Lokprabha 30 Jan 2009

3/31/2009

http://www.loksatta.com/lokprabha/…

३० जानेवारी २००९

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकूट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

कव्हरःटोरी ितशीचा सिचन मोरे सध्या घर शोधतोय. तसा मुंबईतल्या अंधेर ी पिरसरात त्याच्या विडलांचा फ्लॅट आहे खरा पण, त्याच्या काकांच ं िबढहाडही ितथेच आहे . जॉइं ट फॅ िमली! तो, त्याचे आई- वडील, काका- काकी, त्यांची तीन मुलं असं आठ जणांच ं कुटु ंब. नुक तंच त्याचं लग्नही ठरलंय. त्यामुळे ‘ूायव्हसी’साठी ःवतंऽ घर घे णं त्याला भागच आहे . तरीही म्हाडाचा घरांसाठीचा अजर् त्याने भरले ला नाही. भरणारही नाहीए . म्हाडाच्या कायर्पद्धतीिवषयी त्याला पूणर् िवश्वास आहे की, ितथे ‘से िटंग’िशवाय घर िमळणारच नाही म्हणून! म्हणूनच पिश्चम उपनगरात तो एक परवडे बल घर शोधतोय. त्यासाठी हाऊिसंग ूदशर्नांना आवजूर्न भे ट दे तोय.. चहा आिण चचार् सगळ्या वतर् म ानपऽांम ध्ये सध्या परवडणारी घरं , नॅन ो हाऊिसं ग अशा जािहराती िदसताहे त . हे नॅन ो हाऊिसं ग ने मकं काय आहे ? नॅनो या नावावरूनच ःपष्ट होईल की नॅनो हाऊिसंग म्हणजे लहान घरांचे ूकल्प. काय झालं, गेल्या काही वषार्ंमध्ये मुंबई आिण पिरसरामध्ये २ बीएचके , ३ बीएचके फ्लॅटचं फॅ ड आलं होतं. मुंबईतल्या जिमनींच्या भावामुळे साहिजकच या फ्लॅट्सची िकं मत फु गली होती. ूीिमयम फ्लॅट्स, लक्झरी फ्लॅट्स, इिलगंट होम्स या नवनव्या ूकारची घरं बांधण्यातच िबल्डरांनी ःवारःय दाखवल्यामुळे सवर्सामान्यांना ःवत:चं घर िवकत घे णं अशक्य होऊन बसलं होतं. मग, सवर्सामान्यांना परवडतील अशी- वन रूम िकचन िकंवा १ बीएचके - लहान घरं का बांध ू नये त, असा एक िवचार त्यातूनच पुढे आला. आिण खरं सांगायचं तर , रतन टाटांच्या नॅनो कारवरून ही कल्पना आम्हाला सुचली. एक लाखात जर कार दे ता ये त असे ल, तर िकमान एक लाखात बुक करता ये ईल आिण सामान्य माणसाला परवडे ल अशा िकं मतीत घर का दे ता ये ऊ नये ? भले मग ते घर थोडं लहान असलं तरी सामान्य माणसाची ती गरज आहे . आरोग्य मातृत्वाची ओढ ूत्ये क स्तर्ीला िनसगर्त:च असते . या ओढीनंच ती िकतीही ऽास झाला तरी तो सहन करून तब्बल नऊ मिहने अत्यंत आनंदानं बाळाला ओटी- पोटात वाढवते . काहींना हे मातृत्व अगदी नैसिगर्क ूयत्न करून सहज ूाप्त होतं, पण २० टक्के जोडपी अशी असतात की त्यांना नैसिगर्क ूयत्नांना यश ये त नाही आिण स्तर्ीला गभर्धारणा होत नाही पण अशाही िस्तर्यांना आता वंध्यत्वशास्तर्ातल्या आधुिनक उपचारांमुळं मूल होऊ शकतं, हे आपण जाणतोच. या शास्तर्ात तर आता इतकी ूगती झालीय की मािसक पाळीचे चब थांबले ल्या िस्तर्यांनादे खील ःवत:चं मूल दे ण्याची क्षमता या नवीन तंऽात आहे . मूल होण्याची जी िबया िनसगर्त: स्तर्ीच्या शरीरात होते तीच ूोसीजर अत्याधुिनक ूयोग शाळे त करून मूल वाढण्यासाठी फक्त स्तर्ीच्या गभार्शयाचा वापर करायचा, हे ूमुख तत्त्व वापरून वंध्यत्वाच्या सवर् िशटमें ट्स िवकिसत झाल्या. साहस पावसाळ्यात धरतीवर िहरवाईने गदीर् केल्यावर साधा माणूसही िनसगार्च्या जवळ जाऊ पाहतो.. आिण ितथूनच सुरू होतो शोध धबधब्यांचा.. जवळपासचे धबधबे गाठायचे आिण मज्जा करायची. खढया भटक्यांना माऽ गडावर िकं वा िकल्ल्यावर जाऊन िनसगार्ची अनभती घ्यायची असते . असाच एक हौशी मप पावसाळ्यात

loksatta.com/lokprabha/…/lpfront.htm

1/2

3/31/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Se nd flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Send Flowers to india

http://www.loksatta.com/lokprabha/…

अनुभूती घ्यायची असते . असाच एक हौशी मुप पावसाळ्यात गोरखगडावर गेला. ितथे काय आिण कसा अनुभव आला. पावसाळ्यातील ही मोहीम का वे गळी होती आिण जरा जपून चाल असं आम्ही का म्हणतोय हे तुम्हाला कळे ल.‘हौशी शे कसर्' हा असाच भटक्यांचा मुप. ‘हौशी शे क सर्' या नावावरूनच आपल्याला हे नवखे शे क सर् आहे त हे कळतं. नवखे म्हणजे हा मुप नवीन आहे . पण भटकण्याची आिण गड- िकल्ले सर करण्याची आवड नक्कीच यांच्यासाठी नवीन नव्हती. ये त्या २६ जाने वारीला ही संःथा पिहल्या वषार्ंत पदापर्ण करीत आहे . या मुपने ठरवलं, चला पावसाळ्यात शे क ला जाऊया. मुंबईपासून जवळ असले ल्या गोरखगडाची िनवड झाली. राऽी १० वाजता मुंबईहन ू नऊ जणांचा चमू िनघाला. गोरखगडाच्या पायथ्याशी पोहोचायला राऽीचा दीड वाजला. पायथ्याजवळच्या गावात पोहोचून १० ते २० िमिनटांच्या िवौांतीनंतर गोरखगड सर करण्यास सुरुवात झाली. भिवंय

Express Astrology Know what's in the stars for you

Express Classifieds

Post and view free classifie ds a d

Advertise with us Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/lpfront.htm

2/2

3/31/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

ूजासत्ताक िदन ! राजधानी िदल्ली. कहर थंडी पडली आहे . सकाळी सकाळी तर ही ताले वार सॆाज्ञी धुक्याच्या अवगुठ ं नात असते . रं गीबे रं गी ःवे टसर्, पुलओव्हसर् घालून गुलहौशी िदल्लीकर त्या तसल्या थंडीतही लगबगीनं दौडत असतात. िवःतृत रःत्यांवर धावणाढया मोटारींचे िदवे चालूच असतात. धुकं फार धोक्याचं! इं िडया गेटच्या अव्याहत ते वणाढया ‘अमरज्योती’ला मुज रा करून समोर मुखपृष्ठ पािहलं तर सरळ रे षे त िकं िचत चढावर धुक्यात गुर फटले लं राष्टर्पती भवन फॉरवडर् िदसतं. तथ्यांश राष्टर्पती भवनापुढचा तो नॆ उतार थेट िवजय चौकात ये ऊन िखनभर चहा आिण चचार् थांबतो. कव्हरःटोरी िवजय चौकात आत्ता लगबग सुरू आहे . पण ती आम पिब्लकची नाही. चीनी क म..् महत्त्वाच्या व्यक्ती, अितमहत्त्वाच्या व्यक्तींसाठी खास कक्षांची उभारणी. मुके - िबचारे ूे क्षकांसाठी तात्पुर त्या पायढया बनवणं. राष्टर्पतींसाठी आदबशीर तख्त उभं कौटु ंिबक करणं. सुर क्षा व्यवःथेची उभारणी अशी बरीच कामं चालू आहे त. माइण्ड ओव्हर मॅटर ूजासत्ताक िदनाच्या तयारीत गढू न गेली आहे िदल्ली. बखर संगणकाची ये त्या सव्वीस तारखेला इथं राज्या- राज्यांचे िचऽरथ धावतील. बहिवधा ु मे तकू ट एकता इथं आपला रं ग दाखवे ल. आपल्या अखंड राष्टर्ाचा जयघोष करे ल. िग्लटिरं ग िगझमोज राष्टर्ीय अिःमते चे अंगूत्यंग अिभमानानं िमरवे ल. रप रप रप रप रप रप रप रप.. गोसीप कोलम तालात पावलं टाकत जवान पुढे सरकताहे त. आपलं बुवा असं खाड खाड बुटांचे दणकट आवाज आसमंतात घुमताहे त. आहे ! तोफा. रणगाडे . क्षे पणास्तर्ं. िवमानं.. िचऽदृष्टी सावर्भौम भारताच्या ताकदीची ूखर झलक इथं िदसणार आहे . फक्त लाइफ िझंगालाला ; पण ूखर ! झलकच सुर ावट कारण याच साढयासाठी सारा अट्टाहास के ला होता. ूजासत्ताक हे एक भव्य उपे िक्षत उदात्त आिण मंगल असं ःवप्न होतं. फॅ शन ते वाःतवात आलं. याकानाचं त्या — पण त्याची पुरेपूर िकं मत वसूल करून मगच! यासाठी असंख्य कानाला अनामवीरांनी आपल्या ूाणांची आहती ु िदली. फाळणीचा रक्तलांिच्छत पयर्टन इितहास मागे टाकू न राष्टर्ाला पुढे ने लं. साहस या साढयाचं ःमरण करण्याचा हा िदवस असतो. म्हणूनच या भव्य आरोग्य संचलनात लंकरातील वीरांचा यथोिचत सन्मान थरारक िनसगर् के ला जातो. भिवंय या राष्टर्ाला सलाम! वाचक ूितसाद — पण इथंच थोडासा ूॉब्ले म आहे . नाही, म्हं जे सलाम संपकर् वगैरे ठीक आहे . पण झालंय काय, की यावे ळ ी सव्वीस मागील अंक जाने वारी आलीये सोमवारी. याने की शिनवार - रिववारला जोडू न सुट्टी की राव! त्यामुळे सलग तीन िदवस िमळाले की कु णीही फॅ िमलीवाला िकं वा तरुण वा तरुणी िपकिनक वगैरे मौजमजे चा िवचार करणारच ना! अशी संधी ने हमी ये ते का? — यासाठी आपण ूजासत्ताक िनमार्ण के लं का हो?

loksatta.com/lokprabha/…/tathya.htm

1/2

3/31/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

चहा आिण चचार् मुंबईतल्या घरांचे भाव गगनाला िभडले आिण घर िवकत घे णं सवर्सामान्यांना रडवणारं ठरलं. आता आिथर्क मंदीच्या तथाकिथत वादळानंतर अचानक अने क िबल्डसर् सवर्सामान्यांच्या िखशाला परवडतील अशी घरं बांध ू लागले आहे त. ने रळजवळ नॅनो िसटी उभारणाढया मराठमोळ्या िनमार्ण मुपने तर चार लाखांत १ बीएचके घर दे ऊ के लंय. या परवडे बल घरांच्या बूमचं कारण काय? त्यात खरोखरच सोयीसुिवधा असतात, की गुणवत्तेशी तडजोड के ली जाते ? सवर्सामान्यांना पडले ल्या अशा अने क ूश्नांची उत्तरं जाणून घे ऊ या िनमार्ण मुपचे संःथापक संचालक राजें ि सावंत यांच्याकडू न. कीितर् कु मार िशं दे सगळ्या मुखपृष्ठ वतर् म ानपऽांम ध्ये फॉरवडर् सध्या परवडणारी घरं , तथ्यांश नॅन ो हाऊिसं ग अशा चहा आिण चचार् जािहराती िदसताहे त . हे नॅन ो हाऊिसं ग ने मकं कव्हरःटोरी काय आहे ? चीनी क म..् नॅनो या नावावरूनच ःपष्ट मुके - िबचारे होईल की नॅनो हाऊिसंग कौटु ंिबक . , गेल्या काही वषार्ंमध्ये म्हणजे लहान घरां च े ूकल्प काय झालं माइण्ड ओव्हर मॅटर मुंबई आिण पिरसरामध्ये २ बीएचके , ३ बीएचके फ्लॅटचं फॅ ड आलं होतं. मुंबईतल्या जिमनींच्या बखर संगणकाची भावामुळे साहिजकच या फ्लॅट्सची िकं मत फु गली होती. ूीिमयम फ्लॅट्स, लक्झरी फ्लॅट्स, मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज इिलगंट होम्स या नवनव्या ूकारची घरं बांधण्यातच िबल्डरांनी ःवारःय दाखवल्यामुळे सवर्सामान्यांना ःवत:चं घर िवकत घे णं अशक्य होऊन बसलं होतं. मग, सवर्सामान्यांना गोसीप कोलम परवडतील अशी- वन रूम िकचन िकं वा १ बीएचके - लहान घरं का बांध ू नये त, असा एक िवचार आपलं बुवा असं आहे ! त्यातूनच पुढे आला. आिण खरं सांगायचं तर , रतन टाटांच्या िचऽदृष्टी नॅनो कारवरून ही कल्पना आम्हाला सुचली. एक लाखात जर कार दे ता ये त असे ल, तर िकमान लाइफ िझंगालाला एक लाखात बुक करता ये ईल आिण सामान्य माणसाला परवडे ल अशा िकं मतीत घर का दे ता ये ऊ सुर ावट नये ? भले मग ते घर थोडं लहान असलं तरी सामान्य माणसाची ती गरज आहे . उपे िक्षत पण िबल्डसर् अचानक या सवर् स ामान्य लोकांच ा िवचार कसा काय करू लागले ? फॅ शन आज मुंबईची लोकसंख्या सव्वा कोटीच्या आसपास आहे . ठाणे आिण नवी मुंबईला धरलं तर ही याकानाचं त्या लोकसंख्या अडीच कोटींच्या घरात जाते . पिरिःथती अशी आहे की, यांपैक ी ५० टक्क्यांहू न अिधक कानाला लोकांच ं वािषर्क उत्पन्न हे तीन ते चार लाख लाख रूपयांच्या वर नाही. ५०- ६० लाखांची ३ बीएचके घरं त्यांना परवडणारी नाहीत. पण एवढय़ा मोठय़ा संख्ये ने असले ल्या सवर्सामान्यांक डे िबल्डरांच ं पयर्टन लक्ष नव्हतं. आिण दसढया बाजूला, सामान्यांचाही त्यांच्या ःटे टस ् िसम्बॉलच्या वे डामुळे पॉश ु साहस घरांक डे च ओढा होता. त्यामुळे मुंबईत तर सोडाच पार अगदी दिहसरमध्ये ही ३ आिण ४ बीएचके आरोग्य फ्लॅटसचे अने क ूकल्प उभे रािहले . गेल्या सहा वषार्ंत एसआरएचे ूकल्प सोडले तर मुंबईत थरारक िनसगर् एकाही िबल्डरने वन रूम िकचनचं घर बांधले लं नाही. १ बीएचके चेही अगदी हाताच्या बोटावर भिवंय मोजता ये तील इतके च ूकल्प झाले . या सगळ्या पाश्र्वभूमीवर , आम्ही सवर्सामान्य माणसाला वाचक ूितसाद परवडे ल अशा िकं मतीत घरं बांधण्याचा िनश्चय के ला. आता इतरही अने क िबल्डसर् परवडणारी घरं संपकर् बांध ू लागल्यामुळे हळू हळू िचऽ बदलू लागलंय. आिण आमच्या नफ्याचं म्हणाल तर , ूॉिफट मागील अंक मािजर्न कमी ठे वून आम्ही क्वांिटटीवर खेळ तोय. घरांच ी िकं मत कमी ठे वण्यासाठी त्याच्या बांध कामासाठी वापरण्यात आले ल्या साममीच्या दजार्त काही तडजोड के ली जाते का ? अिजबात नाही. पण अनावँयक खचर् माऽ टाळला जातो. उदारणाथर्, लक्झरी िकं वा इिलगंट फ्लॅटच्या ूकल्पांमध्ये िःविमंग पूल, क्लब हाऊस, जीम, ई- िसक्युिरटी अशा अने क अनावँयक सोयीसुिवधा पुरवल्या जातात. साहिजकच त्यांमुळे घराची िकं मत खूप वाढते . या सुिवधा, खरं तर लक्झरीज , काही सामान्य माणसांच्या मूलभूत गरजा नाहीत. त्यामुळे त्या सहज टाळता ये तात. त्यापे क्षा मुलांना अभ्यास करण्यासाठी एखादी अभ्यािसका आिण बारशासारख्या लहानसहान

loksatta.com/lokprabha/…/tea.htm

1/2

3/31/2009 flowers to india Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Lokprabha.com ु कौटु ंिबक - सामािजक कायार्साठी एखादा कम्युिनटी हॉल उपयुक्त ठरतो. रािहला ूश्न, बांधकामाच्या दजार्चा. त्यािवषयी मी एवढंच म्हणे न की, िनकृ ष्ट दजार्च ं बांधकाम करून ःवतचं आयएसओ सिटर्िफके शन रद्द करून घे णं कु ठल्या िबल्डरला आवडे ल? आम्ही इटािलयन माबर्ल वापरणार नाही, पण िसरॅिमक टाईल्स नक्कीच वापरतो. एक गोष्ट लक्षात घ्या, अफोडेर् बल हाऊिसंग इज नॉट चीप हाऊिसंग! या परवडणाढया घरांचे सवर् ूकल्प हे शहरापासू न दरू आहे त . त्याचं कारण काय ? हे खरं य. पण आपण त्यामागचं कारण समजून घ्यायला हवं. लक्षात घ्या, ने र ळ आिण मलबार िहल या दोन्ही िठकाणी िबिल्डं ग बांधण्यासाठी होणारा खचर् (कन्ःशक्शन कॉःट) एकच आहे . पण त्यािठकाणच्या जिमनीच्या भावांमुळे (लँ ड ूाइज ) ितथल्या घरांच्या िकं मतीत ूचंड तफावत होते . त्यामुळे शहरात लहान घरं बांधली तरी ने रळसारख्या िठकाणी बांधले ल्या लहान घरांपेक्षा त्यांचा दर जाःतच असे ल. ते अपिरहायर्च आहे . उद्या जर जोगेश्वरी िकं वा मालाडमध्ये परवडणारी घरं बांधली तर त्यांचा दर १५ ते २० लाख रुपयांच्या दरम्यानच असणार ! थोडक्यात काय तर , परवडणारी घरं आपल्या जिमनींच्या भावात अडकली आहे त. बाकी काही नाही. मुं ब ईसारख्या शहरात िजथे घरांचे भाव गगनाला िभडले ले आहे त , ितथे परवडणारी घरं अिधकािधक बांध ली जावीत , यासाठी तु म् हा िबल्डरांच् या सरकारकडू न काय अपे क्षा आहे त ? एफएसआय! आपल्याकडे एफएसआयचं जे धोरण आहे , ते मूळ ातच बदलण्याची अत्यंत आवँयकता आहे . जगातल्या कु ठल्याही ूमुख शहरात मुंबईइतका कमी एफएसआय नाही. आपल्याकडे मुंबईचं शांघाय करायचं म्हणतो, पण शांघायमध्ये एफएसआय िकती आहे ; याचा आपण िवचार करत नाही. शांघायमध्ये ८ एफएसआय आहे . हाँगकाँगमध्ये १२ एफएसआय आहे . तर दबईत एफएसआय नावाची काही भानगडच नाही. म्हणूनच आपल्यालाही जर खरोखरच ु िवकास करायचा असे ल, आपल्याकडची गृहिनमार्णाची समःया सोडवायची असे ल तर सध्या मुंबईत जो १ एफएसआय आहे तो वाढवून ४ एफएसआय करावा. एवढय़ा एकाच गोष्टीने आपण त्याच जागेवर चौपट घरं बांध ू शकू . आिण हो, सरकारने आम्हाला १०० रुपये ूित चौरस फू ट दराने जागा द्यावी, आम्ही १५०० रुपये ूित चौरस फू ट दराने घरांची िवबी करू. अमे िरके तल्या आिथर्क मं द ीमु ळे आपल्याकडच्या गृह िनमार्ण क्षे ऽाला फटका बसल्याचं मत अने क जण व्यक्त करताहे त . त्यांच ं हे मत तु म् हाला मान्य आहे का ? माझं एक अगदी ःपष्ट मत आहे की, िरअल एःटे टच्या माकेर् टमध्ये कसलीही मंदी नाही. ज्या गोष्टीला िडमांड अिधक आहे , त्या गोष्टींचा अिधक सप्लाय व्हायला हवा, हे अथर्शास्तर्ातलं अगदी साधं, सरळ सूऽ आहे . आता काही िबल्डर लोकांक डू न मागणी नसताना ३/४ बीएचके घरांचा पुर वठा करत असतील तर आणखी काय होणार ? म्हाडाच्या उदाहरणावरून, िजथे तीन हजार आठशे घरांसाठी लाखो लोक अजर् िवकत घे तात, हे ःपष्ट झालं आहे की, परवडणाढया घरांना ूचंड मागणी आहे . तीन हजार लोकांना म्हाडाची घरं िमळतील, पण बाकीच्या लाखो सवर्सामान्यांच ं काय? त्यांना कु ठे घर िमळणार आहे ? सिद्य्ःथती अशी आहे की, परवडणाढया घरांना लाखोंनी मागणी आहे , आिण आपल्याकडे फक्त शे क डोंनी पुरवठा होतोय. या संदभार्त सरकारने ही सबीय होण्याची आवँयकता आहे . राजकीय इच्छाशक्ती या संदभार्त खूप महत्वाची आहे . परवडणारी घरं बांधण्याचं जे काम आम्ही करतोय, खरं तर, ते सरकारचं काम आहे . राष्टर्ीय िनमार्णाच्या कामात आम्ही मराठी िबल्डसर् ःवत:चा वाटा उचलतोय, असं म्हटलं तर चूक ठरणार नाही. शे वटचा ूश्न . मराठी माणसाला मुं ब ईत घर िवकत घे णं परवडत नाही , अशी ओरड ने हमीच ऐकायला िमळते . तु म् ही मराठी िबल्डसर् मराठी माणसाचं घर घे ण्याचं ःवप्न पू णर् करण्यासाठी काही करणार आहात का ? परवडणारी नॅनो घरं च तर मराठी माणसाचं घर घे ण्याचं ःवप्न पूणर् करणार आहे त. आिण परवडणाढया घरांची ही कल्पना आम्हीच ूथम ूत्यक्षात उतरवली. मला सांगायला आनंद वाटतो की, मुंबईतल्या काही मराठी िबल्डरांनी एकऽ ये ऊन िबल्डसर् असोिसएशन ःथापन के ले ली आहे . यामध्ये िनमार्ण मुप, हावरे िबल्डसर्, दे शमुख िबल्डसर्, मंऽी िबल्डसर् असे अने क मराठी िबल्डसर् सबीय आहे त. सवर्सामान्य मराठी माणसाला परवडणाढया दरांत घर दे ण्यासाठी जाणीवपूवर्क ूयत्न करण्याचा ठरावच आम्ही के ले ला आहे . लवकरच या ूयत्नांना यश िमळे ल. [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/tea.htm

2/2

3/31/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

कव्हरःटोरी

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

घरं िवकली जात नाहीत अशी आवई िबल्डर गोटातून उठवली जात असतानाच म्हाडाच्या गृहिनमार्ण ूकल्पाची जािहरात आली आिण घरासाठी लोकांच्या रांगा पाहायला िमळाल्या. त्यामुळे मोठय़ा घरांची मागणी घटले ली असताना ‘नॅनो’ घरांची माऽ जोरदार चलती असल्याची वःतुिःथती बांधकाम व्यावसाियकांना उमगली आिण सुरू झाला िखशाला परवडणाढया घरांचा िसलिसला.. कीितर् कु मार िशं दे ितशीचा सिचन मोरे सध्या घर शोधतोय. तसा मुंबईतल्या अंधेरी पिरसरात त्याच्या विडलांचा फ्लॅट आहे खरा पण, त्याच्या काकांच ं िबढहाडही ितथेच आहे . जॉइं ट फॅ िमली! तो, त्याचे आई- वडील, काका- काकी, त्यांची तीन मुलं असं आठ जणांच ं कु टु ंब. नुक तंच त्याचं . ‘ ’ लग्नही ठरलंय त्यामुळे ूायव्हसी साठी ःवतंऽ घर घे णं त्याला भागच आहे . तरीही म्हाडाचा घरांसाठीचा अजर् त्याने भरले ला नाही. भरणारही नाहीए . म्हाडाच्या कायर्पद्धतीिवषयी त्याला पूणर् िवश्वास आहे की, ितथे ‘से िटंग’िशवाय घर िमळणारच नाही म्हणून! म्हणूनच पिश्चम उपनगरात तो एक परवडे बल घर शोधतोय. त्यासाठी हाऊिसंग ूदशर्नांना आवजूर्न भे ट दे तोय.. ःवत:च्या िखशाला परवडे ल असं घर शोधणारा सिचन काही एकटाच नाही. महानगरातले लाखो लोक त्याच शोधात आहे त. खरं तर रांगेत आहे त म्हणा ना.. गेल्या आठवडय़ात म्हाडाच्या घरांसाठीची अजर्िवबी सुरु झाली आिण मुंबईतल्या एचडीएफसी बँ क ांच्या बाहे र लोकांच्या लांबच लांब रांगा िदसू लागल्या. ३८६३ घरांसाठी पिहल्या पाचच िदवसात ५ लाखांहू न अिधक जणांनी अजर् िवकत घे तले ! ूत्ये क जण आपलं नशीब आजमावून बघतोय. काय चूक आहे म्हणा त्यात? ःवत:चं घर िवकत घे ण्यासाठी म्हाडािशवाय दसरा कु ठला पयार्यच ु िशल्लक नाही सवर्सामान्य माणसाकडे ; तर तो आणखी काय करणार ? पण गेल्या काही िदवसांपासून एक पयार्य पुढे ये तोय. अफोडेर् बल हाऊिसंगचा. परवडणाढया घरांचा! काय आहे त ही परवडणारी घरं ? इतर घरांपेक्षा ती वे गळी कशी ठरतात? पण हे जाणून घे ण्याआधी आपल्याला थोडं भूतकाळात डोकवावं लागेल. मुंबई, पुण्यासारख्या महानगरांमध्ये एकीकडे जिमनींचे भाव गगनाला िभडत असतानाच खासगीकरण- उदारीकरण- जागितकीकरणामुळे नव्याने उदयाला आले ल्या नव- मध्यमवगार्च्या हातात चांगलाच पैसा खेळू लागला. आय.टी., मॅनेज में ट, कॉल सें टर मधल्या जॉब कल्चरमुळे तरूण- तरूणींना कमी वयातच भरमसाठ पगार िमळू लागले आिण त्यामुळे त्यांची बयशक्ती ूचंड , होम लोन्ससाठी माहकांच्या मागे हात धुऊन लागणाढया बँ क ांमळे पूवीर्सारखी वाढली. दसरीकडे ु वणवण न करताच घरबसल्या घरांसाठी कजर् िमळू लागलं! साहिजकच िबल्डरांसाठी ही सुवणर्संधी होती. नव- मध्यमवगार्ला सुखवःतू घराची ःवप्नं दाखवत मग त्यांनी आिलशान फ्लॅट बांधण्याचं जणू िमशनच हाती घे तलं. ज्यांच ं लहानपण १० बाय १२ च्या घरात गेलं त्यांनाही आधुिनक सोयीसुिवधानीं सज्ज असले ले हे फ्लॅट खुणावू लागले . हजार - बाराशे चौरस फू टांचे २,३,४ बीएचके लक्झरी फ्लॅट, ूीिमयम फ्लॅट, इिलगंट होम्स अशी नवनवीन नावांनी मुंबई, पुण्यात िठकिठकाणी शे क डो हाऊिसंग ूोजे क्ट साकारले . अत्याधुिनक जीम, क्लब हाऊस, ःवीिमंग पूल म्हणजे जणू अत्यावँयक गोष्टीच बनल्या. बरं मग, या सोयीसुिवधा हव्यात तर पैसेही तसे च भरमसाठ भरावे लागणार . नव- मध्यमवगार्ची त्याला ना नव्हती. आिलशान घरासाठी ५०- ६० लाख रूपये मोजायला ते तयार होते . िरअल्टी से क्टरमध्ये खढया अथार्ने बूम होती. या बूमला खरा धक्का बसला तो अमे िरके तल्या आिथर्क मंदीच्या तडाख्यानंतर. िबल्डरांनी ३,४ बीएचके घरं बांधन ू तर ठे वली, पण त्यांना माहकच िमळे ना. त्यांचे करोडो रूपये अडकले . आिण मग त्यातूनच परवडे बल घरांचा जन्म झाला. एःटे ट एजंट ऑफ इं िडयाचे अध्यक्ष यशवंत दलाल सांगतात, ‘मोठय़ा, महागडय़ा घरांनी कु णी माहक नसल्यामुळे च लहान, परवडणारी घरं बांधणे िबल्डरांना भाग पडले आहे . खरं तर बहते ु क िबल्डरांनी बढयाच वषार्ंपूवीर् िवःतारीत उपनगरांमध्ये जिमनीचे मोठमोठे पट्टे िवकत घे तले होते आिण आता ते मंदीच्या

loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

1/7

3/31/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Lokprabha.com ट् काळात पैसे कमावण्यासाठी त्याचा वापर करताहे त.’ महाराष्टर् चेंबर ऑफ हाऊिसंग इं डःशीचे मुख्य कायर्क ारी अिधकारी (सीईओ) झुबीन मे हता यांना माऽ हे मत पटत नाही. त्यांच्या मते , िबल्डरांनी ने हमीच माहकांच्या मागणीूमाणे घरांचा पुर वठा के ला आहे . ‘आिथर्क ते ज ी असताना १ बीएचके घरासाठी कु णी माहकच नव्हते , म्हणून आम्ही लहान घरं िनमार्ण के ली नाहीत,’ असं मे हता सांगतात. ते पुढे ःपष्ट करतात, ‘१ बीएचके सारख्या लहान घरांना खूप मागणी असण्याची दोन कारणं आहे त- एक , नोकढयांमध्ये असुर िक्षतता िनमार्ण झाल्यामुळे मोठी गुत ं वणूक करण्यास माहक कचरताहे त. आिण दोन, व्याज दर वाढल्यामुळे महाग झाले ली कजेर्.’ मे हता यांच्या म्हणण्यात तथ्य असे लही, पण याचा अथर् या आधी लहान घरांना मागणी नव्हती असा काढला, तर तो वःतुिःथतीचा िवपयार्सच ठरे ल. म्हाडाच्या घरांसाठी सध्या उडाले ली झुब ं ड , पािहली तर हे अिधक ःपष्ट होईल पण तरीही म्हाडाची घरं आिण खासगी िबल्डरांची परवडे बल घरं यांची तुलना होऊच शकत नाही. कारण म्हाडाची घरं ही मुंबई शहरात आिण उपनगरात आहे त, तर खासगी िबल्डरांची बहते ु क घरं िवकत घे ण्यासाठी शहराच्या सीमा ओलांडाव्या लागतात. झुिबन मे हता या फरकाचं कारण सांगतात. ते म्हणतात, म्हाडाबरोबर आमची कु ठलीही ःपधार् नाही, ःपधार् होऊच शकत नाही. म्हाडाला काही आमच्या ूमाणे जिमनीसाठी मोठी िकं मत मोजावी लागत नाही. जिमनीच्या भावामुळे च आमच्या घरांच्या िकं मती वाढतात. काहीही असो पण, सायन, वसरे वा, चेंबूर , कांिदवली अशा िठकाणी म्हाडाची घरं िमळणं आिण ने रळ , ठाणे , पालघरसारख्या िठकाणी घर घे णं यात फरक असणारच ना. महाराष्टर् चेंबर ऑफ हाऊिसंग इं डःशीने नुक तंच कांिदवलीच्या रघुलीला मॉलमध्ये बजे ट ूॉपटीर् २००९ हे परवडणाढया घरांच ं ूदशर्न भरवलं होतं. पिश्चम उपनगरातील िमत्तल, रूःतमजी, िशवम िबल्डसर् यांसारख्या ३०हन ू अिधक िबल्डरांनी या ूदशर्नात भाग घे तला होता. तब्बल २०० गृह ूकल्पांची मािहती या ूदशर्नाद्वारे हजारो लोकापयर्ंत पोहोचिवण्यात आली. पण या २०० ूकल्पांपैक ी के वळ १० ूकल्प मुंबईच्या सीमांतगर्त आहे त तर उवर्रीत सगळे ूकल्प मुंबईबाहे रच आहे त. या ूकल्पांतील घरांची िकं मत ६ लाखांपासून ४९ लाखांपयर्ंत आहे . म्हणजे परवडे बल घर घ्यायचं तर सवर्सामान्य नोकरदार माणसाला मुंबईबाहे रच जावं लागणार , यात काही शंक ा नाही. पिश्चम उपनगरातील परवडणाढया घरांची िकं मत ६ लाखांपासून सुरू होत असली तरी कजर्त, ने रळसारख्या शहराबाहरील ‘हॉट ’ डे िःटने शन ला हे दर बरे च कमी आहे त. ने रळला िनमार्ण मुप बांधत असले ल्या नॅनो िसटीत ३ लाख ९९ हजारापासून घरं उपलब्ध आहे त तर कजर्त ये थे उभारली जात असले ल्या तानाजी मालुसरे िसटीत २ लाख रूपयांपासूनच्या िकमतीतली घरं उपलब्ध आहे त. या उलट अ◌ॅक्मे मुपच्या अंधेर ी ये थील १ बीएचके फ्लॅटची िकं मत ४० लाख रूपये आहे . परवडणाढया घरांसाठीचे सवार्त जाःत ूकल्प िवशे ष करून िवरार , ठाणे , ने रळ , वसई आिण पालघर ये थे मोठया ूमाणात सुरू आहे त. साहिजकच शहराबाहे र जिमनींचा भाव कमी असल्यामुळे परवडणाढया घरांचे भिवंयातीलही बहते ु क ूकल्प शहराबाहे रच असणार आहे त. त्यामुळे नोकरदार मराठी वगर्, जो यापूवीर् डोंिबवली, नालासोपारा सारख्या जागी जाऊन िःथर झाला होता, त्यांची पुढची िपढी ने र ळ , माथेर ानला ःथाियक होणार आहे . आिण कदािचत ितथेच आता मराठी संःकृ ती जोपासली जाईल! लक्झरी घरं बनिवण्यासाठी ूिसध्द असले ल्या लोढा मुपने ही परवडणाढया घरांचे ूकल्प ठाण्यात सुरू के ले आहे त. त्यांच्या ‘कासा युिनवसर्’ या ूकल्पातील १ बीएचके आिण ३ बीएचके घरं ूित चौरस फू ट २,९९७ रूपयांच्या भावाने ूकल्प जाहीर होताच १५ िदवसांत िवकली गेली. ठाण्यात ‘हावरे िसटी’ बांधत असले ल्या हावरे िबल्डसर्चाही असाच अनुभव आहे . त्यांच्या घरांची िकं मत ूित चौ. फू . २,६०० रूपये आहे . हावरे िसटीचं वैिशष्टय़ म्हणजे , परवडणाढया घरांच्या त्यांच्या ूकल्पात त्यांनी १ रूम िकचनची घरं बांधन ू इितहास घडवला आहे . हावरे म्हणतात, ‘गेल्या आठ वषार्ंत ठाण्यात वन रूम िकचनचा फ्लॅट कु णी बांधला नव्हता. पण आम्ही तो बांधन ू ठाण्यात परवडणाढया घरांच्या बांतीचे बीजारोपण झाले .’ ठाण्यातल्या घोडबंदर रोडवरच्या बोिरवडे इथल्या हावरे िसटीच्या पिहल्या ७५० घरांच ं बुिकं ग त्याची जािहरात आल्यानंतर पाचच िदवसांत झालं. आता लवकरच हावरे ७५० घरांचा दसरा फे ज ु िवबीसाठी काढणार आहे त.

loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

2/7

3/31/2009

Lokprabha.com

कायार्लयात िशपाई म्हणून काम करणाढयांपासून अिधकाढयांपयर्ंतच्या सवार्चाच या परवडे बल घरांना तुफ ान ूितसाद िमळतोय. पण याचा अथर् िबल्डसर् ही घरं त्यांना सवर्सामान्य माणसािवषयी कळवळा आहे , म्हणून बांधताहे त असा गैरसमज करून घे ऊ नये . िरअल एःटे टमधील तज्ज्ञांच्या मते , िबल्डरांना सध्या खेळ त्या पैशाची (िलिक्विडटी) चणचण भासत आहे . आधी त्यांनी लक्झरी, इिलगंट घरं मोठय़ा ूमाणात बांधन ू त्यांना सवर्सामान्यांच्या आवाक्याबाहे र ठे वलं. आता मंदीच्या काळात घरं िवकली जात नसल्यामुळे त्यांना बसता- उठता परवडणारी घरं िदसत आहे त.

