Guia Sobre O Embarazo Agalip

semana a semana

Deixaremos de lado boa parte da terminoloxía médica. Falaremos dun xeito sinxelo, sen os termos complicados que enchen moitos libros. Ademais, a guía está estruturada por semanas para que saibas sempre en que momento te atopas e como podes mellorar cun cambio na túa rutina. Sen dúbida, ti e mais o teu futuro bebé pasaredes por ciclos moi diferentes e cheos de altibaixos. Pero será toda a familia a que viva o proceso de xestación e, por iso, non nos esquecemos do futuro pai. El tamén terá o seu espazo nesta guía, para que se sinta máis implicado e comprenda mellor o que ti sentes. Un tempo de espera de 40 semanas é moito tempo e, ao longo delas, precisarás de moitas respostas dende a concepción ata o intre máxico de entrar no voso fogar co novo membro da familia. De todo iso falaremos nesta pequena guía. Non a perdas de vista, pretendemos ser o teu “manual de uso”. Aí vai o primeiro consello: goza. Goza dun momento máxico para ti e para a túa parella. Dende aquí desexámosche o mellor embarazo.

x

x

x

x x

x x x x

x 1 2 3

4 5

6

7

8

9

10

11

ao tempo da espera

Nós acompañarémoste ao longo destas 40 semanas, nas que se sucederán os bos momentos, as dúbidas e os medos. Todas elas son etapas polas que pasa calquera embarazada. Por iso, esperamos que nestas páxinas atopes acougo nos momentos de incerteza e resposta ás túas curiosidades. Falaremos de alimentación, síntomas, molestias, probas ou do desenvolvemento do teu futuro fillo, entre outras cousas. Pero en ningún momento pretendemos substituír o labor e o apoio da túa matrona.

Benvida

Benvida ao teu embarazo! Está a piques de ocorrerche unha das cousas máis marabillosas e complicadas do mundo: comeza o ciclo da vida dentro de ti... e tamén o ciclo das inquedanzas e interrogantes na túa cabeza.

x

x

x

x

x

x

x x

x x

2 x x

x x

x

x

x

x

x

x

x

x

x

x x

x x x 1 2

3 4 5

6 7

8

9

10

11

12

13

de Contidos

índice

Benvida Contidos Créditos 1ª semana: A Concepción 2ª semana: Descubrindo que estás embarazada 3ª semana: A alimentación no embarazo 4ª semana: Hábitos saudables O aborto 5ª semana: As emocións do embarazo 6ª semana: Unha nova axuda: a matrona 7ª semana: Primeiras molestias 8ª semana: O embarazo despois dos 35 9ª semana: As primeiras probas 10ª semana: Alimentación no 1º trimestre 11ª semana: A ecografía 12ª semana: Ponte guapa! 13ª semana: Coidado cas infeccións 14ª semana: A anmiocentese 15ª semana: Precaucións para viaxar 16ª semana: A voltas cas molestias 17ª semana: Alimentación no 2º trimestre 18ª semana: Roupa para o embarazo 19ª semana: Cando debes ir ao médico 20ª semana: Embarazo e traballo 21ª semana: Porse en forma 22ª semana: Pensando no nome 23ª semana: Máis molestias 24ª semana: O plan de parto 25ª semana: Preparando o niño 26ª semana: Alimentación no 3º trimestre 27ª semana: ¿Qué é a educación maternal?

x

x

x

x

x

x

x 1

2 3

4 5 6

7 8

9

10

11

12

13

14

1 4 5 7 9 11 14 16 18 20 22 24 26 28 31 34 36 38 40 42 44 46 48 51 53 55 58 60 62 64 66

28ª semana: O necesario para o hospital 29ª semana: Máis exercicios 30ª semana: A antesala do parto 31ª semana: Outras molestias 32ª semana: O parto paso a paso 33ª semana: A cesarea 34ª semana: Alimentación postparto 35ª semana: A epidural 36ª semana: As derradeiras molestias 37ª semana: O nacemento e as súas probas 38ª semana: Últimos exercicios 39ª semana: A volta a casa 40ª semana: O puerperio +40ª semana: A depresion postparto A lactación A hixiene Os primeiros paseos Molestias comúns Durmir e chorar Por se precisas axuda Glosario

créditos Marcos Ferreira Sanmamed Dirección

Lucía Castro Díaz Coordinadora

68 71 73 75 77 79 81 83 85 88 90 92 94 96 98 101 104 107 110 113 119

José Ferreira Alvarez Planificación

Mª Josefa Chico Casanova Asesora. Matrona

A Axencia Galega de Información Profesional, AGALIP, quere agradecer o

Rocío Miranda

apoio e axuda por parte da Asociación Galega de Matronas e, especial-

Asesora. Especialista en nutrición

mente, a María Jesús Sánchez Valiño, a súa presidenta, polas revisións e

Marta Jaquet Santamarina

correccións aportadas para a realización desta guía.

Asesora. Psicóloga

A información nesta guía non sustitúe o exame, diagnose ou tratamento

Ana Isabel Boullón

que che pode dar o teu médico ou a túa matrona. O contido foi coidadosa-

Asesora

mente investigado e preparado con boa fe, aínda esí, a Axencia Galega de Información Profesional non se fai responsable por un uso indebido da

Yolanda Sánchez

información que contén esta publicación.

Redactora

Non se permite a reproducción ou traducción de calquera contido desta

Carolina Casal Chico

guía sen previo consentemento escrito da Axencia Galega de Información

Redactora

Profesional, AGALIP.

Diego Fernández Sevilla Asesor e redactor

Impresión: Tórculo

Clepsidra Diseño e maquetación

Publicación anual © 2008

María Vilasó Martínez

Depósito Legal: C 4574-2008

Correctora lingüística

x

x

x

x x

x

1 2

3 4

5 6 7

8 9

10

11

12

13

14

15

x

x

x

x

x

x

x x

x x

6 x x

x x

x

x

x

x

x

x

a Concepción

1ª semana Ponse en marcha toda a engrenaxe da vida. Ovarios, espermatozoides... cada un deles xogará un papel decisivo na creación dun novo ser: o teu bebé. Ímonos familiarizar con eles. Todos os meses o teu corpo se prepara para ser fecundado. Aínda que nunca nos paremos a pensalo, en cada ciclo menstrual, a muller pon en marcha a súa maquinaria reprodutiva coa única meta de ter descendencia. Por suposto, a planificación familiar permítenos ter a decisión de cal é o mellor momento para iso. Un ciclo menstrual comeza coa menstruación. Cando esta finaliza, o endometrio ou recubrimento do útero empeza a súa formación. A partir do 5º día o óvulo comeza a madurar nun dos ovarios. Un elixido entre millóns Ao redor do día 14 do ciclo o óvulo maduro é liberado polo ovario. Comeza aquí a súa viaxe polas trompas de Falopio. Neste intre é cando debería entrar en xogo o esperma masculino, xa que é cando hai máis posibilidades de ser fecundado. Cando se manteñan relacións sexuais, uns 200 millóns de espermatozoides entrarán na vaxina, pero só uns centenares chegarán ao óvulo e só un conseguirá fecundalo. Toda unha aventura O óvulo comeza agora a longa viaxe cara ao útero. Isto levaralle uns catro días, e durante todo este tempo se sucederán as divisións celulares. Estas levan un ritmo vertixinoso e será no 7º día cando o embrión nidifique, é dicir, se implante no revestimento do útero. Aquí ficará ata o final do embarazo.

x

x

x

x

1

2

3 4

5 6

7 8 9

10 11

12

13

14

15

16

17

Que será? ou quen será? A pesar de que estes primeiros días parece que non teñen importancia, nada máis lonxe da realidade. Cando o óvulo sae do ovario contén 23 cromosomas: a metade da herdanza xenética do futuro bebé. Cando o espermatozoide o fecunde, porá os outros 23. No momento da unión o futuro bebé terá toda a información xenética que o acompañará durante toda a súa vida. Agora tamén se determina que sexo terá. Será o espermatozoide do pai o que decida o sexo do voso fillo. Isto débese a que a nai sempre pon un cromosoma “X” e é o pai o que achega un cromosoma “X”ou “Y”, para que sexa nena ou neno.

o do O temprealmente zo de embaraa contar den ón. i comeza a menstruac a un z m i e a últ omento com Nese m novo ciclo.

Para que a ben vaia fecundación que te é importante te dende ca coides. Implí deporte e i a o inicio: f tas alimensegue as pau a nai. tarias d

Se queres quedar embarazada cómpre que empeces coidarte dende o prim a eiro momento. Tenta levar unha vida o máis sa qu e poidas. x

x

x

1

2

3

4 5

6 7

8 9 10

11 12

13

14

15

16

17

18

Descubrindo que estás embarazada

2ª semana Seguro que se falas co teu grupo de amigas, todas poderán contarche como descubriron elas que estaban embarazadas. Pero cada corpo manda os seus propios sinais: aprende a escoitalos. Posiblemente o primeiro e máis importante síntoma de que estás embaraza sexa a falta do período. Nese punto adoitan saltar todas as alarmas e, a partir de entón, manterás o teu corpo en observación. Aquí van algunhas das pistas que te poden axudar: • • • • • • • • •

Cansazo ou somnolencia decotío. Maior necesidade de ouriñar. Aumento no tamaño das mamas. Náuseas, especialmente pola mañá cedo. Novo desexo ou desprezo a algún alimento. Especial sensibilidade a algún tipo de cheiro. Problemas dixestivos: acidez, dixestións pesadas. Estrinximento. Emotividade ou irritabilidade. Cambios de humor repentinos.

A proba, case de seguro, irrefutable Pero se o que andas a procurar é a derradeira confirmación, é o momento de facer uso dos coñecidos test de embarazo. Con moita probabilidade, cando teñas fundadas sospeitas, correrás á farmacia para mercar un test de embarazo que se basea na análise dos ouriños. Terás que recollelos e introducir neles o estremo detector do test. Este recoñecerá a hormona do embarazo, ou GCH, que é producida polo propio embrión. Cada test ten o seu código de confirmación, por iso terás que ler detidamente as instrucións de uso. Tamén podes recorrer á análise de sangue para confirmar o embarazo. Normalmente é menos utilizada, xa que hai que acudir a un profesional para facer

1

2

3

4

5 6

7 8

9 10 11

12 13

14

15

16

17

18

19

a extracción e agardar uns días para saber o resultado. Pode que o teu médico, na primeira visita, che pida unha reconfirmación por este método. Para empezar a entendérmonos Unha vez que saibas que efectivamente estás embarazada, todo un aluvión de información, de palabras e termos novos comezarán a chegar de todas partes. Pouco a pouco irémonos afacendo a eles, pero é importante que saibas dende agora como se vai estruturar o teu embarazo. Conta que o período de xestación completo dura 40 semanas. Estas agrúpanse en tres trimestres:

O óvulo comezará a súa viaxe polas trompas de Falopio cara ao útero. É o proceso coñecido como ovulación e prodúcese cara ao día 14 do mes.

• 1º Trimestre: dende a semana 1 ata a 13. • 2º Trimestre: dende a semana 14 ata a 27. • 3º Trimestre: dende a semana 28 ata a 40.

redes Se que , este é o fillo ter un momento para is, mellor eacións sexua r manter que hai máis xa dades posibili dación. n de fecu

Se regular tes períodos es metade , xa estarás n trual, é do ciclo mens a ción. Es dicir, na ovu la te que o ó é o momento n vulo ma o expulsa duro é do.

1

2

3

4

5

6 7

8 9

10 11 12

13 14

15

16

17

18

19

20

a alimentación no Embarazo

3ª semana Dende que se confirma o embarazo, as mulleres teñen unha inquedanza común: a alimentación. Que comer, que alimentos poden axudalas a ter un mellor embarazo? Un pequeno repaso pódenos axudar a entender todo isto mellor. O bebé non é o único beneficiario de que coides a túa alimentación. Se segues unhas pautas xerais, ti terás un embarazo máis seguro e tranquilo. Lembra tamén que se estás a seguir algunha dieta previa ao embarazo, débelo consultar coa túa matrona. Ten tino, pero non te obsesiones Un bo embarazo depende, en boa parte, de que manteñas un peso axeitado e de que inxiras os alimentos necesarios para ti e para o teu fillo. Pero tamén é importante que non pases todo o teu embarazo pendente do que comes, iso só che provocará ansiedade. Evitar alimentos prexudiciais, comer o máis variado posible e prestar atención á hixiene na cociña son as pautas básicas. Non comas por dous Aínda que o digan as avoas, non precisas comer por dous. Lembra que a enerxía adicional que necesita unha muller xestante debe ter en conta a súa actividade física e o seu equilibrio enerxético antes do embarazo. Esta enerxía adicional é de 300 kcal/día, o que cubre os requirimentos para formar novos órganos, tecidos e células. Este extra asegura tamén a reserva de graxa suficiente para que o teu futuro fillo acade o peso ideal e facilita a lactación. Non te pegues á báscula, simplemente come da maneira máis responsable. Como pauta xeral, podes ter en conta que o aumento de peso normal é de 9 a 12 quilogramos durante todo o embarazo. Isto significa gañar uns

1

2

3

4

5

6

7 8

9 10

11 12 13

14 15

16

17

18

19

20

21

300 ou 500 gramos á semana, aínda que o ritmo varia ao longo de toda a xestación. Momentos diferentes e distintas necesidades No embarazo pódense distinguir dúas fases distintas. A primeira comprende os seis primeiros meses. Durante este tempo aumentan os depósitos maternos, sobre todo os de graxa. Isto ocorre grazas a un maior aproveitamento dos nutrientes. A segunda fase, os tres últimos meses, é o tempo do crecemento fetal. Para iso é necesario unha boa inxestión de nutrientes esenciais como a glicosa, ácidos graxos e aminoácidos. Alimentación e alerxias A inxesta de alimentos con alto risco de provocar alerxias e hábitos como fumar durante o embarazo poden dar lugar a unha maior sensibilización do bebé a sufrir alerxias de algún tipo. Ainda que no que a dieta da nai se refire non hai evidencias contundentes que a vinculen. Ante a posibilidade de que a alteración de unha dieta normal poida supor un desequilibrio nutricional para a nai ou o feto, recoméndase o seguimento de unha dieta sen nengún tipo de restriccións durante o embarazo e maila lactación. Un repasiño ás achegas necesarias Para permitir o desenvolvemento dos tecidos maternos e fetais, ademais da cantidade de enerxía, debes asegurar unha axeitada cantidade de nutrientes. • Proteínas: nas mulleres xestantes a cantidade ideal é de 60 gramos ao día. Poderás atopalas, por exemplo, nas carnes, pescados, ovos, arroz, chícharos, patacas, legumes e no pan. • Vitaminas: é importante que poñas atención en variar os alimentos xa que cada un ten unha serie de vitaminas que deberán complementarse con outros para poder inxerilas todas. Elixe sempre os máis naturais e frescos. • Vitamina C: soia fresca, pementos ou brócoli. • Vitamina B1: soia fresca ou xerme de trigo. • Vitamina B2: leite, soia fresca, cereais, té, coliflor, nabos, allos, champiñóns ou mel. • Vitamina B3: leguminosas, setas, améndoa, atún ou bonito. • Vitamina B9: xerme de trigo, xudías brancas, espinacas, acelgas ou froitos secos. • Vitamina B12: alimentos de orixe animal.

n xa A concepció vulo e o ó tivo lugar. Oide únense espematozo lugar a para dar que unha célula e do será a orix . embrión 2

3

4

5

6

7

8 9

10 11

12 13 14

15 16

17

18

19

20

21

22

• Ácido fólico: atoparalo en alimentos como as espinacas ou os plátanos. Sería preciso aumentar ata un 50% a cantidade diaria, por isto case seguro que a túa matrona che recomendará tomar suplementos. • Minerais: son clave para garantir a formación das células do feto. • Ferro: carnes roxas, ovos, legumes, soia, froitos secos, verdura de folla verde ou cacao. • Calcio: leite e derivados, vexetais de folla verde, froitos secos, peixes azuis ou algas. • Selenio: carne de vaca, polo, peixe, pavo, sementes de xirasol, noces, xerme de trigo ou leite e queixos. • Magnesio: cereais integrais, froitos secos, lácteos, chocolates, verdura de follas verdes, pan, soia ou plátano. • Iodo: alimentos de orixe mariño (pescados e mariscos) e sal iodado. • Zinc: carne de vaca, aves de curral, queixo, peixes, mariscos, leite, cereais integrais e noces.

Para qu vos perda e non des coa terminolox ía c ie ntífica, te en conta q u e s e lle chama n goto ao óv cipasan unh ulo fecundado cand a o de blastoc s horas. Falaremos it o despois, c uns catro días ando es por centos tá formado de células.

Posiblemente a. aínd non notes nada que non s Pero non pense u futuro te O . a pasa nad xo e a bebé xa ten se lular multiplicación ceritmo transcorre a vertixinoso.

3

4

5

6

7

8

9 10

11 12

13 14 15

16 17

18

19

20

21

22

23

hábitos Saudables

4ª semana

Seguro que en canto saibas que estás embarazada porás máis atención por mellorar os teus hábitos. Faremos xuntos un repasiño a algún dos principios que non debes esquecer. Unha embarazada non é unha enferma e pode, salvo excepcións, levar unha vida completamente normal. De todos os xeitos hai cousas ás que deberás prestar especial atención para que chegue a termo. Comecemos polo principio: hai cuestións de saúde que deben rexer a nosa vida sempre, pero moito máis agora que vas ser a única fonte de enerxía do futuro bebé. Parece claro que debemos evitar os costumes máis prexudiciais como é o consumo de drogas, alcohol ou tabaco. Se tes algún tipo de adicción e te sentes incapaz de renunciar a ela, recorre ao asesoramento do teu médico, el saberá axudarte. Ollo cos estimulantes e medicamentos É mellor tamén que evites a cafeína ou substancias estimulantes, pero sobre isto non hai un acordo total. Se ben algúns médicos restrinxen totalmente o consumo destas substancias, outros simplemente limitan as cantidades recomendadas. Por outra banda, terás que evitar tomar medicamentos pola túa conta e risco. No caso de precisar algún tipo de tratamento, terás que llo consultar sempre ao teu médico ou farmacéutico. Os espazos contaminados Presta tamén atención á entorna que che rodea e evita todo o que che inspire desconfianza como os espazos contaminados ou os produtos tóxicos en xeral. Tamén deberás evitar ter contacto con animais pouco coidados, especialmente gatos (portadores da toxoplasmose).

4

5

6

7

8

9

10 11

12 13

14 15 16

17 18

19

20

21

22

23

24

O momento de mellorar os hábitos da familia Xunto ao que debes evitar, tamén hai moitos hábitos que podes mellorar. Seguro que se te paras a pensalo, poderás escribir unha longa listaxe. Así e todo, é importante que non te volvas tola intentando ser un paradigma de saúde. É sempre mellor que fagas caso ao sentido común. • Non leves pesos excesivos e non permanezas demasiado tempo de pé. • Procura facer deporte, sobre todo camiñar, pero evita os que supoñan moito impacto ou sexan moi fatigosos. • Descansa, sempre que poidas, coas pernas en alto. A túa circulación agradeceracho. • Evita tomar saunas durante o teu embarazo ou facer uso das termas, especialmente no primeiro trimestre. • Non comas calquera cousa en calquera lugar, sobre todo se non está cociñado. Lembra que todos estes esforzos tamén lle incumben á túa parella. Se ben el pode tomalo cun pouco máis de relax, é importante que estes hábitos se manteñan despois na entorna do bebé. Fumar Lembra que fumar durante os primeiros meses do embarazo é un factor que ten unha grande influencia na sensibilización do feto a desenrolar alerxias e este tipo de risco aumenta se o recén nacido está exposto a un ámbito de fumadores.

emana Nesta s rimeira falta se a p peitar prodúcemezarás a sos Posiblee xa co tá a ocorrer. e notes u s o que e as molestias q que ti e s e , l mente a abdomina o períona zon que pode ser teu o pensas sinal de que do. do, é está crecen útero

16 17 18

19 20

21

22

23

24

25

5

6

7

8

9

10

11 12

13 14

Posiblemente esteas nun momento de dúbidas. A menstruación da túa parella non acaba de chegar, pero aínda é cedo para pensar nun embarazo.

As células xa se agrupan dependendo da función que van ter: órganos vitais, ósos e músculos, sistema nervioso...

15

o Aborto

Aínda que a ningunha muller lle guste pensar nisto, o certo é que hai algúns embarazos que non chegan ao seu termo. As razóns poden ser moi diferentes e, ás veces, non se pode facer nada por evitalo. É imposible falar aquí de todas as razóns que se poden atopar detrás dun embarazo frustrado, entre outras cousas, porque nalgúns casos non se coñecen. Moitas veces é o propio corpo o que determina que un embarazo non podería chegar a bo termo. É sen dúbida un tema delicado, pero cómpre que tamén o coñezas. A natureza “sabia” Aínda que poida parecer un tópico, ás veces a natureza fai a súa propia selección. Algúns dos abortos que se producen nas primeiras semanas débense a que o embrión non se está a desenvolver ben. Os incertos comezos O maior risco atópase nas 12 primeiras semanas. Nestes casos fálase de aborto precoz. A incidencia deste é alta, especialmente tendo en conta que moitas mulleres non chegan a saber nunca que se trata dun aborto e pensan que están ante unha menstruación tardía e abundante. De todos os xeitos, non te obsesiones mirando o calendario. Goza coa túa parella dende o principio e leva unha vida sa, non podes facer nada máis e preocuparte non te axuda. Aborto tardío Se a perda do feto se produce despois da semana 13 denomínase aborto tardío e é moito menos frecuente. Adoita deberse a un problema do útero e o perigo pódese detectar nos recoñecementos médicos. Por iso, se se teñen sospeitas, o médico recomendará gardar un repouso absoluto.

6

7

8

9

10

11

12 13

14 15

16 17 18

19 20

21

22

23

24

25

26

A temida perda de sangue Unha das imaxes que preocupa a unha embarazada é a de atopar manchas de sangue na súa roupa interior. O certo é que unha importante hemorraxia vaxinal acompañada dunha dor forte na parte inferior das costas pode ser síntoma de aborto. Aínda así non ten porque ser un aborto. Lembra que o sangrado vaxinal prodúcese nun alto número de mulleres embarazadas, pero a maior parte delas teñen no final un bebé san. Algunhas causas comúns • Rexeitamento natural. • Contacto con certos produtos químicos e fármacos. • Infeccións graves. • Alteracións cromosómicas. • Problemas no útero, na placenta, no colo do útero, nos espermatozoides ou na implantación do óvulo. • Graves desequilibrios hormonais. • Produción de anticorpos. Dálle tempo ao tempo Aínda que sexa algo máis común do que se pensa, enfrontar un aborto non é doado. Dálle tempo ao tempo se tes que pasar por isto. Vai amodo, descansa e recapacita para asimilalo mellor. Non te precipites na busca dun novo embarazo e comparte as túas sensacións coa túa parella. Non te desanimes O feito de que unha muller sufra un aborto non é definitivo. Se ben é certo que convén deixar un tempo antes de tentar un novo embarazo, na maioría dos casos non hai secuelas posteriores e no futuro poderá ser nai.

O aborto é un momento duro para ti e mais para a túa parella. Tenta falar con ela do que ti sentes e tamén do que sinte ela. Tenta apoiala en todo momento e faille sentir que estás ao seu carón. Agardade a estar ben os dous antes de tentalo de novo.

7

8

9

10

11

12

13 14

15 16

17 18 19

20 21

22

23

24

25

26

27

as Emocións do Embarazo

5ª semana

Os cambios máis rechamantes nunha embarazada sempre son os do seu corpo, pero non podemos esquecer a mente. Parte dos altibaixos emocionais polos que pasarás estarán relacionados cos niveis hormonais e son case inevitables. Pero hai outros moitos que non. Ti e mais a túa parella teredes que enfrontarvos xuntos a varios retos para os que debedes estar preparados. Posiblemente ao longo das 40 semanas de embarazo todo vaia asentándose e poñéndose no seu sitio. Terás tempo para perderlle medo ao feito de ser nai. Cada momento ten as súas peculiaridades, pero lembra que os nervios non che poden impedir vivir o teu embarazo con ilusión. Cando dicilo? Cando ti queiras. En contra de todo o que che poidan dicir, ti es a protagonista do teu embarazo. Por iso, algo tan importante e tan íntimo como ter un fillo debe ser feito público só cando ti te sintas cómoda. Hai moitas parellas que o din así que dá positivo o test de embarazo. Moitas outras prefiren deixar pasar as primeiras semanas. Deberás tomar a decisión que máis se adapte a ti e á túa parella. Tomade a decisión xuntos e non vos deixedes levar pola vertixe do momento. Obsesións, un inimigo común A información bombardearate por todos os lados. Coidado coa comida, coidado co estrés, ten tino coa túa seguridade, non fagas isto ou isto outro... Todas as recomendacións pódense volver na túa contra se se converten en obsesións. Intenta ser responsable cos teus hábitos, pero reláxate e goza do teu embarazo. Este é un momento que paga a pena vivir en parella e con tranquilidade.

8

9

10

11

12

13

14 15

16 17

18 19 20

21 22

23

24

25

26

27

28

Relación de parella Moitas cousas cambiarán na túa vida e posiblemente a relación coa túa parella tamén. A nova responsabilidade pode abafar, pero é moi importante que te esforces por comunicarlle todos os teus medos e implicalo en todo o que poidas. Sexo si O feito de estares embarazada non cambia para nada a túa vida sexual. Podes manter relacións sexuais con completa normalidade. Fala coa túa parella e buscade novas posturas que vos sexan cómodas. En xeral, a sexualidade non ten por que cambiar máis alá do que marquen os picos hormonais. Neste senso, haberá momentos nos que a lívido descenda ata o chan e outros no que pasará todo o contrario. O noso consello é que sigas o teu ritmo sen presións.

A data que che debía na período xa quedbaixar o a as sospeitas to lonxe e corpo. Este é o man m de facer un testomento embarazo case de ir Son moi fiables o.

Medo ao parto Ao mellor aínda ves o parto coma algo distante, pero a medida que se achegue empezaraste a facer moitas preguntas. Por unha banda, preocuparaste polo proceso en si e sobre as posibles complicacións que poida haber. Por outra comezarás a cavilar sobre o tipo de parto que queres ter. Por todo iso, as clases pre-parto da túa matrona axudarante a saber que debes facer neste momento e como podes axudar a que o teu fillo chegue sen problemas.

de ulida ositivo d e r c A in sultado p acer af o re ante eche levar proba. pód is dunha enzas, má te conv voso o Cand de cita co pedi médico.

As cousas xa van tomando forma dentro de ti. O embrión ten forma de “C” e pódese apreciar cal dos extremos será a cabeza.

