1/22/2009
การพยาบาลทารกที่มภี าวะเสี่ ยง ทารกแรกเกิด หมายถึง ทารกอายุต้ังแต่ แรกเกิดจนถึง 28 วัน แบ่ งเป็ นทารกแรกเกิดระยะต้ น-7 วัน ทารกแรกเกิดระยะท้ าย 7-28 วัน ทารกนํา้ หนักตัวน้ อย หมายถึงทารกที่มีนํา้ หนักตัว น้ อยกว่ า 2500 กรัม
ประเภทของนํา้ หนักตัวน้ อย SGA(Small for gestation age) ทารกที่มีนํา้ หนักน้ อยกว่ า 10 percentile ของนํา้ หนักปกติที่อายุครรภ์ น้ันๆ LGA(Small for gestation age) ทารกที่มีนํา้ หนักมากกว่ า 10 percentile ของนาหนกปกตทอายุ ของนํา้ หนักปกติที่อายครรภ์ ครรภนนๆ น้ันๆ AGA(Appropriate for gestation age) ทารกที่มีนํา้ หนัก ตัวสมกับอายุครรภ์ น้ันๆ IUGR(Intrauerine Growth Retarddation) ทารกที่มีนํา้ หนัก น้ อยกว่ าอายุครรภ์ น้ันๆ
ทารกคลอดกอนกําหนด (Prematurity) หมายถึง ทารกที่คลอดกอนอายุครรภ 37 สัปดาห (นอย กวา 259 วัน ) ทารกคลอดกอนกําหนด (Prematurity) การวินิจฉัย โดยใชวิธี Dubowitz Nicolopoulos และ Ballard โดยดู จากลักษณะภายนอก 6 อยาง และการตรวจระบบประสาท 6 อยาง เมื่อรวมคะแนนแลวจึงนําไปเทียบกับตารางอายุครรภ ควรทําหลังจากคลอด 24 ชั่วโมงไปแลว
ภาวะแทรกซอนที่พบไดในทารกคลอดกอนกําหนด Birth Asphysia หมายถึง ภาวะขาดออกซิเจนหลังคลอด Apgar score ต่ํา กวา 6 หรือ 7 ที่ 1 นาที และ5 นาที มักตองชวยหายใจนาน เกิน 2-3 นาที อาการและอาการแสดง 1.การขาดออกซิเจนกระทันหัน ทําใหเกิดการ เปลี่ยนแปลงในปอด ความดันในปอดสูงมากขึ้น ถา ความดันเลือดในรางกายต่ําดวย ก็จะมีผลทําใหเลือด ไปเลี้ยงปอดลดลง
การดูแลทารกคลอดกอนกําหนด 1.การควบคุมอุณหภูมิของรางกาย 2.การปองกันการติดเชื้อ 3. ปองกันภาวะเลือดออก 4.การสังเกตอาการอยางใกลชิด 5.การให ใ อ าหาร 6.การใหวิตามินและเหล็ก
2.การเปลี่ยนแปลงของระบบหมุนเวียนเลือด 3.การเปลี่ยนแปลงของระบบประสาท 4. การเปลี่ยนแปลงของระบบทางเดินอาหาร 5 การเปลี่ยนแปลงที่ไต เกด 5.การเปลยนแปลงทไต เกิด acute renal failure ได ได้
5.การเปลี่ยนแปลงที่ไต เกิด acute renal failure ได 6.การเปลี่ยนแปลงทาง metabolic
1
1/22/2009
ทารกที่มีภาวะหายใจลําบาก ( Idiopathic Distress Syndrome) IRDS หรือ HMD ( Hyaline Membrane Disease ) เปนกลุมอาการหายใจลําบากในทารก คลอดกอนกําหนด อาการและอาการแสดง ทารกจะปรากฎอาการ หายใจลําบากภายใน 8 ชม.หลังคลอด ในระยะที่เป็ น ใหม่ๆ ใน 48-72 ชม.แรก
