Nghe Thuat Song 1

17

2

taäp saùch ngheä thuaät soáng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ngheä Thuaät Soáng

Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng Ngheä Thuaät Soáng

3

4

taäp saùch ngheä thuaät soáng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Lôøi Ngoû Moãi caâu chuyeän cho moãi hoaøn caûnh, moãi caùi rieâng cho moãi caùch xöû, moãi caùch giaûi quyeát. Nhöng treân taát caû, noåi baät leân moät giaù trò chung nhaát: “Loøng nhaân aùi”. Coù leõ taát caû roài seõ qua ñi, qua ñi theo luaät voâ thöôøng ñaøo thaûi. Bieát caùi gì seõ haèng taïi giöõa phuø vaân tan hôïp? Phaûi chaêng laø “loøng nhaân aùi”? Tuy mong manh ñôn giaûn nhö töøng trang saùch, nhöng tuyeån taäp “Ngheä thuaät soáng” thaém ñöôïm caùi vónh haèng, hay ít ra cho ta tieáp xuùc ñöôïc vôùi caùi goïi laø vónh haèng. Ñeå cuoäc soáng ngaøy caøng coù nhieàu neùt ñeïp, xin trao ñeán baïn cuoán “Ngheä Thuaät Soáng” taäp 1 naøy, nhö moät lôøi nhaén gôûi vaø muoán cuøng baïn thöïc haønh. Mong thay!

5

6

taäp saùch ngheä thuaät soáng

F

Moät Cöû Chæ Ñeïp

oreman quyeát ñònh laøm moät "cöû chæ ñeïp” baèng caùch duøng chính caâu chuyeän veà “cöû chæ ñeïp” cuûa baø vôï ñeå daãn nhaäp vaøo baøi hoïc. Caùc hoïc sinh trung hoïc cuûa oâng laëng ñi moät thoaùng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

7

roài ñoàng loaït voã tay hoan hoâ sau lôøi keát thuùc cuûa thaày giaùo: - Caùc em haõy nhôù, nieàm vui soáng khôûi ñi töø nhöõng chuyeän nho nhoû nhö theá. Moãi ngaøy öôùc gì moãi ngöôøi trong chuùng ta ñeàu laøm ñöôïc ít nhaát moät “cöû chæ ñeïp” töông töï, caùc em nheù! ÔÛ lôùp aáy coù coâ beù Mary voán laø moät hoïc sinh caù bieät, luoân böôùng bænh lì lôïm, cuõng nhö laø moät ñöùa beù löôøi bieáng trong gia ñình. Coâ veà nhaø trong taâm traïng heát söùc haân hoan phaán khôûi, vaø quyeát ñònh seõ laøm moät “cöû chæ ñeïp” vôùi cha meï. Coâ laëng leõ thu doïn, lau chuøi, queùt töôùc, naáu nöôùng vaø giaët giuõ xong xuoâi moïi vieäc tröôùc khi meï coâ ôû xöôûng thôï vaø cha coâ ôû toøa baùo trôû veà. Saäp toái, hai oâng baø böôùc vaøo nhaø vaø hieåu ra ngay ñaõ coù moät söï ñoåi thay kyø laï nôi coâ con gaùi ñang tuoåi daäy thì! Hoûi maõi coâ beù môùi keå laïi caâu chuyeän veà “cöû chæ ñeïp”coâ ñaõ nghe thaày giaùo Foreman keå ôû lôùp. Coâ höùa vôùi boá meï, moïi chuyeän hoâm nay coâ ñaõ laøm ôû nhaø seõ khoâng phaûi laø moät cöû chæ ñeïp duy nhaát coâ seõ coá gaéng thöïc hieän. Sau böõa côm chieàu thaät vui vaø ñaàm aám, oâng Alfonse, cha cuûa Mary, voán laø

8

taäp saùch ngheä thuaät soáng

moät phoùng vieân cuûa moät tôø baùo ñòa phöông, khoan khoaùi ngoài vaøo baøn laøm vieäc. OÂng quyeát ñònh phaûi vieát ngay moät baøi baùo veà caâu chuyeän “cöû chæ ñeïp”. . . . . Chæ ñeán chieàu ngaøy hoâm sau thoâi, caû mieàn ñeàu xoân xao roän raõ khi ñoïc ñöôïc baøi baùo. Ngöôøi ta baûo nhau ít nhaát moãi ngaøy haõy nhôù laøm moät "cöû chæ ñeïp” nho nhoû cho nhau, cho cuoäc soáng. . . . . Cha xöù ñöa caâu chuyeän vaøo baøi giaûng ngaøy chuû nhaät keá ñoù; moät dieãn giaû choïn caâu chuyeän laøm chuû ñeà chính cho moät buoåi maïn ñaøm ôû hoäi tröôøng lôùn cuûa thò traán; moät baø meï keå laïi cho ñöùa con nhö moät chuyeän coå tích ñeå ru noù vaøo giaác nguû ngon; moät ñoâi baïn treû ñang yeâu nhau cuøng thoûa thuaän töø nay seõ daønh cho nhau nhöõng cöû chæ ñeïp thay vì nhöõng troø giaän doãi nhau voâ boå. Ngoaøi ñöôøng phoá, ngöôøi ta thoâi khoâng vöùt baõ keïo chewing-gum böøa baõi; nhöõng ngöôøi laùi xe coá gaéng traùnh khoâng laøm taït nhöõng vuõng nöôùc treân ñöôøng leân khaùch boä haønh; trong nhaø giam, vieân cai nguïc baún tính quyeát ñònh seõ coù nhöõng cöû chæ ñeïp vôùi caùc tuø nhaân; ngöôøi ñi mua haøng ôû tieäm taïp hoaù noùi moät lôøi caûm ôn lòch söï, coøn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

9

coâ baùn haøng thöôøng hay cau coù thì ñaõ bieát nôû moät nuï cöôùi khaû aùi ñeå ñaùp laïi; moät caàu thuû boùng ñaù voán noåi tieáng laø chôi xaáu, giôø ñaây trong traän ñaáu cuoái tuaàn ñaõ chaïy laïi ñôõ moät caàu thuû ñoäi baïn bò ngaõ vôùi lôøi xin loãi. Moät cöû chæ ñeïp, vaâng, chæ moät cöû chæ ñeïp nho nhoû moãi ngaøy thoâi cuõng ñuû ñeå laøm cho cuoäc soáng theâm yù nhò ñaäm ñaø, vaø nieàm vui bôûi söï quan taâm ñeán nhau trong yeâu thöông ñöôïc nhen nhuùm, roái böøng chaùy, lan toaû ñeán taát caû moïi ngöôøi. . . . . Mai Vaên Khoâi

Muøi Höông Giaùng Sinh

T

oâi ñaõ leân baûy tuoåi. Vaø coù chuyeän lôùn phaûi laøm roài ñaây. Ngaøy thöù nhì cuûa muøa Voïng ñang ñeán gaàn, vaø phaûi taëng moät moùn quaø Giaùng Sinh cho moãi ngöôøi trong gia ñình. Toâi ñaëc bieät quyeán luyeán vôùi baø noäi. Baø yeâu chuùng toâi, caùc ñöùa chaùu cuûa baø, baèng moät tình yeâu treû thô vaø khoâng chuùt deø daët maø chæ nhöõng ngöôøi khoân ngoan môùi bieát ban taëng. Coøn tình yeâu thöông cuûa chuùng toâi thì voâ taän.

10 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Taát nhieân, toâi chæ coù theå taëng baø moät moùn quaø thaät ñaëc bieät, moät caùi gì ñoù maø baø thaáy laø voâ giaù. Toâi ñaõ coù moät yù töôûng nho nhoû: Toâi bieát raèng baø noäi raát chaêm chuùt ñeán veû ngoaøi. Baø luoân boû nhieàu coâng söùc sao cho aên maëc thanh lòch, laøm ñaàu toùc khoâng cheâ vaøo ñaâu ñöôïc. Moät khi xong, baø môû ngaên keùo baøn nguû, caån thaän laáy ra moät chai nöôùc hoa baèng thuûy tinh. Baø xòt moät ít leân coå, roài chai nöôùc hoa laïi bieán maát trong ngaên keùo. Coøn coù thöù quaø naøo khaùc toâi coù theå taëng baø ñaây? Neù traùnh aùnh maét cuûa moïi ngöôøi, moät hoâm toâi môû ngaên keùo vaø nheï nhaøng laáy ra chai nöôùc hoa. Toâi chaúng maáy khoù ñeå ñoïc ñöôïc nhaõn chai. Toâi ñaõ chuaån bò kyõ: mang theo caû giaáy vaø buùt chì ñeå vieát laïi hieäu nöôùc hoa raát laï ñoái vôùi toâi. Ñeán nay ñieàu duy nhaát maø toâi coøn nhôù laø noù coù moät teân Phaùp. Buø laïi, toâi coøn nhôù raát roõ kyû nieäm khi böôùc vaøo hieäu baùn myõ phaåm sang troïng giôø ñaây ñaõ khoâng coøn, maø tim ñaäp nhö troáng traän. Toâi ruït reø böôùc ñeán quaày, run run bôûi aùnh nhöõng chai loï laáp laùnh, choaùng vaùng bôûi muøi höông laøi, hoa hoàng, xaï höông……toûa höông ngaøo ngaït khaép cuûa

taäp saùch ngheä thuaät soáng

11

hieäu. Taát nhieân, coâ baùn haøng khoâng khoûi mæm cöôøi khi troâng thaáy moät caäu beù hoûi mua moät chai nöôùc hoa laï. Quaû laø toâi cöù loïng ngoïng phaùt aâm hieäu nöôùc hoa kia. Cuoái cuøng toâi ñaønh laáy trong tuùi ra maåu giaáy nhaøu naùt maø toâi ñaõ ghi vôùi neùt chöõ ngueäch ngoaïc treû con. Haønh ñoäng naøy ñaõ cöùu thoaùt toâi. Coâ baùn haøng trôû laïi, treân tay caàm moät chieác hoäp maøu kem vaø nhìn toâi vôùi aùnh maét ngôø vöïc. - Coù thaät laø em thích loaïi nöôùc hoa naøy khoâng? - Coâ hoûi vôùi veû ngaïc nhieân. Toâi can ñaûm gaät ñaàu. Nhöng khi nghe noùi giaù, maët toâi taùi xanh vaø nuoát nöôùc boït öøng öïc. Toâi laép baép traû lôøi laø seõ suy nghó laïi, roài böôùc ra khoûi cöûa hieäu vôùi ñoâi chaân run raåy, loøng traøn ngaäp xaáu hoå. Meï toâi laø ngöôøi ñaàu tieân nhaän ra coù ñieàu gì ñoù khoâng oån. Khi trôû veà nhaø, toâi troán tòt trong phoøng. Meï toâi vaøo ngoài beân giöôøng vaø kieân nhaãn vaën hoûi cho ñeán khi toâi keå laïi taát caû. Toâi khoâng hieåu taïi sao baø laïi khoâng baät cöôøi, nhöng duø sao baø vaãn gôïi yù: - Hình nhö baø noäi thích nhaát moät moùn quaø maø con töï laøm ñaáy!

12 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Nhöng laø caùi gì chöù? - Toâi hoûi maø loøng tuyeät voïng. Hai meï con naùt oùc suy nghó, roài meï toâi naûy ra saùng kieán: con thöû taëng baø moät ñoà caém buùt cho caây buùt maùy cuûa baø xem sao? Toâi coù theå mua da thuoäc, tieàn thì ñaõ ñuû. Phaàn coøn laïi toâi coù theå laøm ñöôïc. Toâi mieãn cöôõng laøm. Toâi vaãn mô ñeán chieác loï laáp laùnh vaø thöù nöôùc hoa chöùa beân trong. Toâi xuoáng phoá mua da, nhôï vaø moät chieác kim may ñaëc bieät. Nhöng toâi thaät söï khoâng thích baét tay vaøo vieäc. Laøm sao moät maûnh da thuoäc do moät ñöùa treû may vuïng veà laïi so saùnh ñöôïc vôùi veû loäng laãy cuûa loï nöôùc hoa laáp laùnh trong cöûa hieäu chöù? Tuy nhieân, toâi vaãn ngoài vaøo baøn, baét ñaàu caét vaø may mieáng da moät caùch kyõ löôõng. Hai giôø sau, toâi thaät töï haøo vôùi chieác tuùi da nhoû maøu xanh bieác maø toâi vöøa thöïc hieän xong. Trong suoát thôøi gian laøm, toâi khoâng heà nghó ñeán chieác loï nöôùc hoa oùng aùnh kia Ñeâm Giaùng Sinh, nieàm haõnh dieän cuûa toâi caøng taêng theâm. Khi baø toâi môû caùi goùi quaø nhoû, maét baø saùng leân. Baø vuoát ve chieác tuùi xanh vaø hoûi toâi hai laàn lieàn:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

13

- Coù thaät laø chaùu ñaõ töï tay laøm cho baø khoâng? Ñuùng, toâi ñaõ töï tay may cho baø! Daønh rieâng cho baø maø! Toâi thaät ngaïc nhieân khi baø toû ra sung söôùng nhö moät ñöùa treû, tuy toùc baø ñaõ baïc vaø löng ñaõ hôi coøng. Baø oâm toâi vaøo loøng, hoân leân maù toâi vaø thì thaàm vaøo tai toâi bao lôøi caùm ôn. Baø giöõ chieác tuùi trong tay suoát ñeâm ñoù. Töø ñeâm Giaùng Sinh aáy, chieác tuùi xanh luoân naèm treân baøn nguû cuûa baø. Moãi khi baø mang kính vaøo ñeå vieát thö, baø böôùc ñeán baøn caàm caùi tuùi vaø laáy caây buùt töø trong ñoù ra. Moãi khi coù khaùch ñeán thaêm, baø haõnh dieän noùi nhoû: - Chính chaùu noù ñaõ laøm cho toâi ñoù! Baø toâi khoâng soáng ñeán Giaùng Sinh naêm sau. Söï chia lìa naøy ñaõ taïo neân noãi tuyeät voïng ñaàu tieân cuûa toâi. Töø ñoù, toâi hieåu raèng söï maát maùt moät ngöôøi thaân seõ ghi khaéc maõi maõi suoát ñôøi trong ta . Moät buoåi toái, meï vaøo phoøng toâi vôùi chieác tuùi xanh treân tay. Hai meï con chuyeän troø thaät laâu veà baø. Meï khoâng tìm caùch an uûi toâi maø chæ noùi:

14 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Con coù bieát con ñaõ khieán baø sung söôùng bieát bao vôùi chieác tuùi naøy khoâng? Roài meï baûo toâi giöõ laáy chieác tuùi. Töø hoâm ñoù, chieác tuùi xanh ñaõ theo toâi coù maët ôû khaép nôi, naèm treân moïi baøn giaáy maø toâi töøng ngoài. Noù nhaéc toâi nhôù laïi moät khoaûnh khaéc ñaùng nhôù trong tuoåi thô cuûa mình: moät cöûa hieäu nöôùc hoa sang troïng, moät coâ baùn haøng dieãu côït, moät loï nöôùc hoa laáp laùnh. Nhöng treân heát, noù nhaéc toâi nhôù ñeán baø, nieàm hoan hæ cuûa baø tröôùc moùn quaø beù nhoû. Minh Luaân

Cöù yeâu roài laøm ñieàu gì mình muoán

B

Ngöôøi Con Trai T. Augustinoâ

uoåi chieàu treân moät con ñöôøng ôû khu Brooklin, thaønh phoá New York. Moät oâng giaø gaày goø ñang leâ böôùc treân ñöôøng boãng ngaõ xuoáng ñaát. Moïi ngöôøi xuùm laïi vaø ñöa oâng vaøo beänh vieän Kings County. ÔÛ beänh vieän, oâng laõo meâ man, laâu laâu chôït tænh, mieäng luoân ñoøi gaëp con trai.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

15

Moät y taù trong phoøng caáp cöùu tìm thaáy treân ngöôøi oâng laõo moät laù thö cuõ nhaøu naùt vì ñoïc ñi ñoïc laïi nhieàu laàn. Ngöôøi ta bieát ñöôïc con trai oâng ñang laøm lính thuûy ôû ñoàn Carolina Base. Hình nhö oâng khoâng coøn ai thaân thuoäc nöõa. Beänh vieän ñaõ goïi ñieän khaån cho Hoäi Chöõ thaäp ñoû Brooklin nhôø lieân laïc vôùi Hoäi Chöõ thaäp ñoû ôû traïi lính Carolina Base. Bieát oâng laõo ñang nguy kòch, moät nhaân vieân Chöõ thaäp ñoû vaø moät só quan ñaõ duøng xe Jeep töùc toác ñi tìm chaøng trai luùc aáy ñang taäp traän treân moät ñaàm laày vaø voäi ñöa anh ta ñeán phi tröôøng. ÔÛ ñoù coù moät chieác phi cô ñaõ saün saøng chôû anh veà New York. Vöøa meät moûi vöøa lo laéng, anh ta hoái haû lao vaøo beänh vieän. Coâ y taù ñöa anh tôùi beân giöôøng cuûa ngöôøi haáp hoái vaø noùi: - Con trai cuï ñaõ tôùi roài ñaây! OÂng laõo töø töø môû maét, ñoâi maét yeáu ôùt ñaõ daïi ñi vì côn beänh, ngöôùc nhìn chaøng trai. Moät tia haïnh phuùc aùnh leân treân göông maët gaày goø nhaên nheo cuûa oâng. Döôøng nhö oâng muoán noùi moät ñieàu gì ñoù, nhöng khoâng theå. OÂng laõo töø töø chìa tay ra. Ngöôøi lính thuûy

16 taäp saùch ngheä thuaät soáng

naém laáy baøn tay gaày goø cuûa oâng vaø sieát chaët. Ñeâm ôû beänh vieän thôøi gian nhö ñoïng laïi. Ngöôøi lính thuûy thöùc suoát ñeâm trong caên phoøng môø môø saùng, tay naém chaët baøn tay oâng laõo. Thænh thoaûng, coâ y taù laïi böôùc vaøo baûo ñeå coâ coi soùc oâng giuùp anh moät luùc. Chaøng trai ñeàu töø choái. Trong phoøng, chaøng trai cöù chaêm chuù nhìn ngöôøi beänh vaø döôøng nhö khoâng nhaän ra coâ y taù ñang böôùc vaøo. Thænh thoaûng chaøng laïi noùi moät ñieàu gì ñoù ñeå an uûi oâng laõo. Ngöôøi beänh khoâng noùi gì caû, chæ bíu chaët laáy tay chaøng trai suoát ñeâm daøi. Khi oâng laõo truùt hôi thôû cuoái cuøng thì trôøi gaàn saùng. Chaøng trai ñaët baøn tay ñaõ khoâng coøn chuùt sinh khí cuûa oâng laõo xuoáng giöôøng, baøn tay maø chaøng khoâng heà rôøi xa suoát ñeâm qua. Anh böôùc ra khoûi phoøng, ñöùng laëng leõ huùt thuoác. Coâ y taù böôùc ra ñònh noùi lôøi chia buoàn. - OÂng laõo ñoù laø ai vaäy? Coâ y taù söûng soát: - Thì chính laø cha cuûa anh!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

17

- Khoâng, toâi chöa heà gaëp oâng laàn naøo. -Vaäy sao anh khoâng noùi gì heát khi toâi ñöa anh vaøo? Chaøng trai traàm ngaâm: - Toâi ñaõ nhaän ra ngay laø ngöôøi ta ñaõ laàm. Nhöng oâng ñang haáp hoái, vaø toâi thaáy coù theå laøm ñöôïc ñieàu gì ñoù cho oâng laõo, neân laïi thoâi. Vaø ôû laïi. Hai hoâm sau, ngöôøi con trai thöïc söï cuûa oâng laõo ñaõ veà ñeán New York ñeå ñöa tang cha. Thì ra ôû caên cöù coù hai quaân nhaân cuøng teân neân phoøng quaûn lyù nhaân söï ñaõ nhaàm laãn. M. T

Mang saün nhöõng tö töôûng cao thöôïng thì chaúng bao giôø thaáy mình coâ ñoäc.

Sir P. Sidney

18 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Khoâng Soùt Baïn Naøo

C

had laø moät thieáu nieân laëng leõ vaø hay maéc côõ. Ngaøy kia, caäu veà nhaø noùi vôùi meï raèng caäu muoán laøm thieäp Ngaøy tình yeâu cho caùc baïn trong lôùp. Traùi tim baø meï nhö chuøng xuoáng. Baø nghó: - Öôùc gì noù ñöøng laøm ñieàu ñoù! Bôûi baø ñaõ nhìn thaáy nhöõng ñöùa treû khi chuùng töø tröôøng trôû veà, vaø Chad cuûa baø luoân ñi sau chuùng. Chuùng baùm laáy nhau noùi cöôøi vui veû nhöng khoâng bao giôø coù Chad trong ñoù! Vì theá baø quyeát ñònh theo doõi con. Baø mua giaáy, hoà vaø buùt chì veõ. Trong ba tuaàn leã, heát ñeâm naøy qua ñeâm khaùc, Chad caàn cuø laøm ñöôïc 35 taám thieäp. Ngaøy tình yeâu ñeán, Chad loay hoay vôùi veû xuùc ñoäng. Caäu caån thaän xeáp nhöõng taám thieäp vaøo moät caùi tuùi roài lao ra khoûi cöûa. Meï caäu laøm cho caäu nhöõng chieác baùnh maø caäu öa thích, baø söûa soaïn nhöõng caùi baùnh ñeïp nhaát vaø noùng hoåi vôùi moät ly söõa laïnh cho caäu khi caäu ñi hoïc veà. Baø bieát chaéc caäu beù seõ thaát voïng vaø coù theå seõ ñau khoå. Baø ñau ñôùn khi nghó raèng con baø seõ khoâng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

19

nhaän ñöôïc nhieàu taám thieäp Ngaøy tình yeâu, coù theå laø khoâng ñöôïc moät taám thieäp naøo. Chieàu hoâm ñoù, baø saép saün nhöõng chieác baùnh vaø söõa treân baøn. Khi nghe tieáng treû con ôû ngoaøi, baø nhìn ra cöûa soå. Chaéc chuùng ñaõ ñeán, chuùng cöôøi vui veû vì ñoù laø luùc thuù vò nhaát vaø Chad ôû ñoù, luoân ñi sau cuøng. Noù böôùc nhanh hôn thöôøng leä. Baø noân noùng ñôïi chôø caäu beù ñeán noãi khi caäu vöøa böôùc vaøo nhaø, ñoâi maét baø röôùm leä. Baø thaáy hai tay caäu troáng khoâng. Baø lau voäi nöôùc maét vaø baûo Chad: - Meï ñaõ laøm baùnh vaø söõa cho con! Nhöng caäu beù haàu nhö khoâng nghe thaáy tieáng baø. Caäu cöù tieáp tuïc böôùc, göông maët raïng rôõ vaø chæ thoát leân ñöôïc caâu: -Khoâng soùt baïn naøo! Khoâng soùt baïn naøo! . . . . Traùi tim baø chuøng xuoáng. Roài caäu beù noùi theâm: - Con khoâng queân baïn naøo, khoâng moät baïn naøo caû, meï aï! Leâ Nguyeãn Ñöùc Khoâi

20 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Chæ nhöõng ai laøm ñaày ñuû boån phaän trong vieäc nhoû haøng ngaøy môùi laøm troøn ñöôïc taùrch vuï lôùn lao.

C. Kingsley

C

AÙnh Sao Ñeâm

oâ gaùi teân X. ruït reø böôùc vaøo Trung taâm tö vaán "Taâm lyù - Giaùo duïc vaø Tình yeâu hoân nhaân gia ñình" vôùi veû hoát hoaûng, boàn choàn lo laéng. Coâ luùng tuùng: - Moät chuyeän sai laàm, thaät söï sai laàm. Vì em maø moät gia ñình ñang ñoå vôõ. Em khoâng bieát laøm gì baây giôø. Toâi nhìn coâ gaùi, chöa roõ laø coù chuyeän gì. - Em coù theå bình tónh keå cho toâi nghe ñöôïc khoâng? Coâ gaùi ngoài laëng ñi moät luùc roài noùi: - Cuoäc ñôøi em thì boû ñi roài, chò aï. Nhöng em khoâng theå ñöùng nhìn moät ngöôøi phuï nöõ toát ñang phaûi khoå sôû vì

taäp saùch ngheä thuaät soáng

21

em. Chính vì theá maø em ñeán ñaây. Em ñaõ goïi ñieän cho vôï moät baïn ñoàng nghieäp vaø noùi anh aáy coù boà. Chò coù bieát em toài teä ñeán möùc naøo khoâng? Em ñaõ laäp gia ñình vaø coù con, nhöng ñaõ ly dò choàng. Hieän nay em raát muoán chinh phuïc moät ngöôøi ñaøn oâng ñaõ coù vôï, coù con, cuøng laøm chung vôùi em. Khi khoâng ñaït muïc ñích, em caûm thaáy ghen tò vôùi haïnh phuùc cuûa vôï anh aáy neân ñaõ laøm theá ñeå phaù vôõ haïnh phuùc cuûa hoï. Saùng nay hoï ñang caêng thaúng vôùi nhau. Em laïi caûm thaáy aân haän quaù. Phaûi giaûi thích laïi vôùi vôï anh aáy nhö theá naøo? Lieäu chò aáy coù tin em khoâng? Ngöôøi ta coù theå nghó veà em ñeâ tieän theá naøo cuõng ñöôïc, luùc naøy em chæ muoán hoï laøm laønh vôùi nhau. Toâi hieåu ñaây khoâng laø chuyeän ñuøa aùc yù do quaù trôùn, maø ñaõ trôû neân nghieâm troïng. Toâi voäi traán an: - Em cöù yeân taâm vaø tin raèng moät khi ñaõ coù yù höôùng toát thì roài moïi chuyeän seõ toát ñeïp. Em haõy töï tin vaøo chính mình. Maëc duø em ñaõ coù nhöõng laàm lôõ trong quaù khöù, nhöng baûn chaát em vaãn laø ngöôøi toát. Ñieån hình laø em ñaõ bieát nghó laïi, bieát ñoàng caûm vôùi caùi ñau cuûa ngöôøi khaùc. Vaán ñeà laø em

22 taäp saùch ngheä thuaät soáng

ñaõ noùi doái, baây giôø em haõy noùi thaät. Toâi seõ laø caàu noái cho em noùi chuyeän laïi vôùi chò vôï cuûa anh aáy, ñöôïc chöù? Coâ gaùi gaät ñaàu vaø trao cho toâi soá ñieän thoaïi cuûa chò P. Quaû ñuùng laø chò P. ñang trong côn soác vaø buoàn naûn voâ cuøng. Sau maáy lôøi giôùi thieäu vaø noùi roõ söï aân haän cuûa coâ X., toâi trao maùy cho hai ngöôøi noùi chuyeän vôùi nhau. Coâ gaùi ñaõ thuaät laïi caâu chuyeän nhö ñaõ noùi vôùi toâi, khieâm toán xin loãi, nhìn nhaän sai traùi cuûa mình vaø khích leä chò P. haõy tin vaøo choàng vôùi caâu keát: - Em laøm coâng vieäc naøy taát caû vì haïnh phuùc cuûa gia ñình chò. Boû maùy xuoáng, coâ gaùi nhö caûm thaáy nheï nhoõm roài noùi tieáp: - Caùm ôn chò, caâu chuyeän hoâm nay ñaõ giaûi quyeát xong, nhöng ñôøi em thöôøng noái tieáp nhöõng chuyeän töông töï nhö theá. Em khoâng laøm chuû ñöôïc baûn thaân mình trong baát cöù chuyeän gì. Nhöng em cuõng khoâng theå trô ra tröôùc ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc, vì theá maø em khoâng coù ñöôïc nhöõng giaây phuùt thanh thaûn. Töø naêm 18 tuoåi, em ñaõ quen soáng buoâng thaû, lôùn leân trong moät gia ñình giaøu coù, ba meï ly dò nhau. Em coù moïi söï nhöng chæ thieáu tình thöông. Vôùi oùc

taäp saùch ngheä thuaät soáng

23

thoâng minh naêng ñoäng, em tham gia vaøo nhieàu cuoäc vui chôi quaù ñoä. Em laáy choàng khi ñang caëp boà vôùi moät ngöôøi khaùc. Sau khi coù con, chuùng em chia tay nhau vì khoâng coù tình yeâu. Theá roài töø ñoù ñeán nay, moãi toái sau khi chaêm soùc cho con aên nguû, em vaãn tôùi vuõ tröôøng, vaãn nghe ñieän thoaïi goïi vaø ñi chôi coù khi tôùi saùng môùi veà. Keát quaû chæ laø chaùn naûn vaø troáng roãng khuûng khieáp! Coù laàn töø nhöõng cuoäc chôi trôû veà, em ñaõ muoán töï töû, nhöng nghó mình vaãn coøn traùch nhieäm vôùi con neân laïi thoâi. Hieän em chaúng coøn moät chuùt nieàm tin nôi baûn thaân mình. Noùi chuyeän vôùi chò, em caûm thaáy thanh thaûn, muoán döùt khoaùt vôùi nhöõng thoùi quen khoâng laønh maïnh, nhöng cuoäc soáng thöïc teá vôùi nhöõng buoàn chaùn laïi goïi môøi em böôùc theo loái cuõ. Em ñaõ thöïc söï ñaùnh maát mình, chæ coøn laïi boùng toái nôi em thoâi. Coâ gaùi ngöøng noùi, nhìn toâi aùnh maét nhö chôø ñôïi. Toâi thaàm nghó: nôi moãi ngöôøi ñeàu coù boùng toái vaø aùnh saùng, yeáu ñuoái vaø söùc maïnh. Thöû hoûi xem trong nhöõng ngöôøi bình thöôøng ñöôïc maáy ai nhaïy caûm vôùi ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc, vaø ñaõ can ñaûm môû lôøi xin loãi nhö coâ gaùi naøy. Tieáp caän vôùi coâ,

24 taäp saùch ngheä thuaät soáng

toâi caøng thaám thía ñieàu Karl Roger ñaõ noùi, bôûi oâng tin nôi ñaùy saâu taâm hoàn baát cöù ngöôøi naøo cuõng ñeàu vöôùn tôùi söï hoaøn thieän. Vaâng, ñaõ coù bieát bao con ngöôøi ñang soáng trong “ñeâm toái”, nhöng nôi hoï cuõng coù nhöõng "aùnh sao" raát ñeïp soi saùng cho cuoäc ñôøi. Toâi noùi vôùi coâ gaùi: - Nhöng chò ñang nhìn thaáy coù aùnh sao ñeâm trong taâm hoàn em ñaáy. Moät aùnh sao trong ñeâm ñen ñuû taïo neân moät böùc hoaï ñeïp em aï. Chò tin raèng khi em baét ñaàu nhaän ra söï thaät veà mình, khi em ñang coá soáng theo söï thaät thì cuõng laø luùc em ñang treân ñöôøng tìm laïi con ngöôøi mình ñaáy. Neáu em cöù tieáp tuïc laøm theo nhöõng taùc ñoäng cuûa löông taâm nhö hoâm nay, em seõ coù kinh nghieäm veà söùc maïnh cuûa em vaø tin vaøo mình hôn. Thöïc ra, con ngöôøi naøo cuõng coù khaû naêng töï chuû vaø khaû naêng soáng yeâu thöông neáu coù quyeát taâm. Hôn nöõa, em haõy theå hieän nhöõng nghóa cöû yeâu thöông ñeå luyeän taäp tính töï chuû. Ñeå coù khaû naêng noùi "khoâng" vôùi lôøi ruû reâ cuûa baïn beø xaáu, em haõy chaêm soùc cho con em taän tình hôn. Haõy taïo cho noù moät nieàm vui baát ngôø ñeå roài chính tình yeâu trong saùng cuûa noù seõ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

25

giuùp em vui soáng vôùi phaåm chaát toát cuûa ngöôøi meï, vaø ñieàu aáy seõ ñem laïi söï bình an ñích thöïc cho em. Hy voïng khi ñoù em seõ deã thöông hôn, haáp daãn hôn, khoâng phaûi vôùi nhöõng ñoái töôïng lôïi duïng mua vui maø laø vôùi nhöõng ngöôøi chaân thaønh ngöôõng moä veû ñeïp chaân thaät. Töø hoâm nay, chò höùa seõ laø baïn cuûa em. Nhìn coâ gaùi böôùc ra, toâi cöù hình dung treân trôøi ñeâm coù moät aùnh sao vöøa loùe. Phaïm Thò Oanh

Ngöôøi soáng nhieàu nhaát laø ngöôøi coù suy tö nhieàu nhaát, caûm ñöôïc caùi tình thanh cao nhaát, vaø haønh ñoäng ñeïp ñeõ nhaát.

P.J. Baily

26 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñöùa Beù Cuûa Hoaø Bình

N

höõng ngöôøi da ñoû mieàn Ñoâng Baéc Hoa Kyø thöôøng truyeàn tuïng moät caâu chuyeän xa xöa, ñöôïc keå laïi ôû ngoâi thöù nhaát theo thoùi quen cuûa hoï. “Khi aáy toâi coøn laø moät thanh nieân, thöôøng coù nhieäm vuï ñi thaùm thính cho boä laïc cuûa mình. Hoâm aáy laø moät ngaøy cuoái muøa ñoâng, tuyeát phuû ñaày, gioù buoát laïnh khuûng khieáp maø löông thöïc haàu nhö ñaõ caïn saïch, moïi ngöôøi ñeàu ñoùi laû. Chuùng toâi laïi coøn phaûi ñi truy luøng nhöõng keû thuø cuûa boä laïc chuùng toâi, vaø baûn thaân toâi heát söùc haõnh dieän ñöôïc phaùi ñi thi haønh nhieäm vuï khoù khaên aáy. Sau ba ngaøy ba ñeâm roøng raõ, toâi phaùt hieän moät tuùp leàu cuûa keû thuø. Toâi boø töøng böôùc ñeán gaàn vaø khoeùt moät loã nhoû gaàn baèng baøn tay treân vaùch leàu. Nhìn vaøo trong, toâi thaáy moät ñoâi vôï choàng treû ñang ngoài suôûi aám beân beáp löûa, vaø moät thaèng beù chöa ñaày 2 tuoåi ñang chôi caïnh ñoù. Vôùi böôùc ñi chaäp chöõng, noù ñöùng daäy caàm chieác thìa goã thoïc vaøo noài suùp, roài noù baét chöôùc ngöôøi lôùn khuaáy ñi khuaáy laïi nhieàu laàn.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

27

Baát thaàn ñöùa beù laïi quay sang nhìn ñuùng vaøo caùi loã maø toâi ñaõ khoeùt ñeå ngoù vaøo trong leàu. Toâi hoát hoaûng sôï bò phaùt giaùc. Nhöng ñuùng vaøo luùc boá meï cuûa noù ñang maûi meâ beân beáp löûa, ñöùa beù laïi thoïc caùi thìa goã vaøo noài muùc laáy moät ít suùp vaø ñöa thaúng vaøo mieäng toâi. Cöù theá, noù xuùc cho toâi aên lieân tieáp nhieàu laàn maø boá meï noù vaãn khoâng heà hay bieát. . . . Cuoái cuøng thì toâi quyeát ñònh phaûi ruùt lui vaø tìm ñöôøng trôû veà boâï laïc cuûa mình. Nhieäm vuï ñaõ hoaøn taát, toâi ñaõ tìm ñöôïc vò trí ñoùng traïi cuûa keû thuø ñeå anh em cuûa toâi coù theå baát ngôø ñeán ñaùnh uùp giöõa ñeâm toái vaø tieâu dieät hoï y nhö hoï ñaõ töøng laøm nhö theá ñoái vôùi boä laïc chuùng toâi caùch ñaây vaøi naêm. Toâi caém coå chaïy treân tuyeát cho tôùi khi ñuoái söùc thì döøng laïi, ngoài nghæ treân moät moûm ñaù giöõa röøng vaéng vaø baét ñaàu suy nghó veà nhöõng gì vöøa dieãn ra. Hình aûnh vaø cöû chæ cuûa thaèng beù ñaõ khoâng buoâng tha toâi laáy moät giaây. Noù laø ai? Taïi sao noù laïi can ñaûm muùc suùp cho keû thuø cuûa boá meï, cuûa caû boä toäc noù? Söùc maïnh thieâng lieâng naøo ñaõ thuùc ñaåy noù laøm nhö theá?

28 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Cöù theá, toâi suy nghó mieân man veà thaèng beù, noù phaûi ñöôïc soáng soùt trong traän caøn queùt saép tôùi cuûa boä laïc chuùng toâi. Toâi chôït naûy ra yù phaûi quay trôû laïi töùc khaéc, bí maät gieát cheát boá meï thaèng beù roái baét coùc noù ñem veà nuoâi daïy theo phong tuïc cuûa boä laïc chuùng toâi. Theá nhöng thuù thaät toâi khoâng theå laøm nhö theá vì thaèng beù coøn quaù nhoû, noù caàn ñöôïc chính boá meï noù nuoâi naáng. Nghó nhö vaäy, toâi quay trôû laïi tuùp leàu, ñi thaúng vaøo cöûa tröôùc. Bò baát ngôø, ñoâi vôï choàng treû kinh hoaûng, nhöng toâi ra daáu traán an hoï ngay. Nhaän thaáy toâi khoâng coù yù gì ñe doaï, hoï ñaõ vui veû môøi toâi vaøo ngoài beân beáp löûa hoàng. Ngöôøi choàng chuaån bò moät taåu thuoác, ngöôøi vôï böng noài suùp ra ñeå môøi khaùch, coøn thaèng beù thì möøng rôõ nhö nhaän ra khuoân maët quen thuoäc cuûa toâi. Vaø theá laø noù laïi laáy chieác thìa goã xuùc moät ít suùp, coøn phuøng mieäng thoåi phuø phuø cho bôùt noùng roài môùi ñöa vaøo taän mieäng toâi. Toâi chaäm raõi tieát loä toâng tích cuûa mình vaø baûo hoï: - Tröôùc tieân vì söï hoàn nhieân voâ tö cuûa thaèng beù, keá ñoù vì loøng hieáu

taäp saùch ngheä thuaät soáng

29

khaùch cuûa anh chò, toâi seõ khoâng laøm haïi gì ñeán gia ñình beù nhoû naøy. Anh chò haõy mau laùnh naïn ñi choã khaùc. Khoâng sôùm thì muoän boä laïc chuùng toâi cuõng seõ phaùt hieän nôi naøy, hoï seõ ñeán vaø chieán tranh haän thuø seõ xaûy ra. Hình aûnh cuoái cuøng maø toâi coøn giöõ maõi chính laø hình aûnh thaèng beù ñöôïc meï ñòu treân löng, tay vaãn muùa maùy chieác thìa goã vaø mæm cöôøi vôùi toâi. Muøi töû khí trong toâi ñaõ ñöôïc thay theá baèng muøi suùp noùng thôm phöùc maø thaèng beù ñaõ ñöa taän mieäng toâi hoâm naøo. Toâi ñaõ töø boû thoùi hung haêng hieáu chieán, loøng thuø haän dai daúng trong toâi cuõng ñaõ taét ngaám. Caøng coù tuoåi, toâi caøng tin raèng taát caû chuùng ta caàn phaûi coù moät “ ñöùa beù hoøa bình “ nhö theá, maõi maõi ôû giöõa chuùng ta! Mai Vaên Khoâi

Coù nhöõng keû nhaân danh bình ñaúng, chæ mong haï ngöôøi treân xuoáng baèng mình maø khoâng muoán keùo ngöôøi döôùi leân baèng mình.

Samuel Johnson

Haõy trung thaønh vôùi thôøi giôø ñaõ ñeán vaø ñöøng lo gì veà thôøi giôø chöa ñeán P. De Ponievoy

30 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Moùn Quaø Moät Nöûa

M

oùn quaø caøng coù yù nghóa khi coù tình thöông vaø söï chaêm chuùt ñi

keøm. Toâi leân 10 tuoåi vaø anh Nick 12 tuoåi. Ngaøy caùc baø meï saép tôùi. Chuùng toâi chuaån bò mua quaø taëng meï. Ñaây laø laàn ñaàu tieân trong ñôøi chuùng toâi laøm vieäc naøy. Chuùng toâi ngheøo nhöng moùn quaø phaûi cho ra quaø chöù. Hai anh em chuùng toâi ñi laøm theâm ñeå coù tieàn mua quaø taëng meï. Khi chuùng toâi nghó ñeán vieäc daønh cho meï moät söï ngaïc nhieân thì chuùng toâi caøng phaán chaán hôn. Chuùng toâi baøn chuyeän vôùi boá vaø boá töï haøo laém. Boá noùi: - YÙ kieán cuûa caùc con raát hay. Caùc con seõ laøm cho meï haïnh phuùc laém ñaáy! Qua gioïng noùi cuûa boá, chuùng toâi bieát boá ñang nghó gì. Boá raát ít khi taëng quaø cho meï trong cuoäc soáng hoân nhaân cuûa hai ngöôøi. Meï ñaõ laøm vieäc vaát vaû suoát ngaøy trong nhaø ñeå chaêm soùc chuùng toâi. Meï naáu nöôùng, giaët quaàn aùo, laøm moïi coâng vieäc noäi trôï maø khoâng heà keâu ca. Meï khoâng cöôøi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

31

nhieàu, nhöng khi meï cöôøi, nuï cöôøi thaät raïng rôõ. Boá hoûi: - Caùc con ñònh taëng quaø gì naøo? - Moãi ñöùa taëng quaø rieâng boá aï toâi traû lôøi. Anh Nick noùi vôùi boá: - Boá haõy noùi vôùi meï veà chuyeän naøy ñeå meï phaán khôûi chôø ñôïi nheù!. Boá ñaùp: - Ñoù laø moät yù nghó lôùn xuaát phaùt töø nhöõng caùi ñaàu nhoû beù ñaáy! Nick baät cöôøi. Anh ñaët tay leân vai toâi vaø noùi: - Boá cuõng nghó vaäy, em aø! Toâi ñaùp: - Khoâng, em khoâng nghó theá, nhöng moùn quaø cuûa em seõ noùi leân ñieàu ñoù. Trong nhöõng ngaøy sau, chuùng toâi cuõng toû ra bí maät vôùi meï. Khuoân maët meï raïng rôõ hôn khi laøm vieäc. Hình nhö meï chöa bieát gì vaø meï thöôøng cöôøi nhieàu hôn. Daùng ñieäu cuûa meï ñaày aép tình yeâu thöông. Nick vaø toâi baøn veà moùn quaø seõ mua. Anh baûo: - Anh em mình “ baät mí" cho nhau bieát laø seõ mua quaø gì naøo? Sau khi suy nghó caån thaän, toâi mua moät caùi löôïc coù ñính vaøi vieân ñaù laáp

32 taäp saùch ngheä thuaät soáng

laùnh. Nhöõng vieân ñaù naøy troâng nhö kim cöông vaäy. Anh Nick raát thích moùn quaø cuûa toâi nhöng anh khoâng noùi anh seõ mua gì. - Chuùng ta seõ taëng quaø khi naøo anh nhaéc em nheù! Toâi ngaïc nhieân hoûi laïi: - Luùc naøo haû anh? - Bí maät maø. Vì phaûi coù chuyeän gì ñoù ñi keøm vôùi moùn quaø cuûa anh. Em ñöøng hoûi theâm! Saùng hoâm sau, khi meï toâi chuaån bò chuøi saøn nhaø, anh Nick baûo toâi laáy quaø ñeå taëng meï. Meï ñang quyø goái chuøi saøn nhaø. Meï duøng gieû cuõ caån thaän chuøi töøng veát baån. Ñaây laø coâng vieäc meï gheùt nhaát. Anh Nick ñöa quaø cuûa anh ra. Maët meï trôû neân taùi nhôït khi meï nhìn thaáy moùn quaø. Ñoù laø moät caùi choåi chuøi nhaø coù tay caàm vaø gieû cuoán saün. Meï noùi gioïng xuùc ñoäng: - Choåi chuøi nhaø. . . . . Moät quaø taëng nhaân Ngaøy caùc baø meï ñaây. Choåi chuøi nhaø! Nhöõng gioït nöôùc maét laên treân ñoâi maù anh toâi. Anh laúng laëng caàm caùi choåi vaø böôùc xuoáng caàu thang. Toâi cuõng boû löôïc vaøo tuùi vaø chaïy theo anh. Anh khoùc vaø toâi cuõng baét ñaàu khoùc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

33

Anh Nick nöùc nôû: - Con khoâng taëng quaø naøy nöõa . Boá ñaùp: - Khoâng, ñaây laø moùn quaø tuyeät vôøi. Chính boá ñaõ khoâng nghó ñeán moùn quaø naøy. Chuùng toâi trôû leân laàu. Meï ñang chuøi saøn nhaø beáp. Khoâng noùi lôøi naøo, boá chaø xaø phoøng vaøo saøn vaø duøng choåi chuøi saïch saøn nhaø. Boá noùi vôùi meï: - Em ñeå cho Nick laøm tieáp ñi. Moät phaàn quaø cuûa con laø chuøi saøn nhaø saïch maø. Ñuùng khoâng Nick? Hôi chuùt xaáu hoå, Nick hieåu ra. Nhöng meï ñaõ noùi vôùi gioïng thoâng caûm: - Vieäc naøy hôi naëng cho con ñaáy, vì con coøn beù maø. Giôø thì toâi môùi hieåu boá. Boá noùi: - OÀ, coù caùi choåi naøy thì coâng vieäc khoâng vaát vaû nöõa. Tay con vaãn saïch vaø con khoâng phaûi quyø goái ñeå laøm ñaâu. Noùi xong, boá laøm thöû cho moïi ngöôøi xem. Meï oâm anh Nick: - OÀ, meï thaät daïi doät nhö theá ñaáy, con aï. Meï hoân anh. Roàøi boá hoûi toâi:

34 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Coøn quaø cuûa con ñaâu? Anh Nick nhìn toâi. Toâi thaáy caùi löôïc cuûa mình khoâng giaù trò nhö caùi choåi cuûa anh, daãu sao noù cuõng coù nhöõng vieân ñaù laáp laùnh nhö kim cöông. Toâi noùi buoàn baõ: - Chæ baèng nöûa caùi choåi thoâi. Vaø anh Nick nhìn toâi trìu meán. N. T. Ña

Tieáng taêm laø caùi gì maø con ngöôøi bieát veà ta, coøn tính khí laø caùi maø Thöôïng Ñeá bieát veà ta.