माहकांना आकिषर्त करण्यासाठी काही िबल्डसर् माहकांना नवनवे आिथर्क पयार्यही उपलब्ध करून दे त आहे त. उदाहरणाथर्, िनमार्ण मुपने ने र ळ इथल्या नॅनो िसटीमधला १ बीएचके फ्लॅट तीन लाख ९९ हजार रूपयांना उपल्बध करून िदला आहे . माहकांना हा फ्लॅट बुक करण्यासाठी फक्त ११ हजार रूपये भरायचे आहे त, आिण फ्लॅटचा ताबा िमळाल्यानंतर ८९ हजार भरावे लागणार आहे त. त्यानंतर , माहकाला पुढची दहा वषर् दर मिहन्याला तीन हजार रूपये भरावे लागतील िकं वा ३० मिहने १० हजार रूपये भरावे लागतील. दरम्यान, िरअल्टी माकेर् टवर बारीक नजर ठे वणाढया अकोमोडे शन टाइम्स या पािक्षकाचे सीईओ अजय चतुवेर्दी यांनी या घरांबाबत नोंदवले ला धोक्याचा इशारा महत्त्वाचा आहे . ते म्हणतात, ‘परवडणाढया घरांचे ूकल्प कधी पूणर् होतील या िवषयी काही खाऽी (ग ॅरं टी) दे ता ये णार नाही. आिण दसरा धोका म्हणजे , ूकल्पाच्या पिरसरातील पायाभूत सुिवधा- खड्डे पडले ले रःते , ु िवःकळीत पाणी- वीज पुरवठा.’ आणखी एक महत्वाचा मुद्दा. परवडे बल घरांच्या गुणवत्तेिवषयीही ूश्न उपिःथत के ला जातोय. कन्ःशक्शन कॉःट कमी करण्यासाठी िबल्डसर् ःवःतातली, चायनामे ड साधनसाममी वापरत असल्याचा आरोप के ला जातोय. िबल्डरांनी माऽ हे आरोप फे टाळू न लावले आहे त. म्हाडाच्या घरांच्या योजने मुळे तयार झाले ल्या ूचंड मोठय़ा कु तुहलाच्या लाटे वर िबल्डर लॉबी ःवार होऊ पाहाते आहे . म्हाडाची घरं ज्यांना िमळणार नाहीत अशांचा एक मोठा व्हॅक्युम तयार होणार आहे आिण या मोठय़ा वगार्ला आपल्याकडे खेचन ू घे ण्यासाठी िबल्डर लॉबी सज्ज झाली आहे . म्हणूनच म्हाडाच्या योजने ला लाभले ल्या अभूतपूवर् ूितसादानंतर िविवध खाजगी गृहिनमार्ण ूकल्पांच्या जोरदार जािहराती वतर्मानपऽांतून ूदिशर्त झाल्या. मध्यमवगार्ला मोठय़ा संख्ये ने घरांची आवँयकता आहे . तो घरांक डे के वळ गुत ं वणूक म्हणून पाहात नाही. ती त्याची गरजही आहे . आिण या घरामध्ये तो भाविनकदृष्टय़ा गुत ं ले लाही असतो. घर त्याच्यासाठी के वळ िसमें टच्या चार िभंती नसतात तर तो कु टु ंबाचा आधारवड असतो. त्यामुळे च घर घे ताना तो अिधक चोखंदळ होतो. हे घर घे ताना त्याच्या पोटाला िचमटा पडत असला तरी तो राजीखुशीने त्या वे दना पचवतो. माऽ हा आधारवड त्याला अनंतकाळ सावली दे ईल याची खाऽी माऽ त्याला पटावी लागते . घर हे कु ठल्याही सामान्य माणसाचं अंितम ःवप>् ◌ा असतं. िखशाला परवडणारं घर म्हणजे तर ध्ये यपूतीर्च पण ही घरं त्याला खढया अथार्नं हक्काची सावली दे तील का? हा ूश्न माऽ िदघर्क ाळ मनात घर करून राहणार आहे . loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

3/7

3/31/2009

Lokprabha.com

िबल्डरांच ा नवा फं डा : से मी -लक्झरी अपाटर् में टस ् आिथर्क मंदीचा िवपरीत फटका बसल्यानंतर आता माहकांना आकिषर्त करण्यासाठी रीअल एःटे ट डे व्हलपसर्- िबल्डसर् नवनव्या क्लृप्त् या लढवताहे त. सवर्सामान्यांसाठी कमी िकमतीतील घरं उपलब्ध करून दे त असतानाच दसरीकडे ते उच्चमध्यमवगीर्यांसाठी से मी- लक्झरी फ्लॅट उपलब्ध ु करून दे ताहे त. काय आहे त हे से मी- लक्झरी फ्लॅटस?् उच्चॅू हाय- फाय ूकल्पांमध्ये माहकांना दे ण्यात ये णाढया सवर् सुखसुिवधा दे तानाच घराची िकं मत मध्यमवगीर्यांना परवडे ल अशी ठे वता यावी यासाठी घरांचा आकार कमी करण्यात ये तो. अशा घरांच्या िकमती लो कॉःट घरांच्या मानाने १० ते २० टक्के जादा असतात, पण लक्झरी घरांच्या तुलने त ही घरं ३० ते ३५ टक्के ःवःत असतात. आिलशान ूकल्पांच्या उलट, िजथे साधारणत: घरं २ बे डरूम- हॉल- िकचन िकं वा त्याहन ू अिधक खोल्यांचीच असतात, से मी लक्झरी ूोजे क्टमध्ये १ बे डरूम- हॉल- िकचनची घरं सुध्दा असतात आिण घरांचा एिरया ५०० ते १००० चौ.फू टांच्या दरम्यान असतो. क्लबहाऊस, लँ डःके प गाडर् न्स, िचल्से न्स पाकर् , ःवीिमंग पूल तसंच आधुिनक सुरक्षा सुिवधासाधनं यांसारख्या सवर् सुखसुिवधा माहकांना पुर वण्यात ये तात. कमी िकमतीच्या घरांूमाणे ही से मी- लक्झरी घरं दरू कु ठे तरी उपनगरात असत नाहीत, तर सहज ये णे- जाणे शक्य होईल अशा ूमुख िठकाणी असतात. आकृ ित िसटी या डे व्हलपर मुपने अशा ूकारच्या से मी- लक्झरी घरांचे तीन ूकल्प जाहीर के ले आहे त- ठाणे , मीरा रोड आिण पुणे. या घरांना मोठी मागणी असल्याचे आकृ ित िसटीचे संचालक हे मंत शाह सांगतात. ते म्हणतात, ‘कदािचत ही घरं म्हणावी तशी ूशःत नसतील, पण आधुिनक जीवनशैलीशी संबंिधत असले ल्या सवर् सोयीसुिवधा आम्ही पुरवल्या आहे त’. ठाण्यातल्या से मी लक्झरी १ बीएचके घराची िकं मत २१.०९ लाख रूपये आहे तर मीरा रोड ये थील से मी लक्झरी ३ बीएचके घराची िकं मत २४.२ लाख रूपये आहे . या आधी लक्झरी फ्लॅटचा एिरया खूपच जाःत होता आिण त्यांची िकं मत तर त्याहनही जाःत. ू त्यामुळे ते सवर्सामान्य मध्यमवगीर्यांच्या आवाक्याबाहे र असत. पण आता, घरांच्या िकमती उतरल्यामुळे आिण लहान एिरयाची अिधकािधक घरं बांधली जात असल्यामुळे िबल्डर आिण माहक दोहोंसाठी ही िवन- िवन िसच्युएशन ठरत असल्याचं जाणकारांच ं मत आहे . परवडणारी घरं िबल्डरांन ा कशी ‘परवडतात ’? १. कॉःट किटंग! : ॄॅण्डे ड आिण दजेर्दार फिनर्िशंग टाळतात. नळ , िसंक , दरवाजाच्या कडय़ा, िखडक्यांची तावदानं आिण इले िक्शक बटनं वगैरें सारख्या गोष्टी साधारण दजार्च्या आिण ःवःतातल्या असतात. काही वे ळ ा तर अध्र्या िकं मतीत उपलब्ध असले ल्या चायनामे ड वःतूही वापरल्या जातात. २. गच्ची गेली उडत : काही िबल्डसर् गच्चीला वॉटरूूिफं ग करण्यासाठी होणारा अनावँयक (?) खचर् टाळतात. के िमकल सोल्यूशन्स, वॉटरूूफ िसमें ट, िॄकबॅट रद्द. ३. मे ड इन चायना : खोल्यांमध्ये म ॅनाईट िकं वा माबर्ल वापरले जात नाही. राजकोटमध्ये बनले ल्या टाइल्स वापरल्या जातात कारण त्या िकमान काही काळ तरी चकाचक िदसतात आिण ःवःतही असतात. काही िबल्डसर् चायनामे ड टाइल्स वापरतात. ४. एकिवटी िभंती : दोन ःतरांच्या िवटांच्या िभंतीऐवजी घराच्या आतील िभंती एक ःतरीय असतात. ५. ःवःतातली कच्ची साममी : बांधकामातली ूत्ये क गोष्ट तीन दजार्मध्ये िमळते . िनकृ ष्ट, मध्यम आिण उत्कृ ष्ट. लोखंडापासून िसमें टपयर्ंत सवर् गोष्टी िनकृ ष्ट घे तल्या की काम ःवःतात होतं. ६. बल्क बाइं ग : इमारत बांधकाम सािहत्याची खरे दी घाऊक घे तली तर खूप ःवःतात पडते . ूाधान्य : मराठी माणू स मराठी माणसाला मुंबईत वाचवायचं, त्याचं अिःतत्व िटकवायचं म्हणचे ने मकं काय करायचं, या ूश्नाचं उत्तर दे ण्याचा ूयत्न मुंबईतील काही मराठी िबल्डर करत आहे त. मराठी माणूस मुंबईत िटकवायचं असे ल तर त्याला मुंबईबाहे र जाण्यापासून रोखलं पािहजे . म्हणजे च, त्याला मुंबईत राहायला जागा िमळाली पािहजे , हे सोपं सूऽ त्यांनी अमलात आणलं आहे . मुंबईतल्या काही िनवडक जागांमध्ये अत्याधुिनक सोयीसुिवधा असले लं एक उत्तम घर मराठी माणसाला िमळू शके ल; ते ही सवलतीच्या दरात. म्हाडाच्या घरांमध्ये मराठी माणसासाठी ८० टक्के आरक्षण असावं, अशी जोरदार मागणी राजकीय पक्षांक डू न होत आहे . या मागणीला मूतर् ःवरूप loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

4/7

3/31/2009

Lokprabha.com

दे ण्यासाठी मराठी िबल्डर सरसावले आहे त. महाराष्टर् िबल्डसर् असोिसएशन (एमबीए) या मराठी िवकासकांच्या संःथेने यासंदभार्तील बोलणीही सुरू के ली आहे त. मराठी माणसला सवलतीच्या दरात घर दे ताना ने मक्या काय सवलती असतील, त्या कशा ःवरूपात मांडाव्यात यािवषयीच्या चचेर्ने सध्या जोर धरला आहे . एमबीएचे अध्यक्ष आिण हावरे िबल्डसर्चे सुरे श हावरे यांनी याबद्दल मत व्यक्त के लं. ते म्हणाले , ‘मराठी माणसाला मुंबईत घर घे ताना ूाधान्य आिण सवलत िमळणं यात काहीच गैर नाही. नाहीतर मराठी माणसाने काय उत्तर ूदे शात जाऊन घर घ्यायचं?’ महाराष्टर् चेंबर ऑफ हाऊिसंग अ◌ॅण्ड इं डःशी (एमसीएचआय)चे माजी अध्यक्ष मोहन दे शमुख यांनीही या मताला दजोरा िदला आहे . उलट, खासगी िबल्डरांनी मराठी माणसाला आरक्षण का नाही ु द्यायचं, असा ःपष्ट सवालही त्यांनी के ला. ‘या शहरात राहणारा मराठी माणूस म्हणजे इथला ःथािनक . त्यामुळे त्याला ूाधान्य असलंच पािहजे . मराठी माणसाला सवलतीच्या दरात घरे उपलब्ध करून दे ण्याला माझाही पािठं बा आहे ,’ असे एमसीएचआयचे उपाध्यक्ष आिण मंऽी मुपचे सुनील मंऽी यांनी सांिगतले . पुरािणक िबल्डसर्चे शैलेश पुर ािणक यांनीही या मताशी सहमत असल्याचे सांिगतले . ‘मराठी िबल्डरांक डे घर घे ण्याची मराठी माणसाची तयारी आहे . आमच्याकडे ही मराठी माहकांचीच संख्या अिधक आहे . माझ्या सवर् ूोजे क्टमध्ये मराठी माणसाची संख्या लक्षणीय आहे . या पद्धतीचे ःवागत झाले तर आम्ही यापुढेही मराठी माणसाला ूाधान्य दे त राहू,’ असे ते म्हणाले . म्हाडाच्या सोडतीनंतर िबल्डरांना महालॉटरी! झोपडपट्टीवासीयांसाठी चाळीस लाख घरं बांधणार ! दोन वषार्ंत म्हाडा दोन लाख घरं बांधणार ! दोन वषार्ंत दहा लाख घरं बांधणार ! आठवताहे त का या घोषणा? अनुब मे िशवसे नाूमुख बाळासाहे ब ठाकरे , म्हाडाचे हीरो टी. चंिशे खर आिण मुख्यमंऽी िवलासराव दे शमुख यांच्या या घोषणा आहे त. सवर्सामान्यांचा िखसा जसा हलका असतो, तशी त्यांची ःमरणशक्तीही कमजोर असते , हे महाराष्टर्ातल्या राजकीय ने तृत्वाला (आिण ूशासकीय अिधकाढयांनाही)चांगलंच ठाऊक आहे . त्याचंच हे ढळढळीत उदाहारण. सवर्सामान्यांना परवडतील अशा भावात घरं उपलब्ध करून दे णं हे म्हाडाचं उिद्दष्ट. पण म्हाडाच्या ःथापने पासून आतापयर्ंत म्हणजे गेल्या चार दशकांत सगळी िमळू न सुमारे एक लाख ९० हजार घरं म्हाडाने बांधली. घरं बांधण्याचा ःवत:चा इतका ‘कासवछाप ' मंद वे ग माहीत असतानाही दोन वषार्ंत लाखो घरं बांधण्याच्या घोषणा िबनबोभाटपणे म्हाडाचे अिधकारी िकं वा त्यांचे राजकीय रखवालदार कसा काय करतात; आिण कशाच्या आधारावर , कोण जाणे ? गेल्या दोन आठवडय़ांपासून मुंबईतल्या ३८६३ घरांसाठी म्हाडाने सुरु के ले ल्या अजर् िवबीला सवर्सामान्यांचा तुफ ान ूितसाद िमळतोय. नव्हे , हे अजर् िमळवण्यासाठी उडाले ली त्यांची झुब ं ड अद्याप ओसरले ली नाही. पिहल्या चार िदवसांतच ५ लाखांहू न अिधक लोकांनी अजर् िवकत घे तल्यामुळे म्हाडाला आणखी पाच लाख अजर् छापावे लागले . आता तर या ३८६३ घरांसाठी दहा लाखांहू न अिधक अजर् ये तील असा अंदाज म्हाडाच्या विरष्ठ अिधकाढयांनीच व्यक्त के ला आहे ! ज्यांना म्हाडाची ही लॉटरी लागेल त्यांच्या नशीबािवषयी (आिण कदािचत से िटंगिवषयी) इतरांना असूया वाटे लच, पण त्याहन ू गंभीर ूश्न आहे तो, ज्यांना हात हलवत परत िफरावे लागणार आहे त्यांनी काय करायचे? त्यांना कु ठे घर िमळणार ? म्हाडाची लॉटरी लागत नाही आिण खासगी िबल्डरांची घरं परवडत नाही, अशा एका दंचबात ु सवर्सामान्य सापडले आहे त. उपनगरांमध्ये जाऊन राहण्याचा एक पयार्य त्यांच्याकडे होता पण ितथेही घरांचे भाव आकाशाला िभडल्यामुळे ते सुद्धा आता शक्य रािहले लं नाही. इथे एक गोष्ट लक्षात घ्यायला हवी की, म्हाडाच्या घरांसाठींच्या अजार्ची िवबी आिण परवडणाढया घरांच्या जािहराती एका मागोमाग एक अशाच समोर आल्या. अजर्िवबीच्या पिहल्या पाचच िदवसांत ५ लाख १७ हजार जणांनी अजर् िवकत घे तल्यामुळे मुंबईत घरांना असले ल्या मागणीचा अंदाज पुन्हा एकदा अधोरे िखत झाला. म्हाडाच्या घरांसाठी, मग ते घर अल्प उत्पन्न गटातील असो वा मध्यम िकं वा उच्च मध्यम गटातील असो, उत्सुक असले ले सवर्सामान्य या व्याख्ये तच मोडणारे असतात. कारण बाजार भावाच्या अध्र्या दरात घर िवकत घे ण्याची आवँयकता त्यांनाच असते आिण अजर् िवकत घे ण्यासाठी एचडीएफसी बँ के च्या बाहे र रांगेत तासनतास उभे राहण्याचा संयम, ताकद त्यांच्यातच असू शकते ! या सवर्सामान्यांना घर घे ण्याची इतकी ूबळ इच्छा आिण गरज आहे , हे म्हाडाच्या िनिमत्ताने

loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

5/7

3/31/2009

Lokprabha.com

या सवर्सामान्यांना घर घे ण्याची इतकी ूबळ इच्छा आिण गरज आहे , हे म्हाडाच्या िनिमत्ताने िबल्डरांना िदसलं. त्या आधी त्यांना ते माहीत नव्हतं असं नाही, पण त्यांनी त्याकडे सोयीःकरपणे डोळे झाक के ली होती. तथाकिथत मंदीच्या चचेर्मुळे तर िबल्डरांचे लक्झरी फ्लॅट्स, ूीिमयम फ्लॅट्सही माहकांची वाट पाहत पडू न होते आिण अजूनही तसे च आहे त. म्हाडा अजार्साठीच्या लांबचलांब रांगांनी िबल्डरांचे डोळे उघडले . ःवःतातल्या घरांसाठीची एक नॅनो नव्हे , तर मे गा बाजारपे ठ िबल्डरांना त्या सवर्सामान्यांच्या रांगांमध्ये िदसली असे ल तर त्यात आश्चयर् वाटायला नको. म्हाडाच्या अत्यल्प, अल्प, मध्यम आिण उच्च उत्पन्न गटातील घरांच्या अजार्च्या खरे दीनंतर तो अजर् भरताना माहकाला अनुब मे १०, २०, ५० हजार आिण एक लाख रुपये अनामत रक्कम म्हणून पे ऑडर् र ने भरायची आहे . अजार्ची लॉटरी पद्धतीने सोडत काढल्यानंतर ज्यांचा नंबर लागले ला नाही अशा लोकांना त्यानंतर एका मिहन्यानंतरच त्यांची अनामत रक्कम परत िमळणार आहे . अनामत रक्कम परत घे तल्यानंतर या लोकांचा घराचा शोध थांबेल िकं वा ते हताश होतील, असा समज माऽ कु णी करून घे ऊ नये . ते व्हा या लोकांना आपले माहक बनवण्यासाठी खासगी िबल्डसर् पुढे सरसावतील आिण त्यांना आपल्याकडे आकिषर्त करून घे ण्यासाठी नवनव्या ःकीम्स आणतील, असा अंदाज एःटे ट एजंटांक डू न व्यक्त के ला जातोय. एजंटांचा हा अंदाज खरा ठरे ल अशीच सध्या लक्षणं आहे त. त्यामुळे म्हाडाच्या सोडतीनंतर खरी महालॉटरी खासगी िबल्डरांना लागणार आहे . आणखी एक गोष्ट. परवडणारी घरं ठाण्यात िकं वा ने र ळमध्ये १० लाखांच्या आत असली तरी शहरांत िकं वा उपनगरात माऽ त्यांची िकं मत १५- २० लाखांच्या खाली ये णं अशक्यच आहे . त्यामुळे म्हाडाच्या उच्च उत्पन्न गटातील घरांसाठी ूयत्नरत असले ल्यांनाच खासगी िबल्डरांची शहरातली घरं परवडतील आिण बाकीच्यांना, म्हणजे अत्यल्प, अल्प आिण मध्यम उत्पन्न गटांतील लोकांना, मुंबईबाहे रचा अथार्त ठाणे , पनवे ल, ने र ळचा रःता धरावा लागेल, हे ःपष्टच आहे . पुण्यात घरांच्या िकमती आवाक्यात होत्या. माऽ पुणे आिण पिरसरात झपाटय़ाने आयटी क्षे ऽ िवःतारले आिण ःथावर मालमत्ता क्षे ऽात बूम सुरू झाले . भरमसाठ पगार , उं ची जीवनशैली यामुळे शहरात लक्झरीयस घरांची मागणी एकदम वाढली. आयटीमुळे घरांच्या िकमतीही पगाराूमाणे फु गल्या. नवरा- बायको दोघे ही आयटीमध्ये नोकरीला असल्याने लाख दीड लाख रुपये मिहन्याला घरात ये ऊ लागले . त्यामुळे पंचवीस तीस लाखाचे घर घे णे ही त्यांच्या दृष्टीने अवघड गोष्ट मुळ ीच नव्हती. याच काळात परांज पे िबल्डरने ३५ लाखांत घर अशी योजना बावधन पिरसरात आणली. सकाळी वतर्मानपऽात जािहरात ूिसद्ध झाल्यानंतर सायंकाळपयर्ंत बुिकं ग संपल्याचा बोडर् त्यांना लावावा लागला होता. आयटी बूम सुरूच रािहल्याने घरांच्या िकमती वाढतच गेल्या. पिरणामी पुण्यात घर घे णे हे सवर्सामान्य मध्यमवगीर्यांच्या आवाक्याबाहे र गेले. त्यामुळे िबल्डरांनीदे खील वन बीएचके िकं वा छोटी घरे बांधणे बंदच के ले . गेली पाच- सहा वषेर् पुण्यात अशी छोटी घरे बांधली गेली नाहीत. दोन- तीन बीएचके , रो- हाऊसे स, गाडर् न लक्झरीअस फ्लॅटची मागणी असल्याने जे काही मोठे गृह ूकल्प उभे रािहले ते सामान्यांपासून खूपच दरू गेले. ‘मगरपट्टा टाऊनिशप ’ हा हडपसर पिरसरातील शे तकढयांनी त्यांच्या जिमनी एकऽ करून उभारले ला भव्य गृह ूकल्प. त्यानंतर आयटी पाकर् चा ूयोग यशःवी झाल्यानंतर टाऊनिशपचे फॅ ड पुण्यात फोफावले . साडे चार हजार एकरावर ‘नांदेड िसटी’ तर दोनशे ते सव्वादोनशे एकरात ‘अ◌ॅमनोरा पाकर् ’ टाऊनिशप होऊ घातली. शे तकढयांची जमीन, शे तकढयांची कं पनी करून हे ूकल्प हाती घे ण्यात आले . त्यातील िसंहगड रःता पिरसरात उभारणाढया नांदेड िसटीला उदंड ूितसाद िमळाला. पिहल्या टप्प्यात सात हजार लोकांनी घरांची नोंदणी के ली. त्या जवळच डी.एस.के .ची टाऊनिशप घोिषत झाली तीदे खील हाऊसफु ल्ल झाली. गेल्या माचर्पयर्ंत घरबांधणी क्षे ऽातील बूमने पुण्याला वे ड लावले होते . या सगळ्यात सवर्सामान्य गरजू पुणेक र माऽ या ूवाहात सामील होऊ शकला नाही. अशी घरे घे णाढयांत गुत ं वणूक दारांचा वगर् मोठा होता. आयटीतील ते ज ी कोसळली तशी घरबांधणी क्षे ऽातील चलती जिमनीवर आली. सप्टें बरपासून ही घसरण चालू आहे . के वळ पुण्याचाच िवचार के ला तर जमीन आिण घर खरे दीतील व्यवहार पंधरा हजारांनी घटले . त्यामुळे ९० कोटींनी मुिांक ाचे उत्पन्न कमी झाले . टाऊनिशप अध्र्यावर थांबल्या. अने क ांनी बुिकं गचे पैसे काढू न घे तले . भाव वाढतात म्हणून काही िबल्डरांनी तयार घरे िवकणे थांबिवले होते ते आता खड्डय़ात गेले. हळू हळू िबल्डरदे खील जिमनीवर आले . गेल्या मिहन्यात पुण्यात उं सीिपसोळी पिरसरात ूथमच वन बीएचके घराची जािहरात आली. ‘नऊ लाख रुपयांत

loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

6/7

3/31/2009

Lokprabha.com

पुण्यात उं सीिपसोळी पिरसरात ूथमच वन बीएचके घराची जािहरात आली. ‘नऊ लाख रुपयांत घर’. एका िदवसात या ःकीममधील सवर् घरे बुक झाली. त्यानंतर आता हळू हळू वन बीएचके घरांच्या जािहराती झळकताना िदसतात. मंदीच्या वातावरणामुळे ३० ते ४० टक्क्यांनी घरांच्या िकमती उतरल्या आहे त. माऽ िबल्डर असोिसएशन दर पंधरवडय़ाला पऽकार पिरषदा घे ऊन आजची घसरण हीच नीचांक ी आहे . यापे क्षा अिधक िकमती घसरणार नाहीत असे छातीठोकपणे सांगतात, पण घसरण काही थांबत नाही ही वःतुिःथती आहे . माऽ दसरी बाब अशी की सध्या ु माहकदे खील िकं मत कमी होईल म्हणून घर घे ण्यास पुढे ये त नाही आिण िवकणाराही थोडं थांब,ू िकं मत वाढे ल म्हणून व्यवहार करत नाहीत. म्हणून घरांच्या पुनिवर्ब ीचे व्यवहार बंद आहे त तर िबल्डर रोखीचे िगढहाईक असे ल तर तडजोड करून व्यवहार करतात. म्हाडा ठप्प , जमीनच नाही गेल्या पाच- सात वषार्ंत पुणे िकं वा िपंपरी- िचंचवडमध्ये म्हाडाची गृहबांधणी योजना झालीच नाही. जमीन नसल्याने म्हाडाचे काम जवळपास बंदच आहे . त्यामुळे सवर्सामान्यांना िबल्डरिशवाय घरांसाठी दसरा पयार्य नाही. घरं दे ण्यासाठी दसरा पयार्य म्हणजे िपंपरी- िचंचवड नवनगर िवकास ु ु ूािधकरण. या ूािधकरणाचे काम ठप्प आहे . जी काही थोडीफार जमीन उरली त्यावर घरांपेक्षा अन्य आयटी पाकर् , बाजार गाळे असे ूकल्प घे ण्यातच राजकीय ने त्यांना रस आहे . त्यामुळे ूािधकरणाकडू न घर िकं वा भूखडं ाची अपे क्षा आता मावळलीच आहे . हे ूािधकरण बरखाःत करणे िकं वा नव्याने होत असले ल्या पीएमआरडीए (पुणे महानगर ूादे िशक िवकास ूािधकरण)मध्ये िवलीनीकरणाचे संके त आहे त. िपंपरी महापािलके ने ‘दीड लाखात आिथर्क दबर् ु ल घटकांसाठी घर’ ही योजना आणली. कें िाच्या जवाहरलाल ने हरू पुनरुत्थान योजने तून १३ हजार २०० घरे बांधण्याची ही योजना आहे . त्यासाठी १७ हजार अजर् आले आहे त. ४७५ कोटींचा हा ूकल्प. यामध्ये वािषर्क उत्पन्न ५००० पे क्षा कमी असणाढया व्यक्तींना लाभ होणार आहे . अजर् भरले तरी घर िमळे ल याचा भरवसा लोकांना वाटत नाही. सध्या तरी लोकांना घरांची मोठी अपे क्षा आहे ती झोपडपट्टी पुनवर्सनाची. सध्या पुण्यात एकाही ूकल्पाचे काम सुरू झाले ले नाही. घर ३५० चौ. फू ट घ्यायचे की आणखीन िकती हाच िनणर्य आिण त्याचा जी.आर. आला नसल्याने कायर्वाही ठप्प आहे . मुंबईूमाणे ःवःतात घर अशी योजना आज तरी पुण्यात नाही. िकं वा कोणी बांधकाम व्यावसाियकाने वन रूम िकचन िकं वा मोठय़ा संख्ये ने वन बीएचके ूकल्प घोिषत के ला नसल्याने सामान्य नव्या िपढीतील पुणेकरांचे घराचे ःवप्न अधुरे च आहे . [email protected] Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/cover.htm

7/7

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

घर सजवायचं असलं की, खचर् डोळ्यासमोर ये तो. िखशात थोडं फ ार िव्य असलं की, इं िटिरयर िडझायनर नामक ूाणी ये ऊन िखशाला भोक पाडू न राहातं घर एकदम चकाचक , ‘पॉश’ करून टाकतो. पण ‘इं िटिरयर ’ करणं म्हणजे एवढंच नसतं. त्यात असतो अ◌ॅिटटय़ूड.. आिण अथार्त आपला िपंडदे खील! सजावटीच्या आपल्या कल्पनांना धुमारे फोडणारं , ‘जगण्या’चीच सजावट करू पाहणारं हे नवं अनोखं सदर.. रे णु क ा खोत मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

चीनी कम .् .

Less is only more When more is no good - Frank Lloyd Wright (अमे िरकन आिकर् टे क्ट व ले खक ) गािलबला तरी त्याच्या ‘हजारों ख्वािहशे ’ माहीत असतील. घरात गावगन्ना बाजार उचलून आणण्याचा माझा उत्साह पाहता त्याची गजल धापा टाकू लागेल. पण मी दम खाणार नाही. गडद काळ्या आकाशात रुपे र ी िकनार ओढले ला ढगांचा नकाब िजतका िवलोभनीय िदसतो, िततकं च चंि- चांदण्यािवना िवौांत

पहडले ु लं आकाश आपल्याच अवकाशात गूढमग्न डु बून गेल्यागत वाटतं. हे सारं काही आपण कॅ मे र ाबंद करणार ? आजही अने क घटना अूाप्य असल्याने अद्भत ू , गूढ म्हणूनच सुंदर आहे त. आपण (बापडे !) ूत्ये क अनुत्तिरत ूश्नाची उकल करू पाहतो. आकाशाच्या कोढया कॅ नव्हासवर बंद डोळ्यांनी एखाद चांदणी कोरत राहतो. आवाक्यातील हरे क वःतू मालकीची बनवत जातो. ये नके नूकारे न ‘पसारा’ वाढवतच राहतो. िरकाम्या आकाशावर चांदण्यांची एक मूठ िभरकावण्याची इच्छा व्यक्त के ल्यावर .. ‘चांदण्यांची इच्छा नाही..’ इतकं च गािलब म्हणाला असता. घरात बमश: ये णाढया वःतूंमध्ये उपयोगाकडू न िनरुपयोगाकडे आिण याउलट झुक ण्याचं यौिगक सामथ्र्य असतं. ढीम्म पडू न रािहले ल्या वःतू आिण त्यावर आले ला खचर् यात लंबकाूमाणे झुलणारे आपण थपडांवर थपडा खातो. (तरीही वःतू भंगारात िनघत नाहीत) िगल्टी वाटू लागतं. हा िगल्ट िखशात घे ऊनच जो तो बाजारात जातो आिण नव्या खरे दीत हलका होऊन घरी परततो. या आरामखुचीर्बाबत माझ्या मनात यित्कं िचत िगल्ट नाही. भिवंयातही नसे ल. ही आहे घरातली नवी िबनमहत्त्वाची महत्त्वपूणर् वःतू! ‘िबनमहत्त्वाची’ कारण मी रोज िहला लांबून पाहते . ‘महत्त्वाची’ कारणं उतारवयात नव्या आरामखुचीर्वर टे क ताना ‘पिहली’ आरामखुचीर् म्हणून ःमरणात राहण्याचं सौंदयर् िहच्यात आहे . इं िटिरअर िडझायिनंगच्या भाषे त माझ्या घराचा ‘फॉकल पॉइं ट!’ loksatta.com/lokprabha/…/chini.htm 1/3

4/2/2009 flowers to india Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Lokprabha.com

पॉइं ट!’ दकानात आम्ही परःपरांना पािहलं आिण ती चक्क मला ‘घे ’ म्हणाली. माझ्या अ , ब, क ु अडचणींवर जणू ितच्याकडे च उत्तर होतं. साडे चार हजारांच ं िबल फाडण्यावाचून पयार्यच नव्हता. या आरामखुचीर्वर मी फारशी बसत नाही. (बसलं तर ती िदसत नाही) ितनं व्यापले ल्या घरातल्या कोपढयाला अिधष्ठान आहे . माझ्यापे क्षाही मनातला िगल्ट ितच्यात हातपाय पसरून िबनधाःत आहे . घर बढयापैक ी िरकामं असल्यानं ही सुंदरा ऐसपैस िवसावलीय बरी! पण गच्च असतं तर ही भावना कोपढयात िमटू न उभी करून ठे वावी लागली असती. ् लग्नाचा पिहलं बक्षीस, पिहलं पुःतक , पाटी, पिहला पाऊस, पिहलं ूे म.. (अखेरचा िनरोप.. च ् च!), आल्बम,् लग्नातली साडी, पिहली गाडी.. पिहलं घर हा बोजा ःवे च्छे नं तोलला जातो. पसारा वाढवतच राहतो. पिहल्या आठवणींचे बुडबुडे तरल, रं गीन तरीही अभंग असतात. आपण त्यांना जपतो. त्यांच्या गुत्ं यात शोधण्याचा आळस ये त नाही. अशा पसाढयािशवाय घराला घरपण ये त नाही. सजावटीसाठी लागणाढया वःतूंच्या पोतडीत आपणही असतोच की! इथं अमूक एका व्यक्तीच्या असण्यानं घर तब्ये तीत मदमःत असतं. तर त्याच्या अनुपिःथतीत पटावर हजर इतर सभासदांचे चेहरे हापशावरच्या आंबले ल्या बायकांसारखे िदसतात. आवरणाढया हातांखाली पाण्याचे ग्लास लख्ख धुवून उपडे तर लोड गादीवरच असतात. चहाच्या बशीची गोल गोल गोल गोल डाग पडले ली वतर्मानपऽं बे वारस भटकत नाहीत. टे बलच्या काचेवरून बोट िफरवल्यावर सुरुरुरुरुरुक् क् असा ःवच्छते चा िबःप आज ये तो. मिहन्याच्या पिहल्या हप्त्यात ऑिकर् ड, लागोपाठ गुलाबग्लायडोिलया, तर शे वटच्या हप्त्यात िनिशगंधाचा दरवळ असतो. ‘आवरू’ व्यक्तीच्या गैर हजे र ीत मुरकणारी डौलदार फु लं माना टाकतात िबच्चारी! घर नीटने टकर् ठे वणाढयांचा संःकार जाचक वाटणाढयांना पसारा घालण्याचा मोह आवरत नाही. चमचे, चहाचे कप, चंमा, धुण्याचे कपडे , वतर्मानपऽ, टॉवे लचे बोळे , िचक्कट सुढया, अधर्वट भरले ल्या िशळ्या पाण्याच्या बाटल्या.. यांना हातपाय फु टू न धावाधावीचा खेळ रं गतो. एकाच वे ळ ी ितघांना हवी असले ली काऽी सॉवरच्या पिहल्या खणात नसते . ती शोधताना पसाढयातील नको असले ल्या दहा आगाऊ वःतू कधी भोज्जा करतील, याचा ने म नसतो. काऽीच्या शोधात ‘आ’ वासले ले सॉव्हर तसे च उघडे राहतात आिण त्यातून नव्याने दहा वःतू बाहे र उडय़ा मारतात. सकाळी हवी असणारी काऽी राऽी अचानक एखाद्या कोपढयात उभी राहन ू सलाम ठोकते . दरम्यान ती न सापडल्याने कामाचा ूचंड खोळं बा होऊन नवीन काऽीची खरे दी झाले ली असते . ‘हरकत ् नाही.. असाव्यात दोन कात्र्या घरात.. अं अं.. महत्त्वाचीच वःतू ती..’, हे कारण पफेर् क्शिनःट िम. ‘आवरू’ यांना अज्याबात पटत नाही. व्यायले ल्या घरात पसारा घालण्यामागची कारणं, ःपष्टीकरणं (ू- त्यु- तरं ) उपदे श, चीडचीड, कावले ल्यांच ं ःवगत यांच्या फै री झडत असताना ‘आवरू’ आिण ‘पसारू’ आपापल्या भूिमकांवर घट्ट उभी असतात. पायात पसारा गुण्यागोिवंदानं नांदत असतो. या रं गमंचावर िबनबुलाए मे हमान अचानक धडकतात.. हा ूवे श त्याच्याकिरता भलताच ूे क्षणीय तर यजमानांक िरता ददर्नाक असतो. बोकाळले ल्या घरावरून इस्तर्ी िफरवायला इं िटिरअर िडझायनरला बोलवतात. हे ते इसम जे की फु टाफु टाला ‘इं ग- इं ग’च्या भाषे त बोलतात. प्लॅिनंग, फ्लोिरं ग, पें िटंग, प्लंिबंग, टायिलंग, लायिटंग, प्लाःटिरं ग आिण या ले खाचा िवषय ‘झोिनंग’! त्यांच्याशी बोलताना माहकाच्या कपाळावर ‘बजे ट’चा ितसरा डोळा टक्क उघडले ला असतो. त्याच्या करडय़ा ूभावाखाली राहत्या घराकडू न असले ल्या अपे क्षांबाबत, ःवप्नांबाबत िडझायनरशी मनमोकळे पणानं संवाद साधण्याचा जोर कमी होतो. चांगल्या िडझाइनकिरता िडझायनरसह माहकालाही उत्खनन करण्याची आवँयकता असते . राहत्या जागेला समजून घे तल्यानंतरच अपे क्षा करणं हीच िवटामातीचा िढगारा घालण्याआधीची ‘पिहली’ पायरी! पसारा लपिवण्यासाठी मॅटिफिनँड िव्हिनयडर् कपाटांव्यितिरक्त घरावर िविशष्ट संःकार के ले ला आहे , याची माहकाला असले ली जाणीव चांगल्या िडझायनरला महत्त्वाची वाटते . त्याला अच्छा के ल्यानंतर हा संःकार िनभावण्याची जबाबदारी माहकाचीच! हा संःकार अथार्त इं िटिरअर िडझायिनंग म्हणजे अ◌ॅःथेिटक्स व िनत्य नव्या अनुभवांच ं व्यसन आहे . अन्नवस्तर्- िनवारा यातलं ‘घर ’ आपली मूलभूत गरज पूणर् करतं. पण ितथे मन:शांती राहण्यासाठी घरालाही आपली सोबत हवी असते . िसमें ट- काँब ीटच्या िढगाढयातून उभ्या राहणाढया िभंती वाःतुशास्तर्ाच्या मूल्यापे क्षा मानवी मूल्य मौल्यवान असतात, अन्यथा सवर् फु कट आहे , असा संदेश दे तात.

loksatta.com/lokprabha/…/chini.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

दे तात. खरे दीच्या झंझावातात घराचा चेहरा हरवले ला तर आपलं भान हरपले लं असतं. शुद्ध आलीच तर श्वास घ्यायला जागा नाही. आगेिपछे , दाएबाहे , उप्पर - िनचे फक्त सजावट उरले ली! िरकामं ते बे ढबभकास असं समीकरण मनाशी पक्कं असल्यानं अनावृत्त जागेच ं ःवाभािवक सौंदयर् न अनुभवताच आपण शुपक , िरते च राहतो. छपन्न आडोसे बांधन ू कडं क डं नं चालत िभंतीच्या घनते चा, उं चीचा, खोलीचा, पोताचा, रे षांचा, ितच्या सावलीचा गळा घोटत राहतो. गाद्यािगद्र्यावर हजारो खचर् करूनी या मे कअपकडे पाहताना ‘चीनी कम’् वाटू लागते . ही िचनी अथार्त अवकाश.. माणसांसारखीच ूत्ये क वःतूला हवी असणारी ःपे स! [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/chini.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

