Ang Literatura Sa Kasalukuyan-yunit 6 - Filipino 201

LA CONSOLACION COLLEGE Graduate School MARY JANE A. MANGLAR Taga – ulat

GNG. EDNA D. FREGIL Propesor FILIPINO 201

ANG LITERATURA SA KASALUKUYAN

A. Kaligirang Pangkasaysayan : Muling nabawi ng mga mamamayang Pilipino ang tunay na kalayaan na Nawala rin ng may labing-apat na taon. Sa loob ng apat na araw, mula noong ika-21 ng Pebrero hanggang ika-25 Nito ay namayani ang tinatawag na “People’s Power” o “Lakas ng Bayan.” Lumabas ang ganda ng pag-uugaling Pilipino. Muling nasilayan ang pagTutulungan,pagmamalasakitan,pagkakaisa,pagbibigayan,pagkamatiisin,pagiging Makaibigan,pananalig sa Panginoon,pagmamahal sa bayan,pagsunod sa batas, pag-unawa sa kapwa, at marami pang iba na iisa ang tibok ng mga puso,iisa ang pulso,walang rehiyon,walang relihiyon,marunong man o mangmang,mayaman man o mahirap. Sa panahong ito ay isinilang ang bagong uring Pilipino…. Ang mga PilipiNong marunong magmalasakit sa kapwa kalahi at marunong magmahal sa sariLing bansa hindi lamang sa salita kundi sa tunay na gawa. B. Ang Literatura ng Panahon ng EDSA : Bagama’t iilang buwan pa lamang ang pagkakasilang ng tunay na Republikang Pilipinas ay may mababakas nang pagbabago sa ating panitikan. At ang mga pagbabagong ito ay madarama na sa mga ilang mga tula,awiting Pilipino,sa mga pahayagan,sa mga sanaysay at talumpati,at maging sa mga programa sa telebisyon. C. Panulaan, Maikling Kuwento, Dula at Dulaan : Ang mga tula na naglalaman ng halos walang kakimiang pagpapahayag ng Tunay na damdamin ng mga makata,ang tuwirang pagpuri sa mga nanunungkulang nakagagawa ng kabutihan sa bayan at panunuligsa naman sa mga tiwali ang gawa. Ilang halimbawa ng mga tula : 1. Giting ng Bayan - ni Francisco Soc. Rodrigo 2. Himala ni Bathala - ni Francisco Soc. Rodrigo Mga Tula mula sa isang mamamahayag : 1. Lumaya ang Media - hango sa Taliba,Abril 16,1986

2. Bawasan ang Amortisasyon - Taliba,Mayo 12,1986 3. Alambreng may Tinik na Bombang Tubig at Usok na Malupit - ni Remi Alvarez Alva Mga Awiting Pilipino : 1. Magkaisa - ni Tito Sotto,Homer Flores, E. dde la Pena 2. Handog ng Pilipino sa Mundo - Jim Paredes 3. Bayan Ko - Freddie Aguilar - sa panulat nina Jose Corazon de Jesus at C.de Guzman Mga Maikling Kuwento : 1. Ugat - Genoveva Edroza Matute - naisulat pagkaraan marahil ng mga tatlo o apat na taon matapos ang EDSA rebolusyon 2. Isang Pook, Dalawang Panahon - ni Evelyn Estrella Sebastian - nagwagi ng Unang Gantimpalang Palanca noong 1987 Dula at Dulaan : 1. Dalawang Mukha ng Kagubatan - ni Emelina G. Regis - ito’y iisahing yugtong dula na nanalo na unang Gantimpalang Palanca Mga Sanaysay : 1. Pag-ibig Laban sa Tangke - ni Teresita Sayo 2. Bukas na Liham - ni Jocelyn M. David 3. Dikta ng Dayuhan - ni Romulo Alenio Caralipio Ilan sa mga dulang katatawanang Pantelebisyon : 1. Chicks to Chicks 2. Eh, Kasi Babae 3. Sa Baryo Balimbing,atbp. Mga Pahayagan at iba pang babasahin : 1. Midday Malaya 2. Daily Inquirer 3. Masa 4. Daily Mirror 5. Veritas 6. Pilipino Ngayon

D. Mga Piling Teksto na Nagwagi sa Palanca : Dula (Iisahing Yugto) 1. Bayan Mo – ni Bienvinido Noriega,Jr. - unang gantimpala 2. Ang Mga Tatoo – ni Emmanuel Resurreccion – pangalawang gantimpala Tula 1. Panahon ng Pagpuksa Atbp. - unang gantimpala 2. Pakikidigma - ni Teodoro T. Antonio Maikling Kuwento 1. Ang Damo sa Fort Bonifacio – ni Cyrus Borja - unang gantimpala Sanaysay 1. Si Edgardo Reyes