L

Thomas Paine Haõy Laø Chính Mình

öông taâm, söï trung thöïc, söï lieâm khieát: ñoù laø ba giaù trò ñeå ñoái dieän vôùi töông lai. Ñoái vôùi oâng baø noäi cuûa toâi, ngöôøi ta hoaëc laø soáng trung thöïc hoaëc laø khoâng. OÂng baø ñaõ cho gaén leân töôøng phoøng khaùch caâu chaâm ngoân sau ñaây:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

35

- Cuoäc ñôøi nhö moät caùnh ñoàng phuû ñaày tuyeát môùi, moãi böôùc chaân cuûa ta seõ loä ra con ñöôøng ta ñi. Baèng vaøo baûn naêng cuûa mình, hoï ñaõ hieåu raèng soáng lieâm khieát, ñoù laø coù moät yù thöùc ñaïo ñöùc vaø yù thöùc naøy khoâng bieán ñoåi theo lôïi ích hay hoaøn caûnh naøo. Söï lieâm khieát laø moät chuaån möïc caù nhaân cho pheùp töï ñaùnh giaù caùch öùng xöû cuûa mình. Tieác thay, phaåm chaát naøy moãi ngaøy moãi hieám ñi. Theá maø söï lieâm khieát laïi quan troïng cho moïi taàng lôùp xaõ hoäi, vaø chuùng ta caàn phaûi töï ñoøi hoûi cho baûn thaân mình. Moät phöông caùch toát ñeå ñaùnh giaù söï trung thöïc cuûa mình laø tuaân giöõ ñieàu maø toâi goïi laø “tam giaùc lieâm khieát”, döïa treân ba nguyeân taéc sau ñaây. * Baûo veä caùc xaùc tín cuûa mình baèng moïi giaù. Laáy ví duï veà moät nöõ y taù baét ñaàu ngaøy laøm vieäc ñaàu tieân giöõa moät nhoùm baùc só phaãu thuaät cuûa moät beänh vieän noåi tieáng. Coâ chòu traùch nhieäm veà caùc duïng cuï vaø thieát bò trong ca phaãu thuaät vuøng buïng. Coâ noùi vôùi baùc só: - Baùc só chæ laáy ra 11 mieáng boâng thaám, trong khi chuùng ta ñaõ duøng ñeán

36 taäp saùch ngheä thuaät soáng

12 mieáng. Chuùng ta caàn phaûi tìm ra mieáng coøn laïi. Baùc só ñaùp: - Toâi ñaõ laáy ra heát roài. Giôø thì chuùng ta baét ñaàu may laïi veát moå. - Baùc só khoâng ñöôïc laøm nhö theá coâ y taù nghieâm gioïng. Haõy nghó ñeán beänh nhaân. Vôùi nuï cöôøi treân moâi, baùc só nhoùn chaân leân vaø chæ cho coâ y taù mieáng boâng thöù 12. Roài oâng noùi vôùi coâ: - Toâi tin raèng coâ seõ trôû neân xuaát saéc trong ngheà naøy. Khi baïn bieát chaéc mình coù lyù, haõy giöõ vöõng laäp tröôøng cuûa mình * Luoân nhìn nhaän giaù trò ñuùng ñaén cuûa ngöôøi khaùc. Baïn ñöøng sôï nhöõng ngöôøi coù yù töôûng hay hôn baïn hoaëc nhöõng ngöôøi xem ra thoâng minh hôn baïn. Ñaây laø nguyeân taéc maø David Ogilvy, ngöôøi saùng laäp coâng ty quaûng caùo noåi tieáng Ogilvy and Mather, ñaõ nhaéc nhôû caùc caùn boä laõnh ñaïo môùi. OÂng taëng moãi ngöôøi moät con buùp beâ Nga, beân trong coù 5 hình nhaân nhoû daàn. Trong hình nhaân beù nhaát, oâng ñaët moät tôø giaáy coù ghi haøng chöõ: - Neáu moãi ngöôøi trong chuùng ta choïn nhöõng ngöôøi coäng söï nhoû hôn mình,

taäp saùch ngheä thuaät soáng

37

chuùng ta seõ trôû neân moät coâng ty cuûa nhöõng ngöôøi luøn. Neáu chuùng ta choïn nhöõng ngöôøi coäng söï lôùn hôn mình, thì luùc aáy Ogilvy and Mather seõ trôû thaønh moät coâng ty cuûa nhöõng ngöôøi khoång loà. Vaø quaû thaät, Ogilvy and Mather ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng coâng ty quaûng caùo lôùn nhaát vaø ñöôïc kính troïng nhaát treân theá giôùi. * Haõy trung thöïc vôùi chính mình vaø chaáp nhaän nhaân caùch cuûa mình. Khi ngöôøi ta thieáu caùc giaù trò chính yeáu, ngöôøi ta coù xu höôùng döïa vaøo caùc yeáu toá beân ngoaøi - daùng daáp - ñeå töï traán an. Ngöôøi ta seõ haønh ñoäng vì daùng daáp beà ngoaøi aáy chöù khoâng phaûi vì söï phaùt trieån cuûa caùc phaåm chaát caù nhaân. Do ñoù, haõy laø chính mình. Ñöøng bao giôø che ñaäy caùc maët yeáu keùm trong nhaân caùch cuûa mình. Haõy nhìn thaúng vaøo thöïc teá, vaø tröôùc caùc thöû thaùch haõy haønh ñoäng nhö moät ngöôøi tröôûng thaønh. Söï töï troïng vaø moät löông taâm trong saùng: ñoù laø caùc thaønh toá chuû yeáu cuûa söï lieâm khieát. Ñoù cuõng chính laø nhöõng phaåm chaát thieát yeáu neáu nhö ta

38 taäp saùch ngheä thuaät soáng

muoán caûi thieän moái quan heä vôùi ngöôøi khaùc. Moät cuoäc soáng coù nguyeân taéc khoâng haï mình tröôùc söùc caùm doã cuûa moät thöù ñaïo ñöùc deã daõi, seõ luoân giaønh phaàn thaéng. Cuoäc soáng ñoù seõ daãn ñöôøng cho chuùng ta vaøo theá kyû 21 maø khoâng caàn phaûi xem xeùt laïi xem ta coù ñang ñi ñuùng ñöôøng hay khoâng . N. T. Ña

Moät ngöôøi phaûi laâm caûnh ngheøo môùi bieát caùi xa hoa cuûa söï boá thí.

George Eliot

Ngöôõng Cöûa Thôøi Gian

naêm thaùng, moãi ngöôøi chuùng ta Q ua ñeàu ñeå laïi moät daáu veát nhoû cuûa mình. Ñaõ ñeán luùc phaûi sôn laïi nhaø beáp. Toâi vaø choàng toâi ñang baøn vôùi nhau choïn moät maøu sôn thích hôïp, trong luùc caùc con toâi - ngoài caùch ñaáy khoâng xa ñoàng thanh leân tieáng: - Khoâng sôn maát caây thöôùc chöù? - Khoâng! - toâi traán an boïn treû.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

39

Veà caây thöôùc naøy, chính xaùc laø maët sau cuûa caùnh cöûa beáp, chuùng toâi ñaõ ñaùnh daáu söï tröôûng thaønh cuûa caùc con mình baèng caùch ghi laïi chieàu cao cuûa chuùng vaøo moãi ngaøy sinh nhaät. Qua bao naêm thaùng, chuùng toâi ñaõ duøng ñuû thöù vieát, naøo laø vieát möïc, vieát chì, nhuõ maøu,…..vaø caùnh cöûa ñaõ trôû neân gioáng nhö moät böùc tranh thuoäc tröôøng phaùi aán töôïng. Bao baøn tay ñaõ vieát ngueäch ngoaïc nhöõng teân ngöôøi, nhöõng naêm thaùng treân caùnh cöûa, vaø toâi coù theå noùi laïi ai ñaõ ño cho ai: con gaùi toâi 8 tuoåi ñaõ ño cho em gaùi 3 tuoåi cuûa noù; moät chaùu gaùi ñaõ ño cho baø ngoaïi; coøn toâi, chính choàng toâi ñaõ ño cho toâi. Vaøo nhöõng toái chuùng toâi coù môøi baïn beø ñeán chôi, khi caùnh cöûa khoâng ngöøng môû ra kheùp vaøo, thì caùc baïn aáy ñaõ döøng laïi ñeå thöû giaûi maõ heä thoáng ño löôøng cuûa chuùng toâi. Thöôøng thì neáu hoï muoán, chuùng toâi ñeà nghò hoï cuøng ño, vaø hoï tham gia raát vui veû. Phaàn lôùn nhöõng con soá ghi treân cöûa luoân taêng tröôûng, coøn nhöõng con soá khaùc thì chöïng laïi. Coù caû nhöõng con soá ñaõ rôøi boû chuùng toâi: Khi meï toâi ñeán döï leã toát nghieäp cuûa con gaùi lôùn cuûa

40 taäp saùch ngheä thuaät soáng

toâi, baø cuõng ñeå laïi veát möïc treân caùnh cöûa, vaø ñaây laø laàn cuoái cuøng baø ñeán thaêm chuùng toâi. . . . Chuùng toâi chöa tìm ñöôïc maøu ñeå sôn laïi nhaø beáp. Nhöng coù moät ñieàu chaéc chaén raèng: daãu chuùng toâi coù choïn maøu naøo, vaøng chanh, ñoû caø hay xanh ñi nöõa, thì caùnh cöûa vaãn seõ luoân luoân laø maøu traéng. Maøu traéng vôùi nhieàu nhöõng caùi teân, nhöõng naêm thaùng ñaày maøu saéc aáy. Leâ Vaên Luca

Keû naøo quyeát ñònh moät söï kieän maø khoâng nghe caû ñoái phöông thì duø coù ñuùng ñi nöõa cuõng khoâng theå coi laø coâng baèng ñöôïc.

K

Böôm Böôùm Bay Senca

hi con nhoäng chui ra khoûi ñöôïc caùi keùn chaät heïp cuûa mình, noù seõ tung bay vaøo baàu trôøi xanh roäng bao la ñaày

taäp saùch ngheä thuaät soáng

41

hoa vaø naéng aám. Vaø ñaây laø giaây phuùt haïnh phuùc nhaát trong cuoäc ñôøi cuûa noù. Moät ngaøy kia, toå keùn treân caønh caây heù môû moät chuùt. Moät ngöôøi ngoài gaàn ñoù quan saùt: ñaõ haøng maáy tieáng ñoàng hoà, chuù böôùm cöù coá gaéng chui ra khoûi caùi loã nhoû xíu ôû ñaàu keùn. Roài boãng chuù böôùm baát ñoäng, döôøng nhö noù ñaõ kieät söùc vaø khoâng theå chui ra theâm moät ñoaïn naøo nöõa. Theá laø ngöôøi ñaøn oâng quyeát ñònh giuùp ñôõ chuù böôùm. OÂng ta laáy keùo vaø tæa caùi mieäng keùn cho roäng theâm ra. Chuù böôùm lieàn chui ra moät caùch deã daøng. Nhöng noù chæ laø moät thaân nhoäng traàn truïi vôùi ñoâi caùnh nhaên nhuùm vaø khoâ heùo nhö chieác laù chaùy xeùm döôùi söùc noùng cuûa aùnh maët trôøi. Ngöôøi ñaøn oâng tieáp tuïc quan saùt chuù böôùm, vì oâng ta nghó raèng theá naøo ñoâi caùnh ñoù cuõng moïc lôùn leân ñeå kòp naâng thaân böôùm khi noù rôøi khoûi keùn. Theá nhöng caû hai ñieàu ñoù ñeàu khoâng xaû ra. Chuù böôùm duøng thôøi gian ngaén nguûi coøn laïi cuûa ñôøi mình tröôøn quanh vôùi moät thaân nhoäng traàn truïi vaø ñoâi caùnh khoâ nhaên nhuùm. Noù chaúng bao giôø coù theå bay ñöôïc. Ñieàu ngöôøi ñaøn oâng toát buïng kia khoâng bieát laø mieäng keùn chæ môû raát

42 taäp saùch ngheä thuaät soáng

heïp vaø con nhoäng kia caàn phaûi noã löïc heát mình, ñeán möùc kieät söùc ñeå coù theå chui ra. Vaø caùch thieân nhieân taïo ra loaøi böôùm laø chính khi con nhoäng duøng heát söùc ñeå chui ra khoûi mieäng keùn nhö vaäy, cô theå noù seõ tieát ra moät loaïi dòch nhôøn vaø bôm vaøo ñoâi caùnh cuûa noù ñeå ñoâi caùnh seõ lôùn daàn leân vaø chuù böôùm coù theå tung bay vaøo baàu trôøi xanh bao la ngay khi noù rôøi haún caùi keùn. Nhieàu laàn trong ñôøi, chuùng ta caàn phaûi noã löïc ñeán kieät söùc ñeå coù theå ñaït ñöôïc ñieàu mình mô öôùc. Neáu cuoäc soáng cho chuùng ta moät cuoäc ñôøi khoâng coù nhöõng trôû ngaïi vaø gian truaân, thì chính cuoäc ñôøi ñoù seõ laøm cho chuùng ta queø quaët. Chuùng ta seõ raát yeáu ôùt vaø khoâng theå coù ñöôïc moät söï maïnh meõ maø leõ ra chuùng ta phaûi coù. Chuùng ta cuõng chaúng theå naøo tung bay ñöôïc. Neáu chuùng ta xin söùc maïnh, cuoäc soáng seõ gôûi ñeán cho chuùng ta nhöõng gian truaân ñeå laøm chuùng ta maïnh meõ leân. Neáu chuùng ta xin söï khoân ngoan, cuoäc soáng seõ gôûi ñeán cho chuùng ta nhöõng vaán naïn ñeå chuùng ta phaùn ñoaùn vaø giaûi quyeát.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

43

Neáu chuùng ta xin söï thònh vöôïng, cuoäc soáng seõ gôûi ñeán cho chuùng ta moät khoái oùc vaø söùc maïnh cuûa cô baép ñeå laøm vieäc. Neáu chuùng ta xin loøng can ñaûm, cuoäc soáng seõ gôûi ñeán cho chuùng ta nhöõng hieåm nguy ñeå chuùng ta vöôït qua. Neáu chuùng ta xin tình yeâu, cuoäc soáng seõ gôûi ñeán cho chuùng ta nhöõng ngöôøi ñang gaëp hoaïn naïn ñeå chuùng ta giuùp ñôõ. Neáu chuùng ta xin söï giuùp ñôõ, cuoäc soáng seõ gôûi ñeán cho chuùng ta nhöõng cô hoäi. Chuùng ta thöôøng khoâng nhaän ñöôïc nhöõng gì mình muoán, nhöng laïi nhaän ñöôïc moïi thöù mình caàn. N. T. D

Ngoïn Neán Trong Ñeâm

C

öù moãi tuaàn moät laàn, vaøo saùng thöù saùu, toâi ñeàu tìm ñeán moät beänh vieän taïi Strokie, bang Illinois ñeå phaân phaùt caùc giaù neán caàu nguyeän cho nhöõng nöõ beänh nhaân Do Thaùi ôû ñoù. Thaép neán laø moät truyeàn thoáng maø ngöôøi Do Thaùi vaãn laøm ñeå chaøo ñoùn ngaøy Sabbath. Nhöng do noäi quy beänh vieän khoâng cho pheùp beänh nhaân

44 taäp saùch ngheä thuaät soáng

ñoát neán thaät, neân chuùng toâi ñaønh mang neán ñieän ñeå hoï thaép leân vaøo chieàu thöù saùu. Moät saùng noï, khi toâi ñeán beänh vieän nhö thöôøng leä, toâi nhaän ra moät baø cuï coù leõ ñaõ 90 tuoåi. Toùc cuûa baø baïc traéng, da maët vaø tay ñeàu nhaên nheo. Duø vaäy, ñoâi maét baø vaãn saùng, xanh, vaø gioïng noùi thì vaãn maïnh meõ. Döïa vaøo danh saùch cuûa beänh vieän, toâi bieát teân baø laø Sarah Cohen. Sarah noùi vôùi toâi raèng baø khoâng bao giôø muoán boû soùt moät laàn thaép neán naøo trong ñôøi, do vaäy toâi phaûi caém ngoïn neán ñieän vaøo caïnh giöôøng, nôi baø coù theå vôùi tôùi deã daøng ñeå taét môû. Ngay khi toâi rôøi khoûi phoøng, baø noùi: - Ta hy voïng caùc chaùu cuûa ta seõ ñeán ñaây kòp luùc ñeå noùi lôøi töø bieät sau cuøng vôùi ta. Khi vöøa ra khoûi phoøng, toâi gaëp moät coâ gaùi khoaûng 20 tuoåi. Toâi nghe baø Sarah noùi: - Malka! Baø raát möøng ñöôïc gaëp chaùu. Vaäy David ñaâu? Saùng chuû nhaät, toâi trôû laïi beänh vieän ñeå thu caùc giaù neán. Khi ñeán gaàn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

45

phoøng cuûa baø Sarah, Malka ñaõ chôø saün ôû cöûa: - Chò coù theå ñeå giaù neán laïi cho toâi vaøi giôø ñöôïc khoâng?- coâ ta hoûi toâi. Toâi thaät söï ngaïc nhieân tröôùc ñeà nghò naøy. - David ñang ôû Israel. Noù ñaõ hay tin baø oám naëng vaø seõ bay ñeán ñaây vaøo khoaûng 12 giôø tröa nay. Lieäu chò coù theå ñeå giaù neán laïi cho ñeán luùc ñoù ñöôïc khoâng? Toâi thaät söï khoâng hieåu moái lieân quan giöõa caùi giaù neán vaø chuyeán vieáng thaêm cuûa David. Malka giaûi thích: - Ñoái vôùi baø noäi cuûa toâi, Sabbath laø moät ngaøy vui veû. Do vaäy, baø khoâng muoán cheát vaøo ngaøy naøy. Neáu chuùng ta laøm cho baø tin raèng vaãn coøn ngaøy Sabbath, coù theå baø seõ caàm cöï ñöôïc cho ñeán khi gaëp David. Toâi noùi vôùi Malka raèng toâi seõ laøm theo yeâu caàu cuûa coâ. Thaät ra trong suoát ngaøy hoâm qua, toâi khoâng sao queân ñöôïc baø Sarah Cohen. Döôøng nhö ôû baø cuï naøy coù moät söùc maïnh vaø tình yeâu raát lôùn. Do vaäy, baø khoâng muoán cho ngöôøi thaân cuûa mình buoàn baõ vì caùi cheát cuûa mình.

46 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Khi trôû laïi beänh vieän vaøo toái chuû nhaät, toâi chaïy nhö bay ñeán phoøng baø Sarah. Toâi böôùc vaøo trong. Chieác giöôøng hoaøn toaøn troáng traûi, vaø ngoïn neán ñieän ñaõ taét. Ñoaïn toâi nghe moät gioïng noùi dòu daøng töø phía sau, gioïng cuûa Malka: - David ñaõ ñeán vaøo tröa nay. Noù ñaõ kòp noùi lôøi cuoái cuøng vôùi ngöôøi baø thaân yeâu, ñaëc bieät laø noù cuõng kòp thoâng baùo cho baø moät tin vui: vôï noù ñaõ coù thai. Neáu ñoù laø moät beù gaùi, teân ñöùa beù seõ laø Sarah. Toâi quaán daây ñieän vaøo chaân ñeá cuûa giaù neán. Noù vaãn coøn aám, vaø toâi vöøa nhaän ra moät leõ: gioáng nhö ngoïn neán thaép trong ñeâm, tình yeâu cuõng mang ñeán cho traùi tim con ngöôøi nieàm tin, hy voïng vaø loøng can ñaûm. Phan Sôn

Ñöôøng boån phaän laø ñöôøng daãn ñeán haïnh phuùc.

Southey

taäp saùch ngheä thuaät soáng

47

Ñöøng Coá Gaéng Phaûi Hoaøn Haûo

C

uoäc soáng khoâng phaûi laø moät caùi baãy ñaët ra ñeå laøm chuùng ta thaát

baïi. Coù moät cuoán saùch maø toâi coi nhö moät cuoán truyeän coå tích daønh cho ngöôøi lôùn: “The Missing Piece” cuûa Shel Silverstein. Noù keå caâu chuyeän veà moät chieác voøng bò caét ñi moät maûnh hình tam giaùc. Caùi voøng muoán ñöôïc troïn veïn, khoâng thieáu maåu nhoû naøo neân lang thang tìm kieám maûnh thaát laïc. Nhöng bôûi vì noù khoâng hoaøn haûo neân chæ coù theå laên ñi raát chaäm. Noù chieâm ngöôõng nhöõng boâng hoa treân ñöôøng. Noù taùn gaãu vôùi nhöõng con saâu. Noù taän höôûng aùnh naéng maët trôøi. Noù ñaõ thaáy raát nhieàu nhöõng maûnh vôõ khaùc nhau, nhöng khoâng coù caùi naøo laø vöøa vôùi noù. Vaø noù ñeå taát caû laïi beân ñöôøng, roài tieáp tuïc cuoäc tìm kieám. Roài moät ngaøy kia, chieác voøng tìm thaáy moät maûnh raát vöøa vaën. Thaät laø haïnh phuùc. Giôø ñaây noù coù theå toaøn veïn, khoâng thieáu chuùt gì. Noù laép laïi caùi maåu ñaõ maát vaø baét ñaàu laên. Baây giôø, noù ñaõ laø moät caùi voøng thaät

48 taäp saùch ngheä thuaät soáng

hoaøn haûo, noù coù theå laên raát nhanh, quaù nhanh ñeå coù theå löu yù tôùi nhöõng boâng hoa vaø noùi chuyeän cuøng luõ saâu. Vaø khi noù nhaän ra theá giôùi ñoåi khaùc nhö theá naøo khi laên quaù nhanh, noù döøng laïi, vöùt maûnh vôõ vöøa tìm laïi ñöôïc ôû beân ñöôøng, vaø tieáp tuïc laên ñi chaäm raõi. Vôùi toâi, caâu chuyeän mang laïi moät baøi hoïc khaù kyø laï: chuùng ta caøng trôû neân toaøn veïn hôn khi chuùng ta maát ñi hay boû lôõ moät caùi gì ñoù. Treân moät phöông dieän naøo ñoù, moät ngöôøi coù taát caû moïi thöù laø moät ngöôøi ñaùng thöông. Anh ta seõ khoâng bao giôø coù ñöôïc nieàm thích thuù ñeå khaùt khao, ñeå hy voïng vaø nuoâi döôõng taâm hoàn mình baèng nhöõng öôùc mô veà moät ñieàu toát ñeïp hôn. Anh ta cuõng seõ khoâng bao giôø coù ñöôïc caùi caûm giaùc ñöôïc moät ai ñoù yeâu thöông, cho anh ta nhöõng caùi anh ta luoân luoân mong muoán maø khoâng bao giôø coù. Moät con ngöôøi toaøn veïn laø ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc nhöõng haïn cheá cuûa mình, laø ngöôøi coù ñuû can ñaûm töø boû nhöõng giaác mô vieãn voâng cuûa mình maø khoâng caûm thaáy ñoù laø moät söï thaát baïi. Moät con ngöôøi toaøn veïn laø ngöôøi bieát raèng hoï coù ñuû söùc maïnh ñeå vöôït qua nhöõng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

49

thaûm kòch vaø toàn taïi, laø ngöôøi coù theå thaát baïi maø vaãn caûm thaáy bình an. Mình ñaõ thoaùt khoûi ñieàu toài teä nhaát maø vaãn nguyeân veïn. Cuoäc soáng thöïc söï gioáng nhö moät muøa boùng, ôû ñoù ngay caû ñoäi boùng gioûi nhaát cuõng coù theå thua 1/3 soá traän noù tham döï, vaø ngay caû ñoäi boùng teä nhaát cuõng coù nhöõng giôø phuùt huy hoaøng. Muïc tieâu cuûa chuùng ta laø coù nhieàu traän thaéng hôn laø thaát baïi. Toâi tin töôûng raèng caùi maø cuoäc soáng ñoøi hoûi ôû chuùng ta khoâng phaûi laø “haõy hoaøn haûo”, maø laø “ haõy toaøn veïn”. Vaø cuoái cuøng, neáu chuùng ta ñuû duõng caûm ñeå yeâu, ñuû maïnh meõ ñeå tha thöù, ñuû roäng löôïng ñeå vui möøng vì haïnh phuùc cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, vaø ñuû khoân ngoan ñeå hieåu raèng haïnh phuùc coù cho taát caû moïi ngöôøi, chuùng ta seõ taän höôûng ñöôïc caûm giaùc hoaøn toaøn sung söôùng maø khoâng coù moät sinh vaät naøo coù ñöôïc. Nguyeãn Vuõ Thaønh

Söùc Maïnh Cuûa Nuï Cöôøi

T

oâi vieát ra ñieàu naøy töø kinh nghieäm baûn thaân mình. Moät ngaøy noï, meät

50 taäp saùch ngheä thuaät soáng

moûi sau moät ngaøy laøm vieäc, toâi böôùc töø sôû laøm veà vôùi khuoân maët naëng tróu. Theá roài moät ngöôøi chaúng quen bieát gì treân xe ñieän mæm cöôøi vôùi toâi, vaø theo phaûn xaï, toâi cuõng cöôøi ñaùp laïi. Ñoät nhieân, moïi meät moûi trong toâi döôøng nhö tan bieán. Coù moät caâu chuyeän cuûa Saint Exupeùry maø tình côø toâi ñoïc ñöôïc. Nhöõng ngöôøi say meâ vaên hoïc khoâng xa laï gì vôùi taùc giaû cuoán Hoaøng töû beù. OÂng töøng laø phi coâng tham gia choáng phaùt xít trong chieán tranh theá giôùi thöù hai. Töø nhöõng naêm thaùng naøy, oâng ñaõ vieát ra "Nuï cöôøi". Toâi khoâng bieát ñaây laø moät töï truyeän hay moät truyeän hö caáu, song toâi tin raèng noù coù thaät. Trong truyeän, Saint Exupeùry laø moät tuø binh bò ñoái xöû khaéc nghieät vaø oâng nghó raèng nay mai mình seõ bò xöû baén nhö nhöõng ngöôøi khaùc. OÂng vieát: “Toâi trôû neân quaãn trí. Baøn tay toâi co giaät vaø ruùt töø tuùi ra moät ñieáu thuoác. Nhöng toâi laïi khoâng coù dieâm. Qua chaán song, toâi nhìn thaáy ngöôøi cai tuø. Anh ta khoâng thaáy toâi, neân toâi ñaønh goïi: - Xin loãi, anh coù löûa khoâng? Anh nhuùn vai roài tieán laïi gaàn. Khi ruùt que dieâm, tình côø maét cuûa anh nhìn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

51

vaøo maét toâi. Ngay laäp töùc, toâi mæm cöôøi. Toâi chaúng hieåu taïi sao mình laøm theá. Coù leõ vì khi muoán laøm thaân vôùi ai ñoù, ngöôøi ta deã daøng nôû moät nuï cöôøi. Luùc naøy, döôøng nhö coù moät ñoám löûa buøng chaùy ngang qua keõ hôû giöõa hai taâm hoàn chuùng toâi, giöõa hai traùi tim con ngöôøi. Toâi bieát anh ta khoâng muoán, song do toâi cöôøi neân anh phaûi mæm cöôøi ñaùp laïi. Anh baät dieâm, ñeán gaàn toâi hôn, nhìn thaúng vaøo maét toâi vaø mieäng vaãn cöôøi. Giôø ñaây, tröôùc maët toâi khoâng coøn laø moät vieân cai tuø phaùt xít maø chæ laø moät con ngöôøi. - Anh coù con khoâng?- Anh ta hoûi toâi. - Coù - Toâi ñaùp, vaø loâi töø tuùi ra chieác boùp coù taám hình gia ñình mình. Ñoaïn anh ta cuõng loâi töø tuùi ra taám hình cuûa nhöõng ñöùa con vaø baét ñaàu keå nhöõng hy voïng cuûa anh ñoái vôùi chuùng. Ñoâi maét toâi nhoøa leä. Toâi bieát raèng mình saép cheát vaø chaúng bao giôø gaëp laïi ngöôøi thaân. Anh ta cuõng khoùc. Ñoät nhieân, khoâng noùi moät lôøi, anh môû khoùa vaø keùo toâi ra khoûi buoàng giam. Anh laëng leõ ñöa toâi ra khoûi thaønh phoá, thaû toâi ra roài quay trôû veà. Theá ñoù, cuoäc soáng cuûa toâi ñaõ ñöôïc cöùu roãi nhôø moät nuï cöôøi".

52 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Töø khi ñoïc ñöôïc caâu chuyeän naøy, toâi nghieäm ra ñöôïc nhieàu ñieàu. Toâi bieát raèng beân döôùi moïi voû boïc maø chuùng ta taïo ra ñeå baûo veä mình, baûo veä phaåm giaù vaø vò theá, beân döôùi nhöõng ñieàu naøy coøn coù moät caùi thaät quyù giaù maø toâi goïi laø taâm hoàn. Toâi tin raèng, neáu taâm hoàn baïn vaø taâm hoàn toâi nhaän ra nhau, thì chuùng ta chaúng coøn gì phaûi sôï haõi hay caêm thuø nhau. Neáu baïn töøng coù moät khoaûnh khaéc gaén boù vôùi ngöôøi khaùc qua söùc maïnh cuûa nuï cöôøi, thì toâi tin baïn cuõng ñoàng yù vôùi toâi ñoù laø moät pheùp laï nho nhoû, moät moùn quaø tuyeät vôøi maø chuùng ta coù theå daønh cho nhau. Meï Theresa Calcutta ñaõ caûm nhaän ñieàu naøy trong cuoäc soáng vaø baø ñöa ra moät lôøi khuyeân chaân thaønh: - Haõy mæm cöôøi vôùi nhau, mæm cöôøi vôùi vôï baïn, vôùi choàng baïn, vôùi con caùi baïn vaø vôùi moïi ngöôøi – duø ñoù coù laø ai, vì ñieàu naøy seõ giuùp baïn lôùn leân trong tình yeâu cuûa nhau. Phan Sôn

Moãi caù nhaân ñeàu coù choã quan troïng treân quaû ñaát naøy, duø hoï muoán hay khoâng.

A. Hawthorne

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nhöõng Ngaøy Khoâng Môû Tivi

C

53

huùng toâi buoäc phaûi ngöng môû maùy truyeàn hình trong moät tuaàn baèng caùch ñöa noù xuoáng taàng haàm. Phaûn öùng ñaàu tieân cuûa hai ñöùa con trai vaø coâ em gaùi cuûa choàng toâi laø ngaïc nhieân, sau ñoù laø aân haän, roài khoùc loùc, khaån caàu ñöôïc xem moät chöông trình naøo ñoù treân truyeàn hình. Tieát muïc naøo cuõng ñöôïc. Khoâng chæ coù mình chuùng laø böùt röùt, maø caû vôï choàng toâi cuõng thaáy thieáu moät caùi gì ñoù khi truyeàn hình khoâng coøn. Vì vaäy, chuùng toâi chôø boïn treû ñi nguû ñeå mang TV leân xem moät chöông trình öa thích, hay xem moät boä phim môùi. Nhöng khaùt voïng xem truyeàn hình maát daàn khi baïn nhôù ñeán ñoäng taùc naëng nhoïc mang TV töø döôùi taàng haàm leân phoøng roài mang xuoáng. Trong thöïc teá, söï vaéng maët cuûa truyeàn hình mang laïi keát quaû toát ñeán noãi toâi coù theå noùi vôùi caùc baïn raèng noù laøm cho traùi tim baïn trôû neân ñaùng yeâu hôn. Ñaùng yeâu vì khoâng coù truyeàn hình! Hieän töôïng naøy khoâng xaûy ra trong ngaøy thöù nhaát hay thöù hai thieáu TV, maø

54 taäp saùch ngheä thuaät soáng

laø ngaøy thöù ba trôû ñi. Luùc ñoù, baïn seõ heát söùc kinh ngaïc khi khaùt voïng ñoïc saùch, noùi chuyeän vôùi gia ñình, goïi ñieän thoaïi cho baïn beø. . . laïi trôû veà. Thieáu TV, chuùng ta khaùm phaù laïi nhöõng gì coù trong vöôøn. Boïn treû haïnh phuùc treân chieác gheá boá. Con gaùi toâi thoaûi maùi ngoài trong “ngoâi nhaø luøm caây” vôùi caùc buùp beâ, hoaëc aên tröa ngoaøi trôøi. Trong luùc thôøi tieát laïnh hay khaéc nghieät, con beù coøn thích veõ tranh trong nhaø, giaûi caâu ñoá vaø “saùng taùc” ca khuùc. Hai ñöùa con trai song sinh thì chôi côø. Thænh thoaûng chuùng laïi dieãn moät vôû kòch vôùi kòch baûn cuûa rieâng chuùng. Chuùng hoùa trang, ñoùng vai nhaân vaät mình öa thích. Taát caû nhöõng ñieàu naøy khoâng heà xaûy ra neáu chuùng xem truyeàn hình. Nguy hieåm cuûa truyeàn hình ôû choã: noù bieán con ngöôøi thaønh coã maùy môû TV nhö phaûn xaï ngay khi vöøa böôùc chaân vaøo nhaø. Haønh ñoäng môû TV trôû thaønh bình thöôøng nhö xem xeùt hoøm thö hoaëc môû ñeøn. Vaäy maø khi nhìn vaøo caùc nghieân cöùu cho thaáy: con ngöôøi boû ra raát nhieàu thôøi gian chuùi muõi vaøo TV moãi ngaøy. Moät soá ngöôøi bieän baïch:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

55

- Naøo coù xem TV nhieàu nhö theá ñaâu khi TV ñôn giaûn chæ laø tieáng oàn vaø aùnh saùng nhaáp nhaùy keát hôïp laïi. Laäp luaän kieåu naøy cuõng gioáng nhö nhöõng ngöôøi huùt thuoác phaân traàn: - Toâi khoâng heà huùt ñeán ba goùi moãi ngaøy. Phaàn lôùn caùc ñieáu thuoác laù töï chaùy treân tay. Vaäy thì khi naøo vieäc xem truyeàn hình ñi töø thoùi quen sang côn nghieän? Baïn haõy töï traû lôøi baèng phöông caùch sau: taét TV moät tuaàn ñeå xem haäu quaû ra sao. Luùc ñoù baïn seõ phaùt hieän moät ñieàu: baïn chæ coù theå tö duy thöïc söï khi TV khoâng laøm vieäc naøy giuùp baïn. Trung Nguyeân

Moät Caâu Chuyeän Caûm Ñoäng

C

aâu chuyeän ñaõ xaûy ra töø nhieàu naêm tröôùc. Luùc ñoù, coâ Thompson ñang daïy taïi tröôøng tieåu hoïc cuûa moät thò traán nhoû taïi Hoa Kyø. Vaøo ngaøy khai giaûng naêm hoïc môùi, coâ ñöùng tröôùc nhöõng em hoïc sinh lôùp 5, nhìn caû lôùp vaø noùi coâ seõ yeâu thöông taát caû caùc hoïc sinh nhö nhau. Nhöng thöïc ra coâ bieát mình khoâng laøm ñöôïc ñieàu ñoù, bôûi coâ ñaõ nhìn thaáy caäu hoïc sinh Teddy Stoddard

56 taäp saùch ngheä thuaät soáng

ngoài luø luø ngay baøn ñaàu. Naêm ngoaùi, coâ ñaõ töøng bieát Teddy vaø thaáy caäu beù chôi khoâng ñeïp vôùi baïn beø, quaàn aùo thì loâi thoâi leách theách, coøn ngöôøi ngôïm thì laïi quaù baån thæu. - Teddy troâng thaät khoù öa! - coâ nghó. Chaúng nhöõng theá, coâ Thompson coøn duøng caây buùt ñoû vaïch moät chöõ thaäp roõ ñaäm vaøo hoà sô caù nhaân cuûa Teddy vaø ghi chöõ F ñoû choùi ôû phía ngoaøi (chöõ F laø haïng keùm). ÔÛ tröôøng naøy, vaøo ñaàu naêm hoïc, moãi giaùo vieân ñeàu phaûi xem thaønh tích hoïc taäp cuûa töøng hoïc sinh trong lôùp mình chuû nhieäm. Coâ Thompson ñaõ nheùt hoà sô caù nhaân cuûa Teddy ñeán cuoái cuøng môùi môû ra xem, vaø coâ raát ngaïc nhieân veà nhöõng gì ñoïc ñöôïc. Coâ giaùo chuû nhieäm lôùp 1 ñaõ nhaän xeùt Teddy nhö sau: - Teddy laø moät ñöùa treû thoâng minh vaø luoân vui veû. Hoïc gioûi vaø chaêm ngoan…..Em laø nguoàn vui cho ngöôøi xung quanh. Coâ giaùo lôùp 2 nhaän xeùt: - Teddy laø moät hoïc sinh xuaát saéc, ñöôïc baïn beø yeâu quyù, nhöng coù chuùt vaán ñeà vì meï em oám naëng, vaø cuoäc soáng trong gia ñình thaät söï laø moät cuoäc chieán ñaáu.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

57

Giaùo vieân lôùp 3 ghi: - Caùi cheát cuûa ngöôøi meï ñaõ taùc ñoäng maïnh ñeán Teddy. Em ñaõ coá gaéng hoïc, nhöng cha em khoâng maáy quan taâm ñeán con caùi, vaø ñôøi soáng gia ñình seõ aûnh höôûng ñeán em neáu em khoâng ñöôïc giuùp ñôõ. Giaùo vieân chuû nhieäm lôùp 4 nhaän xeùt: - Teddy toû ra laõnh ñaïm vaø khoâng toû ra thích thuù trong hoïc taäp. Em khoâng coù nhieàu baïn vaø thænh thoaûng nguû guïc trong lôùp. Ñoïc ñeán ñaây, coâ Thompson chôït hieåu ra vaán ñeà vaø caûm thaáy töï hoå theïn. Coâ coøn thaáy aùy naùy hôn khi ñeán leã Giaùng Sinh, taát caû hoïc sinh trong lôùp ñem taëng coâ nhöõng goùi quaø goùi giaáy maøu vaø gaén nô thaät ñeïp, ngoaïi tröø moùn quaø cuûa Teddy. Em ñem taëng coâ moät goùi quaø boïc vuïng veà baèng loaïi giaáy goùi haøng naâu xæn maø em taän duïng laïi töø loaïi tuùi giaáy goùi haøng cuûa tieäm taïp hoùa. Coâ Thompson caûm thaáy ñau loøng khi môû goùi quaø aáy ra tröôùc maët caû lôùp. Moät vaøi hoïc sinh ñaõ baät cöôøi khi thaáy coâ giô leân chieác voøng giaû kim cöông cuõ ñaõ suùt maát vaøi hoät ñaù, vaø moät chai nöôùc hoa chæ coøn laïi moät

58 taäp saùch ngheä thuaät soáng

ít. Nhöng coâ ñaõ daäp taét nhöõng tieáng cöôøi nhaïo kia khi coâ khen chieác voøng ñeïp, ñeo noù vaøo tay, vaø xòt moät ít nöôùc hoa trong chai leân coå tay. Hoâm ñoù, Teddy ñaõ naùn laïi cho ñeán cuoái giôø ñeå noùi vôùi coâ: - Thöa coâ, hoâm nay coâ thôm nhö meï em ngaøy xöa. Sau khi ñöùa beù ra veà, coâ Thompson ñaõ ngoài khoùc caû giôø ñoàng hoà. Vaø chính töø hoâm ñoù, ngoaøi daïy hoïc, coâ coøn löu taâm chaêm soùc cho Teddy hôn tröôùc. Moãi khi coâ ñeán baøn em ñeå höôùng daãn theâm, tinh thaàn Teddy döôøng nhö phaán chaán haún leân. Coâ caøng ñoäng vieân, em caøng tieán boä nhanh. Vaøo cuoái naêm hoïc, Teddy ñaõ trôû thaønh hoïc sinh gioûi nhaát lôùp. Vaø traùi vôùi phaùt bieåu cuûa mình vaøo ñaàu naêm hoïc, coâ ñaõ khoâng yeâu thöông moïi hoïc sinh nhö nhau. Teddy laø hoïc troø cöng nhaát cuûa coâ. Moät naêm sau, coâ tìm thaáy moät maåu giaáy nheùt qua khe cöûa. Teddy vieát: - Coâ laø coâ giaùo tuyeät vôøi nhaát trong ñôøi em. Saùu naêm sau, coâ laïi nhaän ñöôïc moät böùc thö ngaén töø Teddy. Caäu cho bieát ñaõ toát nghieäp trung hoïc, ñöùng haïng ba trong

taäp saùch ngheä thuaät soáng

59

lôùp vaø “coâ vaãn laø coâ giaùo tuyeät vôøi nhaát trong ñôøi em”. Boán naêm sau, coâ laïi nhaän ñöôïc moät laù thö nöõa. Teddy cho bieát duø hoaøn caûnh raát khoù khaên khieán cho caäu coù luùc caûm thaáy beá taéc, caäu vaãn quyeát ñònh toát nghieäp ñaïi hoïc vôùi haïng xuaát saéc nhaát, nhöng “coâ vaãn luoân laø coâ giaùo tuyeät vôøi maø em yeâu quyù nhaát trong ñôøi”. Roài boán naêm sau nöõa, coâ nhaän ñöôïc böùc thö trong ñoù Teddy baùo tin caäu ñaõ ñaäu tieán só vaø quyeát ñònh hoïc theâm leân. “Coâ vaãn laø ngöôøi thaày tuyeät nhaát cuûa ñôøi em”, nhöng luùc naøy teân caäu ñaõ daøi hôn. Böùc thö kyù teân Theodore F. Stoddard - giaùo sö tieán só. Caâu chuyeän vaãn chöa keát thuùc taïi ñaây. Moät böùc thö nöõa gôûi ñeán nhaø coâ Thompson. Teddy keå caäu ñaõ gaëp moät coâ gaùi vaø caäu seõ cöôùi coâ ta. Caäu giaûi thích vì cha caäu ñaõ maát caùch ñaây vaøi naêm, neân caäu mong coâ Thompson seõ ñeán döï leã cöôùi vaø ngoài ôû vò trí voán thöôøng ñöôïc daønh cho meï chuù reå. Vaø baïn thöû ñoaùn xem vieäc gì ñaõ xaûy ra? Ngaøy ñoù, coâ ñeo chieác voøng giaû kim cöông bò rôùt hoät maø Teddy ñaõ taëng coâ naêm xöa, xöùc thöù nöôùc hoa maø Teddy

60 taäp saùch ngheä thuaät soáng

noùi meï caäu ñaõ duøng vaøo kyø Giaùng Sinh cuoái cuøng tröôùc luùc baø maát. Hoï oâm nhau möøng rôõ, vaø giaùo sö Stoddard thì thaàm vaøo tai coâ Thompson: - Caùm ôn coâ ñaõ tin töôûng em. Caùm ôn coâ raát nhieàu vì ñaõ laøm cho em caûm thaáy mình quan troïng vaø cho em nieàm tin raèng mình seõ tieán boä. Coâ Thomson vöøa khoùc vöøa noùi nhoû vôùi caäu: - Teddy, em noùi sai roài. Chính em môùi laø ngöôøi daïy coâ raèng, coâ coù theå soáng khaùc ñi. Coâ chöa töøng bieát daïy hoïc cho tôùi khi coâ ñöôïc gaëp em. Ñaøm Thö

Moät vaät cöùng raén ñeán ñaâu, cuõng seõ tan chaûy trong löûa tình yeâu. Neáu vaät aáy khoâng tan chaûy, chính laø vì ngoïn löûa khoâng maïnh ñuû.

Gandhi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

V

Baøi Hoïc Töø Loaøi Ngoãng

61

aøo muøa thu, khi baïn thaáy baày ngoãng bay veà phöông Nam ñeå traùnh ñoâng theo hình chöõ V, baïn coù töï hoûi nhöõng lyù leõ khoa hoïc naøo coù theå ruùt ra töø ñoù. Moãi khi moät con ngoãng voã ñoâi caùnh cuûa mình, noù taïo ra moät löïc ñaåy cho con ngoãng bay ngay sau noù. Baèng caùch bay theo hình chöõ V, ñaøn ngoãng tieát kieäm 71% söùc löïc so vôùi khi chuùng bay töøng con moät. Khi laø thaønh vieân cuûa moät nhoùm, ngöôøi ta cuøng chia seû nhöõng muïc tieâu chung, ngöôøi ta seõ ñi ñeán nôi hoï muoán nhanh hôn vaø deã daøng hôn, bôûi vì hoï ñang ñi döïa treân söï tin töôûng laãn nhau . Moãi khi moät con ngoãng bay laïc khoûi hình chöõ V cuûa ñaøn, noù nhanh choùng caûm thaáy söùc trì keùo vaø nhöõng khoù khaên cuûa vieäc bay moät mình. Noù seõ nhanh choùng trôû laïi ñaøn ñeå bay theo hình chöõ V nhö cuõ, vaø ñöôïc höôûng nhöõng öu theá cuûa söùc maïnh töø baày. Neáu chuùng ta cuõng coù söï caûm nhaän tinh teá cuûa loaøi ngoãng, chuùng ta seõ chia seû thoâng tin vôùi nhöõng ngöôøi

62 taäp saùch ngheä thuaät soáng

cuõng ñang höôùng ñeán cuøng moät muïc tieâu nhö chuùng ta. Khi con ngoãng ñaàu ñaøn moûi meät, noù seõ chuyeån sang vò trí beân caïnh, vaø moät con ngoãng khaùc seõ daãn ñaàu. Chia seû vò trí laõnh ñaïo seõ ñem laïi lôïi ích cho taát caû, vaø nhöõng coâng vieäc khoù khaên neân ñöôïc thay phieân nhau ñaûm nhaän. Tieáng keâu cuûa baày ngoãng töø ñaèng sau seõ ñoäng vieân nhöõng con ñi ñaàu giöõ ñöôïc toác ñoä cuûa chuùng. Nhöõng lôøi ñoäng vieân seõ taïo neân söùc maïnh cho nhöõng ngöôøi ñang ôû ñaàu con soùng, giuùp hoï giöõ vöõng toác ñoä, thay vì ñeå hoï moãi ngaøy phaûi chòu aùp löïc coâng vieäc vaø söï meät moûi trieàn mieân. Cuoái cuøng, khi moät con ngoãng bò beänh hay bò thöông vaø rôi xuoáng, hai con ngoãng khaùc seõ rôøi khoûi baày ñeå cuøng xuoáng vôùi con ngoãng bò thöông vaø baûo veä noù. Chuùng seõ ôû laïi cho ñeán chöøng naøo con bò thöông laïi coù theå bay hoaëc laø cheát, vaø khi ñoù chuùng seõ nhaäp vaøo moät ñaøn khaùc ñeå tieáp tuïc bay veà phöông nam.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

63

Neáu chuùng ta coù tinh thaàn cuûa loaøi ngoãng, chuùng ta seõ saùt caùnh beân nhau khi khoù khaên. Laàn sau coù cô hoäi thaáy moät ñaøn ngoãng bay, baïn haõy nhôù. . . . Baïn ñang höôûng moät ñaëc aân khi laø thaønh vieân cuûa moät nhoùm. Nhaät Thuûy

Chuùng ta khoâng theå ñöùng moät choã, cuõng khoâng theå luøi böôùc, vaäy chuùng ta haõy cuøng nhau böôùc tôùi.

