TiÕt: 1
Ngµy so¹n:
28/08/2008 Ngµy gi¶ng: C1: 6/09/08 C2: 29/08/08 C3: 6/09/08
C4:
PhÇn I : kü thuËt ®IÖn tö
Bµi 1, 2:
Ch¬ng I: linh kiÖn ®IÖn tö
Më ®Çu, C¸c linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cuén c¶m
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc tÇm quan träng vµ triÓn väng ph¸t triÓn cña ngµnh kÜ thuËt ®iÖn tö trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. - BiÕt ®îc cÊu t¹o, kÝ hiÖu, sè liÖu kÜ thuËt vµ c«ng dông cña c¸c linh kiÖn: ®iÖn trë, tô ®IÖn, cuén c¶m. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi1,2 SGK. - Mét sè vÝ dô thùc tÕ liªn quan ®Õn bµi gi¶ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Mét sè h×nh vÏ hoÆc s¬ ®å miªu t¶ vÞ trÝ cña kÜ thuËt ®iÖn tö trong s¶n xuÊt. - Mét sè thiÕt bÞ ®iÖn tö d©n dông ®Ó HS ®îc tiÕp xóc, nhËn xÐt vµ sö dông. - Tranh vÏ h×nh 2.2; 2.4; 2.6 SGK - VËt mÉu: C¸c ®iÖn trë c«ng suÊt nhá, c«ng suÊt lín, cè ®Þnh, biÕn ®æi. - C¸c lo¹i tô ®IÖn, cuén c¶m. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß)
I/ TÇm quan träng cña kÜ Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu tÇm thuËt ®iÖn tö trong s¶n xuÊt quan träng cña kÜ thuËt ®iÖn vµ ®êi sèng. tö trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. 1. §èi víi s¶n xuÊt GV: Miªu t¶ vÞ trÝ KT§T trong KT§T ®· ®¶m nhiÖm chøc s¶n xuÊt b»ng mét sè h×nh vÏ, n¨ng ®iÒu khiÓn vµ tù ®éng ho¸ -1 -
cho HS xem mét sè thiÕt bÞ ®iÖn tö d©n dông. HS: Quan s¸t, tiÕp xóc, nhËn xÐt. GV: NhÊn m¹nh vai trß cña KT§T ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng HS: ®äc SGK GV: Nªu ra nhiÒu dÉn chøng cô thÓ trong nhiÒu lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ®Æt c©u hái: Em h·y kÓ c¸c øng dông cô thÓ cña KT§T trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng mµ em biÕt? HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: KÕt luËn. HS: Ghi tãm t¾t vµo vë. Ho¹t ®éng 2: Tr×nh bµy triÓn väng cña kÜ thuËt ®iÖn tö.. GV: Nªu nh÷ng dÉn chøng cô thÓ vµ lÇn lît theo thêi gian cña sù ph¸t ngµnh KT§T HS: §äc s¸ch GV: §a ra c©u hái: Em cã thÓ nªu ra nh÷ng dÉn chøng cô thÓ ®Ó chøng minh sù ph¸t triÓn ngµnh KT§T? HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: Tãm t¾t vµ kh¼ng ®Þnh KT§T lµ bé n·o cho c¸c thiÕt bÞ, c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
(Bµi 2:
c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµm xuÊt hiÖn nhiÒu c«ng nghÖ míi, lµm t¨ng n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm. 2. §èi víi ®êi sèng KT§T cã vai trß n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng con ngêi.
II/ TriÓn väng cña kÜ thuËt ®iÖn tö KT§T ®· vµ ®ang ph¸t triÓn nh vò b·o. Tõ nh÷ng ph¸t minh, chÕ t¹o ra b¸n dÉn, IC, vi xö lÝ, kÜ thuËt sè, m¸y tÝnh ®iÖn tö…. Trong t¬ng lai KT§T sÏ ®ãng vai trß lµ bé n·o cho c¸c thiÕt bÞ, c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhê KT§T mµ cã thÓ chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ ®¶m nhiÖm ®îc c¸c c«ng viÖc mµ co ngêi kh«ng thÓ trùc tiÕp lµm ®îc. Nhê KT§T mµ c¸c thiÕt bÞ sÏ thu nhá thÓ tÝch, gi¶m nhÑ träng lîng vµ chÊt lîng ngµy cµng cao.
C¸c linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cuén c¶m)
Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ ®iÖn trë, tô ®iÖn , cu«n c¶m GV: dïng vËt mÉu ®èi chiÕu víi tranh vÏ kÝ hiÖu giíi thiÖu cÊu t¹o 3 linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cuén c¶m.
I/ §iÖn trë (R). 1.CÊu t¹o, kÝ hiÖu, ph©n lo¹i, c«ng dông * Ph©n lo¹i theo: - C«ng suÊt: C«ng suÊt nhá, c.suÊt lín. - TrÞ sè cè ®Þnh hoÆc trÞ sè 2 -
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß)
-
Chia líp thµnh 6 nhãm, yªu cÇu mçi nhãm t×m hiÓu ®Ó nªu ®îc c«ng dông, ph©n lo¹i, kÝ hiÖu vµ c¸c sè liÖu kÜ thuËt cña c¸c linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cuén c¶m.: Nhãm1: Nªu c«ng dông ph©n lo¹i, kÝ hiÖu ®iÖn trë. Nhãm2: Nªu c¸c sè liÖu kÜ thuËt cña ®iÖn trë Nhãm3: Nªu c«ng dông ph©n lo¹i, kÝ hiÖu tô ®iÖn. Nhãm4: Nªu c¸c sè liÖu kÜ thuËt cña tô ®iÖn Nhãm5: Nªu c«ng dông ph©n lo¹i, kÝ hiÖu cu«n c¶m. Nhãm6: Nªu c¸c sè liÖu kÜ thuËt cña cuén c¶m HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµo b¶ng phô GV: Tæng hîp ý kiÕn, gi¶i thÝch,bæ sung vµ kÕt luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë.
biÕn ®æi (biÕn trë, chiÕt ¸p) - TrÞ sè ®iÖn trë thay ®æi: + §iÖn trë nhiÖt. + §iÖn trë biÕn ®æi theo ®iÖn ¸p. + Quang ®iÖn trë. * KÝ hiÖu: SGK * C«ng dông: ®Ó h¹n chÕ hoÆc ®iÒu chØnh d.®iÖn vµ ®Ó ph©n chia ®. ¸p trong m¹ch. 2. C¸c sè liÖu kÜ thuËt cña ®iÖn trë. a) TrÞ sè ®iÖn trë (R): Lµ con sè cho ta biÕt møc ®é c¶n trë d®iÖn cña ®iÖn trë. §¬n vÞ ®o: Ω , KΩ , MΩ b) C«ng suÊt ®Þnh møc: Lµ c«ng suÊt tiªu hao trªn ®trë mµ nã cã thÓ chÞu ®ùng ®îc trong thêi gian dµi kh«ng bÞ qu¸ nãng, ch¸y, ®øt. §¬n vÞ: o¸t (W) II/ Tô ®iÖn 1.CÊu t¹o, kÝ hiÖu, ph©n lo¹i, c«ng dông GV: Cã thÓ tæng hîp theo c¸ch * Ph©n lo¹i:Tô giÊy, tô mica,tô kÎ b¶ng sø, tô nil«ng,tô dÇu,tô ho¸ * KÝ hiÖu: SGK * C«ng dông: ng¨n c¸ch dßng C¸c linh kiÖn §iÖn Tô Cuén ®iÖn mét chiÒu vµ cho d. ®iÖn trá ®iÖ c¶m xoay chiÒu ®i qua. Néi dung n 2. C¸c sè liÖu kÜ thuËt cña tô cÇn tr×nh ®iÖn. bµy a) TrÞ sè ®iÖn dung (C): Nãi 1. C«ng dung 2. Ph©n lo¹i lªn kh¶ n¨ng tÝch luü n¨ng lîng 3. KÝ hiÖu ®iÖn trêng cña tô khi cã ®iÖn 4. C¸c sè liÖu ¸p ®Æt lªn hai cùc cña nã. kÜ thuËt §¬n vÞ ®o: Fara (F), µF, nF, pF b) §iÖn ¸p ®Þnh møc (Uddm): Lµ trÞ sè ®iÖn ¸p lín nhÊt cho phÐp ®Æt lªn hai ®Çu cña tô ®iÖn mµ vÉn an toµn, kh«ng bÞ ®¸nh thñng. III/ Cu«n c¶m -3 -
1. CÊu t¹o,kÝ hiÖu, ph©n lo¹i,c«ng dông * Ph©n lo¹i: SGK * KÝ hiÖu: SGK * C«ng dông: dÉn dßng mét chiÒu, chÆn dßng ®iÖn cao tÇn vµ khi m¾c phèi hîp víi tô h×nh thµnh m¹ch céng hëng. 2. C¸c sè liÖu kÜ thuËt cña cuén c¶m. a) TrÞ sè ®iÖn c¶m (L): Nãi lªn kh¶ n¨ng tÝch luü n¨ng lîng tõ trêng cña cuén c¶m khi cã d.®iÖn ch¹y qua §¬n vÞ ®o: Henri (H), mH, µH b) HÖ sè phÈm chÊt (Q): ®Æc trng cho tæn hao n¨ng lîng trong cuén c¶m. Q = 2πfL/r (r ®iÖn trë thuÇn) Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 3 SGK, chuÈn bÞ thùc hµnh
TiÕt: 2
Ngµy so¹n:
07/09/2008 C1:
Ngµy gi¶ng: C2: C3:
Bµi 3: Thùc hµnh C¸c linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cuén c¶m I/ Môc tiªu: -4 -
C4:
D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - NhËn biÕt vÒ h×nh d¹ng, th«ng sè cña c¸c linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cu«n c¶m. - §äc vµ ®o sè liÖu kÜ thuËt cña c¸c linh kiÖn ®iÖn trë, tô ®iÖn, cu«n c¶m. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 2SGK vµ nghiªn cøu bµi 3SGK - Lµm thö bµi thùc hµnh, ®iÒn vµo b¸o c¸o tríc khi híng dÉn cho HS.. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - §ång hå v¹n n¨ng 1 chiÕc - C¸c lo¹i ®iÖn trë: 20 chiÕc gåm c¸c ®iÖn trë cã trÞ sè tõ 100Ω ®Õn 470Ω - C¸c lo¹i tô ®iÖn: 10 chiÕc gåm tô giÊy, tô sø, tô hãa - C¸c lo¹i cuén c¶m: 6 chiÕc gåm lâi kh«ng khÝ, lâi s¾t tõ, lâi Ferit. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4………… ……
2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) I/Mét sè kiÕn thøc liªn quan. Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu mét sè 1. Qui íc vÒ mµu ®Ó ghi vµ kiÕn thøc cã liªn quan ®äc trÞ sè ®iÖn trë. GV: Gîi ý cho HS «n l¹i kiÕn thøc Theo qui íc c¸c vßng mµu s¬n bµI 2 vµ híng dÉn qui íc vÒ trªn ®iÖn trë: mµu trªn ®iÖn trë. HS: §äc SGK vµ quan s¸t h×nh 3.1 SGK 1 2 3 4 GV: NhÊn m¹nh qui ®Þnh v¹ch mµu, híng dÉn lµm vÝ dô minh - Vßng thø nhÊt chØ ch÷ sè häa. thø nhÊt HS: Lµm vÝ dô trong SGK - Vßng thø hai chØ ch÷ sè thø hai - Vßng thø ba chØ c¸c con “sè kh«ng” ®Æt tiÕp sau hai ch÷ sè trªn. - Vßng thø t chØ møc sai sè -5 -
GV: Giíi thiÖu mét sè kiÕn thøc (SGK) liªn quan. 2. §Þnh luËt «m HS: T×m hiÓu kiÕn thøc. U = R.I GV: KÕt luËn. I = U/R ; R = U/I HS: Ghi tãm t¾t vµo vë. 3. Dung kh¸ng cña tô ®iÖn: Xc = Ho¹t ®éng 2: Quan s¸t nhËn biÕt vµ ph©n lo¹i c¸c linh kiÖn GV: Ph¸t dông cô, vËt liÖu cho tõng nhãm HS. - Híng dÉn HS quan s¸t h×nh d¹ng, ®Æc ®iÓm bªn ngoµi ®Ó ph©n lo¹i c¸c linh kiÖn. - C¸ch ®äc c¸c trÞ sè ®iÖn trë mµu. - C¸ch ®äc vµ gi¶i thÝch sè liÖu kÜ thuËt trªn tô ®iÖn. Ho¹t ®éng 3: : Cho HS lµm thùc hµnh theo bíc 2 GV: Giíi thiÖu vÒ ®ång hå v¹n n¨ng, cho HS thùc hµnh vÒ c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó ®o trÞ sè ®iÖn trë. HS: Lµm thùc hµnh theo bíc2.
4. C¶m kh¸ng cña cuén c¶m: XL = II/ C¸c ho¹t ®éng thùc hµnh Bíc1. Quan s¸t nhËn biÕt vµ ph©n lo¹i c¸c linh kiÖn.
Bíc2: Chän 5 ®iÖn trë mµu. LÇn lît lÊy ra tõng ®iÖn trë ®Ó ®äc trÞ sè vµ ®o trÞ sè b»ng ®ång hå, ®iÒn vµo b¶ng 01
Ho¹t ®éng 4: Cho HS lµm thùc hµnh theo bíc 3 Bíc3: Chän 3 lo¹i cuén c¶m kh¸c Ho¹t ®éng 5: Cho HS lµm thùc nhau vÒ vËt liÖu lµm lâi vµ c¸ch hµnh theo bíc 4 quÊn d©y, ®iÒn vµo b¶ng sè 2 Ho¹t ®éng 6: Bíc4. Chän ra 1 tô ®iÖn cã cùc HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ tÝnh vµ 1 tô kh«ng cã cùc tÝnh vËt liÖu ®· mîn. Mçi HS hoµn ®Ó ghi ra c¸c sè liÖu kÜ thuËt thµnh b¶n b¸o c¸o nép cho GV. cña tõng tô, ®iÒn vµo b¶ng 03
Ho¹t ®éng 7: Tæng kÕt giê d¹y -6 -
- GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é vµ cho ®iÓm vµo b¶n b¸o c¸o. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 4 SGK
TiÕt: 3
Ngµy so¹n:
07/09/2007 C1:
Bµi 4:
Ngµy gi¶ng: C2: C3:
Linh kiÖn b¸n dÉn vµ
C4: IC
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc cÊu t¹o, kÝ hiÖu, ph©n lo¹i vµ c«ng dông cña mét sè linh kiÖn b¸n dÉn vµ IC. - BiÕt ®îc nguyªn lÝ lµm viÖc cña Tirixto vµ Triac. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 4 SGK. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ c¸c h×nh 4.1 ®Õn 4.5 SGK - VËt mÉu: c¸c lo¹i ®ièt tiÕp ®iÓm, tiÕp mÆt. - C¸c lo¹i Tranzito PNP vµ NPN c«ng suÊt nhá, c«ng suÊt lín. - C¸c lo¹i Tirixto, Triac vµ IC. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4…………… …
2. KiÓm tra bµi cò: NhËn biÕt c¸c linh kiÖn: ®iÖn trë, tô ®iÖn, cuén c¶m theo vËt mÉu? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) I/ §i«t b¸n dÉn. Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ §i«t 1. CÊu t¹o. vµ Tranzito - Cã mét tiÕp gi¸p P - N. GV: dïng vËt mÉu, tranh vÏ - Cã hai d©y dÉn ra lµ hai ®iÖn h×nh 4.1SGK gi¶ng vÒ ®i«t. cùc: an«t (A) vµ cat«t (K). HS: Quan s¸t vËt mÉu víi h×nh -7 -
4.1; SGK, nhËn xÐt. GV: KÕt luËn HS: ghi kÕt luËn vµo vë.
Cùc an«t
P
N
Cùc catèt
2. Ph©n lo¹i. - §i«t tiÕp ®iÓm: Chç tiÕp gi¸p P – N lµ mét ®iÓm. - §i«t tiÕp mÆt: Chç tiÕp gi¸p P – N cã diÖn tÝch lín. - §i«t æn ¸p (®i«t Zªne) 3. KÝ hiÖu: A K A K §i«t thêng
§i«t æn ¸p
4 . C«ng dông: Dïng ®Ó t¸ch sãng trong m¸y thu thanh, thu h×nh. Dïng réng r·i trong chØnh lu. GV: dïng vËt mÉu, tranh vÏ h×nh 4.2SGK gi¶ng vÒ Tranzito . HS: Quan s¸t vËt mÉu víi h×nh 4.2; SGK, nhËn xÐt. GV: KÕt luËn HS: ghi kÕt luËn vµo vë.
II/ Tranzito 1. CÊu t¹o. - Cã hai tiÕp gi¸p P - N. - Cã ba d©y dÉn ra lµ ba ®iÖn cùc: £mit¬ (E), Colect¬ (C) , Baz¬ (B) 2. Ph©n lo¹i. - Tranzito P – N - P Cùc £mit¬ (E)
P
N
P
Cùc
Colect¬ (C) Cùc Baz¬ (B)
- Tranzito N – P - N Cùc £mit¬ (E)
N
P
N
Cùc
Colect¬ (C) Cùc Baz¬ (B)
3. KÝ hiÖu: Tranzito P – N - P
Tranzito N – P - N
-8 -
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ Tirixo GV: dïng vËt mÉu, tranh vÏ h×nh 4.3 SGK gi¶ng vÒ Tirixto . HS: Quan s¸t vËt mÉu víi h×nh 4.3; SGK, nhËn xÐt. GV: KÕt luËn HS: ghi kÕt luËn vµo vë.
GV: Híng dÉn nguyªn lý lµm viÖc. HS: L¾ng nghe ghi vµo vë.
4 . C«ng dông: Dïng ®Ó khuÕch ®¹i tÝn hiÖu, ®Ó t¹o sãng, ®Ó t¹o xung… III/ Tirixto (§ièt chØnh lu cã ®iÒu khiÓn – SCR) 1. CÊu t¹o. - Cã ba tiÕp gi¸p P - N. - Cã ba d©y dÉn ra lµ ba ®iÖn cùc: : an«t (A) , cat«t (K) vµ cùc ®iÒu khiÓn (G) £mit¬ (E), Colect¬ (C) , Baz¬ (B) 2. KÝ hiÖu: 3. C«ng dông: Dïng trong m¹ch chØnh lu cã ®iÒu khiÓn. 4 .Nguyªn lý lµm viÖc - Khi UGK (-) , A ph©n cùc thuËn => kh«ng dÉn ®iÖn. - Khi UGK (+), A ph©n cùc thuËn => dÉn ®iÖn => Tirixto lµm viÖc nh 1 §ièt. 5. Sè liÖu kÜ thuËt: IA, UAK ®Þnh møc, UGK
Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ Triac vµ Diac GV: dïng vËt mÉu, tranh vÏ h×nh 4.4 SGK gi¶ng vÒ Triac vµ Diac HS: Quan s¸t vËt mÉu víi h×nh IV/ Triac vµ Diac 4.4 SGK, nhËn xÐt. 1. CÊu t¹o. GV: KÕt luËn - CÊu t¹o cña Triac cã bèn líp HS: ghi kÕt luËn vµo vë. (h×nh4.4), cã ba ®iÖn cùc: : A1 ; A2 ; vµ G
- CÊu t¹o cña Diac gièng GV: Híng dÉn nguyªn lý lµm Triac nhng kh«ng cã cùc G viÖc. HS: L¾ng nghe ghi vµo vë.
Ho¹t ®éng 4: Giíi thiÖu vÒ Quang ®iÖn trë vµ IC GV: LÊy c¸c vÝ dô vÒ quang ®trë, quang ®thÕ, tranzito quang…lµm c¸c bé c¶m biÕn
2. KÝ hiÖu: 3. C«ng dông: Dïng ®iÒu khiÓn trong c¸c m¹ch xoay chiÒu. 4 .Nguyªn lý lµm viÖc - Khi cùc G vµ A2 cã ®iÖn thÕ ©m so víi A1 th× Triac më. Cùc A1 anèt, A2 cat«t => d®iÖn tõ A1 sang A2. - Khi cùc G vµ A2 cã ®iÖn thÕ d¬ng so víi A1 th× Triac më. Cùc A2 anèt, A1 cat«t => d®iÖn tõ A2
-9 -
trong c¸c m¹ch ®tö ®iÒu khiÓn sang A1. b»ng ¸nh s¸ng. Diac kh«ng cã G nªn kÝch më Dïng vËt mÉu IC ®Ó gi¶ng b»ng c¸ch n©ng cao ®iÖn ¸p c¸ch ®Õm sè thø tù ch©n cña ®Æt vµ 2 cùc. IC. HS: Quan s¸t vËt mÉu víi híng V/ Quang ®iÖn tö dÉn cña GV Lµ linh kiÖn cã th«ng sè thay ®æi theo ®é chiÕu s¸ng. Dïng trong m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn b»ng ¸nh s¸ng. VI/ Vi ®iÖn tö IC - IC tuyÕn tÝnh: ®Ó khuÕch ®¹i, t¹o dao ®éng, lµm æn ¸p, thu ph¸t sãng v« tuyÕn, gi¶i m· cho ti vi mµu… - IC logic dïng trong c¸c thiÕt bÞ tù ®éng, xung sè, xö lÝ th«ng tin, trong m¸y tÝnh ®iÖn tö. Ho¹t ®éng 5: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 5 SGK vµ chuÈn bÞ thùc hµnh.
