Abnamro Jaarverslag 2005 Nl

jaarverslag 2005 ABN AMRO Holding N.V.

Profiel ABN AMRO • is een vooraanstaande, internationaal opererende bank met haar wortels in Europa en een rijke historie die teruggaat tot 1824; • heeft meer dan 3.500 vestigingen in bijna 60 landen en gebiedsdelen en telt wereldwijd ongeveer 97.000 medewerkers (FTE’s). Ultimo 2005 bedroeg het balanstotaal EUR 881 miljard; • staat genoteerd op Euronext (Amsterdam, Brussel en Parijs) en de New York Stock Exchange. Onze concernstrategie berust op vijf pijlers: 1 Het creëren van waarde voor onze klanten door hen kwalitatief hoogwaardige financiële oplossingen te bieden. Oplossingen die zo goed mogelijk aansluiten bij hun huidige behoeften en hun doelstellingen voor de lange termijn. 2 Een duidelijke focus op: - particuliere en zakelijke klanten in onze lokale markten in Europa, Noord-Amerika, Latijns-Amerika en Azië; en wereldwijd op: - geselecteerde multinationale ondernemingen en financiële instellingen; - private banking-klanten. 3 Ten behoeve van onze klanten optimaal gebruikmaken van onze producten en de capaciteiten van onze medewerkers. 4 Het concernbreed delen van kennis en ervaring en een optimale bedrijfsvoering. 5 Het stimuleren van groei door de allocatie van kapitaal en talent volgens de principes van Managing for Value, het door ons gehanteerde model voor waardecreërend management. Wij streven naar duurzame groei ten behoeve van alle belanghebbenden bij onze bank: klanten, aandeelhouders, medewerkers en de samenleving. Hierbij laten wij ons leiden door de ABN AMRO Waarden (integriteit, teamwork, respect en professionaliteit) en Business Principles. Integriteit vormt het fundament van onze organisatie. Een strikte naleving van de wet- en regelgeving in alle markten waarin wij opereren, beschermt immers onze reputatie en onze ‘licence to operate’. Door te voldoen aan de hoogste compliance-normen verstevigen wij daadwerkelijk onze concurrentiepositie. ABN AMRO wil dan ook graag de compliance-standaard zetten voor de financiële sector. Wij voeren onze strategie uit via een aantal Business Units (BU’s), die elk voor een specifieke regio, een specifiek klantsegment of een bepaald productsegment verantwoordelijk zijn, waarbij kennis en ervaring worden gedeeld, naar mogelijkheden voor standaardisatie wordt gezocht en steeds nieuwe oplossingen worden uitgewerkt om klanten nog betere producten en diensten te kunnen bieden. Deze BU’s (per 1 januari 2006) zijn: • Vijf regionale Client BU’s: Nederland, Europa, Noord-Amerika, Latijns-Amerika en Azië. Deze BU’s bedienen bijna 20 miljoen particuliere en zakelijke klanten wereldwijd. ABN AMRO behoort tot de toonaangevende spelers in deze segmenten.

• Twee mondiale Client BU’s: de BU Private Clients verleent private banking-diensten aan vermogende particulieren en families. Ultimo 2005 bedroeg het vermogen onder administratie EUR 131 miljard. De BU Global Clients bedient een selecte groep multinationale klanten. • Drie mondiale Product BU’s: Global Markets, Transaction Banking en Asset Management: - Global Markets voert financiële-markttransacties uit en ontwikkelt producten voor al onze klantgroepen. - Transaction Banking is onze productorganisatie waarin alle activiteiten worden gebundeld die ABN AMRO wereldwijd ontplooit op het gebied van betalings- en handelsverkeer voor particuliere en zakelijke klanten. - Asset Management, één van de grootste vermogensbeheerders ter wereld, beheert vanuit meer dan 20 locaties wereldwijd een vermogen van EUR 176 miljard (ultimo 2005) ten behoeve van particuliere en institutionele beleggers. Om al onze klanten nog betere producten en diensten te kunnen bieden, hebben wij de BU-overstijgende Consumer Client en Commercial Client-segmenten gevormd. Deze segmenten zorgen voor afstemming tussen de Client BU’s en de Product BU’s, het delen van best practices en het concernbreed uitwisselen van succesvolle producten, zodat wij onze verschillende klantgroepen overal ter wereld kwalitatief hoogwaardige oplossingen kunnen bieden. Dankzij onze relatiegerichte marktbenadering en unieke combinatie van klanten, producten en geografische markten hebben wij een sterk concurrentievoordeel in het middensegment (onze ‘sweet spot’). Wij streven er voortdurend naar dit voordeel verder uit te bouwen, zowel door het klantenbestand in het middensegment uit te breiden als door onze producten te verbeteren.

grand cru

haute couture

skyscraper

forest

Potentieel In november 2005 presenteerde ABN AMRO een nieuwe, wereldwijde merkcampagne met als doel inhoud te geven aan de slogan van de bank ‘Meer mogelijk maken’. De campagne toont alledaagse objecten en het potentieel waartoe ze kunnen uitgroeien (zie binnenzijde omslag). Voor het financieel jaarverslag is een ‘spin-off’ van deze campagne gemaakt, die het potentieel toont van onze langetermijnvisies en de zaken waarin wij geloven.

Inhoud

Inhoud Bericht van de Voorzitter

4

ABN AMRO in een oogopslag

8

Kerncijfers ABN AMRO in 2005 Concernstrategie

11

Resultaten in het kort

17

Raad van Commissarissen

20

Audit Committee

24

Nomination & Compensation Committee

25

Compliance Oversight Committee

28

Corporate governance

31

Code Tabaksblat

31

Corporate governance in de Verenigde Staten

33

Invloed van aandeelhouders

34

Raad van Commissarissen

34

Raad van Bestuur

37

Compliance

38

Duurzame ontwikkeling

41

Kernactiviteiten

43

Consumer & Commercial Clients

2

8 10

44

BU Nederland

45

BU Noord-Amerika

49

BU Brazilië

52

BU New Growth Markets

55

BU Bouwfonds

59

Wholesale Clients

62

BU Private Equity

66

BU Private Clients

69

BU Asset Management

73

Transaction Banking

76

Group Shared Services

78

Group Functions

80

Human Resources

83

Inhoud

Risicobeheer Kader

85 85

Organisatiestructuur

85

Risicometing

87

Kredietrisico

89

Samenstelling kredietportefeuille

92

Voorzieningenbeleid

93

Dubieuze en non-performing kredieten

94

Landenrisico

96

Grensoverschrijdend risico

96

Risico op overheden

96

Operationeel risico

96

Marktrisico

98

Renterisico (niet-handelsgerelateerde activiteiten)

99

Valutarisico (niet-handelsgerelateerde activiteiten)

99

Liquiditeitsrisico

99

Toetsingsvermogen

101

Bazel II

103

Sarbanes-Oxley Act

104

Informatie aandeelhouders

107

Jaarrekening

117

Grondslagen

121

Geconsolideerde jaarrekening

142

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

147

Belangrijke deelnemingen

220

Vennootschappelijke jaarrekening

224

Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

229

Overige gegevens

233

Accountantsverklaring

234

Statutaire bepalingen inzake winstverdeling

234

Statutaire bepalingen van Holding en Administratiekantoor inzake aandelen en stemrechten

235

Voorstel voor winstverdeling

236

Gebeurtenissen na balansdatum

236

Vergelijking van corporate governance-regelingen op basis van Nederlandse corporate governance code en Amerikaanse Sarbanes-Oxley Act van 2002 (SOXA)

237

ABN AMRO Holding N.V.

241

Curricula vitae

242

Organisatie ABN AMRO Bank N.V.

243

Europese Ondernemingsraad

244

Centrale Ondernemingsraad

245

Verklarende woordenlijst

246

Afkortingen

249

Publicaties

251

3

Bericht van de Voorzitter

Geachte aandeelhouder, Namens de Raad van Bestuur doe ik u verslag van de resultaten van onze bank in 2005. Wij kunnen terugzien op een sterk 2005. Een jaar dat werd gekenmerkt door een krachtige autonome groei in alle particuliere en zakelijke segmenten waarin wij actief zijn. Deze autonome groei weerspiegelt de voordelen van de scherpere focus op onze sterke lokale relatie met klanten in het middensegment en wordt ondersteund door ons vermogen om wereldwijd kwalitatief hoogwaardige producten aan te bieden. Dankzij deze factoren, in combinatie met stabiele voorzieningen en een lagere effectieve belastingdruk, kunnen wij een zeer bevredigende stijging van 13,4% melden in de voor aandeelhouders beschikbare nettowinst. Wij zullen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voorstellen om het dividend over heel 2005 vast te stellen op EUR 1,10 per gewoon aandeel. Dit is EUR 0,10 hoger dan het dividend over 2004. De resultaatverbetering stemt tot volle tevredenheid, vooral omdat wij erin zijn geslaagd het wegvallen van de baten van LeasePlan ruimschoots te compenseren. Dit zeer winstgevende bedrijfsonderdeel werd in 2004 verkocht omdat het niet langer tot onze kernactiviteiten behoorde. Daarnaast is het een goede indicatie van het succes van onze strategische focus op het middensegment van de markt. De aangescherpte strategie is thans stevig verankerd in onze organisatie en de resultaten worden al zichtbaar. Onze doelstellingen voor de periode van 1 januari 2005 tot 31 december 2008 zijn een gemiddeld rendement op eigen vermogen van 20% en een positie eind 2008 in de top 5 van onze peer group van 20 banken qua totaalrendement voor aandeelhouders. Wij hebben het afgelopen jaar vooruitgang geboekt bij het verwezenlijken van deze doelstellingen: het gemiddeld rendement op eigen vermogen bedroeg 23,5%. Wat betreft het totaalrendement voor aandeelhouders beëindigden wij de cyclus 2002-2005 op een zevende plaats in onze peer group; eind 2005 stonden wij op een twaalfde positie in de cyclus 2005-2008. Het binnen de bank aanwezige potentieel wordt echter nog niet volledig benut. De afstemming van de organisatiestructuur op onze strategische focus op het middensegment, zoals wij op 14 oktober 2005 aankondigden, vormde dan ook de logische volgende stap. Om de activiteiten van de Client BU’s en de Product BU’s, alsmede van de Consumer Client- en Commercial Client-segmenten en Services te coördineren en de synergiemogelijkheden te benutten, is er een Group Business Committee (GBC) gevormd. Het GBC zal de organisatie leiden op operationeel niveau; de Raad van Bestuur blijft volledig verantwoordelijk voor het vaststellen van de concernstrategie en voor het managen van het groepsresultaat. De nieuwe groepsstructuur omvat vijf regionale Client BU’s, drie product BU’s, twee mondiale Client BU’s en een Services-organisatie. Wholesale Clients (WCS) wordt ontvlochten, zodat wij de kwalitatief hoogwaardige producten van 4

WCS beschikbaar kunnen stellen aan al onze klanten in het middensegment in

Bericht van de Voorzitter

alle regio’s. Dit moet de komende jaren een krachtige impuls geven aan onze autonome batengroei. Om deze ambitie te ondersteunen, zijn per 1 januari 2006 drie nieuwe leden benoemd in onze Raad van Bestuur: Huibert Boumeester, Piero Overmars en Ron Teerlink. Hun inbreng zal ons helpen de komende jaren een optimale uitvoering te geven aan onze strategische focus op het middensegment van de markt en de binnen onze groep beschikbare capaciteit effectiever te benutten, zodat wij onze klanten beter van dienst kunnen zijn. Wij zullen de komende jaren al het mogelijke doen om onze ambitieuze doelstellingen te verwezenlijken. Dit mag evenwel niet ten koste gaan van onze integriteit. De Raad van Bestuur hecht groot belang aan de ABN AMRO Waarden, aan het behoud van de integriteit en de reputatie van de bank. In alle markten waarin wij actief zijn, nemen wij de toepasselijke wet- en regelgeving in acht. Op deze manier beschermen wij onze reputatie, onze ‘licence to operate’ en ons vermogen om duurzame waarde te creëren voor alle belanghebbenden. Door te voldoen aan de hoogste compliance-normen realiseren wij een daadwerkelijk concurrentievoordeel. ABN AMRO wil graag de compliance-standaard zetten voor de financiële sector. Uit het overnameproces van Banca Antonveneta blijkt onze toewijding aan deze hoge standaard. Helaas zijn wij het afgelopen jaar geconfronteerd met een aantal lastige compliance-kwesties. Wij hebben ondervonden dat een volledig commitment aan compliance, in combinatie met onze Waarden en Business Principles, op zichzelf niet voldoende is. Sinds de ondertekening van de Written Agreement met de Amerikaanse toezichthouders in 2004 heeft ABN AMRO actief samengewerkt met externe adviseurs om haar compliance-functie volledig te herzien en de hoogste normen voor compliance-procedures in te voeren in alle jurisdicties waarin zij opereert. De Amerikaanse en Nederlandse bankentoezichthouders zijn voortdurend op de hoogte gehouden van deze activiteiten. Daarnaast is een grondig onderzoek ingesteld naar de oorzaken van de tekortkomingen in het interne toezicht op de activiteiten van het USD Clearing Center in New York, alsmede naar de activiteiten en het gedrag van de betrokken medewerkers. Tevens is voor alle medewerkers binnen het hele concern een uitgebreid opleidingsprogramma gestart, gebaseerd op de Bazel-principes (deze beschrijven de compliance-activiteiten die Raden van Bestuur en compliance-functies van banken moeten bewaken en implementeren). Het programma omvat onder meer verschillende cursussen om het bewustzijn van compliance nog dieper in onze organisatie te verankeren en te waarborgen dat de vereiste vaardigheden op het gebied van compliance aanwezig zijn. In december 2005 kwam ABN AMRO een ‘Cease and Desist Order’ overeen met de Nederlandsche Bank en de Amerikaanse toezichthouders. Vanwege tekortkomingen in het USD Clearing Center van ons kantoor in New York,

5

Bericht van de Voorzitter

Van links naar rechts: Tom de Swaan, Huibert Boumeester, Dolf Collee, Joost Kuiper, Rijkman Groenink, Piero Overmars, Wilco Jiskoot, Hugh Scott-Barrett, Ron Teerlink.

alsmede in het verband met compliance-procedures van het Office of Foreign Assets Control (OFAC) ten aanzien van met name bepaalde USDbetalingstransacties die hun oorsprong vonden in ons kantoor in Dubai, stemde ABN AMRO in met de betaling van een boete van in totaal USD 75 miljoen. Daarnaast zijn wij overeengekomen een vrijwillige gift van USD 5 miljoen te doen en door te gaan met het verbeteren van toezicht en compliance binnen de bank. De beste oplossing in dergelijke gevallen is om de volledige verantwoordelijkheid te nemen voor wat er is gebeurd en om vervolgens de noodzakelijke correctieve maatregelen door te voeren, een proactieve compliance-cultuur in de organisatie te verankeren en volledige opening van zaken te geven aan de toezichthouders. Dat is ook precies wat wij hebben gedaan en ook in de toekomst zullen doen. Voor ABN AMRO zijn slechts de hoogste normen goed genoeg. Het jaar 2006 wordt opnieuw een belangrijk jaar voor ABN AMRO. Hoog op onze agenda staan de integratie van Banca Antonveneta en de realisatie van de beoogde kostensynergie. Wij zullen er, in nauwe samenwerking met onze Italiaanse collega’s, hard aan werken om onze nieuwe klanten in Italië innovatieve en betere producten en diensten te bieden. In het verleden hebben wij al meermaals bewezen dat wij goed in staat zijn om een brug te slaan tussen culturen en geografische regio’s. Nieuwe acquisities gaan op in onze organisatie zonder dat dit ten koste gaat van de sterke band die deze bedrijven hebben met de lokale gemeenschappen, en met behoud van hun rijke erfgoed. Dit is van groot belang voor ons succes in het middensegment. Tegelijkertijd zijn wij er vast van overtuigd dat wij de aan onze aandeelhouders gedane belofte van waardecreatie zullen waarmaken. Banca Antonveneta is een heel goed voorbeeld van de uitvoering van onze op het middensegment gerichte strategie: wij kunnen door deze acquisitie onze aanwezigheid in het middensegment van zowel de particuliere als de zakelijke markt uitbreiden.

6

Bericht van de Voorzitter

Nu de nieuwe groepsstructuur sinds 1 januari een feit is, gaan wij ons in 2006 vooral richten op autonome groei en een gedisciplineerd kosten- en kapitaalbeheer, alsmede op het verbeteren van toezicht en compliance binnen de bank op basis van de ‘Cease and Desist Order’ van de Nederlandse en Amerikaanse toezichthouders. De Raad van Bestuur heeft hiertoe de volgende prioriteiten vastgesteld: autonome batengroei, verwezenlijking van de synergievoordelen uit de integratie van Banca Antonveneta zodra de acquisitie is afgerond, onverminderde aandacht voor kostensynergie via de uitvoering van het Group Shared Services-programma, verdere verbetering van de resultaten uit de activiteiten van onze voormalige wholesale bank, strikt concernbreed kapitaalbeheer en invoering van de hoogste compliance-normen in alle jurisdicties waarin wij opereren. Vorig jaar was een periode waarin veel werd geïnvesteerd, waardoor de lasten aanzienlijk zijn toegenomen. In 2006 zullen de onderliggende lasten naar verwachting veel minder snel stijgen, zodat de efficiencyratio verder zal verbeteren. In lijn met de strikte discipline bij het beheer van het beschikbare kapitaal zullen wij, zoals reeds eerder aangekondigd, in de eerste helft van 2006 aandelen inkopen voor een bedrag van EUR 600 miljoen. Het blijft ons voornemen om vanaf het interimdividend 2006 het verwateringseffect van het stockdividend te neutraliseren. Wij zullen ook doorgaan met het evalueren van onze bestaande activiteiten en onderdelen die niet tot ons kernbedrijf behoren, afstoten. In dit kader moet ook de voorgenomen verkoop van Kereskedelmi és Hitelbank en van de activiteiten van Bouwfonds in vastgoedfinanciering en ontwikkeling worden gezien. Bij een geslaagde uitvoering van deze managementprioriteiten zal er financiële ruimte ontstaan om in de tweede helft van 2006 extra aandelen in te kopen. Bij de verwezenlijking van deze prioriteiten zullen wij profijt hebben van de nieuwe organisatiestructuur en het nieuwe besturingsmodel, die nu in overeenstemming zijn met onze strategische focus op het middensegment, en van ons vermogen om op groepsniveau als één team samen te werken. Kortom, One Bank. No Boundaries. Hoogachtend,

Rijkman Groenink Voorzitter van de Raad van Bestuur Amsterdam, 23 maart 2006 7

ABN AMRO in een oogopslag

Kerncijfers De cijfers in de tabellen en

Operationele baten (in miljoenen euro’s)

Bedrijfsresultaat (in miljoenen euro’s)

grafieken zijn opgesteld in overeenstemming met in 



grondslagen voor financiële





verslaggeving.









Nederland algemeen aanvaarde





























     













Operationele baten in 2005 per BU (in %)

Bedrijfsresultaat in 2005 per BU (in%)

$$$


$$$


8$4


8$4


1&


1&


1$


1$


".


".


('


('


Voorzieningen als % van gemiddelde naar risico gewogen activa (RGA) 1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2004

2005

163

193

212

231

255

279

257

232

239

239

260

569

547

941

653

617 1.426 1.695 1.274

653

616

648

0,35

0,28

0,44

0,28

0,27

0,26

0,25

Gemiddelde RGA (in miljarden euro’s)

Voorzieningen (in miljoenen euro’s)

Voorzieningen als % van gemiddelde RGA

0,24

0,51

0,66

0,55



 



 



 



 



 



 



 













Gemiddelde RGA (in miljarden euro’s, l.a.)

8













Voorzieningen als % van RGA (r.a.)

ABN AMRO in een oogopslag

Jaarwinst (in miljoenen euro’s)

Rendement op eigen vermogen (in %)

De cijfers in de tabellen en grafieken zijn opgesteld in overeenstemming met in









grondslagen voor financiële





verslaggeving.







Nederland algemeen aanvaarde







































 

 

 

 

 

 

Winst per aandeel (in euro’s)

Marktkapitalisatie (in miljarden euro’s)













































 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Balans (in miljarden euro’s)

Balanstelling

2001

2002

2003

2004

2004

2005

597,4

556,0

560,4

608,6

727,5

881,0

Eigen vermogen aandeelhouders

12,1

11,1

13,0

15,0

14,8

22,2

Aansprakelijk groepsvermogen

34,3

30,4

31,8

33,0

33,2

43,2

279,0

257,0

232,0

239,0

239,0

260,0

Gemiddelde naar risico gewogen activa

Aantal werknemers

Aantal werknemers Nederland

(in %)

Overige landen Voltijd

(in %)

Deeltijd

(nominale aantallen)

(in %)

(in %)

2004

2005

99.414

98.080

29%

27%

71%

73%

82%

82%

18%

18%

9

ABN AMRO in een oogopslag

ABN AMRO in 2005 Januari

Augustus

• Pacific Life Funding Retail Notes worden aangeboden via

• ABN AMRO introduceert als eerste in Nederland structured

ons Europese Direct Access Note-platform.

covered bonds. • ABN AMRO start partnership voor bankverzekeren in

Februari

Brazilië met Tokio Marine Nichido Fire Insurance Co., Ltd. en

• Presentatie van wereldwijde slogan voor het eerst in het

verkoopt Real Seguros aan dit bedrijf.

bestaan van de bank: ‘Meer mogelijk maken’. • ABN AMRO verwelkomt haar tweemiljoenste internetklant

in Nederland. • Aankondiging dat Standard Federal gaat opereren onder de

merknaam LaSalle Bank.

September • Overeenkomst voor de verwerving van een meerderheids-

belang in Banca Antonveneta wordt getekend. • Voor het derde achtereenvolgende jaar wordt ABN AMRO in

de Dow Jones Sustainability Index uitgeroepen tot marktleider

Maart

op het gebied van duurzaamheid in de Europese banksector.

• Positie in Belgische private banking-markt wordt versterkt

door de overname van Bank Corluy. • Aankondiging dat het Bouwfonds-hypotheekbedrijf met de

hypotheekactiviteiten van ABN AMRO in Nederland zal worden samengevoegd. • ABN AMRO maakt voornemen bekend om bod op

Oktober • ABN AMRO Asset Management introduceert nieuw

concept voor Socially Responsible Investment. • Groepsstructuur wordt verder aangepast om het potentieel

voor winstgevende groei te benutten.

Banca Antonveneta uit te brengen.

November April • Succesvolle aandelenemissie in verband met de acquisitie

van Banca Antonveneta levert EUR 2,52 miljard op. • Aankondiging dat de Nederlandse private banking-dochter

Nachenius, Tjeenk & Co. N.V. wordt verkocht aan BNP Paribas Private Bank. • De Algemene Vergadering van Aandeelhouders benoemt

mr. R.F. van den Bergh en mr. A. Ruys tot lid van de Raad van Commissarissen; ir. M.C. van Veen en prof. ir. W. Dik treden af als commissaris.

• Toekenning van de Henri Sijthoff-prijs voor het beste

Nederlandse jaarverslag 2004. • Transparantiebenchmark 2005 toegekend aan ABN AMRO

als meest transparante onderneming in Nederland voor wat betreft de verslaggeving van activiteiten op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. • Lead-manager van Shield 1, met EUR 22 miljard het grootste

securitisatieprogramma ooit in Europa. • Buitengewone Algemene Vergadering van Aandeelhouders

benoemt drie nieuwe leden in de Raad van Bestuur: mr. H.G. Boumeester, drs. P.S. Overmars en drs. R. Teerlink.

Mei • De Italiaanse centrale bank keurt het bod van ABN AMRO

op Banca Antonveneta goed.

December • ABN AMRO gaat akkoord met een boete van USD 75

miljoen en een vrijwillige gift van USD 5 miljoen vanwege

Juni

tekortkomingen in het USD Clearing Center van kantoor

• ABN AMRO Trust and Management Service Companies

New York en in verband met compliance-procedures van het

wordt verkocht aan Equity Trust. • Sale & leaseback van kantoorpand in Londen,

250 Bishopsgate.

Office of Foreign Assets Control. • Bekendmaking van voorgenomen verkoop van het belang

van 40% in Kereskedelmi és Hitelbank (Hongarije) aan KBC Bank (België).

Juli • Instelling van Compliance Oversight Committee van de

Raad van Commissarissen.

• ABN AMRO maakt bekend dat in het eerste kwartaal van 2006

het desinvesteringsproces van Bouwfonds wordt gestart. • ABN AMRO richt een stichting op die per jaar EUR 5 miljoen

gaat investeren in de bestrijding van armoede. 10

Concernstrategie

Concernstrategie ABN AMRO is een internationale bank die

klanten, aandeelhouders, medewerkers en de

haar wortels in Europa heeft en zich vooral

samenleving. Ons duurzaamheidsbeleid

richt op consumer banking en commercial

wordt nader toegelicht in het hoofdstuk

banking in lokale markten, in sterke mate

‘Duurzame ontwikkeling’ vanaf pagina 41,

ondersteund door een internationaal netwerk

alsmede in het duurzaamheidsverslag dat

en een uitgebreid productenassortiment.

tegelijk met dit jaarverslag wordt

Deze mix van activiteiten geeft ons een

gepubliceerd. Om duurzame winstgevende

concurrentievoordeel in de markten en

groei te verwezenlijken is het vermogen om

klantsegmenten waarin wij actief zijn. Onze

duurzame relaties op te bouwen, zowel intern

doelstelling is maximale waarde te creëren

binnen de bank als extern met derden, van

voor onze klanten, en tegelijk ook voor onze

essentieel belang.

aandeelhouders, als het ultieme bewijs van en voorwaarde voor ons succes.

De Raad van Bestuur hecht groot belang aan de ABN AMRO Waarden en aan het behoud

Bij de verdere expansie en versterking van

van de integriteit en de reputatie van de bank.

onze activiteiten volgen wij een strategie die

In alle markten waarin zij actief is, neemt de

is gebaseerd op vijf pijlers:

bank de toepasselijke wet- en regelgeving in

1 Het creëren van waarde voor onze klanten

acht. Op deze manier beschermt zij haar

door hun kwalitatief hoogwaardige

reputatie, haar ‘licence to operate’ en haar

financiële oplossingen te bieden.

vermogen om duurzame waarde te creëren

Oplossingen die zo goed mogelijk

voor alle belanghebbenden. Voldoen aan de

aansluiten bij hun huidige behoeften en hun

hoogste compliance-normen vertaalt zich in

doelstellingen voor de lange termijn.

een daadwerkelijke versteviging van de

2 Een duidelijke focus op: • particuliere en zakelijke klanten in onze

lokale markten in Europa, Noord- en

concurrentiepositie. ABN AMRO wil dan ook graag de compliance-standaard zetten voor de financiële sector.

Latijns-Amerika en Azië; en wereldwijd op: • geselecteerde multinationale

ondernemingen en financiële instellingen; • private banking-klanten.

3 Ten behoeve van onze klanten optimaal

Focus op de klant Onze klanten profiteren het meest van de relatiegerichte marktbenadering via onze verschillende Business Units (BU’s). Doordat wij concernbreed klantgericht te werk gaan,

gebruikmaken van onze producten en de

kunnen wij waarde creëren voor een breed

capaciteiten van onze medewerkers.

spectrum van klanten. In het particuliere

4 Het concernbreed delen van kennis en

segment varieert ons klantenbestand van

ervaring en een optimale bedrijfsvoering. 5 Het stimuleren van groei door de allocatie

Als internationaal opererende bank met haar wortels in Europa richt ABN AMRO zich vooral op consumer banking en commercial banking in lokale markten, daarbij ondersteund door een internationaal netwerk en een uitgebreid productenassortiment. Uitgangspunt van onze strategie is het streven naar duurzame winstgevende groei ten behoeve van al onze belanghebbenden, waaronder klanten, aandeelhouders, medewerkers en de samenleving. Het strategisch voordeel van onze specifieke combinatie van klanten, producten en geografische markten is het grootst in het middensegment van de markt (onze ‘sweet spot’). Om onze organisatie verder in overeenstemming te brengen met onze op het middensegment gerichte strategie en concernbreed de voordelen van de kracht van ABN AMRO als ‘één bank’ effectiever te benutten, is de groepsstructuur per 1 januari 2006 aangepast.

standaard retail tot private banking (vermogende particulieren) en in het zakelijke

van kapitaal en talent volgens de principes

segment van een groot aantal kleine bedrijven

van Managing for Value, het door ons

tot een klein aantal grote multinationale

gehanteerde model voor waardecreërend

ondernemingen.

management. Al deze klantgroepen spelen een cruciale rol in Wij streven naar duurzame groei ten behoeve

onze strategie. Het strategisch voordeel van

van alle belanghebbenden bij onze bank:

onze specifieke combinatie van klanten,

11

Concernstrategie

producten en geografische markten is

van onze producten en in innovatie. De hieruit

evenwel het grootst in het middensegment,

voortkomende productverbetering en

dat wij primair via onze vijf regionale Client

-innovatie worden vervolgens benut ten

BU’s bedienen: Nederland, Europa, Noord-

behoeve van onze klanten in het midden-

Amerika, Latijns-Amerika en Azië. Aan de

segment. Op deze manier kunnen wij ons – in

particuliere kant omvat het middensegment

veel gevallen unieke – vermogen om op de

de meer bemiddelde relaties van onze

behoeften van klanten in het middensegment

regionale Client BU’s en de meeste klanten

in te spelen, instandhouden. Onze positie in

van de BU Private Clients; aan de zakelijke

retail creëert daarbij het draagvlak voor de

kant betreft het een fors aantal middelgrote

investeringsuitgaven in de benodigde

tot grote ondernemingen en financiële

infrastructuur, zoals kantoren en informatie-

instellingen, die via onze regionale Client BU’s

technologie, en zorgt bovendien voor aanwas

worden bediend. Deze klanten hebben in de

van klanten in het middensegment.

regel behoefte aan een lokale relatiebeheerder, een uitgebreid en concurrerend

Onze groeistrategie is erop gericht om te

productenpakket, een internationaal netwerk,

opereren vanuit de sterke positie van

een efficiënte distributie en, voor wat betreft

ABN AMRO in het middensegment van de

zakelijke relaties, sectorkennis. Wij zijn een

markt en klanten in dit segment kwalitatief

van de weinige banken in de wereld die dit

hoogwaardige en innovatieve producten en

allemaal in huis heeft en in veel gevallen zijn

diensten te leveren, ongeacht vanuit welk

wij ook de enige die dit kan bieden.

bedrijfsonderdeel deze afkomstig zijn. Hierbij maken wij optimaal gebruik van ons

Dankzij de veelzijdigheid van onze activiteiten

internationale productaanbod en netwerk.

kunnen wij onze voorsprong in het midden-

Deze benadering wordt kracht bijgezet door

segment handhaven. In dit verband hebben

ons global branding-concept, waarbij het

wij ervoor gekozen een selecte groep multi-

groen-gele ABN AMRO schild wordt

nationale ondernemingen en de bovenkant

gecombineerd met sterke lokale merknamen

van de private banking-markt te bedienen met

en de nieuwe slogan ‘Meer mogelijk maken’,

een totaalpakket bankproducten en -diensten.

die in februari 2005 werd gepresenteerd.

Willen wij ook in de toekomst succesvol zijn

Goede voorbeelden zijn LaSalle Bank in het

onder deze klantgroepen, dan moeten wij

Midden-Westen van de Verenigde Staten en

immers voortdurend investeren in de kwaliteit

Banco Real in Brazilië.

Productinnovatie

Top Private Banking

Multi-

Productinnovatie

nationale ondernemingen

Sweet spot

Private Banking/ Meer bemiddelde relaties

Middensegment/

Klantaanwas

Klantaanwas Standaard retail

Particulier

12

Sweet spot

Financiële instellingen

Kleinbedrijf

Zakelijk

Concernstrategie

Nieuwe groepsstructuur Europa

Nederland

NoordAmerika

LatijnsAmerika

Azië

Private Clients

Global Clients

Lokale producten

Lokale producten

M&A ECM

Consumer Client-segment Commercial Client-segment Lokale producten

Lokale producten

Lokale producten

Lokale producten Global Markets Transaction Banking Asset Management Services Group Functions

Wij streven ernaar onze toch al sterke

De zeven Client BU’s bestaan uit vijf regionale

strategische positie verder uit te bouwen,

BU’s (Nederland, Europa, Noord-Amerika,

zowel door uitbreiding van het klantenbestand

Latijns-Amerika en Azië) en twee mondiale

in geselecteerde markten en segmenten als

BU’s, namelijk Private Clients en Global Clients.

door gerichte investeringen in de verbetering

Deze laatste BU bedient een selecte groep

van onze productlijnen. Wat betreft nieuwe

multinationale ondernemingen. De drie Product

markten spelen de BU Europa en de BU Azië

BU’s (Global Markets, Transaction Banking en

met succes in op de aantrekkelijke mogelijk-

Asset Management) ondersteunen de Client

heden die zich in verschillende opkomende

BU’s door producten te ontwikkelen en te

markten voordoen. De BU Azië richt zich

leveren voor alle klanten wereldwijd, waarbij

hierbij vooral op Groot-China (Volksrepubliek

het accent primair ligt op het middensegment

China, Hongkong en Taiwan) en India.

van de verschillende markten. De mondiale samenhang tussen de BU’s wordt gewaarborgd

Het voordeel van ‘één bank’ benutten

door de BU-overstijgende Consumer Client en Commercial Client-segmenten. Deze op

Om de focus op klanten in het midden-

mondiale schaal opererende segmenten

segment van de particuliere en zakelijke markt

hebben onder meer tot taak om de toepassing

verder te versterken en de voordelen van de

van succesvolle producten over de grenzen van

kracht van ABN AMRO als ‘één bank’

de verschillende geografische gebieden heen

effectiever te benutten, door middel van het

te bevorderen en om kwalitatief hoogwaardige

concernbreed delen van kennis en ervaring

oplossingen voor onze verschillende

alsmede een optimale bedrijfsvoering, is de

klantgroepen uit te werken, samen met de

structuur van Strategische Business Units per

BU’s Asset Management, Transaction Banking

1 januari 2006 vervangen door een nieuwe

en Global Markets.

groepsstructuur die bestaat uit: • zeven Client BU’s;

Wij willen daarnaast het eerste succes van

• drie Product BU’s;

Services verder uitbouwen. Dit concern-

• twee BU-overstijgende segmenten;

onderdeel blijft zich richten op het signaleren

• Services;

en realiseren van mogelijkheden voor vergro-

• Group Functions.

ting van de operationele doelmatigheid, door een verdere consolidatie en standaardisatie

13

Concernstrategie

dwars door de hele organisatie heen. Services

& Nichido Fire Insurance Co. Als onderdeel van

blijft ook in de nieuwe structuur nieuwe

de overeenkomst startte ABN AMRO in Brazilië

marktoplossingen onderzoeken en implemen-

op basis van exclusiviteit een bancassurance

teren. Doel hiervan is ervoor te zorgen dat alle

partnership met de koper. Voorts werd de

BU’s over de ondersteuning en flexibiliteit

verkoop van ABN AMRO Trust and Management

beschikken die zij nodig hebben om onze

Service Companies afgerond. In lijn met de aan-

klanten op een zo efficiënt mogelijke wijze nog

scherping van onze strategische focus maakten

betere producten en diensten te bieden, bij een

wij ook het voornemen bekend om onze

optimaal niveau van de operationele risico’s.

internationale bankactiviteiten op Curaçao te verkopen aan FirstCaribbean Bank en ons

Group Functions bestaat uit een verzameling

belang van 40% in Kereskedelmi és Hitelbank

van centres of expertise die concernbreed

(Hongarije) aan KBC Bank (België), alsmede om

ondersteuning en diensten met toegevoegde

in het eerste kwartaal van 2006 het desinves-

waarde bieden op onder meer het terrein van

teringsproces van Bouwfonds te starten.

risicobeheer, financiën, audit, juridische zaken, compliance, personeel, communicatie,

In het kader van het streven van Services naar

investor relations en Corporate Development.

groepsbreed waardecreatie lanceerde ABN AMRO in 2005 een nieuw omvangrijk

De nieuwe organisatiestructuur stelt nieuwe

IT-programma. Het omvat een vijfjarig

eisen aan de wijze waarop de groep wordt

outsourcing-contract met IBM voor de

bestuurd. Wij hebben het besturingsmodel

verlening van IT-infrastructuurdiensten voor de

van de groep dan ook dienovereenkomstig

bank wereldwijd, contracten met Infosys en

aangepast. In dit verband is besloten het

Tata Consulting Services (TCS) voor de

aantal leden van de Raad van Bestuur uit te

ondersteuning en verbetering van bestaande

breiden tot acht en de taken binnen de Raad

applicaties en multi-vendor contracten met

van Bestuur voor een deel te herschikken.

Accenture, IBM, Infosys, Patni en TCS voor

Daarnaast is een Group Business Committee

het ontwikkelen van nieuwe applicaties.

(GBC) gevormd om de coördinatie op groepsniveau te versterken. Het GBC bestaat

Tegelijkertijd hebben wij gericht verder

uit de vijf leden van de Raad van Bestuur met

geïnvesteerd in de versterking van ons kern-

specifieke lijnverantwoordelijkheid en de

bedrijf en onze positionering in de markten

Senior Executive Vice Presidents (SEVP’s) die

waarin wij opereren. In 2005 legde ABN AMRO

de leiding van de verschillende BU’s hebben.

de basis voor de overname van de Italiaanse bankgroep Banca Antonveneta. Een

Nadruk op kernactiviteiten

14

meerderheidsbelang in deze bank, die sterk is

Wij willen de beschikbare capaciteiten en

gepositioneerd in het rijke noordwesten van

middelen effectiever inzetten op met name die

Italië, is in januari 2006 verworven. Met deze

terreinen waar onze kracht ligt. Hiertoe is in

acquisitie verschaft ABN AMRO zich een ideaal

2005 opnieuw een aantal bedrijfsonderdelen

platform om haar aanwezigheid in het

verkocht die niet tot onze kernactiviteiten

strategisch belangrijke middensegment uit te

behoorden. Zo werd in Nederland de private

breiden. In België namen wij Bank Corluy over.

banking-dochter Nachenius, Tjeenk & Co.

Met deze stap hebben wij onze toch al sterke

verkocht. In Brazilië werden alle aandelen in

positie in private banking in Europa verder

Real Seguros (schadeverzekeringen) verkocht

verstevigd. ABN AMRO kwam voorts in het

en 50% van de aandelen in Real Vida e

bezit van de resterende aandelen Bouwfonds,

Previdência (levensverzekeringen en

zodat wij thans ook de volledige juridische

pensioenen), in beide gevallen aan Tokio Marine

zeggenschap over Bouwfonds hebben. Het

Concernstrategie

volledige economisch eigendom was al in 2000

onderstreept door onze doelstelling ten

verworven. De BU Nederland maakte

aanzien van het rendement op eigen

vervolgens het voornemen bekend om haar

vermogen van 20% per jaar over de vierjarige

hypotheekactiviteiten samen te voegen met die

prestatiecyclus die loopt tot en met 2008,

van Bouwfonds. Hierdoor ontstaat het op twee

evenals door onze ambitie om eind 2008 in de

na grootste hypotheekbedrijf in Nederland.

top 5 van onze peer group te staan qua totaalrendement voor aandeelhouders.

Solvabiliteit Om de AA– creditrating van onze bank te

Managing for Value

handhaven heeft het niveau van de tier 1 ratio

Managing for Value (MfV) is in de hele

(de verhouding tussen het kernvermogen en de

organisatie ingevoerd. Dit is het instrument

naar risico gewogen activa) onze voortdurende

dat ABN AMRO gebruikt voor de allocatie van

aandacht. De tier 1 ratio is verbeterd van 7,03%

de beschikbare middelen aan die activiteiten

ultimo 2001 tot 10,62% ultimo 2005, terwijl de

die op lange termijn de hoogste economische

norm minimaal 4% is en ons streefniveau voor

winst genereren, en voor het meten van de

de middellange termijn op 8,5% ligt. In

resultaten. Wij zullen voortbouwen op de

dezelfde periode is de core tier 1 ratio (kern-

successen die MfV reeds heeft opgeleverd.

vermogen exclusief preferente aandelen) toe-

Een optimale allocatie van onze belangrijkste

genomen van 4,47% tot 8,47% bij een doel-

activa (kapitaal en talent) aan die activiteiten

stelling van 6,5% voor de middellange termijn.

die de hoogste economische waarde genereren, is onze primaire groeistimulans.

De consolidatie van Banca Antonveneta zal streven om de tier 1 ratio en de core tier 1 ratio

Prioriteiten Raad van Bestuur in 2006

(kernvermogen exclusief preferente aandelen)

Nu de nieuwe groepsstructuur sinds 1 januari

ruim voor eind 2006 weer op een niveau van

een feit is, gaan wij ons in 2006 vooral richten

respectievelijk 8% en 6% te brengen. Hiertoe

op autonome groei en een gedisciplineerd

zal een strikt kapitaalbeheer worden toegepast,

kosten- en kapitaalbeheer, alsmede op het

waarbij een vermindering van de naar risico

verbeteren van toezicht en compliance binnen

gewogen activa en de verkoop van andere, niet

de bank op basis van de ‘Cease and Desist

tot het kernbedrijf behorende onderdelen tot de

Order’ van de Nederlandse en Amerikaanse

mogelijkheden behoort.

toezichthouders. De Raad van Bestuur heeft

onze vermogensratio’s drukken, maar het is ons

hiertoe de volgende prioriteiten vastgesteld: ABN AMRO is bezig zich strategisch te

autonome batengroei, verwezenlijking van de

positioneren op de gevolgen van de Capital

synergievoordelen uit de integratie van Banca

Requirements Directive waarmee uitvoering

Antonveneta zodra de acquisitie is afgerond,

wordt gegeven aan het Bazel II Akkoord in de

onverminderde aandacht voor kostensynergie

Europese Unie. Voor kredietrisico’s zal de bank

via de uitvoering van het Group Shared

de Advanced Internal Ratings Based-benadering

Services-programma, verdere verbetering van

toepassen en voor operationele risico’s de

de resultaten uit de activiteiten van onze

Advanced Measurement Approaches. Dit wordt

voormalige wholesale bank, strikt concern-

nader toegelicht in het hoofdstuk ‘Bazel II’.

breed kapitaalbeheer en invoering van de hoogste compliance-normen in alle jurisdicties

Prestatiedoelstellingen voor cyclus 2005-2008

waarin wij opereren.

Wij hechten sterk aan een effectief beheer van het beschikbare kapitaal. Dit wordt

15

core market

Resultaten in het kort

Resultaten in het kort Kerncijfers 2005 (in miljoenen euro’s)

Groepsresultaat

Onderliggend resultaat

2005

2004

2005

2004

%

Totaal operationele baten

19.827

17.130

19.603

17.130

14,4

Totaal operationele bedrijfslasten

13.517

13.257

13.786

12.290

12,2

6.310

3.873

5.817

4.840

20,2

648

616

648

616

5,2

Bedrijfsresultaat Waardeverminderingen Bedrijfsresultaat voor belastingen

5.662

3.257

5.169

4.224

22,4

Belastingen

1.219

764

1.200

1.076

11,5

Operationele nettowinst

4.443

2.493

3.969

3.148

26,1

Nederland

509

418

21,8

Noord-Amerika

871

712

22,3

Brazilië

448

302

48,3

New Growth Markets

213

140

52,1

Bouwfonds

315

266

18,4

Beëindigde bedrijfsactiviteiten (netto)

Jaarwinst

0

1.447

4.443

3.940

4.382

3.865

61

75

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders moedermaatschappij Belang van derden

Consumer & Commercial Clients

2.356

1.838

28,2

Wholesale Clients

666

270

146,7

Private Equity

331

463

– 28,5

Private Clients

217

205

5,9

Asset Management

171

106

61,3

228

266

– 14,3

3.969

3.148

26,1

Group Functions Operationele nettowinst

Met de overname van Banca

Onze financiële resultaten over 2005 zijn

Antonveneta krijgt ABN AMRO vaste voet

beïnvloed door een aantal eenmalige posten

aan de grond in Italië, een aantrekkelijke

waarvan het effect op de operationele

markt met een aanzienlijk groei-

nettowinst meer dan EUR 35 miljoen bedroeg.

potentieel. De acquisitie ligt geheel in lijn

Hierdoor geeft de gepubliceerde operationele

met onze strategie: zowel het particuliere

nettowinst over 2005 geen volledig beeld van

als het zakelijke klantenbestand van

de onderliggende trends van onze activiteiten.

Banca Antonveneta sluit goed aan op

Deze incidentele posten en het effect daarvan

onze strategische focus op het

op de resultaten zijn in de tabel op de

middensegment van de markt.

volgende pagina weergegeven.

17

Resultaten in het kort

Eenmalige posten (in miljoenen euro’s)

Effect op Operationele baten

Verkoop Real Seguros

Bedrijfsresultaat

Jaarwinst

229

229

196

38

38

38

43

43

39

Verkoop Nachenius, Tjeenk & Co.

Operationele bedrijfslasten

Verkoop kantoorgebouw Bishopsgate, Londen Vrijval voorziening ziektekostenverzekeringen Voorziening vakantiedagen

– 392

392

268

56

– 56

– 40

67

– 67

– 67

– 86

– 60

Boete Amerikaanse toezichthouders Voorziening balansaanpassingen

– 86

Vrijval belastingvoorzieningen Totaal

100 224

De vergelijking van de cijfers wordt daarnaast

– 269

493

– Nederland: fraaie stijging van particulier

vertekend door de herstructurerings-

krediet en spaargelden en hoog niveau

voorziening en de afkoop van de in de cao

van baten uit ontvangen boeterente

vastgelegde winstdelingsregeling, die in 2004

voor de vervroegde aflossing van

een gezamenlijk effect hadden van EUR 967 miljoen op de totale operationele

474

hypotheken; – Noord-Amerika: stijging van de baten uit

bedrijfslasten en van EUR 655 miljoen op de

commercial banking en lagere

operationele nettowinst.

hedgingkosten met betrekking tot de voor verkoop aangehouden (available for sale /

De onderliggende resultaten zoals vermeld in de bovenstaande tabel zijn voor deze

AFS) portefeuille; – Bouwfonds: verdere toename van baten

eenmalige posten gecorrigeerd. In de

uit woninghypotheken en

onderstaande analyse is uitgegaan van de

vastgoedfinanciering;

onderliggende resultaten.

– New Growth Markets: onverminderd sterke batengroei, met name in Azië

Operationele baten De totale operationele baten van ABN AMRO namen in 2005 toe met 14,4% naar EUR 19.603 miljoen dankzij een sterke

dankzij het succes van de creditcardactiviteiten en het Van Gogh Preferred Banking-concept. • Wholesale Clients: sterke performance van

autonome groei van al onze particuliere en

Fixed Income, Futures and FX (FIFF), met

zakelijke activiteiten. De batenstijging in de

name de activiteiten op het gebied van

afzonderlijke BU’s werd veroorzaakt door de

gestructureerde derivaten.

volgende factoren: • Bijna alle BU’s die deel uitmaken van

18

Operationele bedrijfslasten

Consumer & Commercial Clients,

De stijging van de totale operationele

behaalden een dubbelcijferige autonome

bedrijfslasten met 12,2% moet worden

batengroei:

gezien tegen de achtergrond van de

– Brazilië: sterke groei van de particuliere

batenstijging van 14,4% en werd beïnvloed

kredietportefeuille;

door valutakoersfluctuaties en incidentele

Resultaten in het kort

posten (niet gecorrigeerd). De kosten

verhoging van de voorzieningen in de

gingen in alle BU’s omhoog door hogere

BU Brazilië, de BU Nederland en Group

uitgaven voor compliance. De totale

Functions. De hogere voorzieningen in de

uitgaven voor compliance in 2005

BU Nederland weerspiegelen de relatief trage

bedroegen EUR 186 miljoen. Andere

economische groei in Nederland en de forse

specifieke factoren die bijdroegen aan

toename van de particuliere kredietverlening.

de stijging van de operationele bedrijfslasten waren onder meer: • Brazilië: de waardestijging van de

Braziliaanse real en de nieuwe cao’s van september 2004 en september 2005; • Nederland: de nieuwe cao en met name het

nieuwe flexibele bonussysteem dat in de plaats van de afgekochte garantieregeling winstuitkering is gekomen; • New Growth Markets: de verdere

investeringen in het Aziatische bedrijf in de vorm van de opening van nieuwe vestigingen en marketingcampagnes; • Noord-Amerika: gestegen

personeelskosten, hogere bonusreserveringen, verdere marketinguitgaven en hogere automatiseringskosten in verband met een aantal grote projecten zoals Bazel II.

Bedrijfsresultaat Het bedrijfsresultaat nam toe met 20,2% naar EUR 5.817 miljoen, vooral dankzij de groei bij Consumer & Commercial Clients en Wholesale Clients. De belangrijkste aanjager binnen Consumer & Commercial Clients was de BU Brazilië, waar de kredietportefeuille fors toenam. De efficiencyratio van de groep verbeterde van 71,7% naar 70,3%. Alle BU’s droegen hieraan bij, met uitzondering van de BU Private Equity en de BU Bouwfonds.

Waardeverminderingen De voorzieningen werden met EUR 32 miljoen verhoogd naar EUR 648 miljoen. Met name Wholesale Clients en de BU Noord-Amerika profiteerden van de verbeterde kwaliteit van hun kredietportefeuilles, de vrijval van voorzieningen en na afboeking ontvangen bedragen. Deze positieve ontwikkeling werd echter volledig tenietgedaan door een

19

Raad van Commissarissen

Raad van Commissarissen De financiële resultaten over 2005 tonen aan

zijn mr. R.F. van den Bergh en mr. A. Ruys

dat ABN AMRO ook vorig jaar aanzienlijke

benoemd als nieuw lid van de Raad van

vooruitgang heeft geboekt. Dankzij met name

Commissarissen voor een periode van vier

de krachtige autonome batengroei van de

jaar. Ir. M.C. van Veen en prof. ir. W. Dik traden

Business Units (BU’s) Brazilië, Nederland,

per deze datum af als lid van de Raad van

Noord-Amerika, New Growth Markets en

Commissarissen.

Bouwfonds, in combinatie met een geringere stijging van de bedrijfslasten, verbeterde het

Jhr. mr. A.A. Loudon en de heer A. Burgmans

bedrijfsresultaat fors. Ook Wholesale Clients

beëindigen per 27 april 2006 hun lidmaatschap

(WCS), dat een sterk verbeterde performance

van de Raad van Commissarissen. De heer

liet zien, leverde een wezenlijke bijdrage aan

Loudon heeft de maximale zittingsduur van in

het hogere bedrijfsresultaat. Door de per

totaal twaalf jaar bereikt. Sinds 1996 is hij

saldo stabiele voorzieningen en een lagere

voorzitter van onze Raad geweest. Zijn ruime

effectieve belastingdruk nam de voor

ervaring in het bedrijfsleven, zijn zorgvuldig

aandeelhouders beschikbare nettowinst toe

doordachte aanpak van lastige situaties en de

met 13,4% naar EUR 4.382 miljoen ofwel

prettige en effectieve wijze waarop hij zijn rol

EUR 2,43 per aandeel. Wij complimenteren

als voorzitter van zowel de voltallige Raad als

het management en de medewerkers met

het Nomination & Compensation Committee

deze goede prestatie.

vervulde, zullen zeer gemist worden.

Jaarrekening en dividendvoorstel

De heer Burgmans treedt in 2006 periodiek af en heeft zich niet herkiesbaar gesteld.

Dit jaarverslag bevat onder meer de

Gedurende de acht jaar dat hij lid van onze

jaarrekening van de bank, die door de Raad

Raad is geweest, heeft hij steeds een

van Bestuur en de Raad van Commissarissen

belangrijke inbreng gehad in de discussies

is ondertekend na controle door Ernst & Young

binnen onze Raad, waarbij zijn mening en

Accountants. Wij stellen de aandeelhouders

advies zeer op prijs werden gesteld. Hij is

voor de jaarrekening 2005 vast te stellen en de

ook een actief lid geweest van het

Raad van Bestuur en de Raad van

Nomination & Compensation Committee

Commissarissen decharge te verlenen voor

en het Compliance Oversight Committee.

respectievelijk het gevoerde beleid en het

Wij betreuren zijn besluit om zich niet

uitgeoefende toezicht. Bij vaststelling van de

herkiesbaar te stellen.

jaarrekening en de winstverdeling ontvangen houders van gewone aandelen een

De heer A.C. Martinez treedt eveneens

keuzedividend van EUR 1,10 per gewoon

periodiek af maar is wel herkiesbaar. Het is de

aandeel van EUR 0,56. Na aftrek van het

bedoeling dat de heer Martinez, in geval van

vastgestelde interimdividend van EUR 0,50

zijn herbenoeming, de heer Loudon opvolgt als

resteert een slotdividend van EUR 0,60 per

voorzitter van de Raad van Commissarissen.

gewoon aandeel. De Raad van Commissarissen doet aan de

Samenstelling Raad van Commissarissen 20

aandeelhouders de voordracht tot benoeming van ir. G.-J. Kramer en de heer G. Randa als

Per 28 april 2005, de dag van de jaarlijkse

nieuw lid, eveneens per 27 april 2006. Beide

Algemene Vergadering van Aandeelhouders,

kandidaten kunnen terugzien op een

Raad van Commissarissen

geslaagde (inter)nationale carrière. De heer

periode 2005-2008 heeft de Raad van Bestuur,

Kramer heeft de Nederlandse nationaliteit en

in overleg met de Raad van Commissarissen,

was tot eind 2005 president-directeur van

de groepsstructuur doorgelicht en besloten

ingenieursbedrijf Fugro N.V. Hij bekleedt

om daarin een aantal aanpassingen aan te

diverse commissariaten en is oud-lid van de

brengen, zodat deze beter in overeen-

Raad van Advies van ABN AMRO Holding N.V.

stemming is met de strategie.

Met zijn ruime ervaring van de internationale zakenwereld zal hij naar verwachting een

De nieuwe groepsstructuur leidt tot een

waardevolle inbreng in onze Raad hebben. De

verzwaring van de bestuurlijke verant-

heer Randa, die de Oostenrijkse nationaliteit

woordelijkheden. Om de taken effectief te

heeft, is gedurende het grootste deel van zijn

kunnen vervullen en een duidelijk

carrière werkzaam geweest in het bankwezen.

onderscheid te kunnen aanbrengen tussen

Tot vorig jaar was hij bestuurslid van

‘functionele’ en ‘commerciële’ taken is

Bayerische Hypo- und Vereinsbank AG, meest

besloten om de Raad van Bestuur uit te

recentelijk als Chief Operating Officer. Op dit

breiden tot acht leden.

moment is hij Executive Vice President van Magna International Inc, Toronto. De heer

Op de Buitengewone Algemene Vergadering

Randa beschikt over een grote kennis op het

van Aandeelhouders die werd gehouden op

gebied van commercial banking en meer in

24 november 2005, zijn drie nieuwe leden

het bijzonder kostenbeheer en fusies &

benoemd op voordracht van de Raad van

overnames. Wij zijn ervan overtuigd dat de

Commissarissen: mr. H. G. Boumeester,

heren Kramer en Randa een uiterst

drs. P.S. Overmars en drs. R. Teerlink.

waardevolle versterking van onze Raad zullen

Als gevolg van deze benoemingen en de

vormen. Hun curriculum vitae staat op

organisatorische aanpassingen is de

pagina 242 van dit jaarverslag. Een overzicht

taakverdeling binnen de Raad van Bestuur

van de belangrijkste personalia van alle leden

thans als volgt:

van de Raad van Commissarissen is opgenomen op pagina 241 van dit jaarverslag

• mr. R.W.J. Groenink

en is ook op onze internetsite

voorzitter, Group Audit, Group Compliance

www.abnamro.com geplaatst.

& Legal, Group Human Resources

De voordrachten en benoemingen zijn in

• drs. W.G. Jiskoot

overeenstemming met de profielschets van

BU Nederland, BU Global Clients, BU Asset

onze Raad die op de bovengenoemde

Management

internetsite is geplaatst. De Centrale Ondernemingsraad is in kennis gesteld van de

• drs. T. de Swaan (treedt af per 1 mei 2006)

vacatures en voordrachten. Door de

Chief Financial Officer (tot 1 januari 2006),

bovengenoemde mutaties bestaat de Raad

rapportage financiële resultaten over 2005,

van Commissarissen onveranderd uit twaalf

Group Risk Management

leden. Zes van hen hebben een andere nationaliteit dan de Nederlandse. Zij zijn afkomstig uit drie verschillende continenten.

• mr. J.Ch.L. Kuiper

BU Noord-Amerika, voorzitter Group Business Committee

Mutaties in ABN AMRO topkader

• mr. C.H.A. Collee

Met het oog op de verwezenlijking van de

BU Europa, BU Private Clients, Consumer

financiële doelstellingen van de bank voor de

Client-segment, Banca Antonveneta

21

Raad van Commissarissen

• H.Y. Scott-Barrett

In overeenstemming met best practice

Chief Financial Officer (vanaf 1 januari

bepaling III1.5 van de Nederlandse corporate

2006), Group Finance, Investor Relations,

governance code melden wij dat de heren

Group Communications, voorzitter

P. Scaroni en A. Burgmans niet in staat zijn

Resource Allocation and Performance

geweest om drie van de acht vergaderingen

Management Committee (RAPMC)

van de Raad van Commissarissen bij te wonen. In alle gevallen waren zij door externe

• mr. H.G. Boumeester

omstandigheden verhinderd. Binnen de Raad

Chief Risk Officer, Group Risk Management, van Commissarissen wordt een afwezigheid Corporate Development • drs. P.S. Overmars

van drie keer per jaar als frequent beschouwd. Tijdens de twee bijeenkomsten buiten

BU Azië, BU Global Markets, Commercial

aanwezigheid van de Raad van Bestuur

Client-segment

werden de samenstelling en de performance van de eigen Raad en het functioneren van zijn

• drs. R. Teerlink

leden geëvalueerd, alsmede het functioneren

BU Latijns-Amerika, BU Transaction

van de Raad van Bestuur en zijn leden, met

Banking, Services, European Union Affairs

inbegrip van hun bezoldiging.

& Market Infrastructure. De agenda voor de vergaderingen van de De aanpassing van de organisatie heeft ook op

Raad van Commissarissen werd opgesteld

het niveau van Senior Executive Vice President

door de voorzitter van onze Raad tezamen

(SEVP) geleid tot een verschuiving van

met de voorzitter van de Raad van Bestuur.

verantwoordelijkheden. De hoofdlijnen van de

Tot de onderwerpen die met regelmaat op de

nieuwe structuur en de functies van de

agenda stonden, behoorden specifieke

verschillende SEVP’s zijn weergegeven op

aspecten van de concernstrategie (onder

pagina 243 van dit jaarverslag.

meer overnames en desinvesteringen), compliance en wet- en regelgeving, de

De Raad van Bestuur heeft na overleg

financiële resultaten, de krediet- en overige

met onze Raad per 1 januari 2006

risico’s, de prestatiecontracten, corporate

mevrouw drs. C.W. Gorter (Group Compliance

governance en de organisatiestructuur, het

& Legal), mevrouw S.A.C. Russell (BU Asset

sociaal beleid en klant- en dienstenstrategieën.

Management), mr. drs. J.P. Drost (BU Azië) en per 1 april 2006 G. Page (BU Global Markets)

De financiële resultaten van de bank werden

benoemd tot SEVP. Als gevolg van deze

uitvoerig besproken op de vergaderingen van

benoemingen, alsmede door organisatorische

onze Raad vóór publicatie van de kwartaal-,

veranderingen en uittreding, is het aantal

halfjaar- en jaarcijfers. Hierbij waren ook de

SEVP’s met vier afgenomen tot 20.

verantwoordelijke senior managers van de bank en interne en externe accountants

Plenaire activiteiten

22

aanwezig. Voorafgaand aan deze

De Raad van Commissarissen heeft in de

vergaderingen kwam het Audit Committee

verslagperiode achtmaal vergaderd. Alle

bijeen. Deze commissie bracht vervolgens

vergaderingen werden plenair met de

advies uit aan de voltallige Raad van

voltallige Raad van Bestuur gehouden.

Commissarissen omtrent de goedkeuring van

Voorafgaand aan twee plenaire vergaderingen

de financiële resultaten. De uitgebreide

kwam de Raad van Commissarissen in

informatie die door de Raad van Bestuur werd

besloten kring bijeen.

verschaft en door het Audit Committee met de

Raad van Commissarissen

ondersteuning van interne en externe

ingesteld naar aanleiding van tekortkomingen

accountants werd geëvalueerd, gaf onze

in het USD Clearing Center van ons kantoor

Raad goed inzicht in de risico’s en resultaten

New York in 2004 alsmede in verband met

van de bank, alsmede in haar vermogens- en

compliance-procedures van het Amerikaanse

liquiditeitspositie: niet alleen in absolute

Office of Foreign Assets Control (OFAC) ten

termen, maar ook in verhouding tot de

aanzien van met name bepaalde USD-

overeengekomen doelstellingen en

betalingstransacties die hun oorsprong

in vergelijking met de peer group van de bank.

vonden in ons kantoor in Dubai in voorgaande jaren. Naar aanleiding van de vastgestelde

De vorming van een Compliance Oversight

tekortkomingen werd een omvangrijk pakket

Committee in 2005 onderstreept het

correctieve maatregelen gepresenteerd en

toegenomen belang van de compliance-

door onze Raad goedgekeurd.

functie binnen de bank. De taken van deze

De concernstrategie werd uitvoerig

commissie van de Raad van Commissarissen

besproken tijdens een speciale bijeenkomst

omvatten het uitoefenen van toezicht op de

in juli. De ingediende punten werden

compliance-organisatie van de bank en haar

goedgekeurd.

activiteiten en risicoprofiel in dit opzicht,

Begin oktober was er wederom een

alsmede het adviseren van de voltallige Raad

buitengewone vergadering van onze Raad.

van Commissarissen over deze toezichttaak.

De voorgestelde aanpassingen in de

De drie commissies van de Raad van

organisatiestructuur van de bank zoals

Commissarissen hebben, net als in het

hierboven beschreven, alsmede het voorstel

verleden, hun overwegingen en bevindingen

om drie kandidaten voor te dragen voor

voor verdere bespreking voorgelegd aan de

benoeming tot lid van de Raad van Bestuur,

voltallige Raad.

werden besproken en goedgekeurd. Voorafgaand aan de reguliere vergadering later

Tijdens een speciale bijeenkomst in januari

in oktober kwam de Raad van

2005 is de Raad van Commissarissen uitvoerig

Commissarissen in besloten kring bijeen om

geïnformeerd over de International Financial

van gedachten te wisselen over een brief die

Reporting Standards en de gevolgen daarvan

was ontvangen van de Nederlandsche Bank

voor de financiële verslaggeving door

en waarin het optreden van de Raad van

ABN AMRO.

Bestuur in verband met de clearing-activiteiten

In de reguliere vergadering van januari werden

van kantoor New York en de transacties door

het Group Performance Contract voor 2005 en

kantoor Dubai aan de orde werden gesteld. In

de Group Strategic Agenda besproken en

deze brief werd de door de Raad van Bestuur

goedgekeurd.

ondernomen handelwijze beoordeeld. Gezien

Tijdens de vergadering van februari gaf het

de krachtdadige aanpak door de Raad van

hoofd Group Risk Management een overzicht

Bestuur om de vastgestelde tekortkomingen

van de activiteiten van de groep op het gebied

ongedaan te maken, kwam onze Raad tot de

van vastgoedfinanciering en -ontwikkeling.

conclusie dat, naast de gedeeltelijke

In maart kwam onze Raad in een

terugbetaling van de over 2004 ontvangen

buitengewone vergadering bijeen. Na een

bonussen door de leden van de Raad van

uitgebreide discussie werd het bod op

Bestuur, verdere maatregelen en sancties van

Banca Antonveneta goedgekeurd.

de zijde van de Raad van Commissarissen niet

De meivergadering stond in het teken van

nodig waren.

twee onderzoeksrapporten die in opdracht van

In december werd de Raad van

respectievelijk de Raad van Commissarissen

Commissarissen ingelicht over de besluiten

en de Raad van Bestuur. Het onderzoek werd

van de Nederlandsche Bank, de US Federal

23

Raad van Commissarissen

Reserve Board en andere Amerikaanse

Commissarissen uit zijn midden benoemd.

toezichthouders vanwege tekortkomingen in

Voorzitter van het Audit Committee is thans

de clearing-activiteiten van kantoor New York

Lord Sharman of Redlynch, die deze functie op

en in verband met compliance-procedures van

28 oktober 2005 overnam van de heer

het OFAC. Onze Raad kreeg kopieën van de

A.C. Martinez na diens benoeming tot

besluiten van de betreffende instanties. Het

voorzitter van het Compliance Oversight

besluit van de US Federal Reserve Board en

Committee. De heer Martinez is wel lid van

andere Amerikaanse toezichthouders

het Audit Committee gebleven. De voorzitter

vervangt gedeeltelijk de Written Agreement

van het Compliance Oversight Committee is

die in juli 2004 met de Amerikaanse

dan ook permanent uitgenodigd voor de

toezichthouders werd getekend en op

vergaderingen van het Audit Committee. De

19 december 2005 afliep. In dit besluit is

overige twee leden van het Audit Committee

bepaald dat ABN AMRO moet doorgaan met

zijn de heren M.V. Pratini de Moraes en

het verbeteren van het toezicht en de

A.A. Olijslager, die ir. M.C. van Veen en

compliance binnen de bank en is tevens een

prof. ir. W. Dik opvolgden na hun aftreden als

strikt rapportageschema opgenomen.

lid van de Raad van Commissarissen op

Bovendien werd aan de bank een boete van in

28 april 2005. De leden van het Audit

totaal USD 75 miljoen opgelegd en kwam de

Committee beschikken gezamenlijk over

bank overeen om een vrijwillige gift van

voldoende deskundigheid op het gebied van

USD 5 miljoen te doen aan de Illinois Bank

accountancy en financial management om

Examiners’ Education Foundation.

een goed inzicht te krijgen in de activiteiten,

Het Compliance Oversight Committee zal de

de jaarrekening en het risicoprofiel van de

uitvoering van de besluiten door de Raad van

vennootschap. Daarnaast heeft de Raad van

Bestuur en de implementatie van alle

Commissarissen bepaald dat zowel de heer

noodzakelijke maatregelen om ervoor te

Martinez als Lord Sharman of Redlynch

zorgen dat de bank voldoet aan genoemde

relevante kennis en ervaring heeft ten aanzien

besluiten, blijven volgen. De Raad van

van de financiële administratie en

Commissarissen staat volledig achter het

verslaggeving van beursgenoteerde en andere

streven van de bank om de hoogste

grote ondernemingen. Het reglement van het

compliance-normen in te voeren.

Audit Committee maakt deel uit van het Reglement van de Raad van Commissarissen

Naast de jaarlijkse eigen evaluatie gaf de

en is geplaatst op onze internetsite

Raad van Commissarissen in 2005 aan

www.abnamro.com.

een extern bureau opdracht om het functioneren van de Raad te beoordelen.

Naast een aantal afzonderlijke bijeenkomsten

De bevindingen en conclusies werden in de

met de interne en externe accountants van de

vergadering van de Raad van Commissarissen

bank, vergaderde de commissie in 2005 vijf

in januari 2006 gepresenteerd. Later die

keer met de voorzitter van de Raad van

maand werd de evaluatie van het externe

Bestuur en de Chief Financial Officer (CFO).

bureau uitvoerig besproken en werd

Tijdens deze vergaderingen kwamen de

vervolgactie ondernomen. Dit moet leiden

kwartaalcijfers en de jaarcijfers, het

tot een verbetering van de effectiviteit van de

jaarverslag, het externe accountantsrapport

Raad van Commissarissen.

en de management-letter van de interne accountants, met inbegrip van het

Audit Committee 24

bijbehorende commentaar van de Raad van

Het Audit Committee bestaat uit ten minste

Bestuur, alsmede de gevolgen van de

vier leden en wordt door de Raad van

Sarbanes-Oxley Act aan de orde en werden

Raad van Commissarissen

aanbevelingen geformuleerd ten behoeve

aspecten en interne controlemaatregelen.

van de voltallige Raad van Commissarissen.

De commissie boog zich ook over het door

Deze onderwerpen werden besproken in de

Group Audit opgestelde controleplan, dat

aanwezigheid van interne en externe

werd goedgekeurd, alsmede over personele

accountants en senior vertegenwoordigers

aangelegenheden als opleiding en werving.

van Group Finance.

Het Audit Committee kwam na elke commissievergadering ook afzonderlijk met

Ernst & Young bracht aan het Audit Committee

het hoofd Group Audit bijeen.

verslag uit over haar onafhankelijkheid. Na evaluatie van de van ABN AMRO ontvangen

Het Audit Committee evalueerde in 2005

opdrachten bevestigde Ernst & Young aan de

het beleid inzake de preautorisatie van

commissie dat deze opdrachten niet van

werkzaamheden door de externe accountant.

invloed zijn geweest op haar vermogen om als

Na deze evaluatie verleende de commissie,

onafhankelijk accountant van ABN AMRO te

in overeenstemming met dit beleid,

fungeren.

preautorisatie van de aard en het budget van controleopdrachten aan de externe

In het bijzijn van vertegenwoordigers van de

accountant, daaraan gerelateerde

leiding van Group Risk Management besprak

werkzaamheden en niet aan de controletaak

de commissie het totale risicoprofiel van de

gerelateerde diensten.

bank (waaronder kredietrisico, marktrisico, landenrisico en operationeel risico), de kwaliteit Gedurende het verslagjaar zijn er geen zaken van de kredietportefeuille en afzonderlijke

in het kader van het klokkenluiderbeleid

grote posten en de voorzieningen. Tevens werd

gemeld. Dit beleid is in 2005 geëvalueerd,

tijdens enkele bijeenkomsten, waarbij ook het

waarna de verantwoordelijkheid voor de

hoofd Group Legal aanwezig was, aandacht

uitvoering van en het toezicht op dit beleid

besteed aan juridische procedures waarin

werden overgedragen aan het Compliance

ABN AMRO (mogelijk) betrokken is.

Oversight Committee.

Begin 2005 behoorde de toetsing van de compliance-organisatie van de bank en haar

Nomination & Compensation Committee

activiteiten op dit gebied nog tot de taken van

De samenstelling van het Nomination &

het Audit Committee. Met de vorming van het

Compensation (N&C) Committee is gewijzigd

Compliance Oversight Committee in juli 2005

in 2005. De heer A.C. Martinez volgde

kwam hieraan een einde.

ir. M.C. van Veen op, die vanwege het bereiken van de leeftijdsgrens van 70 jaar aftrad als lid

In 2005 zijn de rapportagelijnen van Group

van de Raad van Commissarissen en dus ook

Audit gewijzigd. Het hoofd Group Audit heeft

als lid van het N&C Committee. Sinds mei

thans een dubbele rapportagelijn naar

2005 bestaat de commissie uit de heren

enerzijds de voorzitter van de Raad van

jhr. mr. A.A. Loudon (voorzitter) en

Bestuur en anderzijds de voorzitter van het

A. Burgmans, mevrouw drs. T.A. Maas-

Audit Committee. Het Group Audit Charter,

de Brouwer en de heer Martinez. De SEVP

waarin deze nieuwe rapportagelijnen zijn

verantwoordelijk voor Group HR trad als

vastgelegd, is door het Audit Committee na

secretaris op. Diverse voorstellen werden

een uitvoerige evaluatie en discussie

voorbereid voor bespreking in de Raad van

goedgekeurd. Voorts wisselde de commissie

Commissarissen, onder meer de uitbreiding

van gedachten over het door Group Audit

van het aantal leden van de Raad van Bestuur

uitgevoerde onderzoek naar operationele

als gevolg van de nieuwe groepsstructuur.

25

Raad van Commissarissen

De voorzitter van de Raad van Bestuur

van de betrokkenen. Anderzijds hebben

werd uitgenodigd om met de commissie

aandelenopties in tijden van gelijkblijvende of

relevante zaken als de samenstelling en de

dalende koersen geen motiverende werking

honorering van de Raad van Bestuur te

en vormen zij evenmin een instrument om

bespreken.

bestuurders voor de bank te behouden. Het tweede punt van zorg betrof het evenwicht

Het N&C Committee vergaderde in 2005 vier

in het beloningspakket van de Raad van

keer. Evenals in voorgaande jaren heeft de

Bestuur en de vraag of het accent niet te

externe beloningsadviseur Towers Perrin de

sterk op beloningsinstrumenten op langere

commissie voorzien van informatie uit de

termijn lag.

markt en professioneel advies gegeven over marktconforme beloningsinstrumenten, best

Beloningspakket in 2005

practices en te verwachten ontwikkelingen.

Besloten werd dat met ingang van 2005

Deze diensten worden aan de commissie

aandelenopties niet langer deel van het

verleend onder een afzonderlijke regeling en

beloningspakket van de Raad van Bestuur

staan los van andere adviesdiensten die

zouden uitmaken. Daarnaast werd een

Towers Perrin aan ABN AMRO verstrekt.

aanpassing van het totale pakket voorgesteld om meer gewicht toe te kennen aan die

Filosofie achter beloningsbeleid

prestatiecriteria die door de Raad van Bestuur

Aan het beloningsbeleid voor de leden van de

directer beïnvloedbaar zijn. Dit resulteerde in

Raad van Bestuur liggen twee basisprincipes

een beloningspakket voor 2005 dat bestond

ten grondslag. In de eerste plaats moet het

uit drie vrijwel gelijkwaardige basiscom-

beloningspakket concurrerend zijn, zodat

ponenten: salaris, bonus en verwachte

deskundige en ervaren bestuurders geworven

waarde van langetermijninstrumenten. Het

kunnen worden, zowel intern als extern, en

basissalaris is vergelijkbaar met dat van de

ook voor de bank behouden kunnen blijven.

Europese peer group van de bank en ook in

Ten tweede moet de nadruk sterk liggen op

overeenstemming met de salarisstructuur

het behaalde resultaat ten opzichte van

voor de hele groep Top Executives van de

ambitieuze doelstellingen op zowel de korte

bank. De bonus is uitgedrukt als een

als de langere termijn.

percentage van het basissalaris en is afhankelijk van ambitieuze prestatiecriteria

26

In 2004 werd het beloningspakket van de

voor het betreffende jaar, die worden

Raad van Bestuur geëvalueerd door het N&C

vastgesteld binnen het kader van de

Committee aan de hand van deze

financiële doelstellingen van de groep op de

basisprincipes. Daarbij is toen met name

lange termijn. De langetermijninstrumenten

gekeken naar de aandeelgerelateerde

bestaan met ingang van 2005 uit het

regelingen en het evenwicht tussen de

Performance Share Plan, dat direct

verschillende componenten van het pakket.

gekoppeld is aan de ambitieuze financiële

Er waren twee aspecten die de commissie

doelstellingen van de groep op de lange

zorgen baarden. Het eerste punt van zorg

termijn, en het Share Investment and

betrof de effectiviteit van de optieregeling.

Matching Plan. De voorgestelde wijzigingen

Ontwikkelingen in de externe markt duidden

in het beloningspakket werden goedgekeurd

erop dat het gebruik van aandelenopties zeer

door de Algemene Vergadering van

snel afnam. De achterliggende gedachte is dat

Aandeelhouders van april 2005 en werden

aandelenopties in een periode van stijgende

doorgevoerd met terugwerkende kracht

koersen winsten kunnen opleveren die niet

vanaf 1 januari 2005.

worden gerechtvaardigd door de performance

Raad van Commissarissen

Op zijn vergadering van 30 januari 2006

namelijk andere grote Nederlandse

heeft het N&C Committee getoetst of de

ondernemingen en andere Europese banken.

voor 2005 vastgestelde doelstellingen zijn

Op grond van deze evaluatie is het N&C

gehaald. De performance van de leden van de

Committee van mening dat de regeling voor

Raad van Bestuur werd hiertoe afgezet tegen

de jaarlijkse prestatiegebonden bonus met

de vooraf overeengekomen kwantitatieve

ingang van 2006 moet worden aangepast,

doelstellingen voor 2005. Deze kwantitatieve

zodat deze meer in overeenstemming wordt

doelstellingen betroffen op groepsniveau de

gebracht met hetgeen gebruikelijk is bij de

economische winst, de efficiencyratio, het

concurrentie. Hierbij geldt mid-market als

rendement op eigen vermogen en de

uitgangspunt

tier 1 ratio, en op BU-niveau ook de batengroei. Deze toetsing vond voor de

Het N&C Committee stelt daarom voor het

voorzitter van de Raad van Bestuur, de CFO en

bonuspercentage voor het halen van de

de Chief Operating Officer volledig plaats op

kwantitatieve prestatiedoelstelling te

basis van de kwantitatieve groepsresultaten.

verhogen van de huidige 100% van het

Voor de drie leden van de Raad van Bestuur

basissalaris naar 150% en het

die voor een BU verantwoordelijk waren,

maximumpercentage van 125% naar 200%.

bedroeg het relatieve gewicht van het

Overigens behoudt het N&C Committee de

groepsresultaat 75% en van de BU-

mogelijkheid om de individuele bonusuitkering

performance 25%. Het N&C Committee

met 20% van het basissalaris te verhogen of

besloot om op basis van de verwezenlijking

te verlagen op grond van de toetsing van de

van de kwantitatieve doelstellingen de bonus

gestelde kwalitatieve criteria. Dit voorstel

voor alle leden van de Raad van Bestuur, met

met betrekking tot het beloningspakket zal

inbegrip van de voorzitter, te stellen op 115%

worden besproken op de Algemene

van het jaarlijkse basissalaris. Hierbij is in

Vergadering van Aandeelhouders die wordt

aanmerking genomen dat de doelstellingen

gehouden op 27 april 2006. Het is de

ruimschoots zijn overtroffen. De evaluatie van

bedoeling om de voorgestelde wijziging,

de verwezenlijking van de individuele

onder voorbehoud van goedkeuring door de

kwalitatieve doelstellingen vormde voor de

aandeelhouders, met ingang van 2006 van

commissie geen reden om het

kracht te laten worden.

bonuspercentage op individuele basis aan te passen. Alle leden van de Raad van Bestuur

Arbeidsovereenkomst bestuurders

hadden immers ieder afzonderlijk hun

De Nederlandse corporate governance code

kwalitatieve doelstellingen gerealiseerd.

(de ‘code’) trad per 1 januari 2004 in werking.

De bonussen werden dan ook goedgekeurd

De code heeft onder meer gevolgen voor de

door de Raad van Commissarissen.

relatie werkgever-werknemer en het beloningspakket van leden van de Raad van

Nadere bijzonderheden van het belonings-

Bestuur. De benoeming van de drie nieuwe

pakket in 2005 zijn opgenomen in de

leden van de Raad van Bestuur per 1 januari

jaarrekening (punt 42, vanaf pagina 202).