Gerald R. Ford

64 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Soáng Troïn Veïn Töøng Ngaøy

T

rong moät buoåi dieãn thuyeát vaøo ñaàu naêm hoïc, Brian Dison - Toång giaùm ñoác cuûa Taäp ñoaøn Coca Cola - ñaõ noùi chuyeän vôùi sinh vieân veà moái töông quan giöõa ngheà nghieäp vôùi nhöõng traùch nhieäm khaùc cuûa con ngöôøi. “Baïn haõy töôûng töôïng cuoäc ñôøi nhö moät troø chôi tung höùng. Trong tay baïn coù naêm quaû boùng mang teân laø: coâng vieäc, gia ñình, söùc khoûe, baïn beø vaø tinh thaàn. Baïn ñang tung chuùng leân khoâng trung. Baïn seõ hieåu ngay raèng coâng vieäc laø moät quaû boùng cao su. Vì khi baïn laøm rôi noù xuoáng ñaát, noù seõ naåy leân laïi. Nhöng boán quaû boùng coøn laïi - gia ñình, söùc khoûe, baïn beø vaø tinh thaàn - ñeàu laø nhöõng quaû boùng baèng thuûy tinh. Neáu baïn lôõ tay ñaùnh rôi moät quaû, noù seõ bò traày xöôùc, coù tì veát, bò nöùt, bò hö hoûng hoaëc thaäm chí bò vôõ naùt maø khoâng theå söûa chöõa ñöôïc. Chuùng khoâng bao giôø trôû laïi nhö cuõ. Baïn phaûi hieåu ñieàu ñoù vaø coá gaéng phaán ñaáu giöõ cho ñöôïc söï quaân bình trong cuoäc soáng cuûa baïn. Baïn laøm theá naøo ñaây?

taäp saùch ngheä thuaät soáng

65

Baïn ñöøng haï thaáp giaù trò cuûa mình baèng caùch so saùnh mình vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Ñoù laø vì moãi chuùng ta laø nhöõng con ngöôøi hoaøn toaøn khaùc nhau, chuùng ta laø nhöõng caù nhaân ñaëc bieät. Baïn chôù ñaët muïc tieâu cuûa baïn vaøo nhöõng gì maø ngöôøi khaùc cho laø quan troïng. Chæ coù baïn môùi bieát roõ ñieàu gì laø toát nhaát cho chính mình. Baïn chôù neân thôø ô vôùi nhöõng gì gaàn guõi vôùi traùi tim cuûa baïn. Baïn haõy naém chaéc laáy nhö theå chuùng laø nhöõng phaàn trong cuoäc soáng cuûa baïn. Bôûi vì neáu khoâng coù chuùng, cuoäc soáng cuûa baïn seõ maát ñi yù nghóa Baïn chôù ñeå cuoäc soáng troâi qua keõ tay vì baïn cöù ñaém mình trong quaù khöù, hoaëc aûo töôûng veà töông lai. Chæ baèng caùch soáng cuoäc ñôøi mình trong töøng khoaûnh khaéc cuûa noù, baïn seõ soáng troïn veïn töøng ngaøy cuûa ñôøi mình. Baïn chôù boû cuoäc khi baïn vaãn coøn ñieàu gì ñoù ñeå cho ñi. Khoâng coù gì laø hoaøn toaøn beá taéc, maø noù chæ thaät söï trôû neân beá taéc khi baïn thoâi khoâng coá gaéng nöõa. Baïn chôù ngaïi nhaän raèng mình vaãn chöa hoaøn thieän. Ñoù chính laø sôïi chæ

66 taäp saùch ngheä thuaät soáng

moûng manh raøng buoäc moãi ngöôøi chuùng ta laïi vôùi nhau . Baïn chôù ngaïi maïo hieåm. Nhôø maïo hieåm vôùi nhöõng vaän hoäi cuûa ñôøi mình, maø baïn hoïc caùch bieát soáng duõng caûm. Baïn chôù khoùa kín loøng mình vôùi tình yeâu baèng caùch noùi baïn khoâng coù thôøi gian yeâu ai. Caùch nhanh nhaát ñeå nhaän ñöôïc tình yeâu laø haõy cho ñi. Caùch choùng nhaát ñeå ñaùnh maát tình yeâu laø níu giöõ thaät chaët. Coøn phöông theá toát nhaát ñeå giöõ ñöôïc tình yeâu laø baïn haõy chaép cho noù ñoâi caùnh. Baïn chôù baêng qua cuoäc ñôøi nhanh ñeán noãi khoâng nhöõng baïn queân maát nôi mình soáng, maø coøn coù khi queân caû baïn ñònh ñi veà ñaâu. Baïn chôù queân nhu caàu tình caûm lôùn nhaát cuûa con ngöôøi laø caûm thaáy mình ñöôïc ñaùnh giaù ñuùng. Baïn chôù ngaïi hoïc. Kieán thöùc khoâng coù troïng löôïng. Noù laø kho baùu maø baïn coù theå luoân mang theo beân mình moät caùch deã daøng. Baïn chôù phí phaïm thôøi giôø hoaëc lôøi noùi moät caùch voâ traùch nhieäm. Caû hai ñieàu ñoù moät khi maát ñi thì seõ khoâng khi naøo baét laïi ñöôïc. Cuoäc ñôøi khoâng phaûi laø moät ñöôøng chaïy, noù laø moät loä trình

taäp saùch ngheä thuaät soáng

67

maø baïn haõy thöôûng thöùc töøng chaëng ñöôøng mình ñi qua. Quaù khöù ñaõ laø lòch söû. Töông lai laø moät maàu nhieäm. Coøn hieän taïi laø moät moùn quaø cuûa cuoäc soáng, chính vì theá maø chuùng ta goïi ñoù laø taëng phaåm (*). Ñaøm Thö (*) Present – caùch chôi chöõ trong tieáng Anh – coù nghiaõ: laø "hieän taïi" ñoàng aâm vôùi "taëng phaåm".

ÔÛ ñôøi coù ba ñieàu ñaùng tieác : moät laø hoâm nay boû qua, hai laø ñôøi naøy chaúng hoïc, ba laø thaân naøy lôõ hö.

Chu - Hi

Caâu Hoûi Quan Troïng Nhaát

V

aøo thaùng thöù hai cuûa moät khoùa hoïc taïi tröôøng ñaøo taïo ngheäp vuï y taù, giaûng vieân cho chuùng toâi laøm moät baøi kieåm tra veà kieán thöùc phoå thoâng. Toâi voán laø moät sinh vieân chaêm chæ cho neân deã daøng traû lôøi moïi caâu hoûi trong

68 taäp saùch ngheä thuaät soáng

baøi kieåm tra, tröø caâu hoûi cuoái: “Chò taïp vuï ôû tröôøng teân laø gì?”. Toâi nghó ñoù chæ laø moät caâu hoûi vui. Toâi ñaõ troâng thaáy chò ta vaøi laàn. Chò coù daùng ngöôøi cao, maùi toùc naâu saãm vaø khoaûng 50 tuoåi. Nhöng laøm theá naøo maø toâi coù theå bieát teân chò kia chöù? Toâi noäp baøi vaø boû troáng khoâng traû lôøi caâu ñoù. Tröôùc khi tan hoïc, moät sinh vieân ñöùng leân hoûi giaûng vieân veà caùch tính ñieåm caâu hoûi cuoái trong baøi kieåm tra vöøa laøm. Giaùo sö boä moân traû lôøi: - Taát nhieân laø coù tính ñieåm. Trong moïi ngaønh ngheà, caùc anh chò luoân phaûi gaëp gôõ vaø tieáp xuùc vôùi nhieàu ngöôøi. Taát caû nhöõng con ngöôøi ñoù ñeàu coù yù nghóa. Hoï ñaùng ñöôïc caùc anh chò quan taâm chuù yù ñeán, cho duø taát caû nhöõng gì ta coù theå laøm cho hoï chæ laø moät lôøi chaøo hoûi vaø moät nuï cöôøi. Toâi ñaõ khoâng queân baøi hoïc ñoù trong suoát cuoäc ñôøi mình. Toâi cuõng ñaõ bieát ñöôïc teân cuûa chò laøm taïp vuï trong tröôøng, cho duø muoän maøng. Chò ta teân laø Dorothy. Ñaøm Thö

Ñieàu Kyø Dieäu

taäp saùch ngheä thuaät soáng

69

ng ngoaïi toâi tröôùc ñaây laø moât thôï moäc. Trong moät soá ngaøy ñaëc bieät naøo ñoù, oâng ñoùng moät soá thuøng goã ñeå ñöïng nhöõng quaàn aùo maø nhaø thôø seõ gôûi sang cho caùc treû moà coâi ôû Trung quoác. Moät hoâm, treân ñöôøng veà nhaø, oâng ñöa tay vaøo tuùi aùo sô mi cuûa mình ñeå tìm caëp kính, nhöng noù ñaõ bieán maát. Nhaåm laïi trong ñaàu nhöõng gì maø mình ñaõ laøm, oâng chôït ñoaùn ra caëp kính ñaõ tröôït khoûi tuùi aùo maø oâng khoâng bieát vaø rôi vaøo moät trong caùc thuøng goã maø oâng ñaõ ñoùng ñinh laïi. Caëp kính môùi tinh cuûa oâng ñang treân ñöôøng tôùi Trung quoác! Thaät laø moät söï chaùn. OÂng ñaõ phaûi traû 20 ñoâla cho caëp kính ñoù, môùi saùng nay. OÂng raát buoàn böïc vôùi yù nghó phaûi mua laïi moät caëp kính môùi. - Thaät laø khoâng coâng baèng - oâng noùi voùi Chuùa trong khi veà nhaø vôùi taâm traïng thaát voïng - Con ñaõ raát thaønh taâm khi daønh thôøi gian vaø tieàn baïc cho coâng vieäc naøy, vaø baây giôø thì theá ñaáy. Vaøi thaùng sau, giaùm ñoác cuûa traïi treû moà coâi veà Myõ nghæ pheùp. OÂng muoán thaêm taát caû nhöõng nhaø thôø ñaõ giuùp ñôõ oâng ôû Trung quoác. Vì vaäy moät ngaøy chuùa nhaät, oâng ñeán noùi chuyeän

OÂ

70 taäp saùch ngheä thuaät soáng

taïi nhaø thôø nhoû cuûa oâng ngoaïi toâi ôû Chicago. Nhaø truyeàn giaùo baét ñaàu baèng lôøi caùm ôn taám loøng cuûa taát caû moïi ngöôøi trong vieäc giuùp ñôõ traïi treû moà coâi. - Nhöng treân taát caû - oâng noùi - toâi muoán caûm ôn caëp kính maø caùc baïn ñaõ gôûi cho toâi naêm ngoaùi. Caùc baïn bieát ñaáy, traän ñoäng ñaát ñaõ laøm suïp ñoå traïi treû moà coâi, huûy hoaïi taát caû, keå caû caëp kính cuûa toâi. Toâi raát tuyeät voïng. Thaäm chí neáu toâi coù tieàn, vieäc thay caëp kính cuõng khoâng ñôn giaûn chuùt naøo. Beân caïnh vieäc khoâng theå nhìn thaáy roõ, toâi cöù bò nhöùc ñaàu suoát ngaøy, vì theá caùc coäng söï vaø toâi ñaõ caàu xin Chuùa . Roài thì caùc thuøng goã cuûa caùc baïn ñeán. Khi caùc nhaân vieân môû naép thuøng ra, hoï nhìn thaáy caëp kính naèm ôû treân cuøng. Nhaø truyeàn giaùo ngöøng lôøi ñuû laâu ñeå nhöõng lôøi cuûa oâng laéng xuoáng. Roài, vaãn chìm laéng trong caûm xuùc veà ñieàu kyø dieäu ñoù, oâng tieáp tuïc: - Thöa caùc baïn, khi toâi thöû ñeo caëp kính vaøo, noù nhö theå laø ñaõ ñöôïc ño laøm rieâng cho toâi vaäy! Toâi muoán caûm ôn caùc baïn ñaõ laøm neân moät phaàn cuûa ñieàu kyø dieäu.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

71

Moïi ngöôøi laéng nghe, haïnh phuùc vì caëp kính kyø dieäu ñoù. “Nhöng nhaø truyeàn giaùo chaéc chaén laø ñaõ nhaàm laãn nhaø thôø cuûa hoï vôùi moät nhaø thôø khaùc” - nhöõng ngöôøi trong nhaø thôø nghó vaäy. Khoâng coù caëp kính naøo trong danh saùch caùc moùn maø hoï ñaõ gôûi ra nöôùc ngoaøi. Nhöng ngoài yeân laëng ôû phía sau, nöôùc maét ñaãm göông maët, ngöôøi thôï moäc laïi thaàm taï ôn Chuùa veà ñieàu kyø dieäu ñoù. Ngoïc Quyønh

Ngöôøi ta seõ tin baïn khoâng phaûi vì baïn noùi nhieàu, nhöng vì baïn bieát laéng nghe Paul Xarder

72 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Nhöõng Hoøn Ñaù Cuoäi

T

rong moät buoåi noùi chuyeän vôùi moät nhoùm caùc doanh nhaân, moät chuyeân gia trình baøy veà caùch söû duïng thôøi gian coù hieäu quaû. Ñöùng tröôùc nhöõng ngöôøi khaù thaønh ñaït trong cuoäc soáng, oâng mæm cuôøi: - Sau ñaây laø moät caâu hoûi traéc nghieäm. OÂng ta laáy töø gaàm baøn moät caùi loï côõ 4 lít, roäng mieäng, vaø moät tuùi chöùa nhöõng hoøn cuoäi to baèng naém tay. OÂng laàn löôït ñaët töøng hoøn ñaù vaøo loï cho ñeán khi khoâng theå boû vaøo ñöôïc nöõa. - Caùi loï ñaày chöa? - oâng hoûi. - Ñaây roài - moïi ngöôøi ñaùp. - Thaät khoâng? OÂng laáy töø gaàm baøn ra moät tuùi soûi nhoû ñoå töø töø vaøo loï vaø laéc cho caùc hoøn soûi chen vaøo taát caû caùc khoaûng troáng giöõa caùc hoøn ñaù cuoäi. OÂng nhoeûn mieäng cöôøi vaø hoûi: - Caùi loï ñaày chöa? Laàn naøy thì moïi ngöôøi duôøng nhö baét kòp oâng. Ai ñoù traû lôøi: - Chaéc laø chöa. - Toát!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

73

OÂng noùi vaø laáy ra moät tuùi caùt ñoå vaøo loï vaø caùt chen ñaày vaøo caùc khoaûng troáng giöõa nhöõng hoøn ñaù cuoäi vaø nhöõng hoøn soûi. Moät laàn nöõa, oâng hoûi: - Caùi loï ñaày chöa? - Chöa - moïi ngöôøi nhao nhao. - Toát! OÂng laëp laïi vaø vôùi laáy bình nöôùc ñoå vaøo loï cho ñeán khi nöôùc ngaäp ñeán mieäng loï. OÂng ngöôùc nhìn moïi ngöôøi vaø hoûi: - Minh hoïa naøy noùi leân ñieàu gì? Moät nhaø kinh doanh nhanh nhaûu ñaùp: - Vaán ñeà laø duø cho keá hoaïch laøm vieäc cuûa baïn coù sít sao theá naøo ñi nöõa, neáu coá gaéng, baïn luoân coù theå laøm theâm nhieàu vieäc nöõa! - Khoâng phaûi - oâng ñaùp - ñoù khoâng phaûi laø vaán ñeà. Ñieàu minh hoïa vöøa roài noùi leân laø neáu baïn khoâng ñaët nhöõng hoøn ñaù cuoäi vaøo loï tröôùc, baïn seõ khoâng bao giôø coù theå nheùt chuùng vaøo ñöôïc. Caùi gì laø nhöõng “hoøn ñaù cuoäi” trong cuoäc soáng cuûa baïn? Coù theå laø moät döï aùn, moät hoaøi baõo maø baïn muoán thöïc hieän, thôøi gian vôùi nhöõng ngöôøi maø baïn thöông yeâu, hoïc vaán cuûa baïn, söùc

74 taäp saùch ngheä thuaät soáng

khoûe cuûa baïn.....Nhöng nhôù ñaët nhöõng “hoøn ñaù cuoäi” ñoù vaøo loï tröôùc, hoaëc baïn seõ khoâng bao giôø nheùt chuùng vaøo ñöôïc. Chuùng ta luoân coá gaéng laøm thaät nhieàu vieäc trong khoaûng thôøi gian giôùi haïn cuûa mình. Nhöng ñieàu quan troïng laø nhöõng vieäc maø baïn ñang laøm coù thaät söï coù yù nghiaõ? Theá thì toái nay hay saùng mai, khi baïn suy gaãm veà caâu chuyeän naøy, haõy töï hoûi chính baûn thaân mình raèng ñieàu gì laø nhöõng “hoøn ñaù cuoäi” trong cuoäc soáng cuûa chính baïn, vaø haõy ñaët chuùng vaøo trong loï nuôùc. Minh Trieát

Sau 1.009 Laàn Bò Töø Choái

Ñ

aïi taù Sanders baét ñaàu söï nghieäp cuûa mình ôû tuoåi 65. Ñieàu gì ñaõ khieán oâng haønh ñoäng? OÂng tuùng quaãn vaø coâ ñoäc. Soá tieàn baûo hieåm xaõ hoäi ñaàu tieân oâng nhaän ñöôïc laø 105 ñoâla, vaø oâng caûm thaáy voâ cuøng böïc töùc. Nhöng thay vì leân aùn xaõ hoäi, oâng baét ñaàu töï hoûi: - Mình coù theå laøm ñieàu gì ñeå mang laïi lôïi ích cho nhöõng ngöôøi khaùc? Raát nhieàu ngöôøi coù nhöõng yù töôûng hay nhöng ñaïi taù Sanders thì khaùc. OÂng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

75

khoâng chæ coù nhöõng yù töôûng hay maø coøn lao vaøo thöïc hieän chuùng. OÂng baét ñaàu ñi goõ cöûa caùc nhaø haøng vaø noùi vôùi caùc oâng chuû raèng: - Toâi coù moät coâng thöùc gaø raùn tuyeät haûo. Toâi nghó neáu oâng suû duïng noù thì nhaø haøng cuûa oâng seõ taêng doanh soá vaø toâi vui loøng chæ nhaän phaàn traêm treân doanh soá taêng theâm. Nhieàu ngöôøi cöôøi vaøo maët oâng. Hoï noùi: - Naøy oâng giaø. Cuùt xeùo ñi cho. OÂng maëc caùi boä ñoà traéng ngu xuaån kia laøm gì cô chöù? Ñaïi taù Sanders coù boû cuoäc? Hoaøn toaøn khoâng. OÂng coù chieác chìa khoùa soá moät cuûa söï thaønh coâng. Thay vì buoàn phieàn khi nghó ñeán nhöõng nhaø haøng vöøa qua ñaõ töø choái oâng, oâng laäp töùc taäp trung nghó xem mình neân noùi theá naøo cho hieäu quaû hôn ôû nhaø haøng tôùi. Baïn thöû ñoaùn xem bao nhieâu laàn ñaïi taù Sanders bò töø choái cho ñeán khi oâng nhaän ñöôïc caâu traû lôøi mong ñôïi? OÂng bò töø choái 1.009 laàn tröôùc khi nhaän ñöôïc söï ñoàng yù. OÂng ñaõ maát hai naêm ñi khaép nöôùc Myõ treân chieác xe caø taøng cuûa mình, ban ñeâm nguû ôû gheá sau cuûa

76 taäp saùch ngheä thuaät soáng

xe trong boä ñoà traéng nhaøu naùt, moãi saùng thöùc daäy laïi haêm hôû chia seû yù töôûng cuûa mình vôùi moät ai ñoù. Hieän nay, Coâng ty KFC (Kentucky Fried Chicken) do oâng laäp ra ñaõ trôû thaønh moät trong nhöõng heä thoáng baùn leû thöùc aên lôùn nhaát treân theá giôùi. Haèng naêm, hai tæ suaát thöùc aên cuûa ñaïi taù Sanders ñöôïc baùn ra treân khaép nöôùc Myõ. Khoâng chæ theá, KFC coøn coù maët ôû 82 nöôùc treân theá giôùi. Haõy nghó veà con soá 1.009. Caùc baïn chaéc haún chöa töøng coá gaéng vaøi traêm laàn hay thaäm chí vaøi chuïc laàn ñeå thaønh coâng. Haàu heát moïi ngöôøi ñeàu coá gaéng taùm, chín hay möôøi caùch ñeå thaønh coâng; vaø khi nhöõng caùch ñoù thaát baïi, hoï ñaønh boû cuoäc. Haõy baét ñaàu baèng caâu hoûi: “Mình coù theå laøm gì ñeå mang laïi lôïi ích cho nhöõng ngöôøi khaùc?”, vaø ñieàu quan troïng laø haõy haønh ñoäng moät caùch kieân ñònh, vaø thaønh coâng ñang chôø baïn ôû phía tröôùc. Minh Trieát

Ngaøy naøo baïn khoâng coøn thaáp saùng tình yeâu, ngaøy ñoù nhieàu ngöôøi seõ cheát vì giaù laïnh.

F. Maurlac

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Coâ Beù Vaø Chieác Xe Ñaïp

Ñ

77

eán moät ngaøy, nhöõng ñöùa con cuûa chuùng ta phaûi töï caát caùnh. Moät laàn, toâi tìm ñöôïc moät con böôùm maøu hoàng. Luùc aáy, toâi leân 8 tuoåi vaø ñaõ ñeå yù ñeán con böôùm khi böôùc ra haønh lang. Con böôùm cöù coá tìm ñöôøng bay ra ngoaøi trôøi nhöng voâ voïng..... Khoâng phaûi laø laàn ñaàu toâi baét gaëp moät chuù ong hay con böôùm bò maéc baãy trong haønh lang. Toâi baét vaø thöôøng thaû chuùng ra. Nhöng con böôùm naøy coù maøu ñaëc bieät maø toâi chöa heà thaáy: moät con böôùm hoàng. Toâi baét noù vaø giöõ chaët trong tay. Moät caäu beù laøm gì ñaây vôùi moät con böôùm hoàng? Toâi laáy chieác hoäp ñöïng giaøy, cho coû vaø nöôùc uoáng vaøo cho noù, roài nhoát con böôùm trong hoäp. Con böôùm cheát. Phaûi roài, ta khoâng theå nhoát kín caùc con vaät laâu ñöôïc. Chuùng caàn ñöôïc töï do, bay nhaûy. Toâi lieäng caû caùi hoäp vaøo gioû raùc vaø choân con böôùm trong vöôøn. Ñeán nay toâi vaãn ngaäp ngöøng do döï giöõa öôùc muoán giöõ beân mình nhöõng ngöôøi thaân yeâu vaø öôùc muoán ñeå cho

78 taäp saùch ngheä thuaät soáng

hoï töï do. Toâi nhôù laïi buoåi chieàu beù Karen töï taäp ñi xe ñaïp laàn ñaàu. Ñoù laø moät ngaøy ñaàu thu. Toâi ñaõ thaùo hai baùnh ñôõ, nhöng Karen cöù naèng naëc muoán toâi phaûi naém tay laùi vaø yeân xe suoát chaëng ñuôøng. - Boá thaû moät laùt nheù? - Ñöøng, ñöøng, boá ôi! Moät ngaøy naøo ñoù, Karen seõ laø luaät sö hoaëc ca só, naøo ai bieát ñöôïc? Coù theå con seõ coù moät phaùt minh khoa hoïc naøo ñoù hoaëc seõ sinh ra ñôøi moät beù gaùi. Toâi mieân man nghó nhö theá. Nhöng con toâi khoâng taäp laâu. Khi giuùp con naém tay laùi, toâi caûm thaáy maùi toùc con chaïm nheï vaøo maù toâi. Khoaûng vaøi tuaàn, Karen ñaõ töï tin ñeå toâi coù theå thaû tay laùi ñöôïc roài, nhöng vaãn cöù giöõ chaët yeân xe cho con. Noù vaãn naøi næ: - Boá, ñöøng thaû nheù! Roài laù vaøng baét ñaàu ruïng. Gioù, trôøi möa vaø laïnh. Cha con toâi ít ra ngoaøi nhaø. Toâi treo xe ñaïp leân töôøng nhaø xe. Qua moät muøa ñoâng, trôøi ñang aám leân. Toâi noùi vôùi vôï khi thöùc daäy: - Em nghe tieáng chim hoùt khoâng? Chim coå ñoû ñaáy.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

79

Chuùng toâi nghe tieáng chim hoùt. Döôùi nhaø luõ treû ñang xem tivi. Sau böõa aên saùng, toâi baét gaëp Karen trong nhaø xe ñang hì huïc laáy chieác xe ñaïp xuoáng. Toâi giuùp con ñöa xe ra ngoaøi. Noù leo leân xe, toâi ñaåy xe ra ñöôøng vaø toâi hích maïnh moät caùi. - Thaû ra, boá ôi! Karen hôi laïng qua laïng laïi. Noù cöôøi hôùn hôû tröôùc khi ñaïp xe chaïy xa daàn treân con ñöôøng traûi nhöïa, trong luùc toâi ñöùng nhìn theo. Nhaø baùc hoïc Einstein ñaõ noùi veà thôøi gian, toác ñoä aùnh saùng, caùc vaät theå xaùp laïi gaàn nhau vaø rôøi xa nhau. Coøn toâi, toâi muoán chaïy kòp Karen, naém yeân xe cho con, naém tay laùi, caûm thaáy toùc con chaïm vaøo maù mình. Song toâi vaãn keâu leân: - Chaïy nöõa ñi con. Ñaïp maïnh leân! Roài toâi voã tay. Ñöøng tìm caùch giöõ laïi con böôùm hoàng, cuõng ñöøng giöõ chaët con caùi mình. Chuùng noù töï xoay xôû ñöôïc moät mình, mieãn laø ñeå cho chuùng töï do. Haõy ñaïp xe nöõa ñi, Karen ôi! N.T.Ña

80 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Neáu baïn nhaûy xuoáng moät caùi gieáng thì Thöôïng Ñeá khoâng baét buoäc phaûi xuoáng vôùt baïn leân

Ngaïn ngöõ Batö

taäp saùch ngheä thuaät soáng

81

Ngöôøi Cha Khoâng Theå Queân Cuûa Toâi

S

au khi cha toâi maát vì beänh thaän ôû tuoåi 35, meï toâi daàn daàn quen moät soá ngöôøi khaùc. - Ñaây laø Al, meï toâi giôùi thieäu veû ngöôïng nguøng. Al Sbarra. - Teân thaät cuûa chuù laø Attilio, oâng ta noùi gioïng thaân thieän. Nhöng ai cuõng goïi chuù laø Al, coøn baïn thaân thì keâu laø Al Bananas. Moät naêm sau, Al khoâng nhöõng aên toái ôû nhaø toâi maø coøn döï tính laäp gia ñình vôùi meï. Toâi raát khoù chòu khi thaáy böùc hình cuûa Al ñaët taïi vò trí tröôùc kia laø khung hình cuûa boá. “Neáu goïi oâng ta laø boá thì khaùc naøo toâi khoâng coøn nhôù gì ñeán cha ruoät cuûa mình” - toâi ñaõ nghó vaäy. Suoát nhieàu naêm sau, toâi chæ xem Al nhö laø moät ngöôøi baïn cuûa meï, thöôøng xuyeân ñeán duøng böõa côm toái vaø luùc naøo cuõng ra veà truôùc luùc 22 giôø. Cuoái cuøng, khi Al chính thöùc laäp gia ñình vôùi meï, toâi ñaõ tröôûng thaønh, ñaäu ñaïi hoïc vaø ôû rieâng. Moät ngaøy kia, khi taït vaøo thaêm nhaø, toâi nghe vaêng vaúng gioïng haùt Frank Sinatra vaø thaáy meï ñang khieâu

82 taäp saùch ngheä thuaät soáng

vuõ vôùi Al trong nhaø beáp. Toâi chöa bao giôø thaáy meï cuøng boá khieâu vuõ tröôùc kia caû. Ñôïi heát baøi nhaïc, toâi vaøo phoøng. Al toû veû vui khi thaáy toâi. - Naøy, coù moät vieäc ôû Jersey löông 2,25 ñoâla moät giôø. Neáu chaùu thích, ngaøy mai haõy ñi vôùi chuù! Ñang kieám vieäc laøm theâm trong kyø nghæ heø, toâi ñoàng yù ngay. Sau ngaøy laøm vieäc ñaàu tieân, toâi meät raõ ngöôøi. Al hoûi thaêm vaø ñoäng vieân sau khi laéng nghe toâi keå veà coâng vieäc. Trong toâi vaãn chöa muoán thöøa nhaän Al laø cha mình thì oâng ta laïi luoân aân caàn vôùi toâi. Khi nghe toâi môùi quen ñöôïc moät coâ gaùi, Al hoûi ngay: - Noùi cho chuù bieát veà coâ aáy ñi! Meï chaùu keå coâ ta deã thöông laém maø... Thaùi ñoä aân caàn cuûa Al chæ khieán toâi böïc mình. Heát kyø heø, Al ñeà nghò toâi phuï oâng aáy khi nhaän theâm vaøi coâng vieäc vaët vaøo nhöõng ngaøy thöù baûy ñeå kieám theâm thu nhaäp. Khi laøm, Al ñaët hoäp ñoà ngheà caïnh beân mình vaø chæ yeâu caàu toâi laøm caùc coâng vieäc ñôn giaûn. Döôøng nhö oâng aáy muoán toâi töï hoïc khi quan saùt vaø nghe höôùng daãn. Moät ngaøy kia, toâi keå vôùi Al coâng vieäc seõ laøm sau khi toát nghieäp vaø loä

taäp saùch ngheä thuaät soáng

83

veû böïc töùc khi khoâng tìm ñöoïc vieäc hôïp vôùi sôû thích hôn, Al an uûi toâi, cho raèng roài thì vieäc gì cuõng quen caû, vaø raèng khoâng phaûi luùc naøo mình cuõng ñaït ñöôïc nguyeän voïng, öôùc mô. Sau ñoù, Al keå taïi sao ngöôøi ta laïi goïi oâng laø Bananas. Boá Al ñaåy xe baùn chuoái daïo khaép ñöôøng phoá Philadelphia sau khi bò maát vieäc. Thöôøng theo cha ñi baùn chuoái nhö theá, Al phaûi ñeán töøng nhaø goïi môøi. Töø ñoù, baïn beø baét ñaàu ñaët caùi teân Bananas cho oâng. - Cha chuù kieám ñöôïc ít tieàn laém..... -Al noùi theâm. Toâi baét ñaàu lôø môø hieåu Al thöôøng kieám vieäc laøm cho toâi, vaø ñoù laø moät caùch ñeå toâi nhaän ra giaù trò cuûa söùc lao ñoäng. Khoâng baøy toû loøng thöông yeâu boäc tröïc, Al ñaõ ñoùng vai troø moät ngöôøi cha ñích thöïc trong vieäc giaùo duïc yù nghóa cuoäc soáng cho toâi, theo heät caùch boá oâng aáy ñaõ daïy doã oâng aáy. Al khaùc gì cha ruoät toâi ñaâu, töø luùc oâng aáy mua cho toâi chieác xe cöùu hoûa, khi toâi vaãn coøn naèm lieät treân giöôøng beänh caùch ñaây nhieàu naêm... Tröa hoâm sau, Al ñeán caên hoä toâi, mang theo soá tieàn löông:

84 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Chaùu troâng khoâng ñöôïc khoûe, Al noùi. Thoâi, ñeå chuù veà noùi meï chaùu laøm moùn suùp gaø. Chaùu caàn theâm gì khoâng? Khoâng suy nghó, toâi noùi ngay: - Moät chieác xe cöùu hoûa, ñöôïc khoâng chuù? Al loä veû ngaïc nhieân, nhöng mæm cöôøi: - Ñöôïc thoâi. Khi chuù aáy ñaët moùn tieàn löông leân caùi baøn caïnh giöôøng, toâi noùi: - Caûm ôn... Boá Vaøi tuaàn sau, Al goïi ñieän noùi oâng ñònh vieáng moä boá meï mình, vaø hoûi toâi coù ñi cuøng khoâng. Toâi ñoàng yù, bôûi nghiaõ trang ñoù cuõng laø nôi coù moä boá ruoät toâi. Khi thaáy Al traàm laëng cuùi ñaàu tröôùc moä boá meï chuù aáy, toâi ñi tìm moä boá mình. Laùt sau, Al quay laïi, noùi: - Boá chaùu laø moät ngöôøi toát... Toâi baät khoùc..... Treân ñöôøng veà nhaø, toâi baét ñaàu caûm nhaän ñöôïc yù nghiaõ haønh ñoäng cuûa Al. Chuù aáy muoán toâi cuøng ñeán nghiaõ trang, döôøng nhö laø ñeå toâi coù theå laáy laïi moät phaàn cuûa cuoäc ñôøi maø toâi thaäm chí khoâng bieát noù ñang maát hay raát quan troïng cho ñeán khi ñoái

taäp saùch ngheä thuaät soáng

85

dieän vôùi noù. Ñoù chính laø kyù öùc veà boá toâi. Al ñaõ chæ cho toâi thaáy, baèng caùch cuøng coù maët tröôùc moä boá toâi, raèng coù moät khoaûng troáng trong tim toâi daønh cho caû boá toâi laãn chuù aáy. Hôn 10 naêm sau, vaøo moät ngaøy heø, Al thöùc daäy vôùi côn ñau quaën. Baûn phim quang tuyeán cho thaáy Al bò ung thö phoåi. Tuy vaäy, Al vaãn khoâng toû veû bi quan hay than phieàn veà nhöõng côn ñau cuûa mình. Laàn cuoái cuøng toâi nhìn thaáy boá - vaâng, Al ñaõ thöïc söï laø boá toâi – boá mæm cöôøi, moät nuï cöôøi haïnh phuùc aån döôùi oáng truyeàn döôõng khí. - Ñöøng lo gì caû. Chuyeän gì cuõng giaûi quyeát ñöôïc heát maø! Toâi naém tay boá khi giôø khaéc ngaén nguûi cuûa cuoäc ñôøi boá ñang caïn daàn. Toâi töï hoûi khoâng bieát boá ñang nghó gì...Khi ñeán luùc phaûi ra veà, toâi noùi: - Con yeâu boá! Al ngöôùc leân, gaät ñaàu nheï, boùp tay toâi vaø mæm cöôøi. Boá ñaõ hieåu...Tröa hoâm sau, boá maát. Toâi baøng hoaøng luùc nhaän ñöôïc tin. Vaø tuaàn sau ñaùm tang, toâi laáy hoäp ñoà ngheà cuûa boá ra, run raåy vôùi noãi buoàn thaûm vaø tieác nuoái. Nhìn thaáy meï, baây giôø laàn ñaàu tieân toâi môùi hieåu boá

86 taäp saùch ngheä thuaät soáng

quan troïng nhö theá naøo trong quaõng ñôøi cuûa meï....Toâi mang hoäp ñoà ngheà cuûa boá veà caên hoä mình vaø seõ traân troïng gìn giöõ nhö moät kho taøng. Toâi seõ khoâng bao giôø queân nhöõng gì boá ñaõ daïy, veà tình yeâu khoâng chuùt vò kyû, veà söï tha thöù nhöõng noãi ñau quaù khöù. Chæ khi nhö vaäy, traùi tim chuùng ta môùi thöïc söï roäng môû. M.K

Ñ

Baùu Vaät

eå nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa moät thaùng Haõy hoûi baø meï vöøa sinh con chöa ñaày thaùng tuoåi. - Ñeå nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa moät tuaàn Haõy hoûi bieân taäp vieân tuaàn baùo. - Ñeå nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa moät giôø Haõy hoûi nhöõng ngöôøi yeâu nhau ñang chôø cuoäc heïn. - Ñeå nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa moät phuùt Haõy hoûi ngöôøi vöøa treã moät chuyeán xe. - Ñeå nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa moät giaây

taäp saùch ngheä thuaät soáng

87

Haõy hoûi ngöôøi vöøa traûi qua moät tai naïn trong gang taác. - Ñeå nhaän thöùc ñöôïc giaù trò cuûa moät sao Haõy hoûi ngöôøi vaän ñoäng vieân vöøa ñoaït huy chöông vaøng Olympic. Haõy traân troïng moãi phuùt giaây baïn coù! Ngaøy mai laø bí aån coøn ñoù Hoâm nay laø moùn quaø maø chuùng ta coù ñöôïc. Ñoù laø lyù do chuùng ta goïi noù laø “hieän taïi”. Laïi Tuù Quyønh Moät keû can ñaûm laø moät ngöôøi ñaày loøng thaønh tín.

A

Moái Tình Giaø Cicero

i cuõng coù nhöõng khoaûnh khaéc baát chôït baét gaëp moät hình aûnh naøo ñoù ñeå roài xuùc ñoäng vaø nhôù maõi.....Rieâng toâi khoâng theå naøo queân ñöôïc hình boùng cuûa ñoâi vôï choàng giaø in treân ñaïi loä theânh thang vaø ñaày xe coä...... Luùc baáy giôø, boïn toâi ñöùng treân lan can nhaø thieáu nhi ñeå thöôûng thöùc

88 taäp saùch ngheä thuaät soáng

khoâng khí maùt meû cuûa buoåi saùng thò xaõ. 7 giôø saùng - giôø cao ñieåm - caùc em hoïc sinh nhö nhöõng ñaøn böôùm traéng tung taêng ñeán tröôøng, xe coä baét ñaàu taáp naäp, keû ñi chôï, ngöôøi ñi ñeán coâng sôû, nhoän nhòp oàn aøo.....Giöõa caûnh hoãn loaïn aáy, beân kia ñöôøng moät oâng laõo aùo phong phanh, quaàn ngaén, chaân ñaát coõng moät baø laõo aùo naâu, nhoû nhaén, oám yeáu treân vai (sau naøy toâi môùi bieát oâng coõng baø ñi ñi veà veà ñeå chaâm cöùu trò beänh) nhö chaúng quan taâm ñeán moïi vaät xung quanh. OÂng ñi chaàm chaäm, thænh thoaûng laáy tay queït moà hoâi traùn, oâng noùi nho nhoû vôùi baø moät caâu gì ñoù, moâi baø lieàn nôû moät nuï cöôøi moùm meùm..... Nhìn oâng coõng baø ñi khuaát sau coâng vieân 1-5, maét toâi boãng thaáy cay cay..... Vaøi ngaøy keá tieáp, toâi coá yù ñöùng ñoùn vôùi hy voïng ghi ñöôïc moät vaøi taám aûnh “Moái tình giaø aáy”, nhöng khoâng coøn thaáy oâng baø ñaâu caû, coù theå laø baø ñaõ khoûi beänh, cuõng coù theå laø....!!! Hình aûnh aáy raát ñôøi thöôøng, vaø ñoâi vôï choàng giaø yeáu, ngheøo khoù kia chaúng phaûi laø vó nhaân, cuõng chaúng phaûi laø thaønh phaàn noåi baät trong xaõ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

89

hoäi, nhöng ñoái vôùi toâi, hoï töôïng tröng cho tính nhaân baûn cuûa con ngöôøi Vieät nam: thuûy chung, nghiaõ tình trong baát kyø hoaøn caûnh naøo, xaõ hoäi naøo, thôøi ñaïi naøo..... Huyønh Thò Hoàng Vaân

Anh caàu nguyeän trong khi nguy khoán vaø caàn kíp; thieát töôûng anh cuõng neân caàu nguyeän trong khi traøn ngaäp söï vui möøng vaø trong nhöõng ngaøy phong phuù.

Kahlil Gibran

90 taäp saùch ngheä thuaät soáng

T

Meï Toâi-Thaày Toâi

oâi nhìn trìu meán vaøo böùc thö, neùt chöõ quen thuoäc laøm toâi lieân töôûng ñeán gioïng noùi khoâng laãn vaøo ñaâu cuûa meï. Tieáng Thaùi cuûa meï nhuaàn nhuyeãn ñeán noãi chæ mang chuùt xíu aâm ñieäu Quan thoaïi, vaø chöõ vieát thì kheùo ñeán ñoä ai cuõng nghó ñoù laø ngöôøi baûn xöù.... Meï toâi di cö ñeán Thaùi lan caùch ñaây hôn 60 naêm. Khi toâi coøn beù, meï vaãn chöa söû duïng thaønh thaïo tieáng Thaùi vaø trôû thaønh troø ñuøa cho vaøi ngöôøi haøng xoùm khieám nhaõ. Ngay caû boá toâi - ngöôøi Thaùi, cuõng toû veû xem thöôøng tieáng Thaùi loõm boõm cuûa meï. Toâi chöa bao giôø coù theå hieåu ñöôïc taïi sao moät ngöôøi trí thöùc töøng du hoïc taïi Anh nhö boá laïi choïn meï laøm vôï. Moät phuï nöõ coù hoïc haún seõ thích hôïp vôùi boá hôn. Cuoái cuøng, boá choïn saéc ñeïp laøm tieâu chuaån laäp gia ñình. Theá roài, qua naêm thaùng, saéc ñeïp cuûa meï taøn phai vaø boá trôû neân chaùn naûn khi nhaän ra raèng oâng ñang soáng vôùi moät phuï nöõ trung nieân maø hai ngöôøi gaàn nhö chaúng hieåu nhau. Chuyeän baét ñaàu thay ñoåi khi toâi tôùi tuoåi caép saùch ñeán tröôøng. Meï eùp toâi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

91

phaûi daïy laïi cho baø nhöõng gì toâi vöøa hoïc ñöôïc. Baø nhôø toâi giaûi thích noäi dung trong caùc saùch giaùo khoa. Toâi caûm thaáy böïc mình tröôùc nhöõng caâu hoûi cuûa meï. Söï ñau khoå cuûa toâi caøng taêng boäi phaàn khi gia ñình nhaän ñöôïc moät thoâng baùo cuûa chính quyeàn. Toâi coù theå ñoïc to leân ñöôïc, taát nhieân, nhöng môùi hoïc lôùp 3 thì laøm sao toâi coù theå hieåu noäi dung vieát trong ñoù noùi gì. Moät ngaøy kia, meï baét ñaàu duøng saùch tieåu hoïc cuûa toâi ñeå hoïc vieát vaø ñoïc tieáng Thaùi. Thaät treùo ngoe, toâi trôû thaønh thaày daïy cho meï. Thay vì haõnh dieän, toâi caûm thaáy raát khoù chòu. Meï ñaõ ôû tuoåi 36 vaø toâi thaäm chí chöa leân 10 tuoåi. Sau nhöõng buoåi côm chieàu, meï vaø toâi ngoài taïi baøn aên cuøng hoïc. Thænh thoaûng, meï ngaét quaõng toâi khi hoûi veà caùch phaùt aâm moät töø naøo ñoù, laøm toâi phaûi ngöng chuyeän hoïc cuûa mình ñeå giaûi thích cho meï. Chaúng bao laâu, caùc quyeån taäp cuõ cuûa toâi ñaày nhöõng doøng chuù thích cuûa meï. Baây giôø, khi nghó laïi, toâi môùi nhaän ra mình thu thaäp ñöôïc raát nhieàu ñieàu töø phöông phaùp hoïc ñaày loøng kieân nhaãn cuûa meï. Nhöng luùc ñoù, toâi nghó chuyeän meï hoïc chæ khieán toâi hao phí thôøi giôø. Baøi taäp cuûa

92 taäp saùch ngheä thuaät soáng

toâi raát nhieàu maø meï thì cöù hoûi heát caâu naøy sang caâu khaùc. Ñeán giôø, toâi coøn nhôù raát roõ hình aûnh meï ngoài bình thaûn khi ñöùa con gaùi duy nhaát cuûa baø caøu nhaøu lieân tuïc. Neáu trong tröôøng hôïp töông töï, chaéc toâi ñaõ boû cuoäc töø laâu, nhöng meï toâi thì khoâng.....Sau 5 naêm hoïc nhö theá, meï toâi ñaõ coù theå ñoïc ñöôïc taát caû moïi thöù baèng tieáng Thaùi, töø tieåu thuyeát, saùch lòch söû ñeán baùo chí. Khi söû duïng tieáng Thaùi nhuaàn nhuyeãn, baø laïi hoïc theâm tieáng Anh. Nhö haàu heát phuï nöõ cuøng theá heä, meï toâi laøm chuyeän nhaø suoát ngaøy, gaàn nhö khoâng bao giôø ra ngoaøi, giaûi trí duy nhaát laø nghe radio. Theá giôùi phuï nöõ goùi goïn trong chuyeän noäi trôï vaø ñôïi choàng con ñi laøm veà. Vôùi meï, khaû naêng hieåu ñöôïc tieáng Thaùi ñaõ môû ra moät theá giôùi roäng lôùn cho baø. Meï baét ñaàu hieåu queâ höông thöù hai naøy vaø caùch soáng cuûa daân baûn ñòa. Neùt u buoàn tröôùc kia thöôøng xuaát hieän treân göông maët meï nay ñaõ bieán maát, vaø thay vaøo ñoù laø caûm giaùc haïnh phuùc. Meï khoâng coøn laø gaùnh naëng cuûa ai nöõa. Baây giôø, meï laïi daïy cho ñaùm chaùu cuûa baø, vì toâi khoâng coù thôøi giôø chaêm soùc con mình. Baø bieán nhöõng khoù khaên

taäp saùch ngheä thuaät soáng

93

trong chuyeän hoïc cuûa baûn thaân thaønh baøi hoïc cho tuïi nhoû. Baø noùi vôùi chuùng: - Thoaït ñaàu, khi coá laøm ñieàu gì ñoù, caùc chaùu caûm thaáy raát khoù khaên. Khi coá vöôït qua, caùc chaùu seõ nhaän thaáy chaéc mình khoâng bao giôø thaønh coâng. Nhöng neáu cöù tieáp tuïc, caùc chaùu coù theå hoaøn thaønh nguyeän voïng vôùi caûm giaùc thaät deã chòu. Nghe meï daïy boïn treû baèng tieáng Thaùi roõ raøng, toâi mæm cöôøi haïnh phuùc, hoài töôûng laïi nhöõng ñeâm noùng nöïc maø baø cuøng hoïc vôùi toâi. Baø noùi ñôn giaûn raèng mình khoâng muoán daïy boïn treû ñöùng leân trong khi baûn thaân laïi ngoài co ro. Baøi hoïc giaù trò nhaát maø meï truyeàn laïi cho toâi laø taát caû nhöõng gì caàn khi baét tay thöïc hieän moät chuyeän khoù khaên, laø söùc maïnh vaø nieàm tin mình coù theå laøm ñöôïc. M.K

Vôùi thôøi gian vaø loøng kieân nhaãn, laù daâu xanh cuõng bieán thaønh tô luïa.