मु के - िबचारे

पतंग िवबे त्यांबरोबरच संब ांतीच्या आधी पक्षीूे मींची जोरदार तयारी सुरू असते . पतंगांच्या मांज ामुळे जखमी होणाढया पआयांची संख्या मोठी असते . अने क व्यक्ती आिण संःथा आता या जखमी पआयांच्या मदतीसाठी पुढे सरसावल्या आहे त. सु ग ंध ा भन्साळी १२ जाने वारी.. मुंबई सें शलच्या िगल्डरले न म्युिन्सपल शाळे तून फोन खणाणला.. ‘मितमंद मुलांच्या वगार्बाहे र एक घार रक्तबंबाळ अवःथेत पडली आहे .’ िशक्षकांचा कॉल घे तला आिण गौरीशंक र गुप्ता थेट शाळे त पोहोचला. मुलांच्या मुखपृष्ठ गराडय़ात त्याने घारीला उचलले आिण पशुवैद्यक तज्ज्ञ डॉ. फॉरवडर् िदने श िबनहरकर यांचे िक्लिनक गाठले . तथ्यांश घारीचे तोंड पतंगाच्या मांज ामुळे कापले गेल्याने आत्तापयर्ंत चहा आिण चचार् भरपूर रक्तॐाव झाला होता. ितचे ूाण वाचणे तसे कठीणच होते . छोटय़ा शाळकरी मुलांच्या आयुंयातील हा कदािचत पिहलाच ूसंग असावा. घारीची ती तडफड पाहन कव्हरःटोरी ू कावरीबावरी झाले ली , ‘ , ,’ मुले ती बरी होईल ना ती आकाशात उडत का नाही असे िशक्षकांना वारं वार ूश्न िवचारत होती. चीनी क म..् व्हे टचे उपचार आिण गौरीशंक रची से वा याला यश िमळाले . अखेर दोन िदवसांनी घारीने डोळे मुके - िबचारे उघडले . आता धोका टळला होता, ‘के वल दवासे नहीं, ये तो ःकू ल के बच्चों की दवा ु की वजहसे घार कौटु ंिबक ’, बच गयी असे गौरीशं क र साढयां न ा अिभमानाने सां ग त माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची होता. मे तकू ट गौरीशंक र गुप्ता.. नाव तसं अपिरिचत. माऽ िग्लटिरं ग िगझमोज मुंबई पोिलसांपासून ते फायर िॄगेडपयर्ंत गोसीप कोलम आिण माहकांपासून ते शाळा िशक्षकांपयर्ंत आपलं बुवा असं जखमी पआयांना संजीवनी दे णारा ‘पक्षीूे मी’ आहे ! म्हणून गौरीशंक र मुंबई सें शलमध्ये पिरिचत िचऽदृष्टी आहे . ‘ओमूकाश ऑईल डे पो’ हे त्याचे लाइफ िझंगालाला िपढीजात दकान दहा बाय दहाच्या या दकानात ु ु सुर ावट एक माहक म्हणून गेलात तर धाराच्या कॅ नवर उपे िक्षत बसले ली घार , िनरमा पावडरच्या कोपढयातली फॅ शन मैना, वजनकाटय़ाजवळचा पहाडी पोपट, याकानाचं त्या अगदीच नाही तर कोकोराजजवळील कानाला डोमकावळा असे सारे जण या दकानाचाच भाग ु बनले ले िदसतील. तंदरुःत होताच या पआयांचा दकानात मुक्त संचार सुरू होतो. पयर्टन ु ु के वळ मकरसंब ांतीलाच नव्हे तर वषर्भर जखमी पआयांना आणून त्यांची ःवखचार्ने दे खभाल करून साहस पुन्हा त्यांना गगनात िवहरण्यासाठी सोडणे हा गौरीशंक रचा आवडता छं द. आई- वडील, बहीण आरोग्य िवजयालआमी तसे च गंभीर जखमी पआयांवर मोफत इलाज करणारे डॉ. िदने श यांच्या थरारक िनसगर् सहकायार्मुळे च मी पआयांची से वा करू शकतो, असे तो सांगतो. कधी माहकही जखमी पआयाला भिवंय घे ऊन ये तो, मग त्यांचे औषधपाणी, खाणे याला िकमान शंभर रुपये ूत्ये क िदवशी खचर् आिण वाचक ूितसाद उं दरांपासून त्यांचा बचाव करण्यासाठी प्लॅिःटकच्या बॉक्सची सुिवधा असा हा उपचारकें िाचा संपकर् संसार उभा राहतो. एकदा पक्षी तंदरुःत झाला की तोवर तो गौरीशंक रचा दोःत बनले ला असतो. ु मागील अंक पारिकन्सन्स झाले ली घार , मोितिबंद ू असले ला डोमकावळा, शे पटी हरिवले ला बोलका राघू अशा एक ना दोन पआयांची यादी वाढतच जाते . उपचारांनी पूवर्वत झाले ला पक्षी गौरीशंक रच्या से वेमुळे माणसाळले ला असतो. माऽ त्या ूे मातून त्याला परावृत्त करून पुन्हा गगनात उडिवण्यासाठी गौरीशंक र त्याला दकानाबाहे रील िरं गवर ूॅक्टीस दे तो, अशा रीतीने गेल्या सहा वषार्ं◌ंत १२० ु पआयांनी या दकानात नव्हे गौरीशंकरच्या से वाभावी उपचारकें िात आौय घे तला आिण संज ीवनी ु िमळताच, पुन्हा उं च भरारी घे तली. वाःतिवक गुप्ता कु टु ंबाचं घरही ते च, दकानही ते च आिण पआयांच ं उपचारकें िही ते च. पुरे शी जागा ु नाही, पैसा नाही, पक्षी से वेचे ौेय घे ण्याची अथवा ूिसद्धी

loksatta.com/lokprabha/…/muke.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Lokprabha.com

िमळिवण्यासाठी लालसाही नाही. माऽ ूािणमाऽांिवषयी खरे ूे म असे ल तर ते थे सबबींना थाराच नसतो, हे गौरीशंक र आपल्या कृ तीतून दाखवून दे तो. जखमी पआयाला रःत्यावर पडले ले पािहले तर त्याच्याकडे दलर् ु क्ष करून िनघून जाऊ , नका िनदान त्याला डॉक्टरकडे ने ले तर त्याचे आपण ूाण वाचवू शकता, असे तो आवजूर्न सांगतो. गौरीशंकरूमाणे च जखमी पआयांिवषयी ममत्व असणाढया आिण त्यासाठी कोणत्याही संःथेचे पाठबळ नसतानाही गेली ४० वषेर् कायर्रत असणाढया रतनबे न शहा यांना सारा माझगाव ओळखतो. जैन धमार्चे, त्याच्या तत्त्वूणालीचे तंतोतंत पालन करीत सत्तरीतील रतनबे नने आजवर हजारहन ू अिधक जखमी कबुतरांना जीवनदान िमळावे यासाठी कायर् के ले आहे . पदरचा पैसा घालायचा, पआयांना डॉक्टरांक डे न्यायचे, त्यांच्यासाठी घरातच कपाटे बनवायची इथवर ठीक . पण त्यांच्यात शक्ती यावी म्हणून ःवत:च्या तोंडात बदाम, सफे द तीळ धरून कबुतरांच्या जखमी िपलांच्या चोचीत भरवायचे, त्यांना अंगाखांद्यावर बागडू द्यायचे, त्यांच्यावर जैन धमार्चे संःकार करायचे, ूसंगी धमार्नुसार दफन करायचे, अशा या ‘पआयांची आई’चे पआयाला पुन्हा आकाशात सोडताना डोळे पाणावतात. महानगर टे लीफोन िनगमला दरध्वनी के ला तर अशा ू बमां क तु म् हाला हे ल्पलाईनवर अवँय या ‘पआयांची माऊली’ बनले ल्या रतनबे नचा दरध्वनी ू िमळे ल. ितच्याच पावलावर पाऊल ठे ऊन मुलगा िजते शभाई शहा यांचे जैन ःटार मुप आिण मुंबई जीवदया मंडळ गेल्या दहा वषार्ंपासून भुलेश्वर माधवबाग ये थे जखमी पआयांसाठी मोफत उपचारकें ि भरिवतात. यंदा कु लाबा ते माटु ंगा िवभागातून १४ आिण १५ जाने वारी रोजी १७५ जखमी कबूतरांवर उपचार करण्यात आले . मकरसंब ांतीला आकाशात रं गीबे रं गी पतंग उडिवणे हा पतंगूे मींसाठी आनंदाचा िदवस असला तरी आकाशात िवहरणाढया रं गीबे रंगी पआयांसाठी माऽ तो अपघातांची मािलका घडिवणारा िदवस असतो. आकाशात उडणारा पतंग पआयांना िदसतो. माऽ पतंगाला जोडले ला मांज ा त्यांना िदसू शकत नाही आिण मग काचेची भुक टी वापरून बनिवले ल्या या मांज ामुळे च दरवषीर् शे कडो पआयांचे पंख, तसे च गळ्याला, पायाला जखमा होतात, असे चेंबूर ये थील ूख्यात पशुवैद्यकतज्ज्ञ डॉ. दीपा कटय़ाल सांगतात. ऑःशे िलयातील िक्वन्स लॅण्ड युिनव्हिसर्टीत पशुवैद्यक िचिकत्से संबंधी त्यांनी ूगत िशक्षण घे तले असून पआयावरील उपचारासाठी आवँयक असणारी औषधे या ऑःशे िलयातून मागिवतात. के वळ मकरसंब ांतीलाच नव्हे तर संपूणर् वषर्भर जखमी पआयावर ःवखचार्ने उपचार करणाढया डॉ. कटय़ाल या पआयांनाही ःवत:च्याच बंगल्यात आौय दे तात. मकरसंब ांतीला पतंगूे मींच्या उत्साहाला एकीकडे उधाण ये ते. पतंग आिण मांज ाने दकाने सजली ु जातात. माऽ पिश्चम उपनगरात तसे च दिक्षण व मध्य मुंबईतील िभंतीवर से वाभावी संःथांचे बॅनर झळकतात. आकाशात उडणारा पक्षी या बॅनरच्या माध्यमातून जनमानसात जागरूकता आणण्याचा ूयत्न करतो. ‘तुमची पतंग माझ्या जीवनाची पतंग कापणार काय? तुमची मकरसंब ांतीची उत्तरायणाची मजा म्हणजे माझ्या मृत्यूची सजा ठरणार काय? तुमचा मांज ा माझ्या रक्ताची होळी खेळ णार काय? तुमचा एक कॉल माझे ूाण वाचवू शकतो. जखमी तसे च अडकले ल्या पआयांसाठी मोफत वैद्यकीय िशबीर आयोिजत करणाढया संःथांचे दरध्वनी बमांक ू . , यावर ूिसद्ध करण्यात ये तात पिश्चम उपनगर मध्य मुंबईत समिकत युवक मंडळातफेर् जीवदया अिभयान चालिवले जाते , असे रूपे शभाई सुखिडया सांगतात. समिकत युवक मंडळातफेर् िवरार ते अंधेर ी भागात १० उपचार कें ि उभारण्यात ये तात. एखादा पक्षी जखमी झाला तर तुम्ही फक्त डायल करा, १० िमिनटांत रे ःक्यू टीमचे कायर्क तेर् घटनाःथळी हजर होतात. मांज ामध्ये फसले ल्या पआयाला सोडवून बाःके टमध्ये घालून ताबडतोब मे िडकल कॅ म्पमध्ये ने ण्यात ये ते. ते थे डॉ. ूशांत िबबानदार सारख्या िनंणात पशुवैद्यतज्ज्ञांची टीम हजर असते , तर ूिशिक्षत कायर्क तेर् ूथमोपचारासाठी सज्ज असतात. पक्षी उपचारांती पूवर्वत झाला तर सोडले जाते . कायमचे अपंगत्व आले तर मंडळाच्या एका रूममध्ये त्याचा सांभाळ के ला जातो, असे हे जीवदया अिभयान गेली १० वषेर् अव्याहतपणे सुरू आहे . ४०० कायर्क तेर्, ७० कायर्क त्यार्ंची रे ःक्यू टीम जैनधमार्च्या तत्त्वाचे पालन करीत पशुसेवा करीत असल्याचे सपन चौक्सी आिण िनिखल शहा यांनी सांिगतले . ौी समिकतूमाणे च मुंबईमध्ये िविवध से वाभावी संःथा, एनजीओ, लायन्स क्लब, बॉम्बे नॅचरल िहःटरी सोसायटी, दी बॉम्बे एसपीसीए (परळ ये थील पशू रुग्णालय) तसे च दी प्लॅन्टस ् अ◌ॅण्ड

loksatta.com/lokprabha/…/muke.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

अ◌ॅिनमल्स वे ल्फे अर सोसायटी अशा िविवध संःथा करुणा, महावीर जैन िवद्यालय मकरसंब ांतीला रे ःक्यू टीम, मे िडकल कॅ म्प, अ◌ॅम्ब्युलन्स, मोबाईल िक्लिनक आदींची सुिवधा उपलब्ध करून पतंगामुळे जखमी होणाढया पआयांवर उपचार करतात. यंदा तर भाईंदरमध्ये ४०० लहान शाळकरी मुलांनी मकरसंब ांतीपूवीर् ‘पआयांचे ूाण वाचवा, पतंगाच्या मांज ापासून पआयांना असले ला धोका लक्षात घे ऊनच हा सण साजरा करा,’ अशा घोषवाक्यांची एक रॅलीच काढण्यात आली होती. वाःतिवक , भारत वगळता सवर् दे शांमध्ये मांज ाला बंदी आहे . माऽ तसा कायदा अद्यापी भारतात नाही. असा कायदा बनिवणे आवँयक असले तरीही सद्यिःथतीत या सवार्चा आनंद घे ताना िनदान कबुतरखाना, झाडांची दाटी, रहदारीचा रःता, के बलवायर अशा पिरसरात पतंग शौिकनांनी पतंग उडवणे टाळणे आवँयक आहे . िनदान पआयांिवषयी जागरूक राहन ू िकमान ही सावधानता बाळगली तर पक्षी जखमी होण्याचे ूमाणात नक्कीच घट होईल, असे पॉज (ढअहर ) चे से बे टरी सुिनश सुॄमण्यम यांनी सांिगतले . तर पालकांनीच आपल्या पाल्याला पतंग उडिवताना घे ण्याची खबरदारी समजािवणे , पआयांच्या ूाणाची दखल घे ऊन त्यांच्यावर उपचार करण्याची जबाबदारी दाखिवणे ही काळाची गरज आहे . शासनाने कठोर पावले उचलावीत याची वाट पाहण्याऐवजी जनमानसात जागरूकता आणून आपल्या आनंदावर मयार्दा घालणे गरजे चे आहे , असे डॉ. दीपा कटय़ाल सांगतात. बाई पे टीट हॉिःपटल तसे च करुणा, जैन से वाभावी संःथा यातील जखमी पआयांची आकडे वारी पाहन ू िनदान माझी पतंग पआयांच्या उड्डाण मागार्त ये ऊन त्यांच्या ‘मृत्यूचा सापळा’ ठरणार नाही. एवढी दक्षता नव्हे सिहंणुता बाळगली तर खढया अथार्ने उत्तरायण साजरे होईल. [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/muke.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

कौटु ं ि बक

जुन्या नोकरीतील एका सहकारी मिहले ने सल्ला िदला होता, लग्नानंतर नाव न बदलण्याचा िवचार करते आहे स. पण, लोकांना उत्तरं द्यावी लागतात. मी तर सिटर्िफके टची एक कॉपी पसर्मध्ये घे ऊन िफरत होते . या बाईचं लग्न २५ वषार्ंपूवीर् झालं आिण माझं दोन वषार्ंपूवीर्. अजून काहीच बदललं नाही. अिमता दरे कर मोठं कु टु ंब. त्यामुळे लहानपणापासून घरातले लग्नसमारं भं पािहले होते . खूप जणी सासरी गेल्या आिण खूप जणी मुखपृष्ठ सासरी आल्या. त्यावे ळ ी इतर सगळय़ा फॉरवडर् धावपळीत ये णाढया बाईचं नाव काय ठरवायचं, याची चचार् रं गायची. तथ्यांश लग्नानंतर दसढयाच िदवशी पूज ा. ु चहा आिण चचार् त्यािदवशी नवरा तांदळात नाव काढू न बायकोला नवं नाव दे तो. आम्ही पोरं टोरं ही नाव ठरवण्यात आघाडीवर असायचो. कव्हरःटोरी एका २४- २५ वषार्ंच्या बाईचं नाव काय असावं, हे आम्ही ठरवत होतो. चीनी क म..् ितच्या परोक्ष. ितची त्या िदवशीपयर्ंतची ओळख पुसून टाकण्याची काय मुके - िबचारे आम्हाला घाई! कौटु ंिबक बरं , आम्ही हे सुद्धा गृहीत धरलं होतं की ितला ते नाव आवडणारच. पूजे नंतर माइण्ड ओव्हर मॅटर लगेची आम्ही सगळे ितला नव्या नावाने हाक मारायला सुरुवात करणार बखर संगणकाची आिण तीही नव्या नावाला ओ दे ण्याचा ूयत्न करणार . मे तकू ट सख्खी बहीण आिण िजवाभावाची मैऽीण लग्नानंतर नावािनशी बदलून िग्लटिरं ग िगझमोज भे टायला आली आिण डोक्यात लख्ख ूकाश पडला.िकती अजब आहे हे . गोसीप कोलम लग्नानंतर नाव बदलायचं. फक्त मुलीचं. मुलाचं नाही. कारण मुलगी सासरी जाते . मुलगा त्याच्याच आपलं बुवा असं घरात, त्याच्याच माणसांत असतो म्हणून? आहे ! ती त्या घरात नवी आली म्हणून? ितने ितचं नावही आणू नये घरात? एक िदवस अचानक उठू न िचऽदृष्टी ितने आपली ओळख पुसून टाकायची आिण सगळं नव्याने सुरू करायचं? लाइफ िझंगालाला सुर ावट का? उपे िक्षत ओळख वगैरे फार मोठय़ा आिण वैचािरक गोष्टी फॅ शन झाल्या. पण, आपलं नाव, ज्या नावाला आपण याकानाचं त्या ओ दे तो. ते नाव म्हणजे आपण. म्हणजे कानाला आपणच बदलायचं? अथार्त, हे सगळं आता कळतंय. पयर्टन लहानपणी िकती मुलींना त्यांची ओळख साहस बदलायला आम्ही मदत के ली आम्हालाच आरोग्य माहीत. थरारक िनसगर् - भिवंय लग्नानंतर नवं घर घ्यायचं होतं. आम्ही वाचक ूितसाद दोघांनी एकिऽत कजर् घ्यायचं ठरवलं. त्यासाठी संपकर् पिहली पायरी म्हणजे बँ के तलं खातं. ते सुद्धा मागील अंक दोघांच्या नावावर काढायचं होतं. बँ के त अजर् भरून िदला. तो वाचताना टे बलापिलकडच्या बाईच्या चेहढयावर अपे िक्षत ूश्निचन्ह होतं. नाव नाही बदललं अजून? नाही. पण बदलून घ्या. हे लोन करायच्या आधी के लंत तर खात्यावर पण तसंच लागेल. नाही बदलणार . हे च ठे वायचंय. आता माऽ कपाळावर बारीकशी आठी होती. तीही अपे िक्षतच. जाता जाता ितचा ूे माचा सल्ला, ‘बदलून घ्या हो नाव. असं कसं चालणार ?’

loksatta.com/…/kutumba.htm

1/7

4/2/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

ू

Lokprabha.com

गेल्या आठवडय़ात याच ूसंगाची पुनरावृत्ती. रे शिनंग काडार्त नाव घालायचं म्हणून कागदपऽं तहसीलदाराच्या टे बलावर पडली होती. या महाशयांनी नवढयाला फोन करून सांिगतलं, ‘आमच्याकडे अशी के स कधी आलीच नाही. असं नाव कसं काय लावणार ?’ या सगळय़ावर आमच्याकडे मॅरे ज सिटर्िफके टची झेर ॉक्स असते च उत्तर म्हणून. आता माऽ, महत्त्वाच्या कामांसाठी जाताना त्याची एक ूत पसर्मध्ये ठे वायची सवय के ली आहे . भारतीय कायद्यात लग्नानंतर बाईने नाव िकं वा आडनाव बदलावं, असा िनयम नाही. हा ूश्न ‘चॉईस’चा आहे . त्यातही बढयाचदा पूवार्पार चालत आले ली पद्धत म्हणून आडनाव (हल्ली नावं बदलण्याचं ूमाण कमी झालंय) बदललं जातं. पण, ही पद्धत आहे , िनयम नाही, याचा सरसकट सगळ्यांना िवसर पडले ला िदसतो. अ◌ॅड. जाई वैद्य यांचहं ी काहीसं हे च मत आहे . ‘कायदा नाव बदला असं नाही सांगत. माऽ, तुम्ही एक ओळख कायम ठे वायला हवी. कधी माहे रचं नाव, कधी सासरचं नाव, असं नाही चालत. बायकोने लग्नानंतर नाव बदलावं, ही आपल्याकडची पद्धत आहे . त्यालाच आपण िनयम समजू लागलोय. यावर आपण ठाम राहन ू आपली ओळख िसद्ध करायला हवी,’ असं त्यांनी सुचवलं. काही वे ळे ला अशा मुद्दय़ांवरून पैसे लुबाडण्याचाही ूयत्न होऊ शकतो, असा इशाराही त्यांनी िदला. त्या म्हणाल्या, ‘तुम्ही नाव बदललं असे ल तर सरकारी कागदपऽांच्या संदभार्त तुम्ही अमूक माणसाची पत्नी आहात, हे िसद्ध करावं लागतं. त्यामुळे , ज्यांनी नाव नाही बदललं त्यांनी ःवतला मानिसक ऽास करून न घे ता, याकडे िनयम म्हणून पहावं. लोकांची मानिसकता बदलणं आपल्या हातात नाही.’ नाव बदलायचं नाही, असा िनणर्य कधी बसून, चचार्चिवर्तण करून घे तले लाच नाही. हे फार सहज आहे , असं आतापयर्ंत वाटत होतं. म्हणजे , अरे मी अिमता दरे कर आहे , अिमता दरे करच राहणार ने हमी. त्यात काय वे गळं आहे ? आपण सगळय़ांपेक्षा वे गळय़ा, स्तर्ीमुक्तीवाल्या वगैरे असले ही काही िवचार मनात नव्हते . माझं नाव हे आहे , असा एक ःपष्ट िवचार . बःस. ज्यांनी आडनावंच काय, नावंही बदलली त्यांच्याबद्दलही मला काही म्हणायचं नाही. हा त्यांचा चॉईस आहे . माझ्या कु टु ंबात, मैिऽणींमध्ये सगळय़ा बायकांची नावंही बदलली गेली. म्हणजे त्या जुनाट िवचारांच्या आहे त, असं अिजबातच नाही. इथे कोणालाही िहणवण्याचा, कमी ले खण्याचा हे तू नाही. पण, हळू हळू कळू लागलंय, नवढयाचं आडनाव न लावणं म्हणजे मी ‘स्तर्ीमुक्तीवाली’ आहे . बढयाचदा हा शब्द एखाद्या बाईला चांगल्या शब्दांत िशवी दे ण्यासाठीच वापरला जातो. एखादी बाई िशष्ट, ःवतला जाःत शहाणी समजणारी, जरा अित ूकारातली म्हणजे स्तर्ीमुक्तीवाली, अशी एक सरधोपट मांडणी आपल्या समाजात आजही आहे च. पण, आपण नाव न बदलून सरळ स्तर्ीमुक्तीचा ूसार करतोय, हे लक्षात आल्यावर गंमतच वाटली. अरे वा! आपण फारच महान काम करतोय तर ! यातला गमतीचा भाग अलािहदा! नाव न बदलल्यामुळे काही मानिसक ऽासांनाही सामोरं जावं लागतं, याचा एक नवाच शोध लागला. म्हणून मग अशाच काही नाव न बदलाणाढया ‘स्तर्ीमुक्तीवाल्यां’शी बोलायचं ठरवलं. - नाव : लता दाभोळकर पतीचे नाव : राजीव काळे लता पे शाने पऽकार , नवराही पऽकारच. ‘नाव बदलायचं नाही, हे च मुळ ी गृहीत होतं. त्यात नवढयाला काहीच ूॉब्ले म नव्हता. पण, आपल्या समाजात बढयाचदा इतरांनाच आपली जाःत काळजी असते . लग्न ठरल्यावर माझा नावाबद्दलचा िनणर्य ऐकू न एका मैिऽणीने ूश्न िवचारला होता, ‘अगं, नाव नाही बदललंस तर नवढयाशी तुझी अटॅचमें ट कशी राहणार ?’ ही आठवण सांगताना लताला आजही हसू ये तं. ‘मला गंमत वाटते या ूश्नाची. नवढयाचं आिण माझं नातं कोणत्या गोष्टीमुळे जुळू न राहणार आहे ? त्याचं आडनाव लावल्याने , गळय़ात रोज मंगळसूऽ घातल्याने ,’ असा ूश्न ितला पडतो. नाती दोन मनांच्या जुळण्यावर जपली जातात, भौितक गोष्टीवर नाही, हे अजून आपल्या समाजात रूजले लं नाही. मी जे नाव लावून मोठी झाले , ज्या आईविडलांनी मला लहानाचं मोठं के लं, मला िशकवलं, त्यांच ं नाव कायम असावं, असं मला वाटतं. पण, अने क लोक एका वे गळय़ाच संशयाने पाहतात. नाव बदललं नाही म्हणजे मी एक चांगली बायको होऊ शकत नाही, िहचं आिण नवढयाचं पटत नसणार , ही जरा अतीच आहे , असं वाटतं लोकांना. हे बदलणं िकतपत शक्य आहे , हा ूश्नच आहे . खूप वे ळ लागेल लोकांना हे समजून घ्यायला, असं ती म्हणाली. - नाव : ूितमा जोशी

loksatta.com/…/kutumba.htm

2/7

4/2/2009

Lokprabha.com

पतीचे नाव : मनोहर कदम ूितमा जोशी यांना नवढयाचं आडनाव न बदलण्याचा जो अनुभव आलाय, त्यामुळे एखाद्या बाईने कं टाळू न नाव बदललं असतं. लग्नानंतर रे शिनंग काडार्त नाव घालताना मॅरे ज सिटर्िफके ट दे ऊनही अिधकाढयांच ं समाधान झालं नाही. अगदी बे रकीपणे त्याने काडार्वर त्यांच ं नाव ूितमा एवढंच िलिहलं. नवढयाचं नाव नाही लावत तर तुझहं ी नाही िलिहणार , असा सूड उगवायचा होता की काय कोण जाणे ? पण, माणूसकी, दसढयाचा आदर करणं, त्याच्या व्यक्तीःवातंत्र्याचा आदर करणं, हे सगळं आपण ु कसं दलर् ु िक्षत करतो याचा अनुभव त्यांना त्यानंतर आला. काही वषार्ंपूवीर् त्यांच्या पतीचं िनधन झालं. त्यानंतर रे शिनंग काडार्त कु टु ंबूमुख म्हणून त्यांच ं नाव ओघाने च यायला हवं होतं. माऽ, या काही िदवसांच्या कामाला तब्बल दीड मिहना लावल्यानंतर त्या अिधकाढयाने जोशी यांच्या अवघ्या १७ वषार्ंच्या मुलाला ‘ही तुझी आईच आहे ना? काही लफडं वगैरे नाही ना?’ अशी िवचारणा के ली. त्यावे ळ ी थोबाड फोडण्याची धमकी मुलाने िदली असली तरी काम माऽ झालंच नाही. त्यानंतर ूितमा जोशी यांनाही आडू नआडू न ूश्न िवचारणं सुरूच होतं. एकदा माऽ, ‘तुमच्याने हे काम होत नसे ल तर मी नीला सत्यनारायण यांच्याशी बोलते . त्यांनी ऑडर् र िदली तरच तुम्ही काम कराल कदािचत,’ अशी धमकीच जोशी यांनी िदली. या धमकीचा फायदा झाला. इतकं च नाही, रे शिनंग काडर् घे तल्यावर त्यांनी त्या अिधकाढयाला ‘तुझी िकती लग्नं झालीएत,’ असा सवालही भर कायार्लयात के ला. ‘ज्या बायका पऽकार नाहीत िकं वा ज्यांच्याकडे असे काँटक् ॅ टस ् नाहीत, त्यांनी काय करायचं? असे घाणे र डे ूश्न िवचारण्याचा अिधकार यांना कु णी िदला,’ हे ूश्न मांडताना जोशींच्या मनातली खदखद आिण तो अपमान आजही जाणवतो. पण त्यांची खरी खंत वे गळीच आहे . ‘हा सगळा एक संघषर् होता. त्या अिधकाढयांच्या ूश्नांना उत्तरं दे त होते . वाटलं असतं तर त्यावे ळ ी माझ्या जवळचे लोक मला मदत करू शकले असते . िकमान चार जाणते सवरते लोक माझ्याबरोबर त्या ऑिफसात एकदा आले असते , या बाईला आम्ही ओळखतो, एवढं सांिगतलं असतं तरी त्या अिधकाढयांना वचक बसला असता. पण, त्यावे ळ ी नाते वाईक , माझे पऽकार सहकारी कोणी माझ्या बाजूने उभं रािहलं नाही. उलट, तुझ्यासारख्या बाईला ही कामं काय सहज करता ये तील, असा शे रा मारायचे सगळे . माझ्यासारख्या म्हणजे कशा? फक्त मी नवढयाचं आडनाव लावलं नाही, म्हणून मी इतकी सगळ्यांपेक्षा वे गळी झाले का? माझे सहकारी, नाते वाईक हे सगळे म्हणजे समाजाचा भागच ना? हा लढा मी आिण माझ्या मुलांनी एकाकी लढला. समाजाचा हा माझ्याशी िनगडीत गट माझ्या पाठीशी नव्हता. हा िवचारच मुळ ात समाजात रूजले ला नाही,’ असं मत त्यांनी व्यक्त के लं. मुलांनाही असल्या ूकरणात फार रस नसतो, असं ूितमा यांच ं मत आहे . त्यांना नीट समजावून सांिगतलं की कळतं त्यांना आिण पटतंही, असं त्यांना वाटतं. ‘तू तुझ्या बाबांच ं नाव लावतोस तसं मी माझ्या बाबांच ं नाव लावते ’ हा साधा फं डा त्यांनी मुलांना िदला होता. - नाव : ूगती बाणखे ले पतीचे नाव : सं त ोष कोल्हे ूगती या काही वषार्ंपूवीर्पयर्ंत अध्यापक होत्या. सध्या त्या मुंबईत पऽकार आहे त. ‘नाव बदलायचं की नाही, असा ूश्नच आम्हाला दोघांना कधी पडला नाही. माझं नाव ते च राहणार हे फारच गृहीत होतं. त्यामुळे त्यावर चचार् वगैरे झालीच नाही,’ असं ूगती यांनी अगदी अिभमानाने सांिगतलं. माऽ, लग्नानंतर आठच िदवसात आले ला अनुभव त्यांना सासरच्या आडनावाचा मिहमा सांगन ू गेला. लग्नानंतर गावी सत्यनारायणाचं आमंऽण करताना नव्या सुनेच ं माहे रचं आडनाव लावायला नको म्हणून आमंऽण पिऽके वर फक्त मुलाचंच नाव छापण्याचा िनणर्य ितच्या सासरे बुवांनी घे तला होता. अथार्त, पिरिःथती आजही बदलले ली नाही. एका सावर्ज िनक कामात िहच्या िनमार्तािदग्दशर्क नवढयाला ूमुख पाहणे ु म्हणून आमंऽण होतं. संयोजकांनी अगदी मोठे पणा दाखवत तुमच्या पत्नीचंही नाव कायर्ब म पिऽके त घालायचं आहे , अशी िवचारणा के ली. पण, अखेर नवढयाचं आडनाव न लावणाढया बायकोचं नाव न छापण्याचा िनणर्य त्यांनी परःपर घे ऊन टाकला. ‘माझं नाव काय असावं, हा पूणर्पणे माझा िनणर्य असणार आहे . पण, असं होत नाही. बढयाचदा लोक रागाने बघतात. माझ्या रे शिनंग काडर् वर तर परःपर माझ्या नावापुढे नवढयाचं आडनाव लावलं गेलंय. आता ते बदलण्यासाठी मोठा घाट घालावा लागणार आहे ,’ हे सांगताना ती मुलाबद्दल माऽ आनंदाने सांगते . ‘मलाला यात काहीच ूॉब्ले म नाही वाटत. तो नील ूगती संतोष कोल्हे असं

loksatta.com/…/kutumba.htm

3/7

4/2/2009

Lokprabha.com

माऽ आनंदाने सांगते . ‘मुलाला यात काहीच ूॉब्ले म नाही वाटत. तो नील ूगती संतोष कोल्हे असं नाव लावतो. उलट मी माझं नाव बदललं नाही, याचा त्याला अिभमानच वाटतो.’ - नाव : अलका गाडगीळ पतीचे नाव : ूकाश अकोलकर नाव आडनाव न बदलण्याची भूिमका म्हणजे आपली आयडें िटटी जपणं हीच होती, मुक्त पऽकार अलका गाडगीळ यांनी सांिगतलं. लग्न ठरलं त्यावे ळ ी नवढयाची नाराजी होतीच काही ूमाणात. माऽ, वर सांिगतल्याूमाणे अकोलकर यांनी हळू हळू हा मुद्दा समजून घे तला. ‘सुदैवाने मला या मुद्दय़ावरून कोणताच ऽास झाला नाही. नाते वाईक , िमऽमंडळी यापैक ी कोणीच मला कधी ूश्न िवचारले नाहीत. फक्त सासूबाई नाराज होत्या. त्यांची ही नाराजी कधीच दरू होऊ शकली नाही. माझ्या माहे रचे लोक माऽ फारचे वे गळे होते . आम्हाला कु णालाच या ूश्नाला फारसं महत्त्व द्यावंसं वाटलं नाही,’ असं त्या म्हणाल्या. माऽ, त्यांचा खरा मुद्दा वे गळाच आहे . त्यांच्या मते , ‘आयडें िटटी जपणं, ःवतचं अिःतत्त्व िटकवणं यासाठी नाव न बदलणं ही एक पायरी िकं वा त्यातली एक काम आहे . खरं तर नाव न बदलणं ही फारच छोटी बाब आहे . आपलं अिःतत्त्व जपणं यात इतर अने क गोष्टी ये तात. घरातल्या ूत्ये क ाबरोबर सुसंवाद जपणं, इतरांचा आदर ठे वणं हे सगळं त्यात आहे . अिःतत्त्व जपण्यासाठी करावा लागणारा झगडा फार मोठा असतो. नाव न बदलून आपण त्यात फक्त एक पायरी पुढे जातो.’ यावर अकोलकर यांचीही ूितिबया िवचारली. ही पद्धत ःवीकारण्याची मानिसकता अजूनही समाजात रूजले ली नाही, हे सांगतानाच काही वषार्ंपूवीर् आपणही असाच िवचार के ला होता, हे त्यांनी ूामािणकपणे मान्य के लं. ‘लग्न झालं की बाईचं नाव बदलायचं, हे जणू काही आपण गृहीत धरले लं असतं. ते तसंच ठे वलं जाईल का, हा िवचारही मनाला िशवत नाही. मीसुद्धा ते गृहीत धरलं होतं. पण, शांत डोक्याने िवचार के ला ते व्हा लक्षात आलं की अरे , या बाईची ःवतची म्हणून एक ओळख आहे . ती आपण कशी काय बदलणार ?’ इतक्या वषार्ंत कधी सरकारी कागदपऽं िकं वा इतर कामांच्या वे ळ ी काही अडचण आली का, यावर त्यांनी िदले लं उत्तर िवचार करायला लावणारं आहे . ’मी पे शाने पऽकार असल्याने बरीचशी कामं ओळखीने होत होती. त्यातूनच मला एक गोष्ट कळली की मुंबईत तुमच्याजवळ कोणतीही कागदपऽं नसली तरी तुमची कामं होतात.’ - नाव : सु ि ूया दे वःथळी पतीचे नाव : योगे श कोलते मुळ ात नाव बदलल्यामुळे काही साध्य होतं, असं मला वाटत नाही, सुिूया यांनी अगदी ःपष्ट शब्दांत सांिगतलं. ‘मला नाव बदलणं कधी पटलंच नाही आिण गरजही वाटली नाही. नवढयाचं नाव लावल्याने काय होतं? आपण एका कु टु ंबातले आहोत वगैरे िफिलंग ये तं का? मग, नवढयाने बदलावं नाव. काय हरकत आहे ?’ असा एक वे गळा िवचारही त्यांनी मांडला. नाव न बदलण्यामागे एक सोयीचा भाग असल्याचे त्यांनी ःपष्ट के लं. ‘साधारण २५व्या वषीर् लग्न झालं तरी तोपयर्ंत आपली बरीचशी कागदपऽ, बँ क अकाऊंट. पॉिलसी वगैरे झाले लं असतं. या सगळय़ावर नाव बदलत बसणं, हा मला वे ळे चा अपव्यय वाटतो. मी नाव बदललं नाही त्यात हाही एक मुद्दा होताच.’ सुिूया ःवतच सरकारी नोकरीत डे प्युटी कं शोलर ऑफ अकाऊंट्स या पदावर असल्याने त्यांना सरकारी खाक्याचा ऽास झाले ला नाही. पण, अथार्तच ओळखीच्या लोकांचे ूश्न, उपदे श असतातच. लग्नानंतर तर त्यांच्या विडलांनीच त्यांना नाव बदलण्याचा अजर् आणून िदला होता. पण, सुिूया आपल्या िनणर्यावर ठाम आहे त. आडनाव ही संकल्पनाच त्यांना मुळ ात मान्य नाही. ‘आपल्या दे शात आडनावाचा वापर जात ओळखण्यासाठी होतो. आम्ही तर मुलीला आडनाव द्यावं की नाही यावरही िवचार करत होतो. ितने मोठं झाल्यानंतर आडनाव नाही लावलं तरी चाले ल,’ असं सांगतानाच आणखी काही वषार्ंनी आडनाव न लावण्याची पद्धतही रूजे ल, अशी आशा त्यांनी व्यक्त के ली. - नाव : राजौी कालेर् क र पतीचे नाव : कनर् ल िवनयकु मार पांडे ‘माझं व्यिक्तमत्त्वच माझ्या नावाशी िनगिडत आहे ,’ असं राजौी सांगतात. लंकरात कॅ प्टन पदावर पोहोचल्यानंतर िनवृत्त झाले ल्या राजौी सध्या मध्य रे ल्वे त नोकरी करताहे त. ११ वषार्ंपूवीर् त्यांनी पांडे यांच्याशी िववाह के ला. त्या म्हणतात, ‘मी नाव बदलल्याने काय बदलणार आहे . मी जर मॅरीड आहे तर नाव बदललं काय आिण नाही बदललं काय, मी मॅरीडच असे न. मुलांना तर आपण असंही विडलांचच ं नाव लावतो. ितथे आईचं नाव काय, हा ूश्न कोणाला पडलाय?’ लग्न करण्यापवीर् ितच्या नवढयाला हा िवचार फारसा रूचला नव्हता. त्यावे ळ ीही राजौी यांनी त पण

