March 2009

April 2020
PDF

Download

This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA

Overview

Download & View March 2009 as PDF for free.

More details

Words: 19,692
Pages: 36

Preview
Full text

e÷]ÿ ‡düTº

e÷]Ã 2009

35 dü+|ü⁄{Ï : 3 dü+∫ø£ : 11

yÓ\ s¡T. 5 /-

á dü+∫ø£˝À........ ‘·èrj·T Á|ü‘ê´j·÷ïj·T+: sê»kÕúHé nqTuÛÑe+ n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É<ä÷s¡+˝À Vü≤e÷©\T dæ|æ◊(m+) @sêŒ≥T≈£î düHêïVü≤+>± »]–q ‘ÓHê* dü<ädüT‡ $X‚cÕ\T #Ó’Hê˝À sê»ø°j·T, ôd’<ëú+‹ø£ •ø£åD @~ dü‘´· + 1929 eTVü‰ e÷+<ä´+`nyÓT]ø± Á<äe´ ô|≥Tºã&ç` »s¡àHé HêJsTT»+ mìïø£\ y˚ﬁ¯ dæ|æ◊(m+)ô|’ nuÛÑ÷‘·ø£\Œq\‘√ $wüÁ|ü#ês¡+ k˛wü*»+ s¡ø£åDø√dü+ O]ø£+uyÓTøÏÿq Ms¡eì‘· {≤Hê´ (CÀj·÷)

1

dü÷Œ¤]Ô

e÷]ÿ ‡düTº

k˛wü*»+ s¡ø£åDø√dü+ O]ø£+uyÓTøÏÿq Ms¡eì‘·

{≤Hê´ (CÀj·÷)

n~ ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆ ø±\+. 1941 &çôd+ãs¡T. Á|ü|ü+#·+˝À Hê{Ï @¬ø’ø£ k˛wü*düTº sê»´+ k˛$j·T{Ÿ j·T÷ìj·THé »s¡àHé HêJ eTTwüTÿs¡T\ qT+&ç eTVü‰ $|ü‘·TÔ m<äTs=ÿ+{À+~. sê»<Ûëì e÷k˛ÿ dü]Vü≤<äT› ˝À¢ ;Ûø£s¡ b˛s¡T kÕ>∑T‘√+~. X¯‘·è <ë&çì ‹|æŒø=≥º&ÜìøÏ bÕsê$T\≥Ø <äﬁ≤\T ôVAsêôVAØ>± b˛sê&ÉT‘·THêïsTT. bÕsê $T\≥Ø ã\>±\≈£î n+&É>± ì\e&ÜìøÏ m+|æø£ #˚dæq ndüe÷q kÕVü≤düe+‘·T˝…’q e\+{°s¡¢qT |ü+|æ+~ Á|üuÛÑT‘·«+. >∑‘·+˝À @Hê&É÷ j·TT<ä∆s¡+>∑+˝À n&ÉT>∑Tô|≥ºì Ä yê\+{°sT¡ ¢ ndüe÷q ‘ê´>±\T #˚dæ k˛$j·T{Ÿ #·]Á‘·˝À düTesêí<Ûë´j·÷ìï s¡ø±Ôøå±sê\‘√ *œ+#ês¡T. Ä yê\+{°s˝¢¡ À n‘·´+‘· BÛs√ <ë‘·Ô‘· Á|ü<ä]Ù+∫q Ms¡ eì‘· {≤Hê«. |ü<Ó›ì$T<˚ﬁ¯ﬂ ˝Ò˝Ò‘·ej·TdüT˝ÀH˚ e÷‘·è <˚X¯+ ø√dü+, k˛wü*düTº e´edüú s¡ø£åD ø√dü+ BÛs√<ë ‘·Ô+>± ì\ã&ç HêJ\ ø£è≤s¡ ∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î ã\sTT+~. e÷k˛ÿ≈£î <ä>sZ∑ ˝¡ Àì y˚sπ «yê <ä>sZ∑ ¡ Oqï ô|Á{Ïw#æ yÓ √ ÁbÕ+‘·+˝À »s¡àHé ôdq’ ´+ jÓTTø£ÿ f…*bò˛Hé yÓ’s¡¢˙ï ø£‹Ô]+#·ã&Ü¶sTT. eTs√ s√Eq »s¡àq¢ Äj·TT<Ûë\T, >∑TÁsê\T Oqï >∑TÁs¡|⁄ü XÊ\ n–ïøÏ ÄVüQ‹ nsTT+~. <ë+‘√ HêJ\ |üVü‰sê ô|]–+~. eTs¡Tdü{Ïs√EH˚ ø°\ø£yÓTÆq $T\≥Ø \ø£å´+ <ä>∑Zs¡ nqTe÷Hê düŒ<ä+>± dü+#·]düTqÔ ï ˇø£ k˛$j·T{Ÿ ôdì’ ≈£î&çì HêJ\T ‘·eT nBÛq+˝ÀøÏ rdüT≈£îHêïs¡T. bòÕ´+≥T, |òüsY C≤¬ø≥Tº y˚düT≈£îì HÓ‹Ôq {À|”, uÛÑTC≤q z u≤´>∑T ‘·–*+#·T≈£îqï Ä e´øÏÔ #˚‹˝Àì |æk˛Ô\TqT ø√≥T u≤´≈£î˝ÀøÏ ‘=dæ, u≤´>∑T˝À+∫ z d”kÕrdæ <ëH√¢ì u…+JqT Á<ëeD≤ìï >√&ÉMT<ä »*¢ ì|ü⁄Œ ô|fÒº Á|üjT· ‘·ï+˝À O+&É>± >∑dÔ” ‹s¡T>∑T‘·Tqï »s¡àHé ôd+Á{° yÓqø£qT+&ç e∫Ã Ä eTìwæMT<ä |ü&ç ã+~Û+ #ê&ÉT. n‘·ìï Ç‘·s¡ HêJôd’ì≈£î\ <ä>∑Z]øÏ rdüT≈£îb˛j·÷&ÉT. nø£ÿ&É >±˙ Mﬁ¯ﬂ≈£î ns¡∆+ ø±˝Ò± ô|≥Tº≈î£ qï~ eT>∑yê&ÉT ø±<äì, j·TTe ÁbÕj·T+˝À Oqï Ä&É|\æ ì¢ . Ä ne÷àj˚T {≤Hê´. {≤Hê´ô|’ HêJ\T ô|X’ Ê∫ø£‘«· + Á|ü<]ä Ù+ #ês¡T. Ç+≥sêπ>wüHé ù|]≥ ∫Á‘· Væ≤+dü\ ø=*$T s¡–*+#ês¡T. ‘√\T u…\Tº\‘√ {≤Hê´ ˇﬁ¯¢+‘ê ô|#·TÃ πs–b˛j˚T˝≤ ¬s+&ÉT e+<ä\

<Óã“\T ø={≤ºs¡T. nsTTHê ÄyÓT H√{ÏyÓ+≥ ªHê≈£î ‘Ó*j·T<äTµ ªH˚qT #Ó|üŒqTµ nqï ¬s+&ÉT e÷≥\T ‘·|Œü n<äq+>± ˇø£ÿ e÷≥ ≈£L&Ü sêã≥º˝øÒ £ b˛j·÷s¡T. ˇ+{ÏMT<ä ˝À ã˙qT, ìø£ÿs¡T‘√ ì\u…{ºÏ ô|&És¬ ø£ÿ\T $]∫ ø£{ºÏ eTØ ˇ{Ïº bÕ<ë\‘√ eT+#·T˝À q&ç|+æ #·T≈£î+≥÷ yêdæ‡© n˝…>±®+Á&√$#Y nH˚ ÄyÓT Ç+{ÏøÏ rdüT≈£îyÓﬁ≤ﬂs¡T. qT~{ÏMT<ä ø£$T*q >±j·÷\T, ø±ﬁ¯Sﬂ, #˚‘·T\ MT<ä s¡ø£Ô|ü⁄ #ê]ø£\‘√ HÓ‘·TÔs√&ÉT‘·Tqï {≤Hê´ ˇø£ ã\¢≈£î #˚s¡ã&ç ‘ê>∑&ÜìøÏ @eTHêï ÇeTàì n&ç–+~. yêdæ‡© eT+∫˙ﬁ¯ ó ﬂ Çe«&ÜìøÏ Á|ü j · T ‹ïùdÔ HêJôdì’ ≈£î\T ÄyÓTq÷ |üøÿ£ ≈£î HÓfkºÒ Õs¡T. ôd+Á{° ‘·TbÕø° s¡aT[|ædü÷Ô ÄyÓTqT ãj·T≥≈£î bıeTàHêï&ÉT. ˝À|ü\ n–Z|ü⁄\¢\T yÓ*–+∫ {≤Hê´ #·sêàìï ø±˝≤Ãs¡T. ˇø£&sÉ TT‘˚ s¡+|ü+‘√ {≤Hê´ yÓqTïMT<ä >±≥T¢ ô|{≤º&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· nø£ÿDÏ+í ∫ ãj·T˝Òs› B¡ kÕs¡T. ‘·TbÕøÏ u≤jYTHÓ{Ÿ dü÷<ä+≥T ø=q‘√ {≤Hê´ yÓqTïMT<ä bı&ÉTdü÷Ô Ä eT+#·T˝À eT∞ﬂ ˇ{Ïº ø±ﬁ¯ﬂ‘√ q&ç|+æ ∫ rdüT≈£îyÓﬁ≤ﬂs¡T. n˝≤ Ä eT+#·T˝À, Ä M~Û˝À ÄyÓTqT n≥÷ Ç≥÷ q&ç|dæ ÷ü Ô OHêï&ÉT. Ä #·*øÏ ‘·H˚ >∑&É¶ø£{Ïºb˛‘êH˚yÓ÷ nì uÛÑj·T|ü&ç ôd+Á{°H˚ Çø£ |ü<ä n+≥÷ {≤Hê´qT ø±fÒJ ˝ÀøÏ rdüT¬øﬁ≤ﬂ&ÉT. ø±ùd|ü⁄ ø±|ü˝≤ ø±kÕø£ eT∞ﬂ eT+#·T˝À ˇ{Ïº ø±ﬁ¯ﬂ q&Éø£ yÓTT<ä\T ô|{Ïº+#ê&ÉT. n˝≤ sêÁ‹ 10 >∑+≥\ qT+&ç ‘Ó\y¢ ês¡T s¡a≤eTT s¬ +&ÉT >∑+≥\<ëø± >∑+≥≈£î |ü~ùV≤qT Çs¡y’Ó ì$TcÕ\T $sêeT+ rdüT≈£îì

{≤Hê´qT eT+#·T˝À q&ç|ædü÷ÔH˚ OHêï&ÉT. ‘·s¡Tyê‘· &É÷´{° e÷]q ¬s+&√ ôd+Á{° {≤Hê´qT ã\¢MT<ä ø±ùd|ü⁄ q&ÉT+yê\Ãì#êÃ&ÉT. eTsêï&ÉT bı<äTH› ˚ »s¡àHé ôdì’ ≈£î\T }s¡T q&çu§&ÉT¶q O]ø=j·T´\T dæ<ä∆+ #˚XÊs¡T. |ü~ >∑+≥\≈£î »s¡àHé n~Ûø±s¡T\T eTs√kÕ] {≤Hê´ qT ªÇ+≥sêπ>{Ÿµ #ÓjT· ´&É+ yÓTT<ä\T ô|{≤ºsT¡ . >∑+≥\T >∑&ç∫Hê yês¡T nyÓT qT+&ç @ düe÷ #ês¡eT÷ sêã≥º˝Òø£b˛j·÷s¡T. ‘·q uÛÑ$wü´‘·TÔ @$T{À m]–Oqï e´øÏ˝Ô ≤>± {≤Hê´ HêJ\qT ˝…ø£ÿ#˚j·T≈£î+&Ü e´eVü≤]+∫+~. n+‘·≈£î eTT+<äT {≤Hê´ <ä>∑Zs¡ qT+&ç kÕ«BÛq+ #˚düT ≈£îqï |òüsYø√≥T, bòÕ´+≥T, ã÷≥T¢, u…+JHé Á<ëe+‘√ Oqï d”kÕ\‘√ ì+&çq u≤´>∑÷ n˙ï ø£e÷+&Ó+{Ÿ Ä|òd” Tü qT+∫ ‘Ó|Œæ +∫ {≤Hê´qT ‘·–*+#·Tø√eTHêïs¡T. bòÕ´+≥T ‘=&ç>±s¡T. eT+#·T ø=]πødæq bÕ<ë\≈£î ã÷≥T¢ y˚dTü ø√ì #êÃs¡T. u≤´>∑T˝Àì u…+JHé d”kÕ*qT {≤Hê´ yÓT&É˝À y˚˝≤&ÉBXÊs¡T. yÓT&É≈£î ªª‹s¡T>∑T u≤≥T<ës¡Tµµ nì sêdæq uÀs¡T¶ ‘·–*+∫ M~Û ≈£L&É*yÓ’|ü⁄ q&ç|æ+#ês¡T. O]ø=j·T´ #·T≥÷º $#·TÃø£‘T· \Ô T <Û]ä +∫q |ü~eT+~ n[«≈£î\T ø±|ü˝≤ ì\ã&Ü¶s¡T. yêﬁ¯ﬂ yÓqTø£ <ë<ë|ü⁄ e+<äeT+~ <ëø± HêJ ôdì’ ≈£î\T, Ä|òd” sü T¡ ¢ ms¡ ø√dü+ m<äTs¡T#·÷düTqÔ ï sêã+<äT˝≤¢ y˚∫OHêïs¡T. »s¡>u∑ Àj˚T |òTü Àsêìï ø£ﬁ≤ﬂsê #·÷|æ+∫ Á|ü»˝À¢ uÛj Ñ ÷Ó ‘êŒ‘·+ sπ ø¬ ‹Ô+#·&ÜìøÏ }ﬁÀﬂ Oqï »Hê*ï ã\e+‘·+>± ‘√\Tø=#êÃs¡T. ø=+‘·eT+~ á |òüTÀs¡+ y˚T+ #·÷&É˝Ò+ nqï≥T¢ H˚\ #·÷|ü⁄\T #·÷düTÔ+&ç b˛j·÷s¡T. eT]ø=~› eT+~ @&ÉTdü÷,Ô yÓ≈î£ ÿ‘·÷ OHêïs¡T. Ä |òTü Às¡+ #·÷&É˝eÒ Tì ø=+‘·eT+~ nø£ÿDTí+∫ <=+>∑‘·q+>± ‘·|æŒ+#·T≈£îHêïs¡T. O]ø=j·T´ øÏ+<ä ¬s+&ÉT #Óø£ÿ ô|≥º*ï ˇø£<ëìMT<ä ˇø£{Ï ì\u…{≤ºs¡T. {≤Hê´qT ˝ÒeHÓ‹Ô ô|’ #Óøÿ£ ô|f…º MT<ä ì\u…{≤ºsT¡ . yÓT&É≈î£ O]‘ê&ÉT ‘=&ç>±s¡T. O]r‘·\T, ø±*Ã #·+|ü &Ü\T, $<Ûë«+kÕ\T yÓTT<ä˝q’… yê{Ïì yÓX’ Ê∫ø£ Äq+<ä+‘√ bò˛{À\T rùd HêJ\ ÄqyêsTT r˝À uÛ≤>∑+>± ˇø£ HêJ Ä|ò”düs¡T ¬øyÓTsê‘√ ì\ã&çOHêï&ÉT. Çe˙ï ‘·q ø£ﬁ¯ﬂm<äTfÒ »s¡T>∑T‘·THêï {≤Hê´ #·*+#·˝Ò<äT. n»sêeTs¡yÓTÆq n+øÏ‘· uÛ≤e+‘√ ‘·q e÷‘·è<˚XÊìøÏ ‘·q e+‘·T ùde ($T>∑‘ê 35e |ù J˝À)

2

e÷]ÿ á ‡düTº dü+∫ø£˝À... 1. k˛wü*»+ s¡ø£åDø√dü+ O]ø£+uyÓTøÏÿq Ms¡eì‘· {≤Hê´ (CÀj·÷) ` eT÷\+: m+mdt–˝Ÿ 2 2. ‘·èrj·T Á|ü‘ê´j·÷ïj·T+: sê»kÕúHé - $.Áoìyêdüsêe⁄ 4 nqTuÛÑe+ 3. n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É<ä÷s¡+˝À Vü≤e÷©\T - ¬ø. Oe÷eTùV≤X¯«s¡ sêe⁄ 13 4. e÷]ÿ‡düTº bÕØº @sêŒ≥T≈£î düHêïVü≤+>± »]–q ‘ÓHê* dü<ädüT‡ $X‚cÕ\T - mdt. yÓ+ø£Á{≤e⁄ 16

5. #Ó’Hê˝À sê»ø°j·T, ôd’<ëú+‹ø£ •ø£åD ` Ábıˆˆ ¬ø.¬ø. ‘˚πø<ä‘Y

22

6. @~ dü‘·´+?` ‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+ 26 7. 1929 eTVü‰ e÷+<ä´+`nyÓT]ø± Á<äe´ô|≥Tºã&ç` »s¡àHé HêJsTT»+ - ø¬ . Ms¡jT· ´ 29

8. mìïø£\ y˚ﬁ¯ dæ|æ◊(m+)ô|’ nuÛÑ÷‘·ø£\Œq\‘√ $wüÁ|ü#ês¡+ - _.$. sê|òüTe⁄\T 33 m&ç≥sY:

mdt. yÓ+ø£{Á ≤e⁄ m&ç{À]j·T˝Ÿ uÀs¡T:¶

bÕ≥÷s¡T sêeTj·T´ _.$. sê|òTü e⁄\T &Ü. yÓ’. sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô ‘Ó\ø£|*ü ¢ s¡$ uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh ø£$T{° ‘·s¡T|òü⁄q Á|ü#T· s¡D ø£s,Ô¡ eTTÁ<ë|ü≈î£ &ÉT: _.$.sê|òTü e⁄\T dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : mdt. yÓ+ø£Á{≤e⁄ eTTÁ<äD : Á|üC≤X¯øÏÔ &Ó’© Á|æ+{Ï+>¥ Áô|dt, 1-1-60/2, ÄØºd” Áø±dt s√&é‡, ôV≤’ <äsêu≤<é -20 bò˛Hé:m&ç{À]j·T˝Ÿ 27665420, 27663761 y˚TH˚»sY: 27673787 bòÕ´ø˘‡ : 27639921 EMail::[email protected] Visit cpi(m) site at : cpim.org

3

˙{Ï Á|üsTTy˚{°ø£s¡D >±*, ˙s¡T, H˚\...Á|üøè£ ‹ Ç∫Ãq á dü+|ü<ä Á|ü»\+<ä]Bqqqï~ ìqï{Ï e÷≥. n+<ä] H˚\ ø=+<ä]<Ó’ #ê˝≤ ø±\+ nsTT+~. Á|ü|ü+Nø£s¡D H˚|ü<∏ä´+˝À Á‘ê>∑T˙{Ï Á|üsTTy˚{°ø£s¡D ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Ç|ü&ÉT kÕ>∑T ˙s¡T ≈£L&Ü Á|üsTTy˚≥T e´≈£îÔ\ #˚‘·T˝À¢ ô|{º&ÜìøÏ Á|üj·T‘êï\T eTTeTàs¡yÓTÆHêsTT. eTq sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ÄyÓ÷~+∫q q÷‘·q »\ $<Ûëq+ kÕ>∑T˙{Ï Á|üsTTy˚{ø° s£ D¡ ˝À uÛ≤>∑yT˚ . ìC≤ìøÏ á $<ÛëHêìï sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ÄyÓ÷~+∫+~ nH˚ø£Hêï Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ yÓT&É\T e+∫ ÄyÓ÷~+|üCdÒ +æ ~ n+fÒH˚ q|ü‘·T+~. eT+∫˙{Ïì Á|üsTTy˚{ø° ]£ +#·&+É , ¬s’‘·T\T yê&ÉT≈£îH˚ Á|ü‹ ˙{Ï#·Tø£ÿ≈£L eTT≈£îÿ|æ+&ç eTØ #ÛêØ®\T edü÷\T #˚j·T&Éy˚T q÷‘·q »\ $<Ûëq+ kÕsê+X¯+. nsTT‘˚ ø=‘·Ô $<Ûëq+˝À ø=‘·<Ô qä y˚TMT ˝Ò∑‘· Á|üuTÑÛ ‘ê«\ MT<ä ˇ‹Ô&ç ‘Ó∫Ã ÄyÓ÷~+|ü#d˚ Tü ø√&ÜìøÏ Á|üjT· ‹ï+∫q $<Ûëqy˚T. >∑‘· sêh Á|üuÛÑT‘·« Vü≤j·÷+˝À kÕ>∑T˙{ÏøÏ MT≥s¡T¢ ô|≥º&ÜìøÏ #˚dæq Á|üjT· ‘êï\qT s¬ ‘’ ê+>∑+ rÁe+>± e´‹πsøÏ+∫+~. n|ü&ÉT s¬ ‘’ T· \ ‘·s|¡ ⁄üò q e÷{≤¢&qç yÓ’mdt sê»X‚Ks¡ ¬s&ç¶ Ç|ü&ÉT Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î ˇ‹Ôﬁ¯¢≈£î ˝§+– ‘·H˚ dü«j·T+>± ø=‘·Ô »\$<Ûëq+ ù|s¡T‘√ ¬s’‘·T\qT <Óã“rùd ø±s¡´Áø£e÷\qT Á|üy˚X¯ ô|≥º&É+ ø£å+‘·e´+ ø±ì $wüjT· +. »\ $<Ûëq+ s¬ ‘’ T· e´‹πsø£yTÓ qÆ ~ ø£qTø£H˚ XÊdüq düueÑÛ TT+<äT ô|≥º≈î£ +&Ü, mø£ÿ&Ü #·]Ã+#·≈£î+&Ü s¡Vü≤dü´+>± Jz C≤Ø #˚XÊs¡T. ‘·qT Á|üy˚X¯ô|{Ïºq Á|ü‹ nHêeT‘·TÔ |ü<∏äø±ìø° ù|J\≈£î ù|J\ n&É«s¡ºsTTCŸyÓT+≥T¢ Ç∫Ã u≤ø±\÷<äT≈£î+≥Tqï sê»X‚Ks¡ ¬s&ç¶ Á|üuÛÑT‘·«+ ø=‘·Ô »\ $<ÛëHêìï Ç+‘· s¡Vü≤dü´+>± m+<äT≈£î ÄyÓ÷~+∫ Jz #˚dæ+<√ Á|ü»\≈£î $e]+#ê*. nBø±ø£ XÊdüq düuÛÑ eTT>∑TdüTÔqï ‘·s¡TD+˝À, ø=‘·Ô XÊdüq düuÛÑ≈£î mìïø£\T »s¡>∑uÀ‘·Tqï ‘·s¡TD+˝À Vü≤&Ü$&ç>±, s¡Vü≤dü´+>± Ç≥Te+{Ï eTTK´yÓTÆq Jz $&ÉT<ä\ #˚j·T&É+ Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î yÓT|üø√düy˚Tqqï $wüj·T+ ãVæ≤s¡+>∑ s¡Vü≤dü´+. >∑‘· eTTK´eT+Á‹ #·+Á<äu≤ãTqT Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î J‘·>±&Éì $eT]Ù+∫q sê»X‚Ks¡ ¬s&ç¶ Ç|ü&ÉT ‘·qT n+‘·≈£î $T+∫ Á|ü|ü+#·u≤´+≈£î n&ÉT>∑T\≈£î eT&ÉT>∑T˝§‘·TÔ‘·THêïs¡T. ø=‘·Ô »\ $<Ûëq+ eTq sêh ¬s’‘ê+>±ìï #êe⁄ <Óã“rdüT+Ô ~. ∫qï, düqïø±s¡T s¬ ‘’ T· \qT e´ekÕj·÷ìøÏ |üP]Ô>± <ä÷s¡+ #˚dæ yês¡+<ä]˙ ≈£L©\T>± e÷πsÃdüTÔ+~. ¬s’‘·T≈£î e´ekÕj·T+ –≥Tºu≤≥Tø±ø£b˛e&Éy˚T ø±<äT $ìjÓ÷>∑<ës¡T\ô|q’ ≈£L&Ü <ëì |ò*ü ‘ê\T <ës¡TD+>± O+{≤sTT. Ç~ øπ e\+ mes√ }Væ≤+∫ #ÓãT‘·Tqï $wüjT· + ø±<äT. ˝≤{ÏHé nyÓT]ø±˝Àì nH˚ø£ <˚XÊ˝À¢ Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈£î á $<ÛëHê\T neT\T »]|æq|ü&ÉT e∫Ãq |òü*‘ê*$. Ç|üŒ{Ïπø »\j·TC≤„ìï <Ûäqj·T»„+>± e÷]Ã sêÁcÕºìøÏ ô|<ä› >∑T~ã+&ÉqT ‘·–*+∫q Á|üuTÑÛ ‘·«+ Ç|ü&ÉT »\ $<Ûëq+ ù|s¡T‘√ s¬ ‘’ ê+>±ìï |üP]Ô>± ~yêﬁ≤ rsTT+#˚ #·s¡´\≈£î bÕ\Œ&ÉT‘√+~. á ¬s’‘·T e´‹πsø£ $<ÛëHêïìï ‹|æŒø={≤º\+fÒ sêqTqï mìïø£˝À¢ ø±+Á¬>dt Á|üuÛÑT‘ê«ìï z&ç+#·&ÉyÓTTø£ÿfÒ ¬s’‘·T\eTT+<äTqï ‘·ø£åD e÷s¡Z+.

#·+<ë $esê\T $&ç|üÁ‹ø£ : s¡T.5.. dü+e‘·‡s¡ #·+<ë : s¡T.60 b˛düTº <ë«sê ˝Ò<ë @C…+≥T <ë«sê ‘Ó|æŒ+#·Tø√e#·TÃ. ˝Ò<ë MT kÕúìø£ bÕØº ø±sê´\j·T+˝À dü+Á|ü~+#·+&ç. Á|üC≤X¯øÔÏ ãTø˘V≤ü Ödt nìï Áu≤+N\˝Àq÷ \_ÛkÕÔsTT.

∫s¡THêe÷ e÷]ÿ‡düTº (ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£) M~Û HÓ+1, ÄXÀø˘q>∑sY, ôV’≤<äsêu≤<é-20

e÷]ÿ ‡düTº

á e÷dü+ eTTU≤´+X¯+

‘·èrj·T Á|ü‘ê´j·÷ïj·T+: sê»kÕúHé nqTuÛeÑ + ø±Áy˚T&é Çm+mdt q+ã÷Á~bÕ<é 1952˝À #Ó|Œæ qe÷≥ Ç|üŒ{Ïø° eTq≈£î e÷s¡± O+≥T+~. ªª@ sêÁcÕº\T, ÁbÕ+‘ê˝À¢H‘’Ó ˚ düeTs¡o\ b˛sê{≤\‘√ Á|ü»\qT O‘˚õÔ ‘·T*ï #˚dæ ø£~*düTHÔ êïs√ nø£ÿ&˚ eTq≈£î C≤rj·TkÕúsTT˝À >∑T]Ô+|ü⁄ \_ÛdTü +Ô ~µµ >∑‘+· ˝À ‘Ó\+>±D≤ kÕj·TT<Ûbä ˛sê≥+, ‘Óu≤Û >±, |ü⁄qïÁ|üyêj·T˝≤sY, eØ¢ e+{Ï b˛sê{≤\˙ï düèwæ+º ∫q Á|üu+ÑÛ »Hê\T Çy˚. á b˛sê{≤\ |ò*ü ‘·+>±H˚ ø£eT÷´ìdüTº O<ä´eT+ C≤rj·TkÕúsTT˝À ù|<ä\ #Ûê+|æjT· Hé>± s¡÷bı+<ä>*∑ –+~.

$. Áoìyêdüsêe⁄

Ç

{°e\ sê»kÕúHé nôd+;¢øÏ »]–q mìïø£˝À¢ dæ|mæ + kÕ~Û+∫q $»j·÷\T O‘·sÔ ¡ uÛ≤s¡‘+· ˝À yêeT|üøå£ O<ä´eT $düsÔ D¡ ≈£î <√Vü≤ <ä+ #˚kÕÔsTT. á $»j·÷\T |ü]o\≈£î*ï ÄX¯Ã¤sê´ìøÏ >∑T]#˚kÕsTT. sêh+˝À yÓTT<ä{Ï kÕ]>± yÓTT‘·+Ô 200 nôd+;¢ kÕúHê\≈£î >±qT 34 kÕúHê˝À¢ dæ|æ◊(m+) ˇ+≥]>± b˛{° #˚j·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü n+<äT˝À eT÷{Ï+{Ïì ¬ø’edü+ #˚düT≈£î+~. eTs√ mì$T~ kÕúHê˝À¢ 14y˚\≈£î ô|>’ ± z≥T¢ e#êÃsTT. b˛˝…q’ yÓTT‘·+Ô z≥¢˝À 1.62XÊ‘·+ (2003˝À Ç~ 0.77 XÊ‘·+) kÕ~Û+#·T≈£î+~. >∑‘· mìïø£\ (2003) ø£Hêï bÕØºøÏ 50,000 z≥T¢ n<äq+>± e#êÃsTT. >∑+>±q>∑sY, _ø£˙sY, d”ø£sY, Vü≤qT e÷Hé |òüTsY õ˝≤¢\˝À dæ|æ◊(m+) ˇø£ Á|ü<Ûëq sê»ø°jT· X¯ø>ÔÏ ± ne‘·]+∫+~. á $»j·÷ ìøÏ Á|ü<ëÛ q+>± eT÷&ÉT ø±s¡D≤\T |üì#˚XÊsTT. ˇø£{:Ï ø±+Á¬>düT, _CÒ|\” ô|’ Oqï ndü+‘·è|æ‘Ô √ Á|ü»\T eTs√ Á|ü‘ê´e÷ïj·÷ìï ø√s¡Tø√e&É+. ¬ s +&É T : dæ | æ m +, Ç‘· s ¡ Á|ü C ≤dü + |ò ü ÷ \T kÕ–+∫q düeTs¡o\ b˛sê{≤\T. eT÷&ÉT: Á|üC≤ O<ä´e÷\qT dü+|òüT{Ï‘·+ #˚düT≈£îH˚

$<Ûä+>± ìsêàD≤ìï |ü{Ïwüº|üs¡#·Tø√e&É+. uÛÖ‹ø£ |ü]dæú‘·T˝À¢ kÕqT≈£L\‘· <˚X¯+˝À yÓqTø£ã&çq sêÁcÕº\T (Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î BìøÏ eTT<äT>› ± ª;e÷s¡Tµ BIMARU nì ù|s¡T ô|{Ï+º ~. n+fÒ ;Vü‰sY, eT<ä´Á|ü<X˚ Ÿ, sê»kÕÔHé, O‘·Ôs¡Á|ü<˚XŸ nì) ˝À sê»kÕúHé ˇø£{.Ï Á|üd~æ >› ±+∫q <∏ësY m&Ü] á sêh+ ˝ÀH˚ O+~. <˚X¯+˝ÀH˚ n‘·´+‘· yÓqTø£ã&çq ø£s¡Te⁄õ˝≤¢ C…’kÕ˝ÒàsY (‘·sê«‘· kÕúq+˝À eTq nq+‘·|⁄ü s¡+ õ˝≤¢ O+≥T+~) á sêh+˝À<˚. Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ n~ø±s¡+˝À Oqï ø±+Á¬>düT>±˙, Ç{°e\ n~ø±s¡+ ø√˝ÀŒsTTq _CÒ|>” ±˙ á sêÁcÕºìï n_Ûeè~∆ #˚jT· &É+ô|’ @e÷Á‘·+ <äèwæº ô|≥º˝Ò<äT. ô|’>± Á|ü»*ï |ü\T$<Ûë\T>± |”≈£îÿ ‹HêïsTT. 2003øÏ eTT+<äT n~Ûø±s¡+˝À Oqï ø±+Á¬>düT Á|ü|+ü #·u≤´+≈£î dü+düÿs¡D\≈£î lø± s¡+ #·T{Ïº+~. $<äT´‘Y #êØ®\T ô|+∫+~. ÁbÕC…≈£îº\ øÏ+<ä düsêÿs¡T uÛÑ÷eTT*ï y˚\+ y˚dæ <Ûäqe+‘·T\≈£î ø£≥ºu…{Ïº+~. |òü*‘·+>± Ä

mìïø£˝À¢ n~ |òTü Às¡+>± z&çb˛sTT+~. Á|ü»\T _CÒ|”øÏ |ü≥º+ ø£{≤ºs¡T. á $»j·T+‘√ ø£ﬁ¯ó¢ ‹]–q _CÒ|” C≤rj·TkÕúsTT˝À n+‘ê yÓ*– b˛‘√+~ n+≥÷ Oqï n~Ûø±sêìï }&É>=≥Tº ≈£î+~. sê»kÕÔH˝é À mìïø£\ yê>±›Hê\ìï+{Ï˙ ‘·T+>∑˝À ‘=øÏÿ bÕ‘· Á|ü|+ü #·u≤´+≈£î dü+düÿs¡D \H˚ #·+ø£¬ø‘·TÔ≈£î+~. <Ûäqe+‘·T\ ÄÁ•‘·|üø£å bÕ‹>± ìs¡÷|æ+#·T≈£î+~. O<ëVü≤s¡D≈£î Ç+~ sê>±+BÛ ø±\Te øÏ+<ä s¬ +&ÉT<äX\¯ kÕ>∑TuÛ÷Ñ $T O+~. yÓTT<ä{Ï<äX¯˝À n‘·´~Ûø£eT+~ ù|<ä s¬ ‘’ T· \T, <ä[‘·T\T+{≤s¡T. ÁbÕC…≈î£ º øÏ+<ä ìsêÁX¯ j·TT˝…q’ yês¡T, Ä ÁbÕ+‘·+˝Àì ù|<ä\T b˛sê&ç kÕ~Û+#·T≈£îqï uÛÑ÷$T Ç~. ¬s+&√<äX¯˝À Á|üuÛÑT ‘·« uÛÑ÷$Tì Hê{Ï ø±+Á¬>düT Á|üuÛÑT‘·«+ y˚\+ y˚dæ <Ûìä ≈£î\≈£î ø£≥uº {… +ºÏ ~. 2004-05˝À ˙{Ï ø=s¡‘· @s¡Œ&É≥+‘√ yÓTT<ä{<Ï Xä q¯ T ìs¡ø¢ ´å£ + #˚dæ <Ûäqe+‘·T\ ÁbÕ+‘ê\≈£î ˙ﬁ¯ó¢ bÕ]+∫+~. n<˚ ô|<ä›b˛sê{≤ìøÏ <ë]rdæ+~. n˝≤π> Á|ü|+ü #·u≤´+≈£î ˇ|üŒ+<ä+˝À uÛ≤>∑+>± $<äT´‘Y

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) πø+Á<ä ø±s¡´<ä]Ùes¡Z düuÛÑT´\T 4

‘·èrj·T |Á ‘ü ê´j·÷ïj·T+: sê»kÕÔHé nqTuÛeÑ +

e÷]ÿ ‡düTº dü+düÿs¡D\T neT\T #˚dæ e´ekÕj·÷ìøÏ $<ä T ´‘Y #êØ® \ qT uÛ ≤ Ø>± ô|+∫+~. ø£sT¡ e⁄ÁbÕ+‘ê˝À¢ yÓ÷{≤s¡¢ øÏ+<ä e´ekÕj·Ty˚T s¬ ‘’ T· \≈£î Ä<äsT¡ e⁄>± O+≥T+~. ø±ì $<äT´‘Y #ÛêØ®\ ô|+|ü⁄ ø£sT¡ e⁄ s¬ ‘’ ê+>±ìï <Óã“rdæ+~. B+‘√ e´‹πsø£‘· u≤>± e∫Ã+~. Ç~ eTs√ ô|<ä› b˛sê{≤ìøÏ <ë]rdæ+~. á ¬s+&ÉT b˛sê{≤ ˝À¢q÷ dæ|mæ + nÁ>∑u≤>±q O+~. Çø£ >∑T»®s¡¢ ]»πs«wüq¢ düeTdü´, $<ë´, yÓ’<ä´ dü+düÿs¡D\T n˙ï ø£*|æ _CÒ|ì” ˇ+≥]bÕ≥T

ªª

Ç≥T _C…|,æ n≥T ø±+Á>¬ dt s¬ +&ÉT bÕØº\|ô ’ @s¡Œ&çq e´‹πsø£‘· sê»ø°jT· s¡+>∑+˝À X¯Sq´‘·qT düèwæ+º #êsTT. eTs√ X¯øÔÏ mø£ÿ&É O+fÒ nø£ÿ&É˝≤¢ |Á »ü \T yê]ì >¬ *|æ+#ês¡T. dæ|mæ + ã\+>± Oqï eT÷&ÉT õ˝≤¢˝À¢ <ëìøÏ z≥T y˚XÊs¡T. $T>∑‘ê #√≥¢ _mdt|,” Ç+&ç|ô +&Ó+≥¢≈î£ zfÒXÊs¡T. Ä s¡ø+£ >± <ë<ë|ü⁄ 30XÊ‘·+ z≥T¢ eT÷&√ X¯≈£îÔ\≈£î b˛j·÷sTT. n+<äTe\¢H˚ ø±+Á>¬ düT @¬øø’ £ |ô <äb› ÕØº>± ne‘·]+∫Hê yÓTC≤]{° kÕ~Û+#· ˝Òøb£ ˛sTT+~.

µµ

2005 ôdô|+º ãsY 1q nœ\ uÛ≤s¡‘· øÏkÕHé düuÛÑ Ä<Ûä«s¡´+˝À C…’|üPsY˝À »]–q s¬ ‘’ T· eTVü‰ Á|ü<sä Ù¡ q. 50,000 eT+~øÏ ô|’>± ¬s’‘·T\T Hê\T>∑T øÏ˝ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+ s√&ÉT¶qT ÄÁø£$T+∫ e+{≤ yês¡÷Œ #˚dTü ≈£î+≥÷ mì$T~ s√E\ bÕ≥T sê´© ìs¡«Væ≤+#ês¡T. $<äT´‘Y #ÛêØ®\T ‘·–+Z #ê\qï &çe÷+&é‘√ $»j·TsêC… dæ+~∏j·÷ Hêj·Tø£‘·«+˝Àì _C…|æ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± »]–q á sê´©˝À 14 õ˝≤¢\ qT+&ç nìï ≈£L˝≤\T, ‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~q ¬s’‘·T\T bÕ˝§ZHêïs¡T. #˚XÊsTT. bÕ\Hê j·T+Á‘ê+>±ìï _C…|æ ‘·q eT‘√Hêà <ä+‘√ ÁuÛÑwüTº |ü{Ïº+∫+~. uÛÑ÷ e÷|ò æ j · ÷ , kÕsê e÷|ò æ j · ÷ ˝ ô|‘· Ô q + ô|]–+~. eTTK´eT+Á‹ edüT+<äs¡ sêC… n$˙‹ø° , ÄÁ•‘· | ü ø £ å b Õ‘êìø° , KØ<Ó ’ q JeqXË*’ ø° Á|ürø£>± ì*#ês¡T. ìs¡“+ <ÛëìøÏ n+‘˚ ˝Ò≈£î+&Ü b˛sTT+~. Á|ü»\ô|’Hê, Á|üC≤ O<ä´e÷\ô|’Hê 57 dü+|òüT≥q˝À¢ »]|æq ø±\TŒ˝À¢ 110 eT+~ eTs¡DÏ+#ês¡T. á |òTü ≥q\˙ï _CÒ|ì” nÁ|ü‹wübº Õ\T #˚XÊsTT. Ç≥T _C…|æ, n≥T ø±+Á¬>dt ¬s+&ÉT bÕØº\ô|’ @s¡Œ&çq e´‹πsø£‘· sê»ø°j·Ts¡+>∑+˝À X¯Sq´ ‘·qT düèwæº+#êsTT. eTs√ X¯øÏÔ mø£ÿ&É O+fÒ nø£ÿ&É˝≤¢ Á|ü»\T yê]ì >¬ *|æ+#ês¡T. dæ|mæ + 5

ã\+>± Oqï eT÷&ÉT õ˝≤¢˝À¢ <ëìøÏ z≥T y˚XÊs¡T. $T>∑‘ê #√≥¢ _mdt|”, Ç+&çô|+&Ó+ ≥¢≈î£ zfÒXÊs¡T. Ä s¡ø+£ >± <ë<ë|ü⁄ 30XÊ‘·+ z≥T¢ eT÷&√ X¯≈î£ \Ô ≈£î b˛j·÷sTT. n+<äTe\¢H˚ ø±+Á¬>düT @¬ø’ø£ ô|<ä›bÕØº>± ne‘·]+∫Hê yÓTC≤]{° kÕ~Û+#·˝øÒ b£ ˛sTT+~. Vü≤+>¥ nôd+;¢ @s¡Œ&É≥+‘√ Ç‘·s¡T\ eT<ä›‘·Tô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ø±+Á¬>düT Á|üuÛÑT‘ê«ìï @sêŒ≥T #˚dæ+~. Ç<˚ |ü]dæú‹ eTs√ s¡÷|ü+˝À &Ûç©¢ XÊdüq düuÛÑ mìïø£˝À¢q÷ ø£ì|æ+∫+~. &Ûç©¢˝À ø±+Á¬>düT eT÷&√kÕ] Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï @sêŒ≥T #˚dHæ ê <ëìøÏ d”≥÷¢, z≥÷¢ uÛ≤Ø>± ‘·>±ZsTT. ø±+Á¬>düT e´‹πsø£ z≥T¢ _CÒ|”øÏ b˛≈£î+&Ü _mdt|”øÏ |ü&çq+<äTq ø±+Á¬>düT >∑f…ºø£ÿ>∑*–+~. Çø£ÿ&É

≈£L&Ü <ë<ë|ü⁄ 22 XÊ‘·+ eT÷&√ X¯≈£îÔ\≈£î |ü & Ü¶ s TT. ø±+Á¬ > dü T , _CÒ | ” \ ≈£ î Á|ü ‘ ê´ e÷ïj·T+>± Á|ü»\T eT÷&√ X¯øÔÏ yÓ|’ ⁄ü #·÷düTHÔ êï s¡q&ÜìøÏ Ç~ dü÷∫ø£. sêqTqï ø±\+˝À eT÷&√ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ã\|ü&ÉT‘·T+<äì #Ó|Œü &ÜìøÏ<=ø£ ‘êsêÿD+. á sê»ø°jT· X¯Sq´ + düèwæ+º ∫q U≤∞ì sê»kÕúH˝é À dæ|mæ + ø=+‘· y˚Ts¡≈î£ uÛØÑ Ô #˚jT· >∑*–+~. á uÛÖ‹ø£ |ü]dæ‹ú ì O|üjÓ÷–+#·Tø√>∑*–q kÕúsTT˝À nø£ÿ&É b˛sê{≤\T kÕ>±sTT. Á|üC≤ |ü⁄Hê~ì ô|+∫q düeTs¡o\ b˛sê{≤\T 2004 qT+&ç es¡Tdü>± eT÷&˚ﬁó¯ ﬂ kÕ–q b˛sê{≤˝À¢ dæ|mæ + nÁ>∑u≤Û >±q O+~. Ç+<äT

‘·èrj·T |Á ‘ü ê´j·÷ïj·T+: sê»kÕÔHé nqTuÛeÑ +

e÷]ÿ ‡düTº

2004 qT+&ç es¡Tdü>± eT÷&˚ﬁó¯ ﬂ kÕ–q b˛sê{≤˝À¢ dæ|mæ + nÁ>u∑ ≤Û >±q O+~. Ç+<äT˝À |Á <ü ëÛ qyÓT+Æ ~ kÕ>∑T˙{Ïø√dü+ »]–q b˛sê≥+. >∑+>±q>∑sY, _ø£˙sY õ˝≤¢\˝À ù|<ä¬s’‘·T\ dü+K´ n~Ûø+£ >± O+~. yÓTT<ä{<Ï Xä ˝¯ À Oqï M]ì ø±<äì <Ûìä ≈£î \Tqï s¬ +&√<äX¯ bÁ Õ+‘êìøÏ ˙s¡T ‘·s*¡ +#·&+É ‘√ $yê<ä+ yÓTT<ä ˝…’+~. øÏkÕHédüuÛÑ Ä<Ûä«s¡´+˝À ¬s’‘·T, ≈£L©, yê´bÕ] $XÊ\ dü+|òüT ≥q @s¡Œ&ç+~. sêh ø±+Á¬>düT H˚‘·\T BìøÏ <ä÷s¡+>± OHêï, kÕúìø£ ø±+Á>¬ düT Ç+<äT˝À bÕ\T|ü+#·T≈£î+~.

