Can Benh Cua Lone Chief

[Type text] x

Nguyeân taùc: Jack London

Ngöôøi dòch: Syõ Tieán

1. Ñaây laø caâu chuyeän do hai oâng giaø keå laïi. Luùc ñoù vaøo khoaûng nöûa ñeâm, trôøi laïnh, chuùng toâi ngoài noùi chuyeän trong maøn khoùi cuûa ñoáng löûa hun muoãi. Thænh thoaûng chuùng toâi giô tay ñaäp maïnh nhöõng con muoãi lieàu maïng xoâng vaøo ñaùm khoùi ñeå tranh thuû kieám chuùt ñænh treân da thòt chuùng toâi. Chuùng toâi ñang ngoài caïnh moät bôø soâng suïp ñoå. Khoaûng naêm saùu thöôùc beân döôùi, veà phía beân phaûi, doøng soâng Yukon troâi ñi moät caùch löôøi bieáng. Phía beân traùi, treân nhöõng ngoïn ñoài thaáp, nhöõng bôø ñaát phuû ñaày laù hoa hoàng. AÙnh naéng maët trôøi nhö coøn ngaùi nguû ñang aâm æ chieáu saùng. Hình nhö toái hoâm tröôùc noù bò maát nguû, vaø coù theå noù coøn tieáp tuïc maát nguû trong nhöõng ñeâm saép tôùi. 2. Hai oâng giaø ñang ngoài vôùi toâi vaø ñaùm muoãi bay quanh laø Lone Chief vaø Mutsak. Hoï laø chieán höõu cuûa nhau ngaøy xöa. Baây giôø hoï trôû thaønh nhöõng nhaân chöùng taøn taï cuûa nhöõng truyeàn thoáng vaø nhöõng söï vieäc coå xöa. Hoï laø nhöõng ngöôøi cuoái cuøng cuûa theá heä tröôùc. Hieän giôø hoï khoâng coøn chuùt ñòa vò naøo giöõa nhöõng ñaùm treû môùi lôùn leân töø neàn vaên minh haàm moû. Hoï lo laéng veà nhöõng truyeàn thoáng coå xöa cuûa hoï bò mai moät. Tinh thaàn daân toäc cuûa lôùp true ngaøy nay chæ coù theå gôïi leân töø nhöõng chai röôïu maøu ñen. Hoï kieám ñöôïc nhöõng chai naøy baèng caùch ñoå moà hoâi lao ñoäng trong moät vaøi giôø hoaëc phaûi vaän chuyeån haøng hoùa treân nhöõng ñoaïn ñöôøng baån thæu do nhöõng ngöôøi da traéng thueâ möôùn. Nhöõng leã nghi toân nghieâm vaø nhöõng ñieàu huyeàn bí cuûa nhöõng tín ñoà ñaïo Saman bieán maát daàn töø khi chieác taøu hôi nöôùc xuaát hieän. Con vaät soáng ñoäng kyø dieäu, kyø quaùi vaät khaïc ra löûa naøy cöù ho huïc haëc vaø thôû phì phoø suoát ngaøy ngöôïc xuoâi treân doøng soâng Yukon. Noù no coâng khai thaùch thöùc vôùi moïi thöù luaät phaùp ôû ñaây. Nhöõng giaù trò truyeàn thoáng bieán maát töø khi ngöôøi ta ñoán phaù haàu heát nhöõng goã cuûi ôû ñaây. Hoï ñieàu khieån con taøu ñi xuyeân qua hoøn ñaûo baèng nhöõng con ñöôøng nhanh choùng nhaát ñeå moïi ngöôøi phaûi nhìn hoï moät caùch thaùn phuïc. 3. Thaät ra, coù leõ vì do soáng quaù laâu, hai oâng giaø naøy, Lone Chief vaø Mutsak, phaûi rôi vaøo nhöõng ngaøy ñen toái. Trong moät traät töï môùi, khoâng coù choã vaø söï toân vinh daønh cho hoï. Do vaäy hoï ñaønh phaûi chôø ñôïi moät caùch buoàn baû caùi cheát ñeán vôùi hoï. Taâm hoàn cuûa hoï boång trôû neân aám aùp hôn khi noùi chuyeän vôùi ngöôøi ñaøn oâng da traéng, ngöôøi ñang cuøng hoï chòu ñöïng ñaùm khoùi cuûa ñoáng löûa hun muoãi vaø anh ta bieát laéng nghe nhöõng caâu chuyeän ngaøy xöa cuûa hoï töø khi chöa coù taøu hôi nöôùc xuaát hieän. “Nhö vaäy ngöôøi ta ñaõ choïn cho toâi moät coâ gaùi,” Lone Chief noùi. Gioïng noùi cuûa oâng ta cao vaø laûnh loùt. Thænh thoaûng oâng laïi haï xuoáng chuyeån thaønh moät gioïng traàm ñuïc, coïc caèn, khaøn khaøn vaø coïc caïch, gioáng nhö khi ngöôøi ta buoâng quaû doïi moät