñaày khoaûng troáng, vaø laø nieàm vui… Boãng döng toâi nhôù tôùi caâu danh ngoân ñaêng treân tôø taïp chí naøo ñoù, raèng: “Khoâng coù con ñöôøng naøo daãn tôùi haïnh phuùc, bôûi haïnh phuùc chính laø con ñöôøng”. Traø Vónh Thöông

Keû naøo khoâng theå cai quaûn chính baûn thaân mình thì khoâng ñaùng laøm laõnh ñaïo.

Mgr Landrieur

212

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Töï Ñaùnh Giaù

T oâi laø toâi.

Treân ñôøi naøy khoâng coù ngöôøi thöù hai nhö theá. Thaät ra cuõng coù theå coù ai ñoù phaàn naøo gioáng toâi, veà hình daùng hay veà tính caùch, nhöng chaéc chaén khoâng ai gioáng heät. Do ñoù, moïi thöù trong ngöôøi toâi ñeàu laø neùt ñaëc tröng cuûa rieâng toâi. Toâi ñöôïc sôû höõu raát nhieàu: theå xaùc toâi, bao goàm nhieàu boä phaän nhoû treân ñoù; khoái oùc toâi vôùi caùc tö töôûng vaø nhöõng suy nghó; ñoâi maét toâi cuøng caû nhöõng hình aûnh noù nhìn thaáy; taát caû caùc caûm xuùc cuûa toâi - buoàn, vui, yeâu, gheùt; mieäng toâi vaø caùc töø ngöõ thoát ra töø ñoù, duø laø nhöõng töø ngöõ lòch söï, ngoït ngaøo hay thoâ loã, ñuùng hay sai; gioïng noùi cuûa toâi- nhí nhí hay sang saûng- cuõng nhö taát caû caùc haønh ñoäng khaùc. Toâi laøm chuû trí töôûng töôïng cuûa toâi, nhöõng giaác mô, nhöõng hy voïng vaø caû nhöõng noãi sôï haõi. Toâi töï kieåm soaùt mình cho chieán thaéng, cho thaønh coâng, cho caû nhöõng thaát baïi hay nhöõng loãi laàm cuûa mình.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

213

Bôûi toâi laøm chuû taát caû baûn thaân mình neân toâi yeâu thöông taát caû nhöõng gì toâi ñang coù. Toâi cuõng coù theå khieán chuùng hoaït ñoäng theo yù mình. Toâi bieát, ñoâi khi coù nhöõng thöù thuoäc veà chính toâi laïi ñaåy toâi vaøo theá khoù xöû. Laïi coù nhieàu thöù khaùc toâi khoâng theå hieåu roõ. Tuy nhieân, toâi coù theå coù caùi nhìn can ñaûm vaø ñaày hy voïng veà caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà khoù xöû vaø veà nhöõng caùch giuùp toâi hieåu roõ mình hôn, mieãn laø toâi yeâu thöông vaø toân troïng baûn thaân mình. Nhöõng gì toâi nhìn vaø nghe thaáy, noùi vaø laøm, suy nghó vaø caûm nhaän vaøo baát cöù luùc naøo, ôû baát cöù nôi ñaâu, ñeàu do yù muoán chuû quan cuûa toâi. Taát caû ñeàu ñaùng tin caäy vaø ñeàu noùi leân vò trí cuûa toâi khi ñoù. Sau ñoù, khi hoài töôûng laïi nhöõng gì toâi ñaõ nhìn vaø ñaõ nghe, ñaõ noùi vaø ñaõ laøm, ñaõ suy nghó vaø ñaõ caûm nhaän, coù moät soá döôøng nhö khoâng phuø hôïp. Toâi coù theå loaïi boû vaø laøm cho chuùng trôû neân phuø hôïp hôn, caûi thieän vaán ñeà baèng caùch ñeà ra nhöõng caùi môùi ñeå thay theá nhöõng caùi toâi ñaõ loaïi boû. Toâi coù theå thaáy, nghe, caûm nhaän, suy nghó, noùi vaø laøm. Toâi coù phöông

214

taäp saùch ngheä thuaät soáng

tieän ñeå toàn taïi, ñeå gaàn guõi ngöôøi khaùc, ñeå caûm nhaän vaø hoøa ñoàng vôùi theá giôùi quanh toâi. Toâi laøm chuû baûn thaân toâi. Toâi laø toâi vaø moïi thöù ñeàu toát ñeïp. Ngoâ Thò Thuøy Vy

Sai laàm trong coâng vieäc laø ñieàu hoaøn toaøn coù theå xaûy ra. Ñoù laø vaán ñeà chaân lyù chöù khoâng phaûi laø vaán ñeà danh döï.