9

10

11

12

13

14

15 16

17 18

19 20 21

22 23

24

25

26

27

28

29

Unha nova axuda: a Matrona

6ª semana

Neste momento coñecerás a profesional que fará o seguimento de todo o teu embarazo. Ela será a túa cómplice durante esta etapa chea de incertezas. Se sabes sacarlles partido aos seus consellos, a matrona será unha das mellores axudas que poidas ter. Se hai algún profesional do embarazo esa é a matrona. O seu labor baséase na atención na xestación, en calquera das súas etapas. Ela saberá orientarte sobre todos os aspectos para levala da mellor forma posible. Dende a semana na que a coñezas, ela acompañarate durante todo o embarazo e no período de educación para a maternidade. Máis información e apoio Ata os nosos días, as mulleres enfrontaron o embarazo dun xeito case instintivo e seguindo o ditame da tradición. Agora é moito máis sinxelo facelo dunha forma segura. Para iso podes ler moitos libros que a bo seguro che proporcionarán unha boa información, pero unha das mellores bazas que temos na actualidade é ter de man unha profesional coma a matrona. Elas están aí para garantirche toda a información para que goces das 40 semanas de xestación. Seguimento rutineiro do embarazo En contra do que pensan moitas mulleres, a matrona será a encargada de coordinar todas as probas que che farán durante o embarazo. Ela non é unha axudante do médico, senón a profesional que mellor saberá facerche todo o seguimento. Ademais sempre que teñas dúbidas ou problemas, a matrona orientarate para poder solucionalo e mellorar o teu estado e o do futuro bebé.

10

11

12

13

14

15

16 17

18 19

20 21 22

23 24

25

26

27

28

29

30

Preparación para a maternidade É común que ti e máis a túa parella esteades moi atarefados durante o embarazo, especialmente cando este chega ao final. De todos os xeitos, debedes facer un esforzo e acudir ás clases de preparación á maternidade. Nelas a matrona daravos información de primeira man, non soamente do parto, senón do embarazo, das súas fases, dos cambios no teu corpo e de como enfrontar a nova fase que se achega: a maternidade. Ademais do asesoramento da matrona, terás ocasión de falar das túas experiencias con outras mulleres na túa mesma situación, algo moi prezado no momento no que te atopas. En resumo, pode que aínda sexa cedo para preocuparte por estas cuestións, pero debes ir tomando conciencia do importante que será esta profesional e as súas indicacións durante todo o embarazo. Non desaproveites esta prezada axuda.

O feto xa mide entre 2 e 4 milímetros. A súa cabeza toma forma e o sistema circulatorio xa está operativo.

a mpezar humor e s e d o P de ambios na túa c r a t o n nos repenti ten paciencia , parellae lembra s pa é da l u c a que rmonas. ho

Pode molestia que notes parecid s nos peitos, cando c as ás que tes gra. É s he vai vir a r conduto íntoma de que es do lei os t activande se están o.

11

12

13

14

15

16

17 18

19 20

21 22 23

24 25

26

27

28

29

30

31

primeiras Molestias

7ª semana

O primeiro trimestre é un tempo moi complicado para a maior parte das embarazadas. O corpo estase a adaptar á nova situación e xa comprobarás que isto non será sempre doado. Aquí falamos dalgunhas das molestias que podes experimentar no teu embarazo. Náuseas e vómitos Algunhas afortunadas non terán que pasar por esta experiencia e outras terán que sufrilas ata o final do embarazo. Pero a gran maioría verán como o seu estómago lle fai pasar malos momentos só durante o primeiro trimestre, aínda que se lles faga eterno. En contra do que se pensa, as náuseas non son exclusiva da primeira hora do día, aínda que son máis comúns co estómago baleiro. Por iso tenta comer algo, unha galleta por exemplo, antes de levantarte da cama polas mañás. En xeral trata de comer comidas lixeiras, baixas en graxas e facelo con máis regularidade. En lugar de facer tres grandes comidas no día, trata de facer seis máis pequenas. A que ule? A hipersensibilidade aos ulidos pode ser psicolóxica, pero a verdadeira culpa tena a proxesterona e os estróxenos. Pode que non atures ulidos que ata o momento che gustaban. Ademais, calquera pequeno cheiro multiplicarase por mil no teu nariz. Curiosamente moitas embarazadas rexeitan os cheiros de produtos que poden resultar nocivos para o futuro bebé. Sempre cansa O teu corpo ten que destinar moita enerxía a cambiar para adaptarse e dar resposta ao novo inquilino. De novo temos que buscar a explicación nos altos niveis de proxesterona e no aumento do volume san-

12

13

14

15

16

17

18 19

20 21

22 23 24

25 26

27

28

29

30

31

32

guíneo. Non loites para estar activa, terás que renderte á evidencia: é necesario que descanses máis. Arranxa a túa axenda para durmir un mínimo de 8 horas e, sempre que poidas, bota unha sesta.

sta A partir dezarás e semana com olestias m s a a notar primeiro típicas do ecialmente sp trimestre, e s e mareos a e s as náu matutinos.

Emotividade ou irritabilidade “Non sei que me pasa.” Esa é unha das frases máis repetidas polas embarazadas nestas primeiras semanas. Os cambios de humor sucédense sen aparente razón ao longo do día. Intenta ter conciencia disto e non te inquietes: pouco ou nada podes facer ao respecto. Mantén a calma e reláxate. Estrinximento De aquí en diante podes ter problemas para manter a regularidade. Este é un síntoma propio do embarazo. O mellor que podes facer para aliviar estes síntomas é beber moita auga e tomar máis alimentos ricos en fibra. Alerxias durante o embarazo As alteracións dos niveis hormonais que se produzen durante o embarazo poden afectar ao desenrolo de reaccións de tipo alérxico. Aínda que o embarazo supón unha reducción na sensibilización frente a sustancias estranas, pode ocorrer que se derenrolen ataques de asma por primeira vez ou que sexan máis frecuentes durante o embarazo, aínda que soen ser menos fortes e máis doados de controlar. Tamén se poden experimentar síntomas de conxestión, irritación e goteo nasal; síntomas todos eles ligados aos cambios hormonais.

r s ve ías a r uide oder Se pbrión p ir onde llos o o em deduc ven os xa envol as de es s. se d e on midade e extr

Primeiras dores de peitos Nesta semana as mamas xa empezan a mudar: aumentan de tamaño e terás a sensación de inchazón ou tensión. Este é só o principio de todos os cambios que precisan para prepararse para a lactación. É aconsellable aplicar cremas habitualmente para hidratar a zona e empregar prendas cómodas.

Intenta túa parella áir coa cita coa matr primeira poderedes to ona, así ma os dous e aclar contacto primeiras dú rar as bidas.

Exceso de saliva Tamén coñecida coma ptialismo é, aínda que resulte chocante, un síntoma xeral no embarazo. Resulta molesto, pero que non implica ningún risco. Non hai remedio para isto. Terás que pasalo, pero pódeche axudar lavar os dentes con frecuencia e empregar pastas mentoladas.

13

14

15

16

17

18

19 20

21 22

23 24 25

26 27

28

29

30

31

32

33

o embarazo Despois dos 35 anos

8ª semana

Fai anos, unha muller de máis de 35 anos era considerada maior para concibir, especialmente se se trataba do seu primeiro fillo. As cousas cambiaron moito dende entón, e agora este é o momento no que moitas mulleres deciden ser nais. Todas as embarazadas teñen medos, pero as que pasan a fronteira dos 35 anos soen ter máis. Non tes por que preocuparte se este é o teu caso, pero hai certos factores que debes ter en conta para facer do teu embarazo unha mellor experiencia. Que será diferente se tes máis de 35 anos? Posiblemente sintas maior sensación de cansazo no primeiro trimestre e terás que coidar máis a túa alimentación. Tamén presta atención á forma física xa que coa idade pérdese músculo. Manterte en forma pode evitar problemas de costas e garante un mellor parto. As perdas de ouriños son bastante comúns en todas as embarazadas a medida que o feto vai crecendo no teu ventre. No caso das futuras mamás de máis de 35 estas poden ter máis incidencia. Tampouco descoides a túa pel. Os bos hábitos deben manterse durante a xestación xa que a pel perde elasticidade e podes sufrir máis estrías. Riscos engadidos Ningún embarazo está libre de perigos para a nai ou para o bebé, pero a medida que cumpres anos algúns deles aumentan. Seguro que xa tes en mente un dos riscos máis coñecidos: as alteracións cromosómicas no feto; a máis coñecida é o síndrome de Down. A partir dos 35 anos, 1 bebé entre 400 sufre esta enfermidade.

14

15

16

17

18

19

20 21

22 23

24 25 26

27 28

29

30

31

32

33

34

Pode que xa empeces a notar os chamados tubérculos de Montgomery nas mami las, algo completamentnormal e que non debee preocuparte.

Como detectar problemas cromosómicos? Ao longo do embarazo faranse varios cribados para descartar o síndrome de Down. No cribado do primeiro trimestre avaliasen tres factores: a túa idade, os resultados dunha análise de sangue e unha ecografía onde se mide o prego da liña curva do occipital do feto. Faise entre a 10ª e a 13ª semana. Con estes datos detéctanse entre un 85 e 90% dos bebés con síndrome de Down. No segundo trimestre o cribado combina a túa idade e os resultados dunha analítica. Neste caso detéctanse un 80% dos casos de síndrome de Down.

nha boa Sería u comeces a n e co idea qun calendario as édic au facer xas revisións m asar todas eredes que p o. Así que t o embaraz s e durant esquecerede non gunha. nin

Probas determinantes As únicas probas que poden detectar os problemas cromosómicos con garantía son a biopsia de corión, no primeiro trimestre, ou a amniocentese, entre as semanas 15 e 18. Outros puntos a considerar Nas revisións a túa matrona buscará se padeces a diabetes xestacional, para o que che farán unha proba de tolerancia á glicosa. Tamén vixiará de preto a túa tensión arterial para descartar a preeclampsia que lles pode afectar aos riles ou á placenta. De cara ao parto Non tes porque ter complicacións polo feito de ser maior de 35. Pero é certo que crecen as probabilidades de ter algún tipo de intervención médica durante o parto. Tamén podes ter fases de dilatación e expulsión máis longas, pero isto non implica un perigo nin para ti nin para o teu bebé. Coidado coa ansiedade! Tanto ir e vir de probas pódeche crear medos ata o punto de que esquezas que a maior parte das embarazadas da túa idade teñen fillos sans e embarazos felices. Pensa que tamén hai factores que xogan ao teu favor como a túa madurez e a da túa parella.

eto Xa mide pretros dos 20 milímza a e xa empe moverse on aínda que n o notes! 15

16

17

18

19

20

21 22

23 24

25 26 27

28 29

30

31

32

33

34

35

as Primeiras Probas

9ª semana

Estará sa? Terá problemas hereditarios? Será neno ou nena? Estas son algunhas das dúbidas máis usuais que teñen os futuros pais. Queda tranquila: hoxe en día hai moitas probas que permiten descartar posibles problemas, tanto para ti coma para o futuro bebé. Non debes preocuparte por elas, a matrona indicarache cales son as que son necesarias no teu caso, dependendo do teu perfil clínico. Faremos un pequeno repaso para que te familiarices con elas. Controis rutineiros A medida que avance o embarazo, a túa axenda comezará a encherse de citas médicas. Moitas delas serán controis rutineiros que son necesarios para confirmar que o desenvolvemento do embarazo é o apropiado. É moi normal que sintas inquedanzas cada vez que se realice algunha delas. O medo a que algo vaia mal é algo común a todas as embarazadas. De todos os xeitos non debes preocuparte, son a mellor forma de garantir que a túa saúde e a do teu futuro fillo están ben. Os primeiros pasos Na primeira visita á matrona ela farache o teu historial médico. Para isto terás que contestar moitas preguntas, sobre ti e sobre os antecedentes familiares do futuro bebé que axudarán a valorar os posibles riscos. Daranche a cartilla de maternidade, onde quedará constancia de todos os controis que pases de aquí en diante. Entre estas primeiras probas está a citoloxía vaxinal, unha toma de mostra de fluído vaxinal para descartar infeccións. Tamén terás que facer unha análise de sangue e de ouriños, probas que se repetirán varias veces ao longo do embarazo.

16

17

18

19

20

21

22 23

24 25

26 27 28

29 30

31

32

33

34

35

36

• Ecografía: a proba prenatal por excelencia Posiblemente sexa unha das probas máis esperadas polos futuros pais. Permite, por primeira vez, ver o teu fillo. A través dela, o especialista poderá facer a verificación do embarazo, do tempo xestacional ou se hai un só feto ou máis. Tamén se poden detectar posibles ameazas de aborto ou embarazos extrauterinos.

Os dedos xa están formados e as pálpebras xa case recobren os ollos. O nariz empeza a tomar forma.

Probas especiais Hai varias causas que poden facer que a túa matrona ou médico che recomende facer algunha proba prenatal especial. Isto pode pasar se pertences a algún grupo de risco, se tes ou tiveches algunha enfermidade complicada ou se tes algún factor hereditario que debe terse en conta durante o teu embarazo. Aínda que non debes preocuparte, algunhas delas son invasivas e teñen un pequeno risco. Contarás co asesoramento médico necesario, pero ti e a túa parella debedes tomar o tempo que precisedes para valorala.

á Pídelle xplique che e nai quente e observa que si ai mudando o se xa v u corpo. se

• Biopsia de corión Realízase a partir da 8ª semana de embarazo e permite facer unha análise dos cromosomas a través dunha mostra das chamadas vilosidades coriónicas. Cunha agulla chégase á placenta de onde se toma unha mostra. Desta forma o médico saberá se os cromosomas do futuro bebé son normais en número e estrutura. Faise unicamente nos casos nos que está xustificada a sospeita de que poida haber algún problema. • Test de Coombs É unha análise de sangue que se realiza á nai. Normalmente utilízase nos casos de incompatibilidade de sangue entre a parella para determinarse se a futura nai desenvolveu anticorpos contra o factor Rh positivo. Trátase dunha proba que detecta a presenza de anticorpos para o Rh no sangue das embarazadas con Rh negativo. Se durante a xestación dá positivo, o feto pode padecer anemia se o seu Rh é positivo. Se a proba é negativa, a nai non ten estes anticorpos e o feto non corre riscos.

17

18

19

20

21

22

23 24

25 26

27 28 29

30 31

32

33

34

Case seguro que notarás a pel da face se moito máis tersa. Débe do á chamada hormona embarazo. Aínda que teñas algún gran, atoparaste resplandecente. 35

36

37

alimentación no 1º Trimestre

10ª semana

Para conseguir unha alimentación axeitada debes variar ao máximo a alimentación. Inclúe todos os grupos básicos de alimentos e, dentro de cada un deles, diferentes tipos. Lembra que deben ser ricos en proteínas, vitaminas e minerais e pobres en enerxía total. Fai varias comidas Non é aconsellable que unha muller embarazada pase moito tempo sen comer. Necesitas ter sempre enerxías para evitar os mareos e os desfalecementos. Ademais, se fraccionas as tomas conseguirás reducir as posibles molestias dixestivas e conseguir un mellor control da glicemia sen desequilibrar a dieta. Toma o teu tempo para comer É tan importante o que comes coma o xeito no que o fas. Débese comer amodo, mastigando ben os alimentos. Non teñas presa, séntate e goza, ademais esta é a mellor maneira de evitar as incómodas flatulencias. Come o que precises Non pases fame, senón o feto tamén a pasará. É lóxico que non queiras gañar moito peso a estas alturas do embarazo, pero non é o momento de empezar un réxime. Lembra que aínda que ti penses que tes reservas dabondo, a partir delas o teu feto non pode obter os nutrintes para o seu correcto desenvolvemento. Toma froitas pero ten en conta os azucres Dentro dun menú axeitado para o teu estado, debe haber un espazo privilexiado para as froitas. Todas elas son moi boas e necesarias para ter unha alimentación correcta. Toma as racións necesarias e varía todo o que poidas dentro das propias da estación.

18

19

20

21

22

23

24 25

26 27

28 29 30

31 32

33

34

35

36

37

38

Escolle os alimentos que mellor che senten Entre toda a verdura de tempada, escolle as que non favorezan os gases. Iranche ben as acelgas, os porros, as espinacas, a escarola, a leituga ou os pementos. Igualmente, para asegurar a inxestión de proteínas apropiada, toma mellor pescado branco ca carne, normalmente máis graxa e máis difícil de dixerir. Fibra, fibra e máis fibra Axudarache a loitar contra o estrinximento. Este problema non mellora a medida que avanza o embarazo, así que mellor colle agora os bos costumes. Neste senso, os legumes son unha boa alternativa para garantir a inxestión de fibra. Toma tamén cereais integrais e verduras ou hortalizas. Non descoides a auga, é a mellor forma de apoiares o labor da fibra. Lembra sempre que deben ser uns dous litros ao día e mellor entre comidas para non entorpecer as dixestións. Alternativas ao café Como non debes abusar das bebidas con cafeína, pode que botes en falta unha taciña de algo para despois das comidas. Unha suxestión: toma té verde que che axudará a asimilar as graxas ou prepara unha infusión de salvia e xenxibre. Ollo cos suplementos Agora que estás a coidar moito a alimentación podes ter tentacións de tomar suplementos alimentarios, pero non son aconsellables sen a prescrición médica. Posiblemente tomes ácido fólico nestas primeiras semanas e pode que tomes ferro ou calcio de cara ao final. Todos eles poden ser moi beneficiosos, pero débechos receitar o teu médico, se o estima oportuno, e personalizar a dose ao teu caso concreto. Aínda que ti o fagas con toda a boa vontade, pode ter riscos para o feto. Por exemplo, nalgún caso o alto índice de vitamina A pode provocar anomalías como a fisura no padal ou malformacións cardíacas. Extrema a hixiene Se sempre coidaches a limpeza da comida, agora non debes relaxarte. Terás que respectar uns principios sinxelos para garantir a túa tranquilidade. Por exemplo, en caso de dúbida sobre o estado da comida, tíraa. Tamén debes descartar os botes mal pechados e vixiar a data de caducidade. Na cociña mantén limpas as superficies, escolle sempre as que non sexan porosas (non empregues táboas de madeira) e lava os trapos de cociña con frecuencia.

19

20

21

22

23

24

25 26

27 28

29 30 31

32 33

34

35

36

37

38

39

Quero algo doce! Non podes pasar todo o embarazo contando as calorías. O mellor é que, de cando en vez, te deas unha homenaxe e tomes iso que tanto che presta. Hai pequenos trucos para que mates o bicho e non te metas unha enchenta de calorías baleiras. Podes preparar unha riquísima sobremesa con queixo baixo en graxa e marmelo. Outras boas opcións son os iogures con noces ou as froitas, como o plátano con caramelo. Unha tamén ten dereito a gozar do padal neste momento!

r Tenta i a túa o c r camiña rella. e a p orma d f a o b nha Será u antervos en os m tirv e diver a m r o f xuntos.

Xa empezarán a acougar as náuseas. Gustarache de novo comer, pero ten tino de non petiscar indiscriminadamente.

Neste ión embr momento o ialmente pasa ofic to e xa ten fe a ser un arencia máis unha ap ñecible.. reco

20

21

22

23

24

25

26 27

28 29

30 31 32

33 34

35

36

37

38

39

40

a Ecografía

11ª semana A maioría estaredes impacientes por ver, por primeira vez, o voso futuro bebé. Non te preocupes, reláxate e recreate do primeiro contacto. As ecografías son probas que se repetirán varias veces mentres dura o embarazo. Quizais esta primeira é a que se espera con máis impaciencia, pero tamén na que verás menos. Lembra que estás nun momento moi temperán do teu embarazo, polo que non poderedes ver a cara do futuro bebé. Farás varias ecografías durante o embarazo. O número dependerá de moitos factores, pero a Sociedade Española de Xinecoloxía e Obstetricia recomenda unha por trimestre. Como é unha ecografía? A ecografía baséase nunhas ondas de son de alta frecuencia que rebotan contra os corpos. A través delas obtense unha información que é recollida por un sensor e é proxectada na pantalla onde vós a veredes. A primeira delas normalmente faise por vía vaxinal, a través dunha sonda que se introduce ata o útero. Ao ser unha fase moi incipiente esta é a forma de obter os mellores resultados. Ondas de son sen perigo para o embrión Non implica ningún risco para ti ou para o embrión, xa que non usa radiación. É unha proba non invasiva. Adoita durar entre cinco e trinta minutos e non é molesta. Para mellorar os resultados, posiblemente recomendaranche que teñas a vexiga chea, polo que terás que beber varios vasos de auga e non ouriñar ata que fagas a proba. Isto só é necesario nesta primeira ecografía, xa que despois o líquido amniótico fará esa función.

21

22

23

24

25

26

27 28

29 30

31 32 33

34 35

36

37

38

39

40

41

Que podemos descubrir? Nesta primeira ecografía poderás confirmar varias cousas moi importantes. • Saberás se tes un ou máis embrións. • Comprobarás que o embrión está ben nidificado. • Comprobarás o tempo de xestación exacto. • Descartarás, na primeira fase, algún tipo de malformación. Pero iso é o meu bebé? Ao longo do embarazo irás coleccionando as impresións das ecografías; de feito, moitos álbums de fotos de bebés comezan con estas imaxes. Pero non te fagas ilusións, posiblemente nesta primeira non verás case nada ou, mellor dito, non entenderás moito. As imaxes deberán ser interpretadas polo especialista, sobre todo nesta fase tan incipiente. Como pista debes saber que a metade do tamaño total do embrión é a súa cabeza. Nesta primeira ecografía o obxectivo é comprobar que o embrión se desenvolve de maneira axeitada. Ten paciencia, terás tempo para velo con moita máis nitidez nas outras dúas probas.

Se aínda non lle conta a boa nova a ches amigo, agora algún un bo momentopode ser facelo “oficia para l”.

Escoita o novo latexo Esa será a maior novidade: un novo corazón latexa no teu ventre e poderás escoitalo por primeira vez.

itmo O teu rcrementouse calolico in metabó % e queimas idez. un 25 on moita rap rías c des notar un Po ento na increm a corporal. atur temper

O futuro bebé acaba de pasar unha etapa crucial. A súa maduración foi moi ben ata agora e xa ten moitos menos riscos de sufrir problemas.

22

23

24

25

26

27

28 29

30 31

32 33 34

35 36

37

38

39

40

41

42

.: MENÚ :. r • Almorzo vaso de 200 ml. Pode se un s, ai re ce de fé ca n Leite só ou co so de peso. enteiro se non hai exce eiga de 10 gr. e marmela nt ma n co s ta tos 6 ou 45 gr. de pan cereais, 45 gr. da, 10 gr. ou flocos de ricoques... pasas, melocotóns, alba as uv mo co s co se os oit Fr Auga. • Media Mañá froita. ca. Un vaso de zume de es fr ca r llo me a ad ciñ Froita co

• Xantar bola, cenoria, roz, tomate, leituga, cepasas. Aliñada ar z: ro ar de da la sa En s de soia, olivas, uvas aguacate, noces, brote eite e limón. Sal. cunha cullerada de ac de 150 gr. Unha peituga de polo Un iogur. Auga. a. • Merenda vaso de zume de froit Un s. co se os oit fr ou Froita cociñada • Cea uras, 200 ml. Sopa ou caldo de verd salada, gr. con guarnición de en cogombro. io, ap Pescado branco, uns la125 a, , remolach ria no ce , bo ce e, ga. at leituga, tom e aceite, 1 cullerada. Au ón lim l, sa o uc po n co Aliñada Un iogur.

23

24

25

26

27

28

29 30

31 32

33 34 35

36 37

38

39

40

41

42

43

ponte Guapa!

12ª semana

Aínda é cedo para que penses en mercar roupa especial. Lembra que segues sendo atractiva. Aproveita: nesta etapa estarás máis radiante ca nunca. O embarazo é un ir e vir de sentimentos, sensacións, estados de ánimo... Por iso é importante que te sintas segura fisicamente e non te descoides. Aínda que a estas alturas do embarazo o teu corpo cambiou pouco, toca ser previsora. Pel de melocotón A pel mellora grazas á glándula tiroides que produce máis hormonas que melloran a circulación sanguínea cutánea. De todos os xeitos, pode que o tipo de pel varíe coa revolución hormonal que estás a sufrir, polo que é bo que adaptes os cosméticos á túa nova situación. Agora terás que renovar boa parte das cremas que viñas utilizando. Asesórate de cales son mellores para embarazadas e non esquezas hidratar tanto o rostro coma o corpo: é o momento para previr as temidas estrías. Por outra banda, non teñas medo da depilación. Só terás que prescindir de cremas descolorantes ou depilatorias, xa que a túa pel é máis sensible a produtos fortes. Moito tino co sol Terás que incrementar a protección solar durante toda a xestación. Aínda que sempre é recomendable protexerse das radiacións, agora terás máis risco de sufrir manchas na pel. Isto débese a que a melanina pode variar substancialmente durante o embarazo. Pelo máis bonito ca nunca Na maioría dos casos a proxesterona fai que o cabelo brille máis e estea máis forte. Pero tamén podes notar que o teu, se ten tendencia graxa, agora precisa de máis lavados para lucir coma sempre. Unica-

24

25

26

27

28

29

30 31

32 33

34 35 36

37 38

39

40

41

42

43

44

Non crerías o que pode facer a estas alturas! Xa pode sorrir, engurrar o cello ou mover as mans.

mente terás que utilizar un xampú máis suave. E se che gusta levar o pelo tinguido, deberás recorrer a produtos vexetais para evitar así posibles reacciones alérxicas e reducir o uso de tóxicos. Sería boa idea que manteñas, máis ou menos, o teu look habitual: estás tan sensible que pode ser duro afrontar un mal corte de pelo. Sombra aquí e acolá Se es presumida e sempre che gustou maquillarte, non tes por que deixar de facelo agora. Cóidate e gústate, o único que debes ter en conta é que tes que empregar a cosmética axeitada á túa nova situación e, preferiblemente, sen perfume. Se tes dúbidas ao respecto, podes consultarllelas ao teu farmacéutico ou esteticista. Roupa: primeiras pautas Aínda é cedo para comezar a mercar roupa de premamá, pero lembra que o teu corpo comezará a mudar a todo dar e debes de ser previsora. Vai adaptando o teu vestiario aos cambios do corpo. Non merques roupa demasiado grande que non che favoreza, pero tampouco te empeñes en entrar nos pantalóns do ano pasado. Deberás levar sempre roupa cómoda, hai moitas pezas de roupa que teñen adaptadores que permiten que os utilices durante case todo o embarazo. En canto á roupa interior, utiliza tecidos de algodón para previr alerxias e garantir a transpiración. Presta especial atención aos cambios nos peitos e muda cantas veces sexa necesario de talla de suxeitador. Lembra tamén que hai medias especiais para embarazadas, así que tampouco tes que renunciar a elas, pero, se tes problemas de circulación, elixe sempre as medias compresivas. Axudarante a notar as pernas máis lixeiras.