caùch thình lình vaäy. Khi ngöôøi nghe quen ñaõ vôùi noù roài, oâng laïi chuyeån sang caùi gioïng cao vuùt nhö cuõ. Nghe gioáng nhö moät con deá vui tính vaø con eånh öông ñang thay nhau keâu. Quaû ñuùng nhö vaäy. 4. “Nhö vaäy hoï ñaõ choïn cho toâi moät coâ gaùi,” oâng ta noùi. “Cha toâi, Kasktala Otter, moät oâng giaø, cuõng laø ngöôøi ñöùng ñaàu boä laïc, toû veû giaän döõ khi thaáy toâi coù veû khoâng thích ñaøn baø. Toâi laø ñöùa con cuoái cuøng coøn soáng soùt cuûa oâng ta. Toâi laø nguoàn hy voïng duy nhaát ñeå oâng coù ngöôøi noái doõi. Nhöng anh bieát khoâng, anh baïn da traéng, toâi ñang bò beänh. Coâng vieäc ñi saên vaø ñi caâu khoâng laøm toâi caûm thaáy thích thuù nöõa. Khi caùi buïng cuûa toâi khi khoâng ñöôïc cung caáp ñuû thòt, laøm sao toâi coù theå nghó ñeán ñaøn baø ñöôïc? Laøm sao coù theå toå chöùc moät böûa tieäc cöôùi? Toâi 1

[Type text] laøm sao toâi coøn loøng daï naøo ñeå lo laéng nhöõng chuyeän vaët vaûnh cuûa gia ñình cuõng nhö nhöõng phieàn toaùi khi coù con nhoû ñöôïc?” “Naøy,” Mutsak caét ngang. “Khoâng phaûi Lone Chief ñaõ töøng tay khoâng ñaùnh con gaáu lôùn cho ñeán khi noù vôõ ñaàu vaø maùu tai chaûy ra hay sao?” 5. Lone Chief gaät ñaàu moät caùch soâi noåi. “Mutsak noùi ñuùng ñoù. Sau laàn ñoù caùi ñaàu toâi trôû neân toát hôn, vaø sau ñoù noù laïi xaáu ñi. Duø veát thöông bean ngoaøi thòt ñaõ laønh, nhöng bean trong beân trong toâi vaãn coøn thaáy ñau. Khi toâi ñi, caùi chaân toâi luùc laéc. Khi nhìn vaøo aùnh ñeøn, ñoâi maét toâi chaûy ñaày nöôùc maét. Khi môû maét ra, caùi ñaàu toâi xoay voøng voøng. Taát caû nhöõng gì toâi nhìn thaáy cöù xoay troøn trong ñaàu toâi. Toâi caûm thaáy phía treân ñoâi maét cuûa mình ñau kinh khuûng. Gioáng nhö coù caùi gì ñoù luoân luoân ñeø naëng leân noù. Ñoâi khi noù gioáng nhö coù moät mieáng baêng quaán thaät chaët treân ñaàu laøm cho toâi ñau ñôùn. Tieáng noùi toâi cuõng chaäm laïi. Toâi phaûi maát nhieàu thôøi gian ñeå tìm ñöôïc moät töø ñuùng. Coù khi trong boång choác, moät môù töø laïi uaø ñeán. Khi ñoù toâi laïi noùi ra nhöõng ñieàu ngu ngoác. Vaø khi toâi ñang ñau yeáu nhö vaäy, cha toâi, oâng Otter, laïi mang coâ Kasaan ñeán cho toâi? 6. “Coâ naøo treû, maïnh meõ, seõ laø meï cuûa maáy ñöùa nhoû,” Mustsak caét ngang. “Ngöôøi coù khaû naêng sinh con toát laø Kasaan, coâ aáy coù ñoâi chaân thaúng vaøcoâ ta ñi raát nhanh. Coâ ta coù theå may nhöõng ñoâi giaày toát hôn baát cöù coâ gaùi treû naøo khaùc. Nhöõng daây coät choù do coâ ta beän laø loaïi chaéc nhaát. Coâ ta coù ñoâi maét bieát cöôøi. Treân ñoâi moâi coâ ta luoân luoân ñieåm moät nuï cöôøi. Tính tình coâ ta raát ñieàm tænh. Coâ ta cuõng khoâng quan taâm gì ñeán nhöõng ngöôøi ñaõ ñaët ra nhöõng luaät leä vaø baét ñaùm ñaøn baø con gaùi phaûi tuaân theo töø tröôùc ñeán nay.” “Nhö toâi ñaõ noùi, toâi ñang beänh naëng,” Lone Chief tieáp tuïc. “Khi ba toâi, oâng Otter, mang coâ Kasaan veà cho toâi, toâi noùi toát hôn heát neân choân toâi ñi coøn hôn laøm ñaùm cöôùi. Boä maët ba toâi trôû neân xaïm ñen vì töùc giaän. OÂng ta noùi raèng toâi seõ ñöôïc toaïi nguyeän. Anh thaáy treân ñôøi coù ai ñang soáng