TuïcDieäu ngöõ Caùi Taùch Kyø

K

hi soáng ôû New York, vaên haøo Anh Somerset Maugham thöôøng xuoáng khu

94 taäp saùch ngheä thuaät soáng

phoá Ritz Carlton. Moät hoâm, toâi thoå loä vôùi oâng laø toâi raát toø moø veà moùn ñoà troâng coù veû hoaøn toaøn xa laï, khoâng phuø hôïp vôùi khung caûnh baøi trí trong phoøng laøm vieäc cuûa oâng: moät caùi taùch cuõ kyõ, coù nöùt moät ñöôøng. Maugham mæm cöôøi ñaùp: - Chính noù giuùp cho toâi nhôù raèng nhöõng lôïi ích, nhöõng tieän nghi lôùn nhaát treân ñôøi laïi laø nhöõng caùi gì ñôn giaûn nhaát vaø cuõng laïi bò xem thöôøng, ñaùnh giaù thaáp nhaát, chæ vì chuùng ta cho ñoù laø ñieàu quaù töï nhieân. Vaø oâng keå tieáp cho toâi nghe caâu chuyeän veà caùi taùch nöùt aáy. Vaøo naêm 1940, khi nöôùc Phaùp bò quaân Ñöùc Quoác xaõ chieám ñoùng, vaøi traêm coâng daân Anh soáng ôû mieàn Coâte d’Azur ñöôïc göûi traû veà queâ höông treân hai chieác taøu chôû haøng loaïi nhoû. Taøu phaûi chaïy quanh co, ngoaèn ngoeøo ñeå khoûi bò taøu ngaàm ñòch phaùt hieän. Hai chieác taøu nhoû chôû quaù nhieàu ngöôøi nhöng khoâng ñem theo ñuû löông thöïc, vì vaäy phaûi phaân phoái cho moãi ngöôøi moät ít. Maét moïi ngöôøi ñeàu ñoû ngaàu, aùo quaàn baån thæu, nhaát laø ai cuõng caûm thaáy khaùt nöôùc, phaûi xeáp

taäp saùch ngheä thuaät soáng

95

haøng noái ñuoâi lónh phaàn löông thöïc ngheøo naøn cuûa mình. - Chính caùi taùch nöùt ñoù - Maugham vöøa troû ngoùn tay vöøa noùi, toâi ñaõ duøng noù ñeå ñöïng khaåu phaàn nöôùc voâ cuøng ít oûi cuûa mình...Baây giôø, moãi laàn mô ñeán nhöõng moùn aên cao löông myõ vò, moãi khi öôùc ñöôïc traàm mình trong moät khung caûnh traøn ngaäp tieän nghi, hoaëc nhöõng luùc theøm khaùt ñöôïc ñoùng vai moät nhaân vaät toái quan troïng, toâi lieàn ñem caùi taùch cuõ kyõ ñoù ñaët noù döôùi voøi nöôùc. Vaø, töøng hôùp töøng hôùp, toâi uoáng moät caùch chaäm raõi. Boãng choác caùc moäng öôùc vieãn voâng bieán maát, toâi lieàn trôû veà vôùi thöïc ta Thanh Thanh

Ñieàu quan troïng trong ñôøi laø coù muïc ñích lôùn lao, vaø quyeát taâm ñaït muïc ñích aáy.

96 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Isagiyoi – Thanh Khieát, Can Ñaûm.

E

m töø Vieät Nam veà ñeán Nhaät buoåi toái raát laïnh, 30 ñoä C. Laïi naêm nay, löôïng phaán hoa ôû thaønh phoá nhieàu gaáp 8 laàn so vôùi moïi naêm. Beänh dò öùng muøa ñang lan roäng. Em cuõng bò maét ngöùa, nöôùc muõi chaûy, khoâng taäp trung ñöôïc, khoù chòu laém. Nhöng em khoâng gheùt muøa xuaân ñaâu. Ngöôøi Nhaät - khoâng hieåu sao, nhöng yeâu muøa naøy. Coù leõ vì sau moät thôøi gian daøi thôøi tieát laïnh, thôøi gian ban ngaøy ngaén neân con ngöôøi töï nhieân mong ñôïi aùnh saùng maët trôøi aám aùp. Cuõng coù ngöôøi noùi: ñeán muøa xuaân, mình thaáy trong ngöôøi nhö “ñeâ meâ”. Töø cuoái thaùng 3, treân khu phoá Tokyo, hoa anh ñaøo baét ñaàu nôû. Ñoái vôùi ngöôøi Nhaät, anh ñaøo laø moät loaïi hoa raát ñaëc bieät. Naêm naøo gaàn muøa xuaân ai cuõng nhaéc, cuõng mong ngaøy hoa anh ñaøo nôû. Nhieàu ngöôøi nöôùc ngoaøi khoâng hieåu, thaäm chí phì cöôøi luùc bieát baùo chí Nhaät Baûn ñöa tin döï baùo nhöõng ngay hoa nôû töøng vuøng treân ñaát nöôùc töø mieàn Nam tôùi mieàn Baéc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

97

Em khoâng bieát vì sao, nhöng hoa anh ñaøo nôû thì ngöôøi Nhaät töï nhieân vui leân vaø keùo nhau ra phoá ngaém hoa. Caây anh ñaøo nhieàu khi ñöôïc troàng ven ñöôøng, ven soâng. Treân caønh caây, hoa nôû maøu hoàng hoàng thaät deã thöông, thô moäng. Ñoâng ñaûo ngöôøi Nhaâït traûi taám nylon döôùi caây, ngaém hoa cuøng baïn beø vôùi traø röôïu caû ngaøy laãn ñeâm. Hoa anh ñaøo coù ñaëc tröng khoâng gioáng caùc loaïi hoa khaùc laø nôû moät vaøi ngaøy thì ruïng ngay, chöa kòp heùo maø vaãn coøn töôi toát. Hoa nôû ñeïp laø ñieàu taát nhieân, coøn caùch hoa anh ñaøo ruïng laïi ñeïp nhö tuyeát ñang rôi töø treân trôøi xuoáng ñaát. Nhaát laø khi gioù maïnh thì nhö laø moät côn baõo hoa nhoû xíu. Coù ngöôøi noùi, ngöôøi Nhaät haâm moä tính Isagiyoi - laø thanh khieát, can ñaûm vaø khoâng heøn nhaùt. Chính vì theá, daân toäc Nhaät Baûn yeâu meán hoa anh ñaøo, bôûi hoa nôû khoâng bao laâu maø ruïng moät caùch Isagiyoi. Ako Akiba

Söï thöû thaùch cuûa loøng can ñaûm khoâng phaûi laø daùm cheát maø chính laø daùm soáng.

Alifieri

98 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Lôøi Nhaén Göûi Töø Ngöôøi Baïn

M

oät tieáng goõ cöûa lôùn vang leân. Caäu beù ra môû cöûa. Moät ngöôøi ñaøn oâng laï maët xuaát hieän trong boä quaàn aùo nhaøu naùt. Anh ta cöôøi vaø treân tay mang moät chieác gioû ñaày thöùc aên cho Ngaøy Leã Taï Ôn. Caû gia ñình raát ñoãi ngaïc nhieân. Ngöôøi ñaøn oâng noùi: - Moùn quaø naøy töø moät ngöôøi bieát caùc baïn ñang caàn vaø mong muoán caùc baïn hieåu raèng caùc baïn ñöôïc quan taâm vaø yeâu meán. Luùc ñaàu oâng boá khoâng muoán nhaän, nhöng ngöôøi ñaøn oâng noùi: - Toâi chæ laø nguôøi mang ñeán hoä vaø anh ta ñaët chieác gioû vaøo tay caäu beù ñang ñöùng gaàn cöûa roài quay ñi. Vaøo giaây phuùt ñoù, cuoäc ñôøi cuûa caäu beù ñaõ thay ñoåi vónh vieãn. Qua haønh ñoäng ñôn giaûn cuûa loøng toát ñoù, caäu hieåu raèng coù nhieàu ngöôøi - keå caû “ngöôøi khoâng quen bieát” - thaät söï quan taâm. Caäu caûm thaáy bieát ôn voâ haïn vaø höùa vôùi loøng mình raèng moät ngaøy naøo ñoù caäu seõ taëng nhöõng ngöôøi khaùc baèng caùch töông töï. Vaøo naêm 18 tuoåi,

taäp saùch ngheä thuaät soáng

99

chaøng trai treû baét ñaàu thöïc hieän lôøi höùa. Vôùi thu nhaäp ít oûi cuûa mình, anh chaïy ñi mua thöùc aên, rau quaû vaø baùnh keïo, khoâng phaûi cho baûn thaân nhöng cho hai gia ñình ngheøo maø anh bieát laø hoï raát caàn. Anh laùi xe ñi taëng nhöõng gioû thöùc aên trong boä quaàn aùo cuõ nhö theå anh laø ngöôøi ñi giao haøng. Khi anh ñeán caên nhaø doät naùt ñaàu tieân, anh gaëp moät ngöôøi phuï nöõ nhìn anh ñaày veû nghi ngôø. Coâ ta coù 6 ñöùa con. Chaøng trai treû noùi: - Toâi mang hoä nhöõng thöù naøy ñeán cho baø - anh mang ra nhöõng gioû thöùc aên vaø baùnh keïo. Ngöôøi phuï nöõ söûng soát, coøn luõ treû thì reo leân sung söôùng. Baø meï treû oâm chaàm laáy chaøng trai vaø hoân anh ta. Coâ ta laép baép: - Anh ñuùng laø moùn quaø cuûa Thöôïng ñeá. Thöôïng ñeá ñaõ phaùi anh ñeán! - Khoâng! Khoâng! - chaøng trai noùi. Toâi chæ laø ngöôøi giao haøng. Ñaây laø moùn quaø töø moät ngöôøi baïn. Anh chìa cho ngöôøi phuï nöõ moät maåu giaáy treân ñoù vieát: - Ñaây laø lôøi nhaén göûi töø moät ngöôøi baïn. Baïn vaø gia ñình baïn xöùng ñaùng coù noù. Haõy bieát raèng baïn ñöôïc thöông yeâu. Vaø moät ngaøy naøo ñoù, neáu

100 taäp saùch ngheä thuaät soáng

baïn coù cô hoäi, haõy laøm ñieàu töông töï vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Chaøng trai treû tieáp tuïc mang nhöõng gioû thöùc aên cho nhieàu ngöôøi khaùc. Anh caûm thaáy vui söôùng vaø traøn ñaày loøng yeâu thöông. Moãi laàn anh quay ra töø moät caên nhaø, anh caûm thaáy raát xuùc ñoäng. Khi ngoaùi ñaàu nhìn laïi nhöõng göông maët töôi cöôøi cuûa nhöõng ngöôøi anh ñaõ giuùp ñôõ, anh caûm thaáy “caùi ngaøy khuûng khieáp” trong quaù khöù ñaõ daãn daét anh ñeán moät cuoäc soáng ñaày yù nghiaõ. Chaéc caùc baïn cuõng muoán bieát chaøng trai treû trong caâu chuyeän treân laø ai, vaø hieän coù ñang tieáp tuïc thöïc hieän lôøi höùa cuûa mình hay khoâng. Chaøng trai treû ñoù chính laø Anthony Robbins, 39 tuoåi, hieän laø ngöôøi saùng laäp vaø chuû tòch cuûa Anthony Robbins Companies, moät coâng ty noåi tieáng ôû Myõ trong lónh vöïc tö vaán phaùt trieån taøi naêng. Robbins ñaõ tö vaán veà phaùt trieån taøi naêng cho raát nhieàu laõnh ñaïo cao caáp ôû caùc coâng ty nhö IBM, AT&T, American Express, Mc DonnellDouglas vaø US Army, cuõng nhö nhieàu caâu laïc boä theå thao chuyeân nghieäp nhö Los Angeles Dodgers, Los Angeles King vaø nhieàu vaän ñoäng vieân ñoaït huy chöông vaøng Olympic.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

101

Vôùi öôùc nguyeän cuûa mình, anh luoân luoân daønh nhieàu thôøi gian, coâng söùc vaø tieàn baïc ñeå giuùp ñôõ raát nhieàu ngöôøi vöôït qua khoù khaên vaø soá phaän khaéc nghieät. Naêm 1991, anh thaønh laäp Toå chöùc töø thieän Anthony Robbins ñeå giuùp nhöõng treû em khuyeát taät, nhöõng ngöôøi voâ gia cö, nhöõng ngöôøi giaø. Cho ñeán nay, vôùi thu nhaäp haèng naêm leân ñeán hôn 1 trieäu USD, Anthony Robbins vaãn cuøng nhöõng ngöôøi thaân trong gia ñình vaø caû moät ñoäi nguõ ñoâng ñaûo nhöõng ngöôøi tình nguyeän ñi taëng nhöõng moùn quaø cho hôn 10.000 gia ñình trong 400 coäng ñoàng khaùc nhau ôû Myõ vaø Canaña. Cuoäc soáng laø moät moùn quaø, vaø taát caû chuùng ta khi coù khaû naêng, phaûi nhôù raèng chuùng ta coù traùch nhieäm cho laïi nhöõng ngöôøi khaùc. Haõy cuøng nhau giuùp nhöõng ngöôøi keùm may maén hôn coù ñöôïc nhöõng gì toát hôn trong cuoäc soáng. Ñoù chính laø lôøi nhaén göûi töø moät ngöôøi baïn. Minh Trieát.

T

Quaø Giaùng Sinh

öø laâu laém roài, toâi khoâng coøn tin chuyeän oâng giaø Noel chui qua oáng

102 taäp saùch ngheä thuaät soáng

khoùi taëng quaø cho treû em. Nhöng naêm naøo cuõng vaäy, boá ñeàu taëng toâi moät moùn quaø Giaùng sinh. Coù naêm quaø taëng laø quaû boùng da xinh xinh ñeå toâi quaàn banh cuøng luõ treû trong khu phoá, naêm thì boá ñem veà caùi chaäu thuyû tinh vôùi nhöõng chò caù ba ñuoâi ñoûng ñaûnh….. Baây giôø toâi ñaõ toát nghieäp ñaïi hoïc. Sau ba thaùng tích cöïc goõ cöûa caùc coâng ty, toâi vaãn thaát nghieäp. Chaùn ngaáy, toâi naèm lì suoát ngaøy trong nhaø maëc cho muøa Noel soâi ñoäng ñeán gaàn. Qua taám maøn cöûa, choác choác meï toâi laïi nhìn troäm ñöùa con trai ñang buoàn phieàn döôùi aùnh maét dòu hieàn. Boá thì suoát ngaøy phoùng xe xuoáng phoá chaúng bieát ñeå laøm gì ñeán toái mòt môùi veà, roài laïi daùn maét vaøo caùc tôø baùo quaûng caùo tuyeån ngöôøi tìm vieäc. Theá roài moät toái kia, toâi nghe tieáng boá vöøa veà vöøa haùt. Boá ñem veà hai caùi tuùi roõ to. Ñaët xuoáng baøn lau moà hoâi traùn, boá baûo: “Giaùng sinh naøy boá con mình cuøng laøm oâng giaø Noel nheù!”. Noùi roài boá tung ra hai boä ñoà oâng giaø Noel ñoû choùi, ngoä nghónh, hai boá con cuøng phaù leân cöôøi.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

103

Suoát maáy ngaøy lieàn trong vai oâng giaø Noel, hai boá con toâi rong ruoåi khaép mieàn queâ sình laày heo huùt, nôi vöøa traûi qua côn baõo kinh hoaøng. Nhöõng ngoâi nhaø ñoå naùt tieáp noái nhöõng ngoâi tröôøng xieâu veïo, baøn gheá choûng chô. Nhöõng ñöùa treû moø cua baét caù suoát ngaøy lem luoác vôùi aùnh maét toø moø khi nhaän töø oâng giaø Noel nhöõng moùn quaø beù xíu maø chuùng chaúng theå naøo ñoïc ñöôïc nhöõng chöõ chuùc möøng treân caùc taám thieäp. Roài nhöõng cuï giaø maét ñaõ moøn moûi ñôïi chôø ngöôøi thaân trôû veà töø phong ba baõo toá trong tieáng ho suø suï baùm laáy vai toâi nhö mong tìm laïi ñöôïc ñieàu gì thieâng lieâng nhaát. Khi goùi quaø cuoái cuøng ñöôïc trao thì ñeâm Giaùng sinh cuõng vöøa ñeán. Ñeâm mieàn queâ se laïnh vôùi nhöõng côn gioù dìu dòu töø bieån xa thoåi vaøo. Trôøi trong xanh, nhöõng vì sao laáp laùnh nhö nhöõng aùnh maét thieân thaàn toaû saùng bình yeân. Treân ñöôøng queâ vaéng laëng, chæ coøn hai boá con laëng leõ böôùc beân nhau. OÂi mieàn queâ khoù ngheøo naøy sao maø thaân thöông quaù! Sieát chaët tay boá, toâi thöa: - Boá ôi, con muoán veà laøm vieäc ôû ñaây boá aï!.

104 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Tuyeät laém – Boá naém laáy vai toâi – Theo boá thì haïnh phuùc lôùn nhaát cuûa con laø ñem laïi nieàm vui aùnh saùng cho mieàn queâ khoù ngheøo naøy. Ñaây laø nôi thöû thaùch nghò löïc vaø khôi daäy loøng traéc aån trong con, con cuûa boá. Boá meï raát töï haøo vaø tin raèng chính taïi nôi naøy con seõ tìm ñöôïc nieàm vui vaø haïnh phuùc. Toâi sieát chaët tay boá, caû hai cuøng haùt vang roài raûo böôùc treân con ñöôøng queâ gaäp gheành gioù caùt. Voâ Danh.

T

Vaäy aø!

rong moät laøng noï coù moät coâ gaùi ñeïp ñoät nhieân coù thai. Cha meï coâ giaän döõ tra hoûi coâ veà cha cuûa ñöùa beù. Luùc ñaàu, coâ gaùi nhaát quyeát khoâng thuù nhaän, nhöng sau ñoù coâ ñau khoå vaø boái roái chæ ra Hakuin, moät Thieàn sö cao thaâm raát ñöôïc moïi ngöôøi toân kính vì ñöùc haïnh vaø söï thanh baïch. Khi cha meï coâ buoäc toäi Hakuin, ngaøi chæ traû lôøi ñôn giaûn: - Vaäy aø!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

105

Khi ñöùa treû ñöôïc sinh ra, cha meï coâ ñem ñöùa treû ñeán cho Hakuin, giôø ñaây ñaõ bò toaøn theå daân laøng khinh reû. Hoï yeâu caàu ngaøi phaûi nuoâi noù, vì ñoù laø traùch nhieäm cuûa ngaøi. - Vaäy aø? - Hakuin ñieàm tónh traû lôøi vaø nhaän laáy ñöùa beù. Nhieàu thaùng troâi qua, ngaøi chaêm soùc ñöùa beù raát caån thaän cho ñeán khi coâ gaùi noï khoâng theå naøo chòu ñöïng noåi söï doái traù maø coâ ñaõ döïng neân. Coâ thuù nhaän raèng ngöôøi cha thaät söï cuûa ñöùa beù laø moät thanh nieân trong laøng – ngöôøi maø coâ ñaõ ra söùc baûo veä. Cha meï coâ gaùi laäp töùc ñeán gaëp Hakuin vaø hoûi xin laïi ñöùa beù. Ñaùp laïi nhöõng lôøi giaûi thích vaø xin loãi khoâng ngôùt cuûa hoï, Hakuin chæ trao ñöùa beù cho hoï vaø noùi: - Vaäy aø? Ngoïc Dung

Ngöôøi Yeâu Valentine Muoân Ñôøi Cuûa Toâi

C

ha toâi choïn ngaøy Valentine ñeå bieåu loä tình yeâu ñaëc bieät daønh cho

106 taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhöõng ngöôøi ñaëc bieät trong ñôøi mình. Trong nhieàu naêm, toâi aâu yeám xem cha mình laø ngöôøi yeâu Valentine cuûa toâi. Hoài öùc cuûa toâi veà ñieàu kyø dieäu maø cha taïo ra vaøo Ngaøy Tình Yeâu laø vaøo naêm toâi 6 tuoåi. Toâi ñaõ caëm cuïi suoát maáy ngaøy ngoài caét nhöõng taám thieäp Valentine cho caùc baïn hoïc. Moãi ñöùa chuùng toâi phaûi laøm moät "hoäp thö" vaø ñaët leân baøn ñeå baïn beø trong lôùp boû thieäp Valentine vaøo. Chieác hoäp aáy cuøng vôùi nhöõng gì chöùa trong hoäp gôïi ra moät chuoãi nhöõng kyû nieäm buoàn vui ngaøy toâi böôùc vaøo theá giôùi cuûa nhöõng cuoäc ganh ñua xem ai laø ngöôøi ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu meán nhaát theå hieän qua soá thieäp nhaän ñöôïc, nhöõng lôøi choïc gheïo veà "boà bòch"….., vaø söï naâng niu toâi daønh cho taám thieäp nhaän ñöôïc töø anh baïn coù duyeân nhaát trong lôùp. Saùng hoâm aáy taïi baøn ñieåm taâm, toâi nhìn thaáy moät taám thieäp vaø moät goùi quaø ôû choã ngoài cuûa mình. Taám thieäp ghi: "Yeâu con, boá!", vaø moùn quaø laø moät chieác nhaãn hoät thuyû tinh ñoû, töôïng tröng cho hoàng ngoïc - thaùng sinh cuûa toâi. Vôùi moät ñöùa treû leân 6, thuyû tinh ñoû vaø hoàng ngoïc chaúng khaùc nhau laø bao, vaø toâi nhôù mình ñaõ ñeo chieác

taäp saùch ngheä thuaät soáng

107

nhaãn vôùi moät nieàm töï haøo maø khoâng taám thieäp naøo treân theá giôùi naøy coù theå mang laïi cho toâi. Nhöõng naêm sau ñoù, quaø cho toâi laø nhöõng hoäp hình traùi tim chöùa loaïi soâcoâla toâi thích nhaát vaø luoân coù taám thieäp ñaëc bieät keøm theo vôùi haøng chöõ: "Yeâu con, boá!". Nhöõng naêm sau ñoù, caøng ngaøy lôøi caûm ôn cuûa toâi ñoái vôùi boá caøng mang tính chieáu leä. Caùc taám thieäp döôøng nhö bôùt quan troïng, vaø toâi quan nieäm quaø Valentine boá taëng toâi laø ñieàu ñöông nhieân phaûi coù. Sau nhieàu naêm ñaët "hoäp thö" treân baøn hoïc, toâi baét ñaàu hy voïng vaø öôùc ao nhaän ñöôïc thieäp vaø quaø töø nhöõng anh chaøng toâi ñeå yù. Haøng chöõ "Yeâu con, boá!" chöa ñuû vôùi toâi. Chaúng bieát cha toâi coù hay raèng mình ñaõ bò "ra rìa" hay khoâng, nhöng oâng khoâng bao giôø bieåu loä ra neùt maët. Khi nhaän thaáy nieàm thaát voïng cuûa toâi do khoâng nhaän ñöôïc nhöõng moùn quaø Valentine nhö ñaõ mong ñôïi, cha toâi laïi caøng coá taïo ra moät khoâng khí vui töôi hôn baèng caùch oâm chaët toâi theâm vaø laøm nhöõng gì oâng coù theå laøm ñeå giuùp cho ngaøy Valentine cuûa toâi saùng suûa hôn chuùt ñænh.

108 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Cuoái cuøng thì hoäp thö cuûa toâi cuõng coù ñöôïc moät ñòa chæ ôû vuøng thoân queâ. Vieäc göûi baùnh keïo vaø thieäp möøng ñöôïc nhöôøng laïi cho dòch vuï böu ñieän. Suoát 10 naêm, chöa bao giôø böu phaåm cuûa cha toâi ñeán treã, keå caû vaøo ngaøy leã Valentine caùch ñaây 8 naêm khi toâi tìm thaáy trong hoäp thö moät taám thieäp maø neùt chöõ ñöôïc ghi baèng neùt chöõ cuûa meï toâi. Ñoù laø loaïi thieäp mua cuûa moät caäu beù baùn daïo ñi ñeán töøng nhaø ñeå kieám tieàn trang traûi chi phí thöïc hieän moät ñeà taøi hoïc taäp taïi tröôøng. Ñoù laø loaïi thieäp tröôùc ñaây baïn thöôøng nhaän ñöôïc töø moät ngöôøi baø, moät ngöôøi coâ lôùn tuoåi, hoaëc trong tröôøng hôïp cuûa toâi, töø moät ngöôøi cha ñang haáp hoái. Ñoù laø loaïi thieäp laøm cho coå hoïng ta ngheïn ngaøo vaø ñoâi maét ngaán leä vì ta bieát raèng ngöôøi göûi seõ khoâng coøn ra ngoaøi ñeå mua quaø Valentine cho ta nöõa. Ñoù laø loaïi thieäp baùo hieäu ñaây laø laàn cuoái cuøng ta nhaän ñöôïc töø ngöôøi aáy. Maët ngoaøi cuûa taám thieäp laø hình chuïp nhöõng ñoaù hoa tulip, vaø maët trong meï toâi ñaõ ghi: "Chuùc möøng leã Valentine!", beân döôùi laø doøng chöõ cuûa boá toâi: "Yeâu con, boá!".

taäp saùch ngheä thuaät soáng

109

Taám thieäp cuoái cuøng cuûa cha toâi vaãn löu giöõ ôû hoäp thö trong maùy tính cuûa mình. Ñoù laø lôøi nhaéc nhôû toâi raèng ngöôøi cha coù yù nghóa nhö theá naøo, raèng qua nhieàu naêm toâi khoâng theå queân mình ñaõ coù moät ngöôøi cha tieáp noái truyeàn thoáng yeâu thöông baèng moät taám loøng roäng löôïng, baèng nhöõng haønh ñoäng ñôn giaûn theå hieän thaùi ñoä caûm thoâng, vaø baèng moät khaû naêng bieåu loä nieàm haïnh phuùc vôùi nhöõng ngöôøi thaân yeâu. Voâ Danh

Thöû thaùch lôùn nhaát cuûa con ngöôøi laø luùc thaønh coâng röïc rôõ.

G. Welles

110 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñoâi Hoa Tai Hình Gioït Nöôùc

H

oâm ñoù toâi vaø coâ baïn Lauri ñöa boïn treû ñeán coâng vieân nhaân ngaøy sinh nhaät laàn thöù 35 cuûa toâi. Töø caùi baøn picnic, chuùng toâi ngaém boïn treû tung taêng noâ ñuøa. Chuùng toâi möøng tình baïn cuûa nhau baèng caùc chai nöôùc khoaùng. Luùc aáy toâi nhaän ra ñoâi hoa tai môùi cuûa Lauri. Möôøi ba naêm quen Lauri, toâi bieát coâ aáy raát thích hoa tai hình gioït nöôùc. Heát ñoâi maøu xanh laïi ñeán ñoâi maøu hoàng. - Khoâng phaûi töï nhieân maø mình thích hoa tai hình gioït nöôùc ñaâu - Lauri baét ñaàu keå, moät caâu chuyeän thuôû nieân thieáu, ñaõ laøm thay ñoåi coâ maõi maõi. Ñoù laø moät ngaøy muøa xuaân. Lauri ñang hoïc lôùp 6. Lôùp cuûa coâ hoâm ñoù dòp Yellow May Day - ñöôïc trang hoaøng röïc rôõ. Coâ Lake ñöùng tröôùc lôùp. Maùi toùc naâu cuûa coâ buoâng daøi xuoáng bôø vai, vaø ñoâi maét xanh long lanh troâng thaät ñeïp. Nhöng vaät khieán Lauri chuù yù nhieàu nhaát laø ñoâi hoa tai hình gioït nöôùc cuûa coâ. Ñoù laø ñoâi hoa tai vaøng vôùi hai haït ngaø. Lake nhaéc caû lôùp chuaån bò chöông trình hoïp phuï huynh vaøo dòp cuoái naêm

taäp saùch ngheä thuaät soáng

111

hoïc. Treân baûng, moät thôøi khoaù bieåu theo thöù töï ABC teân töøng gia ñình, neâu roõ thôøi gian baùo caùo cho töøng gia ñình laø 20 phuùt. Teân cuûa gia ñình Lauri naèm cuoái baûng. Nhöng vôùi Lauri, chuyeän aáy chaúng coù yù nghóa gì. Tuy coâ giaùo ñaõ göûi thö vaø thaäm chí goïi ñieän thoaïi gaëp phuï huynh mình, Lauri bieát boá meï coâ seõ chaúng ñeán. Boá Lauri nghieän röôïu naëng. Nhieàu ñeâm, Lauri phaûi nghe tieáng la heùt cuûa boá khi say vaø tieáng khoùc cuûa meï. Muøa Giaùng sinh naêm tröôùc, Lauri vaø chò ñaõ daønh duïm tieàn giöõ treû ñeå mua cho boá chieác giaøy söù. Hai chò em goùi moùn quaø baèng giaáy xanh ñoû, ñính theâm daây luïa vaøng vaøo caùi nô. Ñeâm Giaùng sinh, hai chò em ñöa moùn quaø cho boá vaø taát caû nhöõng gì hoï nhaän ñöôïc laø khuoân maët cau coù cuøng haønh ñoäng quaúng moùn quaø khieán chieác giaøy vôõ thaønh ba maûnh..... Trong ngaøy leã cuoái naêm hoïc, Lauri thaáy baïn cuøng lôùp trong tay boá meï ñi vaøo tröôøng. Neùt maët caùc phuï huynh loä roõ söï haõnh dieän. Cuoái cuøng, khi nghe coâ Lake ñoïc ñeán teân mình, Lauri luûi thuûi leân saûnh ñöôøng. Cuøng daõy vôùi nôi Lauri ngoài laø caùi baøn ñeå hoà sô hoïc sinh. Lo

112 taäp saùch ngheä thuaät soáng

laéng vì boá meï khoâng coù maët, Lauri chaép tay vaø cuùi ñaàu nhìn taám vaûi saøn. Boãng nhieân Lauri nhaän thaáy coâ Lake ñöùng beân mình. Naâng caèm Lauri, coâ giaùo noùi: - Tröôùc heát, coâ muoán em bieát raèng coâ raát yeâu em. Lauri ngöôùc maét. Treân khuoân maët coâ Lake, Lauri thaáy nhöõng ñieàu maø hieám khi mình ñöôïc thaáy: tình yeâu, söï caûm thoâng vaø taám loøng trìu meán. - Em neân hieåu raèng - coâ giaùo noùi tieáp, vieäc boá meï khoâng ñeán chaúng phaûi laø loãi cuûa em. Moät laàn nöõa, Lauri laïi ngöôùc nhìn coâ giaùo. Chöa ai noùi chuyeän vôùi Lauri nhö theá tröôùc giôø. Chöa ai. - Ñieàu thöù ba, em xöùng ñaùng nghe nhöõng thaønh tích hoïc taäp cuûa mình, cho duø cha meï em coù maët ôû ñaây hay khoâng. Trong nhöõng phuùt sau ñoù, coâ Lake ñoïc keát quaû hoïc taäp cuûa Lauri, khen ngôïi coá gaéng vaø nghò löïc cuûa coâ hoïc troø. Khoâng nhôù chính xaùc vaøo luùc naøo ñoù trong buoåi baùo caùo keát quaû hoïc taäp cuûa mình maø coâ Lake ñang trình baøy, Lauri boãng nghe noùi tieáng noùi cuûa hy voïng trong traùi tim…..Nöôùc maét laøm

taäp saùch ngheä thuaät soáng

113

nhoeø ñi moïi vaät khi Lauri ngöôùc nhìn leân. Khuoân maët coâ Lake cuõng môø ñi, chæ duy ñoâi hoa tai vaãn laáp laùnh….. Chuùng toâi im laëng. Baây giôø toâi môùi hieåu taïi sao Lauri thích hoa tai hình gioït nöôùc. Döôøng nhö coâ aáy muoán truyeàn söï hy voïng cho toâi. Baûn thaân toâi cuõng coù ngöôøi cha nghieän röôïu, vaø trong nhieàu naêm, toâi phaûi coá gaéng choân vuøi nhöõng caâu chuyeän khoâng hay veà thuôû nieân thieáu cuûa mình. Lauri vaø toâi coù cuøng caûnh ngoä vaø söï ñoàng caûm. Lauri ñaõ cho toâi thaáy vieân ngoïc chính laø nieàm thoâi thuùc baûn thaân, duø laø ôû tuoåi naøo, ñeå coù nhöõng khaùm phaù môùi veà khaû naêng, nghò löïc cuûa chính mình. Ngay luùc ñoù boïn treû lao ñeán ñeå aên uoáng. Buoåi chieàu, chuùng toâi doïn deïp moïi thöù. Khi aáy, Lauri ñöa toâi moùn quaø sinh nhaät. Moät caùi hoäp nhoû goùi baèng giaáy hoa ñoû vôùi chieác nô vaøng. Toâi môû ra. Beân trong laø ñoâi hoa tai hình gioït nöôùc….. Voâ Danh Con ngöôøi sinh ra khoâng phaûi ñeå haïnh phuùc maø ñeå neân ngöôøi…vaø ñoái phoù nguy nan

Söï Thay Ñoåi Kyø VoâDieäu danh

114 taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

oät laàn, khi ñang ñi daïo treân baõi bieån vaéng ngöôøi ôû Meâhicoâ luùc hoaøng hoân, moät ngöôøi baïn cuûa toâi thaáy töø xa moät ngöôøi ñaøn oâng. Khi ñeán gaàn, anh chuù yù thaáy ngöôøi daân baûn xöù naøy maûi mieát cuùi xuoáng nhaët caùi gì ñoù vaø neùm vaøo trong nöôùc. Cöù vaäy, anh ta tieáp tuïc laøm theá raát laâu. Khi baïn toâi ñeán gaàn hôn, anh nhaän thaáy ngöôøi naøy nhaët moät con sao bieån ñang bò keït treân caùt vaø neùm noù vaøo bieån caû. Baïn toâi raát ngaïc nhieân. Anh tieán tôùi gaàn ngöôøi ñoù vaø noùi: - Chaøo oâng baïn! Toâi töï hoûi khoâng bieát baïn ñang laøm gì vaäy? Ngöôøi ñoù traû lôøi: “Baïn thaáy ñoù, toâi ñang neùm nhöõng con sao bieån naøy veà laïi ñaïi döông. Thuûy trieàu ñaõ xuoáng thaáp, vaø nhöõng con sao bieån naøy ñaõ keït laïi treân baõi caùt. Neáu toâi khoâng neùm chuùng veà bieån, chuùng seõ cheát maát”. Baïn toâi traû lôøi: “Toâi hieåu. Nhöng haún laø coù haøng ngaøn con sao bieån treân baõi caùt naøy, anh khoâng theå nhaët heát chuùng ñöôïc. Ñôn giaûn laø quaù nhieàu. Vaø anh khoâng nhaän ra raèng coù haøng traêm baõi bieån khaùc khaép vuøng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

115

duyeân haûi naøy sao? Anh khoâng thaáy raèng anh khoâng theå naøo thay ñoåi ñöôïc gì caû?” Ngöôøi daân ñòa phöông naøy mæm cöôøi, gaäp mình nhaët leân moät con sao bieån khaùc vaø neùm noù trôû veà ñaïi döông, anh ñaùp: - Vaäy ta haõy laøm moät söï thay ñoåi cho con sao bieån naøy! Voâ Danh

V

Ñuoåi Ma

ôï moät ngöôøi ñaøn oâng noï bò beänh raát naëng. Luùc haáp hoái, naøng noùi vôùi anh ta: Em raát yeâu chaøng! Em khoâng muoán rôøi xa chaøng, vaø em cuõng khoâng muoán chaøng phaûn boäi em. Haõy höùa raèng chaøng seõ khoâng yeâu moät phuï nöõ naøo khaùc nöõa sau khi em cheát, neáu khoâng em seõ trôû laiï ñeå aùm aûnh chaøng. Vaøi thaùng sau khi vôï maát, ngöôøi choàng traùnh gaëp nhöõng ngöôøi phuï nöõ khaùc, nhöng roài anh ñaõ gaëp vaø yeâu moät ngöôøi phuï nöõ noï. Vaøo ñeâm hoï ñính hoân vôùi nhau, hoàn ma cuûa ngöôøi vôï tröôùc hieän leân aùm aûnh anh ta. Noù traùch anh ñaõ khoâng giöõ lôøi höùa, vaø töø nay moãi ñeâm noù seõ hieän veà ñeå treâu

116 taäp saùch ngheä thuaät soáng

choïc anh. Con ma nhaéc anh veà moïi vieäc ñaõ xaûy ra giöõa anh vaø noù, thaäm chí noù coøn laëp laïi töøng chöõ moät nhöõng gì hoï ñaõ noùi vôùi nhau. Ngöôøi ñaøn oâng raát boái roái vaø khoâng theå naøo nguû ñöôïc. Tuyeät voïng, anh ñi hoûi moät vò Thieàn sö cao thaâm trong laøng. Sau khi nghe caâu chuyeän, vò Thieàn sö noùi: - Ñaây laø moät con ma raát thoâng minh. - Ñuùng vaäy, ngöôøi ñaøn oâng traû lôøi. Noù nhôù chi tieát nhöõng gì con ñaõ noùi vaø laøm. Noù bieát moïi thöù! Vò Thieàn sö mæm cöôøi: - Con phaûi kính phuïc moät con ma nhö vaäy. Nhöng ta seõ chæ cho con nhöõng gì phaûi laøm khi gaëp noù laàn tôùi. Toái ñoù con maø trôû laïi. Ngöôøi ñaøn oâng laøm theo lôøi khuyeân cuûa vò Thieàn sö. - Naøng quaû laø moät con ma thoâng thaùi, ngöôøi ñaøn oâng noùi. Naøng bieát raèng ta khoâng theå giaáu naøng ñieàu gì. Neáu naøng coù theå traû lôøi moät caâu hoûi cuûa ta, ta seõ huyû boû vieäc ñính hoân, vaø seõ ôû moät mình cho ñeán heát cuoäc ñôøi naøy. Con ma traû lôøi: - Chaøng haõy hoûi ñi!

taäp saùch ngheä thuaät soáng

117

Ngöôøi ñaøn oâng voác laáy moät naém ñaäu trong moät bao lôùn ñeå treân saøn nhaø: - Haõy noùi xem chính xaùc coù bao nhieâu haït ñaäu trong tay ta? Con ma khoâng traû lôøi ñöôïc. Theá laø noù bieán maát vaø khoâng bao giôø trôû laïi nöõa. Ngoïc Dung

Moãi ngöôøi laø moät pho saùch neáu anh bieát caùch ñoïc noù.

William Ellery Channing

Haõy queân ñi nhöõng giôø phuùt thieáu thoán, nhöng ñöøng queân nhöõng gì thôøi khaéc ñoù daïy baïn.

Ricardo

118 taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Söï Khích Leä

oät soá taùc phaåm vaên hoïc thaønh coâng nhaát trong lòch söû ñaõ ra ñôøi töø lôøi ñoäng vieân hay moät cöû chæ baøy toû loøng tin cuûa moät ngöôøi thaân hay moät ngöôøi baïn ñaùng tin caäy. Neáu nhö khoâng nhôø Sophia, ngöôøi vôï bieát caùch an uûi, thì coù leõ seõ chaúng bao giôø Nathaniel Hawthorne ñöôïc chuùng ta bieát ñeán nhö moät nhaø vaên teân tuoåi. Khi Nathaniel buoàn baõ trôû veà nhaø noùi cho vôï bieát laø oâng ta laøm aên thua loã vaø ñaõ bò ñuoåi khoûi sôû laøm thì baø ñaõ reo leân vui möøng khieán oâng ngaïc nhieân. Baø hoà hôûi noùi: - Baây giôø anh coù theå vieát saùch ñöôïc roài! OÂng traû lôøi khoâng maáy laïc quan: - ÖØ phaûi. Nhöng chuùng ta phaûi soáng ra sao ñaây trong thôøi gian anh vieát saùch? Tröôùc söï söõng sôø cuûa oâng, baø môû ngaên keùo vaø laáy ra moät khoaûn tieàn lôùn. - Em ñaøo ñaâu ra ngaàn aáy tieàn vaäy? - OÂng thoát leân. Baø noùi: “Em luoân nghó raèng anh laø ngöôøi coù taøi. Em bieát laø moät ngaøy naøo ñoù anh seõ vieát ñöôïc moät kieät taùc. Vì vaäy moãi tuaàn em ñeàu ñeå daønh laïi moät ít tieàn töø khoaûn tieàn chôï buùa anh

taäp saùch ngheä thuaät soáng

119

ñöa em. Chöøng naøy ñaây dö söùc cho chuùng ta soáng trong moät naêm”. Nhôø vaøo nieàm tin vaø söï khích leä cuûa baø maø moät trong nhöõng tieåu thuyeát lôùn nhaát cuûa vaên hoïc Myõ ñaõ ra ñôøi: Cuoán "Chöõ A Maøu Ñoû" (The Scarlett Letter). Voâ Danh

T

Con Chuoät

heo lôøi heïn, saùng chuû nhaät toâi cuøng moät nicoâ ñeán ngoâi chuøa noï ñeå chia seû, an uûi caùc treû em baát haïnh. Ñang ñi doïc theo khuoân vieân nhaø chuøa, boãng moät chuù chuoät be beù thong thaû boø qua chaân. Toâi ñuøa: - OÀ, moät “em” chuoät rong chôi! Sao noù laïi ôû ñaây? Nicoâ cuôøi baûo toâi: - Chuoät laø bieåu töôïng cuûa caùi xaáu: ñuïc khoeùt, aên haïi, truyeàn beänh, phaù phaùch…..Caùi xaáu luoân coù maët ôû nhieàu nôi vaø hoaønh haønh khoâng moät chuùt khoan nhöôïng. Toâi ñaùp: - Nhöng caùi xaáu ôû ñaây thì khoâng theå tha thöù ñöôïc… Vò nicoâ tieáp lôøi:

120 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- AØ, moâi tröôøng ôû ñaây chöa saïch neân….Phaûi thaät saïch vaø ñaâu ra ñoù thì môùi khoâng coù chuoät, coâ aï! YÙ töôûng thaät ñôn giaûn, chaúng phaûi laø trieát lyù cao sieâu gì, nhöng ra veà toâi vaãn thích xoay quanh yù nghó: phaûi soáng saïch vaø vieäc laøm phaûi ñaâu ra ñoù thì môùi tröø ñöôïc caùi xaáu. Vuõ Loan

Tình yeâu ñoøi hoûi chuùng ta chòu ñöïng gian lao thöû thaùch.

Campton

Baøi Hoïc Ñaàu Tieân

M

oät ngaøy noï, con trai cuûa moät ngöôøi aên troäm baäc thaày noùi cha mình daïy cho mình bí maät cuûa ngheà. Ngöôøi aên troäm giaø ñoàng yù. Toái ñoù, oâng ta daãn con trai mình ñi aên troäm moät nhaø giaøu coù. Khi nhaø noï ñaõ nguû say, oâng bí maät daãn keû môùi vaøo ngheà ñeán moät phoøng ñeå quaàn aùo. Ngöôøi cha baûo con trai vaøo phoøng laáy moät ít quaàn aùo. Khi ñöùa con trai ñaõ vaøo phoøng, ngöôøi cha ñoùng saäp cöûa laïi vaø nhoát anh ta trong ñoù. Roài oâng ta trôû ra ngoaøi vaø ñaäp cöûa aàm ó ñeå ñaùnh thöùc moïi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

121

ngöôøi trong nhaø; vaø nhanh choùng chuoàn ñi. Vaøi giôø sau, con trai oâng quay veà nhaø, quaàn aùo raùch böôm vaø kieät söùc hoaøn toaøn. Ñöùa con giaän döõ khoùc: - Cha ôi, taïi sao cha laïi nhoát con trong caên phoøng ñoù? Neáu con khoâng daùm lieàu lónh vì sôï bò baét thì con ñaõ khoâng bao giôø thoaùt ra ñöôïc. Con ñaõ phaûi vaän duïng heát moïi söï kheùo leùo maø con coù ñöôïc! Ngöôøi aên troäm giaø mæm cöôøi: - Naøy con trai, con ñaõ coù baøi hoïc ñaàu tieân cuûa ngheä thuaät aên troäm roài ñoù. Ngoïc Dung

Khoâng coù gì cao thöôïng vaø ñaùng kính baèng loøng chung thuûy.