ªª

µµ

sê»kÕúHé˝Àì |òüTs¡¸D |ü≥ºD+˝À kÕ>∑T˙{Ïø√dü+ e÷]ÿ‡düTº bÕØº, øÏkÕHédüuÛÑ, »qyê~ eTVæ≤ﬁ≤ dü$T‹ Ä<Ûä«s¡´+˝À »]–q ¬s’‘·Tsê´©. sê´©ô|’ b˛©düT\T ô|<ä› m‘·TÔq $s¡T#·T≈£î|ü&ç ˝≤Øƒ#Ûê Ø® #˚ X Ês¡ T . 200 eT+~øÏ _CÒ ô|’>|± ” n¬Á|üsudüÛÑT‘·Tº «#˚+XBìô Ês¡T.|’ ô|<ä›m‘·TÔq ìs¡“¤+<Ûä+ ˝À Á|ü<ÛëqyÓTÆ+~ kÕ>∑T˙{Ïø√dü+ »]–q b˛sê≥+. >∑+>±q>∑s,Y _ø£˙sY õ˝≤¢\˝À ù|<ä kÕ–+∫+~. ø±\TŒ˝À¢ mì$T~ eT+~ s¬ ‘’ T· \ dü+K´ n~Ûø+£ >± O+~. yÓTT<ä{<Ï Xä ˝¯ À eTs¡DÏ+#ês¡T. Hêj·T≈£î*ï C…’ﬁ¯¢≈£î |ü+|æ+~. Oqï M]ì ø±<äì <Ûäì≈£î\Tqï ¬s+&√<äX¯ nH˚ø£eT+~ ø±s¡´ø£s¡Ô\ô|’ uÛÖ‹ø£<ë&ÉT\T ÁbÕ+‘êìøÏ ˙s¡T ‘·s¡*+#·&É+‘√ $yê<ä+ »]>±sTT. b˛©düT\T ˝≤Øƒ#ê]® #˚j·T&Éy˚T yÓTT<ä˝+’… ~. øÏkÕHéduü ÑÛ Ä<Û«ä s¡´+˝À s¬ ‘’ T· , ≈£L©, ø±≈£î+&Ü ùdºwüH√¢ ìs¡“¤+~Û+∫ <ës¡TD+>± yê´bÕ] $XÊ\ dü+|òTü ≥q @s¡Œ&ç+~. sêh ø={≤ºs¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT myÓTà˝Ò´>± mìï¬ø’q ùV≤‘êà ø±+Á¬>düT H˚‘\· T BìøÏ <ä÷s¡+>± OHêï, kÕúìø£ sêyéT ≈£L&Ü á <ë&ç˝À >±j·T|ü&Ü¶sT¡ . >∑]“¤D° ø±+Á¬>düT Ç+<äT˝À bÕ\T|ü+#·T≈£î+~. Á|üuTÑÛ ‘·« \qT ≈£L&Ü #·÷&É≈£î+&Ü #êeu≤<ës¡T. ÄK ø±sê´\j·÷\qT ~>∑“+~+#ês¡T. s√&Éq¢ T ã+<é s¡T≈£î Á|üC≤ ˇ‹Ô&çøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£ ~–e∫Ãq #˚XÊs¡T. eTVü‰|ü&Üyé ù|s¡T‘√ q÷‘·q b˛sê Á|üuTÑÛ ‘·«+ O<ä´eTø±s¡T\‘√ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äTs¡TÃ {≤ìï Äs¡+_Û+#ês¡T. y˚˝≤~ eT+~ s√E\ ≈£î+~. nsTTHê eTs¡Tdü{Ï dü+e‘·‡s¡+ <ëìï ‘·sã¡ &ç Á|üuTÑÛ ‘·« ø±sê´\j·÷\ eTT+<äT ø£<\ä neT\T #˚j·T≈£î+&Ü Á<√Vü≤+ #˚dæ+~. eT∞¢ ≈£î+&Ü u…’sƒêsTT+#ês¡T. nø£ÿ&˚ ÄVü‰s¡+ <ëì neT\T ø√dü+ eTs√<äX¯ b˛sê≥+ kÕ–+ e+&ÉTø=ì ‹H˚yês¡T. nø£ÿ&˚ |ü&Éø£, n˙ïqT. #ês¡T. n+<äT˝Àq÷ ìs¡“¤+<Ûäy˚T. Hê\T¬>’<äT

yêsê\ bÕ≥T es¡Tdü>± kÕ–q á eTVü≤À<ä´ eT+ ÄK]øÏ $»j·Te+‘·+>± eTT–dæ+~. Á|üuÛÑT‘·«+ ~–e∫Ã ¬s’‘·T\‘√ #·s¡Ã\T kÕ–+∫ ˙ﬁ¯ó¢ $&ÉT<ä\ #˚dæ+~. ¬s’‘·T\T |ü+≥\T ø±bÕ&ÉT≈£îHêïs¡T. á b˛sê≥+ dæ|mæ + Á|ü‹ wüqº T ÇqTeT&ç+|ü#d˚ +æ ~. 2005˝ÀH˚ kÕ–q eTs√ düeTs¡o\ b˛sê≥+ $<äT´‘Y#êØ®\ ô|+|ü⁄<ä\≈£î e´‹πs ø£+>± »]–+~. Ç+<äT˝Àq÷ dæ|mæ + Á|ü<ëÛ q bÕÁ‘·<ëÛ ]. á kÕ] á O<ä´eT+˝À kÕúìø£ ø±+Á¬>düT H˚‘\· T ≈£L&Ü bÕ˝§Zq˝Ò±ø£ bÕøÏkÕúHé dü]Vü≤<äT›˝À Oqï õ˝≤¢\˝À ìsêÁX¯jT· T\ ø√dü+ dæ|mæ + b˛sê{≤\T kÕ–+ ∫+~. ‘êqT ã\+>± Oqï ÁbÕ+‘ê˝À¢ C≤rj·T ObÕ~Û ø£\ŒHê |ü<øä∏ +£ (mHéÄsYáJ) K∫Ã‘·+>± neT\T ø±e&ÜìøÏ ù|<ä*ï ø£~*+∫ O<ä ´ e÷\T #˚ d æ + ~. |ò ü * ‘· + >± ù|<ä \ T ô|<ä›m‘·TÔq \_›bı+<ës¡T. yês¡+‘ê mìïø£˝À¢ dæ|mæ +≈£î n+&É>± ì*#ês¡T. Ç<˚ ø±\+˝À $<ë´s¡T›\T |ò”E\ ô|+|ü⁄<ä\≈£î e´‹πsø£+>±, $<ë´ dü+düÿs¡D˝ô|’Hê düeTs¡o\ b˛sê{≤\T kÕ–+#ês¡T. ‘·eT dü«+‘· düeTdü´\ô|’ b˛sê{≤˝Ò ø±≈£î+&Ü ¬s’‘·T O<ä´e÷\≈£î dü+|ò”TuÛ≤e+>± ≈£L&Ü $<ë´s¡Tú\T M<∏äT˝À¢øÏ e∫Ã b˛sê&Üs¡T. Ç<Ó+‘√ eT+∫ |ò*ü ‘ê\qT Ç∫Ã+~. O<ä´e÷\≈£î »‘·>± nôd+;¢˝Àq÷ b˛s¡T ãj·T≥ kÕ>∑T‘·Tqï á b˛sê{≤\qT Á|ü‹ _+_dü÷Ô nôd+;¢˝À Oqï @¬øø’ £ dæ|mæ + myÓTà˝Ò´ <ëìï ≈£L&Ü ˇø£ düeTs¡s¡+>∑+>± e÷sêÃ&ÉT. Äj·Tq ù|s¡T neTsê sêyéT. Ç{°e\ øπ +Á<äø$£ T {°øÏ mìïø£j·÷´s¡T. ¬s’‘·T Hêj·T≈£î&ÉT. Äj·Tq kÕ<ëd”<ë J$‘·+ nôd+;¢˝À n+<ä]˙ Äø£≥Tº ≈£îH˚~. Ç|üŒ{Ïø° Äj·Tq uÛ≤s¡´, ‘·*¢<ä+Á&ÉT\÷ Ç+{Ï<ä>∑Zs¡ ø£wüº|ü&ç e´ekÕj·T |üqT\T #˚düTÔ+ {≤s¡T. mHé&ç{°M e+{Ï #Ûêqﬁ¯ó¢, Ä+>∑¢ ~q|üÁ‹ø£\T áj·TqTï >∑T]+∫ $X‚w+ü >± sêXÊ sTT. Hê\T>√kÕ] Äj·Tq nôd+;¢øÏ mìïø£ j·÷´s¡T. ‘·q kÕúq+ ]»s¡T«&ÉT>± e÷]+~. nø£ÿ&É Äj·Tq e´øÏÔ>∑‘· |ü<ä∆‘·T\˝À |üì#˚j·T ≈£î+&Ü bÕØº ìsêàD≤ìøÏ ø£èwæ #˚jT· &É+‘√ ø=‘·Ô Hêj·Tø£‘·«+ ‘·j·÷¬s’+~. ‘·<ë«sê Ä kÕúq+ ì\ã&ç+~. ‘êqT ø=‘·Ô kÕúq+ qT+&ç b˛{° #˚dHæ ê nø£ÿ&É Á|ü»\÷ Äj·TqTï >¬ *|æ+#ês¡T. Ç˝≤ nH˚ø£ s¡ø±\ düeTdü´\ô|’ ìs¡+‘·s¡+ düeTs¡o\ b˛sê≥\T #˚jT· &É+, C…ﬁ’ ≈¢¯ î£ yÓﬁ&¢¯ +É , 6

e÷]ÿT\ ‡d#˚üT‘º T· ˝À¢ ‘·qTï\T ‹q&É+, nôd+;¢˝À b˛©dü Ä<äs¡Ùe+‘·+>± |üì#˚j·T&É+ Á|ü»˝À¢ dæ|æm+ |ü≥¢ Äsê<ÛäHêuÛ≤yêìï ô|+#êsTT. Á|üC≤ O<ä´e÷\ #Ûê+|æj·THé>± sêh+˝À dæ|æm+ ì\ã&ç+~. ‘·‘Œ· *¤ ‘·+>± sêh XÊdüqdüu˝ÑÛ À ˇø£ kÕúq+ qT+&ç eT÷&ÉT kÕúHê\≈£î m~–+~. sê»ø°j·TX¯Sq´‘·qT uÛÑØÔ #˚j·T&É+˝À á b˛sê{≤\T eTTK´bÕÁ‘· eVæ≤+#êsTT. mìïø£˝À¢ dæ|mæ + ìHê<ä+ ªªˇø£{Ï qT+&ç nH˚ø+£ µµ. Bìï kÕø±s¡+ #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î eT÷&ÉT sê»ø°j·T ìHê<ë\qT sêh ø£$T{° s¡÷bı+~+∫+~. ˇø£{:Ï _CÒ|ì” z&ç+#·+&ç. s¬ +&ÉT: ø±+Á¬>düTqT

yê]øÏ nH˚ø£ nqTuÛyÑ ê\T H˚]Œ+#êsTT. ˝À≥T bÕ≥¢qT dü]~<äTø› =ì nôd+;¢ mìïø£\ Hê{ÏøÏ dü]ø=‘·Ô j·T+Á‘ê+>±ìï dü+dæ<ä∆+ #˚j·T>∑* >±s¡T. neø±X¯+ Oqï#√≥˝≤¢ ã÷‘Y kÕúsTT ø£$T{°\T ô|{Ïº kÕúìø£ ø±s¡´ø£s¡Ô*ï πø{≤sTT+ #ês¡T. ìjÓ÷»ø£es¡Z, CÀHé kÕúsTT ø£$T{°\T y˚XÊs¡T. Á|ü‹ ìjÓ÷»ø£esêZìï ø=ìï CÀHé\ øÏ+<ä $uÛõÑ +∫ yê{ÏøÏ ø±s¡´ø£s\Ô¡ qT øπ {≤sTT+ #ês¡T. ø±s¡´ø£s¡Ô\ n_Ûeè~› ø√dü+ sê»ø°j·T •ø£åD≤ ‘·s¡>∑‘·T\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. <ä[‘·T\T, –]»qT\T, yÓTÆHê]{°\T, eTVæ≤ﬁ¯˝À¢ ø±s¡´ø£s¡Ô \qT ‘·j÷· s¡T #˚dTü ≈£îHêïs¡T. yê]øÏ uÛ≤<Û´ä ‘·\T

MT sê»ø°jT· ne>±Vü≤q ø√dü+... uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düT)º Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ ø£$T{° Á|ü#·Ts¡D\T

(1) øπ +Á<ä - sêh dü+ã+<Ûë\ |ü⁄qs¡«´ed”øú s£ D¡ e÷s¡Zìπs›X¯ø£ |üÁ‘·+ 2008, nø√ºãsY 12 qT+&ç 14 es¡≈î£ ø£\ø£‘êÔ˝À »]–q øπ +Á<øä $£ T{° düe÷y˚X+¯ ˝À ÄyÓ÷~+∫q~ ù|J\T :24 yÓ\ : s¡T. 4/-

(2) nyÓT]ø± Ä]úø£ dü+øå√uÛ≤ìï ns¡ú+ #˚düTø√e&É+ m˝≤? ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T. 2/(3) |Á ü|ü+#êìï ≈£î~|æy˚düTÔqï

nyÓT]ø± Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+: uÛ≤s¡‘Y ô|’ Á|üuÛ≤e+ ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T. 1/-

(4) eT‘√Hêà<ä+ n+fÒ @$T{Ï ù|J\T :24 yÓ\ : s¡T. 4/-

C…’|üPsY øÏkÕHé sê´©˝À ˇø£ uÛ≤>∑+. ªeTVü‰ |ü<ëyéµ ù|s¡T‘√ kÕ–q á sê´© sê»kÕúHéqT Á|üC≤ O<ä´e÷\ u≤≥|ü{Ïº+∫+~.

(5) 19e eTVü‰düuÛÑ sê»ø°j·T rsêàq+ ù|J\T :56 yÓ\ : s¡T. 8/-

(6)dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ ãè+<ë\T : bÕØº yÓ’K] ù|J\T :20 yÓ\ : s¡T. 4/-

(7) πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+˝À #˚πs n+X¯+ô|’ bÕØº 16e eTVü‰düuÛÑ ù|J\T :20 yÓ\ : s¡T.3/-

(8) yêeT|üø£å Á|üuÛÑT‘ê«\T nqTuÛÑyê\T, Á |üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T˝À¢ yê{Ï bÕÁ‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) 19e eTVü‰düuÛÑ ù|J\T :24 yÓ\ : s¡T.3/-

(9) ◊ø£´ dü+|òüT≥q m‘·TÔ>∑&É\T - düMTø£å ‹s¡dÿü ]+∫ ˝ÖøÏøÁ£ |üuTÑÛ ‘·«+ @sêŒ≥T #˚jT· +&ç. n|üŒ–+#ês¡T. Ä˝≤ q÷‘·q Hêj·Tø£‘·«+ bÕØº 17e eTVü‰düuÑÛ sê»ø°jT· ìsêàD ìy˚~ø£ qT+&ç

eT÷&ÉT: nôd+;¢˝À dæ|mæ +, Ç‘·s¡ ˝ÖøÏøb£ ÕØº\ ã˝≤ìï ô|+#·+&ç. O<ä´e÷\qT dü+|òüT{Ï‘· |üs¡Tdü÷Ô ìsêàD+ b˛sê{≤\T kÕ–+∫q+<äTq Á|üC˝À¢ bÕØº Á|ü‹wüº ÇqTeT&çdüTÔ+<˚>±˙ Á|üC≤ |ü⁄Hê~ <ëq+‘· ≥ <˚ ô|s¡ > ∑ < ä T . nH˚ ø £ sêÁcÕº ˝ À¢ nqTuÛÑe+ Ç<˚. <ëì ø√dü+ ìsêàD≤ìï $dü]Ô +#·Tø√yê*. ø±s¡´ø£s\Ô¡ qT ô|+#·Tø√yê*. bÕØº XÊK*ï $dü]Ô +|ü#d˚ Tü ø√yê*. sê»kÕúH˝é À á ø£èwæì m+‘√ #Ó‘’ q· ´e+‘·+>± ìs¡«Væ≤+ #ês¡T. b˛sê{≤\T $»j·T+ kÕ~Û+#·&+É ‘√H˚ n\dæb˛sTT $ÁXÊ+‹ rdüTø√≈£î+&Ü yÓqT yÓ+≥H˚ ìsêàD ø£s¡Ôyê´\ô|’ yês¡T πø+ÁBø£ ]+#ês¡T. nH˚ø£ Á>±e÷˝À¢ düVü‰j·TXÊK*ï ô|{≤ºsT¡ . Á|üC≤ dü+|ò÷ü \qT kÕú|+æ #ês¡T. øÏ+~ kÕúsTT˝À ø£$T{°\qT ô|{≤ºs¡T. mìïø£\T düMT|æ+#˚ø=B› <ëìø√dü+ ≈£L&Ü j·T+Á‘ê+ >±ìï düe÷j·T‘·|Ô sü #¡ ês¡T. 2005˝À »]–q kÕúìø£ dü+dü\ú mìïø£˝À¢ kÕ~Û+∫q $»j·÷\T 7

‘·j·÷¬s’+~. á uÛÑ÷$Tø£ nôd+;¢ mìïø£˝À¢ $»j·÷ìøÏ <√Vü≤<ä|&ü +ç ~. á ìsêàD ø£èùw »s¡≈£îÿ+&Ü O+fÒ b˛sê≥\T, ‘ê´>±\T #˚dæ kÕ~Û+#·T≈£îqï $»j·÷\˙ï eT{Ïbº Õ\j˚T´$. ø±Áy˚T&é Çm+mdt q+ã÷Á~bÕ<é 1952˝À #Ó|æŒqe÷≥ Ç|üŒ{Ïø° eTq≈£î e÷s¡Z<ä]Ù>± O+≥T+~. ªª@ sêÁcÕº\T, ÁbÕ+‘ê˝À¢HÓ’‘˚ düeTs¡o\ b˛sê{≤\‘√ Á|ü»\qT O‘˚õÔ ‘·T*ï #˚dæ ø£~*düTÔHêïs√ nø£ÿ&˚ eTq≈£î C≤rj·T kÕúsTT˝À >∑T]Ô+|ü⁄ \_ÛdüTÔ+~µµ >∑‘·+˝À ‘Ó\+ >±D≤ kÕj·TT<Ûäb˛sê≥+, ‘ÓuÛ≤>±, |ü⁄qïÁ|ü yêj·T˝≤sY, eØ¢ e+{Ï b˛sê{≤\˙ï düèwæ+º ∫q Á|üu+ÑÛ »Hê\T Çy˚. á b˛sê{≤\ |ò*ü ‘·+>±H˚ ø£eT÷´ìdüTº O<ä´eT+ C≤rj·TkÕúsTT˝À ù|<ä\ #Ûê+|æj·THé>± s¡÷bı+<ä>∑*–+~. Ä yês¡ dü‘·« ø=qkÕ–+ù| sê»kÕúHé, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, ‘·$Tﬁ¯Hê&ÉT e+{Ï sêÁcÕº˝À¢ dæ|æm+ ˇø£ >∑T]Ô+|ü⁄ ø£*–q sê»ø°j·T X¯øÏÔ>± ne‘· ]+#·&ÜìøÏ Á|ü<ëÛ q ø±s¡D+. 12345 12345 12345 12345

ù|J\T : 24 yÓ\ : s¡T. 3/-

(10) $<ë´]ú s¡+>∑+ : $<Ûëq+ - ø£s¡Ôyê´\T (2007 e÷]Ã 31- @Á|æ˝Ÿ 2 πø+Á<ä ø£$T{° düe÷y˚XÊ˝À¢ ÄyÓ÷~+∫q~) ù|J\T : 32 yÓ\ : s¡T. 5/-

(11) e´ekÕj·T dü+øå√uÛÑ+- |ü]cÕÿs¡

e÷s¡Z+

ù|J\T :28 yÓ\ : s¡T. 5/-

(12) nDT ˇ|üŒ+<ä+, n~Ûø£ <Ûäs¡\T ù|J\T :32 yÓ\ : s¡T.2/-

(13) BHêedüú˝À |ü≥ºD Á|ü»\T - b˛sê{≤˝Ò |ü]cÕÿs¡+ ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T.1/-

(14) <äTs¡“¤s¡ <ë]Á<ä´+˝À ndü+|òüT{Ï‘· ø±]à≈£î\T ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T.1/-

(15) Á>±MTD ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø±ìï |ü{Ïwüº+>± neT\T #Ój·÷´* ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T.1/-

Á|ü‘·T\≈£î Á|üC≤X¯øÏÔ ãTø˘Vü≤Ödt 1-1-187/1/2, ∫ø£ÿ&É|ü*¢ ôV’≤<äsêu≤<é-20, bò˛Hé:27660013

e÷]ÿ ‡düTº

düπs«

n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É <ä÷s¡+˝À Vü≤e÷©\T ø¬ . Oe÷eTùV≤X¯«s¡ sêe⁄

Ä

+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ˝À $$<Ûäs¡ø±\ |üqT\T #˚düTÔqï Vü≤e÷©\T 5 ˝Òø£ 6 \ø£å\ eT+~ es¡≈£î e⁄Hêïs¡T. Ms¡T nìï$<Ûë˝≤ bÕ\≈£î\ ìs¡ø¢ ±å ´ìøÏ >∑Ts¡e⁄‘·THêïs¡T. m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ |üqT\T #˚ùd ø±]à≈£î\qT ˇø√ÿ ÁbÕ+‘·+˝À ˇø√ÿs¡ø+£ >± |æ\TdüTHÔ êïs¡T. Vü‰e÷©\T, »≥Tº ø±]à≈£î\T, eTTsƒê ø±]à≈£î\T nì kÕ<Ûës¡D+>± |æ\TdüTÔqï ù|s¡T¢. Ç$ >±ø£ #˚ùd |üììã{Ïº Äj·÷ ù|s¡¢‘√ ≈£L&Ü |æ\TkÕÔs¡T. s¡yêD≤ s¡+>∑+˝À |üì#˚ùdyê]ì s¡yêD≤ Vü≤e÷©\ì, Á{≤ø£sº Y Vü≤e÷©\T, bÕ]‡˝Ÿ Vü≤e÷©\T, ø±«Ø eTTsƒê, ø£+ø£s¡ eTTsƒê, XÊ¢uŸ eTTsƒê n+≥÷ $$<Ûä s¡ø±\ ù|s¡¢‘√ Vü≤e÷©\qT |æ\TdüTÔ Hêïs¡T. @ ù|s¡¢‘√ |æ*∫Hê n+<ä] u≤<Ûä\T ˇø£ÿfÒ. |üì uÛÑÁ<ä‘· ˝Ò<äT, |üì >∑+≥\T e⁄+&É e⁄, Á|üe÷<ëìøÏ >∑Ts¬ ‘’ ˚ me]øÏ yês¡T kı+‘·+ >± yÓ<’ ´ä + #˚sTT+#·Tø√yê*, kÕ+|òTæ ø£ dü+øπ eå T |ü<øä∏ ±\T @M neT\Tø±e⁄. #·{≤º\T e⁄Hêï

n$ j·T»e÷qT\≈£î #·T{≤º\T. bÕ\≈£î\T e÷Á‘·+ M]ì z≥T u≤´+≈£î\T>± |ü]>∑DÏdüTÔ Hêïπs>±˙ yê] düeTdü´\T |ü{Ïº+#·Tø√s¡T. Vü≤e÷©\ô|’ n<Û´ä j·Tq+ ôV’≤<äsêu≤<é˝Àì >∑+õ, Á|üø±X¯+õ˝≤¢ NeT≈£î]Ô dæ$˝Ÿ dü|ü¢sTTdt, ˇ+>√\T˝À ø±«Ø eTTsƒê, ø√˝Ÿ¶ k˛ºsπ CŸ, ≥Tu≤ø√ eTTsƒê, q˝§Z+&É ãC≤s¡T Vü≤e÷©, es¡+>∑˝Ÿ`e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T¶ Vü≤e÷©, ø£ècÕíõ˝≤¢ $»j·Tyê&É`ãC≤s¡T eTTsƒê, uÒeπs»dt Vü≤e÷©, |ü\÷¢s¡TbÕ˝…+ ` ÇdüTø£ eTTsƒê, |ü•ÃeT>√<ëe]õ˝≤¢ ‘ê&˚|*ü ¢ >∑÷&Ó+ ` ¬s’dt $T˝Ÿ »≥Tº, Vü≤e÷©\qT düπs« #˚jT· &É+ »]–+~. Äs¡T õ˝≤¢˝À¢ 13 s¡ø±\≈£î #Ó+~q Vü≤e÷©\\qT ˇø√ÿ s¡ø±ìøÏ #Ó+~q

24 eT+~ì |üì Á|ü<˚X¯+˝Àq÷, ìyêdü ÁbÕ+‘·+˝Àq÷ n<Û´ä j·Tq+ #˚jT· &É+ »]–+~. nsTT‘˚ sêh+˝À Ç+ø± nH˚ø£ s¡+>±\≈£î #Ó+~q Vü≤e÷© ø±]à≈£î\THêïs¡T. ≈£Ls¡>± j·T\T, |ü+&É¢ e÷¬sÿ{Ÿ‡, ÁkÕÿ|t‡, ¬s’˝Ò« bÕ]‡˝Ÿ Vü≤e÷©\T, #Ós≈¡ î£ bòÕ´ø£Øº \T, Áô|y’ ≥˚ T >√&ÍHé‡, Á{≤Hé‡b˛s¡Tº Vü≤e÷©\T, dæ&ãÉ T¢´dæ, mdt.&ÉãT¢´dæ., q÷HÓ $T\T¢\T, |ü|ü⁄Œ $T\T¢\T, kÕ$T\T¢\T, bÕe÷sTT˝Ÿ, |òæ*¢+>¥ ùdºwüHé‡, Á{≤Hé‡bòÕs¡yéT‡ ˝À&ç+>¥`nHé˝À&ç+>¥ ø±]à≈£î\T, bÂÁ©ºbÕò s¡àsY‡, ¬s’˝Ò« yê´>∑Hé cÕ|ü⁄\T, ø£+ø£s¡ ø±«Ø\T, Ç≥Tø£ eTTsƒê, XÊ¢uŸ eTTsƒê, Á{≤ø£sº Y Vü≤e÷©\T, #˚|\ü #Ós¡Te⁄\T ‘·~‘·s¡ #√≥¢ m>∑TeT‹ ` ~>∑TeT‹ |üqT\T ìs¡«Væ≤+#˚ Vü≤e÷©\qT n<Û´ä j·Tq+

s¡#·sTT‘· dæ◊{Ïj·TT sêh ø±s¡´<ä]Ù 8

n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É<÷ä s¡+˝À Vü≤e÷©\T

e÷]ÿ ‡düTº #˚jT· ˝Òøb£ ˛j·÷+. eTVæ≤ﬁ≤ ø±]à≈£î\˝À ≈£L&Ü |üP]Ô n<Ûä´j·Tq+ #˚j·T˝Ò<äT. |üì dü«uÛ≤e+ Vü≤e÷© ø±]à≈£î\T ˇø√ÿs¡ø£yÓTÆq |üìøÏ |ü]$T‘·yÓTÆ |üì#˚ùd yês¡T ø=+<ä¬s’‘˚, 5`6 s¡ø±\ ◊≥yéT‡‘√ |üì#˚ùdyês¡T eT]ø=+<äs¡T. O<ëVü≤s¡D≈£î q˝§Z+&É |ü≥Dº +˝Àì ãC≤s¡T Vü≤e÷©\T nìïs¡ø±\ øÏsêD≤ düs¡T≈£î\T, ◊s¡H,é dæyTÓ +{Ÿ, ô|]ò ˝º »’… sY‡ m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ #˚düTÔ+{≤s¡T. øÏsêD≤ düs¡T≈£î\T ˝À&éqT nH˚ø£ cÕ|ü⁄\ e<ä› ~>∑TeT‹ #˚j÷· *. m≈£îÿe düeT j·T+ |ü&ÉT‘·T+~. $»j·Tyê&É nqï|üPsêí ôd+≥sY˝À ãC≤s¡T Vü≤e÷©\T |òØü ï#·sY kÕe÷ q¢qT m>∑TeT‹ ` ~>∑TeT‹ #˚j·T&Éy˚Tø±<äT, ]øå±\MT<ä ø=qT>√\T<ës¡¢ Çﬁ¯¢≈£î #˚s¡TkÕÔs¡T. <ä÷s¡ÁbÕ+‘·yTÓ ‘Æ ˚ Ä{À\˝À ‘√\‘ês¡T. Ä{À eTTsƒêyê]<˚. Ä{ÀqT ≈£L&Ü yê]˝Àì yêπs q&ÉT|ü⁄‘ês¡T. ≥Tu≤ø√ uÀs¡T¶˝À |üì#˚ùd Vü≤e÷©\T j·T+Á‘ê\ e˝… |üì#˚j÷· *. n˝≤ |üì#˚ùdHÔ ˚ bı>±≈£î uÒﬁó¯ ﬂ m>∑TeT‹ ` ~>∑TeT‹ #˚jT· &ÜìøÏ neø±X¯+ O+≥T+~. ø±]à≈£î\T ‘·\MT<ä, M|ü⁄MT<ä, uÛÑTC≤\MT<ä ãs¡Te⁄\qT yÓ÷düT+Ô {≤s¡T. X¯Øs¡+˝Àì Ä uÛ≤>±\‘√ bÕ≥T #˚‘·T\T, ø±ﬁ¯¢ |æø£ÿ\T q\¢>± ø±j·T\T ø±dæ OHêïsTT. ø£+ø£s¡ eTTsƒê eTVæ≤ﬁ¯\ #˚‘·T\T q\¢>±, u§>∑TZ˝≤>± e⁄HêïsTT. Á|ü<ëÛ qyÓTqÆ düeTdü´\T Vü≤e÷©\≈£î mø£ÿ&Ü |üì >∑+≥\T ˝Òe⁄. Á|üe÷<ä+ »]–‘˚ |ü{Ïº+#·T≈£îH˚ ~≈£îÿ ˝Ò<äT. y˚‘·q dües¡D düø±\+˝À »s¡>∑<äT. ôd\e⁄\T ˝Òe⁄. |æ.m|òt., Ç.mdt.◊. neT\T ø±e&É+ ˝Ò<äT. $ÁXÊ+‹ uÛÑeHê\T ˝Òe⁄. ôd’øÏ˝Ÿ ôw&ÉT¢ ˝Òe⁄. <äTeTTà, <Û÷ä [˝À, bÂ&És˝Y À |üì #˚dTü HÔ êï eTT≈£îÿ≈£î e÷dtÿ\T Çe«s¡T. n+‘·sê®rj·T Á|üe÷D≤\≈£î _Ûqï+>± ãs¡Te⁄\T yÓ÷sTTdüTÔ Hêïs¡T. 100 qT+&ç 130 øÏ˝À\ ãkÕÔ\T yÓ÷j·÷*‡ ek˛Ô+~. ô|q¸Hé kÂø£s¡´+ ˝Ò<äT. 2 s√E\T #˚j÷· *‡q |üìì ˇø£ÿs√E˝ÀH˚ #˚düTÔHêïs¡T. |üì ø=s¡≈£î Äj·÷ dü+düú\ <ä>∑Zs¡ yÓT≥¢MT<ä, #Ó≥ø¢ +Ï <ä, ãkÕÔ\ MT<ä |ü&>ç ±|ü⁄\T |ü&Ü*‡+<˚. m|ü⁄Œ&ÉT |üì eùdÔ n|ü⁄Œ&ÉT #˚j÷· * uÛÀ»HêìøÏ ìØí‘· düeTj·T+ O+&É∑+≥\T ≥Tu≤ø√ uÀs¡T¶ Vü≤e÷©\T ‘Ó\¢yês¡T s¡a≤eTTq 3 >∑+≥\≈£î |üì˝ÀøÏ ~>∑T‘ês¡T. 9

dæ$˝Ÿ dü|s¢ü TTdt Vü≤e÷©\T ø£+~|ü|⁄ü Œ\qT ∫qï &Éu≤“\‘√ ø=*∫ ∫qï ∫qï bÕ´¬ø{Ÿ‡ ‘·j·÷s¡T #˚j·T&ÜìøÏ m≈£îÿekÕs¡T¢ øÏ+~øÏ ˇ+– ô|’øÏ ˝Òyê*. q&ÉTeTTH=|ü⁄Œ\‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·÷H˚ |üì#˚dTü +Ô {≤s¡T. |Á øü ±X¯+õ˝≤¢ dü+‘·q÷‘·\bÕ&ÉT bÕsTT+{Ÿ˝À dü+e‘·‡s¡+ øÁ ‘Ï +· ˝À&ÉTì+|ü⁄‘·÷ e⁄+&É>± sêeT>∑T+&ÉT yÓ+ø£fÒ X¯«s¡T¢ nH˚ ø±]à≈£î&ç ≈£î&çø±\T≈£î ˝≤Ø πs≈£î ø√düT≈£îb˛sTT+~. dü]jÓÆTq yÓ’<ä´+ #˚sTT+#·Tø√˝Òø£b˛e&É+‘√ ôd|æºø˘ nsTT 20 s√E\≈£î |üì #˚d÷ü HÔ ˚ #·ìb˛j·÷&ÉT.

ªª

ôV’≤<äsêu≤<é >∑+J˝À O<äj·T+ 5 >∑+≥\≈£î, q˝§Z+&É, $»j·Tyê&É\˝À ãC≤s¡T Vü≤e÷©\T Oˆˆ 9.30 >∑+≥\≈£î ekÕÔsT¡ . ‹]– ‘Ó\y¢ ês¡T s¡a≤eTT es¡≈£î |üì#˚dü÷ÔH˚ O+{≤s¡T. ¬s’˝Ò« ˝…’ôdHé‡ b˛s¡ºsY‡ s√E≈£î 12 >∑+≥\T, ÇdüTø£ ø±«Ø˝À¢ 24 >∑+≥\T &É÷´{°. ‘ê&˚|*ü >¢ ÷∑ &Ó+ ¬s’dt$T˝Ÿ‡ »≥Tº sêÁ‹ 8 >∑+≥\ ‘·s¡Tyê‘· ø=‘·>Ô ± |üì ÁbÕs¡+_ÛùdÔ ˇ.{Ï. e⁄+~. $T–*q yê¬se]ø° ˝Ò<äT. |üì Á|ü<˚X¯+˝À m<äTs¡j˚T´ düeTdü´\T ø√˝Ÿ¶ k˛ºsπ J˝À #Óøÿ£ \‘√ 5`6 n+‘·dTü \ú T sê´+|ü⁄\T @sêŒ≥T #˚kÕÔsT¡ . ˇø√ÿkÕ] ø±\T #Óøÿ£ \eT<Û´ä <ä÷] ‘=+{Ï es¡≈î£ ~>∑ã&çb˛sTT Çã“+~ ø£*–düTÔ+~. ø±ﬁ¯óﬂ Ns¡T≈£îb˛‘·T+ {≤sTT. ø√˝Ÿ¶ k˛ºπsJ\˝À 5e n+‘·düTú es¡≈£î 50`60 øπ J\ ãkÕÔ\HÓ‘T· øÔ =ì yÓT≥¢ô|’ qT+&ç mø±ÿ*. $|üØ‘·yÓTÆq Äj·÷dü+ ‘Ó|æŒdüTÔ+~. nsTTHê uÛ]Ñ +#ê*‡+<˚. bı>±≈£î uÒﬁ¯¢≈£î, Á{≤©\ MT<ä ˝≤ø=ÿ#˚Ã dü+<äs“¡ +¤ ˝À ø±* u§≥qÁy˚\T, yÓTø±ﬁ¯ﬂ≈£î <Óã“ \T ‘·>T∑ \T‘·T+{≤sTT. Á{≤© ô|ø’ ˝Ï ùÒ dÔ eTsêàe j·Tyê\≈£î, ‘=&É\≈£î <Óã“\T ‘·–* yê|ü⁄ ˝§düTÔ+{≤sTT. uÒﬁ¯óﬂ ˝≤Øô|’øÏ ˝À&ç+>¥ #˚düTÔ+>± düT+ø£s¡ yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ nH˚ ø±]à≈£î&ç >∑T+&Ó\MT<ä |ü&É≥+‘√ 15 s√E\T eT+#·+ MT<ä qT+&ç ˝Òe˝Òøb£ ˛j·÷&ÉT. ˇø£ÿô|k’ Õ ≈£L&Ü Á|üuÛÑT‘·«+ düVü‰j·T+ #˚j·T˝Ò<äT. dæ$˝Ÿ dü|ü¢sTTdt Vü≤e÷©\T ø£+~|ü|ü⁄Œ \qT ∫qï &Éu≤“\‘√ ø=*∫ ∫qï ∫qï bÕ´¬ø{Ÿ‡ ‘·j·÷s¡T #˚j·T&ÜìøÏ m≈£îÿekÕs¡T¢ øÏ+~øÏ ˇ+– ô|’øÏ ˝Òyê*. q&ÉTeTTH=|ü⁄Œ\‘√ u≤<Û|ä &ü TÉ ‘·÷H˚ |üì#˚dTü +Ô {≤s¡T. Á|üø±X¯+õ˝≤¢ dü+‘·q÷‘·\ bÕ&ÉT bÕsTT+{Ÿ˝À dü+e‘·‡s¡+ ÁøÏ‘·+ ˝À&ÉTì+ |ü⁄‘·÷ e⁄+&É>± sêeT>∑T+&ÉT yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ nH˚ ø±]à≈£î&ç ≈£î&çø±\T≈£î ˝≤Ø πs≈£î ø√düT≈£îb˛ sTT+~. dü]jÓÆTq yÓ’<ä´+

µµ

#˚sTT+#·Tø√˝Òø£ b˛e&É+‘√ ôd|æºø˘ nsTT 20 s√E\≈£î |üì #˚d÷ü HÔ ˚ #·ìb˛j·÷&ÉT. n‘·ì uÛ≤s¡´ $ø£˝≤+>∑T sê\T »ql ;Ûe÷ ø±s¡T¶ <ë«sê s¡÷.50,000/`\T sêyê*‡ O+&É>± n~Ûø±s¡T\T s¡÷. 30,000/`\T e÷Á‘·y˚T n+<ä C Ò X Ês¡ T . Á|ü d ü T Ô ‘ · + n‘· ì ø=&É T ≈£ î #·<äTe⁄e÷ì ‘ê|ò” |üìøÏ yÓ[ﬂ ≈£î≥T+u≤ìï b˛wædTü HÔ êï&ÉT. ø±«Ø eTTsƒê eTVæ≤ﬁ≤ ø±]à≈£î\≈£î sêﬁ¯ﬂ eTTø£ÿ\T, Á{≤ø£ºsY πs≈£î\T ^düT≈£îb˛sTT ø±ﬁ¯óﬂ, #˚‘T· \qT+&ç eT#·Ã\T @s¡Œ&Ü¶sTT. #˚‘T· \T, ø±ﬁ¯ﬂ y˚ * >√s¡ T ¢ sêﬁ¯ ó ﬂ|ü & ç q*–b˛sTT q\¢ > ± e⁄HêïsTT. NeT≈£î]Ô˝À ø£&j ç T· + sêe÷+»eTà≈£î ≈£î&ç#‹˚ #·÷|ü⁄&ÉTy˚\T $]– e+ø£sb¡ ˛sTT+~. ª‹s¡TeT\µ nH˚ $‘·+‘·T eTVæ≤ﬁ¯ m&ÉeT#˚‹øÏ ‘·–*q <Óã“e\¢ ÄyÓT HÓ\s√E\T |üì#˚jT· ˝Òø£ b˛sTT+~. uÒesπ »dt &çb˛˝À bıs¡bÕ≥Tq ÁøÏ+<ä|&ü ç ˝Ò<ë ˝≤≥T ˇ]–|ü&ç øπ düT\T |ü–*Hê ø±]à ≈£î\ qT+&ç qwü|º ]ü Vü‰s¡+ eTT≈£îÿ|æ+&ç edü÷\T #˚kÕÔs¡T. qe+ãsY˝À 10 y˚\T ø£{≤ºs¡T. ø±]à≈£î&ç ø±ﬁ¯óﬂ, #˚‘T· \T ‘Ó–Hê |ü{+ºÏ #·Tø√s¡T. $»j·Tyê&É ◊m+m˝Ÿ &çb˛˝À 2008 Ä>∑dTü º HÓ\˝À πødüT\T ˇø£ |üø£ÿ≈£î ˇ]–|ü&ç b˛uÀ ‘·T+fÒ Äù|+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+∫q eT˝Ò¢wt nH˚ ø±]à≈£î&ç yÓ÷ø±*øÏ <Óã“‘·–*+~. &çbÕsYº yÓT+{Ÿ @MT Çe«˝Ò<äT. Hê\T>∑T HÓ\\T ne⁄ ‘·THêï ø√\Tø√˝Ò<äT. eTTsƒê yês¡T e÷Á‘·+ s¡÷.25,000/` $sêﬁ¯+>± Ç#êÃs¡T. dæyÓT+≥T ãkÕÔ\T ~>∑TeT‹ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT >∑~ì+&Ü dæyÓT+{Ÿ ø£y˚Tàdæ ø£ﬁ¯óﬂ ø£ì|æ+#·e⁄. yÓTT<äT›>∑Ts¡TÔ\‘√ >∑~ ˝À|ü*øÏ yÓ[ﬂ ãkÕÔ\T ~+#ê*. ˇø£ ˝≤Ø˝À&é #˚jT· &ÜìøÏ 17 ≥qTï \T nsTT‘˚ 4 >∑T]øÏ 1 >∑+≥≈£î ô|’>± |ü&ÉT‘·T+~. ø£ﬁ¯óﬂ, eTT≈£îÿ H√{Ïì+&ç dæyÓT+{Ÿ <äTe« #˚]b˛‘·T+~. }|æsê&É<äT. d”º˝Ÿ nHé

n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É<÷ä s¡+˝À Vü≤e÷©\T

e÷]ÿ ‡düTº

ªª

¬s’‘·T |ü+&ç+∫q |ü+≥ Áø£j·T`$Áø£j·÷\T e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T\¶ ˝ÀH˚ »s¡>±*. nsTT‘˚ düsT¡ ≈£î j·÷s¡T≈¶ î£ rdüT≈£îeùdÔ Vü≤e÷©\≈£î m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ ø±{≤ ≈£L©, e÷¬sÿ{Ï+>¥ XÊK≈£î ôddüT‡ #Ó*¢+#ê*‡ edüTÔ+~. n˝≤ #Ó*¢+#·≈£î+&Ü e⁄+&˚+<äT≈£î yê´bÕs¡T\T y˚Á_&û®\ <ä>∑Zs¡ ‘·÷ø±\T |üP]Ô #˚düTø=ì düs¡T≈£îqT nÁø£eT+>± ‘·s¡ *+#·T≈£î yÓﬁ¯‘·THêïs¡T

µµ

Ç≥Te+{Ï yê‘êes¡D+˝À |üì#˚ùd Vü≤e÷©\≈£î nHês√>∑´+ yÓqï+fÒ O+≥T+~ ˝À&é #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT ˝≤Øô|’qT+&ç Ç<ä›πsdæ ø±]à ≈£î\T ~+#ê*. ˇø√ÿ ≥qTï ÇqTeTT|ü #·Te« \qT ø=q\ yÓ’|ü⁄ ˇø£s¡T, ]+>∑T ¬yÓ’|ü⁄ ˇø£s¡T O+&ç #Óø£ÿMT<äT>± øÏ+~øÏ ~+#ê*. y˚dü$ ø±\+˝À m+&ÉrÁe‘·‘√ bÕ≥T, d”˝º Ÿ #·Te«\T y˚&ÓøÏÿ #˚‘·T\T ø±*b˛‘·T+{≤sTT. u§ã“\T edüT+Ô {≤j·Tì ø±]à≈£î\T ‘Ó*bÕs¡T. e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T\¶ ˝ÀqT, ø√˝Ÿ¶ k˛ºsπ J\˝À ª$T]Ãµ |üì #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT ø=‘·Ô>± e#˚Ã düs¡T≈£î ø√sY>± e⁄+≥T+~. eTTìø±ﬁ¯ﬂ eT+≥\T, ‘·TeTTà\T, <ä>∑TZ\T edüTÔ+{≤sTT. ªª@ ˇø£ÿs√E ≈£L&Ü ø±]àø£XÊK n~Ûø± s¡T\T ‘·eTqT $#ê]+∫q |ü]dæ‹ú ˝Ò∑‘· 14`15 dü+e‘·‡sê\qT+&ç |üì#˚düTÔqï ø±]à≈£î\T #ÓbÕŒs¡T. ‘ê&˚|*ü >¢ ÷∑ &Ó+˝À Ç.mdt. ◊. ø=+‘·yT˚ s¡≈î£ neT\e⁄‘√+~. $T>∑‘ê @ #·{≤º\T neT\Tø±e&É+ ˝Ò<äT. #·{≤º \≈£î dü+ã+~Û+∫q ne>±Vü≤q ø±]à≈£î\˝À ˝Ò∑{>ºÏ ± n&ç–‘˚ |üìøÏ sêìe«

s¡H˚ uÛÑj·T+ O+~. $∫Á‘·yÓTÆq |ü]dæú‹ @$T≥+ fÒ øπ +Á<ä, sêh Á|üuTÑÛ ‘ê«\ |ü]~Û˝Àì e÷¬sÿ {Ï+>¥ j·÷s¡T¶\T, ≥Tu≤ø√ uÀs¡T¶˝À¢ |üì#˚ùd Vü≤e÷©\≈£î >∑T]Ô+|ü⁄ø±s¡T\¶ T Çe«&É+ ˝Ò<äT. ≥Tu≤ø√ uÀs¡T¶˝Àì Vü≤e÷©\≈£î ø=qT>√\T<ës¡¢ ø±s¡T\¶ T, e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T\¶ ˝Àì Vü≤e÷©\≈£î ø=~›eT+~øÏ ˝…ô’ dHé‡ Vü≤e÷©\T>± ø±s¡T¶\T Ç#êÃs¡T. n+fÒ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ M]øÏ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü #˚dæ ø±]àø£#·{≤º\T neT\T>±≈£î+&Ü #·÷ùd+<äTπø á $<ÛäyÓTÆq |ü<ä∆‘·T\qT Á|üuÛÑT ‘ê«\T ø=qkÕ–düTÔHêïsTT. e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T¶\ ˝Àì ˝…’ôdHé‡ Vü≤e÷©\≈£î dü+e‘·‡sêìøÏ 2 »‘·\T j·T÷ìbòÕs¡yéT Çyê«\ì 2006˝À Á|üuÛÑT‘·«+ O‘·Ôs¡T«\T Ç∫ÃHê es¡+>∑˝Ÿ˝À Ç+‘· es¡≈£L Çe«˝Ò<äT. q˝§Z+&É, ‘ê&˚|ü*¢>∑÷&Ó+ ø±]à≈£î\≈£î 2 dü+e‘·‡sê\≈£î, es¡+>∑˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T¶ eTTsƒê Vü≤e÷©\≈£î 3 dü+e‘·‡ sê\ø=ø£kÕ] y˚ ‘ · q ˇ|ü Œ +<ë\T »s¡ T >∑ T ‘· T HêïsTT.

ôV’≤<äsêu≤<é >∑+õ, uÒeπs»dt, ÇdüTø£eTTsƒê ø±]à≈£î\≈£î ìØí‘· düeTj·T+ n+≥÷ @B ˝Ò∑÷&Ó+ ˝À 8`10% y˚Ts¡≈î£ y˚‘H· ê\T ô|+#·T≈£î+≥T Hêïs¡T. ø=+‘·y˚Ts¡≈£î z{Ï neT\e⁄‘·T+~. |æm|t ˝Ò¢ ÷∑ &Ó+ s¬ d’ $t T˝Ÿ »≥Tº ø±]à≈£î\≈£î Ç.mdt.◊. d”»HéyêØ>± #Ó*d¢ Tü +Ô {≤s¡T. nsTT‘˚ j·÷»e÷q´y˚T á |üì #˚dTü +Ô ≥T+~. m+‘· »eT #˚ d ü T Ô q ï~ ø±]à≈£ î \≈£ î ‘Ó * j· T <ä T . #·≥Áº |üø±s¡+ ø±]à≈£î\ y˚‘H· ê\ qT+&ç e÷Á‘·+ $TqVü‰sTTdüTÔHêïs¡T. Çmdt◊ Vü‰dæŒ≥˝Ÿ e⁄Hêï &Üø£ºs¡T¢ ¬s>∑T´\sY>± O+&És¡T, eT+<äT\T e⁄+&Ée⁄, s√>∑+ ‘·>∑Z˝Ò<äì #Ó_‘˚ sê»eT+Á&çøÏ |ü+|ækÕÔsT¡ . nø£ÿ&É≈î£ yÓ[ﬂsêyê\+fÒ s√E|üì b˛‘·T+~. ô|’>± s¡÷.100`150/`\T Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~. $T>∑‘ê #√≥¢ Ç.mdt.◊. neT\T ø±e&É+ ˝Ò<äT. ø±]à≈£î\ eT<Û´ä $uÛ<Ò ë\T eùdÔ |üì#˚ùd dü+<äs¡“¤+˝À ø±]à≈£î\T n|ü⁄Œ &É|ü⁄Œ&ÉT $yê<ë\T |ü&ÉT‘·T+{≤s¡T. O<ë: $»j·Tyê&É uÒeπs»dt (◊m+m˝Ÿ) &çb˛˝À |òüTs¡¸D|ü&çq Ç<ä›s¡T ø±]à≈£î\qT ø=ìïs√E\ bÕ≥T |üìøÏ sêìe«≈£î+&Ü ì*|æy˚kÕÔs¡T. ˇø£]MT<ä ˇø£s¡T #˚sTT #˚düT≈£îqï >=&Ée˝À nsTT‘˚ eTT+<äT>± ‘=+<äs¡|ü&çq yê]ì m≈£îÿes√E\T |üìqT+&ç Äù|kÕÔs¡T. ¬s+&Ée yê]ì ‘·≈î£ ÿe s√E\T Äù|kÕÔsT¡ . j·÷»e÷Hê´\T`Á|üuÛÑT‘·« ìs¡¢ø£å´+ e\¢ ø±]àø£esêZìøÏ »s¡T>∑T‘·Tqï qcÕº\T s¬ ‘’ T· |ü+&ç+∫q |ü+≥ Áø£jT· `$Áø£j÷· \T e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T\¶ ˝ÀH˚ »s¡>±*. nsTT‘˚ düsT¡ ≈£î j·÷s¡T¶≈£î rdüT≈£îeùdÔ Vü≤e÷©\≈£î m>∑TeT‹, ~>∑TeT‹ ø±{≤ ≈£L©, e÷¬sÿ{Ï+>¥ XÊK≈£î ôddüT‡ #Ó*¢+#ê*‡ edüTÔ+~. n˝≤ #Ó*¢+#· ≈£î+&Ü e⁄+&˚+<äT≈£î yê´bÕs¡T\T y˚Á_&û\® <ä>sZ∑ ¡ ‘·÷ø±\T |üP]Ô #˚dTü ø=ì düsT¡ ≈£îqT nÁø£eT+>± ‘·s¡*+#·T≈£î yÓﬁ¯‘·THêïs¡T. Ädæj÷· K+&É+˝ÀH˚ s¬ +&Ée n‹ô|<ä<› q’Ó es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢ mqTe÷eTT\ e´ekÕj·T e÷¬sÿ{Ÿj·÷s¡T¶˝À »s¡T>∑T‘·Tqï nÁø£e÷\≈£î n+‘·T˝Ò± ‘·s*¡ yÓﬁó¯ qÔ ï |ü‹Ô e\¢ 4 y˚\ ≈£î≥T+u≤\T ˇø£ÿs√EøÏ qwübº ˛‘·Tqï kıeTTà s¡÷.1,62,750/`, d”»Hé ø±\+ 3 HÓ\\≈£î >±qT 224 s√E\T |üì ~Hê\˝À ø±]à≈£î\T ø√˝ÀŒ‘·Tqï kıeTTà s¡÷.3,65,000/ `. ø=qT>√\T<ës¡ T \T e÷¬ s ÿ{Ÿ j · ÷ s¡ T ¶ \ Vü≤e÷©\‘√ |üì #˚sTT+#·T≈£î+{≤s¡T. ø±˙ 10

n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É<÷ä s¡+˝À Vü≤e÷©\T

e÷]ÿ ‡düTº ≈£L* &ÉãT“\≈£î e÷Á‘·+ j·T»e÷qT\ cÕ|ü⁄\ <ä>∑Zs¡≈£î yÓ[ﬂ yêﬁ¯óﬂ Ç#˚Ã es¡≈£î z|æø£‘√ |ü&>ç ±|ü⁄\T ø±j·÷*‡+<˚. <Ûëq´+e\¢ 3,500 ≈£î≥T+u≤\T ˇø£s√E qwübº ˛‘·Tqï kıeTTà s¡÷.36,300/`\T, s¬ +&ÉT HÓ\\T d”»Hé ø±\+ 52 |üì ~Hê˝À¢ ø±]à≈£î\T qwüºb˛‘·Tqï kıeTTà s¡÷.18,87,600/`\T. n~Ûø±s¡T\≈£î Ç~ ‘Ó*j·T<ë? nø£åsê˝≤ ‘Ó\TdüT. nsTT‘˚ yê]øÏ n+<ë*‡q eTT&ÉT|ü⁄\T yê]øÏ n+<äT‘·THêïsTT. m{§NÃ qwübº ˛‘·Tqï~ Vü≤e÷© ø±]à≈£î˝Ò. $»j·Tyê&É ◊m+m˝Ÿ &çb˛ |ü]~Û˝À ˝≤Ø edü÷ﬁ¯óﬂ ∫qï ã+&çøÏ s¡÷.200/`, ô|<ä› ã+&çøÏ s¡÷.400/` #=|ü⁄Œq s√E≈£î dü>≥∑ Tq 2000`3000/`\T ekÕÔsTT. Vü≤e÷©\ ÁX¯eT‘√ e∫Ãq yê{Ïì n~Ûø±s¡T\T sêã+<äT˝≤¢ |”≈î£ ÿ‹+≥THêïs¡T. ø±]à≈£î\≈£î ˇø£ÿô|k’ Õ ≈£L&Ü <äø£ÿìe«s¡T. dæ$˝Ÿ dü|ü¢sTTdt Vü≤e÷©\≈£î sêh+˝À mø£ÿ&Ü˝Òì $<Û+ä >± Á|üø±X¯+õ˝≤¢ NeT≈£î]Ô˝À >∑‘·+˝À &û\s¡¢≈£î düs¡T≈£î yÓTT‘·Ô+ ˇπøkÕ] |ü+|æD° nj˚T´~. ‘=*$&É‘· 80%, eT*$&É‘· 20% #=|ü⁄Œq &û\s¡≈¢ î£ düs|¡ süò ê #˚ùd $<Ûëq+ neT\T #˚düTÔHêïs¡T. Vü≤e÷©\≈£î 80% |üì #˚dqæ |ü⁄Œ&ÉT ≈£L* –≥Tºu≤≥T ne⁄‘T· +~. 20% |üìe\¢ ˇπø ˝À&ÉT˝À 5`6 Á>±e÷\≈£î ‹s¡>±*. m≈£îÿef…ÆyéT |ü&ÉT‘·T+~. ≈£L* e÷ Á‘·+ s√EøÏ s¡÷.20/`\T ≈£L&Ü sêø£ nedü\ú T |ü&ÉT‘·THêïs¡T. >∑‘·+˝À düs¡T≈£î yÓTT‘·Ô+ ˇπø <äbòÕ düs¡|òüsê #˚j·T&É+ e\¢ HÓ\˝À 20 s√E\T |üì O+&˚~. $T–*q 10 s√E\T Á|ü‘ê´e÷ïj·T ObÕ~Û #·÷düT≈£îH˚yês¡T. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä neø±X¯+ ˝Ò≈î£ +&Üb˛sTT+~. øÏ&ûï\T #Ó&çb˛‘·THêïj·Tì NeT≈£î]Ô˝À eT+∫˙s¡T yê&Éø±ìï ìùw~Û+#ês¡T. ˙s¡T ø=qTø=ÿì Á‘ê>±*. d”$˝Ÿ dü|s¢ü TT Vü≤e÷©\T 15 eT+~øÏ &çbÕsYyº TÓ +{ŸøÏ s¡÷.10/` #=|ü⁄Œq HÓ\øÏ s¡÷.300/`\T eT+∫˙{Ï ø=s¡≈î£ ÇkÕÔ+ nì 2008 @Á|æ˝Ÿ˝À #ÓbÕŒs¡T. ˇø£ÿ E˝…’ HÓ \ ≈£ î s¡ ÷ .300/`\T Ç∫Ã #˚ ‘ · T \T <äT\T|ü⁄≈£îHêïs¡T. ø±]à≈£î\≈£î eT+∫˙{ÏøÏ Á|ü‹s√E s¡÷.50/`\T Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~. kÕe÷õø£ |ü]dæ‹ú Vü ≤ e÷©\˝À n‘· ´ ~Û ø £ e T+~ _dæ (j·÷<äe), ø±|ü⁄ ≈£î˝≤\≈£î #Ó+~qyês¡T. #ê˝≤ HêeTe÷Á‘·+>± <ä[‘·T\T O+{≤s¡T. Ç‘·s¡ Ä]úø£+>± yÓqTø£ã&çq ≈£î˝≤\yês¡T 11

Vü≤e÷© |üì˝À 60 @ﬁ¯óﬂ |ô ã’ &çq yês¡T s¬ +&ÉT XÊ‘·+ es¡≈î£ O+≥THêïs¡T. 50 dü+e‘·‡sê\T <ë{Ï‘˚ ãs¡Te⁄ |üqT\T #˚jT· >∑*>π |ü]dæ‹ú O+&É&+É ˝Ò∑\T>∑T‘·THêïs¡T. 25`30 dü+e‘·‡sê\ yês¡T 80%, 34`50 eT<Û´ä 18% es¡≈î£ O+{≤s¡T.