laïi ñöôïc moïi ngöôøi chuaån bò cho mình moät caùi cheát nhö moät ngöôøi cheát thaät söï chöa?” 7. “Ñoù khoâng phaûi laø phong tuïc cuûa chuùng toâi, anh baïn da traéng aï,” Mutsak noùi. “Nhöõng ñieàu ñang laøm cho Lone Chief chæ aùp duïng ñoái vôùi ngöôøi cheát maø thoâi. Nhöng vì oâng Otter quaù giaän ñi.” “Aäy,” Lone Chief noùi. “Ba toâi, oâng Otter, laø moät ngöôøi ít noùi nhöng khi laøm raát nhanh. OÂng ra leânh cho moïi ngöôøi taäp hoïp tröôùc caên nhaø cuûa toâi. Sau ñoù oâng ta yeâu caàu hoï phaûi than khoùc cho ñöùa con ñaõ cheát cuûa oâng ta.” “ÔÛ phía tröôùc nhaø toâi, moïi cuøng haùt baøi ca ñeå tieån ñöa ngöôøi cheát. O-o-o-o-o-o ahaa-ha-aich-klu-kuk-inch-klu-klu,,, Mutsak gaøo leân. OÂng ta baét chöôùc thaät gioáng laøm soáng löng cuûa toâi nhö muoán noåi gai. 8. “Coøn ôû trong nhaø,” Lone Chief noùi tieáp, “meï toâi vôùi khuoân maët boâi ñaày loï noài. Baø ta haát ñaàu cho taøn tro rôùt xuoáng bout. Baø ta than khoùc cho toâi nhö theå toâi ñaõ cheát roài khoâng baèng. Ba toâi ra leânh cho maù toâi phaûi laøm nhö vaäy. Meï toâi, baø Okiakuta, phaûi than khoùc aàm ó. Baø ta ñaám ngöïc, böùt toùc. Caùc baø chò cuûa toâi, Hooniak vaø Seenatah, vaø dì toâi cuõng phaûi laøm gioáng nhö vaäyï. Hoï laøm oàn aøo laøm toâi nhöùc caû ñaàu. Toâi coù caûm töôûng nhö mình ñaõ cheát thöïc söï roài. 9. “Nhöõng ngöôøi giaø trong laøng taäp hoïp laïi chung quanh choã toâi ñang naèm vaø baøn taùn veà cuoäc haønh trình maø linh hoàn toâi phaûi ñi. Moät ngöôøi noùi veà moät caùnh röøng raäm daøi baát taän, nôi maø nhöõng linh hoàn laïc loûng ñang keâu khoùc. ÔÛ ñoù toâi phaûi ñi qua, ñi lang thang maõi vaø khoâng bao giôø tìm ñöôïc loái ra. Moät ngöôøi khaùc noùi veà nhöõng con soâng lôùn, nöôùc chaûy xieát vaø hung haõn. Nôi ñoù nhöõng linh hoàn cuûa quyû la heùt vaø ñöa nhöõng caùnh tay dò daïng ra nuùm toùc töøng ngöôøi nhaán chìm xuoáng nöôùc. ÔÛ nhöõng con soâng naøy, hoï cuøng baøn vôùi nhau neân cho toâi moät chieác xuoàng con. Moät ngöôøi khaùc laïi noùi veà baûo toá, nhöõng caûnh töôïng chöa töøng coù ngöôøi soáng naøo 2

[Type text] coù theå troâng thaáy. Khi nhöõng ngoâi sao töø baàu trôøi rôi xuoáng. Maët ñaát môû toaùt ra nhöõng ñöôøng nöùt lôùn. Taát caû nhöõng con soâng ôû trung taâm cuûa traùi ñaát chaûy ra roài sau ñoù laïi huùt vaøo. Hoï ngoài beân caïnh toâi vung vaåy nhöõng caùnh tay vaø keâu khoùc om soøm. Nhöõng ngöôøi beân ngoaøi nghe trong nhaø keâu khoùc, hoï caøng keâu khoùc lôùn hôn. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu xem toâi nhö ñaõ cheát roài, do vaäy toâi cuõng nghó toâi ñaõ cheát roài. Tuy nhieân toâi khoâng bieát mình ñaõ cheát töø luùc naøo, vaø cheát nhö theá naøo. 10. “Baø Okiakuta, meï toâi, ñeå beân caïnh toâi caùi aùo da truøm ñaàu baèng da soùc. Ngoaøi ra baø ta coøn ñeå theâm moät chieác aùo laøm baèng da tuaàn loäc, moät caùi aùo möa laøm baèng ruoät haûi caåu, vaø moät caùi khaùc daønh ñeå maëc khi thôøi tieát aåm öôùt. Baø ta muoán toâi luoân ñöôïc khoâ raùo vaø aám aùp trong cuoäc haønh trình daøi saép tôùi. Hoï coøn baûo toâi phaûi leo leân nhöõng ngoïn ñoài doác ñöùng, moïc