Kho Tang Ca Dao Vn

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

1

À 1.

Àa tònh thò vûúáng núå tònh Traách ngûúâi àaä vêåy, traách mònh sao àêy! VNP7 233

2.

Àaä buöìn laåi giuåc thïm buöìn Mûa döng chûa taånh nûúác nguöìn laåi thïm. CVPD 26

3.

Àaä cam chõu baåc vúái tònh, Chuáa xuên àïí töåi möåt mònh cho ûng. CHG 15

4.

Àaä cam quêën quñt maá àaâo Nhûäng mong chim nhaån mai trao chó höìng. HPV 120

5.

Àaä chïët maâ nïët khöng chûâa Àïën mai ài chúå, chöå1 dûâa laåi ùn.

a

TNPD I 111 BK a - Àïën mai ài chúå soå dûâa laåi ùn NNPD 52

6.

Àaä chñch2 phuång loan, chia maân uyïn thuáy3

1

Chöå: gùåp. Chñch: leã loi. 3 Uyïn thuáy: Uyïn laâ chim uyïn. Uyïn ûúng laâ chim tröëng vaâ maái bao giúâ cuäng söëng thaânh àöi nïn thûúâng laâ biïíu tûúång cuãa cùåp vúå chöìng haånh phuác. Thuáy laâ chim traâ. Chia maân uyïn thuáy laâ chia reä lûáa àöi. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

2

Àaâo àaâ caách lñ, cuác noå xa lan Kiïëng kia àaä vúä khoá haân Khuyïn anh chúá tiïëc, haäy lo àaâng thêët gia. dïî DCNTB II 96

7.

Àaä chúi, chúi chöën mô miïìu Trùm gûúm kïì cöí cuäng liïìu maâ chúi. TCBD IV 100

8.

Àaä coá con mùæt thò xem àaâng

a

Coá phaãi cêån thõ maâ ngoá quaâng ngoá quú. TCBD I 606 TNPD I 120 BK a - Àaä coá con mùæt xem àaâng NNPD 52

9.

Àaä coá möåt lûúåt thò thöi. Lûúåt naây, lûúåt khaác thò àúâi khinh chï. NNPD 52 TCBD II 250 TNPD I 111

10.

Àaä àaânh canh caãi nêëu gûâng Chùèng ùn thò chúá xin àûâng móa mai. NGCK 130a BK a - Khöng ùn thò chúá xin àûâng móa mai HPV 157

11.

Àaä àaânh cùæt toác ài tu, Möåt ngaây cûãa Phêåt mûúâi thu coäi trêìn. CHG 31

12.

Àaä àaânh möåt phêån àoâ àûa bïën khaác Thaãm thûúng thên em chïëch maác leã àöi Sao khöng kiïëm núi mö maâ tûúng tûåa, phêën laåt hoa tröi hïët tïì - Em haäy àang coân trang àiïím toác mêy Àaåo phu quên chûa xûáng, em úã vúái meå thêìy coân hún. DCBTT 188

13.

Àaä àaânh möåt phêån thûúng öi!

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

3

Ba1 taân cuäng àúåi, phêën tröi cuäng chúâ. DCBTT 254

14.

Àaä àaânh nïn thiïëp nïn3 thï Nïn chùn nïn chiïëu ta vï cho troân Non moân nhûng ngaäi khöng moân Trùm nùm tñnh cuöåc vuöng troân àêëy àêy. CDTH 107

15.

Àaä ài àïën quaán thò nùçm Con ve kïu khöng súå, con huâm gêìm khöng lo. CDTCM 256

16.

Àaä giaâu thò laåi giaâu thïm

a

Àaä khoá thò khoá caã àïm lêîn ngaây

b

ANPT 19a ÀNQT 84a HT 252 LHCD 15a NNPD 52 BK a - Ngûúâi giaâu thúâi laåi giaâu thïm NASL III 20a b - Ngûúâi khoá thúâi khoá caã àïm lêîn ngaây NASL III - Àaä khoá laåi khoá caã àïm lêîn ngaây TCBD I 606 TCBD II 455 TCBD I 111 VNP 1 II 30

17.

Àaä lêu khöng gùåp baån vaâng Nay gùåp baån vaâng loâng caâng thïm tuãi Nghô àïën ên tònh gioá thoaãng, mêy bay Kïí tûâ ngaây xa caách àïën nay Loâng ta ngú ngêín àùæng cay muön phêìn Coân gò maâ thúã maâ than Coân anh qua laåi ên cêìn anh úi! Anh àaä coá vúå röìi Nhû àuäa coá àöi Boã mònh em lú lûãng möì cöi möåt mònh. 1

Ba: Hoa (tiïëng àõa phûúng).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

4

TCBD I 251

18.

Àaä lêu múái gùåp baån quen Cuäng bùçng nêëu chaáo àöî àen xanh loâng. DCNTB I 193

19.

Àaä liïìu muöëi mùån dûa xanh Göëi rúm nùçm àêët theo anh bêån naây. DCBTT 126

20.

Àaä loâng àuâm boåc yïu vò

a

Thúâi anh àùæp àiïëm trùm bïì daåi khön

b

TCBD II 329 TNPD I 111 BK a - Àaä loâng àuâm boåc vò yïu TCBD II 233 b - Thúâi anh àùæm àiïëm trùm àiïìu daåi khön TCBD II - Thò anh àùæm àiïëm moåi bïì daåi khön NGCK 144a

21.

Àaä mang lêëy caái thên tùçm Khöng vûúng tú nûäa, cuäng nùçm trong tú. HHÀN 168 HT 184 BK a - Khöng tú vûúng nûäa cuäng nùçm trong tú VNP 7 230

22.

Àaä mang lêëy caái thên tùçm Khöng vûúng tú nûäa, cuäng nùçm trong tú Àïm nùçm tú tûúãng tûúãng tú Chiïm bao thêëy bêåu,1 dêåy súâ chiïëu khöng. DCNTB I 112

23.

Àaä mang nhên ngaäi vaâo mònh Boã ài thò tiïëc cöng trònh xûa nay. CHG 13 DCBTT 266

24.

Àaä mong kïët nghôa tûúng giao Loâng coân mú tûúãng cêy cao laá daâi Bêy giúâ buön baán theo ai 1

Bêåu: Àaåi tûâ ngöi thûá hai, nghôa laâ: cö, chõ, baån,... (thûúâng chó con gaái).

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

5

Nùång àêìu chûä hiïëu, nheå vai chûä tònh Hiïëu tònh buöìn bûåc trong mònh Súå thêìy haäi meå laâm thinh vui cûúâi. CDTH 123 - 124

25.

Àaä múâi khöng leä khöng vaâo Söng sêu cha biïët, coá saâo cùæm chûa? - Biïët laâ anh úã mö àêy Cúá chi laåi hoãi söng naây sêu nöng? Phêån em laâ gaái chûa chöìng Laâm chi àaä biïët sêu nöng thïë naâo? DCTH 158

26.

Àaä mûâng qua haån cûá mön, Ai hay thaái tuïë1 haäi coân úã sau. NQPN 38

27.

Àaä nguyïìn hai chûä àöìng têm, Caâng dêìy nghôa trûúác caâng thêm ên tònh. CHG 5

28.

Àaä rùçng laâ nghôa vúå chöìng Dêìu cho nghiïng nuái, caån söng chùèng àúâi. DCNTB II 151

29.

Àaä sa lúâi heån khi chiïìu Töëi trúâi nhû mûåc cuäng liïìu ra ài. DCBTT 130

30.

Àaä sanh laâm phêån nûä nhên Nûä sanh ngoaåi töåc boã phêìn meå cha. HHÀN 227 TCBD I 206

31.

Àaä sinh ra kiïëp àaân öng

1

Thaái tuïë: Tïn möåt vò sao. Theo quan niïåm cuãa nhiïìu ngûúâi, möîi vò sao ûáng vúái möåt nùm tuöíi cuãa möîi ngûúâi. ÛÁng vúái sao thaái tuïë laâ nùm coá vêån haån.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

6

Àeâo cao nuái thùèm, söng cuâng quaãn chi. CDTCM 256 HHÀN 257 NNPD 52 TCBD I 467 TNPD I 111 VNP 1 II 96 VNP 7 97

32.

Àaä sinh ra kiïëp àaân öng Àeâo cao nuái thùèm söng cuâng quaãn chi Yïu nhau coá ngaåi àiïìu gò Non cao bïí röång ta thò cuäng cam. PDCD 13

33.

Àaä sinh ra kiïëp úã àúâi Trai thúâi trung hiïëu àöi vai cho troân Gaái thúâi trinh tõnh loâng son Súám höm gòn giûä keão coân chuát sai

a

Trai laânh gaái töët ra ngûúâi Khuyïn con trong bêëy nhiïu lúâi cho chuyïn. TCBD III 146, 474 TNPD II 64 VNP 1 I 151 VNP 7 308 BK a - Súám höm gòn giûä keão coân soát sai THQP 34b

34.

Àaä sinh ra söë hay chúi

a

Sao trúâi laåi dùæt vaâo núi khöng tiïìn.

b

ÀNQT 98a LHCD 26a BK a - Àaä sinh ra kiïëp hay chúi ANPT 7b NNPD 52 TCBD II 480 TNPD I 111 - Trúâi sinh ra kiïëp hay chúi bk NNPD 64 NQPN 49 TCBD I 525 TNPD I 311 b - Sao Trúâi laåi bùæt vaâo núi khöng tiïìn ANPT - Sao Trúâi laåi kheáp vaâo núi khöng tiïìn bk NNPD TCBD I T NPD I 311 - Sao maâ laåi gêåp vaâo núi khöng tiïìn NQPN - Thò Trúâi laåi àoåa vaâo núi khong tiïìn TCBD II TNPD I 111 - Thò Trúâi laåi àoåa vaâo núi phaãi laâm bk TNPD I 111

35.

Àaä thaânh gia thêët hay chûa

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

7

Maâ anh ûúác nhûäng mêy mûa cuâng ngûúâi? - Tuöíi anh àang àöå thú àaâo Öng Tú chûa àõnh núi naâo xe duyïn. DCTH 161

36.

Àaä thaânh gia thêët thò thöi

a

Àeâo boâng chi lùæm, töåi Trúâi ai mang?

b

HT 208 NNPD 52 TCBD I 250 TCBD III 474 TNPD I 111 BK a - Àaä nïn gia thêët thò thöi LHCD 37a b - Àeâo boâng chi nûäa, töåi Trúâi ai mang ÀNQT 86b - Àeâo boâng cho lùæm, töåi Trúâi ai mang VNP 1 I 163 VNP 7 299

37.

Àaä thïì phaãi giûä lúâi thïì Àûâng nhû con khaách tûá bïì hoát vang. DCTH 181

38.

Àaä thûúng cùæt toác trao tay Tha höì eán liïång nhaân bay maái ngoaâi. HVP 120

39.

Àaä thûúng thò chúá coá naâi Nuái cao ta dúâi nuái, söng daâi ta lêëp söng. DCNTB II 108

40.

Àaä thûúng thò thûúng cho chùæc Àaä truåc trùåc thò truåc trùåc cho luön Àûâng nhû con thoã àûáng àêìu truöng Khi vui thò giúän boáng khi buöìn thò boã di. HVP 119

41.

Àaä traãi phong trêìn Chúi trùng, chúi gioá, roä mùåt àöi ta Bêy giúâ bûúám àaä gêìn hoa Chõ Hai noái thïë nhû cúâ mêët xe

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

8

Maãnh trùng giaâ, khen ai kheáo cheã laâm ba. QHBN 325

42.

Àaä trong nhû àôa dêìu vûâng Dêìu hay dêìu dúã xin àûâng quïn nhau. HVP 119

43.

Àaä troát nhuáng tay thuâng chaâm Chùèng xanh thò cuäng phaãi laâm cho xanh. ÀNQT 96a LHCD 55a

44.

Àaä troát nhuáng tay vaâo thuâng Chûa thanh thò cuäng vêîy vuâng cho thanh. DCTH 144

45.

Àaä troát nhuáng tay vö chaâm Khöng xanh cuäng nhuöåm cho cam sûå àúâi. CDTCM 256

46.

Àaä tûâng ùn baát cúm àêìy Àaä tûâng nhõn àoái baãy ngaây khöng ùn. TCBD I 293 NNPD 52 TNPD I 111 VNP 1 II 85 VNP 7 88 BK a - Àaä tûâng nhõn àoái caã ngaây chùèng ùn HHÀN 54 - Àaä tûâng nhõn àoái baãy ngaây khöng cúm NGCK 195a

47.

Àaä tûâng lïn döëc xuöëng nûúng Anh sao ùn úã gaåt lûúâng rûáa anh? DCBTT 249

48.

Àaä tûâng xem queã boái ruâa Coân toan boái haåc xem cho múái àaânh. TCBD I 505

49.

Àaá cheo leo muöën treâo súå trûúåt Muöën noái möåt hai lúâi súå nhöåt yá em. CHG 13

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

50

9

Àaá cheo leo, trêu treâo trêu trûúåt Ngûåa treâo ngûåa àöí Tiïëc cöng anh lao khöí Tûå cöí chñ kim Mêët em ài anh khoá kiïëm khoá tòm Cuäng giaã tó nhû cêy kim maâ loân súåi chó Sao em khöng biïët nghô biïët suy Em ham núi quyïìn quñ, em khöng coá nghô gò àïën anh Hoa kia gioá thöíi lòa caânh Meå cha eáp gaã, em àaânh chõu sao? HMN 6

51.

Àaá dêìu naát, vaâng dêìu phai Trùm nùm duyïn núå chùèng sai chuát naâo. CHG 17

52.

Àaá Àöng Triïìu1 àem àöí loâ vöi Hoãi thùm quan hoå nhaâ töi ngûúâi naâo? Bùæc thang lïn thêëu Thiïn Taâo2 Trúâi sinh töi xuöëng gaán vaâo vúái ai? Coá àïm ngöìi suöët àïm daâi Tiïëng ai vùng vùèng bïn tai mú maâng Nhaâ töi thò úã Luäng Giang Ngoä úã giûäa laâng, vïì meá bïn têy Nhaâ töi laåi coá buái mêy Àêìu ngoä cêy höìng, cuöëi ngoä cêy na Bao giúâ ngûúâi coá ài qua Hoãi núi cöíng gaåch cûá núi maâ vaâo.

1

Triïìu Àöng: möåt trong chñn huyïån cuãa tónh Quaãng Ninh ngaây nay. Laâ möåt trung têm di tñch lõch sûã cuãa àêët nûúác. Huyïån lyå Àöng Triïìu caách Haâ Nöåi 85 km. 2 Thiïn Taâo: Núi ngûå cuãa Ngoåc Hoaâng vaâ caác võ thiïn thêìn trong àoá coá thêìn tröng coi viïåc söëng chïët úã coäi trêìn.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

10

QHBN 313

53.

Àaá vaâng àêy giûä möåt maâu Loâng son xin àoá laâu laâu chúá phai Àûâng nhû cö gaái Chûúng Àaâi1 Trúá trïu beã liïîu tùång ai vöåi vaâng. DCTH 180 HT 380

54.

Àaá vaâng taåc cûãa Àöng Mön Àïm qua nùçm nghô ngûúâi khön maâ theâm. NGCK I 57b

55.

Àaäi böi kia húäi àaäi böi Coá möåt àêëu têëm àaäi mûúâi khuác söng. TCPD I 505 TNPD I 111

56.

Àaåi giaã vûúng, tiïíu giaã hêìu, Hai núi cuäng muöën bùæc cêìu hoâa hai. CHG 17

57.

Àaåi Hoaâng phong caãnh hûäu tònh Cuãa nhiïìu àêët röång gaái xinh trai taâi. HT 136

58.

Àaåi möåc lûu giang, bêët àùæc höìi cöë2 Baån chöå3 ta ngheâo, duyïn söë giaã lú Tiïëng àöìn em troån keán lûåa tú Nûúác giûäa doâng chï àuåc, nûúác bïn kia khen trong. DCBTT 99

59.

Àaåi möåc lûu giang bêët àùæc höìi cöë

1

Chûúng Àaâi: Àúâi Àûúâng, Haân Hoaânh lêëy cö gaái úã phöë Chûúng Àaâi trong thaânh Trûúâng An laâ Liïîu Thõ. Do tao loaån, Liïîu thõ bõ tûúáng giùåc cûúáp mêët. Khi giùåc àaä bõ deåp, hoå Haân cho ngûúâi àem vaâng baåc ài doâ Liïîu thõ, keâm baâi thú: Cêy liïîu Chûúng Àaâi, cêy liïîu Chûúng Àaâi, ngaây trûúác xanh xanh nay coân khöng? Cho duâ caânh daâi coân buöng ruã thò coá leä cuäng àaä vin beã vaâo tay ngûúâi khaác röìi. Sau hai ngûúâi àûúåc àoaân tuå. Noái Chûúng Àaâi laâ noái hai ngûúâi yïu xa caách. 2 Àaåi möåc lûu giang, bêët àùæc höìi cöë: khuác göî lúán tröi söng khöng thïí quay vïì chöî cuä. 3 Chöå: Gùåp, thêëy (tiïëng àõa phûúng)

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

11

Cêy caã tröi söng khöng mong trúã laåi, Möåt mai anh coá xa naâng thiïn söë sûã nhiïn. CHG 6

60.

Àaåi phuá do thiïn, tiïíu phuá do cêìn1 Thûác khuya dêåy súám taão têìn cho quen.

a

HHÀN 268 TCBD II 329 BK a - Thûác khuya dêåy súám, taão têìn vúái anh. HHÀN 227

61.

Àaåi vi àaâi vi caác Tiïíu vi àöëng vi lûúng2 Anh chùèng tham röång ruöång lúán vûúân Tham vò nhún ngaäi, cuäng thûúâng3 maâ thöi. CHG 4

62.

Àaân ai kheáo gêíy tñnh tinh Möåt àaân con caá lùån ghïình noá nghe Con caá noá löåi so le Möåt àaân con caá lúán noá àeâ con caá con. VNP 1 II 116 VNP 7 522

63.

Àaân ai kheáo gaãy tñnh tinh Möåt àaân con caá nûúác lùån ghïình noá nghe Con caá noá löåi so le Möåt àaân con caá lúán noá àeâ con caá con Con caá noá vûúåt Vuä Mön4 Con chim noá ngêåm möìi vïì töí Noá múám con trïn ngaânh Ai vïì tin tûác thùm oanh.

1 2

Àaåi phuá do thiïn, tiïíu phuá do cêìn: Giaâu lúán do trúâi, giaâu nhoã do chùm chó. Àaåi vi àaâi vi caác, tiïíu vi àöëng vi lûúng: lúán thò laâm àaâi, laâm gaác; nhoã thò laâm cöåt laâm

xaâ. 3 4

Cûúng thûúâng: xem chuá thñch B 570 Vuä Mön: xem chuá thñch úã B 534

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

12

TNPD II 65

64.

Àaân baâ cuäng laâ àaân baâ Chöìng baão mua gaâ ài mua cuöëc con. NASL II 5a BK + NNPD 33 TNPD I 112: Àaân baâ nùm baãy àaân baâ Chöìng dùån mua gaâ ài mua cuöëc con. + HHÀN 232 TCBD I 559: Àaân baâ nùm baãy àaân baâ Chöìng dùån mua gaâ laåi mua cuöëc con

65.

Àaân baâ lanh laãnh tiïëng àöìng Möåt laâ saát chöìng, hai laâ haåi con. TCBD I 607 TCBD III 474 TNPD I 112

66.

Àaân baâ nhû caánh hoa tûúi Núã ra chó àûúåc möåt thúâi maâ thöi. TCBD I 607

67.

Àaân baâ nhû chó tòm kim Trùm nùm röìi cuäng ài tòm àaân öng. CDTH 95

68.

Àaân baâ nhû haåt mûa sa

a

Haåt vaâo gaác tña, haåt ra luöëng caây.

b

NASL II 22b BK a - Liïìn baâ nhû haåt mûa sa ÀNQT 104a LHCD 38b b - Haåt rúi xuöëng giïëng, haåt ra ngoaâi àöìng TCBDI 206 TNPD I 112 - Haåt vaâo gaác tña, haåt ra ruöång caây. QHBN LHCD bk TNPD I

69.

Àaân baâ thò phaãi nuöi heo Thúâi vêån àûúng ngheâo nuöi chùèng àùång trêu.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

13

HHÀN 71

70.

Àaân baâ töët toác thúâi sang Àaân öng töët toác nhûäng mang nùång àêìu. NASL II 20a BK a- Àaân öng töët toác thò mang nùång àêìu TNPD I 112

71.

Àaân Baá Nha1 lïn dêy sùén àúåi Àúåi baån Tûã Kò, tri êm húäi coá hay? CDTCM 27

72.

Àaân bêìu kheáo gaãy thúâi nghe Laâm thên con gaái chúá nghe àaân bêìu. NASL III 40b NASL IV 2b

73.

Àaân cêìm chûãa beán duyïn tú Nùm canh luöëng nhûäng ngêín ngú tiïëng àaân. HVP 119

74.

Àaân Chêu Tuêën2 ñt ai biïët gaãy Saáo Tam Kò3 ñt keã biïët nghe Ai cho truác noå löån tre Ai àem chó gêëm maâ xe tim àeân Ai cho vaâng àaá àua chen Ai cho beâo noå löån sen möåt böìn. VNP1 I 98 VNP 230 BK DCNTB I 251: Àaân Chêu Tuêën naâo ai biïët khaãy Saáo Tam Kò ai thöíi maâ nghe Ai tröìng truác löån vúái tre Ai àem chó gêëm maâ xe tim àeân Ai àem vaâng àaá àua chen

1

Baá Nha, Tûã Kò: xem chuá thñch úã A 482. Chêu Tuêën tam kò: chûa roä

2 3

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

14

Àïí cho beâo noå löån sen mùåt àêìm.

75.

Àaân àêu maâ gaãy tai trêu Àaån àêu bùæn seã, gûúm àêu cheám ruöìi. HT 229 NGCK 195a TCBD I 559 TCBD I 112

76.

Àaân em khùèng khi duâng Àaân em gaãy khuác nùm cung roä raâng. HVP 119

77.

Àaân kia long phñm chuâng dêy Àem ra anh sûãa cho ngay cung àaân. CDTH 127

78.

Àaân öng cao ngöíng cao ngöìng Laâm ùn chùèng àûúåc àûáng tröng àaân baâ. NASL II 17b

79.

Àaân öng chúá kïí Phan Trêìn Àaân baâ chúá kïí Thuáy Vên, Thuáy Kiïìu. TCBD II 250 TCBD III 146 TNPD I 112

80.

Àaân öng àoáng khöë àuöi lûún Àaân baâ mùåc yïëm húã lûúân múái xinh. NNPD 53 TCBD I 372 TNPD I 112

81.

Àaân öng hoåc saãy hoåc saâng Àïën khi vúå àeã tay laâm maâ ùn. NGCK 150b BK a - Àïën khi vúå àeã phaãi laâm maâ ùn TCBD I 294 TCBD II 250 - Àïën cún vúå àeã phaãi laâm maâ ùn TCBD I 112

82.

Àaân öng khöng rêu bêët nghò Àaân baâ khöng vuá lêëy gò nuöi con NASL II 43b NNPD 53 NQPN 48 TCBD I 607 TNPD I 112

83.

Àaân öng möåt trùm laá gan

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

15

Laá úã cuâng vúå, laá toan cuâng ngûúâi. HT 235 TCBD II 191 TNPD I 112

84.

Àaân öng nùm, baãy àaân öng Àem boã vaâo löìng cho kiïën noá tha Àaân baâ nùm baãy àaân baâ Àem boã ra chúå kiïën tha noá vïì.

a

TNPD II 64 BK a - Àem ra boã chúå kiïën tha noá vïì NQPN 70

85.

Àaân öng nùm baãy àaân öng Laâng baão mua cöìng ài mua thanh la. NASL IV 1b

86.

Àaân öng nùm baãy àaân öng Vúå dùån mua höìng, ài mua cêåy con.

a

TCBD II 191 TNPDI 112 BK a - Vúå dùån mua höìng laåi mua quyát non HHÀN 232 NNPD 53 TCBD I 559 Sûãa laåi: HHÀN TCBDI chùæp thïm À 55, Nhbs àaä taách ra.

87.

Àaân öng nùçm vúái àaân öng Nhû göëc nhû gaác nhû chöng nhû chaâ Àaân öng nùçm vúái àaân baâ Nhû luåa nhû lônh, nhû hoa trïn caânh. CÀTH 84 VNP 7 209 BK a - Nhû voác nhû nhiïîu, nhû hoa trïn caânh NASL II 19b

88.

Àaân öng nöng nöíi giïëng khúi Àaân baâ sêu sùæc nhû cúi àûång trêìu. HT 228 NASL II 19b NNPD 53 TCBD I 505, 607 TCBD II 153 TNPD I 112 VNP1 II 88 VNP 7 90 BK ÀNQT 100 a. LHCD 38a: Liïìn öng nöng nöíi giïëng thúi Liïìn baâ sêu sùæc nhû cúi àûång trêìu

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

89.

16

Àaân öng quan tùæt thò chêìy Àaân baâ quan tùæt nûãa ngaây nïn quan.

a

HT 248 TCBDI 607 TNDBI 112 VNB7 345 BK a - Àaân baâ quan tùæt nûãa ngaây lïn quan VNP1 II 38

90.

Àaân öng röång miïång thò sang

a

Àaân baâ röång miïång tan hoang cûãa nhaâ

b

CVPD 16 HHÀN 268 NASL II 44b NGCK 145b TCBD I 607 TNPD I 111 VNP1 II 100 VNP 7 101 BK a - Liïìn öng röång miïång thò sang ÀNQT 100a LHCD 38a - Àaân öng miïång röång thò sang TCBD II 153 b - Liïìn baâ röång miïång toang hoang cûãa nhaâ ÀNQT LHCD - Àaân baâ miïång röång toang hoang cûãa nhaâ TCBD II - Àaân baâ röång miïång phaá hoang cûãa nhaâ NASL III 37b - Àaân baâ röång miïång toang hoang cûãa nhaâ NNPD 53

91.

Àaân öng röång miïång thò taâi Àaân baâ röång miïång àiïëc tai laáng giïìng. NNPD 53 TCBD I 607 TNPD I 111 VNP1 II 100 VNP 7 101

92.

Àaân öng sêu sùæc nûúác àúâi Àaân baâ caån súát nhû cúi ùn trêìu. TCBD I 559

93.

Àaân öng tñch huyïët1 thò sang Àaân baâ tñnh huyïët thò tan hoang cûãa nhaâ. NQPN 46

94.

Àaân öng tñnh khñ loang toaâng Àaân baâ con gaái giûä giaâng nïët na Phoâng khi noá boã tay ra Nñn ài thò daåi, noái ra mang àiïìu. TCBD II 191 TNPD II 65

1

Huyïët: maáu ûá laåi möåt núi naâo (trong cêu naây chûa roä maáu ûá chöî naâo)*

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

95.

17

Àaân öng tñnh nïët hoang toaâng Àaân baâ con gaái giûä giaâng nïët na. NASL II 29b

96.

Àaân öng töët toác laâ Tiïn Àaân baâ töët toác nùçm liïìn vúái ma. NASL II 20a, 48a NASL III 37b NASL IV 17b

97.

Àaân öng tuöíi tñ thò taâi Àaân baâ tuöíi tñ thò hai àúâi chöìng. TCBD II 153

98.

Àaân öng xe chó dùng tú Trùm nùm röìi cuäng thua cú àaân baâ. CDTH 95

99.

Àaân tranh saánh vúái àaân cêìm Möåt àêy möåt àêëy àaáng trùm lûúång vaâng Coân àang taåc àaá ghi vaâng Ngö àöìng núä boã phûúång hoaâng ngêín ngú Mêëy nùm em cuäng xin chúâ Cêìm bùçng toác baåc nhû tú cuäng àaânh. CDTCM 112

100.

Àaån àêu maâ bùæn chim trúâi Lûúái àêu maâ thaã nhûäng núi caá thêìn Möåt mai thiïn haå xoay vêìn Con chim trúâi anh cuäng bùæt, con caá thêìn anh cuäng cêu. CDTCM 73

101.

Àang cún lûãa tùæt cúm söi Lúån kïu con khoác chöìng àoâi toâm tem

a

Bêy giúâ lûãa àaä chaáy lïn Lúån no con nñn, toâm tem thúâi toâm. NASL II 1b

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK a - Con thúâi àoâi buá chöìng àoâi toâm tem NPGT 26a NPNN 7b b - Con àaä buá àoaån, toâm tem thúâi toâm NPGT - Con thúâi àaä nguã, toâm tem thò toâm NPNN + NGCK 120a: Àûúng khi lûãa tùæt cúm söi Con thò àoâi buá chöìng àoâi toâm tem Bêy giúâ lûãa àaä chaáy lïn Con thò àaä nguã toâm tem thò toâm. + TCBD II 214 TNPD II 77: Àûúng khi bïëp tùæt cúm söi Con ngöìi khoác àoái, chöìng àoâi toâm tem Bêy giúâ bïëp àaä chaáy lïn Cúm àaâ sùæp chñn toâm tem thò toâm.

102.

Àang khi búå ngúå giûäa àaâng Ngaäi nhên cuäng tiïëc baåc vaâng cuäng thûúng CHG 8

103.

Àang khi chöìng giêån, mònh ài a Hïët khi noáng giêån, àïën khi vui vêìy Ngaäi nhên nhû baát nûúác àêìy Bûng ài maâ àöí höët raây àùång àêu. b HHÀN 323 BK a - Khi chöìng hïët giêån laåi thò vui khuêy CDTCM 270 - Hïët cún noáng giêån àïën khi vui vêìy TCBD II 330 - 331 b - Bûng ài maâ àöí húát raây àùång àêu CDTCM

104.

Àang khi cuöåc rûúåu say nöìng Àaân kia àang gaãy, sao chuâng mêët dêy? Hïët àiïåu thò em cho vay Can gò phaãi nghô nûãa ngaây, anh úi! CDTCM 73

18

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

105.

Àang thûúng, àang nhúá, àang sêìu Boã àûúâng ngao ngaán cho nhau maâ vïì Leä àêu àêìu göëi tay kïì Anh boã cho àûát maâ vïì cho àang Möëi tònh coân haäy dúã dang Thêìy meå eáp gaã trong laâng chûa xong. DCTH 185

106.

Àang chûa boáng nùæng chang chang Xa cêy, xa xoám, xa laâng, xa dên Mûúån naâng caái noán laâm ên Xa xöi caách chúã coá gêìn àêìu ai Trúâi laâm gioá truác mûa mai Mûúån naâng chaã àûúåc, mûúån ai bêy giúâ? Coá phaãi nhên ngaäi tònh cúâ Thò cho anh mûúån caái noán tûâ giúâ àïën mai. CDTCM 129

107.

Àaâng xa biïët mêëy dùåm trûúâng Hoãi em àaä kïët cang thûúâng àêu chûa. CHG 26

108.

Àaâng xa mûúån ngûåa maâ ài Xin cho töët tuöíi, luêån chi xa doâng. CHG 26

109.

Àaâng xa nhún ngaäi naâo xa Ài àêu anh cung gheá nhaâ Trûúác thùm phuå mêîu sau laâ viïëng em. CHG 7

110.

Àaáng ùn àêu àêëy maâ múâi Thûúng sao cho àûúåc chöìng ngûúâi maâ thûúng. NASL II 25a Xem thïm Ù 39

19

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

111.

20

Àaânh nheä nhû chõ baán beâo Reã thúâi chùèng baán àöí veâo xuöëng söng.

a

BK a - Baán thúâi chùèng àùæt àöí veâo xuöëng söng NASL IV 29a

112.

Àaânh têm röëi súåi chó maânh Ba lêìn töi noái chùèng thaânh phuång loan. DCNTB II 131

113.

Àaánh cúâ nûúác bñ khöng toan Duâ anh kheáo liïåu, trùm baân cuäng thua. NNPD 59 TCBD I 294 TCBD II 481 TNPD I 113 BK CHG 32: Àaánh cúâ nûúác bñ khön toan Dêîu anh kheáo lûúång trùm baân cuäng thua.

114.

Àaánh àô laåi mêët cûãa àïìn Lêëy chöìng laåi phaãi àem em ài buâ. NASL II 27b

115.

Àaánh àûa kôu caâ kôu kõt! Lêëy chöìng haâng thõt cho meå gùåm xûúng. TrCH 18

116.

Àaánh giùåc maâ àaánh tay khöng Thaâ vïì xoá bïëp giûúng cung bùæn meâo. ANPT 17b ÀNQT 81b HHÀN 97 HLCD 5b NQPN 10 TCBD I 608 TNPD I 113 VNP1 II 88 VNP 7 90 BK a - Àaánh giùåc maâ bùæn tay khöng NNPD 59

117.

Àaánh giùåc thúâi àaánh dûúái söng Àûâng àaánh trïn caån phaãi chöng maâ queâ. NASL III 44a BK HHDN 109 HT 120 TCBD II 540: Àaánh giùåc thò àaánh giûäa söng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

21

Chúá àaánh trong caån phaãi chöng maâ chòm.

118.

Àaánh möåt tiïëng chuöng, caác ngoä nguöìn nghe thêëu Àaánh möåt tiïëng chêìu, nhêåp khêíu vö tang Àoá baån buöìn coân coá chöën thúã than Àêy em buöìn nhû ngoån nhang taân àïm khuya. DCNTB I 90

119.

Àaánh töi thò töi àau àoân Tñnh töi hoa nguyïåt chùèng chûâa àûúåc àêu Tñnh quen chûâa chùèng àûúåc àêu Lïå laâng laâng bùæt mêëy trêu mùåc laâng. TCBD II 481 TNPD II 65

120.

Àaánh tröëng rao nhu sô tûåu trûúâng Ai maâ thi àêåu töi nhûúâng ngöi cao. TCBD II 467

121.

Àaánh vúå thúâi àaánh saáng mai Chúá àaánh chiïìu töëi khöng ai nùçm cuâng. NASL II 13b Xem thïm C 89

122.

Àaâo ao maâ thaã àam kïình1 O kia nho nhoã bûa mònh2 gêm gang3 DCBTT 124

123.

Àaâo hoa àua núã trong rûâng Ûúác gò àûúåc keã troã àûúâng cho hay. NASL IV 31a

124.

Àaâo hoa y cûåu tiïëu àöng phong4

1

Àam kïình: cua to . Bûa mònh: vûâa vúái mònh. 3 Gêm gang: töët, cên xûáng. 4 Àaâo hoa y cûåu tiïëu àöng phong: thú cuãa Thöi Höå àúâi Àûúâng: “Nhên diïån bêët tri haâ xûá khûá, Àaâo hoa y cûåu tiïëu àöng phong”, nghôa laâ: mùåt ngûúâi (ngûúâi àeåp) khöng biïët àaä ài àêu, 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

22

Tûúáng taâi quaã nhõ thiïëp trong ra múâi. HPV 104

125.

Àaâo khoe tûúi, liïîu khoe mïìm Cêy khö naãy nhõ, caânh thïm êëm chöìi Chûä rùçng: Thiïn hûäu tûá thúâi1 Ngaây thúâi hoa núã, töëi thúâi hoa thúm. TCBD I 325 TCBD III 224, 474 TNPD II 65

126.

Àaâo lñ möåt caânh, tú truác phiïëm loan Ban töëi höm qua, nguyïåt lùån, boáng öng sao taân Àïm khuya thanh vùæng khaách höìng nhan lûäng lúâ Cêy xanh thò laá cuäng xanh Àaä troát vin ngaânh thò haái lêëy hoa Cung àaân tyâ baâ ai kheáo gaãy tang tònh, tñnh tang Long ngêm höí àöëi, caái cöëng xang höì, caái höì xang Anh thûúng cö naâng nhû laá àaâi bi Ngaây thò daäi nùæng, àïm thò dêìu sûúng.

a

TNPD II 65 - 66 BK a - Ngaây thò daäi nùæng, àïm thò dêìm sûúng TCBD I 136-137

127.

Àaâo liïîu em úi möåt mònh Àöi vai gaánh chûä chung tònh àûúâng xa Têëm aáo nêu söìng xïëp nïëp em àïí trong nhaâ Ba vuöng khùn tñm phêët phú em àöåi àêìu Têëm yïëm àaâo sao em kheáo giûä maâu Rùng àen rûng rûác, maái toác àêìu em haäy coân xanh Sao em úã vêåy cho àaânh Sao em chùèng kiïëm möåt chuát chöìng laânh, keão thïë móa mai

chó thêëy hoa àaâo vêîn cûúâi vúái gioá àöng nhû cuä. Truyïån Kiïìu coá cêu: “Trûúác sau naâo thêëy boáng ngûúâi, Hoa àaâo nùm ngoaái coân cûúâi gioá àöng”. 1 Thiïn hûäu tûá thúâi: Trúâi coá böën muâa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

23

Saách coá chûä rùçng: Xuên bêët taái lai1 HT 304 TCBD I 607 - 608 TCBD III 147 TNPD II 6 VNP1 I 169 - 170 VNP 7 301 Sûãa laåi: Têëm aáo nêu söìng xïëp nïëp em àöåi àêìu VNP1 I vaâ VNP7 = Têëm aáo nêu söìng xeáp nïëp em àïí trong nhaâ Ba vuöng khùn tñm phêët phú em àöåi àêìu.

128.

Àaâo non xêëp xúái non tiïn Àaâo khoe tûúi, liïîu laåi khoe mïìm Hoa thúm ngaâo ngaåt Chñn phûúng trúâi laác àaác vûúân xuên Àûúâng ài töi ngaã Têën Têìn2 Laåi thïm con chim nhaån vêån chên ài vïì.

a

bk a - Laåi thïm con chim nhaån quêín chên vïì QHBN 331 - 332

129.

Àaâo thùæm thò àaâo laåi phai Böì nêu daäi nùæng thò maâi chùèng ài.

a

ANPT 10a ÀNQT 89a LHCD 21a BK a - Àöì nêu daäi nùæng thò maâi chùèng ài TNPD I 113

130.

Àaâo tú sen ngoá xanh xanh Ngoåc laânh phai giaá, gia laânh àeåp duyïn

a

Cho nïn Tiïn kïët baån Tiïn

b

Phûúång hoaâng chùèng chõu àûáng chen vúái gaâ.

c

THQP 24a BK a - Ngoåc laânh phaãi giaá, gaái laânh phaãi duyïn NASL II 29b b - Cho hay Tiïn laåi gùåp Tiïn NASL II

1 2

Xuên bêët taái lai: muâa xuên (tuöíi xuên) khöng trúã laåi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

24

- Cho nïn Tiïn laåi kïët baån tiïn ÀNQT 110b - Cho nïn Tiïn gùåp baån Tiïn LHCD 43b c - Phûúång hoaâng haá nheä àûáng chen vúái gaâ NASLII

131.

Àaåo cang thûúâng khoá lùæm baån úi Chùèng dïî nhû ong bûúám àêåu röìi laåi bay Àaåo cang thûúâng khaá dïî àöíi thay Dêìu laâm nïn voäng giaá, ruäi ùn maây cuäng theo nhau. HHÀN 227 TCBD II 329 BK a - Chùèng nhû ong bûúám àêåu röìi laåi bay CDTCM 72

132.

Àaåo cang thûúâng khöng phaãi nhû caá töm Àûúng mua múá noå, chaåy chöìm múá kia Àaåo cang thûúâng àoaån àoaån phên li Chaâng maâ xa thiïëp phen ni búãi Trúâi. HHÀN 227

133.

Àaåo cang thûúâng quñ luác ban sú Coá thûúng nhau raáng thùæt möëi tú Chúá àûâng raây àêy mai àoá, em àúåi chúâ uöíng cöng. DCNTB II 13

134.

Àaåo hùçng1 tònh ngúäi chñ thêm Laâm sao cho àùång ngoåc cêìm liïìn tay CHG 32

135.

Àaåo laâm trai anh khöng lo tñch cöëc phoâng cú Mûa döng möåt tröå, bêëy giúâ múái nó nùn. DCNTB 145

136.

Àaåo laâm trai nhû ngûúâi ta Thò àöng xung, têy àöåt chûa àùång laâm quan Huöëng chi nhû anh úã nhaâ dûng dûng vö sûå, ai gaánh baãng vaâng àïën cho. 1

Àaåo hùçng: àûác àöå, tû caách thûúâng trûåc cuãa con ngûúâi.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

CDTCM 266

137.

Àaåo naâo thûúng bùçng àaåo cang thûúâng Chöìng maâ xa vúå àoaån trûúâng trúâi úi! Bêëy lêu nay mònh möåt ngaã, tui möåt núi Ngaây nay gùåp mùåt, giaãi vúi cún sêìu Tröëng tam canh vöåi àöí trïn lêìu Mònh coá chöìng röìi, tui coân noái cú cêìu laâm chi Miïång thïë gian ngön dûåc trûúâng phi1 Àöi ta thûúng lúä boã ài sao àaânh Àöi ta thêåt beán duyïn laânh Coân lo phuå mêîu sao bêët thaânh khöng ai Bûäa nay mûúâi möåt, mai laåi mûúâi hai Mònh tui úã laåi vúái ai bêy giúâ? TCBD IV 31

138.

Àaåo trúâi baáo phuåc chùèng lêu Hïî laâ thiïån aác daáo àêìu chùèng sai. HHÀN 97

139.

Àaåo vúå chöìng duyïn kim núå caãi Thiïëp thûa chi thûa maäi thûa hoaâi Giaá thuá bêët khaã luêån taâi2 Chúá coá so ào tiïìn baåc àoâi hoaâi cho to. DCBTT 191

140.

Àaåo vúå chöìng höm êëp mai öm Phaãi àêu cua caá vúái töm Khi àoâi múá noå khi chöìm múá kia. DCBTT 194

141.

Àaåo vúå chöìng khöng möët thò mai Khöng trong thaáng chaåp thò ngoaâi thaáng giïng 1 2

Ngön dûåc trûúâng phi: lúâi noái tûåa nhû coá caánh. Coá thïí bay xa. Giaá thuá bêët khaã luêån taâi: khöng tñnh toaán tiïìn cuãa trong viïåc hön nhên.

25

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

26

Em muöën xï vö gaá nghôa trao duyïn Súå anh höm thay mai àöíi, xoám giïìng cûúâi chï. DCBTT 158

142.

Àaåo vúå chöìng nùång nghôa phu thï Àoâi tiïìn ngaân ùn cuäng hïët, sau thiïëp vïì ùn chi? DCBTT 197

143.

Àaåp xe nûúác chaãy lïn àöìng Bao nhiïu nûúác chaãy, thûúng chöìng bêëy nhiïu. CNTB II 30

144.

Àau ba nùm khöng öëm Àoái saáu thaáng khöng moân Tûâ ta thûúng baån, da coân boåc xûúng. DCNTB II 20

145.

Àau buång lêëy buång maâ chûúâm Nhûúåc bùçng chùèng khoãi, hoùæc hûúng vúái gûâng. NASL III 26b BK a - Vñ bùçng khöng khoãi, hoùæc hûúng vúái gûâng 233 93 - Nhûúåc bùçng khöng khoãi, hoùæc hûúng vúái gûâng NNPD 53 TCBD I 406 TNPD I 113 Sûãa laåi: ... hùæc hûúng TCBD I, TNPD I vaâ VNP 7 =... hoùæc hûúng

146.

Àau buång thò uöëng nûúác söng Àau mùæt lêëy nhûåa xûúng röìng maâ böi. NGCK 170b TCBD I 505 TNPD I 113

147.

Àau buång thúâi uöëng nûúác söng Àau mùæt lêëy nhûåa xûúng röìng maâ tra Nhûác àêìu lêëy buáa maâ pha Nhûúåc bùçng chùèng khoãi thanh la vúái cöìng. NASL III 26b

148.

Àau àeã cuäng phaãi xuác than Àeã rúi cuäng mùåc, kïu van cuäng lúâ.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

27

CDTCM 232 HT 264

149.

Àau àúán thay cho cêy quïë giûäa rûâng Àïí aác àen noá àêåu àau loâng quïë thay Ûúác gò con aác noá bay Phûúång hoaâng noá àêåu quïë nay bùçng loâng. HPV 157

150.

Àau tûúng tû uöëng nûúác baåc trùm Khöng thêëy ngûúâi nghôa túái thùm chuát naâo. TCBDI 454

151.

Àùæc thúâi àùæc thïë thò khön Sa cú röìng cuäng nhû giun khaác naâo Sa cú múái phaãi luåy Taâo Nhûäng so taâi sûác thò tao keám gò Ngûåa maånh ài chùèng quaãn àûúâng daâi Nûúác kiïåu múái biïët taâi trai anh huâng. TCBD II 467 TNPD II 66 BK a - Nhûäng so taâi àûác thò tao keám gò VNP1 II 98 233 100 VNP1 II vaâ VNP 7 chó ghi àïën hïët doâng naây.

152.

Àùçng àöng hûãng saáng mêët röìi Xin chaâo cö baác, giaä ngûúâi töi thûúng. DCNTB I 109

153.

Àùæng cay cuäng chõ em ta Duâ ngoåt nhû mña cuäng laâ ngûúâi dûng. DCBTT 289

154.

Àùæng cay cuäng phaãi nuöët ài Ùn thò ùn vêåy, ngon gò maâ ngon. DCNTB I 195 TCBD II 214

155.

Àùæng cay cuäng thïí ruöåt raâ Ngoåt ngaâo cho lùæm cuäng laâ ngûúâi dûng. NNPD 57 TCBD II 309 TNPD I 113

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

156.

28

Àùæng cay ta phaãi chung phêìn Coá chên giaây deáp, em cêìn laâm chi. HHÀN 228 TCBD II 392

157.

Àùæng khöí qua1 chua laâ chanh giêëy Ngoåt thûá mêëy cuäng tiïëng cam saânh Àöi ta duyïn núå khöng thaânh Cuäng do Nguyïåt Laäo chó maânh xe lúi. TCBD I 206 - 207

158.

Àùæp búâ thò phaãi khai mûúng Àuöëi soi hang töëi khöng trûúâng neão quanh. CHG 17

159.

Àùæp àêåp thò coá be búâ Soáng gioá chaã coá, sao lúâ töi tröi? Con caá noá úã trong lúâ Nûúác thò mùåc nûúác, àúåi chúâ lêëy nhau. QHBN 190

160.

Àùæp loâ maâ sùæm nöìi rang Àöi quang àoân gaánh vùæt ngang mô miïìu. CDHN 104

161.

Àùæp nêëm tröìng chanh Chaã àûúåc ùn quaã, chiïët caânh cho cam Ngúä ngûúâi ra daå Bùæc, Nam Nhêët nhêåt bêët kiïën nhû tam thu hïì2 Ûúác gò quïë saánh vúái höìi Ûúác gò thuåc nûä saánh ngûúâi trûúång phu Ûúác gò dûúái voäng trïn duâ Vúå chöìng giai laäo úã àúâi vúái nhau

1 2

Khöí qua: mûúáp àùæng. Tiïëng miïìn Nam Böå. Nhêët nhêåt bêët kiïën nhû tam thu hïì: möåt ngaây khöng gùåp nhau daâi bùçng ba thu.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

29

Ngûúâi àûâng tûúãng gioá tröng mêy Möåt àêy vúái àêëy yïu thò chúá ghen Laâm quen chaã àûúåc nïn quen. bk a- Ngúä ngûúâi úã daå Bùæc, Nam QHBN 183

162.

Àùæt haâng, gùåp aã cuâng anh ÏË haâng gùåp nhûäng thong manh quaáng gaâ. TCBD I 560 TNPD I 113

163.

Àêm tiïu nhúá toãi nguâi nguâi Ngöìi tröng àaám heå, tûúãng muâi rau rùm ÚÁ ngûúâi baån cûåu trùm nùm! Quay túá coá nhúá nghôa tùçm hay khöng? DCNTB II 118

164.

Àêìm Àaåi Tûâ1 hoa sen thúm ngaát Giïëng Àaåi Tûâ nûúác maát trong xanh Doâng Tö2 uöën khuác lûúån quanh Àêët nuöi treã nhoã lûâng danh trong ngoaâi. CDHN 111

165.

Àêëm möåt àêëm hai tay öm quaâng Thuyïìn cheâo lïn nuái, thiïëp hoãi chaâng chûä chi - Laåi àêy anh noái nhoã em nò ÊËy laâ chûä mêåt, möåt khi roä raâng. HPV 92

166.

Àêëng trûúång phu àûâng thuâ múái àaáng Àêëng anh huâng, àûâng oaán múái hay.

a

HHÀN 81 TCBD I 505 VNP1 II 97 VNP 7 99 1

Àaåi Tûâ: Àaåi Tûâ laâ tïn thön thuöåc xaä Àaåi Kim huyïån Thanh Trò. Caånh laâng naây coá daãi àêìm röång, coá tïn laâ àêìm Laáng, laâ möåt phêìn cuãa àêìm Linh Àûúâng, tröìng nhiïìu sen, úã phña têy laåi coá doâng söng Tö Lõch chaãy qua. Àaåi Tûâ xûa coá tiïëng nuöi treã nhoã maát tay, nhiïìu núi àûa treã vïì nhúâ nuöi vaâ cho laâm con nuöi 2 Doâng Tö tûác Tö Lõch

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

167.

30

Àêët bùçng nöíi tiïëng sêëm ran Múâi chaâng úã laåi thiïëp than àöi lúâi. HPV 174

168.

Àêët búâ lúã xuöëng dûúái söng Anh haân rùng àûúåc, tiïëc cöng haâng cûâ. DCBTT 229

169.

Àêët búâ söìng laåi lúã xuöëng söng Con gaái chaâo hoãi àaân öng thiïåt gò. NASL II 26a

170.

Àêët Buåt maâ neám chim trúâi

a

Chim thò bay mêët àêët rúi xuöëng àêìu.

b

ÀNQT 10b CLHD 35a TCBD I 505 TCBD III 184 BK a - Àêët Buåt àem neám chim trúâi NASL I 1b NASL IV 18a - Àêët Buåt laåi neám chim trúâi NNPD 57 TNPD I 113 b - Chim thúâi bay mêët àêët rúi vaâo chuâa NASL I - Chim bay ài mêët àêët rúi vaâo chuâa NASL IV - Chim trúâi bay mêët àêët rúi vaâo chuâa NASL IV Sûãa laåi... maâ nùån LHCD =... maâ neám...

171.

Àêët coá böìi coá lúã Ngûúâi coá dúã coá hay Em nguyïìn möåt têëm loâng ngay Àinh ninh möåt daå, àïën ngaây trùm nùm. DCNTB II 17

172.

Àêët coá chöî böìi chöî lúã Ngûåa coá con dúã con hay Coi theo thò maâ úã Choån theo cúä maâ xaâi Dêìu ai yã thïë cêåy taâi Em giûä loâng thuåc nûä, duâi maâi gûúng trong. DCNTB II 17

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

173.

31

Àêët Chêu Thaânh nam thanh, nûä tuá Trong vûúân thuá àuã caác thûá chim Em chaách ai moån daå kiïëm tòm Àem lúâi huyïîn hoùåc löîi nïìm toác tú. TCBD IV 31

174.

Àêët àêåp nhoã, luöëng àaánh to Xung quanh rùæc àêåu, tröìng ngö xen vaâo Phên tro chùm boán cho nhiïìu Àêåu ngö hai gaánh möåt saâo khöng sai TCBD II 387

175.

Àêët àêu, àêët laå, àêët luâng Ài laâm laåi coá thöí cöng ngöìi búâ Ngöìi búâ laåi chaã ngöìi khöng Hai tay chöëng göëi, mùæt tröng ngûúâi laâm. CDTCM 218

176.

Àêët àêu àêët laå àêët luâng Ài laâm laåi coá thöí cöng ngöìi búâ - Thöí cöng khöng coá ngûúâi thúâ Cho nïn múái phaãi vêín vú ngoaâi àöìng. HT 249

177.

Àêët khö ài böå múái taâi Khöng chöìng maâ coá con trai múái tònh. DCNTB I 195

178.

Àêët Lam Kiïìu1 ngúä ngaâng khoá bûúác Àöång Àaâo Nguyïn2 laåch nûúác quanh co 1

Lam Kiïìu, cêìu Lam: Lam Kiïìu, tïn möåt chiïëc cêìu thuöåc huyïån Lam Diïîn, tónh Thiïím Têy, Trung Quöëc. Theo Truyïìn Kyâ, dêîn trong Thaái bònh quan kñ. Buâi Haâng, ngûúâi àúâi Àûúâng, gùåp naâng Vên Tiïn vaâ àûúåc naâng tùång möåt baâi thú trong àoá coá yá: Lam Kiïìu chñnh laâ núi àöång tiïn. Buâi Haâng ài àïën Lam Kiïìu gùåp ngûúâi àeåp vaâ Vên Anh (em Vên Tiïn), hai ngûúâi kïët duyïn vaâ sau àoá lïn coäi tiïn. Do àiïín naây, Lam Kiïìu cêìu Lam àûúåc duâng àïí chó núi ngûúâi àeåp úã hoùåc àïí noái viïåc nhên duyïn, viïåc trai gaái gùåp gúä nhau maâ sau nïn vúå nïn chöìng. 2

Àöång Àaâo Nguyïn: tïn ngoån nuái úã phña Têy Nam huyïån Àaâo Nguyïn tónh Höì Nam. Trung Quöëc. Dûúái nuái coá àöång Àaâo Nguyïn.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

32

Traách mònh khöng àùæn noã ào

a

Raä rúâi duyïn núå, oan chûa, húäi trúâi!

b

BK a - Túái àêy trùm sûå ngaân sûå muön lo b - Thuyïìn tûâ bi àûa ngûúâi qua biïín khöí, khoá doâ laåch söng DCBTT 61

179.

Àêët laáng quyïn tûå nhiïn coã moåc Búâi mang chûä ngheâo baån ngoåc coá àöi.

a

TCBD I 454 BK a - Anh maãng lo ngheâo baån ngoåc coá àöi CHG 6

180.

Àêët liïn sún tröìng cêy àónh Ngûå Soáng döåi con thuyïìn taåi xûá söng Hûúng Anh xa em ra, thiïëu chi núi baâi ca tiïëng haát, àúân nguyïåt caãi lûúng Nhûng àïí cho em àêy nùm canh, giêëc mú höì àiïåp, chaånh laá can trûúâng àúán àau. DCBTT 106

181.

Àêët Lûu Dûúng anh vïì tang chuá Möëi tònh chung lùn löån lao àao Dùån Kiïìu, duâ soáng gioá ba àaâo Cuäng giûä lúâi thïì non heån biïín, chúá luác naâo laäng quïn. DCBTT 164

182.

Àêët maâu tröìng àêåu, tröìng ngö Àêët lêìy cêëy luáa, àêët khö laâm vûúân

a

Ngaây röìi em laåi ài buön

Vïì àöång naây, trong baâi Àaâo hoa nguyïn kñ, Àaâo Tiïìm coá kïí rùçng: “Möåt ngûúâi àaánh caá úã Vuä Lùng búi thuyïìn ngûúåc doâng suöëi. Hai bïn àêìy hoa àaâo. Ài maäi, ngûúâi àêëy àïën möåt núi coá dên cû ùn mùåc theo y phuåc àúâi Têìn. Hoãi thùm múái biïët hoå traánh chïë àöå haâ khùæc cuãa Têìn Thuãy Hoaâng àïën àoá úã àaä nhiïìu àúâi röìi vaâ söëng úã àoá rêët sung sûúáng haånh phuác. Ngûúâi àaánh caá vïì thuêåt chuyïån laåi vúái moåi ngûúâi, vïì sau mêëy lêìn muöën vaâo laåi Àaâo Nguyïn nhûng khöng tòm àûúåc löëi vaâo cûãa àöång”. Vùn hoåc cöí duâng Àaâo Nguyïn àïí chó núi coá caãnh àeåp, ngûúâi àeåp, cuöåc söëng haånh phuác, hoùåc hoùåc chó coäi tiïn

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

33

Quanh nùm no êëm, em buöìn nöîi chi? CDTCM 250 BK a - Àêët lêìy cêëy luáa, àêët khö tröìng vûúân TCBD II 387 - HT 108 chó ghi àïën hïët doâng naây

183.

Àêët naây àêët töí àêët tiïn Àêët naây chöìng vúå boã tiïìn ra mua Bêy giúâ Nhêåt, Phaáp keáo huâa Chiïëm tröìng àay laåc, ûác chûa, húäi Trúâi!

HT 268 VNP 1 II 74 VNP 7 365

184.

Àêët Ngoåc Haâ1 töët tûúi phong caãnh Gaái Ngoåc Haâ vûâa àaãm vûâa xinh Úi ngûúâi gaánh nûúác giïëng àònh. Coân chùng hay àaä chao tònh cho ai? CDHN 156

185.

Àêët Quaãng Nam chûa mûa àaä thêëm Rûúåu höìng àaâo chûa nhêëm àaä say Baån vïì nùçm nghó gaác tay Thû xem ai ún trûúång, nghôa daây bùçng ta. DCNTB I 225

186.

Àêët rùæn nùån chùèng nïn nöìi Anh ài lêëy vúå cho töi lêëy chöìng. ÀNQT 113b LHCD 52a Xem thïm K 314

187.

Àêët ta Chu Hoáa coá gò

1

Ngoåc Haâ: xûa laâ möåt traåi thuöåc töíng Nöåi, huyïån vônh Thuêån, kinh thaânh Thùng Long cuä, nay thuöåc quêån Ba Àònh tûâ xûa àaä nöíi tiïëng vïì nghïì tröìng hoa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

34

Nhúâ nûúng laá coå chùèng thò àoái meo Ngaây ngaây baán laá chúå chiïìu Keã ài ngûúâi laåi dêåp dòu cuäng vui. CDTCM 279

188.

Àêët Thûâa Thiïn trai hiïìn gaái lõch

a

Non xanh nûúác biïëc, àiïån ngoåc, àïìn röìng Thaáp baãy têìng. Thaánh miïëu, chuâa Öng Chuöng khua Diïåu Àïë1, tröëng rung Tam Toâa Cêìu Trûúâng Tiïìn3 mûúâi hai nhõp bùæc qua

b

Taã Thanh Long, hûäu Baåch Höí àúåi khaách êu ca thaái bònh. DCBTT 55 HT 414 BK a - Àêët Thêìn Kinh trai thanh gaái lõch bk DCBTT - Àêët Thûâa Thiïn dên hiïìn caãnh lõch bk DCBTT b - Cêìu Traâng Tiïìn saáu nhõp bùæc qua TCDG 49

189.

Àêët töët tröìng cêy rúâm rûúâm raâ Nhûäng ngûúâi thanh lõch noái ra quñ quyïìn.

a

ÀNQT 88a LHCD 20b TCBD III 474 TNPD I 113 BK a - Nhûäng ngûúâi lõch sûå noái ra quñ quyïìn NASL III 3b

190.

Àêët traã cho vua, chuâa traã cho saäi Bao nhiïu nhên ngaäi thiïëp traã cho chaâng Thiïëp lui vïì chöën cuä àïí múã haâng baán buön. CDTCM 56

191.

Àêët trúâi sinh àûúåc àöi ta Àöë em trúâi àêët traãi ra roä raâng? - Dûúái àêët coá àöng, coá têy

1

phöë Huïë.

Thaánh miïëu, chuâa Öng, Àiïåu Àïë, Tam Toâa, Cêìu Trûúâng Tiïìn: caác àõa àiïím úã thaânh

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

35

Coá nam coá bùæc coá cêy ngö àöìng Dûúái àaát coá nuái coá söng Coá thuyïìn chúã khaách, coá öng laái àoâ Dûúái àêët coá vûúân tröìng hoa Àoá laâ hoa cuác àêy laâ hoa lan Dûúái àêët coá chuâa trùm gian Coá àöång Tûâ Thûác1 coá hang lïn trúâi Dûúái àêët laåi coá Lam Kinh2 Coá cêìu coá quaán coá dinh baán haâng Dûúái àêët coá moã baåc vaâng Moã àöìng, moã keäm, moã ngang, moã chò Moã thiïëc moã sùæt thiïëu chi! Baâi àêët em hoåa vên vi àaä röìi Bêy giúâ coân àïën baâi trúâi Nhûúâng anh hoåa laåi mêëy lúâi cuâng nghe. DCTH 196

192.

Àêët xêëu nùån chùèng nïn nöìi Dêìu anh coá vúå thò töi coá chöìng. CHG 21

193.

Àêët xêëu tröìng cêy khùèng khiu Nhûäng ngûúâi thö tuåc noái àiïìu phaâm phu.

a b

ÀNQT 88a LHCD 20b NASL III 3b BK a - Àêët cûáng tröìng cêu khùèng khiu ANPT 12b QPHT 42a - Àêët soãi tröìng cêy khùèng kheo NPNN 17b

1

Àöång Tûâ Thûác: cuäng goåi laâ hang Tûâ Thûác. Truyïìn thuyïìn kïí rùçng: coá möåt naâng tiïn tïn laâ Giaáng Hûúng ài chúi höåi úã Tiïn Du, nay thuöåc àêët Bùæc Ninh, vö yá laâm gaäy caânh hoa mêîu àún. Nhaâ sû bùæt naâng àïìn. Tûâ Thûác lêëy chiïëc aáo böng cûâu àang mùåc, àïìn höå naâng. Sau àoá ñt lêu, Tûâ Thûác ài chúi úã Thanh Hoáa, gùåp caãnh tiïn vaâ Giaáng Hûúng úã àöång Tûâ Thûác. Hai ngûúâi ùn úã vúái nhau möåt nùm. Tûâ Thûác nhúá nhaâ xin vïì. Àïën nhaâ thò àaä 60 nùm qua, moåi viïåc àöíi thay. Tûâ Thûác buöìn rêìu ra ài tòm gùåp laåi caãnh cuä ngûúâi xûa. Tûâ àêëy ngûúâi àúâi khöng thêëy öng nûäa. Àöång Tûâ Thûác úã xaä Nga Thiïåu, huyïån Nga Sún, tónh Thanh Hoáa. 2 Lam Kinh: àõa danh úã huyïån Thoå Xuên, tónh Thanh Hoáa, trïn búâ söng Chu, caách thõ xaä Thanh Hoáa 56km. Àêy laâ cùn cûá chöëng Minh cuãa Lï Lúåi, nùm 1428 Lam Kinh àûúåc xêy dûång úã àêy.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

36

- Àêët rùæn tröìng cêy khùèng khiu NASL I 4b NASL IV 33b. - Àêët rùæn tröìng cêy khùèng kheo PTK 15b - Àêët xêëu tröìng cêy ngùèng nghiu TCBD III 474 TNPD I 113 b - Nhûäng ngûúâi trêìn tuåc noái àiïìu phaâm phu PT7K Xem thïm T 1058

194.

Àêët xoám Àöìng tröìng cêy ngö àöìng Àöìng nhên àöìng laåc taåc chûä àöìng laâm ghi - Vui xuên, xuên laåi gùåp xuên Tûá thúâi phong caãnh gùåp tuêìn xuên lai. HVP 98

195.

Àêu àêu cuäng coá anh huâng Xin em giûä troån tam tuâng thò hún.

a

HHÀN 130 BK a -Xin em giûä veån chûä tuâng thò thöi.

196.

Àêìu cha lêëy laâm chên con

a

Mûúâi böën nùm troân, hïët söë thò thöi.1 TCBD I 542 TCBD III 91 TNPD I 113 VNPS 85b BK a - Àêìu cha lêëy laâm àuöi con CVPD 11 Xem thïm N 520

197.

Àêìu chúå coá traái bñ rúå Cuöëi chúå coá traái bñ àao Giûäa chúå coá àôa mön xaâo Anh Hai töi, chõ Saáu töi gùåp nhau nhû liïîu gùåp àaâo Àùång maâ liïåu tñnh ngaây naâo hiïåp hön.

1

Coá thuyïët cho rùçng lúâi trïn vûáng vaâo vêån mïånh nhaâ Têy Sún. Nguyïîn Huïå hiïåu Quang Trung , con laâ Quang Toaãn lêëy niïn hiïåu Canh Thõnh Chûä Caãnh coá chûä tiïíu úã dûúái vaâ chûä Quang coá chûä tiïíu úã trïn. Hai cha con truyïìn ngöi cho nhau àûúåc 14 nùm thò sûå nghiïåp nhaâ Têy Sún chêëm dûát.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCNTB II 13

198.

Àêìu àöåi chuáa, vai mang cöët meå (a) Tay dòu dùæt cha giaâ Gùåp mùåt àêy nûúác mùæt nhoã sa Thoâ tay trong tuái baâ ba Lêëy caái khùn mu soa anh chùåm Àaåo vúå chöìng ngaân dùåm khöng quïn. HHÀN 228 TCBD II 329

(b) Àêìu thò cöng chuáa Vai mang cöët meå Tay daác cha giaâ Gùåp mùåt em nûúác mùæt nhoã ra Anh lêëy vaåt aáo daâ1 anh chùåm Àiïu cang thûúâng ngaân dùåm chùèng quïn. CHG 27

199. (a) Àêìu àûúâng coá möåt cêy duöëi Cuöëi àûúâng coá möåt cêy àa Laâm chi töåi nghiïåp boã qua sao àaânh? HHDN 228 TCBD I 454

(b) Àêìu àûúâng coá möåt cêy duöëi Cuöëi àûúâng coá möåt cêy àa Nghôa nhên ngaây möîi möåt xa Laâm chi töåi nghiïåp boã ta sao àaânh. DCBTT 162

200.

Àêìu àûúâng coá möåt cêy duöëi Cuöëi àûúâng coá möåt cêy àa Laâm chi töåi nghiïåp boã qua sao àaânh - Cuåc àaá lùn nghiïng lùn ngûãa Em cuäng sûãa cho cuåc àaá lùn troân 1

AÁo daâ: aáo nhuöåm voã caáy daâ, coá maâu vaâng*.

37

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

38

Giêån anh noái vêåy, chúá daå em coân thûúng anh. DCNTB I 139 Xem thïm C 1011

201.

Àêìu àûúâng kia coá möåt cêy chuöëi Cuöëi àûúâng noå coá möåt cêy àa Caái goác ngaä ba coá möåt súåi dêy tú höìng Con gaái chûa chöìng nhû böng hoa lñ Trai chûa vúå nhû bûác tûúång veä tranh àöì Ngoá lïn mêy baåc trúâi höìng Gêîm töi vúái bêåu vúå chöìng xûáng àöi HHÀN 168 TCBD I 137

202.

Àêìu em àöåi caái khùn vuöng Tröìng xuöëng dûúái ngûåc nhû buöìng cau non Cöí tay vûâa trùæng vûâa troân Mùæt muäi em thïë chöìng con thïë naâo. NASL II 7a

203.

Àêìu gaâ maá lúån thò chï Lêëy anh cêu ïëch ruã rï ao beâo. NGCK 127a BK a - Lêëy thùçng cêu ïëch di rï ao beâo. NASL II 18b

204.

Àêìu gaânh coá con ba ba Keã kïu con traåch, ngûúâi la con ruâa. HHÀN 49 TCBD I 560

205.

Àêìu giöìng coá cêy duöëi, cuöëi giöìng coá cêy àa Ngaä ba àûúâng coá cêy tú höìng Con gaái chûa chöìng caái loâng hûåc húä Con trai chûa vúå ruöåt thùæt nhû tranh Ngoá lïn mêy trùæng trúâi xanh Ai ai cuäng vêåy, ûng anh cho röìi

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

39

TCBD I 137

206.

Àêìu laâng cêy duöëi Cuöëi laâng cêy àa Cêy duöëi anh àïí laâm nhaâ Cêy àa boáng maát naâng ra anh chaâo Àöi tay nêng caái khùn àaâo Bùçng khi höåi haát anh trao cho naâng Tuái anh nhûäng baåc cuâng vaâng Àïí anh keáo nhêîn cho naâng àeo tay Duâ ai bêëm chñ naâng bay Thò naâng phaãi giûä nhêîn naây cho anh Duâ ai beã laá vin caânh Thò naâng phaãi nhúá lúâi anh dùån doâ. CDHN 166

207.

Àêìu laâng cêy duöëi, cuöëi laâng cêy àa Ngoä em cêy nhaän, ngoä ta cêy àaâo Coá thûúng múái bûúác chên vaâo Khöng thûúng coá àoán coá chaâo cuäng khöng. DCBTT 125

208.

Àêìu laâng coá buåi chuöëi khö Tröng vïì xoám Bùæc àöi cö chûãa chöìng Cêy cao gioá àêåp àuâng àuâng Ai vïì àùçng êëy nhùæn cuâng àöi cö. TNPD II 67 BK a - Ai vïì àùçng êëy nhùæn giuâm àöi cö TCBD I 137

209.

Àêìu laâng coá caái giïëng thúi Ngûúâi ngoan rûãa mùåt, ngûúâi hiïìn soi gûúng Treâo lïn traái nuái Tam Sún Thêëy àöi con chim loan phûúång tûåa nûúng möåt mònh Àöë ai àuác gaåch xêy thaânh

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

40

Tñch tang taâng tñch Trïn trúâi ruåc rõch Nay nùæng, mai mûa Húäi ngûúâi àaä coá ai chûa? Àïí cho ngûúâi ngoan ngöìi àêëy, töi liïìn ngöìi àêy Ûúác gò àöi ngûúâi êëy lêëy àöi töi naây. QHBN 296 HT 346 - 347

210.

Àêìu laâng coá con chim xanh Ùn no tùæm maát àêåu caânh giêu gia Anh thûúng cö mònh tha thiïët thiïët tha Caânh cao cao vöíng, caânh la la àaâ. NGCK 186b BK a - Caânh cao cao böíng, caânh la la àaâ HT 149

211.

Àêìu laâng coá möåt cêy àa Cuöëi laâng cêy bûúãi, ngaä ba cêy höìng Coá möåt cö gaái chûa chöìng Àïí anh mua buán mua loâng sang thùm Ai ngúâ cö àaä coá chöìng Àïí buán anh möëc àïí loâng anh thiu - Loâng anh thiu mang vïì luöåc laåi Buán anh thúâi mang àaäi nûúác chua Thïë gian thêëy baán thò mua Naâo ai coá biïët mêy mûa mêëy lêìn. CDTH 140

212.

Àêìu laâng coá möåt cêy àa Cuöëi laâng cêy thõ ngaä ba cêy dûâa Dêìu anh ài súám vïì trûa Anh cuäng nghó maát cêy dûâa nhaâ töi Anh vaâo anh chùèng àûáng chùèng ngöìi Hay laâ anh phaãi duyïn töi anh buöìn

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh buöìn anh chùèng muöën ài buön Möåt vöën böën laäi anh buöìn laâm chi Töi laâ con gaái nhúä thò Chùèng thaách tiïìn cûúái laâm chi beä baâng Rûúåu hoa chó lêëy muön qua Trêu boâ chñn chuåc hoå haâng ùn chúi Voâng vaâng chó lêëy mûúâi àöi Nhiïîu taâu trùm têëm tiïìn rúâi möåt muön Naâo laâ cuãa hoãi cuãa han ÊËy tiïìn dêîn cûúái anh toan thïë naâo? KSK 5a

213.

Àêìu laâng coá möåt cêy thöng Àêëy thûúng àêy nhúá, tú höìng àûúng xe Loâng àêy nhúá àêëy ài tòm Vùæng naâng möåt chuát nhû chim laåc àaân Bêëy nhiïu lêu anh nhûäng nhúá naâng Vaâng cêìm mûúâi laång chûa bùçng nhúá nhau Bêëy nhiïu lêu anh nhûäng chõu sêìu Cúm ùn chúâ bûäa, nhúá nhau chúâ ngaây Laåi àêy anh baão em naây Coá thêåt laâ thïë àïí tay võn caânh Hay coân nghô quêín lo quanh Naâng vïì maâ gúä möëi manh cho röìi. CDTCM 153

214.

Àêìu laâng coá möåt cêy tröi Mûúån thúå àaánh xuöëng àoáng àöi chiïëc àoâ Naây àöi chiïëc àoâ Rûúác o nhên ngaäi Àûáng laåi maâ xem

41

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

42

Àoâ doåc, àoâ ngang Àöi àoâ àöi chûä ÚÁ o lõch sûå! Anh khöng lêëy tiïìn Röìi sau nhên ngaäi kïët duyïn. DCTH 85 HT 362

215.

Àêìu laâng coá möåt cún (cêy) àa ÚŒ giûäa cún cêåy, ngaä ba cún dûâa Duâ anh ài súám vïì trûa Thò anh nghó maát boáng dûâa nhaâ em. HPV 120

216.

Àêìu nùm ùn quaã tranh yïn Cuöëi nùm ùn bûúãi laåi thïm àeâo boâng Ùn bûúãi thúâi nhúá àïën boâng Ùn cam nhúá quñt, ùn höìng nhúá hûúng Ùn mñt lêëy haåt maâ ûúng Möåt chiïëu àöi giûúâng biïët traãi núi nao. NASL IV 25b

217.

Àêìu nùm ùn quaã thanh yïn Cuöëi nùm ùn bûúãi cho nïn àeâo boâng Vò cam cho quñt àeâo boâng Vò em nhan sùæc cho loâng nhúá thûúng. TCBD I 137 TNPD II 67 VNP1 I 63 VNP7 186 BK a - Vò em nhan sùæc cho loâng anh thûúng HT 157

218.

Àêìu röìng, àuöi phuång le te Muâa xuên êëp trûáng, muâa heâ núã con. CVPD 2

219.

Àêìu thò àöåi noán moäm boâ Chên àaåp mùåt àêët, tay goâ caâng xe.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

43

CDHN 132

220.

Àêìu troåc löng löëc bònh àaâo Nhaâ ai coá cöî, thò vaâo gùåm xûúng. TCBD III 184 TNPD I 114

221.

Àêìu xoám noå coá cêy nuác naác Àûúâng xoám kia lùæm caát dïî ài Cö kia oáng aã laâm chi Àïí cho anh noå tin ài möëi vïì. NGCK 186b

222.

Àêy laâ chônh gaåo taám xoan

a

Mêëy phen giaá sùæc gian nan múái thaânh Bêy giúâ ta giaä cho tinh Phoâng khi yïën êím dêng lïn chúá chêìy Àaä no röìi laåi àaä say Mûâng rùçng nay àaä hêy hêy thaái bònh. THQP 16b BK a - Naây naây chônh gaåo taám xoan TCBD II 122

223.

Àêy ta nhû cêy giûäa rûâng

a

Ai lay chùèng chuyïín, ai rung chùèng dúâi.

b

TNPD I 113 BK a- Àêy ta nhû cêy trong rûâng ÀNQT 112b LHCD 51b b - Ai lay chùèng chyïín, ai rung chùèng rúâi HT 221 LHCD TCBD II 467 VNP 1 II 95 VNP7 96

224.

Àêy tay khöng, àoá cuäng chên röìi Lêëy nhau, ta seä lêìn höìi nuöi nhau. CDTCM 27

225.

Àêy vúái àoá nhû gioá noå àûa buöìm Mong anh xeát kô thûúng duâm àaâo thú - Anh cuäng chùèng khaác chi caánh buöìm treo trûúác gioá

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

44

Raây àêy mai àoá, thêåt khoá àõnh chûâng Àûúåc gùåp em trong daå anh mûâng xiïët bao! DCNTB II 38

226.

Àêëy coân khöng àêy cuäng coân khöng Àêëy keán vúå àeåp, àêy tröng chöìng maâu Chuöång chuöëi, chuöëi laåi cao taâu Thûúng anh, anh laåi ra maâu laâm cao Xin àûâng bùæc bêåc laâm cao Pheân chua em àaánh nûúác naâo cuäng trong. CDTH 93 VNP7 250 - 251

227.

Àêëy dûát tònh thûúng, àoaån trûúâng thên thiïëp Nhúá tröng tha thiïët, töåi nghiïåp cho em! Öm sêìu chêët thaãm ngaây àïm Nùm canh lùn löåi, ngûãa nghiïng möåt mònh. DCNTB II 118

228.

Àêëy àöng thò bïn àêy têy Àêy chûa coá vúå, àêëy nay chûa chöìng Con trai chûa vúå àaä xong Con gaái chûa chöìng, buöìn lùæm em úi! TNPD II 66 BK a- Àêëy àöng thò àêy bïn têy VNP7 262

229.

Àêëy laå thò àêy cuäng laå Em kïu anh daå, thiïn haå àïìu khen Tûúãng laâ àoá nhuám àêy nhen Hai tim hiïåp laåi nhû àeân múái xinh Ai ngúâ anh baån phónh mònh Qua cêìu ruát nhõp àïí mònh bú vú. DCNTB II 131

230.

Àêëy phuång loan àêy cuäng phuång hoaâng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

45

Àêëy chaáu Vûúng Mêîu, àêy cuäng con Ngoåc Hoaâng keám chi? DCNTB II 86

231.

Àêëy song àêy cuäng mêy giaâ Àêëy con Àö Àöëc1 àêy cuäng chaáu baâ Quêån Cöng2. ANPT 19a NNPD 58 TCBD II 555 TNPD I 120 BK + NASL I 25b: Àêëy quò àêy cuäng mêy giaâ Àêëy con öng Töíng Àöëc, àêy cuäng chaáu baâ Quêån Cöng. + TCBD I 207: Àêëy mêy àêy cuäng song giaâ Àêëy quan Töíng Àöëc àêy baâ Quêån Cöng.

232.

Àêëy song àêy cuäng mêy liïìn Àêëy coá möåt tiïìn, àêy cuäng saáu mûúi.

a

ÀNQT 97b LHCD 24b NNPD 57 TCBD I 560 TNPD I 113 BK a - Àêëy coá quan quñ, àêy chñn tiïìn saáu mûúi NASL IV 11a - Àêëy quan, àêy cuäng chñn tiïìn saáu mûúi ANPT 19a NGCK 120a

233.

Àêëy vaâng àêy cuäng àöìng àen Àêëy hoa thiïn lñ, àêy sen Têy Höì.

a

ANPT 19a CDHN 95 NGCK 121a TNPD I 113 BK a - Àêëy hoa soái trùæng, àêy sen Têy Höì ÀNQT 97b LHCD 24b PDCD 10 bk TNPD I - Àêëy hoa thiïn lñ, àêy sen nhõ höì NASL IV 9a - Àêëy hoa thiïn lñ, àêy sen Nguä höì NNPD 57 TNCD 103

234.

Àêëy vaâng, àêy cuäng àöìng àen Àêëy hoa thiïn lñ, àêy sen nhõ höì

1 2

Àö àöëc: chûác quan voä cêìm àêìu möåt àaåo quên thúâi phong kiïën. Quêån cöng: tûúác võ nhaâ vua phong cho caác thên thêìn vaâ cöng thêìn.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

46

Àêëy em nhû tûúång múái tö Àêy anh nhû ngûúâi ngoåc hoåa àöì trong tranh. TCBD I 560 TCBD III 474 TNPD II 66 BK a - Àêëy hoa soái trùæng, àêy sen Têy höì TCBD I373

235.

Àêëy vúái àêy chùèng duyïn thò núå Àêy vúái àêëy chùèng vúå thò chöìng Dêy tú höìng chûa xe àaä mùæc Rûúåu quyânh tûúng chûa nhùæp àaä say Chùèng cheâ, chùèng cheán sao say Chùèng thûúng chùèng nhúá sao hay ài tòm? Tòm em nhû thïí tòm chim Chim ùn bïí Bùæc, ài tòm bïí Àöng. TCBD I 137 - 138 TNPD II 66- 67 Xem thïm M 220 T 174, 1137

236.

Àeã con khöng daåy chùèng rùn Thaâ rùçng nuöi lúån cho ùn lêëy tiïìn. ÀNQT 83a BK a - Àeã con chùèng daåy chùèng rùn ANPT 18a HT 212 LHCD 8a NNPD 53 TNPD I 114 VNP1 145 VNP7 307 - Sinh con chùèng daåy chùèng rùn CVPD 19 b - Thaâ rùçng nuöi lúån cho ùn lêëy loâng CVPD NNPD 53 HT TNPD I VNP1 I VNP7 - Thaâ rùçng chùn lúån cho ùn lêëy tiïìn LHCD

237.

Àeã àûáa con trai Chùèng biïët noá giöëng ai? Caái mùåt thò giöëng öng cai Caái àêìu öng xaä, caái tai öng truâm. VNP1 II 40 VNP7 347

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK a- Caái mùåt noá giöëng öng cai HT 236

238.

Àem chuöng ài àaánh nûúác ngûúâi Chùèng kïu cuäng nïån vaâi höìi lêëy danh Àem chuöng ài àaánh nûúác ngûúâi Chùèng kïu töi vaác chuöng töi töi vïì. NGCK 123b Xem thïm M 25

239.

Àem chuöng ài àêëm nûúác ngûúâi Chùèng kïu cuäng àêëm ba höìi cho kïu. NNPD 53

240.

Àem chuöng ài àêëm nûúác ngûúâi Chùèng kïu, töi vaác chuöng töi, töi vïì. NNPD 53 TNPD I 114 Xem thïm M25

241.

Àem chuöng ài àêëm nûúác ngûúâi Àêëm cho noá buåc maâ löi noá vïì. CDTCM 256 Xem thïm M25

242.

Àem chuöng ài àêëm nûúác ngûúâi Àem gaâ ài choåi nhûäng núi anh huâng Nhûäng núi chaã àaáng chaã thöng Cho nïn vaâng chaã àöí àöìng vúái thau. VNP7 283 Xem thïm M 25

243.

Àem àúân ra khaãy vûúân chay Khaãy àöi ba tiïëng hoåa may gùåp chaâng. DCNTB II 118

244.

Àem em anh boã dûúái gaânh (ghïình) Keáo neo maâ chaåy sao àaânh chuá laái úi!

47

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

48

Dao vaâng cùæt ruöåt maáu rúi Ruöåt em chûa mêëy bùçng lúâi em than. DCNTB I 226

245.

Àem em ra boã xuöëng gaânh Keáo neo maâ chaåy sao àaânh, anh úi! HHÀN 228 TCBD I 454 VNP7 206 BK: Àem em maâ boã dûúái gaânh Keáo neo maâ chaåy sao àaânh, chuá laái úi! CHG 3

246.

Àem loâng ngú ngaáo sao àaânh, Chùèng duyïn tú toác cuäng tònh ngaäi nhên. CHG 17

247.

Àem mònh vaâo chöën sêåp vaâng Caã ùn caã mùåc laåi caâng caã lo Àem mònh vaâo chöën than tro Àuã ùn àuã mùåc àuã lo àuã laâm. HT 202

248.

Àem thên töi xuöëng coäi trêìn Hoãi rùçng duyïn coá núå nêìn chi khöng Ngöìi trong cûãa söí chaåm röìng Chùn loan göëi phûúång khöng chöìng cuäng hû PDCD 1 Xem thïm M 533 N 496

249.

Àem thên töi xuöëng coäi trêìn

a

Hoãi rùçng duyïn coá núå nêìn chi khöng Bao nhiïu laâ möåt öng chöìng PDCD 3 BK a - Àem thên úã dûúái coäi trêìn CDTCM 73

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

49

b - Bao nhiïu giaá möåt öng chöìng CDTCM

250.

Àem thên vaâo chöën caát lêìm Cho thên lêëm laáp nhû mêìm ngoá sen Àïm àïm ngöìi tûåa boáng àeân Than thên vúái boáng, giaäi phiïìn vúái hoa. CDTCM 270 TNPD II 67

251.

252.

Àeân ai leo leát bïn búâ Tûúãng rùçng ngûúâi nghôa, ai ngúâ àeân ma. TCBD I 560 Àeân ai leo leát bïn söng Giöëng àeân meå chöìng ài rûúác naâng dêu. CHG 16

253.

(a) Àeân ai leo leát trïn lêìu Hay laâ deân baâ Quùæc muå tuång kinh cêìu cho maä Àùng Luöng CHG 31

(b) Àeân ai leo leát trïn lêìu Àeân baâ quöëc mêîu tuång kinh cêìu àùång maâ àùång phong1. HHDN 73

254.

Àeân ai leo leát trïn lêìu Giöëng àeân Lûu Bõ ài cêìu Khöíng Minh2 CDTCM 27

255.

Àeân ai lu lñt bêët nhên Khöng khïu cho raång Têën, Têìn gùåp nhau. DCBTT 273

256.

Àeân chong giûäa gioá, khi toã khi múâ Baån thûúng àûáng àoá, biïët cú vaån sêìu Búãi anh thêët ûúác bûúác àêìu 1

Maã àùång phong: chûa hiïíu. Lûu Bõ, Khöíng Minh: hai nhên vêåt trong tiïíu thuyïët Tam quöëc diïîn nghôa (Trung Quöëc). Xem thïm chuá thñch A 522 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Phaãi nhû anh boã miïëng trêìu àaä xong Vò ai thiïëp phaãi long àong Möåt thên thiïëp àaä tñnh xong möåt bïì Laâm trai thêëy gaái àûâng mï Cêy cao boáng caã dûåa kïì àûâng xiïu Anh yïu cha meå chùèng yïu Luåa kia em muöën nhuáng, chó àiïìu khöng ùn Tiïëc thay aáo chùèng àùång khùn Em àaä coá chöìng xa xûá, anh àûâng àoán ngùn laâm gò. DCNTB I 267 - 268

257.

Àeân chong phoâng laånh biïëng xem Phaãi chi Trúâi àõnh anh vúái em vúå chöìng, TCBD I 207

258.

Àeân hïët dêìu àeân tùæt Hoa rûäa nhõ hïët thúm Em biïíu anh àûâng coá lïn xuöëng àïm höm Thïë gian àaâm tiïëu, tiïëng àöìn töåi em. DCNTB II 14 BK DCNTB II 132 Àeân hïët dêìu àeân tùæt Nhang àïí ngoaâi nùæng hïët võ hïët thúm Anh àûâng lïn xuöëng àïm höm Tiïëng thïë gian àaâm tiïëu nam nöìm cûåc em.

259.

Àeân hïët dêìu lêëy àêu maâ saáng caã Rûúåu khöng múã khùçng, múã khùçng1 thò àaä bay húi Tiïëc cöng em chõu tiïëng mang lúâi Khöng àùång cêu cöët nhuåc, khöng àùång lúâi thuãy chung. DCBTT 93

1

Khùçng: möåt thûá chêët kïët dñnh duâng àïí gùæn nuát chai, nuát huä.

50

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

260.

51

Àeân löìng khi xaách khi treo Vúå chöìng khi thaãm, khi ngheâo coá nhau. DCNTB II 20

261.

Àeân löìng theo cöåt phûúán Gioá chûúáng thöíi hao dêìu Em coá thûúng anh thò àïí daå, chúá em rêìu noá hû thên. DCNTB II 20

262.

Àeân lu li nûãa nûúác nûãa dêìu Nûãa thûúng cha meå, nûãa sêìu núå duyïn. TCBD II 294 VNP1 I 111 BK VNP7 250: Àeân lûu li nûãa nûúác nûãa dêìu Nûãa thûúng cha meå, nûãa sêìu nhên duyïn.

263.

Àeân naâo cao bùçng àeân Chêu Àöëc 1

a

Àêët naâo döëc bùçng àêët Nam Vang2

b

Möåt tiïëng anh than hai haâng luåy nho

c

Coá chuát meå giaâ biïët boã cho ai?

d

HHDN 229 BK a - Àeâo naâo cao bùçng àeâo Chêu Àöëc HT 148 - Àeâo naâo cao bùçng àeâo Sún Cöëc DCNTB II 156 - Àeân àêu cao bùçng àeân Chêu Àöëc b - Döëc naâo cao bùçng döëc Nam Vang HT - Döëc naâo cao bùçng döëc Nha Trang CDTCM 72 - Döëc naâo cao cho bùçng döëc Mô Trang DCNTB II c - Möåt tiïëng anh than hai haâng lïå nhoã CDTCM - Möåt tiïëng anh than àöi hang luyå nhoã CHG d - Coân chuát meå giaâ biïët boã ai nuöi CDTCM

1

Chêu Àöëc: thõ xaä, tónh lyå tónh Chêu Àöëc (cuä), nùçm trïn söng Hêåu Giang vaâ söng Vônh Tïë, saát biïn giúái Campuchia, caách Saâi Goân 239km, Haâ Nöåi 1983km. 2 Nam Vang: tûác Phnöm Pïnh, thuã àö nûúác Campuchia.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

52

- Nùm thaáng àúåi chúâ caách trúã bao nhiïu HT - Coân chuát meå giaâ biïët boã cho ai? DCNTB II - Em coá chuát meå giaâ biïët boã cho ai?

264.

Àeân naâo cao bùçng àeân Chêu àöëc Àêët naâo döëc bùçng àêët Nam Vang Möåt tiïëng anh than Hai haâng luåy nhoã Anh coá möåt meå giaâ biïët boã ai nuöi? Nûúác chaãy xuöi, caá buöi löåi ngûúåc Anh muöën thûúng naâng Biïët àûúåc hay chùng? HMN 5

265.

Àeân naâo cao bùçng àeân Chêu Àöëc

a

Thöíi ngoån gioá naâo àöåc bùçng ngoån gioá goâ Cöng1

b

Thöíi gioá àöng laåc vúå xa chöìng

c

Nùçm àïm nghô laåi, nûúác mùæt höìng tuön rúi

d

HHÀN 109 BK a - Àeâo naâo cao bùçng àeâo Chêu Àöëc HT 148 b - Ngoån gioá naâo àöåc bùçng ngoån gioá Goâ Cöng VNP1 II 73 VNP7 363 c- Thöíi ngoån àöng phong laåc vúå xa chöìng TCBD II 519 d - Nùçm àïm nghô laåi, nûúác mùæt roâng tuön rúi HT

266.

Àeân naâo cao bùçng àeân Chêu Àöëc Ngoån gioá naâo àöåc bùçng ngoån gioá Goâ Cöng Thöíi gioá àöng laåc vúå xa chöìng Nùçm àïm nghô laåi nûúác mùæt höìng tuön rúi Tûúãng giïëng sêu nöëi súåi dêy daâi

1

Goâ Cöng: huyïån lyå huyïån Goâ Cöng Àöng, thuöåc tónh Tiïìn Giang, caách Haâ Nöåi 1784km, Myä Tho 37km.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Hay àêu giïëng caån tiïëc hoaâi súåi dêy Mùåt trúâi àaä ngaã vïì têy Tröng anh saáu khùæc canh chêìy coân tröng Ra vaâo luöëng nhûäng phoâng khöng Ngêín ngú ngú ngêín phêåp phöìng khoá toan Cuäng vò möåt tiïëng mònh than Nïn nùm canh thöín thûác phoâng loan khoác thêìm Noái ra nûúác mùæt chaãy dêìm Nûäa mai xa caách biïët têìm àùång khöng Traách ai laâm chöìng bùæc vúå àöng Àïm nùm canh thöín thûác phoâng khöng möåt mònh. HMN 26 - 27 Xem thïm T 2129

267.

Àeân naâo cao bùçng àeân Chêu Àöëc Xûá naâo döëc bùçng xûá Nam Vang Möåt tiïëng anh than ba böën àöi vaâng em khöng tiïëc Anh lêëy àùång cuãa röìi tröën biïåt laánh thên. TCBD IV 31

268.

Àeân naâo cao bùçng àeân öng Chaánh Baánh naâo trùæng bùçng baánh boâ böng Anh thûúng em tûâ thuúã maá böìng Bêy giúâ em lúán lêëy chöìng boã anh. HT 457 TCBD I 454

269.

Àeân nhaâ ai raång nhaâ êëy Khaách ài qua àûúâng biïët àêëy laâ àêu. TCBD I 560 TNPD I 114

270.

Àeân saách vùn chûúng Dêìu hao töi roát, àeân múâ töi khïu Cêìu tre töi bùæc gêåp gïình

53

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

54

Chõ Hai ài coá ngaä lêëm mònh töi nêng Töi nêng àûúåc chõ Hai lïn Vïì nhaâ anh Hai mùæng, anh Hai nhiïëc laåi phiïìn chõ Hai. QHBN 326

271.

Àeân Saâi Goân ngoån xanh ngoån àoã Àeân Mô Tho1 ngoån toã ngoån lu Anh vïì hoåc lêëy chûä nhu Chñn trùng em àúåi, mûúâi thu em chúâ. TCBD I 138 TCBD IV 19

272.

Àeân taân nhòn boáng thúã than Ai xui duyïn reä, khiïën mang núå tònh. DCNTB II 131

273.

Àeân treo cöåt àaáy Nûúác chaãy cöåt àeân rung Anh thûúng em thaãm thiïët vö cuâng! Biïët cha vúái meå coá bùçng loâng hay khöng? HHÀN 229 HMN 20 HT 431 TCBD II 272

274.

Àeân treo trong quaán toã raång búâ kinh Em coá thûúng anh thò em noái thiïåt tònh

a

Àïí anh lïn xuöëng möåt mònh bú vú.

b

HHÀN 229 TCBD I 560 BK a - Em coá thûúng anh - Em noái thiïåt tònh HMN 20 b - Keão anh lïn xuöëng möåt mònh bú vú HMN

275.

Àeân treo trûúác gioá àeân tùæt Àeân treo nam, bùæc àeân múâ

1

Myä Tho: thaânh phöë, Bùæc vaâ Àöng giaáp phöë huyïån Chúå Gaåo, Nam giaáp söng Myä Tho, Têy giaáp huyïån Chêu Thaânh, caách Haâ Nöåi 1797km, caách thaânh phöë Höì Chñ Minh 71 km.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

55

Em thûúng anh phaãi àúåi phaãi chúâ Dêìu nùm ba núi ài nûäa, coá trao thú cuäng àûâng. DCBTT 82

276.

Àeân trúâi thò saáng böën phûúng

a

Àeân töi thò saáng àêìu giûúâng nhaâ töi.

b

ANPT 16b ÀNQT 80b BK a- Àeân trúâi trúâi saáng böën phûúng TCBD I 560 TNPD I 114 - Àeân trúâi àeân saáng böën phûúng HT 198 VNP 1 II 94 VNP7 288 - CHG 54 Àeân trúâi soi saáng böën phûúng Àeân töi saáng toã àêìu giûúâng nhaâ töi - Àeân trúâi trúâi raång böën phûúng NGCK 169b - Àeân trúâi thò raång tûá phûúng LHCD 18b b - Àeân töi saáng toã àêìu giûúâng nhaâ töi - HT TCBD I TNPD I VNP 1 II VNP7 - Àeân ta ta raång àêìu giûúâng nhaâ ta NGCK - Àeân töi thò toã àêìu giûúng nhaâ töi LHCD

277.

Àeo bêìu mang tiïëng thõ phi

a

Bêìu khöng coá rûúåu lêëy gò laâm say.

b

ANPT 9a ÀNQT 102b LHCD 27b NGCK 132b NQPN 74 TNPD I 114 BK a - Mang bêìu chõu tiïëng thõ phi HHÀN 54 VNP 1 II 91 - Mang bêìu nïn em chõu tiïëng thõ phi DCNTB I 218 - Mang bêìu nïn em chõu tiïëng thõ phi VNP7 93 - Öm bêìu mang tiïëng thõ phi VNP7 93 b - Bêìu khöng coá rûúåu lêëy gò maâ say

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

56

NASL III 9b HHNÀ TCBD I 406, 505 - Bêìu khöng coá rûúåu uöëng gò maâ say VNP1 II VNP7 - Bêìu khöng coá rûúåu li bò nhûäng say DCNTB I - Dêîu khöng coá rûúåu li bò cuäng say bk NGCK Xem thïm R 316

278.

Àeâo naâo cao cho bùçng àeâo Eo Gioá Böå naâo röång cho bùçng böå An Ba. TCBD II 519

279.

Àeâo ngang san thuãy hûäu tònh Con chim kia loát öí, con caá noå mang kònh, xinh àaä nïn xinh CHG2

280.

Àeåp chi caái aáo vaãi söìng Àeåp chi con gaái löån chöìng maâ thûúng. CDTCM 27

281.

Àeåp nhêët con gaái laâng Tranh1 Chua ngoa keã Nhoát2, ba vaânh keã Om3 CDHN 134 BK CDTCM 278; Àeåp nhêët con gaái laâng Chanh Chua ngoa laâng Nhoát, ba vaânh keã Om.

282.

Àeåp nhû caái teáp kho tûúng Kho ài kho laåi noá chûúng phïình phïình.

a

NGCK 179a NNPD 54 TNPD I 114 BK a- Àeåp nhû caái teáp rang tûúng NASL II 59a

283.

Àï kia ai àùæp nïn cao? Caái daãi söng àaâo, ai xeã laâm khúi? 1

Laâng Tranh: cuäng goåi laâ laâng Chanh, tïn chûä laâ Tranh Khuác nay thuöåc xaä Duyïn Haâ huyïån Thanh Trò -. Haâ Nöåi. 2 Keã Nhoát: tïn nöm laâng Àöng Phuâ nay thuöåc xaä Àöng Traåch, huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi. 3 Keã Om: tïn nöm laâng Thoå Am (Om trïn) Nöåi Am (Om dûúái) xûa thuöåc huyïån Thanh Trò sau thuöåc xaä Liïn Minh, huyïån Thûúâng Tñn, Haâ Têy.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

57

Gaåo, ngö, hoa quaã moåi muâi Naâo ai caây cêëy, naâo ai vun tröìng? Bêy giúâ no êëm ung dung Biïët ai nhúá keã coá cöng chùng laâ? HT 116 VNP7 176

284.

Àïì Gi1 coá nuái Lam Sún Coá àêìm Àaåm Thuãy2 nûúác dúân dúân xanh. DCNTB I 196

285.

Àïí húi maâ taát nûúác beâ Hoaâi húi maâ noái vúái beâ treã ranh. TCBD I 608

286.

Àïm anh nùçm khö heáo laá gan Thaåp dêìu àêìy anh thùæp chaáy taân baây li Kïí tûâ ngaây em chõu chûä tuâng qui3 Nay anh Höì4 em Haán taâi chi khöng buöìn. DCBTT 161

287.

Àïm daâi gaâ gaáy canh ba Thêëy ngûúâi quên tûã loâng àaâ vêën vûúng Lûãa tònh toan tûúái nhaânh dûúng5 Thöi àûâng àem sùæc maá hûúâng trïu ngûúi. DCNTB II 39

288.

Àïm àïm chúáp bïí mûa nguöìn

a

Hoãi ngûúâi quên tûã coá buöìn hay khöng?

b

1

Àïì Gi: cûãa söng Phuâ Li (coân goåi laâ söng Thaåch Baân) úã huyïån Phuâ Li xûa nay goåi laâ söng Phuâ Caát, tónh Bònh Àõnh. 2 Àaåm Thuãy: àõa àiïím úã Bònh Àõnh 3 Tuâng quy: Tuâng (cuäng àoåc laâ toâng) nghôa laâ theo; quy laâ vïì. Tuâng quy laâ con gaái theo chöìng. 4 Höì Haá: Höì laâ möåt dên töåc thiïíu söë úã phña bùæc Trung Hoa. Haán laâ möåt triïìu àaåi úã Trung Hoa (sau thûúâng duâng chó ngûúâi Trung Hoa). Höì Haán laâ chó sûå xa caách. 5 Nhaânh dûúng: Phêåt quan êm lêëy caânh (nhaânh) dûúng nhuáng vaâo nûúác cam löì rêíy lïn chuáng sinh àïí têíy rûãa phiïìn muöån hoùåc dêåp tùæt lûãa tònh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

NGCK 105a NPGT 20b NPNN 6a BK a - Àïm qua chúáp bïí mûa nguöìn ANPT 11b HHÀN 257 HT 172 NNPD 54 TCBD I 561 TCBD III 147, 474 TNPD I 115 - Töëi höm qua chúáp bïí mûa nguöìn NASL I 10a b - Hoãi ngûúâi tri kó coá buöìn hay chùng? ANPT - Hoãi ngûúâi tri kó coá buöìn hay khöng? Ht - Hoãi ngûúâi trñ thûác coá buöìn chùng ai? HHDN TCBDI - Hoãi ngûúâi trñ thûác coá buöìn hay chùng? TNPD I - Hoãi ngûúâi trñ thûác coá buöìn cuâng chùng? NASL I - Hoãi ngûúâi quên tûã coá buöìn hay chùng? bk TNPD I - Hoãi ngûúâi trñ thûác coá buöìn hay khöng? NNPD

289.

