Celga 2 Agalip

C623-2008

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como pedir ou dar información persoal Como describir persoas Como expresar gustos e sentimentos Como valorar persoas Coñecemento do código Adxectivos e substantivos relacionados co físico e co carácter Verbo GUSTAR e outros que funcionan igual Frases interrogativas con onde, por que, que, quen... Frases interrogativas indirectas Colocación dos pronomes persoais átonos O condicional: algúns usos Acentuación nas interrogativas

03

Actividade introdutoria Ligamos na clase 1. Rosa e Angélica buscan novas amizades, deixaron os seus datos nunha páxina web, matriculáronse nun novo curso... Nas fichas perdeuse información, pero a conversa pódeche axudar a completalas.

04

2. Enche a túa ficha persoal e despois comenta cos teus compañeiros e compañeiras as seguintes cuestións: cres que ligarán? Quen che cae mellor a ti? Con quen te levarías ben e por que?

“Eu levaríame ben con Rosa porque a min tamén me gustan os animais”.

“Pois a min non me cae ben porque é moi desordenada“.

Agora ti: Eu levaríame ben con __________________________ porque ________________________________ Creo que a Rosa lle gusta _________________________ porque _______________________________ Eu...

Gramática e Léxico

Prácticas guiadas POSPRETÉRITO Fórmase co infinitivo máis as terminacións ía / ías / ía /

(eu) levaríame

iamos / iades / ían

(ti) levaríaste

OLLO!

(el, ela, vostede) levaríase

FACER

ANDAR

VARRER

PARTIR

(nós) levariámonos*

faría

andaría

varrería

partiría

(vós) levariádesvos

farías

andarías

varrerías

partirías

(eles, elas, vostedes) levaríanse

faría

andaría

varrería

partiría

andariamos

varreriamos

partiriamos

*Pérdese o –s da forma verbal ao

fariades

andariades

varreriades

partiriades

ir seguido do pronome da mesma

farían

andarían

varrerían

partirían

persoa.

fariamos

05

VERBO GUSTAR GÚSTAME + INFINITIVO (gústame tocar a gaita)

Verbos frecuentes que funcionan como

SUBSTANTIVO EN SINGULAR (gústalle a cociña italiana) GÚSTANME+ SUBSTANTIVO EN PLURAL (gústanche os deportes de risco)

GUSTAR e que levan os mesmos pronomes: Caer ben/mal Encantar

(a min)

GÚSTAME

Emocionar

(a ti)

GÚSTACHE

Molestar

(a el, ela, vostede)

GÚSTALLE

Preocupar moito/pouco

(a nós)

GÚSTANOS

Interesar moito/nada

(a vós)

GÚSTAVOS

Poñer nervioso/triste

(a eles, elas, vostedes)

GÚSTALLES

Dar risa/medo/pena

1. Escribe varias frases usando un elemento de cada columna. A min

cae mal

che

as películas de terror

A vós

dan medo

nos

ir de compras

A Luís e a Pedro

gustan

vos

o terrorismo

A ti

interesa

lles

a informática

A Ramón

preocupa

lle

Pedro

A Rosa e a min

divirte

me

as viaxes

1. _______________________________________________________ 2. _______________________________________________________ 3. _______________________________________________________ 4. _______________________________________________________ 5. _______________________________________________________ 6. _______________________________________________________ 7. _______________________________________________________ 8. _______________________________________________________

06

2. Coñecémonos. A Vas coñecer os teus compañeiros e compañeiras de curso, para iso vaslles facer algunhas preguntas. No cuestionario aparece unha nova forma verbal, o presente de subxuntivo, podes consultar o cadro para axudarte.

PRESENTE DE SUBXUNTIVO falar - fale

ler - lea

-AR

-ER

-IR

poder - poida

preferir - prefira

cante

beba

viva

gustar - guste

ser - sexa

cantes

bebas

vivas

tocar - toque

ter - teña

cante

beba

viva

casar - case

celebrar - celebre

cantemos

bebamos

vivamos

cantedes

bebades

vivades

canten

beban

vivan

Rosa, Angélica e Xaime están no teu curso de galego. Xa sabes algo deles, agora debes atopar outras persoas da clase que cumpran estes requisitos. Cantas máis persoas atopes, mellor. Non lle podes facer máis de 4 preguntas á mesma persoa. Nos cadros tes exemplos, fíxate nas partículas interrogativas. Cando atopes a persoa que cumpra os requisitos correspondentes, escribe o seu nome na columna da dereita. Presentarse e presentar a outros Busco alguén que...

Nome do teu compañeiro ou da túa compañeira

1. celebre o aniversario o mesmo mes ca min 2. non sexa galego/a 3. teña un irmán 4. fale máis de dous idiomas 5. case nos próximos seis meses 6. teña fillos/as 7. lea dous libros cada mes 8. sexa seguidor/a do Deportivo da Coruña 9. sexa vexetariano/a 10. non lle guste o marisco 11. viva no centro da cidade

Angélica, Xaime Rosa

07

Busco alguén que...

Nome do teu compañeiro ou da túa compañeira

12. prefira a cervexa ao viño 13. toque algún instrumento musical

Xaime

14.cante unha canción en galego 15. a súa cor preferida sexa a azul 16. lle guste a música galega 17. poida contar un chiste en galego 18. lle guste o cine

Rosa, Angélica, Xaime

19. teña unha tatuaxe 20. saiba arranxar un electrodoméstico

INTERROGATIVAS DIRECTAS B Preséntalle ao resto do grupo as persoas que atopaches. COMO te chamas? CANTOS idiomas falas? ONDE vives? “Esta é ..., é galego/a e ten catro irmáns, que se chaman...”.

QUE tipo de cine che gusta? CAL é a túa cor preferida?

INTERROGATIVAS INDIRECTAS Gustaríame saber ONDE vives Quería saber CANDO é o teu aniversario Queriamos saber SE tes fillos Quería saber SE vas casar axiña

08

3. Pasámoslles a transcrición da audición da actividade introdutoria. Marca os pronomes persoais e di onde están situados con respecto ao verbo e por que.

COLOCACIÓN DO PRONOME PERSOAL ÁTONO NA FRASE Posposto ao verbo

Anteposto ao verbo

• Nas frases afirmativas Chámome Rosa.

• Nas frases negativas Non me gusta o fútbol. • Nas frases interrogativas Como te chamas? • Nas frases exclamativas Quen me dera! • Nas frases dependentes doutras, introducidas por conxuncións que, porque, como, xa que... Non me cae ben porque non lle gustan os deportes.

4. Estes pronomes perdéronse. Axúdalles a atopar o seu sitio.

vos

lles nos me

A Sara .................... molesta ................... a xente que fuma. A meus pais .................... dá ................... medo viaxar en avión. A min ................... gusta ................... a xente alegre. Á miña veciña e a min ................... encanta ..................... a paella. A Xoán non .................... cae ................... ben María. A Luís e a ti .................... gusta ................... o teatro.

lle

lle

09

5. Buscamos os desaparecidos. É inverno. Perdéronse os pais de Fernando. Angélica está desesperada, xa que é ela quen se encarga de coidalos. Rosa, que tamén os coñece, pídevos que lle botedes unha man para atopalos. A Pedídelles a Angélica e a Rosa información sobre os desaparecidos: Dúas das alumnas poderán facer de Angélica e Rosa, poñeranse de acordo primeiro para saber como son os desaparecidos. Como se chama a señora que desapareceu?

Cantos anos ten?

Canto mide/pesa?

Como leva o pelo?

Ten sinais na cara?

O señor, leva bigote?

Como vai vestido?

...

Estas fichas co vocabulario poden ser útiles: aco/a, gordo/a, o/a ,delgado/a, fr fe a, o/ ap gu : Corpo rrigudo/a, to/a, baixo/a, ba al , /a xo re a, o/ lt forte, esve corpulento. de pel. lido/a, branco/a pá a, o/ en or m staño claro, Cor da pel: roxo/a, negro, ca a, o/ ur lo a, o/ en or Cor do pelo: m do, brillante. cincento, tingui castaño escuro, ,liso, crecho, nte, mesto, raro da un ab : lo pe , cola Forma e tipo de do, enguedellado lli co re o, lt so o, curt ondulado, longo, ia ao medio, a, raia ao lado, ra uc rr pe , za en tr tillas. de cabalo, moño, lla, sen afeitar, pa ri pe a, rb ba , te , bigo calvo/a, entradas alongada. nares, Cara: redonda, catriz, pencas, lu ci , as rr gu en s, : olleira Sinais na cara as. manchas, verrug (carnosos, redonda, labios a, en qu pe , de Boca: gran ntes, con/sen osos), con/sen de gr s, no fi s, to ei estr a. dentadura postiz

Nariz: afiado, aquilino, chato, ganchudo, grand e, pequeno, recachado, rec to, saínte, torto. Ollos: claros, escuros, az uis, verdes, castaños, gri ses, negros, grandes, pequenos, redon dos, xuntos, separados, fu ndidos, saltóns, birollo, chosco. Cellas: poboadas, finas, xuntas. Pernas: canchés, trenco, tolleito. Carácter: covarde, teimu do/a, riseiro/a, nervioso/a , alegre, triste, simpático/a, sociable, tú zaro/a, falador,faladora, calado/a, valente, optimista, comprometido /a, progresista, conservad or, conservadora. Roupa: abrigo, cazadora, zamarra, camisa, gravata, xersei, saia, vestido, pantalóns, chaq ueta, chuvasqueiro, gaba rdina. Calzado: botas, zapatill as, zapatos, zocos. Complementos: sombrei ro, gorra, pucha, viseira, pano da cabeza, pano do pescozo, bufan da, gorro, bolso, mochila , caxato, luvas, lentes, paraugas.

10

B Facede unha ficha de cada un.

.................................... ........................................ .... .... .... .... .... .... a: o/ cid Datos do/a desapare ......................... Idade: ............................ .......................... Peso: ............................ ................................ Estatura: .................... .................................. ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... ........ Corpo: ........................ ...................................... Cor da pel: ................ ................................... .................... Cor do pelo: ................ ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... : ................ Forma e tipo de pelo ..................................... ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... Cara: ............................ ................ ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... Sinais: ........ .............................. ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... : Boca ............... ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... Labios: ........ ............................. ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... : Nariz .................. ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... Ollos: ........ ............................. ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... s: Cella ......................... ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... ................ ......... Pernas: ........................ ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... ................................ ......................... Carácter: .................... ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... ................ .......... Roupa: ........................ ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... ............................ ....................... Calzado: ........................ ........................................ .... .... .... .... .... .... .... .... .... ................ Complementos: ........

C Facede un cartel para pegar polas rúas cos datos dos desaparecidos.

11

Ortografía ACENTUACIÓN NAS INTERROGATIVAS DIRECTAS E INDIRECTAS Cal, cando, canto, como, onde, que e quen non se acentúan en interrogativas e exclamativas directas: Como te chamas?

Cando é o teu aniversario?

Cantos fillos tes?

Que cedo chegastes!

REPARA na acentuación: levaría levarías

Tampouco se acentúan as formas do interrogativo e exclamativo cando intro-

levarían

ducen interrogativas indirectas:

levariamos e non levaríamos

Pregúntalle onde vive.

Pregúntalle cal prefire.

levariades e non levaríades

Agás cando é preciso para evitar posibles anfiboloxías (palabras que poden ter máis dun sentido): Dille qué queres/dille que queres. Xa sabes cánto lle custou/xa sabes canto lle custou.

1. Fíxate cando usaches o pospretérito no exercicio 2 de “Ligamos na clase” e comproba que acentuaches ben. 2. Máis adiante, no exercicio 8, de “Entrevista a unha persoa famosa” terás que usar o pospretérito outra vez. Ollo cos acentos!

12

Galego en acción Entrevista unha persoa famosa 1. Coñeces as persoas das fotografías? 2. Imos ler unha entrevista feita a unha destas persoas. Cal das fotografías pode ser a da persoa entrevistada? Discúteo cos teus compañeiros e compañeiras.

Antón Reixa

Cristina Pato

Manuel Rivas

13

3. Pero un virus entrou no ordenador e borrou as preguntas, podes reconstruílas?

(Título) ________________________________________________

ENTREVISTA

Pregunta: _______________________________________________________________________ Resposta: Nunca podes decidir sobre que vas escribir... A situación na que se escribe sempre marca a obra. P: _____________________________________________________________________________ R: Para min resulta máis fácil escribir na aldea. P: _____________________________________________________________________________ R: Non me interesa falar dun feito histórico, cando é como se produciu unha guerra. Non quero falar do amor como se fala nun anuncio publicitario, o que quero é encarnar eses sentimentos e concretalos. P: ___________________________________________________________________________ R: Penso que é un dos labores máis bonitos que pode levar adiante a literatura, o de recuperar o sentido destas palabras, de darlles un sentido. P: ______________________________________________________________________ R: Creo que todos os xornalistas somos escritores. O xornalismo ten moito en común coa literatura e temos moitos exemplos na literatura galega nos que estas dúas facetas están presentes: Curros Enríquez, Castelao, Álvaro Cunqueiro... son exemplos de harmonía e de mestura. P: ______________________________________________________________ R: A min gústame moitísimo o cine, é unha arte que está moi vencellada á literatura. Hai moitos casos en que detrás dunha película hai unha novela. Paréceme unha aventura moi interesante. No caso do conto A lingua das bolboretas eu tiña unha moi boa relación co director José Luis Cuerda e co guionista Rafael Azcona. P: _______________________________________________________ R: Eu sempre publico primeiro en galego. A miña experiencia coas traducións foi moi positiva e alentadora. P: _____________________________________________________________________________ R: Na actualidade, hai un aspecto novo e esperanzador que non existiu noutros momentos da literatura en Galicia: o público, un público que abraza a os seus escritores. Isto é moi importante para a cultura, sobre todo de cara a un futuro. P: _____________________________________________________________________________ R: O obxectivo final é crear, facer cousas novas, remover a terra para que nela poidan seguir medrando as letras galegas. (Adaptación dunha entrevista en www.culturagalega.org 20/04/01)

14

4. Podes poñerlle título á entrevista?

5. Coñeces a persoa entrevistada e a súa obra?

6. Segundo o que di o entrevistado, escolle catro adxectivos que definan o seu carácter.

7. Angélica quere saber como son fisicamente Antón Reixa e Cristina Pato, mira as fotos e descríbeos.

8. Das catro persoas famosas anteriores, con quen te levarías ben? Por que? Con cal deles farías isto? Con cal non? Explica por que. traballar viaxar a unha illa deserta ter un fillo ir ao cine falar de política ir a un concerto facer unha película casar tocar o piano

9. Faille as mesmas preguntas a un compañeiro. Cóntalle despois ao resto da clase o que máis che chamou a atención.

15

Contido sociocultural Os maiores e a internet A Antes de ler o texto, comenta co teu compañeiro ou compañeira as seguintes cuestións: - Que cres que debe ser o máis difícil para os maiores no uso da internet. - Que temas cres que poden ser do seu interese na internet. Cada vez son máis os nosos anciáns que se asoman ao mundo da internet e á sociedade do coñecemento. Un ámbito que lles pode achegar moitas máis vantaxes das que podemos pensar nun comezo. Aos maiores interésalles a internet e o mundo relacionado coas tecnoloxías da información e da comunicación (TIC), teñen unha gran capacidade de aprendizaxe e moita gana de aprender todo o que se refire ás novas tecnoloxías. Participan en cursos de iniciación á informática, aprenden rápido a manexar o ordenador, o rato, o teclado, así como os correos electrónicos e a videoconferencia. Os maiores danlles un enfoque práctico a estes coñecementos. “O que máis buscan son webs sobre saúde, para consultar algúns problemas que lles poden preocupar. Logo, en xeral, gústalles moito viaxar a través de páxinas culturais, museos e cousas semellantes”, afirma José Carlos Millán Calenti, catedrático que dirixe o Grupo de Investigación en Xerontoloxía da Universidade da Coruña e autor do libro Os maiores e internet. Outros navegan por vicio, coma María Amelia López Soliño, autora de “amis95. blogspot.com”, unha bitácora na que, grazas á transcrición que fai o seu neto, conta as súas lembranzas, afeccións e ideas; ou Julio Mancebo Moreiras que, con 64 anos, mantén “A miña Baiuca”, unha bitácora onde vai facendo memoria, unha por unha, de todas as casas da súa aldea. Hai aínda un elevado descoñecemento das novas tecnoloxías e unha certa resistencia a empregar o ordenador por medo a estragalo por parte dos maiores. Os usuarios da terceira idade necesitan ligazóns intuitivas e moi claras e prefiren imaxes nidias e de calidade.

>>

16

As TIC poden achegar toda unha serie de posibilidades que prometen mudar moitos dos tópicos da terceira idade. Un dos empregos máis habituais dos ordenadores para anciáns en residencias e centros semellantes son os programas informáticos que permiten desenvolver a memoria e os reflexos. É nesta liña onde se desenvolven os traballos do Grupo de Xerontoloxía relacionados con estas tecnoloxías. A última iniciativa deste grupo de investigación é a Telexerontoloxía. O proxecto incide nas posibilidades que as TIC achegan para mellorar a calidade de vida da xente de idade e mais a asistencia aos anciáns. Algúns servizos teñen como destinatarios finais os membros da terceira idade, pero a maior parte do proxecto vai dirixido a aquelas persoas que os teñen ao seu cargo. Localización de usuarios, teleconsultas médicas, desenvolvemento de terapias grupais a distancia... son algunhas das propostas. É de prever, para un futuro próximo, unha maior implicación das persoas de máis idade coas novas tecnoloxías. Nestes momentos, a xente nova non pode vivir sen as novas tecnoloxías e emprégaas a diario, os maiores do futuro serán esta xente nova e estarán moi afeitos ás novas tecnoloxías. E xa non vai ser estraño facer videoconferencias cos avós. A inclusión dixital e o emprego das TIC para mellorar a calidade de vida é unha das propostas básicas que se inclúen no plan E-europe 2010 da Unión Europea para difundir estas tecnoloxías. (Adaptación de www.culturagalega.org Santiago. Redacción. 14/02/2007)

B Agora, coa información que tes, escribe un anuncio para animar os maiores dun centro social do teu barrio ou vila a facer un curso sobre internet.

17

Repaso Que che suxiren estas palabras?

CARA

PELO

CARÁCTER

GUSTOS

Compara os teus resultados cos de varios compañeiros. Coincidides?

18

Porfolio Elaboramos un cuestionario para coñecer mellor os compañeiros e as compañeiras 1. Decidimos, en grupo, cales son os temas máis importantes para coñecer a xente. A min gustaríame saber que tipo de deportes practican os nosos compañeiros. Pois eu creo que é mellor saber se hai máis xente solteira ou casada... Eu preguntaríalles que comen.

2. Formulamos, individualmente, preguntas concretas.

3. Agora, en grupo, eliximos as mellores preguntas e facemos o cuestionario. Eu creo que sería mellor escoller esta pregunta porque a min a outra paréceme moi agresiva. Pois eu odio ese tipo de preguntas. 4. Completamos a ficha de cuestionario.

5. Cada un faille a entrevista a outro compañeiro.

6. Presentámoslle o entrevistado ao resto da clase.

19

Que sei facer? Son capaz de... Dar e pedir información sobre persoas. Describir a personalidade e o aspecto físico dunha persoa. Falar de sentimentos e relacións persoais. Usar os verbos reflexivos e pronominais para falar de sentimentos e relacións persoais.

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

BEN

REGULAR

MAL

20

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. ROSA: Ola Angélica! Como che vai? ANGÉLICA: Ben, ti que tal? ROSA: Non hai queixa, agora que empeza o curso espero coñecer xente nova, odio pasar o día limpando a casa, isto de traballar pola noite... E ti? Por fin animácheste a vir! ANGÉLICA: Si, a ver se así consigo entender mellor os velliños cos que traballo, encántame falar con eles, pero ás veces non os entendo moi ben. ROSA: Pois eu quero desconectar un pouco da vida familiar, ao meu irmán, a Pedro, só lle interesa o fútbol e navegar pola internet. Pasa as tardes mirando os partidos na televisión. ANGÉLICA: A min gústame o cine, podemos quedar unha tarde. ROSA: De acordo. Aí vén Xaime, a ver que vos presento. XAIME: Boas! Que cedo chegastes! ROSA: Ola Xaime, esta é Angélica, é venezolana, pero xa leva un ano en Galicia, quere aprender ben o galego e tamén a tocar a gaita. XAIME: Moito gusto, eu nacín en Madrid, pero os meus pais son galegos e agora vivo aquí con eles. ANGÉLICA: Encantada. ROSA: Angélica coida os pais de Fernando. XAIME: Que Fernando? ROSA: O meu veciño, o moreno de pelo longo, que leva sempre unha cola de cabalo, o que ten dous cans, non sabes? XAIME: Si, hai moito que non o vexo, desde que empecei co grupo afasteime un pouco, pero vexo que ti non lle quitas ollo. ROSA: Xaime toca a gaita, pódete aprender. XAIME: Si, normalmente érgome cedo para ensaiar, pero hoxe pegáronseme as sabas. Por certo, esta fin de semana hai un concerto de Cristina Pato, se queres vir... ANGÉLICA: Quen me dera! Gustaríame moito. Non a coñezo, como é? ROSA: Vaia, e eu que vos quería propoñer a última película de Antón Reixa. ANGÉLICA: Quen é Antón Reixa?

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Falar de sensacións e dificultades na aprendizaxe de linguas Relatar experiencias na aprendizaxe de linguas Como pedir e dar información sobre cursos de lingua Como responder a cuestionarios sobre cursos de lingua Coñecemento do código Pretérito de indicativo Resúltame fácil / difícil / cústame/ prefiro +infinitivo Preguntas na clase Deletrear Ditongos

03

Actividade introdutoria 1. A Escola Lingua con Lingua anímate a estudar galego con nós, mesmo se vives fóra de Galicia. Vas escoitar unha audición onde se fala da aprendizaxe do galego. Intenta responder a algunha das preguntas que nela se fan.

2. Le a información dos Cursos de Verán da Escola Lingua con lingua, despois cubre a tarxeta de inscrición.

CURSOS DE VERÁN DE LINGUA E CULTURA GALEGAS PARA ESTRANXEIROS (1-24 XULLO 2008) ORGANIZA: ESCOLA LINGUA CON LINGUA COLABORA: XUNTA DE GALICIA Directora: Sabela Fortes Andrade O territorio e os falantes O galego é a lingua propia de Galicia, un territorio situado ao NO da Península Ibérica. O galego é falado nas catro provincias que compoñen esta comunidade autónoma, así como por habitantes dos territorios limítrofes das provincias de Asturias, León e Zamora. Dos case 3.000.000 de habitantes, hai máis de 2.000.000 que falan habitualmente o galego, aos que cómpre engadir case 1.000.000 de emigrantes dispersos por toda a Europa occidental, os EE.UU. e América do Sur, En Galicia tamén se fala o español, que durante séculos foi a única lingua oficial do Estado español. Na actualidade as dúas linguas son coñecidas pola inmensa maioría da poboación galega, e o galego, lingua maioritaria, atópase nun proceso bastante adiantado de normalización. A situación legal da lingua galega - O galego é lingua propia de Galicia. - O galego é lingua oficial na Comunidade Autónoma de Galicia, xunto ao español. - Os poderes públicos teñen o deber de favorecer o coñecemento e utilización do galego. - Todos os cidadáns galegos teñen o dereito de coñecer e de empregar o galego en todos os ámbitos da vida pública. - O ensino do galego e do español é obrigatorio en todos os centros escolares.

Actividades do curso O fin primordial do Curso será dar ao estudante a oportunidade de familiarizarse coa lingua galega e coa realidade sociocultural de Galicia. Amais das clases teóricas e prácticas de lingua galega, están programadas leccións sobre a literatura, historia, xeografía, arte etc., de Galicia, así como excursións e visitas aos lugares de principal interese cultural e paisaxístico de Galicia. Niveis: - Elemental, de iniciación á lingua galega. Para aqueles alumnos que desexen introducirse no coñecemento desta lingua. - Medio, destinado aos alumnos que xa cursaron o elemental, ou que posúan un coñecemento básico do idioma. Poderáselles realizar un test. - Un curso superior de Filoloxía Galega. Santiago de Compostela Santiago de Compostela é a capital de Galicia, e atópase situado aproximadamente no centro do seu territorio. O monumento por antonomasia da cidade é a súa catedral. O Pórtico da Gloria, a fachada das Praterías, a do Obradoiro, sobresaen dentro do conxunto, así como as prazas que a rodean. A disposición medieval da poboación vella está aínda ben diferenciada da zona moderna na que se produciu un crecemento da cidade. Santiago ten comunicacións co resto de Galicia, tanto por estrada coma por ferrocarril. As praias máis próximas atópanse a uns trinta minutos en automóbil da cidade.

04

Viaxe e aloxamento nal, a dez quilómetros da cidade. Ten Santiago ten un aeroporto internacio rid, e coa fronteira francesa de lrúnenlaces ferroviarios diarios con Mad . rid, hai ademais autobuses a Santiago Hendaya. Desde Irún, e desde Mad de lista unha ita facil os taría dos Curs Sen ningún compromiso, a secre les alumnos que a soliciten. aque a es cular parti s casa pensións e Inscrición e recepción esixe as que o desexen. Unicamente se Poderanse inscribir todas as perso á uen cheg ición inscr de cha e a cota ter cumpridos 18 anos, e que a fi . 1 de maio Secretaria dos Cursos antes do día a s , e nel están incluídos o dereito euro 200 O importe da matrícula é de s, certificados, etc. clases, material didáctico, excursión epto de inscrición antes do 1 de maio Deste importe, débese enviar en conc o 0050 2686 92249432 0203 do Banc 40 euros, á conta núm. IBAN ES96 54, a, ererí Cald r. XX), MMX T:BSCHES Santander Central Hispano (Cód. SWIF tar “Curso de galego” e o nome do cons ndo face ela, post Com Santiago de a pagaranse ao presentarse na Secretarí remitente. Os 160 euros restantes dos Cursos, en Santiago. é: Secretaría do Curso. O seu enderezo A recepción de alumnos farase na para estranxeiros Secretaría de Cursos de Galego Escola Lingua con lingua Praza Cervantes, 4 15703 Santiago de Compostela (España)

TARXETA DE INSCRICIÓN FOTO APELIDOS: NOME: DATA DE NACEMENTO: NACIONALIDADE: tidade) Nº: PASAPORTE (ou Documento de Iden ENDEREZO: NIVEL: SUPERIOR MEDIO ELEMENTAL DATA: Sinatura,

1 de maio de 2008 a: Esta tarxeta debe chegar antes do para estranxeiros Secretaría de Cursos de Galego Escola Lingua con Lingua Praza Cervantes, 4 E-15703 Santiago de Compostela rentaria diríxanse a este mesmo ende Para calquera información complem ezo, ou ao teléfono 981 564 200. débese marcar o: 34-981-564200. Para chamadas de fóra de España escoladeveran.com E-mail: cursos.linguaconlingua@ Fax: 34-981 -564201

05

Gramática e Léxico

Prácticas guiadas 1. As túas experiencias nas clases de idiomas A Responde a este cuestionario sobre as túas experiencias nas clases de idiomas: 1. Sinala o que máis che axudou (ou che axuda) a aprender nas túas clases de idiomas: Falar e debater temas en parellas ou en grupos Ler textos e responder a preguntas Traducir textos Escoitar unha gravación e responder a preguntas Escoitar ao profesor Escribir textos breves ou sinxelos (mensaxe, postais...) Escribir textos máis complexos (redaccións, cartas...) Facer exercicios gramaticais Facer xogos coa gramática, o vocabulario, etc. Practicar a pronunciación Facer deberes e corrixilos ___________________________ ___________________________ 2. Sinala qué preferiches (ou prefires) facer na clase (C) e qué fóra da clase (F): ( ) Ler ( ) Escribir ( ) Falar ( ) Escoitar gravacións ( ) Facer exercicios de gramática ( ) Facer exercicios de pronunciación ( ) Memorizar listas de vocabulario ( ) Aprender regras de gramática ( ) Buscar palabras novas no dicionario ( ) _____________________________ ( ) _____________________________

06

3. Normalmente, como preferiches (ou prefires) traballar na clase? (Sinala unha ou varias opcións). Só/ soa En parellas En pequenos grupos Co profesor

4. Como te sentiches (ou te sentes) cando, na clase, falabas a lingua que estudabas (falas a lingua que estudas)? (Sinala unha ou varias opcións). Bastante seguro/a de min mesmo/a Un pouco incómodo/a Como un/unha neno/a pequeno/a Sentín/sinto un pouco de vergonza Non sentín/sinto nada especial

5. Que foi (é), para ti, o máis fácil do galego e doutras linguas que estudaches (estudas)? __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________

6. Que foi (é) o que máis che custou (custa) facer en galego? Sinálao. Aprender a gramática Pronunciar ben (o x ou nh) Falar con fluidez Recordar o vocabulario Comprender conversacións Escribir correctamente Ler textos complexos _______________________________ ________________________________

07

7. Que é o que máis che gustou das túas anteriores clases doutras linguas (ou desta)? __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________

8. E o que menos? __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________

B Compara as respostas coas de dous compañeiros. Exemplos: - A min non me gustou traballar só na clase, porque creo que era importante falar galego e practicar. - Xa, pero ás veces necesitamos traballar individualmente para reflexionar e pensar ben as cousas. - Si, e tamén para memorizar palabras, aprender regras gramaticais... - A min resultoume fácil falar en galego. - Pois a min o que máis me custou foi empezar a falar. - Eu creo que escoitar audicións foi moi útil.

08

2. Fixeches un curso de galego ou doutra lingua en Galicia ou fóra? A Que cousas valoraches especialmente do centro de estudo ao que decidiches ir? Sinálaas por orde de importancia. O número de horas de cada curso e o horario Os distintos niveis de galego que se impartían A metodoloxía dos cursos O número de alumnos por aula A formación dos profesores Os exames de nivel A certificación que se obtiña a final do curso Os prezos dos cursos As instalacións con que contaba a escola (biblioteca, sala de recursos...) As actividades complementarias que ofertaba a escola (excursións, actividades culturais...) Os certificados de calidade que ofertaba a escola O tipo de aloxamento que ofertaba a escola A oferta cultural e de ocio da cidade na que se atopaba a escola A temperatura media da cidade onde estaba a escola Outros ................................................. ................................................................ ................................................................ ................................................................ ................................................................

B Compara os resultados cos do teu compañeiro. Exemplos: - Eu busquei unha cidade con praia. - Para min foi máis importante saber os prezos dos curso.

09

PRETÉRITO DE INDICATIVO DOS VERBOS REGULARES ANDAR

APRENDER

ESCRIBIR

andei

aprendín

escribín

andaches

aprendiches

escribiches

andou

aprendeu

escribiu

Lembra que o pretérito de andar

andamos

aprendemos

escribimos

en galego é regular.

andastes

aprendestes

escribistes

andaron

aprenderon

escribiron

OLLO!

PRETÉRITO DE INDICATIVO DALGÚNS VERBOS IRREGULARES DICIR

ESTAR

IR - SER

LER

PODER

dixen

estiven

fun

lin

puiden

dixeches

estiveches

fuches

liches

puideches

dixo

estivo

foi

leu

puido

dixemos

estivemos

fomos

lemos

puidemos

dixestes

estivestes

fostes

lestes

puidestes

dixeron

estiveron

foron

leron

puideron

QUERER

TER

TRAER

VER

VIR

quixen

tiven

trouxen

vin

Vin

quixeches

tiveches

trouxeches

viches

viñeches

quixo

tivo

trouxo

viu

veu

quixemos

tivemos

trouxemos

vimos

viñemos

quixestes

tivestes

trouxestes

vistes

viñestes

quixeron

tiveron

trouxeron

viron

viñeron

10

3. Completa usando verbos dos recadros en pretérito de indicativo. estudar

ler

poder

facer

ser

atopar

andar

ter

empez

ar

ir

comprar

ver estar

viaxar

volver

a) - Onde ........................ o ano pasado? - ...................... en Londres pero a mediados de ano .................. a Galicia. b) ...................... en París algunha vez? - Si, o ano pasado ..................... por toda Europa. c) - .................. o último libro de Teresa Moure? - Non, aínda non o ................. . d) - Eu ................ todos os exercicios deste tema, creo que os de gramática ................... os máis difíciles. e) A semana pasada .................. buscando información para facer un curso por Internet. f) Fernando e mais eu ............................ matricularnos por teléfono. g) ............... a nova serie da televisión galega? – Non, onte .................. ao cine. h) ........................... moitos problemas para localizar o profesor? - Non, ................. o seu teléfono na guía do estudante.

4. Transforma o texto de Sempre en Galiza de Castelao pasando os verbos ao pretérito. Algúns homes –galegos tamén- andan a falaren dun idioma universal, único para toda a nosa especie [...] Mais eu dígolles que a variedade de idiomas, coa súa variedade de culturas, é o signo distintivo da nosa especie, o que nos fai superiores aos animais. Velaí vai a demostración: un can de Turquía ouvea igual que un can de Dinamarca; un cabalo das Pampas arxentinas rincha igual que un cabalo de Bretaña. E sabedes por que? Porque os pobres animais aínda están no idioma universal.

11

5. Na clase usamos unha serie de expresións para comunicarnos e para falar da propia lingua. Fíxate no caderno de Rosa:

Na clase de galego En que páxina está iso? En que exercicio/parágrafo/liña? Que quere dicir “axóuxere”? É correcto dicir “andei”? “Dicionario” escríbese cun “c” ou con dous? Como dixeches, “parexa” ou “parella”? Vieiros escríbese con uve de “Vigo” ou con be de “Burela”? Podes repetir, por favor? Non o entendín ben. Iso paréceme moi importante.

Fai ti a túa propia ficha coas expresións que necesites.

12

Fonética 1. Lembras os enderezos das páxinas Web que escoitaches na Actividade Introdutoria (exercicio 1)? Dítallos ao teu compañeiro ou á túa compañeira. Exemplos: - Cal era o enderezo da páxina de Vieiros? - Creo que é hache te te pe dous puntos barra barra tres uves dobres... Volve escoitar a audición para comprobar que son correctos.