TiÕt: 4
Ngµy so¹n:
13/09/2007 Ngµy gi¶ng: C1: C3:
C2:
C4:
Bµi 5:
Thùc hµnh
§ièt, tirixto, triac I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - NhËn biÕt vÒ h×nh d¹ng c¸c lo¹i §ièt, Tirixto, Triac. - §o ®îc ®iÖn trë thuËn, ®iÖn trë ngîc cña c¸c linh kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh ®iÖn cùc anèt, catèt vµ x¸c ®Þnh tèt hay xÊu. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. - 10 -
II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 4GK vµ nghiªn cøu bµi 5GK - Lµm thö bµi thùc hµnh, ®iÒn vµo b¸o c¸o tríc khi híng dÉn cho HS.. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - §ång hå v¹n n¨ng 1 chiÕc - 9 ®ièt c¸c lo¹i: tiÕp ®iÓm, tiÕp mÆt, Zªne c¶ tèt vµ xÊu. - 6 Tirixto, Triac c¶ tèt vµ xÊu. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4…………… …
2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu mét sè kiÕn thøc cã liªn quan GV: Gîi ý cho HS «n l¹i kiÕn thøc bµi 4 vµ c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng HS: ¤n l¹i Ho¹t ®éng 2: Quan s¸t nhËn biÕt c¸c lo¹i linh kiÖn GV: Ph¸t dông cô, vËt liÖu cho tõng nhãm HS. - Híng dÉn HS quan s¸t h×nh d¹ng, ®Æc ®iÓm bªn ngoµi ®Ó ph©n lo¹i chän riªng ba nhãm linh kiÖn: §ièt tiÕp ®iÓm, §ièt tiÕp mÆt vµ Tirixto, Triac - Sau ®ã, GV chØ râ Tirixto, Triac. HS: NhËn dông cô, vËt liÖu quan s¸t híng dÉn lµm theo. Ho¹t ®éng 3: : Cho HS lµm thùc hµnh theo bíc 2 GV: Gi¶ng, lµm mÉu vµ cho HS thùc hµnh vÒ c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng. HS: Lµm thùc hµnh theo bíc2.
Néi dung bµi häc
I/Mét sè kiÕn thøc liªn quan. - ¤n l¹i bµi sè 4 - ¤n l¹i c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng. II/ Néi dung vµ quy tr×nh thùc hµnh Bíc1. Quan s¸t nhËn biÕt c¸c lo¹i linh kiÖn. - §ièt tiÕp ®iÓm cã hai ®iÖn cùc, d©y dÉn nhá. - §ièt tiÕp mÆt cã hai ®iÖn cùc, d©y dÉn to. - Tirixto, Triac cã 3 ®iÖn cùc: Cùc G d©y dÉn nhá h¬n. Dïng ®ång hå ®o ®Ó ph©n biÖt gi÷a Tirixto vµ Triac.
Bíc2: ChuÈn bÞ ®ång hå ®o. ChuyÓn ®ång hå v¹n n¨ng vÒ thanh ®o ®iÖn trë x100Ω. KiÓm tra chØnh kim ®ång hå cho ®óng vÞ trÝ 0Ω khi chËp 2 que ®o l¹i Que ®á ë ®Çu (+) cña ®ång - 11 -
Ho¹t ®éng 4: Cho HS lµm thùc hµnh theo bíc 3 §o ph©n cùc thuËn Que ®en
Que ®á
+ _
+ §o ph©n cùc
Que ®á
ngîc Que ®en
Ho¹t ®éng 5: HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ vËt liÖu ®· mîn. Mçi HS hoµn thµnh b¶n b¸o c¸o theo mÉu c¸o theo mÉu nép cho GV.
hå lµ cùc (-) pin 1,5V ë trong ®ång hå, Que ®en ë ®Çu (-) cña ®ång hå lµ cùc (+) pin 1,5V ë trong ®ång hå. Bíc3: §o ®iÖn trë thuËn vµ ®iÖn trë ngîc cña c¸c linh kiÖn. a) Chän ra hai lo¹i ®ièt råi lÇn lît ®o ®iÖn trë thuËn, ®iÖn trë ngîc gi÷a hai ®Çu cña ®ièt. Ghi kÕt qu¶ vµ b¶ng 01. Cét nhËn xÐt ghi cùc anèt ë ®©u? §ièt tèt hay xÊu? b) Chän ra Tirixto råi lÇn lît ®o ®iÖn trë thuËn, ®iÖn trë ngîc gi÷a hai ®Çu cña Tirixto trong hai trêng hîp cho UGK = 0 vµ UGK >0(V). Ghi kÕt qu¶ vµ b¶ng 02. Cét nhËn xÐt ghi cùc anèt ë ®©u? Tirixto dÉn ®iÖn hay kh«ng dÉn ®iÖn? c) Chän Triac lÇn lît ®o ®iÖn trë gi÷a hai ®Çu A1 vµ A2 trong hai trêng hîp: - Cùc G hë - Cùc G nèi víi A2 Ghi kÕt qu¶ vµ b¶ng 03. Cét nhËn xÐt ghi dÉn ®iÖn hay kh«ng dÉn ®iÖn? Bíc4: KÕt thóc
Ho¹t ®éng 7: Tæng kÕt giê d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - HS hoµn thµnh b/c theo mÉu, th¶o luËn vµ tù ®¸nh gi¸. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dùa vµo qu¸ tr×nh thùc hµnh vµ chÊm b/c cña HS.
- 12 -
MÉu b¸o c¸o thùc hµnh C¸c linh kiÖn ®IÖn tö Hä vµ tªn nhãm: …………………………… Líp:
……………………………
1.
……………………………………………………………………
7.
……………………………………………………………………
2.
……………………………………………………………………
8.
……………………………………………………………………
3.
……………………………………………………………………
9.
……………………………………………………………………
4.
……………………………………………………………………
10.……………………………………………………………………
5.
……………………………………………………………………
11.……………………………………………………………………
6.
……………………………………………………………………
12.……………………………………………………………………
Néi dung: a) T×m hiÓu, ®äc vµ ®o trÞ sè ®iÖn trë ST T 1 2 3 4 5
V¹ch mµu ë trªn ®iÖn trë
TrÞ sè ®äc
TrÞ sè ®o
B¶ng sè 01 NhËn xÐt
b) T×m hiÓu vÒ cuén c¶m ST T 1 2 3
Lo¹i cuén c¶m
KÝ hiÖu vµ vËt liÖu lâi
B¶ng sè 02 NhËn xÐt
Cuén c¶m cao tÇn Cuén c¶m trung tÇn Cuén c¶m ©m tÇn c) T×m hiÓu vÒ tô ®iÖn B¶ng sè 03 - 13 -
ST T 1
Lo¹i tô ®iÖn Tô kh«ng cã cùc
2
tÝnh Tô cã cùc tÝnh
Sè liÖu kÜ thuËt ghi trªn tô
Gi¶ithÝch sè liÖu
MÉu b¸o c¸o thùc hµnh C¸c linh kiÖn ®IÖn tö
Hä vµ tªn nhãm: …………………………… Líp:
……………………………
1.
……………………………………………………………………
7.
……………………………………………………………………
2.
……………………………………………………………………
8.
……………………………………………………………………
3.
……………………………………………………………………
9.
……………………………………………………………………
4.
……………………………………………………………………
10.……………………………………………………………………
5.
……………………………………………………………………
11.……………………………………………………………………
6.
……………………………………………………………………
12.……………………………………………………………………
Néi dung: a) T×m hiÓu vµ kiÓm tra §i«t C¸c lo¹i ®i«t §i«t tiÕp ®iÓm
TrÞ sè ®iÖn trë thuËn
TrÞ sè ®iÖn trë ngîc
B¶ng sè 01 NhËn xÐt
§i«t tiÕp mÆt b) T×m hiÓu vµ kiÓm tra Tirixto UGK
TrÞ sè ®iÖn trë thuËn
TrÞ sè ®iÖn trë ngîc
Khi UGK = 0
- 14 -
B¶ng sè 02 NhËn xÐt
Khi UGK >0 c) T×m hiÓu vµ kiÓm tra Triac UG
TrÞ sè ®iÖn trë thuËn gi÷a A1 vµ A2
B¶ng sè 03 NhËn xÐt
TrÞ sè ®iÖn trë thuËn gi÷a A1 vµ A2
Khi cùc G hë Khi cùc G nèi víi A2
TiÕt: 5
Ngµy so¹n:
24/09/2008 Ngµy gi¶ng: C1: C2: C3: C4:
Bµi 6: Thùc hµnh TranZito I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - NhËn biÕt vÒ h×nh d¹ng c¸c lo¹i Tranzito PNP, NPN, ©m tÇn, cao tÇn, c«ng suÊt nhá, c«ng suÊt lín. - §o ®îc ®iÖn trë thuËn, ®iÖn trë ngîc gi÷a c¸c ch©n cña Tranzito ®Ó ph©n biÖt lo¹i Tranzito PNP, NPN, ph©n biÖt tèt, xÊu vµ x¸c ®Þnh c¸c ®iÖn cùc cña Tranzito. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 4SGK vµ nghiªn cøu bµi 6SGK - Lµm thö bµi thùc hµnh, ®iÒn vµo b¸o c¸o tríc khi híng dÉn cho HS.. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - §ång hå v¹n n¨ng 1 chiÕc - 8 Tranzito c¸c lo¹i - 15 -
III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……..……
C2…….….…
C3……..….…
C4…….
…..…
2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu mét sè kiÕn thøc cã liªn quan GV: Gîi ý cho HS «n l¹i kiÕn thøc bµi 4 vµ c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng HS: ¤n l¹i
Ho¹t ®éng 2: Quan s¸t nhËn biÕt GV: Ph¸t dông cô, vËt liÖu cho tõng nhãm HS. - Gi¶i thÝch c¸ch ®Æt tªn vµ kÝ hiÖu Tranzito cña NhËt. HS: L¾ng nghe, sau ®ã thùc hµnh ®äc kÝ hiÖu vµ ph©n lo¹i Tranzito cña NhËt. - Sau ®ã, GV chØ râ Tirixto, Triac. HS: NhËn dông cô, vËt liÖu quan s¸t híng dÉn lµm theo. Ho¹t ®éng 3: : Cho HS lµm thùc hµnh theo bíc 2 GV: Gi¶ng, lµm mÉu vµ cho HS thùc hµnh vÒ c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng. HS: Lµm thùc hµnh theo bíc2.
Néi dung bµi häc
I/Mét sè kiÕn thøc liªn quan. - ¤n l¹i bµi sè 4 - ¤n l¹i c¸ch sö dông ®ång hå v¹n n¨ng. - C¸ch ®Æt tªn vµ kÝ hiÖu Tranzito - C¸ch ®o ®Ó t×m ra chËn cùc baz¬ vµ ph©n biÖt Tranzito PNP vµ NPN. II/ Néi dung vµ quy tr×nh thùc hµnh Bíc1. C¸ch ®Æt tªn vµ kÝ hiÖu Tranzito cña NhËt.
Bíc2: ChuÈn bÞ ®ång hå ®o. ChuyÓn ®ång hå v¹n n¨ng vÒ thang ®o ®iÖn trë x100Ω. KiÓm tra chØnh kim ®ång hå cho ®óng vÞ trÝ 0Ω khi chËp 2 que ®o l¹i Que ®á ë ®Çu (+) cña ®ång hå lµ cùc (-) pin 1,5V ë trong ®ång hå, Que ®en ë ®Çu (-) cña ®ång hå lµ cùc (+) pin 1,5V ë Ho¹t ®éng 4: Cho HS lµm thùc trong ®ång hå. hµnh theo bíc 3 Bíc3: X¸c ®Þnh lo¹i vµ chÊt lîng Tranzito Tranzito. P N P §o ®iÖn trë ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i - 16 -
+ vµ chÊt lîng Tranzito theo h×nh 6-1 vµ 6-2 råi ghi trÞ sè ®iÖn trë vµ rót ra kÕt luËn ®iÒn vµo b¶ng mÉu b¸o c¸o.
+ Que Que ®en ®en
_ Que ®á Tranzito
N
P
N _
_
Que Que ®á ®en
+
Bíc4: KÕt thóc
Que ®á
Ho¹t ®éng 5: HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ vËt liÖu ®· mîn. Mçi HS hoµn thµnh b¶n b¸o c¸o theo mÉu c¸o theo mÉu nép cho GV. Ho¹t ®éng 6: Tæng kÕt giê d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - HS hoµn thµnh b/c theo mÉu, th¶o luËn vµ tù ®¸nh gi¸. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dùa vµo qu¸ tr×nh thùc hµnh vµ chÊm b/c cña HS.
MÉu b¸o c¸o thùc hµnh C¸c linh kiÖn ®IÖn tö
Hä vµ tªn nhãm: …………………………… Líp: 1.
……………………………………………………………………
7.
……………………………
……………………………………………………………………
- 17 -
2.
……………………………………………………………………
8.
……………………………………………………………………
3.
……………………………………………………………………
9.
……………………………………………………………………
4.
……………………………………………………………………
10.……………………………………………………………………
5.
……………………………………………………………………
11.……………………………………………………………………
6.
……………………………………………………………………
12.……………………………………………………………………
Néi dung: T×m hiÓu vµ kiÓm tra Tranzito
Tranzito PNP
B¶ng sè 07 KÝ TrÞ sè ®iÖn trë B- TrÞ sè ®iÖn trë B- NhËn hiÖu xÐt E (Ω) C (Ω) Tranzit Que ®á Que ®en Que ®á Que ®en ëB ëB ëB ëB o 2SA…..
C B
2SB… …
Lo¹i Tranzito
E Tranzito PNP C B
2SC… … 2SD… …
E
TiÕt: 6
Ngµy so¹n:
01/10/2008 C1:
- 18 -
Ngµy gi¶ng: C2: C3:
C4:
Ch¬ng II: Mét sè m¹ch ®IÖn tö c¬ b¶n
Bµi 7:
Kh¸i niÖm vÒ m¹ch ®iÖn tö chØnh lu Vµ nguån mét chiÒu
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc kh¸i niÖm, ph©n lo¹i m¹ch ®iÖn tö. - HiÓu ®îc chøc n¨ng, nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¹ch chØnh lu, läc vµ æn ¸p. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 7SGK. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ c¸c h×nh 7.1 ®Õn 7.6 SGK - VËt mÉu: M¹ch nguèn ®iÖn thùc tÕ nh h×nh 7.6SGK. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1…….....… C2….…….… C3…………… C4…………. 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i m¹ch ®iÖn tö GV: Dïng tranh vÏ h×nh 7.1SGK kÕt hîp víi c¸c dÉn chøng vµ gi¶i thÝch cô thÓ vÒ kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i m¹ch ®.tö. HS: Quan s¸t h×nh 7.1 SGK, nhËn xÐt. GV: KÕt luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë.
Ho¹t ®éng2:T×m hiÓu vÒ m¹ch chØnh lu GV: Dïng tranh vÏ c¸c h×nh 7.2 ; 7.3 ; 7.4 SGK giíi thiÖu c¸c lo¹i m¹ch chØnh lu. Sau ®ã chia líp
I/ Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i m¹ch ®iÖn tö. 1. Kh¸i niÖm. M¹ch ®.tö lµ m¹ch ®iÖn m¾c phèi hîp gi÷a c¸c linh kiÖn ®tö ®Ó thùc hiÖn mét nhiÖm vô nµo ®ã trong KT§T. 2. Ph©n lo¹i. * Theo chøc n¨ng vµ nhiÖm vô: - M¹ch khuÕch ®¹i - M¹ch t¹o sãng h×nh sin - M¹ch t¹o xung - M¹ch nguån chØnh lu, läc vµ æn ¸p * Theo ph¬ng thøc gia c«ng, xö lÝ tÝn hiÖu: - M¹ch kÜ thuËt t¬ng tù - M¹ch kÜ thuËt sè II/ ChØnh lu vµ nguån mét chiÒu 1. M¹ch chØnh lu. M¹ch chØnh lu dïng c¸c ®i«t tiÕp mÆt ®æi ®iÖn xoay chiÒu
- 19 -
thµnh 3 nhãm, mçi nhãm t×m hiÓu vÒ nguyªn lÝ, chiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch, d¹ng sãng xoay chiÒu ®Çu vµo vµ ®Çu ra. Nhãm1: M¹ch chØnh lu nöa chu k× Nhãm2: M¹ch chØnh lu hai nöa chu k×(2 ®ièt) Nhãm3: M¹ch chØnh lu hai nöa chu k×(4 ®ièt)- m¹ch chØnh lu cÇu HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµo b¶ng phô GV: Tæng hîp ý kiÕn, bæ sung vµ k.luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë. Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vÒ nguån mét chiÒu GV: Dïng tranh vÏ h×nh 7.5SGK gi¶ng vÒ chøc n¨ng cña c¸c khèi. HS: Quan s¸t h×nh vÏ vµ chó ý nghe gv híng dÉn. GV: KÕt luËn HS: ghi kÕt luËn vµo vë.
GV: Dïng tranh vÏ h×nh 7.6 SGK giíi thiÖu cho hs. Chia líp thµnh 4 nhãm, mçi nhãm nªu chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¸c khèi. ChiÒu dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch vµ d¹ng sãng minh häa ®iÖn ¸p ë c¸c ®iÓm1,2,3,4 trong m¹ch. Nhãm1: Khèi I Nhãm2: Khèi II Nhãm3: Khèi III Nhãm4: Khèi IV HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i
thµnh ®iÖn mét chiÒu. - M¹ch chØnh lu nöa chu k× - M¹ch chØnh lu hai nöa chu k× - M¹ch chØnh lu cÇu
2. Nguån mét chiÒu: Dïng ®Ó khuÕch ®¹i tÝn hiÖu, ®Ó t¹o sãng, ®Ó t¹o xung… a) S¬ ®å khèi chøc n¨ng cña m¹ch nguån 1
2
3
4
T¶i tiªu 5
Khèi1: BiÕn ¸p nguån Khèi2: M¹ch chØnh lu Khèi 3: M¹ch läc nguån Khèi 4: M¹ch æn ¸p Khèi5: M¹ch b¶o vÖ(B¶o vÖ an toµn cho thiÕt bÞ) b) M¹ch nguån ®iÖn thùc tÕ - KhèiI: BiÕn ¸p nguån- §æi ®iÖn xoay chiÒu 220v thµnh møc ®iÖn ¸p cao hay thÊp. - Khèi II: M¹ch chØnh lu – Dïng ®i«t tiÕp mÆt ®æi ®iÖn ¸p xoay chiÒu thµnh ®iÖn mét chiÒu. - Khèi III: M¹ch läc nguån – Dïng c¸c tô hãa cã trÞ sè lín kÕt hîp víi ®iÖn c¶m cã trÞ sè ®iÖn c¶m lín ®Ó läc, san b»ng ®é gîn sãng, gi÷ ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i b»ng ph¼ng. - Khèi IV: M¹ch æn ®Þnh ®iÖn ¸p mét chiÒu – Gi÷ ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i lu«n æn
- 20 -
diÖn tr×nh bµy vµo b¶ng phô ®Þnh.(M¹ch æn ¸p dïng IC) GV: Tæng hîp ý kiÕn, gi¶i thÝch,bæ sung vµ kÕt luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë. Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 8 SGK.
TiÕt: 7 Bµi 8:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C1: C2: C3:
C4:
M¹ch khuÕch ®¹i - m¹ch t¹o xung
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc chøc n¨ng s¬ ®å vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¹ch khuÕch ®¹i vµ m¹ch t¹o xung ®¬n gi¶n. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 8SGK. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ c¸c h×nh 8.1 ®Õn 8.4 SGK - VËt mÉu: III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1…….....… C2….…….… C3…………… C4…………. 2. KiÓm tra:VÏ s¬ ®å khèi chøc n¨ng cña m¹ch nguån cÊp mét chiÒu vµ nªu nhiÖm vô cña tõng khèi 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) I/ M¹ch khuÕch ®¹i. Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ 1. Chøc n¨ng cña m¹ch m¹ch khuÕch ®¹i khuÕch ®¹i GV: §Æt c©u hái : Chøc n¨ng M¹ch khuÕch ®¹i lµ m¹ch cña m¹ch khuÕch ®¹i lµ g×? ®iÖn m¾c phèi hîp gi÷a c¸c linh HS: T×m hiÓu vµ tr¶ lêi. kiÖn ®.tö ®Ó khuÕch ®¹i tÝn - 21 -
GV: Dïng tranh vÏ h×nh 8.1 gi¶ng vÒ IC khuÕch ®¹i thuËt to¸n vµ m¹ch khuÕc ®¹i dïng IC. HS: Quan s¸t tranh vÏ nhËn xÐt.
GV: Dïng tranh vÏ h×nh 8.2SGK gi¶ng vÒ m¹ch khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p dïng OA m¾c theo s¬ ®å m¹ch khuÕch ®¹i ®¶o. HS: Quan s¸t tranh vÏ nhËn xÐt. GV: KÕt luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë.
