Gs Po Napoleon Eindversie.pdf

Napoleon, rechtvaardig heerser of wrede dictator? Was Napoleon een slechte keizer of niet? En hoe werd hij toen bestempeld?

Connor van Rooij & Juno Lemstra Geschiedenis Mevrouw Loete 11/02/2019

Inleiding Dit onderzoek gaat over de manier waarop er naar Napoleon werd gekeken vroeger en nu. Dit vonden wij een interessant onderwerp: hoewel iedereen weet dat Napoleon belangrijk was, en de meesten weten ook wie hij was, maar nog lang niet iedereen weet wát hij nou precies heeft gedaan voor Europa. Dat viel ons op toen wij hem tegenkwamen en wekte de eerste interesse op voor dit onderwerp. Hoe meer wij te weten zijn gekomen over Napoleon, hoe meer wij gefascinerd werden door alles wat deze man heeft verricht in zijn korte leven, zoals het verplicht maken van achternamen, aan de rechterkant van de weg rijden en nog meer. Maar hoe reageert het volk op al die veranderingen? Hoe werd Napoleon gezien aan het einde van de achtiende en in het begin van de negentiende eeuw? En dan vooral door zijn eigen thuisland en door ons landje. Onze hoofdvraag luidt dan ook:

Wat zijn de verschillen waarop de Fransen en de Nederlanders in de tijd van Napoleon naar hem keken? Daar hebben wij ook een aantal deelvragen bij bedacht ter ondersteuning. Dat zijn de volgende vragen. Om erachter te komen in wat voor licht napoleon werd gezien, moesten we ook weten hoe de mensen keken naar de heersers die in de jaren voor Napoleon aan de macht waren. Als zij namelijk hele slechte heersers waren dan had het volk waarschijnlijk niet al te hoge standaarden voor Napoleon, hem een goede heerser stemmend. Dus de eerste van onze deelvragen is een vraag om te bepalen wat de mening was van de volkeren van Frankrijk en Nederland over de machthebbers voor Napoleon en wat de leefsomstandigheden waren. De volgende vraag gaat erover hoe groot het verschil was in het gevoerde beleid in de twee landen was. Want aangezien Napoleon zich zo opstelde als een redder voor het Franse volk zou het heel goed kunnen dat hij het Franse volk voortrok ten opzichte van het Nederlandse. De derde vraag gaat over de manier waarop Napoleon aan de macht kwam in het land. De manier waarop hij aan de macht kwam kan ook invloed hebben op de mening jegens Napoleon. Als iemand bijvoorbeeld via verkiezingen van het volk aan de macht is gekomen, zal dat veel minder onvrede teweeg brengen dan iemand die een land heeft overgenomen met geweld. Ten slotte gaat de laatste vraag over hoe Napoleon zichzelf liet afbeelden in beide landen en of er daar verschillen in waren. Omdat Frankrijk en Nederland andere landen zijn met verschillende mensen en culturen kan de ene manier van propaganda bij het ene land zeer effectief zijn maar in het andere land juist compleet in het water vallen.

1: Wat was de mening van het volk van Frankrijk en Nederland over machthebbers voor Napoleon en over de voorgaande omstandigheden? In Nederland waren de omstandigheden rond 1800 niet heel stabiel. Ons land was net uit onze eigen revolutie gekomen, de Bataafse Revolutie, en de patriotten waren aan de macht gekomen in de zogeheten Bataafse Republiek. De Bataafse Revolutie was een strijd tussen de patriotten en de prinsgezinden, en dateert eigenlijk al uit de Spaanse opstand. Toen begonnen de conflicten tussen de stadhouder en de raadspensionaris. De stadhouder kwam altijd uit de familie van de oranjes, en de raadspensionaris werd verkozen uit een groepje mannen, respectievelijk de boegbeelden van de prinsgezinden en de patriotten1. Voor de Bataafse revolutie was er bij de patriotten een steeds groter groeiende afkeer jegens de absolute macht van Stadhouder Willem V en de elite in het land, en streefden ze ernaar om de samenleving gelijker te maken. Die ideeën stonden recht tegenover die van de prinsgezinden, of Orangisten, die vonden dat Willem V wel een goede beleidvoerder was2. Tussen 1783-1787 hadden de patriotten een aantal belangrijke steden in hun macht gekregen, maar toen Frederick Willem II een leger van 25.000 man naar Nederland stuurde om hen terug te slaan, werd de macht van de Oranjes gauw weer hersteld. Maar niet voor lang, want een aantal jaar na de Franse revolutie in 1789, verklaarde Franrijk in 1793 de oorlog aan Engeland en aan Stadhouder Willem V. Nederland werd binnengevallen door een Frans leger. Deze Franse inval werd door de patriotten gezien als een bevrijding maar de prinsgezinden waren er minder blij mee. De Franse legers veroverden langzaam maar zeker heel Holland, totdat ze bij Amsterdam waren aangekomen. Daar was de burgermeesters verteld dat zij zich maar beter voordat de Fransen er waren konden aftreden, wat ze ook deden. Dus op 18 januari 1895 werd Amsterdam ingenomen door de Fransen. Een dag later werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. In mei later dat jaar werd er onderhandeld over de grenzen van de Bataafse republiek. Zij moesten een bedrag van 100 miljoen gulden schadevergoeding betalen aan de Fransen voor de bevrijding, een staand leger van 25.000 man onderhouden en de haven van Vlissingen openstellen voor Franse schepen3.