ñaày nhöõng caây thaïch nam vaø caây aùc quyû, baø ta laïi mang theâm cho toâi moät ñoâi giaày lôùn ñeå toâi coù theå ñi laïi ôû nhöõng nôi aáy ñöôïc deã daøng. “Khi nhöõng ngöôøi giaø noùi veà nhöõng con thuù lôùn maø toâi phaûi ñöông ñaàu, nhöõng ngöôøi treû tuoåi mang ñeán cho toâi moät caây cung lôùn vaø nhöõng muõi teân thaät thaúng, nhöõng caây lao, ngoïn giaùo vaø con dao cuûa toâi. Khi nhöõng ngöôøi giaø noùi veà boùng toái vaø söï im laëng ôû nhöõng nôi maø linh hoàn toâi phaûi ñi qua, meï toâi caøng khoùc lôùn hôn laøm tro treân ñaàu caøng bay töù tung nhieàu hôn. 11. “Khi ñoù coâ Kasaan leûn vaøo trong nhaø. Coâ ta nhuùt nhaùt vaø im laëng. Coâ ta ñeå laïi beân toâi moät chieác bò nhoû trong ñoù chöùa nhöõng vaät duïng caàn thieát cho cuoäc haønh trình saép tôùi cuûa toâi. Trong chieác bò naøy, toâi bieát, coù ñaù löûa, caùi lieác dao, buøi nhuøi khoâ, nhöõng thöù ñeå söôûi aám linh hoàn cuûa toâi. Nhöõng chieác meàn ñöôïc choïn ra duøng ñeå boïc toâi laïi. Nhöõng ngöôøi noâ leä cuõng ñöôïc choïn ra ñeå cheát cuøng vôùi toâi. Caû thaûy coù baûy ngöôøi ñöôïc choïn. Vì ba toâi laø ngöôøi giaøu coù vaø coù quyeàn löïc nhaát laøng, phaûi laøm nhö theá môùi töông xöùng vôùi ñaùm tang cuûa con oâng ta. Ñoù laø nhöõng noâ leä chuùng toâi ñaõ baét ñöôïc trong cuoäc chieán tranh vôùi ngöôøi Mukumuks soáng ôû cuoái doøng Yukon tröôùc ñaây. Ngaøy mai, Skolka, vò phaùp sö, seõ mang hoï ra ñeå gieát töøng ngöôøi moät. Nhöõng linh hoàn cuûa hoï seõ cuøng toâi ñi qua nhöõng vuøng voâ danh. Taát caû nhöõng ñoà ñaïc cuûa toâi ñöôïc chaát leân moät chieác xuoàng con ñeå ñöa toâi ra soâng lôùn. Sau ñoù noù seõ nhanh choùng chìm vaøo con nöôùc döõ. ÔÛ ñoù coâng vieäc cuûa hoï coi nhö xong. Hoï seõ khoâng caàn phaûi ñi xa hôn. Hoï ôû laïi vaø keâu khoùc maõi maõi trong boùng toái vaø trong khu röøng voâ taän. 12. “Toâi nhìn nhöõng chieác aùo aám xinh ñeïp, nhöõng chieác meàn, nhöõng vuõ khí, cuõng nhö khi nghó veà baûy ngöôøi noâ leä seõ bò gieát trong ñaùm tang cuûa mình. Toâi caûm thaáy töï haøo vaø bieát raèng ñieàu naøy seõ laøm cho nhieàu ngöôøi khaùc phaûi ñoá kî. Trong khi ñoù, cha toâi, oâng Otter, ngoài im laëng vaø coù veû töùc giaän. Suoát caû ngaøy laãn ñeâm hoâm ñoù moïi ngöôøi haùt nhöõng baøi ca ñeå tieãn ñöa ngöôøi cheát vaø ñaùnh troáng, ñeán noãi toâi nghó raèng mình ñaõ cheát caû traêm ngaøn laàn roài cuõng neân. “Buoåi saùng hoâm sau, ba toâi xuaát hieän vaø tuyeân boá. “Nhö moïi ngöôøi ñeàu bieát, caû ñôøi toâi ta laø moät chieán binh,” oâng ta noùi, “moïi ngöôøi ôû ñaây ai cuõng bieát raèng caùi cheát oanh lieät nhaát laø caùi cheát ôû chieán tröôøng chöù khoâng phaûi laø cheát taïi nhaø. Phaàn toâi tröôùc sau gì toâi cuõng phaûi cheát, toát hôn heát laø neân ñeå toâi cheát trong khi chieán ñaáu vôùi ngöôiø Mukumuks. Laøm nhö vaäy caùi cheát cuûa toâi seõ mang laïi vinh döï vaø baûo veä ñöôïc uy tín cuûa ngöôøi laûnh ñaïo cho ba toâi. Vaø nhö vaäy ba toâi, oâng Otter, ñaõ saép ñaët moät traän chieán nhö vaäy ôû cuoái doøng Yukon. Khi ñeán ñòa phaän cuûa ngöôøi Mukumuks, toâi seõ tieán veà phía tröôùc moät mình, gioáng nhö khi ñaùnh traän thöïc söï vaäy vaø sau ñoù toâi seõ bò hoï gieát cheát.” 