ña Acompa rella a a túa p itos alimenháb nos nos bosCustaralle me s tarios. ir unhas boa u g o se se ti pautas n ela. fas co

Cos pés no chan A medida que vaian pasando os meses mudará o teu punto de gravidade, por iso serás máis propensa a tropezares. Ademais, as túas articulacións estarán máis débiles e pode ser que sufras molestias nas costas. Por todo isto non utilices tacóns, especialmente se son moi finos e superan os 3 centímetros. Dille adeus tamén ás botas altas, poden oprimir as pernas e agravar os problemas circulatorios.

25

26

27

28

29

30

31 32

33 34

35 36 37

38 39

40

41

42

S que o te e notas máis rá u corazón vai pi non te pdo do normal reoc Débese ao maio upes. sanguiñ r volume o.

43

44

45

recoñece Algunhas infeccións

13ª semana

Hai virus e bacterias que che poden facer pasar un mal trago no teu embarazo. Non te preocupes, aquí van algunhas claves de como evitalas. Na vida normal todos estamos expostos a infeccións. Algunhas teñen certa importancia e de outras nin nos decatamos. A necesidade de evitar riscos nas embarazadas fai necesario que nos manteñamos especialmente alerta ante elas. Se es propensa a sufrir algún tipo de infección informa a túa matrona para que o inclúa no teu historial. Polo demais, tendo tino coa hixiene e a seguridade alimentaria, non terás porque preocuparte. De todos os xeitos, ante a menor sospeita de padecer algunha, acude ao teu médico. Toxoplasmose A pesar da súa popularidade é, hoxe en día, moi pouco frecuente. Pódese contaxiar polo contacto con gatos descoidados ou ao inxerir carne pouco feita ou verdura mal lavada. É un risco importante para o feto, así que non descoides a hixiene na cociña e descarta a comida que non che ofreza confianza. Trátase normalmente con antibióticos. Listeriose É unha infección alimentaria que se pode contraer ao inxerir verduras mal lavadas, carnes e pescados pouco feitos ou lácteos sen pasteurizar. Paga a pena ter tino xa que, dependendo da súa intensidade, pode ocasionar risco de aborto ou parto prematuro. Para curala é necesario administrar antibióticos. Rubéola Todos sentimos falar desta enfermidade algunha vez. É un tanto peculiar xa que por si soa non é grave, pero o feto pode sufrir problemas conxénitos. Aparece en forma de ganglios inflamados e alteracións na

26

27

28

29

30

31

32 33

34 35

36 37 38

39 40

41

42

43

44

45

46

xa 30 eto o dos ir de f O ret art a p p eu ito s pe mos. A a o s rá mo r gra ago nto se pido. e á cem áis r e r c m

pel. Non te preocupes, case todas as mulleres están vacinadas e é moi raro contraer esta enfermidade. Varicela Normalmente as mulleres adultas xa pasaron a enfermidade na infancia, polo que son inmunes. Se non pasaches a enfermidade, evita o contacto con persoas contaxiadas e infórmallo ao teu médico, xa que, de sufrila durante o embarazo pode ser un risco para o feto. Infeccións urinarias En xeral este tipo de infeccións son normais e tratables. Aféctalles ao 10% de mulleres embarazadas e o obxectivo nos casos máis graves é evitar o nacemento prematuro do bebé. As mulleres que tenden a ter este tipo de afecciones deben controlarse e, ao menor síntoma, ir ao centro médico. Estreptococo do grupo B É unha bacteria inocua que se encontra na vaxina dalgunhas mulleres. No caso de detectala, as embarazadas son tratadas con antibióticos. Coma sempre, se a sufriches no pasado faino constar no teu expediente médico.

Lembra ecomendaque non está r razadas do para emba ais e os os baños term pensar e spas. Terás qurmas fo s noutra de relaxarte.

Herpes xenital Trátase dun virus que produce alteracións na vulva e no interior da vaxina. O maior risco ao que nos enfrontamos neste caso é o contaxio do bebé durante o parto. É por iso que se realiza o parto por cesárea. Se tes antecedentes deste problema fala coa túa matrona para que conste no teu historial. Citomegalovirus Pertence á familia dos herpes e contáxiase pola saliva ou ouriños. Se contraes esta infección hai posibilidades de contaxio ao teu feto, pero normalmente non supón grandes complicacións. Coida os teus hábitos de hixiene como lavar as mans a miúdo.

eparar para r p s e d Po ila tranqu deredes a e c a unh . Así po vos os dous e todo o que e un falar d a e dedicarll preocup pouco de . parella á o p m te

27

28

29

30

31

32

33 34

35 36

37 38 39

40 41

42

43

44

45

46

47

a Amniocentese

14ª semana

O líquido amniótico comparte as mesmas células có feto e, por iso, pode darlle ao teu médico unha prezada información. Na análise deste elemento baséase a proba coñecida como amniocentese. Normalmente, e dependendo do criterio do médico, recoméndase facerlles esta proba a todas as mulleres maiores de 35 ou 38 anos. Pero non é só para elas, tamén se practica en casos concretos nos que a embarazada teña antecedentes familiares de risco para o feto. Que é a amniocentese? Trátase dunha proba que se agrupa dentro das chamadas análises invasivas. Isto significa que nela extráese unha mostra directa de dentro do útero, en concreto do líquido amniótico. Normalmente realízase entre a 14 e 16 semana do embarazo, o que permite ter un diagnóstico moi temperán para descartar posibles problemas no desenvolvemento do feto. Un diagnóstico máis certeiro Establécese se cómpre facer esta proba a partir dos resultados das análises de sangue ou se na primeira ecografía se ven sinais sospeitosos na liña curva do occipital. De todos os xeitos, non te poñas nerviosa se o teu médico che recomenda facer esta proba, moitas embarazadas se someten a ela. Como se fai? O procedemento adoita durar entre 10 e 20 minutos. A través do abdome, o médico introduce unha agulla pola que extraerá unha mostra do líquido amniótico. Para evitar o feto, a placenta ou outras zonas de risco, emprega a técnica da ecografía e así sabe exactamente como e onde facer a punción. Dese líquido amniótico obteranse células

28

29

30

31

32

33

34 35

36 37

38 39 40

41 42

43

44

45

46

47

48

fetais que se cultivan durante unhas 3 semanas e posteriormente se estudan para analizar o estado do feto. Diagnóstico A amniocentese axuda a saber como vai o desenvolvemento do feto. Por exemplo, a través dela poderemos saber se hai alteracións cromosómicas, como o síndrome de Down, ou no sistema nervioso, como a espiña bífida. Ademais descobre afeccións xenéticas como a fibrose quística, a hemofilia, a distrofia muscular ou anemia das células falciformes. Os problemas cromosómicos danse máis nas xestantes maiores de 35 anos e, por iso, o médico adoita recomendarlles a proba ás embarazadas que superan esta idade. Pola súa banda, os problemas xenéticos son parte da herdanza familiar e por iso recórrese a amniocentese se consta algunha destas enfermidades no teu historial familiar.

A que está radiante a túa parella embarazada? Pois lémbrallo, de seguro que lle gustará máis sabelo por ti ca polas súas amigas.

ha Aparece uncubrirá e r e pelusiña qu todo o corpo r o o bebé p rá como proe que actua non a verás, tección. Ti perde antes xa que a arto. do p

Non é perigoso A pesar de que a súa fama non lle axuda, a amniocentese é unha proba que pode dar moita información e que ten poucos riscos para o feto e para a embarazada. Normalmente o índice de aborto está entre un 0,5% e un 1%. Dado que o médico non a recomenda gratuitamente, é importante que penses con tino se realmente queres prescindir deste diagnóstico. Notarás só a aplicación da anestesia que se pon na zona da punción, polo que non adoita doer. Despois terás que gardar repouso durante uns 2 días para evitar riscos, por iso cómpre que vaias acompañada a facer a proba. Avalía o teu caso concreto O diagnóstico desta proba é fiable nunha porcentaxe moi alta e, normalmente, búscase descartar un problema serio que implica un risco real para o feto. Sería boa idea falar coa túa parella sobre a proba e pensar que faredes no caso de se detectar algún problema. Non é necesario que comeces a cavilar sobre posibilidades remotas, pero si debes ter máis ou menos claro cal sería a túa decisión no caso de necesitar decidir continuar ou non co embarazo.

29

30

31

32

33

34

35 36

37 38

39 40 41

42 43

44

45

46

Xa em a desap pezarán mareos arecer os podes n matutinos e otar os “antollos coñecidos alimenta ” rios.

47

48

49

precaucións para Viaxar

15ª semana

Nun embarazo normal, non hai nada que che impida iniciar unha viaxe, pero debes ter en conta algunhas cousas á hora de planificalo. Fóra diso, reláxate e goza, coma sempre, da túa viaxe. Se queres viaxar, non o deixes de facer polo feito de estares embarazada, pero para inicialo con completa tranquilidade hai algunhas precaucións que debes tomar. A regra de ouro é que leves a documentación do seguro médico e que te asegures de que garanta a túa cobertura total. Aquí van algunhas pinceladas doutros aspectos que non debes descoidar. Informe médico Se pertences a algún grupo de risco, ou o teu embarazo ten algún aspecto especial, é boa idea que leves contigo un informe médico que detalle as características do mesmo. Desta forma, en caso de urxencia poderás entregalo no centro médico ao que acudas. Viaxes longas Se a viaxe vai ser longa e vas estar bastante tempo afastada da túa casa e do teu médico, deberías, antes de partir, pasar un recoñecemento. Deste xeito estarás máis tranquila e a túa matrona poderá aconsellarte sobre os aspectos máis concretos da túa viaxe. No coche non te descoides Polo feito de estares embarazada non debes descoidar aspectos da seguridade viaria, senón todo o contrario. Por iso, se vas viaxar no coche, lembra que non podes esquecer o uso do cinto de seguridade. Debes colocar unha banda abdominal baixo do ventre. Ademais, para facer a viaxe máis confortable, leva coxíns que te axuden a colocarte mellor no asento e non sobrecargar o pescozo ou as costas.

30

31

32

33

34

35

36 37

38 39

40 41 42

43 44

45

46

47

48

49

50

O tren, unha boa alternativa Como norma xeral, a partir do 7º mes de xestación recoméndase empregar o tren sempre que se poida. Entre as súas vantaxes está a posibilidade de erguerte e estirar as pernas cando o precises ou utilizar os urinarios tantas veces como queiras. No tren tamén poderás viaxar en coche cama, e así descansar máis aproveitadamente.

A pel do feto é tan fina que se pode ver a través dela boa parte do tecido nervioso.

No avión, móvete! Este medio de transporte acurta o tempo de duración da viaxe dunha maneira moi significativa, unha característica moi prezada para as embarazadas. Pero lembra que non é recomendable viaxar en avión a partir do 7º mes do embarazo. Se a viaxe é longa, non esquezas levantarte do teu asento e moverte. Desta forma manterás a túa circulación en bo estado e evitarás riscos. Escolle amodo o destino Se viaxas a unha zona de clima caloroso e húmido, e non estas acostumada, deberás hidratarte máis para non ter desfalecementos. Tamén adecúa a roupa da maleta á temperatura de destino e pon nela pezas lixeiras e transpirables. Desestima as viaxes a lugares situados por enriba dos 2.200 metros de altitude. Non é un bo destino para ti, xa que a adaptación ás novas condicións de osíxeno poden ser un grande esforzo. Non descoides as comidas Nestes casos é mellor pecar de precavida que pasar por alto cousas que che poidan dar un bo susto. É por iso que debes manter, ou incluso extremar, as túas normas de hixiene alimentaria no lugar de destino. Evita carnes e pescados pouco feitos, salsas, vexetais e froitas sen cociñar e bebe só auga embotellada.

uscar Comeza a ba se non d roupa cómoínda roupa a mercaches zada. Busca de embara xibles e sen tecidos fle a evitar que r costuras paen marcas. che deix

Se a túa ten que facer parella tese, este ser a amniocená Apóiaa sobr o momento. espera dos r e todo na que pode estaesultados xa do normal an r máis tensa te a dade de que posibilialgo vaia mal. 31

32

33

34

35

36

37 38

39 40

41 42 43

44 45

46

47

48

49

50

51

a voltas coas Molestias

16ª semana

Para a maioría das embarazadas este é o mellor trimestre do embarazo. No segundo trimestre diremos adeus a moitas das primeiras molestias, recuperarás as forzas e xa te sentirás mellor na túa propia pel. Adeus náuseas e ola acidez! Unha boa nova: para a maioría de vós acábanse as náuseas e os vómitos. Xa poderedes espertar pola mañá sen ter que saír correndo ao baño. Unha mala nova: agora pode chegar a acidez de estómago. A medida que o feto ocupa máis espazo, deixará menos para o teu estómago, as dixestións poden ser máis longas e sufrir acidez. Ao mellor aínda tes unhas semanas de tregua por diante, pero axudarache comezar a facer comidas pequenas ao longo do día. Molestias nas enxivas Pode que aínda sexa cedo para que as enxivas empecen a darche guerra, pero, a medida que vaia avanzando a xestación, podes notar un leve sangrado ao lavar os dentes. Pensa en cambiar o teu cepillo de dentes por un máis suave e utilizar pasta de dentes para a xenxivite. Por outra banda, bota unha ollada á dieta e asegúrate que estás a inxerir suficiente vitamina C. Agora non oles nada Se antes te volvías tola co incremento do olfacto, agora pasará todo o contrario, pois podes ter conxestión nasal. Incluso pode que tendas a ter hemorraxias de cando en cando. Non recorras aos trucos de avoas, simplemente preme o orificio polo que saia o sangue e vota a cabeza para adiante. Se pensas que estes sangrados non son normais acode ao teu médico.

32

33

34

35

36

37

38 39

40 41

42 43 44

45 46

47

48

49

50

51

52

unha Esta é ortante de imp que semana análises, xa r s cara á soen practica. se probas varias a nai se está iliza Tranqu rviosa e tenta ne ñala. acompa

Aumenta o volume Nas primeiras semanas xa se pode notar unha pequena inchazón xeral. Pero será a partir deste momento cando terás máis molestias desta natureza e comezarás a despedirte definitivamente da túa cintura. O teu embarazo será máis evidente para os outros. Moverte cando leves moito tempo na mesma postura e non estares moito tempo de pé pódeche axudar. Outras recomendacións son que non tomes bebidas gasosas ou comidas que che provoquen flatulencias. Retención de líquidos Esta tendencia tan desafortunadamente feminina, increméntase no embarazo. O máis importante é que bebas sobre dous litros de auga ao día, que tomes alimentos diuréticos como a cabaciña, os espárragos ou infusións, e que reduzas a cantidade de sal. Aínda que pareza unha contradición, a mellor forma de previr a retención de líquidos é que te asegures de inxerilos. Axuda tamén que manteñas os pés descansados e empregues o calzado apropiado. Presión na parte baixa do abdome Podes comezar a sentir molestias na parte baixa do abdome. A presión que notas débese ás modificacións e alongamentos dos ligamentos que sosteñen o útero. Dores de cabeza Algunhas mulleres sofren dores de cabeza durante este trimestre, que poden aumentar cara ao final. As causas hai que buscalas nos cambios hormonais, no estrés ao que está sometido o teu corpo, nos posibles pinzamentos nerviosos, na ansiedade... Sempre que notes estas molestias intenta descansar. Lembra que non debes tomar ningún medicamento sen consello médico.

Os músculos faciais xa están moi desenvoltos e pode xesticular moito máis que ata o de agora.

Aumenta o fluxo vaxinal É o que se coñece como leucorrea. Trátase dun dos efectos das readaptacións hormonais. Aínda que pode resultar incómodo, non ten maior importancia. O máis aconsellable é que empregues roupa interior de algodón e, se che fai sentir máis cómoda, salvaslips, pero ten tino de cambialos regularmente.

Se aínd non o sabes a xa poderede agora s des o sexo do bebcubrir mediante unh é a ecografía!

Vaxinite Trátase dunha infección por fungos. Podes notar o fluxo máis espeso, sequidade na vaxina ou molestias cando ouriñes. Para previlo non empregues pantalóns axustados. Se as molestas continúan, o teu médico receitarache algunha crema. 33

34

35

36

37

38

39 40

41 42

43 44 45

46 47

48

49

50

51

52

53

alimentación No 2º Trimestre

17ª semana

No segundo trimestre xa é necesario un incremento na cantidade da enerxía achegada ao corpo, ademais do aumento de proteínas, vitaminas e minerais. A partir de agora non necesitas ter tanto tino coas calorías extra, como acontecía no primeiro trimestre. No segundo trimestre o aumento do peso chega a ser de 4 ou 5 quilogramos. De feito a cantidade de calorías deben auméntanse nunhas 300 ao día, así aseguraremos que o teu corpo e o feto teñen todo o que precisan. Aumento do apetito Posiblemente xa hai semanas que tes gusto pola comida. Isto débese, entre outras cousas, a que te atopas mellor. Pero este aumento no apetito tamén responde ás necesidades do teu corpo. O feto xa require moita máis enerxía, así que terás que proporcionarlla dunha forma responsable. A túa matrona explicarache como debes gañar peso en relación á túa constitución e ás circunstancias propias. Adiantámosche que o equilibrio é a clave: non tomes unha enchente de alimentos cheos de calorías baleiras, como os bolos industriais, pero tampouco é preciso levar un control exhaustivo sobre as calorías que inxires.

Case seguro que xa acadou os 15 centímetros e está a desenvolvero seu aparato dixestivo.

Segue coa dieta axeitada Non debes esquecer todos os bos hábitos que gañaches durante o primeiro trimestre e as pautas de alimentación xerais. Unicamente engade alimentos máis ricos en lípidos como os froitos secos, queixos curados, peixes azuis ou alimentos máis ricos en azucres sinxelos como as froitas. A base da alimentación debe ser a mesma: alimentación rica en verduras, froitas, cereais integrais, legumes, froitos secos e peixe e moderada en carnes magras e lácteos graxos.

34

35

36

37

38

39

40 41

42 43

44 45 46

47 48

49

50

51

52

53

54

Ferro, ferro e máis ferro O mineral que se debe incrementar máis é o ferro. Este pode ser de orixe animal, de moi boa absorción, ou de orixe vexetal, de peor absorción. Ao primeiro grupo pertencen alimentos como as ameixas, os berberechos e as gambas. Os de orixe vexetal son igualmente válidos, se ben tes que coidar de non xuntalos con alimentos que limiten o seu aproveitamento como o café, o té ou os lácteos. Alimentos ricos en ferro de orixe vexetal son os legumes, sementes, pirixel, froitas deshidratadas, melazas ou froitos secos.

P estrinxi revén o lácteos mento. fibra froita s ricos en bífido , se on al deben f imentos que parte d ormar om diario. enú

Coma sempre ollo coas vitaminas Aínda que as achegas de ácido fólico son máis importantes no primeiro trimestre para evitar malformacións no feto, non as debes descoidar agora. Poderás atopalo de forma natural en alimentos como o xerme de trigo, froitos secos, chícharos, legumes, dátiles ou aguacates. Igualmente asegura a achega de todas as outras vitaminas, especialmente a vitamina D: feixóns, escarola, queixos curados, acelgas, ovos ou peixes azuis; e a B12: ovos, carne de aves, leite, marisco. Importancia dos petiscos A pesar de que ti te sintas con toda a enerxía do mundo, é importante que preveñas posibles desfalecementos. Unha das claves é manter os niveis de azucre constantes e para logralo é bo que comas cada pouco tempo. Con isto non queremos dicir que pases o día comendo lambonadas, senón que metas no teu bolso un saquiño de froitos secos ou un par de pezas de froita e que as tomes a media mañá e a media tarde.

a Coment o de pai i que t p r. Se che a l e n o c aría se arlle ao t s u g e ch n a ensin gustarí llo a andar e s i voso a, a xogar á r biciclet as, a planta d agacha rbores... á

35

36

37

38

39

40

41 42

43 44

45 46 47

48 49

50

51

52

53

54

55

roupa Para o Embarazo

18ª semana

Xa estás no momento de empezar a pensar na roupa adaptada ao embarazo. Algunhas aínda poderedes utilizar os pantalóns desabotoados na cintura, pero na maioría dos casos xa será necesario facerse cun novo fondo de armario. Afortunadamente a roupa de premamá non é a de antes. Xa non se trata de agochar a túa figura, senón de sentirte ben na túa pel. Pero, ademais de verte guapa, tes que pensar na túa comodidade e ser previsora con todos os cambios que se achegan. Vai amodo coas compras De seguro que estarás tentada a ir de tendas e facer todo un armario de embarazada, especialmente se ves ofertas ou rebaixas. Lembra que o mellor é ir comprando a roupa a medida que se precise. Desta forma poderás adaptala ao teu corpo pouco e pouco. A clave é ver que necesitas, que che axeite mellor e como renovar a túa imaxe co paso das semanas. Outra das claves é ser previsora e mercar pezas de roupa que poidas utilizar máis alá dun mes. Empezando polos cimentos Unha das pezas claves no vestiario son os zapatos. Dunha boa elección dependerá a túa comodidade e saúde. Escolle sempre zapatos de pel e baixos. Un bo consello é que descartes os que pechan con cordón, cando a túa tripa medre agradecerás non ter que agacharte. E lembra que os teus pés poden medrar! Si, de seguro que che sorprende, pero é así en moitos casos. Non está de máis que os merques un pouquiño folgados.

36

37

38

39

40

41

42 43

44 45

46 47 48

49 50

51

52

53

54

55

56

Xa enerxía terás as e encont s recuperada túa pel. raraste ben s o desex Pode que aumena que a t o sexual; lemb nte úa s ra parte imexualidade é p da túa ortante vida.

Roupa ampla e adaptada ao teu corpo Un bo recurso para as embarazadas son os vestidos amplos e cómodos. Isto non significa que os empregues para agochar a túa figura: hoxe podes presumir de tripa e sentirte ben. Aínda que nestas primeiras semanas poderás apañar roubándolle algunha peza de roupa á túa parella, esta é unha solución temporal. Normalmente a roupa de home ou as tallas especiais non che sentarán ben e non serán cómodas xa que non están adaptadas ao corpo dunha embarazada.

e tes Seguro qu para ir iño un moment equeno detalle p mercar un a parella. Unha ú t para a de roupa de peza nita será o b a z a r a emb e faralle estupendo guapa. sentirse

Suxeitador, unha inversión de futuro Esta é unha das pezas que terás que renovar máis, xa que terá que irse adaptando ao teu peito e aos seus continuos cambios. Se o fas poderás evitar en gran medida a aparición de estrías ou a caída dos peitos. Cómpre que non merques suxeitadores que che veñan grandes esperando sacarlle máis partido e tampouco apurar un que xa non che sirva. Braguiñas cómodas e hixiénicas En canto ás braguiñas, non é necesario que empregues as que cobren o ventre a non ser que che sexan máis cómodas. Normalmente poderás levar as de sempre, iso si, dunha talla maior. Para evitar as infeccións vaxinais elíxeas sempre de algodón ou tecidos naturais que permitan a transpiración. A circulación que non circula Non che descubriremos nada novo se che dicimos que nesta época as pernas inchan, poden aparecer varices e aumenta a retención de líquidos. Por iso debes ter tino cos elásticos que che preman, tanto os calcetíns coma as medias, nas pernas ou na cintura. Se prefires medias de compresión lembra poñelas pola mañá cando aínda non tes as pernas inchadas. E se pensas dar o peito... Adiántate á lactación nas compras das derradeiras semanas de xestación. Comeza a mercar blusas ou suxeitadores que facilitan o acto de dar o peito. Podes incluír no teu armario, por exemplo, suxeitadores con copa abatible.

37

38

39

40

41

42

43 44

45 46

47 48 49

50 51

52

53

54

A teu futuro fillo está en plena revolución. Non acouga en ningún momento e proba todas as posturas posibles. 55

56

57

cando Debes ir ao Médico

19ª semana

As embarazadas sempre teñen medo de que algo vaia mal ante as novas molestias. Normalmente son propias do teu estado, pero, aínda así, ás veces cómpre que lle consultes ao teu médico para non incorrer en riscos innecesarios. É complicado establecer a liña que separa unha molestia xestacional dun problema máis importante. De feito, moitas veces depende da intensidade coa que se presente. Tentaremos aquí recoller algúns dos síntomas aos que lles debes prestar máis atención para que acudas ao médico canto antes. Ollo coa preeclampsia Se notas principios de mala visión novos, se os teus pés e mans están moi inchados e tes dores de cabeza persistentes debes acudir ao médico. Moitas veces son molestias asociadas co teu estado, pero nalgúns casos pódese tratar de preeclampsia. Este problema non adoita aparecer ata o terceiro trimestre, pero pode ter riscos para ti e para o feto. Hemorraxias Se notas sangrados abundantes, especialmente durante as 12 primeiras semanas, pode ser síntoma de aborto ou embarazo ectópico, mala implantación do embrión no útero. Se a hemorraxia é abundante e é posterior a esta etapa pode ser sinal de problemas na placenta. Cansazo extremo Se o cansazo che impide facer unha vida máis ou menos normal e non tes forzas para nada, pode que presentes principios de anemia. Esta posibilidade toma máis forza se tes falta de alento ou estás moi pálida.

38

39

40

41

42

43

44 45

46 47

48 49 50

51 52

53

54

55

56

57

58

Vómitos imparables Xa te darías conta de que os vómitos son moi usuais durante o primeiro trimestre. Non dubides en acudir ao teu centro médico se es incapaz de reter nada no teu corpo, nin sequera auga, ten en conta que podes ter risco de deshidratación. Perdas de líquido pola vaxina Un aumento do fluxo durante o embarazo é completamente normal, pero nunca debes chegar a notar a túa roupa interior mollada. Neste caso pode que a bolsa do líquido amniótico rompera e podes sufrir un parto prematuro. Se tes dúbidas ao respecto acude ao centro de saúde inmediatamente. Moita sede e pouca necesidade de ouriñar Despois dunha comida salgada ou co aumento da temperatura, todos debemos inxerir máis auga e especialmente as embarazadas. Se o que sentes é moita necesidade de beber e esta persiste á marxe do que bebas, debes permanecer atenta xa que pode ser síntoma de diabetes xestacional. Se ademais non tes necesidade de ouriñar, podes sufrir insuficiencia renal. Diarrea continua Cómpre que diferencies entre unha gastroenterite, que non ten porque afectarlle ao feto, e unha diarrea persistente. Neste último caso non dubides en acudir ao teu centro médico xa que pode tratarse dunha infección como salmonela o listeriose, que poden acelerar o parto. Dores no abdome Hai moitos tipos de dores nesta zona e de moi distinta intensidade. Os máis comúns son os alongamentos dos ligamentos do útero, un adestramento do teu corpo para o parto que é completamente normal. A alarma debe saltar se isto ocorre nos primeiros momentos do embarazo. Neste caso é mellor que o consultes coa túa matrona para descartar outros posibles problemas. Se a dor é aguda e persistente, vai ao teu hospital xa que se pode tratar dun embarazo ectópico ou aborto espontáneo. Cambres Son parte da vida dunha embaraza, xa o comprobarás co paso do tempo. Pero se tes as pernas moi inchadas e de cor vermella, máis cando estás moito tempo de pé, vai ao hospital para descartar principios de trombose.