loksatta.com/…/kutumba.htm

4/7

4/2/2009

Lokprabha.com

करण्यापूवीर् ितच्या नवढयाला हा िवचार फारसा रूचला नव्हता. त्यावे ळ ीही राजौी यांनी तू पण नाव बदल, असा पयार्य त्यांना िदला होता. अथार्त, नीट िवचार के ल्यानंतर त्यांच्या नवढयाने त्यांना पािठं बाच िदला. ‘नाव न बदलण्याचं आणखी एक कारण म्हणजे किन्व्हिनअन्सही आहे . सगळय़ा सिटर्िफके ट्सवर माझं आधीचंच नाव होतं. हे सगळं कोण बदलत बसणार . नाव बदललं की खूप िठकाणी ूूफ द्यावं लागेल. पण, नाही बदललं तर फक्त मॅरे ज सिटर्िफके ट दाखवायचं,’ असं त्या म्हणाल्या. लंकरात त्यांच्या या न बदलले ल्या नावािवषयी कोणालाच काही हरकत नव्हती. माऽ, मुंबईत नोकरीसाठी आल्यानंतर त्यांना आपण नाव न बदलल्याने काय होऊ शकतं, हे कळलं. नोकरीसाठीच्या अजार्त त्यांनी अथार्तच राजौी कालेर्क र हे नाव िलिहलं होतं. पण, जॉयिनंग ले टर दे ताना ितथल्या अिधकाढयांनी त्यांच्या आडनावावर बोट ठे वलं. तुमचं आिण कु टु ंबातील इतर सदःयांच ं आडनाव जुळ त नाही. त्यामुळे तुमच्या कु टु ंबाला कोणत्याच सवलती िमळणार नाहीत, असं त्यांना सांगण्यात आलं. इतकं च नाही तर , माझ्या कु टु ंबाला सवलती िमळाल्या नाहीत, तरी मला चाले ल, असं त्यांनी िलहन ू , . द्यावं असंही सुचवण्यात आलं राजौी यांनी चतुराईने फक्त माझं लग्न झाले लं असलं तरी मी नाव बदलले लं नाही, इतकं च िलिहलं. त्यांची के स त्यानंतर एका विरष्ठ अिधकाढयाकडे गेली. पण आश्चयर् म्हणजे ितथे अगदी पाच िमिनटांत यांची फाइल िक्लअर होऊन त्यांना ले टर िमळालं. मधल्या काळात त्यांनी काही विकलांचहं ी मागर्दशर्न घे तलं. पण, त्यांच्यातही मतभे द होते . कल्याण ये थे रे ल्वे च्या शाळे त रूजू झाल्यानंतर ितथेही याच ूकाराची पुनरावृत्ती झाली. माऽ, शाळे त ‘विरष्ठांक डे पाठवा के स. मी ितथे पाहते काय ते ’ ही माऽा लागू पडली. ‘या काळात झाले ल्या मनःतापामुळे मला मधूनच असं वाटू न जायचं की बदलावं नाव. पण, नाही बदललं. एक माऽ झालं, लोकांनी नावावरून मला इतका ऽास िदला की माझा िनश्चय अिधकािधक ठाम होत गेला. माझे िवचार याच काळात अिधक ःपष्ट झाले ,’ असंही त्या नमूद करतात. आज राजौी यांना दरवषीर् कु टु ंबाला िमळणारा पास आिण इतर सवर् सुिवधा कोणत्याही अडथळय़ािवना िमळताहे त. - नाव : सु नं द ा भु ज बळ पतीचे नाव : सु रे श सावं त सुनंदा गेली अने क वषेर् स्तर्ीमुक्ती संघटने ला संलग्न आहे त. त्या मॅरे ज कौिन्सलर म्हणून काम करताहे त. त्यामुळे नाव बदलण्याचा ूश्न या जोडप्यात कधी नव्हताच. ‘त्या काळातच माझी एक ःवतंऽ ओळख िनमार्ण झाली होती. ती मी जपलीच. खरं तर नाव बदललं की नाही बदललं यात माझ्या नवढयाचं काहीच म्हणणं नव्हतं. पण, इतरांनाच फार काळज्या,’ जुन्या आठवणींना उजाळा दे त सुनंदा यांनी सांिगतलं. सुनंदा यांना पॅनकाडर् काढताना या नावासाठी थोडं झगडावं लागलं होतं. ‘अजार्त िमसे स आिण एमएस या पयार्यांपैक ी मी एमएस हा पयार्य िनवडला. मला िमसे स नव्हतं लावायचं नावापुढे. पण, ितथल्या अिधकाढयांचा भलताच गोंधळ उडाला. मी िववािहत आहे त्यामुळे िमसे स लावायला हवं. पण, माझं आिण नवढयाचं नावच वे गळं , असा एक भयानक पे च त्यांच्यासमोर होता. नवढयाचं नाव लावून पाठवलंत तर मी काडर् िरजे क्ट करे न, असं सांगन ू च आले होते मी’, सुनंदा सांगत होत्या. त्या अिधकाढयांनी फोनवरून बरं च िपडल्यानंतर अखेर सुनंदा भुजबळ नावाचं पॅन काडर् त्यांच्या हातात पडलं. पासपोटर् ऑिफसात तर तुम्ही नवढयाचंच नाव लावा, अशी सूचनाही त्यांना करण्यात आली होती. अजार्त भुजबळ आडनाव , सोबत मॅरे ज सिटर्िफके ट असं सगळं असूनही ितथले अिधकारी अडू न बसले होते . लग्नाला २० वर्ष झाली तरी भुजबळ यांना या कारणावरून अजूनही वाद घालावा लागतोय. - या सगळय़ा बायकांशी बोलताना म्हटलं नाव बदलले ल्या बायकांशीही बोलू. बघू तरी त्यांच ं काय म्हणणं आहे . लग्नानंतर लगेच नाव, आडनाव बदलले ल्या बहते ु क मुलींच ं उत्तर ‘का म्हणजे ? आता बदलतात सगळे च म्हणून बदललं’ असंच होतं. िस्तर्या, समाज , मुलं अशा िविवधांगी िवषयांवर ले खन करणाढया शु भ दा चौकर यांच ं माहे रचं आडनाव जोगळे कर . कॉले ज मध्ये अ◌ॅिक्टिव्हःट म्हणून ूिसद्ध असणाढया शुभदा यांनी एका वे गळय़ा जािणवे तून आडनाव बदलण्याचा िवचार के ला. शुभदा यांनी ८९ पासूनच वृत्तपऽातल्या िलखाणाला सुरुवात के ली होती. ९३ साली लग्न झालं. लग्नानंतरही काही काळ त्यांनी शुभदा जोगळे कर याच नावाने िलखाण सरू ठे वलं. माऽ लग्नानंतर लगेचच हषर्द मे हता, बॉम्बःफोट,

loksatta.com/…/kutumba.htm

5/7

4/2/2009

Lokprabha.com

जोगळे कर याच नावाने िलखाण सुरू ठे वलं. माऽ लग्नानंतर लगेचच हषर्द मे हता, बॉम्बःफोट, दंगली अशी महत्त्वाची कामं त्यांच्या हाती आली. त्यावे ळ ी िदवसिदवसभर घराबाहे र असणं, राऽी उशीरा परतणं, पुरुष सहकाढयांसोबत बातम्यांचा माग काढण्यासाठी परगावी जावं लागणं असं सगळं सुरू होतं. ‘१५ वषार्ंपूवीर्ची पिरिःथती वे गळी होती. त्यावे ळ ी लग्न झाल्यानंतर लगेचच अशा ूकारचं काम करणं, ःवतला घरापासून अशाूकारे दरू ठे वणं हे सोपं नव्हतं. पण, माझ्या नवढयाने मला पूणर् पािठं बा िदला. तो या क्षे ऽाशी संबंिधत नसूनही त्याने या क्षे ऽाच्या गरजा, इथल्या जबाबदाढया समजून घे तल्या. इतकं च नाही तर तो माझ्या वतीने घरातली आघाडीही सांभाळत होता. त्याने मला कधीच आडनाव बदलण्यािवषयी काही सांिगतलं नाही. बदललं तर ठीक नाही बदललं तरी ठीक . पण, या सगळय़ा व्यापातून शांत झाल्यानंतर मला त्याने के ले ली मदत जाणवली. त्याने दाखवले ल्या समंजसपणाबद्दल कृ तज्ञता व्यक्त करणं, हा एक भाग आडनाव बदलण्यामागे होता,’ असं त्या म्हणतात. अथार्त, लग्न २३- २४ व्या वषीर् झाल्याने , तोवर नाव फारसं एःटॅिब्लश नसल्याने हा िनणर्य सोपा झाला. आणखी काही वषार्ंनी नाव बदलणं जरा कठीण गेलं असतं, असंही त्या मान्य करतात. ‘आयुंयातला एक मोठा भाग नवढयाच्या घरात जाणार आहे . मला किरअर घडवायचं असे ल तर घरात आनंद, समाधान असणं गरजे च ं आहे . फक्त नाव बदलल्याने घरातलं समाधान, इतरांच्या चेहढयावरचा आनंद वाढणार असे ल तर मला नाव वगैरे लहानसहान गोष्टी वाटतात. त्यापे क्षा मी माझ्या कामावर जाःत लक्ष दे ईन.’ परखड ःवभाव आिण ःवतंत्र्य व्यिक्तमत्त्व यासाठी िमऽमैिऽणींमध्ये ओळखल्या जाणाढया मृ ण् मयी नायगावकर यांनीही लग्नानंतर नवढयाचं रानडे हे नाव लावण्याचा िनणर्य घे तला. ‘मी त्यावर फारसा िवचार के लाच नव्हता. पऽकारांच्या बाबतीत नाव फार महत्त्वाचं असतं. वृत्तपऽात िलिहताना िकं वा इतरऽही मी दोन आडनावं लावणार नव्हते च. िशवाय, मी लग्नानंतर लगेच नव्या नोकरीत रूजू झाले . त्यामुळे ितथे माझी ओळख नव्याने च ूःथािपत होणार होती,’ असं त्या म्हणाल्या. वं द ना कु लकणीर् मॅरे ज कौिन्सलर आहे . साथ साथ िववाह संःथा हा अिभनव ूयोगही त्यांनी रूजवला. िववाहाचे िविवध आयाम वे गळय़ा ूकारे उलगडवून दाखवणाढया वंदना यांनी नाव का बदललं असे ल, हे कु तूहल होतं. ‘अगदी ूामािणकपणे सांगायचं झालं तर आडनावाबद्दल मी िवचारच के ला नव्हता,’ हे त्यांनी कबूल के लं. ‘इतकं नक्की की त्या काळी माझ्या आसपासच्या मुलींपेक्षा मी वे गळी होते . वे गळं काहीतरी करू पाहत होते . िलखाण वंदना कु लकणीर् नावाने च होत होतं. पण, हे नाव इतकं कॉमन िनघालं की यांचे चेक ही दसढयाच कोणा वंदना कु लकणीर्ला जाऊ ु लागले . ितच्या ूितिबया (काही वे ळे ला चेक ही) यांच्याकडे ये ऊ लागल्या. त्यामुळे त्या वंदना सुधीर कु लकणीर् असं नवढयाच्या नावासकट संपूणर् नाव िलिहतात. त्यांच ं माहे रचं आडनाव हिडर् क र . पुण्यातलं ूिसद्ध हिडर् क र रुग्णालय यांच्या कु टु ंब सदःयांचच ं . त्यांच्या आजोबांचीही शहरात ख्याती होती. त्यामुळे माहे रच्या आडनावाचा साथर् अिभमान त्यांना आहे . मॅजे िःटक ूकाशनाने ूिसद्ध के ले लं त्यांच ं ‘एका िगयार्र ोहकाची डायरी’ हे पुःतक आधी ‘सकाळ ’मध्ये मािलका रूपाने ूिसद्ध झालं होतं. त्यावे ळ ी माऽ त्यांनी हिडर् क र हे च नाव ठे वलं. ‘माझं ते सगळं िलखाण, त्यातलं िगयार्र ोहण हे लग्नापूवीर्च आहे . त्याचं ौेय हिडर् क र आडनावालाच गेलं पािहजे , यावर मी ठाम होते . पण, तोवर माझी नवी ओळख अिधक ूःथािपत झाली होती. त्यामुळे पुःतकावर मी हिडर् क रची कु लकणीर् झाले ,’ असं त्या म्हणाल्या. - लग्न झाल्यावर सगळं बदलतं, असं म्हणतात. पण, फक्त मुलींच ं आयुंय बदलतं? ज्या आईविडलांनी आपल्या जन्म िदला, मोठं के लं, लग्न करून आजचा िदवस बघण्यास लायक बनवलं त्यांच्याबद्दलची कृ तज्ञता आपण त्यांचच ं नाव कायम ठे वून नाही का व्यक्त करू शकणार ? नवढयाचं आडनाव , बढयाचदा त्याने िदले लं नवं नाव लावूनही, संसार सुखाचा, गोडगोिजरा होतोच ूत्ये क वे ळ ी? ःवतचं नाव बदलणाढया बायकोला बदडणारे कमी आहे त? की नवढयाचं नाव लावून त्यालाच जगणं नकोसं करणाढया बायका कमी आहे त? नाव बदलल्याने नातं अिधक फु लणार असे ल तर नवरे का नाही लावत बायकोचं आडनाव ? हळू हळू का होईना, वर िदले ले ूश्न अिधकािधक बायकांना पडतील, त्यावर बायका िवचार करतील, अशी आशा करूया. घराघरांमध्ये दोन वे गवे गळय़ा आडनावाची माणसं गुण्यागोिवंदाने संसार करतील.. आिण साठा उत्तराची कहाणी सुफ ळ संपूणर् होण्याकडे वाटचाल करे ल. [email protected]

loksatta.com/…/kutumba.htm

6/7

4/2/2009

Lokprabha.com

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/…/kutumba.htm

7/7

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

माइं ड ओव्हर मॅट र

३३ कोटी लोकसंख्या असले ले आपले दे वही कोपढया- कोपढयावर आढळतात. दे खल्या दे वाला दंडवत म्हणून आपण बढयाचदा नमःकार करतो. या भिक्तभावाच्या से ल्युलर ने टविकर्ं गमध्ये आपला नमःकार ने मका पोहचतो कु ठे ? पराग पाटील रःत्यावरच्या बारक्या दे वळ्या िदसल्या की बायको बढयाचदा नमःकार करते आिण करायला लावते . अने क वषार्ंच्या ितने आवजूर्न लावले ल्या सवयीने यांिऽकपणे नमःकार के लाही जातो. उजवा हात कपाळाला लावला न लावला करत नंतर तजर्नी ओठाखाली आिण मग बोटं मुखपृष्ठ छातीशी. फॉरवडर् झाला नमःकार ! तथ्यांश हा नमःकार कु ठल्या पद्धतीचा हे नाही सांगता ये णार . पण शहरातले चहा आिण चचार् बरे चसे लोक असा नमःकार करतात. या नमःकाराचा संःकार ने मका कधी झाला हे ही आठवत नाही. हा ओघाने इव्हॉल्व्ह झाले ला नमःकार कव्हरःटोरी असावा. थोडा िभश्चन पद्धतीचा अनुनय करणारा, थोडा इःलामी चीनी क म..् सलामचा ूभाव असले ला, हा एका हाताचा नमःकार . आिःतक - नािःतकते च्या कुं पणावरच्या मुके - िबचारे आमच्यासारख्या माणसांची सोय म्हणूनही तो िवकिसत झाला असावा. कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर या नमःकारात यांिऽकपणाची सुलभ सुिवधा नक्की आहे . ओढू न- ताणून नाही, पण सोबतच्या लोकांना दखावायचं नाही म्हणून िकं वा त्यांच्याशी एकतानता दाखवायची म्हणून के ले ला.. तो ु बखर संगणकाची . नमःकार त्यात भक्तीचा भाव असतोच असं नाही. एकदा तर बायकोने बोट मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज दाखवलं म्हणून बुटाच्या दकानालाही असा एक ु गोसीप कोलम हाती नमःकार के ल्याचा िवनोद घरात अजूनही आपलं बुवा असं सांिगतला जातो. आहे ! तरीही लोकलमध्ये जाताना समोरच्या कु णी िचऽदृष्टी तरी िखडकीच्या बाहे र बघून नमःकार के ला की लाइफ िझंगालाला यांिऽकपणे हात िनदान छातीशी तरी जातोच. सुर ावट लोकलमध्ये कदािचत एका हाताने च नमःकार उपे िक्षत करणं शक्य असतं. कधी कधी तर हात असे फॅ शन बांधले ले असतात की ते वढंही शक्य नसतं. मग याकानाचं त्या लोक हनुवटी खाली करून आिण डोळे क्षणभर कानाला िमटू न घे ऊन कॉन्सण्शे शन करत माने नेच नमःकार करतात. पयर्टन चालत्या शे नमध्ये हा नमःकार कु ठे पोहचतो ते साहस माहीत नाही. से ल्युलर ने टविकर्ं गसारखा इकडचा नमःकार पुढच्या ःटे शनजवळच्या दे वामाफर् त आरोग्य कु ठे तरी ईिप्सत इष्टदे वते च्या चरणी जातही असे ल, कोण जाणे ? थरारक िनसगर् या कुं पणावरच्या भक्तीभावाबद्दल बायकोचा मोठा आक्षे प असतो. ‘तू नािःतकच आहे स. दे खल्या भिवंय दे वाला दंडवत घालत राहातोस!’ िसद्ध के ल्यासारखं ती सांगत राहाते . वाचक ूितसाद नािःतकते चा ितचा िसद्धांत खराही असे ल. पण दे खल्या दे वाला दंडवत या कन्से प्टमागे काहीतरी संपकर् लॉिजक असावं असं ने हमी वाटत आलं आहे . मागील अंक आधी वाटायचं सबिमिसव्ह ःवभावामुळे असं होत असे ल. पण सबिमिसव्ह ःवभाव हाही एक दे खला दंडवतच. समोरच्याला उद्दामपणे टोकायचं नाही, कु णासमोर उगा आपला नकारािधकार चालवायचा नाही, हा एक संःकार म्हणून आपण वागवत असतोच. आत मनात एक बंडखोरी उकळत असते च. तरीही दे खल्या दंडवताूमाणे होला हो हा ूकार . उगाच झकाझकी नको, कारण अशा कन्ृण्टे शनचा तणाव मनावर दीघर्क ाळ िटकतो. बरं कन्ृण्टे शनने काय मोठा तीर मारला जाणार आहे , असा अनुभवजन्य मुद्दा असतोच. काही बदलणार नाही, ‘जैसे थे’च राहणार असा िसिनक अ◌ॅूोच तयार झाला की मग दे खल्या दे वाला दंडवतची कन्से प्ट सुरू होते .

loksatta.com/lokprabha/…/mind.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Lokprabha.com

पण मनातला दे वाला दंडवत ने हमीच दे खला असतो असं नाही. दे व या संकल्पने च ं जाऊद्या. तो मान्य असणं आिण नसणंही महत्त्वाचं नाही. वे गवे गळ्या लोकांनी त्यावर वे गवे गळे िवचार आधीच मांडले त. पण िजथे अने क लोक िवशे षत: एकऽ ये ऊन नमःकार करतात अशा कोणत्याही ऊजार्कें िाचं मला आकषर्ण आहे . दरवे ळ ी माझा दंडवत त्या ऊजेर्ला असतो. ही ऊजार् ितथे आपल्याला खेचणारी असते . अने क लोक आपल्या लीन भावना घे ऊन एका िठकाणी एकवटतात. कु ठल्या तरी एका दगडाच्या मूतीर्त एकिचत्त होतात. त्यांची द:ु खं, वे दना, मनाची िपळवट, अपराधभाव, संक ल्प, इच्छा- आकांक्षा, समपर्णाचा आनंद असं सारं काही इथे व्यक्त करतात आिण समाधानाचा शोध घे त राहतात. या शे क डो, हजारो, लाखो लोकांच्या समाधानाच्या शोधाच्या अने किवध भावनांचा, इच्छातरं गांचा कल्लोळ त्यािठकाणी असला पािहजे , असं ने हमी वाटत राहातं. आिण या वाइब्ज , ही इच्छांची ूारणं आपल्याही मनावर पिरणाम करतात. थोडासा भिक्तभाव अपर्ण करायचा की तुम्ही या इच्छातरं गांशी टय़ूिनंग साधता आिण तुमच्या मनाला उभारी िमळते . कदािचत ही ूारणं काहींना युफ ोिरक अनुभूितही िमळवून दे त असतील. कोण जाणे ? पूवीर् हे इच्छातरं ग वगैरे गोष्टी बकवास आहे त असं वाटायचं. िकशोरवयात घरात लोणावळ्याच्या मन:शिक्त कें िाचं िनयतकािलक ये त असे . मनाच्या शिक्तचं वैज्ञािनकीकरण ते व्हा हाःयाःपद वाटायचं. मनाचे तरं ग वगैरे गोष्टी ःयुडोसायन्स म्हणून लोकांच्या माथी मारल्या जातायत असं वाटायचं. वैज्ञािनक बुवाबाजी हाही एक अंधौद्धे चाच ूकार असं ठाम मत होतं. जोपयर्ंत हे सगळं ूयोगाद्वारे िसद्ध करता ये त नाही आिण ते अगदी सोम्या- गोम्यालाही शक्य होत नाही तोपयर्ंत असे ूकार चमत्कािरकच असा रॅिडकल िवचार ते व्हाही होता आिण आजही िटकू न आहे . दरम्यानच्या काळात इं टरने टवर गमतीने आपल्याच नावाचे िकती लोक जगात आहे त याचा शोध घे त असताना अमे िरके तले एक संशोधक डॉ. पराग पाटील यांच ं नाव सारखं सचर्मध्ये िदसायला लागलं. त्यांच्या संशोधनाबद्दल इं टरने टवर िवपुल िलखाण आहे . डॉ. पराग पाटील यांच्या संशोधनानुसार आपल्या हालचाली, जािणवा आिण भावना या में दत ू अितशय सुसंबद्ध पद्धतीने िवद्युत संके तांमध्ये साठवले ल्या असतात. एक न्युर ोसजर्न म्हणून डॉ. पराग पाटील यांनी पे शंटच्या ऑपरे शन्सच्या दरम्यान त्यांच्या हालचालींचा आिण हातवाढयांचा में दतील िवद्युत संके तांच्या हालचालींशी असले ला समन्वयात्मक संबंध सातत्याने नोंदवून ठे वला. ू या नोंदींमधून त्यांना न्यूर ॉन्स आिण माणसाच्या ःनायूंच्या समन्वयाचं िवश्लेषण आिण उलगडा िमळाला. में दतील इण्शा ऑपरे िटव्ह अभ्यासाला त्यामुळे नवी चालना िमळाली. त्यामुळे आता में दतील ही ू ू मािहती काढू न घे ऊन ितचा ॄे न मशीन इं टरफे स उपकरणं िवकिसत करण्यासाठी उपयोग शक्य झाला आहे . डॉ. पराग पाटील यांच ं हे कायर् त्यामुळे आधुिनक िवज्ञानात अत्यंत महत्त्वाचं मानलं जातं. त्यांच्या संशोधनाचा उद्दे श अथार्त वैद्यकीय आहे . पािकर् न्सन झाले ल्या रुग्णांना आता रोबोिटक िलम्ब अथार्त यांिऽक ःनायूंची मदत िमळणार आहे आिण हे यांिऽक ःनायू थेट त्या रुग्णाच्या में दतील संदेशांद्वारे चलनवलन करतील. हे के वळ माणसांनाच नाही तर माकडांनाही ू शक्य झालंय. माकडांनीही आपल्या में दद्वारे यांिऽक हात चालवून दाखवले आहे त. ू न्यूर ॉन्सची िवद्युत संके तांची भाषा ूत्यक्ष भौितक उपकरणामध्ये पिरवितर्त करण्याचा हा एक न्यूर ॉन्सच्या भाषे च्या ूचंड मोठय़ा नोंदी पिरवितर्त मोठाच शोध मानला जातो. अजूनही में दतील ू करणं बाकी आहे . त्याला भरपूर कालावधीही लागू शकतो. पण मन:शक्तीवर यांिऽक उपकरण चालवणं आता माणसाला काय माकडालाही शक्य झालंय ही गोष्ट साधीसुधी नाही. इच्छांची डॉ. पराग पाटील यांच्या या संशोधनाची कथा सांगण्याचा मुद्दा एवढाच आहे की में दतील ू ूारणं अशी िवद्युत संके तांच्या ःवरूपात पिरणाम घडवू शकतात हे आता वैज्ञािनकदृष्टय़ा िसद्ध होऊ लागलंय. मग दे वःथानं, तीथर्क्षेऽ,ं दरगे, मिशदी, िगिरजाघरं इथे एकवटणाढया माणसांच्या या भावनांच्या समुिाला आपणही नमःकार के ला आिण त्याच्याशी एकाम होण्याचा ूयत्न के ला तर कु ठे िबघडलं? मनाचं अँ क िरं ग आपण कसं करतो त्यावर तर सगळं अवलंबून असतं. रःत्यावरचा एखादा दगड आपण सहज लाथाडू न पुढे जाऊ. पण एखाद्या दगडाला शें दरू फासून ठे वला आिण समोर उदबत्ती लावली असे ल तर मग तो दगड लाथाडण्याचं धाडस होणार नाही. असंच कु ठे तरी औदंब ु राच्या झाडाखाली कु णी तरी गंध लावायला सुरुवात करतं. एखादा हार आिण फु लं ये ऊन पडू लागतात. माणसं मग थबकू न ितथे नमःकार करू लागतात. त्यांच ं पाहन ू

loksatta.com/lokprabha/…/mind.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

लगबगीतली माणसं एकहाती नमःकार करू लागतात. एखादा हौशी माणूस ये ऊन दत्ताची टाइल खोडामध्ये कोरून बसवतो आिण रःत्यावरच्या एका दे वळीचा उत्सव सुरू होतो. औदंब ु राचं खोड फु गीर होताना टाइल पोटात घ्यायचा ूयत्न करतं. नमःकारा नमःकारातून त्या टाइलभोवती इच्छा तरं गांच ं वलयही ूदिक्षणा घालू लागतं आिण नमःकाराच्या ने टवकर् चं एक से ल्युलर बे स ःटे शन ितथं जन्माला ये तं. [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/mind.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

बखर सं ग णकाची

ूोम ॅिमंग हा शब्द आपल्यासाठी आता परवलीचा झाला आहे . ही संकल्पना बॅबेज ची. बॅबेज च्या ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’चं एक वैिशष्टय़ म्हणजे ज्या आकडय़ांचा वापर करून गिणतं करायची ते आकडे साठवून ठे वायची या यंऽात सोय होती. त्यासाठी बॅबेज नं ‘मे मरी’चा वापर के ला. जवळजवळ दोन वर्ष हे यंऽ वापरून आकडे मोडी कशा करता ये तील या िवचारात बॅबेज नं घालवली. यालाच आपण आता ‘ूोम ॅिमंग’ म्हणत असलो तरी बॅबेज ला हा शब्द मािहती नव्हता. ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’वर काम सुरू के लं ते व्हा बॅबेज त्याच्या अलौिकक कारकीदीर्च्या िशखरावर होता. कारण तो त्यावे ळ ी कें िॄज मुखपृष्ठ िवद्यापीठात ‘ल्युकॅ िशयन ूोफे सर ऑफ मॅथेमिॅ टक्स’, रॉयल फॉरवडर् सोसायटीचा ‘फे लो’ आिण १९३० च्या दशकातल्या अथर्शास्तर्ावर तथ्यांश सगळ्यात जाःत गाजले ल्या पुःतकाचा ले खक होता. ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’चं एक वैिशष्टय़ म्हणजे ज्या आकडय़ांचा चहा आिण चचार् वापर करून गिणतं करायची ते आकडे साठवून ठे वायची या यंऽात कव्हरःटोरी सोय होती. त्यासाठी बॅबेज नं ‘मे मरी’चा वापर के ला. जवळजवळ चीनी क म..् दोन वर्ष हे यंऽ वापरून आकडे मोडी कशा करता ये तील या िवचारात मुके - िबचारे बॅबेज नं घालवली. यालाच आपण आता ‘ूोम ॅिमंग’ म्हणत असलो कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर तरी बॅबेज ला हा शब्द मािहती नव्हता. १८३४ ते १८४६ ही बारा वर्ष बॅबेज नं त्याच्या ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’ची कल्पना अिधकािधक चांगली करण्याच्या ूयत्नात घालवली. आिथर्क मदतीिशवाय हे बखर संगणकाची यंऽ तयार करणं तर शक्यच नव्हतं. ःवत: बॅबेज खेर ीज दसढया कु णालाच त्याच्या कल्पने त आिण ु मे तकू ट . साधारण १८४० सालची ही गोष्ट. पण तो बनवत असले ल् या यं ऽ ात रस नसल्यानं तो उदास झाला िग्लटिरं ग िगझमोज त्याच सुमाराला गोसीप कोलम आपलं बुवा असं त्याला इटलीच्या ‘सायंिटिफक अ◌ॅके डमी’नं आहे ! त्याच्या यंऽांिवषयी बोलायचं आमंऽण िचऽदृष्टी िदल्यावर त्याला मायदे शी इं ग् लंडमध्ये उपे क्षा लाइफ िझंगालाला आिण परदे शी इटलीमध्ये ःवागत आिण गौरव सुर ावट असा अनुभव आला. इटलीत ले फ्टनंट लुईगी उपे िक्षत मे नाॄी याला आपल्या ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल फॅ शन इं िजन’चं ृें च भाषे त वणर्न िलहायला त्यानं याकानाचं त्या ूवृत्त के लं. नंतर अ◌ॅडानं त्याचा इं मजी भाषे त कानाला अनुवाद करून त्यात जवळजवळ ितपटीनं भर घातली. पयर्टन ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’ बनवताना बॅबेज च्या साहस डोक्यात त्याचे पाच मुख्य भाग होते . हे ५ भाग आरोग्य म्हणजे ःटोअर , िमल, कं शोल, इनपुट आिण थरारक िनसगर् आऊटपुट. आधुिनक संगणकांचा हा बॅबेज च्या काळातला आिवंकारच होता. िकं बहना ु जॉन व्हॉन भिवंय सं ग णकाची मां ड णी गृ ि हत धरली होती त्याचं च हे बाळबोध ःवरूपही म्हणता न्यू म ननं पु ढ े ज्या वाचक ूितसाद ये ईल. संपकर् यातला ‘ःटोअर ’ हा भाग सगळ्या आकडे मोडींसाठी लागणारे आकडे तात्पुर ते साठवण्यासाठी मागील अंक वापरला जाणार होता. ‘िमल’ या भागात ज्या आकडय़ांच्या मदतीनं आकडे मोड करायची असे ल ते आकडे आणले जाणार होते . ‘कं शोल’ हा भाग जॅक ाडर् लूम्स या वस्तर्ोद्योगातल्या कल्पनांवर आधारले ला होता. सगळ्या आकडे मोडींमधल्या पायढया, पुढे काय घडलं पािहजे हे ठरवून त्यानुसार यंऽाचं काम चालवणं वगैरे कामं तो करणार होता. ‘इनपुट’ आिण ‘आऊटपुट’ हे िवभाग अथार्तच त्यांच्या नावाूमाणे या यंऽाला मािहती पुरवणं िकं वा त्याच्याकडू न ती िमळवणं या कामांसाठी उपयोगी ठरणार होते . हजारो छोटे - छोटे सुटे भाग एकऽ करून हे यंऽ बनणार होतं, तसंच ते वाफे तून िमळणाढया शक्तीवर चालणार होतं. ूचंड मोठय़ा आकाराच्या या यंऽाला ‘चालवण्यासाठी’ असे म्ब्ली भाषे त अ◌ॅडानं अने क ूोम ॅम्स िलिहले .

loksatta.com/lokprabha/…/bakhar.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Lokprabha.com

इटलीतून परतल्यावर बॅबेज नं पुन्हा एकदा ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’साठीच्या मदतीसाठी तत्कािलन िॄटीश पंतूधान रॉबटर् पीलना अथर्साहाय्य मिगतलं. पण आधीचंच यंऽ अधर्वट ठे वून खूप पैसे वाया घालवल्याच्या कारणावरून त्याला ही मदत नाकारली गेली. १८४६ साली ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’वर जे वढं काम (अथार्त कागदावरच) करणं शक्य होत, ते वढं त्यानं के लं आिण त्यानं त्या यंऽावर काम करणं थांबवलं. यानंतर तो परत त्याच्या ‘िडफरन्स इं िजन’कडे वळला! आधीच्या या यंऽाची िनिमर्ती करून आता २५ वषार्ंचा काळ उलटला होता. त्यामुळे या यंऽाच्या तंऽज्ञानात मधल्या काळात ूचंड बदल झाले होते . त्यांचा वापर करून त्यानं आता ‘िडफरन्स इं िजन २’ बनवायचा घाट घातला! अथार्तच हे यंऽ कागदावरच राहणार होतं. कारण त्याच्या ूयोगांना आिथर्क साहाय्य करण्यात सरकारला आता अिजबात रस नव्हता. या संदभार्त िॄिटशांच्या संशयी आिण कु ित्सत ःवभावावर त्याचं एक मािमर्क िवधान होतं, ‘तुम्ही िकतीही उत्कृ ष्ट यंऽ िकं वा तत्सम कल्पना यांच्यािवषयी कु ठल्याही िॄटीश माणसाला सांगा. तो त्यातली अडचण, खराबी िकं वा शक्य नसले ली गोष्ट पटकन ् दाखवून दे ईल. उदाहरणाथर् तुम्ही जर त्याला बटाटय़ाची साल काढायचं यंऽ दाखवलं तर असं यंऽच असू शकत नाही असं तो म्हणे ल. पण तुम्ही त्या यंऽानं जर त्याला खरं च बटाटय़ाची साल काढू न दाखवली तर तो म्हणे ल की हे यंऽ एकदम कु चकामी आहे , कारण यानं मी अननसाची साल कु ठे काढू शकतो?’ जे व्हा बॅबेज ला सरकारनं आिथर्क मदत द्यावी की नाही हा मुद्दा िॄटीश संसदे त चचेर्ला आला ते व्हा ‘या सगळ्या ूकाराचे मनसुबे अितशय महागडे , यश कमर्क ठीण, आिण त्यासाठी िकती खचर् ये ईल हे सांगणं अशक्य’ असल्याचं मत तत्कािलन अथर्मंत्र्याने िदलं. एका खासदारानं तर बॅबेज च्या यंऽाचा वापर त्यानं सरकारचा िकती पैसा आजवर वाया घालवला याचा िहशे ब करण्यासाठी के ला जावा असा अितशय बोचरा टोमणा मारला. वयाची पन्नाशी ओलांडल्यावर बॅबेज चा ःवभाव जरा िविक्षप्त होऊ लागला होता. त्याची बुद्धीही मंद होत चालली होती. काही िचऽिविचऽ गोष्टींवर संशोधन करून १८५६ साली एका दशकाच्या अवधीनंतर त्यानं परत एकदा त्याच्या ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’वर काम सुरू के लं! त्यातला फोलपणा पुरे पूर मािहती असूनही तो त्याच्या कल्पनांच्या भराढया मारत रािहला. त्यांना कागदावर उतरवत रािहला. आयुंयाच्या अखेर च्या काळात बॅबेज नं रःत्यावर गाणी म्हणणाढया आिण वाद्यं वाजवणाढया लोकांवर टीका करायला सुरुवात के ली. १८६४ साली त्यानं ‘ऑब्झवेर्शन्स ऑफ ःशीट न्युअ ◌ॅसेन्स’ (म्हणजे ‘रःत्यावर लोकांना ऽास दे णाढयांिवषयीची िनरीक्षणं’) या मथळ्याचं पऽक काढू न या मंडळींची चांगलीच िनंदा के ली. त्यामुळं बॅबेज पुन्हा नको त्या गोष्टींसाठी चचेर्त आला. आपली कामाची क्षमता १०० टक्क्यांवरून ७५ टक्क्यांवर आणण्यात या सगळ्या मंडळींचा हात होता असं बॅबेज नं एके िठकाणी नमूद के लं आहे . अखेर ीस वयाच्या ८०व्या वषीर् १८ ऑक्टोबर १८७१ रोजी तो मृत्यूमुखी पडला. बॅबेज अने क बाबतींमध्ये लुडबुड करायचा ूयत्न करे . बरीच िचऽिविचऽ संशोधनं करायचे त्याचे ूयत्न िवनोदाचे िवषय ठरत. ‘रुळांवरून चालणारी आगगाडी बाजुला न घे ता रुळांवर इकडे ितकडे िफरणाढया गाईंना पकडण्यासाठी’ एक यंऽ त्यानं बनवलं होतं! िवःतवाशी खेळ णं तर त्याला (शब्दश:) फार आवडे . एकदा ओव्हनमध्ये २६० िडमीज फॅ रनहाईट तापमानात ‘फार ऽास न होता ५- ६ िमिनटं बसलो’ असंही त्यानं िलहन ू ठे वलंय!् आल्ृे ड लॉडर् टे िनसन या ूिसद्ध कवीनं एकदा िलिहलं होतं, ‘एव्हरी मोमें ट डाईज अ मॅन, एव्हरी मोमें ट वन इज बॉनर्’. पण यातली काव्यात्मकता अिजबात लक्षात न घे ता जगातल्या जन्म- मृत्यूच्या िहशे बाच्या आधारे हे चुक ीचं असल्यानं बॅबेज नं चक्क टे िनसनला पऽ िलहन ू त्या ओळी ‘एव्हरी मोमें ट डाईज अ मॅन, एव्हरी मोमें ट वन अ◌ॅ◌ँड वन िसक्ःटीन्थ इज बॉनर्’ अशा बदलायला सांिगतलं होतं! सगळ्या गोष्टींची मोजमापं घे णं हाही बॅबेज चा आवडता उद्योग होता. िखडकीची काच मोडण्यामागे लागणाढया ताकदीपासून ूाणीसंमहालयातले ूाणी िकती अन्न खातात अशा साढया गोष्टींची तो मोजमापं करत असे ! रःत्यात अचानक मध्ये च थांबून डु कराच्या छातीचे ठोके िकं वा गाईच्या पाडसाच्या श्वासाचा वे ग मोजायलाही तो कमी करत नसे ! लंडनमध्ये वातानुकू िलत यंऽणा असले लं पिहलं घर बॅबेज चं होतं (अथार्त त्यानंच काही तरी खटाटोप करून ही यंऽणा तयार के ली होती)! बॅबेज ची धरसोड आिण त्याची मानिसक िःथती यांच ं वणर्न करणारा हा िकःसा खूप काही सांगन ू जातो. जॉन फ्ले चर माँटन नावाच्या कें िॄज िवद्यापीठातल्या गिणततज्ज्ञानं बॅबेज च्या मृत्यूच्या काही वर्ष आधी त्याच्या घरी जाऊन त्याला भे टायचं ठरवलं. बॅबेज च्या घरी जाताच पिहल्या खोलीत माँटनला बॅबेज चं अधर्वट िःथतीतलं ‘िडफरिन्शयल इं िजन’ हे यंऽ आिण त्या यंऽाचे

loksatta.com/lokprabha/…/bakhar.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