P. Kapitsa

taäp saùch ngheä thuaät soáng

T

Tri Tuùc....Tri Nhaøn

215

reân moät baõi bieån thô moäng, moät ngö oâng ñang naèm daøi treân caùt, caàn caâu caém beân caïnh, sôïi daây caâu cuûa oâng in chieác boùng ñôn ñoäc leân maët bieån laáp laùnh. OÂng ñang laëng ngaém caûnh chieàu taø treân bieån vaø vui thích tröôùc vieãn caûnh seõ caâu ñöôïc vaøi con caù. Ñuùng luùc aáy, moät doanh nhaân ñi daïo ngang qua, coá thö giaõn sau moät ngaøy laøm vieäc caêng thaúng… Troâng thaáy ngö oâng, vò doanh nhaân toû veû phaät yù, taïi sao laïi coù ngöôøi cöù rong chôi thay vì laøm vieäc. Tieán ñeán gaàn, oâng ta leân tieáng : - OÂng seõ khoâng theå coù nhieàu caù neáu cöù naèm öôøn ra nhö theá. OÂng phaûi laøm vieäc caät löïc hôn.. . Ngö oâng nhìn leân, mæm cöôøi vaø hoûi laïi : - Ñeå laøm gì chöù ? - OÂng seõ mua ñöôïc löôùi vaø caâu ñöôïc nhieàu caù hôn.. . - Theá roài sao ? - Ngö oâng hoûi, vaãn mæm cöôøi. - OÂng seõ coù tieàn ñeå mua thuyeàn vaø laïi coù nhieàu caù hôn.. .

216

taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Roài sao nöõa ? - Ngö oâng laïi hoûi. Vò doanh nhaân baét ñaàu thaáy khoù chòu : - OÂng seõ taäu ñöôïc thuyeàn lôùn hôn, vaø thueâ ngöôøi khaùc ñaùnh caù cho oâng. - Roài sao nöõa ? - Ngö oâng laäp laïi. Vò doanh nhaân baét ñaàu noåi giaän : - OÂng khoâng hieåu gì caû. OÂng coù theå coù caû moät ñoäi thuyeàn, ñi khaép theá giôùi, vaø baûo nhöõng ngöôøi laøm coâng ñaùnh caù cho oâng. Moät laàn nöõa, ngö oâng laïi hoûi : - Neáu theá, roài sao ? Vò doanh nhaân thaät söï noåi giaän : - Coù thaät oâng khoâng hieåu khoâng ? Khi aáy, oâng seõ khoâng phaûi lo kieám soáng nöõa. OÂng coù theå daønh caû quaõng ñôøi coøn laïi ngoài suoát ngaøy treân baõi naøy, ngaém hoaøng hoân roài bình minh.. . Ngö oâng nhìn thaúng vaøo maét vò doanh nhaân, töø toán ñaùp : - Chaúng phaûi toâi ñang laøm ñieàu ñoù hay sao.. .? H. Lan

Moät ngöôøi coù theå giaáu moïi thöù, tröø hai ñieàu: say röôïu vaø ñang yeâu. Antiphanes

taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

Vì Sao Ñeâm Noel

217

huyeän keå raèng khi Ñaáng Cöùu Theá giaùng traàn thì treân baàu trôøi xuaát hieän moät vì sao laï. Coù moät vò vua ñaày uy quyeàn ñaõ theo höôùng cuûa vì sao ñoù ñeå tìm ñeán Ñaáng Cöùu Theá. Sau vaøi hoâm, nhaø vua caûm thaáy meät moûi vaø ra leänh cho ñoaøn tuøy tuøng laøm moät sôïi daây thöøng, caøng daøi caøng toát. Coâng vieäc hoaøn taát, nhaø vua sai moät phuø thuûy taøi ba ñem coät moät ñaàu daây thöøng vaøo vì sao treân khoâng trung, coøn ñaàu kia coät vaøo coã xe. Sau ñoù nhaø vua yeân taâm cho raèng mình chaúng caàn vaát vaû maø vaãn caàu tìm ñöôïc chaân lyù, hoøa bình, haïnh phuùc. Nhaø vua truyeàn cho moïi ngöôøi cöù vieäc röôïu cheø, vui chôi thoûa thích, maëc cho sôïi daây thöøng keùo ñi ñaâu thì ñi ñaáy. Vaøo ñeâm kia, khi moïi ngöôøi ñang haû heâ vui thuù thì boãng chieác xe bò nhaác leân cao vaø rôùt aàm xuoáng ñaïi döông giaù reùt. Laõo phuø thuûy ñaõ coät nhaàm sôïi daây vaøo chaân moät loaøi thaàn öng coù nhieäm vuï tìm hieåu vì sao laï. Khi thaàn öng saø xuoáng maët bieån ñaõ voâ tình dìm cheát caû ñoaøn ngöôøi. Vaø töø ñoù, trong loaøi thaàn öng vang maõi khuùc ca: "Neáu muoán tìm chaân lyù,