Àïm àïm khïu ngoån àeân loan Nhúá chaâng quên tûã thúã than mêëy lúâi Mong chaâng chùèng mêëy chaâng öi! Thiïëp töi trùçn troåc vöåi dúâi chên ra Nhaác tröng lïn trùng àaä xïë taâ Àïm höm khuya khoùæt, con gaâ àaä gaáy sang canh Mong anh maâ chùèng thêëy anh Thiïëp töi buöìn baä khïu quanh ngoån àeân. HT 170 TNPD II 70 - 71 VNP1 I 88 - 89 VNP7 218 BK NGCK 186a: Àïm àïm khïu ngoån àeân loan Chúâ chaâng quên tûã hoãi han mêëy lúâi Thiïëp töi mong chaâng chùèng thêëy chaâng öi Thiïëp töi chùçn troåc vöåi dúâi chên ra Liïëc tröng lïn öng trùng àaä xïë taâ Àïm höm khuya khoùæt con gaâ noá gaáy sang canh Thiïëp töi mong anh maâ chùèng thêëy anh Thiïëp töi buöìn baä chaåy quanh chaåy daâi.

58

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

290.

59

Àïm àïm ngöìi tûåa boáng àeân Than thên vúái boáng, giaãi phiïìn vúái hoa. TCBD II 272

291.

Àïm àïm thûác giêëc mú maâng Chúå hoaâng lûúng1 chiïm möång thiïëp sêìu chaâng ngêín ngú HPV 147

292.

Àïm àïm vuöët buång thúã daâi Thúã ngùæn bùçng chaåch, thúã daâi bùçng lûún. NNPD 54 TCBD I 506 TNPD I 115

293.

Àïm àöng giaá ngùæt nhû àöìng Húäi ngûúâi thuåc nûä phoâng khöng laånh luâng Hoãi cö nay àaä coá chöìng Hay coân àúåi khaách anh huâng sûát möi. PDCD 8

294.

Àïm àöng laånh ngùæt nhû àöìng Mûúån ai cho mûúån, mûúån chöìng thò khöng. TCBD I 251

295.

Àïm àöng nguyïåt xïë sao taâ Àiïíu lòa mûúåc àiïíu, bêåu vúái qua àûâng lòa. DCNTB II 108

296.

Àïm àöng trûúâng, em nghe con vûúån cêìm canh Nghe chim mïën töí, nghe anh khuyïn naâng. NASL II 20b

1

Hoaâng lûúng: (giêëc möång) kï vaâng. Theo Chêím trung kñ, ngaây xûa Lû Sinh àïën truá nguå úã thaânh Haâm Àan, gùåp àaåo sô laâ Lûä Öng. Lû Sinh than vaän vïì caãnh khöën cuâng cuãa mònh. Lûä Öng beân lêëy trong tuái ra möåt caái gò vaâ baão: “Göëi àêìu lïn àêy, con seä àûúåc vinh hiïín nhû yá con muöën”. Khi àoá ngûúâi chuã troå àûúng nêëu möåt nöìi kï. Lû Sinh göëi àêìu lïn göëi maâ nguã, möång thêëy mònh lêëy àûúåc vúå àeåp, thi àöî tiïën sô, laâm quan to, àaánh giùåc phaá àûúåc quên giùåc, laâm tïí tûúáng mûúâi nùm, sinh àöng con chaáu vaâ söëng trïn taám mûúi tuöíi. Chúåt tónh möång, thêëy nöìi kï nêëu vêîn chûa chñn. Lû Sinh ngaåc nhiïn noái: “Coá leä mònh nùçm möång chùng?” Lûä Öng móm cûúâi noái:"Viïåc àúâi thò cuäng nhû möång maâ thöi".

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

297.

Àïm àöng trûúâng em nghe con vûúån cêìm canh Nghe chim khuyïn töí, nghe anh khuyïn naâng Giaâu giûäa laâng traái duyïn khön eáp Khoá nûúác ngûúâi phaãi kiïëp tòm ài Tiïìn trùm baåc chuåc kïí chi! TCBD I 207 TNPD II 69 BK a - Àïm àöng trûúâng, nghe con vûúån cêìm canh VNP1 I 135 VNP7 277

298.

Àïm heâ gioá maát trùng thanh Em ngöìi canh cûãi coân anh vaá chaâi Nhêët thûúng laâ caái hoa laâi Nhò thûúng ai àoá, aáo daâi êëm thên Gùåp ngûúâi sao coá möåt lêìn Àïí em thûúng nhúá têìn ngêìn suöët nùm. DCNTB I 252

299.

Àïm heâ gioá maát trùng thanh Em ngöìi cheã laåt cho anh chùæp thûâng Laåt chùng mong, sao thûâng àûúåc töët? Duyïn àöi ta àaä choát cuâng nhau Trùm nùm thïì nhûäng baåc àêìu Chúá tham phuá quñ, ài cêìu trùng hoa. TNPD II 70 VNP1 I 70 VNP7 194

300.

Àïm höm gioá reát mûa phuân Thuyïìn khöng àöång àêåy, ai buöìn chùng ai? DCTH 121 HT 372

301.

Àïm höm ngûúâi chùèng biïët chi Ngûúâi nhû biïët àïën thiïëp thò höí thay. HHDN 130

302.

Àïm höm qua nùçm chöën nhaâ ngang Reâm thûa gioá loåt daå caâng xoát xa Em thûúng nhaâ anh khöng coá àaân baâ

60

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

61

Phoâng khi coá khaách ai hoâa àúä anh Anh cho em gheá lûng vaâo Phoâng khi coá khaách em chaâo àúä anh Khaách vaâo àaánh caá nêëu canh Chanh kia muöëi noå àïí daânh chaâng xúi Em bûng ra caái miïång em cûúâi Trûúác àûúåc loâng khaách, sau vui loâng chaâng. NASL II 7b

303.

Àïm höm rùçm ngûúâi goåi töi chi? Töi coá viïåc gò, ngûúâi goåi töi ra? Trùng coân giêëu Cuöåi trong nhaâ Trùng laâ àaân baâ, Cuöåi laâ àaân öng Muöën cho àêëy vúå àêy chöìng Ngûúâi bïë con gaái, töi böìng con trai

a

BK a - Àêëy bïë con gaái, àêy böìng con trai QHBN 251

304.

Àïm khuya anh khêíy caái tam huyïìn, Huyïìn kïu mêëy bûåc daå phiïìn bêëy nhiïu. CHG 2

305.

Àïm khuya anh nghe con nhaån kïu sûúng Anh buöìn anh thûúng, anh tröng anh giêån Anh vú vú vêín vêín dûúái ngoån àeân taân Tûâ àêy têm daå hoang mang Biïët cuâng ai kïët nghôa àaá vaâng trùm nùm? HT 416

306.

Àïm khuya anh ngöìi dûåa khoang boâng Sûúng sa gioá laånh, chaånh loâng nhúá em. CHG 24 BK TCBDI 138:

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

a - Àïm khuya ngöìi dûåa khoang böìng HHÀN 228 - Àïm khuya ngöìi dûåa göëc böìng - Sûúng sa gioá laånh, chaånh loâng nhúá anh

307.

Àïm khuya bêëc hïët dêìu khö Ai coá tònh coá nghôa thò roát vö cho àêìy. CDTCM 27

308.

Àïm khuya chùèng nguã dêåy ngöìi Giêån ngûúâi úã baåc nhû vöi thïë naây. CHG 17 DCNTB II 132

309.

Àïm khuya chong ngoån àeân ngöìi Bêng khuêng nhúá baån, böìi höìi laá gan. CHG 25 HT 172

310.

Àïm khuya cûúãi laånh canh trûúâng Tai nghe cêu vñ vùn chûúng taâi tònh. HPV 65

311.

Àïm khuya cûúái xuöëng dêìn dêìn Sao Höm xñch laåi cho gêìn sao Mai. HPV 120 VNP7 437

312.

Àïm khuya dûúái àêët trïn trúâi Möåt mònh cö àûáng, cö ngöìi, cö nghe Cö nghe hïët gioång con ve Àïën lúâi con cuöëc goåi heâ tiïëc xuên. HHÀN 228 TCBD I 506 VNP7 195

313.

Àïm khuya, àeân tùæt nhang taân Dïë kïu ruã ró, daå caâng sêìu riïng. DCNTB II 118

314.

Àïm khuya àeân tùæt, nhang taân Dïë kïu ruã ró, daå caâng sêìu riïng. DCNTB II 118

315.

Àïm khuya giêëc nguã mú maâng Chim mú àïën àêåu caânh vaâng gaáy chúi.

62

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCTH 156

316.

Àïm khuya gioá loåt qua song Boáng sao vùçng vùåc, boáng trùng, múâ múâ Böën bïì sûúng tuyïët, mõt múâ Trùng nghiïng chïnh chïëch, gaâ àaâ gaáy ran Haãi àûúâng laã ngoån àöng lên Sûúng sa ngoån coã, trùng lêìn chên mêy Taâ taâ trùng ngaã vïì têy Thiïëp vïì chaâng úã laåi àêy laâm gò? Chaâng khöng phaãi ngûúâi diïån thõ àöëi phi1 Mai vïì tiïëng noå tiïëng ni thiïëp ngûâa Vñ dêìu súám cuäng nhû trûa Leä mö gioá loåt maâ àûa àeân muâ Ngûúâi vïì caách boáng trùng lu Keã ài non nûúác mõt muâ dùåm khúi Àûâng cho bûúám raä ong rúâi Coân non coân nûúác coân trúâi coân trùng Nghôa nhên möåt gaánh nùång oùçn Thiïëp töi thong thaã nó nùn àöi lúâi Rûúåu nöìng möåt cheán lûng vúi Chên lêìn doâ bûúác àûa ngûúâi biïåt li Àau loâng keã úã ngûúâi ài Chên ài mêëy bûúác, lïå li bò bêëy nhiïu Trùm nùm cuäng quyïët cuäng liïìu Gûúng höìng quyïët àïí mai chiïìu cuâng soi. DCNTB II 147 - 148

317.

Àïm khuya gioá loåt thêëu xûúng Chaâng vïì àïí thiïëp nhûäng thûúng cuâng sêìu. 1

Diïån thõ böëi phi: trûúác mùåt noái phaãi, sau lûng noái traái.

63

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

64

DCNTB I 194 HHÀN 228

318.

Àïm khuya gioá quaåt, trùng taân Traách con gaâ tröëng gaáy tan tònh cúâ. HPV 174 HT 395

319.

Àïm khuya giuåc boáng trùng taâ Sao Mai àaä moåc, tiïëng gaâ goåi con Vùçng vùåc giaäi têëm loâng son Laåi thïm con vûúån veáo von bïn ghïình Cheám cha caái sùæc khuynh thaânh Laâm cho mùæc tiïëng phao danh àïí àúâi Traách ai sao kheáo veä vúâi Traách ai kheáo àùåt nhûäng lúâi bûúám ong Söng sêu nûúác chaãy àöi doâng Biïët àêu maâ àoå têëm loâng cho àang. CDTCM 140 - 141

320.

Àïm khuya hoaâi voång àúåi chúâ Baån loan dûát nghôa bao giúâ khöng ha. CHG 28 BK TCBD I 454: Àïm khuya hoaâi voång chúâ ai Baån lan dûát möëi bao giúâ khöng hay.

321.

Àïm khuya keã tröåm vaâo nhaâ Laâm thinh nhùæm mùæt àïí maâ mêët trêu. LHCD 26b Xem thïm À 456

322.

Àïm khuya laác àaác sao thûa Sêm, Thûúng1 ngaán nöîi coân chûa chûä toâng

1

Sêm Thûúng: Sêm laâ choâm sao úã phña Têy; Thûúng laâ choâm sao úã phña àöng. Vñ Sêm vaâ Thûúng úã hai võ trñ àöëi nha, khöng bao giúâ xuêët hiïån cuâng luác trïn bêìu trúâi nïn thûúâng

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

65

- Tûâ ngaây thûúác bùæc cêìu Ngên Chûác, Ngûu coân àöå túái gêìn lo chi. HPV 121 HT 390

323.

Àïm khuya lùång gioá thanh trúâi Khuyïn chaâng búát nguã nghe lúâi em than. DCBTT 228 VNP7 286

324.

Àïm khuya lùång gioá thanh trúâi Ruöåt dûúâng dao cùæt vò lúâi mònh than. TCBD II 272

325.

Àïm khuya loâng khöng daå àoái Nghe lúâi baån noái àoái cuäng ra no Thöi thöi àïí daå thùm doâ Ai bùæc cêìu cho biïët, ai àûa àoâ cho hay. DCBTT 70

326.

Àïm khuya löëm àöëm sao taân Daång ngûúâi bay bûúám, tiïëng àaân vo ve - Àïm khuya maát meã gioá àûa Tiïëng xa lùæc rùæc lúâi thûa raåch roâi. HPV 102

327.

Àïm khuya nghe tiïëng dïë kïu Phoâng loan em nhûäng chñn chiïìu quùån àau. DCNTB II 118

328.

Àïm khuya nghe tiïëng võt kïu(?) Xoát trong gan daå chñn chiïìu thêëm bêu Noái ra luåy ûáa doâng chêu Vò chûng phuå mêîu cöåt sêìu àöi ta. DCNTB II 62

duâng àïí chó sûå xa caách. Thú Àöî Phuã (Trung Quöëc): Nhên sinh bêët sûúng kiïën, àöång nhû Sêm dûä Thûúng (Àúâi ngûúâi ta khöng àûúåc gùåp nhau, chuyïín dúâi nhû Sêm, Thûúng).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Sûãa laåi:... võt kïu chiïìu(?) =... võt kïu

329.

Àïm khuya nghe tröëng keã Sen Nghe chuöng keã Haåc, nghe keân Thiïån Yïn. DCBTT 291

330.

Àïm khuya ngöìi dûåa phoâng loan Thuác tònh1 nhúá baån hai haâng luåy rúi. CHG 16

331.

Àïm khuya ngöìi dûåa thaão lû Gúãi thên phêån thiïëp nïn hû taåi chaâng. CHG 26

332.

Àïm khuya nguyïåt khuêët maái nhaâ Nhòn trùng luöëng nhûäng thiïët tha loâng naây Nhúá mùåt anh têëc daå chùèng khuêy Ài àêu xa caách bêëy chêìy bùåt tin Hay laâ àem daåï phuå tònh Nïëu chaâng dûát nghôa thiïëp liïìu mònh cho an. TCBD IV 31- 32

333.

Àïm khuya nguyïåt lùån sao dúâi Chên trong guöëc cûãi thûúng ngûúâi daây sûúng. HPV 120 TCDG 57

334.

Àïm khuya nguyïåt lùån sao thanh Mònh vúái töi kïët ngaäi coá thaânh hay khöng? TCBD IV 31

335.

Àïm khuya nûúác mùæt roâng roâng Vò töi nhúá chûä lan phoâng coân xa Laâm sao hiïåp mùåt àöi ta Àùång töi baáo hiïëu meå vúái cha bïn mònh? TCBD II 272

1

Thuác Tònh: Thuác laâ chúåt. Thuác tònh laâ böîng nhiïn.

66

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

336.

67

Àïm khuya öm lêëy cêy coåc cheâo Sûúng sa gioá laånh vêån ngheâo anh phaãi ài Àïí em ba nhaãy cho kõp thò Àêy anh khaác thïí böng quyâ hûáng sûúng. CHG 25

337.

Àïm khuya úi húäi àïm khuya Ngoån trêìu hai caånh, biïët chia mêëy phêìn! DCBTT 280

338.

Àïm khuya úi húäi àïm khuya Phên lúâi vúái thiïëp nûúác mùæt roâng roâng

a

bk a - Hai haâng chêu luåy phên chia roâng roâng DCBTT 224

339.

Àïm khuya ra àûáng giûäa trúâi Cêìm túâ giêëy baát nghe lúâi anh phên. DCBTT. 257

340.

Àïm khuya ra àûáng giûäa trúâi Dang tay ngoùæt nguyïåt, nguyïåt dúâi phûúng nao? DCBTT 308 BK a - Giúâ tay ngoùæt nguyïåt nguyïåt àúâi phûúng nao CHG 26

341.

Àïm khuya ra àûáng giûäa trúâi Giú tay ngoùæt nguyïåt, nguyïåt dúâi phûúng nao? Àïm khuya thûác dêåy xem trúâi Thêëy sao bïn bùæc àaä dúâi bïn nam. HHÀN 262 TCBD I 325 Xem thïm N 1130

342.

Àïm khuya sao têån Trùng ngaâ cuäng lùån Caãnh chung tònh ai chùèng xoát àau Thêëy non cao àêët röång thaãm sêìu

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

68

Loâng anh àêy khö heáo ruöåt xoát gan baâo, búá em! DCBTT 87

343.

Àïm khuya sûúng xuöëng àêët im Naâng Kiïìu ài nghó, chaâng Kim xin vïì. HPV 174

344.

Àïm khuya ta chöëng möåt cêy saâo Sêu núi mö cho biïët, caån núi naâo cho quen. HPV 121

345.

Àïm khuya töi nùçm töi nguã Nghe ngûúâi baån cuä than thên Tay lau nûúác mùæt, chên lêìn ra ài. DCBTT 60

346.

Àïm khuya thanh vùæng möåt mònh Coá öng ngû phuã biïët tònh maâ thöi Thuyïìn xuöi laái cuäng tröi xuöi Thûúng nhau ta kïí nhûäng lúâi aái ên. DCTH 107 HT 367 Xem thïm B 440

347.

Àïm khuya thùæp chuát dêìu dû Tim lan chaáy luån, sêìu tû möåt mònh. HT 169 TCBD II 272 VNP1 I 84 VNP7 212

348.

Àïm khuya thùæp àôa dêìu àêìy Dêìu àaâ khö hïët, nûúác mùæt naây khöng khö. DCNTB I 195 BK a - Àôa dêìu àêìy khö caån, nûúác mùæt naây chûa khö DCBTT 241

349.

Àïm khuya thùæp àôa dêìu àêìy Hoåc haânh thò ñt sêìu têy thò nhiïìu. CVPD 22

350.

Àïm khuya thùæp àôa dêìu àêìy Tim non chùèng chaáy, töåi naây vïì ai?

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

69

DCNTB I 194

351.

Àïm khuya thùæp àôa dêìu vûâng Biïët lêëy ai than thúã cho lûng àôa dêìu. HPV 147

352.

Àïm khuya thùæp ngoån àeân chai Quen o nöëc1 àaáy ùn hoaâi caá tûúi. CDTCM 244

353.

Àïm khuya thiïëp hoãi loâng nhau Lûúåc kia muöën tûåa gûúng taâu àûúåc chùng? HPV 120

354.

Àïm khuya thiïëp múái hoãi chaâng Cau khö ùn vúái trêìu vaâng xûáng khöng?

a

CVPD 21 HPV 120 NASL II 29a NASL III 13a NNPD 54 TCBD I 139, 561 TNPD I 114 VNPS 11a BK a - Cau tûúi ùn vúái trêìu vaâng xûáng khöng? HHÀN 109

355.

Àïm khuya thiïëp múái hoãi chaâng Cau xanh ùn vúái trêìu vaâng xûáng chùng? - Cau xanh nhaá lêîn trêìu vaâng Duyïn em saánh vúái tònh anh tuyïåt vúâi. HHÀN 228 TCBD II 329 THDQ 2 BK a - Trêìu vaâng nhaá lêîn cau xanh VNP7 290

356.

Àïm khuya thiïëp múái hoãi chaâng Chaåc rúm gaánh àaá vûäng vaâng chi khöng? - Chaåc caây gaánh àaá àûát ài Chaåc rúm gaánh àaá coá khi vûäng bïìn. CDTCM 74

357.

Àïm khuya thiïëp múái hoãi chaâng Öng töí naâo troaán1 múái chuöång cuä vang. 1

Nöëc: Thuyïìn coá mui (tiïëng àõa phûúng Trung Böå).

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

CHG 22

358.

Àïm khuya trùng àaä nùçm nghiïng Vùèng nghe choá suãa tröëng liïìn àiïím tû. CHG 30

359.

Àïm khuya trùng gioåi lêìu son Vaâo ra thûúng baån heáo don ruöåt vaâng Bïín qua àêy àaâng àaä xa àaâng Dêìu tui coá lêm nguy thêët thïë, hoãi con baån vaâng cûáu khöng? Chiïìu röìi keã bùæc ngûúâi àöng Traách loâng ngûúâi nghôa, noái khöng thiïåt lúâi. TCBD IV 32

360.

Àïm khuya trùng gioåi thïìm àònh Hoãi ngûúâi baån cuä thûúng mònh hay khöng? DCBTT 229

361.

Àïm khuya trùng lïåch trúâi trong Muöën trao duyïn vúái baån súå loâng meå cha. DCBTT 227

362.

Àïm khuya trùng tùæt, sao taân Anh chúi höìi nûäa baån loan àûa vïì - Anh vïì àïí mai ài caây Ruöång thúâi lùæm laác caây àay khoá bûâa. HPV 174

363.

Àïm khuya trùng thanh gioá maát Thêëy chaâng vïì hoãi khuác mùæc chuyïån chi Thuêån buöìm xuöi gioá ra ài Chaâo rùçng quên tûã viïåc gò thúã than? DCBTT 167

1

Troaán: truyïìn (tiïëng àõa phûúng miïìn Nam. Theo NRX NTP...)

70

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

364.

71

Àïm khuya tröng boáng vêìng trùng Vui thay chuá Cuöåi chõ Hùçng saánh duyïn - Àïm khuya tröng boáng thiïìm thûâ1 Khiïën cho aã Chûác chaâng Ngûu phaãi loâng. HPV 101 Sûãa laåi:... tröng boáng thiïìm thu =... tröng boáng thiïìm thûâ

365.

Àïm khuya trúâi laånh sûúng im Tai nghe tiïëng nhaåc, chaâng Kim túái gêìn. HPV 68 VNP7 433

366.

Àïm muâa haå àêy ngöìi thong thaã Lêëy buát nghiïn taåm taã àöi cêu Gúãi sang thùm àoá keão sêìu Göëi may luön chùèng àùång chung àêìu thò thöi. DCBTT 107

367.

Àïm nay anh göëi tay naâng Àïm mai ra ngoaâi biïn, anh göëi àaâng dêy neo. DCNTB II 150

368.

Àïm nay hoa núã nhuåy vaâng Saáng ngaây thiïëp thêëy boáng chaâng aáo xanh. TCBD I 139

369.

Àïm nay nùçm day mùåt trúã ra Ngaây nay múái biïët cö ba thûúng mònh Mònh gûãi chûä trung chûä hiïëu, coân thiïëu chûä ên tònh Àaåo chöìng nghôa vúå sao mònh vöåi mong Laâm thú giêëy trùæng cêín phong Tònh thûúng ngaäi nhúá úã trong thú naây Àöi ta chùèng àùång sum vêìy

1

Thiïìm thûâ: Con coác. Tûúng truyïìn trïn cung trùng coá con coác. Do àoá thiïìm thûâ chó mùåt trùng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Cuäng nhû chim nhaån laåc bêìy kïu sûúng Töi xa mònh cö baác àïìu thûúng Trïn trúâi vên vuä, böën ngoån dûúng xêy vêìn Dêìu cho laåc Têën qua Têìn Thûúng ai cuäng àïí daânh phêìn thûúng em Phuång hoaâng àêåu nhaánh vöng nem Phaãi reâ nùm ngoaái cûúái Ngaä tû choå gaåo nûúác höìi Töi chöìng mònh vúå coân ngöìi thûúng ai Phuång hoaâng àêåu nhaánh cêím lai Dùån loâng ngûúâi ngaäi chúá sai lúâi thïì Ghe lïn ghe xuöëng dêìm dïì Sao em khöng gûãi thû vïì thùm anh. HMN 11

370.

Àïm nay trùng baåc gioá ngaân Mûúån tay thuåc nûä àaánh àaân ta nghe. HPV 65

371.

Àïm nùm canh anh dûåa bûác reâm Coá àeân coá saách khöng em cuäng buöìn. HPV 120

372.

Àïm nùm canh, anh nguã coá ba Coân hai canh nûäa, anh ra tröng trúâi Tröng trúâi mau raång àöng ra Àïí cho bûúám chöå mùåt hoa bûúám chaâo. HPV 147 HT 393

373.

Àïm nùm canh anh nhùæc Ngaây saáu khùæc em tröng Tröng cho gùåp mùåt Anh trao chòa khoáa baåc

72

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Múã traáp trùæc lêëy cêy gûúng vaâng Thiïëp vúái chaâng soi chung Hai àûáa ta troâ chuyïån. CDTCM 125

374.

Àïm nùm canh con dïë kïu sêìu Àûúâng gia trung nöåi trúå anh khêín cêìu àïën em. HPV 121

375.

Àïm nùm canh em nguã coá ba Coân hai canh nûäa, em nghô xa, nghô gêìn. CDTCM 28

376.

Àïm nùm canh gaâ kia gaáy thuác Gioá nam phong thöíi giuåc cêy sêìu Cûãa àöng phoâng àoáng xong laåi múã Cún chiïm bao khi tónh khi mï Nghôa nhún em úã tïå chûa tïì Anh laâm möåt bûác thú niïm gúãi khöng biïët àaä vïì túái em chûa DCBTT 152 - 153

377.

Àïm nùm canh giêëc nguã tû lûúng1 Nghô ài nghô laåi, nùm canh trûúâng khoác than Kïí tûâ canh möåt kïí qua Tay bûng cheán cúm, nûúác mùæt nhoã sa roâng roâng Canh hai ùn uöëng bó baâng Em ngöìi nhòn ngoån àeân taân hiu hiu Canh ba ai nêëy nguã àïìu Tai nghe con dïë noá kïu thaãm sêìu Canh tû tröëng àïí trïn lêìu Giêåt mònh thûác dêåy, giuåc cún sêìu ra ài

1

Tri lûúng: Coá leä do tû lûúång (àoåc chïåch): Suy nghô, tñnh toaán.

73

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

74

Àïm nùm canh, em nguã chùèng àùång chi Cuäng vò nhúá baån ra ài chûâng naây. DCNTB I 268

378.

Àïm nùm canh khöng nguã, dêåy ngöìi Cúá sao trong daå böìi höìi chuyïån chi? Àau loâng ta lùæm, húäi nûä nhi Thïëp dêìu àêìy anh thùæp hïët, baây li anh than hoaâi Quïn ài thò chúá, nhúá laåi khoá nöîi nguöi ngoai Tûâ xûa cho túái raây caách trúã àúåi tröng E cho naâng coá chöën ba àöng Coá núi kïët toác, khöng tröng àïën phêån chaâng Àïm nùçm khö heáo laá gan Thïëp dêìu àêìy anh thùæp hïët, chaáy taân baây li Kïí tûâ ngaây em chõu chûä tuâng qui 1 Chaâng Höì thiïëp Haán, taâi chi khöng buöìn rêìu Chiïìu chiïìu ra àûáng soi dêu Nghe con chim noá kïu dòu dùæc, daå anh sêìu bêëy nhiïu. VNP1 I 97 VNP7 227 - 228

379.

Àïm nùm canh loâng sêìu lai laáng Ngaây saáu khaác chûa caån cheán thïì Rûúåu quyânh tûúng ai kheáo phuåc nïn baån vöåi say mï Quïn cêu tònh chöìng nghôa vúå, hay ai kheáo boã buâa mï cho röìi. DCBTT 95

380.

Àïm nùm canh luåy sa cuác duåc2 Thiïëp chúâ chaâng möåt àöi luác àaä trêìn ai3

1 2

Tuâng quy: (tuâng: theo; quy: vïì): con gaái theo chöìng.* Cuác duåc: Nuöi nêëng; Luåy sa cuác duåc: nhoã nûúác mùæt (vò nghô) cöng nuöi nêëng cuãa cha

meå. 3

Trêìn ai: Caát buåi; (vêët vaã khöí súã) úã coäi trêìn.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chûâ thiïëp chúâ khöng vaäng noã lai1 Thiïëp phaãi trao duyïn gûãi phêån, khöng leä úã hoaâi rûáa rùng. DCBTT 72

381.

Àïm nùm canh luåy sa khöng raáo Ngaây saáu khùæc aão naäo dêìm dïì Àïm nùçm quaånh vùæng maân the Nhúá cêu thiïët yïëu nhû nhúá lúâi thïì ngaây xûa. DCBTT 89

382.

Àïm nùm canh mú maâng boáng nhaån Ngaây saáu khùæc nhúá baån muöën têìm Naâo ai nhùæc túái tri êm Àïí cho laá gan khö tûâng chùång, àïí cho ruöåt àau ngêìm tûâng khi. DCBTT 104 BK CDTCM 74:

Àïm nùm canh mú maâng boáng baån Ngaây saáu khùæc nhúá daång tri êm Cêåy ai nhùæn baån àöìng têm, Laá gan khö tûâng chùång, ruöåt heáo bêìm tûâng khi. 383.

Àïm nùm canh mú maâng mûúâng tûúång Ngaây saáu khùæc hoáa tûúng hoáa thûúng Nöîi sêìu naây ai biïët cho chùng Xem boáng sao nhúá daång, xem boáng trùng nhúá hònh. DCBTT 160 - 161

384.

Àïm nùm canh nùm vúå ngöìi hêìu Vúå caã pha nûúác tïm trêìu chaâng xúi Vúå hai traãi chiïëu chia baâi

1

Khöng vaäng noã lai: Khöng qua khöng laåi.

75

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

76

Vúå ba coi soác nhaâ ngoaâi nhaâ trong Vúå tû traãi chiïëu, quaåt muâng Vúå nùm thûác dêåy trong loâng xoát xa Cheâ thang, chaáo àêåu bûng ra Chaâng xúi möåt baát keão maâ cöng lïnh. HHÀN 130 TCBD I 207 THÀQ 16 BK a - Cheâ sen, chaáo àêåu bûng ra TNPD II 70 Xem thïm L 82

385.

Àïm nùm canh nùçm quanh göëc lûåu Nhúá àïën ngûúâi tònh cûåu aái ên. DCNTB II 119

386.

Àïm nùm canh, ngaây cuäng nùm canh Thûúng ngûúâi tuöíi treã toác xanh lúä chûâng. HPV 120

387.

Àïm nùm canh, ngaây khùæc saáu, chaâng úi Chaâng cûúâi nûãa miïång thiïëp töi vui nöîi gò. CDTCM 180

388.

Àïm nùm canh nghe con dïë thöët Ngaây saáu khùæc lêìn àöët ngoán tay Húäi ai, duyïn cúá ai baây? Duyïn trùm nùm laåi boã, nghôa möåt ngaây laåi theo. VNP1 I 60 - 61 VNP7 183

389.

Àïm nùm canh nghe con vaåc taác canh Con thùçn lùçn khùæc moä, em thûúng anh nhiïìu bïì. HPV 120

390.

Àïm nùm canh nghe con ve kïu ghïình àaá Ngaây saáu khùæc nghe con vûúån hoát caânh cêy Àoaái nhòn nam bùæc àöng têy Ai xui ngûúâi baån cuä àïën chöën naây gùåp nhau.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCBTT 151

391.

Àïm nùm canh ruöåt thùæt gan baâo Bûäa cúm rúát àuäa, luác naâo khöng hay Búãi chûng thûúng nhúá baån raây Cha meå em gaâi, em biïët noái sao Söng kia coá caån coân ao Cuäng nguyïìn veát giïëng maâ trao ên tònh. DCNTB I 252

392.

Àïm nùm canh than vùæn thúã daâi Tröng trùng röìi laåi nhúá ngûúâi nûúác non. HPV 147

393.

Àïm nùm canh thùæp àôa dêìu àêìy Bêëc non khöng chaáy, àôa dêìu naây chùèng vúi. HPV 146

394.

Àïm nùm canh thùæp àôa dêìu vúi Mùåt tú tûúãng mùåt, loâng túi taã loâng. HPV 120

395.

Àïm nùm canh thùæp àôa dêìu vûâng Coá ngûúâi chaåm chûä sau lûng em röìi. HPV 120

396.

Àïm nùm canh thöín thûác Ngaây saáu khùæc ra vaâo Búá ai úi! Töi buöìn riïng vïì phêån phoâng àaâo leã loi. TCBD IV 31

397.

Àïm nùm canh tröng nam nhúá bùæc Ngaây saáu khùæc tröng quïë nhúá trêìm Naâo ai nhùæc túái tri êm Ruöåt em àau tûâng chùång, gan em bêìm tûâng khi.

77

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCBTT 81

398.

Àïm nùm canh tröng nam tûúãng bùæc Ngaây saáu khùæc ruåc ruä khöng àùång möåt tiïëng cûúâi Búãi vò sa lúâi ùn tiïëng noái vúái ngûúâi khi xûa. DCBTT 120

399.

Àïm nùm canh trúâi thanh bïí lùång Böîng àêu raây gùåp àùång phûúång loan Tröng sao thiïëp laåi gùåp chaâng Àoán àûa lúâi noái, keão lúä laâng duyïn em. DCBTT 151

400.

Àïm nùm canh anh boã tay qua Giûúâng khöng chiïëu laånh, thûúng àaâ quaá thûúng. CHG 10 DCNTB I 194

401.

Àïm nùçm boã toác qua mònh Thïì cho baán maång keão tònh anh nghi. HHDN 130

402.

Àïm nùçm chêu luåy nhoã sa Ûúát àêìm maái toác chaâng àaâ hay chûa? DCBTT 253

403.

Àïm nùçm chïëch göëi phoâng loan Ruöåt tùçm àoâi àoaån, têm can nhû baâo Lêu nay chöìng vúå chung vui Nay mònh vïì dûúái bûäa naâo mònh lïn Ngaây may nhún nghôa khöng nïn Giaä anh vïì dûúái coân lïn nöîi gò Hai haâng chêu ngoåc lêm li Em àaânh phuå nghôa coân gò búá em! TCBD IV 24

404.

Àïm nùçm àùæp chiïëu bõt buâng

78

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Tai nghe tiïëng haát dêåy vuâng ra ài Con röìng nùçm baäi caát baây vi Vò chûng thûúng baån, nïn ra ài laâm vêìy Ra ài, cha àaánh, meå ngêìy Khöng ài, baån úã ngoaâi naây baån tröng! VNP1 I 96 VNP7 227

405.

Àïm nùçm àùåt lûng xuöëng chiïëu Nghe mêëy lúâi thiïët yïëu em than Mau mau röìi dêåy ruöåt gan àau tûâ höìi. HHÀN 229

406.

Àïm nùçm àùåt lûng xuöëng chiïëu Nghe mêëy lúâi thiïët yïëu em than Mau mau tröîi dêåy ruöåt gan àau tûâ höìi Canh khuya anh thúã vùæn than daâi Vaái xin Nguyïåt Laäo truác mai möåt nhaâ Chûä cêån laâ gêìn Chûä viïîn laâ xa Anh vúái em caách trúã taåi meå cha khöng àaânh Ngaäi nhên nay àaä gêìn thaânh Mònh vïì thûa laåi phuå mêîu àaânh töi ûng. HMN 30 - 31

407.

Àïm nùçm göëi chïëch nïåm giûúâng Nïåm nghiïng, göëi lïåch khöng yïn nöîi nùçm Vùæng naâng anh laåi hoãi thùm Naâo ai coá biïët ruöåt tùçm vêën vûúng Vùæng em möåt bûäa khöng biïët mêët hay coân Ruöåt àau nöîi ruöåt, gan moân nöîi gan

79

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh ài nhû vêìy, thùæc thïí1 ngûúâi Töëng quöëc tòm keã àún bang Àûúâng xa àoâi àoaån, anh thúã than khön cuâng Coá thûúng anh, em xñch laåi cho anh mûâng. DCNTB I 269

408.

Àïm nùçm göëi gêëm khöng ïm Göëi luåa khöng mïìm bùçng göëi tay em Coá thûúng coá nhúá khöng em Sao em chùèng laåi, àïí anh mong àïm nhúá ngaây. DCNTB I 181 Xem thïm C 1751 G 380

409.

Àïm nùçm giêëc nguã chûa an Töi nghe con dïë thúã than thïm buöìn. DCBTT 281

410.

Àïm nùçm giêëc nguã khöng an Traách con dïë nhuãi kïu vang ngoaâi thaânh. HHÀN 229

411.

Àïm nùçm giêëc nguã khöng yïn Nghe ai than vaän mêëy lúâi nguyïìn thaãm thûúng. DCBTT 272

412.

Àïm nùçm heáo ruöåt khö gan Tröng cho gùåp mùåt baån vaâng keão thûúng. DCNTB II 119

413.

Àïm nùçm lùæng cùåp tai nghe Nghe con dïë kïu laã chaã Ngaây saáu khùæc cêìu söng Ngên nûúác chaãy phaã hai búâ gioá rung Em khoaác caái aáo maâu höìng ra em ngoá tûá tung

1

Thùæc thïí: khùæc thïí, cuäng nhû (tiïëng àõa phûúng).

80

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

81

Tûúãng laâ tin thú nhaån gûãi nïn khoaác caái aáo maâu höìng ra ài. DCNTB II 118 - 119

414.

Àïm nùçm lêëy aáo kï àêìu AÁo bao nhiïu nïëp, daå sêìu bêëy nhiïu. DCNTB II 119

415.

Àïm nùçm luöëng nhûäng sêìu bi Sûu cao thuïë nùång lêëy chi thanh nhaân. DCBTT 296 Xem thïm À 971

416.

Àïm nùçm luöëng nhûäng thöín thûác trùm àûúâng Traách ai laâm phên reä hai phûúng thïë naây. TCBD IV 38

417.

Àïm nùçm luåy àöí chûáa chan Nhúá ai em phaãi bùng ngaân tòm ài. DCBTT 259

418.

Àïm nùçm lûng chùèng beán giûúâng Cuäng vò möåt nöîi ngûúâi thûúng trao lúâi Trao lúâi sao chùèng trao duyïn Àïí thûúng àïí thaãm àïí phiïìn cho nhau. DCNTB II 132

419.

Àïm nùçm lûng chùèng beán giûúâng Cuäng vò möåt nöîi ngûúâi thûúng traáo lúâi. DCNTB II 119

420.

Àïm nùçm lûng chùèng túái giûúâng Tröng cho mau saáng ra àûúâng gùåp em. HHÀN 168 TCBD 138 VNP7 221 BK a - Mong cho mau saáng ra àûúâng gùåp em DCNTB I 194

421.

Àïm nùçm maâ boã tay sang Giûúâng khöng chiïëu laånh, hoãi chaâng ài mö?

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCBTT 145

422.

Àïm nùçm nghe dïë kïu rêm Dang tay thöí dïë1 sêìu thêìm núå duyïn. DCBTT 272

423.

Àïm nùçm nghe gioång anh than Nhû ai bûng cheán nûúác àöí vaâo gan laånh luâng. DCBTT 274

424.

Àïm nùçm nghe vaåc trúã canh Nghe sû goä moä, nghe anh döî naâng. HHÀN 229 TCBD II 329 BK CHG 12

Nùçm àïm nghe vaåc trúã canh Nghe chuöng gioáng saáu nghe anh döî naâng. 425.

Àïm nùçm nghô laåi maâ coi Lêëy chöìng àaánh baåc nhû voi phaá nhaâ. CVPD 30 DCBTT 294 HT 233 TCBD I 207 TCBD II 191, 214 TNPD I 115 VNP7 273

426.

Àïm nùçm nghô laåi maâ coi Lêëy chöìng hay chûä nhû soi gûúng vaâng. HHÀN 168 TNPD I 115

427.

Àïm nùçm nghô laåi maâ coi Thùçng naâi2 nho nhoã cúäi voi toång tònh3 Vò tònh nïn phaãi theo anh Rau khoai chêëm muöëi ngon laânh chi àêu? Àïm nùçm nghô laåi maâ coi Lêëy chöìng hay chûä hún soi gûúng vaâng. DCBTT 310 1

Thöí dïë: vöî cho dïë àûâng kïu. Naâi: quaãn tûúång. 3 Toång tònh: coá saách ghi laâ to lúán. 2

82

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

428.

Àïm nùçm nûúác mùæt laáng lai Meå thûúng con rïí hún con trai trong nhaâ. CDTCM 180

429.

Àïm nùçm úã dûúái boáng trùng Thûúng cha nhúá meå, khöng bùçng nhúá em. CDTCM 27

430.

Àïm nùçm taâu chuöëi coá àöi Hún trùm chiïëu miïën leã loi möåt mònh. TNPD I 114

431.

Àïm nùçm tay göëi chên co Loâng thûúng thuåc nûä öëm o gêìy moân. DCNTB I 194

432.

Àïm nùçm thöín thûác ngöìi khïu àeân phuång Canh sang nùm gêìn luån khuác röìng Traách ai úã chùèng hïët loâng Phuå tònh gêìn guäi coá chöìng xa xöi. HHÀN 170 HMN 25 TCBD I 449

433.

Àïm nùçm thöín thûác vaâo ra Chúâ cha meå nguã, leán qua thùm mònh Töi than hïët sûác, töi dûát hïët tònh Thiïëu àiïìu cùæt àûát ruöåt trao cho mònh, mònh öi! TCBD II 272

434.

Àïm nùçm töi nghô töi sêìu Laâm dêu thêåt khöí tûâ àêìu chñ àuöi Ra thên töëi mùåt vuâi àêìu Caác chõ sung sûúáng, riïng dêu meå haânh Chï töi khúâ daåi khöng lanh Meå àaâo meå chûúãi, meå haânh xoát xa Cöng trònh cha meå töi, sanh àeã töi ra

83

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Gaã cho con meå coân buâ cuãa thïm Phaãi thúâi chöìng vúå troån niïìm Sui gia ài laåi êëm ïm úã àúâi Khöng nïn möîi àûáa möåt núi Töi ra khoãi cûãa àïí meå kiïëm núi sang giêìu ÚŒ chi àêy meå mùæng trûúác, chûúãi sau Ngaây naâo meå cuäng cûá ngheâo giaâu meå àay. DCNTB II 78 HT 444 - 445

435.

Àïm nùçm tú tûúãng tûúãng tú Chiïm bao thêëy bêåu, dêåy rúâ chiïëu khöng. HHÀN 168 TCBD I 138 VNP7 476

436.

Àïm nùçm trùn trúã khöng yïn Tai nghe con dïë reo duyïn ngoaâi thïìm. HHÀN 257

437.

Àïm nùçm voäng raách cuâng queo Öng baá höå túái noái, chï ngheâo khöng ûng. DCNTB II 78

438.

Àïm ngùæn, tònh daâi Tûúng tû bao nhaåt, bao phai húäi tònh! Böîng àêu mùæc möëi xñch thùçng Khùng khùng ngûúâi buöåc, ai giùçng cho ra Lïn têån trùng giaâ Hoãi öng Nguyïåt Laäo coá nhaâ hay khöng. QHBN 258

439.

Àïm úi húäi àïm, tröng cho mau saáng! Ngaây úi húäi ngaây, tùæt quaáng cho mau! Àïí em ra khoãi cûãa nhaâ giaâu Keão nay cúm thûâa mai canh cùån, töëi nùçm sau xoá lïìu. DCBTT 109

84

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

440.

85

Àïm qua anh múái hoãi naâng Tre non àuã laá àan saâng nïn chùng? NGCK 173a Xem thïm À 495 G 59

441.

Àïm qua anh nùçm nhaâ ngoaâi

a

Àïí em thúã ngùæm than daâi nhaâ trong

b

Ûúác gò anh àûúåc vö phoâng

c

Loan öm lêëy phûúång, phûúång böìng lêëy loan.

d

HHÀN 130 TCBD II 272 THÀQ 7 TNPD II 68 BK a - Höm qua anh túái nhaâ ngoaâi DCBTT 190 - Àïm àïm anh nùçm nhaâ ngoaâi TCBD I 138 b - Nghe em thúã ngùæn than daâi nhaâ trong DCBTT - Thêëy em thúã vùæn than daâi nhaâ trong VNP1 I 71 VNP7 195 c - Ûúác chi anh àûúåc nhêåp phoâng DCBTT d - Àïí loan öm lêëy phûúång, phûúång böìng lêëy loan DCBTT

442.

Àïm qua baâ chuã nguã àêu Noá khïnh noá boã vûúân dêu bao giúâ. NASL I 30b

443.

Àïm qua boác uöën1 möåt mònh Nghe húi sûúng xuöëng nhúá tònh nhên xûa Tònh nhên xûa bêy giúâ xa vùæng Nöîi mong chúâ cay àùæng riïng em Than öi tùm caá boáng chim Biïët àêu àûúâng löëi maâ tòm húäi ai! CDHN 159

444.

Àïm qua bûúác chên lïn trúâi Laåc àûúâng, laå ngoä gùåp ngûúâi cung Tiïn 1

Boác uöën: tûâ cuãa nghïì laâm giêëy.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

86

Ûúác chi duyïn seä beán duyïn Cho duyïn coäi thoå, thaânh duyïn coäi trêìn Daå buöìn chên bûúác phên vên Trúâi xui anh thùèng túái sên tú höìng - Öng Tú, öng coá nhaâ khöng Öng ra xua choá cho töi cuâng vúái nao! Tú duyïn öng cêët núi nao Cêët trong chum quaã, hay vaâo ao sen? Ngûúâi naâo traái kiïëp lúä duyïn Thò öng xe laåi cho liïìn möåt àöi Coân nhû öng êëy vúái töi Thò öng xe thùèng laâm àöi vúå chöìng. CDTH 95

445.

Àïm qua chung boáng chung húi Bêy giúâ keã ngûúåc, ngûúâi xuöi mùåc loâng. NGCK 140b NNPD 54 TCBD I 251 TNPD I 114

446.

Àïm qua coá nguã xin thïì Möåt giêëc àïën saáng, chúá hïì vêîy tai.

a

NNPD 54 TNPD I 114 BK a - Möåt giêëc àïën saáng, chùèng hïì vêîy tai HT 119

447.

Àïm qua coá nguã xin thïì Phêìn thò muöîi cùæn, phêìn mï sûå naâng. NGCK 143a BK a - Möåt rùçng muöîi cùæn, hai mï sûå naâng bk NGCK - Phêìn thò muöîi àöët, phêìn mï sûå tònh NNPD 54 TNPD I 114

448.

Àïm qua döìn dêåp mûa mau Gioá rung caânh ngoåc cho àau laá vaâng Traách chaâng phuå ngaäi tham vaâng Ngö àöìng núã àïí phûúång hoaâng ngêín ngú Biïët nhau tûâ bêëy àïën giúâ

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

87

Àaä cho bûúám àêåu, thò chûâa sêu ra. CDTCM 112

449.

Àïm qua àöët àónh hûúng trêìm Khoái lïn nghi nguát, êm thêìm loâng ai. NNPD 54 TNPD I 115

450.

Àïm qua em coá nguã àêu Em ngöìi nghe dïë kïu sêìu bïn tai Àïm qua hïët nhúá laåi buöìn Nhúá buöìn nghe dïë kïu luön bïn thaânh. HHÀN 229, TCBD II 329

451.

Àïm qua gaánh nûúác bïn àaâng Boã quïn caái noán laång vaâng, chaâng öi! Nghe tin chaâng bùæt àûúåc röìi Chaâng maâ cho chuöåc, em thúâi chõu ún. CDTH 106

452.

Àïm qua gioá laånh thêëu xûúng Chaâng vïì àïí thiïëp nhûäng thûúng cuâng sêìu. TCBD II 330

453.

Àïm qua gioá loåt song àaâo Tiïëng àaân vùng vùèng núi naâo xinh xinh Àaân Baá Nha kheáo gaãy khuác Lûu thuãy, Cao sún Tû Maä Tûúng Nhû kheáo gaãy khuác Phuång cêìu hoaâng1

1

Phuång cêìu hoaâng, Tû Maä Tûúng Nhû: khuác àaân Phûúång cêìu hoaâng cuãa Tû Maä Tûúng Nhû àúâi Haán. Theo saách Sûã kñ, Tû Maä Tûúng Nhû khi úã chúi àêët Lam Cuâng, möåt höm àïën nhaâ Traác Vûúng Tön dûå tiïåc. Hoå Traác coá ngûúâi con gaái treã àeåp, gioãi thú vùn, vûâa múái goáa chöìng, vöën àaä biïët tiïëng Tûúng Nhû. Naâng Traác Vùn Quên daåo möåt khuác sêìu. Tûúng Nhû liïìn soaån hai khuác, röìi mûúån cêy yã cêìm àïí daåo, cöët toã yá tònh vúái Vùn Quên. Khuác Phûúång cêìu hoaâng coá nhûäng cêu: “Phûúång hïì, phûúång hïì qui cöë hûúng, ngao du tûá haãi cêìu kò hoaâng, hûäu nhêët diïîm nûä taåi thûã àûúâng, haâ do giao tïë vi uyïn ûúng” (Chim phûúång, chim phûúång vïì laâng cuä ài thöi, ài ngao du böën bïí tòm chim hoaâng, coá möåt ngûúâi con gaái àeåp úã ngay nhaâ naây..., laâm sao maâ gùåp gúä nhau, àïí coá thïí laâm àöi chim uyïn ûúng) Do àiïín naây, phûúång cêìu hoaâng, phuång cêìu hoaâng, cêìu hoaâng, khuác hoaâng, Tû maä phûúång cêìu... àûúåc duâng àïí chó tiïëng àaân giao duyïn, viïåc ngûúâi con trai toã tònh, viïåc ài tòm haånh phuác lûáa àöi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

88

Tai nghe vùng vùèng tiïëng àaân. QHBN 248

454.

Àïm qua gioá maát trùng thanh Böîng àêu thêëy khaách biïn àònh sang chúi

a

Ai vïì nhùæn liïîu Chûúng Àaâi Caânh xuên àaä beã cho ngûúâi chuyïìn tay

b

Troát say nhau mùåt voä mònh gêìy Hònh dung nhan sùæc chùèng taây ngûúâi ta Nhaác tröng lïn trùng àaä xïë taâ! bk a - Böîng àêu thêëy khaách bïn thaânh sang chúi b - Caânh xuên múái beã cho ngûúâi chuyïìn tay QHBN 176

455.

Àïm qua hïët àûáng laåi nùçm Nùm thên aáo vaãi ûúát dêìm nhû mûa. TCBD II 272

456.

Àïm qua keã tröåm vaâo nhaâ Laâm thinh chúåp mùæt àïí maâ mêët trêu Nùçm àêy, chúá chùèng nguã àêu

a

Thûác maâ giûä lêëy con trêu con boâ Nùçm àêy, naâo àaä nguã cho Thûác maâ giûä lêëy con boâ con trêu. TNPD II 69 BK a - TCBD I 327 chó ghi tûâ doâng naây àïën hïët. Xem thïm À 321

457. (a) Àïm qua khi laånh khi luâng

a

Khi àùæp aáo ngùæn, khi chung aáo daâi

b

Bêy giúâ mònh àaä nghe ai

c

AÁo ngùæn chùèng àaáp, aáo daâi chùèng chung

d

NGCK 146a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

89

BK a - Khi laånh laåi coá khi nöìng ÀNQT 90a LHCD 18a - Àïm qua khi laånh khi nöìng HHDN 229 THÀQ 5 b - Khi àùæp chiïëu ngùæn khi chung chiïëu daâi THÀQ c - Bêy giúâ chaâng àaä nghe ai ÀNQT HHÀN THÀQ d - Chiïëu ngùæn khöng àùæp, chiïëu daâi khöng chung THÀQ - AÁo ngùæn khöng àùæp, aáo daâi khöng chung HHÀN

(b) Àïm qua, àïm laånh, àïm luâng Àïm àùæp aáo ngùæn àïm chung aáo daâi Bêy giúâ chaâng àaä nghe ai AÁo ngùæn chaâng àùæp aáo daâi khöng chung Bêy giúâ sûå àaä nhaåt nhuâng Giêëm thanh àöí biïín mêëy thuâng cho chua

a

Caá lïn mùåt nûúác caá khö Vò anh, em phaãi giang höì tiïëng tùm. TNPD II 70 BK a - HT 178 chó ghi àïën hïët doâng naây

(c) Noái thûúng maâ úã chùèng thûúng Ài àêu maâ boã buöìng hûúng laånh luâng? Àïm qua khi laånh khi nöìng Khi àùæp aáo ngùæn khi chung aáo daâi Bêy giúã chaâng àaä nghe ai AÁo ngùæn chaâng àùæp aáo daâi chùèng chung? TNPD II 125

(d) Chaâng vïì cho choáng maâ ra Keão em chúâ àúåi, sûúng sa laånh luâng! Cún laånh coân coá cún nöìng Cún àùæp aáo ngùæn, cún chung aáo daâi Hay laâ chaâng àaä nghe ai AÁo ngùæn khöng àùæp, aáo daâi khöng chung?

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

HHÀN 217 TCBD 327 TNPD II 52 VNP1 I 90 VNP7 219 BK + AÁo ngùæn chùèng àùæp, aáo daâi khöng chung TCBD I 252 + Tûâ sau doâng naây TCBD I ghi thïm: Bêy giúâ sûå àaä nhaåt nhuâng Giêëm thanh maâ àöí mêëy thuâng cho chua.

458.

Àïm qua laâ caái àïm gò Chiïm bao thêëy àoá nùm kïì thúã than Cuâng nhau troâ chuyïån, phaân naân Tònh trong giêëc möång muön vaân aái ên Húäi ngûúâi tònh nhên! Xa xöi chi mêëy thïm phiïìn ûúác ao Àöng liïîu têy àaâo Loâng àêy nhúá àêëy biïët bao vò ngûúâi! Ngûúâi vïì àõnh liïåu ngûúâi úi! bk Àïm qua laâ caái àïm gò? Chiïm bao thêëy àoá, nùçm kïì thúã than Cuâng nhau troâ chuyïån, baâng hoaâng Tónh ra múái biïët muön vaân aái ên ÚÁi húäi ngûúâi tònh nhên! Xa xöi biïët coá muöån phêìn chuát nao Muöën cho àöng liïîu têy àaâo Loâng àêy nhúá àêëy biïët bao nhiïu tònh! Nhúá lúâi heån ûúác ba sinh! QHBN 273 - 274

459.

Àïm qua löëp àöëp mûa raâo Haåt rúi xuöëng giïëng, haåt vaâo vûúân hoa Àöi bïn baác meå thò giaâ Lêëy anh hay chûä àïí maâ cêåy tröng Muâa heâ cho chñ muâa àöng

90

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

91

Muâa naâo aáo nêëy cho chöìng ài thi Hïët gaåo em laåi gaánh ài Hoãi thùm chaâng hoåc, troå thò núi nao? Hoãi thùm phaãi ngoä maâ vaâo Vai àùåt gaánh gaåo miïång chaâo: Kòa anh! Chaâng giêån thò thiïëp laâm laânh Miïång cûúâi húán húã rùçng: Anh giêån gò? Thöi thöi àûâng giêån em chi Muöën lêëy vúå leä, em thò lêëy cho Hay laâ lêëy vúå nhaâ troâ Hïët bao tiïìn cuãa em lo cho chaâng Laâm trai cho àaáng thên trai Thu xïëp nhaâ ngoaâi cho lêîn nhaâ trong AÁo ûúát em laåi mang hong Möì höi em giùåt, quêìn höìng em mang Röìi mai anh ra chúi laâng Trong xoám ngoaâi laâng, keã ngùæm ngûúâi tröng Kòa kòa vúå sùæm cho chöìng Caânh loan caânh phûúång caâng höìng caânh hoa. CDTCM 213 - 214 Xem thïm C1038, 1039 À 760, 762

460.

(a) Àïm qua mêån múái hoãi àaâo

a

Vûúân xuên àaä coá ai vaâo haái hoa?

b

Böng àaâo chïnh chïëch núã ra

c

Dang tay muöën haái súå nhaâ coá cêy

d

Laå luâng anh múái túái àêy Thêëy hoa liïìn haái, biïët cêy ai tröìng? CDTCM 113 TCBD I 138 TNPD II 69 BK a - Töëi höm qua mêån àïën hoãi àaâo THQP 4b

à

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

- Àïm qua mêån àïën hoãi àaâo ÀNQT 107b LHCD 44b b - Vûúân xuên àaä coá ai vaâo beã hoa LHCD c - Böng hoa àaâo chúám chúám núã ra THQP - Böng hoa chïnh chïëch núã ra ÀNQT LHCD TCBD I 560 d - Ra tay khiïën bûát súå nhaâ coá cêy THQP - Giú tay khiïën haái súå nhaâ coá cêy ÀNQT - Giú tay khïìu bûát súå nhaâ coá cêy LHCD I - Dang tay khiïën haái súå nhaâ coá cêy TCBD I TCBD I chó ghi àïën hïët doâng naây à - Thêëy hoa liïìn beã biïët cêy ai tröìng LHCD

(b) Böng hoa àiïìu chúm chúám núã ra Thoâ tay muöën beã súå nhaâ coá cêy Laå luâng anh múái thêëy àêy Xin hoa cho biïët laâ cêy ai tröìng? DCTH 162 BK DCBTT 216 Böng àaâo choi choái núã ra Giú tay muöën haái súå nhaâ coá cêy Laå luâng anh múái túái àêy Thêëy hoa thò haái biïët cêy ai tröìng. Xem thïm L 28, S 26

461.

Àïm qua mêët möåt caânh soâi Saáng ngaây laåi gùåp möåt ngûúâi quêìn thêm Xï ra keão chuáng anh nhêìm Vúå anh aáo trùæng quêìn thêm nhû ngûúâi. DCTH 130

462.

Àïm qua mêy keáo àen rêìm Thêëy hai ngûúâi êëy thò thêìm vúái nhau

92

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

93

Tûúãng rùçng tñnh toaán tiïìn cau Ai ngúâ nhên tònh vuån vúái nhau bao giúâ. TCBD I 139 TNPD II 68

463.

Àïm qua múái goåi laâ àïm

a

Rûúåu xoát nhû muöëi, daå mïìm nhû dûa. NASL II 50b NGCK 100a TCBD II 272 TNPD I 115 Sûãa laåi: NGCK chùæp thïm D 458. Nhbs àaä taách ra. BK a - Àïm qua múái thûåc laâ àïm NNPD 54

464.

Àïm qua múái goåi laâ àïm Ruöåt xoát nhû muöëi, daå mïìm nhû dûa Mêy mûa àaánh àöí àaá vaâng

a

Yïu ai nïn mïåt, coá maâng gò àïën xuên Trúâi sinh vaâo söë phong trêìn Súám trûa chó coá möåt lêìn maâ thöi. bk a - Mêy mûa khi àöí laá vaâng QHBN 216

465.

Àïm qua múái kheáo laâ àïm Ruöåt xoát nhû muöëi, daå mïìm nhû dûa Hoãi chaâng chaã thêëy chaâng thûa Hoãi trùng trùng laåi cùæm cúâ laâm cao. NASL II 21a

466.

Àïm qua múái thêåt laâ àïm Ruöåt xoát nhû muöëi, daå mïìm nhû dûa Mong chaâng nhû caá mong mûa Nhúá chaâng nhû bûäa cúm trûa àoái loâng. CDTCM 73

467.

(a) Àïm qua mûa buåi gioá bay Gioá xung caânh baåc, gioá lay caânh vaâng Em vúái anh cuâng töíng khaác laâng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Naâo em coá biïët ngoä chaâng úã àêu?!

94

b

Möåt thûúng hai nhúá, ba sêìu Cúm trûa chùèng àûúåc, ùn trêìu cêìm húi Thûúng chaâng lùæm lùæm chaâng úi! Biïët àêu thanh vùæng maâ ngöìi thúã than Nhúá chaâng nhû nhúá laång vaâng Khaát khao vïì nïët, mú maâng vïì duyïn

c

Nhúá chaâng nhû buát nhúá nghiïn Nhû mûåc nhúá giêëy, nhû thuyïìn nhúá söng Nhúá chaâng nhû vúå nhúá chöìng Nhû chim nhúá töí, nhû röìng nhúá mêy. VNP 1 I 93 - 94 VNP7 224 - 225 BK a - Àïm qua mûa buåi gioá may HT 170 b - Naâo em coá biïët ngoä ngaâng úã àêu HT c - Khaát khao vò nïët, mú maâng vò duyïn HT Sûãa laåi: + Gioá rung caânh bùæc... VNP1, VNP7, HT = Gioá rung caânh baåc + Sau doâng C, HT taách phêìn coân laåi thaânh möåt lúâi khaác Nhbs àaä göåp laåi

(b). Àïm qua mûa buåi gioá may

a

Gioá rung caânh baåc, gioá lay caânh vaâng

b

Em vúái anh cuâng töíng khaác laâng Naâo em coá biïët ngoä chaâng laâ àêu Möåt thûúng, hai nhúá, ba sêìu! Cúm ùn chùèng àûúåc, ùn trêìu ngêåm húi Thûúng chaâng lùæm lùæm chaâng úi! Biïët àêu thanh vùæng thiïëp ngöìi thúã than?

c

Muöën than maâ chùèng gùåp chaâng

d

Kòa nhû àaá àöí bïn ngaân Höì Têy

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Àaá àöí coân coá khi àêìy Thûúng chaâng biïët thuúã naâo khuêy húäi chaâng! Xem thïm C 1321, 1322 CDTH 131 BK a- Àïm qua mûa buåi gioá bay CDHN 164 b - Gioá rung caânh truác gioá lay caânh baâng CDHN c - Biïët àêu thanh vùæng maâ ngöìi thúã than CDHN d - Muöën than maâ chùèng àûúåc than bk CDTH

468.

Àïm qua nùçm möång mú maâng Tûúãng têm, tûúãng tñnh, tûúãng naâng nùçm trong. CDTH 113

469.

Àïm qua nùçm nguã nhaâ ngoaâi Em tïm chuåc möët, chuåc hai miïëng trêìu Chúâ chaâng chùèng thêëy chaâng àêu Àïí cau long haåt, àïí trêìu long vöi Trêìu long vöi, ùæt laâ trêìu nhaåt Cau long haåt, ùæt hùèn cau giaâ Mònh chùèng lêëy ta ùæt laâ mònh thiïåt Ta chùèng lêëy mònh ta biïët lêëy ai! CDTCM 164

470.

Àïm qua nùçm nguã sêåp vaâng Tröng xuöëng sêåp baåc thêëy chaâng nùçm khöng Vöåi vaâng cúãi aáo àùæp chung Tónh ra em vêîn nùçm khöng möåt mònh. CDTCM 73

471.

Àïm qua nùçm troå nhaâ haâng Reâm thûa gioá loåt loâng caâng nhúá thûúng CDTH 126

472.

Àïm qua nghe haåc cêìm canh

95

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

96

Nghe chim phûúång hoát, nghe anh khyïn naâng Anh khuyïn naâng, naâng àaä höì nghe Traách con gaâ tröëng le te gaáy roân. NGCK 95b BK + VNP1 I 99 Àïm nùçm nghe vaåc kïu canh Nghe chuöng gioáng saáu, nghe anh döî naâng Döî naâng, naâng chùèng hay nghe Traách con gaâ tröëng cûá le te gaáy hoaâi... + VNP7 231: Àïm khuya nghe vaåc cêìm canh

a

Nghe chuöng gioáng saáu, nghe anh khuyïn naâng

b

Anh khuyïn naâng àaä höì nghe Traách con gaâ tröëng le te gaáy döìn... bk a - Àïm khuya nghe vaåc trúã canh b - Nghe chuöng veán saáo nghe anh khuyïn naâng

473.

Àïm qua ngoã cûãa cuâng ai Àïm nay cûãa àoáng then caâi khùng khùng. NGCK 184b NNPD 54 TCBD I 251, 560 TNPDI 115 BK a - Àïm qua múã cûãa chúâ ai CDTCM 28

474.

Àïm qua ngoã cûãa chúâ ai Àïm nay cûãa àoáng then gaâi khùng khùng Àïm qua múã cûãa xem trùng Àïm nay thú thêín xem trùng, trùng múâ. PDCD 13

475.

Àïm qua ngoã cûãa chúâ ai Àïm nay cûãa àoáng then gaâi khùng khùng? - Troát yïu anh, em múã cûãa ra Haát nùm ba cêu cho caác chuá, caác baác, caác chõ em nhaâ cuâng nghe.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCTH 157

476.

Àïm qua ngoã cûãa chúâ chöìng Àïm nay cûãa ngoã, gioá àöng loåt vaâo. CDTH 126 HT 197 NGCK 185a NNPD 54 TCBD I 506 DCTH I 115 VNP7 283

477.

Àïm qua nguyïåt àöíi sao dúâi Coân ai hún nûäa maâ ngûúâi phuå töi Chaâng maâ phuå thiïëp thò thöi Duâ chaâng lïn ngûåa xuöëng voi mùåc chaâng Duâ chaâng cêìm loãng dêy cûúng Duâ con ngûåa baåch túái àûúâng thanh vên a Duâ chaâng lêëy phêën böi chên Naâo töi coá úã bêët nhên àiïìu gò Àêëy bêët nhên, àêy cuäng bêët nghò Àêëy maâ baåc trûúác, àêy thò baåc sau Phoâng khi trai gaái, luác laåi nhaâ troâ Möåt mònh thên thiïëp tú voâ mêëy phen Bêy giúâ chaâng úã ra gioång baåc àen Boáng trùng tònh phuå, boáng àeân xin thöi. bk a - Duâ con ngûåa baåch túái àûúâng lûúng vên QHBN 280 - 281

478.

Àïm qua nguyïåt àöíi sao dúâi Nhúá cêu gùæn boá, nhúá lúâi giao àoan Ngaây xûa àaá taåc nïn vaâng Maãnh gûúng coân àoá, phñm àaân coân àêy Gioá àûa trùng phùèng lùång nûúác àêìy Möåt àaân chim eán dêåp dòu lïn non Àïm àöng sûúng, töi nghe con vûúån noá ru con! QHBN 280

479.

Àïm qua nguyïåt àöíi sao dúâi

97

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

98

Tiïëc cöng gùæn boá, tiïëc lúâi giao àoan Lúâi thïì xûa àaä löîi muön vaân Maãnh gûúng coân àoá, phñm àaân coân àêy Öng Tú Höìng baâ Nguyïåt Laäo sao kheáo xe dêy Xe cho caác cö mònh àêëy lêëy chuáng anh àêy cuäng vûâa. NGCK 163a

480.

(a) Àïm qua nguyïåt lùån vïì têy

a

Sûå tònh keã àêëy, ngûúâi àêy coân daâi

b

Truác vúái mai, mai vïì truác nhúá Truác trúã vïì mai nhúá truác khöng?

c

Bêy giúâ keã bùæc, ngûúâi àöng Kïí sao cho xiïët têëm loâng tûúng tû HT 174 TCBD II 272 TCBD III 744 TNPD II 69 VNP 1 I 69-70VNP 7 194 BK a - Àïm nay nguyïåt lêín vïì têy THÀQ 21 b - Sûå tònh kïí àïën tûâ àêy coân daâi NGCK 152a - Sûå tònh keã êëy, ngûúâi àêy coân daâi TCBD I 139 c - Truác trúã vïì truác nhúá mai khöng? THÀQ - Truác trúã vïì mai nhúá hay khöng? NGCK d - Kïí sao cho hïët têëm loâng nhúá thûúng THÀQ

(b) Àïm taân nguyïåt lêín vïì têy Sûå tònh keã àêëy ngûúâi àêy coân daâi Truác vúái mai, mai vïì truác nhúá Truác ra vïì, truác nhúá mai chùng? TCBD IV 87

481.

(a) Àïm qua ra àûáng búâ ao Tröng caá, caá lùån, tröng sao, sao múâ Buöìn tröng con nhïån giùng tú Nhïån úi nhïån húäi nhïån chúâ möëi ai? Buöìn tröng chïnh chïëch sao Mai

d

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

99

Sao úi sao húäi, nhúá ai sao múâ Àïm àïm hûúáng daãi Ngên Haâ Chuöi sao Tinh Àêíu àaä ba nùm troân Àaá moân nhûng daå chùèng moân Taâo Khï nûúác chaãy vêîn coân trú trú. TCBD I 325 BK a - HT 166 chó ghi àïën doâng naây

(b) Àïm qua ra àûáng búâ ao Tröng caá caá lùån, tröng sao sao múâ Buöìn tröng chïnh chïëch sao Mai Sao ú sao húäi, nhúá ai, sao múâ Buöìn tröng con nhïån giùng tú Nhïån úi nhïån húäi, nhïån chúâ möëi ai? Àïm àïm tûúãng daãi Ngên Haâ Chuöi sao Tinh Àêíu1 àaä ba nùm troân Àaá moân nhûng daå chùèng moân Taâo Khï2 nûúác chaãy haäy coân trú trú. HHÀN 168 - 169

(c) Buöìn tröng chïnh chïëch sao Mai Sao úi sao húäi, nhúá ai sao múâ? Buöìn tröng con nhïån vûúng tú Nhïån úi nhïån húäi, maây chúâ àúåi ai?

a

TNPD II 25 a BK a - Nhïån kia chêëp chïính maây chúâ àúåi ai? bk TNPD II - Nhïån úi nhïån húäi maây chúâ möëi ai TCBD I 552 - Nhïån kia chêëp chaãnh mi chúâ àúåi ai? LHCD 53b - Nhïån kia chùæp chaãnh maây chúâ àúåi ai? ÀNQT 115b

(d) Àïm àïm tûúãng daång Ngên Haâ

1 2

Tinh àêíu: Sao Bùæc àêíu. Taâo khï: Khe Taâo, nay coân dêëu vïët úã Tiïn Sún, Bùæc Ninh.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Boáng sao Tinh Àêíu àaä ba nùm troân Àaá moân nhûng daå chùèng moân Taâo Khï nûúác chaãy loâng coân trú trú.

100

b c d

TCBD III 224 BK a - Àïm àïm tûúãng daáng Ngên Haâ NGCK 104b - Àïm qua tûúãng daång Ngên Haâ TNPD II 69 b - Tröng sao Bùæc Àêíu àaä ba nùm röìi NGCK c - Àaá moân nhûng nghôa chùèng moân NPGT 22a d - Taâo Khï nûúác chaãy vêîn coân nhû xûa NGCK - Taâo Khï nûúác chaãy loâng coân nhû xûa NPGT - Taâo Khï nûúác chaãy vêîn coân trú trú HT 166 VNP1 II 98 - Söng Taâo nûúác chaãy loâng coân nhû xûa NPNN 5b

482.

(a) Àïm qua roát àôa dêìu àêìy Bêëc non chùèng chaáy sûå naây taåi ai? Àïm qua roát àôa dêìu vúi Bêëc non chùèng chaáy oan töi roát dêìu. NGCK 143b

(b) Àïm höm qua roát àôa dêìu hao Bêëc non khöng chaáy oan tao roát dêìu. Àïm höm qua roát àôa dêìu àêìy Bêëc non khöng chaáy oan maây dêìu úi.

a

KSK 14a

(c) Àïm qua, vêåt àöíi sao dúâi Tiïëc cöng gùæn boá, tiïëc lúâi giao àoan Àïm qua, roát àoåi dêìu àêìy Bêëc non chùèng chaáy, oan maây dêìu úi! Àïm qua roát àoåi dêìu vúi Bêëc non chùèng chaáy, dêìu úi, oan maây! TCBD I 454 TNPD II 69 - 70 VNP1 I 71 VNP7 195 BK a - Bêëc non chùèng chaáy, nöîi oan töi roát dêìu bk TNPD II

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

483.

101

Àïm qua ruã ró ruâ rò Tiïëng nùång bùçng bêëc tiïëng chò bùçng böng Chò khoe chò nùång hún àöìng Sao chò chùèng àuác nïn cöìng nïn chiïng?

a

bk a- Sao chò chùèng àuác nïn cöìng nïìn chuöng? TCBD I 506 Xem thïm C 684

484.

Àïm qua suác miïång êëm àöìng Töi vaâo töi thêëy buöìng khöng, töi ngöìi Nhaâ trong ngûúâi àïí chùn tùçm Nhaâ ngoaâi chêåt khaách biïët ngûúâi núi mö? Chó rùçng chó röëi voâ tú Biïët ngûúâi coá àúåi, coá chúâ hay khöng? Tay mang khùn goái qua söng Coá sang töi àúåi, töi chúâ cuâng sang. QHBN 195

485.

Àïm qua thùæp àónh hûúng trêìm Khoái tuön nghi nguát, êm thêìm loâng ai! HT 172 NGCK 100a BK TNPD I 115 Àïm qua àöët àónh hûúng trêìm Khoái lïn nghi nguát êm thêìm loâng ai.

486.

Àïm qua trùng gaác àêìu non Vaåc kïu sûúng laånh em buöìn taái tï. CDTH 126

487.

Àïm qua, trúâi saáng trùng rùçm Anh ài qua cûãa em nùçm khöng yïn Mï anh chùèng phaãi mï tiïìn

a

Thêëy anh lõch sûå coá duyïn dõu daâng

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Thêëy anh, em nhûäng mú maâng

102

c

Tûúãng rùçng àêy àêëy phûúång hoaâng kïët àöi Thêëy anh chûa kõp ngoä lúâi Ai ngúâ anh àaä vöåi rúâi bûúác loan Thiïëp töi mï mêín canh taân Chiïm bao nhû thêëy anh chaâng ngöìi bïn Tónh ra lùèng lùång yïn nhiïn Tûúng tû bïånh em noá phaát liïn miïn caã ngaây...

d

Ngúä rùçng duyïn núå àoá àêy

à

Xin chaâng haäy laåi chúi àêy chuát naâo Cho thiïëp toã thiïåt múái nao TNPD II 71 BK a- Mï anh khöng phaãi mï tiïìn HHÀN 169 b - TCBD I 162 chó ghi tûâ doâng naây, c - Thêëy anh em cuäng mú maâng TCBD I d - Tûúng tû bïånh phaãi liïn miïn caã ngaây HHÀN - Tûúng tû phaát bïånh liïn miïn caã ngaây HT 156 - Tûúng tû bïånh phaát liïn miïn caã ngaây THÀQ 25 - Tûúng tû bïånh noá phaát liïn miïn caã ngaây VNP1 I 79 VNP 7 202 à - Roä raâng duyïn núå àoá àêy HT e - Cho thiïëp toã thiïåt vúái nao HT - Cho thiïëp toã thiïåt mêëy nao THÀQ

488.

Àïm qua tûåa göëi loan phoâng Dêìu hao thiïëp roát, àeân chong canh daâi Chúâ chaâng canh möåt, canh hai Canh ba canh böën... àïm daâi nhû söng. DCTH 155 HT 375

489.

Àïm qua vùæng khaách tri êm

e

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

103

Vùæng hoa thiïn lñ êm thêìm cöåi cêy Àïm qua roát àoåi dêìu àêìy Than thên vúái boáng, boáng raây chùèng thûúng Suöët nùm canh bïë boáng lïn giûúâng Ngoån àeân thêëp thoaáng, nûãa thûúng nûãa sêìu. HT 170

490.

Àïm saáng trùng anh giaä gaåo ngoaâi trúâi Caám bay phaãng phêët, nhúá lúâi em than. HHÀN 169

491.

Àïm thanh gioá maát Nghe àoá haát töi thûúng têëm loâng Gùåp mùåt em laâ baán löå trònh Hoãi thùm thuåc nûä gia àònh úã àêu?

a

HHÀN 169 BK a - Nïëu chùèng gêìn nhau möåt phuát, lûãa tònh tiïu gan HMN 26

492.

Àïm thanh nguyïåt raång maái àònh, Cheán son chûa caån sao tònh àaä quïn. NNPD 54

493.

Àïm thu àöng khaách vùn nhên Haå tònh tûúãng àïën gaái xuên liïåu lúâi. HVP 1052

494.

Àïm thu nguyïåt chiïëu haâ giang Chaâo chaâng voång nguyïåt quaá sang vûúân àaâo. HVP 73

495.

Àïm trùng thanh anh múái hoãi naâng:

a

“Tre non àuã laá àan saâng nïn chùng?” - Àan saâng thiïëp cuäng xin vêng

b

Tre vûâa àuã laá, non chùng húäi chaâng?

c

TCBD I 138, 561 TNPD II 68 VNP1 I 65 VNP7 189

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

104

BK a - Àïm trùng trong anh múái hoãi naâng ÀNQT 109A LHCD 45b - Àïm qua thiïëp múái hoãi chaâng THQP 26b b - Àan saâng thiïëp haäy xin vêng LHCD c - Tre non àuã laá chûa àan nïn saâng ÀNQT LHCD - Tre non àuã laá chûa àan àûúåc saâng THQP Xem thïm À 440 G 59

496.

Àïm trùng thùæp ngoån àeân löìng Mònh vïì coá nhúá ta khöng, húäi mònh? Chiïëc thuyïìn nan anh giêåm thònh thònh

a

Anh thò cêìm laái, cö mònh phaách ba Coá thûúng anh, em beã maái cheâo ra Súå meå bùçng biïín, súå cha bùçng trúâi. DCTH 110 BK a - Chiïëc thuyïìn anh giêåm thònh thònh HT 369

497.

Àïm tröng àïm trúâi àaâ mau raång Truác gêìy moân coá nhúá daång ngaânh mai Ai xui trong daå ai hoaâi Anh múái dúâi chên nhúám goát túái chöën non àoaâi nó nùn. DCBTT 63

498.

Àïm trúâi laånh, trùng sao khöng toã

a

Àoá laâ àiïìm mûa gioá túái núi

b

Àïm naâo sao saáng xanh trúâi ÊËy laâ nùæng raáo, yïn vui suöët ngaây Nhûäng ai chùm viïåc cêëy caây Àiïìm trúâi tröng àoá, liïåu xoay viïåc mònh. CDTCM 251 HT 105 BK a - Àïm trúâi tang, trùng sao khöng toã TCBD III 298 b - ÊËy laâ àiïìm mûa gioá túái núi TCBD III

c

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

105

c - Chiïìu trúâi tröng gioá liïåu xoay viïåc mònh TCBD III

499.

Àïën àêy anh haát vúái naâng Haát lïn, nùm huyïån mûúâi laâng àïìu nghe. DCTH 88

500.

Àïën àêy cêån thuãy xa ngû Hoãi rùçng caá àaä vaâo lûâ ai chûa? - Con caá àúåi gioá chúâ mûa Trúâi chûa phong vuä, caá chûa vaâo lûâ. HPV 82 Xem thïm Ú 77

501.

Àïën àêy chùèng leä ngöìi khöng Nhúâ chaâng giaä gaåo cho àöng tiïëng hoâ. VNP7 185

502.

Àïën àêy chiïëu traãi trêìu múâi Can chi maâ àûáng giûäa trúâi sûúng sa. HHÀN 230 BK a - Túái àêy chiïëu traãi trêìu múâi TCBD I 161

503.

Àïën àêy àêët nûúác nhaâ ngûúâi Nhõn ùn laâ möåt, nhõn cûúâi laâ hai. CDTCM 256

504.

Àïën àêy àêìu laå sau quen Àêìu àûáng ngoaâi ngoä, sau len vö nhaâ. HPV 73

505.

Àïën àêy àöng thêåt laâ àöng Chaâo bïn nam mêët loâng bïn nûä Chaâo loâng quên tûã súå daå thuyïìn quyïn Em chaâo chung möåt tiïëng keão chaâo riïng baån cûúâi. HPV 73

506.

Àïën àêy àûúâng treä san àöi Coá vïì àûúâng treä vúái töi thò vïì.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

106

DCTH 94

507.

Àïën àêy em hoãi thiïåt loâng Cao bay xa chaåy àaä troân voâng gûúng chûa? HPV 80

508.

Àïën àêy hoãi baån möåt lúâi Ai àaâo söng cho caá löåi, ai tröí trúâi cho chim bay? HPV 89 BK DCTH 174

509.

Àïën àêy hoãi khaách àöi lúâi Ai àaâo söng cho caá löåi, ai chöëng trúâi cho chim bay? Àïën àêy hoãi baån möåt lúâi Cêy chi trùm trûúång, tûá muâa coá hoa? - Nhang thúâi anh thùæp trïn chuâa Àeân thúâi anh thùæp tûá muâa coá hoa. HPV 86

510.

Àïën àêy hoãi baån möåt lúâi Cha vua ai àeã maå trúâi ai sinh? HPV 89

511.

Àïën àêy hoãi baån möåt lúâi Àûúâng dêy, möëi chó coá ngûúâi naâo chûa? - Anh hoãi thò em xin thûa Xa gêìn àaä coá maâ chûa vûâa loâng. CDTCM 75

512.

Àïën àêy hoãi baån tûúng tri Àaá leân ùn vúái löåc chi úi chaâng? - Anh àêy giaãng saách àaä thöng

a

Àaá leân ùn vúái trêìu khöng úi nûúâng.

b

bk a - Àaá leân ùn goãi trêìu khöng b - Cau khö chúå Thûúång thuöëc ngoaâi Àöng àûa vïì. HPV 86

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

513.

107

Àïën àêy hoãi khaách tûúng phuâng Chim chi böën caánh daåo cuâng nûúác non? - Chim böën caánh laâ chim chuöìn chuöìn Khi vui noá àêåu, khi buöìn noá bay. HPV 86

514.

Àïën àêy hoãi khaách tûúng phuâng

a

Chim chi möåt caánh daåo cuâng nûúác non?

b

- Tûúng phuâng nhùæn vúái tûúng tri Laá buöìm möåt caánh bay ài khùæp trúâi. HPV 86 BK a - Àïën àêy hoãi baån tûúng phuâng HT 385 b - Chim chi möåt caánh bay cuâng nûúác non? TCDG 56 VNP7 435 Xem thïm T 446

515.

Àïën àêy hoãi thêåt chuã nhaâ Vûúân höìng nghiïm cêëm hay laâ cho chúi? - Vûúân xuên nghiïm cêëm chñn tûâng Quan ngang khaách taåm xin àûâng coá vö. HPV 65

516.

Àïën àêy hoãi thêåt quï chaâng Hoãi danh, hoãi hoå, hoãi laâng laâng chi? - Giùçng àêìu nhêët khêíu chûä àiïìn Thaão àêìu vûúng ngaä laâ miïìn quï anh1 HPV 79

517.

Àïën àêy laåi bïën, laå raâo Hoãi con chim höìng nhaån úã phûúng naâo laåi àêy?

1

Giùçng àêìu nhêët khêíu chûä àiïìn, Thaão àêìu vûúng ngaä laâ miïìn quï anh: Àêy laâ möåt chûä Phuá Nghôa tïn möåt laâng úã huyïån Quyânh Lûu, Nghïå An.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

108

Keão mai nhúá nuái chim vïì Ai nhúá chim muöën hoãi, biïët thû àïì ra sao? - Em àêy laâ con chim phûúång Chõ em àoá laâ con chim nga Tûâ Bùçng Sún bay laåi, bûúám gùåp hoa laâ tònh Hoãi anh quñ tñnh phûúng danh Mai ài àûúâng gùåp baån, khoãi mang tiïëng vö tònh laâm ngú. VNP7 440

518.

Àïën àêy laåt miïång thïm chanh Khi vïì àaä coá cam saânh chñn cêy. NNPD 54 TNPD I 115 BK HHDN 202. Túái àêy laåt miïång theâm chanh ÚÃ nhaâ cuäng coá cam saânh chñn cêy.

519.

Àïën àêy múái gùåp ngûúâi quen Cho mûúån caái àiïëu caái àeân ra àêy Nùm xûa cuäng caái àiïëu naây Tuy rùçng khöng àöí maâ say miïåt maâ Nùm nay àiïëu laåi mang ra Loâng ngûúâi vêîn cûá, hay àaâ khaác xûa? DCTH 157 - 158

520.

Àïën àêy muöën haát muöën àaân Súå rùçng con cêåu chaáu quan khoá chiïìu. HPV 65

521.

Àïën àêy mûâng caãnh mûâng hoa

a

Trûúác mûâng lên lñ, sau ra mûâng nûúâng.

b

bk

a - Àïën àêy mûâng caãnh hûäu tònh b - Trûúác mûâng lên lñ, sau mûâng mònh em àêy.

HPV 75

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

522.

109

Àïën àêy mûúån nöëng1 quay tú Mûúån duyïn chõ xaä quay nhúâ vaâi höm. HPV 121

523.

Àïën àêy ngaã nûúác chia ba Muöën vïì bïn Haå laåy meå cha cuâng chaâng. HPV 121

524.

Àïën àêy nhûäng nuái cuâng non Nhûäng söng cuâng saá2, nhûäng nguöìn cuâng khe Coá àöi chim nhaån bay vïì Ai úi, sao laåi cam bïì leã loi? DCTH 154 HT 375 BK a - Ngûúâi thûúng chùèng thêëy, thêëy nguöìn cuâng khe. bk DCTH

525.

Àïën àêy nûúác thùèm non cao Chim àöi caá lûáa, leä naâo chùèng vui. DCNTB II 96

526.

Àïën àêy quen ñt laå nhiïìu Ai tû àiïìn, tû thöí, xin tiïu lïn keão lêìm Tri êm chûa toã tri êm Muöën cho bïn quaåt, bïn trêm saánh baây - Ngoåc laânh ngöìi àúåi giaá cao Vaâng mûúâi ngöìi àúåi tûúác luåc taâo ban ra Mûúån ngûúâi laâm möëi hai ta Mai thaânh cöng chi mô, ta àïën nhaâ traã ên - Àaä chùæc chi chùng, àaä hùèn rûáa chùng? Àïí anh vïì àong nïëp caái, gaåo ba trùng àúåi chúâ - Em xin anh möåt thuáng nïëp àûâ 1

2

Nöëng: caái nang. Saá: àûúâng saá.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Möåt con lúån cuäi, gaánh àoân tû cho chûäng chaâng Cha meå em àoâi rùng nêëy, anh cuäng ài Sau vïì àöìng cöng, trûå1 núå, chúá vên vi àïën chaâng - Lïî vêën danh, anh coi lêëy àoá maâ ài Keão sau vïì àöìng cöng, trûå núå, töåi thò nhoåc ta. VNP7 440 - 441

527.

Àïën àêy rûúåu thõt baánh boâ Ai ca ca vúái, ai hoâ hoâ chúi. HHÀN 84 BK DCNTB I 101: Ai àïën àêy thò rûúåu thõt baánh boâ Ai ca töi ca vúái ai hoâ töi hoâ chúi.

528.

Àïën àêy sum hoåp vui cûúâi Trûúác laâ lïî töí, viïëng núi möå phêìn Sau laâ taâi tûã giai nhên Haân huyïn kïí nöîi keã gêìn ngûúâi xa Gêìn xa ta cuäng möåt nhaâ Cuâng doâng Höìng Laåc cuâng laâ viïm bang2 Chuác rùçng phuá quñ thoå khang3 Töí cho phuác traåch bònh an muön nhaâ. CDTCM 280

529.

Àïën àêy thêëy caãnh thêëy trúâi Tuy vui àaåo Phêåt, chûa khuêy loâng ngûúâi. HHÀN 262 TCBD III 184

530.

Àïën àêy thò úã laåi àêy Bao giúâ truác moåc thaânh cêy haäy vïì. HPV 174 1

Trûå: chûä. Viïm bang: Xûá noáng. 3 Phuá quyá thoå khang: giaâu sang, söëng lêu, maånh khoãe. 2

110

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK CDTCM 28:

Àïën àêy thò phaãi úã àêy Khi naâo àaá moåc thaânh cêy haäy vïì. Xem thïm T 1296

532.

Àïën àêy thiïëp múái hoãi chaâng Cêy chi hai cöåi1 nûãa vaâng nûãa xanh? - Naâng hoãi anh kïí roä raâng Tröí voâng2 hai cöåt nûãa vaâng nûãa xanh. HPV 85

532.

Àïën àêy thuã lïî nghiïng mònh Dêìu khöng àùång vúå cuäng tònh meå cha. TCBD I 207 BK TCBD II 280:

Túái àêy thuã lïî nghiïng mònh Dêìu khöng àùång vúå cuäng tònh àïå huynh. 533.

Àïën àêy tñnh thêåm danh thuyâ3 Vö pheáp hoãi hoå tïn chi rûáa chaâng? - Ta àêy cûã Khaái Trung Cêìn4 Con öng quan lúán úã gêìn baâu Sen Em tùæm ao vuäng àaä quen Vïì àêy tùæm nûúác höì Sen maát loâng. HPV 80

534.

Àïën àêy töi hoãi thêåt meå doâng Coá àeo hoa chùng nûäa, hay ngöìi thúâ chöìng nuöi con? CDTCM 27

535.

Àïën àêy trûúác giïëng sau chuâa

1

Cöåi: göëc. Tröí vöìng: cêìu vöìng. 3 Tñnh thêåm danh thuây: coá thïí hiïíu: tïn hoå laâ gò. 4 Cûã Khaái Trung Cêìn: Cûã nhên tïn laâ Khaái úã Trung Cêìn. 2

111

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

112

Khöng yïu ta cuäng boã buâa cho yïu. HPV 121

536.

Àïën àêy vaâng cuäng nhû son Ai ai thúâi cuäng nhû con möåt nhaâ. VNP7 434

537.

Àïën àêy xin haäy múâi ngöìi Nam ca nûä xûúáng àöi lúâi cho vui - Caãm ún àaâo liïîu coá loâng Sùén saâng yïn kó1 anh huâng ngöìi chúi. HPV 104

538.

Àïën àêy xûá súã laå luâng

a

Chim kïu phaãi súå, caá vuâng phaãi lo.

b

HHÀN 268 BK a - Túái àêy àêët nûúác laå luâng CVPD 14 HHÀN 202 TCBD I 521 - Túái àêy xûá súã laå luâng bk HHÀN b - Chim kïu phaãi súå, caá vuâng phaãi kiïng HHÀN TCBDI - Chim kïu cuäng súå, caá vuâng cuäng run CVPD Xem thïm A 474

539.

Àïën ngaây möìng saáu thaáng ba Ùn cúm vúái caâ, ài höåi chuâa Têy. TCBD II 519 BK a - ÊËy ngaây möìng saáu thaáng ba HHÀN 106 HT 128 VNP1 I 156 HPV 7 119

540.

Àïën núi múâi baån vö nhaâ Trêìu tïm thuöëc huát, traãi chiïëu hoa baån ngöìi Xong xuöi em múái ngoã àöi lúâi. DCNTB I 225

1

Yïn kó: möåt loaåi ghïë daâi kiïíu cöí.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

541.

113

Àïën ta múái biïët cuãa ta Nghòn trùm nùm trûúác biïët laâ cuãa ai. ANPT 7b ÀNQT 83a NASL IV 12b NQPN 34, 35 TCBD I 294, 608 TNPD I 115

542.

Ài böå thò khiïëp Haãi Vên

a

Ài thuyïìn thò khiïëp soáng thêìn hang Dúi1

b

HHÀN 109 VNP1 165 VNP7 129 BK a - Ài böå thò khiïëp AÃi Vên DCNTB 93 LHCD 13a TCBD II 520 TNPD I 116 b - Ài thuyïìn thò súå soáng thêìn hang Dúi C 792

543.

Ài caây maâ muöën àûúåc muâa Thò con phaãi lêëy sao Tua laâm chûâng. HT 105

544.

Ài cho biïët àoá biïët àêy ÚÃ nhaâ vúái meå biïët ngaây naâo khön

a

ANPT 20 a ÀNQT 81a HT 225 LHCD5a NASL I 34b NASL II 37a NGCK 148b TCBD I 608 TCBD II 250, 468 TNPDI 115 BK a - ÚÃ nhaâ vúái meå biïët ngaây naâo nïn CVPD 15 - ÚÃ nhaâ vúái meå nhû mêy aám rûâng NASL I 35a

545.

Ài cho lang taå laâm chi ÚÃ nhaâ thò cuäng nhû ài lêëy chöìng. TNPDI 116

546.

Ài chúå gùåp phaãi àaân baâ Ài cêëy gùåp phaãi Lñ Caâ2 laâng Son. DCTH 65

547.

Ài chúå hay ùn quaâ Chöìng àaánh chùèng chûâa vêîn xöi cheâ vúái baánh àa. 1

Hang Dúi: Hang úã saát búâ biïín Haãi vên phña trûúác Thûâa Thiïn. Núi àêy coá tiïëng nguy hiïím cho thuyïìn beâ. 2 Lyá Caâ: ngûúâi laâng Son, huyïån Nöng Cöëng, tónh Thanh Hoáa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

114

NQPN 41

548.

Ài àêu ba böën nùm nay Khaách kïu cûãa ngoä möîi ngaây möåt kïu: DBCTT 216

549.

Ài àêu boã nhïån giùng muâng

a

Boã àöi chiïëu laånh, boã phoâng quaånh hûu! HHÀN 230 HT 180 VNP7 216 BK a - Anh ài àêu boã nhïån giùng muâng TCBD I 446

550.

(a) Ài àêu boã quaåt loan chêu Boã thûúng boã nhúá boã sêìu cho qua.

a

DCNTB I 195 BK a - Boã thûúng boã nhúá boã sêìu cho em CHG 4 (b) Anh ài mö boã quaåt lang chêu

Boã khùn vuöng tñm boã sêìu cho em! DCBTT 279

551.

Ài àêu chùèng lêëy hoåc troâ Thêëy ngûúâi ta àöî nhêëp nhö nom doâm.

a

NASL I 47a NPGT 18a PTK 19b BK a - Àïën khi ngûúâi ta àöî nhêëp nhö maâ doâm ÀNQT 106b - Khi ngûúâi ta àöî nhêëp nho maâ nhòn LHCD 41b - Khi ngûúâi ta àöî lêåp loâ maâ nom THQP 12a - Thêëy ngûúâi ta àöî thêåp thoâ tröng nom NPNN 3a - Thêëy ngûúâi ta àöî thêåp thoâ maâ nom NNPD 55 TCBD III 147 TNPD I 116 - Thêëy ngûúâi ta àöî lêåp loâ maâ nom NGCK 97b

552.

Ài àêu cho àöî möì höi Chiïëu traãi khöng ngöìi, trêìu àïí khöng ùn. HHÀN 170 VNP7 207 BK a - Chiïëu traãi chùèng ngöìi, trêìu boã chùèng ùn CHG 11

553.

Ài àêu cho lao khöí thên chaâng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

115

ÚÃ àêy vúái rong höì caån bùçng boân vaâng non cao. DCBTT 250

554.

Ài àêu cho thiïëp ài cuâng

a

Àoái no thiïëp chõu, laånh luâng thiïëp cam.

b

HT 198 NNPD 54 TNPDI 115 VNP1I 140 VNP7 286 BK a - Ài àêu cho thiïëp theo cuâng TCBD II 330 - Chaâng ài cho thiïëp ài cuâng QHBN 336 b - Àoái no thiïëp chõu laånh luâng thiïëp theo NGCK 96a QHBN - Àoái no thiïëp chõu laånh nöìng thiïëp cam NASL II 20b

555.

Ài àêu coá anh coá töi Ngûúâi ta múái biïët rùçng àöi vúå chöìng. NASL I 4a NGCK 123a BK a - Ngûúâi ta múái biïët laâ àöi vúå chöìng TCBD II 330 TNPD I 115

556.

Ài àêu coá anh coá töi Ngûúâi ta múái biïët coá àöi vúå chöìng Ài àêu cho thiïëp ài cuâng Àoái no thiïëp chõu, laånh luâng thiïëp cam. HHÀN 230 THÀQ 5

557.

Ài àêu àaä mêëy höm nay Höm qua laâ chñn höm nay laâ mûúâi Xin àûâng hoåc thoái tên thúâi Tûå do tri kó, thiïåt àúâi xuên xanh Xûúáng ca laâ baån chung tònh Trùm nùm ên aái hiïín vinh thoå trûúâng Cuâng nhau kïët ngaäi cûúng thûúâng. QHBN 273

558.

Ài àêu àïí nhïån dùng muâng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Nùm canh thiïëp chõu laånh luâng caã nùm. HPV 158 BK a - Nùm canh em chõu laånh luâng caã nùm DCNTB I 195

559.

Ài àêu ài àoá bêìn thêìn Ài vïì nhaâ vúå, mêëy lêìn cuäng ài. DCNTB II 151

560.

- Ài àêu ài àoá möåt mònh Àûáng àêy, ta hoãi nûä trinh thïë naâo? Thûúng ta, ta múái bûúác vaâo Phuång loan kïët caánh hoâa giao ên tònh - Nghe lúâi chuá noái thêët kinh Böng sen taân, ai cùæm luåc bònh baát xûa! Con coác maâ mang guöëc ai ûa! Àóa àeo chên haåc sao cho vûâa chuá mong Chuá àûâng mong, àûâng tûúãng, àûâng hoâng Àêy ta coá xêëu cuäng con doâng lûúng gia Thaâ vö duyïn ta úã vêåy àïën giaâ Töåi tònh gò ûng chuá, chuáng baån àaâ cûúâi chï. Döët sao döët naát trùm bïì Möåt nùm chñ töëi, cûá giûä nghïì úã trai? - Em àûâng khoe sùæc khoe taâi Töët xinh chi àoá, daám chï bai trai caây Sûã kinh ta nùæm trong tay Tó nhû öng vua Thuêën lïn caây Lõch San... VNP7 468 - 469

561.

Ài àêu húát haãi húát hú Hay laâ mêët vúå, ngêín ngú ài tòm. CDTCM 28

562.

Ài àêu laã caã laâ caâ

116

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

117

Nhû chim, laåc töí nhû ma laåc möì Ài àêu laã caã laâ caâ Öng têìm phêët laåi gùåp baâ têìm phú. TCBD I 325 TCBD IV 340 TNPD II 71

563.

Ài àêu lûúát thûúát, la tha Coá àöi daãi yïëm bay ra bay vaâo. CDTCM 28

564.

Ài àêu lûu laåc giang höì Möåt nùm mûúâi hai thaáng thaáng mö khöng rùçm. DCBTT 226

565.

Ài àêu maâ boã meå giaâ

a

Göëi nghiïng ai sûãa, cheán traâ ai nêng?

b

HT 211 NNPD 55 TNPD I 116 VNP7 305 BK a - Ài mö maâ boã meå giaâ DCBTT 285 - Ra ài boã meå úã nhaâ TCBD II 296 b - Göëi nghiïng ai sûãa, cheán traâ ai dûng? TCBD II

566.

Ài àêu maâ chaã cêìm que Àïí choá cùæn queâ laåi coân kïu ai. NASL IV 53a

567.

Ài àêu maâ chùèng ùn de Àïën khi hïët cuãa, ùn deâ chùèng ra. TNPDI 116 BK + HHÀN 257: Ài àêu maâ chùèng ùn re Àïën khi ùn hïët thò reâ chùèng ra. + NNPD 55 TCBD I 506 Ài àêu maâ chùèng ùn re Àïën khi hïët cuãa, thò reâ chùèng ra. + HT 224:

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

118

Ài àêu maâ chùèng ùn de Àïën khi hïët cuãa thò deâ chùèng ra.

568.

Ài àêu maâ chùèng biïët ta Ta úã keã Laáng1 vöën nhaâ tröìng rau Rau thúm rau huáng rau muâi Thò laâ, caãi cuác àuã muâi haânh hoa Möìng túi, mûúáp àùæng, úát, caâ. Bñ àao, àêåu vaán vöën nhaâ tröìng nïn Anh giuáp em quang song taám gieã cho bïìn

a

Mûúån ngûúâi lõch sûå gaánh lïn Kinh kò2 Gaánh lïn chúå múái möåt khi Mong cho àïën chúå em thò nghó ngúi Cêåu cai phaát veá vûâa röìi Möåt luác laåi thêëy cêåu böìi ra mua Cuã haânh em baán möåt xu Cuã caãi hai rûúäi tñnh xu lêëy tiïìn Ngûúâi hiïìn ra baán cuãa hiïìn Naâo em coá daám cûãa quyïìn cêåu àêu Baán haâng mùæt trûúác mùæt sau Kòa thùçng àöåi xïëp àûáng àêìu Haâng Ngang. bk a - Àöi quang taám gieã cho bïìn CDHN 105

569.