13. “Nhöng naøy, anh baïn da traéng!” Mutsak keâu leân, oâng ta khoâng theå nín laâu hôn ñöôïc nöõa. “Toái hoâm ñoù phaùp sö Skolka thì thaàm raát laâu vaøo tai cuûa Otter. Muïc ñích cuûa oâng ta laø baèng moïi giaù Lone Chief phaûi cheát ñi. OÂng Otter ñaõ giaø. Lone Chief laø ngöôøi con trai cuoái cuøng cuûa oâng ta. Skolka döï tính sau khi Lone Chief cheát ñi oâng ta seõ trôû thaønh ngöôøi laûnh ñaïo ôû ñaây. Trong khi moïi ngöôøi laøm oàn aøo nguyeân caû moät ngaøy moät ñeâm, Lone Chief vaãn coøn 3

[Type text] soáng. Ngöôøi ta phaûi xin yù kieán cuûa Skolka, nhöng sau ñoù taát caû moïi leänh laïc, vaø nhöõng lôøi tuyeân boá phaûi do chính mieäng cuûa Otter phaùt ra. 14. “AØ,” Lone Chief traû lôøi. “Toâi bieát roõ nhöõng aâm möu cuûa Skolka, nhöng toâi khoâng ñeå taâm tôùi, vì toâi ñang oám. Tim toâi khoâng coøn bieát giaän nöõa vaø caùi buïng toâi cuõng khoâng theå phaùt ra ñöôïc nhöõng lôøi leõ cöùng raén. Toâi ñang lo nghó veà ranh giôùi cuûa caùi cheát vaø söï soáng. Hoaëc ôû beân naøy hoaëc beân kia. Luùc naøy toâi chæ quan taâm ñeán vieäc ñoù. OÂng baïn da traéng, nhö vaäy laø cuoäc chieán ñaõ ñöôïc xaép xeáp. Chuùng toâi goàm naêm chuïc thanh nieân. Khoâng coù ai lôùn tuoåi. Chuùng toâi khoâng ai coù kinh nghieäm chieán ñaáu, hoaëc khoân ngoan vaø töøng traûi nhö nhöõng ngöôøi ñaõ töøng chieán ñaáu. Hoï seõ theo toâi ñeå chöùng kieán taän maét caùi cheát cuûa toâi ôû laèn ranh traän tuyeán. Moïi ngöôøi trong laøng ñoå xoâ ra bôø soâng ñeå xem chuùng toâi khôûi haønh. Chuùng toâi ra ñi trong nieàm vui to lôùn vaø nhöõng baøi haùt chuùc phuùc cuûa hoï. Naøy anh baïn da traéng, anh coù theå vui ñöôïc khoâng khi nhìn thaáy moät ngöôøi treû tuoåi ñang tieán veà phía tröôùc ñeå tham gia traän ñaùnh vaø ôû ñoù anh seõ tìm ñeán caùi cheát. 15. “Chuùng toâi, naêm chuïc thanh nieân, tieán veà phía tröôùc. Mutsak cuõng coù maët trong soá ñoù. Anh ta cuõng gioáng vôùi ñaùm thanh nieân kia, cuõng chöa qua thöû thaùch. Theo yeâu caàu cuûa ba toâi, oâng Otter, hai chieác xuoàng cuûa Mutsak vaø Kannakut ñöôïc buoäc keøm hai beân chieác xuoàng cuûa toâi. Hoï laøm nhö theá ñeå toâi khoâng bò aûnh höôûng khi caùc maùi cheøo khua ñoäng ôû hai beân. Taát caû chæ vì söï ñau yeáu cuûa toâi, ñeå toâi coù theå thöïc hieän moät maøn trình dieãn ñaày cam ñaûm ôû phuùt choùt. Nhö theá laø chuùng toâi xuoâi doøng. “Toâi khoâng muoán keå leå chi tieát veà cuoäc haønh trình sôï anh seõ bò nhaøm chaùn, tuy ñoaïn ñöôøng cuõng khoâng quaù xa. Phía treân ranh giôùi cuûa laøng cuûa Mukumuks khoâng xa, coù hai ngöôøi chieán binh cuûa ho ñang bôi xuoàng. Hoï nhanh choùng bieán maát khoûi taàm nhìn cuûa chuùng toâi. Sau ñoù, theo yeâu caàu cuûa ba toâi, chieác xuoàng cuûa toâi ñöôùc thaùo rôøi ra ñeå moät mình noù troâi veà phía cuoái doøng. Cuõng theo yeâu caàu cuûa ba toâi, nhöõng thanh nieân phaûi theo sau toâi ñeå coù theå taän maét chöùng kieán caùi cheát cuûa toâi. Sau khi trôû veà hoï coù nhieäm vuï keå laïi caùi cheát cuûa toâi moät caùch töôøng taän. Ba toâi vaø vò phaùp sö Skolka, ñaõ tuyeân boá moät caùch cöùng raén seõ tröøng phaït thích ñaùng nhöõng ngöôøi khoâng vaâng lôøi. 16. “Toâi boû maùi cheøo xuoáng nöôùc. Chöûi ruûa nhöõng teân boû chaïymoät caùch thaäm teä. Nhöõng lôøi chöûi ruûa naøy laøm chuùng quay ñaàu nhìn laïi vaø coù veû töùc giaän. Chuùng troâng thaáy nhöõng ngöôøi treû tuoåi döøng laïi phía sau, chæ moät mình tieán veà phía tröôùc. Sau khi hoï luøi laïi moät khoaûng caùch töông ñoái an toaøn, chuùng taùch ra hai beân ñeå cho chieác xuoàng cuûa toâi ñi vaøo giöõa. Khi chieác xuoàng toâi ñeán, toâi naém ngoïn giaùo trong tay vaø haùt leân nhöõng baøi ca chieán ñaáu cuûa daân toäc toâi. Teân phía beân phaûi neùm moät ngoïn lao veà phía toâi. Toâi khom ngöôøi xuoáng. Ngoïn giaùo rít qua ñaàu. Toâi khoâng heà haán gì. Sau ñoù toâi neùm ngoïn giaùo cuûa mình vaøo teân ôû beân phaûi. Noù xuyeân thuûng coå hoïng cuûa haén vaø haén baät ngöûa veà sau, rôi xuoáng nöôùc. 17. “Toâi ñaõ gieát ñöôïc moät teân. Ñieàu naøy thöïc ñaùng ngaïc nhieân. Toâi quay sang phía beân traùi vaø cheøo maïnh veà phía ñoù ñeå ñoái maët vôùi thaàn cheát. Ngoïn giaùo cuûa ngöôøi ñaøn oâng thöù hai, cuõng laø ngoïn giaùo cuoái cuøng cuûa haén, ñaâm vaøo vai toâi. Khi toâi ñeán saùt beân anh ta, toâi khoâng neùm ngoïn giaùo cuûa mình nhöng laïi aán maïnh muõi giaùo vaøo ngöïc anh ta. Toâi ñaõ coá gaéng heát söùc ñeå duøng caû hai tay aán ngoïn giaùo ñi xuyeân qua ngöïc anh ta. Khi ñoù haén duøng maùi cheøo to baûn ñaùnh vaøo ñaàu toâi. Moät caùi roài hai caùi. “Ngay caû khi muõi ngoïn giaùo ñaõ loøi haún ra sau löng haén, haén ta vaãn coá gaéng ñaùnh vaøo ñaàu toâi. Moät tia chôùp, gioáng nhö moät luoàng saùng choùi, coù moät caùi gì ñoù ñang xaûy ra trong ñaàu toâi, gioáng nhö tieáng gaãy raêng raéc. Söùc naëng ñang ñeø naëng tróu leân mí maét toâi boång nheï haún ñi, mieáng vaûi baêng buoäc chaët ôû traùn bò vôõ. Toâi caûm thaáy moät nieàm vui traøn ngaäp, tim toâi ñaäp roän raõ. 4

[Type text] 18. “Ñoù laø caùi cheát, toâi suy nghó nhö vaäy. Caùi cheát thaät tuyeät vôøi. Khi toâi nhìn thaáy hai chieác xuoàng troáng roãng, toâi môùi bieát raèng mình chöa cheát, khoâng nhöõng theá maø toâi coøn caûm thaáy ngöôøi khoûe laïi. Nhöõng cuù ñaäp cuûa ngöôøi ñaøn oâng vaøo ñaàu laøm toâi caûm thaáy deã chòu vaø khaù hôn. Toâi bieát raèng mình ñaõ gieát ngöôøi. Vò maën cuûa maùu laøm cho toâi boång trôû neân hung döõ. Toâi cheøo xuoàng ra giöõa doøng Yukon, cheøo thaät nhanh veà phía laøng Mukumuks. Ñaùm thanh nieân ôû phía sau la où döõ doäi. Toâi quay ñaàu nhìn laïi. Maët nöôùc noåi boït töø nhöõng maùi cheøo cuûa toâi. 19. “Ñuùng vaäy, nhöõng maùi cheøo cuûa chuùng toâi laøm maët nöôùc noåi boït traéng xoùa,” Mutsak noùi. “Chuùng toâi nhôù lôøi daëïn cuûa Otter vaø Skolka, phaûi laøm theá naøo ñeå taän maét chöùng kieán caùi cheát cuûa Lone Chief. Moät ngöôøi treû tuoåi cuûa laøng Mukumuks, treân ñöôøng ñi ñeán chieác baãy baét caù hoài, nhìn thaáy Lone Chief ñang tieán ñeán vaø phía sau anh ta laø naêm chuïc ngöôøi trai treû theo sau hoä toáng. Haén nhaûy leân xuoàng chaïy thaúng veà laøng ñeå baùo ñoäng vaø ñeå chuaån bò ñoái phoù