अधर्वट िःथतीतले सुटे भाग िदसले . त्याची आताची अवःथा काय आहे हे माँटननं बॅबेज ला िवचारताच बॅबेज म्हणाला की ‘हे यंऽ पूणर् व्हायच्या आतच मला ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’ची युक्ती सुचली आिण हे यंऽ पूणर् करण्यापे क्षा ते बनवणं जाःत सोपं होतं आिण ते जाःत आधुिनकही असणार होतं. त्यामुळे मग मी या यंऽाचा नाद सोडू न िदला.’ मग ते दोघं दसढया खोलीत गेले. ितथे ु ‘अ◌ॅनिॅ लिटकल इं िजन’चे काही भाग होते . ितथे जाता जाता बॅबेज माँटनला त्या यंऽािवषयी सांगत होता. ते कसं चालतं, त्यात काय काय सोयी आहे त हे ऐकू न घे तल्यावर माँटन म्हणाला ‘बरं - आता मला ते यंऽ दाखवशील का?’ त्यावर बॅबेज म्हणाला, ‘ते यंऽ मी पूणर् के लं नाही. कारण त्याआधीच मला आणखी एका नव्या यंऽाची कल्पना सुचली. हे यंऽ पूणर् करण्यापे क्षा ते बनवणं जाःत सोपं होतं आिण ते जाःत आधुिनकही असणार होतं. त्यामुळे मग मी या यंऽाचा नाद सोडू न िदला.’ ते ितसरं यंऽ ितसढया खोलीत असे ल या समजुतीत माँटन बॅबेजबरोबर ितसढया खोलीत गेला. ितथे तर त्या यंऽाचे आराखडे सोडू न काहीच नव्हतं. भीत भीत माँटननं त्यािवषयी बॅबेज ला िवचारताच बॅबेज म्हणाला, ‘मी ते अजून बनवले लं नाहीये . पण ते लवकरच तयार होईल.’ जड अंत:करणानं माँटननं वृद्ध बॅबेज चा िनरोप घे तला! अथार्तच या यंऽावर काम सुरू व्हायच्या पण आधीच बॅबेज हे जग सोडू न जाणार होता. मृत्यूनंतर बॅबेज चा मं◌ेद ू अल्कोहोलमध्ये जपून ठे वला गेला. नंतर ३० वषार्ंनी त्याचं िडसे क्शन करण्यात आलं आिण नंतर तो कायमचा लंडनच्या शास्तर्िवषयीच्या संमहालयात ठे वला गेला. [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/bakhar.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

मे तकू ट

िदवसातले िकती तास जातात तुमचे टी.व्ही.समोर ? त्यातलं िकती आिण काय काय कळतं तुम्हाला? ही ूश्नावली सोडवा म्हणजे उत्तरं सापडत जातील आिण तुम्ही िकती पट्टीचे टी.व्ही. पाहणारे आहात, हे तुमचं तुम्हालाच कळे ल. िशरीष कणे कर (िव. सू. : डोळे व टी. व्ही. फु टे पयर्ंत टी. व्ही.समोर बसणाढया अितिवशाल मिहलांक डू न उत्तरपिऽका तपासून घे तल्या जातील.) ूश्न पिहला : िहं दी िचऽपटातील कु ठली नाियका मुखपृष्ठ तुमच्या मते अनायात कु मािरका आहे ? तसे फॉरवडर् तुम्हाला वाटण्याची कारणे द्या. (लारा दत्ता, किँमरा शहा, तथ्यांश समीरा रे ड्डी अशी अनमानधक्क्याने काहीही नावे घे तल्यास चहा आिण चचार् गुण कापले जातील.) : दे व आनंद पडे ल िचऽपट काढण्यासाठी सातत्याने पैसे कु ठू न आणतो? त्याच्या गेल्या ूश्न दसरा कव्हरःटोरी ु दहा आपटले ल्या िचऽपटांची नावे द्या व त्यातल्या नाियका सांगा. चीनी क म..् ूश्न ितसरा : (कल्पनािवःतार करा.) आमीर खान, बोनी कपूर , शे खर कपूर यांच्या घटःफोिटत मुके - िबचारे ूथम पत्नी एकऽ जमून गप्पा मारतायत. कौटु ंिबक ूश्न चौथा : जोडय़ा लावा (एकाचीच जोडी अने क ांबरोबर जमत असल्यास त्याला आम्ही जबाबदार माइण्ड ओव्हर मॅटर नाही.) बखर संगणकाची (अ ) सलमान खान (अ ) िूयंक ा चोूा मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज ( ) ब िववे क ओबे र ाय (ब) किरँमा कपूर गोसीप कोलम (क ) अिभषे क बच्चन (क ) कतिरना कै फ आपलं बुवा असं (ड) हमर्न बावे ज ा (ड) ऐश्वयार् राय आहे ! ूश्न पाचवा : िचऽपटांना सरार्स इं मजी नावे िचऽदृष्टी ठे वणाढयांना िशवसे ना भवनात बोलावून जाब लाइफ िझंगालाला का िवचारीत नाहीत? ितथून त्यांना मनसे चे सुर ावट कायार्लयही जवळ पडे ल असा िवचार से ना ने ते उपे िक्षत करीत नाहीत का? फॅ शन ूश्न सहावा : (कारणे द्या. कु ठलीही तीन.) याकानाचं त्या १) अिमताभने रे खाशी लग्न के ले नाही. कानाला २) किरँमाने अिभषे कबरोबर ठरले ले लग्न मोडले . पयर्टन ३) सलमान अने क ांशी भांडला, पण त्याने उभा साहस दावा मांडला िववे क ओबे र ायबरोबर . आरोग्य ४) राजे श खन्ना अजूनही ःवत:ला सुपरःटार समजतो व िचऽपटात काम करू पाहतो. थरारक िनसगर् ५) धमेर्ि लोणावळ्याला राहतो. भिवंय ६) जया बच्चन खऽुड आहे . वाचक ूितसाद ूश्न सातवा : सुभाष घईच्या सवर् वाईट िचऽपटांतील सवार्त िचऽपट कोणता? त्यातील वाईट गोष्टी संपकर् खुलवून सांगा. भिवंयात घई याहन ू वाईट िचऽपट काढे ल का, यावर तकर् िवलास करा. मागील अंक ूश्न आठवा : (योग्य कारण िनवडा) १) िवबम भटने अमीषा पटे लला सोडले . (अ ) ितचे तारुण्य ओसरले म्हणून. (ब) ितचे माकेर् ट ओसरले म्हणून. (क ) नावीन्याचा शोध घ्यायचाय म्हणून. (ड) सोडणे हा िवबम भटचा पुराणा छं द आहे म्हणून. २) रामगोपाल वमार् अंतरा माळीला घे ऊन पुन्हा िचऽपट करतोय. (अ ) िवनाशकाले िवपरीत बुद्धी.

loksatta.com/lokprabha/…/metkut.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

ु Lokprabha.com (ब) गुन्हे गार गुन्ह्याच्या िठकाणी एकदा तरी परत जातोच म्हणतात. (क ) ती चांगली अिभने ऽी आहे म्हणून. (ड) ती नाियकांतील सुनील शे ट्टी आहे - िदसायला- म्हणून. ३) हे मा मािलनी कन्या ईशा दे वलच्या कलागुणांना वाव दे णारा िचऽपट ःवत: िनमार्ण करणार आहे . (अ ) दसरं ु कोणी िनमार्ण करीत नाही म्हणून. (ब) दसढया कोणाला ईशातील कलागुण िदसत नाहीत म्हणून. ु (क ) लवकरच काही धावपळ के ली नाही तर ईशा घरी बसे ल म्हणून. (ड) या बाबतीत ईशाचा बाप काही कामाचा नाही म्हणून. ४) रीते श दे शमुख लोकांना आवडतोय. (अ ) िवलासरावांपेक्षा बरा म्हणून. (ब) तो राजकारणात गेला नाही म्हणून. (क ) तो िवनोदी वाटतो म्हणून. (ड) तो ‘सोलो’ िफल्म करीत नाही म्हणून. ूश्न नववा : ‘िकःमत कने क्शन’मध्ये िवद्या बालन शाहीद कपूर ची आई वाटते , अशी िवषारी टीका करण्यात आली. पडद्यावर मायले क रं िदसली िकं वा बापले क िदसले अशा ूणयपाखरांच्या ूत्ये क ी पाच जोडय़ा सांगा. (उदा. नूरजहान- िदलीपकु मार व राज कपूर - राजौी) ूश्न दहावा : खालील िवधानांशी तुम्ही सहमत आहात की असहमत ते सकारण सांगा. (अ ) राणी मुखजीर्चा आवाज घोगरा व बसकट असल्याने गाण्यात ितला गाियकांऐवजी गायकांचा प्ले बक ॅ द्यावा. (ब) रीते श दे शमुख नायक असे ल ते व्हा खलनायक नारायण राणे यांचा सुपुऽ िनले श असावा. (क ) अिनल कपूर ने आता नाियके च्या बापाची कामे घ्यावीत व सुरुवात सोनमपासून करावी. संज य दत्त, गोिवंदा यांनाही आपल्या कळपात ओढू न घ्यावे . (ड) माधुरी दीिक्षत, काजोल, किरँमा कपूर, रवीना टंडन यांनी पडद्यावरील आयांची नवीन फळी उभारावी. (ई) अजय दे वगणने घरातील ूत्ये क आरसा फोडू न टाकावा. (फ ) सलमान खानचे लग्नावाचून काहीही व जराही अडले लं नाही. ूश्न अकरावा : खालील िवधाने दरुःत करून नव्याने िलहा. योग्य िवधान बदलल्यास गुण कापले ु . ( .) जातील कु ठले ही सहा (अ ) िदलीपकु मारला आजही खूप मागणी आहे . (ब) राहल ु रॉयने िचऽपटसृष्टी सोडायला नको होती. (क ) िहमे श रे शिमयाचे के स खोटे आहे त. (ड) दे व आनंदचे दात, के स, अिभनय सगळे खोटे आहे . (ई) नाना पाटे क रच्या सवर् भूिमका िवकृ त, िविक्षप्त असतात. (फ ) सलीम- जावे दपुढे शबाना- जावे द ही जोडी अगदीच िफकी वाटते . (भ) ूकाश मे हरा, शक्ती सामंता, मनोजकु मार यांनी िचऽिनिमर्ती थांबवून ूे क्षकांवर उपकार के ले . (ख) मिल्लका शे रावत कपडे घालते . (ग) िबपाशा बासू ढासू आहे असे के वळ जॉन अॄाहमला वाटते . (घ) कतिरना कै फ िहं दीची महापंिडता आहे . ूश्न बारावा : यंदा बारा वाजले ल्या िचऽपटांची यादी त्या बमाने द्या. ‘िोणा’च्या िनमार्त्याच्या हातात िोण व िवतरकांच्या समोर पऽावळ्या आल्याचे ूत्ययकारी िचऽ काढा. [email protected]

loksatta.com/lokprabha/…/metkut.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/metkut.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

िग्लटिरं ग िगझमोज

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

कु त्र्याची कॉलर ताठ पे ट लव्हसर्साठी अितशय उत्तम असं हे ‘बाकर् िूव्हे न्शन कॉलर ’ उपकरण. ूाण्यांची भाषा कळणाढयांना आपल्या कु त्र्याला ऽास होतोय, तो व्याकु ळ होतोय हे चटकन कळतं. कधी कधी ऽास अनावर होऊन कु ऽा सतत भुंक त राहतो. पण अशावे ळ ी त्याचा ऽास कमी करण्यासाठी ने मकं काय करायचं हे माऽ कळत नाही. त्यासाठीच हे कॉलर यंऽ. या कॉलरमध्ये ूचंड कं पनसंख्या असले ल्या ध्विनलहरी बाहे र टाकण्याची क्षमता आहे . ती गळ्याजवळ कं पन िनमार्ण करते त्यामुळे आपोआपच आरामदायी वाटल्याने कु त्र्याची व्याकु ळता शमवली जाते . आिण कधी कधी आपल्या काबूत न ये णारी पिरिःथतीही सहज आटोक्यात आणता ये ते. असा हा मायाळू ःपशर् मग त्यांनाही हवाहवासा वाटतो. असं तुमच्या कु त्र्याचा आिण तुमचाही ऽास कमी करणारं हे उपकरण डॉग लव्हसर्नी अवँय घरी आणावं. िकं वा आपल्या कु त्र्याच्या वाढिदवशी त्याला ते आवजूर्न भे ट म्हणून द्यावं.

थंड गार तरीही ूखर कल्पना ! कू ल आिण ॄाइट व्यिक्तमत्त्वासाठी ही िततकीच कू ल अन ् ॄाइट कल्पना. हे आयबॉल युएसबी िदवे आिण पंखा असले लं उपकरण थंडगार हवे सोबत ूखर ूकाशाचा आनंद दे ते. एकांतात काम करत असताना के वळ ःवत:पुरती ूकाश आिण पंखा हवा असल्यास हे उपकरण अत्यंत उपयुक्त आहे . िकं वा मग ऑिफसात कमी ूकाश असले ल्या सभागृहात एखाद्या ूकल्पाचे तातडीने सादरीकरण करायचे झाल्यास िविशष्ट गोष्टींवर (ूकल्पातील ठळक मुद्दे, कागदावरील ठळक मजकू र ) ूकाश टाकताना उपकरणातील िदव्याचा योग्य उपयोग होतो. िरशॅक्टे बल युएसबी कॉडर् सह सोयीःकर चालू- बंद बटणाची सोय यात आहे . आिण युएसबी कने क्शनमुळे चािजर्ग बॅटरीचीही आवँयकता नाही. यातील पंखे व िदवे बदलताही ये तात. िशवाय मे टिॅ लक िफिनिशंगसह या उपकरणात िफरकीच्या सांध्याची जोडणी असल्याने आपल्याला हव्या त्या िदशे त पंखा व िदवे िफरवून घे ता ये तात. डाटा सु र िक्षत ठे वण्यासाठी ही के स .. या पोटेर्बल हाडर् िडःक के सपे क्षा आकषर्क आिण सोयीचं दसरं ु कु ठलं पािकट असू शकतं? खरं तर हे िदसायला एक पािकटचं. पण अितशय कमी वजनाच्या आिण सहज हाताळता ये णाढया या के सचं एक वैिशष्टय़ म्हणजे ती िवद्युतिवरोधक आिण उंणतारोधक आहे . २.५ इं च ‘साटा’ हाडर् िडःकच्या आकाराला अनुरूप या के समध्ये िहरव्या व लाल रं गाचा िदवा वीजूवाह आिण एचडीडी(हाडर् िडःक साइव्ह) कायर्रत असल्याचे दशर्िवत असतो. डाटा सुर िक्षत ठे वण्यासाठी अत्यंत संवेदनशील असे हे उपकरण आहे . ले दर कव्हर असले ल्या या के समध्ये उंणतारोधक अ◌ॅल्युिमिनअमचा वापर के ल्याने ती गरम होत नाही. डाटा ःथलांतरणासाठी ४८० एमबीपयर्ंतची मयार्दा उपलब्ध आहे . आगळ्यावे गळ्या युएसबी कने क्शनसह मे टल बक्कलची रचना यात आहे . बक्कलचे पुढचे टोक म्हणजे च ती युएसबी कॉडर् . ती सरळ कॉम्प्युटरला जोडायची आिण या के समध्ये तुमचा डाटा एकदम सुर िक्षत ठे वायचा.

loksatta.com/lokprabha/…/gliter.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india

Lokprabha.com

सं ग णकीय अःवःथता टाळण्यासाठी तासन्तास संगणकावर काम के ल्यानंतर पाठीची आिण कमरे ची काय अवःथा होते , हे कु णालाही वे गळ सांगायला नकोच. माऽ अशी संगणकीय अःवाःथ्यता टाळण्यासाठी योग्य आिण आरोग्यदायी आसनव्यवःथा असण्याचा हा एक उत्तम मागर्. या आयबॉल लॅपिलफ्टमुळे आपल्याला सोयीच्या आरामदायी िःथतीत बसता ये ते, ज्यामुळे पाठ, मान आिण खांद्यावरचा ताण कमी होतो. सुलभते नुसार पाच कोनात (२०अंश, ३०अंश,..) हलवता ये ईल असा अ◌ॅडजःटे बल प्लॅटफॉमर् असले ले हे लॅपिलफ्ट आहे . यावर साधारण २१ सें .मी.पयर्ंत लॅपटॉप नजरे च्या िदशे त सोयीनुसार ठे वता ये तो. तो फोल्ड करता ये त असल्याने ःटोरे ज तर टे न्शन नाहीच. िवशे ष महत्त्वाचं म्हणजे या लॅपिलफ्टमध्ये च युएसबी कु िलंग फॅ नची रचना असल्याने लॅपटॉप अिधक काळ वापरल्यानंतरही गरम होत नाही.

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/gliter.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

िग्लटिरं ग िगझमोज

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

कु त्र्याची कॉलर ताठ पे ट लव्हसर्साठी अितशय उत्तम असं हे ‘बाकर् िूव्हे न्शन कॉलर ’ उपकरण. ूाण्यांची भाषा कळणाढयांना आपल्या कु त्र्याला ऽास होतोय, तो व्याकु ळ होतोय हे चटकन कळतं. कधी कधी ऽास अनावर होऊन कु ऽा सतत भुंक त राहतो. पण अशावे ळ ी त्याचा ऽास कमी करण्यासाठी ने मकं काय करायचं हे माऽ कळत नाही. त्यासाठीच हे कॉलर यंऽ. या कॉलरमध्ये ूचंड कं पनसंख्या असले ल्या ध्विनलहरी बाहे र टाकण्याची क्षमता आहे . ती गळ्याजवळ कं पन िनमार्ण करते त्यामुळे आपोआपच आरामदायी वाटल्याने कु त्र्याची व्याकु ळता शमवली जाते . आिण कधी कधी आपल्या काबूत न ये णारी पिरिःथतीही सहज आटोक्यात आणता ये ते. असा हा मायाळू ःपशर् मग त्यांनाही हवाहवासा वाटतो. असं तुमच्या कु त्र्याचा आिण तुमचाही ऽास कमी करणारं हे उपकरण डॉग लव्हसर्नी अवँय घरी आणावं. िकं वा आपल्या कु त्र्याच्या वाढिदवशी त्याला ते आवजूर्न भे ट म्हणून द्यावं.

थंड गार तरीही ूखर कल्पना ! कू ल आिण ॄाइट व्यिक्तमत्त्वासाठी ही िततकीच कू ल अन ् ॄाइट कल्पना. हे आयबॉल युएसबी िदवे आिण पंखा असले लं उपकरण थंडगार हवे सोबत ूखर ूकाशाचा आनंद दे ते. एकांतात काम करत असताना के वळ ःवत:पुरती ूकाश आिण पंखा हवा असल्यास हे उपकरण अत्यंत उपयुक्त आहे . िकं वा मग ऑिफसात कमी ूकाश असले ल्या सभागृहात एखाद्या ूकल्पाचे तातडीने सादरीकरण करायचे झाल्यास िविशष्ट गोष्टींवर (ूकल्पातील ठळक मुद्दे, कागदावरील ठळक मजकू र ) ूकाश टाकताना उपकरणातील िदव्याचा योग्य उपयोग होतो. िरशॅक्टे बल युएसबी कॉडर् सह सोयीःकर चालू- बंद बटणाची सोय यात आहे . आिण युएसबी कने क्शनमुळे चािजर्ग बॅटरीचीही आवँयकता नाही. यातील पंखे व िदवे बदलताही ये तात. िशवाय मे टिॅ लक िफिनिशंगसह या उपकरणात िफरकीच्या सांध्याची जोडणी असल्याने आपल्याला हव्या त्या िदशे त पंखा व िदवे िफरवून घे ता ये तात. डाटा सु र िक्षत ठे वण्यासाठी ही के स .. या पोटेर्बल हाडर् िडःक के सपे क्षा आकषर्क आिण सोयीचं दसरं ु कु ठलं पािकट असू शकतं? खरं तर हे िदसायला एक पािकटचं. पण अितशय कमी वजनाच्या आिण सहज हाताळता ये णाढया या के सचं एक वैिशष्टय़ म्हणजे ती िवद्युतिवरोधक आिण उंणतारोधक आहे . २.५ इं च ‘साटा’ हाडर् िडःकच्या आकाराला अनुरूप या के समध्ये िहरव्या व लाल रं गाचा िदवा वीजूवाह आिण एचडीडी(हाडर् िडःक साइव्ह) कायर्रत असल्याचे दशर्िवत असतो. डाटा सुर िक्षत ठे वण्यासाठी अत्यंत संवेदनशील असे हे उपकरण आहे . ले दर कव्हर असले ल्या या के समध्ये उंणतारोधक अ◌ॅल्युिमिनअमचा वापर के ल्याने ती गरम होत नाही. डाटा ःथलांतरणासाठी ४८० एमबीपयर्ंतची मयार्दा उपलब्ध आहे . आगळ्यावे गळ्या युएसबी कने क्शनसह मे टल बक्कलची रचना यात आहे . बक्कलचे पुढचे टोक म्हणजे च ती युएसबी कॉडर् . ती सरळ कॉम्प्युटरला जोडायची आिण या के समध्ये तुमचा डाटा एकदम सुर िक्षत ठे वायचा.

loksatta.com/lokprabha/…/gliter.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india

Lokprabha.com

सं ग णकीय अःवःथता टाळण्यासाठी तासन्तास संगणकावर काम के ल्यानंतर पाठीची आिण कमरे ची काय अवःथा होते , हे कु णालाही वे गळ सांगायला नकोच. माऽ अशी संगणकीय अःवाःथ्यता टाळण्यासाठी योग्य आिण आरोग्यदायी आसनव्यवःथा असण्याचा हा एक उत्तम मागर्. या आयबॉल लॅपिलफ्टमुळे आपल्याला सोयीच्या आरामदायी िःथतीत बसता ये ते, ज्यामुळे पाठ, मान आिण खांद्यावरचा ताण कमी होतो. सुलभते नुसार पाच कोनात (२०अंश, ३०अंश,..) हलवता ये ईल असा अ◌ॅडजःटे बल प्लॅटफॉमर् असले ले हे लॅपिलफ्ट आहे . यावर साधारण २१ सें .मी.पयर्ंत लॅपटॉप नजरे च्या िदशे त सोयीनुसार ठे वता ये तो. तो फोल्ड करता ये त असल्याने ःटोरे ज तर टे न्शन नाहीच. िवशे ष महत्त्वाचं म्हणजे या लॅपिलफ्टमध्ये च युएसबी कु िलंग फॅ नची रचना असल्याने लॅपटॉप अिधक काळ वापरल्यानंतरही गरम होत नाही.

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/gliter.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

गोसीप कोलम

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

ते रे प्यार में .. लव के िलए साला कु छ भी करे गा! या िसने मामध्ये कोण होतं आता आठवत नाही. पण, सलमान खान नव्हता, हे पक्कं आठवतं. तो िसने मात नव्हता म्हणून िरअल लाइफमध्ये तो असा वागू शकतो. साला प्यार में कु छ भी करने क ो तय्यार . त्याने आतापयर्ंत ूे माच्या नावाखाली काय काय के लं, याची पुरी कुं डली पोराटोरांना पण माहीत आहे . ूत्ये क वे ळ ी आपल्याला वाटतं, हा िकती ूे मात आहे , एकदम इं टेन्स! तसं कतिरना आिण त्याचा झमे ला खूप िदवसांपासून सुरू आहे . कतिरना कधी म्हणते आमचा काहीच संबंध नाही. कधी त्याला भगवान मानते . त्याच्या सगळय़ा एडव्हें चरमध्ये बरोबर असते . पण, बोलणार नाय तसं. असूदे. ती नाही बोलली तर काय आमाला कळणार नाय? अरे , आमाला तर ितचा वे लेंटाइन िगफ्ट पण माहीत आहे . ितला सलमान खान एक मोठा, ले िवस फ्ले ट दे णार आहे . या फ्ले टचं इं िटिरअर सूजे न, हृितकची बायको करणार आहे . कतिरनाला त्या फ्ले टची चावी द्यायच्या आधी सलमान त्याने काढले ले कतिरनाचे पे िटंग्स पण लावणार आहे . यु व राज आिण एअर इं िडया आमच्या कोले ज मधली एक ृें ड म्हणयाची, आपण लाइफमध्ये एअर इं िडयाच्या महाराजासारखं असायला पायजे . त्याच्या हाताची पोिझशन बघून असं वाटतं, तो म्हणतोय, अरे , एक गया तो दसरा हािजर ! ु आपल्या युवराजने हा फं डा एकदम सही सही उचललाय. तुम्हाला िकम शमार् आठवते य? लगेच नाही आठवणार . तशी ती आठवणीत राहावी, अशी कधीच नव्हती आिण नाही. पण, अशा कोणालाच न आवडले ल्या पोरीच्या नशीबात काही िदवस बरे होते . ती काही काळासाठी का होईना युवराजची गलर्ृें ड होती. पण, नंतर युवराजचा एअर इं िडयाचा महाराजा झाला. िकम चली गयी. पछी सू? आली. मध्ये च जरा दीिपका वगैरे नावं ये ऊन गेली. पण, ती अवे , सू थशे ? एक गेली आिण दसरी ु सगळी टें पररी. आता एक साऊथची िहरोईन ते ची ृें ड आहे . तशी ती ये ऊनजाऊन लंडनमध्ये असते . पण, सध्या ती भारतातच खूप िदसायला लागलीय. कारण काय? ने हमीचच. ितच्या बे ःट ृें डबरोबर टाइम से अ र करायचा असतो. जय हो महाराजा! िकःमत कने क्सन ओःकरमधी एके काचं काय नशीब असतं! कु ठे नशीबाची लोटरी लागेल काय माहीत? गेल्या वषीर् शािहद आिण िवद्याचा िकःमत कने क्सन आला. हा िसने मा बिघतले ला एक पण माणूस मला अजून भे टला नाय. िसने माची ःटोरी, एिक्टंग या सगळय़ाबद्दल कोणी काही बोलतच नव्हतं. सगळे बोलत होते फक्त िवद्याची वाढले ली साइज , त्या दोघांच ं गोिसप आिण काय काय.. पण, आता त्यांच्या िकःमतचा कने क्सन एकदम िफट बसला. ओःकरवाल्यांची एक लायॄरी आहे . त्याच्यामध्ये पोरांना अभ्यास करता ये तील अशा ःटोढया असतात. ते लोक त्याला िःबनप्ले म्हणतात आता ओःकरच्या लायॄरीमध्ये असणार फक्त टोपचे आिण इं टरे िःटंग िःबनप्ले

loksatta.com/lokprabha/…/gossip.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Immigrate to canada

Lokprabha.com

म्हणतात. आता ओःकरच्या लायॄरीमध्ये असणार फक्त टोपचे आिण इं टरे िःटंग िःबनप्ले . इं टरे िःटंग िःबनप्ले आिण िकःमत कने क्सनचा काय संबंध, असा क्वे च्सन तुमला पडला असे ल. राइट? इथेच साले तुमी इं िडयन लोक मार खाता. त्या िसने माचा िःबनप्ले ओःकरच्या लायॄरीत जाणार आहे , अभ्यासासाठी! आता आणखी काही बोलत नाही. आपली तर बोलतीच बंद! चंद ाबे न

click he re

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/gossip.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

आपलं बु व ा असं आहे !

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

कोंबडी पळाली या गाण्यामुळे िहची ओळख महाराष्टर्भर झाली. मराठी िसने सृष्टीतही ग्लॅमरस चेहरा असतो, हे पटवून दे णारी बांत ी रे डकर सांगते य ितच्या आवडीिनवडी वगैरे.. वाढिदवस १७ ऑगःट एका शब्दात मी म्हणजे .. इं टरे िःटंग नातं म्हणजे .. ूे म आवडले ला िसने मा खूप आहे त आवडता नट /नटी इरफान खान, अिमताभ बच्चन/तब्बू, माधुर ी आवडले लं पु ः तक द दा िवंची कोड माझा आदशर् आई मला अःसे च कपडे आवडतात .. कम्फटेर्बल आवडता परफ्यु म िमनारशीचा िूिमअम जोर माझी गाडी मारूती एसएक्स४ सवार्त भावले ली कॉिम्प्लमें ट माझं ःमाइल फार छान आहे , असं मला कोणीतरी सांिगतलं होतं. तोपयर्ंत मी माझ्या ःमाइलकडे कधी लक्षच िदलं नव्हतं. फःटर् बश रवी शास्तर्ी टनर् ऑन्स इं टेिलजन्स टनर् ऑफ्स बॉडी ओडोर अ परफे क्ट डे ट एका छानशा, िनवांत बे टावर तंबू असावा. त्यात टे बल मांडून, िडनर , एकदम रोमँ िटक वातावरण असावं. िडनरनंतर वाळू त पडू न तारे बघायचे. ..आिण कोणाबरोबर िलओनाडरे िडकॅ िूओ माझी वाईट सवय मी समोरच्या माणसाला बोलताना, नकळतपणे मध्ये मध्ये खूप वे ळ ा अडवते . बरं , आता एक जोक सांग ते .. संता आिण बंताला रःत्यात तीन बॉम्ब सापडतात. बंता म्हणतो आपण ते पोिलसांना दे ऊया. पोिलस ःटे शनकडे जाताना संताला ूश्न पडतो, यातला एखादा बॉम्ब फु टला तर? बंता म्हणतो, आपण पोिलसांना खोटं सांग ू की आपल्याला दोनच बॉम्ब सापडले होते .

loksatta.com/…/apla-buwa.htm

1/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

िचऽदृष्टी

आपल्याकडे एरव्ही बजे ट, ःटारकाःट या गोष्टींसाठी अनावँयक आटािपटा करणारे िदग्दशर्क हॉिलवूडच्या हाती लागतील त्या कल्पना पळिवण्यात धन्यता मानतात. त्यांनी जर ‘ूायमर ’सारख्या िचऽपटांचा आदशर् ठे वला तर हॉिलवूडच्या (आिण बॉिलवूडच्याही) आपल्या अपसमजांना छे द दे ता ये णे शक्य होईल. पं क ज भोसले हॉिलवूडबाबत आपल्याकडे अपसमजांचे ूमाण अिधक आहे . ‘गूगल’ सचर्वर के वळ ‘िडफरन्स िबटिवन हॉिलवूड’ टाईप के लंत की या िवधानाची खाऽी पटे ल. वे गवे गळ्या सोशल ने टवíकं ग मुखपृष्ठ साईट्स, फोरम्स आिण ब्लॉग्जवर भारतीयांनी िदले ल्या फॉरवडर् मतांतून, हॉिलवूडचा िसने मा िबग बजे टचा- बॉिलवूडचा तथ्यांश त्यामानाने अगदीच कमी पैशात तयार होणारा, हॉिलवूडच्या चहा आिण चचार् िसने मांमध्ये ःपे शल इफे क्ट्स, उच्च तंऽज्ञानाचा भरपूर वापर बॉिलवूडच्या िचऽपटांत ते करताना िनबुर्द्धीकरणाचा अितरे क , कव्हरःटोरी हॉिलवूडच्या िचऽपटांमध्ये ःवतंऽ कल्पना - बॉिलवूडचा िचऽपट नक्कल असूनही मूळ चीनी क म..् िचऽपटांच्या आसपासही पोच नसणारा, हॉिलवूडचे िचऽपट िथल्लर आिण संःकृ ती नसले ले, से क्स मुके - िबचारे आिण ि◌हसाचार यात बरबटले ले - बॉिलवूडचे िचऽपट संःकृ ती, परं परांचे पालन करणारे , से क्सकौटु ंिबक िहं साचाराबाबत कमालीची मयार्दा पाळणारे .. माइण्ड ओव्हर मॅटर या ढोबळमानाने ये णाढया मतांबरोबर बढयाच उपहासात्मक , मनोरं ज नात्मक (आिण अथार्त बखर संगणकाची ) ूितिबया पाहायला िमळतील. ज्या सगळ्याच खढया नसल्या तरी काही अंशी दरािभमानीही ु मे तकू ट . िग्लटिरं ग िगझमोज मान्य करता ये ण्याजोग्या िनिश्चतच आहे त गोसीप कोलम हॉिलवूड आिण बॉिलवूडच्या फरकाबाबतची आपलं बुवा असं अशी मते ःवाभािवक असली, तरी ती नक्कीच आहे ! वरवरची आहे त. कारण हॉिलवूड आपल्यापयर्ंत िचऽदृष्टी पोहोचणारे मागर्च गेल्या काही वषार्ंपयर्ंत तोकडे लाइफ िझंगालाला होते . ज्या आधारावर आपल्या हॉिलवूडपटांक डे सुर ावट पाहाण्याची एक िनिश्चत अशी िवचारसरणी उपे िक्षत बनत गेली, अन ् त्यातून ही मतिनिमर्ती झाली. फॅ शन िवतरकांनी हामखास यशःवी होणारे , पैसे याकानाचं त्या वसूल िसने मेच आणून इथल्या ूे क्षकाच्या कानाला अिभरुिचची जाणीवपूवर्क वाढ होऊ िदली नाही. हॉिलवूड- बॉिलवूडच्या ओळखीच्या पयर्टन बाजारूपटांची सवय झाले ल्या ूे क्षकांनी नवे साहस ूयोग करू पाहणाढया िसने मांना नाकारण्याचा आरोग्य चंग बांधल्याने बॉिलवूड आपल्या कोशाबाहे र पडण्याची अवःथाच हरवून बसला. आपल्याकडे थरारक िनसगर् मागेच सुरू झाले ल्या समांतर िचऽपटांूमाणे हॉिलवूडमध्ये तुलनात्मकदृष्टय़ा उिशराने आले ला भिवंय ‘ इिन्ड◌ेपेन्डण्ट’ िचऽूकार आपल्याकडच्या ूे क्षकांपयर्ंत हवा त्या ूमाणावर पोहोचलाच नाही, वाचक ूितसाद इतके च नाही तर त्याच्याबाबतत अजूनही आपल्याकडे फारशी ओळख नसल्याचेच िचऽ अिधक संपकर् आहे . मागील अंक हॉिलवूडच्या ढोबळमानाने ये णाढया फरकातून िबग बजे ट, उच्च तंऽज्ञान, उत्तम ःपे शल इफे क्ट्स, ःवतंऽ कल्पना, सशक्त पटकथा, ूभावी सादरीकरण या अभावाने आढळणाढया गोष्टी एकाएकी आपल्या िसने मांमध्ये आल्या, तर बॉिलवूडचा िसने मा हॉिलवूडला मागे टाके ल काय, हा ूश्न िनमार्ण होऊ शके ल आिण त्याचे उत्तरही नकाराथीर्च असे ल. आपल्याकडे िदग्दशर्क ांक डू न बजे ट, ःटारकाःट, संगीत या गोष्टींचा बाऊ इतका मोठय़ा ूमाणावर के ला जातो, की नंतर ये णारं अपयश झाकायला यातलं कु ठलंही कारण सहजपणे तोंडी मारता ये तं. या गोष्टीच चांगला, उच्च दजार्चा िसने मा बनवू शकतील आिण त्यािशवाय चांगला िचऽपट बनवणं अशक्य आहे , अशातला भाग नाही. िकं बहना ू त्या गोष्टी संपूणर् टाळू नही उत्तम िचऽपट बनवता ये ऊ शकतो. उदाहरणच घ्यायचं

loksatta.com/lokprabha/…/chirta.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

ू Lokprabha.com ू ू झालं तर िकतीतरी नावं घे ता ये तील. रॉबटर् रॉसीग्जचा ‘अल ् िमराची’, एकादरे सांचेझ आिण डॅिनयल मायिरक यांचा ‘ब्ले अ र िवच ूोजे क्ट’, आपल्याकडे संतोष िसवनचा ‘टे रिरःट’, रजत कपूरचा ‘भे ज ा ृाय’, मराठीत मंगेश हाडवळे चा ‘िटंग् या’. हवं तर इथे शे न करूथ या िदग्दशर्क ाच्या ‘ूायमर ’ या िवज्ञानपटाचं घे ऊया. या िचऽपटाचा खचर् आहे के वळ सात हजार डॉलर . (सध्याच्या आपल्या मराठी िचऽपटांच्या बजे टपे क्षाही कमी) िचऽपटात कोणताही ओळखीचा कलाकार नाही, मोठय़ा ःपे शल इफे क्ट्सची जोड नाही आिण हॉिलवूडच्या वर वारं वार उल्ले खल्या गेलेल्या ‘फॉम्र्यूला’ मनोरं ज नाचा सोस नाही. तरी िचऽपटाचा ूभाव भल्या मोठय़ा, खिचर्क िदग्दशर्क ांच्या िचऽपटांनाही िफका पाडणारा. ‘सनडान्स’ िचऽपट महोत्सवाच्या कारिकदीर्तील उल्ले खनीय म्हणून गणला गेलेला आिण िखशात पैसे कमी असले तरी िचऽपटाचा दजार्, सादरीकरण कसं असावं याचा वःतूपाठ समोर ठे वणारा. व्यवसायाने गिणतज्ज्ञ आिण इं िजनीअर असले ल्या शे न करूथ याने सनडान्स िचऽपट महोत्सवात सादर करण्यासाठी म्हणून िमऽाकडू न उधार घे तले ल्या सात हजार डॉलरमधून हा िसने मा बनवला. जुन्या चार चाकी गाडीची िकं मतीही ते व्हा सात हजार डॉलरहन ू अिधक होती. शे न , करूथने भाडय़ाने कॅ मे र ा घे ण्यासाठी िफल्म ःटॉक्स खरे दी करण्यासाठी बहतां ु शी पैसा वापरला. मग ‘चकटफू ’ बोलीवर आपले नाते वाईक , िमऽ यांना कलाकार म्हणून िचऽपटात सहभागी के ले . िदग्दशर्नासोबत, कथा, पटकथा, पाश्र्वसंगीत, संक लनाच्या साढया जबाबदाढया पार पाडल्या. के वळ इतकं च नाही, तर मुख्य भूिमके साठी ःवत अिभनय करण्याची भीतीही बाळगली नाही. महोत्सवात अत्यल्प बजे ट पाहन ू िचऽपटाकडू न कु णालाही फारशी अपे क्षा नव्हती. परं तु ‘ ’ ‘ ूदशर्नानंतर ूायमर हा इिन्ड◌ेपेन्डण्ट्’ िःपिरट अवॉडर् वर आपलं नाव नोंदवून लक्षणीय िवज्ञानपटांच्या यादीत जाऊन बसला. हा ूितसाद खुद्द िदग्दशर्क ालाही अनपे िक्षत होता, कारण िसने मातंऽाच्या जुज बी मािहतीवर आधारले ली ही िनिमर्ती होती. िकतीही मे हनत के ली असली, तरी त्याला अनुभवाची िकं वा सराईतपणाची जोड नव्हती. के वळ उत्ःफु तर्ता आिण ूामािणक ूयत्न होता. ज्याबळावर पिहल्याच िदग्दशर्नात या िसने माची तुलना ःटॅनली कु ॄीक यांच्या ‘२००१- अ ःपे स ओिडसी’ िचऽपटाशी होऊ लागली. ‘ूायमर ’चं कथानक सुरू होतं, ते अमे िरके तील एका छोट्या उपनगरातील घरात आरून(शे न करूथ), एब (डे व्हीड सुलीव्हीअन), रॉबटर् (से सी गुडन) िफिलप (आनंद उपाध्याय) या चार संशोधकांच्या चचेर्ने. या उपनगरातल्या एका भल्यामोठय़ा कं पनीसाठी िदवसा हे चौघे जण संशोधन करतात, तर राऽी आरुनच्या ग ॅरे जमध्ये संगणकासाठी अत्यावँयक असले ला भाग बनिवण्याचा साईड िबझने स. एब या िजगरी दोःताच्या सहकायार्ने आरून एक ‘सुपर कण्डक्टर ’ दे खील बनिवण्याच्या मागार्वर असतो. माऽ यात त्यांना सातत्याने अपयश पाहायला िमळतं. वर हा ूयोग इतर दोघांपासून जाणीवपूवर्क लपवलादे खील असतो. पुढे ूयोगात आपल्याला अपयश ये त नसून अपघाताने आपण ‘टाइम मशीन’ बनिवली असल्याचे त्यांच्या लक्षात ये ते. मग ते सवर्ूथम आपले ‘साईड िबझने स’ बंद करून रॉबटर् आिण िफिलप यांना आपल्या समूहातून हद्दपार करतात आिण माणूस पुरे ल इतकं मोठ यंऽ बनिवण्याच्या तयारीला लागतात. यंऽ तयार झाल्यानंतर शे अ र बाजारातील व्यवहार नजर ठे वून आपल्याला हवा िततका नफा िमळिवण्याचा यशःवी मागर् त्यांना अवगत होतो. सुरूवातीला शे अ सर्मधून भरपूर पैसा कमावणे इतकाच मयार्िदत उपयोग त्यांना या ‘टाइम मशीन’मधून अपे िक्षत असतो. पण ूचंड पैसा हातात आल्यानंतर या दोघांच्याही मनात यंऽाचा वापर करण्याच्या कारणांमध्ये बदल घडायला लागतात. आरुन आिण एब एकमे क ांच्या परोक्ष आपली वैयिक्तक इिप्सते साध्य करण्यासाठी यंऽाचा वापर करू लागतात. ये थे त्यांच्या मैऽीला तडा जाण्यास सुरुवात होते . एकमे क ांवरील िवश्वास कमी होऊ लागतो. दोघे एकमे क ांच्या जीवावर उठण्याचेही ूसंग घडायला लागतात. हा िचऽपट सुरुवातीला पिहली िमिनटे संशोधनाच्या जुज बी चचार्, यंऽांच्या िनिमर्तीसारख्या तांिऽक बाबी दाखवतो ते व्हा असंबद्ध, अनाकलनीय वाटू लागतो. पण आधीपासून लक्षपूवर्क त्यातील ूत्ये क घटनांच ं भान ठे वलं, की पुढच्या भागातून आपल्याला पडले ल्या साढया कोडय़ांची नीट उकल होण्यास सुरुवात होऊ लागते . माणूस आपल्याला कधीही िमळणार नाहीत, अशा गोष्टींची कायम अपे क्षा ठे वतो. पण समजा त्याला ूत्ये क वे ळ ी हवं ते सारं क ाही िमळत गेलं, तर मग त्याची अपे क्षा काय असे ल? अपे क्षांना, इच्छे ला काही अथर् उरे ल काय? एब आिण आरून यांच्यासाठी आधी अशक्य गोष्टी साध्य होऊ

loksatta.com/lokprabha/…/chirta.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