DITONGOS, TRITONGOS E HIATOS Dúas ou tres vogais xuntas forman ditongo ou tritongo, de forma que se pronuncian nunha soa sílaba. exercicio (e-xer-ci-cio)

queixo (quei-xo)

pouco (pou-co)

familia (fa-mi-lia)

estudei (es-tu-dei)

viaxe (via-xe)

partiu (par-tiu)

escribiu (es-cri-biu)

andou (an-dou)

adecuou (a-de-cuou)

Non se considera ditongo a unión de dúas vogais abertas. aldea (al-dea)

cheo (cheo)

Cando o acento recae na vogal pechada, rómpese o ditongo e prodúcese un hiato. María (Ma-rí-a)

país (pa-ís)

Cando temos iu ou ui, se é tónico o segundo prodúcese un hiato. miúdo (mi-ú-do)

xuízo (xu-í-zo)

viúvo (vi-ú-vo)

ruído (ru-í-do)

2. Escoita e escribe as palabras que levan ditongo, despois márcao.

13

Galego en acción 1. Le o seguinte texto e contesta as preguntas: Cal cres que era a motivación da autora para estudar inglés? Por que cres que esta persoa fracasou sempre que tentou aprender inglés? Con algunha das linguas que estudaches pasouche algo parecido á autora do texto? ((...).) O meu santo dáme polas mañás clase de inglés. A min, que fracasei en todas as academias, tamén con profesores particulares. Tiven nativos (cada un do seu lugar de nacemento): unha de Minesota, dous de Londres e unha de Cuenca. Os estranxeiros quedaron moi contentos, ensineilles a manexarse perfectamente en castelán, concretamente aos dous ingleses, que eran gais, ensineilles a xerga de ambiente para que gozasen ao máximo. A de Minesota fixo moi boas migas cos meus sogros, que estaban pasando unha tempada na casa. Había tardes en que, como eu saía ás miñas cousas, ela pasaba a hora de clase con eles e, tan ricamente, dábanlle de merendar e ela dicía que ben se comía en España e os meus sogros que nunca imaxinaran que os estranxeiros podían ser tan boas persoas. Coa de Cuenca, a esa non lle tiven que ensinar español, pero tiven que hospedala na miña casa uns días porque a pobre quedou na rúa. Dábame pena que volvese a Cuenca como unha fracasada. (...) De academias nin me fales. Nunha ocasión, nunha clase puxéronme de parella con Afonso, o torpe da clase. Faciamos representacións para desinhibirnos. Unha vez, Afonso e mais eu tiñamos que facer coma que iamos nunha barca de remos e falar do tempo meteorolóxico. Pasamos todo o traxecto remando, sen falar. O profesor dixo que non cio entenderamos o concepto do exercicio. Elvira Lindo: El mundo es un pañuelo. Tinto de verano (II) (Madrid, 2002, Aguilar, páx. 123 [texto adaptado])

14

Contido sociocultural 1. Le estes titulares do xornal Vieiros.

28 de xuño de 2007 Novo Decreto para o ensino.

28 de xuño de 2007 O 50% das materias en galego.

Despois do consenso... a guerra lingüística

Apróbase o Decreto de promoción do galego no ensino

As críticas que esta semana lanzou un partido político contra a maior presenza do galego nas escolas poden abrir unha nova batalla política.

O Consello da Xunta aprobou este xoves o decreto que desenvolve a Lei de normalización lingüística, polo cal o alumnado ten que rematar cada tramo educativo coa mesma competencia oral e escrita en ambas as dúas linguas oficiais.

2 de xullo de 2007 Di que os nenos non poderán falar español cos mestres.

Un partido político afirma que o decreto do galego servirá para “impor ideoloxía” nas aulas O seu portavoz denuncia que a nova norma “racha con 25 anos de consenso sobre o bilingüismo harmónico”.

2. Crea ti un titular de prensa sobre o ensino do galego.

15

3. O profesor reparte estas fichas entre os alumnos:

A metade das materias no ensino en galego? Opinións adaptadas de La Voz de Galicia (2/07/2007).

o 50% có 100%. Dá o mesmo que poñan uir impartindo as Os profesores van seg fixeron ata agora. clases en castelán como den e os nenos o Pásanse a lei por onde po é o libro por se único que teñen en galego cente) ven a inspección. (Un do

Todos os habitantes de Finlandia, Nor uega, etc. saben falar perfectamente inglés. Pero non se lles ocorre pensar en abandonar a súa ling ua propia. O idioma de uso normal en todos os ámbitos é o propio do país, non o inglés (e non me parece que lles vaia tan mal así). Está ben saber inglés e castelán pero o idioma propio de Galicia é o galego (Xosé)

Se comparamos unha lingua cunha nai… Miña nai non é rica, pero é a miña nai e quérolle máis ca a ninguén no mundo. Ao lado hai outra señora, poderosa, rica.... En fin, o caso é que non é a miña nai, que lle imos facer, a quén elixiriades? Está claro que á nai biolóxica. Pois ben, se non entendedes que a lingua é coma unha nai, se nunca nolo transmitiron, dificilmente imos entender por qué debatemos isto agora. O único xeito de cambiar as tornas está na escola. Logo, que se ensine en Galego!!! (Xurxo)

É necesario poñer o galego ao mesm o nivel có castelán e para iso non pode ser só na escola ten que ser en todo s os ámbitos. Teñe n que ser os xornais, os med icamentos, as rece itas, os manuais de instruc ións… Os que din que defenden as dúas lin guas, nunca os vin pedindo os informes médic os en galego… (X oán)

O galego e o castelán son igual de oficiais dende o punto de vista legal, pero o feito é que o galego sempre foi considerado unha lingua vulgar, familiar e de segunda categoría. Non podemos deixar que a nosa lingua se perda, así que temos que garantir que os nenos a aprendan e a empreguen, polo menos tanto coma o castelán (Xosé Antón)

Temos complexos por expresarnos en galego. Alguén parece que si. Cada quen acompléxase do que quere, uns por ser baixiños... E outros falan castelán, por que lles parece máis fino? (Xosé)

go é ims materias en gale da e ad et m a r rti castelán Impa impartilas todas en , te an rg ba m ne r, poñe é parte da ??????? O galego !!? n! ió sic po im é non respectala... riamos mantela e be de e ra ltu cu nosa as máis se comunicarse, cant ra pa n tá es as gu As lin r e negarse e non se debe face qu O . r.. lo el m n fale castelán falndo estou con un ca Eu ... ha un ar a us lo castelán.. entende galego, fa n ni la fa n no e qu ante uís) r máis linguas... (L Oxalá puidese fala

Le a ficha que che entregou o profesor. Estás de acordo co que di? Exponlle a túa postura ao resto da clase. Exemplo: - Claro que a lingua é coma unha nai, pero tamén os fillos adoptados lles queren ás súas nais.

16

Repaso 1. Completa usando verbos dos recadros en pretérito de indicativo. ir

nacer

estudar

march

aprender (3) funcionar

ar

falar

comprar

............................ inglés no colexio pero non ........................ case nada. ........................... libros, cds e vídeos para estudar na casa pero non ............................. . O ano pasado ................................ dous meses a Irlanda e alí .............................. moito. ......................... en Baracaldo, despois .......................... con meus pais a Barcelona. .......................... traballando nun hotel en París, así que tamén .............................. un pouco de francés.

2. Escribe cinco razóns polas que che interesou (ou/e interesa) estudar galego. __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________

17

3. Para que usaches (usas ou vas usar) o galego? Marca unha ou varias respostas.

Para conversar con amigos ou familiares Para viaxar Para ler xornais e revistas Para ler documentos e textos profesionais Para ler literatura Para ver a TVG Para navegar por páxinas de Internet en galego Para escribir correos electrónicos, cartas e outros documentos no meu traballo Para escribir a amigos Para facer exames Outros...

18

Porfolio 1. Con cales destes estudantes te identificas máis? Marca o que teñas en común con eles.

Bu Busc usc scoo a algu algu al guén énn parra fa faceer unn inntteerrccaam mbi b o gale gale ga lego lego go-iingglééss.. Viv víín n en n Lonnddrress porrqu que os os meeu us pa paiss eem mig igraaran ran al ra alí, í, per í, e o agor aaggor ora voolv l eemoss a G mo Gaali lici ciia e qquuer ero ro faalaar me mell llor orr estaa lingu es in ngguua ma m raabi b lllos osa. osa a. Quer Qu Q ueerres es quuee che he axxuude de co in nggllés és? Chámam Ch áám mam ame! John Jo hnny nnyy. Telé Telééff.. 9811 54226113 Te

Asunto: clases de galego Data: 27/06/07 De: [email protected] Para: [email protected] Sra. Directora: Diríxome a vostede porque desexo matricularme nun curso de galego. Fun uns meses a clases deste idioma pero tiven que deixalo por motivos laborais. Estou especialmente interesada en cursos con traballo gramatical e tradución. Agradecereille que me envíe toda a información sobre os cursos que imparten. Atentamente, Laura Esteban Santomé

2. Escribe ti un texto similar co teu perfil, os teus desexos e necesidades.

3. Contéstalle a Laura Esteban cos datos que tes do folleto da Escola Lingua con Lingua (Actividade introdutoria, exercicio 2).

19

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Falar de sensacións e dificultades na aprendizaxe das linguas. Relatar experiencias na aprendizaxe das linguas. Solicitar aclaracións ante dificultade de comprensión. Responder a cuestionarios sobre a experiencia nas clases de lingua. Pedir e dar información sobre cursos de galego.

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

20

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria: Ven aprender galego xa! O galego é unha lingua románica, polo que se xa sabes algunha outra como castelán, catalán, italiano, portugués...terás moito camiño andado: axiña, se pos ben o oído, serás quen de entender perfectamente o fundamental. En caso de dúbidas, pregunta sen medo seguro que che axudarán amablemente. Son moitos os estudantes que levan pasado pola nosa Escola sen teren problemas. O galego pódeche abrir as portas de calquera outra das linguas románicas. Dámosche a oportunidade de aprender asemade o castelán e o galego, e esta última, ademais, pode introducirte no portugués debido á súa similitude. Co galego podes achegarte a países e persoas que nin pensaras. Se vives fóra de Galicia podes irte afacendo á nosa lingua! • Escoitaches a Radio Galega? Podes facelo en Internet: http://www.crtvg.es • Miraches a Televisión de Galicia vía satélite ou en Internet ? Faino en http://www.crtvg.es • Liches prensa dixital en galego?, podes ler prensa dixital como o portal Vieiros http://www.vieiros.com • Asistiches a algún curso de galego que se imparte no teu país? Pódeste informar en http://edu.xunta.es • Fixeches algún curso virtual de galego? Podes seguir un en http://e-galego.cesga.es/ • Liches os clásicos universais en galego? Podes facelo en http://bivir.com • Estudaches a literatura galega? Faino a través da Biblioteca Virtual Galega: http://bvg.udc.es/ • Usaches algún vocabulario galego-inglés? Podes consultar un en http://galego.org.vocabulario.html Se todo isto non te convence ou non é suficiente, ven facer un curso con nós: • Matricúlate xa nos Cursos de lingua e cultura galega no verán, organizados pola nosa Escola Lingua con Lingua de Santiago de Compostela: http://www.usc.es/gl/cursos/cur_galextran.jsp

2. Fonética. lingua

pais

país

Cesáreo

ferreiro

secretaria

secretaría

viúva

Cunqueiro

prexuízo

mariñeiro

trouxo

puideron

Rosalía

historia

Galicia

noite

Dieste

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como propoñer, aceptar, rexeitar invitacións e propostas Como desculparse por algo e reaccionar ante unha desculpa Como expresar a necesidade ou o desexo de facer algo Como expresar gustos, teimas Como describir e valorar espectáculos, festas Como repartir tarefas Coñecemento do código Adxectivos para valorar Substantivos relacionados co lecer Comidas e bebidas nas festas Roupa de festa Léxico do mundo do espectáculo: cine, tele Recursos para propoñer, aceptar e rexeitar Presentes irregulares e presentes con alternancia vocálica Oracións subordinadas causais Expresións de frecuencia Vogais abertas e pechadas

03

Actividade introdutoria

1. Escoita estas conversas e responde estas preguntas: - Que queren facer Luís e Paco o venres pola noite? - Con quen queda Rosa o venres, a que hora e para que? - Que fai Laura que non responde ao teléfono? - Onde vai ir Laura a fin de semana? 2. Escoita outra vez e completa na táboa as preguntas e respostas da conversa que manteñen Rosa e Luís. SUXESTIÓNS

RESPOSTAS

................................. para tomar uns viños?

Vale, pero .....................................................

Nós quedamos para ...................................?

De .......................................

A que ..............................?

Paréceche ben ........................................

Onde .............................?

Pois ............................................

Que tal .......................................?

Moi ben ................................................

04

Gramática e Léxico

Prácticas guiadas 1. Os nosos famosos

A Relaciona estes personaxes coas fotos. A que se dedican ou dedicaron? 1. Ana Kiro

4. Laxeiro

7. Luís Tosar

2. Afonso R. Castelao

5. Óscar Pereiro

8. Andrés do Barro

3. Morris

6. Mercedes Peón

9. Fernando Vázquez

B Que sabes deles? A cal prefires e por que? Escribe dúas frases para cada un e cóntallo ao resto da clase. - Eu coñezo a Ana Kiro, é cantante, sigo todos os seus concertos. Gústame porque ten moi boa voz. - E non dormes ao escoitala?

05

PRESENTES IRREGULARES

PRESENTES CON ALTERNANCIA VOCÁLICA

COÑECER

SAÍR

LER

TRAER

SEGUIR

DURMIR

PREFERIR

coñezo

saio

leo

traio

sigo

durmo

prefiro

coñeces

saes

les

traes

segues

dormes

prefires

coñece

sae

le

trae

segue

dorme

prefire

coñecemos

saímos

lemos

traemos

seguimos

durmimos

preferimos

coñecedes

saídes

ledes

traedes

seguides

durmides

preferides

coñecen

saen

len

traen

seguen

dormen

prefiren

2. Verbos Completa usando verbos dos seguintes recadros en presente de indicativo. conseguir

ver

durmir (x2) sentir (x2)

conducir facer

preferir

coñecer (x2)

lucir

saír

a) Que .............................................. cando rematas un bo libro? - ....................................... un baleiro moi grande. b) .............................................. ben despois de ver unha película de terror. – Si, ............................................. toda a noite e non me espertan nin os ronquidos do meu marido. c) Que ............................................... despois de cear? - Esta noite non ......................................., ................................................. a miña serie preferida na televisión. d) ............................................. a Amenábar? - En persoa non o ............................................ pero xa me gustaría, admiro moito o seu cine. e) Pedro sempre .......................................... que lle fagan un desconto nas entradas para o teatro. f) Esa artista no escenario ................................................ coma unha estrela. g) Eu nunca ................................................ cando vou de viños, ..................................... deixar o coche na casa.

06

3. Tempo de lecer A Ordena estas actividades de lecer segundo as túas preferencias: Lectura

Cine

Música

Deporte

Internet

B Busca dous ou tres compañeiros que prefiren a mesma actividade de ocio que ti marcaches en primeiro lugar. Con axuda das seguintes preguntas, descubre máis cousas en común con eles sobre esa actividade. Lectura Que tipo de libros che gusta ler? Cal é o teu escritor favorito? Cal é a última novela ou o último libro que liches? Gustouche? ... Música Que tipo de música escoitas? Onde adoitas escoitar música? Por que? Cales son os teus cantantes ou grupos favoritos? Cal é o último CD que compraches? Como é? ... Cine Que tipo de películas che gusta ver? Prefires o cine ou ver as películas na casa? Por que? Cal é o teu director favorito? E o teu actor ou actriz preferido? Cal é a última película que viches? Que che pareceu? ... Deporte A que deporte es afeccionado? Cales practicas? Onde e con quen fas deporte? Admiras ou segues a algún equipo ou deportista?

07

Cal é o último partido ou a última competición que viches? ... Internet Que clase de sitios web visitas cando navegas na internet? Coñeces algún sitio especialmente recomendable? Participas en chats con frecuencia? Tes algún bo amigo que coñeciches no chat? Baixas programas da internet? Cales e para que? ... Exemplos: - Que tipo de libros che gusta ler? - Gústame moito a novela negra, e a ti? - Eu prefiro a poesía. Cal é o teu escritor favorito? - Vou á piscina porque nadar é moi bo para estar en forma. - Pois eu prefiro xogar ao fútbol, xa que non é tan aburrido coma un deporte individual.

EXPRESAR CAUSA E XUSTIFICARSE Para preguntar a causa dunha acción, un suceso,..., usamos: Por que? Por que escoitas sempre música clásica? Como? Como non te animaches a vir ao concerto? Para responder podemos usar: porque, xa que, como Vou nadar porque me relaxa Quedou calada, xa que non soubo que responder Como non me chamaches, marchei eu soa é que (cando buscamos xustificarnos) É que non tiven tempo

08

Valorar e describir un espectáculo ou un produto cultural Viches O lapis do carpinteiro? - Si, está moi ben.

Xéneros de cine, televisión É

unha comedia/É un drama unha película (novela) romántica/histórica/policial unha película

- Si, gustoume moitísimo.

de acción

- Si, encantoume.

do oeste

- Si, é unha marabilla

de aventuras

- Si, non me gustou porque é moi triste

de terror de ciencia ficción

Vocabulario relacionado con novelas, películas, series

Tipos de programas de televisión

o título

un informativo

o/a personaxe

un documental

o/a protagonista

unha película

o argumento

unha serie

a sinopse

unha telenovela

a trama/a acción

un concurso

o director

un programa de deporte/de música/de entrevistas/de debate

o autor

un programa infantil

4. A miúdo A Con que frecuencia fas estas cousas? Usa expresións de frecuencia como: Sempre, todos os días, os sábados, a miúdo, ás veces, case nunca, xamais... ir ao cine

cociñar para os amigos

ir ao fútbol

ir cear a un bo restaurante

ir a un concerto

viaxar en tren

ir ao teatro

nadar

ir a exposicións de arte

ir á praia

ir a unha festa gastronómica

pasear só polo monte

09

xogar ás cartas

quedar só na casa a fin de semana

quedar con amigos

visitar a familia

- Case nunca cociño para os amigos, prefiro invitalos a un bo restaurante.

B Cando fixeches esas cousas por última vez? Valora a experiencia. - A última vez que fixen un cocido para os meus colegas foi un fracaso, os garavanzos quedaron duros, desde aquela prefiro quedar con eles de viños.

5. De festa rachada A Ides organizar unha festa para o resto da clase. Con tres compañeiros ou compañeiras decide o tipo de festa, o lugar, a data e a hora. - Que tal se facemos unha festa dos anos 70? - Vale, e todos teñen que levar roupa desa época.

B Escribide a invitación para os vosos compañeiros e poñédea no taboleiro para que se apunten os interesados.

10

C Organizade a festa tendo en conta quen serán os asistentes. Distribuíde as tarefas entre os membros do equipo. Elaborade tamén a lista da compra de cousas para a festa. - Van vir dez persoas, así que temos que comprar bastante comida e bebida. - Eu encárgome de ir ao supermercado, se vós facedes a lista da compra. - Vale, necesitamos: botellas de viño, refrescos de laranxa e de limón... - Quen trae a música dos anos 70?

Propoñer algo

Rexeitar unha invitación

Apetéceche...?

Síntoo, é que...

Queres...?

Non podo, porque teño que...

Que che parece se...?

Gustaríame, pero...

Por que non...?

- Gustaríame quedar contigo, pero hoxe teño que

Que tal se...?

rematar este artigo.

- Que che parece se quedamos mañá pola noite? Repartir tarefas Aceptar unha invitación

Quen se ocupa de...?

Vale.

Eu encárgome de...

Si, como non.

É mellor se...

Claro que si.

- Ti ocúpaste de enviar as invitacións.

- Queres vir tomar uns viños? - Si, como non.

Comidas e bebidas para unha festa Unhas tapas de tortilla

Decoración

Unhas patacas fritidas

Copas

Pratos de plástico

Unha empanada de xoubas

Uns globos

Unhas candeas

Queixo e xamón

Serpentinas

Unhas olivas Uns refrescos

Roupa para festas

Unhas botellas de viño branco

Unha máscara

Unha chaqueta

Unha botella de cava

Unha gravata

Un traxe

Unha torta de mazá

Un vestido longo

Uns zapatos de tacón

Uns pasteis

11

6. Benvidos á festa de Aldeavella A Esta é a programación das festas na nosa vila. Lédea e facede unha nota de prensa para enviar ao xornal e outra para enviar á radio.

Festa dos chícharos en Aldeavella Sábado 14 de xullo Pola mañá:

Domingo 15 de xullo Pola mañá:

11.00 Pasacalle a cargo do grupo de gaitas Fol

11.00 Pasacalle a cargo da banda municipal de

con fol.

Aldeavella Fervellasverzas.

12.00 Apertura do recinto feiral e degustación

12.00 Apertura do recinto feiral e degustación

de chícharos... con arroz, con xurelos, con pa-

de produtos típicos.

tacas...

13.00 Pregón a cargo de Xosé Santomé.

Pola tarde:

Pola tarde:

19.30 Inauguración da área recreativa da praia

19.00 Sesión de contacontos a cargo de Os

fluvial.

máis sabios de Aldeavella.

20.00 Representación teatral na Casa da Cul-

20.00 Actuación do grupo folk, do grupo de

tura do grupo de teatro Ándaslle con ela.

cantareiras e do grupo de baile da asociación cultural Aldeavella.

Pola noite: 22.00 Actuación do grupo musical Tocaconnosco.

Pola noite: 22.00 Actuación da orquestra Ven bailar Carmiña. 24.00 Sesión de fogos artificiais.

B Deseñade o cartel das festas do vosa vila ou cidade. Valen festas gastronómicas!

12

Fonética 2. Abertas e pechadas. Escoita estas frases e marca o timbre das vogais dos verbos. - Dormes ou non dormes no cine? - Xulio non consegue nunca chegar a tempo a unha cita.

FONÉTICA

- Cando sae de esmorga sempre bebe cervexa.

SEGUIR

DURMIR

- Segues xogando ao fútbol? –Non, agora xogo ás cartas.

sigo

durmo

segues ɛ

dormes ɔ

segue ɛ

dorme ɔ

seguimos

durmimos

seguides

durmides

seguen ɛ

dormen ɔ

13

Galego en acción Cine en galego 1. Le estas fichas.

Sempre Xonxa Sinopse: Xonxa, Pancho e Birutas medran xuntos. Na adolescencia Birutas emigra a América e por dez anos non dá noticias, ata que volve á aldea presumindo co seu fermoso traxe e bo coche, pensando que Xonxa o agarda. Pero Xonxa e Pancho casaron hai tres anos e teñen unha filla. Birutas convence a Pancho para que vaia a América mirarlle polos seus negocios. Pancho confía nel e marchan xuntos, pero Bi-

Rosa dos ventos

rutas faino embarcar só, volve á aldea e viola a Xonxa antes de marchar para América. Ao cabo

Sinopse: o home de Rosa non volverá. Le-

duns meses Pancho volve só e enfermo, despois

vouno o mar. Ela busca consolo nos recor-

contará que Birutas o enganara e denunciara.

dos, pero descobre que non son abondo para

Pancho vaise recuperando e volve á vida nor-

calmar o baleiro de tantos anos de soidade.

mal. Birutas regresa á vila para morrer.

O mar é a clave na vida destas persoas, tan-

Xénero e duración: drama/114’

to para os que están, como para os que xa

Dirección: Chano Piñeiro

non.

Ano: 1988

Xénero e duración: drama/18’

Elenco: Uxía Blanco (Xonxa), Miguel Insua (Bi-

Dirección: Jairo Iglesias

rutas), Xabier R. Lourido (Pancho), Roberto Cas-

Elenco: Miguel Borines, María Castro, Fer-

teleiro (Caladiño), Roberto Vidal Bolaño (don

nando Morán.

Xosé Luís, o mestre), Rodrigo Roel (don Camilo, o cura).

14

A lingua das bolboretas O bosque animado

Sinopse: Moncho convive co seu irmán Andrés, duns quince anos, mancebo de botica e apren-

Sinopse: todos os días o Sr.

diz de saxofonista; Ramón, o seu pai, xastre,

D’Abondo e o seu fiel criado

republicano moderado e tímido; e Rosa, muller

Rosendo atravesan a fraga

piadosa que axuda ao seu marido e coida dos

de Cecebre. Ás veces, o desconfiado servente ex-

fillos. Andrés, o maior, vai ser contratado por

clama: “Parece que estivese animado o bosque

unha charanga para que os acompañe polas

enteiro!”. Así é, xa que, cando os humanos se

verbenas e romarías co seu saxo. Na de Santa

afastan, a natureza transfórmase e amosa todo

Marta de Lombás vai atopar un amor imposi-

o seu esplendor, mentres árbores e animais viven

ble que lle fará pasar, nunha noite de néboa e

en alegre e feliz harmonía. Non obstante, a man

maxia, de ser un aprendiz non demasiado efi-

do home, que todo o altera, traerá ao bosque a

caz do seu instrumento, a tocalo como o máis

desorde e a infidelidade. As toupas comezarán a

virtuoso executante. Coa chegada da primave-

desaparecer, as árbores xa non cantarán, os gatos

ra, Don Gregorio saca as clases ao campo. Pro-

revelaranse contra o home e as moscas dedica-

meteralles a uns nenos ilusionados que, se lle

ranse a amolar máis do habitual. A toupa Fura-

mandan a tempo un microscopio que lle pro-

croios, a gata Morriña, o rato Piorno e a árbore

meteran no Ministerio de Instrución Pública,

Carballo, entre outros habitantes da fraga, xun-

poderán ver as partículas máis pequenas ou os

taranse para solucionar os problemas e levar de

diminutos órganos dos insectos como a lingua

novo a harmonía ao... Bosque Animado.

das bolboretas. O microscopio chegará tarde.

Conta as aventuras dos habitantes dunha fraga

Ninguén o utilizará. O día 18 de xullo de 1936

galega. Baséase na novela homónima de Wen-

todo se rompe. Trunfa o levantamento militar.

ceslao Fernández Flórez.

Baseada en tres contos de “Que me queres

Xénero e duración: animación 3 D/89’

amor”, de Manuel Rivas.

Dirección: Manolo Gómez e Ángel de la Cruz

Xénero e duración: drama/95’

Producción: Dygra Films

Dirección: José Luís Cuerda

Ano: 2001

Ano: 1999

Elenco: señores D’Abondo, Rosendo, Furacroios,

Elenco: Fernando Fernán Gómez, Manuel Lo-

Morriña, Piorno, Carballo.

zano, Uxía Blanco, Gonzalo Martín Uriarte, Alexis de Los Santos.

15

2. Viches estas películas? Se as viches, cal che gustou máis e por que? Se non as viches, cal che gustaría ver e por que? - Eu vin La lengua de las mariposas, en castelán, pero xa hai tempo e non me acordo moito, só do final, así que non me importaría volver vela en galego.

3. Despois da visualización da película (escollemos unha das catro, dependendo das respostas do alumnado), fai a crítica da obra por escrito.

Contido sociocultural 1. Le o texto e describe a foto.

A rapa das bestas de Sabucedo Rapa das bestas, unha tradición centenaria A rapa das bestas de Sabucedo, no concello da Estrada, enfronta, dende hai centos de anos, dúas forzas da natureza: home e cabalo. Os cabalos salvaxes desta terra xúntanse para ser rapados polos aloitadores da aldea. Miles de visitantes son testemuñas deste rito anual na primeira fin de semana de xullo. Traballo para os mozos da aldea, pero tamén para os visitantes que acoden á cita. Os días dedícanse á rapa das bestas. Ás noites aínda quedan forzas para gozar da comida, do viño e da música. Rapa das bestas, o monte Cara ás sete da mañá empréndese a marcha; os veciños de Sabucedo, acompañados de moitos visitantes que os axudarán á baixa, soben aos montes. Os participantes poden deleitarse cunha paisaxe chea de regatos, grandes penedos e sendeiros onde pasar un bo día ao carón das bestas.

16

Localizada cada grea, rodéase, apertando o cerco, ata conseguir encamiñalas na dirección prevista, para logo conducilas ata a valgada do Peón, onde se reúnen todas as greas. Despois de picar algo, e xa calmados os ánimos, retómase a marcha cara a Sabucedo. Rapa das bestas, o curro O traballo no curro é o acto máis espectacular, pero tamén o máis perigoso. É o xeito de realizalo o que diferenza a Rapa de Sabucedo do resto das feitas en toda Galicia, por non se utilizar máis armas có propio corpo e a forza do aloitador, unha loita corpo a corpo. Unha forma de actuar que se herdou de xeración en xeración: dous aloitadores van á cabeza e un ao rabo. Un salta enriba da besta e cabalga sobre ela. O que vaia ao rabo debe desequilibrar o animal. A besta pode quedar de pé ou ser derribada dependendo da súa forza. Cando queda inmobilizada, córtanse as crinas, que os cativos gardan. Este traballo apréndese desde novo, posto que son os rapaces quen inician o curro collendo os poldriños para separalos. O rapaz pequeno iníciase simbolicamente na mocidade. O que acontece no curro non é doado de transmitir, o aloitador busca a súa propia identidade e autoafirmación. No curro só se rapan os cabalos e as eguas do Santo, xa que o resto son particulares, e serán os seus donos os que o luns nos seus propios acurramentos fagan as tarefas oportunas. Celébranse tres curros, o primeiro sábado de xullo arredor das 19:00 h, o domingo ás 12:00 h e o luns sobre as 12:30 h. Os aloitadores non son un grupo profesional ou contratado a soldo, así descártase calquera interese de tipo particular ou persoal. Ata hai poucos anos, o papel da muller era secundario en canto ao curro se refire. Hoxe son varias as mozas que se atreven a aloitar. No ano 1936, por mor da Guerra Civil, foron as mulleres as que raparon as bestas nun potro coa axuda dos rapaces o dos máis vellos. É algo que as avoas de Sabucedo contan aínda hoxe con moito orgullo. Se queredes entender a rapa esta! só existe unha maneira: ir a Sabucedo o día da festa! (Documento adaptado de www.rapadasbestas.es)

Aloitador: loitador, mozo da aldea que rapa as bestas. A Baixa: condución das bestas desde o monte ata o curro. Grea: conxunto de gando, eguas e cabalos coas súas crías que se crían en liberdade. Crina: conxunto de pelos longos e fortes que teñen algúns animais na parte superior do pescozo e no rabo, como o cabalo. Acurramento: curro, lugar cercado onde se encerran os cabalos que viven en liberdade para lles cortar as crinas, marcar as crías etc.

17

2. Que che parece este tipo de festa?

3. Poden participar as mulleres na Rapa das Bestas de Sabucedo?

4. Participaches ti algunha vez? Como e por que?

5. Coñeces outros sitios onde se celebre a Rapa das Bestas?

Modelo Actividade Celga 1. Saímos? Escoita a Carme e a Antonio falando sobre a programación da televisión e responde as seguintes preguntas. 1) Hai algún concurso esta noite? _____________________________________________________________________________________ 2) A que hora se pode ver un documental? _____________________________________________________________________________________ 3) Por que non van poder ver a serie das viúvas? _____________________________________________________________________________________ 4) En que canle lle gusta a Antonio ver as noticias? _____________________________________________________________________________________ 5)Hai algunha película divertida esta noite? _____________________________________________________________________________________

18

6) Cando é o partido de fútbol? _____________________________________________________________________________________

2. As películas da nosa clase Cales son as películas que máis che gustaron? Completa estas dúas fichas coa información. Leas na clase, os teus compañeiros terán que adiviñar de que película se trata.

Director: _______________________________________________________ Personaxes principais: ____________________________________________ _______________________________________________________________ Personaxes secundarios: __________________________________________ _______________________________________________________________ De que trata: ___________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________

Director: _______________________________________________________ Personaxes principais: ____________________________________________ _______________________________________________________________ Personaxes secundarios: __________________________________________ _______________________________________________________________ De que trata: ___________________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________

- È unha comedia moi boa de Almodóvar. Conta a historia dunha parella de actores de dobraxe que rompen a súa relación. A situación complícase cando chega á casa da moza unha amiga que foxe da policía... - Mujeres al borde de un ataque de nervios!

19

Repaso 1. Nestas conversas perdeuse información, intenta completalas cos termos dos cadros.

2. Despois comproba coa audición que son correctas.

3. En parellas intentade representar os diálogos, podedes cambiar o texto dando outras escusas. A Conversa entre Xesús e Clara. É que

porque

como

vale

e por que

XESÚS: _________________ chegas tan tarde? CLARA: _________________ tiven que acompañar a Mercedes e a Arturo no meu coche. XESÚS: ___________________________ non marcharon a pé co cerca que viven? CLARA: Ela atopouse mal na festa, por iso a tiven que levar á casa. XESÚS: E logo o mozo, non podía? CLARA: ________________________ el bebera unhas copas de máis. XESÚS: E non me podías chamar para avisar que chegabas tan tarde? CLARA: _________________, tes razón, para a próxima chamarei.

20

B Conversa entre Lucía e Andrés. perfecto preferiría

queres que é que

apetéceche

estupendo

quedamos

aburrido

vale

e se facemos

que che parece

que podemos facer

que tipo de

daquela podemos ir

LUCÍA: Andrés, __________________________ esta tarde? ANDRÉS: _______________ ir ao cine? LUCÍA: ____________________ algo diferente? Teño aquí a carteleira e hai cousas moi interesantes. Mira este espectáculo de danza. ANDRÉS: __________________ danza é? LUCÍA: É ballet clásico. ANDRÉS: Non, ___________ algo distinto, iso é moi _________________. LUCÍA: ________________________ ao teatro. ANDRÉS: ____________ comeza moi cedo e hoxe teño que quedar ata tarde na oficina. LUCÍA: ____________ se imos ao concerto de Susana Seivane, é na praia e non empeza ata as 11? ANDRÉS: Moito mellor, creo que poderá estar ben. LUCÍA: Entón _________________ ás 10? Darás saído a esa hora? ANDRÉS: A ver... Non, case mellor ás 10.30. LUCÍA: Ben, darei unha volta antes. ANDRÉS: ____________, paréceme ben LUCÍA: ______________ pase recollerte ao traballo? ANDRÉS: _______________. LUCÍA: E aínda nos dá tempo a tomar algo antes. ANDRÉS: Iso paréceme ________________! LUCÍA: Entón ás 10 espérote abaixo. ANDRÉS: Ai, acabo de lembrar que esta noite quedei cos do equipo para ver o partido na taberna, é a final! LUCÍA: Vaia, e para iso tesme media hora enredada facendo plans!

21

Porfolio De zoca en zoca e tiro porque me toca! 1. Imos xogar falando de cousas relacionadas co lecer. Regras do xogo da zoca: - Xogamos catro ou cinco persoas. Necesitamos o taboleiro, un dado e fichas (ou moedas). - Cada participante tira o dado e move á casa correspondente. Terá que falar uns trinta segundos sobre o tema que aparece na cela ou cumprir a instrución que se pide. - Cando un que cae na zoca ten que pasar unha quenda sen xogar. Onde pasaches as últimas vacacións?

Un programa de TV que detestas.

Recomenda un restaurante.

Un deporte que practicas.

Recomenda un libro.

A túa música preferida.

O teu actor preferido.

O último libro que liches.

Vivín unha aventura...

Un país que che interese.

Canta unha canción.

Cine ou teatro.

Comida caseira ou comida rápida.

Recomenda unha película. Como che gusta divertirte.

O programa da TV que máis che gusta. Invita un compañeiro a ir ao fútbol.

Un tipo de música que non che gusta nada. Unha película inesquecible.

Chatear ou falar por teléfono?

A túa actriz preferida.