vôùi chuùng toâi. Lone Chief ñuoåi theo sau löng haén saùt nuùt. Chuùng toâi cuõng gaáp ruùt chaïy theo Lone Chief ñeå chöùng kieán caùi cheát cuûa anh ta. Khi ñeán laøng, anh baïn treû tuoåi nhaûy leân bôø, Lone Chief vuït ñöùng daäy vaø neùm thaät maïnh ngoïn lao veà phía anh ta. Ngoïn lao caém vaøo mình anh ta ôû phía treân hoâng vaø ngöôøi treû tuoåi ngaõ vaät xuoáng tröôùc maët anh ta. 20. Trong khi ñoù Lone Chief nhaûy leân bôø, tay caàm gaäy, mieäng la heùt nhöõng tieáng keâu chieán ñaáu, vaø xoâng vaøo laøng. Ngöôøi ñaàu tieân maø anh ta gaëp laø Itwilie, tröôûng laøng Mukumuks. Lone Chief ñaäp maïnh vaøo ñaàu oâng ta moät gaäy. OÂng ta naèm thaúng caúng döôùi ñaát. Khi ñoù chuùng toâi chæ sôï khoâng taän maét nhìn thaáy caùi cheát cuûa Lone Chief. Naêm chuïc ngöôøi trai treû cuõng nhaûy leân bôø, chaïy theo Lone Chief vaøo laøng. Ñaùm ngöôøi Mukumuks khoâng hieåu ñaõ xaûy ra chuyeän gì. Hoï bieát chuùng toâi ñeán ñeå ñaùnh hoï. Tieáng baät cuûa daây cung vaø tieáng teân rít treân ñaàu chuùng toâi. Khi ñoù chuùng toâi queân maát muïc ñích cuûa chuyeán ñi. Chuùng toâi lao vaøo taán coâng hoï baèng giaùo maùc vaø gaäy goäc. Trong ñieàu kieän hoï khoâng kòp chuaån bò, chuùng toâi ñaõ thöïc hieän moät cuoäc taøn saùt lôùn. 21. “Vôùi ñoâi tay, toâi vaën coå teân phaùp sö,” Lone Chief tuyeân boá, khuoân maët nhaên ñang hoài töôûng laïi nhöõng vieäc xaûy ra trong quaù khöù. “Chæ vôùi ñoâi baøn tay, toâi ñaõ vaën coå haén. Haén cao to hôn phaùp sö Skolka cuûa chuùng toâi. Vaø khi nhìn khuoân maët vò phaùp sö, toâi nghó, “Baây giôø thaàn cheát haõy ñeán vôùi toâi ñi, vaø khi toâi vaën coå vò phaùp sö, thaàn cheát vaãn khoâng ñeán vôùi toâi. Hôi thôû vaãn coøn raát maïnh meõ trong caùnh muõi cuûa toâi vaø coù leõ toâi khoâng theå cheát ñöôïc.” “Sau ñoù chuùng toâi theo chaân Lone Chief ñi ñeán taän cuoái laøng, sau ñoù laïi quay ngöôïc trôû laïi,” Mutsak noùi tieáp. “Troâng chuùng toâi gioáng nhö moät ñaøn soùi chaïy theo ñuoâi anh ta. Chuùng toâi chaïy tôùi roài chaïy lui, heát choã naøy ñeán choã kia, cho ñeán khi khoâng coøn moät ngöôøi Mukumuks naøo coøn daùm choáng ñoái laïi chuùng toâi. Chuùng toâi gom laïi ñöôïc caû thaûy hôn naêm möôi noâ leä nam, moät traêm noâ leä nöõ, coøn treû em ñeám khoâng xueå. Sau ñoù chuùng toâi ñoát nhaø vaø nhöõng choã truù aån cuûa hoï vaø leân ñöôøng trôû veà. Ñoù laø nhöõng giaây phuùt cuoái cuøng cuûa boä toäc Mukumuks.” 22. “Vaâng ñoù laø giaây phuùt cuoái cuøng cuûa boä toäc Mukumuks, “Lone Chief laäp laïi moät caùch hôùn hôû. “Vaø khi chuùng toâi veà ñeán laøng, moïi ngöôøi ñeàu ngaïc nhieân vôùi nhöõng chieán lôïi phaåm vaø nhöõng noâ leä do chuùng toâi baét ñöôïc. Ñieàu maø hoï ngaïc nhieân hôn heát laø toâi vaãn coøn soáng. Cha toâi möøng ñeán phaùt run leân khi bieát ñöôïc nhöõng ñieàu toâi ñaõ laøm, bôûi vì oâng ta ñaõ giaø vaø toâi toâi laø con trai coøn laïi ñoäc nhaát cuûa oâng ta. Sau ñoù nhöõng ngöôøi chieán binh lôùn tuoåi ñeán, hoï laø nhöõng ngöôøi daøy daïn kinh nghieäm, khoân ngoan vaø laùu lænh trong chieán ñaáu. Taát caû moïi ngöôøi quaân quaàn laãn nhau. Khi ñoù toâi ñöùng leân, vôùi moät gioïng noùi nhö saám, toâi yeâu caàu Skolka, vò phaùp sö böôùc ra ñeå giaùp maët toâi?” “Naøy anh baïn da traéng,” Mutsak keâu leân. “Gioïng noùi cuûa Lone Chief luùc ñoù nghe nhö saám thaät, moïi ngöôøi luùc ñoù ai cuõng caûm thaáy sôï seät vaø ñaàu goái chuùng toâi run baén leân.” 5