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ m¹ch t¹o xung GV: Giíi thiÖu vÒ chøc n¨ng cña m¹ch t¹o xung vµ nhÊn m¹nh ®©y lµ m¹ch ®iÖn c¬ b¶n dïng nhiÒu trong c¸c thiÕt bÞ ®o lêng, ®iÒu khiÓn, tù ®éng hãa, m¸y tÝnh ®iÖn tö. Cã thÓ dïng Tranzito rêi r¹c hoÆc dïng IC HS: L¾ng nghe vµ tãm t¾t GV: Dïng tranh vÏ c¸c h×nh 8.3 SGK gi¶ng vÒ: - C¸ch m¾c m¹ch ®iÖn - Nguyªn lÝ lµm viÖc - D¹ng xung ®iÖn ¸p lÊy ra ë hai cùc c«lªct¬ lµ Ura1 vµ Ura2 lu«n ®èi nhau theo trôc thêi gian. HS: Quan s¸t tranh vÏ vµ chó ý nghe gv híng dÉn. Ghi tãm t¾t vµo vë.
hiÖu ®iÖn vÒ mÆt ®iÖn ¸p, dßng ®iÖn, c«ng suÊt. 2. S¬ ®å vµ nguyªn lý lµm viÖc cña m¹ch khuÕch ®¹i a) Giíi thiÖu vÒ IC khuÕch ®¹i thuËt to¸n vµ m¹ch khuÕch ®¹i dïng IC. IC khuÕch ®¹i thuËt to¸n (OA): lµ bé khuÕch ®¹i dßng mét chiÒu gåm nhiÒu tÇng, ghÐp trùc tiÕp, cã hÖ sè khuÕch ®¹i lín, cã hai ®Çu vµo vµ mét ®Çu ra. b) Nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¹ch khuÕch ®¹i ®iÖn ¸p dïng OA. §Æc ®iÓm cña m¹ch ®iÖn lµ + §iÖn ¸p ra ngîc pha víi ®iÖn ¸p vµo + HÖ sè khuÕch ®¹i K hoµn toµn do Rht vµ R1 quyÕt ®Þnh. Rht Ura K® = = Uvµo
R1
II/ M¹ch t¹o xung 1. Chøc n¨ng cña m¹ch t¹o xung M¹ch t¹o xung lµ m¹ch ®iÖn m¾c phèi hîp gi÷a c¸c linh kiÖn ®.tö ®Ó biÕn ®æi n¨ng lîng cña dßng ®iÖn mét chiÒu thµnh n¨ng lîng dao ®éng ®iÖn cã h×nh d¹ng vµ tÇn sè theo yªu cÇu. 2. S¬ ®å vµ nguyªn lý lµm viÖc cña m¹ch t¹o xung ®a hµi tù dao ®éng a) S¬ ®å m¹ch ®iÖn (h×nh 8.3SGK) Gåm 2 tÇng khuÕch ®¹i ghÐp tõ c«lªct¬ tÇng nµy sang baz¬ tÇng kia th«ng qua c¸c tô C1 vµ C2 R1, R2: ®iÖn trë t¶i - 22 -
R3, R4: ®iÖn trë t¹o thiªn ¸p më cöa cho T lµm viÖc. b) Nguyªn lÝ lµm viÖc Khi ®ãng ®iÖn, mét T th«ng cßn mét T kia t¾t. Sau thêi gian GV: Dïng tranh vÏ h×nh 8.4SGK T ®ang th«ng l¹i t¾t, T ®ang giíi thiÖu d¹ng xung ra t¹i t¾t l¹i th«ng. ChÝnh qu¸ tr×nh c«lªct¬ cña c¸c T trong m¹ch t¹o phãng n¹p cña hai tô lµm thay xung ®a hµi ®èi xøng. ®æi ®iÖn ¸p th«ng t¾t cña hai HS: L¾ng nghe vµ nhËn xÐt. T. Qu¸ tr×nh cø thÕ tiÕp diÔn theo chu k× ®Ó t¹o xung. NÕu T1 vµ T2 gièng nhau, C1 = C2 = C ; R1 = R2 = R th× ta sÏ ®îc xung ®a hµi ®èi xøng víi ®é réng τ = 0,7RC vµ chu k× xung TX = 2τ = 1,4RC (h×nh d¹ng xung ra xem h×nh 8.4SGK) Ho¹t ®éng4: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 9 SGK.
TiÕt: 8 C1:
Bµi 9:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
ThiÕt kÕ m¹ch ®iÖn tö c¬ b¶n
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc nguyªn t¾c chung vµ c¸c bíc cÇn thiÕt tiÕn hµnh thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn tö. - ThiÕt kÕ ®îc mét m¹ch ®iÖn tö ®¬n gi¶n. - 23 -
II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 9 SGK. - Nghiªn cøu tµi liÖu cã liªn quan ®Õn thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn tö. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ c¸c h×nh 9.1 SGK - VËt mÉu: Mét b¶ng ®iÖn tö ®· l¾p s½n. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. on ®Þnh: C1……............… C2….…………… C3……………..… C4………………. 2. KiÓm tra: M¹ch khuÕch ®¹i dïng OA m¾c khuyÕch ®¹i ®¶o cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g×? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: NguyÔn t¾c thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn tö. GV: Giíi thiÖu m¹ch ®iÖn tö ®· l¾p tríc vµ ®Æt c©u hái : Muèn chÕ t¹o ®îc mét m¹ch ®iÖn tö, ngêi thiÕt kÕ cÇn tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c g×? HS: T×m hiÓu vµ tr¶ lêi. GV: KÕt luËn vÒ nguyªn t¾c chung thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn tö ®¬n gi¶n. HS: Ghi kÕt luËn.
Néi dung bµi häc
I/ Nguyªn t¾c chung - B¸m s¸t vµ ®¸p øng yªu cÇu thiÕt kÕ. - M¹ch thiÕt kÕ ®¬n gi¶n, tin cËy. - ThuËn tiÖn khi l¾p ®Æt, vËn hµnh vµ söa ch÷a. - Ho¹t ®éng chÝnh x¸c. - Linh kiÖn cã s½n tªn thÞ trêng.
II/ C¸c bíc thiÕt kÕ Ho¹t ®éng 2: C¸c bíc thiÕt kÕ 1. ThiÕt kÕ m¹ch nguyªn lÝ m¹ch ®iÖn tö. - T×m hiÓu yªu cÇu cña m¹ch GV: Giíi thiÖu hai bíc thiÕt kÕ thiÕt kÕ. m¹ch ®iÖn tö. - §a ra mét sè ph¬ng ¸n ®Î thùc HS: T×m hiÓu. hiÖn. GV: Khi thiÕt kÕ m¹ch l¾p r¸p - Chän ph¬ng ¸n hîp lÝ nhÊt. cã ph¶i theo nguyªn t¾c kh«ng? - TÝnh to¸n, chän c¸c linh kiÖn HS: Tr¶ lêi c©u hái. cho hîp lÝ. GV: Dïng b¶ng m¹ch ®· l¾p 2. ThiÕt kÕ m¹ch l¾p r¸p s½n chØ ra c¸ch bè trÝ linh - Bè trÝ c¸c linh kiÖn trªn b¶ng kiÖn, c¸ch bè trÝ ®êng d©y m¹ch ®iÖn khoa häc vµ hîp lÝ. ®iÖn trong m¹ch in. - VÏ ra ®êng d©y dÉn ®iÖn ®Ó HS: Ghi tãm t¾t c¸c nguyªn nèi c¸c linh kiÖn víi nhau theo s¬ t¾c thiÕt kÕ m¹ch l¾p r¸p. - 24 -
®å nguyªn lÝ. Ho¹t ®éng 3: ThiÕt kÕ m¹ch - D©y dÉn kh«ng chång chÐo lªn nguån cÊp ®iÖn mét chiÒu. nhau vµ ng¾n nhÊt. GV: Giao nhiÖm vô thiÕt kÕ cho h/s theo ®Çu bµi SGK III/ ThiÕt kÕ m¹ch nguån ®iÖn HS: Nghiªn cøu, t×m hiÓu. mét chiÒu. GV: Nh¾c l¹i ba s¬ ®å chØnh Yªu cÇu thiÕt kÕ: §iÖn ¸p vµo lu ®· häc vµ chän s¬ ®å chØnh 220v, 50Hz lu cÇu, vÏ lªn b¶ng cho h/s. Yªu §iÖn ¸p ra mét chiÒu 12v, cÇu h/s nªu c¸c linh kiÖn cÇn dßng ®iÖn t¶i 1A. trong m¹ch (BiÕn ¸p, 4 ®i èt, tô 1. Lùa chän s¬ ®å thiÕt kÕ. ®iÖn) Chän s¬ ®å chØnh lu cÇu. V× HS: Cïng tÝnh to¸n, lùa chän. chØnh lu cÇu chÊt lîng tèt vµ dÔ P = kp . Ut¶i . It¶i = 1,3 . 12 . 1 = thùc hiÖn. 15,6 W 2. S¬ ®å bé nguån (kp lµ hÖ sè , thêng kp = 1,3) H×nh 9.1 SGK §iÖn ¸p ra cña biÕn ¸p: U2=(Ut¶i+2∆UD)/√2=(12+1,5) )/√ 3. TÝnh to¸n vµ chän c¸c linh kiÖn trong m¹ch. 2=9,2V (∆UD = 0,75V – sôt ¸p trªn ®i + BiÕn ¸p : Cã c¸c th«ng sè: U1 = 220V ~ ; U2 = 9,2V~; P®m = èt) 15,6W - Dßng ®iÖn ®/møc cña ®ièt (I®m) I®m = kI . It¶i/2 = 10 . 1/2 = 5A (kI lµ hÖ sè, chän kI = + §ièt Chän ®i«t lo¹i 1N1089 cã UN = 10) - §iÖn ¸p ngîc lín nhÊt cho phÐp 100V ; I®m = 5A ; ∆UD = 0,75V ®Æt lªn ®i«t (UN) UN = kU . U2 . √2 = 1,8 . 13,5 = 24,3V (kU lµ hÖ sè, chän kU = 1,8) §Ó läc tèt th× trÞ sè ®iÖn dung + Tô ®iÖn cµng lín cµng tèt vµ tô ph¶i Chän tô cã th«ng sè C = 1000µF, UN ≥ 25V chÞu ®iÖn ¸p cña m¹ch. Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y - GV ®Æt c©u hái ®Ó tæng kÕt ®¸nh gi¸ hiÓu biÕt cña h/s: T¹i sao khi thiÕt kÕ m¹ch ®iÖn tö ph¶i tu©n thñ c¸c bíc thiÕt kÕ? - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - 25 -
- DÆn dß HS ®äc tríc bµi 10 SGK giê sau thùc hµnh.
TiÕt: 9 Bµi 10:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C1: C2: C3:
C4:
Thùc hµnh M¹ch nguån ®iÖn mét chiÒu
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - NhËn d¹ng ®îc c¸c linh kiÖn vµ vÏ ®îc s¬ ®å nguyªn lÝ tõ m¹ch nguån thùc tÕ. - Ph©n tÝch ®îc nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¹ch ®iÖn. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 4,7,9 vµ 10 SGK - Lµm thö bµi thùc hµnh, ®iÒn vµo b¸o c¸o tríc khi híng dÉn cho HS.. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - §ång hå v¹n n¨ng 1 chiÕc - 1 m¹ch nguån cÊp ®iÖn mét chiÒu ®· l¾p s½n trªn b¶ng m¹ch bao gåm biÕn ¸p nguån, chØnh lu cÇu, läc h×nh I I , æn ¸p thêng dïng IC7812 III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………..…… C2……………..….… C3………………….….… C4…….……………..… 2. KiÓm tra bµi cò: Tr¶ lêi c©u hái sè 2 trang 37SGK 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Néi dung vµ quy tr×nh thùc Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi hµnh GV: Ph¸t dông cô vËt liÖu cho Bíc1. Ph¸t dông cô giíi thiÖu bµi tõng nhãm. thùc hµnh. Híng dÉn HS c¸ch dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó ®o ®iÖn ¸p - 26 -
mét chiÒu vµ ®iÖn ¸p xoay chiÒu, c¸ch ®äc trÞ sè theo c¸c thang ®o. HS: NhËn dông cô, vËt liÖu theo dâi g/v híng dÉn. Ho¹t ®éng 2: t×m hiÓu c¸c linh kiÖn trªn m¹ch thùc tÕ GV: Híng dÉn h/s quan s¸t t×m hiÓu c¸c linh kiÖn trªn m¹ch thùc tÕ HS: Quan s¸t t×m hiÓu c¸c linh kiÖn trªn m¹ch thùc tÕ Ho¹t ®éng 3: : Cho HS vÏ s¬ ®å nguyªn lÝ cña m¹ch GV: Gîi ý vÒ nguyªn lÝ cña m¹ch HS: VÏ s¬ ®å nguyªn lÝ cña m¹ch Ho¹t ®éng 4: Cho HS lµm thùc hµnh theo bíc 3
Bíc2. Quan s¸t t×m hiÓu c¸c linh kiÖn trªn m¹ch thùc tÕ
Bíc3: VÏ s¬ ®å nguyªn lÝ cña m¹ch
Bíc4: C¾m vµo nguån xoay chiÒu. Dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®o vµ ghi kÕt qu¶ c¸c ®iÖn ¸p ë c¸c vÞ trÝ vµo b¶ng mÉu. - §iÖn ¸p ë hai ®Çu cuén s¬ cÊp cña biÕn ¸p nguån U1~. - §iÖn ¸p ë hai ®Çu cuén thø cÊp cña biÕn ¸p nguån U2~. Ho¹t ®éng 5: - §iÖn ¸p ®Çu ra sau m¹ch läc HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ U3vËt liÖu ®· mîn. Mçi nhãm hoµn - §iÖn ¸p ®Çu ra sau m¹ch thµnh b¶n b¸o c¸o theo mÉu æn ¸p U4nép cho GV. Bíc5: KÕt thóc Ho¹t ®éng 6: Tæng kÕt giê d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - HS hoµn thµnh b/c theo mÉu, th¶o luËn vµ tù ®¸nh gi¸. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dùa vµo qu¸ tr×nh thùc hµnh vµ chÊm b/c cña HS.
- 27 -
MÉu b¸o c¸o thùc hµnh M¹ch nguån ®iÖn mét chiÒu Hä vµ tªn nhãm: …………………………… Líp:
……………………………
1.
……………………………………………………………………
7.
……………………………………………………………………
2.
……………………………………………………………………
8.
……………………………………………………………………
3.
……………………………………………………………………
9.
……………………………………………………………………
4.
……………………………………………………………………
10. ……………………………………………………………………
5.
……………………………………………………………………
11. ……………………………………………………………………
6.
……………………………………………………………………
12. ……………………………………………………………………
Néi dung: 1. VÏ s¬ ®å nguyªn lÝ cña m¹ch nguån thùc tÕ.
2. KÕt qu¶ ®o ®iÖn ¸p ë nh÷ng vÞ trÝ theo tr×nh tù thÝ nghiÖm. B¶ng kÕt qu¶ ®o U1~ (V)
U2~
U3-
(V)
- 28 -
(V)
U4- (V)
TiÕt: 10 C1:
Bµi 11:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3:
C4:
Thùc hµnh: M¹ch nguån chØnh lu cÇu cã biÕn ¸p nguån vµ cã tô läc
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt tÝnh to¸n vµ chän c¸c linh kiÖn ®iÖn tö theo s¬ ®å nguyªn lÝ h×nh 9.1SGK, t×m hiÓu kÜ h¬n m¹ch nguån chØnh lu cÇu cã biÕn ¸p nguån vµ tô läc trong m¹ch nguån thùc tÕ. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 4,7 vµ 9SGK - Nghiªn cøu kiÕn thøc bµi 11 SGK 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: §ång hå v¹n n¨ng - M¹ch nguån thùc tÕ III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……........................ C2…….……………… C3……..................… C4…………...…...… 2. KiÓm tra bµi cò: ChØ vµ ®äc tªn c¸c linh kiÖn trªn m¹ch nguån thùc tÕ. 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Néi dung vµ quy tr×nh thùc Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi hµnh GV: Ph¸t dông cô vËt liÖu cho Bíc1. Ph¸t dông cô giíi thiÖu bµi tõng nhãm. Híng dÉn HS c¸ch thùc hµnh. dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó ®o ®iÖn trë ë thang ®o Ωx100 sau ®ã kiÓm tra c¸c ®i«t. HS: NhËn dông cô, vËt liÖu theo dâi g/v híng dÉn. - 29 -
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸c linh kiÖn m¹ch nguån chØnh lu cÇu cã biÕn ¸p nguån vµ cã tô läc trªn m¹ch nguån thùc tÕ. GV: Cho h/s quan s¸t m¹ch theo s¬ ®å h×nh 9.1SGK, lµm bµi tËp sè 2 trang 37SGK HS: Quan s¸t t×m hiÓu c¸c linh kiÖn trªn s¬ ®å theo s¬ ®å nguyªn lÝ h×nh 9.1SGK, tõ ®ã rót ra c¸ch l¾p r¸p c¸c linh kiÖn trªn m¹ch thùc tÕ cã kh¸c g×. Ho¹t ®éng 3: : KiÓm tra s¬ ®å thiÕt kÕ m¹ch thö. GV: Gîi ý vÒ c¸ch l¾p r¸p m¹ch HS: VÏ vµ hoµn thµnh b¸o c¸o theo nhãm. GV: NhËn xÐt, tæng kÕt. Ho¹t ®éng 4: HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ vËt liÖu ®· mîn..
Bíc2.TÝnh to¸n vµ chän c¸c linh kiÖn trong m¹ch. T×m hiÓu c¸ch bè trÝ c¸c linh kiÖn trªn s¬ ®å m¹ch theo s¬ ®å h×nh 9.1SGK. NhËn xÐt phÇn m¹ch nguån chØnh lu cÇu cã biÕn ¸p nguån vµ cã tô läc trªn m¹ch nguån thùc tÕ.
Bíc3: VÏ s¬ ®å thiÕt kÕ l¾p r¸p m¹ch thö .
Bíc4: KÕt thóc
Ho¹t ®éng 5: Tæng kÕt giê d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - HS hoµn thµnh b/c theo mÉu, th¶o luËn vµ tù ®¸nh gi¸. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dùa vµo qu¸ tr×nh thùc hµnh vµ chÊm b/c cña HS.
- 30 -
TiÕt: 11 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Bµi 12:
Thùc hµnh: §iÒu chØnh c¸c th«ng sè cña m¹ch t¹o xung ®a hµi dïng Tranzito
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt c¸ch ®æi tõ xung ®a hµi ®èi xøng thµnh xung ®a hµi kh«ng ®èi xøng. - BiÕt c¸ch thay ®æi chu k× xung cho nhanh hay chËm. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 8SGK - Nghiªn cøu kiÕn thøc bµi 12 SGK 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - §ång hå v¹n n¨ng - M¹ch t¹o xung ®a hµi ®èi xøng dïng Tranzito ®· l¾p s½n nh hµnh 8.3SGK ®· thay R1, R2 b»ng LED xanh, ®á. - Nguån ®iÖn mét chiÒu 4,5V III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……...............…… C2……….…….....… C3…….......………… C4……...………...… - 31 -
2. KiÓm tra bµi cò: §iÒu kiÖn ®Ó cã m¹ch t¹o xung ®a hµi ®èi xøng? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß)
Néi dung vµ quy tr×nh thùc Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu bµi hµnh GV: Ph¸t dông cô vËt liÖu cho tõng nhãm. 1.Ph¸t dông cô giíi thiÖu bµi HS: NhËn dông cô, vËt liÖu thùc hµnh. Ho¹t ®éng 2: TiÕn hµnh lµm theo híng dÉn cña GV. GV: Híng dÉn c¸c bíc thùc hµnh HS: Theo dâi g/v híng dÉn. Sau ®ã tiÕn hµnh lµm. Cö ®¹i diÖn nhãm b¸o c¸o. GV: Tæng hîp b¸o c¸o, nhËn xÐt vµ kÕt luËn.
2. C¸c bíc tiÕn hµnh Bíc1: - CÊp nguån cho m¹ch ®iÖn ho¹t ®éng - Quan s¸t ¸nh s¸ng vµ ®Õm sè lÇn ¸nh s¸ng cña LED trong kho¶ng 30gi©y - Ghi kÕt qu¶ vµo mÉu b¸o c¸o. Bíc2. - C¾t nguån m¾c song song hai tô ®iÖn víi hai tô ®iÖn trong s¬ ®å. - §ãng ®iÖn vµ lµm nh bíc1 Ho¹t ®éng 3: KÕt thóc. Bíc3: HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ - C¾t ®iÖn, bá ra mét tô ë mét vËt liÖu ®· mîn.. vÕ cña bíc2. - §ãng ®iÖn vµ lµm nh bíc1. So s¸nh thêi gian s¸ng tèi cña hai LED 3. KÕt thóc Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - HS hoµn thµnh b/c theo mÉu, th¶o luËn vµ tù ®¸nh gi¸. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dùa vµo qu¸ tr×nh thùc hµnh vµ chÊm b/c cña HS. - GV yªu cÇu h/s vÒ «n néi dung kiÕn thøc ®· häc ch¬ngI,II ®Ó giê sau kiÓm tra. - 32 -
MÉu b¸o c¸o thùc hµnh §iÒu chØnh c¸c th«ng sè Cña m¹ch t¹o xung ®a hµi dïng TRANZITO
Hä vµ tªn nhãm: …………………………… Líp:
……………………………
1.