2006 heeft plaatsgevonden in overeenstemming met best practice

Toekomstig beloningspakket

bepaling II.1.1 van de code. De nieuwe leden

In 2005 toetste het N&C Committee de

zijn namelijk benoemd voor een periode van

structuur van het beloningspakket van de Raad

eveneens maximaal vier jaar, terwijl

van Bestuur aan de hierboven omschreven

herbenoeming telkens voor een periode van

beleidsuitgangspunten en de gebruiken bij de

eveneens maximaal vier jaar kan geschieden.

belangrijkste concurrenten van de bank,

De onderliggende arbeidsovereenkomsten

27

Raad van Commissarissen

van de nieuwe bestuursleden zijn

benoeming van de drie nieuwe bestuursleden

gehandhaafd. Alle rechten uit hoofde van deze

– mr. H.G. Boumeester, drs. P.S. Overmars

SEVP-contracten zijn evenwel opgeschort

en drs. R. Teerlink – werd goedgekeurd door

gedurende de periode dat zij lid van de Raad

de Nederlandsche Bank en door de

van Bestuur zijn. Daarvoor in de plaats treedt

Buitengewone Algemene Vergadering van

de arbeidsovereenkomst die geldt voor leden

Aandeelhouders op 24 november 2005 en is

van de Raad van Bestuur.

per 1 januari 2006 ingegaan. Het huidige bestuurslid drs. T. de Swaan, tevens CFO, zal

Het besluit om de onderliggende

op 1 mei 2006 aftreden. De Raad van Bestuur

arbeidsovereenkomsten voort te zetten, heeft

zal alsdan bestaan uit acht leden.

gevolgen voor de toepassing van best practice bepaling II.2.7 van de code zoals uiteengezet

De leden van het N&C Committee zullen ook

in het corporate governance-supplement.

de komende tijd kritisch kijken naar de

ABN AMRO wijkt af van de eerdere

samenstelling van de Raad van Bestuur, de

interpretatie dat voor nieuwe leden van de

toekomstige behoefte aan opvolgers en de

Raad van Bestuur een afvloeiingsregeling zou

ontwikkeling van het intern beschikbare talent

worden opgenomen die bepaling II.2.7 in

met het potentieel om door te groeien naar de

principe weergeeft. In de arbeids-

Raad van Bestuur.

overeenkomst met nieuw benoemde leden van de Raad van Bestuur die reeds in dienst van ABN AMRO zijn, is een dergelijke

Compliance Oversight Committee

afvloeiingsregeling niet opgenomen. In

Het Compliance Oversight Committee is

dergelijke gevallen zal bij beëindiging van het

een in 2005 nieuw opgezette commissie

lidmaatschap van de Raad van Bestuur de

van de Raad van Commissarissen. Deze

opgeschorte arbeidsovereenkomst weer van

commissie kwam voor de eerste keer

kracht worden. Eventuele beëindiging van die

bijeen op 28 juli 2005 en bestaat uit ten

arbeidsovereenkomst op enig moment daarna

minste drie leden, die door de Raad van

zal geschieden volgens Nederlands

Commissarissen uit zijn midden worden

arbeidsrecht.

benoemd.

Opvolgingsplanning

Het Compliance Oversight Committee telt

Het N&C Committee en de Raad van

momenteel drie leden: de heren A.C. Martinez

Commissarissen hebben in de loop van het

(voorzitter) en A. Burgmans en mevrouw drs.

jaar ook de opvolgingsplanning van leden van

T.A. Maas-de Brouwer. De voorzitter van het

de Raad van Bestuur besproken. In oktober

Audit Committee is permanent voor de

2005 werd de nieuwe groepsstructuur

vergaderingen van het Compliance Oversight

bekendgemaakt.

Committee uitgenodigd. Daarnaast worden de voorzitter van de Raad van Bestuur, het

In verband met de aanpassing van het

hoofd Group Audit en het hoofd Group

bestuursmodel aan de nieuwe structuur is

Compliance uitgenodigd voor de

het aantal leden van de Raad van Bestuur

bijeenkomsten van de commissie.

uitgebreid en is de taakverdeling binnen

28

de Raad van Bestuur gewijzigd. Het N&C

Het Compliance Oversight Committee heeft in

Committee en vervolgens de voltallige

2005 twee keer vergaderd. Bij beide

Raad van Commissarissen hebben dit

gelegenheden is de commissie ook

onderwerp besproken en hebben ingestemd

afzonderlijk met het hoofd Group Compliance

met de nieuwe benoemingen. De

bijeengekomen. Vanaf 2006 zal de commissie

Raad van Commissarissen

ten minste vijf keer per jaar bijeenkomen. Het

van twee nieuwe leden. Het ligt in de

reglement van het Compliance Oversight

bedoeling om in 2006 opnieuw een

Committee maakt deel uit van het Reglement

gezamenlijke bijeenkomst van de Raad van

van de Raad van Commissarissen en kan

Commissarissen, de Raad van Bestuur en de

worden ingezien op onze internetsite

COR te organiseren.

www.abnamro.com. De commissieleden beschikken gezamenlijk over de vereiste

Amsterdam, 23 maart 2006

kennis van relevante wet- en regelgeving, alsmede van de interne risicobeheersings- en

Raad van Commissarissen

controlesystemen van de bank, om toezicht te kunnen uitoefenen op de verplichtingen en controlemaatregelen van de bank ten aanzien van compliance en op het compliancerisicoprofiel. Tot de onderwerpen die de commissie in 2005 besprak, behoorden het reglement van de commissie, het vergaderschema, de organisatorische wijzigingen in Group Compliance en het budget van de commissie. Speciale aandacht werd besteed aan de betrekkingen van ABN AMRO met relevante toezichthouders en aan de uitvoering van de maatregelen die na de Written Agreement met de Amerikaanse toezichthouders zijn getroffen. Nog een ander onderwerp dat aan bod kwam tijdens de vergaderingen, betrof het nemen van disciplinaire maatregelen tegen (voormalige) ABN AMRO medewerkers die in strijd met het compliance-beleid hebben gehandeld.

Contacten met Centrale Ondernemingsraad In overeenstemming met het convenant dat in 2003 met de Centrale Ondernemingsraad (COR) werd gesloten, hebben de commissarissen die de contacten met de COR over Nederlandse aangelegenheden onderhouden, namelijk prof. ir. W. Dik, mevrouw drs. L.S. Groenman en de heer A.A. Olijslager, bij toerbeurt drie vergaderingen van de COR bijgewoond. Voorts had de voorzitter van onze Raad constructief overleg met vertegenwoordigers van de COR over de samenstelling van de Raad van Commissarissen en de voordracht

29

sweet spot

Corporate governance

Corporate governance ABN AMRO beschouwt corporate governance

bepalingen II.1.1, II.2.7, III.5.11 en IV.1.1.

als de wijze waarop de relaties tussen Raad

Wij zijn nog altijd van mening dat het in het

van Bestuur, Raad van Commissarissen en

belang van ABN AMRO en haar diverse

haar belanghebbenden zijn geregeld. Voor

belanghebbenden is om in deze specifieke

ABN AMRO is een goede corporate

gevallen best practices toe te passen die

governance van cruciaal belang om haar

afwijken van de bepalingen in de code. In de

strategische doelstelling te verwezenlijken,

meeste gevallen zijn de redenen hiervoor in

namelijk duurzame waardecreatie op lange

essentie niet gewijzigd, maar omwille van de

termijn voor alle belanghebbenden: klanten,

duidelijkheid is de toelichting hieronder

aandeelhouders, medewerkers en de

opnieuw opgenomen. ABN AMRO heeft

samenleving. Met het oog op een goede

daarnaast best practice bepaling III.6.3

corporate governance hebben wij gekozen

toegepast; dit wordt hieronder toegelicht.

voor een bestuursmodel dat ondernemerschap door de Raad van Bestuur

Best practice bepaling II.1.1:

en het toezicht door de Raad van

Een bestuurder wordt benoemd voor een

Commissarissen bevordert. Integriteit en

periode van maximaal vier jaar. Herbenoeming

transparantie zijn de hoofdkenmerken van

kan telkens voor een periode van maximaal

corporate governance binnen ABN AMRO,

vier jaar plaatsvinden.

evenals van onze totale bedrijfsvoering.

De huidige leden van de Raad van Bestuur

Voor ABN AMRO is een goede corporate governance van cruciaal belang om voor alle belanghebbenden waarde te creëren op lange termijn. De wijze waarop wij corporate governance benaderen, waarborgt maximale transparantie en integriteit en een goede controle en toezicht op effectief risicobeheer en compliance. De bank past de principes en best practice bepalingen van de Nederlandse corporate governance code toe, met uitzondering van een beperkt aantal specifieke best practices. De bank is van mening dat in deze gevallen de belangen van haar belanghebbenden het best zijn gediend door de toepassing van andere best practices.

van ABN AMRO, met uitzondering van

Code Tabaksblat

mr. H.G. Boumeester, drs. P.S. Overmars en

De Nederlandse corporate governance code

drs. R. Teerlink, zijn in overeenstemming met

(de ‘code’) werd op 1 januari 2004 van kracht.

de op het moment van hun benoeming geldende wettelijke verplichtingen voor

Het corporate governance-supplement 2005

onbepaalde duur benoemd. ABN AMRO past

waarin wij verslag doen van de naleving van de

deze best practice bepaling van de code toe

code door ABN AMRO, wordt op onze

indien en wanneer nieuwe leden in de Raad

internetsite geplaatst. Tot ons genoegen

van Bestuur worden benoemd. De benoeming

kunnen wij u meedelen dat door ABN AMRO

van de drie nieuwe leden van de Raad van

(en voor zover relevant door het hieronder

Bestuur per 1 januari 2006 is in

vermelde administratiekantoor) de principes

overeenstemming met de best practice

en de 109 van toepassing zijnde best practice

bepaling van de code. Deze nieuwe leden zijn

bepalingen van de code al worden toegepast

namelijk benoemd voor een periode van

of in de toekomst zullen worden toegepast,

maximaal vier jaar, terwijl herbenoeming

met uitzondering van best practice

telkens voor een periode van maximaal vier jaar kan geschieden.

De strategie van ABN AMRO is gefocust

Best practice bepaling II.2.7:

op onze ‘sweet spot’, het middensegment

De maximale vergoeding bij onvrijwillig

van de particuliere en zakelijke markt.

ontslag bedraagt eenmaal het jaarsalaris

Hierbij maken wij optimaal gebruik van

(het ‘vaste’ deel van de bezoldiging). Indien

onze kracht als ‘One Bank’. De nieuwe

voor een bestuurder die in zijn eerste

organisatiestructuur per 1 januari 2006 is

benoemingstermijn wordt ontslagen, het

volledig afgestemd op deze ‘sweet spot’.

maximum van eenmaal het jaarsalaris

31

Corporate governance

kennelijk onredelijk is, komt deze bestuurder

aan de coördinerende rol van de voorzitter van

in aanmerking voor een ontslagvergoeding van

de Raad van Commissarissen, met name voor

maximaal tweemaal het jaarsalaris.

wat betreft de selectie en voordracht van

De arbeidsovereenkomsten van de huidige

kandidaten voor benoeming als lid van de

leden van de Raad van Bestuur (dat wil zeggen

Raad van Commissarissen of Raad van

per 1 januari 2004) worden niet gewijzigd. De

Bestuur, zal de voorzitter van de Raad van

Raad van Commissarissen is wel voornemens

Commissarissen het voorzitterschap van het

de afvloeiingsregeling zoals opgenomen in de

Nomination & Compensation Committee

arbeidsovereenkomsten van de huidige leden

blijven vervullen.

van de Raad van Bestuur te interpreteren in overeenstemming met deze best practice

Best practice bepaling III.6:

bepaling. In de arbeidsovereenkomst van

Elke vorm en schijn van belangen-

leden van de Raad van Bestuur zal een

verstrengeling tussen vennootschap en

afvloeiingsregeling worden opgenomen die

commissarissen wordt vermeden.

deze bepaling in beginsel weerspiegelt. In de

Dit principe is verder uitgewerkt in best

arbeidsovereenkomst met leden van de

practice bepalingen III.6.1 tot en met III.6.7.

Raad van Bestuur die reeds in dienst van

Conform best practice bepaling III.6.3

ABN AMRO zijn, zal een dergelijke

maken wij hierbij melding van het feit dat

afvloeiingsregeling niet worden opgenomen.

de firma Rothschild is opgetreden als een

De bestaande arbeidsovereenkomst van deze

van onze adviseurs bij de acquisitie van

bestuursleden zal worden gehandhaafd,

Banca Antonveneta. Aangezien D.R.J.

hoewel alle rechten uit hoofde van deze

Baron de Rothschild lid is van de Raad van

overeenkomst zullen worden opgeschort

Commissarissen van onze bank maar ook in

gedurende de periode dat zij lid van de Raad

leidinggevende en toezichthoudende

van Bestuur zijn. In het geval van beëindiging

hoedanigheid betrokken is bij verschillende

van het lidmaatschap van de Raad van Bestuur

Rothschild-bedrijven, is er door inschakeling

zal de opgeschorte arbeidsovereenkomst

van Rothschild mogelijk sprake geweest van

weer van kracht worden. Eventuele

een tegenstrijdig belang in het kader van best

beëindiging van die arbeidsovereenkomst op

practice bepaling III.6.1. Hoewel wij niet van

enig moment daarna zal geschieden volgens

mening zijn dat dit tegenstrijdige belang voor

het van toepassing zijnde arbeidsrecht.

ons of voor Baron de Rothschild van materiële betekenis is (zoals bedoeld in best practice

Best practice bepaling III.5.11:

bepaling III.6.3), maken wij toch hiervan

Het voorzitterschap van de remuneratie-

melding en verklaren wij dat de best practice

commissie wordt niet vervuld door de

bepalingen III.6.1 tot en met III.6.3 in dit

voorzitter van de raad van commissarissen,

verband zijn nageleefd.

noch door een voormalig bestuurder van de

32

vennootschap, noch door een commissaris die

Best practice bepaling IV.1.1:

bij een andere beursgenoteerde vennootschap

De algemene vergadering van aandeelhouders

bestuurder is.

van een niet-structuurvennootschap kan een

Zoals beschreven in de toelichting bij best

besluit tot het ontnemen van het bindende

practice bepaling III.5.1 heeft ABN AMRO

karakter aan een voordracht tot benoeming

ervoor gekozen de in de code genoemde

van een bestuurder of commissaris en/of een

remuneratiecommissie en selectie- en

besluit tot ontslag van een bestuurder of

benoemingscommissie te combineren in het

commissaris nemen bij volstrekte

Nomination & Compensation Committee.

meerderheid van de uitgebrachte stemmen.

Aangezien ABN AMRO grote waarde hecht

Aan deze meerderheid kan de eis worden

Corporate governance

gesteld dat zij een bepaald gedeelte van het

de Raad van Bestuur en de Raad van

geplaatste kapitaal vertegenwoordigt, welk

Commissarissen geschiedt volgens de in de

deel op niet hoger dan een derde wordt

statuten beschreven procedure. Deze

gesteld. Indien dit gedeelte ter vergadering

procedure voorziet in situaties waarin (i) de

niet is vertegenwoordigd, maar een volstrekte

Raad van Commissarissen de Algemene

meerderheid van de uitgebrachte stemmen

Vergadering van Aandeelhouders voorstelt

het besluit tot het ontnemen van het bindende

een lid van de Raad van Bestuur of de Raad

karakter aan de voordracht of tot het ontslag

van Commissarissen te ontslaan of (ii) het

steunt, dan kan in een nieuwe vergadering die

voorstel tot ontslag van een lid van de Raad

wordt bijeengeroepen het besluit bij

van Bestuur of de Raad van Commissarissen

volstrekte meerderheid van stemmen worden

wordt voorgelegd op initiatief van

genomen, onafhankelijk van het op deze

aandeelhouders. In de eerste situatie is een

vergadering vertegenwoordigde gedeelte van

volstrekte meerderheid in de Algemene

het kapitaal.

Vergadering van Aandeelhouders vereist en

ABN AMRO is geen structuurvennootschap

past ABN AMRO deze best practice bepaling

en valt dus niet onder het structuurregime. De

toe. In de tweede situatie wil ABN AMRO

Raad van Commissarissen van ABN AMRO

tevens de in haar statuten vastgelegde

heeft voorlopig besloten niet-bindende

procedures volgen en geldt derhalve de eis

voordrachten te doen voor de benoeming van

van een tweederdemeerderheid van de

leden in de Raad van Commissarissen en de

uitgebrachte stemmen, die meer dan de helft

Raad van Bestuur. Dit houdt in dat voor de

van de economische waarde van het kapitaal

benoeming van een kandidaat tot lid van de

vertegenwoordigen. ABN AMRO hecht grote

Raad van Commissarissen of de Raad van

betekenis aan het creëren van

Bestuur indien dit geschiedt op basis van een

aandeelhouderswaarde op de lange termijn.

niet-bindende voordracht, een volstrekte

Continuïteit in het bestuur van de

meerderheid in de Algemene Vergadering van

vennootschap is dan ook van essentieel

Aandeelhouders vereist is. In dit geval past

belang. Om deze reden zal ABN AMRO

ABN AMRO dus deze best practice bepaling

de procedures voor de voordracht tot

toe. In geval van een bindende voordracht van

benoeming als lid van de Raad van

een kandidaat voor benoeming tot lid van de

Commissarissen en Raad van Bestuur en

Raad van Commissarissen of de Raad van

voor het ontslag van leden van beide Raden

Bestuur, kan conform de statuten het

handhaven.

bindende karakter daarvan door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden opgeheven door middel van een besluit dat

Corporate governance in de Verenigde Staten

met een meerderheid van ten minste twee

ABN AMRO is geregistreerd bij de

derden van de uitgebrachte stemmen die

Amerikaanse Securities and Exchange

meer dan de helft van de economische waarde Commission (SEC) en staat genoteerd aan de van het kapitaal vertegenwoordigen, wordt

New York Stock Exchange (NYSE). ABN AMRO

goedgekeurd. Voor de benoeming van door de

is dan ook onderworpen aan de Amerikaanse

aandeelhouders voorgedragen kandidaten is

effectenwetgeving, waaronder de Sarbanes-

een soortgelijke meerderheid vereist. Als de

Oxley Act en bepaalde corporate governance-

Raad van Commissarissen in de toekomst

regelingen van de NYSE. Na de

besluit een bindende voordracht te doen of als

inwerkingtreding van de Sarbanes-Oxley Act

aandeelhouders kandidaten voordragen, dan

heeft ABN AMRO een Disclosure Committee

houdt dit in dat ABN AMRO deze best practice

ingesteld. Hiermee zijn de reeds bestaande

bepaling niet toepast. Ontslag van leden van

functies en disciplines die verantwoordelijk

33

Corporate governance

zijn voor de juistheid en volledigheid van

aandelen. Stemrechten op preferente

gepubliceerde gegevens, geformaliseerd.

aandelen die bij volmacht aan een certificaathouder zijn verstrekt, komen

Op grond van artikel 404 van de Sarbanes-

overeen met het bedrag van de in het bezit

Oxley Act is het bestuur verplicht jaarlijks

van de certificaathouder zijnde certificaten ten

verslag uit te brengen over de mate waarin de

opzichte van de slotkoers van het gewoon

opzet en de werking van de interne

aandeel op Euronext Amsterdam op de laatste

controleorganisatie en -procedures toereikend

beursdag in de maand voorafgaand aan de

zijn, zodat een redelijke mate van zekerheid

bijeenroeping van de aandeelhouders-

wordt verschaft over de betrouwbaarheid van

vergadering.

de jaarrekening. Dit rapport zal voor de eerste keer in 2007 uitgebracht worden over het

Het administratiekantoor houdt preferente

boekjaar 2006. Voor nadere informatie over de

aandelen die op basis van het nominale

wijze waarop wij voldoen aan de Sarbanes-

uitstaande aandelenkapitaal per 31 december

Oxley Act, wordt verwezen naar het

2005 100% van het totale preferente

betreffende hoofdstuk op pagina 104.

aandelenkapitaal vertegenwoordigen. Het feitelijke stemrecht dat op de (certificaten van)

Invloed van aandeelhouders

preferente aandelen kan worden uitgeoefend

ABN AMRO Holding en ABN AMRO Bank zijn

bedraagt op basis van de slotkoers per

naamloze vennootschappen volgens

31 december 2005 ongeveer 1,8% van het

Nederlands recht. Bij statutenwijziging van

totale geplaatste kapitaal.

9 juni 2005 heeft ABN AMRO Bank het volledig structuurregime verruild voor het

In 2004 trad een wet in werking waarbij

verzwakt structuurregime. Dit houdt in dat

Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek werd

de Raad van Bestuur en de Raad van

gewijzigd en de bevoegdheden van

Commissarissen van ABN AMRO Bank door

aandeelhouders werden verruimd. De

haar aandeelhouder (ABN AMRO Holding)

statuten van ABN AMRO Holding zijn in 2003

worden benoemd.

en 2005 aangepast. Aandeelhouders hebben het recht gekregen onderwerpen op de

De (certificaten van) preferente aandelen zijn

agenda van de aandeelhoudersvergadering te

niet-beursgenoteerd en worden beheerd door

doen plaatsen, mits zij ten minste 1% van het

de Stichting Administratiekantoor Preferente

aandelenkapitaal in economische zin of een

Financieringsaandelen ABN AMRO Holding

aandelenpakket met een marktwaarde van ten

(het ‘administratiekantoor’). De aan de

minste EUR 50.000.000 vertegenwoordigen.

preferente aandelen verbonden stemrechten

In het kader van de vergroting van hun invloed

worden, ondanks het feit dat deze formeel

is aan de aandeelhouders van ABN AMRO

berusten bij het administratiekantoor, in de

Holding het recht toegekend om besluiten van

praktijk door de certificaathouders

de Raad van Bestuur die een belangrijke

uitgeoefend. Het administratiekantoor zal

verandering van de identiteit of het karakter

immers onder alle omstandigheden

van de vennootschap of de onderneming met

stemvolmachten verstrekken aan de

zich meebrengen, en het beloningsbeleid voor

certificaathouders en het stemrecht niet

de Raad van Bestuur goed te keuren.

uitoefenen. Het stemrecht dat aan certificaathouders toekomt, wordt berekend

34

Raad van Commissarissen

op basis van het kapitaalbelang van de

Kandidaten voor (her)benoeming als lid van de

(certificaten van) preferente aandelen in

Raad van Commissarissen moeten voldoen

verhouding tot de waarde van de gewone

aan de profielschets, die is opgenomen in het

Corporate governance

Reglement van de Raad van Commissarissen

nieuw lid van de Raad van Commissarissen

van ABN AMRO Holding. Om de onafhankelijk-

wordt tevens opgenomen in het jaarverslag

heid van de Raad van Commissarissen te

van ABN AMRO Holding dat verschijnt in het

waarborgen worden de in de code

jaar waarin hij of zij wordt benoemd. De Raad

aangegeven criteria toegepast. Voor nadere

van Bestuur en de Raad van Commissarissen

informatie over deze onafhankelijkheidscriteria

van ABN AMRO Holding en ABN AMRO Bank

wordt verwezen naar onze internetsite www.

hebben een identieke samenstelling.

abnamro.com. Commissarissen mogen geen specifieke belangen vertegenwoordigen. Als

Audit Committee

een belang van een lid van de Raad van

Het Audit Committee bespreekt de

Commissarissen strijdig is met het belang van

kwartaalcijfers, het jaarverslag en de

de onderneming, moet de voorzitter van de

jaarcijfers, het accountantsrapport en de

Raad van Commissarissen hiervan in kennis

management-letters van de interne en externe

worden gesteld. Bijzonderheden omtrent de

accountants en brengt daaromtrent advies uit

bezoldiging van de leden van de Raad van

aan de Raad van Commissarissen. De

Commissarissen zijn opgenomen in de

commissie toetst ook regelmatig het totale

toelichting op de jaarrekening (punt 42 vanaf

risicoprofiel, de kwaliteit van de krediet-

pagina 202).

portefeuille en afzonderlijke grote posten. Daarnaast evalueert de commissie de

De Raad van Commissarissen van ABN AMRO

bestendige toepassing van de grondslagen

telde per 29 april 2005 twaalf leden. De leden

voor verslaggeving, de interne accountants-

worden benoemd voor een termijn van vier

functie, het Group Audit Charter en interne

jaar en herbenoeming is mogelijk tot een

controlemaatregelen en -mechanismen.

maximale zittingsduur van twaalf jaar, met

Andere onderwerpen die in het Audit

inachtneming van de leeftijdsgrens van 70 jaar.

Committee aan de orde komen, betreffen het

Zoals beschreven in het verslag van de

risicobeleid, juridische procedures en

Raad van Commissarissen zal op grond van

acquisities. In overeenstemming met het

het criterium van maximale zittingsduur

Group Audit Charter is er een directe

jhr. mr. A.A. Loudon aftreden als lid van de

rapportagelijn van het hoofd Group Audit naar

Raad van Commissarissen. Voor hem is een

de voorzitter van het Audit Committee.

opvolger voorgedragen. De onafhankelijkheid van de accountant heeft De Raad benoemt uit zijn midden een

de bijzondere aandacht van het Audit

voorzitter en vice-voorzitter, alsmede een Audit

Committee. Dit evalueert formeel de

Committee van minimaal vier leden en een

onafhankelijkheid van de externe accountant,

Nomination & Compensation Committee en

de maatstaven voor de kwaliteitscontrole van

een Compliance Oversight Committee van elk

diens werkzaamheden en het jaarlijkse

minimaal drie leden. De commissieleden

accountantsbudget. Het beleid van het Audit

worden benoemd voor onbepaalde duur. Het

Committee inzake de onafhankelijkheid van de

Reglement van de Raad van Commissarissen

externe accountant omvat regels voor de

van ABN AMRO Holding is herzien als uit-

benoeming en honorering van en het toezicht

vloeisel van de herijking van de ondernemings-

op de externe accountant. Deze wordt

structuur van ABN AMRO Holding op basis van

(her)benoemd door de Algemene Vergadering

de Nederlandse corporate governance code.

van Aandeelhouders voor een periode van

Het Reglement en de uitgebreide curricula

vijf jaar, op advies van de Raad van

vitae van de commissarissen staan op onze

Commissarissen. In het beleid inzake de

internetsite. Het curriculum vitae van een

onafhankelijkheid van de externe accountant

35

Corporate governance

is bepaald dat de externe accountant, met het

prestaties van de leden van zowel de Raad van

oog op zijn onafhankelijkheid, bepaalde

Bestuur als de Raad van Commissarissen

werkzaamheden die niet aan de controletaak

periodiek getoetst. De commissie bespreekt

zijn gerelateerd, niet voor ABN AMRO mag

en besluit over het kader, het concept en de

uitvoeren.

inhoud van de arbeidsvoorwaarden en pensioen- en overige relevante regelingen.

Het Audit Committee is verantwoordelijk voor

Besluiten inzake het beloningsbeleid voor de

de preautorisatie van controleopdrachten aan

Raad van Bestuur worden voorgelegd aan de

de externe accountant, daaraan gerelateerde

Raad van Commissarissen en vervolgens ter

werkzaamheden en toegestane niet daaraan

vaststelling aan de Algemene Vergadering van

gerelateerde diensten. Hierbij weegt de

Aandeelhouders. De commissie stelt ieder

commissie af of de voorgenomen

jaar een rapport op over het beloningsbeleid

werkzaamheden of diensten de

en de implementatie daarvan in het

onafhankelijkheid van de externe accountant

betreffende boekjaar.

aantasten. Zowel het beleid inzake de onafhankelijkheid van de externe accountant

Compliance Oversight Committee

als het beleid inzake preautorisatie van

Het Compliance Oversight Committee heeft

werkzaamheden door externe accountants is

als taak toezicht uit te oefenen op de

geplaatst op onze internetsite.

compliance-organisatie van de bank, alsmede op haar activiteiten en risicoprofiel op dit

Nomination & Compensation Committee

gebied. Meer specifiek is de commissie

De taken en verantwoordelijkheden van het

verantwoordelijk voor het houden van toezicht

Nomination & Compensation (N&C)

op en het bewaken van de effecten van de

Committee kunnen worden onderverdeeld in

interne risicobeheersings- en

twee aandachtsgebieden, namelijk voordracht

controlesystemen met betrekking tot

en beloning.

compliance en het adviseren van de Raad van Bestuur in dit verband. Dit betreft onder meer

De taken van de commissie op het gebied van

het bewaken van de naleving van relevante

voordracht betreffen het voorbereiden van de

wet- en regelgeving en van de effecten van

selectie en voordracht van kandidaten voor

gedragscodes. De commissie is tevens

benoeming tot de Raad van Commissarissen

verantwoordelijk, tezamen met de voltallige

en Raad van Bestuur door middel van het

Raad van Commissarissen, voor de juiste

voorbereiden en het periodiek evalueren van

toonzetting top-down door het belang van

de opvolgingsplanning van beide Raden op

compliance naar de Raad van Bestuur en de

basis van de overeengekomen profielen. Ook

bank als geheel te communiceren en door toe

benoemingen tot SEVP worden in de

te zien op de communicatie door de Raad van

commissie besproken ten behoeve van de

Bestuur over het belang van compliance naar

voltallige Raad van Commissarissen. De

de bank.

commissie bespreekt ook de Management Development-programma’s voor Top

De commissie bespreekt regelmatig het

Executives en informeert, indien nodig, de

compliance-risicoprofiel van de bank.

Raad van Commissarissen.

Daarnaast buigt de commissie zich ook over het compliance-plan dat wordt opgesteld door

36

Het tweede aandachtsgebied van het N&C

het Compliance Policy Committee en

Committee betreft beloning en prestatie.

goedgekeurd door de Raad van Bestuur, en

Prestatienormen en -criteria worden

bewaakt zij de uitvoering van dit plan. Nog een

vastgesteld en op basis daarvan worden de

andere verantwoordelijkheid van de

Corporate governance

commissie betreft het toezicht op het

De leden van de Raad van Bestuur zijn zowel

functioneren van Group Compliance. Meer in

gezamenlijk als ieder afzonderlijk

het bijzonder ziet de commissie erop toe dat

verantwoording verschuldigd voor alle

Group Compliance over voldoende personele

besluiten van de Raad van Bestuur. De

capaciteit en middelen beschikt, een adequate

voorzitter van de Raad van Bestuur geeft

bezoldiging ontvangt en de noodzakelijke

leiding aan de Raad bij het algemeen bestuur

ondersteuning krijgt vanuit andere onderdelen

van de vennootschap dat erop is gericht de

binnen de bank. Het hoofd Group Compliance

prestatiedoelstellingen en ambities te

heeft een directe rapportagelijn naar de

verwezenlijken. Hij is het belangrijkste

voorzitter van het Compliance Oversight

aanspreekpunt voor de Raad van

Committee.

Commissarissen. De Chief Financial Officer is verantwoordelijk voor de financiële gang van

Een specifieke taak van het Compliance

zaken van de vennootschap en de Chief Risk

Oversight Committee is om, onder

Officer voor het uitoefenen van toezicht op en

voorbehoud van uiteindelijke goedkeuring

het waarborgen van het risicobeheer en de

door de Raad van Commissarissen, sancties

operationele risicocontrole. Naast hun

en/of disciplinaire maatregelen te initiëren

algemene verantwoordelijkheden op

tegen leden van de Raad van Bestuur in geval

groepsniveau hebben de leden van de Raad

van overtreding van het compliance-beleid en

van Bestuur ook specifieke taken met

een overzicht op te stellen van disciplinaire

betrekking tot één of meer BU’s, Group

maatregelen die tegen andere medewerkers

Functions of Services.

van de bank zijn genomen vanwege overtreding van het compliance-beleid.

De leiding van de BU’s, Group Functions en Services is gedelegeerd aan Management

Raad van Bestuur

Teams, die bestaan uit één of meer Senior

De leden van de Raad van Bestuur besturen

Executive Vice Presidents (SEVP’s) en

gezamenlijk de vennootschap en zijn

Executive Vice Presidents. Het Group

verantwoordelijk voor de behaalde resultaten.

Business Committee (GBC) is

Zij worden benoemd door de Algemene

verantwoordelijk voor de aansturing van

Vergadering van Aandeelhouders op

initiatieven die worden ontwikkeld door de

voordracht van de Raad van Commissarissen.

BU-overstijgende Consumer Client- en

Indien de Raad van Commissarissen twee of

Commercial Client-segmenten, de regionale

meer kandidaten voor een vacature

BU’s, de Product BU’s en Services om waarde

voordraagt, is de voordracht bindend. De

voor de groep te creëren. Het GBC bestaat uit

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

de vijf leden van de Raad van Bestuur die voor

kan evenwel het bindende karakter aan een

de BU’s verantwoordelijk zijn, en acht SEVP’s.

dergelijke voordracht ontnemen door middel van een besluit dat met een meerderheid van

Nadere informatie over corporate governance

ten minste twee derden van de uitgebrachte

is geplaatst op onze internetsite

stemmen die meer dan de helft van de

www.abnamro.com.

economische waarde van het kapitaal vertegenwoordigen, wordt goedgekeurd. Voor de benoeming van een lid van de Raad van Bestuur anders dan overeenkomstig de bindende of niet-bindende voordracht van de Raad van Commissarissen is dezelfde meerderheid vereist.

37

Compliance

Compliance is in de steeds complexere zakenwereld een cruciale factor geworden. Het is immers van belang dat wij ons onder alle omstandigheden houden aan de wet- en regelgeving, in alle markten waarin wij actief zijn. Per 1 januari 2005 heeft Group Compliance wereldwijd een nieuwe structuur ingevoerd die geldt voor alle onderdelen van de bank en haar dochters. In 2005 is ook een nieuwe commissie van de Raad van Commissarissen ingesteld, het Compliance Oversight Committee. Andere initiatieven op groepsniveau betroffen een bewustwordingsprogramma rond compliance, een nieuwe procedure voor transactiefiltering en het herziene beleid inzake klantacceptatie en witwassen.

Compliance De compliance-functie binnen de bank heeft

Group Legal, Group Risk Management, Group

als taak om ten behoeve van het senior

Audit en Group Human Resources, alsmede

management onafhankelijk toezicht uit te

vertegenwoordigers van alle

oefenen op die kernprocessen en daaraan

bedrijfsonderdelen.

gerelateerd beleid en procedures die moeten waarborgen dat binnen de bank

In 2005 stelde de Raad van Commissarissen

sectorspecifieke wet- en regelgeving naar de

een nieuwe commissie in, het Compliance

letter en de geest wordt nageleefd en dat

Oversight Committee. Dit illustreert dat

aldus de reputatie van de bank behouden

compliance de voortdurende aandacht van de

blijft . Deze taak heeft onder meer betrekking

Raad van Commissarissen heeft en dat de

op het opleggen van sancties, het bewaken

bank zich actief opstelt om geconstateerde

van de normen ten aanzien van compliance,

problemen op het gebied van compliance aan

het beleid inzake klantacceptatie en

te pakken. In de nieuwe structuur rapporteert

witwaspraktijken, goed burgerschap en de

het hoofd Group Compliance aan zowel de

bescherming van klanten tegen misbruik

voorzitter van de Raad van Bestuur als de

door de bank van haar positie (bijvoorbeeld

voorzitter van het Compliance Oversight

privébeleggingstransacties, belangen-

Committee.

verstrengeling en ‘Chinese muren’).

Taken van Group Compliance De Raad van Bestuur hecht sterk aan de

In overeenstemming met de aanbevelingen

ABN AMRO Waarden en aan het behoud van

en normen van het Bazels Comité voor

de integriteit en de reputatie van de bank.

Banktoezicht heeft Group Compliance het

Door in alle markten waarin wij actief zijn, de

volgende mandaat:

wet- en regelgeving in acht te nemen, met

• voor de activiteiten van de bank relevante

inbegrip van de aanbevelingen van de

risico’s en regelgeving inventariseren;

Financial Action Task Force on Money

• beleid en procedures ontwikkelen om

Laundering en de richtlijnen van de

compliance- en reputatierisico’s tot een

Nederlandsche Bank, de Federal Reserve

minimum te beperken;

Bank en het Amerikaanse Office of Foreign Assets Control (OFAC), beschermt de bank haar reputatie, haar ‘licence to operate’ en haar vermogen om voor alle belanghebbenden duurzame waarde te creëren.

• over (de naleving van) wet- en regelgeving

advies, trainingen en rapportages verzorgen ten behoeve van het senior management; • effectieve compliance bevorderen en

toezicht houden op maatregelen in geval van non-compliance;

Aansturing op concernniveau Het Compliance Policy Committee (CPC) is

• vragen en incidenten op het gebied van

wet- en regelgeving behandelen.

binnen ABN AMRO belast met de wereldwijde coördinatie van compliance. Het CPC, dat

38

Belangrijkste activiteiten

onder leiding van de voorzitter van de Raad

In 2005 heeft Group Compliance een actie-

van Bestuur staat, besluit over de

programma ontwikkeld en is een begin

belangrijkste compliance-activiteiten en houdt

gemaakt met de uitvoering daarvan. De

op hoofdlijnen toezicht op Group Compliance.

belangrijkste initiatieven in het kader van dit

Het CPC bestaat uit de Chief Financial Officer

programma worden hieronder kort toegelicht.

en de hoofden Group Compliance & Legal,

De aanwijzingen die in 2005 van

Compliance

toezichthouders zijn ontvangen, zullen in de

Anti-Money Laundering Oversight Committee

loop van 2006 als een verplicht onderdeel in

gevormd. Tot de taken van deze commissie

de planning worden verwerkt.

behoren het adviseren over het CAAMLbeleid en het behandelen van bezwaren

Versterking van compliance-organisatie

met betrekking tot gemelde verdachte

Om de afdeling in staat te stellen zijn

transacties.

mondiale taken goed uit te voeren, is het totale aantal medewerkers van Group

Filtering en bewaking van transacties

Compliance in 2005 uitgebreid tot ongeveer

Om te voldoen aan de wet- en regelgeving op

800 fte’s wereldwijd.

het gebied van compliance en te waarborgen dat krachtige systemen en controle-

Onze waarden in de praktijk: integriteit in het werk

maatregelen aanwezig zijn voor alle

In april 2005 ging het programma ‘Onze

loop van 2005 het Anti-Money Laundering

waarden in de praktijk: integriteit in het werk’

compliance-programma verder verbeterd in de

van start. Doel van het programma is het

hele verkooporganisatie. De verbeteringen

vergroten van de bewustwording van

waren gericht op de automatisering van de

compliance en het vormen van een

bestaande processen voor klantacceptatie en

compliance-gerichte mentaliteit bij alle

bewaking.

onderdelen van het CAAML-beleid, is in de

medewerkers van de bank. De belangrijkste boodschap die wordt uitgedragen, betreft de

EU Richtlijn Marktmisbruik

voorbeeldfunctie van het management en de

De EU Richtlijn Marktmisbruik inzake

individuele verantwoordelijkheid van elke

marktmanipulatie en handel met

medewerker. Het programma omvat

voorwetenschap is in 2005 met succes

nieuwsbrieven, posters en mededelingen,

doorgevoerd en in de werkprocessen van

alsmede speciale trainingen en beleidsnotities

ABN AMRO ingebed. Onze compliance-

om medewerkers te ondersteunen in

functionarissen in Europa hebben hierbij nauw

compliance-kwesties waarmee zij in hun

samengewerkt om te zorgen dat wij ook in dit

dagelijkse werk te maken krijgen.

opzicht optreden als ‘één bank’. Zij hebben opleidings- en voorlichtingsmateriaal over dit

Client Acceptance & Anti-Money Laundering (CAAML)

onderwerp ontwikkeld, waaronder een

Op 1 september 2005 is bankbreed het

over marktmisbruik. De voorlichting over

herziene beleid inzake klantacceptatie en

compliance was vooral gericht op de

witwaspraktijken geïmplementeerd. Hierin is

verantwoordelijkheden van het senior

rekening gehouden met de principes van de

management, met als doel de naleving van de

Wolfsberggroep, waarvan ABN AMRO lid is.

Richtlijn te waarborgen.

uitgebreide computerondersteunde cursus

Om ervoor te zorgen dat het nieuwe beleid wordt nageleefd, hebben medewerkers

De systemen en controlemaatregelen van de

binnen de hele groep een verplichte

bank voor het signaleren en bewaken van

CAAML-cursus gevolgd. Deze cursus

gevallen van marktmisbruik zijn geëvalueerd

bestond uit een e-learning-programma en

en, waar noodzakelijk, aangepast aan de

regionale workshops. Naast de CAAML-

nieuwe Richtlijn. Diverse voorschriften die het

cursus is er een CAAML-adviesgroep

verstrekken van vertrouwelijke informatie

gevormd voor technische ondersteuning en

binnen de bank beperken, zijn aangescherpt.

is er een programma voor kwaliteitscontrole

Dit garandeert een onverminderd hoge

opgezet. In 2005 is op concernniveau een

integriteit binnen onze organisatie.

39

Compliance

Group Security De afdeling Group Security draagt bij aan een gezonde en veilige werkomgeving binnen de hele ABN AMRO groep door op concernniveau beleid en normen te formuleren voor de fysieke veiligheid en de bestrijding van financiële criminaliteit, door inhoudelijke en operationele ondersteuning te bieden bij de strategische en commerciële besluitvorming en door ernstige beveiligings- en complianceincidenten te onderzoeken. Dankzij de goede samenwerking met de BU’s biedt Group Security een veiligheidskader en gerelateerde diensten die de commerciële bedrijfsonderdelen in staat stellen hun eigen verantwoordelijkheid op dit gebied te nemen.

40

Duurzame ontwikkeling

Duurzame ontwikkeling Ons commitment

verankeren van duurzame ontwikkeling in

De primaire doelstelling bij alles wat wij doen,

onze organisatie. Hiertoe hebben wij

is duurzame waarde te creëren voor onze

duurzaamheid geïntegreerd in onze

klanten, medewerkers en aandeelhouders.

kredietbesluiten en ons productaanbod. Voor

Om dit te kunnen verwezenlijken, staat

onze inspanningen en de geboekte

maatschappelijk verantwoord ondernemen bij

vooruitgang op dit gebied hebben wij in brede

ons hoog in het vaandel; integriteit en

kring erkenning gekregen. Ons streven naar

openheid zijn hierbij twee kernbegrippen.

duurzaamheid plaatst ons echter

Maar wij hebben tevens oog voor de belangen

onvermijdelijk voor dilemma’s. Wij hebben

van anderen in de samenleving. Bij onze

zeker niet op elke vraag een antwoord, maar

commerciële beslissingen nemen wij sociale,

wij zullen netelige kwesties niet uit de weg

ethische en milieuaspecten in aanmerking en

gaan.

wegen wij ook de belangen van toekomstige generaties af. Wij zijn ons ervan bewust dat onze rol als

Integratie en versnelde uitvoering van de duurzaamheidsagenda

kapitaalverschaffer in het economisch verkeer

In 2005 hebben wij de toegevoegde waarde

ons verplicht tot verantwoord gedrag en

van duurzame ontwikkeling voor ABN AMRO

betrokkenheid. Het vertrouwen van klanten,

onderzocht. Uit het onderzoek kwam naar

medewerkers, aandeelhouders, overheden,

voren dat duurzaamheid op verschillende

toezichthouders en de maatschappij is van

manieren waarde aan onze organisatie

doorslaggevend belang voor ons functioneren

toevoegt:

als bankinstelling: het vormt onze ‘licence to operate’. Integriteit en transparantie zijn

• Maatschappelijk verantwoorde financiële

onmisbaar om dit vertrouwen te winnen en te

dienstverlening. Onze klanten worden, net

behouden. Een actieve betrokkenheid bij onze

als wij, geconfronteerd met de huidige

belanghebbenden vormt een goede bron van

wereldproblematiek. Duurzaamheid biedt

informatie en is een voedingsbodem voor

ons de kans de relatie met klanten te

wederzijds begrip. Hierdoor kunnen wij voor

verdiepen. ABN AMRO wordt gezien als

onze klanten een goed geïnformeerde en

een partner die geïntegreerde

gewaardeerde zakenpartner zijn.

adviesdiensten aanbiedt, waaronder

Om duurzame waarde te creëren voor al onze belanghebbenden, staat maatschappelijk verantwoord ondernemen bij ons hoog in het vaandel. Dit houdt in dat wij met integriteit en openheid handelen en bij onze bedrijfsvoering rekening houden met sociale, ethische en milieuaspecten. Deze benadering helpt ons het vertrouwen te winnen en te behouden voor onze ‘licence to operate’ en maakt ons tot een gewaardeerde partner van onze klanten. In 2005 hebben wij onze activiteiten gericht op duurzaamheid geïntensiveerd. De nadruk op onze aandachtsgebieden – maatschappelijk verantwoorde financiële dienstverlening, een aantrekkelijk werkgever zijn, onze activa beschermen, transparant en aanspreekbaar zijn, de impact van onze bedrijfsactiviteiten minimaliseren en bijdragen aan de lokale gemeenschap – is daarbij aangescherpt.

expertise op het gebied van duurzame

Verder op weg naar duurzaamheid

ontwikkeling, en als een innovatieve onderneming die nieuwe, duurzame

Wij leven in bewogen tijden. Natuurrampen,

producten en diensten ontwikkelt (zoals het

energietekorten, klimaatverandering,

beheer van fondsen voor maatschappelijk

armoede en demografische veranderingen

verantwoord beleggen (Socially

beïnvloeden het sociaal en

Responsible Investment / SRI) en de handel

ondernemingsklimaat. Deze ontwikkelingen

in emissierechten). Verder bieden wij niet

plaatsen ons en onze klanten voor problemen

alleen een goed onderbouwde visie op de

maar bieden ook kansen en voordelen voor

risico’s van opkomende markten, wij

diegenen die trends vroegtijdig onderkennen

creëren ook mogelijkheden voor duurzame

en hiernaar handelen. In de afgelopen periode

ontwikkeling in die markten (bijvoorbeeld

ging onze aandacht vooral uit naar het

via microfinanciering).

41

Duurzame ontwikkeling

• Een aantrekkelijk werkgever zijn. Door haar

klanten en de maatschappij als geheel. Wij

duurzaamheidsbeleid is ABN AMRO beter

vormen een integraal onderdeel van de

in staat medewerkers te werven, te

lokale gemeenschappen waaraan wij

motiveren en te behouden. Het beleid geeft

diensten verlenen en investeren op drie

de mensen die voor ons werken een gevoel

manieren in de verdere ontwikkeling van

van trots, motivatie en loyaliteit. Ook helpt

deze gemeenschappen: donaties, bijdragen

het ons toptalent aan te trekken en te

in natura en de inzet van medewerkers. In

behouden.

2005 is de ABN AMRO Foundation

• Onze activa beschermen. Duurzaamheid is

opgericht. In lijn met Millenniumdoel 1 van

een integraal onderdeel van het

de Verenigde Naties heeft de stichting zich

risicobeheer van ABN AMRO. Het helpt ons

de bestrijding van armoede en daarmee

vooruitkijken, biedt inzicht in onze totale

samenhangende problemen als

risicopositie en vergroot onze kennis van de

belangrijkste doel gesteld. De ABN AMRO

problemen en kansen waarmee onze

Foundation steunt en stimuleert

klanten in hun bedrijfstak te maken krijgen.

ondernemerschap in arme regio’s, zodat de

• Transparant en aanspreekbaar zijn. Deze

lokale bevolking duurzaam in het eigen

eigenschappen helpen ons een merknaam

levensonderhoud kan voorzien. De

op te bouwen die staat voor vertrouwen,

Foundation ontvangt jaarlijks EUR 5 miljoen

karakter, integriteit en geloofwaardigheid.

van ABN AMRO.

Wij zijn vaak gedwongen een balans tussen tegenstrijdige belangen te zoeken. Over de

De Raad van Bestuur heeft besloten de

geplaatst, zijn wij open. Door transparant te

inspanningen van onze bank op het gebied van

opereren is ook de relatie met onze

duurzame ontwikkeling te intensiveren en te

belanghebbenden verstevigd en hebben wij

versnellen door duurzaamheid nog

een aantrekkelijk productaanbod kunnen

nadrukkelijker in al onze activiteiten te

ontwikkelen op het gebied van ethisch en

integreren. Voor nadere informatie verwijzen

maatschappelijk verantwoord beleggen.

wij u naar het Duurzaamheidsverslag 2005,

• De impact van onze bedrijfsactiviteiten

dat tegelijk met dit jaarverslag 2005 wordt

minimaliseren. Wij hebben voor de

gepubliceerd. Het Nederlandstalige

uitoefening van onze bedrijfsactiviteiten een

Duurzaamheidsverslag wordt met ingang van

groot aantal panden in gebruik. Ons streven

2005 alleen nog in digitale vorm uitgebracht.

is de milieueffecten van deze panden tot

Het PDF-bestand kunt u inzien en downloaden

een minimum te beperken. Dat is niet alleen

op www.abnamro.nl. Het Engelstalige

goed voor het milieu, wij besparen er ook

Duurzaamheidsverslag 2005 is in gedrukte

kosten mee, bijvoorbeeld door een lager

vorm beschikbaar.

energieverbruik. Omdat onze medewerkers ook graag een bijdrage leveren aan een schoner milieu, vergroten wij door energiebesparing en het gebruik van groene stroom tevens de betrokkenheid van onze medewerkers. Verder gaan wij voortdurend de dialoog aan met onze leveranciers over maatschappelijke en milieuvraagstukken. • Bijdragen aan de lokale gemeenschap.

ABN AMRO wil op een verantwoorde 42

Hogere versnelling

dilemma’s waarvoor wij hierbij worden

manier omgaan met haar medewerkers,

kernactiviteiten

Kernactiviteiten

Consumer & Commercial Clients Kerncijfers Consumer & Commercial Clients

 











2005

2004

Rente

8.094

6.895

Provisie

1.866

1.749

225

150

50

– 249

145

87

(in miljoenen euro’s)

Handelsresultaat Resultaat uit financiële transacties



 

Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten

1.340

1.047

Consumer & Commercial Clients

Totaal operationele baten

11.720

9.679

(als % van bedrijfsresultaat voor

Totaal operationele bedrijfslasten

7.391

6.809

belastingen van de groep)

Bedrijfsresultaat

4.329

2.870

Waardeverminderingen

754

585

Bedrijfsresultaat voor belastingen

3.575

2.285

Belastingen

1.023

677

Operationele nettowinst

2.552

1.608

0

239

Beëindigde bedrijfsactiviteiten (netto) Jaarwinst

2.552

1.847

Balanstotaal

260.041

217.524

Naar risico gewogen activa

161.141

145.775

68.554

70.193

3.366

3.293

Aantal medewerkers (fte) Aantal vestigingen

Consumer & Commercial Clients bedient bijna

Binnen Consumer & Commercial Clients

20 miljoen particuliere en zakelijke klanten en

lopen diverse projecten waarbij kennis wordt

is vooral sterk gepositioneerd onder meer

gedeeld teneinde synergiemogelijkheden te

bemiddelde particulieren en middelgrote

benutten. Hierdoor zullen wij ons nog sterker

ondernemingen. De activiteiten van

op onze klanten kunnen richten, met name op

Consumer & Commercial Clients zijn vooral

terreinen waar wij al een concurrentievoordeel

geconcentreerd in Nederland, het Midden-

hebben. In het zakelijke segment betreft dit

Westen van de Verenigde Staten en Brazilië,

het midden- en kleinbedrijf en de

waar wij opereren onder gevestigde lokale

grootzakelijke markt en in het particuliere

merknamen en werken met lokaal personeel.

segment de meer bemiddelde relaties. Wij zullen deze klantgroepen een breed pakket

Onze consumer en commercial banking-

financiële diensten bieden om een duurzame

activiteiten in nieuwe groeimarkten in Azië en

relatie met hen op te bouwen en verder te

Europa en Bouwfonds, onze

ontwikkelen.

dochteronderneming voor projectontwikkeling en vastgoedfinanciering, maken eveneens deel uit van Consumer & Commercial Clients. 44

Kernactiviteiten

Kerncijfers BU Nederland



2005

2004

2.785

2.508

668

631

Handelsresultaat

54

36

Resultaat uit deelnemingen met invloed

14

32

163

82

(in miljoenen euro’s)

Rente Provisie

Overige operationele baten















 

Totaal operationele baten

3.684

3.289

Totaal operationele bedrijfslasten

2.675

2.790

BU Nederland

Bedrijfsresultaat

1.009

499

(als % van bedrijfsresultaat voor

Waardeverminderingen

277

173

belastingen van de groep)

Bedrijfsresultaat voor belastingen

732

326

Belastingen

223

96

Jaarwinst

509

230

Balanstotaal

95.272

86.602

Naar risico gewogen activa

47.279

55.523

Aantal medewerkers (fte)

18.989

19.846

639

662

Aantal vestigingen

BU Nederland

Corporate Client Units. Daarnaast heeft de

ABN AMRO is een van de toonaangevende banken in

BU NL 1.561 geldautomaten en vier

Nederland, met in totaal bijna vijf miljoen particuliere

geïntegreerde callcenters, terwijl ook van het

en zakelijke klanten. In 2005 boekte de BU Nederland

internet en mobiel bankieren gebruik wordt

(BU NL), gesteund door haar marktleidende producten

gemaakt.

en diensten en haar multi-channel bedieningsconcept, verdere vooruitgang bij het verwezenlijken van haar

Strategie, producten en diensten

ambitie om de huisbankier van al haar klanten te

De ambitie van de BU NL is de huisbankier

worden. De klanttevredenheid, de operationele baten

van al haar klanten te worden. Om deze

en de jaarwinst lieten een goede verbetering zien,

ambitie waar te maken, streeft zij naar een

ondanks het matige economisch klimaat in Nederland.

dienstverlening waarmee zij zich in de markt

De komende tijd blijft de BU NL zich richten op de

duidelijk onderscheidt, die in alle gevallen een

versterking en verdieping van haar relatie met klanten

persoonlijk karakter heeft en die via elk

met name onder haar belangrijkste doelgroepen: meer

distributiekanaal beschikbaar is. In lijn met de

bemiddelde particulieren en het midden- en kleinbedrijf

op het middensegment gerichte

(MKB).

concernstrategie is de BU NL met name sterk gepositioneerd onder meer bemiddelde

Per 31 december 2005 bediende de BU NL

particulieren en het MKB.

4,6 miljoen particuliere klanten, ruim 360.000 MKB-relaties en ongeveer 5.600 grote

De BU NL is een volledig geïntegreerde

ondernemingen. Door de omvang en

particuliere en zakenbank die een totaalpakket

diversiteit van haar klantenbestand neemt

financiële producten en diensten aanbiedt.

ABN AMRO in het Nederlandse bankwezen

Hierbij maakt de BU NL ook actief gebruik van

een belangrijke plaats in. Wij bedienen onze

de productkennis die binnen de andere BU’s

klanten via een distributienetwerk dat bestaat

van de bank beschikbaar is. De Regionale

uit 555 bankshops, 79 advieskantoren en vijf

Treasury Desks vormen in dit verband een

45

Kernactiviteiten

goed voorbeeld. Via deze desks hebben onze

bedrijfslasten en EUR 188 miljoen jaarwinst).

zakelijke klanten van de BU NL toegang tot de

De onderstaande cijfers zijn gecorrigeerd voor

producten en kennis van Wholesale Clients.

deze voorziening. De winststijging vloeide

Daarnaast bieden wij, via de joint venture met

vooral voort uit hogere operationele baten.

Delta Lloyd, ook verzekeringsproducten aan. De totale operationele baten namen toe met Dankzij het geïntegreerde multi-channel

12,0% tot EUR 3.684 miljoen, hoofdzakelijk

bedieningsconcept kunnen de klanten van de

door de gestegen krediet- en spaarvolumes.

BU NL 24 uur per dag en 7 dagen per week bij

Deze volumestijging weerspiegelde de hogere

ons terecht voor een volledig pakket financiële

klanttevredenheid: door verbeteringen in de

diensten. In 2005 hebben wij de kwaliteit van

dienstverlening en het productassortiment

de diensten en hun toegankelijkheid voor

nam de klanttevredenheid toe, met name in

klanten verder verbeterd. Hierdoor is de

het middensegment van de particuliere en

klanttevredenheid over internetbankieren

zakelijke markt. De operationele baten werden

– het percentage klanten dat ons een

voorts ondersteund door de stijging van

waardering van 8 of hoger geeft – gestegen

ontvangen boeterente voor de vervroegde

tot een recordhoogte van 73%. Het aantal

aflossing van hypotheken. Deze ontwikkeling

internetklanten nam in 2005 toe met 24% en

is illustratief voor het hoge niveau van

het percentage betalingen via het internet

hypotheekoversluitingen in Nederland. In

vertoonde een verdere groei. De kwaliteit van

vrijwel alle overige kredietcategorieën werd

ons multi-channel bedieningsconcept wordt

een dubbelcijferige volumegroei geboekt,

ook onderstreept door de toekenning van de

gesteund door een groeiend marktaandeel en

National Call Centre Award in 2005. Doordat

een grotere vraag naar deze producten. De

steeds meer klanten gebruikmaken van onze

toename van de provisies met EUR 37 miljoen

directe distributiekanalen, hoeven

manifesteerde zich over een breed front,

kantoormedewerkers minder tijd te besteden

waarbij met name de effectenprovisies sterk

aan de verkoop van standaardproducten. In

omhooggingen onder invloed van het

2005 hebben wij onze openingstijden

verbeterde beursklimaat. Het handelsresultaat

verruimd: onze kantoren zijn thans ook op

steeg met 50,0% tot EUR 54 miljoen,

zaterdag en op koopavonden geopend.

voornamelijk door hogere baten uit de verkoop van derivaten. Dit onderstreept het succes

Het groeiende succes van de strategie en het

van de regionale treasury desks, die de sterke

bedieningsconcept van de BU NL komt ook

relatie van de BU NL met haar zakelijke

tot uitdrukking in de algehele klanttevreden-

klanten in het middensegment combineren

heid. Het aandeel zeer tevreden klanten

met de productexpertise van WCS. De

– score van acht of hoger op een schaal

stijging van de overige operationele baten

van 10 – is in 2005 met 8% toegenomen.

houdt verband met de overheveling van

De BU NL blijft met onverminderde kracht

Stater van de BU NGM naar de BU NL per

streven naar een verdere verhoging van de

1 januari 2005.

klanttevredenheid. De totale operationele bedrijfslasten stegen

46

Resultaten in 2005

met 6,9% tot EUR 2.675 miljoen,

De jaarwinst van de BU NL steeg met 21,8%

hoofdzakelijk als gevolg van de overheveling

naar EUR 509 miljoen, gecorrigeerd voor de

van Stater, hogere zakelijke uitgaven en

voorziening met betrekking tot de

kosten in verband met Sarbanes-Oxley,

herstructurering van Group Shared Services in

Bazel II en Compliance. De kosten namen ook

2004 (EUR 287 miljoen operationele

toe doordat de compensatie van

Kernactiviteiten

winstdelingsregeling ten laste van het

ABN AMRO lanceert Preferred Banking: eigen bankier voor meer bemiddelde relaties

resultaat werd gebracht. Overeengekomen

Onze meer bemiddelde relaties hebben behoefte aan een uitstekende,

was dat medewerkers in 2005 en 2006

persoonlijke dienstverlening, altijd en overal. Het Preferred Banking-

compensatie voor in totaal 3,5 jaar winstdeling

concept is ons antwoord daarop. In vergelijking met de standaardklant

zouden ontvangen. De compensatie voor

beschikt deze doelgroep over ruimere financiële middelen en zijn de

2005 werd eind 2004 eenmalig ten laste van

behoeften ook complexer. Elke meer bemiddelde relatie heeft daarom

het resultaat gebracht (in Group Functions).

een eigen Preferred Banker gekregen, waar hij of zij terecht kan voor zijn

De kosten van de compensatie voor 2006

of haar financiële behoeften, vragen of wensen.

medewerkers voor de beëindiging van de

werden in 2005 gereserveerd. Preferred Banking is afgeleid van het ‘Van Gogh Preferred Banking’De voorzieningen werden met EUR 104

concept dat de bank met succes in Europa, Azië en Brazilië heeft

miljoen verhoogd naar EUR 277 miljoen,

geïntroduceerd en nu is aangepast aan de specifieke situatie in de

voornamelijk in de particuliere en MKB-

Nederlandse markt. De klantbenadering is persoonlijk en specifiek

kredietportefeuille. Dit weerspiegelde het

gericht op de doelgroep. Kernbegrippen zijn service, toegankelijkheid,

relatief zwakke economisch klimaat in

expertise en transparantie. In Nederland is de rol van persoonlijk bankier

Nederland, de stijging van het totale

verankerd in onze verschillende distributiekanalen. De klant heeft hierbij

kredietvolume en de bovengemiddelde groei

direct contact met zijn of haar persoonlijk bankier per e-mail en via het

van de particuliere kredietportefeuille. De

internet, ontvangt het financieel jaaroverzicht en beleggingsoverzichten,

voorzieningen voor de hypotheekportefeuille

kan het callcenter 24 uur per dag en 7 dagen per week bereiken en kan

bleven relatief stabiel.

ook langskomen in de Preferred Banking-lounges van onze bankkantoren.

Het aantal medewerkers nam af met 857 fte’s, voornamelijk door de uitbesteding van IT-

Dankzij het succes van het Preferred Banking-concept zijn de totale

diensten en de overheveling van transactie- en

operationele baten sterk gestegen en is ook de klanttevredenheid

facilitaire diensten naar andere BU’s.

aanzienlijk verbeterd. Binnen één jaar konden wij meer dan 54.000

Tegenover deze vermindering stond een

nieuwe klanten verwelkomen. Het concept zal in 2006 dan ook verder

toename als gevolg van de overheveling van

worden ontwikkeld. Op de agenda staan onder meer de introductie van

Stater naar de BU NL.

online financial planning, nieuwe beleggingsvormen en een speciaal welkomstpakket voor nieuwe relaties. Daarnaast gaan we nieuwe

Ambities voor 2006

Financial Centres bouwen met Preferred Banking-lounges en een

De aanpassing van de groepsstructuur aan de

speciale Preferred Banking-lounge op Schiphol.

strategische focus op het middensegment heeft positieve gevolgen voor de BU NL. De hele Nederlandse markt wordt nu vanuit één

verder te verbeteren, stimuleren wij klanten

samenhangend concept bediend. De lokale

om voor ABN AMRO als hun huisbankier te

focus op klantrelaties blijft centraal staan,

kiezen.

maar de nieuwe BU NL zal zich nog verder kunnen onderscheiden door beter gebruik te

De verbeterde hoofdstructuur van de BU NL,

maken van het internationale netwerk en de

met het Value Center Particulieren en het

beschikbare productexpertise.

Value Center Zaken, is per 1 januari 2006 ingevoerd. Een belangrijk voordeel van de

Versterking en verdieping van de relatie met

nieuwe structuur is dat zij ons in staat stelt de

onze klanten blijft ook de komende periode

markt gerichter te benaderen en het aantal

een speerpunt van ons beleid. Wij vertrouwen

medewerkers met klantcontacten te

erop dat wij hierin zullen slagen. Door het

verhogen, zodat onze kantoren hun

productaanbod aan onze doelgroepen steeds

adviesfunctie beter kunnen vervullen.

47

synergy

Kernactiviteiten

Kerncijfers BU Noord-Amerika (in miljoenen euro’s)

Rente Provisie



2005

2004

2.269

2.227

643

610

Handelsresultaat

94

100

Resultaat uit financiële transacties

43

– 261

434

499

Overige operationele baten















 

Totaal operationele baten

3.483

3.175

Totaal operationele bedrijfslasten

2.236

2.086

BU Noord-Amerika

Bedrijfsresultaat

1.247

1.089

(als % van bedrijfsresultaat voor

21

143

belastingen van de groep)

1.226

946

355

274

Waardeverminderingen Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen Jaarwinst

871

672

Balanstotaal

90.021

73.340

Naar risico gewogen activa

66.743

53.825

Aantal medewerkers (fte)

16.044

17.159

434

428

Aantal vestigingen

BU Noord-Amerika

De BU NA, die opereert onder de naam

ABN AMRO behoort tot de grootste buitenlandse banken LaSalle Bank en haar hoofdkantoor heeft in in de Verenigde Staten. De kern van de BU Noord-

Chicago in de staat Illinois, bedient ongeveer

Amerika (BU NA) wordt gevormd door LaSalle Bank, die

3,5 miljoen klanten: particulieren, het midden-

haar hoofdkantoor heeft in Chicago, Illinois. De BU NA is

en kleinbedrijf en grotere ondernemingen,

ook buiten het Midden-Westen van de Verenigde Staten

instellingen en gemeenten. Via een netwerk

actief, via een groeiend netwerk van regionale zakelijke

van meer dan 400 vestigingen en 1.600

kantoren en hypotheekactiviteiten op landelijke schaal.

geldautomaten in de staten Illinois, Michigan

De BU NA behaalde over 2005 hogere operationele

en Indiana wordt een breed producten- en

baten en een hogere jaarwinst. Door de betrokkenheid

dienstenassortiment aangeboden op het

van medewerkers en klanten te versterken en het

gebied van investment banking, commercial

geografische netwerk uit te breiden, wil de BU NA haar

banking en retail banking.

marktaandeel in 2006 verder vergroten. ABN AMRO richt zich in toenemende mate op het middensegment van de particuliere en zakelijke markt. De BU NA heeft altijd een Het delen van kennis, vertrouwen en

belangrijke bijdrage geleverd aan het

samenwerking over de grenzen van de

groepsresultaat en wil dit ook blijven doen.

verschillende bedrijfsonderdelen heen

Hiertoe zullen de medewerkers gestimuleerd

zijn van cruciaal belang om onze klanten

worden om klanten in het middensegment

de best mogelijke service te bieden en

een optimale service te verlenen.

waarde te creëren voor onze belanghebbenden. Door als één team te

De BU NA heeft haar wortels in het Midden-

werken, vanuit een gemeenschappelijke

Westen van de Verenigde Staten, maar dankzij

visie, zijn wij meer waard dan de som van

een groeiend netwerk van achttien regionale

de afzonderlijke delen.

zakelijke kantoren verspreid over het gehele

49

Kernactiviteiten

land reiken haar activiteiten veel verder. Op de

is in belangrijke mate te danken aan de

Amerikaanse hypotheekmarkt heeft de BU NA

verdere verdieping en verbreding van de

een sterke positie. Via een uitgebreid netwerk

relatie met bestaande klanten.

van hypotheekadviseurs en de website mortgage.com is het hypotheekbedrijf actief

Specialty Banking houdt zich onder andere

in alle 50 staten.

bezig met de emissie van kapitaalmarktinstrumenten door bedrijven, commercieel-

Gemeten naar toevertrouwde middelen is

vastgoed- en objectfinanciering. In 2005 is

ABN AMRO de op één na grootste bank in

voor USD 4,5 miljard aan vastgoedleningen

Chicago en omgeving en de grootste in

verkocht. De BU NA staat in de Verenigde

Michigan. Wij zijn de dertiende bank in de

Staten wat objectfinanciering betreft op de

Verenigde Staten, met een balanstotaal van

vijfde plaats en neemt een zesde positie in op

meer dan USD 110 miljard. Qua toevertrouwde

de landelijke ranglijst voor gesyndiceerde

middelen staat ABN AMRO op de

kredietverlening aan het middensegment van

Amerikaanse bankenranglijst op de twintigste

de markt. De unit voor objectfinanciering heeft

plaats. ABN AMRO is de op twee na grootste

recent met succes een aantal grote

buitenlandse bank in de Verenigde Staten,

gesyndiceerde transacties tot stand gebracht,

zowel qua balanstotaal als qua toevertrouwde

waaronder verschillende met een

middelen.

grensoverschrijdend karakter. Specialty Banking gaat haar aanwezigheid in meer

Strategie, producten en diensten

dan twintig Amerikaanse staten verder

Een centraal element van de missie van de

uitbreiden.

BU NA is dat zij wil uitgroeien tot de meest vooraanstaande op relatiebeheer gerichte

De BU NA is in de Verenigde Staten ook op

bank in het Midden-Westen van de Verenigde

landelijke schaal actief op het gebied van

Staten. Daartoe beschikken wij over een

woninghypotheken, broker-/dealer-diensten

gevarieerde portefeuille van bedrijfs-

en de financiering en leasing van bedrijfs-

onderdelen die voorzien in de complexe en

inventaris. ABN AMRO behoort tot de top 15

steeds veranderende behoeften van

van hypotheekverstrekkers en de top 10

particuliere en zakelijke klanten. De

van hypotheekbeheerders in de Verenigde

belangrijkste segmenten van de BU NA zijn

Staten.

Commercial Banking, Specialty Banking en Personal Financial Services. Daarnaast heeft

Resultaten in 2005

de BU NA met de Mortgage Group een

Voor vergelijkingsdoeleinden zijn alle

landelijk opererend hypotheekbedrijf.

onderstaande cijfers berekend tegen constante valutakoersen. In 2005 steeg de

Het segment Commercial Banking bedient

Amerikaanse dollar ten opzichte van de euro

meer dan 10.000 klanten in de publieke en

gemiddeld 0,8% in waarde.

private sector via het kantorennet in het

50

Midden-Westen en een netwerk van achttien

De jaarwinst van de BU NA verbeterde met

regionale kantoren. De nadruk ligt hierbij op

21,9% naar EUR 871 miljoen, na correctie

het middenbedrijf, dat wordt benaderd met

voor de herstructureringsvoorziening met

een totaaloplossing waarin kredietverlening,

betrekking tot Group Shared Services in 2004

specialistische sectorkennis, treasury

(EUR 61 miljoen operationele bedrijfslasten

management, trustdiensten en vermogens-

en EUR 40 miljoen jaarwinst). De

beheer zijn geïntegreerd. De onverminderd

onderstaande cijfers zijn gecorrigeerd voor

sterke performance van Commercial Banking

deze voorziening.

Kernactiviteiten

De totale operationele baten namen toe

Verbetering van het kasstromenbeheer bij klanten

met 8,7% dankzij de stijging van de baten

De BU NA streeft ernaar haar diensten voortdurend af te stemmen op de

uit commercial banking en lagere hedging-

behoeften van klanten. De bank betrekt haar klanten dan ook actief bij de

kosten met betrekking tot de voor verkoop

ontwikkeling van producten op het gebied van onder meer treasury en

beschikbare (available for sale / AFS)

electronic banking. Een goed voorbeeld is CashPro, het onlineproduct

portefeuille.

van de BU NA dat is ontwikkeld om treasury management-activiteiten te vereenvoudigen.

De operationele baten uit commercial banking gingen 9,6% omhoog. De

De nieuwste CashPro-module is gebaseerd op diepgaand onderzoek

belangrijkste factoren hierbij waren de

onder klanten. Hieruit kwam naar voren dat in de markt behoefte

kredietgroei en de hogere niet-rentebaten.

bestond aan een efficiënt programma om het tijdrovende en soms

De operationele baten uit retail banking

eentonige proces van saldobeheer te vereenvoudigen. Omdat de meeste

stegen met 4,4%, hoofdzakelijk door hogere

klanten voor hun saldobeheer tegenwoordig Excel gebruiken, is de

provisiebaten.

BU NA een partnership aangegaan met Microsoft voor de ontwikkeling van CashPro Accelerate SM. Met deze innovatieve oplossing kunnen

De nettorentebaten stegen met 1,0% dankzij

klanten tijd besparen, wordt de kans op fouten tot een minimum beperkt

de solide groei van de zakelijke krediet-

en neemt de beheersbaarheid toe. De heer M. Greenough van Little

verlening en de hogere marges op credit-

Caesars: ‘Met CashPro Accelerate kunnen wij veel sneller onze totale

gelden. Dit bood ruimschoots compensatie

kaspositie berekenen. Bovendien bevat het een standaardformaat voor

voor het effect van de afvlakkende yieldcurve

rapportages, dat nu door alle onderdelen van ons bedrijf wordt gebruikt.’

en de margedruk in de zakelijke kredietverlening. De niet-rentebaten kregen een

Dankzij de goede aansluiting op de behoeften van klanten scoorde

impuls door de lagere hedgingkosten voor de

CashPro hoog in een marktanalyse van internetapplicaties voor

AFS-portefeuille (opgenomen onder resultaat

cashmanagement. Volgens een onafhankelijke marktanalyse biedt

uit financiële transacties), waardoor de daling

LaSalle biedt haar klanten een eersteklas platform met een complete

van de hypotheekbaten met 8,3%

functionaliteit.

(opgenomen onder overige operationele baten) ruimschoots werd goedgemaakt. De totale operationele bedrijfslasten namen De baten uit het hypotheekbedrijf daalden met

toe met 8,9% door gestegen personeels-

8,3% naar USD 267 miljoen en

kosten, bonusreserveringen, marketing-

vertegenwoordigden daarmee 6,1% van de

uitgaven en advieskosten. Daarnaast waren er

totale operationele baten van de BU NA. De

in het laatste kwartaal eenmalige kosten tot

daling van de totale hypotheekbaten was

een totaalbedrag van USD 77 miljoen.

vooral het gevolg van de teruglopende hypotheekproductie (– 58,9%) doordat

De voorzieningen werden verlaagd van

minder hypotheken werden overgesloten en

25 basispunten naar 3 basispunten van de

zich in de markt een verschuiving aftekende

gemiddelde naar risico gewogen activa. Deze

naar ‘non-conforming’ producten

verlaging kwam voort uit een daling van de

(hypotheken die niet voldoen aan de

brutovoorzieningen, alsmede uit na afboeking

standaardvoorwaarden voor aankoop door

ontvangen bedragen. Dit weerspiegelt de

Freddie Mac en Fannie May). De baten uit

hoge kwaliteit van de kredietportefeuille.

het beheer van bestaande hypotheken (Mortgage Servicing Rights / MSR), inclusief

Voor de schikking van USD 16,85 miljoen die

hedgingresultaten, namen met 23,5% toe

ABN AMRO Mortgage Group, Inc. in verband

naar USD 221 miljoen bij een MSR-portefeuille met een hypotheekgarantie door de Federal van USD 206 miljard.

Housing Administration heeft bereikt met het

51

Kernactiviteiten

Amerikaanse ministerie van Justitie, het Office

productaanbod te halen en wereldwijde

of the Comptroller of the Currency en het

synergiemogelijkheden te benutten, met

Amerikaanse ministerie van Volkshuisvesting

name bij de internationale dienstverlenende

en Stadsontwikkeling, was reeds in 2004 een

units. Om dit doel te verwezenlijken, zullen

voorziening getroffen. Deze schikking had dan

de in 2005 gevormde gezamenlijke teams

ook geen effect op het resultaat over 2005.

van productmanagers en relatiebeheerders die afkomstig zijn uit verschillende

Ambities voor 2006

onderdelen van de ABN AMRO groep, worden

In 2006 zal de BU NA, als uitvloeisel van de

voortgezet.

strategische aanpassing van de groepsstructuur aan de strategische focus op het

BU Brazilië

middensegment, haar relatiegerichte

De BU Brazilië wil tot de meest efficiënte en

bedrijfsmodel benutten om kwalitatief

gewaardeerde particuliere banken in Brazilië

hoogwaardige producten en diensten te

behoren en streeft naar groei door een klantgerichte

bieden aan een aantal grote zakelijke klanten

marktbenadering. Op het gebied van duurzaamheid

en financiële instellingen die voorheen door

wordt de BU Brazilië in brede kring erkend als

WCS werden bediend.

marktleider. In 2005 profiteerde de BU Brazilië ten volle van het gunstige economische klimaat in het land.

Ook in 2006 zal de BU NA de betrokkenheid

Mede door de sterke groei van de kredietverlening aan

van haar medewerkers bij de strategie en het

particulieren en het MKB namen de operationele baten

succes van de bank blijven stimuleren. Dit zal

toe met 13,4%, terwijl de stijging van de operationele

ons in staat stellen de relatie met klanten te

bedrijfslasten dankzij een strakke kostenbeheersing

verstevigen en hun betere adviesdiensten te

beneden het inflatieniveau bleef. Het jaar 2005 was dan

verlenen, waardoor onze klanten zich van hun

ook een zeer goed jaar met een forse winststijging. In

kant meer betrokken zullen voelen bij onze

2006 willen wij de bedrijfsactiviteiten van de BU Brazilië

bank. Een goed voorbeeld hiervan is het

optimaliseren door de gerichte benadering van het

nieuwe samenwerkingsmodel voor verkoop

middensegment van de particuliere en zakelijke markt

en service bij PFS, dat positieve financiële

verder gestalte te geven.

resultaten en daarnaast ook niet-tastbare voordelen oplevert. Aan belangrijke kwesties

ABN AMRO is al sinds 1917 actief in Brazilië,

op het terrein van governance en compliance

maar pas in 1998, met de overname van

zal ook nadrukkelijk aandacht worden besteed

Banco Real, Bandepe en Paraiban, kon een

door middel van regelmatige voorlichting en

belangrijke stap vooruit worden gezet in het

cursussen.

streven om uit te groeien tot een van de leidende spelers in de Braziliaanse particuliere

Op de agenda voor 2006 staat ook het

en zakelijke bankmarkt. In oktober 2003 werd

vergroten van ons marktaandeel. Dit willen wij

Banco Sudameris overgenomen. Hiermee

bereiken door goede relaties op te bouwen

consolideerde ABN AMRO haar positie in de

met nieuwe klanten en mogelijk door ons

top van particuliere banken in Brazilië.

geografisch netwerk uit te breiden. Een hechte klantrelatie is een belangrijke

De BU Brazilië is een universele bank die in

succesfactor. Wij zullen dan ook werken aan

het gehele land financiële diensten aanbiedt

de voortdurende verbetering van die relatie in

via een netwerk van 2.106 kantoren en

alle onderdelen van ons bedrijf.

personeelsvestigingen binnen bedrijven, 6.230 ‘shops-in-shops’ en 8.370

52

De samenwerking met andere BU’s zal verder

geldautomaten. De BU Brazilië heeft

worden versterkt om maximale waarde uit het

vestigingen in alle provinciehoofdsteden

Kernactiviteiten

Kerncijfers BU Brazilië



2005

2004

2.164

1.507

352

317

Handelsresultaat

52

–1

Resultaat uit deelnemingen met invloed

37

10

370

151

(in miljoenen euro’s)

Rente Provisie

Overige operationele baten















 

Totaal operationele baten

2.975

1.984

Totaal operationele bedrijfslasten

1.730

1.297

BU Brazilië

Bedrijfsresultaat

1.245

687

(als % van bedrijfsresultaat voor

Waardeverminderingen

363

219

belastingen van de groep)

Bedrijfsresultaat voor belastingen

882

468

Belastingen

238

167

Jaarwinst

644

301

Balanstotaal

23.663

13.987

Naar risico gewogen activa

14.742

9.271

Aantal medewerkers (fte)

25.912

26.800

2.106

2.057

Aantal vestigingen

en grote steden van Brazilië. Het aantal

banking ingevoerd. Doel hiervan was onze

klanten bedroeg circa tien miljoen in

focus en efficiency te versterken, zodat wij

december 2005.

multinationale ondernemingen perfect maatwerk kunnen bieden en ons kunnen

Strategie, producten en diensten

richten op uitbreiding in het middensegment

Klantgerichtheid staat centraal in de

van de zakelijke markt. Deze doelgroep wordt

groeistrategie van de BU Brazilië. Wij

nu bediend door gespecialiseerde regionale

proberen de klanttevredenheid voortdurend

relatiebeheerteams, die daarbij gebruikmaken

te vergroten door onze klanten een

van één productplatform. Wij kunnen zo beter

totaalpakket retail, corporate en investment

inspelen op de commerciële kansen die de

banking-producten aan te bieden dat voorziet

huidige conjunctuurfase biedt, en ons

in hun huidige en toekomstige behoeften.

aandeel in de totale bankzaken van klanten

Ons streven is om tot de meest efficiënte

vergroten.

en gewaardeerde particuliere banken van Brazilië te behoren. Daartoe volgen wij een

ABN AMRO is ook een belangrijke speler op

gesegmenteerde benadering van zowel de

de Braziliaanse markt voor consumptief

particuliere als de zakelijke markt. Van Gogh

krediet. Onder de merknaam Aymoré

Preferred Banking-diensten worden op

onderhouden wij relaties met meer dan

landelijk niveau aangeboden aan meer

14.000 dealers in het gehele land voor de

bemiddelde particulieren. Zij vormen een

verkoop van autofinancieringen en andere

kernelement in onze retail banking-

vormen van consumptief krediet.

strategie en geven daaraan een internationaal karakter.