Unha festa típica. Invita un compañeiro contigo á praia.

O teu domingo ideal.

22

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Propoñer, aceptar, rexeitar invitacións e propostas Expresar gustos, teimas Expresar necesidade ou desexo de facer algo Describir e valorar espectáculos

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

23

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. [Conversa telefónica entre Rosa e Luís] ROSA: Ola Luís, que tal? LUÍS: Ben, por fin hoxe é venres! ROSA: Quedamos entón para tomar uns viños? LUÍS: Vale, pero ten que ser pola tarde porque ás dez xa quedei con Paco para ir ao cine. Queres acompañarnos? ROSA: Pois non sei, porque medio quedara con Laura para ir ao teatro e non sei se xa comprou as entradas. Chámoa e dígocho. Que ides ver? LUÍS: Botan Rosa dos ventos no Principal, unha curtametraxe galega que acaban de estrear esta semana, a ver se conseguimos entradas. Dixéronme que era moi boa. ROSA: Pois non sei se Laura se animará, éche tan rara! LUÍS: Se di que si, chámame axiña e vexo se podo conseguir entradas para os catro. ROSA: Vale, vale, a ver onde a atopo a estas horas. LUÍS: De momento nós quedamos para os viños, ou? ROSA: De acordo. LUÍS: A que hora? ROSA: Paréceche ben ás oito? LUÍS: Perfecto. ROSA: Onde nos vemos? LUÍS: Pois ti dirás. ROSA: Que tal diante do Gaivotiña?, que poñen unhas tapas de lamber os dedos. LUÍS: Moi ben, alí estarei, co larpeiro que eu son... [Conversa telefónica entre Rosa e Laura] ROSA: Que fas?, levo media hora chamando e non colles o teléfono! LAURA: Durmo!!!! Que me espera unha fin de semana de traballo. ROSA: E logo? LAURA: Esqueciches que é a festa en Aldeavella, é a festa de máis sona da comarca, pero a min vaime tocar cazolear. ROSA: Perdoa, non me acordaba. Pero é mañá, non? LAURA: Si, pero como non durma hoxe, mañá non vou poder.

24

ROSA: E non compraches as entradas para o teatro? LAURA: Ai, aínda non! Que cabeza a miña! ROSA: Pois se prefires ir ao cine chamo a Luís e dígolle...

2. Modelo actividade Celga Saímos? ANTONIO: Queres que vaiamos ao cine? CARME: Esta tarde non me apetece saír. Que che parece se quedamos na casa vendo a tele? ANTONIO: Non sei, porque a programación non me parece nada interesante. CARME: A que hora poñen ese concurso tan divertido? ANTONIO: Cifras e Letras? Moi cedo. Ás catro da tarde. Eu prefiro ver un bo documental. CARME: Mira, hai un sobre as Rías Baixas ás seis da tarde. E esta noite podemos ver o capítulo seguinte da serie das viúvas. ANTONIO: Xa non a poñen. Quitárona hai quince días. Esta noite a única posibilidade é ver as noticias da 2, e despois botan unha comedia na TVG. CARME: Cal? ANTONIO: Esta casa é unha ruína. Debe ser divertida CARME: Non prefires ver o partido esta noite? ANTONIO: Hoxe non hai partido. É mañá, por iso pensaba que sería mellor saír cear fóra.

3. Repaso [Conversa entre Xesús e Clara] XESÚS: Como chegas tan tarde? CLARA: Porque tiven que acompañar a Mercedes e a Arturo no meu coche. XESÚS: E por que non marcharon a pé co cerca que viven? CLARA: Ela atopouse mal na festa, por iso a tiven que levar á casa. XESÚS: E logo o mozo, non podía? CLARA: É que el bebera unhas copas de máis. XESÚS: E non me podías chamar para avisar que chegabas tan tarde? CLARA: Vale, tes razón, para a próxima chamarei.

25

[Conversa entre Lucía e Andrés] LUCÍA: Andrés, que podemos facer esta tarde? ANDRÉS: Apetéceche ir ao cine? LUCÍA: E se facemos algo diferente? Teño aquí a carteleira e hai cousas moi interesantes. Mira este espectáculo de danza. ANDRÉS: Que tipo de danza é? LUCÍA: É ballet clásico. ANDRÉS: Non, preferiría algo distinto, iso é moi aburrido. LUCÍA: Daquela podemos ir ao teatro. ANDRÉS: É que comeza moi cedo e hoxe teño que quedar ata tarde na oficina. LUCÍA: Que che parece se imos ao concerto de Susana Seivane, é na praia e non empeza ata as 11? ANDRÉS: Moito mellor, creo que poderá estar ben. LUCÍA: Entón quedamos ás 10? Darás saído a esa hora? ANDRÉS: A ver... Non, case mellor ás 10.30. LUCÍA: Ben, darei unha volta antes. ANDRÉS: Vale, paréceme ben. LUCÍA: Queres que pase recollerte ao traballo? ANDRÉS: Perfecto. LUCÍA: E aínda nos dá tempo a tomar algo antes. ANDRÉS: Iso paréceme estupendo! LUCÍA: Entón ás 10 espérote abaixo. ANDRÉS: Ai, acabo de lembrar que esta noite quedei cos do equipo para ver o partido na taberna, é a final! LUCÍA: Vaia, e para iso tesme media hora enredada facendo plans!

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como describir lugares Como relatar viaxes Como falar de comidas e bebidas Como desenvolverse nun restaurante, hotel... Como pedir un servizo de forma educada Coñecemento do código Perífrases verbais Presente de subxuntivo Oracións de relativo Léxico do turismo e das viaxes Léxico de comidas e bebidas Entoación afirmativa e interrogativa

03

Actividade introdutoria Vas oír unha conversa entre dous mozos nun aeroporto. Escoita o que din. Fíxate que aparecen estruturas verbais novas, es capaz de cubrir os ocos? EDUARDO: Non, non te preocupes, e ti, levas ______________________ moito tempo? BEATRIZ: Estiven ___________________ pero despois penseino mellor e agardeite. EDUARDO: Vaia, vexo que segues ___________________ coma sempre. BEATRIZ: Se traes fame ou sede podemos __________________ algo antes de coller o coche. EDUARDO: Non, non, sigo ______________________ dieta, así que non me convén comer moito, senón cando volva... BEATRIZ: Acabas de _____________________ e xa estás ______________________ de volver!

BEATRIZ: E non se che fixo longa a viaxe? EDUARDO: Non, estiven _________________ e despois estivemos _________________ un par de películas e comendo, ata durmín un pouco. BEATRIZ: Pois logo _____________________ indo, que na casa estante ___________________ coma auga de maio. EDUARDO: Imos, non terás un cigarro? BEATRIZ: Pero ti... EDUARDO: Si, xa sei, deixei de ________________, pero en Bos Aires, ____________________ o vicio.

04

Gramática e Léxico

Prácticas guiadas

1. En parellas, lede a transcrición da “Actividade introdutoria”, está ao final da unidade. Fixádevos nas perífrases e intentade completar os cadros.

VERBO PRINCIPAL

PREPOSICIÓN/ CONXUNCIÓN

INFINITIVO, XERUNDIO OU PARTICIPIO

EXEMPLO

levar para

estar

marchar

estar para marchar

seguir ir seguir acabar ir estar deixar ter

PERÍFRASES (1) Unha perífrase é unha combinación de dous verbos, un en forma persoal e o outro en forma non persoal (infinitivo, xerundio ou participio), ás veces unidos por unha preposición ou por unha conxunción. O verbo principal toma un novo significado. Perífrases temporais Indican futuridade: IR+INF

Foi buscar o seu amigo ao aeroporto.

* Ollo! En galego sen preposición A.

05

PERÍFRASES (2) Perífrases modais a) Indican obriga: HABER+QUE+INF.

Hai que poñer o cinto ao subir ao coche.

TER+QUE/DE+INF.

Temos que ir con xeito.

DEBER+(DE)+INF.

Debes ir unha hora antes de que saia o voo.

b) Indican probabilidade: PODER+INF.

Crin que poderías ser máis valente.

Perífrases imperfectivas a) Expresan unha acción non realizada, pero que estivo a piques de chegar ao seu termo. O verbo auxiliar aparece sempre en pasado. ESTAR A/PARA+INFINITIVO Estiven para marchar. b) Acción en desenvolvemento: ESTAR +XER. ou A+INF.

Están esperando por ti ou Están a esperar por ti.

LEVAR+ XER ou A+INF.

Levo esperando unha hora ou Levo a esperar unha hora.

SEGUIR+ XER ou A+INF.

Segues xogando ou Segues a xogar.

Perífrases perfectivas Indica que a acción xa rematou: ACABAR/REMATAR DE+INF.

Acabas de chegar e xa pensas en volver.

Perífrases reiterativas Indican unha acción repetida: VOLVER+INF.

Non volverei falar do asunto.

TER+PARTICIPIO

Mira que cho teño repetido!

Perífrases terminativas Indican a acción no seu remate: ACABAR POR+INF.

Acabou por perdoarlle.

* Ollo! Non leva preposición A.

06

COLOCACIÓN DO PRONOME Lembra que na Unidade 1 falamos da colocación do pronome persoal átono. Fíxate agora na colocación do pronome nas perífrases: Heino de facer = Hei de facelo = Hei de o facer Non o hei de facer.

2. Que barullo! A Escribe polo menos seis frases usando un elemento de cada columna. Laura

segue

casar

ás gargalladas

As alumnas

deixou de

dicirlle

a cabalo

María e Antón

acabou por

rir

mañá

Xulia

botáronse a

esperando

a verdade

Os rapaces

van

montar

por ti

Luís

están

xogando

ao tenis

1. ____________________________________________________________________ 2. ____________________________________________________________________ 3. ____________________________________________________________________ 4. ____________________________________________________________________ 5. ____________________________________________________________________ 6. ____________________________________________________________________

B Podes construír outras seis frases que conteñan perífrases. Lembra os exemplos anteriores. 1. ____________________________________________________________________ 2. ____________________________________________________________________ 3. ____________________________________________________________________ 4. ____________________________________________________________________ 5. ____________________________________________________________________ 6. ____________________________________________________________________

07

3. Completa o texto coas palabras do recadro. aeroporto (2)

voo(2)

atraso cintos

equipaxe(2)

asentos

avión

viaxe

pasaxeiros (2)

despegará

pasaportes embarque piloto

Se imos facer unha _____________ en _________________ temos que ir ao ________________ polo menos dúas horas antes de que saia o noso _______________. O primeiro que temos que facer é facturar a nosa ______________ para que nos dean a tarxeta de ______________. Despois temos que pasar polo control de _________________. Na zona do __________________ na que só poden estar os ____________________ hai moitas tendas libres de impostos nas que podemos facer compras. Se o noso ______________ non ten _________________, poderemos embarcar á hora prevista. Cando esteamos no avión teremos que buscar os nosos _________________ e colocar a ________________ de man no maleteiro. Un sinal indicará o momento no que temos que abrochar os _______________ de seguridade. Axiña, o avión _________________ e o ________________ daralles a benvida a todos os ________________.

4. Vacacións pola internet.

PRESENTE DE SUBXUNTIVO -AR

-ER

-IR

IRREGULARES

cante

beba

viva

haber - haxa

cantes

bebas

vivas

ser - sexa

cante

beba

viva

estar - estea

cantemos

bebamos

vivamos

ter - teña

cantedes

bebades

vivades

ir - vaia

canten

beban

vivan

poder - poida poñer - poña

08

Escribes un anuncio na internet, que lle pides ao propietario? Para pasar a fin de ano, desexo alugar unha

Para pasar a semana do 15 de agosto, busco un

casiña:

apartamento:

que teña tres cuartos.

que estea en primeira liña da praia.

que (dispoñer ) ___________ de calefacción.

que dispoña de aire acondicionado.

que (estar) ____________ preto de Pedrafita.

que (ter) _____________ dous cuartos.

que (ter) _____________ bos accesos.

que a zona (ser) _____________ tranquila.

que non (custar) ______________ máis de

que se (poder) _____________ aparcar cerca.

___________.

que se (permitir) ____________ o pago con

que _________________.

tarxeta. que non (custar) _____________ máis de 600 euros. que __________________.

Para pasar a Semana Santa, quero alugar unha casa: que teña catro cuartos. que (dispoñer) _______________ de bicicletas. que (haber) _______________ río preto. que se (poder) _________________ cociñar. que (estar) _________________ ben comunicada co aeroporto de Vigo. que non (custar) __________________ máis de 1.000 euros. que ________________________.

Lembra que o anteceidente (neste caso, casa e apartamento) é descoñecido, por iso usamos o presente de subxuntivo: Vivo nunha casa que ten un cuarto de baño. Busco unha casa que teña dous cuartos de baño.

9

5. Durmir fóra A En parellas, interpretade os seguintes textos. a) Por teléfono: RECEP.: Hotel Albarín. Bos días, aténdeo Silvia, dígame? CLIENTE: Ola, bos días. Sería posible reservar un cuarto para esta fin de semana?, por favor. RECEP.: Si, como non. Individual ou dobre? CLIENTE: Individual, por favor. RECEP.: Para cantas noites? CLIENTE: Para venres e sábado. RECEP.: Con baño ou con ducha? CLIENTE: Con baño. Canto custa? RECEP.: 70 euros, incluído o almorzo CLIENTE: E podo pagar con tarxeta de crédito? RECEP.: Si, por suposto. Podería dicirme o seu nome? CLIENTE: Si, claro, Adrián García. RECEP.: Moi ben, reservámoslle o cuarto ata as 8, se chega máis tarde, por favor, chámenos. CLIENTE: Vale, moitas grazas, non se preocupe.

b) Na recepción dun albergue: CLIENTE: Ola, boas tardes! RECEP.: Boas tardes. En que podo axudalo? CLIENTE: Mira, poderías deixarnos algunhas mantas máis para o noso cuarto? Parece que vai ir frío pola noite. RECEP.: Claro que si, cantas necesitades? CLIENTE: Un par, unha para cada cama. RECEP.: Agora mesmo. CLIENTE: Graciñas. Ata logo! RECEP.: Ata logo!

10

Pedir un servizo de forma adecuada Formal Importaríalle...?

Respostas

Sería posible...?

Si, como non.

Sería tan amable de...?

Si, agora mesmo. Por suposto.

Informal Importaríache...?

Claro que si. Síntoo, pero...

Poderías...?

B Practicade en parellas, segundo os exemplos anteriores, interpretando un o papel de cliente e outro o de recepcionista. a) Por teléfono: Tipo de cuarto: dobre, individual, con cama supletoria, de matrimonio. Duración da estancia: unha noite, dúas noites, unha semana, catro ou cinco días. Esixencias especiais: con baño e teléfono, interior, con vistas á praia, almorzo na habitación. b) Na recepción dun albergue: - Faltan toallas. - Hai unha lámpada fundida. - Queres que te esperten ás 6. - O aire acondicionado está a tope e tes frío.

C Escribide un fax e/ou un correo electrónico solicitando un cuarto nun hotel para pasar unha fin de semana coa vosa parella.

11

6. De cea Escoita e completa a grella. FLORA

ROBERTO

ANTONIO

BEBIDA PRIMEIRO SEGUNDO SOBREMESA

7. Imos xantar A Esta era a carta do restaurante que tiñan os vosos compañeiros Flora, Antonio e Roberto. Agora mirádea vós, en grupos de catro, elixide os vosos menús, tendo en conta que: - un está seguindo un réxime baixo en calorías. - un só leva 30 euros. - un é vexetariano. - un é un lambón.

.: MESÓN COME CASTAÑA :.

Entremeses e ensaladas

Caldos, sopas e arroces

Xamón ......................................... 7,00 € Chourizo do país ......................... 5,00 € Empanada de bacallau ............... 5,20 € Empanada de xoubas .................. 5,00 € Ensalada caseira (leituga, tomate, cebola) ............................ 3,50 € Ensalada mariñeira (leituga, tomate, cangrexo, gambas) .......... 4,00 € Ensalada Come Castaña (leituga, tomate, millo, castañas) .............. 4,00 € Croquetas da avoa ...................... 4,00 €

Caldo galego................................. 4,00 € Caldo de castañas......................... 4,50 € Sopa de pescado............................3,50 € Sopa de marisco............................ 4,30 € Arroz con lumbrigante............... 30,00 € (2 persoas)

12

.: MESÓN COME CASTAÑA :.

Verduras, revoltos e tortillas

Mariscos e peixes

Feixóns guisados ......................... 3,80 € Chícharos con xamón ...................4,40 € Revolto de cogomelos .................. 4,50 € Revolto de algas .......................... 5,00 € Revolto de grelos ......................... 4,50 € Revolto de espárragos ................. 4,80 € Tortilla de patacas ...................... 4,00 € Tortilla da casa (pementos, chourizo, chícharos e queixo) ....... 5,50 €

Lagostinos á prancha ................ 10,00 € Vieiras ao forno .......................... 5,00 € (a unidade)

Mexillóns á mariñeira ................. 6,00 € Berberechos ao vapor ...................4,20 € Luras á prancha .......................... 4,80 € Polbo á feira ................................ 8,50 € Polbo Casa Castaña .................. 10,00 € Troitas do Ulla ............................6,20 € Pescada cocida ............................ 8,00 € Peixe sapo en salsa mariñeira .....10,00 €

.: MESÓN COME CASTAÑA :.

Carnes

Sobremesas

Raxo con pementos ..................... 4,50 € Zorza con patacas ...................... 4,30 € Polo ao loureiro .......................... 6,40 € Chourizos ao viño ....................... 6,00 € Solombo á grella ........................ 10,80 € Rabo de touro ............................. 8,50 € Año asado ................................. 11,20 € Coello ao ourego .......................... 7,90 €

Froita do tempo .......................... 3,00 € Flan caseiro ................................ 3,20 € Torta de queixo e amorodos ........ 3,30 € Torta de Santiago ....................... 3,60 € Torta de castañas ....................... 3,70 € Filloas ........................................ 3,70 € Queixo ........................................ 3,00 €

13

.: MESÓN COME CASTAÑA :.

Bebidas Albariño Tentempé .................... 10,00 € Ribeiro Verde .............................. 6,00 € Cervexa ....................................... 2,00 € Refresco ...................................... 2,00 € Auga ........................................... 2,00 € Licor café ................................... 2,00 € Licor de abelá ............................ 2,00 € Queimada .................................. 10,00 € (4 persoas)

B Despois de elixir os menús, pedídellos ao camareiro, que será un de vós. Camareiro:

- Que desexa tomar? -Para empezar, ensalada Come Castaña e, despois, un revolto de grelos.

Compañeira: -Pero ti non eras vexetariano? - Si, pero os ovos podo tomalos!

14

Fonética ENTOACIÓN INTERROGATIVA Podemos distinguir dous tipos de entoación interrogativa: a) Preguntas absolutas. Teñen un final ascendente. Nalgunhas zonas (ría de Vigo) esta entoación presenta unha forte elevación. Imos cear? Queres acompañarnos? b) Preguntas pronominais. Teñen un final descendente. Empezan cun pronome interrogativo. Cando te vas? Onde está o hotel?

1. Escoita e sinala a opción correcta. 1. Queres viño? Queres viño. 2. Foi longa a viaxe? Foi longa a viaxe. 3. Queres vir cear? Queres vir cear. 4. Gústache viaxar só? Gústache viaxar só. 5. Podo pagar con tarxeta? Podo pagar con tarxeta.

15

Galego en acción De viaxe 1. Na revista Viaxa con nosoutros publicouse este cuestionario. Queres saber que tipo de viaxeiro es? Marca a opción coa que máis te identificas.

Como che gusta viaxar? 1. Cando vou de viaxe, a) nunca sei que levar, ponme moi nervioso preparar as maletas b) gústame levar un pouco de todo, polo que poida pasar c) odio ter que facer as maletas; levo só o necesario 2. Sempre levo... a) un pixama e un paraugas b) unha guía e unha cámara de fotos c) un saco de durmir e un caderno 3. Cando estou de vacacións, a) sufro se non vexo todo o que hai nun lugar b) interésanme os monumentos e os museos, pero non necesito velo todo c) o que máis me divirte é pasear polas rúas e ver como vive a xente 4. Cando vou de vacacións, a) odio os lugares onde chove e vai frío b) intento viaxar cando vai bo tempo c) non me importa o clima 5. Respecto á comida: a) son un pouco delicado para comer e só como os pratos que coñezo b) intento comer os pratos do lugar, pero non como cousas raras c) encántame probar pratos novos do sitio onde estou

6. Durante as vacacións, a) non desconecto, sempre estou pensando no que terei que facer á volta b) ás veces acórdome do traballo, pero non moito c) moléstame pensar no traballo, esquézome de todo 7. Prefiro viaxar... a) con todo organizado por unha axencia e cun guía turístico b) co voo e hotel reservado c) pola miña conta e sen reservas 8. Normalmente viaxo... a) coa familia b) coa parella c) só ou con amigos 9. Compro... a) demasiado e volvo á casa cun montón de cousas que non preciso b) regalos, encántame comprar recordos típicos dos sitios aos que viaxo c) algo que non vou atopar no meu país ou cidade 10. Se me interesa unha viaxe a) o prezo non me importa b) intento aforrar durante o ano para as vacacións c) planifico as vacacións en función do orzamento Resultados >>

16

Resultados Maioría de respostas A: Seguro que viaxas para relaxarte e descansar? Lembra que as vacacións tamén serven para desconectar! Maioría de respostas B: Es bo viaxeiro. Dáslle moita importancia á comodidade, pero adáptaste a todo tipo de situacións. Maioría de respostas C: Comes o mundo! Es un auténtico viaxeiro que goza de todas as novas experiencias. Coidado coa aventura.

2. Le as solucións. Identifícaste cos resultados do test?

3. Comenta os resultados do cuestionario con dous compañeiros. Con quen tes máis cousas en común á hora de viaxar? - Eu nunca sei que meter na maleta. - Pois eu meto demasiada roupa. - Eu viaxo con moi pouca roupa.

17

Contido sociocultural 1. Le o texto. Eu escríboche para comunicarche a morte de teu irmán, pero tamén porque necesito desafogarme [...] Aforrarei relatarche as penalidades que tivemos que sufrir ata chegar ás afastadas costas de Marrocos [...] xa non debiamos estar moi lonxe da costa cando a barca envorcou [...] O día que abandonei Málaga todo me asustaba [...] O primeiro día viaxei ata Madrid [...] logrei apañar un [autobús] a Burgos [...] non sei se a canseira ou a miña obsesión por ocultarme fixo que me enganase de liña, de xeito que, unhas horas despois, aparecín en León [...] foi alí onde coñecín a Jean Pierre [...] que estivera vivindo no Senegal, era un francés de Concarneau que viña camiñando desde Francia. Esa foi a primeira vez que oín falar do Camiño de Santiago [...] Jean Pierre non tardou nada en me preguntar se era unha inmigrante ilegal. Logo díxome que o Camiño de Santiago era o lugar máis seguro para que unha clandestina preñada coma min se agachase ata o inminente momento do parto [...] as miñas roupas senegalesas permitíronme ocultar o embarazo con facilidade [...] E a través daquel camiño descubrín tamén a terra onde agora vivo, Galicia, un lugar que aínda me parece estraño, poboado de fantasmas. As engurras do camiño intérnanse en Galicia, coma unha néboa [...] en canto se pisa, calquera persoa se decata de que esta terra, hostil aos emigrantes coma o resto de Europa, se desangra lentamente. O máis doloroso deste camiño que te vai introducindo nas súas entrañas é a ausencia de nenos. Ninguén berra, ninguén enreda, ninguén corrica, ninguén brinca entre os canastros das casas [...] Agora vivo aquí, nesta terra ferida, sen nenos, onde precisamente vin traer un cativo. O meu fillo naceu, xa en terras galegas, no Camiño de Santiago. El veu ao mundo nunha vila alta e venteada [...] á que chaman Portomarín. Adaptación de Ilegal, Cartas de amor de Fran Alonso, Xerais, 2006

2. Fixeches o Camiño de Santiago? 3. Atopácheste con peregrinos coma a protagonista da carta? 4. Como describe a protagonista o Camiño de Santiago? Estás de acordo con ela? 5. Cres que a protagonista quedará a vivir en Galicia?

18

Modelo Actividade CELGA De aventura O teu compañeiro quere ir de viaxe, pero non sabe a onde. Recoméndalle un destino tendo en conta as viaxes que xa fixo e o que máis lle gustou e o que menos. A Pregunta e completa a ficha.

Países visitados: ............................... .......................................................... ......................................................... O máis bonito: .............................. ................................................. O máis emocionante: ................... ................................................. O máis interesante: ...................... ................................................. O máis divertido: .......................... ................................................. O máis aburrido: .......................... .................................................

O máis caro: .................................. ................................................ O país onde comiches mellor: .......................................................... Tipo de aloxamento preferido: .......................................................... Medio de transporte preferido: .......................................................... Actividades favoritas: .................... .......................................................... .......................................................... .......................................................... ................................................

- Cal é o lugar máis ____________________ que visitaches? - Que é o que máis che gustou? - Onde te aloxaches? - O lugar máis ____________________ que visitei foi ________________________.

19

B Cal destas viaxes lle recomendarías ao teu compañeiro? Por que?

Br asil Descubr a a b ele Río de Xaneir za incompar able de o, Br asilia, o rit a modernidade de m vador e as esp o e a xente de Sale Fortaleza nun ctaculares pr aias de ha 12 días. Aloxa viaxe inesquecible de m e despr aza m ento en hoteis de luxo ent meir a clase). os en avión (priItalia e a a arte, ond d ís a p o a Benvido úa ofrecen a s ra u lt u c a e historia ra. Primeira pa ra o d lle o c a cara máis alí atedral). De C e e rr o (T da: Pisa dral rencia (Cate lo F a s ú b en auto cano Roma e Vati ), e rt a a d e e cidad liseo, Sistina, Co la e p a C á (visitas Vee Panteon), a ñ a p s E e Praza d nais rca polos ca a b n e a it is necia (v nto en e). Aloxame d a id c la o p e a pé albergues.

20

Cuba

illa, a Coñece a maxia desta , a súa súa xente acolledora xe. Dez música, a súa paisa e Santiadías entre A Habana sas pargo. Aloxamento en ca ticulares. Transporte local.

nte, e n a i t c i n Bélx zón do co adición O cora e unen a tr ir euroonde s ga co porv Bruxas, flamenisitas a s. Unha peo.V e Bruxela rear coa Gante xe para sabo s mellopaisa e co gusto: a chocolavista rvexas e os . res ce is saborosos tes má

Eu recomendaríache ___________________ porque ________________________________________________.

21

Repaso 1. Marchaches de vacacións e o teu compañeiro de piso aínda queda uns días, pero é moi despistado. Déixalle unha nota para que non haxa sorpresas á volta.

Manolo, acaban de chamarme e teño que marchar correndo. Por favor, lembra: - Hai que pagar o alugamento. - Tes que cerrar o gas. - Tes que ......................................................................... - Tes que ......................................................................... - Debes regar as plantas. - Debes de ..................................................................... - Hai que ........................................................................ Venme ver cando queiras! Bicos, Aurora

2. Queres comprar un coche. Que lle pides? - Que teña potencia. - Que sexa cómodo. - Que (custar) ______________________________. - Que (ir) ______________________________. - Que (estar) ______________________________. - Que non (perder) ______________________________. - Que (dispoñer de) ______________________________. - ____________________________________________________. - ____________________________________________________.

22

Porfolio Imos cociñar 1. Filloas. Ingredientes para catro persoas: 6 ovos medio quilo de fariña un litro de leite un litro de caldo de polo un anaco de touciño sal

Preparación: Aquí tes a receita das filloas, pero está desordenada, intenta ordenala e descubrir como se cociña. a) Untar cun anaquiño de touciño unha tixola. b) Ir incorporando a fariña ata que se mesture todo ben. c) Cando calle e se doure un pouco, darlle a volta para que se doure polo outro lado. d) Deixar repousar. e) Esparexerlle un pouco azucre por riba (tamén se lle pode botar mel, canela...). f) Poñer na tixola a mestura para que cubra o fondo. g) Bater nun recipiente grande os ovos co leite e o caldo, engadir un pouquiño sal. h) Repetir ata que se remate o preparado.

23

2. Responde. A Cal é a túa receita preferida? __________________________________________________________________________________________

Que ingredientes leva? __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________

Como se fai? __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________

B Despois de escribila, explícallela aos teus compañeiros.

24

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Describir lugares Relatar viaxes Falar de comidas e bebidas Desenvolverme en hoteis e restaurantes Usar perífrases verbais Usar o presente de subxuntivo nas relativas

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

25

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. BEATRIZ: Ola! Benvido! EDUARDO: Ola, xa estou aquí! BEATRIZ: Que tal? Que tal a viaxe? EDUARDO: Ben, moi ben. BEATRIZ: Estarás canso? EDUARDO: Non, non te preocupes, e ti, levas esperando moito tempo? BEATRIZ: Estiven para marchar, pero despois penseino mellor e agardeite. EDUARDO: Vaia, vexo que segues a xogar coma sempre. BEATRIZ: Se traes fame ou sede podemos ir tomar algo antes de coller o coche. EDUARDO: Non, non, sigo facendo dieta, así que non me convén comer moito, senón cando volva... BEATRIZ: Acabas de chegar e xa estás falando de volver! EDUARDO: Era unha broma, muller. BEATRIZ: E non se che fixo longa a viaxe? EDUARDO: Non, estiven lendo e despois estivemos vendo un par de películas e comendo, ata durmín un pouco. BEATRIZ: Pois logo imos indo, que na casa estante esperando cos brazos abertos. EDUARDO: Imos, non terás un cigarro? BEATRIZ: Pero ti... EDUARDO: Si, deixei de fumar, pero en Bos Aires, volvín coller o vicio BEATRIZ: Sería a soidade! EDUARDO: Sería. BEATRIZ: Veña, imos, aínda temos que pasar polo caixeiro...

26

2. Gramática e léxico. De cea. Camareira: Ola, boas noites, que van tomar? Flora: A ver, decidistes xa? Roberto: Eu quero caldo galego de primeiro e año asado de segundo. Flora: E ti, Antonio? Antonio: A min tráiame sopa de marisco de primeiro e... Camareira: Síntoo moito, pero terminóusenos a sopa de marisco. Se quere temos sopa de peixe, caldo de castañas... Antonio: Non, entón non tomo sopa. Tráiame unha ensalada caseira e peixe sapo. Camareira: E para vostede, señora? Flora: Pode dicirme que leva a ensalada Come Castaña? Camareira: Pois lévalle leituga, tomate, millo e castañas. Flora: Entón tráiame esa ensalada e, de segundo..., coello ao ourego. Camareira: Moi ben. Que van tomar para beber? Antonio: Vós preferides tinto coa carne, non? Flora: Si, si, mellor. Antonio: Entón tráianos unha botella de viño tinto e unha copa de branco. Tamén unha botella de auga sen gas, por favor. ***************** Camareira: Desexan algo de sobremesa? Flora: Eu quero filloas se poden ser con mel. Camareira: Por suposto, señora, e os señores? Roberto: Pois eu vou tomar torta de castañas. Antonio: Que hai de froita? Camareira: Temos cereixas, laranxas, pexegos, amorodos e ameixas. Antonio: Ben, entón tráiame cereixas, por favor.

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como preguntar e responder sobre o estado físico e anímico Como demandar aclaracións ou repeticións ante dificultades de comprensión Como explicar síntomas dunha enfermidade Como falar do coidado corporal Como dar consellos e facer recomendacións Coñecemento do código Imperativo afirmativo e negativo Perífrases verbais Léxico sobre estados de saúde Léxico sobre as partes do corpo Léxico de enfermidades Léxico relacionado co coidado corporal A acentuación

03

Actividade introdutoria 1. Unha persoa chama a un centro de saúde. Escoita a audición e contesta estas preguntas: Para que chama por teléfono a paciente? Que debe levar a paciente ao centro de saúde? A que hora lle deron cita? Onde está a sala das análises? En que condicións debe ir a paciente ao centro de saúde?

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas

IMPERATIVO Afirmativo -AR

-ER

-IR

(TI)

traballa

come

abre

(VÓS)

traballade

comede

abride

(VOSTEDE)

traballe

coma

abra

(VOSTEDES)

traballen

coman

abran

-AR

-ER

-IR

(TI)

non traballes

non comas

non abras

(VÓS)

non traballedes

non comades

non abrades

(VOSTEDE)

non traballe

non coma

non abra

(VOSTEDES)

non traballen

non coman

non abran

Negativo

IRREGULARES Afirmativo TI

VOS +

VOSTEDE

Lembra que no IM-

+

-

PERATIVO, para as formas de

+

-

poñer

pon

non poñas

poñede

poña

non poña

cortesía (VOSTEDE, VOSTEDES)

vir

ven

non veñas

vide

veña

non veña

e as formas negativas usamos

ter

ten

non teñas

tede

teña

non teña

o presente de subxuntivo.

saír

sae

non saias

saíde

saia

non saia

dicir

di

non digas

dicide

diga

non diga

facer

fai

non fagas

facede

faga

non faga

ir

vai

non vaias

ide

vaia

non vaia

ser

sé

non sexas

sede

sexa

non sexa

05

1. De consellos. A Dálles consellos aos teus compañeiros que che din... (un con imperativo afirmativo e outro con imperativo negativo). Primeiro escríbeos e despois díllelos. - Estou engordando moito e iso que case non como nada. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ - A miña veciña pon a televisión altísima pola noite! _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ - Dóeme moito a gorxa, pero con este traballo que teño non podo estar calada. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ - Canso moito ao subir escaleiras. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ - O meu fillo non che me come nada ben. _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________

B En parellas. O teu compañeiro escolle un dos seguintes temas e ti aconsellaralo para que consiga o seu propósito en cada un destes casos. Podes usar os imperativos ou as perífrases.

LEMBRA

Para empezar ben o día

Lembra as perífrases que indican obriga que

Para non mollarse cando chove

vimos na unidade 4:

Para aforrar Para ser un bo deportista

HABER+QUE+INF Hai que poñer o cinto ao subir ao coche.

Para conseguir o amor da vida Para ser bo estudante de galego Para ser feliz Para empezar ben o día, tes que poñer o espertador sempre á mesma hora, canta na ducha, toma un bo almorzo, non leas o xornal mentres almorzas...

TER+QUE/DE+INF Ten que ir en xaxún. DEBER+(DE)+INF Debes deixar de fumar.

06

2. O corpo humano. Sinala coa axuda do compañeiro as partes do corpo e os órganos internos nas imaxes:

os ollos

o nariz

a boca

a cabeza

a fronte

o queixelo

o pescozo

o oído

a gorxa

os ombreiros

o cóbado

as costas

os cadrís

o corazón

os riles

o estómago

a barriga

o brazo

a man

os dedos

o van

as cadeiras

a perna

o xeonllo

o nocello

o pé

3. Coñeces estas enfermidades? Elixe unha que coñezas e describe os síntomas: que hai que facer e que non se debe facer. Os teus compañeiros teñen que adiviñar cal é.