……………………………………………………………………
7.
……………………………………………………………………
2.
……………………………………………………………………
8.
……………………………………………………………………
3.
……………………………………………………………………
9.
……………………………………………………………………
4.
……………………………………………………………………
10. ……………………………………………………………………
5.
……………………………………………………………………
11. ……………………………………………………………………
6.
……………………………………………………………………
12. ……………………………………………………………………
Néi dung: - 33 -
Sè lÇn s¸ng vµ thêi gian s¸ng cña c¸c LED Trêng hîp LED ®á
LED xanh
Khi cha thay ®æi tô ®iÖn ë bíc 1 Khi m¾c song song thªm tô ®iÖn ë bíc 2 Khi thay ®æi tô ®iÖn ë bíc 3
TiÕt: 12 Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C1: C2: C3:
C4:
KiÓm tra I/ Môc tiªu: - §¸nh gi¸ kiÕn thøc h/s sau khi häc xong ch¬ng I,II vÒ linh kiÖn ®iÖn tö vµ mét sè m¹ch ®iÖn tö c¬ b¶n. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. Gi¸o viªn chuÈn bÞ cho mçi h/s mét ®Ò ®· ph« t« s½n. - 34 -
2. H/s chuÈn bÞ dông cô häc tËp vµ phÇn kiÕn thøc ch¬ng I,II III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: …....................................................................................................................................................................................... …........................................................................................................................................................................... ........................................
2. KiÓm tra bµi cò: 3.Bµi míi.
Hä vµ tªn: ......................................................................
Líp:
KiÓm tra m«n C«ng nghÖ líp 12 Thêi gian lµm bµi: 45 phót
.......................................................................................
I/ PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (3 ®iÓm) Em h·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i (A,B,C,D) ë ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng:
1 - KÝ hiÖu cña biÕn trë trong m¹ch ®iÖn: A. B. D. VR
C.
TH
- 35 -
V
2 - Trªn ®iÖn trë cã c¸c vßng mµu n©u, ®en, ®en, kim nhò th× trÞ sè ®iÖn trë cña nã lµ A. 1 Ω B. 10 Ω C. 100 Ω 3 - KÝ hiÖu cña tô ho¸ trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D.
4 - KÝ hiÖu cña cuén c¶m lâi s¾t tõ trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D.
5 - KÝ hiÖu cña Tranzito NPN A. C
B. C
E
C B
B
B
C.
E
E
6 - §ièt cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba 7 - Tranzito cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba D. Bèn 8 - Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng vµ nhiÖm vô m¹ch ®iÖn tö cã mÊy lo¹i A. Hai B. Ba C. Bèn D. N¨m
H·y ghÐp côm tõ ë cét (1) víi cét (2) b»ng g¹ch nèi ®Ó ®îc c©u hoµn chØnh.
9 - (0,5 ®iÓm)
- 36 -
(1) 1.§iÖn trë dïng ®Ó 2. Cuén c¶m dïng ®Ó 3. Tô ®iÖn dïng ®Ó
10 - (0,5 ®iÓm) (1) 1. §ièt dïng ®Ó 2. Tranzito dïng ®Ó 3. Tirixto dïng ®Ó 4. Triac vµ Diac dïng ®Ó
(2) a) DÉn dßng ®iÖn mét chiÒu, chÆn dßng ®iÖn cao tÇn. b) Ng¨n c¸ch dßng mét chiÒu vµ cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ®i qua c) H¹n chÕ hoÆc ®iÒu chØnh dßng ®iÖn vµ ®Ó ph©n chia ®iÖn ¸p trong m¹ch. (2) a) §iÒu khiÓn trong c¸c m¹ch ®iÖn xoay chiÒu b) T¸ch sãng, chØnh lu, æn ¸p c) KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu, t¹o sãng, t¹o xung.... d) ChØnh lu cã ®iÒu khiÓn
11 - M¹ch nguån ®iÖn thùc tÕ: (0,5 ®iÓm) (1) (2) 1. BiÕn ¸p nguån dïng a) Läc, san b»ng ®é gîn sãng, ®Ó gi÷ cho ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i ®îc b»ng ph¼ng. 2. M¹ch chØnh lu dïng b) Gi÷ cho møc ®iÖn ¸p mét ®Ó chiÒu ra trªn t¶i lu«n æn ®Þnh c) §æi ®iÖn xoay chiÒu tõ cÊp 3. M¹ch läc nguån dïng ®iÖn ¸p nµy sang cÊp ®iÖn ¸p ®Ó kh¸c 4. M¹ch æn ®Þnh ®iÖn d) §æi ®iÖn xoay chiÒu thµnh ¸p mét chiÒu dïng ®Ó ®iÖn mét chiÒu 12. H·y chän c¸c tõ thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi cña m¹ch nguån: (0,5 ®iÓm) M¹ch æn ¸p; M¹ch läc nguån; BiÕn ¸p nguån; M¹ch chØnh lu; M¹ch b¶o vÖ
- 37 -
T¶i tiªu thô
II/ PhÇn tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm) C©u1: ( 2 ®iÓm) VÏ s¬ ®å d¹ng sãng minh ho¹ ®iÖn ¸p ra sau m¹ch chØnh lu hai nöa chu k× khi cha cã läc nguån vµ sau khi cã läc nguån? C©u2: (4 ®iÓm) Trong m¹ch t¹o xung ®a hµi tù dao ®éng, nÕu nguån cÊp lµ 4,5V vµ thay c¸c ®iÖn trë R1, R2 b»ng c¸c ®ièt LED th× hiÖn tîng g× sÏ x¶y ra? VÏ s¬ ®å m¹ch?
- 38 -
TiÕt: 13
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C1: C2: C3:
C4: Ch¬ng III: mét sè m¹ch ®IÖn tö ®iÒu khiÓn
Bµi 13: Kh¸i niÖm vÒ m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, c«ng dông m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 13SGK. - T×m hiÓu c¸c m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn trong thùc tÕ. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ c¸c h×nh 13.3 ; 13.4 SGK III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1…….....................… C2….……..................… C3……….........…… C4… ….................…….
2. Bµi míi:
Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß)
Néi dung bµi häc
I/ Kh¸i niÖm m¹ch ®iÖn tö Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu vÒ kh¸i ®iÒu khiÓn. - 39 -
niÖm m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn GV: Nªu vÝ dô mét sè thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö (h×nh 13.2SGK), giíi thiÖu chøc n¨ng vµ s¬ ®å khèi cña M§T ®iÒu khiÓn. §Æt c©u hái: - §iÒu khiÓn ®é s¸ng cña ®Ìn bµn (®Ìn ngñ) ®îc thùc hiÖn phæ biÕn b»ng m¹ch g×? - H·y lÊy c¸c VD thùc tÕ minh ho¹ cho c¸c thiÕt bÞ ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö? HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu,tr¶ lêi c©u hái. GV: Tãm t¾t HS: Ghi kÕt luËn vµo vë. Ho¹t ®éng2:Tr×nh bµy vÒ c«ng dông, ph©n lo¹i M§T ®iÒu khiÓn GV: Dïng tranh vÏ h×nh 13.3 SGK giíi thiÖu c«ng dông M§T ®iÒu khiÓn vµ ®Æt c©u hái: Em h·y kÓ mét vµi øng dông cña M§T ®iÒu khiÓn mµ em biÕt HS: Tr¶ lêi c©u hái GV: NhËn xÐt, kÕt luËn HS: Ghi tãm t¾t vµo vë. GV: Giíi thiÖu c¸ch ph©n lo¹i trªn tranh vÏ h×nh 13.4SGK. Sau ®ã chia líp thµnh 3 nhãm, mçi nhãm t×m hiÓu ph©n lo¹i theo mét c¸ch vµ lÊy vÝ dô thùc tÕ minh ho¹. Nhãm1: Ph©n lo¹i theo c«ng suÊt Nhãm2: Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng Nhãm3:Ph©n lo¹i theo møc ®é tù ®éng ho¸ HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµo b¶ng phô GV: Tæng hîp ý kiÕn, bæ sung
M¹ch ®.tö thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu khiÓn ®îc gäi lµ m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn. TÝn hiÖu vµo
M§T§K
§T§K
II/ C«ng dông, ph©n lo¹i 1. C«ng dông. Mét sè c«ng dông ®iÓn h×nh nh: - §iÒu khiÓn tÝn hiÖu - Tù ®éng ho¸ c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ - §iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ d©n dông - §iÒu khiÓn trß ch¬i, gi¶i trÝ
2. Ph©n lo¹i. * Theo c«ng suÊt: - C«ng suÊt lín - C«ng suÊt nhá * Theo chøc n¨ng: - §iÒu khiÓn tÝn hiÖu - §iÒu khiÓn tèc ®é * Theo møc ®é tù ®éng ho¸ - §iÒu khiÓn b»ng m¹ch rêi - §iÒu khiÓn b»ng vi m¹ch - §iÒu khiÓn b»ng vi xö lÝ cã lËp tr×nh - §iÒu khiÓn b»ng phÇn mÒm m¸y tÝnh
- 40 -
vµ k.luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë. Ho¹t ®éng3: Tæng kÕt giê d¹y - GV cã thÓ ®Æt c©u hái: M§T§K cã vai trß g× trong viÖc t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng? - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 14 SGK.
TiÕt: 14
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C1: C2: C3:
C4:
Bµi 14: M¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu ®îc kh¸i niÖm m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu - BiÕt ®îc c¸c khèi c¬ b¶n cña m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - 41 -
- Nghiªn cøu néi dung bµi 14SGK. - T×m hiÓu c¸c m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu trong thùc tÕ. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ h×nh 14.3 SGK III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……....................... C2….…................….… C3……............……… C4…................………. 2. KiÓm tra: M¹ch ®iÖn nh thÕ nµo gäi lµ m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß)
Néi dung bµi häc
I/ Kh¸i niÖm m¹ch ®iÒu khiÓn Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu kh¸i tÝn hiÖu. niÖm vµ c«ng dông m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu §Ó ®iÒu khiÓn sù thay ®æi GV: Nªu kh¸i qu¸t vÒ m¹ch tr¹ng th¸i cña c¸c tÝn hiÖu ngêi ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu nh SGK, ta dïng mét m¹ch ®iÖn tö, m¹ch cho mét sè vÝ dô vÒ m¹ch ®iÒu ®ã gäi lµ m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn khiÓn tÝn hiÖu vµ ®Æt c©u hiÖu. hái: Em h·y kÓ mét sè tÝn hiÖu ®îc ®iÒu khiÓn b»ng m¹ch ®iÖn tö mµ em biÕt? HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu,tr¶ lêi c©u hái. GV: §a ra nhËn xÐt vµ nªu kh¸i II/ C«ng dông niÖm m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn - Th«ng b¸o vÒ t×nh tr¹ng thiÕt hiÖu. bÞ khi gÆp sù cè. - Th«ng b¸o nh÷ng th«ng tin cÇn GV: Gîi ý vµ ®Æt c©u hái: Em thiÕt cho con ngêi thùc hiÖn h·y nªu c«ng dông cña m¹ch theo hiÖu lÖnh ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu? - Lµm c¸c thiÕt bÞ trang trÝ b»ng HS: Tr¶ lêi b¶ng ®iÖn tö. GV: Gi¶i thÝch minh ho¹ øng - Th«ng b¸o vÒ t×nh tr¹ng ho¹t dông cña M§KTH. ®éng cña m¸y mãc. III/ Nguyªn lÝ chung cña m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu Ho¹t ®éng2: Giíi thiÖu nguyªn Sau khi nhËn lÖnh b¸o hiÖu tõ lÝ cña m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn mét c¶m biÕn, m¹ch ®iÒu khiÓn hiÖu xö lÝ tÝn hiÖu ®· nhËn, ®iÒu GV: Giíi thiÖu s¬ ®å khèi, gi¶i - 42 -
thÝch chøc n¨ng cña mçi khèi. HS: L¾ng nghe vµ ghi chÐp GV: Giíi thiÖu VD h×nh 14.3SGK. Sau ®ã chia líp thµnh 3 nhãm, yªu cÇu mçi nhãm t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái: Nhãm1: ViÖc nhËn lÖnh ®Ó b¸o qu¸ ®iÖn ¸p trong h×nh 14.3 ®îc tiÕn hµnh nh thÕ nµo? Nhãm2: NhiÖm vô cña 2 Tranzito ®Ó lµm g×? kh«ng cã c¸c Tranzito nµy cã ®îc kh«ng? Nhãm3:Khi muèn b¸o tÝn hiÖu thªm b»ng chu«ng th× chu«n m¾c ë ®©u trªn h×nh 14.3SGK? HS: Th¶o luËn nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy vµo b¶ng phô GV: Tæng hîp ý kiÕn, bæ sung vµ k.luËn HS: Ghi kÕt luËn vµo vë.
chÕ theo mét nguyªn t¾c nµo ®ã. Sau khi xö lÝ xong, tÝn hiÖu ®îc khuÕch ®¹i ®Õn c«ng suÊt hîp lÝ vµ ®a tíi khèi chÊp hµnh. Khèi chÊp hµnh ph¸t lÖnh bµo hiÖu: chu«ng, ®Ìn, hµnh ch÷ næi... VD: M¹ch b¶o vÖ qu¸ ®iÖn ¸p. - BiÕn trë VR nhËn tÝn hiÖu ®iÖn ¸p vît ngìng lµm viÖc cña Do, Do cho dong ®iÖn qua. - T1 vµ T2 nhËn tÝn hiÖu dßng ®iÖn ch¹y tõ Do, khuÕch ®¹i, cÊp ®iÖn cho cu«n d©y R¬le K, R¬le më K1, ®ãng K2 , ®Ìn b¸o hiÖu s¸ng b¸o hiÖu ®iÖn ¸p cao. - Ta m¾c chu«ng song song víi bãng ®Ìn tÝn hiÖu.
Ho¹t ®éng3: Tæng kÕt giê d¹y - GV cã thÓ ®Æt c©u hái: + §iÒu khiÓn tÝn hiÖu cã thÓ thùc hiÖn b»ng nh÷ng lo¹i m¹ch nµo? + Kh©u chÊp hµnh cña c¸c m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu thên ®îc thÓ hiÖn b»ng lo¹i tÝn hiÖu g×? - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 15 SGK.
- 43 -
TiÕt: 15 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3:
C4:
Bµi 15 M¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ xoay chiÒu mét pha I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc øng dông cña m¹ch ®iÒu khiÓn ®iÖn tö tong ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha. - HiÓu ®îc m¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é qu¹t ®iÖn b»ng Triac. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 15SGK. - Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu vÒ m¹ch ®iÒu khiÓn Tirixto vµ Triac 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ h×nh 15.2 SGK - M¹ch ®iÒu khiÓn qu¹t ®iÖn b»ng Triac lµm gi¸o cô trùc quan. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1…….................… C2….……...........… C3………...........…… C4…................… 2. KiÓm tra: VÏ s¬ ®å khèi vµ gi¶i thÝch nguyªn lÝ m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) I/ Kh¸i niÖm, c«ng dông cña Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu kh¸i m¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é niÖm vµ c«ng dông cña ®iÒu ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha mét pha GV: LÊy mét sè vÝ dô vÒ nh÷ng Sö dông déng c¬ ngêi ta ph¶i ®éng c¬ mét pha vµ ®Æt c©u ®iÒu khiÓn nhiÒu chÕ ®é nh hái: Em h·y t×m mét sè vÝ dô ®iÒu khiÓn tèc ®é, më m¸y, sö dông ®éng c¬ mét pha cã ®aot chiÒu, h·m..., ë ®©y vµ kh«ng ®iÒu chØnh tèc ®é? chóng ta chØ giíi thiÖu vÒ ®iÒu HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu,tr¶ khiÓn tèc ®é déng c¬. lêi c©u hái. C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn GV: NhËn xÐt vµ nªu c«ng dông tèc dé ®éng c¬: - 44 -
cña viÖc ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha. Nªu c¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn tèc ®é déng c¬ mét pha. Ho¹t ®éng2: Giíi thiÖu nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha GV: Giíi thiÖu s¬ ®å khèi, gi¶i thÝch nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha b»ng ®iÒu khiÓn ®iÖn ¸p vµ b»ng ®iÒu khiÓn tÇn sè HS: L¾ng nghe vµ ghi chÐp
- Thay ®æi sè vßng d©y xña Stato - §iÒu khiÓn ®iÖn ¸p ®a vµo ®/c¬ - §K tÇn sè dßng ®iÖn ®a vµo ®/c¬ II/ Nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha - §iÒu khiÓn tèc ®é b»ng c¸ch thay ®æi ®iÖn ¸p. Tèc ®é ®îc §K b»ng m¹ch ®tö thay ®æi trÞ sè ®iÖn ¸p ®Æt vµo. U2,f2
U1,f1
§iÒu khiÓn ®iÖn ¸p
§
- §iÒu khiÓn tèc ®é b»ng c¸ch thay ®æi tÇn sè nguån ®iÖn ®a vµo ®éng c¬. U2,f2
U1,f1
Ho¹t ®éng3 T×m hiÓu mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha GV: Giíi thiÖu VD h×nh 15.2SGK. Sau ®ã gi¶i thÝch nguyªn lÝ lµm viÖc trªn s¬ ®å HS: L¾ng nghe, tãm t¾t ghi vµo vë. GV: NhÊn m¹nh nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn ®iÒu khiÓn kho¶ng thêi gian dÉn dßng cña Triac, nguyªn lÝ ®iÒu khiÓn trªn s¬ ®å lµ ®iÒu khiÓn trÞ sè hiÖu dông ®iÖn ¸p ®a vµo ®éng c¬. HS: Ghi kÕt luËn vµo vë.
§iÒu khiÓn tÇn sè
§
III/ Mét sè m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha S¬ ®å h×nh 15.2SGK - T:Triac ®iÒu khiÓn ®iÖn ¸p trªn qu¹t - VR: BiÕn trë ®iÒu chØnh kho¶ng thêi gian dÉn cña Triac - R: ®iÖn trö h¹n chÕ - D: Diac ®Þnh ngìng ®iÖn ¸p ®Ó T dÉn. - C: Tô t¹o ®iÖn ¸p ngìng ®Ó më th«ng T vµ D Nguyªn lÝ: Khi ®ãng c«ng t¾c ®iÖn ¸p nguån ®îc cÊp ®Õn T, thay ®æi VR kho¶ng thêi gian dÉn dong ®iÖn cña T thay ®æi, ®iÖn ¸p vµ dßng ®iÖn ®a vµo ®éng c¬ ®îc ®iÒu chØnh.
- 45 -
- Khi cã D th× dong ®iÖn ®iÒu khiÓn cña T do ngìng ®iÖn ¸p më th«ng D quyÕt ®Þnh do ®ã ®é æn ®Þnh tèt h¬n. Ho¹t ®éng4: Tæng kÕt giê d¹y - GV cã thÓ ®Æt c©u hái: + C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ mét pha b»ng ®iÖn tö? + Chøc n¨ng c¸c linh kiÖn trong m¹ch h×nh 15.2SGK? - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 16 SGK.
TiÕt: 16 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3:
C4:
Bµi 16: Thùc hµnh M¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn mét pha I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu vµ ph©n biÖt ®¬c j s¬ ®å nguyªn lÝ vµ s¬ ®å l¾p r¸p. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 4,5,15SGK - Nghiªn cøu kiÕn thøc bµi 16 SGK 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - M¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é ®äng c¬ ®· l¾p s½n. - Qu¹t bµn 400mm, c«ng suÊt 56W, ®iÖn ¸p 220V, tÇn sè 50Hz, dßng ®iÖn 0,26A ®iÒu khiÓn tèc ®é b»ng phÝm bÊm. - §ay ®iÖn: D©y ®«i mÒm 2m cã phÝch c¾m III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1…….....…..........… C2…….......…...… C3…......…....….… C4……...…........ - 46 -
2. KiÓm tra bµi cò: Khi sö dông Triac ®Ó ®iÒu khتn tèc ®é ®éng c¬ lµ t¸c ®éng vµo th«ng sè nµo cña nguån cÊp ®iÖn cho ®éng c¬? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) TiÕt1: Ho¹t ®éng 1: Chän s¬ ®å thiÕt kÕ. GV: Chia líp thµnh 4 nhãm, yªu cÇu c¸c nhãm chän s¬ ®å (h×nh 15.2SGK), giíi thiÖu c¸c ®iÖn ¸p cÇn ®o. HS: Th¶o luËn chän s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn Ho¹t ®éng2 : TÝnh to¸n linh kiÖn HS: Th¶o luËn gi¶i thÝch ho¹t ®éng cña s¬ ®å. TÝnh to¸n kiÓm tra c¸c linh kiÖn xem cã phï hîp kh«ng. GV: Gîi ý h/s vÏ s¬ ®å l¾p r¸p.
Néi dung bµi häc
Néi dung vµ quy tr×nh thùc hµnh 1.ThiÕt kÕ m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha 1.Chän s¬ ®å thiÕt kÕ
2. TÝnh to¸n linh kiÖn
3. VÏ s¬ ®å l¾p r¸p.
2. T×m hiÓu m¹ch l¾p r¸p TiÕt 2: GV: Cho h/s mîn dông cô, m¹ch ®iÒu khiÓn tèc ®é ®éng c¬ ®· l¾p s½n. HS: NhËn lai dông cô, m¹ch d· l¾p s½n ®èi chiÕu víi phÇn m¹ch ®· tÝnh to¸n vµ vÏ. GV: KiÓm tra s¬ ®å m¹ch mµ h/s ®· tÝnh to¸n vµ vÏ, nhËn xÐt 3. Cho m¹ch ho¹t ®éng vµ hiÖu chØnh TiÕt 3: - §iÒu khiÓn qu¹t b»ng phÝm Ho¹t ®éng1:§iÒu khiÓn qu¹t bÊm b»ng phÝm bÊm GV: Híng dÉn, theo dâi h/s thùc hµnh HS: C¾m qu¹t trùc tiÕp vµo nguån ®iÖn. ®iÒu khiÓn tèc - 47 -
®é b»ng c¸ch thay ®æi phÝm bÊm vµ quan s¸t tèc ®é. Ho¹t ®éng1:§iÒu khiÓn qu¹t b»ng m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn GV: Híng dÉn, theo dâi h/s thùc hµnh HS: C¾m qu¹t vµo æ ®iÖn ra cña m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn vµ bÊm phÝm bÊm c¬ khÝ cho qu¹t lµm viÖc ë tèc ®é lín nhÊt GV: Chøng kiÕn HS: C¾m m¹ch ®iÖn tö vµo nguån ®iÖn, ®iÒu chØnh chiÕt ¸p ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é qu¹t
- §iÒu khiÓn qu¹t b»ng m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn
NhËn xÐt vÒ tèc ®é qu¹t khi ®iÒu khiÓn b»ng phÝm bÊm vµ khi ®iÒu khiÓn b»ng m¹ch ®iÖn tö.
Ho¹t ®éng : Tæng kÕt bµi d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - GV ®Æt mét sè c©u hái: + Triac sö dông lµm g× trong m¹ch ®iÖn xoay chiÒu? + NÕu qu¹t kh«ng gi¶m ®îc tèc ®é khi ®iÒu khiÓn chiÕt ¸p th× cã thÓ lµ do nh÷ng nguyªn nh©n nµo?
Hä vµ tªn: ......................................................................
Líp: .......................................................................................
KiÓm tra häc k× I - M«n C«ng nghÖ líp 12 Thêi gian lµm bµi: 45 phót ®Ò sè 1
I/ PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (4 ®iÓm) - 48 -
Em h·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i (A,B,C,D) ë ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng:(Mçi c©u 0,25 ®iÓm) 1 - Mét ®iÖn trë cã c¸c vßng mµu ®á, cam, vµng, kim nhò th× phÐp tÝnh vµ kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè ®iÖn trë cña nã lµ: A. 8 x 104 = 80.000 ± 5% (Ω) C. 2 x3 x 104 = 60.000 ± 5% (Ω) B. 42 x 103 = 42.000 ± 5% (Ω) D. 23 x 104 = 230.000 ± 5% (Ω) 2 - KÝ hiÖu cña biÕn trë trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D. V
TH
VR
3 - KÝ hiÖu cña cuén c¶m lâi s¾t tõ trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D.
4 - KÝ hiÖu cña tô ho¸ trong m¹ch ®iÖn: A. B. D.
5 - KÝ hiÖu cña Tranzito NPN A.
B.
C
C.
C
C B
B
B
C.
E
E
6 - Tranzito cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba D. Bèn - 49 -
E
7 - Ph©n lo¹i A. B. C. D.
lo¹i theo chøc n¨ng vµ nhiÖm vô m¹ch ®iÖn tö cã mÊy Hai Ba Bèn N¨m
8 - Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn cã mÊy lo¹i A. Mét C. Ba B. Hai D. Bèn H·y ghÐp côm tõ ë cét (1) víi cét (2) b»ng g¹ch nèi ®Ó ®îc c©u hoµn chØnh. 9 - (0,5 ®iÓm) (1) (2) 1. Tô ®iÖn dïng ®Ó a) DÉn dßng ®iÖn mét chiÒu, chÆn dßng ®iÖn cao tÇn. 2. Cuén c¶m dïng ®Ó b) Ng¨n c¸ch dßng mét chiÒu vµ cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ®i qua 3. §iÖn trë dïng ®Ó c) H¹n chÕ hoÆc ®iÒu chØnh dßng ®iÖn vµ ®Ó ph©n chia ®iÖn ¸p trong m¹ch. 10 - (0,5 ®iÓm) (1) 1. Tirixto dïng ®Ó 2. Tranzito dïng ®Ó 3. §ièt dïng ®Ó 4. Triac vµ Diac dïng ®Ó
(2) a) §iÒu khiÓn trong c¸c m¹ch ®iÖn xoay chiÒu b) T¸ch sãng, chØnh lu, æn ¸p c) KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu, t¹o sãng, t¹o xung.... d) ChØnh lu cã ®iÒu khiÓn
11 - M¹ch nguån ®iÖn thùc tÕ: (0,5 ®iÓm)
- 50 -
(1) 1. BiÕn ¸p nguån dïng ®Ó 2. M¹ch chØnh lu dïng ®Ó 3. M¹ch läc nguån dïng ®Ó 4. M¹ch æn ®Þnh ®iÖn ¸p mét chiÒu dïng ®Ó
(2) a) Läc, san b»ng ®é gîn sãng, gi÷ cho ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i ®îc b»ng ph¼ng. b) Gi÷ cho møc ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i lu«n æn ®Þnh c) §æi ®iÖn xoay chiÒu thµnh ®iÖn mét chiÒu d) §æi ®iÖn xoay chiÒu tõ cÊp ®iÖn ¸p nµy sang cÊp ®iÖn ¸p kh¸c
12. H·y chän c¸c tõ thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi cña m¹ch nguån: (0,5 ®iÓm) M¹ch æn ¸p; M¹ch läc nguån; BiÕn ¸p nguån; M¹ch chØnh lu; M¹ch b¶o vÖ
T¶i tiªu thô
II/ PhÇn tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm) C©u1: ( 1 ®iÓm) Nªu øng dông cña m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu trong thùc tÕ ? C©u2: (3 ®iÓm) VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha cã dïng Diac? So víi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ qu¹t b»ng phÝm Ên (kiÓu c¬ khÝ), th× ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö cã u, nhîc ®iÓm g×? C©u3: (2 ®iÓm) VÏ s¬ ®å m¹ch chØnh lu cÇu? ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 51 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 52 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 53 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
Hä vµ tªn:
KiÓm tra häc k× I - M«n C«ng nghÖ líp 12
......................................................................
Thêi gian lµm bµi: 45 phót
Líp: .......................................................................................
®Ò sè 2
I/ PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (4 ®iÓm) Em h·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i (A,B,C,D) ë ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng:(Mçi c©u 0,25 ®iÓm) 1 - KÝ hiÖu cña biÕn trë trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D. V
TH
VR
2 - Mét ®iÖn trë cã c¸c vßng mµu ®á, cam, vµng, kim nhò th× phÐp tÝnh vµ kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè ®iÖn trë cña nã lµ: A. 2 x3 x 104 = 60.000 ± 5% (Ω) C. 8 x 104 = 80.000 ± 5% (Ω) B. 23 x 104 = 230.000 ± 5% (Ω) D. 42 x 103 = 42.000 ± 5% (Ω) 3 - KÝ hiÖu cña cuén c¶m lâi s¾t tõ trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D.
- 54 -
4 - KÝ hiÖu cña tô ho¸ trong m¹ch ®iÖn: A. B. D.
5 - KÝ hiÖu cña Tranzito NPN A.
B.
C
C.
C
C B
B
B
C.
E
E
E
6 - Tranzito cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba D. Bèn 7 - Ph©n lo¹i A. B. C. D.
lo¹i theo chøc n¨ng vµ nhiÖm vô m¹ch ®iÖn tö cã mÊy Hai Ba Bèn N¨m
8 - Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn cã mÊy lo¹i A. Mét C. Ba B. Hai D. Bèn H·y ghÐp côm tõ ë cét (1) víi cét (2) b»ng g¹ch nèi ®Ó ®îc c©u hoµn chØnh. 9 - (0,5 ®iÓm)
- 55 -
(1) 1. Tô ®iÖn dïng ®Ó 2. Cuén c¶m dïng ®Ó 3. §iÖn trë dïng ®Ó
10 - (0,5 ®iÓm) (1) 1. Tirixto dïng ®Ó 2. Tranzito dïng ®Ó 3. §ièt dïng ®Ó 4. Triac vµ Diac dïng ®Ó
(2) a) DÉn dßng ®iÖn mét chiÒu, chÆn dßng ®iÖn cao tÇn. b) Ng¨n c¸ch dßng mét chiÒu vµ cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ®i qua c) H¹n chÕ hoÆc ®iÒu chØnh dßng ®iÖn vµ ®Ó ph©n chia ®iÖn ¸p trong m¹ch. (2) a) §iÒu khiÓn trong c¸c m¹ch ®iÖn xoay chiÒu b) T¸ch sãng, chØnh lu, æn ¸p c) KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu, t¹o sãng, t¹o xung.... d) ChØnh lu cã ®iÒu khiÓn
11 - M¹ch nguån ®iÖn thùc tÕ: (0,5 ®iÓm) (1) (2) 1. BiÕn ¸p nguån dïng a) Läc, san b»ng ®é gîn sãng, ®Ó gi÷ cho ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i ®îc b»ng ph¼ng. 2. M¹ch chØnh lu dïng b) Gi÷ cho møc ®iÖn ¸p mét ®Ó chiÒu ra trªn t¶i lu«n æn ®Þnh c) §æi ®iÖn xoay chiÒu thµnh 3. M¹ch läc nguån dïng ®iÖn mét chiÒu ®Ó d) §æi ®iÖn xoay chiÒu tõ cÊp 4. M¹ch æn ®Þnh ®iÖn ®iÖn ¸p nµy sang cÊp ®iÖn ¸p ¸p mét chiÒu dïng ®Ó kh¸c
12. H·y chän c¸c tõ thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi cña m¹ch nguån: (0,5 ®iÓm) M¹ch æn ¸p; M¹ch läc nguån; BiÕn ¸p nguån; M¹ch chØnh lu; M¹ch b¶o vÖ
- 56 -
T¶i tiªu thô
II/ PhÇn tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm) C©u1: ( 1 ®iÓm) Nªu øng dông cña m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu trong thùc tÕ ? C©u2: (3 ®iÓm) VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha cã dïng Diac? So víi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ qu¹t b»ng phÝm Ên (kiÓu c¬ khÝ), th× ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö cã u, nhîc ®iÓm g×? C©u3: (2 ®iÓm) VÏ s¬ ®å m¹ch chØnh lu cÇu? ......................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................... ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 57 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................ ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 58 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
Hä vµ tªn:
KiÓm tra häc k× I - M«n C«ng nghÖ líp 12
......................................................................
Thêi gian lµm bµi: 45 phót
Líp: .......................................................................................
®¸p ¸n:
®Ò sè 1
I/ PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (4 ®iÓm) - 59 -
Em h·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i (A,B,C,D) ë ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng:(Mçi c©u 0,25 ®iÓm) 1 - Mét ®iÖn trë cã c¸c vßng mµu ®á, cam, vµng, kim nhò th× phÐp tÝnh vµ kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè ®iÖn trë cña nã lµ: A. 8 x 104 = 80.000 ± 5% (Ω) C. 2 x3 x 104 = 60.000 ± 5% (Ω) B. 42 x 103 = 42.000 ± 5% (Ω) D. 23 x 104 = 230.000 ± 5% (Ω) 2 - KÝ hiÖu cña biÕn trë trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D. V
TH
VR
3 - KÝ hiÖu cña cuén c¶m lâi s¾t tõ trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D.
4 - KÝ hiÖu cña tô ho¸ trong m¹ch ®iÖn: A. B. D.
5 - KÝ hiÖu cña Tranzito NPN A. C
B.
C.
C
E
C B
B
B
C.
E
6 - §ièt cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba
- 60 -
E
7 - Tranzito cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba D. Bèn 8 - M¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn ph©n lo¹i theo chøc n¨ng cã mÊy lo¹i A. Mét C. Ba B. Hai D. Bèn H·y ghÐp côm tõ ë cét (1) víi cét (2) b»ng g¹ch nèi ®Ó ®îc c©u hoµn chØnh. 9 - (0,5 ®iÓm) (1) (2) 1. Tô ®iÖn dïng ®Ó a) DÉn dßng ®iÖn mét chiÒu, chÆn dßng ®iÖn cao tÇn. 2. Cuén c¶m dïng ®Ó b) Ng¨n c¸ch dßng mét chiÒu vµ cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ®i qua 3. §iÖn trë dïng ®Ó c) H¹n chÕ hoÆc ®iÒu chØnh dßng ®iÖn vµ ®Ó ph©n chia ®iÖn ¸p trong m¹ch. 10 - (0,5 ®iÓm) (1) 1. Tirixto dïng ®Ó 2. Tranzito dïng ®Ó 3. §ièt dïng ®Ó 4. Triac vµ Diac dïng ®Ó
(2) a) §iÒu khiÓn trong c¸c m¹ch ®iÖn xoay chiÒu b) T¸ch sãng, chØnh lu, æn ¸p c) KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu, t¹o sãng, t¹o xung.... d) ChØnh lu cã ®iÒu khiÓn
11 - M¹ch nguån ®iÖn thùc tÕ: (0,5 ®iÓm)
- 61 -
(1) 1. BiÕn ¸p nguån dïng ®Ó 2. M¹ch chØnh lu dïng ®Ó 3. M¹ch läc nguån dïng ®Ó 4. M¹ch æn ®Þnh ®iÖn ¸p mét chiÒu dïng ®Ó
(2) a) Läc, san b»ng ®é gîn sãng, gi÷ cho ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i ®îc b»ng ph¼ng. b) Gi÷ cho møc ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i lu«n æn ®Þnh c) §æi ®iÖn xoay chiÒu thµnh ®iÖn mét chiÒu d) §æi ®iÖn xoay chiÒu tõ cÊp ®iÖn ¸p nµy sang cÊp ®iÖn ¸p kh¸c
12. H·y chän c¸c tõ thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi cña m¹ch nguån: (0,5 ®iÓm) M¹ch æn ¸p; M¹ch läc nguån; BiÕn ¸p nguån; M¹ch chØnh lu; M¹ch b¶o vÖ
T¶i tiªu thô
II/ PhÇn tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm) C©u1: ( 1 ®iÓm) Nªu øng dông cña m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu trong thùc tÕ: - Th«ng b¸o vÒ t×nh tr¹ng thiÕt bÞ khi gÆp sù cè - Th«ng b¸o vÒ nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho con ngêi thùc hiÖn theo hiÖu lÖnh. - Lµm c¸c thiÕt bÞ trang trÝ b»ng b¶ng ®iÖn tö. - Th«ng b¸o vÒ t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cña m¸y mãc C©u2: (3 ®iÓm) S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha cã dïng Diac: (H×nh 15.2b SGK) - 62 -
2 ®iÓm So víi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ qu¹t b»ng phÝm Ên (kiÓu c¬ khÝ), th× ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö cã u, nhîc ®iÓm sau: u ®iÓm: - Tèc ®é thay ®æi liªn tôc - KÝch thíc gän nhÑ. - Linh ho¹t.... Nhîc ®iÓm: - M¹ch phøc t¹p. - Gi¸ thµnh cao 1 ®iÓm C©u3: (2 ®iÓm) (H×nh 7.4SGK)
Hä vµ tªn:
KiÓm tra häc k× I - M«n C«ng nghÖ líp 12
......................................................................
Thêi gian lµm bµi: 45 phót
Líp: .......................................................................................
®¸p ¸n: ®Ò sè 2
I/ PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (4 ®iÓm) Em h·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i (A,B,C,D) ë ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng:(Mçi c©u 0,25 ®iÓm) 1 - KÝ hiÖu cña biÕn trë trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D. V
TH
VR
2 - Mét ®iÖn trë cã c¸c vßng mµu ®á, cam, vµng, kim nhò th× phÐp tÝnh vµ kÕt qu¶ tÝnh trÞ sè ®iÖn trë cña nã lµ: A. 2 x3 x 104 = 60.000 ± 5% (Ω) C. 8 x 104 = 80.000 ± 5% (Ω) - 63 -
B. 23 x 104 42.000 ± 5% (Ω)
D. 42 x 103 =
= 230.000 ± 5% (Ω)
3 - KÝ hiÖu cña cuén c¶m lâi s¾t tõ trong m¹ch ®iÖn: A. B. C. D.
4 - KÝ hiÖu cña tô ho¸ trong m¹ch ®iÖn: A. B. D.
5 - KÝ hiÖu cña Tranzito NPN A.
B.
C
C.
C
C B
B
B
C.
E
E
E
6 - Tranzito cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba D. Bèn 7 - §ièt cã mÊy tiÕp gi¸p P-N A. Mét B. Hai C. Ba 8 - M¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn ph©n lo¹i theo chøc n¨ng cã mÊy lo¹i A. Mét C. Ba B. Hai D. Bèn H·y ghÐp côm tõ ë cét (1) víi cét (2) b»ng g¹ch nèi ®Ó ®îc c©u hoµn chØnh. 9 - (0,5 ®iÓm) - 64 -
(1) 1. Tô ®iÖn dïng ®Ó 2. Cuén c¶m dïng ®Ó 3. §iÖn trë dïng ®Ó
10 - (0,5 ®iÓm) (1) 1. Tirixto dïng ®Ó 2. Tranzito dïng ®Ó 3. §ièt dïng ®Ó 4. Triac vµ Diac dïng ®Ó
(2) a) DÉn dßng ®iÖn mét chiÒu, chÆn dßng ®iÖn cao tÇn. b) Ng¨n c¸ch dßng mét chiÒu vµ cho dßng ®iÖn xoay chiÒu ®i qua c) H¹n chÕ hoÆc ®iÒu chØnh dßng ®iÖn vµ ®Ó ph©n chia ®iÖn ¸p trong m¹ch. (2) a) §iÒu khiÓn trong c¸c m¹ch ®iÖn xoay chiÒu b) T¸ch sãng, chØnh lu, æn ¸p c) KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu, t¹o sãng, t¹o xung.... d) ChØnh lu cã ®iÒu khiÓn
11 - M¹ch nguån ®iÖn thùc tÕ: (0,5 ®iÓm) (1) (2) 1. BiÕn ¸p nguån dïng a) Läc, san b»ng ®é gîn sãng, ®Ó gi÷ cho ®iÖn ¸p mét chiÒu ra trªn t¶i ®îc b»ng ph¼ng. 2. M¹ch chØnh lu dïng b) Gi÷ cho møc ®iÖn ¸p mét ®Ó chiÒu ra trªn t¶i lu«n æn ®Þnh c) §æi ®iÖn xoay chiÒu thµnh 3. M¹ch läc nguån dïng ®iÖn mét chiÒu ®Ó d) §æi ®iÖn xoay chiÒu tõ cÊp 4. M¹ch æn ®Þnh ®iÖn ®iÖn ¸p nµy sang cÊp ®iÖn ¸p ¸p mét chiÒu dïng ®Ó kh¸c
12- H·y chän c¸c tõ vµ kÝ hiÖu thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi m¹ch ®iÖn tö ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha (0,5 ®iÓm) U1 ; f1 ; U2 ; f2 ; §iÒu khiÓn tÇn sè ; §iÒu khiÓn ®iÖn ¸p
- 65 -
§
§
II/ PhÇn tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm) C©u1: ( 2 ®iÓm) S¬ ®å khèi m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu: NhËn lÖnh
Xö lÝ
KhuÕch ®¹i
ChÊp hµnh
Gi¶i thÝch nguyªn lÝ m¹ch ®iÒu khiÓn tÝn hiÖu: Sau khi nhËn lÖnh b¸o tõ mét c¶m biÕn, m¹ch ®iÒu khiÓn sÏ xö lÝ tÝn hiÖu ®· nhËn, ®iÒu chÕ theo mét nguyªn t¾c nµo ®ã. Sau khi xö lÝ xong, tÝn hiÖu ®îc khuÕch ®¹i ®Õn c«ng suÊt hîp lÝ vµ ®a tíi khèi chÊp hµnh. Khèi chÊp hµnh sÏ ph¸t lÖnh b¸o hiÖu b»ng chu«ng, ®Ìn, hµng ch÷ næi, hoÆc ph¸t lÖnh b¸o hiÖu khi cã sù cè. C©u2: (3 ®iÓm) S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn ®éng c¬ mét pha cã dïng Diac:
Chøc n¨ng c¸c linh kiÖn trong m¹ch: T - Triac ®iÒu khiÓn ®iÖn ¸p trªn qu¹t. VR - BiÕn trë ®iÒu chØnh kho¶ng thêi gian dÉn cña Triac. R - §iÖn trë h¹n chÕ. D - Diac ®Þnh ngìng ®iÖn ¸p ®Ó Triac dÉn. C - Tô ®iÖn t¹o ®iÖn ¸p ngìng ®Ó më th«ng Triac vµ më th«ng Diac. C©u3: (1 ®iÓm) So víi ®iÒu khiÓn ®éng c¬ qu¹t b»ng phÝm Ên (kiÓu c¬ khÝ), th× ®iÒu khiÓn b»ng ®iÖn tö cã u, nhîc ®iÓm sau: u ®iÓm: - Tèc ®é thay ®æi liªn tôc - KÝch thíc gän nhÑ. - Linh ho¹t.... - 66 -
Nhîc ®iÓm: - M¹ch phøc t¹p.