1

Koops, E. (Geen zichtbare publicatiedatum). De Patriottentijd (1781-1787) Patriotten tegen Prinsgezinden. Geraadpleegd op 05/02/2019. https://historiek.net/patriottentijd-1780-1787/70251/ 2

Van Lent, N. (Geen zichtbare publicatiedatum). Wat hebben we te danken aan Napoleon. Geraadpleegd op 06/02/2019. https://npofocus.nl/artikel/7615/wat-hebben-we-te-danken-aanNapoleon 3

Koops, E. (Geen zichtbare publicatiedatum). De Patriottentijd (1781-1787) Patriotten tegen Prinsgezinden. Geraadpleegd op 05/02/2019. https://historiek.net/patriottentijd-1780-1787/70251/

In Frankrijk ging het er ook niet heel best aan toe. Na hun revolutie gelukt was, hadden ze een tijdje een constitutionele monarchie, maar die stortte even later weer in elkaar. Toen begon de periode beter bekend als Het Terreur, wat van 1793-1799. In deze periode was Franrijk in de handen van een groep radicale revolutionairen, de Girondijnen. Onder leiding van Robespierre werd iedereen die ook maar het kleinste beetje oneens was met hun opvattingen, of zelfs als je te gematigd was, onthoofd met de guillotine. Het was dus niet een hele fijne tijd voor de Fransen dus. Vandaar ook dat de komst van Napoleon voor vele Fransen gezien werd als een redding. Het hielp in ieder geval enorm met het vergroten van zijn populariteit onder de Fransen4.

2: Waren er verschillen in het door Napoleon gevoerde beleid in Nederland en Frankrijk en zo ja, wat was hun invloed op de perceptie die mensen van Napoleon hadden? In Nederland is Napoleon eigenlijk maar een enkele keer op bezoek geweest. Dat was in 1811 toen hij de Hollandse verdedigingen ging inspecteren, omdat hij bang was voor een aanval van Engeland via Nederland. Daarvoor had Nederland eigenlijk niet heel veel met Napoleon te maken gehad, hij had namelijk eerst zijn broer Lodewijk op de troon gezet om in zijn plaats te regeren. Lodewijk was een zeer populaire koning onder het Nederlandse volk, omdat hij zich druk bezighield met het verzorgen van ons land. Hij heeft zelfs meerdere malen de bevelen van Napoleon genegeerd omdat zij slechte gevolgen zouden hebben voor de Nederlanders. Een goed voorbeeld daarvan is de boycot richting Engeland. Napoleon wilde alle handel met Engeland stoppen, omdat ze oorlog tegen elkaar voerden. Lodewijk zag daar echter de negatieve gevolgen van in en zag door zijn vingers dat Nederlandse kooplieden gewoon handel bleven voeren met Engeland. Napoleon was natuurlijk woest toen hij hierachter kwam en zette Lodewijk af. Voortaan zouden de Nederlanden ingelijfd worden bij Frankrijk en onder direct bestuur komen van Napoleon. Door deze beslissing was hij niet de populairste bestuurder, maar hij had ondertussen soort van een supercelebritystatus opgebouwd. Toen hij namelijk langskwam in 1811, was iedereen druk bezig met de voorbereidingen en was iedereen diep onder de indruk, wat ook wel te merken is aan

Jourdan, A. (Geen zichtbare publicatiedatum). BATAAFSE REVOLUTIE IN NEDERLAND. IsGeschiedenis, 2009(4). Geraadpleegd van https://isgeschiedenis.nl/longreads/bataafserevolutie-in-nederland 4

verschillende brieven die over die intochten zijn geschreven door Nederlanders5. De brief die wij gevonden hadden van Christiaan Vincken, vertelde zeer enthousiast over de komst van de keizer6. Ook het dagboek van Hendrik Ketell was positief over Napoleon wat de indruk wekt dat hij toch wel een beetje geliefd was7.