Doenzas

Síntomas

Lesións ou trastornos

anxinas

calafrío

cólico

cambra

cefalea

arrefriado

desmaio

escordadura

croque

diarrea

apendicite

febre

hemorraxia

ferida

gran

asma

inchazón

lumbago

indixestión

tirizó

cancro

maniotas

proído

vexiga

diabete

sarabullo

vómito

hepatite varicela

- Dóeche a cabeza e tes febre. Tes vexigas e proído. É contaxioso. Non te podes rascar.

sarampelo

- A varicela!

07

Fonética 1. Escoita as seguintes palabras e marca a sílaba acentuada no gráfico. Observa que hai un cadrado para cada sílaba. xarope

alerxia

termómetro

febre

hospital

doutor

análise

insolación

aspirina

2. Pronuncia as palabras do exercicio anterior prestándolle atención ao gráfico.

3. Clasifica as palabras do exercicio 1 na seguinte táboa.

AGUDAS

GRAVES

ESDRÚXULAS

Na pronuncia destas palabras,

Na pronuncia destas palabras,

Na pronuncia destas palabras,

a forza de entoación está na

a forza de entoación está na

a forza de entoación está na

última sílaba, ao final da pa-

penúltima sílaba, a anterior á

antepenúltima sílaba, a ante-

labra.

última.

rior á penúltima.

08

Galego en acción 1. En parellas, un fai de médico/a e o outro de enfermo/a. Escollede unha das seguintes fichas, contádelle ao médico o que vos pasa ou pasou e el terá que darvos un consello. Lembrade os imperativos e as perífrases de obriga!

2. Representade o diálogo ante a clase.

Enfermos

Médicos

ter febre

gripe: tomar aspirinas/vitamina C/xarope para a

estar acatarrado

tose

tusir

febre: tomar antibióticos

ter dor de cabeza ter dor de gorxa

indixestión: comer pouco durante uns días, non tomar graxas, tomar macela despois das comidas

ter dor de estómago

e non tomar alcohol

vomitar despois de comer estar mareado

problemas do ril: beber moita auga, gardar repouso (quedar un par de días na cama), tomar

doer os cadrís

analxésicos para a dor, facer unhas análises

ter dor de barriga ter problemas para facer pis

traumatismo: poñer xeo sobre o pé, poñer unha pomada analxésica, descanso co pé erguido, non

caer na estrada esta mañá inchárselle un pé doer moito ao movelo - Doutor, non me atopo moi ben. - Que lle pasa? - Dóeme moito o estómago e estou mareado.... ... - Non tome graxas...

moverse nuns días

09

Contido sociocultural 1. Antes de ler o texto fala co teu compañeiro: - A que che soa “pé de león”? - Coñeces algunha herba que sirva para curar?

2. Le o texto e contesta as preguntas: Do Libro de mulleres de Hélène Jans Herba chamada pé de león (Alchemilla xanthochlora) A que chaman pé de león é unha herba, máis ca planta, de poderosas raíces, que soporta unha rosetiña de follas terrestres onde adoita resgardarse unha pinga de auga de chuvia ou de rosada (...) Esa pinga ten propiedades máxicas: con non máis de cinco pingas restitúese a fortaleza que debe repoñerse tras a perda dun ser querido. Asemade, as persoas que beban desas pingas con regularidade serán vehementes, decididas, seguras no dicir e no actuar, e tremendamente vigorosas (...) O pé de león é unha planta boa e de efectos moi saudables(...) As follas do pé de león deben recollerse cando vai bo tempo e secar á sombra (...) Fanse infusións con catro culleradas por cada cunha de auga fervendo e, logo de deixala repousar un anaco, usarase para aliviar as cambras ou para estimular os riles. Tamén as mulleres encinta deben tomar ata tres cuncas ao día durante as catro semanas anteriores ao parto para así facilitalo, que o pé de león amolece as carnes e faille algo de traballo ao tempo. E como o extracto de pé de león, seco e moído, favorece a suor e os intercambios de fluxo, vou intentar usalo para os apáticos, os indecisos ou pouco vigorosos, doenzas estas que se dan con maior frecuencia nos homes ca nas mulleres, porque aqueles non intercambian fluxos con natura como estas fan cada mes (...) Para os apáticos pode probarse a mesturar unha parte de roseira brava, dúas de hibisco, un petisco de casca de laranxa amarga relada, uns bagos de sabugueiro e mais unha man de menta. A tal infusión debe tomarse con ganas, adozada con mel e procurarase aspirar o seu aroma tanto coma o seu sabor, que por todos os sentidos nos veñen as ganas de amar a vida e de enfrontarmos a aflición. Adaptación de Herba moura de Teresa Moure, Xerais, 2005, páx. 20-21

10

Usaches algunha vez o pé de león? Para que se toma, segundo o texto anterior? ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ Usas outras herbas medicinais? ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ Coñeces outros remedios caseiros? Cales? ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________ Que opinas da medicina tradicional? ______________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________

3. Unha receita sobre algunha herba medicinal ou remedio caseiro.

11

Modelo actividade Celga Saúde e ordenadores. Para traballar en parellas

Ficha para o alumno A: 1. Pasas moitas horas diante do ordenador? Marca cunha cruz se tes ou tiveches algunha destas molestias: Dor de cabeza

Dor de costas

Tremor nos dedos

Dor de pescozo

Dor de ombreiros

Molestias nos pulsos

Ollos irritados

Dor nos brazos

Tensión en xeral

2. Explícalle ao teu compañeiro as molestias que tes ou que tiveches. El recomendarache algúns exercicios. 3. O teu compañeiro dirache que molestias ten el. Explícalle cal é a postura ideal fronte ao ordenador e como ten que sentar. O monitor non pode estar a menos de 15 cm dos ollos. A parte superior do monitor debe estar á altura dos ollos. Mirar o monitor coa cabeza dereita e o queixelo cara a dentro. Apoiar as costas na cadeira. Ter as mans á altura do cóbado e manter os ombreiros relaxados. Manter as cadeiras nun ángulo de 90 graos. Dobrar os xeonllos nun ángulo de 90 graos. Apoiar os pés no chan.

12

Ficha para o alumno B: 1. Pasas moitas horas diante do ordenador? Marca cunha cruz se tes ou tiveches algunha destas molestias: Dor de cabeza

Dor de costas

Tremor nos dedos

Dor de pescozo

Dor de ombreiros

Molestias nos pulsos

Ollos irritados

Dor nos brazos

Tensión en xeral

2. O teu compañeiro dirache que molestias ten ou tivo. Le estes textos e recoméndalle algún exercicio. Ollos - Pechar os ollos con forza e logo abrilos. Repetir varias veces - Fixar uns segundos a vista nun obxecto que estea a poucos metros de distancia. Pescozo - Xirar a cabeza amodo cara a un lado e permanecer así uns segundos. Xirar a cabeza cara ao outro lado e manter. Repetir varias veces. Ombreiros - Levar os ombreiros cara a adiante facendo un movemento circular. Despois facer o mesmo movemento en sentido contrario. Costas e van -Coas mans sobre o van e os pés separados, levar as cadeiras lentamente cara a adiante e os ombreiros un pouco cara a atrás. Manterse nesa postura uns segundos. Mans - Estirar e separar ben os dedos durante uns segundos, despois pechar o puño. Repetir varias veces. - Xuntar as mans e subilas á altura do queixelo, cos dedos estendidos e separados. - Baixar as mans lentamente e separalas. Repetir varias veces.

3. Explícalle ao teu compañeiro as molestias que tes ou que tiveches. El recomendarache algúns exercicios.

13

Repaso 1. Para protexerse da calor Neste folleto para protexerse contra a calor faltan algúns verbos. Engádeos usando imperativos afirmativos e negativos. protexerse

pedir

beber chamar

consumir

evitar (x3) esforzarse

e___ da calor! s_ a_ x_ __ __té ___P_ro

saír

refrescarse

permanecer (x2)

aumentar ducharse

cubrir

vestirse

. Non se ___ facer deporte __ __ __ __ __ __ lorosas do día. __ sombra. ___________ á nas horas máis ca __ a rú __ á ír _ sa __ e __ qu n __ - Non ______ os. moita calor. Se te eira de cores clar asiado cando faga m de __ __ __ ___ con roupa lix __ __ __ __ ______ __ __ e ro ou cunha gorra beza cun sombrei ca a __ máis fresca. __ __ __ - ____ da casa na parte ro nt de e bl si po aior tempo . ___ durante o m n panos húmidos - ____________ ___________ co __ __ ou a dí o e te durant __ frecuentemen - ____________ non sinta sede. encia aínda que cu fre n co to azucre e e ga bastante au feína ou con moi _ ca n __ co __ s __ da __ bi __ be as - __ ______________ da de alcohol. __ na _ __ __ __ __ - Non ______ o consumo de masiado fríos. _____________ __ a. nt le beber líquidos de n ió st xe copiosas e de di comidas quentes, as __ __ __ __ __ - ____ . osto pola calor. froitas e verduras se se nota indisp ño ci ve un a ou rente . _ axuda a un pa do seu Concello - ____________ Servizos Sociais s ao __ __ __ __ __ nguén preto, ____ - Se non ten a ni

14

2. O doutor fala. A Escoita con atención o que di o doutor. De que enfermidade está falando o doutor? ________________________________________________________________________________________ Cales son os seus síntomas? ________________________________________________________________________________________ É unha enfermidade grave? ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________

B Escoita outra vez a audición e escribe algúns consellos para combater a enfermidade.

15

Porfolio O frío Nos exercicios anteriores, tiñades varias recomendacións para previr os efectos da calor e a gripe. Elaborade agora un folleto con recomendacións para previr os efectos do frío. A Facede unha lista co vocabulario que ides necesitar. Buscade imaxes para o voso folleto.

B Describide o problema. Elaborade unha lista de recomendacións para combatelo ou evitalo. Exemplos: Use varias capas de roupa. Protexa os oídos, cara, mans e os pés en tempo moi frío. Pensade un slogan.

C Presentádellelo oralmente aos vosos compañeiros.

16

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Preguntar e responder sobre o estado físico e anímico Explicar síntomas dunha enfermidade Falar do coidado corporal Dar consellos e facer recomendacións

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

17

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. RECEPCIONISTA: Centro de Saúde Pontiñas, dígame? PACIENTE: Bos días, quería pedir cita para facer unhas análises. RECEPCIONISTA: Moi ben, ten vostede o volante do seu médico de cabeceira? PACIENTE: Si, si que o teño. RECEPCIONISTA: Tome nota, por favor: o próximo luns ás 8:45, na sala 3 do primeiro andar. PACIENTE: Onde está a sala 3? RECEPCIONISTA: Entre pola porta lateral, suba á primeira planta e xire á esquerda, a sala 3 está ao final do corredor. PACIENTE: Moitas grazas. RECEPCIONISTA: Non esqueza que antes da facer as análises ten que presentar o volante en recepción. PACIENTE: Moi ben. RECEPCIONISTA: Lembre tamén que ten que vir en xaxún. PACIENTE: Perdón? RECEPCIONISTA: Non coma nin beba nada antes de vir pincharse. PACIENTE: Ah, si, graciñas. RECEPCIONISTA: Dígame o seu nome, por favor. PACIENTE: Sagrario López Martiño. RECEPCIONISTA: Entón o luns ás 8:45 e traia o volante. PACIENTE: Vale, moitas grazas RECEPCIONISTA: Ata logo. PACIENTE: Adeus.

18

2. Repaso. Escoita o que di o doutor. No programa de hoxe imos falar da gripe, dos seus síntomas, de como combatela e como previla. A gripe é unha enfermidade respiratoria causada por un virus. Cando temos gripe temos febre, dor muscular e dor de cabeza e unha sensación de debilidade e malestar xeral. Estes son os seus síntomas máis claros, aínda que ás veces tamén se manifesta con tose, esbirros, conxestión nasal e somnolencia. Non se trata dunha enfermidade grave, pero si incómoda porque debemos estar varios días na cama, e é a causa máis importante de baixa laboral. Algunhas recomendacións para poder combatela. Cando sintas algún deses síntomas acude ao médico para que realice o diagnóstico correcto e che proporcione o tratamento específico. Só un médico pode determinar que medicinas son as máis adecuadas para cada paciente. Automedicarse non é bo. Consume grandes cantidades de líquidos, como zumes, bebidas quentes e evita saír da casa. Que non te colla o frío! Se te sentes canso, aproveita para durmir.

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como describir obxectos e aparellos en relación coa súa utilidade e funcionamento Como expresar opinións Como relatar experiencias Coñecemento do código Léxico sobre obxectos de uso cotián Léxico da tecnoloxía Léxico de xogos e xoguetes Copretérito A comparación Acentuación II

03

Actividade introdutoria Escoita esta nena que fala cos seus avós. Cal é a temática da conversa? Coñeces os xogos ou xoguetes dos que se fala na audición? Coñeces outros xogos tradicionais? Con que xogabas de neno/a?

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas

COPRETÉRITO O copretérito úsase para: - Falar de hábitos e costumes no pasado. De rapaz xogaba á billarda. - Describir situacións no pasado: circunstancias referidas a un momento do pasado. Cando era pequena e xogaba na praza, un día caín. - Comparar o pasado co presente. Antes fumaba, agora xa non fumo.

1. Que será unha cousiña, cousa. Que será unha cousiña

Que será unha cousiña,

Anda e non ten patas,

Que será unha cousiña,

cousa, cinco bois e a

cousa, meter o duro

come e non ten boca,

cousa, unha rea de “se-

chavella, e terra branca

dentro do brando, que

toda a comida lle

ñoritas”, cando mexa

e semente negra?

será aquilo que queda

parece pouca.

unha, mexan todas.

colgando?

O muíño

Os pendentes

Os dedos, a pluma, o papel

B Intenta crear algunha cun obxecto moderno. Os teus compañeiros terán que adiviñar que é.

As tellas

e a tinta

A Sabes algunha adiviña? Propónllela aos teus compañeiros a ver se atinan de que se trata.

05

Describir obxectos FORMA

MATERIAL

USOS

PROPIEDADES

é alto/a

é de tea

serve para

pódese comer

baixo/a

coiro

úsase para

dobrar

alongado/a

pel

emprégase en

rachar

estreito/a

plástico

non se pode comer

ancho/a

madeira

dobrar

redondo/a

ferro

rachar

cadrado/a

aceiro cristal papel

2. Inventos. En parellas. Alumno A. Elixe cinco destes obxectos ou cousas e escribe unha frase que os describa e que reflicta como estes inventos cambiaron a vida da xente. O teu compañeiro terá que adiviñar de que invento se trata. ordenador avión

radio

o lume o garfo

papel

tarxeta de crédito xabón

neveira

as lentes

- Pode ser de madeira, de aceiro, é alongado. Hai moitos anos a xente comía coas mans, agora usa este utensilio. - O garfo. ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________

06

Alumno B. Elixe cinco destes obxectos ou cousas e escribe unha frase que os describa e que reflicta como estes inventos cambiaron a vida da xente. O teu compañeiro terá que adiviñar de que invento se trata. internet televisión

bolígrafo xornal

teléfono o plástico

diñeiro a roda

coche a cremalleira

- Ten rodas e consome abondo. Antes a maioría da xente movíase a pé ou a cabalo, agora chégase axiña a todas as partes con el. -O coche. ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________

3. O mundo da informática. Asocia estes termos cos debuxos: 1. impresora 2. teclado 3. cámara web 4. CD-rom 5. rato 6. disquete 7. alfombriña 8. táboa 9. lapis (pen drive) 10. monitor

07

O COMPARATIVO A expresión comparativa fórmana dous elementos: 1. o primeiro: un adverbio que indica se o grao da comparación é de igualdade, superioridade ou inferioridade (tan, máis, menos). 2. o segundo: as partículas que/ca/do que ou coma/como máis o elemento co que se realiza a comparación. - Comparativas de superioridade ou inferioridade: ca, que ou do que (se a segunda parte é un verbo) traballa máis ca antes é máis listo ca/que un allo fala máis do que debe - Comparativas de igualdade: como ou coma estaba tan namorado coma min é tan bo xogador como/coma o seu irmán Úsase ca ou coma cando o segundo elemento da comparación é un pronome persoal (min, ti, el/ela, nós, vós, eles/ elas): é máis alta ca min é tan intelixente coma el A partícula ca contrae co artigo:

ca

o

a

os

as

có

cá

cós

cás

Agora estudo máis có ano pasado. O avión é máis rápido có coche. Cando ca vai seguido da preposición a non se fai contracción Téñolle máis medo a el ca a ela.

08

COMPARATIVOS IRREGULARES maior/meirande (grande) menor (pequeno) mellor (bo) peor (malo) superior (alto) inferior (baixo)

4. Pasado e presente. Con que frases te identificas? Coméntao cos teus compañeiros. Engade un par. 1. Antes traballaba menos ca agora. 2. De pequeno/a non me gustaba o peixe, agora tómoo tres veces á semana. 3. Antes tomaba café pola mañá, agora tomo té. 4. Hai anos lía o xornal en papel, agora léoo na internet. 5. Cando tiña quince anos non saía nunca polas noites, agora saio as fins de semana. 6. Antes erguíame ás oito da mañá, agora érgome antes. 7. De pequeno vivía no campo, agora vivo na cidade. 8. Cando era novo/a era máis tranquilo/a. 9. Antes fumaba e agora deixei o tabaco. 10. Antes xogaba ao tenis e agora xa non xogo. 11. ........................................................ 12. ........................................................ - Antes era máis tranquilo ca agora. - A min pásame o mesmo, agora estou máis nervioso ca antes, traballo demasiado.

09

En que ocasións recibías regalos cando eras pequeno? Que che regalaban? Que reciben agora os rapaces? Cando? Escribe cinco frases. - A min sempre me regalaban bonecas o día do meu santo. Non chegaba Papa Noel, eran os Reis Magos os que nos traían regalos: unha bicicleta, un tren eléctrico... ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________________

5. A volta ao cole. Lembras o primeiro día da “volta ao cole”? Escribe un texto de 20 liñas (unhas 200 palabras) no que expliques como te sentías. Compárao coa volta ao traballo despois das vacacións. Antes, cando era pequeno, o día da volta ao cole sentíame __________________. Estaba moi _______________ porque ______________ ______________________. Agora, cando volvo ao traballo despois das vacacións _______________________.

10

Fonética 1. Escoita estas palabras e clasifícaas na táboa.

AGUDAS

GRAVES

televisión

móbil

internet

rato

ESDRÚXULAS teléfono

2. Pronuncia en voz alta as palabras da táboa.

3. Podes extraer algunha regra para a aparición do til? Relaciona a seguinte información: a) Palabras agudas

Levan til cando non rematan en –n, -s nin en vogal (móbil)

b) Palabras graves

Levan til sempre (teléfono)

c) Palabras esdrúxulas

Levan til cando rematan en –n, -s ou vogal (televisión)

11

Galego en acción 1. Mira estas imaxes.

20/06/1975

18/08/1998

25/03/2000

2. Comenta co teu compañeiro ou compañeira de que cres que se acorda Inés? - Creo que se acorda de cando era pequena e xogaba no seu bambán, daquela tiña 6 anos e vivía cos seus pais e cos seus avós na aldea, era unha nena moi feliz.

3. E ti? Tes algún recordo daqueles anos? Onde estabas? Que facías? Vivías mellor ca agora?

4. Escríbelle unha carta a un amigo da infancia ou xuventude (unhas 20 liñas) lembrando aqueles anos (os veráns, as festas, o primeiro amor...).

12

Contido sociocultural 1. Lede o seguinte texto. Inventores Un controlador de velocidade para automóbiles e unha cuberta automática de piscinas gañan o Premio Galicia Innovación Junior. O lucense Efrén López Ferreiro, na categoría de 16 a 18 anos, e a compostelá Rosalía Gómez Lasheras, na de 12 a 15 anos, son os gañadores da V Edición do Premio Galicia Innovación Junior, convocado pola Consellaría de Innovación e Industria da Xunta de Galicia. O seu esforzo premiarase con cámaras fotográficas, reprodutores dixitais de música ou ordenadores portátiles. O traballo polo que foi premiado Efrén López consiste nun “sistema radiotransmisor de limitacións de velocidade viaria”. O sistema está deseñado para todo tipo de condutores, sexan noveis, expertos ou profesionais, e está pensado para evitar distraccións ou perda de atención ao volante. O segundo premio recaeu en Almudena Novoa polo traballo titulado “CSI: cinto de seguridade intelixente”. O invento supón unha mellora –a través dun sinal acústico- con respecto aos sistemas que se utilizan actualmente para llas lembrar aos usuarios dun coche que poñan o cinto. Na categoría dos máis novos, gañou Rosalía Gómez cun sistema de cuberta automática para piscinas. Unha solución para protexer da chuvia a auga de piscinas. Un sistema incorporado á piscina desprega unha cuberta sobre esta en canto detecta que está chovendo. O segundo premio foi parar a Pablo Loureiro que presentou o invento dun depósito para aproveitar a auga da chuvia en vivendas unifamiliares. A proposta parte da idea de non desperdiciar a auga que cae no tellado, recolléndoa para despois utilizala

>>

13

en cisternas e sistemas de regadío. Entre os gañadores dos accésits na categoría de 16 a 18 anos están, entre outros, Francisco Alonso cunha debulladora de espigas e Efrén López cun sistema de antibloqueo para goteiros sanitarios. Entre os gañadores dos accésits na categoría de 12 a 15 anos figuran: Álvaro Rodríguez, cunha alarma antirroubo para mochilas: sistema que avisa cando se abre a cremalleira dunha mochila mediante unha alarma sonora e un dispositivo vibrador. E M.ª Goretti Balsa e Leticia Cortiñas co Pipaplus: sistema que incorpora ás bolsas de pipas un dispositivo que serve para botar as cascas sen manchar o chan.

Adaptación de Galicia-Hoxe.com, 23/06/2007

2. Cal dos inventos do texto que acabas de ler che parece máis interesante? Por que?

3. Que premios recibirán os inventores?

4. Inventaches ti algo algunha vez?

5. Podes describirlles o teu invento aos teus compañeiros para que adiviñen de que se trata e para que serve?

6. Recibiches algún premio polo invento? Que?

7. Cal cres que foi o mellor invento da historia? Por que?

14

Modelo actividade Celga A educación antes e agora. 1. Comenta co teu compañeiro. a) Antes no ensino usábase máis a memoria ca agora? b) Antes os estudantes razoaban máis ca agora? c) Había máis participación antes nas clases? d) Os profesores eran máis estritos antes? e) Antes os alumnos respectaban máis os profesores e os compañeiros ca agora? f) Que opinas das escolas mixtas? E das aulas interculturais?

2. Escoita estes profesores que falan sobre o ensino de antes e o de agora.

3. Que opinas ti? Paréceche que o ensino era mellor antes ca agora? Por que?

4. Escribe sobre a túa escola un texto dunhas 20 liñas: tipo de escola como eran os profesores cal eran as materias preferidas gustábache ir...

15

Repaso 1. Escoita a Raquel e a Sara. A Que cousas cambiaron na vida de Raquel? Escríbeas.

B Compara as respostas coas do teu compañeiro.

C E na túa vida? Cambiaron moitas cousas? Escríbeo.

2. Pregúntalle ao teu compañeiro ou compañeira sobre a súa infancia. Podes usar as ideas do cadro. programas/televisión con quen/compartir cuarto deportes/practicar comidas/gustar música/escoitar os pais pai/ter coche amigos/xogar na rúa ...

- Cando eras pequeno, tiñas televisión na túa casa? Que programas vías?

16

Porfolio É mellor ca 1. Busca compañeiros que teñan os teus mesmos gustos (serie A ou B). Elixide varios termos ou elementos da mesma serie. A

B

campo

cidade

comida caseira

pratos preparados

café

leite con cacao

carne

vexetariano

familia tradicional

novas relacións

xogos populares: papaventos,

novas tecnoloxías: internet,

billarda,bambán...

vídeo xogos...

-Gústache máis o campo cá cidade?

2. Cada membro do grupo escribe polo menos unha frase defendendo o seu termo e comparándoo co outro da outra serie. - Xogar cun papaventos polo campo ou pola praia é mellor ca pasar horas diante dunha videoconsola, porque é máis san e divertido que estar toda a tarde sentado.

3. En cada grupo elíxense as mellores frases.

4. Posta en común co resto da clase.

17

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Describir obxectos e aparellos en relación coa súa utilidade e funcionamento Comparar Expresar opinións Relatar experiencias

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

18

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. NENA: Avoa, e cando eras nena, a que xogabas? AVOA: Ai, filliña, daquela non tiñamos tanto tempo coma agora, había que traballar moito. NENA: Pero algún xoguete terías, ou? AVOA: Si, faciamos bonecas coas espigas de millo e peiteabámolas. Tamén xogabamos cos outros rapaces á roda, ao arrincatenabos, e á raia pequena. AVÓ: E nós xogabamos á pelota, aínda me lembro da primeira! Era de trapos, e que ben corría! Despois, un día, chegou o padriño da feira cunha de goma, ata que bateu nun croio e furou. Tamén xogabamos á billarda e ao marco. NENA: Á que? AVÓ: Á billarda. Xogábase con dous paus, o que lanzara o pau pequeno máis lonxe gañaba. NENA: E como se xogaba ao marco? AVÓ: Pois era moi fácil, había que poñer unha pedra chantada no chan e íanselle tirando outras a unha distancia duns cinco ou seis metros ata tirala. NENA: Daquela non iades á discoteca. E as festas? AVOA: Ai, as festas! Aquelas si que eran festas! A última era o San Miguel en Cibreiro. AVÓ: Non, muller, aínda quedaba o San Lucas en Santa Cristina, e a que non atopara mozo naquela xa non o atopaba en todo o ano. Había que esperar ata a Pascua en Vilasión. AVOA: Tes razón. E as festas eran de día, ao escurecer xa se volvía para a casa, que non che había luz eléctrica. E non coma agora que volvedes co día entrado. E levabamos os zapatos na man para non luxalos, que podía haber lama no camiño! NENA: E nos pés? AVOA: Uns zoquiños. AVÓ: Pero pasar pasabámolo ben. Cando viña o tempo da esfolla xuntabámonos todos os veciños, unha noite na casa duns, outra na doutros, non coma agora cada un na súa diante da televisión ou do ordenador. AVOA: Si, e a fiar. Xuntabámonos nunha corte ás noitiñas, as mulleres fiabamos, os homes contaban contos, un saía cunha cántiga, outro botáballe outra a desafío e xa estaba armada a troula. NENA: E cando descansabades? AVOA: Os domingos, ese día non se podía fiar nin tecer nin calcetar, que seica toleaban as ovellas. NENA: E botades de menos aqueles tempos? AVOA: E como non os imos botar! Eramos máis novos e tiñamos máis saúde ca agora, aínda que traballar tamén che había

19

que traballar máis e máis duro. Agora con tanta máquina xa non se traballa tanto coma antes. AVÓ: Pero o peor foi despois, veu a guerra e moitos tivemos que marchar e as mulleres tiveron que encargarse da casa, dos fillos e da facenda. AVOA: Si, niso é mellor non pensar.

2. Fonética e ortografía. Escoita estas palabras e clasifícaas na táboa. teléfono

rede

autobús

móbil

xabón

fácil

televisión

ciclomotor

impresora

rato

vídeo

lapis

internet

carácter

bolígrafo

tesoiras

xornal

inglés

culler

imaxe

téxtil

parábola

avión

ordenador

balón

café

educación

cámara

electrónica

cántiga

tixola

xoguete

mamá

3. Modelo actividade Celga. A educación antes e agora. PACO: Liches o artigo de onte do xornal sobre educación? ANA: Si, pero non estou de acordo con todo o que dixeron. Eu creo que a educación que reciben os nosos fillos hoxe é mellor cá de antes. Antes só se usaba a memoria e os alumnos non aprendían a razoar. PACO: Pero agora o gran problema é que os rapaces non poñen interese nos estudos e non respectan o profesor. Non prestan atención nas clases e así non aprenden nada. ANA: Eu creo que antes a relación cos profesores era moito peor. Os profesores eran moi estritos e non facilitaban a comunicación co alumno. Ademais, estabamos separados rapaces e rapazas e iso non é bo para a vida onde todos estamos xuntos. PACO: Si, pero a atención na clase e o silencio eran moito maiores e iso facilitaba a aprendizaxe.

20

ANA: Eu non creo que iso fora aprender: non podías participar nin facer preguntas e moitos quedaban polo camiño. PACO: Agora as escolas son mixtas, pero tamén se perden moitos alumnos, porque cando un alumno non pon interese polo que está aprendendo non ten solución. ANA: Eu creo que o importante é convencer o alumno de que ten que aprender para buscar un lugar na vida e facilitarlle o traballo para seguir camiñando, pero se el non se esforza por estudar, o sistema non vai poder facer nada por el.

4. Regalo. Escoita a Raquel e a Sara. SARA: Raquel, véxote moi ben, que boa cara tes! RAQUEL: Si, ultimamente cóidome moito máis. SARA: Pois non sei que fas, pero estás estupenda. RAQUEL: Non foi fácil, pero agora estou mellor. Xa non como nos restaurantes coma antes, agora só como na casa: peixe, verduras, froita... SARA: E non tomas carne? RAQUEL: Si, pero cocida ou á prancha. Ademais antes fumaba e agora deixeino... E fago moito deporte, vou nadar tres veces á semana. SARA: E que tal no traballo? RAQUEL: Moito mellor, aínda que traballo menos. Antes non saía da oficina, agora só estou o necesario. SARA: E xa non levas traballo para a casa? RAQUEL: Nin falar! Na casa aproveito para ler, déitome cedo e érgome de mellor humor. Antes durmía moi pouco...

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como relatar accións e circunstancias pasadas Como dar e pedir información sobre sucesos Como informar de actividades no pasado consideradas no seu punto de partida Como reaccionar ante un relato Coñecemento do código Léxico de sentimentos e estados de ánimo Léxico relacionado co mundo laboral Pretérito, copretérito e antepretérito de indicativo Contraste entre pasados Acento diacrítico

03

Actividade introdutoria Angélica e Rosa son dúas amigas que xa vimos na unidade 1. Angélica coida os pais de Fernando. Un día Angélica chama por teléfono moi preocupada e nerviosa á súa amiga Rosa. Minutos máis tarde, as dúas amigas están na casa de Fernando. Por que cres que Angélica chama a Rosa? Que puido acontecer? Pasaríalles algo aos pais de Fernando?

Despois de facer as túas hipóteses, escoita a audición e responde as preguntas.

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas Lembra o pretérito de indicativo (unidade 2) e o copretérito (unidade 6).

ANTEPRETÉRITO DE INDICATIVO -AR

-ER

-IR

andara

bebera

vivira

andaras

beberas

viviras

andara

bebera

vivira

andaramos

beberamos

viviramos

andarades

beberades

vivirades

andaran

beberan

viviran

CONTRASTE PRETÉRITO/COPRETÉRITO O pretérito presenta a información como un acontecemento. Expresa unha acción desenvolvida no pasado. Fun á tenda, comprei froita. O copretérito ou imperfecto presenta a información como unha circunstancia que envolve outro acontecemento. Sinala unha coincidencia temporal no pasado con respecto a un referente situado tamén no pasado. Estaban os dous na casa, soou o teléfono e saíron axiña.

CONTRASTE COPRETÉRITO/ANTEPRETÉRITO Co copretérito evocamos circunstancias simultáneas. Saín por froita e eles estaban moi tranquilos. Co antepretérito evocamos circunstancias anteriores. Serve para facer referencia a circunstancias e a accións pasadas, anteriores a outro feito pasado. Cando volvín xa desapareceran.

05

1. Completa a historia co tempo de pasado axeitado (pretérito, copretérito, antepretérito). asinar

tocar recuperar

preguntarlle

estar (2) atopar

dicir

entrar

chegar ver chamar

presentarse recoller abrir

ter

Cando ________________ á casa e _____________ a porta deime conta axiña, ___________________ todo revolto: os caixóns estaban fóra do seu sitio, non ________________ o xoieiro nin o meu ordenador persoal, así que pensei que _______________ uns ladróns. _____________ a policía e non _____________ nin _______________ nada esperando a que apareceran. _________________ en quince minutos. Cando chegaron os axentes _________________ onde ________________ eu e se lle _______________ a alguén que ía estar fóra. Tamén quixeron saber se ______________ algún sospeitoso ao redor da casa. _______________ a declaración e quedaron en avisarme se _______________ noticias e _______________ o roubado.

06

2. Como cres que reaccionan estas persoas ante o relato? Completa os diálogos. - Saín un momento facer a compra e cando volvín xa desapareceran! - ___________________? Miraches ben na casa? Non estarán no xardín ou na horta?

Reaccionar ante un relato Expresar interese Que pasou?

- Bos días, Fernando! Temos un problema! - ________________? Que facedes as dúas aquí? Non tiñades que estar estudando!

Como foi? Expresar incredulidade ou dúbida De verdade? En serio?

- Unha vez viaxando por Francia, unha amiga e mais eu equivocámonos

Expresar satisfacción ou felicidade

de tren e aparecemos noutra cidade.

Que ben!

- ___________________?

Que marabilla! Expresar coincidencia

- Coñecín o meu noivo nun aeroporto. - ________________! Eu tamén.

Que casualidade! Expresar tristeza Que pena!

- Sabes que a Torre de Hércules foi candidata a ser declarada Patrimonio da Humanidade pola Unesco? - __________________. Pois eu non sabía nada.

Que mágoa!

07

3. Currículo, entrevista persoal e ofertas de traballo. En parellas. A Escribe o teu currículo. Despois explícallo ao teu compañeiro.

CURRICULUM VITAE Datos persoais Nome e apelidos: Enderezo Data e lugar de nacemento Estado civil Teléfono: Correo electrónico: Formación Experiencia profesional Idiomas Outros

- Nacín o _________________ de ____________ en _____________________________. - Estudei ________________ de ___________ a ___________. - Traballei en __________________ ata ___________. - Un ano despois _______________. - Hai un ano/un mes/unha semana ___________________. ...

08

B O teu compañeiro, entrevistador dunha axencia de traballo temporal, prepara por escrito a entrevista e faicha. - En que ano rematou a carreira? - Por que estudou...? - Estivo algunha vez en...? - Traballou en algo relacionado coa súa titulación? - Cal dos traballos anteriores lle gustou máis/menos? Por que? - Viuse nalgunha situación desagradable no traballo? Como saíu dela? ...