TiÕt: 19 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3:
C4: Ch¬ng IV: §iÖn tö d©n dông
Bµi 17:
Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu ®îc kh¸i niÖm hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng. - BiÕt ®îc c¸c khèi c¬ b¶n, nguyªn lÝ lµm viÖc cña hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 17SGK. - Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu vÒ th«ng tin vµ viÔn th«ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ h×nh 17.1 SGK (nÕu cã) III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……................… C2….……………..….… C3…………..………… C4……………… 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng. GV: Nªu kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng. §Æt c©u hái: Em h·y kÓ mét sè c¸ch truyÒn th«ng tin s¬ khai mµ con ngêi ®· sö dông? HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu,tr¶ lêi c©u hái. GV: Tãm t¾t HS: Ghi kÕt luËn vµo vë.
I/ Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng HÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng lµ hÖ thèng truyÒn nh÷ng th«ng tin ®i xa. Th«ng tin ®îc truyÒn b»ng c¸c m«i trêng truyÒn dÉn kh¸c nhau: B»ng trùc tuyÕn hay qua kh«ng gian. Th«ng tin cÇn truyÒn ®i xa hiÖn nay cã thÓ thÊy trong c¸c lÜnh vùc: Th«ng tin vÖ tinh, th«ng tin viba, th«ng tin c¸p quang, m¹ng ®iÖn tho¹i cè ®Þnh
- 67 -
GV: Giíi thiÖu m« h×nh hÖ vµ di ®éng, m¹ng Internet... thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng (h×nh 17.1SGK) II/ S¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ HS: Quan s¸t h×nh 17.1SGK cña hÖ thèng th«ng tin vµ viÔn th«ng Ho¹t ®éng2: T×m hiÓu nguyªn 1. PhÇn ph¸t th«ng tin lÝ ph¸t, thu th«ng tin NhiÖm vô: §a nguån tin cÇn GV: Giíi thiÖu mét th«ng tin cÇn ph¸t tíi n¬i cÇn thu th«ng tin Êy. truyÒn ®i xa, khã cã thÓ S¬ ®å khèi tæng qu¸t cña truyÒn trùc tiÕp ®îc, do ®ã cÇn phÇn ph¸t th«ng tin: c¸c ph¬ng tiÖn chuyªn dïng, Nguån §iÒu Xö lÝ TruyÒn ph¶i cã thiÕt bÞ ph¸t vµ thu th«ng chÕ tin ®i tin M· ho¸ th«ng tin t¬ng øng nhau. Sau - Nguån th«ng tin: Nguån tÝn ®ã ®Æt c©u hái: Em h·y nªu nhiÖm vô phÇn hiÖu cÇn ph¸t ®i xa (©m thanh, h×nh ¶nh, ch÷ vµ sè...®· ®îc ph¸t th«ng tin? biÕn ®æi thµnh tÝn hiÖu ®iÖn) HS: T×m hiÓu, tr¶ lêi c©u hái GV: NhËn xÐt, kÕt luËn vµ giíi - Xö lÝ tin: Gia c«ng vµ khuÕch thiÖu c¸c khèi cña phÇn ph¸t ®¹i nguån tÝn hiÖu - §iÒu chÕ, m· ho¸: Nh÷ng tÝn th«ng tin. hiÖu ®· xö lÝ cã biªn ®ä ®ñ lín HS: Ghi tãm t¾t vµo vë. muèn truyÒn ®i xa cÇn ®iÒu chÕ hoÆc m· ho¸. - TruyÒn ®i: TÝn hiÖu sau khi ®· GV: §Æt c©u hái: V« tuyÕn truyÒn h×nh vµ ®iÒu chÕ, m· ho¸ ®îc göi vµo truyÒn h×nh c¸p gièng vµ kh¸c m«i trêng truyÒn dÉn ®Ó truyÒn ®i xa. M«i trêng truyÒn dÉn nhau ë ®iÓm nµo? th«ng tin thêng lµ: d©y dÉn, c¸p HS: T×m hiÓu tr¶ lêi c©u hái. quang, sãng ®iÖn tõ. GV: NhËn xÐt 2. PhÇn thu th«ng tin NhiÖm vô: Thu nhËn tÝn hiÖu ®· ®iÒu chÕ, m· ho¸ truyÒn ®i tõ phÇn ph¸t, biÕn ®æi tÝn hiÖu GV: §Æt c©u hái: Em h·y nªu nhiÖm vô phÇn thu nhËn ®îc trë vÒ d¹ng tÝn hiÖu ban ®Çu ®a tíi thiÕt bÞi thu th«ng tin? ®Çu cuèi. HS: T×m hiÓu, tr¶ lêi c©u hái S¬ ®å khèi tæng qu¸t cña GV: NhËn xÐt, kÕt luËn vµ giíi thiÖu c¸c khèi cña phÇn thu phÇn thu«ng tin: th«ng tin. NhËn Gi¶i ThiÕt Xö lÝ th«ng ®iÒu bÞ tin HS: Ghi tãm t¾t vµo vë. tin chÕ,gi¶i ®Çu - NhËn th«ng tin: Thu tÝn hiÖu b»ng mét thiÕt bÞ hay c¸ch nµo ®ã (anten, modem...) - 68 -
- Xö lÝ tin: Gia c«ng vµ khuÕch ®¹i tÝn hiÖu nhËn ®îc - Gi¶i ®iÒu chÕ, gi¶i m·: BiÕn ®æi tÝn hiÖu trë vÒ d¹ng tÝn hiÖu ban ®Çu. - ThiÕt bÞ ®Çu cuèi: Lµ nh÷ng thiÕt bÞ nh loa, mµn h×nh tivi, m¸y in... Ho¹t ®éng3: Tæng kÕt giê d¹y GV: Cã thÓ ®Æt c©u hái: Mét tÝn hiÖu nh ©m thanh hay h×nh ¶nh muèn truyÒn ®i xa th× ph¶i lµm thÕ nµo? - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 18 SGK.
TiÕt: 20 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Bµi 18: M¸y t¨ng ©m I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu ®îc s¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ cña m¸y t¨ng ©m. - BiÕt ®îc nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi khuÕch ®¹i c«ng suÊt. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 18SGK. - Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi gi¶ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ h×nh 18.2 vµ 18.3SGK (nÕu cã) III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1………………......… C2….……………..….… C3…………………… C4…………………. 2. KiÓm tra: Em h·y cho biÕt ®iÖn tho¹i di ®éng vµ ®iÖn tho¹i cè ®Þnh kh¸c nhau ë ®iÓm nµo? - 69 -
3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ m¸y t¨ng ©m. GV: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ m¸y t¨ng ©m. VD: c¸c lo¹i m¸y t¨ng ©m héi trêng, c¸c r¹p chiÕu phim... HS: L¾ng nghe. Ho¹t ®éng2: T×m hiÓu s¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y t¨ng ©m GV: Giíi thiÖu s¬ ®å khèi m¸y t¨ng ©m, chøc n¨ng cña c¸c khèi m¸y t¨ng ©m HS: Quan s¸t, l¾ng nghe vµ t×m hiÓu. (HiÖn nay kÜ thuËt ph¸t triÓn c¸c linh kiÖn b¸n dÉn ®îc tÝch hîp cã kÝch thíc rÊt nhá, do ®ã c¸c khèi trong s¬ ®å cã thÓ ®îc tÝch hîp trong mét vi m¹ch (IC), vÝ dô: TDA 2030, TDA2020...) GV: §Æt c©u hái: C¸c khèi tiÒn khuªch ®¹i, m¹ch kÝch vµ kÓ c¶ khuÕch ®¹ c«ng suÊt cã ®iÓm g× gièng nhau vÒ chøc n¨ng? HS: T×m hiÓu, tr¶ lêi c©u hái GV: NhËn xÐt: (§iÓm chung cña chóng lµ ®Òu lµ khuÕch ®¹i).
I/ Kh¸i niÖm vÒ m¸y t¨ng ©m M¸y t¨ng ©m lµ mét thiÕt bÞ khuÕch ®¹i tÝn hiÖu ©m thanh. M¸y t¨ng ©m ®îc chia ra thµnh t¨ng ©m th«ng thêng vµ t¨ng ©m chÊt lîng cao. II/ S¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y t¨ng ©m S¬ ®å khèi cña m¸y t¨ng ©m (h×nh 18.2SGK) Chøc n¨ng cña tõng khèi: - Khèi m¹ch vµo: TiÕp nhËn tÝn hiÖu ©m tÇn tõ c¸c nguån kh¸c nhau, ®iÒu chØnh tÝn hiÖu ®ã cho phï hîp víi m¸y. - Khèi tiÒn khuÕch ®¹i: TÝn hiÖu ©m tÇn qua m¹ch vµo cã biªn ®é rÊt nhá nªn cÇn khuÕch ®¹i ®Õn mét trÞ sè nhÊt ®Þnh. - Khèi m¹ch ©m s¾c: dïng ®Ó ®iÒu chØnh ®é trÇm bæng cña ©m thanh theo së thÝch ngêi nghe. - Khèi m¹ch khuÕch ®¹i trung gian kÝch: TÝn hiÖu ra tõ m¹ch ®iÒu chØnh ©m s¾c cßn yÕu, cÇn ph¶i khuÕch ®¹i tiÕp qua m¹ch khuÕch ®¹i trung gian míi ®ñ c«ng suÊt kÝch cho tÇng khuÕch ®¹i. - Khèi khuÕch ®¹i c«ng suÊt: KhuÕch ®¹i c«ng suÊt ©m tÇn cho ®ñ lín ®Ó ph¸t ra loa. - Khèi nguån nu«i: Cung cÊp ®iÖn cho toµn bé m¸y t¨ng ©m. III/ Nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña khèi khuÕch ®¹i c«ng suÊt. - S¬ ®å m¹ch khuÕch ®aÞ
Ho¹t ®éng3: Giíi thiÖu nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi khuÕch ®¹i c«ng suÊt - 70 -
GV: Giíi thiÖu s¬ ®å h×nh 18.3SGK vµ ®Æt c©u hái: T¹i sao cÇn khuÕch ®¹i ®Èy kÐo? Chøc n¨ng c¸c linh kiÖn trong m¹ch? HS: Quan s¸t, l¾ng nghe, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái. GV: Giíi thiÖu nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi khuÕch ®¹i c«ng suÊt. HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu
c«ng suÊt m¾c ®Èy kÐo cã biÕn ¸p (h×nh 18.3SGK) Cã hai Tranzito T1, T2 cïng lo¹i T¶i m¾c víi tÇng khuÕch ®¹i qua biÕn ¸p BA2 M¹ch c«lªct¬ mçi trnzito m¾c vµo mét nöa cuén d©y s¬ cÊp cña biÕn ¸p. - Nguyªn lÝ: Khi cha cã tÝn hiÖu vµo T1, T2 kho¸, tÝn hiÖu ra b»ng 0 Khi cã tÝn hiÖu vµo: + Nöa chu k× ®Çu ®iÖn thÕ ®iÓm B d¬ng lµm T1 dÉn, T2 kho¸: cã tÝn hiÖu ra trªn biÕn ¸p. + Nöa chu k×a sau ®iÖn thÕ ®iÓm C d¬ng lµm T2 dÉn, T1 kho¸: cã tÝn hiÖu ra trªn biÕn ¸p.
Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y GV: Cã thÓ ®Æt c©u hái: - Chøc n¨ng c¸c khèi trong m¸y t¨ng ©m? - øng dông cña m¸y t¨ng ©m trong c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö d©n dông? Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. DÆn dß HS ®äc tríc bµi 19 SGK.
TiÕt: 21 C1:
Bµi 19:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
M¸y thu thanh
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu ®îc s¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu thanh. - BiÕt ®îc nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi t¸ch sãng. - 71 -
II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 19SGK. - Nghiªn cøu c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi gi¶ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ h×nh 19.2SGK III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1………………......… C2…………….…….… C3………………..…… C4…………….…… ….
2. KiÓm tra: Chøc n¨ng cña mét m¸y t¨ng ©m lµ g×? Khèi nµo quyÕt ®Þnh møc ®é trÇm bæng cña ©m thanh? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ m¸y thu thanh GV: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ m¸y thu thanh, vÒ ®iÒu biªn AM vµ ®iÒu tÇn FM. (M¸y thu sãng ph¶i t¬ng thÝch víi m¸y ph¸t sãng) HS: L¾ng nghe.
Ho¹t ®éng2: T×m hiÓu s¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu thanh GV: C¸c m¸y thu thanh hiÖn nay cã thÓ lµ m¹ch rêi hay m¹ch tÝch hîp, nhng chóng ®Òu cã nguyªn lÝ chung theo s¬ ®å khèi. Giíi thiÖu s¬ ®å khèi m¸y t¨ng ©m (h×nh 19.1SGK), chøc n¨ng cña c¸c khèi HS: Quan s¸t, l¾ng nghe vµ t×m hiÓu. (HiÖn nay m¸y thu thanh ®· ®îc IC ho¸, c¸c khèi trªn ®îc chÕ t¹o gän trong mét IC, cã nhiÒu lo¹i IC thùc hiÖn chøc n¨ng nµy
I/ Kh¸i niÖm vÒ m¸y thu thanh M¸y thu thanh lµ thiÕt bÞ ®iÖn tö thu sãng ®iÖn tõ do c¸c ®µi ph¸t thanh ph¸t ra trong kh«ng gian, sau ®ã chän läc, khuÕch ®¹i vµ ph¸t ra ©m thanh. C¨n cø vµo c¸ch ®iÒu chÕ tÝn hiÖu ngêi ta ph©n m¸y thu thanh thµnh m¸y thu thanh ®iÒu biªn (AM) vµ m¸y thu thanh ®iÒu tÇn(FM). II/ S¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu thanh S¬ ®å khèi cña m¸y thu thanh AM (19.1SGK) Chøc n¨ng cña tõng khèi: - Khèi chän sãng: §iÒu chØnh céng hëng, lùa chän lÊy sãng cÇn thu trong v« vµn c¸c sãng trong kh«ng gian. - Khèi khuÕch ®¹i cao tÇn; khuÕch ®¹i tÝn hiÖu cao tÇn nhËn ®îc tõ khèi chän sãng lµm t¨ng thªm ®é nh¹y cho m¸y. - Khèi dao ®éng ngo¹i sai: T¹o ra sãng cao tÇn (fd) trong m¸y víi qui luËt lµ lu«n cao h¬n sãng
- 72 -
GV: §Æt c©u hái: Khi thu sãng ë c¸c ®µi kh¸c nhau lµ chóng ta t¸c ®éng vµo khèi nµo cña m¸y thu? HS: T×m hiÓu, tr¶ lêi c©u hái GV: NhËn xÐt: Khi thu sãng ë c¸c ®µi kh¸c nhau lµ chóng ta t¸c ®éng vµo khèi chän song cña m¸y thu Ho¹t ®éng3: Giíi thiÖu nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi t¸ch sãng GV: Giíi thiÖu s¬ ®å h×nh 19.2SGK vµ ®Æt c©u hái: NÕu kh«ng cã tô C trªn h×nh 19.2 m¹ch t¸ch sãng cã lÊy ®îc sãng ©m tÇn kh«ng? t¹i sao? HS: Quan s¸t, l¾ng nghe, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt - NÕu kh«ng cã tô C trªn h×nh 19.2 m¹ch t¸ch sãng sÏ kh«ng lÊy ®îc sãng ©m tÇn v× kh«ng läc ®îc c¸c thµnh phÇn tÇn sè cao. Sau ®ã giíi thiÖu nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi t¸ch sãng. HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu
®Þnh thu (ft) mét trÞ sè kh«ng ®æi 465kHz (455kHz). - Khèi trén tÇn: Trén sãng thu cña ®µi ph¸t thanh(ft) víi sãng ngo¹i sai trong mays fd cho ra sãng cã tÇn sè fd – ft = 465kHz - Khèi khuÕch ®¹i trung tÇn: KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu trung tÇn 465kHz, nhËn ®îc tõ khèi trén tÇn ®Ó ®a tíi khèi t¸ch sãng. - Khèi t¸ch sãng: T¸ch, läc tÝn hiÖu ©m tÇn ra khái sãng mang trung tÇn 465kHz, ®Ó ®a tíi khèi khuÕch ®¹i ©m tÇn. - Khèi khuÕch ®¹i ©m tÇn: KhuÕch ®¹i tÝn hiÖu ©m tÇn lÊy tõ ®Çu ra cña tÇng t¸ch sãng ®Ó ph¸t ra loa. III/ Nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña khèi t¸ch sãng trong m¸y thu ©m - S¬ ®å khèi t¸ch trãng dïng trong m¸y AM (h×nh 19.2SGK) Cã §ièt D dïng ®Ó t¸ch sãng. Tô C ®Ó läc - Nguyªn lÝ: Sãng vµo khèi t¸ch sãng lµ sãng xoay chiÒu cßn sãng ra lµ sãng mét chiÒu. Sau khi t¸ch thµnh sãng mét chiÒu tô läc sÏ läc bá c¸c thµnh phÇn tÇn sã cao (sãng mang) gi÷ l¹i ®êng bao cã tÇn sè thÊp lµ ©m tÇn.
Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y GV: Cã thÓ ®Æt c©u hái: - M¸y thu thanh AM vµ FM kh¸c nhau ë nh÷ng ®iÓm nµo? Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. DÆn dß HS ®äc tríc bµi 20 SGK.
- 73 -
TiÕt: 22 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Bµi 20: M¸y thu h×nh I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt ®îc s¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu h×nh. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 20SGK. - §äc c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn bµi gi¶ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - Tranh vÏ h×nh 20.2; 20.3SGK III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………….....… C2…………….…….… C3……………………… C4…………………. 2. KiÓm tra: H·y tr×nh bµy c¸c khãi c¬ b¶n cña mét m¸y thu thanh AM? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) I/ Kh¸i niÖm vÒ m¸y thu h×nh Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu kh¸i M¸y thu h×nh lµ thiÕt bÞ nhËn niÖm vÒ m¸y thu h×nh vµ t¸i t¹o tÝn hiÖu ©m thanh vµ GV: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ m¸y h×nh ¶nh cña ®µi truyÒn h×nh. thu h×nh nh trªn h×nh ¢m thanh vµ h×nh ¶nh ®îc xö 20.1SGK. lÝ ®éc lËp tronh m¸y thu h×nh. HS: L¾ng nghe. II/ S¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu h×nh S¬ ®å khèi cña m¸y thu h×nh Ho¹t ®éng2: T×m hiÓu s¬ ®å mµu (h×nh 20.2SGK) khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña Chøc n¨ng cña tõng khèi: m¸y thu h×nh 1- Khèi cao tÇn, trung tÇn t¸ch GV: Giíi thiÖu cã hai lo¹i: M¸y sèng: NhËn tÝn hiÖu tõ anten, thu h×nh ®en tr¾ng vµ m¸y khuÕch ®¹i c¸c t×n hiÖu nµy, - 74 -
thu h×nh mµu. VÒ nguyªn lÝ gÇn giãng nhau, sau ®ã giíi thiÖu s¬ ®å khèi vµ nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu h×nh mµu, chøc n¨ng cña c¸c khèi. HS: Quan s¸t, l¾ng nghe vµ t×m hiÓu. (Mét m¸y thu h×nh mµu còng nh ®en tr¾ng cã rÊt nhiÒu khèi chøc n¨ng kh¸c nhau. Trªn h×nh 20.2SGK lµ s¬ ®å khèi tæng qu¸t cña m¸y thu h×nh mµu)
Ho¹t ®éng3: Giíi thiÖu nguyªn lÝ lµm viÖc cña khèi xö lÝ mµu GV: Giíi thiÖu s¬ ®å h×nh 20.3SGK vµ ®Æt c©u hái: Nh÷ng mµu nµo ®îc coi lµ c¬ b¶n trong m¸y thu h×nh mµu? VÒ nguyªn lÝ, lµm thÕ nµo ®Ó cã ®îc mµu tù nhiªn trªn mµn h×nh mµu? HS: Quan s¸t, l¾ng nghe, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt vµ tãm t¾t néi dung.
t¸ch sãng h×nh, tù ®äng ®iÒu chØnh tÇn sè ngo¹i sai vµ hÖ sè khuÕch ®¹i, ®a c¸c tÝn hiÖu tíi khèi 2,3,4 2- Khèi xö lÝ ©m thanh: NhËn tÝn hiÖu sãng mang ©m thanh khuÕch ®¹i s¬ bé, t¸ch sãng vµ khuÕch ®¹i cèng suÊt ph¸t ra loa. 3- Khèi xö lÝ h×nh: NhËn tÝn hiÖu h×nh ¶nh, khuÕch ®¹i, gi¶i m· mµu, khuÕch ®¹i c¸c tÝn hiÖu mµu ®a tíi ba catèt ®Ìn h×nh mµu 4- Khèi ®ång bé vµ t¹o xung quÐt: T¸ch xung ®ßng bé dßng, xung ®ßng bé mµnh vµ t¹o xung quÐt dong, xung quÐt mµnh ®a tíi cuén l¸i tia cña ®Ìn h×nh, t¹o ®iÖn ¸p cao ¸p ®a tíi anèt ®Ìn h×nh. 5- Khèi phôc håi h×nh ¶nh: NhËn tÝn hiÖu h×nh ¶nh mµu, tÝn hiÖu quÐt ®Ó phôc håi h×nh ¶nh ph¸t lªn mµn h×nh. 6- Khèi xö lÝ vµ ®iÒu khiÓn: NhËn lÖnh ®iÒu khiÓn tõ xa hay phÝm bÊm ®Ó ®iÒu khiÓn c¸c ho¹t ®éng cña m¸y thu h×nh. 7- Khèi nguån: T¹o c¸c møc ®iÖn ¸p cÇn thiÕt cung cÊp cho c¸c khèi. III/ Nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña khèi xö lÝ mµu - S¬ ®å khèi xö lÝ mµu trong m¸y thu h×nh mµu (h×nh 20.3SGK) - Nguyªn lÝ: Khèi1 khuÕch ®¹i vµ xö lÝ tÝn hiÖu chãi Y Khèi2 gi¶i m· mµu ®Ó lÊy ra hai tÝn hiÖu mµu R-Y vµ B-Y ®Çu ra cña khèi 1 vµ2 ®a tíi
- 75 -
m¹ch ma trËn 3 ®Ó kh«i phôc l¹i ba tÝn hiÖu mµu c¬ b¶n ®á(R), lôc(G), lam(B) C¸c tÝn hiÖu mµu c¬ b¶n ®îc khuÕch ®¹i lÇn cuèi qua c¸c khèi 4,5,6 ®Ó biªn ®é ®ñ lín vµ ®¶o pha thµnh cùc tÝnh ©m råi ®a tíi ba catèt ®Ìn h×nh mµu ®iÒu khiÓn ba tia ®iÖn tö b¾n lªn c¸c ®iÓm ph¸t ra mµu t¬ng øng ®á, lôc, lam trªn mµn h×nh. C¸c mµu trªn pha trén víi nhau thµnh ¶nh mµu. Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y GV: Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. DÆn dß HS ®äc tríc bµi 21 SGK.