लागताना आपण पाहतो. माऽ त्यानंतर त्यांच ं आयुंय पूवीर्सारखं राहत नाही. एकमे क ांवरचा िवश्वास ते पूणर्पणे गमावून बसण्याच्या पातळीपयर्ंत ये तात. हातात आले ल्या शक्तीचा आपल्या मनातील खल ूवृत्तींना ूोत्साहन दे ण्यासाठी ते वारं वार वापर करू लागतात अन ् त्यांच्या या वागण्याला मग अंत उरत नाही, ही गोष्ट ठळकपणे दाखवून दे णे हा िदग्दशर्क ाचा हे तू आहे , ज्यात त्याला िकं चीतही अपयश आले लं नाही. शे वटी मैऽी तोडू न एब आिण आरून एकमे क ांपासून दरू जाण्याचा िनणर्य घे तात. पण आपल्या ‘टाइम मशीन’च्या शोधाचं पुढे ते दोघंही काय करू शकतात, याबाबतच्या छोटय़ाशा शे वटातून बरं च मोठं भांय िदग्दशर्क दाखवू पाहतो, हे भांय आपल्याला नक्कीच हादरवून सोडणारं आिण अःवःथ करणारं ठरतं. [email protected]

loksatta.com/lokprabha/…/chirta.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

लाइफ िझंग ालाला

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

ःपे स टू न नावाचं नवं आिण छोटय़ांसाठी नववं च ॅने ल दाखल होत आहे . ही अंतराळातली कॅ रॅक्टसर् आिण नवी टू न आयकॉन्स भारतीय मुलांना आपलीशी वाटतील का? चन ॅ े लवाला िकती वे ळ ते काटू र्न च ॅने ल बघणार आहे स.. िमकी ये णार नाही, मॅथ्सच्या पे परला मदत करायला.. आधी मॅथ्स कर मग काटू र्न बघ.. ही अशी वाक्यं आपल्या घरात िकं वा आजुबाजूला ने हमीच ऐकावयास िमळतात. आता माऽ कदािचत या वाक्यांमध्ये थोडाफार बदल होईल असं िचऽं िनमार्ण झाले लं आहे . आता लहानग्यांसाठी लवकरच एक नवं च ॅने ल ये ऊ घातलंय. या च ॅने लच नाव आहे ःपे स टू न इं टरनॅशनल. चक्क नववे च ॅने ल लहानग्यांसाठी दाखल होत आहे . त्यामुळे आता मनोरं ज नाची काहीच कमी नाही. च ॅने लमाफर् त चक्क अंतराळातील दिनया आपल्या ु घरात िवराजमान होणार आहे . ःपे स टू न इं टरनॅशनल हे च ॅने ल िकडस ् मीिडया इं िडया या कं पनीने भारतात नुक तंच लाँच के लं आहे . िव्हडीओ गेमच्या माफर् त खेळ ले ले गेम आता तर घरात अवतरणार आहे त. त्यामुळे आता घराला जणू काही अंतराळाचे रूपच लाभणार आहे . तुमचा इं टरे ःट काय हे तुम्ही ठरवायचं आिण त्यानुसार गेम, शोज ् पाहायचे. खास अंतराळातील िचऽपट, खेळ , अल्फाबे टस,् अ◌ॅडव्हें चर या सवार्चा अनुभव घरबसल्या घे ता ये णार आहे . ही बातमी लहानग्यांसाठी आनंदाची असली तरी पालकांची िचंता माऽ आता नक्कीच वाढली असे ल. ते डोक्याला हात लावतील, आता ही नवीन ब्याद कशाला असा ूश्नही त्यांना पडला असे ल. परं तु इथे िचंता करण्याचे काहीच कारण नाही. कारण हे च ॅने ल खास तुमच्या मुलांच्या मनोरं ज न आिण अभ्यासाकरता बनवले आहे . मुलगा िकं वा मुलगी साधारण दोन- अडीच वषार्ंचा झाला की आपण त्याला नसर्र ीमध्ये दाखल करतो. त्यानंतर घरी िट्वंक ल िट्वंक ल िलटील ःटार, जॉनी जॉनी यस पापा, अल्फाबे ट्स काढणं, तीन रे घांची वही आणून त्यांची ूॅिक्टस घे णं सुरू होतं. पण अलीकडे माऽ पालकांना मुलांचा अभ्यास घ्यायला वे ळ च नसतो. हाच िवचार डोळ्यासमोर ठे वून या च ॅने लने चक्क अल्फाबे टस ् नवीन नवीन किवता, वाक्य तयार करणं हे सवर् हसतखेळ त आणलं आहे . अभ्यास करा. पण कु ठे ही कं टाळा ये ता कामा नये . असा हसत खेळ त अभ्यास टीव्ही पाहताना करता ये णार आहे . यातील काटू र्न पाऽांचा अ◌ॅिनमे शनच्या जगात पूणर्पणे अभ्यास करण्यात आला असून, खास मुलींसाठी वे गळा एक कायर्ब म यांच्यातफेर् दे ण्यात आला आहे . झोमरोडामध्ये मुलींच ं जग आिण त्यांच्या ःवप्नातल्या गोष्टी असं सवर् काही पाहता आिण अनुभवता ये णार आहे . तर अ◌ॅक्शन ूे मींसाठी अ◌ॅक्शनवर आधारीत कायर्ब मही पाहता ये तील. इतकं च नव्हे तर ःपोटर्स ् काटू र्नच्या आधारे पाहण्यातही गंमतच ये णार आहे . म्हणजे आता मुलांचा घरबसल्या टीव्हीसमोर होमवकर् होईल. अ◌ॅक्शन प्लॅनेट, झोमरोडा प्लॅनेट (खास मुलींसाठी), ःपोटर्स ् प्लॅनेट, कॉमे डी प्लॅनेट, बॉन बॉन प्लॅनेट, अ◌ॅडव्हें चसर् प्लॅनेट, अल्फाबे ट प्लॅनेट, िहःशी प्लॅनेट, सायन्स प्लॅनेट, मूव्हीज प्लॅनेट असे नानािवध कायर्ब म त्याच्या व्यिक्तमत्वातही योग्य ते बदल

loksatta.com/…/life-zingalala.htm

1/2

ू

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Lokprabha.com

घडवून आणतील. त्याचबरोबर ते नालीरामन यांच्यासारख्या िविवध नामवंतांच्या कथा मुलांना समजतील त्याच्यावरून बोध घे ता ये ईल अशा ःवरूपात दाखिवण्यात ये णार आहे त. च ॅने लच्या माफर् त मनोरं ज नासह शैक्षिणक ूबोधन होणार असून, घरबसल्या टीव्हीसमोर मुलं अभ्यास करू शकतील इतकी अभ्यासाची सोप्पी पद्धत असणार आहे . इितहास, गिणत, सायन्स यासारखे िक्लष्ट िवषय खूप सोप्पे करून यांचा अभ्यास करणं आता अिधक सोप्पं होणार आहे . अथार्त के वळ अभ्यासच नाही तर िविवध साहसी खेळ ांसह पोट धरून खळखळू न हसायला लावणारी कॉमे डीही जोडीला आहे च. नॉथर् अिृका, कोिरया, इं डोने िशया अशा िविवध दे शांमध्ये या च ॅने लने आपले बःतान बसवले असून, आता लवकरच भारतात सुरू होत आहे . िशनचन लाव नाही तर झोपणार नाही, अशी म्हणणारी तुमची बच्चेकं पनी आता थोडय़ाच िदवसात यातील पाऽांची नावंही घे ऊ लागतील. पण ःपे सटू न पाहण्यामुळे तुमचे आिण तुमच्या पाल्याचे नुक सान होणार नाही अशी कं पनीने िदले ली ग्वाही लक्षात ठे वायला हरकत नाही. िशवाय मनोरं ज नासह हसत खेळ त ूबोधन करणं हा या च ॅने लचा मुख्य हे तू आहे . अथार्त िकत्ये क वषार्ंपूवीर्ची िमकी आिण डोनाल्ड ही पाऽं आजही लहानग्यांच्या मनात घर करून आहे त. त्यामुळे ये त्या काही िदवसातच आपल्याला ःपे स टू नवरची ही पाऽं आिण कायर्ब म मुलांच्या मनात घर करतील की नाही हे कळे ल. मु ल ांन ा आिण पालकांन ा आवडे ल असं च न ॅ े ल! भारतात हे च ॅने ल लाँच करण्याचे एकमे व कारण म्हणजे इथली िविवधता. इथे ूत्ये क २०० िकलोमीटरवर भाषा तर बदलते पण त्याचबरोबर पदाथार्च्या चवीतही फरक पडतो. माकेर् िटंग करण्याकरता शाळा हे आमचं मुख्य टारगेट आहे . याकरता आम्ही भारतातील ३ हजार शाळांची िनवड के ली आहे . िकमान ३ वषेर् आम्ही हे च ॅने ल ृी टू एअर दे ण्याच्या िवचारात आहोत. सध्या बाजारात मंदीची लाट असताना हे च ॅने ल लाँच करणं तुम्हाला िकतपत लाभदायक वाटत आहे या लोकूभाच्या ूश्नावर ते म्हणाले , मुख्य म्हणजे कु ठलंही च ॅने ल लाँच झाल्यावर लगेच त्याला यश िमळत नाही. तर यश िमळिवण्यासाठी पायढया चढू न जाणं हे सहािजक आहे . बाजारातील मंदीची लाट ओसरे पयर्ंतचा वे ळ आम्हाला से ट होण्यासाठी जाणार हे नक्की आहे . त्यामुळे आम्हाला मंदीची अिजबात भीती वाटली नाही. ४ ते १२ वयोगटातील मुलांना आिण त्यांच्या पालकांना आवडे ल असे च हे च ॅने ल आहे . त्यामुळे ये त्या काही िदवसांतच आम्हाला यश िमळे ल अशी खाऽी वाटते . [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/…/life-zingalala.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

सु र ावट

शास्तर्ीय संगीताच्या बैठकांचा माहौल इितहासजमा होतोय. पण शास्तर्ीय संगीत पुन्हा समाजात रूजवण्यासाठी काही लोक झटतायत. कला ने हमी लोकाौयातच रािहली पािहजे , या िवचाराने समान िवचारांची, आवडीिनवडी असले ली अने क कु टु ंबं एकऽ ये ऊ पाहातायत. ूितिनधी मोजके च रिसक ौोते .. गाद्या, तक्के असा सरं ज ाम.. समोर एक छानशी बैठक मांडले ली.. त्यावर तबला, पे टी, वीणा अशी जय्यत तयारी.. आिण रागांची, सुर ांची उधळण.. शास्तर्ीय संगीताची अशी बैठक अनुभवणं हा एक आगळा मुखपृष्ठ अनुभव असतो, आनंद दे ऊन जाणारा. पण, आताशा अशा बैठकी फॉरवडर् होतात कु ठे ? त्याऐवजी एखाद्या एसी हॉलमध्ये खुच्र्यावर तथ्यांश अवघडू न बसले ले ौोते असतात. पिहल्या काही रांगा सोडल्या चहा आिण चचार् तर इतरांना गायकाच्या चेहढयावरील भावही िदसत नसतात. भल्या मोठय़ा, आधुिनक साऊंड िसिःटमच्या माध्यमातून गायकाचा आवाज कानावर पडत कव्हरःटोरी असतो, अगदी घरातल्या प्ले अरवर ऐकल्यासारखा. याला बैठक म्हणायचं का? चीनी क म..् याला फारतर आपण गाण्याचा ’लाइव्ह शो’ म्हणू शकू . मुके - िबचारे पण, या हरवत चालले ल्या बैठकीला पुन्हा एकदा रिसकांपयर्ंत आणण्याचा घाट नवी कौटु ंिबक मु माइण्ड ओव्हर मॅटर ंबईतील कलावंतांनी घातला आहे . संज ीव िचमलगी, उमे श साठे , नरें ि दे शपांडे, िवद्या कृ ंणन आिण सुिचऽा इनामदार यांनी वाशीत ‘मंथन’ हा एक आगळावे गळा बखर संगणकाची मुप तयार के लाय. बैठकीला पुन्हा एकदा सोने र ी िदवस दाखवण्यासाठीच हे कलाकार मे तकू ट . िग्लटिरं ग िगझमोज धडपडताहे त भारतीय शास्तर्ीय संगीत बैठकीतच ऐकलं जातं होतं. माऽ, गेल्या काही वषार्ंत आपलं आयुंय एका गोसीप कोलम भलत्याच वे गात धावायला लागलं. तीन- तीन तास गाण्याचे कायर्ब म ऐकायला आपल्याला वे ळ आपलं बुवा असं िमळे नासा झाला. त्याऐवजी टीव्ही पाहणं, मॉलमध्ये जाणं, आहे ! िचऽदृष्टी िसने मा पाहणं यासाठी हा वे ळ खचीर् पडू लाइफ िझंगालाला लागला. त्याचा पिरणाम म्हणून बैठकीची सुर ावट परं पराच अःतंगत होण्याच्या वाटे ला आहे . उपे िक्षत पण, या कलाकारांना ही परं परा जपायची आहे . फॅ शन त्याचबरोबर शास्तर्ीय गायकांना एक उत्तम याकानाचं त्या व्यासपीठ उपलब्ध करून दे णं आिण चांगले कानाला ौोते िनमार्ण करणं, हे ही त्यांच ं उिद्दष्ट आहे . या संःथेच ◌ेएक संःथापक संज ीव िचमलगी पयर्टन यांनी यािवषयी मािहती िदली. ‘माझे वडील साहस शास्तर्ीय संगीत क्षे ऽात बरे च िबयाशील होते . आरोग्य त्यांनी अशा अने क बैठका आयोिजत के ल्या थरारक िनसगर् होत्या. पण, ते व्हा सगळीकडे भिवंय कमर्िशअलायझेशनचे वारे वाहत नव्हते . वाचक ूितसाद सदःयत्व पद्धतीवर या बैठका होत होत्या. आता माऽ हे सगळं मागे पडलंय. आम्हाला हे च सगळं संपकर् पुन्हा समाजात रूजवायचं आहे . कला ने हमी लोकाौयातच रािहली पािहजे . िशवाय अशा मागील अंक बैठकांमुळे समान िवचारांची, आवडीिनवडी असले ली अने क कु टु ंबं एकऽ ये ऊ शकतील,’ असे ते म्हणाले . कमर्िशअलायझेशनचा शास्तर्ीय संगीतावर काय पिरणाम झाला, यावर िचमलगी म्हणाले , ‘कॉपरे रे ट क्षे ऽ यात आल्यानंतर त्यांच्याकडू न ःपॉन्सरिशप िमळू लागली. त्यामुळे सगळी आिथर्क गिणतंच बदलून गेली. कलाकारांच ं मानधन वाढलं. हा वाढता खचर् हौशी ौोत्यांच्या सदःय वगर्णीतून करणं शक्य नव्हतं.’ िचमलगी यांच्याकडे गाणं िशकण्यासाठी ये णाढया अने क िवद्याथ्यार्ंना तर कॉन्सटर् ऐकण्याची सवयच नाही. ही बाब त्यांना फारच सलत होती. बैठकीची ूथा पुन्हा सुरू झाल्यास नव्या िपढीलाही अशा बैठकीचा लाभ घे ता ये ईल, या कले बद्दल त्यांच्यात गोडी

loksatta.com/lokprabha/…/suravat.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Send Flowers to india

Lokprabha.com ु ु झ ई िनमार्ण करता ये ईल, अशी आशाही त्यांनी व्यक्त के ली. मंथनचं सदःयत्व घे ण्यासाठी वािषर्क ६००० रुपये वगर्णी आहे . या संःथेतफेर् वषार्ंतून चार बैठका होतील. या कायर्ब मांसाठी कु टु ंबातील चार व्यक्तींना ूवे श असे ल. अथार्त, सदःयत्व घे ण्यासाठी गाण्याची आवड असणं आवँयक आहे . ‘ूत्ये क सदःयाला सगळे राग आिण सगळे ताल कळणं आवँयक नसतं. पण, आवड हवी. या बैठकीत आपण कोणते ही रागलोभ जपायला ये णार नाही, तर िनव्वळ संगीताचा आनंद घ्यायला ये णार आहोत, याचं भान ूत्ये क ाला असायला हवं,’ असं िचमलगी म्हणाले . बैठकीच्या पुनरुज्जीवनाचा पिहला ूयोग ३१ जाने वारी रोजी एन.एम.एस.ए., दसरा मजला, ु कॉन्फरन्स हॉल, से क्टर चार, वाशी ये थे होत आहे . यात ीुपद गायक उदय भवाळकर यांना आमंिऽत करण्यात आलं आहे . [email protected]

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/suravat.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

उपे िक्षत

ब्लँ के ट- चादरीच्या जमान्यात पारं पिरक उबदार घोंगडीला भाव रािहला नसल्याने बीड िजल्ह्यातील मुळू क ये थील खुटेक र समाजाच्या १० कु टु ंबांवर उपासमारीचे संक ट ओढवले आहे . घोंगडीचा हा पारं पिरक व्यवसाय अनंत अडचणींमुळे आिथर्क दष्टचबात सापडला आहे . शासनाने या ु व्यवसायातील कारािगरांना कजर् पुर िवले तर घोंगडीची वीण पुन्हा ऊब दे ईल. िदने श िलं बे कर काठीन घोंगडं घे ऊ द्या की रं .. मलाबी जऽंला ये ऊ द्या की रं .. हे शब्द घुमायला लागले की, डोळ्यासमोर हातात काठी, खांद्यावर मुखपृष्ठ घोंगडी आिण डोक्याला भला मोठा फे टा गुडं ाळले ल्या धनगराचं फॉरवडर् िचऽ उभं राहतं. घोंगडी ही त्यांची ओळख. या समाजाने िवणले ली तथ्यांश ही घोंगडीच आतापयर्ंत सवर् किनष्ठ जातींना आपल्या घट्ट पण चहा आिण चचार् खरखरीत िवणीने ऊब दे त आली. पूवीर् घोंगडय़ाचा वापर अिधक होता. ूत्ये क घरात ती लागत कव्हरःटोरी असल्यामुळे खुटेक र समाजाला िचंता नव्हती. अलीकडे माऽ या चीनी क म..् व्यवसायावर अने क संक टे ये त आहे त. मुके - िबचारे बीड तालुक्यातील पाटोदा, मांजरसुंबा महामागार्वर मुळू क या कौटु ंिबक छोटय़ाशा गावातील धनगर गल्लीत गेल्यानंतर घोंगडी िवणताना ९७ वर्ष वयाचे मारोती िनवृत्ती माइण्ड ओव्हर मॅटर िपतळे यांची भे ट झाली. गेल्या ७० वषार्ंतील व्यथा वे दनाची कथा ते सांगतात, वयाच्या २५ व्या बखर संगणकाची वषार्ंपासून त्यांनी घोंगडी िवणायला सुरुवात के ली. विडलांना घोंगडी िवणता ये त नसली तरी मे तकू ट . िग्लटिरं ग िगझमोज मारोती िपतळे यांनी घोंगडी िवणण्याची कला लहानपणीच आत्मसात के ली त्या काळी फक्त १० रुपयाला एक घोंगडी िवकली जायची. बीड तालुक्यातील बाजारपे ठेत या घोंगडय़ांना मोठी मागणी गोसीप कोलम असायची. घोंगडय़ांतील आपलं बुवा असं आहे ! दोन ूकार सांिगतले . एक बांड घोंगडी अन ् िचऽदृष्टी दसरी काळी घोंगडी. बाजारात गेल्यानंतर ु लाइफ िझंगालाला िदवसभरात त्या काळी तीन- चार घोंगडय़ा सुर ावट िवकल्या जायच्या यातूनच घरचा ूपंच उपे िक्षत चालायचा. कधी- कधी तर घोंगडय़ा िवकल्या फॅ शन गेल्या नाही तर बाजारातून हताशपणे घरी यावे याकानाचं त्या लागे. मुळू क मध्ये अजूनही धनगर गल्लीतील कानाला दशरथ ढगारे , अनंता ढगारे , हणुमंत ढगारे , बबन ढगारे , बाळू िपतळे , मुर लीधर िपतळे , दत्तू पयर्टन िपतळे , अमोल िपतळे घोंगडी िवणण्याचे काम साहस करत आहे त. अने क संक टे ओढवत असली तरी आरोग्य या व्यवसायातील त्यांची िचकाटी आजही थरारक िनसगर् कायम िदसत आहे . भिवंय उबदार घोंगडीची कथा सांगताना िपतळे म्हणाले की, घोंगडी पांघरताना उबदार जरी वाटत असली वाचक ूितसाद तरी ती तयार करताना खूप मे हनत करावी लागते . आज तोंडात दात रािहले नाहीत. एका संपकर् घोंगडीसाठी पूणर् कु टु ंबाला राबावं लागतं. सवर्ूथम लोकर घ्यावी लागते . लोकरीच्या धाग्याची मागील अंक वे टोळी वे गळी करण्याचे काम करावे लागते . ितला सोलले ल्या िचंचोक्याची खळ लावावी लागते . ूत्यक्ष िवणकामासाठी चढहाट, लवकी, टु कू र, याव, तुर ई, तांडा, वई, वईकाठी, िनरी, िडरा, उभाखुट ं ा, हातखुट ं ा, नळ्या, कांब अशी िविवध अवजारं वापरली जातात. घोंगडी िवणता यावी म्हणून बसल्या जागी एक खड्डा खणले ला असतो. याच खड्डय़ात घोंगडी िवणताना िवणकाढयांना बसावे लागते . खड्डय़ात पाय सोडू न बसल्यावर दोन्ही हातांनी यावाच्या साह्याने िवणकाम करावे लागते . िवणकामास वापरले ल्या सुतास आडव्याचे सूत असे म्हणतात. ते सूत ूथम लाकडी नळीवर भरले जाते . या नळीच्या (घोटय़ाच्या) साह्याने आडवे धागे, उभ्या धाग्यात घालून यवाच्या मदतीने ठोकू न एकास एक लावले जातात, याला

loksatta.com/…/upeksha.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Lokprabha.com ू ू िवणकाम म्हणतात. एक घोंगडी एका िदवसात तयार होते . कधी कधी िवणकराला ३०० रुपये मजुरी द्यावी लागते . ते सध्या वयोमानानुसार बाजारात घोंगडी िवकत नाहीत. घोंगडी घे ण्यासाठी लोकच घरी ये तात. बीड िजल्ह्यातील ने क नूर , ये ळं बघाट, मादळमोही, दे वगाव, िवडा, नवगण राजुर ी, नांदरू, आष्टी, अंजनवती ये थे त्यांच्या समाजाची घरे आहे त. त्यातील काही लोक अजूनही व्यवसाय िटकवून आहे त. माऽ या व्यवसायात सध्या बरकत नाही. खचर् वाढला असल्याने घोंगडी तयार करणं मोठं िजिकरीचं काम ठरत आहे . थोडी फार शे ती आहे माऽ पावसानं दगा िदला तरी शे तीही काही िपकत नाही. सध्या एका घोंगडीला पाचशे ते सहाशे रुपयांपयर्ंत बाजारात भाव िमळतो. माऽ ब्लँ के टचादरीच्या जमान्यात घोंगडीला म्हणावा तसा लोकांचा ूितसाद नाही. शासनाकडू न व्यवसाय िटकवण्यासाठी मदत नाही. यामुळे या समाजाचा हा व्यवसाय आिथर्क दष्टचबात सापडला आहे . ु गावातील १०- २० पोरं शाळे त जातात. पण िशकू न तरी काय नोकरी थोडीच िमळणार असा या समाजाचा समज आहे . शासनाने कजर्पुर वठा के ल्यास व्यवसाय पुन्हा जोमाने चाले ल, असे या गावातील पारं पिरक व्यावसाियकांनी सांिगतले .

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/…/upeksha.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

फॅ शन

गोढया रं गाच्या मुलीनं कोणती िलपिःटक लावावी, ितचा मे क अप कोणत्या रं गाचा असावा, सावळ्या रं गावर ॄाऊन िलपिःटकच छान िदसते , एवढं तर कु णालाही माहीत असतचं. पण कधी हा ूश्न नाही पडला की, िपवळ्या रं गाच्या से सवर मे क अप कसा असायला हवा, िकं वा िनळ्या, जांभळ्या वा िहरव्या रं गाचा से स घातला की कोणती िलपिःटक लावायची? आरती कु हीकर व्हॅलेंटाइनसाठी नवा से स घे तलाय? कोणत्या रं गाचा? अरे वा, िपवळा का? छान छान! मग, काय छान तयार होणार ना? मॅिचंग कानातले , इअरिरं ग्स घे तल्या असतीलच. पण मग, मुखपृष्ठ िलपिःटक कोणती लावणार आहात? मॅिचंगच का? िपवळय़ा रं गाची? फॉरवडर् हा ूश्न पडत असे ल तर या ऑड रं गसंगतीचं गिणत आपण समजून तथ्यांश घ्यायलाच हवं. याबाबत सांगताहे त अिभनय, जािहरात आिण चहा आिण चचार् मॉडे िलंग क्षे ऽात फॅ शनचे फं डे अचूक हे रून ःवत:ला िसद्ध करणाढया शु भ ांग ी लाटकर : कव्हरःटोरी कोणता रं ग आपल्याला छान िदसू शके ल, हे पूणर्त: िःकनटोनवर चीनी क म..् अवलंबून असतं. त्यानुसार मग मे कअपही. िवशे षत: ूॉब्ले म िहरव्या रं गाचा होतो. िहरव्या िकं वा मुके - िबचारे सी- मीन से सवर सी- मीन आयश ्◌ॉडो छान िदसते . पण सी- मीन आयश ्◌ॉडोलाही खूप मयार्दा कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर आहे त. म्हणजे लख्ख गोढया रं गावर ही आयश ्◌ॉडो चालू शकते , बखर संगणकाची कारण अशा रं गांच्या मुलींचे आयबॉलही मे तकू ट लाइटच असतात. त्यामुळे मीन आयश ्◌ॉडोचं िग्लटिरं ग िगझमोज डोळ्यांच्या बुबुळ ांमध्ये िरफ्ले क्शन होतं आिण गोसीप कोलम मग डोळे ही छान सी- मीन िदसायला लागतात. आपलं बुवा असं िलपिःटकसाठी िहरव्याच्या जरा जवळ आहे ! जाणारा रं ग म्हणजे ॄाऊन. यासोबत ॄाऊन िचऽदृष्टी रं गाचं ब्लशरही छान िदसतं. तुम्ही छान लाइफ िझंगालाला िनळ्या रं गाचा से स वा साडी घालणार असाल, सुर ावट तर या रं गात मजर् होणारा रं ग आहे िपंक वा उपे िक्षत राणी रं ग. राणी रं गात ब्लू शे ड िमक्स फॅ शन असल्यानं राणी आिण ब्लू कॉिम्बने शन तर याकानाचं त्या छानच िदसतं. तसंच िपंक श ्◌ॉडो, िपंक ब्लश कानाला आिण िपंक कलरचीच िलपिःटक हे ही िनळ्यात चांगलं मजर् होतं. िनळ्यावर ज्वे लरीही िपंक कॉिम्बने शनमध्ये च हवी.’’ पयर्टन िपवळा रं ग सगळ्यांनाच छान िदसतो असं नाही. तरीही तो आवडत असल्यास त्यावर लायटर साहस शे ड्समध्ये काहीही चांगलं िदसतं. िःकनला मॅच होईल अशी िपंक िलपिःटक वापरली तर चेहरा आरोग्य उजळतो. आिण िपवळ्या रं गाच्या से समुळे शरीरावर एक ूकारची िपवळी छाक ये ते. थरारक िनसगर् िपवळ्यामध्ये ही खूप लाइट िकं वा हळदी रं गाकडे झुक णारे असे शे डस ् आहे त. यात ऑरे न्जच्या भिवंय जवळपास जाणारी िलपिःटक चांगली मजर् होते . त्यातही ऑरे न्जची शे ड पुन्हा तुमच्या वाचक ूितसाद िःकनटोनवर अवलंबून आहे संपकर् िःकनटोन हा आपल्या ूकृ तीवर अवलंबून असतो. म्हणजे िपत्तूकृ ती असे ल तर शरीरावर िपवळी मागील अंक छाक असते च. ते व्हा के शरी रं गाचा वापर करता ये ऊ शकतो. अगदी जदर् के शरी नव्हे पण थोडासा लालसरकडे झुक णाढया रं गाची िलपिःटक खूप छान जाते . के वळ िपवळ्याच से सवर नाही तर अशा रं गाच्या िलपिःटक कोणत्याही रं गावर खूप छान जातात. तशा माझ्याकडे आहे त आिण मला त्या खूप आवडतातही; असं म्हणत शुभांगी हा रं ग वापरून पाहाच, असा जणू इशाराच दे तात. अथार्त या रं गसंगतीतला एक कॉमन फं डा एव्हाना आपल्या लक्षात आला असे लच, की आपण घातले ल्या कोणत्याही रं गाचं िरफ्ले क्शन थोडय़ाफार ूमाणात आपल्या शरीरावर पडत असतं. त्यामुळे त्याच रं गाचा मे क अप वा त्याच्या रं गसंगतीतील इतर रं गाचा वापर के ल्याने ‘िमक्स अ◌ॅण्ड मॅच’ हे समीकरण अगदी योग्य जुळ तं.

loksatta.com/lokprabha/…/fesion.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Lokprabha.com ु

. मे कअपसाठी या वणार्च्या िस्तर्यांना ज्या वणार्वर कोणताही रं ग खुलून िदसतो तो म्हणजे गहवणर् ू रं गांच ं बंधन राहत नाही, असं म्हणत या वणार्साठी शुभांगी खास सांगतात, ‘‘िवशे षत: गहवणार् ला ू लाइट शे ड चांगल्या िदसतात. बे ज कलर , िबिःकट कलरचा से स त्यांनी वापरावा. याच रं गांमध्ये य मुलींना कॉपर िलपिःटक , ब्लशऑन्स, आयश ्◌ॉडोही माकेर् टमध्ये उपलब्ध आहे त. तसंच गहवणीर् ू . रं गाच्या आयश ्◌ॉडो फारच चांगल्या िदसतात यापे क्षा थोडा सावळा वणर् असे ल तर जांभळ्याकडे झुक णारा जो बर्गडी रं ग असतो त्या रं गात आयश ्◌ॉडो छान िदसतात आिण ॄाऊन रं गाची िलपिःटक . असं हे कॉपर , बर्गडी आिण ॄाऊन कॉिम्बने शन िःकनमध्ये छान मजर् होतं. त्यामुळे मे कअपमध्ये पॅचेस जाणवत नाहीत. रं गांमध्ये एक फ्लो आल्यानं चेहरा छान ग्लो होतो.’’ के वळ चेहढयावरचा मे कअपच नाही तर हल्ली के सांच्या ःटाइिलंगमध्ये ही हे पॅचेसचं तंऽ वापरलं जातयं, ते तुम्ही िकती छान कॅ री करता, हे तुमच्यातलं एक हनर ु . काहींना माऽ ते डोईजड वाटायला लागतं. बरं , हे हे अर कलर सतत बदलणं आपल्याला परवडे बलही नसे ल, आिण तरीही जमाने के साथ चलना है तो, मग शॉटर्क टस ् आहे तच की! याबाबत शुभांगी सांगतात, ’’हल्ली मुली शे िडं ग करुन घे तात. यात ऑड कलर फार वापरले जात नसले तरी थोडय़ाफार ूमाणात ते ये ऊ लागलयं. पण के सांना के िमकल लावून हे असं लाल, िपवळ्या, िहरव्या रं गानी शे डस ् करून घे ण्यापे क्षा माकर् सटमध्ये रे डीमे ड पॅच िमळतात आिण ते सोयीचेही आहे त. या पॅचेसच्या टोकाला अंगठय़ा एवढी एक क्लीप असते . ती क्लीप के सांच्या मुळ ांशी टक करायची. ती अितशय पातळ असल्याने सिप्लमें ट जोडली आहे हे च कळत नाही आिण हे अरकलरची आपली हौसही पूणर् होते . ऑड रं गांव्यितिरक्त के सांच्याच रं गाचे ॄॉड पॅचही िमळतात. यातही कलीर्, प्ले न असे आपल्या के सांच्या ठे वणीनुसार पयार्य उपलब्ध आहे त. त्यामुळे के स भरदार , बाऊन्सी वाटतात. आिण िदसायलाही छान िदसतात.’’ असंच एक समीकरण आहे ने लपे ण्टचं. से सच्या रं गाशी मॅिचंग ने लपे न्ट वापरावी असं मुळ ीच नसतं. उलट तुमच्या हाताचं सौंदयर् खुलवण्यासाठी अंगठीशी मॅच होतील असे रं ग वापरता ये तील. अंगठी िहढयाची असे ल तर पलर् डायमण्ड कलर ने लपे ण्ट, गोल्ड असे ल तर कॉपर , ॄाऊन वापरता ये ईल. तसंच शाइनी ने लपे ण्टपे क्षा आता मॅट िफिनिशंगच अिधक वापरली जाते य. िकं वा मग शान्सपॅरण्ट वा कं ◌ेच मॅिनक्युअ रची चलती आहे . बरं , ने लपे न्टच्या रं गावर नखांचा शे प कसा असावा हे ही अवलंबून असतंच. जे डाकर् कलर आहे त त्यांच्यासाठी नखं अणुकु चीदार असायला हवीत. कं ◌ेच मॅिनक्युअरमध्ये व्हाइट पॅच असल्याने त्यासाठी ःक्वे अ र शे प चांगला िदसतो. िनमुळ त्या नखांवर प्ले न रं ग चालतो. िपअिसर्गही करून घे ता ये त.ं अशा िविवध िटप्स दे त एकू णच रं गसंगतीतलं तंऽ आिण त्यानुसार सौंदयार्ची व्याख्या ने मकी ःपष्ट करताना भान असायला हवं ते मे क अप उत्तमिरत्या कॅ री करण्याचं, असं शुभांगी म्हणतात. म्हणूनच मे क अप हा ूदशर्नीय असला तरी तो करताना आपण त्यात िकती कम्फटेर्बल आहोत, हे सगळ्यात महत्त्वाचं ठरतं. इतरांपेक्षा आकषर्क िदसायचंय माऽ त्या समूहात सामावूनही जायचं असे ल तर एका िटपीकल माइण्डसे टमधून बाहे र पडायला हवं, असंही त्या सांगतात. त्यासाठी त्या एक छान उदाहरण दे तात, ‘‘िवशे षत: लग्नाला जायचं असे ल तर तोच तोच िटपीकलने स असतो. म्हणजे सगळे च पैठणी िकं वा मग सगळे च नारायणी पे ठ ने सतात. अशावे ळ ी कु णी एखादी उठू न कशी िदसे ल? त्यापे क्षा एखादी खादीची साडी, िसल्क साडी शाय करायला काय हरकत आहे . पंज ाबी सूट घालायचा असे ल तरी एकदम पांढराशुभर् पंज ाबी वा पांढढयातीलच इतर छान शे डस,् अशा फॉमर्ल लूक मध्ये ही तुमचं व्यिक्तमत्त्व चारचौघात अिधक उठू न िदसतं. पूणर् ब्लॅकवर ऑिक्सडाइज ज्वे लरी खूप छान जाते . काळा रं ग पाटीर्ज मध्ये आिण थंडीतही सरार्स वापरला जातो. ब्लॅक - गोल्ड कॉिम्बने शन असे ल तर काळपट शाइन असले ली गोल्ड ऑिक्सडाइज ज्वे लरी वापरता ये ईल. िकं वा लाल खडे , ब्लॅक र , लाल कानातले िशवाय लांब आिण मोठय़ा मण्यांच्या माळा असं काहीही छान िदसू शकतं. तुम्ही जी फॅ शन करता ती चारचौघात ते वढय़ाच कॉिन्फडन्सने िमरवता ये णं म्हणजे च बोल्डने स. हे कौशल्य असायला लागतं, ते आणता ये त नाही. मग तुम्ही करता तीच फॅ शन होते . अ◌ॅन्ड यु आर द शे ण्डसे टर. [email protected]

loksatta.com/lokprabha/…/fesion.htm

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

याकानाचं त्या कानाला हे एक भलंमोठं कु टु ंब. म्हणजे , बढयाच आत्या- काक्या, आज्या, मावँया- माम्या वगैरे. या सगळय़ांचा दरवषीर्चा कायर्ब म ठरले ला. जाने वारीतला एक सोियःकर िदवस सगळय़ांनी एकऽ जमण्याचा. यंदा नव्या आले ल्या सुनेच्या घरी कायर्ब म. सगळय़ा साःवा आिण नंणंदांच्या मागर्दशर्नाखाली सुनबाईने जय्यत तयारी के लीय. त्यांच्यातला हा रूचकर , पौिष्ट◌ास, ःवािदष्ट, खमंग संवाद.. जमनाबाई रामराव कु चाळके आत्याबाई : बरं झालं हं शरयू तू ही बुफे ची पद्धत काढलीस. नाहीतर सगळय़ांची जे वणं आटोपे पयर्ंत १२ वाजतात. नंतर परत मुखपृष्ठ आवराआवर आहे च. फॉरवडर् नणंद नं १ : तुला सांगते शरयू, या पुरुषांची जे वणं होईपयर्ंत भूक मरून जाते अगदी. िकती ले ट होतं तथ्यांश मािहत्ये य? चहा आिण चचार् मामे सासू : हो नं. यांना जे वण वाढता वाढता पोटात अशी आग पडते . आत्याबाई : आिण हे मे ले नंतर आपल्याला वाढणारही नाहीत. उलट, चला, आवरा, ले ट होतंयचा कव्हरःटोरी धोशा सुरू होतो यांचा. चीनी क म..् सूनबाई : खरं म्हणजे ही आयिडया आिशषची आहे . तोच म्हणाला एकऽ जे वणं असली की मुके - िबचारे बायकांना खूप उशीर होतो जे वायला. यावे ळ ी बुफे ठे वू म्हणजे एकऽच जे वतील सगळे . कौटु ंिबक नणं द नं. ३ : मःत आयिडया आहे . दादाला पिहल्यापासून आमची सगळय़ांची काळजी. तो ने हमी माइण्ड ओव्हर मॅटर असलं काहीतरी भन्नाट सांगत बखर संगणकाची मे तकू ट असतो. िग्लटिरं ग िगझमोज ( इतक्यात नणंद नं. २ आल्या. आल्याआल्या गोसीप कोलम डायरे क्ट ृे शरूम गाठलं. ितथून आल्यावर आपलं बुवा असं डोळे लाल झाले ले होते .) आहे ! सासूबाई : काय गं? आज काय नवीन? िचऽदृष्टी नणंद नं. २ : काही खास नाही गं. आम्ही लाइफ िझंगालाला लवकरच ये णार होतो. पण, याला वाटे त दोन सुर ावट िमऽांक डे जायचं होतं. ने हमी असंच करतो. उपे िक्षत इतर िदवशी नाही का जाता ये णार ? पण, मुद्दाम फॅ शन आजच ूोमाम बनवला आिण तोही घरातून याकानाचं त्या िनघाल्यावर त्या िमऽांना फोन के ले . (नवी सून बावरली होती.) कानाला आत्ये सासू : जाऊदे गं. आलीस नं आता. पुरुष पयर्टन मे ले असे च. साहस नणंद नं. २ : तसं नाही. आता िजन्यात म्हणाला, जा आता, मारा हव्या ते वढय़ा बाजारगप्पा. आरोग्य म्हणून संताप झाला. थरारक िनसगर् नणंद नं. ३ : (मोठय़ाने हसत) आता ही ने हमीूमाणे म्हणणार , मी रडत नव्हते काही. संतापाने भिवंय डोळय़ात पाणी आलं. वाचक ूितसाद (यावर माऽ टे न्शन काहीसं िनवळं ल.) संपकर् मामे सासू : बरं च काम पडलं असे ल ना तुला शरयू? मागील अंक सासूबाई : अगं विहनी, तुला मािहत्ये य ना आमचा आिशष सगळी कामं करतो. िहला बरीच मदत होते . सूनबाई : खरं तर त्यालाच माझी मदत होते इतकी कामं करतो तो. तशीही माहे री मला कामांची सवय नव्हती. (बे र की आहे हं ही) नणंद नं. १ : नाहीतर मे ले आमचे नवरे . पाण्याचा ग्लासही उचलून ठे वणार नाहीत. ऑिफसवरून आले की असे पसरतात जसे काय खाणीत काम करून आले त. नणंद नं. ३ : हे अगदी खरं बोललीस. तुषारची अिजबात मदत नसते गं. आपणही काही आवरायचं असतं हे त्याला माहीतच नाही.