39

40

41

42

43

44

45 46

47 48

49 50 51

52 53

54

55

56

57

58

59

A partir deste momento, e se é o voso primeiro f illo, xa podedes notar os movementos do feto. Non teñas medo e toca a súa barrigola.

Ten tino coas caídas En contra do que nos parece, o feto está moi ben protexido no interior do útero e é difícil que nunha caída sufra algún contratempo. O normal é que non pase nada, pero se notas perdas de líquido, hemorraxias, molestias ou contraccións acude ao teu centro médico inmediatamente. Proído no corpo Se notas “formigas” polo abdome non te preocupes: a pel está tratando de adaptarse aos cambios de talla. Pero se é moi persistente nas pernas e brazos e non teñen ningún tipo de erupción pódese tratar de colestase do embarazo. A bile do fígado pódese acumular na pel e debes ir ao médico.

plicandos de x e s e l l i Va pañeiro túas m o c s u aos te como fas as nsao traballode maior resp itarás tarefas . Deste xeito ev os inm bilidadereiras nos últi omarás t as car embarazo e a tres do anquila a baix tr ecisas. se a pr

Irritacións e urticaria As irritacións da pel son tamén frecuentes durante o embarazo. A dermatose máis común é o síndrome PUPP. Este síndrome maniféstase coa aparición de erupcións dun proido intenso tamén na parte baixa do abdome e nos muslos. Aínda que pode chegar a ser moi molesto normalmente desaparece có parto. Non se move O feto pasa por etapas de máis movemento e outras máis tranquilas. Aínda así, se ves que está acougado de máis e estaste a preocupar, non dubides en consultalo co médico. Se os movementos fetais son nulos despois da 28ª semana posiblemente someteranche a unha ecografía para verifica o latido fetal. Se tes febre alta Se a febre é persistente ou supera os 38ºC, acude ao teu centro médico para descartar posibles infeccións.

Xa está máis ou menos proporcionado, aínda que a cabeza siga parecendo moito máis grande. O seu sistema nervioso funciona perfectamente e a maioría dos seus movementos son conscientes. 40

41

42

43

44

45

46 47

48 49

50 51 52

53 54

55

56

57

58

59

60

embarazo e Traballo

20ª semana

Unha embarazada non é unha enferma, e por iso debes seguir coa túa vida normal, o que inclúe o traballo. A maioría das mulleres de hoxe en día teñen que compatibilizar as súas obrigas laborais coa súa faceta como nai. É a tan coñecida conciliación familiar e non sempre é doado. Esta conciliación xa comeza cando estás embarazada e hai aspectos aos que podes anticiparte. Estuda o teu ambiente de traballo Valora o tipo de traballo que realizas xa que hai moitas actividades que non están recomendadas para unha embarazada. Non podes subir a alturas ou realizar funcións que impliquen posturas complicadas. Tampouco debes levar cargas pesadas ou estar de pé máis de 3 horas. Ademais mantente afastada de lugares con cambios de temperatura repentinos, ambientes demasiado calorosos ou fríos ou onde haxa moito ruído. Se o teu traballo implica algún destes puntos ou algún outro risco, como o contacto con substancias perigosas, lembra que podes pedir un cambio de función ou posto durante o período xestacional. Este dereito mantense durante o período de lactación, ademais da posibilidade de contar con tempo libre para continuar dándolle o peito ao teu fillo se así o queres. Cando dicilo? En España non tes a obriga de comunicarlle o teu estado á empresa dentro dun prazo concreto. Pero debes ter en conta que haberá sinais externos que farán difícil que o poidas ocultar. Ademais dos cambios do propio corpo, pode que o teu rendemento laboral se vexa afectado por síntomas como as náuseas, os mareos, o cansazo etc. Tamén terás que pedir varios permisos para facer as probas prenatais, aínda que os podes xustificar como calquera outra visita ao médico. Se este é o teu caso, pensa se non paga a pena que te adiantes a que os teus

41

42

43

44

45

46

47 48

49 50

51 52 53

54 55

56

57

58

59

60

61

compañeiros vaian sacando as súas propias conclusións. En calquera caso a decisión é túa. Anticípate ás carreiras da fin do embarazo Aínda verás o final do embarazo como algo distante, pero pensa que xa estás no ecuador do mesmo. Canto máis avances na xestación, máis molestias terás e non debes descartar ter que pedir unha baixa se non tes folgos para facer o teu traballo. Por todo iso, é importante que xa empeces a delegar funcións ou pasar responsabilidades a algún compañeiro ou á persoa que te substituirá durante a baixa por maternidade.

Pesa pouco máis de 250 gramos pero xa chegou á metade do tempo de embarazo. A partir de agora acelerará o seu ritmo de crecemento.

No momento da baixa Nos embarazos sen complicacións, as mulleres soen decidir continuar traballando e pedir a baixa cando se achegan á semana 36. Dende logo, se o embarazo é múltiple ou hai algún risco engadido, é posible coller a baixa cando o precises. Lembra que unha vez te poñas de parto, tes 3 días para entregar na empresa a baixa por permiso de maternidade. Por outra banda, podes manter o contacto co teu responsable para establecer o momento de reincorporarte ao teu posto ou a necesidade de readaptar o horario ou as responsabilidades laborais.

Goz desa ba a que está rriga Déixate a medrar. que che sacar fotos serv recordo irán de n futuro. o

Cobertura legal A cobertura da baixa de maternidade depende da base de cotización do teu contrato laboral. Normalmente quedan cubertos todos os traballadores afiliados e dados de alta nalgún réxime da Seguridade Social e que acrediten un período mínimo de cotización. Se tes algunha dúbida debes falar coa túa empresa, o teu sindicato ou achegarte á Seguridade Social. No noso país, no caso de que a nai non teña dereito a suspender o seu labor con dereito a prestación, o pai poderá percibir o subsidio contributivo por maternidade se reúne todos os requisitos.

Lembra xudas sten a s que exi las diferente o o p a dadas tracións par de. adminiso da natalida foment órmate sobre Inf las. e

Xornada parcial durante a baixa No caso de querer optar pola maternidade a tempo parcial, a lei establece que debe haber sempre acordo entre o empresario e o traballador. Neste caso a nai poderá gozar, dende 10 semanas antes da data de parto, dunha parte do descanso a xornada parcial; tralo parto, e unha vez esgotadas as 6 semanas de descanso obrigatorio, poderá consumir o resto da baixa en réxime en xornada parcial. Isto fará que te incorpores antes ao traballo, pero terás máis flexibilidade horaria durante máis tempo.

42

43

44

45

46

47

48 49

50 51

52 53 54

55 56

57

58

59

60

61

62

pórse en Forma

21ª semana A necesidade de coidar a túa saúde no embarazo é algo que tes que ter sempre presente. Por iso, os exercicios son unha pauta que debes incorporar dende o principio. Se es constante, cedo notarás os seus beneficios. Ademais de camiñar e de manterte activa, hai unha serie de exercicios físicos que che poden axudar a levar mellor o embarazo. Estarás máis áxil e, pouco e pouco, iraste preparando para chegar en plena forma ao momento do parto. Todos estes exercicios buscan mellorar a túa postura, conciencia do corpo e ton muscular. Lembra que todos os exercicios que te suxerimos a continuación formarán parte das clases preparatorias para a maternidade. Terás que facelos en quendas de cinco repeticións e deberás practicalos na casa para sacarlles o máximo rendemento. Calquera dúbida ao respecto xa sabes, consulta a túa matrona. Exercicios respiratorios A respiración, e o seu control consciente, é un aspecto primordial para unha embarazada. Axudarache a relaxarte e a facer un emprego intelixente das forzas no parto. Aquí suxerímosche algúns exercicios moi comúns. • Fai unha respiración completa, é dicir colle o aire polo nariz, coa boca pechada, e faino baixar ao peito e ao abdome. Coloca os beizos en forma de “u” e expúlsao amodo pola boca. • Practica a respiración superficial polo nariz. Colle o aire polo nariz e expúlsao pola boca mantendo a forma de “u”. Inspira e espira desta maneira de forma sucesiva e rápida. Serache moi útil para as contraccións de 45 segundos.

43

44

45

46

47

48

49 50

51 52

53 54 55

56 57

58

59

60

61

62

63

Non teñas reparo en consultar coa túa empresa sobre a baixa por paternidade. É algo novo e paga a pena que a goces coa túa familia.

Exercicios físicos Se es constante nestes exercicios gañarás flexibilidade e mellorarás a circulación: • Sentada, practica estiradas de pés ao nivel dos nocellos. Móveos arriba e abaixo. • Separando un pouco as pernas, fai cos pés círculos cara a dentro e despois círculos cara a fóra. • Sobre unha base branda ponte a catro patas. Os brazos deben estar estendidos coas mans á altura dos ombros e as pernas xuntas flexionadas, apoiando os xeonllos no chan. As dedas dos pés deben tamén estar apoiadas. A columna e a pelve deben estar o máis centradas posibles. Inspira mantendo esta posición e expira contraendo o centro da forza e levando os xeonllos xuntos a só tres centímetros do chan. Novamente inspiramos para volver á postura inicial. • Rodamento da columna: de pé apoiando a cabeza, a columna e a pelve na parede, mantén as pernas paralelas e flexionadas e cos pés separados uns 30 centímetros da parede. Inspira mantendo esta posición inicial. Espira contraendo o centro da forza e flexionando a columna, vértebra por vértebra, cara a adiante despegándote da parede ata a zona lumbar. Inspira de novo mantendo a flexión da columna e expira regresando da mesma forma a parede.

O feto do en entran estase c axa en todas r gañar g úas capas s as o ti s. Por isnte a c i n á g or basta gañarás seguintes 10 s peso naemanas. s

Exercicios de relaxación Se controlas o teu corpo poderás relaxarte sempre que o precises. Nos momentos de estrés, de ansiedade ou sinxelamente cando queiras tranquilidade, non dubides en facer uso deles na túa casa escollendo unha postura cómoda. • Deitada sobre o costado esquerdo, mantén a perna esquerda estirada e a dereita flexionada. O brazo esquerdo por detrás das costas e o brazo dereito apoiado á altura da cara. • Postura decúbito supino, boca arriba. As costas ben apoiadas, pernas un pouco flexionadas apoiadas nunha almofada e brazos ao longo do corpo. Pecha os ollos e relaxa a cara, os brazos, as mans, a caluga, o tórax, o abdome, as pernas e os pés. O obxectivo e relaxar o ton muscular para acadar o benestar. Volta á normalidade, pouco e pouco, movendo o corpo.

Empézanse a formar a papilas gus s e xa pode a tativas auga e azu bsorber c líquido amn res do iótico. 44

45

46

47

48

49

50 51

52 53

54 55 56

57 58

59

60

61

62

63

64

pensando o Nome

22ª semana Poñerlle nome ao futuro bebé axuda a relacionarse con el incluso antes do nacemento. Se tedes claro como se vai chamar o teu fillo poderedes personalizalo e dirixirvos a el a través da propia barriga. Empezastes xa a pensar no tema? Algunhas mulleres dende pequenas sabían que nome lle porían a cada un dos seus fillos. No extremo contrario están todas aquelas parellas que prefiren agardar a verlle a cara ao seu bebé antes de decidirse por un. Pero, fóra destes dous casos, están a gran maioría das parellas que, véndose xa no ecuador do embarazo, empezan a pensar cal será o nome do neno. Os nomes de moda pasan de moda Sempre hai nomes que se poñen de moda por tempadas. Todos coñecemos nenos que levan nomes de artistas ou famosos (como Chenoa, Sofía ou Fernando) ou de cancións (Eva María ou Penélope). Antes de decidirvos por un deles, lembrade que o que agora decidades marcará en gran medida a vida do voso fillo. Non debe ser unha decisión á lixeira, pensade que logo pode converterse nunha carga para o neno. O peso das tradicións O mesmo ocorre cando non estas de acordo coas longas tradicións familiares. Está ben que na túa familia ou na da túa párella as mulleres ou os homes teñan que chamarse dun xeito determinado, pero este é o voso bebé e a vosa decisión. Se vos gusta o nome do teu avó adiante, pero non deberiades acceder a pór un que non vos convenza, só porque é tradición.

45

46

47

48

49

50

51 52

53 54

55 56 57

58 59

60

61

62

63

64

65

Nomes galegos Ata hai uns anos era impensable poñerlles nomes galegos aos neonatos. Unha das principais razóns era que ata finais do século XX estaba prohibido e, ademais, descoñecíanse moitos deles ante a obriga de poñer nomes casteláns. Agora non é difícil atopar nenos que se chaman Cibrán, Uxía, Breixo, Estevo, Xenxa, Bieito, Antón ou Xiao. Tamén os hai que recordan o noso pasado medieval como Sueiro, Airas, Aldara ou Mencía. Máis nomes galegos son os que derivan de formas cariñosas como Catuxa, Sabela, Xela, Xandra, Carmela ou Xan. De topónimos como Iria, Aloia, Navia, Sarela, Flavia, Irimia, Aldán, Antela ou Saínza. Tamén atopamos nomes que fan referencia a cousas fermosas ou míticas como Ledicia, Doa, Lúa, Breogán, Artai, Keltoi, Celtia ou Brandán.

Os teus mpezar oden e peitos pegar costro, o a segr ue alimentará q líquido illo dende que o teu f e ata que naza as leite. produz

Nomes de medio mundo na nosa comunidade A enorme influenza dos medios de comunicación e, sobre todo, do modo de vida dos Estados Unidos, fixo que se estenderan entre nós moitos nomes ingleses como Christian, Jonathan, Kevin, Vanessa, Jessica ou Jennifer. En Galicia tamén son moi frecuentes os nomes doutras orixes, por exemplo os vascos (como Aitor, Iñaki, Unai, Arantxa ou Idoia). Hainos rusos (como Tania, Lara ou Iván), italianos (como Sandra, Goretti, Loreto, Aida ou Romina), árabes (como Fátima, Yaiza, Soraya ou Omar), franceses (como Lourdes ou Lorena), portugueses (como Anadía, Alba ou Joana) e ata un maorí (Ároa).

Pód cun doc este facer a xesta umental sobre ci Védeo x ón e o parto. podered untos e así e é todo es saber como dentro dque pasa o útero.

Ten o sentido do tacto moi desenvolto. O feto está a explorar todo o que lle rodea mediante el, especialmente o seu propio corpo.

46

47

48

49

50

51

52 53

54 55

56 57 58

59 60

61

62

63

64

65

66

Os 25 nomes máis frecuentes A seguir incluímos a relación dos 25 nomes máis frecuentes, de nenos e de nenas, en Galicia, na última década do século XX.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

LAURA ANDREA MARÍA SARA ALBA CRISTINA LUCIA MARTA PAULA ANA NOELIA RAQUEL SANDRA

14. PATRICIA 15. NEREA 16. TANIA 17. LORENA 18. TAMARA 19. BEATRIZ 20. IRIA 21. SILVIA 22. CARLA 23. ANTIA 24. NATALIA 25. ROCIO 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

47

48

49

50

51

52

53 54

55 56

57 58 59

ADRIAN DAVID DANIEL ALEXANDRE PABLO DIEGO IVAN JAVIER RUBEN SERXIO MANUEL MIGUEL CARLOS

60 61

62

63

64

65

14. XURXO 15. ALBERTO 16. CRISTIAN 17. MARTIÑO 18. BRAIS 19. MARCOS 20. OSCAR 21. IAGO 22. ALVARO 23. BORJA 24. JOSE MANUEL 25. ANXO

66

67

máis Molestias

23ª semana

Xa estamos a piques de entrar no terceiro trimestre. O teu corpo mudou considerablemente e tes que soportar un maior peso. Por aí virán a maioría das molestias... Dor de costas A partir de agora estas molestias serán máis frecuentes, especialmente nos riles, nádegas e na parte alta das pernas. O incremento de peso fai que esta zona sufra unha maior presión, pero hai cousas que podes facer para alivialo. Por exemplo, debes evitar estar moito tempo de pé ou levantar pesos. Se a cousa non mellora lembra que te podes dar unha masaxe relaxante, pero acláralle sempre ao especialista que estás embarazada. Síndrome do túnel carpiano Trátase dunha dor punzante no dedo polgar e índice. Podes notar a perda de sensibilidade ou debilidade ao facer presión. Neste caso o mellor é que consultes un fisioterapeuta. Cambras Podes sentir estas molestias nas coxas, nas polpas ou nos pés. Aínda que poden aparecer antes, no terceiro trimestre é cando as cambras cobran máis forza, incluso pode que te esperten pola noite. Masaxea a zona con firmeza, flexiona o pé cara a arriba e empuxa o calcaño. Movementos fetais Aínda que non é unha molestia, senón todo o contrario, tes que ter en conta que a partir desta semana o feto pode ocasionar verdadeiras revolucións dentro de ti. Co tempo acostumaraste a que isto pase en calquera momento, especialmente cando estás tranquila.

48

49

50

51

52

53

54 55

56 57

58 59 60

61 62

63

64

65

66

67

68

Comeza a mirar ros car e cadeiras para o coche. Non o deixedes para o último momento porque o parto pódese adiantar. Unha vez que os teñas, proba a colocalos no coche para saber como van.

Volta o bo apetito Despois de pasar polas náuseas e pola acidez, agora recobrarás o gusto pola comida. As dixestións aínda non serán moi boas, pero xa serán máis curtas. Ten tino coas enchentes de comida. Non relaxes a túa dieta: come todo o que necesites, pero sempre alimentos nutritivos e equilibrados. Proído no abdome O comechón no abdome é tamén moi usual. Para alivialo debes manter a zona ben hidratada, así que non escatimes no uso de crema. Ademais tenta non empregar roupa de tecidos sintéticos moi cinguida ao corpo.

Os múscu da pelve se los adaptándos guen des notar p e e poequenos tiróns e molestias.

Falta de alento Durante o embarazo aspiras máis osíxeno e o teu corpo sábelle sacar maior partido. Sen embargo, ti podes sentir todo o contrario por mor de que o útero preme sobre o diafragma. Ten paciencia, cando o feto se coloca sobre a pelve as molestias soen diminuír. Sénteste torpe? É normal Seguro que xa oíches falar do cambio do centro de gravidade no corpo dunha embarazada. Isto débese a que un aumento de peso tan localizado, fai que che sexa máis difícil moverte. Ten tino e desprázate lentamente e con consciencia. O obxectivo é evitar as caídas.

inguir Pode dist rocedentes ns p moitos so u de dentro do de fóra o . A súa contorteu corpostante ruidosa na é ba s os procesos por todo ismo da nai. do organ

Contraccións de Braxton Hick Aparecen de maneira ocasional e, normalmente, sen dor. Preparan o útero para o parto e, aínda que agora é cando son máis frecuentes, poden aparecer a partir da 20ª semana. O mellor é que poñas en práctica os exercicios de respiración que che ensina a túa matrona. Ciática, unha dor punzante A medida que transcorre o embarazo a cabeza do feto desprázase e pode oprimir os nervios ciáticos. Isto farache sentir dor ou sensibilidade nas pernas, debilidade ou formigos. Cando ocorra, asegúrate de que o malestar desaparece antes de seguir a túa actividade. Se che ocorre con moita frecuencia, fala coa túa matrona.

49

50

51

52

53

54

55 56

57 58

59 60 61

62 63

64

65

66

67

68

69

o Plan de Parto

24ª se,mana

Estás no momento de pensar se queres redactar un plan de parto. Neste documento resumirás como che gustaría que se organizase o teu parto. Ti e a maternidade debedes ver como adaptalo á túa situación médica e á política do centro. O parto pódese enfrontar de moi diferentes maneiras. O primeiro a ter en conta é se estás nalgún grupo de risco ou se tes algunha característica especial que obrigue a planificalo dun xeito concreto. Tamén terás que sopesar como queres vivir ese momento e que papel xogará o pai, ou acompañante, no parto. Asesórate sobre que opcións contas na maternidade onde pensas dar a luz. Plan de parto O plan de parto é un resumo escrito no que a embarazada concreta as súas preferencias para dar a luz. Nel recóllense aspectos como os medicamentos ou anestesias que queres que se che administren, a postura na que prefires dar a luz, o tipo de tratamento que se lle dará ao bebé unha vez naza... Por suposto, todo iso estará supeditado ás necesidades que se presenten no momento e ao criterio do persoal médico. Digamos que o plan de parto recolle os procedementos desexables se todo fose ben. En España A pesar de que esta práctica é moi usual en moitos países europeos, non é así no noso. Por iso, se tes moi claro como queres que se desenvolva o teu parto, sería recomendable que o negocies coa túa matrona para ver que cousas se poden incluír e cales non. Hai organizacións que aconsellan que se lle envíe este documento ao servizo de atención ao paciente do hospital, ao servizo de xinecoloxía e ao de neonatoloxía. Este é o procedemento ideal, pero normalmente

50

51

52

53

54

55

56 57

58 59

60 61 62

63 64

65

66

67

68

69

70

no noso país preséntaselle unicamente á matrona para que o teña en conta. Desa listaxe, hai cousas que si serán posibles, pero outras moitas dependerán da política interna da maternidade en concreto. Decisión persoal e opinión médica O contido do teu plan de parto depende do que ti queiras. Pode ser un resumo de como queres que se enfoque o parto ou unha listaxe detallada das túas preferencias. Lembra que calquera cousa que poñas no plan está suxeito tamén a como vaia o parto. Prescindirase das túas recomendacións sobre a marcha se o persoal médico estima que existe algún risco para ti ou para o teu bebé. Que poñer nun plan de parto? • Quen vai estar contigo no momento do parto. • Se queres ou non que se che administre un enema. • Se prefires estar monitorizada todo o tempo ou queres que se faga por intervalos para poder moverte máis libremente. • Se queres que se che administre anestesia ou non, como a epidural. • Se estás aberta a que se empregue algunha substancia que acelere o parto, como é a oxitocina. • Se queres que se che aplique a episiotomía ou non. • Quen collerá primeiro o bebé: ti, o pai ou o persoal médico. • Quen queres que corte o cordón umbilical e cando queres que se faga. • Se queres que o teu bebé fique contigo un tempo, antes de proceder a pesalo ou medilo. • Que política che gustaría que se seguira despois do parto: acceso de visitas, se o bebé fica contigo na mesma habitación ou non, probas posnatais...

Coida as túas costas, o peso xa é notable e tes que ter tino ao baixarte e erguerte.

Agora o verdadeiro protagonismo teno o desenvolvemento dos pulmóns. Empézanse a formar os condutos de absorción e expulsión do aire.

par Pódeste ocucompras as ti de facer eso. A túa de maior p molestias á parella ter s e non é ta s nas co ue le que carg recomendab randes con g vultos. 51

52

53

54

55

56

57 58

59 60

61 62 63

64 65

66

67

68

69

70

71

preparando o Niño

25ª semana

Ao final do terceiro trimestre cómpre empezar a preparar todo o necesario para ter listo o niño. Agora faralo sen angurias e planificando o que de verdade necesitas. Aquí atoparás algunhas suxestións para comezar con esta tarefa. Canto máis se achegue o parto máis cousas terás que arranxar e estarás máis nerviosa e menos áxil para moverte de tenda en tenda. É por iso que che recomendamos ir adiantando, con tino, todo o que poidas. Neste labor é moi importante que manteñas a cabeza fría: fai unha listaxe do que de verdade necesitas para as primeiras semanas e non te deixes levar pola paixón ao ver as cousiñas para bebés. Nacerá en inverno ou verán? Primeiro paso antes de lanzarse as tendas: bota contas de cando lle tocará nacer ao teu fillo. É un dato vital para mercar a roupa imprescindible. Como regra xeral pensa que se vai nacer no verán é importante que as prendas que merques sexan de tecidos naturais e que permitan a transpiración. Se vai nacer no inverno, faite con pezas de roupa de abrigo que sexan fáciles de abotoar, quitar e poñer. O kit para comezar Seguro que en canto que o neno naza todos os amigos e familiares regálanche roupa e complementos, algúns con mellor gusto ca outros. Por iso, e ata que vexas que necesitas realmente despois de todos estes agasallos, merca o imprescindible. Coma orientación pensa en: • 6 bodies. • 6 pixamas con pé cerrado. • 2 ou 3 conxuntos para saír. • Gorros. • Se é inverno, un buzo ou peza exterior de abrigo.

52

53

54

55

56

57

58 59

60 61

62 63 64

65 66

67

68

69

70

71

72

• Carpíns ou calcetíns. • Babeiros ou toallas. • Manta ou touca.

Se estás nun ambiente tranquilo podes escoitar o latexo fetal achegando a orella á barrigola da nai.

Adestra a mirada de nai A partir do preciso intre no que o bebé entre na túa vida, terás que empezar a pensar nas manchas. Estes pequenos son verdadeiras máquinas de lixarse, así que hai unha clave que convén que non esquezas de aquí en diante: a roupa debe ser lavable en lavadora, resistente a altas temperaturas e apta para a secadora. Esta sinxela regra facilitarache moito a vida. Para que estea limpiño O primeiro que debes mercar é unha bolsa de cueiros especiais para neonatos. O teu bebé empregará unha media de 50 á semana, pero non tés por que mercalos todos agora. Faite tamén co imprescindible para o baño. Isto inclúe: unha emulsión sen xabón, colonia sen alcohol, crema hidratante, capa de baño e esponxa. No coche Non necesitas mercar todos os adaptadores que necesitará o bebé para viaxar seguro, pero é unha boa idea que vaias votando unha ollada ao necesario para o primeiro viaxe á casa. Podes pensar nun moisés homologado ou unha cadeira para acabados de nacer. Ten en conta o espazo co que contas no teu coche e lembra que, onde viaxe o teu bebé terás que desconectar o sistema de airbag.

O feto xa mide uns 22 centímetros. Xa se pode coller os pés e pechar o puño.

De paseo A oferta neste campo é case ilimitada. Pensa nas túas necesidades reais, no teu presuposto e nos sitios por onde andarás, así coma se cabe no ascensor da túa casa ou no maleteiro do teu coche. Para descansar Podes elixir entre un berce, un moisés ou cestas. Depende do teu presuposto, pero lembra que se ben os moisés e cestas son máis baratos, tampouco os poderás empregar moito tempo. Faite tamén cun colchón firme e protectores impermeables. Mellor non empregues edredóns que poden angustiar o futuro bebé e evita a almofada.