C Están dispoñibles estas ofertas de traballo. Cales son adecuadas para o teu compañeiro ou compañeira? Proponlle algunha. Coidador/a de nenos para A Estrada Para traballar no coidado de dous nenos a xornada parcial, pola tarde, en horario de 16:30 a 19:30 horas, de luns a xoves. Necesaria experiencia no posto. Chamar polas tardes ao 986 544321

Profesor/a de contabilidade para Vilagarcía Impartirá un curso de contabilidade informatizada, dentro dun programa de formación continua para traballadores. Necesaria experiencia como docente ademais de coñecementos de Contaplus. Horario de 15:30 a 16:30 horas. Para contactar: www.emprego.com. Oferta nº 999888

Asesor/a comercial para Viveiro Realizará tarefas administrativas e comerciais nunha inmobiliaria. Necesario carné de conducir e vehículo propio, coñecementos a nivel alto de galego e de informática. Entre 23 e 40 anos. Contactar:www.emprego.com. Oferta nº 964155

Condutor/a de autobús Empresa dedicada ao transporte de viaxeiros por estrada precisa condutor/a para liñas regulares pola provincia da Coruña. Valórase experiencia. Imprescindible carné de conducir D. Incorporación inmediata. Para contactar: www.emprego.com. Oferta nº 989098

En Lalín precísase axente de enquisas Realizará enquisas domiciliarias por todo o concello. Necesaria titulación mínima de Bacharelato, permiso de conducir tipo B e vehículo propio para desprazarse ao lugar de traballo. Contactar chamando ao 986 342122

Axudante/a de cociña para A Coruña Realizará tarefas de limpeza e lavado de pratos, ademais de recoller a cociña dun restaurante. Ofrecen día libre os luns, ademais de martes e mércores pola noite. Entre 20 e 50 anos. Xornada completa en quenda partida. Para contactar:www.emprego.com. Oferta nº 964366

Operario/a de granxa vacún para Meira Realizará o coidado e atención dunha granxa, levando a cabo tarefas de mantemento das instalacións e o coidado dos animais. Ofrecen contrato de tres meses con posibilidades de pasar a indefinido. Xornada completa con dous días libres á semana. Entre 18 e 50 anos. Contactar no 982 334455

09

- Pode vostede traballar como/de ......... porque ...... D Cambiade os papeis, entrevistador e entrevistado.

4. Mundo laboral. A Le o seguinte texto. Bo ambiente no traballo No mundo empresarial actual, cada vez máis competitivo, un equipo motivado é esencial para obter bos resultados. Moitas son as técnicas que utilizan os directivos para manter un bo ambiente de traballo nunha empresa: contar cunha boa política retributiva; isto é, ofrecer un salario xusto, que a nómina sexa un incentivo para atraer os bos candidatos, tratar ben ao persoal ou fomentar as súas iniciativas. A eficacia da empresa é outro punto decisivo, os provedores agradecen que os seus distribuidores, e viceversa, teñan a documentación e a contabilidade en orde: facturas claras ou albarás correctos facilítanlle ao cliente a rapidez nas xestións comerciais. Hai empresas que non valoran os esforzos dos seus traballadores. Implantan unha flexibilidade de horarios á medida do xefe. Outras insisten en practicar unha política de portas pechadas; é dicir, os cargos directivos manteñen as distancias e impiden a comunicación. Motivar os empregados e facelos sentir a gusto na empresa reflectirase nunha mellor e maior calidade do traballo producido.

10

B Estas palabras están relacionadas co mundo da empresa. Algunhas refírense a persoas ou entidades e outras a documentos escritos. Agrúpaas. factura recibo

traballador provedor

candidato contrato

nómina

cliente

albará

entrevistador distribuidor

Persoas ou entidades

Documentos

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

_______________________________

C Aquí tes as definicións dalgunhas das palabras anteriores. A que palabras se refiren? a) É o papel oficial que recibe o traballador cando lle pagan o soldo: b) É un documento que lle entrega un traballador a unha empresa cando está enfermo: c) É unha empresa que lles vende e comercializa produtos a outras empresas: d) É un documento que indica o importe que hai que pagar por un produto ou servizo: e) É unha empresa ou persoa que lle subministra produtos a unha empresa:

11

Fonética O ACENTO DIACRÍTICO (1) Utilízase para distinguir dúas palabras que teñen a mesma forma na escrita, pero que se diferencian porque a vogal tónica ten distinto timbre ou porque unha palabra é tónica e a outra átona (póla/pola, dá/da). Pónselle sempre acento gráfico á palabra que ten vogal aberta ou á que é tónica. Así: á (a + a artigo; subst.)

a (artigo; pron.; prep.)

ás (a + as artigo; subst.)

as (artigo; pron.)

bóla (‘esfera’)

bola (peza de pan)

cá (ca + a)

ca (conx.)

cás (ca + as)

cas (prep.)

chá (‘plana’)

cha (che + a)

chás (‘planas’)

chas (che + as)

có (ca + o)

co (con + o)

cós (ca + os; subst.)

cos (con + os)

cómpre (‘é mester’)

compre (‘merque’)

cómpren (‘son mester’)

compren (‘merquen’)

dá (pres. e imp. de dar)

da (de + a)

dás (pres. de dar)

das (de + as)

dó (‘compaixón’)

do (de + o)

é (pres. de ser)

e (conx.)

fóra (adv.)

fora (antepret. de ser e ir)

má (‘ruín’)

ma (me + a)

más (‘ruíns’)

mas (me + as)

máis (adv. e pron.)

mais (conx.)

nó (subst.)

no (en + o)

nós (pron. tónico; pl. de nó)

nos (pron. átono; en + os)

ó (a + o)

o (artigo; pron.)

12

O ACENTO DIACRÍTICO (2)

Escoita e acentúa.

ós (a + os)

os (artigo; pron.)

óso (do corpo)

oso (animal)

pé (parte do corpo)

pe (letra)

póla (‘rama’)

pola (‘galiña’; por + a)

pór (‘poñer’)

por (prep.)

présa (‘apuro’)

presa (‘prendida’; ‘presada’)

sé (‘sede eclesiástica’; imp. de ser)

se (conx.; pron.)

só (adv. e adx.)

so (prep.)

té (‘infusión’)

te (pron.; letra)

vén (pres. de vir)

ven (pres. de ver; imp. de vir)

vés (pres. de vir)

ves (pres. de ver)

vós (pron. tónico)

vos (pron. átono)

13

Galego en acción Faltan da súa casa Cando desapareceron a señora Carme e o señor Eduardo, Angélica chamou a súa amiga Rosa. As dúas mozas foron xuntas avisar a Fernando, o fillo dos velliños que coidaba Angélica. El chamou os familiares e despois a policía. Horas máis tarde, a policía iniciou as súas investigacións, sabendo que os señores Fontes xa desapareceran outras veces, naquelas ocasións, atopáranos ao cabo de pouco tempo. A primeira hipótese que barallou a policía foi a de que se desorientaran, xa que ambos tiñas problemas de falta de memoria. Descartaron así un secuestro ou unha fuga voluntaria. Enviaron axentes á casa dos desaparecidos e estes tomáronlles declaración aos seus familiares e á persoa que os coidaba. 1. Cales cres que foron as preguntas que o inspector de policía lle fixo a Angélica? Escribe posibles preguntas da policía e respostas da coidadora.

2. Despois, co teu compañeiro ou compañeira, representa oralmente o interrogatorio. - Cando foi a última vez que viu os señores Fontes? - Onde estaba vostede no momento da desaparición?

3. Como cres que rematou a historia? Formula as túas hipóteses. - Os señores Fontes estaban na estación de autobuses comprando uns billetes para Fonsagrada, a súa aldea natal. - Atopáronos inconscientes no cemiterio. - Volveron á casa despois de dous días, sans e salvos, sen saber onde estiveran. - Nunca máis se soubo deles... _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________

4. Inventa outro final por escrito (unhas 20 liñas), despois coméntao co resto da clase e veremos quen é máis orixinal.

14

Contido sociocultural Empresarios famosos En parellas. Un alumno ten o texto A e o compañeiro ou compañeira o texto B. TEXTO A Le o texto, cóntalle ao teu compañeiro de quen fala, pero sen darlle o nome; o teu compañeiro farache preguntas para descubride que personaxe se trata. Practicade os pasados. Non podes usar palabras claves como Zara, Inditex... Amancio Ortega, Inditex Amancio Ortega, o fundador e presidente do imperio téxtil Zara, é un dos homes máis ricos de España e a oitava persoa máis rica do mundo. A firma Zara naceu en 1963 coa apertura da súa primeira fábrica e en 1975 inaugurou a primeira tenda na Coruña. Na actualidade, está nas principais áreas comerciais das cidades máis importantes de Europa, América e Asia. Amancio Ortega naceu en León en 1936 e chegou á Coruña de neno. Empezou a traballar de rapaz. Aos 14 anos, entrou como repartidor nunha camisería e despois contratárono nunha mercería. Alí adquiriu coñecementos básicos sobre tecidos e xurdiron ideas para o seu primeiro negocio: batas. Fabricounas cos menos custos, distribuíunas e vendeunas directamente. Esta idea foi a orixe de Zara. En 1985, creouse o grupo Inditex para acoller as distintas empresas da confección e a distribución que posúe. Ademais do negocio téxtil, Ortega diversificou a súa iniciativa empresarial cara a outros sectores industriais, como o inmobiliario, o financeiro, os concesionarios de automóbiles ou a xestión de fondos de investimento. Tivo un único fillo varón, Marcos, que naceu cunha grave discapacidade e o empresario, xunto coa súa muller daquela, promoveron a creación da Fundación Paideia, unha institución de integración de discapacitados. Separouse en 1986 e despois volveu casar coa que foi a súa secretaria durante anos. Con esta tivo unha filla, Marta, que se perfila como sucesora á fronte do grupo empresarial. No ano 2001, creou a Fundación Amancio Ortega, institución privada sen fin de lucro que promove actividades no campo da cultura, a investigación, a educación e a ciencia ciencia. Texto adaptado de http://www.elmundo.es/magazine/m30/textos/zara1.html e http://es.wikipedia.org/wiki/Amancio_Ortega

15

TEXTO B Le o texto, cóntalle ao teu compañeiro de quen fala, pero sen darlle o nome; o teu compañeiro farache preguntas para descubrir de que personaxe se trata. Practicade os pasados. Non podes usar palabras claves como chef, xefe de cociña... Toñi Vicente, Restauradora Toñi Vicente, primeira chef galega en gañar unha estrela Michelín, milita na alta restauración. Naceu en Tomiño, Pontevedra, no ano 53. Toñi Vicente cociñou para Felipe González, François Mitterrand, Margaret Thatcher… Recibiu, entre outros galardóns, o premio nacional á mellor xefa de cociña. - Empezou vostede a familiarizarse coa cociña na súa infancia? - Pois si. Eu nacín nunha familia de cociñeiros, os meus pais xa tiñan restaurante. A miña nai criouse nunha abadía, que era onde realmente se facía unha cociña elaborada e culta. Os monxes eran os únicos que viaxaban e había transmisión de coñecementos. - Así que de pequena enredaba entre os pucheiros. - Non sei se me deixaban enredar moito. Pero eu penso que iso vai creando un pouso. - Despois de súa nai, que outros mestres tivo? - Cando me emancipei e montei restaurante en Vigo, sentín o tremendo peso da responsabilidade. É algo que case te afunde. Eu tiña unha base, pero decatábame de que necesitaba ver outras cociñas. Viaxei moito, informeime moito… Busquei, por dicilo dalgunha maneira, o meu soporte.

16

- E sabía o que estaba buscando? Sabía cara a onde ía? - Si, eu penso que si. Eu parto dunha cociña moi moi tradicional, pero necesitaba experimentar unha evolución. Penso que sempre tiven moi claro o que quería. Os comezos foron difíciles, porque en Galicia a cociña é o que máis lentamente evoluciona. Hai 20 anos, a xente rexeitaba as miñas ensaladas “marinadas”. Despois de todo, isto é un negocio e tes que gañar cartos. Pero eu tíñao tan claro que sabía que ese era o camiño e que tiña que triunfar. - O que vostede buscaba non existía en Galicia? - Non. A miña nai coidaba moito as cousas, presentábaas moi ben. Eu recordo que nos meus comezos facía unhas nécoras recheas, unha receita tradicional que xa facía miña nai, e chamábanme “cociñeira afrancesada”. - Arrastrou sempre esa etiqueta: afrancesada? - Penso que agora xa non, pero si nos principios. No momento en que presentabas algo cun pouco de coidado, xa parecía que non tiña que ver coa nosa terra. E eu penso que iso non é verdade. En Galicia o que máis dano lle fixo á cociña é a boa materia mo prima que temos. Texto adaptado de galiciagastronomica.com

Le o texto, cóntalle ao teu compañeiro de quen fala, pero sen darlle o nome; o teu compañeiro farache preguntas para descubrir de que personaxe se trata. Practicade os pasados. Non podes usar palabras claves como Zara, Inditex... Onde naceu? Tivo fillos? Recibiu algún premio? ...

17

Modelo actividade Celga Vaia susto! A Que problemas se poden presentar nunha estación de autobuses ou de tren? E nun aeroporto?

B Roubáronche ou perdiches algunha vez o DNI ou o pasaporte? E un billete de avión? Seguro que tes unha anécdota interesante, cóntallela aos teus compañeiros.

C Escoita o que lles pasou a Xoán e a Andrés.

D Responde: Xoán e Andrés chegaron a tempo ao aeroporto? Que fixeron antes de facturar? Que lle pasou a Andrés? Cando se decatou Xoán do que lle acontecera a Andrés?

18

Repaso Sucesos En grupos de catro: 1. Pensade unha noticia de actualidade que ocorrera na vosa vila ou cidade ou no mundo e que todos poidan coñecer. 2. Escribide a historia e dade algún dato falso. 3. Lede a noticia en voz alta. 4. O resto da clase ten que adiviñar onde está o erro.

Oficios e profesións 1. Na sección de “Ofertas de traballo” do exercicio 3 de gramática e léxico aparecen algúns nomes de oficios e profesións. Pensade outros.

2. Un alumno di un nome dun oficio ou profesión e o compañeiro do lado ten que dicir outro relacionado co anterior. Se pasan máis de cinco segundos sen contestar, comeza outro alumno con outro nome ou verbo e pode cambiar de temática. - Agricultor, campesiño, gandeiro... - Construír, edificar, pintar... 3. Reparade nos oficios e profesións que acabades de mencionar ou nos vosos reais. Que teñen de bo? e de malo?, por que? O bo de ser profesor é que coñeces moita xente interesante e o malo é que non te fas millonario. O mellor de ser... é que... e o peor é que... As vantaxes de ser xefe de... son que... e os inconvenientes son que...

19

Porfolio Lembras?

Un día feliz Un día especial na túa nenez Un día de boa sorte Un día de mala sorte Namorácheste por primeira vez Un día que decidiches algo importante A última vez que pasaches moita vergonza A última vez que pasaches moito medo

Cando foi? Que pasou?

Onde estabas?

O 30 de agosto: casei

Daquela eu vivía en Roma

Que tempo ía? Ía moi bo tempo

Con quen estabas? Co meu marido e os invitados

Lembras como ías vestido/a? Levaba o vestido noiva

20

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Relatar accións e circunstancias pasadas Dar e pedir información sobre sucesos pasados Informar de actividades no pasado consideradas no seu punto de partida Reaccionar ante un relato Usar os distintos tempos verbais en pasado

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

21

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. Angélica e Rosa falan por teléfono. ANGÉLICA: Rosa, estou desesperada, non atopo a señora Carme nin o señor Eduardo. Saín un momento facer a compra e cando volvín xa desapareceran! ROSA: En serio? Miraches ben na casa? Non estarán no xardín ou na horta? ANGÉLICA: Revisei todo, ata mirei nos armarios e debaixo da cama. ROSA: E sabes se levaron algo con eles? ANGÉLICA: Creo que non, non noto que falte nada. ROSA: Pois haberá que chamar a policía. ANGÉLICA: Eu pensaba avisar o fillo antes, podes acompañarme á súa casa?, prefiro dicirllo en persoa a avisalo por teléfono. ROSA: Claro, en dous minutos estou aí e imos. ANGÉLICA: Graciñas, agárdote.

Angélica e Rosa van á casa de Fernado. ANGÉLICA: Bos días, Fernando! Temos un problema! FERNANDO: Que pasou? Que facedes as dúas aquí? Non tiñades que estar estudando! ANGÉLICA: Non sei onde están teus pais! Saín un momento e cando volvín á casa, non había ninguén. ROSA: Non viñeron aquí, verdade? FERNANDO: Non, meu Deus, xa é a terceira vez que desaparecen. ANGÉLICA: Eu só os deixei dez minutos mentres saín por froita e eles estaban moi tranquilos vendo a televisión. ROSA: Tranquilos, seguro que están na alameda ou na igrexa. ANGÉLICA: Onde foran das outras veces que escaparon? FERNANDO: Unha vez apareceron na casa de miña prima Sabela, outra estaban na igrexa. ROSA: Non vos preocupedes, non andarán moi lonxe. FERNANDO: Será mellor avisar a policía canto antes, e vou chamar tamén os meus primos por se están alí. Angélica ti vai para a casa por se volven.

22

ROSA: Eu podo ir mirar á igrexa e pasar pola alameda a ver se están alí. FERNANDO: Vale, moitas grazas. Vou chamar...

2. Fonética e ortografía. Escoita e acentúa. Gústame máis o café có té. Tropezou nunha póla da cerdeira e caeu de fociños. Baixou do autobús con tanta présa que rompeu un óso do pé dereito. Vés ou non vés con nós ao fútbol?, despois lévote eu á túa casa. Non dá pé con bóla, e iso que llo expliquei ben aí fóra. Cómpre que compres dúas bolas e un quilo de fariña. É máis alto ca ti e menos cá súa irmá. Sempre che enviaba unha cesta por Nadal, pero desde que se foi para a Terra Chá non cha volveu mandar. A vós quen vos invitou a esta festa? Pedinche que me fixeses a compra e non ma fixeches. Es ben má!

3. Modelo actividade Celga. Vaia susto! Chegamos ao aeroporto con tempo, colleramos o primeiro tren da mañá para non ter problemas. Así que como aínda non estaban abertos os mostradores para facturar, fomos á cafetería tomar algo. Unha hora máis tarde, o meu amigo facturou a maleta e á porta do control da policía despedinme del. Esperei aínda un cacho, ata que vin pola pantalla que os viaxeiros do voo I0752 estaban embarcando. Collín o tren de volta e regresei á casa lembrando aqueles días xuntos. E el case queda en terra! Só ao día seguinte souben o que ocorrera realmente. Perdera o billete de camiño á porta de embarque, tivera que dar media volta e buscar por todo o aeroporto ata o mostrador de facturación, pero ninguén atopara nada. Desesperado intentou convencer as azafatas do seu caso, pero non o deixaban entrar no avión. Cando só faltaba un minuto para o despegue, chegou unha azafata co billete. Por fin puido volver á casa

23

sen problema; iso si, cun bo susto no corpo. E eu tan tranquilo de camiño á casa.

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como solicitar información sobre servizos Como protestar e reclamar por un servizo Como presentar unha queixa ou unha reclamación Coñecemento do código Os pronomes persoais átonos Léxico de establecementos, produtos e servizos A telefonía A vivenda Acentuación (repaso)

03

Actividade introdutoria Problemas coa tecnoloxía Escoita a audición e contesta as preguntas. Por que chama o cliente? Está o produto en garantía? Que debe facer o cliente co produto? Como avisarán o cliente e cando?

Tiveches ti que reclamar por algún produto? Cóntallo ao teu compañeiro e despois intentade representar unha reclamación telefónica ante a clase.

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas 1. Le o seguinte texto co teu compañeiro. Podedes representar xuntos este diálogo. No texto aparecen varios pronomes átonos de terceira persoa e combinacións deles. Marcádeos. - Onte tiven que chamar a Atención ao Cliente. - E logo que che pasou?

- O MP3 xa non funciona, compréillelo aos rapaces da tenda da esquina hai un par de meses, dixéronme que era dunha boa marca e vendéronmo a bo prezo, pero agora vou devolvérllelo. - E non terá amaño? - En Atención ao Cliente dixéronme que llo enviase ao servizo técnico para que o mirasen. - Pois será o mellor. - Non sei, eu prefería que mo cambiasen por outro novo. - Ti verás o que fas, pero se che recomendaron enviárllelo primeiro aos do Servizo Técnico para ver de reparalo, eu faríalles caso. - Non sei, xa estou un pouco farto destes aparellos. O ano pasado foi a cámara de vídeo, regaláranola miña irmá pola voda e durou ben pouco, primeiro mandámosllela para que a amañasen, ao pouco devolvéronnola reparada, pero aos dous meses tiven que pedir que nola cambiasen. - Vaia, parece que non tes moita sorte coa tecnoloxía! - Non mo lembres!

PRONOMES ÁTONOS ACUSATIVO DATIVO

O

A

OS

AS

ME

mo

ma

mos

mas

CHE

cho

cha

chos

chas

LLE

llo

lla

llos

llas

NOS

nolo

nola

nolos

nolas

VOS

volo

vola

volos

volas

LLES

llelo

llela

llelos

llelas

05

2. O teu compañeiro é un pedichón, pero hoxe non se atopa moi ben e pídeche que lle botes unha man. Contéstalle por escrito. Repara no cadro dos pronomes e non te esquezas deles! - Podes pasarme o libro? - Si, agora cho paso. - Podes facerme unhas fotocopias? - Si, agora mesmo... Podes levarlle o coche á miña irmá? - _____________________________________________ Podes enviarme estas cartas? - _____________________________________________ Podes reservarnos unha mesa para min e a miña moza para esta noite? - _____________________________________________ Podes subirme o pan? - _____________________________________________ Podes levarlles estas invitacións a Xoán e a Pepa? - _____________________________________________ 3. Completa os seguintes anuncios cos pronomes persoais de terceira persoa que falten. Ollo coas combinacións! Compre a nosa roupa pola internet. Nós enviarémos________ en menos de 48 horas. Vostede próbaa e ten outras 48 horas para devolvér_______. Na nosa tenda virtual atopará todas as marcas, estilos e os prezos máis baixos do mercado. Aquí tes o televisor dos teus soños. Píde_____ aos Reis Magos este ano. Traeran______ xunto cunha mesa xiratoria gratis! Os teus fillos poderán estudar connosco sen moverse! O profesor, levámos______ á casa! Os libros, entregámos______ de balde xunto cun agasallo! Pase as vacacións da súa vida á nosa beira! Confíe no noso bo facer. Á volta agradecerá______!

06

4. Xestións no banco. En parellas: A Lede o seguinte texto. Un fará de cliente e outro de empregado do banco. EMPREGADO: Bos días. Que desexa? CLIENTE: Bos días. Quería facer unha transferencia bancaria. EMPREGADO: Pódeme deixar o seu DNI, por favor? CLIENTE: Si, tome. EMPREGADO: A nome de quen desexa facela? CLIENTE: MOSAMO LUGO, SA. EMPREGADO: Ten os datos bancarios onde quere facer o ingreso? CLIENTE: Si. É o 0184 1248 110020198000 EMPREGADO: Por que importe? CLIENTE: 20.000 euros. EMPREGADO: Moi ben. Sabe que isto ten unha comisión de 35 euros. CLIENTE: Tanto! Non, non sabía. EMPREGADO: Si, sentímolo pero é un custo proporcional ao importe. CLIENTE: Vaia, pois para outra terei que pagar en efectivo! EMPREGADO: Que desexa que poñamos en concepto? CLIENTE: Compra de coche Matrícula 666DWSZ. EMPREGADO: Asine aquí, por favor. CLIENTE: Aí ten. EMPREGADO: Tome o seu recibo e moitas grazas. CLIENTE: De nada e bos días. EMPREGADO: Bos días.

07

B Practica co teu compañeiro seguindo o modelo anterior. Aquí tedes algunha situación, podedes imaxinarvos outras: - Protestas porque che cobraron unha elevada comisión por un servizo. - Desexas retirar unha suma importante de diñeiro en efectivo, pero no banco póñenche problemas. - O empregado do banco quere convencerte para que asegures o coche na súa compañía de seguros, pero paréceche bastante caro. - O empregado quere que contrates unha nova tarxeta de crédito.

Para pedir información Gustaríame recibir información sobre. Estou interesado en... e quería información sobre. Para presentar unha reclamación ou queixa Quería presentar unha reclamación por... Escribo para lamentar o meu descontento por...

08

Fonética En parellas 1. Alumno A: lelle todas estas palabras ao teu compañeiro. Insiste na sílaba tónica (acentuada). alí carácter gráfico

latín

algún

comúns

raíña cómodo

aínda oír

móbil

gústalles

súa tónico

difícil río

paixón

Alumno B: todas estas palabras se escriben con til. Escoita atentamente o teu compañeiro e coloca os tiles. comuns

gustalles

raiña

oir

rio

ali

latin

comodo

paixon

sua

tonico

algun

caracter

ainda

grafico

dificil

mobil

09

2. Alumno B: lelle todas estas palabras ao teu compañeiro. Insiste na sílaba tónica (acentuada). mazá león xuízo

irmán

árbore

saía

cadrís

acentúo

saúde

ría

tónico

castelán

dúas

iniciación

autobús

fácil

facémolo

Alumno A: todas estas palabras se escriben con til. Escoita atentamente o teu compañeiro e coloca os tiles. autobus

castelan

xuizo

saia

irman

ria

arbore

iniciacion

facemolo

duas

tonico

acentuo

maza

facil

leon

cadris

saude

10

Galego en acción Atención ao Cliente 1. A Le esta carta. Antón Varela Rúa do Paseo, 22, 1.º A 34011 Xinzo de Limia Dpto. de Comunicación TELEFONIÑO Avda. Bos Aires 13 34000 Ourense Xinzo de Limia, 8 de novembro de 2007 Estimados señores: Diríxome a vostedes para expresarlles o meu descontento polo novo servizo de atención telefónica ao cliente. Hai varios anos que utilizo os servizos telefónicos de información de TELEFONIÑO. Antes chamaba ao número 100 e, despois de esperar un momento, falaba directamente cun empregado da compañía que me atendía amablemente e resolvía as miñas consultas. Por desgraza, agora teño que falar cun contestador automático que me obriga a seguir unhas instrucións interminables e que moitas veces non me ofrece a solución que preciso. Xa non existen operadores na súa compañía? Comprendo que hai que adaptarse ás novas tecnoloxías, pero a min o servizo totalmente automatizado non me gusta nin responde ás miñas necesidades. Como cliente, desexo manifestarlles a miña queixa por este servizo. Espero que solucionen este problema. Do contrario, terei que cambiar de compañía. Atentamente, Antón Varela

11

B Estás de acordo co cliente? Pasouche algo parecido? Que medidas cres que debe tomar a compañía para non perder os clientes?

2. Contéstalle a Antón (unhas 200 palabras) e intenta ofrecerlle unha solución adecuada.

TELEFONIÑO Avda. Bos Aires 13 34000 Ourense Antón Varela Rúa do Paseo, 22, 1.º A 34011 Xinzo de Limia Ourense, 15 de novembro de 2007 Distinguido Sr. Varela: Recibimos a súa carta e lamentamos moito... Pedímoslle desculpas polas molestias ocasionadas e desexamos poder seguir téndoo como cliente durante moito tempo. Un cordial saúdo.

Ana Pascual Xefa do Departamento de Comunicación

12

Contido sociocultural Le o texto. Alugar piso ... O Antón, malia ao seu traballo e o seu coche alucinante, segue vivindo cos pais. Non é sorprendente, claro, é difícil conseguir unha casa con piscina, así, nos primeiros de traballar (...). Ao principio, cando comecei a buscar o piso, dicíame que era para ter algo de “intimidade” (a palabra máxica) con Antón. Pero curiosamente non lle dixen nada. Nin a el nin a miña mai. A ninguén. Nin unha palabra da miña busca. Decidino en silencio, como a das almorrás. Collín o xornal e fixen uns cálculos. Decidín que o tomaría con calma. Buscaría un piso onde máis me gustase, onda o parque, lonxe da casa dos meus pais, lonxe tamén da de Antón (...). Vexo un anuncio interesante no xornal de hoxe, que estou revisando antes de comezar a tarde na calma da miña mesa. Collo o teléfono e cometo a infracción máis habitual da poboación activa: utilizar o traballo para resolver asuntos persoais. - Boas, chamaba polo anuncio do piso de alugueiro. - Si, dígame, quere pasar a velo? - Gustaríame, si. Cando podería ser? - Ten tempo hoxe pola tarde? - Podería entre as sete e as oito. - Estupendo, daquela vémonos ás sete na entrada. Sabe onde é a rúa? - Si, grazas. Procuro non facerme ilusións. Cos pisos pasa sempre igual. Unha pensa, ai, é accesible, está na zona que me gusta... e logo descobre que é un cortello que cae a cachos, ou que non ten lavadora ou cousas desas. En fin, xa veremos (...). - Subimos ao piso? - Claro! (...) É un oitavo. O piso da última planta. Acendemos a luz das escaleiras. A muller, Rosa, fedella nas chaves. Primeiro a fechadura de enriba e logo a de embaixo.

13

- Seguro que ten todo un algo de po, pero non se preocupe que se lle interesa mando limpalo. - Tranquila. E nesas ábrese a porta. E a luz da tarde dáme na cara. Hai unha ventá enorme na sala de estar. Oio que Rosa me indica que a cociña está á miña esquerda, é pequeniña pero moi ben aproveitada, coa súa lavadora, a neveira e a cociña eléctrica co seu forno. Na sala de estar, ademais da ventá, que me fascina, hai un sofá e un moble con estantes. Paso pola porta que deixa atrás a sala de estar, para entrar ao cuarto e vexo entón algo que me encanta. Ademais da cama e dunha mesa, hai un mexedor. Un mexedor! (...). - O mexedor é un aparello vello; se non o quere pódemo subir ao faiado –dime Rosa. Está de broma? - Non!, para nada. Paréceme estupendo (...) acabo de imaxinarme sentada nel [no mexedor] calcetando. E esa simple idea xa me deu a medida diso que chaman fogar. Dáme igual que o resto estea pelado e que as ventás non sexan dobres e vaia entrar ruído da rúa. Dáme igual que a cociña sexa pequena e a lavadora vella. Ademais, no cuarto hai tamén unha terraza (...). - Cando podería entrar? Só quedan un par de asuntos prácticos que resolver.

Adaptado de María Reimóndez, O club da calceta, Edicións Xerais de Galicia, 2006, pp. 110-111, 117-118

Alugaches piso algunha vez por teléfono? E por Internet? Prefires alugar a través de axencia inmobiliaria? Por que? Atopaches cousas innecesarias ou faltaban cousas imprescindibles nalgún piso que alugaches? Tiveches algún problema co contrato de alugamento ou co propietario do piso? Como os resolviches? Tes algún piso para alugar? Como cres que será máis fácil?, poñendo o anuncio na internet ou a través de coñecidos?

14

Modelo actividade Celga Non é ouro todo o que reloce A Le a nota que che deixou o teu compañeiro de piso. Apetéceche acompañalo?

Xabier, boas novas! Queres vir comigo esquiar en novembro? Invítanos a empresa Viaxe Connosco. É xenial! Un ha f in de semana par a rac har coa rutina! Le a carta e dime. Simón

15

B Agora le a carta que a empresa Viaxe Connosco lle enviou a Simón e despois contesta as preguntas.

Viaxe Connosco Vacacións en Multipropiedade Cantón Grande, 1 15003 A Coruña Estimado amigo: Temos o gusto de comunicarlle que foi seleccionado pola empresa Viaxe Connosco Vacacións en Multipropiedade para pasar unha fin de semana en Baqueira-Beret nos apartamentos da empresa coñecidos co nome de BrancaNeve. A viaxe é para vostede e para outra persoa que elixa como acompañante. Inclúe aloxamento en réxime de media pensión. A saída realizarase desde A Coruña o venres 16 de novembro deste ano ás 20.00 horas e o regreso está previsto para o domingo 18, con chegada a Alvedro ás 23.00 horas. A viaxe e o aloxamento son totalmente gratuítos. Non ten que pagar nada. É unha xentileza da empresa Viaxe Connosco Vacacións en Multipropiedade, que quere invitar a persoas como vostede a coñecer os produtos e servizos da nosa empresa. Para o mesmo, organizáronse reunións nos apartamentos BrancaNeve para a tarde do sábado e a mañá do domingo.* Esperamos a confirmación da súa asistencia que pode facer chamando directamente ao teléfono 902 677889, e aproveitamos a ocasión para enviarlle un cordial saúdo. María Cortiñas Directora de Vendas * As reunións son de asistencia obrigatoria. De non acudir a elas, o cliente correrá cos gastos da viaxe.

a) Cres que o teu compañeiro interpretou ben a carta? Por que? b) Cres que na viaxe que vos propoñen teredes tempo para esquiar e gozar da neve? Por que?

16

C Le a seguinte información. Ofrecer viaxes gratis, facer regalos de libros, de vaixelas, de aparellos para perder peso... son estratexias publicitarias de moitas empresas de vacacións en multipropiedade. Ollo! Non é ouro todo o que reloce! Se recibe vostede unha carta ou unha chamada telefónica na que se lle avisa de que lle correspondeu un regalo inesperado, en principio, desconfíe, xa que se pode tratar dunha estafa. Moitas empresas de apartamentos en multipropiedade usan esta estratexia para captar clientes. Fanlle o regalo que anuncian, pero a cambio terá que asistir a reunións interminables sobre os seus produtos. No caso das viaxes, invitarano a pasar unha fin de semana cos gastos pagados, pero terá que pasar horas e horas escoitando encantadores comerciais que intentarán convencelo de que a solución aos seus problemas está en que compre un apartamento en réxime de multipropiedade; isto é, que o compre con outras persoas que non coñece e que a cambio terá o dereito de utilizar o apartamento uns días determinados ao ano. Aconsellámoslle que só acepte eses regalos no caso de que realmente estea interesado nos produtos que ofrece a empresa. Do contrario, a viaxe pode resultar un pesadelo.

D Escríbelle unha mensaxe ao teu amigo: Explícalle o contido da carta que recibiu e o que teriades que facer en Baqueira-Beret no caso de irdes. Fállalle da estratexia publicitaria que está utilizando a empresa que lle enviou a carta, ten en conta o texto que acabas de ler. Simón, ir contigo a Baqueira-Beret sería marabilloso, pero creo que liches moi rápido a carta... En realidade, nela invítante a ir pero...

17

Repaso 1. Completa cos pronomes persoais. Non esquezas as contraccións. - Que son todos eses regalos? - Este é un reloxo, comprei_______ a Pepe, leva moito tempo agardando por el. - Dentro desta caixa hai un teléfono, regálo_____ á miña sogra para que nos chame cando queira. - Estas son unhas chaquetas, comprei______ aos xemelos, a ver se lles serven. - Alí teño uns doces, levarei_________ a meus pais que son moi larpeiros. - Aquí hai unhas botellas de viño, regalarei_________ a meus tíos, que son grandes bebedores. - E este paquete é para ti, se queres xa ________ dou agora.