ªª

µµ

≈£L&Ü e⁄+{≤s¡T. ø=ìï |üqT˝À¢ Á|üy˚•+ #ê\+fÒ ª|üì ø=qTø√ÿyê*‡µ e⁄+≥T+~. ãs¡Te⁄ yÓ÷ùd |üqT˝…’q|üŒ{Ïø° Ä]úø£k˛úeT‘· ˝Òø£b˛e&É+e\¢ cÕ|ü⁄\T, $T\T¢\T, ãC≤s¡T eTTsƒê\T, yêDÏ»´dü+düú\T, ¬s>∑T´\sY>± |üì e⁄+&ç Ä<ëj·T+ ø=+‘· >±´s¡+{° Oqï |üqT˝À¢ <ä[‘· ≈£î˝≤\yês¡T Á|üy˚•+#·ø£b˛‘·THêïs¡T. Ç‘·s¡ ≈£î˝≤\ yês¡T ≈£L&Ü ‘·eT uÛÑ÷eTT\qT neTTàø√e&É+, ˝Ò<ä+fÒ ã+<ÛäTe⁄\ <ä>∑Zs¡ n|ü⁄Œ\T rdüTø=ì ª|üìµ ø=qTø=ÿ+≥THêïs¡T. Äj·÷ dü+düú\˝À e⁄+&˚ |üììã{Ïº πs≥T¢ e⁄+{≤sTT. O<ë:` $»j·Tyê&É uÒeπs»Hé ◊m+m˝Ÿ &çb˛˝À |üì $\Te 3 \ø£å\ s¡÷ˆˆ\T. n<˚ $»j·Tyê&É˝À ãC≤s¡T eTTsƒê ª|üìµ $\Te 1 \ø£å s¡÷ˆˆ\T. Á|üø±X¯+õ˝≤¢ NeT≈£î]Ô˝À dæ$˝Ÿ dü|ü¢sTTdt Vü≤e÷© |üì >∑‘·+˝À |üìøÏ ÄVü‰s¡+ Oqï|ü⁄Œ&ÉT 1.5 \ø£ å \ T+&É > ±, H˚ & É T s¡ T . 50 y˚ \ T+~. q˝§Z+&É{ÖHé˝À 90 y˚\T e⁄+~. nHês√>∑´+ bÕ\sTTq yê]øÏ, eè<ë∆|ü´+ sê|ü⁄]+∫Hê, |üì #˚j·T˝Òì dæú‹ e∫ÃHê, Á|üe÷<ëìøÏ >∑T¬s’ n+>∑yÓ’ø£\´+ bı+~Hê yê]øÏ |üì neTTà ø√e&É+ <ë«sê e#˚Ã Ä<ëj·Ty˚T n<äTs¡Te⁄>±

e⁄+≥T+~. n‘·´~Ûø£ eT+~ 25`30 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ qT+&ç e\dü e∫Ãq yêπs. 8 qT+&ç 15 øÏ.MT. <ä÷s¡+ qT+&ç edüTÔHêïs¡T. 90 XÊ‘·+ eT+~øÏ kı+‘· Çﬁ¯óﬂ ˝Òe⁄. n<Ó› Ç\T¢ ˇø£ >∑~øÏ ∫qï |ü≥Dº ≤\˝À 600`650, eT<Û´ä ‘·s¡>∑‹ |ü≥ºD≤˝À¢ 800`1100, q>∑sê\˝À ôV≤’ <äsêu≤<é˝À, $»j·Tyê&É˝À ∫qï ∫qï$ nsTT‘˚ ˇø£ >∑~øÏ s¡÷.1000/`\T, 2 >∑±e÷ \˝À s¡÷.400/`, 500/`\ es¡≈£î e⁄+≥T HêïsTT. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À 2 HÓ\\ n<Ó›qT $T>∑‘ê#√≥¢ ˇø£ HÓ\ n<Ó›qT n&Ü«Hé‡>± zqs¡¢≈£î Çyê«*. ‘ê&˚|ü*¢>∑÷&Ó+˝À 60 @ﬁ¯ﬂ ô|’ã&çqyês¡T+fÒ Çﬁ¯óﬂ Çe«&É+ ˝Ò<äT. {≤jYT˝…{Ÿ‡ ˝Òì Çﬁ¯óﬂ nsTT‘˚ q˝§Z+&É, ‘ê&˚|ü*¢>∑÷&Ó+, |ü≥ºD •yês¡¢˝À s¡÷.300/` qT+&ç s¡÷.600/`\ es¡≈î£ n<Ó\› THêïsTT. ø£s¬ +≥T _\T¢ n<äq+>± O+≥T+~. Á|üø±X¯+ õ˝≤¢ eT]j·TT es¡+>∑˝Ÿ, $»j· T yê\˝À ø=~› e T+~ 25`30 dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘+· Á|üuTÑÛ ‘·« ã+»s¡T uÛ÷Ñ eTT˝À¢ düú\\T ÄÁø£$T+#·T ø=ì Ç\T¢ y˚düT≈£îHêïs¡T. ÄVü‰s¡ |ü<ä∆‘·T\T

ªe÷]ÿ‡düTµº ô|’ MT n_ÛbÁ Õj·÷\T ‘Ó\|ü+&ç! ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ô|’Hê, |üÁ‹ø£˝Àì ì]úwüº yê´kÕ\ô|’Hê MT n_ÛÁbÕj·÷\q÷, dü÷#·q\q÷ ÄVü‰«ìdüTHÔ êï+. Äj·÷ yê´kÕ\ô|’ MTs¡T #·]Ã+#ê*‡q n+XÊ\THêï, n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡eTTHêï ≈£î¢|üÔ+>± sêdæ |ü+|ü+&ç MT ˝ÒK\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷! m&ç≥sY, ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïs¡Tù|≥, $»j·Tyê&É-2

n_Ûeè~∆øÏ ÄeT&É<÷ä s¡+˝À Vü≤e÷©\T

e÷]ÿ ‡düTº

e+&ÉT≈£î ‹+≥THêïs¡T. eT<ä´+ |ü ⁄ s¡ T wü T \≈£ î s√p kÕ<äs¡ Ks¡TÃ\T 10 y˚\ qT+&ç 2 \ø£å\ es¡≈£î n|ü⁄Œ\Tqï yês¡T {° \ T, >∑ T {≤ÿ\T, #· T ≥º\T, ;&û\T ‘êπ>yês¡T, Hêïs¡T. y˚TdÁ \Ô” T>± e⁄qï yê]˝À ø=+‘·eT+~ s√EyêØ eT<ä´+ n\yê≥Tqïyês¡T s¡T.60 qT+&ç e&û*¶ #˚Ã yês¡THêïs¡T. n|ü⁄Œ\T &Ü«Áø± s¡TD≤\T, s√EyêØ 100 Ks¡ T Ã #˚ d ü T Ô + {≤s¡ T . 99 XÊ‘· + e&û¶, ô|ò’Hêq¸sY‡ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ‘Ó#·TÃ≈£î+≥THêïs¡T. Vü≤e÷©\T ª90µ (ø±«s¡sº )Y n\yê≥Tqïyêπs. j·T»e÷qT\T |ô <ä>› ± n|ü⁄Œ*e«s¡T, s¡÷.1000/`, s¡÷. H=|ü⁄Œ\T, u≤<Û\ä T ‘·>{Z∑ ≤ìø£+≥÷ eT<ë´ìøÏ 2000/`\˝À|ü⁄ e÷Á‘y· T˚ ÇkÕÔsT¡ . s√EyêØ |üì˝À ø£{Ÿ n\yê≥T |ü&ÉTÔHêïs¡T. Ç$ n\yê≥T ˝Òìyês¡T q÷{ÏøÏ ˇø£ÿs¡T e÷Á‘·y˚T. #˚düTÔ+{≤s¡T. n|ü⁄Œ\T 10 y˚\ qT+&ç 2 \ø£\å es¡≈î£ n|ü⁄Œ\T y˚TÁd”Ô\T>± e⁄qï yê]˝À ø=~›eT+~ qïyês¡THêïs¡T. y˚TÁd”Ô\T>± e⁄qï yê]˝À <ë{Ï‘˚Hãs¡ Te⁄ |üT]ø±˝À qT\T #˚j·T$dü >∑*π>] é nyÓ Ô +∫q å£ Á|ü*¶ #˚uÃ yês¡ ≤Û e+ e÷Á‘·y˚T O<äj·T+ |üP≥ {Ï|òæHé #˚düTÔ+{≤s¡T. sê\T ˝≤{Ï ø=+‘·eT+~yêeT|ü s√EyêØøe&û THêïs¡T. #·<äTe⁄‘·Tqï |æ\¢\T Oqï Çﬁ¯ﬂ˝À¢ ôd\e⁄ |ü]dæú‹ O+&É&É+ ˝Ò<äT. y˚TÁd”Ô ˝Ò<ë y˚TÁd”ÔøÏ n|ü⁄Œ\T &Ü«Áø± s¡TD≤\T, s√EyêØ e&û¶, s√E˝À¢ {Ï|qæò T¢ #˚dTü +Ô {≤s¡T. yÓTT‘·+Ô Vü≤e÷© Ä|ü⁄Ô\T nsTTHê nsTT‘˚ Ä ej·TdüT˝À ô|H’ò êq¸s‡Y MT<ä Ä<Ûës¡|&ü ç ‘Ó#T· Ã≈£î+≥THêïs¡T. ø±]à≈£î\T 3 |üP≥\T uÛÀ»q+ #˚kÕÔs¡T. |üì#˚jT· >∑\T>∑T‘·THêïs¡T. 25`30 dü+e‘·‡sê j· T »e÷qT\T ô|<ä › > ± n|ü ⁄ Œ*e«s¡ T , eT<Ûë´Vü≤ï uÛÀ»q+ ˇø£ f…yÆ Té n+≥÷ O+&É∑+≥\≈£î ‹+≥T+{≤s¡T. O+{≤sTT. $»j·Tyê&É (◊m+m˝Ÿ) uÒeπs e÷Á‘·y˚T ÇkÕÔs¡T. s√EyêØ |üì˝À ø£{Ÿ sêÁ‹ u≤>± bı<äTb› ˛j˚T es¡≈î£ |üì #˚j÷· * »dt˝À m+.@. #·~$q yês¡T ˇø£sT¡ OHêïs¡T. #˚dTü +Ô {≤s¡T. ø±ã{Ïº |ò⁄ü {ŸbÕ‘Y MT<ä <=]πø ‹qTã+&Üsê\T &çÁ^#˚dqæ yês¡T 20, Ç+≥sY`10, ◊{Ï◊`10 @ Á|üuÛÑT‘·«+ e∫ÃHê e÷≈£î ˇ]π> ‹+≥T+{≤s¡T. ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+‘·+˝À eTõ®>∑ eT+~ OHêïs¡T. $T–*q eTTsƒê\˝À 6`10 <˚eTT+~. e÷ ø£cÕº˝yÒ TÓ HÆ ê rs¡TkÕÔsê? nH˚ (#·\)¢ , ô|s¡T>∑T yê&ÉsT¡ . ø±˙, ø√kÕÔ ÁbÕ+‘·+˝À ‘·s¡>∑‘·T\ es¡≈£î #·~$q yês¡T+&É>±, 45 n_ÛÁbÕj·T+ düπs« düs¡«Á‘ê e´ø£ÔyÓTÆq~. eTõ®>∑ ˝Ò<ë ô|s¡T>∑T yê&É‘ês¡T. ø=~›>± ô|s¡T>∑T dü+ˆˆ\T ô|’ã&çq yê]˝À #·<äTe⁄sêì yês¡T eTT–+|ü⁄ y˚dTü ø=ì |üﬁﬂË +ì+&Ü ˙s¡T b˛düTø=ì ø£*|æ m≈£îÿe>± OHêïs¡T. Vü≤e÷© ø±]à≈£î\+<äs÷¡ 1. Vü≤e÷© ø±]à≈£î\ |ü≥¢ Á|üuTÑÛ ‘ê«\T s√EyêØ m<ä T s¡ j ˚ T ´ ˇﬁ¯ ó ﬂ H=|ü ⁄ Œ\T, ‘ê>∑T‘ês¡T. nsTT‘˚ y˚TÁd”\Ô ≈£î≥T+ã+ s√EøÏ nqTdü]düTqÔ ï ìs¡ø¢ ´å£ + $&ÉHê&Ü*. 0.5 ©≥s¡T, $T>∑‘ê Vü≤e÷©\T 0.25 ©≥s¡T ‘·\H=|æŒ, »«sê\≈£î, yÓT&çø£˝Ÿ cÕ|ü⁄˝À 2. Vü≤e÷©, »≥Tº, eTTsƒê ø±]à≈£î\ eT+<ä T \T ‘Ó # · T Ãø=ì yê&É T ø√e≥+, eTØ ˙s¡T e÷Á‘·y˚T ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤s¡T. yÓ ˝ Œ Ò s ¤ Y uÀs¡Tq¶ T |ü⁄qs¡T<ä]∆ +∫, øπ +Á<ä ø±]àø£ nqï+ 2 |üP»\T e+&ÉT≈£î+{≤s¡T. ≈£Ls¡ Çã“+~>± O+fÒ ÄsYm+|æ &Üø£ºs¡¢ <ä>∑Zs¡ dü+|òü÷\≈£î ÁbÕ‹ì<Ûä´+ ø£*Œ+#ê*. e÷Á‘·+ s√EøÏ ˇø£ÿkÕπs #˚düT≈£î+{≤s¡T. yÓ’<ä´+ #˚sTT+#·T ≈£î+{≤s¡T. rÁeyÓTÆq<Ó’‘˚ 3. <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î nqT>∑TD+>± #·T{≤º\T e∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·y˚T 2e |üP≥ ÄsYm+|æ &Üø£ºs¡T¢ ]ø£yÓT+&é #˚ùd Áô|’y˚≥T y˚‘q· ˇ|üŒ+<ë\qT düø±\+˝À »]π>≥≥T¢ ≈£Ls¡ e+&ÉT‘ês¡T. e÷+dü+ yêsêìøÏ ˇø£kÕ] Vü ‰ dæ Œ ≥˝Ÿ ‡ øÏ yÓ ﬁ ¯ ó Ô H êïs¡ T . Á|ü e ÷<ë\T Á|üuÛÑT‘·«+, ø±]àø£XÊK u≤<Ûä‘· eVæ≤+#ê*. ‘Ó#T· Ã ø=ì Ç+{Ï*b¢ Õ~ ‹+{≤s¡T. mdt.dæ.\˝À »]–q|ü ⁄ Œ&É T ≈£ L &Ü H˚ s ¡ T >± Áô|’ y ˚ ≥ T 4. Vü ≤ e÷©, »≥Tº , eTTsƒ ê ã+<ÛäTe⁄˝§∫Ãq|ü⁄Œ&ÉT e÷Á‘·y˚T ø√&çe÷+dü+ Vü ‰ dæ Œ ≥˝Ÿ ‡ π ø yÓ ﬁ ¯ ó Ô H êïs¡ T . >∑ e s¡ ï yÓ T +{Ÿ ø±]à≈£ î \+<ä ] ø° >∑ T ]Ô + |ü ⁄ ø±s¡ T ¶ \ T, Vü ‰ dæ Œ ≥˝Ÿ ‡ øÏ Bs¡ È ø ±*ø£ s√>±\T OHêï yês¡ T , ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤s¡T. n‘·´~Ûø£eT+~ dü+Áø±+‹ Á|ü e ÷<ä ; Û e ÷, Äs√>∑ ´ ;Û e ÷, ô|q¸Hé |ü+&ÉT>∑ (ô|<ä› |ü+&ÉT>∑)≈£î e÷Á‘·y˚T |æ+&ç >∑]“¤D° Ád”Ô\T, Á>±MTD ÁbÕ+‘· Vü≤e÷©˝À¢ kÂø£sê´\qT ø£*Œ+#ê*. e+≥\T e+&ÉT≈£î+{≤s¡T. $T–*q s√E˝À¢ ø=~›eT+~ yÓﬁ¯óÔHêïs¡T. 5. Á|üuÛÑT‘·« uÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ |æm|òt, @<Ó’Hê ‹Hê\qT≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT s√&ÉT¶MT<ä ø=ì πswüHé _j·T´+ô|’ ø±]à≈£î\ n_ÛÁbÕj·T+ Ç.m.mdt. kÂø£sê´\T ø£*Œ+#ê*. n+<ä]ø° ‘Ó\¢πswüHé ø±s¡T¶\T OHêïsTT. ‘Ó#·TÃ≈£î+{≤s¡T. |ü≥ºD≤\˝À e+≥≈£î >±´dt 6. ndü+|òüT{Ï‘· ø±]à≈£î\≈£î kÕ+|òæTø£ ø√{≤ _j·T´+ ‘Ó#T· Ã≈£î+{≤s¡T. ø±˙ á _j·T´+ O|üjÓ÷–düTÔHêïs¡T. nsTT‘˚ |ü≥ºD+ ∫es√¢ uÛÑÁ<ä‘· #·≥º+ #˚j·÷*. ìedæ+#˚yês¡T ø£f\º… bısTT´\T yê&ÉT‘·THêïs¡T. nqï+ e+&ç ‹+fÒ X¯øÏÔ O+&É<äT, ãs¡Te⁄\T 7. ns¡ T Ω ˝ … ’ q yês¡ + <ä ] ø° Çﬁ¯ ó ﬂ, yÓ ÷ j· T ˝Ò e TH˚ n_Û Á bÕj· T + ø±]à≈£ î \+<ä ] ˝À O<ëVü≤s¡D≈£î, q˝§Z+&É, Á|üø±X¯+ õ˝≤¢˝À¢ >±´dt Çﬁ¯ﬂdüú˝≤\T Çyê«*. O+~. sêÁ‹|ü P ≥ e÷Á‘· + nqï+ e+&É T ø=ì e⁄qïyês¡T ≈£L&Ü ‘·«s¡>± ‘·j·÷s¡j˚T´ {°, Vü≤e÷©, »≥Tº, eTTsƒê ø±]à≈£î\T dü+|òTü ≈£Ls¡\T es¡≈£î e+&ÉT≈£î+{≤s¡T. m≈£îÿe düeT ‹+{≤s¡T. Ä~yês¡\T, |ü+&É>∑ s√E˝À¢ {Ï‘·yÓTÆ b˛sê{≤\T ìs¡«Væ≤+#ê*. n|ü⁄Œ&ÉT j·T+ |üfºÒ e+≥\T e÷Á‘·+ ø£f\º… bısTT´ MT<ä <√X¯\T, Ç‘·s¡ {Ï|òæq¢≈£î m≈£îÿe uÛ≤>∑+ yê&ÉT e÷Á‘·y˚T ô|’ Vü≤≈£îÿ\T, kÂø£sê´\T bı+<ä ≈£î+≥THêïs¡T. |üì˝Òì s√E˝À¢ e÷Á‘·+ á e+&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. >∑\TZ‘ês¡T. 1234 1234 Vü≤e÷© |üì˝À 60 @ﬁ¯óﬂ ô|ã’ &çq yês¡T _j·T´y˚T e+&ÉT≈£î ‹+≥THêïs¡T. ÇdüTø£ ø±«Ø 1234 1234 ø±]à≈£ î \T e÷Á‘· + á _j· ÷ ´ìï |ü P ]Ô > ± nqï+ s¬ +&ÉT XÊ‘·+ es¡≈î£ O+≥THêïs¡T. 50 dü+e‘·‡

ªª

µµ

12

e÷]ÿ#·]‡dÁ‘·üTº ;. yê´~ÛÁ>∑düTÔ\T ø√{ÏøÏ ô|’>±H˚ OHêïs¡T. e÷]ÿ‡dü @sêŒ≥T≈£ î dü! HêïVü≤+>± »]–q ªª|Á |ü +ü eTq#·+ yÓ<˚TXT‘·¯+˝À+Ô T˝À{Ïº Oqï.bÕØº øπ düT˝À¢ 20 XÊ‘·+ eTq U≤‘ê˝ÀH˚ Á|ü‹ s√p 5 y˚\ eT+~øÏ ø=‘·Ô>± yê´~Û k˛≈£î‘·Tqï~. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ 4 \ø£å\≈£î ô|’>± »q+ á yê´~Û‘√ #·ìb˛‘·T Hêïs¡T. eT©º Á&É>¥ <∏Ós¡|”, &Ü{Ÿ‡ ˝≤+{Ï ø=‘·Ô eP´Vü‰\T mìï e∫ÃHê á yê´~Û eT+<äT\≈£î ‘·≥Tº≈£îH˚ >∑TD≤ìï ô|+#·T≈£î+ {À+~. nìï eT+<äT\≈£L m<äTs¡T‹]π> πødüT\ dü+K´ Ä+<√ﬁ¯qø£s+¡ >± |ô s¡T>∑T‘√+~.

‘ÓHê* dü
1964 E˝…˝’ À ‘ÓHê*˝À »]–q eT÷&ÉT s√E\ C≤rj·T dü
mdt. yÓ+ø£{Á ≤e⁄

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (dæ|æ◊) Hêj·Tø£‘«· +˝Àì ˇø£ ôdø£Hå ˝é À ‘Ó\+>±D≤ b˛sê≥ ø±\+˝ÀH˚ ]$»ìdüTº b˛ø£&É\T bı&É#·÷bÕsTT. ]$»ìC≤ìøÏ e´‹πsø£+>± ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq Ä+‘·s¡+–ø£ b˛sê≥+ 1955` 56 Hê{ÏøÏ rÁekÕúsTTøÏ #˚s¡T≈£î+~. OeTà&ç bÕØº˝Àì ]$»ìdüTº Hêj·Tø£‘«· + nqTdü]düTqÔ ï es¡Zdü+ø£s¡ $<ÛëHêìï bÕØº˝Àì ô|<ä› ôdø£åHé (‘·s¡Tyê‘· e÷]ÿ‡düTº bÕØº>± |ü⁄q]ïsêàD+ #Ó+~+~) rÁe+>± e´‹πsøÏ+∫+~. bÕØº ø±s¡´Áø£eT+, m‘·T>Ô &∑ \É $wüjT· +˝À Ä+‘·s+¡ – ø£+>± bÕØº ì\Te⁄Hê N*b˛sTT+~. 1961 ˝À $»j·Tyê&É˝À »]–q OeTà&ç bÕØº ∫e] eTVü‰düuÛÑ á $uÛÒ<ë\qT |ü]wüÿ]+#·˝Òø£ b˛sTT+~. ø£eT÷´ìdüTº O<ä´eT+ ◊ø£´+>± O+&Ü\+fÒ bÕØº˝À øÏ+~qT+&ç ô|k’ ÕúsTTes¡≈î£ ø±s¡´Áø£eT+, m‘·T>Ô &∑ \É ô|’ ≈£L\+ø£wyü TÓ qÆ #·sÃ¡ 13

πø+ÁBø£è‘· Á|üC≤kÕ«eT´ |ü<ä›‘·T˝À¢ »s¡>±\ì bÕØº˝Àì ˇø£ uÛ≤>∑+ &çe÷+&é #˚d+æ ~. ø±ì Hê{Ï bÕØº Hêj·Tø£‘«· +˝Àì yÓTC≤]{° düuTÑÛ ´\T ]$»ìdü T º Á|ü u Û ≤ yêìøÏ >∑ T ¬ s ’ O qï+<ä T q Ç≥Te+{Ï #·sÃ¡ ≈£î ÄkÕÿs¡+ Çe«˝Òdt Á|üuÛÑT‘·«+‘√ #˚‘·T\T ø£*|æ n˝≤ &çe÷+&é #˚dæqyê]ì n¬sdüTº #˚sTT+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. 1962 uÛ≤s¡‘`Y #ÓH’ ê j·TT<ë∆ ìï ]$»ìdüTº Hêj·Tø£‘«· + Bìø√dü+ O|üj÷Ó –+#·T≈£î+~. #Ó’Hê‘√ j·TT<ë∆ìï ã\|üs¡Tdü÷Ô ]$»ìdüTº Hêj·Tø£‘·«+ C≤rj·T øöì‡˝Ÿ˝À #˚dqæ rsêàHêìï e´‹πsøÏ+∫q yês¡+<ä]˙ ø±+Á¬>dt Á|üuTÑÛ ‘·«+ n¬sdüTº #˚jT· &É+ ÁbÕs¡+_Û+ ∫+~. Hêj·T≈£î\T C…’ﬁ¯¢˝À Oqï düeTj·T+˝À yÓTT‘·+Ô bÕØº ø±sê´\j·÷\q÷, |üÁ‹ø£\q÷

]$»ìdüTº Hêj·Tø£‘«· + kÕ«BÛq+ #˚dTü ø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. Á|üC≤‘·+Á‘· $s¡T<ä∆+>± »s¡T>∑T‘·Tqï Ç≥Te+{Ï ø±s¡´ø£˝≤bÕ\≈£î |òü⁄˝Ÿ kÕº|t ô|{≤º\˙, bÕØº˝À ◊ø£´‘· bÕ<äTø=˝ÒŒ+ <äT≈£î nìï kÕúsTT˝À¢ #·sÃ¡ \»s¡>±\ì C≤rj·T øöì‡˝Ÿ≈£î ø=+<äs¡T düuÛÑT´\T Ç∫Ãq H√{°düTqT Hêj·Tø£‘·«+ ‹s¡düÿ]+#·&É+‘√ Ç+ø£ #˚ùd~ ˝Òø£ 32 eT+~ C≤rj·T øöì‡˝Ÿ düuTÑÛ ´\T yêøö{Ÿ #˚dæ ãj·T≥≈£î e#˚ÃXÊs¡T. bÕØºì $|ü¢e |ü+<∏ë˝À |ü⁄q]ï]à+#ê\ì Ä 32 eT+~ düuTÑÛ ´\T rdüT≈£îqï ìs¡j í T· + Á|üø±s¡yT˚ ‘ÓHê*˝À 1964 E˝…˝’ À eT÷&ÉTs√E\ C≤rj·T dü± ‘ÓHê* dü
s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) sêh ø£$T{° düuÛÑT´\T

e÷]ÿ ‡düTº

OeTà&ç ø£eT÷´ìdüTº bÕØº C≤rj·T øöì‡˝ŸqT+&ç yêøö{Ÿ #˚dqæ 32 eT+~˝À 1964 E˝…’ ‘ÓHê* dü¥ ˝≤j·T˝Ÿ|Pü ] 2. m.¬ø. >√bÕ˝Hé 3. CÀ´‹u≤düT 4. Vü≤sπ ø£èwüøí √HêsY 5. eTT»|òsü Y nVü≤à<é 6. |ü⁄#·Ã\|ü*¢ düT+<äsj ¡ T· ´ 7. Vü≤]øÏwHü dé +æ >¥ dü÷]®‘Y 8. Ç.m+.mdt q+ã÷Á~bÕ<é 9. m+.ÄsY yÓ+ø£≥sêeTHé 10. Á|üy÷Ó <é<ëdt >∑TbÕÔ 11. |æ. sê+eT÷à]Ô s¬ +&√ es¡dü 1. mHé. X¯+ø£sj ¡ T· ´ (‘·$Tﬁ¯Hê&ÉT) 2. >∑T+≥÷s¡T u≤|üqj·T´ 3. q+&É÷] Á|ükÕ<äsêe⁄ 4. dæôV≤#Y. ø£qs¡Hé (πøs¡ﬁ)¯ 5. yÓ÷Vü≤Hé |ü⁄Hê$Tj·÷ (sê»kÕúH)é 6. Ç.¬ø. Ç+_∫Ãu≤e (πøs¡ﬁ)¯ 7. O<äs› êE sêeT+ 8. ÄsY.mHé. ObÕ<Ûë´j·T 9. nãT›˝Ÿ Vü≤©yéT (u…+>±˝Ÿ) 10. Ç.¬ø. qj·THêsY (πøs¡ﬁ)¯ 11.. $.mdt. n#·TÃ‘êq+<äHé (πøs¡ﬁ)¯ ô|’ es¡Tdü 1. ¬ø. s¡eTDÏ (‘·$Tﬁ¯Hê&ÉT) 2. <˚e⁄\|ü*¢ yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ 3. &ç. mdt. ‘·|æj·÷\ 4. mdt. ≈£îe÷sY $TÁXÊ 5. (‘Ó*j·T<äT) 6. ‘·]$T\ Hê–¬s&ç¶ 7. yÓ÷≥÷s¡T Vü≤qTeT+‘·sêe⁄ 8. düs√CŸ eTTKØ® (u…+>±˝Ÿ)

»]–+~. á dü<ädüT‡˝ÀH˚ bÕØº ø±s¡´Áø£eT+, m‘·TÔ>∑&É\ |üÁ‘·+ s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~. ø£\ø£‘êÔ eTVü‰düuÛÑ Bìï ÄyÓ÷~+∫+~. düHêïVü≤ø£ dü∑s+¡ ˝À uÛ≤Ø kÕúsTT˝À kÕ–q >∑èVü≤<äV≤ü Hê\ ø±s¡D+>± OÁ~ø£|Ô ]ü dæú‘·T\T @s¡Œ&çHêsTT.ø±+Á¬>dt yêﬁ¯ó¢ bÕØºô|’ <äTÁwüŒ#êsêìø°, <ë&ÉT\≈£L bÕ\Œ&Ü¶s¡T. bÕ‘· C…’Væ≤+<é {≤ø°dt e<ä› @sêŒ≥T#˚düT≈£îqï bÕØº ø±sê´\j·T+ô|’ ≈£L&Ü <äT+&É>∑T\T <ë&ÉT\≈£î bÕ\Œ&˚ |ü]dæú‹. n≥Te+{Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ <˚X+¯ ˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê\qT+&ç e#˚Ã Á|ü‹ ì<ÛäT\T ˇø£ #√≥ ≈£Ls¡TÃì #·]Ã+#˚ yê‘êes¡ DeT÷ ˝Ò∑Zs¡˝ÀH˚ Oqï >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ ‘ÓHê*øÏ e÷sêÃs¡T. ‘ÓHê*˝À Hê&ÉT bÕØºøÏ eT+∫ |ü≥Tº+&˚~. Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î ø±e\dæq edü‘·T\T düeT≈£Ls¡Ã

&ÜìøÏ ø±e\dæq ÁbÕ+>∑D≤\T ≈£L&Ü nø£ÿ&É OHêïsTT. <ë+‘√ ‘·≈î£ ÿe düeTj·T+˝ÀH˚ dü±sTT. ‘ÓHê*˝À dü
øöì‡˝Ÿ q T+&ç yêøö{Ÿ #˚ d æ q yês¡ T ìs¡ í sTT+#·T≈£îqï≥T¢ kÕj·T+Á‘·+ @&ÉT >∑+≥\≈£î πs&çjÓ÷ yês¡Ô yÓ\Te&ç+~. n+‘˚ sêÁ‹ mì$T~ >∑+≥\ düeTj·÷ìøÏ |ü≥Dº +˝Àì ˝≤&û®

|üs¡‡ dü‘·´Hêsêj·TD ‘ÓHê* dü<ädüT‡≈£î Vü≤»¬s’q Á|ü‹ì<ÛäT˝À¢ H˚{Ïø° dæ|æm+˝À Oqï @¬ø’ø£ e´øÏÔ ø±Áy˚T&é |üs¡‡ dü‘·´Hêsêj·TD. Äj·Tq e÷]ÿ‡düTº bÕØº sêh ø±s¡´<ä]Ùes¡Z düuÛÑT´\T kÕúsTTes¡≈£î u≤<Ûä´‘·\T ìs¡ « Væ ≤ +#ês¡ T . dæ ◊ {Ï j · T T ìsêàD+˝Àq÷, n_Ûeè~∆˝Àq÷ Á|üeTTK bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#ês¡T. eè<ë∆|ü´+˝À ≈£L&Ü bÕØº ø±s¡´Áø£e÷˝À¢ ì‘·´+ bÕ˝§Z+≥Tqï |üs¡‡>±] e÷≥˝À¢H˚ ‘ÓHê* dü<ädüT‡ >∑T]+∫: ªªH˚qT KeTà+ õ˝≤¢ qT+&ç Á|ü‹ì~Û>± ‘ÓHê* dü<ädüT‡≈£î Vü‰»¬s’HêqT. ]$»ìC≤ìøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&˚ Áø£eT+˝À KeTà+ õ˝≤¢ qT+&ç qq÷ï, ∫ÁsêeP] \ø°åàqs¡‡j·T´q÷ ÄVü≤«ì+#ês¡T. ]$»ì»+ qT+&ç $&É>=≥Tº≈£îì $|ü¢e ø±s¡´Áø£eT s¡÷|üø\£ Œq MT<ä Á|ü<ëÛ q+>± #·sÃ¡ »]–+~. $»j·Tyê&É˝À >=&Ée\T Oqï+<äTq ‘ÓHê*˝À dü± ‘Ó*j·Te⁄.µµ 14

e÷]ÿ˙ ‡dÁ|üüTº uÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T˝Ò ãTø˘ #˚XÊs¡T. \ìï{Ï <ë+‘√ Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î>±ì, Hêj·T≈£î\≈£î >±ì mø£ÿ&Ü edü‹ <=s¡ø£ì |ü]dæú‹. <ë+‘√ #Ó+#·Tù|≥˝À ¬s’˝Ò«ùdºwüHé <ä>∑Zs¡˝ÀH˚ ø√H˚s¡T |üø£ÿq bÕ&ÉT|ü&çq ¬s’düT $T\T¢qT X¯óÁuÛÑ+ #˚dæ dü∑D+>± O|üj÷Ó –+#ês¡T. á<ä s ¡ •e sêeTø£ è wü í j · T ´ nH˚ bÕØº kÕqTuÛÑ÷‹|üs¡T&ÉT Ä ¬s’düT$T\T¢qT n<Ó›≈£î rdüT≈£îì q&çbÕ&ÉT. ø±ì ø=Hêïﬁ¯ó¢ q&ç∫ Ä–b˛sTT+~. <ëìù|s¡ T sê»sêCÒ X ¯ « Ø ¬s’dt$T\T¢. ¬s’düT$T\T¢ ˇø£ ÇqT|ü πs≈£î\ ôw&ÉT¶. <ëìøÏ Á|üø£ÿH˚ ˇø£ ‘ê{≤≈£î bÕø£ y˚XÊs¡T. n<˚ Á|ü ‹ ì<Û ä T \ uÛ À »qXÊ\. dü < ä d ü T ‡ ÁbÕ+>∑D≤ìøÏ ø√fÒX«¯ s¡ q>∑sY nì ù|s¡Tô|{≤ºsT¡ . ‘ÓHê* #Ó+#·Tù|≥˝À sê$ ôV’≤e÷sêe⁄, neTàj·T´, bÕØº ø±s¡´ø£s¡Ô\T. yê] nqï sê$ dü‘·´Hêsêj·TD ‘ÓHê* eTTì‡|ü˝Ÿ #Ó’s¡àHé>± |üì#˚XÊs¡T. dü<ädüT‡ @sêŒ≥¢˝À ôV’≤e÷sêe⁄ |üP]Ôø±\+ |üì#˚j·T>± Äj·Tq ≈£î≥T+ã+ düVü≤ø£]+∫+~. eT÷&ÉT s√E\ dü<ädüT‡ ìs¡«Vü≤D˝À <ë<ë|ü⁄ 20 eT+~ ø±s¡´ø£s¡Ô\T ÄôVA sêÁ‘ê\T ø£w|ºü &ü Ü¶sT¡ . Hê\T>√ s√E ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ »]–+~. ø±Áy˚T&é‡ ˝≤e⁄ u≤\>∑+>± >∑&b¶ç Õ{Ï ø√fÒX«¯ s¡sêe⁄ >∑T+≥÷s¡T ãkÕº+&é <ä>∑Zs¡˝Àì >∑&ç¶ bÕ{Ï ø£˝≤´D eT+&É|+ü j·T»e÷ì >∑&b¶ç Õ{Ï ø√fÒX¯«s¡sêe⁄>±] ej·TdüT Á|üdüTÔ‘·+ 85 dü + e‘· ‡ sê\T. ‘Ó H ê* dü < ä d ü T ‡˝À yê\+{° s Y > ± |ü P ]Ô ø ±\+ |ü ì #˚ d æ q ø±s¡´ø£s¡Ô. ‘ÓHê* dü<ädüT‡ >∑T]+∫ Äj·Tq #Ó|Œæ q $wüj÷· \T: ªª‘ÓHê*˝À C≤rj·T dü∑+>±<Ûäs¡sêe⁄ Hê≈£î bò˛Hé #˚dæ uÛÀ»q @sêŒ≥¢ u≤<Ûä´‘·\T #·÷&Ü\ì #ÓbÕŒs¡T. s¬ +&ÉT »‘·\ ã≥º\‘√ H˚qT ãj·T\T<˚sêqT. dü<ädüT‡ »]–qìï s√E\÷ nø£ÿ&˚ OHêïqT. #Ó\j ¢ T· ´ nì πøs¡ﬁ¯≈£î #Ó+~q ≈£îø˘ e+≥\T #˚XÊs¡T. Ä s√E˝À¢ >=|üŒ e+≥yê&ÉT>± ù|s¡T>±+∫q >√$+<äHêj·TsY <ä>sZ∑ ¡ #Ó\j ¢ T· ´ ndæôd+º ≥T>± #˚ùdyê&ÉT. sê$ neTàj·T´>±] Ç+{ÏeTT+<äT bÕ‘· s¬ d’ $t T\T¢ u≤>∑T #˚dæ dü
dü<ädüT‡ y˚~ø£>± e÷]q ‘ÓHê*˝Àì sê»sêCÒX¯«Ø ¬s’dt$T\T¢ (ø√fÒX¯«s¡ q>∑sY) eTTK<ë«s¡+ <Ûsä s¡ êe⁄, ø=s¡{≤\ dü‘´· Hêsêj·TD, |üs÷¡ Ãs¡T Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, dü∑ + >±<Û ä s ¡ s êe⁄ nø£ ÿ &É ˝Ò s ¡ T . bÕØº nÁ>∑Hêj·T≈£î\T e÷øÏH˚ì ãdüe|ü⁄qïj·T´ düreTDÏ, u≤\>∑+>±<Ûäs¡sêe⁄ k˛<ä] »>∑ <ë+ã>±s¡T rÁe ndü«dü‘ú ‘· √ O+&É&yÉ T˚ BìøÏ ø±s¡D+. Ä dü<ädüT‡˝À Ksês¡T #˚dæq bÕØº ø±s¡´Áø£eT |üÁ‘ê\T ‘·j·÷s¡T #˚j·T&É+˝À ãdüe|ü⁄qïj·T´ ‘·\eTTqø£\j·÷´s¡T. <ëì e\¢

»>∑<ë+ã>±] <ä>∑Zs¡ >∑+>±<Ûäs¡sêe⁄ O+&Ü*‡ e∫Ã+~. ãdüe|ü⁄qïj·T´ ≈£L&Ü dü<ädüT‡˝À Á|üy˚X¯ô|fÒº |üÁ‘ê\qT #ê˝≤es¡≈£î Ç+{Ïe<ä›H˚ O+&ç ‘·j÷· s¡T#˚XÊs¡T. á düeTdü´ e\¢HH˚ y˚ ÷Ó ‘ÓHê* dü<ädüT‡ dü+<äs¡“¤+>± rdæq @ bò˛{À˝À ≈£L&Ü ãdüe|ü⁄qïj·T´ ø£ì|æ+#·s¡T. ‘·s¡yê‘· »]–q bÕØº sêh eTVü‰düu˝ÑÛ À ≈£L&Ü ãdüe |ü⁄qïj·T´ ˝Òs¡T. dü<ädüT‡˝À yê\+{°sY‡>± |üì#˚dæqyê]˝À >∑&ç¶bÕ{Ï ø√fÒX¯«s¡sêe⁄, ø=+Á&É>T∑ +≥ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡T,¢ sêXÊã‘·TìÔ Hêπ>X¯«s¡

$T\T¢ ôw&ÉT≈¶ î£ |ü&eÉ Ts¡ yÓ|’ ⁄ü q dü~. ôw&ÉT≈¶ î£ ‘·÷s¡TŒyÓ|’ ⁄ü q ø=ìï >∑T&Üsê\T y˚XÊs¡T. Ä+Á<Ûä Á|ü<X˚ Ÿ Á|ü‹ì<ÛTä \T n+<äT˝À ãdü #˚XÊs¡T. ø=ìï sêÁcÕº\ Á|ü‹ì<ÛTä \≈£î sê$ neTàj·T´>±ì >∑èVü≤+˝ÀH˚ ãdü @sêŒ≥T¢ #˚XÊs¡T. n+‘ê #ê|ü \ T, u§+‘· \ T y˚ d ü T ≈£ î ì H˚ \ MT<ä |ü&ÉTø√yê*‡+<˚. ¬s’düT $T\T¢ ôw&ÉT¶ <äøÏåD+ yÓ’|ü⁄q ‘ê{≤≈£î‘√ ˇø£ bÕø£ y˚XÊs¡T. n~ uÛÀ»q XÊ\. n+‘ê H˚\MT<ä ≈£Ls¡TÃì uÛÀ+#˚j·÷*‡+<˚. Á|ü‹ì<ÛäT˝À¢ ø±Áy˚T&é eTT»|òüsY nVü≤à<é n|üŒ{Ïπø u≤>± eè<äT∆\T. Äj·Tq≈£î yÓ÷ø±ﬁ¯¢ H=|æ Œ e\¢ øÏ + <ä ≈ £ L s√Ã˝Ò ø £ b ˛j˚ T yês¡ T . q&ç#≥˚ |ü&ÉT ≈£L&Ü ‘·÷\T‘·T+&˚yês¡T. Äj·Tq ˝…Á{ÏH˝é À yÓ÷ø±ﬁ¯ô¢ |’ ≈£Ls√Ã˝ÒsT¡ ø£qTø£ yÓÁdüHº é ø£yÓ÷&é ø±yê*‡ e∫Ã+~. n|ü&ÉT bÕØº >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ ø±s¡´<ä]Ù>± Oqï ø±Áy˚T&é ø=˝≤¢ yÓ+ø£jT· ´ ø±s¡T Ç∫Ã $»j·Tyê&É qT+&ç yÓÁdüHº é ø£y÷Ó &é ‘Ó|Œæ +∫ eTT»|òsü Y nVü≤à<é ø√dü+ @sêŒ≥T #˚XÊs¡T. uÛÀ»Hê\|ü&ÉT ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î e÷Á‘·yT˚ ˇø£ u…+N @sêŒ≥T #˚XÊ+. Ä]úø£+>± Çã“+<äT\THêï dü<ädüT‡ @sêŒ≥T¢ u≤>±H˚ #˚XÊs¡T. uÛÀ»q @sêŒ≥T¢

u≤>∑ T Hêïj· T ì Á|ü ‹ ì<Û ä T \+‘ê yÓT#·TÃ≈£îHêïs¡T. ∫¬øHé, eT≥Hé, #˚|ü\T Á|ü‹s√p e&ç¶+#˚yêﬁ¯¢+. ˇø£ s√E Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î uÛÀ»q+˝À e÷$T&ç |üﬁ¯ó¢ ô|≥º e Tì dü T +<ä s ¡ j · T ´>±s¡ T ø=˝≤¢ yÓ+ø£j·T´>±]øÏ #ÓbÕŒs¡T. yÓ+ø£j·T´>±] <ä>∑Zs¡ &ÉãT“˝Ò¢e⁄. ‘·≥|ü{≤sTTdüTÔHêïs¡T. <ë+‘√ düT+<äs¡j·T´>±s¡T ns¡∆+ #˚düT≈£îì s¡T. 200 Ç∫Ã ø±s¡T Á&Ó’esY≈£î #Ó|æŒ $»j·Tyê&É˝Àì ø±ﬁ‚X¯«s¡sêe⁄ e÷¬sÿ{Ÿ |üø£ÿq |ü+&É¢ e÷¬sÿ{ŸqT+&ç e÷$T&ç|üﬁ¯ó¢ ‘Ó|æŒ+#ês¡T. Á|ü‹ì<ÛäT\T e÷$T&ç|üﬁ¯ó¢ ø=dü]ø=dü] eTØ ‹Hêïs¡T.µµ

e÷]ÿ ‡düTº

1. ‘ÓHê* dü∑+{Ï >√$+<äsêe⁄, õ. u≤˝≤J <ëdt, ‘·]yÓT\ Hê–¬s&ç,¶ >∑T+≥÷s¡T u≤|üqj·T´, (ù|s¡T ‘Ó©<äT), ø=˝≤¢ yÓ+ø£jT· ´, (ô|e’ s¡Tdü˝À) ø±H˚{Ï yÓ÷Vü≤Hésêe⁄, düqø± ãT∫Ãø√≥j·T´, <˚e⁄\|ü*¢ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄, sêeT*+>±#ê], (ù|s¡T ‘Ó*j·T<äT), m+. z+ø±sY, eÁ»y˚\T #Ó{,ºÏ e÷ìø=+&É düTu≤“sêe⁄, nH˚ï yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄, |üs‡¡ dü‘´· Hêsêj·TD.