In Frankrijk was Napoleon een held. Hij had de mensen gered van het verschrikkelijke terreurbewind, en hij verbeterde ook de leefomstandigheden in Frankrijk. Hij zorgde ervoor dat de dienstplicht weer werd ingevoerd, maar in tegenstelling tot hiervoor, kon je als gewone man wel een hogere positie verwerven in het leger omdat voor Napoleon niet je afkomst belangrijk was maar hoe goed jij was in wat je deed. Dus theoretisch gezien zou een arme boer het zelfs tot generaal kunnen schoppen als hij getalenteerd genoeg was. Dit en andere dingen zoals het invoeren van algemene maten, denk aan het metriek stelsel of het wegen met kilo’s. Ook voor het verplicht maken van achternamen en aan de rechterkant van de weg rijden zorgden voor minder chaos en meer organisatie in het dagelijks leven 8 9.

5

Blessing, M. (2019, 1 januari). Robespierre en de Terreur van de Franse Revolutie. Historisch Nieuwsblad, 2016(2). Geraadpleegd van https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/44677/robespierre-en-de-terreur-van-de-franserevolutie.html 6

7

Christaan Vink (1811), Brief aan zijn vader.

Dagboek van Hendrik Ketell. Stapel, H. (Producent), (2019) Napoleon in Holland (Documentaire) Nederland, NPO. https://www.npostart.nl/Napoleon-in-holland/04-01-2019/POW_04100788 9 Prof. Dr. J. Presser. 1946. Napoleon. Elsevier Pocket Boeken. 8

3: Op welke manier kwam Napoleon aan de macht? In zowel Nederland als in Frankrijk? Frankrijk Voordat Napoleon aan de macht kwam was er onrust in Frankrijk. Na de afzetting van Lodewijk de Zestiende, de afschaffing van de monarchie, volgde een periode van terreur tot 1795, en daarna was de zogenaamde “Directoire” het hoogste gezag. Dit was een vijfkoppige regering dat een dictatoriaal bewind voerde over Frankrijk. Deze regering had een grote staatsschuld opgelopen door acht lange jaren oorlog en op het platteland werd weinig gedaan aan bandieten10. De “Directoire” was dus niet populair bij het Franse volk en bleef aan de macht door vervalste verkiezingen11. Veel mensen waren deze regering dus ook liever kwijt dan rijk. Voordat Napoleon zich begon voor te bereiden op een staatsgreep waren er al plannen van andere hooggeplaatste politici om de zittende regering omver te gooien. Om dat plan te voltrekken, hadden deze coup-plegers wel de steun nodig van het volk, vonden ze. Napoleon, die enorm populair was geworden met de verovering van Egypte, terwijl die verovering in de theaters nog als mooier werd verteld dan klopte12. Hierdoor wilden de hooggeplaatste politici die een staatsgreep wilden plegen hem er graag bij hebben. Lucien Bonaparte, Napoleons broer, was de voorzitter van een lager bestuursorgaan, genaamd 10

International School History. (2012, February 8). Napoleon's Rise to Power [Video file]. Retrieved February 9, 2019, from https://www.youtube.com/watch?v=LquhSEdVfK8 (44minuten) 11 Jerome Blum, Rondo Cameron en Thomas G. Barnes, The European World - A History (2e uitgave 1970) p. 488. 12 Bron 10(40 minuten)

Raad van Vijfhonderd. Vanuit deze voorzitterspositie kon hij makkelijk dit parlement overtuigen om te stemmen voor een compleet nieuwe bestuursvorm, het consulaat. Hier was er maar één consul, die grootse macht had. Om de coup legitiem te laten lijken, was het voor de Raad van Vijfhonderd nodig dat ieder lid een nieuwe eed zou afleggen, trouw aan de nieuwe regering. Na een paar uur duurde het voor Napoleon te lang, en hij ging met een aantal andere militairen naar binnen, omdat hij de raad wilde toespreken. De bajonetten ziende, ontstond er een enorme opschudding bij de leden van het parlement. Veel riepen er: “Ze proberen de regering omver te werpen!”, waarmee ze doelden op Napoleon. Op dat moment zag Lucien, Napoleons broer, dat de situatie uit de hand dreigt te lopen, en hij loopt naar Napoleon, terwijl hij zijn zwaard trekt. Terwijl hij deze richt op Napoleon, zegt hij: “Ik zou hem hier ter plekke doden als ooit tegen de principes “Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap” was ingegaan”. Dit zorgde ervoor dat het parlement rustig werd, en Napoleon was gered13. Napoleon werd dus een van de nieuwe consuls van het nieuwe consulaat. Aanvankelijk was het de bedoeling dat het nieuwe consulaat drie consuls zou hebben, maar Bonaparte had de andere twee er in binnen een paar weken uitgebonjourd. Ook zorgde hij voor een nieuwe grondwet, waarin Napoleon Bonaparte, de titel eerste consul kreeg. Na deze machtsgreep zou de man hebben gezegd: “De Revolutie is ten einde, ik ben de revolutie.” Al met al leek dit dus op een positieve ontwikkeling voor het Franse volk. Napoleon werd gezien als een verstandig man en gaf een succesvoller vooruitzicht dan de Directoire, die al langere tijd door gebrek aan resultaat een slecht beeld had gekregen bij het Franse volk.