218

taäp saùch ngheä thuaät soáng

con phaûi khoå nhoïc hoïc hoûi. Neáu muoán tìm hoøa bình, con phaûi noã löïc tranh ñaáu. Neáu muoán tìm haïnh phuùc, con phaûi ñoå moà hoâi..." Vì sao ñeâm Noel, khi hay bieát caâu chuyeän thöông taâm treân, ñaõ buoàn baõ ngao du vaøo khoâng gian voâ taän. Loaøi ngöôøi vì theá bô vô vaø vaát vaû hôn nöõa trong vieäc ñi tìm chaân lyù, hoøa bình vaø haïnh phuùc. Vaân Anh

Voäi Vaøng

T oâi ñang voäi.

Toâi aøo qua phoøng khaùch, voäi vaøng cho cuoäc hoïp vôùi khaùch haøng buoåi toái. Gillian, con gaùi 4 tuoåi cuûa toâi, ñang nhuùn nhaûy theo ñieäu nhaïc phim hoaït hình. Toâi ñang voäi, gaàn treã ñeán nôi roài. Tuy nhieân, moät gioïng noùi trong toâi thì thaàm: - Naøo, döøng laïi. Vì vaäy toâi döøng chaân. Ngaém nhìn con gaùi. Toâi chìa tay cho con beù, oâm voøng con vaø quay tít noù. Con trai 7 tuoåi Caitlin hoaø vaøo voøng chung vôùi chuùng toâi. Ba meï con toâi quay tít treân saøn phoøng khaùch. Cöôøi naéc neû. Chaéc haøng xoùm seõ buoàn cöôøi laém khi thaáy meï con

219

taäp saùch ngheä thuaät soáng

toâi luùc naøy. Chaúng sao caû. Baøi nhaïc keát thuùc baèng moät khuùc cao traøo vaø maøn trình dieãn cuûa chuùng toâi keát thuùc. Toâi phaùt nheï vaøo moâng boïn treû vaø giuïc chuùng ñi taém röûa. Boïn treû chaïy aøo leân gaùc, cöôøi khuùc khích. Toâi quay laïi, loay hoay boû chöùng töø vaøo caëp xaùch, chôït nghe boïn treû thì thaàm. Beù gaùi noùi vôùi anh trai: - Anh Caitlin, meï tuyeät nhaát treân ñôøi anh ha! Toâi söõng ngöôøi. Suyùt nöõa vì voäi vaøng toâi ñaõ ñaùnh maát phuùt giaây naøy! Ñaàu oùc toâi thoaùng nghó ñeán nhöõng phaàn thöôûng vaø baèng caáp treo ñaày ôû phoøng laøm vieäc. Khoâng coù phaàn thöôûng hay baèng caáp naøo saùnh baèng lôøi con noùi: - Meï tuyeät nhaát treân ñôøi ha! Caâu noùi naøy chaúng thích hôïp ñöa vaøo baûn lyù lòch trích ngang cuûa toâi. Nhöng toâi bieát noù seõ maõi trong tim caùc con. Laïi Tuù Quyønh.

Im laëng laø moät ngheä thuaät lôùn lao cuûa cuoäc ñaøm thoaïi.

W. Hazlitt

220

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Xin Thaày Haõy Daïy Cho Con Toâi

(Ñaây laø trích thö cuûa Toång thoáng Myõ Abraham Lincoln göûi thaày Hieäu tröôûng ngoâi tröôûng, nôi con trai oâng theo hoïc) on toâi seõ phaûi hoïc taát caû nhöõng ñieàu naøy, raèng khoâng phaûi taát caû moïi ngöôøi ñeàu coâng baèng, taát caû moïi ngöôøi ñeàu chaân thaät. Nhöng xin thaày haõy daïy cho chaùu bieát cöù moãi moät keû voâ laïi ta gaëp treân ñöôøng phoá, thì ôû ñaâu ñoù seõ coù moät con ngöôøi chính tröïc; cöù moãi moät chính trò gia ích kyû, ta seõ coù moät nhaø laõnh ñaïo taän taâm. Baøi hoïc naøy seõ maát nhieàu thôøi gian, toâi bieát; nhöng xin thaày haõy daïy cho chaùu bieát raèng moät ñoàng ñoâla kieám ñöôïc do coâng söùc lao ñoäng cuûa mình boû ra coøn quyù giaù hôn nhieàu so vôùi naêm ñoâla nhaët ñöôïc treân heø phoá… *Xin haõy daïy cho chaùu bieát caùch chaáp nhaän thaát baïi vaø caùch taän höôûng nieàm vui chieán thaéng. Xin haõy daïy chaùu traùnh xa söï ñoá kî. Xin daïy chaùu bieát ñöôïc bí quyeát cuûa nieàm vui chieán thaéng thaàm laëng, daïy cho chaùu bieát ñöôïc raèng nhöõng keû hay baét naït