Ài àêu maâ chùèng biïët ta Ta úã keã Laáng vöën nhaâ tröìng rau Rau thúm, rau huáng, rau muâi Thòa laâ, caãi cuác, àuã muâi haânh hoa Möìng túi, mûúáp àùæng, úát caâ Bñ àao, àêåu vaán, vöën nhaâ tröìng nïn 1

Keã Laáng: tïn nöm cuãa laâng Yïn Laäng, nay thuöåc quêån Àöëng Àa, thaânh phöë Haâ Nöåi. Àêët Laáng coá tiïëng vïì nghïì tröìng rau. 2 Kinh kò: Tïn goåi thaânh Haâ Nöåi trûúác àêy trong dên gian.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh giuáp em àöi quang gaánh taám gieã cho bïìn Mûúån ngûúâi lõch sûå gaánh lïn Kinh kò...

119

a

VNP1 II 157 BK a - Sau doâng naây HT 133 vaâ VNP7 121 ghi thïm: Gaánh lïn chúå múái möåt khi Mong cho àïën chúå em thò nghó ngúi...

570.

Ài àêu maâ chùèng biïët ta Túá úã keã Laáng vöën nhaâ tröìng rau Rau thúm rau huáng rau muâi Thò laâ caãi cuác laåi cuâng haânh hoa Duâ em coá luác ài qua Ài qua ngoä gaåch hoãi nhaâ ta maâ vaâo. NGCK 171 b

571.

Ài àêu maâ chùèng lêëy chöìng Chõ em lêëy hïët, chöíng möng maâ gaâo.

a

ANPT 9a NPGT 17b NPNN 3a PTK 19b BK a- Ngûúâi ta lêëy hïët chöíng möng maâ gaâo.

KSK 10a NGCK 97b Tr CH11 572.

Ài àêu maâ chùèng lêëy chöìng Ngûúâi ta lêëy hïët chöíng möng maâ gaâo

a

Gaâo rùçng: Àêët húäi Trúâi úi!

b

Sao khöng thñ boã cho töi chuát chöìng!

c

Öng trúâi ngoaãnh laåi maâ tröng: - Maây hay keán troån öng khöng cho maây! TNPD II 71 - 72 VNP1 I 119 - 120 BK a - Ngûúâi ta lêëy hïët chöíng möng kïu Trúâi HHÀN 170 THÀQ 8 b - Gaâo rùçng àêët thêëp trúâi cao BK ht - Húäi húäi öng trúâi kia úi NASL II 1a - Kïu rùçng àêët húäi Trúâi úi HHÀN THÀQ c - Sao khöng thñ boã cho tao chuát chöìng bk HT

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

120

- Sao öng chùèng roã cho töi tñ chöìng NASL II d - Öng trúâi ngoaãnh mùåt laåi tröng HT 186 - Öng trúâi ngoaãnh laåi liïìn tröng VNP7 262 - Öng trúâi ngoaái cöí xuöëng tröng HHÀN - Trúâi rùçng maây khoãe keán chöìng NASL II

573.

Ài àêu maâ chùèng thêëy vïì Hay laâ ùn cêån ngöìi kïì vúái ai? HHÀN 230

574.

Ài àêu maâ chùèng thêëy vïì Hay laâ mùæc phaãi buâa mï àêu röìi. CVPD 11

575.

Ài àêu maâ chùèng thêëy vïì Hay laâ quêìn tña dûåa kïì aáo nêu. CHG 14 HHÀN 170

576.

Ài àêu maâ chùèng vaâo àêy Hay laâ giêån gioá húân mêy khöng vaâo. CDTH 94

577.

Ài àêu maâ chùèng xe dêy

a

Àïën khi caã nûúác mûúån chaâi ai cho.

b

ÀNQT 97a LHCD 24a BK a - Ngöìi röìi sao chùèng xe gai TCBD I 297 TCBD II 252 TNPDI 227 - Luác röîi sao chùèng xe gai NGCK 127b - Ngöìi khöng thò chùèng xe gai CDTCM 246 - Ngöìi khöng sao chùèng chùæp gai DCNTB I 205 b - Àïën khi coá caá mûúån chaâi ai cho CDTCM DCNTB I TCBD I TCBD II TNPDI - Àïën khi nûúác luä mûúån chaâi ai cho Sûãa laåi: Ngöìi röìi sau chùèng xeá gai TCBD I = Ngöìi röìi sao chùèng xeá gai

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

578.

121

Ài àêu maâ vöåi lùæm thay Tònh kia coân nhúá nghôa naây hay khöng? NASL II 9b

579.

Ài àêu maâ vöåi maâ vaâng Maâ boã tuái baåc maâ mang tuái chò. NNPD 55 TCBD I 506 TNPD 116

580.

Ài àêu maâ vöåi maâ vaâng

a

Maâ vêëp phaãi àaá, maâ quaâng phaãi dêy.

b

NASLII 42a BK a - Ài àêu vöåi vöåi vaâng vaâng NASL IV 36b b - Cho vêëp phaãi àaá, cho quaâng phaãi dêy HHÀN 257

581. (a) Ài àêu maâ vöåi maâ vaâng Maâ vêëp phaãi àaá maâ quaâng phaãi dêy Thuãng thónh nhû chuáng anh àêy

a

Chùèng àaá naâo vêëp, chùèng dêy naâo quaâng.

b

TCBD I 608 TNPD II 71 BK a - Thuãng thùèng nhû chuáng anh àêy HT 229 - Vñ duâ maâ àúåi ta àêy CDTCM 75 b - Thò àaá chùèng vêëp thò dêy chùèng quaâng CDTCM

(b) Ài àêu maâ vöåi maâ vaâng Maâ vêëp phaãi àaá maâ quaâng phaãi dêy Thong thaã nhû chuáng em àêy Thò àaá chùèng vêëp maâ dêy chùèng quaâng Ài àêu maâ vöåi cöng danh Khoa naây chùèng àûúåc, àïí daânh khoa sau Ài àêu maâ vöåi phong trêìn Súám khuya cuäng coá möåt lêìn maâ thöi. THÀQ 16

(c) Ài àêu maâ vöåi maâ vaâng

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

122

Maâ vêëp phaãi àaá maâ quaâng phaãi dêy Ài àêu maâ vöåi maâ vaâng Ngaä nùm baãy caái laåi caâng thïm lêu. TCBD I 609 TNPDII 71

582.

Ài àêu mang saách ài hoaâi Cûã nhên khöng àöî tuá taâi cuäng khöng. DCNTB I 177 BK a - Cûã nhún chùèng thêëy tuá taâi cuäng khöng VNP7 470

583.

Ài àêu tûâ súám àïën giúâ Àïí cho tin àúåi, tin chúâ, tin mong Tin ài, tin laåi vïì khöng Ai ngúâ chöìng bùæc vúå àöng thïë naây! CDTCM 191

584.

Ài àêu tûâ töëi àïën giúâ Àïí cho tin àúåi, tin chúâ, tin mong Nùm cêy chiïët caã nùm caânh Cöng ngûúâi ài laåi, cöng töi chõu sêìu ... Ngûúâi maâ yïu àïën leä naâo daám quïn Laâm trai chñ úã cho bïìn Chúá lo muöån vúå, chúá phiïìn muöån con Àöë ai biïët àaá mêëy hoân Biïët söng mêëy bïën, trùng troân khi nao? Caã trúâi coá möåt vò sao Chöî quang chaã moåc, moåc vaâo àaám mêy Öng trùng thanh u aám vò mêy Naâng Cuác Hoa1 chïët mïåt vò chaâng Töëng Trên2 Yïu nhau dõch laåi cho gêìn 1 2

Cuác Hoa, Töëng Trên: Hai nhên vêåt chñnh trong truyïån nöm Töëng Trên Cuác Hoa.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Laâm thên con nhïån mêëy lêìn chùng tú

123

a

Laâm thinh keão thïë gian ngúâ Chuöång hoa thiïn lñ, chuöång àaâo nhõ tiïn Tiïn laåi tòm Tiïn Phuá ài tòm quñ, baån hiïìn tòm nhau Ai laâm truác voä, mai sêìu Àaâo tú liïîu yïëu, tú maâu xoát xa. bk a - Laâm thên con nhïån mêëy lêìn vûúng tú QHBN 285 - 286

585.

Ài àêu tûâ töëi àïën giúâ Àïí cho tin gùæn, tin boá, tin chúâ, tin mong. NGCK 195 b

586.

Ài àêu tûâ töëi àïën giúâ Àïí cho thiïëp àúåi, thiïëp chúâ, thiïëp tröng. DCTH 121

587.

Ài àïm thò súå àûúâng lêìy Ài giûäa ban ngaây súå meå cuâng cha Em coá thûúng anh thò múã quaách cûãa ra Àïí anh bûúác túái vûúân hoa anh ngöìi Chúâ cho lûãa tùæt bïëp vuâi Röìi anh múái noái vaâi lúâi vên vi. CDTH 142

588.

Ài àoâ taát nûúác cho chuyïn Lêëy chöìng thò phaãi giûä duyïn cho chöìng. CDTCM 181

589.

Ài khùæp böën bïí chñn chu

a

Trúã vïì xoá bïëp chuöåt chuâ gùåm chên

b

ÀNQT 81b LHCD 5b BK a - Ài khùæp ba baãy chñn chu NASL II 42a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

124

- Ài àaä ba baãy chñn chu ANPT 17b TCBD I 506 TNPDI 116 - Ài cuâng böën biïín chñn chu VNPS 89a - Ài khùæp ba bïí chñn chêu ANPT 17a b - Vïì àïën àêìu ngoä chuöåt chuâ gùåm chên NASL II - Trúã vïì àïën ngoä chuöåt chuâ gùåm chên TCBD I TNPDI - Vïì àïën àêìu ngoä chuöåt chuâ cùæn chên NASL IV 44a - Vïì ngöìi trong bïëp chuöåt chuâ cùæn chên VNPS

590.

Ài khöng laåi trúã vïì röìi Lêëy gò maâ àöí vaâo nöìi àïí ùn? CDTCM 257

591.

Ài lêu múái biïët àûúâng daâi ÚÃ lêu múái biïët con ngûúâi phaãi chùng. CVPD 27 NNPD 55 TCBD I 608 TNPDI 116 Xem thïm T 814

592.

Ài lñnh Têy bang, loâng cay àùæng nhû gûâng Àûúâng xa vaån dùåm xin àûâng nhúá thûúng. DCNTB I 196

593.

Ài mö khoãi quaán muå OÂ1 Khoãi chuöng Lïå Àïî, khoãi àoâ Tam Giang. DCBTT 291

594.

Ài mö maâ boã em àêy Nhû chim chïëch caánh, biïët bay hûúáng naâo! DCBTT 241

595.

Ài mö maâ chùèng thêëy vïì Con thú vúå daåi khöng hïì viïëng thùm.

1

Quaán muå OÂ, truöng Lïå Àïî, àoâ Tam Giang: coá saách ghi caác àõa danh trïn thuöåc laâng Cao Laäo, huyïån Böë Traåch, tónh Quaãng Bònh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCBTT 276

596.

Ài mö maâ noã thêëy vïì Thùæp àeân em àúåi, dûåa kïì nùm canh. DCBTT 287

597.

Ài mö1 noã biïët ài mö Thùæp àeân maâ àúåi, tim2 khö hao dêìu. DCBTT 235

598.

Ài ngang cêët miïång muöën chaâo Súå ngûúâi laâm biïëng laâm cao khöng ûâ. HPV 74

599.

Ài ngang giûäa baäi caát vaâng Con röìng àau buång hoãi chaâng uöëng thuöëc chi? - Löng lûún, àuöi ïëch, rïî cöåt nhaâ Xûúng truân3 múä muöîi, nûúác àaái gaâ laâm thang. HPV 86

600.

Ài ngang lïn muäi Xa kò Ngoá ra lao Reá xiïët chi nöîi sêìu Kïí sao cho xiïët thûúng êu Öng baâ ta trûúác bêy giúâ úã àêy Cuäng vò mûa taåt gioá naây Cho nïn xiïu baåt chöî naây, chöî kia Thên ta nhû caá trong àòa Viïåc quan chûa thêëu súám khuya cuäng buöìn. TCBD II 519 - 520

601.

Ài ngang loâ mña thúm àûúâng Muöën vö kïët nghôa cang thûúâng vúái em. HHÀN 170 1

Mö, noã laâ tiïëng àõa phûúng bùæc Trung Böå. Tim: bêëc (àeân). 3 Truân: con giun. 2

125

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

126

BK DCNTB I 193:

Ài qua loâ mña thúm lûâng Muöën vaâo kïët ngaäi cang thûúâng vúái ai. 602.

Ài ngang nghe khoái hûúng bay Nghe thêìy tuång niïåm úã àêy coá chuâa. HPV 64

603.

Ài ngang nghe tiïëng em than Phïn thûa gioá loåt trong gan naäo nuâng! HPV 64 HT 384

604.

Ài ngang nghiïng noán khöng chaâo

a

Laâm thinh rûáa maäi biïët ngaây naâo cho quen. HPV 157 BK a - Ài qua nghiïng noán khöng chaâo CDTCM 28

605.

Ài ngang nhaâ maá tay töi xaá, chên töi quò Loâng thûúng con maá saá gò thên töi. CHG 24 HHÀN 170 TCBD II 273

606.

Ài ngang nhaâ nhoã Thêëy cêy àeân àoã, töi thïm buöìn Muöën daåm coi cho dïî ngùåt àûúâng xa xöi. HHÀN 170

607.

Ài ngang qua àònh, löåt noán chaâo thêìn Haåc chêìu thêìn àuã cùåp, sao mònh leã àöi? HHÀN 170 TCBD II 272 BK a - Haåc chêìu thêìn àuã cùåp, sao cö mònh leã àöi? HT 456 Xem thïm N 334, 381.

608.

Ài ngang qua ngoä ba lêìn Thêëy em khuya súám taão têìn anh thûúng. HPV 121

609.

Ài ngang thêëy buáp hoa àaâo

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Muöën vaâo maâ beã súå búâ raâo lùæm gai. HPV 64 VNP7 434

610.

Ài ngang thêëy buáp hoa sen Muöën vaâo maâ beã súå khöng quen chuáa nhaâ. HPV 64

611.

Ài ngang thêëy ngoån àeân chong Thêëy em nho nhoã, muöën böìng maâ ru. CDTCM 28

612.

Ài ngang trûúác cûãa naâng Kiïìu Dûâng chên àûáng laåi, dùåt dòu àöi cêu. VNP7 434

613.

Ài ngaây súå baác, meå, thêìy Ài àïm súå keã gian taâ Noái vaâo thò ñt, noái ra thò nhiïìu Àêët neám ao beâo, dao raåch xuöëng àêët Em hoãi thêåt, nùm saáu ngûúâi àaä coá ai chûa? QHBN 207

614.

Ài ö chaã biïët ài ö Thaâ rùçng vûát quaách xuöëng höì cho xong. NASL IV 4b Xem thïm Ú 20

615.

Ài ö chùèng biïët cêìm ö Thaâ rùçng àöåi vaáy baâ àöì cho xong CDTCM 256

616.

Ài qua nghe tiïëng em àaân Caá mûúâi khe àûáng laåi, chim trïn ngaân àêåu im. HPV 64

617.

Ài qua nghe tiïëng em àaân Dûâng chên àûáng laåi thúã than mêëy lúâi. HPV 64

127

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

618.

128

Ài qua nghe tiïëng em àaân Laá vaâng xanh laåi, sen taân tröí hoa. HPV 64 TCDG 55

619.

Ài qua nghe tiïëng em reo Nghe xa em keáo, muöën àeo em vïì. HPV 64 VNP7 433

620.

Ài qua nghiïng noán cuái lûng Anh khöng chaâo, em khöng hoãi, vò chûng àöng ngûúâi. CDTCM 28

621.

Ài qua thêëy caãnh tûng bûâng Tay goâ cûúng ngûåa, chên dûâng baánh xe. HPV 64

622.

Ài qua thêëy ngoån àeân chong Thêëy àöi chim phûúång hoát trong vûúân àaâo Vûúân àaâo vûâa töët vûâa tûúi Múâi chaâng nho sô vaâo chúi vûúân àaâo. CDTCM 75

623.

Ài qua trûúác cûãa nhaâ thúâ Thêëy bûác saáo veä maâ ngú ngêín sêìu. HPV 121

624.

Ài qua trûúác cûãa vûúân àaâo Thêëy hoa thiïn lñ muöën vaâo haái chúi. HPV 64

625.

Ài ra, chúi nûúác nghiïng trúâi Vïì nhaâ khöng coá möåt núi cuái àêìu. TCBD II 481 TNPD I 116 BK a - Ài ra nghiïng nûúác nghiïng trúâi NNPD 55

626.

Ài ra àöìng àêët nûúác ngûúâi Nhûäng àûáa lïn mûúâi cuäng goåi bùçng anh.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

129

NASL I 4b BK KSK 19a:

Àem thên ài àûúâng àêët nûúác ngûúâi Àûáa beá lïn mûúâi cuäng phaãi goåi laâ anh. 627.

Ài ra àûúâng soi gûúng àaánh saáp Vïì àïën nhaâ liïëm laáp nöìi niïu. TNPDI 116

628.

Ài ra gùåp baån giûäa àûúâng Cuâng bùçng tiïën sô trong trûúâng múái ra.

a

TCBD III 147 TNPDI 116 BK + DCBTT 265: Ra ài maâ gùåp baån vaâng Cuäng bùçng tiïën sô àêåu traâng múái ra. + HPV 78: Vûâa ra gùåp baån giûäa àûúâng Cuäng bùçng tiïën sô trong trûúâng bûúác ra.

a

a - Cuäng bùçng tiïën sô trong trûúâng ài ra NNPD 55 Xem thïm R 25

629.

Ài thò moãi göëi tröëi lïì Khöng ài thò nhúá chaáo cheâ Àònh Hûúng1. DCTH 38

630.

Ài thúâi nhúá vúå nhúá con Vïì thúâi nhúá cuã khoai mön trïn rûâng. LHCD 13a NASL I 15b BK a - Ài thúâi nhúá vúå cuâng con NASL Iv 29b

631.

Ài tu cho troån ài tu Ùn chay nùçm möång úã chuâa Höì Sen Thêëy cö maá àoã rùng àen 1

Àònh Hûúng: thuöåc huyïån Àöng Sún, tónh Thanh Hoáa.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

130

Nam mö di Phêåt laåi quïn úã chuâa. Xem thïm B34 P 57

632.

Ài tu cho troát ài tu Ùn chay nùçm möång úã chuâa Höì Sen a BK a - Ài tu cho troån ài tu LHCD 13b

633.

Ài tu noã thêëy úã chuâa Nûúng theo boáng Phêåt, baán mua phaâm trêìn. DCNTB II 160

634.

Ài tu Phêåt bùæt ùn chay Thõ choá ùn àûúåc, thõt cêìy thò khöng.

a

VNP 1 II 43 VNP 7 109 BK a - Thõt choá ùn àûúåc thõt cêìy phaãi kiïng TCBD III 184

635.

Ài vïì quyïët liïåu laâm sao Em nay quyïët vaâo, lêåp chöën cho xong Chaâng nhû con nhaån trong cung Em nhû con eán lûúån voâng bao lún Anh rùçng anh chûãa vúå con Em coân thûåc gaái coân son àûáng ngoaâi. CDTCM 147

636.

Ài ra tûúãng voác àaåi höìng Túái gêìn múái biïët vaãi söìng nhuöåm nêu. CDTCM 256

637.

Àô daåi laâm haåi thùçng tuâ Noá cho miïëng baánh noá cuâ caã àïm. NGCK 154a BK a - Noá cho miïëng böåt noá cuâ caã àïm bk NGCK - Noá cho ùn keåo, noá cuâ caã àïm TNPDI 116

638.

Àôa àeân sêìu ai àôa àeân tùæt Nûúác mùæt thûúng ai nûúác mùæt sêìu bi

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

131

Khùn tay àiïìu àêy, húäi baån lau ài keão buöìn. DCBTT 91

639.

Àiïíu àêåu vûúân thõ, thoã luåy vûúân trêm Thûúng em tiïëng noái trùm nùm cuäng coân. HHÀN 171 BK a - Thûúng em tiïëng noái trùm nùm vêîn coân. DCNTB I 193

640.

Àiïëu naây laâ àiïëu cuãa ai? Anh töng caái àiïëu coá baâi thú Tiïn Àiïëu naây thuåc nûä thuyïìn quyïn Àiïëu naây anh àïí kïët duyïn vúái naâng Àiïëu naây àaáng giaá laång vaâng Àiïëu naây anh chó cho naâng ùn chung Bêy giúâ kò ngöå tûúng phuâng Thò em dõch laåi huát cuâng vúái anh. THÀQ 13

641.

Àiïëu naây laâ àiïëu xuên tònh Êm dûúng thuãy hoãa höåi thaânh àaám mêy Khi söi nûúác khi cöìn mêy Hoãa quang kiïën diïån1 em say möëi tònh. HPV 121 - 122

642.

Àiïëu say àiïëu böí àiïëu lùn Anh thûúng em maäi maäi nhû ùn phaãi buâa. HPV 121

643.

Àiïëu cang thûúâng ai dûát möëi lòa tú Cheám nhau àaâng söëng, lûúäi giú lïn trúâi. DCBTT 232

644.

Àòu hiu lùång leä húi thu Böng lau phúi trùæng, laá ngö raång vaâng 1

Hoãa quang kiïën diïån: lûãa saáng thêëy roä mùåt.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Àïm khuya tûúãng nhúá baån vaâng Nûãa tònh nûãa caãnh daå caâng ngêín ngú. CDTCM 74

645.

Àoâ cöng möåt chuyïën nùm tiïìn Laâm thên con gaái chúá nïn ài àoâ. DCTH 42

646.

Àoâ cheâo söng Hûúng tiïëng hoâ vùng vùèng Dûúng tröìng nuái Ngûå, gioá thoaãng vo vo Anh nghe ai ngùn chúå àoán àoâ Boã mêëy lúâi nguyïån ûúác heån hoâ trûúác sau. DCBTT 94 HT 420

647.

Àoâ doåc roâi laåi àoâ ngang Coá ài anh àúåi, coá sang anh chúâ. CDTCM 28

648.

Àoâ àêìy àöng khaách, khoan sang Lûng vúi thiïëp cuäng àûa chaâng vaâi phen. CDTCM 29

649.

Àoâ àêìy khöng röång khoan sang Àïí lûng vúi ài àaä, thiïëp seä àûa chaâng qua sau. DCBTT 278

650.

Àoâ àêìy khöng xuöëng súå trûa Quaán àöng khöng gheá e mûa ûúát mònh. DCBTT 220

651.

Àoâ àûa cö Têën cö Têìn Cö Têën xuöëng huyïån, cö Têìn sang söng. a NGCK 138b TNPD I 117 BK a - Cö Têën xuöëng bïí, cö Têìn sang ai bk NGCK Xem thïm À 651

652.

Àoâ àûa àoâ àêåu mùåc àoâ

132

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

133

Ai tûâng àûúåc chöën êëm no laåi vïì. HHÀN 230, 257

653.

Àoâ àûa àoâ àêåu mùåc àoâ Ta àaâ coá chöën êëm no ta röìi. DCBTT 134

654.

Àoâ àûa laâ chöën gian nguy Trai ài àûúåc vúå gaái ài àûúåc chöìng. NASL II 3a, 11a

655.

Àoâ àûa möåt chuyïën nùm tiïìn Chõ em ai nêëy xuöëng thuyïìn maâ ài. CVPD 15 BK a - ÚÃ cö baán luåa xuöëng thuyïìn töi àûa CHG 24

656.

Àoâ naây thiïëp chùèng daám sang Àêìy vúi thiïëp cuäng chúâ chaâng, chaâng úi. DCTH 112

657.

Àoâ úi coá nhúá bïën khöng? Bïën thò chûåc tiïët thu àöng àúåi àoâ. DCNTB II 15 Xem thïm T 719

658.

Àoâ ra giûäa phaá giûäa vúâi Khöën than khöën thúã, khöën lúâi anh úi! DCBTT 282

659.

Àoâ ra nûúác mùån coá ngúâi Chaâng maâ xa thiïëp hoåa öng Trúâi reä duyïn. DCBTT 270

660.

Àoâ sao àoâ coá khöng àûa Taåi ngûúâi ài súám vïì chûa khöng chûâng. TCBD I 561 TNPDI 117

661.

Àoâ sao àoâ goåi khöng thûa

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

134

- Taåi ngûúâi ài súám vïì chûa khöng chûâng! Àoâ àûa keã Têën ngûúâi Têìn Cö Têën xuöëng huyïån, cö Têìn sang söng. DCTH 108 Xem thïm À 661

662.

Àoâ töi úã bïën söng Dêu Buön cheâ maån haão thaáng sau múái vïì Lïnh àïnh ba böën chiïëc thuyïìn kïì Chiïëc vïì Haâ Nöåi, chiïëc vïì Vaån Vên1 Vaån Vên coá bïën Thöí Haâ2 Vaån Vên nêëu rûúåu, Thöí Haâ nung vöi Nghô rùçng àaá naát thò thöi Ai ngúâ àaá naát nung vöi laåi nöìng Chùn àún göëi chiïëc laånh luâng Nûãa thò mònh àùæp, nûãa phoâng tònh nhên. CDHN 150 Xem thïm R152 V 32

663.

Àoâ tûâ Àöng Ba3, àoâ qua Àêåp Àaá(3) Àoâ vïì Vô Daå(3), thùèng ngaä ba Sònh(3) Lúâ àúâ boáng ngaã trùng chïnh Tiïëng hoâ xa voång, nùång tònh nûúác non. DCBTT 56 HT 414 TCDG 49 BK VNP1 459: Thuyïìn tûâ Àöng Ba thuyïìn qua Àêåp Àaá Thuyïìn vïì Vô Daå, thùèng ngaä ba Sònh

1

Vaån Vên: tïn laâng Àaåi Lêm, huyïån Yïn Phong, tónh Haâ Bùæc, nöíi tiïëng laâ núi buön baán sêìm uêët trïn búâ söng Cêìu (coân coá Vaån Vên laâ tïn möåt haäng nûúác mùæm úã Caát Haãi, Quaãng Ninh). 2 Thöí Haâ: thuöåc huyïån Viïåt Yïn, tónh Haâ Bùæc, coá nghïì nung vöi vaâ laâm àöì göëm àûúåc nhiïìu ngûúâi biïët. Thöí Haâ cuäng úã bïn söng Cêìu àöëi diïån vúái Vaån Vên. 3 Àöng Ba, Àêåp Àaá, Vô Daå, Sònh: caác àõa danh thuöåc Thûâa Thiïn - Huïë.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

135

Lúâ àúâ boáng ngaã trùng chïnh Gioång hoâ xa voång, nhùæn tònh nûúác non.

664.

Àoá buöìn àêy noã vui chi Àoá sa nûúác mùæt àêy coá khi tuãi thêìm. DCBTT 135

665.

Àoá chï àêy, àêy caâng lõch sûå Àoá ùn mêm vaâng, àêy ngûå toâa sen. DCNTB I 193

666.

Àoá coá àuã àöi ùn röìi laåi nguã Àêy coá möåt mònh thûác àuã nùm canh. TCBD II 330

667.

Àoá àaâ àûúåc chöën giêìu sang Àêy lúâ ài cuäng phaãi, noã chaâo maâng laâm chi. DCBTT 263

668.

Àoá àêy coá vúå coá chöìng Em nhû con saáo trong löìng kïu mai. DCNTB I 193

669.

Àoá àêy trûúác laå sau quen Chùèng gêìn qua laåi àöi phen cuäng gêìn. TCBD I 139 TCBD II 351 TNPD I 117

670.

Àoá àêy xa laå chi nhau Möåt söng caá löåi möåt baâu chim ùn DCBTT 236

671.

Àoá gùåp àêy nhû röìng gùåp höåi Em khaá nghô chuát tònh keão töåi búá em. HHÀN 171 TCBD I 139 BK a - Àoá vúái àêy nhû röìng mêy gùåp höåi DCNTB II 96 TCBD IV 60

672.

Àoá gùåp nûúác xuöi nïn vöåi lui thuyïìn

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

136

Sao khöng nhúá khi cuâng nhau dûúái cöåi, thïì nguyïìn tûã sanh. DCNTB II 24

673.

Àoá ngheâo thò àêy cuäng ngheâo Hai ta nhû boåt vúái beâo dûúäng nhau. DCBTT 283 TCDG 60

674.

Àoá ngoåc thò àêy cuäng ngaâ Àoá hoa thiïn lñ, àêy laâ mêîu àún. HPV 124

675.

Àoá thöët lúâi àïën àêu daå em sêìu túái àêëy Cuöåc chung tònh àöi àûáa mònh chûa àùång bao lêu Tai nghe söng Ngên, Ö Thûúác bùæc cêìu Xong chûa húäi baån, baån toã àuöi àêìu em hay? DCBTT 154

676.

Àoá trai àêy cuäng laâ trai Mùåc tònh ngûúâi nghôa àaânh ai thò àaânh. TCBD I 207

677.

Àoá tûúãng loâng mònh Mònh tûúãng nghôa ta Chûä thêët chûä gia noá laâ möåt chûä Chûä têm chûä chñ noá laâ möåt loâng Chûä duåc laâ muöën, chûä toâng laâ theo Anh yïu em bêët luêån giaâu ngheâo Coá ai gaánh cuãa lïn àeâo maâ cên? Dêìu maâ thua suát àöi phên Trong saách coá chûä phuá bêìn tûúng lên1. DCNTB II 96

678.

Àoá vaâng àêy cuäng kim ngên 1

Phuá bêìn tûúng lên: ngûúâi giaâu ngûúâi ngheâo gêìn guäi nhau.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

137

Àoá àùång mûúâi phêìn àêy chñn coá dû CHG 2

679.

Àoá1 vúái àùng1 anh kïu rùçng möåt hoå Trùng vúái àeân ai toã hún ai?

a

HHÀN 171 BK a - Trùng vúái àeân, xem ai toã hún ai? DCNTB I 194

680.

Àoá vúái àêy nhû cêy taåo hoáa, Àoá ra vïì àêy khaá loâng thûúng. CHG 24

681.

Àoáa phuâ dung núã chung vûúân ngûå Then khoáa bõt buâng gòn giûä bûúám ong vö. DCNTB I 194

682.

Àoaån sêìu mònh dïî thúã, dïî than Sêìu töi khaác thïí nhang taân àïm khuya Buöìn rêìu muöën boã ra ài Súå e thêët hiïëu löîi khi sinh thaânh Dûát ài thò daå khöng àaânh Maâ xa nhên ngaäi nhû chó maânh thùæt gan. HMN 22 - 23

683.

Àoái cúm hún keã no rau Khoá maâ quên tûã hún giaâu tiïíu nhún. HHÀN 257 BK a - Ngheâo maâ quên tûã hún giaâu tiïíu nhên CVPD 23

684.

Àoái cúm raách aáo maâ gêìy No cúm êëm aáo cuäng taây vúå anh Keám ùn, keám mùåc maâ xanh No cúm êëm mùåc vúå anh naâo taây. TCBD II 214 TNPD II 72

1

Àoá, àùång: nhûäng duång cuå àaánh bùæt caá.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

685.

138

Àoái loâng ùn àoåt chuöëi ri Àoái nùm, àoái thaáng phaãi àoái chi möåt ngaây. HT 252

686.

Àoái loâng ùn haåt chaâ laâ Àïí cúm nuöi meå, meå giaâ yïëu rùng.

a

HHÀN 89 HT 211 VNP1 I 153 VNP7 306 BK a - Àïí cúm nuöi meå, súå meå giaâ yïëu rùng DCNTB I 194

687.

Àoái loâng ùn khïë xoát xa Khïë chua muöëi mùån loâng ta böìi höìi. DCBTT 229

688.

Àoái loâng ùn laá rau lu Coân hún laâm mûúán lñ Xu1 möåt ngaây DCTH 65

689.

Àoái loâng ùn möåt quaã sung Quaã xanh thò chaát, quaã höìng thò chua. DCBTT 227

690.

Àoái loâng ùn nùæm laá sung

a

Chöìng möåt thúâi lêëy, chöìng chung thúâi àûâng.

b

ÀNQT 113a LHCD 50b NPGT 17b NPNN 3a TNPDI 117 BK a - Àoái thò ùn nùæm laá sung HHÀN 230 NGCK 97b PTK 19b THÀQ 5 b - Chöìng riïng thúâi lêëy chöng chung thúâi àûâng NASL II 30b - Chöìng möåt vúå möåt, chöìng chung thò àûâng NGCK - Chöng möåt thò lêëy, vúå chung thò àûâng PTK

691.

Àoái loâng ùn nùæm laá sung Chöìng möåt thò lêëy, chöìng chung thò àûâng 1

Lñ Xu: úã xaä Thaåch Bònh, huyïån Thaåch Thaânh, tónh Thanh Hoáa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

139

Möåt thuyïìn möåt laái chùèng xong Möåt chônh àöëi gaáo coân nong tay vaâo. HT 208 TCDG 73 VNP1 I 162 VNP7 299 Xem thïm M 585, 586

692.

Àoái loâng ùn nûãa quaã sim

a

Uöëng lûng baát nûúác ài tòm ngûúâi thûúng Ngûúâi thûúng úi húäi ngûúâi thûúng! Ài àêu maâ àïí buöìng hûúng laånh luâng? HPV 147 HT 172 BK a - Àoái loâng ùn nûãa traái sim VNP1 I 65 VNP7 189

693.

Àoái loâng ùn nûãa traái sim

a

Uöëng lûng baát nûúác ài tòm ngûúâi thûúng. CVPD 10 DCBTT 218 TCBD IV 32 TNPDI 117 BK a - Àoái loâng ruöåt thùæt têån tim bk DCBTT - Àoái loâng ùn nhûäng traái xiïm HHÀN 230

694.

Àoái loâng ùn traái khöí qua1 Nuöët vö thò àùæng nhaã ra baån cûúâi CHG 30 HHÀN 49 TCBD I 506, 609 BK a - Nuöët ài thò àùæng nhaã ra baån cûúâi CVPD 12

695.

Àoái loâng ùn traái khöí qua Nuöët vö thò àùæng, nhaã ra baån cûúâi - Baån cûúâi thò mùåc baån cûúâi Thaáng nùm ài cûúái, thaáng mûúâi coá con - Coá con nïn phaãi thua ngûúâi Mùæc cöng cho buá, mùæc cûúâi vúái con. DCNTB I 252

696.

Àoái loâng ùn traái öíi non Nhõn cúm nuöi meå, cho troân nghôa xûa. DCNTB II 155

1

Khöí qua: Mûúáp àùæng (tiïëng Nam Böå).

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

697.

140

Àoái loâng ùn traái thanh yïn Töåi chi laâm beá, nùçm riïng möåt mònh. DCNTB II 161

698.

Àoái loâng lïn àööång(àöìi) ùn sim. Xuöëng khe gaánh nûúác, àöåöåâc (huä) chòm gioáng tröi.

a

bk a - Xuöëng khe uöëng nûúác ài tòm ngûúâi thûúng DCBTT 226

699.

Àoái loâng miïång vêîn coân tûúi Naâo ai àem neát noái cûúâi ài àêu. HPV 124

700.

Àoái no möåt vúå möåt chöìng Möåt niïu cúm têëm, dêìu loâng ùn chúi. ÀNQT 113a HHÀN 230 HT 196 LHCD 50b NNPD 55 THÀQ 5 TNPDI 117 Sûãa laåi: HHÀN vaâ THÀQ chùæp thïm À 659. Nhbs àaä taách ra

701.

Àoái thò ùn cúm laåi no Tûâ ngaây coá vúå chùèng doâ ài àêu. NNPD 56 TCBD I 269 TNPDI 117 BK NGCK 174a: Àoái ùn cúm thò laåi no Tûâ ngaây coá vúå khöng doâ ài àïm.

702.

Àoái thò ùn khïë ùn sung

a

Tröng thêëy meå chöìng thò nuöët chùèng tröi.

b

HHDN 218 TCBD II 214 NASL I 43b TNPDI 117 VNP1 I 147 VNP7 315 BK a - Àoái loâng ùn khïë vúái sung ÀNQT 93b NGCK 104a - Àoái loâng ùn khïë ùn sung HT 216 NPNN 5a - Àoái thúâi ùn khïë vúái sung NPGT 20b b - Tröng thêëy meå chöìng thò nuöët chùèng ài ÀNQT NPGT NPNN

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

703.

141

Àoái thò ùn nùæm caám rang Laâm thuï cai Ngêîu1 ùn vaâng chùèng ài. DCTH 65

704.

Àoái thò ùn ngö ùn khoai Àûâng úã vúái dûúång àiïëc tai laáng giïìng. VNP1 I 165 VNP7 312

705.

Àoái thò ùn raáy ùn khoai Chúá thêëy luáa tröî thaáng hai maâ mûâng.

a b

ÀNQT 90b HHÀN 69 - 70 HT 106 LHCD 9a NASL I 12b NASL III 31b TCBD I 609 VNP1 I 42 BK a - Àoái thò ùn àêåu ùn khoai ANPT 14b NGCK 106b PQHT 15b - Àoái thò ùn ngö ùn khoai bk ÀNQT - Àoái thò ùn khïë ùn khoai TCBD II 387, 540 TCBD III 298 TCBD II 72 b - Àûâng thêëy luáa tröí thaáng hai maâ mûâng ANPT NGCK - Chúá thêëy luáa giöî thaáng hai maâ mûâng VNP7 174 - Chúá thêëy luáa röî thaáng hai maâ mûâng NASL III 3a, 23a TCBD III TNPD II Sûãa laåi: + HT chùæp thïm B188. Nhbs àaä taách ra. + TCBD II TCBD III TNPD II chùæp thïm K 36 Nhbs àaä taách ra.

706.

Àoái thò àêìu göëi phaãi boâ Caái chên hay chaåy, caái gioâ hay ài. TNPD I 117 I VNP 1 II 16 VNP7 330 BK a - Caái chên phaãi chaåy, caái gioâ phaãi ài TCBDI 117

707.

Àoái thò nùång mùåt sa maây No thúâi tûác buång, Trúâi hay chùng Trúâi. HT 119 NASL III 93a NNPD 55 TCBDI 506 TCBDI 117

1

Cai Ngêîu: tïn àõa chuã úã xaä Thaåch Bònh, huyïån Thaåch Thaânh, Thanh Hoáa.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

708.

142

Àoái thò theâm thõt, theâm xöi Hïî no cúm teã, thò thöi moåi àûúâng.

a

NASL III 11a TCBD II 418 TNPDI 117 BK a - Àaä no cúm teã thò thöi moåi àûúâng ÀNQT 89a LHCD 16a

709.

Àoân gaánh cho cong Àöi quang cho nuöët ài rong chúå àöìn Ba nùm trêën thuã lûu àöìn Tai nghe tiïëng haát, tiïëng meân àûúâng trong Àöi daãi yïëm em, em boã thong dong Cöí tay lûúån voâng nhû noän chuöëi non Em chó khoe em àeåp em gioân Lúâi ùn nïët noái em coân keám xa Coá khön ngoan cuäng thïí àaân baâ. QHBN 276

710.

Àoán ngùn àûúâng sùæt Töi hoãi gùæt chung tònh Àiïíu xa mai, mai xa àiïíu Töi xa mònh taåi ai? Caá sêìu ai caá laåi quaåt àuöi Nhû lan sêìu huïå, nhû töi sêìu mònh Ngaây sêìu duyïn, töëi laåi sêìu tònh Nûúác mùæt ra lai laáng nhû bònh nûúác nghiïng Traách ai laâm duyïn phêån àaão àiïn Mònh úi! Trai anh huâng chõu thaãm, gaái thuyïìn quyïn chõu sêìu. HMN 28 - 29

711.

Àoâng àong vui àaåo àoâng àong

a

Treã chúi àaåo treã, giaâ giong àaåo giaâ.

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

143

ÀNQT 101a LHCD 33b BK a - Àoâng àong ài àaåo àoâng àong TCBD I 609 TNPDI 117 - Loâng àong chúi àaåo loâng àong NASL II 35b - Àoâng àong chúi àaåo àoâng àong NGCK 172a b - Treã vui àaåo treã, giaâ giong àaåo giaâ NASL IV 46b NGCK TNPD I TNPD I - Treã giong àaåo treã, giaâ giong àaåo giaâ bk NGCK - Treã chúi àaåo treã, giaâ chúi àaåo giaâ bk LHCD

712.

Àöí lûãa than nïn vaâng löån trêëu Anh maãng thûúng thêìm chûa thêëu daå em.

a

HHÀN 171 TCBD I 140 BK a - Anh maãng thûúng thêìm khöng thêëu daå em DCNTB I 97

713.

Àöë ai bùæt chaåch àaâng àuöi Bùæt chim àêìu caánh, bùæt ngûúâi trong trùng. NNPD 56 TCBD I 609 TNPDI 117 VNP7 78 BK a - Bùæt chim trong trûáng, bùæt ngûúâi trong gûúng HPV 90

714.

Àöë ai beã naång chöëng trúâi Àan gaâu taát biïín goåi ngûúâi khön ngoan. CVPD 29

715.

Àöë ai bïën Seát mêëy ngûúâi? Nuái Mêìu1 bao àaá, chúå Trúâi bao phiïn? Àöë ai öng Baânh Töí söëng bao niïn? Con àoâ anh àaä bao phen vûúåt ghïình? DCTH 104

716.

Àöë ai biïët àaá mêëy hoân Tua rua mêëy chiïëc, trùng troân mêëy àïm?

1

Nuái Mêìu: thuöåc xaä Cêím Vên, huyïån Cêím Thuãy, tónh Thanh Hoáa.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

144

ÀNQT 117a LHCD 54b HT 99 NNPD 56 TCBD II 491 TCBD III 225 TNPDI 118 VNP7 77 BK HHÀN 97: Àöë ai biïët nuái mêëy hoân - Sao Vua mêëy caái, trùng troân mêëy núi?

717.

Àöë ai biïët luáa mêëy cêy

a

Biïët söng mêëy khuác, biïët mêy mêëy têìng.

b

CVPD2 HHÀN 262 HT 99 TCBD II 491 TNPDI 118 VNP7 78 BK a- Àöë ai biïët nuái mêëy cêy ÀNQT 117a THQP 19a b - Biïët söng mêëy laåch, biïët mêy mêëy tûâng ÀNQT THQP

718.

Àöë ai biïët luáa mêëy cêy Biïët söng mêëy khuác, biïët mêy mêëy têìng? Àöë ai queát saåch laá rûâng Àïí ta khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy? CDNÀ 73 TCBD I 507 VNP1 II 118

719.

Àöë ai biïët nuái mêëy hoân Sao rua mêëy caái trùng troân mêëy àïm? - Sao rua chñn caái coân nùçm, Trùng troân coá möåt bûäa rùçm maâ thöi. CHG 19

720.

Àöë ai biïët nuái mêëy hoân Sao Rua mêëy caái, trùng troân mêëy àïm? - Söng bao nhiïu nhaánh, nuái bêëy nhiïu hoân Sao Rua baãy caái, trùng troân chó möåt bûäa rùçm maâ thöi. DCNTB I 132

721.

Àöë ai biïët rïët mêëy chên Cêìu Ö mêëy nhõp, chúå Àöìng Xuên mêëy ngûúâi? Em úi rïët ba mûúi saáu chên Cêìu Ö ba mûúi saáu nhõp, chúå Àöìng Xuên ba mûúi saáu ngûúâi. HPV 87

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

722.

Àöë ai bûng kñn miïång bònh Àöë ai àan thuáng cho mònh uáp voi Hoãi thùm cö Bûúãi Haâng Gai Quêìn söìi yïëm nhiïîu cho ai mêët röìi Biïët chùng hoåa coá öng Trúâi Chuyïån naây àïën Buåt cuäng cûúâi nhùn rùng Tre giaâ tuãi theån vò mùng Chua ngoa maâ cuäng gioá trùng nûäa laâ. CDHN 128

723.

Àöë ai chûâa àûúåc rûúåu tùm Chûâa ùn thuöëc chñn chûâa nùçm nguã chung. a ÀNQT 102b LHCD 27b BK a - Chûâa àûúåc thuöëc chñn, chûâa nùçm chung àöi TCBD I 269 Xem thïm À 733, 734

724.

(a) Àöë ai ngöìi voäng khöng àûa Ru con khöng haát anh chûâa rûúåu tùm Àöë ai chûâa àûúåc rûúåu tùm Chûâa ùn thuöëc chñn chûâa nùçm chung húi - Coá töi chûâa àûúåc maâ thöi Chûâa ùn thuöëc chñn, chung húi chùèng chûâa. TCBD I 139 TNPDII 72

(b) Àöë anh chûâa àûúåc rûúåu tùm Chûâa ùn thuöëc chñn chûâa nùçm chung húi Rûúåu tùm anh àaä chûâa röìi Thuöëc chñn chûâa àoaån chung húi khöng chûâa. HT 202 Xem thïm À 733, 734

725.

Àöë ai àïëm àûúåc àaá ngêìm Àïí ta beã laái, laái cêìm quen tay? DCTH 103

145

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

726.

146

Àöë ai àöët chaáy ao beâo Àïí ta gaánh laá Àöng Triïìu vïì ngêm Bao giúâ cho àaá moåc mêìm

a

Thúâi ta kïët nghôa tri êm vúái mònh.

b

ÀNQT 117a THQP 19a TNPDII 72 BK a - Bao giúâ cho àaá sinh mêìm LHCD 55a b - Thò ta kïët nghôa tri êm vúái naâng TCBD I 455 TCBD III 474 bk TNPD II

727.

Àöë ai kheáo nùån, kheáo reân Quaã cau kheáo tiïån, cöåt àeân kheáo xêy Nhên tònh ai kheáo ào mêy Gaái Kñnh Têm1 lêëy chöìng Thiïån Sô1 Tóa rêu chöìng mang tiïëng böåi phu2 Trúã ra vïì thñ phaát3 ài tu Tay chuöng tay moä ruâ rò Miïång thñ phaát vaái, tay thò ru con. QHBN 317-328

728.

Àöë ai lùån xuöëng vûåc sêu

a

Maâ ào miïng caá uöën cêu cho vûâa. HHÀN 97 HT 99 NASL IV 46b NNPD 57 TCBD I 609 THQP 26b TNPDI 118 VNP1 II 91 VNP7 77 BK a - Mêëy ai lùån xuöëng vûåc sêu HHÀN 99 - Àöë ai nhaãy xuöëng ao sêu CHG 30

729.

Àöë ai lïn coäi öng trùng Àïí töi mûúån gioá caác Àùçng4 àûa duyïn 1

2

Kñnh Têm vaâ Thiïån Sô: hai nhên vêåt trong truyïån Quan Êm Thõ Kñnh.

Böåi phu: phaãn böåi chöìng. Thñ phaát: cùæt toác (àïí ài tu). 4 Caác Àùçng hay gaác Àùçng: tûác Àùng Vûúng Caác, gaác Àùçng Vûúng, möåt cöng trònh kiïën truác nöíi tiïëng do Àùçng Vûúng, con vua Àûúâng cho xêy dûång trïn cûãa söng Chûúng Giang, tónh Giang Têy, Trung Quöëc. Theo Truyïån Vûúng Böåt, thò möåt nùm nhên tiïët Truâng cûãu (möìng 9 thaáng 9 êm lõch), àö àöëc Diïm Baá Dûä (coá saách cheáp laâ Phuâ) thïët tiïåc úã gaác Àùçng Vûúng. Vûúng 3

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chuáng töi nhû chiïëc thuyïìn nan

147

a

Cheâo ra baäi bïí àoán khaách thiïëu niïn böìi höìi Àûúâng lïn trêën aãi xa xöi Rùçng ngûúâi coá biïët rùçng töi nhúá ngûúâi. bk a - Chuáng töi nhû chiïëc thuyïìn quyïn QHBN 270

730.

Àöë ai lïn àïën söng Ngên Bùæt con võt nûúác maâ ùn con caá Trúâi. NGCK 163b

731.

Àöë ai lûúåm àaá quùng trúâi

a

Àan gaâu taát biïín, gheåo ngûúâi trong trùng.

b

ÀNQT 117b VNP7 77 BK a - Àöë ai lûúåm àaá quùèng trúâi TCBD II 491 TNPDI 118 - Àöë ai lûúåm àaá vaá trúâi TCBD I 325 - Àöë ai lûúåm àaá neám trúâi HHÀN 257 b - Àan gaâu taát biïín gheåo ngûúâi cung trùng HHÀN HT 99 LHCD 55a TCBD I

732.

Àöë ai may tuái àûång trúâi

a

Àan gaâu taát bïí giïët voi xem gioâ. TNCD 97 BK a - Àöë ai àan tuái àûång trúâi NNPD 57

733.

Àöë ai nùçm voäng khöng àûa Ru con khöng haát anh chûâa rûúåu tùm.

a

ÀNQT 102b LHCD 27b NQPN 13 TCBD I 406 BK a- Ru con khöng haát anh chûâa nguyïåt hoa

Böåt luác naây múái 16 tuöíi, trïn àûúâng ài thùm cha, àûúåc tin liïìn vöåi vaä tòm àïën. Àûúâng xa, àaáng leä phaãi ài mêëy ngaây, nhûng nhúâ thuêån gioá nïn chó trong möåt àïm thuyïìn cuãa Vûúng Böåt àaä àïën núi. Vûúng Böåt àaä kõp thúâi dûå tiïåc, vaâ trong bûäa tiïåc, öng àaä laâm baâi Àùçng Vûúng caác tûå nöíi tiïëng. Tö Àöng Pha coá cêu thú: “Thúâi lai phong töëng Àùçng Vûúng Caác” (Gùåp thúâi gioá àûa àïën gaác Àùçng Vûúng), yá noái laâ gùåp dõp may mùæn. Trong vùn hoåc cöí, gaác Àùçng, Àùçng caác, gioá Àùçng v.v... àïìu chó dõp may hiïëm coá, cú höåi thuêån lúåi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

148

NNPD 56 TCBD I 270 TCBD III 474 TNPDI 117 VNP7 273 Xem thïm À 723, 724

734.

Àöë ai nùçm voäng khöng àûa

a

Ru con khöng haát anh chûâa rûúåu tùm Àöë ai chûâa àûúåc rûúåu tùm Chûâa ùn thuöëc chñn chûâa nùçm nguã chung.

b

ANPT 6a BK a - Àöë ai ngöìi voäng khöng àûa KSK 8a b - Chûâa ùn thuöëc chñn chûâa nùçm nguã trûa KSK Xem thïm À 723, 724

735.

Àöë ai nùæm caát lïn hoân Àïí ta veä nguyïåt, nguyïåt troân nhû gûúng? DCTH 103

736.

Àöë ai quùng àaá qua söng Quùng àaá, àaá nöíi, quùng böng, böng chòm? HPV 90

737.

Àöë ai queát saåch laá rûâng

a

Àïí ta khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy.

b

HHÀN 49, 110 262 NASL I 16a NNPD 56 TCBD I 326 TCBD II 491 TNPD I 118 BK a - Àïí anh khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy VNPS 99b b - Giùng tay àoán gioá, gioá àûâng rung cêy CVPD1

738.

(a) Àöë ai queát saåch laá rûâng Àïí ta baão gioá, gioá àûâng rung cêy

a

Rung cêy rung cöåi rung caânh

b

Rung sao cho chuyïín chuáng mònh thò rung.

c

ÀNQT 117b BK a - Àïí ta khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy HT 161 LHCD 55a TCBD I 139 - Àïí anh khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

149

VNP1I 63 VNP7 186 b - Rung cêy, rung cöîi, rung caânh TCBD I VNP1 I VNP7 c - Rung sao cho chuyïín loâng anh vúái naâng. HT TCBD I VNP1 I VNP7

(b) Àöë ai queát saåch laá rûâng Àïí ta baão gioá, gioá àûâng rung cêy

a

Rung caânh, rung cöåi, rung cêy Rung sao cho chuyïín cêy naây thúâi rung.

b

THQP 19a BK a - Àïí ta khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy PDCD4 b - Rung sao cho chuyïín caânh naây thò rung PDCD Xem thïm: Ú 81 R270

739.

(a) Àöë ai queát saåch laá rûâng Àïí ta khuyïn gioá, gioá àûâng rung cêy Àöë ai biïët luáa mêëy cêy Biïët söng mêëy khuác, biïët mêy mêëy têìng. NGCK 141 a

(b) Em àöë anh biïët luáa mêëy cêy Biïët söng mêëy khuác biïët mêy mêëy tûâng - Àöë em queát saåch laá rûâng Àïí anh khuyïn gioá cho àûâng rung cêy.

a

bk a- Àïí anh khuyïn gioá gioá àûâng rung cêy. KSK 4a

740.

Àöë ai taát bïí cêëy quyâ1 Thò töi vúä nuái Tam Quy2 tröìng cheâ. DCTH 45

741.

Àöë ai taát bïí tröìng kï

a

Taát söng Böì Àïì nhöí maå cêëy chúi.

b

1 2

Cêëy quò: cêëy cêy hoa quò, coân goåi laâ hoa hûúáng dung. Nuái Tam Qui: úã huyïån Haâ Trung úã Thanh Hoáa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

150

ÀNQT 117b TNPD 97 BK a - Àöë ai taát söng tröìng kï LHCD 55a - Àöë ai lêëp bïí Àöng Khï HT 135 - Àöë ai taát bïí Àöng Khï TCBD I 506 TCBD II 520 - Àöë ai taát bïí Àöng kia NNPD 57 TNPDI 118 VNP7 77 b - Taát söng Böì Àïì nhöí maå cêëy chiïm HT TCBD I TCBD II TNPDI VNP7

742.

Àöë ai taát giïëng tòm kim? Àöë ai töët àeåp hún Tiïn trïn trúâi? Àöë ai àem nûúác lïn trúâi? Àöë ai àem gioá trïn trúâi xuöëng àêy? Àöë ai lêëy lûãa trong cêy? Àöë ai xe chó tûâ àêy sang Taâu? Àöë ai biïët lõch bïn Taâu Àöë ai coá cuãa àûáng àêìu tónh Thanh? Àöë ai lïn thaác xuöëng ghïình Àöë ai laåi taåc cho thaânh taán bia? Àöë ai ài súám vïì khuya? Àöë ai gaánh nuái maâ chia àùæp trúâi? - Baâ Nûä Oa taát giïëng tòm kim Phûúång hoaâng töët àeåp hún Tiïn trïn trúâi Röìng thúâi àem nûúác lïn trúâi Vên vuä àem gioá trïn trúâi xuöëng àêëy Öng Toaåi Nhên1 lêëy lûãa trïn cêy Chó nguä sùæc xe nhûäng tûâ àêy sang Taâu Dên ta biïët lõch bïn Taâu Öng Àùng2 lùæm cuãa àûáng àêìu xûá Thanh 1

Toaåi Nhên: Saách Trung Quöëc noái rùçng Toaåi Nhên laâ ngûúâi chïë ra lûãa. Öng Àùng: Àùng quêån cöng Nguyïîn Khaãi àúâi Lï Trung Hûng. Thúâi gian laâm quan úã Thanh Hoáa, Khaãi nöíi tiïëng vïì viïåc vú veát cuãa caãi cuãa nhên dên. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

151

Mùåt trúâi lïn thaác xuöëng ghïình Öng Vöìm1 maâ taåc cho thaânh taán bia Öng Trùng ài súám vïì khuya Öng Nûa2 gaánh nuái maâ chia àùæp trúâi. DCTH 174 - 175

743.

Àöë ai tòm vaãy con caá trï vaâng Tòm gan co teáp baåc, thúâi naâng theo khöng - Chûâng naâo àaá nöíi vöng chòm Muöëi chua chanh mùån, thò tòm lêëy anh. HHÀN 171 Xem thïm: C 1241

744.

Àöë anh chi àûáng, chi quò Chi ài, chi chaåy, chi thò úã hang? HPV 87

745.

- Àöë anh chi sùæc hún dao Chi sêu hún bïí, chi cao hún trúâi? - Em úi mùæt sùæc hún dao Buång sêu hún bïí, traán cao hún trúâi. HPV 87 HT 385

746.

Àöë anh con rïët mêëy chên Nuái Àêìu Mêu mêëy thûúác, chúå Höm mêëy ngûúâi? HHÀN 110 VNP1 II 165 VNP7 129

747.

Àöë anh dûúái êm phuã coá mêëy vua Trïn trêìn gian coá chúå, baán mua mêëy ngûúâi?

1

Öng Vöìm: tûúng truyïìn öng quï úã Àaåi Khaánh, Thiïåu Khaánh, Thanh Hoáa, laâ möåt tay àöì vêåt nöíi tiïëng khùæp vuâng. Nghe tin Lï Phuång Hiïíu (àaåi thêìn triïìu Lñ àûúåc Lñ Thaái Töng phong Àö thöëng nùm 1044) thñch vêåt, öng cûúäi ngûåa àïën laâng cuãa Lï Phuång Hiïíu àïí thûã taâi. Öng thêëy Lï, súå quaá, boã chaåy bõ Lï saách quêåt vaâo vaách àaá chïët ngay. Vaách àaá êëy nay bõ loäm xuöëng goåi laâ nuái Vöìm. 2 Öng Nûa: theo truyïìn thuyïët öng Nûa quï úã nuái Nûa, huyïån Nöng Cöëng, Thanh Hoáa. Chñnh öng àaä gaánh nuái àem raãi caác tónh. Truyïìn thuyïët naây núi khaác vúái cöí tñch vïì öng Nûa (Na sún tiïìu êín, tïn thêåt laâ Trêìn Tu).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

152

- Dûúái êm phuã coá möåt öng vua Trïn trêìn coá chúå, baán mua hai ngûúâi. DCTH 164

748.

Àöë anh ài hoåc khöng thêìy Cêìm biïn (viïët chûä) khöng buát, em àêy vïì cuâng. DCTH 212

749.

Àöë anh ài hoåc khöng thêìy Laâm baâi khöng buát, gaái naây theo khöng - Em vïì dïåt cûãi khöng go Àûa thoi khöng suöët, anh cho laång vaâng. HPV 89

750.

Àöë anh àöë caã ngûúâi baây Sao sa xuöëng àêët, mêëy ngaây sao lïn? - Khi naâo àaá nöíi böng chòm Naâng Tiïn xuöëng àêët sao tòm sao lïn. HPV 90

751.

Àöë bay biïët biïín bao sêu Biïët söng mêëy ngaã, biïët cêìu mêëy núi. CHG 22

752.

Àöë bay biïët miïëng chi ngon Gaâ löån traái vaãi, cu con ra raâng. CHG 22 BK a - Àöë ai biïët moán chi ngon HHÀN 49 TCBD I 69

753.

Àöë bay con rïët mêëy chên

a

Cêìu Ö mêëy nhõp chúå Dinh mêëy ngûúâi? Chúå Dinh baán aáo con trai Chúå trong baán chó, chúå ngoaâi baán kim. HHÀN 49

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

153

BK a - Àöë anh con rïët mêëy chên TCBD II 520 b - Mêëy ngûúâi baán aáo con trai TCBD II

754.

Àöë bêy lïn voäng àûâng àûa Lïn àu àûâng nhuán thò chûâa lang vên1 CHG 16 BK a - Àöë ai lïn voäng àûâng àûa HHÀN 97

755.

Àöë em ài àïën söng Ngên Bùæt con võt nûúác àang ùn giûäa doâng? - Àöë anh ài àïën chên trúâi Beã hoa quïë àoã, gheåo ngûúâi cung trùng? DCTH 173

756.

Àöåc bònh chûng trûúác tam sún Àöi ta quò xuöëng àïìn ún mêîu tûâ. DCNTB II 155

757.

Àöi anh ài àöi bïn àûúâng Thêëy em ài giûäa hoãi nûúâng ài àêu? Thûa rùçng: Em ài haái dêu Hai anh laåi giúã khùn trêìu múâi ùn - Em laâ con gaái thanh tên Àûúâng naây vùæng veã khöng ùn trêìu ngûúâi Hai anh móm miïång liïìn cûúâi Con nhaâ coá yá nghe lúâi meå cha Trêìu ta laåi boã tuái ta Khöng ùn àuâm laåi, keão maâ heáo ài. DCTH 89

1

Lang vên: gaái löån chöìng.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

154

Xem thïm S30 M 280

758.

Àöi ba, àöi ba Tuöíi cö mònh coân chûâng àöå àöi ba Em vêån caái quêìn trûáng saáo, caái aáo the hoa phêët phú nhuöåm maâu Em àaä xinh, em laåi coá nhiïîu àöåi àêìu Em àöåi caái noán xûá Nghïå ra maâu àiïím trang Em àaä xinh, em laåi nhuöåm caái böå rùng vaâng Maãnh gûúng tû maä thiïëp vúái chaâng ta cuâng soi chung. TCBD I 372 TNPDII 73 - 74

759.

Àöi ba núi coá àoá anh núâ Loâng em khöng möå, möå chúâ núi anh. DCBTT 131

760.

(a) Àöi bïn baác meå cuâng giaâ Lêëy anh hay chûä àïí maâ cêåy tröng Muâa heâ cho chñ muâa àöng Muâa naâo thûác êëy cho chöìng ra ài Hïët gaåo thiïëp laåi gaánh ài Hoãi thùm chaâng hoåc úã thò núi nao? Hoãi thùm àïën ngoä thò vaâo Tay àùåt gaánh xuöëng, miïång chaâo: thûa anh!

a

HHÀN 230-231 HT 200 TCBD II 330, 509 TNPD II 74 BK + a - Vöåi àùåt gaánh xuöëng, miïång chaâo: khoan khoan bk TNPD II + QHBN 281: Cêy cao gioá àûúåm la àaâ Thêëy anh hay chûä em àaâ cêåy tröng Muâa heâ cho chñ muâa àöng Muâa naâo aáo nêëy cho chöìng ài thi

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

155

Hïët gaåo em laåi gaánh ài Hoãi thùm trûúâng hoåc úã thò núi nao Hoãi thùm chöî àïën liïìn vaâo Vai thò àùåt gaánh, miïång chaâo: thûa anh! bk a - Cêy kiïu gioá àûúåm la àaâ

(b) Treâo lïn cêy khïë nûãa ngaây Ai laâm chua xoát loâng naây khïë úi!

a

Khïë chïët ài, khïë laåi moåc chöìi Cêy sung coá nhõ, cêy haânh coá hoa

b

Àöi bïn baác meå thò giaâ Lêëy anh hay chûä àïí maâ cêåy tröng Muâa heâ cho chñ muâa àöng Muâa naâo aáo êëy cho chöìng ài thi Hïët gaåo em gaánh gaåo ài Hoãi thùm trûúâng hoåc vêåy thò núi nao? Hoãi thùm àïën ngoä maâ vaâo Tay cêët gaánh gaåo miïång chaâo: Thûa anh. TrCH 16 BK a - Ai laâm chua xoát loâng maây khïë úi THÀQ 23 b - Cêy sung coá nhõ cêy höìi coá hoa THÀQ Xem thïm À 459, T 1659, 1660, 1661

761.

Àöi bïn baác meå thò giaâ Lêëy ai coi soác cûãa nhaâ cho anh? DCTH 104

762.

Àöi bïn baác meå thò giaâ Lêëy anh hay chûä àïí maâ cêåy tröng. NGCK 146a BK a - Hai bïn baác meå thúâi giaâ NASL II 13a Xem thïm À 459

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

763.

156

Àöi bïn baác meå tû tïì Anh ài laâm rïí em vïì laâm dêu Chùèng tham nhaâ göî xoan àêu Tham vò möåt nöîi em mau miïång cûúâi Trùm quan mua lêëy miïång cûúâi Trùm quan khöng tiïëc, tiïëc ngûúâi höìng nhan. DCTH 104

764.

Àöi bïn baác meå tûúng tïì Ngûúâi ài laâm rïí, töi vïì laâm dêu Ngûúâi nhû con möåt nhaâ giaâu Töi nhû caânh quïë bïn Taâu àûa sang Ngûúâi nhû laá ngoåc caânh vaâng Nùm anh em chuáng töi choån möåt, bùçng loâng ai chûa? QHBN 256

765.

Àöi bïn cûãa maáng song kïì Tiïëng tùm anh chõu, em vïì tay ai? DCTH 116 HT 370

766.

Àöi bïn haâng xûá giaän ra Àïí töi àöëi àõch vúái ba cö naây Àûúåc thúâi ùn àôa trêìu àêìy Thua thúâi cúãi aáo trao tay ra vïì. TCBD II 481 TNPDII 73

767.

Àöi bïn thung cöîi huyïn giaâ1 Xin ngûúâi àõnh liïåu töi àaâ àûúåc tröng Ngûúâi nhû huï núã sên röìng Töi nhû ngoåc bñch caânh quyânh giao lên

1

Thung huyïn: cuäng goåi laâ xuên huyïn. Thung laâ möåt thûá cêy lúán tûúng tûå nhû ngûúâi cha trong gia àònh. Huyïn laâ möåt giöëng cêy coã, cuäng goåi laâ “vong ûu thaão”, ngûúâi ta cho laâ ùn noá giaãi àûúåc phiïìn. Theo tuåc Trung Quöëc xûa: huyïn tûúång trûng cho ngûúâi meå, ngûúâi ta tröìng noá úã chöî meå úã. Thung huyïn laâ cha meå.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Xin ngûúâi xñch laåi cho gêìn Àïí töi kïët ngaäi Chêu, Trêìn chõ Hai Xin chõ Ba àûâng coá nghe ai Thaã chöng àûúâng nghôa, rêëp gai löëi àònh. QHBN 327 - 328

768.

Àöi cö vaác gêåy choâi àaâo Cö lúán, cö beá, cö naâo vúái ai? Cö lúán vuöët buång thúã daâi Trúâi úi àêët húäi lêëy ai àúä buöìn? Cö beá mùåc yïëm húã lûúân Àïm nùçm ngoã cûãa, con lûún boâ vaâo Gioá nam àaánh töëc yïëm àaâo Anh nghô oaãn trùæng anh vaâo thùæp nhang Hai cö böën oaãn roä raâng Anh xin möåt chiïëc, cö naâng khöng cho. TCBD II 273 TNPDII 74

769.

Àöi chim se seã ùn reä àûúâng caây Àöi àûáa ta thûúng vöåi ñt ngaây röìi thöi. TCBD I 455

770.

Àöi chuáng ta duyïn phêån phaãi chiïìu Dêy tú höìng àang xe vêën vñt Caái súåi chó àiïìu baâ Nguyïåt kheáo xe Àöi chuáng ta duyïn phêån phaãi chiïìu. HGVP 33

771.

Àöi duyïn ta nhû loan vúái phûúång Núä loâng naâo àïí phûúång lòa cêy Muöën cho coá àoá, coá àêy Ai laâm nïn nöîi nûúác naây chaâng öi! Thaâ rùçng chùèng biïët thò thöi

157

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

158

Biïët chi göëi chiïëc leã loi thïm phiïìn. TCBD I 140, 215 TNPD II 73

772.

Àöi àûáa ta nhû Nguyïåt Nga ngaây trûúác Àaä trao lúâi heån ûúác vúái Vên Tiïn1 Liïìu mònh qua cöëng Têy Phiïn Vai mang bûác tûúång, giûä lúâi nguyïìn khöng phai. DCBTT 89

773.

Àöi höìi dan dñu vò duyïn Ra tay keâo keã hùèn hiïn con nhaâ. HPV 102

774.

Àöi ta ùn möåt quaã cau Giêëu thêìy giêëu meå àûa sau boáng àeân Chûa quen ài laåi cho quen Chûa gêìn ài laåi vaâi phen cho gêìn. DCTH 104

775.

Àöi ta ùn möåt traái cau Giêëu cha giêëu meå ùn sau boáng àeân. CHG 22

776.

Àöi ta bùæt beán nhau röìi Ai vo chùèng saåch, ai nhöìi chùèng ài. HPV 123 VNP7 437

777.

Àöi ta bùæt beán nhau röìi Coá xa nhau nûäa taåi Trúâi maâ xa. CDTCM 29

778.

Àöi ta bïn baân aán giao lên Mùåt thò thêëy mùåt nùçm gêìn thò khöng Cuäng vò ai keã àúåi ngûúâi tröng

1

Nguyïåt Nga, Vên Tiïn: hai nhên vêåt chñnh trong truyïån Luåc Vên Tiïn cuãa Nguyïîn Àònh Chiïíu.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

159

Thaãm sêìu naây muöën nhaãy xuöëng söng liïìu mònh Anh àûâng àem daå bêët bònh Àaânh boã em laåi möåt mònh bú vú. TCBD IV 38

779.

Àöi ta caách möåt con söng Muöën sang anh ngaã caânh höìng cho sang. DCNTB I 194

780.

Àöi ta caách trúã Húán Ngö1 Cuäng nhû rau nhuát thaã höì khöng tûúi. CHG 18

781.

Àöi ta cên sùæc cên taâi Saánh to Haåc Haãi2, saánh daâi Hoaânh Sún3 DCBTT 135

782.

Àöi ta muöën cêëy mûúán caây thuï Àoâ lïn lïn doåi, àoâ vïì vïì theo. DCBTT 242

783.

Àöi ta chùèng àùång sum vêìy Khaác naâo chiïëc nhaån laåc bêìy kïu sûúng.

a

HT 180 VNP7 188 BK a - Cuäng nhû chim nhaån laåc bêìy kïu sûúng TCBDI 140 - Khaác naâo chñch nhaån laåc bêìy kïu sûúng CHG 19

784.

Àöi ta chùèng möët thò mai Chùèng trong thaáng chaåp thò ngoaâi thaáng giïng. CHG 8

785.

Àöi ta chó quyïët àöi ta Àaá vaâng cuäng quyïët, phong ba cuäng liïìu.

1

Húán Ngö: tûác Húán Ngö laâ caác nûúác thúâi Xuên Thu Chiïën Quöëc (Trung Hoa). ÚÃ àêy chó sûå xa caách. 2 Haåc Haãi: phaá Haåc Haãi úã Lïå Thuãy, Quaãng Bònh. 3 Hoaânh Sún: tûác laâ àeâo Ngang, daäy nuái laâm phên giúái Haâ Tônh vaâ Quaãng Bònh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

160

CDTCM 29

786.

Àöi ta chñch huyïët ùn thïì Keã úã Nöng Cöëng ngûúâi vïì Quaãng Xûúng Nuái Nûa1 coá lúã thaânh àûúâng Söng Àú2 coá lêëp nïn rûâng cêy xanh Trúâi cao coá àöí tan taânh Àöi ta vêîn giûä troån tònh àöi ta. DCTH181 HT 381

787.

Àöi ta cuâng baån chùn trêu Cuâng mùåc aáo vaá nhuöåm nêu möåt haâng Bao giúâ cho gaåo beán saâng Cho trùng beán gioá, cho naâng beán anh. CDTCM 75 TCDG 58

788.

Àöi ta àaä kïët lúâi nguyïìn Lïn non em cuäng lïn doåi, xuöëng thuyïìn em cuäng xuöëng theo Lïn non em cuäng lïn theo Xuöëng thuyïìn em cuäng ngöìi leo maån thuyïìn. DCBTT 77

789.

Àöi ta àaä quyïët möåt bïì Anh chúi hoa coá phuå xin thïì vúái em - Thöi thöi àûâng chöëi àûâng thïì Vúå anh laâ baån anh ài vïì vúái em. HPV 124

790.

Àöi ta àaä quyïët thò liïìu Gêîm nhû con treã chúi diïìu àûát dêy.

1

Nuái Nûa: Tûác laâ Na Sún, möåt daäy nuái cao daâi, chaåy doåc theo àõa giúái phña têy huyïån Nöng Cöëng, tónh Thanh Hoáa. 2 Söng Àú: möåt àoaån söng Maä chaåy qua xaä Quaãng Chêu, huyïån Quaãng Xûúng, tónh Thanh Hoáa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

161

HPV 124 Xem thïm À 838

791.

Àöi ta àaä thöët lúâi thïì

a

Con dao laá truác àaä kïì toác mai Dùån doâ ai chúá quïn ai NPGT 10b BK a - Àöi ta àaä troát lúâi thïì NGCK 98b NNPD 56 PTK 18b TNPDI 121 b - Dùån rùçng ai chúá quïn ai NGCK NNPD TNPDI - Nhuã rùçng ai chaã quen ai PTK Xem thïm R 150

792.

Àöi ta àaä troát lúâi thïì ÚÃ àêy thò nhúá ra vïì thò thûúng Anh ra vïì gûãi bûác thû thûúng AÁi ên ngaân nöîi, tú vûúng trùm túâ. DCTH 185

793.

Àöi ta àaä troát lúâi thïì ÚÃ àêy thò nhúá ra vïì thò thûúng Ra vïì loâng nhûäng vêîn vûúng AÁi ên ngaân nöîi, neão àûúâng chia àöi. HT 382

794.

Àöi ta àûáng laåi song song Nhû àöi àuäa baåc àïí trong mêm vaâng. HPV 122

795.

Àöi ta gùåp gúä giûäa àûúâng Baác meå thúâi vùæng hoå haâng thúâi xa Cêìm tay doâ hoãi lên la Tay naây chöìng àaä hay laâ thanh tên. NASL I 9b

796.

Àöi ta gùåp nhau giûäa àaâng

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

162

Tiïìn thúâi chùèng coá baåc vaâng cuäng khöng Lêëy chi traã nghôa àïìn cöng Lêëy cho cho thoãa têëm loâng àöi ta. DCTH 86 - 87

797.

Àöi ta gùåp nhau giûäa àöìng Ngûúâi dûng ai biïët vúå chöìng ai hay Bêy giúâ ta gùåp nhau àêy Thuãy chung ta ngoã, lúâi nay trao lúâi Kòa kòa caá cuäng töët àöi Luáa kia con gaái, cuäng àïën thúâi àêm böng. DCTH 88

798.

Àöi ta giêëy trùæng möåt túâ Àûng nghi maâ töåi, àûâng ngúâ maâ oan. HPV 122 BK DCNTB I 96 Àöi ta nhû giêëy möåt túâ Chúá nghi maâ töåi, chúá ngúâ maâ oan.

799.

Àöi ta kïët nghôa phaãi thò Dêìu cho sang caã, haân vi cuäng bïìn. DCNTB II 96

800.

Àöi ta kïët nghôa vúå chöìng Cuâng nhau êu yïëm àïm àöng phó tònh Thêëy em sùæc saão àeåp xinh Muöën sao cho àùång gêìn mònh múái ûng. TCBD IV 25

801.

Àöi ta laâ nghôa tao khang Xuöëng khe bùæt öëc, lïn ngaân haái rau. HHÀN 231 HT 198 NNPD 56 TCBDII 330 NP1I 141 VNP7 287 BK a - Xuöëng khe bùæt öëc lïn àaâng haái rau

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

163

NGCK 96a TCBDIII 475 TNPDI 118

802.

Àöi ta laâ núå laâ tònh Laâ duyïn, laâ kiïëp àöi mònh kïët giao Em nhû hoa mêån, hoa àaâo Caái gò laâ ngaäi tûúng giao húäi naâng. TCBD I 208 TCBD III 475 TNPD II 72

803.

Àöi ta laâ phêån àöi ta Quaåt, trêm loan quïë meå cha coân cêìm Höì mong kïët ngaäi tri êm Lêëy quaåt che miïång noái thêìm cuâng nhau Àaä àaânh anh trûúác em sau Nhûng ta phaãi quyïët vúái nhau möåt loâng. DCTH 142

804.

Àöi ta laâm baån thong dong

a

Nhû àöi àuäa ngoåc nùçm trong mêm vaâng

b

Búãi chûng thêìy meå noái ngang Àïí cho àuäa ngoåc mêm vaâng caách xa. HHÀN 231 TCBD I 561 THQP13b TNPD II 73 BK a - Hai ta laâ baån thong dong HT 183 - Àöi ta laâ baån thong dong VNP 1I 114 - 115 VNP7 257 - 258 b - Cho nïn àuäa ngoåc mêm vaâng xa nhau HT VNP1I VNP7 Sûãa laåi: HHÀN 231 chùæp thïm hai doâng àêìu À 817 Nhbs àaä taách ra

805.

Àöi ta lêëm têëm hoa nhaâi Chöìng àêy vúå àêëy keám ai trïn àúâi Muöën cho gêìn chúå ta chúi Gêìn söng tùæm maát, gêìn núi ài vïì. HT 197 TCBDI 207 TNPD II 73 VNP1 I 139 VNP7 285

806.

Àöi ta mùåt nguyïåt höm rùçm

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Búãi chûng mûa dêìm nhòn chùèng thêëy sao Búãi chûng cha meå eáp vaâo Laâm cho khöën khöí àúâi naâo cho ra Thaác ài súå tiïëng gieâm pha Thiïåt thên maâ miïång ngûúâi ta chï cûúâi Chúi trùng khöng theån vúái trúâi Chúi gûúng khöng theån vúái ngûúâi trong gûúng Húäi ngûúâi em nhúá em thûúng Söëng coân em nguyïån cuâng chaâng trùm nùm. CDTCM 140

807.

Àöi ta múái ngöå höm nay Möåt àïm laâ ngaäi, möåt ngaây laâ duyïn. DCNTB II 54b

808.

Àöi ta mûa ûúát aáo röìi Kiïëm àöi àoã lûãa vö ngöìi ta hú. DCNTB II 106

809.

Àöi ta nùång möåt chûä tònh Luöëng cöng ta lùæm, cöng mònh bao nhiïu? Luöëng cöng ta, ta khöng coá quaãn Luöëng cöng mònh chuáng baån cûúâi chï Àöi ta chó coá möåt bïì Traã cuãa chöën cuä, ta vïì lêëy nhau. CDTCM 195

810.

Àöi ta nhû bêëc nhû dêìu Khïu ra cho raång keão sêìu tûúng tû. HPV123

811.

Àöi ta nhû böå con baâi Àaä bùæt thò àaánh àûâng naâi thêëp cao. HPV 123

812.

Àöi ta nhû böå con cúâ

164

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

165

Trûúác ún cha meå, sau nhúâ phêån duyïn. HPV123

813.

Àöi ta nhû böå cheán chung Giêëu kñn nhû muâng coân lêåu tiïëng ra. TCBD I 507

814.

Àöi ta nhû caá lúân mún ÚÃ trïn mùåt nûúác chúâ cún mûa raâo. DCNTB II 97

815.

Àöi ta nhû caái dêy lûng Dûúái luåa trïn haâng, ai dûát àûâng cho. DCNTB II 97

816.

Àöi ta nhû caái àoâng àoâng

a

Àeåp duyïn nhûng chùèng àeåp loâng meå cha.

b

HT 215 NGCK102b VNP1I 147 VNP7 314 BK a - Àöi ta nhû àuäa noâng noâng HHÀN 213 TNPDI 118 - Àöi ta nhû àuäa àong àong TCBD II 273 b - Àeåp duyïn maâ chùèng àeåp loâng meå cha HHÀN Xem thïm À 842

817.

Àöi ta nhû caánh hoa àaâo Vúå àêy chöìng àêy ai naâo keám ai? Àöi ta nhû böng hoa nhaâi Vúå àêy chöìng àêëy keám ai trïn àúâi? NGCK 155a

818.

Àöi ta nhû chó, chó xe Xoã kim, kim xoã, may heâ, heâ may. HPV123

819.

Àöi ta nhû chó múái xe Nhû mùng múái moåc nhû tre múái tröìng Tre múái tröìng ba nùm nïn luäy

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

166

Ta quyïët lêëy mònh, mònh nghô laâm sao. NASL II 25a

820.

Àöi ta nhû chó múái xe Nhû trùng múái moåc, nhû tre múái tröìng. NGCK 148a

821.

Àöi ta nhû chó xe ba Thêìy meå xe ñt thò ta xe nhiïìu Àöi ta nhû chó xe nùm Thêìy meå xe ñt ta cêìm ta xe Àöi ta nhû chó xe mûúâi Thêìy meå xe ñt, mûúån ngûúâi ta xe. DCTH 144 Xem thïm À 842

822.

Àöi ta nhû chó xe mûúâi Khi sùn sùn rûáa, khi lúi lúi cuâng. HPV 122 BK a - Àöi ta nhû chó xe àöi CDTCM 29

823.

Àöi ta nhû chó xe tû Xe rùng cho àûúåc y nhû lúâi nguyïìn. CDTCM 29

824.

Àöi ta nhû chó xe tû Xe rùng thò rûáa y nhû möåt lúâi. HPV 122

825.

Àöi ta nhû chó xe trùm Xe rùng cho àûúåc trong rùçm thaáng tû. CDTCM 29

826.

Àöi ta nhû chim tûâ qui1 Ngaây thò noã chöå1 mùåt, àïm ài kïu sêìu 1

Chim tûâ qui: chim cuöëc (tûác àöî quyïn).

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

167

Thónh thoaãng bïn nhau möîi con möîi nuái Kïu tûâ chêåp tuái (töëi) cho túái canh khuya Sêìu naây biïët àïí ai chia? HPV124 HT 390

827.

Àöi ta nhû coác me tûúâng

a

Àaä choát dan dñu thúâi thûúng nhau cuâng. NASL II 9a BK a - Àöi ta nhû coác leo tûúâng CDTCM29

828.

Àöi ta nhû con möåt nhaâ Nhû aáo möåt mùæc, nhû hoa möåt chuâm Àöi ta nhû nûúác möåt chum Nûúác caån mùåc nûúác, ta àuâm lêëy nhau. CDTCM74

829.

Àöi ta nhû con möåt nhaâ Nhû cau möåt beå nhû caâ möåt cêy.

a

HPV 122 BK a - Nhû cau möåt nuå, nhû caâ möåt lêng QHBN 271

830.

Àöi ta nhû cuác vúái khuy Nhû kim vúái chó, may ài cho röìi.

a

HPV 122 VNP7 437 BK a - Nhû kim vúái chó mang ài cho liïìn QHBN 271

831.

Àöi ta nhû àaá vúái dao Nùng liïëc thúâi sùæc, nùng chaâo thúâi quen. HPV 122 THQP 8b

832.

Àöi ta nhû àiïíu àêåu trïn nhaânh Töi vúái mònh chöìng vúå, sao boã àaânh ài ra? TCBD II 273

833.

Àöi ta nhû àuäa tre non 1

Noã chöå: (noã: khöng; chöå: thêëy, gùåp). Noã chöå laâ khöng thêëy.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Khen ai kheáo voát nhû con möåt nhaâ Àöi ta nhû àuäa tre giaâ Khen ai kheáo voát àuäa àaâ nïn àöi. bk a - Àöi ta nhû àöi àuäa son b - Khen ai kheáo tiïån nïn troân nïn xinh DCTH 128

834.

Àöi ta nhû àuäa àoâng àoâng Nhû àöi àuäa ngoåc nùçm trong mêm vaâng Búãi vò caác chõ baân ngang Cho nïn àuäa ngoåc mêm vaâng xa nhau Bêy giúâ ta múái xa nhau Trûúác kia ta vêîn tïm trêìu möåt cúi. NASLII 16a

835.

Àöi ta nhû àuäa noâng noâng, Àeåp duyïn nhûng chùèng àeåp loâng meå cha. NNPD 56

836.

Àöi ta nhû àuäa trong kho Khöng tïì, khöng tiïån, khöng so cuäng bùçng. HHÀN231 HT 152 VNP7 250

837.

Àöi ta nhû àuäa trong so1 Khöng bùæt maâ beán, khöng so maâ bùçng Àöi àuäa sún son, gùæp hoân tro àoã Boã vö cúi vaâng Àïën àêy xa xaä ngaái2 laâng Ûúác rùng cho àûúåc con phûúång bùæc ngang con röìng. HPV 123

838.

Àöi ta nhû àuäa trong so

1 2

So: gioã, öëng duâng àïí cùæm àuäa. Ngaái: vùæng, xa (tiïëng àõa phûúng).

168

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Khöng bùæt maâ beán, khöng so maâ àïìu Àöi ta àaä quyïët thò liïìu Tó nhû con treã thaã diïìu àûát dêy. DCNTB II 84 Xem thïm À 790

839.

Àöi ta nhû gêåy chöëng reâm Vûâa àöi thò lêëy ai gieâm mùåc ai. HPV 123

840.

Àöi ta nhû khoáa vúái chòa Troån niïìm chung thuãy, àûâng lòa múái hay. DCNTB II 109

841.

Àöi ta nhû ngoån nhang trêìn Khöng cha khöng meå muön phêìn cêåy ai? TCBDII 273 Xem thïm T 381

842.

Àöi ta nhû luáa àoâng àoâng Àeåp duyïn nhûng chùèng àeåp loâng meå cha Àöi ta nhû chó xe ba Thêìy meå xe ñt àöi ta xe nhiïìu. CDTCM 74 HT 152 Xem thïm À 817, 822

843.

Àöi ta nhû luáa phúi maâu Àeåp duyïn thò lêëy tham giêìu laâm chi. ÀNQT 105b HT 162 LHCD 40b NASLII 14a NNPD 56 THQP 22a TNPDI 118

844.

Àöi ta nhû lûãa múái nhen Nhû trùng múái moåc, nhû àeân múái khïu. CHG 1 HT 148 VNP1I 60 VNP7 182

845.

Àöi ta nhû luåa gùåp àaâo Nhû kiïíng sêìu gùåp nûúác, daå naâo chùèng thûúng.

169

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

170

DCNTB II 97

846.

Àöi ta nhû miïëng trêìu cau Giêëu thêìy giêëu meå àûa sau boáng àeân. HPV 123

847.

Àöi ta nhû ngaäi Phan Trêìn Khi xa ngaân dùåm khi gêìn nïn àöi. HT 162 TCBDIII 475 TNPDI 118 BK + a - Khi xa ngaân dùåm, khi gêìn àöi bïn TCBDII 330 - Khi xa ngaân dùåm, khi gêìn bïn àöi VNP7 189 + DCBTT 231: Hai ta kïët nghôa Chêu Trêìn Khi xa ngaân dùåm, khi gêìn têëc gang.

848.

Àöi ta nhû nghïå vúái gûâng Dêìu sao ài nûäa cuäng àûâng tiïëng chi. DCNTB II 97

849.

Àöi ta nhû nûúác möåt chum Nhû hoa möåt chuâm, nhû àuäa möåt mêm. NGCK 102a

850.

Àöi ta nhû quïë trong ngùn Múã ra thúm ngaát, bùn khoùn daå sêìu Thûúng maäi nhúá lêu Laâ muâi quïë êëy Àöi tay nêng lêëy Bêìy ra roä raâng Loâng em thûúng anh Chên tay yïíu àiïåu Coân chuát meå giaâ Baáo hiïëu nghôa thú Em tiïëc cöng anh trùm àúåi ngaân chúâ Vò ai beã khoáa lòa tú cho àaânh!

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

171

DCTH 127

851.

Àöi ta nhû rùæn liu àiu Nûúác chaãy mùåc nûúác ta dòu lêëy nhau. CHG 20 BK NNPD 56 Àöi ta nhû rùæn thòu àiu Nûúác chaãy mùåc nûúác ta cheâo lêëy ta.

852.

Àöi ta nhû rùæn vúái röìng Rùæn thûa moáng vuát nhûng àöìng vaãy vi. HPV 122

853.

Àöi ta nhû ruöång nùm saâo Caách búâ úã giûäa laâm sao cho liïìn? Àöi ta nhû thïí àöìng tiïìn Àöìng sêëp àöìng ngûãa, àöìng nghiïng, àöìng nùçm. VNP1 I 64 - 65 VNP7 188 BK a - TNPD II 273 chó ghi àïën hïët doâng naây Xem thïm B 531

854.

Àöi ta nhû thïí con baâi Àaä quyïët thúâi àaánh àûâng naâi thêëp cao. THQP8b

855.

Àöi ta nhû thïí con baâi Àaä quyïët thò àaánh àûâng naâi thêëp cao. Àöi ta nhû àaá vúái dao Nùng liïëc, nùng sùæc, nùng chaâo nùng quen. HT 152 TCBDI 208 TNPDII 72 - 73 VNP1I 65 VNP7 189

856.

Àöi ta nhû thïí con ong Con quêën con quñt, con trong con ngoaâi. HT 162

857.

Àöi ta nhû thïí con tùçm

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

172

Cuâng ùn möåt laá, cuâng nùçm möåt nong HT 162 NPGT 20a NPNN 4b

858.

(a) Àöi ta nhû thïí con tùçm Cuâng ùn möåt laá cuâng nùçm möåt nong

a

Àöi ta nhû thïí con ong Con lúán con beá con trong con ngoaâi. THQP13b BK a - Cuâng ùn möåt keán cuâng nùçm möåt nong VNP1I 65 b - Con quêën con quñt con trong con ngoaâi VNP1I VNP7 188

(b) Àöi ta nhû thïí àöìng tiïìn Àöìng sêëp àöìng ngûãa àöìng nghiïng àöìng nùçm Àöi ta nhû thïí con tùçm Con quêën con quñt con trong con ngoaâi Àöi ta nhû thïí con baâi Chöìng àaánh vúå kïët chùèng sai con naâo. NGCK 102a

(c) Àöi ta nhû thïí àöìng tiïìn Àöìng sêëp àöìng ngûãa, àöìng bïn àöìng nùçm Àöi ta nhû thïí con tùçm Cuâng ùn, cuâng nguã cuâng nùçm möåt nong Àöi ta nhû thïí con ong Cuâng úã möåt töí voâng trong voâng ngoaâi. NASL II 18b

(d) Àöi ta nhû thïí con tùçm Cuâng ùn möåt laá, cuâng nùçm möåt nong Àöi ta nhû thïí con ong Con quêën con quñt, con trong con ngoaâi Àöi ta thû thïí con baâi

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chöìng àaánh, vúå kïët, chùèng sai quên naâo.

173

a

BK a - Chöìng àaánh vúå kïët chùèng sai vaán naâo PDCD1 I - Chöìng àaánh vúå kïët chùèng sai con naâo TCBDI 140 Sau doâng nay PDCD ghi thïm: Àöi ta nhû thïí con dao Nùng liïëc thò sùæc nùng chaâo thò quen. Xem thïm B 531

859.

Àöi ta nhû thïí Àaâo Nguyïn Khi vui nûúác Nhûúåc1, khi nhòn non bùng Thêu àïm vui veã boáng Hùçng Troån ngaây vui veã sñnh àaâng xûúáng ca Àaâo hoa lûu thuãy khaác xa Coäi trêìn gian mêëy ngûúâi laâ chaã chúi Giai nhên taâi tûã úã àúâi Trai taâi, gaái sùæc vui chúi höåi naây Röìng mêy mong nhûäng möåt ngaây. QHBN 234 - 235

860.

Àöi ta nhû thïí àöi chim Ngaây ùn tûá taãn, töëi tòm cöåi cêy. DCNTB II 97

861.

Àöi ta nhû thïí quên baâi Vûâa àaánh vûâa kïët chùèng sai quên naâo. NASL II 29a

862.

Àöi ta nhû thuãy vúái ngû Chaâng nhû Dûúng Lïî, thiïëp nhû Lûu Bònh HPV 123

1

Nûúác Nhûúåc: theo Sún haãi kinh, Nhûúåc thuãy laâ möåt doâng söng úã coäi cûåc Têy. Nûúác úã àoá rêët yïëu, duâ nheå nhû möåt haåt caãi cuäng khöng thïí nöíi trïn mùåt àûúåc. Vaâ theo truyïìn thuyïët núi àoá coá tiïn úã. Nûúác Nhûúåc - Non Böìng chó caãnh tiïn, xûá súã cuãa tiïn.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

863.

174

Àöi ta nhû tûúång múái tö Nhû chuöng múái àuác nhû chuâa múái xêy. VNP7 189

864.

Àöi ta nhû vúå vúái chöìng Chó hiïìm möåt nöîi öng Tú Höìng chûa xe. CDTH 119 VNP7 232

865.

Àöi ta phaãi loâng nhau röìi Nhû tùçm phaãi thuöëc, nhû xöi phaãi voâ Caâng ùn, caâng chùèng thêëy no Caâng nùæm caâng deão, caâng vo caâng troân Chöìng àeåp vúå gioân Con cuäng xinh xinh Ta phaãi loâng mònh Mònh phaãi loâng ta Laâm thú maâ taåc cêy àa giûäa àöìng. CDTH 114

866.

Àöi ta quêën quñt tú vûúng Ai cêìm dao cùæt àöi àûúâng xa nhau Àöi ta chung möåt miïëng trêìu Keã vïì ngûúâi úã daå sêìu tûúng tû. bk a - Anh vïì àïí nhúá àïí sêìu cho ai? CDTH 184

867.

Àöi ta thïì chùæc möåt lúâi Thaác thò thöi, chúá söëng quyïët khöng rúâi nhau àêu. DCNTB II 109

868.

Àöi ta thúâi cûá àöi ta Nhûäng ngûúâi trùng gioá ngöìi ra bïn ngoaâi. NASL II 11a

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

869.

Àöi ta thûúng chùæc1, chuá baác truåc trùåc, cha meå khöng yâ Giöëng nhû trêu khöng chaåc muäi, biïët tùæc rò àûúâng mö. HT 393

870.

Àöi ta thûúng leán thûúng thêìm Cha meå hay àùång Mùæng la ngoåc naát vaâng trêìm Anh lo cho àoá, chúá anh cam phêån àaânh. DCNTB II 14

871.

Àöi ta thûúng maäi nhúá lêu Nhû söng nhúá nûúác, nhû ngaânh dêu nhúá tùçm. CDTCM 29

872.

Àöi ta töët khoám giûäa àöìng Àöi bïn thúâi nuái, giûäa söng Ngên Haâ Söë em phaãi lêëy chöìng xa Söë anh phaãi lêëy vúå nhaâ múái yïn Caác Àùçng mûúån gioá àûa duyïn Àöi ta khöng heån maâ nïn Têën Têìn . NASL II 11b

873.

Àöi ta töët tuöíi vûâa àöi Khi àûáng, khi ngöìi troâ chuyïån lên la Yïu nhau mêëy khoá cuäng qua Mêëy gai cuäng vûúåt, mêëy xa cuäng gêìn. CDTH 100

874.

Àöi ta tûâ luác gùåp nhau Tònh yïu gùæn boá nhû cau vúái trêìu Nhûäng àïm trùng saáng nhû thêu

1

Chùæc: nhau. Thûúng chùæc: thûúng nhau.

175

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

176

Chó mong àûúåc bùæc nhõp cêìu Ngên Giang Cuâng nhau chung göëi chung maân Àïí àöi ta àûúåc phó quyïìn ûúác ao. CDTH 177

875.

Àöi ta vúå cêëy chöìng caây Chöìng nay sûúng súám vúå nay sûúng chiïìu Ta ngheâo vui phêån ta ngheâo Quaãn chi sûúng súám sûúng chiïìu, húäi anh! DCTH 150

876.

Àöi tay cêìm con dao vaâng Thaác thò chõu thaác, quïn chaâng khöng quïn. CDTCM 29

877.

Àöi tay cêìm àöi dao cau Chó trúâi vaåch àêët lêëy nhau phen naây. NNPD 56 TCBDI 140 TNPDI 118

878.

Àöi tay cêìm àöi öëng tú

a

Ruä nhau ba möëi cuäng chúâ möëi anh.

b

THQP 22a BK a - Quay tú phaãi giûä möëi tú CVBD 6 TCBDI 157 b - Duâ nùm ba möëi cuäng chúâ möëi anh NNPD 56 TCBDI 140 TNPDI 118 - Dêìu nùm baãy möëi phaãi chúâ möëi em CVPD - Dêìu nùm baãy möëi phaãi chúâ möëi anh TCBDI 157

879.

Àöi tay cêìm àöi quaã boâng Nêng lïn àùåt xuöëng giûäa doâng nûúác tröi Chaã nïn àùåt sûå taái höìi Àïí cho boâng laåi àûúåc tröi tay ngûúâi. CDTCM 76

880.

Àöi tay nêng lêëy cúi trêìu

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Miïëng trêìu khöng laâ vúå, miïëng cau laâ chöìng. QHBN 323

881.

Àöi tay nêng lêëy cúi trêìu Nêng lïn àùåt xuöëng, àem múâi àöi bïn Töi laâ con gaái Bùæc Ninh Töi ra Haâ Nöåi töi liïìn buön chanh Tiïëng àöìn ngoaâi phöë, trong thaânh Chúå Niïìm, chúå Nhúán chung quanh phöë nhiïìu Trai thanh tên, saánh gaái mô miïìu Trai taâi, gaái sùæc, dêåp dòu xûúáng ca Möìng baãy thaáng ba Ruã nhau ài höåi chuâa Thêìy Vui thò vui vêåy, chaã taây kïët duyïn Anh Hai úi! giûä lêëy nhúâi nguyïìn. QHBN 252

882.

Àöi tay nêng lêëy àöìng tiïìn Beã ba, beã böën thïì nguyïìn lêëy nhau. HT 337 QHBN 175

883.

Àöi tay nêng lêëy quaã boáng Tung lïn neám xuöëng giûäa doâng nûúác trong. HT 337 QHBN 175

884.

Àöi tay nêng lêëy quaã boâng Tung lïn neám xuöëng giûäa doâng nûúác trong. THQP24a Xem thïm E 96

885.

Àöi ta nhû maå múái gieo Nhû luáa múái cêëy coân non àoâng àoâng Àïm qua gioá laånh sûúng luâng Hoãi ngûúâi coá aáo àùæp cuâng lêëy húi

177

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Thêëy aáo sao chaã thêëy ngûúâi Nhû àûáng nhaâ döåt, nhû ngöìi chuöìng chim Thûúng ai nïn phaãi ài tòm Àöi ngûúâi coá nhúá àûa tin têån nhaâ. QHBN 193 - 194

886.

Àöi töi nhû maå múái gieo Nhû luáa múái cêëy coân non àoâng àoâng Àöi töi nhû àuäa thong dong Àeåp duyïn sao chaã àeåp loâng meå cha Duâ töi vaâo cûãa vaâo nhaâ Thêìy meå coá hoãi thò àaâ laâm sao? QHBN 193

887.

Àöi töi quyïët lêëy àöi ngûúâi naây Àïí laâm nhaâ gaåch, liïåu tay xêy tûúâng Nhaâ ngûúâi lùæm aãnh phö trûúng Treo tranh thuãy maåc, bïn tûúâng niïm cung Ngûúâi ài boã nhïån chùng muâng Nùm canh boã vùæng laånh luâng caã nùm. QHBN 325

888.

Àöi triïëc1 con àûúái2 con cöi3 Hai con cuâng möåt kïët àöi vúå chöìng. DCBTT 237

889.

Àöìi mö cao bùçng àöìi danh voång Nghôa mö troång bùçng nghôa meå cha. TCBDII 294

890.

Àöíi àúâi khùn aáo loâng thoâng Àöíi rùng trùæng laåi, àöíi loâng àen ài. 1

Triïëc: con diïåc. Àöi triïëc: àöi chim diïåc tiïëng àõa phûúng Bùæc Trung Böå. Àûúái: coá leä laâ dûúái (dûúái àöëi vúái trïn) tiïëng àõa phûúng Bùæc Trung Böå. 3 cöi: trïn tiïëng àõa phûúng Bùæc Trung Böå. 2

178

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCNTB II 132

891.

Àöíi quêìn àöíi aáo thúâi hay Àöíi chöìng àöíi vúå xûa nay chùèng laânh. NASL II 31a

892.

Àöëi àõch thò dõch laåi àêy Bïn thûâng bïn chaäo xem dêy naâo bïìn - Nhêët bïìn laâ dêy böì nêu Chõ coân giêåt àûát nûäa àêìu chuáng em. TCBDI 251 TNPDII 74

893.

Àöëi àõch thò dõch laåi àêy Trêìu ùn thuöëc huát, chiïëu mêy ta ngöìi Chiïëu mêy ta chùèng theâm ngöìi Ta bùæc ghïë àêíu ta ngöìi cho cao Ghïë àêíu ta neám xuöëng ao Trúã vïì ta lêëy voäng àaâo ta àûa. NGCK 165a

894.

Àöåi ún chñn chûä cuâ lao Sinh thaânh kïí mêëy non cao cho bùçng Trúâi úi coá thêëu tònh chùng! Bûúác sang mûúâi saáu öng trùng gêìn giaâ. TCBD III 475 TNPDII 74

895.