Nederland De tijd na de gouden eeuw was een barre tijd voor Nederlanders, ze verloren oorlogen en er waren veel werklozen. De machthebbers kregen de schuld, van een groep die zich de Patriotten noemden (Vaderlandslievenden). Zij vormden allerlei vrijkorpsen waarover de stadhouder Willem V geen gezag had. Uit angst voor deze korpsen vluchtte deze stadhouder naar Pruisen. Willems vrouw, die ook de zuster was van de Pruisische koning, heeft toen aan haar broer hulp gevraagd. Hierop reagerend stuurde Frederik Willem II, koning van Pruisen, destijds een van de machtigste landen van Europa, een leger van vijfentwintigduizend man naar Nederland. Dit gebeurde twee jaar voor de Franse revolutie, in 1787 dus. Twee jaar later brak de revolutie in Frankrijk uit. De hoop die hierdoor bij de Patriotten gegenereerd werd, was terecht: vijf jaar later kwam een Frans leger het Bataafse leger van de Patriotten te hulp. Terwijl Nederland nog veroverd werd door “Revolutionairen”, zoals ze genoemd wilden worden, sprak de eerste Frans republiek zijn steun voor de Bataafse republiek. De combinatie van de Patriotten en de Fransen wonnen in een jaar het Nederlandse gebied van de gecombineerde Britse-Hessische-Hannoverse-Staatse geallieerde 13

Bron 10 Youssef, A. (2012, February 8). Napoleon's Rise to Power [Citaat] (44 minuten)

troepenmacht. Opvallend is dat Amsterdam geweldloos is veroverd, doordat de directie van de stad werd afgezet. Er waren dan ook geen plunderingen14. De verovering gebeurde met tachtigduizend man, dier, zo werd besloten in de Nationale conventie, soldij moest worden betaald door de Bataafse republiek. Dit kwam neer op een schuld van honderd miljoen gulden aan de Franse republiek. Hoewel er in het verdrag van Den Haag door Frankrijk erkend werd dat de Bataafse republiek onafhankelijk was, trok Napoleon, toen hij de keizer van de Fransen werd, zich daar niks van aan. Voor de tot keizer kroning was al een tot tweehonderdduizend oplopend aantal van Franse soldaten in de Bataafse republiek gestationeerd, terwijl er was afgesproken dat slechts vijfentwintigduizend man het land zouden bezetten. Toen Napoleon in Frankrijk aan de macht kwam, kon hij desondanks de onafhankelijkheid van Nederland makkelijk de staatsvorm wijzigen. Eerst bracht hij hier het eenhoofdige leiderschap in, en een jaar later zette hij zijn broer, Lodewijk Napoleon op de troon. Dit alles terwijl Nederland officieel onafhankelijk bleef. Napoleon Bonaparte bemoeide zich wel veel met het Nederlandse bereid. Tot ergernis van Lodewijk mochten Nederlanders geen handel meer drijven met Engelsen, en er was ook nog een immense schuld voor de “bevrijding” die Nederland aan Frankrijk moest betalen. Lodewijk kreeg medelijden met de Nederlanders, en moest kiezen tussen trouw zijn aan zijn broer en trouw zijn aan zijn onderdanen. Napoleon vond uiteindelijk dat Lodewijk veel te slap was jegens het Nederlandse volk en ontsloeg zijn broer, waarna hij Nederland Koning Lodewijk Napoleon Bonapart van Nederland

14

Geschiedenis van Overijssel 1795 - 1847. Provincie Overijssel (11 oktober 2011) Gearchiveerd op 9 juli 2014. Geraadpleegd op 10 Februari 2019.

annexeerde en bij het Franse rijk voegde. Hierdoor werd hij dus keizer van zowel Nederland als Frankrijk. Desondanks werd er een nieuwe prins-stadhouder benoemd.

4: Waren er verschillen in Napoleons propaganda in Frankrijk en Nederland?