C

taäp saùch ngheä thuaät soáng

221

ngöôøi khaùc nhaát laïi laø nhöõng keû deã bò ñaùnh baïi nhaát… *Xin haõy giuùp chaùu nhìn thaáy theá giôùi kyø dieäu cuûa saùch…, nhöng cuõng cho chaùu coù ñuû thôøi gian ñeå laëng leõ suy tö veà söï bí aån muoân thuôû cuûa cuoäc soáng: ñaøn chim tung caùnh treân baàu trôøi, ñaøn ong bay löôïn trong aùnh naéng, vaø nhöõng boâng hoa nôû ngaùt beân ñoài xanh,… *ÔÛ tröôøng, xin thaày haõy daïy cho chaùu chaáp nhaän thi tröôït coøn hôn gian laän trong khi thi. Xin giuùp chaùu coù nieàm tin vaøo yù kieán rieâng cuûa baûn thaân, duø taát caû moïi ngöôøi xung quanh ñeàu cho raèng yù kieán ñoù hoaøn toaøn sai laàm… *Xin haõy daïy cho chaùu ñoái xöû dòu daøng vôùi nhöõng ngöôøi hoaø nhaõ vaø cöùng raén vôùi nhöõng keû thoâ baïo. Xin taïo cho chaùu söùc maïnh ñeå khoâng chaïy theo ñaùm ñoâng khi taát caû moïi ngöôøi ñeáu chæ bieát chaïy theo thôøi theá. *Xin haõy daïy cho chaùu bieát phaûi laéng nghe taát caû moïi ngöôøi, nhöng cuõng xin thaày daïy chaùu bieát caàn phaûi saøng loïc nhöõng gì nghe ñöôïc qua taám löôùi chaân lyù ñeå chaùu chæ ñoùn nhaän nhöõng gì toát ñeïp.

222

taäp saùch ngheä thuaät soáng

*Xin haõy daïy cho chaùu bieát caùch mæm cöôøi khi buoàn baõ… Xin haõy daïy chaùu bieát raèng khoâng coù söï xaáu hoå trong nhöõng gioït nöôùc maét. Xin haõy daïy cho chaùu bieát cheá gieãu nhöõng keû yeám theá vaø caån troïng tröôùc söï ngoït ngaøo ñaày caïm baãy. *Xin haõy daïy cho chaùu raèng coù theå baùn cô baép vaø trí tueä cho ngöôøi ra giaù cao nhaát, nhöng khoâng bao giôø cho pheùp ai ra giaù mua traùi tim vaø taâm hoàn mình. * Xin haõy ñoái xöû dòu daøng vôùi chaùu nhöng ñöøng vuoát ve nuoâng chieàu chaùu, bôûi vì chæ coù söï thöû thaùch cuûa löûa môùi toâi luyeän ñöôïc nhöõng thanh saét cöùng raén. *Xin haõy daïy cho chaùu bieát raèng chaùu phaûi luoân coù nieàm tin tuyeät ñoái vaøo baûn thaân, bôûi vì khi ñoù chaùu seõ luoân coù nieàm tin tuyeät ñoái vaøo nhaân loaïi. *Ñaây quaû laø moät yeâu caàu quaù lôùn, toâi bieát, thöa thaày – nhöng xin thaày coá gaéng heát mình… Con trai toâi quaû thaät laø moät caäu beù tuyeät vôøi. D.V.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Caùi loãi laàm lôùn ôû ngöôøi ñaøn baø laø ao öôùc ñöôïc gioáng ngöôøi ñaøn oâng.