Àön Thû ùn noái coá duyïn Àúâi naâo cuäng coá haâo quyïìn nöíi danh An Thû ùn noái phong thuêìn Nhûäng viïåc tûúáng tïë àúä àêìn cuâng nhau. CDTCM 279

896.

Àöìn anh ài chúå àaä tinh Nhûäng chiïìu àuã nûúác chaãy quanh àûúâng naâo? CDTCM 245

179

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

897.

180

Àöìn anh ài nghïì àaä tinh Caá chi dûúái nûúác möåt mònh böën tïn? CDTCM 245

898.

Àöìn anh vùn cuäng gioãi, voä cuäng taâi Cúá sao cûãa Thuêån An1 Têy cûúáp, trêën Bònh Àaâi2 cúâ Têy treo? DCBTT 58

899.

Àöìn chaâng laâ bêåc vùn nhên Ba nùm sinh möåt thaáng nhuêìn laâ sao? - Thöng thúâi àõa lyá cuäng vûâa Vò chûng àoá thiïëu àêy thûâa nêíy ra. HPV 86 - 87

900.

Àöìn àêy coá àöi chim höìng Thûúâng thûúâng gaáy maäi naäo nuâng xoát xa. HPV 65

901.

Àöìn àêy coá àöi chim qui Thûúâng gaáy maäi ai àoâi ài mêët röìi. HPV 65

902.

Àöìn àêy coá gaái haát taâi Àïí töi àöëi àõch möåt vaâi tröëng canh Dêîu thua dêîu àûúåc cuäng àaânh Boä cöng àeân saách hoåc haânh bêëy lêu. HPV 65

903.

Àöìn àêy coá gaái keán chöìng Treâo non lùån suöëi cöë cöng tòm vaâo Gûãi lúâi hoãi khaách àöång Àaâo Caânh xuên àem àïí chöën naâo cho ai?

1

Thuêån An: möåt cûãa bïí caách Huïë 12km. Trêën Bònh Àaâi: tûác laâ àöìn Mang Caá úã àöng bùæc thaânh Huïë laâ möåt thaânh nhoã chu vi 984m àïí giûä àûúâng hiïím yïëu. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

PDCD 5

904

Àöìn àêy coá gaái maá àaâo Caác Àùçng àûa laåi, anh haâo túái àêy Trûúác nhúâ Nguyïåt Laäo xe dêy Sùæt cêìm àûa laåi àoá àêy möåt nhaâ. HPV 65

905.

Àöìn àêy coá gaái maá höìng Cho nïn vûúåt biïín, vûúåt söng saá gò Àöìn àêy coá àöi chim qui Ngaây ngaây hay hoát, ai àuöíi ài mêët röìi! CDTCM 75

906.

Àöìn àêy coá nhaánh hoa mai Cho xin möåt chuát hoåa may nïn gêìn. CDTCM 30

907.

Àöìn àêy àaäi caát ra vaâng Nghe ai duå döî maâ chaâng ra àêy? Lêìm than cûåc khöí thïë naây! Xuác than, cuöëc àêët suöët ngaây loå lem. CDTCM 234 HT 263

908.

Àöìn àêy laâ chöën Àaâo Nguyïn Trùng thanh gioá maát cêìm thuyïìn daåo chúi. HPV 65 HT 384 VNP7 434

909.

Àöìn em hay truyïån Thuáy Kiïìu Laåi àêy maâ giaãng mêëy àiïìu cho minh Vò àêu Kiïìu gùåp Kim Sinh? Vò àêu Kiïìu phaãi baán mònh chuöåc cha? Vò àêu Kiïìu phaãi ài xa? Vò àêu Kiïìu phaãi vaâo nhaâ lêìu xanh? Hoa tröi beâo daåt àaä àaânh

181

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Vò àêu mùæc phaãi Súã Khanh noái lûâa? Vò àêu kïët toác xe tú? Vò àêu Kiïìu phaãi lïn chuâa laâm sû? Vò àêu Kiïìu gùåp hoå Tûâ? Baáo ên baáo oaán traã thuâ saåch khöng? Vò àêu Kiïìu bõ mêët chöìng? Vò àêu Kiïìu phaãi xuöëng söng Tiïìn Àûúâng? Bao nhiïu nghôa thaãm, tònh thûúng Em úi giaãng hïët moåi àûúâng anh nghe! - Em àêy thöng truyïån Thuáy Kiïìu Em xin giaãng hïët moåi àiïìu moåi tinh Chúi xuên Kiïìu gùåp Kim Sinh Vò thùçng haâng têëm, Kiïìu phaãi baán mònh chuöåc cha Vò ba trùm laång Kiïìu phaãi ài xa Vò muå Tuá Baâ, Kiïìu mùæc lêìu xanh Hoa tröi beâo daåt àaä àaânh Sú mûu mùæc phaãi Súã Khanh noái lûâa Vò chaâng Thuác kïët toác xe tú Vò Hoaån Thû Kiïìu phaãi lïn chuâa laâm sû Ba nùm Kiïìu gùåp hoå Tûâ Baáo ên baáo oaán, traã thuâ àaä xong Vò lúâi noái, Kiïìu phaãi mêët chöìng Vò Höì Tön Hiïën, Kiïìu phaãi xuöëng söng Tiïìn Àûúâng Bao nhiïu nghôa thaãm, tònh thûúng Em àaä giaãng hïët moåi àûúâng anh nghe. DCTH 164 - 165

910.

Àöìn rùçng AÁn Àöí1 lùæm cheâ Töëng Sún1 lùæm mña, chúå Ngheâ2 lùæm khoai. 1

AÁn Àöí: thuöåc vïì huyïån Thaåch Thaânh, Thanh Hoáa, coá cheâ tûúi nöíi tiïëng.

182

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

183

DCTH 49

911.

Àöìn rùçng caá uöën thên cêy

a

Àöìn em hay haát, haát hay anh tòm. HPV 65 BK a - Àöìn rùçng caá uöën thên vêy VNP7 433

912.

Àöìn rùçng cêëy luä thò vui Ta ruã àûúåc ngûúâi ta baán lúån ài Quan nùm, quan taám baán ài Duâ àùæt, duâ reã quaãn chi àöìng tiïìn Nöìi àöìng àem gûãi laáng giïìng Nöìi àêët àïí àoá, ai chuyïn àûúåc naâo Cöíng thò rêëp chöng, rêëp raâo Àïm khuya thanh vùæng ai vaâo chi àêy Coân möåt con khuyïín nhaâ naây Hïî àem ài gúãi noá nay laåi vïì Hay laâ laâm thõt quaách ài Goái mo, boã bõ àem ài ùn àûúâng. TCBD II 387 - 388 TNPD II 75 - 76

913.

Àöìn rùçng: Cöí Àõnh múã höåi chúå Nûa3 Öng Cöëng, öng Cûã ra lo viïåc laâng Chúå Nûa laâ chúå giûäa àaâng Quan sang khaách troång cuäng thûúâng vaäng lai. DCTH41

914.

Àöìn rùçng chúå Huyïån vui thay Bïn àöng coá miïëu bïn têy coá chuâa. NASLIII 54a

1

Töëng Sún: tïn cuä cuãa huyïån Haâ Trung, coá loaåi mña tiïën vua goåi laâ mña Àûúâng Treâo. Chúå Ngheâ: thuöåc huyïån Hêåu Löåc, Thanh Hoáa, coá caái laâng rêët lúán (Tröëng chúå Quùng, lùng chúå Ngheâ). 3 Chúå Nûa: xem chuá thñch nuái Nûa úã À 786 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

915.

184

Àöìn rùçng chuâa Soãi1 lùæm Tiïn Baåch Cêu2 lùæm caá, Thaåch Tuyïìn3 lùæm quan. DCTH 44

916.

Àöìn rùçng keã Laång vui thay

a

Ài ba böën ngaây kïí àaä lùæm cöng

b

Bïn dûúái coá söng, bïn trïn coá chúå Anh lêëy em vïì laâm vúå nïn chùng? Tre giaâ àïí göëc moåc mùng.

c

TNPD II 520 TNPD II 75 BK a - Àöìn rùçng keã Giaám vui thay NGCK 118a QPHT 36b b - Ài ba böën ngaây kïí àaä luöëng cöng NGCK - Ài ba böën ngaây cúm àaä luöëng cöng QPHT c - Tre giaâ àïí göëc cho mùng CDTCM 106 QPHT

917.

Àöìn rùçng keã Troång4 lùæm cau

a

Keã Caát5 lùæm luáa, keã Mau6 lùæm tiïìn.

b

TCBDII 521 TNPD I 118 BK a - Àöìn rùçng keã Troång nhiïìu cau THQP 6b b - Keã Caát lùæm nûáa, keã Mau lùæm tiïìn CDTH 30

918.

Àöìn rùçng ngoaâi tónh Hûng Yïn Coá cö con gaái traái nhên duyïn cö lúä chöìng Tröëng cúm ai kheáo vöî nïn vöng Möåt àaân con võt lùån söng ài tòm Raång ngaây mai con mùæt lim dim Chên ài thêët thïíu nhû chim tha möìi.

1

Chuâa Soãi: úã àöång Vên Hoaâng, tónh Thanh Hoáa. Tûúng truyïìn chuâa Soãi lùæm tiïn, vò gêìn àöång Tûâ Thûác, cûãa Thêìn Phuâ. 2 Baåch Cêu: tïn laâng úã huyïån Nga Sún, tónh Thanh Hoáa. 3 Thaåch Tuyïìn: coân goåi laâ Thaåch Giaãn, tïn laâng úã huyïån Nga Sún, tónh Thanh Hoáa. 4 Keã Troång: laâng Phuác Tiïìn thuöåc xaä Hoaâng Quò, Hoùçng Hoáa, Thanh Hoáa. 5 Keã Caát: laâng Caát Xuyïn úã xaä Hoùçng Caát, Hoùçng Hoáa, Thanh Hoáa. 6 Keã Mau: laâng Caát Mao úã xaä Hoùçng Caát, Hoùçng Hoáa, Thanh Hoáa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

185

TCBD I 507 TCBD II 521 TNPD II 75

919.

Àöìn rùçng: nuái Traån1 lùæm cöng Ao Quan lùæm caá, àònh Trung lùæm röìng. DCTH 25

920.

Àöìn rùçng quan tûúáng coá danh Cûúäi ngûåa möåt mònh chùèng phaãi võn ai Ban khen rùçng: ÊËy múái taâi

a

Ban cho caái aáo vúái hai àöìng tiïìn Àaánh giùåc thò chaåy vaâo tiïn Xöng vaâo trêån tiïìn cúãi khöë giùåc ra Giùåc súå, giùåc chaåy vïì nhaâ Trúã vïì goåi meå möí gaâ khao quên. TNPD II 75 BK a - Vua khen quan tûúáng coá taâi HT 247 - 248 b - Xöng ra trêån tiïìn cúãi khöë giùåc ra HT

921.

Àöìn rùçng söng caái bùæc cêìu Anh ài xem höåi chuâa Dêu múái vïì. NASLIV 24a

922.

(a) Àöìn rùçng thúå möåc Thanh Hoa. Laâm cûãa, laâm nhaâ, cêìu quaán kheáo thay Cùæt keâo laåi lûåa àoân tay Baâo trún, àoáng beán, kheáo thay moåi nghïì Böën cûãa anh traåm böën dï Böën con dï àûåc chêìu vïì töí töng Böën cûãa anh chaåm böën röìng Trïn thò röìng êëp, dûúái thò röìng leo Böën cûãa anh chaåm böën meâo Con thò bùæt chuöåt, con leo xaâ nhaâ

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

186

Böën cûãa anh chaåm böën hoa Trïn thò hoa soái, dûúái thò hoa sen Böën cûãa anh chaåm böën àeân Trïn thò àeân àöët, dûúái thò àeân chong Böën cûãa anh chaåm böën cong Hai cong kñn nûúác, hai cong àïí daânh. TCBD II 520 TNPDII 76

(b) Àöìn rùçng thúå möåc Thanh Hoa Laâm cêìu laâm quaán laâm nhaâ kheáo thay Àùåt caâi laåi àùåt àoân tay Baâo trún àoáng beán laåi hay moåi nghïì Böën cûãa anh chaåm böën nghï Anh rûúác naâng vïì thúâ phuång töí töng Böën cûãa anh chaåm böën röìng Àïm thò röìng êëp ngaây röìng boâ leo Böën cûãa anh chaåm böën meâo Àïm thò bùæt chuöåt ngaây leo xaâ nhaâ Böën cûãa chaåm böën con gaâ Àïm thò gaâ gaáy ngaây ra ùn vûúân Böën cûãa laåi chaåm böën lûún Töëi lïn ùn vûúân ngaây laåi xuöëng ao Böën cûãa chaåm böën con dao Dao vaâng dao baåc dao naâo àöìng àen Böën cûãa laåi chaåm böën àeân Bêëc húâi bêëc húäi bêëc quen vúái dêìu. TNPD 110 BK a - Baâo trún àoáng beán àïìu hay moåi bïì THÀQ 27 - 28

(c) Anh ài laâm thúå núi naâo Àïí em gaánh àuåc gaánh baâo ài theo

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

187

Cöåt queo anh àeäo cho ngay Anh baâo cho thùèng, anh xoay moåi bïì Böën cûãa chaåm böën con nghï Böën con nghï àûåc chêìu vïì xûá Àöng Böën cûãa chaåm böën con röìng Ngaây thúâi röìng êëp, töëi thúâi röìng leo Böën cûãa chaåm böën con meâo Àïm thúâi bùæt chuöåt ngaây leo xaâ nhaâ Böën cûãa chaåm böën con gaâ Àïm thò gaâ gaáy, ngaây ra búái vûúân Böën cûãa chaåm böën con lûún Ngaây thò chui öëng, töëi trûúân xuöëng ao Böën cûãa chaåm böën con dao Chùm liïëc thúâi sùæc, chùm chaâo thúâi quen Böën cûãa chaåm böën cêy àeân Ngaây thúâi àeân tùæt, töëi thúâi àeân chong Böën cûãa chaåm böën caái cong Àïí em gaánh nûúác tûúái höìng tûúái hoa Ngaây mai khi anh vïì nhaâ Trùm nùm em goåi anh laâ chöìng em. CDTCM 173 - 174

(d) Anh laâm thúå möåc Thanh Hoa1 Laâm cêìu laâm quaán, laâm nhaâ kheáo thay Lûåa cöåt anh dûång àoân tay Baâo trún, àoáng beán noá ngay möåt bïì Böën cûãa anh chaåm böën dï Böën con dï àûåc chêìu vïì töí töng 1

Thanh Hoa: möåt vuâng àêët coá trung têm laâ tónh Thanh Hoáa bêy giúâ, nhûng biïn giúái thay àöíi nhiïìu luác röång luác heåp, khi laâ phuã, khi laâ trêën, laâ tónh. Tïn Thanh Hoa chñnh thûác àûúåc àùåt bùæt àêìu tûâ thúâi thuöåc Minh vaâ chêëm dûát nùm 1840.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Böën cûãa anh chaåm böën röìng Trïn thò röìng êëp, dûúái thò röìng leo Böën cûãa anh chaåm böën meâo Con thò bùæt chuöåt, con leo xaâ nhaâ Böën cûãa anh chaåm böën gaâ Àïm thò noá gaáy, ngaây ra ùn vûúân Böën cûãa anh chaåm böën lûún Con thò thùæt khuác, con thò lûúân ra Böën cûãa anh chaåm böën hoa Trïn laâ hoa soái, dûúái laâ hoa sen Böën cûãa anh chaåm böën àeân Möåt àeân dïåt cûãi, möåt àeân quay tú Möåt àeân àoåc saách ngêm thú Möåt àeân anh àïí àúåi chúâ naâng àêy. bk a - Tûâ doâng naây, coá núi ghi:

Böën cûãa chaåm böën cêy àeân. Ngaây thúâi àeân tùæt, töëi thúâi àeân chong Böën cûãa chaåm böën caái cong Àïí em gaánh nûúác tûúái höìng, tûúái hoa Ngaây mai khi anh vïì nhaâ Trùm nùm em goåi anh laâ chöìng em. TCDG 45 - 46

923.

Àöìn rùçng trong Huïë vui thay Vui thò vui vêåy, chùèng taây Trûúâng An Quên àöng coá baãy trùm ngaân Thùng lïn mûúâi böën Giùåc thúâi àaä khöën Öng ruát binh vïì Tröëng àaánh àò àoâm

188

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

189

Àaån bùæn àò àoâm Cêåu vïì trong Huïë cêåu úi Boã quï Nam Àõnh biïët àúâi naâo ra. QHBN 311

924.

Àöìn rùçng Vùn Àiïín vui thay Ngoaâi phöë chúå hoåp nùm ngaây möåt phiïn Taâu qua phöë dûúái phöë trïn Àònh thò úã giûäa hai bïn rùång baâng. CDHN 33

925.

Àöìn vui sai thuá ài thùm Thuá ài, thuá úã mûúâi nùm chaã vïì Möåt laâ vui thuá chaã vïì Hai laâ àaä troát lúâi thïì cuâng ai. NASL III 41a TNPD II 75

926.

Àöën cêy ai núä dûát chöìi Àaåo chöìng nghôa vúå, giêån röìi laåi thûúng. HHÀN 231 HT 199 TCBD II 330

927.

Àöng Ba, Gia Höåi1, hai cêìu Coá chuâa Diïåu Àïë2 böën lêìu hai chuöng.

a

HHÀN 110 TCBD II 521 VNP1 II 165 VNP7 129 BK a - Ngoá lïn Diïåu Àïë böën lêìu hai chuöng DCBTT 293 HT 145

928.

Àöng Ba ñt àêët nhiïìu nhaâ Böì Àïì sinh nguåy àaân baâ moåc rêu. CVPD 25

929.

Àöng bùæc thò dûåa vuäng Chuâa3 1

Gia Höåi: cêìu trïn söng Höå Thaânh (söng Gia Höåi) úã goác Àöng Nam thaânh phöë Huïë, trûúác nùm 1837 goåi laâ cêìu An Höåi. 2 Diïåu Àïë: chuâa úã êëp Xuên Löåc, trong thaânh Phuá Xuên (Huïë cuä), xêy nùm 1844 àúâi Thiïu Trõ. 3 Vuäng Chuâa: úã ngay Àeâo Ngang.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

190

Nöìm nam dûåa Chuåt1, böën muâa nhû ao. DCBTT 292

930.

Àöng ken cho reát quùn da Thûúng anh vaác caån thuyïìn ta nhoåc nhùçn. DCTH 121 HT 372

931.

Àöng Thaânh2 laâ meå laâ cha Àoái cúm raách ao thò ra Àöng Thaânh. HT 143

932.

Àöìng ùn àöìng gûãi cho chöìng Àöìng thò lñnh traáng möîi àöìng möîi ghï! Tröng anh chùèng thêëy anh vïì Quan daâi, quan ngùæn gûãi ài dêìn dêìn. DCTH 55

933.

Àöìng Cöëng àan roå, àan saâng Àang Laåi dïåt vaãi, chúå Haâm nhuöåm thêm Trung Laäng thò traáng baánh àa Ngên Cêìu baánh boãng, Hûng La baánh beâo. CDTCM 279

934.

(a) Àöìng Àùng3 coá phöë Kyâ Lûâa4 Coá naâng Tö Thõ5 coá chuâa Tam Thanh6 Em lïn xûá Laång cuâng anh

a

Tiïëc cöng baác meå sinh thaânh ra em 1

Chuåt: hoân àaão gêìn Àeâo Ngang, beâ thûúâng àïën êín nêëp khi bõ giöng baäo. Àöng Thaânh: huyïån thuöåc phuã Diïîn Chêu, trêën Nghïå An, sau laâ tónh Nghïå An, nùm 1837 àûúåc taách ra laâm hai: Àöng Thaânh vaâ Yïn Thaânh. 3 Àöìng Àùng: thõ trêën, huyïån lyå huyïån Vùn Laäng, tónh Laång Sún; coá söng Àöìng Àùng, caách Haâ Nöåi 158km, caách Nam Quan 4 km. 4 Kyâ lûâa: phöë, chúå do Thên Nhên Trung lêåp thúâi Lï, thuöåc huyïån Vùn Laäng, tónh Laång Sún. 5 Tö thõ: àaá tröng chöìng (hoùåc laâ Voång Phu). Naâng Tö Thõ lêëy nhêìm em mònh laâm chöìng. Khi ngûúâi em biïët àûúåc àiïìu nay, boã nhaâ ra ài, ngûúâi vúå khöng biïët nguyïn nhên cuãa viïåc chöìng boã ài, böìng con lïn nuái ngoáng tröng chöìng lêu ngaây hoaá àaá. 6 Chuâa Tam Thanh: chuâa xêy trong àöång Tam Thanh, phña Têy Kyâ Lûâa, caách 2km. Tûúng truyïìn chuâa coá ba gian, möîi gian coá tiïëng döåi nghe khaác nhau. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

191

Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Maãng vui quïn hïët lúâi em dùån doâ.

b

NPGT 15a BK a - Ai lïn xûá Laång cuâng anh THQP 11a b - Khi vui quïn hïët lúâi anh dùån doâ THQP

(b) Àöìng Àùng coá phöë Kyâ Lûâa Coá naâng Tö Thõ coá chuâa Tam Thanh Ai lïn xûá Laång cuâng anh

a

Tiïëc cöng baác meå sinh thaânh ra em Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Maãi vui quïn hïët lúâi em dùån doâ

b

Gaánh vaâng ài àöí söng Ngö Àïm nùçm tú tûúãng ài moâ söng Tûúng.

c

PDCD 12- 13 BK a - Ai lïn thuá Laång cuâng anh VNP1 II 164 VNP7 128 b - Maãng vui quïn hïët lúâi em dùån doâ HT 125 VNP1 II VNP7 c - Àïm nùçm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng1 VNP1 II VNP7 - Àïm nùçm mú tûúãng ài moâ söng Thûúng HT

(c) Àöìng Àùng coá phöë Kyâ Lûâa Coá naâng Tö Thõ coá chuâa Tam Thanh

a

Ai lïn xûá Laång cuâng anh

b

Tiïëc cöng baác meå sinh thaânh ra em Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Khi vui quïn hïët lúâi em dùån doâ

c

Gaánh vaâng ài àöí söng Ngö

d

1

Söng Thûúng: phaát nguyïn tûâ Laång Sún qua Haâ Bùæc cuâng söng Luåc Nam àöí vaâo söng Luåc Àêìu. Söng Thûúng coá hai nguöìn tûâ hai vuâng àêët khaác nhau nïn nûúác möåt bïn trong, möåt bïn àuåc.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

192

Àïm nùçm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng

à

Vaâo chuâa thùæp möåt tuêìn hûúng

e

Miïång khêën tay vaái böën phûúng chuâa naây.

g

KSK 3a BK a - Coá naâng Tö Huïå, coá chuâa Tam Thanh NPNN 23 b - Ai lïn thuá Laång cuâng anh NNPD 58 c - Maãng vui quïn caã lúâi em dùån doâ ANPT 13a - Cún vui quïn caã lúâi em dùån doâ ÀNQT 99a - Cún vui quïn hïët lúâi em dùån doâ TrCH 10 d - Gaánh vaâng àem àöí söng Ngö ÀNQT à - Àïm àïm mú tûúãng ài tòm söng Thûúng(1) NPNN e - Lïn chuâa thùæp möåt neán hûúng NPNN - Vaâo chuâa thùæp möåt nùæm hûúng ÀNQT - Vaâo chuâa thùæp möåt neán hûúng TrCH g - Chùæp tay vaái laåy böën phûúng chuâa naây NPNN - Miïång khêën tay vaái chñn phûúng chuâa naây TrCH

(d) Àöìng Àùng coá phöë Kyâ Lûâa Coá nuái Tö Thõ coá chuâa Tam Thanh Ai lïn xûá Laång cuâng anh Tiïëc cöng baác meå sinh thaânh ra em Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Maãng vui quïn hïët lúâi em dùån doâ Gaánh vaâng ài àöí söng Ngö Àïm nùçm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng Vaâo chuâa thùæp möåt nùæm hûúng Miïång khêën tay vaái böën phûúng chuâa naây Em ài tòm baån anh àêy Baån thêëy em khoá baån nay chùèng chaâo. LHCD 30b - 31a

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

193

(à) Thûá nhêët thúâi bêìu Chi Lùng Thûá hai cêy khïë Àöìng Àùng Kyâ Lûâa Àöìng Àùng coá phöë Kò Lûâa Coá naâng Tö Thõ coá chuâa Tam Thanh Em lïân xûá Laång cuâng anh

a

Tiïëc cöng baác meå sinh thaânh ra em Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Cún vui quïn mêët lúâi em dùån doâ

b

Gaánh vaâng ài àöí söng Ngö Àïm nùçm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng

c

Lïn chuâa thùæp möåt tuêìn hûúng

d

Khêën cuâng Trúâi Buåt, böën phûúng chuâa naây

à

Töi ài tòm baån töi àêy

e

Baån raây thêëy khöí baån nay khöng chaâo

g

Chùæp tay vaái laåy con saâo Nöng sêu àaä biïët, thêëp cao àaä tûâng. QPHT 1a - 12a BK + a - Ai lïn xûá laång cuâng anh TCBD II 528 TCBD III 189 - Ai lïn phöë Laång cuâng anh PTK 16b - 17a - Ai lïn thuá Laång cuâng anh TNPDII 169 b - Maãi vui quïn hïët lúâi em dùån doâ TCBDII TCBD III TNPDII c - Àïm nùçm mú tûúãng ài moâ söng Thûúng TCBD III - Àïm àïm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng PTK d - Vaâo chuâa thùæp möåt neán hûúng TCBD II TCBD III TNPD II à - Miïång khêën tay vaái böën phûúng chuâa naây TCBD II TCBD III TNPD II

h

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

- Khêën cuâng Trúâi Phêåt böën phûúng chuâa naây PTK e - Töi ài tòm baån àïën àêy PTK g - Baån thêëy töi khoá baån nay chùèng chaâo PTK TCBD II TCBDIII TNPD II h - Söng sêu chùèng biïët, thêëp cao chùèng tûâng TNPD II TCBD III TNPD II - Sau doâng naây, PTK ghi thïm: Chên ài ba bûúác laåi dûâng Thûúng em coân beá chûa tûâng ài buön.

(e) Àöìng Àùng coá phöë Kyâ Lûâa Coá naâng Tö Thõ coá chuâa Tam Thanh Em lïn xûá Laång cuâng anh Tiïëc cöng baác meå sinh thaânh ra em Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Maãng vui quïn hïët lúâi em dùån doâ Gaánh vaâng ài traã nûúác Ngö Àïm nùçm tú tûúãng ài àoâ söng Thûúng Vaâo chuâa thùæp möåt neán hûúng Miïång khêën tay vaái böën phûúng chuâa naây Töi ài tòm baån töi àêy Baån rêìy thêëy khoá baån nay chùèng chaâo Chùæp tay vaái laåy con saâo Nöng sêu àaä biïët thêëp cao àaä tûâng Chên ài ba bûúác laåi dûâng Thûúng em coân beá chûa tûâng ài buön Ài buöën coá daáng ài buön Ài buön cau heáo cuäng buöìn cuâng chùng. NGCK 101a - 102a

(g) Thûá nhêët thò bêìu Chi Lùng,

194

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

195

Thûá nhò cêy khïë Àöìng Àùng Kyâ Lûâa Àöìng Àùng coá phöë Kò Lûâa Coá naâng Tö Thõ, coá chuâa Tam Thanh Chên ài ba bûúác laåi dûâng Thûúng em coân beá chûa tûâng ài buön Ài buön coá daáng ài buön Ài buön cau heáo coá buöìn cuâng chùng? ANPT 17a

(h) Caái coâ bay böíng bay cao

a

Bay qua cûãa phuã bay vaâo Àöìng Àùng

b

Àöìng Àùng coá phöë Kyâ Lûâa Coá naâng Tö Thõ coá chuâa Tam Thanh Ai lïn xûá Laång cuâng anh Tiïëc cöng baác mïå sinh thaânh ra em Tay cêìm bêìu rûúåu nùæm nem Maãng vui quïn hïët lúâi em dùån doâ Gaánh vaâng ài àöí söng Ngö Nùçm àïm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng. VNP1I 69 VNP7 193 BK a - Con coâ bay laã bay la TCBDI 555 TCBDII 517 b - Bay ra cûãa bïí bay vïì Àöìng Àùng TCBDI TCBDII c - TCBDI vaâ TCBD II chó cheáp àïën hïët doâng naây

935.

Àöìng höì coân coá khi sai Chung tònh vúái bêåu trûúác hoaâi nhû sau. CHG 14

936.

Àöng höì sai vò búãi súåi dêy thiïìu Xa anh vò búãi súåi chó àiïìu xe lúi. HHÀN 231

937.

Àöìng höì vöåi trúã sang canh

c

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

196

Saá chi möåt chuát duyïn laânh Anh than hïët tiïëng, con baån àaânh chùèng trao. CHG 29

938.

Àöìng Lêìm1 coá vaãi nêu non Coá höì caá röång, coá con söng böìi. CDHN 95

939.

Àöìng naâo àöìng chùèng coá chim Sao anh vaác suáng ài tòm non cao - Tay anh cêìm khêíu suáng àaån vaâng Lùm le muöën bùæn phûúång hoaâng trïn cêy. HPV 66

940.

Àöìng naâo àöìng noã coá chim Bùæt em vaác naá ài tòm phûúng xa. CVPD 8

941.

Àöìng naát thò vïì cêìu Nöm Con gaái röång möìm vïì úã vúái cha. NGCK 197b

942.

Àöìng têm son sùæt vúái nhau Thiïëp chûa phuå baåc chaâng sao vöåi vaâng? - Loâng son sùæt àaá vûäng vaâng Trùm nùm taåc möåt chûä àöìng àïën xûúng. HPV 99

943.

Àöìng tiïìn chiïëc àuäa phên li Thiïëp ài theo thiïëp, chaâng ài àûúâng chaâng. HHÀN 231

944.

Àöìng tiïìn khöng phêën, khöng höì Àöìng tiïìn kheáo àiïím, kheáo tö mùåt ngûúâi. 1

a

Àöìng Lêìm: laâ tïn nöm laâng Kim Liïn thuöåc quêån Àöëng Àa, trûúác àêy coá nghïì nhuöåm vaãi nêu nöíi tiïëng (aáo vaãi Àöìng Lêìm), coá nhiïìu höì caá lúán vaâ coá möåt vaâi laåch àöí vaâo söng Tö Lõch (nay àaä caån).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

197

TCBD I 507, 609 TNPDI 119 VNP1 II 103 BK a - Sao maâ kheáo àiïím kheáo tö mùåt ngûúâi HT 231 VNP7 103

945.

Àöìng tiïìn chinh mua vöåi mua vaâng Mua phaãi caá thöëi mua naâng ngêín ngú. NQPN 33

946.

Àöìng tiïìn Vaån Lõch1 anh thñch böën chûä vaâng Cöng anh dan dñu vúái naâng bêëy lêu. NGCK 173a

947.

(a) Àöìng tiïìn Vaån Lõch anh thñch böën chûä vaâng Cöng anh dan dñu vúái naâng bêëy lêu

a

Bêy giúâ naâng lêëy chöìng àêu

b

Àïí anh giuáp dúä trùm cau nghòn vaâng Nùm trùm anh àöët cho naâng

c

Coân nùm trùm nûäa giaãi oan nhúâi thïì

d

Xûa kia noái noái thïì thïì

à

Bêy giúâ beã khoáa trao thòa cho ai. NNPD 58

(b) Àöìng tiïìn Vaån Lõch thñch böën chûä vaâng Anh tiïëc cöng anh gùæn boá vúái cö naâng bêëy lêu Bêy giúâ cö lêëy chöìng àêu? Àïí anh giuáp àúä trùm cau nghòn vaâng Nùm trùm anh àöët cho naâng Coân trùm nùm nûäa giaãi oan lúâi thïì Xûa kia noái noái thïì thïì Bêy giúâ beã khoáa trao chòa cho ai? Bêy giúâ naâng àaä nghe ai Gùåp anh gheá noán, chaåm vai chùèng chaâo!

a b c d à

TCBDI 455 TNPDII 76 - 77 VNP1 I 124 - 125 VNP7 267

1

Àöìng tiïìn Vaån Lõch: úã Trung Quöëc, coá tiïìn àuác theo niïn hiïåu vua Vaån Lõch thuöåc triïìu Minh. (Theo GS Àinh Gia Khaánh).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

198

BK a - Anh tiïëc cöng anh gùæn boá vúái naâng bêëy lêu HT 183 b - Bêy giúâ naâng lêëy chöìng àêu HT c - Trùm cau anh àïí cuáng naâng HT d - Nghòn vaâng anh àöët giaãi oan lúâi thïì HT à - TCBD I 253 - 254 chó cheáp àïën hïët doâng naây. Xem thïm X 130

948.

Àöìng tiïìn xanh, böën chó vaâng vaâng Höìi naâo thiïëp noái vúái chaâng laâm sao Bêy giúâ nay löån mai nhaâo Laâm cho thiïn haå àûáng raâo cûúâi chï Em nguyïìn vúái anh dêìu khöng àùång chaánh thï Cuäng cuâng anh chûä kïët, dûåa kïì bïn anh. DCNTB II 18

949.

Àöìng Trò1 ùn öëc ùn trai Yïn Mô2 nûúác ngêåp mûúâi hai nùm roâng.

a b

CDHN 134 BK a - Àöìng Chò ùn öëc ùn trai CDTCM 278 b - Yïn Mô thaáo daå mûúâi hai nùm roâng bk CDHN CDTCM

950.

Àöìng vung úi húäi àöìng vung Coá thûúng coá nhúá thò vuâng maâ lïn Lïn thúâi chúi àêëm chúi àu Chúi loång chúi duâ chúá boã chúi lung Nghe ba höìi tröëng lung tung Ba höìn chñn vña nûúâng vung thò vïì Dêìu maâ ngaái3 chúå xa quï Cuäng àem nûúâng vïì maâ nhêåp vö vung Vung àêët chñ nhûäng vung àöìng 1

Àöìng Trò: tïn laâng thuöåc xaä Tûá Hiïåp huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi, xûa úã giûäa caánh àöìng truäng phaãi söëng bùçng nghïì moâ cua bùæt öëc. 2 Yïn Mô: tïn laâng, nay laâ xaä Yïn Mô huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi, úã ngoaâi àï luön luön bõ ngêåp luåt vò nhûäng vuå nûúác lúán. 3 Ngaái: xa, vùæng (tiïëng àõa phûúng).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

199

Cúm cha aáo meå xêy vung cho troân Möåt meå sinh àûúåc ba con Lûng eo vuá xïëch mùåt coân nhû xûa Nhúâ ún baâ quaán cêy dûâa Ùn no tùæm maát àúåi chúâ nûúâng vung Nhúâ ún baâ quaán cêy sung Ùn no tùæm maát àúåi cuâng vúái anh Nhúâ ún baâ quaán cêy sanh Ùn no tùæm maát àúåi anh hoåc troâ Nûúâng vung thò úã bïën àoâ Xin múâi nûúâng laåi dùån doâ àöi cêu Nûúâng vung ùn noái cú cêìu Xin múâi nûúâng laåi dùån cêu ên tònh Haåt gaåo anh giaä trùæng tinh Àöí vö nöìi àêët daå anh böìi höìi Noái ra möåt tiïëng coá àöi Nöìi úã àùçng nöìi, vung úã àùçng vung. DCBTT 303 - 304

951.

Àöíng Kim Lên1 höìi coân nhoã Ài baán gioã nuöi meå giaâ Anh gùåp em àêy khöng cûãa khöng nhaâ Muöën vö gaá nghôa biïët laâ àûúåc khöng? - Anh vñ vêåy coân sai Em thêëy hoaâi thêåt quaã: Hïî khi huát àaä Nhû Haânh Giaã2 loaån thiïn 1

Àöíng Kim Lên: nhên vêåt trong vúã tuöìng Sún Hêåu (tûúng truyïìn taác giaã laâ Àaâo Duy Tûâ) àaä cuâng Khûúng Linh Taá vaâ Phaân Diïåm chöëng nghõch thêìn Taå Thiïn Lùng giuáp Thûá hêåu vaâ hoaâng tûã khöi phuåc cú nghiïåp nûúác Tïì. 2 Haânh Giaã: Tön Haânh Giaã tûác Tïì Thiïn Àaåi Thaánh, nhên vêåt trong Têy du kyá cuãa Ngö Thûâa Ên (1500-1581) (Trung Quöëc), phoâ Àûúâng Tùng ài Têy Truác lêëy kinh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

200

Gùåp buöíi hïët tiïìn Nhû Lûu Huyïìn1 chaåy giùåc Em coá noái möåt hai lúâi laâm mùåt Trûúng Phi2 Hûúi “hoãa tim thûúng” Dûúâng Na Tra3 xuêët trêån Nùçm chònh choâng nhû Tön Têîn4 xem thú Mùæt lim dim nhû öng Khöíng5 nghiïåm binh cú Phaâ húi khoái nhû Kinh Kha6 oaán khñ Vui thuá yïn haâ toaåi chñ phong lûu. HHÀN 61 - 61 HMN 43 - 44

952.

Àöëng Àa7 ghi àïí laåi àêy Bïn kia Thanh Miïëu8, bïn naây Böåc Am9.

1

Lûu Huyïìn: Lûu Huyïìn Àûác tûác Lû Bõ, nhên vêåt trong Tam Quöëc chñ cuãa La Quaán Trung (1330-1400) (Trung Quöëc), vua nhaâ Thuåc Haán. Xem thïm chuá thñch A522. 2 Trûúng Phi: nhên vêåt trong Tam Quöëc chñ, anh em kïët nghôa àöìng thúâi laâ danh tûúáng cuãa Lûu Bõ. Xem thïm chuá thñch A522. 3 Na Tra: nhên vêåt trong Têy Du Kyá (Trung Hoa). 4 Tön Têîn: nhên vêåt trong Àöng Chu Liïåt Quöëc (Trung Hoa). Tön Têîn cuâng Baâng Quyïn hoåc Quyã Cöëc tiïn sinh. Têìn Dõ quyïn phaãi chùåt hai chên. Sau Têìn giuáp Tïì, giïët Baâng Quyïn àïí traã thuâ. 5 Khöíng: Khöíng Minh tûác Gia Caát Lûúång, nhên vêåt trong Tam Quöëc Chñ, quên sû cuãa Lûu Huyïìn Àûác. Xem thïm chuá thñch A522. 6 Kinh Kha: nhên vêåt trong Àöng Chu Liïåt Quöëc, möåt traáng sô nöíi tiïëng, laâm thñch khaách giïët Têìn Thuãy Hoaâng. Viïåc khöng thaânh, Kinh Kha bõ Têìn Thuãy Hoaâng giïët. Buöíi Thaái tûã nûúác Yïn tiïîn Kinh Kha trïn söng Dõch, Kha phaã húi thaânh khoái. Àêy laâ caãnh chia tay nöíi tiïëng trong vùn hoåc. 7 Àöëng Àa: tïn khu vûåc phña bùæc Khûúng Thûúång núi nghôa quên Têy Sún phaá hai mûúi vaån quên Thanh, ngaây 5 thaáng Giïng nùm Kyã Dêåu (30 - 1 - 1789), nay thuöåc vïì khu phöë Àöëng Àa, Haâ Nöåi. 8 Thanh Miïëu: ngöi miïëu “thúâ” vong höìn quên thanh vaâ Sêìm Nghi Àöëng, tïn tûúáng Maän Thanh bõ chïët trêån, àïí tranh thuã vïì ngoaåi giao vúái nhaâ Thanh, nhûng vïì sau tñnh chêët thúâ phuång khöng coân nûäa. Ngaây nay, haâng nùm vaâo ngaây 5 tïët Êm lõch, nhên dên Thuã àö nö nûác keáo vïì khu vûåc Àöëng Àa long troång laâm lïî kyã niïåm ngaây chiïën thùæng Àöëng Àa lõch sûã, hoùåc goåi laâ ngaây giöî trêån Sún Têy. 9 Böåc Am: tûác chuâa Böåc, úã gêìn Thanh Miïëu thuöåc àõa phêån laâng Khûúng Thûúång quêån Àöëng Àa. Àoá laâ ngöi chuâa cöí àûúåc laâm laåi sau nùm 1789. Trong chuâa coá ngöi tûúång Àûác Öng, phña sau coá khùæc mêëy chûä Haán “Bñnh Ngoå taåo Quang Trung tûúång” (nùm Bñnh Ngoå laâm tûúång Quang Trung) coá thïí coi nhû laâ möåt bùçng chûáng cuãa loâng nhên dên kñnh möå võ anh huâng dên töåc khöng daám biïíu löå cöng khai dûúái triïìu Nguyïîn. (Theo taâi liïåu àiïìu tra taåi chöî) nùm Bñnh Ngoå tûác laâ nùm 1846 dûúng lõch.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

201

CDHN 43

953.

Àöång Bñch Àaâo1 vûâa cao vûâa laå Hang Baåch AÁ2 nhû maá naâng Tiïn Mùån nöìng möåt veã thiïn nhiïn Àêët ta caãnh àeåp caâng ngaây caâng say. HT 139 - 140

954.

Àöång trúâi biïín múái dêåy theo Biïín àêu daám àöång, biïín leo trûúác trúâi. DCBTT 250

955.

Àöët àeân thò phaãi khïu tim Laâm thên con gaái mua kim àïí àúâi. Ngûãa tay àïí têëm vaâng mûúâi Quêìn bö aáo vaãi ai cûúâi mùåc ai. HHÀN 76

956.

Àöët löìng àeân

a

Xêy löìng kiïåm Ài kiïån caác núi Ài chúi caác baâ

b

Cêy sanh cêy àa Cêy caâ cêy muöëng Cêy chuöång cêy lang Ngùèng cúm ngùèng caá Chêåp chaå àöi phûúng

c

Böën phûúng nhaâ trúâi Xin múâi muå boáng Muå mùåc aáo trùæng

1

Àöång bñch Àaâo: coân goåi laâ àöång Tûâ Thûác, thuöåc xaä Nga Thiïåu, huyïån Nga Sún tónh Thanh Hoáa. 2 Hang Baåch AÁ: gêìn àöång Bñch Àaâo, thuöåc xaä Nga Thiïåu, huyïån Nga Sún tónh Thanh Hoáa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

202

Muå mùåc aáo àen Muå xêy löìng àeân Muå cêìm tay thuåt! Thuåt! bk a - tûâ doâng naây àïën doâng b, coá núi haát: Thuåt öëng tay röång tay daâi Tay thiïn tay thai Mûúâi hai muå baâ... c - Tûâ doâng naây àïën hïët, coá núi haát: Chêåp chaå àöi mûúi Trïn trúâi sa xuöëng Coá hai muå boáng Muå troång, muå Treåo Muå cêìm tay beåo Muå cêìm tay thuåt! Thuåt! DCBTT 297 - 298

957.

Àöët than nûúáng caá cho vaâng Àem tiïìn mua rûúåu cho chaâng uöëng chúi Phoâng khi coá khaách àïën chúi Cúm ùn, rûúåu uöëng cho vui loâng chaâng. HHÀN 231 TNPD II 77 BK a - Phoâng khi coá khaách àïën núi TCBD II 509

958.

Àöët than nûúáng caá cho vaâng Lêëy tiïìn mua rûúåu cho chaâng uöëng chúi. NGCK 117b NNPD 57 TCBD II 330 TNPD I 119 VNP7 285

959.

Àúâi bêy giúâ vuä nghïå huyïn thuyïn Khöng ai gioáng àûúåc ngoån quyïìn cho thöng. DCNTB I 178

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

960.

203

Àúâi cha cho chñ àúâi con Coá muöën so troân, thúâi phaãi so vuöng. NASL I 35b BK TCBD I 610 TNPD I 119 NNPD 57 Àúâi cha cho àïën àúâi con Coá muöën nùån troân thúâi phaãi nùån vuöng.

961.

Àúâi cha ài haái hoa ngûúâi Àúâi con phaãi traã núå àúâi cho cha. NASL I 32a NASL V III 45a

962.

Àúâi maåt kiïëp, sao anh khöng thêëy Phónh phúâ anh, noá noái giêìu sang Xui anh vaâo lñnh Têy bang Àïí cho chuáng noá nguã an trïn lêìu Anh úi phuá quñ vïì àêu? Thên mònh khöí cûåc, buâ àêìu toác xú Anh mau vïì luác bêy giúâ ÚÃ nhaâ cha àúåi, meå chúâ, em tröng. DCNTB I 281

963.

Àúâi mö cú khöí nhû ri Àöìng Khaánh1 úã giûäa, Haâm Nghi2 hai àêìu. HT 258

964.

Àúâi naâo baánh àuác coá xûúng Dêy tú höìng coá laá, nghôa àaá vaâng vúä tû Cûãa Tam Quan nûúác caån baây cûâ Sa Huyânh3 khö tùæc em múái tûâ nghôa anh. DCNTB II 108 - 109 1

“Àöìng Khaánh úã giûäa”: tûác úã kinh àö Huïë núi giùåc Phaáp àaä chiïëm àûúåc. “Haâm Nghi hai àêìu”: chó nhûäng vuâng coá phong traâo Cêìn Vûúng: tûâ Quaãng Trõ, Quaãng Bònh ra Bùæc, vaâ tûâ Quaãng Nam vaâo Bònh Thuêån. 3 Sa Huyânh: Cûãa söng Traâ Böìng thuöåc xaä Phöí Traåch, huyïån Phöí Àûác, tónh Quaäng Ngaäi, caách Àaâ Nùéng 190km vïì phña Àöng Nam. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

965.

204

Àúâi naây lùæm keã noái khoe Möåt chuyïën xe lûãa bao nhiïu ghe cuäng khöng bò. DCNTB I 179

966.

Àúâi nay nhiïìu keã troång tiïìn Ñt ngûúâi súã duång sô hiïìn nhû xûa. HHÀN 73

967.

Àúâi ngûúâi coá möåt gang tay

a

Ai hay nguã ngaây chó àûúåc nûãa gang.

b

TCBD II 481 TNPD I 119 BK a - Àúâi ngûúâi bùçng möåt gang tay ÀNQT 92b LHCD22a b - Ai hay nguã ngaây chó coá nûãa gang ÀNQT LHCD - Ai hay nguã ngaây coân àûúåc nûãa gang HT 224 - Ai hay nguã ngaây coân coá nûãa gang VNP7 78 Xem thïm B 70

968.

Àúâi ngûúâi àûúåc mêëy gang tay Sao cö coân àúåi ai taây lûáa àöi Nùm canh chiïëc boáng leã loi Sao chùèng liïåu kiïëm ngûúâi laâm vui. PDCD 5

969.

Àúâi ngûúâi söëng mêëy gang tay

a

Húi àêu cùåm cuåi caã ngaây lêîn àïm.

b

HHÀN 257 NGCK 152b BK a - Àúâi ngûúâi àûúåc mêëy gang tay NNPD 57 b - Húi àêu kò cuåc caã ngaây lêîn àïm CDTCM 257 - Húi àêu cêìm cuåi caã ngaây caã àïm TNPD I 119 - Húi àêu cùåm cuåi caã ngaây caã àïm NNPD.

970.

Àúâi öng cho chñ àúâi cha Àúâi naâo cûåc khöí cho qua àúâi naây Tûâ ngaây mêët nûúác cho Têy

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

205

Tiïu hao thò coá sum vêìy thò khöng Thuïë thên phaãi chõu ba àöìng Cöng sûu cöng ñch maâ khöng ra gò Àïm nùçm luöëng nhûäng sêìu bi Sûu cao thuïë nùång, lêëy chi thanh nhaân Keã thúâi boã xûá ài hoang Xa chöìng, caách vúå, li tan gia àònh Ngûúâi naâo xuêët nguä haânh binh Chïët thay cho chuáng dên mònh ñch chi! Ngûúâi naâo phaãn höå höìi qui Chõu ba àöìng hai cùæc cuäng y nhû thûúâng Öi thöi! chua xoát àoaån trûúâng Thuïë tranh thuïë cuãi, thaãm thûúng cho àûáa ngheâo Ngûúâi sao sung sûúáng cûúâi reo Keã sao cûåc khöí lïn àeâo xuöëng hang Muöën cho sung sûúáng thanh nhaân Chuáng ta àoaân kïët lïn àaâng àêëu tranh! VNP1 II 71 VNP7 360 - 361 Xem thïm À 415

971.

Àúâi vua Thaái Töí Thaái Töng 1 Con bïë, con dùæt, con böìng, con mang. ANPT 15b ÀNQT 78a LHCD NASL I 24a

972.

(a) Àúâi vua Thaái Töí Thaái Töng Con bïë, con böìng, con dùæt, con mang

a

Boâ àen huác löån boâ vaâng

b

Hai con huác chùæc àêm quaâng xuöëng söng

c

Thùçng beá ài vïì baão öng

d

Boâ àen ta àaä xuöëng söng mêët röìi.

à

1

Thaái Töí, Thaái Töng: chó vua Lï Thaái Töí

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

206

THQP 10b TNPD II 77 BK a - Con bïë, con dùæt, con böìng, con mang HT 121 - Con dùæt, con bïë, con böìng con mang VNPS 65b b - Boâ àen huác lêîn boâ vaâng HT VNPS c - Boâ vaâng hïët vña àêm quaâng xuöëng söng bk TNPDII d - Thùçng beá chaåy vïì baão öng HT - Thùçng beá chaåy vïì bêím öng VNPS à - Boâ àen ta ngaä xuöëng söng mêët röìi HT - Trêu àen noá àaä xuöëng söng mêët röìi VNPS

(b) Trúâi mûa Thaái Töí Thaái Töng

a

Con bïë con dùæt con böìng con mang Boâ àen huác lêîn boâ vaâng Huác quêëy huác quaá huác quaâng xuöëng söng.

b

NGCK 134b BK a - Àúâi vua Thaái Töí Thaái Töng ÀNQT 78a b - Huác quêëy huác quaá àêm quaâng xuöëng söng ÀNQT Xem thïm B 498

973.

Àúâi vua Vônh Töå1 lïn ngöi

a

Cúm nguöåi àêìy nöìi treã chùèng ùn cho.

b

ÀNQT 77b LHCD3a TNPD I 119 BK a - Nhaâ vuaVônh Töå lïn ngöi NPGT 29b b - Cúm nguöåi àêìy nöìi con treã chùèng ùn NPNN 9a - Cúm trùæng àêìy nöìi treã chùèng ùn cho HT 121 - Cúm thöíi àêìy nöìi treã chùèng ùn cho NGCK 120a - Cúm nguöåi àêìy nöìi treã chùèng ùn no TCBD II 540 - Cúm gaåo àêìy nöìi treã chùèng ùn cho VNPS 75b

974.

Àúâi xûa keán nhûäng con doâng Àúâi nay êëm cêåt no loâng thò thöi. 1

Vônh Töå: niïn hiïåu vua Lï Thaánh Töng tûâ nùm 1619 àïën 1629.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

207

ÀNQT 105b LHCD 42b NASL II 19b NNPD 57 CBD I 208 TNPD I 119

975.

Àúâi xûa traã baáo coân chêìy Àúâi nay traã baáo möåt giêy nhaän tiïìn. HHÀN 98 TCBD III 184 BK VNP1 II 89 vaâ VNP 91: Àúâi xûa quaã baáo coân chêìy Àúâi nay quaã baáo thêëy ngay nhaän tiïìn.

976.

Àúâi xûa traã baáo coân lêu Àúâi nay traã baáo bêët cêu giúâ naâo. HHÀN 98 TCBD III 184

977.

Àúåi ai ra ngêín vaâo ngú Tröng ai luöëng nhûäng loâng tú röëi nuöìi. DCNTB II 119

978.

Àúåi chaâng chùèng thêëy chaâng àêu Boáng trùng àuãng àónh ra maâu khúi trïu. HHÀN 232 VNP7 222 BK a - Sau doâng naây, DCNTB II 85 thïm: ÚÁ öng Tú! Öng àïí vûúng àêu súåi chó àiïìu

979.

Àúåi chúâ ba böën nùm ni Mêët buön boã baán lúä thò chöìng con. DCBTT 230

980.

Àúåi chúâ truác úã vúái mai Àúåi chúâ anh úã vúái ai chûa chöìng. CDTCM 30

981.

Àúåi chúâ truác úã vúái mai Àúåi chúâ ta vúái, húäi ai àúåi chúâ Vûâa ài, vûâa àúåi, vûâa chúâ Àûâng àûáng maâ àúåi, keã ngúâ ngûúâi nghi.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

208

CDTCM 76

982.

Àúåi lêu caá chùèng ùn möìi Anh moác vaâo con töm baåc, con caá lêìn höìi cuäng nùæc cêu. DCBTT 207

983.

Àúåi lïånh song thên, em phaãi hïët loâng hïët da Söëng quyïët möåt lúâi, anh seä cêåy mai dong. HHÀN 171

984.

Àúåi ngaây hùm ba thaáng ba1 Dên traåi ta vûúåt Nhõ Haâ thùm quï Kinh quaán cûåu quaán àïì huïì Höì Têy caá nhêíy ài vïì trong mêy. CDHN 38

985.

Àúân cêìm ai núä àûát dêy Gêîm mònh vö töåi, ai gêy oaán thuâ. HHÀN 275

985.

Àúân cêìm ai núä àûát dêy Gêîm mònh vö töåi, ai gêy oaán thuâ. HHÀN 275

986.

Àúân coâ lïn truåc kïu vang Anh coân thûúng baån, baån khoan coá chöìng Muöën cho nhên ngaäi àaåo àöìng Töi àêy thûúng baån, nhû chöìng baån thûúng Chiïìu nay anh phaãn baån höìi hûúng Xin em úã laåi, àûâng vêìy dûún núi naâo 1

Tûúng truyïìn thúâi nhaâ Lyá coá möåt duäng sô hoå Hoaâng ngûúâi thön Lïå Mêåt (nay laâ xaä Lïå Mêåt huyïån Gia Lêm). Chaâng àaä coá cöng vúát xaác cöng chuáa con vua Lyá chïët àuöëi trïn söng Thiïn Àûác tûác laâ söng Àuöëng vaâ àaä tûâ chöëi moåi sûå ban thûúãng rêët hêåu cuãa vua, chó xin pheáp àûúåc àûa nhûäng dên ngûúâi laâng mònh àïën khai khêín vuâng àêët coân boã hoang úã phña Têy thaânh Thùng Long lêåp thaânh 13 laâng, (bêëy giúâ goåi laâ traåi) nay úã phña Nam àûúâng Hoaâng Hoa Thaám. Dên 13 traåi tûå cho laâ coá hai quï hûúng: kinh quaán (quï úã kinh thaânh) cûåu quaán, (quï cuä úã Lïå Mêåt). Haâng nùm ngaây 23 thaáng 3 Êm lõch laâ ngaây kyå võ thêìn hoå Hoaâng dên kinh quaán laåi vïì cûåu quaán laâm giöî vúái dên laâng Lïå Mêåt. Tûúng truyïìn vaâo ngaây naây, caá úã Höì Têy bay vïì giïëng nûúác trûúác àònh laâng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

209

Ghe tui túái chúå cùæm saâo Nghe em coá chöën, muöën nhaâo xuöëng söng. TCBD IV 32

987.

Àúân kïu tñch tõch tònh tang Ai àem cöng chuáa lïn thang maâ ngöìi. HHÀN 110 VNPS 42a BK a - Ai mang cöng chuáa lïn hang maâ vïì CHG 26

988.

Àúân lûu thuãy gaãy chúi vaâi daåo Rûúåu höìng àaâo múái nhêåu àöi ba chung Caâng cay caâng àùæng gan trung Cêy àúân liïìu boã, cheán chung quïn cêìm Trûåc nhòn nhúá baån tri êm Deåp àúân cêët cheán ài têìm ngûúâi thûúng Mõt muâ khoái toãa nhû sûúng Bú vú caãnh cuä biïët àûúâng neão àêu Gioá àûa caâng giuåc cún sêìu Chim kïu ngao ngaán haâ chêu möåt mònh. DCNTB I 268

989.

Àu àuã tña, giïìng giïìng cuäng tña

a

Khoai lang giêm, ngoån mña cuäng giêm

b

Cuãi kia chen löån vúái trêìm

c

Em giûä sao cho khoãi, keão lêìm, búá em!

d

HHÀN 171 VNP1 I 85 VNP7 213 BK a - Àu àuã tña, dêìu dêìu cuäng tña DCNTB I 97 HT 433 b - Ngoån lang giêm, ngoån mña cuäng giêm DCBTT 64 c - Cuãi khö chen lêîn vúái cuãi trêìm DCNTB I - Cuãi khö chen lêîn vúái trêìm HT - Cuãi khö chen löån vúái trêìm DCBTT

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

210

d - Giûä sao cho kheáo keão lêìm búá em! DCBTT DCNTB I HT

990.

Àu Tiïn múái dûång nùm nay Cö naâo hay haát kò naây haát lïn Thaáng ba nö nûác höåi àïìn Nhúá ngaây giöî töí böën nghòn nùm nay Daåo xem phong caãnh trúâi mêy Lö, Àaâ, Tam Àaão cuäng quay àêìu vïì Khùæp núi con chaáu ba kò Keã ài cêìu phuác, ngûúâi ài cêìu taâi Súã cêìu nhû yá ai ai Xin rùçng nhúá lêëy möìng mûúâi thaáng ba. CDTCM 281 HT 126

991.

Àuâ cha àûáa baão ta giaâ Nùm nay taám möët vêîn laâ treã thú Tuöíi ta coân vêîn àûúng tú Sao maâ daám baão ta giúâ giaâ nua. PDCD 8

992.

Àua chen thu cuác xuên àaâo Lûåu phun lûãa haå, mai chaâo gioá àöng. CHG 32

993.

Àua nhau chùm viïåc cêëy caây Muâa maâng phong vêån ta raây hûúãng chung. HPV 124

994.

Àuäa mun bõt baåc anh chï Àuäa tre lau caånh anh mï nöîi gò. HHÀN 232

995.

Àuäa ngoåc saánh vúái baát vaâng

a

Anh hay ùn thuöëc anh sang chúi nhaâ

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

211

Anh sang em nêng àiïëu ra Àiïëu thúâi bùçng baåc xe laâ àöìng àen Àiïëu naây coân laå chûa quen Àiïëu naây saáng toã nhû àeân ba dêy Àiïëu naây huát khoái lïn mêy Anh xúi möåt àiïëu anh say lûâ àûâ Ngûúâi ta say rûúåu lûâ àûâ Sao anh say thuöëc cuäng nhû say tònh? - Say huïå, say ngaäi, say tònh Naâo ai say àùæm maâ mònh phaãi lo. bk

a - Àuäa ngoåc àùåt giûäa mêm vaâng b - Mêëy khi anh laåi qua sang bïn nhaâ

CDTH 91

996.

Àuäa tre möåt chiïëc khoá cêìm Nùçm àïm nghô laåi, thûúng thêìm baån xûa. CHG 17 DCNTB II 97

997.

Àuäa tre möåt chiïëc khoá cêìm Thûúng nhau phaãi tñnh, thûúng thêìm khoá thûúng. DCNTB II 97 BK a - Thûúng nhau phaãi tñnh êm thêìm sao nïn TCBDI 141

998.

Àuäa trong so öëng lêu ngaây cheåt chùæc Tònh àaä khöng thûúng, tònh caâng thùæc mùæc bao núi Súå möåt mai loâng daå àöíi dúâi Chaâng khoanh tay súå vúå, thiïëp àûáng giûäa trúâi kïu ai? DCBTT 70

999.

Àuäa vaâng döång xuöëng mêm sún Àöi ta thûúng nhúá vïì cún höåi naây. DCNTB II 119

1000.

Àuäa vaâng döång xuöëng mêm sún

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

212

Thêëy ai coá ngaäi, anh thûúng mùån nöìng. DCNTB I 194

1001.

Àuäa vaâng àêìu bõt àêìu sún Mêëy lúâi baån noái caãm ún quaá chûâng Àoá xa nhên ngaäi àoá mûâng Àêy xa nhên ngaäi nhû gûâng xaát gan Ngöìi buöìn nhúá baån thúã than Kiïíng xanh sao heáo hoãi naâng taåi ai? Caá nùçm trong chêåu seâ àuöi Mònh vïì úã bïín cho töi theo cuâng. HMN 14

1002.

(a) Àuåc cuân àang giûä lêëy töng Cuöëc àaâ long caán coân mong nöîi gò?1 VNPS 83a BK NASL IV 6b Àuåc moân thúâi giûä lêëy töng Cuöëc long caán gaäy coân mong nöîi gò.

(b) Àuåc cuân phaãi giûä lêëy töng

a

Àuåc long, caán gêîy coân mong nöîi gò? CDHN 41 BK a - Àuåc cuân thò giûä lêëy töng HT 246

1003.

Àuåc àïën chaåm, thò chaåm àïën khùng

a

Àoân àaánh lñ trûúãng thò vùng caã laâng.

b

NNPD 57 TCBD II 555 TNPD I 120 VNP1 II 39 VNP7 346 BK a - Àuåc àïën chaåm, chaåm àïën sùng ÀNQT 78b LHCD3b - Duâi àaánh àuåc thò duâi àaánh sùng HT 249 b - Àoân àaánh lñ trûúãng thò vang caã laâng LHCD ÀNQT

1

Nhiïìu ngûúâi cho rùçng cêu naây ngêìm chï Trõnh Sêm boã trûúãng laâ Trõnh Töng lêåp Trõnh Caán (con Àùång Thõ Huïå) laâm thïë tûã khiïën cú àöì nhaâ Trõnh suåp àöí (coân mong nöîi gò).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

213

- Àaánh àoân lñ trûúãng thò vùng caã laâng HT

1004.

Àuåc nûúác thúâi múái beáo coâ Trong nhû giaá loåc coâ moâ vaâo àêu. NASL IV 54a

1005.

Àuåc thò cuäng nûúác giûäa doâng Duâ trong leo leão cuäng nûúác trong àöìng chaãy ra. DCTH 105

1006.

Àuâng àuâng ngûâa chaåy qua truöng Maãng mï con àô luöng tuöìng boã con.

a

HHÀN 130 - 131 BK a - Maãng mï con àô buöng tuöìng boã cúm. DCNTB I 195

1007.

Àûa anh hai chûä ra vúâi Lêëy gioá trùng laâm baån, lêëy nûúác trúâi laâm khuêy. DCBTT 178

1008.

Àûa anh ra túái laâng Höì Em mua traái mñt, em vöì traái thúm Anh vïì em noã daám àûa Hai haâng chêu lïå nhû mûa thaáng mûúâi Biïët bao chûâ cho àùång thaãnh thúi Tay tiïm thuöëc cöëng, miïång múâi lang quên. TCBD III 475 TNPD II 77 BK a - TCBD I 507 vaâ TCBD II 428 chó ghi àïën hïët doâng naây.

1009.

Àûa chaâng möåt baát ngö rang Àuác núi mö maâ moåc thiïëp àöët nhang múâi vïì? - Àêët naâo mùæng maäi khöng khö Maâ mûa khöng ûúát, àuác vö moåc liïìn. HPV 81

1010.

Àûa em cho túái bïën àoâ

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

214

Em coân nhoã daåi hoåc troâ döî em. HHÀN 171

1011.

Àûa em cho túái Àöng Höì Anh mua traái mñt, em böì traái thúm.

a

HHÀN 110 VNP1II 165 BK a - Anh mua traái mñt, anh böì traái thúm VNP7 129

1012.

Àûa em cho túái raåch Chanh Muöîi moâng cùæn lùæm cêåy anh àûa vïì. HHÀN 131

1013.

Àûa em vïì cho túái ngoaâi sên Phuå mêîu coá hoãi noái trong thên àûa vïì Tûâ khi àûa baån ra vïì Möåt nùm mûúâi hai thaáng khöng hïì vaäng lai. TCBD II 273 BK a - Àûa em vïì túái ngoaâi sên TCBD IV 25

1014.

Àûa lïn ta vñ cho àöìng Röìi ra ai vúå, ai chöìng mùåc ai. HPV 71

1015.

Àûa lïn ta vñ dùm ba Cho loan biïët phûúång, cho ta biïët mònh. HPV 71

1016.

Àûa ta lïn vñ àöi lúâi Keão röìi eán bùæc xa rúâi nhaån àöng. HPV 71

1017.

Àûa ta lïn vñ àöi lúâi Saáo àöi vúái nhõ, nhõ àöi vúái àaân. HPV 71

1018.

Àûa nhau gioåt lïå khöng ngûâng Ngoá söng, söng röång, ngoá rûâng, rûâng cao.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

215

TCBD II 330

1019.

Àûa tay vuöët ngûåc tònh nhún Khoan khoan tûå vêîn àïí töi khuyïn àöi lúâi. HHÀN 131

1020.

Àûa thû khöng thêëy àûa sang Hay laâ àaä coá phûúång hoaâng thò thöi Bêy giúâ ba chöën böën núi Chaâng úã trïn êëy, boã töi dûúái naây. CDTCM 76

1021.

Àûáa naâo coá töåi thúâi lo Coá túâ öng cöëng gûãi cho thêìy àöì. NASLI 46b

1022.

Àûác Thoå1 gaåo trùæng nûúác trong Ai vïì Àûác Thoå thong dong con ngûúâi. HT 144

1023.

Àûác vua Thaânh Thaái2 lïn ngöi Cûãu chêu tûá haãi3 laâm töi möåt nhaâ Àûác vua coá sùæc ban ra Êm phuâ dûåc baão4 àïí maâ trung hûng Phûúng dên àêu àoá nûác mûâng Ai ai thò cuäng kñnh dêng möåt loâng. THQP 14a

1024.

Àûâng chï em xêëu em àen Vöën em úã àêët àöìng quen ba muâa Thaáng tû cêëy tröåm tua rua

1

Àûác Thoå: möåt huyïån thuöåc tónh Haâ Tônh. Thaânh Thaái: tûác Nguyïîn Phuác Bûãu Lêm (1879 - 1954), thöng minh, coá oác duy tên, coá tinh thêìn yïu nûúác; bõ Phaáp bùæt thoaái võ, an trñ úã Vuäng Taâu, sau àoá bõ àaây úã Reáunion (chêu Phi). Sau Caách maång Thaáng Taám, vua àûúåc vïì nûúác vaâ söëng úã Saâi Goân cho àïën luác qua àúâi. 3 Cûãu chêu tûá haãi: chñn chêu böën bïí. 4 Êm phuâ dûåc baão: thêìn linh baão höå. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

216

Thaáng saáu cêëy muâa, thaáng chaåp cêëy chiïm Möåt nùm ba vuå cêëy liïìn Coân gò maâ phêën, rùng àen húäi chaâng! CDTCM 112

1025.

Àûâng chï töi xêëu, töi giaâ Töi ài baán thõ moåi baâ moåi hön. NNPD 58 TCBD I 507 TNPD I 119

1026.

Àûâng coá chùæc lùæm ai úi Biïët àêu thûúng haãi laâ núi tang àiïìn1 HPV 124

1027.

Àûâng coá chïët mêët thò thöi, Kòa nhû caái coái böi vöi laåi vïì. NNPD 58

1028.

Àûâng coá chïët mêët thò thöi Söëng thò coá luác no xöi chaán cheâ. LHCD 17a TNPD I 119 VNP1 II 17 VNP7 330

1029.

Àûâng coân yã sùæc khoe hûúng Dêy chòu2 trïn àöång cuäng coá khi vûúng quïët trêìu. DCBTT 117

1030.

Àûâng àïí cho phên reä baá toâng Anh nam em bùæc, noái ra xiïët nöîi àau loâng Trúâi xanh aác nghiïåt, maá höìng àaánh ghen. DCNTB II 24

1031.

Àûâng ài àûúâng êëy maâ xa Coá vïì Don Thûúång3 vúái ta thò vïì? Don Thûúång coá sêåp nùçm kïì 1

Thûúng haãi tang àiïìn: vöën laâ cêu: “thûúng haãi biïën vi tang àiïìn” nghôa laâ biïín xanh biïën thaânh ruöång dêu, noái vïì nhûäng sûå àöíi thay lúán trong xaä höåi vaâ tûå nhiïn. 2 Dêy chòu: dêy hoang daåi leo trïn buåi cêy. 3 Don Thûúång: tûác laâng Yïn Tön Thûúång, xaä Vônh Yïn, Vônh Löåc, tónh Thanh Hoáa... ÚŒ àêy coá baäi phuâ sa mêìu múä, tûúi töët.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Coá söng tùæm maát laåi kïì goâ dêu Cuâng vïì Don Thûúång vúái nhau Vui nghïì canh cûãi, haái dêu chùn tùçm. CDTH 41 HT142

1032.

Àûâng ham sao toã boã trùng Möåt trùm sao toã khöng bùçng trùng lïn. DCBTT 229

1033.

Àûâng khön ngoan chúá vuång vïì Àûâng cho ai lêån, chúá hïì lêån ai! HT 229 TNPD I 119

1034.

Àûâng lo caái aáo cuåt tay Miïîn Trúâi ngoá laåi vaá may mêëy höìi. CVPD 10

1035.

Àûâng naâi lûúng giaáo khaác doâng Vöën àïìu con chaáu Laåc Höìng khi xûa. HPV 125

1036.

Àûâng tham noán töët, döåt mûa Tham con ngûúâi àeåp maâ thûa viïåc laâm. HPV 124 BK HHÀN 171: Àûâng ham noán töët döåt mûa Àûâng ham ngûúâi töët maâ thûa viïåc laâm.

1037.

Àûâng tham nhaâ ngoái bûác baân Nhaâ tranh queát saåch thanh nhaân thò hún. HPV 124

1038.

Àûâng tham quêìn höì aáo caánh laâm chi Quêìn höì aáo caánh coá khi ùn maây Lú thú nhû chuáng anh àêy Tuy rùçng raách rûúái, coá ngaây ùn chúi.

217

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

218

NASL III 16a BK CDTCM 272: Quêìn höì aáo caánh laâm chi Quêìn höì aáo caánh coá khi ùn maây Xuïình xoaâng nhû chuáng em àêy Böì nêu aáo vaá coá ngaây laâm nïn. Xem thïm Q 67

1039.

Àûâng thêëy em beá maâ choâng Ngaây sau em lúán phaãi loâng em ngay Anh àûáng àêìu ngoä, anh cùæn moáng tay Lêëy àûúåc gaái naây àêët lúã trúâi long Tiïìn thúâi lêëy thuáng maâ àong Baåc thúâi xïëp nuái chûa mong gaái naây. CDTH 99

1040.

Àûâng tin caái buång àúân baâ Chó treo gûúm tuïå noá saáng loâa túå chêu. CHG 29

1041.

Àûâng vïì àûúâng êëy cho xa Ài vïì Cöí Àiïín1 vúái ta cho gêìn Cöí Àiïín sùèn cêìu rûãa chên Coá ao tùæm maát laåi gêìn giïëng khúi Muöën ùn cúm trùæng caá tröi Thò vïì Cöí Àiïín buön nöìi cuâng anh Muöën ùn cúm trùæng canh cêìn Thò vïì Cöí Àiïín sùæm cên buön nöìi. CDTCM 281 HT 132 BK a - Haäy vïì Cöí Àiïín vúái ta cho gêìn CDHN 166

1

Cöí Àiïín: tïn laâng úã huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

1042.

(a) Àûáng bïn ni àöìng, ngoá bïn tï àöìng, mïnh möng baát ngaát Àûáng bïn tï àöìng, ngoá bïn ni àöìng, cuäng baát ngaát mïnh möng Thên em nhû cheån luáa àoâng àoâng Phêët phú dûúái ngoån nùæng höìng buöíi mai. VNP1 I 78 BK a - Àûáng bïn tï àöìng, ngoá sang bïn ni àöìng baát ngaát mïnh möng DCBTT 73 - Àûáng bïn tï àöìng, ngoá bïn ni àöìng, baát ngaát mïnh möng HT 416 b - Thên em nhû cêy luáa trôu böng DCBTT HT c - Ngaã nghiïng dûúái ngoån nùæng höìng buöíi mai DCBTT HT - Phêët phú dûúái ngoån nùæng höìng ban mai VNP 7 202

(b) Em àûáng bïn ni àöìng Em ngoá bïn tï àöìng Em thêëy luáa vaâng mïnh möng baát ngaát Em àûáng bïn tï àöìng Em ngoá bïn ni àöìng Em thêëy luáa vaâng baát ngaát mïnh möng Thên em nhû luáa trôu böng Ngaã nghiïng dûúái ngoån nùæng höìng buöíi mai. DCNTB I 269

1043.

Àûáng bïn ni söng caách ba tay saáo Nghe gioång em hoâ vùæt aáo ra ài Tai nghe thêìy meå úã nhaâ baán gaã em ài Bùçng ai giú dao cùæt ruöåt anh ài cho röìi. DCBTT 88

1044.

Àûáng bïn ni söng, loâng tröng vúâi vúåi Qua khoãi söng röìi gùåp höåi àúân ca Tûã Kò laåi gùåp Baá Nha

219

a b c

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Àúân úi lïn dêy cho àuáng bûåc, àïí saáo hoâa àöi cêu. a bk a - Àúân anh lïn dêy àuáng bûåc, sao saáo em chûa hoâa rûáa em? DCBTT 149

1045.

Àûáng bïn ni söng, ngoá bïn tï söng, ngûúâi àöng nhû höåi Bûåc mònh thiïëp cuäng muöën löåi sang söng Nhûng súå söng daâi húi ngùæn, e khöng gùåp chaâng. DCBTT 71

1046.

Àûáng bïn ni söng, ngoá bïn tï söng, thêëy àöng nhû höåi Buöìn sûå tònh töi muöën löåi sang söng Àúân ai lïn dêy cho àuáng bûåc, àïí saáo töi xûúáng cuâng àùång khöng? DCBTT 149

1047.

Àûáng bïn ni, thêëy chiïëc thuyïìn nùm vaán Ngoáng sang bïn kia, thêëy chiïëc quaán nùm gian Thuyïìn nùm vaán àang àúåi ngûúâi thûúng nhúá Quaán nùm gian àang àúåi ngûúâi nhúá thûúng Möåt em noái rùçng thûúng Hai em noái rùçng nhúá Traách öng Trúâi laâm lúä duyïn anh Anh ngöìi göëc cêy chanh Anh àûáng cöåi cêy dûâa Nûúác mùæt anh nhoã nhû mûa Ûúát möåt caái quêìn caái aáo Caái quêìn anh vùæt chûa raáo Caái aáo anh vùæt chûa khö Thêìy meå anh gaã baán núi mö Tiïëc cöng anh lùån suöëi giang höì Trúâi cao anh kïu khöng thêëu

220

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

221

Àêët röång anh kïu noã thöng Nhûäng ngûúâi boân cuãa boân cöng Na mö a di àaâ Phêåt, anh phuãi tay khöng anh vïì. CDTCM 170 - 171

1048.

Àûáng bïn Vônh An1 ngoá sang Thuãy Ban Söng daâi caát trùæng, vïì thùèng cûãa Tuâng Chaâng úi thûúng lêëy thiïëp cuâng Gaái thuyïìn quyïn lúä lûáa, trai anh huâng lúä àöi. HT 416

1049.

Àûáng àêy quyïët àúåi möåt thò Àúåi chaâng têët phaãi coá khi gùåp chaâng. HHÀN 232 TCBD I 141

1050.

Àûáng gêìn bïn anh àöi chuöîi lïn maâu Traách loâng ngûúâi nghôa ham giaâu boã em. TCBD I 455

1051.

Àûáng gêìn bïn em gan noå phêåp phöìng Nghiïng tai hoãi nhoã, nûúác mùæt höìng vöåi tuön Gùåp mònh giûäa àaám ruöång vuöng Lúâi phên chûa hïët, nûúác mùæt tuön theo liïìn. TCBD IV 25

1052.

Àûáng hoân Chöìng2 tröng sang hoân Yïën Lïn Thaáp Baâ, vïì viïëng Sinh Trung Giang sún cêím tuá trêåp truâng Vò ai söng Nhõ3 nuái Nuâng4 phên li.

1

Vônh An; Thuãy Ban; Cûãa Tuâng: caác àõa àiïím thuöåc tónh Quaãng Trõ. Hoân Chöìng, Hoân Yïën, Thaáp Baâ: àêy laâ nhûäng àõa àiïím thuöåc Nha Trang. Hoân Chöìng (coân goåi laâ àaá Chöìng) úã phña Bùæc thaânh phöë, ngoaâi khúi coá Hoân Yïën úã phña Àöng thaânh phöë vaâ caånh cêìu xoám Boáng coá Thaáp Baâ, thúâ nûä thêìn ngûúâi Chùm, Pö Ynû Nûgar (coân àûúåc goåi laâ Thiïn Y Thaánh Mêîu). 3 Söng Nhõ: coân goåi laâ Nhõ Haâ (hay Nhô Haâ): xem chuá thñch úã B 638 4 Nuái Nuâng: khu vûåc Baách Thaão cuä, thuöåc thaânh phöë Haâ Nöåi. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

TCBD II 521

1053.

Àûáng xa coi thïí laâ tiïn Laåi gêìn nûát niïíng nhû niïìn1 cöëi xay CHG 18

1054.

Àûáng xa hoãi vúái öng trùng Duyïn chaâng núå thiïëp beán chùng hay lòa? DCBTT 229

1055.

Àûáng xa nghe tiïëng em hoâ Caách söng cuäng löåi, caách àoâ cuäng qua. DCBTT 134

1056.

Àûáng xa ngúä hoa thiïn lñ têy Vûúåt höì sang haái, phaãi cêy muöåi nöìi. VNP7 237

1057.

Àûáng xa thêëy daång em cûúâi, Cuäng bùçng vaâng chñn vaâng mûúâi trao tay. CHG 7

1058.

Àûáng xa nghe maái cheâo giuåc thuác Gheá mùæt laåi thêëy gioá giuåc buöìm lay Chaånh loâng nhúá túái niïìm têy Hoãi ngûúâi ên cûåu coá nhúá nghôa naây cho khöng? DCBTT 60

1059.

Àûúåc baån thò laåi boã beâ Àûúåc con trêu chêåm, laåi chï me khöng caây. TCBDI 561 TNPDI 120

1060.

Àûúåc boáng öng trùng chúá phuå boáng àeân Phoâng naây, phoâng noå chúá quïn phoâng naâo Múái yïu maâ cuä cuäng yïu Múái coá mô miïìu cuä coá cöng lïnh 1

Niïìn: caái vaânh (tiïëng àõa phûúng).

222

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

223

Traách anh chaâng ùn úã ra daå laâm thinh Chúi hoa khöng theån vúái caânh hoa ru. CDTH 155

1061.

Àûúåc buöìng naây anh khuêy buöìng noå Àûúåc ngaäi àoá anh boã ngaäi àêy Giaã nhû laång vaâng sa xuöëng Höì Têy1 Laång vaâng khöng tiïëc mêëy, tiïëc duyïn àoá núå àêy chûa thaânh. CDNH 165 DCBTT93 Sûãa laåi:... anh khuêëy buöìng noå DCBTT =... anh khuêy buöìng noå Laång vaâng khöng tiïëc, mêëy tiïëc duyïn... CDHN = Laång vaâng khöng tiïëc mêëy, tiïëc duyïn...

1062.

Àûúåc chûä tònh maâ quïn chûä hiïëu Àûúåc chûä hiïëu maâ quïn liïåu chûä tònh Ngoån ngaânh hai buöíi coân xanh Anh muöën theo con àûúâng tuâng baá nhûng súå coân ngaânh mêîu àún. DCBTT 199

1063.

Àûúåc chûä trung mêët duâng chûä hiïëu Àûúåc chûä tam tuâng löîi àaåo meå cha. HHÀN 89 - 90

1064.

Àûúåc muâa cúm nhûäng taám xoan

a

Àïën khi cú haân, gieá cuäng nhû chiïm. NNPD 57 TCBD II 338 TNPD I 119 BK a - Àûúåc muâa keán nhûäng taám xoan HT 115 NASL III 11a

1065.

Àûúåc muâa chúá phuå mön khoai Àïën nùm Thên, Dêåu khöng ai baån cuâng.

1

a

Höì Têy: möåt höì lúán, röång trïn 500 heác ta úã phña têy bùæc nöåi thaânh Haâ Nöåi. Taåi khu vûåc naây xûa kia àûúåc têåp trung khaá nhiïìu chûäng nghïì thuã cöng cöí truyïìn vaâ coá nhiïìu cung àiïån àïìn miïëu nöíi tiïëng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

224

TCBD 507 TNPD I 119 BK a - Àïí nùm Thên, Dêåu lêëy ai baån cuâng CVPD 22

1066.

Àûúåc nhû lúâi noái anh mûâng Àûúåc nhû lúâi noái xin àûâng nghe ai Àûúåc nhû lúâi noái khöng sai Thaáng giïng àöën göî, thaáng hai laâm nhaâ Thaáng ba ùn cûúái àöi ta Àeåp duyïn àeåp söë, meå cha vui loâng. DCTH 182 HT 381 Xem thïm E 289

1067.

Àûúåc nhû lúâi noái anh thoãa têëm loâng Kim thoa vúái laåi khùn höìng trao tay Àûúåc nhû lúâi noái höm nay Kim thoa vúái laåi túâ mêy trao liïìn. DCTH 182

1068.

Àûúåc nhû lúâi noái em úi Anh vïì giïët lúån, àöì xöi, möí gaâ Rûúåu voâ trùm baãy mûúi ba Cau non àïëm quaã, trêìu giaâ àïëm trùm Cûúái em àöi hoaän, àöi trùçm Mûúâi chñn thûúác luåa, mûúâi lùm quan tiïìn Baåc thúâi chñn neán cho nguyïn Vaâng thúâi vaâng khöëi kïët nguyïìn cho cao. bk a - Vaâng thúâi mûúâi laá nhên duyïn múái thaânh CDTH 146 - 147

1069.

Àûúåc nhû lúâi noái khöng sai Thaáng giïng anh mua göî àïí thaáng hai àoáng giûúâng Noái rùçng nûúâng úã nhaâ nûúâng Höìn bay thêëp thoaáng trong buöìng nhaâ anh.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

225

CDTCM 76

1070.

Àûúâng baån kim duyïn úi! Mêëy töi hoãi laâ àûúâng baån coá mêëy kia úi! Coân khöng hay àaä àuã àöi caã röìi? Ngûúâi nhû hoa núã muâa xuên Ûúác gò em àûúåc túái gêìn giaân hoa Giaân hoa coá boáng daäi kïì Ngûúâi àaä yïu àïën chúá nïì thêëp cao Ngûúâi nhû nûúác àûång chêåu àaâo Töi nhû nhiïîu trùæng nhêën vaâo nïn chùng! Nay töi tûúãng àïën ngûúâi, mai töi nhúá àöi ba ngûúâi tònh duyïn Àûúâng baån kim duyïn úi! Mêëy töi hoãi laâ àûúâng baån coá mêëy kia úi! Coân khöng hay àaä àuã àöi hûäu tònh? QHBN 167 - 168

1071.

Àûúâng cuä anh chúá rêëp gai Àïí em qua laåi laâm hai cûãa nhaâ. CHG 12

1072.

Àûúâng daâi múái biïët ngûåa hay Bêy giúâ múái roä con baån daây trñ khön. CHG 27

1073.

Àûúâng daâi ngûåa chaåy biïåt tùm Ngûúâi thûúng coá nghôa trùm nùm cuäng vïì. NNPD 59 TNPD I 120 VNP1 I 78 VNP7 201 BK a - Ngûúâi thûúng coá nghôa trùm nùm cuäng chúâ TCBD II 331

1074.

Àûúâng daâi ngûåa chaåy caát bay Chaâng vïì chöën cuä mêëy ngaây àïën núi - Àûúâng daâi ngûåa chaåy caát böìi

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh vïì trïn xaä möåt höìi àïën núi. HPV 174

1075.

Àûúâng daâi ngûåa chaåy caát bay Ngaäi nhên thùm thùèm möåt ngaây möåt xa. CHG16 DCNTB I 195 HHÀN 232 HT 180 VNP7 215

1076.

Àûúâng daâi ngûåa chaåy kiïìu sa Dêy cûúng àûát àoaån àöi ta thaãm sêìu. DCBTT 241

1077.

Àûúâng ài caã laách vúái lau Caã traâm vúái chöíi, boã nhau rùng àaânh. DCBTT 276

1078.

Àûúâng ài caát nhoã coã moân Mêëy lúâi hûu cûåu1 bêåu coân nhúá quïn. CHG 25

1079.

Àûúâng ài chñn xaä söng con Hoãi thùm öng Hûúâng Hiïåu haäy coân hay khöng. HT 124

1080.

- Àûúâng ài àêët thõt noá trún nhû múä Ngöìi laåi göëc da gioá thöíi thêëu xûúng Anh maâ àöëi àùång, em kïët ngaäi canh thûúâng2 vúái anh? - Chûä thiïn tröìi àêìu ngûúåc3 Anh noái àûúåc, em phaãi nhêån vúái anh caái chûä naây Ngùåt vò chùèng biïët, em kheáo àùåt baây thò thöi - Tiïëng anh ùn hoåc, biïët àoåc kinh thú (thi) Bùæt chúåt em hoãi húã cú Vêåy maâ àöìn àaåi thuúã giúâ Tûúãng laâ trñ tuïå, naâo ngúâ döët chên 1

Hûåu cûåu: töët, xêëu, laânh, dûä. Chûä thiïn tröìi àêìu ngûúåc: laâ chûä phu, nghôa laâ chöìng 3 Töëi àöåc phuå nhên têm: loâng daå àaân baâ laâ àöåc aác nhêët. 2

226

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

227

- Heân chi ngûúâi noái: “Töëi àöåc phuå nhên têm” (3) Dêìu cho anh àêy coá döët mûúâi phêìn Cuäng laâ nhên nghôa sao em phêån caån lúâi? - Noái ra mñch buång, nhõn laåi tûác húi Búãi thêëy anh hay nhaåo hay cûúâi Baâi khön em dêåy àoá, cuäng thúâi nhû khuyïn chöìng - Thuyïìn quyïn hay chûä Dêìu em coá chûúãi, anh cuäng maát loâng Huöëng chi em noái em khuyïn chöìng Dêìu em coá mùæng giûäa àaám àöng Anh vêîn àaânh daå, chúá khöng traách phiïìn. DCNTB II 33 - 34

1081.

Àûúâng ài khöng túái nûãa ngaây Noái vïì thùm meå, heån raây heån mai. DCNTB I 195

1082.

Àûúâng ài lïn lêån àêån lõu àõu Àûúâng ài xuöëng liïëu diïëu ngaânh dêu Àöi ta ùn noái àaä lêu Vò ai nïn chaâng xa thiïëp caách mêëy cêu ên tònh. DCBTT 105

1083.

Àûúâng ài lïn, thêm thêm dòu dõu Àûúâng ài xuöëng, riu rñu höåt chêu Nhòn em khöng daám nhòn lêu

a

Nhòn röìi thïm thaãm thïm sêìu búá em.

b

DCNTB I 225 BK a - Àöi àûáa mònh yïu mïën àaä lêu DCNTB I 226 b - Nhûng maâ phuå mêîu dûát cêìu aái ên DCNTB I

1084.

Àûúâng ài loanh quanh leáo queáo Àûúâng ài ngoùæt ngoeáo chên trêu

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

228

Em coá chöìng röìi anh chùèng daám nhòn lêu Anh nhòn qua möåt tñ àïí baán sêìu mua vui. HPV 124 HT 390 BK DCNTB I 225: Àûúâng ài quanh ài queåo Àûúâng ài ngoùæt ngoeáo vuäng trêu Em coá chöìng nïn anh chùèng daám nhòn lêu Nhòn qua möåt laát cho àúä cún sêìu maâ thöi.

1085.

Àûúâng ài möåt ngaây coá xe tay voäng caáng Àûúâng ài àöi ba thaáng coá xe àiïån taâu bay Cúá chi em biïët chöën anh raây Àûúâng thiïn sún vaån thuãy, mêëy nghòn ngaây cuäng tòm ài. DCBTT 85

1086.

Àûúâng ài nhûäng laách cuâng lau Cha meå tham giaâu, eáp uöíng duyïn con.

a

HHÀN 232 TNPDI 119 VNP7 272 BK a - Cha meå tham giaâu eáp gaã duyïn con DCNTB I 195

1087.

Àûúâng ài nhûäng laách cuâng lau Cha meå tham giaâu eáp uöíng duyïn con Duyïn sao cùæc cúá húäi duyïn! Cêìm gûúng gûúng töëi, cêìm vaâng vaâng phai. HT 192 TNPDII 77 VNP7 316 BK a - Cha meå ham giaâu eáp uöíng duyïn con TCBDII 273

1088.

Àûúâng ài nhûäng suöëi cuâng khe Sao ngûúâi chaã bùæc cêy tre laâm cêìu? Cêìu naâo àûa rïí àoán dêu? Àïí ta ài laåi cuâng nhau möåt nhaâ. QHBN 322

1089.

Àûúâng ài quanh quêët ruöåt dï

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chim kïu, vûúån huá dûåa kïì bïn non. CVPD 3 BK a - Chim kïu, vûúån hoát dûåa kïì bïn non VNP7 122

1090.

Àûúâng ài trïn chúå dûúái àoâ Trong àöìn ngoaâi àiïëm chùèng cho thöng haânh Chùèng cho em beán duyïn anh. HT 315

1091.

Àûúâng ài trïn suöëi dûúái àêìm Sao anh chaã bùæc cêy trêm laâm cêìu Kïí ta ài laåi àaä lêu. HX 11

1092.

Àûúâng di xa traåm ngaái cung Quyïët dòu cho àùång anh huâng vïì quï. DCBTT 178

1993.

Àûúâng àúâi caách trúã non söng Meå giaâ àêìu baåc, em coân thú ngêy Giang sún gaánh lêëy möåt mònh Coá hay chùng taá têëm tònh em àêy. TCBD II 468

1094.

Àûúâng keã Khoai1 vûâa thanh vûâa maát Söng keã Khoai san saát thuyïìn beâ Lêëy chöìng Vêån2. Laäng3 laâm chi? Dùåm trûúâng thên gaái súám ài töëi vïì. CDTH 36 HT140

1095.

Àûúâng khöng ài sao biïët Chuöng khöng àaánh sao kïu Nghe lúâi anh noái bao nhiïu 1

Keã Khoai: laâng Laåc Àö thuöåc xaä Thiïåu Àö, huyïån Thiïåu Hoáa, tónh Thanh Hoáa. Vêån: laâng Vêån Qui, thuöåc huyïån Thiïåu Hoáa, tónh Thanh Hoáa. 3 Laäng: laâng Nguyïåt Laäng, thuöåc huyïån Thiïåu Hoáa, tónh Thanh Hoáa. 2

229

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

230

Khiïën loâng thùæc theão trùm chiïìu xoát àau. DCNTB II 119

1096.

Àûúâng lïn Mûúâng Lïî1 bao xa Trùm baãy mûúi thaác, trùm ba mûúi ghïình. VNP 1II 159 VNP7 122

1097.

Àûúâng lïn xûá Laång bao xa

a

Caách möåt caái nuái vúái ba quaäng àöìng

b

Ai úi àûáng laåi maâ tröng: Kòa nuái Thaânh Laång, kòa söng Tam Cúâ

c

Anh chúá em lùæm baån maâ ngúâ

d

Buång em vêîn trùæng nhû túâ giêëy phong.

à

TCBDI 254 TCBDII 521 TNPD II 78 BK a - Àûúâng lïn tónh Laång bao xa NGCK 100a b - Caách möåt traái nuái vúái ba quaäng àöìng NGCK VNP1I VNP7 195 c - Kòa nuái Tam Àaão, noå söng Tam Kò NGCK d - Em àûâng thêëy anh lùæm baån maâ ngúâ NGCK à - Loâng anh vêîn phùèng nhû túâ giêëy phong NGCK - Buång em vêîn thùèng nhû túâ giêëy phong VNP1I VNP7

1098.

Àûúâng mö vui bùçng àûúâng Thûúång Tûá2 Caãnh mö àeåp bùçng caãnh nuái Ngûå, söng Hûúng? Vñ dêìu loâng thêìy meå khöng thûúng Têëm thên anh àêy nhû cêy khö chïët àûáng giûäa chùång àûúâng àúåi em. DCBTT 86 BK a - Têëm thên anh àêy nhû cêy khö chïët àûáng giûäa chùång àûúâng àúâi em. HT 419

1 2

Mûúâng Lïî: Lai Chêu. Àûúâng Thûúång Tûá: thuöåc thaânh phöë Huïë.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

1099.

Àûúâng naây anh vêîn ài qua Àöi bïn àûúâng caái laâ hoa em tröìng Hoa thúm ngaát, hoa laåi thúm lûâng Anh àaä coá vúå, anh àûâng haái hoa Nûäa maâ tan cûãa naát nhaâ Àaánh con àaánh vúå vò hoa em tröìng. NASL II 27b

1100.

Àûúâng naây em vêîn ài qua Sao anh bûát nhõ haái hoa cho àaânh. HPV 158

1101.

Àûúâng quan àaá àöí àaá laát Cêìu xêy trong caát ngoaâi vöi Naâo khi anh àûáng em ngöìi Àêët moân coã deä, möì höi àang coân. DCBTT 64

1102.

Àûúâng quan vaâ röång vaâ daâi Mùåc loâng öng Kñ, öng cai ài vïì. CVPD 3

1103.

Àûúâng röìng kheáo àùæp vûäng vaâng Àïí anh ài laåi vúái naâng cho quen. CDTH 29

1104.

Àûúâng Saâi Goân cêy cao boáng maát Àûúâng Chúå Lúán höåt caát nhoã dïî ài. TCBD II 522

1105.

Àûúâng taâu nûúác chaãy hai mûúng Cha gheã meå ruöåt khöí trùm àûúâng em úi! DCBTT 250

1106.

Àûúâng trûúâng caách trúã nûúác non Meå giaâ àêìu baåc thiïëp coân xuên xanh.

231

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

232

NASL III 52a

1107.

Àûúâng trûúâng caách trúã nûúác non Meå giaâ àêìu baåc thiïëp coân xuên xanh Giang sún thiïëp gaánh möåt mònh Coá hay chaâng toã têm tònh thiïëp chùng? Trúâi úi, coá thêëu tònh chùng? Möåt ngaây àùçng àùéng xem bùçng ba thu! Ruöåt tùçm böëi röëi voâ tú Gan vaâng sao kheáo thúâ ú daå vaâng. TNPD II 78 VNP1 II 50 VNP7 350

1108.

Àûúâng trûúâng caát noáng truöng xa Ngaäi chûa thaânh ngaäi, cöng àaâ trûúång cöng. DCBTT 281

1109.

Àûúâng trûúâng nûúác chaãy nhû reo Thûúng em chùèng ngaåi maái cheâo ngûúåc xuöi. CHG 27 VNP7 476

1110.

Àûúâng vïì Àöng Viïåt1 loanh quanh Àöìng xanh laâng àeåp nhû tranh hoåa àöì Chiïìu vïì chim hoát lñu lo Tûâng àoaân treã nhoã haát nö trong laâng. CDTH 39 HT 140 Sûãa laåi: Àöìng xanh laáng àeåp... HT = Àöìng xanh laâng àeåp...

1111.

Àûúâng vïì Kiïëp Baåc2 bao xa? Àûúâng vïì Kiïëp Baåc coá cêy àa böì àïì Coá yïu anh cùæp noán ra vïì

1

Àöìng Viïåt: úã xaä Quaãng Àöng, Quaãng Xûúng, Thanh Hoáa. Kiïëp Baåc: möåt àõa danh thuöåc tónh Haãi Hûng. Kiïëp Baåc úã caách Phaã Laåi 5km phña ngûúåc söng Thûúng. ÚŒ àoá coá àöìn Vaån Kiïëp, laâng Baåc hay coân goåi Kiïëp Baåc. Àêy xûa kia laâ àöìn traåi lúán cuãa nhaâ Trêìn, khi àaánh quên Nguyïn. Hûng Àaåo Vûúng - Trêìn Quöëc Tuêën, luác giaâ, vïì tröìng thuöëc röìi mêët úã àêy, nùm 1300. Àïìn Kiïëp Baåc úã bïn söng, dûång nùm 1300. Höåi àïìn ngaây 20 thaáng taám êm lõch laâ ngaây giöî cuãa hûng Àaåo Vûúng. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

233

Giaâu ùn khoá chõu, chúá hïì húã hang. TCBDI 610 TNPD II 77 - 78 VNP1 II 159 VNP7 123

1112.

Àûúâng vïì xûá Bùæc coân xa Coá vïì Keã Soãi vúái ta thò vïì Keã Soãi laâ àêët thuá quï Chung quanh thò luyä, tûá vi thò àöìng. CDTCM 279

1113.

Àûúâng vïì xûá Laång muâ xa Ai vïì Haâ Nöåi vúái ta cho gêìn

a

Vñ duâ mïåt moãi àau chên Thò ta mua deáp chñn lêìn cho ài

b

CDTCM 76 BK a - Coá vïì Haâ Nöåi vúái ta cho gêìn CDHN 12 b - Thò ta mua deáp cho lêìn cho ài CDHN

1114.

Àûúâng vïì xûá Laång muâ xa Coá vïì Haâ Nöåi vúái ta thò vïì Àûúâng thuãy thò tiïån thuyïìn beâ Àûúâng böå cûá bïën Böì Àïì1 maâ sang. CDHN 11 HT 129 VNP7 131 Sûãa laåi: VNP7 chùæp A 180 vúái À 1115 thaânh möåt lúâi. Nhbs àaä taách ra.

1115.

(a) Àûúâng vö xûá Nghïå quanh quanh Non xanh nûúác biïëc nhû tranh hoåa àöì Ai vö xûá Nghïå thò vö... ÀNQT 79b LHCD 12b NGCK 98a NPGT 14a PTK 19a VNP1 II 159 VNP7 122 BK a - Àûúâng vö xûá Nghïå raânh raânh HHÀN 110 VNPS 56a

(b) Àûúâng vö xûá Nghïå quanh quanh Àûúâng ra Haâ Nöåi nhû tranh veä röìng 1

Böì Àïì: tïn nöm laâng Phuá Viïn nay thuöåc xaä Böì Àïì huyïån Gia Lêm, Haâ Nöåi.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

234

Àûúâng vö xûá Nghïå quanh quanh Non xanh nûúác biïëc nhû tranh hoåa àöì Ai vö xûá Nghïå thò vö. TCBD II 521 TNPD II 78

(c) Àûúâng vö xûá Nghïå quanh quanh

a

Non xanh nûúác biïëc nhû tranh hoåa àöì. TCDG 49 BK a - Àûúâng vö xûá Nghïå raânh raânh CVPD27

(d) Àûúâng vö xûá Huïë quanh quanh Non xanh nûúác biïëc nhû tranh hoåa àöì. HT 144

1116.

Àûúâng xa ài coá möåt mònh Naâo ai coá thêëu àïën tònh töi chùng? AÁo xïëp nguyïn, xïëp àïí trong nhaâ Khùn höìng ngûúâi àöåi phêët phú trïn àêìu Yïu nhau thò giûä lêëy maâu Rùng àen rûng rûác, toác àêìu xanh xanh Tai nghe lúâi noái hûäu tònh Chim löìng khön thïí cêët mònh bay cao Ngöìi röìi traách phêån maá àaâo QHBN 333

1117.

Àûúâng xa ài gêëp laåi gêìn Meå ài lêëy vúå Thaânh Thêìn cho töi. TCBD I 208 TNPD I 120 BK a - Àûúâng xa kheáo ruát laåi gêìn NASL II 3a - Àûúâng xa ài tùæt laåi gêìn NGCK 141b b - Meå úi lêëy vúå Thanh Thêìn cho töi NASL II - Meå úi lêëy vúå Thanh Thêìn cho con NGCK Sûãa laåi... lêëy vúå Thaánh Thêìn NASL II =... lêëy vúå Thanh Thêìn...

a b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

1118.