In overeenstemming met de concernstrategie van ABN AMRO om zich te concentreren op

In 2005 heeft ABN AMRO een nieuw

terreinen waar zij een voorsprong op de

segmentgericht concept voor corporate

concurrentie heeft, werden alle aandelen in

53

Kernactiviteiten

Diversiteit hoog in het vaandel

Resultaten in 2005

In het onderzoek naar de betrokkenheid van medewerkers in 2005

Voor vergelijkingsdoeleinden zijn alle cijfers

scoorde de BU Brazilië het hoogst in de Braziliaanse markt. Van onze

berekend tegen constante valutakoersen. In

medewerkers zegt 91% zich betrokken te voelen bij hun werk en is 98%

2005 steeg de Braziliaanse real (BRL)

er trots op dat zij werken bij ABN AMRO.

gemiddeld 22,6% in waarde tegenover de euro.

In 2005 werd de BU Brazilië bovendien voor het vierde opeenvolgende jaar uitgeroepen tot een van de beste werkgevers in Brazilië op basis van De resultaten van de BU Brazilië werden een enquête in het zakenblad Guia Exame. In dezelfde enquête kwamen

beïnvloed door de verkoop van Real Seguros

wij op de vijfde plaats op de ranglijst van beste werkgevers voor

in 2005 (EUR 229 miljoen operationele baten,

vrouwen. En voor het tweede opeenvolgende jaar kwam de BU Brazilië

EUR 196 miljoen jaarwinst). De onderstaande

voor op de lijst van honderd beste werkgevers in Latijns-Amerika,

cijfers zijn hiervoor gecorrigeerd.

samengesteld door het ‘Great Place to Work Institute’. De jaarwinst kwam 35,2% hoger uit. De BU Brazilië krijgt voortdurend erkenning voor haar gedifferentieerde dienstverleningsconcept en heeft de prijs voor ‘Excellence in Client

De totale operationele baten stegen met

Servicing – Modern Consumer’ gewonnen in de categorie retail banking.

13,4%, hoofdzakelijk dankzij de groei van

Verder zijn wij door het Braziliaans banktijdschrift Banco Hoje voor het

de particuliere kredietportefeuille. De

tweede jaar op rij uitgeroepen tot ‘meest klantvriendelijke

kredietverlening aan huishoudens nam toe

dienstverlener’.

met 35,1% en vertegenwoordigde daarmee 53,8% van de kredietportefeuille. Met name

Het diversiteitsbeleid van ABN AMRO vond eveneens erkenning: door

persoonlijke leningen en rekening-

het ‘Outcast Population Articulation Center’ zijn wij onderscheiden met

courantkrediet vertoonden een sterke groei.

de ‘Camellia Flower Freedom Award’.

De kredietverlening aan het MKB steeg met 27,3% dankzij de toegenomen vraag naar debiteuren- en werkkapitaalfinanciering.

Real Seguros (schadeverzekeringen) verkocht en 50% van de aandelen in Real Vida e

De operationele baten uit consumptief-

Previdência (levensverzekeringen en

kredietverlening daalden met 6,8%, doordat

pensioenen), in beide gevallen aan Tokio

de toename van de nettorentebaten met 7,2%

Marine & Nichido Fire Insurance Co., Ltd.

niet opwoog tegen de daling van de provisies.

Als onderdeel van de overeenkomst startte

Na een periode van rationalisatie en

ABN AMRO op basis van exclusiviteit met de

verbetering van de credit scoring en de

koper een bancassurance partnership in

incassoprocedures in 2004, werd in 2005 de

Brazilië.

aandacht met succes weer verlegd naar volumegroei van de kredietportefeuille.

ABN AMRO Brazilië wordt algemeen

Hierdoor nam de verkoop van nieuwe

beschouwd als een pionier en trendsetter op

kredieten toe met 34,9% en stegen de

het gebied van duurzaamheid in de relatie

provisielasten. De gemiddelde marges

tussen banken en de Braziliaanse

namen verder af als gevolg van de sterke

samenleving. Voor ons zijn winstgevendheid

concurrentie in de markt voor consumptief-

en maatschappelijke verantwoordelijkheid al

kredietverlening.

lang keerzijden van dezelfde medaille. Het

54

besef dat normen en waarden een belangrijke

De totale operationele bedrijfslasten namen

rol spelen in zakendoen, komt tot uitdrukking

toe met 9,5%. Deze stijging kan voornamelijk

in onze sterke maatschappelijke

worden toegeschreven aan de hogere

betrokkenheid en ons milieubewustzijn.

personeelskosten als gevolg van de nieuwe

Kernactiviteiten

cao, de hogere bonusreserveringen, de

duurzaamheid van onze lokale bedrijfs-

uitgaven voor nieuwe marketing- en rekening-

activiteiten. De klantgroepen die via het

courantcampagnes, de waardestijging van de

retail banking-netwerk worden bediend,

Braziliaanse real en een aantal eenmalige

vormen de kern van het strategisch

posten in het laatste kwartaal van 2005.

middensegment in Brazilië.

Gecorrigeerd voor deze incidentele kosten weerspiegelde de lastenontwikkeling de

Aymoré, onze dochteronderneming voor

aanhoudende kostenbeheersing en de

consumptief krediet, streeft ernaar haar

synergievoordelen van de integratie van

leidende positie in de markt voor

Banco Sudameris.

autofinanciering te behouden door het netwerk van dealers uit te bouwen en de

De voorzieningen werden verhoogd naar

looptijd van kredieten te verlengen. Daarnaast

303 basispunten van de gemiddelde naar

wil Aymoré de financiering van andere

risico gewogen activa, vergeleken met

duurzame goederen uitbreiden. Ons bestand

257 basispunten in 2004. Deze toename is in

van consumptief-kredietklanten vormt ook

overeenstemming met de sterke groei van de

een uitstekende basis voor de cross-selling

particuliere kredietportefeuille.

van retailproducten.

Het bedrijfsresultaat voor belastingen nam

Per 1 januari 2006 is de groepsstructuur

toe met 14,9% dankzij een robuuste

aangepast aan de strategische focus op het

batengroei en een actieve kostenbeheersing.

middensegment. De BU Brazilië vormt de

Gezien de hedgegerelateerde volatiliteit van

kern van de nieuwe BU Latijns-Amerika,

de belastingdruk vormt het bedrijfsresultaat

waarin verder ook de andere activiteiten van

voor belastingen een goede maatstaf voor de

ABN AMRO in Latijns-Amerika (onder meer

resultaatontwikkeling van de BU Brazilië.

Chili, Paraguay, Uruguay en Mexico) zijn ondergebracht.

De effectieve belastingdruk daalde met 4,3 procentpunt tot 31,4%. Dit was vooral te

BU New Growth Markets

danken aan terugontvangen belastingen in het

De BU New Growth Markets (BU NGM) biedt een

vierde kwartaal. De verdere waardestijging

groeiend assortiment bankdiensten aan particuliere

van de Braziliaanse real ten opzichte van de

klanten in landen die zich uitstrekken van Azië / Pacific

Amerikaanse dollar in 2005 resulteerde in

via het Midden-Oosten tot Europa. Dit geografisch

hedgegerelateerde belastinguitgaven van

werkterrein omvat grote, snelgroeiende en

EUR 39 miljoen tegenover EUR 24 miljoen

winstgevende markten als India, de Verenigde Arabische

in 2004.

Emiraten, Taiwan en Hongkong. De nadruk lag in 2005 op het benutten van groeikansen in het middensegment

Ambities voor 2006

van de particuliere markt in Azië. Hiertoe werden meer

In 2006 willen wij onze bedrijfsactiviteiten

bemiddelde particulieren bediend met specifiek op deze

optimaliseren door middel van een

doelgroep afgestemde producten en diensten. In 2005

gesegmenteerde financiële dienstverlening.

vertoonden de operationele baten en de jaarwinst een

Wij gaan particulieren, ondernemers en

sterke stijging, mede dankzij het aanhoudende succes

eigenaars van kleine en middelgrote bedrijven

van creditcards en Van Gogh Preferred Banking in Azië.

via een specifieke benadering ondersteunen en bedienen. Zij vormen ook de steunpilaren

Met de verfijning van haar marktbenadering

van de economische groei in Brazilië en

en organisatiestructuur ondersteunde de

samen met hen willen wij een bijdrage leveren

BU NGM de concernstrategie. In 2005 werd,

aan de ontwikkeling van het land en de

geheel in het kader van de strategie om alle

55

Kernactiviteiten

Kerncijfers BU New Growth Markets

 











2005

2004

Rente

363

237

Provisie

193

173

25

15

6

6

73

44

(in miljoenen euro’s)

Handelsresultaat Resultaat uit financiële transacties



 

Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten

47

84

BU New Growth Markets

Totaal operationele baten

707

559

(als % van bedrijfsresultaat voor

Totaal operationele bedrijfslasten

369

346

belastingen van de groep)

Bedrijfsresultaat

338

213

Waardeverminderingen Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen Operationele nettowinst Beëindigde bedrijfsactiviteiten (netto)

67

41

271

172

58

33

213

139

0

239

213

378

Balanstotaal

7.753

5.344

Naar risico gewogen activa

6.461

4.403

Aantal medewerkers (fte)

5.599

4.616

143

112

Jaarwinst

Aantal vestigingen

hypotheekactiviteiten binnen de groep te

marktgebieden als India, de Verenigde

bundelen in één BU, Stater (‘end-to-end’

Arabische Emiraten, Taiwan en Hongkong. Tot

dienstverlener voor de Europese

de factoren die deze markten aantrekkelijk

hypotheekmarkt) overgeheveld naar de

maken, behoren een toename van de uitgaven

BU NL. De consumer banking-activiteiten in

voor financiële diensten met circa 9% per jaar

Kazakhstan, die voorheen onder Wholesale

in het middensegment van de particuliere

Clients vielen, werden organisatorisch

markt, de voortgaande deregulering en het

omgehangen naar de BU NGM. Deze

relatief geringe aantal gevestigde

aanpassingen zullen, naast een stijging van de

marktpartijen. Bovendien groeit de doelgroep

baten met ruim 40% (gecorrigeerd voor de

van meer bemiddelde particulieren en zijn

overheveling van Stater), de transparantie van

klanten steeds beter geïnformeerd. Wij

ons snelgroeiende Aziatische bedrijf vergroten

hebben ook een belang van 40% in

en ons in staat stellen synergiemogelijkheden

Saudi Hollandi Bank, waaraan wij

te benutten en nieuw potentieel in consumer

managementdiensten en kennis op het gebied

banking aan te boren.

van particuliere bankproducten leveren. Een goed voorbeeld van het delen van kennis is

Strategie, producten en diensten

het preferred banking-concept, dat met

De strategie van de BU NGM is erop gericht in

succes is uitgerold in Saudi-Arabië.

te spelen op de expansiemogelijkheden in het

56

middensegment van de particuliere markt in

De strategische focus in Azië en Midden- en

Azië. Onze aanwezigheid strekt zich uit van

Oost-Europa ligt op meer bemiddelde

het Midden-Oosten tot Oceanië en omvat

particulieren, die met specifiek op deze

grote, snelgroeiende en winstgevende

doelgroep afgestemde bankproducten en

Kernactiviteiten

-diensten worden bediend. Door het openen

Gecorrigeerd hiervoor bedroeg de batengroei

van nieuwe kantoren hebben wij onze

45,8%. Dit was voornamelijk te danken aan de

geografische aanwezigheid uitgebreid. In Azië

aanhoudend sterke groei in Azië (+41,0%),

vormen creditcards en Van Gogh Preferred

waar de creditcardactiviteiten en het Van Gogh

Banking, ons succesvolle relatiebeheer-

Preferred Banking-concept met succes

concept voor meer bemiddelde particulieren,

werden uitgebreid. Het aantal creditcards in

die via één vaste contactpersoon worden

Azië nam toe met 48% naar 2,4 miljoen en

bediend, de kern van ons aanbod, aangevuld

het aantal klanten in Azië met 36% naar

met aanverwante producten als consumptief

2,8 miljoen. De bijdrage van onze deelneming

krediet (met name in India) en spaar- en

in Saudi Hollandi Bank steeg met 63,6%. Dit

depositorekeningen. Dankzij deze strategie

weerspiegelt de sterke marktpositie van deze

heeft de BU NGM bijna 2,8 miljoen klanten in

onderneming in een krachtig groeiende

Azië, waaronder ongeveer 40.000 Van Gogh

economie.

Preferred Banking-relaties. Op het gebied van creditcards zijn wij, met circa 2,4 miljoen

De toename van de totale operationele baten

uitgegeven kaarten, in India, de Verenigde

was vooral te danken aan de ontwikkeling van

Arabische Emiraten en Taiwan een gevestigde

de nettorentebaten, die met 53,2% stegen

speler. Ook in Hongkong, Indonesië, Pakistan

naar EUR 363 miljoen. Deze stijging vloeide

en Singapore is de respons positief.

met name voort uit de groei van creditcardvorderingen, consumptief krediet en

De International Diamond & Jewellery Group,

spaarrekeningen, alsmede uit een

die opereert vanuit België en in een aantal

herrubricering in het tweede kwartaal van

landen lokale vestigingen heeft, is een

2005 van provisiebaten naar nettorentebaten

leidende en succesvolle financier van de

met terugwerkende kracht tot 1 januari 2005.

diamant- en juwelenbranche, met meer dan 2.000 klanten wereldwijd. Dit bedrijfs-

De totale operationele bedrijfslasten stegen

onderdeel is per 1 januari 2006 onder de

met 6,6% naar EUR 369 miljoen. Gecorrigeerd

BU Private Clients komen te vallen.

voor de overheveling van Stater namen de totale operationele bedrijfslasten toe met

Resultaten in 2005

34,7% als gevolg van verdere investeringen in

Per 1 januari 2005 is het belang van 60% in

de verschillende activiteiten in Azië, onder

het hypotheekadministratiebedrijf Stater, dat

meer voor de introductie van nieuwe

vroeger onder de BU NGM viel, overgeheveld naar de BU NL. In 2004 bedroeg het effect op de operationele baten en de operationele

Nationaal aandelenrecord in India

bedrijfslasten respectievelijk EUR 74 miljoen

In 2005 vestigde ons consumer banking-bedrijf in India een nieuw

en EUR 72 miljoen.

nationaal record: binnen één maand werd ongeveer USD 100 miljoen geplaatst in aandelenfondsen. Het hoogste bedrag ooit dat door een

De jaarwinst nam aanzienlijk toe: +53,2% naar

distributeur in India in een tijdsbestek van één maand werd ingebracht

EUR 213 miljoen. Vooral Azië leverde een forse

in aandelenfondsen. Het aantal verwerkte aankooporders was met

bijdrage, gesteund door het aanhoudende

13.450 eveneens een nieuw Indiaas record. Alle kantoren en

succes van de creditcardactiviteiten en het Van

klantsegmenten droegen hieraan bij.

Gogh Preferred Banking-concept ABN AMRO Investment Services won in 2005 de CEO Award en is in De totale operationele baten stegen met

India één van de grootste distributeurs van aandelenbeleggingsfondsen.

26,5% naar EUR 707 miljoen, ondanks de overheveling van Stater naar de BU NL.

57

skipper

Kernactiviteiten

producten, de opening van nieuwe vestigingen

Azië uit te groeien tot een toonaangevende

en intensieve marketingcampagnes. In 2005

speler in consumer banking.

zijn 14 vestigingen geopend, waarmee het totale aantal vestigingen in Azië op 67 komt,

BU Bouwfonds

waarvan 23 in India. Het totale aantal fte’s

In 2005 consolideerde de BU Bouwfonds (Bouwfonds)

in Azië is met 35% toegenomen tot 5.224.

haar leidende positie in de Nederlandse markt voor commercieel vastgoed en koopwoningen en

De voorzieningen werden verhoogd van

zette ze de expansie in andere Europese markten

EUR 41 miljoen naar EUR 67 miljoen in

voort. Door een verdere toename van het aantal

verband met de groei van de

verkochte woningen in Nederland en Frankrijk,

kredietportefeuille en de toename van de

de verdere groei van vastgoedfinanciering en de

creditcardvorderingen.

forse woninghypotheekproductie (deels gedreven door oversluitingen van bestaande hypotheken),

De post beëindigde bedrijfsactiviteiten in

vertoonden de operationele baten en de jaarwinst

2004 betreft de bijdrage van Bank of Asia aan

een scherpe stijging. Met ingang van 1 januari 2006

de baten. Het belang in deze bank werd in

vallen de woninghypotheekactiviteiten van Bouwfonds

2004 verkocht.

onder de BU Nederland (BU NL). In het kader van de aanscherping van de op het middensegment gerichte

Ambities voor 2006

strategie heeft ABN AMRO in het eerste kwartaal

Per 1 januari 2006 is het merendeel van de

van 2006 het desinvesteringsproces van Bouwfonds

activiteiten van de BU NGM ondergebracht in

opgestart.

de BU Azië, terwijl een beperkt deel thans onder de BU Europa valt. Het management

Bouwfonds is, gemeten naar aantal verkochte

van de BU zal onverminderd streven naar

woningen, de grootste projectontwikkelaar

uitbreiding van de consumer banking-

van Nederland en is tevens een internationale

activiteiten in Azië. De nadruk zal hierbij

vastgoedfinancier en een belangrijk

liggen op autonome groei in Hongkong, India,

verstrekker van woninghypotheken.

Indonesië, Pakistan, Singapore, Taiwan en de Verenigde Arabische Emiraten. Om het

Strategie, producten en diensten

klantenbestand uit te breiden, zullen in 2006

De strategie van Bouwfonds is gericht op

in India en Pakistan nieuwe kantoren worden

behoud van de leidende positie in de

geopend. In Pakistan, Indonesië, Hongkong

Nederlandse markt voor koopwoningen en

en Singapore zullen wij onze verkoop-

commercieel vastgoed en op selectieve

campagnes voor creditcards voortzetten.

expansie van de ontwikkeling van woningen

Acquisities zullen mogelijk een rol spelen bij

en commercieel vastgoed in andere Europese

de verwezenlijking van onze ambitie om in

landen. Een hoeksteen van de strategie is het vermogen om vastgoedexpertise te koppelen aan vastgoedfinanciering. De groei van de

ABN AMRO neemt met twee boten deel

financieringsactiviteiten zal worden

aan de Volvo Ocean Race 2005 –2006, de

ondersteund door de verdere internationale

grootste en zwaarste zeilrace rond de

expansie in Europa en Noord-Amerika. Ook

wereld. Deze twee boten vormen samen

voor het uitbouwen van de

één team. De zeilrace is in november

vastgoedgerelateerde asset management-

2005 van start gegaan in de Spaanse

activiteiten ten behoeve van particuliere en

havenplaats Vigo. Na een tocht van

institutionele beleggers, zowel in Nederland

30.000 zeemijl ligt de finish in het

als in andere markten, wil Bouwfonds haar

Zweedse Gothenburg, in juli 2006.

vastgoedexpertise benutten.

59

Kernactiviteiten

Kerncijfers BU Bouwfonds

 



(in miljoenen euro’s) 



Rente Provisie







 

Resultaat uit deelnemingen met invloed

2005

2004

513

416

10

18

17

0

Overige operationele baten

331

238

Totaal operationele baten

871

672

Totaal operationele bedrijfslasten

381

290

BU Bouwfonds

Bedrijfsresultaat

490

382

(als % van bedrijfsresultaat voor

Waardeverminderingen

26

9

belastingen van de groep)

Bedrijfsresultaat voor belastingen

464

373

Belastingen

149

107

Jaarwinst

315

266

Balanstotaal

43.332

38.251

Naar risico gewogen activa

25.916

22.753

2.010

1.772

44

34

Aantal medewerkers (fte) Aantal vestigingen

Op het gebied van projectontwikkeling richt

arrangementen voor commercieel vastgoed

Bouwfonds zich vooral op koopwoningen. In

verzorgd.

dit segment is ze marktleider in Nederland, waar in 2005 meer dan 8.300 woningen

Op het gebied van asset management biedt

werden verkocht. Daarnaast verkocht

Bouwfonds vastgoedgerelateerde beleggings-

Bouwfonds 2.700 woningen in Frankrijk en

producten voor zowel institutionele als

600 in Duitsland. In Nederland verschuift het

particuliere beleggers aan.

accent in de portefeuille van Bouwfonds geleidelijk van grootschalige woningprojecten

Bouwfonds verkoopt haar woninghypotheek-

in uitbreidingsgebieden naar multifunctionele

producten via onafhankelijke tussenpersonen.

binnenstedelijke projecten. Bouwfonds

Ook verkoopt zij hypotheken die door derden

bekleedt ook in de ontwikkeling van

(verzekeraars en hypotheekadvies-

commercieel vastgoed een leidende positie in

organisaties) onder eigen label op de markt

de Nederlandse markt. Eind 2004 werd de

worden gebracht. De directe verkoop van

positie in dit segment versterkt door de

hypotheken is beperkt tot het internetproduct

overname van commercieel-vastgoed-

MoneYou. Al een aantal jaren op rij is

ontwikkelaar MAB, die een goede reputatie

Bouwfonds in een jaarlijks onderzoek onder

geniet op het gebied van multifunctionele

Nederlandse intermediairs als de beste of

binnenstedelijke projecten en innovatieve

op één na beste hypotheekverstrekker uit de

retail-concepten in Nederland en andere

bus gekomen. De hypotheekactiviteiten zijn

Europese landen.

per 1 januari 2006 overgeheveld naar de BU NL.

Bouwfonds verstrekt vastgoedfinanciering

60

aan Nederlandse ontwikkelaars van

Resultaten in 2005

projecten in binnen- en buitenland en aan

De jaarwinst nam toe met 18,4% naar

vastgoedbeleggers in Nederland.

EUR 315 miljoen, in lijn met de algehele

Daarnaast worden in Nederland lease-

verbetering van de operationele performance.

Kernactiviteiten

De totale operationele baten stegen met

Bouwfonds partner in megatransactie voor Vendex KBB

29,6% naar EUR 871 miljoen. Bouwfonds

In december 2005 trad Bouwfonds op als cofinancier en, via de joint

zette hiermee een positieve trend door

venture IEF Capital, als coarrangeur van de verkoop van 73 winkels aan

dankzij goede resultaten uit alle activiteiten.

een consortium van venture capital-bedrijven. De verkochte

De nettorentebaten waren 23,3% hoger op

vastgoedportefeuille omvatte vijf Bijenkorf-winkels, zeven V&D-winkels

EUR 513 miljoen dankzij een verdere groei

en 61 Hema-vestigingen, met in totaal ruim 540.000 m2 winkelruimte. De

van de woninghypotheekportefeuille en de

winkelpanden zijn via langlopende huurcontracten weer verhuurd aan

vastgoedfinancieringsactiviteiten, alsmede

Vendex KBB. De huuropbrengsten zullen worden gebruikt als basis voor

de toename van ontvangen boeterente in

de aan Nederlandse pensioenfondsen geboden inflatiedekking.

verband met de vervroegde aflossing van

Bouwfonds blijft de vastgoedportefeuille beheren. Deze sale & leaseback

hypotheken. De overige operationele baten

was één van de grootste vastgoedtransacties in Europa in 2005, waarbij

stegen met 39,1% naar EUR 331 miljoen,

Bouwfonds de concurrentieslag met twintig andere bieders uit

hoofdzakelijk door hogere opbrengsten uit

hoofdzakelijk Nederland en het Verenigd Koninkrijk won.

de ontwikkeling van woningbouwprojecten en de acquisitie van MAB. In Nederland bleven de omstandigheden op de

activiteiten in projectontwikkeling te

woningmarkt gunstig door de lage rentestand.

ondersteunen en zal ook een begin worden

Hierdoor nam het aantal verkochte en in

gemaakt met vastgoedfinanciering. In andere

aanbouw zijnde woningen toe, hetgeen tot

Europese landen gaat Bouwfonds samen met

een resultaatverbetering leidde. Deze

lokale ontwikkelaars woningbouwprojecten

verbetering werd echter deels tenietgedaan

opstarten en commercieel-vastgoedprojecten

door lagere baten uit de ontwikkeling van

ontwikkelen en financieren voor Nederlandse

commercieel vastgoed, als gevolg van het

en buitenlandse klanten. Wat betreft asset

lage niveau van nieuwe projecten op de

management zullen wij ook in 2006 een

Nederlandse kantorenmarkt.

verscheidenheid aan portefeuilles verwerven voor particuliere en institutionele

De totale operationele bedrijfslasten stegen

beleggers.

met 31,4% naar EUR 381 miljoen. Dit kwam voornamelijk door hogere personeelskosten

Sinds de overheveling van de woning-

als gevolg van autonome groei, de acquisitie

hypotheekactiviteiten naar de BU NL met

van MAB en de overname van de portefeuille

ingang van januari 2006 is Bouwfonds een

van Staal Bankiers in het tweede halfjaar van

Europees projectontwikkelaar,

2004.

vastgoedfinancier en beheerder van vastgoedfondsen, met een balanstotaal van

De voorzieningen werden met EUR 17 miljoen

ongeveer EUR 13 miljard en een jaarwinst van

verhoogd naar EUR 26 miljoen in verband met

EUR 139 miljoen over 2005. In het kader van

provisies voor de buitenlandse hypotheek-

de aanscherping van de op het

portefeuille.

middensegment gerichte strategie heeft ABN AMRO in het eerste kwartaal van 2006

Ambities voor 2006

het desinvesteringsproces van Bouwfonds

Per 1 januari 2006 worden de resultaten van

opgestart.

Bouwfonds onder de BU NL verantwoord. In 2006 gaat Bouwfonds diverse initiatieven

Voor nadere informatie wordt verwezen naar

ontplooien om haar activiteiten in een aantal

het jaarverslag van Bouwfonds en de

Europese landen uit te breiden. Zo zal in

internetsite www.bouwfonds.com.

Frankrijk in meerdere steden een kantoor worden geopend om de uitbreiding van de

61

Kernactiviteiten

Wholesale Clients (WCS), waarin de corporate en investment bankingactiviteiten van de bank zijn ondergebracht, kan terugzien op een goed jaar met hogere operationele baten en een hogere jaarwinst. WCS richtte zich op de dienstverlening aan een selecte groep multinationale ondernemingen die behoefte hebben aan specialistische sectorkennis en geavanceerde producten. Per 1 januari 2006 zijn de activiteiten van WCS over de nieuwe BU’s verdeeld.

Wholesale Clients Kerncijfers Wholesale Clients 2005

2004

Rente

1.061

1.599

Provisie

1.718

1.728

Handelsresultaat

2.363

1.138

96

41

(in miljoenen euro’s)

Resultaat uit financiële transacties Resultaat uit deelnemingen met invloed

2

83

101

113

Totaal operationele baten

5.341

4.702

Totaal operationele bedrijfslasten

4.699

4.783

Overige operationele baten

Bedrijfsresultaat  











642

– 81

– 241

–8

Bedrijfsresultaat voor belastingen

883

– 73

Belastingen

178

– 72

Operationele nettowinst

705

–1

0

1

705

0

Waardeverminderingen

Beëindigde bedrijfsactiviteiten (netto) Jaarwinst Balanstotaal

525.203

428.214

Naar risico gewogen activa

77.019

72.777

(als % van bedrijfsresultaat voor

Aantal medewerkers (fte)

16.488

17.366

belastingen van de groep)

Aantal vestigingen

189

190



 

Wholesale Clients

Het productenpakket van WCS varieerde van

producten werden vervolgens ook

adviesdiensten, kapitaalmarkttransacties en

aangeboden aan de doelgroepen van de bank

financieringen tot transaction banking. Al deze

in het middensegment en aan financiële

producten werden op mondiale schaal

instellingen. Om dit doel te bereiken, werkte

aangeboden. WCS onderscheidde zich van de

WCS nauw samen met andere onderdelen

concurrentie door de combinatie van drie

van de groep. Zo zette WCS met de BU Noord-

elementen: het inzicht in de doelstellingen van

Amerika een geïntegreerd distributieplatform

klanten, de gedegen productkennis en het

op en werden producten voor particuliere

wereldwijde netwerk van de bank. Een

beleggers aangeboden via de BU’s van

belangrijk aandachtspunt in 2005 was het

Consumer & Commercial Clients.

halen van meer voordeel uit het omvangrijke internationale netwerk. WCS was actief in

De productgerichte activiteiten van WCS

meer dan vijftig landen, met sterke concen-

waren gegroepeerd in Fixed Income, Futures

traties in Amsterdam, Chicago, Hongkong,

en FX (FIFF), Commercial Banking en Equities

Londen, New York, Singapore en Sydney.

& Investment Banking.

Strategie, producten en diensten 62

FIFF bood klanten een totaaloplossing waarmee zij hun risicoposities konden

WCS ontwikkelde innovatieve producten voor

beheren en het rendement op hun portefeuille

complexe multinationale klantrelaties. Deze

konden optimaliseren. Het productaanbod

Kernactiviteiten

werd ondersteund door goede research en

van handelsfinanciering toonaangevend is in

onze wereldwijde aanwezigheid, zodat WCS

de markt, werd afgelopen jaar opnieuw

zich kon richten op haar klanten op alle

bevestigd. In 2005 zijn wij voor het vierde

continenten. De klantbetrokkenheid van WCS

opeenvolgende jaar door het Trade Finance

werd onderstreept door het grote aantal

Magazine uitgeroepen tot ‘Best Online Trade

jaarlijkse onderscheidingen. Deze vormden

Finance Bank’ en onderscheidde Euromoney

een erkenning van haar toonaangevende

ons met de ‘Trade Finance Lead Technology

capaciteiten op het gebied van risicobeheer en

Award’.

productinnovatie ten behoeve van onze klanten in het middensegment van de markt

Equities & Investment Banking omvatte

en geselecteerde multinationale

aandelen, aandelenderivaten, aandelen-

ondernemingen.

markten (onze joint venture met Rothschild werd door Extel in 2005 uitgeroepen tot beste

In 2005 investeerde WCS fors in de opbouw

arrangeur van primaire emissies in Europa),

van haar derivatenbedrijf. Zo werd er een

obligatiemarkten en fusies & overnames. Wij

speciale unit Structured Derivatives gevormd

behoren tot de toonaangevende

om de baten een stevige impuls te geven door

effectenhuizen van Europa en zijn vooral sterk

de ontwikkeling van innovatieve

gepositioneerd in het Verenigd Koninkrijk

gestructureerde producten. Structured

(waar wij via onze dochter Hoare Govett ook

Derivatives beschikt over een zeer brede

corporate broking-diensten aanbieden),

kennis van derivatenproducten, variërend van

Nederland en Scandinavië, terwijl onze

aandelen tot vreemde valuta en vastrentende

aanwezigheid in geselecteerde andere

waarden, en fungeert tevens als kraamkamer

markten in omvang toeneemt. WCS stond

voor nieuwe producten, die vervolgens

in 2005 op de ranglijst van Extel voor zowel

gestandaardiseerd worden tot verhandelbare

pan-Europese aandelenhandel als pan-

producten en verkocht worden via ons

Europese aandelenmarktstrategie op een

mondiale handelsplatform. Dit model van

derde positie.

kennisoverdracht, waarbij uit innovatieve producten voor complexe klantrelaties nieuwe

De relatiebeheerfunctie van WCS is eveneens

producten ontstaan voor klanten in het

in overeenstemming met de huidige concern-

middensegment en voor financiële

strategie gebracht. WCS bediende via Global

instellingen, is volledig in overeenstemming

Clients een selecte groep multinationale

met de concernstrategie.

ondernemingen die behoefte hadden aan specialistische sectorkennis en hoogwaardige

In Commercial Banking waren de diensten op

producten.

het gebied van traditionele kredietverlening, securitisatievehikels, cashmanagement en

Resultaten in 2005

handelsfinanciering gebundeld. Deze

Gecorrigeerd voor de herstructurerings-

producten zijn toegesneden op de

voorziening met betrekking tot WCS en

belangrijkste behoeften van onze klanten in

Group Shared Services in 2004 (EUR 381

het middensegment. Oplossingen die onze

miljoen operationele bedrijfslasten en

klanten helpen hun werkkapitaal te

EUR 271 miljoen operationele nettowinst)

optimaliseren, zoals securitisatie van

steeg de jaarwinst van WCS met 160,1%

vorderingen en producten voor transaction

naar EUR 705 miljoen in 2005. De

banking, vormen het fundament onder een

onderstaande cijfers zijn gecorrigeerd voor

groot aantal van onze klantrelaties. Dat de

deze voorziening.

dienstverlening van ABN AMRO op het gebied

63

Kernactiviteiten

Grootste aandelentransactie in Azië

Derivatives Step Change, dat aan het begin

ABN AMRO Rothschild was in de zomer van 2005 betrokken bij twee

van het jaar is geïntroduceerd, leverde een

grote aandelenemissies in de Koreaanse sectoren technologie en

batengroei op van ruim 150%

telecommunicatie. In totaal werd een bedrag van USD 3,2 miljard aangetrokken. Hierdoor eindigde ABN AMRO in de top van de Koreaanse

Equities & Investment Banking zag de

ranglijsten voor kapitaalmarkttransacties en versterkte zij haar positie

operationele baten eveneens toenemen. De

als een toonaangevende speler in Azië.

baten van Equity Brokerage waren stabiel, waarbij hogere volumes de lagere marges

De emissies van LG.Philips LCD en SK Telecom vertegenwoordigden

compenseerden. De invoering van een

gezamenlijk meer dan de helft van het totale transactievolume op de

geïntegreerd product- en sales-platform

Koreaanse aandelenmarkt. De transactie die voor LG.Philips LCD werd

(inclusief derivaten) leidde tot een verbetering

opgetuigd – een vervolguitgifte van American Depositary Receipts

van de baten van Equities. De baten bij M&A

(ADR’s) en gewone aandelen – was met een waarde van USD 2,2 miljard

en Fixed Income Capital Markets stegen in de

verreweg de grootste aandelenemissie die ABN AMRO Rothschild ooit in

tweede helft van het jaar dankzij de goede

Azië tot stand heeft gebracht. Nog geen twee weken later trad

pijplijn die gedurende het jaar werd

ABN AMRO Rothschild op als joint global coordinator en joint

opgebouwd.

bookrunner voor de plaatsing van ADR’s van SK Telecom tot een bedrag van USD 1 miljard. Dit betrof de grootste telecomtransactie in Azië (ex

De ontwikkeling van nettorentebaten,

Japan) in 2005 en de op drie na grootste transactie in Korea sinds 2001.

handelsresultaat en resultaat uit financiële transacties moet in zijn totaliteit worden

Deze transacties onderstrepen de kracht van ons internationale netwerk,

bezien vanwege de herrubricering van baten in

waardoor wij de concurrentie kunnen aangaan op zowel de Aziatische als

het Verenigd Koninkrijk tussen deze posten.

de Amerikaanse markt. Omdat het in beide gevallen ging om ADR’s, was de concurrentie vanuit de Verenigde Staten fel. Wij zijn er niettemin in

De totale operationele bedrijfslasten stegen

geslaagd een groot aantal beleggers voor beide transacties te

met 6,7% naar EUR 4.699 miljoen,

interesseren.

hoofdzakelijk door hogere bonusreserveringen en indirecte kosten als gevolg van hogere automatiseringsuitgaven in verband met een De totale operationele baten stegen met

aantal grote projecten (onder andere Bazel II

13,6% tot EUR 5.341 miljoen dankzij een

en Compliance).

sterke batengroei bij FIFF, met name op het gebied van gestructureerde derivaten.

Door een aanzienlijke vrijval in de portefeuilles telecommunicatie en energie konden de

De onderliggende operationele baten van

voorzieningen met EUR 233 miljoen worden

Commercial Banking (gecorrigeerd voor de

verlaagd tot een nettovrijval van EUR 241

verkoop van de Professional Brokerage- en

miljoen.

binnenlandse custody-activiteiten in 2004) stegen door hogere baten bij zowel

De naar risico gewogen activa namen tussen

transaction banking als kredietverlening. De

31 december 2004 en 31 december 2005 toe

batenstijging uit de kredietportefeuille werd

met EUR 4,2 miljard. Valutakoerseffecten van

echter gedeeltelijk ongedaan werd gemaakt

EUR 6,4 miljard deden de daling van de naar

door de verkrappende marges in Noord-

risico gewogen activa volledig teniet.

Amerika en Azië.

Ambities voor 2006

64

De groei van de operationele baten van FIFF

Als onderdeel van de strategische aanpassing

was vooral te danken aan hogere baten uit

van de groepsstructuur per 1 januari 2006 aan

gestructureerde derivaten. Het programma

de strategische focus op het middensegment

Kernactiviteiten

zijn de activiteiten van WCS over een aantal nieuwe BU’s verdeeld. De relatiebeheerfunctie van Global Clients en de activiteiten op het gebied van fusies en overnames en aandelen vormen thans de nieuwe BU Global Clients. De relatiebeheerfunctie van Commercial Banking is opgesplitst over de regionale BU’s om de positie van ABN AMRO in het middensegment te versterken. Door het potentieel van WCS te ontsluiten voor de hele groep zullen wij onze zakelijke klanten efficiënter kunnen bedienen. De nieuwe BU Global Markets fungeert als een productplatform dat zich toelegt op de ontwikkeling en distributie van producten ten behoeve van alle klanten van de bank. De in 2005 opgestarte strategische initiatieven zullen in 2006 door de nieuwe BU’s worden voortgezet, met als doel de winstgevendheid verder te verbeteren.

65

Kernactiviteiten

De kernactiviteit van de BU Private Equity is het investeren in nietbeursgenoteerde bedrijven, zowel voor eigen rekening van ABN AMRO als voor derden. In de afgelopen drie jaar heeft de BU het accent verlegd van het nemen van een minderheidsbelang in ‘early stage’ en ‘later stage’ kleine en middelgrote bedrijven naar het verwerven van een meerderheidsbelang in middelgrote ondernemingen. Door deze heroriëntatie groeide de portefeuille Europese en Australische middelgrote buy-outs in 2005 met ongeveer 30%. De omvang van de Nederlandse ‘early stage’ portefeuille bleef gelijk.

BU Private Equity Kerncijfers BU Private Equity 2005

2004

Rente

5

(32)

Provisie

0

8

(in miljoenen euro’s)

Handelsresultaat Resultaat uit financiële transacties

7

4

431

660

Overige operationele baten

7

– 24

Totaal operationele baten

450

616

Totaal operationele bedrijfslasten

130

115

Bedrijfsresultaat

320

501

Waardeverminderingen

34

16

Bedrijfsresultaat voor belastingen

286

485

Belastingen

– 45

22

Jaarwinst

331

463

Balanstotaal

7.293

4.770

Naar risico gewogen activa

3.028

1.988

109

115

9

9

 



Aantal medewerkers (fte) 









 

Aantal vestigingen

Het bedrijfsmodel van de BU Private Equity

ingeperkt. De activiteiten in Oost-Azië,

bestaat uit het verwerven van

de Verenigde Staten, Latijns-Amerika en

aandelenbelangen in niet-beursgenoteerde

een aantal Oost-Europese landen zijn

BU Private Equity

bedrijven, zodat daarover invloed of

beëindigd.

(als % van bedrijfsresultaat voor

zeggenschap kan worden uitgeoefend. Deze

belastingen van de groep)

belangen worden gedurende een aantal jaren

Deze heroriëntatie heeft geleid tot een

beheerd om ze daarna met winst te verkopen.

afname van het aantal medewerkers met

De BU Private Equity richt zich op twee

55% in de afgelopen drie jaar en tot

hoofdactiviteiten: Buy-Out Investments en

concentratie van de beleggingen in

Corporate Investments.

Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Scandinavië, Italië, Spanje en Australië/Nieuw-

Strategie, producten en diensten

Zeeland. Het aantal participaties is verder afgenomen, maar de gemiddelde investering

In de afgelopen drie jaar heeft de BU Private

in nieuwe participaties is fors toegenomen.

Equity haar bedrijfs- en operationeel model

De groei van de Buy-Out Investments-

ingrijpend gewijzigd. Het accent van de

portefeuille wordt overigens volledig

beleggingsactiviteiten is verlegd van het

gefinancierd uit het vrijvallende kapitaal en

nemen van een minderheidsbelang in ‘early

de gerealiseerde winst bij de verkoop van

stage’ en ‘later stage’ kleine en middelgrote

participaties in de Corporate Investments-

bedrijven naar het verwerven van een

portefeuille.

meerderheidsbelang in middelgrote 66

ondernemingen. Daarnaast is het

Buy-Out Investments beheert de portefeuille

geografische werkterrein aanzienlijk

Europese en Australische middelgrote buy-

Kernactiviteiten

outs; dit betreft deelnemingen van zowel

een voorziening die in de Britse portefeuille

ABN AMRO als derden waarover zeggenschap

werd getroffen.

wordt uitgeoefend. De door Corporate Investments beheerde portefeuille bestaat in

De belastingen daalden met EUR 67 miljoen

hoofdzaak uit deelnemingen in Nederlandse

door een belastingvrijval.

kleine en middelgrote bedrijven waarover geen zeggenschap wordt uitgeoefend, alsmede

Ambities voor 2006

risicokapitaal- en ‘early stage’ bedrijven in de

Gezien de focus op het verwerven van een

sectoren life sciences, informatietechnologie

meerderheidsbelang in middelgrote

en media/telecommunicatie.

ondernemingen, zullen de Buy-Out activiteiten worden ondergebracht in een verzelfstandigde

Per 31 december 2005 bedroeg de totale

dochteronderneming van de bank. Dit maakt

waarde van de door de BU Private Equity

een onafhankelijker besluitvorming mogelijk

beheerde participaties EUR 2,7 miljard,

en vergroot de operationele armslag. Hiertoe

waarvan EUR 2,5 miljard ten behoeve van

is AA Capital Holding B.V. opgericht welke de

ABN AMRO en het restant ten behoeve van

aandelen bezit van de werkmaatschappijen in

derden.

zeven landen.

Resultaten in 2005 De reële marktwaarde van de Buy-Out

Waardecreatie via Private Equity

Investments-portefeuille steeg in 2005 van

In april 2002 investeerde ABN AMRO EUR 14,4 miljoen in Puzzler Media,

EUR 1,3 miljard naar EUR 1,7 miljard. Dit is in

de grootste uitgever van puzzeltijdschriften in het Verenigd Koninkrijk

lijn met de doelstelling om in de komende

met een marktaandeel van 50%. Een florerend bedrijf dat onder sterke

jaren een aanzienlijke groei van de beheerde

merknamen actief was in een nichemarkt en beschikte over een ervaren

Buy-Out Investments-portefeuille te

managementteam, maar dat behoefte had aan een partner om de

realiseren. Hoewel het aantal participaties

overgang naar de volgende fase in de ontwikkeling van het bedrijf te

daalde, bleef de reële marktwaarde van de

ondersteunen.

Corporate Investments-portefeuille stabiel op EUR 0,6 miljard dankzij de gunstige

Puzzler Media is in de afgelopen drie jaar omgevormd tot de grootste

koersontwikkeling van de beursgenoteerde

aanbieder van puzzels ter wereld met een jaaromzet van GBP 17 miljoen

participaties in de portefeuille van Corporate

en meer dan 40 titels. Gedurende de periode van onze betrokkenheid bij

Investments.

het bedrijf is met succes geïnvesteerd in nieuwe media met aanzienlijke groeiperspectieven, is de Australische markt betreden en is optimaal

De jaarwinst was 28,5% lager op EUR 331

geprofiteerd van de enorme populariteit van de Sudoku-puzzels. Puzzler

miljoen.

heeft haar eigen Sudoka-tijdschrift op de markt gebracht en heeft met Nikoli, de bedenkers van de puzzel, een exclusief publicatie- en

De totale operationele baten namen af met

syndiceringscontract gesloten.

26,9% naar EUR 450 miljoen, hoofdzakelijk doordat de verkoop van geconsolideerde

In 2005 organiseerden wij een bieding voor de verkoop van onze

participaties weer op een normaal niveau

participatie in Puzzler. De uiteindelijke koper was John Leng & Co, een

lag.

dochteronderneming van uitgeverij DC Thomson. De transactie die werd afgerond in december 2005, leverde EUR 54,75 miljoen op: een ‘money

De totale operationele bedrijfslasten stegen

multiple’ van 4,8 keer de investeringskosten en een intern

met 13,0% naar EUR 130 miljoen.

rendementspercentage van 58%.

De voorzieningen werden verhoogd van EUR 16 miljoen naar EUR 34 miljoen vanwege

67

Kernactiviteiten

Door het nemen van een meerderheidsbelang in portefeuillemaatschappijen kunnen wij meer invloed uitoefenen op de waardecreërende strategieën en initiatieven van de betreffende ondernemingen. Inmiddels wordt gewerkt aan de verbetering van het vermogen van onze beheerders om dergelijke strategieën en initiatieven te signaleren en te initiëren. Een meerderheidsbelang geeft ons ook toegang tot meer gedetailleerde financiële en operationele informatie over participaties. Om deze gegevens te verzamelen en in rapportages te verwerken en om onze interne administratieve, boekhoudkundige en rapportagefuncties te verbeteren, worden diverse standalone-systemen thans vervangen door een volledig geïntegreerd, op het internet gebaseerd systeem.

68

Kernactiviteiten

BU Private Clients Kerncijfers BU Private Clients 2005

2004

Rente

480

416

Provisie

594

544

42

45

8

1

(in miljoenen euro’s)

Handelsresultaat Resultaat uit financiële transacties Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten Totaal operationele baten

1

14

100

59

1.225

1.079

Totaal operationele bedrijfslasten

891

844

Bedrijfsresultaat

334

235

6

0

328

235

73

66

Waardeverminderingen Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen Jaarwinst

255

169

16.973

15.355

Naar risico gewogen activa

7.231

6.816

Aantal medewerkers (fte)

4.009

3.960

84

82

Balanstotaal

Aantal vestigingen

De BU Private Clients (BU PC) behoort tot de private banking top 10 wereldwijd en is de op vier na grootste private banker van Europa qua vermogen onder administratie. De BU PC verleent private banking-diensten aan vermogende particulieren en families met een belegbaar vermogen van minimaal EUR 1 miljoen. In 2005 bouwde de BU PC haar netwerk verder uit en verbeterde ze de performance verder door een combinatie van autonome groei en gerichte acquisities, onder meer van Bank Corluy in België. De financiële resultaten waren uitstekend: de operationele baten en de jaarwinst waren hoger en het vermogen onder administratie vertoonde eveneens een fraaie stijging.  

De BU PC verleent private banking-diensten

Om ons marktleiderschap in Frankrijk uit te

aan vermogende particulieren en families die

bouwen, worden Banque de Neuflize en

over een belegbaar vermogen van minimaal

Banque OBC samengevoegd tot Banque de











EUR 1 miljoen beschikken. Met een vermogen Neuflize OBC. De voordelen van deze onder administratie van EUR 131 miljard eind

combinatie betreffen een nieuw

2005 (ultimo 2004: EUR 115 miljard) behoren

dienstverleningsmodel, efficiëntere en

wij tot de private banking top 10 wereldwijd en

kwalitatief hoogwaardigere ondersteunings-

zijn wij de op vier na grootste private banker

functies en commercial banking-activiteiten

van Europa.

gericht op familiebedrijven als bron van



 

BU Private Clients (als % van bedrijfsresultaat voor belastingen van de groep)

nieuwe private banking-klanten. In de afgelopen paar jaar hebben wij ons onshore private banking-netwerk op het

Om te profiteren van de gunstige groei-

Europese vasteland uitgebouwd via sterke

perspectieven in Latijns-Amerika en het

autonome groei in Nederland en Frankrijk en

Midden-Oosten, gaan wij meer investeren in

acquisities in Duitsland (Delbrück Bethmann

personeel en producten in deze regio’s.

Maffei) en België (Bank Corluy). Na deze

Daarnaast staan ook investeringen gepland

acquisities, waarmee wij onze leidende positie

in ons Zwitserse private banking-bedrijf, met

in deze twee landen hebben versterkt,

als doel de dienstverlening aan klanten uit

moeten de komende periode extra

Latijns-Amerika en het Midden-Oosten die

investeringen in het front-office voor

hun portefeuille in Zwitserland aanhouden,

autonome groei zorgen.

en aan klanten uit andere regio’s te verbeteren.

69

dialogue

Kernactiviteiten

Strategie, producten en diensten Klanttevredenheid is de sleutel tot ons succes.

merknamen te behouden en tegelijkertijd de middelen en soliditeit van ABN AMRO als groep te benutten.

De behoeften van onze klanten lopen evenwel sterk uiteen. Wij zijn daarom overgegaan tot

De BU PC heeft indrukwekkende resultaten

segmentatie van ons private banking-aanbod,

geboekt met het Client Engagement Model en

met een duidelijk afgebakende

gerelateerde best practices. Deze zijn eerst in

dienstverlening die op de specifieke eisen en

Nederland toegepast en worden thans ook

bronnen van vermogensvorming van klanten

geïntroduceerd in andere marktgebieden.

toegesneden is. Deze aanpak resulteert in een

Doel van het Client Engagement Model is de

dienstverlening die in de diepte en de breedte

coördinatie tussen de verschillende partners

varieert met de omvang en de complexiteit

van klanten binnen onze bank te verbeteren

van de behoeften van de individuele klant.

en onze interne processen beter af te

Ons aanbod omvat onder meer naadloos

stemmen op de eisen en wensen van

maatwerk voor het topsegment van de private

individuele klanten en/of klantgroepen.

banking-markt en het ‘relatiebeheerder adviesmodel’.

Resultaten in 2005 De jaarwinst van de BU PC verbeterde in 2005

Het productaanbod van de BU PC is

met 20,5% naar EUR 247 miljoen. Dit was

gebaseerd op een ‘open architectuur’-

vooral te danken aan de zeer sterke

concept. Dit houdt in dat de klant het beste

performance in Nederland en de betere

product ontvangt dat in de markt verkrijgbaar

resultaten in Duitsland. Het resultaat is

is, ongeacht de aanbieder.

exclusief de verkoop van Nachenius, Tjeenk & Co. in 2005 (EUR 38 miljoen operationele

In Azië zet de BU PC in op autonome groei.

baten en jaarwinst), een voorziening met

Voor de komende vier jaar zijn ambitieuze

betrekking tot de fusie van Banque Neuflize

groeidoelstellingen geformuleerd voor het

en OBC in Frankrijk in 2005 (EUR 45 miljoen

vermogen onder administratie. Hiertoe zullen

operationele bedrijfslasten en EUR 30 miljoen

extra medewerkers worden aangetrokken en

jaarwinst) en een herstructureringsvoorziening

zal het productpotentieel in de regio worden

met betrekking tot Group Shared Services in

benut.

2004 (EUR 56 miljoen operationele bedrijfslasten en EUR 36 miljoen jaarwinst).

Een onderscheidend kenmerk van onze

De onderstaande cijfers zijn hiervoor

Europese private banking-strategie is dat wij

gecorrigeerd.

onder lokale merknamen opereren en deze de ondersteuning van een solide, internationale

Dankzij de zeer sterke performance in

bank bieden. Wij streven ernaar het

Nederland en de aanmerkelijk betere

vertrouwen van onze klanten in deze lokale

resultaten in Duitsland namen de totale operationele baten toe met 13,5% naar EUR 1.225 miljoen. Gecorrigeerd voor de

Wij geloven in het belang van een open

eenmalige bate uit de verkoop van Nachenius,

dialoog met alle belanghebbenden over

Tjeenk & Co., lieten de operationele baten een

dilemma’s en de uitdagingen die voor ons

stijging van 10,0% zien.

liggen. Dit creëert mogelijkheden om tot nieuwe en betere oplossingen te komen

De totale operationele bedrijfslasten stegen

en draagt bij tot het vergroten van

met 7,4% naar EUR 846 miljoen, hoofdzakelijk

wederzijds begrip.

door hogere kosten in Nederland. In Duitsland

71

Kernactiviteiten

Acquisitie en integratie van Bank Corluy

Ambities voor 2006

In maart 2005 maakte ABN AMRO de overname van Bank Corluy bekend.

De focus van de groeistrategie van de BU PC

De belangrijkste reden voor de acquisitie was dat het klantenbestand

ligt op Europa en Azië, terwijl betrokkenheid

van deze Belgische private banker goed paste in onze strategische focus

bij de klant de sleutel blijft tot verdere groei. In

op het middensegment. Andere overwegingen waren de productkennis

2006 zullen wij aan dit uitgangspunt een

en de mogelijkheid om onze positie op de Belgische private banking-

verdere invulling geven door de toepassing

markt te verstevigen.

van het Client Engagement Model te verbreden, onze commerciële organisatie

Het integratieproces verloopt voorspoedig en zal door het gebruik van

verder te versterken en de belangrijkste

een gemeenschappelijk IT-platform schaalvoordelen opleveren.

drijfveren van de betrokkenheid van onze

Daarnaast zal het een impuls geven aan een versnelde groei. Het goede

medewerkers te vergroten. Daarnaast zullen

productaanbod, de merknaam Corluy en de bekendheid met de lokale

wij op terreinen als klantmigratie (het

markt zullen worden gecombineerd met de kracht die het ABN AMRO

onderling doorspelen van klanten die

schild symboliseert.

belangstelling hebben voor andere producten en diensten), productontwikkeling en

Om te zorgen dat de integratie goed verloopt, vallen wij terug op de

distributie de synergiemogelijkheden met

ervaring die wij hebben opgedaan in Duitsland. Wij hebben twaalf teams

andere BU’s bankbreed benutten. Voorts

opgezet, met daarin vertegenwoordigers van beide banken, voor de

zullen wij alert zijn op de mogelijkheden van

gebieden die van cruciaal belang worden geacht voor het

acquisities in belangrijke Europese markten.

integratieproces. Deze teams moeten de huidige situatie evalueren en

Samen met de BU Latijns-Amerika willen wij

aanbevelingen doen aan het management. Dit teamwerk wordt

onze activiteiten en ons klantenbestand in

ondersteund door proactieve communicatie in twee richtingen met de

Brazilië uitbreiden.

hele organisatie en moet commitment kweken in alle geledingen. Deze initiatieven hebben voor enthousiasme gezorgd onder de betrokken medewerkers. Dit wordt onderstreept door het uitblijven van een uitstroom van medewerkers en de brede inzet om het integratieproces tot een succes te maken. Ook klanten hebben positief gereageerd: de inleg van gelden houdt aan, de attritiepercentages zijn laag en klantevenementen worden goed bezocht.

daalden de kosten dankzij kostensynergieën als uitvloeisel van de succesvolle integratie van Delbrück Bethmann Maffei. Het vermogen onder administratie nam toe van EUR 115 miljard eind december 2004 naar EUR 131 miljard ultimo december 2005. Deze groei kan worden toegeschreven aan de hogere nettoinleg van nieuwe gelden en de gestegen waarderingsniveaus dankzij het verbeterde klimaat op de financiële markten. De asset-mix wijzigde licht: 70% in aandelen en vastrentende waarden (67% eind 2004) en 30% in liquide middelen (33% eind 2004). 72

Kernactiviteiten

BU Asset Management Kerncijfers BU Asset Management (in miljoenen euro’s)

Rente Provisie

2005

2004

6

4

596

535

Handelsresultaat

14

9

Resultaat uit financiële transacties

55

10

Resultaat uit deelnemingen met invloed

18

2

Overige operationele baten

23

34

Totaal operationele baten

712

594

Totaal operationele bedrijfslasten

501

443

Bedrijfsresultaat

211

151

40

46

Belastingen Jaarwinst Balanstotaal Naar risico gewogen activa

Aantal medewerkers (fte) Aantal vestigingen

171

105

1.199

954

823

1.182

1.655

1.919

33

31

De BU AM is een internationale

via de retail- en private banking-kanalen van

vermogensbeheerder met een beheerd

ABN AMRO gedistribueerd, alsmede via

vermogen van EUR 176,2 miljard dat belegd is

derden zoals banken en verzekeraars. Van het

via individuele mandaten en in beleggings-

beheerd vermogen is iets meer dan de helft

fondsen. De BU AM is actief in meer dan

afkomstig van institutionele beleggers, 30%

twintig landen in Europa, Noord- en Zuid-

van retail en derden en de rest van separate

Amerika, Azië en Australië. Het internationale

portefeuilles die voor de BU Private Clients

portefeuillebeheer is geconcentreerd in zes

worden beheerd.

locaties wereldwijd: Amsterdam, Atlanta, Chicago, Hongkong, Londen en Singapore. De BU AM biedt beleggingsproducten aan in alle

Strategie, producten en diensten

belangrijke regio’s en vermogenscategorieën

In 2005 hebben wij onze processen voor

en hanteert voornamelijk een actieve

productontwikkeling gestroomlijnd en hebben

beleggingsstijl. Kenmerkend voor de

wij geïnvesteerd in verbetering van onze

beleggingsfilosofie zijn het internationaal

researchactiviteiten. Ons uitgangspunt is

gecoördineerde beleggingsproces en de

onveranderd dat de klant centraal moet staan

zorgvuldige risicobewaking.

bij alle besluiten die wij nemen. Om de efficiency te vergroten hebben wij onze

De producten van de BU AM worden

productkennis voor een groot deel in

rechtstreeks verkocht aan institutionele

Luxemburg gebundeld.

klanten als centrale banken, pensioenfondsen,

Door een duidelijkere focus op de klant en een grotere efficiency is de BU Asset Management (BU AM), het bedrijfsonderdeel van ABN AMRO voor internationaal vermogensbeheer, erin geslaagd haar positie in de markten en klantgroepen waarop zij zich richt, verder te versterken. Dankzij een mix van markt- en valutafactoren en verkoopcampagnes namen de operationele baten toe. De batenstijging, in combinatie met een verdere kostenbeheersing, vertaalde zich in een aanzienlijke stijging van zowel het bedrijfsresultaat als de efficiencyratio. De sterkere concentratie op markten met het grootste potentieel leidde tot een aantal strategische desinvesteringen en acquisities. Hierdoor is de BU AM thans goed gepositioneerd voor toekomstige groei. Een ander vermeldenswaardig feit betreft de verdere investeringen om de leidende positie van de BU AM in Socially Responsible Investment te verstevigen.  













 

BU Asset Management (als % van bedrijfsresultaat voor

verzekeringsmaatschappijen en grote

Wij hebben ons internationale productaanbod

liefdadigheidsinstellingen. De beleggings-

op specifieke regio’s toegesneden en

fondsen voor particuliere beleggers worden

beperken onze aanwezigheid tot die markten

belastingen van de groep)

73

Kernactiviteiten

waarin wij een wezenlijk aandeel en een

jaarwinst) in 2004. De onderstaande cijfers

concurrentievoordeel hebben. Als uitvloeisel

zijn hiervoor gecorrigeerd.

van deze sterkere geografische focus hebben wij eind 2004 onze 401k-activiteiten

De totale operationele baten gingen omhoog

(pensioenen) in de Verenigde Staten

met 20,5% naar EUR 682 miljoen. De stijging

afgestoten en in 2005 onze activiteiten in

van de provisiebaten is afkomstig van de

Kazakhstan. Daarnaast werd vorig jaar de

verbeterde asset-mix met meer winstgevende

verkoop van ABN AMRO Trust and

producten en van hogere provisies op

Management Service Companies afgerond.

bestaande producten. Verder nam het

De verkoop van de bank- en vermogensbeheer-

beheerd vermogen toe onder invloed van de

activiteiten op Curaçao aan FirstCaribbean

verbeterde performance van onze mandaten

Bank is eind januari 2006 afgerond.

en fondsen en de verbeterde omstandigheden op de kapitaalmarkten in 2005. Het resultaat

Artemis Investment Management Ltd., de in

uit financiële transacties verbeterde dankzij

het Verenigd Koninkrijk gevestigde specialist

het positieve rendement op investeringen

van de BU AM in actieve beleggingsproducten

voor het opstarten van beleggingsfondsen. De

voor particuliere beleggers en mandaten voor

overige operationele baten stegen in lijn met

institutionele beleggers, heeft de afgelopen

de desinvesteringen als gevolg van de sterke

jaren een sterke performance laten zien.

focus op kernactiviteiten.

Vanwege deze positieve gang van zaken en de gunstige vooruitzichten heeft de BU AM haar

Dit resultaat weerspiegelt de focus van de

meerderheidsbelang in Artemis Investment

BU AM op vermogensbeheerproducten die

Management Ltd. verder uitgebreid van 58%

een bovengemiddeld resultaat opleveren en

naar 71%, zoals destijds afgesproken bij de

winstgevende groei genereren, en de manier

overname.

waarop producten zorgvuldig op de behoeften van klanten zijn afgestemd. Dankzij deze

In de loop van 2005 hebben wij een nieuw

klantgerichte benadering en haar expertise op

concept voor maatschappelijk verantwoord

het gebied van de ontwikkeling van

beleggen (Socially Responsible Investment /

alternatieve beleggingsproducten was de

SRI) geïntroduceerd. Wij waren al marktleider

BU AM in staat groei te realiseren in dit

in SRI in Brazilië en Zweden en gaan ons

aantrekkelijke segment. Hierbij ging de

succesvolle concept nu in heel Europa

BU AM op zoek naar aantrekkelijkere, beter

uitrollen.

geprijsde producten in plaats van zich alleen te richten op groei van het beheerd vermogen.

Resultaten in 2005

74

De BU AM zag de jaarwinst toenemen met

De totale operationele bedrijfslasten namen

74,7% naar EUR 145 miljoen, na correctie voor

toe met 13,1% tot EUR 501 miljoen. De

de verkoop van het trustbedrijf (EUR 17

voornaamste oorzaken van deze stijging

miljoen operationele baten en jaarwinst) en de

waren de hogere resultaatafhankelijke

verkoop van de activiteiten in Kazakhstan

vergoedingen, de advieskosten met

(EUR 13 miljoen operationele baten en EUR 9

betrekking tot de desinvesteringsprocessen,

miljoen jaarwinst) in 2005 en de verkoop van

een uitbreiding van de commerciële

het Tsjechische pensioenfonds (EUR 12

activiteiten en eenmalig ten laste van het

miljoen operationele baten en jaarwinst) en de

resultaat gebrachte bijzondere

verkoop van de 401k-activiteiten in de

waardeverminderingen van software en

Verenigde Staten (EUR 16 miljoen

commerciële contracten. De belastingdruk

operationele baten en EUR 10 miljoen

nam af door de hoge belastingvrije winsten.

Kernactiviteiten

Ambities voor 2006

Groeiende vraag naar innovatieve producten

Wij blijven ons onverminderd inzetten om

De BU AM kan zich in diverse marktgebieden verheugen in een

onze private banking-, particuliere en

groeiende vraag naar gestructureerde producten. Zowel in Europa als in

institutionele klanten hoogwaardige

Noord-Amerika spelen levensverzekeraars met speciaal ontwikkelde

diensten aan te bieden vanuit een mondiaal

producten in op de vergrijzing van de bevolking, waaronder de unieke

perspectief, maar wel via lokale vestigingen.

levensloopproducten van de BU AM. Deze producten zijn op innovatieve

Uitbreiding zal primair worden gezocht in

wijze gestructureerd, met looptijden tot 2054.

autonome groei, al zullen tactische overnamemogelijkheden ook in overweging

In het institutionele segment introduceren wij daarnaast in een aantal

worden genomen.

markten ook nieuwe gestructureerde beleggingsproducten. Het gaat hierbij om producten die sterker dan voorheen het geval was op de

Onze positie in geselecteerde markten zal in

verplichtingen van de belegger zijn afgestemd (‘liability-driven

2006 verder worden uitgebouwd om de

investment’ ofwel LDI-producten). Deze LDI-oplossingen sluiten perfect

voordelen van onze wereldwijde aanwezigheid

aan bij de verschuiving van toegezegde-bijdrageregelingen naar

ten volle te benutten. In dit kader zullen de

toegezegd-pensioenregelingen en zijn opgezet om klanten bescherming

beschikbare middelen worden aangewend

te bieden tegen rentebewegingen. Dankzij onze LDI-expertise halen wij

voor die markten die het potentieel bieden om

ook adviesmandaten voor grote pensioenfondsen binnen. Het afdekken

een wezenlijke bijdrage te leveren aan een

van het renterisico is voor pensioenfondsen nog een relatief nieuw

solide groei van ons bedrijf, zoals de

terrein. Voorts moeten pensioenfondsen op grond van nieuwe

Verenigde Staten, Nederland, Brazilië,

regelgeving hun verplichtingen thans tegen marktwaarde in de balans

Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Groot-

opnemen. De BU AM biedt een breed scala aan oplossingen die in deze

China (Volksrepubliek China, Hongkong en

behoeften voorzien.

Taiwan), Frankrijk en India. In Italië heeft de integratie van Banca Antonveneta onze aandacht. Wij zijn van plan de komende twee jaar een aantal nieuwe duurzaamheidsfondsen te introduceren, niet alleen in de huidige belangrijkste SRI-markten van de bank (Zweden en Brazilië), maar ook in Frankrijk, Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Tevens gaan wij ons meer richten op onze multi-manager en gestructureerde producten. Met een groot aantal van deze producten lopen wij technologisch gezien voorop. Specifieke klantbehoeften en innovatieve oplossingen blijven centraal staan in onze productstrategie. Wij houden vast aan de beleggingsstijlen die op onze bestaande vaardigheden zijn geënt, maar zullen andere stijlen toevoegen als wij daarmee beter kunnen inspelen op de eisen en wensen van de verschillende typen klanten. 75

Transaction Banking

Transaction Banking is een overkoepelende organisatie die aan alle klantsegmenten van ABN AMRO wereldwijd producten en diensten op het gebied van het betalingsverkeer verleent. Om in belangrijke opkomende en groeimarkten voldoende schaalgrootte te creëren, maakt Transaction Banking gebruik van de ervaring die is opgedaan in de markten waarin wij al actief zijn. Ons succes groeit, zowel in het middensegment van de zakelijke markt als bij andere banken die hun trade services, cashmanagement en betalingsverkeer steeds vaker aan ons uitbesteden.

Transaction Banking Transaction Banking is in 2005 opgezet als een

Groot-China (Volksrepubliek China, Hongkong

mondiale productorganisatie waarin

en Taiwan) schaalgrootte op te bouwen. De

ABN AMRO haar activiteiten op het gebied

consumenten in deze snelgroeiende markten

van cashmanagement, trade services en cards

worden steeds welvarender, hetgeen ons

voor alle klantsegmenten en in alle regio’s

uitstekende kansen biedt voor het verzorgen

heeft gebundeld. Het jaar 2005 was een

van hun betalingstransacties. Dankzij de

uitstekend jaar voor Transaction Banking, met

opgebouwde kennis in ontwikkelde markten

aanzienlijke groei in alle klantgroepen. Vooral

kunnen wij voor sommige inefficiënties van

het particuliere segment in Brazilië en andere

lokale betaalsystemen oplossingen bieden en

groeimarkten presteerde goed. De resultaten

kunnen wij lokale bedrijven en lokale

van Transaction Banking worden verantwoord

vestigingen van buitenlandse ondernemingen

onder de verschillende BU’s.

ondersteunen bij hun activiteiten in markten die in toenemende mate volgroeid zijn en

Strategie, producten en diensten

steeds complexer worden.

Wij zijn actief in bijna 60 landen en verwerken

Innovatie is een belangrijke succesfactor in

jaarlijks miljarden transacties. De activiteiten

transaction banking. Daarom volgt

zijn goed gediversifieerd: Transaction Banking

ABN AMRO een bankbrede benadering die

verleent diensten aan (middel)grote en

erop is gericht het delen van kennis en best

internationale ondernemingen, financiële

practices tussen klantsegmenten en tussen

instellingen, particulieren en private banking-

landen te bevorderen. Een recent voorbeeld

klanten. In al deze segmenten hebben wij een

van het overdragen van ideeën is Access

groot klantenbestand opgebouwd. De

Online, een platform voor wereldwijd

transaction banking-producten worden

internetbankieren. Access Online was

aangeboden in alle landen van het ABN AMRO

oorspronkelijk ontwikkeld voor multinationale

netwerk. Binnen de drie hoofdactiviteiten

ondernemingen, maar is nu ook geschikt

– cashmanagement, trade services en cards –

gemaakt voor de grootzakelijke markt. Het

bieden wij een breed pakket producten aan

biedt directe toegang tot een pakket

die in veel gevallen op de plaatselijke wensen

bankproducten waarmee ondernemers hun

en omstandigheden zijn toegesneden.

werkkapitaal efficiënter kunnen beheren. Technologische vernieuwing is voor

Betaalproducten, die de kern van de

transaction banking van cruciaal belang. Onze

activiteiten van Transaction Banking vormen,

internetkanalen vielen in 2005 opnieuw in de

worden door zakelijke en particuliere klanten

prijzen: de trade internetportal werd

gebruikt op de binnenlandse markten. Wij zijn

onderscheiden vanwege de innovatieve

een vooraanstaand speler in transaction

oplossingen voor de aanbodketen en onze

banking in Nederland, Brazilië en de

cashmanagement internetportal in de

Verenigde Staten. Door de overname van

Verenigde Staten oogstte lof binnen de sector.

Banca Antonveneta in Italië hebben wij nu een tweede stevige basis in Europa en een nieuwe De financiële sector is sterk gereguleerd en

76

sterke binnenlandse positie in transaction

transaction banking vormt daarop geen

banking. Van de ervaring die wij in deze

uitzondering. Nieuwe wet- en regelgeving

markten opdoen, maken wij gebruik om in

maakt voortdurende investeringen in

belangrijke groeimarkten als India, Turkije en

processen en technologie noodzakelijk, maar

Transaction Banking

biedt ook kansen voor Transaction Banking.

Elke dag meer mogelijk maken

Een goed voorbeeld hiervan is het Single Euro

Transaction banking-producten en -oplossingen brengen onze klanten in

Payments Area (SEPA), een initiatief in de

direct contact met de bank, vaak zelfs dagelijks. Deze producten vormen

Europese Unie voor de vorming van één grote

als het ware de ‘ankerproducten’ in de relatie van de bank met de klant

‘binnenlandse’ betaalmarkt in de twaalf

en zijn dan ook een belangrijk aanknopingspunt voor de cross-selling

eurolanden. De invoering van SEPA, die is

van andere producten en diensten. Het is daarom van groot belang dat

voorzien voor 2008, biedt de kans om extra

de verkoop- en distributieprocessen, de afhandeling en implementatie,

baten te genereren door in de gehele

de dagelijkse transacties en de service voldoen aan de verwachtingen

eurozone betaalproducten aan te bieden en

van de klant of deze zelfs overtreffen, altijd en overal waar wij actief zijn.

transactieverwerking van andere banken over

De vele onderscheidingen die wij hebben gekregen, illustreren ons

te nemen. Veel regionale en lokale banken

marktleiderschap en vormen het bewijs dat onze klanten vinden dat wij

vinden de kosten als gevolg van toenemende

met onze producten voor transaction banking onze beloften waarmaken.

wet- en regelgeving en de veranderende wensen van zakelijke en particuliere klanten te hoog en zien een partnership als de enige

geld- en goederenstromen. Om in hun

haalbare optie voor transaction banking. Wij

behoeften te voorzien, hebben wij een breed

verwerken inmiddels trade-transacties voor

assortiment producten ontwikkeld. En niet

partnerbanken in Noord-Amerika, Azië en

zonder succes, gezien de onderscheidingen

Europa. Deze activiteit is een groot succes

waarmee deze producten zijn bekroond. Onze

gebleken en blijft een belangrijke speerpunt

strategische focus verschuift steeds meer in

van onze strategie. De markt voor outsourcing

de richting van de zakelijke markt. Daarbij

van cashmanagement en betaaldiensten is

richten wij ons niet alleen op de binnenlandse

van recenter datum, maar ontwikkelt zich

cashmanagement-behoeften van zakelijke

onder invloed van SEPA momenteel snel.

klanten. Met onze grensoverschrijdende producten ondersteunen wij bedrijven ook bij

Ambities voor 2006

hun internationale expansie.

Bij transaction banking draait het om mensen, processen en technologie: onze partnerbanken waarderen de expertise waarover wij beschikken. Wereldwijd behoren wij tot de marktleiders op dit gebied, omdat wij beschikken over de schaalgrootte, het netwerk en de innovatieve kracht die hiervoor nodig zijn. Wij voorzien een sterke groei van outsourcing door financiële instellingen in 2006 en volgende jaren. Om onze slagkracht te versterken en ons productaanbod te verbreden, hebben wij in 2005 geïnvesteerd in senior adviseurs en productmanagers. Een belangrijk initiatief dat voor 2006 op de agenda staat, is het streven om via een betere benutting van het ABN AMRO netwerk ons aandeel in de groeiende markt voor grensoverschrijdend betalingsverkeer te vergroten. Wij helpen onze internationale klanten al bij het beheer van hun wereldwijde

77

Group Shared Services

Group Shared Services (GSS) coördineert en ontwikkelt wereldwijd interne ondersteunende diensten van ABN AMRO. Op deze manier draagt GSS bij aan de groei van de bank op haar doelgebieden. In 2005 zijn in het kader van het ITprogramma van GSS nieuwe serviceovereenkomsten gesloten en is een ‘New Technology Organisation’ opgezet. Voorts werden de BU’s ondersteund bij het signaleren en doorvoeren van mogelijkheden om door offshoring kostenbesparingen te realiseren en de dienstverlening te verbeteren. Andere doorlopende programma’s betreffen het optimaliseren van de mondiale vastgoedportefeuille en de verbetering van het inkoopproces. Per 1 januari 2006 is GSS opgegaan in de nieuwe Services-organisatie van ABN AMRO, die alle dienstverlenende units binnen de bank omvat.

Group Shared Services GSS, dat met ingang van 2006 onderdeel van

GSS heeft in 2005 met vijf leveranciers voor

Services vormt, is wereldwijd verant-

een periode van vijf jaar wereldwijde

woordelijk voor de interne ondersteunende

serviceovereenkomsten gesloten. Deze

dienstverlening en over de grenzen van de

overeenkomsten vertegenwoordigen een

afzonderlijke BU’s heen. Tot de activiteiten

waarde van ongeveer EUR 1,8 miljard. Het

behoren onder meer informatietechnologie,

betreft contracten voor IT-infrastructuur (IBM)

vastgoed- en facilitair beheer en offshoring.

en ondersteuning en verbetering van

De efficiencyverbeteringen uit de GSS-

bestaande applicaties (Infosys en Tata

programma’s leveren op groepsniveau

Consultancy Services (TCS)). Verder zijn vijf

kostenbesparingen op van ten minste

preferred suppliers geselecteerd voor de

EUR 600 miljoen netto in 2007 en EUR 750

ontwikkeling van applicaties: Accenture, IBM,

miljoen netto per jaar vanaf 2008.

Infosys, Patni en TCS. Via deze contracten hebben wij toegang tot de best beschikbare

Strategie, producten en diensten

technologie en wordt verder voortgebouwd op eerder opgedane ervaring.

GSS boekte in 2005 goede vooruitgang met het opstellen en uitvoeren van de ‘shared

De wereldwijde serviceovereenkomsten voor

services’ agenda. De activiteiten dragen bij aan

infrastructuur zijn in tien landen van kracht,

de beheersing en verbetering van kosten- en

waaronder Nederland, de Verenigde Staten en

serviceniveaus op de lange termijn en

Brazilië. De komende twee jaar volgen andere

ondersteunen aldus de groei van de bank. GSS

landen en zal ook de transformatie van de

richt zich niet op kostenbesparingen op de

infrastructuurdiensten gestalte krijgen.

korte termijn; de speerpunten zijn kwaliteitsverbetering van de dienstverlening, efficiency-

Andere IT-programma’s waren gericht op het

verhoging, optimalisatie van operationele

verbeteren van de telecommunicatie en de

risico’s en vergroting van de slagkracht.

verwerking van marktgegevens. Zo werd een contract met KPN Telecom getekend voor

78

Programma’s

internationale mobiele telefonie in zeventien

De programma’s van GSS moeten de externe

landen en werd een vijfjarig contract gesloten

en interne klanttevredenheid vergroten en

met Avaya, dat met behulp van internet-

onze performance verbeteren over de grenzen

technologie de vaste telefonie gaat

van de afzonderlijke BU’s heen. Het gaat

standaardiseren (in eerste instantie in

onder meer om de volgende programma’s.

25 landen).

New Technology Organisation

Vastgoedportefeuille optimaliseren

Het IT-programma van GSS is opgezet om de IT-

Group Real Estate & Facilities Management

dienstverlening binnen de hele organisatie te

(GREFM) signaleert, coördineert en

optimaliseren. Gekozen is voor een combinatie

implementeert best practices voor de gehele

van interne consolidatie, gedeeltelijke

vastgoedportefeuille van ABN AMRO. GREFM

outsourcing en multi-vendor offshoring. Het

zorgt ervoor dat de BU’s hun vastgoed beter

programma wordt ondersteund door een New

gebruiken door werkruimtes efficiënter te

Technology Organisation die het toepassen van

benutten, overtollige accommodatie af te

best practices faciliteert en de slagkracht van

stoten en het facilitair beheer te verbeteren.

de organisatie helpt te vergroten.

Samen met de BU’s zijn diverse projecten

Group Shared Services

voor overtollige kantoorruimte en een betere

Payments Centre in 2005 en de ervaring die

ruimtebenutting uitgevoerd. Een ander

daarbij is opgedaan. Voor 2006 staan verder de

initiatief betrof de sale & leaseback van het

volgende activiteiten op de agenda:

kantoorgebouw in Londen, Bishopsgate 250.

• de New Technology Organisation gaat zich

Om het energieverbruik en de CO2-uitstoot

richten op de bankbrede transformatie van

terug te dringen, zijn verschillende

de IT-dienstverlening;

duurzaamheidsprogramma’s gestart.