Cicero

M

Moät Vieäc Nhoû

oät gia ñình goàm hai vôï choàng vaø boán ñöùa con nhoû. Dòp heø, cuøng ñi nghæ maùt ôû moät baõi bieån. Boïn treû raát thích taém bieån vaø xaây nhöõng toøa laâu ñaøi treân caùt. Boá meï chuùng thueâ moät caùi leàu ngoài uoáng nöôùc treân bôø, doõi

122 taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhìn caùc con vui ñuøa khoâng quaù xa ngoaøi kia phía tröôùc maët. Theá roài hoï chôït troâng thaáy moät baø cuï giaø nhoû nhaén, aên maëc xueành xoaøng, treân tay caàm moät chieác tuùi cuõ ñang tieán laïi. Toùc baø ñaõ baïc traéng, bò gioù bieån thoåi toác leân caøng laøm cho khuoân maët nhaên nheo cuûa baø theâm khoù coi. Baø cuï ñang laåm baåm moät ñieàu gì ñoù, daùo daùc nhìn roài laïi thænh thoaûng cuùi xuoáng nhaët nhöõng thöù gì ñoù treân baõi bieån, boû vaøo caùi tuùi. Hai vôï choàng khoâng heïn maø cuøng voäi chaïy ra goïi caùc con laïi, caên daën chuùng phaûi traùnh xa ngöôøi ñaøn baø khaû nghi kia. Döôøng nhö hoï coá yù noùi to cho baø ta nghe thaáy ñeå baø ta neân ñi choã khaùc kieám aên. Cuï giaø khoâng bieát coù nghe thaáy gì khoâng giöõa tieáng soùng bieån ì aàm, chæ thaáy baø cöù töø töø tieán veà phía hoï. Theá roài baø cuï döøng laïi, nhìn maáy ñöùa treû deã thöông ñang ngô ngaùc nhìn mình. Baø mæm cöôøi vôùi hoï, nhöng khoâng ai ñaùp laïi, chæ giaû vôø ngoù lô ñi choã khaùc. Baø cuï laïi laúng laëng laøm tieáp coâng vieäc khoù hieåu cuûa mình. Coøn caû gia ñình kia thì chaúng höùng thuù taém bieån nöõa, hoï

taäp saùch ngheä thuaät soáng

123

keùo nhau leân quaùn nöôùc phía treân baõi bieån. Trong luùc chuyeän troø vôùi ngöôøi phuïc vuï baøn aên cuøng nhöõng khaùch haøng trong quaùn, hai vôï choàng quyeát ñònh hoûi thaêm xem baø cuï khaû nghi kia laø ai vaø hoï…söõng sôø: Baø cuï aáy laø ngöôøi daân ôû ñaây, töøng coù moät ñöùa chaùu ngoaïi vì baùn haøng rong treân baõi bieån, voâ tình ñaïp phaûi maûnh chai roài bò nhieãm truøng, soát cao, ñöa ñi beänh vieän caáp cöùu khoâng kòp vaø ñaõ cheát caùch ñaây khoâng laâu do beänh uoán vaùn. Töø daïo aáy, thöông chaùu ñeán ngaån ngô, baø cöù laëng leõ ñi doïc baõi bieån tìm nhaët nhöõng maûnh chai, maûnh saét hoaëc hoøn ñaù coù caïnh saéc. Moïi ngöôøi hoûi lyù do thì baø ñaùp maø ñoâi maét öôùt nhoeø: - OÀ, toâi chæ laøm moät vieäc nhoû thoâi aáy maø, ñeå caùc chaùu beù coù theå vui chôi treân baõi bieån maø khoâng bao giôø bò cheát nhö ñöùa chaùu ñaùng thöông cuûa toâi! Nghe xong caâu chuyeän, ngöôøi choàng voäi chaïy ngay xuoáng baõi bieån mong coù theå noùi moät lôøi xin loãi vaø moät lôøi bieát ôn chaân thaønh, nhöng baø cuï ñaõ ñi raát xa roài. Boùng baø chæ coøn laø moät

124 taäp saùch ngheä thuaät soáng

chaám nhoû treân baõi bieån vaéng ngöôøi khi chieàu ñang xuoáng. Mai Vaên Khoâi

Loøng can ñaûm thaät söï cuõng nhö söï khoân ngoan thaät söï thì chaúng hoà nghi veà mình.

C

W. Hazlitt Ñieàu Baát Ngôø

hieàu thöù baûy raûnh rang, mình quyeát ñònh ñi thaêm vaøi gia ñình hoïc troø. Ñieåm xuaát phaùt ñaàu tieân laø gia ñình em Hoaøng, caäu hoïc troø vöøa ñöôïc 9 ñieåm moân “Taäp laøm vaên” tuaàn roài vôùi ñeà taøi: “Haõy taû laïi caûnh sum hoïp cuûa gia ñình em vaøo buoåi toái”. Vöøa laàn theo ñòa chæ, mình vöøa töôûng töôïng ra caûnh ñaàm aám cuûa gia ñình Hoaøng vaøo giôø naøy, nhö nhöõng gì em töøng vieát trong baøi laøm vaên cuûa mình: “...Boá em ngoài treân chieác gheá döïa traàm ngaâm ñoïc baùo. Ñoâi maét ñoân haäu cuûa boá aån sau caëp kieáng traéng, thænh thoaûng laïi nheo nheo laïi tröôùc moät tin töùc laï trong ngaøy. ÔÛ moät goùc phoøng, meï ñang ngoài chaêm chuù khaâu laïi cho em chieác aùo vöøa tuoät chæ.... ngoaøi trôøi ñang möa, nhöng em caûm thaáy aám aùp bieát bao! Coù phaûi söï

taäp saùch ngheä thuaät soáng

125

sum hoïp ñoâng ñuû cuûa gia ñình bao giôø cuõng laøm mình haïnh phuùc?....” Ñi vaøo con ngoõ saâu hun huùt, mình ñaõ tìm ra ñòa chæ cuûa Hoaøng. Moät ngöôøi ñaøn baø ra môû cöûa vôùi gioïng noùi hôi tròch thöôïng: - Meï con noù thueâ phoøng ôû treân gaùc aáy! Mình thoaùng ngaïc nhieân, nhöng roài cuõng theo baø leân gaùc. Tröôùc maët mình laø caên phoøng nhoû, caäu beù Hoaøng ñang naèm laên ra saøn ñoïc baøi eâ a. Ngöôøi ñaøn baø laø chuû nhaø baûo: - Chaéc meï noù ñi laøm taêng ca neân chöa veà. Mình voâ tình hoûi: - Theá boá chaùu ñaâu? Vöøa keùo mình ñi xuoáng thang gaùc, baø chuû vöøa noùi kheùo vôùi gioïng ñieäu thaân tình hôn: - Coâ khoâng bieát boá meï noù ly dò roài sao? Meï con noù thueâ phoøng ôû nhaø toâi caû naêm nay roài.... Mình giaät mình. Vaäy maø Hoaøng coù theå vieát ñöôïc baøi vaên vôùi taâm tình haïnh phuùc ñeán theá? Hay ñaáy chæ laø nhöõng hình aûnh xa xöa cuûa gia ñình coøn ñoïng laïi trong taâm trí caäu? Treân ñöôøng

126 taäp saùch ngheä thuaät soáng

veà, mình cöù laåm nhaåm ñoïc laïi moät caâu trong baøi vieát cuûa Hoaøng: - Coù phaûi söï sum hoïp ñoâng ñuû cuûa gia ñình bao giôø cuõng laøm mình haïnh phuùc? Mình nghó thaàm: - Ngöôøi lôùn coù bao giôø hieåu ñöôïc taâm tình cuûa con treû? Nhò Haø

Thaø ñöøng laøm ngöôøi lôùn coøn hôn laø bò treû con gheùt boû.

R.H. Dana

Söï vó ñaïi cuûa baùc aùi khoâng ñöôïc ño löôøng theo soá löôïng maø theo söï phoùng ñaïi cuûa taâm hoàn

St Y- Cryrostme

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

127

Noù Seõ Qua

oät ñeä töû tìm ñeán Thieàn sö cuûa mình vaø noùi: - Con khoâng theå naøo nhaäp Thieàn ñöôïc! Con caûm thaáy mình raát roái trí, hoaëc laø chaân cuûa con ñau nhöùc, hoaëc laø con cöù nguû thieáp ñi. Thaät kinh khuûng! - Noù seõ qua - vò Thieàn sö traû lôøi ñôn giaûn. Moät tuaàn sau, ngöôøi ñeä töû laïi ñeán gaëp vò Thieàn sö: - Vieäc nhaäp Thieàn cuûa con raát tuyeät! Con caûm thaáy mình nhaän thöùc roõ reät, thanh thaûn roõ reät vaø giaùc ngoä roõ reät. Thaät tuyeät! - Noù seõ qua - vò Thieàn sö ñaùp laïi ñôn giaûn. Ngoïc Dung

Moät ñöùa con trai coøn raéc roái hôn moät taù con gaùi.

English Proverb

128 taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Hieän Taïi

oät chieán binh Nhaät baûn bò keû thuø baét giöõ vaø neùm vaøo nguïc. Buoåi toái, oâng khoâng theå naøo nguû ñöôïc vì sôï raèng ngaøy mai mình seõ bò hoûi cung, bò tra khaûo vaø xöû töû. Roài oâng chôït nhôù ñeán nhöõng lôøi maø moät vò Thieàn sö ñaõ noùi: - Ngaøy mai laø khoâng coù thaät. Ñoù chæ laø aûo töôûng. Thöïc taïi duy nhaát laø baây giôø. Ngöôøi chieán binh caûm thaáy thanh thaûn vaø nguû thieáp ñi. Ngoïc Dung

Khoâng luùc naøo toâi ñôõ coâ ñôn hôn luùc toâi ôû moät mình.

Gibbon

taäp saùch ngheä thuaät soáng

129

Baøi Hoïc Töø Baø Rose

B

uoåi hoïc ñaàu tieân, giaùo sö töï giôùi thieäu veà mình vaø sau ñoù ñeán löôït caùc sinh vieân töï laøm quen vôùi nhau. Toâi baät daäy nhìn quanh khi moät baøn tay nheï nhaøng ñaët leân vai toâi. Ñoù laø moät quyù baø vôùi ñaày nhöõng neáp nhaên quanh maét ñang nhìn toâi cöôøi phuùc haäu: - Xin chaøo ngöôøi ñaøøn oâng ñeïp trai. Toâi teân laø Rose, 87 tuoåi. Toâi coù theå oâm caäu ñöôïc khoâng? Toâi baät cöôøi to vaø traû lôøi moät caùch soát saéng: - Taát nhieân, coù theå chöù, vaø baø ta oâm chaët laáy toâi. - OÂi! Rose, taïi sao laïi vaøo ñaïi hoïc ôû caùi tuoåi coøn quaù ngaây thô nhö theá naøy? Baø haøi höôùc ñaùp laïi: - Vì toâi muoán tìm moät ngöôøi ñaøn oâng giaøu coù, roài ñaùm cöôùi, roài nhöõng ñöùa con vaø sau ñoù laø nghæ höu vaø ñi du lòch. - Toâi khoâng hieåu ñoäng löïc naøo ñaõ thuùc ñaåy baø vaøo ñaïi hoïc ôû caùi tuoåi ñaày “khoù khaên” nhö theá naøy? - Toâi luoân luoân mô öôùc ñöôïc vaøo giaûng ñöôøng vaø baây giôø thì toâi ñang ôû

130 taäp saùch ngheä thuaät soáng

ñaây - Baø cöôøi maõn nguyeän baûo vôùi toâi nhö theá! Sau buoåi hoïc, chuùng toâi cuøng vaøo caên tin sinh vieân, cuøng aên socola vaø söõa. Chuùng toâi nhanh choùng trôû thaønh baïn beø. Trong ba thaùng tieáp theo, ngaøy naøo chuùng toâi cuõng ngoài caïnh nhau vaø khoâng ngöøng noùi chuyeän. Toâi luoân bò meâ hoaëc khi nghe baø aáy noùi chuyeän vaø chia seû vôùi toâi veà nhöõng kinh nghieäm soáng. Naêm hoïc ñaàu tieân, baø ñaõ trôû thaønh sinh vieân xuaát saéc nhaát vaø coù baïn beø ôû baát cöù nôi naøo baø ñeán. Vaø muøa heø ñeán, chuùng toâi môøi baø ñoïc dieãn vaên tröôùc khi keát thuùc nieân hoïc. Toâi khoâng bao giôø queân ñöôïc nhöõng gì baø ñaõ chæ baûo cho toâi. Sau lôøi giôùi thieäu, baø töø töø böôùc leân buïc. Ngay khi chuaån bò ñoïc dieãn vaên, Rose ñaùnh rôi nhöõng tôø giaáy .xuoáng saøn. Trong phuùt boái roái vaø ngöôïng ngaäp, baø caàm microâ vaø nheï nhaøng: - Toâi xin loãi. Toâi hoài hoäp quaù! Vì moät chuùt bia maø ñaõ gaây ra haäu quaû nhö theá naøy ñaây! Chuùng toâi baät cöôøi. Rose ñaõ laáy laïi bình tónh vaø baét ñaàu:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

131

- Chuùng ta khoâng ngöøng hoaït ñoäng vì chuùng ta ñang giaø. Chuùng ta trôû neân giaø vì chuùng ta ngöng hoaït ñoäng. Sau ñaây laø boán bí quyeát ñeå giöõ maõi söï treû trung, haïnh phuùc vaø ñaït ñöôïc thaønh coâng: 1. Baïn phaûi cöôøi vaø tìm laáy nieàm vui qua moãi ngaøy. 2. Baïn caàn phaûi coù moät giaác mô. Khi baïn ñaùnh maát giaác mô cuûa chính mình, baïn seõ cheát. 3. Coù moät söï khaùc bieät raát lôùn giöõa nhöõng ngöôøi giaø vaø nhöõng ngöôøi ñang tröôûng thaønh. Neáu baïn 19, vaø cöù löôøi bieáng naèm treân giöôøng, khoâng ñaït ñöôïc ñieàu gì roài baïn cuõng qua 20. Neáu toâi 87, toâi cuõng khoâng laøm gì caû roài cuõng qua 88. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu trôû neân giaø, khoâng coù gì thay ñoåi ñöïôïc… Nhöng caùi quan troïng nhaát ñeå lôùn leân laø phaûi bieát tìm kieám cô hoäi ñeå thay ñoåi. 4. Khoâng hoái tieác. Nhöõng ngöôøi giaø thöôøng khoâng hoái tieác veà nhöõng gì hoï ñaõ laøm, ngoaïi tröø nhöõng gì hoï khoâng laøm ñöôïc. Chæ coù nhöõng ngöôøi sôï haõi vôùi caùi cheát môùi luoân mang trong loøng nhöõng tieác nuoái. Tieáng reo hoø, voã tay vang leân khi Rose keát thuùc baøi dieãn vaên cuûa mình.

132 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Rose ñaõ cho chuùng toâi hieåu raèng: haõy hoïc caùch soáng. Cuoäc soáng nhö moät baøi haùt, vaø haõy haùt moãi ngaøy cho ñeán khi chuùng ta cheát ñi. Cuoái naêm aáy, Rose keát thuùc khoùa hoïc maø baø ñaõ baét ñaàu vaøo nhöõng naêm tröôùc. Moät tuaàn leã sau khi toát nghieäp, Rose ñaõ cheát trong giaác nguû yeân bình. Hôn 2000 sinh vieân ñaïi hoïc ñaõ döï leã tang ñöa tieãn baø, moät con ngöôøi tuyeät vôøi ñaõ daïy cho chuùng toâi hieåu raèng: - Seõ khoâng bao giôø quaù muoän khi baïn hieåu baïn caàn gì, muoán gì. Haõy baét tay thöïc hieän ngay ñi…. Traàn Thanh Tuyeát

Ñöøng coù cho raèng cô hoäi seõ goõ cöûa nhaø anh hai laàn.

Chamfort

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Söï Thònh Vöôïng

133

oät ngöôøi ñaøn oâng giaøu coù nhôø moät Thieàn sö cao thaâm vieát cho vaøi chöõ caàu mong gia ñình oâng ta thònh vöôïng trong nhöõng naêm tôùi. Ñaây laø nhöõng chöõ maø gia ñình oâng seõ naâng niu vaø truyeàn laïi cho nhöõng theá heä sau. Treân moät maûnh giaáy lôùn, vò Thieàn sö vieát: - Cha cheát, con trai cheát, chaùu trai cheát. Ngöôøi ñaøn oâng noï raát giaän khi thaáy taùc phaåm cuûa vò Thieàn sö: - Toâi nhôø Ngaøi vieát cho toâi vaøi chöõ coù theå mang laïi haïnh phuùc vaø thònh vöôïng cho gia ñình toâi, taïi sao Ngaøi laïi vieát nhöõng ñieàu baát haïnh nhö theá naøy? Vò Thieàn sö traû lôøi: - Neáu con trai oâng cheát tröôùc oâng, ñoù seõ laø moät söï ñau khoå khoâng theå chòu ñöïng ñöôïc cuûa gia ñình oâng. Neáu chaùu trai cuûa oâng cheát tröôùc con trai oâng, ñoù cuõng seõ laø moät söï maát maùt to lôùn. Neáu gia ñình oâng, heát theá heä naøy ñeán theá heä khaùc, maát ñi theo traät töï maø toâi ñaõ ghi, thì ñoù laø dieãn bieán töï nhieân cuûa cuoäc soáng. AÁy chính laø haïnh phuùc vaø söï thònh vöôïng thaät söï.

134 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ngoïc Dung Moät nuï cöôøi töôi laø aùnh maët trôøi ôû trong nhaø.

Thackeray

X

Moùn Quaø Cuûa Söï Laêng Maï

öa ôû vuøng noï coù moät chieán binh vó ñaïi. Maëc duø ñaõ giaø, nhöng oâng vaãn coù theå ñaùnh baïi baát cöù keû thaùch thöùc naøo. Danh tieáng cuûa oâng ngaøy caøng lan roäng khaép nôi vaø nhieàu ngöôøi ñaõ tìm ñeán oâng ñeå xin laøm ñeä töû. Moät ngaøy noï, moät chieán binh treû coù tính xaáu xa ñeán laøng. Haén quyeát taâm seõ laø ngöôøi ñaàu tieân ñaùnh baïi ngöôøi chieán binh giaø. Beân caïnh söùc maïnh, haén coøn coù moät khaû naêng thaàn bí laø coù theå phaùt hieän vaø khai thaùc ñieåm yeáu cuûa ñoái phöông. Haén seõ chôø ñoái phöông ra ñoøn tröôùc, qua ñoù phaùt hieän ñöôïc ñieåm yeáu cuûa ñoái phöông, vaø roài seõ ñaùnh vaøo ñoù baèng moät söùc maïnh kinh hoàn vaø ñoät ngoät. Chöa coù ai töøng ra ñöôïc ñoøn thöù hai trong traän ñaáu vôùi haén. Baát chaáp nhöõng lôøi can ngaên cuûa caùc ñeä töû, ngöôøi chieán binh giaø vaãn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

135

nhaän lôøi thaùch ñaáu cuûa ngöôøi chieán binh treû. Khôûi ñaàu, ngöôøi chieán binh treû laêng maï ngöôøi chieán binh giaø. Haén neùm ñaát vaø khaïc nhoå vaøo maët oâng. Trong nhieàu giôø lieàn, haén coâng kích oâng baèng moïi lôøi nhaïo baùng vaø nguyeàn ruûa toài teä nhaát. Nhöng ngöôøi chieán binh giaø vaãn ñöùng baát ñoäng vaø ñieàm tónh. Cuoái cuøng, ngöôøi chieán binh treû kieät söùc. Bieát raèng mình ñaõ thaát baïi, haén xaáu hoå boû ñi. Nhöõng ñeä töû vaây quanh ngöôøi chieán binh giaø vaø caûm thaáy thaát voïng vì oâng ñaõ khoâng ñaùnh ngöôøi chieán binh treû laùo xöôïc. Hoï hoûi: - Laøm theá naøo maø Thaày coù theå chòu ñöïng ñöôïc moät söï sæ nhuïc kinh khuûng nhö vaäy? Taïi sao Thaày laïi ñeå haén ñi? - Ngöôøi chieán binh giaø traû lôøi: - Neáu moät ngöôøi cho caùc con moät moùn quaø vaø caùc con khoâng nhaän, thì moùn quaø ñoù thuoäc veà ai? Ngoïc Dung

Con ngöôøi laø loaøi duy nhaát maø Thöôïng Ñeá ñaõ phuù cho caùi quyeàn löïc cuûa tieáng cöôøi.

Greville

136 taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

Löu Buùt

uoái naêm lôùp chín coù leõ laø khoaûng thôøi gian ñaùng nhôù nhaát cuûa ñôøi hoïc sinh. Caùc coâ caäu tuy ñaõ baét ñaàu coù caùi caûm giaùc luyeán tieác nhau luùc heø veà töø cuoái naêm lôùp baûy, lôùp taùm, nhöng caùi caûm giaùc xoán xang thaät söï chæ ñeán vôùi hoï khi chuù ve ñaàu tieân caát tieáng reân ræ baùo hieäu muøa heø cuûa naêm lôùp chín saép ñeán. Laøm sao khoâng buoàn, khoâng caûm thaáy tieác nuoái khi bieát saép xa nhau, maø söï xa rôøi aáy coù khi laø vónh vieãn? Ai bieát ñöôïc trong ñaùm baïn hoâm nay ai seõ tieáp tuïc ngoài chung lôùp vôùi mình naêm sau? Ai seõ chuyeån tröôøng ñi nôi khaùc? Ai seõ ngoài hoïc laïi? Ai seõ rôøi gheá nhaø tröôøng ñeå ra böôn chaûi vôùi ñôøi? Ai seõ...? Ai seõ ...? ...??? Taát caû nhöõng daáu hoûi ñoù ñeàu thaám ñöôïm moät noãi buoàn meânh mang khoù taû. Nhöõng ngöôøi ñaõ töøng ngoài gheá saân tröôøng ôû queâ nhaø, thöû hoûi coù ai khoâng traûi qua caùi kinh nghieäm ñoù? Vaø taát nhieân, ngöôøi vieát baøi naày cuõng khoâng ngoaïi leä. Toâi coøn nhôù roõ laém, naêm ñoù, luùùc vöøa môùi nghe laùc ñaùc ñaâu ñoù vaøi tieáng ve, nhieàu baïn, nhaát laø caùc baïn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

137

gaùi, ñaõ ruû nhau ñi tìm mua nhöõng quyeån vôû thaät traéng, veà bao laïi baèng giaáy maøu thaät ñeïp ñeå laøm löu buùt. Phöôïng naêm aáy khoâng coøn bò haùi nuï ñeå laøm ñeïp moùng tay cuûa caùc coâ naøng nöõa, maø phöôïng ñöôïc nôû ñoû treân caây, phöôïng ñöôïc naâng niu ñem eùp vaøo nhöõng trang löu buùt aáy. Kyû nieäm eùp trong tim, kyû nieäm roài seõ nhaït daàn, nhöng khi ñöôïc khôi daäy, kyû nieäm nhö chæ môùi hoâm qua. Phöôïng eùp trong löu buùt, maøu phöôïng seõ khoâng coøn nhö hoa baát töû, nhöng khi trang löu buùt ñöôïc ñem ra ñoïc laïi, caùnh phöôïng vaãn coøn nguyeân ñoù, daáu caùnh hoa vaãn haèn leân trang vôû, khoâng tan. Boïn con trai chuùng toâi ít coù ñöùa naøo coù löu buùt laém, chuùng toâi cuõng ít ñöôïc boïn con gaùi môøi vieát löu buùt, toâi cuõng khoâng hieåu taïi sao nöõa. Chæ bieát raèng, maáy ñöùa ñöôïc môøi vieát laø nhöõng ñöùa toái ngaøy chæ chôi vôùi con gaùi, vaø vaøi ñöùa .... coù leõ ñöôïc ai ñoù ñaëc bieät chieáu coá. Naêm ñoù, nhö bao nhieâu ngöôøi khaùc, toâi cuõng caûm thaáy buoàn laém. Toâi thöôøng lô ñeãnh nhìn ra cöûa soå ñeå ñeám nhöõng caùnh phöôïng rôi, laéng nghe nhöõng chuù ve reân ræ töøng hoài.

138 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Cuõng coù nhöõng hoâm vaøo lôùp sôùm, chöa coù ai caû, toâi thöôøng nhìn nhöõng daõy baøn troáng ñeå roài caûm thaáy coâ ñôn , roài nghó tôùi luùc phaûi chia tay vôùi chuùng baïn... roài ca thaàm: "Moãi naêm ñeán heø loøng man maùc buoàn..". OÂi , baøi haùt aáy tuy toâi ñaõ thuoäc naèm loøng töø thuôû naøo thaät laâu roài, sao luùc ñoù noù laïi laøm toâi rung ñoäng quaù ñoãi! Lôøi nhaïc töôûng chöøng khoâng phaûi do moät nhaïc só naøo ñoù saùng taùc maø tôï nhö nhöõng lôøi thoån thöùc cuûa rieâng toâi, töø taän ñaùy loøng toâi, troåi daäy! Buoàn laém, nhöng toâi khoâng laøm löu buùt, vaø cuõng khoâng vieát löu buùt cho ai heát (vì khoâng coù ai ñöa cho toâi vieát caû). Buoàn coù, tuûi coù, nhöng toâi cöù töï nhuû: thaây keä, mình ñaâu coù theøm nhôù ai laøm caùi quaùi gì, mình cuõng ñaâu coù caàn ai nhôù mình laøm chi chöù! Loøng töï nhuû vôùi loøng laø vaäy, nhöng loøng sao laïi cöù maõi maâu thuaãn vôùi loøng, vì loøng toâi thaät söï coù nhôù moät ngöôøi vaø thaàm nguyeän ñöôïc ngöôøi ta nhôù. Vaø ñeå gaây aán töôïng nhieàu moät chuùt, toâi ñaõ laøm ñuû moïi troø ñeå mong ñöôïc ngöôøi ta ñeå yù: toâi coá hoïc gioûi hôn moät chuùt vaø, tìm moïi cô hoäi ñeå gaàn ngöôøi ta hôn, ví duï, nhö laøm boä caän thò ñeå ñoåi choã

taäp saùch ngheä thuaät soáng

139

ngoài töø gaàn baøn choùt leân baøn nhaát nôi ngöôøi ta ngoài, khi ra taäp theå duïc giöõa giôø thì tìm caùch laøm sao ñeå ñöùng caïnh ngöôøi ta, laøm boä taäp traät nhòp ñeå ñöôïc lôõ ñuïng tay ngöôøi ta ..... Laøm ñuû troø vaäy ñoù maø toâi cuõng khoâng bieát mình coù hoaøi coâng khoâng nöõa, vì ngöôøi ta khi thì cöôøi noùi huyeân thuyeân vôùi toâi, khi thì laïnh nhaït nhö khoâng heà quen bieát, nhaát laø ngöôøi ta ñöa löu buùt cho ai ñaâu khoâng chöù chaúng chòu ñöa cho toâi. Buoàn gheâ! Ngaøy noái tieáp ngaøy cöù luõ löôït vuït qua, thoaét caùi ñaõ ñeán muøa thi, loøng toâi naëng tróu. Toâi sôï muøa thi ñeán laém, nhöng khoâng phaûi sôï thi rôùt, maø laø sôï khoâng coøn ñöôïc laân la caïnh ngöôøi ta nöõa. Sôï thì sôï, nhöng cuoái cuøng roài buoåi hoïc cuoái cuõng ñeán. Hoâm aáy, chuùng toâi ñeán lôùp khoâng phaûi ñeå hoïc, maø laø ñeå ñöôïc gaàn nhau theâm vaøi giôø nöõa. Tay níu laáy tay, lôøi quyeän cuøng lôøi, ngay caû aùnh maét cuõng laø nhöõng sôïi daây giao caûm níu laáy baïn beø, ngöôøi thöông laïi. Toâi khoâng daùm ñöa tay níu laáy vaït aùo ngöôøi ta, cuõng khoâng daùm duøng lôøi ñeå trao tình. Toâi chæ bieát nhìn ngöôøt vôùi hy voïng nhöõng tia maét ñöôïm tình cuûa mình seõ laø moät thaàn löïc, keùo

140 taäp saùch ngheä thuaät soáng

ngöôøi ta ra khoûi ñaùm baïn beø, níu ngöôøi ta laïi gaàn toâi. Thaàn löïc! Quaû thaät toâi coù nhaõn thaàn, vì ngöôøi ta ñaõ thaät söï ñeán gaàn beân toâi, khoe ra chieác raêng kheånh thaät deã thöông: - Vieát löu buùt duøm nha! Vui möøng quaù, boài hoài quaù, toâi queân caû töï aùi, queân caû chaát vaán ngöôøi ta sao laïi ñöa toâi vieát cuoái cuøng. Toâi ñöa tay giaät laáy quyeån löu buùt, nhö sôï ngöôøi ta seõ ñoåi yù, nhöng khoâng queân traùch yeâu: - Boä coøn dö giaáy haû? Ngöôøi ta khoâng traû lôøi, chæ nguyùt yeâu toâi moät caùi, aùnh maét ngoït vaø saéc nhö dao lam, caét vaøo loøng toâi, ngoït lòm! Veà nhaø, vieän lyù do caàn yeân tónh ñeå oân thi, toâi laáy maáy taám vaùn duøng ñeå ñoùng thuyeàn ñem gaùc leân maáy caây xaø ngang gaàn noùc nhaø, oâm ñoáng saùch vôû leân ñoù naèm. Moãi laàn leo leân treân caên gaùc cuûa mình laø toâi ruùt thang, theá laø toâi coù caû moät theá giôùi rieâng ñeå... laøm gì, thì chæ coù moät mình toâi bieát thoâi. Thay vì laáy vôû ra hoïc baøi, toâi ñem quyeån löu buùt cuûa ngöôøi ta ra ñoïc. Tröôùc tieân laø toâi lieác qua xem coù ai laø

taäp saùch ngheä thuaät soáng

141

con trai trong ñoù khoâng, ñeå töï traán an laø khoâng phaûi vì thöøa giaáy neân ngöôøi ta môùi ñöa mình vieát. Laät heát quyeån löu buùt toâi môùi yeân taâm vì chæ coù moät mình "Ñöùc boùng" laø khoâng phaûi con gaùi. Toâi caén buùt suy nghó, khoâng bieát neân vieát nhöõng gì, khoâng bieát neân baét ñaàu nhö theá naøo nöõa... Toâi laät laïi töø ñaàu, ñoïc taát caû caùc baøi löu buùt cuûa nhöõng ngöôøi khaùc, vaø thaáy raèng ai cuõng duøng vaên chöông maøu meø, taâm tình thì ñaày veû giaû taïo, roõ chaùn! Ñoïc xong nhöõng baøi ñoù, toâi giaät mình, nhöng ñaày taâm ñaéc, nghó raèng chaéc ngöôøi ta khoâng muoán toâi vieát nhöõng lôøi leõ giaû taïo vì sôï ngöôøi khaùc seõ ñoïc, maø muoán toâi vieát cho ngöôøi ta thaät söï nhöõng gì taän ñaùy loøng toâi vaø chæ ñeå rieâng cho ngöôøi ta ñoïc thoâi neân môùi ñeå cho toâi vieát cuoái cuøng. Toâi caûm ñoäng quaù! OÂi, toâi sung söôùng ñeán run ngöôøi khi nghó raèng chæ coù mình môùi thaät söï quan troïng ñoái vôùi ngöôøi ta! Vieát! Toâi seõ vieát! Seõ vieát heát! Vieát heát taát caû nhöõng gì ñang chaát chöùa trong loøng toâi, toâi seõ phôi heát taát caû taâm tình toâi leân trang giaáy! Toâi caàm buùt leân, nhöng roài... toâi khoâng vieát chi heát.

142 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Toâi bieát, neáu toâi baét ñaàu vieát, toâi seõ vieát vaø vieát, vieát thaät nhieàu, thaät nhieàu, nhöng roài toâi cuõng phaûi keát thuùc lôøi taâm tình cuûa mình. Toâi khoâng muoán coù ñoaïn keát! Laàn ñaàu tieân toâi ñoái maët vôùi ngöôøi ta, toâi thaáy nhö toâi ñaõ meán ngöôøi ta töï bao giôø, neân tình caûm ñoù, toâi khoâng bieát noù baét ñaàu töø ñaâu. Toâi ñang nuoâi döôõng noù, toâi khoâng muoán noù cheát, toâi muoán noù soáng maõi trong töông lai, ñeán baát taän, nhö noù ñaõ ñeán vôùi toâi töø trong baát taän cuûa quaù khöù. Toâi khoâng vieát, nhöng lôøi leõ vaãn tuoân traøo ra ñoù, ñaày aép trong taâm khaûm, traøn lan, öùa ra thaønh leä. Leä daâng khoùe maét, leä laên treân maù, rôi xuoáng thaám vaøo trong löu buùt, in daáu moät maûnh tình caâm laëng. Toâi laàn ngoøi buùt xuoáng cuoái trang, kyù teân, roài gaáp quyeån löu buùt laïi. Toâi bieát ngöôøi ta khi giôû trang löu buùt cuûa toâi ra, ngöôøi ta seõ buoàn, seõ giaän vaø coù leõ seõ thaát voïng ñoâi chuùt vì khoâng thaáy toâi vieát gì caû. Daãu sao, toâi cuõng laáy laøm haøi loøng vôùi caùch vieát löu buùt cuûa mình. Toâi muoán moãi laàn xem laïi trang löu buùt cuûa toâi, ngöôøi ta phaûi voø ñaàu böùt toùc ñeå nghó xem daáu leä in

taäp saùch ngheä thuaät soáng

143

treân trang giaáy aáy haøm chöùa nhöõõng gì, roài ngöôøi ta seõ khôi laïi nhöõng ngaøy coøn beân toâi ñeå tìm baèng chöùng xaùc minh cho nhöõng gì ngöôøi ta nghó, nhö vaäy ngöôøi ta seõ nhôù ñeán toâi nhieàu hôn. Ñaõ khoâng bieát bao nhieâu muøa heø ñaõ ñi qua, toâi vaãn nhôù hoaøi muøa heø naêm aáy, vaø toâi vaãn thaàm töï hoûi: Ñeán baây giôø, ngöôøi ta coù coøn ñoïc laïi trang löu buùt aáy? Löu Ngoïc Huy

Khoâng coù baø meï thì toå aám laø caùi gì?

Alice Hawthorne

144 taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Ngöôøi Khaùch Troï

oät Thieàn sö noåi tieáng ñeán tröôùc cöûa laâu ñaøi cuûa nhaø vua. Khoâng moät ngöôùi lính gaùc naøo chaën oâng laïi khi oâng böôùc vaøo vaø tieán ñeán gaàn nhaø vua ñang ngoài treân ngai vaøng. Vua nhaän ra khaùch ngay laäp töùc vaø hoûi: - Ngaøi caàn gì? - Toâi caàn moät choã nguû trong quaùn troï naøy - vò Thieàn sö traû lôøi. - Nhöng ñaây khoâng phaûi laø quaùn troï - nhaø vua noùi. Ñaây laø laâu ñaøi cuûa ta. - Toâi coù theå hoûi ngaøi ai laø chuû cuûa toaø laâu ñaøi tröôùc ngaøi? - Cha ta. OÂng aáy ñaõ cheát. - Vaø ai laø chuû cuûa noù tröôùc cha ngaøi? - OÂng noäi ta. OÂng aáy cuõng ñaõ cheát. - Nhö vaäy ñaây laø nôi maø ngöôøi ta soáng trong moät thôøi gian ngaén vaø sau ñoù ra ñi. Coù phaûi toâi ñaõ nghe ngaøi noùi noù KHOÂNG phaûi laø moät quaùn troï? - vò Thieàn sö giaûi thích roài ñieàm tónh ra ñi. Ngoïc Dung

taäp saùch ngheä thuaät soáng

145

Con ngöôøi sinh ra khoâng phaûi ñeå haïnh phuùc maø ñeå neân ngöôøi ….. vaø ñoái phoù nguy nan.

Moät Cuoäc Soáng Voâ Ích

M

oät ngöôøi noâng daân ñaõ quaù giaø neân khoâng theå laøm vieäc treân ñoàng ñöôïc nöõa. Vì vaäy haèng ngaøy oâng coù moãi moät vieäc laø ngoài hoùng naéng döôùi hieân nhaø. Con trai oâng laøm vieäc treân ñoàng, vaãn thöôøng nhìn leân vaø thaáy cha mình ngoài ôû ñoù. Ngöôøi con trai nghó: - OÂng aáy khoâng coù ích gì nöõa. OÂng aáy khoâng laøm baát cöù chuyeän gì caû! Moät ngaøy noï, caûm thaáy quaù böïc boäi vì ñieàu naøy, anh ta ñoùng moät coã aùo quan baèng goã, keùo noù ñeán tröôùc hieân nhaø vaø baûo ngöôøi cha naèm vaøo ñoù. Ngöôøi cha khoâng noùi gì caû, treøo vaøo trong. Sau khi ñoùng naép laïi, ngöôøi con trai keùo coã aùo quan ñeán rìa cuûa caùnh röøng, nôi coù moät vöïc saâu. Khi anh ta ñònh ñaåy noù xuoáng vöïc thì chôït nghe coù tieáng goõ nheï beân trong, döôùi naép aùo quan. Anh ta môû noù ra. Vaãn naèm trong ñoù moät caùch thanh thaûn, ngöôøi cha ngöôùc nhìn caäu con trai:

146 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Ta bieát con saép ñaåy ta xuoáng vöïc, nhöng tröôùc khi con laøm ñieàu ñoù, ta coù moät ñeà nghò ñöôïc khoâng? - Ñieàu gì vaäy? - ngöôøi con trai hoûi. Ngöôøi cha lieàn ñaùp: - Cöù neùm ta xuoáng vöïc, neáu con muoán theá, nhöng haõy giöõ laïi coã aùo quan raát toát naøy. Con cuûa con coù theå caàn duøng ñeán noù! Ngoïc Dung

C

Ñeâm Giaùng Sinh

aâu chuyeän naøy xaûy ra sau thôøi chieán tranh. Coâ beù naáp sau moät goùc töôøng trong nhaø ga xe löûa. Chieàu naøo coâ beù cuõng tôùi ñaây. Moãi chuyeán xe löûa veà laïi cho coâ beù theâm moät nieàm hy voïng. Ngöôøi töø caùc toa taøu böôùc xuoáng ñoâng laém, nhöng coâ beù khoâng ñeå soùt ngöôøi naøo maø khoâng nhìn roõ vaøo khuoân maët cuûa hoï. Ai cuõng coù veû voäi vaõ. Nhieàu ngöôøi ra ñoùn thaân nhaân. Keû thì tay baét maët möøng. Ngöôøi thì oâm chaàm laáy nhau. Taát caû ñeàu vui vaø cöôøi noùi roän raõ. Chæ mình coâ beù ñöùng ñaây coâ ñôn, nöôùc maét löng troøng. Trôøi vaøo cuoái thaùng chaïp ñaõ laïnh laém roài. Boä quaàn aùo xanh nhaït moûng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

147

manh vaø raùch nhieàu choã khieán coâ beù ruøng mình lieân hoài. Coâ beù oâm chaët con gaáu vaûi nhoài boâng vaøo ngöïc nhö ñeå tìm chuùt hôi aám. Nhaø ga daàn daàn vaéng laëng. Nieàm hy voïng cuûa coâ beù cuõng taøn luïi theo. Khoâng coøn moät haønh khaùch naøo nöõa, tröø hai ba nhaân vieân maëc ñoàng phuïc maøu nöôùc bieån doïn deïp voäi vaøng. Coâ beù cuùi xuoáng noùi vôùi con gaáu, gioïng ngheïn ngaøo: - Boá meï laïi khoâng veà nöõa roài! Sau ñoù coâ beù löõng thöõng ra khoûi nhaø ga. Vaøo muøa ñoâng, trôøi mau toái, phoá xaù ít ngöôøi qua laïi. Hôn nöõa chieàu nay aùp leã Giaùng Sinh, ai maø ra ñöôøng. Ngöôøi ta quaây quaàn trong nhaø, höôûng söï aám cuùng gia ñình. Nhöõng ngoïn ñeøn maøu trang hoaøng thaønh phoá nhaân muøa Giaùng Sinh vaøo luùc naøy chæ laøm cho caûnh vaät coù veû buoàn baõ hôn. Phaàn vì khoâng coøn nhöõng caûnh nhoän nhòp taáp naäp cuûa nhöõng sinh hoaït ban ngaøy, phaàn vì ngöôøi ta chöa kòp xaây döïng laïi nhaø cöûa, phoá xaù sau thôøi gian daøi chieán tranh. Coâ beù nhôù boá meï quaù söùc. Nhöõng ngaøy leã Giaùng Sinh tröôùc ñaây, coâ beù

148 taäp saùch ngheä thuaät soáng

coù bao giôø phaûi lang thang ngoaøi ñöôøng nhö theá naøy, neáu coù ra khoûi nhaø chæ ñeå ñeán thaùnh ñöôøng döï leã. Vaø thöôøng boá laùi xe chôû meï vaø coâ beù ñi. Sau leã Nöûa Ñeâm, gia ñình veà nhaø aên tieäc vôùi nhieàu thöùc aên ngon thaät ngon do meï laøm. Nhöng bao giôø cuõng haáp daãn nhaát laø nhöõng goùi quaø maø boá meï ñaõ ñaët döôùi goác caây thoâng giöõa phoøng khaùch töø hai ba ngaøy tröôùc... Coâ beù ñaõ moät thôøi ñöôïc sung söôùng! Theá roài chieán tranh lan traøn ñeán thaønh phoá. Luùc ñaàu chaïy loaïn, meï luoân naém chaët tay coâ beù. Boá xaùch bòch quaàn aùo ñi saùt beân caïnh. Nhöng khi moät loaït ñaïn phaùo kích rôi tôùi taáp, ñoaøn ngöôøi di taûn chaïy toaùn loaïn... thì hình nhö coâ beù ñaõ vaáp phaûi moät xaùc ngöôøi, teù xuoáng roài... khoâng coøn bieát gì nöõa. Ñeán khi tænh laïi, coâ beù chôït nhaän ra nhöõng ngöôøi beân caïnh khoâng phaûi laø boá meï mình, nhöng toaøn caùc khuoân maët laï maø ñoâng hôn caû laø treû con. Ña soá cuõng traïc tuoåi coâ beù, khoaûng 10 - 12 laø cuøng. Coâ beù khoùc goïi boá meï, nhöng roài chæ coù moät baø "sô" aùo ñen ñeán an uûi coâ beù vaø höùa seõ daãn coâ beù ñi tìm boá meï. Nhöng roài naøo coù ai giuùp coâ beù vieäc naøy. Ngöôøi ta döôøng nhö ñaõ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

149

quaù baän roän vôùi nhieàu coâng vieäc, khoâng coøn quan taâm ñeán hoaøn caûnh cuûa coâ beù. Chæ duy nhaát moät laàn, moät baø "sô" coù hoûi coâ beù veà teân, tuoåi vaø ñòa chæ cuûa boá meï. Nhöng khoå quaù, laøm sao coâ beù bieát ñöôïc! Haèng ngaøy coâ beù vaãn goïi boá laø... boá, keâu meï laø... meï, chöù coâ coù goïi baèng teân naøo khaùc nöõa ñaâu. Coøn ñòa chæ, coâ beù coá gaéng taû laïi caên nhaø cuõ, nhöng "ma sô" chæ cöôøi cöôøi. Theá roài ngöôøi ta ñem coâ beù vaø nhöõng treû khaùc leân xe, chôû tôùi thaønh phoá xa laï naøy. Taát caû ñöôïc ôû trong moät toøa nhaø lôùn. Ai cuõng maëc quaàn aùo gioáng nhau, aên chung trong moät caên phoøng roäng vôùi boán naêm daõy baøn daøi, nguû chung moät phoøng cuõng vôùi nhieàu daõy giöôøng taàng xeáp thaúng boong. Coâ beù khoâng coøn ñöôïc töï yù muoán laøm gì thì laøm, nhöng phaûi aên nguû, ñoïc kinh, chôi ñuøa theo giôø giaác aán ñònh. Coâ beù nhôù boá meï khoâng luùc naøo nguoâi. Nhieàu ñeâm coâ beù naèm khoùc maõi cho ñeán khi thieáp ñi luùc naøo khoâng hay. Vaøo nhaø thôø ñoïc kinh, bao giôø coâ beù cuõng naên næ Chuùa cho coâ gaëp laïi boá meï.