sêe⁄, >∑T~ã+&ç •eãdæ$¬s&ç¶, <˚yê d”‘êsê eTj·T´, <=&É|¶ Hü ì˚ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄, dæ+Vü‰Á~ •yê¬s&ç¶ ‘·~‘·s¡T\THêïs¡T. ‘ÓHê* dü<ädüT‡ bÕØº˝À rÁeyÓTÆq Ä+‘· s¡+–ø£ b˛sê{≤ìøÏ |üsêø±wüº>± »]–+~. n+<äTe\¢ |üÁ‹ø£˝À¢ á dü<ädüT‡ >∑T]+∫ rÁeyÓTÆq #·s√Ã|ü#·s¡Ã\T »]π>$. eTTK´+>± e÷]ÿ‡düTº bÕØº>± @s¡Œ&çq Hêj·T≈£î\ô|’Hê, yê] yÓK’ ]ô|H’ ê <äTÁwüŒ#ês¡+ #˚jT· &ÉyT˚ |üì>± ô|≥Tº≈î£ ì |üÁ‹ø£\T $wüÁ|ü#ês¡+ >±$+#êsTT. dü<ädüT‡ »]–q+‘· ø±\+ ø±Áy˚T&é Vü≤πsø£èwüí ø√HêsY |üÁ‹ø± >√wæº ô|{Ïº $es¡D Ç#˚Ãyês¡T. dü<ädüT‡ @sêŒ≥¢˝À uÛ≤>∑+>± ø±s¡´ø£s¡Ô\T ÁbÕ+>∑D+˝Àì nsTT<äT düú+uÛ≤\≈£î nsTT<äT >∑Ts¡T n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº H˚‘\· bò˛{À\T ‘·–*+#ês¡T. e÷sYÿ‡, m+¬>˝Ÿ‡, ˝…ìHé, kÕº*Hé, e÷y√\ bò˛{À\T. ÄsYº ô|sTT+{Ÿ‘√ y˚dqæ Ä bò˛{À\qT eT+∫ø£\|üP&çøÏ #Ó+~q ø=+&É|Hü ì˚ s¡+>±sêe⁄ C…ø√k˛¢y˚øÏj·÷qT+&ç ‘Ó#êÃs¡T. Ä bò˛{À\˝À e÷y√ u§eTà O+&É&+É , n|ü&ÉT #ÓH’ ê≈£î e´‹πsø£+>± <˚X+¯ ˝À Á|ü#ês¡+ »s¡T>∑T ‘·T+&É&+É ‘√ |üÁ‹ø£˝À¢ ô|<ä› <äTe÷s¡+ sπ bÕs¡T. Ç+&çj·THé mø˘‡Áô|dt˝À ªe÷y√ bÕØºµ nì dü+uÛÀ~dü÷Ô dü<ädüT‡ >∑T]+∫ yês¡Ô sêXÊs¡T. n|üŒ{ÏøÏ OeTà&ç bÕØºqT+&ç N*b˛sTTq yês¡T bÕØºøÏ ù|s¡Tô|≥º˝Ò<äT. #Ó’Hê nqT≈£L\Ts¡T>±

eTTÁ<äy˚dü÷Ô |üÁ‹ø£\T ô|<ä›m‘·TÔq e´‹πsø£ yês¡Ô\T sêùd$. ‘ÓHê* dü<ädüT‡ eT÷&ÉT s√E\T bÕ≥T »s¡>∑>± Hê\T>√ s√Eq ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ »]–+~. ‘ÓHê* eTTì‡|ü˝Ÿ Ä|òd” Tü ÁbÕ+‘êìï n|üŒ{À¢ >±&çu≤$ ôd+≥sY nH˚yêﬁ¯ó¢. nø£ÿ&É ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ ìs¡«Væ≤+#ês¡T. düTe÷s¡T |ü ~ y˚ \ eT+~ Vü ‰ »¬ s ’ q dü u Û Ñ q T<˚ ∆ • +∫ ãdüe|ü⁄qïj·T´, düT+<äsj ¡ T· ´, Á|üy÷Ó <é <ëdt>T∑ |üÔ

‘·~‘·s¡T\T Á|üdü+–+#ês¡T. y˚~ø£ ìsêàD+, ãVæ≤s¡+>∑ düuÑÛ @sêŒ≥¢qT kÕúìø£ ø±]àø£ dü+|òTü + ø±s¡´ø£s¡Ô\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ‘ÓHê* dü<ädüT‡≈£î dü+ã+~Û+∫ \_Û+∫q bò˛{À\ Á|üø±s¡+ <˚X¯yê´|æ‘·+>± düTe÷s¡T 140 eT+~ Á|ü‹ì<ÛäT\T Vü‰»s¡j·÷´s¡T. Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ qT+&ç 24 eT+~, u…+>±˝Ÿ 22, ‘·$Tﬁ¯Hê&ÉT 20, πøs¡ﬁ¯ 19, O‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ 10, sê»kÕúHé 7 eT+~ Vü≤»s¡e>± |ü+C≤uŸ,

dæ+Vü‰Á~ •yê¬s&ç¶ >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢ dæ|æm+ Hêj·T≈£î\T •yê¬s&ç¶ >±s¡T ‘ÓHê* düY ± |üì#˚dqæ yê]˝À ˇø£sT¡ . Äj·Tq #Ó|Œæ q $esê\T: ªªH˚ q T dü < ä d ü T ‡ »]–qìï s√E\÷ yê\+{°sY>± ˝ÒqT. yÓTT<ä{Ï s√E |üì#˚dæq ‘·s¡Tyê‘· ˝≤e⁄ u≤\>∑+>±<Ûsä s¡ êe⁄>±s¡T |æ*∫ @sêŒ≥T¢ u≤>±H˚ OHêïsTT. yê\+{°sY\T n+‘·eT+~ nedüs¡+ ˝Ò<äì #Ó|üŒ&É+‘√ Ç+{ÏøÏ yÓ[¢b˛j·÷qT. >∑+>±<Ûäs¡sêe⁄ dü<ädüT‡˝À bÕ˝§ZHêïs√ ˝Ò<√ ‘Ó©<äT>±ì @sêŒ≥¢˝À Á|ü<Ûëq bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#ês¡T. dü<ädüT‡ >∑T]+∫ ãj·T≥ |üÁ‹ø£˝À¢ ô|<ä› m‘·TÔq #·s¡Ã »s¡>∑T‘·T+&É&É+ e\¢ Á|ü»˝À¢q÷, bÕØº ø±s¡´ø£s¡Ô˝À¢q÷ u≤>± ÄdüøÏÔ O+&˚~. $»j·Tyê&É˝À ìs¡“+<Ûä+, nø£ÿ&É q>∑s¡ bÕØº˝À ≈£L&Ü }–dü˝≤≥\T O+&É&+É , ‘ÓHê* ÁbÕ+‘·+˝À eTq O<ä´eT+ ã\+>± O+&É&É+ e\¢ dü<ädüT‡ Çø£ÿ&É »]bÕs¡T.µµ 16

nkÕ‡+ e÷]ÿ Ç‘·‡düTºs¡ sêÁcÕº\qT+&ç düTe÷s¡T 40 eT+~ Á|ü‹ì<ÛTä \T Vü‰»¬sH’ ês¡T. dæ|◊æ C≤rj·T øöì‡˝ŸqT+&ç yêøö{Ÿ #˚dqæ 32 eT+~ düuTÑÛ ´\T á dü<ädüT‡≈£î Vü‰»¬s’Hês¡T. nsTT‘˚ dü<ädüT‡ dü+<äs¡“¤+>± ~–q bò˛{À˝À 30 eT+~ e÷Á‘·y˚T OHêïs¡T. ãdüe|ü⁄qïj·T´, eTs=ø£s¡T bò ˛ {À˝À ˝Ò s ¡ T . yêøö{Ÿ #˚ d æ q yê]˝À ‘· s ¡ T yê‘· e÷]ÿ‡dü T º bÕØº ‘=* bı*{Ÿ ã÷´s√≈£î mqTïø√ã&çq |ü⁄#Ã· \|ü*¢ düT+<äsj ¡ T· ´, e÷øÏH˚ì ãdüe|ü⁄qïj·T´, m¬ø >√bÕ\Hé, Çm+mdt q+ã÷Á~bÕ<é , CÀ´‹u≤dü T , Á|üyÓ÷<é<ëdt >∑T|üÔ, Vü≤]øÏwüHé dæ+>¥ dü÷]®‘Y, |æ . sêeTeT÷]Ô OHêïs¡ T . dæ | æ ◊ (m+) ‘=*bı*{Ÿ ã÷s√˝À düuTÑÛ ´&Óq’ _{Ï s¡D~y˚ C…\’ T˝À Oqï+<äTq dü¥õ‘Y dæ+>¥ ˝≤j·T˝Ÿ|⁄ü ], u…+>±˝ŸqT+&ç eTT»|òsü Y nVü≤à<é, Vü≤πsø£èwüí ø√HêsY, ‘·$Tﬁ¯Hê&ÉTqT+&ç m+ÄsY yÓ+ø£≥sê eTHé, X¯+ø£s¡j·T´, πøs¡ﬁ¯qT+&ç Ç¬ø qj·THêsY,Y ø£qs¡H,é sê»kÕúHé qT+&ç yÓ÷Vü≤Hé |ü⁄Hê$Tj·÷ ‘·~‘·s¡T\THêïs¡T. yêøö{Ÿ #˚dqæ øöì‡˝Ÿ düuTÑÛ ´˝À¢ eTq sêh+ qT+&ç |ü⁄#Ã· \ |ü*¢ düT+<äsj ¡ T· ´, ãdüe|ü⁄qïj·T´ \‘√u≤≥T q+&É÷] Á|ükÕ<äsêe⁄, yÓ÷≥÷s¡T Vü≤qTeT+‘·sêe⁄, ‘·]yÓT\ Hê–¬s&ç,¶ <˚e⁄\|ü*¢ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄, >∑T+≥÷s¡T u≤|üqj·T´, O<ä+› sêE sêeT+ OHêïs¡T. Ä+Á<Ûä Á|ü<X˚ Ÿ qT+&ç Vü‰»¬sq’ Á|ü‹ì<ÛTä ˝À¢ ô|q’ ù|s=ÿqï mì$T~ eT+~ düuTÑÛ ´\‘√u≤≥T >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢qT+&ç ø=˝≤¢ yÓ+ø£j·T´, ø£ècÕí õ˝≤¢ qT+&ç düqø± ãT∫Ãø√≥j·T´, e÷ìø=+&É düTu≤“sêe⁄, |ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢ qT+&ç nH˚ï yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄, HÓø£ÿ\|üP&ç sêe÷sêe⁄, KeTà+ õ˝≤¢ qT+&ç |üs¡‡ dü‘·´Hêsêj·TD, ∫ÁsêeP] \ø°àå qs¡‡j·T´, q˝§Z+&É õ˝≤¢ qT+&ç ;Û$T¬s&ç¶ q]Ù+Vü‰¬s&ç¶, ‘·÷s¡TŒ >√<ëe] õ˝≤¢ qT+&ç ø±H˚{Ï yÓ÷Vü≤q sêe⁄, õ. mdt. u≤˝≤J <ëdt, es¡+>∑˝Ÿ õ˝≤¢ qT+&ç m+. z+ø±sY, $XÊK õ˝≤¢qT+&ç ø√&ÉT>∑+{Ï >√$+<äsêe⁄, ∫‘·÷sÔ T¡ õ˝≤¢ qT+&ç eÁ»y˚\T #Ó{,ºÏ Áoø±≈£îﬁ¯+ õ˝≤¢qT+&ç sêeT*+>±#ê] OHêïs¡T. Ms¡Tø± ≈£î+&Ü ìC≤e÷u≤<éqT+&ç ˇø£ ø±Áy˚T&é bÕ˝§ZHêïs¡T. ‘ÓHê* dü<ädüT‡≈£î Vü≤»¬s’q Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ Á|ü‹ì<ÛTä ˝À¢ |üs‡¡ dü‘´· Hêsêj·TD, ø=&ÉT+>∑+{Ï >√$+<äsêe⁄ Á|üdüTÔ‘·+ J$+∫ OHêïs¡T. Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ Á|ü‹ì<ÛäT˝À¢ n‘·´~Û≈£î\T ∫e]es¡≈£î e÷]ÿ‡düTº bÕØº˝À |üì#˚XÊs¡T. ø=+<äsT¡ 1967`68 qø£‡˝…{’ Ÿ N*ø£˝À ø=≥Tº≈î£ 17

dü∑+D+˝À #·]Ã+#·T≈£î+≥Tqï |ü⁄#·Ã\|ü*¢ düT+<äsj ¡ T· ´, CÀ´‹u≤düT, Á|üy÷Ó <é <ëdt >∑T|üÔ

CÀ´‹u≤düT, Çm+mdt, Vü≤]øÏwHü é dæ+>¥ dü÷]®‘\Y e÷{≤eT+‹.

>∑DÒwt |òüTÀwt, eTT»|òüsY nVü≤eTà<é\‘√ eTT#·Ã{ÏdüTÔqï q+&É÷] Á|ükÕ<äsêe⁄.

e÷]ÿ ‡düTº

‘ÓHê* dü∑Hêj·T≈£î\ bò˛{À\T es¡d>ü ±: |ü⁄#·Ã\|ü*¢ düT+<äsj ¡ T· ´, Çm+mdt q+ã÷Á~bÕ<é, Á|üyÓ÷<é <ëdt >∑T|üÔ, CÀ´‹ u≤düT, Vü≤]øÏwüHé dæ+>¥ dü÷]®‘Y, |æ. sêeTeT÷]Ô

b˛j·÷s¡T. n˝≤ qø£‡˝…’{Ÿ\yÓ’|ü⁄≈£î b˛sTTq yê]˝À ‘·]yÓT\ Hê–¬s&ç¶, <˚e⁄\|ü*¢ yÓ+ø£fÒ X¯«s¡sêe⁄, düqø± ãT∫Ãø√≥j·T´, eÁ»y˚\T #Ó{,ºÏ nH˚ï yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄, HÓøÿ£ \|üP&ç sêe÷sêe⁄, ø=˝≤¢ yÓ+ø£j·T´, sêeT*+>±#ê]\T OHêïs¡T. ø±Áy˚T&é nH˚ï yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄ ‘·sT¡ yê‘· ‹]– e÷]ÿ‡düTº bÕØº˝ÀøÏ e#êÃs¡T. ø±H˚{Ï yÓ÷Vü≤q sêe⁄ ‘· s ¡ T yê‹ ø±\+˝À bÕØº | ü ì ˝À #·Ts¡T≈£î>± ˝ÒsT¡ . z+ø±sY, ;Û$T¬s&ç¶ q]Ù+Vü‰s¬ &ç¶ ø=+‘·ø±\+ e÷]ÿ‡düTº bÕØº Hêj·Tø£‘·«+˝À O+&ç bÕØºì $&ç∫ô|{≤ºs¡T. ø√&ÉT>∑+{Ï >√$+<äsêe⁄ m≈£îÿe ø±\+ e÷]ÿ‡düTº bÕØº˝À ˝Òs¡T. Äj·Tq ‘·s¡Tyê‘· dæ|æ◊˝À #˚sês¡T. ‘ÓHê* dü<ädüT‡≈£î Vü≤»¬s’q Á|ü‹ì<ÛäT\T n+<äs¡÷ ø£*dæ, @ sêÁcÕºìøÏ Ä sêÁwüº+>± $&ç$&ç>± bò˛{À\T ~>±s¡T. O‘·Ôs¡ Á|ü<˚XŸ Á|ü‹ì<ÛTä ˝À¢ uÛ>Ñ ‘∑ Y dæ+>¥ düV≤ü #·sT¡ &Óq’ •ees¡à, |ü•ÃeTu…+>±˝Ÿ Á|ü‹ì<ÛäT˝À¢, düs√CŸ eTTKØ®, $qj·Tø£èwüí #Í<ä], πøs¡ﬁ¯ Á|ü‹ì<ÛäT˝À¢ 12345 düTo˝≤ 12345 12345 >√bÕ\Hé ‘·~‘·s¡T\T ≈£L&Ü OHêïs¡T.12345 12345

‘ÓHê* düY ± |üì#˚dqæ <=&É|¶ Hü ì˚ yÓ+ø£fXÒ «¯ s¡sêe⁄. Á|üdTü ‘Ô +· áj·Tq ‘ÓHê*˝À ìedædTü HÔ êïs¡T.

ø=+Á&É>∑T+≥ yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ e÷]ÿdüTº bÕØº sêh ø£$T{° düuTÑÛ ´\T>± |üì#˚dqæ ø=+Á&É > ∑ T +≥ yÓ + ø£ f Ò X ¯ « s¡ T ¢ ‘Ó H ê* dü < ä d ü T ‡˝À >∑T+≥÷s¡TqT+&ç e∫Ã yê\+{°s>Y ± |üì#˚XÊs¡T. Äj·Tq e÷≥˝À¢: ªª‘ÓHê* dü<ädüT‡˝À H˚qT &Ó*π>{ŸqT ø±qT. H˚qT yê\+{°s>Y ± |üì#˚dqæ |üŒ{Ïø° kÕúì≈£îDÏøí ±ø£b˛e&É+ e\¢ @sêŒ≥¢≈î£ dü+ã+~Û+∫ Hê≈£î ô|<ä>› ± >∑Ts¡T˝Ô eÒ ⁄. ‘ÓHê* dü<ädüT‡ ‘·s¡Tyê‘· sêh eTVü‰düuÛÑ≈£î Vü≤»¬s’HêqT. ‘·sT¡ yê‘· ø£\ø£‘êÔ˝À »]–q 7e eTVü‰düu≈ÑÛ î£ Á|ü‹ì~Û>± yÓﬁ≤¢qT. ìC≤ìøÏ ‘ÓHê* dü<ädüT‡≈£î Á|ü‹ì<ÛäT\qT øÏ+~qT+&ç mqTïø√˝Ò<äT. OeTà&çbÕØº C≤rj·T øöì‡˝ŸqT+&ç yêøö{Ÿ #˚dæq Hêj·T≈£î\T $$<Ûä sêÁcÕº\qT+&ç ÄVü‰«ì+∫q yês¡T Á|ü‹ì<ÛäT\T>± Vü‰»¬sH’ ês¡T.µµ

sê#êã‘·TìÔ Hêπ>X¯«s¡ sêe⁄ #˚ H ˚ ‘ · ≈£ î ≥T+u≤ìøÏ #Ó + ~q sê#êã‘· T Ô ì Hêπ > X¯ « s¡ s êe⁄ ‘Ó H ê* dü < ä d ü T ‡˝À yê\+{° s Y > ± |üì#˚XÊs¡T. Ä ‘·sT¡ yê‘· Äj·Tq ‘ÓHê* |ü≥Dº bÕØº ø±s¡´<ä]Ù>± |üì#˚XÊs¡T. 1972 qT+&ç 83 es¡≈£î Äj· T q |ü ì #˚ X Ês¡ T . Á|ü d ü T Ô ‘ · + ‘Ó H ê*˝Àì düT˝≤ÔHêu≤<é˝À ìedædüTÔqï Hêπ>X¯«s¡sêe⁄ dü<ädüT‡ >∑T]+∫ #Ó|Œæ q $esê\T: ªªHê‘√bÕ≥T Äs√E dü<ädüT‡˝À yê\+{°s¡T¢>± |üì#˚dqæ yês¡T #ê˝≤ eT+~ OHêïs¡T. ø=s¡{≤\ dü‘´· Hêsêj·TD, >∑&b¶ç Õ{Ï ø√fÒX«¯ s¡sêe⁄, >∑T~ã+&ç •eãdæ$¬s&ç¶, <˚yê d”‘êsêeTj·T´, <=&É¶|üH˚ì yÓ+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ ‘·~‘·s¡T\+ yê\+{°s¡T¢>± |üì#˚XÊ+. ø=+Á&É>∑T+≥ yÓ+ø£fÒX¯«s¡T¢ yê\+{°sY>± e#êÃs¡T. #˚ÁuÀ\T≈£î #Ó+~q ¬s&ç¶>±]ì..Äj·Tq ù|s¡T Hê≈£î >∑Ts¡TÔ˝Ò<äT π>≥T <ä>∑Zs¡ yê\+{°sY>± y˚XÊs¡T. Äj·Tq |ü⁄#·Ã\|ü*¢ düT+<äs¡j·T´>±]H˚ ˝À|ü*øÏ |ü+bÕ\+fÒ Á|ü‹ì~Û ø±s¡T¶ #·÷|æ+#ê*‡+<˚qì n&É>∑&É+ $X‚wü+. n|üŒ{ÏøÏ bÕØº ù|s¡T ô|≥º˝Ò<äT. ø±ì dü<ädüT‡ ÁbÕ+>∑D+˝À e÷y√ bò˛{ÀqT #·÷dæ Ç+&çjT· Hé mø˘‡Áô|dt˝À ªe÷y√ bÕØºµ nì sêj·T&É+ eTeTà*ï $düàj·T|ü]∫+~. düuÛ≤ ÁbÕ+>∑D+˝Àì ô|<ä› #Ó≥TºøÏ+<ä Vü≤πsø£èwüíø√HêsY Áô|dtMT{Ÿ ô|{Ïº |üÁ‹ø£\≈£î dü<ädüT‡ $esê\T #Óù|Œyês¡T. Ä s√E˝À¢ y˚TeTT ì~Û edü÷ﬁ¯¢˝À bÕ˝§ZHêïeTT. _j·T´+, Ç‘·s¡ yÓT{°]j·T˝Ÿ ø±≈£î+&Ü düTe÷s¡T s¡T. 8,000 edü÷˝…’+~.µµ 18

e÷]ÿ ‡düTº + Á|ü‘´˚ ø£+ á e÷dü

ªª #Ó’Hê˝À sê»ø°j·T, ôd’<ëú+‹ø£ •ø£åD eTq <˚X¯+˝À {Ï.;. yê´~ÛÁ>∑düTÔ\T ø√{ÏøÏ ô|’>±H˚ OHêïs¡T. |Á |ü +ü #·+ yÓTT‘·+Ô ˝À Oqï øπ düT˝À¢ 20 XÊ‘·+ eTq U≤‘ê˝ÀH˚! Á|ü‹ s√p 5 y˚\ eT+~øÏ ø=‘·Ô>± yê´~Û k˛≈£î‘·Tqï~. Á|ü‹ dü+e‘·‡s¡+ 4 \ø£å\≈£î ô|’>± »q+ á yê´~Û‘√ #·ìb˛‘·T Hêïs¡T. eT©º Á&É>¥ <∏Ós¡|”, &Ü{Ÿ‡ ˝≤+{Ï ø=‘·Ô eP´Vü‰\T mìï e∫ÃHê á yê´~Û eT+<äT\≈£î ‘·≥Tº≈£îH˚ >∑TD≤ìï ô|+#·T≈£î+ òdüs>Y ¬øπø.¬düøT.\‘˚düπø+<äK´‘Y {À+~. nìï eT+<äT\≈£L m<äÁbTs¡ıôT|‹]π Ä+<√ﬁ¯qø£s+¡ >± |ô s¡T>∑T‘√+~.

#ÓH’ ê ø£eT÷´ìdüTbº ÕØº ÄVü‰«q+ô|,’ uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTbº ÕØº (e÷]ÿ‡düT)º ‘·s|¡ ⁄üò q, $<ë´s¡+>∑+˝À ÁøÏj÷· o\T¬sq’ ‘=$Tà~eT+~‘√ ≈£L&çq Á|ü‹ì~Û ãè+<ä+ 2008 E˝…’ 4 qT+∫ 16 es¡≈î£ #ÓH’ ê Á|üC≤]|ü_ø¢ q˘ T dü+<ä]Ù+#ês¡T. Ábıô|dò sü Y ø¬ .¬ø.‘˚øπ <ä‘Y á Á|ü‹ì~Û ãè+<ëìøÏ Hêj·Tø£‘«· + eVæ≤+#ês¡T. ‘·eT |üs´¡ ≥qô|,’ Äj·Tq ìy˚~ø£˝Àì ø=ìï uÛ≤>±\qT ~>∑Teq Á|ü#T· ]düTHÔ êï+:

#Ó’

Hê sê»<Ûëì ;õ+>¥˝À #Ó’Hê $|ü¢e H˚‘· e÷y√düe÷~Û (eTk˛*j·T+) dü+<äs¡Ùq e÷≈£î ø£qT$|ü⁄Œ ø£*–+∫+~. ‘·eT Hêj·T≈£îì |ü≥¢ Á|ü»˝À¢ ‘=DÏøÏdü˝≤&ÉT‘·Tqï Áù|e÷qT sê>±\qT e÷ø£ﬁ¯¢≈£î >∑{Ïºq <äèX¯´eT~. n<ë›\ ù|{Ïø˝£ À uÛÁÑ <ä|sü ∫¡ e⁄+∫q e÷y√ uÛÖ‹ø£ ø±j·÷ìï dü+<ä]Ù+#·{≤ìøÏ u≤\, u≤*ø£\T u≤s¡T\Trsês¡T. yês¡+‘ê ‘Ó\ì¢ *©¢ |ü⁄cÕŒ\T #˚‘ã· ÷ì e#êÃs¡T. á Hê{ÏøÏ ≈£L&Ü u≤\u≤* ø£\T n+‘·ô|<äd› +ü K´˝À e÷y√qT #·÷&ÉedüTHÔ êï s¡+fÒ n+<äT≈£î ø±s¡D+ @$T{Ï nH˚ Á|üX¯ï HêeT~˝À yÓT<ä*+~. Bìï >∑T]+∫, eTeTàø£ÿ &É≈î£ rdüTø¬ [¢q yê]ì n&ç>±qT. <˚X+¯ ˝Àì $<ë´$<ÛëHêìø° yês¡+‘ê nø£ÿ&çøÏ edüTÔ+&É {≤ìø° dü+ã+<Ûä+ e⁄+<äì yês¡T ∫s¡Tqe⁄«‘√ düe÷<Ûëq$T#êÃs¡T. ˇø£ Á|ü<Ûëq ø£s¡Ôe´+: ¬s+&ÉT eTÚ*ø±+XÊ\T yê] $<ë´ $<ÛëHêìï >∑T]+∫ #Ó|ü⁄Œ≈£î H˚eTT+<äT, #ÓH’ ê˝À bÕØº n+‘·s‘Z¡ · b˛sê≥+˝À &Ó+>¥ dæj÷· y√ |æ+>¥, © cÕyéN Á|üe∫+∫q dü÷Árø£sD¡ \qT >∑T]+∫ ≈£î|¢ +Ôü >± |ü]o*<ë›+. M] dü ÷ Árø£ s ¡ D \≈£ î 1978˝À ÄyÓ ÷ <ä + \_Û+∫+~. kÕ+düèÿ‹ø£ $|üe¢ ø±\+˝À »] –q ‘·|⁄ü Œ\qT ~<äTø› √e{≤ìøÏ>±qT, ªªø±s¡´s¡\Ô T, Á|ü»\÷ e´øÏ|Ô Pü » |æ&øç *Ï qT+∫, >∑‘ø· ±\|ü⁄ 19

|æ&yç ê<ä+ qT+∫µµ ãj·T≥|ü&≥É + nedüs+¡ nì #ÓHê ø£eT÷´ìdüTºbÕØº Á|üø£{Ï+∫+~. Ä dü+e‘·‡s¡+˝ÀH˚ ªªˇø£ Á|ü<ëÛ q ø£seÔ¡ ´+ ` s¬ +&ÉT eTÚ*ø±+XÊ\Tµµ nH˚ ìHê<ä+‘√ bÕØº ‘·q dü÷Árø£sD¡ ≈£î ‘·T~s¡÷|ü$T∫Ã+~. Ä]∆ø±_Ûeè~∆ X¯s¡y˚>∑+‘√ »s¡>±\qï~ Á|ü<Ûëq ø£s¡Ôe´+ 1. dü+düÿs¡D\T neT\T »s¡|ü≥+, u≤Vü≤´ Á|ü|ü+#êìøÏ <ë«sê\T ‘Ó]∫e⁄+#˚ $<ÛëHêìï nqTdü]+#·≥+ 2. Hê\T>∑T eTTK´ dü÷Á‘ê\≈£î ø£≥Tºã&çe⁄+&É≥+ á s¬ +&É÷ eTÚ*ø±+XÊ\T. ªª.........ˇø£ yÓqTø£ã&çq<˚X¯+ k˛wü*C≤ìï ì]à+#·{≤ìøÏ Á|üjT· ‹ïdüTqÔ ï|ü⁄Œ&ÉT, düTBs¡ÈyÓTÆq ÁbÕs¡+uÛÑ<äX¯˝À, nø£ÿ&ç O‘êŒ<äø£ X¯≈£îÔ\ O+&Ü*‡q kÕúsTT˝À e⁄+&Éø£b˛e≥+, ù|<ä]ø±ìï |üP]Ô>± ìs¡÷à*+#·˝Òø£b˛e≥+ düVü≤»+. k˛wü*C≤ìï ì]à+#˚ Áø£eT+˝À, e⁄‘êŒ<äø£ X¯≈£îÔ\qT n_Ûeè~∆ #˚j·T{≤ìø°, Á|ü » \ Jeq Á|ü e ÷D≤\qT ìs¡ + ‘· s ¡ + yÓTs¡T>∑T|üs¡Tdü÷Ô, ù|<ä]ø±ìï Áø£eT Áø£eT+>± ìs¡÷à*+#·{≤ìøÏ eTq+ #˚jT· >∑*–+<ä+‘ê #˚j·÷*. n˝≤ #˚j·Tø£b˛‘˚, ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edüúô|’ k˛wü*»+ $»j·T+ kÕ~Û+#·≥+ m˝≤ »s¡T>∑T‘·T+~ ?µµ nì Á|ü<Ûëqø£s¡Ôyê´ìï >∑T]+∫ &Ó+>¥ dæj·÷y√ |æ+>¥ $e]+#ês¡T. dü+düÿs¡D #˚|≥ü ≈º î£ +&Ü, Á|ü|+ü #·e÷¬sÿ{Ÿ

≈£î <ë«sê\T ‘Ós¡∫e⁄+#·≈£î+&Ü n_Ûeè~∆ nH˚ n˝À#·qj˚T nkÕ<Û´ä + nì s¬ +&ÉT eTÚ*ø±+ XÊ\÷ >∑T]Ô+#·T‘·THêïsTT. nsTT‘˚ n<˚ düeTj·T+˝À Hê\T>∑T eTK´ dü÷Á‘ê\≈£î ø£≥Tºã&çe⁄+&É≥+ nH˚ ¬s+&ÉT eTÚ*ø±+X¯+ |ü≥¢ ÁX¯<ä∆ eVæ≤+#·ø£b˛‘˚, <ë« sê\T ‘Ós¡∫e⁄+#·≥+, dü+düÿs¡D nH˚ Ä˝À#· qe\¢ #ÓH’ ê˝À ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edü|ú ⁄ü qs¡T<äs∆ D¡ Á|üe÷<ä+ yÓqï+{Ï e⁄+≥T+<äH˚ n+XÊìï ≈£L&Ü >∑T]Ô+#·≥+ »]–+~. ªªô|≥Tºã&ç<ës¡T |ü+<∏ëHê? k˛wü*düTº |ü+<∏ëHê? nH˚<˚ Á|ü<ÛëHê+X¯+. eTq+ #˚|üfÒº dü+düÿs¡D˝À, Á|üuÛÑT‘·« j·÷»e÷q´+ n~Ûø£´ ‘·˝À e⁄+&Ü*. ndüe÷q‘·\T ô|s¡>∑≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô\T rdüT≈£îì s¡ø£åD ø£*Œ+#ê*µµ nì &Ó+>¥ ôV≤#·Ã]+#ês¡T. á ne>±Vü≤qj˚T, Hê\T>∑T eTTK´ dü÷Á‘ê\ s¡÷|üø£\Œq≈£î ÁbÕ‹|ü~ø£. Hê\T>∑T dü÷Á‘ê\q÷ @ø£s¡Te⁄ ô|≥º&É+ ø£+f…, yê{Ïì, ‘·–q es¡TdüÁø£eT+˝À O<äVü≤]+#·≥+, Á|ü‹ ˇø£ÿ{° ‘·sê«‹ <ëì˝ÀøÏ m˝≤<ë]rdüTÔ+<√ $e]+#·≥+ eT+∫~. dü+düÿs¡D\T »s¡T >∑T‘·÷, <ë«sê\T ‘Ó]∫e⁄+#˚ düeTj·T+˝À k˛wü*»+ <Óã“‹q≈£î+&Ü ø±bÕ&˚ dü÷Á‘ê\$. ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edüq∆ T+∫ k˛wü*düTº e´dü˝ú ÀøÏ |ü ] D≤eT+ #Ó + <˚ dü T Bs¡ È ø ±\e´e~Û ˝ À

e÷]ÿ ‡düTº

#ÓH’ ê˝À sê»ø°jT· , dô <’ ëú+‹ø£ •ø£Då Çø£ s¬ +&Ée |Á <ü ëÛ q dü÷‘Á +· ` ãVüQﬁ¯ es¡dZ eü ÷»+˝À, |ô ≥Tº ã&ç<ëØ $<Ûëq+, kÕÁe÷»´yê<ä+ Á|üã\yÓTÆq X¯øÏÔ>± e⁄qï Á|ü|ü+#·+˝À k˛wü*düTº |ü+<∏ëπø n+{Ïô|≥Tº≈£îì |üj·Tì+#· {≤ìøÏ nedüqyÓTqÆ dü÷‘Á +· . |ô ≥Tºã&ç <ëØ e´edü# ú ‹˚ ˝À $|üe¢ + <Óã“‹ìb˛≈£î+&Ü #·÷ùd dü÷Á‘·+ n~. Á|ür|òü÷‘· X¯≈£îÔ\e\¢ $|ü¢e+ eTTì–b˛≈£î+&ÜqT ø±bÕ&É{≤ìøÏ e⁄<˚›•+#·ã&çq dü÷Á‘·+. n<˚ »q‘ê Á|üC≤kÕ«$Tø£ ìj·T+‘·è‘ê«ìøÏ ø£≥Tºã&ç e⁄+&Ü\qï eTTK´dü÷Á‘·+.

ªª

µµ

sêC≤´+>∑ j·T+Á‘· dü«s¡÷bÕìøÏ dü+ã+~Û+∫q e÷s¡Tÿ, m+¬>\T‡, O<√“<Ûäq\qT |ü⁄qs¡T<ëÈ {Ï+#·≥y˚T Ä dü÷Á‘ê\ kÕsê+X¯+. Hê\T>∑T eTTK´ dü÷Á‘ê\T k˛wü*düTº e÷sêZìï n+{Ïô|≥Tº≈£îì O+&É&É+ yÓTT<ä{Ï eTTK´ dü÷Á‘·+. Á|üuÛÑT‘·«+ s¡+>±ìøÏ Ä~Û|ü‘·´ kÕúq+ Çe«&É+ <ë«sê k˛wü*düTº e÷sêZìøÏ ø£≥Tºã&ç O+&Ü*. Çø£ ¬s+&Ée Á|ü<Ûëq dü÷Á‘·+ ` ãVüQﬁ¯ es¡Zdüe÷»+˝À, ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+, kÕÁe÷»´yê<ä+ Á|üã\yÓTqÆ X¯ø>ÔÏ ± e⁄qï Á|ü|+ü #·+˝À k˛wü*düTº |ü+<∏ëπø n+{Ïô|≥Tº≈£îì |üjT· ì+#·{≤ìøÏ nedüqyÓTqÆ dü÷Á‘·+. ô|≥Tºã&ç <ëØ e´edü#ú ‹˚ ˝À $|üe¢ + <Óã“‹ìb˛≈£î+&Ü #·÷ùd dü÷Á‘·+ n~. Á|ür|òü÷‘· X¯≈£îÔ\e\¢ $|üe¢ + eTTì–b˛≈£î+&ÜqT ø±bÕ&É{≤ìøÏ e⁄<˚› •+#·ã&çq dü÷Á‘·+. n<˚ »q‘ê Á|üC≤kÕ«$Tø£ ìj· T +‘· è ‘ê«ìøÏ ø£ ≥ Tº ã &ç e⁄+&Ü\qï eTTK´dü÷Á‘·+. ÁXÊ$Tø£es¡Z ìj·T+‘·è‘·«+ ÄeX¯´ø£eTH˚<˚ Bì kÕsêX¯+. á »q‘ê Á|üC≤kÕ«$Tø£ ìj·T+‘·è‘·« >∑eTHêìøÏ e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«+ eVæ≤+#˚+<äT≈£î düTìdæ‘y· TÓ qÆ , ø±ø£\T r]q Hêj·Tø£‘«· +, n+fÒ ø±]àø£es¡Z|ü⁄ nÁ>∑>±$T<äﬁ¯+ nedüs¡eTì eT÷&Ée eTTK´ dü÷Á‘·+ O<ëÈ{kÏ ˛Ô+~. n+<äT e\¢, #ÓH’ ê ø£eT÷´ìdüTbº ÕØ Hêj·Tø£‘«· bÕÁ‘·qT >∑T]+∫ á dü÷Á‘·+ H=øÏÿ eø±ÿDÏk˛Ô+~. Çø£ Hê\T>√ eTTK´ dü÷Á‘·+ ` ø±]àø£ es¡Z|ü⁄ ø±ø£\T r]q Hêj·Tø£‘·«+ düsTT‘·+, ‘·q≈£î yÓ\T>∑Tu≤≥ #·÷ù| ‘ê‹«ø£ ∫+‘·q ˝Òø£b˛‘˚ <ë] ø£ì|æ+#·ø£ ‘·&ÉTeTTø√e\dæ edüTÔ+<äH˚ n+XÊìï >∑T]ÔdüTÔ+~. á ‘ê‹«ø£ ∫+‘·q XÊÁd”j Ô T· yÓTqÆ ~>±qT, uÛÖ‹ø£yê<ä+, >∑‹ ‘·s¡ÿ+ Ä<Ûës¡yÓTÆq~>±qT e⁄+&Ü*. Á|ü|ü+#·+ n+‘·{≤ Á|ü»\T kÕ–+∫q $|üe¢ b˛sê{≤\T H˚s¡TŒ‘·Tqï bÕsƒê\‘√ ≈£L&çq<Ó’ e⁄+&Ü*.

n˝≤+{Ï ‘ê‹«ø£∫+‘·q ˝…ìHé ‘·~‘·sT¡ \#˚ |ü ] |ü ⁄ wæ º # ˚ ≈ £ L s¡ Ã ã&ç q e÷]ÿ‡»+ ‘· | ü Œ y˚πsBø±<äT. #Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTºbÕØº <ëH˚ï ` e÷s¡ÿ‡»+ ` ˝…ìì»+ ` e÷y√ Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ nì |æ\Tk˛Ô+~. ø±Áy˚T&é e÷y√ düeT≈£L]Ãq Á|ü‘˚´ø£ |ü]|ü⁄wæºì >∑T]+∫ Bì <ë«sê H=øÏÿ #Ó|üŒ≥+ »s¡T>∑T‘√+~. e÷]ÿ‡ »+, ˝…ìì»+, e÷y√ Ä˝À#·Hê$<Ûë HêìøÏ n+{Ïô|≥Tº≈£îì e⁄+&É≥y˚T Hê\T>√ eTTK´ dü÷Á‘·+. #Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTºbÕØº πø+Á<ä ø£$T{° 1978 &çôd+ãs¡T˝À »]–q |”¢qØ düe÷y˚ X¯+˝À ‘·q q÷q‘· ne>±Vü≤qqT Á|üø{£ +Ï ∫+~. Ä Á|üø≥£ q eTT|üŒj·T´e yê]¸ø√‘·‡yêìï #ÓH’ ê˝À Ç|ü⁄Œ&ÉT »s¡T|ü⁄≈£î+≥THêïs¡T. Hê\T>∑T eTTK´ dü÷Á‘ê\ kÕsêìï ≈£î¢|üÔ+>± ~>∑Te $<Ûä+>± ù|s=ÿHêïs¡T : ªªyÓT<ä&ÉT≈£î ã÷E<äT\bÕ\H˚ dü÷Á‘êìï Ä#·s¡D˝À ô|≥º≥+ ø√dü+, bÕØº dü¬s’q düeTj·T+˝À Hê\T>∑T ÁbÕ<∏ä$Tø£ dü÷Á‘ê\qT |ü⁄qs¡T<ëÈ{+Ï ∫+~. n$ ` k˛wü*düTº |ü+<ÛëH˚ n+{Ï|⁄ü ≥Tº≈î£ ì q&Ée≥+, »q‘ê Á|üC≤kÕ«$Tø£ ìj·T+‘·è‘ê«ìï nq>± ÁXÊ$Tø£es¡Z ìj·T+‘·è ‘ê«ìï, ø£eT÷´ìdüTbº ÕØº Hêj·Tø£‘ê«ìï, e÷]ÿ‡ »+ ˝…ìì»+, e÷y√ Ä˝À#·Hê $<ÛëHêìï •s√<Ûës¡´+>± bÕ{Ï+#·≥+. $<ÛëHêìøÏ dü+ã+~Û+∫q eTTK´ dü÷Á‘ê ˝À¢ ˇø£{Ï>± eTq≈£î düŒwüº+>± ø£ì|æ+∫+~ e÷]ÿ‡»y˚T. $<ë´\j·÷\ bÕsƒ´¡ Á|üD≤[ø£˝À e÷]ÿ‡»+ #Ó’Hê ˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê˝À¢ #ê˝≤ bÕsƒX¡ Ê\\qT e÷ ãè+<ä+ dü+<ä]Ù+∫+~. yê{Ï˝À Ç+#·TyêHé sêh+˝Àì Hê+–®j·÷ bÕsƒ¡XÊ\. #Ó’Hê |ü•ÃeT ÁbÕ+‘·+˝Àì ◊<äT dü«j·T+bÕ*‘· ÁbÕ+‘ê˝À¢ Ç+#·TyêHé sêh+

ˇø£{Ï.nø£ÿ&Ï »HêuÛ≤˝À n‘·´~Ûø£ dü+U≤´≈£î\T eTTdæe¢ TT\T. #Ó’Hê˝À ‘=$Tà~ dü+e‘·‡sê\ ìs¡“+<Ûä ÁbÕ<∏ä$Tø£ $<ä´ ‘·s¡Tyê‘· $T&ç˝Ÿdü÷ÿ\T, ôV’≤ dü÷ÿ\T #·<äTe⁄\≈£î yÓﬁ¯‘ês¡T. nø£ÿ&ç bÕsƒ¡´ Á|üD≤[ø£ rs¡T‘ÓqTï\qT >∑T]+∫ e÷≈£î $e]+ #ês¡T. ø£+|üP´≥s¡T¢, ôd’qT‡\‘√düVü‰ ‘=$Tà~ düu≈®… î£ \º T+{≤sTT. n+<äT˝À eT÷&ÉT ‘·|Œü ìdü] >± H˚s¡TÃø√e\dæq düu…®≈£îº\T. n$ Ç+^¢wüT, >∑DÏ‘·XÊÁdüÔ+, ‘·‘·«XÊÁdüÔ+. ‘·‘·«XÊÁdüÔ bÕsƒ¡´ Á>∑+<∏+ä ˝À #ê]Á‘·ø,£ >∑‹ ‘ê]ÿø£ uÛÖ‹ø£ yê<ä+, HÓ‹’ ø£es¡qÔ ≈£î dü+ã+~Û+∫ ø£eT÷´ìdüTº ôd<’ ë∆+ ‹ø£ ne>±Vü≤q bÕsƒê´+XÊ\T>± e⁄+{≤sTT. nø£ÿ&É |üì#˚düTÔqï ObÕ<Ûë´j·TT˝À¢ |ü<ä ø=+&ÉT eT+~ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº düuTÑÛ ´\ì y˚TeTT ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. nø£ÿ&ç $<ë´s¡T∆˝À¢ <ë<ë|ü⁄ 65 eT+~ á düe‘·‡s¡y˚T bÕØº˝À #˚sê\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îqï≥T¢ ≈£L&Ü e÷≈£î ‘Ó*bÕs¡T. yêﬁ¯ ¢ + ‘ê Ä>∑ ® \ Ø dü u Û Ñ T ´\T>± Á|ü ‘ ˚ ´ ø£ ‘·s¡>∑‘·T\≈£î Vü‰»s¡e⁄‘·THêïs¡T. ø±´+&ç&{˚ Ÿ düuTÑÛ ´\T ø±´+&ç&˚{Ÿ düuÛÑT´\ ø√dü+ ìs¡«Væ≤+#˚ ‘·s¡>∑‘·T˝À¢ yÓTT<ä{À¢ uÀ~Û+#˚~ ` e÷]ÿdüTº Äs¡X∆ ÊÁdü+Ô ˝Ò<ë ‘·‘«· XÊÁdü+Ô ø±<äT. m+<äTø£+fÒ nø£ÿ&É ø£ﬁ≤XÊ\˝À¢q÷, bÕsƒX¡ Ê\˝À¢q÷ $$<Ûä <äX¯˝À¢ bÕØº Á|üD≤[ø£˝À uÛ≤>∑+>± yê{Ïì uÀ~Û+#·≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûë Hêìø°, kÕÁe÷»´yê<ëìø° >∑\ <√|æ&û dü«uÛ≤ yêìï >∑T]+N, kÕÁe÷»´yê<ä <˚XÊ\ qT+∫ #ÓH’ ê k˛wü*düTeº ´edü≈ú î£ >∑\ Á|ü‘´˚ ø£ Á|üe÷<ëìï >∑T]+N ø=ìï bÕsƒê\T e⁄+{≤sTT. #ÓH’ ê $|üe¢ #·]Á‘·, <ëì Á|ü‘˚´ø£ \ø£åD≤\T s¡wü´Hé $|ü¢e+ >∑T]+∫ eT]ø=ìï bÕsƒê \T+{≤sTT. ns¡X∆ ÊÁdü+Ô , ø±Áy˚T&é e÷y√ Hêj·Tø£‘ê«q #Ó’Hê |ü⁄s√>∑eTq+, Ä ‘·sê«‘· kÕ+düèÿ‹ø£ $|üe¢ ø±\+˝À »]–q ‘·|ü \T >∑T]+∫ Á|ü‘´˚ ø£+>± ‘·s¡>∑‘·T\T ìs¡«Væ≤+#·ã&ÉT‘·THêïsTT. k˛wü*düTº ìsêàD+˝À Ä]úø£ n+XÊ\T, dü¬s’q |ü+<∏ë ø√dü+ bÕØº˝À n+‘·s+¡ –ø£ b˛sê≥+ e+{Ï y˚πs«s¡T n+XÊ\ uÀ<Ûäq »s¡T>∑T‘·T+~. á bÕsƒê´+XÊ\ uÀ<Ûäq Á|üø£eT+˝À Hê\T>∑T eTTK´ düTÁ‘ê\qT $e]kÕÔs¡T. Á|ü‘˚´ø£+>± @sêŒ≥T #˚j·T&çq ˇø£ ø±s¡´Áø£eT+˝À bÕØº düuÛÑ´‘·«+ &Ü≈£î´yÓT+≥T¢ ≈£L&Ü e⁄+{≤sTT. #Ó ’ H ê˝Àì 2500 øö+{° \ ˝À Á|ü ‹ ˇø£ÿ<ëì˝Àq÷, dü«\Œø±*ø£ ø√s¡T‡\T uÀ~Û+#˚ bÕsƒX¡ Ê\\T ø£ì|ækÕÔsTT. ø±Áy˚T&é e÷y√ 1934 qT+∫ 1947 es¡≈£î |ü<äeT÷&ÉT dü+e‘·‡sê\ 20

#ÓH’ ê˝À sê»ø°jT· , dô <’ ëú+‹ø£ •ø£Då

e÷]ÿ ‡düTº bÕ≥T >∑&ç|æq j˚THêHé |üs¡«‘· ÁbÕ+‘·+˝À bÕ‘· ø±\+˝À q&ç|qæ bÕsƒX¡ Ê\\ eT~]>± yê{Ï ìs¡«Vü≤D »s¡T>∑T‘·T+~. á bÕsƒX¡ Ê\˝À¢ eTÚ*ø£ dæ<ë∆+‘·+, Ä]úø±_Û eè~∆ô|’ &Ó+>¥ dæj·÷y√ |æ+>¥ #Ó|æŒq q÷‘·q dæ<ë∆+‘·+, dæ<ë∆+‘êìï Ä#·s¡D‘√ »‘·#˚ùd |ü<ä∆‹, n_Ûeè~∆ jÓTTø£ÿ XÊÁd”Ôj·T ìs¡«#·Hê\T, dü e T‘· ÷ ø£ + ‘√ ìs¡ + ‘· s ê_Û e è~∆ e+{Ï n+XÊ\ô|’ øπ +Á<äø$£ T{° Ä ‘·sê«‘· ÄyÓ÷~+ ∫q rsêàHê\ $•wü‘º · ...yÓTT<ä˝q’… n+XÊ\ô|’ bÕsƒê\T uÀ~ÛkÕÔs¡T. 1960e <äX¯ø£+ eT<Ûä´ø±\+ ˝Àq÷, 70e <äX¯ø£+‘=* dü+e‘·‡s¡+˝Àq÷, bÕØº •ø£Då <ë<ë|ü⁄>± ≈£î|üŒ≈£L*b˛sTT+<äì #ÓH’ ê ø£eT÷´ìdüTbº ÕØº n+‘·sê®rj·T $uÛ≤>∑+ &Ós¬’ ø£sº T¡ Ç |æ+>¥ e÷‘√ dü+uÛ≤wüD\ dü+<äs¡“¤+>± ù|s=ÿHêïs¡T. 1978 &çôd+ãs¡T˝À »]–q |ü<ä ø=+&Ée πø+Á<ä ø£$T{° eT÷&Ée |”¢qØ düe÷ y˚X+¯ ˝À <ëìï dü]~<ä≥› + »]–+<äì ≈£L&Ü Äj·Tq ‘Ó*bÕs¡T. õ˝≤¢ kÕúsTT˝À¢ Á|ü‘´˚ ø£ ø√s¡T‡\ uÀ<Ûqä ≈£L @sêŒ≥T¢HêïsTT. nø£ÿ&É dü]wº øπæ {Ÿ ø√s¡T‡\T, &çÁ^ ø√s¡T‡\T e⁄+{≤sTT. ôd+Á≥˝Ÿ bÕØº dü÷ÿ\T Á|ü<Ûëq+ #˚dæq &çÁ^\≈£î Á|üuÛÑT‘·« >∑T]Œ+|ü⁄ e⁄+≥T+~. e÷]ÿ‡düTº |ü]XÀ<Ûäq ì$T‘·Ô+ Ç{°e\H˚ eT]+‘· e⁄qï‘· kÕúsTT øπ +Á<ëìï cÕ+ô|Tò Æ ÁbÕ+‘·+˝À|æ |ò⁄ü &Ü+>¥ @]j·÷˝À HÓ \ ø=˝Œ≥+ »]–+<ä ì ≈£ L &Ü ◊ |æ + >¥ ‘Ó * bÕs¡ T . #Ó ’ H ê m–® ≈ £ L ´{Ï y é ©&É s Y w æ | t nø±&ÉMT ≈£L&Ü y˚TeTT dü+<ä]Ù+#·uÀ‘·Tqï yê{Ï˝À ˇø£{Ï nì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T. cÕ+ô|òTÆ q>∑s¡+ >∑T+&Ü Á|üeVæ≤düTÔqï j·÷+^® q~ Äe* ˇ&ÉTq¶ ø=‘·>Ô ± @sêŒ≥sTTq n‘ê´<ÛäTì q>∑s¡+ |òü⁄ &Ü+>¥. Çø£ÿ&É ô|’q ù|s=ÿqï n‘·T´qï‘· kÕúsTT $<ë´dü+düú, 41 ôV≤ø±ºs¢¡ (q÷≥ s¬ +&ÉTqïs¡ mø£sê\T) $d”sÔ +í¡ ˝À ì]à+#·ã&çq ãèVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq uÛÑeq düeTT<ë j·T+˝À q&ÉTk˛Ô+~. 146 eT+~ n<Ûë´|ü≈î£ \T n+<äT˝À |üì#˚düTÔHêïs¡T. Á|üuÛÑT‘·« ì<ÛäT\‘√ ìs¡«Væ≤+#·ã&ÉT‘·Tqï ªHêj·Tø£‘·« kÕeTsê∆´ìï ô|+bı+~+#˚ n+‘·sê®rj·T, düeTø±©q, düè»Hê‘·àø£ dü+düú Ç~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ #Ó+~q eT+Á‘·T\T, Oqï‘· kÕúsTT n~Ûø±s¡T\T, >∑es¡ïs¡T¢, kÕúìø£ Á|üuTÑÛ ‘ê«\≈£î #Ó+~q ø±s¡´ìs¡«Vü≤D≤~Ûø±s¡\T •ø£åD bı+<ä{≤ìøÏ ìπs›•‘·yÓTÆq dü+düú Ç~. Oqï‘· Á|üe÷D≤\‘√ ≈£L&çq $<ä´, kÕeTsê∆´ìï 21

ªª

á nø±&ÉMT˝À j·T+._.@, j·T+.dæ.@ e+{Ï j·÷»e÷q´ ìs¡«Vü≤D≈£î dü+ã+~Û+∫q eè‹Ô |üs¡yÓTÆq HÓ|’ ⁄ü D≤´ìï düeT≈£Lsπ Ã ø√s¡T‡\ ‘√bÕ≥T, bÕØº dæ<ë∆+‘·+|ô ’ Hêj·T≈£î\≈£î •ø£åD >∑]ù| ø√s¡T‡\÷ mH√ï e⁄HêïsTT. n+<ä˝À eT÷&ÉT e÷kÕ\ ø√s¡T‡\T, ◊<äTe÷kÕ\ ø√s¡T‡ \÷ e⁄HêïsTT. n+<ä˝Àì eT÷&ÉT e÷dü\ ø√s¡T‡ ˇø£<ë ì˝À, Äs¡Tyêsê\ bÕ≥T e÷s¡Tÿ‡, m+¬>\T‡, ˝…ìHé dæ<ë∆+ ‘ê\qT uÀ~ÛkÕÔsT¡ .