TiÕt: 23 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Bµi 21: Thùc hµnh M¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - NhËn biÕt ®îc c¸c linh kiÖn trªn m¹ch l¾p r¸p. - M« t¶ ®îc nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - ¤n l¹i bµi sè 4, 18 SGK - Nghiªn cøu bµi 21 SGK - §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Õn bµi gi¶ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: - 76 -
Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - 01 m¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn ®· l¾p s½n. - Tranh vÏ s¬ ®å nguyªn lÝ m¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn ®· l¾p s½n - 1 m¹ch nguån cÊp ®iÖn mét chiÒu ®· l¾p s½n III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1………………..…… C2…………………….… C3…………....….… C4…….………………....… 2. KiÓm tra: Nªu nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y thu h×nh mµu qua s¬ ®å khèi? Nh÷ng mµu nµo ®îc coi lµ c¬ b¶n trong m¸y thu h×nh mµu? lµm thÕ nµo ®Ó cã ®îc mµu tù nhiªn trªn mµn h×nh? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu m¹ch theo s¬ ®å nguyªn lÝ. GV: Ph¸t dông cô, híng dÉn yªu cÇu h/s vÏ s¬ ®å nguyªn lÝ vµo b¸o c¸o thùc hµnh theo mÉu. HS: NhËn dông cô, vËt liÖu theo dâi g/v híng dÉn råi lµm theo híng dÉn, th¶o luËn theo nhãm gi¶i thÝch ho¹t ®éng cña s¬ ®å m¹ch.
Néi dung bµi häc
Néi dung vµ quy tr×nh thùc hµnh Bíc1. T×m hiÓu nguyªn lÝ cña m¹ch theo b¶n vÏ. - VÏ s¬ ®å nguyªn lÝ vµo b¸o c¸o thùc hµnh theo mÉu. - Gi¶i thÝch ho¹t ®éng cña s¬ ®å m¹ch.
Ho¹t ®éng 2: NhËn biÕt c¸c Bíc2. NhËn biÕt c¸c linh kiÖn linh kiÖn trªn m¹ch l¾p r¸p trªn m¹ch l¾p r¸p theo b¶n vÏ. theos¬ ®å nguyªn lÝ. - C¨n cø vµo b¶n vÏ nguyªn lÝ GV: Híng dÉn h/s c¨n cø vµo vµ b¶ng m¹ch, chØ ra nh÷ng linh b¶n vÏ nguyªn lÝ vµ b¶ng m¹ch, kiÖn t¬ng øng cña hai s¬ ®å chØ ra nh÷ng linh kiÖn t¬ng trªn øng cña hai s¬ ®å trªn - Ghi tªn c¸c linh kiÖn vµ th«ng HS: Quan s¸t t×m hiÓu c¸c linh sè cña chóng vµo b¸o c¸o thùc kiÖn trªn m¹ch hµnh theo mÉu. Ghi tªn c¸c linh kiÖn vµ th«ng sè cña chóng vµo b¸o c¸o thùc hµnh theo mÉu. Ho¹t ®éng 3: HS: Tr¶ l¹i ®Çy ®ñ dông cô vµ vËt liÖu ®· mîn. Mçi nhãm hoµn thµnh b¶n b¸o c¸o theo mÉu - 77 -
nép cho GV. Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt giê d¹y - GV nhËn xÐt buæi thùc hµnh: tinh thÇn, th¸i ®é häc tËp, tr×nh ®é. - HS hoµn thµnh b/c theo mÉu, th¶o luËn vµ tù ®¸nh gi¸. - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ dùa vµo qu¸ tr×nh thùc hµnh vµ chÊm b/c cña HS.
MÉu b¸o c¸o thùc hµnh M¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn Hä vµ tªn: ………………………………………………………………… Líp:
……………………………
1. S¬ ®å nguyªn lÝ m¹ch khuÕch ®¹i ©m tÇn.
- 78 -
2. B¶ng kÝ hiÖu, th«ng sè c¸c linh kiÖn trong s¬ ®å. KÝ hiÖu trªn s¬ ®å
Tªn vµ kÝ hiÖu trªn m¹ch thùc tÕ
TiÕt: 24 C1:
Th«ng sè
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
PhÇn II : kü thuËt ®IÖn Ch¬ng V: M¹ch ®iÖn xoay chiÒu ba pha
Bµi 22:
HÖ thèng ®iÖn quèc gia
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu ®îc kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng ®iÖn quèc gia vµ s¬ ®å líi ®iÖn. - HiÓu ®îc vai trß hÖ thèng ®iÖn quèc gia. - 79 -
II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 22 SGK. - Mét sè vÝ dô thùc tÕ vµ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn bµi gi¶ng. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Tranh vÏ hÖ thèng ®iÖn, s¬ ®å hÖ thèng ®iÖn vµ s¬ ®å líi ®iÖn. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu hÖ thèng ®iÖn quèc gia. GV: Giíi thiÖu tranh vÏ s¬ ®å hÖ thèng ®iÖn, nhÊn m¹nh vÒ c¸c phÇn tö cña hÖ thèng ®iÖn. HS: Quan s¸t, l¾ng nghe vµ t×m hiÓu GV: Giíi thiÖu vÒ sù h×nh thµnh cña hÖ thèng ®iÖn quèc gia vµ ®Æt c©u hái: T¹i sao ®êng d©y truyÒn t¶i c«ng suÊt cµng lín cµng dµi th× ®iÖn ¸p cµng cao? HS: L¾ng nghe vµ tr¶ lêi c©u hái. Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu s¬ ®å líi ®iÖn quèc gia. GV: Giíi thiÖu s¬ ®å líi ®iÖn h×nh 22.2SGK vµ nªu dÉn chøng cô thÓ vÒ líi ®iÖn thùc tÕ ë ®Þa ph¬ng. HS: Quan s¸t, l¾ng nghe vµ t×m hiÓu. GV: Giíi thiÖu c¸c cÊp ®iÖn ¸p cña líi ®iÖn vµ ®a ra c©u hái: M¹ng ®iÖn trong c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, khu d©n c thuéc líi ®iÖn ph©n phèi hay líi ®iÖn truyÒn t¶i? -
I/ Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng ®iÖn quèc gia C¸c phÇn tö cña hÖ thèng ®iÖn quèc gia gåm: Nguån ®iÖn (c¸c nhµ m¸y ®iÖn), c¸c líi ®iÖn, c¸c hé tiªu thô ®iÖn trong toµn quèc. C¸c phÇn tö ®îc nèi víi nhau thµnh mét hÖ thèng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, truyÒn t¶i, ph©n phèi vµ tiªu thô ®iÖn.
II/ S¬ ®å líi ®iÖn quèc gia Líi ®iÖn quèc gia lµ tËp hîp gåm c¸c ®êng d©y dÉn ®iÖn vµ c¸c tr¹m ®iÖn cã chøc n¨ng truyÒn t¶i ®iÖn n¨ng ®îc s¶n xuÊt ë c¸c nhµ m¸y ®iÖn ®Õn c¸c n¬i tiªu thô trong toµn quèc. 1. CÊp ®iÖn ¸p cña líi ®iÖn Cã c¸c cÊp ®iÖn ¸p: 800kV; 500kV; 220kV; 110kV; 66kV; 35kV; 22kV; 10,5kV; 6kV; 0,4kV Líi ®iÖn gåm: + Líi ®iÖn truyÒn t¶i (>66kV) + Líi ®iÖn tiªu thô (<35kV) 80 -
HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn GV: Giíi thiÖu c¸ch kÝ hiÖu c¸c phÇn tö trªn s¬ ®å líi ®iÖn vµ ®¨t c©u hái: S¬ ®å líi ®iÖn tr×nh bµy nh÷ng néi dung g×? HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn
Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu vai trß cña hÖ thèng ®iÖn quèc gia. GV: Gîi ý vÒ vai trß cña ®iÖn n¨ng, u ®iÓm cña hÖ thèng ®iÖn quèc gia, yªu cÇu h/snªu vai trß cña hÖ thèng ®iÖn quèc gia? HS: L¾ng nghe, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi. GV: §a ra c©u hái: Em h·y gi¶i thÝch t¹i sao nhê cã hÖ thèng ®iÖn quèc gia, viÖc cung cÊp ®iÖn ®îc ®¶m b¶o tin cËy cao vµ kinh tÕ HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt
2. S¬ ®å líi ®iÖn S¬ ®å líi ®iÖn tr×nh bµy c¸c phÇn tö chñ yÕu cña líi ®iÖn nh: ®êng d©y, thanh c¸i, m¸y biÕn ¸p.... vµ c¸ch nèi gi÷a chóng. Trªn s¬ ®å ghi râ c¸c cÊp ®iÖn ¸p, c¸c sè liÖu kÜ thuËt chñ yÕu cña c¸c phÇn tö. S¬ ®å h×nh 22.2SGK líi ®iÖn cã 4 cÊp ®iÖn ¸p. III/ Vai trß cña hÖ thèng ®iÖn quèc gia - §¶m b¶o viÖc s¶n xuÊt, truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn n¨ng cung cÊp cho c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, sinh ho¹t... - §¶m b¶o cÊp ®iÖn víi ®é tin cËy cao, chÊt lîng ®iÖn n¨ng tèt, an toµn vµ kinh tÕ nhÊt.
Ho¹t ®éng4: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. - Giao nhiÖm vô cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 23 SGK
- 81 -
TiÕt: 25, 26 C1:
Bµi 23
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
M¹ch ®iÖn xoay chiÒu ba pha
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - HiÓu ®îc nguån ®iÖn ba pha vµ c¸c ®¹i lîng ®Æc trng cña m¹ch ®iÖn ba pha. - BiÕt ®îc c¸ch nèi nguån ®iÖn vµ t¶i thµnh h×nh sao, h×nh tam gi¸c vµ c¸c quan hÖ gi÷a ®¹i lîng d©y vµ pha. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 23 SGK. - Nghiªn cøu SGK VËt lÝ líp 12 liªn quan ®Õn bµi häc. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Tranh vÏ m¸y ph¸t ®iÖn ba pha, s¬ ®å h×nh 23.2 ; 23.3SGK III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu m¹ch ®iÖn xoay chiÒu ba pha GV: Giíi thiÖu c¸c thµnh phÇn cña m¹ch ®iÖn xoay chiÒu ba pha: Kh¸i niªm pha, bè trÝ c¸c d©y quÊn pha, c¸ch kÝ hiÖu ®Çu vµ cuèi mçi pha HS: L¾ng nghe vµ t×m hiÓu
Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸ch nèi nguån ®iÖn vµ t¶i ba pha
I/ Kh¸i niÖm vÒ m¹ch ®iÖn xoay chiÒu ba pha 1. Nguån ®iÖn ba pha. M¸y ph¸t ®iÖn ba pha gåm ba d©y quÊn: - D©y quÊn pha A kÝ hiÖu AX - D©y quÊn pha B kÝ hiÖu BY - D©y quÊn pha C kÝ hiÖu CZ Khi nam ch©m quay víi tèc ®é kh«ng ®æi: - Pha A xuÊt hiÖn s®® EA - Pha B xuÊt hiÖn s®® EB - Pha C xuÊt hiÖn s®® EC 2. T¶i ba pha. T¶i ba pha lµ c¸c ®/c ®iÖn ba pha, c¸c lß ®iÖn ba pha.... Tæng trë cña c¸c pha lµ: ZA ; ZB ; ZC II/ C¸ch nèi nguån ®iÖn vµ t¶i
- 82 -
GV: Giíi thiÖu m¹ch ®iÖn ba pha kh«ng liªn hÖ. HS: Quan s¸t, l¾ng nghe vµ t×m hiÓu. GV: Yªu cÇu h/s quan s¸t h×nh 23.5 vµ 23.6 vµ ®a ra c©u hái: Em h·y chØ râ ®iÓm ®Çu, ®iÓm cuèi, ®iÓm trung tÝnh cña pha, d©y pha, d©y trung tÝnh. Gi¶i thÝch vÒ c¸ch nèi nguån ®iÖn vµ t¶i ba pha? HS: Quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn GV: Giíi thiÖu c¸ch nèi nguån vµ t¶i ba pha, sau ®ã yªu cÇu h/s vÏ c¸ch nèi nguån ®iÖn vµ t¶i ba pha. HS: Chó ý, lµm theo.
ba pha NÕu mçi pha cña m¸y ph¸t nèi riªng rÏ víi mét t¶i, ta cã m¹ch ®iÖn ba pha khong liªn hÖ --> Ýt dïng. Nguån vµ t¶i cã hai c¸ch nèi: - Nèi sao: ba ®iÓm cuèi X,Y,Z nèi víi nhau ®iÓm chung lµ ®iÓm trung tÝnh. - Nèi tam gi¸c: ®Çu pha nµy nèi víi cuèi pha kia. 1. C¸ch nèi nguån ®iÖn ba pha.
2. C¸ch nèi t¶i ba pha
Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu c¸c s¬ ®å m¹ch ®iÖn ba pha. GV: Híng dÉn vµ yªu cÇu h/s vÏ c¸c s¬ ®å thêng gÆp sau ®ã chØ ra trªn h×nh vÏ: d©y pha, d©y trung tÝnh, ®iÖn ¸p pha, ®iÖn ¸p d©y, dßng ®iÖn pha, dßng ®iÖn d©y. HS: L¾ng nghe vµ vÏ.
III/ S¬ ®å m¹ch ®iÖn ba pha 1. S¬ ®å m¹ch ®iÖn ba pha a) Nguån ®iÖn nèi sao, t¶i nèi sao
GV: Yªu cÇu h/s chØ ra trªn h×nh b) Nguån ®iÖn vµ t¶i nèi sao cã vÏ: d©y pha, d©y trung tÝnh, d©y trung tÝnh ®iÖn ¸p pha, ®iÖn ¸p d©y, dßng ®iÖn pha, dßng ®iÖn d©y. HS: ChØ trªn h×nh vÏ. - 83 -
GV: §a ra c©u hái: Nguån ®iÖn vµ c¸c t¶i h×nh 23.10SGK ®îc c) Nguån ®iÖn nèi sao, t¶i nèi nèi h×nh g×? tam gi¸c HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt
Ho¹t ®éng 4: T×m hiÓu c¸c quan hÖ gi÷a c¸c ®¹i lîng d©y vµ ®¹i lîng pha. GV: Yªu cÇu h/s nªu ®Þnh nghÜa ®¹i lîng d©y, ®¹i lîng pha vµ c¸c quan hÖ gi÷a chóng? HS: Tr¶ lêi GV: NhËn xÐt vµ híng dÉn h/s vÝ dô SGK. Ho¹t ®éng 5: T×m hiÓu u ®iÓm cña m¹ch ®iÖn ba pha 4 d©y. GV: NhÊn m¹nh 2 u ®iÓm trong SGK b»ng c¸ch ®Æt c©u hái: Quan s¸t h×nh 23.11 cho biÕt T¶i ®îc ®Êu h×nh g×? NÕu Ud = 380V th× Up ®Æt lªn ®Ìn b»ng bao nhiªu? T¹i sao t¾t ®Ìn pha C, ®Ìn pha A,B s¸ng b×nh thêng t¶i trö thµnh kh«ng ®èi xøng? HS: Quan s¸t, t×m hiÓu vµ tr¶ lêi c©u hái GV: NhËn xÐt, kÕt luËn.
2. C¸c quan hÖ gi÷a ®¹i lîng d©y vµ ®¹i lîng pha Khi t¶i ba pha ®èi xøng th×: a) Khi nèi h×nh sao: Id = Ip ; Ud = √3Up b) Khi nèi tam gi¸c Id = √3Ip ; Ud = Up VÝ dô: III/ u ®iÓm cña m¹ch ba pha 4 d©y - T¹o ra2 trÞ sè ®iÖn ¸p kh¸c nhau: Ud vµ Up - C¸c t¶i ®iÖn sinh ho¹t thêng kh«ng ®èi xøng, khi sö dông m¹ng 3 pha 4 d©y nhê cã d©y trung tÝnh ®iÖn ¸p pha trªn c¸c t¶i hÇu nh vÉn gi÷ ®îc b×nh thêng kh«ng vît qu¸ ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña ®å dïng ®iÖn.
Ho¹t ®éng 6: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. Gîi ý h/s tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp trong SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 24 SGK - 84 -
TiÕt: 27 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Bµi 24:
Thùc hµnh Nèi t¶i ba pha h×nh sao vµ tam gi¸c I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - Nèi ®îc t¶i ba pha h×nh sao vµ h×nh tam gi¸c - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu bµi 24SGK - Xem l¹i kiÕn thøc néi dung bµi 23SGK. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - 1 b¶ng thùc hµnh ®· l¾p s½n 6 bãng ®Ìn - 6 bãng ®Ìn sîi ®èt 45W - 220V - 8m d©y ®iÖn ®¬n, k×m c¾t d©y, k×m ®iÖn, dao nhá, b¨ng dÝnh. III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. Bµi míi: - 85 -
Ph¬ng ph¸p d¹y häc
Néi dung bµi häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Nèi t¶i ë b¶ng Thùc hµnh nèi t¶i tam gi¸c vµ thµnh h×nh tam gi¸c h×nh sao GV: Híng dÉn h/s quan s¸t t×m Bíc1. T×m hiÓu c¸c dông cô hiÓu b¶ng ®iÖn vµ thùc hµnh nèi t¶i mét pha gåm hai bãng ®Ìn m¾c nèi tiÕp. Bíc2: Quan s¸t t×m hiÓu b¶ng HS: Thùc hµnh nèi t¶i ba pha thùc hµnh thµnh h×nh tam gi¸c. GV kiÓm Bíc3: Nèi t¶i ë b¶ng thµnh h×nh tra y/cÇu h/s gi¶i thÝch c¸ch nèi tam gi¸c, sau ®ã g/v kiÓm tra. ®· thùc hiÖn. Ho¹t ®éng 2; Nèi t¶i ë b¶ng Bíc4. Nèi t¶i ë b¶ng thµnh h×nh thµnh h×nh sao sao cã d©y trung tÝnh, sau ®ã GV: Híng dÉn h/s quan s¸t t×m g/v kiÓm tra. hiÓu b¶ng ®iÖn vµ thùc hµnh Sau khi t×m hiÓu vµ thùc nèi t¶i mét pha gåm hai bãng hµnh nèi t¶i ë b¶ng, c¸c em ph¸t ®Ìn m¾c song song. biÓu vÒ c¸ch nèi nªu ®Æc ®iÓm HS: Thùc hµnh nèi t¶i ba pha cña mçi c¸ch nèi vµ ghi vµo b¸o thµnh h×nh sao cã d©y trung c¸o. tÝnh. GV kiÓm tra y/cÇu h/s gi¶i thÝch c¸ch nèi ®· thùc hiÖn Ho¹t ®éng 4: Tæng kÕt vÒ c¸ch nèi t¶n sao vµ tam gi¸c. - Yªu cÇu h/s ph¸t biÓu vÒ c¸ch nèi, ®Æc ®iÓm cña mçi c¸ch nèi vµ ghi b/c¸o.