53

54

55

56

57

58

59 60

61 62

63 64 65

66 67

68

69

70

stión As dixe máis vólvenses pola pesada iafragma. do d presión agas comidas Non f copiosas. moi 71

72

73

alimentación no 3º Trimestre

26ª semana

No terceiro trimestre o crecemento fetal vai a toda velocidade. Isto esixe uns cambios metabólicos no teu corpo que aseguren o desenvolvemento normal. Para isto temos que garantirnos a cantidade necesaria de glicosa, graxa e proteínas. Novas molestias das que se ocupar No terceiro trimestre produciranse os cambios máis importantes no teu corpo e moitas veces irán acompañados de novas molestias. Por exemplo, aumentará a micción debido á presión que se exerce sobre a vexiga. Aínda que te sintas tentada, non debes reducir a inxestión de auga para ir menos ao servizo. Ademais, pode aparecer a hipertensión, os coñecidos edemas, sobre todo de cara ao final do día e non che beneficiará reducir os líquidos. Por outra banda, as varices e hemorroides serán máis acusadas cara ao final do trimestre debido á compresión da vasculación pélvica. Para palialo, polo menos nalgunha medida, non deixes de tomar alimentos ricos en fibra. Gaña enerxía para o futuro É nesta etapa cando se gaña máis peso, case a metade do total do embarazo, o que significa entre 5 e 6 quilogramos. Coma sempre, cómpre que os gañes de xeito intelixente, así que fuxe das chamadas calorías baleiras. Ten tino cos índices de colesterol xa que soen aumentar para a formación de estróxenos e proxesterona. Para evitar que se dispare, esquece as graxas saturadas como as que se atopan nalgunhas carnes, na manteiga ou nos embutidos. Tamén a glicosa é fundamental para o feto, xa que é o primeiro nutriente enerxético. Aumenta as proteínas A cantidade recomendada de proteína neste trimestre é bastante maior ca no 1º e 2º trimestre. Máis ou menos cómpre un aumento de

54

55

56

57

58

59

60 61

62 63

64 65 66

67 68

69

70

71

72

73

74

proteína nuns 10 gramos ao día. Lembra que o feto non prescindirá deste nutriente, aínda que para iso che deixe a ti as reservas a cero. El terá agora que formar un depósito que logo empregará na súa vida posnatal. É unha forma moi intelixente de compensar a baixa concentración deste nutrinte no leite materno.

Ademais dos nutrientes que lle chegan ao feto a través do cordón umbilical, tamén bebe directamente do líquido amniótico.

Calcio para os ósos do feto O mesmo ocorre coas necesidades de calcio, xa que neste intre estase a realizar a calcificación ósea fetal. Lembra que para facilitar a súa absorción debes conxugalo con alimentos ricos en vitamina D, en produtos lácteos, no peixe ou nos ovos. Tamén debes aproveitar os teus paseos para que os raios solares che proporcionen esta vitamina. Iodo, o rei dos minerais En moitos casos os médicos recomendan suplementos de iodo para este último trimestre. De todos os xeitos, debes tentar engadirlle ao teu menú os alimentos que teñen este tipo de mineral como os allos, as acelgas ou as gambas. Emprega sal iodado nas túas comidas, pero non te pases co saleiro para evitar a retención de líquidos.

Ocúpa mirando te ti en ir as cousas polas tendas des merc que necesitaremáis ou mar. Cando o teñas túa pare enos claro leva ll a lle interm a. Así aforraras inables de compr xornadas as.

Coma sempre coida o ácido fólico Agora é moi importante xa que este compoñente intervén na produción celular que se realiza sobre todo neste último trimestre. Aínda que xa estarás acostumada a tomalo, é importante que lembres que a súa carencia pode producir malformacións nerviosas no feto. Hidratos de carbono de calidade Finalmente os hidratos de carbono axeitaranse o nivel de glicosa en cada caso, sendo coma mínimo de 200 gramos ao día. Deben vir sobre todo de alimentos con amidóns ou fibras (como por exemplo os cereais integrais) e non de azucres simples como mel, melazas ou azucres.

e ctividad sta a a ú t A e l xa se hormona do, polo que regulan rás mellor ca te atopaNon te confíes, nunca. e descansar. tes qu 55

56

57

58

59

60

61 62

63 64

65 66 67

68 69

70

71

72

73

74

75

qué é a Educación Maternal?

27ª semana

A educación maternal, ou clases preparto, é un dos apoios máis importantes co que contas. Nela falaranche de como facer máis levadío o embarazo, o parto e como enfrontar as primeiras semanas como nai. A matrona indicarache cando e onde ir a estas clases. Antigamente chamábanse clases preparatorias para o parto, pero en realidade os contidos destas xuntanzas van moito máis alá. Sempre que poidas é moi importante que acudas acompañada da túa parella. Alí a matrona vaiche dar algunhas claves que che servirán de moita axuda e estarás en contacto con outras parellas que pasan polo mesmo ca vós. O momento de ir ás clases Co embarazo chegando á súa fin, xa que estas xuntanzas comezan sobre a 32ª semana. É o momento idóneo para reforzar a túa preparación cara á maternidade e disipar as dúbidas acumuladas nestes meses de espera. Nisto consiste a preparación cara á maternidade. Ademais é moi interesante acudir a esta citas, xa que así coñecerás as túas compañeiras e entre todas participaredes de algo tan abraiante e importante como é ser nais. Máis información dá máis tranquilidade A finalidade desta preparación é axudarte a coñecer o que resta de embarazo, o que sucederá coas contraccións xusto no momento do parto e o que pasará cando naza o teu fillo. Aconséllase acudir a estas xuntanzas coa persoa que che acompañará nese momento, para coñecer de primeira man a realidade desta etapa. Pensa que canto máis informada esteas, máis tranquila te vas atopar.

56

57

58

59

60

61

62 63

64 65

66 67 68

69 70

71

72

73

74

75

76

De que se falará na preparación para a maternidade? Haberá tempo para todo ao longo destas clases. Aínda que o contido está bastante estruturado, sempre terás tempo para comentar as túas propias vivencias e contar co asesoramento personalizado da matrona. Nestas clases terás o marco perfecto para expoñer as túas preocupacións sobre o embarazo, o parto, a lactación, a sexualidade e o puerperio, que é o tempo que vai dende que nace o teu fillo ata que se normaliza de novo o organismo, máis ou menos uns 40 días.

Aproveitando a que nai está chea de enerxía, podes planificar unha excursión sorpresa. Será unha boa forma de romper a rutina.

En xeral falarase de: • A educación sanitaria, coa que aprenderás a coidarte e a saber máis de todo o que che vai acontecer. • Formas de respiración. Aprendendo a osixenar mellor farás que o teu feto tamén estea máis osixenado. • Exercicios, que pretenden potenciar unha serie de músculos que están moi implicados no embarazo e o estarán no parto. Ao mesmo tempo buscarase maior elasticidade e estimular a circulación sanguínea. • Relaxación, con ela aprenderás a descansar mellor e, no momento das contraccións, disipar a ansiedade. Segue traballando na casa Pero non está todo solucionado coas clases. É moi importante que as pautas aprendidas, tanto as respiracións coma os exercicios e a relaxación, se sigan repetindo na casa, polo menos unha vez ao día. Precisas adestrarte para chegar o mellor posible ao momento do parto.

O teu corpo gar pre estase a em a gañar r a fondo pa graxa. Non reservas deerte a dieta, intentes poñdelas para a precisarás do embarazo recta final lactación. e para a

Sabes que xa se pode estar a chupar o dedo? Este é un bo ensaio para a lactación.

57

58

59

60

61

62

63 64

65 66

67 68 69

70 71

72

73

74

75

76

77

o Necesario para o Hospital

28ª semana

Estamos xa na recta final do embarazo e cómpre atar todo o que poidas antes dos últimos días. O nerviosismo pode facer que despois esquezas cousas importantes, así que empeza a recompilar o necesario para a túa estancia no hospital. Se o teu parto non ten complicacións, ti e mais o teu bebé estaredes pouco tempo no hospital. De todos os xeitos debes ter arranxada unha pequena maleta coas cousas que ti e o bebé precisaredes neses primeiros momentos. Aquí van algunhas suxestións para que non votes nada en falta. O preciso para ti Un dos aspectos máis importantes é que teñas preparada toda a información do embarazo. Isto inclúe a cartilla de maternidade, ecografías e os resultados das probas que che foron facendo. Un bo consello e que vaias agrupando nun mesmo lugar todo isto xunto coa tarxeta da seguridade social. Pode que cos nervios dos últimos intres non atopes nada. O que necesitas • Produtos de aseo persoal: xel, xampú, peite, cepillo e pasta de dentes, gomas para o pelo e crema hidratante. • Un par de camisóns ou pixamas, mellor con botóns dianteiros se pensas dar de mamar. • Bragas de papel para despois do parto. • Roupa interior de algodón e compresas absorbentes. • Zapatillas e bata para sentirte coma na casa. • Roupa para volver á casa, escolle no teu armario de premamá xa que non perderás todos os quilos no parto.

58

59

60

61

62

63

64 65

66 67

68 69 70

71 72

73

74

75

76

77

78

A maletiña do acabado de chegado Non tolees levando todo un armario para o teu fillo. Non precisará de case nada durante estas primeiras horas, xa que no hospital terá todo o necesario. De todos os xeitos, podes levar algunha cousa para telo guapo para as visitas ou para o momento de saír do hospital rumbo á casa. Que hai que ter • 2 ou 3 bodies. No hospital fará calor, así que non elixas os máis abrigados. • Se é inverno leva roupa de abrigo para ir á casa. • Carpíns ou calcetíns. • Gorriños para protexerlle a cabeciña á saída do hospital. Para facelo máis levadío Podes incluír na maletiña a túa música preferida para relaxarte nos momentos de tranquilidade durante a estancia no hospital. Igualmente elixe un libro que che entreteña ou leva pasatempos. Outro consello, se tes máis fillos, é que ti ou o pai levedes algún agasallo para eles, así non se sentirán relegados ante a chegada do bebé.

O feto xa é moi sensible aos ruídos exteriores. Se dás unha palmada preto da barrigola da nai ou alguén dá un golpe na casa, moverase sorprendido. Ao re momento dor deste facer a terás que glicosa. proba de túa axe Mira a n ou consu da médica lta matrona a túa . 59

60

61

O ton muscular mellora moito e comeza a tomar aspecto de bebé tal e coma nos o imaxinamos.

62

63

64

65 66

67 68

69 70 71

72 73

74

75

76

77

78

79

.: MENÚ :. • Almorzo Dúas rebandas de pan con queixo fresco semifresco, 2550 gr, con froitas secas como uvas pasas ou ou e unha rebanda con xamón de York, tomate similar, 25 gr, natural, ourego e pirixel. Auga. • Media mañá Froita cociñada, pastel de cabazo ou un pas tel calquera de verdura. Un vaso de zume de froita. • Xantar Verdura cociñada ao vapor, 250 gr, como porro, cabaciña, acelgas, cabazo, berenxencenoria, cebola, lentellas cocidas, 100 gr. Todo isto salteado a... con soia ou e unha pataca, aceite, unha cullerada, e uncon chícharos pouco de sal. Auga. Un iogur. • Merenda Froita cociñada ou froitos secos. Un vaso de zume de froita. • Cea Ensalada de escarola, cebola, tomate, agua ragos, brotes de soia, améndoas, noces, atúncate, espárolivas e uvas pasas, aliñadas cunha cullerad en conserva, a de aceite e algo de sal. Auga. Un iogur.

60

61

62

63

64

65

66 67

68 69

70 71 72

73 74

75

76

77

78

79

80

máis Exercicios

29ª semana

A estas alturas xa levarás un peso considerable no teu abdome. Para paliar as molestias e previr as malas posturas segue practicando os exercicios que che recomenda a matrona. Exercicios respiratorios Aos exercicios anteriores engadimos outros que che axudarán a conseguir un maior control da respiración. • Mellora a túa respiración nariz-boca-nariz. Comeza cunha respiración polo nariz, pasa pola boca e volta pasar ao nariz. Utilizarás esta respiración en contraccións de 50 a 55 segundos. Exercicios físicos Aos exercicios anteriores engadimos algún máis para ir completando a táboa. • Desprazamento da columna cara a arriba e cara a abaixo. A postura inicial é de pé, apoiando a columna e a pelve na parede, as pernas paralelas e flexionadas e os pés separados máis ou menos uns 30 centímetros da parede. Ao inspirar desliza a columna e a pelve cara a abaixo, ao mesmo tempo que flexionas os xeonllos. Se podes baixa ata que os xeonllos se atopen á altura da pelve. Ao expirar contrae o centro da forza e empurra o chan cos pés. Estira os xeonllos para deslizar o torso na parede permitindo que as pernas sexan o motor do exercicio. • Círculos cos brazos. Para isto temos que coidar a posición da columna, neste exercicio deben traballar os ombros e non mover as costas. Déitate no chan coa pelve e a columna neutrais. As omoplatas relaxadas e estables, os xeonllos flexionados e as pernas paralelas coas plantas dos pés ben apoiadas.

61

62

63

64

65

66

67 68

69 70

71 72 73

74 75

76

77

78

79

80

81

Os brazos deben estar nos laterais da pelve. Inspira levando os brazos estendidos cara a arriba deixando as mans xusto por riba dos ombros e as palmas das mans cara a arriba. Espiramos contraendo o centro da forza e, o mesmo tempo, leva os brazos cara atrás en dirección á cabeza, sen despegar a columna do chan. Continua movendo os brazos polos laterais debuxando un círculo cara a pelve. Inspira devolvendo os brazos cara o teito. Expira e repite o círculo dos brazos. • Déitate no chan ou en posición supina, mantén a pelve e a columna neutrais. As omoplatas deben estar relaxadas, os xeonllos flexionados e as pernas paralelas coas plantas dos pés ben apoiadas. Os brazos aos laterais do corpo. Nesta postura inspira mantendo a posición inicial e expira basculando a pelve e elevando a columna vértebra por vértebra do chan cara a base das omoplatas. Os brazos mantéñense no chan. Inspira levantando os brazos cara a atrás, mentres mantés a elevación da columna. Espira rodando cara a abaixo coa columna vértebra por vértebra ata chegar á posición inicial.

Non desc asistencia aoides a para a mate s clases Ti tamén pornidade. aprender mderás cousas inte oitas resantes.

Exercicios de relaxación Deitada boca arriba, sobre unha base branda, estírate coma se te desperezaras. É un bo momento para escoitar música tranquila e falar co teu futuro bebé.

sensible O feto xa é través ao gusto, a mniótico, do líquido ae á luz. aos sons dos xa ti Os seus sen aduros. m están moi

tar Podes no oi pesaas m as pern ara alivialo das, p a con elas descans Ademais o en alto. ode comezar embigo pobresaír. as

62

63

64

65

66

67

68 69

70 71

72 73 74

75 76

77

78

79

80

81

82

a Antesala do Parto

30ª semana

Por fin se achega o momento esperado, en breve veraslle a cara ao teu fillo, por fin o coñeceremos. Pero primeiro cómpre que recoñezas os sinais que che indican que o mecanismo do parto se pon en marcha. Aproximadamente dúas semanas antes da data probable de parto (DPP ou FPP) aparecen unha serie de signos e síntomas que nos van servir de indicador. Son os chamados pródromos do parto. Sinais de que o parto se achega • O abdome descende ao descender o feto. Farás mellor as dixestións e padecerás menos ardores. Ao mesmo tempo hai máis presión na vexiga e hai necesidade de ouriñar máis a miúdo. • Poden aparecer contraccións con máis frecuencia no fin da tarde e pola noite, que soemos relacionar con picadas ou molestias na zona pélvica. Estas contracción non son rítmicas e soen diminuír co repouso. Serven para ir abrandando o colo do útero e preparándoo para a dilatación. • Expulsión do tapón mucoso, que pode ser esbrancuxado, sanguinolento ou escuro. • Pode aumentar a dor de costas, as molestias na pelve, os vómitos e o fluxo. • Pode rachar a bolsa das augas prematuramente, antes de comezar o traballo de parto. Se iso sucede hai que controlar a cantidade, coloración, anotar a hora concreta da rotura e ir ao hospital o máis rápido posible. Cando hai que acudir á maternidade? En liñas xerais terás que acudir se hai unha rotura prematura da bolsa de augas, xa que o parto pode comezar espontaneamente entre as 4

63

64

65

66

67

68

69 70

71 72

73 74 75

76 77

78

79

80

81

82

83

ou 6 horas seguintes. De non ser así, hai que facer unha protección antibiótica e unha indución ao parto pois existen riscos de infección. Tamén cómpre achegarse á maternidade se tes contraccións regulares antes da 36ª semana. Alí farán unha valoración destas contraccións e a posible ameaza de parto prematuro. Quedarás ingresada se... É a primeira vez que estás embarazada e as túas contraccións foron aumentando en duración, frecuencia e intensidade e se repiten cada menos de 5 minutos. Se xa tiveches máis fillos será motivo de ingreso notar contraccións cada 10 minutos ao longo de máis dunha hora. Tamén ficarás no hospital se tes unha hemorraxia igual ou superior á regra. Terán que avaliar cal é a súa causa. Outra razón de ingreso é a falta de movementos fetais. Procedemento de ingreso O máis importante é que lembres que no intre do ingreso na maternidade, temos que entregar a nosa cartilla de maternidade, análises e ecografías. Non as esquezas, é información moi importante para o médico. Ao ingresar, por urxencias, faranche unha exploración coas mans no abdome para diagnosticar a situación, a posición e a presentación do feto. De seguido, por medio dun tracto vaxinal, determínase se o parto comezou, ou sexa, se o pescozo do útero está centrado e canto levas dilatado. Neste momento tamén se fai unha monitorización fetal para escoitar a frecuencia cardíaca do teu fillo e a frecuencia das contraccións. Para ter a maior información posible tamén che tomarán a tensión arterial, o pulso, a temperatura e faranche unha análise de sangue e ouriños. Se xa comezaches coa dilatación practicaranche a amnioscopia que permite visualizar por medio dun aparato a colocación das augas. Aínda que todo isto sexa moi incómodo para ti, lembra que o obxectivo é saber todo o posible antes de iniciar o parto propiamente dito. Reláxate, dentro do posible, e non te preocupes.

Xa pode ter hipo! Isto débese a que ás veces traga líquido amniótico sen querer.

te Asegúraparada pre que tes documentoda a ecesaria tación n ingreso para o poñas de cando tearto. p

Aproveita para notar os movementos do teu fillo na tripa da nai. A partir de agora terá menos espazo e xa non terás moitas máis oportunidades. 64

65

66

67

68

69

70 71

72 73

74 75 76

77 78

79

80

81

82

83

84

máis Molestias

31ª semana Xa estamos no último trimestre e a estas alturas estarás familiarizada con moitas das molestias do embarazo. Sabes como alivialas, pero o derradeiro trimestre pode acabar coa túa paciencia. Non te inquietes, coma sempre, hai cousas que poden facelo máis levadío. Máis molestias nos peitos As mamas é unha zona das que máis se transforman no embarazo. Agora o teu talle de suxeitador aumentou considerablemente e xa notarás molestias nas mamilas. Un bo truco é empregar aceite de oliva para evitar a sequidade. Podes aplicala antes de te deitares polas noites. Inchazón no corpo O chamado edema, e dicir o inchazón nos pés e pernas, prodúcese pola retención de líquidos. Nalgúns casos tamén o notarás na cara por mor do estróxeno e o cortisol. Para alivialo reduce o sal nas comidas, bebe máis auga e toma alimentos diuréticos como a cabaciña, o melón ou bebe infusións. Esta molestia é moi normal e non te debes preocupar. De todos os xeitos, se ves que persiste, consulta a túa matrona xa que pode ser indicador doutros problemas engadidos como a preeclampsia. Ten tino cos mareos Pode que ás veces notes pequenos mareos. O importante é evitar que caias ao chan nunha mala postura. Se de súpeto te notas débil, senta nunha cadeira e coloca a cabeza entre os xeonllos. Evita levantarte moi ás presas e ten tino cos cambios repentinos de temperatura. Ademais, non esquezas levar algo de comida no bolso como galletas, froita ou froitos secos, e toma algo de cando en cando. Insomnio

65

66

67

68

69

70

71 72

73 74

75 76 77

78 79

80

81

82

83

84

85

A dor de costas a estas alturas do embarazo será unha constante. Axúdaa dándolle pequenas masaxes.

A tarefa de durmir a estas alturas convértese en algo complicado para moitas mulleres. Terás que intentar manter unha postura cómoda axudándote de coxíns que amortezan o peso da tripa. Tamén podes tomar unha infusión relaxante antes de durmir, como macela, ou un vaso de leite quente. Date unha ducha morna e emprega roupa ampla para durmires. Veas varicosas O peso aumenta a marchas forzadas e as túas pernas teñen que carrexalo durante todo o día. Isto, é os problemas circulatorios, pode facer que aparezan as veas varicosas. O mellor é que leves medias de comprensión e que fagas masaxes moi suaves na zona. Lembra tamén non cruzar as pernas e cando descanses intenta mantelas en alto. Hemorroides, un mal común A estas alturas ir ao baño pode ser verdadeiramente complicado. Por iso moitas embarazadas teñen hemorroides. Non te avergoñes, hai algún truquiños que che poden axudar. Aplica xeo na zona afectada ou algunha crema recomendada. Lembra que estás embarazada e que debes consultalo co médico.

Vixía a aparición de ve varicosas, a ci as r ción sanguínea culair lenta e o au pode m de peso será caento da vez maior.

Unha vexiga cada vez máis débil A presión que fai o feto é maior polo que hai menos sitio para a túa vexiga. Seguro que terás moita máis necesidade de ouriñar e incluso podes sufrir algunha perda. Se é así, ademais de utilizar compresas sanitarias, non descoides os exercicios pélvicos que che ensinan nas clases preparto. Aumento da suor É molesto, pero non entraña ningún perigo. Isto ocorre porque estás a eliminar as túas toxinas e as do futuro bebé. Mantén os teus hábitos hixiénicos e non te preocupes por isto.

O teu fillo co xa pode re voz a ñecer a tú úns e a de alg a membros d familia.

66

67

68

69

70

71

72 73

74 75

76 77 78

79 80

81

82

83

84

85

86

parto: Paso a Paso

32ª semana É importante que coñezas todo o que poidas sobre o momento do parto. Se sabes o que che vai ocorrer poderás anticiparte aos procedementos. Familiarízate con todo o que poidas, incluso visita a maternidade onde tes previsto parir. Se cando chegues á maternidade o parto é inminente, o primeiro polo que terás que pasar é polo famoso enema. Deste xeito preténdese evitar que as feces dificulten o descenso do feto pola canle do parto. Despois xa estarás preparada para vivir as diferentes fases do que sería un parto normal. Primeira fase: a dilatación Ten paciencia, este é o período máis longo. Nunha muller que se enfronte ao seu primeiro parto, este vai durar entre 12 e 14 horas. Se xa tes experiencia, o tempo pódese acurtar ata as 6 ou 8 horas. Empezando a dilatar Durante a fase de dilatación chegarás a uns 10 centímetros de apertura no colo do útero. As contraccións produciranse cada 3 minutos e, a medida que a dilatación aumenta, serán máis molestas. Para controlar estes efectos é moi importante que te relaxes, quedes tranquila e que colabores. A maior tranquilidade, maior progresión na dilatación e mellor osixenación do teu fillo. Tenta camiñar ou darte unha ducha en auga morna. Logo estarás monotorizada e, para ver como avanza a dilatación, faranche diferentes tactos vaxinais, cada unha ou dúas horas, dependendo do grao de dilatación. Conta tamén con que non poderás beber nin comer por se fose necesario utilizar a anestesia xeral. Como moito poderás mollar os beizos cun pano mollado.

67

68

69

70

71

72

73 74

75 76

77 78 79

80 81

82

83

84

85

86

87

É un ! Pasa durmiñán do tempo % case o 90 ando soñ u ente no te m a id c la p útero.

Ruptura da bolsa de augas Cando chegues aos 5 centímetros de dilatación romperase a bolsa de augas dunha maneira espontánea. Se isto non se produce practicaranche a amniocentese, que é a rotura artificial da mesma. Se as contraccións non son rítmicas, e polo tanto a dilatación é lenta, poñeranche un soro con oxitocina (a hormona que estimula o útero) para facilitar o proceso. Ao mesmo tempo o feto irá descendendo pola canle do parto. Se a dilatación non progresa e hai sufrimento fetal, recorrerase á cesárea. Segunda fase: o expulsivo Comprende dende a dilatación completa ata a saída do feto. Se é o teu primeiro parto conta con 1 hora, se xa es veterana en 15 minutos verás ao teu fillo. Últimos empuxóns Neste momento o instinto farache empuxar, pero é importante que lembres as clases e sigas as indicacións da matrona para facelo dunha forma consciente e máis efectiva. Será agora cando che poidan facer a episiotomía, un corte no perineo, para evitar esgazaduras e acurtar o período expulsivo. O corte farase sempre con anestesia local, se non che administraron xa a epidural.

Pode aproveita s semana p r esta pola mate ara achegarte rnid as habita ade e ver destinada cións s nais. Así ás novas familiariziraste ando.

Benvida ao bebé Ao saír o bebé, a matrona pódecho pór sobre o peito e córtase o cordón umbilical. Despois, secarase e arroupará ben o acabado de nacer para que non perda a calor. O cambio de temperatura é moi brusco para el. Na maioría dos casos trasládase a un berce térmico e é alí onde se procede a aspirar as secrecións da boca e o nariz, se lle administrará a vitamina k, poñeráselle unha pulseira identificativa e se lle tomarán as pegadas.

Neste momento é normal que a nai experimente unha importante baixada da lívido. É completamente normal e pode que ata te sintas “contaxiado” pola falta de desexo.

Terceiro momento: o nacemento Vai dende que sae o feto ata que se expulsa a placenta. O normal é que este período dure de 5 a 20 minutos. A estas alturas estarás máis pendente do que pasa co teu fillo ca de ti mesma, non teñas présa, aínda non remataches. O primeiro é suturar a episiotomía se a houbese. Notarás aínda contraccións, non te asustes, serán máis suaves cás anteriores. A súa función é facilitar a expulsión da placenta, o cordón e as membranas que envolvían o neno.Unha vez fóra, o médico comprobará que a placenta está integra. Desta forma asegúrase de que non quedaran restos dentro.

68

69

70

71

72

73

74 75

76 77

78 79 80

81 82

83

84

85

86

87

88

a Cesárea

33ª semana Por como evoluciona un embarazo hai moitas mulleres que terán unha cesárea programada. Aínda que este non sexa o teu caso, é bo que saibas como é esta técnica por se, no último momento, cómpre utilizala. Así estarás máis tranquila. Non cabe dúbida que o desexable é ter un parto vaxinal, pero nalgúns casos a cesárea é necesaria para ti ou para o teu bebé. Pensa que o bo é que nuns 10 minutos o teu fillo xa estará contigo. Causas de que se practique a cesárea • Se tes algún problema para dilatar ou non tes forza para empurrar. • Se sofres preeclampsia ou eclampsia. • Se tes diabetes. • Se o bebé está mal colocado. Normalmente se está de nádegas téntase o parto vaxinal, pero non no caso de que estea cruzado. • Se xa pasaches a data estimada de parto e o tecido uterino comeza a deteriorarse. • En caso de prolapso do cordón umbilical: o cordón pode asfixiar o feto. • Latido errático ou débil do feto. • Se sofres enfermidades venéreas transmisibles ao bebé, como o herpes xenital. • Risco de desprendemento de retina ante o esforzo no parto. • Se o tamaño da pelve da nai fai imposible que o neno poida saír. • Cando o colo do útero está pechado por placenta previa ou se desprendeu antes de tempo. • Cando hai problemas ou riscos para o feto.