µµ

ô|+bı+~+#·≥+, eT÷&É÷ dü$Tà[‘·yÓTÆq dü+dü>ú ±, <˚X¯ Ä]∆øe£ ´edü,ú $\Te\‘√ ≈£L&çq, düeTs¡e∆ +‘·yTÓ qÆ Hêj·Tø£‘ê«ìï ô|+bı+~+#· {≤ìøÏ ø£èwæ »s¡T>∑T‘·Tqï≥T¢ á nø±&ÉMT dü>∑s¡«+>± #Ó|ü⁄Œø=+{À+~. á nø±&ÉMT˝À j·T+._.@, j·T+.dæ.@ e+{Ï j·÷»e÷q´ ìs¡«Vü≤D≈£î dü+ã+~Û+∫q eè‹Ô |üs¡yÓTÆq HÓ’|ü⁄D≤´ìï düeT≈£LπsÃ ø√s¡T‡\ ‘√bÕ≥T, bÕØº dæ<ë∆+‘·+ô|’ Hêj·T≈£î\≈£î •ø£Då >∑]ù| ø√s¡T‡\÷ mH√ï e⁄HêïsTT. n+<ä˝À eT÷&ÉT e÷kÕ\ ø√s¡T‡\T, ◊<äTe÷kÕ\ ø√s¡T‡\÷ e⁄HêïsTT. n+<ä˝Àì eT÷&ÉT e÷dü\ ø√s¡T‡ ˇø£<ëì˝À, Äs¡Tyêsê\ bÕ≥T e÷s¡Tÿ‡, m+¬>\T‡, ˝…ìHé dæ<ë∆+‘ê\qT uÀ~ÛkÕÔs¡T. Ä ô|’q, e÷y√, &Ó+>¥ Ä˝À#·Hê $<ÛëHê\≈£î ôd<’ ë∆+‹ø£ s¡+>∑+˝À Ä ‘·sê«‹ |ü]D≤e÷ \qT πø+Á<ä ø£$T{° rsêàHê\ s¡÷|ü+˝À $e]kÕÔs¡T. 1989e dü+e‘·‡s¡|ü⁄ πø+Á<ä ø£$T{° rsêàq+ (eT÷&ÉT ÁbÕ‹ì<Ûë´\T) 2002e dü+e‘·‡s¡|ü⁄ 16e bÕØº ø±+Á¬>dt rsêàHê\T (dü]~<äy› ê\dæq ◊<äT ndüeT‘·T\´ ‘·\T) nø£ÿ&ç bÕsƒê´+XÊ\˝À #√≥T #˚düT≈£î HêïsTT. M≥ìï{Ï uÀ<Ûäq≈£î Äs¡Tyêsê\ düeTj·T+ rdüT≈£î+≥THêïs¡T. á ø√s¡T‡˝À #˚] #·<äTe⁄≈£îH˚ yê]øÏ yÓTT‘·Ô+ 25 bÕsƒ¡´ |ü⁄düÔø±\T ìπs›•+#·ã&çe⁄HêïsTT. e÷]ÿ‡»+ dü+ã+~Û‘·yÓTÆq Ä Á>∑+<∏ë\˝À ø±¢dæ≈£î‡, Ç{°e*s¡#q· \÷ e⁄HêïsTT. ìs¡+‘·s¡ n<Ûä´j·Tq+ á nø±&ÉMT Hêj·Tø£‘«· +‘√ e÷{≤¢&˚ Áø£eT+˝À y˚TeTT eTs√ ¬s+&ÉT $wüj·÷\T ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. n+<äT˝À ˇø£fÒ$T≥+fÒ ` Á|üuÛÑT‘·« $<ÛäT\T ìs¡«Væ≤+#˚ Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ n+fÒ, Á|üuÛÑT‘·« n~Ûø±] ø±ìe«+&ç, uÛ≤Ø |ü]ÁX¯eT ìs¡«Vü≤D u≤<Ûä´‘· #·÷düTÔqïyês¡T ø±ìe«+&ç, XÊÁd”j Ô T· |ü]XÀ<äq˝À ˝Ò<ë ôdq’ ´+

˝À e⁄qï yê]‘√ düVü‰ Á|ü‘˚´ø£ u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«]Ô+#˚ yês¡T ø±ìe«+&ç ` Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ ø£˙dü+ ◊<äT dü+e‘·‡sê\T ˇø£ |üsê´j·TyÓTÆHê •ø£Då bı+<äe\dæ O+≥T+~. #ÓHê˝À e⁄qï 149 Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\ Á|ü<Ûëq u≤<Ûä´‘·\T ìs¡«Væ≤+#˚y ê]øÏ á •ø£åD $wüj·T+˝À Á|ü‘˚´ø£+>± ÁX¯<ä∆eVæ≤+#·≥+ »s¡T>∑T‘√+~. •ø£Då bı+<äe\dæq yê] dü+K´ uÛ≤Ø>± e⁄+≥T<äqï+<äTq á nø±&ÉMT˝Àì 146 eT+~ n<Ûë´|ü≈£î\≈£î‘√&ÉT, n‹<ÛäT\T>± e∫Ã uÀ~Û+∫ yÓﬁ‚¢ n<Ûë´|ü≈£î\÷ e⁄Hêïs¡T. Ä $<Ûä+>± yÓTT‘·Ô+ Hê\T>∑T e+<ä\eT+~ n<Ûë´ |ü≈£î\ ùde\T yê]øÏ \uÛÑ´eTe⁄‘·THêïsTT. Çø£ y˚TeTT ‘Ó\TdüT≈£îqï s¬ +&Ée $wüjT· +, bÕ\Hêe´edü˝ú À n$˙‹ì s¡÷|ü⁄e÷|ü≥+ nH˚ ø£syÔ¡ ê´ìøÏ #ÓH’ ê ø£eT÷´ìdüTbº ÕØº ÇdüTqÔ ï Á|ü‘´˚ ø£ ÁbÕ<Ûëq´‘·. Ç+<äT≈£î>±qT yês¡T nqTdü]düTqÔ ï $<Ûëq+ #ê˝≤ $•wüyº TÓ qÆ ~. $<ë´uÀ<Ûqä qT |ü{Ïwü˜+ #˚j·T&É+ ô|’Hê, e´edüú˝À bÕs¡<äs¡Ù ø£‘q· T ô|+bı+~+#·≥+ ô|H’ ê, bÕØº˝À n+‘· s¡ Z ‘ · n»e÷sTTw” ô |’ H ê π ø +ÁBø£ ] +#· ≥ + »s¡ T >∑ T ‘√+~. e÷‘√ #· s ¡ Ã ˝À¢ bÕ˝§Z q ï n<Ûë´|üø£\T eTT>∑TZs¡÷ bÕØº düuÛÑT´˝Ò. á nø±&ÉMT XÊK≈£î #Ó+~qyêπs. ‘êeT+<äs¡+ ≈£L&Ü, Á|ü‹@{≤ d”«j·T n+#·Hê≈£î dü+ã+ ~Û+∫q bòÕsê\qT ì+|æ <ëK\T #˚jT· e\dæ O+≥T+<äì yês¡T #ÓbÕŒs¡T. |ü<ëï\T>∑T y˚sπ «s¡T n+XÊ\≈£î dü+ã+~Û+∫ $esê\T ‘Ó*j·TCÒjT· e\dæ j·TT+≥T+~. bÕØº •ø£åD ìs¡+‘·sêj·T+>± kÕ>∑T‘·T+ &Ée\dæq ÄeX¯´ø£‘·≈£î m+‘·{Ï ÁbÕ<Ûëq´‘· ÇdüTÔHêïs√, á $<ÛäyÓTÆq düMTø£å≈£î ≈£L&Ü bÕØº n+‘·{Ï ÁbÕ<Ûëq´‘·q÷ Çk˛Ô+~. πø+Á<ä Áø£eT•ø£åD, |üs¡´y˚ø£åD ø£$T{Ï #Ó’s¡àHé bÕØº b˛*{Ÿã÷´s√ kÕúsTT düuÛÑT´&ÉT>± 1234 ≈£L&Ü 1234 1234 1234 nsTTe⁄+&É{≤ìøÏ ø±s¡D+ Ç<˚. 1234 1234

e÷]ÿ ‡düTº

qeTà≥+ m˝≤? yê´dü+ô|’ ø=ìï n_ÛÁbÕj·÷\T, $es¡D\T b˛\Ã≥+ >∑T]+∫... H˚qT #Óù|Œ~ ≈£L&Ü n<˚. yê{Ï eT<ä´b˛*πø+ ˝Ò<äT. <˚ìø£y˚. Ç~ ñ +fÒ n~ ñ+&Ü\H˚ s¡÷˝Ò+˝Ò<äT. ø±ø£b˛‘˚ e´øÏ‘Ô «· + ô|’ M≥ìï+{Ï Á|üu≤Û e+ ñ+≥T+~ nH˚~ #ÓbÕŒqT. 2).....$wüj·÷ìï Á|ü‹bÕ~+#˚ e´øÏÔ jÓTTø£ÿ e´øÏÔ‘·«+‘√bÕ≥T, n|üŒ{Ï |ü]dæú ‘· T \qT |ü ] >∑ D q˝ÀøÏ rdü T ≈£ î ì |ü ] o *+∫q|ü⁄&˚ düs¬ q’ ìsê›sD¡ \≈£î e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~µµ nì ù|s=ÿHêïs¡T. á dü÷Árø£s¡D 1).....ª<√|æ&<û ës¡T&ÉT ìC≤sTTr>± @$<ä+>± dü¬s’q<√ ns¡ú+ ø±e≥+˝Ò<äT. @ m+<äT≈£î+{≤&ÉT. b˛*ø£ dü]ø±<äH˚~ Hê e´øÏÔ nsTTHê ˇø£ $wüj·÷ìï Á|ü‹bÕ~ùdÔ n_ÛÁbÕj·T+. n<˚ ù|sê˝À $<ë´ e+‘·T&ÉT nã<ë›\T #Ó|üŒe#·TÃ, ìs¡ø£åsêdüT´&ÉT ìC≤sTTr>± ñ n_ÛÁbÕj·÷\T +&Ée#·TÃ nì ù|s=ÿHêïs¡T. ìC≤ sTTrì $<ä´‘√ b˛\Ã≥+ dü] Ä$wüjT· +˝À kÕs¡+ m+‘·, yêdüeÔ + m+‘· ø±<äT.µ $es¡D : Çø£ÿ&É ìC≤sTTr n+fÒ nH˚~ #·÷kÕÔ+ ‘·|üŒ Ä e´øÏÔøÏ e´øÏÔ‘·«+ ñ #˚dæ+<˚ #Ó|üŒ≥+, #Ó|æŒ+<˚ #˚j·T≥+, eTs¡à+ qï<ë, ˝Ò<ë #·÷&É+ø£<ë. $es¡D : Çø£ÿ&É kÕs¡+, yêdüÔe+ ˝Ò≈£î+&Ü ñ+&É≥+, nã<ë›\T #Ó|üŒø£b˛e≥+ nì ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ˇø£&ÉT <=+>∑‘·q+ &Ó’¬s≈£îº>± ns¡úeTj˚T´ neø±X¯+˝Òì $wüj·÷ #˚d,æ Hê≈£î Äø£\sTT+~. n+<äTe\¢ <=+>∑‘q· + \ô|’qH˚ #·s¡Ã nH˚~ ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ˇø£ #˚XÊqT nì ì»y˚T #ÓbÕŒ&ÉqTø√+&ç. n‘·ìøÏ &Óe¬s’Hê ªìqï dü÷s¡T´&ÉT |ü&ÉeTs¡ ñ<äsTT+ ìC≤sTTr ñqïfÒº uÛ≤$kÕÔeTT. ô|≥Tºã&ç<ës¡T&ÉT #ê&ÉTµ nì #ÓbÕŒ&ÉqTø√+&ç. Çø£ n‘·ì e´øÏ‘Ô «· e´edüú\ø£åD+ Ø‘ê´ ÁX¯eT<√|æ&û #˚dæHê |ü]o\q nedüs¡y˚T ñ+&É<äT>∑<ë? <ëì>∑T e´øÏ>Ô ‘∑ J· $‘·+˝À ìC≤sTTr>± (á düe÷» ]+∫ eTq+ ‘˚*>±ZH˚ ìsê›s¡D≈£î sêe#·TÃ. $\Te\˝À) ñ+&˚ neø±X¯+ ø±<äq ˝ÒeTT. qeTàe#êÃ?˝Ò<ë? nH˚ dü+<˚V≤ü + nedüs+¡ Á|ü‹ <√|æ&û<ës¡TDÏí kÕ<ës¡D >∑TD, >∑D≤\ ˝Ò<äT. ø±˙ ˇø£‘·qT ªH˚qT πs|ü⁄ ˙≈£î &ÉãT“ ns¡ú+˝À <äTsêàs¡TZ&ÉT nq˝Ò+. (<√|æ &ûj˚T ‘·|üŒ≈£î+&Ü ÇkÕÔqTµ nHêï&ÉqTø√+&ç. Çø£ÿ&É <äTsêàs¡Z+ nH˚ dü+>∑‹ì, düe÷»+ <äTsêàs¡Z kÕsêìï, yêdüÔyêìï |ü]o*+#˚ M˝Ò$T{Ï? yÓTÆq~ nH˚ ns¡ú+˝À #·÷&Ü*‘·|üŒ e´øÏÔ>∑‘· n‘·qT Ç~es¡≈î£ n˝≤ #Ó|Œæ Ç∫Ãq #·]Á‘· ñ \ø£åD≤\˝À #·÷&Ésê<äT) e÷sYÿ‡ n<äq|ü⁄ qïyê&Ü, ø±<ë nH˚~ (e´øÏÔ‘·«+) n˝≤π> $\Te dæ<ë›+‘·+˝À s¡TEe⁄ #˚d+æ <ä+‘ê Ç<˚. (n‘·ì >∑‘· #·]Á‘· Ç#˚Ãyê&˚ nsTTHê) Ç|ü⁄ ô|≥Tºã&ç<ës¡T&ÉT m+‘· Hê´j·T+>±, ìC≤sTT &É‘·ì |ü]dæú‹ Çe«>∑*–ñHêï&Ü,˝Ò<ë nH˚~ r>± (á düe÷»$\Te\˝À) e´Vü≤]+∫Hê, #·÷&É≥+ <ë«sêH˚ eTq+ ˇø£ ìsê›s¡D≈£î πs≥T¢, mÁ–yÓT+≥T¢ |üs¡düŒs¡ ÇwüºÁ|üø±s¡+, bÕs¡ sêyê*‡ñ+≥T+~. 3).....$wüj·÷ìï mes¡T Á|ü‹ <äsÙ¡ ø£+>± ìs¡«Væ≤+∫Hê, ø±]à≈£î&ç ÁX¯eT<√|æ&û bÕ~+#ês¡ T nH˚<˚ ‘·|üŒ, Ä e´øÏÔøÏ e´øÏÔ‘·«+ »s¡T>∑T‘·T+~. BìøÏ‘√&ÉT yÓ÷kÕ \T, <ä>±, ñ+<ë, ˝Ò < ë nì eTT&çô|≥º≥+ düs¬ +’ ~ ø±<äT. <äTsêàs¡Z+ #˚ùd yê&Ó’‘˚ Ä <√|æ&ûπs≥T eT]+‘· $es¡ D : $wüj÷· ìï mes¡T Á|ü‹ m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. Çø£ ìC≤sTTrì $<ä´‘√

e÷]ÿ‡düTº |òæÁãe] 2009 dü+∫ø£˝À ø±Áy˚T&é ‘·$TàH˚ì Ms¡uÁÑÛ <ä+ qeTà≥+ m˝≤? nH˚ ù|s¡T‘√ sêdæq yê´dü+ô|’ ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢ qT+&ç ø±Áy˚ T &é <ä & Ü\ dü T u≤“sêe⁄ ø=ìï n_ÛÁbÕj·÷\T e´ø£+Ô #˚XÊs¡T. Äj·Tq Ä_Û Á bÕj· ÷ \qT yê{Ï ø Ï ø±Áy˚ T &é ‘·$TàH˚ì Ms¡uÁÑÛ <ä+ Ç∫Ãq $es¡D\qT øÏ+<ä ÇdüTHÔ êï+:

bÕ~+#ês¡T nH˚<ëìï ã{Ïº nHêï, n‘·ì e´øÏÔ‘·«+ã{Ïº nHêï kÕsê+X¯+ ˇø£fÒ. Çø£ÿ&É e´øÏÔ‘·«+ n+fÒ eT+∫ e´øÏÔ‘·«+ nH˚ ns¡ú+˝À dü T u≤“sêe⁄>±s¡ T n_ÁbÕj· ÷ \T e´ø£ Ô + #˚dqæ ≥T¢Hêïs¡T. n~ dü]ø±<äT. e´øÏ‘Ô «· + n+fÒ n|üŒ{Ïes¡≈L£ n‘·qT e´ø°øÔ ]£ +∫q, e´ø°øÔ s£ D¡ \ düe÷Vü‰s¡+. Ä e´ø°Ôø£s¡D\T #Ó&ÉT$ nsTT‘˚ #Ó&É¶e´øÏÔ‘·«+, eT+∫$ nsTT‘˚ eT+∫ e´øÏÔ ‘·«+. eT+N, #Ó&ÉT\ $TÁX¯eT+ ≈£L&Ü ñ +&=#·TÃ. n+fÒ ˇø£ e´øÏÔ jÓTTø£ÿ e´ø°Ôø£s¡DqT qeTà≥+, qeTàø£b˛e≥+ nH˚~ Ç˝≤+{Ï $wüj·÷\˝À n‘·ì >∑‘· #·]Á‘·qT, Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T\qT CÀ&ç+∫ #·÷&Ü\ì #Ó|üŒ≥+ »]–+~. Ç~ dü¬s’+<˚. 4)......bÕØº˝À e´≈£îÔ\qT, yê] e´øÏ Ô ‘ ê«\qT j· T <Û ë ‘· < ∏ ä + >±, dü + |ü P s¡ í + >± qeTàe\dæ ñ +≥T+~. n+fÒ n|üŒ{Ïes¡≈£î yês¡T bÕØº˝À e´eVü≤]+∫q rs¡TqT, ø£èwæì j·T<ë‘·<∏ä+>± qe÷à*µµ nì ù|s=ÿHêïs¡T. eTq bÕØº˝À qeTàø±\T dü¬s’q $<ëq+ ø±<äT. n‘·qT e´Vü≤]+#˚rs¡T, ø£èwæ, |òü*‘·+ ã{Ïº eTq+ n+#·Hê≈£î ekÕÔ+. $es¡D : H˚qT sêdæ+~ dü]>± #·<äe˝Ò<äqT≈£î+{≤qT. ªj·T<ë‘·<∏ä+>±µ nH˚ e÷≥qT ns¡+ú #˚dTü ø√yê*. n+fÒ Ç|üŒ{Ïes¡≈î£ ñqï~, ñqï≥T¢>± nì ns¡ú+. n~ #Ó&ÉT ø±e#·TÃ. eT+∫ ø±e#·TÃ. ˝À|ü+ø±e#·TÃ, düeTs¡ú‘· ø±e#·TÃ. bÕØº˝À n|üŒ{Ïes¡≈£î yês¡T e´e]+∫q rs¡TqT, ø£èwæì j·T<∏ë‘·<∏ä+>± qe÷à*. nq≥+˝À m˝≤+{Ï bıs¡bÕ≥T ˝Ò bÕØº ø£syÔ¡ ê´\qT, ìs¡j í ÷· \qT $<Ûj ˚ T· ‘·‘√ neT\T »]ù| ø±Áy˚T&é>± nH˚ø£ |üØø£å˝À¢ s¡TEyÓ’q ø±Áy˚T&éqT qeTàø£b˛e≥+ nH˚~ ñ +&É<äT. <ëìøÏ $s¡T<ä+∆ >± e´eVü≤]+#·≥+ nqTuÛÑ e+˝ÀøÏ eùdÔ n|ü⁄&ÉT n+#·Hê e÷s¡T‘·T+~. Çø£ÿ&√$wüj·T+ >∑eTq+˝À ñ+&Ü*. me] e´ø°øÔ s£ D¡ nsTTHê qeTà<ä–+ <ë, ø±<ë nH˚~ Ç‘·s¡Á‘ê Ä<Ûësê\‘√ |üØ øÏå+#˚ neø±X¯+ ñqï|ü⁄&TÉ e´øÏìÔ qeTà≥+, qeTàø£b˛e≥+ nH˚ 12345 12345 Á|üX‚ï ñ<äsTT+#·<äT. 12345 12345 12345

22

e÷]ÿ bÕsƒ¡+‡düTº

@~ dü‘·´+? $C≤„q düeTTbÕs¡®q Áø£eT+˝Àq÷, <ëìì $ìjÓ÷–+#˚ Áø£eT+˝Àq÷ kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘· edüT>Ô ‘∑ +· >± (Äu…ø® yºÏ >é ±) Ä˝À∫+#· >∑*–‘˚ eTq+ dü‘ê´ìøÏ <ä>sZ∑ >¡ ± ñ+{≤eTT. eTq |üì˝À eT]+‘· K∫ÃyÓTqÆ |ò*ü ‘ê\T sêã≥º{≤ìøÏ Ç~ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.

‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+

dü‘´· +, ndü‘´· + >∑T]+∫ eTq+ s√p, kÕ<ës¡D+>± e÷{≤¢&˚düTÔ+{≤+. ø±ì ªÇ~ dü‘´· +µ nì #Ó|Œü {≤ìøÏ ÁbÕ‹|ü~ø£ @$T{Ï? dü‘´· + m˝≤ s¡÷bı+<äT‘·T+~? ˇø£kÕ] dü‘´· + >± ñqï$wüjT· +, ‹]– dü‘´· +ø±≈£î+&Ü b˛‘·T+ <ë? Ç˝≤+{Ï $wüj÷· \T |ü]o*+#·≥+ nedü s¡+. á |ü]o\q øπ e\+ $C≤„q+ø√dü+ ø±ø£, eTq s√EyêØ Ä#·sD¡ ≈£î ≈£L&Ü #ê˝≤ ñ |üj÷Ó >∑+>± ñ+≥T+~. dü‘·´+ n+fÒ @$T{Ï? : eTìwæøÏ ãj·T≥ Á|üøè£ ‹ ñ+~. nq+‘·yTÓ qÆ $X¯«+ ñ+~. Ç+<äT˝À u≤>∑+>± nH˚ø£ edüTeÔ ⁄ \THêïsTT. Ç<ä+‘ê |ü<ës¡ú+‘√≈£L&çq Á|ü|ü+ #·+. |ü<ës¡+ú ì‘·´#·\q+˝À ñ+~. nH˚ø£ dü+|òTü ≥q\÷, |òTü ≥q\÷ Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+. Çe˙ï eTìwæøÏ ãj·T≥ ñHêïsTT. n+fÒ eTq Ä˝À#·q≈£î, yÓT<ä&TÉ ≈£î ãj·T≥ ñHêïsTT. eT] yê{Ï>T∑ ]+∫ eTq+ m˝≤‘Ó\TdüT≈£î+≥THêï+? á #·sê#·s¡Á|ü|ü+#·eT+‘ê eTq C≤„H˚+Á~ j·÷\ (#·÷|ü⁄, yêdüq, s¡T∫, $ìøÏ&ç, düŒs¡Ù )<ë«sê eTq yÓT<ä&TÉ ˝À (Ä˝À#·q˝À) Á|ü‹|ò*ü k˛Ô+~. eTq yÓT<ä&TÉ á ãj·T≥ Á|ü|+ü #êìï ªbò˛{À rk˛Ô+~µ ˝Ò<ë ªø±|”µ #˚k˛Ô+~. á ãj·T≥ $wüj÷· \ìï+{Ï˙ eTq+ uÛÖ‹ø£$wü j·÷\T, uÛÖ‹ø£yêdüÔyê\T, uÛÖ‹ø£Á|ü|ü+#·+, uÛÖ‹ø£ |òTü ≥q\T e¬>s’ ê ù|s¡‘¢ √ |æ\TdüT+Ô {≤eTT. 23

ˇø£ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ eTq C≤„H+˚ Á~ j·÷\<ë«sê eTq+ Á>∑Væ≤+#˚<ä+‘ê uÛÖ‹ø£ yÓTÆq~. eTq C≤„H˚+Á~j·÷\<ë«sê ø±ø£ &Ó’¬s≈£îº>± eTq yÓT<ä&˚ Ä˝À∫+#˚$ uÛÖ‹ø£ yêdüÔyê\T ø±e⁄. ˇø£ ª<äj·T´+µ >∑T]+∫ Ä˝À ∫kÕÔ+. ˇø£ s¡÷|ü+ ≈£L&Ü @s¡Œs¡TkÕÔ+. ø±ì n~ uÛÖ‹ø£yÓTÆq~ø±<äT. n+fÒ eTqø£ﬁ¯¢‘√ #·÷&É≥+>±˙, #Óe⁄\‘√ $q≥+>±˙, yêdüq, s¡T∫, <ë«sê>±˙, düŒs¡Ù<ësê eTq≈£î nqTuÛ÷Ñ ‹ ø£\>∑≥+>±˙ »s¡>˝∑ <Ò Tä . ø±ã{Ïº n~ yêdüeÔ yÓTÆ q~ ø±<äT. e÷ e÷eTj·T´ >∑T]+∫ Ä˝À∫ùdÔ Äj·Tq s¡÷|ü+ HêyÓT<ä&TÉ ˝ÀøÏ edüT+Ô ~. Äj·Tq Hêm<äTs¡T>± ˝Ò&TÉ . #·÷&É˝<Ò Tä . nsTTHê Äj·Tq uÛÖ‹ø£ yêdüeÔ y˚T. m+<äTø£+fÒ Ç~es¡≈î£ n˝≤ #·÷&É≥+, Äj·Tq‘√ >∑&É|ü≥+ »]–+~ >±ã{Ïº yÓT<ä&ÉT Ä uÛÖ‹ø£yêdüÔyêìï C≤„|üø± \˝À uÛÁÑ <ä|sü T¡ düT+Ô ~. ø±ã{Ïº ˇø£kÕ] C≤„H+˚ Á~ j·÷qTuÛÑ÷‘·T\T ø£*–‘˚ yê{Ïì uÛÑÁ<ä|üs¡#· e#·TÃ. n$ uÖ‹ø£ yêdüyÔ ê˝Ò. n˝≤π> @Hê&ÉT Hê C≤„H+˚ Á~j·÷\ nqTuÛ÷Ñ ‹˝ÀøÏ sê≈£î+&Ü ≈£L&Ü y˚πs e÷qe⁄\ ø±sê´#·s¡D <ë«sê uÛÖ‹ø£yêdüyÔ ê\T>± s¡TEe⁄ nsTTq $wüj÷· \T, eTq≈£î ‹]– s¡TEe⁄ ø±qø£ÿs¡˝<Ò Tä . ªHÓC’ ≤+

qyêãT ‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+‘êìï bÕ*+#ê&ÉTµ... á $wüj·T+ ÄHê{ÏøÏ |ü⁄≥ºì yêﬁ¯¢≈£î ≈£L&Ü uÛÖ‹ø£yêdüÔey˚T. eTq≈£î ãj·T≥ ñqï uÛÖ‹ø£yêdüeÔ + eTq yÓT<ä&ÉT≈£î #˚]q|ü⁄&ÉT yê{Ï>∑T]+∫ eTq≈£î n_ÛÁbÕj·T+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~. dü]>±Z Çø£ÿ&˚ ˇø£ ‹s¡ø±düT ñ+~. uÛÖ‹ø£ yêdüeÔ + ñqï~ ñ qï≥T¢>± yÓT<ä&ÉT≈£î #˚]‘˚ n|ü⁄&ÉT @s¡Œ&˚ n_ÛÁbÕj·T+ ªªdü‘´· +µµ ne⁄‘·T+~. ˝Ò<+ä fÒ n~ ndü‘´· +. ˝Ò<ë bÕøÏøå d£ ‘ü ´· +(n+fÒ ø=+‘·d‘ü ´· +, ø=+‘· ndü‘´· +) ne⁄‘·T+~. ø±ã{Ïº ªªeTìwæ Ä˝À#·q˝À, uÛÖ‹ø£ yêdüÔe Áø£e÷\ düÁø£eT, dü+|üPs¡í Á|ü‹_+ãy˚T dü‘´· +µµ nì #Ó|Œü e#·TÃ. kÕ<ës¡D ˝Àø£C≤„q+≈£L&Ü á $wüj÷· ìï ‘˚*>±ZH˚ Á>∑V≤æ düT+Ô ~. ãj·T≥ es¡¸+ ≈£îs¡e≈£î+ &ÜH˚ me¬s’Hê ªªes¡¸+ ≈£îs¡Tk˛Ô+~µµ n+fÒ @eT+{≤+. ≈£îs¡Tk˛Ô+<˚yÓ÷ nì ãj·T≥≈£î #·÷kÕÔ+. n+fÒ n‘·ì e÷≥≈£î uÛÖ‹ø£yêdüÔ yêìøÏ b˛*ø£ y˚dTü HÔ êï+. n~ dü]b˛‘˚ n‘·qT #Ó|æŒ+~ dü‘·´+. ˝Òø£b˛‘˚ ndü‘·´+. ø±\T≈£î ª‘ê&ÉTµ ‘·>∑T\T‘·T+~. eTq Ä˝À#·q ªbÕeTTµ nì bıs¡bÕ≥T>± #ÓãT‘·T+~. ªbÕeTTµ nqT≈£îì eTq Á|ü‹ #·s´¡ ñ+≥T+~.

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) πø+Á<ä ø£$T{° düuÛÑT´\T, KeTà+ XÊdüq düuÛÑT´\T.

@~ dü‘´· +?

e÷]ÿ ‡düTº dü‘´· + dæ<ë›+‘·|sü y¡ TÓ qÆ <ë? ø±<äT. nsTTHê #·]‘Á ˝· À n˝≤ nì yê~+∫q yês¡THêïs¡T. e÷qe⁄\ Ä˝À#·q\ kÕsê+X¯y˚T dü‘·´eT˙, nqTuÛÑe kÕsê+ X¯y˚T dü‘·´eT˙ yê<äq\THêïsTT. ø±˙ á yê<äq\T ‘·|ü⁄Œ. m+<äTø£+fÒ e÷qe Ä˝À#·H√, nqTuÛÑeyÓ÷ dü‘ê´ìøÏ Ä<∏ës¡yTÓ ‘Æ ˚ e÷qe⁄\ø£r‘·+>± dü‘´· + ñ+&É ≥+ kÕ<ä´y˚Tø±<äT.

ªª

µµ

ø±ì ˙ Ä˝À#·q, Á|ü‹ #·s¡´\‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò≈£î+&Ü Ä ª‘ê&ÉT ‘ê&ÉT>±H˚ ñ+≥T+~. bÕeTT>± e÷s¡±ø£ uÛÖ‹ø£yêdüeÔ +, Ä˝À#·q˝À dü+|üPs¡+í >± ª$T[‘·+µ ø±ø£b˛‘˚ ndü‘´· + Ä$s¡“$¤ düT+Ô ~. ø±ã{Ïº eTq+ Ç|ü⁄&ÉT ˇø£ ìsê›s¡D≈£î sêe#·TÃ. n<˚eT+fÒ ªªdü‘·´+ m\¢|ü⁄&É÷ uÛÖ‹ø£yÓTÆq~µµ. uÛÖ‹ø£ ñìøÏ‘√ dü+uÛÑ+<ä+˝Ò≈£î+&Ü ªªdü‘·´+µµ ñ+&É<äT. ñ +&ÉC≤\<äT. ˇø£ nôd+;¢ ìjÓ÷»ø£es¡+Z ñ+~. <ëì ˝À bÕØºã\+, sTT‘·sT¡ \ ã\+ uÛÖ‹ø£+>± yêdüyÔ ê\T>± ñHêïsTT. ªªÇø£ÿ&É eTq+ b˛{°#ù˚ dÔ ¬>*|æ+#·{≤ìøÏ Á|ü»\T dæ<ä›+>± ñHêïs¡Tµµ. á ùd{º ŸyTÓ +{Ÿ dü‘´· e÷? ndü‘´· e÷? s¬ +&ç+ {ÏøÏ neø±X¯+ ñ+~. Ç|üŒ{Ïø|Ï ⁄ü &ÉT b˛{° #˚ùdÔ Á|ü»\T me]ï >¬ *|ækÕÔsT¡ nH˚~ K∫Ã‘·+>± Á|ü»˝À¢ ñqï uÛÖ‹ø£yêdüeÔ y˚T. nsTT‘˚ eTq Ä˝À#·q˝À Ä $wüjT· + düÁø£eT+>± Á|ü‹|ò*ü + ∫+<ë, ˝Ò<ë nH˚<˚ düeTdü´. n+fÒ eTq≈£îqï düe÷#ês¡+, Á|ü»\T á $wüjT· yÓTÆ e÷{≤¢&qç , e´eVü≤]+∫q yêdüÔyê\T eTq˝À dü+|üP s¡+í >±, düÁø£eT+>± Á|ü‹|ò*ü ùdÔ dü‘´· + Ä$wüèÿ‘· eTÚ‘·T+~. nsTT‘˚ Á|ü»\+<ä]˝À ñqï yêdüeÔ uÛ≤yêìï ãj·T≥≈£î sêã≥º>∑\>∑≥+ #ê˝≤ ø£wyºü TÓ qÆ $wüjT· +. ø±ã{Ïº Ç˝≤+{Ï $wüj÷· \˝À #Óù|Œe˙ï ªn+#·Hê\Tµ ‘·|Œü ªdü‘ê´\Tµ ø±e⁄. ø±ø£b˛‘˚ M˝…’q+‘· m≈£îÿe edüTÔ>∑‘· (Äu…®øÏºyé) düe÷#ês¡+ ùdø£]+#·>∑*–‘˚ dü‘ê´ ìøÏ <ä>∑Zs¡>± e÷Á‘·+ n+#·Hê≈£î sê>∑\+. Çø£ÿ&É Ç+ø√ $wüj·T+ ñ+~. Ç|üŒ{ÏøÏ|ü⁄&ÉT mìïø£\T »]–‘˚ nì nq≥+˝À ns¡yú T˚ $T{Ï? |ü]dæ‹ú m|ü⁄&É÷ e÷s¡T‘·T+≥T+~. $X¯«+˝À nìï $wüj·÷\T m|üŒ{Ïø£|ü⁄&ÉT e÷s¡T‘·T+ {≤sTT. ø±ã{Ïº bÕØºøÏ zfÒ<ë›eTqT≈£îqï

eTqTwüß\T ≈£L&Ü e÷πs neø±XÊ\THêïsTT. Ç|üŒ{ÏøÏ|ü⁄&ÉT bÕØºøÏ zfÒ<ë›eTqT≈£îqï yês¡T mìïø£\ es¡≈î£ »]π> |ü]D≤e÷\˝À eTq≈£î zfÒjT· ≈£î+&Ü ìs¡sí TT+#·Tø√e#·TÃ. ˝Ò<ë Ç|ü⁄&TÉ zfÒj·÷\qTø√ì yêﬁ¯ó¢ y˚<ë›eTH˚ ìs¡íj·÷ìøÏ ≈£L&Ü sêe#·TÃ. n+fÒ eTq≈£î ãj·T≥ ñqï uÛÖ‹ø£yêdüeÔ + ìs¡+‘·s+¡ e÷s¡TŒ\≈£î >∑Ts¡jT˚ ´ neø±X¯+ ñ+~. n|ü⁄&ÉT Ä e÷s¡TŒ j·T<∏ë‘· <∏ä+>± eTq Ä˝À#·q˝À≈£L&Ü Á|ü‹|òü*+∫ ªÇ~es¡≈£î dü‘·´eTqT≈£îqï~µ ≈£L&Ü e÷sê*. Ç˝≤ m|üŒ{Ïø£|ü⁄&ÉT uÛÖ‹ø£yêdüÔyê\qT, eTq Ä˝À#·q˝À ªì+|ü>*∑ –‘˚µ Ä˝À#·qø£qT>∑TD+ >±H˚ n+#·Hê\T, |ò*ü ‘ê\T ñ+{≤sTT. dü‘´· + dæ<ë›+‘·|sü y¡ TÓ qÆ <ë? ø±<äT. nsTT Hê #·]Á‘·˝À n˝≤ nì yê~+∫q yês¡THêïs¡T. e÷qe⁄\ Ä˝À#·q\ kÕsê+X¯yT˚ dü‘´· eT˙, nqTuÛÑe kÕsê+X¯y˚T dü‘·´eT˙ yê<äq\T HêïsTT. ø±˙ á yê<äq\T ‘·|⁄ü Œ. m+<äTø£+fÒ e÷qe Ä˝À#·H√, nqTuÛÑeyÓ÷ dü‘ê´ìøÏ Ä<ës¡yÓTÆ‘˚ e÷qe⁄\ø£r‘·+>± dü‘·´+ ñ +&É≥+ kÕ<ä´y˚Tø±<äT. e÷qeC≤‹ Ä$sê“¤yê ìøÏ eTT+<˚ dü‘·´+ ñ+&É≥+ kÕ<ä´+ø±<äT. n+<äTøπ ˝…ìHé Ç˝≤ n+{≤&ÉT... ªª dü‘´· eTH˚~ πøe\+ dæ<ë›+‘·|üs¡yÓTÆq s¡÷|üy˚T nsTT‘˚ Ä˝À#·q≈£î, e÷qe⁄ìø£r‘·+>± dü‘´· + ñ+&˚ neø±X¯+˝Ò<äTµµ ` n˝≤π> ` ªªdü‘·´eTH˚~ e÷qe nqTuÛeÑ s¡÷|üyT˚ nsTT‘˚, e÷ee‘ê« ìøÏ nr‘·+>±, uÛÖ‹ø£d‘ü ´· + ñ+&˚ neø±X¯+ ˝Ò±, nqTuÛeÑ +‘√ ì$T‘·+Ô ˝Ò≈£î+&Ü dü«‘·+Á‘·+>±, uÛÖ‹ø£+>± ñqï

yêdüeÔ +. eTq Ä˝À#·q Ä uÛÖ‹ø£ yêdüyÔ êìï dü]>± |ü≥Tºø√>∑*–‘˚ (n$ eTq Ä˝À#·q˝À j·T<∏ë‘·<+ä∏ >± Á|ü‹|ò*ü ùd)Ô ªdü‘´· +µ ne⁄‘·T+~. m+‘·yT˚ s¡≈î£ |ü≥Tºø√>∑*–‘˚ n+‘· y˚Ts¡øπ dü‘´· +. $T>∑‘ê~ ndü‘·´+. ñ<ëVü≤ s¡D≈£î ˙{Ï˝À dü>∑+eTT+∫q ø£Ás¡ eTq ø£ﬁ¯¢≈£î e+–q≥T¢>± ø£q|ü&ÉT‘·T+~. ø±s¡Dy˚T<Ó’Hê eTq ø£ﬁ¯¢≈£î e+ø£s¡>± ø£q|ü&ç+~ ‘·|üŒ uÛÖ‹ø£ yêdüÔe+˝À Ä ø£Ás¡ e+ø£s>¡ ± ˝Ò± ñ+&É≥y˚T ndü‘·´+. dü‘·´+ ì]úwüºyÓTÆq~: dü‘·´+ m\¢ |ü&É÷ ì]›w+ºü >± ñ+≥T+~. ªªsêeTT&ÉT eT+∫ u≤\T&ÉTµµ `` á ùd{º ŸyTÓ +{Ÿ ì]úw+ºü >± ˝Ò± ñ+~. sêeDTìï #·+|ü≥+ |ò˝ü ≤Hê s√Eq, \+ø£ nH˚ #√≥ uÛÖ‹ø£+>± »]–+~ (ˇø£y˚ﬁ¯ Ä ø£<∏ä ì»yÓTÆ‘˚). ªªÇ|ü⁄&ÉT #ê˝≤ y˚&>ç ± ñ+~µµ. á ùd{º ŸyTÓ +{Ÿ ≈£L&Ü ì]∆wyºü T˚ . n+fÒ 2009, |òæÁuÛÑe] 25, eT<ë´Vü≤ï+ 2>∑+ˆˆ\ düeTj·T+˝À #ê˝≤ y˚&ç>± ñ+~. Ç~ uÛÖ‹ø£ yêdüÔe+. á $wüj·T+ j·T<∏ë‘· <∏ä+>± eTq+ Á>∑Væ≤ùdÔ n~ dü‘·´y˚T. ø±ã{Ïº dü‘·´+ nH˚~ ˇø±H=ø£ ì]∆wüº |ü]dæú‹˝À düú\, ø±˝≤˝À¢ ñ+≥T+~. n+fÒ Ä |ü]dæú‘·T\T, düú\+, ø±\+ e÷]‘˚ Ä dü‘·´+ ≈£L&Ü ndü‘·´+>±H√ bÕøÏåø£ dü‘·´+>±H√ e÷s¡e#·TÃ. e÷s¡øb£ ˛q÷e#·TÃ. ˇø£ |ü]dæ‹ú ˝À dü‘´· +>± ñqï $wüjT· y˚T, |ü]dæ‘ú T· \T e÷]q|ü⁄&ÉT, ˝Ò<ë n_Ûeè~› nsTTq|ü⁄&ÉT |üP]Ô dü‘·´+>± ñ +&Éø£b˛e#·TÃ. n+<äTπø dü‘·´+ kÕù|ø£åyÓTÆq~ n+{≤eTT. Á|ü‹ dü‘·´+˝À kÕù|ø£å+, dü+|üPs¡í+ s¬ +&É÷ ñ+{≤sTT. dü÷{Ï>± #ÓbÕŒ\+fÒ Ç|üŒ{ÏøÏ ‘Ó\TdüT≈£îqï<˚$T{Ï? Ç+ø± ‘Ó*j·÷*‡+<˚$T{Ï nH˚<ëìeT<Ûä´, Ç|üŒ{Ïπø düŒwüº+>± s¡TEyÓ’q $wüj÷· \T, Ç+ø± e÷qe C≤„q+˝À düŒwü+º ø±ì $wüj·÷\ eT<Ûä´ bı+~πø kÕù|ø£å, dü+|üPs¡í dü‘ê´\ dü÷Á‘·+ nì #Ó|Œü e#·TÃ. kÕù|ø£ å dü ‘ · ´ + (]˝… { Ï y é Á≥÷‘Y ) : kÕù|ø£eå T+fÒ b˛*Ã#Ó|Œü ≥+ nì eTq+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. ªá ≈£îÁsê&ÉT #ê˝≤m‘·TÔµ n+{≤+. n+fÒ kÕ<ës¡D eTqTwüß\ m‘·TÔø£+fÒ m‘·TÔ 24

@~ dü‘´· +?

e÷]ÿ ‡düTº nì ns¡+ú . n+‘·ø+£ fÒ m‘ÓqÔ’ eTìwæ ø£q|ü&‘ç ˚ Ç‘·qT bı{Ïyº ê&Ée⁄‘ê&ÉT. n˝≤π> ˇø£ $wüjT· + >∑T]+∫ Ç|üŒ{Ïes¡≈£î ‘Ó*dæq düe÷#ês¡+ y˚Ts¡≈î£ n~ dü‘´· +>± ñ+&É≥+, Ç+ø± düeTÁ>∑ düe÷#ês¡+ n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ eùdÔ Ä dü‘´· + e÷]b˛j˚T neø±X¯eTTqï <ëìì ªkÕù|ø£å dü‘´· +µ n+{≤eTT. n˝≤>±≈£î+&Ü Ç+πø düe÷ #ês¡eT÷, m|üŒ{Ïø° á dü‘ê´ìï ndü‘´· +>± e÷πsÃ neø±X¯+ ˝Òøb£ ˛‘˚ <ëìì ªdü+|üPs¡í dü‘´· +µ n+{≤eTT. e÷qe Ä˝À#·q dü+|üPs¡í dü‘ê´ìï e´ø£+Ô #˚jT· >∑\<ë? ø±Áy˚T&é ˝…ìHé á Á|üXï¯ ˝ÒeHÓ‹Ô düe÷<ëq+ #ÓbÕŒs¡T. ªªuÛÖ‹ø£ dü‘ê´ìï e´ø£+Ô #˚ùd e÷qe uÛ≤yê\T ˇπøkÕ], yÓTT‘·Ô+>±, wüs¡‘·T\T˝Ò≈£î+&Ü Ä dü‘ê´ìï e´ø£Ô+ #˚j·T >∑\yê? ˝Òø£ kÕù|ø£+å >±q÷, düTe÷s¡T>±q÷ e÷Á‘·y˚T dü‘ê´ìï e´ø£Ô+ #˚j·T>∑\yê?µµ ` ˝…ìHé (yÓT{°]j·T*»+, m+|æ]jÓ÷ ÁøÏ{Ïdæ »+). á Á|üX¯ï≈£î düe÷<Ûëq+ düŒwüº+. á uÛ≤yê\T uÛÖ‹ø£yêdüÔyêìï dü+|üPs¡í+>±, |üP]Ô $XÊ«dü+‘√>±ø£, kÕù|ø£å+>±q÷, düTe÷s¡T >±q÷ e÷Á‘·yT˚ e´ø£+Ô #˚jT· >∑\e⁄. Bì ns¡+ú @$T≥+fÒ ø=ìï |ü]$T‘· $wüj·÷\ ˝ÀH˚ dü + |ü P s¡ í d ü ‘ ê´\T Ä$wü ÿ ]+#· ã &É ‘ êsTT. $T>∑‘ê kÕ<Ûës¡D Á|üø≥£ q\ìï+{Ï˝À dü‘´· + kÕù|ø£å+>±H˚ ñ+≥T+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªª|ü<ës¡ú+ nDTe⁄\‘√ @s¡Œ&ç+~µµ, ªªnDTe⁄ $uÛõÑ +|ü M\Tø±ì~µµ nH˚$ ˇø£ Hê{Ï dü‘ê´\T. ø±ì Ç|ü⁄&ÉT $uÛõÑ +|üM\Tø±ì nDTe⁄ nH˚<ëìøÏ ø±\+ #Ó*¢+~. m\Áø±ºHé, πs&çjÓ÷ j·÷øÏº${° e¬>’sê $wüj·÷\T ø£ìô|≥ºã&Ü¶ø£ q÷‘·q dü‘·´+ Ä$wüÿ]+#·ã&ç+~. nDTe⁄ $uÛÑõ+|üM\T ø±ì~ nqT≈£îqï Hê&ÉT ≈£L&Ü n~ $uÛõÑ +|ü M˝…q’ <˚. ø±ø£b˛‘˚ e÷qe⁄\≈£î ÄHê&ÉT ns¡+ú ø±˝Ò<äT. n+fÒ uÛÖ‹ø£ yêdüÔe+ e÷qe eTdæwÔ ÿü +˝À Á|ü‹_+_+#·˝<Ò Tä . <ëìøÏ ÄHê{Ï |ü]dæú‘·T\T, $C≤„q|ü]$T‘·T\T ø±s¡D≤\T. n+<äTøπ düe]+#·<–ä q n+XÊ\THêïsTT >±ã{Ïº ÄHê{Ï dü‘´· +jÓTTø£ÿ Ä uÛ≤>∑+ kÕù|ø£+å . n˝≤π> |ü<ës¡+ú nDTe⁄\‘√ @s¡Œ&ç+~ nH˚~ m|üŒ{Ïø° yêdüÔey˚T >±ã{Ïº n+<äT˝À dü+|üPs¡í dü‘·´+ ≈£L&Ü Ç$T&ç ñ+~. eTq uÛ≤yê\ n_Ûeè~› Áø£eT+˝À nH˚ø£ yêdüyÔ ê\‘√u≤≥T, ÁuÛeÑ T\T ≈£L&Ü ‘·˝‘… T· ‘Ô T· + {≤sTT. m+<äTø£ì? uÛÖ‹ø£ yêdüeÔ +, Ä˝À#·q\ dü+|üPs¡í ø£\sTTπø dü‘·´+ nqT≈£îqï|ü⁄&ÉT, 25

ªª

eTs¡sTT‘˚ dü‘´· + m|ü⁄&É÷ kÕù|ø£yå T˚ Hê? dü+|üPs¡í dü‘ê´\T+&Éyê? $X¯«+˝À @B XÊX¯«‘·+ ø±<äT nH˚ dü÷‘Á êìï Çø£ÿ&É bıs¡bÕ≥T>± e]Ô+|ü CÒjT· ≈£L&É± kÕù|ø£åyÓTÆq~ nì >∑T]Ôdü÷ÔH˚, n<˚düeTj·T+˝À, dü+|üPs¡í dü‘´· + jÓTTø£ÿ ñìøÏì e÷]ÿ‡»+ n+^ø£ ]düT+Ô ~.