• GREFM streeft naar verdere kosten-

besparingen door middel van een efficiënter Expertise in offshoring

ruimtegebruik, het afstoten van overtollige

GSS heeft in 2005 aanzienlijke vooruitgang

accommodatie en de uitvoering van

geboekt met offshoring. Alle programma’s

programma’s voor facilitair beheer;

verlopen volgens schema en diverse nieuwe

• het Offshoring Centre of Expertise zal

pilots zijn gestart. Uit de feedback van de BU’s

samen met ACES geplande activiteiten en

blijkt dat ABN AMRO Central Enterprise

pilotprogramma’s voortzetten en op zoek

Services (ACES) erin is geslaagd kwaliteit,

gaan naar nieuwe offshoring-mogelijkheden

serviceniveau en productiviteit te verbeteren. De flexibele en snelgroeiende groep

binnen de bank; • Procurement gaat haar expertise op het

medewerkers van ACES in India (inmiddels

gebied van inkoop verder ontwikkelen,

3.000 fte’s) draagt ertoe bij dat onze bank

zodat ze alle onderdelen van de bank kan

slagvaardig kan opereren. ACES heeft actie

helpen bij het opstellen van gedetailleerde

ondernomen om het eigen bedrijfsmodel te

en efficiënte inkoopprogramma’s.

verbeteren en verdere groei te ondersteunen. De organisatie is gecertificeerd volgens ISO 9001 en de British Standards 7799 on

GSS valt in de prijzen

Information Security en voert een uitgebreid

ABN AMRO werd in mei 2005 onderscheiden met de ‘Best Initiative

kwaliteitsprogramma. Doel is het niveau van

Award’ voor Shared Services. De prijs werd toegekend door het CFO

de dienstverlening voortdurend te verbeteren.

Magazine, het Nederlandse vaktijdschrift voor de financieel directeur. GSS werd geprezen voor haar ‘durf’ en gezien als ‘bron van inspiratie’

Beter inkopen

voor de gehele financiële-dienstensector.

Om te garanderen dat de bank waar voor haar geld krijgt, toetst Global Procurement

GSS Operations won in 2005 voor het tweede achtereenvolgende jaar de

systematisch de uitgaven aan derden.

‘Risk Waters Best Back-Office Operational Risk Reduction Programme

Inmiddels zijn enkele best practices

Award’. Deze onderscheiding maakt deel uit van een hele reeks prijzen

doorgevoerd, zoals een wereldwijd systeem

voor operationeel risicobeheer die worden toegekend aan personen en

voor sourcing en contractering in de

bedrijven die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan de

belangrijkste marktgebieden. Om de uitgaven

ontwikkeling van het beheer van operationele risico’s binnen de

voor inhuur en inkoop te beperken zijn

financiële-dienstensector.

bovendien ‘resourcing desks’ opgezet. Bij de zevende jaarlijkse FSmetrics Awards viel GSS Operations -

Ambities voor 2006

Securities twee keer in de prijzen: als ‘Best Broker Dealer Overall

Per 1 januari 2006 is GSS opgegaan in de

Operational Performance in Fixed Income’ en als ‘Best Broker Dealer

nieuwe Services-organisatie, die uit alle

Confirmation Performance’. De prijzen werden toegekend op grond van

dienstverlenende units binnen de bank

een stemming onder grote institutionele beleggers, waaronder een

bestaat. Een belangrijk aandachtspunt wordt

aantal belangrijke klanten van onze bank. ABN AMRO moest het daarbij

de inrichting van één geïntegreerd Operations-

opnemen tegen andere banken uit dezelfde tier 1 en tier 2 groep.

platform voor de bank. Hierbij wordt voortgebouwd op het succes van het European

79

Group Functions

Group Functions (GF) vervult een sturende en ondersteunende rol ten aanzien van de concernstrategie. Een rol die gestalte krijgt in drie kerntaken: het uitoefenen van toezicht op de corporate governance, het Kerncijfers Group Functions ondersteunen van de Raad van Bestuur bij de uitvoering (in miljoenen euro’s) van de concernstrategie en Rente het faciliteren van Provisie synergieën tussen de BU’s. Handelsresultaat GF is daarnaast Resultaat uit financiële transacties verantwoordelijk voor een Resultaat uit deelnemingen met invloed groot aantal overkoepelende Overige operationele baten functiegebieden, variërend Totaal operationele baten van de strategische koers Totaal operationele bedrijfslasten van het concern tot de Bedrijfsresultaat interne controle en van het Waardeverminderingen risicobeheer tot EUBedrijfsresultaat voor belastingen aangelegenheden. In 2006 Belastingen zal GF zich vooral richten op Operationele nettowinst de naleving van artikel 404 Beëindigde bedrijfsactiviteiten (netto) van de Sarbanes-Oxley Act Jaarwinst en Bazel II, evenals de Balanstotaal implementatie van een Naar risico gewogen activa gestandaardiseerde methodiek voor Aantal medewerkers (fte) risicobeoordeling binnen de compliance-functie.

Group Functions

 













 

2005

2004

– 305

–3

– 28

1

– 32

– 36

607

472

114

20

23

6

379

460

– 95

263

474

197

95

23

379

174

– 50

25

429

149

0

1.207

429

1.356

70.095

60.637

8.612

3.084

6.020

3.867

GF geeft richting aan de concernstrategie van

ervoor zorgt dat de belangen van de BU’s en

ABN AMRO en ondersteunt de implementatie

die van de hele bank onderling in evenwicht

daarvan in overeenstemming met de

zijn. Op deze manier bevordert GF de

Managing for Value-methodiek, de

internationale reputatie van onze merknaam

ABN AMRO Waarden en de Business

en de gezamenlijke kracht van de

Principles. Door functies over BU en

verschillende concernonderdelen als één

geografische grenzen heen te stroomlijnen

bank.

en samen te voegen faciliteert GF het concernbreed delen van best practices,

Dit vertaalt zich in drie functies:

Group Functions

innovatie alsmede de relaties met

• Governance: GF stelt de bank in staat als

(als % van bedrijfsresultaat voor

overheden en zorgt ze voor een bindend

één entiteit te opereren en is

belastingen van de groep)

element in zowel operationeel als cultureel

verantwoordelijk voor corporate

opzicht.

governance. Ze is voorts belast met het toezicht op de naleving van wet- en

Strategie, producten en diensten GF profileert zich tevens als een ‘centre of excellence’, dat de mogelijkheden voor

80

regelgeving, inclusief samenstelling en rapportage van de geconsolideerde jaarrekening. • Beïnvloeding en beleidsvorming: GF voegt

waardecreatie onderzoekt, de vereiste

waarde toe door de implementatie van de

middelen en vaardigheden verschaft, de BU’s

door de Raad van Bestuur vastgestelde

helpt hun doelstellingen te verwezenlijken en

strategische koers te faciliteren. Ze

Group Functions

ontwerpt, implementeert en bewaakt de

financiële positie en bereidt interne en

standaarden en het beleid waarbinnen de

externe financiële rapportages voor.

BU’s opereren. GF bewaakt ook de

• Group Audit: beoordeelt en adviseert inzake

prestatiedoelstellingen en de daarbij

de adequaatheid van interne

gemaakte vorderingen en verstrekt op

beheersmaatregelen door middel van

belangrijke terreinen advies en

onafhankelijk onderzoek.

ondersteuning. • Dienstverlening: GF faciliteert en benut de

• Corporate Development: ondersteunt de

Raad van Bestuur bij de ontwikkeling van de

synergiemogelijkheden tussen de BU’s door

concernstrategie, met inbegrip van de

het leveren van ondersteunende diensten

inventarisatie, analyse en verwezenlijking

voor de hele groep op specifieke

van fusie- en overnamemogelijkheden,

functiegebieden, in nauwe samenwerking

alsmede de samenstelling van de totale

met de BU’s.

portefeuille van activiteiten vanuit strategisch perspectief.

In 2005 zijn de onderstaande functies in

• Group Communications: is verantwoordelijk

GF samengebracht. GF wordt na deze

voor corporate communicatie,

reorganisatie op een meer geïntegreerde

perscontacten, sponsoring en het merk

wijze geleid, over de grenzen van de verschillende bedrijfsonderdelen heen,

ABN AMRO. • Investor Relations: fungeert als ons venster

waarbij de grotere nadruk op interne

naar de beleggingswereld, is

klanttevredenheid de relaties met de

verantwoordelijk voor duidelijke

commerciële bedrijfsonderdelen verder

communicatie met beleggers en is hun

versterkt.

eerste aanspreekpunt; verhoogt het interne bewustzijn van de perceptie van en

GF is belast met de volgende taken:

waardering voor de concernstrategie,

• Group Compliance: beheert contacten met

activiteiten en resultaten in

toezichthouders, evalueert ontwikkelingen op het gebied van wet- en regelgeving en

beleggerskringen. • Group Risk Management: de risico-

stuurt de onafhankelijke compliance-functie

organisatie op groepsniveau rust op twee

binnen de groep aan.

pilaren, namelijk de uitvoering van de

• Group Legal: bepaalt het beleid voor het

risicofunctie in de regio’s en de sterke

beheer van de juridische risico’s en verstrekt

centrale risicofunctie van Group Risk

interne juridische diensten, met inbegrip

Management, gericht op beleidvorming,

van procesvoering.

portefeuillebeheer en risicoprofiel. Deze

• Group Finance: ondersteunt de

structuur wordt ondersteund door

besluitvorming door de Raad van Bestuur en

concernbrede risicobewaking, -controle en

het Resource Allocation and Performance

-rapportage.

Management Committee, stelt de

• Group Human Resources: adviseert de

grondslagen en richtlijnen voor verslag-

Raad van Bestuur over personele aspecten

geving vast, is belast met de strategische,

van de strategie, verstrekt advies en

beheersmatige en financiële controlefunctie

ondersteuning inzake het concernbeleid

binnen ABN AMRO, is verantwoordelijk

voor Executive Development en Leadership

voor de coördinatie, beleidsvorming en

Development en ontwikkelt kaders en

uitvoering van het kapitaalbeheer,

richtlijnen op belangrijke HR-gebieden voor

balansbeheer en markt-, rente- en

internationaal gebruik door alle BU’s,

liquiditeitsbeheer van de groep, alsmede

waaronder een bankbreed centraal HR-

economisch onderzoek, bewaakt de totale

kader.

81

Group Functions

• European Union Affairs & Market

miljoen bruto en EUR 268 miljoen netto),

Infrastructures: behartigt de belangen van

waardoor de kosten van de door de

ABN AMRO via de Liaison Offices bij de EU

Amerikaanse toezichthouders opgelegde

en in Den Haag en stemt de interne

boete (EUR 67 miljoen bruto en EUR 67

strategiebepaling af op infrastructurele

miljoen netto) en de voorziening voor niet

ontwikkelingen op het gebied van

opgenomen vakantiedagen door

betalingsverkeer en effecten.

medewerkers (EUR 56 miljoen bruto, EUR 40 miljoen netto) ruimschoots werden

Daarnaast houdt GF toezicht op onze

gecompenseerd.

activiteiten in overige landen, waaronder het belang in Capitalia (7,7%) en

De voorzieningen werden verhoogd met

Banca Antonveneta (76,0%) in Italië en

EUR 72 miljoen, met name door de Incurred

Kereskedelmi és Hitelbank (40%) in Hongarije.

But Not Identified (IBNI)-debiteuren-

Het belang in Banca Antonveneta is staps-

voorziening

gewijs uitgebreid van 12,7% aan het begin van 2005 tot 55,8% op 2 januari 2006 en 76,0% op

De belastingen waren in 2005 aanzienlijk

16 maart 2006. De resultaten van Banca

lager, hoofdzakelijk als gevolg van de vrijval

Antonveneta worden met ingang van 1 januari

van belastingvoorzieningen in het vierde

2006 verantwoord onder de BU Europa.

kwartaal.

Resultaten in 2005

De post beëindigde bedrijfsactiviteiten in

In de resultaten van GF zijn die van Group

2004 betreft de nettowinst van LeasePlan

Shared Services begrepen. De operationele

Corporation, dat in 2004 werd verkocht.

nettowinst van GF van EUR 149 miljoen in 2004 werd sterk beïnvloed door de

Ambities voor 2006

compensatie voor de beëindiging van de

De strategische agenda voor 2006 staat in het

winstdelingsregeling in Nederland (EUR 177

teken van het uitbouwen van de in 2005

miljoen operationele bedrijfslasten en

gestarte initiatieven:

EUR 117 miljoen jaarwinst), zoals

• nakoming van de voorschriften van artikel

overeengekomen in de nieuwe cao.

404 van de Sarbanes-Oxley Act nadat de

Gecorrigeerd hiervoor kwam de operationele

Securities and Exchange Commission in

nettowinst over 2005 61,3% hoger uit op

2005 besloot de invoeringsdatum van de

EUR 429 miljoen. De onderstaande cijfers zijn

wet met één jaar uit te stellen tot

gecorrigeerd voor deze voorziening.

31 december 2006; • verdere voorbereiding op de gevolgen van

De totale operationele baten daalden met

de eisen van Bazel II ten aanzien van

17,6% tot EUR 379 miljoen, hoofdzakelijk door

verslaggeving en risicobeheer;

de lagere resultaten op de USD-winsthedge

• implementatie van de intern ontwikkelde

(verantwoord onder nettorentebaten) en een

infrastructuur voor Management Informatie

voorziening voor balansaanpassingen, die de

Systemen in een aantal voor ABN AMRO

hogere resultaten uit onze deelnemingen in

belangrijke landen; en

Italië tenietdeden.

• verdere ontwikkeling en implementatie van

een gestandaardiseerde methodiek voor

82

De totale operationele bedrijfslasten namen

risicobeoordeling, systemen en

met EUR 181 miljoen af. Deze daling werd

kwaliteitscontroleprocedures binnen de

met name veroorzaakt door de vrijval van de

compliance-functie.

voorziening ziektekostenverzekering (EUR 392

Human Resources

Human Resources Bepalend voor het succes van onze

hun leiderschapscapaciteiten verder te

strategie is dat al onze klanten kunnen

ontwikkelen. Dit proces creëert

rekenen op een uitstekende service van

mogelijkheden om de leiderschaps-

sterk gemotiveerde en betrokken

vaardigheden van onze Top Executives te

medewerkers. Het is daarom noodzakelijk

verbeteren en daarmee hun vermogen om

dat wij hoge eisen blijven stellen aan de

de betrokkenheid van hun medewerkers te

werving, de ontwikkeling en het behoud van

vergroten. Bij de introductie in 2004 bleef

talent. Een ‘betrokken’ medewerker is meer

de Leadership Review beperkt tot onze

dan een ‘tevreden’ medewerker: betrokken

150 hoogste leiders. Vorig jaar is het

medewerkers werken actief mee aan het

programma ook ingevoerd voor de

bereiken van onze doelstellingen en bouwen

daaropvolgende managementlaag, alsmede

samen met ons aan de toekomst van onze

voor medewerkers waarvan is vastgesteld dat

bank.

zij het potentieel bezitten om door te groeien naar het niveau van Top Executives. In 2006

In 2005 hebben wij voor het eerst bij alle BU’s

volgt het overige hoger kader.

wereldwijd een Employee Engagementonderzoek verricht. In de voorgaande twee

Met alle deelnemers aan de Leadership

jaar bleef het onderzoek nog beperkt tot

Review worden specifieke doelstellingen

bepaalde onderdelen van de bank. In 2004

afgesproken voor het verbeteren van hun

namen 26.000 medewerkers deel aan het

leiderschapscapaciteiten. Om hen bij het

onderzoek, met een respons van 66%. Vorig

formuleren van deze doelstellingen te helpen,

jaar werd de enquête uitgezet onder 97.000

stellen wij hen in de gelegenheid de

medewerkers. De wereldwijde respons was

driedaagse workshop ‘Leading Through

uitstekend: 75%. Dit percentage op zich geeft

Others’ te volgen. In 2006 nemen alle Top

al aan hoezeer onze medewerkers zich bij de

Executives opnieuw deel aan de Leadership

bank betrokken voelen. Aan de hand van de

Review: de effectiviteit van hun leiderschap

antwoorden kunnen wij de betrokkenheid van

wordt dan gemeten en nieuwe doelstellingen

alle medewerkers meten en een vergelijking

worden vastgesteld.

maken tussen verschillende geografische gebieden en BU’s. In bijna alle categorieën

De bestaande leiderschapsprogramma’s voor

scoren wij beter dan onze concurrenten in de

het middenkader zijn in 2005 geïntensiveerd,

financiële sector en ook ten opzichte van de

een proces dat in 2006 een verder vervolg

norm voor zogenoemde High Performance-

krijgt. Doel van deze programma’s is de

bedrijven kunnen wij de toets der kritiek goed

deelnemers vertrouwd te maken met allerlei

doorstaan. In vergelijking met de eerdere

zaken waarmee zij als leidinggevende in de

onderzoeken is op veel punten duidelijk

verschillende fasen van hun carrière te maken

vooruitgang geboekt.

krijgen.

Uit de enquête in 2005 kwam naar voren dat

Onze talentmanagementprogramma’s voor

onze medewerkers grote waarde hechten aan

uitstekend presterende medewerkers met

goed leiderschap. Dit onderwerp had al een

een aanzienlijk groeipotentieel stimuleren een

hoge prioriteit en dit zal ook zo blijven. In 2004

geïntegreerde, BU-overschrijdende aanpak en

werd namelijk een Leadership Review onder

zijn een hulpmiddel voor opvolgingsplanning.

onze Top Executives gehouden, met als doel

Kenmerkend is de brede diversiteit van het

Doel van Human Resources (HR) is alle medewerkers te stimuleren en te motiveren om een actieve rol te spelen bij het bereiken van onze doelstellingen. In 2005 hebben wij voor het eerst bij alle BU’s wereldwijd de betrokkenheid van onze medewerkers (‘Employee Engagement’) onderzocht. Op basis van de uitkomsten zijn verschillende initiatieven in gang gezet, waaronder de uitbreiding van het Leadership Reviewprogramma voor de ontwikkeling en vergroting van leiderschapscapaciteiten, doelstellingen op het gebied van compliance voor onze Top Executives, halfjaarlijkse People & Organisational Capability Reviews en een vrijwillige integriteitscreening. In de loop van 2005 is met succes een aantal grote HRprojecten opgezet, waaronder een verdere verbetering van de opleidingsmogelijkheden en de outsourcing van ITdiensten in tien landen. Hierbij zijn bijna 2.000 medewerkers naar leveranciers van de bank overgegaan.

83

Human Resources

loopbaantraject. Talentvolle medewerkers

uitgebreid met een halfjaarlijkse meting. Dit

kunnen kiezen voor een algemene

stelt de BU’s in staat om halverwege het jaar

leidinggevende loopbaan om zich vervolgens

te bepalen waar zij staan. Zo nodig kunnen zij

te bekwamen in leiderschap en strategische

dan hun jaarplannen bijstellen, zodat de

taken, dan wel voor een meer specialistisch

doelstellingen alsnog worden bereikt. Op

traject. Coaches en mentoren helpen hen de

basis van de People & Organisational

juiste keuzes te maken. Afzonderlijke

Capability Reviews kan elke BU in overleg met

mentoring- en andere initiatieven hebben

de Raad van Bestuur bepalen welke

daarnaast het bewustzijn voor het

combinatie van kennis, gedrag, vaardigheden

diversiteitsbeleid verder vergroot. Deze

en waarden (inclusief compliance) nodig is om

toegenomen focus leidde tot diverse

haar prestatiedoelstellingen te realiseren.

internationale en lokale initiatieven, waaronder internationale conferenties voor vrouwen in

HR heeft actieve invulling gegeven aan haar

hogere leidinggevende posities, programma’s

ondersteunende rol bij werving en selectie,

voor interculturele bewustwording en

internationale beloningskwesties,

‘Leadership & Diversity’-programma’s.

performance management, opleiding en ontwikkeling en talentmanagement. Voorts is

HR heeft in 2005 een nieuwe mondiale

HR betrokken geweest bij grote

strategie ontwikkeld, gericht op het genereren

veranderingsprocessen zoals de outsourcing

van synergie en het creëren van toegevoegde

van de IT-dienstverlening in tien landen. Bij

waarde voor de commerciële doelstellingen.

deze operatie, die in november 2005 met

Belangrijke ontwikkelingen in 2005 waren de

succes werd afgerond, zijn bijna 2.000

verbeterde toegankelijkheid van kennis via

medewerkers overgestapt naar leveranciers

e-learning en ‘communities of practice’, de

van de bank om daar een verder vervolg aan

verhoogde professionaliteit van onze

hun loopbaan te geven. Deze

programma’s voor pas afgestudeerde

outsourcingoperatie biedt een aantal

academici en de goede resultaten van

voordelen: de bank kan zich concentreren op

coaching door het (senior) management.

haar kernactiviteiten, de IT-dienstverlening wordt nieuw leven ingeblazen en het

Zoals elders in dit jaarverslag vermeld, is het

bestaande talent en de aanwezige

van groot belang dat de bewustwording ten

capaciteiten worden optimaal ingezet. De

aanzien van compliance binnen de hele bank

controle van kwaliteit, tijdigheid en

wordt versterkt. Met alle Top Executives is

consistente effectiviteit van de IT-

daarom een prestatiedoelstelling voor

dienstverlening berust bij de New Technology

compliance afgesproken, naast de

Organisation, een afdeling die nauw

doelstellingen voor persoonlijke (leiderschaps)-

samenwerkt met onze externe leveranciers.

ontwikkeling, ontwikkeling van medewerkers en financiële resultaten. Daarnaast hebben onze huidige Top Executives zich in 2005 aangemeld voor een vrijwillige integriteitstoets. Deze toets is in juli 2004 door de Nederlandsche Bank verplicht gesteld voor nieuwe Top Executives. Om onze performance managementprocessen te verbeteren hebben wij de 84

People & Organisational Capability Reviews

Risicobeheer

wordt gekenmerkt door voortschrijdend

Effectief risicorendementbeheer behoort tot onze kerncompetenties. Wij beschikken over een professionele risicofunctie die onafhankelijk van de commerciële bedrijfsonderdelen opereert en een breed toezicht uitoefent op alle activiteiten Officer (CFO), die tevens lid zijn van de Raad en markten. Doel van ons van Bestuur, zijn verantwoordelijk voor de risicobeleid en onze implementatie van het risicobeleid binnen de activiteiten in het kader van groep. risicobeheer is risico’s zo Risicobeheer vindt met name plaats binnen de vroeg mogelijk te onderkennen en te directoraten Group Risk Management (GRM) analyseren. Voortschrijdend en Group Asset and Liability Management inzicht stelt ons in staat in te (GALM). spelen op marktvolatiliteit en • GRM is verantwoordelijk voor het beheer het snel veranderende van krediet-, landen-, markt-, operationele ondernemingsklimaat en een en reputatierisico’s. optimaal naar risico • GALM heeft tot taak onze winst en gewogen rendement te kapitaalpositie tegen ongunstige rente- en realiseren. Een van de valutabewegingen in andere dan de hoofdtaken van het Group handelsportefeuilles te beschermen en Asset and Liability onze liquiditeitspositie en ons Management Committee langetermijnprofiel voor de uitgifte van (Group ALCO) betreft het schuldbewijzen te beheren. beheer van de gevoeligheid van de nettorentebaten van Group Risk Management Het Group Risk Committee (GRC), waarvan de de bank voor fluctuaties in stemgerechtigde leden afkomstig zijn uit GRM de marktrente. De en de commerciële bedrijfsonderdelen, is het nettorentebaten vormen voor de bank de belangrijkste hoogste beleidsbepalende en fiatterende orgaan voor krediet-, landen- en marktrisico. In bron van inkomsten.

inzicht. Dit stelt ons in staat in te spelen op

het algemeen worden beleidsaangelegen-

marktvolatiliteit en het snel veranderende

heden en kredietportefeuillekwesties in

ondernemingsklimaat. Elke afdeling van de

speciale beleidsbijeenkomsten van het Group

bank moet de risico’s analyseren die

Risk Committee behandeld. Het Group

verbonden zijn aan haar eigen transacties. Het

Operational Risk Management Committee is

is de verantwoordelijkheid van de betreffende

het hoogste orgaan voor wat betreft

afdeling om na te gaan dat de risico’s binnen

operationele risico’s.

Risicobeheer Informatie die in voorgaande jaarverslagen werd vermeld in het hoofdstuk Risicobeheer, is voor een deel thans opgenomen in punt 38 ‘Beheer van financiële risico’s en gebruik van derivaten’ van de toelichting op de jaarrekening vanaf pagina 184.

Kader Een omvangrijk kader voor risicobeheer beschouwen wij als een kerncompetentie. Wij volgen een gedegen risicobeleid dat is afgestemd op onze langetermijnstrategie en brengen dit in de praktijk door middel van een professionele risicofunctie die onafhankelijk is van de commerciële bedrijfsonderdelen. Ons kader voor risicobeheer wordt gekenmerkt door de combinatie van centrale beleidsvorming en breed toezicht, alsmede decentrale uitvoering en bewaking. Onze risicobeheerprocessen hebben tot doel risico’s in een vroegtijdig stadium te onderkennen en te analyseren, alsmede verantwoorde limieten vast te stellen en te bewaken. Het risicobeheer binnen de bank

de toegestane limieten blijven en adequaat worden beheerd.

Risicobeheer binnen de BU’s is lokaal gestructureerd, onder toezicht van GRM. De

Organisatiestructuur

regionale hoofden risicobeheer hebben een

De Raad van Bestuur stelt, onder toezicht van

dubbele rapportagelijn: naar het hoofd van de

de Raad van Commissarissen, de strategische

betreffende BU en naar het hoofd GRM.

risicofilosofie en het risicobeleid vast. Tot het

Marktrisico en operationeel risico zijn

takenpakket van de Raad van Commissarissen

afzonderlijke functies binnen GRM. De totale

behoort een regelmatige evaluatie van de

structuur van onze risicobeheerorganisatie is

risico’s van de portefeuille van de bank. De

weergegeven in het volgende schematisch

Chief Risk Officer (CRO) en de Chief Financial

overzicht.

85

Risicobeheer

Raad van Commissarissen • Houdt toezicht op het risicobeheer • Evalueert regelmatig het risico van de portefeuille van de bank

Raad van Bestuur Stelt strategische risicofilosofie, risicobeleid en risicobereidheid vast

Chief Risk Officer

Group Risk Management

86

Chief Financial Officer

Group Asset and Liability Management

• Kredietrisico • Marktrisico • Operationeel risico • Landenrisico • Reputatierisico

• Renterisico • Valutarisico • Liquiditeitsrisico • Kapitaalbeheer

Group Risk Committee

Group Asset and Liability Committee

• Bepaling van het risicobeleid, alsmede de procedures en methodes om risico’s te meten en te bewaken, waaronder tevens begrepen het reputatierisico • Vaststelling van gedelegeerde bevoegdheden voor lagere commissies en individuele functionarissen binnen Group Risk Management, Regionale BU’s, Global Clients, Private Clients en Asset Management • Fiattering van de krediet-, markt- en operationele risico’s die samenhangen met nieuwe producten • Fiattering van het risico op transacties waarvan de waarde de aan lagere commissies gedelegeerde bevoegdheid overschrijdt • Fiattering van gestructureerde financieringen, complexe producten en transacties op basis van fiscale constructies • Driemaandelijkse toetsing of de voorzieningen voor de kredietportefeuille toereikend zijn • Bewaking van totale risicoportefeuille en -profiel van de bank

• Uitoefening van toezicht op ALCO’s van alle BU’s • Vaststelling van totale limiet voor renterisico (Earnings-at-Risk en marktwaarde) en liquiditeitsrisico per BU en per muntsoort • Vaststelling van totale Value-at-Risk limieten voor marktrisico’s, waarbij het Group Risk Committee verantwoordelijk is voor de allocatie hiervan • Beheer van geconsolideerde liquiditeits- en rentepositie van de bank • Beheer van kapitaalstructuur • Vaststelling van standaarden en beleid voor interne verrekening en inter-BU transacties • Beheer van corporate investment-portefeuille • Bankbrede hedging van winst en geïnvesteerd vermogen in andere muntsoorten • Instandhouding van creditcurve via strategische uitgifte van schuldpapier

Risicofuncties in Group Risk Management en BU’s

Risicofuncties in Group Asset and Liability Management en BU’s

• Uitoefening van toezicht op alle aangelegenheden inzake kredietrisico, marktrisico en regelgeving, alsmede op de naleving van lokale wetgeving • Fiattering van krediettransacties binnen de gedelegeerde bevoegdheden en advisering over kredieten die daarbuiten vallen • Ondersteuning van de handelsactiviteiten van de bank door een effectief beheer van het marktrisico • Uitvoering, revisie en bewaking van beleid voor alle kredietportefeuilles • Beheer van individuele probleemkredieten en bewaking van noodlijdende kredieten met inachtneming van ABN AMRO risiconormen • Treffen van debiteurenvoorzieningen binnen de gedelegeerde bevoegdheid • Goedkeuring van kredietproducten voor de particuliere markt en de MKB-markt binnen de gedelegeerde bevoegdheid • Vaststelling van de controlemechanismen voor operationeel risico en handhaving van de discipline bij de toepassing daarvan • Toezicht op de naleving van de ABN AMRO Waarden en Business Principles

• Fiattering van rentelimieten binnen door Group ALCO gedelegeerde bevoegdheid • Toetsing van kredietgebruik aan rente- en liquiditeitslimieten • Aansturing van beheer van uitzettingen op de balans • Toetsing van nettorentebaten en ramingen • Goedkeuring van beleid, onder meer interne verrekening • Bewaking van funding-mix en andere belangrijke liquiditeitsratio’s • Goedkeuring van nieuwe producten

Risicobeheer

Group Asset and Liability Management

(zie ‘Punt 4. Informatie over onderneming –

Ten behoeve van een effectief balansbeheer

B. Overzicht van bedrijfsactiviteiten – Toezicht

hebben wij een Asset and Liability Committee

en regelgeving – Nieuw Kapitaalakkoord

(ALCO) opgezet. De structuur van het ALCO

(Bazel II)’) zijn wij thans bezig onze

vormt een afspiegeling van onze organisatie,

methodologie voor economisch kapitaal te

waarbij Group ALCO op concernniveau

verfijnen en verder te ontwikkelen. Beleggers

opereert en iedere BU een eigen ALCO heeft,

dienen zich dan ook te realiseren dat ons

dat verantwoordelijk is voor het proces van

economisch kapitaal kan veranderen, zowel

balansbeheer binnen het eigen functiegebied.

door wijzigingen in de onderliggende risico’s

De leden van Group ALCO zijn afkomstig uit

als door verbeteringen in de door ons

de commerciële bedrijfsonderdelen,

gehanteerde methodologie voor het meten

alsmede uit de functies Finance en

van risico’s.

Risicobeheer. Wij maken ook gebruik van het begrip GALM richt zich concernbreed op de

economisch kapitaal voor de interne

verhoging van de omloopsnelheid van het

besluitvorming inzake de allocatie van het

beschikbare kapitaal, de vermindering van de

beschikbare kapitaal, voor het onderbouwen

kapitaalkosten, de bewaking en verbetering

van risico/rendementsbeslissingen op

van de liquiditeit van activa en de herallocatie

verschillende niveaus binnen de organisatie en

van kapitaal indien dit op grond van

voor performance management. Het

strategische besluiten noodzakelijk is.

economisch kapitaal wordt geschat voor alle primaire risico’s die aan onze activiteiten zijn

Risicometing

verbonden: kredietrisico (met inbegrip van

Economisch kapitaal

landenrisico en private equity), marktrisico

ABN AMRO gebruikt intern ontwikkelde

(met inbegrip van renterisico), operationeel

modellen voor het schatten van het

risico en bedrijfsrisico. Wij zijn actief op een

economisch kapitaal als uniforme graadmeter

groot aantal locaties wereldwijd en zijn

voor het risico voor de hele bank. Modellen

betrokken bij veel verschillende activiteiten.

voor economisch kapitaal fungeren primair als

Deze spreiding, alsmede de diversificatie

een vroegtijdig waarschuwingssysteem voor

tussen risicotypen, wordt in aanmerking

ernstige risico’s naast die risico’s waaraan de

genomen bij de berekening van het

bank statistisch gezien naar verwachting

economisch kapitaal.

blootstaat in het kader van de uitoefening van haar gewone bedrijfsactiviteiten. Economisch kapitaal betreft een schatting van het kapitaal

Bijdrage aan economisch kapitaal per risicotype (totaal EUR 16 miljard)

dat de bank nodig heeft om grotere dan te verwachten verliezen met een hoge mate van zekerheid te kunnen opvangen. Zoals bij elke andere statistische methode het geval is, geeft het economisch kapitaal het management slechts een indicatie. Het belangrijkste voordeel is dat mogelijke risico’s worden gesignaleerd en het management trends kan volgen. Economisch kapitaal heeft

,SFEJFUSJTJDP
JODMVTJFG
MBOEFOSJTJDP 


echter, net zoals alle schattingen en

.BSLU
FO
SFOUFSJTJDP


statistische methoden, zijn beperkingen.

0QFSBUJPOFFM
SJTJDP


Vooruitlopend op de invoering van Bazel II

#FESJKGTSJTJDP


87

Risicobeheer

Value-at-Risk versus hypothetisch resultaat voor handelsportefeuilles in 2005 (in miljoenen euro’s)

























KBO

GFC

7BMVFBU3JTL

NBB

BQS

KVO

KVM

8JOTU

BVH

TFQU

PLU

OPW



































































NFJ







































XFFL



EFD

7FSMJFT

Het economisch kapitaal voor het marktrisico

Value-at-Risk (VaR) modellen en andere

en het renterisico is volatiel in vergelijking

controlemaatregelen, zoals sensitiviteit-

met het economisch kapitaal voor andere

stress-tests en stress-testscenario’s. Voor

risicotypen. Ultimo 2005 was het economisch

nadere informatie wordt verwezen naar

kapitaal voor het marktrisico en het renterisico

punt 38 ‘Beheer van financiële risico’s en

relatief laag.

gebruik van derivaten’ van de toelichting op de jaarrekening.

Vergelijking van het economisch kapitaal van ABN AMRO met dat van andere instellingen

De effectiviteit van de VaR-berekeningen kan

is, vanwege aanzienlijke verschillen in

worden getoetst aan de hand van back-

definities, modellen en aannames,

testing, een techniek waarbij het aantal dagen

waarschijnlijk niet zinvol. In het algemeen is

wordt geteld waarop de verliezen hoger waren

economisch kapitaal bedoeld om alle grotere

dan de voor die dagen berekende VaR. Bij een

risico’s waaraan een bank kan blootstaan, te

betrouwbaarheidsniveau van 99% zal,

omvatten. Sommige risico’s zijn evenwel niet

statistisch gezien, het negatieve handels-

kwantificeerbaar, terwijl de risicoperceptie

resultaat eens in de honderd handelsdagen

aan verandering onderhevig is.

groter zijn dan de VaR voor die dag. Backtesting wordt uitgevoerd op zowel het

88

Value-at-Risk

feitelijke handelsresultaat als een

Om het marktrisico te beheren gebruiken wij

hypothetisch handelsresultaat, waarbij het

Risicobeheer

effect van provisies, emissievergoedingen en

opgenomen. Voorts omvat het kredietrisico

intradagtransacties buiten beschouwing wordt

de eventuele waardevermindering van de

gelaten. De uitkomsten van back-testing op

participatieportefeuille.

het feitelijke en hypothetische handelsresultaat worden op kwartaalbasis aan

Bij het risicobeheer van zakelijk en particulier

de Nederlandsche Bank gerapporteerd. Back-

krediet hanteren wij de volgende principes:

testing is een belangrijk instrument voor de

• de fiattering van kredieten geschiedt

ex-post validering van ons interne VaR-model.

onafhankelijk van de commerciële bedrijfsonderdelen;

Uit de uitkomsten van back-testing in de

• voor alle commerciële activiteiten waarbij

grafiek op pagina 88 kan worden afgeleid dat

de bank risicogevoelige transacties aangaat,

in 2005 het hypothetisch financieel resultaat

is de voorafgaande goedkeuring van

nooit hoger is geweest dan de berekende VaR.

commissies of bevoegde functionarissen

Dit is het gevolg van onze conservatieve VaRberekening met betrekking tot het hypothetisch handelsresultaat.

(het vierogenprincipe) vereist; • de Raad van Bestuur heeft de bevoegdheid

inzake kredietrisicobeheer gedelegeerd aan GRM binnen Group Functions en vervolgens

Earnings-at-Risk Earnings-at-Risk geeft de gevoeligheid van de winst weer gedurende een bepaalde periode (bijvoorbeeld 6, 12 of 24 maanden) in een aantal vooraf vastgestelde yieldcurve-

verder aan de BU’s; • binnen de gedelegeerde bevoegdheden zijn

de BU’s verantwoordelijk voor alle bedrijfsactiviteiten; • verstrekte krediet- en handelsfaciliteiten

scenario’s. Nadere bijzonderheden over

worden zorgvuldig gedocumenteerd en

Earnings-at-Risk zijn opgenomen onder

bewaakt;

punt 38 ‘Beheer van financiële risico’s en

• ‘Ken uw klant’: onze medewerkers moeten

gebruik van derivaten’ van de toelichting op de

bekend zijn met de achtergrond van onze

jaarrekening (zie pagina 184).

klanten, met name hoe zij hun activiteiten en transacties financieren.

Kredietrisico Binnen ABN AMRO is kredietrisico

Beheer zakelijk krediet

gedefinieerd als het risico dat een tegenpartij

Bevoegdheden voor de kredietverlening aan

of uitgevende instelling zijn verplichtingen

zakelijke klanten worden gebaseerd op:

tegenover de bank niet nakomt of dat de

• het Global One Obligor Exposure – alle

kwaliteit van een uitgevende instelling

krediet- en obligofaciliteiten die wereldwijd

verslechtert. Het gaat hierbij om zowel

aan één relatie zijn verstrekt; en

feitelijke betalingsachterstanden als negatieve

• de Uniform Counterparty Rating (UCR) en

waardeveranderingen door de toegenomen

Loss Given Default (LGD) risicoclassificaties

waarschijnlijkheid van betalingsachterstanden.

(zie hieronder), die beide tevens dienen als bouwstenen voor het economisch kapitaal.

Wij hanteren een aantal statistische methoden om het kredietrisico van de bank te

Risicoclassificatie: UCR en LGD

meten, te bewaken en te beheren. Zo heeft

Wij hanteren een intern classificatiesysteem

ABN AMRO een multi-factor RAROC-model

voor zakelijk krediet wereldwijd. Het systeem

ontwikkeld waarmee het economisch kapitaal

omvat twee soorten classificaties: de Uniform

voor het kredietrisico kan worden berekend.

Counterparty Rating (UCR) en de Loss Given

Voor de berekening van het economisch

Default (LGD). De UCR geeft aan hoe groot de

kapitaal is het landenrisico in het kredietrisico

kans wordt geacht dat de tegenpartij in

89

affiliations

Risicobeheer

Benchmark-ratings van ratinginstituten UCR

Omschrijving

S&P / Fitch

Moody’s

1

Prima

AAA / AA–

Aaa / Aa3

2+

Zeer goed

A+

A1

2

Goed

A

A2

2–

Relatief goed

A–

A3

3+

Zeer acceptabel

BBB+

Baa1

3

Acceptabel

BBB

Baa2

3–

Relatief acceptabel

BBB–

Baa3

4+

Ruim voldoende – watch

BB+

Ba1

4

Voldoende – watch

BB

Ba2

4–

Relatief voldoende – watch

BB–

Ba3

5+

Relatief zwak

B+

B1

5

Zwak

B

B2

5–

Zeer zwak – speciale aandacht

B–

B3

6+

Extreem zwak – speciale aandacht

CCC+ / C

Caa1 / C

6

In gebreke

n.v.t.

n.v.t.

7

In gebreke – (gedeeltelijke) voorzieningen

n.v.t.

n.v.t.

8

In gebreke – bedrijfsactiviteiten gestaakt n.v.t.

n.v.t.

en/of in liquidatie

gebreke zal blijven. De LGD geeft een

normale kredieten zonder betalings-

indicatie van de omvang van het verlies dat de

achterstand (‘non-default grades’) en drie

bank naar verwachting op een faciliteit zal

gradaties voor probleemkredieten (‘default

lijden als de tegenpartij in gebreke blijft.

grades’). De non-default gradaties kunnen ook

Beide classificaties zijn van groot belang

worden gerelateerd aan de ratings van externe

voor het meten en beheren van het krediet-

instituten. Er is een aantal instrumenten

risico. UCR’s en LGD’s worden onafhankelijk

ontwikkeld voor de vaststelling en herziening

van de commerciële afdelingen toegekend

van UCR’s. Deze ratinginstrumenten

door risicofunctionarissen of risico-

kwantificeren het relatieve effect van diverse

commissies.

risicofactoren en maken de besluitvorming over het toekennen van ratings transparant.

De UCR-classificatie wordt binnen de bank

Inmiddels zijn er ratinginstrumenten

wereldwijd toegepast voor alle uitzettingen op

beschikbaar voor al onze grote krediet-

andere dan particuliere klanten. Binnen de

portefeuilles. De door ons gebruikte rating-

UCR-classificatie worden veertien

instrumenten zijn zodanig op de verschillende

verschillende gradaties onderscheiden voor

specifieke markten toegesneden dat zij de onderliggende risicofactoren weerspiegelen.

Door ervoor te zorgen dat wij een goed

De LGD-classificatie wordt per faciliteit bepaald

inzicht hebben in de wensen en behoeften

op basis van bevoorrechting, verstrekte

van onze klanten, en producten en diensten

zekerheden en analyse van de geldende

op de markt brengen die ruimschoots aan

jurisdictie. Het beleid voor de LGD-classificatie

hun verwachtingen voldoen, werken wij

is afgestemd op specifieke (lokale) markten,

aan een duurzame relatie door generaties

soorten tegenpartijen en producten. Gegevens

heen.

over geleden verliezen op kredieten worden

91

Risicobeheer

Kredieten en vorderingen private en publieke sector per BU in 2005 (in miljarden euro’s)

Totaal 2005

BU NL

BU NA

BU Brazilië

Bouwfonds

NGM

WCS

Overige

Totaal 2004

Zakelijk

150,3

29,8

36,9

5,6

8,7

2,8

61,9

4,6

124,4

Particulier

121,8

59,5

15,1

6,7

30,9

3,9

1,8

3,9

106,5

73,7

0,1

59,3

4,3

0,1

Professionele effectentransacties Publieke sector Multi-seller conduits Totaal

74,7 7,5

0,9 1,8

0,6

0,6

0,1

25,9 380,2

6,1

25,9 91,1

53,5

12,9

39,7

6,7

167,6

23,7 8,7

320,0

geaggregeerd en opgeslagen in een database,

De besluitvorming over kredietaanvragen,

zodat de LGD-classificatie en het daaraan ten

kredietrevisies en invorderingen geschiedt op

grondslag liggende beleid kunnen worden

basis van objectieve criteria, andere richtlijnen

getoetst en verbeterd.

of kredietscores. De BU’s maken gebruik van intern ontwikkelde en door externe partijen

Beheer Programme Lending

geleverde scorecards. In het kader van een

Fiattering en beheer van particulier krediet en

optimaal beheer van de kredietportefeuille

standaard MKB-faciliteiten vinden plaats op

worden databases bijgehouden met

basis van Programme Lending. Dit betreft

informatie over de ontwikkeling van de

krediet dat wordt goedgekeurd binnen het

portefeuille. Op BU-niveau is gedetailleerde

kader van een Product Programme en op

informatie beschikbaar aan de hand waarvan

portefeuillebasis wordt beheerd. Om op deze

portefeuilles gesegmenteerd kunnen

wijze krediet te verlenen, moet de BU een

worden. GRM houdt gegevens bij op het

aanvraag indienen voor het kredietproduct dat

niveau van productportefeuilles teneinde de

zij wil aanbieden. De aanvraag moet de

risicobewaking te ondersteunen.

doelgroep of het klantsegment waarvoor het product is bestemd aangeven, evenals de standaardnormen voor risicoacceptatie die

Samenstelling kredietportefeuille

worden gehanteerd bij het beoordelen van

Van het uitstaande kredietvolume kwam ook in

individuele transacties. Voorts moet uit de

2005 het grootste deel voor rekening van

aanvraag blijken dat de portefeuille een

Consumer & Commercial Clients (C&CC)

voorspelbaar verloop zal vertonen qua

(circa EUR 204 miljard ofwel 54%), gevolgd

rendement, achterstalligheid en afboekingen.

door Wholesale Clients met 44%. Het restant

De bewakings- en rapportagemechanismen

(2%) betreft uitzettingen van de BU Private

moeten afdoende zijn om in een vroeg

Clients, de BU Asset Management en andere

stadium trends in de ontwikkeling van de

concernonderdelen. Het grote aandeel van

portefeuille te signaleren en daarop tijdig actie

C&CC in het totale kredietvolume is een

te ondernemen.

logisch gevolg van de omvang van de activiteiten van C&CC in de voor de bank

De fiatteringsbevoegdheid is gebaseerd op de

belangrijkste markten (Nederland, het Midden-

geplande maximale portefeuilleomvang voor

Westen van de Verenigde Staten en Brazilië).

een bepaald product. Nadat een Product individuele krediettransacties gefiatteerd door

Kredietportefeuille Consumer & Commercial Clients

de daartoe bevoegde functionarissen.

De BU Nederland (BU NL) is met 45% van de

Programme is goedgekeurd, worden 92

Risicobeheer

totale kredietverlening onveranderd de

aan de private sector nam toe met EUR 12,4

grootste geografische concentratie, gevolgd

miljard (25%). De portefeuille is

door de BU Noord-Amerika (BU NA) met 26%.

geconcentreerd in de lidstaten van de Organisatie voor Economische Samenwerking

Zakelijk krediet

en Ontwikkeling (OESO) gevestigd.

De zakelijke kredietportefeuilles vertegenwoordigden 41% van de totale

Voorzieningenbeleid

kredietverlening door C&CC in 2005.

ABN AMRO heeft een specifiek voorzieningen-

Kernpunten zijn:

beleid ontwikkeld voor de verschillende

• Het volume van de zakelijke krediet-

soorten kredieten die de bank verstrekt. Dit

portefeuille van de BU NL steeg met

beleid wordt voortdurend getoetst en

EUR 3,9 miljard (15%).

bijgesteld op basis van onder meer eigen

• In Noord-Amerika is het kredietbedrijf van

ervaringen, ontwikkelingen in kredietrisico-

C&CC vooral actief in het Midden-Westen

technieken en veranderingen in wetgeving in

van de Verenigde Staten. De zakelijke

de diverse rechtsgebieden waar de bank actief

kredietportefeuille groeide met EUR 7,3

is. Dit beleid voor de diverse kredietsoorten

miljard (25%). De nadruk ligt op vastgoed-

wordt hieronder nader beschreven.

gerelateerd krediet en de kredietverlening aan middelgrote bedrijven.

Voor alle portefeuilles wordt het verlies door

• Dankzij het economisch herstel nam de

bijzondere waardevermindering bepaald op

zakelijke kredietportefeuille van de BU

het verschil tussen de boekwaarde van het

Brazilië fors toe met EUR 2,2 miljard (64%).

krediet en de contante waarde van de

• De zakelijke kredietportefeuille van de

geschatte toekomstige kasstromen, met

BU New Growth Markets (NGM) groeide

inbegrip van kasstromen die ontstaan bij de

met EUR 0,8 miljard (40%).

uitwinning van eventuele zekerheden. De

• Bouwfonds meldde een groei van de

contante waarde wordt berekend op basis van

zakelijke kredietportefeuille met EUR 1,0

de oorspronkelijke effectieve rentevoet van

miljard (13%).

het krediet. Indien een groep kredieten in zijn totaliteit op bijzondere waardevermindering

Particulier krediet

wordt beoordeeld, worden de toekomstige

De particuliere kredietportefeuille was in 2005

kasstromen geschat op basis van de

goed voor 57% van de totale kredietverlening

contractuele kasstromen van de kredieten en

door C&CC. Van de particuliere krediet-

de historische verliesgegevens voor kredieten

verlening was 80% hypothecair gedekt.

met vergelijkbare modaliteiten.

De portefeuille van de BU NL steeg met

Zakelijk krediet

EUR 2,8 miljard (5%) en die van de BU NA met

Zakelijke kredietrelaties worden ten minste

EUR 5,4 miljard (57%). De particuliere

eenmaal per jaar gereviseerd door de

kredietportefeuille van de BU Brazilië, die

betreffende kredietcommissies of bevoegde

hoofdzakelijk bestaat uit autofinancieringen en

functionarissen. Daarnaast houden onze

persoonlijke leningen, groeide met EUR 2,7

kredietmedewerkers continu toezicht op de

miljard (68%). Voor de BU NGM en Bouwfonds

kwaliteit van de verstrekte kredieten. Wanneer

bedroeg de stijging respectievelijk EUR 1,1

de kwaliteit van een krediet of de financiële

miljard (39%) en EUR 3,6 miljard (13%).

situatie van een debiteur zodanig verslechtert dat er twijfel bestaat over het vermogen tot

Kredietportefeuille Wholesale Clients

terugbetaling, wordt het beheer van de relatie

De kredietverlening door Wholesale Clients

overgedragen aan Financial Restructuring &

93

Risicobeheer

Non-performing kredieten

Totaal non-performing kredieten (in miljoenen euro’s)

2005

2004

4.736

5.337

Non-performing kredieten t.o.v. kredieten private sector (bruto, in procenten)

1,72

2,28

Debiteurenvoorzieningen t.o.v. kredieten private sector (bruto, in procenten)

1,09

1,36

Specifieke voorzieningen per BU (nettotoevoeging) (in miljoenen euro’s)

Totaal 2005

C&CC

WCS

Overig

Totaal 2004

648

754

– 241

135

616

25

46

– 29

91

26

Voorzieningen Specifieke voorzieningen / gemiddelde RGA (in basispunten)

Recovery. Na evaluatie bepaalt deze afdeling

gedragen aan beleggers. In geval van

de hoogte van de eventuele specifieke

operationele tekortkomingen, zoals fouten in

voorziening die moet worden gevormd,

de documentatie of geschillen over de titel,

waarbij rekening wordt gehouden met de

verlangen de beleggers van de bank dat zij de

waarde van de verstrekte zekerheden. Aan het

betreffende hypothecaire leningen terugkoopt.

einde van elk kwartaal beoordeelt het Group

Voor dit risico houdt de bank een operationele

Risk Committee de toereikendheid van de

reserve aan.

specifieke voorzieningen.

Particulier krediet

Dubieuze en non-performing kredieten

De bank biedt een breed pakket particuliere

Kredieten worden als dubieus (UCR 6, 7 en 8

kredietproducten en -programma’s, zoals

voor zakelijke kredieten) aangemerkt zodra er

persoonlijke leningen, woninghypotheken,

twijfel bestaat over het vermogen van de

creditcards en woningverbeteringskrediet.

debiteur om aan zijn betalingsverplichtingen

Voorzieningen voor deze producten worden

jegens de bank te voldoen overeenkomstig de

per portefeuille getroffen, waarbij een

oorspronkelijke contractvoorwaarden. Indien

specifieke voorziening voor elk product wordt

dit noodzakelijk wordt geacht, wordt hetzij

vastgesteld op basis van de omvang van de

individueel per krediet hetzij collectief op

portefeuille en het historische

portefeuillebasis een waardecorrectie

verliespercentage van de bank.

(bijzonder waardeverminderingsverlies) bepaald. Elk krediet waarvan hoofdsom of

rente duurzaam in waarde is verminderd, MSR-portefeuille en terugkoop hypothecaire leningen in Verenigde Staten wordt aangemerkt als ‘non-performing’. Nieuwe hypotheekleningen worden verstrekt

94

via tussenpersonen, het eigen kantorennet,

De volumedaling van non-performing

een nationaal callcenter en het internet. Op

kredieten met EUR 601 miljoen in 2005

deze manier maken wij optimaal gebruik van

weerspiegelt de verbeterde kwaliteit van de

schaalvergroting. Het merendeel van de

kredietportefeuille. De verhouding non-

nieuwe hypotheekleningen wordt weer door-

performing kredieten / totale kredietverlening

verkocht aan beleggers, waarbij de bank wel

aan de private sector laat eveneens een

de rechten met betrekking tot het beheer

gunstige ontwikkeling zien. De verbeterde

daarvan (Mortgage Servicing Rights / MSR’s)

kwaliteit van de kredietportefeuille komt ten

behoudt. Het kredietrisico wordt aldus over-

slotte ook duidelijk tot uitdrukking in de

Risicobeheer

Grensoverschrijdend risico (ultimo, in miljarden euro’s)

Grensoverschrijdend risico 2005

2004

2003

2005

2004

2003

8,8

6,7

6,2

5,0

3,8

2,6

Latijns-Amerika Azië

Na risicovermindering 1

12,7

10,3

7,7

10,0

6,1

4,8

Oost-Europa

7,5

4,3

3,6

6,9

3,0

2,3

Midden-Oosten en Afrika

6,2

5,2

3,1

4,9

3,6

2,2

35,2

26,5

20,6

26,8

16,5

11,9

Totaal

1 Uitzettingen met een verminderd risico betreffen doorgaans transacties die zijn gedekt door credit default swaps, verzekering van het politieke risico, offshore deposito’s en effectendepots, specifieke garanties, ringfenced funding of andere in de markt beschikbare instrumenten voor risicovermindering.

debiteurenvoorzieningen als percentage van

bedragen na afboeking, wat de hoge

de totale kredietverlening aan de private

kwaliteit van de kredietportefeuille

sector.

weerspiegelt. • In de BU Brazilië stegen de voorzieningen

De voorzieningen werden met EUR 32 miljoen

met EUR 144 miljoen naar EUR 363 miljoen

verhoogd naar EUR 648 miljoen. Met name

door de sterke groei van de particuliere

Wholesale Clients en de BU NA profiteerden

kredietportefeuille en de waardestijging van

van de verbeterde kwaliteit van hun

de Braziliaanse real.

kredietportefeuille evenals van de vrijval van

• Ook in de BU NGM gingen de voorzieningen

voorzieningen en van ontvangen bedragen na

omhoog, namelijk met EUR 26 miljoen naar

afboeking.

EUR 67 miljoen in verband met de groei van de kredietportefeuille en de toename van de

In Consumer & Commercial Clients namen de voorzieningen toe met EUR 169 miljoen

creditcardvorderingen. • Bouwfonds meldde een stijging van de

(29%). Het nog altijd lage voorzieningenniveau

voorzieningen met EUR 17 miljoen naar

in de BU NA bood gedeeltelijke compensatie

EUR 26 miljoen als gevolg van de niet-

voor de hogere voorzieningen die in de BU NL

Nederlandse hypotheekportefeuille.

en de BU Brazilië werden getroffen. • De voorzieningen in de BU NL werden met

De voorzieningen van Wholesale Clients

EUR 104 miljoen verhoogd naar EUR 277

werden met EUR 233 miljoen verlaagd,

miljoen, voornamelijk in de particuliere en

resulterend in een nettovrijval van EUR 241

MKB-kredietportefeuille. Dit weerspiegelt

miljoen. Dit was te danken aan een

het relatief zwakke economisch klimaat in

aanzienlijke vrijval in de portefeuilles

Nederland, de stijging van het totale

telecommunicatie en energie.

kredietvolume en de wijziging van de activiteiten-mix als gevolg van de

De BU Private Equity verhoogde de

bovengemiddelde groei van de particuliere

voorzieningen van EUR 16 miljoen naar

kredietportefeuille. De voorzieningen voor

EUR 34 miljoen vanwege een voorziening die

de hypotheekportefeuille bleven relatief

in de Britse portefeuille werd getroffen.

stabiel. • De BU NA kon de voorzieningen

De verhoging van de voorzieningen bij Group

terugbrengen van EUR 143 miljoen naar

Functions met EUR 72 miljoen had

EUR 21 miljoen. Deze verlaging kwam

voornamelijk betrekking op toevoegingen

voort uit een daling van de bruto-

aan de Incurred But Not Identified (IBNI)

voorzieningen alsmede uit ontvangen

debiteurenvoorziening. Deze toevoegingen

95

Risicobeheer

zijn gebaseerd op een kwartaalevaluatie

kapitaal voor risico uit landspecifieke

van de omvang en de samenstelling van de

gebeurtenissen.

totale kredietportefeuille van de groep en de daarop geleden maar niet-geïdentificeerde verliezen.

Grensoverschrijdend risico Het grensoverschrijdend risico betreft het risico dat bedragen in vreemde valuta’s

Landenrisico

door overheidsmaatregelen of andere

Als onderdeel van het algehele mandaat van

omstandigheden (bijvoorbeeld burgeroorlog

GRM ten aanzien van risicoconcentratie

of embargo) niet uit een bepaald land kunnen

beheren wij op portefeuillebasis het landen-

worden overgemaakt.

risico op uitzettingen in opkomende markten. Voor een duurzaam en winstgevend gebruik

Onder de meting van het grensoverschrijdend

van kapitaal in opkomende markten is het van

risico vallen alle uitzettingen, zowel op de

cruciaal belang dat het grensoverschrijdende

balans als buiten de balans, die rechtstreeks

risico duidelijk wordt onderkend, gemeten en

door een dergelijk risico zouden kunnen

gekwantificeerd. Het uiteindelijke doel van het

worden beïnvloed. Ten opzichte van 2004 nam

landenrisicobeleid is een sterk platform te

het totale grensoverschrijdend risico in 2005

creëren dat een effectief beheer van het

toe met EUR 9 miljard. Deze stijging werd

landenconcentratierisico mogelijk maakt.

hoofdzakelijk veroorzaakt door fors hogere uitzettingen in Oost-Europa en het Midden-

Het beleidskader wordt vormgegeven in lijn

Oosten.

met de algehele aanpassingen aan Bazel II. In dit verband nemen wij actief deel aan het

Risico op overheden

speciale, door de Nederlandsche Bank geleide

Het risico op overheden is gedefinieerd als

project voor landenrisicobeleid. De

het tegenpartij- en kredietrisico op een

belangrijkste instrumenten waarvan wij thans

overheid, ongeacht de valuta waarin de

gebruikmaken, zijn kwantificering van

uitzetting luidt. Onder overheden worden

landenrisico’s, limieten voor grens-

verstaan nationale regeringen, centrale

overschrijdende risico’s en limieten voor

banken en door nationale regeringen of

risico’s op overheden.

centrale banken gegarandeerde entiteiten (met uitzondering van lagere overheden).

Kwantificering van landenrisico Op dit moment hanteren wij een intern

Als gevolg van met name de waardestijging

ontwikkeld Cross-Border VaR-model om de

van de Braziliaanse real en een intensiever

omvang van grensoverschrijdende limieten en

gebruik van overheidsgerelateerde

uitzettingen te kwantificeren en beheren op

instrumenten bij onze handels- en

portefeuille-, regionaal en landenniveau,

derivatenactiviteiten in Azië en Oost-Europa,

binnen door de Raad van Bestuur

nam het risico op overheden in 2005 toe.

goedgekeurde criteria. In overeenstemming met de geleidelijke invoering van een

96

Operationeel risico

landenrisicobeleid dat voldoet aan Bazel II,

Kader en structuur

werken wij thans aan de volledige

Operationeel risico is het risico dat verliezen

harmonisatie en integratie van dit beleid

ontstaan als gevolg van niet afdoende of

met het raamwerk voor economisch

falende interne processen, menselijk gedrag

kapitaal. In 2006 zal naar verwachting het

en systemen of als gevolg van externe

Cross-Border VaR-model worden vervangen

gebeurtenissen. Onder dit risico vallen

door de berekeningen van het economisch

operationele gebeurtenissen zoals IT-

Risicobeheer

Risico op overheden Totaal uitzettingen

(ultimo, in miljarden euro’s)

Uitzettingen in vreemde valuta’s 1

2005

2004

2003

2005

2004

2003

Latijns-Amerika

9,3

6,3

6,6

1,3

0,8

0,7

Azië

4,2

3,4

3,7

0,4

0,4

0,3

Oost-Europa

2,8

1,9

1,7

1,5

0,5

0,4

Midden-Oosten en Afrika

1,4

0,6

1,0

0,7

0,5

0,6

17,7

12,2

13,0

3,9

2,2

2,0

Totaal

1 Gedeeltelijk opgenomen in grensoverschrijdende limieten.

problemen, tekortkomingen van de

onderkennen en te analyseren,

organisatiestructuur, ontbrekende of

risicobeperkende maatregelen in te voeren en

inadequate interne controle, menselijke

de effectiviteit van dergelijke maatregelen te

fouten, fraude en externe bedreigingen.

bepalen. Diverse programma’s en instrumenten zijn hiervoor beschikbaar of

ABN AMRO kent een concernbeleid en -kader

zullen beschikbaar worden gesteld,

voor operationeel risicobeheer. Hierin worden

waaronder:

de taken en verantwoordelijkheden op elk

• Risk Self-Assessment (RSA)

niveau van de organisatie beschreven. Het

Een hulpmiddel voor het lijnmanagement

Group Operational Risk Management (ORM)

om risico’s systematisch in kaart te brengen

Committee is verantwoordelijk voor het

en te beoordelen, zodat er in het geval van

vaststellen van beleid en standaards op groeps-

onacceptabele risico’s risicobeperkende

niveau ten aanzien van operationeel risico-

maatregelen kunnen worden genomen. De

beheer en houdt toezicht op de activiteiten die

risico’s worden met ondersteuning van

in dit verband binnen de hele ABN AMRO

getrainde facilitators (veelal ORM-

groep worden ondernomen. Hieronder vallen ook de voorbereidingen voor de Advanced

medewerkers) beoordeeld. • Corporate Loss Database (CLD)

Measurement Approach (AMA)-benadering in

Een database die het mogelijk maakt om

het kader van Bazel II. Het Group ORM

verliezen uit hoofde van operationele risico’s

Committee bestaat uit de CRO van de bank

systematisch vast te leggen. Alle BU’s zijn

(voorzitter), de COO’s en CRO’s van de BU’s en

verplicht verliezen boven een

de senior managers van de betreffende

drempelwaarde van EUR 5.000 in te voeren

onderdelen van Group Functions.

in de CLD. Het is een hulpmiddel voor het senior management bij de analyse van

Uitgangspunt bij het operationeel risicobeheer

operationele risico’s. Het gebruik van

is dat op alle niveaus in de organisatie het

interne verliesgegevens is een van de

management van de business

kwalificatiecriteria voor de AMA-benadering

verantwoordelijk is voor het sturen en beheren

volgens Bazel II en vormt de basis voor de

van de operationele risico’s. Binnen de hele

berekening van het economisch kapitaal en

bank zijn ORM-functionarissen aangesteld om

het toetsingsvermogen.

het lijnmanagement bij de uitvoering van deze

• External Loss Database

taak te ondersteunen.

ABN AMRO is medeoprichter van Operational Risk eXchange, een

Programma’s en instrumenten

internationaal samenwerkingsverband voor

Het lijnmanagement van de business heeft

gegevensbestanden dat in 2003 is opgezet.

informatie nodig om operationele risico’s te

Externe verliesgegevens worden gebruikt

97

Risicobeheer

voor het uitvoeren van benchmarkanalyses

Marktrisico

en zullen in de toekomst ook worden

Marktrisico zien wij als het risico dat de

gebruikt voor scenarioanalyses en stress-

handelsportefeuilles van de bank als gevolg

tests.

van koers- of prijsschommelingen op de

• Other Risk Approval Process

financiële markten in waarde stijgen of dalen.

Een totaalbenadering van het

Door haar handelsactiviteiten staat

fiatteringsproces, waarbij de operationele,

ABN AMRO bloot aan marktrisico’s. Deze

juridische en reputatierisico’s van alle

handelsactiviteiten worden zowel voor klanten

belangrijke veranderingen in de

als voor eigen rekening van de bank

bedrijfsvoering expliciet worden

uitgevoerd. De handel voor klanten brengt een

beoordeeld. Dit proces omvat ook de

marktrisico voor de bank met zich mee, terwijl

bekrachtiging door alle betrokkenen en de

de bank door de handel voor eigen rekening

goedkeuring door de bevoegde

een actieve positie op de financiële markten

commissie(s).

inneemt. Het risico bij handelsactiviteiten

• Key Risk Indicators

ontstaat zowel uit open (ongedekte) posities

Een methode om mogelijke veranderingen

als uit imperfecte correlaties tussen

in het operationele risicoprofiel te

marktposities die zijn ingenomen om elkaar te

signaleren. Deze kernindicatoren van risico’s neutraliseren. Een effectief en efficiënt maken het mogelijk trends over een langere

marktrisico- en positiebeheer is van essentieel

periode te analyseren en waar nodig actie te

belang voor de concurrentiekracht en de

ondernemen om deze risico’s te

winstgevendheid van de bank.

verminderen. • Key Operational Risk Controls

Een naslagwerk waarin voor bepaalde

De belangrijkste risicotypen zijn renterisico, valutarisico, equity risico (aandelenkoersen),

standaardprocessen de belangrijkste risico’s commodity risico (grondstoffenprijzen), credit en de vereiste controlemaatregelen

spreads, volatiliteit en correlatie. Ieder

duidelijk worden omschreven. De

risicotype wordt gekenmerkt door

beschrijvingen dragen bij aan een verbeterd

identificeerbare risicofactoren en specifieke

risicobewustzijn en vormen input voor de

graadmeters. Marktrisicoposities worden

RSA.

gekwantificeerd door de betreffende risicofactoren te identificeren en de

In 2001 is binnen ABN AMRO een methodiek

bijbehorende graadmeters te berekenen.

ingevoerd voor de berekening van het

Aan de hand van deze grootheden worden

benodigde economisch kapitaal voor

vervolgens marktrisicolimieten vastgesteld

operationele risico’s. Dit geschiedt op basis

en scenario- en sensitiviteitsanalyses

van een percentage van de naar risico

uitgevoerd. Ook dienen deze grootheden als

gewogen activa, waarbij een afslag wordt

input voor de diverse modellen die worden

toegepast in geval van de juiste implementatie

gebruikt voor risicometing (zoals het VaR-

van programma’s voor operationele risico’s. In

model), en worden zij gebruikt voor de

2005 werd dit vervangen door een

berekening van het economisch kapitaal voor

economisch-kapitaalmethodiek die beter is

het marktrisico.

afgestemd op de toekomstige AMAbenadering en waarbij de nadruk sterker ligt

Marktrisicobeheer

op interne verliesgegevens.

De algehele doelstelling van de Market Risk Management (MRM) groep is onverwachte verliezen als gevolg van marktrisico te

98

vermijden en optimaal gebruik te maken van

Risicobeheer

het voor marktrisico beschikbare kapitaal.

enig moment in de toekomst blootstaan

MRM ziet erop toe dat de door Group ALCO

indien de bank niet in staat is om op de

en GRC gedelegeerde bevoegdheden met

vervaldagen aan haar verplichtingen te

betrekking tot marktrisico’s die voortvloeien

voldoen zonder dat hierdoor onaanvaardbare

uit de handelsactiviteiten van de bank,

verliezen ontstaan.

effectief worden uitgeoefend en dat posities efficiënt worden bewaakt en beheerd.

In 2005 heeft ABN AMRO als eerste in

Daarnaast beperkt en bewaakt MRM het

Nederland Covered Bonds (CB’s) uitgegeven

mogelijke effect van bepaalde

als onderdeel van een speciaal daartoe

marktbewegingen op het resultaat van

opgezet CB-programma van EUR 25 miljard.

handelsposities. Het meten van en het

Met dit programma kan ABN AMRO het

rapporteren over het marktrisico en het

looptijdprofiel van haar vreemd vermogen, de

renterisico van de ALCO-portefeuilles, vallen

rentecurve en de liquiditeitspositie op lange

eveneens onder de verantwoordelijkheid van

termijn effectiever beheren, terwijl het tevens

MRM.

zorgt voor een grotere diversificatie van de internationale financieringsbronnen. Omdat

Renterisico (niethandelsgerelateerde activiteiten)

specifieke wetgeving ten aanzien van CB’s ontbreekt, is het programma opgezet volgens de kenmerken van CB’s die binnen een

Een van de hoofdtaken van Group Asset and

juridisch kader zijn uitgegeven. De CB’s

Liability Management betreft het beheer van

worden uitgegeven door ABN AMRO en

het rentesaldo van de bank waarbij stabiliteit

gegarandeerd door ABN AMRO Covered Bond

wordt nagestreefd, ook bij fluctuaties in de

Company. ABN AMRO geeft de onderliggende

rente. Group ALCO stelt daarnaast limieten

portefeuille van het CB-programma in onder-

vast om het eventueel nadelige effect van

pand aan deze entiteit. Deze onderliggende

marktbewegingen op de winst strikt te

portefeuille heeft een dynamisch karakter en

begrenzen. Voor informatie omtrent het

bestaat uit Nederlandse eersteklas-

renterisico op het bankboek wordt verwezen

woninghypotheken. De constructie van het

naar punt 38 ‘Beheer van financiële risico’s en

programma is uniek: enerzijds is er de harde

gebruik van derivaten’ van de toelichting op de

zekerheid van de Structured Covered Bonds

jaarrekening.

(SCB’s), terwijl anderzijds het gebruik van complexe kasstroommechanismen wordt

Valutarisico (niethandelsgerelateerde activiteiten)

vermeden. Deze combinatie verhoogt de transparantie voor beleggers en maakt het voor de uitgevende instelling juist een

Het valutarisico betreft het risico dat onze

eenvoudiger instrument. Het ABN AMRO

netto-investering in entiteiten die niet in euro

programma is bovendien het eerst SCB-

rapporteren, in waarde verandert als gevolg

programma dat ook voorziet in de mogelijkheid

van nadelige valutakoersbewegingen.

van de uitgifte van Medium Term Notes.

Bijzonderheden over het valutarisicobeheer zijn opgenomen in punt 38 ‘Beheer van

In het kader van het liquiditeitsbeheer is een

financiële risico’s en gebruik van derivaten’

deel van de Nederlandse woninghypotheek-

van de toelichting op de jaarrekening.

portefeuille gesecuritiseerd, waarbij de meeste notes die door de speciaal voor deze

Liquiditeitsrisico

securitisatietransactie opgezette entiteiten

Wij zien het liquiditeitsrisico als het risico

werden uitgegeven, zijn behouden. Hierdoor

waaraan de winst en het kapitaal thans of op

worden kredieten die anders niet door de

99

Risicobeheer

Nederlandsche Bank als onderpand erkend worden, thans wel als zodanig aanvaard. Dit had een direct positief effect van ongeveer EUR 8 miljard op onze liquiditeitspositie. In tegenstelling tot de US Federal Reserve Board (Fed) aanvaardt de Nederlandsche Bank hypotheken niet rechtstreeks als onderpand. De securitisatie heeft geen gevolgen voor onze solvabiliteit of de verantwoording van de onderliggende gesecuritiseerde hypotheekportefeuille op de balans. Indien noodzakelijk kunnen de notes in de markt worden verhandeld. Voor na deze informatie over het liquiditeitsrisico wordt verwezen naar punt 38 ‘Beheer van financiële risico’s en gebruik van derivaten’ van de toelichting op de jaarrekening.

100

Toetsingsvermogen

Toetsingsvermogen Het aansprakelijk groepsvermogen bedroeg

aandeelhouders voor stockdividend. Hierdoor

ultimo 2005 EUR 43,2 miljard, een toename

werden 32,3 miljoen aandelen uitgegeven

van EUR 10,0 miljard ofwel 30,0% ten

tegen een koers van EUR 18,50 en

opzichte van ultimo 2004.

29,2 miljoen aandelen tegen een koers van EUR 19,50. In april werden 135,0 miljoen

Eigen vermogen

aandelen uitgegeven tegen een koers van

Het eigen vermogen aandeelhouders steeg

EUR 18,65 en in juni nog eens 10,3 miljoen

met EUR 7,4 miljard ofwel 50%, hoofdzakelijk

aandelen tegen een koers van EUR 19,66.

door ingehouden winst, de onderhandse

De uitoefening van personeelsopties leidde

plaatsing van aandelen, de uitoefening van

tot de uitgifte van 1,9 miljoen aandelen,

personeelsopties en op aandelen gebaseerde

waarvoor de tegen een gemiddelde koers van

betalingen. De groei van het eigen vermogen

EUR 18,05 ingekochte aandelen werden

werd gedrukt door negatieve

aangewend.

In 2005 nam het eigen vermogen aandeelhouders toe met meer dan 48%. Deze groei is het netto-effect van onder meer ingehouden winst en de onderhandse plaatsing van aandelen. Het belang van derden en de achtergestelde schulden vertoonden een bescheiden toename. ABN AMRO voldoet nog altijd ruimschoots aan de solvabiliteitsnormen. Het toetsingsvermogen steeg met meer dan 32%.

valutaomrekenverschillen op in het buitenland geïnvesteerd vermogen en mutaties in

Belang van derden

bijzondere componenten van het eigen

Door een combinatie van factoren steeg het

vermogen.

belang van derden met EUR 194 miljoen. Cumulatieve valutakoerswijzigingen hadden

Van de nettowinst over 2005 wordt een

een positief effect van EUR 133 miljoen,

bedrag van EUR 2,3 miljard ingehouden en

waarvan EUR 68 miljoen betrekking had op

aan de reserves toegevoegd. De onderhandse

elementen van het kernvermogen. In oktober

plaatsing van aandelen in april en juni leverde

werden voor USD 100 miljoen preferente

respectievelijk EUR 2,5 miljard en EUR 202

aandelen ABN AMRO North America 1995-

miljoen op. Door de uitoefening van

2005 afgelost. Eerder was reeds USD 40,5

personeelsopties groeide het eigen vermogen

miljoen ingekocht.

met EUR 34 miljoen, terwijl op aandelen gebaseerde betalingen het eigen vermogen

Achtergestelde schulden

met EUR 87 miljoen deden toenemen. Als

Het achtergestelde vermogen nam toe met

gevolg van valutaomrekenverschillen stegen

EUR 2,4 miljard tot EUR 19,1 miljard. In totaal

de reserves met EUR 1.080 miljoen, waarvan

werd voor een bedrag van EUR 2,8 miljard aan

EUR 659 miljoen verband hield met de

achtergesteld vermogen uitgegeven. Dit

waardevermeerdering van de Braziliaanse

betrof onder meer lower tier-2 Floating Rate

real. Bijzondere componenten van het eigen

Notes 2015 (EUR 1,5 miljard), lower tier-2

vermogen met betrekking tot de

Floating Rate Notes 2015, vervroegd aflosbaar

beleggingsportefeuille drukten het eigen

vanaf 2010 (USD 1,5 miljard), lower tier-2

vermogen met EUR 405 miljoen.

Floating Rate Notes 2015 (USD 136 miljoen), lower tier-2 Floating Rate Medium-Term Notes

Het aantal uitstaande gewone aandelen nam

2015 (EUR 70 miljoen) en lower tier-2 Fixed

toe met 208,7 miljoen tot 1.887,9 miljoen,

Medium-Term 6% Notes 2020 (EUR 15

waarvan 61,6 miljoen betrekking had op

miljoen). De aflossingen bedroegen in totaal

stockdividend tegen een gemiddelde koers

EUR 1,7 miljard, waaronder de vervroegde

van EUR 18,97. Met betrekking tot het

aflossing van Floating Rate Notes 2000-2010

slotdividend 2004 en het interimdividend 2005

(EUR 500 miljoen), de gedeeltelijke aflossing

koos respectievelijk 66,3% en 61,7% van de

van Non-Bullet Floating Rate Notes Sudameris

101

Toetsingsvermogen

1999-2009 (USD 40 miljoen) en 7,25% notes 1995-2005 (USD 1 miljard). Valutakoerseffecten drukten de omvang van het achtergestelde vermogen met EUR 1,2 miljard. Hier stond tegenover dat voor EUR 132 miljoen minder aan achtergestelde leningen werd ingekocht. Door agio’s en hedging nam de boekwaarde van de achtergestelde schulden toe met EUR 188 miljoen.

Vereist vermogen en ratio’s Op grond van richtlijnen van de Bank for International Settlements (BIS) en de Nederlandsche Bank worden er eisen gesteld aan de omvang van het vermogen. Het vermogen van de bank wordt afgezet tegen de uitzettingen op en buiten de balans. Deze uitzettingen worden gewogen naar het daarin begrepen risico. Ook voor het in de handelsactiviteiten van de bank begrepen marktrisico moet vermogen worden aangehouden. De norm voor het kernvermogen (tier 1 ratio) bedraagt 4% en voor het totale toetsingsvermogen 8%. ABN AMRO voldoet ruimschoots aan deze normen: ultimo 2005 bedroeg de ratio voor het kernvermogen 10,62% (core tier 1: 8,47%) en die voor het totaal vermogen 13,14%. Het toetsingsvermogen is met 32,2% gestegen tot EUR 33,9 miljard per 31 december 2005. De naar risico gewogen activa bedroegen ultimo 2005 EUR 257,9 miljard, een stijging van EUR 26,2 miljard ten opzichte van ultimo 2004. De securitisatieprogramma’s namen in 2005 toe met EUR 39,9 miljard tot EUR 65,5 miljard.

102

Bazel II

Bazel II Op 26 juni 2004 publiceerde het Bazels

van oorspronkelijk 1 januari 2006 naar

Comité voor Bankentoezicht de definitieve

1 januari 2007). Deze verschuiving heeft geen

tekst van het nieuwe Kapitaalraamwerk dat

gevolgen voor de voorbereidingen van

bekendstaat onder de naam Bazel II. De

ABN AMRO om de officiële invoeringsdatum

volledige titel van het document luidt

van 1 januari 2008 te halen.

Financiële instellingen in de Europese Unie (EU) die de geavanceerde benaderingen gaan toepassen, moeten vanaf 1 januari 2008 voldoen aan het Bazel II-raamwerk. Ondanks enkele onzekerheden op het gebied van wet- en regelgeving liggen wij goed op koers om de status ‘geavanceerd’ voor deze datum te realiseren.

‘International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards – a

De goedkeuring van de CRD in Europa staat in

Revised Framework’. De Capital

contrast met de situatie in de Verenigde

Requirements Directive (CRD), de vertaling

Staten, waar het tijdpad voor de goedkeuring

van het Bazel II-raamwerk in EU-wetgeving,

van de nationale wetgeving binnen het Bazel

is door het Europese Parlement op

II-raamwerk nog altijd onduidelijk is. De

28 september 2005 goedgekeurd. De

Amerikaanse toezichthouder heeft het

EU-instellingen namen in het najaar van 2005

implementatietraject onlangs opnieuw

de CRD aan, zodat thans in de EU de weg vrij

uitgesteld. De beoogde uiterste

is voor invoering van de richtlijn in nationale

invoeringsdatum is nu gesteld op 1 januari

wetgeving. De uiterste datum waarop banken

2009, waarmee de Verenigde Staten, naar het

die de meest geavanceerde benaderingen

zich thans laat aanzien, één jaar later dan de

toepassen, op Bazel II moeten overgaan, is

EU tot invoering zal overgaan.

1 januari 2008. Ondanks enkele onzekerheden op het gebied Bazel II kent verschillende benaderingen voor

van wet- en regelgeving ligt ABN AMRO goed

de implementatie van de eisen ten aanzien

op koers om de doelstellingen met betrekking

van krediet-, markt- en operationele risico’s.

tot Bazel II tijdig te realiseren.