การรักษา แบบประคับประคอง โดยใช เครื่องชวยหายใจชนิด CPAP (Continuous Positive airway Pressure)หรือ PEEP (Positive End Expiratory Pressure)ความดััน ไมเกิน 10 cmH2O ควบคุมระดับออกซิเจน ในเลือดใหไดเทากับ50-70 mmHg และ ระดับคารบอนไดออกไซดในเลือดอยู ระหวาง 35-45 mmHg จึงคอยๆลดออกซิเจน ลง
อาการ -หายใจเร็ว หนาอกบุม อัตราการหายใจ มากกวา 60 ครั้ง/นาที ในทารกแรกเกิด -Expiratory grunting -Cyanosis y -Systemic hypotention -Abnormal Breath sound เชนอาจพบ crepitation
การพยาบาล -รักษาอุณหภูมิของรางกาย -ใหการพยาบาลที่นุมนวลและรวดเร็ว -บันทึกสัญญาณชีพ -งดน้ําและอาหารทางปากในระยะทีห่ ายใจลําบาก -ใหอาหารทาง NG tube ํ ื่ ช -ดูแลการทางานของเครองชวยหายใจ ใ -clear air way ใหโลง สังเกตภาวะ cyaosis และอาการ หายใจลําบาก -ปองกันการติดเชื้อเพิ่ม ดูแลสิ่งแวดลอม และความ สะอาดของอุปกรณ -ดูแลความสะอาดรางกาย
สาเหตุ
การหยุดหายใจทารกแรกเกิด ( Apnea ) การหยุดหายใจนานเกิน 20 วินาที มี หัวใจเตนชา เขยวหรอซดรวมดวย หวใจเตนชา เขียวหรือซีดรวมดวย
-ทารกคลอดกอนกําหนด -มีปญหาที่ระบบประสาทสวน กลาง -ชัก -ซีด -REM sleep -sepsis -Hypothermia -PDA -Electrolyte Imbalance -drug effect
2
1/22/2009
การรักษา มีหลายวิธี -รักษาตามอาการและสาเหต -ดูแลใหออกซิเจน -หลีกเลี่ยงการกระตุน Reflex -รักษาทางยา ลดการกดหนาที่ศูนยหายใจ การพยาบาล -หลีกเลี่ยงสิง่ ที่จะกระตุนใหเกิดภาวะ Apn -สังเกตอาการอยางใกลชิดในทารกที่อยูในภาวะเสี่ยง -ดูแลทางเดินหายใจใหโลง -สังเกตสัญญาณชีพ -เตรียมอุปกรณใหพรอม เชน ออกซิเจน เครื่องชวยหายใจ -ดูแลใหไดรับออกซิเจนอยางเพียงพอ
อาการแสดง -ทารกหายใจเร็วมากกวาปกติ(60/นาที) -ปลายมือปลายเทาเขียว Cyanosis -Apnea ได -หนาอกโปงผิดปกติ -Abnormal Breath sound อาจเจอ crepitation -อาจพบ pneumothorax -ภาพถายรังสีจะพบ pleural effusion -มีไข เกิด pneumonia ได
ภาวะเลือดออกในปอด(Pulmonary Heamorrhage) พบไดบอยในทารกแรกเกิดน้ําหนักตัวนอย (ต่ํากวา 2500 กรัม) หรือพวก SGA สาเหตุ -อาจพบรวมกับภาวะพรองออกซิเจนกอน คลอด หรือระยะแรกคลอด ภาวะกรดเกิน sepsis โรคหัวใจแตกําเนิด หัวใจวายเลือดคั่ง ภาวะ เลือดออกผิดปกติ DIC (Disseminated intravascular clotting)
Aspiration Syndrome เปนกลุมอาการสําลักน้ําคร่ําหรือ สิ่งที่เจือปนเขาไปขณะคลอด เช สงทเจอปนเขาไปขณะคลอด เชนกลุ นกลม อาการสําลักขี้เทา (Meconium aspiration syndrome)