De Maistre

223

224

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ngöôøi Cha, Con Trai, vaø Caâu Traû Lôøi

Ñ

i qua saân bay Atlanta moät buoåi saùng, toâi ñaùp moät trong nhöõng chuyeán taøu chôû haønh khaùch töø ga chính ñeán coång vaøo ñeå leân maùy bay. Nhöõng chuyeán taøu chaïy ñi chaïy veà suoát ngaøy daøi, thieáu sinh khí vaø voâ hoàn, chaúng maáy ai thích thuù gì nhöng vaøo ngaøy thöù baûy ñoù toâi ñaõ nghe thaáy tieáng cöôøi ôû phía tröôùc cöûa toa taøu thöù nhaát. Nhìn ra cöûa soå veà höôùng con ñöôøng saét naèm phía tröôùc laø moät ngöôøi ñaøn oâng vaø con trai oâng ta. Taøu vöøa döøng laïi ñeå khaùch xuoáng vaø nhöõng caùnh cöûa laïi ñoùng laïi. - Chuùng ta ñi ñaây! Haõy oâm chaët laáy boá ! -–ngöôøi cha noùi. Caäu con trai, khoaûng naêm tuoåi, ruùc rích nhöõng tieáng cöôøi ñaày thích thuù. - Nhìn ra ngoaøi kia kìa ! -–Ngöôøi cha noùi vôùi caäu con trai -–Thaáy oâng phi coâng kia khoâng? Boá daùm caù laø oâng ñang ñi ñeán maùy bay cuûa mình. Caäu con ngheån coå nhìn.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

225

Khi toâi xuoáng taøu, toâi nhôù laïi toâi caàn mua moät thöù ôû ga. Luùc aáy ñang coøn sôùm neân toâi quyeát ñònh quay trôû laïi. Toâi ñaõ laøm theá, vaø ngay khi toâi saép leân taøu laïi ñeå veà coång leân maùy bay, toâi troâng thaáy hai cha con noï cuõng ñaõ trôû laïi. Luùc aáy, toâi nhaän ra raèng hoï khoâng leân taøu ñeå ñi maùy bay nhöng chæ ñeå ñi lui cho vui. - Con muoán veà nhaø baây giôø khoâng? - Con muoán ñi chuùt nöõa. - Ñi nöõa? - Ngöôøi cha noùi, vôø böïc töùc nhöng roõ raøng laø raát haøi loøng -–Con khoâng meät aø? - Vui chöù meät gì ! - Caäu con ñaùp. - Toát! - Ngöôøi cha noùi. Vaø khi cöûa taøu môû ra, taát caû chuùng toâi ñeàu böôùc leân. Coù nhöõng baäc cha meï coù khaû naêng cho con caùi hoï ñi chôi ôû Chaâu AÂu hoaëc Disneyland, vaø con caùi hoï laïi trôû neân hö hoûng. Coù nhöõng baäc cha meï soáng trong nhöõng ngoâi nhaø trò giaù haøng trieäu ñoâla vaø cho con caùi hoï xe hôi, hoà bôi, tuy theá vaãn coù chuyeän khoâng hay xaûy ra. Giaøu hay ngheøo, da ñen hay da traéng, raát

226

taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhieàu ñieàu khoâng toát vaãn raát thöôøng xaûy ra. - Taát caû nhöõng ngöôøi naøy ñi ñaâu haû boá? - Caäu con trai hoûi. - Ñi khaép theá giôùi – Ngöôøi cha ñaùp. Nhöõng ngöôøi khaùc trong saân bay ñang ñi ñeán nhöõng nôi xa xoâi hoaëc keát thuùc cuoäc haønh trình cuûa hoï ôû ñaây. Ngöôøi cha vaø caäu con trai, tuy vaäy, chæ ngoài treân taøu ñi tôùi ñi lui cuøng nhau, ñeå höôûng söï thích thuù, ñeå chia seû söï coù maët cuûa nhau. Coù raát nhieàu raéc roái trong quoác gia naøy - toäi aùc, söï chai lì cheát ngöôøi döôøng nhö ñang chieám lónh ñôøi soáng cuûa nhieàu thanh nieân, söï xuoáng caáp cuûa tieâu chuaån giaùo duïc, söï gia taêng nhöõng haønh ñoäng tuïc tóu, xaáu xa ôû nôi coâng coäng, söï bieán maát cuûa pheùp lòch söï thoâng thöôøng. Coù raát nhieàu caâu hoûi veà ñieàu gì caàn phaûi laøm. ÔÛ ñaây laø moät ngöôøi cha ñaõ quan taâm ñeán vieäc boû ra moät ngaøy ñeå chôi vôùi con vaø oâng ta ñaõ thöïc hieän keá hoaïch naøy vaøo moät buoåi saùng thöù baûy. Caâu traû lôøi thaät ñôn giaûn: caùc baäc cha meï caàn quan taâm ñaày ñuû ñeán con caùi, coá gaéng heát söùc ñeå daønh thì giôø