235

Àûúâng xa höåp baåc khay vaâng Nïn hû thiïëp úã trong laâng mêìn thuï. DCBTT 222

1119.

Àûúâng xa mûúån ngûåa maâ ài Coá tònh coá nghôa luêån chi xa àaâng. DCBTT 268 Xem thïm X9, 10.

1120.

Àûúâng xa nhên ngaäi naâo xa Ài àêu anh cuäng gheá nhaâ Trûúác thùm phuå mêîu, sau laâ thùm em. DCNTB I 193

1121.

Àûúâng xa úi húäi àûúâng xa Àem sêìu túái boã cho ta maâ vïì. DCBTT 250 HT 427 VNP7 223

1122.

Àûúâng xa thò thêåt laâ xa

a

Mûúån mònh laâm möëi cho ta möåt ngûúâi Möåt ngûúâi mûúâi taám àöi mûúi

b

Möåt ngûúâi vûâa àeåp vûâa tûúi nhû mònh.

c

TCBD I 141 THÀQ 1 TNPD II 78 BK a - Àûúâng xa xa thêåt laâ xa HT 154 NGCK 141b - Àûúâng xa thò thêåt àûúâng xa VNP1 I 66 b - Möåt ngûúâi mûúâi chñn àöi mûúi VNP1 I VNP7 190 c - Möåt ngûúâi nhan sùæc töët tûúi nhû mònh NGCK

1123.

Àûúâng xa töi múái túái àêy Xem chùng chûa toã, nhòn mêy chûa tûúâng Coá cêu: kiïën hûäu tùæc nhûúâng1 Túái àêy phaãi kñnh, phaãi nhûúâng caác huynh Dúâi chên ra chöën lï àònh 1

Kiïën hûäu tùæc nhûúâng: gùåp baån thò nhûúâng baån.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Àïí xem ngûúâi baån cûåu coá nhúá mònh hay khöng? DCNTB I 110

1124.

Àûúâng xa xa lùæm ai úi Nûúác non nghòn dùåm, bïí trúâi mïnh möng Ài qua muön chúå vaån rûâng Thuyïìn con möåt chiïëc vêîy vuâng bïí khúi... TCBD IV 42

1125.

Àûát dêy nïn göî múái chòm Búãi anh úã baåc, em tòm núi xa. HHÀN 232 TNPD I 455

1126.

Àûát gioáng anh phaãi taåm choaâng, Lúâ duyïn anh phaãi taåm naâng coá con. CHG 21

1127.

Àûát tay möåt chuát coân àau Huöëng chi nhên nghôa lòa sao cho àaânh. TCBD IV 32

236

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

1

E 1.

- E khi thùæm laåt vaâng phai Sùæc taân nhõ mêët anh laåi boã hoaâi khöng thûúng Anh thïì coá boáng trùng àêy Nuái kia coá lúä têëm loâng naây vêîn nguyïn. DCTH 180 HT 380

2.

E mai em noái khöng thûúng Tùæt trùng röìi laåi tòm phûúng àöíi dúâi. DCBTT 282

3.

Em mai khöng thiïåt nhû lúâi Lùng xùng nhû bûúám àêåu röìi laåi bay. DCBTT 232

4.

Em baán chi dûúái búå trïn traân Dêìm sûúng phaãn maåi, caãm thûúng haân ai nuöi? HHÀN 232

5.

Em buön chi coá bõ, coá cên Em xuöëng àoâ doåc möåt thên möåt mònh? DCTH 82

6.

Em buön chi coá soåt coá giaânh Coá phaãi buön haânh, xuöëng chúå Cêìu Quan. DCTH 40

7.

Em buön chi röìi laåi baán chi Mûúâi phiïn chúå Phöë em ài caã mûúâi - Em buön baåc röìi laåi buön vaâng Mûúâi phiïn chúå Phöë gùåp chaâng chñn phiïn

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

2

Quñ höì gùåp baån cho liïìn Mûúâi quan baán àûúåc chñn tiïìn cuäng ài. CDHN 153 BK a - Em buön bêëc röìi laåi buön vaâng CDTCM 113

8.

Em buön trêìu kïí múá baán trùm Gùåp cún gioá bêëc em nùçm em lo. NASL I 6b - 7a NASL I 11a NASL III 32b

9.

Em buöìn vò àaä lúä duyïn Anh buöìn vò chùèng àûúåc yïn gia àònh. TCBD II 273

10.

Em cêìm caái àêëu ài àong Anh nay vuöët ngoån saâo song keám gò. DCTH 108

11.

Em cêët maái cheâo lan, nhòn chaâng rúi luyå Thöín thûác gan vaâng, thöëi dõ têën nan

1

Chaâng àaânh nhûng phuå mêîu khöng àaânh Laá cêy tre khuêët ngoån ngaânh, Trúâi úi! DCNTB I 244 Xem thïm C 255

12.

Em chaã tham nhaâ ngoái taây àònh Tham vïì ngoån nuái rêåp rònh trïn tay Chaã tham nhaâ ngoái anh àêu Tham vïì con mùæt böì cêu liïëc ngûúâi. CDTCM 78

13.

Em chùèng lo cöët ruåi xûúng taân, Tiïìn nhûåt em xaânh xeå, hêåu àoaân em raä thêy. CHG 29

14.

Em chï thuyïìn thuáng chùèng ài 1

Thöëi dõ têën nan: luâi dïî tiïën khoá.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Em ài thuyïìn vaán coá khi gêåp nghïình! Ba chòm baãy nöíi lïnh àïnh Coá khi àïí ngaã àïí nghïnh thiïåt thoâi! DCTH 91 BK a - Coá khi àöí ngaã àöí nghiïng thiïåt thoâi HT 364 Xem thïm A 246, 247 vaâ N 539

15.

Em chöìng úã vúái chõ dêu Coi chûâng keão noá giïët nhau coá ngaây. HHÀN 219 HT 218 TCBD II 214 NP 1I 155 VNP7 312

16.

Em chúá coá nïn xuác xiïím öng thúå nïì Tui maâ cêët bay cêët buáa, thò àïën mêët nghïì giaä vöi. DCBTT 134

17.

Em chúá thêëy anh beá maâ sêìu Kòa con ong noá bao nhiïu tuöíi, noá chêm bêìu, bêìu thui. TCBD I 561 TNPD I 123 VNP 1I 130 VNP7 274 BK HHÀN 141: Em chúá thêëy anh beá maâ sêìu Con ong kia noá bao lúán, noá chñch nuå traái bêìu, traái bêìu eo.

18.

Em chûa coá chöìng, em múái àïën àêy Chöìng röìi, chiïëu traãi maân vêy úã nhaâ. VNP7 434 Xem thïm E 26

19.

Em coá ba quan tiïìn, em nghô laâ giaâu Thaåch Suâng, Vûúng Khaãi coân àêu àïën giúâ Troát sa cú, múái phaãi luåy cú Thuyïìn buön lúä chuyïën lûãng lú àêìu ghïình Anh àaä tûâng lïn thaác xuöëng ghïình Thuyïìn nan àaä traãi, thuyïìn maânh thûã chúi

3

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh chúi khùæp böën phûúng trúâi Cho trêìn biïët mùåt, cho àúâi biïët tïn. DCBTTII 481 TNPD II 82

20.

Em coá chöìng coân nhoã, nhû ngoån coã coân non Loan phoâng kia chûa nhêåp, daå coân nhû xûa - Àûúâng ài khöng lúã cuäng moân Leä àêu coá leä hoa coân duyïn tûúi Em noái ra súå chuáng baån cûúâi Caá àöi ba buöíi chúå, coân khoe tûúi nöîi gò. DCNTB I 139

21.

Em coá chöìng, em tûúãng nghôa chöìng Nghôa qua em tûúãng mùån nöìng vaâo àêu? DCNTB II 151

22.

Em coá chöìng khöng boã nghôa anh Giaâu thúâi miïîu ngoái, khoá miïîu tranh em cuäng thúâ. DCNTB II 151

23.

Em coá chöìng röìi anh laåi úã vúái ai? Röìi àêy töi traách öng mai ñt lúâi Töi ra söng tûå têån cho röìi àúâi Àïí cho em úã laåi nghe lúâi phõ thi. TCBD IV 32

24.

Em coá chöìng röìi cuäng nhû ruöång baán maäi lêu nùm Anh coá tûúãng tònh nhún trûúác, àïën thùm röìi vïì. DCNTB II 151

25.

Em coá chöìng röìi, em noái rùçng chûa Töåi riïng em àoá, noã lûâa àûúåc anh - Khöng khöng, chûa coá núi àêu Con tùçm soan àang àúåi nûúng dêu nhaâ ngûúâi. HPV 82

4

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

26.

5

Em coá chöìng röìi, em noái rùçng chûa Töåi riïng em àoá noã lûâa àûúåc anh - Em chûa coá chöìng em múái àïën àêy Chöìng röìi chiïëu traãi maân vêy úã nhaâ. VNP7 434 Sûãa laåi: VNP7 taách laâm hai àún võ, Nhbs göåp laåi. Xem thïm E 35 18

27.

Em coá chöìng röìi nhû luáa àöí vaâo kho Quên canh lñnh gaác, anh àûâng coá lêìn doâ túái chi Anh vïì boã thoái êëy ài Chöìng em biïët àùång, anh ài úã tuâ - Qua cuäng biïët em nhû luáa àöí vaâo kho Nhûng anh giaã àoâ ùn chöåm lêìn moâ xuác chúi Hoåa may coá àûúåc àöi gioåt (höåt?) cuäng sûúáng caái àúâi Chöìng em coá bùæt àûúåc, anh úã chúi nùm tuâ Cho túâ caãi giaá tha phu

1

Miïång thïë gian àaâm tiïëu, hoå cuäng noái vúå thùçng tuâ thuúã xûa. DCNTB I 252 - 253

28.

Em coá chöìng röìi nhû ngûåa coá cûúng Ngoä em em àûáng, àûúâng trûúâng anh ài. HT 181 VNP7 258

29.

Em coá chöìng röìi nhû ngûåa àuã yïn Anh àêy chûa vúå nhû chiïëc thuyïìn nghiïng giûäa vúâi. HHÀN 172, 232 TCBD I 208 BK a - Anh àêy chûa vúå nhû chiïëc thuyïìn nghiïng giûäa doâng DCNTB I 196

30.

Em coá chöìng röìi tu phêån, tu duyïn

1

Caãi giaá tha phu: ài lêëy chöìng khaác.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

6

Duâ ai trao baåc kïët duyïn àûâng cêìm. CDTCM 181

31.

Em coá chöìng sao em chùèng cho hay Àïí anh lêìm tûúãng àïm ngaây àúåi mong. TCBD IV 32

32.

Em coá thûúng anh, anh múái daám àoán ngùn Em coá thûúng anh, anh múái daám múã khùn ùn trêìu Thûúng nhau vò búãi miïëng trêìu Em trao anh bùæt, têån àêìu ngoán tay Anh thûúng em, thûúng àùæng thûúng cay Thûúng da thûúng diïët, thûúng ngaây raây em coá biïët khöng Taâi gò uöëng rûúåu khöng nöìng Ngêåm böì hoân khöng biïët àùæng, daå luöëng tröng ûu phiïìn? DCNTB I 269

33.

Em coá yïu anh tam tûá nuái chuáng anh cuäng treâo Thêåp baát söng chuáng anh cuäng löåi Tûá cûãu tam thêåp luåc àeâo chuáng anh cuäng treâo qua Cheán son nguyïån vúái öng trùng giaâ Caân khön àûa laåi möåt nhaâ vui chung Con àaâng xa xöi, xin em chúá ngaåi nguâng Xa ngûúâi xa tiïëng, nhûng loâng khöng xa Noái vñ duâ súám biïët nhau ra Àaá vaâng cuäng quyïët, phong ba anh cuäng liïìu Àûúâng tònh duyïn nhúá ñt, tûúãng nhiïìu Xùm xùm àeâ neão Lam Kiïìu(1) lêìn sang Con dao vaâng anh liïëc àaá vaâng Mùæt anh, anh liïëc, mùæt naâng naâng àûa Ta mêìn thinh ài keão thïë gian ngúâ Loâng àêy thûúng àoá biïët cú höåi naâo

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Quyïët xùæn tay anh beã khoáa àöång Àaâo. TNPD II 82 - 83 BK

a - Àûúâng tònh duyïn nhúá ñt tûúãng nhiïìu TCBD I 141 - 142 b - Loâng àêy thûúng àêëy biïët cú höåi naâo TCBDI

Xem thïm Y 58 34.

Em coân beá daåi thú ngêy Thêìy meå eáp uöíng nhûäng ngaây coân thú Bêy giúâ duyïn söë chaã vûâa Coá thûúng thò gúä cho nhau ra cuâng Em coân mùæc mñu trong troâng Mûúån dao laá truác cùæt troâng em ra Bao giúâ em ra khoãi troâng Giaä ún dao truác, giaä loâng ngûúâi thûúng Bao giúâ em ra khoãi chiïëu, khoãi giûúâng Àïí thiïëp vúái chaâng löìng aáo àùæp chung. CDTCM 140

35.

Em coân beá daåi thú ngêy Thêìy meå eáp uöíng tûâ ngaây thiïëu niïn Cho nïn duyïn chùèng vûâa duyïn Coá thûúng thò vúát em lïn, húäi chaâng! CDTCM 77

36.

Em coân buön baán coäi naây Anh àûúng xuöi ngûúåc cuäng coá ngaây gùåp nhau. HPV 174

37.

Em dêìu coá thaác xuöëng suöëi vaâng Höìn em cuäng bêån bõu theo chaâng saánh àöi. TCBD I 143

38.

Em àaâ thuêån lêëy anh chûa Àïí anh àöën göî rûâng Nûa àoáng thuyïìn?

7

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

8

Con thuyïìn mang àöi chûä nhên duyïn Chöìng cheâo vúå chöëng, thuyïìn quyïn chùèng vúâi. bk a - Chöìng cheâo vúå chöëng, thuyïìn quyïn noå maâng. DCTH 109

39.

Em àaâ thuêån lêëy anh chûa? Àïí anh àöën göî rûâng Nûa laâm nhaâ - Coá loâng xin giaä ún loâng Xa xöi caách lïë àeâo böìng mêìn rùng? DCTH 178 BK a - Xa xöi caách lïë àeâo böìng ra rùng HT 379

40.

Em àaä thêåt lêëy anh chûa? Àïí anh nhöí caãi muöëi dûa àïí daânh. CDTH 98

41.

Em àaä thûúng anh thò bêím laåi, thûa ài Cho anh rûúåu nöìng möåt lñt àöi li Àïí múâi song thên ngöìi laåi, cuâng uöëng li bò Àaâo sêu lêëp nhoåc cuäng chung qui hai àûáa mònh. DCBTT 194

42.

Em àaä toã hïët lúâi nùn nó Nhûng anh naâo coá nghô gò àêu? Lñnh Têy bang khöí maåt àúâi Àïm nùçm khöng nguã, ngaây ngöìi khöng yïn Anh úi nghe lêëy lúâi khuyïn! ÚÃë nhaâ coá thiïëp súám chuyïn àúä àêìn. DCNTB I 281

43.

(a) Em àang dïåt chiïëu höìi vùn Nghe anh coá vúå, em quùng con chuöìi(1) Em àang bùæc nûúác xöi xöi Nghe anh coá vúå, quùng nöìi àaá vung

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

9

Em àang vuát nïëp xöi xöi Nghe anh coá vúå, thuáng tröi nïëp chòm. HHÀN 172 VNP 1I 85 VNP7 214

(b) Em àûúng dïåt chiïëu höìi vùn Nghe anh coá vúå, em quùng con chuöìi

1

Em àûúng vuát nïëp thöíi xöi Nghe anh coá vúå, thuáng tröi nïëp chòm. DCNTB I 119

44.

Em àang dïåt vaãi quay tú Böîng àêu coá khaách àûa thú àïën nhaâ Heån giúâ ra göëc cêy àa Phûúång hoaâng chaã thêëy, thêëy gaâ buöìn sao! DCTH 155

45.

Em àang giaä gaåo giong àeân Nghe tiïëng anh haát nhû keân thau ba Vöåi vaâng em böëc gaåo ra Ài ra than thúã giao hoâa cuâng anh. DCTH 155

46.

Em àang keáo vaãi dûåa thïìm Chaâng vïì chùn êëm göëi ïm sao àaânh - Húäi ngûúâi ngöìi tûåa canh thïìm Coá vïì chùn êm göëi ïm thò vïì. HPV 175

47.

Em àang tûåa cûãa hiïn mai Chaâng vïì chùn êëm göëi ai maâ vïì. HPV 175

48.

Em àêy beá nhoã chûa tûâng Àûa lïn cêu vñ nûãa mûâng nûãa lo. HPV 68

1

Con chuöìi: duång cuå àïí dan chiïëu, gêìn giöëng con thoi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

49.

10

Em àêy beá nhoã treã mùng Tiïëng cao tiïëng thêëp chûa bùçng tiïëng ai. HPV 68

50.

Em àêy chó mïën ngûúâi taâi Àaánh àöng àöng thùæng, deåp àoaâi àoaâi tan. TCBD I 209

51.

Em àêy khöng ham chi anh böì luáa quan tiïìn Ham anh möåt chuát cha hiïìn meå ngoan. HPV 125

52.

Em àêy khöng thiïëu chi núi maân loan chiïëu saåch Noã thiïëu chi núi keåp saách vaâo ra Trúâi kia àaä àõnh àöi ta Khoá thúâi chõu khoá, khiïën xa sao àaânh. DCBTT 85

53.

Em àêy laâ gaái maá àaâo Hoãi anh coá chöën naâo hay chûa? Àïí em ngaây nhúá àïm chúâ Vûâa àöi ta àõnh, öng Tú saá gò! DCTH 98

54.

Em àêy laâ gaái nùm con Chöìng em röång lûúång em coân chúi xuên. TCBD I 407

55.

Em àêy nhû chiïëc chuöng vaâng Treo àónh Haâ Nöåi ba ngaân quên canh Anh àêy laâ lñnh xûá Thanh Ra tónh Haâ Nöåi, lïn thaânh thûã chuöng. DCTH 163

56.

Em àeåp nhû thïí öng sao Àïí anh ài laåi ra vaâo moãi chên! DCTH 178

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

57.

11

Em àïën àêy xûá laå quï ngûúâi Ruã hoâ vui miïång, chúá cûúâi lúâi thú. DCNTB I 105

58.

Em ài anh baão em rùçng: 1

Sún Àöng , Ba Traåi em àûâng coá qua. CDTH 45

59.

Em ài àêu àaâo liïîu möåt mònh Àïí ai nùån khöëi chung tònh trong têm Àïm qua vùæng khaách tri êm Vùæng hoa luöëng nhûäng êm thêìm cöîi cêy Àïm àïm ngöìi tûåa caânh cêy Than thên vúái boáng, boáng raây boáng chùèng coá thûúng a Àïm àïm rûúác boáng lïn giûúâng Ngoån àeân thêëp thoaáng nûãa thûúng nûãa sêìu. TCBD I 142 BK a - TCBD I 456 chó cheáp àïën hïët doâng naây.

60.

Em ài khùæp böën phûúng trúâi Chùèng àêu lõch sû bùçng ngûúâi úã àêy Gùåp ngûúâi maá àoã hêy hêy Rùng àen rûng rûác, toác mêy rûúâm raâ Höm qua em bêån viïåc nhaâ Loâng em böëi röëi tûúãng laâ quan hoå mong Àûúng trûa nghe voäng chuöng àöìng Thêëy con nhaån trùæng lûúån voâng àûa thû Thûúng ai hïët àûáng laåi chúâ. QHBN 180 VNP7 424 - 425

61.

Em ài khùæp böën phûúng trúâi

1

ngúåm.

Sún Àöng, Ba Traåi: úã Hêåu löåc, Thanh Hoáa. Hai laâng xûa con trai coá tiïëng laâ nghõch

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Khöng àêu lõch sûå bùçng ngûúâi úã àêy Anh Hai úi! caái aáo xïëp nguyïn Nhiïîu àiïìu anh ba àöåi nhû xinh trïn àêìu Anh Tû úi! coá yïu nhau xin giûä lêëy maâu Rùng àen rûng rûác, maái àêìu xanh xanh Anh Nùm úi! lùæng nghe lúâi noái hûäu tònh Chim löìng khön leä laánh mònh bay cao Anh Saáu úi! búãi vò àêu cheã nûáa àan löìng Löìng thûa chim nhaån loåt, bay vïì vúái nhau Anh Saáu úi! em tiïëc thên em gùæn boá maâ khöng nïn gò. QHBN 234

62.

Em ài khùæp trïn chúå dûúái söng Àöë em biïët àûúåc ngaä ba Böng(1) mêëy àoâ. DCTH 104

63.

Em ài vïì ài, keão thêìy em dûác, keão meå em la Trêån àoân oan em chõu, anh úã xa biïët gò! VNP1 II 140

64.

Em àöë anh chim chi khöng löng khöng caánh Coân nhû cêy chi khöng nhaánh khöng ngaânh Trai nam nhún àöëi àùång, gaái nûä d anh kïët nguyïìn - Chim (chiïm) bao khöng löng khöng caánh Cêy viïët khöng nhaánh khöng ngaânh Trai nam thò àöëi àùång, gaái laânh liïåu sao? DCNTB II 34

65.

- Em àöë anh tûâ nam chñ bùæc Söng naâo laâ söng sêu nhêët? Nuái naâo laâ nuái cao nhêët úã nûúác ta? Anh maâ giaãng àûúåc cho ra Thò em kïët nghôa giao hoâa cuâng anh

12

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

13

- Sêu nhêët laâ söng Baåch Àùçng Ba lêìn giùåc àïën ba lêìn giùåc tan Cao nhêët laâ nuái Lam Sún Coá öng Lï Lúåi trong ngaân bûúác ra. DCTH 164 HT 377 TCDG 52

66.

Em àûa anh lïn ga Thuêån Lñ

1

Ba giúâ chiïìu vö nghó Àöng Haâ

2

Phêìn thúâi anh thûúng meå nhúá cha Phêìn thúâi thûúng con nhúá vúå xoát xa trong loâng. DCBTT 174

67.

- Em àûa cho anh möåt àôa rau muöëng chiïn Anh tröìng söëng laåi, em xin giao duyïn ngaân àúâi - Anh àûa em möåt miïëng thõt múä xaâo

a

Em xùæt thaânh laát, thò muöëng dûúái ao moåc liïìn.

b

bk

a - Anh cuäng trao cho em möåt àöët tre khö b - Em vïì tröìng rùng cho lïn mùng, lïn tre giaâ cheã laåt àïí qua höì boá rau

DCBTT 209

68.

Em àûâng bùæc bêåc laâm cao Beâo söng khoá kiïëm beâo ao khoá gò. HPV 158

69.

Em àûâng boã tiïëng bêëc tiïëng chò Anh dúã chên vui baån cuäng nhúá khi em nheå loâng. TNPD I 123

70.

Em àûâng cêåy sùæc, khoe hay Kheáo thay nöìi thuãng vïì tay thúå haân. NNPD 59 TCBD I 407 TNPD I 122

1

Thuêån Lñ: Möåt àõa àiïím úã Quaãng Bònh Àöng Haâ: Möåt àõa àiïím úã Quaãng Trõ, caách Àöìng Húái 92km vïì phña Nam, úã trïn söng Cam Löå, àêìu àûúâng söë 9 ài Lao Baão sang Laâo. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

71.

14

Em àûâng noái töët nhû böåt huyânh tinh Hay àêu em bêåu baåc tònh lùæm thay. DCNTB I 196

72.

Em àûâng thùm vaán baán thuyïìn Thuãy chung nhû nhêët, àöi ta thïì nguyïìn Dêìu cho lao khöí truên chuyïn chùèng nïì. DCNTB II 55

73.

Em àûâng thêëy lñnh maâ khinh

a

Laänh binh thöëng chïë ba dinh möåt doâng.

b

VNPS 73b BK

a - Khuyïn àûâng thêëy lñnh maâ khinh CVPD 3 b - Laänh binh thöëng chïë ba àinh möåt doâng CVPD - Laänh binh thöëng chïë tam dinh möåt doâng

VNP1 II 40 VNP7 347 - Lñnh lïn thöëng chïë ba dinh coá ngaây NASL I 26b Xem thïm L 275

74.

Em àûâng yã em coá nhan sùæc khuynh thaânh Maâ toan reã ruáng loâng thaânh cuãa qua Xa em cuäng taåi meå cha Thöi àaânh thaác xuöëng diïm la cho gêìn. TCBD IV 38

75.

Em àûáng bïn tï söng, loâng tröng húán húã Qua àûúåc söng röìi nhû ba (hoa) núã trïn böìn Nghiïng tai hoãi nhoã trai khön Meå nhaâ sûãa chêåu xêy böìn mö chûa? DCBTT 181

76.

Em àûúng dïåt gêëm thoi vaâng Suöët kïu lùæc cùæc, nhúá chaâng quïn giùng Lúâi nguyïìn bïn gioá dûúái trùng

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

15

Trùm nùm coá nhúá àiïåu hùçng hay quïn? DCNTB I 226

77.

Em àûúng nñt nïëp xöi xöi, Nghe anh coá vúå böìi höìi ruöåt gan. CHG 23

78.

Em gùåp anh àêy, ngûúâi àaä nïn ngûúâi Miïång noái möi cûúâi, duyïn thùæm tònh thêm Muöën vö gaá nghôa sùæt cêìm Súå e chônh möåt laåi lêìm gaáo àöi. DCNTB II 97

79.

- Em gùåp ngûúâi nhu, em hoãi ngûúâi nhu:

1

2

Sao tiïìn sanh mi , mi àoaãn 3

Hêåu sanh tu , tu trûúâng? - Tûúãng laâ kinh sûã thûá gò! Chúá hoãi qua nhûäng chuyïån tu mi cuäng thûúâng Nhên sinh mao phaát àoaãn trûúâng Àöëi cuâng trúâi àêët têët àûúng kò taâi Löng nheo laåi vúái löng maây Àïí cho buåi bùåm úã ngoaâi khoãi vö Chöî naâo löng nhoã löng to Chöî naâo daâi vùæn, chöî mö coá chûâng... Toác rêu laåi vúái löng chên ÊËy laâ àuã huyïët nhên thên cuãa ngûúâi Viïåc tu mi anh àaä noái röìi Anh hoãi em möåt chuát: àêët trúâi caách bao xa?

1

Ngûúâi nhu: nho sô. Mi: löng maây. 3 Tu: rêu*. Caã cêu: Tiïìn sanh mi, mi àoaãn; hêåu sinh tu tu trûúâng: löng maây moåc trûúác laåi ngùæn; rêu moåc sau laåi daâi. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

16

Caái sao kia moåc lêu, xem sao cuäng nhoã Coân mùåt trùng kia múái loá, mùåt trùng kïình? Cêy àuâng àònh kia sao non dûúái giaâ trïn? Em maâ àöëi àùång cuäng nïn laâm hêìu...

a

VNP1 II 132 - 133 BK a - Em maâ àöëi àùång cuäng nïn baån bêìu VNP7 468 Sûãa laåi: Cêy àöång àònh... VNP1 II, VNP7 = Cêy àuâng àònh

80.

- Em hoãi anh trïn trúâi coá mêëy võ? Dûúái thêåp àiïån coá mêëy vua? Nûúác Viïåt Nam coá mêëy miïëu mêëy chuâa Chúå baán mêëy trùm võ, chúå mua mûúâi hai ngûúâi. - Trïn trúâi coá hai mûúi taám võ Dûúái thêåp àiïån coá mûúâi vua

1

2

Nûúác Viïåt Nam ta coá böën miïëu böën chuâa 4

3 5

Chúå baán nùm võ , chúå mua mêëy mûúi ngûúâi ? DCBTT 209

81.

Em khoe em àeåp, em gioân - Em khön ngoan cho lùæm, cuäng chõu loân dûúái anh. CDTCM 30

82.

Em khön em úã trong böì Chõ daåi chõ úã kinh àö chõ vïì.

a

ANPT 5b ÀNQT 87a LHCD 19b NASL I 39b BK a - Chõ daåi chõ úã kinh àö múái vïì NQPN 55 Xem thïm C 715

1

Hai mûúi taám võ: nhõ thêåp baát tuá. Mûúâi vua: phaãi chùng laâ “Thêåp àiïån Diïm Vûúng”. 3 Böën miïëu böën chuâa: yá noái khùæp àöng, têy, nam bùæc àïìu thêëy coá nhiïìu miïëu coá chuâa. 4 Nùm võ: kim, möåc, thuãy, hoãa, thöí. 5 Mûúâi hai ngûúâi: Tyá, sûãu, dêìn, maäo, thòn, tyå, ngoå, muâi, thên, dêåu, tuêët, húåi. (1)...(5) Chuá thñch theo Dên ca Bònh Trõ Thiïn nhûng trong DCBTT khöng coá chuá ngûúâi vua 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

83.

Em khöng chaâo thò ra cêu tònh tïå Em múã lúâi chaâo thò tuåc lïå bêët minh Anh úã xa chûa roä sûå tònh Anh coá àöi röìi chùèng biïët, em úã möåt mònh noã hay. DCBTT 147

84.

Em khöng lêëy chöìng thò thua chuáng keám baån Em ra lêëy chöìng thò khöng àaânh àoaån vúái anh Em cuäng muöën lêëy chöìng kõp luác xuên xanh Vò meå giaâ em daåi, nïn em àaânh úã ri. DCBTT 199

85.

Em khöng sinh sûå, em cuäng chùèng baåc tònh Anh muöën bûát cêy mai ra tröìng àêët taáo, àïí röìi chêåu saânh bú vú. DCBTT 122

86.

Em khöng tham duâ ngö khùn nhiïîu caác thêìy Chó tham ngûúâi noán laá quai mêy thiïåt loâng. DCBTT 122

87.

Em khöng tham giaâu phuå khoá cuäng noã tham sang Cú chi tham sang phuå khoá, thò em àaä kïët àöi núi khaác noã àúåi chaâng laâm chi. DCBTT 130

88.

Em khöng tham núi mêm thau bõt baåc, cheán kiïíu bõt vaâng Em chó tham núi baát àaá, mêm àan Möåt mai thêët cú lúä vêån thïë gian khoãi cûúâi. DCBTT 76

89.

Em khöng tham nhaâ ngoái huï taâ(?) Tham vò möåt nöîi meå cha röång möìm Àïm ngaây gioáng giaã om soâm Tröëng phaách khöng coá, lêëy möìm cêìm canh. CDTCM 191

17

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

90.

18

Em khöng thûúng chi taâi sùæc cuãa ngûúâi Öng trúâi kia àaä àõnh, em thûúng ngûúâi em phaãi thûúng. CDTCM 181

91.

Em laâ con gaái Baát Qua Ài laâm thò ñt trùng hoa thò nhiïìu. NGCK 165b

92.

Em laâ con gaái coá chöìng Möì cha nhûäng àûáa àem loâng noå kia. DCNTB I 197 HHÀN 131, 233 TCBD I 562

93.

Em laâ con gaái chúå Cú

a

Haái rau luá buá ngêín ngú bïn àûúâng Vñ duâ anh coá loâng thûúng Múâi anh vïì àêët baäi, em muöëi dûa caâng anh xúi. TCBD I 143 TNPD II 79 BK

a - Em laâ con gaái chúå Àú CDTCM 77 b - Múâi anh vïì àêët baäi, em muöëi dûa vaâng anh xúi CDTCM

94.

Em laâ con gaái àïën thò Nhû con caá rö thia ùn vûåc, coá khi hoáa röìng. CDTCM 245

95.

Em laâ con gaái àöìng trong Em ài thuyïìn dûúái, mêët loâng thuyïìn trïn. DCTH 108

96.

(a) Em laâ con gaái Àûúâng Trong Em ài thuyïìn dûúái, mêët loâng thuyïìn trïn Ba nùm ùn úã thuyïìn trïn Búãi anh haâng muöëi cho nïn mùån maâ Xuöëng thuyïìn dõp baãy, dõp ba Traách anh haâng trûáng úã ra àöi loâng Con söng Thûúng nûúác chaãy àöi doâng

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

19

Àeân khïu àöi ngoån, anh tröng ngoån naâo? Muöën tùæm maát thò lïn ngoån con söng Àaâo Muöën ùn sim chñn thò vaâo rûâng xanh Àöi tay vñt caã àöi caânh Quaã chñn thò haái, quaã xanh thò àûâng Ba böën nùm nay ùn úã trïn rûâng Chim kïu, vûúån huá, nûãa mûâng, nûãa lo Troát sa chên lúä bûúác xuöëng àoâ Gieo mònh xuöëng sêåp nhûäng lo cuâng phiïìn

a

Chúå tónh Àöng möåt thaáng saáu phiïn

b

Gùåp cö haâng xeán kïët nhên duyïn vûâa röìi Caái gaánh haâng àêy, nhûäng quïë cuâng höìi Coá meåt böì kïët, coá nöìi pheân chua Boá hûúng thúm xïëp àïí bïn böì Trêìn bò, cam thaão, saâi höì, hoaâng liïn Haâng em àaáng giaá bao nhiïu tiïìn? Àïí ta xïëp vöën, ta liïìn buön chung Buön chung, ta laåi baán chung Àûúåc bao nhiïu laäi ta cuâng chia nhau. TCBD I 455 - 456 TNPD II 84 BK

a - Gieo mònh xuöëng sêåp nûãa lo nûãa buöìn bk TNPD II - Gieo mònh xuöëng sêåp nûãa lo sûå àúâi bk TNPD II b - Chúå haâng Dêìu möåt thaáng saáu phiïn bk TNPD II

Sûãa laåi:... saâi höì, baâng liïn =... saâi höì, hoaâng liïn

(b) Con söng kia nûúác chaãy àöi doâng

a

Àeân chong àöi ngoån, anh tröng ngoån naâo?

b

Muöën tùæm maát, lïn ngoån caái con söng Àaâo

c

Muöën ùn sim chñn thò vaâo rûâng xanh Àöi tay vñt caã àöi caânh

d

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

20

Quaã chñn thò haái quaã xanh thò àûâng Ba böën nùm nay, ùn úã trïn rûâng

à

Chim kïu, vûúån hoát, nûãa mûâng nûãa lo

e

Sa chên lúä bûúác xuöëng àoâ

g

Gieo mònh xuöëng saåp, nhûäng lo cuâng phiïìn

h

Chúå tónh Àöng möåt thaáng saáu phiïn

i

Coá cö haâng xeán kïët duyïn vûâa röìi Haâng cö nhûäng quïë cuâng höìi Coá meåt böì kïët, coá nöìi pheân chua Boá nhang thúm, cö xïëp àïí trong böì... VNP1 II 120 BK

a - Con söng Thûúng nûúác chaãy àöi doâng HT 301 b - Àeân khïu àöi ngoån anh tröng ngoån naâo HT VNP7 411 c - Muöën tùæm maát lïn ngoån söng Àaâo HT VNP7 d - Àöi tay võn caã àöi caânh VNP7 à - Ba böën nùm nay anh ùn úã trïn rûâng VNP7 e - Chim kïu vûúån hoát, anh nûãa mûâng, nûãa lo VNP7 - Chim kïu vûúån huá nûãa mûâng anh laåi nûãa lo HT g - Troát sa chên lúä bûúác xuöëng àoâ HT h - Gieo mònh xuöëng saåp coân lo nöîi gò VNP7 - Gieo mònh xuöëng sêåp nhûäng lo cuâng phiïìn HT

HT chó ghi àïën hïët doâng naây i - Gùåp nhau thiïn taãi nhêët thò VNP7 VNP7 ghi àïën àêy laâ hïët vaâ chuá thñch nhû sau: Tûâ cêu naây ngûúâi ta coân haát tiïëp: Gieo mònh xuöëng saåp, nhûäng lo cuâng phiïìn Chúå tónh Àöng möåt thaáng saáu phiïn Coá cö haâng xeán kïët duyïn vûâa röìi Haâng cö nhûäng quïë cuâng höìi Coá meåt böì kïët, coá nöìi pheân chua Boá nhang thúm, cö xïëp àïí trong böì.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

21

(c) ai muöën tùæm maát lïn ngoån söng Àaâo Muöën ùn sim chñn thò vaâo rûâng xanh Hai tay em vñt hai caânh Quaã chñn thò lêëy quaã xanh thò àûâng Ba böën nùm nay ùn úã trong rûâng Chim kïu vûúån hoát nûãa mûâng nûãa lo Em troát sa chên lúä bûúác xuöëng àoâ Gieo mònh xuöëng saåp nhûäng lo cuâng phiïìn Chúå Dêìu möåt thaáng saáu phiïn Gùåp cö haâng xeán kïët nhên duyïn vûâa röìi Gaánh haâng cuãa cö nhûäng quïë cuâng höìi Nhûäng hûúng cuâng phêën coá nöìi pheân chua

a

Boá hûúng thúm xïëp úã trong böì Coá meåt böì kïët coá böì hoaâng liïn Gaánh haâng cuãa cö àaáng giaá bao nhiïu tiïìn Àïí anh cêët vöën ta liïìn buön chung Buön chung ta laåi baán chung Àûúåc bao nhiïu vöën laäi ta cuâng chia àöi. bk a - Nhûäng hûúng cuâng lûúåc coá nöìi pheân chua. NGCK 151b Xem thïm A422 C107 C1114, 1112 À 884, 764, 761, 762, X 107

97.

Em laâ con gaái, em coá hai bïën söng Bïën àuåc em chõu, bïën trong em chúâ. DCNTB I 196

98.

Em laâ con gaái keã Àùçng Bïn Tïì, bïn Súã, biïët rùçng theo ai?

a 1

b

CDTH 47 ÀNQT 106a TCBD I 308 TNPD I 122

1

Nûúác Àùçng laâ nûúác rêët nhoã thúâi Xuên Thu Chiïën Quöëc; nûúác Tïì nûúác Súã laâ nhûäng nûúác lúán úã hai bïn nûúác Àùçng. Coá thïí lúâi naây noái boáng gioá ngûúâi hai vúå hoùåc ngûúâi con gaái bõ hai ngûúâi eáp hoãi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK

22

a - Em laâ con gaái nûúác Àùçng NASLII 22a b - Bïn Tï, bïn Súã biïët rùçng chúâ ai? THQP 6a

99.

(a) Em laâ con gaái keã Mú(1)

a

Em ài baán rûúåu tònh cúâ gùåp anh Rûúåu ngon chùèng quaãn be saânh

b

AÁo raách kheáo vaá hún laânh vuång may Rûúåu laåt uöëng lùæm cuäng say

c

AÁo raách coá muån vaá may laåi laânh.

d

CDHN 110 TNPD II 80 - 81 BK

a - Em laâ con gaái treã thú THQP 29a bk TNPD II - Em laâ con gaái àûúng tú LCD 46b b - Rûúåu ngon chùèng loå be saânh ANPT 1a - Rûúåu ngon bêët luêån be saânh bk TNPDII c - Rûúåu chùèng ngon uöëng nhiïìu cuäng say LHCD - Rûúåu ngon uöëng lùæm thò say THQP d - Ngûúâi khön noái lùæm hïët hay hoáa nhaâm bk CDHN - Ngûúâi khön noái lùæm cuäng hay ra nhaâm bk CDHN - AÁo raách coá chó vaá ngay laåi laânh ANPT - AÁo raách coá chó vaá may laåi laânh LHCD THQP - AÁo raách coá muån vaá ngay laåi laânh VNP1 I 72 VNP7 196

(b) Töi laâ con gaái keã Mú

1

a

Töi ài baán rûúåu tònh cúâ gùåp anh Rûúåu ngon bêët luêån be saânh

b

AÁo raách kheáo vaá hún laânh vuång may. Rûúåu laåt uöëng lùæm cuäng say

c

AÁo raách coá muån vaá may laåi laânh

d

NGCK 119a

1

Keã Mú, laâng Mú: tïn nöm laâng Tûúng Mai vaâ Hoaâng Mai (nay thuöåc xaä Hoaâng Vùn thuå). Àêy chó laâ Hoaâng Mai xûa kia nöíi tiïëng vïì nghïì nêëu rûúåu nïn cuäng goåi Mú rûúåu (àïí phên biïåt vúái Mú cúm chó laâng Tûúng Mai chuyïn baán cúm).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

23

BK ÀNQT 109b:

Em laâ con gaái treã thú Em ài baán rûúåu tònh cúâ gùåp anh Rûúåu ngon chùèng quaãn chai saânh AÁo raách kheáo vaá hún laânh vuång may. Xem thïm R 310

100.

Em laâ con gaái keã Ngêu Em ài buön chó daäi dêìu súám höm Caái khùn vuöng thêm, nûãa àöåi nûãa cêìm Khùn àöåi rúi mêët, khùn thêm lêåp lúâ Anh úi, nhùåt giuáp em nhúâ Cöng anh nhùåt giuáp bao giúâ cho quïn Anh quïn em chùèng cho quïn Anh nhúá em nhúá, múái nïn vúå chöìng. CDHN 166 CDTCM 130

101.

Em laâ con gaái khuï phoâng Em ài baán chó phaãi loâng àoâ thao Em àûa anh àïën chúå Kïnh Àaâo Trúã ra Tuêìn Quaán, trúã vaâo Tuêìn Danh Yïu em maäi maäi ru anh Àûa em ài boã Tuêìn Tranh maâ vïì! CDTCM 113

102.

Em laâ con gaái lúä thò Thêìy meå noã gaã àïí laâm chi trong nhaâ? CDTCM 30

103.

Em laâ con gaái lúä thò Thêìy meå thaách cûúái laâm chi veä vúâi Giaâu thò ba quaã phuâ trang 1

1

Quaã phuâ trang: quaã àûång àöì trang àiïím cuãa cö dêu.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

24

Khoá thò huä rûúåu cho laâng uöëng chúi Coân nhû cuãa vuån cuãa rúâi Àaân baâ con treã ùn chúi trong nhaâ 1

Rûúåu thò chñn caãnh khiïng ra Trêu thò chñn chuåc, lúån hoâa möåt trùm Cûúái em möåt vaån àöi trùçm Mûúâi chñn têëm lônh, ba trùm quan tiïìn Vaâng mûúâi chñn neán tinh nguyïn Cuâng laâ baåc baãy sùæp liïìn cho cao Cûúái em vaãi voác luåa àaâo

a

Quêìn the aáo lônh xïëp vaâo nùm rûúng

b

bk

a - Cûúái em daãi voác daãi àaâo b - Vaãi the vaãi lônh chöìng cao lêëy maâu.

CDTH 147

104.

Em laâ con gaái naå doâng Cúm cha, aáo meå döëc loâng ài chúi Chúi cho sêëm àöång mûa rúi Chúi cho gûúng vúä laâm àöi laåi liïìn Chúi cho nguyïåt naáo trung thiïn Chúi cho laá ruång vïì àïìn vua Ngö Chúi cho nûúác Têën sang Höì Chúi cho nûúác Têìn sang Súã nûúác Ngö sang Laâo Chúi cho bïí loåt vaâo ao Chúi cho traái nuái loåt vaâo trön kim Chúi cho bong boáng thò chòm Àaá hoa thò nöíi, göî lim mêåp múâ (lêåp lúâ). QHBN 174

105.

Em laâ con gaái nûä nhi 1

Caãnh: möåt loaâi chum nhoã, coá núi goåi laâ chônh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

25

Súåi gai, mùæt lûúái, chùèng bò cuâng ai Àöi bïn baác meå thò giaâ Kiïëm tñ ruâng raách àïí maâ keáo töm Giïng, hai, ti tñ giöng nöìm 1

Ruâng ài ra bïí, laåi öìn lêím doan

Thaáng ba anh xuöëng lûúái quaâng Caá xuã, caá xaác, caá han, caá thiïìu. Thaáng tû anh múái xuöëng theo Em rung lùång gioá, ruöëc kheo vaâo búâ Àöi ta kïët chó xe tú Ruöëc raâm ngûúâi àaánh àöí búâ chan chan Thaáng nùm te chaåy hïët ngaân 2

Caá traâ cuäng lùæm khúi àaâng vaâo ra Thaáng saáu goä àaánh caá hoa Caá beå, caá trùæng cuâng laâ thu lanh Thaáng baãy laâ thaáng hiïìn laânh 3

Lûúái khoai àaánh nhûäng laânh canh, caá theâ Thaáng taám nuâng nuåc, töm he ã4

5

Lûúái dú ra xuöëng Maã Ngheâ cuäng àöng Thaáng chñn laâ thaáng giaä sung 6

Bùçng chùång, laáo mùæt cuâng laâ laáo têy Höìng hoa, caá ruöëi thiïëu gò Kïí giöëng caá quñ, kïí chi caá chuöìn Thaáng mûúâi anh múái kïí luön

Cêu beâ ngûúâi àaánh nhûäng tuöìng caá dûa

1 6

Tïn caác loaâi caá. Caá Traâ: coân goåi laâ chim. 3 Lûúái khoai: lûúái mùæt nhoã. 4 Lûúái dúã: lûúái mùæt vûâa. 5 Maã Ngheâ: úã gêìn baãi biïín Sêìm Sún, Thanh Hoáa. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

26

Quñ höì phêån àeåp duyïn ûa Kòa nhû töm sùæt gùåp dûa thaáng mûúâi Thaáng möåt laâ thaáng khöng vûâa Ruã nhau mua caá cêu dûa àïí daânh Thaáng chaåp vùng keáo luâng quanh Caá cöìi, caá nuå àïí daânh thaáng giïng. VNP7 499 - 450 Sûãa laåi: caá thiïìn = caá thiïìu, caá luå = caá nuå

106.

Em laâ con gaái nhaâ ai Lúâi ùn nïët noái khoan thai nheå nhaâng? - Nhaâ em úã caånh vûúân àònh Xung quanh coá gaåch xêy thaânh tûá vi Nhaâ em ùn chúi chùèng thiïëu àöì chi Tuã cheâ, sêåp guå, hoaânh phi trong ngoaâi Àùçng trûúác coá nuái Yïn Lai

1

Àùçng sau coá caã vûúân truác, vûúân mai, vûúân höìng Cha em mùåc aáo thïu röìng Meå em hoaâng hêåu chñnh cung nhaâ vaâng Chuá em laâ àûác Thaánh Quan

2

3

Baác em laâ öng Haân Tñn , àaánh tan giùåc loaân. DCTH 161

107.

Em laâ con gaái nhaâ ai Thùæt lûng nhiïîu baåch, hai tai àeo trùçm Laåi àêy anh seä hoãi thêìm Nhung kia maâ saánh vúái trùçm nïn chùng? CDTCM 78

108.

Em laâ con gaái nhaâ Diïm 1

Yïn Lai: thuöåc xaä Trûúâng Vùn, Tônh Gia tónh Thanh Hoáa. Thaánh Quan: Quan Vùn Trûúâng, möåt tûúáng gioãi thúâi Tam Quöëc úã Trung Quöëc. 3 Haân Tñn: xem chuá thñch úã B 505. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

27

Àïën thaáng lônh tiïìn àûúåc böën haâo hai Möåt haâo thò àïí cho trai Hai haâo biïëu meå, haâo hai ùn quaâ. NGCK 165b

109.

Em laâ con gaái nhaâ giaâu 1

Coá dêy xaâ tñch dùæt àêìu thùæt lûng Anh laâ con trai nhaâ ngheâo Anh ài àaánh giêåm àûúåc vaâi gioã cua Trúâi laâm thiïn haå mêët muâa Xaâ xñch em mêët, gioã cua anh coân. CDTCM 275

110.

Em laâ con gaái nhaâ giaâu Em ài buön chó ngöìi àêìu haâng kim Lïnh àïnh chó nöíi kim chòm Chó thúâi tröi mêët àïí kim lêåp lúâ Húäi chuá laái úi xñch thuyïìn cêu laåi cho chuáng em nhúâ Cöng lao chuá biïët bao giúâ cho quïn Bao giúâ àöí nuái Taãn Viïn Caån söng Tö Lõch thiïëp múái quïn cöng chaâng CDHN 154 CDTCM 138

111.

Em laâ con gaái nhaâ giaâu Meå cha thaách cûúái ra maâu xinh sao Cûúái em trùm têëm gêëm àaâo

a

Möåt trùm hoân ngoåc, hai mûúi taám öng sao trïn trúâi Traáp troân dêîn àuã trùm àöi ÖËng thuöëc bùçng baåc, öëng vöi bùçng vaâng Sùæm xe tûá maä àem sang

1

Xaâ tñch: Àöì trang sûác cuãa phuå nûä trûúác àêy, bùçng baåc, kïët laåi nhû dêy xñch nhoã, àeåp thûúâng àeo quanh thùæt lûng, buöng xuöëng phña dûúái.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

28

Àïí quan viïn hoå nhaâ naâng àûa dêu Ba trùm noán nghïå àöåi àêìu Möîi ngûúâi möåt caái quaåt taâu cêìm xinh

b

Anh vïì sùæm nhiïîu nghi àònh May chùn cho röång, töi mònh àùæp chung

c

Cûúái em chñn chônh mêåt ong Mûúâi coát xöi trùæng, mûúâi nong xöi voâ Cûúái em taám vaån trêu boâ Baãy vaån dï lúån, chñn voâ rûúåu tùm Laá àa mùåt nguyïåt höm rùçm Rùng nanh thùçng Cuöåi, rêu cùçm Thiïn Löi

1

Gan ruöìi, múä muöîi cho tûúi Xin chaâng chñn chuåc con dúi goáa chöìng Thaách thïë múái thoãa trong loâng

d

Chaâng maâ lo àûúåc, thiïëp cuâng theo chên.

à

TNPD II 83 BK

a - Cûúái em trùm têëm luåa àaâo VNP1 I 127 VNP7 269 - 170 b - Möîi ngûúâi möåt caái quaåt taâu thêåt xinh VNP1 I VNP7 c - May chùn cho röång ta mònh àùæp chung VNP1 I VNP7 d - Thaách thïë múái thoãa têëm loâng VNP1 I VNP7 à - Chaâng maâ lo àûúåc thiïëp thúâi theo chên VNP1 I VNP7

112.

Em laâ con gaái nhaâ ngheâo Cúm khoai rau chaáo bûäa chiïìu laåi thiïëu bûäa mai Liïîu böì khöng quaãn trêìn ai Em ài laâm mûúán sinh nhai qua thò Caái thùçng chuã em noá chùèng ra gò Noá coá dùm ba xu nhoã, tiïëng bêëc tiïëng chò caái têëm thên em 1

a

Thiïn Löi: Thêìn Sêëm Seát. Trong quan niïåm cuãa nhên dên ta trûúác àêy, Thiïn Löi laâ võ thêìn úã Thiïn Àònh chuyïn trûâng phaåt keã coá töåi theo lïånh Ngoåc Hoaâng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

29

Em ài laâm mûúán tûâ böën giúâ saáng àïën baãy giúâ àïm Caái mùåt em xaám, caái da em àen vò nùæng daäi mûa dêìu Caã ngaây chaã thêëy caái boáng rêm àêu

b

Ài khuya vïì súám trïn àêìu coá boáng trùng sao Baát möì höi em àem àöíi lêëy haâo rûúäi, hai haâo Ai laâm gaåo keám thoác cao thïë naây? AÁo em, aáo chiïëu, mo cau AÁo phûúâng giùåc nûúác nhûäng maâu tú len Cûåc thên em àêíy xe boâ Cho phûúâng giùåc nûúác ö tö nhaâ lêìu. CDTCM 229 BK

a - Noá cêåy coá nùm ba xu nhoã, tiïëng bêëc tiïëng chò caái têëm thên em HT 305 - Caã ngaây chaã thêëy boáng rêm àêu HT c - HT chó ghi àïën hïët doâng naây.

113.

Em laâ con gaái nhaâ ngheâo Cha meå thaách cûúái ra àiïìu xïnh xang Xin chaâng chñn têëm gêëm àaâo Möåt trùm haåt ngoåc chñn mûúi chñn öng sao trïn trúâi Nïí lúâi maâ chùèng noái ra Quêìn lônh aáo voác chêët nhaâ nùm gian AÁo voác àúm nhûäng khuy vaâng Coân con lúån gaåo mùåc chaâng àûa sang Chaâng vïì sùæm sûãa àûúâng ngang Ruöåt non nêëu vúái ruöåt giaâ ö long Laá àa mùåt nguyïåt höm rùçm Vaãy lûún nêëu vúái dêu cùçm Thiïn Löi Gan röìng, trûáng muöîi cho tûúi Löng naách con ïëch nêëu vúái löng àuöi baåch xaâ Xin chaâng trùm trûáng ba ba

c

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chñn chuåc sûâng gaâ choån lêëy cho tinh Xin chaâng trùm rïî cöåt àònh Kiïën trùæng chñn gaánh gan caá kònh nghòn ba. TNPD 112

112.

(a) Em laâ con gaái nhaâ quï Ham bïn taâi sùæc nhiïìu bïì aái ên Chùèng ham tham phuá phuå bêìn Duyïn rùçng duyïn phaãi núå nêìn nhau àêy Chaâng coá sang chaâng phaãi choån ngaây Möëi manh cho roä xe dêy xñch thùçng Cêìm cên chaâng nhêëc cho bùçng Möåt bïn cöëi àaá möåt àùçng tiïìn cheo Hoãi rùçng chaâng coá hay ngheâo Lïå laâng phaãi sûãa bêëy nhiïu múái tûâng Chñn con gaâ luöåc cho tûúm Chñn mêm xöi soái chaâng àúm cho daây Cau non chñn thuáng roä àêìy Rûúåu chñn trùm huä chaâng raây àûa sang Trûúác laâ theo tuåc lïå laâng Nhaâ em chêåt heåp xin chaâng chúá lo Xin chaâng lêëy chñn con boâ Chñn gaánh gaåo nïëp chñn voâ rûúåu tùm Gaåo teã chaâng sûãa chñn trùm Chaâng tröng cho roä keão lêìm chaâng úi Xin chaâng lêëy chñn mêm xöi Chñn con gaâ luöåc lïî núi öng baâ Trûúác laâ lïî töí tiïn nhaâ Sau laâ baån hûäu ngûúâi ta tröng vaâo Xin chaâng chñn têëm gêëm àaâo

30

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Àïí may chùn aáo, coân bao may muâng Xin chaâng chñn neán vaâng höìng Àïí thiïëp keáo nhêîn keáo voâng àeo tai Coân thûâa thiïëp chùèng cho ai Àïí laâm vöën liïëng möåt mai àûa vïì Xin chaâng lêëy chñn caânh huï Caânh baåc laá baåc núã ra huï vaâng Rïî noá ùn xuöëng doåc ngang Nuå noá bùçng vaâng quaã noá àöìng àen Chñn cêy chñn aã naâng Tiïn Àaánh àu caânh baåc giûä gòn caânh hoa Trûúác laâ phong caãnh nhaâ ta Sau àïí trong nhaâ cho dïî laâm ùn Nhaâ thiïëp thûåc laâ khoá khùn Tiïìn nong chaã coá nhêët vùn möåt àöìng Xin chaâng chñn chiïëc thuyïìn röìng Chiïëc thò àoán rïí chiïëc hoâng àûa dêu Xin chaâng lêëy chñn con trêu Chñn mûúi mêîu ruöång thò dêu múái vïì. TNCD 114

(b) Em laâ con gaái nhaâ quï Tham bïn taâi sùæc, thiïëu bïì aái ên Duyïn rùçng duyïn chaã núå nêìn Sao duyïn laåi buöåc chó höìng cho ai? Coá xong thò phaãi liïåu ngaây Möëi manh àaä toã têån cêy caát àùçng Cêìm cên maâ nhùæc cho bùçng Möåt bïn cöëi àaá möåt àùçng tiïìn treo Hoãi thùm chaâng coá hay ngheâo?

31

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Lïå laâng phaãi sûãa bao nhiïu cho tûúâng Chñn con gaâ naåc(thiïën) roä raâng Xöi thò sûãa chñn mêm vuöng cho àêìy Hay laâ chaâng quaãn loâng chay Cau khö chñn thuáng, àûúåc ngaây chaâng sang Hay laâ chaâng quaãn lïå laâng Nhaâ em coá heåp xin chaâng chúá lo Cûúái em phaãi chñn trêu to Rûúåu ngon chñn huä ba voâ rûúåu tùm Gaåo nïëp chaâng sûãa chñn trùm Chaâng nghe cho roä keão lêìm möåt khi Thiïëp xin chaâng chñn têëm luåa hoa quò Laåi xin chñn têëm nhiïîu hoa bïn taâu Thiïëp xin cho àuã trêìu cau Àïí àoán baån gaái trûúác sau troån nghòn Thiïëp xin chaâng chñn mêm xöi Àïí nhùæc àêìu hoå caác núi öng baâ Thiïëp xin chaâng chñn cêy hoa Caânh baåc, nuå baåc, núã ra hoa vaâng Rïî noá tröí xuöëng nghïnh ngang Quaã noá thò vaâng, laá noá àöìng àen Chñn cêy, chñn chõ naâng Tiïn Gioá àûa caânh baåc, giûä gòn vûúân hoa Trûúác laâm phong caãnh nhaâ ta Sau àûa vïì nhaâ cho rïî laâm ùn Nhaâ thiïëp thêåt laâ khoá khùn Nhûng tiïìn chùèng lêëy nhêët vùn möåt àöìng Thiïëp xin chaâng chñn chiïëc thuyïìn röìng Trûúác thò àoán rïí sau cuâng àûa dêu

32

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

33

Chaâng sang nhaâ thiïëp ùn trêìu Chaâng vïì chaâng möí mêëy trêu mùåc chaâng. CDTCM 214 - 125

115.

Em laâ con gaái Phuã Tûâ

1

Löån chöìng traã cuãa, theo sû chuâa Viïìng

a

Àoái ùn thõt choá nêëu riïìng

b

Baán rau maãnh baát lêëy tiïìn nöåp cheo

c

Duâ coân thiïëu thöën bao nhiïu

d

Xin chaâng àûâng coá cùæm nïu ruöång chuâa.

à

HT 241 TNPD II 80 VNP1 II 46 VNP7 112 BK

a - Löån chöìng traã cuãa lêëy öng sû chuâa Viïìng NGCK 165b b - Àoái no thõt choá vúái riïìng NGCK c - Haái rau maãnh baát lêëy tiïìn nöåp cheo - Baán rao maãnh baát lêëy tiïìn nöåp cheo TCBD II 522 TCBD III 185 - TCBD II vaâ TCBD III chó ghi hïët doâng naây d - Dêìu coân thiïëu thöën ñt nhiïìu NGCK à - Xin anh àûâng coá cùæm tiïu ruöång chuâa NGCK

116.

Em laâ con gaái Phuá Khï

2

3

Lêëy chöìng keã Xaá laânh nghïì ài buön Àêìu söng cho chñ ngoån nguöìn Cuâng nùm chñ töëi ài buön caã àúâi Thaáng taám quêíy gaánh buön rûúi Thaáng chñn buön mñt thaáng mûúâi buön cau Thaáng möåt quêíy gaánh buön trêìu Thaáng chaåp buön bêëc buön dêìu buön hûúng Thaáng giïng vaâo nghïå buön àûúâng 1

Phuã Tûâ: Phuã Tûâ Sún, nay thuöåc huyïån Tiïn Sún, tónh Haâ Bùæc. Phuá Khï: úã xaä Hoùçng Hoáa, tónh Thanh Hoáa. 3 Keã Xaá: laâng Khï Xaá, xaä Hoùçng Lûu, Thanh Hoáa. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

34

Thaáng hai tiïån mña, thaáng ba sang naåo dûâa Thaáng tû quêíy gaánh buön dûa Thaáng nùm cêëy haái caây bûâa lêëy cöng Thaáng saáu quêíy bõ buön böng Thaáng baãy buön mñt, buön cuâng caã nùm. CDTH 33

117.

Em laâ con gaái Phuång Àònh

1

Ngaây ngaây daåo khùæp tónh thaânh: “Ai phi”. CDTH 30

118.

Em laâ con gaái Phuång Thiïn

2

a

Baán rau mua buát mua nghiïn cho chöìng

b

Nûäa mai chöìng chiïëm baãng röìng Boä cöng tùæm tûúái vun tröìng cho rau.

c

ANPT 1a HHÀN 233 TCBD III 147 BK

a - Thiïëp laâ con gaái Phuång Thiïn TCBD II 471 b - Baán rau mua buát sùæm nghiïn cho chöìng TCBD II 471 c - Boä cöng súám töëi vun tröìng cho rau CDHN 119 - Boä cöng tùæm tûúái vun tröìng cho rau

TCBD II 331 TNPD II 79

119.

(a) Em laâ con gaái tónh Nam Chaåy taâu vûúåt biïín ra laâm Cûãa Öng

3

Tûâ ngaây noá múã Cûãa Öng Ài laâm thò ñt, ài röng thò nhiïìu Chõ em cûåc khöí trùm chiïìu Trûúác têìm möåt lûúåt àaä treâo cêìu thang.

1

Phuång Àònh: úã xaä Hoùçng Anh, Hoùçng Hoáa, tónh Thanh Hoáa. Laâng naây ngaây xûa chuyïn mön caâo phi (möåt loaåi nhuyïîn thïí) dûúái söng mang vaâo thõ xaä Thanh Hoáa baán, cûá rao hïët phöë noå àïën phöë kia: “Ai phi”. 2 Phuång Thiïn: thuöåc àõa phêån cuãa ba mûúi saáu phöë phûúâng Haâ Nöåi cuä, trûúác laâ phuã Trung Àö, nùm 1469 àúâi Lï Thaánh Tong àûúåc àöíi laâ phuã Phuång Thiïn. 3 Cûãa Öng: möåt trong nhûäng trung têm than cuãa Quaãng Ninh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

CDTCM 237

(b) Em laâ con gaái tónh Nam Chaåy taâu vûúåt biïín ra laâm Cûãa Öng Tûâ khi múái múã Cûãa Öng Ài laâm thò ñt ài röng thò nhiïìu Chõ em cûåc nhuåc trùm chiïìu Trûúác têìm möåt lûúåt àaä treâo cêìu thang Sinh ra caái nhaâ maáy saâng Saáng trûng àeân diïån thùæp traân nùm canh Öng chuã nghô cuäng àaä ranh Möåt toaán con gaái úã quanh vuâng naây. HT 265

120.

Em laâ con gaái töíng trïn Em ài bùæt caáy, xuöëng lïn ngoä naây Tònh cúå gùåp àûúåc em àêy Coá cho chung meå chung thêìy hay khöng? VNP7 261

121.

Em laâ con gaái xûá Nam Chùm nghïì ài cêëy, sang laâm xûá Àöng Àöìn rùçng xûá Bùæc cao cöng Tröën cha tröën meå tröën chöìng maâ ài. TCBD II 388 TNPD II 79 VNP1 II 159 VNP7 123

122.

Em laâ con uát nhêët nhaâ Lúâi ùn tiïëng noái thêåt laâ khoan thai Miïång em cûúâi nhû caánh hoa nhaâi Nhû nuå hoa quïë nhû tai hoa höìng Ûúác gò anh àûúåc laâm chöìng Àïí em laâm vúå, tú höìng Trúâi xe. CDTCM 113

35

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Xem thïm C 438

123.

Em laâ chuát phêån thuyïìn quyïn Maâ trúâi chùèng biïët thûúng em chuát naâo. HHÀN 172

124.

Em laâ gaái uát öng Trúâi Khi mûa döng gioá, taåt rúi àêìu chaâng. DCNTB I 196

125.

Em laâ thên phêån nûä nhi Thêìy meå thaách cûúái laâm chi beä baâng Tiïìn thúâi chñn huä löìng quang Cau non trùm thuáng hoå haâng ùn chúi Voâng vaâng keáo àuã mûúâi àöi Nhêîn ba trùm chiïëc, tiïìn thúâi muön quan Coân bao cuãa hoãi, cuãa han Cuãa mêët tiïìn cûúái, cuãa mang ta vïì Cûúái ta trùm ngöîng, nghòn dï Trùm ngan, nghòn phûúång, ta vïì laâm dêu Cûúái ta chñn chuåc con trêu Ba trùm con lúån, àûa dêu têån nhaâ Chaâng vïì nhùæn nhuã meå cha Mua tre tiïån àöët, laâm nhaâ úã riïng Chaâng vïì nhùæn nhuã laáng giïìng Queát cöíng, queát ngoä, ra giïng ta vïì Ta vïì ta chùèng vïì khöng Voi thò ài trûúác, ngûåa höìng theo sau Ba baâ cêìm quaåt che àêìu Mûúâi taám, mûúâi chñn ngûúâi hêìu ài àuã thò thöi. CDTCM 209 - 210

126.

Em laâ giaân cho mûúáp noá leo

36

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Noá núã trùm hoa nghòn nuå noá theo anh vïì Anh vïì thùm quaán thùm quï Thùm cha thùm meå chúá vïì thùm “ai”! HGVP 15

127.

Em lêåp caãnh tröìng ba Anh ra tay vun cêy queán cöåi Nay chûâ tröng cho cêy töët laá xanh Chaâng chúi cho thoãa chñ, uáa laá loåi caânh thò thöi. DCBTT 181

128.

Em lêëy chöìng anh khöng coá giêån Súå khi töëi trúâi lûãa cêån maái tranh. CHG 12

129.

Em lêëy chöìng khöng cên àöëi chi caã Noã vûâa àöi chi caã Traách loâng thêìy meå gaã baán em ra ri Em vïì lêëy con dao vaâng tûå vêîn söëng laâm chi cho baån cûúâi. VNP 158

130.

Em maâ khöng lêëy àûúåc anh Thò em tûå vêîn göëc chanh nhaâ chaâng - Anh maâ khöng lêëy àûúåc naâng Thò anh tûå vêîn giûäa gia àûúâng nhaâ em. VNP 126

131.

Em may göëi tai beâo möåt cùåp Sùæm göëi êëp hai àöi Röí ö àaä mua röìi Quaã may àaâ coá sùén Búãi nghe tin nhuãng nhùèng E duyïn núå raä rúâi! Nùçm àïm em luön vaái Trúâi

37

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chúâ cha meå thuêån lúâi Hïî baâ mai túái, thò em cuöën goái theo chaâng Ai deâ lúä dúã trùm àaâng Taåi ai àoá, chúá em naâo coá phuä phaâng chi anh! DCNTB II 132

132.

Em mêët chöìng em chaã coá lo Súå anh mêët vúå, nùçm co möåt mònh. TCBD I 467

133.

Em möåt khuyïn anh búát thaãm Hai khuyïn àoá giaãm sêìu Ba khuyïn anh búát buöìn rêìu Haäy kiïëm núi cêìm sùæt nöëi cú cêìu vïì sau. HHÀN 172 TCBD I 457 BK DCNTB I 100 Möåt khuyïn anh búát thaãm Hai khuyïn anh búát sêìu Ba khuyïn anh búát buöìn rêìu Haäy kiïëm núi cêìm sùæt àïí nöëi nhõp cêìu vïì sau.

134.

Em múã lúâi ra chaâo khaách ngoaâi àûúâng Àïën viïëng chúi phong caãnh hay àïí toã tûúâng viïåc chi? DCBTT 148

135.

Em muöën hoãi baån möåt lúâi Mùåt trúâi úã àoá, tröëc trúâi úã mö? Em vïì van àêët àêët úi! Ra àêy anh chó tröëc trúâi cho em. HPV 90

136.

Em muöën sao cho nïn nghôa taâo khang Àïìn ún cuác duåc daå caâng thsïm vui Nhû mònh maâ muöën gêìn tui

38

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

39

Coá hai bïn phuå mêîu laâm sui múái thaânh Nghô thên qua quêìn aáo chùèng coá laânh Lïî nghi àêu coá cam àaânh caách xa. TCBD IV 38

137.

Em muöën troån thuãy chung, loâng ai chùèng muöën Thêëy ghe anh cheâo xuöëng, ghe thiïëp trúã lïn Hai àaâng tuy kïë möåt bïn Sao anh ngoaãnh mùåt, giaã àoâ quïn em? - Phaãi chi anh khöng coá vúå Àêy vúái àoá coân núå coân duyïn Nay em àaä coá chöìng, anh àêy coá vúå Nïn kïí tûâ raây àaânh àûát núå kïët duyïn. DCNTB II 39

138.

Em muöån chöìng taåi söë àaâo hoa Anh maâ muöån vúå taåi meå cha khöng tiïìn. CDTCM 181

139.

Em nay chñnh thêåt ngai thúâ Anh nhû maái ngoái chú vú möåt mònh. Maái ngoái anh lúåp lêëy ngai thúâ Coá ngai khöng lúåp, àïí chú vú sao àaânh. CDTCM 78

140.

Em nay ài cêëy àöìng sêu Dûúái chên àóa cùæn, trïn àêìu nùæng chang Chaâng úi! Coá thêëu chùng chaâng Möåt baát cúm vaâng, biïët mêëy cöng lïnh. HT 113

141.

Em nay khùn khùæn möåt loâng 1

Muöën cho phu xûúáng phuå toâng cuâng nhau. NNPD 59

1

Phu xûúáng phuå toâng: chöìng noái, vúå theo.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

142.

40

Em nay khùn khùæn möåt loâng Muöën cho phu xûúáng phuå toâng cuâng nhau Loâng em nhû yá súã cêìu. THQP 8b TNPD I 123

143.

Em nay laâ gaái chûa chöìng Ún cha, ún meå, döëc loâng ùn chúi Ùn chúi cho hïët nùm nay Sang nùm kiïëm chöën cho taây ngûúâi ta. CDTCM 79

144.

Em nùçm em nghô maâ coi

a

Àïí anh nûúác ngûúåc thuyïìn xuöi sao àaânh?

b

Em nùçm em nghô maâ coi Cöí kim, kim cöí mêëy ngûúâi nhû em! Em úi nghô laåi maâ xem Hoa núã coá luác trùng lïn coá giúâ c DCTH 109 BK + HT 367 khöng ghi hai doâng a vaâ + Sau doâng c, HT thïm: Yïu em anh phaãi xuöëng àoâ Vûúåt nghïình qua thaác “khoan hoâ” laåi vui Hai doâng naây àûúåc DCTH 109 xïëp thaânh möåt lúâi riïng.

145.

Em ngaä thò chõ phaãi nêng Àïën khi chõ ngaä em bûng miïång cûúâi NNPD 59

146.

Em nghe anh toã lúâi naây Em àoâi àïí boã nhû vêìy sao nïn Taâo khang nghôa úã cho bïìn Liïîu mai hoâa húåp, àöi bïn thuêån hoâa. DCNTB I 180

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

147.

41

Em nghe tin anh coá vúå röìi Duâ gan vaâng daå sùæt, daám àûáng ngöìi vúái anh. CDTCM 30

148.

Em nghe tin anh gioáng giaã ra vïì Cuäng bùçng lûãa àöët böën bïì lûng em. HPV 174 HT 395

149.

Em nghe tin anh gioáng giaã ra vïì Tay em khïu cêy àeân haånh, tay em àïì cêu thú. HPV 174

150.

Em nghó cho chuáng anh xuöi Àoâ lïn khoaãng àöå àöi mûúi thaáng naây Em vïì xin meå xin thêìy Cho anh kiïëm àôa trêìu àêìy lïn chúi. DCTH 113 HT369

151.

Em nghiïng tai dûúái gioá

a

Qua kïí nhoã em nghe raânh

b

Àöi ta coân vûúáng tú maânh Àoá chùèng àaânh, àêy anh cuäng gùæng

c

Soáng ba àaâo mûa nùæng chùèng nao.

d

HHÀN 172 TCBD I 143, 507 BK

a - Em nghiïng tai trûúác gioá DCNTB I 99 - 100 HT431 b - Anh kïí nhoã cho em raânh DCNTB I HT c - Àöi ta vûúáng súåi tú maânh HMN9 d - Soáng ba àaâo, mûa nùæng anh chùèng nao DCNTB I HT

152.

Em ngoan lêëy phaãi chöìng àêìn Cho gioãi mûúâi phêìn, ai biïët rùçng ngoan. NNPD 59 TCBD I 508 TNPD I 122

153.

Em ngöìi dïåt cûãi trïn khung Anh àïën ngöìi hoåc cuâng chung möåt àeân

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Lêëy chöìng nhû tröëng cùåp keân Nhû dao cùåp thúát, nhû àeân cùåp khêu Lêëy chöìng chùèng àûúåc ài àêu Nhû tröëng cùåp chêìu, nhû ngûåa cùåp quên. HT 200

154.

Em ngöìi dûåa boáng doâm song Böîng cún gioá thöíi caânh höìng àûa sang. HPV 69

155.

Em ngöìi dûåa chöën lêìu höìng Vûúân xuên rûåc rúä, cam boâng töët tûúi Laâm giaân cho bñ leo chúi Haát dùm ba chuyïån thûã lúâi nam nhi. HPV 69

156.

Em ngöìi àêu, anh cuäng ngöìi chêìu Yïu em, anh muöën quïåt trêìu cho em. CDTCM 30

157.

Em ngöìi laåi àêy cho anh phên cêu minh baåch Duyïn núå taåi Trúâi khaá dïî traách nhau Noái chûâng mö ruöåt laåi quùån àau Ba thu ùn úã vúái nhau àaä troån niïìm. DCBTT 86

158.

Em ngöìi maáy moác tûúng liïn Nhïån sa trûúác mùæt, ngûúâi Tiïn dêåp dòu. HPV 69

159.

Em ngöìi möåt mònh, em nghô möåt mònh Nghô thên maâ chaã baåc tònh vúái ai Nïn chùng búãi khaách Chûúng Àaâi Thaânh sêìu bïí thaãm, coá ai vúái mònh! VNP 7 238

42

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

160.

43

Em ngöìi dïåt gêëm thïu hoa Em thïu con long, con li, con qui, con phûúång Long, li, qui, phûúång löån xinh àaâ nïn xinh. HGVP 27

161.

Em ngöìi thïìm giïëng giùåt tú Ba nùm giûä troån, möåt giúâ thêët danh. DCBTT 266

162.

Em ngöìi voâi voåi tröng chaâng Chaâng coân úã chöën Traâng An vui cûúâi. DCBTT 235

163.

Em nguã dêåy súám mai Em xuác hai cheán cúm So hai àöi àuäa Àöi àûáng àöi nùçm Dêìu thêìy meå coá àaánh chñn chuåc, möåt trùm Àaánh röìi em dêåy, em cuäng chñ lùm thûúng chaâng. DCNTB I 89 - 90

164.

Em nhòn chi nûúác, em ngùæm chi mêy Chöìng em naâo phaãi chi àêy maâ tòm? DCTH 91

165.

Em nhúá ngaây naâo bïn ao caá löåi Anh chó, anh thïì khöng löîi nghôa keo sún Maâ giúâ àêy anh àaä sang giaâu Anh quïn ài lúâi hûa buöíi ban àêìu cuâng em. TCBD I 456

166.

Em nhúá vïì nhùæc meå nhùæc cha Chúå trûa dûa heáo, keão maâ buöìn thay. DCNTB I 196 BK a - Em vïì giuåc meå cuâng cha HHÀN 173

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

167.

44

- Em nhû baánh laá boác trêìn Coá chi anh phaãi doâ gêìn, hoãi xa Nhên duyïn búãi taåi trùng giaâ Coá nïn thúâi noái “ngûúâi ta” yïn loâng - Àûúåc nhû lúâi êëy thò thöi Anh vïì giïët lúån àöì xöi cûúái liïìn. DCTH 179 HT 390 BK a - Coá nïn thúâi noái cho ta yïn loâng bk DCTH

168.

Em nhû bûác tûúång àang tö Anh nhû ngoâi buát hoå àöì trong tranh. CDTH 105

169.

Em nhû caá leåp suát xûúng Gùåp ngûúâi quên tûã giûäa àûúâng hoãi mua. HHÀN 233

170.

Em nhû caá lûúån àêìu cêìu Anh vïì lêëy lûúái, ngûúâi cêu mêët röìi Nûúác trong caá chùèng cùæn möìi Caâng cêu caâng mêët, caâng ngöìi caâng khuya. CDTCM 78

171.

Em nhû caái buáp hoa höìng Anh giú tay muöën beã vïì böìng nêng niu. HPV 125 HT 390 Sûãa laåi... giú tay uöën beã... HT = giú tay muöën beã

172.

Em nhû cêy quïë giûäa àöìng Àïí cho cuá àêåu cûåc loâng quïë thay Bao giúâ cho cuá noá bay Tiïn ngöìi göëc quïë, quïë nay bùçng loâng. CDTH 108

173.

Em nhû cêy quïë giûäa rûâng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

45

Thúm göëc, thúm ngoån, giûäa chûâng coá thúm? - Em nhû cêy quïë nhaâ quan Keã thò ngùæt ngoån, ngûúâi toan beã caânh. DCTH 161

174.

Em nhû cêy quïë trong nhaâ Anh nhû ngûúâi khaách ài qua ngoaâi àûúâng. NASL I 54b

175.

Em nhû cêy quïë trong nhaâ Anh nhû ngûúâi khaách ài qua ngoaâi àûúâng Phoâng khi anh coá nhúä nhaâng Anh vaâo thùm quïë, quïë caâng töët tûúi. NASL II 29b

176.

Em nhû cêy quïë trong rûâng Thúm cay ai biïët ngaát lûâng ai hay Anh nhû cêy phûúán nhaâ chay Em nhû chiïëc àuäa saách baây sao nïn. TCBD III 185 THQP 8a TNPD II 80 Xem thïm T 1061, 1062

177.

Em nhû con caá giûäa vúâi Ai lanh tay thò àûúåc, ai chêåm lúâi thò thöi. CDTCM 30

178.

Em nhû con caá rö kia loác vuäng trêu àùçm Ngûúâi mong thaã lûúái, ngûúâi nhùçm buöng cêu Em nhû con caá rö kia loác vuäng chên trêu

a

Ba baãy hùm möët caái cêìn cêu chêu vaâo.

b

bk

a - Con caá rö nùçm vuäng chên trêu b - Laâm cho nùm baãy cêìn cêu chêu vaâo

CDTH 108

179.

Em nhû con haåc àêìu àònh

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Muöën bay khöng nhêëc nöíi mònh maâ bay. HT 190 VNP7 187 Xem thïm C 147

180.

Em nhû con haåc trong chuâa Muöën bay nhûng mùæc con ruâa quêën chên. DCBTT 260

181.

Em nhû chim noå àang bay Anh nhû con caá mùæc raây lûúái giùng. DCBTT 273

182.

Em nhû hoân cûát tröi söng Anh nhû con choá àûáng tröng trïn búâ. NGCK 174b BK TNPD I 122: Em nhû cuåc cûát tröi söng Anh nhû con choá àûáng tröng trïn búâ.

183.

Em nhû quaã bñ trïn cêy Àang tay meå ngùæt, nhûäng ngaây coân non HPV 158 HT 193

184.

Em nhû têëm voác àaåi höìng Anh nhû chó kim tuyïën thïu röìng nïn chùng. NGCK 133a

185.

Em nhû töë nûä trong tranh Anh nhû ngoâi buát cùæm caânh hoa mai Tiïëc thay mùæt phûúång maây ngaâi Höìng nhan thïë vêåy núä hoaâi têëm thên. DCTH 128

186.

Em nhû töë nûä trong tranh Anh nhû thuyïìn vaán, lïn ngïình àûúåc chùng? DCTH 91

46

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

187.

47

Em noã tham chi bïå göî giûúâng leâo Tham anh coá àöi ba chûä, dêîu àoái ngheâo cuäng êëm ïm. DCBTT 260

188.

Em noã tham chi núi quyïìn cao chûác caã Möåt mai khöng chõu khoá ùn laâm thò vaâng àaá cuäng tan Em quyïët theo anh noã kïí chi àoái khoá cú haân Sau naây Trúâi cöi ngoá laåi, têët seä coá baåc ngaân trong tay. DCBTT 81

189.

Em noái vúái anh em thúâ meå kñnh cha Cúá sao em ài tûâ canh möåt àïën canh ba chûa vïì? DCBTT 118

190.

Em noái vúái anh Nhû rûåa chùåt xuöëng àêët Nhû Phêåt chêët vaâo loâng Hoaån naån tûúng cûáu

1

2

Sanh tûã bêët li

Bêy chûâa àùång chûä vu quy Em àùång núi quyïìn quyá, em nghô gò túái anh. CHG 30

191.

Em noái vúái anh nhû rûåu cheám xuöëng àêët, nhû mêåt gioát vaâo tai Tiïìn hêåu anh laâm rûáa, nhêåt lai nhû thïë naâo? DCNTB II 31 Xem thïm A 440

192.

Em öm boá maå xuöëng àöìng Miïång ca tay cêëy maâ loâng nhúá ai. HHÀN 233 HT 172 TCBD I 143 TCBD II 331 VNP7 209 BK a - Miïång hoâ tay cêëy maâ loâng nhúá ai DCNTB I 196

1 2

Hoaån naån tûúng cûáu: gùåp hoaån naån cuâng cûáu giuáp nhau. Sinh tûã bêët li: söëng chïët khöng lòa nhau.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

193.

48

Em úã nhaâ vúái meå vúái cha Caái noán tiïìn rûúäi quan ba mûúi àöìng Àïën khi bûúác vïì cuâng chöìng Caái noán mûúâi àöìng quai laåi bùçng mo, NASL II 18b BK + TNPD II 159: Tûâ ngaây töi úã cuâng cha Caái noán chñn rûúäi, thao ba mûúi àöìng Àïën khi töi vïì cuâng chöìng Caái noán saáu àöìng maâ buöåc quai mo. + HHÀN 251: Tûâ ngaây töi úã vúái cha Caái noán chñn rûúäi thao ba mûúi àöìng Àïën khi töi vïì cuâng chöìng Caái noán saáu àöìng maâ buöåc quai mo.

194.

Em úã söng dûúái múái lïn Coá lúâi chaâo baån söng trïn múái vïì Thuyïìn anh buön baán nhûäng gò Lúä buöìm laåc gioá bêy giúâ múái xuöi? DCTH 88

195.

Em úã trong núá caâng thûúng caâng nhúá Anh úã ngoaâi naây caâng thaãm caâng sêìu Bao giúâ ngoåc laåi hoâa chêu Cho chaâng gùåp thiïëp giaãi mêëy cêu thêm tònh. DCBTT 106

196.

Em úi, anh baão em naây

a

Söng sêu chúá löåi, àoâ àêìy chúá ài.

b

NNPD TNPDI 122

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK

49

a - Em úi, anh baão àêy naây TCBDII 331 - Naâo lúâi anh dùån cö bay NGCK 143a b - Söng sêu chúá löåi, àoâ àêìy chúá qua ÀNQT 95a Söng sêu chúá löåi àoâ àêìy chúá sang LHCD 12a

197.

Em úi! anh baão em naây

a

Trûáng choåi vúái àaá coá ngaây vúä tan.

b

NNPD 59 NASL I 22b TCBDI 508 BK

a - Em úi! chõ baão em naây VNP1II 85 VNP7 87 - Em úi! anh baão àêy naây NGCK 152b b - Trûáng choåi vúái àaá coá ngaây trûáng tan

ÀNQT I 96b LHCD24b NGCK

198.

Em úi chõ baão em naây Nhêët mùån laâ muöëi nhêët cay laâ gûâng. NASL III 13a

199.

Em úi, chõ baão em naây Nhêët mùån laâ muöëi, nhêët cay laâ gûâng Nhêët cao laâ nuái Tam Tûâng Chõ coân àaåp àöí nûäa rûâng coã may Nhêët àeåp laâ nuái Sún Têy Chõ coân chaã tiïëc nûäa dêy bòm bòm! TCBDI 254 TCBDII 522 TNPDII 81 VNP1II 164 VNP7 127 - 128

200.

Em úi chúá khaá bön haânh Duyïn àêu núå àoá ai daânh em lo. HHÀN 172, 233 TCBDI 209

201.

Em úi chúá lêëy chöìng nguöìn

1

Chim kïu vûúån huá, sêìu tuön möåt mònh. DCNTB II 98

1

Chöìng nguöìn: chöìng úã trïn nguöìn, thûúång du.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

202.

50

Em úi chúá thaãm àûâng phiïìn Toác xe trùm loån, anh nguyïìn gúä xong. DCNTB II 97

203.

Em úi! Duâ ngaái, duâ gêìn Duâ cho caách giêåu, ngùn sên mùåc loâng Àöi ta nhû nûúác möåt doâng Nhû cêy möåt cöåi, nhû söng möåt nguöìn. HPV 125 HT 390

204.

1

Em úi! Àöi ta àaä lúä dô ra röìi Lo cùæn böng tha traái àïí lêìn höìi nuöi con. DCBTT 105

205.

Em úi àûâng khoác chõ yïu Nñn ài chõ kïí Truyïån Kiïìu cho nghe. HHÀN 90

206.

Em úi àûâng lêëy quên buön! Höìi vui noá úã, höìi buöìn noá ài. DCNTB II 161

207.

Em úi! Em úã cho ngoan Möåt hai nùm nûäa lo toan cûãa nhaâ Em úi àûâng phuå meå giaâ! Möåt vaâi nùm nûäa lo nhaâ cho anh Em thúâi buön baán cho lanh Àïí anh chùm chó hoåc haânh cho thöng Mai sau anh àêåu quêån cöng Em laâm chñnh thêët xem tröng cûãa nhaâ Trûúác thúâi nïn thêët nïn gia Sau thúâi traã nghôa meå cha sinh thaânh. CDTH 152

1

Lúä dô: troát lúä.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

208.

51

Em úi khöng lêëy chöìng ài Em cêìm duyïn laåi coá khi beä baâng. HPV 125

209.

Em úi, laåi àêy chõ dêåy caái caách chï chöìng Cúm ùn chùèng thöíi maá höìng uã ï - Cúm thúâi bûäa söëng bûäa khï Möåt ngaây ba bûäa ngöìi lï laáng giïìng Töëi thúâi cùæp chiïëu nguã riïng Hïî chöìng coá goåi thúâi àûâng coá thûa Em coân thoái êëy thúâi chûâa. NASL II 16b

210.

Em úi ngoaãnh mùåt laåi àêy! Anh nhòn thêëy mùåt cho khuêy têëm loâng. DCTH 176 BK CDTCM 31: Em vïì ngoaãnh mùåt laåi àêy Àïí anh ngoá chuát cho khuêy cún buöìn.

211.

Em úi ta nguyïån nhau cuâng Rùng long toác baåc ta àûâng quïn nhau. bk a - Rùng long toác baåc ta coân yïu nhau HPV 125

212.

Em úi thên thïí anh àêy Lúâ àúâ mùæt lúán, töëi ngaây saáng àïm. NASL II 48b

213.

Em phaãi gùåp öng Tú hoãi sú cho biïët Gùåp baâ Nguyïåt gaån thiïåt cho raânh Vò àêu hoa noå lòa caânh Núå duyïn sao súám dûát tònh cho àang. HT 434

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

214.

Em quyïët tònh nûúng dûåa boáng toâng ÊËp iu nhûäng luác àïm àöng laånh luâng Têm höìn mú tûúãng naäo nuâng Mònh úi! Àïm laånh quaåt muâng chúâ ai. TCBDIV 25

215.

Em quyïët theo anh, àêìu xanh cho chñ toác baåc, àaá taåc thaânh bia Khöng hay nghôa nhún súám kïët vöåi lòa Boã mònh em chõu súám khuya möåt mònh. DCBTT 106

216.

Em quyïët theo anh àêìu xanh toác baåc Söëng thúâi gúãi naåc, thaác thúâi gúãi xûúng Khöng hay àaáp lêëy búåm lûúâng ÚÃ trung mùæc caån, thïë thûúâng cûúâi chï. DCBTT 96

217.

Em ra lêëy chöìng caách möåt caái phaá Nïn chi phaãi chõu hai chûä li hûúng Nay àaä caách trúã àöi phûúng Thêìy meå úã nhaâ àùæng cúm ngheån nûúác, khöí trùm àûúâng húäi anh. DCBTT 108 - 109

218.

Em ra vïì cho anh mûúån caái khùn tay Goái cêu tònh nghôa keão lêu ngaây quïn ài. CDTCM 31

219.

Em ra vïì röìi, àûâng nhùæc em liïìn Keão em sêìu naäo, em quïn viïåc mêìn. VNP1 II 140 VNP7 439

220.

Em rùçng em chùèng lêëy anh Àïí anh baán cûãa baán nhaâ anh theo Coân möåt caái cöëi àêm beâo

52

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

53

Anh àêy baán nöët anh theo em vïì. TCBDI 142

221.

Em rùçng em muöën ài buön

a

Anh vïì kiïëm chöën nha mön ngöìi tuêìn

b

Duâ em buön baán xa gêìn

c

Laâm sao cho khoãi cûãa tuêìn anh àêy.

d

ANPT 16b NGCK116b QPHT 32a BK

a - Em rùçng em coá ài buön ÀNQT 108b LHCD45a b - Anh vïì kiïëm chuát nha mön ngöìi tuêìn CDTCM 77 c - Duâ em buön xa baán gêìn TCBDIII 475 d - Laâm sao traánh khoãi cûãa tuêìn àêy anh

CDTCM TCBDIII TNPD II 79 - Laâm sao traánh khoãi cûãa tuêìn cuãa anh. HHÀN 233 TCBD 556

222.

Em sùæm cho anh möåt böå caánh, anh ài chúi döng daâ AÁo the hoa têìm cuác dïåt Duâ caánh dúi, anh àöåi trïn àêìu Khùn nhiïîu Tam Giang anh xïëp àöåi àêìu Lûúåc àöìi möìi giùæt trïn buái toác Caái gûúng taâu anh àïí soi chúi Haâi hoa nhiïîu anh sùæm möåt àöi Cho anh ài laåi rong chúi phöë phûúâng. NGCK 171a

223.

Em thaác bao nùm xûúng taân cöët ruåi Em àêìu thai con nhaån baåch vïì àêåu buåi chanh Cêët tiïëng kïu anh ài hoãi vúå, àûâng chúâ àúåi em nhû höìi buöíi xuên xanh khöng coân. HHÀN 172 - 173

224.

Em tham àöìng baåc hoa xoeâ Tröën cha tröën meå ài kïì ngûúâi Têy. NASLI 2a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

225.

(a) Em tham giaâu lêëy thùçng beá tñ tõ tò ti Laâng trïn xaä dûúái thiïëu gò con trai to Em àem thên ài cho thùçng beá noá giaây voâ Muâa àöng thaáng reát noá nùçm co trong loâng Tûúãng àïën cún em böìng àûác öng chöìng lïn Noá coân niïn thiïëu chùèng nïn cúm chaáo gò Noá cûá nguã, àïm noá ngaáy khò khò Àïí noá lïn buång, noá thò rùçng: thöi! NGCK 161a - 161b

(b) Em tham giaâu em lêëy thùçng beá tñ ti Laâng trïn xaä dûúái thiïëu gò trai to Em àem thên cho thùçng beá noá giaây voâ Muâa àöng thaáng reát noá nùçm co trong loâng Cuäng mang laâ gaái coá chöìng Chñn àïm chûåc tiïët nùçm khöng caã mûúâi Noái ra súå chõ em cûúâi Maá höìng boã quaá thiïåt àúâi xuên xanh Em cuäng liïìu thên vïì thùçng beá treã ranh Àïm nùçm súâ moá lêìn quanh cho noá àúä buöìn Buöìn mònh em bïë noá lïn Noá coân beá daåi àaä nïn cúm chaáo gò? Noá nguã noá ngaáy khò khò Möåt giêëc àïën saáng coân gò laâ xuên Chõ em úi! Hoa núã mêëy lêìn. NASL II 14b BK + TNPD II 161: Tham giaâu em lêëy thùçng beá tñ tò ti Laâng trïn, traåi dûúái thiïëu gò trai tú Em àem thên cho thùçng beá noá giaây voâ

54

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Muâa àöng thaáng giaá noá nùçm co trong loâng Cuäng àa mang laâ gaái coá chöìng Chñn àïm chûåc tiïët nùçm khöng caã mûúâi Noái ra súå chõ em cûúâi Maá höìng boã quaá, thiïåt àúâi xuên xanh Em cuäng liïìu mònh vïì thùçng beá treã ranh Àïm nùçm súâ moá quêín quanh cho àúä buöìn Buöìn mònh em laåi bïë thùçng beá noá lïn Noá coân beá moån àaä nïn cúm chaáo gò Noá nguã noá ngaáy tò tò Möåt giêëc àïën saáng coân gò laâ xuên Chõ em úi! hoa núã mêëy lêìn! + HHÀN 141: Tham giaâu em lêëy thùçng beá tñ tò ti Laâng trïn xaä dûúái thiïëu gò trai tú Em àem thên cho thùçng beá noá giaây voâ Muâa àöng thaáng giaá noá nùçm co trong loâng Cuäng àa mang laâ gaái coá chöìng Chñn àïm chûåc tiïët nùçm khöng caã mûúâi Noái ra súå chõ em cûúâi Maá höìng boã quaá möåt àúâi xuên xanh Em cuäng liïìu mònh vò thùçng beá treã ranh Nùçm àïm súâ noá quêín quanh cho àúä buöìn. Buöìn mònh em laåi bïë thùçng beá noá lïn: Noá coân beá moån, àaä nïn cúm chaáo gò? Noá nguã noá ngaáy khò khò Möåt giêëc àïën saáng coân gò laâ xuên? Chõ em úi hoa núã mêëy lêìn? Sûãa laåi: HHÀN chùæp thïm Ch 633 vaâ E34. Nbs àaä taách ra.

55

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

226.

56

Em tham núi quêìn röång aáo daâi Nïn em phaãi vaác hai vai hai caây Em vïì em lêëy anh àêy Hai vai hai cêy anh laåi vaác cho. HPV 125

227.

Em thêëy anh beá chúá sêìu Öng bao nhiïu tuöíi chêm bêìu bêìu thui. NNPD 59

228.

Em thêëy anh em, cuäng mong chaâo

a

Súå loâng baác meå cêy cao laá daâi. THQP 26b BK a - Thêëy em anh cuäng muöën chaâo HT 152

229.

Em thêëy anh em cuäng muöën chaâo a Súå anh chöìng cuä noá àûáng búâ raâo noá tröng. NNPD 60 TNPD I 122 Xem thïm T 462

230.

- Em thêëy anh em cuäng muöën chaâo Súå anh chöìng cuä, hùæn àûáng búâ raâo hùæn tröng

a

- Hùæn tröng thò mùåc hùæn tröng Àaä quyïët möåt loâng, ta quyïët lêëy nhau. TCBDI 254 TNPD II 80 BK a - Súå anh chöìng cuä àûáng búâ raâo, hùæn tröng VNP1 I 114 VNP7 257 Xem thïm T 462

231.

Em thêëy anh em cuäng muöën chaâo Súå loâng baác meå cêy cao laá daâi Em thêëy anh, em cuäng muöën thûúng Súå loâng baác meå soi gûúng khöng tûâng. VNP1 I 113 VNP7 257

232.

Em thêëy anh em cuäng muöën chaâo

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

57

Súå rùçng chõ caã giùæt dao trong mònh! Àêëy giùæt dao, àêy gûúm kïì naách

b

Thuêån nhên tònh cùæt vaách sang chúi.

c

HHÀN 131 TNPD II 80 BK

a - Thêëy anh em cuäng muöën chaâo THÀQ 4 TNPD II 164 b - Àêëy giùæt dao, àêy gûúm keä naách VNP1 I 163 VNP7 299 - Dao trong mònh, gûúm anh cùæp naách bk TNPD II c - Àaä thuêån tònh ta khoeát vaách ta chúi TNPD II

Xem thïm T 462

233.

Em thêëy anh em, cuäng muöën thûúng Chó súå mùæc möëi tú vûúng úã nhaâ Anh vïì gúä möëi vûúng ra Röìi mai em seä giao hoâa vúái anh. NASL II 8a

234.

Em thò canh cûãi viïåc nhaâ Chaâng thò ài hoåc, àöî ba khoa liïìn Khoa trûúác thò àöî giaãi nguyïn Khoa sau tiïën sô, àöî liïìn ba khoa Vinh qui baái töí vïì nhaâ Àïí thiïëp tröng thêëy thiïëp hoâa mûâng thay Cöng thiïëp lo liïåu bêëy chêìy Chaâng ài ngûåa thùæm, thiïëp nay voäng àaâo Thiïëp sùæm cho chaâng möåt chiïëc nhaâ cao Bùçng chñn mêîu àêët, bùçng ba quaäng àöìng Cöåt caái thùm thùèm veä röìng Mûúån ba vaån thúå traã cöng àïì huïì Thiïëp àaánh hoân àaá xêy heâ 1

Thiïëp cho xeã nuái Ba Vò vïì xêy 1

Ba Vò: (tûác laâ nuái Taãn Viïn) xem chuá thñch úã A 137

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

58

Trïn thïìm ngûåa chaåy baãy ngaây Chung quanh laát vaán cöåt taây göî thöng Göî mun àoáng chiïëc thuyïìn röìng Cûãa ngoä bùçng àöìng saáng löån nhû gûúng. CDTCM 208 - 209

235.

Em thò ài cêëy lêëy cöng Àïí anh nhöí maå tiïìn chung möåt loâi

1

Àem vïì cho baác meå coi

a

Laâm con phaãi thïë em úi. TCBD II 294 THQP 22b TNPD II 79 BK a - Àem vïì cho baác meå xúi HHÀN 71 Sûãa laåi: ... tiïìn chung möåt lúâi TCBD, TNPD = ... tiïìn chung möåt loâi ... tiïîn chung möåt lúâi HHÀN = ... tiïìn chung möåt loâi

236.

Em thò ài cêëy ruöång böng Anh ài cùæt luáa àïí chung möåt nhaâ

a

Àem vïì phuång dûúäng meå cha Muön àúâi tiïëng hiïëu ngûúâi ta coân truyïìn CDNÀ 24 HHÀN 71 HT 214 TNPD II 79 VNP1 I 150 VNP7 309 BK a - Àïí anh ài gùåt luáa chung möåt nhaâ THQP 18b

237.

Em thò trûúáng gêëm maân laâ Chõ thúâi tan taác nhû hoa giûäa àûúâng. HT 218 VNP7 311 BK a - Em thúâi trûúáng gêëm quêìn laâ NNPD 59 NQPN 14 TNPD I 122

238.

Em thò vaác cuöëc thùm àöìng Anh thò giaã caách mang löìng choåi chim Vò em anh phaãi ài tòm 1

Loâi: dêy xêu àöìng tiïìn cöí.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

59

Xûa nay anh biïët choåi chim laâ gò! CDTCM 77

239.

Em thúâi canh cûãi trong nhaâ Nuöi anh ài hoåc àùng khoa baãng vaâng Trûúác laâ vinh hiïín töí àûúâng Boä cöng àeân saách, lûu phûúng àúâi àúâi. TCBD III 147 THQP 18b TNPD II 79 BK a - Trûúác laâ vinh hiïín töng àûúâng HHÀN 233 TCBD II 331 Sûãa laåi:... ài hoåc àûáng khoa baãng vaâng HHÀN TCBD II =... ài hoåc àùng khoa baãng vaâng

240.

Em thûa vúái anh: Àöi nûúác anh em ta AÁo vaãi daãi gai, cöí kim chi nghôa Anh àûa chên ra tön thêìn àaä àoaån Chõ em nhaâ em coá cúi trêìu àûa tay nêng laåi hêìu anh - Em thûa vúái chõ: Cúi trêìu àïí àôa bûng ra Trêìu chùén cau leã thêåt laâ trêìu cau. HT 319

241.

Em thûúng ai nêëp buåi nêëp búâ Súám tröng àoâ ngûúåc, töëi chúâ àoâ xuöi Thuyïìn anh àêåu bïën lêu röìi Sao em chûa xuöëng maâ ngöìi thuyïìn anh? DCTH 83 HT 361

242.

Em thûúng anh, cha meå cuäng phaãi theo Chiïëc taâu buöìm kia àang chaåy, quùng neo cuäng ngûâng. DCNTB II 79 HT 445

243.

Em thûúng anh, cha meå khöng cho Tòm núi khuêët tõch khoác no röìi vïì. DCNTB II 63

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

244.

60

Em thûúng anh chùèng daám noái ra Möîi chiïìu möîi daåo ài qua khoác thêìm. DCNTB II 57

245.