loksatta.com/lokprabha/…/yakana.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Lokprabha.com

आत्ये सासू : अगं, जगात काय सगळे आिशष असतात का? सगळीकडे तीच तढहा. आता इतकं वय झालं. पण, या माणसाला जरा काळजी नाही बायकोची. मामे सासू : खरं च. कं बरे चा ऽास होतो हल्ली. पण, यांना सांिगतलं की म्हणतात, कशाला करते स तू तरी. सासूबाई : मग, कोण घालणार यांना िगळायला? नणंद नं. ३ : चला, आज एक िदवस आपल्याला आराम िमळाला. शरयू आिण आिशषला ःपे शल थँक्स िदले पािहजे त. नणंद नं. २: कशाबद्दल इतके थँक्स? सासूबाई : अगं, िहने बढयाचशा जे वणाची घरगुती ऑडर् रच िदली होती. आता जे वायलाही थमार्क ोलच्या प्ले ट्स आणल्यात. बुफे ठे वलाय. नणंद नं. २ : वॉव! मेट आयिडया! नणंद नं. १ : आता वाढण्याची वगैरे झंझट नाही. ूत्ये क ाने घ्यावं ज्याला जे हवं ते . इतक्यात बाहे रून आदे शवजा िवनंती आली. ौी नणंद नं. १ : अरे , जे वायला वाढताय ना? आिशष : भाऊजी, आज बुफे ठे वलाय. सगळय़ांनी एकदमच घे ऊ जे वायला. ौी नणंद नं. १ : हो का? वा वा! चांगली आयिडया आहे . पण, अगं मला सुरुवातीला जरा वाढू न दे . नंतर घे तोच मी. नणंद नं. १ : हो, दे ते ना. आधी चपात्याच दे ऊ ना? नणंद नं. ३ : तुषार , तुला पण दे ऊ का रे ताट करून. अरे , थमार्क ोलच्या प्ले ट्स आहे त. जमे ल का तुला घ्यायला? तुषार : मला इथेच आणून दे ना. नणंद नं. २ : अरे , तुला काय हवं सांग पटकन. तुला ताट िदलं की मुलांच ं पण बघते . ौी नणंद नं. २ : दे अगं काहीही. नंतर घे ता ये ईल आणखी. सासूबाई : अगं, त्यांच ं ताट करता करता जरा बाबांच ं पण कर ना. आत्ये सासू : तुम्ही फक्त भातच खाणार ना हो? आता ितथेच बसा खूचीर्त. मी आणते ताट. मामे सासू : अहो, जा नं पटकन हात धुवून या. तोवर वाढते मी तुमचं ताट. आिशष : आई, अगं आपण बुफे ठे वलाय नं. तूच म्हणालीस ना सगळे एकऽ जे वतील. वाढायचा ऽास नको म्हणून. नणंद नं. ३ : दादा, अरे , सुरुवातीला एकदा द्यायलाच हवं वाढू न. यांना जमणार आहे का? शरयू तू वाढते स का याला? की मी करू दादाचं ताट? आिशष : काही नको. मला माझं जे वण वाढू न घे ता ये तं. (हॉलमध्ये आल्यावर शरयूचा आवाज बंदच झाला. ती बोलली ते थेट सगळे पाहणे ु गेल्यावरच.) शरयू : यापुढे बुफे पद्धत बंद. पंगतच हवी. आिशष : बुफे बंद नाही. या बायकांची काळजी करणं बंद. [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/yakana.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

पयर् ट न

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

वडगाव दयार् ये थील क्षारःतंभ आिण िनघोज ये थील रांज नखळगे ही दोन्ही िठकाणं उत्तम पयर्टनःथळं आहे त. दयराबाई- वे ल्हाबाई दे वीचं आिण मळगंगा दे वीचं मंिदर आिण भूगभर्शास्तर्तली काही आश्चयर् असा मे ळ इथे िदसतो. माऽ, या ःथळांची वे ळ ीच योग्य काळजी घ्यायला हवी. धमेर् न् ि कोरे (फोटो व मािहती) भूःतर Best Hotel Deals रचने तील Cities From Cities From घडामोडींनी Madurai INR 1400 Udaipur INR 1900 अने क Darjeeling INR 1200 Trivandrum INR 1900 Amritsar

INR 4000

Hyderabad

INR 1900

Jaipur

INR 1100

Pune

INR 3900

Tirupati

INR 1900

Sydney

INR 1700

Jodhpur

INR 1900

Kuala Lumpur INR1400

Chennai

INR 1800

Bangkok

INR 500

अनाकलनीय आिवंकार िनमार्ण के ले त; नगर िजल्ह्यातील पारने र तालुक्यात याची वाःतवता पाहायला िमळते . वडगाव दयार् ये थील ‘क्षारःतंभ’ आिण िनघोज ये थील ‘रांज नखळगे’ या त्यातील दोन घडामोडी. मृद ू खडकांची िझज होऊन वषार्ंनुवषेर् तयार झाले ले भूरूपातील बदल आता जागितक आश्चयार्त नोंदले गेलेत. उत्सुक्ता म्हणून िवदे शी पयर्टकांसाठी आकषर्ण रािहले ल्या या िठकाणांना ‘हे िरटे ज ’ दजार् िमळवून दे ण्यासाठी शासनाचे ूयत्न व्हायला हवे त. ये थे िनसगार्नं भरभरून िदलं; तरी त्याचं महत्त्व आम्हाला उिशरा समजलं, असं व्हायला नको असे ल तर या िठकाणांक डे पाहण्याचा दृिष्टकोन अिधक कें िित करावा लागेल. पारने र - टाकळी ढोके श्वर मागार्वरील कान्हर ू पठारपासून ६ िक .मी. अंतरावर वडगाव दयार् नावाचं .. छोटे खानी गाव खरं तर दळणवळणाची फारशी सुिवधा नसले ल;ं पण िनसगार्च्या मुक्तहःतानं नटले लं हे िठकाण, नगर िजल्ह्यातील सायलें ट व्हॅली म्हणून या िठकाणची वैिशष्टय़पूणर् ओळख आहे , डोंगराच्या पोटात ‘दयार्बाई- वे ल्हाबाई’ हे वणीच्या सप्तशृंगीचं अधर्पीठ म्हणून अने क ांच ं आराध्यदैवत.. गाव खरं तर डोंगरमाथ्यावर . पण ११७ पायढया उतरून, या िनसगर्र म्य पिरसरात आपण उतरतो.. आिण ते थील भव्य रूप नजरे त ये तं. खडकात असले ल्या दयार्बाईंच्या गाभाढयात वषर्भर वरून पाणी पाझरतं. क्षारयुक्त पाण्याच्या िठबकण्याच्या वषार्ंनुवषार्ंच्या ूिबये तून हा गाभारा क्षाराच्या ःतंभांनी भरून गेलाय. खडकांची झीज होऊन बनले ले खरं तर हे एक आगळं वैिशष्टय़! ःथािनक लोक याला लवणःतंभ म्हणत असले तरी भूगभार्त पाण्याच्या संचयन कायार्मुळं तयार झाले ला हा भूआकार म्हणावा लागेल. भूगभर्तज्ज्ञाच्या मते दगडातून िझरपले ले ‘कॅ िल्शयम काबरे ने टयुक्त’ क्षार िवरघळतात आिण ते तळाशी खडकांच्या पृष्ठभागावर जमा होतात. त्यांच्या संचयन िबये तून ःतंभासारखे आकार बनू लागतात. जाणकारांच्या मते , अशी भूरूप वैिशष्टय़े मेट िॄटन, युगोःलोव्हािकया, अंदमान बे टांवर आिण भारतात उत्तर ूदे शात काही िठकाणी आहे त. महाराष्टर्ात माऽ के वळ वडगाव दयार् ये थे ही वैिशष्टय़ं आहे त. दयार्बाई- वे ल्हाबाई दे वःथान म्हणून नावारूपास ये ऊ घातले ले हे धािमर्क िठकाण वषर्भरातील ◌ंगढ ु ीपाडवा, नवराऽ महोत्सव , महािशवराऽी, फाल्गुन होळीपौिणर्मा िविवध उत्सवांच्या माध्यमातून पिरसरातल्या भािवकांच ं ौद्धाःथान बनलंय.. नावीन्याच्या शोधात असले ल्यांसाठी एक अनाहत ू आकषर्ण बनू लागलंय. ११९३ पासून ये थे पशुहत्ये सारख्या अिनष्ट ूथा बंद झाल्यानं, एक चांगलं कल्चर ये थे भािवकांसाठी रुजतंय. र् ि ं loksatta.com/…/prayatan.htm 1/2

4/2/2009 flowers to india Best Jobs click he re

Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Lokprabha.com

वडगाव दयार्पासून ३० िकमी अंतरावर कु कडी नदीच्या तीरावर िनघोज हे गाव आहे . ये थील नदीपाऽात २०० मीटर रुं द आिण ६० मीटर रुं द क्षे ऽात खडकांतील पाणी ूवाहाने , दगडगोटे आपटू न तयार झाले ले ूचंड संख्ये ने आिण खोल पाऽातले खळगे पाहायला िमळतात. ःथािनक भाषे त रांज णखळगे तर शास्तर्ीय भाषे त 'ढ३ ◌ँ’◌ी२' म्हणून ही वैिशष्टय़े ओळखली जातात. एकाच िठकाणी ठरािवक क्षे ऽात मोठय़ा संख्ये त असले ली ही भूरूप वैिशष्टय़े जगात के वळ िनघोज ये थेच पाहायला िमळतात. या वैिशष्टय़ांची नोंद िगिनज बुक ऑफ वल्र्डर् रे कॉडर् नेही घे तली आहे . जागितक पातळीवरील वैिशष्टय़े म्हणून १० वषार्ंपूवीर् ही दखल घे तली गेली. माऽ या िठकाणी उत्सुक ता म्हणून हे भूरूप वैिशष्टय़ पाहायला ये णाढयांसाठी पयर्टनपूर क सुिवधांची वानवा जाणवत. चांगल्या ूकारचे रःते , उत्तम दजार्ची हॉटे ल या व्यवःथांचा अद्याप अभाव असल्याने शासनाने ‘क ’ वगर् तीथर्क्षेऽाचा दजार् दे ऊनही ये थे भे ट दे ण्यासाठी ये णाढया पयर्टकांची पूरक सुिवधांअ भावी कु चंबणा होते . ःथािनक भाषे त दैवी चमत्कार म्हणून रांज णखळग्यांना महत्त्व िदले गेले आहे . ‘कुं डमाऊली’ या नावानं दे वीनं हा चमत्कार घडिवल्याची ःथािनक लोकांची धारणा आहे . ःथािनक लोकूितिनधी आिण पदािधकाढयांच्या पाठपुराव्यातून या क्षे ऽाला तीथर्क्षेऽाचा दजार् िमळालाय. िशवाय, भूरूप घडामोडींतील वैिशष्टय़ म्हणून भूगभर्शास्तर् आिण भूगोलाच्या अभ्यासकांसाठी हे िठकाण महत्त्वपूणर् आहे . िवद्याथीर् आिण औत्सुक्याच्या शोधात असणाढयांसाठीही हे एक महत्त्वाचे िठकाण बनले आहे . िनघोज गावात असले ल्या मळगंगा दे वीचे आकषर्क मंिदर ये थे भे ट दे ण्यासाठी आणखी एक पवर्णी ठरते हे नक्की.जागितक दजार्ची आगळी वैिशष्टय़े असले ली ही दोन िठकाणे पयर्टनाची उत्तम कें िे बनू शकतील त्यासाठी रःते , पाणी, व्यवःथा, मािहती कें ि आिण काही आकषर्णे अिधक दजार्त्मक पद्धतीने व्हायला हवीत. उत्तम हॉटे ल व्यवःथा उभी राहण्याची ये थे गरज आहे . खढया अथार्ने पयर्टनदृष्टय़ा या िठकाणांचा िवकास करण्याची आवँयकता आहे . [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/…/prayatan.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

साहस

रानावनात िफरायचं तर ितथला योग्य अभ्यास हवा. मुख्य म्हणजे ितथल्या वातावरणाची मािहती हवी. कु ठली वे ळ कशी ये ऊ शकते याचा काहीच ने म नसतो. म्हणतात ना, िनसगार्पुढे कोणाचंच चालत नाही. हौस म्हणून शे िकं ग करणं यात एक वे गळाच आनंद आहे . कामाच्या व्यापातून वे ळ काढू न एखादा शिनवार - रिववार गड िकल्ला सर करण्याची एक वे गळीच अनुभूती आहे . कदािचत हा अनुभव पट्टीचा िगयार्र ोहकही शब्दबद्ध करू शकणार नाही. तर नवखे काय करणार .. ूभा कुं भार -कु डके पावसाळ्यात धरतीवर िहरवाईने गदीर् के ल्यावर साधा माणूसही िनसगार्च्या जवळ जाऊ पाहतो.. आिण ितथूनच सुरू होतो शोध मुखपृष्ठ धबधब्यांचा.. जवळपासचे धबधबे गाठायचे आिण मज्जा फॉरवडर् करायची. तथ्यांश खढया भटक्यांना माऽ गडावर िकं वा िकल्ल्यावर जाऊन चहा आिण चचार् िनसगार्ची अनुभूती घ्यायची असते . असाच एक हौशी मुप पावसाळ्यात गोरखगडावर गेला. ितथे काय आिण कसा अनुभव कव्हरःटोरी आला. पावसाळ्यातील ही मोहीम का वे गळी होती आिण जरा चीनी क म..् जपून चाल असं आम्ही का म्हणतोय हे तुम्हाला कळे ल. मुके - िबचारे ‘हौशी शे क सर्' हा असाच भटक्यांचा मुप. ‘हौशी शे क सर्' या नावावरूनच आपल्याला हे नवखे शे क सर् कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर आहे त हे कळतं. नवखे म्हणजे हा मुप नवीन आहे . पण भटकण्याची आिण गड- िकल्ले सर करण्याची आवड नक्कीच यांच्यासाठी नवीन नव्हती. ये त्या २६ जाने वारीला ही संःथा पिहल्या बखर संगणकाची वषार्ंत पदापर्ण करीत आहे . या मुपने ठरवलं, चला पावसाळ्यात शे क ला जाऊया. मुंबईपासून जवळ मे तकू ट . ू नऊ जणांचा चमू िनघाला. िग्लटिरं ग िगझमोज असले ल्या गोरखगडाची िनवड झाली राऽी १० वाजता मुंबईहन गोरखगडाच्या पायथ्याशी पोहोचायला राऽीचा दीड वाजला. पायथ्याजवळच्या गावात पोहोचून १० गोसीप कोलम ते २० िमिनटांच्या िवौांतीनंतर गोरखगड सर करण्यास सुरुवात झाली. नुक ताच आपलं बुवा असं आहे ! पाऊस पडू न गेला असल्यामुळे वाट िनसरडीच Best Hotel Deals िचऽदृष्टी होती. पण ठरले ल्या मोिहमे ूमाणे हा गड Cities From Cities From लाइफ िझंगालाला राऽीच सर करायचा होता. ूशांत सावे यांच्या Madurai INR 1400 Udaipur INR 1900 सुर ावट ने तृत्वाखाली िहमांशु पाटील, ूमोद राणे , Darjeeling INR 1200 Trivandrum INR 1900 उपे िक्षत ूवीण िशंदे, अशोक पे डणे क र , सलील, महे श Amritsar INR 4000 Hyderabad INR 1900 फॅ शन साळवी अशी ही टीम सज्ज झाली. राऽीच्या Pune Jaipur INR 1100 INR 3900 याकानाचं त्या शे क चा अनुभव बहते ु क जण अनुभवतात, Tirupati INR 1900 Sydney INR 1700 कानाला कारण एनजीर् वाया जात नाही. पावसाळ्यात Jodhpur INR 1900 Kuala Lumpur INR1400 वातावरण आल्हाददायक असल्यामुळे दमही पयर्टन Chennai INR 1800 Bangkok INR 500 लागत नाही. पण इतर अडचणी होत्याच. वाटच साहस सापडत नव्हती तरीही एकमे क ांच्या मागून आरोग्य पायवाटे ने ही मंडळी िनघाली. वाटे त ये णारे थरारक िनसगर् ओहोळ , डोंगरावरून वाहणारे धबधबे यातलं भिवंय काहीच डोळ्यांना ःपष्ट िदसत नव्हतं. पण, पाण्याची जाणीव होत होती. अशातच कु णी िचखलात वाचक ूितसाद घसरून पडायचं तर कु णाचा पाय रूतून बसायचा. िशवाय गोरखगडाच्या काही पायढया तुटले ल्या संपकर् होत्या. त्यामुळे राऽी जपूनच जायला हवं होतं. कु ठे ही अितआत्मिवश्वास दाखवून चालणार नव्हता. मागील अंक अनुभवी ूशांत सावे या शे कबद्दल म्हणतात, ‘अने क दा नवखे शे क सर्, चला आपल्याला हे जमे ल, असं म्हणतात, पण ूत्यक्षात कठीण वाट आिण ये णाढया ूसंगांना तोंड दे ण्याची माऽ तयारी नसते . अशा वे ळ ी मनाची िजद्द नसे ल तर मग तो परतण्याचा िनणर्य घे तो. आमच्यात नवीन कु णी नव्हतं. पण हा अनुभव माऽ नक्कीच या चमूमधील काहीजणांसाठी नवीन होता.’ दीड तास सुळक्याजवळ पोहोचायला लागला. राऽीची वे ळ , पायाखाली िचखल, वाहणारे झरे हे सवर् पार करत होते पण गडावर माऽ पोहोचत नव्हते . यासंदभार्त बोलताना ूवीण िशंदे म्हणतो, दीड तासानंतर आम्हाला वाटलं आम्ही पोहोचलो. खरं तर राऽीच्या अंधारात ने मका गड िकती मोठा आहे याचा अंदाज न आल्याने च आम्ही गड चढू शकलो.

loksatta.com/lokprabha/…/sahas.htm

1/2

4/2/2009 flowers to india Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

ू वाहणारा वारा आिण िनसगार्ने िदले ली साथ महत्त्वाची होती. राऽीची वे ळ असल्याने एका बाजूच्या िभंतीला चाचपडत वाट शोधावी लागत होती. कु णी पडतंय का, कु णी मागे रािहलंय का हे सवर् पाहत हे नऊ जण एकामागोमाग एक चालत होते . वर चढण्याकरता पायांपेक्षा हाताचा वापर करावा लागला होता. हाताने अंदाज घे ऊनच त्यांना पुढची वाट चढावी लागत होती. िभंतीच्या कडे ने चालण्याची सूचना होती. सगळे च जपून चालत होते . पण एक ःपॉट असा आला की त्यािठकाणी दगडाचं टोक बाहे र आले ल,ं खाली वाकू न हात टे क त सगळे चालले होते . त्याच हे च टोक अशोकला अंधारात लागलं. त्याला पाणी लावून जखमे त पाणी िशरू नये यासाठी तातडीचा उपाय म्हणून त्याला ितथे कॅ प घातली. थोडं वर म्हणजे जवळपास दीड ते दोन तास चालल्यावर एक गुहा लागली. आत िकमान २० ते २५ जण झोपू शकतात इतकी ही मोठी गुहा आहे . गुहेत दोन खांब आहे त. नाणे घाटला जाताना हा रःता लागतो. गुहा एका बाजूने पूणर् दरीच्या तोंडाशी आहे . राऽी क्लायिम्बंग करताना खूप पाऊस पडत होता िशवाय जोरदार हवासुद्धा. पण, सकाळी उठल्यावर दरीत धुक्याने गदीर् के ल्याचं दृँय या सवार्ना पाहता आलं. िनसगार्ने रे खाटले लं हे िचऽ पाहताना राऽीचा थकवा कु ठल्या कु ठे दरू पळाला, असं मत ूवीणने व्यक्त के लं. समोर मिच्छं िगड िदसत होता. चहा, मॅगी झाल्यावर काही जणांना वाटलं चला गोरखगड आला. पण, हा के वळ अधार् गड होता. ही गुहा एका दगडाच्या सुळ क्याखाली आहे . त्या सुळक्यावर जायचंय, अशी सूचना सावे यांनी िदली आिण पुन्हा एकदा पुढच्या अवघड चढाईसाठी सुरुवात झाली. ही अवघड चढाई करताना रोपची आवँयकता होती. कारण या गडाच्या पायढया अंगावर ये तात. तुम्हाला पाय खूप वर करूनच या पायढया चढाव्या लागतात. काही िठकाणी पायढयांची अवःथाही िबकट होती. वरचा चढ अितशय अवघड असल्याने एका झाडाला रोप बांधला आिण त्याआधारे हे सगळे वर चढले . गड चढताना यातील काहींच्या मनात, आपण काही चूक तर करत नाही ना हा िवचारही डोकावला, इतका वरचा चढ अवघड होता. सवर् तयारीिनशी आिण अनुभव असल्यािशवाय उगाच अितआत्मिवश्वासाने गडावर जाऊ नये . नवख्यांनी तर पावसाळ्यात या शे क च्या वाटे ला जाऊ नये असा सल्लाही ूशांत सावे यांनी िदला. वरचा सुळ का कसाबसा पार के ल्यानंतर गडावर अधार् तास थांबून हा चमू पुन्हा परतीच्या ूवासाला म्हणजे गड उतरण्याच्या तयारीला िनघाला. वर चढणं राऽी सोप्पं होतं, कारण दरी िदसत नव्हती. पण सकाळी माऽ दरी िदसत होती. िशवाय िनसरडा रःता. दरीकडे तोंड करून उतरायचं होतं. अशा अने क अडचणी होत्या. पण कु ठे ही काही चूक होऊ नये म्हणून रोपच्या साहाय्याने च उतरावं लागणार हे ःपष्ट होतं. तरच हा शे क पूणर् होणार होता. सकाळी खाली उतरताना िचखलातील घसरगुडं ी सुरू होत्या.जंगलातील रानमे वा खायला िमळाल्याने या मोिहमे त एक वे गळाच रं ग भरला. राऽी घरी परतताना िचकन आिण तांदळाच्या भाकरी गावात ये ऊन खाल्ल्यावर या मोिहमे ची खढया अथार्ने सांगता झाली. ‘हौशी शे क सर्’तफेर् कामाच्या व्यापातून वे ळ काढू न दर मिहन्याला मुंबईच्या जवळपास शे क आयोिजत के ले जातात. २६ जाने वारीला ही संःथा एक वषर् पूणर् करणार आहे . अजून बरीचशी आव्हानं आिण नवनवीन शोध यांना करायचे आहे त. याकरता ही संःथा आजही कायर्रत आहे . बाहे रून ये णारे मुपही सहभागी होऊ शकतात. [email protected] Lokprabha.com

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/sahas.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

आरोग्य भारतात वंध्यत्वावर आधुिनक उपचारांना सुरुवात होऊन आता २५- ३० वषार्ंचा काळ लोटलाय. पण या िशटमें टमध्ये चांगली यशिःवता िमळण्यासाठी जी तंऽ ं आली ती िवकिसत झाली गेल्या दहा- बारा वषार्ंतच. आता तर या संपूणर् ूिबये त अिधकािधक नैसिगर्क अनुभव दे णारं ‘व्हजायनल कल्चर’ हे नवं तंऽज्ञान िवकिसत झालं आहे . सं ग ीता वझे मातृत्वाची ओढ ूत्ये क स्तर्ीला िनसगर्त:च असते . या ओढीनंच ती िकतीही ऽास झाला तरी तो सहन करून तब्बल नऊ मिहने अत्यंत आनंदानं बाळाला ओटी- पोटात मुखपृष्ठ वाढवते . काहींना हे मातृत्व अगदी नैसिगर्क ूयत्न करून फॉरवडर् सहज ूाप्त होतं, पण २० टक्के जोडपी अशी असतात की तथ्यांश त्यांना नैसिगर्क ूयत्नांना यश ये त नाही आिण स्तर्ीला चहा आिण चचार् गभर्धारणा होत नाही पण अशाही िस्तर्यांना आता वंध्यत्वशास्तर्ातल्या आधुिनक उपचारांमुळं मूल होऊ शकतं, हे आपण जाणतोच. या कव्हरःटोरी शास्तर्ात तर आता इतकी ूगती झालीय की मािसक पाळीचे चब थांबले ल्या िस्तर्यांनादे खील ःवत:चं चीनी क म..् मूल दे ण्याची क्षमता या नवीन तंऽात आहे . मुके - िबचारे मूल होण्याची जी िबया िनसगर्त: स्तर्ीच्या शरीरात होते तीच ूोसीजर अत्याधुिनक ूयोग शाळे त कौटु ंिबक करून मूल वाढण्यासाठी फक्त स्तर्ीच्या गभार्शयाचा वापर करायचा, हे ूमुख तत्त्व वापरून माइण्ड ओव्हर मॅटर वंध्यत्वाच्या सवर् िशटमें ट्स िवकिसत झाल्या. ज्यांना मूल हवंय अशा बखर संगणकाची मे तकू ट हजारो जोडप्यांनी या तंऽाच्या सहाय्यानं िग्लटिरं ग िगझमोज आपत्य ूाप्ती करून घे तली. तरी िशटमें टला गोसीप कोलम ये णाढया जोडप्यांना गभर् तयार होण्याच्या आपलं बुवा असं ूोसीजरमध्ये ःवत:चा सहभाग जाःत असावा आहे ! असं वाटे . या समःत जोडप्यांची ही इच्छाही िचऽदृष्टी आता नवीन आले ल्या तंऽामुळं पूणर् होणार लाइफ िझंगालाला आहे . या तंऽाचं नाव आहे ‘व्हजायनल कल्चर’. सुर ावट व्हजायनल कल्चर हे नवीन तंऽ नुक तंच स्तर्ी उपे िक्षत रुग्णांवर वापरण्यात आलं आिण त्यातून त्या फॅ शन गरोदरही रािहल्या. हे तंऽ या िस्तर्यांवर वापरलं याकानाचं त्या होतं मुंबईतल्या वांिे ये थील िललावती कानाला हॉिःपटलच्या आय.व्ही.एफ . युिनटच्या वंध्यत्वतज्ज्ञांनी. व्हजायनल कल्चर या पयर्टन अत्याधुिनक तंऽािवषयी बोलताना िललावती हॉिःपटलच्या वंध्यत्वतज्ज्ञ डॉ. नंिदता पालशे तकर साहस म्हणाल्या, ‘‘हे मातृत्व आधुिनक वंध्यत्व शास्तर्ातील कृ िऽम ूयत्नांनी स्तर्ीला िमळवून िदले लं आरोग्य असलं तरी या नवीन तंऽामुळे स्तर्ीला नैसिगर्क मातृत्वाच्या काही ूिबया अनुभवायचं सुख थरारक िनसगर् िनिश्चतपणे िमळतं. त्यामुळे कृ िऽम असलं तरी व्हजायनल कल्चर हे तंऽ नैसिगर्क मातृत्वाच्या भिवंय जवळ ने णारं आहे .’’ वाचक ूितसाद अमे िरके तल्या डॉ. क्लॉडर् रॅनो या डॉक्टरांनी व्हजायनल कल्चर हे तंऽ आणलं. जगात अत्यंत संपकर् नवीन असणाढया या तंऽज्ञानाचं ूिशक्षण दे ण्याच्या िनिमत्तानं नुक ते च ते िललावती हॉिःपटलच्या मागील अंक आय.व्ही.एफ . युिनटमध्ये आले होते . आता आपल्याकडचे तज्ज्ञही हे तंऽ यशःवीपणे करू शकतात. हे तंऽ ूत्यक्षात कसं के लं जातं? वंध्यत्वाच्या आटर् िशटमें टमधल्या इतर तंऽात आिण या तंऽात काय फरक आहे ? याची िवःतृत मािहती डॉ. नंिदता पालशे तकर यांनी िदली. ‘‘मूल होत नाही अशी समःया घे ऊन जोडपी ये तात ते व्हा नवरा- बायको दोघांची के स ःटडी के ली जाते . दोघांमधील दोष शोधून काढायला काही टे ःट के ल्या जातात. सवार्चे िरपोटर् आल्यावर मग पे शंटवर कोणतं तंऽ जाःत चांगलं उपयोगी होईल त्यानुसार आम्ही तंऽाचे िसले क्शन करतो,’’ असं डॉ. नंिदता म्हणाल्या. वंध्यत्वाच्या समःये वर आधुिनक पद्धतीनं जे उपचार के ले जातात त्यांना न्यू आटर् टे िक्नक म्हणतात. यात आय.यू.आय, आय.व्ही.एफ ., इक्सी. इत्यादी ूकार ये तात. या

loksatta.com/lokprabha/…/health.htm

1/3

4/2/2009 flowers to india Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Immigrate to canada click he re

Send Flowers to india Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Advertise with us

ू

इ इ सवर् तंऽासाठी लागते ते स्तर्ीमधील स्तर्ीबीज (अंडी) आिण पुरुषातील शुब ाणू (ःपमर्). स्तर्ीबीज आिण शुब ाणू िमळाल्यावर दोघांच ं फलीकरण होऊन गभर् तयार होण्यासाठी अत्याधुिनक लॅबमध्ये ठे वतात. व्हजायनल कल्चर या तंऽात इथेच वे गळे पणा आहे . स्तर्ीबीज आिण शुब ाणू यांच्या फलीकरणासाठी एका िविशष्ट ूकारचा छोटासा चेंबर (कु पी) वापरतात. यासाठी ूथम स्तर्ीबीज घे तात. मग पुरुषामधील शुब ाणू घे तात. त्यातील चांगल्या दजार्चे शुब ाणू आिण स्तर्ीबीज िनवडू न मग ते िविशष्ट ूकारच्या रसायनात (कल्चर िमिडयात) ठे वतात. त्यानंतर िविशष्ट बनावटीचा चेंबर घे ऊन त्यामध्ये हे शुब ाणू आिण स्तर्ीबीज सोडली जातात व चेंबर बंद के ला जातो. हा चेंबर हवाबंद असतो. (जसं लॅबोरे टरीमध्ये टें परे चर कं शोल असतो बाहे रची हवा आत जात नाही. तसंच या चेंबरमध्ये बाहे रची हवा जात नाही, जंतूसंसगर् होत नाही.) मग हा चेंबर बारीक होल्डरच्या सहाय्यानं व्हजायनामध्ये (योनीमागार्त) बसवला जातो. तो व्यविःथत बसण्यासाठी डायृामचा वापर के ला जातो. डायृाम योनीमागार्त घट्ट बसत असल्यानं हा चेंबर पडायची मुळ ीच भीती नसते . ही ूोसीजर झाल्यावर बाई चक्क कामावरही जाऊ शकते . दोन िदवसांनी मग हा चेंबर काढण्यासाठी स्तर्ीला रुग्णालयात बोलावलं जातं. योनीमागार्त दोन िदवस असणाढया या चेंबरमध्ये जे शुब ाणू आिण स्तर्ीबीज असतात त्यांच ं िमलन होतं आिण फलीकरण (फिटर्लायजे शन) होतं आिण ॅूण (एिॄओ) या चेंबरमध्ये (कु पीत) तयार होतो. दोन िदवसांनी मग ही ॅूण असले ली कु पी योनीमागार्तून बाहे र काढली जाते . लॅबोरे टरीत ॅूण चेक के लं जातं. ते समाधानकारक असे ल तर कु पीतले हे ॅूण कॅ थेटरच्या सहाय्यानं स्तर्ीच्या गभार्शयात सोडले जातात आिण पुढे नऊ मिहने इथेच त्याची वाढ होते . ही ूोसीजर करण्यासाठी माऽ ऑपरे शन िथएटर लागते . ‘‘ूत्यक्ष फलीकरण आिण ॅूण िनिमर्ती चेंबरच्या माध्यमातून योनीमागार्त होत असल्यानं नैसिगर्क मातृत्व असल्याचाच अनुभव स्तर्ीला ये तो आिण ितला मूल होण्याच्या ूिबये च्या ूत्ये क टप्प्यात सहभागी झाल्याचा आनंद या तंऽामुळे िमळू शकतो,’’ असं डॉ. पालशे तकर म्हणाल्या. वंध्यत्वमःत जोडप्यांमधून नुसते शुब ाणू आिण स्तर्ीबीज िमळवून छोटय़ा ूोसीजरनी सवार्नाच मूल होते असे नाही. त्यासाठी मग अने क तंऽ ं वापरावी लागतात. ही तंऽ ं कोणती, ती कधीपासून वापरली जाताहे त यािवषयी बोलताना डॉ. पालशे तकर म्हणाल्या, ‘‘१९९१ पासून आम्ही वंध्यत्वावर आधुिनक तंऽानी उपचार करीत असून लीलावती हॉिःपटलबरोबरच ऑपे र ा हाऊस ये थील बॉम्बे म्युच्युअ ल टे रेस, नवी मुंबईतलं डी. वाय. पाटील मे िडकल कॉले ज ये थेही या शीटमें टस ् उपलब्ध आहे त. िशवाय िदल्ली ये थे ला फे म फोटीर्स आय.व्ही.एफ . सें टर इथेही या िशटमें टस ् घे ता ये तील.’’ १९९१ मध्ये आय.व्ही.एफ . आिण िसमे न बँ िकं ग ूथम त्यांनी सुरू के लं. त्यानंतर १९९६ मध्ये इक्सी हे तंऽ सुरू के लं ते पुरुष वंध्यत्वावर उपचार करण्यासाठी. पुरुषांमध्ये शुब ाणू संख्या कमी असताना हे तंऽ वापरतात. इक्सी या तंऽात स्तर्ी बीज अंडय़ामध्ये मिशनच्या मदतीनं शुब ाणूच ं रोपण के लं जातं. यात यशिःवता िमळाली नाही, तर मग ले झर हॅिचंग करतात. यात ले झरच्या सहाय्यानं अंडय़ाला छे द दे ण्यात ये तो. मग शुब ाणू रोपण के लं जातं. अशी अंडी फिलत होऊन त्यांची चांगली वाढ होण्यासाठी ब्लाःटोसीस कल्चर के लं जातं. ले झर हॅिचंग आिण ब्लाःटोसीस कल्चर ही दोन्ही तंऽ ं १९९८ पासून लीलावतीमध्ये के ली जातात. इक्सी करताना नाजूक अंडय़ालाच नुक सान होऊ नये म्हणून िःपंडल व्ह्यू तंऽ २००५ मध्ये आणलं. तयार झाले ले ॅूण व्हजायनल कल्चरमध्ये दसढया ु िदवशी गभार्शयात सोडतात. तर इक्सीमध्ये ितसढया, चौथ्या, पाचव्या िदवशीही सोडतात. याला िसक्वे िशअल शान्सफर म्हणतात. यात जाःत ॅूण तयार झाले तर ते पुढील सायकलसाठी िव्हिशिफके शन तंऽाद्वारे िृिजंग करून ठे वतात. याच तंऽाद्वारे ककर् रोगावर उपचार घे णाढया मिहलांना भिवंयात ःवत:चं मूल हवं असे ल तर आपली स्तर्ीबीज िृिजंग करून ठे वता ये तात. याला ओव्हे िरअन िटशू िृिजंग म्हणतात. डॉ. नंिदता म्हणाल्या, ‘‘आमच्या ये थे जरी अद्ययावत लॅब आिण िविवध सोयी असल्या तरी व्हजायनल कल्चर या नवीन तंऽासाठी अद्ययावत लॅबची जरूरी नसते . त्यासाठी छोटा से ट अप पुरेसा असतो.’’ व्हजायनल कल्चरमध्ये जी कु पी (चेंबर ) वापरली जाते ितचा उपयोग फलीकरणासाठी असल्यानं आय. व्ही. एफ . तंऽातही (अंडी+शुब ाणू) या कु पीचा वापर करता ये ईल. तसे च इक्सी या तंऽात अंडय़ात शुब ाणू रोपण के ल्यावर ते अंडंही फलीकरणासाठी चेंबरमध्ये ठे वता ये ईल. तसं हे तंऽ

loksatta.com/lokprabha/…/health.htm

Lokprabha.com ू

2/3

4/2/2009

Lokprabha.com

नवीनच आहे . त्यामुळे जसजसा वापर होऊल तसतसे याचे फायदे कळत जातील. पण, या पद्धतीसाठी अत्याधुिनक लॅब लागत नसल्यानं हे कु ठे ही करता ये ण्यासारखे आिण तुलने नं खूप ःवःत आहे , हे याचं वैिशंट्य! वंध्यत्वमःत जोडप्यांना नक्कीच िदलासा दे णारी ही गोष्ट आहे . कोणतंही तंऽ म्हटलं की त्यातील यशिःवता िकती आहे , हा ूश्न मनात ये तोच. यातील यशिःवते बद्दल बोलताना डॉ. पालशे तकर म्हणाल्या, ‘‘व्हजायनल कल्चर या नवीन तंऽात सुमारे ३०% पयर्ंत यशिःवता िमळते . न्यू आटर् टे िक्नकमधली आयू.यू.आय. या तंऽात १०- १५% , आय.व्ही.एफ .मध्ये २०- ३०% तर इक्सी तंऽात ५०% यशिःवता िमळते . व्हजायनल कल्चर हे तंऽ आय.यू.आय. आिण आय.व्ही.एफ . याच्या मधल्या ःटे ज मध्ये वापरावयाचे तंऽ आहे .’’ शरीर मीलन झाल्यावर िनसगर्त: बीज फलीकरणाची िबया होऊन स्तर्ी गरोदर राहते . हीच नैसिगर्क बीज फलीकरणाची िबया व्हजायनल कल्चर या नवीन तंऽामुळं स्तर्ीच्या शरीरात होणं शक्य झालंय. हे तंऽज्ञान िनसगार्च्या ूिबये जवळ ने णारं असूनही ःवःत असल्यानं वंध्यत्वमःत जोडप्यांनी याचा फायदा घे तला, तर मातृत्वाची नैसिगर्क ओढ पुर ी होईलच आिण अपत्य िनिमर्तीच्या ूिबये त ूत्यक्ष सहभाग घे तल्याचा आनंद उपभोगता ये ईल. अशा के ल्या जातात वं ध् यत्वावरच्या आधुि नक शीटमें टस ् आय.यू.आय.: यासाठी स्तर्ीमध्ये िकमान एक उघडी कायर्क्षम बीजवािहका असायला हवी. पुरुष शुब ाणू संख्या १० ते २० दशलक्षच्या दरम्यान असावी लागते . यात शुब ाणू घे ऊन त्यावर ूोिसजर करून स्तर्ीच्या ऋतूक ालात हे शुब ाणू गभार्शयात सोडले जातात. नवीन तंऽ व्हजायनल कल्चर : स्तर्ी बीज व शुब ाणू घे ऊन त्यातील चांगले िसले क्ट करून ते कल्चर मीिडयात ठे वून मग हे सवर् हवाबंद चेंबरमध्ये ठे वतात. मग हा चेंबर दोन िदवस स्तर्ीच्या योनीमागार्त ठे वतात. या चेंबरमध्ये तयार झाले ला ॅूण काढू न मग तो गभार्शयात ठे वला जातो. आय.व्ही.एफ .: इं जे क्शन घे ऊन स्तर्ी बीजकोशात भरपूर अंडी तयार के ली जातात. पुरुषांमधील शुब ाणूही घे तात. िडशमध्ये अंड ठे वून त्यावर असंख्य शुब ाणू सोडतात. मग ही डीश इनक्यूबेटरमध्ये ४८ तास ठे वतात. तयार झाले ला ॅूण (एिम्ॄओ) बारीक कॅ थेटरच्या सहाय्यानं मग गभार्शयात ठे वतात. इक्सी : बीज फलीकरणामध्ये यशिःवता ये ण्यासाठी मिशनच्या सहाय्यानं स्तर्ीबीज (अंडय़ामध्ये ) शुब ाणूचे रोपण के लं जातं. हे रोपण के ल्यावर इनक्युबेटरमध्ये , ितसढया िकं वा पाचव्या िदवशी मग तो ॅूण गभार्शयात फलीकरणासाठी ठे वून ॅूणाच्या दसढया ु ठे वला जातो. [email protected]