227

taäp saùch ngheä thuaät soáng

sinh hoaït vôùi chuùng. Ñieàu ñoù chaúng toán moät xu, tuy theá noù laø ñieàu quí giaù nhaát treân ñôøi. Chuyeán taøu taêng toác, ngöôøi cha chæ ra ñieàu gì ñoù ôû phía beân ngoaøi vaø caäu con trai laïi cöôøi phaù leân vaø caâu traû lôøi thì raát ñôn giaûn Hieáu Vaên

Loøng lieâm khieát cuûa ngöôøi ta ñöôïc ño baèng ñöùc haïnh chöù khoâng baèng ngheà nghieäp.

Junius

228

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ngöôøi thôï ñoùng giaøy

S

mith laø moät ngöôøi thôï ñoùng giaøy. Nhöõng ñoâi giaøy maø Smith ñoùng raát tuyeät do oâng ta bieát choïn da toát, ñoùng vöøa vaën, giaù laïi reû. AÁy vaäy maø khaùch ñeán ñoùng giaøy raát ít, bôûi moãi khi Smith caàm baøn chaân cuûa khaùch leân, oâng ta coù theå noùi ñuùng nhöõng ñaëc ñieåm cuûa hoï - maø laïi laø nhöõng ñieåm xaáu môùi aùc chöù! Khaùch muoán ñoùng nhöng khoâng daùm ñeán, vì leõ ñoù tieäm cuûa Smith ngaøy caøng eá aåm. Nhöõng ngaøy muøa ñoâng tôùi, Smith raát lo aâu bôûi caùi ñoùi, caùi reùt baét ñaàu taán coâng. Ñaõ nhieàu ngaøy troâi qua oâng khoâng coù laáy moät ngöôøi khaùch. Moät chieàu noï, Smith ñoùi coàn caøo, khoâng ñuû söùc caàm noåi chieác buùa nhoû. May thay coù moät ngöôøi vaøo traû giaù mua moät ñoâi giaøy vôùi giaù 3 ñoâla reû maït. Smith baùn ngay. Caàm tieàn trong tay, oâng baêng qua ñöôøng ñeán quaày baùnh mì. Vöøa trôû veà vöøa nhai ngaáu nghieán chieác baùnh, khi ñi qua moät maùi hieân, Smith troâng thaáy moät baø laõo naèm ñoù ñang run raåy vì laïnh coùng. Ñoäng loøng, Smith döøng laïi vaø cho baø laõo 1 ñoâla. Baø laõo caàm tieàn mæm cöôøi:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

229

- Caûm ôn loøng toát cuûa con, ta seõ giuùp con giaøu coù baèng ngheà ñoùng giaøy. Tuy nhieân, ñeå traùnh chuyeän laøm khaùch phaät loøng, ta cho con moät hoøn ñaù nhoû. Moãi khi ñoùng giaøy cho ai, con haõy ngaäm vieân ñaù vaøo mieäng vaø ñöøng noùi ñieàu gì. Haõy chòu ñöïng im laëng daãu cho ñieàu gì xaûy ra. Ñeán ngöôøi khaùch thöù 100 thì vieân ñaù seõ trôû thaønh vieân kim cöông. Con haõy baùn noù ñi vaø coù theå soáng sung söôùng suoát ñôøi. Smith caàm vieân ñaù nhoû trôû veà nhaø. Tieäm ñoùng giaøy cuûa oâng baét ñaàu coù khaùch. Vaâng lôøi baø laõo, Smith khoâng heà heù raêng. Nhieàu thaùng troâi qua, ñaõ ñeán ngöôøi khaùch ñoùng giaøy thöù 98 roài 99. Vaø moät buoåi saùng, ngöôøi khaùch thöù 100 böôùc vaøo. Ñoù laø moät tu só. Smith coá gaéng im laëng tröôùc ngöôøi khaùch sau cuøng aáy. Nhöng khi caàm baøn chaân vò tu só leân, Smith bieát ngay ñaây laø moät teân ma coâ ñang khoaùc aùo töø bi. - OÂng chæ laø moät keû cöôùp ñang bò truy naõ chöù khoâng phaûi laø tu só - Smith la to khieán ngöôøi khaùch giaät mình boû chaïy.

230

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Smith nhaû vieân ñaù ra vaø neùm ñi. OÂng tieáp tuïc cam chòu cuoäc soáng ngheøo khoå chöù khoâng chaáp nhaän ñaùnh ñoåi söï trung thöïc ñeå laáy söï giaøu coù. Böûu Thuyeân

Moãi moät ñôøi ngöôøi laø moät chuyeän thaàn tieân ñöôïc vieát bôûi baøn tay Thöôïng Ñeá.