Em thûúng anh dêìu cha meå coá quêën toác keâo nhaâ Àaánh bùçng roi sùæt, xa maâ khöng xa Chûâng naâo roi sùæt tröí hoa Cêy khö núã nhuåy, àöi àûáa ta múái lòa. DCNTB II 18

246.

Em thûúng anh khöng daám thõ thiïìng

1

2

Nuáp cêy iïëng boáng , chúâ quyïìn meå cha. DCBTT 261

247.

Em thûúng anh möåt chuát meå giaâ Thûúng anh möåt chuát anh laâ àaân öng Lêëy ai lo lùæng viïåc àöìng Lêëy ai lo liïåu viïåc trong cûãa nhaâ Hay laâ anh lêëy quaách ta Àïí ta nuöi àúä meå giaâ cho anh Meå giaâ laâ meå giaâ anh Em nay dêu múái cúm canh chûa tûúâng Vñ bùçng anh coá loâng thûúng Thúâi anh che chúã moåi àûúâng cho em. NASL II 27a

248.

Em thûúng anh nhû chó buöåc troån voâng Anh àûâng baåc daå àem loâng quïn em. DCNTB II 20

249.

Em thûúng anh nhû nûúác àêìy ùm ùæp Vùæng anh möåt bûäa, loâng em àaä ruöåt naát gan bêìm

1 2

Thõ thiïìng: thõ thûúâng, coi thûúâng, xem nheå Iïëng boáng: êín nêëp, nuáp boáng

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Vò ai thûúng tröåm nhúá thêìm Cuäng vò anh nïn em múái tuön dêìm höåt chêu. DCNTB I 136

250.

Em thûúng anh, nhûng thêìy meå thoaái thaác Chuá baác àoán can Bêån naây huïå heáo theo lan bêån naây. - Anh coá muöën gêìn, em veä chûúác cho Cêìm möåt buöìng cau, chai rûúåu anh giaã àoâ àïën chúi - Tay anh cêìm chai rûúåu buöìng cau Ài ngaã àaâng sau thêy meå chï khoá Ài àaâng cûãa ngoä, chuá baác chï ngheâo Nhùæn chûâng duyïn núå cheo leo Soáng to thuyïìn nùång, khöng biïët chöëng cheâo coá qua khöng? - Thêìy meå khöng thûúng thò miïång bêím chên quò Thêìy meå thûúng em chûâng naâo, thûúng anh chûâng êëy chúá coá can gò maâ anh lo - Thêìy meå sinh em ra khöng suy nghô cho xa Baây ra lïî lïå khöng thûúng con thûúng rïí Súå vuöng troân trûúác sau sau trûúác Anh dúâi chên nhúám bûúác ra vïì Nhên sinh baách nghïå anh laâm nghïì àïí cûúái em - Cú chi coá miïëu giûäa àöìng Àïí em vö thïì hùèn daå keão loâng anh nghi - Coá thiïåt nhû lúâi em noái khöng? Hay loan àang ùn vúái phuång, chöå röìng laåi muöën bay? - Em khöng thûúng anh Chûá thûúng anh thò thïì thöët taåi àêy Loan maâ khöng ùn vúái phuång Chûá àaä ùn vúái phuång, röìng bay mùåc röìng. DCBTT 192 - 193

61

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

251.

Em thûúng anh ruöåt thùæt gan baâo Biïët anh coá thûúng em laåi chuát naâo hay khöng? - Trùng lïn lêëp loá àêìu caânh Àïën nay töi múái biïët buång mònh thûúng töi. DCTH 179

252.

Em thûúng anh thêìy meå ngùm nghe Cêåu, cö, chuá, baác, àoâi àêåu beâ thaã tröi Thaã tröi rùng àùång maâ thaã tröi Anh Höì em Haán cuäng löi nhau vïì. DCBTT 159

253.

Em thûúng coân buång meå thêìy Àeân treo trûúác gioá biïët xêy ngaã naâo. DCBTT 234

254.

Em thûúng, em nhûäng khoác thêìm Nhúá núi chaâng nguã, chaâng nùçm sao yïn Chaâng cöë trúã lïn Cho em hoãi thùm Àöi lúâi gûãi túái: Thùm baån cuâng phûúâng Gûãi lúâi nhûäng nhúá cuâng thûúng Ai laâm ta phaãi àöi àûúâng caách xa? CDTH 132

255.

Em thûúng, khöng thûúng, noã biïët Em thöët nhiïìu lúâi thaãm thiïët hún thûúng Thiïëu chi ba phuã Thûâa Thiïn Thêëy anh coá ngaäi, nïn em öm duyïn ngöìi chúâ Chúâ anh xuên maän, heâ qua Böng lau àoaái núã, sao maâ vùæng tin! Chúâ anh thaáng taám àaä qua Thaáng mûúâi àaä luån, thaáng ba maän röìi. VNP7 228

62

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

256.

Em tiïëc con dao beá maâ laåi sùæc thay Chuöi sûâng bõt baåc vïì tay ai cêìm Em traái nhên duyïn, em chùèng àûúåc cêìm Àïí cho ngûúâi khaác àûúåc cêìm dao loan Àûúåc nhû hoa huïå hoa lan Thò em cuäng chùèng phaân naân laâm chi Àûúåc nhû hoa cuác, hoa quò Thò em cuäng boä möåt thò chúi hoa. CDTCM 129

257.

Em toan taát bïí cêëy cêìn Em toan àaánh truác tröìng sên nhaâ chaâng Vò àêu duyïn phêån lúä laâng Àïí cho caânh baåc, laá vaâng xa nhau. CDTCM 78

258.

Em töi buöìn nguã nghï Con tùçm àaä chñn con dï àaä muâi. HHÀN 49

259.

Em töi buöìn nguã buöìn nghï Con tùçm àaä chñn, con dï àaä muâi Con tùçm àaä chñn, àïí laåi maâ nuöi Con dï àaä muâi, laâm thõt em ùn. VNP1II 134 VNP7 506

260.

Em trao àöi àuäa nhoã Anh gùæp than lûãa àoã, boã vö lû vaâng Than lûãa taân, lû vaâng laånh ngùæt Traách ai laâm anh bùæc em nam. DCNTB II 24 HT 434

261.

Em treâo àeâo Em lùån suöëi

63

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Em qua löëi noå Anh thò coá thûúng Huyïån Töëng Sún coá chaâng Tûâ Thûác Rùæp mon men lïn coäi tiïn àûúâng Ruã nhau len nuái lïn nûúng Tòm thúâi chùèng thêëy nhûäng thûúng cuâng sêìu Yïu nhau chùèng lêëy àûúåc nhau Laâm cho töën bêëc hao dêìu luöëng cöng Thuyïìn nan cheâo thùèng giûäa doâng Em muäi anh laái lïn thaác xuöëng ghïình àûúåc khöng? HGVP 36

262.

Em tröng anh nhû caá tröng sao Nhû lï tröng lûåu, nhû àaâo tröng mûa. DCNTB II 119

263.

Em tröng möåt àïm thaânh hai Hai àïm thaânh böën, cho daâi nùm canh. CDTCM 31

264.

Em tröng thêëy anh daå sêìu nhû muöëi Coân súå bïn ngoaâi, chaã daám thúã than Súå khaách muön vaân, tay àûa buát ngoåc Tûúãng nhúá àïën chaâng, böîng chöëc nhúá ai? Bïí kia ai taát nïn vúi? Ngêîm àïën sûå àúâi muöën kïët nhên duyïn Muöën kïët nhên duyïn vúái ngûúâi Têìn Têën Ngûúâi Têìn Têën se sêín nhû sún Lùm le caânh truác rêåp rúân caânh mai... VNP7 237

265.

Em tröng thêëy anh, em cuäng muöën theo Súå meå anh ngheâo, baán vaáy em ài. NNPD 60 TCBD I 508 TNPD I 122

64

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

266.

Em tröìng tre anh chúá beã mêìm Yïu em anh chúá êm thêìm cuâng ai - Em tröìng khoai anh chúá chiïët àaâi Yïu em, chúá lêëy ngûúâi ngoaâi hún em - Em tröìng dêu anh chúá beã chöìi Yïu em anh chúá àûáng ngöìi cuâng ai. HGPT 10

267.

Em trúã vïì thò nùçm sêëp möåt bïì, khöng trùn khöng trúã Chïët ài thò lúä, söëng laåi thò phiïìn Em nhû con diïìu bay giûäa choán thanh thiïn Àïí coi ngûúâi baån cuä àaão àiïn thïë naâo. DCBTT 97

268.

Em vïì anh coá nhúá khöng Daå em noáng naãy nhû xöng lûãa loâ. DCBTT 179

269.

Em vïì beã laá giêëu àêy Àïí mai em nhúá chöën naây em lïn. CDTCM 31

270.

Em vïì cùæt raå àaánh tranh Chùåt tre cheã laåt cho anh lúåp nhaâ Súám khuya hoâa thuêån àöi ta Hún ai gaác tña lêìu hoa möåt mònh. HT 151 VNP7 198

271.

Em vïì cho töët dêy tú Mûúâi phêìn anh cuäng cho möåt phêìn. CDTCM 31

272.

Em vïì chong choáng maâ ra Keão anh chúâ àúåi sûúng sa laånh luâng Sûúng sa thò mùåc sûúng sa

65

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

66

Em coân thu xïëp cûãa nhaâ chûa xong. CDTCM 77

273.

Em vïì chöën êëy laâm chi Àöìng chua nûúác mùån chên ài choái saânh Em vïì quï cuä vúái anh Chùn tùçm dïåt vaãi cho thanh con ngûúâi. CDTH 97 - 98

274.

Em vïì àuåc nuái loân qua Vùæt cöí chaây ra nûúác, thò ta laâm chöìng. VNP7 435 Xem thïm A 558

275.

Em vïì em hoãi meå cha

a

Coá cho em lêëy chöìng xa hay àûâng. ÀNQT 107a LHCD 42a THQP 27a BK a - Em vïì hoãi meå cuâng cha NNPD 59 TCBD I 562 TNPD I 121

276.

Em vïì em hoãi meå cha Coá cho em lêëy chöìng xa hay gêìn? Coá con maâ gaã chöìng xa Möåt laâ mêët giöî, hai laâ mêët con Coá con maâ gaã chöìng gêìn Coá baát canh cêìn noá cuäng àem cho. KSK 11a Xem thïm C 1036 H 170 T 11

277.

Em vïì em laåi ra ngay Chaâng àûâng tûúãng gioá tröng mêy maâ phiïìn. NASL II 27b

278.

Em vïì giaä gaåo ba giùng, Àïí anh gaánh nûúác Cao Bùçng vïì ngêm Cao Bùçng xa lùæm anh úi,

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh vïì gaánh nûúác giïëng thúi cho gêìn. NNPD 60

279.

Em vïì giaä gaåo ba trùng Àïí anh gaánh nûúác Cao Bùçng vïì ngêm Nûúác Cao Bùçng ngêm thò trùæng gaåo Anh biïët em coá liïåu àûúåc vêìy Trêìn trêìn nhû Cuöåi trong trùng Biïët rùçng cha meå coá bùçng loâng khöng Àïí anh chúâ àúåi luöëng cöng? NGCK 99b

280.

Em vïì giaä gaåo ba trùng Àïí anh muác nûúác Cao Bùçng vïì vo. HPV 125

281.

Em vïì giuåc meå cuâng thêìy Cùæm saâo àúåi nûúác biïët ngaây naâo trong? HHÀN 173

282.

Em vïì hoãi meå cuâng thêìy Coá cho anh cûúái thaáng naây thò cho. TNPD I 122

283.

Em vïì keã bïí vúái anh Chùæp gai àan lûúái cho thanh con ngûúâi Àêët àïí beã laâ àêët ùn chúi Khöng giaâu cuäng khaá, úã trïn àúâi boáng àaá chên chim Chûa vúå anh múái ài tòm Ra àûúâng laåi gùåp àûúåc em chûa chöìng Em chûa chöìng àaä àaânh möåt leä Anh chûa vúå tûâ beá àïën nay Tònh cúâ ta gùåp nhau àêy Bïn àöng thò bïí, bïn têy thò cöìn

67

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Bïn trïn thò coá nuái Trûúâng Bïn ngoaâi hoân Neå, cö nûúâng nghô sao? VNP7 449

284.

Em vïì Keã Chúå em coi Kòa dinh quan lúán, kòa choâi bùæn cung Con ngûåa höìng bao tiïìn, bao hêåu Caác quan traâo aáo bêåu lûng àai Suáng anh vaác vai, hoãa mai anh toång naåp Anh bùæn mai naây àuâng àuâng daå daå Anh bùæn mai naây traã núå nhaâ Vûúng Thûúng anh göëi àêët nùçm sûúng. HT 315

285.

Em vïì khöng leä anh àûa Vaái trúâi àûâng nùæng àûâng mûa em vïì. HHÀN 131

286.

Em vïì laâm dêu ba vúái maá, giaã nhû noå laâm dûa Ba böën nùm trúâi, ba vúái maá coân boá buöåc ài thûa vïì trònh. TCBD II 214

287.

Em vïì mua túâ giêëy thanh thiïn Lêëy da trúâi boåc laåi, àïí ta kïët nguyïìn vúái nhau. CDTCM 30

288.

Em vïì mua thuöëc nhuöåm rùng Mua khùn chñt laåi cho bùçng duyïn anh. HPV 167

289.

Em vïì nhúá phöë, nhúá phûúâng Nhúá núi troâ chuyïån, nhúá àûúâng em ài. CDTCM 31

290.

Em vïì sao àûúåc maâ vïì Maái cheâo chûa raáo, trùng thïì chûa soi. DCTH 113 HT369

68

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

291.

69

Em vïì sùæm soåt buön cheâ Àïí anh buön êëm ngöìi kïì möåt bïn Cheâ ngon saánh vúái êëm bïìn Cheâ thò möåt tiïìn, êëm laåi saáu mûúi. HT 151

292.

Em vïì taát bïí tröìng hoa Taát söng Nhõ Haâ nhöí maå cêëy chiïm. Em vïì taát bïí tröìng tre Taát söng Böì Àïì nhöí maå cêëy chiïm. CDHN 118

293.

Em vïì thùm kiïíng viïëng quï Anh gúãi lúâi vïì thùm meå viïëng cha. CHG 21

294.

1

Em vïì Thu Vñch laâm chi Àöìng chua nûúác mùån gaåo thò ùn àong. ÚÃ àêy gaåo trùæng nûúác trong Àeåp ngûúâi maâ laåi thong dong caã ngaây. CDTH 30

295.

Em vïì thûa laåi meå hay, Cho àaânh röìi seä sinh baây lïî nghi. CHG 24

296.

(a) Em vïì thûa meå cuâng cha Bùæt lúån ài cûúái bùæt gaâ ài cheo Àêìu lúån lúán hún àêìu meâo Laâng ùn khöng hïët laâng treo cöåt àònh Öng xaä àaánh tröëng thònh thònh Quan viïn muä aáo ra àònh ùn cheo. TCBD I 209 TNPD II 81

1

Thu Vñch: úã xaä Hoùçng Tiïën, Hoùçng Hoáa tónh Thanh Hoáa.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK a - Em vïì thûa vúái meå cha HT 191 VNP1 I 123 VNP7 265

(b) Öng Trùng maâ lêëy baâ Trúâi Thaáng nùm ài cûúái; thaáng mûúâi nöåp cheo Soã lúån lúán hún soã meâo Laâng ùn chùèng hïët àem treo cöåt àònh Öng xaä àaánh tröëng thònh thònh Quan viïn muä aáo ra àònh xem cheo. CDNÀ 36 - 37

(c) Trïn trúâi coá öng sao bùng ÚÃ dûúái àöìng bùçng coá cö röî hoa Ta vïì ta baão meå ta Giïët lúån ài cûúái, giïët gaâ ài cheo Àêìu lúån lúán hún àêìu meâo Laâng ùn chùèng hïët àem treo cöåt àònh Öng saäi àaánh tröëng thònh thònh Quan viïn muä aáo ra àònh tïë Vua. THÀQ 14 TrCH 15

(d) Trïn trúâi coá öng sao bùng ÚÃ dûúái àöìng bùçng coá cö haái hoa Ta vïì ta baão meå ta Nuöi lúån cho beáo, nuöi gaâ nöåp cheo Con lúån vûâa taây con meâo Laâng ùn chaã hïët, àem treo cöåt àònh Tuêìn phiïn àaánh tröëng thònh thònh Mûúâi ba öng xaä ra àònh ùn cheo Meå em töët söë laâm sao Àeã con gaái àeåp cho tao phaãi loâng. CDTCM 202 Sûãa laåi: Àïí con = Àeã con Xem thïm Ö 44 T 1718

70

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

297.

Em vïì thûa meå cuâng thêìy Coá cho anh cûúái thaáng naây anh ra - Anh vïì thûa meå cuâng cha Bùæt lúån sang cûúái, bùæt gaâ sang cheo. NGCK 160b

298.

- Em vïì thûa meå cuâng thêìy Coá cho anh cûúái thaáng naây anh ra - Anh vïì thûa meå cuâng cha Bùæt lúån sang cûúái bùæt gaâ sang sïu - Chùæc nhû lúâi êëy khöng sai Thaáng giïng àùén göî, thaáng hai laâm nhaâ Thaáng ba ùn cûúái àöi ta. TCBD I 142, 209 TNPD II 81 Xem thïm À 1066 Q 43

299.

Em vïì thûa vúái meå cha Cho anh baán tûã möåt nhaâ cho vui. VNP 125

300.

Em vïì thûa vúái meå cha Mua göî söng Bûáa laâm nhaâ söng Thao Nûúác söng Thao biïët bao giúâ caån Nuái Ba Vò biïët vaån naâo cêy Em hiïìn lêëy àûúåc anh àêy. HT 327 Xem thïm 185

301.

Em vïì thûa vúái meå cha Mua trêìu chúå Tûá, mua cau Lam Àiïìn Cau Lam Àiïìn möîi tiïìn möîi quaã Trêìu chúå Tûá möîi laá möåt quan Em hiïìn lêëy àûúåc chõ ngoan.

71

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

HT326

302.

Em vïì thûa vúái meå thêìy Àïën mai coá quaã baánh gêy(gai) àïën nhaâ. HPV 175

303.

Em vïì thûa vúái meå, vúái cha Coá thûúng anh nûäa, böí àöi ba miïëng trêìu. CDTCM 30

304.

Em vïì thûa vúái thung huyïn Chöën naây ta àaä thaânh duyïn nhau röìi. VNP7 441

305.

Em vïì tu böí chuâa chiïìn Em tö tûúång laåi, baån hiïìn àïën thùm. DCTH 129

306.

Em xa anh vêîn giûä loâng vaâng àaá Coá chõ Hùçng soi toã daå sùæc son Nguyïån coá quó thêìn, khi mö anh buöìn thò cêìm, kò, thi, võnh giaãi chûä aái ên Chûä trinh em nguyïån giûä troån chñn mûúâi phêìn vúái anh. DCBTT 80

307.

Em xin caái quaåt nhaâi àöìng Cuãa baån em traã, cuãa chöìng em xin - Àûúåc laâ caái quaåt nhaâi thau Thò anh quyïët àïí cho nhau cêìm liïìn. CDTCM 79

308.

Em xuöi chúå tónh àoáng giûúâng taám thang Giûúâng doåc em àùåt göëi ngang Böën chên bõt baåc, taám thang chaåm röìng Bêy giúâ em lo àaä xong Xin chõ nhêån lêëy keão loâng höì nghi. HT 326

72

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

309.

73

Eo truöng caách trúã khoá qua 1

Tam Àa laâ möåt, Àaåi Hoaâ laâ hai. DCBTT 292

310.

EÁo le chi, chï baách khaách tònh Quaã mai àïí maäi trïn caânh khöng chúi Nûäa mai, gioá nöíi àêìy trúâi Quaã mai ruång xuöëng cuäng hoaâi giaá trong! DCTH 128

311.

EÁo le khön kheáo àùåt baây Laâm chay phaá nguåc múái hay döëi ngûúâi Döëi ai dïî döëi àûúåc Trúâi Hïî maâ Trúâi biïët coá ngaây chïët oan. NASL IV 21b

1

Tam Àa, Àaåi Hoâa: thuöåc huyïån Tuyïn Hoáa, tónh Quaãng Bònh, coá tiïëng nhiïìu coåp, ai ài qua cuäng súå.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

74

Ï 1.

ÏËch kïu dûúái àaám tre xanh Dûúång maâ lêëy chaáu, sao àaânh buång cö. CDTCM 257

2.

ÏËch kïu dûúái vuäng tre ngêm

a

ÏËch kïu mùåc ïëch, tre dêìm mùåc tre.

b

TCDG 63 VNP1 II 18 VNP7 331 BK

a - Coác kïu dûúái vuäng tre ngêm CVPD 25

DCNTB I 191 HHÀN 108 NGCK 96a VNPS 22a - Coác kïu dûúái luöëng tre dêìm NASL IV 33a - Coác kïu dûúái raänh tre ngêm HT 221 NNPD 42 TNPD I 64 b - Coác kïu mùåc coác, tre dêìm mùåc tre CVPD - DCNTB I HHÀN HT TNPD I VNPS - Coác kïu mùåc coác tre dêìm mùåc tre NASL IV NNPD - Coác kïu mùåc coác êm thêìm mùåc ai NGCK

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

75

G 1.

Gaâ con laåc meå, gaâ con chiu chuát Gaâ meå laåc con, miïång tuåc chên bûúi Anh gùåp em àêy, chuám chñm miïång cûúâi Nùm ba phêìn thaãm, chñn mûúâi phêìn thûúng. DCNTB II 98

2.

Gaâ àaä giuåc khaách anh huâng Nûúác non àïí chûä tûúng phuâng vïì sau. HPV 175

3.

Gaâ höì nêëu vúái mùng mai Chúi nhau möåt chuyïën xem ai àûúåc chöìng. NASL II 30a Xem thïm M 83, 84 N 85

4.

Gaâ khön gaâ chùèng àaá lang Gaái khön gaái chùèng boã laâng gaái ài. TCBD I 209

5.

Gaâ kia töët maä, töët löng Àaä àem ài choåi giûä löìng laâm chi. CDTCM 257

6.

Gaâ löi àöåi löët con cöng Tûúãng rùçng mònh ngöå ài döng ài daâi Gùåp cöng xöëc laåi nhêåp bêìy Cöng àaá xïí mùåt trêìy maây àuöíi ài. TCBD I 508

7.

(a) Gaâ queâ ùn quêín cöëi xay

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

76

Haát ài haát laåi töëi ngaây möåt cêu.

b

VNP1 II 85 VNP7 87 BK

a - Gaâ cöì ùn quêín cöëi xay HHÀN 47 b - Haát baãy àïm ngaây cuäng coá möåt cêu HHÀN - Haát ài haát laåi töëi nay möåt àiïìu VNPS 47b

(b) Gaâ queâ ùn quêín cöëi xay Ùn ài ùn laåi cöëi naây möåt cêu. TCBD II 481 TNPD I 128 BK

8.

a - Ùn ài ùn laåi cöëi naây coân àêu NNPD 60

Gaâ tú xaâo vúái mûúáp giaâ Vúå hai mûúi möët, chöìng àaâ saáu mûúi Ra àûúâng chõ giïîu em cûúâi Rùçng hai öng chaáu kïët àöi vúå chöìng Àïm nùçm tûúãng caái göëi böng Giêåt mònh göëi phaãi rêu chöìng nùçm bïn Suåt suâi tuãi phêån húân duyïn Oaán cha, traách meå tham tiïìn baán con. CDTCM 198 HT 195

9.

Gaâ vïì búái naát coã sên Meâo buöìn laåi chaåy kiïëm ùn ngoä ngoaâi Choá nùçm heâ gùåp voã khoai Lúån ngöìi uãi àêët ngêåm húi gêìy goâ. TCBD I 326

10.

Gaá duyïn khöng àûúåc thò thöi Thoâ tay vö tuái nuát dao àöi huãy mònh. HHÀN 131

11.

Gaác cheâo ngöìi tûåa maån thuyïìn Trùng in mùåt nûúác, caâng nhòn caâng say. DCTH 104 HT 366

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

12.

77

Gai trong buåi ai voát maâ nhoån Àaåo vúå chöìng ai choån maâ cên Trïn trúâi àaä àõnh xêy vêìn Xêy cho gêëp gêëp trong lêìn nùm nay. DCBTT 63

13.

1

Gaái Dûå Quêìn àeåp nhû hoa lñ Trai thanh tên coá yá maâ theo. CDTH 26

14.

Gaái àêu coá gaái laå àúâi Chó coân thiïëu möåt öng Trúâi khöng chim. HHÀN 131 THQP 11 TNPD I 129 VNP7 94 BK

a - Chó thiïëu öng Trúâi laâ gaái khöng chim

TCBD I 407 - Chó trûâ coá möåt öng Trúâi khöng chim HT 236 NGCK 166a - Chó coân coá möåt öng Trúâi khöng chim NNPD 61 Sûãa laåi: Sau doâng a, THÀQ chùæp thïm: Gaái àêu coá gaái laå luâng Chöìng chùèng nùçm cuâng Nöíi giêån àuâng àuâng neám choá xuöëng ao. Nbs àaä taách ra.

15.

Gaái àêu coá gaái laå àúâi Chó trûâ coá möåt öng Trúâi khöng chim Long Thêìn, Thöí Àõa cuäng tòm Thöí Cöng, vua bïëp cuäng chim caã röìi. NASL II 27a

16.

Gaái àêu coá gaái laå luâng

1

Dûå Quêìn: coân goåi laâ laâng Dûâa, xaä Xuên Lêm, huyïån Tônh Gia, tónh Thanh Hoáa.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chöìng chùèng nùçm cuâng, nöíi giêån àuâng àuâng neám choá xuöëng ao Àïën àïm chöìng laåi lêìn vaâo Vöåi vaâng vaác soåt ài chao choá vïì. HT 203 TCBD I 254 TNPD II 85 BK + NASL II 1b: Gaái àêu coá gaái laå luâng Chöìng chùèng nùçm cuâng vêët choá xuöëng ao Nûãa àïm chöìng múái lêìn vaâo Vöåi vaâng lêëy röí ài chao choá vïì. Xem thïm G 29

17.

Gaái àêu coá gaái laå luâng Con vua maâ lêëy hai chöìng laâm vua. TCBD II 541

18.

Gaái àûâng hay àïën nhaâ trai Mai sau hai vuá bùçng hai soå dûâa. NGCK 124b BK + TNPD I 66: Con gaái chúi vúái con trai Röìi sau caái vuá bùçng hai soå dûâa + VNP7 232: Con gaái chúi vúái con trai Vïì sau hai vuá bùçng hai soå dûâa + NNPD 34: Con gaái chúi vúái con trai Vïì sau caái vuá bùçng hai soå dûâa

19.

Gaái àûúng xuên ài chúå haå mua con caá thu vïì chúå haäy coân àöng Ai noái vúái anh rùçng em àaä coá chöìng Maâ tûác mònh àöí caá xuöëng söng anh vïì?

78

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

79

- Gaái nûúác Nam buön haâng thuöëc bùæc Trai Àöng saâng caãm àöång niïìm têy Tai anh nghe coá àöi ba chöën xe dêy Anh tûác mònh àöí caá thûã meå thêìy ùn chi? DCBTT 213 - 214

20.

Gaái khön traánh khoãi àoâ àûa Trai khön traánh khoãi vúå thûâa ngûúâi ta. ÀNQT 114a LHCD 52a NASL II 10a NNPD 61 TCBD I 610 TNPD I 129

21.

Gaái liïåt nûä daám àêu hai daå Àêëng thuyïìn quyïn àêu daám hai loâng Núå duyïn em giûä veån, khoãi voâng cûúâi chï. TCBD I 508

22.

Gaái maâ chi, trai maâ chi Sinh ra coá nghôa coá nghò laâ hún. TCBD I 610 TCBD III 475 VNP1 I 145 VNP7 307 BK

a - Gaái laâm chi, trai laâm chi TNPD I 129 - Trai maâ chi, gaái maâ chi HT 210 b - Sinh ra coá ngaäi coá nghò thò hún TNPD I - Sinh ra coá nghôa coá nghò thò hún NNPD 60

Xem thïm M 819

23.

Gaái möåt con tröng moân con mùæt Gaái hai con, con mùæt liïëc ngang Ba con cöí ngùèng rùng vaâng Böën con quêìn aáo ài ngang kheát muâ Nùm con toác röëi töí cu Saáu con yïëm truåt, vaáy duâ vùån ngang. CDTH 80 HT VNP7 105

24.

Gaái naây laâ gaái chaã vûâa

a b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

80

Gaái baán vaãi têëm, gaái lûâa vaãi con Gaái naây laâ gaái chaã non Gaái lûúâng chúå Quaán, gaái buön chúå Cêìu. TCBD I 562 TCBD II 428, 522 TNPD II 85 VNP1 II 163 VNP7 105

25.

Gaái ngoan lêëy àûúåc chöìng khön Nhû loå vaâng cöëm àïí chön àêìu giûúâng.

a

NASL II 3a BK a - Nhû àônh vaâng cöëm àïí chön àêìu giûúâng NASL IV 13b

26.

Gaái ngoan úi húäi gaái ngoan Laåi àêy ta àoáng song loan ta ngöìi Song loan ta àaä àoáng röìi Gaái ngoan trúã laåi maâ ngöìi song loan. NASL II 23a

27.

Gaái phaãi loâng trai àem cuãa vïì nhaâ Trai phaãi loâng gaái lùn caã cöåt nhaâ àem ài. NASL II 11a

28.

Gaái quöëc sùæc, trai anh huâng haâo kiïåt Lêm trêån àöì haâ uáy tûã sanh

1

Gaái nhû naâng thiïåt àaáng gaái laânh Trai nhû Kim Troång xûáng danh sô hiïìn Dêîu maâ anh coá xiïu baåt mêëy niïn Anh cuäng tòm vïì chöën cuä kïët nguyïìn phu thï. DCNTB II 109

29.

Gaái sao chöìng chùèng nùçm cuâng

a

Mùåt giêån luâng vuâng neám choá xuöëng ao.

b

NPGT 6b

1

Lêm trêån àöì haâ uáy tûã sanh: vaâo chiïën trêån naâo ngaåi chuyïån söëng chïët.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK

a - Gaái àêu coá gaái laå luâng

Chöìng chùèng nùçm cuâng HHÀN 131 THÀQ 1: - Gaái sao chöìng chùèng nùçm chung NGCK 99b b - Nöíi giêån àuâng àuâng neám choá xuöëng ao HHÀN THÀQ - Mùåt giêån àuâng àuâng neám choá xuöëng ao NGCK PTK 17b Xem thïm G 16

30.

Gaái sao chöìng àaánh chùèng chûâa Ài chúå vêîn giûä cuâi dûâa, baánh àa. TCBD I 407

31.

Gaái tú maâ lêëy chöìng giaâ Ra àûúâng ngûúâi ngúä rùçng cha hay chöìng. NGCK 148a BK NASL II 12b:

Vö phuác lêëy phaãi chöìng giaâ Ra àûúâng ngûúâi hoãi rùçng cha hay chöìng? Xem thïm V 277

32.

Gaái trai cêët gioång àïm heâ Tònh ta trùng gioá nghiïng vïì nûúác non Söng sêu nûúác chaãy àaá moân Loâng ta sau trûúác sùæt son khöng rúâi. CDTCM 79

33.

Gaái trai xêìm xò troâ treâ nhû cu àöi Chiïëu xanh traãi xuöëng maâ ngöìi Em úi! xñch laåi cuâng töi keão buöìn Chiïìu chiïìu bûúác xuöëng ghe buön Soáng bao nhiïu gúån, daå em buöìn bêëy nhiïu Caánh buöìm gioá thöíi hiu hiu

81

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

82

Nûúác mùæt ra chêìm chêåm, muái dêy lûng àiïìu khöng khö Thaãm vúái sêìu khöng biïët chûâng mö. VNP7 211 - 212

34.

Gan khö ruöåt thùæt chñn tûâng Em naáu nûúng phuå mêîu cêìm chûâng àúåi anh. DCBTT 263 BK CHG 28:

Gan teo ruöåt thùæt chñn tûâng Em úi! Em naáu nûúng phuå mêîu cêìm chûâng àúåi anh. 35.

Gan vaâng chùèng cùæt maâ àau Caách em möåt phuát ruöåt raâu nhû dûa. VNP7 206

36.

Gaánh cûåc maâ àöí lïn non Cong lûng maâ chaåy, cûåc coân theo sau.

a

CVPD 14 TNPD I 129 VNP7 330 BK

a - Coâng lûng maâ chaåy cûåc coân theo sau.

HT 252 TCBD II 455 VNP 1 II 17

37.

Gaánh nùång maâ ài àûúâng voâng Tuy rùçng khöng gaánh nhûng loâng cuäng thûúng Gaánh nùång maâ ài àûúâng daâi Àïí anh gaánh àúä möåt vai nïn chöìng

a

- Gaánh thò chõ laåi traã cöng Mùåt em chaã àaáng laâ chöìng chõ àêu!

b

HHÀN 173 TCBD I 210 BK

a - CDTCM 79 chó ghi àïën hïët doâng naây b - Mùåt em chùèng àaáng laâm chöìng chõ àêu THÀQ 9

38.

Gaánh vaâng ài àöí söng Ngö Àïm àïm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng NASL I 18b VNPS 64b

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK

83

a - Àïm àïm mú tûúãng ài moâ söng Tûúng CVPD 6 - Àïm nùçm tú tûúãng ài moâ söng Thûúng QPHT 11b

Xem thïm À 934

39.

Gaáo vaâng àem muác giïëng têy

a

Khön ngoan cho lùæm túá thêìy ngûúâi ta.

b

CVPD 8,16 HHÀN 110 HT 257 NASL I 55a NASL IV 5b VNPS 19b BK

a - Gaáo àöìng muác nûúác giïëng nûúác têy

TCBD I 407, 508 TNPD I 129 - Gaáo vaâng muác nûúác giïëng têy bk TNPD I - Gaáo vaâng maâ muác giïëng têy DCNTB II 165 b - Khön ngoan chùèng keão cúm thêìy cúm cö bk TNPD I - Khön ngoan cho lùæm túá àêìy ngûúâi ta DCNTB II

40.

Gaåo chúå möåt tiïìn mûúâi thûng

a

Meå con nhõn àoái vò chûng khöng tiïìn.

b

HT 251 NNPD 61 TCBD II 455 TNPD I 129 VNP1 II 17 VNP 7 330 BK

a - Gaåo thúâi möåt tiïìn mûúâi thûng

NASL III 28a NASL IV 59a - Möåt tiïìn laâ chñn mûúi thùng ANPT 8b - Möåt àöìng laâ chñn mûúi thùng ÀNQT 83b - Möåt tiïìn laâ chñn mûúâi thûng bk NNPD 76 TNPD I 202 b - Meå con chïët àoái vò chûng khöng tiïìn NASL III NASL IV - Àïí con nhõn àoái vò chûng khöng tiïìn TNCD 98 - Meå con nhõn àoái búãi chûng khöng tiïìn ANPT

41.

Gaåo chúå Nguyïîn ai àong cho xiïët Gaái laâng Àoaâi ai biïët cho thöng. CDTH 40

42.

Gaåo àêu maâ nêëu nöìi mûúâi Tiïìn àêu maâ cûúái àûúåc ngûúâi laâng Khoai.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

84

CDTH 36

43.

Gaâu laânh ai núä treát chai Gaái hû chöìng àïí, khoe taâi nöîi chi? HHÀN 131

44.

Gaâu vaâng maâ muác giïëng tiïn Chïë vö bònh ngoåc, kïët duyïn tam tuâng. DCNTB II 52

45.

1

Gùæng cöng keán höå cöëm Voâng 2

Keán höìng Baåch Haåc cho loâng ai vui. CDHN 104 VNP7 123

46.

Gùåp anh àaáng leä khöng chaâo Nhúá tònh xûa nghôa cuä, daå laâm cao khöng àaânh. DCBTT 117

47.

Gùåp anh àêy em hoãi giao hoaâ Thûúng em anh coá tûúãng àïën meå giaâ em khöng? DCBTT 120

48.

Gùåp anh, em àöë mêëy lúâi Gò cao hún nuái, gò daâi hún söng? Caái gò ùn laåi no loâng? Caái gò höìng höìng ùn laåi àoã möi? Caái gò hay ngaáp hay ngöìi? Caái gò cêìm quaåt àûáng chúi vöî àêìu? Caái gò maâ nhoã nhû sêu? Caái gò àöåi àêìu, gò laåi keáo quên? 3

Caái gò ngaái laåi nïn ngûn?

1

4

Voâng: laâ laâng Dõch Voång huyïån Tûâ Liïm, Haâ Nöåi, chuyïn laâm nghïì cöëm nöíi tiïëng goåi laâ cöëm Voâng. Àuáng ra tïn Voâng chó toaân töíng Dõch Voång tûác laâ töíng Voâng xûa kia. 2 Baåch Haåc: tïn möåt huyïån úã tónh Phuá Thoå cuä coá giöëng höìng ùn quaã nöíi tiïëng àûúåc goåi laâ höìng Baåch Haåc hay Höìng Haåc. 3 Ngaái: xa, vùæng. 4 Ngûn: gêìn.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Caái gò rêët gêìn maâ laåi nïn xa? Caái gò coá quaã khöng hoa? Caái gò lùæm caánh núã ra àêìy caânh Caái gò maâ laåi coá baânh? Caái gò möåt mònh maâ laåi coá ang? Caái gò maâ lùæm quên quan? Caái gò nïn àaân, gò laåi nïn say? Caái gò ùn vúái trêìu cay? Caái gò thêëp thoaáng àúåi ngaây xe duyïn? - Tiïån àêy anh giaãng mêëy lúâi Trúâi cao hún nuái, bïí daâi hún söng! Haåt cúm ùn laåi no loâng Miïëng trêìu höìng höìng ùn laåi àoã möi Baâ cöët hay ngaáp hay ngöìi Nhaâ troâ cêìm quaåt àûáng chúi vöî àêìu Haåt tiïu maâ nhoã nhû sêu Caái noán àöåi àêìu, àeân laåi keáo quên Tònh kia ngaái laåi nïn ngûn Coá luác nïn gêìn luác laåi nïn xa Cêy sung coá quaã khöng hoa Hoa àaâo lùæm caánh núã ra àêìy caânh Con voi maâ laåi coá baânh Con lúån möåt mònh laåi coá caái ang 1

Keã Chúå ài lùæm quên quan Keân thöíi nïn àaân, rûúåu uöëng nïn say Voã quïë ùn vúái trêìu cay Àöi ta thêëp thoaáng àúåi ngaây xe duyïn. DCTH 171 - 172

1

Keã Chúå: ngûúâi úã àö thõ.

85

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

49.

Gùåp anh em núã nuå cûúâi Vùæng anh em laåi gioåt vúi gioåt àêìy. CDTCM 31

50.

Gùåp anh giûäa chúå, búä ngúä khoá chaâo Muöën nghiïng tai noái nhoã, nûúác mùæt raâo nhû mûa. DCBTT 121

51.

Gùåp anh giûäa àöîi àûúâng trún Lêëy chi maâ traã cöng ún anh chûâ. DCBTT 230

52.

Gùåp anh hoãi thiïåt àöi lúâi Ai àaâo söng cho caá löåi, ai beã naång chöëng trúâi cho chim bay. DCBTT 122

53.

Gùåp anh khöng ùn cuäng no Àau àêìu cuäng nheå, hen ho cuäng laânh. CDTCM 31

54.

Gùåp anh khöng núä phên trêìn Ruöåt àûát tûâng chùång, gan bêìm túái tim. DCBTT 261

55.

Gùåp anh sao em chùèng hoãi chùèng chaâo Hay em àaä coá chöën sang giaâu hún anh - Töëi tùm em biïët mñt laâ gai Biïët quen hay laå, biïët ai maâ chaâo. DCNTB I 139

56.

Gùåp chaâng giûäa höåi àoâ àöng Quên höìi tröëng giuåc, noái khöng hïët lúâi. HPV 126

57.

Gùåp cún trúâi àêët thanh nhaân

86

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT 1

Têëm loâng höì thó bùng ngaân vui chúi. DCNTB II 98

58.

Gùåp àêy anh hoãi thûåc naâng Coân khöng hay àaä àaá vaâng cuâng ai? Coân khöng àïí chuáng anh chúâ Hay laâ àaä coá núi nhúâ thò thöi. CDTCM 80

59.

Gùåp àêy, anh hoãi thûåc naâng Tre non àuã laá àan saâng àûúåc chûa? - Chaâng hoãi thò thiïëp xin thûa: Tre non àuã laá àan chûa àûúåc saâng Ngoaâi chúå coá thiïëu gò dang Maâ chaâng laåi núä àan saâng tre non? Àan saâng coá göëc tre giaâ Tre non àuã laá àûúåc laâ bao nhiïu. CDTCM 130 Xem thïm À 440, 514

60.

Gùåp àêy anh nùæm cöí tay Anh hoãi cêu naây, naâng noái laâm sao: Caái gò laâ mêån laâ àaâo Caái gò laâ ngaäi tûúng giao úã àúâi? CDTCM 80

61.

Gùåp àêy anh nùæm cöí tay Buöng ra, em noái lúâi naây thúã than Chêu Trêìn chúá vöåi bùæc ngang Xa xöi vûúåt mêëy ngaây àaâng nïn quen Tú höìng chó thùæm laâ duyïn Dêîu bao giúâ gùåp thò nïn bêëy giúâ. CDTCM 114

1

Höì thó: cung tïn. Höì thó chó chñ tung hoaânh cuãa nam nhi.

87

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

62.

Gùåp àêy anh noái anh thûúng Àïën khi vùæng mùåt vêën vûúng núi naâo? DCNTB II 53

63.

Gùåp àêy ùn möåt miïëng trêìu Chùèng ùn cêìm lêëy cho nhau bùçng loâng Trêìu naây em chó coá cöng Tûâ vua àïën chuáa coân duâng nûäa ta! Ngoaâi xanh trong trùæng nhû ngaâ Vua quan cuäng troång, Phêåt Baâ cuäng yïu Ùn trêìu coá ñt, coá nhiïìu Röìi ra ta seä coá chiïìu thúã than Boä cöng vûúåt bïí, bùng ngaân Boä cöng, boä sûác tay mang khùn trêìu. CDTCM 141

64.

Gùåp àêy ùn möåt miïëng trêìu Mai ra àûúâng caái gùåp nhau ta chaâo Miïëng trêìu, cuãa chaã laâ bao Chó mong àöng liïîu, têy àaâo gêìn nhau. CDTCM 80 Xem thïm G 69

65.

Gùåp àêy, em xúi miïëng trêìu Goåi laâ túá giaäi mêëy cêu tûå tònh Xin em àûâng coá cêåy mònh Möåt mai quaá lûáa xuên xanh hïët thò. CDTCM 79

66.

Gùåp àêy hoãi khaách maá àaâo Coân khöng hay àaä núi naâo xûáng cên? Gùåp àêy hoãi khaách Chêu Trêìn Coân khöng hay àaä Têën Têìn cuâng ai?

88

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

89

Gùåp àêy hoãi khaách Chûúng Àaâi Coân khöng hay àaä coá ai vin caânh? Gùåp àêy hoãi khaách xuên xanh Coá nïn thò noái cho tònh àûúåc hay. CDTCM 130

67.

Gùåp àêy thiïëp giaä ún chaâng Chaâng giaä ún thiïëp, àöi àaâng giaä nhau. CDTCM 31

68.

(a) Gùåp em anh hoãi cêu naây Ngaây xûa em trùæng sao raây em àen? Hay em lêëy phaãi chöìng heân Tham cöng tiïëc viïåc nïn àen thïë naây? DCTH 162

(b) Anh cêìm cöí tay, anh chó cöí tay Ngaây xûa em trùæng sao raây em àen Búãi chûng em lêëy chöìng heân Moâ cua bùæt öëc em àen thïë naây NASL II 9a Xem thïm T 1641

69.

Gùåp em ùn möåt miïëng trêìu Goåi laâ nghôa cuä vïì sau maâ chaâo Miïëng trêìu àaä àùång bùçng bao

a

Muöën cho àöng liïîu têy àaâo laâ hún Miïëng trêìu kïí hïët nguöìn cún Muöën xem àêy àêëy thiïåt hún thïë naâo Miïëng trêìu laâ nghôa tûúng giao Muöën cho àêy àêëy duyïn vaâo húåp duyïn. HHÀN 234 TCBD I 143 TCBD II 331 BK

a - Miïëng trêìu bao nùång bùçng bao NGCK 126a

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

- Miïëng trêìu àaä nùång laâ bao THÀQ 14 b - Muöën cho àêy àêëy duyïn vaâo möåt duyïn NGCK Xem thïm G 64

70.

Gùåp em giûäa chöën àoâ àûa Traách trúâi vöåi töëi, phên chûa hïët lúâi. DCNTB II 98

71.

Gùåp em giûäa chöën vûúân àaâo Keã giaâu, ngûúâi khoá laâm sao nïn tònh? - Thïë gian chuöång cuãa, chuöång taâi Em àêy chuöång nghôa chùèng naâi giaâu sang. DCTH 176

72.

Gùåp em giûäa ngaä ba àaâng 1

Chúå xa nhaâ ngaái lúä laâng trêìu cau. DCBTT 230

73.

Gùåp em nhû caá gùåp möìi Àùång, khöng, anh cuäng giúän möåt höìi cuâng em. DCNTB II 98

74.

Gùåp em thò gùåp cho lêu Àûâng gùåp möåt tñ thïm sêìu loâng em. HPV 126

75.

Gùåp luác trùng thanh gioá maát Maái cheâo luác nhùåt luác khoan Ai xui cho anh gùåp mùåt naâng Thûúng ai nïn múái loâng vaâng heáo don. DCNTB II 120

76.

Gùåp luác trùng thanh gioá maát Thuá naâo vui bùçng thuá haát huï tònh Naây baån mònh öi! 1

Ngaái: xa, vùæng.

90

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Trúâi xui höåi ngöå hai àûáa mònh kïët duyïn. HHÀN 173 BK DCNTB I 102: Gùåp luác trùng thanh gioá maát Thuá vui naâo bùçng thuá haát huï tònh Naây baån mònh úi! Trúâi xui höåi ngöå hai àûáa mònh gùåp nhau.

77.

Gùåp luác trùng thanh gioá maát Thuá naâo vui bùçng thuá haát huï tònh? Naây baån mònh úi! Trúâi xui höåi ngöå hai àûáa mònh kïët duyïn Söng sêu soáng buãa laáng coâ Thûúng anh vò búãi cêu hoâ coá duyïn Laâm thú chùèng biïët cêåy ai àem Cêåy con chim nhaån noá àem cho mònh Mònh àau tûúng tû Töi vaái cho mònh Vaái cho mònh maånh vö àònh cuáng heo Mònh vaái röìi, töi laåi vaái theo Vaái cho laânh maånh vö àònh cuáng heo Mònh vaái röìi, töi laåi vaái theo Vaái cho laânh maånh mêëy heo chùèng cêìn Phaãi gêìn nùm ngoaái thò gêìn Nùm nay vaái miïîn cuáng thêìn cuäng xa. HMN 10

78.

Gùåp mùåt anh àêy cuäng muöën kïët laâm phu phuå Chùèng hay anh coân vúå cuä anh kia? DCBTT 129 BK CHG 13:

91

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

92

Gùåp mùåt anh àêy em cuäng muöën kïët gia cû nguå Chùèng hay anh coân vúå cuä anh xûa?

79.

Gùåp mùåt anh àêy em quïn hoãi quïn chaâo Hay laâ em coá núi naâo boã anh? Thoã giúän trùng nhû sún bùng thuãy kiïåt Anh coá boã naâng nhêåt nguyïåt xeát soi. HHÀN 234 TCBD I 457

80.

Gùåp mùåt em dûúái thuãy trïn thoaân

1

Hoãi thùm phuå mêîu song toaân hay khöng? HHÀN 173 TCBD II 294

81.

Gùåp mùåt em àêy anh chùèng daám chaâo Súå cha meå hoãi thùçng naâo biïët con? HHÀN 173

82.

Gùåp mùåt em àêy, anh muöën vêìy duyïn hai hoå Súå buång em coân so àoå thêëp cao. CHG 11 DCNTB I 197

83.

Gùåp mònh giûäa àaám ruöång vuöng Lúâi phên chûa hïët, nûúác mùæt tuön dùåm àaâng. DCNTB II 98 BK

a - Lúâi phên chûa hïët, nûúác mùæt tuön hai haâng

TCBD II 274

84.

Gùåp mònh ta àöë chuyïån vui Caái chi maâ chaát, caái chi maâ nöìng? Caái chi maâ úã dûúái söng? Caái chi trïn àöìng, chi úã rûâng xanh? Caái chi maâ laåi tu haânh? Caái chi maâ úã möåt mònh lùæm con? Caái chi maâ laåi troân troân? 1

Thoaân: thuyïìn (Tiïëng àõa phûúng).

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Caái chi àeåp gioân, chi àïí cêìm tay? Mònh úi! mònh giaãng ta hay Mònh maâ giaãng àûúåc, ta nay theo vïì - Mònh àöë ta giaãng cho nghe Cau kia thò chaát, vöi kia thò nöìng Thuyïìn beâ thò úã dûúái söng Luáa maå trïn àöìng, hûúu vûúån rûâng xanh Baâ vaäi maâ laåi tu haânh Gaâ maái möåt mònh maâ chñn mûúâi con Caái gûúng mùåt nguyïåt troân troân Caái noán àeåp gioân, caái quaåt cêìm tay Ta àaâ giaãng àûúåc mònh hay! Mònh àaâ nghe hïët, mònh nay thïë naâo? DCTH 170 - 171

85.

Gùåp naâng anh nùæm cöí tay Anh yïu vò nïët, anh say vò tònh Thiïn haå lùæm keã giaâu, xinh Nhûng duyïn chùèng thuêån, nhûng tònh chùèng ûa Àêëy, àêy xûáng àaáng cuäng vûâa Xin àûâng keán choån loåc lûâa núi nao Meå giaâ möîi tuöíi möîi cao Thêëy em lú lûãng ra vaâo anh thûúng Möîi ngûúâi nay úã möîi phûúng Möîi nhaâ möîi viïåc, nhiïìu àûúâng thanh vên Xin àem chó Têën tú Têìn Kïët duyïn loan phûúång möåt lêìn tao khang. CDTCM 152 - 153

86.

- Gùåp nhau anh muöën toã tûúâng Xin naâng cho biïët quï hûúng núi naâo?

93

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

94

- Chaâng hoãi em phaãi noái ra Bùæc Ninh laâ tónh, huyïån nhaâ khöng sai Em nay laâ gaái nûä haâi Gia Lêm laâ huyïån chùèng sai àoá maâ Kim Sún tïn goåi töíng nhaâ Tö Khï laâ xaä chaâng maâ biïët khöng? Em nay laâ gaái maá höìng Nhaâ em xoám leã, rùång vöng giao liïìn. VNP7 400 - 401

87.

Gùåp nhau chó coá möåt lêìn Baån xêy lûng baån, khöng biïët phên trêìn vúái ai. DCBTT 269

88.

Gùåp nhau àêy ùn miïëng trêìu xanh Chaã ùn cêìm lêëy cho anh bùçng loâng. HPV 126

89.

Gùåp nhau àêy àêu phaãi àiïìu trùng gioá Xin hoãi möåt lúâi àaä coá chöìng chûa Xin hoãi cö möåt lúâi cö cûá thêåt phên qua - Quï em àêy chñnh núi Trang Laänh 1

Thung huyïn súám dúâi nïn muöån caãnh chöìng con Anh cöë hoãi nùçn, em xin thêåt phên qua. DCBTT 311

90.

Gùåp nhau àêy höåi ngöå tûúng phuâng Gaái thuyïìn quyïn àang laå, trai anh huâng chûa quen. DCBTT 121

91.

Gùåp nhau àêy khön hoãi lúä chaâo Hai tay nghiïng noán, nûúác mùæt traâo nhû mûa Öi ngûúâi tònh cuä ngaây xûa 1

Thung huyïn: cha meå.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Dêîu coá xa nhau ài nûäa, cuäng àúåi àoán àûa àöi lúâi. bk

a - Nhòn nhau lûng leão, nûúác mùæt traâo nhû mûa

DCBTT 101

92.

Gùåp nhau àêy laâ ngaäi àaá vaâng Miïëng trêìu kïët ngaäi àa mang sûå tònh. HPV 106

93.

Gùåp nhau àûa möåt miïëng trêìu Chùèng ùn cêìm lêëy cho nhau bùçng loâng Miïëng trêìu àaä nùång nhû chò Ùn thò àaä vêåy lêëy gò traã ún. NGCK 184b

94.

Gùåp nhau giûäa baäi caát daâi Trêìu tïm noã coá, trêìu baâi cuäng khöng. DCBTT 271

95.

Gùåp nhau giûäa caánh àöìng naây Böën mùæt liïëc laåi, löng maây àûa ngang Bêy giúâ àûúåc thúã àûúåc than Bùæt con chim àêåu, boã àaân chim bay Bêy giúâ anh nùæm àûúåc tay Anh yïu vò nïët, anh say vò tònh. CDTCM 114

96.

Gùåp nhau giûäa caánh àöìng naây Caái mùæt anh liïëc, löng maây àûa ngang Ai laâm cho phûúång lòa loan Àang tay maâ beã kim vaâng laâm àöi Ai laâm cho nûúác chaãy xuöi Cho chim lòa töí, cho töi lòa chaâng. CDTCM 114

97.

Gùåp nhau giûäa àûúâng vùæng thò chaâo

95

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Gùåp nhau giûäa chúå lao xao xin àûâng. DCBTT 121

98.

Gùåp nhau giûäa quaäng àöìng naây Böën mùæt liïëc laåi, löng maây àûa ngang Gùåp naâng, anh múái thúã than Chúi huï tûâ thuãa huï coân àang xuên Àöi ta söëng maäi coäi trêìn Möåt nùm chó coá vaâi lêìn gùåp nhau. CDTCM 114

99.

Gùåp nhau giûäa quaäng àûúâng naây Xoám laâng thò ngaái, meå thêìy thò xa Lêëy ai àõnh liïåu cho ta? Mùåt laåi nhòn mùåt, tay àaâ cêìm tay. CDTH 87 BK DCTH 93: Gùåp em giûäa chöën àoâ naây Anh em thò vùæng meå thêìy thò xa Lêëy ai àõnh liïåu cho ta? Mùåt àaâ nhòn mùåt, tay àaâ cêìm tay.

100.

Gùåp nhau khoá hoãi, lúä tröng Löîi àaânh chõu löîi, chaâo khöng daám chaâo. DCBTT 264

101.

Gùåp nhau möåt chuát nïn duyïn Xin múâi bïn àoá cêët lïn cuâng hoâ. DCNTB I 105

102.

Gùåp nhau úã ngaä ba Sònh Anh xuöi em ngûúåc àem tònh nhúá thûúng. DCBTT 230

103.

Gùåp nhau úã ngaä ba Soâng

96

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

97

Anh xuöi em ngûúåc àem loâng nhúá thûúng. DCBTT 230

104.

Gùåp nhau tûâ bïën Àaåi Àöìng

a

Quïn nhau hay àaä coá chöìng maâ quïn. ANPT 15a BK a - Gùåp nhau tûâ phöë Àaåi Àöìng QPHT 20a

105.

Gùåp nhau tûâ bïën Phuá Nhi Chùèng ài thò nhúá ài thò luöëng cöng. ANPT 15a QPHT 20a

106.

Gùåp nhau tûâ bïën Phuá Nhi Chùèng ài thò nhúá, ài thò uöíng cöng Gùåp nhau tûâ bïën Àaåi Àöìng Quïn nhau hay àaä coá chöìng maâ quïn? CDTCM 80 TCBD II 522 TNPD II 85 VNP1 II 163 VNP7 127 BK

107.

a - Chùèng ài thò nhúá, ài thò luöëng cöng NGCK 115b

Gùåp nhau trao tùång khùn tay Mong em cêìm lêëy àúåi ngaây kïët duyïn. HPV 126

108.

Gùåp töi, khöng hoãi, khöng chaâo Hay laâ baån coá chöën naâo phuå anh? TCBD I 457

109.

Gùåt röìi àöëng raå chú vú Xeåo xiïn trú göëc lú thú nhû chúå chiïìu Em vúái anh möåt mïën hai yïu Àöìng khöng chùèng quaãn, chúå chiïìu cuäng khöng quïn. DCBTT 82 HT 418

110.

Gêîm mònh chûa mêëy xuên thu Sêìu vûúng àaä chõu, oaán thuâ àaä mang. DCBTT 233

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

111.

Gêîm trong thïë sûå nûåc cûúâi, Möåt con caá löåi nhiïìu ngûúâi buöng cêu.

98

a b

CHG 1 BK NNPD 61:

Gêîm xem thïë sûå nûåc cûúâi, Möåt con caá löåi mêëy ngûúâi buöng cêu. 112.

Gêìn chuâa chaã àûúåc ùn xöi Gêìn naâng chaã àûúåc saánh àöi cuâng naâng. CDTCM 32

113.

Gêìn chuâa goåi Buåt bùçng anh Thêëy Buåt hiïìn laânh bïë Buåt ài chúi.

a b

NNPD 61 TCBD III 185 TNPD I 129 BK

a - Gêìn chuâa goåi Buåt laâ anh NGCK 170b b - Thêëy Buåt hiïìn laânh, haå xuöëng àêët chúi

ÀNQT 98a LHCD 26a - Nghe noái Buåt laânh, haå xuöëng àêët chúi bk TNPD I - Thêëy Buåt hiïìn laânh, goåi Buåt bùçng em NASL IV 14b - Tröng thêëy Buåt laânh coäng Buåt ài chúi NGCK

114.

Gêìn chuâa phong caãnh moåi àaâng ÚÃ gêìn thúå nhuöåm veã vang moåi mêìu. ANPT 10a NGCK 113b NNPD 61 PTK 14a TCBD III 475 TNPD I 129 BK

a - ÚÃ gêìn thúå nhuöåm veã vang muön mêìu NPNN 13a - ÚÃ gêìn thúå nhuöåm veã vang moåi bïì QPHT 39b

Sûãa laåi: + Möîi àaâng, möîi mêìu PTK = moåi àaâng, moåi mêìu + Sau doâng a, NGCK ghi thïm: Tay cêìm súåi chó caái kim Tay cêìm thûúác luåa ài tòm thúå may.

115.

Gêìn gûúng, gêìn lûúåc, nùng soi

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

99

ÚÃ gêìn öng lúán, nùng coi thuyïìn röìng. CDTCM 257

116.

Gêìn nhaâ maâ chùèng sang chúi Àïí em haái ngoån möìng túi bùæc cêìu Bùæc cêìu anh chùèng ài cêìu Àïí töën cöng thúå, àïí sêìu loâng em. CDTCM 80

117.

Gêìn nhaâ maâ xa cûãa ngoä Truåc trùåc nïn phaãi ài quanh Möåt traái àaâo chñn, nùm baãy traái lûåu xanh Nghôa nhún chi mònh xa xuöi ngaân dùåm, biïët coá thaânh hay khöng? DCBTT 63

118.

Gêìn nhaâ, xa ngoä Anh ài ngang, anh ngoá khöng roä Anh ài laåi, anh ngoá cuäng noã tûúâng Tay ai bùçng êëu tûã, ai goåi nûúâng bùçng o. DCNTB I 89

119.

Gêìn nhaâ xa ngoä nïn khoá ài thùm Heån sang mûúâi böën, sao rùçm chûa sang? DCBTT 270

120.

Gêìn söng cöåi múái ngaä kïì Tiïëng tùm anh chõu em vïì tay ai? CHG 17 HHÀN 173

121.

Gêìn thò chùèng beán duyïn cho

a

Xa xöi caách mêëy lêìn àoâ cuäng ài.

b

ÀNQT 106b NGCK 104a NPGT 19a NPNN 4a PTK 19b BK

a - Gêìn thò chùèng húåp duyïn cho

HT 185 LHCD 40a TNPD I 129 VNP7 249

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

100

- Gêìn thò chùèng àeåp duyïn cho TNCD 98 b - Xa xöi caách mêëy lêìn àoâ cuäng theo LHCD 42b NNPD 61 TNPD I VNP7 - Xa xöi caách mêëy chuyïën àoâ cuäng theo THQP 4b Xem thïm B 7 vaâ Y 45

122.

Gêìn thúâi chùèng húåp duyïn cho Xa xöi caách mêëy lêìn àoâ cuäng ài Baác meå cêëm àoaán em chi Àïí em sùæm sûãa em ài lêëy chöìng. NASL II 14a

123.

Gêìn thò rêìy viïëng, mai thùm Xa xöi caách trúã möåt nùm vaâi lêìn. NNPD 61 TCBD I 611 TNPD I 129

124.

Gêìn xa nao nûác tûng bûâng 1

Vaâo chuâa Quan Thûúång vui bùçng àöång tiïn Lêìu chuöng gaác tña àöi bïn Tröng ra chúå Múái, Traâng Tiïìn kinh àö Khen ai kheáo hoåa àõa àöì Sau lûng Àöìn Thuãy trûúác höì Hoaân Gûúm Cho nïn lõch sûå trùm àûúâng Trong xêy chñn giïëng ngoaâi tûúâng luåc lùng Toã mûúâi cûãa àöång têìng têìng Àiïån vaâng toâa ngoåc chêët têìng nhû nïm Àûác trò phúi toã maâu sen Thêåp phûúng chû Phêåt ngöìi trïn àuã mûúâi Daåo xem caãnh trñ khùæp röìi 1

Chuâa Quan Thûúång: chuâa Liïn Trò do Nguyïîn Àùng Giai (thûúâng goåi laâ Thûúång Giai) töíng àöëc Haâ Ninh (Haâ Nöåi, Ninh Bònh) laâm nùm 1846. Sau Phaáp phaá chuâa àïí xêy nhaâ bûu àiïån vaâ phuã thöíng sûá. Hiïån coân laåi caái thaáp úã giûäa cûãa chuâa saát Höì Gûúm goåi laâ thaáp Liïn Trò. Chuâa naây coân goåi laâ chuâa Cûãu Tónh (trong chuâa coá chñn caái giïëng) hay laâ chuâa Quan Thûúång (chó töíng àöëc Giai).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Haânh lang àûúâng hêåu caác núi roä raâng Keã thanh lõch, khaách quan sang Vaâo chuâa lïî Phêåt moåi àaâng vui xem Xem röìi mïën caãnh vui chiïìn Loâng trêìn ruä saåch nhún nhún ra vïì Bûúác ra hoân àaá xanh ghï Nhòn xem phong caãnh chùèng muöën vïì laâm chi. NGCK 128a BK + TNCD 115: Gêìn xa naáo nûác tûng bûâng Vaâo chuâa Quan Thûúång xem bùçng àöång tiïn Lêìu chuöng gaác tröëng àöi bïn Tröng ra chúå Múái Traâng Tiïìn Kinh Àö Khen ai kheáo hoåa àõa àöì Trûúác söng Nhuåy Thuyã sau höì Hoaân Gûúm Phong quang caãnh trñ trùm àûúâng Trong xêy chñn giïëng ngoaâi tûúâng luåc lùng Roä mûúâi cûãa àöång tûng bûâng Àïìn vaâng nhaâ ngoåc chêët bùçng nhû nïm Àûác trò phúi toã maâu sen Thêåp phûúng chû Phêåt ngöìi trïn àuã mûúâi Qua xem Tam baão xong röìi Haânh lang nhaâ hêåu caác núi roä raâng Keã thanh lõch, khaách quyïìn sang Vaâo chuâa lïî baái moåi àaâng vui xem Ai ai möå caãnh vui thiïìn Loâng trêìn ruä saåch nhún nhún ra vïì Bûúác lïn hoân àaá xanh rò Nhòn xem phong caãnh chùèng muöën vïì nûäa àêu

101

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

102

+ CDHN 15 - 16: Gêìn xa naáo nûác tûng bûâng

a

Vaâo chuâa Quan Thûúång xem bùçng àöång tiïn Lêìu chuöng gaác tröëng hai bïn Tröng ra chúå Múái, Traâng Tiïìn kinh àö Khen ai kheáo hoåa àõa àöì Sau lûng Nhõ Thuy, trûúác höì Hoaân Gûúm

b

Phong quang caãnh trñ trùm àûúâng Trong xêy chñn giïëng, ngoaâi tûúâng luåc lùng Roä mûúâi cûãa àöång tûng bûâng

c

Àïìn vaâng toâa ngoåc chêåt tûâng nhû nïm

d

Duåc trò phúi toã maâu sen Thêåp phûúng chû Phêåt ngöìi trïn àuã mûúâi Daåo xem Tam baão khùæp röìi Haânh lang, nhaâ hêåu khùæp núi roä raâng Keã thanh lõch, khaách quyïìn sang Vaâo chuâa lïî baái moåi àûúâng vui xem Ai ai mïën caãnh vui thiïìn Loâng trêìn ruä saåch nhún nhún ra vïì Bûúác ra hoân àaá xanh rò Nhòn xem phong caãnh chùèng muöën vïì nûäa àêu. bk CDHN: a - Gêìn xa nö nûác tûng bûâng b - Sau lûng Àöìn Thuãy, trûúác höì Hoaân Gûúm c - Roä mûúâi cûãa àöång rúä raâng d - Àïìn vaâng gaác ngoåc chêåt tûâng nhû nïm + HT 131: Gêìn xa nö nûác tûng bûâng Vaâo chuâa Quan Thûúång xem bùçng àöång tiïn

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

103

Lêìu chuöng, gaác tröëng hai bïn Tröng ra chúå Múái, Traâng Tiïìn kinh àö Khen ai kheáo hoåa àõa àöì Sau lûng Nhõ Thuãy, trûúác höì Hoaân Gûúm. Phong quang caãnh trñ trùm àûúâng Trong xêy chñn giïëng, ngoaâi tûúâng luåc lùng Roä mûúâi cûãa àöång tûng bûâng Àïìn vaâng toâa ngoåc chêët tûâng nhû nïm Duåc trò phúi toã maâu sen Thêåp phûúng chû Phêåt ngöìi trïn àuã mûúâi Daåo xem Tam baão khùæp röìi Haânh lang nhaâ hêåu, khùæp núi roä raâng Keã thanh lõch khaách quyïìn sang Vaâo chuâa lïî baái, moåi àûúâng vui xem Ai ai mïën caãnh vui thiïìn Loâng trêìn ruä saåch lêng lêng ra vïì.

125.

Gêåp ghïình àûúâng heåp cheo leo Àûâng chöå höì sen caån em coi beâo laâm hún. HPV 126

126.

Gêåp ghïình hoân àaá cheo leo Biïët àêu quên tûã maâ gieo mònh vaâo. NGCK 95a TCBD I 210 Xem thïm N 599

127.

Gêåp ghïình nûúác chaãy qua àeâo

a

Baâ giaâ têëp tïính mua heo cûúái chöìng.

b

ÀNQT 85a LHCD 6b BK

a - Rung rinh nûúác chaãy qua àeâo DCNTB I 210 HT 188 - Rêåp rïình nûúác chaãy qua àeâo TCBD I 431 TNPD I 255 - Rung rinh nûúác chaãy trïnàeâo bk TCBD I

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

104

- Rêåp rònh nûúác chaãy qua àeâo VNP7 292 b - Baâ giaâ lêåt àêåt mua heo cûúái chöìng bk TCBD I - Meå giaâ têëp tïính mua heo cûúái chöìng ANPT 19b - Baâ giaâ chöån röån mua heo lêëy chöìng DCNTB I Xem thïm L 324

128.

Gêåp nghïình nûúác chaãy qua àeâo

a

Ngûåa xö xuöëng bïën thuyïìn cheâo lïn non.

b

NNPD 61 TCBD I 508 TNPD I 129 BK

a - Rung rinh nûúác chaãy lïn àeâo CVPD 20 - Rung rinh nûúác chaãy qua àeâo DCNTB I 210

DCNTB II 82 - Rung rinh nûúác chaãy ngang àeâo ÀNQT84b LHCD 6a THQP 6b - Mïnh möng nûúác chaãy qua àeâo NASL I 18b b - Ngûåa àua dûúái biïín thuyïìn cheâo trïn non CVPD - Ngûåa xö xuöëng bïën, thuyïìn treâo trïn non DCTH 89 - Ngûåa xö xuöëng biïín, thuyïìn cheâo lïn non HHÀN 49 NASL I VNP 1 II 116 - Ngûåa xö xuöëng biïín, thuyïìn treâo lïn non VNP 7 521 - Ngûåa chaåy xuöëng biïín thuyïìn cheâo lïn non DCNTB I - Ngûåa àua xuöëng biïín thuyïìn cheâo lïn non DCNTB II - Ngûåa àua dûúái bïën thuyïìn cheâo trïn non ÀNQT LHCD THQP

129.

1

Ghe anh lui vïì Gia Àõnh, em thoå bõnh àau liïìn Khöng tin anh hoãi laåi xoám giïìng coá khöng. TCBD I 145

1

Gia Àõnh: vuâng àêët coá trung têm laâ thaânh phöë Höì Chñ Minh, diïån tñch thay àöíi, coá khi saáu tónh Nam Kyâ, coá khi laâ möåt tónh hoùåc möåt phuã. Gia Àõnh cuäng laâ tïn goåi cuãa thaânh do Nguyïîn AÁnh xêy 1790.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

130.

Ghe anh moãng vaán, boáng laáng ngoån cheâo Xin anh búát ngoån, xaã leâo àúåi em. DCNTB I 197 BK HHÀN 234:

Ghe anh moãng vaán, boáng laáng nheå cheâo Xin anh búát ngoån xaã leâo chúâ em. 131.

Ghe anh nhoã muäi traãng lûúân ÚÃ trïn Gia Àõnh xuöëng vûúân thùm em. HHÀN 174

132.

Ghe baâu doån deåp keáo neo Mêëy chuá baån cheâo bùæt caái hoâ hoan. HHÀN 84 - 85

133.

Ghe bêìu trúã laái vïì àöng, Con gaái theo chöìng boã meå ai nuöi - Meå töi àaä coá ngûúâi nuöi Töi theo chuá laái cho xuöi möåt bïì. CHG 19 Xem thïm T 715, 771

134.

Ghe bêìu trúã laái vïì àöng Laâm thên con gaái thúâ chöìng nuöi con. HHÀN 234 TNPD I 129

135.

Ghe lïn, ghe xuöëng dêìm dïì Sao em khöng gûãi thú vïì thùm anh Xem mêy coá cùåp röìng xanh Thûúng mònh thao thûác, àïm nùm canh khoác roâng Thoã giúän trùng thoã laåi mùæc voâng Mònh coá lêm núi sanh tûã, vùæng loan phoâng riïng töi. TCBD IV 33

136.

Ghe lui khoãi bïën coân dêìm

105

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

106

Ngûúâi thûúng dêìu vùæng chöî nùçm coân àêy.

a

DCNTB II 20 BK a - Ngûúâi thûúng ài vùæng sao chöî nùçm coân àêy TCBD IV 42

137.

Ghe lui thò baån nhöí saâo Anh coân bõn rõn, nûúác naâo anh lui. CHG 2 DCNTB I 197

138.

Gheá vö thùm chuát meå giaâ Dêìu gêìn cuäng nghôa, dêìu xa cuäng tònh. DCNTB II 155

139.

Gheát trai nêëu chaáo võt le Nêëu canh àöî àaäi, nêëu cheâ àöî àen. NASL II 12a Xem thïm T 883

140.

Gia bêìn trñ tuïå khöng bêìn Gia bêìn trñ tuïå taão têìn cuãa ra. DCBTT 223

141.

Gia Lêm coá àêët Cöí Bi

1

Muön àúâi caãnh àeåp coân ghi raânh raânh Chñn mûúi chñn nuái chung quanh ÚŒ giûäa höì taã, bïn thaânh höì sen Cûãa taã, cûãa hûäu, cûãa tiïìn Nguä höì tam àaão úã trïn Trêu Quò Cêìu Loân àûúâng caái quan ài Hêåu miïëu, hêåu phuã coân ghi roä truyïìn Naây àiïån Cêìn Chaánh Kñnh Thiïn Voi àaá, sêëu àaá hai bïn sên röìng 1

Cöí Bi: tïn xaä thuöåc huyïån Gia Lêm, Haâ Nöåi. Cöí Bi tûâ trûúác vêîn nöíi tiïëng laâ coá kiïíu àêët àïë vûúng, vò coá nhiïìu goâ àöëng raãi raác úã khu vûåc naây (nhûäng goâ àöëng naây coá möåt söë gêìn àêy àûúåc phaát hiïån laâ möå cöí thúâi Bùæc thuöåc).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

107

Laåi thïm höí àaá ngûå phoâng Àuã nïìn dinh thûå khùæp trong nöåi thaânh Tûúng truyïìn àêy àêët àïë kinh Bao nhiïu caãnh àeåp lûâng danh trong ngoaâi. CDHN 33 - 34

142.

Giaâ nhûng giaâ deão giaâ dai Giaâ gaäy chên choäng, giaâ sai chên giûúâng. NASL II 35b

143.

Giaâ thò möîi tuöíi möîi heân

a

Giang sún phoá giaã liïìn em sau naây.

b

ÀNQT 85a LHCD 6b BK

a - Giaâ thò moåi sûå moåi heân NNPD 61 TCBD III 475 TNPD I 136 - Giaâ nïn moåi sûå àïìu heân DCBTT 294 b - Giang sún phoá mùåc àaân em sau naây NNPD 61

TCBD III TNPD I - Giang sún phoá caã àaân em sau naây DCBTT - Giang sún phoá traã àaân em sau naây bk TNPD I - Giang sún phoá giaã lêìn em sau naây ÀNQT 85a

144.

Giaâ thúâi bïë chaáu böìng con Giaâ àêu laåi ûúác cau non traái muâa. DCBTT 287 NASL II 33b

145.

Giaâ thò bïë chaáu böìng con Giaâ àêu laåi ûúác cau non traái muâa - Giaâ thò lïî Phêåt ài chuâa Cau non traái muâa, ai cuäng muöën ùn. CDTCM 270 BK HT 188: Giaâ thúâi bïë chaáu àúä con Giaâ àêu laåi ûúác cau non traái muâa

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

108

- Giaâ nay ûúác nhûäng cuãa chua Cau non traái muâa giaâ vêîn muöën ùn.

146.

Giaã ài thùm luáa ngoaâi àöìng Keão maâ ngûúâi àoán, ngûúâi tröng, ngûúâi chúâ. DCBTT 253

147.

Giaã àoâ bùæt öëc haái rau Ài ngang qua ngoä thêëy nhau keão buöìn. DCNTB II 120

148.

Giaã àoâ bõ gêåy ài xin Coi ngûúâi baån cûåu coá nhòn ta khöng? DCNTB II 120

149.

Giaã àoâ buön keán baán tú Ài ngang qua ngoä rúi thú cho chaâng. TCBD I 143

150.

(a) Giaã àoâ mua khïë baán chanh Giaã ài àoâi núå thùm anh keão buöìn.

a

CHG 4 HHÀN 131 TCBD I 144 BK

a - Giaã ài àoâi núå thùm anh àúä buöìn DCNTB I 197 (b) Giaã àoâ mua heå baán haânh Ài ngang qua ngoä thùm anh keão buöìn.

DCNTB I 197 BK

151.

a - Vö ra chúå Cöëng thùm anh keão buöìn TCBD I 143

Giaã àoâ neo chiïëc thuyïìn tònh Baån beâ möëi laái tú maânh gêëp ghe. HPV 102

152.

Giaã àoâ xin möåt miïëng trêìu Àïí sau xeã vaán bùæc cêìu maâ sang. DCBTT 253

153.

Giaã tónh say doâ loâng thuåc nûä

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

109

Giaã khaách qua àaâng thûã daå qui nûúng. CHG 31

154.

Giaä anh úã laåi, töi bûúác ra ài Mai ngaây höåi ngöå, ûúác gò laåi àûúåc thúã than. DCNTB I 109

155.

Giaä chaâng cho thiïëp höìi hûúng Keão cha meå thiïëp trùm àûúâng ai bi. CHG 6

156.

Giaä nay röìi laåi giaä mai Àöi chên tï moãi “doá” úi vò maây Seo àïm röìi laåi seo ngaây Àöi tay nhûác buöët vò maây “giêëy” úi. CDHN 101

157.

Giaä ún ai coá cêy dûâa Cho töi nghó maát àúåi chúâ ngûúâi thûúng. HHÀN 174

158.

Giaä ún ai coá cêy dûâa Cho töi nghó maát àúåi chúâ ngûúâi thûúng Giaä ún cêy cûãu lñ hûúng

1

Hai àûáa hai hoå, ta thûúng nhau àúâi. DCNTB I 227

159.

Giaä ún canh caãi nêëu gûâng Chùèng ùn thò chúá xin àûâng móa mai. TCBD I 562

160.

Giaä ún em anh lui kõp nûúác, 2

Àaåo cang thûúâng chùèng trûúác thò sau.

1

Cûãu lñ hûúng: möåt loaâi cêy thuöëc nam. Cang thûúâng (hay cûúng thûúâng): tûác tam cûúng, nguä thûúâng, àaåo lñ cuãa Nho giaáo. Tam cûúng laâ ba möëi quan hïå: vua töi, cha con, vúå chöìng. Nguä thûúâng laâ nùm àiïìu àaåo àûác cuãa con ngûúâi: nhên, lïî, nghôa, trñ, tñn.* 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

110

CHG 22

161.

Giaä ún öng nuái baâ non Öng baâ úã laåi, cho con chaáu vïì. CDTH 66

162.

Giaä quaán nem ai theâm rûúåu laåt

a

Rûúåu laåt hïët röìi, ngûúâi baåc hïët thûúng. HHÀN 234 BK a - Giûäa quaán nem ai theâm rûúåu laåt DCNTB I 198

163.

Giaân hoa bïí caån nûúác àêìy Caá vaâng hoáa baåc chaâng raây àöëi chi? - Thuyïìn tònh sao vùæn söng sêu Taâu àöìng neo sùæt gaái àêu daám cheâo. HPV 98

164.

1

2

Giang Cao buön gaåo chúå Keo 3

Buön khoai chúå Nhiïîm baán rao àûúâng laâng Ngaây ngaây cùæp thuáng lïn àaâng Kiïëm cuãi röìi moát khoai lang àem vïì. CDHN 116

165.

Giang san àûa chaâng xuöëng võnh Àûa chaâng vïì thoå bõnh tûúng tû Em lïn öng Tiïìn Thiïng em höët möåt thang thuöëc bùæc Em sùæc coân laåi baãy phên Xùæt ba laát gûâng, chöìi vö thang thuöëc Miïång töi vaái Hoaâng thiïn Thaánh töí öng thêìy

a

Cho anh töi uöëng thang thuöëc naây laânh maånh úã àúâi vúái em.

b

1

Giang Cao: tïn laâng úã phña trïn laâng Baát Traâng (nay thuöåc xaä Baát Traâng) huyïån Gia Lêm, Haâ Nöåi, bïn búâ tay traái söng Höìng. 2 Chúå Keo: tûác laâ chúå laâng Giao Têët (tïn nöm laâ laâng Keo) nay thuöåc xaä Kim Sún, huyïån Gia Lêm, Haâ Nöåi. 3 Chúå Nhiïîm: coá leä laâ laâng Nhiïîm Dûúng thuöåc huyïån Thuêån Thaânh, Bùæc Ninh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

HHÀN 268 - 269 BK

a - Miïång em vaái öng Hoaâng thiïn Thaánh töí vúái öng thêìy

HMN 41 - 42 b - Cho anh töi uöëng thang thuöëc naây laânh maånh àïí úã àúâi vúái em HMN

166.

Giang san gaánh vaác möåt mònh Xa xöi ai coá thêëu tònh chùng ai? HHÀN 235 TCBD II 214

167.

Giang sún möåt caãnh àeâo boâng Nûúác non gúãi chûä tûúng phuâng cho nhau Trúâi cao bïí röång söng sêu Caâng giaâu ngaây thaáng, caâng lêu nghôa tònh. DCNTB II 54

168.

Giang sún möåt gaánh cêët ngöìi Àêìu con, àêìu vúå, àêìu nöìi, àêìu niïu. TCBD II 455 TCBD III 475 TNPD I 136

169.

Giang sún möåt gaánh chêët àêìy Dûúâng nhû hoa thaão àïën ngay trûúác nhaâ. HHÀN 268

170.

Giang sún möåt gaánh cheo leo Qua söng nó nûúác, qua àeâo nó non Giang sún möåt gaánh nùång nïì Quaãn chi xa ngaái ài vïì mêëy phen. HPV 126

171.

Giang sún phoá mùåc haâng mêm Sêëm chúáp yâ êìm phoá mùåc Thiïn Löi. TCBD II 481 TCBD III 475 TNPD I 136 BK NGCK 192b: Giang sún phoá traã haâng mêm Sêëm chúáp êìm êìm phoá mùåc Thiïn Löi.

111

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

172.

112

Giang sún thiïëp gaánh möåt mònh Chaâng ài höì dïî thêëu tònh thiïëp chùng. NASL I 20a

173.

Giao ngön dêìu àaá naát vaâng phai Dùån ai àûâng nheå daå thûúng ai bao chûâ! DCBTT 117

174.

1

Giao Tûå lùæm baäi nhiïìu doi

a

Lùæm con gaái àeåp nhiïìu núi phaãi loâng Giao Tûå gêìn giïëng gêìn söng Nûúác trong tùæm maát, maá höìng thïm xinh. CDHN 34 BK

a - Giao Tûå lùæm baäi nhiïìu súi VNP7 131 b - Àaân baâ thò ñt, àaân öng thò nhiïìu VNP7

175.

Giaáo gûúm cúâ quaåt tûng bûâng Nhaác tröng uy vuä tûúãng chûâng nùm xûa Anh huâng trñ duäng coá thûâa Sûã vaâng bia àaá bêy giúâ laâ àêy Non xanh nûúác biïëc saánh taây Danh thúm Phuâ Àöíng xûa nay tiïëng truyïìn. CDHN 141

176.

Giaáo gûúm cúâ xñ truâng truâng Hùçng nùm múã höåi tûng bûâng vui thay Nhúá xûa Thaánh Doáng tñch raây Uy phong raång rúä, àïën nay coân truyïìn. CDHN 141

177.

Giaâu anh trong trûáng giaâu ra Khoá em nhûäng thuúã meå cha sinh thaânh Naây em vúái anh 1

Giao Tûå: thuöåc xaä Kim Sún, huyïån Gia Lêm, Haâ Nöåi, nùçm bïn búâ söng Àuöëng.

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

113

Laâ duyïn Trúâi àõnh Trúâi àõnh àaä lêu Nhaâ anh thò giaâu Nhaâ em thò khoá Khoá thò mùåc khoá Cuäng coá con ngûúâi

a

Phoâng khi ùn chúi Chöìng thanh vúå lõch Trong saách coá chûä: Vaån lõch chñ tònh

1

Phoâng khi khaách laå Baån quen àïën nhaâ Anh kïu em ra Möåt chiïìng, hai daå Möåt daå, hai vêng Trêìu àöi tay nêng Chiïìng thêìy thïët baån Nhûäng lúâi em noái Kïí vaån ngûúâi thûúng Muöën cho lûãa beán muâi hûúng Anh àêy em àêëy àöi àûúâng gùåp nhau. bk a - Quyá coá con ngûúâi DCTH 277 - 278

178.

Giaâu ba mûúi tuöíi chúá mûâng Khoá ba mûúi tuöíi em àûâng vöåi lo.

a

NNPD 63 TCBD I 294, 610 TNPD I 137 BK a - Khoá ba mûúái tuöíi em àûâng coá lo LHCD 15a

179.

Giaâu ba mûúi tuöíi chúá mûâng Khoá ba mûúi tuöíi em àûâng coá lo 1

Vaån lõch chñ tònh: cêu naây khöng roä nghôa lùæm. Coá ngûúâi giaãi thñch àêy laâ nhên dên mûúån cêu chuyïån dên gian: àöìng tiïìn Vaån lõch, àïí taåo ra möåt “àiïín cöë”, coá yá rùn àe nhûäng chaâng trai baåc beäo khöng biïët vúå mònh vöën laâ con ngûúâi chung thuãy hiïìn hoâa.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

114

Khoá ba mûúi tuöíi chúá lo Giaâu ba mûúi tuöíi chûãa cho rùçng giaâu. NASL III 23a

180.

(a) Giaâu bïn cûãa ngoä khöng maâng Khoá maâ coá nghôa, bùng ngaân tòm ài. DCBTT 217

(b) Giaâu möåt bïn cûãa ngoä khöng tham Khoá maâ coá ngaäi, Quaãng Nam cuäng tòm. DCBTT 262

181.

Giaâu cha giaâu meå thò mûâng Giaâu cö giaâu baác thò àûâng coá tröng. HHÀN 73 TCBD I 562 TCBD II 455

182.

Giaâu chi anh gaåo àöí vö ve Chuöåt ùn khöng àûúåc maâ khoe rùçng giaâu. DCBTT 288

183.

Giaâu àêu maâ àïën tay ta

a

Ta ngöìi ta nghô àaä ba nùm roâng Thaâ rùçng lêëy khoá cho xong Khoá nom, khoá giûä bùçng cong baåc àöìng.

b

CDTCM 191 BK

a - Giaâu àêu maâ àïën chuáng ta CDTCM 270 b - Khoá nom, khoá giûä bùçng cong baåc àêìy CDTCM 270

184.

Giaâu àêu àïën keã nguã trûa Hay àêu nhûäng gaái àong àûa àïën giúâ. NASL III 21a

185.

Giaâu àêu nhûäng keã nguã trûa

a

Sang àêu nhûäng keã say sûa töëi ngaây.

b

LHCD 22a NGCK 110a NPGT 18a BK

a - Giaâu àêu àïën keã nguã trûa HT 224 NASL III 21b NNPD 63

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

NPNN 3b TCBD II 481 TNCD 97 TNPD I 137 - Giaâu àêu àûúåc keã nguã trûa ANPT 5b b - Giaâu àêu nhûäng keã say sûa töëi ngaây PTK 19b - Hay àêu àïën keã say sûa töëi ngaây TNPD I - Sang àêu àïën keã say sûa töëi ngaây HT NPNN NNPD TCBDII - Sang àêu àûúåc keã say sûa töëi ngaây ANPT - Sang àêu àïën keã say sûa rûúåu cheâ bk TNPD I - Coá àêu nhûäng keã say sûa rûúåu cheâ ÀNQT 92b - Hay àêu àïën keã sau sûa rûúåu cheâ NASL III - Khön àêu àïën keã say sûa rûúåu cheâ TNCD

186.

Giaâu ngheâo em chùèng luêån chi Xin cho chaâng xûáng thiïëp vûâa Cuãa tiïìn nhû luåt nhû mûa Coân luåt coân nûúác, hïët mûa caån soâng 1

Nêåu maâ thêëy khoá nêåu vong Àêy em thêëy khoá, àem loâng em thûúng. DCNTB II 99

187.

Giaâu ngûúâi ba phuã Thanh Hoa Meå ngûúâi vïì chúå thò ta khöng mûâng Meå ta àoái raách naäo nuâng Meå ta vïì chúå ta mûâng meå ta. CDTH 165

188.

Giaâu ngûúâi ta ùn chaã phuång nem cöng Khoá chi hai àûáa mònh àaä khoá, haái ngoån rau maá bùæt con àam àöìng ùn chung. DCBTT 116

189.

Giaâu ngûúâi ta ùn mêm thau, àêìy àôa

1

Nêåu: ngûúâi ta (tiïëng àõa phûúng).*

115

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Khoá àöi àûáa mònh lûng àôa quaá lûng 1

Mùæm àam chêëm vúái rau mûng Theo nhau cho troån, xin àûâng boã nhau. DCBTT 90

190.

Giaâu ngûúâi ta chùèng coá ham Khoá ta ta haäy ta laâm ta ùn. ÀNQT 84b BK LHCD 15b: Giaâu ngûúâi ta chùèng coá tham Khoá thò ta haäy ta laâm ta ùn.

191.

Giaâu ngûúâi ta nhaâ rûúâng, àaá taãng, cûãa vaán xêy thaânh Hai àûáa mònh àoái khoá, baát àaá mêm àan Duâ coá àoåa cú thêët vêån, gaác lïn chaân khoãi lo. DCBTT 119

192.

(a) Giaâu nhû ai thò töi khöng biïët Chúá giaâu nhû töi, chûâ ñt keã muöën vö Trong nhaâ tröëng röîng, chöî mö cuäng thêëy trúâi Ngoaâi vûúân chùèng thiïëu chi àöì chúi Naâng naâng, búåp búåp, moåc thúâi huyïn thuyïn Rau giïìn, rau maá moåc riïng Coã chó coã cuá moåc liïìn àêìy sên Trong nhaâ coá sùæm möåt caái giaân Àïí nùm ba têëm àïåm, vaâi ngaân laá túi Laåi thïm nùm baãy caái noán cúâi Vaâi guâi gieã raách àïí chúâ thúâi diïån sang Töi kïí ra thò trêu vúái ruöång nhêët laâng Túái muâa ài gùåt traân lan caã àöìng Gùåt röìi hoå àûúåc traã cöng 1

Àam: cua àöìng, raåm (Tiïëng àõa phûúng).*

116

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Luáa ai gaánh vïì nhaâ êëy, töi xaách caái muãng khöng töi vïì Cúm nêëu nöìi àêët vûâa kheát vûâa khï Àem ra ùn vúái muöëi no nï ngon laânh Bûäa ùn nùm baãy caái baát saânh Caái thò sûát miïång, caái laânh nhû rùng cûa Mêm nan àûát laåt bung thuâa Lïn non beã nùm ba àöi àuäa sùåt khoãi mua töën tiïìn Nhoán chên kïu, búá nûä hiïìn Giaâu nhû qua mûác núá, em coân phiïìn nöîi chi. DCNTB II 69 - 70

(b) Giaâu nhû ai chúá giaâu nhû töi Ai qua ngoaâi ngoä cuäng khöng daám thúâi ngoá vö Nhaâ thò lúåp ngoái, nhûng nhòn chöî mö cuäng thêëy trúâi Trong nhaâ thiïëu chi vêåt àöì chúi Naâng hai coã chó möåc chöìi huyïn thuyïn Rau giïìn, rau maá moåc liïìn Buâ chao, bòm bõp, tûá tung lung taâng Trong nhaâ coá möåt caái giaân Vúái nùm ba caái traách bïí, möåt ngaân caái aáo túi Thïm nùm ba caái noán raách búâi xúâi Möåt àuâm gieã raách àïí daânh thúâi maâ mang Thaáng taám hoå gùåt luáa rïính rang Töi cuäng vaác haái, búái lang ngoaâi àöìng Gùåt xong röìi, hoå àûúåc traã luáa cöng Ai vïì nhaâ nêëy, coân töi xaách caái muãng khöng töi vïì. DCNTB II 70

193.

Giaâu nhû nêåu ài xe cuâng kiïåu Khoá nhû àöi àûáa mònh, mònh liïåu mònh ài Anh ài cho em möåt lïî thónh kò

117

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

118

Heo thúâi möåt cùåp, gaâ ri möåt löìng Phña bïn anh àûâng múâi chi àöng Nöåi cha vúái meå, vúå chöìng öng mai

1

Phña bïn em àûâng múâi chi ai Nöåi cha vúái meå, vúái hai àûáa mònh Thùæp nhang lïn, laåi vaái chung tònh Cho cha cho meå biïët phêån mònh laâ dêu. DCNTB II 152 - 153

194.

Giaâu nhû nêåu, saáng cúm chiïìu caá Ngheâo nhû em saáng röí rau maá, chiïìu traä cua àöìng Ún cha khöng boã, nghôa chöìng khöng quïn. DCNTB II 29 HT 432 TCDG 61

195.

Giaâu nhû ngûúâi ta ùn cúm vúái caá Khoá nhû em ùn rau maá àam(1) àöìng Duâ cho chúâ àúåi mêëy àöng Àùæng cay cuäng chõu mùån nöìng cuäng cam. DCBTT 84 HT 417 TCDG 61

196.

Giaâu nhû ngûúâi ta cúm ngaây ba bûäa Àoái nhû mònh àêy cuäng àoã lûãa ba lêìn Xñch laåi àêy cho xa cuäng nhû gêìn Duâ chaáo rau qua bûäa, hai chûä tûúng thên ta maå vaâng. DCBTT 156 HT 417

197.

2

Giaâu nhû ngûúâi ta lûúng àiïìn vaån khoaãnh 3

Khoá nhû hai àûáa mònh baá nghïå tuây thên Súám haái rau, chiïìu àöën cuãi àúä àêìn nuöi nhau. DCBTT 91 TCDG 52

1

Öng mai: öng möëi.* Lûúng àiïìn: ruöång töët.* 3 Baá nghïå (Baách nghïå): trùm nghïì.* 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

198.

119 1

Giaâu nhû ngûúâi ta nghi mön maân cuöën Chiïëu hoa vaãi àiïìu, àuäa ngaâ bõt baåc maâ chùèng ai say Ngheâo nhû àöi àûáa mònh, chiïëu laác voäng àay Cuâng àoám tre, àiïëu sêåy maâ chaán keã say lûâ àûâ. DCBTT 156

199.

Giaâu nhû ngûúâi ta tam sûå, nguä sûå

2

Khoá nhû àöi àûáa mònh baán àêìu meåt àêìu saâng Khùèm möåt ngaây àöi bûäa cho nhaân caái thên. DCBTT 121

200.

3

Giaâu nhû Thaåch Suâng anh àûâng coá chuöång 4

Khoá nhû Haân Tñn anh chúá coá vong 5

Thên em nhû chiïëc giaä giûäa doâng Cheâo cho túái bïën, àuåc trong seä tûúâng. DCNTB II 99

201.

Giaâu sang lùæm keã àoán chaâo Khoá khùn dêîu coá kïu gaâo ai thûúng Coá thên trûúác phaãi liïåu àûúâng Laâm trai chñ úã böën phûúng múái laâ. CDTCM 270 Sûãa laåi: trñ úã böën phûúng = chñ úã böën phûúng

202.

Giaâu sang nhiïìu keã túái nhaâ Khoá khùn nïn nöîi ruöåt raâ xa nhau! NNPD 62 TCBD I 504, 508 TNPD I 136 VNP1 II 31 VNP7 342 BK

a - Giaâu sang nhiïìu keã àïën nhaâ HT 219

Sûãa laåi:... nïn nöîi ruöåt giaâ xa nhau TNPD I, VNP1 II = nïn nöîi ruöåt raâ xa nhau 1

Nghi mön: (coá núi goåi y mön): trûúáng bùçng vaãi thïu, treo phña trïn ban thúâ.* Tam sûå, nguä sûå: nhûäng böå àöì thúâ bùçng àöìng.* 3 Thaåch Suâng: xem chuá thñch úã A 514. 4 Haân Tñn: xem chuá thñch úã B 505. 5 Giaä: möåt loaåi thuyïìn. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

203.

120

Giaâu sang phi nghôa khöng maâng Khoá àöìng têm nhûát trñ taåo vaâng cuäng ra. DCBTT 116

204.

Giaâu thò cúm chaáo böí lao

a

Khoá thò àaánh àiïëu thuöëc laâo cêìm húi.

b

ÀNQT 84a LHCD 15a BK

a - Giaâu thò cúm gaåo böí lao ANPT 9b b - Khoá thò àaánh àiïëu thuöëc laâo ngêåm húi.

TCBD II 455 TNPD I 137 VNP1 II 31 VNP7 342

205.

(a) Giaâu thò cuäng chùèng coá tham Khoá khùn ta liïåu ta laâm ta ùn. HT 117 VNP1 II 18 VNP7 331

(b) Giaâu thò cuäng chùèng coá theâm Khoá khùn ta liïåu ta laâm ta ùn. DCNTB II 29 TCBD I 610 TNPD I 137

206.

Giaâu thò daäi vaãi thaáng ba Khoá khùn mua vaãi höì La thaáng mûúâi. NNPD 63 VNP1 II 31, 158 VNP7 121 TNPD I 137 Sûãa laåi:... höì la... TNPD I, VNP1 II 31 =... höì La

207.

Giaâu thò noái möåt khön mûúâi Khoá töi noái chaã àûúåc lúâi naâo khön Ngheâo noái nhû gioã hoãng trön Giaâu noái nhû baåc boã hoâm chùèng lay Khoá sao khoá noái thïë naây Àêìy nhaâ cöng núå laåi hay eo xeâo. CDTCM 220

208.

Giaâu thò thõt caá, cúm canh Khoá thò lûng rau àôa muöëi, cuáng anh töi ài lêëy chöìng Húäi anh chöìng cuä töi úi!

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

121

Anh coá khön thiïng thò anh trúã dêåy ùn xöi nghe keân

a

Thöi, anh àaä vïì nghiïåp êëy xin anh àûâng ghen

b

Àïí cho ngûúâi khaác cêìm quyïìn thï nhi

c

Miïång em khoác, tay em bïë ùém caái öng thêìn vò

d

Tay em gaåt nûúác mùæt, tay em thò thùæp neán nhang

à

Búãi vò àêu, maâ nïn xoát nöîi muön vaân.

e

TNPD II 87 BK

a - Anh coá khön thiïng xin anh trúã dêåy ùn xöi nghe keân TCBD I 254 - 255 - Anh coá khön thiïng thò xin anh trúã dêåy ùn xöi nghe keân

VNP1 I 169 VNP7 301 b - Thöi àaä vïì nghiïåp êëy, anh àûâng ghen TCBD I - Thöi anh àaä vïì nghiïåp êëy, anh àûâng ghen VNP1I VNP7 c - Anh àïí ngûúâi khaác cêìm quyïìn thï nhi HT 209 - Àïí cho keã khaác cêìm quyïìn thï nhi HT 209 d - Miïång em khoác, tay bïë ùém öng thêìn vò TCBD I - Miïång em khoác, tay em bïë ùém öng thêìn vò VNP1 I VNP7 - Miïång em khoác tay em ùém öng thêìn vò HT à - Tay em gaåt nûúác mùæt, tay em thùæp neán nhang VNP1I VNP7 e - Búãi vò àêu maâ nïn xoát nöîi voä vaâng TCBD I - Búãi vò àêu maâ nïn nöîi xoát muön vaân VNP1 I - Búãi vò àêu maâ nïn nöîi xoát xa muön vaân VNP7 - Búãi vò àêu nïn xoát nöîi muön vaân HT

209.

Giaâu trong laâng traái duyïn khön eáp Khoá nûúác ngûúâi phaãi kiïëp cuäng theo. NNPD 63 NQPN 71

210.

Giaâu tûâ trong trûáng giaâu ra Àoái em àoái thuúã meå cha sinh thaânh. TNPD I 136

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

211.

122

Giaâu tûâ trong trûáng giaâu ra Khoá tûâ ngaä baãy ngaä ba khoá vïì. HT 251 NASL III 21b NNPD 62 TCBD I 294 TNPD I 136 VNP1 II 30 VNP7 341 BK NQPN 63: Giaâu thò trong trûáng giaâu ra Khoá thò ngaä ba khoá vïì.

212.

Giaây ban boáng loaáng nuöåt naâ Khùn xïëp chûä nhêåt, quêìn laâ nïëp tû AÁo haâng luåc töët toaân tú Gêëm lam hoa baåc cho vûâa yá anh. CDHT 131

213.

Giùåc Têy àaánh àïën Cêìn Giúâ

1

Baão àûâng thûúng nhúá àúåi chúâ uöíng cöng. HHÀN 235 HT 255 VNP1 II 59

214.

Giùng cung maâ bùæn con chim huyânh Seâ löng noá àúä àaån, truå mònh noá khöng bay. CHG 19

215.

Giùng tay àoán baån truöng mêy Thûúng ai maâ boã ngaäi àêy cho àaânh. CHG 23

216.

2

Giêëc hoâe giêëc quïë ïm ïm Chûä trung chûä hiïëu meå tòm meå ru Ru con ûúác nhûäng khang cuâ

3

Ru con taåc tónh hûäu chu(?) àaåo thûúâng Ru con bêët khaãi bêët mön(?)