Deze lopen uiteen van de eenvoudige ‘gestandaardiseerde’ benaderingen tot de meer complexe ‘geavanceerde’ benaderingen.

De uitdaging van asynchrone implementatie

ABN AMRO heeft in beginsel ervoor gekozen

Het verschil in invoeringsdatum zoals vastgesteld door de

om voor alle risicotypen de geavanceerde

Nederlandsche Bank en toezichthouders in gastlanden als de Verenigde

benaderingen toe te passen, en wel vanaf het

Staten, heeft gevolgen voor de wereldwijde implementatie van Bazel II.

vroegst mogelijke tijdstip van overgang. In

Ten eerste vallen de implementatiekosten hoger uit, omdat mondiaal

september 2005 maakte de Nederlandsche

opererende banken als ABN AMRO gelijktijdig meerdere

Bank als toezichthouder bekend dat de

implementatietrajecten moeten volgen met verschillende einddatums.

zogenoemde ‘parallel run’, de periode waarin

Ten tweede zorgt de vertraging voor extra werkdruk bij de

wordt gerapporteerd volgens zowel het

toezichthouders in het moederland en het gastland. Bovendien blijven

huidige regime als het Bazel II-regime, voor

de verschillen niet beperkt tot de implementatiedatum: ook de

instellingen die een geavanceerde benadering

interpretatie van Bazel II loopt uiteen. Dit vergroot de onzekerheid over

kiezen, is teruggebracht van twee jaar naar

de beste manier om een ‘level playing field’ te garanderen zowel binnen

één jaar (de aanvangsdatum is opgeschoven

als buiten de EU.

103

Sarbanes-Oxley Act

Als beursgenoteerde onderneming aan de New York Stock Exchange (NYSE) moeten wij voldoen aan de Amerikaanse wet- en regelgeving, waaronder de Sarbanes-Oxley Act. Wij voldoen hieraan zowel naar de geest als naar de letter en hebben door de oprichting van een Disclosure Committee ons vermogen hiertoe versterkt. In deze commissie zijn de bestaande functies, taken en disciplines geformaliseerd. Volgens artikel 302 van de SarbanesOxley Act is het management verplicht de controlemaatregelen en procedures met betrekking tot de informatieverschaffing alsmede de interne financiële controle formeel te bevestigen. Op grond van artikel 404 van deze wet moet het management jaarlijks verslag uitbrengen over de mate waarin de opzet en de effectiviteit van de interne controle van de financiële verslaggeving toereikend zijn.

Sarbanes-Oxley Act ABN AMRO is geregistreerd bij de

1 de in het Form 20-F opgenomen

Amerikaanse Securities and Exchange

jaarrekening en overige financiële informatie

Commission (SEC) en staat genoteerd aan de

in alle materiële opzichten een getrouw

NYSE. Onze bank is dan ook onderworpen aan

beeld geven van de financiële positie, de

de Amerikaanse effectenwetgeving,

bedrijfsresultaten en de kasstromen van de

waaronder de Sarbanes-Oxley Act van 2002

vennootschap conform de voorschriften van

en bepaalde corporate governance-regelingen van de NYSE. In de Sarbanes-Oxley Act staat

de SEC; 2 er een verantwoordelijkheid bestaat voor

de integriteit van bestuurders, accountants en

het vaststellen en het handhaven van de

medewerkers van een onderneming centraal.

controlemaatregelen en procedures met

Volgens deze wet en regelingen moeten

betrekking tot de informatieverschaffing en

beursgenoteerde ondernemingen een audit

voor het evalueren van de effectiviteit van

committee hebben dat is samengesteld uit

de controlemaatregelen aan het einde van

onafhankelijke leden. Voorts bevorderen de

het jaar;

wet en de regelingen de onafhankelijkheid van

3 informatie wordt verschaft aan de

de externe accountant door het verbod om

externe accountant en het Audit

naast de accountantscontrole bepaalde

Committee van de groep, op basis van een

andere, niet aan de controletaak gerelateerde

evaluatie van de interne controle van de

diensten aan de bank te verlenen. Toezicht

financiële verslaggeving, over alle

en corporate governance voldeden bij

significante tekortkomingen en materiële

ABN AMRO, zowel naar de geest als naar

zwaktes in de opzet en de uitvoering

de letter, reeds aan de eisen volgens de

daarvan en over fraude waarbij het

verschillende artikelen van de Sarbanes-Oxley

management of andere medewerkers die

Act.

een significante rol in de interne controle van de financiële verslaggeving spelen, zijn

Na de inwerkingtreding van de Sarbanes-

betrokken.

Oxley Act heeft ABN AMRO een Disclosure Committee ingesteld. Hiermee zijn de reeds

Op grond van artikel 404 van de Sarbanes-

bestaande functies en disciplines die

Oxley Act is het management verplicht jaarlijks

verantwoordelijk zijn voor de nauwkeurigheid

verslag uit te brengen over de mate waarin de

en volledigheid van gepubliceerde gegevens,

opzet en de effectiviteit van de interne

geformaliseerd. In deze commissie hebben

controle van de financiële verslaggeving

zitting de hoofden Group Financial Accounting

toereikend zijn. Het interne controlerapport zal

(voorzitter), Group Legal, Investor Relations,

bevatten:

Group Audit en Group Risk Management,

• een verklaring inzake de

alsmede desgewenst vertegenwoordigers van

verantwoordelijkheid van het management

andere bedrijfsonderdelen.

voor het vaststellen en het handhaven van een adequate interne controle van de

Met betrekking tot de financiële verslaggeving voldoen wij reeds aan artikel 302 en

104

financiële verslaggeving; • een beschrijving van het raamwerk dat het

artikel 906 van de Sarbanes-Oxley Act. In deze

management heeft gehanteerd om de

artikelen is onder meer de verplichting

effectiviteit van de interne controle van de

vastgelegd dat:

financiële verslaggeving van de vennootschap te evalueren;

Sarbanes-Oxley Act

• het oordeel van het management over de

Committee of Sponsoring Organizations of the

effectiviteit van de interne controle van de

Treadway Commission (COSO) gepubliceerde

financiële verslaggeving van de

referentieraamwerk voor interne controle.

vennootschap per elke balansdatum, met

Vanaf het begin heeft ABN AMRO gestreefd

inbegrip van een verklaring of de interne

naar een goed evenwicht tussen alle vijf

controle van de financiële verslaggeving al

componenten van de interne controle zoals

dan niet effectief is; en

deze door de COSO zijn bepaald.

• een verklaring dat de externe accountant

die de in het jaarverslag opgenomen

Elk kwartaal wordt een statusrapportage over

jaarrekening heeft gecontroleerd, het

het voldoen aan artikel 404 van de Sarbanes-

oordeel van het management over de

Oxley Act verstrekt aan en besproken met het

interne controle van de financiële

Audit Committee, de Chief Financial Officer en

verslaggeving heeft bekrachtigd.

de voorzitter van de Raad van Bestuur. Sinds het begin van het project zijn er ook

Omdat ABN AMRO niet in de Verenigde

regelmatig gesprekken gevoerd met de

Staten is gevestigd en haar boekjaar eindigt

externe accountant van de vennootschap. De

per 31 december, zal dit controlerapport voor

bedoeling van deze dialoog met diverse

het eerst tegelijk met het Form 20-F over 2006

partijen is de voortgang te bewaken die

worden uitgebracht. In 2003 is ABN AMRO op

ABN AMRO boekt met het voldoen aan de

groepsniveau een ‘Sarbanes-Oxley’-project

voorschriften ten aanzien van de interne

gestart onder leiding van een Steering

controle en de financiële rapportages waarop

Committee dat is samengesteld uit

beleggers zich baseren.

vertegenwoordigers van de leiding van de BU’s en Group Functions.

Leden van de Raad van Commissarissen, Raad van Bestuur, BU Management Teams en

ABN AMRO is het eens met de SEC dat de

het overige topkader van ABN AMRO zijn

beoordeling van de interne controle van de

actief betrokken bij het voldoen aan de diverse

financiële verslaggeving effectiever zal zijn als

artikels van de Sarbanes-Oxley Act en maken

de beoordeling zich richt op

hiervoor de noodzakelijke middelen vrij.

controlemaatregelen met betrekking tot die processen en soorten transacties voor de jaarrekening en de informatieverschaffing die het meest waarschijnlijk een materieel effect op de jaarrekening van de vennootschap zullen hebben. Bij het vaststellen van de overzichten, te publiceren informatie, processen en controlemaatregelen die binnen het bereik van artikel 404 van de Sarbanes-Oxley Act vallen, is een risicogestuurde benadering in aanmerking genomen. In overeenstemming met de aanbevelingen van de Amerikaanse Public Company Accounting Oversight Board heeft ABN AMRO voor de evaluatie van de effectiviteit van de interne controle van de financiële verslaggeving gekozen voor het door de

105

informatie aandeelhouders

Informatie aandeelhouders

ABN AMRO vanaf 1997 2005 8

2005 8

2004 8

(USD)4

Resultaten (in miljoenen) Rente

9.341

11.559

Overige baten

10.486

12.976

8.251

Totaal operationele baten

19.827

24.534

17.130

Totaal operationele lasten

13.517

16.726

13.257

Waardeveranderingen

8.879

648

802

616

Bedrijfsresultaat voor belastingen

5.662

7.006

3.257

Jaarwinst (IFRS)

4.443

5.498

3.940

Nettowinst

4.382

5.422

3.865

4.382

5.422

3.865

2.050

2.537

1.663

22,2

26,3

14,8

43,2

51,1

33,2

487,7

577,2

402,6

Kredieten en vorderingen private en publieke sector

380,2

450,0

320,0

Balanstelling

880,8

1.042,4

727,5

187,0

221,3

191,5

257,9

305,2

231,6

Winst, toe te rekenen aan houders van gewone aandelen Dividendbedrag

Balans (in miljarden) Eigen vermogen aandeelhouders Aansprakelijk groepsvermogen

7

7

Verplichtingen private en publieke sector en uitgegeven schuldbewijzen

Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden en onherroepelijke kredietfaciliteiten Naar risico gewogen activa

Gegevens van gewone aandelen

1

Aantal uitstaande aandelen (in miljoenen)

1.877,9

Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (in miljoenen)

1.804,1

Winst per aandeel (in euro’s)

2, 5

1.669,2 1.657,6

2,43

3,01

2,33

2,42

2,99

2,33

1,10

1,34

1,00

14,00

8,88

Winst per aandeel na volledige verwatering (in euro’s)

2, 5

Dividend per aandeel (afgerond)

3

Uitkeringspercentage per aandeel (dividend / nettowinst) Vermogenswaarde per aandeel (ultimo, in euro’s)

3, 7

6

45,3 11,83

42,9

Ratio’s (in %) Rendement op eigen vermogen

7

23,5

29,7

BIS-ratio kernvermogen

10,62

8,46

BIS-ratio totaal vermogen

13,14

11,06

68,2

77,4

Nederland

26.942

28.751

Overige landen

71.138

70.663

Efficiencyratio

Medewerkers (nominale aantallen)

Vestigingen Nederland Overige landen

Aantal landen en gebieden van vestiging

108

655

680

2.902

2.818

58

58

De cijfers van voorgaande jaren zijn aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. 1 Gecorrigeerd voor ingekochte aandelen ter dekking van uitgegeven personeelsopties. 2 Berekend op basis van het gemiddeld uitstaande aantal gewone aandelen. 3 Waar nodig gecorrigeerd in verband met kapitaaluitbreidingen. 4 De resultaten zijn omgerekend tegen de gemiddelde dollarkoers en de balans tegen de ultimo dollarkoers.

Informatie aandeelhouders

De cijfers in de tabellen en grafieken zijn opgesteld in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving.

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

9.666

9.723

9.845

10.090

9.404

8.687

7.198

6.294

10.127

9.070

8.435

8.744

9.065

6.840

5.340

4.491

19.793

18.793

18.280

18.834

18.469

15.527

12.538

10.785

13.687

12.585

13.148

13.771

13.202

10.609

8.704

7.450

653

1.274

1.695

1.426

585

633

840

726

5.451

4.918

3.388

3.613

4.725

4.250

2.897

2.626

4.109

3.161

2.207

3.230

2.498

2.570

1.828

1.748

4.066

3.116

2.161

3.184

2.419

2.490

1.747

1.666

1.706

1.589

1.462

1.421

1.424

1.250

906

844

15,0

13,0

11,1

12,1

12,9

12,4

10,9

11,9

33,0

31,8

30,4

34,3

32,9

29,3

24,5

24,2

376,5

361,6

360,7

384,9

339,8

284,2

243,5

221,1

299,0

296,8

310,9

345,3

319,3

259,7

220,5

201,1

608,6

560,4

556,0

597,4

543,2

457,9

432,1

379,5

191,5

162,5

180,3

193,4

187,5

159,0

124,0

102,8

231,4

223,8

229,6

273,4

263,9

246,4

215,8

208,7

1.669,2

1.637,9

1.585,6

1.535,5

1.500,4

1.465,5

1.438,1

1.405,6

1.657,6

1.610,2

1.559,3

1.515,2

1.482,6

1.451,6

1.422,1

1.388,7

2,45

1,94

1,39

1,53

2,04

1,72

1,23

1,20

2,45

1,93

1,38

1,52

2,02

1,71

1,22

1,19

1,00

0,95

0,90

0,90

0,90

0,80

0,58

0,54

40,8

49,0

64,7

58,8

44,1

46,5

46,9

45,5

8,51

7,47

6,47

7,34

8,43

7,87

6,94

7,84

30,8

27,7

20,1

27,3

20,5

23,1

16,6

15,5

8,57

8,15

7,48

7,03

7,20

7,20

6,94

6,96

11,26

11,73

11,54

10,91

10,39

10,86

10,48

10,65

69,2

67,0

71,9

73,1

71,5

68,3

69,4

69,1

28.751

31.332

32.693

36.984

38.958

37.138

36.716

34.071

70.520

81.331

73.745

74.726

76.140

72.800

71.014

42.678

680

711

739

736

905

921

943

967

2.818

2.964

2.685

2.836

2.774

2.668

2.640

921

58

63

66

67

74

76

74

71

5 2002, inclusief bijzonder resultaat. Exclusief, bedraagt de winst per aandeel EUR 1,52 en na volledige verwatering EUR 1,51. 6 2002, inclusief bijzonder resultaat. Exclusief, bedraagt de ratio over 2002 59,2. 7 Berekend op basis van de richtlijn van de Raad voor de Jaarverslaggeving per 1 januari 2003 en onder IFRS exclusief de speciale eigenvermogencomponenten met betrekking tot de kasstroomhedges en niet-gerealiseerde winsten en verliezen op activa beschikbaar voor verkoop. 8 International Financial Reporting Standards.

109

Informatie aandeelhouders

Het aandeel ABN AMRO Koersontwikkeling januari 2005 – december 2005 (in euro’s) (MSCI en AEX-indices herleid tot koers gewoon aandeel ABN AMRO Holding N.V. op 31 december 2004)









KBO

GFC

NBB

BQS

NFJ

KVO

"#/
".30
)PMEJOH
/7

KVM

BVH

TFQU

PLU

.4$*
&VSPQFBO
#BOLJOH
*OEFY

Beursnoteringen Per 31 december 2005 was het gewone

OPW

EFD

"&9

Ontwikkeling van aandelenkapitaal

aandeel ABN AMRO Holding N.V. genoteerd

In 2005 is het aantal uitstaande gewone

op de beurzen van Amsterdam, Brussel,

aandelen met 208,7 miljoen toegenomen van

Parijs, Londen en New York. De notering van

1.669,2 miljoen tot 1.877,9 miljoen. Deze stijging

de gewone aandelen op de beurs van Londen

was het netto-effect van stockdividenden

is per 17 maart 2006 ingetrokken. Op de

(61,6 miljoen aandelen), de uitoefening van

beurs van New York zijn de aandelen

personeelsopties (1,9 miljoen aandelen) en de

beschikbaar in de vorm van American

uitgifte van 145,2 miljoen nieuwe aandelen.

Depositary Shares, die worden vertegenwoordigd door American Depositary Receipts

Het gemiddelde aantal uitstaande gewone aan-

(ADR’s), waarbij één ADR één gewoon

delen bedroeg 1.804,1 miljoen (2004: 1.657,6

aandeel vertegenwoordigt. Ultimo 2005

miljoen). De in de loop van het jaar uitgegeven

bedroeg het aantal uitstaande ADR’s

aandelen zijn tijdsevenredig mee geteld.

61.459.721 (ultimo 2004: 52.630.453). Het aantal uitstaande converteerbare preferente De certificaten van preferente financierings-

financieringsaandelen met een nominale

aandelen zijn niet ter beurze genoteerd.

waarde van EUR 0,56 bleef ongewijzigd

De (voorheen converteerbare) preferente

1.369.815.864. Deze aandelen kunnen onder

aandelen zijn genoteerd op Euronext

bepaalde voorwaarden in gewone aandelen

Amsterdam.

geconverteerd worden (voor bijzonderheden wordt verwezen naar onze internetsite). Het

In verband met de notering van de gewone

aantal uitstaande (voorheen converteerbare)

aandelen aan de New York Stock Exchange

preferente aandelen bleef ongewijzigd 44.988.

publiceert ABN AMRO ook een rapport dat

110

voldoet aan de regels die door de

Personeelsopties geven recht op de in de

Amerikaanse Securities and Exchange

tabel genoemde aantallen gewone aandelen.

Commission zijn vastgesteld. Dit Form 20-F

Door uitoefenbare personeelsopties kan het

wordt op de internetsite van de bank

aantal gewone aandelen met 26,9 miljoen

geplaatst.

ofwel 1,4% van de ultimo 2005 uitstaande gewone aandelen toenemen.

Informatie aandeelhouders

Uitstaande rechten per 31 december 2005 Personeelsopties

Gemiddelde uitoefenprijs (in euro’s)

2007

4.411

21,30

2008

9.459

22,72

2009

4.391

20,42

2010

898

15,06

2011

495

17,12

(aantallen in duizenden)

Uitoefenperiode tot en met

2012

8.612

19,14

2013

13.105

14,45

2014

13.265

18,86

2015

7.633

21,24

62.269

19,06

Maatschappelijk kapitaal (in euro’s)

4.000.000.400

gewone aandelen

van

EUR 0,56

2.240.000.224

4.000.000.000

converteerbare preferente financieringsaandelen

van

EUR 0,56

2.240.000.000

converteebare preferente aandelen

van

EUR 2,24

100.000.000

224.000.000 4.704.000.224

Geplaatste aandelen per 31 december 2005 (in euro’s)

1.909.738.427

gewone aandelen

van

EUR 0,56

1.069.453.519,12

converteerbare preferente financieringsaandelen

van

EUR 0,56

767.096.883,84

(voorheen converteebare) preferente aandelen

van

EUR 2,24

100.773,12

2005

2004

• Hoog

22,34

19,79

• Laag

18,27

16,47

• Ultimo

22,09

19,49

1.369.815.864 44.988

Kerncijfers gewone aandelen (in euro’s)

Slotkoersen

Nettowinst per aandeel

2,43

2,33

Winst per aandeel na volledige verwatering

2,42

2,33

Uitkeringspercentage

45,3

42,9

1,10

1,00

5,0

5,1

11,83

8,88

9,1

8,4

186,7

219,5

1

2

Dividend per aandeel Dividendrendement in % (ultimo) Vermogenswaarde per aandeel (ultimo) Koers/winstverhouding (ultimo) Koers/vermogenswaarde in % (ultimo)

1 Berekend op basis van het gemiddelde aantal uitstaande gewone aandelen en gecorrigeerd voor kapitaaluitbreidingen. 2 Verhouding tussen dividend en nettowinst per aandeel.

111

Informatie aandeelhouders

Dividendbeleid

dividend, met daarbij als doelstelling het

Zowel het interim- als het slotdividend wordt,

dividend op langere termijn te verhogen in lijn

naar keuze van de aandeelhouder, geheel in

met de verbetering van de onderliggende

contanten dan wel geheel in gewone aandelen cijfers. Als gevolg van de verbeterde ten laste van de agioreserve uitgekeerd. De

kapitaalpositie heeft ABN AMRO besloten de

keuzeperiode voor het slotdividend begint na

neutralisatie van het verwateringseffect van

sluiting van de beurs op de eerstvolgende

het stockdividend te hervatten vanaf het

werkdag na de dag van de Algemene

interimdividend 2006.

Vergadering van Aandeelhouders. Bij keuze voor uitkering in aandelen dienen de aandeelhouders hun stockdividendrechten

Certificaten van preferente aandelen

gelijktijdig met de opgave van hun keuze in te

Ultimo 2005 stonden er 1.369,8 miljoen

leveren bij het ABN AMRO Verwisselkantoor.

certificaten van converteerbare preferente

Derhalve zal geen officiële notering van en

financieringsaandelen van EUR 0,56 nominaal

handel in stockdividenden plaatsvinden. Op

uit. Jaarlijks wordt een contant dividend

lange termijn wordt gestreefd naar een

uitgekeerd van EUR 0,02604 per

uitkeringspercentage van 45% tot 50% van de

converteerbare preferent financieringsaandeel

voor uitkering beschikbare nettowinst. Hoewel

ofwel 4,65% van de nominale waarde van

de volatiliteit van de resultaten als gevolg van

EUR 0,56. Het dividendpercentage voor

de toepassing van de IFRS zal toenemen,

(certificaten van) converteerbare preferente

streven wij naar minimaal een gelijkblijvend

financieringsaandelen is per 30 september

Historisch overzicht dividend gewone aandelen Volledig in contanten

112

Plus aandelen als % van nominale waarde

Aantal nieuwe aandelen (x 1.000)

Interimdividend 1996

0,20

1,9% gewone aandelen

8.968

Slotdividend 1996

0,27

1,6% gewone aandelen

14.697

Interimdividend 1997

0,24

1,4% gewone aandelen

11.882

Slotdividend 1997

0,30

1,3% gewone aandelen

13.058

Interimdividend 1998

0,27

1,4% gewone aandelen

13.451

Slotdividend 1998

0,30

1,4% gewone aandelen

14.045

Interimdividend 1999

0,30

1,2% gewone aandelen

8.339

Slotdividend 1999

0,50

2,2% gewone aandelen

13.990

Interimdividend 2000

0,40

1,4% gewone aandelen

14.293

Slotdividend 2000

0,50

2,2% gewone aandelen

19.508

Interimdividend 2001

0,45

2,3% gewone aandelen

19.554

Slotdividend 2001

0,45

2,2% gewone aandelen

19.298

Interimdividend 2002

0,45

2,8% gewone aandelen

25.068

Slotdividend 2002

0,45

3,0% gewone aandelen

23.599

Interimdividend 2003

0,45

2,8% gewone aandelen

26.412

Slotdividend 2003

0,50

3,0% gewone aandelen

28.151

Interimdividend 2004

0,50

2,9% gewone aandelen

28.855

Slotdividend 2004

0,50

2,7% gewone aandelen

32.334

Interimdividend 2005

0,50

2,6% gewone aandelen

29.237

Uitkeringspercentage

45,4

45,5

46,9

46,5

55,2

58,8

59,2

49,0

40,8

Informatie aandeelhouders

Marktkapitalisatie (ultimo, in miljoenen euro’s)

Gewone aandelen (uitstaand) Converteerbare preferente financieringsaandelen (Voorheen converteerbare) preferente aandelen

2005

2004

41.483

32.533

767

767

1

1

42.251

33.301

7,9%

8,2%

Euronext Amsterdam

NYSE (ADR’s)

Hoog

55.590,6

1.108,9

Laag

1.914,3

117,5

Gemiddeld

9.005,3

280,6

Kapitalisatie als % van totale beurswaarde van alle beursgenoteerde Nederlandse gewone aandelen

Dagomzet gewone aandelen in 2005 (aantallen in duizenden)

Dagomzet preferente aandelen in 2005 Euronext Amsterdam (aantallen in duizenden)

(Voorheen converteerbare) preferente aandelen

Hoog

4,0

Laag

–

Gemiddeld

0,1

2004 vastgesteld op 4,65%. Per 1 januari 2011

rendement van Nederlandse staatsleningen

en vervolgens iedere tien jaar nadien zal het

met een (resterende) looptijd van negen tot

dividendpercentage worden herzien op basis

tien jaar, eventueel verhoogd met een opslag

van het rekenkundig gemiddelde van de

of verlaagd met een afslag van maximaal

tienjarige in euro gedenomineerde interest

100 basispunten.

rate swap, verhoogd met een opslag van minimaal 25 basispunten en ten hoogste 100 basispunten, afhankelijk van de heersende marktomstandigheden.

Geografische spreiding gewone aandelen ABN AMRO De gewone aandelen betreffen in het algemeen aandelen op naam, die bijna volledig

Per 31 december 2005 stonden er 44.988

worden gehouden door Euroclear

(voorheen converteerbare) preferente

Netherlands, het Nederlands centraal instituut

aandelen van EUR 2,24 nominaal uit. Per

voor giraal effectenverkeer. Afgezien van de

1 januari 2004 gaven deze aandelen jaarlijks

gemelde belangen in het kader van de Wet

recht op een contant dividend van EUR 0,95

Melding Zeggenschap, is er geen informatie

per aandeel ofwel 3,3231% van het bij uitgifte

beschikbaar over het aandelenbezit. In

gestorte bedrag van EUR 28,58815. Het

december 2005 is een onderzoek uitgevoerd

dividendpercentage zal per 1 januari 2014, en

naar het eigendom van de aandelen

vervolgens iedere tien jaar nadien, worden

ABN AMRO Holding N.V. Voor 72% van de

aangepast aan het alsdan bepaalde effectieve

gewone aandelen van de vennootschap kon

113

Informatie aandeelhouders

het eigendom worden vastgesteld. Van deze

Grootaandeelhouders

72% was 86% in handen van institutionele

De instellingen in de tabel hebben op basis

beleggers en 14% in het bezit van particuliere

van de Wet Melding Zeggenschap

beleggers. De geografische verdeling van de

meegedeeld het daarin vermelde

aandelen waarvan het eigendom kon worden

aandelenbelang in ABN AMRO Holding N.V. te

vastgesteld, was 35% Nederland en 65%

bezitten. De belangen zijn weergegeven als

buiten Nederland.

percentage van het totale aantal uitstaande gewone aandelen en certificaten van

De geografische concentratie van aandelen in

preferente aandelen per ultimo 2005.

het bezit van institutionele beleggers is hieronder weergegeven

De certificaten van preferente financieringsaandelen worden uitgegeven

Geografische spreiding wereldwijd

door de Stichting Administratiekantoor Preferente Financieringsaandelen ABN AMRO

/PPSE"NFSJLB
 

Holding. Ultimo 2005 hield deze Stichting

/FEFSMBOE
 

100% van de uitstaande preferente

7FSFOJHE
,POJOLSJKL
 

financieringsaandelen in administratie.

#FMHJÑ
  -VYFNCVSH
  ;XJUTFSMBOE
  %VJUTMBOE
  'SBOLSJKL
  0WFSJHF
 

Opgave Wet Melding Zeggenschap

Aegon N.V. Fortis Utrecht N.V.

2

Delta Lloyd Leven

3

ING Groep N.V. Eureko B.V.

4

5

Aantal gewone aandelen

Percentage van gewone aandelen

Aantal certificaten van preferente aandelen1

Percentage van certificaten van preferente aandelen1

712.672

0,04

196.347.872

14,33

10.562.903

0,55

230.833.376

16,85

16.047.351

0,84

239.409.452

17,48

124.556.052

6,52

291.692.888

21,29

1.596.091

0,08

166.000.000

12,12

5.898

–

205.789.464

15,02

De Zonnewijser (beleggingsfonds)

6

1 Met uitzondering van het Administratiekantoor zijn de in bovenstaande tabel genoemde houders van preferente aandelen in het bezit van certificaten die recht geven op de aan de preferente aandelen verbonden economische voordelen. De preferente aandelen die door deze certificaten worden vertegenwoordigd, worden gehouden door het Administratiekantoor. 2 In 2005 verminderde Fortis Utrecht N.V. haar belang in het uitstaande gewone aandelenkapitaal van 0,58% naar 0,55%. Het belang in het uitstaande preferente aandelenkapitaal bleef ongewijzigd op 16,85%. 3 In 2005 verminderde Delta Lloyd Leven haar belang in het uitstaande gewone aandelenkapitaal van 0,86% naar 0,84%. Het belang in het uitstaande preferente aandelenkapitaal bleef ongewijzigd op 17,48%. 4 In 2005 verminderde ING Groep N.V. haar belang in het uitstaande gewone aandelenkapitaal van 6,57% naar 6,52%. Het belang in het uitstaande preferente aandelenkapitaal bleef ongewijzigd op 21,29%. 5 In 2005 verwierf Eureko B.V. een belang van 0,08% in het uitstaande gewone aandelenkapitaal en van 12,12% in het uitstaande preferente aandelenkapitaal. 6 In 2005 verminderde De Zonnewijser haar belang in het uitstaande gewone aandelenkapitaal van 0,01% naar 0,00%. Het belang in het uitstaande preferente aandelenkapitaal bleef ongewijzigd op 15,02%.

114

Informatie aandeelhouders

Creditratings Lang

Kort

Moody’s

Aa3

P-1

Standard & Poor’s

AA–

A-1+

FitchIBCA

AA–

F1+

Peer group ABN AMRO De maatstaven die wij hanteren om op concernniveau onze performance te meten, zijn het totaalrendement voor aandeelhouders (Total Return to Shareholders / TRS) en het gemiddelde rendement op eigen vermogen. Het TRS wordt afgezet tegen dat van de twintig hieronder vermelde concurrenten die onze peer group vormen. Ons doel is een positie in de top 5 van deze peer group aan het eind van elke meetperiode van vier jaar. Wat betreft het totaalrendement voor aandeelhouders beëindigden wij de cyclus 2002-2005 op een zevende plaats in onze peer group; eind 2005 stonden wij in de cyclus 2005-2008 op een twaalfde positie. Een grafiek van onze TRS-performance kunt u vinden op de internetsite www.abnamro.com. Barclays plc

Credit Suisse Group

JPMorgan Chase

National City

BBVA

Deutsche Bank

KeyCorp

Nordea

BNP Paribas

HSBC Holdings plc

Lloyds TSB Group plc

Société Générale Group

Grupo Santander

HVB Group

Merrill Lynch

UBS

Citigroup

ING Group

Morgan Stanley

Wells Fargo

Indices De belangrijkste indices waarin het gewone aandeel ABN AMRO Holding N.V. is opgenomen, zijn: AEX

DJ Euro Stoxx 50 Index

MSCI Euro Index

FTSE Eurotop 300

S&P Euro Index

DJ Sustainability Indexes

FTSE Eurotop 100

FTSE4Good Index

115

Informatie aandeelhouders

Kalender 2006 31 januari

Bekendmaking jaarcijfers 2005

31 maart

Publicatie jaarverslag 2005, Form 20-F en Duurzaamheidsverslag

26 april

Bekendmaking cijfers eerste kwartaal 2006

26 april

Ex-dividendnotering (ADR’s)

27 april

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

28 april

Record date (ADR’s)

1 mei - 16 mei

Keuzeperiode dividend (ADR’s)

2 mei

Ex-dividendnotering (Nederland)

2 mei - 18 mei

Keuzeperiode dividend (Nederland)

23 mei

Vaststelling stockkoers (Nederland) op basis van de gewogen gemiddelde aandelenkoers op 19, 22 en 23 mei

23 mei

Bekendmaking stockpercentage (Nederland en ADR’s)

29 mei

Betaalbaarstelling (Nederland)

6 juni

Betaalbaarstelling (ADR’s)

31 juli

Bekendmaking cijfers tweede kwartaal 2006

30 oktober

Bekendmaking cijfers derde kwartaal 2006

Kalender 2007 8 februari

Bekendmaking jaarcijfers 2006

30 maart

Publicatie jaarverslag 2006 en Form 20-F

26 april

Bekendmaking cijfers eerste kwartaal 2007

26 april

Algemene Vergadering van Aandeelhouders

30 juli

Bekendmaking cijfers tweede kwartaal 2007

25 oktober

Bekendmaking cijfers derde kwartaal 2007

Investor Relations tel.: +31 (0)20 628 7835 fax: +31 (0)20 628 7837 e-mail: [email protected] internetsite: www.abnamro.com/ investorrelations

116

jaarrekening 2005

Jaarrekening 2005

Inhoud Geconsolideerde jaarrekening Grondslagen

121

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2005

142

Geconsolideerde balans per 31 december 2005

143

Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen over 2005

144

Geconsolideerde integrale jaarwinst over 2005

145

Geconsolideerd kasstroomoverzicht voor 2005

146

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

147

Vennootschappelijke jaarrekening Grondslagen

224

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2005

227

Vennootschappelijke balans per 31 december 2005

227

(voor winstbestemming)

Vennootschappelijk mutatieoverzicht eigen vermogen over 2005

228

Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening

229

119

Jaarrekening 2005

Grondslagen ABN AMRO Holding N.V. is de in Nederland

volgens in de Verenigde Staten algemeen

gevestigde moedermaatschappij van

aanvaarde grondslagen voor financiële

ondernemingen die tot de geconsolideerde

verslaggeving (US GAAP).

ABN AMRO groep behoren (hierna te

voor het boekjaar eindigend per

Gehanteerde grondslagen bij de opstelling van de jaarrekening en eerste toepassing

31 december 2005 omvat de gegevens voor

De jaarrekening luidt in euro’s, de

de moedermaatschappij, de entiteiten

rapporteringsvaluta van de groep, afgerond

waarover de moedermaatschappij

op het dichtstbijzijnde miljoen.

noemen de ‘groep’ of ‘ABN AMRO’). De geconsolideerde jaarrekening van de groep

zeggenschap uitoefent en de belangen in deelnemingen met invloed.

Bij de opstelling van de jaarrekening is van verschillende waarderingsgrondslagen

De groep verleent wereldwijd een breed

gebruikgemaakt. De reële waarde wordt

assortiment financiële diensten, onder meer

gebruikt voor afgeleide financiële

op het gebied van consumer, commercial en

instrumenten, voor financiële activa en

investment banking.

verplichtingen die worden aangehouden

Overeenstemmingsverklaring

voor handelsdoeleinden of die zijn aangewezen als tegen reële waarde op te

De geconsolideerde jaarrekening is

nemen posten met verwerking van

opgesteld in overeenstemming met de

waardeveranderingen in de winst- en

International Financial Reporting Standards

verliesrekening, en voor activa die

(IFRS) zoals vastgesteld door de Europese

beschikbaar zijn voor verkoop. Overige

Unie (EU). Er is geen gebruikgemaakt van

financiële activa (met inbegrip van

de EU-uitzonderingsbepaling (‘carve out’)

kredieten en vorderingen) en

ten aanzien van portefeuille-hedging. De

verplichtingen worden gewaardeerd tegen

door de groep toegepaste grondslagen zijn

geamortiseerde kostprijs. De boekwaarde

dan ook volledig in overeenstemming met

van tegen geamortiseerde kostprijs

IFRS.

opgenomen activa en verplichtingen die deel van een reële-waardehedgerelatie

IFRS-standaarden en -interpretaties worden

uitmaken, wordt aangepast met betrekking

uitgegeven door de International Accounting

tot reële-waardeveranderingen die

Standards Board (IASB) en bestaan uit de

voortvloeien uit het afgedekte risico. Niet-

International Financial Reporting Standards,

financiële activa en verplichtingen worden

de International Accounting Standards en

in het algemeen gewaardeerd tegen

interpretaties die door het International

historische kostprijs.

Financial Reporting Interpretations Committee (IFRIC) zijn uitgegeven.

De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met IFRS vereist dat

In verband met de notering van het gewone

beoordelingen en schattingen worden

aandeel ABN AMRO Holding N.V. in de vorm

gemaakt die van invloed zijn op de

van American Depositary Receipts op de

opname en waardering van activa en

New York Stock Exchange (NYSE) publiceert

passiva, de informatieverschaffing over

ABN AMRO ook een jaarverslag (Form 20-F)

voorwaardelijke vorderingen en schulden

dat voldoet aan de regels van de

per de datum van de jaarrekening en de

Amerikaanse Securities and Exchange

gerapporteerde baten en lasten over de

Commission (SEC) die gelden voor in het

verslagperiode. Hoewel deze schattingen

buitenland gevestigde ondernemingen. Het

met betrekking tot actuele gebeurtenissen

Form 20-F bevat ook een aansluiting van het

en handelingen naar beste weten van het

eigen vermogen en de jaarwinst toe te

management worden gemaakt, kunnen de

rekenen aan aandeelhouders moeder-

feitelijke uitkomsten uiteindelijk afwijken van

maatschappij naar de vergelijkbare cijfers

deze schattingen.

121

Jaarrekening 2005

Tot de belangrijkste onderdelen waarvoor

uitbreidt en specifieke regels bevat voor de

beoordelingen en schattingen moeten

administratieve verwerking van afdekkings-

worden gemaakt, behoren risico en

transacties (‘hedge accounting’), leidt tot een

rendement en andere relevante criteria om te

aantal overgangsverschillen.

bepalen of een financieel actief niet langer in de balans moet worden opgenomen of op

Bij de opstelling van de onderhavige

welk moment een voor een bijzonder doel

geconsolideerde jaarrekening heeft de groep

opgezette entiteit (‘special purpose entity’)

ervoor gekozen om gebruik te maken van

moet worden geconsolideerd, het bepalen

bepaalde overgangsbepalingen binnen

van de reële waarde van bepaalde activa en

IFRS 1, ‘First-time Adoption of International

verplichtingen, de omvang en de timing van

Financial Reporting Standards’, die voorzien

toekomstige kasstromen uit kredieten die

in de mogelijkheid om een beroep te doen

een bijzondere waardevermindering hebben

op een aantal vrijstellingen van volledige

ondergaan, de uitkomst van rechtszaken en

retrospectieve toepassing van de IFRS.

de veronderstellingen die ten grondslag liggen aan het vaststellen van langlopende

Bij de opstelling van de IFRS-openingsbalans

personeelsverplichtingen en overige

van de groep is van de volgende vrijstellingen

voorzieningen.

gebruikgemaakt: • geen correctie van fusies en overnames die

De groep heeft de hierin uiteengezette grondslagen toegepast vanaf de overgang naar IFRS per 1 januari 2004.

vóór 1 januari 2004 plaatsvonden; • het volledige cumulatieve actuariële verlies

op pensioenregelingen is opgenomen in het eigen vermogen per 1 januari 2004;

ABN AMRO heeft de geconsolideerde jaarrekening voor alle periodes tot en met het

verschillen, die een component is van het

boekjaar eindigend per 31 december 2004

eigen vermogen, is voor alle buitenlandse

opgesteld in overeenstemming met de in

activiteiten per 1 januari 2004 op nihil

Nederland algemeen aanvaarde grondslagen

gezet;

voor financiële verslaggeving (‘Dutch GAAP’).

• IFRS 2, ‘Share-based Payment’, is alleen

Met ingang van 1 januari 2005 is ABN AMRO

toegepast op beloningscomponenten die

verplicht haar geconsolideerde jaarrekening

na 7 november 2002 voorwaardelijk zijn

op te stellen in overeenstemming met IFRS zoals vastgesteld door de EU. De IFRS zijn

122

• de cumulatieve reserve valutaomreken-

toegekend; • de in IAS 39 opgenomen voorwaarde dat

van toepassing op de verslaggeving door

winsten en verliezen die bij de eerste

ABN AMRO over het boekjaar dat per

opname van een financieel actief of een

31 december 2005 is geëindigd. De IFRS-

financiële verplichting ontstaan maar niet

overgangseffecten betreffen de effecten van

op grond van waarneembare markt-

de toepassing van alle IFRS-bepalingen op

gegevens zijn bepaald, moeten worden

onze activa (onder meer kredieten en

uitgesteld, is toegepast voor alle

onroerende zaken), passiva (onder meer

transacties die na 25 oktober 2002 zijn

pensioenregelingen) en openstaande

aangegaan conform de eisen van US GAAP;

contracten (onder meer derivaten en

• bepaalde financiële activa en verplichtingen

leaseovereenkomsten) per 1 januari 2004.

zijn bij de overgang naar IFRS aangewezen

Voor Nederlandse ondernemingen is de

als posten die worden aangehouden tegen

invoering van IFRS in veel opzichten een

reële waarde met verwerking van

geleidelijk proces, omdat een groot aantal

waardeveranderingen in de winst- en

IFRS-standaarden al in Dutch GAAP was

verliesrekening. Dit betreft onder meer

opgenomen. De voor banken belangrijkste

beleggingen zonder zeggenschap die het

IFRS-standaard, namelijk IAS 39 ‘Financiële

karakter van private equity-belangen

instrumenten’, was echter nog niet in Dutch

hebben, de voor verkoop aangehouden

GAAP verwerkt. De toepassing van deze

hypotheekportefeuille van ons Noord-

standaard, die het gebruik van reële waarde

Amerikaanse bedrijf, unit-linked

Jaarrekening 2005

beleggingen die uit hoofde van

de entiteit de zeggenschap heeft over die

verzekeringscontracten voor rekening van

entiteit.

polishouders worden aangehouden en bepaalde gestructureerde verplichtingen.

De jaarrekeningen van dochterondernemingen en special purpose entities zijn

De groep heeft de ‘Wijziging van IAS 39,

in de geconsolideerde jaarrekening

Financiële instrumenten: opname en

opgenomen vanaf de aanvangsdatum van

waardering: de reële-waardeoptie’ per

de zeggenschap tot aan het moment waarop

1 januari 2004, dus vóór de verplichte

deze eindigt.

ingangsdatum, toegepast. Daarnaast heeft de groep ervoor gekozen IFRS 5, ‘Non-current

Het belang van derden in het eigen

Assets Held for Sale and Discontinued

vermogen wordt afzonderlijk in de

Operations’ per 1 januari 2004, nog vóór de

geconsolideerde balans gepresenteerd

verplichte ingangsdatum, toe te passen.

als component van het totaal eigen vermogen. Het resultaat over de

Nadere bijzonderheden omtrent de overgang

verslagperiode dat aan het belang van

naar IFRS zijn opgenomen in punt 47 van de

derden kan worden toegerekend, wordt

toelichting.

apart zichtbaar gemaakt.

Grondslagen voor consolidatie

IFRS 3 ‘Business Combinations’ is toegepast

Dochterondernemingen en acquisities

op alle fusies en overnames die na 1 januari

Dochterondernemingen zijn die

2004 hebben plaatsgevonden. Goodwill op

ondernemingen waarover de groep de

acquisities vóór deze datum werd ten laste

zeggenschap heeft. Er wordt geacht sprake

van het eigen vermogen gebracht. De

te zijn van zeggenschap indien de groep de

verkrijgingsprijs van een overgenomen

mogelijkheid heeft om, direct of indirect, het

entiteit wordt bepaald op de reële waarde

financiële en operationele beleid van een

van de opgegeven activa, de uitgegeven

onderneming te bepalen teneinde voordelen

aandelen of de aangegane verplichtingen per

te verkrijgen uit de activiteiten van de

de overnamedatum, vermeerderd met de

onderneming. Bij het beoordelen of er sprake

direct aan de overname toe te rekenen

is van zeggenschap wordt het bestaan van

kosten. Het positieve verschil tussen de

eventuele stemrechten die alsdan

verkrijgingsprijs en het aandeel van de groep

uitgeoefend of geconverteerd kunnen

in de reële waarde van het saldo van

worden, alsmede het effect daarvan, in

identificeerbare activa en verplichtingen

aanmerking genomen. De groep treedt op als

(waaronder begrepen bepaalde

sponsor bij het opzetten van entiteiten, met

voorwaardelijke schulden) van de

inbegrip van special purpose entities, die al

overgenomen entiteit wordt opgenomen als

dan niet direct het eigendom van de groep

goodwill.

kunnen zijn, voor securitisatietransacties van activa en voor beperkte, goed gedefinieerde

In het geval van een stapsgewijze acquisitie

doelstellingen. Deze entiteiten kunnen met

waarbij de zeggenschap in fasen tot stand

name bij securitisatietransacties activa van

komt, worden alle activa en verplichtingen

andere groepsmaatschappijen verwerven.

van de overgenomen entiteit, met

In sommige gevallen betreft het entiteiten

uitzondering van goodwill, gecorrigeerd naar

waarbij de kans op faillissement gering is

de reële waarde per de datum van de laatste

en waarvan de activa niet beschikbaar zijn

aandelenovernametransactie. Aanpassingen

om vorderingen van schuldeisers van de

met betrekking tot de reële waarde van

groep of haar dochterondernemingen te

bestaande belangen worden direct ten

voldoen. Dergelijke entiteiten worden

gunste of ten laste van het eigen vermogen

door de groep geconsolideerd wanneer

gebracht. Het feit dat alle overgenomen

de groep op basis van de economische

activa en verplichtingen tegen reële waarde

realiteit van de relatie tussen de groep en

worden opgenomen, leidt ertoe dat het

123

Jaarrekening 2005

belang van derden wordt berekend aan de

activa, passiva, baten en lasten van deze

hand van deze reële waarden.

ondernemingen. Hierbij worden de posten regel voor regel verantwoord, vanaf de

Investeringen met invloed van betekenis

aanvangsdatum van de gezamenlijke

Deelnemingen met invloed zijn die

zeggenschap tot aan de datum waarop deze

ondernemingen waarin de groep invloed van

eindigt.

betekenis (over het algemeen wanneer de stemrechten bezit) heeft op het operationeel

Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten

en financieel beleid, maar waarover ze geen

Vaste activa en/of bedrijfsactiviteiten

zeggenschap heeft.

worden aangewezen als aangehouden voor

groep tussen 20% en 50% van de

verkoop indien de boekwaarde daarvan Venture capital-investeringen met invloed van

hoofdzakelijk gerealiseerd zal worden door

betekenis worden verantwoord tegen reële

middel van een verkooptransactie die

waarde met verwerking van

volgens planning binnen twaalf maanden

waardeveranderingen in de winst- en

zal plaatsvinden, en niet door het

verliesrekening.

voortgezette gebruik. Voor verkoop aangehouden activa worden gewaardeerd

Overige investeringen waarbij invloed van

tegen de boekwaarde of, indien lager, de

betekenis wordt uitgeoefend, waaronder ook

reële waarde minus de verkoopkosten en

de strategische investeringen van de groep,

worden afzonderlijk van de andere activa

worden volgens de nettovermogens-

opgenomen in de balans. Activa en

waardemethode verantwoord en

verplichtingen van voor verkoop aangehouden

gepresenteerd als deelnemingen met

bedrijfsactiviteiten worden afzonderlijk

invloed. Volgens deze methode wordt de

gepresenteerd.

investering bij eerste opname verantwoord

124

tegen kostprijs en vervolgens verhoogd (of

De opbrengsten van beëindigde

verlaagd) met de nettowinst (of het

bedrijfsactiviteiten (indien deze van betekenis

nettoverlies) na de overname, overige

zijn en een afzonderlijk commercieel

mutaties die het eigen vermogen van de

bedrijfsonderdeel of geografisch

participatie beïnvloeden en eventueel

bedrijfsonderdeel vertegenwoordigen)

noodzakelijke aanpassingen voor bijzondere

worden in de winst- en verliesrekening

waardeverminderingen. Indien het aandeel

gepresenteerd als één bedrag dat bestaat uit

van de groep in verliezen hoger is dan de

de nettowinst en/of het nettoverlies van de

boekwaarde van de investering, wordt de

beëindigde bedrijfsactiviteit en het bij

boekwaarde verlaagd tot nihil, inclusief

verkoop gerealiseerde resultaat na

eventuele andere ongedekte vorderingen, en

belastingen. Vergelijkende cijfers in de

wordt de verantwoording van verdere

winst- en verliesrekening worden aangepast

verliezen stopgezet, behalve voor zover de

indien in de verslagperiode een

groep verplichtingen is aangegaan of

bedrijfsactiviteit als te beëindigen wordt

betalingen heeft verricht namens de

aangemerkt en voor afzonderlijke presentatie

participatie.

in aanmerking komt.

Entiteiten waarover gezamenlijke zeggenschap wordt uitgeoefend

Private equity-belangen

Entiteiten waarover gezamenlijk de

waarover de groep zeggenschap uitoefent,

zeggenschap wordt uitgeoefend, zijn die

worden geconsolideerd. Alle overige

ondernemingen waarover de groep

beleggingen met het karakter van private

gezamenlijke zeggenschap heeft, zoals

equity-belangen worden opgenomen tegen

vastgelegd in een overeenkomst. De

reële waarde met verwerking van

geconsolideerde jaarrekening bevat het

waardeveranderingen in de winst- en

evenredige aandeel van de groep in de

verliesrekening.

Belangen met een ‘private equity’-karakter

Jaarrekening 2005

Eliminatie van transacties bij consolidatie

posten (zoals aandelen) die worden

Verhoudingen en transacties tussen

aangehouden tegen reële waarde met

groepsmaatschappijen en daarmee verband

verwerking van waardeveranderingen in de

houdende niet-gerealiseerde winsten worden

winst- en verliesrekening, worden eveneens

geëlimineerd bij het opstellen van de

opgenomen in de winst- en verliesrekening.

geconsolideerde jaarrekening. Niet-

Valutaomrekenverschillen op voor verkoop

gerealiseerde winsten op transacties met

beschikbare niet-monetaire posten worden

deelnemingen met invloed en entiteiten

direct opgenomen in het eigen vermogen, in

waarover gezamenlijk de zeggenschap wordt

de component ‘Niet-gerealiseerde winsten /

uitgeoefend, worden geëlimineerd naar rato

verliezen op activa beschikbaar voor verkoop

van het belang dat de groep in de

(netto)’.

onderneming heeft. Niet-gerealiseerde verliezen worden eveneens geëlimineerd,

De activa en passiva van buitenlandse

tenzij uit de transactie blijkt dat er sprake is

entiteiten, met inbegrip van goodwill en

van bijzondere waardevermindering van het

correcties voor ‘purchase accounting’,

overgedragen actief.

worden omgerekend in de rapporterings-

Valutaomrekenverschillen

valuta van de groep (de euro) tegen de wisselkoers per balansdatum. De baten en

De financiële resultaten van de buitenlandse

lasten van buitenlandse activiteiten worden

activiteiten van de groep die worden

omgerekend in euro tegen de wisselkoers

uitgeoefend via kantoren, dochteronder-

per maandultimo. De aldus ontstane

nemingen, deelnemingen met invloed en

valutaomrekenverschillen worden direct

joint ventures, worden uitgedrukt in de valuta

opgenomen in het eigen vermogen (reserve

die het best de economische betekenis van

valutaomrekenverschillen). Wanneer

de onderliggende gebeurtenissen en

buitenlandse activiteiten geheel of

omstandigheden weergeeft die relevant zijn

gedeeltelijk worden verkocht, worden onder

voor die entiteit (‘de functionele valuta’).

het eigen vermogen verantwoorde valutaomrekenverschillen, voor zover

Transacties in een andere valuta dan de

ontstaan na de overgang naar IFRS per

functionele valuta van de entiteit die de

1 januari 2004, in de winst- en

transactie aangaat, worden omgerekend in

verliesrekening opgenomen.

de functionele valuta tegen de wisselkoers op de transactiedatum. Overlopende activa

Fiduciaire activiteiten

en passiva worden omgerekend op basis van

De groep treedt ook op als trustee en in

de wisselkoers op de laatste dag van de

andere fiduciaire hoedanigheden waarbij

maand waarop de resultaten betrekking

activa ten behoeve van particuliere personen,

hebben. Monetaire activa en verplichtingen

trusts of andere instellingen hetzij worden

die in vreemde valuta luiden, worden

aangehouden hetzij worden geplaatst. Deze

omgerekend tegen de wisselkoers per

activa vormen geen activa van de groep en

balansdatum. In vreemde valuta luidende

worden dan ook niet in deze jaarrekening

niet-monetaire activa en verplichtingen die

opgenomen.

tegen historische kostprijs worden gewaardeerd, worden omgerekend tegen de

Winst- en verliesrekening

wisselkoers op de datum van eerste opname.

Rente Rentebaten en -lasten worden in de winst-

Valutaomrekenverschillen op monetaire

en verliesrekening opgenomen volgens de

financiële activa en verplichtingen, ongeacht

effectieve-rentemethode. De toepassing van

of deze tegen geamortiseerde kostprijs of

deze methode omvat de amortisatie van een

reële waarde worden gewaardeerd, worden

eventueel disagio of agio of andere

opgenomen in de winst- en verliesrekening

verschillen (met inbegrip van transactiekosten

onder valutakoersresultaten.

en daarop betrekking hebbende provisies)

Valutaomrekenverschillen op niet-monetaire

tussen de eerste boekwaarde van een

125

Jaarrekening 2005

rentedragend instrument en het bedrag per

handelsdoeleinden worden opgenomen

vervaldatum, berekend op basis van de

onder rentebaten en -lasten.

effectieve-rentevoet. Onder deze post worden tevens rentebaten en -lasten met

Resultaat uit financiële transacties

betrekking tot handelsposities verantwoord.

Het resultaat uit financiële transacties omvat de winsten en verliezen uit de verkoop van

Provisie

niet voor handelsdoeleinden aangehouden

Provisies worden als volgt verantwoord:

financiële activa en verplichtingen, de

• provisies die ontstaan als een integraal

ineffectiviteit van bepaalde hedges en reële

onderdeel van het onderhandelen en

waardeveranderingen met betrekking tot

arrangeren van financieringstransacties

activa en verplichtingen die zijn aangewezen

voor klanten, zoals de uitgifte van leningen,

als tegen reële waarde op te nemen posten

worden meegenomen in de berekening van

met verwerking van veranderingen in de

de effectieve-rentevoet en verwerkt onder

reële waarde en in de waarde van daaraan

rentebaten en -lasten;

gekoppelde derivaten in de winst- en

• provisies voor transacties of eenmalige

verliesrekening. Dividend uit niet voor

handelingen worden opgenomen op het

handelsactiviteiten aangehouden aandelen-

moment van afwikkeling van de transactie

beleggingen wordt opgenomen op het

of handeling;

moment dat de rechten daarop ontstaan.

• provisies die afhankelijk zijn van de

resultaten van een bepaalde gebeurtenis of

Overige operationele baten

van bepaalde prestaties worden pas

Baten uit vastgoed in ontwikkeling worden

opgenomen op het moment dat aan de

pas opgenomen wanneer een betrouwbare

desbetreffende criteria is voldaan;

schatting van het resultaat van een

• provisies voor verleende diensten worden

ontwikkelingsproject kan worden gemaakt;

in de regel lineair opgenomen gedurende

daarna worden de contractuele baten en

de looptijd van het dienstverlenings-

lasten in de winst- en verliesrekening

contract. Vergoedingen voor adviesdiensten

verwerkt naar rato van de voortgang van het

en werkzaamheden met betrekking tot

project. De voortgang wordt bepaald aan de

portefeuille- en overig beheer worden

hand van de uitgevoerde projectfasen.

verwerkt op basis van de van toepassing

Verwachte verliezen op projecten worden

zijnde dienstverleningscontracten;

onmiddellijk in de winst- en verliesrekening

• vergoedingen voor vermogensbeheer ten

verwerkt.

behoeve van beleggingsfondsen worden eveneens opgenomen gedurende de

Huuropbrengsten uit vastgoedbeleggingen

periode waarin de dienstverlening

worden lineair in de winst- en verliesrekening

plaatsvindt. Dit principe wordt ook

opgenomen op basis van de duur van de

gehanteerd voor de opname van baten uit

huurovereenkomst. Ontvangen vergoedingen

diensten op het gebied van wealth

in het kader van de totstandkoming van

management, financial planning en

huurovereenkomsten worden als integraal

bewaarneming die gedurende een langere

onderdeel van de totale huuropbrengsten

periode worden verleend.

verwerkt.

Handelsresultaat

De opbrengsten uit verzekeringsactiviteiten

Het handelsresultaat omvat winsten en

worden opgenomen na aftrek van directe

verliezen die ontstaan uit veranderingen in de

kosten en noodzakelijke voorzieningen met

reële waarde en de verkoop van financiële

betrekking tot het verzekerde risico.

activa en verplichtingen aangehouden voor

126

handelsdoeleinden, met inbegrip van

Winst per aandeel

ontvangen dividend uit handelsactiviteiten.

De winst per aandeel wordt berekend door

Rentebaten of -lasten met betrekking tot

de winst uit voortgezette en beëindigde

activa en verplichtingen aangehouden voor

bedrijfsactiviteiten die kan worden

Jaarrekening 2005

toegerekend aan aandeelhouders van de

derivaten wordt beïnvloed door mutaties in

moedermaatschappij, te delen door het

de verwachte toekomstige kasstromen als

gemiddelde aantal gedurende het verslagjaar

gevolg van veranderingen in de

uitstaande aandelen. Bij de berekening van

onderliggende benchmark. Alle derivaten

de winst per aandeel na volledige

worden in de balans tegen reële waarde

verwatering worden alle instrumenten met

opgenomen. Veranderingen in de reële

een verwateringseffect, waaronder per

waarde van derivaten worden ten gunste of

balansdatum uitstaande opties en

ten laste van het resultaat gebracht, behalve

aandelenregelingen voor medewerkers, in

wanneer derivaten zijn aangewezen als

aanmerking genomen.

kasstroomhedge of netto-investeringshedge

Verslaggeving per bedrijfsonderdeel

(zie paragraaf over hedging). Kredieten en vorderingen zijn niet-afgeleide

De commerciële bedrijfsonderdelen vormen

financiële activa met vaste of bepaalbare

de primaire segmenten voor rapportage-

betalingen, die niet in een actieve markt zijn

doeleinden. De opsplitsing in commerciële

genoteerd. Deze activa ontstaan in het

bedrijfsonderdelen vindt plaats op basis van

algemeen wanneer de groep geldmiddelen of

de beoordeling van risico en rendement aan

diensten direct aan een klant verstrekt

de hand van de eigenschappen van

zonder het voornemen de lening te

producten en diensten. De opsplitsing in

verhandelen of te verkopen. Leningen die zijn

geografische bedrijfsonderdelen is gebaseerd

verstrekt met het voornemen om deze te

op een combinatie van factoren zoals locatie,

verkopen, worden gerubriceerd onder overige

relaties tussen vestigingen en economische

activa en aangewezen als posten waarbij

en valutaire overeenkomsten. Voor de

veranderingen in de reële waarde in de

presentatie van geografische gegevens is de

winst- en verliesrekening worden verwerkt.

locatie van de entiteit van de groep die de transactie verricht, bepalend.

Financiële activa en verplichtingen

Activa aangehouden tot einde looptijd zijn actief verhandelde financiële activa (niet zijnde derivaten) met vaste of bepaalbare betalingen (bijvoorbeeld ‘schuldbewijzen’) en

Rubricering

een vaste looptijd die de groep voornemens

De groep rubriceert de financiële activa en

is en in staat is aan te houden tot het einde

verplichtingen in de volgende waarderings-

van de looptijd.

categorieën: Posten opgenomen tegen reële waarde met Financiële instrumenten aangehouden voor

waardeveranderingen via het resultaat zijn

handelsdoeleinden zijn instrumenten die de

financiële activa en verplichtingen die bij

groep voornamelijk aanhoudt met het oog op

eerste opname (of bij overgang naar IFRS per

winstneming op korte termijn. Hiertoe

1 januari 2004) door de groep worden (zijn)

behoren aandelen, rentedragende effecten,

aangewezen als posten die tegen reële

derivatencontracten die niet zijn aangewezen

waarde worden opgenomen en waarbij

als hedge-instrument en verplichtingen uit

veranderingen in de reële waarde in de

hoofde van de shortposities in financiële

winst- en verliesrekening worden verwerkt.

instrumenten.

Een dergelijke wijze van verantwoording vindt plaats indien:

Derivaten zijn afgeleide financiële

• in het basisinstrument een derivaat

instrumenten die geen of een geringe netto-

besloten is (‘embedded derivative’) dat

investering vereisen en waarbij de

anders daarvan gescheiden zou moeten

toekomstige verrekening afhankelijk is van

worden. Dit betreft bepaalde structured

een index, tarief of koers die als benchmark

notes met hybride kenmerken. Opname

fungeert (bijvoorbeeld rentetarieven of

tegen reële waarde is ook een hulpmiddel

aandelenkoersen). De reële waarde van

om veranderingen op te vangen in de

127

Jaarrekening 2005

waarde van derivaten en andere reële-

Kredieten en vorderingen worden

waardeposities die gebruikt worden om

opgenomen op het moment dat zij door de

deze notes in economisch opzicht af te

groep worden verworven of gefinancierd

dekken;

en worden niet langer opgenomen op

• dit een inconsistentie die zich anders zou

het moment dat zij worden afgewikkeld.

voordoen bij de waardering, opheft of

Uitgegeven schuldbewijzen worden

aanzienlijk vermindert. In dit opzicht

opgenomen per de uitgiftedatum;

worden unit-linked beleggingen die uit

toevertrouwde middelen worden opgenomen

hoofde van verzekeringscontracten voor

wanneer de geldmiddelen bij de bank

rekening en risico van polishouders worden

worden gestort.

aangehouden en daaraan gerelateerde verplichtingen jegens polishouders

Overige financiële activa en verplichtingen,

aangewezen als tegen reële waarde op te

met inbegrip van derivaten, worden

nemen posten met verwerking van

opgenomen op de balans wanneer de groep

waardeveranderingen via het resultaat;

partij wordt in de contractuele bepalingen

• het een portefeuille van financiële activa

van het actief of de verplichting.

en/of financiële verplichtingen betreft die op basis van reële waarde worden beheerd

Financiële activa worden in het algemeen

en geëvalueerd. Dit geldt voor

niet langer in de balans opgenomen

aandelenbeleggingen die het karakter van

wanneer de groep niet meer kan beschikken

private equity-belangen hebben en de voor

over, of voordelen kan ontlenen aan, de

verkoop aangehouden hypotheek-

contractuele rechten waaruit het actief

portefeuille van ons Noord-Amerikaanse

bestaat. Hiervan is sprake als de rechten

bedrijf.

worden gerealiseerd, aflopen of volledig worden overgedragen. In geval van

Activa beschikbaar voor verkoop omvatten

aanhoudende betrokkenheid in de vorm van

rentedragende activa die hetzij zijn

het verlenen van beheersdiensten tegen

aangewezen als beschikbaar voor verkoop

vergoeding, wordt daarvoor een actiefpost

hetzij niet onder een van de bovenstaande

opgenomen. Een financiële verplichting

categorieën vallen. Aandelenbeleggingen

wordt niet langer in de balans opgenomen

zonder invloed van betekenis, die niet

wanneer de contractueel vastgelegde

worden aangehouden voor handels-

verplichtingen zijn nagekomen, worden

doeleinden of zijn aangewezen als tegen

ontbonden of aflopen.

reële waarde op te nemen posten met verwerking van waardeveranderingen in

Financiële instrumenten blijven opgenomen

de winst- en verliesrekening, worden

in de balans, met een passiefpost voor de

gerubriceerd als beschikbaar voor verkoop.

opbrengsten van de daaraan gerelateerde financieringstransactie, tenzij (i) een

128

Opname in en verwijdering van balans

volledig proportioneel gedeelte van alle

Instrumenten die volgens standaardmarkt-

of specifiek identificeerbare kasstromen

conventies worden verhandeld, worden

zonder significante vertraging aan de

opgenomen op de transactiedatum. Dit is

kredietgever kan worden overgedragen en

de datum waarop de groep zich verplicht

de vordering van de kredietgever beperkt

tot het kopen of verkopen van het

blijft tot die kasstromen (in dat geval wordt

onderliggende instrument. Indien de

dat gedeelte van het actief niet langer in

transactie niet volgens standaardmarkt-

de balans opgenomen) of (ii) alle aan de

conventies wordt afgewikkeld, wordt de

financiële instrumenten verbonden risico’s,

daaruit voortvloeiende verplichting in de

opbrengsten en beschikkingsrechten in

periode tussen de transactiedatum en de

aanzienlijke mate zijn overgedragen (in dat

afwikkelingsdatum administratief als een

geval wordt het desbetreffende actief in

derivaat verwerkt.

zijn geheel niet langer in de balans opgenomen).

Jaarrekening 2005

Financiële verplichtingen worden niet langer

aanmerking komende transactiekosten van

in de balans opgenomen wanneer zij worden

rentedragende, voor verkoop beschikbare

afgewikkeld of indien de groep eigen

activa worden geamortiseerd ten laste of ten

schuldbewijzen inkoopt. Het verschil tussen

gunste van de winst- en verliesrekening op

de oude boekwaarde en de betaalde

basis van de effectieve-rentevoet. Indien voor

vergoeding wordt opgenomen in de winst-

verkoop beschikbare activa worden verkocht,

en verliesrekening onder resultaat uit

worden geïncasseerd of een bijzondere

financiële transacties. Een eventuele latere

waardevermindering ondergaan, wordt de

wederverkoop wordt beschouwd als een

cumulatieve winst of het cumulatieve verlies

nieuwe uitgifte.

overgeboekt van het eigen vermogen naar het resultaat uit financiële transacties in de

De groep securitiseert diverse particuliere en

winst- en verliesrekening.

zakelijke financiële activa. Dit proces vereist in het algemeen de verkoop van deze activa

De eerste waardering van alle overige

aan special purpose entities, die in ruil

financiële activa en verplichtingen geschiedt

daarvoor effecten uitgeven aan beleggers. De

tegen kostprijs, met inbegrip van direct

groep zal mogelijk een belang in

toerekenbare marginale transactiekosten.

gesecuritiseerde activa behouden in de vorm

Daarna worden zij gewaardeerd tegen

van ‘senior’ of achtergestelde tranches,

geamortiseerde kostprijs met gebruik van de

afgegeven garanties, rentegedeeltes van

effectieve-rentemethode. Door toepassing

gestripte obligaties of overige resterende

van deze methode worden agio’s en

belangen, hierna gezamenlijk te noemen de

disagio’s, inclusief daarvoor in aanmerking

‘aanhoudende betrokkenheid’. In veel

komende transactiekosten, opgenomen in de

gevallen is deze aanhoudende betrokkenheid

boekwaarde van het desbetreffende

van aanzienlijke omvang, zodat de special

instrument en geamortiseerd op basis van de

purpose entity wordt geconsolideerd en de

oorspronkelijke effectieve-rentevoet van het

gesecuritiseerde activa in de geconsolideerde

instrument gedurende de periode tot de

balans blijven opgenomen.

einddatum of de verwachte vervroegde aflossing.

Waardering Alle voor handelsdoeleinden aangehouden

Reële waarden worden ontleend aan

instrumenten en financiële activa en

genoteerde marktprijzen in liquide markten,

verplichtingen die zijn aangewezen als tegen

mits deze beschikbaar zijn. Indien er geen

reële waarde op te nemen posten, worden

actieve markt is of genoteerde marktprijzen

verwerkt tegen reële waarde, waarbij de

niet beschikbaar zijn, wordt de reële waarde

transactiekosten met betrekking tot de

geschat aan de hand van een verscheiden-

aankoop direct ten laste van de winst- en

heid van waarderingstechnieken, waaronder

verliesrekening worden gebracht.

contante-waardemethoden en andere prijsbepalingsmodellen. De in prijsbepalings-

Alle derivaten worden in de balans

modellen gehanteerde gegevens zijn in het

opgenomen tegen reële waarde, terwijl

algemeen afkomstig van betrouwbare

veranderingen in de reële waarde in de

externe bronnen. De gehanteerde modellen

winst- en verliesrekening worden verwerkt,

worden gevalideerd voordat zij worden

tenzij het derivaat in aanmerking komt voor

gebruikt voor de financiële verslaggeving.

verantwoording als kasstroomhedge.

Deze validatie geschiedt door ervaren medewerkers die niet in eerste instantie bij

Activa beschikbaar voor verkoop worden

de keuze of opstelling van het model

tegen reële waarde opgenomen, terwijl niet-

betrokken zijn geweest. Indien geen

gerealiseerde winsten en verliezen, na aftrek

betrouwbare gegevens uit externe bronnen

van belastingen, direct ten gunste of ten

verkrijgbaar zijn, zal voor de eerste opname

laste van het eigen vermogen worden

van een financieel actief of een financiële

gebracht. Agio’s, disagio’s en hiervoor in

verplichting de afgewikkelde

129

Jaarrekening 2005

transactiewaarde worden gehanteerd. De

deze in de toekomst weer te verkopen,

eerste verandering in de reële waarde zoals

worden niet opgenomen. De betaalde

bepaald met behulp van de waarderings-

bedragen worden opgenomen onder hetzij

techniek, wordt vervolgens ten gunste of ten

kredieten en vorderingen bankiers hetzij

laste van het resultaat gebracht op bepaalde

kredieten en vorderingen private en publieke

momenten gedurende de looptijd van het

sector. De vorderingen worden

instrument (rekening houdend met de

gepresenteerd met de onderliggende

mogelijkheid om betrouwbare externe

effecten als onderpand. Verkochte

gegevens te verkrijgen, met tijdsverloop en

beleggingen in het kader van repotransacties

gebruik van contratransacties). Bij toepassing

blijven opgenomen in de balans. De

van een contante-waardemethode worden de

opbrengst uit de verkoop van de beleggingen

geschatte toekomstige kasstromen

wordt opgenomen onder hetzij verplichtingen

gebaseerd op de beste schattingen van het

bankiers hetzij verplichtingen private en

management. De bij deze methode

publieke sector. Het verschil tussen het

gehanteerde disconteringsvoet is een

verkoop- en terugkoopbedrag wordt

marktgerelateerde voet per balansdatum voor

opgenomen onder rentebaten of rentelasten

instrumenten met vergelijkbare voorwaarden.

gedurende de transactieperiode.

De reële waarden worden ook aangepast voor de kredietkwaliteit van het instrument.

Saldering en zakelijke zekerheden De groep sluit waar mogelijk met

Professionele effectentransacties

tegenpartijen raamwerkovereenkomsten voor

Inleen- en uitleentransacties van effecten

netting en bedingt in voorkomende gevallen

worden in het algemeen aangegaan op basis

zakelijke zekerheden. Indien de groep hetzij

van onderpand, waarbij doorgaans effecten

de wettelijke hetzij de contractuele

worden verstrekt of ontvangen als

bevoegdheid en tevens het voornemen heeft

onderpand. De overdracht van de effecten

financiële activa en verplichtingen gesaldeerd

zelf komt niet tot uitdrukking in de balans,

of gelijktijdig af te wikkelen, worden deze

tenzij de risico’s en voordelen als

gesaldeerd en wordt het saldo in de balans

rechthebbende ook worden overgedragen.

opgenomen. Vanwege tijdsverschillen in

Indien onderpand wordt verstrekt of

feitelijke kasstromen worden derivaten met

ontvangen, worden de inleen- en

een positieve reële waarde over het

uitleenactiviteiten van effecten verwerkt

algemeen niet gesaldeerd met derivaten met

tegen het betaalde bedrag (onder kredieten

een negatieve reële waarde, zelfs als zij bij

en vorderingen) of het ontvangen bedrag

dezelfde tegenpartij worden aangehouden.

(onder verplichtingen bankiers of verplichtingen private en publieke sector). De

Hedge accounting

marktwaarde van geleende en uitgeleende

De groep maakt gebruik van afgeleide

effecten wordt dagelijks bewaakt. Het

instrumenten voor het beheer van posities

onderpandniveau wordt aangepast in

die blootstaan aan rente-, valuta- en krediet-

overeenstemming met de onderliggende

risico’s, met inbegrip van posities die

transacties. Ontvangen of betaalde

voortvloeien uit toekomstige transacties. De

vergoedingen en rente worden opgenomen

groep past reële-waardehedges, kasstroom-

als rentebaten of -lasten op basis van

hedges of nettoinvesteringshedges toe voor

effectieve rente.

transacties die daarvoor in aanmerking komen en bij het aangaan van de hedge-

Repotransacties betreffen de aankoop

relatie als zodanig worden gedocumenteerd.

(verkoop) van beleggingen waarbij wordt

130

overeengekomen dat nagenoeg identieke

Een afgedekte positie kan zijn een actief, een

beleggingen op een bepaalde datum in de

verplichting, een zeer waarschijnlijke

toekomst weer worden verkocht

toekomstige transactie of een netto-

(teruggekocht) tegen een vastgestelde prijs.

investering in een buitenlandse entiteit

Gekochte beleggingen onder de verplichting

(a) waarmee de entiteit wordt blootgesteld

Jaarrekening 2005

aan het risico van veranderingen in de reële

Reële-waardehedges

waarde of toekomstige kasstromen en (b) die

Wanneer een afgeleid financieel instrument

wordt aangemerkt als afgedekte positie. Het

dient ter afdekking van veranderingen in de

afgedekte risico betreft met name rente- of

reële waarde van opgenomen of toegezegde

valutabewegingen. Met het oog op het

activa of verplichtingen, wordt de

beheer van het kredietrisico maakt de groep

boekwaarde van de afgedekte post

ook gebruik van kredietrisicoderivaten (ook

aangepast voor het afgedekte risico. Winsten

wel aangeduid als ‘credit default swaps’).

of verliezen bij herwaardering van zowel het

Voor deze derivaten wordt in het algemeen

hedge-instrument als de afgedekte post

geen hedge accounting toegepast, omdat

worden opgenomen in de winst- en

het moeilijk aantoonbaar is dat de relatie zeer

verliesrekening, doorgaans onder resultaat

effectief zal zijn.

uit financiële transacties.

De groep beoordeelt formeel, zowel bij

De eventuele ineffectiviteit van hedges van

het aangaan van de hedgerelatie als

rechten met betrekking tot het administratief

gedurende de looptijd daarvan, of de

beheer van hypotheken (Mortgage Servicing

derivaten waarvan gebruik is gemaakt ten

Rights / MSR’s) wordt verantwoord onder

behoeve van hedgetransacties zeer effectief

overige baten.

zijn geweest voor het opvangen van veranderingen in de reële waarde of kas-

Wanneer een reële-waardehedge van het

stromen van de afgedekte positie. Hiertoe

renterisico wordt beëindigd, wordt een

beoordeelt en bepaalt de groep of

eventuele aanpassing van de reële waarde

veranderingen in de reële waarde of de

naar de boekwaarde van het afgedekte actief

kasstromen van de afgedekte positie worden

of de afgedekte verplichting geamortiseerd in

gecompenseerd door veranderingen in de

de winst- en verliesrekening gedurende de

reële waarde of kasstromen van het hedge-

oorspronkelijke hedgeperiode of, in geval van

instrument, binnen een bandbreedte van

verkoop, afwikkeling of bijzondere

80% tot 125%.

waardevermindering van de afgedekte post, direct ten gunste of ten laste van de winst-

Het ineffectieve deel van een hedgerelatie is

en verliesrekening gebracht.

de mate waarin de veranderingen in de reële waarde van het derivaat verschillen van de

Kasstroomhedges

veranderingen in de reële waarde van de

Wanneer een afgeleid financieel instrument

afgedekte positie in een reële-waardehedge

dient ter afdekking van de variabiliteit van de

of de mate waarin veranderingen in de reële

kasstromen uit opgenomen activa of

waarde van het derivaat uitstijgen boven de

verplichtingen of verwachte transacties,

reële-waardeverandering van de verwachte

wordt het effectieve deel van de winst of het

kasstroom in een kasstroomhedge.

verlies als gevolg van de herwaardering van

Ineffectieve hedges en winsten en verliezen

het hedge-instrument direct opgenomen in

op componenten van een derivaat die bij de

het eigen vermogen. Indien een hedge-

beoordeling van de effectiviteit van de

instrument of hedgerelatie ter afdekking van

hedgetransactie buiten beschouwing worden

kasstromen wordt beëindigd, maar de

gelaten, worden direct in het resultaat

afgedekte transactie naar verwachting nog

verwerkt.

steeds zal plaatsvinden, blijft de cumulatieve winst of het cumulatieve verlies opgenomen

De groep zal hedge accounting beëindigen

in het eigen vermogen.

indien de hedgerelatie niet langer effectief is of niet langer verwacht wordt dat deze

In het eigen vermogen verwerkte

effectief zal blijven of indien het derivaat of

cumulatieve winst of verlies wordt

de afgedekte positie wordt verkocht of

overgeboekt naar de winst- en

anderszins wordt beëindigd.

verliesrekening op het moment dat de afgedekte transactie het nettoresultaat

131

Jaarrekening 2005

beïnvloedt en wordt gepresenteerd op

betalingen van klanten en andere

dezelfde regel als de afgedekte transactie.

performancecriteria.

In het uitzonderlijke geval dat de afgedekte transactie naar verwachting niet langer

De groep beoordeelt eerst of er objectieve

zal plaatsvinden, wordt de cumulatieve

aanwijzingen zijn voor bijzondere

winst of het cumulatieve verlies dat is

waardevermindering van kredieten (met

opgenomen in het eigen vermogen, direct

inbegrip van eventuele daaraan gerelateerde

overgeboekt naar de winst- en

faciliteiten en garanties) die ieder afzonderlijk

verliesrekening.

significant zijn, en doet dit individueel of collectief voor kredieten die afzonderlijk niet

Afdekking van netto-investering in buitenlandse entiteiten

significant zijn. Indien de groep vaststelt dat

De groep maakt gebruik van in vreemde

bijzondere waardevermindering van een

valuta luidende derivaten en kredieten om

individueel beoordeeld krediet, wordt dit

diverse netto-investeringen in buitenlandse

actief toegevoegd aan een kredietportefeuille

entiteiten af te dekken. Voor deze netto-

met vergelijkbare kenmerken qua krediet-

investeringshedges worden valutaomreken-

risico, waarna deze groep collectief wordt

verschillen bij conversie van deze

beoordeeld op bijzondere waardevermin-

instrumenten in euro’s, voor zover er sprake

dering. Kredieten waarvoor individueel wordt

is van een effectieve hedgerelatie, direct in

bepaald dat er sprake is van bijzondere

het eigen vermogen opgenomen onder

waardevermindering, worden niet betrokken

reserve valutaomrekenverschillen.

bij een collectieve beoordeling van bijzondere

Bijzondere waardeverminderingen van financiële activa

er geen objectieve aanwijzingen zijn voor

waardevermindering. Aanwijzingen dat er sprake is van een meetbare afname van geschatte toekomstige

De groep beoordeelt op elke balansdatum of

kasstromen uit een kredietportefeuille,

er objectieve aanwijzingen zijn voor

hoewel de afname nog niet kan worden

bijzondere waardevermindering van een

vastgesteld bij individuele kredieten in de

financieel actief of een groep financiële

portefeuille, zijn onder meer nadelige

activa. Een financieel actief of een groep

veranderingen in de betalingsstatus van

financiële activa heeft een bijzondere

kredietnemers in de portefeuille en nationale

waardevermindering ondergaan indien er

of lokale economische omstandigheden die

objectieve aanwijzingen zijn voor bijzondere

samenhangen met wanbetalingen in de

waardevermindering als gevolg van een of

portefeuille.

meer gebeurtenissen die zich hebben voorgedaan na de eerste opname van het

Het verlies uit hoofde van bijzondere

actief en vóór de balansdatum (een ‘tot

waardevermindering wordt bepaald op het

verlies leidende gebeurtenis’) en een

verschil tussen de boekwaarde van het

dergelijke gebeurtenis een nadelig effect

krediet en de contante waarde van

heeft op de geschatte toekomstige

toekomstige kasstromen, gedisconteerd

kasstromen uit het financieel actief of de

tegen de oorspronkelijke effectieve-rentevoet

groep financiële activa. Uitsluitend als en

van het krediet. Het verlies wordt

voor zover dit het geval is, wordt er een

opgenomen in de winst- en verliesrekening

bijzonder waardeverminderingsverlies

onder bijzondere waardevermindering

opgenomen.

kredieten en overige voorzieningen voor kredietrisico.