150 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñaõ coù nhieàu phuï huynh tôùi ñaây nhaän laïi con em cuûa hoï. Coâ beù nghe baïn beø thì thaàm vôùi nhau laø nhieàu nhaø ñaõ hoài cö veà thaønh phoá, vaø nhieàu gia ñình ñaõ ñoaøn tuï sau nhöõng ngaøy loaïn ly. Vaäy maø boá meï vaãn chöa ñeán ñoùn coâ beù! Hôn tuaàn leã nay, "ma sô" taäp cho coâ beù vaø nhöõng treû khaùc caùc baøi haùt veà Giaùng Sinh vaø caû moät hai maøn hoaït caûnh nöõa. Nhöng coâ beù chaúng coøn taâm trí naøo ñeå maø ca haùt hay vui ñuøa. Coâ beù nhôù laïi coù laàn boá ñaõ noùi laø vaøo dòp leã Giaùng Sinh, ngöôøi ta duø ñi laøm xa ôû taän ñaâu thì cuõng trôû veà sum hoïp chung vui vôùi gia ñình. Theá maø chæ coøn ít ngaøy nöõa laø leã Giaùng Sinh, boá meï vaãn khoâng chòu ñeán ñoùn, ñeå beù chôø maõi theá naøy! Bôûi vaäy coâ beù môùi quyeát ñònh chính mình phaûi ñi tìm boá meï môùi ñöôïc. Chaéc khoâng khoù. Coâ beù ñaõ nghe luõ baïn noùi nhaø ga laø nôi ngöôøi ta ñi vaø ñeán ñoâng nhaát. Haún boá meï cuõng seõ veà baèng ngoõ naøy maø thoâi. Vaø coâ beù ñaõ troán khoûi coâ nhi vieän ñeå roài maáy hoâm nay, coâ ñeán nhaø ga naøy vôùi nieàm tin töôûng seõ ñoùn ñöôïc cha meï mình. Gioù thoåi maïnh, buoát laïnh.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

151

Coâ beù vaãn lang thang heát daõy phoá naøy ñeán nhöõng con ñöôøng khaùc. Nhieàu quaàn aùo sang troïng, baùnh keïo vaø ñoà chôi Giaùng Sinh ñöôïc chöng baøy trong caùc cöûa haøng döôùi aùnh ñeøn maøu, nhöng chaúng coù gì coù theå loâi cuoán coâ beù döøng chaân ñöùng laïi ñeå nhìn ngaém. Coâ beù reùt coùng vaø ñoùi coàn caøo. Neáu khoâng coù con gaáu vaûi nhoài boâng ñang oâm treân ngöïc, coù leõ coâ beù seõ khoâng coøn söùc ñeå leâ noåi ñoâi chaân nöõa. Coâ beù khoâng bieát mình ñaõ ñi nhö vaäy bao nhieâu laâu roài. Haún ñaõ khuya laém. Thænh thoaûng môùi coù moät chieác xe chaïy thaät nhanh treân ñöôøng. Tieáng gioù rít qua caùc ngoïn caây hoaëc qua nhöõng maùi nhaø beân ñöôøng. Phaàn vì ñoùi, phaàn vì laïnh, coâ beù nhieàu luùc muoán laû ngöôøi ñi. Coâ beù nghó ñeán caùc moùn aên maø theøm nhoû daõi. Maáy ngaøy nay, coâ beù ñi nhaët nhöõng traùi caây hö hoaëc nhöõng maåu baùnh thöøa ñeå aên. Dó nhieân chaúng theå no buïng ñöôïc, nhöng noãi mong öôùc gaëp laïi boá meï thoâi thuùc khieán coâ beù queân ñöôïc nhöõng côn ñoùi daèn vaët... Nhöng ñeâm nay, coâ beù caûm thaáy khoâng coøn söùc chòu ñöïng nöõa. Buïng roãng moãi luùc moät coàn caøo hôn. Chôït thaáy moät caên

152 taäp saùch ngheä thuaät soáng

nhaø thaép ñeøn saùng naèm ôû ñaàu moät ngaõ tö, coâ beù ñaùnh lieàu tieán laïi. Cöù xin ñaïi caùi gì aên, khoâng thì cheát maát, ngaøy mai laøm sao ñeán nhaø ga ñoùn boá meï ñöôïc? Nghó vaäy roài coâ beù maïnh daïn ñaäp tay vaøo caùnh cöûa. Töø trong nhaø moät gioïng ñaøn oâng quaùt vang leân: - Ñöùa naøo phaù ñaáy? Tao keâu caûnh saùt baét baây giôø! Coâ beù hoaûng hoàn co gioø chaïy. Khi döøng laïi thôû, coâ beù chôït thaáy mình ñang ñöùng ôû moät bôø soâng. Gioù töø khôi thoåi vaøo loàng loäng. Nhöõng ñoáng thuøng goã naèm ngoån ngang döôùi caùc chaân töôøng cuûa daõy nhaø kho. Nöôùc maét traøo khoûi mi, laên treân goø maù coâ beù. Coâ khoâng bieát mình ñaõ khoùc thaät söï hay vì gioù laïnh laøm chaûy nöôùc maét? Coâ beù tieán vaøo moät ngoõ heûm. Trong naøy bôùt gioù hôn. Coâ beù khoâng coøn söùc ñi tieáp nöõa. Heûm khoâng coù ñeøn ñieän maø nhaø cöûa hai beân ñeàu ñoùng im lìm neân khoâng coù laáy moät chuùt aùnh saùng loït ra ngoaøi. Coâ beù loø moø theo caùc vaùch töôøng ñeå mong tìm ñöôïc moät goùc naøo khuaát gioù. Boãng tay coâ beù chaïm phaûi moät vaät gì - khoâng phaûi vaät maø laø... moät ngöôøi! Coâ beù giaät baén mình khi töôûng ñoù laø moät xaùc

taäp saùch ngheä thuaät soáng

153

cheát. Nhöng khi nghe ngöôøi naèm ñoù ñoäng ñaäy, coâ beù môùi hôi hoaøn hoàn. Thì ra trong ñeâm Giaùng Sinh naøy khoâng phaûi chæ mình coâ beù ñôn coâi maø cuõng coøn coù keû cuøng caûnh ngoä, khoâng nhaø cöûa, khoâng ngöôøi thaân thuoäc. Coâ beù caûm thaáy toäi nghieäp ngöôøi naøy. Ñaùnh baïo, coâ beù cuùi xuoáng gaàn hôn nöõa. Coâ beù thaáy lôø môø moät khuoân maët giaø nua, gaày guoäc cuûa moät ngöôøi thaät lôùn tuoåi. Hôi thôû cuûa oâng ta khoø kheø, meät nhoïc. Coâ beù coá laáy gioïng töï nhieân hoûi: - Taïi sao... baùc laïi naèm ôû ñaây? Laïnh theá naøy baùc seõ cheát coùng maát! OÂng laõo theàu thaøo: - Baùc... khoâng laïnh laém ñaâu, nhôø coù... aùo maêng-toâ naøy daøy... Nhöng baùc... ñoùi laém... Ñaõ hôn ba ngaøy hoâm nay... Duø oâng laõo khoâng ñuû söùc noùi heát caâu, nhöng coâ beù cuõng hieåu hoaøn caûnh cuûa oâng. Nghe vaäy, coâ beù cuõng caûm thaáy laïi côn ñoùi coàn caøo cuûa chính mình. Coâ nuoát nöôùc mieáng ñeå queân thöïc taïi: - Vaäy baùc phaûi... aên gì chöù! Buoät mieäng roài coâ beù môùi bieát mình ñaõ lôõ lôøi. Coâ voäi söûa laïi:

154 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Hay ñeå chaùu ñi kieám gì cho baùc aên ñôõ nheù! Noùi xong coâ beù taát taû chaïy ñi. Coâ voäi vaøng ñeán ñoä laøm vaêng maát con gaáu vaûi nhoài boâng. Coâ beù ñònh quô tay tìm con gaáu trong boùng toái, nhöng nghó ñeán oâng laõo saép cheát ñoùi, coâ lieàn chaïy ra khoûi ngoõ heûm. AÙnh saùng beân ngoaøi ñöôøng loä vaø luoàng gioù laïnh khieán coâ beù chôït yù thöùc laïi hoaøn caûnh: Kieám thöùc aên ôû ñaâu ra baây giôø? Neáu deã daøng thì luùc naõy coâ ñaõ khoâng ñeå buïng mình ñoùi. Maëc! Khoâng coù thì giôø suy nghó nöõa, coâ chaïy lieàu trôû ra bôø soâng. Coâ söïc nhôù ñeán nhöõng ñoáng thuøng goã. Coâ luïc loïi töøng chieác thuøng moät. Muøi caù tanh töôûi vaø thoái tha boác ngay leân muõi coâ beù. Ngaäm chaët hai moâi laïi, coâ beù nhòn thôû ñeå khoâng bò noân oeï. Heát thuøng noï tôùi thuøng kia, coâ chæ baét gaëp ít ruoät caù hoaëc maáy khuùc ñaàu hay vaây caù. Khoâng naûn, coâ tieáp tuïc bôùi caùc ñoáng thuøng goã khaùc. Moät hoài laâu coâ beù boãng la leân sung söôùng: - Ñaây roài! Coâ nhaët voäi naêm saùu con caù coøn nguyeân veïn mình maåy. Luùc ñònh chaïy ñi thì maét coâ beù chôït nhìn ra moät khuùc

taäp saùch ngheä thuaät soáng

155

baùnh mì maø ai ñaõ aên dôû, vöùt laên loùc caïnh moät ñoáng raùc. Khi trôû laïi choã oâng laõo naèm, coâ beù môùi nhaän ra caû caù laãn khuùc baùnh mì ñeàu cöùng nhö ñaù vì tieát trôøi laïnh giaù. Coâ thaát voïng, buoàn baõ. Nhöng kìa, oâng laõo ñaõ töï leát ngoài leân ñöôïc, ñang töïa löng vaøo chaân töôøng. Moät luoàng aùnh saùng nheï khoâng bieát töø ñaâu chieáu vaøo maët oâng laõo. Coâ beù nhaän thaáy oâng laõo coù nhöõng neùt thaät hieàn töø, nhaân haäu. Coâ beù ngoài suïp xuoáng, noùi vôùi gioïng ñaày nöôùc maét: - Caù vôùi baùnh naøy... cöùng quaù söùc, laøm sao baùc... aên ñöôïc! Nhöng oâng laõo ñaõ voäi ñöa tay ñôõ laáy caùc vaät ñoù. Coâ beù aùi ngaïi, xoùt xa: - Toäi nghieäp baùc quaù!... Chöa noùi heát caâu coâ beù ñaõ troøn maét ngaïc nhieân: Trong tay oâng laõo khuùc baùnh mì vaø nhöõng con caù ñoâng ñaù boãng meàm maïi, toûa muøi thôm phöùc nhö theå baùnh môùi ñöôïc laáy töø trong loø nöôùng ra vaø caù vöøa ñöôïc chieân treân chaûo môõ. OÂng laõo beû baùnh vaø chia caù cho coâ beù. Hai oâng chaùu ngoài saùt vaøo nhau, cuøng aên. OÂng laõo khoeû laïi roõ

156 taäp saùch ngheä thuaät soáng

reät; neùt maët raïng rôõ nieàm haân hoan. Coâ beù cuõng vaäy, caûm thaáy trong ñôøi mình chöa bao giôø ñöôïc aên ngon nhö theá naøy. Coâ beù khoâng coøn thaáy meät moûi vaø laïnh coùng nöõa. Söùc soáng nhö lan daàn khaép cô theå coâ. - Baây giôø ta daãn con ñeán nhöõng ngöôøi ñang chôø ñôïi con! Coâ beù ngaïc nhieân tröôùc caâu noùi laï kyø cuûa oâng laõo. Laøm gì coù ai chôø ñôïi coâ beù keå töø khi coâ maát cha maát meï? Neáu coøn coù ngöôøi thaân thuoäc thì laøm gì coâ phaûi lang thang ñôn ñoäc giöõa ñeâm Giaùng Sinh nhö theá naøy? Tuy nhieân, coâ beù khoâng daùm hoûi laïi vì ñoaùn raèng oâng laõo khoâng bieát gì veà hoaøn caûnh cuûa mình neân môùi noùi caâu ñoù. Vaû laïi coâ beù cuõng khoâng muoán laøm oâng laõo buoàn; hay ñuùng hôn, chính coâ beù ñang caàn coù ngöôøi beân caïnh ñeå khoâng coøn caûm thaáy bò ñôn coâi. - Ta ñi thoâi, con! Gioïng oâng laõo thaät eâm aùi, trìu meán, khieán coâ beù coù caûm töôûng nhö oâng laõo ñaõ thaân quen vaø thöông yeâu mình töø thuôû naøo roài. OÂng laõo xoác laïi chieác aùo maêng-toâ roài caàm tay coâ beù daét ñi. Hai oâng chaùu rôøi khoûi ngoõ heûm taêm toái, tieán ra vuøng aùnh saùng cuûa ñöôøng phoá. Nhöng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

157

laï, sao oâng laõo laïi daãn coâ beù tôùi caên nhaø maø hoài toái coâ ñaõ ñeán ñaây ñònh xin aên nhöng bò moät gioïng noùi töùc giaän quaùt ñuoåi? Coâ beù vaãn coù caûm giaùc sôø sôï. Caùnh cöûa lôùn cuûa caên nhaø töø töø môû ra. Ñeøn ñieän beân trong saùng tröng. Moät ngöôøi ñaøn oâng roài moät phuï nöõ xuaát hieän giöõa vuøng aùnh saùng ñoù: - Trôøi ôi, con toâi! Con! Ngöôøi ñaøn baø chaïy voäi ra oâm chaàm laáy coâ beù khoùc nöùc nôû. Coâ beù ngaát ñi trong voøng tay cuûa baø. - Theá maø ngöôøi ta baûo con toâi cheát töø laâu roài! Khi tænh laïi, coâ beù thaáy mình ñang naèm treân moät chieác giöôøng neäm eâm aám vaø ñöôïc maëc moät boä quaàn aùo ñeïp; ñaàu toùc, maët muõi saïch seõ, thôm tho. Coâ beù xoay ngöôøi, giô tay oâm laáy meï ñang ngoài beân meùp giöôøng. Caû hai meï con ñeàu nhö laëng ngöôøi ñi trong nieàm sung söôùng. Vöøa luùc ñoù ngöôøi cha ñi vaøo, nhìn thaáy caûnh vôï con haïnh phuùc, oâng cuõng xuùc ñoäng daït daøo. Boãng coâ beù hoûi: - Con gaáu cuûa con ñaâu roài? Caû boá vaø meï coâ beù ñeàu ngaïc nhieân:

158 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Gaáu naøo, con? - Gaáu baèng vaûi nhoài boâng ñoù. AØ, con nhôù ra roài, luùc con chaïy ñi kieám... con ñaõ ñaùnh rôi maát... - Thoâi ñöøng tieác, con aï. Mai moát boá meï seõ mua cho con thaät nhieàu ñoà chôi môùi. Roài nhö söïc nhôù ra ñieàu gì, coâ beù quay qua heát nhìn boá laïi ngoù meï: - Coøn... oâng... gì nöõa neø. Boá meï coù môøi oâng í vaøo nhaø chôi khoâng? Chaéc luùc con nguû, oâng soát ruoät laém nhæ? Giôø oâng í ñaâu roài? Coâ beù noùi moät hôi daøi tröôùc söï ngaïc nhieân toät cuøng cuûa boá meï. Chôø coâ beù ngöøng laïi, boá coâ beù vöøa cöôøi vöøa traû lôøi: - Chaéc con cuûa boá mô roài. Laøm gì coù oâng naøo! Con tôùi ñaây moät mình maø. Vaø meï coâ cuõng mæm cöôøi, xaùc nhaän: - Boá meï chaúng thaáy ai heát, hay laø con... - Laï nhæ... Coâ beù boû löûng caâu noùi... ñeå roài maét coâ beù boãng saùng leân khi chôït troâng thaáy con gaáu vaûi nhoài boâng cuûa coâ khoâng bieát ai ñaõ treo beân treân

taäp saùch ngheä thuaät soáng

159

khung cöûa kính töø bao giôø. Con gaáu cuõng saïch seõ laém nhö vöøa ñöôïc taém röûa xong, laïi ñeo moät chieác nô ñoû nôi coå, coi deã thöông quaù chöøng! Coâ beù ngoài daäy, chaïy ra ñoùn gaáu. Boãng coâ khöïng laïi vì vöøa thaáy boùng cuûa oâng laõo phía beân ngoaøi nhaø. OÂng laõo ñaõ thay ñoåi. Khoâng coøn chieác aùo maêng-toâ xaùm daøy coäm vaø xaáu xí nöõa, nhöng oâng maëc moät boä ñoà daøi traéng toaùt. OÂng laõo quay nhìn coâ beù. Vaãn khuoân maët nhaân haäu, vaãn ñoâi maét hieàn töø, chöùa chan trìu meán... Coâ beù coù caûm giaùc oâng laõo böôùc ñi maø nhö chaân khoâng chaïm maët ñaát. Ngöôøi oâng nheï nhaøng, thanh thoaùt... Baát giaùc, coâ beù ñöa tay vaãy vaãy. OÂng laõo xa daàn roài nhö theå bieán daïng vaøo khoâng gian. Vöøa luùc ñoù, chuoâng nhaø thôø reo vang, baùo hieäu giôø Thieân Chuùa giaùng traàn. Nhaïc Giaùng Sinh troåi leân dìu daët, thaùnh thoùt... Hoaøi Myõ

160 taäp saùch ngheä thuaät soáng

S

Söï Taäp Trung

au khi ñaõ thaéng ôû vaøi cuoäc thi baén cung, nhaø voâ ñòch treû tuoåi vaø phaàn naøo hôi khoaùc laùc thaùch thöùc moät Thieàn sö raát noåi tieáng veà khaû naêng baén cung. Chaøng thanh nieân chöùng minh taøi ngheä sieâu phaøm cuûa mình baèng caùch baén moät muõi teân vaøo moät caùi ñích thaät xa, sau ñoù cheû noù ra baèng moät muõi teân thöù hai. Anh ta noùi vôùi vò Thieàn sö: - Baây giôø ngaøi haõy chöùng toû taøi ngheä cuûa mình ñi!. Chaúng heà boái roái, vò Thieàn sö khoâng laáy cung teân cuûa mình ra, maø ra hieäu cho chaøng thanh nieân theo ngaøi leân moät ngoïn nuùi. Toø moø veà yù ñònh cuûa vò Thieàn sö, nhaø voâ ñòch treû tuoåi theo ngaøi leo leân nuùi cho ñeán khi hoï gaëp moät vöïc saâu thaêm thaúm ñöôïc baéc ngang baèng moät thanh goã moûng manh vaø lung lay. Bình tónh böôùc leân ñöùng giöõa chieác caàu khoâng chaéc vaø raát nguy hieåm ñoù, vò Thieàn sö giaø choïn moät caùi caây thaät xa laøm ñích, ruùt cung teân cuûa ngaøi ra, baén vuùt moät ñöôøng teân thaät chính xaùc vaø ñeïp. Nheï nhaøng böôùc trôû vaøo maët ñaát an toaøn, vò Thieàn sö noùi: - Naøo, baây giôø ñeán löôït caäu. Nhaø voâ ñòch treû hoaûng sôï nhìn chaèm chaèm xuoáng vöïc saâu döôøng nhö khoâng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

161

coù ñaùy, khoâng daùm böôùc leân thanh goã hay nhìn caùi ñích maø vò thieàn sö ñaõ choïn. Nhaän ra söï khoå sôû cuûa chaøng thanh nieân, vò Thieàn sö noùi: - Caäu coù raát nhieàu khaû naêng vôùi cung teân cuûa caäu, nhöng caäu coù quaù ít khaû naêng trong ñaàu ñeå baén muõi teân ra. Ngoïc Dung

Söû Duïng Thôøi Gian D uøng thôøi gian ñeå suy nghó Ñoù laø nguoàn söùc maïnh Duøng thôøi gian ñeå ñoïc Ñoù laø neàn taûng söï khoân ngoan Duøng thôøi gian ñeå tìm hieåu Ñoù laø cô hoäi ñeå giuùp ngöôøi khaùc Duøng thôøi gian ñeå cöôøi Ñoù laø aâm nhaïc cuûa taâm hoàn Duøng thôøi gian nhö baïn höõu Ñoù laø con ñöôøng ñöa tôùi haïnh phuùc Duøng thôøi gian ñeå öôùc mô Ñoù laø kieán taïo nhöõng gì thuoäc töông lai Duøng thôøi gian ñeå thinh laëng Ñoù laø cô hoäi ñeå gaëp Chuùa Duøng thôøi gian ñeå yeâu vaø ñöôïc yeâu Ñoù laø moùn quaø vó ñaïi nhaát cuûa Thieân Chuùa

162 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Duøng thôøi gian ñeå caàu nguyeän Ñoù laø söùc maïnh vó ñaïi nhaát treân traàn ñôøi Voâ Danh

10 Lôøi Khuyeân Trong Giao Tieáp

01.

Ñöøng quaù kheùp neùp: Coù nhöõng baïn ngaïi tieáp xuùc, ngaïi noùi, vì nghó raèng mình noùi dôû. Theo caùc chuyeân vieân tö vaán thì trong giao tieáp baïn ñöøng quaù im laëng, vì nhö vaäy nhieàu ngöôøi seõ hieåu raèng baïn ñang töø choái giao tieáp vôùi hoï. Nuï cöôøi ñaàu tieân seõ laø moät vuõ khí tuyeät vôøi coù theå giuùp baïn töï tin vaø thaønh coâng hôn. 02- Ñöøng leân gioïng daïy ñôøi: Trong thaâm taâm cuûa moãi ngöôøi khoâng ai laïi khoâng buoàn khi bò coi laø keùm coûi hôn baïn beø vaø ñoàng nghieäp cuûa mình. Vì vaäy môùi coù caâu “Thua thaày moät vaïn khoâng baèng keùm baïn moät li”. Neân nhôù raèng duø baïn gioûi, baïn thoâng minh ñeán ñaâu, nhöng khi giao tieáp ñöøng bao giôø leân lôùp ngöôøi khaùc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

163

03- Ñöøng cöôùp lôøi: Ñieàu naøy khoâng chæ gaëp ôû caùc baïn treû, maø ngay caû nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi cuõng thöôøng maéc phaûi “beänh” noùi heát phaàn ngöôøi khaùc.Vì vaäy, khi ñoái phöông cuûa baïn ñang say söa noùi veà moät vaán ñeà naøo ñoù, thì neáu laø ngöôøi lòch söï, baïn neân kieân nhaãn chôø ñôïi thay vì cöôùp lôøi ñoái phöông. Neáu maéc phaûi sai laàm aáy, hoï seõ nhìn baïn khoâng maáy thieän caûm ñaâu nheù. 04- Ñöøng noùi naêng kieåu caùch: Tuøy töøng ñoái töôïng giao tieáp maø söû duïng ngoân töø sao cho phuø hôïp, sao cho ngöôøi nghe khoâng caûm thaáy hoï bò xuùc phaïm. Neân nhôù raèng khi caàn phaûn baùc moät vaán ñeà gì ñoù, thì neân thaáu tình, ñaït yù. Khi ñoái phöông noùi chuyeän, baïn caàn chuù yù laéng nghe ñeå coù theå neâu caâu hoûi vôùi yù kieán cuûa hoï. 05- Ñöøng nghó mình laø moät nhaø thoâng thaùi: Kieán thöùc cuûa nhaân loaïi laø voâ bôø beán, ñöøng nghó ñieàu gì mình cuõng bieát, cuõng hay maø trôû neân kieâu ngaïo. Neáu laø phaùi nöõ, duø caùc baïn coù duyeân daùng, hoïc cao, thoâng minh côõ naøo, nhöng ñoái vôùi caùc chaøng trai, ñoâi khi baïn cuõng caàn toû ra “ngoâ ngoá” moät chuùt ñeå chaøng trai coù ñaát “duïng voõ”.

164 taäp saùch ngheä thuaät soáng

06- Ñöøng neân chæ trích: Trong giao tieáp, ñoái khi chæ caàn moät sô hôû nhoû laø baïn coù theå chaïm loøng töï aùi cuûa ngöôøi khaùc. Coù khoâng ít ngöôøi, cöù heã gaëp ai hay caùi gì cuõng cheâ bai, vì ñaõ thaønh thoùi quen roài. Nhöng ñieàu naøy baïn coù theå söûa chöõa ñöôïc. 07- Ñöøng choáng ñoái: Khoâng neân tranh luaän neáu nhö baûn thaân baïn khoâng thaáy caàn thieát. Nhieàu ngöôøi chöa bieát kieàm cheá ñöôïc nhöõng lôøi noùi cuûa mình, vì luùc naøo cuõng nghó raèng mình coù lyù ñeå buoäc ngöôøi khaùc phaûi thua cuoäc. Ngöôøi coù vaên hoùa, noùi chuyeän coù duyeân khoâng neân tranh luaän theo kieåu aùp ñaûo. 08- Ñöøng nhaïo baùng khieám khuyeát cuûa ngöôøi khaùc: Neáu gaëp ngöôøi coù khieám khuyeát thì ñöøng bao giôø nhaïo baùng hay mæa mai hoï, cho duø baïn voâ tình hay coá yù ñeàu gaây toån thöông ñeán tình caûm cuûa hoï. Neáu khoâng caån thaän thì chính baïn seõ caûm thaáy aân haän chæ vì nhöõng caâu noùi ñuøa veà nhöõng khieám khuyeát cuûa ñoái phöông. 09- Ñöøng maùch leûo: Ñaây laø moät taät xaáu maø caùc baïn nöõ laø nhöõng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

165

ngöôøi hay maéc phaûi. Baïn thöû kieåm ñieåm laïi mình xem coù bao giôø baïn ngoài leâ ñoâi maùch? Ñaây laø ñieåm xaáu maø neáu khoâng söûa chöõa kòp thôøi thì baïn seõ laøm maát loøng nhieàu ngöôøi ñaáy. Trong giao tieáp, baïn caàn “bieát nhöõng gì mình noùi chöù khoâng noùi nhöõng gì mình bieát”. 10- Ñöøng noùi sai tieáng meï ñeû: Thaät buoàn cöôøi neáu nhö baïn thoâng thaïo tôùi hai hay ba ngoaïi ngöõ, nhöng tieáng meï ñeû laïi khoâng bieát raønh. Daãu bieát raèng tieáng Vieät phong phuù vaø ña daïng, nhöng neáu nhö luyeän taäp thöôøng xuyeân, baïn seõ traùnh ñöôïc nhöõng thieáu soùt caên baûn veà caâu cuù, ngöõ ñieäu, cuõng nhö vaên phong cuûa ngoân ngöõ ñöôïc coi laø tieáng meï ñeû. Voâ Danh

Khoâng tình baïn hay tình thöông naøo gioáng nhö tình cha meï ñoái vôùi con caùi.

Henry Ward Beecher

166 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Baøi Ngöõ Phaùp Cho Baïn Treû

01.

Haõy soáng ôû theå chuû ñoäng, traùnh xa theå thuï ñoäng. Nghó nhieàu ñeán nhöõng gì maø baïn coù khaû naêng laøm ñöôïc hôn laø nhöõng gì coù theå xaûy ñeán cho baïn. 02. Haõy soáng ôû caùch khaùch quan. Haõy quan taâm ñeán thöïc teá cuoäc soáng ñuùng vôùi nhöõng gì ñang thöïc söï dieãn ra, hôn laø mong muoán chuyeän ñôøi seõ xaûy ra nhö baïn mô öôùc. 03. Haõy soáng ôû thì hieän taïi, can ñaûm tröïc dieän ñoái ñaàu vôùi coâng vieäc ngaøy hoâm nay. Khoâng luyeán tieác quaù khöù, cuõng ñöøng lo laéng vôù vaån ñeán töông lai. 04. Haõy soáng ôû ngoâi thöù nhaát, nghieâm khaéc töï kieåm ñieåm mình hôn laø ñi böôi moùc nhöõng sai soùt, loãi laàm cuûa thieân haï. 05. Haõy soáng ôû soá ít, laéng nghe lôøi pheâ bình xuaát phaùt töø löông taâm mình hôn laø thích thuù vôùi nhöõng lôøi taùn thöôûng cuûa ñaùm ñoâng.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

167

06. Vaø neáu nhö phaûi choïn moät ñoäng töø thì haõy choïn laáy ñoäng töø yeâu thöông. Keû bieát ngöôøi laø ngöôøi “Khoân” Keû heát mình laø ngöôøi “Sang”.

Laõo Töû

Baûy Yeáu Toá Cuûa Thaønh Coâng

01.

Ñam meâ: Chính söï ñam meâ ñem laïi cho cuoäc ñôøi söùc maïnh, yù nghóa vaø söï kích thích. Khoâng theå coù khaùt voïng lôùn neáu khoâng coù ñam meâ. 2. Töï tin: Neáu ta khoâng tin laø baûn thaân seõ laøm ñieàu toát nhaát thì ai seõ thay theá mình? Chính nieàm tin xaùc tín naøy seõ phaân bieät ai laø ngöôøi laøm ñöôïc vieäc vaø ai laø ngöôøi khoâng laøm ñöôïc gì caû, tröø vieäc duy nhaát laø than phieàn. 3. Coù nghò löïc: Khoâng phaûi voâ côù maø ngöôøi theå hieän ñöôïc caùc öôùc mô cuûa mình laø ngöôøi khaù baän roän. Ñoái vôùi ngöôøi thaønh coâng, moãi ngaøy laø moät söï baét ñaàu môùi, moãi phuùt giaây ñeàu caàn thieát. Keát quaû: hoï taän duïng ñöôïc moïi cô hoäi, vaø neáu khoâng coù cô

168 taäp saùch ngheä thuaät soáng

hoäi, hoï seõ taïo ra. Ñieàu duy nhaát hoï than phieàn laø thieáu thôøi gian. 4. Xaùc ñònh moät chieán löôïc: Ñoù laø phoái hôïp moïi noã löïc ñeå ñaït muïc ñích ñaõ ñeà ra. Caàn coù ñöôøng höôùng vaø söï thöïc hieän tuaàn töï, hôïp lyù nhaém ñeán muïc ñích. 5. Bieát thích nghi: Trong luùc chôø ñôïi söï thaønh coâng, phaûi bieát quen chòu caùc thaát baïi vaø hoïc laáy söï kieân nhaãn. Caùc trôû ngaïi khoâng laøm naûn loøng nhöõng ai theo ñuoåi moät muïc ñích roõ raøng, vôùi thaùi ñoä xaùc quyeát ñeå thaønh coâng. 6. Taïo söï thieän caûm: Bieát giao tieáp vôùi ngöôøi khaùc, duø hoï ra sao vaø coù yù kieán theá naøo. 7. Coù ñaïo ñöùc: Coù tö töôûng roõ raøng veà caùc giaù trò mình cho laø quan troïng.

Haõy Queân Vaø…... Haõy Nhôù

H

aõy queân ñi nhöõng gì laø lòch thieäp ngay khi baïn vöøa môùi thöïc thi. Haõy queân ñi nhöõng lôøi khen toát ñeïp ñuùng luùc baïn vöøa môùi ñöôïc nghe. Haõy queân ñi lôøi vu khoáng thò phi tröôùc khi coù dòp keå cho ai khaùc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

169

Haõy queân ñi ñieàu xaáu, ñieàu tai aùc, ñieàu cöôøi cheâ baát cöù ñeán töø ñaâu. Haõy nhôù thaät laâu moïi ñieàu töû teá ngöôøi ta ñaõ laøm ñeå giuùp ñôõ baïn. Haõy nhôù tieáng khen ngöôøi khaùc ñöôïc nhaän vaø loan truyeàn ñi moät caùch haân hoan. Haõy nhôù kyõ moïi ñieàu mình ñaõ ñoan höùa vaø thi haønh thaät chính xaùc hoaøn toaøn. Haõy nhôù kyõ nhöõng aân nhaân giuùp ñôõ vaø keå nhö mình maéc nôï mang ôn. Haõy nhôù taát caû nhöõng gì haïnh phuùc ñaõ xaûy ñeán trong suoát cuoäc ñôøi ta. Ngoïc Dung

Haát Noù Xuoáng Vaø Böôùc Leân Treân!

M

oät caâu chuyeän nguï ngoân keå raèng ngöôøi noâng daân noï coù moät con löøa giaø. Moät hoâm con löøa bò rôi xuoáng gieáng vaø ñau ñôùn keâu la thoáng thieát. Sau khi caån thaän ñaùnh giaù tình hình, raát thöông caûm cho con löøa, ngöôøi noâng daân ñaõ quyeát ñònh neân nhanh choùng

170 taäp saùch ngheä thuaät soáng

giuùp noù keát thuùc söï ñau ñôùn. Anh goïi theâm maáy ngöôøi haøng xoùm ñeå cuøng laáp ñaát choân con löøa. Luùc ñaàu con löøa bò kích ñoäng vì nhöõng gì ngöôøi ta ñang laøm ñoái vôùi noù. Nhöng khi töøng xuoång töøng xuoång ñaát tieáp theo nhau rôi treân vai noù, moät yù nghó chôït loeù leân: - Cöù moãi laàn xuoång ñaát rôi xuoáng ñeø leân vai, mình seõ laéc cho ñaát rôi xuoáng vaø böôùc leân treân! Vaø noù ñaõ laøm nhö vaäy, töøng chuùt töøng chuùt moät. - Haát noù xuoáng vaø böôùc leân treân, haát noù xuoáng vaø böôùc leân treân, haát noù xuoáng vaø böôùc leân treân - con löøa laëp ñi laëp laïi ñeå töï coå vuõ mình. Maëc cho söï ñau ñôùn phaûi chòu sau moãi xuoång ñaát, maëc cho söï bi ñaùt cuøng cöïc cuûa tình huoáng ñang gaùnh chòu, con löøa lieân tuïc chieán ñaáu choáng laïi söï hoang mang, hoaûng sôï, vaø tieáp tuïc theo ñuùng phöông chaâm “haát noù xuoáng vaø böôùc leân treân”. Khoâng maát nhieàu thôøi gian, cuoái cuøng con löøa giaø, duø baàm daäp vaø kieät söùc, ñaõ hoan hæ vaø ñaéc thaéng böôùc ra khoûi caùi gieáng. Nhöõng gì töôûng nhö seõ

taäp saùch ngheä thuaät soáng

171

ñeø beïp vaø choân soáng noù, treân thöïc teá ñaõ cöùu soáng noù...., ñeàu laø nhôø caùi caùch maø con löøa ñoái dieän vôùi nghòch caûnh cuûa mình. Cuoäc soáng laø nhö vaäy ñoù. Neáu chuùng ta ñoái maët vôùi nhöõng vaán ñeà cuûa mình moät caùch tích cöïc, khöôùc töø söï hoaûng loaïn, söï cay ñaéng vaø söï thöông haïi...., nhöõng nghòch caûnh töôûng nhö choân vuøi chuùng ta seõ tieàm aån trong chính noù nhöõng phaàn thöôûng khoâng ngôø tôùi. Haõy “haát noù xuoáng vaø böôùc leân treân”, ñeå böôùc ra khoûi caùi gieáng maø baïn ñang gaëp phaûi. Nöôùc Bieác

Laøm vieäc kín ñaùo môùi neân, caâu chuyeän tieát loä hay hoûng.

Haøn Phi Töû

172 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Tieáng Voïng Röøng Saâu

C

où moät caäu beù ngoã nghòch thöôøng bò meï khieån traùch. Ngaøy noï giaän meï, caäu chaïy ñeán moät thung luõng caïnh khu röøng raäm, laáy heát söùc mình, caäu theùt lôùn: - Toâi gheùt ngöôøi! Töø khu röøng coù tieáng voïng laïi: - Toâi gheùt ngöôøi! Caäu hoaûng hoát quay veà, saø vaøo loøng meï khoùc nöùc nôû. Caäu beù khoâng sao hieåu ñöôïc taïi sao töø trong röøng laïi coù ngöôøi gheùt caäu. Ngöôøi meï naém tay con, ñöa caäu trôû laïi khu röøng. Baø noùi: Giôø thì con haõy heùt thaät to: Toâi yeâu ngöôøi! Laï luøng thay, caäu vöøa döùt tieáng thì coù tieáng voïng laïi: - Toâi yeâu ngöôøi! Luùc ñoù ngöôøi meï môùi giaûi thích cho con hieåu: Con ôi, ñoù laø ñònh luaät trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Con cho ñieàu gì, con seõ nhaän ñöôïc ñieàu ñoù. Ai gieo gioù thì gaët baõo. Neáu con thuø gheùt ngöôøi, thì

taäp saùch ngheä thuaät soáng

173

ngöôøi cuõng thuø gheùt con. Neáu con yeâu thöông ngöôøi, thì ngöôøi cuõng yeâu thöông con. Uyeân Hoaøng Haïc

N

Chuyeän Caây Taùo

gaøy xöûa ngaøy xöa coù moät caây taùo to. Moät caäu beù raát thích ñeán chôi vôùi caây taùo moãi ngaøy. Noù leo leân caây haùi taùo aên, vaø nguû tröa trong boùng raâm. Noù yeâu caây taùo, vaø caây taùo cuõng yeâu noù. Thôøi gian troâi qua, caäu beù ñaõ lôùn vaø khoâng coøn ñeán chôi vôùi caây taùo moãi ngaøy. Moät ngaøy noï, caäu beù trôû laïi choã caây taùo vôùi veû maët buoàn raàu, caây taùo reo to: - Haõy ñeán chôi vôùi ta. - Chaùu khoâng coøn laø treû con. Chaùu chaúng thích chôi quanh goác caây nöõa. Chaùu chæ thích ñoà chôi thoâi, vaø chaùu ñang caàn tieàn ñeå mua chuùng. - Ta raát tieác laø khoâng coù tieàn. Nhöng caäu coù theå haùi taát caû taùo cuûa ta vaø ñem baùn, roài caäu seõ coù tieàn.

174 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Caäu beù raát möøng. Noù vaët taát caû taùo treân caây vaø sung söôùng boû ñi. Caây taùo laïi buoàn baõ vì chaúng thaáy caäu beù quay laïi nöõa. Moät hoâm, caäu beù - giôø ñaõ laø moät chaøng trai - trôû laïi, vaø caây taùo vui laém: - Haõy ñeán chôi vôùi ta. - Chaùu khoâng coù thôøi gian ñeå chôi. Chaùu coøn phaûi laøm vieäc nuoâi soáng gia ñình. Gia ñình chaùu ñang caàn moät maùi nhaø ñeå truù nguï. Baùc coù giuùp gì ñöôïc chaùu khoâng? - Ta xin loãi, ta khoâng coù nhaø. Nhöng caäu coù theå chaët caønh cuûa ta ñeå döïng nhaø. Vaø chaøng trai chaët heát caønh caây. Caây taùo möøng laém, nhöng caäu beù vaãn chaúng quay laïi. Caây taùo laïi caûm thaáy coâ ñôn vaø buoàn baõ. Moät ngaøy heø noùng nöïc, chaøng trai baây giôø ñaõ laø ngöôøi coù tuoåi - quay laïi, vaø caây taùo voâ cuøng vui söôùng: - Haõy ñeán chôi vôùi ta. - Chaùu ñang buoàn vì caûm thaáy mình giaø ñi. Chaùu muoán ñi cheøo thuyeàn thö giaõn moät mình. Baùc coù theå cho chaùu moät chieác thuyeàn khoâng?

taäp saùch ngheä thuaät soáng

175

- Haõy duøng thaân caây cuûa ta ñeå ñoùng thuyeàn. Roài caäu cheøo ra xa thaät xa, vaø seõ thaáy thanh thaûn. Chaøng trai chaët thaân caây laøm thuyeàn, vaø cheøo thuyeàn ñi. Nhieàu naêm sau, chaøng trai quay laïi. - Xin loãi, con trai cuûa ta. Nhöng ta chaúng coøn gì cho con nöõa. Khoâng coøn taùo. - Chaùu coù coøn raêng nöõa ñaâu maø aên. - Ta cuõng chaúng coøn caønh ñeå cho con leo treøo. - Chaùu ñaõ quaù giaø roài. - Ta thaät söï chaúng giuùp gì cho con ñöôïc nöõa. Caùi duy nhaát coøn laïi laø boä reã ñang cheát daàn moøn cuûa ta - caây taùo noùi trong nöôùc maét. - Chaùu chaúng caàn gì nhieàu, chæ caàn moät choã ngoài nghæ. Chaùu ñaõ quaù meät moûi sau nhöõng naêm ñaõ qua. - OÂi, theá thì caùi goác caây giaø coãi naøy laø moät nôi raát toát cho con ngoài döïa vaøo vaø nghæ ngôi. Haõy ñeán ñaây vôùi ta. Chaøng trai ngoài xuoáng vaø caây taùo möøng rôi nöôùc maét.

176 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Ñaây laø caâu chuyeän cuûa taát caû chuùng ta. Caây taùo laø cha meï chuùng ta. Khi chuùng ta coøn treû, ta thích chôi vôùi cha meï. Khi lôùn leân, chuùng ta boû hoï maø ñi, vaø chæ quay veà khi ta caàn hoï giuùp ñôõ. Baát keå khi naøo, cha meï vaãn luoân saün saøng naâng ñôõ chuùng ta ñeå ta ñöôïc haïnh phuùc. Baïn coù theå nghó caäu beù ñaõ raát baïc beõo vôùi caây taùo, nhöng ñoù cuõng laø caùch maø chuùng ta ñang ñoái xöû vôùi cha meï mình ñaáy! Höông Giang

Ñoái vôùi cha meï, ñöùa con laø taát caû; nhöng ñoái vôùi ñöùa con, cha meï chæ laø moät maét xích trong cuoäc sinh toàn.

Giaù trò cuûa moãi ngöôøi ñeàu tuøy thuoäc ôû lyù töôûng cuûa mình cao hay thaáp.

P. Hefmans

taäp saùch ngheä thuaät soáng

T

177

Cha Toâi

oâi lôùn leân taïi moät ngoâi laøng ôû vuøng queâ ngheøo khoù. Haàu heát daân laøng soáng baèng ngheà chaøi löôùi. Cha toâi, leõ dó nhieân, cuõng laø ngö phuû. Moãi saùng, cha dong thuyeàn ra khôi, vaø chæ trôû veà khi coù ñöôïc moät meû löôùi ñuû nuoâi soáng gia ñình goàm oâng baø noäi, me,ï vaø saùu anh em chuùng toâi. Nhöõng gian khoå cuûa ngheà ñaõ mang laïi cho cha daùng veû cöôøng traùng vaø löïc löôõng. OÂng thöôøng maëc boä ñoà baèng vaûi baït ñöôïc caét ra töø nhöõng caùnh buoàm ñaõ hoûng. Moãi khi ñi bieån, oâng khoaùc theâm chieác aùo ñaõ baïc maøu vì naéng gioù. Cho duø meï toâi luùc naøo cuõng giaët giuõ raát kyõ löôõng nhöõng boä ñoà aáy, nhöng khi ñeán gaàn, chuùng toâi vaãn coù theå ngöûi thaáy chuùt muøi vò tanh noàng ñoïng laïi treân cô theå cuûa cha. Thöôû ñoù, cha thöôøng chôû toâi ñeán tröôøng treân chieác xe taûi maø oâng duøng ñeå chôû caù ra chôï baùn. Chieác xe coøn giaø hôn caû oâng. Noù thôû khuøng khuïc meät nhoïc treân suoát quaõng ñöôøng. Cha thöôøng döøng caùch tröôøng khoaûng 200m ñeå cho chieác xe coù ñuû khoâng gian phun khoùi. Luùc naøo cuõng vaäy, oâng böôùc

178 taäp saùch ngheä thuaät soáng

xuoáng xe vaø hoân thaät keâu leân maù toâi tröôùc khi toâi ñi boä vaøo tröôøng. Ñieàu naøy luoân laøm toâi khoù chòu vaø xaáu hoå vôùi baïn beø. Toâi ñaõ 14 tuoåi roài maø cha cöù coi toâi nhö moät ñöùa oaét con. Moät hoâm, toâi quyeát ñònh phaûn öùng ñeå oâng ñöøng hoân toâi nhö theá nöõa. Theá laø saùng ñoù, khi cha toâi xuoáng xe vaø tieán ñeán, toâi laäp töùc ñöa tay ngaên oâng laïi vaø noùi: - Ba, con ñaõ lôùn roài maø ba cöù laøm nhö con coøn laø con nít. Töø nay ba ñöøng hoân con nöõa. Ñoù laø laàn ñaàu tieân toâi toû ra gay gaét vôùi oâng. Cha toâi ngaïc nhieân laém. OÂng nhìn toâi raát laâu. Ñoâi maét oâng chôït ñöôïm buoàn. Ñöùa con oâng giôø ñaõ lôùn. Noù nhö con chim ñuû loâng ñuû caùnh muoán bay khoûi voøng tay cuûa cha meï ñeå khaùm phaù theá giôùi môùi laï vaø baát traéc. - ÖØ, con noùi ñuùng. Con ñaõ laø moät caäu beù...., aø khoâng, moät ngöôøi ñaøn oâng roài. Phaûn öùng cuûa toâi coù leõ khieán oâng boái roái: - Töø giôø trôû ñi, cha seõ khoâng hoân con nöõa - gioïng oâng pha chuùt buoàn baõ.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

179

Nghe theá toâi caøng khoù chòu, vaø quay löng boû ñi. Ñeán coång tröôøng, toâi nhìn laïi, thaáy oâng vaãn coøn ñöùng caïnh chieác xe doõi nhìn toâi. Boãng nhieân toâi thaáy thöông oâng neân vaãy tay chaøo. Keå töø ñoù, ba toâi khoâng bao giôø hoân taïm bieät khi toâi vaøo lôùp nöõa. Saùu thaùng sau, moät côn baõo tai nghieät traøn vaøo queâ toâi. Duø ñaøi khí töôïng ñaõ baùo tröôùc, nhöng cha toâi vaãn quyeát ñònh ra khôi. OÂng phaûi laøm ñeå kieám tieàn nuoâi caùi gia ñình ñoâng ñuùc cuûa oâng. - Naêm naøo laïi chaúng coù baõo - cha cöôøi vaø traán an meï khi baø ngaên khoâng ñeå oâng ñi. Baø thaáy coù naêm naøo maø toâi khoâng trôû veà ñaâu? Theá laø cha ñi vaø khoâng bao giôø coøn trôû veà nöõa. Meï con toâi ñaõ ra ñöùng ngoaøi beán caù chôø oâng suoát moät tuaàn roøng raõ. Toâi chôït theøm ñöôïc ngöûi muøi vò tanh noàng treân aùo quaàn oâng, treân cô theå oâng. Toâi chôït theøm ñöôïc oâng hoân leân maù moãi saùng ñeán tröôøng. Ca Dao

180 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Cheát khoâng laø giaác nguû cuoái cuøng, nhöng laø söï tænh daäy cuoái cuøng.