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/health.htm

3/3

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

थरारक िनसगर्

सहसा कु ठल्याही जंगलात तुम्ही संध्याकाळी पाच- साडे पाच वाजता असाल आकाशाकडे नक्की पाहा. त्या वे ळ ी िदवसभर आकाशात ूखर तळपणारा सूयर् अःताला जाण्यासाठी हळू हळू िक्षतीजाकडे सरकायला लागतो, ूचंड वे गाने ूकाश कमी होऊ लागतो. यु व राज गुज र् र (फोटो व मािहती ) संध्याकाळची वे ळ म्हणजे अथार्तच आम्हा छायािचऽकारांना ‘‘चला आपापले कॅ मे रे बंद करा,’’ अशी ही वॉिनर्गच असते . कारण नवीन मुखपृष्ठ जमान्याच्या िडिजटल एस.एल.आर .मध्ये तुम्ही फॉरवडर् छायािचऽ घे ण्यासाठी आय.एस.ओ. अगदी १६०० तथ्यांश पयर्ंत वाढवला तरी छायािचऽणाची शक्यता चहा आिण चचार् वे ळे ूमाणे च मावळायला लागते . ददैर् कव्हरःटोरी ु वाची गोष्ट अशी की, बढयाच िनशाचर ूाण्यांची, पआयांची बाहे र पडण्याची हीच वे ळ असते . वाघाकिरताचे ूिसद्ध चीनी क म..् जंगल असे ल तर वाघ याच वे ळे स बाहे र पडतो, असे गाईड, सायव्हर सांगत राहतात. त्यामुळे मुके - िबचारे अिधकच चुटपूट लागून राहते .सूयार्ःताच्या वे ळ ी जरी एरव्हीसारखे छायािचऽण झाले नाही तरी कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर जर तुम्ही योग्य जागी असाल तर अितशय सुंदर नजारे तुम्हाला िदसू शकतात िकं वा तुम्ही ते तुमच्या कॅ मे ढयात पण पकडू शकता. कान्हा, बांधवगड- सारख्या मोठय़ा जंगलांमध्ये तुम्ही बखर संगणकाची िदवसभर वाघाच्या, इतर ूाण्यांच्या पाठलागावर पळत राहता. अंधार पडता पडता माऽ त्यांच्या मे तकू ट ‘ ’ िग्लटिरं ग िगझमोज छायािचऽणाची शक्यता उरत नाही ते व्हा जर का एखादे सूयार्ःताचे छानसे लॅन्डःके प िमळाले तर अूितम िमळू न जाते . एरव्ही या जंगलांमध्ये रःते , झाडी, पिरसर याकडे आपण लक्ष दे ऊ शकत गोसीप कोलम नाही. या सूयार्ःताच्या िनिमत्ताने माऽ आपण त्याकडे बघून एखादे छायािचऽ िमळवू शकतो. आपलं बुवा असं सोबतच्या छायािचऽातसुद्धा आहे ! ‘म ॅजुटेड टोबॅक ो’ िफल्टर समोर िचऽदृष्टी धरून साध्या छोटय़ा िडिजटल लाइफ िझंगालाला कॅ मढयावर हे कान्हातील सुर ावट छायािचऽ घे तले होते . जंगलातील उपे िक्षत आजूबाजूचे एवढे च काय पण फॅ शन माझ्या जीपमधीलही सवर्ज ण याकानाचं त्या वाघ िदसला नाही म्हणून कानाला िहरमुसले होऊन बसले होते . मी माऽ एकटाच उलटय़ा िदशे ला बघून फक्त कॅ मे ढयाच्या ले न्सच्या पयर्टन समोर हातात तो िफल्टर धरून हे छायािचऽ काढले .मागच्या वषीर् िवश्वास (भाऊ) काटदरे यांच्या साहस वे ळासमधील कासव महोत्सवाच्या वे ळ ीसुद्धा सवर्ज ण समुिात जाणाढया कासवांच्या छोटय़ा आरोग्य िपल्लांचे समोरून छायािचऽण करत होते . मी माऽ एकटाच त्यांच्या मागून त्यांचे छायािचऽण थरारक िनसगर् करत होतो. पण मला माऽ माझ्या ृे ममध्ये फे साळत्या समुिात झेपावणारी कासवांची चार िपल्ले आिण त्या समोरच्या समुिात डु ं बणारा सूयर् असे छान िचऽ िमळत होते . भिवंय या वे ळ ी अजून एका ूकारचे होणारे छायािचऽण म्हणजे ‘िसल्होट’. ूखर ूकाशाला पाश्र्वभूमीवर वाचक ूितसाद ठे वून त्याच्यासमोर असले ल्या वःतूचे अथवा व्यक्तीचे साधारणत: सावलीसारखे हे छायािचऽण संपकर् होते . पण यासारख्या छायािचऽणातून िमळणारे िरझल्ट अितशय मागील अंक वे गळे असतात. िनसगार्त जर का असे छायािचऽण करायचे असे ल तर तुम्हाला योग्य िठकाण आधी माहीत असावे लागते . या वे ळ ी अितशय थोडा वे ळ आपल्याला िमळतो. कारण डु ं बणारा सूयर् इतक्या वे गाने खाली जातो की त्यानंतर काहीच शक्य होत नाही. रणथंभोरच्या जंगलात सूयार्ःत होताना पदम तलावातून पाणी िपऊन िचतळांचा एक कळप परत

loksatta.com/lokprabha/…/tharar.htm

1/2

4/2/2009

flowers to india Immigrate to canada click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Best Jobs click he re

Send Flowers to india

Lokprabha.com

रणथंभोरच्या जंगलात सूयार्ःत होताना पदम तलावातून पाणी िपऊन िचतळांचा एक कळप परत आत जंगलात जात असताना सूयर् अःताला जाताना त्याच्या समोरून जाणारे हे हरीण के वळ निशबाने मला िटपता आले . भरतपूरला माऽ मला जागा आिण वे ळ माहीत होती, पण डु ं बणारा सूयर्, त्या समोरचे नकटा बदकांनी भरले ले झाड आिण आमची उं ची काही जमली नाही. यामुळे आमची पिहली संध्याकाळ वाया गेली होती. दसढया िदवशी संध्याकाळी माऽ आम्ही ते ु झाड, डु ं बणाढया सूयार्चा अंदाज घे ऊन त्याूमाणे बरोबरच्या सायकल िरक्शांवर उभे राहन ू आमची ‘ ’ . , उं ची से ट के ली होती आम्ही सारे जण कॅ मे रे सरसावून सज्ज झालो होतो बरोबरच्या सवर् नवीन छायािचऽकारांना मी सूचना िदल्याूमाणे सगळे ‘रे डी ःटे डी गो’किरता से ट होते , पण ते वढय़ात एक माकड झाडावर चढले आिण त्याने सगळ्या बदकांना ितकडू न हाकलवून लावले . यामुळे जे मते म डु ं बणारा सूयर्, झाडावर टोकावर बसले ले माकड आिण उडणारी नकटा बदके असे हे एकमे व छायािचऽ िमळाले . www.yuwarajgurjar.com

Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer | Network Magazine India | feBusiness Traveller | ExpressPharma | Express Hospitality | Express Textile | Express TravelWorld | Express Healthcare Mgmt.

loksatta.com/lokprabha/…/tharar.htm

2/2

4/2/2009

Lokprabha.com

३० जानेवारी २००९

वाचक ूितसाद

मुखपृष्ठ फॉरवडर् तथ्यांश चहा आिण चचार् कव्हरःटोरी चीनी क म..् मुके - िबचारे कौटु ंिबक माइण्ड ओव्हर मॅटर बखर संगणकाची मे तकू ट िग्लटिरं ग िगझमोज गोसीप कोलम आपलं बुवा असं आहे ! िचऽदृष्टी लाइफ िझंगालाला सुर ावट उपे िक्षत फॅ शन याकानाचं त्या कानाला पयर्टन साहस आरोग्य थरारक िनसगर् भिवंय वाचक ूितसाद संपकर् मागील अंक

अथर्त ज्ज्ञांचे िवश्ले ष ण आत्मिवश्वास वाढवणारे सध्या सगळीकडे मंदीची लाट आहे , असं िचऽ िदसत असताना लोकूभातील ‘नफे में घाटा’ ही डॉ. नरें ि जाधव यांची मुलाखत आिण डॉ. िगरीश जाखोिटया यांचा ‘मंदी नव्हे संधी’ हा ले ख आवडला. या दोघा अथर्तज्ज्ञांचे ले ख नुसते सकारात्मकच नाहीत तर सवर्सामान्यांचा आत्मिवश्वास वाढिवणारे ही आहे त. त्यामुळे भारतीयांच्या मनातील मंदीची दहशत नक्कीच कमी होईल. योग्य िदशा दे णाढया या ले खांमुळे वाचक आपल्या गुत ं वणुक ीसाठी व व्यवसायासाठी योग्य तो िनणर्य घे ऊ शकतील. अरिवं द सं . मोरे , राजापे ठ , अमरावती .

सं ध ीच ! ‘मंदी नव्हे , संधी’ ही कव्हरःटोरी आवडली. मंदीच्या काळात बढयाच गोष्टी ःवःत होतात. अशा वे ळ ी माहकांनी मंदीला संधी बनवलं पािहजे . कारण मंदीची लाट ओसरली की या वःतूंना पुन्हा भाव ये तो. म्हणूनच माहकाने खूप सतकर् , अभ्यासू असले पािहजे . मराठीचा ःवािभमान दशर्वणारा ले ख ‘आय अ◌ॅम मराठी, यू नो?’ आवडला. महाराष्टर्ातील सवार्नी आपल्या मराठी भाषे चा अिभमान बाळगला व तो इतरांनाही बाळगण्यास भाग पाडले तर मराठीला चांगले िदवस ये तील. धोंडीरामिसं ह राजपू त , वै ज ापू र , औरं गाबाद मीिडयासाठी िनयम हवे त १९ िडसें बरच्या लोकूभा अंक ातील ‘मीिडयाचा दहशतवाद’ हा ले ख खूप ूभावी वाटला. खरं च, मीिडयासाठी सुद्धा काही िनयम असायलाच हवे त. जे णेक रून मीिडयाला कु ठलीही बातमी दे ताना सभोवतालचे भान बाळगावे लागेल. ज्यायोगे समाजात मीिडयािवषयी िवश्वासाहर् ता िनमार्ण होऊ शके ल. मीिडया ूभावी असल्यामुळे च लोकशाही िटकू न आहे असे म्हटले जाते ती अितशयोक्ती न ठरो. लोकूभाकडू न असे च वाचनीय ले ख वाचायला िमळोत िहच अपे क्षा. बालाजी चव्हाण , माढा , सोलापू र . इले िक्शकल एनजीर् मॅने जमें ट अ◌ॅण् ड एनजीर् ऑिडट अण्णामलाई युिनव्हसर्िटच्या दरिशक्षण िवभागामाफर् त अिभयांिऽकी आिण तंऽज्ञान या ू िवषयातील ूत्ये क ी एक वषर् कालावधीचे पोःट म ॅज्युएट िडप्लोमा अभ्यासबम पुढीलूमाणे आहे त- मटे िरयल्स मॅनेज में ट, िडझाइन अ◌ॅण्ड कन्ःशक्शन ऑफ काँिबट ःशक्चर , वॉटर िरसोसेर्स डे व्हलपमें ट अ◌ॅण्ड मॅनेज में ट, एन्व्हायरमें ट मॅनेज में ट, कॉम्प्युटर एडे ड िडझाइन ऑफ काँिबट ःशक्चर , क्वांिटटी सवेर्इंग अ◌ॅण्ड व्हॅल्युएशन, ऑटोमोबाइल मे टेनन्स, ऑटोमोबाइल पोल्युशन अ◌ॅण्ड कं शोल, पॉवर प्लांट इन्ःशमें टेशन अ◌ॅण्ड कं शोल, इले िक्शकल से फ्टी अ◌ॅण्ड से फ्टी मॅनेज में ट, इले िक्शकल एनजीर् मॅनेज में ट अ◌ॅण्ड एनजीर् ऑिडट, इले क्शॉिनक्स अ◌ॅण्ड इन्ःशमें टेशन. अिभयांिऽकी आिण तंऽज्ञान या िवषयातील ूत्ये क ी एक वषर् कालावधीचे म ॅज्युएट िडप्लोमा अभ्यासबम पुढीलूमाणे आहे तूॉडक्शन मॅनेज में ट काँिबट टे क्नॉलॉजी अ◌ॅण्ड िडझाइन ऑफ काँिबट ःशक्चर कन्ःशक्शन

loksatta.com/lokprabha/…/vachak.htm

1/5

4/2/2009 flowers to india Immigrate to canada click he re

Best Jobs click he re

Flowers & Gifts

Send flowe rs & Gifts

Send Flowers to india Express Astrology Know wha t's in the sta rs for you

Express Classifieds

P ost and vie w fre e cla ssifie ds a d

Advertise with us

Lokprabha.com

ूॉडक्शन मॅनेज में ट, काँिबट टे क्नॉलॉजी अ◌ॅण्ड िडझाइन ऑफ काँिबट ःशक्चर , कन्ःशक्शन मॅनेज में ट, के िमकल ूोसे स, इन्ःशमें टेशन अ◌ॅण्ड कं शोल, अिभयांिऽकी आिण तंऽज्ञान या िवषयातील ूत्ये क ी एक वषर् कालावधीचे िडप्लोमा अभ्यासबम पुढीलूमाणे - ूॉडक्शन मॅनेज में ट, काँिबट टे क्नॉलॉजी अ◌ॅण्ड िडझाइन ऑफ काँिबट ःशक्चर , कन्ःशक्शन मॅनेज में ट, के िमकल ूोसे स, इन्ःशमें टेशन अ◌ॅण्ड कं शोल, मायिनंग इं िजनीअिरं ग, एनजीर् इं िजनीअिरं ग, में टेनन्स इं िजनीअिरं ग अ◌ॅण्ड मॅनेज में ट, वे िल्डं ग इं िजनीअिरं ग अ◌ॅण्ड टे क्नॉलॉजी, क्वािलटी मॅनेज में ट, पे शोिलयम िरफायिनंग इं िजनीअिरं ग, इं डिःशयल बायोटे क्नॉलॉजी, इं डिःशयल से फ्टी, इं डिःशयल पोल्युशन अ◌ॅण्ड कं शोल, इं डिःशयल हायिजन, फू ड अ◌ॅण्ड न्यूिशशन, फू ड िूझव्र्हे शन टे क्नॉलॉजी, िडझाइन ऑफ फाऊंडे शन िसःटीम, डॅमेज असे समें ट, िरपे अ र अ◌ॅण्ड िरहॅिबिलटे शन ऑफ ःशक्चर , साईव्हज अ◌ॅण्ड कं शोल, इं डिःशयल अ◌ॅटोमे शन. वे बसाइट : www.annamalaiuniversity.ac.in ईमे ल : [email protected] ◌्ल िवद्यापीठाच्या महाराष्टर्ातील अभ्यासबम कें िाचा दरध्वनी बमांक - ०२२- ६७५५०३३९. ू - सु रे श वांि दले सु द शर् न राजाराम बने यांस , लोकूभा ९ जाने वारी २००८ च्या अंक ात तुमची आिण तुमच्या कु टु ंिबयांची सहभागी आहे . मदतीच्या कहाणी वाचली. वाईट वाटलं. मी आपल्या दखात ु नावाखाली राजकारण करणे , आश्वासनं दे णे ही भारतातील राजकारण्यांची खोडच आहे . ही खोड आणखी शे क डो वषर् बदलणार नाही, असं वाटतं. कोणतीही चूक नसताना आपण सात जन्मांची दखं ु एका जन्मातच भोगली आहे त. सवर्सामान्यांना . ‘ ही दखं ु भोगावीच लागतात कारण करे गा हमारा ने ता, और भरे गी जनता’ हे भारतीय राजकारणातील रूढ तत्त्व आहे . तुमच्यावर कोसळले लं दख ु हे फक्त िहं दंन ू ाच भोगावं लागले लं नाही. दे शातील मुिःलमांनाही त्याची झळ बसले ली आहे . १९९३ आिण गुज रात दंगल या दोन्ही वे ळ ी िहं द ू आिण मुिःलम दोन्ही समाज होरपळले होते . गुज रात दंगलीत एका गभर्वती मुिःलम मिहले च्या पोटावर तलवार चालवणे नामदर्पणाचे उदाहरण नाही काय? ६ िडसें बर १९९२ रोजी बाबरी मशीद पाडणे हा आपल्या दे शातील िहं द-ू मुिःलम ऐक्यामध्ये कू ट पाडण्यासाठी घडवून आणले ली ददैर्ु वी घटना होती. ते एक मोठे राजकीय षडयंऽ होते . भाजप, िशवसे ना, राष्टर्ीय ःवयंसेवक संघ आिण इतर िहं दत्ववादी संघटनांनी त्यात सबीय सहभाग घे तला ु होता. म्हणूनच, तुम्हाला सुचवावे से वाटते की, तुम्ही बाळासाहे ब ठाकरें कडे जाऊन धमार्चे राजकारण करण्यासाठी त्यांना आणखी एक मुद्दा दे त आहात. त्यामुळे जरा जपून िवचार करा. िहं द,ू मुिःलम, दिलत, िभश्चन असे धमर्ज ातींवर चालले ले राजकारण रोखणे हे सवर्सामान्य जनते चे कतर्व्यच आहे . माझ्यासारख्या तरूणांना हे जातीय- धािमर्क राजकारण नष्ट व्हावे , असे वाटते . िविवध धमार्तील लोकांनी ऐक्य, शांतता ःथापन करण्यातच सगळ्यांचे िहत आहे , हे वे ळ ीच ओळखले पाहीजे . अन्यथा धमार्च्या नावावर यापुढेही िनंपाप माणसं कःपटासमान मारली जातील. योगे श फोंडे , कोल्हापू र

मत द्यायला ‘त्या ’ला यावं च लागे ल ‘तो’ मे लाय पण तो िफिनक्स पक्षी आहे . ‘तो’ म्हणजे तुम्ही आिण आम्ही नसलो तरी तो राजीव गांधींचा ‘आम आदमी’ आिण आर . के . लआमणांचा ‘कॉमन मॅन’ आहे . तो अितरे क्यांच्या गोळीबारात मे ला एवढे च. अहो, गोळीबाराचे युद्ध आपल्या शहरात खेळ ले जाईल हे त्याला थोडे च माहीत? नाही तर , त्याने आपले दािगने गहाण टाकू न ‘बुलेटूूफ जॅके ट’ नसते का घे तले ? गेली पंधरा वषेर् तो बॉम्बःफोटात अने क वे ळ ा मरतोय, कु णाला पडलीय त्याची? तो माऽ िफिनक्स पआयासारखा परत एकदा त्याच्या ःमशानातल्या राखेतून जागृत होतो आिण रोजीरोटीसाठी आम आदमीच्या गाडीतून मागर्ःथ होतो. १९९३ च्या बॉम्बःफोटाची आठवण झाली म्हणून सांगतो की, ‘तो’ एअर इं िडया िबिल्डं गच्या बॉम्बःफोटातून काहीही दखापत न होता सुटला तसा त्याने घरी ु फोनही के ला व पुढे दादरला जातोय म्हणाला. ूभादे वीच्या ःफोटाची भयाण दृँये पचवीत तो िशवसे ना भवनजवळ पे शोल पंपावर ःकू टरमध्ये पे शोल भरण्यासाठी आला. ते थे माऽ यमदताने ू त्याला सांिगतले की, ‘तुला एकदा मी सोडले , कारण तुझा मृत्यू ते थे नव्हता, तो ये थे आहे , आता चल!’ या वे ळ ी २६/११ लाही तो वाचू शकला असता पण..? त्या तटरक्षक दलाच्या नतॅष्ट अिधकाढयांनी कराची ते मुंबई ूवासात या यमदतां ू ना अडिवले च नाही. कोळी ने त्यांनी सागरी हल्ल्याचा तीन ि े े ी े र् ि ीि ि े ी ं ी ी े े 2/5 loksatta.com/lokprabha/…/vachak.htm

4/2/2009

Lokprabha.com

मिहने आगाऊ इशारा दे ऊनही ते मुदार्ड अिधकारी िवचिलत झाले नाहीत. त्यानंतर सीएसटी रे ल्वे ःथानकात जािहरात/ ूिसद्धी िवभागाच्या ॅष्टाचारी अिधकाढयांना अवदसा आठवली. ःथानकात लावले ले बॉम्ब (मे टल) िडटे क्टसर् जािहरात फलकांना अडथळा करतात म्हणून काढू न टाकले . एवढे करूनही ‘तो’ वाचला असता पण ःथानकावरील बढयाचशा जीआरपी/ आरपीएफ पोिलसांनी xxx पाय लावून पळ काढला! हे ‘त्या’चे रक्षक का भक्षक ? सगळीकडे हल्ल्यात बळी पडले ल्या पोलीस अिधकारी/ कमांडोज यांचे फोटो फ्ले क्स बोडार्वर जागोजागी लागले . ‘त्या’चे नाव बोडार्वर िलिहणे शक्य नाही हे ‘त्या’लाही मािहतीय, पण राजकीय पक्षच काय, बुज ुग र् सामािजक संःथांनीही त्याचा ‘तो’ म्हणूनही उल्ले ख के ला नाही. ‘त्या’ने कोणावर राग- लोभ न ठे वता सामान्य जीवन सुरू के ले य. ‘त्या’ला माहीत आहे की वाचिवणाढयांची मानिसक क्षमताच संपलीय. त्यामुळे आपल्याला आपणच वाचवायचेय. अहो, इले क्शन का काय म्हणतात ते जवळ आले ये ना? मग तो मतांचा मायाबाजार मांडाचाय ना? त्यासाठी तरी ‘तो’ िफिनक्स होऊन यायलाच हवा! नाही का? सु ध ीर ब . दे शपांडे , िवले पालेर् . ‘िजद्द ’ आवडली लोकूभाच्या १९ िडसें बर २००८ च्या अंक ातील ‘िजद्दीने चढू गड’ हा समीर हडीर्क र यांचा ले ख वाचून कौतुक वाटले . िशवछऽपतींच्या रायगडावर िगयार्र ोहण करणाढया सवर् िगयार्र ोहकांचे हािदर्क अिभनंदन! जीवनाकडे सकारात्मक दृिष्टकोनातून पाहणाढया साढयांचे जीवन असे च उत्साहपूणर् राहावे , यासाठी शुभेच्छा. तसंच, शुौष ू ा संःथेच्या ःवयंसेवकांचेसुध्दा हा उपबम राबिवल्याबद्दल अिभनंदन. िशवाय, ‘फॉरवडर् ’ हे नवीन सुरू के ले ले सदर खूप मजे शीर असून अंक ाची लज्जत वाढिवणारे आहे . िःमता दत्ताऽय पाटील , बोिरवली नव्या वषार्ंत िवकासाकडे लक्ष द्या गेले वषर् महाराष्टर्ासाठी अत्यंत खराब गेले. ते संपताना २६ नोव्हें बरला दे शाची आिथर्क राजधानी असले ल्या मुंबईवरील दहशतवादी हल्ल्यामुळे संपूणर् दे श हादरला. त्यातच सहा अमे िरकन नागिरकांची दहशतवाद्यांनी िनघृर्ण हत्या के ल्यामुळे सहा मिहने तरी मुंबईत पाय ठे वू नका असा सल्ला अने क दे शांनी आपल्या नागिरकांना िदला. त्यामुळे भावी काळात परदे शी गुत ं वणुक ीला मोठी खीळ बसण्याची शक्यता नाकारता ये त नाही. आधीच जागितक मंदी, त्यात महाराष्टर्ात िविवध ऊजार् आिण से झ ूकल्पांना होणारा िवरोध. त्यामुळे गुत ं वणूक दारांनी महाराष्टर्ाकडे पाठ िफरवून गुजरात अथवा अन्य राज्यात जाण्याची शक्यता नाकारता ये त नाही. सध्या मंदीत कमी झाले ले रोजगार आिण राज्यातील ४०- ४२ लाख सुिशिक्षत बे र ोजगार यांचा िवचार सवर् राजकीय पक्षांनी करणे गरजे चे आहे . तरूणांना रोजगार िमळवून दे ण्यासाठी आिण तत्पूवीर् राज्यातील ूलंिबत ूकल्प मागीर् लावण्यासाठी सवार्नीच एकऽ ये णं आवँयक आहे . िवजय साळगांव कर , अं धे र ी , मुं ब ई

मराठी मातीतला कॅ लें डर मिहमा ‘लोकूभा’ साप्तािहकाचा १६ जाने वरी २००९ चा अंक वाचला. मुखपृष्ठ कथा होती ‘मिहमा कॅ लें डरचा : आयुंय लटकलंय िभंतीला’. आतील मुखपृष्ठकथाही के वळ कालिनणर्य भोवतीच िफरताना िदसते . ‘कालिनणर्य’ने िदनदिशर्के च्या िवश्वात एवढं मोठं योगदान िदलंय की के वळ कालिनणर्यवरच कव्हरःटोरी करायलाही हरकत नाही. खरं तर, काही नािवन्यपूणर् िदनदिशर्क ांनी बाजारात आपलं वे गळं ःथान िनमार्ण के लं असून त्या िदनदिशर्क ांना योग्य न्याय िदले ला िदसत नाही. वःतुत िदनदिशर्क ांच्या िवश्वात गेली अने क वषेर् वे गवे गळे ूयोग होत आहे त. त्यातील काही ूयोग ही यशःवी झाल्याची उदाहरणदे खील ठळकपणे सांगता ये तील, ज्यांचा कालिनणर्यशी दरान्वयाने ू संबंध जोडता ये णार नाही त्यांना लोकांचा भरभरून असा ूितसादही लाभलाय. महाराष्टर्ातील पिहलं िथमॅटीक (िचऽमय) कॅ लें डर म्हणून ‘महाराष्टर्दशर्न’चा उल्ले ख करणं बमूाप्त ठरतं. ‘ूत्ये क पान आपली संःकृ ती, आपला अिभमान’ या तत्त्वाला अनुसरून ‘अनुभव ूकाशन’चे ‘महाराष्टर्दशर्न’ १९८७ साली उदयाला आलं आिण कॅ लें डर िवश्वात वे गळी बांती करून, महाराष्टर्ातील सांःकृ ितक परं परे शी िनगडीत िवषय घे ऊन सिचऽ िदनदिशर्के चं पिहलं मानाचं ःथान िमळवलं. उदर् ू भािषकांसाठीचे ‘िमझान’ हे कॅ लें डर मुिःलमधिमर्यांना समोर ठे वून िनमार्ण के ले जाते . १९९९ पासून बाजारात आले ले कॅ लें डर उदर्ब ू रोबर िहं दी, गुजराती भाषांतही ूिसद्ध होते . साधारण ५ ते ६ लाख िवबी असले ली ही िदनदिशर्क ा पण्यातन संपादक अितक मजावर ूिसद्ध करतात िविवध 3/5 loksatta.com/lokprabha/…/vachak.htm

4/2/2009

Lokprabha.com

लाख िवबी असले ली ही िदनदिशर्क ा पुण्यातून संपादक अितक मुजावर ूिसद्ध करतात. िविवध दे शांच्या मिशदींचे फोटो, नमाजाचे वे ळ ापऽक , महाराष्टर्ातील ऊरूसांची सिवःतर मािहती आिण सामािजक जाणीवे तून ले खांची मांडणी असे कॅ लें डरचे एकू ण ःवरूप असते . २००८ पासून डॉ. बाबासाहे ब आंबेडकरांना मध्यवतीर् ठे वून ‘भीमकालदशर्न’ नावाने बौद्ध िदनदिशर्क ा नव्याने लोकांपुढे सादर के ली गेली. त्यास जनसामान्यांनी उदंड ूितसाद िदल्यामुळे बढयापैक ी माकेर् ट काबीज के लंय. या वषीर्च ं २००९ हे ‘भीमकालदशर्न’चं दसरं ु वषर् आहे . हे कॅ लें डरही . , कु ठल्याही कॅ लें डरची कॉपी आहे असं कोणी म्हणू शकणार नाही कॅ लें डरच्या िवश्वास असे नािवन्यपूणर् ूयोग यशःवी होत आहे त. ‘महाराष्टर्दशर्न’ िदनदिशर्के ने या वषीर् बावीस वषार्ंचा टप्पा पूणर् के लाय. जसं ‘कालिनणर्य’ने कॅ लें डर िनिमर्तीला व्यावसाियक रूप आणलं, लोकांना कॅ लें डर िवकत घ्यायला लावंला आिण घराघरात ःथान िमळवलं तसंच ‘महाराष्टर्दशर्न’ ने दरवषीर् मराठी मातीशी जुळ ले ल्या ऋणानुबंधातून ‘मातीचा वारसा, काळाचा आरसा’ या तत्त्वातून महाराष्टर्ातील वे गवे गळ्या सांःकृ ितक परं परांच ं दशर्न घडवून िदनदिशर्के ला ःवयंपाकघरातून िदवानखान्यात आणलं. पूवीर् काही िचऽांची कॅ लें डर असत. वषर्भर एकच िचऽ पाहावे लागायचे. माऽ ‘महाराष्टर्दशर्न’ने बारा पानांवर बारा आकषर्क िचऽं िदली. त्याचबरोबर मराठी मनाला अिभमान वाटतील. महाराष्टर्ीय माणसाचा मानिबंद ू ठरतील असे िवषय घे ऊन कॅ लें डर ूकािशत करण्याचा ूयोग यशःवी के ला. ‘महाराष्टर्दशर्न’ आिण ‘भीमकालदशर्न’ या िदनदिशर्क ांची संकल्पना िनिमर्ती आिण ूकाशक असले ल्या रामनाथ आंबेर कर यांचे लहान मुलांसाठी अकॅ डिमक वषार्ंनुसार इं मजीमध्ये इयर बुक ‘पें ट- ओ- फन’ या कॅ लें डरने दहा वषेर् पूणर् के लीत. हे कॅ लें डर ‘नवनीत ूकाशन’द्वारे ूकािशत करून त्याचे संपूणर् भारतभर िवतरण के ले जाते . साधारण तीन लाख इतक्या मोठय़ा संख्ये त खपणाढया या कॅ लें डरचे जुलै ते जून असे बारमाही वषर् असते . त्यासाठीही बालिवश्वातला एखादा िवषय िनवडले ला असतो. ‘लोकूभा’सारख्या जुन्याजाणत्या लोकिूय साप्तािहकावर पक्षपातीपणाचा िकं वा मािहतीच्या अपुरेपणाचा आरोप होऊ नये , यासाठीच ही पूर क मािहती. राजें ि गजानन पे वे कर , दाभोळ , दापोली . आठवणींन ा उजळा िमळाला १६ जाने वारीच्या लोकूभातील ‘आयुंय लटकलंय िभंतीला’ या ले खात कालिनणर्य िदनदिशर्के च्या िडझाईनच्या संदभार्त के ले ला माझा उल्ले ख पाहन ू फार आनंद झाला. कारण या िदनदिशर्के चं संपूणर् िडझाईन (सूयर् व ःविःतक यांचा िमलाफ असले ला लोगो व १ ते ३१ आकडे ) मी के लं आहे , हे मी आिण साळगावकर कु टु ंिबय यांच्याखेरीज इतरांना माहीत असे ल याची शक्यताच नव्हती. या ले खाच्या िनिमत्ताने लोकांना आता हे माहीत झालं असे ल.कालिनणर्यचं पिहलं िडझाईन मी १९७३ साली के लं. त्यासाठी रघुवीर तळािशलकर यांच्या माफर् त जयंतराव साळगावकर मला भे टले होते . िवशे ष म्हणजे , कालिनणर्यचं शीषर्क मी वे गळं च के लं होतं. ते व्हा या िदनदिशर्के ची िकं मत होती फक्त दीड रुपया! आजचा लोकिूय लोगो मी १९७४ साली के ला. ते व्हापासून हा लोगो व आकडे लाखो लोकांच्या मनात घट्ट बसले आहे त. त्यावे ळ ी संगणकाचं युग नसल्यानं िदनदिशर्के ची बाराही पानं मला हातानं करावी लागत. म्हणजे , ूत्ये क मिहन्याचे चौकोन काळ्या शाईने आखायचे, नंतर वार , मिहने िचकटवण्यासाठी पे िन्सलने त्या चौकोनात ओळी आखायच्या व त्या ओळींवर वार , आकडे िचकटवून झाल्यावर मग ितथी, सणांच ं टाइपसे िटंग िचकटवायचं, अशा पध्दतीनं १२ मिहन्यांच ं िडझाइन तयार होत असे . या िशवाय, िदनदिशर्के च्या वर व खाली असले ल्या जािहरातींतील संपूणर् मजकू र व शीषर्कं मी हाताने च करत असे , हे आता मलाच खरं वाटत नाही. त्याचवे ळ ी शे तकढयांसाठी असले ली कालिनणर्य ‘िकसानदिशर्क ा’ही मीच के ली होती. दोन वषर् इं मजीतील ‘युिटिलटी कॅ ल्मॅनक ॅ ’चं िडझाइन के लं होतं ते वे गळं च. हे सवर् काम मी एकाच वे ळ ी के ले लं आहे , असो. लोकूभातील या ले खामुळे माझ्या आठवणींना उजाळा िमळाला, हे ही नसे थोडके ! कमल शे डगे , मु लुं ड (पू वर् )

Expressindia | The Indian Express | The Financial Express | City Newslines | Screen | Kashmir Live | Express Computer

loksatta.com/lokprabha/…/vachak.htm

4/5