TiÕt: 28 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Ch¬ng VI: M¸y ®iÖn ba pha
Bµi 25
M¸y ®iÖn xoay chiÒu ba pha M¸y biÕn ¸p ba pha
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - Ph©n biÖt ®îc m¸y ®iÖn tÜnh vµ m¸y ®iÖn quay. - BiÕt c«ng dông , cÊu t¹o, c¸ch nèi d©y, nguyªn lÝ lµm viÖc cña MBA ba pha. - 86 -
II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 25 SGK. - §äc tµi liÖu tham kh¶o liªn quan ®Õn bµi gi¶ng vµ th«ng tin bæ sung. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Tranh vÏ c¸c h×nh 25.1 ; 25.2 ; 25.3SGK C¸c l¸ thÐp kÜ thuËt ®iÖn (ch÷ E,I,O,U) III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Kh¸i niÖm vÒ m¸y ®iÖn xoay chiÒu ba pha. GV: Giíi thiÖu k/n vÒ m¸y ®iÖn xoay chiÒu ba pha vµ ®Æt c©u hái: MBA ba pha thuéc m¸y ®iÖn tÜnh hay m¸y ®iÖn quay? T¹i sao? M¸y ph¸t ®iÖn ba pha, ®/c ®iÖn ba pha thuéc m¸y ®iÖn tÜnh hay m¸y ®iÖn quay? T¹i sao? HS: L¾ng nghe vµ tr¶ lêi GV: NhËn xÐt, kÕt luËn Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu m¸y biÕn ¸p ba pha GV: §Æt c©u hái: §Ó biÕn ®æi ®iÖn ¸p cña hÖ thèng nguån ®iÖn xoay chiÒu ba pha ngêi ta dïng lo¹i m¸y ®iÖn g×? Nªu c«ng dông cña MBA ba pha? HS: Tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn
Néi dung bµi häc
I/ Kh¸i niÖm vÒ m¸y ®iÖn xoay chiÒu ba pha M¸y ®iÖn xoay chiÒu ba pha lµ m¸y ®iÖn lµm viÖc víi dßng ®iÖn xoay chiÒu ba pha. (MBA, m¸y ph¸t ®iÖn, ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu ba pha) M¸y ®iÖn xoay chiÒu ba pha gåm 2 lo¹i: - M¸y ®iÖn tÜnh: MBA, m¸y biÕn dong - M¸y ®iÖn quay: M¸y ph¸t ®iÖn, ®/c ®iÖn
II/ M¸y biÕn ¸p ba pha 1. Kh¸i niÖm vµ c«ng dông. MBA ba pha lµ m¸y ®iÖn tÜnh, dïng ®Ó biÕn ®æi ®iÖn ¸p cña hÖ thèng nguån ®iÖn xoay chiÒu ba pha nhng gi÷ nguyªn tÇn sè MBA ba pha sö dông trong hÖ thèng truyÒn t¶i vµ ph©n phãi ®iÖn n¨ng, trong m¹ng ®iÖn xÝ nghiÖp , c«ng nghiÖp. Trong c¸c phßng thÝ nghiªm sö dông MBA ba ra ngÉu. pha díi d¹ngUtù GV: Yªu cÇu h/s quan s¸t h×nh 2. CÊu t¹o 25.1 vµ 25.2 vµ ®a ra c©u hái: Uvµo - 87 -
Em h·y cho biÕt cÊu t¹o MBA ba pha cã mÊy phµn? MBA ba pha cã bao nhiªu d©y quÊn vµ tªn c¸c d©y quÊn ®ã? Lâi thÐp cña MBA ®îc lµm b»ng vËt liÖu g×? T¹i sao kh«ng lµm thµnh khèi mµ ghÐp bëi nhiÒu l¸ thÐp KT§? HS: Quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn GV: Giíi thiÖu s¬ ®å ®Êu d©y vµ kÝ hiÖu c¸ch ®Êu (h×nh 25.3SGK), ®Æt c©u hái: T¹i sao ë c¸c MBA cÊp ®iÖn cho c¸c hé tiªu thô hø cÊp thêng nèi sao cã d©y trung tÝnh? HS: Chó ý quan s¸t vµ tr¶ lêi GV: Gi¶i thÝch.
Gåm 2 phÇn: lâi thÐp vµ d©y quÊn: a) Lâi thÐp: Gåm c¸c l¸ thÐp KT§ phñ c¸ch ®iÖn ghÐp l¹i. - Cã 3 trô ®Ó quÊn d©y gäi lµ trô tõ - G«ng tõ ®Ó khÐp kÝn m¹ch tõ b) D©y quÊn: Lµ d©y ®iÖn tõ bäc c¸ch ®iÖn ®îc quÊn quanh trô tõ cña lâi. (H×nh 25.1SGK) Mçi MBA ba pha cã: - Ba d©y quÊn nhËn ®iÖn vµo (d©y quÊn s¬ cÊp): AX,BY,CZ - Ba d©y quÊn ®a ®iÖn ra (d©y quÊn thø cÊp): ax,by,cz (h×nh 25.2SGK) S¬ ®å ®Êu d©y vµ kÝ hiÖu c¸ch ®Êu (h×nh 25.3SGK) C¸c MBA cÊp ®iÖn cho c¸c hé tiªu thô hø cÊp thêng nèi sao cã d©y trung tÝnh
GV: Nªu c©u hái: MBA lµm viÖc dùa tªn nguyªn lÝ nµo? HÖ sè biÕn ¸p K cña MBA 1 pha ®îc tÝnh theo biÓu thøc nµo? 3. Nguyªn lÝ lµm viÖc Gi¶i thÝch c¸c sè liÖu trong biÓu Nguyªn lÝ lµm viÖc cña MBA ba thøc? pha ®ùa trªn nguyªn lÝ c¶m øng HS: L¾ng nghe tr¶ lêi. ®iÖn tõ. GV: NhËn xÐt vµ ®a ra kÕt luËn. MBA 3 pha cã: Up1 N1 - HÖ sè biÕn ¸p pha Kp = N 2 GV: Gi¶i thÝch VD vµ yªu cÇu h/s = Up2 tÝnh hÖ sè biÕn ¸p ë s¬ ®å nèi d©y h×nh 25.3b,c. Ud1 HS: Tù tÝnh kÕt qu¶. - HÖ sè biÕn ¸p d©y Kd = Ud2 GV: KiÓm tra, kÕt luËn VD: h×nh 25.4SGK Ho¹t ®éng 3: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. Gîi ý h/s tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp trong SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 26 SGK - 88 -
TiÕt: 29 C1:
Bµi 26
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
§éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha
I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - BiÕt c«ng dông , cÊu t¹o, nguyªn lÝ lµm viÖc, c¸ch nèi d©y ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu néi dung bµi 26 SGK. - §äc tµi liÖu tham kh¶o liªn quan ®Õn bµi gi¶ng vµ th«ng tin bæ sung. 2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Tranh vÏ c¸c h×nh 26.1 ; 26.2 ; 26.3 SGK III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. KiÓm tra: Nªu c©ó t¹o, nguyªn lÝ lµm viÖc cña MBA ba pha? 3. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vµ c«ng dông ®/c kh«ng ®ång bé ba pha GV: Giíi thiÖu k/n ®/c kh«ng ®ång bé ba pha vµ nªu c©u hái: H·y nªu øng dông cña ®/c kh«ng ®«ng bé ba pha trong: C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, ®êi sèng? HS: L¾ng nghe vµ tr¶ lêi GV: NhËn xÐt, kÕt luËn Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu cÊu t¹o ®/c kh«ng ®ång bé ba pha
Néi dung bµi häc
I/ Kh¸i niÖm vµ c«ng dông §/c xoay chiÒu ba pha cã tèc ®é quay cña r« to nhá h¬n tèc ®é quay cña tõ trêng dßng ®iÖn cÊp cho ®/c gäi lµ ®/c kh«ng ®ång bé ba pha. §/c kh«ng ®ång bé ba pha ®îc sö dông réng r·i trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, ®êi sèng... II/ CÊu t¹o Gåm 2 bé phËn chÝnh: Stato vµ r«to 1. Stato: (PhÇn tÜnh)
- 89 -
GV: Giíi thiÖu cÊu t¹o cña ®/c trªn h×nh 26.1, 26.2 vµ 26.3 vµ ®a ra c©u hái: Lâi thÐp r«to vµ stato ®îc lµm b»ng vËt liÖu g×? C¸c ®Çu d©y quÊn stato ®îc nèi ra ngoµi hép ®Çu d©y ®Ó lµm g×? Cã bao nhiªu lo¹i r«to? kÝ hiÖu? HS: Quan s¸t vµ tr¶ lêi c©u hái. GV: NhËn xÐt, kÕt luËn cÇn nãi râ: - D©y quÊn stato gåm ba d©y quÊn ®Æt lÖch pha nhau 120o. - D©y quÊn r«to lu«n kÝn m¹ch.
Gåm lâi thÐp vµ d©y quÊn. a) Lâi thÐp: Gåm c¸c l¸ thÐp KT§ ghÐp l¹i thµnh h×nh trô, mÆt trong cã r·nh ®Æt d©y quÊn. b) D©y quÊn: Lµm b»ng ®ång gåm ba pha: AX, BY, CZ ®Æt trong r·nh stato. 6 ®Çu d©y ®îc nèi ra ngoµi hép ®Êu d©y ®Ó nhËn ®iÖn vµo. 2. R«to: (PhÇn quay) Gåm lâi thÐp vµ d©y quÊn vµ trôc m¸y a) Lâi thÐp: Gåm c¸c l¸ thÐp KT§ mÆt ngoµi xÎ r·nh, ë gi÷a cã lç ®Ó l¾p trôc ghÐp l¹i thµnh h×nh trô. b) D©y quÊn: cã 2 lo¹i - D©y quÊn kiÓu r«to lång sãc - D©y quÊn kiÓu r«to d©y quÊn.
Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu nguyªn lÝ lµm viÖc cña ®/c kh«ng ®ång bé ba pha GV: Gi¶i thÝch k/n tõ trêng quay vµ nªu c©u hái: - Khi cã tõ trêng biÕn thiªn quÐt qua cuén d©y, trong cuén d©y xuÊt hiÖn ®¹i lîng vÊt lÝ nµo?(søc ®iÖn ®éng c¶m øng) - NÕu cuén d©y kÝn m¹ch trong cuén d©y xuÊt hiÖn ®¹i lîng vËt lÝ nµo?(dßng ®iÖn) - D©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua xuÊt hiÖn ®¹i lîng vËt lÝ nµo (tõ trêng) - Khi d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua n»m trong tõ trêng sÏ xuÊt hiÖn ®¹i lîng vËt lÝ nµo (lùc ®iÖn tõ) - Lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn r«to th× cã hiÖn têng g×? HS: L¾ng nghe tr¶ lêi.
III/ Nguyªn lÝ lµm viÖc Khi cho dßng ba pha vµo ba d©y quÊn stato, trong lßng stato xuÊt hiÖn tõ trêng quay. Tõ trêng quay quÐt qua d©y quÊn kÝn m¹ch cña r«to lµm xuÊt hiÖn s®® vµ dong ®iÖn c¶m øng. Lùc t¬ng t¸c ®iÖn tõ gi÷a tõ trêng quay vµ c¸c dßng c¶m øng t¹o ra m« men quay t¸c ®éng lªn r«to kÐo r«to quay theo chiÒu quay cña tõ trêng víi tèc ®é n
- 90 -
GV: NhËn xÐt vµ ®a ra kÕt luËn. Ho¹t ®éng 4: Giíi thiÖu c¸ch ®©ó d©y ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha GV: Giíi thiÖu c¸ch ®Êu d©y cña ®/c trªn h×nh 26.7 vµ ®a ra c©u hái: Cã bao nhiªu c¸ch ®Êu d©y ®/c K§B ba pha? Muèn nèi tam gi¸c hay nèi h×nh sao trªn hép ®Êu d©y nèi thÕ nµo? Dùa vµo ®©u ®Ó quyÕt ®Þnh c¸ch ®Êu sao hay tam gi¸c? HS: L¾ng nghe tr¶ lêi. GV: NhËn xÐt vµ ®a ra kÕt luËn.
IV/ C¸ch ®Êu d©y Tuú thuéc ®iÖn ¸p cña líi ®iÖn vµ cÊu t¹o ®/c ngêi ta chän c¸ch ®Êu d©y kiÓu sao hay tam gi¸c cho phï hîp. Muèn ®æi chiÒu quay ®/c ta ®¶o 2 pha bÊt k× cho nhau gi÷ nguyªn pha kia.
Ho¹t ®éng 5: Tæng kÕt giê d¹y - GV tæng kÕt nhÊn m¹nh kiÕn thøc phÇn träng t©m cña bµi. Gîi ý h/s tr¶ lêi c©u hái vµ lµm bµi tËp trong SGK. - DÆn dß HS ®äc tríc bµi 27 SGK
TiÕt: 30 C1:
Ngµy so¹n: Ngµy gi¶ng: C2: C3: C4:
Bµi 27:
Thùc hµnh Quan s¸t vµ m« t¶ cÊu t¹o cña ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha I/ Môc tiªu: D¹y xong bµi nµy, GV cÇn lµm cho HS: - §äc ®îc c¸c sè liÖu trªn nh·n cña ®/c. NhËn d¹ng dîc cÊu t¹o c¸c bé phËn cña ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha. - Cã ý thøc tu©n thñ c¸c qui tr×nh thùc hµnh vµ qui ®Þnh vÒ an toµn. II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. ChuÈn bÞ néi dung: - Nghiªn cøu bµi 27SGK - Xem l¹i kiÕn thøc néi dung bµi 26SGK. - 91 -
2. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Dông cô, vËt liÖu cho mét nhãm HS. - 1 ®/c kh«ng ®ång bé ba pha ®· th¸o rêi xÕp theo thø tù. - 1 ®/c kh«ng ®ång bé ba pha nguyªn chiÕc III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: 1. æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… 2. Bµi míi: Ph¬ng ph¸p d¹y häc
(Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß) Ho¹t ®éng 1: Quan s¸t, nhËn d¹ng ®/c nguyªn GV: §µm tho¹i víi h/s ®Ó t×m ra nh÷ng dÊu hiÖu c¬ b¶n khi nhËn d¹ng ®éng c¬. Tæ chøc h/s thµnh tõng nhãm, yªu cÇu c¸c nhãm quan s¸t th¶o luËn ®iÒn ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vµo b¶ng mÉu. HS: Quan s¸t ®Ó cã nh÷ng nhËn ®Þnh ®Çu tiªn. - T×m hiÓu yªu cÇu -Tham gia ®µm tho¹i víi g/v rót ra c¸c kÕt luËn khi nhËn d¹ng ®/c GV: Thu mÉu b¸o c¸o
Néi dung bµi häc
Néi dung Bíc1. Quan s¸t vµ m« t¶ h×nh d¹ng bªn ngoµi cña ®/c, ®äc c¸ sè liÖu trªn nh·n ®/c, ghi vµ nªu ý nghÜa c¸c sè liÖu vµo b¶ng 1 b/c¸o thùc hµnh theo mÉu gåm c¸c néi dung: Hép ®Êu d©y, kÝ hiÖu cã ý nghÜa g×,dßng ®iÖn ®Þnh møc, sè vßng quay ®Þnh møc,hiÖu suÊt, hÖ sè cos , träng lîng, n¨m sx, níc sx, h·ng sx... Bíc2: Quan s¸t ®o ®Õm c¸c bé phËn cña ®/c ghi kÕt qu¶ vµo b¶ng 2 b/c¸o thùc hµnh theo mÉu.
Ho¹t ®éng 2: Tæng kÕt GV ®¸nh gi¸ kÕt quat thùc hµnh, chÊm b¸o c¸o thùc hµnh.
- 92 -
TiÕt: 30
Ngµy so¹n: 25/03/08 Ngµy gi¶ng: 01/04/08
KiÓm tra I/ Môc tiªu: - §¸nh gi¸ kiÕn thøc h/s sau khi häc xong ch¬ng IV, V, VI vÒ ®iÖn tö d©n dông, m¹ch ®iÖn xoay chiÒu ba pha, m¸y ®iÖn ba pha II/ ChuÈn bÞ bµi gi¶ng: 1. Gi¸o viªn chuÈn bÞ cho mçi h/s mét ®Ò ®· ph« t« s½n. 2. H/s chuÈn bÞ dông cô häc tËp vµ phÇn kiÕn thøc ch¬ng IV,V vµ VI III/ TiÕn tr×nh bµi d¹y: æn ®Þnh: C1……………… C2……………… C3……………… C4……………… C5……………… C6……………… - 93 -
Hä vµ tªn: ......................................................................
KiÓm tra m«n C«ng nghÖ líp 12 Thêi gian lµm bµi: 45 phót
Líp: .......................................................................................
I/ PhÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan (4 ®iÓm) Em h·y khoanh trßn vµo ch÷ c¸i (A,B,C,D) ë ®Çu c©u tr¶ lêi mµ em cho lµ ®óng: (Mçi c©u 0,25 ®iÓm) 1 - ThiÕt bÞ ®iÖn tö cã chøc n¨ng võa thu võa ph¸t lµ: A. §µi Ra®io C. §iÖn tho¹i di ®éng B. §Çu DVD D. Ti vi 2 - TruyÒn h×nh c¸p ®îc truyÒn dÉn b»ng m«i trêng nµo:
- 94 -
A. Kh«ng gian B. VÖ tinh
C. M¹ng Internet D. D©y dÉn
3 - Trong m¸y t¨ng ©m khèi nµo quyÕt ®Þnh ®é trÇm bæng cña ©m thanh: A. Khèi m¹ch vµo C. Khèi m¹ch ©m s¾c B. Khèi tiÒn khuÕch ®¹i D. Khèi khuÕch ®¹i c«ng suÊt 4 - M¹ng ®iÖn khu d©n c thuéc líi ®iÖn nµo: A. Líi ®iÖn s¶n xuÊt C. Líi ®iÖn truyÒn t¶i B. Líi ®iÖn tiªu thô D. Líi ®iÖn ph©n phèi 5 - Cã 6 bãng ®Ìn (P = 100W ; U = 220V) nèi vµo m¹ng 3 pha 4 d©y cã U d = 380V, c¸c bãng ®Ìn chia ®Òu cho c¸c pha vµ ®îc m¾c song song, nÕu t¾t c¸c ®Ìn pha A th× c¸c bãng ®Ìn pha B vµ C s¸ng nh thÕ nµo? A. S¸ng b×nh thêng C. S¸ng yÕu B. S¸ng tr¾ng D. Kh«ng s¸ng 6 - V× sao gäi ®éng c¬ ®iÖn ba pha lµ ®éng A. PhÇn stato vµ r« to kh«ng b»ng nhau B. Tèc ®é quay cña r«to < tèc ®é quay tõ trêng 7 - §Ó ®æi chiÒu quay cña ®éng c¬ kh«ng ®æi thø tù c¸c pha: A. §æi A sang B, B sang C vµ C sang A B. §æi A sang B, C gi÷ nguyªn
c¬ kh«ng ®ång bé ba pha C. C¸ch nèi d©y kh«ng gièng nhau D. PhÇn c¶m > phÇn øng
®ång bé ba pha ngêi ta thùc hiÖn
C. §æi A sang C, B sang A vµ C sang B D. TÊt c¶ c¸c trêng hîp trªn ®Òu ®óng
8 - §éng c¬ kh«ng ®ång bé ba pha: khi cã tõ trêng biÕn thiªn quÐt qua cuén d©y, trong cuén d©y sÏ xuÊt hiÖn ®¹i lîng vËt lÝ nµo? A. SuÊt ®iÖn ®éng tù c¶m C. SuÊt ®iÖn ®éng c¶m øng B. SuÊt ®iÖn ®éng biÕn thiªn D. TÊt c¶ c¸c ®¹i lîng trªn
9 - H·y chän c¸c tõ thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi cña m¸y t¨ng ©m (1 ®iÓm) TiÒn khuÕch ®¹i; M¹ch vµo; M¹ch khuÕch ®¹i trung gian kÝch; M¹ch khuÕch ®¹i c«ng suÊt; M¹ch ©m s¾c; Nguån nu«i
- 95 -
Loa
10 - H·y chän c¸c tõ thÝch hîp trong b¶ng ®iÒn vµo s¬ ®å khèi cña m¸y thu thanh (1 ®iÓm) KhuÕch ®¹i cao tÇn; KhuÕch ®¹i trung tÇn; KhuÕch ®¹i ©m tÇn; Chän sãng; Trén sãng; T¸ch sãng; Dao ®éng ngo¹i sai Ante
Loa
§ång chØn h
II/ PhÇn tr¾c nghiÖm tù luËn (6 ®iÓm) C©u1: ( 3 ®iÓm) Cã 6 bãng ®Ìn 127V – 100W. H·y nèi c¸c bãng ®Ìn thµnh t¶i ba pha ®èi xøng vµo m¹ng ®iÖn 127V/220V. VÏ s¬ ®å vµ gi¶i thÝch 127V lµ ®iÖn ¸p g×? 220V lµ ®iÖn ¸p g×? C©u2: (3 ®iÓm) VÏ s¬ ®å ®Êu d©y vµ kÝ hiÖu m¸y biÕn ¸p ba pha nèi tam gi¸c – sao? TÝnh hÖ sè biÕn ¸p trong trêng hîp trªn?
......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 96 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................ ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 97 -
......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... .................................................................. ......................................................................................................................................................................................................................................................... ..................................................................
- 98 -
- 99 -