•

- ni Rogelio Mangahas - unang gantimpala

Kalipunan ng mga Tulang nagsipagwagi ng Unang Gantimpalang Palanca : 1988 - “Malungkot na Taludtod” ni Ariel Dim Borongan 1989 - “Himutok at Iba Pa” ni Rolando S. Tinio - “Batanes at Iba Pang Pulo” ni Tomas F. Agullo 1990 - “Anyaya ng Imperyalista” ni Ruth elynia Mabanglo 1991 - “Desparacido/Desaparadico” ni Franklin Cimatu 1993 - “Pangunungkan at Iba Pang Saliksik” ni Roberto T. Anonuevo * Ang mga nagkamit ng Unang Gantimpalang Collantes sa Tula : 1986 1987 1988 1989

“(Kung) Ako’y Isang Tula” ni Mike L. Bigornia “Mendiola,22 Enero 1987” ni Fidel D. Rillo,Jr. “Polusyon” ni Tomas F. Agullo “Sa Ngalan ng Ina,ng Anak,ng Diwata’t Paraluman ni Lilia Santiago 1990 - “Babaylan” ni Ariel N. Valerio 1991 - “Sumpa” ni Rowena Festin •

-

Mga Nagwaging Maikling Katha sa Gantimpalang Palanca : 1986 - “Ang Damo sa Fort Bonifacio” ni Cyrus Borja 1987 - “Isang Pook Dalawang Panahon” ni Evelyn Estrella Sebastian 1988 - “Sugat sa Dagat” ni Cyrus P. Borja

1989 - “Minero” ni Noel D. Salonga 1990 - “Agam-agam ng Isang Historyador” ni Danilo de Austria Consumid 1992 - “Gaya ng Dati” ni Henry P. Nadong Mga Nagwaging Sanaysay Sa Gantimpalang Palanca : 1986 - “Si EDgardo M. Reyes: Ang Manunulat,Kanyang Akda at Panahon” ni Rogelio Mangahas 1987 - “Lakas ng Libro/Lakas ng Tao:Pagdidiskontrak Sa Tukso ng Pebrero” ni Isagani R. Cruz 1989 - “Subersiyon ng Romansa:Kamalayang Balagtas ng Teatro Popular sa Filipinas” ni Dr. Buenaventura Medina,Jr. 1990 - “Ang Buhay ay Salamin ng Sining:Ang Kudeta Bilang Texto” ni Isagani R. Cruz 1991 - “Ang Pagdadalaga ng mga Batang Taludtod,Ang Pulitika sa Personal na Paghihimagsik” – mga tula ni Ruth Elynia S. Mabanglo” ni Glacy C. Atienza 1992 - “Paano Ko Ipapaliwanag sa Aking mga Anak ang Pagkatalo ng Aking Kandidato sa Nakaraang Eleksyon” ni Reuel M. Aguila 1993 - “May Katulong sa Ating Sopus” ni Reuel M. Aguila Mga Nagwaging Dula gantimpalang Palanca : Dulang may Iisahing Yugto : 1986 - “Ang mga tattoo ni Emmanuel Resurreccion” ni Reynaldo A. Doque 1987 - “Mutya ng Saging” ni Dr.Leoncio P. Deriada “Kinang sa Uling” ni Ronaldo C. Tumbokon 1988 - “Tumabapreso” ni Manuel R. Buising - “Ang Bagong Libis ng Nayon” ni Ronaldo Tumbokon 1989 - “Gamugamo sa Kanto ng East Avenue” ni Rolando S. de la Cruz 1990 - “Usapang Babae” ni Cris Millado 1992 - “Daigdig Dinaig ng Makamundong Pananalig” Abel Molina Formalejo - “Dalawang Mukha ng Kagubatan” ni Emelina G. Regis Dulang may Tatlong Yugto : 1986 - “Bayan Ko” ni Bienvinido M. Noriega,Jr. 1987 - “Marssa” ni Isagani R. Cruz

1988 1989 1990 1991

-

“Bakit May Nuno sa Punso” “P’wera Usog” “Deuterium” “Baclaran”

ni ni ni ni

Manuel R. Buising Manuel R. Buising Bienvinido M. Noriega,Jr. Wilfredo S. Victoria

Dulang Pantelebisyon : 1990 - “Patay-Bata” ni Miguel R. Buising - “Ang Pagbabalik ni Kiwada” ni Emmanuel Quindo Palo 1992 - “Walang Lunas” ni Ronaldo Tumbokon