69

70

71

72

73

74

75 76

77 78

79 80 81

82 83

84

85

86

87

88

89

Tipos de incisión • Vertical: dende o embigo ata a pube. Cicatriza máis cedo pero esteticamente é menos desexable xa que se ve. • Horizontal: Segue a liña da pube. Non se notará no futuro, cando crece a peluxe de novo, pero custa máis que cicatrice. Tipos de anestesia Hai casos nos que, pola evolución do embarazo, xa se sabe de antemán que o parto será por cesárea, polo que se pode programar. Nestes casos sempre se aplica anestesia epidural. Tamén se practica cesárea con esta anestesia se xa lle foi administrada á embarazada agardando un parto vaxinal. A anestesia xeral aplícase no caso de facer unha cesárea de urxencia e a embarazada non tiña previsto empregar a anestesia epidural. Lembra que esta última non se pode poñer de maneira improvisada porque tarda uns 20 minutos en facer efecto. Podes ter máis fillos Non teñas medo: o feito de que se practique unha cesárea non significa que non se poidan ter máis fillos. Despois dunha cesárea os médicos recomendan entre 1 e 2 anos ata que se teña outro fillo. Desta forma garántese a adecuada cicatrización do útero.

fondo! Respira a se colox O bebé a a abaixo r a cará c s máis sitio e terá facelo. para

Recuperación da cesárea O primeiro día terás molestias. Se non podes erguerte, tenta polo menos mover as pernas, isto fará que te recuperes máis rápido. Por regra xeral terás que pasar máis tempo no hospital. Pódese estender ata 5 ou 9 días, dependendo de se podes ir á casa cos puntos e logo tornar para quitalos ou é preferible ficar alí ata que estes sexan retirados. O persoal sanitario dirache como coidarte unha vez que esteas na túa casa. Como norma, non é bo mollar a cicatriz nos primeiros días. Ten tino na ducha e utiliza protectores para tal fin. Protexe a zona do rozamento da roupa e se cho indica o médico, aplica un antiséptico. Por suposto non te agaches moito e non collas pesos!

Se xa que o voso sabes por cesárea fillo nacerá tar con ser , terás que conpara a túa unha axuda extra máis en rec muller. Tardará sitará que uperarse e necelle en tarefas botes unha man como ou levar pe ducharse sos.

70

71

O feto xa se comporta case igual que o fará cando estea contigo. Móvese, pode sorrir, durme e soña... 72

73

74

75

76 77

78 79

80 81 82

83 84

85

86

87

88

89

90

alimentación Posparto

34ª semana Despois de pasar polo embarazo pódeste sentir tentada a facer unha dieta estrita para perder o peso que gañaches. Terás que agardar un chisco máis se queres darlle o peito ao teu fillo ou porás en perigo a produción do leite. Co parto non terminou todo, máis ben acaba de comezar. Debes seguir coidando a túa dieta para adaptala a esta nova etapa que comeza: a lactación. Se durante o embarazo era recomendable un aumento dunhas 300 Kcal/día, agora debes chegar ata as 500. O teu corpo ten un enorme desgaste e tes que aprovisionalo de todos os nutrientes que esixe aleitar ao teu fillo. O incremento de enerxía terá que dar resposta a unha produción de leite duns 750 ml ao día, durante o primeiro semestre, e de 600 ml, no segundo. Pero aínda que lle deas esta achega extra, o teu corpo non terá suficiente, así que fará uso das túas reservas graxas. É por iso que as mulleres que optan pola lactación natural soen recuperar antes o peso anterior ao embarazo. Procura un leite proteico O mesmo ocorre cos nutrientes. Por exemplo, se unha muller embarazada debe inxerir 10 gramos máis ao día de proteínas, unha que estea a dar o peito debe incrementalo a preto dos 15 gramos extra. Isto débese a que o leite materno é moi rico neste compoñente, esencial para a nutrición do teu bebé. Non descoides as vitaminas Por regra xeral, as necesidades de vitaminas mantéñense máis ou menos igual ca durante a xestación. De todos os xeitos hai algunhas que se deben incrementar. Este é o caso das vitaminas E, B2, B6, B12 e moi especialmente a vitamina C que pasa dunha achega extra recomendada durante o embarazo de 10 mg a 45 mg na lactación.

71

72

73

74

75

76

77 78

79 80

81 82 83

84 85

86

87

88

89

90

91

Aumentan as necesidades minerais En canto aos minerais, destaca sobre todo o incremento na demanda de iodo. Terás que proporcionarlle ao teu corpo o dobre que na xestación, xa que é un alimento clave para o teu bebé. Ti podes procurar manter unha dieta rica en iodo aumentando os alimentos de orixe mariña, pero aínda así algúns médicos recomendan suplementos. Non ocorre o mesmo con outros minerais. Este é o caso do ferro, un elemento clave na xestación que agora non precisa dun reforzamento.

Ademais de preparar algunha comida rica e nutritiva para a nai, xa é boa idea ir enchendo a despensa con comida. Se se adianta o parto, é bo que contes con provisións para a volta.

Busca alimentos de calidade Xa durante o embarazo tiveches tino de ter un menú variado e formado por alimentos de alta calidade nutricional. Agora debes seguir por este camiño e non descoidar os bos hábitos. Lembra que a achega de vitaminas débese garantir prioritariamente a partir das froitas, as verduras, os legumes e as hortalizas. Coida o sabor do teu leite Dentro dos alimentos naturais, de tempada e frescos, podes facer o menú diario como máis che guste. Só hai unha cousa que debes ter en conta: hai algúns que poden cambiar o sabor do leite e producir rexeitamento no bebé. Non é que lle vaia facer mal, simplemente atopará un sabor descoñecido para el. Para evitar problemas desterra da túa neveira as alcachofas, as coles, os ravos, os allos, as cebolas e os alimentos picantes.

Notarás máis contraccións de Braxton Hicks. O teu útero está a practicar para o parto. De todos os xeitos, se tes dúbidas non deixes de ir ao teu centro médico.

O mito da bebida Aínda que moita xente coida que o volume do leite materno depende da cantidade de líquido que se inxira, non é así. Soamente preocúpate de beber abundante cantidade de líquido, tal e como fixeches durante o embarazo, para manterte hidratada. Igualmente procura reducir ao mínimo o consumo de bebidas gasosas, con azucres ou excitantes. Por suposto, non abuses das bebidas con alcohol.

xa Algúns abeza an c se coloc ero, se non p abaixo, sí non te r éa oden da P . s e p u preoc en calquera a volta omento. m 72

73

74

75

76

77

78 79

80 81

82 83 84

85 86

87

88

89

90

91

92

a Epidural

35ª semana Pensaches xa se queres que se che aplique a epidural no momento do parto? Pois agora é o momento. Pode serche de axuda, pero non evita todas as dores e engade algún risco. A túa matrona informarache sobre ela. Un dos retos máis importantes da medicina moderna foi atopar unha anestesia para o parto. Non podía ter riscos, ou case, para a nai e para o bebé. Ademais tiña que diminuír a dor, pero permitirlle á embarazada empuxar. Esta anestesia é a epidural. Momento para tomar a decisión A epidural non é algo que se poida improvisar sobre a marcha. Se decides recorrer a ela, no último trimestre do embarazo terás que facer unha visita á pre-anestesia. Nela o profesional contarache todo o proceder, as súas complicacións e analizará con detemento as túas probas para ver se es apta. Unha decisión meditada Fala coa túa parella de como afrontar o momento do parto. Dende logo ti terás que decidir como queres que se desenvolva e como queres vivilo. É moi normal que lle teñas medo ao sufrimento, pero a dor é unha cuestión moi subxectiva. Tes que saber como reaccionas ti e avaliar o teu nivel de tolerancia. Pode que non teñas problemas para enfrontar o parto de maneira natural ou que precises algunha axuda, como a epidural, para facelo máis levadeiro. Pénsao con tino. Que é a epidural? Trátase dunha analxesia obstétrica que se aplica nas xestantes que o desexan. Pídese ao servizo de anestesia e cómpre facer unha analítica e un electrocardiograma previo. O funcionamento basease no bloqueo

73

74

75

76

77

78

79 80

81 82

83 84 85

86 87

88

89

90

91

92

93

das fibras nerviosas que transmiten a dor, pero non interfiren nas que permiten a mobilidade.

O ab comeza a r dome bebé a colo elaxarse e o parto. Isto carse para o sar molesti pódeche caua xenital, a p s na zona cabeza do resión da neno em se a notar. peza-

Non é para todo o mundo Como calquera tratamento, a epidural non se pode aplicar en todos os casos. Quedan excluídas as mulleres que teñen doenzas importantes de columna, as que sofren hipotensión ou problemas de coagulación, alerxia á anestesia, febre ou algún tipo de infección. Ademais, nos últimos tempos non se aplica ás mulleres que teñen tatuaxes na zona da punción. Unha punción entre as vertebras Para aplicala, a embarazada débese poñer nunha postura que favoreza a curvatura das costas. Dórmese a zona para introducir unha agulla entre dúas vértebras lumbares e, a través dela, introdúcese un catéter a través do que se administra a anestesia. Utilízase tanto nos partos vaxinais coma nos que precisan cesárea e procura un alivio local das molestias na parte baixa do corpo.

A utilización da epidural é algo que debedes falar entre os dous pero a decisión final debe ser da túa muller. Apóiaa na decisión, ela é a que ten que avaliar a súa tolerancia a dor.

Algúns riscos A epidural é a anestesia que se utiliza no parto xa que, a priori, non entraña ningún risco para a nai e o feto. Aínda así, e aínda que é pouco frecuente, hai algúns efectos secundarios que debes ter en conta: tremores, fortes dores de cabeza tralo parto ou o adormecemento da parte inferior do corpo. Ademais o parto pode resultar un pouco máis longo xa que se reduce a intensidade das contraccións, por iso, en caso necesario, sóese empregar a oxitocina. No preciso intre Non penses que todo vai ser doado coa epidural. Esta anestesia aplicase sempre unha vez iniciado o parto, cando a dilatación xa está preto dos 4 centímetros. Iso significa que as primeiras dores correrán sempre pola túa conta. Do mesmo xeito, se dilataches 8 centímetros ou máis xa non se che aplicará porque a esas alturas pode retardar moito o parto. Lembra que tarda en facer efecto uns 20 minutos.

máis de o e d i m a e X metros 33 centí nenos que 99% doseste momennacen n sobreviven to xa oblemas. sen pr 74

75

76

77

78

79

80 81

82 83

84 85 86

87 88

89

90

91

92

93

94

as Derradeiras Molestias

36ª semana

Estamos na conta atrás! Posiblemente esteas ansiosa por ver o teu bebé e nerviosa ante a proximidade do parto. Agora o reto é saber diferenciar entre as molestias desta etapa e os primeiros sinais do parto. Posibles hemorraxias Non te inquietes ante unha pequena hemorraxia, soe ser normal. De todos os xeitos consulta a túa matrona se é abundante xa que pode implicar o desprendemento da placenta. Isto pásalles máis ás mulleres con problemas de hipertensión. Cambio no fluxo Ao longo de todo o embarazo seguro que tiveches ocasión de notar como cambiaba o teu fluxo. Agora tes que prestarlle especial atención: se se trata dunha secreción rosada ou marrón moi densa pódese tratar do tapón mucoso que bloqueaba o colo do útero. Dor nos riles Esta zona fíxose notar moitas veces durante as últimas semanas. Se ves que a dor aumenta de maneira importante, mantente atenta, pode ser un sinal de parto. Aumento da presión na pelve O futuro bebé estase a colocar sobre os ósos da pelve para o momento do parto. Por iso notarás unha presión maior agora que o embarazo toca ao seu fin. Se esta presión é moi alta pode que xa esteas preto de dar a luz. Contraccións de Braxton Hicks... ou non? Ata o momento cando sentías unha contracción sabías que se trataba dos adestramentos do teu útero para o parto, pero agora xa non

75

76

77

78

79

80

81 82

83 84

85 86 87

88 89

90

91

92

93

94

95

estás tan segura. Se ves que as molestias xa se transforman en dor, acude ao hospital. Como referencia debes saber que as derradeiras contraccións duran un minuto e son rítmicas, repetíndose, máis ou menos, cada cinco minutos. Pesadume xeneralizado Terás a impresión de que o teu corpo xa non pode dar máis de si. A pel estará tirante e a retención de líquidos farache sentir a piques de estoupar. A pesar de todo, fai un esforzo por camiñar suavemente todos os días, mellorará a túa circulación e o teu humor. Os peitos segregan “líquido” Chámase costro e é unha sustancia que lle aportará nutrientes ao teu futuro bebé antes de que chegue o verdadeiro leite. Este goteo pode ser un pouco incómodo, así que non é mala idea que te fagas xa cunhas toalliñas de absorción. Utilizaralas durante a lactación para previr as fugas de leite inesperadas. Descansa, aínda máis Intenta descansar todo o que poidas e durmir todas as horas que precise o teu corpo. Desta forma gañarás enerxía para o parto.

Leva a túa parella a cear nun restaurante vós os dous sós. Pasará algún tempo ata que poidades volver a permitirvos este luxo.

Un súper útero que te oprime É moi común que teñas molestias na zona do útero e incluso notes tiróns. O seu tamaño xa é moi grande, así que non te inquietes por isto, é completamente normal. Axudarache facer uns pequenos alongamentos, pero non esaxeres, non estás nun momento moi áxil.

Xa pesa máis de 2,5 quilogramos na maioría dos casos e o seu cranio está firme pero non duro; iso ocorrerá cando xa estea contigo meses despois do nacemento.

s Se está melgos, e x ar a esper na é a que se e a d esta sem como momento án r e establec e contas. Nace d saída n pouco máis ebés b u se fosen o a c s o n d e o pequ icos, pero t ún . irá ben 76

77

78

79

80

81

82 83

84 85

86 87 88

89 90

91

92

93

94

95

96

.: MENÚ :. • Almorzo ndoas e auga Un vaso de 200 ml. mesturando leite de amé , 50 gr., trigo e eo cent a, a partes iguais. Flocos de aven xirasol e de s Pipa as. pas uvas e s albaricoques secos, noce de cabazo. Auga. • Media mañá zume de froita. Froita cociñada ou froitos secos. Un vaso de • Xantar e 100 gr. de Uns 50 gr. de lentellas con 150 gr. de arrozo. Aceite, ourego porr e allo verduras como cebola, cenoria, e pirixel. Algo de sal. Auga. . Uns 100 gr. de queixo fresco con froita seca

Un iogur. • Merenda zume de froita. Froita cociñada ou froitos secos. Un vaso de • Cea te e limón con Uns 150 gr. de peixe branco aliñado con acei eadas como cebola, outros 150 gr. de verduras ao vapor saltada s con aceite e cabaciña, tomate, porro, berenxena aliñ un pouco de sal. Auga. Un iogur.

77

78

79

80

81

82

83 84

85 86

87 88 89

90 91

92

93

94

95

96

97

o Nacemento e as súas Probas

37ª semana

Cando remata o parto, o bebé pasa varias probas médicas co fin de asegurar que está en perfecto estado de saúde. Ademais dos coñecidos procedementos de medida e pesado do bebé, hai outras probas ás que se someterá ao teu fillo despois do parto ou ao longo da vosa estancia no hospital. Aquí explicámosche as máis usuais para que saibas que información se procura con cada unha. Test Apgar Nada máis nacer faráselle ao cativo o coñecido test de Apgar. Nel o médico presta atención á cor da súa pel, ao ritmo cardíaco, á resposta a estímulos, ao ton muscular e á respiración. Cada un destes aspectos obtén unha puntuación de entre 0 e 2 e, se a suma de todos eles supera os 7 puntos, o bebé pasará o exame con nota. Se queda por debaixo cómpre asegurarse que non hai problemas encubertos. Para afianzar o resultado, posiblemente repetirase o test uns cinco minutos máis tarde. Vitamina K Outro dos protocolos máis seguidos actualmente nas maternidades é o de inxectarlle un complexo de vitamina K. Deste xeito preténdese previr a coñecida como enfermidade hemorráxica do neonato. Test de Guthrie Outro test moi usual co que cómpre que te familiarices é o test de Guthrie ou PKU. Faise uns dous días despois do nacemento e basease na extracción dunha pinga de sangue do pé. Mediante a análise dese sangue descartaranse enfermidades como o hipotiroidismo, fibrose quística ou galactosemia.

78

79

80

81

82

83

84 85

86 87

88 89 90

91 92

93

94

95

96

97

98

O teu cometido a estas alturas do embarazo é ter para saír a fume todo listo ra cando toque. Po de biqueio recorrido no cochdes facer ver canto tempo em e para preg e asegúrate que te arás s gasolina no depósito.

Revisión xeral Durante o tempo de estancia no hospital, o pediatra tamén dedicará tempo a explorar os oídos, o nariz, os ollos, a boca e o pescozo do bebé. Fará unha palpación abdominal para confirmar que todos os órganos se desenvolven ben e teñen o tamaño e a posición axeitada. Nesta exploración tamén se asegura que o cordón umbilical está en bo estado. Lesións do parto Se o parto non é un momento doado para ti, moito menos o é para o bebé. A viaxe pola canle do parto pode causarlle dislocacións, por exemplo de clavícula. Isto é máis común nos bebés grandes. Pero non te preocupes, xa que curan de maneira case que espontánea. Nesta revisión tamén se descartara a luxación de cadeira, moi común nos partos de nádegas Estudo neurolóxico Ademais do exame puramente físico, faráselle unha revisión á saúde neurolóxica do bebé. Para isto, compróbase se se producen unha serie de reaccións automáticas, case instintivas; se é así saberemos que ten unha boa saúde neuronal. Son reflexos que teñen todos os bebés e que logo irán perdendo. • Instinto de succión: permítelle ao bebé alimentarse. • Reflexo de presión: o bebé agarra coa súa man o dedo que se lle ofrece. Faino con tal forza que podería suxeitar todo o peso do corpo a través deste punto. • Reflexo de marcha automática: o médico agarra o bebé por baixo das axilas para que se manteña en posición vertical. Nese intre el mesmo estirará as pernas e fará o amago de camiñar • Reflexo do moro: o médico solta a cabeza do neno que rematou de nacer deixando que vaia para atrás, por suposto dun modo controlado. O neno coida que está a caer e abrirá as pernas e os brazos nun xesto que lembra unha aperta. Inmediatamente volverá pechalos.

79

80

81

82

83

84

85 86

87 88

89 90 91

92 93

94

95

96

A partir tá a es de agora x to para s maduro e li á gañanir u g e nacer. S gramos de do case 15 ía dende graxa ao d ta o agora a nacemento.

es preocup Non te bé non se se o be ntro de ti move de semanas coma en s. Xa non pasada io para ten sit lo. face

97

98

99

últimos Exercicios

38ª semana

Xa estás na porta do parto. Os derradeiros exercicios tratan de aliviarte as molestias das últimas semanas e prepararte para a carreira de fondo: o parto. Lembra ir incorporando os novos exercicios que che propomos á túa rutina. Mantén todos os que facías ata agora e non te esquezas de saír a dar un paseíño. A túa circulación agradeceracho. Exercicios físicos • Exercicios básicos de contracción do plano pélvico. A postura inicial será boca arriba coas pernas lixeiramente separadas e os pés sobre a base branda. Terás que facer un auto-alongamento da columna antes de posicionarte. O movemento fai o mesmo xesto que coma se freases as ganas de ouriñar. Deste xeito pecharás os esfínteres sen axuda dos glúteos, os abdutores e os rectos abdominais. Debes notar a contracción do transverso, xa que se contraerá de xeito sinérxico. A contracción debe facerse durante a expiración. • Para facer este exercicio colócate a catro patas, cos brazos estendidos, as mans á altura dos ombros e as pernas xuntas flexionadas cos xeonllos embaixo dos cadrís. A columna e a pelve deben estar o máis neutrais posible. A cabeza estará en liña coa columna. Partindo desta postura eleva as pernas. Inspira mantendo a posición inicial e espira contraendo o centro da forza e estendendo e elevando a perna á altura da pelve. Inspira regresando á postura inicial. Hai outro movemento partindo desta posición inicial. Inspira mantendo esta postura e espira contraendo o centro da forza e estendendo e levando o brazo á altura do ombro cara a adiante. Inspira regresando o brazo á súa posición inicial.

80

81

82

83

84

85

86 87

88 89

90 91 92

93 94

95

96

97

98

99

100

• Traballa o balanceo pélvico. Para isto, ergueita, apoia os talóns, as nádegas, a parte superior da columna e a cabeza na parede. Deixa a punta dos pés mirando lixeiramente cara a fóra. Estira basculando a pelve, contraendo os abdominais, nádegas e perineo, á vez que flexionas lixeiramente os xeonllos. Deste xeito obrigas a que a zona lumbar contacte coa parede. Inspira volvendo á posición inicial. • A postura para este exercicio é en crequenas. Para este exercicio precisamos unha cadeira de respaldo non moi alto, debería quedar á altura das mans. Ponte en pé fronte ao respaldo da cadeira. Apoia as mans no respaldo e espira ao agocharte deixando a cintura á altura dos xeonllos. Mantén esta postura entre 3 e 5 segundos. • Fortalecemento dos cadrís. Ponte de pé enfronte ao respaldo da cadeira. Apoia as mans no respaldo de xeito que as costas fiquen o máis dereitas posible levando unha das pernas lixeiramente cara a atrás. Fai pequenos movementos coa perna retrasada, levando esta perna estendida cara a atrás. Repetimos estes movementos alternando de perna.

P súpeto ode que de ante o sintas angus moi pr final. Xa e tia en faceeto. Non dub stá ides ro de relas exercicios que ch xación ee túa ma nsinou a trona.

Exercicios expulsivos • Para a realización deste exercicio cómpre utilizar un balón de fitball, co que sentirás mellor o plano pélvico e a simulación das contraccións. Podemos tamén axudarnos dun globo, xa que este elemento facilita a aprendizaxe dos pulos en expiración pola resistencia que ofrece a saída do aire. A postura inicial é deitada cara a arriba coas pernas flexionadas e o balón entre elas. Simulando unha contracción, fai unha respiración completa e comeza a facer pulos con expiración de aire. Estes pulos tamén son denominados fisiolóxicos, xa que permiten a saída do aire e producen un menor traumatismo perineal. • Tamén podes facer exercicio expulsivo sen fitball. Para realizalo déitate boca arriba coas pernas flexionadas. Colle as pernas cos brazos sobre o abdome, simulando unha contracción comeza a facer pulos en expiración, ao igual có exercicio co balón. Pódeste axudar do globo para a aprendizaxe destes pulos. A contracción na fase do expulsivo pasa do minuto. • Outro exercicio interesante, tamén co balón, é o que exercita o plano pélvico. Faite cun balón de pequeno tamaño e séntate sobre el. Tenta contraer o plano pélvico durante a expiración e repite este movemento varias veces ata que tomes conciencia del.

81

82

83

84

85

86

87 88

89 90

91 92 93

94 95

96

97

98

oc O fill upa úni f o a co O ú acer é co gora que có ter se ller ao non modo o xa máis pes teu se xa non for o e po qu é te. de e c ta mo ase n ver .

Tenta estar sempre localiza nunca se sabe ble, pode comezar to cando gúrate de ter sedo. Asemóbil contigo, campre o rga e con saldo. do

99

100

101

a Volta á Casa

39ª semana

Pechas a porta da casa e, de súpeto, ti, o pai e o bebé estades sós. Non hai enfermeiras a quen recorrer en caso de dúbida e non sabes por onde empezar. Non te preocupes, as cousas fluirán se lle dás o seu tempo. Cando estás na maternidade todo pasa moi rápido. A túa recuperación, as probas do teu fillo, as enfermeiras entrando e saíndo, as visitas... É doado que te sintas coma nunha nube. Pero todo troca cando chegas á casa. Ti, o pai e o bebé atopádevos sós. Todo é novo e pode que, por momentos, sintas vertixe. Isto é algo que lle ocorre a case todas as novas nais, así que date tempo para que cada cousa vaia ocupando o seu lugar. Un tempo para coñecerse Moitas mulleres coidan que no mesmo intre do parto se establece un vínculo de unión que fará que todo xurda de maneira instintiva. Aínda que nalgunhas cousas pode ser así, tedes que dar tempo ao coñecemento mutuo. Cada choro, cada xesto pódevos facer sospeitar que algo vai mal. Normalmente non é así, e cando o vaiades coñecendo saberedes que iso significa que ten fame, que hai que cambialo ou que ten gases. O novo equipo, pais e cativo, tense que coñecer. Descobre qué vos gusta e qué significa cada xesto ou reclamo do bebé. Non seredes uns pais experimentados dende o primeiro día, tede paciencia. Saca tempo para ti Seguir os ritmos que marca o recén nacido, nalgúns casos, pode resultar esgotador. Aprende a repartir responsabilidades co pai e tenta sacar tempo para ti. Descansa, coida o teu corpo, a episiotomía, os peitos, a recuperación da pel... e dedica un ratiño para pasear. Tamén

82

83

84

85

86

87

88 89

90 91

92 93 94

95 96

97

98

99

100

101

102

lembra que a túa parella e ti necesitades tempo para os dous, para falar do que sentides e planificar a vosa nova vida. Pasiño a pasiño Posiblemente todo o mundo opine sobre o que é mellor para o bebé. Aínda que o fagan con toda a boa vontade do mundo, toma os consellos con calma e adapta a túa vida ao que entendas que che pode axudar. As cousas irán encaixando pouco e pouco. O día a día ditarache o que é mellor no teu caso e cales son os teus truquiños. A prioridades sodes vós É moi usual que, cando volvas a casa, as visitas de familiares e amigos achegados goteen de cotío. Todos chegan con ganas de felicitarvos e coñecer o bebé. A casa encherase de regalos e flores, para celebrar a túa maternidade. Ten tino, aínda que iso é estupendo, pódete estresar un pouco. Se este é o caso, tenta repartir as visitas ao longo do tempo e garda intres para vós.

Axuda á ella nas primeipar túa ras lactacións colocándolle o bebé cando ela se atope cómoda. Para crear un vínculo podes ser ti quen axude a que bote fóra o aire logo de aleitar.

Establece prioridades Non podes ser unha nai a tempo completo, manter a casa impoluta, facer elaboradas comidas, sacar tempo para ti e ser encantadora coas visitas. Delega responsabilidades na túa parella. Ata que atopes o ritmo da nova rutina é importante que te relaxes e descanses xa que rematas de pasar por un parto.