Scott

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

181

Nhöõng Veát Ñinh

oät caäu beù noï coù tính raát xaáu laø hay noåi noùng. Moät hoâm, cha caäu beù ñöa cho caäu moät tuùi ñinh roài noùi vôùi caäu: - Moãi khi con noåi noùng vôùi ai ñoù, thì haõy chaïy ra sau nhaø vaø ñoùng moät caây ñinh leân caùi haøng raøo goã. Ngaøy ñaàu tieân, caäu beù ñaõ ñoùng taát caû 37 caây ñinh leân haøng raøo. Nhöng sau vaøi tuaàn, caäu beù ñaõ taäp kieàm cheá daàn côn giaän cuûa mình, vaø soá löôïng ñinh caäu ñoùng leân haøng raøo ngaøy moät ít ñi. Caäu nhaän thaáy raèng, kieàm cheá côn giaän cuûa mình deã hôn laø phaûi ñi ñoùng moät caây ñinh leân haøng raøo goã. Ñeán moät ngaøy, caäu ñaõ khoâng noåi giaän moät laàn naøo suoát caû ngaøy. Caäu ñeán thöa vôùi cha, vaø oâng baûo: - Toát laém. Baây giôø neáu sau moãi ngaøy maø con khoâng heà noåi giaän vôùi ai, duø chæ moät laàn, con haõy nhoå moät caây ñinh ra khoûi haøng raøo. Ngaøy laïi ngaøy troâi qua, roài cuõng ñeán moät hoâm caäu beù ñaõ vui möøng haõnh dieän tìm cha mình baùo raèng ñaõ

182 taäp saùch ngheä thuaät soáng

khoâng coøn moät caùi ñinh naøo treân haøng raøo nöõa. Cha caäu lieàn ñeán beân haøng raøo. ÔÛ ñoù, cha caäu noùi vôùi caäu: - Con ñaõ laøm raát toát, nhöng con haõy nhìn nhöõng loã ñinh coøn ñeå laïi treân haøng raøo. Haøng raøo ñaõ khoâng gioáng nhö ngaøy xöa nöõa roài. Neáu con noùi ñieàu gì trong côn giaän döõ, nhöõng lôøi noùi aáy cuõng gioáng nhö nhöõng loã ñinh naøy, chuùng ñeå laïi nhöõng veát thöông raát khoù laønh trong loøng ngöôøi khaùc. Cho duø sau ñoù con coù noùi xin loãi bao nhieâu laàn ñi nöõa, veát thöông ñoù vaãn coøn laïi maõi. Con haõy luoân nhôù: veát thöông tinh thaàn coøn ñau ñôùn hôn caû nhöõng veát thöông theå xaùc. Nhöõng ngöôøi xung quanh ta, baïn beø ta, laø nhöõng vieân ñaù quyù. Hoï giuùp con cöôøi vaø giuùp con moïi chuyeän. Hoï nghe con than thôû khi con gaëp khoù khaên, coå vuõ con vaø luoân saün saøng môû traùi tim mình ra cho con. Haõy nhôù laáy lôøi cha! Haõy göûi caâu chuyeän naøy ñeán moãi ngöôøi maø baïn coi laø baïn. Coøn neáu baïn nhaän ñöôïc caâu chuyeän naøy, coù nghóa laø ngöôøi göûi ñeán ñaõ coi baïn thaät söï laø baïn cuûa hoï. Mai Vaên Khoâi

taäp saùch ngheä thuaät soáng

183

Muoán coù söï thaät phaûi coù hai ngöôøi: moät ngöôøi noùi vaø moät ngöôøi nghe.

M

Trôû Veà

Thoreau

oät ngöôøi lính trôû veà nhaø ñoaøn tuï gia ñình sau nhieàu naêm tham chieán ôû Vieät Nam. Töø San Francisco, anh goïi ñieän veà hoûi thaêm gia ñình: - Cha meï ôi, con ñang trôû veà nhaø ñaây. Nhöng coù moät ñieàu con muoán xin pheùp cuøng cha meï. Con muoán daãn baïn cuøng veà nhaø mình. - OÀ, ñöôïc thoâi con trai. Cha meï raát saün loøng ñoùn tieáp baïn con. - Nhöng coù ñieàu naøy cha meï neân bieát: anh aáy bò thöông khaù naëng trong chieán tranh, maát caû caùnh tay vaø ñoâi chaân. Anh aáy khoâng coøn choã naøo ñeå nöông töïa, vì vaäy con muoán anh aáy veà soáng cuøng chuùng ta.

184 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Cha meï raát tieác khi nghe ñieàu naøy. Coù theå chuùng ta seõ giuùp anh aáy tìm ñöôïc choã truù nguï. - OÀ khoâng, con muoán anh aáy ôû cuøng chuùng ta kia. Ngöôøi cha ngaäp ngöøng roài noùi; - Con khoâng bieát con ñang ñoøi hoûi ñieàu gì ñaâu con trai. Moät ngöôøi taøn taät nhö vaäy seõ laø moät gaùnh naëng ñeø leân vai chuùng ta. Chuùng ta coøn cuoäc soáng rieâng tö cuûa chuùng ta nöõa chöù, khoâng theå ñeå moät ñieàu nhö vaäy chen vaøo cuoäc soáng cuûa chuùng ta ñöôïc. Toát hôn heát laø con neân quay veà nhaø vaø queân anh chaøng aáy ñi. Anh ta chaéc seõ choùng tìm ñöôïc caùch töï kieám soáng thoâi. Nghe ñeán ñoù, ngöôøi con trai gaùc maùy. Vaøi ngaøy sau ñoù, hoï ñoät nhieân nhaän ñöôïc cuù ñieän thoaïi töø caûnh saùt San Francisco baùo tin ngöôøi con trai ñaõ cheát sau khi ngaõ töø moät toaø nhaø cao taàng. Caûnh saùt cho raèng ñaây laø moät vuï töï saùt. Ngöôøi cha vaø meï ñau buoàn naøy voäi vaõ bay ñeán San Francisco, vaø ñöôïc daãn ñeán nhaø taùng thaønh phoá ñeå nhaän xaùc con. Hoï nhaän ra anh ngay, nhöng hoï cuõng kinh hoaøng nhaän ra moät ñieàu

taäp saùch ngheä thuaät soáng

185

khaùc cuøng luùc: Con trai hoï chæ coøn laïi moät tay vaø moät chaân. Thaät may maén, khoâng phaûi taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù caùch ñoái nhaân xöû theá nhö vaäy. Vaãn coøn coù nhöõng ngöôøi yeâu chuùng ta voâ tö löï, saün saøng ñoùn chuùng ta vaøo maùi aám gia ñình maõi maõi maø chaúng caàn ñeå taâm tôùi nhöõng khieám khuyeát cuûa chuùng ta. Moãi buoåi toái, tröôùc khi cuoän mình vaøo giaác nguû, neáu coù moät ñieàu nguyeän öôùc: haõy caàu nguyeän cho baïn coù theâm ñöôïc nghò löïc vaø nieàm tin ñuû ñeå môû taám loøng chuùng ta ñeán vôùi nhöõng ngöôøi baát haïnh hôn vì chính con ngöôøi hoï. Haïnh phuùc nhaát treân ñôøi cuõng chính laø mang laïi tình thöông cho nhöõng ngöôøi khoâng theå laøm lôïi cho chuùng ta. Nhö trieát lyù Phaät giaùo ñaõ daïy: - Cöù cho ñi roài seõ ñöôïc! Ñaëng Thuyø Trang

Moät Cuoäc Ñaàu Tö Ñaùng Giaù

186 taäp saùch ngheä thuaät soáng

T

hong thaû taûn boä treân con taøu Southampton loäng laãy ñang tröïc chæ ñeán caûng New York, toâi ñöôïc dòp ngaém caûnh ñaïi döông hoaønh traùng khi vaàng thaùi döông ñoû oái chìm daàn sau chaân trôøi xa tít, nhuoäm hoàng voâ vaøn ñôït soùng tung taêng. Nhôù laïi thôøi gian qua, töøng ngaøy moät, phaûi chöùng kieán caûnh beänh nhaân vaät vaõ ñau ñôùn, löng öôùt ñaãm moà hoâi trong nhöõng ca phaãu thuaät phöùc taïp, nhöõng buoåi toái leû loi trôû veà phoøng nguû ôû beänh vieän, hình nhö cuoäc soáng maát haún höông vò ñoái vôùi moät baùc só nhö toâi. Chuyeán du haønh naøy hy voïng giuùp toâi truùt boû ñöôïc nhöõng caêng thaúng thöôøng nhaät, mong tìm laïi ñöôïc chuùt thanh thaûn cho taâm hoàn. Toâi coù theå quaúng ñi moïi lo toan ñeå giang tay ñoùn nhaän baàu trôøi loäng gioù laãn bieån caû meânh moâng naøy. Caûm nhaän haïnh phuùc daït daøo chôït bieán maát: hình nhö toâi ñang bò theo doõi bôûi moät caëp maét soi moùi naøo ñoù. Quay ngoaét laïi, toâi baét gaëp moät ngöôøi ñaøn oâng trung nieân trong moät boä vest saãm maàu. OÂng ta coù veû boái roái, ruït reø ñeán thöông haïi, töông phaûn vôùi ñoâi maét tinh anh aån sau caëp kính hôi coå loã. Qua nhaân vieân phuïc dòch, toâi ñöôïc bieát ñaáy laø luaät sö John Smith

taäp saùch ngheä thuaät soáng

187

coù vaên phoøng taïi khu phoá nhoû phía ñoâng ngoaïi oâ London. Hoâm sau, trong luùc daïo chôi buoåi saùng, toâi gaëp laïi con ngöôøi aáy ngoài nghæ treân chieác baêng daøi, caïnh baø vôï daùng veû phuùc haäu. OÂng ta vaãn nhìn toâi chaêm chuù, veû boàn choàn nhö muoán baét chuyeän. Nhöng tính ruït reø coá höõu khieán oâng ta khoâng ñuû can ñaûm ngoû lôøi. Ngaøy cuoái khi taøu saép caëp beán, chính baø vôï ñaõ naém tay oâng ta ñeán xin pheùp haàu chuyeän cuøng toâi. Khoâng khí daàn trôû neân aám aùp thaân tình... Muïc tieâu chính cuûa hai ngöôøi khoâng thuaàn du lòch. Hoï ñeán New England tham quan caùc trung taâm giaùo duïc daønh cho thieáu nhi phaïm phaùp, nghieân cöùu nhöõng bieän phaùp giuùp caùc em hoäi nhaäp laïi vaøo xaõ hoäi. Caû hai hy voïng ruùt ñöôïc moät soá kinh nghieäm ñeå öùng duïng vaø toå chöùc thieän nguyeän do hoï thaønh laäp ôû queâ nhaø. - Ñoäng cô naøo thuùc ñaåy luaät sö lao vaøo coâng vieäc lao taâm khoå töù naøy? Toâi toø moø hoûi. - Theá baùc só ñaõ queân caäu beù ñöôïc baùc só cöùu maïng taïi khu East End caùch ñaây hôn 20 naêm? - OÂng ta ñaùp veû ngôõ ngaøng - Thænh thoaûng toâi vaãn gheù qua beänh vieän nhìn baùc só taát baät vôùi

188 taäp saùch ngheä thuaät soáng

beänh nhaân, ñònh thoát ñoâi lôøi caûm taï nhöng toâi khoâng ñuû can ñaûm. Loøng tri aân laø ñoäng cô toát nhaát giuùp toâi vöôït bao gian khoå, phaán ñaáu trôû thaønh luaät sö ñeå giuùp caùc thieáu nieân laïc loái trôû veà con ñöôøng löông thieän..... gioáng nhö toâi thôøi nieân thieáu. Gioïng oâng ta chuøng xuoáng ñaày xuùc caûm, sau moät giaây im laëng. Thôøi gian ñöa toâi lui veà quaù khöù, vaø trong khoaûnh khaéc nhieäm maøu, toâi nhôù roõ nhö in caùi ñeâm bi thaûm maø toâi ñaõ gaëp caäu beù John Smith trong moät khu phoá toài taøn cuûa thuû ñoâ London hoa leä. ***** Vöøa toát nghieäp xong, toâi ñöôïc phaân coâng chaêm soùc söùc khoûe cho khu phoá thôï thuyeàn East End ôû ngoaïi vi London. Vaøo moät ñeâm söông muø daøy ñaëc, tieáng goõ cöûa haáp taáp ñaùnh thöùc toâi daäy. Cöûa vöøa heù môû, tröôùc maët toâi laø moät vieân trung só caûnh saùt, aùo khoaùc öôùt ñaãm söông ñeâm. - Coù moät vuï töï saùt ôû cuoái phoá -– OÂng ta noùi ngaén goïn. Chuùng toâi im laëng raûo böôùc treân quaõng ñöôøng laày loäi daãn ñeán moät chung cö cuõ kyõ. Ngöôøi gaùc coång ñöa

taäp saùch ngheä thuaät soáng

189

chuùng toâi leân taàng treân doïc theo moät haønh lang baån thæu. Muøi aåm moác boác leân khieán moïi ngöôøi lôïm gioïng. Trong caên phoøng toài taøn, moät thieáu nieân naèm baát ñoäng treân chieác giöôøng goã oïp eïp. Göông maët xanh xao coøn ñaäm neùt chaát phaùc cuûa moät daân queâ môùi ra tænh. Xuùc ñoäng tröôùc caûnh baát haïnh cuûa caäu beù, toâi quyeát taâm giaønh laïi caäu ta töø baøn tay nghieät ngaõ cuûa töû thaàn. Trong moät thôøi gian khaù laâu, vieân trung só cuøng toâi thay phieân laøm hoâ haáp nhaân taïo cho caäu beù nhöng moïi vieäc coù veû trôû neân tuyeät voïng. Baát chôït chính vaøo luùc chuùng toâi ñònh boû cuoäc, moät côn co giaät lay ñoäng maïnh cô theå naïn nhaân. Chuùng toâi phaán khôûi tieáp tuïc ñoäng taùc caáp cöùu vaø caäu beù baét ñaàu hoài tænh. Nhöng khi nhaän ra chuùng toâi, con ngöôøi khoán khoå naøy laïi toû veû sôï haõi khuûng khieáp. Qua laøn nöôùc maét, caäu ta thoån thöùc keå laïi nguyeân nhaân ñi tìm caùi cheát. Moà coâi töø nhoû, caäu ñöôïc oâng chuù göûi laøm nhaân vieân taïp dòch cho moät vaên phoøng luaät sö ôû khu phoá ngheøo naøy. Khoâng ngöôøi thaân, khoâng beø baïn, caäu ta bò ñaùm thieáu nieân hö hoûng loâi cuoán vaøo nhöõng cuoäc ñoû ñen

190 taäp saùch ngheä thuaät soáng

vaø caùc troø caù cöôïc. Soá tieàn daønh duïm chaúng maáy choác tan thaønh maây khoùi. Hy voïng gôõ gaïc, caäu ta möôïn taïm khoaûn tieàn coøm duøng vaøo vieäc mua saém linh tinh ôû vaên phoøng ñeå ñaët cöôïc trong kyø ñua ngöïa vöøa qua. Thua chaùy tuùi, run sôï tröôùc vieãn caûnh bò truy toá, ñeâm aáy caäu ta laëng leõ ñoùng chaët cöûa phoøng, môû gas loø söôûi. - Theá caäu ñaõ laáy bao nhieâu tieàn quyõ? - Vieân trung só caøu nhaøu. Phaûi khoù khaên laém caäu ta môùi coù theå ñaùp: - Thöa, 7 baûng vaø 20 shilling. Moïi ngöôøi ngô ngaùc nhìn nhau. Chæ vôùi soá tieàn moïn naøy maø moät thieáu nieân coù theå töø boû cuoäc soáng. Caû ba chuùng toâi nhanh choùng ñi ñeán quyeát ñònh thöû giuùp caäu ta laøm laïi cuoäc ñôøi. Vieân trung só coù quyeát ñònh taùo baïo mieãn truy toá caäu beù. Baø chuû nhaø thoâi khoâng ñoøi hai thaùng tieàn troï. Rieâng toâi coù moät ñoùng goùp khieâm toán nhaát laø giuùp caäu ta hoaøn traû moùn tieàn nôï maø caäu ta lôõ thaâm laïm. ****** Con taøu löôùt nhanh eâm aû. Chæ coøn nghe tieáng soùng tí taùch hoaø quyeän

taäp saùch ngheä thuaät soáng

191

cuøng gioù bieån thì thaàm. Vôï choàng luaät sö John Smith vaø toâi im laëng thaät laâu, cuøng chìm ñaém trong quaù khöù. OÂn laïi quaõng ñôøi ñaõ qua, toâi nhôù ñaõ boû ra nhöõng soá tieàn lôùn vaøo nhieàu vuï ñaàu tö ñeå mong sinh lôïi. Roát cuïc, toâi chæ nhaän ñöôïc nhöõng thaát baïi ñaày ñaéng cay. Tuy nhieân, chí ít coù moät laàn toâi ñaõ thaønh coâng to vôùi soá tieàn ñaàu tö nhoû nhaát: 7 baûng 20 shilling. Xin caûm ôn caäu beù John Smith, caûm ôn “chaøng baùc só caùch ñaây 25 naêm” ñaõ heù môû cho toâi thaáy yù nghóa ñích thöïc cuûa cuoäc ñôøi. Huyønh Quang Troïng

192 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Chính caùi chung cuoäc, chöù khoâng phaûi laø cuoäc chieán, khoaùc cho ta nieàm vinh döï.

Herrick

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

193

Caùi Chaäu Nöùt

oät ngöôøi coù hai chieác chaäu lôùn ñeå khuaân nöôùc. Moät trong hai chieác chaäu coù moät veát nöùt, vì vaäy khi khuaân nöôùc töø gieáng veà, nöôùc trong chaäu chæ coøn moät nöûa. Chieác chaäu coøn nguyeân raát töï haøo veà söï hoaøn haûo cuûa mình, coøn chieác chaäu nöùt luoân bò caén röùt vì khoâng theå hoaøn thaønh nhieäm vuï. Moät ngaøy noï, chieác chaäu nöùt noùi vôùi ngöôøi chuû: - Toâi thaät söï xaáu hoå veà mình. Toâi muoán xin loãi oâng! - Ngöôi xaáu hoå veà chuyeän gì? - OÂng chuû hoûi. - Chæ vì loãi cuûa toâi maø oâng khoâng nhaän ñöôïc ñaày ñuû nhöõng gì xöùng ñaùng vôùi coâng söùc cuûa oâng! - Chieác chaäu traû lôøi. Ngöôøi chuû lieàn noùi: - Khoâng ñaâu! Khi ñi veà, ngöôi haõy chuù yù ñeán nhöõng luoáng hoa beân veä ñöôøng! Quaû thaät, doïc theo beân veä ñöôøng laø nhöõng luoáng hoa voâ cuøng röïc rôõ. Caùi chaäu nöùt caûm thaáy vui veû moät

194 taäp saùch ngheä thuaät soáng

luùc, nhöng roài veà ñeán nhaø noù cuõng chæ coøn phaân nöûa nöôùc. - Toâi xin loãi oâng! - Chieác chaäu leân tieáng. Ngöôøi chuû beøn noùi: - Ngöôi khoâng chuù yù raèng hoa chæ moïc beân naøy ñöôøng, phía cuûa ngöôi thoâi sao? Ta ñaõ bieát ñöôïc veát nöùt cuûa ngöôi vaø ñaõ taän duïng noù. Ta gieo nhöõng haït gioáng hoa beân veä ñöôøng phía beân ngöôi. Vaø trong nhöõng naêm qua, ngöôi ñaõ vun töôùi cho chuùng. Ta thöôøng haùi nhöõng caùnh hoa ñoù ñeå trang hoaøng trong nhaø. Neáu khoâng coù ngöôi, nhaø ta khoâng aám cuùng vaø duyeân daùng theá naøy ñaâu! Moãi con ngöôøi chuùng ta ñeàu laø caùi chaäu nöùt, haõy bieát taän duïng veát nöùt cuûa mình. Trí Quyeàn

Anh cho nhöõng gì anh coù laø anh cho raát ít. Nhöng khi anh hy sinh chính anh thì ñoù môùi laø cho chaân thaät.

Kahlit Gibran

taäp saùch ngheä thuaät soáng

K

195

Di Saûn

hi Bob - choàng cuûa toâi, maát ñoät ngoät vaøo thaùng 1.1994, toâi ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu lôøi chia buoàn qua nhöõng laù thö, nhöõng taám thieäp, nhöõng boù hoa, nhöõng cuoäc ñieän thoaïi, nhöõng buoåi vieáng thaêm töø nhöõng ngöôøi maø toâi khoâng heà quen bieát trong nhöõng naêm qua. Tuy loøng toâi traøn ngaäp noãi buoàn, nhöng buø laïi toâi ñöôïc caùc baïn beø, ñoàng nghieäp vaø ngöôøi thaân daønh cho nhöõng tình caûm daït daøo. Toâi nhaän ñöôïc laù thö chia buoàn cuûa moät ngöôøi baïn thaân nhaát luùc coøn hoïc lôùp 6. Ñieàu aáy ñaõ laøm toâi voâ cuøng xuùc ñoäng. Naêm 1949, sau khi toát nghieäp, chuùng toâi ñaõ xa nhau, vì coâ aáy ôû laïi thaønh phoá coøn toâi thì khoâng. Tình baïn cuûa chuùng toâi döôøng nhö ñaõ phai môø trong 5 hay 10 naêm, nhöng coù theå haâm noùng laïi moät caùch nhanh choùng. Pete - choàng cuûa coâ aáy, maát caùch ñaây 20 naêm luùc coøn treû, anh ñaõ ñeå laïi cho coâ moät noãi buoàn saâu thaúm vaø nhöõng traùch nhieäm naëng neà: kieám vieäc laøm vaø nuoâi daïy ba ñöùa con thô. Coâ aáy vaø Pete cuõng gioáng nhö Bob vaø toâi, ñaõ chia seû moät trong nhöõng moái

196 taäp saùch ngheä thuaät soáng

quan heä ñöôïc goïi laø “Haõy yeâu cuoäc soáng vaø ñöøng bao giôø ñaùnh maát noù” raát gaàn guõi maø hieám hoi. Trong böùc thö, coâ ñaõ keå moät caâu chuyeän veà ngöôøi meï cuûa toâi (nay ñaõ qua ñôøi). Coâ vieát: “Khi Pete maát, ngöôøi meï thaân yeâu cuûa baïn ñaõ oâm chaàm laáy toâi vaø noùi: Trydy, ta khoâng bieát an uûi con ñieàu gì.... Ta chæ muoán noùi, ta cuõng thöông con nhö vaäy”. Coâ gaáp thö vaø nhaéc laïi nhöõng lôøi aáy cuûa meï. OÂi, moät lôøi caûm thoâng ñaày söùc maïnh! Baïn thaân cuûa toâi ñaõ aáp uû noù suoát bao naêm vaø giôø ñaây truyeàn laïi cho toâi. Nhöõng lôøi hoaøn haûo. Moät moùn quaø. Moät di saûn. Trong cuoäc soáng, chuùng ta raát caàn tình thöông, duø chæ moät lôøi hoûi thaêm, moät lôøi an uûi, moät lôøi chia seû cuõng laøm cho taâm hoàn ta aám laïi. Moät traùi tim ít khi coâ ñôn neáu bieát tìm kieám moät traùi tim coâ ñôn hôn mình - töï queân mình chæ tìm nhöõng cheùn tình thöông vôi hôn ñeå ñoå ñaày. Öôùc gì moãi ngöôøi chuùng ta luoân bieát soáng trong tình yeâu ñeå giuùp theá giôùi môû roäng voøng tay, ñeå cho ñi vaø ñoùn nhaän.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

197

Nguyeãn Ngoïc Thuïy

Ai cho moät caùch mau maén laø cho gaáp ñoâi.

Publius Mimus Buoåi Chieàu Trong Coâng Vieân

M

oät caâu beù moät laàn noï quyeát ñònh seõ ñi tìm baèng ñöôïc thieân thaàn. Caäu bieát raèng chuyeán ñi seõ daøi vaø vaát vaû laém neân xeáp vaøo tuùi xaùch baùnh vaø thöùc uoáng. Khi ñaõ ñi qua ba daõy phoá, caäu beù gaëp moät baø laõo. Baø ngoài trong coâng vieân, ñoâi maét döøng laïi ôû nhöõng chuù chim boà caâu. Caäu beù ñeán ngoài caïnh baø vaø môû tuùi xaùch cuûa mình. Hình nhö baø laõo ñang ñoùi, caäu beù nhaän ra ñieàu naøy vaø môøi baø moät chieác baùnh. Baø laõo cöôøi vôùi caäu. Nuï cöôøi dòu daøng ñeán noãi caäu beù muoán nhìn thaáy noù hieän ra laàn nöõa. Caäu laïi môøi baø thöùc uoáng. Nuï cöôøi laïi hieän ra treân khuoân

198 taäp saùch ngheä thuaät soáng

maët phuùc haäu cuûa baø laøm caäu caûm nhaän ñöôïc söï aám aùp. Hoï ngoài suoát buoåi chieàu aên uoáng vaø mæm cöôøi nhöng khoâng noùi moät lôøi. Maõi ñeán khi trôøi suïp toái caäu beù môùi rôøi choã. Roài baát ngôø caäu quay laïi, chaïy ñeán choã baø laõo vaø oâm laáy baø töø bieät. Moùn quaø maø baø laõo ñaõ taëng cho caäu laø nuï cöôøi ñeïp vaø roäng môû nhaát cuûa mình. Khi caäu beù môû cöûa vaøo nhaø, ngöôøi meï voâ cuøng ngaïc nhieân vì neùt raïng rôõ coøn ngaäp traøn trong aùnh maét caäu: - Ñieàu gì hoâm nay ñaõ laøm cho con haïnh phuùc vaäy? Caäu beù ñaùp: - Con ñaõ aên tröa vôùi thieân thaàn. Meï bieát khoâng, ngöôøi coù moät nuï cöôøi laáp laùnh nhaát treân ñôøi! Trong khi ñoù, baø laõo cuõng böøng tænh vôùi nieàm vui vaø trôû veà nhaø. Ñöùa con trai nhaän ra veû thanh thaûn treân göông maët meï vaø hoûi: - Ñieàu gì hoâm nay ñaõ laøm meï haïnh phuùc? Baø laõo ñaùp:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

199

- Meï ñaõ aên baùnh cuøng vôùi thieân thaàn beân caïnh nhöõng chuù chim boà caâu. Con bieát khoâng, ngöôøi treû trung hôn chuùng ta ngôõ raát nhieàu. Tröông Baûo Chaâu

Moät ngöôøi du lòch khoân ngoan chaúng bao giôø khinh reû queâ höông mình.

Goldoni

200 taäp saùch ngheä thuaät soáng

N

Tình Yeâu

gaøy xöa, caùc vò thaàn Haïnh Phuùc, Khoå Ñau, Tình Yeâu, Giaøu Sang vaø nhieàu vò khaùc nöõa cuøng soáng chung vôùi nhau treân moät hoang ñaûo. Moät hoâm, côn ñaïi hoàng thuûy traøn ñeán, vaø hoøn ñaûo xinh xaén saép chìm trong bieån nöôùc. Taát caû caùc vò thaàn ñeàu chuaån bò thuyeàn ñeå vöôït bieån vaøo ñaát lieàn laùnh naïn. Rieâng thaàn Tình Yeâu vì quaù ngheøo neân khoâng coù noåi moät chieác xuoàng con ñeå ra ñi. Thaàn ñaønh ngoài laëng im vaø chôø ñôïi ñeán giaây phuùt cuoái môùi quyeát ñònh quaù giang caùc thaàn khaùc. Khi thaàn Giaøu Sang ñi ngang qua, thaàn Tình Yeâu beøn noùi: - Anh cho toâi ñi cuøng nheù? - Khoâng ñöôïc ñaâu - thaàn Giaøu Sang ñaùp - Toâi coù bao nhieâu laø vaøng baïc phaûi mang theo, sao coøn choã naøo cho baïn? Roài thaàn Phuø Hoa ñeán treân moät chieác thuyeàn loäng laãy... - Chò Phuø Hoa ôi, xin haõy.... - Thaàn Tình Yeâu chöa döùt lôøi thì thaàn Phuø Hoa ñaõ nhaên maët.....

taäp saùch ngheä thuaät soáng

201

- Troâng anh öôùt suõng theá kia laøm sao toâi coù theå cho anh leân thuyeàn ñöôïc! Anh seõ laøm baån thuyeàn toâi maát! Cuõng luùc ñoù, thaàn Khoå Ñau ñeán gaàn: - Anh cho toâi ñi vôùi nheù! - Toâi baát haïnh vaø buoàn chaùn quaù! Toâi chæ muoán ôû moät mình thoâi. Thaàn Haïnh Phuùc ñi ngang qua cuõng theá. OÂng ta haïnh phuùc cho ñeán noãi khoâng nghe ñöôïc tieáng keâu cöùu cuûa thaàn Tình Yeâu. Boãng coù gioïng noùi cuûa moät cuï giaø: - Naøy Tình Yeâu, toâi seõ ñöa anh vaøo ñaát lieàn. Thaàn Tình Yeâu nghe theá lieàn chaïy nhanh ñeán thuyeàn cuûa cuï giaø. Quaù vui möøng vì thoaùt naïn, thaàn Tình Yeâu queân hoûi teân cuï giaø toát buïng. Khi taát caû caùc vò thaàn ñeán ñöôïc ñaát lieàn, cuï giaø laúng laëng boû ñi maát. Khi ñoù thaàn Tình Yeâu môùi söïc nhôù raèng queân caûm ôn ngöôøi ñaõ giuùp mình thoaùt khoûi hieåm nguy, beøn quay sang hoûi thaàn Kieán Thöùc: - Thöa oâng, cuï giaø vöøa giuùp toâi khi naõy teân gì?

202 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Ñoù laø thaàn Thôøi Gian! - Thaàn Thôøi Gian ö? Nhöng sao cuï ta laïi giuùp toâi? Thaàn Kieán Thöùc mæm cöôøi ñaùp: - Vì chæ coù Thôøi Gian môùi coù theå hieåu ñöôïc Tình Yeâu vó ñaïi nhö theá naøo! Ca Dao

Khi Thöôïng Ñeá Taïo Ra Ngöôøi Cha

K

hi Thöôïng Ñeá taïo ra caùc oâng boá, Ngaøi baét ñaàu taïo moät thaân hình cao to. Nöõ thaàn ñöùng caïnh hoûi: - Ñoù laø kieåu boá gì vaäy? Neáu Ngaøi ñònh taïo ra boïn treû nhoû beù, thì sao laïi laøm nhöõng oâng boá cao lôùn nhö vaäy? Haén seõ quyø goái khi chôi bi, gaäp ngöôøi khi ñaët boïn treû vaøo giöôøng, vaø cuùi mình khi hoân chuùng? Thöôïng Ñeá mæm cöôøi noùi: - ÖØ, nhöng neáu ta cho haén moät thaân hình treû con, ai seõ khieán luõ treû phaûi nhìn leân?

taäp saùch ngheä thuaät soáng

203

Vaø khi Thöôïng Ñeá taïo ra baøn tay boá, ñoù laø baøn tay to vaø gaân guoác. Nöõ thaàn laéc ñaàu noùi: -Nhöõng baøn tay lôùn seõ khoâng theå xoay xôû vôùi kim baêng gaøi taõ, vôùi nhöõng hoät nuùt nhoû xíu, vaø nhöõng chieác ruybaêng meàm maïi coät toùc ñuoâi gaø! Thöôïng ñeá mæm cöôøi vaø noùi: - Ta bieát, nhöng nhöõng baøn tay nhö vaäy seõ ñuû lôùn vaø giöõ cho beù trai nhöõng moùn noù ñaùnh rôi khoûi tuùi, vaø cuõng ñuû nhoû ñeå naâng niu khuoân maët caùc con. Sau, ñoù Thöôïng Ñeá naën ñoâi chaân daøi, oám vaø ñoâi vai roäng. Nöõ thaàn laøu baøu: - Ngaøi khoâng thaáy raèng Ngaøi ñang taïo ra moät oâng boá khoâng theå oâm con trong loøng sao? Thöôïng Ñeá noùi: - Moät ngöôøi meï caàn oâm con trong loøng, coøn moät ngöôøi cha caàn coù ñoâi vai roäng ñeå keùo xe tröôït tuyeát, ñeå giöõ thaêng baèng cho boïn treû taäp xe ñaïp, ñeå boïn treû töïa ñaàu nguû treân ñöôøng veà nhaø töø raïp xieác.

204 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Luùc Thöôïng Ñeá ñang laøm dôû dang nhöõng baøn chaân to chöa töøng thaáy, nöõ thaàn buoät mieäng hoûi: - Thaät laø sai laàm! Ngaøi coù theå nghó raèng nhöõng caùi xuoàng to beø kia seõ baät khoûi giöôøng khi ñöùa treû khoùc, hay coù theå ñi qua böõa tieäc sinh nhaät nhoû maø khoâng daãm phaûi chaân ít nhaát ba vò khaùch tí hon? Thöôïng Ñeá mæm cöôøi traû lôøi: - Chuùng seõ oån thoâi. Roài ngöôøi ta seõ thaáy, chuùng seõ ñôõ ñöùa treû khi noù cöôõi ngöïa, hay khi noù hoaûng sôï vì luõ chuoät trong nhaø kho, vaø chuùng seõ mang nhöõng ñoâi giaøy to khieán boïn treû traàm troà khi öôùm chaân vaøo. Thöôïng Ñeá laøm vieäc suoát ngaøy ñeâm. Ngaøi cho boá lôøi noùi vôùi gioïng noùi ñaày cöông quyeát vaø quyeàn uy; cho boá ñoâi maét nhìn thaáu moiï söï nhöng bình tónh vaø kieân nhaãn. Cuoái cuøng, gaàn nhö sau khi suy nghó laïi, Ngaøi cho boá theâm nhöõng gioït nöôùc maét. Khi ñoù, Thöôïng Ñeá quay qua hoûi nöõ thaàn: - Baây giôø, caùc oâng boá cuõng ñaày tình thöông nhö caùc baø meï, ngöôi coù thích khoâng? Vaø nöõ thaàn ñaõ khoâng noùi theâm gì.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

205

Laïi Tuù Quyønh

Nhìn nhöõng caùi ñeïp, khoù hôn nhìn thaáy nhöõng caùi xaáu

Chateaubriaut

206 taäp saùch ngheä thuaät soáng

K

Phaàn Thöôûng

hi ngheä só löøng danh Burt Lancaster coøn laø moät ñöùa beù ngheøo ôû thaønh phoá New York, oâng vaãn thöôøng coù nhöõng giaác mô raát treû con veà nhöõng que kem soâcoâla quyeán ruõ. Luùc ñoù ñoàng 25 cent ñoái vôùi oâng laø caû moät gia taøi. Moät ngaøy kia ñi ngang qua moät ngaân haøng, caäu beù Burt baát chôït thaáy moät tôø 20 ñoâla naèm döôùi ñaát choã baõi ñaäu xe. Ñoù laø soá tieàn lôùn nhaát maø Burt töøng thaáy khieán tim caäu nhö muoán nhaûy ra khoûi loàng ngöïc. Caäu cuùi xuoáng löôïm boû vaøo tuùi quaàn vaø lieân töôûng ngay ñeán nhöõng que kem cuõng nhö nhöõng moùn ñoà chôi maø caäu töøng mô öôùc. Nhöng ngay luùc ñoù coù moät phuï nöõ ñöùng tuoåi vôùi veû maët hoaûng hoát ñi ñi laïi laïi tìm kieám döôùi ñaát. Thaáy caäu beù, baø lieàn hoûi: - Con coù thaáy tôø 20 ñoâla cuûa baø ñaùnh rôi khoâng?… Baø giaûi thích ñoù laø soá tieàn maø caû gia ñình ñoâng ñuùc cuûa baø phaûi nhôø vaøo ñeå sinh soáng cho ñeán heát thaùng naøy. Vöøa keå baø vöøa khoùc. Baø noùi tieáp:

taäp saùch ngheä thuaät soáng

207

- Baø khoâng bieát phaûi laøm gì neáu khoâng tìm ra noù. Chaéc coù leõ noù rôùt ñaâu ñaây thoâi… Nhöõng ngoùn tay cuûa Burt xieát chaët vaøo giaáy baïc. Trong ñaàu caäu beù nhöõng moùn ñoà maø caäu coù theå mua ñöôïc vôùi soá tieàn to lôùn ñoù laàn löôït hieän ra. Raát deã ñeå traû lôøi: - Con khoâng thaáy tôø giaáy baïc naøo heát! Vaø böôùc ñi. Nhöng thay vaøo ñoù, caäu beù ruùt tôø giaáy baïc ra, ñöa baø laõo vaø noùi: - Con löôïn ñöôïc noù ñaây! Söï vui möøng loä roõ treân khuoân maët ñaày lo aâu cuûa baø laøm aám loøng caäu beù. Baø laõo caùm ôn vaø böôùc ñi. Ngoâi sao ñieân aûnh Burt Lancaster nhôù laïi, ñoù laø giaây phuùt haïnh phuùc nhaát cuoäc ñôøi oâng. Quoác Khoâi.

Maát cuûa caûi, chaúng maát gì caû. Maát söùc khoûe, maát vaøi thöù roài. Coøn maát yù chí laø maát taát caû.

Anonymous

208 taäp saùch ngheä thuaät soáng

K

Quaø Giaùng Sinh

hi coøn beù, cöù moãi saùng Giaùng sinh toâi vaãn luoân chaïy nhanh xuoáng caàu thang, doõi maét nhìn quanh caây thoâng tìm hoäp quaø to nhaát. Vì toâi luoân tin raèng beân trong chieác hoäp laø moùn quaø ñaét tieàn nhaát vaø tuyeät dieäu nhaát. Nhöng khi thôøi gian ñaõ mang laïi nhieàu ñieàu kyø dieäu cho trí oùc vaø taâm hoàn cuûa moät thanh nieân, toâi nhaän ra raèng moùn quaø naøo cuõng ñoäc ñaùo vaø yù nghóa caû. Nhöõng moùn quaø ñöôïc toâi nhôù nhaát haàu heát ñeàu ñöôïc trao baèng caû traùi tim, nhö chieác aùo len vaø khaên quaøng coå töï tay meï ñan ñeå taëng. YÙ nghóa Giaùng sinh khoâng töø baûn thaân caùc moùn quaø, maø töø nhöõng ñieàu phía sau moùn quaø aáy. YÙ nghóa thaät söï cuûa Giaùng sinh coøn naèm ôû phaàn “rao taëng”. Vì theá, Giaùng sinh naøy toâi töï höùa vôùi loøng seõ tìm moät moùn quaø thaät ñaëc bieät daønh cho Angela, ngöôøi con gaùi raát ñaëc bieät cuûa toâi. Toâi boû ra nhieàu ngaøy ñi khaép caùc cöûa haøng ñoâng ñuùc, xem ñuû caùc quyeån catalogue muøa leã nhöng vaãn chöa tìm ñöôïc moùn quaø hoaøn haûo. Toâi quyeát ñònh vaøo khu thöông maïi ñòa phöông moät

taäp saùch ngheä thuaät soáng

209

laàn cuoái cuøng, vì coù theå toâi ñaõ boû qua moät cöûa haøng hay moät moùn quaø naøo ñoù raát yù nghóa ñang naèm treân keä. Nhöng khi chaäm böôùc ngang qua heát cöûa haøng naøy ñeán cöûa haøng khaùc, cuõng chaúng coù gì ñaäp vaøo maét toâi. Quaù tuyeät voïng, toâi quay ngöôïc trôû ra. Nhöng vöøa ra ñeán coång, toâi ñoät ngoät nhìn thaáy moùn quaø hoaøn haûo. Moùn quaø khoâng naèm trong moät cöûa haøng ñöôïc trang hoaøng röïc rôõ, cuõng khoâng goùi giaáy maøu buoäc nô thaät ñeïp. Moùn quaø aáy khoâng theå göûi qua böu ñieän. Theá thì toâi tìm thaáy moùn quaø hoaøn haûo aáy ôû ñaâu? Vaø quan troïng hôn caû noù laø gì? – Toâi ñaõ tìm ñöôïc moùn quaø trong ñoâi maét moät ñoâi tình nhaân ñang haïnh phuùc tay trong tay; toâi ñaõ nghe thaáy moùn quaø trong nhöõng lôøi vui ñuøa giöõa hai baø chaùu noï; vaø toâi ñaõ nhìn thaáy moùn quaø trong cöû chæ cuûa moät ngöôøi meï môùi sinh con traøn ñaày haïnh phuùc. Ñuùng vaäy, moùn quaø tuyeät vôøi nhaát chính laø “tình yeâu”! Angela ôi, Giaùng sinh naøy anh seõ taëng em tình yeâu cuûa anh, vaø anh tin raèng moùn quaø aáy seõ luoân ñöôïc em mang theo beân mình. Chuùc möøng Giaùng sinh Angela, anh yeâu em!

210 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Mao Trí Huøng

Tình vôï choàng laøm neân nhaân loaïi, tình baèng höõu hoaøn thieän nhaân loaïi, nhöng tình yeâu böøa baõi laøm baêng hoaïi nhaân loaïi vaø haï thaáp nhaân loaïi.

Francis Bacon

taäp saùch ngheä thuaät soáng

211

Saéc Maøu Cuûa Tình Baïn

C

où moät ngaøy, maøu saéc cuûa theá giôùi naøy baét ñaàu tranh luaän vôùi nhau xem ai laø gam maøu ñeïp nhaát, quan troïng nhaát, höõu duïng nhaát vaø ñöôïc yeâu thích nhaát. Xanh laù caây noùi: - Toâi quan troïng nhaát. Toâi laø daáu hieäu cuûa söï soáng vaø hy voïng. Toâi ñöôïc choïn maøu cho coû caây, hoa laù. Khoâng coù toâi, taát caû moïi loaøi treân theá gian naøy seõ khoâng theå toàn taïi. Cöù haõy nhìn veà caùnh ñoàng kia, baïn seõ thaáy moät maøu xanh baït ngaøn cuûa toâi. Xanh döông chen vaøo: - Baïn chæ coù nghó veà traùi ñaát. Vaäy haõy nhìn vaøo baàu trôøi vaø ñaïi döông xem sao. Nöôùc chính laø nguoàn soáng cô baûn nhaát, ñöôïc taïo ra bôûi nhöõng ñaùm maây hình thaønh bôûi nhöõng vuøng bieån roäng lôùn naøy. Hôn nöõa, baàu trôøi seõ cho khoaûng khoâng roäng lôùn, hoaø bình vaø söï eâm aû. Maøu vaøng cöôøi lôùn: - OÂi, caùc baïn cöù quan troïng hoaù. Toâi thì thöïc teá hôn, toâi ñem laïi tieáng cöôøi, haïnh phuùc vaø söï aám aùp cho theá giôùi naøy. Naøy nheù, maët trôøi maøu

212 taäp saùch ngheä thuaät soáng

vaøng, maét traêng maøu vaøng, caùc vì sao cuõng maøu vaøng. Moãi khi caùc baïn nhìn vaøo moät ñoaù höôùng döông, baïn seõ thaáy caû theá giôùi naøy ñang mæm cöôøi. Khoâng coù toâi, cuoäc soáng naøy seõ chaúng coù nieàm vui. Maøu cam leân tieáng: - Toâi laø gam maøu cuûa söï maïnh khoeû vaø söùc maïnh. Maëc duø löôïng maøu cuûa toâi khoâng nhieàu baèng caùc baïn, nhöng toâi môùi ñaùng giaù nhaát vì toâi laø nhu caàu cuûa söï soáng. Toâi mang ñeán haàu heát caùc loaïi vitamin toái quan troïng nhö caø roát, cam, xoaøi, bí ngoâ, ñu ñuû… Toâi khoâng ôû beân ngoaøi nhieàu, nhöng khi bình minh hay hoaøng hoân xuaát hieän laø vôùi saéc maøu cuûa toâi. ÔÛ ñaây coù baïn naøo saùnh kòp vôùi veû ñeïp aáy khoâng? Maøu ñoû khoâng theå nhòn ñöôïc, cuõng nhaûy vaøo cuoäc: - Toâi laø maùu! Cuoäc soáng naøy laø maùu! Toâi laø maøu saéc cuûa söï ñe doaï, nhöng cuõng laø bieåu töôïng cuûa loøng duõng caûm. Toâi mang löûa ñeán cho con ngöôøi. Toâi saün saøng chieán ñaáu vì muïc ñích cao caû. Khoâng coù toâi, traùi ñaát naøy cuõng seõ troáng roãng nhö maët traêng. Toâi laø saéc maøu cuûa tình yeâu vaø ñam meâ, cuûa hoa hoàng ñoû, cuûa hoa anh tuùc,…

taäp saùch ngheä thuaät soáng

213

Maøu tím baét ñaàu vöôn cao vaø goùp tieáng: - Toâi töôïng tröng cho quyeàn löïc vaø loøng trung thaønh. Vua chuùa, caùc vò laõnh tuï hay nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo, thöôøng choïn toâi vì toâi laø daáu hieäu cuûa quyeàn löïc vaø söï xuaát chuùng. Khoâng ai daùm chaát vaán toâi. Hoï chæ nghe leänh vaø thi haønh. Cuoái cuøng, maøu chaøm leân tieáng, khoâng oàn aøo nhöng ñaày quyeát ñoaùn: - Haõy nghó ñeán toâi. Toâi laø saéc maøu im laëng vaø haàu nhö khoâng ai chuù yù ñeán toâi. Nhöng neáu khoâng coù toâi thì caùc baïn cuõng chæ laø nhöõng veû ñeïp beân ngoaøi. Toâi töôïng tröng cho suy nghó vaø söï töông phaûn, bình minh vaø ñaùy saâu cuûa bieån caû. Caùc baïn phaûi caàn ñeán toâi ñeå caân baèng cho beà ngoaøi cuûa caùc baïn. Toâi chính laø veû ñeïp beân trong. Vaø cöù theá, caùc maøu saéc cöù tieáp tuïc tranh luaän, thuyeát phuïc maøu khaùc veà söï vöôït troäi cuûa mình. boãng moät aùnh chôùp saùng loeù treân neàn trôøi, aâm thanh döõ doäi cuûa saám seùt vaø möa baét ñaàu naëng haït. Caùc saéc maøu sôï haõi ñöùng kheùp neùp vaøo nhau ñeå tìm söï aám aùp.