Kredieten en vorderingen

132

Aanwijzingen voor een bijzondere

Bij de berekening van de contante waarde

waardevermindering van een krediet worden

van geschatte toekomstige kasstromen van

verkregen via het kredietrevisieproces van de

een financieel actief waarvoor zakelijke

groep. Dit omvat het volgen van de

zekerheden zijn verstrekt, wordt rekening

Jaarrekening 2005

gehouden met de kasstromen die

kredietrisico. Activa die in het kader van een

waarschijnlijk ontstaan bij uitwinning van de

afwikkelingsprocedure worden verkregen in

zekerheden, minus de kosten die gemaakt

ruil voor kredieten, worden opgenomen in de

moeten worden om de zekerheden te

balans als verkoop van het krediet en

verkrijgen en te verkopen.

verkrijging van een nieuw actief dat bij eerste opname tegen reële waarde wordt verwerkt.

Toekomstige kasstromen uit een kredietportefeuille die in zijn totaliteit op

Overige financiële activa

bijzondere waardevermindering wordt

Om te beoordelen of zich een bijzondere

beoordeeld, worden geschat op basis van de

waardevermindering van voor verkoop

contractuele kasstromen van de kredieten in

beschikbare eigen-vermogeninstrumenten

de portefeuille en historische verliesgegevens

heeft voorgedaan, wordt een significante of

voor kredieten met risicokenmerken die

langdurige daling van de reële waarde tot

vergelijkbaar zijn met die van kredieten in de

onder de verkrijgingsprijs eveneens in

portefeuille. Historische verliesgegevens

aanmerking genomen. Indien hiervoor

worden aangepast op basis van actuele

aanwijzingen zijn, wordt het cumulatieve

waarneembare gegevens, zodat rekening

nettoverlies dat eerder direct ten laste van

wordt gehouden met actuele omstandig-

het eigen vermogen is gebracht, overgeboekt

heden die geen rol speelden in de periode

van het eigen vermogen naar resultaat uit

waarop de historische verliesgegevens

financiële transacties in de winst- en

betrekking hebben en de effecten worden

verliesrekening.

geëlimineerd van omstandigheden in de historische periode die thans niet actueel

Tot einde looptijd aangehouden en voor

zijn.

verkoop beschikbare schuldbewijzen worden op individuele basis beoordeeld en eventuele

De methodologie en veronderstellingen

bijzondere waardeverminderingen worden

waarvan bij het schatten van toekomstige

individueel bepaald, volgens de voor

kasstromen gebruik is gemaakt, worden

kredieten en vorderingen gehanteerde

regelmatig geëvalueerd om verschillen

methode.

tussen geschatte verliezen en daadwerkelijk effect van veranderingen in schattingen en

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

realiseringen wordt opgenomen in de winst-

Eigen gebruik

en verliesrekening onder bijzondere

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

waardevermindering kredieten en overige

worden gewaardeerd tegen historische

voorzieningen voor kredietrisico.

kostprijs verminderd met cumulatieve

opgetreden verliezen te verminderen. Het

afschrijvingen en eventuele bijzondere Rentebaten na bijzondere waarde-

waardeverminderingen.

vermindering worden opgenomen op basis van de oorspronkelijke effectieve-rentevoet.

Als onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

Wanneer een krediet geacht wordt niet

zijn samengesteld uit meerdere grotere

langer inbaar te zijn, wordt het afgeboekt van

componenten met een verschillende

de desbetreffende voorziening voor

gebruiksduur, dan worden deze

bijzondere waardevermindering kredieten.

componenten elk afzonderlijk verwerkt.

Afboeking van dergelijke kredieten vindt

Toevoegingen en uitgaven na eerste

plaats nadat alle vereiste procedures zijn

verwerking worden uitsluitend geactiveerd

afgerond en het bedrag van het verlies is

voor zover zij naar verwachting de

vastgesteld. Bedragen die na afboeking

toekomstige economische voordelen van het

alsnog worden geïnd, worden ten gunste

actief doen toenemen. Uitgaven ter

van de winst- en verliesrekening gebracht

vervanging van componenten worden

onder bijzondere waardevermindering

afzonderlijk geactiveerd en de vervangen

kredieten en overige voorzieningen voor

component wordt afgewaardeerd. Overige

133

Jaarrekening 2005

uitgaven na eerste opname worden

gewaardeerd tegen kostprijs vermeerderd

uitsluitend geactiveerd indien zij de

met de tot dan opgenomen winst en

toekomstige economische voordelen van de

verminderd met een voorziening voor

desbetreffende onroerende zaken en

voorzienbare verliezen en met in rekening

bedrijfsmiddelen doen toenemen. Alle

gebrachte bouwtermijnen. De kostprijs omvat

overige uitgaven, met inbegrip van

alle uitgaven die rechtstreeks verband

onderhoud, worden als last in de winst- en

houden met specifieke projecten en

verliesrekening opgenomen op het moment

toegerekende vaste en variabele indirecte

dat zij worden gedaan.

kosten in verband met de contractactiviteiten van de groep op basis van de normale

Wanneer onroerende zaken en bedrijfs-

productiecapaciteit. De specifieke

middelen buiten gebruik worden gesteld of

componenten van vastgoed in ontwikkeling

worden afgestoten, wordt het verschil tussen

worden als volgt verantwoord.

de boekwaarde en de verkoopopbrengst minus kosten opgenomen onder overige

Terreinen worden gewaardeerd tegen

operationele baten.

kostprijs, met inbegrip van toegerekende rente en bijkomende kosten voor de aankoop

Afschrijvingen worden lineair ten laste van de

en het bouwrijp maken van terreinen. Voor

winst- en verliesrekening gebracht gedurende

grond waarop volgens het bestemmingsplan

de geschatte gebruiksduur van onroerende

geen speciale bestemming rust, wordt,

zaken en bedrijfsmiddelen en van belangrijke

indien er geen zekerheid bestaat dat de

componenten die afzonderlijk worden

grond bebouwd zal worden, geen rente

verwerkt. De groep hanteert in het algemeen

toegerekend. Een eventueel noodzakelijk

de volgende geschatte gebruiksduur:

geachte voorziening, voor bij verkoop

• Terreinen

geen afschrijving

verwachte verliezen, wordt in mindering

• Gebouwen

25 – 50 jaar

gebracht op de boekwaarde van het terrein.

• Bedrijfsmiddelen

5 – 12 jaar

• Computerapparatuur

2 – 5 jaar

Vastgoed in aanbouw betreft commercieelvastgoedprojecten, alsmede onverkochte

Software, die onder immateriële activa valt,

woningbouwprojecten in aanbouw of

wordt afgeschreven over een periode van

voorbereiding, en wordt gewaardeerd tegen

drie tot zeven jaar.

gemaakte kosten vermeerderd met toegerekende rente en verminderd met

Om rekening te houden met eventuele

eventueel noodzakelijke voorzieningen. Aan

wijzigingen in omstandigheden, worden

kopers en opdrachtgevers gefactureerde

afschrijvingspercentages en restwaarden

termijnen worden in mindering gebracht op

minstens één keer per jaar getoetst. Bij de

vastgoed in aanbouw. Winsten en verliezen

afschrijving van geactiveerde verbeteringen

worden opgenomen op basis van de

aan huurobjecten wordt rekening gehouden

voortgang van het project (‘percentage of

met de looptijd en de verlengings-

completion’-methode). Commercieel vastgoed

voorwaarden van de desbetreffende

en woningbouwprojecten worden tot het

huurovereenkomst.

moment van verkoop opgenomen tegen de productiekosten, verminderd met eventueel

Vastgoed in ontwikkeling

noodzakelijke voorzieningen. Onverkocht

De activiteiten van de groep op het gebied

vastgoed dat in portefeuille wordt gehouden,

van de ontwikkeling en bouw van vastgoed

wordt opgenomen als vastgoedbelegging.

betreffen voor het merendeel projecten die bestemd zijn voor onmiddellijke verkoop of

Vastgoedbeleggingen

waarvoor vooraf contracten zijn afgesloten.

Vastgoedbeleggingen worden opgenomen tegen reële waarde op basis van de actuele

134

Vastgoed dat op basis van vooraf gesloten

marktprijzen voor soortgelijk vastgoed op

contracten wordt ontwikkeld, wordt

dezelfde locatie en in dezelfde staat.

Jaarrekening 2005

Eventuele winsten of verliezen die

Immateriële activa

voortvloeien uit reële-waardeveranderingen

Goodwill

worden opgenomen in de winst- en

Goodwill wordt geactiveerd. Dit betreft het

verliesrekening. Huuropbrengsten uit

positieve verschil tussen de verkrijgingsprijs

vastgoedbeleggingen worden lineair

en de reële waarde van het aandeel van de

gedurende de looptijd van de

groep in het saldo van identificeerbare activa

huurovereenkomst opgenomen, waarbij

en verplichtingen van de overgenomen

ontvangen vergoedingen in het kader van de

entiteit op de overnamedatum. Voor de

totstandkoming van huurovereenkomsten als

berekening van goodwill worden de reële

integraal onderdeel van de totale

waarden van de verworven activa,

huuropbrengsten worden verwerkt.

verplichtingen en voorwaardelijke schulden

Leasing Als lessee: het merendeel van de door de

bepaald aan de hand van de marktwaarden daarvan of door discontering van de verwachte toekomstige kasstromen.

groep aangegane leaseovereenkomsten betreft operationele leases (waaronder

Een eventuele verandering in de beoordeelde

tevens begrepen de huur van vastgoed). De

reële waarde van verworven activa en

totale leasebetalingen uit hoofde van

verplichtingen per de verkrijgingsdatum die

operationele leases worden lineair ten laste

binnen één jaar na acquisitie wordt

van het resultaat gebracht gedurende de

vastgesteld, wordt gecorrigeerd ten laste van

leaseperiode. Ontvangen vergoedingen

de goodwill. Eventuele afwijkingen die na het

worden opgenomen in de winst- en

verstrijken van een periode van één jaar

verliesrekening als integraal onderdeel van de

worden vastgesteld, worden verwerkt in de

totale leaselasten. Wanneer een operationele

winst- en verliesrekening.

lease naar verwachting vóór het einde van de leaseperiode zal worden beëindigd of

Goodwill die ontstaat bij de acquisitie van

geannuleerd, dan worden de eventueel

deelnemingen met invloed, wordt

verschuldigde boetebetalingen of, indien

opgenomen in de boekwaarde van die

lager, de verschuldigde resterende termijnen

deelneming. Winsten en verliezen bij de

(onder aftrek van opbrengsten uit

verkoop van een entiteit, met inbegrip van

onderverhuur) als last opgenomen zodra het

deelnemingen met invloed, worden bepaald

leaseobject vrijkomt.

op het verschil tussen de verkoopopbrengst en de boekwaarde van de desbetreffende

Als lessor: activa die uit hoofde van een

entiteit, inclusief goodwill en eventuele

operationele-leaseovereenkomst in lease zijn

valutaverschillen worden opgenomen in het

gegeven, worden opgenomen onder

eigen vermogen.

onroerende zaken en bedrijfsmiddelen. Het actief wordt lineair afgeschreven over de

Software

gebruiksduur tot de geschatte restwaarde.

Kosten die direct verband houden met

Leaseovereenkomsten waarbij de groep

identificeerbare en unieke softwareproducten

vrijwel alle aan het eigendom verbonden

waarover de groep de beschikkingsmacht

risico’s en voordelen overdraagt aan de

heeft en waarmee waarschijnlijk in de

lessee, worden aangemerkt als financiële

toekomst economische voordelen zullen

leases. De balanswaarde van een

worden gegenereerd die hoger zijn dan

leasevordering is gelijk aan de contante

deze kosten, worden geactiveerd als

waarde van de leasebetalingen, berekend op

immateriële activa. Directe kosten omvatten

basis van de impliciete rentevoet van de

de personeelskosten van het software-

leaseovereenkomst en met inbegrip van een

ontwikkelingsteam. Uitgaven die de

eventuele gegarandeerde restwaarde.

gebruiksmogelijkheden of -duur van

Financiële-leasevorderingen worden

computersoftware vergroten of verlengen

opgenomen onder kredieten en vorderingen

ten opzichte van de oorspronkelijke

private en publieke sector.

specificaties worden beschouwd als

135

Jaarrekening 2005

investering en toegevoegd aan de oorspronkelijke historische kostprijs van de software. Software wordt afgeschreven over een periode van drie tot zeven jaar.

Bijzondere waardevermindering van onroerende zaken en bedrijfsmiddelen en immateriële activa Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen en

Kosten in verband met het onderhoud van

immateriële activa worden per iedere

computersoftware worden als last

balansdatum of vaker beoordeeld om te

opgenomen in de periode waarin ze worden

bepalen of er aanwijzingen bestaan voor

gemaakt.

bijzondere waardevermindering. Indien er sprake is van een dergelijke aanwijzing,

Servicing-rechten van hypotheken

worden de activa getoetst op bijzondere

Mortgage Servicing Rights (MSR’s)

waardevermindering. Ongeacht of er

vertegenwoordigen het recht op uit provisies

eventueel aanwijzingen zijn voor een

bestaande kasstromen en de verplichting om

mogelijke bijzondere waardevermindering, zal

bepaalde diensten met betrekking tot de

de boekwaarde van goodwill minstens één

administratievoering van hypotheken te

keer per jaar aan een gedetailleerde

verrichten. De eerste opname van MSR’s

waardeverminderingstoets worden

vindt plaats tegen reële waarde en

onderworpen.

afschrijving geschiedt over de geschatte toekomstige nettobaten uit de

Er wordt een bijzonder

administratievoering van de onderliggende

waardeverminderingsverlies opgenomen

hypotheken. De looptijd van de batenstroom

wanneer de boekwaarde van een actief dat

met betrekking tot servicing-rechten is

kasstromen genereert die in hoge mate

afhankelijk van vervroegde aflossingen door

onafhankelijk zijn, of de boekwaarde van de

klanten, die weer worden beïnvloed door

kasstroomgenererende eenheid waartoe het

factoren als de renteverwachtingen. De

actief behoort, hoger is dan de realiseerbare

MSR-portefeuille wordt afgedekt door middel

waarde. De realiseerbare waarde van een

van reële-waardehedges, die zijn opgezet om

actief is gelijk aan de opbrengstwaarde, of de

het risico dat de groep loopt ten aanzien van

bedrijfswaarde indien deze hoger is. Bij het

veranderingen in de reële waarde van de

berekenen van de bedrijfswaarde wordt de

MSR-portefeuille, te beperken. De

contante waarde van de geschatte

verandering in de reële waarde van de

toekomstige kasstromen berekend met

afgedekte MSR’s en de verandering in de

behulp van een disconteringsvoet vóór

reële waarde van de hedgederivaten worden

belasting die een afspiegeling is van zowel

opgenomen in overige baten als onderdeel

actuele markttarieven als van de specifieke

van hypotheekbaten.

risico’s met betrekking tot het actief. Voor het toetsen van bijzondere waardevermindering,

Overige immateriële activa

met name van goodwill, vormen kasstroom-

Overige door de groep verworven

genererende eenheden het laagste niveau

immateriële activa worden gewaardeerd

waarop het management het rendement op

tegen verkrijgingsprijs verminderd met

investeringen in activa bewaakt.

cumulatieve amortisatie en bijzondere

136

waardeverminderingsverliezen. De overige

Bijzondere waardeverminderingsverliezen

immateriële activa bestaan uit afzonderlijk

worden opgenomen in de winst-

identificeerbare posten die voortvloeien uit

en verliesrekening als onderdeel van

de overname van dochterondernemingen,

afschrijvingen. Bijzondere waarde-

zoals klantrelaties, en uit bepaalde verworven

verminderingsverliezen met betrekking tot

handelsmerken en soortgelijke activa. De

goodwill kunnen niet worden teruggenomen.

amortisatie geschiedt lineair ten laste van de

Overige bijzondere waardeverminderings-

winst- en verliesrekening gedurende de

verliezen worden uitsluitend teruggenomen

geschatte gebruiksduur van het immaterieel

voor zover de boekwaarde van het actief niet

actief.

hoger is dan de boekwaarde die zou

Jaarrekening 2005

zijn bepaald indien er voorheen geen

De pensioenlasten voor het boekjaar worden

bijzonder waardeverminderingsverlies was

aan het begin van het jaar vastgesteld op

opgenomen.

basis van de service- en rentekosten, het

Pensioen en andere regelingen na pensionering

verwachte rendement op de pensioenbeleggingen en het effect van pensioenoverdrachten of wijzigingen in de

Voor de medewerkers in Nederland en voor

pensioenregeling die zich eventueel

de meeste medewerkers in het buitenland

gedurende de verslagperiode voordoen.

zijn pensioen- of andere oudedagsregelingen

Verschillen tussen het verwachte rendement

getroffen in overeenstemming met de in die

en het gerealiseerde rendement op de

landen bestaande voorschriften en usances.

pensioenbeleggingen, alsmede actuariële

Deze regelingen zijn grotendeels bij

winsten en verliezen, worden uitsluitend als

afzonderlijke pensioenfondsen of bij derden

baten of lasten opgenomen indien de netto

ondergebracht en betreffen zowel ‘defined

cumulatieve, niet-opgenomen actuariële

contribution plans’ als ‘defined benefit plans’.

winsten en verliezen aan het einde van het voorgaande boekjaar groter zijn dan 10% van

Defined contribution plans

de verplichtingen uit hoofde van de

De verschuldigde premies voor pensioen-

pensioenregeling of, indien hoger, de reële

regelingen op grond van het beschikbare

waarde van de daaraan gerelateerde

premiestelsel (toegezegde-bijdrageregelingen

pensioenbeleggingen. Het gedeelte boven

ofwel ‘defined contribution plans’) komen

10% wordt opgenomen in de winst- en

rechtstreeks ten laste van het resultaat over

verliesrekening over de verwachte

het jaar waarop zij betrekking hebben.

resterende dienstjaren van de medewerkers die deelnemen aan de pensioenregelingen.

Defined benefit plans

Verschillen tussen de aldus bepaalde

De nettoverplichtingen voor pensioen-

pensioenlasten en de af te dragen premies

regelingen op grond van het salaris- /

worden als voorzieningen dan wel

dienstjarensysteem (toegezegd-

vooruitbetaalde bedragen verantwoord.

pensioenregeling ofwel ‘defined benefit

Verplichtingen uit hoofde van vervroegde

plan’) worden beschouwd als eigen

uittreding van medewerkers (VUT) worden als

verplichtingen van de groep, ongeacht of de

pensioenverplichtingen aangemerkt.

uitvoering is ondergebracht bij een pensioenfonds of op een andere wijze

Wanneer de aanspraken uit hoofde van een

plaatsvindt. De nettoverplichting van elke

pensioenregeling worden verbeterd, wordt

pensioenregeling wordt bepaald op het

het gedeelte van de verbeterde

verschil tussen de uitkeringsverplichtingen en

pensioenaanspraken dat betrekking heeft op

de pensioenbeleggingen. De pensioen-

de verstreken dienstjaren van medewerkers

verplichtingen voor defined benefit plans

lineair als last in de winst- en verliesrekening

worden berekend in overeenstemming met

opgenomen gedurende de gemiddelde

de ‘projected unit credit method of actuarial

periode totdat de pensioenaanspraken

cost allocation’. Volgens deze methode wordt

onvoorwaardelijk worden. Voor zover de

de contante waarde van de pensioen-

aanspraken direct onvoorwaardelijk worden,

verplichtingen bepaald op basis van het

worden de kosten van verstreken diensttijd

aantal actieve dienstjaren tot aan de balans-

onmiddellijk in de winst- en verliesrekening

datum en het geraamde salaris van de mede-

opgenomen.

werkers per de verwachte pensioneringsdatum, waarbij als disconteringsvoet de

Andere regelingen na pensionering

marktrente op kwalitatief hoogwaardige

De nettoverplichting van de groep uit hoofde

bedrijfsobligaties wordt gehanteerd. De

van regelingen op lange termijn en de

pensioenbeleggingen worden opgenomen

bijdrage in de ziektekostenverzekering na

tegen de reële waarde.

pensionering betreft het bedrag van de toekomstige bijdrage die medewerkers

137

Jaarrekening 2005

hebben verdiend in ruil voor hun diensten in

voorwaarden voor onvoorwaardelijke

de verslagperiode en voorgaande perioden.

toezegging marktgerelateerd zijn, worden

De verplichting wordt berekend met behulp

de kosten van de ontvangen diensten

van de ‘projected unit credit’-methode en

opgenomen, ongeacht of aan de

wordt vervolgens contant gemaakt, waarna

marktgerelateerde voorwaarde voor

de reële waarde van eventuele gerelateerde

onvoorwaardelijke toezegging is voldaan,

beleggingen in mindering wordt gebracht.

mits aan de niet-marktgerelateerde

Op aandelen gebaseerde betalingen

voorwaarden voor onvoorwaardelijke toezegging is voldaan.

De vergoeding voor diensten van bepaalde

Voorzieningen

medewerkers vindt plaats in de vorm van op

De groep treft een voorziening wanneer ze

aandelen gebaseerde betalingen die zowel in

een in rechte afdwingbare of feitelijke

aandelen als contant kunnen worden

verplichting heeft als gevolg van een

afgewikkeld. De kosten van de ontvangen

gebeurtenis in het verleden, het

diensten worden bepaald op basis van de

waarschijnlijk is dat voor de afwikkeling van

reële waarde van de toegekende aandelen of

die verplichting een uitstroom van middelen

aandelenopties per de toekenningsdatum. De

nodig is en een betrouwbare schatting van de

kosten met betrekking tot de toegekende

verplichting kan worden gemaakt. Indien het

aandelen of aandelenopties worden

tijdswaarde-effect van materiële betekenis is,

opgenomen in de winst- en verliesrekening

worden voorzieningen bepaald door de

gedurende de periode dat de diensten van de

toekomstige kasstromen contant te maken

medewerkers worden ontvangen. Deze

tegen een disconteringsvoet vóór belasting

periode is gelijk aan de wachtperiode voor

waarin de actuele markttarieven tot

onvoorwaardelijke toezegging van de

uitdrukking komen, alsmede, voor zover van

aandelen of aandelenopties. Bij de

toepassing, de risico’s die specifiek zijn voor

afwikkeling van vergoedingen in de vorm

de verplichting.

van aandelen wordt het daarmee corresponderende bedrag ten gunste van het

Een voorziening voor herstructurering wordt

eigen vermogen gebracht; afwikkeling in

opgenomen indien er een verplichting

contanten wordt onder verplichtingen

bestaat. Dit is het geval wanneer de groep

opgenomen.

een gedetailleerd plan heeft goedgekeurd en bij de bij het plan betrokken partijen een

Voor de bepaling van de reële waarde van de

gefundeerde verwachting heeft gewekt door

toegekende opties wordt gebruikgemaakt

met de uitvoering van het plan een aanvang

van optiewaarderingsmodellen, waarbij de

te maken of de belangrijkste kenmerken van

uitoefenprijs van de optie, de huidige

het plan bekend te maken. Er wordt geen

aandelenkoers, de risicovrije rente, de

voorziening getroffen voor toekomstige

volatiliteit van de koers van het aandeel

bedrijfslasten.

ABN AMRO gedurende de looptijd van de optie en de toekenningsvoorwaarden in

Voorzieningen voor verzekeringsrisico’s

aanmerking worden genomen. Met niet-

worden bepaald aan de hand van actuariële

marktgerelateerde voorwaarden voor

methoden, waarbij gebruik wordt gemaakt

onvoorwaardelijke toezegging wordt

van statistische gegevens, rentetarieven en

rekening gehouden door het aantal

verwachtingen ten aanzien van afwikkelings-

aandelen of aandelenopties op basis

kosten.

waarvan de kosten van door medewerkers

138

verleende diensten zijn bepaald, aan te

Overige verplichtingen

passen, zodat het cumulatief in de winst- en

Verplichtingen jegens polishouders, waarvan

verliesrekening opgenomen bedrag het

het rendement afhankelijk is van het

aantal aandelen of aandelenopties weergeeft

rendement op in de balans opgenomen unit-

dat uiteindelijk onvoorwaardelijk wordt. Als

linked beleggingen, worden opgenomen

Jaarrekening 2005

tegen reële waarde met verwerking van

beschikbaar zullen zijn die voor de realisatie

waardeveranderingen in de winst- en

van de vordering kunnen worden aangewend.

verliesrekening.

Belastingen

Latente en niet-latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden uitsluitend

De verschuldigde belastingen worden als last

gesaldeerd als zij binnen dezelfde fiscale

opgenomen in de periode waarin de winsten

eenheid ontstaan en zowel de wettelijke

ontstaan, op basis van de geldende

bevoegdheid als het voornemen bestaat om

belastingwetgeving in het desbetreffende

de vorderingen en verplichtingen gesaldeerd

rechtsgebied. Het toekomstig fiscaal

af te wikkelen of gelijktijdig te realiseren.

voordeel van voorwaarts verrekenbare wanneer het waarschijnlijk is dat er in de

Uitgegeven schuldbewijzen en eigen-vermogeninstrumenten

toekomst belastbare winsten beschikbaar

Uitgegeven schuldbewijzen worden

zullen zijn waarmee deze verliezen kunnen

gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs

worden verrekend.

met gebruik van de effectieve-rentemethode,

verliezen wordt opgenomen als een actief

tenzij de schuldbewijzen een hybride / Latente belastingverplichtingen worden

gestructureerd karakter hebben en worden

opgenomen voor belastbare tijdelijke

aangemerkt als tegen reële waarde op te

verschillen. Dit betreft verschillen tussen de

nemen posten met verwerking van

boekwaarde van activa en passiva ten

waardeveranderingen in de winst- en

behoeve van de financiële verslaggeving en

verliesrekening.

de fiscale boekwaarde daarvan. De belangrijkste tijdelijke verschillen vloeien

Uitgegeven financiële instrumenten of hun

voort uit de herwaardering van bepaalde

componenten worden gerubriceerd als

financiële activa en verplichtingen waaronder

verplichtingen indien de groep volgens

derivatencontracten, bijzondere waarde-

contractuele bepalingen in overwegende

verminderingen van kredieten, voorzieningen

mate een verplichting heeft om geldmiddelen

voor pensioenen en fusies en overnames.

of een ander financieel actief te leveren of

Voor de volgende verschillen wordt geen

om aan de verplichting te voldoen op een

voorziening getroffen: fiscaal niet-

andere wijze dan door de ruil van een vast

verrekenbare geactiveerde goodwill, de

aantal aandelen. Preferente aandelen die een

eerste opname van activa of verplichtingen

onvoorwaardelijke coupon kennen of op een

die noch de commerciële noch de fiscale

bepaalde datum aflosbaar zijn of naar keuze

winst beïnvloeden, en verschillen die

van de aandeelhouder aflosbaar zijn, worden

verband houden met investeringen in

aangemerkt als verplichting. Het dividend en

dochterondernemingen en deelnemingen

de vergoedingen op preferente aandelen die

met invloed voor zover zij in de voorzienbare

als verplichting zijn gerubriceerd, worden als

toekomst waarschijnlijk niet zullen worden

rentelast opgenomen in de winst- en

teruggenomen en de groep geen invloed

verliesrekening.

heeft op het tijdstip van dergelijke terugnemingen. Het bedrag van de latente

Uitgegeven financiële instrumenten of hun

belastingen is gebaseerd op de wijze waarop

componenten worden gerubriceerd als eigen-

de boekwaarde van de activa en passiva naar

vermogeninstrumenten indien zij niet als

verwachting zal worden gerealiseerd of

verplichting kunnen worden aangemerkt en

afgewikkeld, waarbij gebruik wordt gemaakt

een restbelang in de activa van de groep

van de belastingtarieven die zijn vastgesteld

vertegenwoordigen. Preferent

op balansdatum, dan wel waartoe materieel

aandelenkapitaal wordt als eigen vermogen

reeds op balansdatum is besloten. Er wordt

gerubriceerd indien het niet aflosbaar is en

uitsluitend een latente belastingvordering

eventuele dividenduitkeringen voorwaardelijk

opgenomen voor zover het waarschijnlijk is

zijn. Als uitgegeven financiële instrumenten

dat er in de toekomst belastbare winsten

zowel een vreemd-vermogencomponent als

139

Jaarrekening 2005

een eigen-vermogencomponent bevatten,

Reserve kasstroomhedges

worden deze componenten afzonderlijk

De reserve kasstroomhedges bestaat uit het

verwerkt. De eigen-vermogencomponent

effectieve deel van de cumulatieve

wordt alsdan opgenomen tegen het bedrag

veranderingen in de reële waarde van

dat overblijft nadat op de initiële waarde van

gebruikte derivaten in het kader van

het instrument de reële waarde van de

kasstroomhedges, na aftrek van belastingen,

vreemd-vermogencomponent in mindering is

mits de afgedekte transactie nog niet heeft

gebracht.

plaatsgevonden.

Dividend op gewone aandelen en preferente vermogen, wordt als een uitkering van het

Netto niet-gerealiseerde winsten en verliezen op financiële activa beschikbaar voor verkoop

eigen vermogen opgenomen in de periode

In deze component worden winsten en

waarin het door de aandeelhouders wordt

verliezen als gevolg van veranderingen in de

goedgekeurd.

reële waarde van voor verkoop beschikbare

aandelen die worden aangemerkt als eigen

Aandelenkapitaal

activa verwerkt, onder aftrek van belastingen. Indien de desbetreffende activa worden

Marginale externe kosten die direct zijn toe

verkocht, geïnd of anderszins worden

te rekenen aan de uitgifte van nieuwe

vervreemd, wordt het daarop betrekking

aandelen worden, onder aftrek van daarop

hebbende cumulatieve resultaat dat in het

betrekking hebbende belastingen, in

eigen vermogen is verwerkt alsnog

mindering gebracht op het eigen vermogen.

overgeboekt naar de winst- en verliesrekening.

Bij inkoop van aandelenkapitaal dat als eigen vermogen in de balans is verwerkt, wordt het

De reserve kasstroomhedges en de reserve

betaalde bedrag, met inbegrip van marginale

activa beschikbaar voor verkoop worden

direct toerekenbare kosten onder aftrek van

soms samen aangeduid als bijzondere

belastingen, als mutatie in het eigen

componenten van het eigen vermogen.

vermogen opgenomen. Ingekochte aandelen worden in mindering gebracht op het totale

Kasstroomoverzicht

eigen vermogen. Wanneer dergelijke

Voor wat betreft het kasstroomoverzicht

aandelen later worden verkocht of opnieuw

worden onder liquide middelen verstaan de

worden uitgegeven, wordt de ontvangen

aanwezige kasmiddelen, direct opvraagbare

vergoeding toegevoegd aan het eigen

tegoeden bij centrale banken en de per saldo

vermogen aandeelhouders.

aanwezige nostrotegoeden bij andere

Overige eigenvermogencomponenten

140

banken. Het op de indirecte berekeningsmethode

Reserve valutaomrekenverschillen

gebaseerde kasstroomoverzicht geeft inzicht

De reserve valutaomrekenverschillen bevat

in de herkomst van de liquide middelen die

alle valutaverschillen die voortvloeien uit de

gedurende het jaar beschikbaar zijn gekomen

omrekening van de jaarrekeningen van

en de wijze waarop de liquide middelen

buitenlandse entiteiten, na aftrek van het

gedurende het jaar zijn aangewend. De

valutakoerseffect van de omrekening van

kasstromen worden gesplitst naar

schulden of valutaderivaten die worden

operationele, investerings- en

aangehouden ter afdekking van de netto-

financieringsactiviteiten. Mutaties in

investering van de groep. Deze

kredieten en vorderingen en interbancaire

valutakoersverschillen worden opgenomen in

deposito’s zijn opgenomen onder de

de winst- en verliesrekening wanneer het

kasstroom uit operationele activiteiten.

bedrijfsonderdeel geheel of gedeeltelijk

Investeringsactiviteiten omvatten aan- en

wordt afgestoten.

verkopen en aflossingen inzake financiële beleggingen, alsmede de aan- en verkopen

Jaarrekening 2005

van dochterondernemingen en deelnemingen met invloed en van onroerende zaken en bedrijfsmiddelen. De uitgifte van aandelen en de opname en aflossing van lang vreemd vermogen worden als financieringsactiviteit aangemerkt. Mutaties uit hoofde van valutaomrekenverschillen worden, evenals de consolidatie-effecten bij de verwerving van deelnemingen, voor zover van materiële betekenis, uit de kasstromen geëlimineerd.

141

Jaarrekening 2005

Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2005 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

Rentebaten

30.528

25.334

Rentelasten

21.467

16.538

9.061

8.796

5.627

5.265

Rente

2

Provisiebaten Provisielasten Provisie

3

Handelsresultaat

4

Resultaat uit financiële transacties

5

Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten

19

6

Baten van geconsolideerde private equity-belangen

40

Totaal operationele baten Personeelskosten

7

Algemene- en beheerskosten Afschrijvingen

8

9

Kostprijs van geconsolideerde private equity-belangen

40

Operationele bedrijfslasten

881

700

4.746

4.565

2.621

1.309

1.282

908

280

206

1.588

1.235

3.637

2.616

23.215

19.635

7.531

7.818

5.812

5.038

1.021

1.235

2.519

1.665

16.883

15.756

Bijzondere waardevermindering kredieten en overige voorzieningen voor kredietrisico

648

616

17.531

16.372

Bedrijfsresultaat voor belastingen

5.684

3.263

Belastingen

1.241

770

4.443

2.493

18

Totaal lasten

11

Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten na belastingen

–

1.447

4.443

3.940

4.382

3.865

61

75

Nominaal

2,43

1,46

Na verwatering

2,42

1,46

Nominaal

2,43

2,33

Na verwatering

2,42

2,33

Jaarwinst

45

Toe te rekenen aan: Aandeelhouders moedermaatschappij Derden Winst per aandeel over het boekjaar, toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij (in euro’s)

12:

Uit voortgezette bedrijfsactiviteiten

Uit voortgezette en beëindigde bedrijfsactiviteiten

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting.

142

Jaarrekening 2005

Geconsolideerde balans per 31 december 2005 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

Activa Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken

13

Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden Financiële beleggingen

14

15

Kredieten en vorderingen bankiers

16

Kredieten en vorderingen private en publieke sector Deelnemingen met invloed

17

16.657

17.896

202.055

167.035

123.774

102.948

108.635

83.858

380.248

320.022

2.993

1.428

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

20

8.110

7.173

Goodwill en overige immateriële activa

21

5.168

3.143

19

Overlopende activa Overige activa

22

Totaal activa

7.614

5.740

25.550

18.211

880.804

727.454

148.588

129.506

167.821

133.529

317.083

281.379

170.619

121.232

6.411

6.933

Passiva Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Verplichtingen bankiers

23

Verplichtingen private en publieke sector Uitgegeven schuldbewijzen Voorzieningen

24

25

26

Overlopende passiva Overige verplichtingen Totaal verplichtingen

28

(exclusief achtergestelde schulden)

Achtergestelde schulden

30

Totaal verplichtingen

14

8.335

8.074

18.723

13.562

837.580

694.215

19.072

16.687

856.652

710.902

Eigen vermogen Aandelenkapitaal

1.069

954

Agioreserve

5.269

2.604

15.237

11.580

– 600

– 632

1.246

309

22.221

14.815

Ingehouden winst Ingekochte eigen aandelen Winst- en verliesposten niet opgenomen in resultaat

(netto)

Eigen vermogen toe te rekenen aan: Aandeelhouders moedermaatschappij Belang van derden

1.931

1.737

Totaal eigen vermogen

24.152

16.552

880.804

727.454

Totaal passiva Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden Onherroepelijke kredietfaciliteiten

33

33

46.021

46.465

141.010

145.009

De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting.

143

Jaarrekening 2005

Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen over 2005 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

954

919

Geplaatst en gestort gewoon aandelenkapitaal Stand per 1 januari Uitgifte van aandelen Uitoefening rechten uit opties en warrants Dividend uitgekeerd in aandelen

82

–

–

2

33

33

1.069

954

Stand per 1 januari

2.604

2.549

Uitgifte van aandelen

2.611

–

–

48

Stand per 31 december Agioreserve

Uitoefening rechten uit opties en conversie Op aandelen gebaseerde betalingen Dividend uitgekeerd in aandelen Stand per 31 december

87

40

– 33

– 33

5.269

2.604

Ingehouden winst Stand per 1 januari

11.580

8.469

Winst toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij

4.382

3.865

Betaalde dividenden aan aandeelhouders moedermaatschappij

– 659

– 694

Overige Stand per 31 december

– 66

– 60

15.237

11.580

– 632

– 119

Ingekochte eigen aandelen Stand per 1 januari Ingekochte / verkochte eigen aandelen

32

– 513

– 600

– 632

Stand per 1 januari

–

– 106

Mutatie in marktwaarde en afwikkelingen

–

106

Stand per 31 december

–

–

Stand per 31 december Derivaten op eigen aandelen, afgewikkeld in aandelen

Winst- en verliesposten niet opgenomen in resultaat (netto) Reserve valutaomrekenverschillen Stand per 1 januari

– 238

–

– 20

2

1.100

– 240

842

– 238

Stand per 1 januari

830

572

Niet-gerealiseerde winsten / verliezen op activa beschikbaar voor verkoop (netto)

717

509

Herrubricering winsten / verliezen naar resultaat (netto)

– 348

– 251

Subtotaal – stand per 31 december

1.199

830

Stand per 1 januari

– 283

– 165

Niet-gerealiseerde winsten / verliezen van kasstroomhedges (netto)

– 386

106

Herrubricering winsten / verliezen naar resultaat (netto)

– 126

– 224

Subtotaal – stand per 31 december

– 795

– 283

1.246

309

22.221

14.815

Naar resultaat inzake verkochte dochterondernemingen Valutaomrekenverschillen Subtotaal – stand per 31 december Niet-gerealiseerde winsten / verliezen op activa beschikbaar voor verkoop (netto)

Reserve kasstroomhedges

Winst- en verliesposten niet opgenomen in het resultaat (netto) – stand per 31 december Eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij – stand per 31 december Belang van derden Stand per 1 januari

1.737

1.301

Uitbreidingen

202

367

Verminderingen

– 49

–

– 136

– 30

Acquisities / verkopen Winst toe te rekenen aan derden Valutaomrekenverschillen Overige Eigen vermogen toe te rekenen aan derden – stand per 31 december

144

Totaal eigen vermogen – stand per 31 december

61

75

133

33

– 17

–9

1.931

1.737

24.152

16.552

Jaarrekening 2005

Geconsolideerde integrale jaarwinst over 2005 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

4.382

3.865

1.100

– 240

Jaarwinst toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij Winst- en verliesposten niet opgenomen in het resultaat: Valutaomrekenverschillen Activa beschikbaar voor verkoop Kasstroomhedges

717

509

– 386

106

1.431

375

Niet-gerealiseerde winsten (–) / verliezen (+) uit voorgaande jaren, verwerkt in het resultaat: Valutaomrekenverschillen vanwege verkochte dochterondernemingen

– 20

2

Activa beschikbaar voor verkoop

– 348

– 251

Reserve kasstroomhedges

– 126

– 224

– 494

– 473

5.319

3.767

Integrale jaarwinst

De integrale jaarwinst omvat alle mutaties in het aan aandeelhouders van de moedermaatschappij toe te rekenen eigen vermogen gedurende het jaar, met uitzondering van veranderingen in het geplaatste aandelenkapitaal en uitkeringen aan aandeelhouders.

145

Jaarrekening 2005

Geconsolideerd kasstroomoverzicht voor 2005 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

4.443

2.493

1.021

1.235

Operationele activiteiten Resultaat uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Aanpassingen voor significante niet direct opvraagbare posten zoals opgenomen in de winst- en verliesrekening Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Bijzondere waardevermindering kredieten Resultaat uit deelnemingen met invloed

648

616

– 280

– 206

– 140.923

– 107.875

116.252

87.424

Mutaties in operationele activa en verplichtingen Mutaties in operationele activa Mutaties in operationele verplichtingen Overige aanpassingen Ontvangen dividenden uit deelnemingen met invloed Kasstroom uit operationele activiteiten

63

59

– 18.776

– 16.254

– 142.423

– 78.760

Investeringsactiviteiten Aankopen van effecten Verkopen en aflosssingen van effecten

129.811

76.338

– 2.037

– 1.973

Desinvesteringen onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

1.064

1.131

Verkrijging van immateriële activa

– 431

– 339

Investeringen in onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

Verkoop immateriële activa

(exclusief goodwill en MSR’s)

(exclusief goodwill en MSR’s)

Acquisitie dochterondernemingen en deelnemingen met invloed Verkoop dochterondernemingen en deelnemingen met invloed Kasstroom uit investeringsactiviteiten

9

50

– 1.716

– 278

538

153

– 15.185

– 3.678

Financieringsactiviteiten Opname achtergestelde schulden Aflossing achtergestelde schulden

2.203 – 2.708

Opname overige langlopende schulden

36.782

25.894

Aflossing overige langlopende schulden

– 8.919

– 7.771

Uitgifte van aandelen Mutatie in ingekochte eigen aandelen

(netto)

Overige Betaalde dividenden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten

2.491

0

32

– 513

92

334

– 659

– 694

31.112

16.745

–

2.733

Mutatie in liquide middelen

– 2.849

– 454

Beginstand liquide middelen

8.603

9.016

289

41

6.043

8.603

Valutaomrekenverschillen Eindstand liquide middelen

146

2.975 – 1.682

35

Jaarrekening 2005

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (alle bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven)

1

Verslaggeving per bedrijfsonderdeel

De gegevens per bedrijfsonderdeel worden op zowel commerciële als geografische grondslag gepresenteerd. De commerciële opsplitsing is in overeenstemming met de in de verslagperiode van toepassing zijnde management- en interne rapportagestructuur van de groep. De activa, verplichtingen, baten en resultaten van de verschillende bedrijfsonderdelen worden bepaald in overeenstemming met de grondslagen van de groep. De baten, resultaten, activa en verplichtingen van de onderscheiden bedrijfsonderdelen bevatten posten die hetzij direct hetzij redelijkerwijs aan het desbetreffende bedrijfsonderdeel kunnen worden toegerekend. De transacties tussen bedrijfsonderdelen vinden plaats tegen marktvoorwaarden. De kapitaaluitgaven betreffen de kosten die gedurende de verslagperiode zijn gemaakt om activa ten behoeve van bedrijfsonderdelen te verwerven die naar verwachting gedurende een periode van langer dan één jaar gebruikt zullen worden. Dit betreft onder meer vastgoed voor eigen gebruik, bedrijfsmiddelen en software.

Opsplitsing op commerciële basis De commerciële bedrijfsonderdelen van de groep zijn: Consumer & Commercial Clients (C&CC) Consumer & Commercial Clients bedient particuliere klanten en zakelijke relaties in het midden- en kleinbedrijf en is vooral sterk gepositioneerd onder meer bemiddelde particulieren en middelgrote ondernemingen. De activiteiten zijn vooral geconcentreerd in Nederland, Noord-Amerika en Brazilië, waar wij opereren onder gevestigde lokale merknamen. De consumer en commercial banking-activiteiten in nieuwe groeimarkten en Bouwfonds, onze dochteronderneming voor projectontwikkeling en vastgoedfinanciering, maken eveneens deel uit van C&CC. Onder de nieuwe groeimarkten vallen onder meer onze consumer banking-activiteiten in India, de Verenigde Arabische Emiraten, Taiwan en Hong Kong. Wholesale Clients (WCS) Wholesale Clients is een wereldwijd opererende corporate en investment bank. WCS biedt haar klanten een breed assortiment producten en diensten, waaronder adviesdiensten, kapitaalmarkttransacties, financieringsproducten en transactiebankieren in meer dan 50 landen. WCS bedient haar klanten via lokale adviseurs die toegang hebben tot de hoogwaardige expertise die wereldwijd binnen onze organisatie beschikbaar is. De internationale kapitaalmarktactiviteiten van WCS vinden hoofdzakelijk plaats in Amsterdam, Chicago, Hongkong, Londen, New York, Singapore en Sydney.

147

Jaarrekening 2005

Private Clients (PC) Private Clients verleent private banking-diensten aan vermogende particulieren en families die over een belegbaar vermogen van minimaal EUR 1 miljoen beschikken. Het productaanbod is gebaseerd op een ‘open architectuur’-concept. Dit houdt in dat de klant het beste product ontvangt dat in de markt verkrijgbaar is, ongeacht de aanbieder. Deze benadering is erop gericht voor alle klanten een zo hoog mogelijk rendement te genereren. Private Clients behoort tot de Private banking top tien wereldwijd en is de op vier na grootste private banker van Europa. Asset Management (AM) Asset Management is actief in meer dan 20 landen in Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Azië en Australië. Het internationale portefeuillebeheer is geconcentreerd in zes centra, te weten Amsterdam, Atlanta, Chicago, Hongkong, Londen en Singapore. AM biedt beleggingsproducten aan in alle belangrijke regio’s en vermogenscategorieën en hanteert een actieve beleggingsstijl. Kenmerkend voor de beleggingsfilosofie zijn het internationaal gecoördineerde beleggingsbeleid en de zorgvuldige risicobewaking. De producten van AM worden rechtstreeks verkocht aan institutionele klanten als centrale banken, pensioenfondsen, verzekeringsmaatschappijen en grote liefdadigheidsinstellingen. De beleggingsfondsen voor particuliere beleggers worden via de retail- en private bankingkanalen van ABN AMRO gedistribueerd, alsmede via derden. Van het beheerd vermogen is iets meer dan de helft afkomstig van institutionele beleggers, 30% van retail en derden en de rest van separate portefeuilles die voor Private Clients worden beheerd. Private Equity (PE) De kernactiviteit van Private Equity is het investeren in niet-beursgenoteerde bedrijven, zowel voor eigen rekening van ABN AMRO als voor derden. In 2005 groeide de portefeuille Europese en Australische middelgrote buy-outs met ongeveer 25%. De omvang van de Nederlandse ‘early stage’ portefeuille nam daarentegen af. Beide ontwikkelingen weerspiegelen de strategische heroriëntatie van Private Equity. Het bedrijfsmodel van Private Equity bestaat uit het verwerven van zodanige aandelenbelangen in bedrijven, dat daarover invloed of zeggenschap kan worden uitgeoefend. Deze belangen worden gedurende een aantal jaar beheerd om ze daarna met winst af te stoten. Group Functions / Group Shared Services (GF / GSS) Group Functions en Group Shared Services verlenen interne diensten die gecentraliseerd zijn en/of concernbreed worden gedeeld. Tot Group Functions behoort onder meer Group Asset and Liability Management, dat een beleggings- en derivatenportefeuille beheert in het kader van het liquiditeits- en renterisicobeheer van de groep. In Group Functions zijn tevens de strategische beleggingen van de groep ondergebracht en worden de daarop betrekking hebbende resultaten verantwoord. Eliminaties tussen bedrijfsonderdelen worden verwerkt in dit segment.

148

Jaarrekening 2005

Gegevens per bedrijfsonderdeel op commerciële grondslag over 2005 C&CC

WCS

Rente – extern

8.636

Rente – intern

– 542

Provisies – extern

1.813

GF /GSS

Totaal Groep

– 96

602

9.061

– 107

– 907

–

4

4.746

PC

AM

PE

669

– 739

– 11

320

1.219

17

1.765

565

590

9

Provisies – intern

53

– 47

29

6

–9

– 32

–

Handelsresultaat

225

2.363

42

14

9

– 32

2.621 1.282

Resultaat uit financiële transacties Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten Nettoverkoopopbrengst private equity-belangen Totaal operationele baten Totaal operationele bedrijfslasten

50

142

8

55

420

607

145

2

1

18

–

114

280

1.340

101

100

23

1

23

1.588

–

128

–

–

3.509

–

3.637

11.720

5.443

1.225

712

3.736

379

23.215

7.391

4.803

891

501

3.392

– 95

16.883

Bijzondere waardevermindering kredieten en overige provisies

754

– 241

6

–

34

95

648

Totaal lasten

8.145

4.562

897

501

3.426

–

17.531

Bedrijfsresultaat voor belastingen

3.575

881

328

211

310

379

5.684

Belastingen

1.023

176

73

40

– 21

– 50

1.241

Resultaat uit voortgezette activiteiten

2.552

705

255

171

331

429

4.443

–

–

–

–

–

–

–

2.552

705

255

171

331

429

4.443

Totaal activa

260.041

525.203

16.973

1.199

7.293

70.095

880.804

Totaal verplichtingen

222.567

529.876

50.261

1.136

4.530

48.282

856.652

594

331

26

41

190

84

1.266

NL

NA

Brazilië

NGM

Bouwfonds

Totaal C&CC

Rente – extern

2.638

2.553

2.146

389

910

8.636

Rente – intern

147

– 284

18

– 26

– 397

– 542

Provisies – extern

626

635

350

192

10

1.813

Provisies – intern

42

8

2

1

–

53

Handelsresultaat

54

94

52

25

–

225

Beëindigde activiteiten Jaarwinst Overige gegevens per 31 december 2005

Kapitaaluitgaven

Resultaat uit financiële transacties

–

43

–

6

1

50

14

4

37

73

17

145

163

430

370

47

330

1.340

–

–

–

–

–

–

Totaal operationele baten

3.684

3.483

2.975

707

871

11.720

Totaal operationele bedrijfslasten

2.675

2.236

1.730

369

381

7.391

Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten Nettoverkoopopbrengst private equity-belangen

Bijzondere waardevermindering kredieten en overige provisies

277

21

363

67

26

754

2.952

2.257

2.093

436

407

8.145

Bedrijfsresultaat voor belastingen

732

1.226

882

271

464

3.575

Belastingen

223

355

238

58

149

1.023

Resultaat uit voortgezette activiteiten

509

871

644

213

315

2.552

–

–

–

–

–

–

509

871

644

213

315

2.552

Totaal activa

95.272

90.021

23.663

7.753

43.332

260.041

Totaal verplichtingen

98.009

77.126

16.984

5.651

24.797

222.567

262

154

143

25

10

594

Totaal lasten

Beëindigde activiteiten Jaarwinst Overige gegevens per 31 december 2005

Kapitaaluitgaven

149

Jaarrekening 2005

Gegevens per bedrijfsonderdeel op commerciële grondslag over 2004 C&CC

WCS

PC

AM

PE

GF /GSS

Total Group

8.796

Rente – extern

7.900

841

– 472

– 13

– 82

622

Rente – intern

– 1.005

758

888

17

– 33

– 625

–

1.697

1.806

521

531

8

2

4.565

Provisies – extern Provisies – intern

52

– 78

23

4

–

–1

–

Handelsresultaat

150

1.138

45

9

3

– 36

1.309

Resultaat uit financiële transacties

– 249

41

1

10

633

472

908

87

83

14

2

–

20

206

1.047

113

59

34

– 24

6

1.235

–

–

–

–

2.616

–

2.616

Totaal operationele baten

9.679

4.702

1.079

594

3.121

460

19.635

Totaal operationele bedrijfslasten

6.809

4.783

844

443

2.614

263

15.756

Resultaat uit deelnemingen met invloed Overige operationele baten Nettoverkoopopbrengst private equity-belangen

Bijzondere waardevermindering kredieten en overige provisies

585

–8

–

–

16

23

616

Totaal lasten

7.394

4.775

844

443

2.630

286

16.372

Bedrijfsresultaat voor belastingen

2.285

– 73

235

151

491

174

3.263

677

– 72

66

46

28

25

770

1.608

–1

169

105

463

149

2.493

239

1

–

–

–

1.207

1.447

1.847

–

169

105

463

1.356

3.940

Belastingen Resultaat uit voortgezette activiteiten Beëindigde activiteiten Jaarwinst Overige gegevens per 31 december 2004 Totaal activa

217.524

428.214

15.355

954

4.770

60.637

727.454

Totaal verplichtingen

194.531

431.966

45.307

1.113

2.843

35.142

710.902

710

290

48

6

83

15

1.152

NL

NA

Brazil

NGM

Bouwfonds

Total C&CC

Rente – extern

2.482

2.820

1.601

237

760

7.900

Rente – intern

26

– 593

– 94

–

– 344

– 1.005

Provisies – extern

592

602

313

172

18

1.697

Provisies – intern

39

8

4

1

–

52

Handelsresultaat

36

100

–1

15

–

150 – 249

Kapitaaluitgaven

Resultaat uit financiële transacties

1

– 261

2

6

3

Resultaat uit deelnemingen met invloed

32

1

10

44

–

87

Overige operationele baten

81

498

149

84

235

1.047

Nettoverkoopopbrengst private equity-belangen

–

–

–

–

–

–

Totaal operationele baten

3.289

3.175

1.984

559

672

9.679

Totaal operationele bedrijfslasten

2.790

2.086

1.297

346

290

6.809

Bijzondere waardevermindering kredieten en overige provisies Totaal lasten Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen Resultaat uit voortgezette activiteiten Beëindigde activiteiten

173

143

219

41

9

585

2.963

2.229

1.516

387

299

7.394 2.285

326

946

468

172

373

96

274

167

33

107

677

230

672

301

139

266

1.608

–

–

–

239

–

239

230

672

301

378

266

1.847

Totaal activa

86.602

73.340

13.987

5.344

38.251

217.524

Totaal verplichtingen

86.825

64.075

11.942

3.584

28.105

194.531

340

238

109

12

11

710

Jaarwinst Overige gegevens per 31 december 2004

Kapitaaluitgaven

150

Jaarrekening 2005

Opsplitsing op geografische basis De groep is hoofdzakelijk actief in Nederland, Europa, Noord-Amerika en Latijns-Amerika. Uitgangspunt voor de onderstaande geografische analyse vormt de locatie van de entiteit binnen de groep waar de transactie wordt geadministreerd. 2005

2004

Operationele baten

Totaal activa

Kapitaaluitgaven

Operationele baten

Totaal activa

Kapitaaluitgaven

Nederland

9.760

285.073

577

8.903

267.222

473

Europa

4.672

332.922

153

2.324

254.562

122

Noord-Amerika

4.287

167.128

314

4.905

133.592

391

Latijns-Amerika

3.271

28.420

145

2.305

18.274

113

Azië / Pacific Totaal

2

1.225

67.261

77

1.198

53.804

53

23.215

880.804

1.266

19.635

727.454

1.152

Rente 2005

2004

Rentebaten uit: Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken

348

218

Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

1.559

1.389

Financiële beleggingen

5.198

4.190

Kredieten en vorderingen bankiers

2.666

2.083

Kredieten en vorderingen private en publieke sector

20.757

17.454

Subtotaal

30.528

25.334

Rentelasten uit: Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden

1.054

976

Verplichtingen bankiers

5.455

4.298

Verplichtingen private en publieke sector

9.749

7.374

Uitgegeven schuldbewijzen

4.212

2.797

997

1.093

21.467

16.538

9.061

8.796

Achtergestelde schulden Subtotaal Totaal

151

Jaarrekening 2005

3

Provisie 2005

2004

Effectenbedrijf

1.560

1.548

Betalingsverkeer

1.576

1.449

Vermogensbeheer en trust

1.153

1.041

Kredietbedrijf

180

158

Adviesdiensten

336

311

Assurantiebedrijf

177

162

Garanties

218

160

Overige

427

436

5.627

5.265

Effectenbedrijf

321

281

Betalingsverkeer

165

125

Vermogensbeheer en trust

127

126

Overige

268

168

Subtotaal

881

700

4.746

4.565

Provisiebaten

Subtotaal Provisielasten

Totaal

4

Handelsresultaat 2005

2004

Effectenhandel

978

179

Valutahandel

662

687

Derivaten

933

380

Overige Totaal

48

63

2.621

1.309

De rentebaten en -lasten op handelsposities worden opgenomen onder rentebaten en -lasten.

5

Resultaat uit financiële transacties 2005

2004

431

179

55

154

54

48

Winst uit verkoop van schuldbewijzen beschikbaar voor verkoop

(netto)

Winst uit verkoop van aandelenbeleggingen beschikbaar voor verkoop

(netto)

Dividend uit aandelenbeleggingen beschikbaar voor verkoop Winst uit overige aandelenbeleggingen Ineffectiviteit van hedges Overige Totaal

(netto)

514

694

39

– 112

189

– 55

1.282

908

De nettowinst uit overige aandelenbeleggingen omvat winsten en verliezen op tegen reële waarde aangehouden beleggingen en het resultaat uit de verkoop van geconsolideerde 152

private equity-belangen.

Jaarrekening 2005

6

Overige operationele baten

Mortgage banking-activiteiten

2005

2004

208

234

Projectontwikkeling

330

235

Verzekeringsactiviteiten

198

226

60

63

Verkoop bedrijfsactiviteiten en deelnemingen met invloed

347

187

Overige

445

290

1.588

1.235

2005

2004

(Noord-Amerika)

Leasing

Totaal

De baten uit mortgage banking-activiteiten betreffen:

Verkoop van hypotheken

30

83

485

484

– 214

– 243

– 93

– 90

208

234

Administratievoering en gerelateerde vergoedingen Afschrijving van servicing-rechten

(na aftrek van baten uit derivaten)

Winsten / verliezen servicinghedges

(netto)

Totaal

Het hypotheekbedrijf in Noord-Amerika bestaat voor het merendeel uit de productie van vastrentende woninghypotheken die vervolgens worden verkocht aan door de Amerikaanse overheid gesteunde entiteiten, in de meeste gevallen met behoud van de administratievoering. De baten uit verzekeringsactiviteiten betreffen:

Premie-inkomen Opbrengst uit beleggingen Voorziening voor verzekerde risico’s Totaal

2005

2004

1.238

1.303

406

300

– 1.446

– 1.377

198

226

153

Jaarrekening 2005

7

Personeelskosten

Salarissen

(inclusief bonussen en vergoedingen)

Sociale lasten

2005

2004

5.915

5.602

740

620

11

390

Pensioenlasten en bijdragen ziektekostenverzekering na pensionering Op aandelen gebaseerde betalingen Inhuur personeel Beëindigingsuitkeringen Kosten in verband met herstructurering

61

4

247

222

175

191

42

502

340

287

7.531

7.818

Bankactiviteiten in Nederland

27.995

28.671

Bankactiviteiten in overige landen

69.528

69.469

10

Overige personeelskosten Totaal Gemiddeld aantal medewerkers (FTE’s):

Geconsolideerde private equity-belangen

40

Totaal

22.201

17.938

119.724

116.078

In de pensioenlasten en bijdragen ziektekostenverzekering na pensionering is een vrijval van de voorziening ziektekosten opgenomen.

8

Algemene en beheerskosten 2005

2004

1.111

809

Automatiseringskosten

930

829

Huisvestingskosten

766

731

184

153

Zakenreizen en transport

312

268

Kantoorbenodigdheden en drukkosten

121

117

Communicatie en informatie

477

470

Commerciële kosten

571

424

Kosten van geconsolideerde private equity-belangen

352

284

Professionele dienstverlening

Personeelgerelateerde kosten

(inclusief opleidingen)

Kosten in verband met herstructurering Diverse kosten Totaal

154

10

–9

179

997

774

5.812

5.038

Jaarrekening 2005

9

Afschrijvingen 2005

2004

Onroerende zaken

148

156

Bedrijfsmiddelen

543

519

Software

279

280

19

124

9

38

Bijzondere waardevermindering goodwill private equity-belangen Bijzondere waardevermindering onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Bijzondere waardevermindering onroerende zaken en bedrijfsmiddelen in verband met herstructurering

10

Overige Totaal

4

109

19

9

1.021

1.235

In deze post is een bedrag van EUR 133 miljoen (2004: EUR 151 miljoen) begrepen aan afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen met betrekking tot geconsolideerde private equity-belangen (zie punt 40).

10 Herstructurering De volgende tabel geeft een overzicht van de herstructuringslasten van de groep, zoals opgenomen in de betreffende kostencategorieën. 2005

2004

Personeelgerelateerde kosten

42

502

Andere beheerskosten

–9

179

4

109

37

790

Bijzondere waardevermindering onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Totaal

De lasten hadden in 2005 hoofdzakelijk betrekking op activiteiten in Frankrijk en in 2004 op programma’s binnen Wholesale Clients en op initiatieven van Group Shared Services op het gebied van informatietechnologie en Human Resources.

11 Belastingen Opgenomen in winst- en verliesrekening 2005

2004

1.106

1.186

Niet-latente belastingverplichtingen Verslagperiode Te laag / te hoog (–) verwerkt bedrag in voorgaande jaren

– 87

– 30

1.019

1.156

Opname en terugneming van tijdelijke verschillen

257

– 373

Verlaging belastingtarief

– 35

– 13

Subtotaal

222

– 386

1.241

770

Subtotaal Latente belastingverplichtingen

Totaal

155

Jaarrekening 2005

De effectieve belastingdruk op de groepswinst voor belastingen verschilt van het bedrag dat in theorie verschuldigd zou zijn op grond van het basistarief in Nederland. In onderstaande tabel wordt dit verschil toegelicht: (in %)

2005

2004

Nominale belastingdruk Nederland

31,5

34,5

Effect afwijkende belastingdruk overige landen

– 5,0

– 4,2

Effect voorheen niet-verwerkte, gebruikte fiscaal verrekenbare verliezen

– 0,8

– 0,0

Effect belastingvrije baten in Nederland

– 1,2

– 3,7

Overige

– 2,7

– 3,0

Effectieve belastingdruk bedrijfsresultaat

21,8

23,6

Direct opgenomen in eigen vermogen Baten (–) / Lasten (+)

2005

2004

Valutaomrekenverschillen

– 198

51

Kasstroomhedges

– 235

– 54

169

118

– 264

115

Activa beschikbaar voor verkoop Totaal

12 Winst per aandeel De berekeningen van de gewone en verwaterde winst per aandeel zijn weergegeven in de volgende tabel. 2005

2004

4.382

3.865

4.382

2.418

–

1.447

1.804,1

1.657,6

5,2

3,1

2,9

1,0

1.812,2

1.661,7

2,43

2,33

2,42

2,33

2,43

1,46

2,42

1,46

–

0,87

–

0,87

Jaarwinst toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij Winst uit voortgezette bedrijfsactiviteiten toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij Winst uit beëindigde bedrijfsactiviteiten toe te rekenen aan aandeelhouders moedermaatschappij Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen (in miljoenen)

Verwateringseffect personeelsopties Performance Share Plan

(in miljoenen)

(in miljoenen)

Voor verwatering gecorrigeerd aantal gewone aandelen Winst per gewoon aandeel

(in miljoenen)

(in euro’s)

Winst per gewoon aandeel na volledige verwatering

(in euro’s)

Winst per gewoon aandeel uit voortgezette bedrijfsactiviteiten (in euro’s)

Winst per gewoon aandeel uit voortgezette bedrijfsactiviteiten na volledige verwatering

(in euro’s)

Winst per gewoon aandeel uit beëindigde bedrijfsactiviteiten (in euro’s)

Winst per gewoon aandeel uit beëindigde bedrijfsactiviteiten na volledige verwatering

156

(in euro’s)

Jaarrekening 2005

13 Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken Hieronder worden opgenomen kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken in landen waar de bank gevestigd is. 2005

2004

1.590

1.204

Tegoeden bij centrale banken

15.067

16.692

Totaal

16.657

17.896

Liquide middelen

14 Financiële activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden 2005

2004

Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden Rentedragende waardepapieren: • Nederlandse Staat

2.520

552

• Amerikaans schatkistpapier en overheid

7.843

5.759

• Overige OESO-staten

37.855

28.409

• Overige rentedragende waardepapieren

13.789

17.114

Subtotaal

62.007

51.834

Aandelen

34.676

18.409

Financiële derivaten

105.372

96.792

Totaal

202.055

167.035

Short-posities in financiële activa

52.060

39.059

Financiële derivaten

96.528

90.447

148.588

129.506

Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden

Winsten en verliezen uit financiële derivaten en veranderingen in de reële waarde van overige voor handelsdoeleinden aangehouden instrumenten worden verantwoord onder het handelsresultaat. Rentebaten en -lasten uit schuldbewijzen en overige vastrentende instrumenten worden opgenomen onder rente.

157

Jaarrekening 2005

Handelsportefeuille financiële derivaten 2005 Reële waarden Gecontracteerde bedragen

4.846.112

2004 Reële waarden

Activa

Verplichtingen

Gecontracteerde bedragen

Activa

Verplichtingen

70.644

64.527

3.048.969

56.491

52.373 89

Rentederivaten OTC

Beurs

Swaps Termijncontracten

220.612

80

73

204.118

110

Gekochte opties

243.296

6.072

–

337.359

2.262

–

Verkochte opties

266.718

–

6.321

202.738

–

2.224

Futures

209.197

1

2

227.114

20

–

292

3

–

23.884

160

–

Gekochte opties Verkochte opties

293

–

1

17.278

–

190

5.786.520

76.800

70.924

4.061.460

59.043

54.876

Swaps

518.012

12.356

10.431

428.564

21.933

20.659

Termijncontracten

507.385

5.004

5.661

438.635

10.702

10.144

Gekochte opties

63.835

1.524

–

60.016

1.666

–

Verkochte opties

66.174

–

1.313

58.701

–

1.268

Subtotaal Valutaderivaten OTC

Beurs

Futures

2.855

5

8

4.765

4

15

Opties

7.243

71

70

3.554

113

86

1.165.504

18.960

17.483

994.235

34.418

32.172

511.791

4.747

4.589

124.090

1.458

1.564

24.116

3.507

–

10.655

891

–

26.987

–

2.472

9.665

–

817

12.389

288

23

6.455

76

81

14.848

1.070

–

10.833

906

–

Subtotaal Overige OTC

Aandelen, commodity en overige Gekochte aandelenopties Verkochte aandelenopties

Beurs

Aandelen, commodity en overige Gekochte aandelenopties Verkochte aandelenopties Subtotaal

Totaal

15.794

–

1.037

11.077

–

937

605.925

9.612

8.121

172.775

3.331

3.399

7.557.949

105.372

96.528

5.228.470

96.792

90.447

Een analyse van de markt- en liquiditeitsrisico’s is opgenomen in punt 38.

158

Jaarrekening 2005

15 Financiële beleggingen 2005

2004

Nederlandse Staat

2.781

2.172

Amerikaans schatkistpapier en overheid

6.618

8.070

Overige OESO-staten

51.760

47.238

Hypothecair gedekte waardepapieren

12.100

14.758

Overige rentedragende waardepapieren

39.918

19.930

113.177

92.168

2.136

2.176

Rentedragende waardepapieren – beschikbaar voor verkoop

Subtotaal Rentedragende waardepapieren – aangehouden tot einde looptijd Nederlandse Staat Amerikaans schatkistpapier en overheid Overige OESO-staten Hypothecair gedekte waardepapieren Overige rentedragende waardepapieren Subtotaal Totaal

22

45

3.660

4.421

36

26

718

1.002

6.572

7.670

119.749

99.838

2.337

1.610

1.688

1.500

Aandelenbeleggingen Beschikbaar voor verkoop Opgenomen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in resultaat Subtotaal Totaal

4.025

3.110

123.774

102.948

De overige rentedragende waardepapieren betreffen onder meer gedekte obligaties (‘covered bonds’). Rentebaten uit schuldbewijzen en overige vastrentende instrumenten worden opgenomen onder rentebaten volgens de effectieve-rentemethode. Dividenduitkeringen op overige niet-vastrentende waarden worden opgenomen onder resultaat uit financiële transacties.

16 Kredieten en vorderingen bankiers Deze post omvat vorderingen op en tegoeden bij bankinstellingen. 2005

Rekening-courant Geplaatste termijndeposito’s Professionele effectentransacties

31

Kredieten aan banken Subtotaal Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen Totaal

18

2004

5.479

3.958

11.613

11.672

87.281

64.375

4.279

3.856

108.652

83.861

– 17

–3

108.635

83.858

159

Jaarrekening 2005

17 Kredieten en vorderingen private en publieke sector Hieronder worden opgenomen de vorderingen op niet-bancaire klanten uit hoofde van met name kredieten en hypothecaire leningen. 2005

2004

7.461

6.059

Zakelijk

152.411

127.044

Particulier

122.708

107.124

74.724

59.269

Overheid

Professionele effectentransacties

31

Multi-seller conduits Subtotaal Voorziening voor bijzondere waardeverminderingen

18

Totaal

25.931

23.700

383.235

323.196

– 2.987

– 3.174

380.248

320.022

Vorderingen op multi-seller conduits zijn doorgaans gedekt door een vorderingenportefeuille die groter is dat het bevoorschotte bedrag. Hierdoor is het kredietrisico zeer gering (zie punt 38). In de informatie met betrekking tot het risicobeheer (zie punt 38) zijn in de paragraaf kredietrisico gegevens opgenomen over de concentratie van het kredietrisico naar bedrijfstak en geografische regio. Deze paragraaf bevat voorts een onderverdeling naar soort zekerheidstelling.

18 Bijzondere waardevermindering kredieten en voorzieningen 2005

2004

3.177

4.307

Nieuw getroffen voorzieningen

1.428

1.259

Terugneming van niet langer vereiste voorzieningen

– 550

– 464

Na afboeking ontvangen bedragen

– 236

– 170

6

–9

648

616

Stand per 1 januari Bijzondere waardevermindering kredieten:

Overige kredietgerelateerde kosten Totaal bijzondere waardevermindering kredieten en overige voorzieningen voor kredietrisico Onder rentebaten verantwoord bedrag uit afwikkeling van discontering Valutaomrekenverschillen Afgeboekte bedragen Verkochte bedrijfsactiviteiten Reserve niet-verdiende rente op in waarde verminderde kredieten Stand per 31 december

160

– 32

– 40

208

– 83

– 1.070

– 1.236

–

– 465

73

78

3.004

3.177

Jaarrekening 2005

Alle kredieten worden afzonderlijk en/of collectief op portefeuillebasis beoordeeld op mogelijke bijzondere waardevermindering. De voorziening voor bijzondere waardeverminderingen wordt als volgt toegerekend:

Zakelijk krediet Particulier krediet Kredieten bankiers Totaal

2005

2004

2.146

2.598

841

576

17

3

3.004

3.177

Voorzieningen zakelijk krediet Zakelijk-kredietrelaties worden ten minste eenmaal per jaar door de groep gereviseerd. Daarnaast houden kredietmedewerkers continu toezicht op de kwaliteit van het verstrekte krediet, de klanten en de nakoming van de overeengekomen kredietvoorwaarden. Als de kwaliteit van een krediet of de financiële situatie van een debiteur zodanig verslechtert dat er twijfel bestaat over het vermogen om aan de contractuele verplichtingen te voldoen, wordt het beheer van de relatie overgedragen aan Financial Restructuring and Recovery. Na evaluatie bepaalt Financial Restructuring and Recovery de hoogte van de eventuele specifieke voorziening die moet worden gevormd, waarbij rekening wordt gehouden met de waarde van de verstrekte zekerheden. Specifieke voorzieningen vallen volledig of gedeeltelijk vrij als de schuld wordt terugbetaald of de verwachte toekomstige kasstromen een verbetering laten zien als gevolg van positieve veranderingen in de economische of financiële omstandigheden. Zakelijke kredieten worden pas volledig of gedeeltelijk afgeschreven als het duidelijk is dat verder gedeeltelijk verhaal niet mogelijk is.

Voorzieningen particulier krediet De bank biedt een breed pakket particuliere kredietproducten en -programma’s, zoals persoonlijke leningen, woninghypotheken, creditcards en woningverbeteringskrediet. Voorzieningen voor deze producten worden per portefeuille getroffen, waarbij een specifieke voorziening voor elk product wordt vastgesteld op basis van de omvang van de portefeuille en het historisch-verliespercentage van de bank. In het beleid voor particuliere kredietverlening is bepaald dat in het algemeen de renteverantwoording wordt opgeschort als de betaling van rente of hoofdsom op een particulier krediet 90 dagen of langer achterstallig is. Dergelijke kredieten worden dan aangemerkt als non-performing. Voorzieningen voor een specifieke portefeuille kunnen vrijvallen als de kwaliteit van de desbetreffende kredietportefeuille verbetert. De afboeking van particulier krediet geschiedt na het verstrijken van een bepaalde periode, die per soort product verschilt. Zo worden ongedekte faciliteiten, zoals creditcards en persoonlijke leningen, in het algemeen 180 dagen na de vervaldatum afgeboekt en door creditgelden en/of aandelen gedekte schulden en faciliteiten in het algemeen 90 dagen na de vervaldatum.

IBNR-voorziening Naast de voorzieningen voor bijzondere waardevermindering die op specifieke of portefeuillebasis worden berekend, houdt de groep ook een voorziening aan voor nietgeïdentificeerde waardeverminderingen die naar verwachting in kredieten besloten liggen als gevolg van veranderingen in economische omstandigheden en vertragingen bij het verkrijgen van informatie en die duiden op verliezen per de balansdatum. 161

Jaarrekening 2005

19 Deelnemingen met invloed Bankinstellingen Overige activiteiten

2005

2004

2.885

1.257

108

171

Totaal

2.993

1.428

Stand per 1 januari

1.428

1.443

Mutaties: • Aankopen

1.554

6

• Verkopen / herrubriceringen

– 265

– 108

• Resultaat uit deelnemingen met invloed

280

206

• Ontvangen dividenden uit deelnemingen met invloed

– 63

– 59

31

– 13

• Valutaomrekenverschillen • Overige

Stand per 31 december

28

– 47

2.993

1.428

In de aankopen in 2005 is onder meer de uitbreiding van het belang in Banca Antonveneta verwerkt (zie punt 44). Gezien het feit dat de groep niet langer invloed van betekenis heeft, is het belang in Kereskedelmi és Hitelbank Rt. geherrubriceerd naar activa beschikbaar voor verkoop. In de reserve kasstroomhedges en de reserve voor verkoop beschikbare activa van de groep is een bedrag van EUR 95 miljoen begrepen aan niet-gerealiseerde winsten met betrekking tot deelnemingen met invloed. Beursgenoteerde deelnemingen met invloed hadden ultimo 2005 een boekwaarde van EUR 2.345 miljoen (2004: EUR 738 miljoen) en een gecombineerde marktwaarde van EUR 3.399 miljoen (2004: EUR 1.379 miljoen). Vorderingen op en verplichtingen aan deelnemingen met invloed, zoals opgenomen onder de diverse balansposten, bedroegen: 2005

Kredieten en vorderingen bankiers

2004

1.151

6

Kredieten en vorderingen private en publieke sector

495

134

Verplichtingen bankiers

138

171

Verplichtingen private en publieke sector

246

279

De belangrijkste deelnemingen met invloed op geaggregeerde basis (niet gecorrigeerd voor het procentuele belang van de groep) zijn voor de volgende totaalbedragen in de balans en de winst- en verliesrekening verwerkt:

162

2005

2004

Totaal activa

192.927

196.001

Totaal passiva

180.577

185.449

Totaal operationele baten

8.887

8.751

Bedrijfsresultaat voor belastingen

1.524

834

Jaarrekening 2005

20 Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen De boekwaarde van onroerende zaken en bedrijfsmiddelen vertoonde in 2005 en 2004 het volgende verloop: Onroerende zaken

Stand per 1 januari 2005

Eigen gebruik

Niet eigen gebruik

Bedrijfsmiddelen

Totaal

2.994

2.677

1.502

7.173

Mutaties: • Fusies en overnames

308

24

508

840

• Desinvesteringen

– 36

– 190

– 186

– 412

• Uitbreidingen • Verkopen • Bijzondere waardeverminderingen • Afschrijvingen • Valutaomrekenverschillen

Stand per 31 december 2005

381

1.196

460

2.037

– 295

– 724

– 45

– 1.064

– 13

– 43

–1

– 57

– 148

–

– 543

– 691

149

39

96

284

3.340

2.979

1.791

8.110

4.802

3.091

3.801

11.694

– 48

– 103

–2

– 153

– 1.414

–9

– 2.008

– 3.431

waarvan: Kostprijs Cumulatieve bijzondere waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen

Onroerende zaken

Kostprijs Cumulatieve bijzondere waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen Stand per 1 januari 2004

Eigen gebruik

Niet eigen gebruik

Bedrijfsmiddelen

Totaal

4.291

2.695

11.378

18.364

– 25

– 46

–

– 71

– 1.191

–6

– 1.520

– 2.717

3.075

2.643

9.858

15.576

Mutaties: • Fusies en overnames

184

112

128

424

– 187

– 380

– 8.268

– 8.835

• Uitbreidingen

282

1.156

535

1.973

• Verkopen

– 98

– 827

– 206

– 1.131

• Bijzondere waardeverminderingen

– 38

– 25

–

– 63

– 154

–2

– 519

– 675

– 70

–

– 26

– 96

2.994

2.677

1.502

7.173

4.417

2.748

3.230

10.395

– 35

– 63

–

– 98

– 1.388

–8

– 1.728

– 3.124

• Desinvesteringen

• Afschrijvingen • Valutaomrekenverschillen

Stand per 31 december 2004 waarvan: Kostprijs Cumulatieve bijzondere waardeverminderingen Cumulatieve afschrijvingen

De groep heeft een aantal financiële-leaseovereenkomsten gesloten voor het leasen van bedrijfsmiddelen. De nettoboekwaarde van de geleasde bedrijfsmiddelen die in onroerende zaken en bedrijfsmiddelen is opgenomen, bedroeg EUR 23 miljoen per 31 december 2005 (ultimo 2004: EUR 22 miljoen). 163

Jaarrekening 2005

De groep is voor de verhuur van diverse bedrijfsmiddelen operationele-leaseovereenkomsten aangegaan. De leasebetalingen uit hoofde van niet-opzegbare operationele leases hebben de volgende looptijdstructuur: 2005

Korter dan één jaar Van één jaar tot vijf jaar Meer dan vijf jaar

2004

27

18

100

137

30

40

157

195

In 2005 is een bedrag van EUR 60 miljoen (2004: EUR 64 miljoen) als leasebaten opgenomen in de winst- en verliesrekening, terwijl een bedrag van EUR 51 miljoen (2004: EUR 50 miljoen) ten laste van het resultaat is gebracht met betrekking tot direct gerelateerde lasten.

Vastgoed in ontwikkeling Onder overige onroerende zaken niet in eigen gebruik is vastgoed in ontwikkeling bij Bouwfonds opgenomen. Dit betreft terreinen en projecten in aanbouw tot een totaalbedrag van EUR 2.113 miljoen (2004: EUR 1.879 miljoen).