Frankrijk In Frankrijk werden de daden van Napoleon al geprezen vóórdat hij keizer werd van de Fransen15. Er werd in de Franse theaters bijvoorbeeld verteld over de glorieuze overwinning van Napoleon op de Egyptenaren, die in werkelijkheid niet zo glorieus was. Hij moest namelijk, omdat de Engelsen zijn vloot hadden vernietigd, zonder leger terugkeren. Dit was een militaire ramp voor Frankrijk. Maar, omdat het Franse eenheidsgevoel iets nodig had om te aanbidden maakten de theaters er een glorieuze overwinning van. Zo gebeurde het dat, toen Napoleon aankwam bij de Franse kust, hij verassend genoeg als een held onthaald werd. Dit gaf hem ongelofelijk veel zelfvertrouwen en zorgde ervoor dat hij dacht dat het zijn lot was om grootse dingen te bereiken. Dit dacht het Franse volk ook. Toen Napoleon aan de macht kwam werd er natuurlijk ook gedaan aan propaganda. Deze propaganda, voornamelijk in de vorm van niet objectieve kranten werd in eerste instantie in Italië gebruikt om het moraal van het leger omhoog te brengen. Ze waren bedoeld voor bij het front. Voor Franse soldaten om meer wilskracht te creëren en bij de Italiaanse soldaten om angst te veroorzaken. Later werd dit middel ook gebruikt om populariteit te winnen bij het Franse volk. Op de Franse munten werd bijvoorbeeld Napoleons hoofd gezet, om de aanzien van het volk te krijgen. Ook werd er verslag gedaan van de gewonnen veldslagen in tijdschriften16. Hierin werden zijn successen overdreven, waardoor het Franse volk een nog positiever beeld over de keizer kreeg. Ook gebruikte hij kranten zoals Le Courrier de l'Armée d'Italie, La France vue de l'Armée d'Italie, Journal de Bonaparte et des hommes vertueux, Journal de Malte, Courier de l'Égypte, and La Décade Égyptienne, die in zijn persoonlijk bezit waren om het moraal van zijn leger op te peppen17. 15

16

Bron 1 (39 minuten)

Hunt, Lynn (1984). Politics, Culture, and Class in the French Revolution. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-05204-8. 17 Gutenberg, E. (n.d.). The Genesis of Napoleonic Propaganda: Introduction. Retrieved February 10, 2019, from http://www.gutenberg-e.org/haw01/haw01.html

Al met al zorgde deze image-boosters ervoor dat hij voor de Fransen veel beter scheen dan hij misschien voor ze was. Hij heeft namelijk voor veel gesneuvelde soldaten gezorgd, die als hij niet zo belust was op land waarschijnlijk niet zouden hoeven sterven. Dit zou zijn populariteit bij de Fransen sterk verminderen, aangezien niemand liever een gesneuveld familielid heeft. Nederland In Nederland werd er minder de grootheid van Napoleon gepropageerd dan in Frankrijk. Desondanks was het volk wel enorm onder de indruk van de man. Toen hij oktober 1811 de troepen en militaire diensten van zijn noordelijke leger ging aanschouwen, keek heel Nederland vol ontzag naar hem. Christiaan Vincken, een hele normale jongen, heeft tijdens die komst van Napoleon naar Nederland een stuk geschreven over zijn ervaring met de keizer. Hij schreef in een brief naar zijn vader: “Opwindende dingen zijn gebeurd. Niemand durfde het te geloven. Keizer Napoleon op doorreis van Frankrijk naar Amsterdam, en het mooiste is dat ik op de dijk vanuit Hagestijn mijn plaats had ingenomen waarvandaan ik de stoet vanuit de verte zag aankomen. Welnu geliefde vader, daar gaan we dan: de indrukwekkende stoet werd voorafgegaan door een detachement gardes d’infanterie, en daarachter, in schitterende kleuren een koor garde donneur, daarna grote groepen fraai uitgedoste soldaten, zover als het oog reikte, zag je de stoet aankomen. Het ritmische geluid van paardenhoeven zorgde voor prachtige begeleiding. En toen, achter de cavalaristen, opeens, de koets met keizer Napoleon en keizerin Marie-Louise. Wilt u dat geloven vader, dat er een siddering door mijn lijf trok? Ik probeer steeds weer dat beeld voor ogen te krijgen. Ik dacht dat de keizer een zwaaiende beweging maakte, maar het ging allemaal snel voorbij. Het is zo’n vreemd idee dat de machtigste man op aarde op een meter langs je scheert. Snapt u mijn opwinding, vader? Wilt u geloven, lieve vader, dat de mensen langs de kant even op adem moesten komen toen de stoet voorbij was? Het was alsof we in een roes verkeerden. Ik had het idee dat ik nog nooit zo dicht bij de macht was geweest. Er was wel een smet op de hele tocht: het was gemeen weer, met regen en windvlagen. De wegen waren bijna onbegaanbaar van de modder. De modderspatten hadden hun sporen achtergelaten op al die schitterende uniformen. Het moet voor al die hoge militairen gruwelijk geweest zijn door dat modderige land te trekken. Zij zullen het in Frankrijk wel heel anders gewend zijn.18” Toen Napoleon langsreed, moest het Nederlandse volk dus even bijkomen, in zulk hoog aanzien plaatsten ze hem. Dit kwam dus niet alleen door de propaganda in Nederland, maar meer door geruchten overgewaaid vanuit Frankrijk en andere landen . Dit is natuurlijk ook een vorm van propaganda. Desondanks de verminderde hoeveelheid propaganda in Nederland, was ook hier Napoleon een zeer beruchte man.