2. Que che suxiren estas palabras? ALUGUER

CLIENTE

PRODUTO

ESTAFA

18

Porfolio 1. Xunto co teu compañeiro, vas presentar unha reclamación ao Instituto Galego de Consumo. Escollede un dos seguintes motivos ou imaxinade outro: Atraso na entrega dun produto que comprastes pola internet. Está ocupado o cuarto do hotel que tiñades reservado. Cobráronvos unha consumición a un prezo maior do que aparece na carta. Entras nun edificio público e caes porque o chan está acabado de fregar e non estaba sinalizado. O bar de abaixo da túa casa non está insonorizado e non respecta o horario municipal de peche. A túa compañía de seguros denégache a cobertura dun sinistro porque alega que está fóra das garantías da póliza. Perdéronvos as maletas na estación de ferrocarril. Outros…

A Lede ben as instrucións para cubrir a folla de reclamación.

19

B Cubride a folla de reclamación.

INSTITUTO GALEGO DE CONSUMO XUNTA DE GALICIA Consellería de Innovación e Industria FOLLA DE RECLAMACIÓN Antes de cubrir a folla, lea atentamente as instrucións do reverso 1. ................................................................................................................................................................................................................... (Lugar dos feitos, día e hora) 2. ................................................................................................................................................................................................................... (RECLAMANTE) (DNI/Pasaporte ) Enderezo ........................................................................................................................................................................................................ (Rúa/praza/Código postal )

(Teléfono)

........................................................................................................................................................................................................ (Localidade)

(Provincia)

3. RECLAMACIÓN ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ 4. .................................................................................................................................................................................................................... (Xustificantes)

20

5. Pedimento: ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ......................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ (Nome do establecemento) ........................................................................................................................................................................................................ (Rúa/praza)

(Localidade)

(Provincia)

ALEGACIÓNS: ............................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................

En _________________________, o __________ de _______________ de _________.

(sinatura)

1. Folla branca orixinal: para ser enviada ao Servizo Provincial de Consumo polo reclamante. 2. Folla verde: para o reclamante. 3. Folla amarela: para o reclamado.

21

INSTRUCIÓNS PARA CUBRIR A FOLLA DE RECLAMACIÓN Servizo Provincial de Consumo de Lugo Rolda da Muralla, 222 - 27000 Telf.: 982 220033 1.- Lugar dos feitos, día e hora Indicar a data na que se orixinou o problema, sinalando hora, día, mes e ano. Tamén se deberá indicar o lugar dos feitos reclamados (establecemento comercial, domicilio particular de tratarse dun servizo a domicilio etc.). 2. RECLAMANTE Deberase indicar o nome completo do reclamante, incluíndo os dous primeiros apelidos, número do DNI ou pasaporte e o enderezo onde poder recibir calquera comunicación (importante cubrir todos os datos do impreso e indicar o país de non ser este España). 3. RECLAMACIÓN Precisar o máis claramente posible o feito sucedido, especificando se se tratou dunha falla de entrega do produto, falla de presentación do servizo solicitado, atraso na prestación ou entrega. 4. XUSTIFICANTES Xunto coa folla de reclamación, é necesario achegar cantos xustificantes, facturas, xustificantes, orzamento, contratos, ofertas publicitarias etc., poida ter, para unha mellor determinación dos feitos e poder precisar responsabilidades. 5. PEDIMENTO Indicarase claramente o que se pretende obter coa reclamación (reparación do produto ou do servizo, devolución de todo/parte do prezo aboado, anulación/rescisión do contrato, execución da garantía etc.).

Advertencia: de acordo coa Lei 15/1999, do 13 de decembro, de protección de datos de carácter persoal e a súa normativa de desenvolvemento, advírteselle ao solicitante da existencia dun ficheiro automatizado e infórmaselle da posibilidade de exercitar os dereitos de acceso, rectificación, cancelación e oposición; e é responsable do ficheiro o Instituto Galego de Consumo.

22

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Solicitar información sobre servizos Protestar e reclamar por un servizo Presentar unha queixa ou unha reclamación Usar pronomes persoais de terceira persoa

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

23

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. - Servizo de Atención ao Cliente, dígame? - Bos días, quería presentar unha reclamación. - Si, dígame, de que se trata? - Un MP3 que funciona mal. - Cal é o problema? - Que aos dez minutos de telo aceso, apágase só. - O produto está en garantía? Canto tempo hai que o comprou? - Si, está en garantía, compreino hai dous meses. - Desde cando presenta este problema? - Desde hai quince días máis ou menos. - Comprouno nun centro autorizado? - Si, si. - Pois ten que envialo ao Servizo Técnico. Ten o enderezo? - Si, téñoo aquí. - Conserva a embalaxe orixinal? - Pois..., si, si que a teño. - Entón envíe o aparato dentro da embalaxe e engada os seus datos persoais, enderezo e teléfono de contacto. - Moi ben. - Nunha semana poñeranse en contacto telefónico con vostede. - Moitas grazas. - Grazas por contactar co noso servizo.

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como falar do futuro e facer hipóteses Como expresar opinións sobre acontecementos futuros Coñecemento do código O futuro Formas hipotéticas Subordinadas temporais A publicidade b/v; s/x

03

Actividade introdutoria Conversa entre dous amigos. 1. Antes da audición: Nestes últimos tempos, o móbil parece un produto imprescindible. E ti, tes un ou varios? Úsalo con moita frecuencia? Canto che custan as chamadas por minuto? Paréceche o kit para o coche algo útil?

2. Escoita a conversa de Xesús e Pilar.

3. Despois da audición, pregúntalle ao teu compañeiro/a: Como definen o produto do que falan? A Xesús parécelle caro ou barato ese produto? Que vantaxes ten compralo axiña?

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas FUTURO DE INDICATIVO -AR

-ER

-IR

OLLO!

andarei

beberei

vivirei

Repara en que, en varias

andarás

beberás

vivirás

persoas, futuro e ante-

andará

beberá

vivirá

pretérito se diferéncian

andaremos

beberemos

viviremos

só polo acento:

andaredes

beberedes

viviredes

andará/andara

andarán

beberán

vivirán

andarán/andaran

PARA EXPRESAR FUTURO Usamos o futuro para facer referencia a accións futuras sen marcar a súa relación co momento presente: Mañá choverá e baixarán as temperaturas. Usamos a perífrase IR+infinitivo cando a acción se presenta como unha intención, proxecto ou previsión: O ano que vén voume matricular en Dereito. Usamos o presente de indicativo: Cando falamos de algo cíclico: Este mes o 13 é martes. Para sinalar que se trata dunha decisión ou dun compromiso: Deberías ir a un ximnasio. Mañá mesmo empezo un curso. Para asegurar ou prometer algo: Pódeme facer unha fotocopia? Agora mesmo lla fago.

05

1. Imaxina que te elixiron alcalde da túa vila ou cidade. Que medidas tomarías? Elixe entre estas ou outras e escríbelles unha declaración aos teus cidadáns: - baixar os impostos municipais - baixar os prezos do transporte - construír vivendas baratas e concederlle axudas á xuventude - construír máis hospitais - construír máis garderías - prohibir o tráfico de coches polo centro da cidade ou vila - crear carrís para bicicletas - animar a vida cultural da vila ou da cidade - ofrecer máis actividades para mozos e anciáns - mellorar o sistema de reciclaxe do lixo - plantar máis árbores e ampliar as zonas verdes - pechar as industrias contaminantes - construír... - pechar... - prohibir... - mellorar... - OUTRAS

Queridos cidadáns e cidadás: Quero agradecervos por terme elixido alcalde. Hoxe empeza unha nova época para todos. Durante os próximos catro anos, baixarei os impostos municipais... ...

06

2. Que cousas cres que cambiarán dentro de dez anos? Completa as frases usando os seguintes verbos: viaxar funcionar

obrigar existir

curarse descender

substituír(2) estar(2)

respectar desaparecer (2)

- ___________________ as sucursais e as oficinas bancarias. Desaparecerán - As tarxetas de crédito ___________________ case por completo ao diñeiro en efectivo. - As enerxías alternativas ____________________ completamente as enerxías tradicionais. - _________________ a outras galaxias. - ________________ os libros en soporte de papel. - A publicidade do tabaco _________________ prohibida en todo o mundo. - Os seres humanos _________________ máis a natureza. - _________________ todas as enfermidades. - As empresas multinacionais __________________ os seus traballadores a realizar exercicios de relaxación, antes de empezar a xornada laboral. - A clonación humana ____________________ permitida na maioría dos países. - Só __________________ produtos modificados xeneticamente. - Os coches __________________ con gasolina de alcohol e/ou con enerxía solar. - __________________ o número de accidentes de tráfico.

07

PARA FORMULAR HIPÓTESES Usamos o futuro para manifestar a probabilidade no presente: Sabela terá 18 anos. Que farán estes mozos á porta da cervexería? Estarán esperando para entrar. Usamos o pospretérito para indicar a probabilidade ou aproximación con relación ao pasado: Cando a coñecín andaría polos 50 anos. Outras maneiras de formular hipóteses probables ou posibles, referidas ao presente, pasado ou futuro: Quizais + indicativo / subxuntivo Quizais chove esta tarde. (+ probable) Quizais chova mañá. (- probable) Ao mellor + indicativo Ao mellor vou esta tarde ao cine. Seguro que + indicativo Seguro que mañá chove. Igual + indicativo Igual chove mañá. Supoño que + indicativo (algo parécenos moi probable, pero non temos probas) Supoño que mañá vai chover. Espero que + subxuntivo (desexamos que suceda un acontecemento futuro) Espero que constrúan un novo hospital. Para descartar unha hipótese: Non creo que + subxuntivo Non creo que gañe as eleccións.

08

3. Formulade hipóteses pensando nestas situacións, aquí tedes algunha proposta, inventade outras. a) Sara díxoche que ía estar toda a tarde na casa, levas media hora intentando chamala pero non responde. Teléfono mal colgado.

Está na ducha.

Está durmindo.

...

- Que lle pasará a Sara, que levo media hora chamando e non contesta? - Terá mal colgado o teléfono. - Ao mellor está na ducha. - Estará durmindo e non oirá o teléfono. b) Son as 10.30 e o bus das 10 aínda non pasou. Houbo un accidente no centro e hai atasco.

Pinchou unha roda.

Quedou sen gasolina.

...

c) O teu xefe, moi formal e responsable, aínda non chegou á oficina e xa son as dez. Está enfermo.

Quedou durmido.

Perdeu o autobús.

...

d) Ides ver unha película na casa do teu amigo, pero o vídeo non funciona. A cinta está estragada.

O vídeo non está enchufado.

O vídeo está avariado.

...

e) Atopas un amigo pola rúa, saúdalo pero el non responde ao saúdo. Non te ve.

Está enfadado contigo.

Vai cavilando nas súas cousas.

...

f) Chegas á clase de galego á hora, pero non hai ninguén. É unha broma.

É festa local.

Hai folga.

...

09

4. Comenta co teu compañeiro as opinións sobre os temas do exercicio 2. A Estades de acordo? Por que? - Quizais no futuro desaparezan as oficinas bancarias. - Eu non creo que desaparezan as sucursais nin as oficinas bancarias, porque...

B Que outras cousas cres que cambiarán no futuro? A fame... O clima... O paro...

A desigualdade de xénero...

A natalidade...

Os nacionalismos...

5. A Entrevista o teu compañeiro sobre como imaxina o seu futuro. Para responder, podedes usar distintos graos de seguridade con quizais, ao mellor, igual, supoño que, espero que, creo que, non creo que... Casar / non casar. Ter fillos / non ter fillos. Vivir no mesmo país / vivir en países diferentes. Vivir no campo / vivir na aldea. Traballar na empresa pública / non traballar na empresa pública. Aprender outras linguas / non aprender outras linguas. Ser famoso / non ser famoso. Ser millonario / non ser millonario. Atopar o amor da súa vida / non atopar o amor da súa vida. Chegar a cen anos / non chegar a cen anos. - Casarás algún día? - Non, non creo que case nunca.

B Se a resposta que che dá o teu compañeiro é positiva, pídelle que che diga cando fará esas cousas.

CANDO + subxuntivo úsase para referirse a unha acción futura, relacionada con outra acción ou estado

- Casarás algún día?

futuros:

- Si, casarei cando remate a carreira.

Cando remate a clase, iremos tomar algo.

10

C Cres que o teu compañeiro é optimista? Coméntao co resto da clase.

6. Campaña de tráfico. A Escoita estes mozos que falan da última campaña para previr accidentes de tráfico.

B Comenta co teu compañeiro ou compañeira se estás de acordo con Lucía ou con Marcos. Cres que as campañas de prevención de accidentes de tráfico deben ser agresivas? Por que? Cres que se debe usar o humor para chegar mellor ao público? Que opinas sobre as imaxes de accidentes reais?

C En grupos de catro, intentade crear unha campaña para previr os accidentes de tráfico. Pensade: Título ou slogan. Información que ides dar e ideas para convencer os condutores. Soporte: anuncio de prensa, un folleto, unha carta comercial, unha cuña de radio, un anuncio de televisión, un banner.

D Presentádelle a campaña ao resto da clase. Cal vos convenceu máis?

11

Ortografía 1. Estas palabras perderon as consoantes b ou v, intenta atopalas, despois compara as respostas co teu compañeiro. __oda

automó__il

__erza

a__ogado

gra__ata

__aleiro

__asoira

bol__oreta

__arrer

mó__il

gra__ar

pol__o

__ermello

ri__eira

Xa__ier

Este__o

gara__anzo

a__ó

cara__

chu__asco

tre__o

mara__illa

2. Estas outras palabras perderon as consoantes s ou x, intenta atopalas, despois compara as respostas co teu compañeiro. e__trañar

__a__tre

e__tender

e__pléndido

e__pontaneo

e__tran__eiro

e__plendor

e__i__ente

e__actitude

e__premer

12

Galego en acción 1. Le este anuncio. Cales dos seguintes adxectivos se poderían utilizar para facer máis atractivo o produto que se anuncia? práctico/a económico/a

cómodo/a

barato/a

eficaz

bonito/a

manexable

completo/a novo/a

Bicicleta de montaña Ver foto Vendo bicicleta de montaña Mondraker. Ano 2005. Cor negra. Cambio Shimano deore, pedais automáticos, cornos no guiador. Suspensión traseira regulable. Freos acabados de cambiar, zapatas novas. Moi cómoda e lixeira. Perfecto estado, case nova, moi pouco usada. Achego folla con ficha técnica. Prezo: 250 euros (nova custa máis do dobre). Pago contra reembolso ao recibir o produto. Para contacto: Miguel, 608442211.

2. Pensa en obxectos que hai nos distintos cuartos da túa casa que poderías vender: Cociña: neveira... Baño: Comedor: Dormitorio: Garaxe: Rocho:

rápido/a usado/a

13

3. Pensa agora en catro características para definir ese obxecto da túa casa que che gustaría vender.

4. Escribe un anuncio para vender ese obxecto en Internet. Segue estes consellos: Elixe un bo título para o anuncio. Fai unha descrición clara e atractiva. Indica o prezo. Indica como queres recibir o pago. ___________________________ Ver foto ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ ______________________________________________________________ ____________________________________________________________. ______________________________________________________________ ____________________________________________________________. Prezo: _________________________________.

14

Contido sociocultural 1. Le o conto da leiteira. O conto da leiteira Unha leiteira ía camiñando feliz cara á feira cunha ola de leite na cabeza. A medida que se ía achegando á vila, a súa dita aumentaba. Por que? Porque a leiteira camiñaba acompañada polos seus pensamentos e na súa mente imaxinaba un fermoso futuro. “Si –pensaba-. Cando chegue á feira atoparei axiña comprador para este riquísimo leite. E ha de pagarmo a bo prezo, que ben o vale. En canto me paguen, alí mesmo comprarei unha cesta de ovos. Levareina á casa e, desa cesta de ovos, lograrei sacar, aí pola primavera, un cento de pitos polo menos, volverei á feira e, cando os venda, comprarei un porquiño. Si, un porquiño pequeno e ben feito. Xa me encargarei eu de cebalo ben con landras e castañas! Medrará e engordará axiña. E cando medre, levareino á feira. Ese bo porco ben valerá uns cartiños. En canto me paguen, comprarei unha vaca. Unha vaca... e un becerro! Ai, que gusto ver o becerriño brincando na miña corte!”. E ao imaxinar isto, botou unha gargallada, ao tempo que daba un brinco. Ai, canta penuria seguiu á súa ledicia! Ao botar o brinco, caeulle da cabeza a ola e escachou en mil anacos. A pobre leiteira mirou aflixida como a terra tragaba o leite. Xa non habería pitiños, nin porco, nin vaca, nin becerro. Todas as súas ilusións perdéranse para sempre, xunto coa ola escachada e o miño. leite derramado polo camiño. Texto adaptado da fábula de J. M. Samaniego.

2. Coñecías o conto? Pasouche algunha vez algo parecido?

15

3. Fortunato é un mozo licenciado en medicina, moi soñador e moi optimista. Hoxe preséntase a unha entrevista de traballo. Intenta continuar a súa historia co teu compañeiro. Entrevistaranme e seguro que me darán o traballo. Cando empece a traballar, verán que son un gran médico. Subiranme o soldo axiña e nomearanme xefe... Cando me nomeen xefe... Cando... Cando...

4. Lédelle as historias ao resto da clase.

16

Modelo actividade Celga Planificas o teu futuro? 1. Completa e responde este cuestionario.

2. Despois faillo ao teu compañeiro.

3. Comparade os resultados. Quen planifica máis o seu futuro?

4. Dependendo dos resultados acadados, escribe un breve texto sobre a personalidade do teu compañeiro. El terá que facer o mesmo sobre a túa. Tes previsto algún cambio na túa vida nas próximas semanas ou nos próximos meses? a) Non teño nin idea, quizais... b) Non, non quero facer plans. c) Si, a semana que vén vou... Quedarás na cidade en verán? a) Quen sabe, xa decidirei cando... b) Si, cando falte menos tempo... c) Non, irei á praia coma todos os anos. Irás ao ximnasio este mes? a) Non sei, igual... b) Non, non vou nunca. c) Si, mañá mesmo...

17

Irás ver o Celta-Racing de Ferrol o domingo? a) Quen sabe, cando... b) Si, decidireino cando... c) Non, non, eu non son de fútbol.

Sairás de viños o venres pola noite? a) Vai ti saber!, supoño que... b) Cando... c) Si, si, xa quedei cos colegas.

Que poñerás mañá para ir ao traballo? a) Quen sabe, quizais... b) Cando vexa que día vai... c) O primeiro que saque do armario.

Farás outro curso de galego? a) Non che sei, ao mellor... b) Cando remate este curso... c) Si, quero acadar todos os niveis.

Maioría de respostas: A - Creo que non es unha persoa... B - Es... C - O que tes que facer é...

18

Repaso 1. Que farán os científicos en Valencia? Se queres sabelo, enche os ocos cos verbos en futuro. aprobar ser(2)

estar(2) deber

debater sintetizar

pasar elaborar

converter ter

conter asistir

Os científicos da ONU elaboran en Valencia unha folla de ruta contra o cambio climático 12 de novembro de 2007 Vale Valencia ________________ a capital mundial do clima durante esta semana. Un transcendental cumio do Panel Intergobernamental do Cambio Climático (IPCC) da ONU ______________ desde hoxe cerca de 3.000 folios de informes científicos producidos desde 2001. ________________ en só 30 folios antes do sábado, e o documento ____________________ na folla de ruta para loitar a escala global contra o quentamento. Máis de 600 representantes gobernamentais de 130 países, apoiados polos científicos designados por cada país, _______________ un documento destinado especificamente aos gobernantes de todo o mundo, que ________________ as liñas mestras da mellor forma de actuar fronte ao cambio climático. Por primeira vez, un secretario xeral da ONU _________________ á presentación do documento. O resumo que se _______________ en Valencia __________________ un peso fundamental nas negociacións do Cumio do Clima que comeza en Bali do 2 ao 14 de decembro. Alí está previsto acordar as bases da fase seguinte do actual Protocolo de Quioto a partir de 2012. De acordo cos tres documentos de síntese aprobados polo IPCC ao longo de 2007 sobre os tres aspectos básicos da ciencia climática –a base científica física; impactos, adaptación e vulnerabilidade e mitigación do cambio climático–, «o cambio climático é

19

inequívoco», o quentamento «é irreversible» e situarase nun abano de subidas de entre 1,8oC e 6,4oC ao longo deste século. Pese a que o fenómeno está en plena expansión e é irrefreable, o IPCC considera que se pode actuar para que a subida do termómetro non supere os 2oC. Para iso, habería que ir substituíndo os combustibles fósiles por enerxías renovables. Estes cambios enerxéticos suporían custos do 0,1% do PIB mundial ata 2030. Os cinco días de sesións _________________ a porta pechada no Museo das Ciencias Príncipe Felipe de Valencia. Os relatores __________________ ir aprobando un tras outro e, por unanimidade, os parágrafos do borrador xa preparado. Cada liña e cada palabra _____________________ por unha gran pantalla da sala Arquerías antes de que se lles dea o visto bo dos 130 países presentes, entre eles EE UU, China, Rusia, UE, Xapón e os países emerxentes. España conta con dous autores no IV Informe, que __________________ presentes nas sesións desta semana: José Manuel Moreno, catedrático de Ecoloxía da Universidade de Castilla-La Mancha, que coordinou o capítulo oito, relativo a Europa; e María José Sanz, do Centro de Estudos Ambientais de Valencia, como autora líder do capítulo nove, dedicado a bosques. Na delegación española __________________, a ministra de Medio Ambiente, Cristina Narbona, o secretario xeral do Cambio Climático, Arturo Gonzalo Aizpiri, a directora xeral do Cambio Climático, Teresa Ribera e a directora da Oficina de Cambio Climático, Concepción Martínez. Texto adaptado de http://www.noticias-ciencia.com/.

2. Que opinas ti sobre o cambio climático? Canto e como cres que poderá afectarnos o cambio climático no futuro?

Se queres saber máis, visita: http://www.greenfacts.org/es/cambio-climatico.

20

Porfolio 1. En grupos. A Deseñade un anuncio publicitario sobre un produto de tecnoloxía para un programa radiofónico. - Nome e slogan. - Información que dará o anuncio: Servizos que ofrecerá. Formas de pago e facilidades. Posibles descontos (mozos, terceira idade, socios...). - Forma do anuncio: entrevista, historieta, voz en off... - Ideas para convencer os radiooíntes.

B Representade os anuncios. Cal é o mellor?

21

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Falar do futuro e facer hipóteses Expresar opinións sobre acontecementos futuros Situar unha acción no futuro usando “cando + subxuntivo” Presentar unha campaña publicitaria

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

22

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. Conversa de Xesús e Pilar. XESÚS: Vaia, Pilar, xa vexo que tes un móbil novo... PILAR: Si, é o meu novo móbil 999. XESÚS: Gústame moito o deseño. E para que precisas ese lapis? PILAR: É un dispositivo apuntador, para que poidas debuxar sobre fotos sacadas coa cámara. O último en telefonía móbil! XESÚS: Xa vexo, xa. E con ese lapis podes modificar as fotos, engadirlles debuxos ou texto ás imaxes que sacas co teléfono? PILAR: Por suposto. E ademais podes conectar o teu teléfono móbil á televisión para ver as fotos. XESÚS: Non lle falta nada de nada... PILAR: Pois iso non é todo. Inclúe melodías polifónicas de 40 tons. Escoita. XESÚS: Custaríache un ollo da cara! Eses modelos tan modernos son moi caros... PILAR: Pois non creas. Era unha oferta de lanzamento, creo que aínda non rematou. Só por 99 euros! XESÚS: Pensei que era máis caro! PILAR: E ademais, se compras o móbil este mes, poderás facer chamadas nacionais por un céntimo o minuto. XESÚS: Non o podo crer! Estás segura que non se trata dunha estafa? PILAR: Si, así dicía no contrato que asinei. XESÚS: Pois co meu móbil pago vinte céntimos o minuto... PILAR: Veña, anímate, que aínda hai máis. Se compras nos próximos dez días, regálanche os auriculares, unha bolsa de transporte e o kit universal para o automóbil. Ei, Xesús, onde vas con tanta présa? XESÚS: Non quero quedar sen o novo móbil 999! Abur! PILAR: Pero non iamos tomar algo xuntos? Se sei non che conto nada ata mañá.

2. Gramática e léxico. Uns mozos falan da última campaña para previr accidentes de tráfico. LUCÍA: Viches a última campaña de Tráfico sobre os accidentes na estrada? MARCOS: Refíreste á da distancia de seguridade? LUCÍA: Si, a esa. Eu creo que as imaxes son demasiado agresivas... Non che parece? É todo un pouco esaxerado.

23

MARCOS: Pois eu creo que non. A xente non fai caso de nada se non ve imaxes crúas e reais. LUCÍA: Eu penso que hai outras maneiras máis suaves para tratar o tema. MARCOS: Si? Dime? LUCÍA: Non che sei, algo máis divertido, con humor, vin unha campaña en Internet moi boa e sen chisca de sangue. MARCOS: Eu creo que con iso non se pode xogar, é moi serio. LUCÍA: Xa sei que é un tema moi serio e tamén que son imaxes reais, pero véxoas moi fortes. MARCOS: Pois para iso as poñen... Para que a xente reaccione... No anuncio vese ben claro que, por non manter a distancia de seguridade, se provoca un accidente en cadea. LUCÍA: Si, claro, vese... pero é horrible... MARCOS: Pois máis horrible é a morte ou quedar nunha cadeira de rodas.

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como pedir consellos e recomendacións Como ofrecer consellos e recomendacións Analizar comportamentos e situacións Expresar condicións Expresar desexo e esperanza Coñecemento do código Persoais con subxuntivo Subordinadas condicionais Expresións para aconsellar, recomendar Recoñecemento de sons consonánticos h/; c/cc Relacións humanas As rebaixas

03

Actividade introdutoria 1. Escoita esta conversa entre dous mozos.

2. Que consellos lle dá María a Lucas? Cres que Lucas sairá con María? En que condicións?

3. E ti? Sairías con Lucas se...

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas PRETÉRITO IMPERFECTO DE SUBXUNTIVO -AR

-ER

-IR

andase

bebese

vivise

O pretérito

andases

bebeses

vivises

fecto de subxunti-

andase

bebese

vivise

vo indica unha acción

andásemos

bebésemos

vivísemos

irreal –dependente dun

andásedes

bebésedes

vivísedes

referente pasado, pre-

andasen

bebesen

vivisen

sente ou futuro- que se

OLLO! imper-

produce simultánea ou posteriormente á outra.

EXPRESAR CONDICIÓNS Para expresar condicións que nos parecen posibles no presente e/ou no futuro usamos: Oración condicional

Principal

Se + Presente de indicativo

Presente de indicativo / Futuro / Imperativo

Se teño tempo, vou contigo ao cine. Se chove, quedarei na casa. Se estás mal, non saias. Para expresar condicións que nos parecen irreais ou improbables no presente e/ou no futuro usamos: Oración condicional

Principal

Se + Imperfecto de subxuntivo

Condicional / Imperativo

Se tivese máis tempo, aprendería a tocar a gaita. Se non chegases ás catro, chámame.

05

1. En que circunstancias farías estas cousas? Tirarte vestido a unha piscina. Tiraríame coa roupa posta a unha piscina se vise que alguén está afogando. Ir vivir ao estranxeiro. Subir enriba dunha mesa. Chamar á Policía ou á Garda Civil. Gastar todos os aforros. Rapar a cabeza. Saír correndo da escola.

2. Que farías se...? Pregúntalle ao teu compañeiro e que el che pregunte a ti. - Que farías se perdeses a tarxeta de crédito? - Chamaría inmediatamente ao banco para que a anulasen. Tócache o Gordo da lotería de Nadal. Atópaste nun restaurante e, á hora de pagar, ves que non levas cartos. Estás no estranxeiro e róubanche o bolso con todos os documentos. Atópaste só nunha illa deserta. Paseando pola rúa atopas o teu actor/actriz favorito/a. Es un personaxe moi famoso. Atopas no tren un maletín con cen mil euros. No aeroporto de París dáste de conta de que perdiches o billete de volta. Gobernas o mundo por un día. Falas galego perfectamente.

06

EXPRESAR DESEXO E ESPERANZA Para expresar desexo ou esperanza acostumamos a usar:

OLLO! Usamos a construción con infinitivo cando temos

Espero que + presente de subxuntivo Espero que teñas sorte.

o mesmo suxeito real: Gustaríame visitar a miña avoa. A min

eu

Gustaríame que + pretérito de subxuntivo Gustaríame que non foses tan tímido.

Usamos a construción con pretérito de subxuntivo cando temos suxeitos reais diferentes:

Oxalá + presente de subxuntivo (exprésase un desexo que ten probabilidade de realizarse)

Gustaríame que ti visitases a miña avoa. A min

ti

Oxalá mañá gañe o Deportivo! Oxalá + pretérito de subxuntivo (exprésase un desexo que ten poucas ou ningunha posibilidade de realizarse) Oxalá hoxe fose domingo!

3. Que che gustaría pedir se tiveses unha variña máxica? Expresa desexos xerais e persoais. Coméntaos cos teus compañeiros O mundo Gustaríame que rematase a fame no mundo. Este verán espero que os meus pais me deixen ir a África de cooperante humanitario. Oxalá poida ir! A casa

A cidade

A saúde

O traballo

A sociedade

O futuro

Os transportes

A familia

O diñeiro

As vacacións

07

CONSELLOS E VALORACIÓNS Usamos a construción con infinitivo cando o consello que damos é xeral e non o diriximos a ninguén en particular: Adxectivo

Infinitivo

É

necesario

estudar moito para aprobar.

Paréceme

importante

chegar cedo a clase.

Usamos a construción QUE + subxuntivo cando nos referimos a un suxeito concreto: Adxectivo

Que + Subxuntivo

É

necesario

que estudes moito para aprobar o curso.

Paréceme

importante

que chegues cedo a clase.

4. A Que consellos che parecen máis apropiados para unha primeira cita real despois dun coñecemento virtual? 1. É importante que sexas ti mesmo/a, non te disfraces. 2. É aconsellable que vaias limpo/a, aseado/a e sexas puntual. 3. É mellor que non fales do pasado. 4. É útil falar de asuntos persoais, pero con delicadeza. 5. Non é necesario que lle contes todo sobre as túas citas anteriores. 6. É recomendable que quededes nun sitio público e coñecido, nun terreo de ninguén. 7. É mellor non dicirlle que che gusta, espera a que outra persoa fale primeiro.

08

B En parellas, escollede un destes temas e escribide algúns consellos prácticos: Consellos para saír dunha depresión. Consellos para levarse ben cos veciños. Consellos para ter éxito nunha entrevista de traballo. Consellos para atopar mozo/a. Consellos para comprar unha casa e non arruinarse. Consellos para sacar á primeira o carné de conducir. Consellos para ser feliz nunha relación de parella. Consellos para manter un bo ambiente na clase.

C Lédelle algúns consellos ao resto da clase, entre todos elixiredes os mellores.

09

Ortografía 1. Algunhas destas palabras perderon a consoante h- Pónllela ás que a precisen, despois compara as respostas co teu compañeiro. __ome

__inchar

__ermida

___ombro

__irmá

__armonía

__orfo

ve__ículo

__orta

__óso

__erba

__ovo

___aver

__ola

pro__ibir

__umidade

__aí

2. Estas outras palabras perderon as consoantes –c- ou –cc-, intenta atopalas e despois compara as respostas co teu compañeiro. calefa__ión

xurisdi__ión

di__ionario

confe__ión

infe__ión

produ__ión

corre__ión

contradi__ión

condu__ión

rea__ión

tradu__ión

inxe__ión

cole__ión

destru__ión

contra___ión

distra__ión

reprodu__ión

10

Galego en acción O noso consultorio responde 1. Que fas cando tes un problema? - Chamo a un amigo. - Non llo digo a ninguén. - Escribo a unha revista. - Cóntollelo a meus pais, á miña parella. - Falo co meu avó. ...

2. Escoita as mensaxes que se gardaron no contestador automático do noso consultorio e responde: a) Como se sente o mozo da primeira mensaxe? Que consellos lle podes dar? b) Por que se enfadou a muller da segunda mensaxe? Por que non quere cortar a relación? Que farías ti no seu caso?

3. E ti? Tiveches dúbidas en canto aos estudos ou ás relacións persoais? Cal foi o mellor consello que che deron?

11

Contido sociocultural 1. Le este texto sobre a avoa blogueira. A avoa blogueira de Muxía gaña o BOB á mellor bitácora en español ‘Aos meus 95’ María Amelia, a avoa blogueira de Muxía, é a gañadora deste ano do premio BOB á mellor bitácora en español. Aos seus 95 anos, é unha das blogueiras máis anciás do mundo, e a bitácora dende a que amosa as súas lembranzas e a súa visión do mundo conquistou este ano un dos premios internacionais de blogues da Deutsche Welle. A bitácora da avoa de Muxía foi seleccionada por un xurado de entre unha lista con dez candidatos que foran votados previamente polos internautas. O xurado destacou do blogue “o impulso que supón para outras persoas maiores para entrar neste medio de comunicación”. O blogue de María Amelia botou a andar o pasado 23 de decembro, o mesmo día que cumpría 95 anos. Segundo relata na bitácora, “o meu neto como é cutre regaloume un blogue”. Dende daquela, a avoa dita e o neto teclea e o ritmo de actualización é constante, igual que o ritmo ao que medran os seguidores desta avoa da blogosfera. Despois de saír como a blogueira máis anciá en numerosos medios de comunicación, a popularidade desta muxiá foi en ascenso e a súa bitácora bate marcas ndo de comentarios e visitas dende todos os recantos do mu mundo.

Texto adaptado de http://www.xeracion.com (19/11/2007) .

12

2. Le tamén este fragmento do blogue de María Amelia. O qque se sabe con este Internet, o que se aprende (...) Para que queredes poñer cousas feas tendo cousas tan bonitas. E non tacos, insultos... Que gañades con insultar? (...) A min gústame Internet e eu esas palabras non as vexo. Nin as quero ver. Pero podedes aprender moitas cousas. Fíxate, eu agora coñecín nacións que non pisara na miña vida. E xa sei como viven, que política teñen, que relixión, que idioma falan... E despois, se queredes saber onde están os países, poñedes os mapas todos, que eu, ás veces, escríbenme e quero saber que país é, e anda, un mapa. E así vaise instruíndo un. Si, podedes aprender moito. E vós, neniños de 13, 14, 15, 18, 22, estádesme escribindo, que vos conte, que vos conte... se tedes Internet, Internet fálavos de todo. Mira, na miña vellez, non sabedes as cousas que eu aprendín de Internet... E iso que hoxe estou esgotada porque foi moito (...) Moitas entrevistas e, claro, a min non me gusta dicir que non (...) Tamén me ofrecían unhas cousas para gañar eu. Iso que significa? Non. Eu non me puxen nisto de Internet para gañar. Para ter amigos e falar, tres ou catro ou cinco ou seis. Pero agora son miless e mil miles... Texto adaptado de http://amis95.blogspot.com/ (21/11/2007)

3. Que consellos dá a autora do blogue nesta páxina? Daríaslle algún consello a María Amelia, por gañar o premio BOB. Que farías ti se gañases un premio? Escribiches en Internet algunha vez para aconsellar a alguén?