1

Cêìn Giúâ: thõ xaä huyïån lõ Cêìn Giúâ thuöåc thaânh phöë Höì Chñ Minh, caách trungtêm Saâi Goân 51km. 2 Giêëc hoâe, giêëc quïë àïìu coá nghôa laâ giêëc nguã.* 3

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

123 1

Ru con ûáng chiïëu, cêìu hiïìn quöëc gia Ru con àoan chñnh thaái hoâa 2

Ru con nguä phuác tam àa tûá thúâi Ru con con àaä nguã röìi Meå ru con nguã meå thúâi múái yïn Ru röìi, röìi meå laåi khuyïn Luåc thao tam lûúåc chùèng quïn àêu laâ

3

CDTH 164 - 165

217.

Giêåm chên ba tiïëng kïu Trúâi Núå súám xa àaâng núå, duyïn súám àöíi dúâi àaâng duyïn. DCBTT 175

218.

Giêåm chên àêëm ngûåc kïu Trúâi Vúå chöìng chûa mêëy nùm trúâi laåi xa Chên trúâi xûá laå xoát xa Caái àúâi lñnh möå khöí laâ biïët bao! DCNTB II 167

219.

Giêåm chên xuöëng àêët caái bon Nay coân úã vêåy chöìng con àêu naâ! Thöi thöi àûâng noái nûäa maâ! Con trêu ùn àaám maå dêëu maâ coân àêy. TCBD I 250

220.

Giêån chöìng maâ chùèng bïë con Cha maây laâm mêët caái gioân meå ài. HT 202 NNPD 62 TCBD I 562 TCBD II 191 TNPD I 136 VNP7 289

221.

Giêån chöìng xaách goái ra ài 1

ÛÁng chiïëu cêìu hiïìn: hûúãng ûáng chiïëu chó cêìu ngûúâi hiïìn taâi cuãa nhaâ vua.* Nguä phuác tam àa: nguä phuác laâ nùm àiïìu haånh phuác: giaâu, sang, söëng lêu, khoãe maånh, yïn öín; tam àa laâ ba caái nhiïìu: nhiïìu phuác, nhiïìu tuöíi, nhiïìu con trai.* 3 Luåc thao tam lûúåc: saách binh thû cuãa Thaái Cöng Voång. Àêy noái taâi duâng binh cuãa voä tûúáng.* 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

124

Chöìng theo nùn nó tuâ ti trúã vïì. TCBD I 255

222.

Giêån em anh àaánh nùm baãy têëm vaán boâng 1

Nöå bêët cêåp lûúång àaánh röìi laåi thûúng. CHG 24

223.

Giêån maâ noái laåi cho hay Thau àöìng höì dïî khoãi tay thúå haân. TNPDI 136

224.

Giêån mònh cùæp noán ra ài Àoân xoác khöng àeäo, haái thò khöng quai AÁo thò khöng coá khuy caâi Àêìu khöng khùn bêån, toác mai bú xúâ Àêm àêìu lïn àïën laâng Nûa Chaã ai thuï gùåt, mùåt phúâ buång meo Giêån chi maâ giêån àïën àiïìu Quay vïì, cuäng àïën trúã chiïìu laâm khuêy. CDTH 74

225.

Giêån thò noái vêåy cho hoaâi Khöng thûúng baån cuä, thûúng ai rùng chûâ? DCBTT 254

226.

Giêån Trúâi xeá vaáy ùn ai Giêån Trúâi xeá vaáy àïën mai úã truöìng. NASL III 18a

227.

Giêëu àêìu laåi húã caánh tay Thaâ rùçng thuá thûåc con naây cho xong. NASL II 47b

228.

Gieã cuâi töët maä daâi àuöi Hay ùn cûát choá ai nuöi gieã cuâi. 1

Nöå bêët cêåp lûúång: giêån khöng kõp xem xeát.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

125

NGCK 184a TCBD I 508 TNPD I 137 BK

229.

a - Maâ hay ùn bêín ai nuöi gieã cuâi.

Gieo caãi, cêëy cêìn Xuöëng söng cêëy muöëng, lïn ghïình tröìng dûa Gioá àûa, cêy caãi lïn trúâi Cêy rùm àûáng laåi chõu àúâi àùæng cay

a

Gieo caãi cêëy cêìn Xuöëng söng muáa röëi, àïën gêìn quay tú. bk a - Cêy rùm àûáng laåi chõu lúâi àùæng cay QHBN 196 Xem thïm G 273

230.

Gieo mònh vaâo chöën sêåp vaâng Caã ùn caã mùåc laåi caâng caã lo Gieo mònh vaâo chöën toâ voâ Tay vo miïång haá chaã lo chaã phiïìn. NASL II 24b BK a - Caã ùn caã mùåc thò caâng caã lo QHBN 193 QHBN chó ghi àïën hïët doâng naây Xem thïm Ö 15

231.

Gieåp nhû àêìu caá chai Tham ùn tranh vúå laâ trai Kim Böìng Nhoån nhû àêìu caá nhöìng Tham ùn tranh chöìng laâ gaái Cêím Phö. DCNTB I 226

232.

Giïng hai laâ gioá chia vui Àöng röìi laåi bûác, bûác thöi laâ nöìm. CDTCM 245

233.

Giïëng khúi gaâu muác lûng chûâng Nïëu maâ vuång liïåu, xin àûâng traách dêy

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

126

Cêìm àaâi maâ boã quïn dêy Boä cöng ao ûúác, boä ngaây ûúác ao Söng sêu em seä cùæm saâo Miïëu thiïng anh seä loåt vaâo cùæm nhang Vñ duâ khöng lêëy àûúåc naâng Mang thên ài xuöëng suöëi vaâng cho xong Yïu nhau cho veån cho troân Keão mai theån vúái nûúác non úã àúâi Thaâ rùçng thaác xuöëng giïëng khúi Coân hún söëng úã trïn àúâi xa nhau. CDTCM 153 - 154

234.

Giïëng laâng em vûâa trong vûâa maát Àûúâng laâng em, lùæm caát dïî ài Em úi, trang àiïím laâm chi? Àïí cho anh phaãi súám ài töëi vïì. CDTCM 81

235.

Giïëng naây laâ giïëng cûåu traâo Höìi töi coân nhoã töi naâo biïët àêu. HHÀN 98

236.

1

Giïëng Ngoåc Haâ vûâa trong vûâa maát Vûúân Ngoåc Haâ thúm ngaát gêìn xa Hoãi ngûúâi xaách nûúác tûúái hoa Coá cho ai àûúåc vaâo ra chöën naây? CDHN 95

237.

Giïëng sêu dêy ngùæn lúä chûâng Búãi anh baåc trûúác, sau àûâng traách em. DCNTB II 63

1

Ngoåc Haâ: xûa laâ möåt traåi thuöåc huyïån töíng Nöåi huyïån Vônh Thuêån, kinh thaânh Thùng Long cuä. Laâng Ngoåc Haâ nay thuöåc quêån Ba Àònh (Haâ Nöåi) nöíi tiïëng vïì nghïì tröìng hoa cöí truyïìn.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

238.

Giïëng sêu gaâu nhoã anh úi Muác sao cho àùång hai núi möåt lêìn. DCNTB II 63

239.

Giïëng sêu gaâu xuöëng bêëm boong Àùång con caá trñch phuå con caá soâng. DCNTB I 198

240.

Giïëng sêu lêëp laåi sao àêìy Dêìu thûúng cho lùæm, cú höåi naây cuäng xa. DCNTB II 133

241.

Giïëng sêu thò phaãi thûâng daâi Coá khön thò chõu khoá ngöìi cho lêu Em chêìn chûâ cuäng chùèng àûúåc àêu Sùæm möìi mùæc nhúå anh cêu con caá naây. CDTH 97

242.

Giïëng Yïn Thaái vûâa trong vûâa maát Àûúâng Yïn Thaái gaåch laát dïî ài Em vïì bïn êëy laâm chi Nûúác giïëng thò àuåc àûúâng ài thò lêìy. CDHN 158

243.

Gioá bay cêìu thêëp cêìu cao Gioá bay cêìu naâo con chó meå coi. TCBD I 563

244.

Gioá bïn àöng, àöång bïn têy Tuy rùçng noái àêëy nhûng àêy traånh loâng. NNPD 63

245.

Gioá chiïìu naâo bay theo chiïìu nêëy Trûúác em noái em lêëy chöìng quan Sao bêy giúâ em chùèng hûúãng giaâu sang? Maâ ài phúi nùæng baán than àen sò. TCBD I 407 - 408

127

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

246.

128

Gioá chiïìu thöíi heáo ngoån dûâa Dûát tònh taåi baån em chûa tiïëng gò. TCBD I 458

247.

Gioá àaánh caânh cau Gioá àêåp caânh cau Xeá buöìng lêëy quaã, hoãi nhau phen naây. QHBN 318

248.

Gioá àaánh caânh tre, gioá àêåp caânh tre

a

Chiïëc thuyïìn anh vêîn le te àúåi naâng Gioá àaánh caânh baâng, gioá àêåp caânh baâng

b

Dûâng cheâo anh haát, cö naâng haäy nghe. TCBD I 326 TNPD II 88 BK

a - Gioá àêåp caânh tre, gioá àêåp caânh tre VNP1 68 VNP7 192 b - Gioá àêåp caânh baâng, gioá àêåp caânh baâng

VNP1 I VNP7

249.

Gioá àaánh àoâ àûa, gioá àêåp àoâ àûa Sao cö mònh lú lûãng maâ chûa coá chöìng? Gioá àaánh caânh höìng, gioá àêåp caânh höìng Hoãi cö mònh àaä muöën lêëy chöìng hay chûa? TCBD I 144 TNPD II 88 BK a - Húäi cö mònh àaä muöën lêëy chöìng hay chûa? VNP1 I 120 VNP7 262 - 263

250.

Gioá àêu thöíi maát sau lûng Daå sao daå nhúá ngûúâi dûng vö cuâng. HHÀN 174 TCBD I 144 BK VNP7 189: Gioá sao gioá maát sau lûng Buång sao buång nhúá ngûúâi dûng thïë naây. Xem thïm G 340

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

251.

Gioá àêíy àûa phú phêët ngoån cúâ Anh àêy lúä vêån taåi chúâ duyïn em. DCNTB II 133

252.

Gioá àêíy àûa phú phêët ngoån cúâ Anh àêy lúä vêån taåi chúâ duyïn em Laâm thú nûúác mùæt nhoã lem Tûúng tû sêìu muöån vò em coá chöìng. TCBD II 274

253.

Gioá àêíy àûa rau dûâa dõu dõu Anh thûúng naâng liïåu àiïåu xuöëng lïn Gioá àûa trùng cho muöîi moâng xao xuyïën Anh xa naâng vò tiïëng thõ phi. TCBD II 274 Xem thïm G 311

254.

Gioá àïm àöng thöíi loân hang dïë Húäi anh hoåc troâ mûu kïë anh àêu. HHÀN 79 - 80 Xem thïm G 333

255.

Gioá àöng nam möåt daãi àöìng àiïìn Em chñt khùn trùæng giaãi phiïìn cho ai? Khùn trùæng em nhuöåm nêu ài AÁo chaâm boã bõ em thò theo anh. DCTH 128

256.

Gioá àöng nöìm chiïìu höm thöíi laåi Caá lúä chiïìu laâm haåi àöi ta CHG 21

257.

Gioá àuâng àuâng mûa rung laá heå Caám thûúng ngûúâi coá meå khöng cha. CHG 12

129

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

258.

130

Gioá àûa böng laách böng lau Böng lï, böng lûåu àöë naâng mêëy böng? HHÀN 49

259.

Gioá àûa buåi chuöëi sau heâ

a

Anh mï vúå beá boã beâ con thú.

b

HHÀN 132 BK

a - Gioá àuâa buåi chuöëi sau heâ VNP 1 I 163 b - Anh ham vúå beá boã beâ con thú CHG 26 DCNTB I 198

Xem thïm G 267, 324

260.

Gioá àûa buåi chuöëi sau heâ Buåi mön trûúác cûãa, ai deâ em hû. HHÀN 132 Xem thïm G 324

261.

Gioá àûa buåi chuöëi sau heâ Chöìng lïët vúå queâ, àêìy túá queåo tay. TCBDI 408 Xem thïm G 324

262.

Gioá àûa buåi chuöëi te taâu Chaâng nam thiïëp bùæc laâm giaâu ai ùn. HHÀN 132

263.

Gioá àûa buåi heå thúm xa Em kiïëm núi coá meå coá cha maâ nhúâ. DCNTB I 197

264.

Gioá àûa buåi mña luâm tum Chöìng töi vûâa ài khoãi, öng truâm túái chi? DCNTB I 198

265.

Gioá àûa buåi truác ngaä quò Thûúng cha thò phaãi luåy dò, dò úi! HHÀN 90 TCBD II 294 VNP1 I 156 Xem thïm G 324 V 17

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

266.

131

Gioá àûa buöìm haånh raãnh rang Tiïëng nhú thiïëp chõu, àïí chaâng danh thúm. HHÀN 235 TCBD II 331, 510 VNP7 214 BK CHG 15: Gioá àûa buöìng haånh raãnh rang, Tiïëng oan thiïëp chõu àïí chaâng thúm danh.

267.

Gioá àûa buöìng chuöëi sau heâ Àaä lùm le cö chõ, laåi muöën doâ deâ cö em. DCNTB II 161 Xem thïm G 259, 324

268.

Gioá àûa caânh bûúãi caânh boâng Gioá àûa cö êëy vaâo loâng cêåu kia. NGCK 184b

269.

Gioá àûa caânh liïîu quùçn hiïu

1

Chim kïu rñu rñt nhû khïu möëi sêìu. DCNTB II 120

270.

Gioá àûa caânh mêån, gioá lêån caânh àaâo

a

Vò em anh phaãi ra vaâo töëi tùm Töëi tùm thò mùåc töëi tùm Chúâ cho baác meå ài nùçm seä hay Thoaåt vaâo anh nùæm cöí tay Xin em àûâng hö hoaán viïåc naây nïn to.

b

TCBD I 144 TNPD II 88 BK

a - Gioá àaánh caânh mêån, gioá lêån caânh àaâo NGCK 101b b - Xin em àûâng coá hö hoaán sûå naây noá laåi nïn to NGCK

Xem thïm T 1641

271.

Gioá àûa caânh truác la àaâ

a

Tiïëng chuöng Thiïn Muå canh gaâ Thoå Xûúng.

b

1

Quùçn hiïu: cong voâng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

132

DCBTT 293 HHÀN 110 TCBD I 326 BK a - Gioá àûa caânh truác la àaâ TCBDII 522 b - Tiïëng chuöng Trêën Voä1 canh gaâ Thoå Xûúng CVPD 8 TCBDII

272.

Gioá àûa caânh truác la àaâ

a

Tiïëng chuöng Trêën Voä canh gaâ Thoå Xûúng

b

Mõt muâ khoái toãa ngaân sûúng

c

Nhõp chaây Yïn Thaái, mùåt gûúng Têy Höì. CDHN14 HT 129 BK

a - Phêët phú ngoån truác trùng taâ bk CDHN b - Tiïëng chuöng Trêën Quöëc canh gaâ Thoå Xûúng bk CDHN - Tiïëng chuöng Thiïn Muå, canh gaâ Thoå Xûúng

bk CDHN bk HT c - Tuyïåt muâ khoái toãa ngaân sûúng VNP1 II 165 - 166 VNP7 130 273.

Gioá àûa cêy caãi vïì trúâi Rau rùm úã laåi chõu lúâi àùæng cay.

a

CHG 8 CVPD 16 HHÀN 110 - 111, 235 HT 292 TCBD I 225 TNPD I 137 VNPS 76a BK a - Rau rùm úã laåi chõu àúâi àùæng cay NNPD 63 NASL IV 26a: Gioá àûa cêy caãi lïn trúâi Rau rùm úã laåi chõu muâi àùæng cay. Xem thïm G 229

274.

Gioá àûa cêy cuác ngaä quyâ Ba nùm chûåc tiïët coân gò laâ xuên. NGCK 144b Xem thïm L 314

275.

Gioá àûa cêy cuác ngaä quyâ 1

Trêën Voä: (coân goåi laâ Trêën Vuä) tûác àïìn Quaán Thaánh úã cuöëi àûúâng Thanh Niïn ven Höì Têy. Àïìn coá quaã chuöng àuác nùm 1677 cuâng möåt luác vúái tûúång àöìng Trêën Voä nöíi tiïëng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

133 1

Ài àêu maâ boã cöë tri àúåi chúâ Töi nhúá ngûúâi nhên ngaäi cuä ngaây xûa Chúâ ngûúâi hïët sûác àïí töi giaäi loâng Möåt mònh möåt ngoån àeân chong Liïåu maâ gùæn boá, coá cöng töi chúâ Ruâ rò saáo thöíi keân àöi Cöng ngûúâi àaä vêåy, cöng töi thïë naâo? Àûáng nuái naây, tröng nuái noå coân cao Àûáng con söng naây, tröng con söng noå, sêu naâo sêu hún. QHBN 290

276.

Gioá àûa cêy cûãu lñ hûúng Giúâ xa cha meå, thêët thûúâng bûäa ùn.

a

HHÀN 90 BK a - ÚÃ xa cha meå thêët thûúâng bûäa ùn NPNN 14a 277.

Gioá àûa cêy cûãu lñ hûúng

Giúâ xa cha meå thêët thûúâng bûäa ùn

a

Sêìu riïng bûäa chùèng muöën ùn

b

Àaä bûng lêëy baát laåi dùçn xuöëng mêm. NGCK 111b BK

a - Tûâ xa cha meå thêët thûúâng bûäa ùn

QPHT 6a, 6b TNPD II 87 - Xa cha xa meå thêët thûúâng bûäa ùn CDTH 164 HT 214 bk TNPD II VNP1I 153 VNP7 310 b - Sêìu riïng cúm chùèng muöën ùn HT PTK 13a QPHT TNPD II VNP1 I VNP7 - Sêìu riïng cúm chùèng buöìn ùn bk TNPD II - Sêìu riïng con chùèng muöën ùn CDTH Xem thïm S 91

1

Cöë tri: baån cuä.*

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

278.

Gioá àûa cêy cûãu lñ hûúng Hai ngûúâi hai hoå maâ thûúng nhau cuâng. HHÀN 174 TCBD I 144

279.

Gioá àûa cêy cûãu lñ hûúng Tûâ ngaây anh ngûúåc, em thêët thûúâng bûäa ùn. CDTCM 32

280.

Gioá àûa cö Têën cö Têìn Cö lùn xuöëng giïëng ai vêìn cö lïn. NGCK 138b

281.

Gioá àûa cöåt phûúán hao dêìu Thûúng em àïí daå chúá sêìu maâ hû. HHÀN 174 TCBD I 144

282.

Gioá àûa diïìu gioá höåi mêy Gioá àûa cö êëy laåi àêy ùn trêìu Ùn trêìu thò nhaã baä trêìu Khöng ùn thò vûát, noái chi nhau nùång lúâi. DCNTB II 63 Xem thïm G 307

283.

Gioá àûa duyïn túái gaác Àùçng Sao coân tûúãng gioá, tröng trùng hûäng húâ Thûúng naâng, naâng cûá laâm ngú Bao giúâ kïët toác xe tú húäi naâng. DCTH 178 Xem thïm G 294

284.

Gioá àûa àoãng àaãnh laá me Mùåt röî hoa meâ anh thêëy anh thûúng. HHÀN 235

285.

Gioá àûa, àûa lûúát choâm thöng Gioá bay, thöng cöîi nhû löìng boáng ngên

134

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

135

Suöëi trong leo leão trïn ngaân Kòa con chim phûúång soi laân suöëi trong. CDTCM 81

286.

Gioá àûa gioá àêíy böng trang Ai àûa ai àêíy duyïn naâng túái àêy? Túái àêy thò phaãi úã àêy

a

Bao giúâ beán rïî xanh cêy haäy vïì. HHÀN 174 HT 173 BK

287.

a - Túái àêy thò úã laåi àêy DCNTB I 227

Gioá àûa gioá àêíy böng trang

a

Böng buáp vïì naâng böng núã vïì anh. CHG 13 HHÀN 174, 269 HT 173 BK

a - Gioá àuâa böng cuác, böng trang VNP1 I 92 - Gioá àûa böng cuác böng trang TCBD I 563 VNP7 222

288.

Gioá àûa gioá àêíy mêy àuâa

a

Gùåp àêu hay àoá keán lûâa maâ chi.

b

DCNTB I 198 HHÀN 174 BK

a - Gioá àûa gioá àêíy duyïn àûa DCNTB II 99 - Gioá àûa gioá àêíy mêy mûa TCBD I 210 b - Gùåp àêu hay àoá keán lûâa laâm chi DCNTB II

289.

Gioá àûa gioá àêíy vïì rêîy ùn coâng Vïì söng ùn caá, vïì àöìng ùn cua. HHÀN 49

290.

Gioá àûa laá chuöëi te taâu 1

Lêëy chöìng Vùn Phuá , khöng giaâu cuäng vui. DCBTT 291

291.

Gioá àûa lùæt leão caái bêìu 1

Àïí qua qua chõu, khöng cêìu lûåu lï. 1

Vùn Phuá: möåt àõa àiïím thuöåc tónh Quaãng Bònh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

DCNTB II 99

292.

Gioá àûa lùæt leão cöåt choâi Anh àen nhû rûáa, maâ àoâi vúå xinh. DCNTB II 99

293.

Gioá àûa liïîu yïëu mai cùçn Liïîu yïëu mùåc liïîu, mai cùçn mùåc mai. HHÀN 174 BK CHG 23: Gioá àûa liïîu yïëu mai hoaâng Liïîu yïëu mùåc liïîu, mai hoaâng mùåc mai.

294.

Gioá àûa mûúâi taám laá me Mùåt röî hoa meâ ùn noái coá duyïn. HHÀN 174 Xem thïm G 284

295.

Gioá àûa mûúâi taám laá xoaâi Bïn vùn bïn voä coá taâi haát thi. CHG 19 HHÀN 111

296.

Gioá àûa mûúâi taám laá xoaâi Lêëy chöìng Bònh Àõnh cho daâi àûúâng ài. CVPD 9 TCBD II 522 VNP7 222 Xem thïm M 666

297.

Gioá àûa ngoån coã phêët phú, ngoån cúâ phú phêët Nöìi àöìng söi, nöìi àêët cuäng söi 2

3

Bêåu vúái qua duyïn núå raä rúâi Túái lui chi nûäa àûáng ngöìi uöíng cöng. HT 436

1

Qua: töi, tao, túá,... (àaåi tûâ ngöi thûá nhêët).* Bêåu: chõ, cö, em,... (àaåi tûâ ngöi thûá hai) thûúâng chó nûä. 3 Qua: töi, tao, túái,... (àaåi tûâ ngöi thûá nhêët). 2

136

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

289

Gioá àûa caânh liïîu hiïu quùçn

137

1

Söng sêu coá chöî, àêët bùçng coá núi. DCNTB II 99

299.

Gioá àûa öí döåt ton ton Àöìng Trùm coá löî, Phûúác Sún coá voâi.

2

DCNTB I 197

300.

Gioá àûa öng àöåi vaâo Kinh

a

Baâ àöåi thûúng tònh cùæp noán chaåy theo.

b

NNPD 63 TCBD II 331 TNPD I 37 BK

a - Gioá àûa öng àöåi vïì Kinh TCBD I 408 - Gioá àûa öng àöåi vïì dinh CVPD 12 - Gioá àûa öng àöåi vö kinh VNP1 II 41 VNP7 347 b - Baâ àöåi thêët tònh xaách noán chaåy theo TCBD I - Muå àöåi thûúng tònh xaách noán chaåy theo CVPD

301.

Gioá àûa öng àöåi vïì Kinh Baâ àöåi thûúng tònh, cùæp noán chaåy theo Öng àöåi thò cúäi con heo Baâ àöåi thò cúäi con meâo coân tú Töi lêëy öng àöåi töi nhúâ Coân seát baát gaåo bêy giúâ chia àöi Bùæc lïn suâng suåc vûâa söi Tröëng giuåc ba höìi laåi chùæt nûúác ài Trúâi úi sinh giùåc laâm chi? Cho chöìng töi phaãi ra ài chiïën trûúâng! CDTH 52 Xem thïm T 1990, 1991, 1992

1 2

Hiïu quùçn: cong voâng. Àöìng Trùm,Phûúác Sún: caác àõa àiïím thuöåc tónh Bònh Àõnh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

302.

138

Gioá àûa öng àöåi vïì Taâu Baâ àöåi úã laåi xuöëng baâu bùæt cua Bùæt cua laâm mùæm cho chua Gúãi vïì öng àöåi khoãi mua töën tiïìn. TCBD I 407

303.

Gioá àûa taâu chuöëi tan taânh Em àem duyïn ài baán böën cûãa thaânh khöng ai mua. HPV 167

304.

Gioá àûa taâu laá tan taânh Öm duyïn ài baán, böën phña thaânh àïìu hay. DCBTT 264

305.

Gioá àûa thuyïìn göî qua söng Hoãi ai bïn êëy coá chöìng hay chûa. DCNTB I 198

306.

Gioá àûa thuyïìn göî qua söng Hoãi ai trong êëy coá chöìng töi khöng? HHÀN 132

307.

Gioá àûa túâ giêëy lïn mêy Gioá àûa cö tuá vaâo àêy ùn trêìu. NNPD 63 TCBD I 144 TNPD I 137 BK a - Gioá àûa cö êëy laåi àêy xúi trêìu NGCK 120b Xem thïm G 282

308.

Gioá àûa túâ giêëy lïn mêy Gioá àûa cö êëy laåi àêy ùn trêìu Yïu nhau thò neám baä trêìu Chúá neám gaåch àaá vúä àêìu nhau ra. TNPD II 88 Xem thïm Y 61

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

309.

139

(a) Gioá àûa traái mñt qua raâo Chiïìu mai hoå túái, khöng biïët chaâo ngûúâi mö

1

Chaâo thúâi chaâo meå chaâo cha Chaâo öng bûng quaã, chaâo baâ mai dong

2

Anh chaâo cheán rûúåu cho xong 3

Tiïìn heo, baåc deä , àöi voâng trùm hai 4

Ruöång sñnh lïî ài saáu saâo daâi Sau ra chaâo hoå, hoå cho hai chuåc àöìng. DCNTB II 152

(b) Gioá àûa traái mûúáp qua raâo Àïën mai hoå túái biïët chaâo laâm sao Chaâo thúâi chaâo meå chaâo cha Chaâo öng bûng höåp, chaâo baâ mai dong

5

Mai dong laâm möëi cho xong Nïn vúå nïn chöìng, ài tïët àêìu heo. DCNTB I 253

310.

Gioá àûa traái mûúáp tooâng teng Lêëy chöìng phuâ thuãy, cöåc cheng ngêìy ngaâ. DCNTB II 161

311.

Gioá àûa trùng con muöîi moâng xao xuyïën Anh xa naâng vò tiïëng thõ phi. HHÀN 174 BK a - Anh xa naâng vïì tiïëng thõ phi CHG 12 Xem thïm G 253

312. Gioá àûa trùng laâ trùng àûa gioá

1

Mö: naâo. Ngûúâi mö: ngûúâi naâo.* Mai dong: ngûúâi laâm möëi. Baâ mai dong. Baâ möëi.* 3 Baåc deä: tiïìn trao cho nhaâ gaái àïí may quêìn aáo cho cö dêu.* 4 Sñnh lïî: lïî cûúái.* 2

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Trùng lùån röìi, gioá biïët àûa ai Gioá àûa trùng thò trùng àûa gioá Quaåt noå àûa àeân, àeân coá àûa ai. DCNTB I 99

313.

Gioá àûa trùng, laâ trùng khöng àûa gioá Quaåt noå àûa àeân, àeân coá àûa ai Lúâi thõ phi, gaác àïí ngoaâi tai Àûâng àem vö daå maâ sai lúâi nguyïìn Dêìn daâ boáng ngaã trùng nghiïng Trùm vui vïì baån, ngaân phiïìn vïì ta. DCNTB I 253

314.

Gioá àûa trùng thò trùng àûa gioá Quaåt noå àûa àeân, àeân coá àûa ai. HHÀN 175 TCBD I 326 VNP7 222

315.

Gioá àûa trùng thò trùng àûa gioá Quaåt noå àûa àeân, àeân coá àûa ai? Trùm nùm àaá naát vaâng phai Àaá naát mùåc àaá, vaâng phai mùåc vaâng! HT 417

316.

Gioá àûa trùng thò trùng àûa gioá Trùng lùån röìi gioá biïët àûa ai. HHÀN 175 HT 165 TCBD I 326 TCBD IV 19 VNP7 222

317.

Gioá àûa trùng, trùng thanh vùçng vùåc Trùng àûa gioá, gioá maát hiu hiu Ngaây raây anh àûúåc chöî tên yïu Nghôa nhún höìi trûúác em kïu thêëu trúâi! Uöíng cöng em cùån keä mêëy lúâi Uöíng cöng trao thuöëc, trao trêìu Uöíng cöng noáng laånh nhûác àêìu em thùm

140

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

141

Uöíng cöng mang tiïëng mang tùm

a

Uöíng cöng luåm cuåm ba böën nùm vúái chaâng Höìi naâo ngùn ngaã àoán àaâng Bêy giúâ hoãi thiïåt baån vaâng thûúng ai? TCBD I 458 BK

a - Uöíng cöng em mang tiïëng chõu tùm TCBDI 255 - TCBD I chó ghi àïën hïët doâng naây.

318.

Gioá àûa tuâng baá xiïu liïn

1

Hiïìm vò hai chûä núå duyïn phaãi tuây. bk a - Gioá àûa tuâng baá ngaã nghiïng DCBTT 221

319.

Gioá giuåc àûa duön, lan hûúâng tûâ nhuyå Anh coá thêëy naâng chiïìu luåy meå cha. HHÀN 235

320.

Gioá giuåc nhaânh sung, nhaânh tuâng rang raãng Anh muöën giuåc caái nhên tònh, baãng laãng taåi em. HHÀN 175

321.

Gioá hiu hiu dêy chòu àûát àoaån Êm can trúâi nhúá baån ta xûa Baån cuä xûa nay àaâ liïåt böå Giaã khaách àaâng thûúång löå hoãi thùm. CHG 11

322.

Gioá hiu hiu dêy chòu àûát àoaån Êm can trúâi, nhúá baån khi xûa Biïín coá caån, nhûng loâng khöng caån Non coá moân, nghôa baån chùèng vong. DCNTB I 227

323.

Gioá lïn röìi, cùng buöìm cho sûúáng 1

Xiïu liïn: ngaã theo, daåt.*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Gaác cheâo lïn, ta nûúáng khö khoai

142 1

Nhêåu cho tiïu hïët mêëy chai Boã ghe nghiïng ngûãa khöng ai chöëng cheâo. HT 454

324.

Gioá luâa buåi chuöëi sau heâ Anh mï vúå beá, boã beâ con thú Gioá àûa buåi truác ngaä quò Thûúng cha phaãi chõu luåy dò, dò úi! VNP7 299 Xem thïm G 259, 260, 261, 265, 267, V 17

325.

Gioá maát trùng thanh, yïën anh gùåp gúä Thiïëp àûúåc gùåp chaâng than thúã àöi cêu Thûúng nhau àïm nhúá ngaây sêìu 2

Àoá àêy xa ngaái , daå thiïëp rêìu heáo hon. DCBTT 156

326.

Gioá muâa heâ con ve kïu tiïëng dïë Thiïëp caãm ún chaâng boáng xïë trùng nghiïng. DCNTB I 197

327.

Gioá muâa thu mêy muâ trùng töëi Anh khöng nhúá lúâi thïå haãi minh sún

3

Nay àaâ coá vúå coá con Phónh duyïn em tûâng chùång, lúä möëi tö son ai àïìn? DCBTT 98

328.

Gioá muâa thu meå ru con nguã Chùn thiïån àûúâng êëp uã nùm canh. NASL I 13a

329.

Gioá muâa thu meå ru con nguã 1

Khö khoai: caá khoai phúi khö. Ngaái: vùæng, xa. Xa ngaái: xa vùæng.* 3 Thïå haãi minh sún: chó biïín maâ thïì, chó nuái maâ heån. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

143

Àïm nùm canh chêìy, meå thûác àuã vûâa nùm Gioá muâa heâ, ai deâ baåc phêån

a

Chúá mêëy con trùng naây thúâi vêån àaão àiïn.

b

VNP7 476 BK

a - Gioá muâa heâ ai veä baåc phêån HT 459 b - Cho mêëy con trùng naây thúâi vêån àaão àiïn HT

330.

Gioá muâa thu meå ru con nguã Nùm canh chêìy, thûác àuã nùm canh. HHÀN 90 VNP1 I 144 VNP7 306

331.

Gioá mûa xaâo xaåc laá xoaâi Ai àûa duyïn baån laåc loaâi àïën àêy. HPV 69

332.

Gioá nam hêy hêíy chiïìu höm Xong viïåc gùåt haái öm con thaã diïìu Àiïìn viïn laâ thuá tiïu dao Khöng danh lúåi lùæm chùèng chiïìu luåy ai. TCBD III 299

333.

Gioá nam non thöíi loân hang dïë Tiïëng anh hoåc troâ mûu kïë àïí àêu? - Mûu kïë anh àïí laåi nhaâ Ai deâ em hoãi anh maâ àem theo. TCBD I 563 Xem thïm G 254

334.

Gioá nam thöíi kiïåt àïm trûúâng Nghôa nhên àaâ trûúång, cûåc àûúâng xa xuöi. DCNTB II 133

335.

Gioá nam thöíi laånh phoâng hûúng Bûäa nay múái biïët tònh thûúng cuãa naâng Daåo chúi cho biïët àuã àaâng

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Hoåa may coá gùåp baån vaâng gaá duyïn. TCBD IV 25

336.

Gioá nam thöíi xuöëng loâ vöi Ai àöìn vúái baån ta coá àöi àïí baån buöìn Dûâng chên bûúác xuöëng ghe buön Soáng bao nhiïu dúån, daå anh buöìn bêëy nhiïu Caánh buöìm thöíi gioá hiu hiu Buöìm xiïu cuäng mùåc, tònh yïu ta troån niïìm. DCNTB I 253

337.

Gioá nöìm laâ gioá nöìm nam Traách chaâng quên tûã ùn tham khöng chaâo. TCBD II 191 TCBD III 148, 476 TNPD I 137

338.

Gioá nöìm laâ gioá nöìm nam Traách ngûúâi quên tûã ùn tham khöng giaâu Gioá nöìm laâ gioá nöìm nöm Traách ngûúâi quên tûã coá möìm khöng ùn. HHÀN 175 THÀQ7

339.

Gioá nöìm laâ gioá nöìm nöm Traách chaâng quên tûã coá möìm khöng ùn. TCBD I 509 TCBD III 148, 476 TNPD I 137

340.

Gioá sao gioá maát trïn àêìu Daå sao daå nhúá, daå sêìu ngûúâi dûng? Gioá sao gioá maát sau lûng Daå sao daå nhúá ngûúâi dûng thïë naây? HT 375 DCTH 155 Xem thïm G 250

341.

Gioá thöíi buöìm bï, böën bïì quaånh vùæng Thiïëp caách mùåt chaâng khöng nhùæn, noã nhe Möåt mònh em àûáng giûäa thuyïìn beâ

144

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

145

Tûåa höì nhû con ve noå hay ve ve kïu sêìu. DCBTT 105

342.

Gioá thöíi hiu hiu, chñn chiïìu ruöåt thùæt Nhòn sao phûúng bùæc, nûúác mùæt chaãy bïn àöng Ai baây chi chuyïån vúå vúå chöìng chöìng Khiïën em phaãi chõu nùång loâng tû lûúng

1

- Mêy taånh sao thûa, anh xem trúâi chûa saáng Nghe lúâi em than oaán, anh khöng àùång laåi gêìn Khiïën cho gan daå khöng dêìn maâ àau. DCNTB I 140

343.

Gioá thöíi liu riu, chñn chiïìu ruöåt thùæt 2

Laâm chi chöå chùæc thïm thûúng Tûúãng laâ toác vêën tú vûúng Khöng hay bïn baån súám àûúâng vúå con. DCBTT 95

344.

Gioá thöíi lung tung Buöìm chaåy lang tang Bêån mö bêån naây thiïëp nhúá tröng chaâng Sao ngûúâi baån cuä àûáng khoác thûúng möåt mònh? DCBTT 62

345.

Gioá trïn nhaânh rung cêy nghiïng ngaã Ve kïu sêìu, trong daå bêng khuêng Gûãi lúâi vïì nhùæn vúái tònh nhên Bêëm tay kïí thûã, aái ên ñt nhiïìu Nhúá khi mö, khuya súám mô miïìu Gioá àûa duyïn àêíy, dùåt dòu loâng thûúng Nhúá khi mö, àaåp tuyïët giaây sûúng

1 2

Tû lûúng: suy nghô, tñnh toaán.* Chöå chùæc: gùåp nha (Tiïëng àõa phûúng).*

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Boáng trùng nghiïng, mùåt trúâi ngaã, khöí trùm àûúâng baån biïët chûa Baån khöng nhúá khi höìi miïëng thuöëc gûãi, miïëng trêìu àûa Tònh khöng thûúng, sao heån súám hoâ trûa húäi mònh Baån noái baån khöng tham giaâu, phuá quyá coi khinh Cúá sao baån phuå nghôa mònh, baån úi! Con caá ham möìi laå, quïn khuác söng daâi Con chim ham caãnh laå, àûáng hoát hoaâi nhaânh cêy Gêåt guâ chim gaáy lêìu têy Chim cu úi! chim cu húäi! Löìng àêy, haäy trúã vïì. DCNTB I 270

346.

Gioá tûâ hang àaá gioá ra Gioá nam gioá bùæc àöi ta phiïìn loâng. NASL I 7b

347.

Gioá tûâ höëc àaá gioá ra Gioá nam, gioá bùæc, àöi ta phiïìn loâng Àïm muâa àöng laånh luâng khöng göëi Anh coá vúå röìi noái döëi rùçng khöng Buöìn tònh hêy hêíy gioá àöng Muâi hûúng cuäng thõnh, muâi höìng cuäng ûa Anh hai mûúi möët àang vûâa Em hai mûúi chùén em chûa coá chöìng Nhaác nghe thêëy tiïëng chuöng àöìng Phûúång hoaâng nghe tiïëng xöí löìng maâ ra. NASL II 6b - 7a

348.

Gioá vaâng hiu hùæt àïm thanh Àûúâng xa, dùåm vùæng, xin anh àûâng vïì Maãnh trùng àaä troát lúâi thïì Laâm chi àïí gaánh nùång nïì riïng ai!

146

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

147

HT 173 TCBD I 144 TNPD II 88 VNP1 I 63 VNP 7 186 - 187

(b) Gioá nam non thöíi loân hang chuöåt Nghe em coá chöìng anh àûát ruöåt, àûát gan Gioá vaâng hiu hùæt àïm thanh Àûúâng xa dùåm vùæng, xin anh àûâng vïì Maãnh trùng àaä troát lúâi thïì Laâm chi àïí gaánh nùång nïì riïng ai. TCBD I 457 - 458

349.

Gioá vaâng hiu hùæt àïm thanh Àûúâng xa nhaâ ngaái sao anh vöåi vïì? - Anh vïì vaâi bûäa anh ra Àem em vúái meå vïì nhaâ úã chung. CDTH 184 HT 382

350.

Gioãi giang chúá vöåi khoe taâi Söng sêu saâo vùæn, bïí trúâi mïnh möng - Nûúác to soáng caã khön chûâng Àaä vaâo gian hiïím khuyïn àûâng non tay.

a

DCTH 91 BK a - Àaä vaâo gian khöí khuyïn àûâng non tay HT 363

351.

Gioång àúân ai nghe àaâ hoâa nhaä Tiïëng tú àöìng ró raã khoan thai 1

Khaách Chung Kò ngöìi nhûäng lùæng tai Xui loâng êm thêìm phiïìn muöån, muöën xûúáng hoåa àöi baâi nghe chúi. DCBTT 149

352.

Giú tay anh hûáng sûúng trúâi Rûãa sao cho saåch nhûäng lúâi thõ phi.

1

Chung Kò: (tûác laâ Chung Tûã Kò) xem chuá thñch Baá Nha úã A 482.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

148

DCNTB II 28 BK a - Rûãa laâm sao saåch nhûäng lúâi thõ phi CHG 27

353.

Giú tay bùæt lûún, lûún trûúân vö coã Bùæt quaå, quaå boã quaå bay Kïí tûâ ngaây chaâng boã thiïëp àêy Bûng baát cúm àöi haâng luåy nhoã, daå buöìn thay húäi buöìn! CDTCM 81

354.

Giú tay khoaát baån khoan cûúâi Mua lêìm baåc giaã taåi ngûúâi baán buön. DCBTT 231

355.

Giú tay trao miïëng trêìu cau Loâng tin trao laåi cho nhau ñt nhiïìu. CDTCM 32

356.

Giú tay vñt ngoån tre coâng Hoãi thùm anh thûã trong loâng thûúng ai. DCBTT 223

357.

Giúã saách ra lïå sa ûúát saách

a

Quïn chûä àêìu baâi vò búãi nhúá em. HHÀN 175 BK a - Giúã saách ra xem, lïå sa ûúát saách DCNTB I 209

358.

Giúã xem möåt chuyïån phong tònh Cho loan nhúá phûúång cho mònh nhúá ta Nhúá nhau nïn thêët nïn gia Nïn cûãa nïn nhaâ nïn vúå nïn con Chim thaái qui rñu rñt trïn non

a

Ûúác chi ta àûúåc vúå con nhû ngûúâi. THQP 17a BK

a - Chim thoå mi reáo rùæt trïn non TNPD II 88 - Chim hoåa mi reáo rùæt trïn non TCBD I 144 - 145

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

TCBD II 274 TCBD III 476 b - Ûúác gò ta àûúåc vúå àûúåc con nhû ngûúâi TNPD II - Ûúác gò ta àûúåc vúå con nhû ngûúâi TCBDI TCBDII TCBDIII

359.

Giuåc ngûåa buöng cûúng lïn àaâng thûúång löå Trúâi húäi trúâi duyïn núå vïì àêu. CHG 18

360.

Giûä mònh laåi giûä cho ngûúâi Caái thên àöåi àaá vaá trúâi laâ àêy. HHÀN 258

361.

Giûä saâo maâ àúåi nûúác lïn Giûä duyïn àúåi baån cho nïn àïën giúâ Chúâ em àaä uöíng cöng chúâ Bao nhiïu cöng àúåi, coá ai ngúâ uöíng cöng - Ngûúâi ta sang söng töi cuäng sang söng Sang söng thaânh vúå thaânh chöìng Em sang söng, em xaách noán vïì khöng Trûúác theån cuâng baån, sau uöíng cöng öng cheâo àoâ Biïín kia ai biïët maâ doâ Biïët ngûúâi biïët mùåt, ai ào àûúåc loâng Linh àinh chiïëc baách giûäa doâng Bao nhiïu bïën nûúác, bêëy loâng nhúá mong Tiïëc cöng cheã nûáa àan löìng Chim cu khöng gaáy, cûåc loâng lùæm thay Bêy giúâ anh àaä nghe ai? AÁo ngùæn cöë mùåc, aáo daâi vêët ài ÖËi öng Trúâi úi! Sao núä àem baåc àöíi chò! DCNTB I 270 - 271

362.

Giûäa caãnh trúâi mûa rúi laác àaác

149

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh coá thûúng em bêån khaác seä hay ÚÃ àêy gêìn meå gêìn thêìy Biïët laâ haåt ngoåc vaâo tay ai cêìm? Cho nïn gioåt lïå khön cêìm Tuái trêìu khùn mùåt ûúát àêìm nhû mûa. DCTH 178 - 179

363.

Giûäa àûúâng àûát gaánh tûúng tû Taåi daå em tûâ chùèng phaãi taåi anh. CHG 10

364.

Giûäa laâng coá cêy àa xanh Gioá àaánh möåt caânh, tûúi vêîn hoaân tûúi. TNPD I 137

365.

Giûäa laâng coá möåt cêy àa Ngûúâi ngoan nghó maát, ngûúâi hiïìn tûåa nûúng Treâo lïn traái nuái tam thûúng Thûúng àöi con chim loan phûúång qua nûúng ùn xoaâi Khen ai xïëp àaá xêy thaânh Tònh tang tang tñch, tñnh tööng töìöng tõch Trïn trúâi ruåc rõch Ngaây gioá àïm trùng Chuáng töi hoãi ngûúâi coá lêëy chuáng töi chùng? QHBN 213

366.

Giûäa ngaây muâng taám thaáng tû Caái cua caái caáy caái lû ùn thïì. NASL I 12b

367.

Giûäa trúâi cêy caã boáng cao Nhên duyïn àaä àõnh xe vaâo cho anh Trùm nùm kïët súåi chó maânh AÁi ên gùæn boá chung tònh keo sún. CDTH 97

150

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

368.

151

Giûúng cung maâ bùæn con coâ Con coâ noá lùån, con coâ noá bay. NGCK 151a BK KSK 9a:

Giûúng tïn ra bùæn con coâ Con le noá lùån, con coâ noá bay. 369.

Giûúng cung rùæp bùæn phûúång hoaâng Chùèng may laåi gùåp möåt àaân chim ri. VNP7 96

370.

Giûúng cung sùæp bùæn phûúång hoaâng

a

Chùèng may laåi phaãi möåt àaân chim ri

b

Lêëy saâo maâ àuöíi noá ài

c

Noá kïu rñu rñt keão thò àiïëc tai.

d

TCBD I 509 TNPD II 88 BK

a - Giûúng cung rùæp bùæn phûúång hoaâng NASL IV 51a - Giûúng cung maâ bùæn phûúång hoaâng NGCK 184a b - Khöng ngúâ laåi phaãi möåt àaân chim ri NASL IV c - Lêëy saâo rùæp àuöíi noá ài NASL IV d - Keão kïu rñu rñt vêåy thò àiïëc tai NASL IV - Noá kïu reáo rùæt keão thò àiïëc tai NGCK

371.

Giûúâng doåc maâ traãi chiïëu ngang Chaâng ngöìi möåt goác Thiïëp ngöìi möåt goác Chaâng than, thiïëp khoác Thiïëp khoác, chaâng than Khung cûãi bùæc ngang, thoi naâng biïëng dïåt Em vùæng anh möåt ngaây, moãi mïåt chên tay. VNP1 I 97 VNP7 229

(b) Giûúâng doåc maâ traãi chiïëu ngang

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

152

Chaâng ngöìi möåt goác, thiïëp ngöìi möåt goác Chaâng than thiïëp khoác, thiïëp khoác chaâng than Huú chao! cêy uáa laá vaâng Nûúác àêu maâ tûúái cho hoaân nhû xûa. DCNTB II 24 - 25 HT 435

372.

Giûúâng doåc maâ traãi chiïëu ngang Möîi àûáa möåt goác, anh than em sêìu Nghe chim noá hoát rêìu rêìu Dûáa bao nhiïu traái, em sêìu bêëy nhiïu Em xin anh àïí em traãi chiïëu phaãi chiïìu Cho hai àûáa vaâo giûäa, cho hïët àiïìu thúã than. DCNTB I 254

373.

Giûúâng leâo maâ traãi chiïëu mêy Laâm trai hai vúå nhû dêy buöåc mònh HHÀN 235 BK a - Laâm trai hai vúå nhû mêy buöåc mònh TCBD I 210

374.

Giûúâng naây ai traãi chiïëu àêy? Àïm qua khöng nguã, àïm nay khöng nùçm Möåt chùn àùæp chaã kñn chên Hai chùn àùæp àïí muön phêìn xoát xa Ba chùn thûúng nhúá caã ba Hay laâ mònh àaä nùm ba túá thêìy? Hay laâ mònh giêån ta àêy Mònh cho ta biïët möåt giêy keão sêìu? Tin ài möëi laåi àaä lêu Mònh vïì lêëy vúå àïí sêìu cho ta Caâng nom caâng böíng caâng xa Chaâng vïì lêëy vúå cho ta lêëy chöìng Àöë ai khuyïn gioá boáng thöng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

153

Àöë ai xui giuåc cho röìng phun mûa Ruöåt tùçm böëi röëi voâ tú Tay khoan tay reä, cho thûa möëi sêìu Naâo khi coá möåt buöìng cau Giêëu thêìy giêëu meå cho sau boáng àeân Laâm quen maâ chaã nïn quen Laâm baån mêët baån ai àïìn cöng cho! Bêy giúâ túâ êëp lêëy mo Mo êëp lêëy beå maâ mo chaã rúâi Bêy giúâ túâ raä mo rúi Àöi ta chïính maãng möîi ngûúâi möåt phûúng. VNP7 235 - 236

375.

Giûúâng röång thò gheá lûng vaâo Nghòn nùm ai coá tú haâo vúái ai.

a

NNPD 64 TNPD I 138 BK a - Nghòn nùm ai coá tú haâo àïën ai VNP7 233

376.

Goåi àoâ chùèng thêëy àoâ sang Buöåc lûng con nhaái, àïën chaâng àûa tin. DCNTB I 198 BK HHÀN 177: Kïu àoâ chùèng thêëy àoâ sang Buöåc lûng con nhaái mûúån chaâng àem tin.

377.

Goåi laâ chuát nghôa trêìu vaâng Xin em giûä gòn chung thuãy, chúá phuå phaâng qua chi. DCNTB II 109

378.

Göî kiïìn anh àïí àoáng caây

a

Göî lim göî sïën anh nay àoáng bûâa Rùng bûâa taám caái coân thûa Lûúäi caây taám têëc àaä vûâa luöëng to

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

154

Muöën cho luáa naãy böng to Caây sêu bûâa kyä phên tro cho nhiïìu. HT 111 TCDG 37 TNPD II 86 VNP1 I 42 VNP7 176 BK

a - Göî nghiïën anh dïî àoáng caây TCBD I 611 b - TCBD I chó ghi àïën hïët doâng naây

Sûãa laåi: Göî kiïng... TNPD II = Göî kiïìn

379.

Göî trùæc àem laát vaán cêìu Yïën saâo àem nêëu vúái àêìu töm khö. NNPD TCBD I 509 TNPD I 130

380.

Göëi chùn göëi chiïëu chùèng ïm

a

Göëi luåa chùèng mïìm bùçng göëi àêìu tay.

b

KSK 7b NGCK 139b TNPD I 130 BK

a - Göëi mïìn göëi chiïëu khöng ïm

HT 160 VNP1 I 60 - Than rùçng göëi gêëm khöng ïm HHÀN 248 TCBD II 336 b - Göëi luåa khöng mïìm bùçng göëi tay em HT VNP1I - Göëi luåa chùèng mïìm bùçng göëi tay em TCBD I 145 - Göëi dûåa khöng mïìm bùçng göëi tay anh HHÀN TCBD II Xem thïm C 1751 À 408

381.

Göëi luön chùèng àùång giao àêìu, Trai thûúng baát ngaát, gaái sêìu bú ngú. CHG 29

382.

Göëi luön möåt göëi àöi àêìu, Chung tònh chûa maän tröëng lêìu vöåi tan. CHG 16

383.

61

Göëi rúm theo phêån göëi rúm, Ai cho dûúái thêëp maâ chúâm lïn cao.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

CHG 23

384.

Gúãi lúâi thùm huïå viïëng lan Töët tûúi cho biïët khö cùçn cho hay. DCBTT 254

385.

Gúãi thú chùæc chùæn chi thú Hai ta töët àúåi töët chúâ thò nïn. DCBTT 254

386.

Gúãi thú em lêåu baån cûúâi Gúãi lúâi coá thêëu cho ngûúâi àùång khöng? DCBTT 231

387.

Gúãi thú möåt bûác Àïm nùçm thöín thûác, daå nhûäng luöëng tröng Biïët laâm sao cho vúå gùåp chöìng Cho eán hiïåp nhaån Gan teo tûâng àoaån, ruöåt thùæt chñn tûâng Anh vúái em nhû quïë vúái gûâng Dêîu xa nhên ngaäi, xin àûâng tiïëng chi. bk Sao húäi sao! Sao chûâng naây chûa moåc Sao moåc bïn bùæc, nûúác mùæt bïn àöng Laâm sao cho vúå gùåp chöìng Cho eán gùåp nhaån, ruöåt àau tûâng àoaån, gan thùæt chñn tûâng Àöi ta nhû quïë vúái gûâng Dêìu xa nhên ngaäi, xin àûâng tiïëng tùm. DCNTB II 12 - 13

388.

Gúãi anh quaåt tónh, quaåt tònh Quaåt loan quaåt phûúång, quaåt mònh quaåt ta Quaåt naây nïn nghôa thêët gia Möåt tay cêìm lêëy maát ra hai ngûúâi. CDTH 105

155

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

389.

156

Gúám thay thúâi buöíi Têy, Taâu Boã àûúâng trung nghôa, ham cêìu lúåi danh. CDHT 131

390.

Gûãi khùn, gûãi tuái, gûãi lúâi Gûãi àöi chaâng maång cho ngûúâi àùçng xa Vò mêy cho nuái lïn xa Mêy cao muâ mõt, nuái nhoâa xanh xanh. VNP7 196

391.

Gûâng giaâ, gûâng ruåi, gûâng cay Anh huâng caâng cûåc, caâng daây nghôa nhên. HHÀN 98 VNP1 II 97 VNP7 98

392.

Gûúm linh suát caán coân traânh Bònh hûúng dêîu bïí, miïíng saânh coân thúm. HHÀN 80 TCBD I 611 BK a - Bònh hûúng dêîu bïí, miïëng saânh coân thúm. VNP1 II 97 VNP 7 99

393.

Gûúm linh treo trûúác baân öng Dêìu ai úã baåc maáu höìng tuön rúi. CHG 17

394.

Gûúm vaâng cùæt àaám coã höi Coá tiïìn chuöåc lêëy cho töi keão giaâ. NASL IV 26b

395.

Gûúm vaâng rúát xuöëng Höì Têy

1

Cöng cha cuäng troång, nghôa thêìy cuäng sêu. CDHN 121 NNPD 64 TCBD II 294 II 294 TNPD II 130 VNP7 306 BK CDHN 119: Gûúm vaâng rúi xuöëng Höì Têy Cöng cha cuäng nùång nghôa thêìy cuäng sêu.

1

Höì Têy: xem chuá thñch úã À 1062.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

396.

157

Gûúng kia troác thuãy gûúng lúâ Chaâng maâ xa thiïëp, dêåt dúâ nhû àiïn Thaãm tònh vò núå vò duyïn

a

Àïm nùm canh than thúã, chöën li phiïìn phaãi theo Traách cho cùn söë phêån ngheâo Hoa tröi nûúác chaãy, boåt beâo cuâng tröi Núå duyïn biïët tñnh sao cho röìi!

b c

DCNTB I 254 BK

a - Thaãm tònh vò núå vúái duyïn DCNTB II 133 b - Hoa tröi nûúác chaãy boåt vúái beâo cuäng tröi DCNTB II c - Núå vúái duyïn biïët tñnh sao cho röìi? DCNTB II

397.

Gûúng khöng coá thuãy gûúng múâ Chaâng maâ khöng thiïëp bú vú möåt mònh. HPV 126

398.

Gûúng khöng coá thuãy gûúng múâ Thuyïìn khöng coá laái lûãng lú giûäa doâng Mong sao nghôa thuãy tònh chung Cho thuyïìn cùåp bïën, gûúng trong ngaân àúâi. DCTH 111 HT 368 TCDG 60

399.

Gûúng thïì núä àïí buåi nhoâa

a

Söng coá Nhõ Haâ, nuái coá Taãn Viïn Thïì kia núä àïí lúä duyïn

b

Trùng coân soi maäi vuäng sen Têy Höì.

c

CDHN 155 - 156 BK

a - Gûúng kia núä àïí buåi nhoâa VNP7 190 b - Thïì kia sao àïí lúä duyïn HT 176 VNP7 c - Trùng coân soi maäi vuâng sen Têy Höì HT VNP7

400. Gûúng Tû Maä trùm nùm treo tûâ àoá

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

158

Nghôa àaá vaâng quyïët heån tûâ àêy 1

Àöi ta noã kñp thò chêìy Nhên duyïn Trúâi àõnh àoá àêy kïët nguyïìn. DCBTT 153

401.

Gûúng vúä thò gûúng laåi laânh Noái ra mang tiïëng döî daânh quan hoå ài

a

Tûâ khi biïët mùåt nhau chi Àïí loâng tûúãng nhúá, daå thò nhúá thûúng Con nhïån vaâng mùæc buái tú vûúng Caâng biïët nhau lùæm caâng thûúng nhau nhiïìu Tûâ khi nûúác chaãy möåt chiïìu Ai laâm cho nûúác thuãy chiïìu àêìy vúi? Bêy giúâ keã ngûúåc ngûúâi xuöi Bao giúâ laåi àûúåc giaäi lúâi nûúác non. bk a - Noái ra mang tiïëng döî daânh nhau ài QHBN 247

402.

Gûúng vúä gûúng laåi laânh Noái ra mang tiïëng döî daânh quan hoå ài Troát yïu nhau chûä võ laâ vò Chûä duåc laâ muöën, chûä tuây laâ theo Troát yïu nhau tam tûá nuái cuäng treâo Thêët baát söng cuäng löåi, tam thêåp luåc àeâo cuäng qua. bk a - Chûä duåc laâ muöën, chûä tònh laâ theo QHBN 287 - 288

1

Noã: khöng, chùèng (Tiïëng àõa phûúng).*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

159

H 1.

Haâ Nöåi ba mûúi saáu phöë phûúâng Haâng Mûát, Haâng Àûúâng, Haâng Muöëi trùæng tinh.

a

NASL III 54a BK a - Haâng Gaåo, Haâng Àûúâng, Haâng Muöëi trùæng tinh HT 129

2.

Haâ Nöåi ba mûúi saáu phöë phûúâng Haâng Mêåt, Haâng Àûúâng, Haâng Muöëi trùæng tinh Tûâ ngaây ta phaãi loâng mònh Baác meå ài rònh àaä mêëy mûúi phen Laâm quen chùèng àûúåc nïn quen

a

Laâm baån mêët baån ta liïìn quïn nhau.

b

NGCK 128a BK

a - Laâm quen chaã àûúåc laâm quen VNP7 240 b - Laâm baån mêët baån ai àïìn cöng cho

CDHN 48 VNP7

3.

Haâ Nöåi ba saáu phöë phûúâng Haâng Mêåt, Haâng Àûúâng, Haâng muöëi trùæng xoa Thûá nhêët laâ höåi Haâng Hoa Thûá nhò Haâng Maä, thûá ba Haâng Vaâng. TCBDII 522 Xem thïm T 801

4.

Haâ Nöåi ba mûúi saáu phöë phûúâng Tòm em chùèng thêëy Haâng Àûúâng, Haâng Ngang Tòm em chùèng thêëy Haâng Ngang Ài sang Haâng Baåc, reä sang Haâng Àaâo

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Tòm em chùèng thêëy Haâng Àaâo Anh ra phöë Thúå Tiïån, reä vaâo Haâng Gai Tòm em chùèng thêëy Haâng Gai Hay laâ em úã Haâng Haâi, Haâng Son Tòm em chùèng thêëy Haâng Son Hay laâ em úã Haâng Àoân, Haâng Khay Tòm em chùèng thêëy Haâng Khay Sang chuâa Quan Thûúång reä ngay Haâng Beâ Tòm em chùèng thêëy Haâng Beâ Kòa lïn Bïën Baåc, Haâng Tre, Cöåi Àöìng Laåi lïn Bïën Mùæm maâ tröng Kòa Ö Quan Chûúãng, Cêìu Àöng Haâng Àûúâng Àöìng gioåt, sau chuâa Thaái Cam Haâng Thúát lao maân Haâng Ngöîng, Haâng Ngan, Haâng Gaâ Trúã vïì Haâng Noán, Haâng Da, Haâng Giaây Haâng Buöìm, Haâng Maä, Haâng Mêy Höm qua laâ chñn, höm nay laâ mûúâi Loâng anh dúã khoác dúã cûúâi Àïm àïm tú tûúãng möåt ngûúâi tònh nhên Tòm xa röìi laåi tòm gêìn Tòm hïët Nhaâ Hoãa, baäi Nghïnh Xuên, Haâng Lúâ Tòm em chùèng thêëy Haâng Lúâ Ài ra Hêåu Giaám chú vú ngoaâi thaânh Àöìn rùçng em úã Cêìu Canh Anh ra Cêìu Giêëy thanh danh vui cûúâi Ài àêu coá möåt àöi ngûúâi Ài thò lùån suöëi qua àöìi treâo àï Möåt thöi cho àïën bïën Phuâng

160

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

161

Hoãi thùm cêåu múå àuâng àuâng chaåy ngay. NGCK 134b Xem thïm R 237

5.

Haâ Nöåi nùm cûãa chaâng úi 1

Söng Luåc Àêìu saáu ngoån chaãy xuöi thuêån doâng Söng Thûúng bïn àuåc bïn trong Nuái Taãn thùæt cöí böìng coá àûác thaánh sinh Àïìn Soâng thiïng nhêët tónh Thanh Àïìn Huâng Phuá Thoå nûúác biïëc non xanh hûäu tònh 2

Höåi Doáng xûá Bùæc linh àònh Chuâa Àoåi Phuã Lñ raânh raânh coân bia. CDHN 31 Xem thïm ÚÃ 12

6.

(a) Haâ Nöåi nhû àöång tiïn xa Saáu giúâ múái hïët àeân xa, àeân gêìn Vui nhêët laâ chúå Àöìng Xuên Thûá gò cuäng coá xa gêìn baán mua Giûäa chúå coá anh haâng dûâa Haâng cam, haâng quñt, haâng dûa, haâng höìng Chaã tin àûáng laåi maâ tröng Haâng voác, haâng nhiïîu thong dong rûúåp raâ Cöíng chúå coá chõ haâng hoa Coá ngûúâi àöíi baåc chaåy ra chaåy vaâo Laåi thïm suác sùæc baán rao Laåi thïm keåo àaån, miïën xaâo, buán bung Laåi thïm baánh raán, keåo vûâng Àaâng trûúác baán chaã, sau lûng baán gioâ 1

Söng Luåc Àêìu: thuöåc tónh Haãi Dûúng, chöî gùåp nhau cuãa saáu con söng úã khu Phaã Laåi (söng Thûúng, söng Cêìu, söng Luåc Nam, söng Àuöëng, söng Thaái Bònh, vaâ söng Kinh Thaây). 2 Höåi Doáng: höåi laâng Doáng. Laâng Doáng thuöåc Gia Lêm, Haâ Nöåi.*

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Ùn vaâo chuyïån nhoã, chuyïån to Laåi thïm chuá khaách baánh boâ ài rao Xùm xùm khi múái bûúác vaâo Haâng töm, haâng teáp, xön xao rïì rïì Thanh nhêët laâ chõ haâng lï Loaåc quaåc haâng võt, toâ te haâng gaâ Nûát núã nhû chõ haâng na Chua chaát haâng khïë, ngoåt nga haâng àûúâng Thúm ngaát laâ chõ haâng hûúng Tanh ngùæt haâng caá, phö trûúng haâng vaâng Löi thöi laâ chõ haâng dang Vûâa àan, vûâa baán caã saâng lêîn nia Trïì möi nhû chõ haâng thòa Vûâa baát, vûâa àôa, nhiïìu bïì thong dong Àoã àon nhû chõ haâng höìng Haâng cam, haâng quñt, bûúãi, höìng, thiïëu chi Tröëng quên haát chaã ra gò Möîi ngûúâi möîi veã ai thò keám ai Laåi thïm caåo mùåt ngoaáy tai Laåi thïm ngoaâi chúå coá ngûúâi hoåa tranh Rau thúm, rau huáng, rau haânh Muâi, thúm, heå, bñ, xanh xanh àêìy nhaâ Thõt boâ, thõt lúån baây ra Caâ chua, mûúáp àùæng laá àa ngoåt thûúâng Coá ngûúâi baán lûúåc, baán gûúng Coá ngûúâi baán aáo phö trûúng giaäi baây Coá ngûúâi baán deáp, baán giaây Coá ngûúâi baán caã daäy baây àöì chúi. CDTCM 285 - 286

162

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

163

(b) Haâ Nöåi nhû àöång tiïn sa

a

Saáu giúâ maáy hïët àeân xa àeân gêìn

b

Vui nhêët laâ chúå Àöìng Xuên Thûác gò cuäng coá xa gêìn baán mua Giûäa chúå coá anh haâng dûâa Haâng cam, haâng quñt, haâng dûa, haâng höìng Ai úi àûáng laåi maâ tröng Haâng voác, haâng nhiïîu thong dong nûúåp naâ Cöíng chúå coá chõ haâng hoa Coá ngûúâi àöíi baåc chaåy ra chaåy vaâo 1

Laåi thïm “xûåc tùæc” baán rao Keåo cau, keåo àaån, miïën xaâo, buán bung Laåi thïm baánh raán, keåo vûâng Trûúác mùæt buán chaã, sau lûng baánh gioâ ÖÌn aâo chuyïån nhoã chuyïån to Lñu lo chuá khaách baánh boâ baán rao Xùm xùm khi múái bûúác vaâo Haâng töm, haâng teáp xön xao moåi bïì Lõch sûå laâ chõ haâng lï Quaâng quaåc haâng võt, toâ te haâng gaâ Nûát núã nhû chõ haâng na Chua vaâo haâng sêëu, ngoåt ra haâng àûúâng Thúm ngaát laâ chõ haâng hûúng Tanh ngùæt haâng caá, phö trûúng haâng vaâng Löi thöi laâ chõ haâng dang Baán röí, baán saão, baán saâng, baán nia Thûúäi möi laâ chõ haâng thòa 1

“Xûåc tùæc”: gaánh gaânh mò vùçn thùæn, moán ùn bùçng böåt mò viïn coá thõt hay töm giaä úã trong, thaã vaâo nöìi nûúác duâng söi. Ngûúâi baán haâng thûúâng duâng hai maãnh göî goä vaâo nhau thaânh tiïëng kïu nghe na naá nhû “xûåc tùæc”, àïí thay lúâi rao.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

164

San saát haâng baát nhiïìu bïì long àong Àoã àon nhû chõ haâng höìng Haâng cam, haâng quñt, bûúãi höìng thiïëu chi Tröëng quên coâ laã soát gò Möîi ngûúâi möåt veã ai thò keám ai Laåi thïm caåo mùåt, ngoaáy tai Laåi thïm ngoaâi chúå coá ngûúâi hoåa tranh Ngoaâi ra caãi, diïëp, rùm, haânh Thò laâ, caãi cuác xanh xanh roä raâng Coá ngûúâi baán lûúåc baán gûúng Coá ngûúâi baán caã hoâm rûúng, tuã quêìy Coá ngûúâi baán deáp, baán giaây Coá ngûúâi baán caã ghïë mêy àïí ngöìi Suöët ngaây chúå hoåp ai úi Thûúång vaâng haå caám bao ngûúâi baán mua Hay cùæp nhû chõ haâng cua Nhaãy nhoát haâng ïëch ai mua àûúåc raây Coá ngûúâi xem tûúáng xem tay Chêìu vùn àöìng boáng öëp ngay tûác thúâi Thöi thò àuã thûác àuã ngûúâi ÖÌn aâo nhöån nhõp noái cûúâi chen vai Coá anh baán thuöëc cuäng hay Möìm rao liïën laáu, bïånh khoãi ngay tûác thúâi Laåi coân keã cùæp nhû rûúi Húã coá chöëc laát, tiïìn öi mêët röìi Giêåm chên xuöëng àêët kïu trúâi 1

Phuá lñt coá àïën cuäng thöi ài àúâi Töëi àïën àuöíi chúå mònh úi! 1

Phuá lñt: phiïn tûâ tiïëng Phaáp police (àoåc laâ pölñtxú) nghôa laâ caãnh saát.

c

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

165

Quaá nùm giúâ rûúäi hïët ngûúâi baán mua. bk

a - Haâ Nöåi nhû àöång tiïn nga b - Saáu giúâ tùæt hïët àeân xa àeân gêìn c - Tûâ doâng naây coá ngûúâi àoåc möåt trong hai àoaån naây: +

Rau thúm rau huáng, rau haânh

Muâi, thúm, heå, bñ xanh xanh àêìy nhaâ Thõt boâ, thõt lúån baây ra Caâ chua mûúáp àùæng, baánh àa ngoåt àûúâng Coá ngûúâi baán lûúåc baán gûúng Àuã muâi phúã taái chaáo lûún giaäi baây Coá ngûúâi baán deáp baán giaây Ngûúâi baán cêy caãnh ngûúâi baây àöì chúi +

Ngoaâi ra caãi, diïëp, rùm, haânh

Caâ chua mûúáp àùæng, bñ xanh àêìy nhaâ Bñ àao, bñ àoã baây ra Su haâo, xaâ laách, thò laâ thiïëu chi Rau muâi, rau huáng kïí gò Haåt tiïu, úát, toãi, kïí chi laå thûúâng Coá ngûúâi baán lûúåc baán gûúng...(àoaån tiïëp nhû trïn) CDHN 124 - 125

7.

Haâ tiïån maâ ùn chaáo hoa Àöìng àûúâng, àöìng àêåu cuäng ra ba àöìng. NNPD 65 TCBD I 408 TNPD I 144 BK a - Àöìng àûúâng, àöìng muöëi cuäng ra ba àöìng NASL III 10b - Mûúâi nùm àöìng àöí mûúâi ba àöìng àûúâng NQPN 56

8.

Haåc dúâi laâ xïë non tuâng Chim kïu biïín bùæc, tröëng thuâng àiïím ba Biïíu em vïì tröåm lïånh meå cha Àïm khuya chûúác lûúång cho ta ñt nhiïìu

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Söëng àúâi ni trai ûúác gaái yïu Saáng súám mai nhû tónh, boáng xïë chiïìu nhû say - Ngöìi àêu höåt luåy nhoã chung maây Chaâng coá dúã chên, chên rúát, coá dúã tay, tay rúâi Töåi têm tònh thiïëp lùæm chaâng úi! Hay vêìy, thuúã xuên xanh chaâng chïët trïn tay meå ài cho röìi Söëng laâm chi àêy, trai anh thûúng àoaån, gaái em laåi nhúá àaânh Caá lui vïì biïín bùæc, chim sêìu nhaânh biïëng bay. DCNTB I 90 - 91

9.

Haåc thúâi àöëi höí, haåc àöî nhaânh mai Heân lêu gaái múái gùåp trai Chaâng maâ gùåp thiïëp nhû baâi tiïìn pho! Anh thûúng em nuái chaãy thaânh tro, biïín caån thaânh goâ Söng sêu chñn laåch, sao àoâ coân àûa Vaái Trúâi chöìng cuä vúå xûa Kïët duyïn phu phuå, nùæng mûa coá Trúâi. TCBD II 331 - 332

10.

Hai bïn, bïn liïîu bïn àaâo Mùåc tònh yá baån thûúng bïn naâo thò thûúng. HHÀN 175 TCBD I 145

11.

Hai bïn àûáng laåi hai haâng Ngûúâi muäi, keã laái rêåp raâng cho mau Ngoá trûúác ngoá sau, ra tay maâ àêíy! Heâ heâ heâ! DCBTT 137

12.

Hai bïn hai chiïëc thuyïìn kïì Em daân ra cho röång àïí anh àïì cêu thú.

166

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

167

CDTCM 32

13.

Hai bïn hai daäy haâng hûúng ÚÃ giûäa haâng nhiïîu em thûúng haâng naâo? HPV 127 A

14.

Hai bïn hai daäy haâng trêìm Anh xem cho thiïåt keão lêìm anh úi! HPV 126

15.

Hai bïn thêìy meå song tuyïìn Chó vò anh buöìn caái àûúâng thï thiïëp, caãm lêëy nöîi phiïìn ra ài. DCBTT 202

16.

Hai bïn tranh lêëy quaã cêìu Dên an bònh thaái söëng lêu vûäng bïìn. ANPT 17a QPHT 40a BK

a - Dên an quöëc thaái söëng lêu vûäng bïìn NGCK 118b - Dên yïn nûúác thõnh daâi lêu vûäng bïìn

TCBD III 476 TCBD I 144

17.

Hai chên leo àaá àaä moân Hai tay chai raån haäy coân trú trú Coân duyïn, coân cuöëc, coân nhúâ Hïët duyïn bõ gêåy ngöìi chúâ cöíng kho. CDTCM 235 HT 264

18.

Hai àûáa mònh dûát àiïåu tònh thûúng 1

Giaã nhû Kim Troång dûát tònh thûúng Thuáy Kiïìu TCBD I 458

19.

Hai àûáa mònh àaä xöi àûáng xûáng àöi Khi ài cuäng àeåp, khi ngöìi cuäng cên Traách loâng thêìy meå cêìm cên

1

Kim Troång, Thuyá Kiïìu: caác nhên vêåt trong Truyïån Kiïìu cuãa Nguyïîn Du.*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

168

Khöng xï ài xñch laåi àöi phên cho con nhúâ. DCBTT 187 - 188

20.

Hai àûáa mònh xûáng gaái xûáng trai Ngaây nay gùåp mùåt, laâm ai cuäng mûâng. TCBD IV 25

21.

Hai àûáa mònh möåt loâng möåt buång

a

Khöng nhû gaâ àûa truång nûúác söi

b

Dêìu cho thêìy meå, coá àan gioã thaã tröi

c

Thaã thò mùåc thaã thiïëp khöng thöi nghôa chaâng.

d

HPV 127 A BK a - Hai ta möåt loâng möåt buång DCBTT 78 - Hai àûáa mònh möåt loâng möåt buång DCNTBI 227 b - Chûâ giaã nhû con gaâ àem truång nûúác söi DCBTT c - Dêìu maâ thêìy meå coá àan roå thaã tröi DCBTT d - Thaã tröi thò thaã thiïëp khöng thöi nghôa chaâng DCBTT - Thaã tröi mùåc thiïëp, thiïëp cuäng khöng thöi nghôa chaâng DCNTB I

22.

Hai haâng luåy nhoã thêëm bêu Duyïn em cûåc àaä àaânh phêån, em cuäng voång cêìu cho anh nïn. DCBTT 122

23.

Hai haâng nûúác mùæt rûng rûng Thûúng em anh phaãi gian truên nhiïìu bïì. CHG 15

24.

Hai haâng nûúác mùæt tuön rúi Khoác lïn thò súå baån cûúâi àöi ta Viïåc naây taåi meå cuâng cha Taåi chuá cuâng baác öng baâ anh em Mùåc ai chia reä phêån duyïn Àöi ta cûá giûä lúâi nguyïìn sùæt son.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

169

CDTH 143

25.

Hai maá naâng trùæng phau phau Rùng àen nhûng nhûác nhû maâu haåt dûa Hoãi naâng àaä coá chöìng chûa? Hay naâng chûa coá thò vûâa àöi ta. CDTCM 81

26.

Hai mûúi hùm möët chùèng chêìy Cuãa cao bùçng nuái khöng taây súám con Cuãa cao bùçng nuái bùçng non Khöng bùçng súám vúå, súám con luác naây. CDTCM 191

27.

Hai naách nhûäng löng xöìm xöìm Chöìng yïu chöìng baão möëi tú höìng trúâi cho Àïm nguã thò ngaáy o o Chöìng yïu chöìng baão laái àoâ cêìm canh Ùn vuång buång to taây thuâng Chöìng yïu chöìng baão caái giaânh àûång cúm! NGCK 194a Xem thïm L 379

28.

Hai ngang ba phïët Em khöng biïët em hoãi laåi anh Tûâ Haâ Nöåi cho túái kinh thaânh Quan sêìu dên thaãm hoãi anh chûä gò? Hai ngang ba phïët laâ chûä thêët Thêët laâ thêët thuã kinh àö 1

Quan sêìu dên thaãm vò mûu àöì öng Quêån thêm. DCBTT 211 - 212 TCDG 93

1

Öng Quêån: tûác laâ Nguyïîn Vùn Tûúâng. Öng vaâ Tön Thêët Thuyïët laâ hai bêåc àaåi thêìn cuãa nhaâ Nguyïîn, dûúái triïìu vua Haâm Nghi. Hai ngûúâi coá hai chuã trûúng àöëi lêåp trong thaái àöå vúái thûåc dên Phaáp, Nguyïîn Vùn Tûúâng chuã trûúng haâng giùåc, Tön Thêët Thuyïët chuã trûúng chiïën àêëu.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

29.

Hai ngang, hai phïët kïët laåi chûä chi Chaâng maâ àöëi àûúåc thiïëp thò theo khöng - Hai ngang hai phïët kïët laåi chûä thêët Thêët laâ mêët, mêët nûúác, mêët nhaâ Dên sêìu, dên thaãm tûâ thuúã Têy qua laåi giûâ. HPV 92 BK a - Chaâng maâ giaãng àûúåc thiïëp thò theo khöng HT 386

30.

Hai ta chung thuãy veån tuyïìn Xem lïn maái toác hûúng nguyïìn coân àêy. DCBTT 231

31.

Hai ta àaâ cên àöi vûâa lûáa Em noái rùçng úã rûáa vúái meå thêìy Möåt mai ö taân boáng xïë vïì têy Hoa xaâu nhuåy laåt khöí höåi naây, em úi! DCBTT 187

32.

Hai ta àaä àeåp àöi röìi Ai gieâm pha chúá àoaån, ai veä vúâi chúá nghe. DCBTT 233

33.

Hai ta àaä löîi lúâi thïì Nhû con ngûåa sa nûúác bûúác khöën trúã lui vïì traåm cung. DCBTT 263

34.

Hai ta àaä troát nùång tònh Lêëy nhau e ngaåi gia àònh thêëp cao. DCBTT II 14

35.

Hai ta àang nhúá àang thûúng Ai àem phên quïë reä hûúng cho àaânh! DCNTB232

36.

170

Hai ta àûáng laåi bûa ngang Traách loâng thêìy meå tham sang núi naâo. HPV 158

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

37.

171

(a) Hai ta gaá nghôa ngoaâi àöìng Keã caây ngûúâi cêëy, nûúác mùæt höìng tuön rúi. DCNTB II 54

(b) Àöi ta gaá ngaäi ngoaâi àöìng Vïì nhaâ luöëng chõu nûúác mùæt höìng nhoã tuön. TCBD IV 32

38.

Hai ta haái cuãi möåt rûâng Bûát dêy möåt cöåi, xin àûâng nghe ai. DCBTT 233

39.

Hai ta nhû aáo múái may Nhû chuöng múái àuác, nhû caây múái àêu. DCBTT 124

40.

Hai ta nhû cùåp chim quyïn Dêìu khö dêìu heáo cuäng chuyïìn trïn cêy Khaát thúâi uöëng nûúác boáng cêy Àoái ùn böng coã, thiïëp àêy vêîn chúâ. DCNTB II 120

41.

Hai ta nhû chó löån voâng 1

2

Phùn chûa ra muái , trong loâng ngaåi nghi. DCBTT 123

42.

Hai ta nhû Kim Troång, Thuáy Kiïìu Àaä lùæm luác àùæng, coân nhiïìu luác cay. DCBTT 255

43.

Hai ta nhû rûúåu vúái nem Àang say ngêy ngêët ai gieâm chúá xa. DCBTT 232 BK a - Àöi ta nhû rûúåu vúái nem VNP7 189

1 2

Phùn: tòm, gúä (Tiïëng àõa phûúng).* Muái: möi (Tiïëng àõa phûúng).*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

44.

172

Hai ta nhû súåi dêy daâi Àöë ai cêìm dao sùæc, cùæt hai cho lòa! DCBTT 232

45.

Hai ta nhû traái àêåu quyïn Dêìu khö dêìu heáo, cuäng nguyïìn trïn dêy. HT 161

46.

Hai ta sang möåt chuyïën àoâ Tröng cho raãnh khaách trao cho miïëng trêìu. CDTCM 32

47.

Hai ta thïì thöët giûäa àaâng Vaåch cêy khùæc chûä hoãi chaâng nhúá khöng? DCBTT 225

48.

1

Hai ta thûúng chùæc mêìn ri 3

2 4

Meå thêìy mêìn rûáa , anh thò mêìn rùng ? DCBTT 229

49.

Hai ta uöëng nûúác möåt baâu 5

Bûát tranh möåt àöång , ùn trêìu möåt khùn. DCBTT 236

50.

Hai tay buåm caát, àùæp möì Tay böìng con daåi, nûúác mùæt höì tuön rúi. DCNTB II 84

51.

Hai tay buåm gaåo vaâo nûâng

6

7

Àöìng Cam nûúác àöåc, anh àûâng úã lêu. DCNTB I 199

1

Chùæc: nhau; Thûúng chùæc: thûúng nhau.* Mêìn ri: laâm gò.* 3 Mêìn rûáa: laâm nhû thïë.* 4 Mêìn rùng: laâm sao.* 5 Àöång: àúâi 6 Nûâng: guâi, thûúâng àeo sau lûng.* 7 Àöìng Cam: thuöåc tónh Phuá Yïn coá xêy àêåp nûúác trïn söng Ba.* 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

52.

173

Hai tay bûng caái röí may Keáo ài keáo laåi cuãa maây cuãa tao. CHG 13

53.

Hai tay bûng cheán rûúåu àaâo Xin múâi quên tûã uöëng vaâo cho say. TCBD I 145

54.

Hai tay bûng àoåi cheâ taâu Vûâa àöi thò lêëy ham giaâu laâm chi. CDTCM 32

55.

Hai tay cêìm böën tao nöi Tao thùèng, tao duâi, tao nhúá, tao thûúng. CVPD 13 BK TCBD I 145: Hai tay cêìm böën tay nöi Tay thùèng, tay duâng, tay nhúá, tay thûúng.

56.

Hai tay cêìm böën traái dûa

a

Traái ùn, traái àïí, traái àûa cho chaâng. HHÀN 235 BK a - Hai tay cêìm ba traái dûa TCBD II 332

57.

Hai tay cêìm hai quaã boâng

a

Quaã àùæng phêìn chöìng, quaã ngoåt phêìn trai.

b

LHCD 53a NGCK 98a NPGT 12b PTK 19a BK

a - Hai tay cêìm hai quaã höìng ÀNQT 118a - Hai tay cêìm hai traái höìng HHÀN 132 - Àöi tay cêìm àöi quaã höìng NASL II 15a NNPD 56

TNPD I 118 b - Quaã chaát phêìn chöìng, quaã ngoåt phêìn trai ÀNQT NASL II NNPD TNPD I - Traái chaát phêìn chöìng, traái ngoåt phêìn trai HHÀN

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

174

Sûãa laåi: HHÀN chùæp thïm C 974 I 188, 193. Nbs àaä taách ra. 58.

Hai tay cêìm hai quaã höìng Quaã chaát phêìn chöìng, quaã ngoåt phêìn trai Nùçm àïm vuöët buång thúã daâi Thûúng chöìng thò ñt nhúá trai thò nhiïìu. HT 236 TCBD I 458 TNPD II 89 BK a - Thûúng chöìng thò ñt thûúng trai thò nhiïìu HHÀN 132 TCBD II 191 THÀQ 7 Xem thïm N 466

59.

Hai tay cêìm nùæm laåt beã coâ Loâng anh thûúng da diïët, sao em giaã àoâ laâm lú Thûúng em phaát daåi phaát khúâ Àang ùn àuäa rúát bao giúâ khöng hay Cêìm keáo, quïn cùæt quïn may Cêìm ve quïn rûúåu, cêìm khay quïn trêìu Cêìm àeân, quïn bêëc quïn dêìu Cêìm trang saách àoåc, quïn àêìu quïn àuöi Cêìm cên, quïn giaá quïn lui Cêìm tiïìn maâ xóa, khöng biïët mêëy mûúi möåt tiïìn Thûúng em nhêët daåi, nhò àiïn. DCNTB I 271

60.

Hai tay cêìm taám gûúm vaâng Thaác ài thò thaác buöng chaâng khöng buöng. HPV 127 A

61.

Hai tay che lêëy mùåt trúâi Keão maâ theån lùæm húäi ngûúâi tri êm. HPV 127 A

62.

Hai tay àeo böën chiïëc voâng Cuãa cha cuãa meå chúá cuãa chöìng coá mö? DCBTT 283

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

63.

175

Hai tay öm baãn àaân kòm Nguyïån cuâng trúâi àêët kïët nguyïìn vúái nhau. TCBD I 145

64.

Hai tay öm böën quãa boâng Àem thaã giûäa doâng nûúác chaãy boâng tröi Coá thûúng nûúác àûáng, boâng ngöìi Khöng thûúng nûúác chaãy boâng tröi mùåc boâng. DCBTT 158

65.

Hai tay öm lêëy ngang lûng Töi àau buång lùæm lêëy gûâng cho mau. NGCK 141 a BK a - Töi àau buång lùæm lêëy gûâng cho töi TNPD I 144

66.

Hai tay öm traái bûúãi non Biïët laâm sao àùång vuöng troân vúái anh. CHG 10 DCNTB I 198

67.

1

Hai traái öí qua àùåt trïn baân haånh Em nghiïng ve ngoåc, anh chuöëc cheán rûúåu àaâo Àïí ngûúâi quên tûã chñ cao Àuã muâi tanh ngoåt thiïëp múái trao ên tònh. DCBTT 68 2

68.

Hai vai gaánh nùång tròu tròu Vai mang chûä hiïëu vai àeâo chûä trung. CVPD 22

69.

Haãi Dûúng tiïët nghôa coá hai Möåt mùæt baâ laäo vúái hai con boâ Trïn trúâi coá öng sao Tua

1 2

ÖÍ qua: (tûác khöí qua) laâ mûúáp àùæng.*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

176 1

ÚÃ laâng Minh Giaám coá vua Ba Vaânh

2

Phûúng àöng quêåt luä hung tinh Laâm cho baãy viïån tan taânh ra tro. TCBD II 541 TNPD II 89 VNP1 II 162 VNP7 126 BK HT 122 chó ghi: Trïn trúâi coá öng sao Tua ÚÃ laâng Nguyïåt Giaám3 coá vua Ba Vaânh Phûúng àöng quêåt luä huâng tinh Laâm cho baãy viïån tan taânh ra tro.

70.

Haãi Phoâng laâ chöën hûäu tònh Thuyïìn buön, thuyïìn baán rêåp rònh búâ söng. TCBD II 522

71.

Haãi Vên baát ngaát nghòn truâng Hoân Höìng úã àêëy laâ trong võnh Haân Xûa nay qua àêëy coân truyïìn 4

Löëi ài Lö Giaãn thùèng miïìn ra khúi. HT 145 - 146 TCBD II 522 - 523 TNPD II 89 VNP1 II 161 VNP7 125

72.

Ham chúi böîng àûát dêy àúân Anh thêët ngön möåt chuát, con baån húân trùm nùm. CHG 5

73.

Ham chúi böîng àûát dêy àúân, Dêîu cho chñn giêån mûúâi húân cuäng nguöi. CHG 17

74.

Ham chúi àúân thuá nùm dêy

1

Minh Giaám: thuöåc huyïån Kiïën Xûúng, tónh Thaái Bònh, quï hûúng cuãa Phan Baá Vaânh. Vua Ba Vaânh: tûác laâ Phan Baá Vaânh, ngûúâi laänh àaåo cuöåc khúãi nghôa nöng dên lúán dûúái thúâi Minh Maång triïìu Nguyïîn. Khi khúãi nghôa thò coá sao chöíi (sao tua) moåc. 3 Nguyïåt Giaám: möåt trong hai thön cuãa laâng Minh Giaám nay thuöåc xaä Minh Tên huyïån Kiïën Xûúng, tónh Thaái Bònh. 4 Lö Giaãn: tïn möåt töíng cuä. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Lúä laâng cú höåi nïn chêìy núå duyïn. DCBTT 233

75.

Ham giaâu maâ lêëy àûáa ngu Cuãa ùn hay hïët, àûáa ngu haäy coân. CHG 18 DCNTBII 158

76.

Hang huâm ai daám moá tay Chuöåt naâo laåi daám cùæn dêy buöåc meâo. TCBD I 563

77.

Hang mai anh cuäng muöën loân Súå e trûáng nhaån haäy coân voã khöng. CHG 3

78.

Hang sêu nuái hiïím nhû vêìy Ai xui anh àïën chöën naây gùåp em. HHÀN 235 TCBD I 145

79.

Haâng vaån ngûúâi chïët vò Têy Sao àêy chó thêëy rûâng cêy mõt muâ Thõt rúi dûúái göëc cao su Möì höi nûúác mùæt, mêåp uâ thùçng Têy. CDTCM 218 HT 261

80.

Haâng xoám àïí chúã möåt ngaây Chöìng cö vúå cêåu möåt ngaây cuäng khöng. NQPN 45

81.

Haát bai, hai baát khöng no Coân möåt miïëng chaáy keáo co vúä nöìi Haát bai, hai baát khöng no Ta theâm baát nûäa haát cho vui nhaâ. TCBD II 482 TNPD II 89

82.

Haát cho choá cùæn boâ löìng Haát cho con gaái boã chöìng maâ theo

177

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Haát cho choá cùæn boâ kïu Haát cho öng laäo trong lïìu boâ ra. TCBD I 408 TNPD II 89

83.

(a) Haát cho choá cùæn boâ kïu Haát cho öng laäo trong lïìu boâ ra. NASL IV 47a

(b) Haát cho choá cùæn meâo kïu Haát cho öng laäo chui raâo maâ sang. NASL II 35b

84.

Haát cho lúã àêët long trúâi Cho àúâi biïët mùåt, cho ngûúâi biïët tïn Haát tûâ chúå Phuã haát lïn Haát suöët tónh Bùæc qua miïìn tónh Àöng Haát sao cho caån doâng söng Cho non phaãi lúã, cho loâng phaãi say. TCBD IV 88

85.

Haát dùm ba chuyïån maâ chúi Chuyïån àöëi vúái chuyïån, ai àöëi vúái ngûúâi maâ lo. HPV 66

86.

Haát àaân cho raång àöng ra Mai vïì quan boã nhaâ pha cuäng àaânh. HPV 175

87.

Haát àaân nam nûä àua xuên Trai xuên höì húãi, gaái xuên liïåu lúâi. HPV 71

88.

Haát lïn ta nhúãi ta chúi Mêëy khi àeân haång soi núi quyïín vaâng. HPV 66

89.

Haát möåt àöi cêu giaãi sêìu têm sûå

178

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

179

Ngûúâi mùåc ngûúâi ta giûä yá ta. CHG 15

90.

Haát thanh àêy haát vúái cuâng Àoá maâ haát tuåc àêy duâng àöí ài. CHG 21

91.

Haåt chêu nhoã xuöëng mêm vaâng Nhêåt nguyïåt tam quang àöìng höì mêëy khùæc Con röìng nùçm biïín bùæc Con haåc muáa lêìu têy Dêìu maâ baån àem ta boã chöën truöng Mêy

1

Baån ra vïì cuäng thaãm, ta úã laåi àêy cuäng phiïìn. DCNTB II 120 Sûãa laåi:... tam cang... = tam quang

92.

Haåt luáa vaâng, haåt gaåo cuäng vaâng

a

Anh yïu em baác meå hoå haâng cuäng yïu. THQP 16b BK a - Haåt thoác vaâng, haåt gaåo cuäng vaâng ÀNQT 110a - Haåt luáa vaâng, haåt thoác cuäng vaâng NNPD 65 TCBD II 332 TNPDI 147

93.

Haåt tiïu lêu nùm laâ haåt tiïu soå Chuöëi khöng tûå tònh sao chuöëi noå coá con? Hoãi em trinh tiïët loâng son Cúá sao mùåt moãng maá moân rûáa em? DCBTT 181

94.

Haåt tiïu noá beá noá cay Àöìng tiïìn noá beá, noá hay cûãa quyïìn. HT 231 NASL IV 9a NNPD 65 TNPDI 145 1

daây àùåc.

Truöng Mêy: thuöåc huyïån Hoaâi Ên, tónh Bònh Àõnh. ÚŒ àêy xûa kia coá rûâng mêy

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

95.

180

Hay gò saäi vaäi úã chuâa Möåt gian cûãa cêëm böën muâa laånh tanh. HT 242

96.

Hay laâm maâ chùèng hay lo Laâm chi laâm lùæm, laâm cho nhoåc mònh. ANPT 19a ÀNQT 84a LHCD 15a NNPD 65 TNCD 101 BK a - Laâm khöën laâm khöí laâm cho nhoåc mònh HT 117 NASL II 42a - Laâm chi laâm vêåy laâm cho nhoåc mònh TCBD I 294 - Laâm chi cho lùæm, laâm cho nhoåc mònh TCBD II 482 TNPD I 144

97.

Hay nöm gùåp baån höm nay Thêëy chaâng coá möåt thaáng chêìy khöng ài - Ài röng gùåp höåi àöng ri Thi àûúâng böng vaãi thûúâng ài coäi naây. HPV 98

98.

Hay quêìn, hay aáo, hay húi Hay daáng, hay dêëp nhûäng ngûúâi khöng hay. ÀNQT 118a LHCD 53a Sûãa laåi:... hay thùæp =... hay dêëp Xem thïm T 317

99.

Hay quêìn, hay aáo, hay húi Maâ chùèng hay ngûúâi, laâ cuãa boã ài. TCBD I 611 TCBD II 481 HT 228 TNPD I 144

100.

Hay xoác àôa öng múâi vïì Gaái naây àang muöën ngûáa nghïì vúái öng. TCBD I 563 TNPD I 144

101.

Haäy coân baán tñn baán nghi Chûa àem vö daå, chûa ghi vö loâng. HHÀN 235 TNPD I 563

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

102.

181

Haäy coân bïìn chñ cêu cua

a

Duâ ai cêu chaåch, cêu ruâa mùåc ai.

b

CDTCM 235 HT 220 TNPD I 144 BK

a - Haäy cho bïìn chñ cêu cua CHG 4 NNPD 65 b - Dêìu ai cêu chaåch cêu ruâa mùåc ai CHG 4

103.

Haäy khoan cho thiïëp xin thûa Cöng trònh thiïëp úã chaâng chûa nïn vïì. HPV 175

104.

Haäy xem thuúã trûúác àúâi àúâi 1

Traång nguyïn, Tïí tûúáng laâ ngûúâi àöåc thû . HHÀN 80

105.

Haäy xin búát giêån laâm laânh Bùæt con rêån beáo nêëu canh rau giïìn.

a

NNPD 65 TCBD I 563 TNPD I 145 BK a - Bùæt con rêån vaáy nêëu canh rau giïìn NGCK 180a

106.

Hùn chûâ cho nïëp hoe vaâng Cho anh cuâng naâng ài lùæt vïì rang. DCTH 178

107.

Hùçng ngaây kinh sûã duâi maâi Anh biïët chùng ngaân vaâng dêîu coá, khoá naâi chûä trinh - Phêån anh quên tûã bêët quñ ngaân vaâng Chûä trinh em giûä, anh chùèng maâng vaâng cên. DCNTB II 41

108.

Hêím duyïn lêëy phaãi chöìng àêìn Coá trùm mêîu ruöång baán dêìn maâ ùn. TCBD II 191 TNPD I 145 BK a - Coá dùm mêîu ruöång baán dêìn maâ ùn VNP7 272

1

Àöåc thû: àoåc saách.*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

109.

Heân maâ laâm baån vúái sang Chöî ngöìi chöî àûáng coá ngang bao giúâ. HT 232 NNPD 66 TCBD I 611 TNPD I 145 VNP1 II 32 VNP7 342

110.

Heån vúái nûúác non Kim xe muäi chó, cho troân vuöng tú Nguöìn ên, bïí aái heån hoâ Dêîu xa nghòn dùåm, höì àöì vêîn khöng Nguöìn ên möåt maãnh trùng trong Coá núi xïëp àïí tú höìng kñp xe Àa àoan möåt maãnh trùng giaâ Xe àêu, xe hùèn möåt nhaâ vui chung Xe àêu, xe hùèn cho xong. bk

Troát lúâi heån vúái nûúác non Tú xe nïn àïí cho troân duyïn tú Nguöìn ên, bïí aái heån hoâ Dêîu xa nghòn dùåm höì àöì(?) giao thöng Laånh luâng möåt caãnh trùng trong Böën töi khêën nguyïån öng tú höìng kñp xe Àa àoan lùæm mêëy öng trùng giaâ Xe àêu xe hùèn möåt nhaâ vui chung Nïn chùng haäy quyïët cho xong. QHBN 195 - 196

111.

Hïî maâ chïët mêët thúâi thöi Söëng thò nhû coác böi vöi laåi vïì. NGCK 183b BK TNPD I 119: Àûâng coá chïët mêët thò thöi Kòa nhû caái coác böi vöi laåi vïì.

112.

Hïî maâ hoa quaã àûúåc muâa

182

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Chùæc laâ nûúác bïí, nûúác mûa àêìy trúâi Ai úi nïn nhúá lêëy lúâi Tröng cú trúâi àêët, liïåu thúâi laâm ùn. HT 105 TCBD III 299

113.

Hïî muöën ra con ngûúâi tûã tïë Phaãi dïî daâng chúá àïí ai húân Laâm ún ùæt hùèn nïn ún Trúâi naâo phuå keã coá nhún bao giúâ. TCBD II 250 TCBD III 185 TNPD II 89

114.

Hïët gaåo thò coá Àöìng Nai Hïët cuãi thò coá Têìn Saâi chúã vö. CVPD 2 HT 147

115.

Hïët lúâi cùån keä chñ tònh Naâng úi trúã laåi cho anh lïn taâu Ta àang troâ chuyïån vúái nhau Traách con gaâ kia àaä giuåc mau ba tuêìn. HPV 175

116.

Hiïëm hoi con gaái àêìu loâng Laâm dêu ngûúâi khaác chùèng tröng cêåy gò Cêìu Trúâi sinh àûúåc nam nhi Sau naây nöëi doäi töng chi hoå haâng Trúâi cûúâi, Trúâi mùæng: roä gaân Nûä nhi khöng coá sinh nam thïë naâo Sao khöng suy nghô thêëp cao Nhaâ ngûúi xûa úã núi naâo chui ra. TCDG 54

117.

Hiïìn thêìn phaãi traåch quên nhi sûå

183

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Lûúng cêìm coân traåch möåc nhi thï

184 1

Em tuy phêån gaái vuång vïì Tú duyïn naây dêìu lúä, em chùèng hïì biïët lo. HHÀN 175

118.

Hiu hiu gioá thöíi àêìu non Mêëy ngûúâi uöëng rûúåu laâ con Ngoåc Hoaâng Ngoåc Hoaâng ngöìi tûåa ngai vaâng Thêëy con uöëng rûúåu hai haâng lïå rúi Tûúãng àêu con uöëng con chúi Ai deâ con uöëng con rúi xuöëng sònh. TCBD I 408 119.

Hoâ chúi bïn gaái bïn trai

Xin cuâng cö baác àûâng ai nghi ngúâ. DCNTB I 105 120.

Hoâ chúi höì röång hoa rúi

Thêëy em nhoã tuöíi nhiïìu núi anh buöìn. HHÀN 175 121.

Hoâ lïn hai maái cho soâng

Phaãi cam cam ngoåt, phaãi boâng boâng chua. DCBTT 118 122.

Hoå giaâu hoå nghinh hön giaá thuá(1)

Hai àûáa mònh ngheâo duå döî nhau ài. HHÀN 132 HT 160 VNP7 250 (1) Nghinh hön: rûúác dêu, àoán dêu. Giaá thuá: cûúái hoãi. 123.

Hoa buåt moåc trûúác cûãa chuâa

Àoã thò coá àoã, tûá muâa khöng thúm Cêy buåt moåc trûúác cûãa quyïìn mön

1

Hiïìn thêìn phaãi traåch quên nhi sûå, lûúng cêìm coân traåch möåc nhi thï: töi hiïìn phaãi choån vua maâ thúâ, chim khön coân choån cêy àïí àêåu.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

185

Em khoe rùçng lêëy chöìng khön nheå mònh. CDTH 76

124.