Vastgoedbeleggingen De post overige onroerende zaken niet in eigen gebruik omvat tevens vastgoedbeleggingen van Bouwfonds tot een bedrag van EUR 463 miljoen (2004: EUR 336 miljoen). De brutohuuropbrengsten uit vastgoedbeleggingen waren gelijk aan EUR 33 miljoen (2004: EUR 23 miljoen) en de directe operationele bedrijfslasten bedroegen EUR 4 miljoen (2004: EUR 2 miljoen). De bijzondere waardeverminderingen onder overige zijn voornamelijk gerelateerd aan vastgoed in ontwikkeling van Bouwfonds.

21 Goodwill en overige immateriële activa Goodwill private equity-belangen

2004

2.128

877

Overige goodwill

198

67

Software

758

602

Overige immateriële activa

164

2005

99

93

Subtotaal

3.183

1.639

Servicing-rechten van hypotheken

1.985

1.504

Totaal

5.168

3.143

Jaarrekening 2005

De boekwaarde van goodwill en overige immateriële activa, exclusief servicing-rechten van hypotheken, ontwikkelde zich als volgt:

Stand per 1 januari 2005

Goodwill private equitybelangen

Overige goodwill

Software

Overige immateriële activa

Totaal

877

67

602

93

1.639

Mutaties: • Fusies & overnames • Desinvesteringen • Uitbreidingen • Verkopen • Bijzondere waardeverminderingen • Afschrijvingen • Valutaomrekenverschillen

1.281

35

5

51

1.372

– 91

–2

– 14

– 70

– 177

80

97

425

42

644

–

–

–9

–

–9

– 19

–

–1

–

– 20

–

–

– 279

– 18

– 297

–

1

29

1

31

2.128

198

758

99

3.183

Kostprijs

2.271

200

1.572

120

4.163

Cumulatieve bijzondere waardeverminderingen

– 143

–2

– 15

–

– 160

–

–

– 799

– 21

– 820

Goodwill private equitybelangen

Overige goodwill

Software

Overige immateriële activa

Totaal

757

–

625

95

1.477

Stand per 31 december 2005 waarvan:

Cumulatieve afschrijvingen

Stand per 1 januari 2004 Mutaties: • Fusies en overnames

394

67

16

19

496

– 150

–

– 32

– 21

– 203

• Uitbreidingen

–

–

335

4

339

• Verkopen

–

–

– 50

–

– 50

– 124

–

– 17

–

– 141 – 286

• Desinvesteringen

• Bijzondere waardeverminderingen • Afschrijvingen

–

–

– 282

–4

• Valutaomrekenverschillen

–

–

7

–

7

877

67

602

93

1.639

Stand per 31 december 2004 waarvan: Kostprijs

1.001

69

1.409

96

2.575

Cumulatieve bijzondere waardeverminderingen

– 124

–2

– 17

–

– 143

–

–

– 790

–3

– 793

Cumulatieve afschrijvingen

De mutaties in de boekwaarde van de servicing-rechten van hypotheken waren als volgt:

Stand per 1 januari Uitbreidingen Afschrijvingen Aanpassing voor hedge accounting Valutaomrekenverschillen Stand per 31 december

2005

2004

1.504

1.434

611

558

– 291

– 413

– 86

55

247

– 130

1.985

1.504

165

Jaarrekening 2005

De boekwaarde van de servicing-rechten van hypotheken was ultimo 2005 en 2004 lager dan de reële waarde. Aanpassingen voor bijzondere waardevermindering waren dan ook niet nodig. De reële waarde van de servicing-rechten van hypotheken per 31 december 2005 bedroeg EUR 2.258 miljoen (2004: EUR 1.724 miljoen). De waardering van de servicingrechten van hypotheken vereist een gedegen inzicht vanwege de onzekerheden die inherent zijn aan deze activiteit. Tot de economische factoren die bij het schatten van de reële waarde van de servicing-rechten van hypotheken in aanmerking worden genomen, behoren rentetarieven, disconteringspercentages, vervroegde aflossingen, geografische kenmerken, servicing-kosten en bijkomende baten. De percentages van vervroegde hypotheekaflossingen worden maandelijks getoetst op basis van een extern model. Daarnaast gebruikt het management de door diverse externe makelaars opgestelde waarderingen om de eigen waardebeoordelingen te vergelijken met marktgegevens.

22 Overige activa Latente belastingvorderingen

29

Belastingvorderingen

2005

2004

2.682

2.956

337

579

3.213

2.292

Hypothecaire leningen aangehouden voor verkoop

4.311

3.124

Unit-linked beleggingen voor polishouders

3.624

2.964

119

74

1.531

1.156

Derivaten gebruikt voor hedging-doeleinden

Pensioenbeleggingen

36

27

Overige activa van geconsolideerde private equity-belangen, inclusief voorraden Diverse activa en overige vorderingen Totaal

9.733

5.066

25.550

18.211

Hypothecaire leningen aangehouden voor verkoop en unit-linked beleggingen voor polishouders zijn aangemerkt als tegen reële waarde op te nemen posten met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. Voor verkoop aangehouden hypotheken betreffen de hypotheekproductie van ons Noord-Amerikaanse hypotheekbedrijf. Onder diverse activa vallen verzekeringsgerelateerde depots en overige kortlopende vorderingen. Het bedrag voor 2005 is inclusief EUR 2.100 miljoen met betrekking tot nietafgewikkelde aankopen van aandelen Banca Antonveneta.

23 Verplichtingen bankiers Hieronder worden opgenomen de verschuldigde bedragen aan bankinstellingen, waaronder ook centrale banken en multilaterale ontwikkelingsbanken.

Professionele effectentransacties

2004

71.231

56.351

Rekening-courant

23.573

18.378

Termijndeposito’s

63.836

50.944

Voorschotten van Federal Home Loan banken

7.239

6.215

Overige

1.942

1.641

167.821

133.529

Totaal 166

2005 31

Jaarrekening 2005

In deze post is een bedrag van EUR 19.932 miljoen (2004: EUR 16.986 miljoen) begrepen aan verplichtingen jegens centrale banken.

24 Verplichtingen private en publieke sector Hieronder worden opgenomen de verschuldigde bedragen aan niet-bancaire klanten. 2005

2004

Rekening-courant particulier

21.502

19.817

Rekening-courant zakelijk

67.133

61.637

Spaargelden particulier

84.166

74.256

87.099

73.466

48.982

44.782

Deposito’s zakelijk Professionele effectentransacties

31

Overige Totaal

8.201

7.421

317.083

281.379

25 Uitgegeven schuldbewijzen 2005

2004

Effectieve rente (in %)

Effectieve rente (in %)

Uitgegeven obligatieleningen en notes

3,2

90.050

3,0

61.485

Certificates of deposit en commercial paper

2,9

51.873

2,1

32.326

Kas- en spaarbiljetten, spaar- en bankbrieven

4,2

2.657

3,3

Subtotaal

144.580

3.721 97.532

Commercial paper uitgegeven door multi-seller conduits Totaal

3,4

26.039

3,0

170.619

23.700 121.232

De obligatieleningen zijn vooral uitgegeven op kapitaalmarkten die sterk gericht zijn op de euromarkt en luiden voornamelijk in de euro en de Amerikaanse dollar. De commercial paperprogramma’s worden wereldwijd gevoerd, maar het zwaartepunt ligt in de Verenigde Staten en Europa. De overige schuldbewijzen zijn instrumenten voor de markten waarop ABN AMRO werkzaam is en luiden veelal in de lokale valuta. Van de totaal uitgegeven schuldbewijzen ultimo 2005 had EUR 60 miljard (2004: EUR 30 miljard) een variabele rente. Van de uitgegeven schuldbewijzen met een vastrentend karakter maakt EUR 16,5 miljard (2004: EUR 7,6 miljard) deel uit van reële-waardehedgerelaties.

Valuta 2005

2004

EUR

77.660

76.577

USD

75.243

33.476

Overige Totaal

17.716

11.179

170.619

121.232

In de bovenstaande saldi zijn vanwege impliciete eigenschappen diverse gestructureerde verplichtingen opgenomen die zijn aangemerkt als tegen reële waarde op te nemen posten met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. De reële waarde van deze verplichtingen per 31 december 2005 bedroeg EUR 2.815 miljoen (2004: EUR 2.337 miljoen); de geamontiseerde kostprijs was EUR 2.882 miljoen (2004: EUR 2.331 miljoen).

167

Jaarrekening 2005

Looptijdenoverzicht Korter dan één jaar

2005

2004

102.368

66.239

Van één tot twee jaar

11.770

9.016

Van twee tot drie jaar

7.175

9.053

Van drie tot vier jaar

7.521

5.334

Van vier tot vijf jaar

8.082

7.405

Langer dan vijf jaar Totaal

33.703

24.185

170.619

121.232

2005

2004

942

1.218

101

524

459

448

3.169

3.111

501

752

26 Voorzieningen Voorziening voor pensioenverplichtingen

27

Voorziening bijdragen ziektekostenverzekering na pensionering

27

Overige personeelsvoorzieningen Verzekeringstechnische voorzieningen Herstructureringsvoorziening Overige voorzieningen

1.239

880

Totaal

6.411

6.933

De overige personeelsvoorzieningen hebben met name betrekking op ingegane uitkeringen wegens arbeidsongeschiktheid en andere non-activiteitsregelingen niet zijnde VUTuitkeringen. Voorzieningen voor personeelsregelingen in het kader van herstructureringen worden verantwoord als herstructureringsvoorziening. Onder de verzekeringstechnische voorzieningen zijn opgenomen de wiskundige reserves en de premie- en schadereserves van de tot de groep behorende verzekeringsmaatschappijen.

Stand per 1 januari 2005

Overige personeelsvoorzieningen

Herstructurering

Overige voorzieningen

448

752

880

Mutaties: • Toevoegingen ten laste van resultaat

316

33

513

• Uitgaven ten laste van voorzieningen

– 320

– 298

– 289

• Acquisities / verkopen • Valutaomrekenverschillen

Stand per 31 december 2005

Stand per 1 januari 2004

–

–

28

15

14

107

459

501

1.239

Overige personeelsvoorzieningen

Herstructurering

Overige voorzieningen

357

181

814

Mutaties: • Toevoegingen ten laste van resultaat

332

681

265

• Uitgaven ten laste van voorzieningen

– 256

– 109

– 219 – 45

• Acquisities / verkopen

–6

–

• Valutaomrekenverschillen

–9

–1

3

• Overige

30

–

62

448

752

880

Stand per 31 december 2004 168

Jaarrekening 2005

De herstructureringsvoorziening 2004 heeft betrekking op programma’s binnen Wholesale Clients en initiatieven van Group Shared Services op het gebied van informatietechnologie en Human Resources. De besparingen zullen naar verwachting voor het merendeel in 2007 worden gerealiseerd. De verzekeringstechnische voorzieningen vertoonden het volgende verloop:

Stand per 1 januari

2005

2004

3.111

2.640

• Premie overgeboekt van winst- en verliesrekening

294

603

• Uitbetaalde claims

– 14

– 255

34

33

• Rente • Acquisities / verkopen • Veranderingen in schattingen en overige mutaties • Valutaomrekenverschillen

Stand per 31 december

– 637

–

97

93

284

–3

3.169

3.111

27 Pensioen- en andere regelingen na pensionering De voor rekening van de groep komende pensioenlasten en bijdragen ziektekostenverzekering na pensionering worden verantwoord onder personeelskosten. De betreffende bedragen zijn in onderstaande tabel gespecificeerd. Pensioen

Ziektekostenverzkering

2005

2004

2005

2004

Lasten met betrekking tot huidige dienstjaren

320

306

24

18

Rentelasten

510

506

39

32

– 585

– 566

–5

–3

1

–

9

–

1

–

–

–

Winst (-) / verlies (+) op pensioenoverdrachten

– 11

19

– 453

–1

Defined benefit plans

236

265

– 386

46

Defined contribution plans

161

79

–

–

Totaal lasten

397

344

– 386

46

Verwacht rendement op beleggingen Afschrijving actuariële winst (–) / verlies (+) Afschrijving backservicekosten

(netto)

(netto)

Verplichtingen ‘defined benefit plans’ De groep draagt premie af voor achtenvijftig ‘defined benefit plans’ die voorzien in pensioenuitkeringen aan medewerkers na hun pensionering. De volgende bedragen zijn in de balans opgenomen: Pensioen

Contante waarde gedekte verplichtingen Contante waarde niet gedekte verplichtingen Af: reële waarde pensioenbeleggingen Contante waarde nettoverplichtingen Niet opgenomen backservice-kosten Niet opgenomen actuariële winsten / verliezen Niet opgenomen activa

Ziektekostenverzkering

2005

2004

2005

2004

12.316

10.644

88

106 654

87

71

51

10.212

8.754

63

46

2.191

1.961

76

714

– 10

–

–

–

– 1.400

– 861

25

– 190

42

44

–

–

823

1.144

101

524

Opgenomen verplichtingen‘defined benefit plans’

(netto)

169

Jaarrekening 2005

De nettopensioenverplichting bevat een pensioenactief van EUR 119 miljoen (2004: EUR 74 miloen) De mutaties in de activa en verplichtingen die gesaldeerd zijn opgenomen in balans, waren als volgt: Pensioen

Beginstand verplichtingen

(netto)

Acquisities / verkopen Betaalde premies Lasten opgenomen in winst- en verliesrekening Valutaomrekenverschillen Eindstand verplichtingen

(netto)

Ziektekostenverzkering

2005

2004

2005

2004

1.144

1.399

524

503

–1

48

–

18

– 572

– 573

– 56

– 17

236

265

– 386

46

16

5

19

– 26

823

1.144

101

524

Toelichting op activa en verplichtingen In de volgende tabellen wordt een samenvatting gegeven van de wijzigingen in uitkeringsverplichtingen en activa van de belangrijkste pensioen- en andere personeelsregelingen. Mutaties in verwachte uitkeringsverplichtingen: Pensioen

Stand per 1 januari

Ziektekostenverzkering

2005

2004

2005

2004

10.715

9.307

760

561

• Lasten met betrekking tot huidige dienstjaren

320

306

24

18

• Rentelasten

510

506

39

32

• Bijdragen / restituties medewerkers

15

14

–

–

• Actuariële winsten (–) / verliezen (+)

925

962

45

192

– 312

– 300

– 50

– 17

–1

– 85

–

–

2

7

–

–

• Uitkeringen • Acquisities / verkopen • Aanpassingen pensioenregeling • Pensioenoverdrachten

– 25

–4

– 707

–

• Valutaomrekenverschillen

212

– 14

28

– 26

• Overige

Stand per 31 december

42

16

–

–

12.403

10.715

139

760

Mutaties in de reële waarde van pensioenbeleggingen: Pensioen

Stand per 1 januari • Gerealiseerd rendement op beleggingen • Bijdragen / restituties werknemers

2004

2005

2004

8.754

7.988

46

44

984

629

2

5

15

14

–

–

572

573

9

17

– 298

– 285

–3

–2

–

– 133

–

– 18

• Valutaomrekenverschillen

195

– 19

9

–

• Opgenomen pensioenoverdrachten

– 10

–

–

–

–

– 13

–

–

10.212

8.754

63

46

• Werkgeversbijdrage • Uitkeringen • Acquisities / verkopen

• Overige 170

Ziektekostenverzkering

2005

Stand per 31 december

Jaarrekening 2005

De gewogen gemiddelden van de belangrijkste actuariële aannames voor de waardebepaling van de voorzieningen voor pensioenverplichtingen en bijdragen ziektekostenverzekering per 31 december waren: 2005

2004

• Disconteringsvoet

4,3%

4,7%

• Verwachte salarisstijging

2,4%

2,6%

• Verwacht rendement op beleggingen

6,2%

7,0%

• Disconteringsvoet

7,8%

5,2%

• Gemiddelde kostenstijging gezondheidszorg

9,5%

6,8%

Pensioen

Ziektekostenverzekering

Het verwacht rendement op pensioenbeleggingen is gewogen op basis van de reële waarde van die beleggingen. De gemiddelde kostenstijging van de gezondheidszorg is gebaseerd op de ziektekosten in 2005. Alle overige aannames zijn gewogen op basis van de verplichtingen uit hoofde van ‘defined benefit plans’. De beoogde en feitelijke samenstelling van de pensioenbeleggingen was als volgt:

Allocatie van pensioenbeleggingen Beoogde allocatie 2005

Gerealiseerde allocatie 2005

Gerealiseerde allocatie 2004

• Aandelen

49,1%

52,8%

47,7%

• Uitgegeven schuldbewijzen

50,7%

45,3%

50,2%

0,0%

0,1%

0,2%

Beleggingscategorie

• Vastgoed • Overige

Totaal

0,2%

1,8%

1,9%

100,0%

100,0%

100,0%

De pensioenbeleggingen voor 2005 en 2004 bevatten geen beleggingen in gewone aandelen en schuldbewijzen uitgegeven door de groep en gebouwen in gebruik door de groep.

Prognose van pensioenuitkeringen: 2006

318

2007

330

2008

340

2009

355

2010 2011 en later

363 2.185

De premieafdracht van de groep voor ‘defined benefit plans’ in 2006 bedraagt naar verwachting EUR 598 miljoen.

171

Jaarrekening 2005

28 Overige verplichtingen Latente belastingverplichtingen

29

Belastingverplichtingen

2005

2004

2.471

2.457

1.032

1.612

4.712

3.311

3.624

2.964

Verplichtingen uit derivaten aangehouden voor hedging-doeleinden

36

Verplichtingen jegens unit-linked polishouders Overige verplichtingen van geconsolideerde private equity-belangen

768

575

6.116

2.643

18.723

13.562

Overige verplichtingen Totaal

29 Latente belastingvorderingen en -verplichtingen Opgenomen latente belastingvorderingen en -verplichtingen Latente belastingvorderingen en -verplichtingen kunnen als volgt worden toegerekend: Vorderingen

Verplichtingen

Netto

2005

2004

2005

2004

2005

2004

44

104

155

169

– 111

– 65

341

333

–

–

341

333

52

140

330

543

– 278

– 403

Effectenbeleggingen

127

205

146

356

– 19

– 151

Personeelsregelingen

471

311

12

2

459

309 – 460

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Immateriële activa inclusief goodwill Derivaten

Servicing-rechten Debiteurenvoorzieningen Leasing

–

–

613

460

– 613

762

642

42

35

720

607

–

–

469

399

– 469

– 399

77

89

–

–

77

89

317

783

193

161

124

622

Fiscale verrekeningsmogelijkheden Overige Fiscale waarde van verrekeningsmogelijkheden Subtotaal

637

550

511

332

126

218

2.828

3.157

2.471

2.457

357

700

Voorziening voor waardecorrecties Totaal

– 146

– 201

–

–

– 146

– 201

2.682

2,956

2.471

2.457

211

499

Niet-opgenomen latente belastingvorderingen en -verplichtingen Niet-opgenomen latente belastingvorderingen ten aanzien van voorwaarts verrekenbare verliezen bedroegen EUR 252 miljoen (2004: EUR 202 miljoen). Voor de betreffende posten zijn geen latente belastingvorderingen verwerkt omdat het niet waarschijnlijk is dat de daaruit voortvloeiende voordelen met de toekomstige fiscale winst op groepsniveau kunnen worden verrekend.

172

Jaarrekening 2005

Overzicht van verrekeningsmogelijkheden Specificatie van voorwaarts verrekenbare verliezen per 31 december 2005: 2006

448

2007

435

2008

645

2009

101

2010

181

2011 en later

1.158

Totaal

2.968

Belastingverplichting uitkeerbare reserves ABN AMRO gaat ervan uit dat ongeveer EUR 2,1 miljard van het uitkeerbare eigen vermogen van buitenlandse entiteiten als een duurzame investering in die entiteiten moet worden beschouwd. Bij eventuele uitkering van de ingehouden winst is hierover geen buitenlandse belasting verschuldigd. Het geschatte effect van buitenlandse bronbelasting is EUR 9 miljoen (2004: EUR 223 miljoen).

30 Achtergestelde schulden Uitgegeven schuldbewijzen worden aangemerkt als achtergestelde schulden indien de vorderingen van de houders achtergesteld zijn bij alle andere huidige en toekomstige verplichtingen van ABN AMRO Holding N.V., ABN AMRO Bank N.V. en andere groepsmaatschappijen. Deze verplichtingen worden voor de geconsolideerde solvabiliteitstoetsing door de Nederlandsche Bank tot het vermogen gerekend, rekening houdend met de resterende looptijden. Overzicht resterende looptijden van achtergestelde schulden: 2005

2004

Korter dan één jaar

1.156

1.086

Van één tot twee jaar

1.452

1.115

704

1.364

Van twee tot drie jaar Van drie tot vier jaar

1.550

668

Van vier tot vijf jaar

1.395

1.546

Langer dan vijf jaar

12.815

10.908

Totaal

19.072

16.687

Het gemiddelde rentepercentage van de achtergestelde schulden bedroeg 5,4% (2004: 5,6%). Van de achtergestelde schulden ultimo 2005 luidde EUR 9.240 miljoen (2004: EUR 8.866 miljoen) in euro’s en EUR 9.745 miljoen (2004: EUR 7.731 miljoen) in Amerikaanse dollars; een bedrag van EUR 5.703 miljoen (2004: EUR 2.952 miljoen) bestond uit verplichtingen met variabele rente.

173

Jaarrekening 2005

De onderstaande tabel geeft een specificatie van de achtergestelde schulden naar emittent: 2005

ABN AMRO Holding N.V. preferente financieringsaandelen ABN AMRO Bank N.V. Overige groepsmaatschappijen Totaal

2004

768

768

13.051

10.598

5.253

5.321

19.072

16.687

In de achtergestelde schulden is een bedrag van EUR 5.261 miljoen (2004: EUR 4.657 miljoen) begrepen dat voor solvabiliteitsberekeningen als kernvermogen (tier 1) kan worden aangemerkt.

31 Professionele effectentransacties Professionele effectentransacties betreffen tegoeden met betrekking tot omgekeerde repotransacties, onderpand in de vorm van geldmiddelen tegen geleende effecten en settlement-rekeningen voor de afwikkeling van transacties. De groep beperkt de aan deze activiteiten verbonden kredietrisico’s tot een minimum door het tegenpartijrisico en de onderpandwaarde op dagelijkse basis te bewaken en door te verlangen dat aanvullende zekerheden aan de groep worden verstrekt of teruggegeven wanneer dit noodzakelijk wordt geacht. 2005

2004

Bankiers

Private en publieke sector

Bankiers

Private en publieke sector

662

29.811

2.348

28.990

83.260

29.548

59.045

24.663

3.359

15.365

2.982

5.616

87.281

74.724

64.375

59.269

Activa Betaald onder effectenleenovereenkomsten Omgekeerde repotransacties Niet-afgewikkelde effectentransacties Totaal Verplichtingen Ontvangen onder effecten-uitleenovereenkomsten Repotransacties Niet-afgewikkelde effectentransacties Totaal

1.715

7.616

1.225

5.115

65.891

26.982

51.833

30.681

3.625

14.384

3.293

8.986

71.231

48.982

56.351

44.782

Onder omgekeerde repotransacties, inleentransacties van effecten en andere overeenkomsten tegen onderpand verkrijgt de groep effecten onder zodanige voorwaarden dat zij deze weer aan derden kan verpanden of verkopen. 2005

2004

66.676

63.618

27.329

42.169

Ontvangen effecten onder omgekeerde repotransacties en/of effectenleenovereenkomsten die weer kunnen worden verpand of verkocht Waarvan weer verpand of anderszins overgedragen aan derden in verband met de financieringsactiviteiten van de groep of ter nakoming van verplichtingen onder ongedekte verkooptransacties 174

Jaarrekening 2005

32 Securitisatie en verpande activa De boekwaarde van tot zekerheid verpande activa is als volgt: 2005

2004

Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken

10.737

7.367

Financiële beleggingen

12.074

15.945

Kredieten en vorderingen private en publieke sector

32.656

32.326

Totaal

55.467

55.638

De bovenstaande activa zijn verpand voor de volgende verplichtingen en voorwaardelijke schulden:

Verplichtingen bankiers Verplichtingen private en publieke sector

2005

2004

17.782

15.889

4.266

3.940

Uitgegeven schuldbewijzen

21.440

15.550

Totaal

43.488

35.379

Securitisatie Verkooptransacties Van het bovengenoemde bedrag van verpande activa is EUR 6.290 miljoen (2004: EUR 7.786 miljoen) verkocht aan een special purpose entity, waarin de groep de meerderheid van de risico’s en economische voordelen heeft. Hierdoor worden de activa verwerkt in de balans van de groep. Synthetische transacties De groep is daarnaast synthetische securitisatietransacties aangegaan tot een bedrag van EUR 59.255 miljoen (2004: EUR 17.826 miljoen). Door middel van een synthetische securitisatietransactie wordt kredietbescherming gekocht zonder de feitelijke overdracht van de activa aan een special purpose entity. In het algemeen koopt de groep als eigenaar van de activa bescherming en draagt zij het kredietrisico over aan de entiteit die de bescherming verkoopt. Het kredietrisico van de portefeuille wordt overgedragen, maar het feitelijk eigendom van de activa berust nog altijd bij de groep. Credit Default Swaps In aanvulling op de bovengenoemde transacties maakt de groep ook gebruik van Credit Default Swaps om voor bepaalde delen van de kredietportefeuille het kredietrisico te verminderen. Hiertoe worden deze kredietrisico’s direct in de kapitaalmarkt verkocht. Per 31 december 2005 kocht de groep bescherming voor kredieten tot een bedrag van EUR 30.352 miljoen (2004: EUR 13.661 miljoen). Verwijdering van balans Hoewel de groep een gedeelte van haar Noord-Amerikaanse kredietportefeuille heeft verkocht, berust het juridisch eigendom van deze kredieten in sommige gevallen nog bij de groep. De meeste van deze kredieten worden ook door de groep beheerd. Daarnaast verzorgt de groep het beheer van door andere instellingen verstrekte kredieten. Onderstaand worden de totale uitstaande posities per 31 december 2005 vermeld.

175

Jaarrekening 2005

Transactietype 2005

Kredieten verkocht met behoud van juridisch eigendom Kredieten in beheer voor derden

2004

136

954

160.654

139.763

33 Onherroepelijke faciliteiten en voorwaardelijke schulden Krediet- en bancaire verplichtingen De groep heeft onherroepelijke verplichtingen uitstaan om krediet te verlenen. Dit betreft verplichtingen in de vorm van goedgekeurde kredieten, rekening-courantfaciliteiten en creditcardlimieten. De uitstaande kredietverplichtingen gelden gedurende een periode die niet langer is dan de normale verstrekkings- en afwikkelingsperiode van één tot drie maanden. De groep verstrekt financiële garanties en accreditieven om de nakoming van betalingsverplichtingen door klanten jegens derden te garanderen. Deze transacties hebben vaste limieten en hebben over het algemeen een looptijd van ten hoogste vijf jaar. De vervaldata zijn niet geconcentreerd in bepaalde perioden. De groep verstrekt tevens garanties door op te treden als ‘settlement agent’ bij inleen- en uitleentransacties van effecten. De contractsom van verplichtingen en voorwaardelijke schulden wordt in de volgende tabel per categorie gespecificeerd. De vermelde bedragen zijn gebaseerd op de veronderstelling dat deze volledig zullen worden uitgekeerd. De bedragen in de tabel voor garanties en accreditieven vormen het maximale boekhoudkundige verlies dat per balansdatum zou worden opgenomen indien de desbetreffende contractpartijen volledig in gebreke zouden blijven bij de nakoming van hun contractuele verplichtingen.

Onherroepelijke faciliteiten

2005

2004

141.010

145.009

41.536

42.399

4.485

4.066

Voorwaardelijke schulden wegens verstrekte borgtochten en garanties Voorwaardelijke schulden uit hoofde van onherroepelijke accreditieven

Veel voorwaardelijke schulden en onherroepelijke faciliteiten zullen (gedeeltelijk) vervallen zonder dat deze (voor dat deel) voor de groep tot een uitstroom van geldmiddelen hebben geleid. De vermelde bedragen stellen derhalve geen verwachte toekomstige kasstromen voor. Daarnaast zijn zekerheden bedongen voor garanties en accreditieven; de waarde van het ontvangen onderpand varieert. Naast de bovenstaande bedragen zijn niet-gekwantificeerde garanties afgegeven ten aanzien van het effectenbewaarbedrijf van de bank, interbancaire organen en instellingen en deelnemingen. Collectieve garantieregelingen zijn van toepassing bij groepsmaatschappijen in verschillende landen. Daarnaast is ten behoeve van een aantal groepsmaatschappijen een verklaring van aansprakelijkheidstelling afgegeven.

176

Jaarrekening 2005

Investeringsverplichtingen Voor 2006 worden de investeringen geraamd op EUR 1,3 miljard, waarvan de groep al verplichtingen is aangegaan ter waarde van EUR 243 miljoen. Deze verplichtingen worden naar verwachting in het volgende boekjaar afgewikkeld.

Leaseovereenkomsten aangegaan als lessee De leasebetalingen uit hoofde van operationele leases hebben de volgende looptijdstructuur: Korter dan één jaar

255

Van één tot vijf jaar

614

Langer dan vijf jaar

912 1.781

In 2005 is een bedrag van EUR 303 miljoen (2004: EUR 339 miljoen) als last opgenomen met betrekking tot operationele leases, terwijl een bedrag van EUR 48 miljoen (2004: EUR 12 miljoen) als bate is opgenomen met betrekking tot subleases.

Overige voorwaardelijke schulden In een aantal jurisdicties zijn juridische procedures aanhangig gemaakt tegen de groep. Op grond van thans beschikbare informatie en na raadpleging van juridisch adviseurs, is de groep van mening dat de uitkomst van die procedures naar verwachting geen wezenlijk nadelig effect zal hebben op de geconsolideerde financiële positie en de geconsolideerde winst van de groep.

34 Asset management De groep verstrekt asset management-diensten ten behoeve van particulieren, trusts, pensioenfondsen en overige instellingen. In deze hoedanigheid houdt en beheert de groep vermogens of belegt zij toevertrouwde gelden in verschillende financiële beleggingen volgens instructies van de klant. Als vergoeding voor de verleende diensten ontvangt de groep provisies. Beheerd vermogen vormt geen onderdeel van de activa van de groep en wordt dan ook niet opgenomen in de geconsolideerde balans. De groep loopt geen kredietrisico met betrekking tot dergelijke activiteiten, omdat zij deze beleggingen niet garandeert. Per 31 december 2005 bedroeg het totaal vermogen dat door de groep ten behoeve van klanten wordt beheerd, EUR 176,2 miljard (2004: EUR 160,7 miljard).

35 Kasstroomoverzicht 2005

2004

16.657

17.896

Bepaling van liquide middelen: Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken Kredieten en vorderingen bankiers Verplichtingen bankiers Liquide middelen

5.455

3.954

– 16.069

– 13.247

6.043

8.603

177

Jaarrekening 2005

In de volgende tabel wordt een overzicht gegeven van mutaties als gevolg van acquisities en verkopen. 2005

2004

366

– 173

Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

– 131

–

Financiële beleggingen

– 112

–

Kredieten en vorderingen bankiers

– 866

–

186

–4

Betaalde / ontvangen liquide middelen bij acquisities / verkopen van dochterondernemingen Mutatie activa en verplichtingen

(netto):

Kredieten en vorderingen private en publieke sector Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

396

108

1.109

366

582

470

Verplichtingen bankiers

1.514

281

Verplichtingen private en publieke sector

– 812

108

–

21

Overlopende passiva

57

56

Achtergestelde schulden

45

56

– 192

– 96

612

426

Ontvangen rente

29.388

25.154

Betaalde rente

21.456

16.659

158

170

– 1.056

– 511

Overige activa Totaal

Uitgegeven schuldbewijzen

Overige verplichtingen Totaal Kasstromen uit operationele activiteiten omvatten:

Ontvangen dividenden Betaalde belastingen

De kasstromen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten omvatten kasstromen uit operationele activiteiten (EUR 207 miljoen) en investeringsactiviteiten (EUR 2.526 miljoen).

36 Hedge accounting De groep maakt gebruik van diverse afgeleide financiële instrumenten om risico’s met betrekking tot activa, verplichtingen, netto-investeringen en verwachte kasstromen af te dekken. De verantwoording van de afgedekte positie en het hedgederivaat is afhankelijk van het al dan niet toepassen van hedge accounting. Hedges die hiervoor in aanmerking komen, kunnen hetzij als reële-waardehedge hetzij als kasstroomhedge worden verantwoord. In 2005 en 2004 waren er geen transacties die vanwege ineffectiviteit niet voldeden aan de criteria voor hedge accounting en de relevante limieten te boven gingen. Veranderingen in de reële waarde van derivaten die zijn gebruikt om economische risico’s af te dekken en die niet in aanmerking komen voor hedge accounting of waarvoor het vanuit kostenoogpunt niet effectief is om hedge accounting toe te passen, worden direct in de winst- en verliesrekening opgenomen.

178

Jaarrekening 2005

Derivaten aangemerkt en verantwoord als hedge-instrumenten Reële-waardehedges De reële-waardehedges van de groep bestaan voornamelijk uit renteswaps, renteopties en cross-currency renteswaps die worden gebruikt als bescherming tegen veranderingen in de reële waarde van vastrentende activa, met name voor verkoop beschikbare financiële activa en MSR’s, en van verplichtingen als gevolg van wijzigingen in de marktrente. Bij reële-waardehedges die als zodanig worden aangemerkt, worden veranderingen in de reële waarde van zowel het derivaat als de afgedekte positie opgenomen in de winst- en verliesrekening. Kasstroomhedges van variabelrentende activa en verplichtingen De groep staat bloot aan variabiliteit van de toekomstige rentestromen met betrekking tot variabelrentende activa en verplichtingen die naar verwachting in de toekomst zullen worden herbelegd of terugbetaald. De omvang en de timing van kasstromen worden geraamd voor elke groep van financiële activa en verplichtingen, waarbij de contractvoorwaarden en geschatte vervroegde aflossingen en mogelijk achterstallige betalingen in aanmerking worden genomen. Voor kasstroomhedges die als zodanig worden aangemerkt, wordt het effectieve gedeelte van de verandering in de reële waarde van het hedge-instrument verantwoord in de reserve kasstroomhedges en opgenomen in de winst- en verliesrekening op het moment dat de afgedekte positie ontstaat. Het ineffectieve gedeelte van als zodanig aangemerkte kasstroomhedges wordt direct in de winst- en verliesrekening verantwoord. Indien de hedgerelatie wordt beëindigd, wordt de verandering in de reële waarde van het in de hedgereserve verantwoorde derivaat opgenomen op het moment dat de afgedekte kasstromen zich voordoen, in overeenstemming met de oorspronkelijke hedgestrategie. Winsten en verliezen uit derivaten, die worden overgeboekt van de reserve kasstroomhedges naar de winst- en verliesrekening, worden opgenomen onder rentebaten. De belangrijkste kasstroomhedge-programma’s van de groep worden uitgevoerd door Groep Asset and Liability Management en ons Noord-Amerikaanse bedrijf. Afdekking van nettoinvestering in buitenlandse entiteiten Zoals vermeld in punt 38 beperkt de groep het valutarisico uit hoofde van investeringen in buitenlandse entiteiten door de nettoinvestering in buitenlandse entiteiten af te dekken met valutatermijncontracten in de valuta’s van de desbetreffende buitenlandse entiteiten of in een daaraan nauw gekoppelde valuta. Bij nettoinvesteringshedges die als zodanig worden aangemerkt, worden veranderingen in de reële waarde van het derivaat verantwoord in het eigen vermogen onder de reserve valutaomrekenverschillen.

179

Jaarrekening 2005

Hedges die niet in aanmerking komen voor hedge accounting Derivaten waarvan in het kader van het risicobeheer gebruik wordt gemaakt maar niet zijn aangewezen voor hedge accounting, worden tegen reële waarde verantwoord via de winsten verliesrekening. Als gevolg van problemen bij het voldoen aan de IFRS-hedgingcriteria betreft dit onder meer een aantal kredietderivaten, die worden gebruikt om het kredietrisico af te dekken.

Overzicht van reële waarde van hedgederivaten 2005

2004

Positief

Negatief

Positief

Negatief

2.142

2.133

1.423

1.406

–

940

–

547

464

289

95

330

2

2

–

–

452

1.283

197

832

63

–

2

–

4

–

511

–

3.127

4.647

2.228

3.115

86

65

64

196

3.213

4.712

2.292

3.311

Derivaten geschikt voor hedge accounting Reële-waardehedges Rentederivaten Swaps Opties en termijncontracten Valutaderivaten Swaps Termijncontracten Kasstroomhedges Rentederivaten Swaps Valutaderivaten Swaps Termijncontracten Subtotaal hedge accounting Derivaten niet geschikt voor hedge accounting Totaal

Gecontracteerde nominale bedragen 2005

2004

Renterisico

224.871

117.286

Valutarisico

142.222

114.270

Kredietrisico

30.352

13.661

Kasstroomhedges Winsten en verliezen die gedurende het verslagjaar uit kasstroomhedges zijn ontstaan en direct in het eigen vermogen zijn verwerkt of van het eigen vermogen zijn overgeboekt naar de winst- en verliesrekening, worden in het mutatieoverzicht eigen vermogen vermeld. Het in de reserve kasstroomhedges opgenomen bedrag per 31 december 2005 betreft kasstromen die naar verwachting binnen een periode van drie maanden tot ongeveer 10 jaar na de balansdatum zich zullen voordoen, waarbij het zwaartepunt naar verwachting ligt binnen vijf jaar. Behoudens koerseffecten, zal dit bedrag in de winst- en verliesrekening worden opgenomen via gefixeerde couponbetalingen op derivaten of door afschrijving over een periode van ongeveer vijf jaar.

180

Jaarrekening 2005

37 Informatie over reële waarde Bepaling van reële waarde De reële waarde is het bedrag waarvoor een actief kan worden geruild of een verplichting kan worden afgewikkeld door middel van een onafhankelijke transactie tussen goed geïnformeerde, daartoe bereid zijnde partijen. Indien er een actieve markt bestaat, zoals een officiële effectenbeurs, dan wordt de reële waarde van financiële instrumenten bepaald op basis van de marktprijs of -koers. Dit vormt immers de beste indicatie van de reële waarde van een financieel instrument. Marktprijzen zijn echter niet voor alle door de groep aangehouden financiële activa en uitgegeven financiële verplichtingen beschikbaar. Indien er geen actieve marktprijs of -koers beschikbaar is, zal de reële waarde worden geschat aan de hand van de contantewaardemethode of andere waarderingstechnieken, waarbij de gebruikte gegevens zijn gebaseerd op de marktomstandigheden per balansdatum. Waarderingstechnieken worden in het algemeen toegepast voor OTC-derivaten, nietbeursgenoteerde activa en verplichtingen in de handelsportefeuille en niet-beursgenoteerde financiële beleggingen (met inbegrip van private equity-belangen). Tot de prijsbepalingsmodellen en waarderingstechnieken die het meest frequent worden toegepast, behoren forward pricing- en swapmodellen waarbij contante-waardeberekeningen worden gemaakt, optiemodellen zoals het Black and Scholes-model en credit-modellen zoals ‘default rate’ en ‘credit spread’. De waarden die door middel van deze technieken worden vastgesteld, kunnen aanzienlijk worden beïnvloed door de keuze van het waarderingsmodel en de aannames ten aanzien van factoren als omvang en timing van toekomstige kasstromen, disconteringsvoet, volatiliteit en kredietrisico. De volgende methoden en significante aannames zijn gehanteerd om de reële waarde te bepalen van financiële instrumenten die tegen reële waarde zijn opgenomen: a Activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden worden opgenomen tegen reële waarde op basis van genoteerde marktprijzen, mits deze beschikbaar zijn. Indien genoteerde marktprijzen niet beschikbaar zijn, wordt de reële waarde geschat aan de hand van prijsbepalingsmodellen of andere erkende waarderingstechnieken; b Financiële beleggingen die zijn gerubriceerd als beschikbaar voor verkoop (rentedragende waardepapieren en aandelen) worden opgenomen tegen reële waarde op basis van genoteerde marktprijzen, mits deze beschikbaar zijn. Indien genoteerde marktprijzen niet beschikbaar zijn, wordt de reële waarde geschat aan de hand van prijsbepalingsmodellen of andere erkende waarderingstechnieken. Niet-gerealiseerde winsten en verliezen worden ten gunste c.q. ten laste van het eigen vermogen aandeelhouders gebracht totdat het actief is verkocht, geïnd of anderszins is vervreemd; c De reële waarde van private equity-belangen kan in het algemeen niet rechtstreeks uit genoteerde marktprijzen worden afgeleid, en evenmin aan de hand van waarderingstechnieken of modellen die worden ondersteund door in de markt waarneembare prijzen of koersen. De reële waarde wordt indirect geschat op basis van waarderingstechnieken waarvoor de gegevens bestaan uit redelijke aannames op basis van marktomstandigheden. De toegepaste waarderingstechnieken zijn in overeenstemming met de richtlijnen van EVCA (European Private Equity & Venture Capital Association). 181

Jaarrekening 2005

De onderstaande tabel geeft de waarderingstechnieken weer die zijn gebruikt om de reële waarden van tegen reële waarde opgenomen financiële instrumenten te bepalen:

Reële waarden 2005 Waarderingstechnieken Genoteerde marktprijzen

In de markt Niet in de markt waarneembare waarneembare gegevens gegevens

Totaal

Financiële activa Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

97.026

103.683

1.346

202.055

Rentedragende waardepapieren – beschikbaar voor verkoop Aandelen – beschikbaar voor verkoop

113.177

–

–

113.177

1.016

391

930

2.337

445

–

1.243

1.688

Aandelen – opgenomen tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in resultaat Overige activa – derivaten aangehouden voor hedging-doeleinden Overige activa – unit-linked beleggingen

–

3.213

–

3.213

3.624

–

–

3.624

–

4.311

–

4.311

215.288

111.598

3.519

330.405

52.410

95.570

608

148.588

–

2.815

–

2.815

3.624

–

–

3.624

Overige activa – hypotheken aangehouden voor verkoop Totaal activa tegen reële waarde Financiële verplichtingen Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden Uitgegeven schuldbewijzen Overige verplichtingen – unit-linked Overige verplichtingen – derivaten aangehouden voor hedging-doeleinden Totaal verplichtingen tegen reële waarde

–

4.712

–

4.712

56.034

103.097

608

159.739

Gevoeligheid van reële waarde In de reële waarde van financiële instrumenten die tegen reële waarde in de balans zijn opgenomen, zijn tevens schattingen begrepen die volledig of gedeeltelijk zijn verricht met waarderingstechnieken op basis van aannames die niet worden ondersteund door in de markt waarneembare prijzen of koersen. De modellen waarvan in dergelijke situaties gebruik wordt gemaakt, worden intern gevalideerd voordat zij worden vrijgegeven voor gebruik. Eventuele onzekerheden met betrekking tot de modelgestuurde waardering worden gekwantificeerd en in mindering gebracht op de reële waarde die met de modellen is berekend. Het management is van mening dat de daaruit voortvloeiende geschatte reële waarde zoals opgenomen in de balans en de reële-waardeveranderingen zoals verantwoord in de winst- en verliesrekening redelijk zijn en de waarden per de balansdatum het beste weergeven. Het potentiële effect van het gebruik van redelijke alternatieve aannames als input voor waarderingsmodellen op basis van niet in de markt waarneembare gegevens, is geschat op een vermindering van ongeveer EUR 150 miljoen in het geval van minder gunstige aannames en op een toename van circa EUR 175 miljoen in het geval van gunstiger aannames. 182

Jaarrekening 2005

De totale reële-waardeverandering zoals geschat op basis van waarderingstechnieken en opgenomen in de winst- en verliesrekening over 2005 bedraagt EUR 1.354 miljoen (2004: EUR 1.111 miljoen).

Activa en verplichtingen tegen reële waarde met waardeveranderingen via het resultaat De groep heeft deze methode gekozen voor niet-geconsolideerde private equity-belangen, voor verkoop aangehouden hypotheekportefeuille en bepaalde ‘structured notes’ met hybride kenmerken. De reële-waardeveranderingen in deze activa en verplichtingen, die via het resultaat worden verwerkt, leverden een bate op van EUR 401 miljoen. Wijzigingen in de reële waarde van verplichtingen bevatten geen resultaten ontstaan als gevolg van wijzigingen in het kredietrisico van de groep.

Financiële activa en verplichtingen niet opgenomen tegen reële waarde De volgende methoden en significante aannames zijn gehanteerd om de reële waarde te bepalen van de financiële instrumenten die in onderstaande tabel tegen kostprijs zijn opgenomen: a de boekwaarde van activa met een (resterende) looptijd korter dan 12 maanden wordt geacht ongeveer gelijk te zijn aan de reële waarde; b de reële waarde van direct opvraagbare tegoeden en spaargelden (opgenomen onder verplichtingen private en publieke sector) zonder vaste looptijd wordt geacht gelijk te zijn aan het per de balansdatum direct betaalbare bedrag; c de reële waarde van variabelrentende financiële instrumenten wordt geacht ongeveer gelijk te zijn aan de boekwaarde daarvan. In het geval van kredieten komen veranderingen in de kredietkwaliteit derhalve niet tot uitdrukking in de reële waarde: het effect van het kredietrisico wordt immers afzonderlijk verantwoord door de debiteurenvoorzieningen in mindering te brengen op zowel de boekwaarde als de reële waarde; d de reële waarde van vastrentende kredieten en hypothecaire leningen die tegen geamortiseerde kostprijs worden opgenomen, wordt geschat door de marktrente op het moment van de kredietverlening af te zetten tegen de actuele marktrente voor soortgelijke kredieten en leningen. Wijzigingen in de kredietkwaliteit van leningen in de portefeuille worden niet in aanmerking genomen bij het bepalen van de bruto reële waarde, aangezien het effect van het kredietrisico afzonderlijk wordt verantwoord door de debiteurenvoorzieningen in mindering te brengen op zowel de boekwaarde als de reële waarde.

183

Jaarrekening 2005

In de onderstaande tabel worden de boekwaarden van de financiële activa en verplichtingen die tegen kostprijs worden gewaardeerd, en de geschatte reëlle waarden weergegeven. 2005

2004

Boekwaarde

Reële waarde

Verschil

Boekwaarde

Reële waarde

Verschil

6.572

6.717

145

7.670

7.905

235

108.635

109.248

613

83.858

84.378

520

380.248

383.547

3.299

320.022

325.590

5.568

495.455

499.512

4.057

411.550

417.873

6.323

167.821

168.469

– 648

133.529

133.940

– 411

317.083

317.714

– 631

281.379

282.266

– 887

170.619

173.086

– 2.467

121.232

122.583

– 1.351

19.072

19.551

– 479

16.687

17.333

– 646

674.595

678.820

– 4.225

552.827

556.122

– 3.295

Financiële activa Rentedragende waardepapieren – aangehouden tot einde looptijd Kredieten en vorderingen bankiers Kredieten en vorderingen private en publieke sector Totaal Financiële verplichtingen Verplichtingen bankiers Verplichtingen private en publieke sector Uitgegeven schuldbewijzen Achtergestelde schulden Totaal

38 Beheer van financiële risico’s en gebruik van derivaten In dit punt van de toelichting wordt informatie verstrekt over de doelstellingen en het beleid van het beheer van de financiële risico’s van de groep en worden de methoden beschreven die het management gebruikt om risico’s te beheersen. Daarnaast wordt in dit punt ingegaan op de mate waarin van financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt, de daaraan verbonden risico’s en de zakelijke doeleinden.

Beheer van financiële risico’s Risico’s verbonden aan financiële instrumenten De belangrijkste, aan financiële instrumenten verbonden risicotypen waaraan de groep blootstaat, zijn: • kredietrisico; • marktrisico (omvat valutarisico, renterisico, aandelenkoersrisico en commodity-risico in het

handelsboek); • renterisico (niet-handelsgerelateerde activiteiten); • valutarisico (niet-handelsgerelateerde activiteiten); • liquiditeitsrisico.

Hieronder worden de verschillende risico’s besproken waaraan de groep blootstaat als gevolg van haar bedrijfsactiviteiten, alsmede de gevolgde benadering om die risico’s te beheren. Kredietrisico Risicometing en -beheersing Het kredietrisico van de groep vloeit voort uit haar krediet-, handels-, hedging- en beleggingsactiviteiten, alsmede in sommige gevallen uit transacties waarbij de groep als 184

intermediair optreedt namens klanten of andere derden of garanties afgeeft.

Jaarrekening 2005

Het senior management van de groep is verantwoordelijk voor het vaststellen van het kredietbeleid en de mechanismen, organisatie en procedures die noodzakelijk zijn om het kredietrisico te analyseren, te beheren en te beheersen. In dit verband worden tegenpartijlimieten vastgesteld en wordt een intern systeem van creditratings toegepast. Het kredietrisico van de groep vloeit voornamelijk voort uit kredieten, verstrekte faciliteiten en uitgegeven garanties. De groep loopt ook kredietrisico over diverse andere financiële activa, waaronder beleggingen (rentedragende waardepapieren) en kredieten en vorderingen bankiers, financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden (rentedragende waardepapieren en derivaten) en derivaten voor hedging-doeleinden. Het risico dat tegenpartijen in gebreke blijven bij het nakomen van hun verplichtingen, wordt voortdurend bewaakt. Voor elke transactie beoordeelt de groep of onderpand of een raamwerkovereenkomst voor netting is vereist om het kredietrisico te verminderen. Maximaal kredietrisico In de onderstaande tabel is het maximale kredietrisico weergegeven. 2005

2004

Derivaten aangehouden voor handelsdoeleinden

105.372

96.792

Financiële beleggingen – rentedragende waardepapieren

119.749

99.838

21.371

19.486

Kredieten en vorderingen private en publieke sector

282.580

240.227

Professionele effectentransacties

162.005

123.644

Kredieten en vorderingen bankiers

Multi-seller conduits Onherroepelijke kredietfaciliteiten Voorwaardelijke kredietgerelateerde schulden Totaal

25.931

23.700

141.010

145.009

46.021

46.465

904.039

795.161

Het kredietrisico op voor handelsdoeleinden aangehouden derivaten wordt bepaald als de huidige positieve vervangingswaarde, vermeerderd met de mogelijke toekomstige veranderingen in de vervangingswaarde. Hierbij worden raamwerkovereenkomsten voor netting met individuele tegenpartijen in aanmerking genomen, voor zover deze in geval van insolventie in rechte afdwingbaar zijn. Voor rentedragende waardepapieren wordt de geamortiseerde kostprijs opgenomen om het kredietrisico tot uitdrukking te brengen. Het kredietrisico dat uit professionele effectentransacties voortvloeit, is vanwege de aard van deze transacties beperkt. Ook aan kredieten en vorderingen uit multi-seller conduits is slechts een beperkt kredietrisico verbonden, omdat deze volledig door zekerheden zijn gedekt. Concentratie van kredietrisico Er is sprake van concentratie van kredietrisico (al dan niet in de balans opgenomen) uit hoofde van financiële instrumenten wanneer groepen van tegenpartijen soortgelijke economische kenmerken bezitten, waardoor de mate waarin zij in staat zijn om aan hun contractuele verplichtingen te voldoen, op een soortgelijke wijze wordt beïnvloed door veranderingen in economische of andere omstandigheden. Met het oog op de bewaking van de risicoconcentratie worden het landenrisico in opkomende markten en het sectorrisico op portefeuillebasis beheerd. De volgende tabellen geven nadere bijzonderheden over de concentratie van het kredietrisico in de private en publieke sector.

185

Jaarrekening 2005

Concentratie van kredietrisico uit hoofde van kredieten en vorderingen private en publieke sector: 2005

2004 %1

%1

Nederland Overheid

2.300

31

1.055

17

Zakelijk

56.182

37

53.788

42

Particulier

94.603

77

88.585

83

Totaal

153.085

143.428

Europa (exclusief Nederland) Overheid Zakelijk Particulier Totaal

1.454

19

1.826

30

30.882

20

23.102

19

1.539

1

1.365

1

33.875

26.293

Noord-Amerika Overheid

735

10

792

13

Zakelijk

44.693

29

35.460

28

Particulier

15.218

13

9.716

9

Totaal

60.646

45.968

Latijns-Amerika Overheid

596

8

82

1

Zakelijk

8.024

5

4.714

3

Particulier

7.270

6

4.246

4

Totaal

15.890

9.042

Azië / Pacific Overheid Zakelijk Particulier Totaal

2.376

32

2.304

39

12.630

9

9.980

8

4.078

3

3.212

3

19.084

15.496

Groep Overheid

7.461

6.059

Zakelijk

152.411

127.044

Particulier

122.708

107.124

Totaal

282.580

240.227

Professionele effectentransacties

74.724

59.269

Multi-seller conduits

25.931

23.700

383.235

323.196

Totaal kredieten en vorderingen private en publieke sector

1 Berekend als een percentage van het groepstotaal voor respectievelijk overheid, zakelijk en particulier.

186

Jaarrekening 2005

Concentratie van kredietrisico uit hoofde van kredietfaciliteiten en afgegeven garanties: 2005

2004 %1

%1

Nederland Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden

4.194

9

4.933

11

Onherroepelijke kredietfaciliteiten

17.881

13

37.373

26

Totaal

22.075

42.306

Europa (exclusief Nederland) Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden

20.222

44

21.637

46

Onherroepelijke kredietfaciliteiten

28.400

20

25.877

18

Totaal

48.622

47.514

Noord-Amerika Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden

15.830

34

15.049

32

Onherroepelijke kredietfaciliteiten

78.660

55

68.215

47

Totaal

94.490

83.264

Latijns-Amerika Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden

1.364

3

751

2

Onherroepelijke kredietfaciliteiten

5.214

4

3.197

2

Totaal

6.578

3.948

Azië / Pacific Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden

4.411

10

4.095

9

Onherroepelijke kredietfaciliteiten

10.855

8

10.347

7

Totaal

15.266

14.442

Groep Kredietgerelateerde voorwaardelijke schulden

46.021

46.465

Onherroepelijke kredietfaciliteiten

141.010

145.009

Totaal

187.031

191.474

1 Berekend als een percentage van de totalen van respectievelijk kredietgerelateerde voorwaarlijke schulden en onherroepelijke kredietfaciliteiten.

Onderverdeling van zakelijke kredieten en vorderingen private en publieke sector naar bedrijfstak: 2005

2004 %

%

Landbouw, mijnbouw en energie

12.377

8

11.439

9

Industrie

27.758

18

24.060

19

Bouw en onroerend goed

30.860

20

22.516

18

Handel

19.439

13

16.412

13

Transport en communicatie

18.012

12

12.314

10

Financiële dienstverlening

15.873

10

19.800

15

Overige zakelijke dienstverlening

10.233

7

10.284

8

Onderwijs, gezondheidszorg en overige diensten

17.859

12

10.219

8

Totaal

152.411

127.044

De in de tabellen opgenomen bedragen vormen het maximale boekhoudkundige verlies dat per de balansdatum zou worden opgenomen indien de tegenpartijen volledig in gebreke zouden blijven en zakelijke zekerheden waardeloos zouden blijken te zijn. De bedragen zijn derhalve veel hoger dan de verwachte verliezen. 187

Jaarrekening 2005

Voor een onderverdeling van concentratie van het tegenpartijrisico met betrekking tot rentedragende waardepapieren beschikbaar voor verkoop en rentedragende waardepapieren aangehouden tot einde looptijd wordt verwezen naar punt 15 van de toelichting. Voor wat betreft kredieten en vorderingen private en publieke sector staat de groep niet bloot aan een significant risico op individuele klanten of tegenpartijen. Zakelijke zekerheden Het beleid van de groep is erop gericht om, indien vereist, zakelijke zekerheden te bedingen voordat goedgekeurde kredieten ter beschikking worden gesteld. Ook voor garanties en accreditieven geldt een proces van strikte kredietbeoordeling voordat deze worden verstrekt. De transacties bevatten monetaire limieten ten aanzien van de verplichtingen van de groep. De mate waarin voor garanties en accreditieven zekerheden worden aangehouden, bedraagt gemiddeld 20%. In de onderstaande tabel wordt de onderverdeling van zakelijke en particuliere kredieten en vorderingen naar soort zekerheidstelling weergegeven. 2005

2004

Zakelijk Garantie van overheden Hypothecaire dekking Effectendekking Bankgaranties Overige zekerheden Ongedekt Totaal

4.404

8.135

28.441

23.956

3.487

764

3.121

3.029

50.439

31.781

62.519

59.379

152.411

127.044

Particulier Garantie van overheden Hypothecaire dekking Effectendekking Bankgaranties Overige zekerheden Ongedekt Totaal

3

151

93.826

79.639

2.074

2.647

856

2.414

7.077

7.354

18.872

14.919

122.708

107.124

Marktrisico handelsportefeuille Risicoposities Alle handelsinstrumenten zijn onderhevig aan marktrisico. Het marktrisico vloeit voort uit ongedekte posities in rente-, valuta-, aandelen- en commodity-producten, die alle blootstaan aan algemene en specifieke marktbewegingen. De instrumenten worden opgenomen tegen reële waarde en alle veranderingen in marktomstandigheden hebben direct effect op het handelsresultaat. Risicometing en -beheersing Om het marktrisico van ingenomen posities en het verwachte maximumverlies te schatten, past de groep een Value-at-Risk (VaR) methodologie toe. Hierbij wordt een aantal aannames voor diverse veranderingen in marktomstandigheden gehanteerd. Binnen de groep is VaR het belangrijkste instrument voor de dagelijkse toetsing van het marktrisico. Group Asset and Liability Management (GALM) stelt limieten vast voor de VaR die acceptabel is. 188

Jaarrekening 2005

Andere controlemaatregelen die in het kader van het marktrisicobeheer worden toegepast, betreffen limieten voor netto openstaande posities, rentegevoeligheid per basispunt, spreadgevoeligheden, optieparameters, positieconcentraties en positielooptijden. Deze nietstatistische variabelen zijn een hulpmiddel om de handelsrisico’s te bewaken en te beheersen. Value-at-Risk VaR is een methodologie waarmee marktrisicoposities door één indicator worden beoordeeld. Het is een statistisch model voor het inschatten van potentiële verliezen. VaR is gedefinieerd als het verwachte maximale verlies dat onder normale omstandigheden, gedurende een vooraf bepaalde tijdshorizon en met een bepaald statistisch betrouwbaarheidsniveau kan ontstaan als gevolg van veranderingen in risicofactoren. De groep gebruikt een eigen VaR-model dat door de Nederlandsche Bank is goedgekeurd. De bank hanteert voor de VaR-berekening de methode van historische simulatie. Hierbij wordt uitgegaan van gelijkelijk gewogen historische gegevens over een periode van vier jaar, een betrouwbaarheidsniveau van 99%, een tijdshorizon van één dag en relatieve veranderingen van historische koersen. In onze VaR-berekeningen worden ook posities in derivaten en liquide middelen, die worden verantwoord als activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden, meegenomen. De VaR wordt dagelijks voor iedere handelsportefeuille en productlijn, alsmede voor de groep als geheel, gerapporteerd aan de leiding van de betreffende BU’s, Group Risk Management en de verantwoordelijke leden van de Raad van Bestuur.

VaR per risicotype (99% betrouwbaarheid, eendaagsrisico) Boekjaar 2004

Boekjaar 2005

(in miljoenen euro’s) Mini mum

Maximum

Gemiddeld

Ultimo

Renterisico

17,7

68,3

30,4

23,3

Aandelenkoersrisico

13,0

70,6

36,8

36,2

Valutarisico

1,2

15,7

4,2

Commodity-risico

0,7

5,9

Diversificatie-effect Totaal VaR

1

Minimum

Maximum

Gemiddeld

Ultimo

10,4

49,5

21,6

18,7

8,8

25,9

14,9

15,6

3,0

1,0

7,7

3,0

3,7

2,0

2,1

0,1

2,5

0,4

0,8

–

–

–

– 20,9

–

–

–

– 8,3

25,3

80,2

50,0

43,7

17,1

42,2

26,4

30,5

1 De maxima en minima per risicotype werden op verschillende dagen bereikt en hebben derhalve geen directe relatie met het maximum en minimum van de totale VaR. De totale VaR omvat het diversificatie-effect dat door imperfecte of negatieve correlaties tussen bepaalde risicotypen wordt veroorzaakt. Hierdoor kan de totale VaR lager zijn dan de som van de afzonderlijke risicotypen op dezelfde dag (bijvoorbeeld het jaarultimo).

Stress-tests De VaR geeft een goede indicatie van het potentiële verlies onder normale omstandigheden, maar gaat voorbij aan het effect van eenmalige gebeurtenissen. Vanwege zijn beperkingen moet het VaR-model worden aangevuld met andere statistische tests. Daarom voeren wij ook een reeks stress-testscenario’s en sensitiviteit-stress-tests uit. Deze geven inzicht in de hypothetische ontwikkeling van een portefeuille en het financieel resultaat bij extreme marktbewegingen. Sensitiviteit-stress-tests en stress-testscenario’s zijn intern ontwikkeld om specifieke kenmerken van de portefeuilles van de bank tot uitdrukking te brengen en worden dagelijks voor elke handelsportefeuille berekend en op meerdere niveaus geaggregeerd. Deze kunnen gebaseerd zijn op parallelle mutaties, hetzij gelijktijdig in een aantal risicofactoren hetzij in één bepaalde risicofactor, waarbij feitelijke historische scenario’s of vermoedelijke toekomstige externe schokken kunnen worden gehanteerd.

189

Jaarrekening 2005

Renterisico (niet-handelsgerelateerde activiteiten) Risicometing en -beheersing Voor de bewaking en beperking van het renterisico uit niet-handelsgerelateerde activiteiten worden verschillende methoden gehanteerd, waaronder inkomenssimulatie-, duration- en gap-analyse. Hierbij worden limieten gesteld aan de gevoeligheid van inkomen en marktwaarde. Scenarioanalyse wordt aan de hand van simulatiemodellen toegepast om in euro (EUR), Braziliaanse real (BRL) en Amerikaanse dollar (USD) luidende renterisicoposities te bewaken, voor zover deze posities in Europa, Brazilië en de Verenigde Staten worden aangehouden. Dit betreft ongeveer 85% tot 90% van de totale renterisicopositie van de groep. De beheersing van renterisicoposities in overige muntsoorten en andere landen vindt plaats op basis van gap-analyse en/of marktwaardelimieten, omdat deze posities doorgaans minder complex zijn. Het rentesaldo betreft ontvangen minus betaalde rente. Het gaat hierbij om grote aantallen contracten en transacties en allerlei verschillende producten. Om de nettorentebaten in te schatten en de gevoeligheid daarvan voor mutaties in de vorm en de hoogte van de rentecurve te bepalen, worden simulatiemodellen en schattingstechnieken gehanteerd. Aannames ten aanzien van het gedrag van klanten spelen bij deze berekeningen een belangrijke rol. Dit is met name relevant voor uitzettingen zoals hypotheken, waarbij de klant de mogelijkheid van vervroegde aflossing heeft. Aan de passiefzijde wordt de rentegevoeligheid van de tarieven van spaargelden en deposito’s vastgesteld op basis van schattingen, waarbij ook historische gegevens worden gebruikt. De tarieven voor deze producten zijn immers niet aan een specifieke marktrente of vervaldatum gekoppeld. Voor prognoses en gevoeligheidsanalyses wordt bij deze producten een statistische benadering gevolgd omdat deze methode het beste aansluit bij het karakter daarvan. Renterisico woninghypotheekactiviteiten in Noord-Amerika met betrekking tot Mortgage Servicing Rights Het grootste deel van de woninghypotheekproductie in Noord-Amerika wordt weer verkocht of gesecuritiseerd, maar worden de specifieke rechten met betrekking tot het administratieve beheer van de verkochte hypotheken (Mortgage Servicing Rights / MSR’s) behouden. Bij de verkoop van een hypotheek wordt een MSR verantwoord tegen de contante waarde van de geschatte toekomstige nettokasstroom uit het beheer van de hypotheek gedurende de geschatte looptijd van de lening. De opbrengsten uit de verkoop van nieuwe hypotheken en de waardeontwikkeling van MSR’s zijn evenwel rentegevoelig. Een hoge of stijgende rentestand kan leiden tot minder vervroegde aflossingen en aldus, via een evenredige vermindering van de MSR-afschrijvingskosten, tot hogere MSR-baten. Als de rente hoog is of stijgt, zoals in 2005 en 2004 het geval was, zal daarentegen de vraag naar woninghypotheken mogelijk afnemen en zullen de opbrengsten uit de verkoop van nieuwe hypotheken dalen. De groep maakt gebruik van verschillende strategieën voor het beheer van het risico waaraan de nettohypotheekbaten uit alle bronnen over een langere periode zijn blootgesteld, en het risico van een directe vermindering van de reële waarde van de MSR’s binnen de door GALM vastgestelde risicoparameters. De belangrijkste hedge-instrumenten die wij in dit verband toepassen, zijn renteswaps en termijncontracten. Met enige regelmaat wordt gebruikgemaakt van andere derivaten als rentefutures, rentecaps, rentefloors of gekochte opties. Incidenteel worden ook contante producten als hypothecair gedekte effecten (mortgage-backed securities) gebruikt om de MSR-portefeuille af te dekken. 190

Jaarrekening 2005

Rentegevoeligheid niet-handelsgerelateerde activiteiten Voor de beoordeling van het renterisico in het bankboek hanteert GALM een aantal indicatoren. GALM berekent voor EUR, USD en BRL het inkomstenrisico (‘Earnings-at-Risk’) en het marktwaarderisico en brengt hierover verslag uit aan het Group Asset and Liability Committee (ALCO). Hiermee wordt 85% tot 90% van de netto rentebaten uit de niethandelsgerelateerde activiteiten afgedekt. De rentegevoeligheid van het handelsboek wordt bepaald via het marktrisico. De tabel Earnings-at-Risk toont de cumulatieve gevoeligheid van de nettorentebaten in een aantal vooraf bepaalde scenario’s en gedurende een tijdshorizon van 6, 12 en 24 maanden. Gevoeligheid is gedefinieerd als de procentuele verandering in de rentebaten ten opzichte van een basisscenario. Dit basisscenario is dat de huidige yieldcurve ongewijzigd blijft. De scenario’s van stijgende rente en dalende rente gaan uit van een geleidelijke parallelle verschuiving van de yieldcurve over een periode van 12 maanden, waarna de curve onveranderd blijft. Om de verschillen in yieldcurves tussen markten tot uitdrukking te brengen, zijn de scenario’s gekoppeld aan de ontwikkeling van de desbetreffende valuta. Als gevolg van de lage rentestand gaat het dalende-rentescenario voor de euro uit van een dalging met 100 bp in beide jaren en het stijgende-rentescenario van een stijging met 200 bp. De USD-scenario’s laten een geleidelijke wijziging zien van 200 bp naar boven (2004: 200 bp) en van 150 bp naar beneden (2004: 150 bp). Dit houdt verband met de lage dollarrente in 2004. Voor de BRL komt het stijgende-rentescenario uit op 1.100 bp en het dalende-rentescenario op 800 bp voor beide jaren. Het volumescenario gaat in alle gevallen uit van de commerciële omzetprognose voor het eerste jaar en van een constant balanstotaal in volgende jaren. Voor de USD worden ook andere rentegevoelige elementen, zoals servicing-rechten met betrekking tot hypotheken, in aanmerking genomen. De onderstaande tabel geeft de cumulatieve procentuele wijziging in het resultaat over de desbetreffende periode weer.

Earnings-at-Risk December 2005 EUR

Stijgende rente 6 maanden

Dalende rente

USD

December 2004 BRL

EUR

USD

BRL

– 2,4%

– 2,1%

– 4,2%

– 4,2%

– 8,4%

– 5,5%

1 jaar

– 2,9%

– 1,6%

– 2,8%

– 4,1%

– 6,8%

– 5,7%

2 jaar

0,7%

0,3%

3,1%

– 1,0%

– 2,8%

– 2,2%

6 maanden

1,1%

– 2,2%

2,6%

1,8%

– 2,6%

3,7%

1 jaar

1,3%

– 1,1%

1,3%

1,7%

1,0%

3,4%

2 jaar

– 1,1%

– 8,8%

– 3,1%

– 0,4%

– 6,4%

0,5%

De bovenstaande cijfers voor december 2004 betroffen een kleiner deel van de balans dan de cijfers voor december 2005. De absolute cijfers voor 2004 zouden hierdoor niet vergelijkbaar zijn. Omdat relatieve bedragen proportioneel worden aangepast, zijn de relatieve cijfers voor 2004 en 2005 wel vergelijkbaar.

191

Jaarrekening 2005

De onderstaande Earnings-at-Risk tabel geeft de cumulatieve wijziging in baten over de desbetreffende periode in absolute cijfers weer, tegen de valutakoersen per 31 december 2005.

Earnings-at-Risk December 2005

Stijgende rente 6 maanden

Dalende rente

EUR

USD

BRL

– 30

– 19

– 55

1 jaar

– 75

– 30

– 77

2 jaar

35

12

179

6 maanden

15

– 20

35

1 jaar

33

– 21

36

2 jaar

– 58

– 343

– 180

De tabel marktwaarderisico toont de gevoeligheid van de marktwaarde van eigenvermogeninstrumenten voor rentebewegingen in EUR, USD en BRL. Marktwaarde van eigen-vermogeninstrumenten is gedefinieerd als de berekende contante waarde van activa in het bankboek, verminderd met de berekende contante waarde van verplichtingen, plus de marktwaarde van derivaten en andere rentegevoelige posten zoals MSR’s in de Verenigde Staten. Gevoeligheid wordt gemeten als de procentuele waardeverandering als gevolg van een plotselinge externe schok. De omvang van dergelijke schokken is gelijk aan de veranderingen die voor het inkomstenrisico zijn gehanteerd.

Marktwaarderisico December 2005 EUR

Stijgende rente Dalende rente

December 2004

USD

BRL

EUR

USD

BRL

– 2,7%

– 4,1%

– 11,3%

– 2,8%

– 9,8%

– 22,0%

0,7%

– 13,4%

4,7%

0,9%

– 0,6%

18,5%

Valutarisico (niet-handelsgerelateerde activiteiten) De operationele entiteiten van de groep zijn verplicht om valutaposities die ontstaan als gevolg van lokale transacties, in dezelfde valuta te financieren of aan de groep over te dragen. De groep is dan in staat om het valutarisico af te dekkken via de nettoinvesteringen in entiteiten die niet in de euro rapporteren. Om het geïnvesteerd vermogen in entiteiten die niet in euro rapporteren, te beschermen tegen eventuele nadelige effecten van de conversie van de betreffende vreemde valuta naar de euro, worden diverse hedgestrategieën toegepast. Vermogensratiohedge Om onze vermogensratio’s (kernvermogen (tier 1), core tier 1 en totaal vermogen als percentage van de naar risico gewogen activa) te beschermen tegen ongunstige koersbewegingen van de Amerikaanse dollar, de belangrijkste buitenlandse valuta van de groep, moet het dollargevoelige gedeelte van het vermogen gelijk zijn aan het dollargevoelige gedeelte van de naar risico gewogen balansposten. De ratio’s worden voorts afgedekt tegen schommelingen in de EUR/USD-koers, zodat er geen sprake zal zijn van een materieel valutakoerseffect op de vermogensratio’s van de bank.

192

Jaarrekening 2005

Kapitaalhedge De strategie voor de vermogensratiohedge impliceert dat het kapitaal gedeeltelijk USDgevoelig moet zijn om de gevoeligheid van de naar risico gewogen activa voor veranderingen in de waarde van de USD te neutraliseren. Een deel van het vermogen staat dan ook bloot aan het EUR/USD-valutarisico. Het in buitenlandse entiteiten geïnvesteerd vermogen in andere muntsoorten dan de Amerikaanse dollar wordt selectief afgedekt. Hedging wordt overwogen wanneer het verwachte valutaverlies groter is dan het renteverschil tussen de twee muntsoorten; het renteverschil is namelijk de kostprijs van de hedgetransactie. Per 31 december 2005 was het in buitenlandse entiteiten geïnvesteerde kapitaal voor 56% afgedekt. Ongeveer EUR 5 miljard is niet afgedekt, waaronder USD 1 miljard en BRL 2 miljard (opgenomen in EUR). De onderstaande tabel toont de gevoeligheid van het kapitaal voor een waardevermeerdering en waardevermindering van de euro met 10% ten opzichte van alle buitenlandse valuta’s. (in miljoenen euro’s)

2005

2004

Euro stijgt 10%

– 559

– 340

Euro daalt 10%

559

340

Liquiditeitsrisico Risicometing en -beheersing Er doet zich een liquiditeitsrisico voor bij de algehele financiering van de activiteiten van een bank als deze bijvoorbeeld niet in staat is de benodigde gelden voor de juiste looptijden en tegen de juiste tarieven aan te trekken of een positie niet tijdig kan afwikkelen tegen een redelijke prijs. Om onverwachte verliezen op te vangen, wordt kapitaal aangehouden. Liquiditeitsbeheer heeft tot doel ervoor te zorgen dat er voldoende middelen beschikbaar zijn om niet alleen voorziene maar ook onvoorziene financieringsbehoeften te kunnen opvangen. Op groepsniveau wordt een hoeveelheid liquide middelen aangehouden die naar de inschatting van de groep te allen tijde voldoende is om geldopnames te honoreren, opgenomen leningen terug te betalen en nieuwe uitzettingen te financieren, zelfs onder moeilijke omstandigheden. Liquiditeitsbeheer binnen onze bank vindt plaats op dagelijkse basis in alle landen waar wij actief zijn. Financiële markten, concurrentie, productenpakket en klantprofiel verschillen per land, zowel in de breedte als in de diepte. Het lokale lijnmanagement is dan ook verantwoordelijk voor het beheer van de lokale liquiditeitsbehoeften, onder toezicht van GALM namens Group ALCO. Het dagelijks liquiditeitsbeheer is onder meer afhankelijk van het effectief functioneren van de nationale en internationale financiële markten. Aangezien dit niet altijd het geval is, hebben wij groepsbrede draaiboeken opgesteld om de financiering te waarborgen in het geval van een crisis. Deze groepsbrede plannen treden in werking zodra zich een drastische wijziging voordoet in onze normale bedrijfsactiviteiten of in de stabiliteit van de lokale of internationale financiële markten. Het Group Strategic Funding Committee heeft volledige bevoegdheid van handelen om een dergelijke crisis het hoofd te bieden. In het kader van de planning van liquiditeitsbeheer in noodsituaties beoordelen wij voortdurend mogelijke trends, behoeften, commitments, gebeurtenissen en onzekerheden die redelijkerwijs zouden kunnen leiden tot een toename of afname van onze liquiditeit. Meer specifiek kijken wij naar het effect dat deze mogelijke veranderingen hebben op onze bronnen voor korte financiering en liquiditeitsplanning op lange termijn.

193

Jaarrekening 2005

Voor wat betreft onherroepelijke kredietfaciliteiten die zijn aangegaan, beoordelen wij als onderdeel van ons liquiditeitsbeheer ook het potentieel effect dat dergelijke transacties in noodsituaties redelijkerwijs op onze normale bronnen van liquiditeit en financiering kunnen hebben. Liquiditeitsgap De onderstaande tabel geeft een looptijdenoverzicht van de balans van de groep op basis van de resterende contractuele looptijden. Looptijdenoverzicht voor boekjaar 2005: Direct opvraagbaar

< 1 jaar

≥ 1 jaar < 5 jaar

≥ 5 jaar

Totaal

16.657

–

–

–

16.657

1

202.055

–

–

–

202.055

Financiële beleggingen

12.366

12.047

35.425

63.936

123.774

7.251

80.091

5.922

15.371

108.635

24.101

171.824

84.497

99.826

380.248

3.213

21.268

4.341

20.613

49.435

265.643

285.230

130.185

199.746

880.804

Activa Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

Kredieten en vorderingen bankiers Kredieten en vorderingen private en publieke sector Overige activa

1

Totaal Verplichtingen Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden

1

148.588

–

–

–

148.588

Verplichtingen bankiers

30.905

117.150

8.349

11.417

167.821

147.846

138.630

14.481

16.126

317.083

1.495

100.873

34.548

33.703

170.619

–

1.156

5.101

12.815

19.072

4.712

15.335

2.771

10.651

33.469

333.546

373.144

65.250

84.712

856.652

– 67.903

– 87.914

64.935

115.034

24.152

Verplichtingen private en publieke sector Uitgegeven schuldbewijzen Achtergestelde schulden Overige verplichtingen Totaal Liquiditeitsgap

(netto)

1

1 Financiële activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden en hedging derivaten zijn opgenomen als direct opvraagbaar omdat dit volgens het management het kortetermijnkarakter van handelsactiviteiten en derivaten het beste weergeeft.

194

Jaarrekening 2005

Looptijdenoverzicht voor boekjaar 2004: Direct opvraagbaar

< 1 jaar

≥ 1 jaar < 5 jaar

≥ 5 jaar

Totaal

17.896

–

–

–

17.896

Activa Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

1

167.035

–

–

–

167.035

Financiële beleggingen

–

18.722

33.132

51.094

102.948

5.575

64.695

4.075

9.513

83.858

19.821

150.960

66.404

82.837

320.022

Kredieten en vorderingen bankiers Kredieten en vorderingen private en publieke sector Overige activa

1

Totaal

2.292

14.083

4.478

14.842

35.695

212.619

248.460

108.089

158.286

727.454

129.506

Verplichtingen Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden

1

129.506

–

–

–

Verplichtingen bankiers

28.846

85.396

10.122

9.165

133.529

137.742

124.282

9.893

9.462

281.379

1.956

64.283

30.808

24.185

121.232

–

1.086

4.693

10.908

16.687

Verplichtingen private en publieke sector Uitgegeven schuldbewijzen Achtergestelde schulden Overige verplichtingen

1

Totaal Liquiditeitsgap

(netto)

3.311

11.887

2.729

10.642

28.569

301.361

286.934

58.245

64.362

710.902

– 88.742

– 38.474

49.844

93.924

16.552

1 Financiële activa en verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden zijn opgenomen als direct opvraagbaar omdat dit volgens het management het kortetermijnkarakter van handelsactiviteiten het beste weergeeft.

Gebruik van derivaten Derivaten De groep maakt gebruik van derivaten (a) om haar klanten risicobeheerdiensten aan te bieden, (b) om de verschillende risico’s waaraan de groep zelf blootstaat, te beheren (waaronder het rente-, valuta- en kredietrisico) en (c) voor handelsdoeleinden voor eigen rekening. Derivaten zijn afgeleide financiële instrumenten die geen of een geringe netto-investering vereisen en waarbij verrekening op een datum in de toekomst plaatsvindt. De waarde van derivaten is afhankelijk van veranderingen in de prijs of koers van een ander financieel instrument, een index of een andere variabele. In de meeste gevallen worden bedrag, looptijd en prijs van derivatencontracten direct met de tegenpartij overeengekomen in de over-the-counter (OTC) markt. Daarnaast zijn er gestandaardiseerde derivatencontracten met vaste bedragen en afwikkelingsdatums; deze worden ter beurze verhandeld.