13

Modelo actividade Celga 1. Antes de ler o texto, pensa que fas ti nestas ocasións e pregúntalle ao teu compañeiro: a) Que fas cando a principios de mes tes diñeiro de sobra? b) Que fas se che tocan uns cartiños na lotería? c) Que fas cando estás deprimido? d) Que fas se paseas por unha zona comercial e levas contigo a tarxeta de crédito?

2. Le o texto. Mesma calidade a menor prezo Rebaixas Convén planificar ben as compras e saber cando chegou o momento de deixar de mercar. Resulta difícil resistirse ás rebaixas, especialmente nunhas datas nas que todo son reclamos para caer na tentación da compra, pero hai que evitar un consumo descontrolado e sen planificar para que o peto non se resinta. As rebaixas, ben aproveitadas, pódennos servir tamén para adquirir, con importantes descontos, produtos que doutro xeito resultan inalcanzables. Para evitar desfeitas, convén planificar ben as compras e saber cando chegou o momento de deixar de mercar. Planifique a compra • Faga unha lista dos artigos que realmente precisa e fixe a cantidade máxima que quere gastar. Teña en conta as necesidades do seu fogar (enxoval, electrodomésticos...), as persoais e as familiares (roupa, calzado, complementos...). Evitará gastar máis da conta e adquirir cousas que axiña deixará de usar. • Non se deixe levar polas présas. O apuro e os empurróns dos primeiros días das rebaixas pódeno levar a mercar de xeito impulsivo. Compare prezos en varios establecementos. • Lembre que as rebaixas non poden ter unha duración inferior aos quince días nin superior aos dous meses e que os produtos que se ofertan en rebaixas deben estar durante un mes, como mínimo, expostos nas tendas. Desconfíe dos establecementos que cambian os artigos dos seus escaparates para as rebaixas.

14

Igual produto e garantías • As rebaixas deben contar coas mesmas garantías e coas mesmas políticas para cambios e devolucións –sempre e cando non se usase o produto- cós artigos adquiridos antes deste período. • Os produtos rebaixados deben ofrecer igual calidade a menor prezo. Deben ser artigos de tempada e en perfectas condicións. Rexeite os artigos que non indiquen as debidas condicións sanitarias, os que se atopan en mal estado ou os que incumpran as medidas de seguridade. • É obrigatorio que nas etiquetas apareza o dobre prezo (o antigo e o rebaixado) ou ben a porcentaxe de rebaixa (adóitase aplicar un desconto mínimo do 20% sobre o prezo de tempada alta e, xeralmente, o desconto aumenta progresivamente). • Asegúrese de que a etiquetaxe é correcta e lexible en galego, castelán ou outra lingua oficial do Estado. No caso da roupa, a etiqueta debe incluír instrucións sobre como lavala e pasarlle o ferro e informar dos materiais de confección e dos datos da empresa fabricante (co país de manufactura). Devolucións, arranxos, tarxetas... • Se un establecemento admite devolucións durante toda a tempada, tamén deberá facelo en época de rebaixas. De non ser así, deberá advertilo explicitamente (mediante letreiros, por exemplo). • No caso de amaños de pezas (acurtar a perneira ou as mangas, estreitar a cintura...) acontece o mesmo. Se son gratuítos durante a tempada pero se cobran en época de rebaixas, o establecemento tamén o deberá advertir. • Os establecementos que admiten o pagamento con tarxetas de crédito durante o resto do ano están obrigados a admitilos tamén en época de rebaixas, sen recarga sobre o prezo. Mesmos dereitos • Garde sempre o tícket da compra. A súa presentación é imprescindible á hora de efectuar calquera cambio ou devolución. • Se merca un electrodoméstico, esixa que lle dean o mesmo período de garantía que ten o artigo co seu prezo normal. Comprobe que toda a documentación está selada e en regra. • En rebaixas, os consumidores temos os mesmos dereitos ca en calquera outro momento. Se cre que algún comercio non respectou os seus dereitos como consumidor, esixa a folla de reclamacións e intente resolver o problema de xeito amigable. Tamén se pode dirixir á Oficina Municipal de Información ao Consumidor, ao Servizo de Consumo da súa comunidade autónoma ou a calquera asociación de consumidores. Texto adaptado de http://revista.consumer.es/web/ga/

15

3. En parellas. A Pregúntalle ao teu compañeiro: a) No texto aconséllanche ir ás rebaixas os primeiros días e a correr? b) Canto pode durar o período de rebaixas? c) Que pasa cos produtos de tempadas pasadas? d) Podes cambiar ou devolver un produto rebaixado? Que necesitas presentar no establecemento? b) Que debe aparecer nas etiquetas dos produtos rebaixados? d) Que podes facer en período de rebaixas se comprases un produto defectuoso?

B Agora respóndelle ao teu compañeiro: a) Segundo o texto, por que pode ser beneficioso comprar nas rebaixas? b) Que se aconsella ante as aglomeracións? c) Pódenche arranxar unha peza de roupa en época de rebaixas? d) Con que formas de pago podes contar durante as rebaixas? e) Se comprases un produto en época de rebaixas, que garantías terías?

4. O teu compañeiro de piso chega á casa moi contento por comprar un traxe nas rebaixas e ti descobres que ten un defecto. Entre os dous, decidides facer unha reclamación por escrito. (Lembra que na unidade 8 tes un modelo de folla de reclamación). Tamén podedes empregar como argumentos os datos que aparecen no texto que acabades de ler.

16

Repaso 1. Que lles desexas ou aconsellas a... Ana é moi tímida e fala pouco coa xente. Gustaríame que Ana fose máis extravertida e que falase un pouco máis. Laura ve moito a tele e está pouco cos seus amigos. _________________________________________________________________. Xoán é un egoísta e non pensa nada nos demais. _________________________________________________________________. Sabela caeu polas escaleiras e rompeu unha perna. _________________________________________________________________. Os teus pais teñen poucos días de vacacións e non poden ir á praia. _________________________________________________________________. Carme espertou esta mañá con dor de moas. _________________________________________________________________. O teu marido traballa moito e volve moi tarde á casa. _________________________________________________________________. Ricardo é moi preguiceiro, non estuda case nada. _________________________________________________________________. A María roubáronlle o bolso no autobús esta mañá. _________________________________________________________________.

17

2. A Completa cos verbos no tempo axeitado e faille as preguntas ao teu compañeiro e toma nota das súas respostas. Invertede os papeis. Que farías se... a) ______________ (gañar) 50 millóns de euros na lotería? b) ______________ (ter) que cambiar de profesión? c) ______________ a relación coa túa parella (ir) ______________ mal? d) ______________ (ter) moito tempo libre? e) ______________ (ser) presidente dunha gran multinacional? f) ______________ (suspender) un exame moi importante? g) ______________ (perder) o traballo e ______________ (quedar) sen diñeiro?

B Como cres que é o teu compañeiro? Daríaslle algún consello? E el que opina de ti?

18

Porfolio 1. Le estes textos e sinala en cada un deles os catro consellos que che parecen máis importantes. Manual do traballador perfecto

Manual do xefe perfecto

1. Coida o teu aspecto e o do teu posto de tra-

1. Dirixe o traballo con firmeza, pero non a

ballo.

berros.

2. Sé puntual.

2. Respecta os teus empregados.

3. Aproveita ao máximo o tempo no traballo.

3. Lembra que as reprimendas son contrapro-

4. Distingue entre a crítica razoada e ser negativo por sistema. 5. Toma iniciativas, pero pide axuda cando a necesites. 6. Mantén bo ambiente de traballo tanto no persoal coma no profesional. 7. Coida o material de traballo. 8. Non sexas arribista.

ducentes. 4. Non te apropies do éxito dos teus subordinados. 5. Transmite os teus coñecementos. 6. Respecta a vida privada e a intimidade dos que traballan contigo. 7. Fai que os teus empregados se sintan como parte dun equipo.

9. Preocúpate pola túa formación.

8. Non perdas os nervios.

10. Non lle fagas a pelota ao xefe.

9. Eloxia en público e corrixe en privado. 10. Non esquezas a cesta de Nadal.

2. Compara as túas opinións coas do teu compañeiro/a e elixide os mellores consellos de cada texto. Eu creo que é moi importante que o xefe respecte os seus empregados...

3. En grupos, escribide un manual para unha destas relacións: profesor / alumno perfecto noivo/a perfecto/a ou marido perfecto / muller perfecta fillo/a perfecto/a / pais perfectos

19

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Pedir e ofrecer consellos e recomendacións Analizar comportamentos e situacións Expresar condicións Expresar desexo e esperanza Usar o pretérito de subxuntivo

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

20

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. Conversa entre dous mozos. LUCAS: Se chama Raquel, dille que non estou. MARÍA: E logo, que che pasou con ela? LUCAS: Nada, pero hoxe non quero falar. MARÍA: E se chamase Luísa? LUCAS: Non creo que chame pero, se chamase Luísa, falaría encantado con ela. MARÍA: Ah, que pillabán, para unhas estás e para outras non! LUCAS: Eu teño os meus motivos. MARÍA: Pois se queres un consello, é mellor que esteas para todas ou para ningunha, non vaia ser que te collan nunha mentira. LUCAS: Non estou hoxe para moitos consellos. MARÍA: Pois é necesario que medres un pouco, que xa non es ningún neno. LUCAS: Xa sei, xa sei, tes razón. MARÍA: E gustaríame que saíses algunha vez con Raquel, é boa moza e a min cáeme moi ben. LUCAS: Pensareino, pero hoxe se chama, mellor dille que aínda non cheguei. MARÍA: Vale, ríndome. LUCAS: Se non me chamase ningunha, sairía contigo... MARÍA: Ja, ja, ja...

2. Galego en acción. Mensaxes que se gardaron no contestador automático do consultorio. Non sei que estudar. Cando era neno soñaba con ser arquitecto, imaxinaba a miña cidade con edificios novos, centros modernos... Deime conta de que era moi creativo, así que decidín estudar arquitectura. Pero agora teño as miñas dúbidas, cando vexo un médico penso en estudar medicina e outras veces dáme gana de estudar informática porque me interesan os ordenadores. Necesito un consello. Moitas grazas.

21

Hai un mes enfadeime co meu mozo porque me parecía moi egoísta. Deixei de chamalo e non respondo ás súas chamadas. Hai uns días chamoume el para quedar e tomar algo e eu díxenlle que non podía ir ese día e púxenlle unha escusa. O caso é que non sei que facer porque é unha persoa á que eu quería moito, pero non se preocupaba moito polos meus problemas. Non estou segura de querer continuar esa relación. Por outro lado, dáme pena cortar unha relación de tantos anos. Que fago?

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como referir informacións, propostas e peticións formuladas por outras persoas Como escribir cartas e mensaxes Coñecemento do código Construción do estilo indirecto Fórmulas de correspondencia Cartas e correos electrónicos Maiúsculas e minúsculas

03

Actividade introdutoria

Ricardo e Paula son compañeiros de piso. Cando chega Ricardo á casa, Paula dálle unha mensaxe e algúns consellos. Escoita e responde: Por que está Uxía enfadada? Deixoulle algún recado Uxía a Paula? Sabe Paula o prezo do curso de natación? Quen pode informar a Ricardo sobre o prezo do curso? Irá Paula ao curso de natación? E ti? Perdiches algunha oportunidade por non escoitar unha mensaxe a tempo?

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas

ESTILO INDIRECTO Úsase para referir ou contar frases pronunciadas por alguén. Se se transmite unha información, úsase QUE+indicativo: Paula: Non podo ir á piscina. Paula di que non pode ir á piscina. Se se transmite unha orde, consello ou petición, úsase QUE+subxuntivo: Uxía: Vai axiña informarte sobre os cursos! Uxía di que vaias axiña informarte sobre os cursos. Se o verbo introdutor está en pretérito imperfecto ou indefinido, a oración de estilo indirecto leva o verbo en pretérito imperfecto de subxuntivo: Pedro: Anda amodo. Pedro díxolle que andase amodo. Se se transmite unha pregunta úsase o indicativo (introducido por se, que, onde, cando, por que, canto...): Raquel: Gústache ler? Onde compraches eses libros? Raquel preguntoume se me gustaba ler. Preguntoume onde comprara estes libros.

05

1. Recados. Os empregados da túa oficina saen tomar café, quedas ti, que es o/a secretario/a, para responder ao teléfono. Escoita e transmítelles os recados que recibiches.

Recado para Carlos Taboada Chamou a súa mai Dixo que a chamase antes da tarde que é moi urxente

Recado para ___________________________________________________ Chamou ______________________________________________________ Dixo que ______________________________________________________

Recado para ___________________________________________________ Chamou ______________________________________________________ Dixo que ______________________________________________________

Recado para ___________________________________________________ Chamou ______________________________________________________ Dixo que ______________________________________________________

Recado para ___________________________________________________ Chamou ______________________________________________________ Dixo que ______________________________________________________

06

2. Notas. A Le estas mensaxes. Cal cres que é a situación e o propósito de cada unha delas?

Rafa: a para o Non queda comid gato!

rte do Deixei a miña pa ugamento diñeiro para o al no salón. go. Vémonos o domin

Importaríall e non aparca r o seu coche tan pegado a o meu? Teño serios pr oblemas para poder entrar no meu! Grazas

Xoán

Papá: Vou á cama e mamá di que che pregunte a ti. Podo durmir mañá na casa de Ana? Xela

despacho Xabier, sube ao valle os do director e lé es. últimos inform É urxente. Gloria

B Escolle dúas das mensaxes anteriores e cóntalle ao teu compañeiro o contido destas. El terá que facer o mesmo coas dúas restantes.

07

C Redacta notas cos seguintes datos: 1. Sara lémbralle ao seu marido Rafael que non se esqueza de sacar diñeiro do banco para pagar o alugamento, porque o caseiro pasa cobrar ás 8 da tarde. 2. O presidente da comunidade de veciños convócaos a unha reunión urxente porque houbo unha rotura nos radiadores das últimas plantas e cómpre revisar con urxencia todos os pisos. Terán que deixarlles as chaves aos porteiros. 3. Precisas con urxencia un libro que lle prestaches ao teu compañeiro de piso, ao que non podes ver durante toda a semana por horarios de traballo.

3. Cartas.

CARTA PERSOAL I. Encabezamento: Lugar e data. Saúdo. II. Contido ou corpo: Mensaxe que se quere transmitir, asunto da carta. III. Pé ou final: Despedida. Sinatura (sempre á man). P.D. (posdata) ou nota para engadir algo tras a sinatura.

08

A Marca na seguinte carta persoal os puntos desta. Bos Aires, 7 de decembro de 2007 Querida avoa: Escríboche desde Bos Aires a onde cheguei hai unha semana.

A viaxe foi boa, aínda que un pouco longa. No aeroporto estábanme esperando Sara e Manuel. É unha cidade preciosa, tiñan razón os tíos cando falaban dela. Onte estiven ceando no Centro Gallego e a acollida foi fantástica.

Aquí estamos gozando dun verán caloroso pero lévase ben, non pases ti moito frío aí e cóidate moito. Un biquiño moi moi grande da túa neta,

Carme

P.D. Se ves a Rosa dille que me escriba.

FÓRMULAS NA CORRESPONDENCIA ENCABEZAMENTO

DESPEDIDA

Estilo familiar, para amigos e coñecidos

Querido Pepe: Querido/a amigo/a: Ola María! Benquerido/a amigo/a:

Bicos Unha forte aperta Recordos a... Sempre teu/túa

Estilo cordial, para coñecidos ou descoñecidos

Estimado colega: Apreciado/a amigo/a: Respectable señor/a:

Cos mellores desexos Un cordial saúdo Afectuosamente Saúdos a...

Estilo distante, para descoñecidos

Distinguido cliente: Moi señor meu:

Saúdao atentamente Sen outro particular Queda ao seu dispor

09

B Le esta carta. Querida Tareixa: Desculpa que só che escriba unhas liñas apresuradas e non unha carta máis extensa, como seguramente agardarías. Hache estrañar que non che conte nada das miñas andainas durante as últimas

semanas, pero corre máis présa o que che quero dicir. Ben sabes que es a única persoa do mundo na que podo confiar enteiramente; por iso recorro a ti agora, para facerche dúas peticións [...]

A primeira petición é que, por nada do mundo, abras o sobre que acompaña esta nota [...] A miña segunda petición vaiche estrañar, pero ben sabes que non cha faría se non o considerase ne-

cesario. Se ves que, unha semana despois de recibires esta carta, eu aínda non me puxen en contacto telefónico contigo, escríbelle ao inspector Soutullo á Comisaría Central de Vigo. Cóntalle que es a miña irmá e entrégalle o sobre que che mando [...] Pídoche que non abras o sobre, pero non che podo

impedir que, se chegas a verte obrigada a entregarllo a Soutullo, ti tamén coñezas o seu contido. [...] Quizais daquela entendas por que, nestas horas finais, a angustia e o medo volven percorrer incesantemente todo o meu corpo.

Adeus, querida irmá. Recibe a aperta máis forte do mundo, e oxalá non sexa a derradeira que nos deamos.

Xabier Texto adaptado de Agustín Fernández, Cartas de inverno, Edicións Xerais, 2007, pp. 13-16

Imaxina que es Tareixa. Pasou unha semana e Xabier non te chamou. Escríbelle unha carta ao inspector Soutullo: Coida a forma: presentación, motivo da carta, despedida. Solicita información que precises: cita para atoparvos, recado do teu irmán...

10

CARTA COMERCIAL I. Encabezamento: 1. Nome e enderezo do remitente (na parte superior esquerda, ou impreso no papel, na cabeceira) 2. Nome e enderezo do destinatario (na parte superior dereita) 3. Lugar e data (se vai impreso na cabeceira non hai que repetilo) 4. Asunto ou referencia 5. Fórmula de cortesía

II. Contido ou corpo: Exposición do asunto, xestións que se van realizar...

III. Pé ou final: Despedida. Sinatura (sempre á man e con selo da empresa). P.D. (postdata) ou nota para engadir algo tras a sinatura.

11

IMPRENTA ESCRIBEMÁIS Preguntoiro 223

Nome e enderezo do remitente.

15075 Santiago de Compostela Tel.: 981 30035662

PAPELERÍA TINTEIRO Paseo Marítimo, 50 36600 Cambados Pontevedra

Nome e enderezo do destinatario. Asunto ou referencia.

Referencia: NLR/CA

Santiago de Compostela, 10 de decembro de 2007

Distinguidos clientes:

Lugar e data. Fórmula de cortesía.

O motivo da nosa carta é lembrarlles que ata a data de hoxe non fixeron efectivo o pago da factura n.º 444, que tiña que efectuarse por transferencia bancaria. Estamos seguros de que este atraso se debe a un erro involuntario do seu Departamento de Contabilidade.

Contido ou corpo.

Esperamos que ingresen o importe o antes posible. Non dubiden en poñerse en contacto con nós para calquera cuestión. Se cando reciban esta carta xa efectuaron o pago, rogámoslles que non a teñan en consideración.

Quedamos á espera das súas noticias.

Atentamente,

Despedida.

Miguel Vilariño Xerente

Sinatura e cargo.

12

C O teu fillo estivo trebellando no ordenador. Intenta recompoñer a carta comercial que ti escribiras antes. MODAS Á ÚLTIMA Praza de España, 10 27500 Lugo Tel.: 982 1003322

Estimada señora Aguirre:

Rogamos especifiquen todo o que se refire aos prazos de entrega e formas de pago.

Sr. Francisca Aguirre DESEÑO GRÁFICO, S.A. Avda. da Burgas, 100 29005 Ourense

Asunto: petición de catálogo, prezos e condicións

Agradeceríalle que nos enviase, coa maior brevidade posible, un catálogo detallado coa lista de prezos dos seus servizos de deseño gráfico. Temos a intención de renovar o noso material de papelería, destinado á correspondencia cos nosos clientes e estamos estudando a posibilidade de encargarlles a realización dun novo logotipo.

Xefa de Marketing

Pilar Reboiro

Esperando as súas noticias, aproveitamos a ocasión para saudalos atentamente.

Lugo, 3 de decembro de 2007

13

4. Mensaxes de móbil. A Le as seguintes normas para mensaxes de teléfono móbil: Normas básicas de mensaxes de móbil Non hai artigos Non hai tiles A sílaba es- de inicio de palabra é sA conxunción que é q

B Envíalle estas mensaxes codificadas ao teu compañeiro, el terá que descifralas e responderche. Stou n1 reunión d trbllo. Nn vou cear. Bmons dspos n bar d abaix? Manuel Akb d atrrar. Bxote en 15 mn. Susana Pdrias cmprar pan q sqcin e nn hai?

C Entendiches ti as súas respostas?

14

5. Correos electrónicos.

A Le as seguintes informacións sobre o documental Fronteiras. O festival de cinema Cineuropa de Santiago de Compostela, que este ano celebra a súa XXI edición, incluirá Fronteiras, de Rubén Pardiñas, na súa programación. Do 6 de novembro ao 3 de decembro, poderás ver en Santiago case cen películas: os principais premios e filmes dos diferentes festivais internacionais celebrados ao longo desta tempada. A proxección de Fronteiras terá lugar o martes 27 de novembro ás 20:00 horas, no auditorio da Aula Sociocultural Caixa Galicia (rúa Carreira do Conde, 18) Prezo: 3 euros. Texto adaptado de http://fronteiras.blog.com/

15

O documental, escrito e dirixido por Rubén Pardiñas, trata sobre as fronteiras sociolingüísticas de Galicia no Eo-Navia (Asturias), O Bierzo (León), As Portelas (Zamora) e Portugal. Aparecen declaracións de políticos, de escritores e filólogos. O filme inclúe entrevistas aos habitantes de vilas e aldeas como Vilafranca do Bierzo (León), Ibias (Asturias) ou Castro Laboreiro (Portugal). A cuestión central que Fronteiras presenta é que aínda que as fronteiras administrativas xa están fixadas e poucos as discuten, os límites culturais son difusos e están no centro do debate, tanto para os intelectuais como para a xente que vive entre dúas terras. Texto adaptado de http://cineuropa.compostelacultura.org/

B Escríbelle un correo electrónico ao teu compañeiro invitándoo a ver o documental contigo. Lembra as fórmulas na correspondencia que vimos antes.

C O teu compañeiro enviarache outro correo electrónico ou un sms coa resposta.

16

Ortografía MAIÚSCULAS E MINÚSCULAS Escríbese inicial maiúscula nos seguintes casos: a) Ao comezo do escrito, despois de punto e seguido, de punto e á parte e doutros signos (admiración, interrogación e puntos suspensivos) cando equivalen a punto. b) Nos nomes propios e alcumes: Lucía, Monterroso, o Milfollas. O artigo inicial dos nomes das localidades escríbese con maiúscula: A Coruña. Pero os das rexións non: a Mancha. c) Nas formas abreviadas de tratamento: Dra., Dr., D.ª, Vde. d) Na primeira palabra dos títulos de obras literarias e artísticas: Follas novas. Os títulos das publicacións periódicas: A Nosa Terra, Galicia Hoxe. e) En todos os substantivos e adxectivos dos nomes de institucións, organismos, empresas e outras entidades formalmente constituídas: Xunta de Galicia, Consello da Cultura Galega. As siglas escríbense normalmente en caracteres maiúsculos: ONU, DOG. OLLO! As maiúsculas tamén levan acento gráfico. Escríbese con minúscula: a) Os nomes dos meses, as estacións do ano, os días da semana: marzo, primavera, sábado. b) Os xentilicios: cidade coruñesa. c) As medidas, completas ou abreviadas: 5 metros, 5 m. d) Os tratamentos cando non van escritos con abreviaturas: señor, don, ilustrísimo señor.

17

Entrou un virus no ordenador e confundíronse maiúsculas e minúsculas. Intenta solucionar o problema. persoal da consellería de cultura fomentará a protección do camiño de santiago o camiño de santiago é un dos principais bens do patrimonio cultural galego. para garantir a súa conservación e protección, A consellería de cultura e Deporte organizará charlas para mellorar o coñecemento das súas Normas de protección naqueles concellos polos que pasa o camiño de santiago francés. o director xeral de patrimonio cultural, felipe arias, Presentou hoxe na casa de cultura de sarria o programa destas xornadas xunto coa subdirectora de protección da cidade e camiños de santiago, teresa nieto; E o alcalde da vila e presidente da mancomunidade de municipios galegos do camiño francés, claudio garrido [...]. as charlas van ser impartidas por arquitectas da dirección xeral de patrimonio cultural nos concellos de sarria, samos, monterroso, paradela, portomarín, melide, palas De rei, pedrafita, arzúa, triacastela e o pino. Texto adaptado de http://www.galicia-hoxe.com - 28/11/2007 .

18

Galego en acción Carta formal 1. Imaxina que es un guía turístico e que tes que levar un grupo de turistas visitar o Museo do Pobo Galego. Antes de ir, escríbelle unha carta ou correo electrónico ao museo para organizar a visita dun grupo de 15 persoas a) Solicita información sobre: Horarios Prezo para grupos e posibles descontos Aparcadoiro cerca do museo Exposicións Uso de cámaras de foto e vídeo b) Organiza a carta Presentación Explica cal é o motivo da carta Solicita a información que necesitas (horarios, prezo...) Despedida

19

Contido sociocultural A correspondencia na literatura Na literatura aparecen reflectidas as formas de correspondencia, pasamos das cartas manuscritas ao uso das novas tecnoloxías. Lede este texto, fixádevos cando foi escrito.

Leliño, amigo: Aínda que xa hai tres anos que te fuches, penso que debes lembrarte de min. Ou non? Cavila un chisco; remexe na chola. Son Toño de Loureiro, o Peilao. Xa caíches? (Ese alcume de Peilao, séntame coma un baloco, pero dígocho para que te decates axiña de quen son). Pois é. O Balbino xa sabes que anda a servir dende que lle arreou un croiazo ao Manolito. É un rapaz caviloso e de poucas falas. Hai algúns días veu á casa. Eu atopeino na beira do río e estivemos un anaco dándolle ao peteiro. Faloume de ti. Díxome que vos escribides e amosoume dúas cartas túas, por certo moi paveras niso que dis do entroido toleirón do Brasil. Dende que me atopei co Balbino ándame a proer unha idea no miolo. A idea de que ti e mais eu nos escribamos tamén. Balbino deume o teu enderezo e aquí estou coa primeira carta. Anda, non recúes. Escríbeme. Eu fareino seguido, contándoche un feito de cousas de por aquí. Apertas, Toño. Texto adaptado de Xosé Neira Vilas, Cartas a Lelo, Ed. Castro, 1978 (3ª ed.), p. 9-10 (1ª ed. 1971)

20

Que prefires ti á hora de escribirlle a alguén? Pregúntalle ao teu compañeiro e comentádeo co resto da clase. En que ocasións escribes unha carta á man? Cando mandas un correo electrónico? E un sms? Deixas mensaxes á man? Chateas?

21

Modelo actividade Celga Lingua de amor 1. En internet atopaches unha declaración e información sobre o concurso Lingua de amor, pero houbo un erro informático e só tes a metade da información. A Le a información que aparece na páxina web e fíxate nas bases do concurso. ALUMNO A

Lingua de amor Presentación Concurso de mensaxes na rede: Declaracións de amor en galego. O amor na túa lingua. Con motivo do Día das Letras Galegas e o Día Internacional da Internet, presentámosvos este concurso que interrelaciona as novas tecnoloxías e a lingua galega. Pretendemos vincular as mozas e mozos de Galicia co seu idioma e incrementar a percepción do galego como unha lingua que é útil para as actividades de lecer e momentos de diversión, o galego ábreche as portas á hora de coñecer xente, facer amigos e, por que non?, tamén para formar parellas! Un dos obxectivos do concurso é conquistar novos ámbitos de uso para o galego: internet, o correo electrónico ou os chats son espazos de comunicación nos que os mozos e mozas empregan o castelán como lingua habitual. Pretendemos con este concurso dinamizar o uso da lingua galega entre os máis novos. Outro obxectivo é relacionar o galego coas formas de diversión xuvenil e potenciar os seus valores como unha lingua próxima, útil e moderna. A normalización da lingua galega en moitas ocasións céntrase en contextos institucionais que non chegan á mocidade dun xeito atractivo.

Bases 1. O concurso Lingua de amor consiste na elaboración dunha mensaxe que conteña unha declaración de amor en lingua galega. 2. Este concurso organízao o Consello da Xuventude de Galicia, a través do seu Servizo de Normalización Lingüística. 3. Poderán participar todos os mozos e mozas de entre 14 e 34 anos. 4. Todas as declaracións de amor que se envíen deberán estar escritas en lingua galega. 5. A temática das mensaxes será amorosa e poderán estar escritas en prosa ou en verso.

22

ALUMNO B

6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

Terase en conta o grao de elaboración e a orixinalidade. Todas as declaracións deberán ser inéditas. A extensión máxima da mensaxe é de 500 caracteres, incluídos os espazos en branco. As mensaxes que excedan esta extensión quedarán fóra do concurso. As declaracións de amor que participen neste concurso deberán redactarse, xunto cos datos persoais dos concursantes, no formulario que aparece na seguinte páxina. Establecerase un máximo de dúas mensaxes por concursante. A data límite para o envío das declaracións é o 14 de maio de 2008. As mensaxes que se reciban despois deste día non entrarán no concurso. O xurado do concurso estará composto polo presidente do CXG, a secretaria do Consello da Cultura Galega, dous representantes de empresas colaboradoras e o técnico do Servizo de Normalización Lingüística. Os resultados faranse públicos o 19 de maio de 2008 na web do Consello www.cxg.org. Contactarase cos gañadores a través do teléfono. Haberá unha entrega de premios o sábado 24 de maio de 2008 ás 18:00 na sede do Consello da Cultura Galega. Os premios serán os seguintes: 1.º Videocámara Mini DV Simisung VPD333 + lote de libros en galego 2.º Cámara Sonio PSDCN999 + lote de libros en galego 3.º MP4 Green:Sens 1888 + lote de libros en galego

15. Todos os/as participantes recibirán un agasallo por cortesía da Secretaría Xeral de Política Lingüística. 16. A organización do concurso poderá desbotar aquelas mensaxes de carácter discriminatorio ou ofensivo. 17. A organización resérvase o dereito de modificar e interpretar as normas deste concurso, sempre e cando sexa necesario para o seu bo desenvolvemento.

Organiza: Servizo de Normalización Lingüística do Consello da Xuventude de Galicia. Colaboran: Consello da Cultura Galega, Xunta de Galicia, Secretaría Xeral de Política Lingüística, TekhnoWeb Electrodomésticos, Librería Lemosmáis.

Texto adaptado de http://www.cxg.org/linguadeamor

B Intenta co teu compañeiro obter toda a información necesaria sobre o concurso. Facédevos as preguntas necesarias. En que consiste o concurso?

Quen organiza o concurso?

Quen pode participar?

Como deben ser as mensaxes?

Cantas mensaxes podo enviar?

Cando é a data límite?

Que premios hai?

23

2. Entre os dous intentade crear unha mensaxe para participar no concurso. Aquí tedes a gañadora do ano pasado. Por seres ti Polos zumes de laranxa e pomelo que me fas cada mañá. Por deixarme que poña a Morrissey 26 horas ao día. Por non te rires da miña manía de poñer sempre o mesmo calcetín no mesmo pé. Por aturar as miñas arroutadas cun sorriso. Polos bicos que curan a resaca. Por seres o que máis me gusta de min. Porque non cho dixen no seu momento. Quérote. Rebeca Silva, Gañadora do 1.º premio, 2007

Lingua de amor Nome: Apelidos: Idade: DNI: Enderezo: CP: Concello: Correo electrónico: Móbil: Declaración de amor:

24

Repaso 1. En parellas. Aquí tedes algunhas mensaxes de móbil. Alumno A. Escolle dúas mensaxes para enviarlle ao teu compañeiro, el terá que reescribilas e responderche. Alumno B. Escolle outras dúas mensaxes para enviarlle ao teu compañeiro, a el correspóndelle descifralas e responderche. Qdams sta tarde pro cine? Onde te mets? Contsta. Bks Xq nn qdams maña ? Spero k chegars ben. Xq nn chams? Coidte.

2. Co teu compañeiro, inventade novas mensaxes, enviádeas e respondédeas.

3. Onte falaches con estas persoas. Cóntalle ao teu compañeiro que che dixeron.

OLALLA: “Tes algo que facer mañá domingo? Pepe e mais eu imos facer unha festa para celebrar que cambiamos de casa, non faltes!”. Sra. ROSA: “Como lle vai a Marta? Segue saíndo con Gabriel?”. CARME: “Apunteime a un curso de Pilates e estou encantada“. GONZALO: “Devólveme o libro de matemáticas, necesítoo para rematar o traballo esta fin de semana“. Onte vin a Olalla, díxome que fose o domingo á súa nova casa, que fan unha festa.

25

Porfolio Es un adicto a internet? 1. É o teu compañeiro un adicto a internet? Faille preguntas e toma nota das súas respostas. 1. Desde cando usas internet? Uso internet desde que... 2. Cantas horas ao día estás conectado a internet? ________________________________________________________ 3. Conéctaste pola mañá, pola tarde ou pola noite? ________________________________________________________ 4. Desde cando usas o correo electrónico? ________________________________________________________ 5. Compras por internet? Desde cando? ________________________________________________________ 6. Canto tempo hai que chateas? ________________________________________________________ 7. Con que frecuencia les o periódico en internet? ________________________________________________________

26

2. Tendo en conta as respostas do teu compañeiro, cal destes provedores de internet lle recomendas? Por que?

Galillú lúe a coA tarifa plana básica inc ites e dunexión gratuíta polas no a un prezo rante as fins de semana de 20 euros ao mes.

3RRR Ofrece un paq uet horarias por 30 e sen restricións eu euros ao mes p ros ao mes, e 50 or alta do serv iz instalación. Incl úe caixas de co o e rreo e 20 megas para páxinas persoais .

Liña1000 coplana con efa ri a t a h n Ofrece u noites. Pód . s la o p a ít o tu nexión gra esde calquera teléfon d r e se acced . es 15 euros Prezo ao m

Eu recoméndoche que contrates...

3. Cóntalle ao resto da clase a relación do teu compañeiro con internet e que provedor lle recomendaches. O meu compañeiro díxome que usaba internet desde primeiro de bacharelato. Eu recomendeille que contratase...