A nai que dá lactación na tural debe beber ao redor de litro e medio de auga naturais no díaou zumes regularmente e , comer ev alimentos de sa itar algúns como o allo, a bor forte ceb coliflor ou as coola, a le de Bruxelas. s

83

84

85

86

mpo Dálle te prenda ea para qur do peito. O a mama de succión é instinto nnato, i n pasar u lle e d o p pero tes de que n chisco a la o truco. col

87

88

89 90

91 92

93 94 95

96 97

98

99

100

101

102

103

o Puerperio

40ª semana

O puerperio é o tempo que tardan os teus órganos xenitais en volver á normalidade. Dura unhas seis semanas e é o período que se coñece comunmente pola corentena. As cousas toman o seu tempo antes de volver ao estado anterior ao embarazo, xa que o corpo estivo cambiando moi á présa para adaptarse ao feto. Por iso despois de saír a placenta, o útero aínda fica moi aumentado de tamaño. A volta á normalidade Se a readaptación externa do teu corpo che semella un milagre, non sabes todo o que terá que traballar a nivel interno para se recuperar do embarazo. Este é un camiño longo, recomendámoste ter paciencia. Durante o posparto, hai que vixiar que o útero estea ben contraído para evitar o risco de hemorraxia. Agora terá que volver ao seu tamaño normal. A involución uterina é moi rápida, de xeito que sobre o décimo día o teu útero atoparase ao nivel da pube. Dar o peito axuda a que esta recuperación sexa máis rápida. Chegan os loquios Os restos de sangue, membranas e tecidos da parte uterina da placenta que non foron expulsados no parto chámanse loquios e van saíndo mediante contraccións, modificando a súa cantidade, cor e cheiro co paso dos días. Os primeiros días son de cor vermella intensa e logo van sendo máis claros, entre rosado e amarelo, ata ser case brancos. Se notases febre, loquios en moita cantidade ou un olor desagradable, non dubides en chamar o médico. A episiotomía Se no teu parto se recorreu á episiotomía, terás que ter tino para recuperar ben a zona. Esta recuperación pode ser molesta e ás veces

84

85

86

87

88

89

90 91

92 93

94 95 96

97 98

99

100

101

102

103

104

bastante dolorosa dependendo do seu tamaño. Non te preocupes: as molestias faranse máis levadías a medida que van pasando os días e, ao redor dos 15 días, son practicamente nulas. Para asegurarnos de que todo vai ven terás que darlle uns coidados especiais: • Os lavados faranse dúas veces no día, sempre de diante cara a atrás, mellor con auga fervida e un pouco de sal para favorecer a cicatrización. Seca ben a zona. • As compresas cambiaranse con frecuencia xa que a humidade non favorece a cicatrización. • Non utilices pantalóns moi cinguidos. • Sempre que poidas deixa a zona ao aire.

Non é coma nas películas. Pode parecer incluso un pouco deformado: cabeza alongada, manchas na pel, veas translúcidas, pálpebras inchadas... É normal, aínda que aos teus ollos sexa a persoa máis fermosa do mundo.

Coidando que todo vaia ben Entre o 5º e o 10º día terás que pasar un control coa matrona para verificar que tanto a episotonomía coma o útero están evolucionando correctamente. Pola túa conta hai cousas que podes facer para recuperarte mellor. Por exemplo, convén que non permanezas moito tempo de pé nin collas pesos para evitar a presión nesta area. Dependendo dos loquios e da evolución da episotonomía débense evitar as relacións sexuais polo menos durante 3 ou 4 semanas. Ademais, podes notar sequidade vaxinal, especialmente en puérperas con lactación natural, que non se normaliza ata que se reinstauran os ciclos hormonais. Finalmente ten tino co estrinximento e as hemorroides. É boa idea que sigas cunha dieta rica en fibra coma no embarazo.

As puérp non deran peitoeras que te volven ter a , normalmenaos corenta díamenstruación dan o peito non s. As que si o seu ciclo men realizarán normalidade atastrual con term a lactación. inar

A subida do leite A subida do leite ten lugar entre as 24 e 28 horas despois do parto. Na maioría dos casos esta subida vai acompañada dunha maior tensión e calor nos peitos, así que notarás que están a piques de estoupar. A túa produción de leite adaptarase rapidamente ás necesidades do teu fillo. Debes manter limpas as mamilas pero sen pasarse, ou a pel pode resecarse.

ción A recuperaa muller tú do corpo da ero continuo. p será lento, relaxarse, a a Axúda s nutritivas a id m o c le il fa poidas e sempre que man se é bótalle unhaco aseo. preciso 85

86

87

88

89

90

91 92

93 94

95 96 97

98 99

100

101

102

103

104

105

a Depresión Posparto

+40ª semana

Aínda que sempre coidamos que a chegada do bebé ten que ser un dos intres máis felices da vida, pode que sintas certa tristeza. Entende o que che pasa. É moi normal sentir un baixón emocional cara ao 4º día despois do parto, cando os niveis de estróxenos e a proxesterona descenden a ritmo vertixinoso. Non te estrañe, despois de pasar 40 semanas de xestación cos índices hormonais polas nubes agora o teu corpo empeza a volver aos niveis normais. Isto representa un cambio enorme e, dende logo, terá consecuencias no teu estado anímico. Saber recoñecer os síntomas Os sinais aseméllanse aos síntomas premenstruais, pero son máis agudos: tristeza, choro, irritabilidade, insomnio ou ansiedade. A boa nova é que adoita cesar espontaneamente, aínda que nalgún caso se precisa do apoio dun especialista. Entre as causas está o propio esgotamento e o estrés do parto. Ademais, o nivel de sangue diminúe bruscamente e os teus músculos terán que traballar con menos enerxía. Aínda máis, a todo isto únese a incerteza polo novo rol de nai. É grave este problema? Como calquera outra doenza psicolóxica, o grao no que lle afecta á muller é o que marca a súa gravidade. Os especialistas falan de desánimo posnatal e depresión posparto, dependendo se é algo levadío e estacional ou é unha cuestión que debe ser tratada por un especialista. Tristeza posnatal Levas desexando que chegue este momento durante todo o embarazo e agora, de pronto, non tes ánimos para facer nada. Debes saber que se te sentes un pouco decaída durante os primeiros días non es a úni-

86

87

88

89

90

91

92 93

94 95

96 97 98

99 100

101

102

103

104

105

106

ca. Preto do 90% das mulleres séntense tristes neste momento. Isto tradúcese en cambios de humor, ansiedade e trastornos do apetito, entre outros síntomas. Comeza aos poucos días do parto e por iso tradicionalmente relacionábase coa subida do leite. Aínda que a lactación tamén pode ter repercusión, o certo é que estás nun momento de axuste hormonal que non se limita só ao leite. Ten paciencia, este estado non soe durar máis dunhas dúas semanas.

Intenta ente que está a pasander o corpo e na túa r no teu Non contaban cocabeza. pero pode que n isto, pasar por unhateñas que fa apatía. Duraráse de pouco.

Depresión posparto Nun 10% este desánimo posnatal pódese converter en depresión posparto. É moito máis longa e a muller está no peor momento ao redor da décima semana despois do parto. Os síntomas son parecidos aos anteriores, pero moito máis agudos. Ademais a embarazada ten unha falta total de autoestima, cansazo extremo e falta de interese por canto a rodea. Hai especialistas que poden axudar a tratala, así que se te sentes así non dubides en consultalo con eles. Se tratas de deixalo pasar, pode que arrastres a depresión ao longo da túa vida. Trucos para sentirse mellor • Non tentes ser a nai perfecta dende o primeiro momento. Aprenderás da man do teu fillo e con axuda da túa parella. Non existe un don innato que se activa no parto. Sé flexible contigo mesma e trata de non esixirte moito. • Lembra contar coa túa parella. El tamén é parte do equipo, debédesvos coidar e dedicarvos tempo. Tamén está a pasar por un momento moi intenso. Falade das vosas sensacións. • Dedícate tempo a ti mesma. Cóidate, arránxate e mímate. • Controla a túa alimentación. Coida os nutrientes e non te deixes levar por un apetito unido á ansiedade ou pola apatía. • Móvete. Non se trata de que te poñas a correr maratóns, pero é recomendable que saias dar paseos. Deste xeito manteraste en forma e despexarás a mente. • Aínda que as noites poden ser duras, intenta descansar ao longo do día. Aproveita os momentos nos que o bebé descanse para facelo ti tamén.

87

88

89

90

91

92

93 94

95 96

97 98 99

100 101

102

103

Neste momento terás que esta moi pendente da nai. Osr seus niveis hormonais ca en picado e o cansazo en parto poden facer qu do e sinta triste. Intenta fase certe cargo do bebé ca nd vexas que a nai está o moi cansa.

aínO bebé ve con da non de, pero clarida ecoñecer pode r heiro e a o teu c voz. túa 104

105

106

107

a Lactación

Tras saír do ventre materno, o primeiro que precisa o bebé é alimento. Darlle o peito é o mellor xeito e o máis san para alimentalo, pero non todas as nais poden facelo. A toma de leite pode ser natural, que proporciona a propia nai, mixta, combinando leite natural e artificial ou artificial, con preparados de leite maternizado. Ten en conta que tanto a OMS, a Organización Mundial da Saúde, coma os pediatras recomendan optar pola lactación natural, xa que todas son vantaxes para a saúde. A lactación natural Esta é a alimentación por excelencia xa que lle proporciona ao teu bebé todas as substancias nutritivas que precisa e anticorpos que o protexen de moitas enfermidades. Ademais, está demostrado que a lactación materna favorece o desenvolvemento intelectual. Debe comezar o máis inmediatamente posible ao nacemento. En canto á duración, depende de canto tempo queiras, e poidas, darlle o peito o teu fillo e canto tempo estará el interesado en tomalo. Avantaxes tamén para ti Os beneficios desta lactación non son só para o bebé. Se decides dar o peito, poderás recuperar máis rápido o teu peso anterior, reducirás a porcentaxe de sufrir depresión posparto e terás menos posibilidades de sufrir osteoporose e cancro de mama ou de ovarios. O costro Sorprenderache saber que a produción abundante de leite ten lugar sobre o 7º día despois do parto. Ata ese intre o que sae polas mamilas é un líquido coñecido como costro. Non te preocupes: a natureza é sabia e con el garantes todo o preciso para

88

89

90

91

92

93

94 95

96 97

98 99 100

101 102

103

104

105

106

107

108

a nutrición do bebé posto que é rico en calorías, proteínas e anticorpos. Lactación sinxela No hospital, logo do parto, explicaranche como colocar o bebé, ou os bebés, para que todo vaia ben. Ata que lle atopes o xeito, elixe un sitio cómodo e, se o precisas, pídelle unha axudiña ao pai. En canto á posición, as costas deben estar rectas e o peito solto. O bebé debe estar moi preto, peito con peito, mirando cara a ti e coa cabeza repousada no antebrazo.

Sabías que en tas ocasións co moiple choro do bebsimpeitos da nai p é os empezar a segr oden eg leite de maneir ar a automática?

Con paciencia e tino Achega o teu fillo ao peito, non ao revés, e non tentes colocar o peito na súa boca. Un bo truco é facerlle cóxegas no seu beizo inferior e agardar a que abra a boca, entón achégao ao teu peito. Cando dar o peito? Nun principio o teu fillo precisará mamar, tanto de día coma de noite, con moita frecuencia. O recomendable é que deas o peito a demanda, cando o bebé o pida, e pouco e pouco verás como irá marcando un horario. Deixa que sexa el o que che indique cando tomou dabondo. Dar o peito estimula as túas glándulas mamarias e fará que o fluxo de leite se adapte ás súas necesidades. De todos os xeitos non o quites moi axiña xa que ás veces, durante a peitada, deixa de mamar para logo volver comezar. Lembra que de cando en vez tes que parar porque ten que botar o aire no medio da toma.

s Non te sintameno m excluído no o peito. r a to de d poidas Sempre que e o bebé i fica coa na ipar deste c para parti to de n e m mo relaxación.

O mellor sempre ao final O leite do principio de cada toma é bastante espeso, ten un alto volume e unha baixa concentración de graxas. En cambio, o derradeiro leite é o máis rico en calorías, o que favorece o seu crecemento e fortalecemento. Por iso é moi importante que o bebé baleire ben cada peito. Para facilitalo lembra que se recomenda comezar a peitada polo último peito da vez anterior. Non che debe doer Se descartamos algúns casos de mulleres con problemas nos condutos do leite ou moita sensibilidade, se sentes dor ao dar o peito posiblemente non colleu ben a mamila. As gretas da mamila soen aparecer cando o bebé colle só a mamila coas enxivas

89

90

91

92

93

94

95 96

97 98

99 100 101

102 103

104

105

106

107

108

109

ao mamar. Lembra que a súa boca debe abarcar toda a aréola. Logo límpaas con auga e déixaas secar ao aire. Pero se a pesar destas recomendacións tes molestias lembra algúns principios que te axudarán: • Limita o tempo de lactación na mamila afectada. • Dá primeiro o peito non afectado e masaxea o outro para estimular o fluxo de leite. • Emprega suxeitador de algodón. • Cambia con frecuencia os discos absorbentes para evitar a humidade. • Se as mamilas están moi resecas ou agretadas emprega lanolina. A lactación artificial É o pediatra o que determina o leite que debes utilizar para a lactación artificial. Os biberóns deberán esterilizarse, xa sexa en quente ou en frío. As mamadeiras poden ser de caucho ou silicona e tamén deben esterilizarse. Na preparación do biberón hai que ter en conta a cantidade de po lácteo e adecualo á cantidade de auga. Para iso emprega o medidor e segue ao pé da letra as instrucións do envase. Debe vixiarse a temperatura do biberón, deixando caer unhas gotiñas sobre a man e notando que está morno. A mamadeira ten que estar sempre chea de leite, non de aire. Unha vez tomado o biberón, pon o cativo a botar o aire, para isto pódeselle axudar golpeando suavemente nas súas costas.

O bebé nace con varios instintos que lle axudarán a sobrevivir nas súas primeiras semanas. Un dos máis importantes é o instinto de succión. Grazas a el está preparado para mamar dende o primeiro intre. 90

91

92

A lactación mixta Nesta lactación o bebé recibe leite da nai máis leite artificial. É a solución cando a nai non ten leite dabondo ou tense que incorporar de novo ao seu posto de traballo. Neste primeiro suposto daráselle ao bebé o peito e, de seguido, ofreceráselle o biberón na cantidade que precise. Para as nais traballadoras tamén é unha boa opción, xa que poderán substituír algunha das tomas polo biberón, que llelo pode dar outra persoa, recoméndase que sexa o pai para crear lazos afectivos, sen a necesidade de que a nai estea presente.

93

94

95

96 97

98 99

100 101 102

103 104

105

106

107

107

109

110

a Hixiene Para que o teu bebé creza igual de seguro e san que cando estaba dentro do teu corpo, hai varios aspectos que debes coidar. Ademais da atención que pos na súa alimentación tamén debes ter en conta a súa hixiene. Cambiar os cueiros Parece un labor interminable, poderiades pasar o día cambiando cueiros continuamente. A explicación é que os bebés teñen unha vexiga moi pequena, o que lle fai ouriñar unhas 20 veces o día. A iso hai que sumar a defecación que tamén se fai varias veces no día, especialmente despois das tomas. Escollede os que se adecúen mellor á vosa vida Ante estes datos non cabe dúbida de que parte da vosa calidade de vida e a do teu bebé dependerá de que elixas o modelo axeitado. Normalmente os pais de hoxe en día decántanse polos cueiros desbotables xa que son moito máis sinxelos de utilizar. Despois de cada uso tírase o cueiro e ponse outro no seu lugar sen máis complicacións. Se ben utilizalos a diario pode resultar un pouco máis caro. Por esta razón ou por cuestións ecolóxicas hai pais que utilizan, cando están na casa, cueiros de tea. Estes obrigan a lavalos despois de cada uso, aínda que economiza moito o presuposto. Cambiar os primeiros cueiros Deitade o voso bebé e abride o cueiro. Empregade a parte dianteira para limpar a sucidade. Collede con suavidade as súas pernas e limpade cun material suave, toalliña, esponxa ou algodón, os pregos da pel da barriga e das pernas. Limpade tamén a zona xenital sempre de diante cara a atrás para evitar posibles infeccións. Se é unha nena limpade a vulva e os beizos exteriores, pero non por dentro. Finalmente seca ben a zona.

91

92

93

94

95

96

97 98

99 100

101 102 103

104 105

106

107

108

109

110

111

Mirando “dentro” do cueiro Unha das pautas de conduta máis comúns nos novos pais e mirar de cotío o contido dos cueiros. Isto está moi ben xa que as súas deposicións poden dar pistas moi importantes de como está a súa saúde e a súa alimentación. De todos os xeitos non vos obsesionedes. Durante os primeiros días o bebé votará o meconio. É unha sustancia verde e viscosa froito dos restos do líquido amniótico que tragou no útero. Despois, se toma leite materno mudará a cor a un dourado ou alaranxado de cheiro forte e, se toma biberón, serán máis consistentes e ulirán peor. Mantédeo limpo En contra do que se soe pensar, nestas primeiras semanas o bebé non se mancha moito. Por iso, e por que teñen a pel moi sensible, soamente teredes que limpar a diario a súa cara, pescozo, mans, nádegas e pés. Para isto podedes empregar un pouco de algodón mollado en auga ou unha esponxa. Para secalo usade unha toalla suave. Moitos especialistas recomendan empezar a bañalo a partir da segunda semana e será suficiente con que se faga dúas veces por semana. Outros sen embargo din que é bo acostumalos a este hábito dende o primeiro momento, bañándoo todos os días. Consulta o teu pediatra para que vos aconselle. Por outra banda, debedes saber que non é necesario empregar, polo menos a diario, locións, cremas, aceites ou colonias. Se queredes facelo, empregade os que están pensados para bebés e probádeos pouco e pouco para previr posibles alerxias ou irritacións. Os adorados baños Á maioría dos bebés encántalles o momento do baño, pois lémbralles a súa estancia no útero. O único que tedes que coidar para que sexa unha experiencia reconfortante é que a temperatura da habitación sexa a axeitada e que non entren correntes de aire. Lembrade que nunca debedes deixalo só en ningún momento, podería esvarar, caer ou incluso afogar. Colocade a bañeira nunha superficie plana e segura. Ide mesturando a auga quente e fría ata acadar a temperatura axeitada. O método tradicional para saber que está no seu punto é introducir o cóbado na auga. Debe atoparse máis ou menos á temperatura do corpo. Pasádelle unha man polas costas e collédeo do brazo oposto a un, metédeo amodo na auga sen facer xestos bruscos e aseádeo con normalidade. Cando rematedes secádeo cunha toalla suavemente. Os baños tamén son bos antes de cear para relaxalo e crear así unha rutina para deitalos logo.

92

93

94

95

96

97

98 99

100 101

102 103 104

105 106

107

108

109

110

111

112

Coidados do cordón umbilical Ata que se desprenda cómpre que teñades especial atención á hixiene desta zona. O recomendable é que o limpedes con alcohol de 70 grados ou con auga fervida previamente e morna. Empapade no alcohol unha toalliña ou un algodón e limpade suavemente a zona. Despois deberedes ter moito tino con secar axeitadamente o embigo e a pel que o rodea. Tamén é importante que cando lle poñades o cueiro, o botedes cara a atrás por debaixo do cordón umbilical co fin de que non lle chegue ouriños á zona. Tede paciencia, pouco e pouco irá curando e caerá só. De todos os xeitos, se vedes que a pel do redor está irritada, notades que supura ou cheira, non dubidedes en consultar co pediatra para que lle bote un ollo.

be A pei bés a maior x to í Ist lles d e na a para a dos nad o dé á o p uga nse no ando bese rime cand coma bar líquid unha a que iro ba o se rig o a s 4 es ño. non a e ha mnióti 0 sem tivero se i co co d ana n esq usa a t s uec s q úa en. ue

e Se notas quaixa de uco b estás un po ves superamoral ou te ta novidade da con tan er aos teus. fáillelo sab ue tentarán De seguro qunha man. botarche

93

94

95

96

Posiblemente os ies cando camb os o bebé ir e u primeiros c ha mala pasan u e xogarach proveitan o intre a da. Moitos n espidos para en que está te preocupes, é mexar. NonCada vez aprenmoi común. s a facelo derá o! máis rápid

97

98

99 100

101 102

103 104 105

106 107

108

109

110

111

112

113

os Primeiros Paseos

Aínda vos estades adaptando aos ritmos do bebé. Cambiar cueiros, dar o peito, atender choros... todo é novo. Por iso as primeiras saídas poden ser esgotadoras xa que tedes que unir a isto o manexo da cadeira pola cidade. Non vós preocupedes, co tempo farédelo cos ollos pechados. Roupa para saír á rúa O bebé, cando sae á rúa debe ir abrigado, pero hai que ter tino co abuso de roupa xa que podedes acaloralo e estará incómodo. A pesar disto, tampouco convén que pase frío xa que na primeira semana de vida non pode regular a súa temperatura corporal. Adecúa a súa vestimenta á estación e á temperatura do día. Protexédeo do sol Lembrade que a pel do voso bebé é moi sensible, polo que debedes sacalo á rúa sempre ben protexido. Se podedes poñédelle un parasol á cadeira, desta forma evitaredes que lle cheguen os raios de sol directamente. Ademais nunca esquezades votarlle unha crema protectora na pel que quede exposta, especialmente no verán. Consultade o voso pediatra ou farmacéutico sobre cal é boa para vós, xa que non todas as peles son iguais, e por canto tempo fai efecto na súa pel . Os portabebés Este sistema é moi recomendable se ides saír dar un paseo e non queredes levar a cadeira. Lembrade que ata que teña tres meses o bebé debe ir mirando cara a un. Así estará apoiado no peito e sentirá o latexar do corazón, o que lle resultará moi relaxante. Colocade ben o portabebés antes de colocar a cativa e, cando cheguedes á casa, facede o contrario: primeiro sacade o bebé e despois sacade a mochila.

94

95

96

97

98

99

100 101

102 103

104 105 106

107 108

109

110

111

112

113

114

Cadeiras de paseo No mercado existe actualmente unha enorme oferta de cadeiras para saír co voso bebé. Á hora de escollela tede en conta ademais do voso gusto o voso presuposto e estilo de vida. O primeiro que deberiades mirar é que cumpra con todas as normas de seguridade e que sexa cómoda para o bebé. Debe ser firme pero acolchada para que o neno estea relaxado. Ademais debe facilitar varias posicións que se irán axeitando ás necesidades da pequecha e ao seu crecemento. Outro punto a ter en conta é que o guiador sexa regulable á altura da persoa que o leva e que teña integrado os freos. En canto ao chasis, tede en conta que as que son de aluminio son moito máis lixeiras, o que fai máis sinxelo empurralas. Despois pensade nas vosas necesidades reais: Collerá no coche? E no ascensor? Necesitades que teña espazo adicional para gardar as súas cousas e mais as vosas? Non vos preocupedes, as posibilidades que vos dan os fabricantes son case ilimitadas. No coche, ante todo seguridade Non fai falla que vos digamos aquí o importante que é que o voso fillo teña a máxima protección no coche. Asegurádevos de que teña todas as garantías e conte coas certificacións necesarias. Normalmente ponse na parte posterior, pero tamén, se estades máis tranquilos, podédelo poñer no asento dianteiro. Se facedes así debedes quitarlle o sistema de airbag dado que no caso de ter un accidente esta bolsa de aire pode causarlle danos ao bebé. Ademais, ata que teña un ano de idade, debe ir mirando cara a atrás no asento dianteiro. Deste xeito evítase que teña lesións ou movementos bruscos no pescozo. As instrucións do fabricante explicaranvos como colocalo axeitadamente, seguide as súas indicacións. Outro consello é que poñades un parasol no coche para que os raios solares non incidan directamente no bebé.

Non teñas medo de collela no colo. Nos teus brazos tamén se sentirá segura e protexida.

Todo o que necesitas Saír da casa cun bebé implica ter que preparar sempre unha maletiña para posibles imprevistos. Cueiros, babeiros, toalliñas, biberón... Nada debe quedar á improvisación, anticipade calquera eventualidade. Pero non vós preocupedes, esa bolsa estará preparada dunha vez para outra e unicamente vos teredes que preocupar por repoñer o que se vaia esgotando.

95

96

97

98

99

100

101 102

103 104

105 106 107

108 109

110

111

112

113

114

115

Ideas para o pack básico • Varios cueiros. • Roupa de muda. • Toalliñas húmidas. • Crema para as irritacións. • Bolsa para gardar a roupa lixada. • Chupeta de reposto. • Sombreiro para o sol ou gorro para o frío. • Babeiros. • Todo o necesario para a lactación se é artificial. • Unha touca ou manta. • Un xoguete.

O movemento do carriño fará que na maioría das ocasións vaia durmindo durante todo o paseo. Posiblemente abrirá os ollos cando pares a falar con alguén ou a tomar un petisco. Saír a dar para oi bo paseos é m índa que a os bebés. A as non ven estas altur que poden moi ben si iferenzas percibir d e nas na luz formas.

96

97

98

99

100

101

102 103

104 105

106 107 108

109 110

111

112

113

114

115

116

Molestias Comúns

O teu bebé pode chorar sen parar durante horas e, se non sabes a que é debido, isto pode provocarche ansiedade. En moitos casos tratarase das molestias típicas nos bebés. Non son graves pero si incómodas e cómpre que coñezas a mellor forma de alivialas. Por que chora o bebé? Esa será a pregunta máis repetida durante as primeiras semanas, polo menos ata que aprendas a recoñecer algunhas das súas chamadas de atención. Os choros pódense deber a moitas causas. Por exemplo, pode que teña fame, frío ou calor, sobresaltos por ruídos ou o cueiro mollado. Pronto entenderás de que se trata en cada intre, aínda que non sempre hai un porqué. Os temidos cólicos Os cólicos do lactante son espasmos ou contraccións intestinais. É unha molestia bastante común nos pequechos e pode ser incómoda pero non é grave. Normalmente preséntase a última hora da tarde ou primeira da noite. O teu fillo comezará a chorar e a moverse nervioso. Posiblemente os choros duren bastante, co que é bo que fagades quendas os dous para ter tino del. Mantédevos tranquilos e seguide uns pequenos trucos: • Sostén o bebé en postura vertical. Isto axudaralle a expulsar os gases. • Pon unha toalla morna no abdome do bebé para que se relaxe. Lembra que a temperatura non debe ser moi alta. • Fai pequenos movementos circulares no abdome para relaxar a zona. • Dálle unha masaxe nas costas con suavidade. Axudaralle a tranquilizarse.