การรักษา -suction ให clear ในทารกที่มีภาวะเสี่ยง -ติดตามอาการแสดง -ใหออกซิเจน -ใหยา antibiotic การพยาบาล -สังเกตอาการอยางใกลชิด -clear airway -สังเกตสัญญาณชีพ -ดูแลใหไดรับออกซิเจนอยางเพียงพอ -Hygine Care
อาการแสดง มีภาวะหายใจลําบาก คลายๆกับ พวก IRDS ฟงเสียงปอดพบ crepitation อาจพบเลือดออกทางจมูก ปาก การรักษา แบบประคับประคอง ขึ้นอยูกับ สาเหตุ ใหออกซิเจน ใหเลือด
3
1/22/2009
การพยาบาล -ดูแล airway -สังั เกตอาการอยา งใกล ใ ชิด -ใหการพยาบาลดวยความนุมนวล -ถามีภาวะผิดปกติของระบบไหลเวียน
อาการ มีภาวะหายใจลําบาก grunting retraction หนาอกโปงผิดปกติขางใดขางหนึ่ง และการเคลื่อนไหวของหนาอกไมเทากัน การรักษา การรกษา -รักษาตามอาการขึ้นอยูกับความรุนแรงของโรค -ดูแลใหเครื่องชวยหายใจ -เจาะเอาลมออก -ใสสาย ICD
ภาวะแรงดันเลือดของปอดสูง (Pulmonary persistant Hypertention) หมายถึงแรงตานของหลอดเลือด pulmonary vascular resistance สูงภายหลังทารกเกิด สาเหตุุ -มีความผิดปกติของปอด -ไมมีความผิดปกติของปอด เชนBirth asphysia ซึ่งพบไดบอยที่สุด และภาวะสูดสําลักขี้เท -มีความผิดปกติของเลือด -มีความผิดปกติของหัวใจ
ภาวะลมในชองเยื่อหุมปอด ( Pneumothorax) สาเหตุ -การสูดสําลักขี้เทา -เกิดขึ้นเอง Spontaneous -ปอดเจริญนอยกวาปกติ ซึ่งอาจพบเปนที่ ป ใ ปอดขางใดขางหนง ึ่ -fetal distress -ภาวะแทรกซอนจากการใหเครื่องชวย หายใจ -ไสเลื่อนกระบังลม -ปอดอักเสบ
การพยาบาล -สังเกตอาการอยางใกลชิด -ดูแลใหไดรับออกซิเจนอยางเพียงพอ -สังเกตการทํางานของ ICD -เตรียมความพรอมของอุปกรณกูชีวิต -ใหการพยาบาลตามอาการ
อาการแสดง พบใน24 ชั่วโมงแรก -เขียว Cyanosis ถารองจะเขียวมากขึ้น -อาการ หายใจลําบากซึ่งไมรุนแรงมาก -เสียงหัวใจผิดปกติ อาจพบ murmur
การรักษา -วินิจฉัยแยกโรคระหวางโรคปอดกับหัวใจ โดยวิธี Hyperoxia Test
4
1/22/2009
การรักษา -รักษาตามสาเหตุ -ใหออกซิเจน 100% เพื่อรักษาระดับออกซิเจนใ เลือดใหมากกวา 60 mmHgg -รักษาแรงดันของเลือดใหอยูในระดับ systolic 60 80 mmHg -ใหยา control ความดัน
การพยาบาล -ดูแลทารก หลีกเลี่ยงการทําใหทารกเจ็บปวด -สังเกตการหายใจ และภาวะขาดออกซิเจน -ตรวจสอบสัญญาณชีพอยางใกลชิด Hygine care -Hygine -หลีกเลี่ยงการตรวจรางกายโดยไมจําเปน -ดูแลควบคุมอุณหภูมิของรางกาย
5