27

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Referir informacións, propostas e peticións formuladas por outras persoas Escribir cartas, notas e mensaxes Escribir mensaxes de correo electrónico e de móbil Usar maiúsculas e minúsculas

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

28

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. Ricardo chega á casa e Paula dálle unha mensaxe e algúns consellos. RICARDO: Ola, Paula. PAULA: Que hai, Ricardo. Oes, hai media hora que te chamou Uxía... RICARDO: Perdoa, que dixeches? PAULA: Que hai media hora que te chamou Uxía, estaba bastante enfadada. Di que non sabe para que queres o móbil se nunca o tes aceso. RICARDO: Ten razón, pero esta vez non o tiña apagado, é que se me acabara a batería. PAULA: Si, pero creo que non é a primeira vez que che pasa, non? RICARDO: Veña, non empeces ti tamén. Que? Deixouche algún recado para min? PAULA: Si, díxome que aínda quedaban algunhas prazas libres para o curso de natación e que, se queres matricularte, que pases esta tarde sen falta pola piscina. RICARDO: Moi ben, graciñas. E díxoche canto custaba o curso? PAULA: Si, dixo, pero había distintos prezos segundo os horarios e os niveis e non me lembro moi ben. RICARDO: Vale, graciñas, intentarei falar con ela canto antes. PAULA: Ah! Díxome tamén que se non conseguías localizala que chamases a Fernando que tamén se vai apuntar e que te podería informar ben de todo. RICARDO: De acordo, chamareino agora. E a ti, non che apetece nadar un pouco? PAULA: Ganas non me faltan, pero neste momento non podo, teño que rematar un traballo antes de fin de ano e non me sobra un minuto. RICARDO: Pois un pouco de deporte faríache o traballo menos pesado. PAULA: Si, tamén Uxía intentou convencerme para que me apuntase, pero...

29

2. Gramática e léxico. Recados. Diálogo 1 MULLER: Ola, bos días. Pódeme poñer con Carlos Taboada, por favor? SECRETARIO/A: Non está. Saíu un momento. Quere deixarlle algún recado? MULLER: Si. Mire, son a súa mai. Dígalle que me chame antes da tarde, que é moi urxente. SECRETARIO/A: Moi ben, de acordo. Adeus. MULLER: Adeus, moitas grazas. Diálogo 2 HOME: Bos días. Podería falar coa señora Patao, por favor? SECRETARIO/A: Si, de parte de quen, por favor? HOME: Son Xabier Suárez, da Axencia GALIPES. SECRETARIO/A: Pois mire, hai un momentiño que saíu. Quere deixarlle algún recado? HOME: Non, non importa. Dígalle só que chamei e que o intentarei máis tarde. SECRETARIO/A: Moi ben, xa llo digo en canto chegue. HOME: Moitas grazas e bos días. Diálogo 3 MOZO: Ola. Quería falar con Froilán Santos, por favor. SECRETARIO/A: Pois xusto acaba de saír. Volverá dentro dun momento. MOZO: E podo deixarlle un recado? SECRETARIO/A: Por suposto! Dime. MOZO: Que chamou Andrés para dicirlle que vaia el buscar a moto, que eu non podo. SECRETARIO/A: Moi ben. Algo máis? MOZO: Non, é todo. Graciñas. Diálogo 4 MULLER: Ola, bos días. Podería falar co señor Codesido? SECRETARIO/A: Neste momento non está. De parte de quen? MULLER: De Pilar Santomé, da Imprenta. E tardará moito en volver? SECRETARIO/A: Non, non creo que tarde máis de dez minutos. Quere que lle diga algo? MULLER: Pois si, por favor, dígalle que o chamei e que me chame canto antes á oficina.

30

SECRETARIO/A: Moi ben. Déixeme o seu número de teléfono, por favor? MULLER: Debería telo, pero doullo por se acaso. Tome nota: 981 4443300. Diálogo 5 HOME: Ola, son Antón. SECRETARIO/A: Ola, que tal? HOME: Ben, ben, e ti? SECRETARIO/A: Non me queixo. Dime. HOME: Dislle á miña muller que se poña, por favor? SECRETARIO/A: É que acaba de saír tomar un café cos outros. HOME: Ah, vale. Entón dille que non se esqueza de pasar esta tarde pola gardería, que eu non podo. SECRETARIO/A: Moi ben. Direillo, non te preocupes.

01

02

Obxectivos Obxectivos desta unidade: Como dar e pedir información con distintos graos de seguridade Como discutir información Como transmitir desexos Como expresar solidariedade Coñecemento do código SE reflexividade, impersonalidade, involuntariedade A voz pasiva Postais e tarxetas Fórmulas para pedir e dar información Signos de puntuación Xeografía Tradicións e costumes

03

Actividade introdutoria

1. Imaxina que vas cambiar de traballo e que tes que dar un discurso de despedida. Que dirías e que omitirías nesa situación? Coméntao co teu compañeiro ou coa túa compañeira. 1. Desexarlles boa sorte aos teus compañeiros.

7. Xustificar por que abandonas o traballo.

2. Expresar alegría polo novo traballo.

8. Contar un chiste.

3. Lembrar unha anécdota.

9. Animar os teus compañeiros a buscar outro traballo.

4. Desculparte polos posibles erros cometidos.

10. Agradecer o regalo que recibiches dos compañeiros.

5. Agradecer a presenza dos teus colegas.

11. Criticar unha persoa do traballo.

6. Agradecer o bo trato recibido no traballo.

2. Angélica, a quen coñeciches na primeira unidade, vai deixar o seu traballo e a cidade. Está celebrando a despedida cos compañeiros do curso. Escóitaa e marca que cousas da lista anterior fai no seu discurso e en que orde as di.

04

Gramática e léxico

Prácticas guiadas REFLEXIVIDADE DALGÚNS VERBOS

O pronome reflexivo funciona como complemento directo e, cando este complemento xa vai expreso, non se poden usar os verbos reflexivamente: Lava as mans/Lávase (pero non Lávase as mans) Queimou un dedo/Queimouse 1. Adoitan ser reflexivos verbos que indican vida interior ou movemento: erguerse, inclinarse, encollerse, deitarse, lembrarse, queixarse. Érguese ás 8 todos os días. (Pero Ergue a cesta á cabeza sen problemas) Lembrouse do meu aniversario. 2. Os verbos que indican cambio de estado adoitan non ser reflexivos: baixar, caer, marchar, calar, casar, morrer, espertar, parar, quedar, subir. Caeu na fonte. Subiu á cerdeira. 3. Algúns verbos implican un matiz determinado se se conxugan co pronome reflexivo: Estarse: permanecer. Estate quieta e non te movas mentres eu non volva! Quedarse: perder o sentido, morrer. Deu un suspiro e quedóuselle nos brazos. 4. Verbos que cambian o significado: afogar/afogarse; parecer/parecerse. Parece parvo./Parécese moito á súa mai. 5. Verbos que só se poden construír coa forma reflexiva: atreverse, dignarse, suicidarse, arrepentirse, inmutarse. Non se dignou a mirarme. Nin se inmutou cando soubo a noticia.

05

1. Elimina a forma verbal que non sexa correcta. 1. Subiu/subiuse á pereira e caeuse/caeu desde o alto. 2. Lavouse/lavou a cabeza esta mañá. 3. Antonio ergue/érguese tarde todos os domingos. 4. Sempre lembra/se lembra de ti. 5. Afogáronse/afogaron dous mariñeiros no naufraxio do martes pasado. 6. Ana casa/cásase o 30 de agosto. 7. Arrepentiuse/arrepentiu do que dixera. 8. Afeitouse/afeitou a barba para saír. 9. Caeulle/caéuselle o libro das mans. 10. Ese rapaz atreve/atrévese a calquera cousa.

VERBOS QUE EXPRESAN UNHA TRANSFORMACIÓN: POÑERSE, VOLVERSE, FACERSE Usamos: - Poñerse para expresar cambios espontáneos e non permanentes no estado de ánimo. Púxose moi triste ao saber que suspendera o exame. - Volverse para expresar cambios de carácter, personalidade e comportamento. Desde que o roubaron volveuse moi desconfiado. - Facerse para expresar evolución persoal, profesional ou social. Fíxose rico da noite para a mañá.

06

2. Poñerse, volverse ou facerse? Estas persoas sufriron diversos cambios. Para descubrilos, terás que completar as frases cos verbos axeitados. Antonio __________________ tolo cando perdeu o traballo. Xoán __________________ moi gordo ao deixar de fumar. Sara desde que cumpriu 18 anos __________________ insoportable. Despois da experiencia do Prestige, Carme __________________ máis solidaria. María estaba moi triste porque rompera co mozo, pero onte volveuna chamar e __________________ moi contenta. Cristina era moi sociable, pero desde que cambiou de traballo __________________ moi antipática. Despois da súa viaxe á Ribeira Sacra, __________________ un experto en viños.

07

SE IMPERSOAIS Procesos que ocorren sen intervención das persoas: Danse clases de latín e grego. Na aldea vívese ben e cómese san.

SE INVOLUNTARIEDADE Procesos que lle ocorren a alguén sen a súa vontade:

OLLO!

Estragóuseme o ordenador.

En galego non son correctos: *caéu-

Queimóuseme a pota que tiña ao lume.

seme ao chan e *rompéuseme.

A PASIVA Voz pasiva Fórmase co verbo ser e o participio, que aparece co mesmo xénero e número có suxeito pasivo. Úsase especialmente nos textos periodísticos e históricos. Estrutura activa Os veciños viron o atracador na rúa do Franco. O director presentou o informe. Estrutura pasiva O atracador foi visto polos veciños na rúa do Franco. O informe foi presentado polo director. Pasiva con SE A pasiva impersoal ou pasiva reflexa é a construción máis frecuente. O verbo está en terceira persoa de singular ou plural, concertando co suxeito paciente e o axente non se expresa: Aínda non se identificaron todos os corpos. Véndese piso. Prémese un botón.

08

3. Le o seguinte artigo. Perdéronse algunhas formas en pasiva. Intenta recuperalas, os verbos son: escoller

considerar

elixir

recoñecer(2)

Premios da Edición 2007 Made in Galiza, mellor libro do ano A obra de Sechu Sende, editada por Galaxia, recibiu o premio ao mellor libro do ano. O único que queda é o amor (Xerais), de Agustín Fernández Paz, ________________ mellor libro infantil e xuvenil, mentres que Anxos Sumai ________________ como a mellor autora do 2007. A Noite da Edición, organizada na Coruña pola Asociación Galega de Editores, elixiu as obras máis destacadas do 2007 no país. Sempre en Galiza (Galaxia), de Sechu Sende, ________________ como mellor libro do ano (Premio Ánxel Casal), superando os outros dous candidatos, De provincia a nación. Historia do galeguismo político, de Xusto Beramendi, e Para que serve a Historia de Galicia?, de José Carlos Bermejo Barrera. En canto ao Premio Neira Vilas ao mellor libro infantil e xuvenil, o gañador foi O único que queda é o amor de Agustín Fernández Paz, ficando como finalistas Minimaladas de Carlos López e Xela volveuse vampira! de Fina Casalderrey. Pola súa banda, Anxos Sumai ________________ como a mellor autora do ano, que obtivo máis votos ca Agustín Fernández Paz, Pepe Carreiro e Suso de Toro. Premios á tradución, á ilustración e á promoción editorial Xavier Senín gañou o Premio Lois Tobío ao mellor libro traducido, con A Odisea, editado por Rodeira. Mentres, Baía Edicións fíxose co premio Isaac Díaz Pardo ao mellor libro ilustrado por Guía de mamíferos de Galicia, ilustrado por Carlos Silvar. Finalmente, o Salón do Libro de Pontevedra ________________ o labor de promoción editorial máis sobresaliente 2007, por diante do programa da Radio Galega As Quimbambas, do suplemento literario de Tempos Novos “Pretexta” e da sección de Cultura do Galicia Hoxe. A Noite da Edición, na que estiveron presentes diversas autoridades, serviu tamén para homenaxear, na epígafre de “Edición histórica” os editores de A Nosa Terra, La Voz de Galicia e Alvarellos Editora. Texto adaptado de http://www.vieiros.com/ - 14/12/2007

09

COMPARTIR ALEGRÍA E TRISTEZA, SOLIDARIEDADE Para transmitir desexos de felicidade, usamos fórmulas como: Moitas felicidades!

Feliz aniversario!

Que pases un bo día!

Deséxovos toda a felicidade!

Bo Nadal!

Feliz ano!

En hora boa polo teu traballo!

Parabéns!

Para expresar solidariedade a outra persoa con motivo dun suceso triste, usamos: Síntoo moito.

Acompáñote/o no sentimento.

Permítame transmitirlle o meu máis sincero pesar. Lamento... Para desexar unha pronta recuperación: Espero que te recuperes pronto!

Que te mellores axiña!

Para brindar: Por María! Saúde! Para agradecer: Moitas grazas.

Moi agradecido.

Non tiñas por que comprar nada. Para desculparse por algo: Quero desculparme contigo por...

Sinto moito que...

Perdón! Para despedir a alguén: Que che vaia moi ben no teu novo traballo! Para invitar a alguén: Queres vir á miña festa de aniversario?

Botarémoste de menos!

10

4. Que lles dirías a estas persoas nestas circunstancias?

1. _________________________________________________________ _________________________________________________________ 2. _________________________________________________________ _________________________________________________________ 3. _________________________________________________________ _________________________________________________________ 4. _________________________________________________________ _________________________________________________________ 5. _________________________________________________________ _________________________________________________________

11

5. Escribe un texto de felicitación ou solidariedade para cada unha destas tarxetas:

12

PEDIR E DAR INFORMACIÓN (1) 1. Para pedir información usamos: - Preguntas sen partícula interrogativa: Sabe/s se...? Sabes se Chantada está na provincia de Lugo? - Preguntas con partícula interrogativa: Sabes cal/cando/quen/que/como...? Sabes onde está Chantada? - Preguntas con partícula interrogativa e preposición: Sabes de onde...?, Sabes desde cando...? Sabes de onde saen os catamaráns?

2. Para lembrar usamos: - Fórmulas como: Lembras...?, Acórdaste de...? Lembras a páxina de turismo?

3. Graos de seguridade: - Cal é...?, Eu diría que..., Debe de ser... Que viño se produce nesta comarca? Debe de ser... - Estás seguro/a? Non estou moi seguro/a. Si, segurísimo/a. - Para pedir confirmación: Verdade?, Non si? Nesa zona hai moitas adegas, verdade/non si? Si, creo que si..

13

PEDIR E DAR INFORMACIÓN (2) 4. Para mostrar desacordo usamos: Chantada está na provincia de Ourense. Non, Chantada, non. Non, que va, está en Lugo. En Ourense?, non creo. - Para insistir Que si, que si. Que non, que non, que estás trabucado. Dígoche que... 5. Descubrir os propios erros: Chantada está en Lugo. Si, si, é certo. Non me acordaba. Tes razón. Ah, si, eu cría que...

6. Viaxe de fin de curso á Ribeira Sacra A Preparamos a viaxe. Dividimos a clase en grupos. Cada grupo programará a súa viaxe. a) Pregúntalles aos compañeiros do teu grupo se saben algo da zona. Lembra e usa as fórmulas para pedir e dar información. - Sabes que mosteiros hai por esta zona? - Creo que alí está o Mosteiro de San Pedro de Rocas, que é o máis antigo e orixinal de Galicia. - Estás seguro?

14

b) Busca o resto da información que precises en enciclopedias, libros de turismo, en internet ou pregúntalle ao profesor. - Sabes onde buscar información en internet? - Podes mirar en http://www.turgalicia.es/ - Ou mellor vai a http://www.ribeirasacra.org/

Para planificar ben a viaxe serache útil seguir este esquema: Como chegar e desprazarvos? Horario de catamaráns, apertura de mosteiros... Que tempo fará? Onde aloxarse? Turismo rural, hoteis e pensións... Onde comer? Restaurantes, adegas... Que ver? Lugares de interese e patrimonio: Canóns do Sil, mosteiros... Natureza: fauna e flora. Que comprar? Artesanía e produtos típicos.

15

B O plan de cada grupo. Cada grupo explícalle ao resto da clase a súa viaxe particular. O cadro pode servir de axuda.

O noso plan é

ir a ____________________________________________________ saír o día __________________ e volver o día __________________

Levaremos

paraugas, abrigo, __________________________________________

Queremos

aloxarnos en _____________________________________________ pasar un día/x días en ______________________________________

Preferimos

visitar/estar en ___________________________________________ xantar en _______________________________________________

Aproveitaremos para

comprar ________________________________________________

porque a nós gústanos/interésanos moito __________________________________________

16

Ortografía SIGNOS DE PUNTUACIÓN (1) 1. O punto. Indica a fin das oracións. Hai tres tipos: Punto e seguido: separa as oracións dun parágrafo. Punto e á parte: separa os parágrafos dun texto. Punto e final: sinala o remate dun texto. Ponse punto ao final das abreviaturas, omítese nas siglas e nos símbolos: Sr., D., m (metro), DOG 2. Os signos de interrogación. Escríbense ao final dun enunciado que expresa unha pregunta: Como te chamas? 3. Os signos de exclamación. Escríbense ao final de enunciados que expresan alegría, enfado, sorpresa: Vaia medo! * Para facilitar a lectura e evitar ambigüidades, os signos de interrogación e exclamación tamén se poden usar no inicio dos enunciados. 4. Os puntos suspensivos. Indican o final dun enunciado que queda incompleto: Día de todo... Poden indicar dúbida, temor ou sorpresa: Eu... non sei que facer. 5. A coma indica unha pausa interna. Úsase para: - separar os elementos dunha enumeración: Merquei libros, discos e revistas. - sinalar a omisión dunha forma verbal: Anxo é electricista; Xesús, carpinteiro. - separar o vocativo do resto da frase: Dime, Ana, que che parece?

17

SIGNOS DE PUNTUACIÓN (2) - separar as expresións tipo: é dicir, isto é, en fin, polo tanto, ademais...: Se fas o que che pido, é dicir, que volvas axiña, déixote saír. - marcar incisos ou aclaracións: O 25 de xullo, Día da Patria, é festivo. 6. O punto e coma. Separa os membros dunha enumeración, cando algún deles xa contén comas: Pensou que non ía dar feito un traballo tan longo, tan complicado; pero ao final conseguiuno. 7. Os dous puntos. Poden indicar unha pausa interna e úsanse: - diante dunha enumeración explicativa: Cando empece a ferver, engade: patacas, fabas, chourizos... - tras a fórmula de saúdo das cartas: Benquerido amigo: - despois de fórmulas tipo: expón, solicita... nos documentos administrativos. Poden indicar unha cita, úsanse para reproducir as palabras de alguén: O xefe dixo: xa podemos empezar. OLLO! Tras os dous puntos e, á parte, úsase inicial maiúscula: Querida Rosa: Aproveito a carta para... A Xunta de Galicia DISPÓN: Que na data de hoxe... 8. As comiñas. Indican unha cita. Encerran as palabras literais dunha persoa. “A Galicia de hoxe é herdeira do voso traballo”, salientou o presidente. 9. A raia. Introduce as palabras das persoas que interveñen nun diálogo ou separa as anotacións que intercala o narrador, tamén se usa para marcar incisos ou aclaracións. _Bos días, María _ dixo Sabela. Ramón _o curmán de David_ é futbolista.

18

SIGNOS DE PUNTUACIÓN (3) 10. A paréntese. Marca incisos ou aclaracións. O INE (Instituto Nacional de Estatística) está analizando os datos. 11. O guión. Marca a división de palabras. - Divide as palabras en final de liña. OLLO! Non se poden separar as vogais en ditongo: quei-/xo, lin-/gua Non se poden dividir os grupos consonánticos: pro-/blema, ins-/titución Non se poden dividir os dígrafos (nh, qu, rr, lle, ch): ningu-/nha, ma-/chado Non se debe deixar unha vogal soa ao final ou ao principio de liña: oí-/do - Separa palabras (dicionario alemán-galego), sílabas (a-ca-dé-mi-co), números (1990-2000) - Separa a segunda forma do artigo.

19

1. No seguinte artigo lerás unha entrevista a Marisa Núñez. Faltan moitos signos de puntuación: puntos, comas, puntos e comas, signos de interrogación, comiñas, parénteses... Xunto co teu compañeiro, intenta localizar todos os que cres que deben estar.

PREMIO INTERNACIONAL DE LITERATURA INFANTIL Marisa Núñez Cos nenos non te enganas se lles gusta un conto sábelo A autora converteuse o domingo na primeira autora da Península en gañar o Premio Internacional de Literatura Infantil da Fundación ‘Espace Enfants’, co libro Chocolata. Chocolata toma o seu baño diario na lagoa un día escoita que na cidade hai unha casa de baños e sae de viaxe coa intención de probala e quen é Chocolata Chocolata é unha hipopótama á que lle gusta enlamarse. Marisa Núñez converteuse o domingo na primeira autora da Península en gañar o Premio Internacional do Libro Infantil Espace Enfants co seu libro Chocolata ilustrado pola austríaca Helga Bansch e publicado pola editorial galega Oqo en galego castelán catalán inglés francés e portugués nacida en Sarria, Marisa leva vinte anos traballando como mestra de educación infantil esta mañá recibiu no colexio moitísimas felicitacións de antigos alumnos agora algo máis grandiños e de seus pais. Vieiros: Sorprendida polo premio Sabías que o teu libro competía ou foi cousa da editorial Marisa Núñez: Comunicáronme que gañara uns días antes de facelo público pero si no momento fiquei bastante sorprendida. Sobre todo polo que dis porque nin sabía que a editorial presentara o libro. Creo que foi o ano pasado en Bolonia, que os membros da organización do premio foron por cada stand pedíndolles aos editores que presentaran as obras Pero a noticia é moi importante, non A primeira vez que un libro escrito na Península gaña o premio Si é a primeira vez e é moi importante porque isto permitiranos estar aínda máis presentes a nivel internacional, nas feiras do sector. E estou moi contenta tamén polo carácter do premio por quen o outorga a Fondation Espace Enfants Cantos anos teñen os teus alumnos Son mestra de infantil dou todo o ciclo entre 3 e 5 anos.

20

O feito de darlles clase aos meniños inflúe moito no que escribes Cos nenos non te enganas se lles gusta un conto gústalles e sábelo e se non lles gusta tamén o sabes. Con eles sabes se un conto funciona Quen é Chocolata? É unha hipopótama en realidade iso sábese pola ilustracións, os personaxes no texto teñen perfís humanos que se está a bañar na súa lagoa e escoita que hai unha casa de baños na cidade. Como lle gusta moito a auga e enlamarse de aí o de Chocolata vai e coñece a urbe. Merca moitas cousas e ao volver á casa desfaise de todo o que mercou decatándose do que de verdade é importante e desprendéndose do que non necesita Chocolata está traducido a oito linguas. A literatura infantil é universal Os contos teñen que ser universais si despois os nenos aprópianse e fanos seus aprendendo deles sobre o mundo sobre a interculturalidade A que cres que se debe o éxito que colleita a literatura infantil galega en todo o mundo Agora hai máis ambición literaria e estase facendo un esforzo por editar álbums de calidade e por traballar con xente moi boa xente de todo o mundo. Cando iso se consegue facer un libro de calidade o éxito está asegurado. Pensas abandonar o ensino nalgún momento? Creo que non como moito nalgún momento tomarei un descansiño é importante non perder nunca de vista o receptor e recuperar a mirada da infancia aos nenos pódeselles falar de calquera de que calquera tema só hai que coñecer o código. Texto adaptado de http://www.vieiros.com - 19/11/2007

21

Galego en acción Un concurso sobre cultura galega 1. Trata de responder estas preguntas. Compara e discute as respostas co teu compañeiro ou coa túa compañeira.

1. Tres escritores: 2. Dous cantantes: 3. Un pintor: 4. Unha gaiteira: 5. Un político: 6. Un prato típico: 7. Un museo: 8. O título dunha novela: 9. Unha película de animación: 10. Un viño: 11. Unha editorial: 12. Un cociñeiro famoso: 13. Un programa cultural da radio ou da televisión galega: 14. Quen é Tamar Novas? Un escritor ou un actor?: 15. Quen dirixiu Hotel Tívoli?: 16. Cal é o símbolo dos peregrinos?: 17. Un lugar onde se celebre a rapa das bestas: 18. Un portal de internet onde poidas ler as noticias sobre Galicia e o mundo: 19. Foi a Torre de Hércules declarada patrimonio da Humanidade pola Unesco?: 20. Agustín Fernández Paz é un gaiteiro ou un escritor?: 21. Quen preside actualmente o Goberno galego?: 22. Cal é o prefixo telefónico para chamar a Ourense?: 23. En que parte de Galicia está Muxía?:

22

Que se sabe de Galicia? 2. Traballamos en grupos e preparamos o noso concurso: Cada grupo elabora un novo cuestionario (10 preguntas) para os outros equipos. Pódese preguntar sobre xeografía, economía, arte e cultura, personaxes famosos, costumes, lingua... Entrégaselle unha copia do cuestionario coas solucións ao profesor. Danse 10 minutos para buscar as solucións. Un representante de cada grupo le as preguntas e dá as respostas. O profesor di se son correctas ou non. Se un grupo non sabe algunha resposta, poden responder os outros grupos. Gaña o grupo que acerte máis preguntas.

23

Contido sociocultural A matanza do porco 1. Le os seguintes textos. A MATANZA DO PORCO A matanza é unha manifestación cultural e social representativa dun modo de vida. A matanza e a vendima son, hoxe, as únicas actividades comunitarias que quedan para relacionar a familiares, veciños próximos e amigos. A través da matanza refórzanse os lazos de solidariedade e axuda, hai tempo para traballar, brincar, conversar, rexoubar e comer, mágoa que o despoboamento rural e a aparición da chamada comida rápida están a acabar con este ritual. A matanza é a fin da etapa de cría e ceba do porco e o comezo dunhas reservas das que vai botar man o campesiño para a súa alimentación ao longo do ano. O proceso iníciase coa cría do animal que se leva a cabo fundamentalmente nas granxas durante os tres primeiros meses de vida e logo cébase na casa ou mércase xa cebado cando acada arredor dos 100 quilos de peso. O inicio das matanzas vén marcado polo San Martiño, festividade que se celebra o 11 de novembro e que foi recollido no refraneiro popular da seguinte maneira: a todo porco lle chega o seu San Martiño, que á parte de fixar a época da matanza ten unha segunda intención. Hoxe o refrán utilízase só coa segunda intención, pois o cambio climático atrasou as matanzas ata a época de xeadas e frío que se produce mediado o mes de decembro[...]. O cría de porcos experimentou nos últimos 30 anos grandes transformacións. Xeneralizouse a explotación en granxas e abandonouse a cría nas casas. Introducíronse novas razas para mellorar a rendibilidade no crecemento e na produtividade que fixeron desaparecer practicamente a raza autóctona do porco celta. Abandonouse a alimentación por verzas, landras, castañas, millo e, a partir do Real decreto 20/02/95, prohibiuse a matanza tradicional para evitar o sufrimento do animal. Benxamín Texto adaptado de http://boards5.melodysoft.com/ - 7/12/2007

24

Parécelle ben que se prohiba a matanza tradicional de porcos en Galicia? A lei 32/2007 para o coidado dos animais entrou en vigor o sábado 8 de decembro, cando media Galicia celebra unha liturxia que sofre os embates da modernidade, pero que aínda conserva un notable arraigamento cultural: a matanza do porco. Un dos preceptos que establece esta lei é a obrigatoriedade do atordamento previo no sacrificio dos animais de produción, algo que xa era preceptivo, pero que, por vez primeira, conta cunha norma de rango suficiente como para tipificar claramente as infraccións e establecer un réxime sancionador. A consecuencia é que sacrificar un porco sen aparvalo previamente suporá unha infracción leve da lei e poderá ser sancionado con multas de ata 600 euros. Parécelle ben que se prohiba a matanza tradicional de porcos en Galicia? Paréceme terrible que se siga matando o porco de forma tradicional, facendo do sangue e da dor unha festa que celebrar. Debería evitarse o sufrimento que este pobre animal padece. Lidia Eu entendo que nos guste o porco, pero de aí a que se lle faga sufrir dun xeito tan inhumano... somos máis animais que os propios animais! Ztara A matanza do porco, como calquera outra, paréceme unha crueldade innecesaria, máis aínda se non se aparva o animal previamente e se diso se fai espectáculo. Cristina Textos adaptados de http://www.lavozdegalicia.es 2/12/2007

Ninguén pensa no sufrimento dos touros na praza... desde logo que é moito peor e máis agónica, non credes? Eu síntoo polo porco, pero gústame comer as frebas, os callos, a costela, o cocido e poder reunirme cos meus veciños unha vez ao ano para compartir unha ata de chourizos e en moitas vilas é a festa que queda, é a festa que hai. Marisa Texto adaptado de http://boards5.melodysoft.com/ - 9/12/2007

25

Que opinas sobre a matanza tradicional dos porcos en Galicia? Pregúntalles aos teus compañeiros. Estades de acordo coas opinións anteriores? Que vos parece a mensaxe de Marisa?

Festas tradicionais 2. Os magostos, o Entroido, os maios ou os reis aínda se celebran en moitas partes de Galicia, pero outras festas, coma o fiadeiro, perdéronse. Participades neste tipo de celebracións? Como? Comentádeo na clase.

26

Modelo actividade Celga 1. Le estes dous textos sobre o ensino.

O Informe PISA sitúa o ensino galego entre os seis mellores do Estado A Organización para a Cooperación e Desenvolvemento Económico (OCDE) realiza periodicamente un informe (o PISA) que mide a capacidade dos estudantes de 15 anos para enfrontarse á vida cotiá. Un documento que goza de gran prestixio e cuxos últimos resultados foron avanzados na revista Maxisterio. O informe evidencia que o sistema educativo español non mellora (está de 26 na listaxe mundial) e que dentro do Estado hai grandes diferenzas. Entre as comunidades mellor situadas está Castela e León, a Rioxa e Aragón. Galicia obtén 505 puntos, o que a sitúa sexta en España, por diante do nivel dos suecos e dos daneses. Malia que descende dous postos no conxunto estatal, consegue catro puntos máis ca no informe anterior. Texto adaptado de http://www.culturagalega.org - 29/11/2007

27

Participación dun estudante no chat do portal de ensino Magisnet o día que se publicou o Informe Pisa 2007 Estimados lectores: Son un estudante cubano que estuda en España. Cando cheguei a este país as miñas expectativas na orde educativa eran grandes, por moitas razóns que non vou mencionar. Sorpresa me causou, ao interactuar coa comunidade estudantil e docente, o baixo rigor, o baixo nivel de análise dos estudantes, os cales parecen amanuenses empedernidos copiando o que di o profesor na aula, sen deterse a levantar a cabeza nin a emitir un criterio a favor ou en contra dos expostos na aula polo profesor. Sorprendeume, e dígoo con todo o respecto do mundo, a falta de iniciativa académica dos alumnos, que asisten á universidade para aprobar, non para aprender ou, mellor dito, para crear competencias para o futuro profesional. No meu país, sumido nun control estatal total, ensináronme a estudar, a esforzarme para poder obter os meus obxectivos, os que me propuxen ao entrar na universidade. Creo que ningún país serio que se respecte pode soportar a implantación de leis en cada lexislatura, é unha tolería que terá consecuencias evidentes. Non esquezamos que a secundaria básica é un nivel importante e decisivo para poder soster os niveis superiores de ensino. Saúdos. Mateo López (Salamanca) 29/11/2007 Texto adaptado da mensaxe publicada polo autor en http://www.magisnet.com

2. Como cres que está o ensino galego hoxe? Cres que era mellor hai anos, na túa nenez, xuventude? Cres que se pode mellorar? Como? Que consellos lles darías aos políticos, aos profesores, aos pais e aos alumnos en xeral?

3. Redacta un informe sobre o ensino no curso de galego que estás a piques de rematar.

28

Repaso 1. A voltas cos SE. Marca os SE que atopes nas seguintes frases. Son marca de reflexividade, impersonalidade, da pasiva...? Coméntao co teu compañeiro. _Perdoe, pode repetir, non se oe ben. _Prohíbese o uso de cámara fotográfica. _Bórdanse sabas de liño á man. _O detido suicidouse. _Mércase e véndese ouro. _Alúganse coches. _Arrepentiuse do que fixera. _Impártense clases de piano. _Avarióuselle a cámara de vídeo. _Que se sabe de Galicia polo mundo? _As castañas vendéronse moi ben na última feira.

2. O baúl dos recordos. Ao longo destas unidades falamos de... Lembras por que destacan estes galegos famosos? Fai as asociacións necesarias e comenta o que lembres deles co teu compañeiro ou coa túa compañeira Toñi Vicente restauradora Herba moura Luís Tosar actor

Jairo Iglesias

Castelao

Sempre en Galiza Sempre Xonxa Chano Piñeiro

Fran Alonso Rosa dos ventos

Cartas de amor gaiteira

ciclismo Cristina Pato

Óscar Pereiro Teresa Moure Manuel Rivas

Que me queres amor

29

Porfolio O discurso do último día da clase 1. En parellas ou en pequenos grupos, tedes que preparar un pequeno discurso de despedida para lerlles aos vosos compañeiros. Antes, preparade un borrador. Podedes incluír: - Opinión sobre o curso. - Anécdotas que lembrades. - Dificultades. - Progresos durante o curso. - Bos desexos. - Agradecementos. - Desculpas. - Outros.

2. Cada parella diríxese ao grupo e le o seu discurso. A clase decide cal foi o: 1. Máis divertido. 2. Máis simpático. 3. Máis orixinal. 4. Máis triste. 5. Máis optimista. 6. Máis emotivo.

30

Que sei facer? Son capaz de...

BEN

Dar e pedir información con distintos graos de seguridade Discutir información Usar o SE como marca de reflexividade, impersonalidade, involuntariedade Usar construcións pasivas Escribir postais e tarxetas Usar os signos de puntuación

Que palabras desta unidade quero recordar? Que cuestións gramaticais me parecen máis complicadas? Que actividade me foi de maior axuda? Cal non me gustou? Por que? Participei suficientemente na clase? Que podo mellorar?

REGULAR

MAL

31

Transcrición do audio 1. Actividade introdutoria. Angélica vai deixar o seu traballo e a cidade, e está celebrando a despedida cos compañeiros do curso. ANGÉLICA: Ben... moitas grazas por ter vido todos á cea, así podo despedirme de todos. Graciñas por este regalo tan bonito, pero non tiñades que comprar nada. Con este teléfono estarei sempre localizable e asegúrovos que vos chamarei. E... e, sobre todo, graciñas por todas as cousas tan bonitas que me dixestes... A min tamén me dá pena marchar, pero..., xa sabedes, non podo estar moito tempo no mesmo sitio... De verdade que... non sei como agradecervos a paciencia que tivestes comigo... Lembrades o día que se perderon os señores, todos me botastes unha man, non o esquecerei nunca... Quero pedirvos desculpas polas molestias que vos causei no curso, sobre todo ao principio, pola miña inexperiencia. Pero, grazas a vós e á vosa comprensión, aprendín moitas, moitas cousas. Gustaríame que todos tivésedes un recordo de min tan bo coma o que eu teño de vós e, por suposto, encantaríame que me viñésedes facer algunha visita... Ben, o dito, grazas por todo... Que teñades todos moita sorte! COMPAÑEIROS: Saúde! Por ti! Sorte! Moita sorte!