97

98

99

100

101

102

103 104

105 106

107 108 109

110 111

112

113

114

115

116

117

• Se os choros se repiten e o bebé non acouga, non dubides en consultar o teu pediatra. Estrinximento infantil Normalmente o estrinximento non soe aparecer nos cativos que toman o peito. Aparece cando hai cambios na dieta como, por exemplo, cando a nai completa as tomas con leite artificial ou empeza a introducir outros alimentos. É por iso que non é usual que nestas primeiras semanas sufra esta doenza. Nos primeiros momentos o bebé eliminará os restos do líquido amniótico que ten no aparato dixestivo. Despois, e á medida que se afaga á lactación, as súas deposicións soen tornarse regulares. Se de todos os xeitos notades que ten estrinximento, podedes darlle unha pequena masaxe abdominal para axudar a regular o ritmo intestinal. Tamén un baño morno pode axudarlle a relaxarse e a facilitar a evacuación. Por último, no caso de que o voso bebé tome leite artificial, asegurádevos que estades a manter a proporción que recomenda o fabricante no envase. Diarrea O sistema dixestivo dos bebés é moi sensible e poden pasar por episodios de diarrea suave que non vos deben alarmar. Normalmente os bebés alimentados con lactación materna teñen menos posibilidades de sufrila xa que están protexidos polos propios anticorpos da nai. As infeccións pódense deber a múltiples factores e normalmente non teñen maior importancia. De todos os xeitos se a diarrea vai acompañada de vómitos e non cesa, cómpre que acudas ao médico rápido para evitar que o bebé sufra deshidratación. Irritación na zona do cueiro Se hai un mal típico nos cativos ese é a irritación da pel nas nádegas e na zona xenital. En moita medida poderás evitalo tendo certo tino cuns coidados precisos. Por exemplo, cambia os cueiros coa frecuencia necesaria para garantir que estea sempre seco. Por norma xeral teredes que facelo sempre despois de cada toma. Limpade ben a zona e sempre secádeo cunha toalla limpa. Se notades que a pel está vermella ou ten graniños, tratade de mantelo sen cueiro un bo tempo despois de limpalo. Deste xeito permitiredes que se airee. Finalmente preguntádelle ao seu pediatra se cómpre empregar algunha crema ou aceite que lle axude a recuperar a hidratación na zona. Se é así, botádella despois de limpalo e coa pel completamente seca.

98

99

100

101

102

103

104 105

106 107

108 109 110

111 112

113

114

115

116

117

118

Febres no bebé Aos bebés pódeselles tomar a temperatura na axila ou por vía rectal. Ten en conta que, no segundo caso a temperatura será medio grado máis alto. Lembra tamén que a temperatura neles é máis alta ca nos adultos e considérase que ten febre cando a temperatura pasa dos 38ºC. Se notades que o voso fillo ten febre, debédeslle poñer o termómetro cada media hora e apuntar cada medición para ver como evoluciona e acudir ao pediatra para descubrila causa. Pode tratarse dunha infección normal que remitirá nun par de días.

O aparato dixestivo do bebé é moi sensible e pode sufrir alteracións por calquera cousa. Cómpre que te manteñas alerta pero non te preocupes, a maioría destas molestias iranse omo chegaron.

Todo o mundo de ten o seu manual rar lo el truquiños para m mellor estas molestias. O ra e, asesor é o pediat coñepouco e pouco, irás fillo e cendo o teu propio terás o teu manual.

Intenta sempre poidas, manter que bebé sen cueiroo teu ratiño. Deste x un permitirás que eito se ventile e non a zona tanto as temida sufra s irritacións.

99

100

101

102

103

104

105 106

107 108

109 110 111

112 113

114

115

116

117

118

119

Durmir e Chorar

Durante o primeiro mes perderedes moitas horas de sono. Pero hai algúns trucos que vos poden axudar a levalo mellor. Aínda que vos pareza incrible os bebés xa teñen o seu propio caracter. Por iso algúns pais pasan as noites máis ou menos sosegadas xa que a súa cativa é tranquila e durmiñana. Nembargante hai outros que se teñen que adaptar aos requirimentos dun bebé máis inquedo e cun sono máis lixeiro. Moito máis cun descanso O tempo de sono para o voso bebé é primordial. Non soamente lle axudarán a recobrar forzas, senón que activará o seu desenvolvemento e crecemento. Isto débese a que durante estas horas a hormona do crecemento traballa sen descanso. Por iso é primordial que lle respectedes os ritmos de sono e lle axudedes a sacar partido ao descanso. Anarquía de sono e vixía De todos os xeitos debes saber que nos primeiros meses os hábitos e ritmos do sono no bebé cambian a miúdo. Necesitará comer varias veces na noite pero o tempo entre tomas alongarase a medida que medre. A clave está en entender que o bebé pasa unhas poucas horas esperto das 24 que dura o día, pero repartidas sen diferenza entre a noite e o día. A clave é a rutina Para poñer as cousas no seu sitio e ir acabando co inicial caos, o importante é que dende o primeiro momento tentedes crear unha rutina. Mantede uns horarios máis ou menos estritos para que o bebé vaia entendendo como se órdena o día. Por exemplo, se normalmente o bañades, dádeslle de comer e o poñedes a descansar para que

100

101

102

103

104

105

106 107

108 109

110 111 112

113 114

115

116

117

118

119

120

durma, o bebé rematará por unir todos estes feitos. Dende que note o contacto coa auga, saberá qué vai ocorrer despois. Evitade os ruídos A maioría das veces os novos pais coidan que non se fagan ruídos en extremo. Andan no bico dos pés pola casa e falan en murmurios. Non é necesario que o tomedes tan a peito. Tratade de non provocar ruídos repentinos e de manter, preto do bebé, un ambiente sosegado e harmonioso. Se para iso tedes que pechar algunhas portas e vos sentides inquedos por se chora empregade un interfono. Con manter estes principios é suficiente, xa que o neno ten que aprender a vivir e durmir con algún son de fondo, non nunha burbulla de silencio. Manter a mesma atmosfera Un bo truco para que o voso fillo colla o sono e se relaxe é manter un mesmo ambiente sempre. Podedes prender unha luz moi suave, utilizar un xoguete móbil para distraela ou poñer sempre a mesma música tranquilizante. Deste xeito a cativa asociará o feito con que ten que descansar. Incluso podedes deixala posta durante un tempo para que se relaxe cando no medio da noite estea inqueda. A mellor postura para durmir Cada bebé é diferente e tedes que ilo coñecendo. Por iso el mesmo irá atopando a mellor postura para durmir. Durante as primeiras semanas pódese deitar boca arriba ou ben de lado. A postura máis recomendada hoxe en día é coas costas contra o colchón, boca arriba. Parece que nesta redúcese o risco de hipertermia e o bebé pode ter maior osixenación ao desaparecer o perigo de afogar coa almofada ou manta, ademais permite que vexa canto lle rodea. Se o deitades de lado empregade un tope feito cunha toalliña enrolada ou una pequena almofada. Esta postura é a máis indicada se regurxita ou ten vómitos nocturnos.

Durante as p semanas o berimeiras distinguirá e bé non e a noite. Es ntre o día durmirá indispertará e ti O ciclo do son ntamente. normalizando o irase co pa do tempo. so

Non a collas no colo sempre O primeiro impulso dos novos pais cando senten os choros é correr a coller ao seu pequecho. Segundo algúns especialistas non é sempre boa idea collela do berce cada vez que chora. Lonxe de relaxala pode despexala máis e excitala. Tampouco é sempre unha boa idea arrolala corredor arriba e abaixo. Tratade de mantela no berce. Tocádelle no peito, na cabeza ou na barriguiña para que se relaxe, e cantádelle baixiño ou faládelle para que saiba que estades aí. Outros especialistas, así e todo suxiren que é moito mellor collela canto antes, sobre

101

102

103

104

105

106

107 108

109 110

111 112 113

114 115

116

117

118

119

120

121

todo nos primeiros meses, porque así verá reforzada a súa sensación de seguridade e confianza nos pais. Isto é unha decisión persoal e como tal a debedes discutir entre vós. Unha vez decididos tentade mantervos no que planeastes pero dando unha marxe dependendo das circunstancias. O bebé afarase ao que vós o acostumedes. Tranquilizalo co teu corpo Algunhas veces todo isto non funciona. Xa probastes a darlle de comer, cambiastes o cueiro, mirastes se tiña gases... nada, pero segue a chorar. Pode ser que se atope nerviosa. Nese caso debedes collela e mantela preto do voso peito, ben de pé ou na vosa cama. Sempre é mellor se permitades o contacto pel con pel, así notará a vosa calor, o voso corazón e o voso arrecendo. Se chora por moito tempo tentade facer quendas para o seu coidado. Escoitar como un bebé chora por horas é algo esgotador e sodes vós quen debedes estar calmos para poder tranquilizalo.

Cómpre queronte ha f fagades un blecede común. Esta a hora ou nh quendas duia nas noites hora e med cativa chore. nas que a a atende o Mentres unde tentar outro po . durmir

Aínda que non ica a máx hai ningunha receits durman, para que os bebé es que o cómpre que recordque manmáis importante é . O neno teñas unha rutina xado e la sentirase máis re túe tranquilo se in o como irán sucedend as cousas.

102

103

104

105

106

107

108 109

110 111

112 113 114

115 116

117

118

119

120

121

122

onde Acudir

axuda

Asociacións Profesionais Asociación Sindical Galega de Matronas http://www.matronasgallegas.org/ Sociedade de Pediatría de Galicia SOPEGA http://www.sopega.es/ Asociación Española de Pediatría AEP http://www.aeped.es/ Sociedad Española de Ginecología y Pediatría SEGO http://www.sego.es/index.php Axudas e Subvencións Axudas e subvencións da Xunta de Galicia http://vicepresidencia.xunta.es/index.php?id=62 Guía axudas sociais para as familias do Ministerio de Trabajo: http://www.mtas.es/SGAS/FamiliaInfanc/familia/GuiaAyudasSoc/Guia.pdf Deixar de Fumar Ministerio de Sanidad y Consumo http://www.msc.es/ciudadanos/proteccionSalud/tabaco/guiaTabaco. htm Comité Nacional para a Prevención do Tabaquismo http://www.cnpt.es/dejarlo.htm Drogadicción Fundación de Axuda contra a Drogadicción www.fad.es Teléfono de información: 900 161 515 Doulas Doulas Mulleres que acompañan a outras durante o camiño á maternidade. http://www.doulas.es/directorio/galicia.html Durmir Dormir sin llorar http://www.dormirsinllorar.com/

103

104

105

106

107

108

109 110

111 112

113 114 115

116 117

118

119

120

121

122

123

Episiotomía Información sobre la episiotomía http://www.episiotomia.info/ Humanización do parto O parto é noso http://www.elpartoesnuestro.es/opartoenoso/ E-mail: [email protected] - Teléfono: 657 644 154 Colectivo Nove Ondas http://es.groups.yahoo.com/group/noveondas/ Xestar Asociación Galega Pro Parto Nacemento en Casa http://www.naturgalicia.com/xestar.php E-mail: [email protected] - Teléfono: 981 576 073 Asociación nacer en casa http://www.nacerencasa.org/ Plataforma Pro Derechos del Nacimiento http://www.pangea.org/pdn/plataforma.html Asociacións pro-lactación materna A Coruña Asociación Criando Ambulatorio San José (6ª planta) E-mail: [email protected] Web: www.criando.org981 924 843 Bea Ferreira e Ana Maroño 981 924 843 - 651 084 170 - 617 075 256 Ferrol Mamoa E-mail: [email protected] - E-mail: [email protected] Irene 981 382 331 / 689 544 040 - Estrela 981 382 583 Narón BBTTA Rúa Torrente Ballester, 5-2ºD, Narón 981 382 331

104

105

106

107

108

109

110 111

112 113

114 115 116

117 118

119

120

121

122

123

124

Ribeira Achuchar Sonia: 619 318 310 - Pili: 610 501 488 Maxi: 630 487 839 Santiago de Compostela Mamoa E-mail: [email protected] Ana 981 512 421 - Concha Mas 981 588 109 Concha López 685 105 911 - Berta 981 942 691 Rosa 981 942 609 Lugo Bico de Leite E-mail: [email protected] Esther 629 836 008 - Chus 619 945 793 A Mariña Bico de Leite E-mail: [email protected] Beni 982 551 155 / 630 581 746 - Araceli 982 596 274 Monforte Bico de Leite E-mail: [email protected] - Cristina 982 404 974 Terra Cha Bico de Leite E-mail: [email protected] - Sabela: 616 600 618 Ourense Un coliño Casa Foro da Muller Rúa Capitán Eloy 20, entlo. Olga 988 212 750 Pontevedra Mamoa E-mail: [email protected] María 616 956 459 - Ana 679 609 292 Alicia 647 352 752 - Carmen 986 102 190

105

106

107

108

109

110

111 112

113 114

115 116 117

118 119

120

121

122

123

124

125

Vigo De Leite E-mail: [email protected] - E-mail: [email protected] Charo 610 402 101 - Siobhan 639 904 236 Moaña Chuchamel E-mail: [email protected] Marisol 986 310 329 - Mª Jesús 986 313 597 Mar 986 326 373 - Helena 678 707 824 Merche 616 887 889 Ponteareas A Peito Cristina 986 640 134 - Rosi 986 644 141 Tomiño (Baixo Miño) Ana Isabel Forneiro González 986 623 411 (polas mañáns) O Rosal (Baixo Miño) Xulia Suarez Martínez 617 713 633 (todo o día) - 986 626 035 (de luns a venres polas mañáns) A Guarda Loli Estévez 986 614 450 (de luns a venres de 9 a 14h.) Vilagarcía de Arousa Mamoa E-mail: [email protected] - E-mail: [email protected] Cristina 687 965 449 - Mª Carmen 659 546 339 Natalia 679 872 882 - Ana 616 234 002 Lourdes 659 949 290 Tui Pinga Doce E-mail: [email protected] Ana Cal 986 114 539 / 629 028 752 Marta Lorenzo 986 604 078 / 645 644 005

106

107

108

109

110

111

112 113

114 115

116 117 118

119 120

121

122

123

124

125

126

Malos tratos En caso de padecer malos tratos: Teléfono de urxencia: 900 100 009 Teléfono gratuito de información: 900 191 010 (24h) Comision de investigación de malos tratos a mujeres : C/ Almagro 28, 28010 Madrid. Tel. 91 3082704 Nais solteiras Teléfono de axuda a nais solteiras: 900 100 333 Fundación de Familias Monoparentales Isadora Duncan http://www.isadoraduncan.es/ Perda do Fillo Asociación Para la Prevención de la Muerte Súbita del Lactante de Madrid http://www.terra.es/personal/cgarciagaitan/ Renacer http://www.renacer-barcelona.org/ Tanatologia http://tanatologia.org/seit/esperando/index-texto.html Síndrome de Down Down Compostela http://www.corevia.com/downcompostela/ Asociación Síndrome de Down de Pontevedra R/ Manolo Martínez, 1, 1D - 36210 Vigo (Pontevedra) Tel.: 986 201 656 Xuntos R/ Cobián Roffignac, 9, 2º - 36002 Pontevedra Teléfono e Fax: 986 865 538

107

108

109

110

111

112

113 114

115 116

117 118 119

120 121

122

123

124

125

126

127

Asociación Síndrome de Down Teima R/ Fernando VI, B II, B. 18 - 15403 Ferrol Tel.: 981 358 966 Asociación Síndrome de Down de Lugo R/ Campos Novos,117, 3 izq - Lugo Tel.: 982 245 542 / 982 224 264 Federación Galega de Institucións para a Síndrome de Down R/ Dublín, 6, Baixo - 15.707 Santiago de Compostela Tel.-Fax: 981 563 434 Traballo Seguridad Social Maternidade http://www.seg-social.es/inicio/?MIval=cw_usr_view_ Folder&LANG=1&ID=10959 Paternidade http://www.seg-social.es/inicio/?MIval=cw_usr_view_ Folder&LANG=1&ID=51113 Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales http://www.mtas.es//SGAS/FamiliaInfanc/familia/legislacion/NConcVidFam/RD1251.htm Urxencias Teléfono único de urxencias: 112

Se pertences a unha asociación que non aparece eiquí recollida que sexa importante para os pais galegos ponte en contacto connosco para incluila na nosa páxina web e máis en posteriores edicións de esta guía.

108

109

110

111

112

113

114 115

116 117

118 119 120

121 122

123

124

125

126

127

128

termos clave

a

Abdome Acidez Ácido Fólico Airbag Alcohol Alimentación Altitude Amniocentese Amnioscopia Análise de ouriña Análise de sangue Anemia Anestesia Anticorpos Apetito Auga Avión Azucres

14ª, 16ª, 19ª, 21ª, 23ª, 29ª, 30ª, 35ª, 38ª 2ª, 16ª, 22ª 3ª, 10ª, 26ª De paseo 4ª 11ª 15ª 14ª 30ª 9ª 9ª 14ª 24ª Lactación 17ª, 23ª 10ª , 15ª, 16ª, 34ª 15ª 10ª, 26ª

b

Bacterias Baixa (maternidade; laboral) Baño Biberón Biopsia de Corión Blastocito Bolsa das augas

13ª 20ª 25ª, Hixiene Lactación 8ª, 9ª 3ª 30ª, 32ª

c

Cabelo Cadeira Café (cafeína) Caídas Calcio Calorías Cambres Camiñar Cansanzo

12ª 25ª, De paseo 10ª 19ª 3ª, 10ª, 26ª 3ª, 17ª 19ª, 23ª 21ª 2ª, 7ª, 8ª, 19ª

109

110

111

112

113

114

115 116

117 118

119 120 121

122 123

124

125

126

127

128

129

Carne Cartilla de maternidade Células Cereais Cesárea Ciática Ciclo menstrual Cigoto Cinto de seguridade Circulación Citoloxía Citomegalovirus Clases preparto Clima Coche Colesterol Cólicos Colo Contaminación Contraccións de Braxton Hick Contraccións Conxestión Cordón umbilical Cosmética Costas Costro Cribado Cromosomas Cueiros

10ª 28ª, 30ª 4ª 10ª 32ª, 33ª 23ª 2ª 3ª 15ª 12ª, 18ª, 36ª 9ª 13ª 27ª 15ª 15ª, 25ª, De paseo 26ª Molestias do recén nacido Durmir e chorar 4ª 23ª, 36ª 30ª 16ª Hixiene 12ª 23ª 22ª, 36ª, Lactación 8ª 1ª, 8ª, 14ª 25ª, Hixiene

d

Data probable de parto (DPP ou FPP) Depilación Diabetes Diarrea Dilatación Distrofia Muscular Dixestións Dores de cabeza Drogas

110

111

112

113

114

115

116 117

118 119

120 121 122

123 124

125

126

127

33ª 12ª 8ª, 19ª, 33ª 19ª, Molestias comúns 32ª 14ª 2ª 16ª 4ª

128

129

130

e

Eclampsia Ecografía Edemas Educación maternal Embrión Emotividade Endometrio Enema Enerxía Enfermidades venéreas Enxivas Epidural Episiotomía Espermatozoide (esperma) Espiña bífida Estimulantes Estreptococo Estrés Estrías Estrinximento Estrinximento (infantil) Exercicios (físicos, respiratorios, relax) Expulsión

33ª 9ª, 11ª 26ª 27ª 1ª, 11ª 2ª, 7ª 1ª 24ª 17ª 33ª 16ª 32ª, 33ª, 36ª 24ª, 40ª 1ª 14ª 4ª 13ª 5ª 12ª, 18ª 2ª, 7ª, 10ª, 17ª Molestias comúns 21ª, 29ª, 38 32ª

f

Febre Fecundación Ferro Fibra Fibrose quística Flatulencia Fluxo Vaxinal Froita

19ª, Molestias comúns 2ª 3ª, 10ª, 17ª 10ª 14ª 10ª 16ª, 36ª 10ª

g Gases

Durmir e chorar

111

112

113

114

115

116

117 118

119 120

121 122 123

124 125

126

127

128

129

130

131

Gatos GCH (hormona do embarazo) Glicemia Graxa

4ª 2ª 10ª 10ª, 26ª

h

Hemofilia Hemorraxia Hemorroides Herpes Hidratación (deshidratación) Hidratos de carbono Hipertensión Historial médico Hixiene Hormonas Hortalizas

14ª 19ª, 30ª, 36ª 26ª, 31ª 13ª, 33ª 12ª, 19ª 26ª 26ª 9ª 10ª, 13ª, 15ª 5ª 10ª

i

Implantación 1ª Inchazón Infeccións Insomnio Instinto de succión Iodo Irritación

16ª, 31ª 13ª, 18ª 31ª 37ª 3ª, 26ª, 34ª Hixiene, Molestias comúns

l

Lactación Lanolina Legumes Leite Lesións Leucorrea Lexislación Líquido amniótico Listeriose Loquios

112

113

114

115

116

117

118 119

120 121

122 123 124

18ª, 34ª, Lactación Lactación 10ª 34ª, 40ª 37ª 16ª 20ª 14ª 13ª, 19ª 40ª

125 126

127

128

129

130

131

132

m

Magnesio Malformación Mamilas Mareos Meconio Medias de compresión Medicamentos Melanina Metabolismo Micción Minerais Moisés Monitorización Movementos fetais

3ª 11ª Lactación 31ª Hixiene 18ª 4ª 12ª 11ª, 26ª 26ª 3ª, 17ª, 34ª 25ª 24ª, 30ª 23ª

n

Nacemento Náuseas Neonatología Neuroloxía Niño Nome

32ª 2ª, 7ª, 16ª 24ª 37ª 25ª 22ª

o

Ovarios Óvulo (ovulación) Oxitocina

1ª 1ª, 2ª 24ª, 32ª, 36ª

p Parto (plan de) Parto Pasteurización Peitos (mamas) Pel Pelve (presión) Perda de ouriña

24ª 5ª, 8ª 13ª 2ª, 7ª, 31ª 12ª 36ª 8ª, 31ª

113

114

115

116

117

118

119 120

121 122

123 124 125

126 127

128

129

130

131

132

133

Pesadume Pescados Peso Pesos (levar) Petiscos Portabebés Postparto Postura Preeclampsia Pródromos Proído Prolapso Proteínas Ptialismo Puerperio

36ª 10ª 17ª, Lactación 20ª 17ª De paseo 34ª Durmir e chorar 8ª, 19ª, 33ª 30ª 19ª, 23ª 33ª 3ª, 10ª, 17ª, 26ª, 34ª 7ª 40ª

q Quilogramos

3ª

r

Recén nacido Reflexo de marcha automática Reflexo de presión Reflexo do moro Relaxación Respiración Retención de líquidos RH Roupa Roupa Roupa Rubéola Rutina

39ª 37ª 37ª 37ª 21ª 21ª, 23ª 16ª, 18ª 9ª 12ª, 18ª 25ª De paseo 13ª Durmir e chorar

s

Salmonela Saunas Sede

114

115

116

117

118

119

120 121

122 123

19ª 4ª 19ª 124 125 126

127 128

129

130

131

132

133

134

Seguridade Social Seguridade Selenio Sexo Síndrome de Down Sol (protección solar) Sono Suor Suplementos Suxeitador

20ª De paseo 3ª 5ª, 18ª 8ª, 14ª 12ª De paseo Durmir e chorar 31ª 10ª 18ª

t

Tabaco Té Temperatura Tensión arterial Termas (spa) Test Apgar Test de Coombs Test de Guthrie ou PKU Torpeza Toxoplasmose Traballo Tracto vaxinal Tren Trompas de Falopio Tubérculos de Montgomery Túnel carpiano (síndrome)

4ª 10ª 20ª 8ª 4ª, 13ª 37ª 9ª 37ª 23ª 4ª ,13ª 20ª 30ª 15ª 1ª, 2ª 8ª 23ª

u

Ulidos Útero

2ª, 7ª 1ª, 2ª

v

Varicela Varices Vaxina Vaxinite

13ª 18ª, 26ª, 31ª 1ª 16ª

115

116

117

118

119

120

121 122

123 124

125 126 127

128 129

130

131

132

133

134

135

Verduras Viaxar Virus Vitaminas Vómitos

10ª 15ª 13ª 3ª, 17ª, 34ª, 37ª 7ª, 19ª

x

Xenética Xenxivite Xornada parcial

14ª 16ª 20ª

z

Zapatos Zinc

116

117

118

119

120

121

122 123

18ª 3ª

124 125

126 127 128

129 130

131

132

133

134

135

136

AZUL Y ROSA Fernando Macías, 11 15004 A Coruña 981 263 554

LESU BABY SHOP Pla y Cancela, 27 15005 A Coruña 881 892 930 www.lesubaby.com

LUNA LUNERA Riego de Agua, 16 15001 A Coruña 981 227 221 www.luna-lunera.com [email protected]

KOKETOS Plaza Manuel Murguía, 8 Milladoiro, Ames 881 972 935

117

118

119

120

121

122

123 124

125 126

127 128 129

130 131

132

133

134

135

136

137

patrocinadores da guía

Podes facerte cunha copia da guía nos seguintes establecementos:

DIDI’S BABY Rua Pablo Iglesias Baixo, 6 15930 Boiro 981 848 768

BEBIÑOS Avenida de Noia. 16 Os Anxeles, Brión 659 478 479

PIO PIO Rúa Nueva de Abajo, 1 15706 Santiago de Compostela 981 941 349 www.tiendapiopio.com

BEBIÑOS Rúa Rodríguez de Vigurí, 19 Santiago de Compostela 881 956 765

118

119

120

121

122

123

124 125

126 127

128 129 130

131 132

133

134

135

136

137

138

PLÁSTICOS SANTI Rúa Cruceiro da Coruña, 195 15890 Santiago de Compostela 981 584 410

ARRULLOS Xuan Montes, 15 27780 FOZ 982 132 524

BABY & CO Hermanos Carro, 6 27003 Lugo 982 815 028

CHUPETE Curros Enríquez, 28 bajo 27004 LUGO 982 216 032

119

120

121

122

123

124

125 126

127 128

129 130 131

132 133

134

135

136

137

138

139

EL DESVÁN DE CRIS San Roque, 60 Lugo 982 807 876

MAYMAR Rúa Guitiriz, 21 Vilalba 982 523 224

BABY ART Sto. Domingo, 60 - Galerías Xesta, Local 11 32003 Ourense 988 245 178

CATUXA Sto Domingo, 36 32003 Ourense 988 222 349

120

121

122

123

124

125

126 127

128 129

130 131 132

133 134

135

136

137

138

139

140

A RAÍÑA VERDE Rúa Zaragoza, 57 36211 Vigo 886 116 989 www.rainaverde.com

MIS MUÑECAS C/ Santa Clara, 3 - Baixo 36002 Pontevedra 986 843 725

MISTER BABY Cobián Areal, 16 36001 Pontevedra 986 856 064

PEQUENIÑOS Rúa Arapiles, 1 Vilagarcía de Arousa, Pontevedra 986 188 435

121

122

123

124

125

126

127 128

129 130

131 132 133

134 135

136

137

138

139

140

141

notas 140

139

138

137

136

135

134 133

132 131

132 133 134

135 136

137

138

x

x

x

x

123

124

125

126

127

128

129 130

131 132

133 134 135

x x

x

x

x

x

x

x

124

125

126

127

128

129

130 131

132 133

134 135 x

x x

x

x

x

x

x

x

125

126

127

128

129

130

131 132

133 134

135 x x

x x

x

x

x

x

x

x

ep a r t i c i p a r n o sf o r o s c o no u t r o sf u t u r o sp a i s