18

Bron 6

Conclusie Uiteindelijk zijn we tot de conclusie gekomen dat Napoleon er heel veel aan heeft gedaan om zijn populariteit te verhogen. Dit is een truc die hij geleerd had als generaal in het Franse leger. Zijn poging wierpen vruchten af, want Napoleon was tot de veldtocht naar Rusland enorm populair bij het Franse volk. Ook in Nederland stond hij hoog in aanzien bij mensen. Hij werd, door succesvolle propaganda, zelfs in koninkrijk Holland gezien als de machtigste man van de wereld. De vraag of dit ook terecht was, blijken we negatief te beantwoorden. Hij is namelijk in Nederland aan de macht gekomen om een aantal regels in te stellen die ervoor zorgden dat Nederlanders het moeilijker kregen, zoals het boycotten van Engelse handel. In Frankrijk was hij immens populair, en hoewel hij veel sucessen bezorgde, zorgde hij er ook voor dat er veel soldaten sneuvelden in Rusland, wat eigenlijk niet nodig was geweest. Natuurlijk was dit niet goed voor zijn populariteit. Er werd dus naar ons onderzoek meer met ontzag en respect gekeken naar Napoleon in Frankrijk en in Nederland werd de man meer gezien als een machtig en bekend man. Een klein verschil, maar dit is ons opgevallen. Verder zijn er vooral veel overeenkomsten. In beide landen was zijn populareit en bekendheid vooral te danken aan zijn militaire supireuriteit en niet zozeer wat hij het land leverde.

Discussie

Een belangrijk discussiepunt voor dit onderzoek zou de hoofdvraag zelf kunnen zijn. Uiteindelijk is het namelijk lastig te bewijzen hoe het volk over hem dacht. Ook had iedereen wel een andere mening over hem. Wat wel te achterhalen is, en waardoor je dichter in de buurt komt bij het antwoord op de hoofdvraag, zijn vragen zoals: “Wat was Napoleons beleid?” Of “Wat werd er gedaan om het volk te winnen?”. Om een beter beeld te geven van de hoofdvraag, hebben we dit dus ook gedaan. Ook zou je kunnen discussieren over de vraag: Frankrijk of Nederland. Dan zou je het vooral kunnen hebben over de situatie, die in beide landen verschillend is. Zo is Napoleon een Fransman, en geen Nederlander. Ook was Napoleon maar voor korte tijd in Nederland. Zo is het dus lastiger te oordelen over het verschil tussen hoe Fransen over hem dachten en Nederlanders. Ook waren Nederlanders misschien veel minder bezig met Napoleon dan Fransen. In Frankrijk werd hij gezien als een belangrijk icoon, terwijl hij in Nederland meer als een verre legende werd aanschouwd.

De bronnen [1] Koops, E. (Geen zichtbare publicatiedatum). De Patriottentijd (1781-1787) Patriotten tegen Prinsgezinden. Geraadpleegd op 05/02/2019. https://historiek.net/patriottentijd1780-1787/70251/ Hieruit kan je de voorgeschiedenis en de oorzaak van de ruzie tussen de patriotten en prinsgezinden lezen. Dit artikel komt weer van een bekende geschiedenissite. voor informatie hebben ze ook nog de website van het rijksmuseum gebruikt. Deze bron is dus wel betrouwbaar. (Secundair) [2] Van Lent, N. (Geen zichtbare publicatiedatum). Wat hebben we te danken aan Napoleon. Geraadpleegd op 06/02/2019. https://npofocus.nl/artikel/7615/wat-hebben-we-te-dankenaan-Napoleon Dit is een bron over dat het beleid van Napoleon. Het gaat erover wat hij ons heeft gebracht wat Nederlanders daaraan hebben. We hopen ook een mening van Nederlanders uit die tijd te vinden. Dit artikel is geschreven door de medewerkers van NPOFocus. Je zou dus kunnen aannemen dat het artikel vrij betrouwbaar is, behalve dat er geen bronnen vermeld staan. We weten dus niet waar zij hun informatie vandaan hebben. (Secundair) [3] Bron 1