[Type text] 23. “Sau ñoù Skolka ñöùng daäy,” Lone Chief noùi tieáp, “Toâi noùi vôùi oâng ta raèng toâi khoâng sôï caùi cheát. Toâi cuõng raát thaát voïng khi ñi gaëp gôõ nhöõng linh hoàn cuûa quyû ñang ñôïi toâi döôùi moà. Vì vaäy toâi töôûng raèng linh hoàn cuûa Skolka seõ giuùp toâi ñi vaøo theá giôùi voâ hình, noù seõ gaøo theùt trong boùng toái vaø trong khu röøng baát taän. Khi oâng ta ñöùng ñoù, toâi ñeán vaën coå oâng ta, tröôùc maët taát caû moïi ngöôøi. Chæ vôùi ñoâi tay cuûa toâi thoâi, toâi, Lone Chief, ñaõ vaën coå vò phaùp sö Skolka, trong söï chöùng kieán cuûa taát caû moïi ngöôøi. Khi coù nhöõng tieáng thì thaàm troåi daäy, toâi theùt lôùn “Vôùi moät gioïng nhö saám,” Mutsak caét ngang. 24. “Vaâng, vôùi moät gioïng noùi nhö saám, toâi theùt lôùn: “Haõy nhìn ñaây, hôõi nhöõng thaân yeâu cuûa toâi! Toâi laø Lone Chief, keû gieát Skolka, moät vò phaùp sö doái traù! Chæ moät mình toâi, toâi ñaõ ñi qua cöûa ngoõ cuûa thaàn cheát vaø ñaõ trôû veà ñaây. Toâi ñaõ taän maét nhìn thaáy nhöõng ñieàu maø moïi ngöôøi khoâng theå thaáy ñöôïc. Tai toâi ñaõ nghe nhöõng ñieàu maø khoâng ai coù theå nghe thaáy ñöôïc. Toâi vó ñaïi hôn Skolka, vò phaùp sö. Toâi laø ngöôøi vó ñaïi hôn taát caû caùc phaùp sö treân ñôøi naøy. Toâi cuõng vó ñaïi hôn caû cha toâi, oâng Otter. Suoát caû ñôøi oâng ta chæ lo ñaùnh nhau vôùi boïn Mukumuks, toâi chæ caàn moät ngaøy ñaõ tieâu dieät goïn chuùng noù. Ba toâi ñaõ giaø, coøn phaùp sö Skolka ñaõ cheát, do vaäy toâi seõ laø ngöôøi thay theá cho ba toâi vaø thay theá luoân cho caû vò phaùp sö. Töø raøy veà sau, toâi seõ laø ngöôøi laûnh ñaïo ôû ñaây vaø cuõng laø phaùp sö cuûa moïi ngöôøi. Moïi ngöôøi haõy nghe ñaây, neáu ai khoâng ñoàng yù, xin vui loøng böôùc ra phía tröôùc!” 25. “Toâi ñôïi, nhöng khoâng coù ai daùm ñöùng leân. Sau ñoù toâi noùi lôùn: “Moïi ngöôøi haõy nghe ñaây! Toâi ñaõ uoáng maùu, baây giôø toâi ñang ñoùi, moïi ngöôøi haõy mang thòt laïi ñaây. Haõy phaù nhöõng kho chöùa löông thöïc, ñaäp vôõ nhöõng giaù ñöïng caù. Chuùng ta haõy toå chöùc moät böõa tieäc thaät lôùn. Taát caû haõy vui leân, haõy cuøng nhau ca haùt. Ngaøy hoâm nay seõ khoâng coù ñaùm tang, nhöng laïi coù ñaùm cöôùi. Ñieàu yeâu caàu cuoái cuøng cuûa toâi laø haõy mang coâ Kaasan laïi ñaây. Töø ñaây veà sau Kaasan seõ laø meï cuûa nhöõng ñöùa con cuûa Lone Chief!” “Khi nghe toâi noùi, ba toâi, coù leõ vì quaù giaø, khoùc söôùt möôùt nhö moät ngöôøi ñaøn baø. OÂng ta ñaët ñoâi tay leân ñaàu goái cuûa toâi. Vaø keå töø ngaøy ñoù, toâi trôû thaønh ngöôøi vöøa ñöùng ñaàu cuõng vöøa laø phaùp sö cuûa boä toäc toâi. Ñoù laø moät vinh döï lôùn lao nhaát cuûa ñôøi toâi. Moïi ngöôøi ñeàu thuaàn phuïc toâi.” “Cho ñeán khi chieác taøu hôi nöôùc ñeán” Mutsak caét ngang. “Vaâng,” Lone Chief noùi. “Cho ñeán khi chieác taøu hôi nöôùc ñeán.”

6