Hoa cêìu gùåp höåi haát xoang Em úã möåt laâng, anh úã möåt núi Bêy giúâ múái gùåp nhau àêy Ûúác laâm phu phuå muön àúâi nïn chùng. THQP 22a BK a - Hoa cêìu gùåp höåi haát suöng TCBD I 146 TNPD II 89 - 90

125.

Hoa àaâo heáo nhuåy anh thûúng Anh mong beã laá, che sûúng cho àaâo. CDTCM 32 TCDG 88

126.

Hoa höìng sùæp haái àïën tay Àïí ngûúâi haái mêët àûáng ngêy maâ nhòn. CDTH 122

127.

Hoa höìng tröng thêåt mô miïìu Khoe hûúng buöíi saáng, buöíi chiïìu coân àêu. CDTH 76

128.

Hoa kia coân coá nhuåy böng Laâm ngûúâi xêëu töët laâ búãi daå vúái loâng Ai kia úã baåc em khöng traách phiïìn - Anh chùèng phaãi ngu ngöëc oaán than phuå nûä Xin em xeát thûã, löîi êëy vïì ai? Búãi em mï maãi baåc baâi Anh àaä can hoaâi can huyã Em khöng xeát nghô àïí cha meå la rêìy 1

Nêåu cûúâi chï mai móa, cú höåi naây múái xa. DCNTB II 41

1

Nêåu: ngûúâi ta (Tiïëng àõa phûúng).*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

129.

186

- Hoa kia tûúi töët rûúâm raâ Tuy rùçng tûúi töët khi maâ ong chêm - Anh úã trong êëy maâ ra? Cúá sao anh biïët vûúân hoa chõ taân? Hoa taân nhûng nhõ chûa taân Muöën xem chõ veán bûác maân cho xem. VNP7 105

130.

Hoa lñ laâ chõ hoa laâi Hoa lñ coá taâi hoa laâi coá duyïn. HHÀN 175

131.

Hoa lñ lõch laâ hoa lñ hoâe Con gaái Àöìng Súám vûâa queâ vûâa àui. NGCK 175a

132.

Hoa lñ lõch laâ hoa lñ linh 1

Con gaái Àònh Baãng vûâa xinh vûâa gioân. NGCK 175a BK TCH 11: Hoa lñ lõch, hoa lñ linh Con gaái Haâng Giêëy vûâa xinh, vûâa troân.

133.

Hoa lñ nghòn dùåm thúm xa Hoa àeân thêëp thoaáng trong nhaâ cêåy tröng Hoa gaåo noá núã höìng höìng Muâi thúm chùèng coá tröng mong nöîi gò Hoa soái noá núã nhû ri Ai maâ qua àêëy bûúác ài chùèng rúâi Hoa xuên thúm nhêët trïn àúâi Vua quan cuäng chuöång, ûúác ao súã cêìu Hoa nhaâi thoang thoaãng thúm lêu 1

Àònh Baãng: laâng thuöåc huyïån Tiïn Sún, tónh Bùæc Ninh.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

187

Nhûäng caác cö hêìu beã lêëy cêìm chúi. QHBN 314

134.

Hoa sen hoa kheáo giûä maâu Nùæng nöìng khöng nhaåt, mûa dêìu khöng phai. HPV 127A.

135.

Hoa sen lai laáng giûäa höì Giú tay muöën beã, súå chuâa coá sû. DCNTB II 84 BK a - Giú tay ra beã, súå chuâa coá sû TCBD III 185

136.

Hoa sen moåc baäi caát lêìm Tuy rùçng lêëm laáp vêîn mêìm hoa sen. HT 223 NNPD 66 TCBD I 509 TNPD I 145 BK NASL IV 31a: Hoa sen moåc úã àêìm àöìng Tuy rùçng lêëm laáp nhûng doâng hoa sen Sûãa laåi: moåc maäi caát àêìm TNPD = moåc baäi caát lêìm

137.

Hoa sen moåc baäi caát lêìm Tuy rùçng lêëm laáp vêîn mêìm hoa sen Thaâi laâi moåc caånh búâ söng Tuy rùçng xanh töët vêîn töng thaâi laâi. TCBD I 611 TCBD III 225 TNPD II 90 Xem thïm T 239

138.

Hoa soái maâ goái xûúng söng Thêìy meå gaã phaãi ngûúâi chöìng bêët nhên Traách Trúâi ùn úã khöng cên Àïí cho hoa soái àûáng sên chõu sêìu Traách Trúâi soi xeát núi àêu Chaã soi caãnh thaãm, caãnh sêìu naây cho. CDTCM 195

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

139.

Hoa taân bûúám chùèng vaäng lai Tònh nghôa anh àaä phuå, truác mai saá gò - Vêåy chúá baån mònh haá chùèng xeát suy Anh vò cha meå phaãi chia li baån vaâng. DCNTBI 140

140.

Hoa taân hoa heáo khöng tûúi Àoaái nhòn baån cuä, höí ngûúi mûúâi phêìn. DCBTT 129

141.

Hoa taân maâ laåi gùåp sûúng Töi rêìu gùåp àûúåc ngûúâi thûúng hïët rêìu. DCNTBII 120

142.

Hoa taân vò búãi mêët sûúng Em àêy àau öëm búãi nhúá thûúng baån vaâng. DCNTBII 121

143.

Hoa têìm xuên núã ra trùæng boáng Anh lêëy cö mònh cho choáng coá con. NASL II 13b

144.

Hoa tûúi trong àöå gioá àöng Gaái xinh, xinh àïën coá chöìng thò thöi. HHÀN 176 TCBD I 373

145.

Hoa thúm ai chùèng muöën àeo Ngûúâi khön ai chùèng nêng niu bïn mònh. ANPT 10b ÀNQT 86b HHÀN 56 LHCD 19b NQPN 30 TCBD I 612 TNPD I 145 Xem thïm K 352

146.

(a) Hoa thúm ai chùèng nêng niu Ngûúâi khön ai chùèng kñnh yïu moåi bïì. TCBD I 612 TNPD I 145

(b) Hoa thúm ai chùèng nêng niu, Ngûúâi khön ai chùèng chùæt chiu bïn mònh. NNPN 65

188

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

147.

189

Hoa thúm ai núä boã rúi Ngûúâi khön ai núä nùång lúâi àïën ai.

a

NNPD 65 TCBD I 611 TNPD I 145 BK a - Ngûúâi khön ai núä nùång lúâi laâm chi HHÀN 56 - Ngûúâi khön ai noái nùång lúâi laâm chi VNP1 II 90 VNP7 92

148.

Hoa thúm ai núä boã rúâi Ngûúâi khön ai núä nùång lúâi àïën ai Saá chi nhûäng chuyïån döng daâi Buåi trêìn ruä saåch cho àúâi lêng lêng. PDCD 5

149.

Hoa thúm baán möåt àöìng mûúâi Hoa taân nhõ rûäa baán àöi laång vaâng. NNPD 67 TNPD I 145

150.

Hoa thúm caâng heáo caâng thúm Em gioân, raách aáo àoái cúm caâng gioân. HPV 127A BK HT 158: Hoa thúm xuöëng àêët cuäng thúm Em gioân, raách aáo àoái cúm cuäng gioân.

151.

Hoa thúm giùæt àïí maái hiïn Gioá nam thöíi loåt cûãa quyïìn cuäng thúm Muâi thúm giùæt àïí nöìi vöi Biïín kònh lùång bùåt coân muâi dêëu thúm. HHÀN 98

152.

Hoa thúm hoa úã trïn cêy Àöi con mùæt em luáng liïëng, daå anh say lûâ àûâ. HPV 127A BK a - Àöi con mùæt em luáng liïëng, daå anh say lû àûâ HT 157

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

153.

190

Hoa thúm lan caã vûúân höìng Thúm cêy thúm rïî ngûúâi tröìng cuäng thúm Hoa thúm böng giùæt böng cêìm Dang tay khuyïn beã súå loâng meå cha. HGVP 9

154.

Hoa thúm mêët nhõ ài röìi, Coân thúm àêu nûäa maâ ngûúâi ûúác ao. ÀNQT 114a LHCD 52b NASL IV 29b NNPD 66 TCBD I 611 TNPD I 145 BK a - Coân thúm àêu nûäa maâ ngûúâi ûúác mú. HHÀN 127, 126

155.

Hoa thúm mêët nhõ ài röìi Duâ rùçng trang àiïím cuäng ngûúâi vö duyïn. NNPD 67 TCBD I 611 TNPD I 145

156.

Hoa thúm mêët nhõ ài röìi Em vïì tö maâu laåi baán cho ngûúâi àaâng xa. HPV 167

157.

Hoa thúm núã vùæng trïn àeâo Keã choåc ngûúâi khoeâo, chùèng àùång möåt böng ÚÁ ngûúâi àûáng giûäa thinh khöng Tûå nhiïn maâ gùåp, möåt böng hoa laâi Böng hoa em yïëm yïëm coân gaâi Em àêy chûa beã cho ai möåt caânh Thûúng anh em beã cho anh Vïì nhaâ meå hoãi rùçng nhaânh hoa àêu Daåi chi em noái hoa naâo Hoa núã giûäa àaâng, con beã con chúi Chúi hoa cho biïët muâi hoa Cêìm cên cho biïët cên giaâ cên non. DCNTB I 119

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

158.

191

Hoa thúm ong bûúám àang mï Thûúng mònh chûa phó daå, sao núä vïì boã töi?

a

DCNTB II 133 BK a - Thûúng chûa phó daå mònh vïì boã àêy. TCBD IV 33

159.

Hoa thúm thúm laå thúm luâng Thúm cêy thúm rïî ngûúâi tröìng cuäng thúm.

a

CVPD 30 DCNTB I 198 HHÀN 111 VNPS 37b BK + a - Thúm caânh thúm rïî ngûúâi tröìng cuäng thúm NASL IV 33a - Thúm cêy àïën rïî ngûúâi tröìng cuäng thúm NNPD 66 TNPD I 145 + CHG 23: Huï sao thúm laå thúm luâng Thúm cêy thúm rïî, ngûúâi tröìng cuäng thúm + HHÀN 176: Hoa sao thúm laå thúm luâng Thúm cêy thúm laá ngûúâi tröìng cuäng thúm.

160.

Hoa thúm, thúm lûãng, thúm lûâng Dùån con ong kia àûâng chúi nhúãi Dùån con bûúám àûâng xön xao. HPV 127A

161.

Hoa thúm, thúm nûác caã rûâng Ong chûa daám àêåu, bûúám àûâng xön xao. ÀNQT 107b LHCD 43b NASL I 15b NASL IV 29b, 51b NNPD 66 TCBD I 563 THQP 23b BK DCNTB II 99: Hoa thúm núã caånh bòa rûâng Ong ve khöng àêåu bûúám àûâng lao xao. a - Ong chûa daám àöî bûúám àûâng xön xao NQPN 3 Xem thïm R 294

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

162.

192

Hoa thúm tröìng dûåa caånh raâo Gioá nam gioá chûúáng, hûúáng naâo cuäng thúm. HHÀN 176

163.

Hoa thúm tröìng dûåa caânh raâo Gioá nam gioá bùæc, hûúáng naâo cuäng thúm Muâa naây àûúng àoå gioá àöng Em xinh, xinh àïën coá chöìng thò thöi. DCNTB I 227

164.

Hoa xaâu vò búãi mêët sûúng Xanh xao vò búãi quaá thûúng miïång cûúâi. DCNTB I 198 BK TCBD I 147: Huïå xaâu vò búãi mêët sûúng Anh xanh xao vò búãi nhúá thûúng nghôa naâng.

165.

Hoa xuên coá chuã ngùn raâo Em naâo coá tiïëc Àöi ta khöng trûúác thò sau Coá àêu anh laåi xeá raâo anh vö. DCNTB II 25

166.

Hoåa höí hoåa bò, nan hoåa cöët 1

Tri nhên tri diïån, bêët tri têm May mö chuát nûäa em lêìm

Cuã khoai lang maâ em ngúä laâ cao li sêm bïn Taâu. DCNTB I 93

167.

Hoåa may thiïëp beán duyïn chaâng Nhû chuöng coá chïë nûúác vaâng, kïu xa. DCBTT 252

1

Hoåa höí hoåa bò, nan hoåa cöët, tri nhên, tri diïån; bêët tri têm: veä höí thò veä àûúåc da höí, khoá veä àûúåc xûúng höí; biïët ngûúâi biïët mùåt, khoá biïët àûúåc loâng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

168.

Hoåa phûúác nan lûúång

193 1

Ai ngùn àaáy biïín, ai lûúâng laåch söng? Noái chúi vúái gaái coá chöìng Nùçm àïm anh nghô laåi, roä nhû caái göng trïn àêìu giûúâng Em vïì búát nhúá thöi thûúng Keão anh lúä àûúâng buön baán, em lúä àûúâng baán buön. DCNTB II 148

169.

Hoaâi con àem gaã chöìng xa Trûúác laâ mêët giöî sau laâ mêët con Coá con àem gaã chöìng gêìn Coá baát canh cêìn noá cuäng àem cho. NQPN 14 Xem thïm C 1306

170.

Hoaâi húi maâ gaã chöìng xa Trûúác laâ mêët giöî sau laâ mêët con. LHCD 42a Xem thïm C 1306 E 276 T 11

171.

Hoaâi húi maâ àêëm bõ böng Àêëm àûúåc bïn noå, noá phöìng bïn kia. NNPD 66 TNPD I 146 VNP1 92 VNP7 94

172.

Hoaâi húi maâ thöíi bõ böng Àïí húi maâ thöíi cho chöìng noá nghe. NASL II 16b

173.

Hoaâi húi ta noái vúái maây Àïí húi ài caây ta noái vúái trêu Hoaâi húi ta noái vúái trêu Àïí húi ài hêìu ta noái vúái quan. NASL I 27b NASL III 6a NASL IV 51a

1

Hoåa phûúác nan lûúång: nghôa laâ hoåa phuá khoá àoaán khoá lûúâng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

174.

194

Hoaâi lúâi maâ noái vúái trêu Àaån àêu bùæn seã, gûúm àêu cheám ruöìi. NQPN 67

175.

Hoaâi lúâi noái keã vö tri

a

Möåt trùm gaánh chò àuác chùèng nïn chuöng.

b

ÀNQT 88a NNPD 66 TCBD I 563 TCBD I 146 BK

a - Hoaâi lúâi noái keã vu vú NGCK 131a b - Möåt trùm viïn chò chaã àuác nïn chuöng NASL III 6b - Möåt trùm hoân chò chùèng àuác nïn chuöng NASL IV 1b - Möåt trùm hoân chò àuác chùèng nïn chuöng LHCD 20b

NQPN 34

176.

Hoaâi lúâi noái keã vö tri Nûúác àöí àêìu võt noá ài àûúâng naâo. NASL III 5a NASL IV 50a

177.

Hoaâi möìm ùn quaã quñt khö Hoaâi thên maâ lêëy nhaâ nho luác taân Nhaâ nho chûä nghôa dúã dang Xui nguyïn, giuåc bõ, laâm àún kiïëm tiïìn Nhaâ nho caái chûä àaä heân Caái sûác laåi yïëu, àua chen bùçng gò? Nhaâ nho tñnh khñ kiïu kò Phên tranh miïëng thõt, suy bò miïëng xöi Chöìng nho, khöí lùæm, ai úi! Biïët khöng ra biïët, ngu thúâi chùèng ngu. CDTCM 223

178.

Hoaâi phên maâ àöí ruöång ngûúâi Àïí luáa ngûúâi töët cho ngûúâi vö ên. NASL III 29b

179.

Hoaâi sún maâ gùæn rùng bûâa

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

195 1

Hoaâi gûúng tû maä cho boâ noá soi. VNP7 100

180.

Hoaâi Tiïn cho cuá noá voâ Hoaâi gûúng tû maä cho coâ noá soi. KSK 12b

181.

Hoaâi tiïìn mua mña àaánh khùng Àïí tiïìn mua thuöëc nhuöåm rùng cho vaâng. NNPD 66 TCBD I 373 TNPD I 146

182.

Hoaâi tiïìn mua phaáo àöët chúi Phaáo nöí lïn trúâi, tiïìn vêët xuöëng söng. NASL IV 10b NGCK 191b

183.

Hoaâi tiïìn mua phaáo àöët chúi Phaáo nöí ra xaác, tiïìn öi laâ tiïìn!

a

NNPD 66 TCBD I 612 TNPD I 146 BK a - Phaáo nöí tan xaác, tiïìn úi laâ tiïìn TCBD I 294

184.

Hoaâi tiïìn mua thuöëc nhuöåm rùng Àïí mua baánh àuác maâ quùng vaâo möìm. NASL II 49b BK a - Àïí tiïìn mua baánh àuác maâ quùng vaâo möìm bk TNPDI 146 TCBD I 612 - Àïí tiïìn mua mña àaánh khùng vaâo möìm NNPD 66 TCBD I 294 TNPD I

185.

Hoaâi tiïìn mua thuöëc nhuöåm rùng Àïí tiïìn mua mña àaánh khùng vaâo möìm Hoaâi tiïìn mua mña àaánh khùng Àïí tiïìn mua thuöëc nhuöåm rùng cho vaâng. TCBD I 326 TNPDII 90

1

Gûúng tû maä: chûa roä.*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

186.

Hoaån naån tûúng cûáu Sinh tûã bêët li

196 1

2

Bêy giúâ àùång chûä vinh quy, Ham núi quyïìn quyá nghô gò túái em. CHG 9

187.

Hoaâng Cûúng ùn ñt àaä no

a

Àöng Viïn coá luáa baán cho keã Hoaâng.

b

ANPT 15a NGCK 116a BK a - Hoaâng Cûúng ùn têëm àaä no ÀNQT 92a LHCD 9b - Hoaâng Cûúng ùn têëm cuäng no TNPD I 146 - Hoaâng Cûúng ùn ñt chùèng no QPHT 21a b - Àöng Viïn coá thoác baán cho keã Hoaâng ÀNQT TNPD I

188.

3

Hoaâng triïìu Baão Àaåi tûá niïn Àaä ba caái luåt laåi liïìn caái keo Xaä dên àêu àêëy tuáng ngheâo Cho nïn nguä tónh phaãi theo àöìn àiïìn Öng Têy lùæm baåc nhiïìu tiïìn Boã ra sûác giêëy möå liïìn cu li

a

Boã nhaâ boã cûãa ra ài Ma thiïng nûúác àöåc quaãn gò têëm thên. CDTH 57 BK a - HT 261 chó ghi àïën hïët doâng naây.

189.

Hoaâng triïìu Baão Àaåi trõ ngöi Böën nùm chûa troát, chuáng töi khöí trêìn Nùm Maäo thò luåt baãy lêìn Bûúác sang nùm Tõ dêìn dêìn luåt to 1

Hoaån naån tûúng cûáu: hoaån naån cuâng cûáu giuáp nhau.* Sinh tûã bêët li: söëng chïët khöng lòa.* 3 Baão Àaåi: chñnh tïn laâ Nguyïîn Vônh Thuåy. Vua cuöëi cuâng triïìu Nguyïîn. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

197

Hai nùm thò hoãng böën muâa Lêëy gò cúm aáo maâ no maâ laânh. CDTH 58 HT 260

190.

Hoåc àoâi ùn úát vúái gûâng Vûâa cay vûâa àùæng laåi trûâng mùæt lïn.

a

bk a - Vûâa cay vûâa àùæng laåi sûng caã möìm NASL IV29b

191.

Hoåc haânh ba chûä lem nhem Thêëy gaái thò theâm nhû chûãa theâm chua. TCBD I 408

192.

Hoåc haânh chûä nghôa chi mi Ba nùm khöng biïët chûä nhi laâ maâ Hoåc haânh chûä nghôa chi maây Ba nùm khöng biïët öng thêìy laâ àêu. CDTH 77

193.

Hoåc haânh thò ñch vaâo thên

a

Chûác cao quyïìn troång dêìn dêìn theo sau. TCBD I 612 TCBD III 148 TNPD I 146 BK a - Hoåc haânh thò ñch cho thên NNPD 66

194.

Hoåc thêìy chûä laåi traã thêìy Buát traã haâng xeán, giêëy nay phêët diïìu. NASL I 46b

195.

Hoåc troâ ùn vuång caâng cua Baâ thêìy bùæt àûúåc, àïí töi mua töi àïìn. DCNTB II 75

196.

Hoåc troâ àeân saách höm mai Ngaây sau thi àöî nïn trai múái haâo Laâm nïn quan thêëp quan cao 1

Haâo: ngûúâi coá taâi trñ hún ngûúâi.*

1

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

198

Laâm nïn loång tña voäng àaâo nghïnh ngang. TCBD III 148 THQP 15b TNPD II 90

197.

Hoåc troâ ài hoåc àaä vïì Cúm canh chûa nêëu laåi trïì möi ra. TCBD II 191 TCBD III 148 TNPD I 146 BK DCNTB II 75: Hoåc troâ ài hoåc vûâa vïì Cúm canh chûa chñn àaä trïì möi ra.

198.

Hoåc troâ hoåc troã hoåc troâ Ài chûa túái chúå àaä lo ùn haâng. DCNTB II 75

199.

Hoåc troâ thoâ loâ muäi xanh Cêìm miïëng baánh àuác chaåy quanh nhaâ thêìy.

a

NNPD 65 TCBD II 192 TNPD I 146 BK a - Cêìm miïëng baánh àuác chaåy quanh cöåt àònh NASL I 47a - Ùn vuång baánh àuác chaåy quanh nhaâ thêìy bk TNPD I - Mua ba àöìng baánh àuác chaåy quanh nhaâ thêìy NGCK 165a

200.

Hoåc troâ trong Quaãng ra thi Thêëy cö gaái Huïë maâ ài khöng àaânh. DCBTT 293 BK a - Thêëy cö gaái Huïë boã ài khöng àaânh TCBD I 146

201.

Hoãi anh cêy quïë mêëy chöìi Gia àûúâng phuå mêîu mêëy ngûúâi rûáa anh? DCBTT 126

202.

Hoãi anh chòa khoáa ai cêìm Giang sún ai giûä, viïåc taão têìn ai lo - Chòa khoáa àaä coá meå anh cêìm Giang sún anh giûä, viïåc taão têìn em lo. HPV 81

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

203.

199

Hoãi anh chuá baác nhûäng ai Àïí em qua cêët noán nghiïng vai maâ chaâo. DCBTT 126

204.

Hoãi anh haâ tñnh haâ danh

1

2

3

Haâ chêu haâ quêån , niïn canh kó haâ ? VNP1 II 139

205.

Hoãi anh rùng rûáa maâ buöìn Hay laâ nûúác bñ ngaã nguöìn khöng thöng? DCBTT 243

206.

4

Hoãi anh rùng rûáa maâ sêìu Hay laâ thïì thöët núi àêu sa lúâi. DCBTT 232

207.

Hoãi anh tïn hoå nhûäng chi? Noái cho em biïët mai ài em chaâo. HPV 80 BK a - Hoãi anh tïn hoå laâ chi? HT 385

208.

Hoãi anh thïì thöët vúái ai Maâ toác anh maái ngùæn, maái daâi khöng cên. DCBTT 189

209.

Hoãi cua cua noái coá 5

Hoãi voâ voå voâ voå noái khöng Cú chi coá ngöi miïëu giûäa àöìng Thïì cho hùèn daå keão loâng anh nghi. DCBTT 185

1

Haâ tñnh haâ danh: hoå gò, tïn gò.* Haâ chêu haâ quêån: chêu naâo, quêån naâo.* 3 Niïn canh kó haâ: giúâ sinh, ngaây thaáng nùm sinh.* 4 Rùng: sao (cêu hoãi); rûáa: vêåy. (Tiïëng àõa phûúng).* 5 Voâ voå: möåt loaâi cua nhoã. 2

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

210.

200

Hoãi chaâng chúi chöën vûúân hoa Chñnh chuyïn nöng sô hay laâ cöng thûúng? HPV 80

211.

Hoãi chaâng àoåc saách Kinh Thi

1

Àaân baâ ài loång chûä chi rûáa chaâng? - Anh àêy àoåc saách cûãu thiïn 2

Àaân baâ ài loång chûä yïn roä raâng . HPV 92

212.

Hoãi chaâng hoåc saách Kinh Thi Hai ngang hai phêíy chûä chi rûáa chaâng? - Hai ngang hai phêíy chûä “thiïn”

a

Em cho anh chêëm chuát cho liïìn chûä phu.

b

HPV 92 BK a-b CDTCM 32 chó ghi hai doâng naây: Hai ngang hai söí chûä thiïn Cho anh chêëm chuát cho liïìn chûä phu.

213.

Hoãi chaâng hoåc saách Kinh Thi Nghòn ngûúâi àûáng viïët chûä chi húäi chaâng? - Anh àêy àoåc saách cûãu chûúng 3

Nghòn ngûúâi àûáng viïët chûä hûúng roä raâng. HPV 92

214.

Hoãi chaâng khaách laå boáng trùng

a

4

Böîng àêu maâ biïët Kim Lùng coá chuâa - Bêy giúâ múái túái Kim Lùng

1

Kinh thi: thú ca dên gian Trung Hoa xûa (gêìn nhû ca dao cuãa ta), sau Khöíng tûã (551479 trûúác cöng nguyïn) têåp húåp san àõnh laåi. 2 Àaân baâ ài loång: taác giaã duâng löëi chiïët tûå, taách chûä “yïn” ra laâm hai böå phêån, phêìn dûúái laâ chûä “nûä” nghôa laâ àaân baâ, phêìn trïn laâ böå “miïn”, àûúåc hònh aãnh hoáa thaânh caái loång. 3 Nghòn ngûúâi àûáng viïët: Taác giaã duâng löëi chiïët tûå, taách chûä “hûúng” thaânh ba böå phêån: thiïn, nhên, viïët, nghôa laâ nghòn ngûúâi viïët. 4 Kim Lùng: thuöåc Nam Kinh cuãa Trung Quöëc, núi coá nhiïìu ngûúâi àeåp.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Cún gioá troã neão, boáng trùng àûa àûúâng. HPV 81 BK

a - Hoãi chaâng khaách laåi dûúái trùng HT 384 b - Cún gioá chó neão, boáng trùng àûa àûúâng HT

215.

Hoãi chaâng khaách laå àûúâng xa Àïën àêy cên sùæc hay laâ kïët duyïn - Sa chên bûúác àïën coäi tiïn Trûúác thúâi cên sùæc, sau kïët duyïn Chêu Trêìn. CDTCM 81

216.

Hoãi chaâng quï quaán núi àêu Maâ chaâng laåi thaã lûúái buöng cêu chöën naây? - Quï anh úã phuã Hûng Nguyïn Phuâ Long laâ töíng, Liïåu Xuyïn laâ laâng. HPV 79

217.

Hoãi chaâng quï quaán núi nao Sao maâ chùèng biïët vûúân àaâo coá huï? - Anh laâ khaách laå àaâng xa Biïët àêy coá gaái àaâo hoa túái tòm. HPV 79

218.

Hoãi naâng àaä coá chöìng chûa Hay laâ chûa coá anh thûa vaâi lúâi - Cuäng chûa lûúåc giùæt trêm caâi Cuäng chûa duyïn haán phêån haâi chi mö. HPV 82

219.

Hoãi ngûúâi chên àaåp tay àûa Dêìu treo ngang caánh chöìng chûa húäi ngûúâi? - Chên em àaåp, tay em àûa Dêìu treo ngang caánh em chûa coá chöìng. HPV 83

201

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

220.

202

Hoãi ngûúâi mùåc aáo thay vai Khùn thêm chñt tröëc con ai rûáa phûúâng? - AÁo raách thò em vaá vai Con thêìy con meå chûá con ai nûäa giûâ. HPV 82

221.

Hoãi rùçng ài chïët cho ai Cho nhaâ, cho nûúác, cho tònh, cho em? Hay laâ ài chïët vò tiïìn Giûä thuï hêìm moã, àöìn àiïìn cho Têy? VNP1 II 75 VNP7 366

222.

Hoãi thùm anh úã àêu ta Àïí em laâm quaán taåm ài xa vïì gêìn Duâ chùèng nïn àaåo aái ên Xin cho möåt thaáng àöi lêìn gùåp nhau. CDTH 110

223.

Hoãi thùm chuyïån vaän ai baây Ngaäi nhún thùm thùèm möåt ngaây möåt xa. CHG 27

224.

Hoãi thùm àoá mêëy chõ em Àêy ta roåc laá goái nem gûãi vïì. HHÀN 176

225.

Hoãi thùm quï quaán úã mö? Tiïån àêy trêìu heáo, cau khö xin múâi - Cau khö trêìu heáo ai úi! Dêîu rùçng mùån nhaåt xeá àöi ùn cuâng. bk a - Da trùæng toác daâi löìng aáo àùæp chung DCTH 157

226.

Hoãi vúå thò cûúái liïìn tay Chúá àïí lêu ngaây lùæm keã gieâm pha. HT 186 NNPD 651 TCBD I 210 TNPD I 146

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

227.

Hoân àaá cheo leo, trêu treâo trêu trêåt Ngûåa treâo, ngûåa àöí Cöng anh lao khöí, tûâ cöí chñ kim Mêët em khoá kiïëm khoá tòm Búãi anh úã baåc, nïn em phaãi tòm núi xa. HT 456 Xem thïm À 50

228.

Hoân àaá cheo leo Trêu treâo trêu trúåt Ngûåa treâo ngûåa trúåt Anh úã hai loâng, trúâi búåt anh ài. DCBTT 310 HT 425

229.

Hoân àaá àoáng rong vò doâng nûúác chaãy Hoân àaá baåc àêìu vò búãi sûúng sa Anh vúái em cuäng muöën kïët nghôa giao hoâa Súå meå bùçng biïín, súå cha bùçng trúâi Anh vúái em cuäng muöën kïët toác úã àúâi Súå rùçng mêy baåc giûäa trúâi mau tan. CDTCM 115

230.

Hoân àaá hoa àùåt cûãa tam quan Chúâ cho coá khaách höìng nhan àaäi àuâng Nhên ngaäi laâ nhên ngaäi chung Ai kheáo àaäi àuâng thúâi nhên ngaäi riïng. NASL II 27a

231.

Hoân àaá hoa laát cûãa tam quan Ngûúâi khön àûáng àoá, ngûúâi ngoan ài tòm Tòm em nhû thïí tòm chim Chim ùn bïí bùæc, anh tòm bïí àöng Tòm bïí àöng thêëy löng chim nhaån

203

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

204

Tòm bïí caån thêëy vaån chim bay Tröng nam röìi laåi ngoáng têy Böën phûúng non nûúác coã cêy mõt muâ. CDTH 111 - 112 Xem thïm A 26

232.

Hoân àêët noá biïët noái nùng

a

Thò thêìy àõa lñ haâm rùng chùèng coân.

b

NNPD 65 TCBD I 408 TNPD I 146 BK

a - Hoân àêët maâ biïët noái nùng

HT240 TCBD III 476 VNP1 II 42 VNP7 107 - Vñ bùçng àêët biïët noái nùng NASL I 3a NASL II 49a NASL III 37a b - Thò thêìy àõa lñ haâm rùng khöng coân HT TCBD III VNP1 II VNP7 - Thúâi thêìy àõa lñ caái rùng chaã coân NASL I NASL II NASL III

233.

Hoân gaåch Hûúng Baâo trúâi mûa laác àaác Anh coá thûúng em bêån khaác haäy hay ÚÃ àêy gêìn meå gêìn thêìy Biïët rùçng haåt ngoåc vaâo tay ai cêìm Cho nïn trong daå êm thêìm Tuái trêìu khùn mùåt ûúát dêìm nhû mûa Caách nhau möåt bûác raâo thûa Tay gaåt nûúác mùæt tay àûa miïëng trêìu. CDTH 120

234.

Höì Gûúm in boáng Thaáp Ruâa AÁnh àeân soi toã maái chuâa Ngoåc Sún. bk a - Coá cêìu Thï Huác coá chuâa Ngoåc Sún CDHN 15

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

235.

205

Höì Quaãng, höì thiïìng Sún tiïu àöåc cûúác Caãm danh Nguä Höì Tai nghe tiïëng maái, tiïëng àúân Chaã ngúâ ngûúâi boã cöng ún nghôa thêìy Giai laäo baách niïn Àaân ai kheáo gaãy nùm cung Chaã ngúâ baâ chuáa gaãy tranh giûäa rûâng Xûâ xang cöëng lñu Lñu xang xûâ höì. QHBN 227

236.

Höì sêìu laåi gûúång laâm tûúi Nûäa mai nguyïåt móa, huï cûúâi khöng hay Hoa rùçng thïm tiïëng nûúác mêy Sûå tònh möåt àêëy möåt àêy khaác gò! CDTCM 139

237.

1

Höì Tônh Têm giaâu sen baách diïåp 2

Àêët Hûúng Cêìn ngoåt quñt, thúm cam Ai vïì cêìu ngoái Thanh Toaân

3

Àúåi àêy vïì vúái möåt àoaân cho vui. DCBTT 56 HT 414 VNP7 461

238.

Höì trún ngang nhoã dïåt àan Thên mònh cuäng sûúáng nhû quan phuã Hoaâi

1

4

Tônh Têm: höì úã Huïë. Hûúng Cêìn: thuöåc tónh Thûâa Thiïn Huïë. 3 Thanh Toaân: cêìu ngoái Thanh Toaân úã Thûâa Thiïn Huïë, laâm nùm 1776, coá maái nhû maái nhaâ. 4 Phuã Hoaâi: phuã Hoaâi Àûác, trûúác kia laâ möåt phuã quan troång bêåc nhêët vò göìm caã dûúái quyïìn mònh nhûäng huyïån Thoå Xûúng, Vônh Thuêån nöåi thaânh vaâ huyïån Tûâ Liïm úã ven nöåi. Nhûäng àõa phûúng dïåt lônh úã Haâ Nöåi hoùåc thuöåc huyïån Vônh Thuêån (nhû nhûäng phûúâng Baái Ên, Trñch Saâi, Yïn Baái) hoùåc thuöåc huyïån Tûâ Liïm (nhû nhûäng laâng Nghôa Àö, An Hoâa) xûa àïìu nùçm trong àõa haåt phuã naây. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

206

Höì to ngang sùén dïåt daây Cêìm bùçng cha meå bùæt àaây biïín Àöng. CDHN 100

239.

Höì vïì chên laåi àûa ngang Vïì sao cho dûát cho àang maâ vïì Höì vïì chên laåi àûa ài Nay mûa mai gioá, nïn quï chöën naâo?

a

bk a - ÚÃ chùèng muöën úã, vïì chûa muöën vïì NGCK 178a

240.

Höå hön àiïìn thöí Vaån cöí chi thuâ

1

2

ÚÁ bêåu úi Vui sûúáng chi bêåu hoâng húán húã Cú höåi naây ngaân thuúã khöng nguöi. CHG 25

241.

Höìi höm coá boái öng thêìy

a

Saáng ra xuöëng àaám ruöång naây gùåp em. HHÀN 176 BK a - Höìi höm xuöëng boái öng thêìy TCBD I 146

242.

Höìi khi mö ngoä ngùæn haâng raâo daâi Chaâng khöng bûúác túái àïí thiïn haå hoå àöën gai hoå raâo. DCNTB II 63

243.

Höìi khi mö thuöëc vêën liïìn tay Noái chúi vúái baån maâ àïën nay baån lêëy chöìng Rûúåu khöng men, mêëy thuúã rûúåu nöìng Bïì mö baån cuäng troång, nghôa bïn chöìng baån hún

1

Höå hön àiïìn thöí vaån cöí chi thuâ: viïåc nhaâ úã, cûúái xin, ruöång àêët tûâ nghòn xûa thûúâng coá oaán thuâ.* 2 Bêåu: cö, em,... (àaåi tûâ ngöi thûá hai, thûúâng duâng chó nûä).*

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Mêëy lúâi thïå haãi minh sún

207 1

Cuöëi cuâng röìi cuäng chùèng chi hún baåc tiïìn. DCNTB I 254

244.

Höìi naâo anh àûáng ngoaâi raâo anh noái Rùçng anh khöng ham nhaâ ngoái, dêìu ngheâo àoái cuäng àaânh Ngaây nay duyïn núå chùèng thaânh Nghe chi nhûäng keã döî daânh, boã em. DCNTB II 134

245.

Höìi naâo ùn möåt nöìi, ngöìi möåt chiïëu Than lúâi thiïët yïëu, xûã daå nhêët nhû: Dêìu nïn em cuäng àúåi, dêìu hû em cuäng chúâ Àïën ngaây nay em phuå nghôa toác tú Ngûúâi nam keã bùæc, anh bú vú möåt mònh. DCNTB II 20 HT 435

246.

Höìi naâo baån baão ta gêìn Cho nïn chûä baách niïn giai laäo, chûä aái ên àûâng lòa Bêy giúâ baån laåi phên chia Laâm cho canh súám, buöìng khuya möåt mònh. CDTCM 82

247.

Höìi naâo àöi ta taát nûúác, cuâng kïu cuâng huá Höìi naâo àaâo hang cuã, cuâng ruã cuâng ren Bêy giúâ tröëng noå xa keân Àaân kïu khaác tiïëng, baån quen àêu röìi? DCNTB I 93 BK a - Höìi naâo ài taát nûúác cuâng kïu cuâng luác HT 436

248.

Höìi naâo em noái ûng anh Anh vïì anh tröìng àaám haânh Anh gieo àaám caãi, anh vaäi böng kï 1

Thï haãi minh sún: thïì non heån biïín.*

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Bêy giúâ anh trúã löån vïì Em noái em chï àaám haânh anh raä Àaám caãi anh rûäa Àaám böng anh taân Coân hai daäy bñ leo giaân Sêy böng àùæc nuå, úá naâng naâng úi! DCNTB II 133

249.

Höìi naâo em noái vúái chaâng Núi mö long êín, thúâi àaâng vêîn khöng Chùèng qua Nguyïåt Laäo, Tú Höìng Möåt mai xaách noán theo chöìng thò thöi Baão chaâng súám àûáng chiïìu ngöìi Núå duyïn sao àaä phui röìi, ai úi! DCNTB I 254

250.

Höìi naâo giaä gaåo hai lêìn Lûúân heo ûúáp muöëi, baån ngöìi gêìn chï höi Bêy giúâ bùæp teã chaâ vöi Bêåu ùn muöëi höåt, bêåu ngöìi khen ngon. DCNTB I 228

251.

Höìi naâo lêëy em, anh noái vúái em möåt rùçng thûúng hai rùçng thûúng Àïën nay anh úã ra daå àiïëm àaâng Trúâi cao coá mùæt, anh coá tröën lïn ngaân cuäng chùèng yïn. DCNTB I 199

252.

Höìi naâo möåt göëi kïì lûng Bêy giúâ khaác thïí ngûúâi dûng sao àaânh. TCBD I 458

253.

Höìi nhoã töi úã vúái cö Cö àaánh, cö àuöíi, cö xö xuöëng baâu Töi vïì bùæt öëc haái rau

208

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Mua böng keáo vaãi laâm giaâu hún cö Nhaâ töi coá cùåp gaâ ö Àïm khuya noá gaáy cho cö biïët chûâng Nhaâ töi coá cùåp gaâ rûâng Àïm khuya noá gaáy cö àûâng nguã quïn. DCNTB II 162

254.

Höìi vui, chuát chuát, thoa thoa Höìi buöìn ngoá mùåt, chûãi cha cho thoãa loâng. CDTCM 257

255.

Höìi xûa ai biïët ai àêu Búãi con chim Ö Thûúác bùæc cêìu söng Ngên. DCNTB II 52

256.

Höåi Doáng möìng taám thaáng tû Ai khöng xem höåi cuäng hû àúâi ngûúâi. NASL I 11b Xem thïm A 126

257.

Höåi naâo cho bùçng höåi naây Nhúãn nhú caá nûúác, sum vêìy chuáa töi. CVPD 28

258.

Höåi naây anh bùæc em àöng Cûãa saâi súám múã töëi khöng ai gaâi. HHÀN 235

259.

Höm ba mûúi laâ ngaây thaáng chaåp Höm möìng möåt laâ ngaây thaáng giïng Anh vúái em ngöìi vúái nhau, thïì thöët taåi bïën Trûúâng Tiïìn Àaä sa lúâi ùn tiïëng noái, em cûá nhúá maäi lúâi nguyïìn cuãa anh. DCNTB 77

260.

Höm nay gùåp buöíi ïm trúâi Maá àaâo laåi àûúåc saánh ngûúâi trûúång phu. DCTH 155

209

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

261.

210

Höm nay lan huïå saánh baây Àaâo àöng ûúám hoãi liïîu têy möåt lúâi Laå luâng ûúám hoãi nhau chúi Möåt mai caá nûúác chim trúâi gùåp nhau.

a

QHBN 266 BK a - Nûäa mai caá nûúác chim trúâi xa nhau VNP7 424

262.

Höm nay mûúâi böën mai rùçm

a

Ai muöën ùn oaãn lïn nùçm vúái sû.

b

ÀNQT 93b TCBD III 185 TNPD I 147 BK

a - Nay mûúâi tû, mai mûúâi lùm NASL I 13b - Nay mûúâi tû, mai mûúâi rùçm NASL IV 24a b - Ai muöën ùn oaãn ra nùçm vúái sû LHCD 13b NGCK 130a

NQPN 18 - Ai muöën ùn oaãn thò nùçm vúái sû ANPT 4a VNP1 II 43 VNP7 109

263.

Höm nay mûúâi böën mai rùçm Chñn thaáng cuäng àúåi, mûúâi nùm cuäng chúâ Trùm nùm quyïët àúåi, quyïët chúâ Dêîu maâ toác baåc nhû tú cuäng àaânh. CDTCM 82

264.

Höm nay úã àêët nhaâ ngûúâi Keám ùn laâ möåt, keám cûúâi laâ hai Mai vïì úã àêët nhaâ töi Duâ che ngûåa cûúäi, rong chúi caã ngaây. QHBN 308

265.

Höm naây sum hoåp truác mai Tònh chung möåt khùæc, nghôa daâi trùm nùm. QHBN 165 VNP7 422

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

266.

Höm nay ta ngöìi lûng àeâo Chaâng úi coá thêëy suöëi reo quanh mònh Xin chaâng haäy nhòn cho tinh Bao ngûúâi nhöån nhõp sên àònh laâng kia Vò àêu ta phaãi chia lòa Vò àêu ta phaãi ra ài ngoaâi rûâng Chó vò chó röëi àûát tung Em phaãi lêëy caái thùçng chöìng, em àaä tûâng chï. CDTCM 198

267.

Höm nay tòm tröën nhên duyïn Khaác gò cheâo ngûúåc con thuyïìn nûúác sa Xe vö röìi laåi xe ra Xe quêën xe quyát xe ra xe vaâo Loâng em nghô ngúåi thïë naâo Nûúác sa khöng leä cùæm saâo maäi àêy? HPV 175

268.

Höm nay tûá haãi giao tònh Tuy rùçng böën bïí nhûng sinh möåt nhaâ. QHBN 165

269.

Höm nay vui veã thïë naây Vui taây àaám höåi àöët cêy nhang trêìm. QHBN 165

270.

Höm qua anh ài chúå trúâi Thêëy öng Nguyïåt Laäo(1) àang ngöìi úã trïn Tay thò cêìm buát cêìm nghiïn Tay cêìm túâ giêëy àang biïn raânh raânh Biïn ta röìi laåi biïn mònh Biïn àêy lêëy àêëy, biïn mònh lêëy ta Chùèng tin lïn hoãi trùng giaâ

211

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Trùng giaâ cuäng baão rùçng ta lêëy mònh Chùèng tin lïn hoãi thiïn àònh Thiïn àònh cuäng baão rùçng mònh lêëy ta Quyïët liïìu möåt trêån phong ba Àïí cho thiïn haå ngûúâi ta tröng vaâo Quyïët liïìu möåt trêån mûa raâo Àïí cho thiïn haå tröng vaâo àöi ta. CDTCM 159

271.

Höm qua anh nùçm nhaâ anh Chiïëu hoa chùn gêëm, xung quanh vêy maân Gioá laånh maâ thûúng Àïm nùçm giúã giêëc Chùn böng khöng àùæp Maân chûúáng àïí rúi Lêëy àûúåc mònh röìi Vui vêìy nhên ngaäi Lûúåc ngaâ laåi chaãi Gûúng öë laåi trong Laåi àùæp chùn böng Chiïëu hoa laåi traãi Àaân bêìu, saáo thöíi Vui lùæm mònh úi! Mong mònh lùæm lùæm mònh úi Khaác gò maå uáa mong trúâi àöí mûa. CDTH 112

272.

Höm qua daåo phöë cêìm khùn Cêìm àûúåc àöìng baåc àïí daânh cûúái em Ba haâo anh àïí mua tem Gûãi nhaâ dêy theáp múâi anh em xa gêìn

212

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Hoå haâng ùn uöëng linh àònh Ai ai cuäng biïët laâ mònh lêëy ta Haâo tû anh àïí mua gaâ Saáu xu mua rûúåu, haâo ba ài taâu Baãy xu anh àïí mua cau Möåt haâo mua goái cheâ taâu uöëng chúi Möåt haâo caã àöî lêîn xöi Möåt haâo gaåo teã vúái nöìi rau dûa Anh ngöìi anh nghô cuäng vûâa Cûúái em àöìng baåc chùèng thûâa xu mö. CDTCM 159 - 160

273.

Höm qua dïåt cûãi thoi vaâng Sûåc nhúá àïën chaâng, cûãi laåi dûâng thoi Cûãi sêìu cûãi tuãi, chaâng úi! Ngoån àeân saáng toã boáng ngûúâi àùçng xa. HT 170 - 171

274.

Höm qua dïåt cûãi thoi vaâng Sûåc nhúá túái chaâng, cûãi laåi dûâng thoi Cûãi sêìu, cûãi nhuåc chaâng úi Ngoån àeân saáng toã boáng ngûúâi àùçng xa Ai vïì töi gûãi thû ra Gûãi dùm cêu nhúá, gûãi vaâ cêy thûúng Gûãi cho àïën chiïëu àïën giûúâng Gûãi cho àïën têån quï hûúng chaâng nùçm Chaâng vïì thiïëp nhúá àùm àùm Giûúâng trïn chiïëu dûúái, ai nùçm àïm nay? Chaâng vïì thiïëp nhúá lùæm thay Giûúâng trïn chiïëu dûúái, àïm nay ai nùçm? VNP7 224

213

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

275.

214

Höm qua ài trûúác nhaâ nûúâng Thêëy meå nûúâng àêåp nûúâng, nûúâng khoác, nûúâng van Cûãa söí nhaâ nûúâng, cûãa söí song loan Anh muöën vö gheá lûng chõu trêån àoân oan cho nûúâng. HPV 127A - 128A

276.

Höm qua em mêët caânh soâi Höm nay em bùæt àûúåc ngûúâi khùn thêm! HGVP 18

277.

(a) Höm qua taát nûúác àêìu àònh Boã quïn caái aáo trïn caânh hoa sen

a

Em àûúåc thò cho anh xin

b

Hay laâ em àïí laâm tin trong nhaâ? AÁo anh sûát chó àûúâng taâ Vúå anh chûa coá, meå giaâ chûa khêu AÁo anh sûát chó àaä lêu Mai mûúån cö êëy vïì khêu cho cuâng

c

Khêu röìi anh seä traã cöng Àïën luác coá chöìng anh laåi giuáp cho:

d

Giuáp em möåt thuáng xöi voâ Möåt con lúån beáo, möåt voâ rûúåu tùm Giuáp em àöi chiïëu em nùçm

à

Àöi chùn em àùæp, àöi trùçm em àeo Giuáp em quan taám tiïìn cheo Quan nùm tiïìn cûúái laåi àeâo buöìng cau. VNP1 I 115 - 116 BK

a - Boã quïn caái aáo vúái caânh hoa sen HHÀN 176 - 177 - Boã quïn caái aáo úã caânh hoa sen THÀQ 25 - 26 b - Em àûúåc cho chuáng anh xin HHÀN THÀQ c - Muöën mûúån cö êëy vaâo khêu cho cuâng HHÀN THÀQ

e

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

- Mai mûúån cö êëy vaâo khêu cho cuâng HT 155 - 156 d - Àïën khi lêëy chöìng anh seä giuáp cho HT - Àïën khi lêëy chöìng anh giuáp cuãa cho THÀQ - Ñt nûäa lêëy chöìng anh laåi giuáp cho HHÀN à - Giuáp cho àöi chiïëu em nùçm VNP7 258 - 259 e - Giuáp cho quan taám tiïìn cheo HT

(b) Tònh cúâ bùæt gùåp naâng àêy Mûúån cùæt caái aáo mûúån may caái quêìn May xong anh traã tiïìn cöng Bao giúâ lêëy chöìng, anh àúä vöën cho Anh giuáp cho möåt thuáng xöi voâ Möåt con lúån beáo, möåt voâ rûúåu tùm Anh giuáp cho àöi chiïëu em nùçm Àöi chùn em àùæp, àöi trùçm em àeo Anh giuáp cho quan taám tiïìn cheo Quan nùm tiïìn cûúái laåi àeâo buöìng cau. TCBD I 160 TNPD II 157 - 158 BK + NGCK 125a: Àïm qua trùng saáng laâu laâu Anh ài muác nûúác àïí hêìu tûúái cêy Tònh cúâ bùæt gùåp em àêy Mûúån cùæt caái aáo, mûúån may caái quêìn May röìi anh traã tiïìn cöng Àïën khi lêëy chöìng anh giuáp cuãa cho Giuáp cho möåt thuáng xöi voâ Möåt con lúån beáo, möåt voâ rûúåu tùm Giuáp cho àöi chiïëu em nùçm Caái chùn em àùæp, cùåp trùçm em àeo Giuáp cho quan taám tiïìn cheo

215

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

216

Quan nùm tiïìn cûúái laåi àeâo buöìng cau. + TCBD I 129: Caái ngoån söng Àaâo vûâa trong vûâa chaãy Anh ài keán vúå mûúâi baãy nùm nay Tònh cúâ bùæt gùåp cö mònh úã àêy Mûúån cùæt caái aáo mûúån may caái quêìn Khêu xong anh tñnh tiïìn cöng Em ài lêëy chöìng anh giuáp cuãa cho Giuáp em möåt thuáng xöi voâ Möåt con lúån beáo, möåt voâ rûúåu tùm Giuáp em àöi chiïëu em nùçm Àöi chùn em àùæp, àöi trùçm em àeo Giuáp em quan taám tiïìn cheo Quan nùm tiïìn cûúái laåi àeâo buöìng cau Chuác cho anh chõ lêëy nhau Möåt söë laâ giaâu, hai söë lùæm con. Xem thïm C 120

278.

Höm qua thú thêín vûúân àaâo Thêëy ngûúâi thuåc nûä vñt caânh àaâo haái hoa Loâng töi coá yá àúåi chúâ Roä raâng àöi ngûúâi êëy trúã ra luác naâo Àïí töi mú ûúác maäi sao? QHBN 181

279.

(a) Höm xûa anh àïën chúi nhaâ

a

Thêëy meå nùçm voäng thêëy cha nùçm giûúâng Thêëy em nùçm àêët anh thûúng Anh ra Keã Chúå àoáng giûúâng taám thang Böën goác thò anh thïëp vaâng Böën chên thïëp baåc, taám thang chaåm röìng

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

217

Bêy giúâ em boã giûúâng khöng

c

Hay em lêëy chöìng phñ caã cöng anh.

d

NGCK 131a BK

a - Höm kia anh àïën chúi nhaâ

CDHN 149 VNP1 I 83 VNP7 206 b - Thêëy em nùçm àêët anh thûúng CDHN HT 177 VNP1 I VNP7 c - Bêy giúâ phaãi boã giûúâng khöng CDHN HHÀN 177 HT VNP1 I VNP7 d - Em ài lêëy chöìng phñ caã cöng anh CDHN HHÀN HT VNP1 I VNP7

(b) Höm qua anh àïën chúi nhaâ Thêëy meå nùçm voäng thêëy cha nùçm giûúâng Thêëy em nùçm àêët anh thûúng Anh ài mua göî àoáng giûúâng taám thang Böën goác anh dùåm bùçng vaâng

a

Tûá vi bñt baåc cho naâng nùçm chúi.

b

KSK 5a BK

a - Böën goác thò anh bõt vaâng TNPD II 90 - 91 b - Böën chên bõt baåc, taám thang chaåm röìng TNPD II

(c) Höm kia anh àïën chúi nhaâ Thêëy meå nùçm voäng thêëy cha nùçm giûúâng Thêëy em nùçm àêët anh thûúng Chaåy ra Keã Chúå àoáng giûúâng kim phong Giûúâng anh kim phong Böën chên bñt baåc Anh hoãi thêåt loâng Coá lêëy anh khöng? Àïí anh mua noán quai thêm

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Vïì cho mònh àöåi Anh maâ noái döëi Àaä coá quó thêìn Àöi ta duyïn nùång ngaân nùm Ên tònh hai chûä, sùæt cêìm àeåp duyïn CDHN 149 - 150

(d) Höm qua anh àïën chúi nhaâ Thêëy meå nùçm voäng, thêëy cha nùçm giûúâng Thêëy em nùçm àêët anh thûúng Chaåy ra Keã Chúå àoáng giûúâng kim phong Giûúâng anh kim phong Böën bïn bõt baåc Anh hoãi thêåt loâng: Coá lêëy anh khöng? Àïí anh mua noán Thûúång quai thêm Vïì cho maâ àöåi Anh maâ noái döëi Àaä coá quó thêìn Möåt trùm viïåc mêìn Anh chùm lo hïët Ngoaâi àöìng ngoaâi xaá Coã raå mùåc anh Em coá siïng coá lanh Cuöëc cho anh dùm ba àöìi coã Mïåt em cûá boã Em cûá em nùçm Àöi ta duyïn nùång ngaân nùm Ên tònh hai chûä sùæt cêìm àeåp duyïn. CDTCM 174 - 175 Xem thïm S 24

218

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

280.

219

Höìn rùçng höìn chùèng coá cûãa coá nhaâ ÚÃ raâo úã giêåu cuâng laâ búâ tre. NGCK 171a

281.

Höìn rùçng höìn chùèng àûúåc ùn gaåo ùn cúm Höìn ùn nhûäng chaáo cuâng bêìu quanh nùm. NGCK 171a

282.

Höìn rùçng: höìn thaác ban ngaây Thûúng cha, nhúá meå, höìn raây thaác àïm. TCBD I 294 TNPD I 147

283.

Höìn rùçng höìn thaác ban ngaây Thûúng cha nhúá meå höìn raây thaác àïm Höìn rùçng höìn thaác ban àïm Theâm cúm theâm chaáo höìn àêm thaác ngaây. NGCK 171a

284.

Höìn töi laâ höìn con cua Taám chên hai mùæt biïët boâ ngang ngang. NGCK 171a

285.

Höìng Haâ nûúác àoã nhû son Chïët ài thò chúá, söëng coân lêëy anh. HPV 128A HT 161

286.

Höìng nhan ai keám ai àêu

a

Keã xe chó thùæm, ngûúâi xêu haåt vaâng.

b

ANPT 19a ÀNQT 107b LHCD 43b NNPD 65 NPGT 27a TNPD I 147 VNP1 II 92 VNP7 94 BK a - Höìng nhan chùèng keám ai àêu NPNN 8a - Höìng nhan naâo keám ai àêu TCBD I 509 - So ra ai keám ai àêu VNPS 59b - Suy ra ai keám ai àêu THQP 23b b - Keã xe chó thùæm ngûúâi xêu höåt vaâng VNPS - Ngûúâi xe chó thùæm, keã xêu haåt vaâng NGCK 120a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

220

- Keã xe chó thùæm, ngûúâi xe haåt vaâng TCBD I TCBD III 476 Xem thïm P 68

287.

Höìng nhan àoá chñn àêy mûúâi Chên ài àaáng neán nuå cûúâi àaáng trùm. DCBTT 243

288.

Höìng nhan nhû baát nûúác cheâ Àeåp thò coá àeåp nhûng queâ möåt chên. NGCK 195b

289.

1

Höìng Sún cao ngêët mêëy truâng Lam Giang sêu mêëy trûúång thò loâng mêëy nhiïu. HPV 128 A

290.

Höåt chêu rúi xuöëng àôa nghiïn Vui cûúâi vúái nùm sau chuáng baån, sêìu riïng möåt mònh. DCNTB II 83 BK CHG 30: Höåt chêu rúát xuöëng àôa nghiïn Vui cuâng chuáng baån sêìu riïng möåt mònh

291.

Höåt gaåo trùæng tinh Muâ sûúng sa noá tröí Em khöng nïå gò trúâi mûa Àïí cho anh ài keán ài lûâa Cho àeåp yá meå, cho vûâa loâng cha Phêån em àêy sa suát suåt sa Mêëy cêu ên nghôa em phên ra giûäa naây. TCBD II 274

292.

Höåt thuãy tinh àêy nhòn saáng rúä

1

Tônh.

a

Höìng Sún: coân goåi laâ Höìng Lônh, Ngaân Höìng, nuái Höìng laâ daäy nuái tiïu biïíu úã Nghïå

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

221

Àïí daânh chúâ thuúã laâm nhêîn àeo tay Dêîu ai nùn nó hoãi naâi

b

Anh àúåi ngûúâi biïët àaåo, cuãa naây anh seä trao. HHÀN 177 BK

a - Höåt thuãy tinh àêy nhòn saáng roä HT 450 b - Dêìu ai nùn nó hoãi vay HT

293.

Húi àêu maâ giêån ngûúâi dûng Bùæt sao àûúåc caái chim rûâng noá bay. NNPD 66 TCBD I 612 TNPD I 147 VNP1 II 94 VNP7 96

294.

Húäi ai coá nhúá chùng ai? Hay laâ mûúån cheán döng daâi nïn yïu Yïu nhau cùn dùån àuã àiïìu Caâng say vïì nïët, caâng yïu vïì tònh Möåt yïu thuöëc cuöån hoa chanh Hai yïu toác vêën ra vaânh öëng tú Ba yïu biïët uöëng traâ Ö

1

Böën yïu cheán rûúåu àêìy höì mûúâi phên Nùm yïu con mùæt long lanh Saáu yïu maá phêën nhû tranh múái àïì Baãy yïu aáo lûúåt phùèng phï Taám yïu göëi àïåm, göëi kïì mûúâi phên Chñn yïu ngûúâi lõch sûå saánh keã thanh tên Mûúâi yïu àûáng xa ngûúâi nhúá, àûáng gêìn vêîn tûúi Ai chaã laâ ngûúâi... QHBN 249 - 250

295.

Húäi ai ài ngûúåc vïì xuöi Laåi àêy töi kïí àêìu àuöi söë mònh Söë töi quyïët chñ tu haânh 1

Traâ Ö: Traâ Ö Long, möåt trong mûúâi loaåi traâ ngon nöíi tiïëng cuãa Trung hoa trûúác àêy.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

222

Tûâ ngaây baác meå bêím sinh loåt loâng Ùn chay, nùçm möång long àong Chñn chuâa töi chaã boã khöng chuâa naâo Biïët rùçng duyïn söë laâm sao? Bao nhiïu gaái àeåp thò vaâo tay töi Chñn chuâa tu thïë caã mûúâi “Àuác chuöng, tö tûúång” xong röìi laåi ài Töi nay tñnh khñ cuäng kò Tuêìn rùçm, möìng möåt töi thò boã quïn Àïm nùçm tûúãng gaái nùçm bïn. HT 244

296.

Húäi ai ài trûúác kia úi Coá loâ àuác treã cho töi mûúån cuâng. NGCK 162a

297.

Húäi ai vïët chiïëu raânh raânh Cheán son chûa caån maâ tònh àaä phai. NGCK 145a BK a - Cheán son chûa caån maâ tònh àaä vúi TNPD I 147

298.

Húäi anh aáo trùæng kia laâ Sao anh khöng baão meå giaâ nhuöåm thêm? Ûúác gò aáo êëy em cêìm Àïí em nhuöåm àoã, nhuöåm thêm, nhuöåm vaâng. CDTCM 83

299.

Húäi anh aáo trùæng quêìn laâ Sao anh khöng baão meå giaâ nhuöåm thêm? Vñ duâ aáo êëy em cêìm Thò em seä nhuöåm maâu thêm, maâu vaâng Vaåt caái em nhuöåm maâu vaâng Vaåt con em cuäng nhuöåm vaâng cho anh

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Böën naách kïët àöi trûúâng linh Àöi tay em kïët chim xinh roä raâng Ngaây mai anh ra ngoaâi haâng Cho lùæm keã ngùæm, cho laâng xoám tröng. CDTCM 142

300.

Húäi anh aáo trùæng quêìn laâ Ûúác gò sum hoåp möåt nhaâ, anh úi! Ûúác gò cúm chung möåt nöìi Canh chung möåt baát, cuâng ngöìi möåt mêm Ûúác gò chung chiïëu, chung chùn Chung àuäa ta cêìm, chung aáo, chung da Chung lêu, laåi àeã con ra Duâ trai duâ gaái àïìu laâ con chung Saáng thò ta gûãi nhaâ öng Töëi vïì ta àoán con chung ta vïì. CDTCM 142

301.

Húäi anh aáo trùæng vên vên! Ài vïì deåp vúå cho quên em vaâo Vúå anh coá hoãi quên naâo Ta laâ quên taãi tòm vaâo haái hoa Coá nïn ta haái dêìn daâ Chaã nïn ta haái ba hoa ta vïì. VNP7 239

302.

Húäi anh Caã úi! anh nhû ngoåc truác dêìy dêìy Maá anh trang àiïím nhû taây hoa mai Húäi anh Hai úi! Tuöíi anh chûâng àöå àöi hai Em tröng caái sùæc caái taâi em yïu Húäi anh Ba úi! anh nhû caái têëm luåa àiïìu Yïu anh lùæm lùæm Trúâi naâo coá xe

223

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Húäi anh Tû úi! Keã úã ngûúâi vïì Bao giúâ laåi àûúåc túái quï chöën naây Húäi anh Nùm úi! biïët anh ba böën ngaây raây Khi xûa ai biïët chöën naây laâ àêu Húäi anh Saáu úi! ngoaãnh laåi tröng sau Bao giúâ laåi àûúåc chung nhau möåt nhaâ Húäi anh Baãy úi! ûúác gò quïë saánh vúái hoa Ûúác gò mònh saánh vúái ta hûã mònh? Húäi anh Taám úi! ûúác gò quïë saánh vúái quyânh Ûúác gò caânh bñch caânh quyânh saánh àöi Húäi anh Chñn úi! ûúác gò quïë saánh vúái höìi Ûúác gò thuåc nûä saánh ngûúâi trûúång phu Húäi anh Mûúâi úi! lêëy em liïåu lêëy àûúåc ru? Thúâi em cho mûúån dao tu cùæt voâng Tay dao, tay keáo, tay voâng Cùæt sao cho àûúåc cûãa phoâng em ra. NASL II 28b

303.

Húäi anh ài àûúâng caái quan Dûâng chên àûáng laåi em than vaâi lúâi Ài àêu vöåi mêëy anh úi! Viïåc quan àaä coá chõ töi úã nhaâ. VNP1 I 66 VNP7 190

304.

Húäi anh ài àûúâng caái quan Em xem khùn goái, anh mang nhûäng gò? Hay laâ giêån vúå ra ài Anh cûá thuá thêåt, em thò mang cho. CDTCM 82

305.

Húäi anh ài àûúâng caái quan Laåi àêy em thúã em than vaâi lúâi

224

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Anh laâ quên tûã úã àúâi Thò anh àûâng tûúãng nhûäng lúâi nguyïåt hoa. PDCD 15

306.

(a) Húäi anh ài àûúâng caái quan Xin anh àûáng laåi em than vaâi lúâi: Ài àêu vöåi mêëy, anh úi! Caái quêìn, caái aáo nhû ngûúâi nhaâ ta Caái ö em àïí trong nhaâ Khen ai múã khoáa àûa ra cho chaâng. TCBD I 147 TNPD II 91

(b) Húäi anh maâ ài ö thêm Ö nhiïîu, ö voác, hay lêìm ö em? Ö em, em àïí trong nhaâ Khen ai múã khoáa àûa ra cho chaâng? CDTCM 82

307.

Húäi anh ài úã trïn búâ Khoan khoan àûáng laåi àúåi chúâ ta chùng Coá phaãi nhên ngaäi ta chùng Ta hoãi thúâi noái, ta rùçng thúâi thûa Coá phaãi nhên ngaäi ta xûa Thúâi buöng toác xuöëng cho vûâa ngang lûng. NASL II 11a

308.

Húäi anh noán choáp quai dêìu Tay cêìm caái quaåt ài àêu bêy giúâ? Caái quaåt mûúâi taám caái xûúng Trïn thò bñt giêëy dûúái buöng chûä maâu Luác nùæng chaâng che trïn àêìu Luác nûåc chaâng quaåt, ài àêu chaâng cêìm Ra àûúâng gùåp baån tri êm

225

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

226

Lêëy quaåt che miïång cûúâi thêìm àöi ta. VNP7 239

309.

Húäi anh thùæt dêy lûng àiïìu Vúå con khöën khöí trùm chiïìu vïì anh. NASL II 16a

310.

Húäi chaâng da trùæng toác daâi Em àaä chúâ àúåi möåt hai nùm trúâi Cho nïn mùåt uã chùèng tûúi Súå chuáng baån cûúâi chùèng daám noái ra Nhúá chaâng loâng nhûäng xoát xa Laâm thú maâ daán cêy àa giûäa àöìng Phoâng khi qua laåi chaâng tröng Thúâi chaâng múái thêëu nöîi loâng nhúá thûúng Möëi sêìu laâ möëi tú vûúng Ai maâ gúä khoãi, thiïëp thûúng troån àúâi. CDTCM 143

311.

Húäi chaâng àoåc saách Haán Vûúng 1

Ai cêu söng Vi, ai caây Laåch Sún ? - Anh àêy hoåc saách Haán Vûúng Tñn cêu söng Võ, Thuêën caây Lõch Sún. HPV 91

312.

Húäi con võt nûúác kia úi Sao maây vuâng vêîy úã núi Ngên Haâ. ÀNQT 100b LHCD 34b TCBD II 491 TCBD III 225 TNPD I 147

313.

Húäi cö cùæt coã bïn söng Coá muöën ùn nhaän thò löìng sang àêy Sang àêy anh nùæm cöí tay 1

Laåch Sún: cuäng laâ Lõch Sún, tûúng truyïìn vua Thuêën, möåt võ vua truyïìn thuyïët úã Trung Quöëc thûúâng ài caây úã Lõch Sún (nghôa àen laâ nuái Soãi).

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

227

Hoãi rùçng duyïn êëy tònh naây laâm sao? Caái gò laâ mêån laâ àaâo Caái gò laâ nghôa tûúng giao húäi naâng Phêån gaái lêëy àûúåc chöìng khön 1

Xem bùçng caá vûúåt Vuä Mön hoáa röìng. TCBD I 210 - 211 Xem thïm C 1717

314.

Húäi cö con gaái bïn búâ Qua cêìu anh dùæt bêy giúâ quïn anh. HPV 158

315.

Húäi cö da àoã maá höìng Cö ài theo chöìng, cö boã xûá cha Bêy giúâ tuöíi taác àaä giaâ

a

Xûá chöìng cö boã, xûá cha cö vïì. HHÀN 50 VNP1 I 155 BK a - Bêy giúâ cö trúã vïì giaâ VNP7 310

316.

Húäi cö àang gùåt dûúái àöìng Phen naây anh quyïët laâm chöìng cö àêy. CDTCM 33

317.

Húäi cö ài àûúâng caái quan Laåi àêy anh thúã anh than vaâi nhúâi Cö nay àaä úã trïn àúâi Cö coân chúâ àúåi lêëy ngûúâi taâi hoa. PDCD 3

1

Caá vûúåt Vuä mön hoaá röìng, Cûãa Vuä, Cûãa Voä: cuäng goåi la Long Mön, úã thûúång lûu söng Hoaâng haâ, giûäa huyïån haâ Tên, tónh Sún Têy vaâ huyïån Haân Thaânh, tónh Thiïìm Têy (Trung Quöëc). ÚÃ àêy coá moãm àaá nhû hònh caái cûãa. Truyïìn thuyïët kïí rùçng thúâi thûúång cöí, vua Vuä nhaâ Haå trõ thuyãe àaä àuåc phaá moãm àaá naây cho röång thïm ra, nïn goåi laâ Vuä Mön (cûãa vua Vuä). Theo Tam Tên kñ vaâ Thuyã kinh chuá thò Vuä Mön coá soáng dûä, haâng nùm vaâo tiïët thaáng ba, caá cheáp têåp trung àïën àêy thi vûúåt qua Vuä Mön. Con naâo vwotj qua àûúåc thò hoaá röìng. Do àoá, cûãa Vuä thûúâng àûúåc chó chöën trûúâng thi vaâ viïåc thi àöî àûúåc goåi laâ vûúåt qua cûãa Vuä. Theo Àaåi Nam nhêët thöëng chñ, úã nûúác ta cuäng coá Vuä Mön úã daäy nuái Khai Trûúáng (nuái Giùng Maân) thuöåc huyïån Hûúng Khï, tónh Haâ Tônh. Àêy laâ möåt con suöëi lúán coá ba bêåc. Thuyïìn thuyïët kïí rùçng haâng nùm àïën thaáng tû mûa to, caá cheáp ngûúåc doâng nhaãy qua Vuä Mön àïí hoaá röìng.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

318.

228

Húäi cö àöåi noán quai thao 1

Ài qua Thanh Liïåt thò vaâo laâng anh Laâng anh, Tö Lõch trong xanh Coá nhiïìu vaãi nhaän ngon laânh em ùn 2

Vaãi ngon thò nhêët laâng Bùçng

Khùæp thaânh Haâ Nöåi hoãi rùçng àêu hún? CDHN 113

319.

Húäi cö àûáng bïn kia söng Maá àoã höìng höìng lêëm têëm röî hoa Cö kia maâ vïì tay ta Tröìng àêåu àêåu töët, tröìng caâ caâ sai Cö kia maâ vïì tay ai Tröìng àêåu àêåu xêëu, tröìng khoai khoai voâ Tröìng böng böng chùèng moåc cho Gieo ba àêëu maå thò boâ ùn quanh. NGCK 180b Xem thïm C79, 1726 T 1734

320.

Húäi cö gaánh coã àûúâng voâng Vai anh khöng gaánh nhûng loâng anh thûúng Húäi cö gaánh coã àûúâng voâng Cho anh gaánh höå àïí laâm chöìng möåt vai. CDTCM 83

321.

Húäi cö gaánh nûúác quang mêy Cho anh möåt gaáo tûúái cêy ngö àöìng

a

Cêy ngö àöìng caânh cao caânh thêëp Ngoån ngö àöìng laá doåc laá ngang

b

Quaã dûa gang ngoaâi xanh trong trùæng 1 2

Nöåi.

Thanh Liïåt: tûác laâng Quang, thuöåc huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi. Laâng Bùçng: nay laâ hai thön Bùçng A, Bùçng B xaä Hoaâng Liïåt, huyïån Thanh Trò, Haâ

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

229

Quaã mûúáp àùæng ngoaâi trùæng trong vaâng Tûâ ngaây anh gùåp mùåt naâng

c

Loâng caâng ngao ngaán, daå caâng ngêín ngú.

d

TCBD III 225 TNPD II 92 VNP1 I 75 - 76 VNP7 199 BK

a - Cho anh möåt gaánh tûúái cêy ngö àöìng NGCK 125a b - Cêy ngö àöìng caânh doåc caânh ngang NGCK c - Tûâ ngaây anh giaáp mùåt naâng NGCK - Tûâ ngaây anh gùåp àûúåc naâng HT 156 - Tûâ ngaây múái gùåp mùåt naâng THÀQ 17 d - Loâng caâng tú tûúãng daå caâng ngêín ngú NGCK

Xem thïm C 1726

322.

Húäi cö haát öëng töëi qua Höm nay haát öëng cho ta haát cuâng. CDTCM 32

323.

Húäi cö laái úi, cö àûáng bïn haâng Sao cö chùèng àaánh chiïëc àoâ sang bïn naây - Thuyïìn töi chúã mña, chúã àay Coá khöng àêu maâ chúã khaách nay qua àûúâng. CDTCM 82

324.

Húäi cö laâm àoãm laâm ve Lêëy chöìng thúå cöëi noá àeâ caã àïm. NASL II 2a

325.

Húäi cö maâ thùæt bao xanh 1

Coá vïì Kim Luä vúái anh thò vïì Kim Luä coá hai cêy àïì Cêy cao boáng maát gêìn kïì àöi ta Tònh sêu khöng quaãn àûúâng xa

1

Lõch.

Kim Luä: tïn thön thuöåc xaä Àaåi Kim, huyïån Thanh Trò, Haâ Nöåi, nùçm trïn búâ söng Tö

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

230

Nhaâ anh cao röång, cuäng laâ nhaâ em Nhaâ anh coá con söng ïm Cho em tùæm maát giûäa àïm muâa heâ.

a

CDHN 165 BK a - Cho em tùæm maát nhûäng àïm muâa heâ VNP7 132 Xem thïm H 336

326.

(a) Húäi cö maâ thùæt bao xanh Coá vïì Kinh Kïå vúái anh thò vïì Kinh Kïå coá cêy böì àïì Coá giïëng tùæm maát coá nghïì ùn chúi. CDTCM 83 BK + CDHN 117: Húäi cö thùæt lûng bao xanh Coá vïì laâng Chúå1 vúái anh thò vïì Laâng Chúå coá boáng cêy àïì Coá chuâa thúâ Phêåt coá nghïì cûãi canh. + CDTCM 279: Húäi cö maâ thùæt bao xanh Coá vïì Vônh Àùång vúái anh thò vïì Vônh Àùång coá göëc böì àïì Coá söng uöën khuác coá nghïì quay tú. + HT 128: Húäi cö thùæt lûng bao xanh Coá vïì Vaån Phuác2 vúái anh thò vïì Vaån Phuác coá cöåi böì àïì Coá söng uöën khuác coá nghïì quay tú. + HT 137:

1

Laâng Chúå: chó laâng Naânh Chúå tûác laâng Phuâ Ninh xaä Ninh Hiïåp huyïån Gia Lêm, Haâ

2

Vaån Phuác: nay thuöåc thõ xaä Haâ Àöng. Xûa kia coá nghïì dïåt luåa, dïåt gêëm voác.

Nöåi.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

231

Cö kia thùæt daãi lûng xanh Coá vïì laâng Vônh1 vúái anh thò vïì Laâng Vônh coá cêy böì àïì Coá söng tùæm maát coá nghïì laâm gai.

(b) Cö kia thùæt lûng bao xanh Coá vïì Yïn Mô vúái anh thò vïì Yïn Mô anh coá nhiïìu tre Coá söng tùæm maát coá nghïì tröìng ngö. CDTCM 64

(c) Cö kia thùæt daãi lûng xanh Coá vïì Nam Àõnh vúái anh thò vïì Nam Àõnh coá bïën Àoâ Cheâ Coá taâu Ngö khaách, coá nghïì ûúm tú. HT 138

327.

Húäi cö maâ thùæt lûng xanh 2

Coá vïì Àöìng Ñch vúái anh thò vïì Àöìng Ñch lùæm viïåc nhiïìu nghïì Möåt nghïì caâo hïën, hai nghïì buön phi. CDTH 31 BK HT 141: Húäi cö maâ thùæt lûng xanh Coá vïì Keã Caát3 vúái anh thò vïì Keã Caát buön baán trùm nghïì Coá hoa thiïn lñ, coá nghïì vaãi con.

328.

Húäi cö maâ thùæt lûng xanh

a

Coá vïì Nam Àõnh vúái anh thò vïì

1

Laâng Vônh: nay thuöåc thön Caát Tûúâng, xaä An Hoâa, huyïån Bònh Luåc, Haâ Nam. Àöìng Ñch: thuöåc xaä Hoùçng Anh, huyïån Hoùçng Hoáa, Thanh Hoaá. 3 Keã Caát: tûác thön Caát Mao, xaä Hoùçng Caát, huyïån Hoùçng Hoáa, Thanh Hoáa; úã àêy coá nghïì suöët chó, dïåt vaãi lêu àúâi. 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

232

Nam Àõnh coá cêy böì àïì Coá söng tùæm maát coá vïì thò ài.

b

PDCD 15 BK

a - Cö kia thùæt caái lûng xanh TCBD I 132 TNPD II 46 b - Coá giïëng tùæm maát, cö vïì maâ chúi TCBD I TNPD II

329.

Húäi cö maá phêën möi son Chên ài chûä baát coân toan chï chöìng Chöìng cö cao ngoãng cao ngoâng Àïën àïm cö vúái cuäng khöng túái naâo. PDCD 7

330.

Húäi cö mùåc aáo yïëm höìng Ài trong àaám höåi coá chöìng hay chûa? TCBD I 147

331.

Húäi cö mùåc yïëm cöí xêy Laåi àêy töi gaã öng Têy beáo suâ. NGCK 188b

332.

Húäi cö mùåc yïëm hoa hiïn Coá muöën lêëy chöìng thò xuöëng taâu têy Coá xuöëng thò xuöëng höm nay Keão mai taâu chaåy möåt ngaây möåt xa Coá lêëy thò lêëy quan ba Chúá lêëy lñnh têåp maâ ra Haãi Phoâng. PDCD 2

333.

(a) Húäi cö mùåc yïëm qua têìm

a

Chöìng cö ài lñnh cö nùçm vúái ai? Cö nùçm cö àeã thùçng beá con trai

b

Chöìng vïì chöìng hoãi: con ai thïë naây?

c

- Con töi ài kiïëm vïì àêy Coá cho noá goåi bùçng thêìy thò cho.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

233

TNPD II 91 BK

a - Húäi cö mùåc yïëm hoa tùçm

HHÀN 132 - 133, THÀQ 11 - Húäi cö mùåc yïëm hoa têìm TCBD I 408 b - Cö àeã thùçng beá con trai HHÀN THÀQ c - Chöìng cö vïì hoãi: con ai thïë naây? HHÀN TCBD I THÀQ

(b) ÚÁ cö àöåi noán bú têìm Chöìng cö ài lñnh cö nùçm vúái ai? Chñn thaáng cö àeã con trai Chöìng cö vïì hoãi: Con ai thïë naây? - Con töi ài kiïëm vïì àêy Coá cho noá goåi bùçng thêìy thò cho Khöng cho töi mang xuöëng àoâ Ai xin thùçng beá töi cho àêy naây Coá meå maâ chùèng coá thêìy Lêëy ai may aáo cho maây, cu úi! CDTH 76

334.

Húäi cö thùæt daãi lûng xanh Ngaây ngaây thêëp thoaáng trong maânh tröng ai?

a

TNPD I 147 BK a - Ngaây ngaây thêëp thoaáng bïn nhaânh tröng ai? TCBD I 147

335.

Húäi cö thùæt daãi lûng xanh Ngaây ngaây thêëp thoaáng bïn maânh tröng ai? Trûúác àûúâng xe ngûåa búâi búâi

a

Buåi àûúâng muâ mõt ai ngûúâi mùæt xanh! TNPD II 91 VNP1 I 66 VNP7 190 BK a - Trûúác cuâng xe ngûåa búâi búâi TCBD I 210

336.

Húäi cö thùæt lûng bao xanh

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

234

Coá vïì An Phuá vúái anh thò vïì An Phuá coá ruöång tûá bïì

b

Coá ao tùæm maát coá nghïì keåo nha. ANPT 1b TCBD II 523 TNPD II 91 VNP1 II 162 VNP7 125 BK

a - Húäi cö maâ thùæt bao xanh HT 132 b - An Phuá coá ruöång tû bïì HT

Xem thïm H323

337.

Húäi cö thùæt lûng bao xanh

a

Coá vïì An Phuá vúái anh thò vïì

b

An Phuá coá ruöång tûá bïì Coá ao tùæm maát coá nghïì keåo nha Laâm nha baán leã baán buön Baán khùæp Haâ Nöåi baán sang Haãi Phoâng Baán cho chuá khaách cûãa Àöng Laâm ra keåo laåc, keåo höìng keåo têy. bk

a - Cö kia àöåi noán ài àêu b - Coá vïì An Phuá laâm dêu thò vïì

CDHN 105 - 106

338.

Húäi cö thùæt lûng bao xanh Coá vïì keã Bûúãi vúái anh thò vïì Laâng anh coá ruöång tûá bïì Coá höì tùæm maát, coá nghïì quay tú Quay tú ra mùæc ra maânh Mùæc thúâi mùæc cûãi coân maânh àan ngang Möët son anh dïåt àêìu haâng Möët cuåc àem baán cho naâng keã Àú. CDHN 96

339.

(a) Húäi cö yïëm àoã loâm loâm Laåi àêy töi gaã thùçng coâm cho cö

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

235

Thùçng coâm vûâa öëm vûâa ho Thùçng coâm chïët mêët cö lo möåt mònh. NGCK 132a

(b) Cö kia yïëm àoã loâm loâm Laåi àêy töi gaã thùçng coâm cho cö Thùçng coâm àñt beá àêìu to Cö maâ lêëy noá noá cho ba tiïìn. PDCD 4

340.

Húäi cö yïëm thùæm buâa àeo

a

Chöìng cö, cö boã cö theo chöìng ngûúâi. NGCK 140a NNPD 66 TCBD I 409 TNPD I 147 BK a - Húäi cö mùåc yïëm cöí cheâo NASL II 22b

341.

Húäi cö yïëm thùæm àeo buâa Baác meå coá baán anh mua nûãa ngûúâi Anh mua tûâ röën àïën àuâi Tûâ buång àïën mùåt mùåc Trúâi vúái em. NASL II 23b

342.

Húäi cö yïëm thùæm rùng àen Laác tröng nhû thïí khaách quen nhaâ àoâ. DCTH 82

343.

Húäi cö yïëm thùæm rùng àen Muöën lïn maån ngûúåc, ngöìi thuyïìn cuâng anh. DCTH 82 HT 361 BK a - Coá lïn maån ngûúåc ngöìi thuyïìn cuâng anh DCTH 107

344.

Húäi cö yïëm trùæng kia laâ Laåi àêy anh gûãi lûúåc ngaâ cuâng gûúng Gûãi cho ài nhúá vïì thûúng

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Gûãi cho àïën chöën buöìng hûúng laånh luâng Gûãi trùçm anh laåi gûãi huï Gûãi khùn, gûãi aáo ài vïì túái núi Khùn xinh khùn àûång möì höi Tuái xinh tuái àûång coá àöi miïëng trêìu Lûúåc xinh, lûúåc chaãi trïn àêìu Gûúng xinh, gûúng toã laâu laâu moåi núi. CDTCM 141 - 142

345.

Húäi cö yïëm trùæng loâa loâa Sao cö khöng baão meå giaâ nhuöåm thêm? Ûúác gò anh àûúåc úã gêìn Àïí anh nhuöåm höå, thêëm nhuêìn cöng anh. TCBD I 146 TNPD II 91 VNP1 I 80 VNP7 203

346.

Húäi cö yïëm trùæng loâa loâa Yïëm nhiïîu, yïëm voác hay laâ truác bêu? Hay laâ luåa baåch bïn Taâu Ngûúâi cùæt cuäng kheáo ngûúâi khêu cuäng taâi. HHÀN 177 THÀQ 1

347.

Húäi cö yïëm trùæng loâa loaâ Yïëm nhiïîu, yïëm voác hay laâ truác bêu Hay laâ luåa baåch bïn Taâu Ngûúâi cùæt cuäng kheáo, ngûúâi khêu cuäng taâi Möåt àaâng anh thïu nïn nhaån Hai àaâng anh maång nïn hoa Yïëm em anh àïí trong nhaâ Khen thay thêìy meå múã khoáa àem ra cho naâng. TCBD I 146 TNPD II 92 Sûãa laåi: TCBD I chùæp thïm T 18097 Nbs àaä taách ra.

348.

Húäi em úi, nay chûâ em àùång chöën cûãa quyïìn

236

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Cûãa cao, raâo kñn, nïn em boã lúâi nguyïìn em ài Em úi àùång chöën giaâu sang Thêëy anh àêy haái cuãi nûúng hoang cuäng khöng chaâo Húäi em úi, khöng chaâo noã mêët ài mö! Chaâo röìi ruöåt heáo gan khö tûâng ngaây Töi túái núi àêy, chaâo lï, chaâo lûåu Töi chaâo keã cûåu ngûúâi tên Keã xa töi chaâo trûúác, ngûúâi gêìn töi chaâo sau Em úi àûâng phuå khoá tham giaâu Phuå bêìn, tham phuá, mai sau coá Trúâi! VNP 7 229

349.

Húäi húâi öng Trúâi kia úi Sao öng chùèng nhoã cho töi tñ chöìng Trúâi rùçng maây khoãe keán chöìng Maây hay keán choån trúâi khöng cho maây. NASL II 1a

350.

Húäi naâng mùåt àoã höìng höìng Cöí cao, röång miïång, löån chöìng theo trai. TCBD I 409

351.

Húäi ngûúâi baån cuä quen ta Coá ai nhû baån, giuáp ta möåt ngûúâi Möåt ngûúâi mûúâi taám cho xinh Lúâi ùn tiïëng noái nhû mònh mònh úi. HPV 84

352.

Húäi ngûúâi baån cuä tri êm Àöi ta thûúng thöåm nhúá thêìm àaä lêu - Àöi ta thûúng tröåm nhúá thêìm Àûâng cho ngûúâi khaác biïët tri êm ngûúâi cûúâi. HPV 128A

237

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

353.

Húäi ngûúâi ài caái ö àen Caái ö taám goång laâ tiïìn em mua Tiïìn em baán thoác ngaây xûa Giêëu thêìy giêëu meå, mua ö nhûäng ngaây Tònh cúâ bùæt gùåp chaâng àêy Thò chaâng traã laåi ö naây cho em. CDTCM 115

354.

Húäi ngûúâi ài deáp quai ngang Tay àeo nhêîn baåc em caâng say mï Thuyïìn ai trúã bïën Lûúng Khï Hay laâ chõ caã giúã bïì àaánh ghen Àaánh ghen thò mùåc àaánh ghen Chuyïën naây em quyïët laâm quen vúái chaâng Àöi tay cêìm àöi gûúm vaâng Àûát tay em chõu, buöng chaâng khöng buöng. CDTCM 131

355.

Húäi ngûúâi ài àûúâng caái àï! Dûâng chên àûáng laåi em àïì baâi thú Xin thú em cuäng cho thú Biïët rùçng coá àúåi, coá chúâ em chùng? Anh vïì coá nhúá em chùng? Em vïì em nhúá haâm rùng mònh cûúâi Nùm quan mua lêëy miïång cûúâi Mûúâi quan chaã tiïëc, tiïëc ngûúâi rùng àen Rùng àen ai nhuöåm cho chaâng Cho rùng chaâng àeåp cho tònh em say. QHBN 329 Xem thïm L 391, M 356, 363, 364, 451

356.

Húäi ngûúâi ài úã bïn búâ

238

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

239

Phen naây ùæt hùèn öng Tú(1) xe vaâo. CDTCM 33

357.

Húäi ngûúâi keáo vaãi quay vaânh Coá vïì dûúái Liïåu vúái anh thò vïì. HPV 128A

358.

Húäi ngûúâi mùåc aáo nêu bêìm Ài àêy ta kïët chó thêm cho bïìn. CDTCM 33

359.

Húäi ngûúâi mùåc aáo vaâng vaâng Coá vïì cûãa Höåi, cûãa Trang thò vïì. CDTCM 33

360.

Húäi ngûúâi quêìn trùæng dêy lûng thao Cha meå thïë naâo, ùn mùåc giaâu sang Hay laâ anh buön baán ngoaâi àaâng Mûúån àêìu heo nêëu chaáo nöíi maâng maâng dïî coi? VNP1 I 70 VNP7 194

361.

Húäi ngûúâi toác töët xanh non

a

Lûng ong thùæt àaáy nhû con toâ voâ Miïång muöën ùn daå haäy coân no Laåi àêy töi kïët duyïn cho bùçng loâng Laå luâng töi múái túái àêy Böì cêu àoáng saáo, chim bay laåc àaân Àïën àêy töi thúã töi than Nûäa mai vïì vùæng phaân naân cuâng ai! Húäi ngûúâi toác àïën ngang vai! Laåi àêy töi kïët laâm hai vúå chöìng Ngûúâi coân khöng, töi haäy coân khöng Ngûúâi chûa coá vúå, töi chöìng vúái ai?

b

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

240 1

Xin êm dûúng, khi tiïëu, khi àaâi

Àöìng sêëp, àöìng ngûãa nhû hai àöìng tiïìn Troát say nhau vïì phêån vïì duyïn. bk

a - Noái rùçng maái toác xanh non! b - Àêëy coân khöng, àêy em haäy coân khöng

QHBN 308

362.

Húäi ngûúâi thuåc nûä kia úi Nùm nay cö àaä mêëy mûúi tuöíi àêìu? Cö coân keán troån vaâng thau Tuöíi cö taám möët lêëy àêu laâ tònh. PDCD 8

363.

Húäi ngûúâi vaác cuöëc thùm àöìng Thùm luáa, thùm maå hay loâng thùm ai? - Anh nay vaác cuöëc thùm khoai Naâo anh coá daám thùm ai ngoaâi àöìng! CDTCM 83

364.

Húäi úi chuá tiïíu trïn chuâa Chuá tu sao chuá boã buâa cho töi. TCBD IV 88

365.

(a) Húäi thùçng cu lúán húäi thùçng cu beá! Cu tñ cu tõ cu tó cu tò úi!

a

Con dêåy con ùn con úã vúái baâ Àïí meå ài kiïëm möåt vaâ con thïm Böë con chïët ài, trong buång meå àêy noá haäy coân theâm

b

Meå xem queã boái vêîn coân àaân em trong buång naây Con ra goåi chuá vaâo àêy 1

Khi tiïëu, khi àaâi: khi cêìn hoãi yá kiïën cuãa caác lûåc lûúång siïu nhiïn (thêìn thaánh, töí tiïn, vong höìn...) ngûúâi xûa coá tuåc xin êm dûúng. Tiïëu àaâi laâ chó võ trñ cuãa hai àöìng tiïìn sêëp caã hoùåc ngûãa caã hoùåc möåt ngûãa möåt sêëp. Dûåa vaâo tiïëu hay àaâi ngûúâi ta xeát àoaán yá kiïën cuãa thêìn linh laâ àöìng yá hay laâ khöng àöìng yá.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

Àïí meå giao traã caái cú nghiïåp naây meå bûúác ài.

241

c

TCBD I 459 TNPD II 91 - 92 BK

a - Cu tõ cu tñ cu tó cu tò úi VNP1 I 170 b - Cha con chïët ài trong buång meå noá haäy coân theâm

HHÀN 133 c - Àïí meå giao traã cú nghiïåp naây meå ài VNP1 I Sûãa laåi: HHÀN 125 taách tûâ doâng b àïën doâng c thaânh möåt lúâi riïng Nbs göåp laåi.

(b) Húäi thùçng cu beá, húäi thùçng cu lúán Cu tñ, cu tõ, cu tò úi! Con dêåy con ùn con úã vúái öng Àïí meå ài lêëy chöìng, kiïëm lêëy em con. TCBD I 458 - 459 TNPD II 91 VNP1 I 170 BK + a - Húäi thùçng cu lúán húäi thùçng cu beá HHÀN 133 + NASL I 37a: Húäi thùçng cu lúán, cu beá, cu tñ kia úi Trúã laåi maâ úã vúái öng Meå ài lêëy chöìng kiïëm chuát em thïm. + NASL II 21b: Húäi thùçng cu lúán, cu beá, cu tñ, cu tò kia úi Con chaåy con ùn con úã vúái öng Àïí meå lêëy chöìng kiïëm chuát em con.

(c) Con úi con úã vúái baâ Àïí meå xuêët giaá kiïëm vaâ em thïm Buång meå noá haäy coân theâm Xem möåt queã boái coân lùæm àaân em trong caái buång naây. NASL I 35a - 35b

366.

Hún nhau têëm aáo manh quêìn Thaã ra boác trêìn, ai cuäng nhû ai.

a

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

242

HHÀN 258 HT 232 NNPD 66 TCBD I 564, 612 TNPD I 147 VNP1 II 32 VNP7 342 BK + ÀNQT 90a: Hún nhau vïì aáo vïì quêìn Thaã ra mònh trêìn ai cuäng nhû ai. + LHCD 17b: Hún nhau vïì aáo vïì quêìn Thaã ra ngûúâi trêìn ai cuäng nhû ai. + NASL III 15a: Hún nhau caái aáo caái quêìn Thaã ra mònh trêìn, ai cuäng nhû ai.

367.

Huï kia àua núã muâa xuên Böën phûúng phùèng lùång nùm dên thuêån hoaâ Taân vaâng rúâ rúä bûúác ra Tröëng chiïng cúâ quaåt thêåt laâ vui thay Anh em sum hoåp mûâng nay 1

Traâ thang ngoåc thûåc saánh baây nguy nga Trïn thúâi chêìu chûåc, dûúái laåi êu ca Giaâ giaâ treã treã gêìn xa nûác loâng. CDHN 142 - 143

368.

Huï taân nhuåy rûäa coân tûúi, Àïí trong quaã bùæc chúâ ngûúâi phûúng xa. CHG 29

369.

Huâm tha con lúån khöng sao Meâo tha miïëng thõt giïîu vaâo giïîu ra. NASL IV 49a

370.

Huâng hoaâng bùæt rùæn cùåp nia Con rùæn thûúác rûúäi, thuöëc kia quan daâi 1

Traâ thang ngoåc thûåc: chó nûúác cheâ, cheâ ngoåt, baánh ngoåt... duâng àïí cuáng thaánh vaâ sau àoá chia cho nhûäng ngûúâi dûå lïî.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

243

Thöi vïì xay àöî caåo khoai Laâm chi cho nhoåc xaác ngûúâi húäi anh! CDTH 77

371.

1

2

Huâng Sún , Höìng Lônh töët tûúi Thaânh Thiïn vui veã sinh ngûúâi cuäng hoa. HPV 128A

372.

Huyïån Nöng cao nhêët rûâng Na Töëi linh vaån cöí nhêët chuâa Khaánh Long Laåi thïm khaánh àaá chuöng àöìng Long quan taåi taã hûäu öng thöí thêìn Phêåt àaâ baão höå cho dên Thò xin caãi cûåu toâng tên tûâ raây Töi xin dêîn tñch chuâa naây Àúâi Lï Vônh Thõnh lûu truyïìn àïën nay Coá nùm Bñnh tuêët laå thay Bñnh àinh möåt höåi chuâa naây phong phi Coân nhúâ lûúång caã tûâ bi Mûúâi saáu võ tûúång laåi y nhû tiïìn Chûä rùçng hûúng hoãa ûác niïn Nïn taåc bia àaá àïí truyïìn hêåu lai. THQP 32b

373.

3

Huyïån Thanh Trò kia laâng Thõnh Liïåt

4

5

Àöìn caá rö àêìm Seát laâ ngon Bêëy lêu caån nûúác trú buân Biïët rùçng phong võ coá coân nhû xûa. 1

Huâng Sún: tïn àõa phûúng laâ nuái Àuån, úã huyïån Nam Àaân, tónh Nghïå An. Höìng Lônh: tïn àõa phûúng laâ Ngaân Höëng úã huyïån Nghi Xuên, tónh Haâ Tônh. 3 Thanh Trò: tïn möåt huyïån ngoaåi thaânh úã phña nam Haâ Nöåi. Xûa coá tïn laâ Long Àaâm. Àúâi Lï àöíi thaânh Thanh Àaâm. Àïën thïë kyã XVI vò kiïng tïn cuãa vua Lï Thïë Töng laâ Duy Àaâm nïn àöíi thaânh Thanh Trò. 4 Thõnh Liïåt: tïn nöm laâng Seát göìm nhûäng thön Giaáp Nhêët, Giaáp Nhõ, Giaáp Luåc, Giaáp Thêët, Giaáp Baát. 5 Àêìm Seát: úã xaä Thõnh Liïåt, laâ möåt àoaån söng Kim Ngûu cuä trûúác kia nöëi liïìn vúái Höì Têy vaâ chaãy vïì phûúng nam, vïì sau doâng söng naây bõ caån, àoaån söng úã khu vûåc Thõnh Liïåt thaânh möåt daãi àêìm khaá lúán. (Nhiïìu ngûúâi cho rùçng àêìm Seát xûa kia chñnh laâ àêìm Linh Àûúâng hiïån nay vò ùn thöng Thõnh Liïåt nïn goåi laâ àêìm Seát, coân úã Thõnh Liïåt xûa chó coá söng chaãy qua, khöng coá àêìm). 2

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

244

CDHN 110

374.

Huyânh kim vaån lûúång võ vi quyá Àùæc nhên nhêët ngûä thùæng thiïn kim

1

Àûâng àïí cho ngoåc naát chêu chòm Em àêy nhêët quyïët troån niïìm vúái anh. DCNTB II 55

375.

Hûâ la vui veã thïë naây Höåi naâo bùçng höåi xe dêy trùng giaâ. QHBN 165

376.

Hûâ la vui veã thïë naây Höåi naâo bùçng höåi trùng giaâ xe dêy Höm nay sum hoåp truác mai Tònh chung möåt khùæc, nghôa daâi trùm nùm Troát lúâi gùæn boá möåt hai Caâng sêu nghôa bïí, caâng daâi tònh söng. HT 334

377.

Hûãng àöng nhòn mùåt cho tûúâng Àùång töi gaá nghôa, laâm àûúâng xuöëng lïn. DCNTB II 99

378.

Hûúng trêìm bay ngoån thúm xa Kïu anh em hoãi meå giaâ coân khöng? DCBTT 222

379.

Hûäu bùçng tûå viïîn phûúng lai

2

Laåc höì quên tûã lêëy ai baån cuâng Chûä hiïëu, chûä trung laâ trung vúái meå

1

Huyânh kim vaån lûúång võ vi quyá, àùæc nhên nhêët ngûä thùæng thiïn kim: vaån laång vaâng chûa phaãi laâ quyá, àûúåc möåt lúâi noái cuãa chaâng coân hún nghòn vaâng. 2 Hûäu bùçng tûå viïîn phûúng lai, laåc höì quên tûã: nguyïn laâ möåt cêu trong thiïn “Hoåc nhi” cuãa saách “Luêån ngûä”. Troån cêu laâ: “Hûäu bùçng tûå viïîn phûúng lai, bêët diïåc laåc höì”. Coá thïí hiïíu cêu àoá möåt caách àún giaãn nhêët laâ: coá ngûúâi baån tûâ phûúng xa àïën haá laåi khöng vui mûâng û.

KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

245

Chûä nhên, chûä nghôa laâ aái vúái ên Yïu nhau bao quaãn xa gêìn. TCBD II 274 TCBD III 148, 476 THQP 22a TNPD II 92

380.

Hûäu duyïn thiïn lñ nùng tûúng ngöå Vö duyïn àöëi diïån bêët tûúng phuâng

1

Thuyïìn quyïn núä phuå anh huâng sao nïn?. HHÀN 177

381.

Hûäu khaách dûúåc maä àaáo tiïìn mön

2

Coá ngûúâi viïîn khaách giong con ngûåa vaâo. HPV 66

382.

Hûäu khaách, hûäu khaách naâng úi Hònh nhû hûäu khaách túái núi hûäu tònh. HPV 66

383.

Hûäu tònh maâ hoáa vö tònh Bú vú thên thiïëp, linh àinh nöîi chaâng. DCNTB II 57

1

Hûäu duyïn thiïn lñ nùng tûúng ngöå, vö duyïn àöëi diïån bêët tûúng phuâng: coá duyïn vúái nhau thò dêìu caách xa nghòn dùåm cuäng coá thïí gùåp nhau. Khöng coá duyïn vúái nhau thò àöëi mùåt nhau cuäng khöng gùåp gúä. 2 Hûäu khaách dûúåc maä àaáo tiïìn mön: coá khaách cûúäi ngûåa àïën trûúác cûãa.