[4] Jourdan, A. (Geen zichtbare publicatiedatum). BATAAFSE REVOLUTIE IN NEDERLAND. IsGeschiedenis, 2009(4). Geraadpleegd van https://isgeschiedenis.nl/longreads/bataafserevolutie-in-nederland Hieruit kan je de loop van de Bataafse Revolutie opmaken. Er staat geen bronnenlijst vermeld, maar door het artikel heen staan wel verscheidene bronnen verwerkt in de tekst, waaronder primaire bronnen als lijsten uit die tijd. (Secundair) [5] Blessing, M. (2019, 1 januari). Robespierre en de Terreur van de Franse Revolutie. Historisch Nieuwsblad, 2016(2). Geraadpleegd van https://www.historischnieuwsblad.nl/nl/artikel/44677/robespierre-en-de-terreur-van-defranse-revolutie.html Dit artikel gaat over de Franse revolutie en beschrijft hier die in zijn gang is gegaan. Ook wordt er beschreven wat er na de revolutie gebeurd. Het is een artikel geschreven door een journalist van het Historisch Nieuwsblad, wat een prestigieus tijdschrift is. Het is dus een te vertrouwen bron. (Secundair) [6] Christaan Vink (1811), Brief aan zijn vader. Dit is een brief van een hele normale jongen die langs de weg stond toen Napoleon langskwam, aan zijn vader. Het laat zien hoe er werd gedacht over Napoleon in Nederland. C. Vink beschrijft hier dat nadat Napoleon langs was gekomen alle mensen die hem hadden gezien even moesten bijkomen. Dit laat zien hoe erg het Nederlandse volk onder de indruk was van de man. (Primair) [7] Dagboek van Hendrik Ketell. Hij heeft over 23 jaar, van 1793 tot 1816 de Frans tijd in Utrecht nauwkeurig beschreven. Het is een zeer nauwkeurig bijgehouden dagboek wat voor zover wij weten de loop van die tijd zeer goed naloopt. (Primair) [8] Stapel, H. (Producent), (2019) Napoleon in Holland (Documentaire) Nederland, NPO. https://www.npostart.nl/Napoleon-in-holland/04-01-2019/POW_04100788 Dit is een documentaireserie over Napoleon in Nederland. Er wordt gepraat over wat hij hier heeft gedaan en hoe zijn aanwezigheid in Nederland werd ervaren. Deze documentaire is zeer betrouwbaar, omdat er veel verschillende bronnen zijn gebruikt, waaronder fysieke plaatsen, brieven of dagboeken uit die tijd. (Secundair) [9] Prof. Dr. J. Presser. 1946. Napoleon. Elsevier Pocket Boeken. Dit is een boek geschreven door Prof. Dr. J. Presser. Hij was hoogleraar in de Geschiedenis aan de UvA en heeft meerdere historische werken geschreven allerlei belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis. Ook is er voor dit boek veel intensief onderzoek gedaan. (Secundair)

[10] International School History. (2012, February 8). Napoleon's Rise to Power [Video file]. Retrieved February 9, 2019, from https://www.youtube.com/watch?v=LquhSEdVfK8 (44minuten) Dit is een documentaire van International School history. Het gaat over de opkomst van Napoleon en hoe hij aan de macht kwam. Het lijkt een hele degelijke bron, aangezien er veel deskundigen aan het woord komen. Natuurlijk kunnen die deskundigen een beetje overdrijven in zo’n documentaire, maar voor de feiten die in dit onderzoek gebruikt zijn lijkt het niet van toepassing. Op dit punt in de documentaire wordt verteld hoe bandieten over het platteland van Frankrijk de boed onveilig maakten. Er wordt nog vaker naar deze bron verwezen. (Secundair) [11] Jerome Blum, Rondo Cameron en Thomas G. Barnes, The European World - A History (2e uitgave 1970) p. 488. Dit is een in 1960 gepubliceerd naslagwerk dat 1100 pagina’s kent. Het geeft informatie over Europa vanaf de renaissancistische tijd. Om alleen de feiten te verzamelen is dit een geschikte bron. Er wordt op pagina 488 geschreven dat Amsterdam ongeplundert was gebleven. (Secundair) [12] Bron 10(40 minuten) Dit is dezelfde bron als bron 1, maar een ander deel van de bron. In dit deel van de bron wordt namelijk verteld over hoe er in de theaters werd overdreven over de overwinning van Napoleon, om een publieke held te creëeren. Hier maakte Napoleon dankbaar gebruik van. (Secundair) [13] Bron 1 Youssef, A. (2012, February 8). Napoleon's Rise to Power [Citaat] (44 minuten) Dit is nogmaals dezelfde bron als de eerste, maar nogmaals een andere citaat van de bron. Hier verteld A. Youssef, een deskundige op het gebied van de Napoleonistische tijd over de coup van Napoleon in de Raad van Vijfhonderd. Hij zegt dat, terwijl Napoleon de raad binnenstormend wordt aangevallen, de broer van Napoleon hem, om hem te redden een zwaard op hem richt en zecht: “Als hij een keer de principes “Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap” had geschonden, had ik hem ter plekke gedood!” Aangezien A. Youssef een deskundige is zouden we hem hier kunnen vertrouwen. Ook zeggen andere bronnen zoals Wikipedia het. Het kan natuurlijk altijd een legende zijn geweest, maar die zijn ook niet helemaal uit de duim gezogen. (Secundair) [14] Geschiedenis van Overijssel 1795 - 1847. Provincie Overijssel (11 oktober 2011) Gearchiveerd op 9 juli 2014. Geraadpleegd op 10 Februari 2019. Dit is een Overijssels Archief gearchiveerd op archive.org. Er staat in deze bron dat de Nederlandse revolutie ook wel de fluwelen revolutie wordt genoemd, omdat er nauwelijks bloedvergieten was. Dit was dus ook het geval in Amsterdam waar er dus geen plunderingen waren. De bron is door de regering opgesteld en, hoewel regeringen regeringen ook onwaarheden kunnen vertellen, lijkt dit een feitelijke bron. (Secundair)