µµ

uÛÖ‹ø£yêdüÔe+˝À ˝Òì $wüj·÷\T eTq Ä˝À#·q˝À ‹wüº y˚ùdÔ n$ ÁuÛÑeT\e⁄‘êsTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Á|üuÛÑT‘ê«\T nH˚ø£ |ü<∏äø±\‘√ Á|ü»\qT }]düTÔ+{≤sTT. uÛÖ‹ø£ yêdüÔe+˝À neT\T ˝Ò≈£î+&ÜH˚ Á|ü#ês¡|ü{≤{À|ü+ e\¢ Á|ü»\T ne˙ï dü‘´· y˚Tqì ÁuÛeÑ T |ü&˚ neø±X¯+ ñ+~. Ç˝≤+{Ï ÁuÛeÑ T\qT ‘=\–+#ê\+fÒ ªn~ ÁuÛÑe÷, Ç~ÁuÛÑe÷ nì ‹{Ïºb˛ùdµÔ dü]b˛<äT. uÛÖ‹ø£ yêdüÔyê\qT ÁuÛÑeT\≈£î b˛{°>± ‘Ó∫Ãì*|æ‘˚ ÁuÛÑeT\T yê≥+‘·≥y˚ bÕ]b˛‘êsTT. dü + |ü P s¡ í dü ‘ · ´ + (nuŸ d ü \ ÷´{Ÿ Á≥÷‘Y): eTs¡sTT‘˚ dü‘·´+ m|ü⁄&É÷ kÕù|ø£å y˚THê? dü+|üPs¡í dü‘ê´\T+&Éyê? $X¯«+˝À @B XÊX¯«‘·+ ø±<äT nH˚ dü÷Á‘êìï Çø£ÿ&É bıs¡bÕ≥T>± e]Ô+|üCÒj·T≈£L&É<äT. e÷qe $C≤„q+ düs«¡ kÕ<ës¡D+>± kÕù|ø£yå TÓ qÆ ~ nì >∑T]Ôdü÷ÔH˚, n<˚düeTj·T+˝À, dü+|üPs¡í dü‘·´+ jÓTTø£ÿ ñìøÏì e÷]ÿ‡»+ n+^ø£]düTÔ+~. $C≤„ q XÊÁdü Ô + m+‘· n_Û e è~› nsTTHê ‹s¡düÿ]+#·M\T˝Òì dü+|üPs¡í dü‘ê´\T ø=ìï ñ+{≤sTT. Ä ns¡+ú ˝À n$ XÊX¯«‘· dü‘ê´\T ≈£L&Ü. ˝…ìHé Ç˝≤ n+{≤&ÉT... ªª uÛÖ‹ø£yê~>± ñ+&Ü\+fÒ eTq C≤„ H ˚ + Á~j· ÷ \<ë«sê ns¡úeTj˚T´ uÛÖ‹ø£dü‘ê´ìï >∑T]Ô+#ê*. uÛÖ‹ø£ dü‘ê´ìï >∑T]Ô+#·≥+ n+fÒ @<√ˇø£s÷¡ |ü+˝À dü+|üPs¡dí ‘ü ê´ìï >∑T]Ô+#·≥y˚Tµµ ` $.◊.˝…ìHé Á|ü‹B #·\q+˝À ñ+≥T+~, ìs¡+‘·s+¡ e÷s¡T‘·T+≥T+~ nH˚~ uÛÖ‹ø£yêdüÔe+. á yêdüeÔ + XÊX¯«‘·d‘ü ´· y˚T ø£<ë? n˝≤π> |ü<ës¡+ú ≈£L&Ü XÊX¯«‘·+. n˝≤π> ø=ìï Á|üø≥£ q\T |üP]Ô yêdüÔyê\T>±, m\¢|üŒ{Ïø° e÷s¡TŒ\T ˝Ò≈£î+&Ü ñ+{≤sTT. n+<äTe\¢ yê{Ïì dü+|üPs¡í dü‘ê´ \T>± #Ó|üŒe#·TÃ. m+¬>˝Ÿ‡ ªj·÷+{° &É÷]+>¥µ ˝À XÊX¯«‘· dü‘ê´ìøÏ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D #ÓbÕŒ&ÉT. ªªHÓb˛*

j·THé 1821 y˚T 5q #·ìb˛j·÷&ÉTµµ Ç~ XÊX¯«‘· dü‘·´+. m+¬>˝Ÿ‡ Ç˝≤ #Ó|üŒ&Üìï ªs¡wü´Hé e÷]ÿ‡düTºµ ã>∑›H√yé ‘·sê«‘· ‘·|ü |ü{≤º&ÉT. e÷]ÿ‡»+ Á|üø±s¡+ XÊX¯«‘· dü‘ê´\T ˝Òeì yê~+#ê&ÉT. ã>∑›H√yéqT K+&çdü÷Ô ˝…ìHé Ç˝≤ n+{≤&ÉT.. ªªˇø£y˚ﬁ¯ ˙e⁄ ªHÓb˛*j·THé 1821 y˚T 5q #·ìb˛j·÷&ÉH˚µ ùdº{ŸyÓT+{Ÿ ‘·|üŒì s¡TEe⁄ #˚jT· ˝Òøb£ ˛‘˚, <ëìì ˙e⁄ dü‘´· eTì n+^ø£ ] +∫qfÒ ¢ . n˝≤π > á $wü j · T + uÛ$Ñ wü´‘·T˝Ô À m|ü⁄&ÓH’ ê ‹s¡dÿü ]+#·ã&Ée#·TÃqì ˙e⁄ >∑{Ïº>± #Ó|üŒ˝Òø£b˛‘˚ Bìì XÊX¯«‘· dü‘·´+>± n+^ø£]+∫qfÒ¢. uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À á dü‘·´+ ‹s¡düÿ]+#·ã&Ée#·TÃqì uÛ≤$+#·≥+ ns¡+ú ˝Òì $wüjT· +µµ ˝…ìHé ` (yÓT{°]j·T*»+, m+|æ]jÓ÷ ÁøÏ{dÏ »æ +) ˝…ìHé á ñ<ëVü≤s¡DqT #ê˝≤ ÁbÕ<Û$ä Tø£yTÓ qÆ ~>± ù|s=ÿ+≥÷ ªªme¬sH’ ê Ç˝≤+{Ï dü+|üPs¡í ˝Òø£ XÊX¯«‘· dü‘ê´\qã&˚ dü‘ê´\qT &É»q¢ø=B› #Ó|Œü e#·TÃ. |üìøÏe÷*q eTqTwüß\T e÷Á‘·y˚T M{Ïì dü+<˚Væ≤kÕÔs¡T.µµ ` (˝…ìHé, n<˚|ü⁄düÔø£+) ˝…ìHé ‘·q Á>∑+<Ûä+˝À Ç˝≤+{Ï ¬s+&ÉT $wüj·÷\qT Á|ükÕÔ$+#ês¡T.ªª Á|ü»\T ‹q ≈£î+&Ü Áã‘·ø£˝Òs¡Tµµ. ªª ø£+{Ï#·÷|ü⁄ Áù|eT‘√ |æ\¢\T |ü⁄≥ºs¡Tµµ Ç$ XÊX¯«‘· dü‘ê´\T. dü+|üPs¡ídü‘·´+qT ¬s+&ÉT$<ë\T>± ns¡ú+ #˚düTø√yê*. ˇø£ eTìwæ, sêsTT, #Ó≥Tº ˝Ò<ë Ç+πø<ÓH’ ê uÛÖ‹ø£+>± eTq≈£î ãj·T≥ ñqï edüTÔe⁄, eTq≈£î j·T<ë‘·<∏ä+>± <ëì nìï dü+uÛÑ+<ë\˝À eTq≈£î ns¡úeTsTT‘˚ <ëìøÏ dü+uÛÑ+~+∫ eTq uÛ≤eq dü+|üPs¡í dü‘·´y˚T. eTs√$<Ûyä T˚ eT+fÒ... ªª$XÊ«ìøÏ dü+uÛ+Ñ ~+∫q, <ëì nìï Áø£e÷\T, #·\Hê\≈£î dü+ã+~+∫q |üP]Ô C≤„qy˚T dü+|üPs¡í dü‘·´+. e÷qe $C≤„ q + jÓ T Tø£ ÿ n+‹eT \ø£ å ´ + Bìì #˚sT¡ ø√e≥y˚T.µµ BìH˚ Á|üU≤´‘· ‘·‘«· y˚‘Ô· ôV≤¬>˝Ÿ ($T>∑‘ê 34e ù|J˝À)

e÷]ÿ ‡düTº

|òÁæ ãe] 17q @<∏HÓ ‡é ˝À »]–q n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüT,º es¡ÿsY‡ bÕØº\ ø±s¡´#·sD¡ ãè+<ä düe÷y˚X+¯ . á düe÷y˚X+¯ ˝À dæ|◊æ (m+) ‘·s|¡ ⁄üò q ø±Áy˚T&é ˙˝À‘·Œ˝Ÿ ãdüT (m&ÉeTyÓ|’ ⁄ü es¡Tdü ∫e]˝À) bÕ˝§ZHêïs¡T

qe+ãsY˝À πøs¡ﬁ¯˝À n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº, es¡ÿsY‡ bÕØº\ 11e düe÷y˚XÊ\T |òÁæ ãe] 17q @<∏HÓ ‡é ˝À »]–q ø±sê´#·sD¡ ãè+<ä düe÷y˚X+¯ ˝À ìs¡j í T· + Á^düT sê»<Ûëì @<∏ÓHé‡˝À n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüT,º es¡ÿsY‡ bÕØº\ ø±sê´s¡D ãè+<ä+ |òÁæ ãe] 17q á ÁøÏ+~ Á|üø≥£ q $&ÉT<ä\ #˚d+æ ~: n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüT,º es¡ÿsY‡ bÕØº\ ø±sê´#·s¡D ãè+<ä+ (e]ÿ+>¥ Á>∑÷|t) düe÷ y˚X+¯ 2009 |òÁæ ãe] 17q Á^dt sê»<Ûëì @<∏ÓHé‡˝À »]–+~. Á^≈£î ø£eT÷´ìdüTº bÕØº düe÷y˚XÊìøÏ n‹<∏´ä + Ç∫Ã+~. Á^≈£î ø£eT÷´ ìdüTº bÕØº 18e C≤rj·T eTVü‰düuÛÑ\T »s¡T>∑T ‘·Tqï düeTj·T+˝ÀH˚ á düe÷y˚X¯+ ≈£L&Ü »]–+~. á düe÷y˚XÊìøÏ ø±sê´#·sD¡ ãè+<ä+ ˝Àì düuÛÑ´ bÕØº˝…’q Áu…õ˝Ÿ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, ≈£L´u≤ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, ôdŒsTTHé ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, b˛s¡TÃ^düT ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, C…ø˘ ]|ü_ø¢ ˘ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, ø£eT÷´ìdüTº bÕØº Ä|òt s¡w´ü Hé ]|ü_¢ø˘, <äøÏåD≤Á|òæø± ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düT)º , ˝…ãHêHé ø£eT÷´ ìdüTº bÕØº, Á^düT ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ Á|ü‹ì<ÛTä \T Vü‰»¬s’Hês¡T. ¬øq&Ü ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, n˝Ò“ ìj·÷ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, u…*j ® T· + es¡ÿsY‡ bÕØº, dæ]j·÷ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, ø£eT÷´ìdüTº bÕØº Ä|òt dæ]j·÷, bÕ\kÕÔHê |æ||æ ,æ ≥Øÿ ø£eT÷´ ìdüTº bÕØº\ Á|ü‹ì<ÛTä \T ≈£L&Ü ÄVü‰«ì‘·T\T>± Vü‰»¬s’Hês¡T.

2009˝À »s¡>±*‡q n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº, es¡ÿsY‡ bÕØº\ 11e düe÷y˚X¯+ m≈£ÿ&É, m|ü&ÉT »s¡bÕ˝À ìs¡ísTT+#˚+<äT≈£î á ø±sê´#·sD¡ ãè+<ä düe÷y˚X+¯ »]–+~. #·s¡Ã\ nq+‘·s¡+ á düe÷y˚XÊìï uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ ˝Àì øπ s¡ﬁ¯ sêh+˝À »s¡bÕ\ì ìs¡sí TT+ #ês¡T. qe+ãsY˝À »]π> á düe÷y˚XÊ\qT uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düT)º , dæ|◊æ \T dü+j·TTø£Ô+>± ìs¡«Væ≤kÕÔsTT. n+‘·sê®rj·T düe÷y˚X¯+˝À #·]Ã+#· uÀj˚T Á|ü<ëÛ q n+XÊìï ≈£L&Ü ø±sê´#·sD¡ ãè+<ä+ ìs¡ísTT+∫+~. ªªn+‘·sê®rj·T ô|≥Tº ã&ç<ëØ dü+øå√uÛ+Ñ , ø±]àø£`Á|üC≤ b˛sê{≤\T, Á|ü‘ê´e÷ïj·÷\T, ø£eT÷´ìdüTº ø±]àø£es¡Z O<ä´ e÷\ bÕÁ‘·µµ nqï n+X¯+ô|’ düe÷y˚X+¯ ˝À #·]Ã+#ê\ì ìs¡ísTT+#ês¡T. á n+X¯+‘√u≤≥T, bÕ\d”HÔ ê Á|ü»\ô|’ ÇÁC≤sTT˝Ÿ kÕ–düTqÔ ï Vü≤+‘·ø£ <ë&ÉT\T, <ës¡T D≤\ <äècÕº´ @s¡Œ&çq Á|üe÷<äø£s¡ |ü]dæú‹ì >∑T]+∫ #·]Ã+#˚+<äT≈£î ø£eT÷´ìdüTº, es¡ÿsY‡ bÕØº\ Á|ü‘´˚ ø£ düe÷y˚X+¯ @sêŒ≥T #˚j÷· \ì ≈£L&Ü ø±sê´#·s¡D ãè+<ä+ ìs¡ísTT+∫+~. bÕ\d”HÔ ê Á|ü»\≈£L, eT<Û´ä ÁbÕ#Û´· +˝Àì Ç‘·s¡ Á|üC≤˙ø±ìøÏ kÂVü‰Ás¡∆‘· ‘Ó*ù|+<äT≈£î á düe÷y˚X¯+ ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T. á @&Ü~ ôdô|º+ãsY˝À dæ]j·÷ sê»<Ûëì &Óe÷düÿdt˝À

á düe÷y˚X¯+ »s¡bÕ\ì ìs¡ísTT+#ês¡T. >±C≤˝À ÇÁC≤sTT˝Ÿ <ë&ÉT\ ‘·s¡Tyê‘· eT<Û´ä ÁbÕ#Û´· +˝À @s¡Œ&çq |ü]dæ‹ú ì >∑T]+N, á ÁbÕ+‘·+˝À »]–q Á|üC≤ìs¡düq ø±s¡´ Áø£e÷\ >∑T]+N ø±sê´#·s¡D ãè+<ä düe÷y˚ XÊìøÏ Vü‰»¬s’q bÕØº\≈£î $e]+#·&É+ »] –+~. <äTsêÁø£eTD <ës¡T\≈£î e´‹πsø£+>± e´ø£ÔyÓTÆq Á|üC≤ Á|ü‹|òüT≥q≈£î á bÕØº\˙ï CÒCÒ\T |ü*ø±sTT. bÕ\d”ÔHê Á|ü»\ b˛sê {≤ìø°, ÇÁC≤sTT˝Ÿ˝À XÊ+‹ø√s¡T≈£îH˚ X¯≈î£ \Ô ≈£L ‘·eT eT<ä›‘·T m\¢y˚ﬁ¯˝≤ O+≥T+<äì ‘Ó\T |ü⁄‘·÷ á bÕØº\T ˇø£ kÂVü‰Ás¡∆ Á|üø£≥q $&ÉT<ä\ #˚XÊsTT. n˝≤π> ô|≥Tºã&ç<ëØ dü+øå√uÛ≤ìøÏ e´‹πs ø£+>± »s¡T>∑T‘·Tqï b˛sê{≤\≈£L, Ä+<√ﬁ¯ q\≈£L, ≈£L´u≤ $|üe¢ 50e yê]¸ø√‘·‡yê\ dü+<äs¡“¤+>± »s¡T>∑T‘·Tqï ø±s¡´Áø£e÷\≈£L, n˝≤π> 2008 qe+ãsY˝À kÕy√ b˛˝À düe÷ y˚X+¯ ˝À rdüT≈£îqï ìs¡j í ÷· \ y˚Ts¡≈î£ »s¡T>∑Tqï Á|üC≤ Ä+<√ﬁ¯q\≈£L düe÷y˚X+¯ ˝À bÕ˝§Zqï bÕØº\˙ï dü+|òT” uÛ≤yêìï ‘Ó*bÕsTT. (Á^≈£î ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ø¬ ø¬ Ç yÓuŸôd{’ Ÿ qT+&ç bò˛{À, düe÷#ês¡+ ùdø£]+#·ã&çHêsTT) 1234 1234 1234 1234 1234

26

e÷]ÿ ‡düTº + Á|ü‘˚´ø£+ á e÷dü

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+, nyÓT]ø± Á<äe´ ô|≥Tºã&ç, »s¡àHé HêJsTT»+

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+‘√ Á|üXÊïs¡øú y£ TÓ qÆ ô|≥Tº&<ç ëØ e´edü≈ú î£ »s¡à˙, bòÕdæ»+ eT∞¢ }|æ] b˛XÊsTT. bòÕdæ»+ Á<äe´ ô|≥Tºã&çøÏ }&ç>+∑ #˚d+æ ~. ø±]à≈£î\ Vü≤≈£îÿ\T ø±\sêj·T≥+‘√ bÕ≥T $sêeT+˝Ò≈î£ +&Ü j·TT<äd∆ Hü êïVü‰\≈£î ~>∑≥+‘√ O‘·Œ‹Ô y˚>e∑ +‘·+ nsTT´+~. ˝≤uÛ≤s¡q® ‹]– >±&çq|ü&+ç ~. ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT]ø± bòÕdædTü º Væ≤≥¢sY bÕ\q˝À mqï&É÷ ˝Òq+‘·>± ˝≤uÛ≤\T >∑&+ç ∫+~. ø±]àø√<ä´e÷ìï ìsê›øDåÏ ´+>± nD∫y˚dqæ Væ≤≥¢sY k˛$j·T{Ÿ s¡cÕ´qT Á|ü<eä∏ T X¯‘è· e⁄>± m+#·Tø√e≥+ <ë«sê ø±s=Œπs{Ÿ Á|ü|+ü #êìøÏ Äsê<Û´ä eTj·÷´&ÉT.

¬ø. Ms¡j·T´

1929

eTVü‰ e÷+<ä´+ Á|ü|ü+#· Ä]úø±_Ûeè~∆ì n‘·˝≤≈£î‘·\+ #˚dqæ dü+>∑‹ ‘Ó*dæ+<˚. ¬s+&√ Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆ düHêïVü‰\T yÓTT<ä˝…’q ‘·sê«‘·H˚ á e÷+<ä´+ qT+&ç ãj·T≥|ü&˚ dü÷#·q\T ø£ì|æ+#·Hês¡+_Û+#ê j·Tì #·]Á‘·ø±s¡T\+<äs¡÷ n+^ø£]düTÔï $wü j·T+. á H˚|ü<∏ä´+˝À eTVü‰ e÷+<ë´ìøÏ, s¬ +&√ Á|ü|+ü #· j·TT<ä∆ düHêïVü‰\≈£î, j·T÷s¡|˝t À HêJsTT»+ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î, á ø±\+˝À n+‘· sê®rj·T ô|≥Tºã&ç Á|üe]Ô+∫q rs¡T≈£î eT<Ûä´ Oqï dü+ã+<Ûëìï ‘Ó\TdüTø√e&É+ nedüs+¡ . eTVü‰ e÷+<ä´+ 1929 eTVü‰ e÷+<ä´+ ø±s¡D≤\ >∑T]+∫ Ä]úø£y˚‘·Ô\T H˚{Ïø° #·]Ãdü÷ÔH˚ OHêïs¡T. nìï dü+kÕú>∑‘· dü+øå√uÛ≤\ e÷~]>±H˚ eTVü‰e÷+ <ë´ìøÏ ≈£L&Ü Ä]úø£ e´edüú Á|ü‘´˚ øÏ+∫ nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edüú˝À ô|s¡T>∑T‘·Tqï ndüe÷q‘·\T, kÕºøe˘ ÷¬sÿ{Ÿ |ü‘q· +, ø=qT>√\T X¯øÔÏ |ü‘q· + e+{Ï$ ø±s¡D≤\T>± OHêïsTT. <ë<ë|ü⁄ 1883 qT+&û nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edüú ìø£s+¡ >± |ü⁄s√>∑$Tdü÷Ô e∫Ã+~. j·T÷s√|æjT· Hé <˚XÊ\T 27

ìs¡+‘·s¡+ Ä~Û|ü‘·´ |òüTs¡¸D˝À¢ eTTì– O+&É ≥+‘√ Ä ø±\+˝À &çe÷+&é ≈£L&Ü m≈£îÿe >±H˚ O+~. <ë+‘√ bÕ≥T ô|≥Tºã&ç<ëØ Ä]úø£ e´edü˝ú À $q÷ï‘·ï Á|üj÷Ó >±\T, Ä$wüÿs¡D\T ≈£L&Ü »]–q ø±\+ Ç~. ô|≥Tºã&ÉT\ $ìjÓ÷ >∑+ ô|]–+~. Ç˝≤ <ë<ë|ü⁄ eT÷&ÉT <äXÊu≤›\ bÕ≥T ìø£s+¡ >± kÕ–q Ä]úø±_Ûeè~∆ 1920 <äXø¯ +£ Hê{ÏøÏ ≈£î+≥T|ü&≥É + ÁbÕs¡+_Û+∫+~. j·T÷s√|æjT· Hé <˚XÊ˝À¢ j·TT<ä$∆ s¡eTD »]–q ø±\+ ≈£L&Ü Ç<˚. j·T÷s√|æj·THé <˚XÊ\ qT+&ç &çe÷+&é ‘·–Zb˛e≥+, <˚oj·T+>± ô|s¡T>∑T‘·Tqï Ä]úø£ ndüe÷q‘·\‘√ –sêø°|&ü ç b˛e≥+‘√ O‘·Œ‘·TÔ\T b˛>∑T|ü&Ü¶sTT. BìøÏ ‘√&ÉT ÇdüTø£‘·TbòÕqT\ ø±s¡D+>± e´ekÕj·T s¡+>∑+ |ü‘·q+ nsTT´+~. yÓTT<ä{Ï Á|ü|ü+#· j·TT<ëúq+‘·s¡+ e´ekÕj·Ts¡+>±ìøÏ Ç∫Ãq sêsTTr\qT Á|üuTÑÛ ‘·«+ s¡
eT÷, Á|üøè£ r s¬ +&É÷ ø£HïÓ Ás¡ #˚jT· ≥+‘√ nyÓT ]ø± e´ekÕj·Ts¡+>∑+ ≈£î<˚˝+’… ~. bÕ]ÁXÊ$Tø£ O‘·Œ‘·TÔ\≈£î –sêø°|ü&çb˛sTT+~. dü÷ú\C≤r jÓ÷‘·Œ‹Ô 103.8 X¯‘·ø√{Ï (_*j·THé) &Ü\s¡¢ qT+&ç 55.7 X¯‘·ø√{Ï &Ü\s¡¢≈£î |ü‘·q+ nsTT´+~. ìs¡T<√´>∑+ ø√{Ïqïs¡≈î£ #˚sT¡ ø=+~. Á|üuTÑÛ ‘·«+ y˚‘H· ê\T ≈£L&Ü #Ó*+¢ #·˝ìÒ <äTdæ‹ú øÏ #˚]+~. 5000≈£î ô|’>± u≤´+≈£î\T ~yêﬁ≤ rXÊsTT. á |ü]D≤e÷\˙ï nyÓT]ø± kÕºø˘ e÷¬sÿ{Ÿô|’ Á|üuÛ≤e+ #·÷|æ+#êsTT. 1929 nø√ºãs¡T˝À kÕºø˘e÷¬sÿ{Ÿ |ü‘·q+‘√ eTVü‰ e÷+<ä´+ n~Ûø±]ø£+>± yÓTT<ä˝+’… ~.á ø±\+ ˝À ã+>±s¡+ yêDÏ»´+˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ \T ≈£L&Ü á e÷+<ä´+ $X¯«yê´|ü+Ô ø±e{≤ìøÏ <ë]rXÊsTT. bÕ\ø£esêZ\ düŒ+<äq Á|ü|ü+#· Ä]úø£ #·]Á‘·˝À yÓTÆ\TsêsTT>±

s¡#·sTT‘· q÷´&Ûç©¢˝À Á|üC≤X¯øÏÔ e÷J$˝Òø£]

e÷]ÿ ‡düTº

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+

ªª

eTVü‰ e÷+<ä´+ ø±\+˝À nyÓT]ø± ô|≥Tºã&ç <ëØ es¡Z+ ‘·eT ˝≤uÛ≤\ πs≥T |ü‘·Hêìï ì\Te ]+#·{≤ìøÏ kÕ<Û´ä yÓTqÆ ìï |Á j ü T· ‘êï\T #˚d+æ ~. á Á|üj·T‘êï\≈£î s¡÷C…«˝Ÿº ÁbÕs¡+_Û+∫q q÷´&û˝Ÿ $<Ûëq+ nes√<Ûä+ ø±e≥+‘√ á $<ÛëHêìøÏ ≈£L&Ü ‘·÷≥T¢ bı&ç#+˚ <äT≈£î yÓqø±&É˝<Ò Tä .

µµ

ì*∫q eTVü‰ e÷+<ë´ìï m<äTs√ÿe{≤ìøÏ nyÓT]ø± Á|üuÛÑT‘·«+ dü«j·T+>± s¡+>∑+˝ÀøÏ ~–+~. nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT ◊düHé Vü≤ÀesY Á|üuTÑÛ ‘·«+ ÁbÕs¡+_Û+∫q dü+øå√uÛÑ ìyês¡D #·s´¡ \qT s¡÷C…«˝Ÿº Á|üuÛÑT‘·«+ eT]+‘· $düèÔ‘·|ü]Ã q÷´&û˝Ÿ |ü<∏äø£+>± neT\T #˚dæ+~. q÷´&û˝Ÿ |ü<øä∏ +£ kÕsê+X¯+ <˚oj·T+>± Á|üC\ ø=qT >√\T X¯øìÔÏ ô|+#·≥+. BìøÏ>±qT Á|ü<ëÛ q+>± ObÕ~Û neø±XÊ\ ø£\Œqô|’ Á|üuTÑÛ ‘·«+ øπ +ÁBø£ ]+∫+~. <ë+‘√ bÕ≥T H˚&ÉT nyÓT]ø±˝À eTq+ #·÷düTÔqï |ü\T dü+πøåeT |ü<∏äø±\T ìs¡T<√´>∑ uÛèÑ ‹, Äs√>∑´ ;e÷ e+{Ï |ü<øä∏ ±\≈£î n|ü⁄Œ&˚ |ü⁄Hê<äT\T |ü&Ü¶sTT. Çø£ÿ&É dü+<äsê“ ¤qTkÕs¡+>± eTs√ $wüj·÷ìï Á|ü‘˚´ø£+>± Á|ü k ÕÔ $ +#· T ø√yê*. ø±]àø£ dü + |ò ü ÷ \qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+, ø±]à≈£î\ Vü≤≈£îÿ\ |ü]s¡øDå£ ≈£î Á|üuTÑÛ ‘·«+ n+&É>± ì\e{≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q |ü]D≤eT+ n~. ø±]à≈£î\Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ ùV≤e÷¬sÿ{Ÿ e+{Ï Ms√∫‘· yês¡dü‘ê«ìï n+~+∫q #·]Á‘· nyÓT]ø± ø±]àø£esêZìøÏ O+~. eTVü‰ e÷+<ä´+ ø±\+˝À ø±]à≈£î\ Ä+<√ﬁ¯q rÁe‘·s¡+ nsTT´+~. ø±]à≈£î\T OeTà&ç>± uÒs¡kÕsê˝≤&˚ X¯øÏÔì #·≥ºã<ä∆+ #˚j·÷\qï &çe÷+&é (ø£˝…øÏºyé u≤¬sZsTTì+>¥) #·T≥÷º Ä+<√ﬁ¯q\T πø+ÁBø£è‘·eTj·÷´sTT. <˚oj·T e÷¬sÿ{ŸqT $dü]Ô +#·≈î£ +&Ü e÷+<ä´+ qT+&ç ãj·T≥|ü&˚ neø±X¯+ ˝Ò<ìä >∑T]Ô+∫q s¡÷C…«˝Ÿº Á|üuÛÑT‘·«+ á ~X¯>± #·s¡´\T #˚|ü {Ï+º ~. <˚oj·T e÷¬sÿ{ŸqT $dü]Ô +#·≥+ n+fÒ Á|ü»\ ø=qT>√\T X¯øÔÏ ô|+#·≥+. ø=qT>√\T X¯øÏÔ ô|+#ê\+fÒ Ä<ëj·Teqs¡T\T #·÷|æ+ #ê*. á eqs¡T\T Á|ü»\≈£î #˚sπ ˝≤ #·÷&Ü*. á ~X¯>± Á|üuÛÑT‘·«+ 1935˝À H˚wüq˝Ÿ ˝ÒãsY ]˝ÒwüHé‡ #·{≤ºìï ÄyÓ÷~+∫+~. (C≤rj·T ø±]àø£ dü+ã+<Ûë\ #·≥+º ) á #·≥+º Á|üø±s¡+ ø±]à≈£î\T dü+|òTü {Ï‘y· TÓ Æ j·÷»e÷q´+ô|’ ˇ‹Ô&ç

‘˚e≥+ <ë«sê ‘·eT y˚‘·Hê\T ô|+#·T≈£îH˚ Vü≤≈£îÿqT ø£*– OHêïs¡T. ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡+Z düŒ+<äq eTVü‰ e÷+<ë´ìøÏ ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡+Z düŒ+~+∫q rs¡T Á|üuTÑÛ ‘·« düŒ+<äq≈£î _Ûqï+>± O+~. 1920 <äX¯ø£+ qT+&û nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edü˝ú À ˝≤uÛ≤\ sπ ≥T |ü‘q· + ø=qkÕ>∑T‘·÷ e∫Ã+~. eTVü‰ e÷+<ä´+ Hê{ÏøÏ á |ü‘q· + ‘êsêkÕúsTTøÏ #˚]+~. e÷+<ä´+ Á|üuÛ≤e+ rÁe+>± Oqï ø±\+ n+fÒ 1929 qT+&ç 1933 eT<Ûä´ nyÓT]ø± ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\ $esê\T á øÏ+~ |ü{Ïºø£˝À #·÷&Ée#·TÃ. ( $T*j·THé &Ü\s¡¢˝À) dü+ˆˆ C≤rj·÷<ëj·T+ ø£+ô|˙˝≤<ëj·T+ 1929 87,814 8259 1930 75,729 2480 1931 5970 -1278 1932 42546 -3402 1933 40159 -370 (bÕ˝Ÿ m ãsêHé, bÕ˝Ÿ m+. d”«J sêdæq >∑T‘·Ô ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+- nyÓT]ø± Ä]úø£ kÕe÷õø£ Áø£eT+ô|’ yê´dü+ ù|õ244 qT+&ç) á $<Ûä+>± ˝≤uÛ≤\πs≥T |ü‘·q+‘√ bÕfÒ Ä]úø£ e´edüú˝À ô|≥Tºã&çdüMTø£s¡D |ü‘·q+ ≈£L&Ü yÓTT<ä˝…’+~. 1957˝À {À˙ øÏ|¢ tò sêdæq yê´dü+˝À nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edü˝ú À ô|≥Tºã&çdMü Tø£sD¡ sπ ≥T 1900-1910 eT<Û´ä ø±\+˝À 14.3 XÊ‘·+ O+&É>± 19191924 eT<Ûä´ø±\+˝À 12.2 XÊ‘êìøÏ, 1925-30 eT<Ûä´ø±\+˝À 10.9 XÊ‘êìøÏ, 1934-37 ø±\+˝À5 XÊ‘êìøÏ |ü‘·q+ nsTT´+<äì ìsê›]+#ês¡T. n+fÒ e÷+<ë´ìøÏ eTT+<äT qT+&û ˝≤uÛ≤\ sπ ≥T |ü‘q· + ÁbÕs¡+uÛÑ yÓTÆ+<äqï~ düŒwüº+. Á|ü‘˚´øÏ+∫ e÷+<ä´+ ø±\+˝À ˝≤uÛ≤\ πs≥T |ü‘·q+ rÁe+>± O+<äì ô|’$esê\T ‘Ó*j·T#˚düTÔHêïsTT. á

|ü]dæú‘·T˝À¢ ˝≤uÛ≤\ πs≥T |ü‘·Hêìï ì\Te]+ #˚+<äT≈£î ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡Z+ kÕ<Ûä´yÓTÆqìï Á|üjT· ‘êï\T #˚dTü +Ô <äqï e÷sYÿ‡ ìsê∆sD¡ >∑T]+∫ e÷]ÿ‡düTº »qe] dü+∫ø£˝À ‘Ó\TdüT≈£îHêïeTT. á dü÷Á‘·+ Ä#·s¡D˝À @ s¡÷|ü+ ‘Ó\TdüT ≈£î+<√ Ç|ü⁄Œ&ÉT ‘Ó\TdüT≈£î+<ë+. eTVü‰ e÷+<ä´+ ø±\+˝À nyÓT]ø± ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡Z+ ‘·eT ˝≤uÛ≤\ πs≥T |ü‘·Hêìï ì\Te]+#·{≤ìøÏ kÕ<Ûä´yÓTÆqìï Á|üj·T‘êï\T #˚dæ+~. á Á|üj·T‘êï\≈£î s¡÷C…«˝Ÿº ÁbÕs¡+_Û+∫q q÷´&û˝Ÿ $<Ûëq+ nes√<Û+ä ø±e≥+‘√ á $<ÛëHêìøÏ ≈£L&Ü ‘·÷≥T¢ bı&ç#˚+<äT≈£î yÓqø±&É˝Ò<äT. H˚wüq˝Ÿ ˝ÒãsY ]˝ÒwHü ‡é #·{≤ºìï bÕs¡y¢ TÓ +{Ÿ˝À ÄyÓ÷<ä+ bı+<ä˙j·T≈£î+&Ü n&ÉT¶ø√e{≤ìøÏ #˚dæq Á|üj·T‘·ï+ Ç+<äT˝À uÛ≤>∑+>±H˚ eTq+ Á>∑Væ≤+ #ê*‡ O+~. eTÚ]dt &ÜuŸ ‘·q düº&ûdt ÇHé &Óe\|tyÓT+{Ÿ Ä|òt ø±|æ≥*»+˝À eT]+‘· $es¡+>± ‘Ó*j·T#˚kÕÔs¡T. ªªnyÓT]ø±˝À ã&Ü yêDÏ»´ dü+düú\T <˚X¯+˝Àì ø±]à≈£ dü+|òü÷\T, düe÷y˚XÊ\T, n_ÛÁbÕj·÷\T yÓ\¢&ç+#˚ ø£˙dü Vü≤≈£îÿ\qT ø±\sêXÊsTT. Á|ü‘˚´øÏ+∫ C≤rj·T ø±]àø£ dü+ã+<Ûë\ #·{≤ºìï ìØ«s¡´+#˚jT· {≤ìøÏ Á|üjT· ‹ï+#êsTT...nyÓT]ø±˝À 200 n‹ ô|<ä› ø£+ô|˙\‘√ ≈£L&ç C≤rj·T O‘êŒ<äø£ ø£+ô|˙\ dü+|òüT+ O+~. á dü+düú bÕs¡¢yÓT+{Ÿ ÄyÓ÷ ~+∫q ø±]àø£ dü+ã+<Ûë\ #·{≤ºìï ìØ«s¡´+ #˚j·T{≤ìøÏ C≤rj·T kÕúsTT˝À Ä+<√ﬁ¯q #˚|ü{Ïº+~. ˝≤dt @+C…˝Ÿ‡˝À ø£+ô|˙\T ø±]à≈£ dü+|òü÷\qT >∑T]Ô+#· ìsêø£]+#êsTT. ø±]àø£ dü+ã+<Ûë\ #·≥º+ jÓTTø£ÿ eTÚ*ø£ O<˚›XÊ´ìï <Óã“rùd+<äT≈£î ˝≤dt @+C…˝Ÿ‡˝ÀøÏ |ü\T≈£îã&ç ø£*–q ø£+ô|˙ j·÷»e÷q´+ Á|üjT· ‹ï+∫+~µµ ( eTÚ]dt &ÜuŸ ù|õ 354). á $<Ûä+>± ˇø£yÓ’|ü⁄q ˝≤uÛ≤\ πs≥T |ü‘·q+‘√ bÕ≥T eTs√yÓ’|ü⁄q Á|üuÛÑT‘·«+ rdüT≈£î+≥Tqï #·s¡´\T ≈£L&Ü á |ü‘·Hêìï eT]+‘· y˚>∑e+‘·+ #˚ùd$>± O+&É+‘√ nyÓT]ø± ô|≥Tºã&ç Ç‘·s¡ Á|ü‘ê´e÷ïj·T ô|≥Tºã&ç πø+Á<ë\qT yÓ<äø£≥+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.1929 Hê{Ï eTVü‰ e÷+<ä´+ Á|üu≤Û yê\ >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$dü÷Ô ÁøÏdVt ‰ü s¡àHé Ç˝≤ nHêï&ÉT: ªªá dü+øå√uÛÑ+ πøe\+ <√|æ&ûøÏ >∑Ts¡e⁄‘·Tqï esêZ\H˚ qwüº|üs¡Ã˝Ò<äT. bÕ\ø£ esêZ˝À¢ ≈£L&Ü >∑+<äs¡>√ﬁ≤ìøÏ <ë]rdæ+~. dü T Bs¡ È ø ±\+ Ä]ú ø £ s¡ + >±ìï XÊdæ + ∫q ø£+ô|˙\T ~yêﬁ≤ rXÊsTT. |ü]ÁX¯e÷~Û|‘ü T· \ ø£ﬁ¯¢eTT+<˚ ˝≤uÛ≤\T Ä$¬s’b˛j·÷sTT. dü+øå√ uÛ≤ìøÏ uÛÑj·T|ü&çq |ü\T <˚XÊ\T m>∑TeT‘·T\T, 28

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+

e÷]ÿ ‡düTº ~>∑TeT‘·T\ô|’ Ä+ø£å\T $~Û+#êsTT. Ä]úø£ e´edüúqT ø±bÕ&ÉTø√e{≤ìøÏ Á|üuÛÑT‘·«+ yÓ’|ü⁄ #˚sTT #ê#êsTT. ˇø£ <˚X|¯ ⁄ü ô|≥Tºã&ÉT\T eTs√ <˚X¯|ü⁄ ô|≥Tºã&ÉT\‘√ b˛{°|ü&Ü¶sTT.µµ (ù|õ 470). á düeTj·T+˝ÀH˚ »s¡à˙ Ç≥Te+{Ï ô|≥Tºã&ÉT\≈£î dü«s¡Z<ÛëeT+>± e÷]+~. <ë+‘√ nyÓT]ø± ô|≥Tºã&ÉT\T Oqï|üﬁ+¯ >± »s¡à˙øÏ ‘·s¡*b˛e≥+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. 1929-35 eT<Û´ä ø±\+˝À »s¡à˙ yÓTT<ä{Ï Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆q+‘·s¡+ »s¡à˙ Ä]úø£ e´edüú $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ n$T‘·+>± Ä<Ûës¡|ü&ÉkÕ–+~. j·TT<ä∆+˝À C≤rj·T Ä]úø£ e´edüú ∫Hêï_Ûqï+ ø±e≥+ ˇø£ ø±s¡D+, ø±>± j·TT<ë∆q+‘·s+¡ ÁbòÕHé‡, Á_≥Hé <˚XÊ\T »s¡à˙ô|’ s¡T~›q e¬s‡Ô˝Ÿ‡ dü+~Û ≈£L&Ü Ç+<äT≈£î eTs√ ø±s¡D+. á |ü]dæú‘·T˝À¢ $$<Ûä <˚XÊ\ qT+&ç 1924-30 eT<Û´ä ø±\+˝À 9 X¯‘ø· √{Ï &Ü\s¡¢ ì<ÛäT\T »s¡à˙øÏ e#êÃsTT. n+<äT˝À 60 XÊ‘·+ nyÓT]ø±≈£î #Ó+~q ø£+ô|˙\ ô|≥Tº ã&ÉT˝Ò. »s¡à˙øÏ ô|≥Tºã&ÉT\T nedüs¡+ ø±e≥y˚T ø±<äT. »s¡à˙˝À ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ ˝≤uÛ ≤ \T ≈£ L &Ü $T–*q bÕ]ÁXÊ$Tø£ <˚XÊ\ø£+fÒ m≈£îÿe>± O+&É≥+ nyÓT]ø± ô|≥Tº ã &É T \T »s¡ à ˙ ‘· s ¡ * yÓ ﬁ ¯ ¢ { ≤ìøÏ Áb˛‘·‡Væ≤+∫q ‘·øDå£ ø±s¡D+>± uÛ≤$düTHÔ êïs¡T. O<ëVü≤s¡D≈£î nyÓT]ø± u≤+&é e÷¬sÿ{Ÿ ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ øπ e\+ 4.5 XÊ‘·+ ˝≤uÛ≤\T eùdÔ Ç<˚ø±\+˝À »s¡à˙ u≤+&é e÷¬sÿ{Ÿ ô|≥Tºã&ÉT\ô|’ ˝≤uÛ≤\T 6.63 XÊ‘·+>± OHêïsTT. e¬s‡Ô˝Ÿ‡ dü+~Û neT\T ø√dü+ nyÓT]ø±, Á_≥Hé, ÁbòÕHé‡\ ø£*dæ &Üdt ø£$T{°ì ìj·T$T+#êsTT. á ø£$T{° $<˚o ô|≥Tºã&ÉT \≈£î »s¡à˙ <ë«sê\T ‘Ós¡yê\ì rsêàì+ ∫+~. |üsêõ‘·Tsê˝…q’ »s¡à˙øÏ á rsêàHêìï neT\T #˚jT· ≥+ $TqVü‰ eTs√ Á|ü‘ê´e÷ï j·T+ ˝Òø£b˛sTT+~. &Üdt |ü<∏äø±ìï neT\T #˚jT· ≥+ ø√dü+ ìj·T$T+∫q eTs√ ø£$T{°˝À nyÓT]ø±≈£î #Ó+~q bÕs¡ÿsY –˝ŸãsYº n<Û´ä ≈£îå &ÉT>± e´eVü≤]+#ê&ÉT. –˝ŸãsYº »s¡à˙ì nyÓT]ø± ô|≥Tºã&ÉT\≈£î πø+Á<ä+>± e÷sêÃ&ÉT. ˇø£ n<Ûä´j·Tq+ Á|üø±s¡+ nyÓT]ø±, Á_≥Hé e+{Ï bÕ]ÁXÊ$Tø£ <˚XÊ\ Ä]úø£ e´edüú˝À¢ 1920 Hê{ÏøÏ Ä]úø±_Ûeè~∆ •KsêÁ>∑kÕúsTTøÏ #˚sT¡ ø=+~. ‘·sê«‹ ø±\+˝À ~>∑C≤s¡≥+ ÁbÕs¡+uÛyÑ TÓ +Æ ~. á ø±\+˝ÀH˚ »s¡à˙ Ä]úø£ e´edüú >∑‘·+˝À mqï&É÷ ˝Òq+‘·>± $dü]Ô +#·Hês¡+_Û+∫+~. B+‘√ nyÓT]ø±, Á_≥Hé e+{Ï <˚XÊ˝À¢ 29

ªª

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+ »s¡à˙ Ä]úø£ e´edüqú T ≈£L&Ü <Óãr“ dæ+~. nsTT‘˚ á e÷+<ä´+ »s¡à˙˝À |Á |ü +ü #· #·] Á‘·qT eT\T|ü⁄‹|æŒq sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\≈£î, Væ≤≥¢sY m<äT>∑T<ä\≈£î <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT. Ä]úø£ e´edüú |ü‘·q+ n|üŒ{Ï MeTsY |Á uü TÑÛ ‘·« yÓ|’ \üò ´eTì uÛ≤$+∫q |Á »ü \T Væ≤≥¢sY ìHê<ä+ #·T≥÷º düMTø£è‘·T\j·÷´s¡T.