Andersen

taäp saùch ngheä thuaät soáng

N

231

LAØM GÖÔNG

a Uy, moät chieàu ñoâng, tuyeát rôi naëng haït. Moät ngöôøi ñaøn oâng say röôïu ñang laûo ñaûo böôùc ñi treân tuyeát. Caäu con trai 14 tuoåi cuûa oâng sau khi ngoài chôø cha mình ngoaøi quaùn röôïu, cuõng leõo ñeõo theo cha veà nhaø. Caäu ñaët baøn chaân nhoû beù cuûa mình leân nhöõng daáu chaân haèn saâu treân tuyeát maø cha caäu ñeå laïi, nhöõng böôùc chaân ngaû nghieâng chao ñaûo. Baát chôït ngöôøi ñaøn oâng quay laïi, nhìn thaáy con mình böôùc thaáp böôùc cao, daùng veû nhö ngöôøi say röôïu, oâng gaét goûng hoûi noù vôùi gioïng leø nheø: - Maøy ñi kieåu gì vaäy? Caäu beù traû lôøi: - Daï, con ñang ñi theo böôùc chaân cuûa cha! Söï göông maãu ñoái vôùi treû em laø yeáu toá quan troïng nhaát trong giaùo duïc. Chuùng ta coù theå huyeân thuyeân giaûng giaûi trong haøng giôø ñoàng hoà song chuùng chaúng nhôù bao nhieâu, theá nhöng nhöõng gì chuùng nhìn thaáy seõ ñeå laïi nhöõng aán töôïng raát saâu ñaäm. Roài ñeán moät ngaøy, chuùng ta nhìn thaáy con em

232

taäp saùch ngheä thuaät soáng

chuùng ta noùi nhöõng lôøi gioáng heät nhö ta, giaän döõ heät ta, hoáng haùch heät ta, löôøi bieáng heät ta,.... Vaø chuùng seõ traû lôøi vôùi ta raèng: - Con ñang böôùc theo böôùc chaân cuûa ba meï! Ñaø Laït AÙi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

233

234

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Lôøi keát Cuoäc ñôøi laø moät saân khaáu vó ñaïi. Nôi ñoù theå hieän nhöõng vôû kòch khoâng coù nhaø bieân soaïn, khoâng coù ñaïo dieãn, ….., maø chæ coù nhöõng dieãn vieân laø moãi ngöôøi chuùng ta. Cuoäc ñôøi moãi ngöôøi laø moät vôû kòch maø töï mình phaûi bieåu dieãn. Coù ngöôøi dieãn raát hay, raát ñaït. Coù ngöôøi dieãn vuïng veà, voâ duyeân .….. Bôûi theá, ñeå coù theå hoaøn thaønh xuaát saéc vôû dieãn cuoäc ñôøi mình, moãi ngöôøi phaûi khoâng ngöøng hoïc hoûi, khaùm phaù ra caùch thöùc cho mình thoâng qua nhöõng gì bieåu hieän ra tröôùc maét, trong saùch vôû, qua nhöõng ngöôøi xung quanh, ….. Quyeån saùch naøy cuõng coù chöùa trong noù nhöõng gì caàn thieát cho nhöõng ai daùm ñoïc, daùm ñoäng naõo tìm kieám, …. vaø nhaát laø daùm ñem ra thöïc haønh trong töøng suy nghó, lôøi noùi, haønh ñoäng cuûa mình. Thieát töôûng, laøm ñöôïc ñieàu ñoù laø hoï ñaõ naém chaéc 90% söï thaønh coâng cho mình, 10% coøn laïi daønh cho söï ñaùnh giaù cuûa “khaùn giaû”

taäp saùch ngheä thuaät soáng

235

236

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Muïc Luïc 15 Lôøi Khuyeân Cuûa Meï.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .7 Quyeån Saùch Vaø Caây Vieát.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .9 Nieàm Vui Phuïc Vuï.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 11 Phaàn Quan Troïng Nhaát Treân Cô Theå .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .13 Quaït Tay.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 15 Quaúng Gaùnh Lo Ñi Maø Vui Soáng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 17 Neáu Ñeâm Nay Baïn Khoù Nguû .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...18 Con Choù Queø .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 20 Hai Vieân Gaïch Xaáu Xí .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .22 Loøng Bieát Ôn Vaø Nieàm Mô Öôùc .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..24 Haït Ngoïc .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 26 Moät Vieäc Laøm Nhaân AÙi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .27 Haïnh Phuùc Voâ Bieân .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .29 Con Chim Saùo .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 31 OÂng Giaø Noel Khoâng Maëc AÙo Ñoû .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..37 Meï Laïnh Laém Phaûi Khoâng? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 40