[15] Bron 1 (39 minuten) Dit is wederom dezelfde bron als bron 1. DIt gaat erover dat Napoleon, na zijn militaire afgang, tegen zijn verwachting in enorm geprezen werd bij zijn aankomst in Frankrijk. Zijn campagne in Egypte werd, volgens deze bron, als een glorieuze overwinning beschreven. Eigenlijk was zijn campagne in Egypte een militaire afgang. Doordat de Engelse zeemacht Napoleons aangemeerde Franse vloot had vernietigd tijdens zijn campagne, konden de Franse legers niet terug naar Frankrijk. En dat terwijl Engeland en Oostenrijk de oorlog hadden verklaard aan het Franse land. (Secundair) [16] Hunt, Lynn (1984). Politics, Culture, and Class in the French Revolution. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. ISBN 0-520-05204-8. Dit naslagwerk was onderdeel van een promovatieonderzoek van Lynn Hunt. Ze is er op gepromoveerd, dus wat de legitimeit van de universiteit waar ze promoveerde betreft, zou het wat moeten zeggen over de kwaliteit van deze bron. Ze vertelt in deze bron over de meerdere tijdschriften die Napoleon in het persoonlijke bezit had, die hij gebruikte om zijn slagen voor hem positief te beinvloeden. (Secundair) [17] Gutenberg, E. (n.d.). The Genesis of Napoleonic Propaganda: Introduction. Retrieved February 10, 2019, from http://www.gutenberg-e.org/haw01/haw01.html Dit is een onderzoek dat geen auteur heeft. Dit is op E-gutenberg vrij normaal. Door de grote hoeveelheid bronnen die in dit document document aanwezig zijn is het nog steeds betrouwbaar. Toch is de site e-Gutenberg opgenomen in het bronnenbestand van dit onderzoek, omdat we het hebben gebruikt voor het vinden van andere bronnen. Er wordt in dit document verteld hoe Napoleon zijn tijdschriften gebruikte om de moraal van zijn mannen te versterken. (Secundair) [18] Bron 6

Evaluatie

Om dit onderzoek te evalueren, zouden de auteurs willen zeggen dat ze erg hebben genoten van het schrijven van het onderzoek. In het begin was het nog zoeken naar aanknopingspunten en vroegen ze zichzelf af: “Waar moeten we in hemelsnaam beginnen?”. Na een tijd bronnen bestuderen en door andere manieren zoals documentaires te kijken was het gemakkelijk om in de stof te komen. Eenmaal op dit punt was het niet moeilijk om te beginnen met schrijven. Eerst begonnen ze met het beantwoorden van de deelvragen, en daarna de conclusie en de inleiding. De opzet van het onderzoek was natuurlijk al gemaakt en dat werd als een steun gebruikt bij het maken van het onderzoek. De samenwerking tussen de onderzoekers verliep goed, hoewel ze wel tweemaal een voorblad hadden gemaakt. Deze twee zagen er bijna hetzelfde uit. Allebei hadden ze een foto van Napoleon en dezelfde titel. De onderzoekers hebben niet geprobeerd om in dezelfde stijl te schrijven,

dat ervoor heeft gezorgd dat je een verschil kan zien over wie wat heeft geschreven. Dit is alleen maar natuurlijk. Ook hebben de onderzoekers geprobeerd voor een publiek te schrijven dat nog weinig wist van de Napoleontische tijd.