µµ

˝≤uÛ≤\T ‘·≈î£ ÿe ø±e≥+‘√ O‘·Œ‹Ô s¡+>∑+ qT+&ç yÓ’<=*–q ô|≥Tºã&ÉT\T »s¡à˙˝ÀøÏ Á|üeVæ≤+#·≥+ ÁbÕs¡+_Û+#êsTT. 1924-28 eT<Û´ä »s¡à˙˝À bÕ]ÁXÊ$Tø√‘·Œ‹Ô 40 XÊ‘·+ ô|]–+~. ø±]à≈£î\ O‘êŒ<äø‘£ · 25 XÊ‘·+ n~Ûø+£ nsTT´+~. á |ü]dæ‘ú T· \T $<˚o ô|≥Tº ã&ÉT\T »s¡à˙øÏ Á|üeVæ≤+#·{≤ìøÏ ø±e*‡q s¡+>±ìï, H˚|ü<∏ë´ìï dæ<ä∆+ #˚XÊj·Tì q÷´õ ˝≤+&é≈î£ #Ó+~q eTT+¬> n<Ó\‘Y »s¡à˙ Ä]úø£ dü+øå√uÛ+Ñ >∑T]+∫ s¡÷bı+~+∫q |ü]XÀ<ÛHä ê |üÁ‘·+˝À n_ÛÁbÕj·T|ü&Ü¶s¡T. #ê]Á‘·ø£ |ü]D≤ e÷\T ≈£L&Ü á n_ÛÁbÕj·T+ düs¬ q’ <˚ nì s¡TEe⁄ #˚düTÔHêïsTT. Ç<˚ ø±\+˝À »s¡à˙˝À sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\ >∑T]+∫ ≈£î¢|üÔ+>± #·]Ã+#·T≈£î+<ë+. 1929 eTVü‰ e÷+<ä´+ »s¡à˙ Ä]úø£ e´edüúqT ≈£L&Ü <Óã“rdæ+~. nsTT‘˚ á e÷+<ä´+ »s¡à˙˝À Á|ü|+ü #· #·]Á‘·qT eT\T|ü⁄ ‹|æŒq sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\≈£î, Væ≤≥¢sY m<äT>∑T<ä\≈£î <√Vü≤<ä+ #˚XÊsTT. Ä]úø£ e´edüú |ü‘·q+ n|üŒ{Ï MeTsY Á|üuÛÑT‘·« yÓ’|òü\´eTì uÛ≤$+∫q Á|ü»\T Væ≤≥¢sY ìHê<ä+ #·T≥÷º düMTø£è‘·T\j·÷´s¡T. á ø±\+˝ÀH˚ »s¡à˙˝Àì n‘·´+‘· |ü\T≈£îã&ç ø£*–q 200 eT+~ ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T s¡Vü≤dü´+>± düe÷y˚X¯eTsTT Væ≤≥¢sYqT <˚XÊ<Ûä´ø£å |ü<ä$øÏ düeT]ú+#ê\ì, Væ≤≥¢sY bÕØºøÏ ì<ÛäT\T düeT≈£LsêÃ\ì rsêà ì+#·T≈£îHêïs¡T. nq+‘·s+¡ »]–q bÕs¡¢ yÓT+{Ÿ MeTsYqT ‘=\–+∫ Væ≤≥¢sYqT ‘ê‘êÿ*ø£ n<Ûä´≈£åî&ç>± mqTï≈£îHêïs¡T. ‘·sê«‘· »]–q mìïø£˝À¢ Væ≤≥¢sY bÕØº nK+&ÛÉ $»j·T+ kÕ~Û+∫+~. ªª1930˝À ◊_m+ ø£+ô|˙ n~ÛH˚‘· <ÛëeTdt C… yê≥‡Hé |ü\T <äbòÕ\T>± Væ≤≥¢sY‘√ düe÷y˚X¯yÓTÆq ‘·sê«‘· Væ≤≥¢sY Hêj·Tø£‘ê«ìï düeT]ú+#·≥+ nyÓT]ø± ø£+ô| ˙\≈£ î ˝≤uÛ Ñ k Õ{Ï > ± O+≥T+<ä ì

n_ÛÁbÕj·T|ü&Ü¶sT¡ .µµ (m&ç«Hé u≤¢ø,˘ ◊_m+ n+&é Vü≤À˝Àø±dt.º n+‘·≈î£ eTT+<äT yÓTT<ä{Ï Á|ü|+ü #· j·TT<ä+∆ H˚|<ü ´ä∏ +˝À k˛$j·T{Ÿ s¡cÕ´ Ä$s¡“$¤ + #·≥+ ‘Ó*dæ+<˚. 1929 Hê{Ï e÷+<ä´+ bÕ]ÁXÊ$Tø£<X˚ Ê˝À¢ ø±]àø√<ä´e÷\T rÁe‘·s+¡ ø±e{≤ìøÏ <ë]rdæ+~. á |ü]dæú‘·T\T #˚sTT <ë{Ïb˛sTT á <˚XÊ˝À¢ ≈£L&Ü ø£eT÷´ì»+ $»j·T+ kÕ~ÛdüTÔ+<˚yÓ÷ nqï Ä+<√ﬁ¯q‘√ ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡Z+ ‘·\¢&ç*¢+~. á |ü]dæú‘·T ˝À¢ nyÓT]ø±‘√ düVü‰ $<˚o ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T, »s¡à˙ >∑T‘·Ôô|≥Tºã&ç<ës¡T\‘√ ø£*dæ ø£eT÷´ì C≤ìï n+‘·+ #˚j·T{≤ìøÏ Á|ü‹qã÷ìq Væ≤≥¢s≈Y î£ n+&É>± ì*#êsTT.<ë+‘√ »s¡à˙˝À sê»ø°j·T |ü]dæú‘·T˝Ò ø±<äT. Ä]úø£ kÕe÷õø£ |ü]dæ‘ú T· \T ≈£L&Ü ˇø£ÿkÕ]>± e÷]b˛j·÷sTT. Væ ≤ ≥¢ s Y $<˚ o ô|≥Tº ã &É T \ Ädü T Ô \ qT |ü]s¡øÏåkÕÔeTì Vü‰MT Ç#êÃ&ÉT. ø±]àø√<ä´e÷ \qT, ø£eT÷´ìdüTº bÕØºì y˚ﬁ¯¢‘√ düVü‰ ô|ø£*+ #˚+<äT≈£î #·s´¡ \T #˚|{ü ≤ºsT¡ . ∫es¡≈î£ dü«j·T+>± »s¡àHé bÕs¡y¢ TÓ +{ŸqT ‘·>\∑ u…{ºÏ Hê{Ï ø£eT÷´ìdüTº nÁ>∑H˚‘· &ç$TÁ{Àyéô|’ πødüT\T ãHêsTT+∫q dü+>∑‹ì áH˚|ü<∏ä´+˝ÀH˚ ns¡ú+ #˚düTø√yê*. Væ≤≥¢sY, HêJsTT»+ ô|s¡T>∑T<ä\ yÓqø£ ø£eT÷´ ìdüTº e´‹πsø£‘· ø°\ø£ \ø£å´+>± e÷]+~. »s¡à˙øÏ #Ó+~q Á|üeTTK ô|≥Tºã&ç<ës¡T&ÉT yêHé bÕô|Hé á $wüj÷· ìï n+^ø£]dü÷Ô ªªVæ≤≥¢sY O<ä´eT+ $|òü\yÓTÆ O+fÒ ô|<ä› $|ü‘·TÔ dü+uÛÑ $+∫ O+&˚~. m+<äTø£+fÒ ø£eT÷´ìC≤ìï m<äTs=ÿH˚+<äT≈£î $T–*q ∫e] Äj·TT<Ûä+ Væ≤≥¢πsµµ nì n|üŒ{Ï Á_{Ïwt sêj·Tu≤]‘√ nHêï&ÉT. düeTø±©q bÕ\ø£esêZ\≈£î, HêJsTT C≤ìøÏ eT<Û´ä Oqï e´‘ê´kÕìï >∑T]+∫ ÁøÏdt Vü‰s¡àHé sêdü÷,Ô ªª$T–*q ã÷s¡Ty® ê\‘√ b˛*ùdÔ Væ≤≥¢]»+ _ÛqïyÓTÆq~. m+<äTø£+fÒ Væ≤≥¢sYqT e´‹πsøÏ+#˚ ø±]àø√<ä´e÷\qT, Á|ü‹|òTü ≥qqT m~]+∫ eT{Ï º ø £ ] |æ + #· { ≤ìøÏ dæ < ä ∆ y Ó T Æ q

e÷]ÿ ‡düTº

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+

ªª

eTVü‰ e÷+<ä´+˝À qwüºb˛sTTq ø£+ô|˙\T Væ≤≥¢sY bÕ\q˝À ˝≤uÛ≤\ u≤≥q |ü&Ü¶sTT. eTVü‰ e÷+<ä´+ e+{Ï dü+øå√uÛ+Ñ qT+&ç ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ |Á uü TÑÛ ‘·«+ Ä]úø£ e´edü˝ú À |ô <äm› ‘·TqÔ CÀø£´+ #˚dTü ø√yê\ì n|üŒ{À¢ C≤Hé y˚THêsY¶ ø°Hé‡ Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. á ø°Hé‡ Á|ü‹bÕ<äq\H˚ Væ≤≥¢sY ‘·q≈£î nq≈£L\+>± eT\TÃ≈£îHêï&ÉT. C≤rj·T <äTs¡_eÛ ÷q+ mC…+&Ü>± Oqï Væ≤≥¢sY <˚X+¯ ˝À Äj·TT<Û√ ‘·Œ‹ÔøÏ }‘·+ Ç#êÃ&TÉ .

µµ

nqT#·sD¡ >∑D+ m\¢|⁄ü Œ&É÷ Væ≤≥¢sqY T yÓqï+{Ï O+&˚~. Á|ü‹|òüT≥H√<ä´eT+˝Àì düeTs¡o\ ø±s¡´ø£s\Ô¡ qT y˚{≤&ç Vü≤‘·e÷s¡Ã≥+, O<ä´e÷ \≈£î Hêj·Tø£‘«· + eVæ≤düTqÔ ï ø±]à≈£î\qT O<√´ >∑+ qT+&ç ‘=\–+#·≥+, Á|üuÛÑT‘·« e´‹πsø£ X¯≈£îÔ\ô|’ <ë&ÉT\T #˚j·T{≤ìøÏ nedüs¡yÓTÆq s¡Vü≤dü´ b˛©düT\T Væ≤≥¢sY Á|ü‘˚´ø£‘·.µµ nì #ÓbÕŒ&ÉT. HêJ »s¡à˙˝À ì»y˚‘H· ê\T <ës¡T D+>± |ü&çb˛j·÷sTT. ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\T |ü⁄+E≈£îHêïsTT. nsTTHê nø£ÿ&É ø±]àø√<ä´ e÷\T˝Òe⁄. m+<äTø£+fÒ mø£ÿ&Ó’Hê ø±]à≈£î\T b˛>∑e⁄‘T· Hêïs¡Hêï, düyTÓ à≈£î dæ<e∆ä Te⁄‘T· Hêïs¡Hêï s¡Vü≤dü´ b˛©düT\T s¡+>∑+˝ÀøÏ ~π>yês¡T. ø±]à≈£î\qT Çﬁ¯≈¢ î£ |ü+|ü≥y˚T ø±<äT. nedüs+¡ nsTT‘˚ yÓ+{≤&ç y˚{≤&˚yês¡T. nyÓT]ø±≈£î #Ó+~q ˇô|˝Ÿ, »qs¡˝Ÿ yÓ÷{≤sY‡ bÕ¢+≥¢˝À |ü]dæ‹ú Ç~. Á|ü‹|òTü ≥H√<ä´eT+‘√ ø£*dæ |üì #˚dæq ObÕ<Ûë´j·TT&ÉT ˇ{Àº C…HÓ‡Hé j·TT<ä∆+ ‘·sê«‘· ‘·q nqTuÛÑyê\T sêdü÷Ô ªª ø±HédüHéÁfÒ wüHé ø±´+|ü⁄\ uÛj Ñ T· +‘√ ø±]à≈£î\T bı≥Tº ãkÕÔ ˝≤¢>± e÷]b˛e≥+‘√ »s¡à˙˝À ô|≥Tºã&ç <ës¡T\T dü+‘√wü+>± ø±\+ yÓﬁ¯¢ãT#êÃs¡Tµµ nHêïs¡T. á$<Û+ä >± n≥T C≤rj·T Ä]úø£ nedüsê\T, sê»ø°j·T nedüsê\‘√ bÕ≥T ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤ù|ø£å $T[‘·+ ø±e≥+‘√ nyÓT ]ø± H˚‘è· ‘·«+˝À n+‘·sê®rj·T Á<äe´ ô|≥Tºã&ç »s¡à˙øÏ ‘·s¡* e∫Ã+~. ø£eT÷´ìdüTº O<ä´ e÷ìï, ø±]àø√<ä ´ e÷ìï nD∫y˚ ‘ · ˝ À n+‘·sê®rj·T Á<äe´ ô|≥Tºã&ç q÷‘·q n<Ûë´ j·÷\≈£î ‘Ós¡rdæ+~. á $<Ûä+>± Væ≤≥¢sY Vü≤j·÷+˝Àø±]àø√<ä´e÷\qT nD∫ y˚dæ yê] s¡ø£Ôe÷+kÕ\ô|’ $$<Ûä nyÓT]ø± ø£+ô|˙\T ˝≤uÛ≤\T >∑T+E≈£îHêïsTT. j·TT<ä∆ düHêïVü‰\T - ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\T eTVü‰ e÷+<ä´+˝À qwüºb˛sTTq ø£+ô| ˙\T Væ ≤ ≥¢ s Y bÕ\q˝À ˝≤uÛ ≤ \ u≤≥q

m&Üô|&Ü O‘·Œ‹ÔøÏ neø±XÊ\T Ç#êÃ&ÉT. dü«<˚X¯+˝À n+‘·>± ˝≤uÛÑkÕ{Ï ø±ì yê´bÕ s¡+˝À Oqï nyÓT]ø± ø£+ô|˙\T Bìï >=|üŒ neø±X¯+>± uÛ≤$+#êsTT. »s¡à˙˝Àì ‘·eT bÕ¢+≥¢˝À ô|≥Tºã&ÉT\T ô|+#˚XÊsTT. dü+øå√uÛ+Ñ ø±\+˝À ô|<äm› ‘·TqÔ qcÕº˝À¢ Oqï bò˛sY¶ ø£+ô|˙ »s¡à˙ $uÛ≤>∑+ Væ≤≥¢sY n~Ûø±sêìøÏ e∫Ãq ‘·sê«‘· ˝≤uÛ≤\ u≤≥ |ü{Ïº+~. Äj·TT<Û√‘·Œ‹Ô O<Ûäè‘·+ nj˚T´ ø=B› ø£+ô|˙\ ˝≤uÛ≤\ πs≥T ô|s¡>∑kÕ–+~. bò˛sYº ø£+ô|˙ ˇø£ÿfÒ 1935 Hê{ÏøÏ »s¡à˙˝À 64000 »s¡àHé e÷sYÿ\T

1930˝À ˇø£ sê´©qT<˚•∆ +∫ ôd\÷´{Ÿ #˚dTü qÔ ï HêJ\ Hêj·T≈£î&ÉT n&Ü˝ŸŒ¤ Væ≤≥¢s:Y á bòÕdædTü º X¯øìÔÏ ô|+∫ b˛wæ+∫ n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e#˚Ã+<äT≈£î düV‰ü j·T|ü&+ç ~ nyÓT]ø±, Á_≥Hé Ç‘·s¡ |ü•ÃeT<˚XÊ˝ ô|≥Tºã&ç<ës¡T˝Òqqï~ H˚&TÉ »>∑yTÓ ]–q dü‘´· +.

|ü&Ü¶sTT. eTVü‰ e÷+<ä´+ e+{Ï dü+øå√uÛÑ+ qT+&ç ãj·T≥|ü&Ü\+fÒ Á|üuTÑÛ ‘·«+ Ä]úø£ e´e dü˝ú À ô|<äm› ‘·TqÔ CÀø£´+ #˚dTü ø√yê\ì n|üŒ{À¢ C≤Hé y˚THêsY¶ ø°Hé‡ Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. á ø°Hé‡ Á|ü‹bÕ<äq\H˚ Væ≤≥¢sY ‘·q≈£î nq≈£L\+>± eT\TÃ≈£îHêï&ÉT. C≤rj·T <äTs¡_Ûe÷q+ mC…+ &Ü>± Oqï Væ≤≥¢sY <˚X¯+˝À Äj·TT<Û√‘·Œ‹ÔøÏ }‘· + Ç#êÃ&É T . n+‘˚ ø ±<ä T . <˚ o j· T ø£+ô|˙\‘√ bÕ≥T $<˚o ø£+ô|˙\≈£î ≈£L&Ü

˝≤uÛÑ+ dü+bÕ~ùdÔ 1939 Hê{ÏøÏ ( ¬s+&√ Á|ü|+ü #· j·TT<ä+∆ yÓTT<ä\j˚T´ Hê{Ïø)Ï 12,87, 800 e÷sY ÿ \ ˝≤uÛ Ñ + dü + bÕ~+∫+~. »s¡à˙˝À Ä{ÀyÓTTu…’˝Ÿ e÷¬sÿ{Ÿ 1933 Hê{ÏøÏ 35 XÊ‘·+ &çe÷+&é‘√ O+fÒ 1935 Hê{ÏøÏ j·÷uÛX’… Ê‘·+ &çe÷+&é kÕ~Û+∫+~. <ë+‘√ »s¡à˙˝À ø±s¡¢O‘·Œ‹Ô ø£sêà>±sêìï dü«+‘·+ #˚düT≈£îqï »qs¡˝Ÿ yÓ÷{≤sY‡ n~Ûø£ ˝≤uÛ≤\qT CÒãT˝À y˚düTø=+~. ˇø£ n+#·Hê Á|üø±s¡+ 30

1929 eTVü‰ e÷+<ä´+

e÷]ÿ ‡düTº 1938 Hê{ÏøÏ õm+ ø£+ô|˙ 1.4 ø√≥¢ nyÓT]ø£Hé &Ü\s¡¢ ˝≤uÛ≤ìï dü«<˚X¯+ ‘·s¡*+#·T ≈£îb˛sTT+~. Væ≤≥¢sY Vü≤j·÷+˝À ˝≤uÛ≤\ sπ ≥T >∑D˙j·T+>± ô|s¡T>∑T‘·Tqï+<äTq nø£ÿ&É yê´bÕs¡+ #˚jT· ≥+˝À ‘·ù|ŒMT ˝Ò<ìä n|üŒ{Ï õm+ ø£ + ô|˙ n~Û | ü ‹ ÄÁ˝… Œ ¤ & é k˛¢ e Hé düeT]ú+#·T≈£îHêïs¡T. Væ ≤ ≥¢ s Y |ü ⁄ D´e÷ n+≥÷ ˝≤uÛ ≤ \T <ä+&ÉT≈£îqï eTs√ ø£+ô|˙ ◊_m+. <ëì »s¡àHé nqTã+<Ûä dü+düú &ÓVü≤Àe÷>¥. &ÓVü≤Àe÷>¥ ø£+ô|˙ 1933˝À $T*j·THé &Ü\s¡¢ ˝≤uÛÑ+ dü+bÕ~ùdÔ 1935 Hê{ÏøÏ 4.5 $T*j·THé &Ü\s¡¢ &Ó$&Ó+&ÉT¢ |ü+∫+~. &Ó$&Ó+&é n+fÒ e∫Ãq ˝≤uÛÑ+˝À yê{≤<ës¡T\Tø£ |ü+#˚ yÓTT‘·Ô+. Bìï ã{Ïº ◊_m+ ˝≤uÛ≤\T @ kÕúsTT˝À OHêïjÓ÷ ns¡+ú #˚dTü ø√e#·TÃ. ◊_m+ n+&é Vü≤À˝Àø±dtº |ü⁄düøÔ £ s¡#s· TT‘· m&ç«Hé u≤¢ø˘ n+#·Hê Á|üø±s¡+ »s¡à˙˝À ◊_m+ ø£+ô|˙ ˝≤uÛ≤\T 1939 Hê{ÏøÏ 40 \ø£å\»s¡àHé e÷s¡Tÿ\ kÕúsTTøÏ #˚]+~. ¬s+&√ Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆ düHêïVü‰˝À¢ uÛ≤>∑+>± Væ≤≥¢sY ô|<äm› ‘·TqÔ #·eTTs¡T ì\«\T b˛π>XÊ&ÉT. »s¡à˙øÏ #·eTTs¡T düs¡|òüsê #˚dæq Hê{Ï kÕº+&ÉsY¶ ÄsTT˝Ÿ H˚{Ï mø±®Hé ø£+ô|˙ ˝≤uÛ≤\TeT÷≥>∑≥Tºø=+~. á $<Ûä+>± ô|<ä›m‘·TÔq ˝≤uÛ≤\T eT÷≥>∑≥Tº≈£îqï nyÓT]ø± ø£+ô|˙\T $$<Ûä e÷sêZ˝À¢ á ˝≤uÛ≤\qT nyÓT]ø± ‘·s*¡ +#·T≈£îb˛j·÷sTT. ªªnyÓT]ø± ø£+ô|˙\T Væ≤≥¢sY Äø£s¡¸D°j·T‘·≈£î ˝§+>∑˝Ò<äT. Væ≤≥¢sY |ü]bÕ\q n+~düTÔqï ìs¡+‘·s˝¡ ≤uÛ≤˝Ò á ø£+ô|˙ j·T»e÷qT\T »s¡à˙ e∫Ã yê˝Ò˝≤ #˚d+æ ~µµ nì C≤¬ø«dt ÄsY bÕ˝Ÿ‡ düŒwüº+ #˚XÊ&ÉT. n+‘˚ø±<ä, s¬ +&√ Á|ü|+ü #· j·TT<ä+∆ m+‘· Bs¡øÈ ±\+ kÕ–‘˚ n+‘· u≤>∑T+≥T+<äì |ü\T nyÓT]ø± ø£+ô|˙\T n_ÛÁbÕj·T|ü&Ü¶sTT. ô|s¡˝Ÿ Vü‰s¡“sY dü+|òTü ≥q≈£î eTT+<äT es¡≈î£ nyÓT]ø± ø£+ô|˙\T ¬s+&√ Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+˝À eTTì– Oqï nìï <˚XÊ\≈£î- »s¡à˙, »bÕHé, Ç≥© \‘√ bÕ≥T Á_≥Hé, ÁbòÕHé‡, ôdŒsTTHé\≈£î ≈£L&Ü Äj·TT<Ûë\ düs¡|òüsê<ës¡T>± |üì #˚dæ+~. <ë+‘√ 1940 Hê{Ï ø £ ˝ ≤¢ á <˚ X Ê\˙ï nyÓT]ø±˝À O‘·Œ‹Ô nsTTq Äj·TT<Ûë\‘√ ì+&çb˛j·÷sTT. ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT]ø± á j· T T<ä ∆ + ˝À Væ ≤ ≥¢ s Y z&ç b ˛≈£ L &É < ä T , ¬>\e≈£L&É<äì ø√s¡Tø=+~. á $wüj·÷ìï ìsê∆]dü÷Ô ôV≤Á˙ bò˛sY¶ J$‘· #·]Á‘· sêdæq &˚$&é ˝≤ìj·TsY \÷sTTdt ªª$TÁ‘·|øü ±å \ ≈£L≥$T 31

ªª

»s¡à˙, bòÕdæ»+ >∑T]+∫ $düè‘Ô · n<Û´ä j·Tq+ #˚dqæ e÷ø˘‡ Vü≤À¬sÿMTsY ªªbòÕdæ»+ >∑T]+∫ #·]+Ã #ê\qT≈£î+fÒ |ô ≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ >∑T]+∫q #·sqÃ¡ T |üøÿ£ q |ô ≥º˝eÒ TTµµ nHêï&ÉT. HêJsTT »+ »s¡à˙ >∑T‘·|ôÔ ≥Tºã&ç<ës¡T\‘√ bÕ≥T nyÓT]ø± H˚‘è· ‘·«+˝Àì n+‘·sê®rj·T Á<äe´ô|≥Tºã&ç |ü⁄D´y˚T. HêJsTT+, bòÕdæ»+ ø±s=Œπs{Ÿ |Á |ü +ü #êìøÏ ˝≤uÛ≤\T Ä]®+∫ |ô &ç‘˚ kÕ<Ûës¡D e÷q yê[øÏ ø£˙$˙ ms¡T>∑ì sêeDø±cÕºìï #·÷|æ+∫+~. >±˙, X¯‘è· |üø±å \ ≈£L≥$T>±˙ á j·TT<ä+∆ ˝À ¬>*#˚ neø±X¯+ ˝Ò<äìµµ bò˛sY¶ #Ó|æŒq≥T¢ sêXÊs¡T. n+‘˚ø±<äT. bò˛sY¶ Ç+ø± eTT+<äT¬ø[¢ ªªÇs¡T|ü øå±\÷ b˛sê&ç ≈£î|üŒ≈£L˝Òes¡≈£î nyÓT]ø± Äj·TT<Ûë\T düs|¡ süò ê #˚d÷ü HÔ ˚ O+&Ü \ìµµ Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. bò˛sY¶ ø√]ø£\qT bÕøÏøå +£ >± ì»+ #˚dü÷Ô 1941 pHé22q »s¡àHé j·TT<ä{∆ ≤´+≈£î\T k˛$j·T{Ÿ dü]Vü≤<äT˝› À¢ yÓTTVü≤ ]+#·ã&Ü¶sTT. á {≤´+≈£î\≈£î bò˛sY¶ ø£+ô|˙ Ç+»qT¢ düs|¡ süò ê #˚ùdÔ »qs¡˝Ÿ yÓ÷{≤sY‡ Ç‘·s¡ kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„Hêìï n+~+∫+~. á |ü]D≤eT+ |ü≥¢ n+<ä]ø£+fÒ m≈£îÿe>± dü+‘√ wæ+∫+~ ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT] ø±j˚T. ¬s+&ÉT X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq sêC≤´\T Bs¡Èø±\+ j·TT<ä∆+˝À eTTì– O+{≤j·Tqï n+#·Hêj˚T á dü+‘√cÕ ìøÏ ø±s¡D+ nì Á|ü‘˚´ø£+>± #Ó|üŒqedüs¡+ ˝Ò<äT. j·TT<ä∆ düHêï Vü‰˝À¢H˚ Ç+‘· ˝≤uÛ≤\T Ä]®+∫q ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT]ø± j·TT<ä∆+˝À eT¬s+‘·>± ˝≤uÛ≤\T Ä]®+∫+<äqï Á|üX¯ï bÕsƒ¡≈£î\ }Vü≤≈£î e~˝ÒdüTÔHêïqT. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+: bòÕdæ»+ - ìj·T+‘·è‘·«+ »s¡à˙, bòÕdæ»+ >∑T]+∫ $düè‘Ô · n<Û´ä j·T q+ #˚dqæ e÷ø˘‡ Vü≤À¬sÿMTsY ªªbòÕdæ»+ >∑T]+∫ #·]Ã+#ê\qT≈£î+fÒ ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ >∑T]+∫q #·sÃ¡ qT |üøÿ£ q ô|≥º˝eÒ TTµµ nHêï&ÉT. HêJsTT»+ »s¡à˙ >∑T‘·Ôô|≥Tºã&ç<ës¡T\‘√ bÕ≥T nyÓT]ø± H˚‘è· ‘·«+˝Àì n+‘·sê®rj·T Á<äe´ô|≥Tºã&ç |ü⁄D´y˚T. HêJsTT+, bòÕdæ»+ ø±s=Œπs{Ÿ Á|ü|+ü #êìøÏ ˝≤uÛ≤\T Ä]®+∫ ô|&ç‘˚ kÕ<Ûës¡D e÷qyê[øÏ ø£˙$˙ ms¡T>∑ì sêeD ø±cÕº ì ï #· ÷ |æ + ∫+~. 1929 eTVü ‰ e÷+<ä´+ ‘√ Á|üXÊïs¡úø£yÓTÆq ô|≥Tº&ç<ëØ e´edüú≈£î »s¡à˙, bòÕdæ»+ eT∞¢ }|æ] b˛XÊsTT. bòÕdæ»+ Á<äe´ ô|≥Tºã&çøÏ }&ç>∑+ #˚dæ+~. ø±]à≈£î\ Vü≤≈£îÿ\T ø±\sêj·T≥+‘√

µµ

bÕ≥T $sêeT+˝Ò≈£î+&Ü j·TT<ä∆düHêïVü‰\≈£î ~>∑≥+‘√ O‘·Œ‹Ô y˚>∑e+‘·+ nsTT´+~. ˝≤uÛ≤s¡®q ‹]– >±{Ïq|ü&ç+~. ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT]ø± bòÕdædüTº Væ≤≥¢sY bÕ\q˝À mqï&É÷ ˝Ò q +‘· > ± ˝≤uÛ ≤ \T >∑ & ç + ∫+~. ø±]à ø√<ä´e÷ìï ìsê›øDåÏ ´+>± nD∫y˚dqæ Væ≤≥¢sY k˛$j·T{Ÿ s¡cÕ´qT Á|ü<eäÛ T X¯‘è· e⁄>± m+#·Tø√ e≥+ <ë«sê ø±s=Œπs{Ÿ Á|ü|ü+#êìøÏ Äsê<Ûä´ eTj·÷´&ÉT. Äj·TT<Û√‘·Œ‹Ô˝À b˛{°|&ü ≥É +‘√ $$<Ûä <˚XÊ˝À¢ e÷+<ä´+‘√ ≈£îHê]*¢q Ä]úø£ e´edüú\T, O‘·Œ‹Ô πø+Á<ë\T |ü⁄qs¡®qà bı+ <ësTT. ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT]ø± ˝≤uÛ≤\ y˚≥˝À e÷‘·è<˚X+¯ , <˚Xu¯ øÑÛ ,ÔÏ C≤rj·T‘· nqï Ä˝À#·q \≈£î #√≥T <äø£ÿ˝Ò<äT. ô|s¡˝Ÿ Vü‰s¡“sY ‘·sê«‘· ≈£L&Ü »s¡à˙˝À düs¡|òüsê πø+Á<ë\T düC≤e⁄>± kÕ–+#·{≤ìøÏ rdüT≈£îqï #·s´¡ \T á $wüj÷· ìï s¡TEe⁄ #˚dTü HÔ êïsTT. m+<äTø£+fÒ Á|ü|+ü #·+˝À @$T »s¡T>∑T‘·Tqï~, Á|ü|ü+#·+ m˝≤ <äVü≤q+ ne⁄‘·T+~ nqï<ë+‘√ ø±s=Œπs{Ÿ Á|ü|+ü #êìøÏ |üì ˝Ò±´s¡+{° O+<ë ˝Ò<ë nqï $wüj·÷ìπø ø±s=Œπs{Ÿ Á|ü|ü+#·+, Á<äe´ ô|≥Tºã&ç |ü]$T‘·+ nsTT´+~. Á|üC≤kÕ« eT´+˝À ø£+fÒ bòÕdædüTº ìj·T+‘·è‘·«+˝ÀH√, ôd’ìø£ ìj·T+‘·è‘·«+˝ÀH√, <äeTq, <ä+&É ˙‹ ˝ÀH√ ‘·eT ˝≤uÛ≤\T ìø£s¡+ nqT≈£î+fÒ n≥Te+{Ï bÕ\≈£î\T, Á|üuÛÑT‘ê«\‘√ #˚‘·T\T ø£\|ü{≤ìøÏ ø±s=Œπs{Ÿ Á|ü|ü+#·+ yÓqø±&É<äì Ç+&=H˚wæj·÷˝À düTVü‰s√Ô, ∫©˝À |æH√#Ó{Ÿ, ˝≤{ÏHé nyÓT]ø± <˚XÊ˝À¢ ìj·T+‘·è‘·« Á|üuÛÑT ‘ê«\T s¡TEe⁄ #˚düTÔHêïsTT.á eT<Ûä´H˚ >∑T»sê‘Y ô|≥Tºã&ÉT\ düe÷s√Vü≤+˝À ø±s=Œπs{Ÿ uÛ≤s¡‘·+ yÓ÷&ûøÏ Ç∫Ãq øÏ‘êãT\T >∑Ts¡TÔ #˚dTü ≈£î+fÒ ÄHê&ÉT ø±s=Œπs{Ÿ nyÓT]ø± Væ≤≥¢s≈Y î£ Ç∫Ãq øÏ‘êãT\T >∑Ts¡TÔ≈£î sêe≥+ düVü≤»+. 12345 12345 12345 12345 12345

mìïø£\ y˚ﬁ¯ dæ|◊æ (m+)ô|’ nuÛ÷Ñ ‘·ø\£ Œq\‘√ $wü|Á #ü ês¡+ πøs¡ﬁ¯ eTTK´eT+Á‹ n#·T´‘ê q+<äHé, bÕØº ø±s¡´<ä]Ù |æqs¡sTT $» j·THé\ eT<Ûä´ $uÒ<Ûë\T rÁe+>± Oqï≥T¢ |üÁ‹ø£˝À¢ yês¡Ô\T edüTÔHêïsTT. ˝≤e*Hé πødüT˝À $»j·THé nÁø£ e÷\≈£î bÕ\Œ &çq≥T¢ e∫Ãq yês¡\Ô H˚|<ü ´ä∏ +˝À M]eT<Û´ä $uÒ<ëÛ \T mìïø£\ ‘·sT¡ D+˝À nø£ÿ&É bÕØºì qwüº|üs¡#·yê? $e]+ #·>∑\s¡T. j·TT. sêeTø£èwü,í >=\¢q|ü*,¢ >∑qïes¡+, ø£ècÕíõ˝≤¢, u≤\T, HÓ\÷¢sT¡ , õmHé eT÷]Ô, $XÊK øπ s¡ﬁ˝¯ À bÕ‘·ã&çb˛sTTq »\ $<äT´‘Y πø+Á<ë\qT eTs¡eTà‘·T\T #˚dæ |ü⁄qs¡T<ä∆ ]+#˚+<äT≈£î @πø Ä+{À˙ Hêj·Tø£‘«· +˝Àì j·TT&çm|òt (ø±+Á¬>dt) Á|üuÛÑT‘·«+ ¬øq&Ü≈£î #Ó+~q ˝≤y=*Hé ø£+ô|˙‘√ ˇ|üŒ+<ä+ ≈£î<äT s¡TÃ≈£îqï~. Ä ˇ|üŒ+<ä+ neT\T˝ÀøÏ sê≈£ eTT+<˚ »]–q nôd+;¢ mìïø£˝À¢ j·TT&çm|òt ≈£L≥$T z&çb˛sTT dæ|◊æ (m+) Hêj·T ø£‘ê«q e⁄qï m˝Ÿ&mç |òt Çπø qj·THêsY eTTK´eT+Á‹>± Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e∫Ã+~. Ä Á|üuÛÑT‘·«+˝À |æq s¡sTT $»j·THé $<äT´‘Y XÊU≤ eT+Á‹>± |üì#˚XÊs¡T. Äj·Tq Ä<Ûä«s¡´+˝À ˝≤y=*Hé ø£+ô|˙‘√ ‹]– #·s¡Ã\qT »]|æ eT]ìï sêsTTr\T dü+bÕ~+∫ ˇ|üŒ+<ëìï Ksês¡T #˚dTü ø√e&É+ »]–+~. Ä ˇ|üŒ+<ä+ Á|üø± s¡+ »\ $<äT´‘Y πø+Á<ë\≈£î eTs¡eTà ‘·T\T »]– |ü P ]Ô k Õú s TT˝À $<ä T ´‘Y O‘· Œ ‹Ô ÁbÕs¡ + uÛ Ñ y Ó T Æ $<ä T ´‘Y ø=s¡ ‘ · q T sêh+ n~Û>∑$T+#·&É+ »]–+~. ÄHê&ÉT m˝Ÿ&çm|òt Á|üuÛÑT‘·«+ kÕ~Û+∫q eT+∫ $»j·T$T~. á ˇ|üŒ+<ä+˝À n$˙‹, nÁø£ e÷\T »]>±j·Tì j·TT&çm|òt Hêj·T≈£î\T ÄHê&ÉT Äs√|üD\T #˚XÊs¡T. á Äs√ |üD\ô|’ $õ˝…H‡é $uÛ≤>∑+ düeTÁ>∑+>± <äsê´|ü⁄Ô #˚d+æ ~. yÓTT‘·Ô+ ˇ|üŒ+<ä+˝À m≥Te+{Ï n$˙‹ »s¡>∑˝Ò<äì e´øÏÔ >∑‘·+>± $»j·THé >±˙, eTπssTT‘·s¡T\T >±˙ Ä]úø£ \_∆ bı+<ä˝Ò<äì ìsêú]+ ∫+~. ˇ|üŒ+<ëìï |ü]o*+∫q ø±>¥ ‘· e T ìy˚ ~ ø£ ˝ À ≈£ L &Ü n$˙‹ »]–+<äì ù|s=ÿq˝Ò<äT. ø=ìï |ü<ä∆‘·T \qT dü]>± bÕ{Ï+#·˝Ò<äì e÷Á‘·y˚T ù|s=ÿqï~.

‘·sê«‘· n~Ûø±sêìøÏ e∫Ãq OyÓTHé #ê+B (j·TT&çm|òt) Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü $õ˝…Hé‡ ìy˚~ø£qT ÄyÓ÷~+ ∫+~. ø±˙ ‘·sê«‘· e∫Ãq XÊdüqdüuÑÛ mìïø£\ eTT+<äT sê»ø°jT· \_∆ ø√dü + n$˙‹ »]–+<ä ì n\¢ ] ÁbÕs¡+_Û+ ∫+~. dæ._.◊#˚ $#ês¡D #˚sTT+ #ê\ì ø√]+~. $wüj·÷ìï |ü]o*+∫q dæ._.◊ eT∞ﬂ $#ês¡DÒMT nedüs¡+˝Ò<äì ÄHê&ÉT sêh Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ˝ÒK Áyêdæ+~. j·TT&çm|òt Hêj·T≈£î\T á düeTdü´qT mìïø£\ ø√dü+ $ìjÓ÷–+#·Tø√yê\ì Á|üj·T‘·ï+ #˚dæHê Á|ü»\T j·TT&çm|òtqT z&ç+∫ m˝Ÿ&ç m|ò≈t î£ |ü≥+º ø£{≤ºsT¡ . øπ +Á<ä+˝À yêeT|üø±å \T j·TT|”@ Á|üuTÑÛ ‘ê«ìøÏ eT<ä‘› T· O|üd+ü Vü≤]+#·T ø=qï ‘·sê«‘· sTT|ü⁄Œ&ÉT ˝Àø˘ düuÛÑ mìïø£\T düMT|ædTü +Ô &É≥+‘√ eT∞ﬂ ˝≤y=*Hé düeTdü´qT mìïø£˝À¢ \_∆ bı+<ä&ÜìøÏ ø±+Á¬>dt $ìjÓ÷ –+#·Tø√e&ÜìøÏ Á|üj·T‘·ï+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. dæ._.◊‘√ $#ês¡D ÁbÕs¡+_Û+∫+~. s¬ +&√ kÕ] $#ês¡D nedüs+¡ ˝Ò<ìä >∑‘+· ˝À #Ó|Œæ q dæ._.◊ bÕ‘· n_ÛÁbÕj·÷ìï |üøÿ£ qu…{ºÏ $#ês¡D ÁbÕs¡+_Û+∫+~. yÓTT‘·+Ô ˝≤y=*Hé $yê<ä+˝À ø=ìï $wü j·÷\T düŒwüº+>± ‘˚\T‘·THêïsTT. 1. ø±+Á¬>dt Á|ü‹ mìïø£\ eTT+<äT sê»ø°jT· \_∆ ø√dü+ á düeTdü´qT $ìjÓ÷ –+#·Tø√yê\ì #·÷düTqÔ ï~. 2. dæ_◊ e+{Ï |ü]XÀ<ÛHä ê $uÛ≤ >±\qT sê»ø°j÷· edüsê\ ø√dü+ $ìjÓ÷–düTqÔ ï~. 3. @ ìy˚~ø£˝Àq÷ n$˙‹ »]–q≥T¢ sTT|üŒ{Ïes¡≈î£ n_Ûj÷Ó >∑+˝Ò± Ä<ÛTä ìø£ ø±´q‡sY Vü‰dæŒ≥˝Ÿ ìsêàD+ nsTT+~. n~ Á|üuTÑÛ ‘ê«düT|üÁ‹ ‘·|Œü Á|üsTTy˚≥T ÄdüŒÁ‹ø±<äT. ˝≤y=*Hé ˇ|üŒ+<ëìøÏ Á|ü‹ |ò\ü +>± ÄdüŒÁ‹ ìsêàD+ nsTT+<äqï $eTs¡Ù ns¡ús¡Væ≤‘·+. yêdüÔe+>± Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑+˝À eT+∫ ÄdüŒÁ‘·T\T ìsêàD+ ø±e&É+ m˝Ÿ.&ç. m|òt kÕ~Û+∫q n<äq|ü⁄ ˝≤uÛ+Ñ . á ˇ|üŒ+<ä+ #˚düTø√e&É+, neT\T

=∞iO`« L^èŒ$`«áÈ~\å e÷]ÿ ∞ÅÏ ‡düTº

dü+<˚V‰ü \T düe÷<ÛëHê\T ` _.$.sê|òTü e⁄\T #˚j·T&É+ ø±\+˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡+ e÷Á‘·y˚T $»j·THé $<äT´‘Y XÊU≤ eT+Á‹>± e⁄Hêï&ÉT. Ä ‘·sê«‘· eTs=ø£s¡T u≤<Ûä´‘· ìs¡«Væ≤+#ês¡T. ô|’ $esê \ìï+{Ï˙ |ü]o*+∫q|ü⁄Œ&ÉT yÓTT‘·+Ô ˇ|üŒ+<ä+˝À n$˙‹øÏ ÄkÕÿs¡+˝Ò<ìä , n$ ˙‘˚ »s¡>∑q|ü⁄Œ&ÉT $»j·THéô|’ j·TT&çm|òt #˚kıÔqï $eTs¡Ù\T ‘·|Œü ì ‘˚\T‘√+~. á düeTdü´ô|’ bÕØº ø£$T{°\˝À>±˙, $»j·THé- n#·T´‘êq+<äHé eT<Û´ä >±˙ j˚Ty√ ‘·>±<ë\T e⁄qï≥Tº MT&çj·÷˝À ek˛Ôqï ø£<∏äHê\T nuÛÑ÷‘·ø£\Œq\T. nsTT‘˚ πøs¡ﬁ¯˝À ø=ìï õ˝≤¢ ø£$T{°\˝À e⁄qï nHÓ’ø£´‘·qT |ü]wüÿ]+#˚+<äT≈£î ø=ìï #·s¡´\T rdüTø√e&É+ »]–+~. Áø£eT •ø£åD≤ #·s¡´\≈£î >∑T¬s’qyês¡T #˚k˛Ôqï $eTs¡Ù\qT X¯Á‘·Te⁄\T, Á|ü‘·´s¡Tú\T ∫\e\T|ü\e\T>± Á|ü#ês¡+ #˚dTü HÔ êïs¡T. ø=ìï sê»ø°j·T, $<Ûëq|üs¡yÓTÆq n+XÊ˝À¢ bÕØº #·s¡Ã˝À¢ Hêj·Tø£‘·«+˝À e´ø£ÔyÓTÆq ø=ìï _ÛHêï _ÛÁbÕj·÷\qT ≈£L&Ü >√s¡+ ‘·\T ø=+&É+‘·\T #˚dæ bÕØº $∫Ã¤qï yÓTÆb˛‘·Tqï≥Tº ã÷s¡T®yê MT&çj÷· Á|ü#ês¡+ #˚dTü qÔ ï~. n<ä+‘ê nyêdüÔ e+. ø£eT÷´ ìdüTº bÕØº˝À _ÛHêï_ÛÁbÕj·÷\T e⁄+&É≥+, #·]Ã+#·&+É , øπ +ÁBø£è‘· Á|üC≤kÕ«eT´ dü÷Á‘ê\ø£qT>∑TD+>± ìs¡íj·÷\T #˚j·T&É+ »s¡T>∑T‘·T+~. _ÛHêï_ÛÁbÕj·÷\T e⁄+&ç #·sÃ¡ \T »]–‘˚ nHÓø’ ´£ ‘·\ì, N*ø£\ì ã÷s¡Ty® ê MT&ç j·÷ Á|ü#ês¡+ #˚dTü +Ô ~._ÛHêï_ÛÁbÕj·÷\T e´ø£+Ô ø±ø£b˛‘˚ ìj·T+‘·è‘·«eTì, ø£eT÷´ìdüTº bÕØº˝À Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ #√≥T˝Ò<ìä Á|ü#ês¡+ #˚dTü +Ô ~. ã÷s¡Ty® ê MT&çj÷· ≈£î ø±yê *‡+~ ø£eT÷´ ìdüTbº ÕØº\ $HêX¯q+ ‘·|Œü sTT+ø=ø£{Ï ø±<äT. n+<äTøπ sTT≥Te+{Ï <äTÁwüŒ#ês¡+ kÕ–düTqÔ ï~. dæ|æm+, dæ|æ◊, {Ï&ç|æ, {ÏÄsYmdt\T eTVü‰≈£L≥$T>± @s¡Œ&Ü¶sTT. u≤>∑T+~. nsTT‘˚ á Hê\T>∑T bÕØº\ H˚‘·˝À¢ mes¡T eTTK´ eT+Á‹ ne⁄‘ês¡T? $. yÓ+ø£≥sêe⁄, \eTàdæ+–, ∫+‘·|*ü ¢ eT+&É\+, $XÊKõ˝≤¢ á mìïø£˝À¢ ø±+Á¬>dtqT, _CÒ|”\qT z&ç+#·≥+, ‘·èrj·T Á|ü‘ê´e÷ïj·T X¯≈î£ Ô \qT ã\|üs¡T#·Tø√e&É+ eTq \ø£å´+. mìïø£\T nsTTq ‘·sê«‘· Á|üC≤rs¡TŒqT ã{Ïº sêh+, 32

øπ e÷]ÿ +Á<ä+˝À‡dã˝≤ã˝≤\qT ã{Ïº @ bÕØº me] üTº Hêj·Tø£‘ê«q Á|üuTÑÛ ‘ê«\qT @sêŒ≥T #˚kÕÔjT· H˚ ìs¡íj·T+ »s¡T>∑T‘·T+~. mìïø£\≈£î eTT+<äT Ä #·sÃ¡ ˝À¢øÏ e÷]ÿ‡düTº bÕØº sTT|ü⁄Œ&ÉT yÓﬁﬂ¯ <äT. ø±Áy˚T&é sê|òüTe⁄\T>±]øÏ, H˚qT MT |ü⁄düÔø±\T #ê˝≤ #·~yêqT. H˚qT n&ÉT>∑T‘·Tqï Á|üXï¯ bÕ‘·<˚ nsTTHê #ê˝≤ eT+~ n&ÉT>∑T ‘·Tqï~. 2004˝À {Ï&ç|æ ì z&ç+#·&ÜìøÏ dæ|æm+ ø±+Á¬>dt‘√ bı‘·TÔ ô|≥Tº≈£îqï~. Á|üdüTÔ‘·+ ø±+Á¬>dtqT z&ç+#·&ÜìøÏ {Ï&ç|æ‘√ bı‘·TÔ ô|≥Tº≈£î+~. ø±ì á ¬s+&É÷ ã÷s¡T®yê bÕØº˝.Ò M] $<ÛëHê\T m|üŒ{Ïø° e÷s¡uÀeì Á|ü»\T nqT≈£î+≥Tqï e÷≥. Á|üdTü ‘Ô +· eT÷&√ bÕØº>± Á|üC≤sê»´+ O+~. n~ ‘·q $<Ûë Hê\T #·|üŒ ˝Ò<äì, πø+Á<ä+˝À bı‘·TÔ $wüj·T+ #Ó|Œü ˝Ò<ìä n+≥THêïs¡T. ø±ì eTq≈£î eTq sêh uÛÑ$wü´‘·TÔ eTTK´+. kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î øπ +Á<ä+ $wüjT· + ‘Ó*j·T<äT. eTq sêh+˝À »]π> |üqT\ >∑T]+#˚ yês¡T #Ó|ü≈£î+{≤s¡T. øπ +Á<ä+ ˝À m˝≤ O+fÒ @$T{Ï? Á|üC≤sê»´+‘√ bı‘· T Ô ô |≥Tº ≈ £ î +fÒ sêh Á|ü » \≈£ î y˚ T \T »s¡T>∑T‘·T+~ ø£<ë! düe÷<Ûëq+ #Ó|üŒ >∑\s¡T. <Ûqä , ôV’≤<äsêu≤<äT ø±+Á¬>dt, {Ï&û|”\T ã÷s¡T®yê bÕØº\ì MTs¡T dü]>±H˚ #ÓbÕŒs¡T. ø=‘·Ô>± @sêŒ≥sTTq Á|üC≤sê»´+ ≈£L&Ü ã÷s¡Ty® ê, uÛ÷Ñ kÕ«eT´ bÕØºH.˚ Ç<˚<√ Ä s¬ +&ÉT bÕØº\ø£Hêï _ÛqïyÓT+Æ <äì ÁuÛeÑ T |ü&Ü*‡q nedüs+¡ ˝Ò e´eVü≤]kÕÔ+. mìïø£\ dü+<äs¡“¤+˝À sTT‘·s¡ sê» ø°j·T bÕØº\‘√ dü+ã+<Ûë\T >∑÷]Ã Ä˝À∫+#˚≥ |ü⁄Œ&ÉT sêh+ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·T≈£î+fÒ dü]b˛ ‘·T+~, øπ +Á<ä $wüj÷· \ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#ê *‡q nedüs+¡ ˝Ò∑T‘·Tqï mìïø£\HÓ’Hê, sêh+˝À Á|ü»˝…<äTs=ÿ+ ≥Tqï |ü]dæú‘·T\HÓ’Hê <˚X+¯ , Á|ü|+ü #·+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï |ü]D≤e÷\T Á|üu≤Û $‘·+ #˚kÕÔsTT. yê{Ïì |ü{+ºÏ #·Tø√≈£î+&Ü e⁄+&É≥+ eT+∫~ ø±<äT. Á|üe÷<ä+ ≈£L&Ü. O<ëVü≤s¡D≈£î : Á|üdTü ‘Ô · Ä]úø£ dü+øå√uÛ+Ñ Á|ü|+ü #êìï, <˚ X ÊH˚ ï ø±<ä T sêÁcÕº ì ï ≈£ L &Ü ≈£î~ù|düTÔqï~. nH˚ø£ <˚XÊ˝À¢ ô|ÁfÒ–b˛‘·Tqï OÁ>∑yê<ä+ eTT+ãsTT˝À e÷s¡Dø±+&É≈î£ bÕ\Œ &çq OÁ>∑yê<ä+ ôV’≤<äsêu≤<é˙ e~*ô|≥º ˝Ò<äT. n+<äTe\q <˚X¯+‘√ dü+ã+<Ûä+ ˝Òì sêh uÛÑ$wü´‘Y e⁄+≥T+<äì nqTø√e&É+ bıs¡bÕ≥T. Ç‘·s¡ bÕØº\‘√ dü+ã+<Ûë\qT ô|≥Tºø√yê\qT ≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT sêh düeTdü´\ô|’ 33

ªe÷]ÿ‡düTºµ≈£î MT dü+<˚V‰ü \T sêj·T+&ç! ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£˝À dæ|æ◊(m+) sêh ø±s¡´<ä]Ù _$ sê|òüTe⁄\T Á|ü‹HÓ˝≤ bÕsƒ¡≈£î\ dü+<˚Vü‰\≈£î düe÷<ÛëHê*düTÔqï dü+>∑‹ MT≈£î ‘Ó\TdüT. Á|üdüTÔ‘· n+‘·sê®rj·T, C≤rj·T, sêh sê»ø°jT· |ü]D≤e÷\ô|’ MT dü+<˚V‰ü \qT ìeè‹Ô #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î Á|üX¯ï\qT sêdæ |ü+|ü+&ç! Á|ü‹HÓ˝≤ 20e ‘˚B˝À|ü⁄ MT Á|üX¯ï\T e÷≈£î #˚]‘˚ ‘·<äT|ü] dü+∫ø£˝À sê|òüTe⁄\T düe÷<ÛëHê\T \_ÛkÕÔsTT.