214 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Möa nghieâm nghò noùi: - Caùc baïn thaät laø ngôù ngaån khi chæ coá gaéng vaät loän vôùi chính caùc baïn. Caùc baïn khoâng bieát laø caùc baïn ñöôïc taïo ra vì moät muïc ñích thaät ñaëc bieät, ñoàng nhaát nhöng cuõng khaùc nhau sao? Caùc baïn laø nhöõng maøu saéc thaät tuyeät vôøi. Theá giôùi naøy seõ trôû neân nhaøm chaùn neáu thieáu moät trong caùc baïn. Naøo, baây giôø haõy naém laáy tay nhau vaø böôùc nhanh ñeán toâi! Caùc saéc maøu cuøng naém laáy tay nhau vaø taïo thaønh nhöõng saéc maøu ña daïng. Möa tieáp tuïc: - Töø baây giôø, moãi khi trôøi möa, taát caû caùc baïn seõ vöôn ra baàu trôøi baèng chính saéc maøu cuûa mình, vaø phaûi hôïp laïi thaønh voøng ñeå nhaéc nhôû raèng caùc baïn phaûi luoân soáng trong hoaø thuaän, vaø ta goïi ñoù laø caàu voàng. Caàu voàng töôïng tröng cho “nieàm hy voïng cuûa ngaøy mai”. Vaø cöù nhö theá moãi khi trôøi möa, ñeå goäi röûa theá giôùi naøy, treân neàn trôøi seõ aùnh leân nhöõng saéc caàu voàng laøm ñeïp theâm cho cuoäc soáng, ñeå nhaéc nhôû chuùng ta phaûi luoân traân troïng laãn nhau. Phan Ñaøo Khöông Nhö

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

215

Söï Bình Yeân

oät vò vua treo giaûi thöôûng cho ngheä só naøo veõ ñöôïc moät böùc tranh ñeïp nhaát veà söï bình yeân. Nhieàu hoaï só ñaõ coá coâng. Nhaø vua ngaém taát caû caùc böùc tranh nhöng chæ thích coù hai böùc, vaø oâng phaûi choïn laáy moät. Moät böùc tranh veõ hoà nöôùc yeân aû. Maët hoà laø taám göông tuyeät myõ vì coù nhöõng ngoïn nuùi cao choùt voùt bao quanh. Beân treân laø baàu trôøi xanh vôùi nhöõng ñaùm maây traéng mòn maøng. Taát caû nhöõng ai ngaém böùc tranh naøy ñeàu cho raèng ñaây laø moät böùc tranh bình yeân thaät hoaøn haûo. Böùc tranh kia cuõng coù nhöõng ngoïn nuùi, nhöng nhöõng ngoïn nuùi naøy traàn truïi vaø lôûm chôûm ñaù. ÔÛ beân treân laø baàu trôøi giaän döõ ñoå möa nhö truùt keøm theo saám chôùp. Ñoå xuoáng beân vaùch nuùi laø doøng thaùc noåi boït traéng xoùa. Böùc tranh naøy troâng thaät chaúng bình yeân chuùt naøo. Nhöng khi nhaø vua ngaém nhìn, oâng thaáy ñaèng sau doøng thaùc laø moät buïi caây nhoû moïc leân töø khe nöùt cuûa moät taûng ñaù. Trong buïi caây, moät con chim

216 taäp saùch ngheä thuaät soáng

meï ñang xaây toå. ÔÛ ñoù, giöõa doøng thaùc truùt xuoáng moät caùch giaän döõ, con chim meï ñang an nhieân ñaäu treân toå cuûa mình…. Bình yeân thaät söï. - Ta chaám böùc tranh naøy ! - Nhaø vua coâng boá. Söï bình yeân khoâng coù nghóa laø moät nôi khoâng coù tieáng oàn aøo, khoâng khoù khaên, khoâng cöïc nhoïc. Bình yeân coù nghóa : ngay chính khi ñang ôû trong phong ba baõo taùp, ta vaãn caûm thaáy söï yeân tónh trong traùi tim. Ñoù môùi chính laø yù nghóa thaät söï cuûa bình yeân”. Ñaøo Thò Dieãm Tuyeát

Cuõng laø moät thuoäc tính cuûa Thöôïng Ñeá, duø raèng baèng nhau, nhöng söï khoan hoàng choùi saùng hôn caû söï röïc rôõ cuûa coâng lyù.

Cervantes

taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

Söï Ñoäng Vieân

217

aùch ñaây vaøi naêm, toâi laøm vieäc nhö moät trôï lyù hieäu tröôûng moät tröôøng trung hoïc ñòa phöông bôùi hôn 1400 hoïc sinh. Toâi thích quan saùt vaø kieåm tra boïn treû trong giôø aên tröa nhaát. Moät hoâm, toâi troâng thaáy moät caäu beù ñoå vaõi söõa treân baøn aên. Troâng thaät baån. Söõa traøn treân baøn, xuoáng gheá vaø saøn nhaø. Toâi tieáp tuïc quan saùt caäu. Toâi nghó chaéc caäu ta seõ chuoàn maát vaø ñeå baøn aên dô laïi cho ngöôøi khaùc doïn thoâi. Thaät ngaïc nhieân, caäu beù chaïy qua quaày aên laáy khaên lau vaø quay laïi baøn. Sau khi lau saïch baøn, caäu quyø xuoáng lau gheá vaø saøn. Toâi tìm maõ soá hoïc sinh cuûa caäu vaø goïi veà nhaø caäu. Sau vaøi tieáng reo, moät gioïng phuï nöõ traû lôøi maùy. - Xin chaøo, toâi laø Rich Kornoelje goïi töø tröôøng trung hoïc. Toâi nghe tieáng nuoát nöôùc boït, vaø moät khoaûng laëng ôû ñaàu giaây beân kia. Toâi chôït nhaän ra raèng, laàn naøo toâi goïi cho caùc baäc phuï huynh cuõng laø nhöõng vaán ñeà gaây roái trong tröôøng. Toâi noùi nhanh:

218 taäp saùch ngheä thuaät soáng

- Con trai baø cö xöû raát tuyeät hoâm nay ôû tröôøng ... Roài toâi keå toaøn boä söï vieäc. Sao moät hoài im laëng, toâi nghe tieáng thuùt thít: - Coù leõ coâ khoâng bao giôø bieát raèng cuoäc goïi cuûa coâ coù yù nghóa bieát bao vôùi toâi. Choàng toâi maát ñaõ laâu, toâi moät mình nuoâi con. Thaät khoù khaên. Toâi bieát noù ngoan ôû nhaø nhöng toâi luoân töï hoûi con mình ra sao ôû tröôøng. Toâi thaät caûm ôn coâ. Cuoäc goïi ñaõ thay ñoåi suy nghó trong toâi. Töø ñoù, toâi thöôøng buoäc mình moãi tuaàn moät laàn daønh ra moät cuoäc goïi khuyeán khích caùc baäc phuï huynh. Toâi coá goïi cho nhöõng baäc phuï huynh maø con em hoï ít khi ñöôïc khen thöôûng. Caùc baäc cha meï ñöôïc tieáp theâm söùc maïnh, boïn treû ñöôïc ñoäng vieân vaø taát caû chuùng toâi thaéng lôùn. Laïi Tuù Quyønh

Cuoäc ñua khoâng coát ôû nhanh. Cuoäc chieán khoâng cöù ôû maïnh.

Ecclesiastes

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Söùc Maïnh Cuûa Tình Yeâu

V

219

uï chieác taøu Titanic bò chìm ngoaøi khôi Baéc Ñaïi Taây Döông ñeâm 15.04.1912 laøm hôn 1500 ngöôøi thieät maïng ñaõ khoâng ngöøng laøm ñeà taøi cho bao taùc phaåm vaên chöông ngheä thuaät. Titanic coù nghóa laø vó ñaïi. Ñaët teân nhö theá cho con taøu, con ngöôøi muoán noùi leân nieàm kieâu haõnh cho moät coâng trình coù moät khoâng hai vaøo thôøi baáy giôø. Nhöng caùi vó ñaïi maø con ngöôøi töôûng mình coù theå ñaït ñöôïc trong tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät aáy khoâng laø gì tröôùc söùc maïnh thieân nhieân. Sau khi chieác taøu vó ñaïi aáy bò ñaém, moät tôø baùo xuaát baûn ôû Anh ñaõ ñaêng keà nhau hai böùc aûnh minh hoaï coù noäi dung nhö sau: Trong böùc aûnh thöù nhaát, ngöôøi ta thaáy chieác taøu chaïm vaøo taûng baêng, beân döôùi coù doøng chöõ: “Söï yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi vaø söùc maïnh cuûa thieân nhieân”. Coøn böùc aûnh thöù hai, ngöôøi ta laïi thaáy moät ngöôøi ñaøn oâng nhöôøng chieác phao caáp cöùu cuûa mình cho ngöôøi ñaøn

220 taäp saùch ngheä thuaät soáng

baø ñang beá con treân tay. Laàn naøy, böùc aûnh ñöôïc chuù thích baèng doøng chöõ: “Söï yeáu ñuoái cuûa thieân nhieân vaø söùc maïnh cuûa con ngöôøi”. Söùc maïnh, söï vó ñaïi ñích thöïc cuûa con ngöôøi khoâng naèm trong khaû naêng chinh phuïc hay cheá ngöï thieân nhieân, maø chính laø trong khaû naêng cheá ngöï ñöôïc baûn thaân, vöôït thaéng söï ích kyû. Mahatma Gandhi, ngöôøi giaønh ñoäc laäp cho AÁn Ñoä baèng cuoäc ñaáu tranh baát baïo ñoäng, ñaõ noùi: - “Söùc maïnh vó ñaïi nhaát maø nhaân loaïi coù trong tay chính laø tình yeâu”. Töông Quan.

Tha thöù ñaõ laø toát, nhöng queân ñi laïi coøn toát hôn.

Browning

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Söùc Maïnh Cuûa Lôøi Noùi

M

221

oät baày eách ñi daïo trong röøng vaø coù hai con eách bò rôi xuoáng moät caùi hoá saâu. Taát caû caùc con eách coøn laïi trong baày ñeàu bu quanh mieäng hoá ñeå tìm caùch cöùu chuùng leân. Nhöng khi thaáy caùi hoá quaù saâu, caû baày lieàn noùi vôùi hai con eách döôùi ñoù raèng chuùng chæ coøn nöôùc cheát maø thoâi. Hai con eách boû ngoaøi tai nhöõng lôøi bình luaän ñoù, vaø coá heát söùc nhaûy leân khoûi hoá. Nhöõng con eách kia laïi noùi vôùi chuùng ñöøng neân phí söùc, raèng chuùng chæ coøn nöôùc cheát. Ssau cuøng, moät con eách phía döôùi nghe theo nhöõng gì caû baày noùi, noù boû cuoäc vaø ngaõ laên ra cheát trong söï tuyeät voïng. Con eách coøn laïi tieáp tuïc coá gaéng nhaûy. Moät laàn nöõa caû baày xuùm laïi vaø theùt leân khuyeân noù haõy thoâi ñi. Noù caøng nhaûy maïnh hôn nöõa. Cuoái cuøng noù nhaûy ñöôïc leân bôø. Caû baày vaây quanh vaø hoûi noù: - Anh khoâng nghe tuïi toâi noùi gì hay sao?

222 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Con eách baûo noù bò ñieác. Noù töôûng caû baày ñaõ ñoäng vieân noù suoát khoaûng thôøi gian vöøa qua. Coù moät söùc maïnh soáng vaø cheát nôi mieäng löôõi chuùng ta. Moät lôøi ñoäng vieân khích leä cho moät ngöôøi ñang beá taéc coù theå vöïc ngöôøi aáy daäy vaø giuùp hoï vöôït qua khoù khaên. Nhöng cuõng lôøi noùi coù theå gieát cheát moät ngöôøi trong côn tuyeät voïng. Do ñoù, haõy caån thaän vôùi nhöõng gì chuùng ta noùi ra. Baát kyø ngöôøi naøo cuõng coù theå noùi nhöõng lôøi huyû dieät ñeå cöôùp ñi tinh thaàn cuûa nhöõng ngöôøi ñang ôû trong hoaøn caûnh khoán khoù, neân quyù baùu thay laø nhöõng ai daønh thôøi giôø ñeå ñoäng vieân vaø khích leä ngöôøi khaùc. Quoác Khoâi.

Ngöôøi ta chaúng bao giôø tin moät teân noùi laùo duø noù noùi thaät ñi nöõa.

Cicero

taäp saùch ngheä thuaät soáng

223

Söùc Maïnh Cuûa YÙ Chí

P

höông tieän ñeå söôûi aám cuûa ngoâi laøng beù nhoû raát coå loã than ñaù !

Moãi ngaøy, moät ñöùa beù trai coù nhieäm vuï ñeán tröôøng sôùm, chaâm löûa vaøo thuøng chöùa than ñeå laøm aám phoøng hoïc tröôùc khi thaày giaùo vaø caùc baïn ñeán.

Moät buoåi saùng kia, moïi ngöôøi ñeán tröôøng nhö thöôøng leä vaø thaáy ngoâi tröôøng ngaäp trong bieån löûa. Hoï laäp töùc loâi caäu beù ra khoûi ngoïn löûa hung aùc, nhöng caäu beù ñaõ bò phoûng naëng khaép nöûa döôùi thaân mình vaø ñöôïc ñöa ngay ñeán beänh vieän laøng beân caïnh. Caäu beù naèm treân giöôøng mang theo nhöõng veát phoûng thaät khuûng khieáp. Nöûa tænh nöûa meâ, caäu mô maøng nghe baùc só noùi vôùi meï caäu : - Con trai baø chaéc chaén khoâng qua khoûi caùi cheát. Thaät ra ñoù laø caùch toát nhaát, vì ñaùm chaùy gheâ sôï ñaõ phaù huûy thaân döôùi cuûa caäu beù roài. Nhöng caäu beù can ñaûm aáy khoâng muoán cheát vì caäu quaû quyeát laø caäu seõ soáng. Roài khoâng bieát baèng caùch naøo, tröôùc söï kinh ngaïc cuûa baùc só, caäu ñaõ daàn daàn hoài phuïc !

224 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Khi moái nguy hieåm ñe doïa tính maïng ñaõ qua, caäu laïi nghe meï thì thaàm vôùi baùc só : - Töø khi ñaùm chaùy taøn phaù quaù nhieàu da thòt phaàn thaân döôùi cuûa con toâi, nhieàu ngöôøi cho raèng neáu chaùu coù soáng soùt thì taám thaân taøn pheá khoâng theå thaønh coâng trong cuoäc ñôøi… Ñaõ hôn moät laàn caäu con trai can ñaûm quyeát taâm caäu seõ khoâng bò taøn taät, vaø caäu seõ ñi baèng hai chaân. Nhöng thaät khoâng may, töø thaét löng trôû xuoáng, caäu chaúng coøn khaû naêng cöû ñoäng nöõa. Ñoâi chaân teo ñeùt chæ nhö treo loøng thoøng, khoâng coøn söùc soáng. Caäu beù ñöôïc ñöa trôû veà nhaø. Moãi ngaøy caäu ñöôïc meï xoa boùp ñoâi chaân beù xíu, nhöng chuùng vaãn chöa coù caûm giaùc hay cöû ñoäng chuùt naøo. Duø sao, quyeát taâm ñi baèng hai chaân cuûa caäu beù vaãn maïnh hôn bao giôø heát. Cuoái cuøng, baèng vieäc xoa boùp thöôøng nhaät, söï kieân trì saét ñaù vaø nhöõng quyeát taâm taùo baïo, caäu ñaõ duøng heát khaû naêng cuûa mình ñeå ñöùng leân, sau ñoù laø ñi khaäp khieãng, roài ñi nhö ngöôøi bình thöôøng,–vaø sau heát caäu ñaõ chaïy ñöôïc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

225

Theá laø caäu hoïc troø nhoû ñaõ coù theå trôû laïi tröôøng. Ban ñaàu caäu ñi boä, sau ñoù caäu taäp chaïy vôùi nieàm say meâ. Khoâng laâu sau, caäu thaønh laäp moät ñoäi chaïy ñua trong tröôøng. Vaø roài chaúng maáy choác, taïi coâng vieân quaûng tröôøng Madison, ngöôøi thanh nieân ngaøy tröôùc ñaõ chaúng mong ñöôïc cöùu soáng vôùi ñoâi chaân teo lieät nay trôû thaønh voâ ñòch theá giôùi veà cöï ly chaïy moät daëm. Ñoù laø Dr. Gleen Cunningham. - Toâi coù moät ngöôøi anh trai teân V. trong moät laàn töø tröôøng trôû veà nhaø, anh cuûa toâi ñaõ bò tai naïn. Bao ngaøy chöõa trò maø vaãn khoâng ñem laïi ñieàu gì khaû quan. Cuoái cuøng anh toâi ñaõ bò lieät moät phaàn thaân theå. Töôûng nhö cuoäc soáng ñaõ keát thuùc töø ñoù. Nhöng khoâng ! Anh toâi ñaõ töøng böôùc khaéc phuïc beänh taät. Thaân theå anh cöù ñau nhoùi caû leân moãi laàn taäp luyeän, cuoái cuøng anh toâi cuõng ñaõ töï tay mình ñieàu khieån maùy tính vaø laøm nhieàu coâng vieäc khaùc. Ñeán nay, tuy vaãn ngoài treân chieác xe laên, nhöng anh toâi raát gioûi veà coâng ngheä thoâng tin. Ñoù cuõng laø nieàm ñam meâ vaø haïnh phuùc cuûa anh toâi. Vaâng, cuoäc soáng luoân coù nhöõng khoù khaên, thöû thaùch, nhöng neáu coù

226 taäp saùch ngheä thuaät soáng

loøng tin vaøo mình, coù moät yù chí maïnh meõ… thì chuùng mình cuõng seõ laøm ñöôïc nhieàu ñieàu baát ngôø tuyeät dieäu laém ñaáy ! Baïn coù tin nhö theá khoâng ? Trònh Thò Traø My

Neân thöôøng tha thöù cho ngöôøi khaùc, nhöhg neân khe khaét vôùi chính mình.

Syrus

taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

227

Söï Thoaû Loøng

oät ngöôøi ñaøn oâng tôùi xin yù kieán moät nhaø thoâng thaùi. OÂng ta keå

leå:

- Toâi raát caàn söï giuùp ñôõ. Gia ñình chuùng toâi raát ngheøo neân chuùng toâi soáng chung trong moät caên phoøng – toâi, vôï toâi, hai ñöùa con vaø meï vôï cuûa toâi. Chuùng toâi raát meät moûi vaø tuø tuùng, chuùng toâi la heùt laãn nhau moãi ngaøy. Caên phoøng quaû thaät laø moät ñòa nguïc. Nhaø hieàn trieát hoûi: - OÂng höùa laø seõ laøm theo nhöõng gì toâi baûo chöù? - Toâi theà ñaáy. - Theá thì oâng coù bao nhieâu gia suùc hay gia caàm nhæ? - Moät con boø, moät con deâ vaø saùu con gaø. - Haõy ñem noù vaøo ôû chung vôùi gia ñình oâng. Tuaàn sau quay trôû laïi. Lôøi khuyeân thaät kyø quaùi, nhöng oâng ta ñaõ höùa seõ laøm theo. Moät tuaàn sau oâng ta quay laïi, neùt maët phôø phaïc, thì thaøo noùi: - Thaàn kinh toâi caêng thaúng quaù möùc: Söï dô baån, muøi hoâi thoái, tieáng

228 taäp saùch ngheä thuaät soáng

oàn. Taát caû chuùng toâi saép ñieân roài ñaây! - Quay veà vaø ñem caùc con thuù ra khoûi phoøng – nhaø hieàn trieát noùi. OÂng ta chaïy nhö bay veà nhaø… Hoâm sau oâng ta quay trôû laïi, caûm ôn nhaø hieàn trieát: - Cuoäc ñôøi môùi ñeïp laøm sao. Luõ vaät nuoâi ñaõ ra ngoaøi roài. Caên phoøng chuùng toâi ñuùng thaät laø moät thieân ñaøng: thaät yeân tónh, saïch seõ vaø ngaên naép! Ñaø Laït AÙi

Nhöõng keû naøo khoâng theå ghi nhôù ñöôïc nhöõng ngaøy ñaõ qua thöôøng bò baét buoäc laëp laïi chuùng.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

229

Taûn Maïn Veà Haïnh Phuùc

H aïnh phuùc!

Voán laø moät caëp töø tröøu töôïng, maø yù nghóa chaân xaùc nhaát laø ñeå chæ caûm xuùc khi con ngöôøi ta ñaït moät yù muoán naøo ñoù. Nhöng laâu nay, haàu nhö ngöôøi ta thöôøng duøng ñeå aùm chæ tình caûm löùa ñoâi, neân thöôøng queân ñi vaø löôùt qua nhöõng caûm giaùc haïnh phuùc ñôn sô, bình dò, nhoû nhoi maø thoâng thöôøng luoân hieän dieän trong ñôøi soáng haèng ngaøy. Nuï cöôøi laø söï bieåu hieän haïnh phuùc, khi cöôøi ñöôïc moät caùch deã chòu, voâ tö vaø hoàn nhieân, ñoù laø nguoàn haïnh phuùc voâ cuøng trong treûo. Nuï cöôøi cuûa ñöùa beù ñöôïc quaø laø nieàm haïnh phuùc tinh khoâi; nuï cöôøi cuûa cha meï khi thaáy ñaøn con khoân lôùn, ngoan ngoaõn laø nieàm haïnh phuùc thieâng lieâng aám aùp; nuï cöôøi cuûa ngöôøi noâng gia tröôùc caây ñôm hoa keát traùi, cuûa ngöôøi thôï tröôùc coâng trình ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh toát ñeïp. Ñoù laø nieàm haïnh phuùc ngoït ngaøo cuûa thaønh quaû, khi ñi treân ñöôøng ta gaëp nuï cöôøi cuûa nhöõng ngöôøi quen, moät nieàm vui nho nhoû, khoan khoaùi cuûa thöù haïnh phuùc giao caûm, khi chieâm ngöôõng ñoùa

230 taäp saùch ngheä thuaät soáng

hoa xinh môùi nôû, toûa ra muøi höông dìu dòu ta caûm nhaän nieàm haïnh phuùc thanh tao, tinh khieát, nheï nhaøng bieát bao. Moät tu só khi ñem leõ ñaïo tình ñôøi giuùp cho con ngöôøi töï thoaùt ñöôïc nhöõng toäi loãi, nhöõng duïc voïng thaáp heøn, nhöõng u meâ laàm laïc ñeå soáng toát ñeïp hôn, cuõng nôû ñöôïc nuï cöôøi haïnh phuùc, ñoù laø söï haïnh phuùc thanh tònh vaø thaùnh thieän tuyeät vôøi. Coù thöù haïnh phuùc cho vaø haïnh phuùc nhaän. Haïnh phuùc cho luoân laø söï cao caû, hy sinh, ñieàu ñoù chæ coù theå coù ôû nhöõng ai thaät söï saâu saéc vôùi tình ngöøôi, vaø bieát raèng “khi ta cho cuõng laø khi ta nhaän”. Haïnh phuùc nhaän cuõng chæ thaät söï ñeán vôùi nhöõng ai bieát traân troïng nhöõng gì mình ñöôïc nhaän, thì ngöôøi ta cuõng khoâng theå hieåu ñöôïc ñoù laø thöù haïnh phuùc tuyeät vôøi cuûa söï ban taëng. Trong haïnh phuùc cuûa tình yeâu löùa ñoâi, cuõng coù nhieàu caûm traïng, tuøy theo cung baäc tình caûm vaø söï caûm nhaän cuûa moãi ngöôøi. Coù haïnh phuùc thanh cao voâ löôïng, coù haïnh phuùc dung tuïc thöôøng tình. ÔÛ ñaây, loaïi tröø söï cho nhaän cuûa nhöõng tính toaùn, vì ñoù khoâng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

231

phaûi laø haïnh phuùc, maø chæ laø söï vay traû. Anh ñang tính caùi ñöôïc cho anh ñoù chaêng? Coù nghóa laø anh ñang vay ñaáy, anh ñang khoå haän vì caùi maát cuûa mình ñoù chaêng? Chính laø anh ñang traû ñaáy. Ngöôøi ta khoâng theå tìm thaáy haïnh phuùc neáu coù quaù nhieàu tham voïng, bôûi leõ khoâng bao giôø thaáy mình laø ñaõ ñuû, ñaõ ñöôïc, ñaõ ñaït, ñöông nhieân laø khoâng theå coù ñöôïc nuï cöôøi maõn nguyeän, ñöông nhieân laø luùc naøo cuõng thaáy mình thieáu thoán. Vaäy baát haïnh ôû ñaâu ra? ÔÛ chính ta. Haïnh phuùc ôû ñaâu ra? Cuõng ôû chính ta. Neáu bieát haøi loøng vôùi chung quanh, thì ta ñang coù raát nhieàu, raát nhieàu nieàm haïnh phuùc ñaáy. Ñaøm Lan

232 taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Traän Baõo Tuyeát

oät ngöôøi thanh nieân coá gaéng vöôït qua nhöõng daõy nuùi Chugach ôû vuøng Alaska vôùi hy voïng seõ tìm ñöôïc nôi caém traïi tröôùc khi côn baõo tuyeát cheát ngöôøi aäp tôùi. Nhöng nhöõng ñôït gioù tuyeát vaø ñaù ñaõ laøm anh ngaõ quî maáy laàn khi coá gaéng tìm loái ñi. Maëc duø yù thöùc mình ñang ôû raát gaàn vôùi nôi caém traïi, nhöng anh ta ñaõ bò maát phöông höôùng. Cuoái cuøng, trong boùng toái, anh ta guïc xuoáng moät ñoáng tuyeát – laïnh, öôùt suõng, vaø hoaøn toaøn kieät söùc. Anh ta chuaån bò ñeå cheát. Boãng anh ta caûm thaáy nhö nghe thaáy tieáng gì ñoù – moät tieáng khoùc yeáu ôùt nhö laø tieáng reân ræ cuûa moät chuù choù con. Nhö bò aâm thanh ñoù laøm tænh daäy, anh ta coá boø theo höôùng aâm thanh, vaø thaáy moät chuù choù cuõng bò laïc trong bieån tuyeát. Ngöôøi thanh nieân baét ñaàu xoa boä loâng cuûa noù, coá gaéng laøm cho maùu cuûa noù löu thoâng. Anh ta söôûi aám noù baèng hôi thôû cuûa mình, vaø cöù theá tieáp tuïc suoát ñeâm vôùi moät coá gaéng heát mình ñeå chuù choù con coù theå soáng ñöôïc.

taäp saùch ngheä thuaät soáng

233

Ngaøy hoâm sau, nhöõng höôùng ñaïo sinh trong laøng tìm thaáy ngöôøi thanh nieân vaø con choù, caû hai ñeàu coøn soáng. Hoï khaùm phaù ra raèng, khi ngöôøi thanh nieân vaän ñoäng suoát ñeâm ñeå cöùu soáng con choù, anh ta cuõng ñaõ giuùp mình soáng soùt. Khi chuùng ta giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, leõ dó nhieân chuùng ta seõ laøm raát nhieàu ñieàu coù ích cho hoï. Nhöng ñieàu quan troïng laø baûn thaân chuùng ta cuõng thay ñoåi, theo höôùng toát ñeïp hôn. Chuùng ta tröôûng thaønh hôn vaø “giaøu coù”. Moät luùc naøo ñoù thaáy taâm hoàn mình troáng roãng, baïn neân ngöng nghó ñeán baûn thaân mình, maø haõy quay ra giuùp ñôõ ngöôøi khaùc. Caùch toát nhaát ñeå coù moät taâm hoàn vaø tinh thaàn khoeû khoaén laø haõy queân ñi baûn thaân mình. Ñaø Laït AÙi

Choïn moät danh tieáng toát coøn hôn caû nhöõng söï giaøu sang.

Proverb

234 taäp saùch ngheä thuaät soáng

M

Tin Ñoàn

oät baø coù tính hay hoùng hôùt ñi ñaâu cuõng buoâng chuyeän ngoài leâ ñoâi maùch veà ngöôøi haøng xoùm cuûa mình. Chæ vaøi ngaøy sau, cö daân quanh vuøng ai cuõng bieát. Naïn nhaân cuûa caâu chuyeän ngoài leâ ñoâi maùch kia bò toån thöông naëng neà. Maõi sau, baø coù tính hoùng hôùt môùi bieát caâu chuyeän ngoài leâ ñoâi maùch maø mình reâu rao khoâng heà ñuùng söï thaät. Baø thaáy hoái haän, beøn tìm tôùi oâng laõo thoâng thaùi nhaát laøng xin oâng lôøi khuyeân laøm sao ñeå söûa chöõa sai laàm cuûa mình. OÂng laõo thoâng thaùi baûo baø: - Con haõy ra chôï mua moät con gaø, gieát thòt mang veà ñaây. Khi veà haõy nhoå saïch loâng gaø vaø thaû doïc ñöôøng. Baø thaáy ngaïc nhieân vôùi lôøi khuyeân kyø laï naøy, nhöng cuõng laøm theo. Ngaøy keá tieáp, oâng laõo thoâng thaùi laïi baûo baø: - Baây giôø con ñi nhaët heát môù loâng gaø maø hoâm qua con ñaõ thaû doïc ñöôøng mang veà ñaây cho ta. Baø ñi laïi treân con ñöôøng cuõ, hoaûng hoát khi thaáy gioù ñaõ thoåi tung loâng gaø ñi ñaâu heát caû. Baø lang thang tìm kieám

taäp saùch ngheä thuaät soáng

235

haøng giôø lieàn, nhöng cuõng chæ tìm ñöôïc moät ít loâng gaø maø thoâi. - Con thaáy chöa – luùc naøy oâng laõo thoâng thaùi môùi nghieâm nghò noùi. Thaû loâng gaø ñi thì deã, nhaët laïi môùi khoù. Chuyeän ngoài leâ ñoâi maùch cuõng vaäy: buoâng moät tin ñoàn baäy baï deã nhö trôû baøn tay, nhöng moät khi lôõ phao tin ñoàn nhaûm, con seõ khoâng bao giôø söûa chöõa ñöôïc sai laàm cuûa mình. Ñinh Leâ Vuõ

236 taäp saùch ngheä thuaät soáng

C

Thoâng Ñieäp Yeâu Thöông

où moät ngöôøi meï hay göûi keøm nhöõng maåu giaáy nhoû vaøo phaàn aên tröa cuûa caùc con khi chuùng ñeán tröôøng. Treân moãi maåu giaáy laø lôøi caûm ôn veà nhöõng khoaûnh khaéc haïnh phuùc ñaùng nhôù, nhöõng vieäc toát maø boïn treû ñaõ laøm, vaø nhöõng lôøi ñoäng vieân cho baøi kieåm tra saép tôùi hay tröôùc moät traän thi ñaáu theå thao. Boïn treû raát thích thuù khi nhaän ñöôïc nhöõng thoâng ñieäp aáy; vaø moãi khi trôû veà nhaø, ñeå ñaùp laïi, chuùng cuõng göûi nhöõng maåu giaáy ngoä nghónh cho meï. Khi ñöùa con trai lôùn vaøo phoå thoâng, caäu khoâng coøn muoán nhaän nhöõng maåu giaáy aáy nöõa, vì caäu cho raèng mình ñaõ lôùn vaø bieát töï suy nghó. Nhöng ngöôøi meï baûo raèng, chuùng caàn thieát cho baø hôn laø cho caäu, vaø duø caäu khoâng muoán baø vaãn caàn phaûi vieát. Ngöôøi meï tieáp tuïc thoùi quen cho ñeán khi caäu toát nghieäp phoå thoâng. Sau ñoù ngöôøi con vaøo ñaïi hoïc, toát nghieäp, vaø trôû thaønh coá vaán luaät phaùp cho moät coâng ty lôùn. Coâng vieäc baän roän ñaõ cuoán caäu rôøi khoûi gia ñình

taäp saùch ngheä thuaät soáng

237

trong nhieàu naêm. Moät ngaøy noï, caäu veà thaêm nhaø. Sau hai tuaàn nghæ ngôi, caäu chuaån bò trôû laïi vôùi coâng vieäc vaø nhöõng keá hoaïch môùi. Theo thoùi quen, ngöôøi meï laïi chuaån bò phaàn aên tröa cho ñöùa con trai nhoû, vaø khoâng queân chuaån bò caû phaàn cho ngöôøi con trai lôùn. Haõy töôûng töôïng söï ngaïc nhieân cuûa ngöôøi meï khi nhaän ñöôïc ñieän thoaïi cuûa ñöùa con trai 24 tuoåi: Coù phaûi con ñaõ laøm ñieàu gì sai? Coù phaûi con khoâng coøn laø con cuûa meï? Hay meï khoâng quan taâm ñeán con nöõa? Chaøng trai noùi moät hôi, roài ngöøng laïi vaø hoûi: Maåu giaáy cuûa con ñaâu roài meï?… Tuoåi thô con ngöôøi haïnh phuùc khi ñöôïc soáng trong voøng tay yeâu thöông, chôû che cuûa cha meï. Nhöng khi tröôûng thaønh, ta thöôøng muoán töï khaúng ñònh mình, muoán töï laäp, vaø daàn rôøi xa choã döïa vöõng chaéc aáy. Cho ñeán moät ngaøy, khi quaù meät moûi vôùi cuoäc soáng xoâ boà vaø voøng xoaùy cuûa coâng vieäc, ta theøm bieát bao voøng tay yeâu thöông vaø nhöõng lôøi ñoäng vieân, khích leä,… bôûi luùc naøo ta cuõng beù boûng trong maét meï cha… Vaân Anh

238 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Caùch tieân ñoaùn töông lai hay nhaát laø xeùt ôû quaù khöù.

John Sherman

taäp saùch ngheä thuaät soáng

Thaûm Kòch Hay Ñieàu Laønh

N

239

hieàu naêm tröôùc ñaây, ôû ñaát nöôùc Scotland, coù moät gia ñình noâng daân chaân chaát laø gia ñình Clack. OÂng Clack vaø vôï laøm vieäc vaát vaû, tieát kieäm daønh duïm cho mô öôùc ñöa 9 ñöùa con cuøng hoï sang ñònh cö ôû nöôùc Myõ, luùc ñoù vaãn laø thieân ñöôøng cho nhöõng ngöôøi cuøng khoå. Caû gia ñình ñaõ phaûi maát nhieàu naêm cöïc khoå môùi ñuû tieàn ñeå laáy ñöôïc hoä chieáu, giaáy thoâng haønh vaø ñaët choã cho 11 thaønh vieân treân moät con taøu lôùn duy nhaát ñi sang Myõ. Moïi ngöôøi ñaày aép hy voïng vaø phaán khích khi nghó veà cuoäc soáng môùi ñang chôø hoï phía tröôùc. Tuy nhieân, 7 ngaøy tröôùc khi khôûi haønh, caäu beù uùt cuûa gia ñình Clack ñoät nhieân bò choù caén. Baùc só phaûi khaâu veát caén vaø baêng boù cho caäu beù ñaùng thöôùng, ñoàng thôøi theo nhöõng ñònh kieán khaét khe vaøo thôøi ñoù, moät taám bieån vaøng ñöôïc gaén tröôùc cöûa ra vaøo cuûa gia ñình Clack baùo hieäu caû nhaø phaûi bò caùch ly khoûi coäng ñoàng trong voøng 14 ngaøy ñeå ñeà phoøng dòch beänh.

240 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Giaác mô sang Myõ cuûa caû nhaø xem nhö tan thaønh maây khoùi. OÂng Clack vöøa thaát voïng vöøa giaän döõ, oâng ñöùng laëng nhìn theo con taøu töø töø taùch beán, con taøu maø oâng ñaõ ñaët choã cho caû nhaø nhöng cuoái cuøng laïi khoâng mang ñöôïc hoï ñeán vôùi cuoäc soáng môùi ñang ñôïi chôø ôû nöôùc Myõ xa xoâi. OÂng gaït nhöõng gioït nöôùc maét töùc giaän vaø khoâng tieác lôøi nhieác maéng ñöùa con trai laãn Thöôïng ñeá vì ñaõ laøm tieâu tan moïi keá hoaïch cuûa oâng. Nhöng chæ 5 ngaøy sau, moät tin baát haïnh ñaõ lan ra khaép ñaát nöôùc Scotland – con taøu Titanic khoång loà ñaõ bò ñaém. Con taøu ñeïp ñeõ, vó ñaïi, vaø töôûng chöøng nhö khoâng theå naøo bò ñaém aáy cuoái cuøng laïi vôõ tan, chìnm xuoáng ñaùy bieån mang theo sinh maïng cuûa haøng traêm con ngöôøi. Leõ ra gia ñình Clack cuõng ñaõ coù maët treân con taøu ñoù, nhöng vì caäu con trai bò choù caén neân hoï ñaõ bò boû laïi ôû Scotland. Khi nghe tin veà taán thaûm kòch cuûa con taøu Titanic, oâng Clack oâm ñöù con trai vaøo loøng vaø caûm ôn noù ñaõ cöùu maïng caû nhaø. OÂng caûm ôn Thöôïng ñeá ñaõ giaønh laïi cuoäc soáng cho hoï, bieán ñieàu maø oâng töôûng laø teä haïi nhaát trôû thaønh ñieàu may maén nhaát cho

taäp saùch ngheä thuaät soáng

241

gia ñình oâng. Vaø coù ñoâi khi chuùng ta cuõng khoâng ngôø ñöôïc nhöõng bieán ñoåi laï luøng. Ñöùng quaù tuyeät voïng bi quan tröôùc nhöõng tình huoáng khoù khaên, haõy neân nhôù raèng: cuoäc soáng ñaày aép nhöõng pheùp maøu… H.A

Tha thöù cho quaân thuø coøn deã hôn laø tha thöù cho ngöôøi baïn.

Dorothee Deluzy

242 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Lôøi Keát Khi ñoïc nhöõng caâu chuyeän trong taäp saùch “Ngheä Thuaät soáng” naøy, baïn neân vui loøng queân ñi nhöõng gì ñaõ hoïc ñöôïc töø phöông phaùp ñoïc nhanh, baïn ñoïc chaàm chaäm ñeå nghe nhöõng con chöõ noùi trong taâm hoàn mình, cuõng nhö nghe chuùng noùi ñaâu ñaây! Vôùi töøng maãu chuyeän, baïn haõy töï hoûi: - Caâu chuyeän ñaõ ñaùnh thöùc toâi caùi gì? - Kheâu gôïi laïi trong ñôøi soáng toâi caùi gì? - Ñaõ thuùc ñaåy toâi haønh ñoäng ra sao? Coù ñoâi chuyeän laøm baïn xuùc ñoäng, coù ñoâi chuyeän mang ñeán cho baïn moät yù nghóa saâu saéc ñaäm ñaø, ñoâi chuyeän laøm cho baïn baät khoùc, ñoâi chuyeän khaùc laøm cho baïn reo cöôøi, ñoâi chuyeän seõ söôûi aám taâm hoàn baïn, vaø ñoâi chuyeän khaùc laïi khieán cho caùc baïn thaáy theá naøo laø hieäu naêng cuûa moät quaû ñaám. Neáu baïn caûm thaáy caàn chia seû vôùi ai moät caâu chuyeän naøo thì neân laém. Khi gaëp moät caâu chuyeän khieán baïn phaûi nghó ñeán moät ngöôì naøo khaùc thì baïn haõy ñeán vôùi ngöôøi aáy vaø keå cho hoï nghe. Trong khi ñoïc, baïn haõy ñaém chìm troïn veïn vaøo coát chuyeän, vaø baát kyø yù töôûng naøo ñeán vôùi baïn ñuùng luùc baïn ñoïc thì baïn haõy bieán noù thaønh haønh ñoäng. Hy voïng raèng caùc baïn seõ coù ñöôïc nhieàu nieàm vui khi ñoïc quyeån saùch “Ngheä Thuaät Soáng” naøy. Vaø xin maùch nhoû cho caùc baïn

taäp saùch ngheä thuaät soáng

243

bieát, “Ngheä thuaät soáng” taäp hai seõ ñeán vôùi baïn trong nay mai, neáu baïn ñang coù trong tay taäp moät, vaø muoán……

Chuùc baïn thaønh ñöôøng töông lai.

coâng

treân

böôùc

244 taäp saùch ngheä thuaät soáng

taäp saùch ngheä thuaät soáng

245

Luïc tìm Lôøi Ngoû

.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..

5 Moät Cöû Chæ Ñeïp .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .7 Muøi Höông Gíang Sinh . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 9 Ngöôøi Con Trai .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..13 Khoâng Soùt Baïn Naøo .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 16 AÙnh Sao Ñeâm .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. 18 Ñöùa Beù Cuûa Hoøa Bình .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. . 22 Moùn Quaø Moät Nöûa .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . ..25 Haõy Laø Chính Mình .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 29 Ngöôõng Cöûa Thôøi Gian .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..32 Böôm Böôùm Bay .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 34 Ngoïn Neán Trong Ñeâm .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..36 Ñöùng Coá Gaéng Phaûi Hoaøn Haûo .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. 39 Söùc Maïnh Cuûa Nuï Cöôøi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .... ..41 Nhöõng Ngaøy Khoâng Môû Tivi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. 44 Moät Caâu Chuyeän Caûm Ñoäng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . . .. 46 .. .. .. .. .. .. .. .. ..

246 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Baøi Hoïc Töø Loaøi Ngoãng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .50 Soáng Troïn Veïn Töøng Ngaøy .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .52 Caâu Hoûi Quan Troïng Nhaát .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..55 Ñieàu Kyø Dieäu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. ..56 Nhöõng Hoøn Ñaù Cuoäi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .. .. .. .. .58 Sau 1.009 Laàn Bò Töø Choái .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ... .. .. .. .. .. .. .. .. ..60 Coâ Beù Vaø Chieác Xe Ñaïp .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .62 Ngöôøi Cha Khoâng Theå Queân Cuûa Toâi .. .. .. ... .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 65 Baùu Vaät.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 69 Moái Tình Giaø.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..70 Meï Toâi – Thaày Toâi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 72 Caùi Taùch Kyø Dieäu.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 75 Isagiyoi – Thanh Khieát, Can ñaûm.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 77 Lôøi Nhaén Göûi Töø Ngöôøi Baïn.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..79 Quaø Giaùng Sinh.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 82 Vaäy AØ.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 84 Ngöôøi Yeâu Valentine Muoân Ñôøi Cuûa Toâi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 85

taäp saùch ngheä thuaät soáng

247

Ñoâi Hoa Tai Hình Gioït Nöôùc.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 88 Söï Thay Ñoåi Kyø Dieäu.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..91 Ñuoåi Ma.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..92 Söï Khích Leä.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..94 Con Chuoät.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..95 Baøi Hoïc Ñaàu Tieân.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..96 Moät Vieäc Nhoû.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 97 Ñieàu Baát Ngôø.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .99 Noù Seõ Qua.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..101 Hieän Taïi.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..102 Baøi Hoïc Töø Baø Rose .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 103 Söï Thònh Vöôïng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .106 Moùn Quaø Cuûa Söï Laêng Maï .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 107 Löu Buùt.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . 109 Ngöôøi Khaùch Troï.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .115 Moät Cuoäc Soáng Voâ Ích.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 116 Ñeâm Giaùng Sinh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..117

248 taäp saùch ngheä thuaät soáng

Söï Taäp Trung .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. …127 Söû Duïng Thôøi Gian .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..128 10 Lôøi Khuyeân Trong Giao Tieáp .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..129 Baøi Ngöõ Phaùp Cho Baïn Treû .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 132 Baûy Yeáu Toá Cuûa Thaønh Coâng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..133 Haõy Queân Vaø ... Haõy Nhôù .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 134 Haát Noù Xuoáng Vaø Böôùc Leân Treân .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..135 Tieáng Voïng Töø Röøng Saâu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 137 Chuyeän Caây Taùo .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .138 Cha Toâi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..141 Nhöõng Veát Ñinh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 144 Trôû Veà .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 146 Moät Cuoäc Ñaàu Tö Ñaùng Giaù .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .148 Caùi Chaäu Nöùt .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 153 Di Saûn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .155 Buoåi Chieàu Trong Coâng Vieân .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 157 Tình Yeâu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .159

taäp saùch ngheä thuaät soáng

249

Khi Thöôïng Ñeá Taïo Ra Ngöôøi Cha .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 161 Phaàn Thöôûng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .164 Quaø Giaùng Sinh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 166 Saéc Maøu Cuûa Tình Baïn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 168 Söï Bình Yeân .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 171 Söï Ñoäng Vieân .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..173 Söùc Maïnh Cuûa Tình Yeâu .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .175 Söùc Maïnh Cuûa Lôøi Noùi .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 177 Söùc Maïnh Cuûa Yù Chí .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 179 Söï Thoaû Loøng .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 182 Taûn Maïn Veà Haïnh Phuùc .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .184 Traän Baõo Tuyeát .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .186 Tin Ñoàn .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 188 Thoâng Ñieäp Yeâu Thöông .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..189 Thaûm Kòch Hay Ñieàu Laønh .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 191 Lôøi Keát .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..193 Luïc Tìm .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..195

250 taäp saùch ngheä thuaät soáng