taäp saùch ngheä thuaät soáng

237

Caâu Chuyeän Giaùng Sinh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 42 Chieán Thaéng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .45 Hai Haït Gioáng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 46 Traùi Tim, Boä OÙc Vaø Caùi Löôõi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. …48 Baøi Hoïc Töø Höôu Cao Coå .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .50 Caùm Ôn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .51 Con Boû Meï .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..53 Con Chim Öng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..56 Ñuû Duøng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .59 Ngheøo Maø Vui .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 61 OÀ! Vaäy Haû? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..63 Bieát Vaø Khoâng Bieát .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..66 Thieân Ñaøng ÔÛ Ñaâu? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..67 Vôï Daïy Choàng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .70 Cuoäc Soáng Laø Tieáng Voïng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .72 Hai Bieån Hoà .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 74 Baùn Vaø Mua .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 76

238

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Coâ Gaùi Coù Moät Boâng Hoàng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 78 Baïn Seõ Nghó Ñeán Ai Ñaàu Tieân? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 81 Haõy Hoïc Caùch Tha Thöù .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .83 Hoøn Ñaù Noùng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .84 Con Caàn Thöông .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .86 Tình Treû Maõi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..88 Döï Aùn Töï Laøm .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 91 Taïi Sao Phuï Nöõ Khoùc? .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .93 Ñaïi Baøng Con .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..95 Nuï Hoân Gioù .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 97 Khoâng Tính Tieàn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 99 Cheát Vì Yeâu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 101 Taøi Khoaûn Cuoäc Ñôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..103 Giaù Trò Cuûa Lôøi Khen .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .104 Noäi Toâi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .105 Baøi Haùt Cuûa Traùi Tim .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .107 Ngöôøi Laøm Coâng Kyø Laï .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .109

taäp saùch ngheä thuaät soáng

239

Haõy Ñôn Giaûn Goïi Ngöôøi Laø Meï .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .111 Thö Tình Cuûa Ngöôøi Thuyû Thuû .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..113 Nhöõng Caâu Hoûi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..115 Ñieàu Quan Troïng Nhaát Cho Cuoäc Ñôøi Baïn Laø Gì? .. .. .. .. .. .. .. .117 Toâi Seõ Ngöøng Than Vaõn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 120 Söùc Maïnh Cuûa Lôøi Noùi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 121 Khung Cöûa Thaáp .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 123 Tình Yeâu Vaø Ñoâi Caùnh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 124 Choïn Löïa .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 126 Haït Taùo .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .127 Traùi Tim Hoaøn Haûo .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 129 Nghòch Lyù Cuûa Thôøi Ñaïi Chuùng Ta .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .131 Bí Maät Cuûa Chieác Hoäp Ñen .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .134 Ñoùa Hoa Taàm Thöôøng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 137 Khoâng Bao Giôø Khoùa Cöûa .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..139 Baøi Thô Veà Caây Vó Caàm .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..141 Vui Höôûng Cuoäc Ñôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .143

240

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñoùa Hoa Ñeïp Nhaát .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..144 Traùi Tim Con Ngöôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .146 Ngoïn Löûa .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .148 Ñeøn Saân Khaáu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 150 Baøn Tay Yeâu Thöông .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 151 Chieác Maùy Ñieän Thoaïi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 153 Chaäm Nhöng Chaéc .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 157 Hôi Noùng Cuûa Baøn Tay .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..159 Hy Sinh Ñeå Bieát Cöùu Ngöôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..160 Caùi Tuùi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..162 Coâ Gaùi Xaáu Xí .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .163 Boâng Hoa Ñaàu Xuaân .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..164 Tình Thöông Khoâng Lôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .166 Tình Yeâu, Giaøu Sang Vaø Thaønh Coâng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .169 Tình Yeâu Cuûa Shiro .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 172 Töø Giaù Trò Cuûa Nghòch Caûnh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .174 Töï Ñaùnh Giaù .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .176

taäp saùch ngheä thuaät soáng

241

Tri Tuùc.... Tri Nhaøn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 178 Vì Sao Ñeâm Noel .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..180 Voäi Vaøng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 181 Xin Thaày Haõy Daïy Cho Con Toâi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 183 Ngöôøi Cha, Con Trai Vaø Caâu Traû Lôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 186 Ngöôøi Thôï Ñoùng Giaøy .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .189 Laøm Göông .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 191 Lôøi Keát .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..192