MT Á|üX¯ï\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷! m&ç≥sY, ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£, Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïs¡Tù|≥, $»j·Tyê&É-2 yê] n_ÛÁbÕ j·÷\H˚>±ø£ <˚X¯ |ü]dæú‘·T\ô|’ yê] n_ÛÁbÕ j·÷\qT ≈£L&Ü |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê*. Á|üC≤ sê»´+ $wüj·T+˝À dæ|◊æ (m+) #˚dqæ |üì sTT<˚. Ç|ü⁄Œ&ÉT »s¡T>∑T ‘·Tqï mìïø£\T XÊdüqdüuøπÑÛ ø±<äT bÕs¡y¢ TÓ +{Ÿ≈î£ ≈£L&Ü. á $wüjT· + MT <äèwæ˝º À e⁄qï≥Tº˝<Ò Tä . bÕs¡¢yÓT+{Ÿ mìïø£\ ø√dü+ düs¡T›u≤≥T¢ #˚düT ≈£î+≥Tqï|ü⁄Œ&ÉT <˚X¯ düeTdü´\ô|’ $<ÛëHê\ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·&+É ‘·|Œü ìdü]. á $wü j·÷\ô|’ Á|üC≤ sê»´+ düŒwüº+>± ˝Ò<äqï<˚ #·s¡Ã˝À¢ yÓ\¢&Ó’+~. n≥Te+{Ï bÕØº‘√ düs¡T› u≤≥T #˚düTø√e&É+ sêh Á|ü»\≈£î, <˚X¯ Á|ü»\≈£î ø£˙dü+ ‘·øDå£ n+XÊ\ $wüjT· + ˝ÀHÓ’Hê y˚T\T »s¡T>∑T ‘·T+<äqTø√˝Ò+. Ç|ü&ÉT uÛ≤s¡‘· <˚X+¯ dü+øå√uÛ+Ñ ˝À O+~ Bì Á|üuÛ≤e+‘√ ø±]àø£es¡Z+, ù|<ä eT<Ûä´‘·s¡ >∑‹ Á|ü»\T ìs¡düq ø±s¡´ Áø£e÷\T, düyÓTà\T #˚dTü HÔ êïs¡T. Ç<˚ düeT j·T+˝À øπ +Á<ä bÕ\≈£î\T yêeT|üøå±\ dü\Vü‰\T rdüTø√ø£b˛>± yê] eT<ä‘› T· e<äT\T≈£îHêïs¡T. ô|>’ ± sêuÀj˚T mìï ø£˝À¢ ø±+Á¬>dt @ bÕØº‘√q÷ bı‘·TÔ ø√uÀ<äì Á|üø{£ +Ï #ês¡T. ˇø£ |üøÿ£ Ä]úø£ dü+øå√uÛ+Ñ , eTs√ |üøÿ£ ìs¡dqü \T, düyTÓ à\T eT<Û´ä 1975 ˝À e∫Ãq≥T¢ meT¬s˙® ‡ ˝≤+{Ï~ @yÓTHÆ ê e#˚Ã neø±X¯+ O+<ë? dü+<˚V≤ü + ìeè‹Ô #˚jT· >∑\s¡T. Ç*|æﬁ¢¯ dü÷s¡´Hêsêj·TD, ;ÛeTqyê] | ù ≥, $»j·Tyê&É`9 dü+øå√uÛ+Ñ <˚X+¯ , sêh+ MT<ä rÁe Á|üu≤Û yêH˚ï y˚dTü qÔ ï~. e#˚Ã dü+e‘·‡ s¡+˝À sTT+ø± rÁe‘·s¡+ ø±y=#·TÃ. Á|ü»\ u≤<Ûä\T ô|s¡T>∑T ‘êsTT. yê] Á|ü‹|òTü ≥Hê ô|s¡T>∑T‘·T+~. Á|üuTÑÛ ‘·«+ jÓTTø£ÿ ìs¡“+<Ûä+ ≈£L&Ü ôV≤#·TÃ‘·T+~. Á|ü»\≈£î n+&É>± e⁄+&ç b˛sê&˚+<äT≈£î ø£eT÷´ ìdüT\º T dæ<+∆ä ø±yê*. nsTT‘˚ á |ü]dæ‘ú +· ‘ê

1975 meT¬s˙® ‡ e+{Ï |ü]dæ‹ú øÏ <ë]rdüT+Ô <äì #Ó|Œü ˝Ò+. Ä s√E Á|üC≤ b˛sê{≤\ O<Ûèä ‹ e\q ø±+Á¬>dt bÕØº meT¬s®˙‡ $~Û+#·˝Ò<äT. bÕ\ø£esêZ˝À¢ e∫Ãq rÁe dü+|òTü s¡¸DqT |ü]wüÿ ]+#·Tø=H˚+<äT≈£î meT¬s˙® ‡ ô|≥ºã&ç+~. Ç|ü⁄Œ&ÉT n≥Te+{Ï |ü]dæú‹ e⁄qï<äqTø√e &É+˝Ò<äT. sêuÀj˚T ø±\+ ˝À n≥Te+{Ï |ü]dæú ‘·T\T ekÕÔj˚TyÓ÷ sTT|ü⁄Œ&˚ #Ó|üŒ˝Ò+. y˚∫ #·÷&Ü*. düyTÓ øÆ ´£ Ä+Á<ÛÁä |ü<X˚ Ÿ≈î£ ø£≥Tºã&çq dæ|mæ + Á|ü‘˚´ø£ sêh+ ø±yê\+≥Tqï {ÏÄsYmdt‘√ mìïø£\ ne>±Vü≤q≈£î e∫Ã+~. mìïø£\ nq+ ‘· s ¡ + {Ï Ä sY m dt Á|ü ‘ ˚ ´ ø£ ‘Ó \ +>±D≤≈£ î nqT≈£L\+>± Oqï _C…|æ‘√ ø£*ùdÔ Á|ü»\≈£î bÕØº @+ düe÷<Ûëq+ #ÓãT‘·T+~? mHé. sê+u≤ãT, sê»eT+Á&ç mìïø£\ nq+‘·s¡+ _C…|æ Á|ü‘˚´ø£ ‘Ó\+ >±D≤ ÇkÕÔeTqï H˚|<ü ´ä∏ +˝À |ò*ü ‘ê\T e#êÃø£ {ÏÄsYmdt ‘·èrj·T ≈£L≥$T qT+&ç yÓ[¢b˛sTT _C…|æøÏ eT<ä›‹e«e#·TÃ ø£<ë! _C…|æ‘√ ø£\e uÀeTì {ÏÄsYmdt MT≈£î düŒwüºyÓTÆq Vü‰MT Ç∫Ã+<ë? |æ. ‹s¡TeT\ sêe⁄, $XÊK|ü≥ï+. _C…|ìæ z&ç+#·T‘ê+. ø±+Á¬>dtqT z&ç+ #·T‘ê+. ‘·èrj·T Á|ü‘ê´e÷ïj·÷ìøÏ dü]|ü&Ü¶ d”≥T¢ sê≈£î+fÒ me]ì ã\|üs¡TdüTÔ+~? ÄsY. düT<Ûä, es¡+>∑˝Ÿ <˚X¯+˝À eT÷&ÉT Á|òü+{Ÿ\˝À <˚ìø° |üP]Ô yÓTC≤]{° sêø£b˛‘˚ |ü]dæú‹ @$T{Ï? ø±+Á¬>dt, _C…|\æ T ø£*dæ Á|üuTÑÛ ‘ê«ìï @sêŒ≥T #˚kÕÔj÷· ? $e]+#·>∑\s¡T. mHé. s¡$ ≈£Le÷sY, uÛ< ÁÑ ë#·\+, KeTà+õ˝≤¢ dæ|◊æ , dæ|◊æ (m+), {Ï.&ç.|æ, {ÏÄsYmdt\T ø±+Á¬>dt, _CÒ|\” qT z&ç+#ê\qï ìHê<ä+‘√ á mìïø£\ ã]˝ÀøÏ ~>±sTT. mìïø£\

|ò*ü ‘ê\T ‘·èrj·T Á|ü‘ê´e÷ïj·÷ìï @sêŒ≥T #˚ùd+ <äT≈£î nqT≈£L\+>± ekÕÔjT· qï n+#·Hê e⁄qï~. nsTT‘˚ mìïø£\ nq+‘·s+¡ m≥Te+{Ï |ü]dæú‘·T\T ekÕÔsTT? bÕØº\T j˚T yÓ’Ks¡T\T rdüT≈£î+{≤sTT? ‘·èrj·T ≈£L≥$TøÏ yÓTC≤Øº sêø£b˛‘˚ me]øÏ eT<ä› ‹düTÔ+~? ø±+Á¬>dt, _CÒ|\” T ø£\TkÕÔj÷· ? nì mìïø£\ b˛sê≥+ eT<Ûä´˝À }Vü≤\T #˚düTø√e&É+ düeT+»dü+ ø±<äT. á s√E Á|ü»\ eTT+<äT ø=ìï $<ÛëHê \≈£î ø£≥Tºã&ç e⁄+{≤eTì Á|ü#ês¡+ #˚dæ mìïø£\ ‘·sê«‘· yê{Ïì O\¢+|òæTùdÔ Á|ü»˝Ò ù|≥¢ T e÷]Ãq bÕØº\≈£î ‘·–q ãT~∆ #ÓãT‘ês¡T. Á|ü|ü+#· Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+˝À uÛ≤>∑+>± #Ó’Hê˝À 2 \ø£å\ eT+~ ìs¡T<√´ >∑T˝…’q≥T¢ yês¡\Ô T e#êÃsTT. yês¡T ìs¡T <√´>∑ düeTdü´qT m˝≤ |ü]wüÿ]düTÔHêïs¡T? |üÁ‹ø£˝À¢ sêe&É+ ˝Ò\∑ s¡T. ˇø£ bÕsƒ≈¡ î£ &ÉT #Ó’Hê ô|≥Tºã&ÉT\T nyÓT]ø±˝À ô|<ä› m‘·TqÔ OHêïsTT ø£<ë! yê{Ïì yÓq≈£îÿ rdüT≈£î+fÒ nyÓT]ø± Ä]úø£ e´edüú ≈£î|üŒ ≈£L\<ë? #Ó’Hê m+<äT≈£î n˝≤ #˚j·T&É+ ˝Ò<äT? dæVô ≤#Y. ∫q n|üŒ\Hêj·TT&ÉT, qs¡düqï ù|≥, Áoø±≈£îﬁ¯+ õ˝≤¢. H˚&ÉT Á|ü|ü+#êìï ≈£î~ù|düTÔqï Ä]úø£ dü+øå√uÛ≤ìï n~Û>∑$T+#·&ÜìøÏ ô|≥Tºã&ç <ëØ <˚XÊ\T ˇø£ |ü<‹∆ä ˝À, k˛wü*düTº <˚XÊ\T eTs√ |ü<ä∆‹˝À Á|üj·T‘·ï+ #˚düTÔ HêïsTT. nyÓT]ø±,

Ç+>±¢+&é, uÛ≤s¡‘Y ‘·~‘·s¡ ô|≥Tºã&ç<ëØ <˚XÊ\T dü+øå√uÛ≤ìøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£b˛‘·THêïsTT. ø±s=Œπs{Ÿ dü+düú\qT, u≤´+≈£î\qT Ä<äTø√e &ÜìøÏ sêsTTr\T, bÕ´πøJ\T Á|üø{£ dÏ Tü HÔ êïsTT. #Ó’Hê e+{Ï <˚XÊ\T ObÕ~Û ø√˝ÀŒ‘·Tqï Á|ü»\qT Ä<äTø√e&ÜìøÏ U≤sTT˝≤ |ü&TÉ ‘·Tqï |ü]ÁX¯ eT\qT, dü+düú\qT q&É|ü &ÜìøÏ <Óã“ ‹+≥Tqï Á|ü»\ ø=qT>√\T X¯øìÔÏ ô|+#·&ÜìøÏ O|üjÓ÷>∑|ü&˚ |ü<ä∆‘·T˝À¢ bÕ´πøJ\qT neT\T »s¡T|ü⁄‘·THêïsTT. O<ëVü≤s¡D≈£î uÛ≤s¡‘Y <˚X¯+ s¡T. 50 y˚\ ø√≥T¢ |üqTï\T, sTT‘·s¡ s¡÷bÕ˝À¢ bÕ] ÁXÊ$Tø£, yê´bÕs¡ u≤´+øÏ+>¥ dü+düú\≈£î sêsTT r\T ø£*Œdü÷Ô bÕ´πøJ Á|üø£{Ï+∫+~. á bÕ´πøJ˝À kÕe÷q´, eT<Û´ä ‘·s>¡ ‹∑ Á|ü»\qT Ä<äTø=H˚ #·s¡´\T HêeTe÷Á‘·+. eTq‘√ sTT+#·T$T+#·T düe÷qyÓTÆq »HêuÛ≤>∑*Zq #Ó’Hê˝À 25\ø£å\ ø√≥¢ bÕ´πøJ Á|üø£{Ï+#· ã&ç+~. Á|ü»\≈£î |üì ø£*Œ+∫, ø=qT>√\T X¯øìÔÏ ô|+#˚ |üqT\≈£î sT÷ &ÉãT“ yÓ∫Ã+#·ã&ÉT ‘·T+~. z&Ésπ e⁄\T, s¬ ˝’ «Ò ˝…H’ \é T, s¡V≤ü <ës¡T\T, dü÷ÿﬁ¯óﬂ, ÄdüŒÁ‘·T\T, ìyêdü >∑èVü‰\T e+{Ï dæúsêdüTÔ\ ìsêàD≤ìøÏ ÁbÕ<Ûëq´ ‘·ìdüTÔqï~. á |üqT\T Á|ü‘·´ø£å ObÕ ~Ûì ø£*Œ+#·&Éy˚T ø±≈£î+&Ü sTT‘·s¡ |ü]ÁX¯eT\ìï+{Ï˙ Ä<äTø√ e&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&É‘êsTT. bÕ]ÁXÊ$Tø£ edüTeÔ ⁄\≈£î –sêø° ô|+#·&ÜìøÏ M\T>± Á>±MTD Á|ü»\≈£î dü>∑+ <Ûäs¡πø ny˚Tà @sêŒ≥T #˚j·Tã&ç+~. Bì

@~ dü‘·´+? (25e ù|J ‘·s¡TyêsTT) ‹s¡π>dæ ªª ÄuŸdü\÷´{Ÿ ◊&çj·÷µµ nHêï&ÉT. XÊX¯«‘·d‘ü ´· +˝À s¬ +&ÉT ø√D≤\T+{≤sTT. yÓTT<ä{Ï~ <ëìøÏ dü+uÛÑ+~+∫ ãj·T≥ñqï uÛÖ‹ø£yêdüyÔ êìï @$TqVü‰sTT+|ü⁄\T ˝Ò≈î£ +&Ü K∫Ã‘·+>±, dü+|üPs¡í+>± eTq Ä˝À#·q˝À Á|ü‹|òü*+∫+~ nì ns¡ú+. ¬s+&√~ n~ ‹s¡düÿ]+#·M\T˝Òì, ˝Òø£ uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À≈£L&Ü ‹s¡dÿü ]+#·kÕ<ä´+>±ì uÛÖ‹ø£d‘ü ´· +>± ñ+~ nì ns¡ú+. eTs√yÓ’|ü⁄ kÕù|ø£å dü‘·´+ n+fÒ düTe÷s¡T>± ì»yÓTÆq~. Ç+ø± n_Ûeè~› Áø£eT+˝Àñqï~. Ç|üŒ{Ï $C≤„q+ Ä<Ûës¡+>± ì»yÓTÆHê, uÛÑ$wü´‘·TÔ˝À e÷s¡TŒ\T »]π> neø±X¯+ ñqï~ nì ns¡+ú . kÕù|ø£,å XÊX¯«‘· dü÷Á‘ê*ï eTq+ m\¢ |ü&É÷ >∑‹‘ê]ÿø£+>± ø£\>∑*|æ #·÷&Ü*. ì‘·´ø±sê´#·sD¡ ˝À <˚ìì m≈£îÿeCÒdæ H=øÏÿHê

bıs¡bÕ≥T<Û√s¡DT\≈£î >∑Ts¡e⁄‘ê+. kÕù|ø£å yê<ä+ (¬s˝…{Ï$»+) <˚ì˙ qeTà<äT. @B XÊX¯«‘·+ø±<äT n+≥T+~. á Á|ü|ü+#êìï |üP]Ô>± ‘Ó\TdüTø√˝ÒeT˙, ø£qTø£ Bìì e÷s¡Ã˝ÒeTH˚ <Û√s¡DT\≈£î <ë]rdüTÔ+~. $T‘·yê<ä bıs¡bÕ≥T¢ #˚sTTdüTÔ+~. XÊX¯«‘· yê<ä+ (nuŸdü\÷´{Ï»+) |æ&çdü÷Á‘ê\qT Á|ü‹bÕ~düT+Ô ~. e÷]q |ü]dæ‘ú T· \qT >∑eTì+ #·≈î£ +&Ü #˚dTü +Ô ~. $wüj÷· ìï ø=‘·|Ô ]ü dæ‘ú T· \≈£î, düè»Hê‘·àø£+>± nq«sTT+#·≈£î+&Ü n&ÉT¶ ≈£î+≥T+~. á ¬s+&ÉT ô|&É<√s¡DT\T ≈£L&Ü eTq ø±sê´#· s ¡ D qT <Ó ã “rkÕÔ s TT. Á|ü ø £ ÿ <ë] |ü{kºÏ ÕÔsTT. n+<äTøπ e÷]ÿ‡»+ á <√s¡DT\qT ‹s¡düÿ]düTÔ+~. ˝…ìHé Ç˝≤ n+{≤&ÉT.. ªªÄ<äTìø£ uÛÖ‹ø£ yê<ä+ (n+fÒ e÷]ÿ‡»+) <äèwæ˝º À, uÛÖ‹ø£yTÓ qÆ

eT÷\+>± e÷+<ä´+˝À ∫≈£îÿ≈£e÷]ÿ îqï |ü]‡dÁX¯üTº eT\˙ï ø√\Tø=ì O<√´>±\T ø√˝ÀŒsTTq yê]øÏ eT∞ﬂ ObÕ~Û <=s¡T≈£î‘·T+~. #Ó’Hê˝À 70e <äX¯ø£+˝À dü+düÿ s¡D\T #˚|ü{Ïºq ‘·sê«‘· Ä]úø±_Ûeè~∆ X¯s¡y˚>∑+>± ô|]–+~. Á|ü<ëÛ q+>± m>∑T eT‘·T\≈£î ‘√&ÉŒ&˚ |ü]ÁX¯eT\T n_Ûeè<ä∆ j·÷´sTT. Á|üdTü ‘Ô · dü+øå√uÛ+Ñ eT÷\+>± nyÓT]ø±≈£î m>∑TeT‘·T\T <Óã“‹q &É+‘√ m>∑TeT‘·T\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq #Ó’Hê |ü]ÁX¯eT\T eT÷‘·|ü&Ü¶sTT. Bìï n~Û>∑ $T+ #˚+<äT≈£î dü«<˚X¯+˝À Á|ü»\ ø=qT>√\T X¯øÏÔì ô|+#˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚düTÔqï~. m>∑TeT‘·T\ eT÷\+>± e∫Ãq $<˚o e÷s¡ø£Á<äyê´ìï #Ó’Hê Á|ü<Ûëq+>± nyÓT]ø± Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ n|ü⁄Œ ô|&ÉT‘·Tqï~. (nyÓT]ø± Á|üuTÑÛ ‘·« ôd≈£L´]{°\qT ø=q&É+ <ë«sê) yê{Ïì ø=q&É+ ì*|æyd˚ qæ +<äTq &ÉãT“ eè<Ûë>± e⁄+&ç b˛‘·T+~. ˝Ò<ë nyÓT]ø± qT+&ç düs¡T≈£î*ï ø=q&É+ <ë«sê Ks¡ÃHêï #˚j·÷*. #Ó’Hêj˚T m>∑TeT‹#˚dæ n_Ûeè~∆ kÕ~Û+#ê\qT ≈£î+≥T qï|ü⁄Œ&ÉT ~>∑TeT‘·T\T #˚düTø=ì dü«<˚o |ü]ÁX¯ eT\qT qwü º | ü s ¡ T Ã ø√˝Ò < ä T . Ç≥Te+{Ï yÓ’s¡T<Ûë´\T nH˚ø£+ e⁄qï+<äTH˚ dü+øå√uÛÑ+ |ü]cÕÿs¡+ |üs¡düŒs¡ düVü≤ø±s¡+ <ë«sêH˚ kÕ<Ûä´ eTe⁄ ‘·T+<äì n+<äs¡÷ uÛ≤$+#·&É+ »s¡T>∑T 123456 ‘·Tqï~. 123456 123456 123456 123456 123456

XÊX¯«‘· dü‘ê´ìï #˚s¡Tø√e≥+˝À e÷qe $C≤„HêìøÏ |ü]$T‘·T\THêïsTT. á |ü]$T‘·T\T #ê]Á‘·ø£+>± ìj·T+Á‹+#·ã&ÉT‘·THêïsTT. nsTT‘˚ Ä XÊX¯«‘· dü‘´· + jÓTTø£ÿ ñìøÏ e÷Á‘·+ ‹s¡T>∑T˝Òì~. n˝≤π> Ä dü‘ê´ìøÏ eTq+ <ä>sZ∑ e¡ ⁄‘T· HêïeTH˚~ ≈£L&Ü ‹s¡T>∑T˝Òì yêdüeÔ +µµ ($.◊.˝…ìHé ø£˝…ø£º&é esYÿ‡, yê\÷´+14, ù|J 136) e÷qe $C≤„q+ ‘Ó*j·Tì‘·q+ qT+&ç ‘Ó\TdüT≈£îH˚y|’Ó ⁄ü Á|üj÷· DÏdTü +Ô ~. n˝≤π> $T&ç, $T&ç C≤„q+ qT+&ç dü+|üPs¡íC≤„HêøÏ n_Ûeè~› ne⁄‘·T+~. $X¯«+˝À eTq+ ‘Ó\düTø√˝Òì~ n+≥÷ @MT˝Ò∑‘·+>± (nu…®øÏºyé>±) Ä˝À∫+#· >∑*–‘˚ eTq+ dü‘ê´ìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ+{≤eTT. eTq |üì˝À eT]+‘· K∫ÃyÓTÆq |òü*‘ê\T sêã≥º{≤ìøÏ Ç~ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. 12345 12345 12345 12345

34

e÷]ÿ{≤Hê´(CÀj· ‡düTº ÷) (2e |ù J qT+&ç) #˚kÕqqï ‘·è|æ‘Ô √ {≤Hê´ yÓTTVü≤+ yÓ*–b˛‘·T qï~. Ç+ø±ùd|ü{À¢ O]ø=j·T´qT eTT<ë›&ç neTs¡‘«· + bı+<äuÀ‘·Tqï {≤Hê´ ˇø£ÿ&É #·T≥÷º eT÷–Oqï »q+πødæ #·÷dü÷Ô Oqï≥Tº+&ç ô|<ä› >=+‘·T‘√ e÷{≤¢&+ç ~: ªªø±Áy˚T&é‡ m+<äTø£+‘· ~>±\T>± OHêïs¡T. <ÛÓ’s¡´+ ‘Ó#·TÃø√+&ç. ‹s¡>∑ã&É+&ç. HêJ\qT n+‘·yTÓ T+~+#·+&ç. ì\Te⁄Hê ‘·>\∑ u…≥+º &ç. m\Tø£*ï y˚{≤&çq≥T¢ y˚{≤&É+&çµµ nì ô|<ä› >=+‘·Tø£‘√ n]∫+~. <ë+‘√ ˇø£ HêJôdì’ ≈£î&ÉT >±uÛsÑ ê>± ˇø£ #˚‘√Ô nyÓTH√s¡T H=¬øÿj·÷´\ì Á|üjT· ‹ï+#ê&ÉT. ø±˙ {≤Hê´ n‘·ìï HÓ{yºÏ d˚ +æ ~. ª#êe⁄≈£î H˚qT uÛj Ñ T· |ü&&É +É ˝Ò± ÁbÕD≤ \]ŒdüTHÔ êïµ n+≥÷ eT∞ﬂ n]∫+~. Ä O]ø£+ u≤ìï <ä÷s¡+>±, <ä>∑Zs¡>± bò˛{À\T rdüTÔqï HêJ Ä|ò”düs¡T ªªø±˙j·T+&ç ‘·«s¡>± ‘·«s¡>±µµ nì n]#ê&ÉT. ªªqTe⁄« qqTï O]‹j·T´ >∑\T>∑T‘·THêïqì dü+ãs¡|&ü bç ˛≈£îsê. H˚qT ˇ+{]<ëìï ø±<äT. H˚H˚ yÓTT<ä\÷, ∫esêø±<äT. Çs¡y\’Ó ø£\å eT+~ Ms¡T\T Oqï >∑&É¶ Ç~. yêﬁ¯ﬂ+<ä]ø° O] y˚dæ, OdüTs¡T‹j·T´&É+ ˙ CÒ»eTà ‘·s+¡ ≈£L&Ü ø±<äT. Hê #êe⁄øÏ rÁe Á|ürø±s¡+ rs¡TÃ≈£î+{≤s¡T Hê C≤‹ »qT\T. ˇπsjYT HêJ ≈£îø£ÿ˝≤¢sê düeTj·T+ $T+∫b˛ø£eTT+<˚.... #˚CÒ‘·T˝≤sê MT #êe⁄ MTs¡T ø=ì ‘Ó#·TÃø√ø£eTT+<˚ ˝§+– bı+&ç. uÛÑ÷e÷´ø±XÊ*ï @ø£+ #˚düsTTHê n+‹eT $»j·T+ y˚Ty˚T kÕ~ÛkÕÔ+. MT ô|’ y˚T+ kÕ~Û+#·uÀj˚T $»j·Ty˚T Hê #êe⁄øÏ rÁe Á|ürø±s¡+µ nì <Ûäè&ÛÉyÓTÆqs¡ ø£+sƒ¡+‘√ #Ó|æŒ+~. #·T≥÷º >∑T$T>∑÷&çq »q+ $#·*‘·T˝…’ ø£˙ïs¡T ø±sêÃs¡T. Ä&Éyêﬁ¯óﬂ yÓøÏÿﬁ¯óﬂ ô|{≤ºs¡T. {≤Hê´ >=+‘·Tø£ #·T≥Tº ‘·˝≤] O]‘ê&ÉT _–+ #ê&ÉT. {≤Hê´ eTTìy˚ﬁ¯ﬂMT<ä ô|’øÏ˝Ò∫ ˇ+{À¢ }|æs+¡ ‘ê ≈£L&ÉBdüT≈£îì ªªXË\e⁄ Hê Á|æjT· yÓTqÆ ùdïVæ≤‘·T˝≤sê XË\e⁄, b˛sê&É+&ç, uÛÑj·T+ –j·T+ M&Ée+&çµµ nì n]∫+~. Ä eTs¡T ø£Då y˚T ‘·˝≤] ã÷≥T ø±*‘√ {≤Hê´ bÕ<ë\ øÏ+<ä #Óø£ÿô|f…ºqT ‘·H˚ïXÊ&ÉT. <äãT“eTì X¯ã›+ #˚dü÷Ô Ä ô|f…º øÏ+<ä |ü&ç+~. Ä X¯u≤›ìøÏ #·T≥÷º Oqï »q+ uÛÑj·T$Vü≤«\T¬s’ yÓqøÏÿ »] >±s¡T. {≤Hê´ O]ø=j·T´≈£î y˚˝≤&ÉT‘·÷ ndüTe⁄\T u≤dæ+~. mes√ ø°#T· >± n]#ês¡T 35

CÀj·÷qT O]ø£+u≤ìøÏ rdüT≈£îyÓﬁó¯ ‘·Tqï HêJ\T

{≤Hê´ –\–˝≤ ø=≥Tº≈£î+≥÷ #·ìb˛e&É+ #·÷dæ. #·T≥÷º Oqï n&É$˝À Ä X¯ã›+ Á|ü‹<Ûä«ì+∫+~. eT]ø±ùd|ü{øÏ Ï Ä M~Û≈L£ &É* ìsêàqT wü´+>± e÷]+~. Ä Á>±eTdüTú\T mes¡÷ <ÛÓ’s¡´+#˚dæ {≤Hê´ X¯yêìï ~+∫ n+‹eT dü+kÕÿs¡+ »]|æ+#˚+<äT≈£î |üPqTø√˝Ò<äT. <ë<ë|ü ⁄ HÓ \ s√E\bÕ≥T {≤Hê´ X¯ e + O]ø£+u≤ìøÏ n˝≤ y˚˝≤&ÉT‘·÷ >±*øÏ }>∑T‘·÷ O+&çb˛sTT+~. »Hê\T Ä O]ø£+u≤ìï <ë{Ï yÓﬁ≤¢*‡ eùdÔ ‘·\ ~+#·T≈£îì #·ø£#·ø± yÓ[ﬂ b˛j˚T yêﬁ¯óﬂ. Ä <ë] yÓ+≥ Á≥≈£îÿ˝À¢ b˛j˚T HêJ ôd’ì≈£î\T >±˝À¢ O]ø£+uÛ≤ìøÏ y˚˝≤&ÉT ‘·Tqï {≤Hê´ X¯yêìï ø£Ás¡\‘√, ‘·TbÕøÏ ãjÓ÷HÓ{Ÿ\‘√ bı&ç∫ ô|X’ Ê∫ø£ Äq+<ä+‘√ qy˚«yês¡T. bòÕdædTü º eT÷ø£\T ÄÁø£$T+∫q s¡cÕ´ uÛ÷Ñ uÛ≤>∑eT+‘ê Ç˝≤+{Ï mH√ï e+<ä\ y˚\ O]ø=j·T´\‘√ ì+&çb˛sTT+~. HêJ\ Áøösê´\≈£î k˛$j·T{Ÿ j·T÷ìj·THé yÓTT‘·Ô+ Á|ürø±πs#·Ã‘√ s¡–*b˛sTT+~. nq‹ ø±\+˝ÀH˚ k˛$j·T{Ÿ mÁs¡ùdq HêJ eTTwüÿs¡ eT÷ø£\qT e÷k˛ÿ qT+&ç ‘·]$T‘·]$T ø={Ï+º ~. ‘·T~ $»j·T+ kÕ~Û+∫+~. HêJeT÷ø£ \qT yÓq≈£îÿ ‘·]$T ø={Ïqº mÁs¡ôdq’ ´+ {≤Hê´qT O]rdæq ô|Á{Ïb˛j˚Tyê Á>±eT+ >∑T+&Ü Á|üj÷· DÏ+∫q|ü&ÉT Á|ü‹ s¡w´ü Hé ôdì’ ø£ |ü{≤\+ {≤Hê´ düe÷~Û <ä>∑Zs¡ Ä– |òüTq+>± ìyêﬁ¯ó \]Œ+#˚~. Ä∫s¡ø±\+˝ÀH˚ {≤Hê´ kÕVü≤dü ø£è‘·´+ k˛$j·T{Ÿ j·T÷ìj·THé˝À ~X¯~X¯\≈£L yê´|æ+∫+~. \ø£å˝≤~ eT+~ Á|üC≤˙ø£+ ÄyÓT≈£î |òüTq+>± ìyêﬁ¯ó\]Œ+#ês¡T. {≤Hê´ $s√∫‘· >±<Ûä Ä H√{≤ á H√{≤ HêJ\ qT+&ç $eTTøÏÔ bı+~q Á|ü‹ Á>±e÷ìøÏ ‘Ó\dæ+~. j·T+>¥ ø£eT÷´ìdüTº ©>∑T e÷k˛ÿ ø£$T{° {≤Hê´ ndü\T $esê\qT Á|üø{£ +Ï ∫+~. {≤Hê´ ndü˝…’q ù|s¡T CÀj·÷ ø√k˛à &Óe÷´Hédüÿj·÷. ej·TdüT 18 dü+e‘·‡sê\T. e÷k˛ÿ˝Àì dü÷ÿ˝Ÿ HÓ+ãs¡T 210 ˝À |ü<√

‘·s¡>∑‹ $<ë´]∆ì. eTìwæ düqï>±, bı&ÉT>±Z, $XÊ\yÓTÆq uÛÑTC≤\T, q\¢ì ø£ﬁ¯¢‘√ O+≥T+~. E‘·TÔ bı{Ï>º ± ø£‹]Ô +#·T≈£îì e⁄+≥T+~. CÀj·÷ k˛<äs¡T&ÉT n˝≤>±®+Á&ûyé. ÄyÓT ‘·*¢ Á_‹øÏ O+~. ‘·+Á&ç #·ìb˛j·÷&ÉT. ˝…u’ Àyé {ÏyÓ÷|òæyéHê nH˚ }ﬁÀ¢ n˝…>±®+Á&û$ôdÿ ˝…’qT˝Àì @&√ HÓ+ãs¡T Ç\T¢ yêﬁ¯ﬂ ìyêdü+. 1942 »qe] 27q ªÁbÕbÕ›µ ~q|üÁ‹ ø£˝À {≤Hê´ kÕVü≤düøè£ ‘·´+ Á|ü#T· ]+#·ã&ç+~. 18 @ﬁ¯¢ CÀj·÷ ‘·q≈£î n|üŒ#Ó|Œæ q |üì |üP]Ô #˚dTü ≈£îsêe&ÜìøÏ edüT+Ô &É>± Á>±eT+˝À z yê\+{°sY ªª˙ ù|s¡T @$T{Ï?µµ nì n&ç–‘˚ {≤Hê´ nì ã<äT\T #Ó|Œæ +~. ‘·*¢ <ä>sZ∑ ¡ X¯\e⁄ rdüT≈£îì ø±yéTk˛e÷˝Ÿ yê\+{°s¡T Á>∑÷|ü⁄‘√ ø£*dæ ãj·T˝Ò]› q CÀj·÷.... ˇãTuÛÀy√ nH˚ #√≥ HêJ\T ÄÁø£$T+#·T≈£îqï uÛÑ÷u≤>∑+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|{Ïº+~. CÀj·÷ ãè+<ä+ ¬s+&ÉT yêsê\ bÕ≥T ∫≥º&$ç ˝ÀH˚ >∑&|ç æ sêÁ‹|üP≥ ãj·T≥≈£î e∫Ã ‘·eT≈£î n|üŒ#Ó|æŒq |üì |üP]Ô#˚dæ ‹]– n&É$˝ÀøÏ e∫Ã >∑&çù|yês¡T. |ü>\∑ T ìÁ<äb˛e≥+. sêÁ‹ﬁ¯ó¢ |üì|üP]Ô #˚dTü ≈£î sêe&É+. n&É$˝À nH˚ø£ Çã“+<äT\T |ü&Ü¶s¡T. ø=+‘·eT+~ ãVæ≤s¡+>∑+>±H˚ ‘·eT u≤<Ûä #Ó|ü⁄Œ ≈£îH˚yês¡T. CÀj·÷ e÷Á‘·+ ø£cÕº\ >∑T]+∫ e÷{≤¢&˚~ø±<äT. ‘Ó#·TÃ≈£îqï ÄVü‰s¡+≈£L&Ü ì+&ÉTø√e&É+‘√ ø=~› eT+~ ‹s¡T>∑T≥bÕ ø£{≤ºs¡T. Oqï<˚<√ yÓT‘·T≈£î yÓT‘·≈£î ø£‘·T≈£î‘·÷ nsTTHêdüsπ , ô|Á{Ïb˛j˚Tyê˝ÀøÏ #=s¡ã&ç ‘·q≈£î n|üŒ#Ó|Œæ q eTTK´yÓTqÆ |üì |üP]Ô#d˚ Tü ≈£îsêe\ì CÀj·÷ ˇø£ÿ‘˚ ãj·T\T <˚]+~. ãj·T˝Ò›πs ≥|ü&ÉT ÄyÓT≈£î ‘√&ÉT>± Ç+ø=≈£ e´øÏÔ OHêï&ÉT. ø±ì dü>+∑ ˝ÀH˚ n‘·qT ‹s¡T>∑TeTTK+ |ü{≤º&TÉ . nsTTHê CÀj·÷ ˇ+≥]>±H˚ ¬s+&ÉT sêÁ‘·T\T n&É$˝À ø±|ü⁄>±dæ+~. düeTj·T+ #·÷düT≈£îì ø°\ø£yÓTÆq \øå±´ìï <Ûä«+dü+ #˚dæsêe&ÜìøÏ ãj·T{ÏøÏ e∫Ã+~. Ä |üì˝À O+&É>± |ü≥Tº ã&ç+~. HêJ\ ∫Á‘· Væ≤+dü\T uÛÑ]+∫+~. n+‹eT+>± ÁbÕD‘ê´>±ìøÏ dæ<|›ä ãü &ç+<˚ ‘·|Œü ‘·q k˛wü*düTº e÷‘·èuÛÑ÷$TøÏ qwüº+ ø£*Œ+#˚ @ düe÷#êsê˙ï X¯‘è· e⁄\≈£î #Ó|Œü ˝Ò±<∏ä. ÄyÓT j·T+>¥ ø£eT÷´ìdüTº ©>¥ düuÛÑT´sê\T. n+<äTπø ÄyÓT n+‘·{Ï ‘ê´>∑+ #˚j·T>∑*–+~. düTÁ|”+ k˛$ j·T{Ÿ Áô|j·T+ CÀj·÷≈£î ªªV”≤s√ Ä|òt <ä k˛$ j·T{Ÿ j·T÷ìj·THéµµ nqï n‘·T´qï‘· |ü⁄sk¡ Õÿsêìï Á|üø£{Ï+∫+~. ÄyÓT~ ndüe÷qyÓTÆq ‘ê´>∑+. \ø£˝å ≤~eT+~ Á|üC≤˙ø±ìøÏ O‘˚CÔ ≤ìï Ç∫Ã+~ ÄyÓT J$‘·+. (eT÷\+:m+.mdt. –˝Ÿ` ‘Ó\T>∑T ùd‘·: dü‘·´s¡+»Hé12345 ) 12345 12345 12345 12345

e÷]ÿ ‡düTº

kÕÁe÷»´yê<ä dæ<ë∆+‘êìï ‹|æŒø=&É<ë+! ` s√uŸ >ö˝≤+&é kÕÁe÷»´yê<ä+ ‘êqT #˚dqæ #ê˝≤ bÕbÕ\≈£î düe÷<ÛëHê\T #Ó|ü ø√yê*‡ O+~. á Á|ü|+ü #·+MT~øÏ bòÕdæC≤ìï Odæ>=*Œq qs¡Vü≤+‘·ø£ #·]Á‘· <ëì~. ¬s+&√ Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆ìï rdüTø=∫Ãq bÕ|ü+ <ëì~. (yÓTT<ä{Ï Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+ >∑T]+∫ #Ó|üŒH˚ nø£ÿs¡˝Ò<äT.) ˇø£yÓ’|ü⁄ &ÉãT“ ø£≥º\T n#=Ã‹Ô+#·T‘·÷ eTs√yÓ’|ü⁄ ø√{≤¢~eT+~ Á|ü»\qT eTVü‰e÷+<ä´|ü⁄ ø√s¡˝À¢øÏ ‘√dæ uÛÑ]+#·sêì u≤<Ûä\≈£î >∑T]#˚dæq bÕ|æwºæ #·]Á‘· <ëì~. á bÕbÕ\˙ï >∑‘#· ]· Á‘·, eT]∫b˛<ë+ n+{≤sê! ø±ì s¬ +&√ Á|ü|+ü #· j·TT<ä+∆ ‘·sT¡ yê‘· kÕÁe÷»´yê<ä+ #˚dqæ bÕbÕ\ e÷fÒ$T{Ï? >∑‘· Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+ ‘·s¡Tyê‘· kÕÁe÷»´yê<ä+ rdüTø=∫Ãq j·TT<ë∆˝À¢q÷, Á^düTqT+&ç ∫© es¡≈£î n~ HÓ\ø=*Œq bòÕdædüTº $T\≥Ø ìj·T+‘·è‘ê«\ <ëw”ºø±˝À¢q÷, C≤rj·T $eTTøÏÔ j·TT<ë∆\ô|’ n~kÕ–+∫q <ë&ÉT\T, ≈£îÁ≥\T`≈£îj·TT≈£îÔ˝À¢q÷ eT÷&ÉT ø√≥¢eT+~ Á|ü»\T eTs¡DÏ+#ês¡T....... Á|ü»\ eT÷\Z\T |æ+&˚ ‘·eT ªªVü≤≈£îÿµµqT ø±bÕ&ÉTø√e&É+ ø√dü+ ø±s=Œπs{Ÿ j·T»e÷qT\T nH˚ø£ |üHêï>±\T |üHêïs¡T. ‘·eT J$‘ê\qT u≤>∑T#˚düTø√yê\qï Á|ü»\ ÄX¯\˙ï Ä |üHêï>±˝À¢ |ü&ç Ä$¬s’b˛j·÷sTT. #·eTTs¡T O‘·Œ‹Ô #˚ùd <˚XÊ˝À¢ |òüP´&É˝Ÿ Á|üuÛÑT‘ê«\ ø=eTTà>±düTÔqï~ kÕÁe÷»´yê<äy˚T. Äj·÷ <˚XÊ˝À¢ ø±]àø£ dü+|òü÷\ô|’ <ës¡TDyÓTÆq •ø£å\T $~Ûdü÷Ô eT<Ûä´ j·TT>±\Hê{Ï ø£≥Tºu≤ìdü‘ê«ìï ô|+∫b˛wædüTÔqï Á|üuÛÑT‘ê«\qT Áb˛‘·‡Væ≤düTÔqï~ kÕÁe÷»´yê<äy˚T. ‘·eT #·eTTs¡T düs¡|òüsê\≈£î n+‘·sêj·T+ ø£*Z+#·q+‘·es¡≈£î n≥Te+{Ï ìø£èwüº Á|üuÛÑT‘ê«\ìï{Ï˙ uÛÑ]+∫ yÓqTï<äqTï>± ì\TdüTÔqï~ kÕÁe÷»´yê<äy˚T. ˝≤uÛ≤\y˚≥˝À ø£q÷ï$TqTï>±qø£ |üsê´es¡D düeTdü´\T düèwæº+∫q kÕÁe÷»´yê<ä+ Ä düeTdü´qT |ü]wüÿ]+#·&É+˝À |üP]Ô>± $|òü\yÓTÆ+~. Çìï bÕbÕ\≈£î ø±s¡DyÓTqÆ kÕÁe÷»´yê<ä+ ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edüj ú TÓ Tø£ÿ n‘·T´qï‘· s¡÷|ü+ nì ˝…ìHé >∑T]Ô+#ê&ÉT. kÕÁe÷»´yê<äT\≈£î ˝≤uÛ≤\T ‘·|üŒ ` n|üŒ{Ïø£|ü&ÉT $|üØ‘·yÓTÆq ˝≤uÛ≤\T #˚düTø√e&É+ ‘·|üŒ Ç+πøMT |ü≥º<äT. yê] ˝≤uÛ≤ù|ø£å m+‘·{Ï<ä+fÒ u≤>± ˝≤uÛ≤\T ekÕÔj·TqT≈£î+fÒ yês¡T ‘·eT ‘ê‘·eTàqT ≈£L&Ü ny˚TàkÕÔs¡T. ì»+>±H˚ yês¡T me] ‘ê‘·eTà\HÓ’Hê ny˚Tàj·T>∑\ düeTs¡T∆\T. n‘·´~Ûø£ ˝≤uÛ≤\T ekÕÔj·TqT≈£î+fÒ yês¡T #˚j·T&ÜìøÏ kÕVü≤dæ+#·ì bÕbÕ\+≥÷ O+&Ée⁄. kÕÁe÷»´yê<ëìï düeT]∆+#˚yês¡T dü+|ü<äqT |ü+#·Tø√yê* nqï uÛ≤eqH˚ düVæ≤+#·˝Òs¡T. m+<äTø£+fÒ ô|≥Tºã&ç<ëØ e´edüú yê]øÏ dü«˝≤uÛÑ+ H˚]Œ+~. yês¡T <ëìøÏ u≤ìdü˝…’Hês¡T. ‘·eTe<ä› b˛>∑T|ü&çq dü+|ü<äqT #·÷dæ ìsê“¤>∑T´\T ÄÁ>∑Vü≤+ #Ó+<äT‘·T+fÒ n~ yê]øÏ ‘·eT dü+|ü<äqT Äsê~Û+#·&É+>± ø£ì|æk˛Ô+~. yês¡T k˛wü*C≤ìï ndüVæ≤´+#·T≈£î+{≤s¡T m+<äTø£+fÒ k˛wæ*»+ dü$Twæº kÂuÛ≤>±´ìï ø√s¡T‘·T+~ ø±ã{Ïº. yê]øÏ n+<äs¡÷ kÂK´+>± ìedæ+#·&É+ Çwüº+ O+&É<äT, m+<äTø£+fÒ n|ü&ÉT ‘·eT Á|ü‘˚´ø£‘· b˛‘·T+~ ø±ã{Ïº. á Á|ü|ü+#·+˝À ˇø£ e´øÏÔ Á|ü‘˚´ø£‘·qT n‘·ì e<ä›qTqï dü+|ü<äqT ã{Ïº ø±≈£î+&Ü n‘·qT ˝Òø£ ÄyÓT yÓTT‘·Ô+ Á|ü»\ Áã‘·T≈£î˝À¢ kÂuÛ≤>±´ìï ì+|ü&ÜìøÏ #˚dæ ø£èwæì ã{Ïº >∑T]Ô+#ê\qï k˛wü*düT\º e÷≥\T yê] #Ó$ø¬ ø£ÿe⁄. ˇø£ eTìwæ, n‘·qT ˝Òø£ ÄyÓT dü+bÕ~+#˚ uÛÖ‹ø£ dü+|ü<ä\ø√dü+ ø±≈£î+&Ü Á|ü»\≈£î ‘·qT #˚dæq eT+∫øÏ >∑T]Ô+|ü⁄>± yê]qT+&çç e#˚Ã ÄbÕ´j·T|üP]‘· Á|üdü+dü\ø√dü+ m<äTs¡T #·÷ùd düe÷C≤ìï eTq+ ì]à+#·Tø√yê*. n<˚ k˛wü*düTº düe÷»+. eTq uÛÑ$wü´‘·TÔ düe÷»+. Ä düe÷»+ ø√dü+ ø£èwæ #˚<ë›+. á˝À>± kÕÁeTC´yê<ä+ Á|üsTTy˚≥T ˝≤uÛ≤\ø√dü+ #˚ùd ˙#·ìø£èwüº #·s¡´\qT m~]+#·&Üìø°, <ëì <ÛHä êù|øå±|üP]‘·, kÕ«s¡|ú Pü ]‘· dæ<ë∆+‘ê\qT ‹|æŒø=≥º&Üìø° Á|üjT· ‹ï<ë›+. (s√uŸ >ö˝≤+&é ÄÁùdº*j·÷ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº dæ&ûï q>∑s¡ ø£$T{° ø±s¡´<ä]Ù. kÕÁe÷»´yê<ä <√|æ&ûô|’ nH˚ø£ Á>∑+<∏ë\T sêdæq áj·Tq 2008 &çôd+ãsY 3q ÄÁùd*º j·÷ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº |üÁ‹ø£ >±]¶jT· Hé˝À ø£\ÃsY n+&é ˝…|’ tò o]¸ø£ øÏ+<ä sêdæq yê´dü+ qT+&ç á yêø±´\T ùdø£]+#·ã&Ü¶sTT.) Marxistu, monthly organ of Communist Party of India (Marxist) A.P . State Committee. Printer & Publisher B.V. Raghavulu. RNI Reg.No. APTEL/2006/17554. Vol.3, No.11, March 2009

36

March 2009

Overview

More details

Related Documents

March 2009

March 2009

March 2009

March 2009

March 2009

March 2009