195

Jaarrekening 2005

Het gecontracteerde bedrag (ook wel aangeduid als ‘notional amount’) van derivaten vertegenwoordigt de referentiehoeveelheid van het onderliggende financiële instrument waarop het derivaat is gebaseerd. De waarde van het derivatencontract wordt doorgaans bepaald door op het gecontracteerde bedrag een rekenprijs toe te passen. Op basis hiervan worden veranderingen in de waarde van het contract gemeten. Het gecontracteerde bedrag geeft een indicatie van de omvang van de door de groep uitgevoerde transactie, maar vormt geen maatstaf voor het daaraan verbonden risico. Gecontracteerde bedragen worden niet in de balans opgenomen. Derivaten worden in de balans opgenomen tegen reële waarde (of marktwaarde), hetzij voor de totale positieve reële waarde (activa) hetzij voor de totale negatieve reële waarde (verplichtingen). De positieve reële waarde geeft de kosten weer die de groep zou moeten maken om alle transacties tegen een gunstige reële waarde opnieuw te plaatsen indien alle tegenpartijen van de groep in gebreke zouden blijven, waarbij wordt aangenomen dat de transacties onmiddellijk opnieuw kunnen worden geplaatst. De negatieve reële waarde geeft de kosten voor de tegenpartijen van de groep weer die zijn verbonden aan herplaatsing van al hun transacties indien de groep in gebreke zou blijven. Wijzigingen in de reële waarde van derivaten worden in het handelsresultaat opgenomen, tenzij zij voor hedge accounting in aanmerking komen. Positieve en negatieve reële waarden op verschillende transacties worden uitsluitend gesaldeerd indien het transacties met dezelfde tegenpartij betreft, de desbetreffende kasstromen eveneens op gesaldeerde basis worden verrekend en de groep het recht heeft om afzonderlijke transacties met die tegenpartij te salderen. Soorten derivaten De meest gebruikelijke typen derivaten zijn: Termijncontracten zijn bindende contracten voor de aan- of verkoop van financiële instrumenten, doorgaans valuta’s, op een bepaalde datum in de toekomst tegen een vastgestelde prijs. Termijncontracten zijn overeenkomsten op maat die partijen in de OTCmarkt met elkaar aangaan. Futures zijn ter beurze verhandelde contracten voor de aan- of verkoop van een standaardhoeveelheid van een bepaalde klasse of type financieel instrument, valuta of commodity op een bepaalde datum in de toekomst. Commodity-derivaten zijn contracten voor de aan- of verkoop van een niet-financieel product. Zij kunnen ter beurze of in de OTC-markt worden verhandeld. Swaps zijn contracten tussen twee partijen om de kasstromen die gedurende een bepaalde periode uit de gecontracteerde bedragen ontstaan, te ruilen. De meeste swaps worden in de OTC-markt verhandeld. De belangrijkste typen swaptransacties die de groep aangaat, zijn: • Renteswap – een contract waarbij partijen doorgaans overeenkomen om vaste en variabele

rentebetalingen over de gecontracteerde hoofdsom in dezelfde valuta te ruilen op basis van een referentierente (meestal LIBOR); • Cross-currency renteswap – het ruilen van rentebetalingen op basis van hoofdsommen in

twee verschillende valuta’s en twee verschillende referentierentes. De hoofdsommen worden doorgaans bij aanvang en bij afwikkeling van het contract geruild; • Credit Default Swap (CDS) – een bilaterale overeenkomst waarbij de ene partij (koper van

bescherming) een of meer betalingen doet aan de andere partij (verkoper van 196

bescherming). In ruil daarvoor verbindt de verkoper zich om een betaling aan de koper te

Jaarrekening 2005

doen zodra zich een bepaalde gebeurtenis met betrekking tot het onderliggende krediet (‘credit event’) voordoet. Een CDS kan luiden op een enkele naam (tegenpartij) of op meerdere (of een reeks van) namen (tegenpartijen). Afwikkeling nadat zich een credit event heeft voorgedaan, kan netto contant plaatsvinden of tegen contanten in ruil voor fysieke levering van een of meer verplichtingen van de kredietentiteit, en vindt altijd plaats, ongeacht of de koper van de bescherming de facto een verlies heeft geleden. Na een credit event en afwikkeling wordt het contract beëindigd; • Totaalrendement-swap – deze swap geeft de koper de beschikkingsmacht over alle

kasstromen en economische voordelen en risico’s verbonden aan het onderliggende actief zonder daarvan eigenaar te zijn. In ruil daarvoor verricht hij een reeks betalingen, veelal op basis van een referentierente als LIBOR. De verkoper heeft een gelijke, maar tegenovergestelde positie. Een aandelenswap is een bepaald type totaalrendement-swap. Opties zijn contracten die in de regel de koper het recht, maar niet de verplichting, geven om tegen een vastgestelde prijs op of vóór een bepaalde datum een bepaalde hoeveelheid van een financieel instrument of commodity van de verkoper (schrijver) te kopen (calloptie) dan wel aan de schrijver daarvan te verkopen (putoptie). De koper betaalt voor dit recht aan de verkoper een premie. Opties kunnen zowel in de OTC-markt als op een gereglementeerde beurs worden verhandeld, en eveneens in de vorm van effecten (warrants). Derivaten voor handelsdoeleinden De meeste derivatentransacties van de groep hebben betrekking op verkoop- en handelsactiviteiten. Onder verkoopactiviteiten wordt mede begrepen het structureren en aan klanten aanbieden van afgeleide producten als instrument om actuele of verwachte risico’s te dragen, over te dragen, te wijzigen of te verminderen. Handelsactiviteiten worden hoofdzakelijk ontplooid om winst te genereren uit kortetermijnfluctuaties in prijs of marge. Onder handelsactiviteiten worden begrepen market-making, positionering en arbitrage: • market-making houdt in het afgeven van bied- en laatprijzen aan andere marktpartijen

teneinde opbrengsten op basis van spread en volume te genereren; • positionering betekent marktrisicoposities beheren in de verwachting voordeel te behalen

uit gunstige ontwikkelingen van prijzen, koersen of indices; • arbitrage houdt in het traceren en het benutten van prijsverschillen tussen markten en

producten. Derivaten voor hedging-doeleinden De groep maakt gebruik van derivaten om activa, verplichtingen, verwachte transacties, kasstromen en kredietrisico’s af te dekken. De wijze waarop hedgetransacties administratief worden verwerkt, hangt af van de aard van het afgedekte instrument en van het feit of de transactie in aanmerking komt voor hedge accounting (zie grondslagen). De groep maakt ook gebruik van derivaten die een economische hedge verschaffen voor kredietrisico, maar niet in aanmerking komen voor hedge accounting. De groep gebruikt bijvoorbeeld CDS’s als economische hedge voor kredietrisico in haar krediet- en handelsportefeuilles, maar kan op deze posities niet altijd hedge accounting toepassen. Risico’s van derivaten Derivaten worden in veel handelsportefeuilles gebruikt waarin doorgaans meerdere typen instrumenten – niet alleen derivaten – zijn opgenomen. Het marktrisico van derivaten wordt als een integraal onderdeel van het marktrisico van deze portefeuilles beheerd en beheerst. Het beleid van de groep ten aanzien van marktrisicobeheer is in de paragraaf ‘Marktrisico’ hiervoor beschreven. 197

Jaarrekening 2005

Derivatencontracten worden met veel verschillende tegenpartijen afgesloten. Met de meeste van deze partijen worden ook andere zaken gedaan. Het aan derivaten verbonden kredietrisico wordt beheerd en beheerst in het kader het totale kredietrisico dat de groep op elke tegenpartij loopt. Het beleid van de groep ten aanzien van kredietrisicobeheer is in de paragraaf ‘Beheer van financiële risico’s’ hiervoor beschreven. Opgemerkt dient te worden dat, hoewel de in de balans getoonde bedragen een belangrijke component van het kredietrisico van de groep kunnen uitmaken, de positieve vervangingswaarden per tegenpartij slechts in uitzonderingsgevallen een juiste indicatie geven van het kredietrisico dat de groep in haar derivatentransacties met die tegenpartij loopt. Redenen hiervoor zijn dat enerzijds vervangingswaarden in de loop van de tijd kunnen stijgen (‘potentiële toekomstige risico’s’) en anderzijds het risico kan worden verminderd door met tegenpartijen raamwerkovereenkomsten voor netting en bilaterale overeenkomsten tot het stellen van zekerheden aan te gaan.

39 Solvabiliteit Om de toereikendheid van het vermogen te bewaken hanteert de groep ratio’s die zijn vastgesteld door de Bank for International Settlements (BIS). Deze ratio’s drukken de solvabiliteit uit (het minimaal door de BIS vereiste percentage is 8%) door het daarvoor in aanmerking komende vermogen van de groep te vergelijken met de in de balans opgenomen activa, niet in de balans opgenomen verplichtingen en markt- en overige risicoposities op basis van naar risico gewogen bedragen. De marktrisicobenadering omvat het algemene marktrisico en het risico van ongedekte posities in valuta’s en schuldbewijzen en aandelen. Activa worden gewogen op basis van ruime risicocategorieën, waarbij de risicoweging plaatsvindt op basis van het vermogensbedrag dat verondersteld wordt tegenover de activa te moeten worden aangehouden. Er worden vier categorieën van risicoweging gehanteerd (0%, 20%, 50% en 100%). Kasmiddelen en geldmarktinstrumenten bijvoorbeeld hebben een risicoweging van nihil, wat betekent dat tegenover deze activa geen vermogen hoeft te worden aangehouden. Voor onroerende zaken en bedrijfsmiddelen geldt een risicoweging van 100%. Dit houdt in dat tegenover deze activa vermogen moet worden aangehouden dat gelijk is aan 8% van de boekwaarde daarvan. Met niet in de balans opgenomen kredietgerelateerde verplichtingen en derivaten wordt rekening gehouden door verschillende soorten conversiefactoren toe te passen. Hiermee worden deze posten omgezet in balanspostequivalenten. De hieruit voortvloeiende equivalente bedragen worden vervolgens gewogen naar risico op basis van dezelfde percentages als gehanteerd worden voor andere activa dan derivaten. Het tier 1 vermogen bestaat uit het eigen vermogen aandeelhouders en daarvoor in aanmerking komende achtergestelde schulden verminderd met goodwill en bepaalde immateriële activa. Het tier 2 vermogen bestaat uit aanvullende en daarvoor in aanmerking komende achtergestelde schulden, met inachtneming van de resterende looptijden. Core tier 1 is het kernvermogen exclusief de preferente aandelen.

198

Jaarrekening 2005

De solvabiliteit van de groep ontwikkelde zich als volgt: Balans, ongewogen 2005

2004

16.657

17.896

Gewogen, na effect, van contractuele netting 2005 2004

Activa (na aftrek van voorzieningen): Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken

432

263

Financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden

202.055

167.035

548

375

Financiële beleggingen

123.774

102.948

11.620

9.124

Kredieten en vorderingen bankiers

108.635

83.858

4.992

4.525 142.665

Kredieten en vorderingen private en publieke sector

380.248

320.022

151.496

Deelnemingen met invloed

2.993

1.428

727

681

Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen

8.110

7.173

6.638

6.515

Goodwill en overige immateriële activa

5.168

3.143

4.437

2.191

Overlopende activa

7.614

5.740

2.952

2.330

Overige activa Subtotaal

25.550

18.211

8.893

5.587

880.804

727.454

192.735

174.256

187.031

191.474

48.017

39.172

10.751

12.226

Niet in balans opgenomen posities en derivaten: Kredietgerelateerde (voorwaardelijke) verplichtingen Kredietequivalent van derivaten Verzekeringsmaatschappijen en overige Subtotaal Totaal kredietrisico Marktrisicovereisten Totaal naar risico gewogen balansposten

339

1.095

59.107

52.493

251.842

226.749

6.012

4.873

257.854

231.622

De volgende tabel geeft een overzicht van het aanwezige vermogen en het volgens de normen van de toezichthouder minimaal vereiste vermogen. 2005 Vereist

2004 Aanwezig

Vereist

20.628

33.874

18.530

25.618

8,0%

13,14%

8,0%

11,06%

10.314

27.382

9.265

19.592

4,0%

10,62%

4,0%

8,46%

Core tier 1

–

21.828

–

14.641

Core tier 1 ratio

–

8,47%

–

6,32%

Totaal vermogen Ratio totaal vermogen Kernvermogen Ratio kernvermogen

(tier 1 ratio)

Aanwezig

199

Jaarrekening 2005

Bij de bepaling van het voor de solvabiliteitstoetsing vereiste vermogen wordt naast het huidige kredietrisico ook rekening gehouden met het toekomstige kredietrisico. Dit gebeurt door het huidige potentiële verlies uit derivaten, namelijk de reële waarde op basis van de marktomstandigheden op de balansdatum, te verhogen met een van de aard en de resterende looptijd van het contract afhankelijk percentage van de relevante gecontracteerde bedragen. Op deze manier wordt rekening gehouden met het mogelijk nadelige verloop van de reële vervangingswaarde gedurende de resterende looptijd van het contract. In de volgende tabel wordt het totaal zowel ongewogen als gewogen voor het tegenpartijrisico (voornamelijk banken) weergegeven. Hierbij is wel rekening gehouden met de invloed van netting-transacties en andere zekerheden.

Kredietequivalent (in miljarden euro’s)

2005

2004

Rentecontracten

84,8

75,0

Valutacontracten

28,2

50,5

Overige contracten

32,2

18,9

145,2

144,4

Effect van contractuele netting

97,4

88,9

Ongewogen kredietequivalent

47,8

55,5

Gewogen kredietequivalent

10,8

12,2

40 Private equity-belangen Private equity-belangen worden hetzij geconsolideerd hetzij aangehouden tegen reële waarde.

Geconsolideerde private equity-belangen Beleggingen met het karakter van private equity-belangen waarover de groep zeggenschap uitoefent, worden geconsolideerd. Dergelijke belangen strekken zich uit over een breed scala van niet-bancaire activiteiten. Personeels- en overige kosten met betrekking tot productie en fabricage zijn opgenomen in de kostprijs. Het effect van de consolidatie van deze beleggingen op de winst- en verliesrekening is in onderstaande tabel weergegeven. 2005

2004

Baten geconsolideerde private equity-belangen

3.637

2.616

Overige baten opgenomen in operationele baten

– 242

– 96

3.395

2.520

Totaal operationele baten geconsolideerde private equity-belangen Kostprijs geconsolideerde private equity-belangen

2.519

1.665

Opgenomen in personeelskosten

362

399

Opgenomen in beheerskosten

352

284

Opgenomen in afschrijvingen

133

151

29

21

Bedrijfsresultaat voor belastingen van geconsolideerde private equity-belangen

In de kostprijs van private equity-belangen zijn de personeelskosten van de fabricage- en productieactiviteiten begrepen. 200

Jaarrekening 2005

De activa en verplichtingen van deze geconsolideerde belangen zijn opgenomen in de balans van de groep. Gezien het niet-bancaire karakter van de onderliggende activiteiten zijn deze belangen met name van invloed op goodwill, onroerende zaken en bedrijfsmiddelen, overige activa en uitgegeven schuldbewijzen. De totale activa van de geconsolideerde private equity-belangen bedroegen EUR 3.477 miljoen per 31 december 2005, exclusief goodwill (2004: EUR 2.393 miljoen).

Niet-geconsolideerde private equity-belangen De private-equity belangen waarover de groep geen zeggenschap uitoefent, worden verantwoord tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening. Hoewel de zeggenschap niet bij de groep berust, heeft de groep in veel gevallen wel invloed van betekenis. Dit blijkt doorgaans uit het percentage van het aandelenbelang, dat tussen 20% en 50% ligt. De groep heeft invloed van betekenis in ongeveer 100 bedrijven die in verschillende sectoren actief zijn, waaronder informatietechnologie, life sciences, media en telecommunicatie. De reële waarde van deze beleggingen bedroeg EUR 603 miljoen per 31 december 2005.

41 Joint ventures De activiteiten die de groep via joint ventures uitoefent, omvatten onder meer verzekeringen, trust en projectontwikkeling (zie punt 49 voor verdere informatie). In de geconsolideerde jaarrekening van de joint ventures zijn de onderstaande activa, verplichtingen, baten en lasten van joint ventures opgenomen. Deze vertegenwoordigen het procentuele aandeel van de groep daarin. 2005

2004

Activa Kasmiddelen en tegoeden bij centrale banken Financiële beleggingen Kredieten en vorderingen bankiers en private en publieke sector Deelnemingen met invloed Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Overlopende activa

11

6

2.748

1.875

925

965

6

6

1.011

827

58

54

Overige activa

2.161

2.001

Totaal

6.920

5.734

Financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden

871

843

Verplichtingen private en publieke sector

896

822

Verplichtingen

Uitgegeven schuldbewijzen

7

1

23

15

Overige verplichtingen

4.994

3.964

Totaal

6.791

5.645

2005

2004

150

118

Operationele bedrijfslasten

71

79

Bedrijfsresultaat

79

39

Belastingen

21

8

Nettowinst

58

31

Overlopende passiva

Totaal operationele baten

201

Jaarrekening 2005

42 Bezoldiging Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen Beloningsbeleid Het huidige beloningsbeleid voor de Raad van Bestuur werd ingevoerd in 2001. Het belangrijkste doel van het beleid is ABN AMRO in staat te stellen Top Executives aan te trekken, te behouden en te motiveren. Hiertoe ontvangt de Raad van Bestuur een pakket arbeidsvoorwaarden dat in zijn totaliteit concurrerend is met het pakket dat vergelijkwaardige instellingen, namelijk andere grote Nederlandse ondernemingen en andere Europese banken, in de markt bieden. Het beloningspakket van de leden van de Raad van Bestuur bestaat uit de volgende elementen: • basissalaris; • prestatiegebonden bonus; • instrumenten op lange termijn: het Performance Share Plan en het Share Investment and

Matching Plan. Daarnaast ontvangen zij een aantal andere beloningselementen.

Basissalaris Het basissalaris is hetzelfde voor alle leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de voorzitter, die een 40% hoger basissalaris ontvangt. Het lid van de Raad van Bestuur dat een andere dan de Nederlandse nationaliteit bezit, ontvangt ook een marktgerelateerde toelage. Het basissalaris wordt jaarlijks getoetst en eventueel per 1 januari aangepast. In 2005 is het basissalaris van de Raad van Bestuur voor het eerst sinds 2001 aangepast, namelijk van EUR 635.292 naar EUR 650.000 bruto per jaar voor de leden en van EUR 889.410 naar EUR 910.000 bruto per jaar voor de voorzitter.

Prestatiegebonden bonus De jaarlijkse prestatiegebonden bonus voor leden van de Raad van Bestuur is gebaseerd op kwantitatieve en kwalitatieve prestatiedoelstellingen op groeps- en BU-niveau. De doelstellingen worden jaarlijks door het Nomination & Compensation (N&C) Committee vastgesteld en door de Raad van Commissarissen bekrachtigd. De bonus van de voorzitter en de Chief Financial Officer – en vanaf 2004 ook de Chief Operating Officer – is gerelateerd aan de prestatiedoelstellingen op groepsniveau. Voor wat betreft de bonus van leden van de Raad van Bestuur die voor een BU verantwoordelijk zijn, is met ingang van 2004 het relatieve gewicht van het groepsresultaat versus de BU-performance gesteld op respectievelijk 75% en 25%. In 2005 is de kwantitatieve prestatie op groepsniveau en BU-niveau afgemeten aan doelstellingen voor onder meer economische winst, verhouding kosten/baten en kernvermogen. Daarnaast zijn ook kwalitatieve doelstellingen geformuleerd, zoals een toenemende klanttevredenheid en het bereiken van strategische mijlpalen. De bonuscriteria zijn in overeenstemming gebracht met de langetermijndoelstellingen van de bank. Specifieke jaarlijkse prestatiedoelstellingen worden niet gepubliceerd vanwege de gevoeligheid vanuit concurrentieoogpunt. Met ingang van 2005 is de bonus gelijk aan 100% van het basissalaris, als de kwantitatieve doelstellingen volledig worden gehaald, met een maximum van 125%. Het N&C Committee kan, aan de hand van de beoordeling van de individuele prestatie van een lid van de Raad van Bestuur ten opzichte van kwalitatieve criteria, de bonusuitkering met maximaal 20% van het basissalaris verhogen of verlagen. In 2004 lag het bonuspercentage bij volledige 202

verwezenlijking van de doelstellingen tussen 60% en 75%.

Jaarrekening 2005

De bonus voor de leden van de Raad van Bestuur over 2005 is op basis van de nieuwe percentages vastgesteld. Het N&C Committee heeft de gerealiseerde performance in 2005 afgezet tegen de vastgestelde kwantitatieve doelstellingen op basis van door Group Finance verschafte gegevens. De bonus over 2005 is voor alle leden van de Raad van Bestuur, dus ook voor de voorzitter, vastgesteld op 115% van het basissalaris in 2005. De toegekende individuele bonussen zijn opgenomen in de tabel op pagina 205. De in 2005 uitgekeerde bonussen over 2004, zoals vermeld in het jaarverslag 2004, zijn aangepast omdat de leden van de Raad van Bestuur zijn overeengekomen een deel van die bonus aan de bank terug te betalen.

ABN AMRO Share Investment and Matching Plan De aandeelhouders keurden in 2004 een regeling goed die het houden van aandelen door bestuurders stimuleert. Onder deze regeling kunnen leden van de Raad van Bestuur ervoor kiezen om een deel van hun jaarlijkse bonus, tot een maximum gelijk aan 25% van hun jaarlijkse basissalaris, om te zetten in aandelen ABN AMRO Holding N.V. (‘Investment Shares’). De koopsom moet worden gefinancierd uit de netto uit te keren bonus over het betreffende jaar. Indien de netto uit te keren bonus niet voldoende is om de volledige koopsom te voldoen, wordt de deelname ingetrokken. Na afloop van een periode van drie jaar kent de bank voor elk Investment Share één extra aandeel ABN AMRO Holding N.V. (‘Matching Share’) toe, mits het lid van de Raad van Bestuur gedurende deze periode steeds in dienst van de ABN AMRO groep is gebleven. De Investment Shares, inclusief opgebouwde dividenden, komen na deze periode van drie jaar beschikbaar. De Matching Shares moeten gedurende een periode van minstens vijf jaar na onvoorwaardelijke toekenning worden aangehouden. Wel mag een deel van deze aandelen worden verkocht om de hieruit voortvloeiende belastingverplichting te voldoen. In 2005 namen alle leden van de Raad van Bestuur, met hun bonus over 2004, deel aan deze regeling; vijf leden voor het maximum van 25% van hun basissalaris en één lid voor 12,5% van zijn basissalaris. Het totale bedrag dat werd gebruikt voor de aankoop van Investment Shares, bedroeg EUR 936.954 voor de zes leden van de Raad van Bestuur gezamenlijk. De deelnemingspercentages met betrekking tot de bonus over 2005 bedroegen eveneens 25% van het jaarsalaris voor vijf leden en 12,5% voor één lid.

Aandelenopties De toekenning van aandelenopties vormt al enige jaren een integraal onderdeel van het beloningspakket van ABN AMRO Top Executives. Met ingang van 2005 maken aandelenopties niet langer deel uit van het beloningspakket op lange termijn voor de Raad van Bestuur en de Top Executives als groep. De opties die in 2004 en voorgaande jaren zijn verleend, blijven van kracht. In 2005 liepen er geen opties af. De in 2002 verleende opties werden onvoorwaardelijk op 25 februari 2005 en kunnen gedurende de resterende periode van de tienjarige looptijd worden uitgeoefend (dus tot 25 februari 2012). In 2006 lopen er evenmin opties af. De in 2003 verleende opties zijn op 24 februari 2006 onvoorwaardelijk geworden, omdat aan het eind van de driejarige prestatiecyclus in 2005 was voldaan aan de twee vastgestelde criteria. Op 30 januari 2006 maakte de Raad van Bestuur aan het N&C Committee het unanieme besluit bekend dat de momenten waarop de opties mogen worden uitgeoefend, zijn beperkt tot de eerste dag van de eerste open periode na de datum waarop de toekenning onvoorwaardelijk wordt, de afloopdatum van de opties en contractueel vastgelegde datums conform de optieregeling, zoals de datum van pensionering. De theoretische waarde van de opties wordt hierdoor beperkt, maar de Raad van Bestuur is van mening dat de grotere transparantie voor de markt zwaarder weegt dan dit theoretische nadeel. 203

Jaarrekening 2005

Performance Share Plan Het in 2001 geïntroduceerde Performance Share Plan (PSP) is een belangrijk onderdeel van het beloningspakket van de leden van de Raad van Bestuur. Ook SEVP’s komen in aanmerking voor een jaarlijkse toekenning van aandelen onder dit plan. In 2005 werden aan de leden van de Raad van Bestuur 60.000 aandelen voorwaardelijk toegekend en aan de voorzitter 84.000 aandelen. De toekenning in 2005 was of is voor de helft gebaseerd op de performance qua totaalrendement voor aandeelhouders (Total Return to Shareholders / TRS) en voor de helft op het gemiddeld rendement op eigen vermogen (Return on Equity / RoE) gedurende een meetperiode van vier jaar (het jaar van toekenning en de drie daaropvolgende jaren). Het uitgangspunt voor het onvoorwaardelijk worden van het TRS-gedeelte van de toegekende aandelen is niet gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. Het aantal aandelen dat uiteindelijk wordt uitgekeerd, hangt af van het totaalrendement voor aandeelhouders na vier jaar ten opzichte van de peer group. Hiertoe is een glijdende schaal opgesteld, waarbij een vijfde plaats binnen de peer group van 21 banken als norm geldt en recht geeft op 100% van de aandelen. Bij een elfde of lagere positie krijgen de leden geen aandelen, terwijl de eerste plaats recht geeft op 150% van de norm. De gedeeltelijke koppeling van het PSP aan het rendement op eigen vermogen werd in 2005 ingevoerd. Het onvoorwaardelijk worden van het RoE-gerelateerde gedeelte van de toegekende aandelen is afhankelijk van de verwezenlijking van de doelstelling voor het gemiddeld rendement op eigen vermogen over de meetperiode. Hierbij wordt een glijdende schaal met een drempel van 25% en een maximum van 100% gehanteerd. Een andere voorwaarde is dat de houder van de aandelen aan het eind van de meetperiode nog steeds in dienst van de groep moet zijn. De vierjarige meetperiode voor de in 2002 voorwaardelijk toegekende aandelen liep eind 2005 af. ABN AMRO stond op dat moment op de zevende positie in de peer group. Dit houdt in dat de voorwaardelijke toekenning voor 70% definitief wordt; de leden van de Raad van Bestuur hebben per 31 januari 2006, de datum waarop de toekenning onvoorwaardelijk werd, 49.000 van de oorspronkelijk toegekende 70.000 aandelen ABN AMRO ontvangen en de voorzitter van de Raad van Bestuur 68.600 van de oorspronkelijk toegekende 98.000 aandelen. Over deze uitkering is belasting verschuldigd, die wordt berekend op basis van het aantal aandelen vermenigvuldigd met de aandelenkoers. De leden van de Raad van Bestuur hebben collectief besloten om op de datum van toekenning een zodanig aantal aandelen te verkopen dat met de opbrengst daarvan de verschuldigde belasting kan worden voldaan.

Pensioen Het pensioengevend salaris van de leden van de Raad van Bestuur is gelijk aan 100% van het jaarlijkse basissalaris. Tot 31 december 2005 was de normale pensioenleeftijd 62 jaar. Met ingang van 1 januari 2006 is de pensioenregeling gewijzigd. De normale pensioenleeftijd is gesteld op 65 jaar en de pensioenopbouw geschiedt op basis van middelloon (2,15% per jaar). Vervroegde pensionering is mogelijk. De pensioenregeling is ondergebracht bij het ABN AMRO Pensioenfonds.

204

Jaarrekening 2005

Overige beloningselementen Het beloningspakket van de leden van de Raad van Bestuur omvat voorts de volgende elementen: • gebruik van leaseauto van de bank met chauffeur; • vergoeding van de kosten voor adequate beveiliging van de hoofdwoning; • doorlopende persoonlijke ongevallenverzekering met een vast verzekerd bedrag van

EUR 1,8 miljoen voor leden van de Raad van Bestuur en EUR 2,5 miljoen voor de voorzitter; • bijdrage in de particuliere ziektekostenverzekering, conform de regeling voor alle

ABN AMRO medewerkers in Nederland; • korting op bankproducten zoals hypotheek en leningen, conform de regeling voor alle

ABN AMRO medewerkers in Nederland. De volgende tabel geeft een totaaloverzicht van bezoldiging, ABN AMRO opties en aandelen en uitstaande kredieten van leden van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen. Raad van Bestuur

(in duizenden euro’s)

Raad van Commissarissen

2005

2004

2005

2004

Periodiek betaalde beloningen

4.639

4.556

787

767

Winstdeling en bonusbetalingen

4.787

2.680

Op aandelen gebaseerde betalingen

6.063

4.672

Pensioenlasten

1.324

1.148

429.058

320.000

2.380.835

2.382.251

1.196.835

686.251

124.004

72.668

34.847

27.173

11.518

9.362

2.100

2.100

ABN AMRO personeelsopties

1

576.000

(voorwaardelijk, verleend)

ABN AMRO aandelen

1 (voorwaardelijk, verleend)

ABN AMRO personeelsopties

1 (uitstaand)

ABN AMRO aandelen

1 (uitoefenbaar)

ABN AMRO aandelen

1 (in bezit)

Kredieten

(uitstaand)

1 Aantal aandelen / opties.

De volgende tabel geeft een overzicht van de salarissen, de overige periodieke beloningen en de bonussen van de individuele leden van de Raad van Bestuur. (in duizenden euro’s)

2005 Basis- Overige salaris periodieke beloningen 1

2004

Bonus Op aanPendelen ge- sioenbaseer- lasten 3 de betalingen2

Basis- Overige salaris periodieke beloningen 1

Bonus Op aanPendelen ge- sioenbaseer- lasten 3 de betalingen2

R.W.J. Groenink

910

4 1.047 1.331

263

889

4

805 1.022

225

W.G. Jiskoot

650

2

748

951

185

635

3

575

730

158

T. de Swaan

650

2

748

951

206

635

13

575

730

181

J.Ch.L. Kuiper

650

4

748

951

264

635

15

575

730

228

C.H.A. Collee

650

3

748

951

168

635

3

575

730

140

H.Y. Scott-Barrett

650

464

748

928

238

635

454

575

730

216

1 Overige periodieke beloningen betreffen de bijdrage in de particuliere ziektekostenverzekering en de buitenlandertoelage. De heer Scott-Barrett ontving een buitenlandertoelage van EUR 464 in 2005 en EUR 454 in 2004. 2 Op aandelen gebaseerde betalingen worden berekend op grond van IFRS 2; gedurende de periode van voorwaardelijke toekenning wordt de reële waarde van de aandelen / opties per de toekenningsdatum opgenomen. 3 Als pensioenlasten zijn uitsluitend aangemerkt de zogeheten ‘service-kosten’ voor pensioen en de bijdrage in de ziektekostenverzekering na pensionering, berekend op basis van IAS 19. 4 Alle leden van de Raad van Bestuur hebben hun bonus gedeeltelijk terugbetaald. Hierdoor bedroeg de uiteindelijke bonus EUR 480 voor de heer Groenink, EUR 400 voor de heer De Swaan (CFO) en EUR 450 voor de overige vier leden van de Raad van Bestuur.

205

Jaarrekening 2005

De volgende tabellen geven een overzicht van het verloop van de openstaande opties voor de gehele Raad van Bestuur en per individueel lid. De voorwaarden waaronder de opties zijn toegekend, zijn beschreven in punt 43 van de toelichting. 2005

Stand per 1 januari

Gemiddelde uitoefenprijs – in euro’s)

Opties Raad van Bestuur

Gemiddelde uitoefenprijs (in euro’s)

2.382.251

18,84

2.003.675

18,76

–

–

576.000

18,86

1.416

22,23

197.424

18,13

2.380.835

18,83

2.382.251

18,84

Verleende opties Uitgeoefende en / of vervallen opties Stand per 31 december

2004

Opties Raad van Bestuur

Stand per 1 januari

Uitoefenprijs (in euro’s)

60.000

21,30

Uitgeoefend / vervallen

Stand per 31 december

Beurskoers op uitoefendatum

Uitoefenperiode tot en met

R.W.J. Groenink Executive 2000 Executive 2001

60.000

2007

55.000

23,14

55.000

2008

Executive 2002

1, 2

112.000

19,53

112.000

2012

Executive 2003

1, 3

133.000

14,45

133.000

2013

Executive 2004

1

126.000

18,86

126.000

2014

AOR 2000

354

22,23

AOR 2001

271

22,34

271

2008

AOR 2002

296

20,42

296

2009

486.921

354

354

0

486.567

W.G. Jiskoot Executive 2000

60.000

21,30

60.000

2007

Executive 2001

55.000

23,14

55.000

2008

Executive 2002

1, 2

80.000

19,53

80.000

2012

Executive 2003

1, 3

95.000

14,45

95.000

2013

Executive 2004

1

90.000

18,86

90.000

2014

AOR 2000

354

22,23

AOR 2001

271

22,34

296

20,42

AOR 2002

380.921

354

354

0 271

2008

296

2009

380.567

T. de Swaan Executive 2000

60.000

21,30

60.000

2007

Executive 2001

55.000

23,14

55.000

2008

Executive 2002

1, 2

80.000

19,53

80.000

2012

Executive 2003

1, 3

95.000

14,45

95.000

2013

Executive 2004

1

90.000

18,86

90.000

2014

AOR 2000

354

22,23

AOR 2001

271

22,34

271

2008

AOR 2002

296

20,42

296

2009

380.921 1 Voorwaardelijk toegekend. 2 Onvoorwaardelijk per 25 februari 2005. 3 Onvoorwaardelijk per 24 februari 2006.

206

354

354

0

380.567

Jaarrekening 2005

Stand per 1 januari

Uitoefenprijs (in euro’s)

Uitgeoefend / vervallen

Stand per 31 december

Beurskoers op uitoefendatum

Uitoefenperiode tot en met

Executive 2000

60.000

21,30

60.000

2007

Executive 2001

55.000

23,14

55.000

2008

J.Ch.L. Kuiper

Executive 2002

1, 2

80.000

19,53

80.000

2012

Executive 2003

1, 3

95.000

14,45

95.000

2013

Executive 2004

1

90.000

18,86

90.000

2014

AOR 2001

271

22,34

271

2008

AOR 2002

296

20,42

296

2009

380.567

380.567

C.H.A. Collee Executive 2000

56.000

21,30

56.000

2007

Executive 2001

55.000

23,14

55.000

2008

Executive 2002

1, 2

80.000

19,53

80.000

2012

Executive 2003

1, 3

95.000

14,45

95.000

2013

Executive 2004

1

90.000

18,86

90.000

2014

AOR 2000

354

22,23

AOR 2001

271

22,34

271

2008

AOR 2002

296

20,42

296

2009

376.921

354

354

0

376.567

H.Y. Scott-Barrett Executive 2000

56.000

21,30

56.000

2007

Executive 2001

55.000

23,14

55.000

2008

Executive 2002

1, 2

80.000

19,53

80.000

2012

Executive 2003

1, 3

95.000

14,45

95.000

2013

Executive 2004

1

90.000

18,86

90.000

2014

376.000

376.000

1 Voorwaardelijk toegekend. 2 Onvoorwaardelijk per 25 februari 2005. 3 Onvoorwaardelijk per 24 februari 2006.

De volgende tabel toont het verloop van de voorwaardelijk toegekende aandelen in het kader van het Performance Share Plan. Voor de jaren 2002 tot en met 2004 was de voorwaardelijke toekenning volledig gebaseerd op de positie van de bank in haar peer group qua totaalrendement voor aandeelhouders (Total Return to Shareholders / TRS). De toekenning voor 2005 is nog voor de helft gebaseerd op deze positie en voor de helft op het gemiddeld rendement op eigen vermogen (Return on Equity / RoE) over de meetperiode. Het aantal voorwaardelijk toegekende aandelen in het TRS-gedeelte, zoals vermeld in onderstaande tabel, is erop gebaseerd dat de TRS-norm van een vijfde positie in de peer group, die in overeenstemming is met onze ambitie, wordt gerealiseerd. Voor wat betreft het RoEgedeelte is aangenomen dat de norm van een gemiddeld rendement op eigen vermogen van meer dan 20% per jaar, onze doelstelling voor de cyclus 2005-2008, wordt gehaald.

207

Jaarrekening 2005

ABN AMRO stond aan het eind van de prestatiecyclus 2002-2005 op een zevende positie in de peer group. Per 31 januari 2006 hebben alle leden van de Raad van Bestuur 70% van de voorwaardelijk toegekende aandelen voor die cyclus ontvangen. De gemiddelde aandelenkoers op die datum bedroeg EUR 22,78. Criterium

R.W.J. Groenink

W.G. Jiskoot

T. de Swaan

J.Ch.L. Kuiper

Stand per 1 januari

Verlopen / vervallen

68.600

29.400

Stand per 31 december

Cyclus

98.000

TRS

98.000

98.000

TRS

70.000

70.000

0 2004-2007

2003-2006

TRS

42.000

42.000

2005-2008

RoE

42.000

42.000

2005-2008

TRS

70.000

TRS

70.000

70.000

TRS

50.000

50.000

49.000

21.000

0 2004-2007

2003-2006

TRS

30.000

30.000

2005-2008

RoE

30.000

30.000

2005-2008

TRS

70.000

TRS

70.000

70.000

TRS

50.000

50.000

49.000

21.000

0 2004-2007

2003-2006

TRS

30.000

30.000

2005-2008

RoE

30.000

30.000

2005-2008

TRS

70.000

TRS

70.000

70.000

TRS

50.000

50.000

49.000

21.000

2004-2007

30.000

2005-2008

30.000

2005-2008

30.000

RoE

30.000 49.000

21.000

0 2003-2006

TRS

70.000

TRS

70.000

70.000

TRS

50.000

50.000

2004-2007

30.000

2005-2008

30.000

2005-2008

TRS

30.000

RoE

H.Y. Scott-Barrett

Onvoorwaardelijk

TRS

TRS

C.H.A. Collee

Verleend

30.000 49.000

21.000

0 2003-2006

TRS

70.000

0

TRS

70.000

70.000

TRS

50.000

50.000

2004-2007

2003-2006

TRS

30.000

30.000

2005-2008

RoE

30.000

30.000

2005-2008

De onderstaande tabel toont het aantal Matching Shares dat de leden van de Raad van Bestuur aan het eind van de periode van voorwaardelijke toekenning zullen ontvangen in het kader van het Share Investment and Matching Plan, mits zij gedurende deze periode steeds in dienst van de ABN AMRO groep zijn gebleven. Stand per 1 januari

R.W.J. Groenink

208

Verleend

Onvoorwaardelijk

Verlopen / vervallen

Stand per 31 december

Cyclus

10.692

10.692 2005-2007

W.G. Jiskoot

7.637

7.637 2005-2007

T. de Swaan

7.637

7.637 2005-2007

J.Ch.L. Kuiper

7.637

7.637 2005-2007

C.H.A. Collee

7.637

7.637 2005-2007

H.Y. Scott-Barrett

3.818

3.818 2005-2007

Jaarrekening 2005

Gewone aandelen ABN AMRO in bezit van leden van de Raad van Bestuur 1 2005

2004

R.W.J. Groenink

30.574

18.334

W.G. Jiskoot

28.827

19.730

T. de Swaan

15.259

6.850

J.Ch.L. Kuiper

16.442

7.973

C.H.A. Collee

8.778

697

H.Y. Scott-Barrett Totaal

24.124

19.084

124.004

72.668

1 Geen enkel lid van de Raad van Bestuur was in het bezit van preferente financieringsaandelen.

Kredieten van ABN AMRO aan leden van de Raad van Bestuur (in duizenden euro’s)

2005

2004

Uitstaand ultimo

Rentepercentage

Uitstaand ultimo

Rentepercentage

R.W.J. Groenink

5.136

3,58

2.985

3,63

W.G. Jiskoot

1.674

3,94

1.674

3,94

T. de Swaan

1.407

2,75

1.407

2,25 1

J.Ch.L. Kuiper

681

3,72

655

3,87

C.H.A. Collee

2.620

3,27

2.641

3,29

1 Variabele rente.

De afname in de uitstaande kredieten tussen 31 december 2004 en 31 december 2005 is veroorzaakt door aflossingen. De volgende tabel bevat informatie over de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Commissarissen. De leden van de Raad van Commissarissen ontvangen een gelijke bezoldiging van EUR 40.000 per jaar, met uitzondering van de vice-voorzitter en de voorzitter die een bezoldiging van respectievelijk EUR 45.000 en EUR 55.000 per jaar ontvangen. De leden van het Audit Committee en van het Nomination & Compensation Committee krijgen daarnaast een vergoeding van EUR 7.500 op jaarbasis per lidmaatschap. Alle leden van de Raad van Commissarissen ontvangen voorts ook een algemene onkostenvergoeding van elk EUR 1.500. Voor de vice-voorzitter en de voorzitter bedraagt deze vergoeding EUR 2.000. Leden van bovengenoemde commissies krijgen nog een extra onkostenvergoeding van EUR 500. Commissarissen die niet in Nederland woonachtig zijn, hebben bovendien per bijgewoonde vergadering van de Raad van Commissarissen recht op een aanvullende vergoeding van EUR 5.000.

209

Jaarrekening 2005

Alle bedragen zijn op jaarbasis. De feitelijke uitkering is afhankelijk van de periode van lidmaatschap gedurende het jaar. Leden van de Raad van Commissarissen krijgen geen vergoeding in de vorm van aandelen ABN AMRO of opties op aandelen ABN AMRO.

Bezoldiging Raad van Commissarissen (in duizenden euro’s)

2005

2004

63

63

A.A. Loudon A.C. Martinez

56

48

A. Burgmans

48

48

Mw. L.S. Groenman

40

40

40

40

Mw. T.A. Maas-de Brouwer

48

48

M.V. Pratini de Moraes

45

40

40

40

48

48

45

27

27

–

1

D.R.J. Baron de Rothschild

1

1

P. Scaroni 1 Lord Sharman of Redlynch

1

A.A. Olijslager R. van den Bergh

1

A. Ruys W. Dik

2

M.C. van Veen

2

27

–

16

48

20

60

1 Exclusief presentievergoeding. 2 De heren Dik en Van Veen traden af per 29 april 2005.

Gewone aandelen ABN AMRO in bezit van leden van de Raad van Commissarissen 1 2005

2004

A.A. Loudon

5.421

5.147

A. Burgmans

9.654

9.165

3.000

3.000

5.384

5.384

A.A. Olijslager

3.221

3.221

R.F. van den Bergh

8.167

–

–

1.256

34.847

27.173

A.C. Martinez

2

M.V. Pratini de Moraes

M.C. van Veen

2

3

Totaal

1 Geen enkel lid van de Raad van Raad van Commissarissen was in het bezit van preferente financieringsaandelen. 2 ADR’s. 3 De heer Van Veen trad af per 29 april 2005.

Kredieten van ABN AMRO aan leden van de Raad van Commissarissen Uitstaande kredieten per 31 december 2005 bedroegen EUR 2,1 miljoen met een rentepercentage van 3,00% (2004: EUR 2,1 miljoen – 3,60%), verstrekt aan de heer A. Burgmans

210

Jaarrekening 2005

Beloning Senior Executive Vice Presidents in 2005 In 2001 werd ook het beloningspakket voor Senior Executive Vice Presidents (SEVP’s) – het tweede echelon van Top Executives binnen ABN AMRO – ingevoerd, eveneens met als belangrijkste doel het rendement voor aandeelhouders te maximeren. De beloning van SEVP’s bestaat uit de volgende hoofdelementen: • basissalaris, dat is afgestemd op de desbetreffende lokale markten. Het huidige mediane

basissalaris bedraagt EUR 396.000 • prestatiegebonden bonus. De jaarlijkse resultaatafhankelijke bonus is gekoppeld aan de

relevante markten in de landen waar wij actief zijn. De mediaan van de over 2005 uitgekeerde bonussen bedroeg EUR 1 miljoen. Er zijn hierbij grote individuele verschillen, als afspiegeling van markt en locatie. Er is geen absoluut maximum gesteld aan de bonus voor SEVP’s • instrumenten op lange termijn zoals het Performance Share Plan en het Share Investment

and Matching Plan. Deze instrumenten zijn op een lager niveau vastgesteld dan de jaarlijkse toekenning aan leden van de Raad van Bestuur. De SEVP’s ontvangen een toekenning in het kader van het Performance Share Plan voor Top Executives en kunnen op vrijwillige basis deelnemen aan het Share Investment and Matching Plan. De toekenning is voor alle SEVP’s op hetzelfde niveau. Daarnaast ontvangen SEVP’s een aantal specifieke beloningselementen, afhankelijk van de markt en locatie waar zij werkzaam zijn. De beloning van SEVP’s bedroeg in 2005 in totaal EUR 51 miljoen (2004: EUR 42 miljoen).

43 Op aandelen gebaseerde betalingen ABN AMRO heeft een aantal op aandelen gebaseerde beloningsregelingen op lange termijn voor leden van de Raad van Bestuur, overige Top Executives en Key Employees. Met ingang van 2005 maken aandelenopties niet langer deel uit van het beloningspakket voor Top Executives. De huidige regelingen voor de Raad van Bestuur (het Performance Share Plan en het Share Investment and Matching Plan) zijn beschreven onder punt 42. Het Performance Share Plan geldt op een lager niveau ook voor SEVP’s (het tweede echelon van Top Executives). Zowel SEVP’s als Executive Vice Presidents (EVP’s) en Managing Directors (MD’s) (het derde echelon) kunnen hun bonus gedeeltelijk inbrengen in het Share Investment and Matching Plan. Voor EVP’s en MD’s is er ook een Restricted Share Plan, waarbij de prestatienormen gekoppeld zijn aan het gemiddeld rendement op eigen vermogen, in lijn met het Performance Share Plan voor de Raad van Bestuur. Bij al deze regelingen vindt de afwikkeling plaats in de vorm van aandelen. Daarnaast is er voor EVP’s en MD’s een Performance Share Plan voor de cyclus 2002-2005 waarbij de afwikkeling contant geschiedt. De totale uitgaven voor op aandelen gebaseerde betalingen met betrekking tot na 7 november 2002 toegekende regelingen bedroegen EUR 63 miljoen in 2005 tegenover EUR 58 miljoen in 2004. Inclusief vóór 7 november 2002 toegekende regelingen, waarvan de kosten nog volgens de oude algemene grondslagen voor financiële verslaggeving worden berekend, bedroegen de totale uitgaven EUR 61 miljoen (2004: EUR 4 miljoen, na aftrek van een vrijval van EUR 58 miljoen dankzij onze positie aan het eind van de cyclus 2001-2004 qua totaalrendement voor aandeelhouders). De totale boekwaarde van verplichtingen in verband met op aandelen gebaseerde, contant afgewikkelde betalingen bedroeg EUR 22 miljoen per 31 december 2005 (2004: EUR 18 miljoen). 211

Jaarrekening 2005

Optieregelingen Aan Key Employees worden voorwaardelijk opties op aandelen ABN AMRO verleend. De uitoefenprijs van deze opties is gelijk aan de gemiddelde aandelenkoers op de datum van toekenning. De opties worden in het algemeen drie jaar na toekenning onvoorwaardelijk, mits de houder nog altijd in dienst van de ABN AMRO groep is en de performance-indicator (minimumrendement op eigen vermogen) is gerealiseerd. De reële waarde van verleende opties wordt bepaald aan de hand van het Lattice-model voor de prijsbepaling van opties. De onderstaande tabel geeft de aannames weer die bij de berekening van de reële waarde van deze opties zijn gehanteerd. De verwachte volatiliteit is gebaseerd op de historische volatiliteit. Voor de berekening van de reële waarde van opties die in 2004 aan Top Executives zijn verleend, zijn dezelfde aannames gehanteerd. De in 2005 verantwoorde uitgaven voor alle optieregelingen bedroegen EUR 43 miljoen (2004: EUR 36 miljoen). 2005

2004

Toekenningsdatum

16 februari 2005

13 februari 2004

Expiratiedatum

16 februari 2015

13 februari 2014

21,24

18,86

21,24

18,86

Uitoefenprijs

(in euro’s)

Aandelenkoers op toekenningsdatum

(in euro’s)

Volatiliteit

34%

35%

Verwacht dividendrendement

5,2%

4,7%

3,7%

4,3%

4,24

3,98

Rentevoet Reële waarde op toekenningsdatum

(in euro’s)

De onderstaande tabel geeft een overzicht van in de afgelopen twee jaar toegekende opties. 2005

2004

Aantal opties (in duizenden)

Gemiddelde uitoefenprijs (in euro’s)

Aantal opties (in duizenden)

Gemiddelde uitoefenprijs (in euro’s)

63.050

18,94

59.149

19,30

Opties verleend aan Raad van Bestuur

–

–

576

18,86

Opties verleend aan overige Top Executives

–

–

6.175

18,86

7.939

21,24

8.254

18,76

Vervallen opties

– 2.780

18,29

– 760

18,03

Uitgeoefende opties

– 1.868

18,05

– 3.160

18,10

Afgelopen opties

– 4.072

22,43

– 7.184

22,04

Stand per 31 december

62.269

19,06

63.050

18,94

waarvan uitoefenbaar

26.873

20,96

19.599

21,96

waarvan uitoefenbaar en in-the-money

17.413

20,01

1.551

17,95

waarvan ingedekt

26.968

18,14

28.837

18,06

Stand per 1 januari Mutaties:

Overige verleende opties

In 2005 en 2004 lag de prijs van uitgeoefende opties binnen een bandbreedte van EUR 17,46 tot EUR 20,42. De gemiddelde aandelenkoers bedroeg EUR 20,11 in 2005 en EUR 18,18 in 2004. Bij uitoefening van alle uitoefenbare rechten zou het eigen vermogen met EUR 563 miljoen (2004: EUR 430 miljoen) toenemen. Voor de levering van aandelen bij de uitoefening van opties zijn aandelen ingekocht op de toekenningsdatum (2005: 1.868.242 aandelen; 2004: 497.512 aandelen) en nieuw uitgegeven op de uitoefendatum (2005: geen uitgifte; 2004: 2.662.183 aandelen).

212

Jaarrekening 2005

De onderstaande tabellen geven een overzicht van de uitstaande opties per 31 december 2005: Uitstaande opties (in duizenden)

Gemiddelde uitoefenprijs (in euro’s)

Bandbreedte uitoefenprijs (in euro’s)

2007

4.411

21,30

21,30

2008

9.459

22,72

22,34-23,14

2009

4.391

20,42

20,42

2010

898

15,06

15,06

2011

495

17,12

17,12

2012

8.612

19,14

17,46-19,53

2013

13.105

14,45

14,45-14,65

2014

13.265

18,86

18,86

2015

7.633

21,24

21,24

62.269

19,06

14,45-23,14

Uitoefenperiode tot en met

Totaal

Uitstaande opties

Uitoefenbare opties

Uitstaand (in duizenden)

Gewogen uitoefenprijs (in euro’s)

Gewogen resterende looptijd (in jaren)

Uitoefenbaar (in duizenden)

Gewogen uitoefenprijs (in euro’s)

14,45-17,50

16.139

14,87

6,9

1.641

17,46

17,51-20,00

20.236

19,09

7,4

6.971

19,53

20,01-22,50

21.369

21,34

4,8

13.736

21,39

4.525

23,14

2,2

4.525

23,14

62.269

19,06

6,0

26.873

20,96

Bandbreedte uitoefenprijs (in euro’s)

> 22,51 Totaal

Aandelenregelingen De kosten van aandelenregelingen worden op basis van verschillende modellen berekend. De totale uitgaven voor na 7 november 2002 toegekende regelingen bedroegen in 2005 EUR 19 miljoen (2004: EUR 22 miljoen). In de onderstaande tabel worden alle voorwaardelijk aan ABN AMRO Top Executives toegekende aandelen vermeld. Het aantal aandelen dat onder het Performance Share Plan is toegekend op basis van de vijfde positie in de peer group qua totaalrendement voor aandeelhouders, berust op aannames. (in duizenden)

2005

2004

Stand per 1 januari

3.688

4.741

Verleend

2.892

1.797

Vervallen

– 283

– 2.850

Onvoorwaardelijk geworden

– 660

–

Stand per 31 december

5.637

3.688

213

Jaarrekening 2005

44 Acquisitie en verkoop van dochterondernemingen Acquisities in 2005 en 2004 De volgende acquisities vonden plaats in 2005 en 2004 en zijn volgens de overnamemethode verantwoord: Verworven belang (in %)

Koopsom

Balanstotaal

Overnamedatum

Overgenomen 2005: Bank Corluy Private equity-acquisities

100

50

121

27 april 2005

51-100

43

2.174

divers

2004: Bethmann Maffei Private equity-acquisities

100

110

812

30 januari 2004

51-100

112

963

divers

In 2005 droegen de acquisities EUR 7 miljoen negatief bij aan de geconsolideerde nettojaarwinst.

Verkopen in 2005 en 2004 In 2005 verkocht de groep de volgende activiteiten: • Real Seguros in Brazilië, dat werd ingebracht in een joint venture; • Nachenius, Tjeenk & Co.

Deze entiteiten droegen in 2005 EUR 22 miljoen bij aan de geconsolideerde nettowinst (2004: EUR 12 miljoen). In 2004 verkocht de groep de volgende activiteiten: • LeasePlan Corporation • Bank of Asia.

Fusies en overnames in 2006 De overname van Banca Antoniana Popolare Veneta (Banca Antonveneta) is op 2 januari 2006 formeel tot stand gekomen. Doel van de overname is de positie van de groep in het middensegment van de markt te versterken en het succesvolle partnership met Banca Antonveneta in versneld tempo verder uit te bouwen. Banca Antonveneta beschikt over een hoogwaardig klantenbestand en geeft de groep toegang tot de omvangrijke en aantrekkelijke Italiaanse bankmarkt. Gedurende 2005 breidde de groep het belang in Banca Antonveneta uit van 12.7% naar 29.9%. Op 2 januari 2006 werd het belang verder verhoogd van 29.9% naar 55,8% door de overname van 79,9 miljoen aandelen Banca Antonveneta van Banca Popolare Italiana (BPI). Hierdoor heeft de groep per 2 januari 2006 de feitelijke zeggenschap over Banca Antonveneta verworven; dit is dan ook de overnamedatum. De overname van de aandelen was in overeenstemming met de op 26 september 2005 aangekondigde overeenkomst met BPI. De groep heeft een bedrag van EUR 26,50 per aandeel betaald, hetgeen neerkomt op een totaalbedrag in contanten van EUR 2,1 miljard.

214

Jaarrekening 2005

Door de uitbreiding van het belang in Banca Antonveneta was de groep krachtens de Italiaanse wetgeving verplicht een openbaar bod uit te brengen op de nog niet in haar bezit zijnde aandelen Banca Antonveneta. Op 26 februari 2006 publiceerde de groep het biedingsbericht voor het bod in contanten op alle gewone aandelen Banca Antonveneta. Met de Italiaanse beursautoriteit is overeengekomen dat de biedingsperiode duurt van 27 februari 2006 tot en met 31 maart 2006. Zoals reeds aangegeven op 26 september 2005 betaalt ABN AMRO aan de aandeelhouders van Banca Antonveneta een bedrag van EUR 26,50 voor elk gewoon aandeel Banca Antonveneta dat via het bod wordt verkregen. Na verdere aankopen van aandelen in de openbare markt bedroeg het belang van ABN AMRO in Banca Antonveneta op 16 maart 2006 76,0% van het uitstaande aandelenkapitaal.

Stapsgewijze overname De acquisitie van Banca Antonveneta door de groep is stapsgewijs gerealiseerd door de aankoop van een aantal aandelenpakketten. De groep heeft in het overnameproces twee fasen onderscheiden. De eerste fase eindigde met de aankondiging door de groep op 30 maart 2005 dat zij voornemens was een bod in contanten uit te brengen op alle gewone aandelen Banca Antonveneta. Op die datum werd het belang van 12,7% van de groep in Banca Antonveneta als een deelneming met invloed verantwoord volgens de vermogensmethode. De aanpassing van het belang van 12,7% naar reële waarde – als gevolg van de waardering van de activa en verplichtingen van Banca Antonveneta tegen reële waarde per de overnamedatum conform de overnamemethode – zal als herwaardering in het eigen vermogen van de groep worden verwerkt. Deze aanpassing bedraagt EUR 101 miljoen. De tweede fase ving aan op 1 april 2005 en loopt af op 31 maart 2006, het einde van de biedingsperiode. De groep gaat ervan uit dat de reële waarde van de activa en de verplichtingen van Banca Antonveneta per 2 januari 2006 de reële waarde van de activa en de verplichtingen van Banca Antonveneta gedurende de tweede overnamefase van 1 april 2005 tot 31 maart 2006 weergeeft. Het stabiele economische klimaat en de specifieke bedrijfsomstandigheden van Banca Antonveneta gedurende de tweede fase van het overnameproces hebben geen materieel effect gehad op de reële waarde van de activa en de verplichtingen van Banca Antonveneta gedurende deze periode. De acquisitie van Banca Antonveneta wordt verantwoord volgens de overnamemethode zoals beschreven in IFRS 3 ‘Business Combinations’. De prijs die moet worden betaald om 100% van de aandelen in Banca Antonveneta te verkrijgen, bedraagt in totaal EUR 7,5 miljard, inclusief direct aan de overname toe te rekenen kosten van EUR 32 miljoen. De voorlopige toerekening van de overnameprijs aan de verworven activa – met inbegrip van nieuwe, identificeerbare immateriële activa die uit de overname voortkomen – en de overgenomen (voorwaardelijke) verplichtingen, op basis van hun reële waarde per de overnamedatum en de ontstane goodwill, is in onderstaande tabel weergegeven. Deze toerekening is gebaseerd op de voorlopige reële waarde van de verworven activa en overgenomen verplichtingen en kan tot 31 december 2006 worden aangepast op grond van nadere informatie die met betrekking tot de reële waarde wordt verkregen.

215

Jaarrekening 2005

De reële waarde van de identificeerbare activa en verplichtingen van Banca Antonveneta per 2 januari 2006 was als volgt (in miljoenen euro’s): Opgenomen bij acquisitie door de groep

Boekwaarde Banca Antonveneta

1.238

848

772

751

43.112

41.936

Immateriële activa Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Financiële activa Latente belastingvorderingen

958

736

3.359

3.461

49.439

47.732

684

147

Overige verplichtingen

45.463

44.487

Totaal identificeerbare verplichtingen

46.147

44.634

Totaal nettovermogen

3.292

3.098

Koopsom (100%)

7.464

Overige activa Totaal identificeerbare activa Latente belastingverplichtingen

Netto activa

– 3.292

Aanpassing naar reële waarde van belang van 12,7% opgenomen in eigen vermogen Goodwill bij verkrijging van alle uitstaande aandelen

101 4.273

Nieuw identificeerbare immateriële activa opgenomen bij acquisitie Als gevolg van de acquisitie zal de groep de volgende nieuw identificeerbare immateriële activa (voor belastingen) opnemen: Immateriële activa gerelateerd aan toevertrouwde middelen

400

Immateriële activa gerelateerd aan uitzettingen

224

Overige klantrelaties

325

Overige immateriële activa Totaal

216

245 1.194

Jaarrekening 2005

De afschrijvingsperiode voor immateriële activa gerelateerd aan toevertrouwde middelen en uitzettingen, overige klantrelaties en overige immateriële activa is circa acht jaar. De groep schat dat de totale afschrijvingskosten (voor belastingen) met betrekking tot de nieuw identificeerbare immateriële activa EUR 174 miljoen per jaar bedragen in 2006, 2007 en 2008 en EUR 142 miljoen per jaar in de vijf daaropvolgende jaren.

Goodwill Goodwill geeft de verwachte baten- en kostensynergieën van de overname weer, alsmede de waarde van het personeelsbestand van Banca Antonveneta die niet los van de goodwill kan worden opgenomen.

45 Beëindigde bedrijfsactiviteiten Door de groep werden in 2005 geen bedrijfsactiviteiten beëindigd. In 2004 verkocht de groep LeasePlan Corporation en Bank of Asia. Het bedrijfsresultaat en de verkoopopbrengst van deze beëindigde bedrijfsactiviteiten bedroegen gezamenlijk als volgt. 2004

Totaal operationele baten

736

Totaal lasten

519

Bedrijfsresultaat voor belastingen

217

Winst opgenomen bij verkoop

1.275

Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten voor belastingen

1.492

Belasting over bedrijfsresultaat

51

Belasting over verkoopwinst

–6

Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten na belastingen

1.447

46 Verbonden partijen De groep verbonden partijen omvatten deelnemingen met invloed (zie punten 19 en 40), joint ventures (zie punt 41), pensioenfondsen (zie punt 27) en Key Management (zie punt 42). In het kader van de gewone bedrijfsuitoefening gaat de groep een aantal bancaire transacties met verbonden partijen aan. Dit betreft onder meer kredieten, deposito’s en valutatransacties. Deze transacties werden, met uitzondering voor werknemers, uitgevoerd tegen commerciële voorwaarden en tegen markttarieven. Voor kredieten aan verbonden partijen zijn in 2005 en 2004 geen voorzieningen wegens oninbaarheid getroffen.

217

Jaarrekening 2005

47 Eerste toepassing van IFRS De effecten van de overgang van in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving (‘Dutch GAAP’) naar IFRS zijn in onderstaande tabellen samengevat.

Aansluiting eigen vermogen aandeelhouders tussen Dutch GAAP en IFRS

Eigen vermogen aandeelhouders volgens Dutch GAAP

1 januari 2004

31 december 2004

13.047

14.972

Vrijval fonds voor algemene bankrisico’s

1.143

1.149

Herrubricering preferente aandelen naar achtergestelde schulden

– 813

– 767

Terugneming herwaardering onroerende zaken

– 130

– 87

Herrubricering inzake Banco Real naar achtergestelde schulden

– 231

– 231

Overgangseffecten Vrijval rente-egalisatiereserve voor beleggingsportefeuille

1.563

Derivaten en hedging

– 560

Reële-waardeaanpassingen Private equity-belangen

(consolidatie en opname tegen reële waarde)

– 160 56

Bijzondere waardevermindering kredieten

– 405

Projectontwikkeling

– 108

LeasePlan Corporation

– 148

Deelnemingen met invloed Verplichtingen personeelsregelingen Overige

– 355

Totaal overgangseffect voor belastingen Belastingeffect Totaal overgangseffect

– 100 – 1.475 – 1.692 – 577

(na belastingen)

Verschil in jaarwinst 2004

– 1.115

– 1.115

–

– 244

Effect van winst- en verliesposten niet opgenomen in resultaat Reserve voor verkoop beschikbare activa Reserve kasstroomhedges

489

818

– 165

– 283

Pensioenverplichtingen volgens Dutch GAAP naar eigen vermogen, niet van toepassing volgens IFRS Verschil in mutaties in reserve valutaomrekenverschillen

–

479

–

– 40

– 106

16

Overige verschillen in eigen vermogen tussen IFRS en Dutch GAAP Derivaten op eigen aandelen, afgewikkeld in aandelen Activering goodwill volgens IFRS in 2004

–

46

Overige

–

102

Totaal effect Eigen vermogen aandeelhouders volgens IFRS

218

– 928

– 157

12.119

14.815

Jaarrekening 2005

Aansluiting nettowinst 2004 tussen Dutch GAAP en IFRS 2004

Nettowinst volgens Dutch GAAP

4.109

Opgelopen dividend op preferente aandelen

– 43

Nettowinst toe te rekenen aan aandeelhouders volgens Dutch GAAP

4.066

Aansluitingsposten: Rente-egalisatiereserve voor afschrijving beleggingsportefeuille Gerealiseerde activa beschikbaar voor verkoop en overige

– 454 – 19

(inclusief hedging)

Mortgage banking-activiteiten

– 161

Reële-waardeaanpassingen

– 230

Derivaten

11

Private equity-belangen

129

Verplichtingen personeelsregelingen

89

Personeelsopties

– 21

Verschillen in verkoopwinst LeasePlan Corporation en Bank of Asia

224

Aflossingskosten preferente aandelen opgenomen als rentelasten volgens IFRS

– 42

Bijzondere waardevermindering kredieten

29

Overige

– 39

Totaal effect voor belastingen

– 484

Belastingeffect

283

Effect op nettowinst

201

Winst toe te rekenen aan aandeelhouders volgens IFRS

3.865

Per 31 december 2004 bedroegen de totale activa EUR 608.623 miljoen en de totale verplichtingen EUR 589.372 miljoen volgens Dutch GAAP tegenover respectievelijk EUR 727.454 miljoen en EUR 710.902 miljoen volgens IFRS. Naast verschillen in waardering en de verantwoording van baten (‘overgangsverschillen’) en de rubricering van eigen vermogen en vreemd vermogen, werd de presentatie van activa en verplichtingen beïnvloed door de volgende veranderingen: • volgens IFRS moeten multi-seller conduits geconsolideerd worden. Het effect hiervan op

zowel de totale activa (kredieten en vorderingen private en publieke sector) als de totale verplichtingen (verplichtingen private en publieke sector) bedroeg EUR 23.700 miljoen; • saldering van derivaten mag volgens IFRS uitsluitend worden toegepast als, afgezien van

het recht op saldering, ook daadwerkelijk de intentie bestaat om transacties gesaldeerd af te wikkelen. Aan dit criterium van ‘intentie’ wordt zelden voldaan als gevolg van geringe verschillen in de timing van kasstromen tussen derivaten met dezelfde tegenpartij en het gebruik van rekeningen voor brutoverevening met derivatenbeurzen. Hierdoor namen de totale activa (financiële activa aangehouden voor handelsdoeleinden) en de totale verplichtingen (financiële verplichtingen aangehouden voor handelsdoeleinden) toe met circa EUR 97 miljard; • de consolidatie van private equity-belangen waarover zeggenschap wordt uitgeoefend

leidde tot een verhoging van de totale activa en de totale verplichtingen met EUR 2.393 miljoen; • financieringsinstrumenten tot een totaalbedrag van EUR 3.714 miljoen die voorheen

werden behandeld als eigen vermogen en werden verantwoord onder belang van derden en preferente aandelen, worden volgens IFRS thans als achtergestelde schulden gepresenteerd.

219

Jaarrekening 2005

Bij de overgang op 1 januari 2004 zijn de volgende activa en verplichtingen aangewezen als tegen reële waarde op te nemen posten met verwerking van waardeveranderingen in de winst- en verliesrekening: • beleggingen zonder zeggenschap die het karakter van private equity-belangen hebben.

Deze beleggingen werden voorheen gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met een eventueel noodzakelijke voorziening voor bijzondere waardeverminderingen en opgenomen onder aandelen. De boekwaarde van dergelijke belangen bedroeg EUR 1.079 miljoen per 1 januari 2004. De vereiste aanpassing van deze beleggingen naar de reële waarde per 1 januari 2004 bedroeg EUR 9 miljoen. Deze beleggingen worden thans verantwoord onder financiële beleggingen; • hypotheken die worden aangehouden voor verkoop als onderdeel van de mortgage

banking-activiteiten in Noord-Amerika. Deze hypotheken werden voorheen tegen kostprijs opgenomen onder kredieten private en publieke sector. In overeenstemming met IFRS worden ze thans verantwoord onder overige activa. De reële waarde van EUR 4.209 miljoen was EUR 27 miljoen hoger dan de kostprijs. Dit verschil werd grotendeels gecompenseerd door de vereisten voor hedgederivaten met betrekking tot reële waarde.

48 Gebeurtenissen na balansdatum Op 2 januari 2006 heeft de groep de zeggenschap verkregen in Banca Antonveneta (zie punt 44 voor nadere bijzonderheden).

49 Belangrijke deelnemingen (Tenzij anders vermeld is het deelnemingspercentage per 15 maart 2005 100% of bijna 100%. Bij de belangrijke deelnemingen, die niet 100% geconsolideerd worden, is afzonderlijk aangegeven of de vermogensmethode (a) of proportionele consolidatie (b) is toegepast.) ABN AMRO Bank N.V., Amsterdam

Nederland AAGUS Financial Services Group N.V., Amersfoort (67%) AA Interfinance B.V., Amsterdam ABN AMRO Arbo Services B.V., Amsterdam ABN AMRO Asset Management Holding N.V., Amsterdam ABN AMRO Asset Management (Netherlands) B.V., Amsterdam ABN AMRO Assurantie Holding B.V., Zwolle ABN AMRO Bouwfonds Nederlandse Gemeenten N.V., Hoevelaken ABN AMRO Effecten Compagnie B.V., Amsterdam ABN AMRO Mellon Global Securities B.V., Amsterdam (50%) (b) ABN AMRO Participaties B.V., Amsterdam ABN AMRO Projectontwikkeling B.V., Amersfoort ABN AMRO Ventures B.V., Amsterdam Amstel Lease Maatschappij N.V., Utrecht Delta Lloyd ABN AMRO Verzekeringen Holding B.V., Zwolle (49%) (a) Dishcovery Horeca Expl. Mij B.V., Amsterdam Hollandsche Bank-Unie N.V., Rotterdam IFN Group B.V., Rotterdam Solveon Incasso B.V., Utrecht 220

Stater N.V., Hoevelaken

Jaarrekening 2005

Buiten Nederland Europa ABN AMRO Asset Management Holdings Ltd., Londen ABN AMRO Asset Management Ltd., Londen Artemis Investment Management Ltd., Edinburgh (71%) ABN AMRO Asset Management (Deutschland) GmbH, Frankfurt am Main ABN AMRO Bank A.O., Moskou ABN AMRO Bank (Deutschland) A.G., Frankfurt am Main ABN AMRO Bank (Luxembourg) S.A., Luxemburg ABN AMRO Bank (Polska) S.A., Warschau ABN AMRO Bank (Romania) S.A., Boekarest ABN AMRO Bank (Schweiz) A.G., Zürich ABN AMRO Capital Ltd., Londen ABN AMRO Corporate Finance Ltd., Londen ABN AMRO France S.A., Parijs Banque de Neuflize, Parijs Banque Odier Bungener Courvoisier, Parijs ABN AMRO Fund Managers (Ireland) Ltd., Dublin ABN AMRO Futures Ltd., Londen ABN AMRO Infrastructure Capital Management Limited, Londen ABN AMRO International Financial Services Company, Dublin ABN AMRO Investment Funds S.A., Luxemburg ABN AMRO Stockbrokers (Ireland) Ltd., Dublin Alfred Berg Holding A/B, Stockholm Alfred Berg Asset Management Sweden A/B, Stockholm Antonveneta ABN AMRO Societa di Gestione del Risparmio SpA, Milaan (45% ABN AMRO Bank N.V.; 55% Banca Antonveneta Group)

(a)

Aspis Internationaal MFMC, Athene (45%) (a) Banca Antonveneta SpA, Padua (76%) (a) 16 maart 2006 Capitalia SpA, Rome (8%) (a) CM Capital Markets Holding S.A., Madrid (45%) (a) Delbrück Bethmann Maffei A.G., Frankfurt am Main Hoare Govett Ltd., Londen Kereskedelmi és Hitelbank Rt., Boedapest (40%) (a) Noord-Amerika ABN AMRO Asset Management Canada Ltd, Toronto ABN AMRO Capital Markets Canada Ltd., Toronto ABN AMRO Bank (Mexico) S.A., Mexico City ABN AMRO North America Holding Company, Chicago (holding company, stemrecht 100%, kapitaalbelang 92%)

LaSalle Bank Corporation, Chicago LaSalle Bank N.A., Chicago LaSalle Financial Services, Inc., Chicago LaSalle National Leasing Corporation, Chicago LaSalle Business Credit, LLC., Chicago LaSalle Bank Midwest N.A., Troy ABN AMRO Mortgage Group, Inc., Chicago ABN AMRO Advisory, Inc., Chicago (81%) ABN AMRO Capital (USA) Inc., Chicago 221

Jaarrekening 2005

ABN AMRO Incorporated, Chicago ABN AMRO Sage Corporation, Chicago ABN AMRO Rothschild LLC, New York (50%) (b) ABN AMRO Asset Management Holdings, Inc., Chicago ABN AMRO Asset Management (USA) LLC., Chicago ABN AMRO Asset Management Inc., Chicago ABN AMRO Investment Fund Services, Inc., Chicago Montag & Caldwell, Inc., Atlanta Midden-Oosten Saudi Hollandi Bank, Riad (40%) (a) Overig Azië ABN AMRO Asia Ltd., Hongkong ABN AMRO Asia Corporate Finance Ltd., Hongkong ABN AMRO Asia Futures Ltd., Hongkong ABN AMRO Asset Management (Asia) Ltd., Hongkong ABN AMRO Asset Management (Japan) Ltd., Tokio ABN AMRO Asset Management (India) Ltd, Mumbai (75%) ABN AMRO Bank Berhad, Kuala Lumpur ABN AMRO Bank (Kazakhstan) Ltd, Almaty (80%) ABN AMRO Bank N.B., Uzbekistan A.O., Tashkent (58%) ABN AMRO Bank (Philippines) Inc., Manilla ABN AMRO Central Enterprise Services Private Ltd., Mumbai ABN AMRO Securities (India) Private Ltd., Mumbai (75%) ABN AMRO Securities (Japan) Ltd., Tokio PT ABN AMRO Finance Indonesia, Jakarta (70%) PT ABN AMRO Manajemen Investasi Indonesia, Jakarta (96%) Australië ABN AMRO Asset Management (Australia) Ltd., Sydney ABN AMRO Australia Ltd., Sydney ABN AMRO Asset Securitisation Australia Pty Ltd., Sydney ABN AMRO Corporate Finance Australia Ltd., Sydney ABN AMRO Equities Australia Ltd., Sydney ABN AMRO Securities Australia Ltd., Sydney ABN AMRO Equities Capital Markets Australia Ltd., Sydney ABN AMRO Capital Management (Australia) Pty Limited, Sydney Nieuw-Zeeland ABN AMRO New Zeal and Ltd., Auckland ABN AMRO Equity Derivatives New Zealand Limited, Auckland Latijns-Amerika en het Caraïbisch Gebied ABN AMRO Asset Management Argentina Sociedad Gerente de FCI S.A., Buenos Aires ABN AMRO Bank (Chile) S.A., Santiago de Chile ABN AMRO Bank (Colombia) S.A., Bogotá ABN AMRO (Chile) Seguros Generales S.A., Santiago de Chile ABN AMRO (Chile) Seguros de Vida S.A., Santiago de Chile

222

Jaarrekening 2005

ABN AMRO Brasil Participaçôes Financeiras S.A., São Paulo ABN AMRO Brasil Dois Participaçôes S.A., São Paulo Banco ABN AMRO Real S.A., São Paulo (89%) Banco de Pernambuco S.A., Recife Banco Sudameris Brasil S.A., São Paulo (85%) Sudameris Vida e Previdência S.A., São Paulo ABN AMRO Asset Management DVTM S.A., São Paulo ABN AMRO Asset Management S.A., São Paulo Real Paraguaya de Seguros S.A., Asunción Real Uruguaya de Seguros S.A., Montevideo Voor informatie omtrent de deelnemingen van ABN AMRO Bouwfonds Nederlandse Gemeenten N.V. wordt verwezen naar het door deze vennootschap afzonderlijk uitgebrachte jaarverslag. De lijst van deelnemingen, waaronder die waarvoor een verklaring van aansprakelijkheidstelling is afgegeven, is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

Amsterdam, 23 maart 2006

Raad van Commissarissen

Raad van Bestuur

Jhr. mr. A.A. Loudon

Mr. R.W.J. Groenink

A.C. Martinez

Drs. W.G. Jiskoot

A. Burgmans

Drs. T. de Swaan

D.R.J. Baron de Rothschild

Mr. J.Ch.L. Kuiper

Mw. drs. L.S. Groenman

Mr. C.H.A. Collee

Mw. drs. T.A. Maas-de Brouwer

H.Y. Scott-Barrett

M.V. Pratini de Moraes

Mr. H.G. Boumeester

P. Scaroni

Drs. P.S. Overmars

Lord Sharman of Redlynch

Drs. R. Teerlink

A.A. Olijslager Mr. R.F. van den Bergh Mr. A. Ruys

223

Jaarrekening 2005

Jaarrekening 2005 ABN AMRO Holding NV (moedermaatschappij) Grondslagen

Met ingang van 1 januari 2005 zijn in

De vennootschappelijke jaarrekening van

Nederland de wettelijke bepalingen met

ABN AMRO Holding N.V. is opgesteld in

betrekking tot bepaalde in het eigen

overeenstemming met de wettelijke

vermogen opgenomen reserves gewijzigd.

bepalingen van titel 9 boek 2 van het

Door het gecombineerde effect van deze

Burgerlijk Wetboek. Met ingang van 1 januari

wetswijzigingen en de gewijzigde

2005 stelt de groep de geconsolideerde

grondslagen is de samenstelling van het

jaarrekening op volgens International

eigen vermogen aandeelhouders veranderd.

Financial Reporting Standards (IFRS) zoals

De door ABN AMRO Holding N.V.

vastgesteld door de Europese Unie. In de

opgenomen veranderingen hebben

vennootschappelijke jaarrekening zijn

hoofdzakelijk betrekking op de gevolgen van

dezelfde grondslagen toegepast als in

de overgang naar IFRS voor de dochter-

de geconsolideerde jaarrekening. De

ondernemingen van ABN AMRO Holding N.V.

waardering van de deelnemingen in groepsmaatschappijen vindt plaats tegen de nettovermogenswaarde, die wordt bepaald op basis van IFRS zoals vastgesteld door de Europese Unie. Voor nadere gegevens wordt verwezen naar pagina 121.

Wijziging grondslagen In 2005 heeft ABN AMRO Holding N.V. besloten in de vennootschappelijke jaarrekening dezelfde grondslagen voor waardering en verantwoording toe te passen als in de geconsolideerde jaarrekening. De reden voor dit besluit was dat door de wijziging van de grondslagen de vennootschappelijke financiële verslaggeving verbetert en er maar één enkele reeks grondslagen voor de dochterondernemingen is. Bijgevolg zijn de jaarwinst en het eigen vermogen in de vennootschappelijke jaarrekening hetzelfde als in de geconsolideerde jaarrekening. De grondslagen zijn consistent toegepast voor alle gepresenteerde jaren en de vergelijkende cijfers zijn aangepast. De toepassing van deze grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening heeft geleid tot wijzigingen in de verantwoording, waardering en rubricering van activa en verplichtingen, alsmede in de resultaatbepaling. De groep heeft gebruikgemaakt van de onder IFRS 1 toegestane uitzonderingsbepalingen.

224

Jaarrekening 2005

In de onderstaande tabel is het effect weergegeven dat de wijzigingen in de grondslagen voor financiële verslaggeving van ABN AMRO Holding N.V. hebben op het eigen vermogen aandeelhouders per 31 december 2004 en de jaarwinst over 2004. Het effect is in overeenstemming met het overgangseffect van Dutch GAAP naar IFRS zoals vermeld in de geconsolideerde jaarrekening.

Effect van stelselwijziging op eigen vermogen aandeelhouders 2004

Eigen vermogen aandeelhouders per 31 december 2004 voor de stelselwijziging

14.972

Vrijval fonds voor algemene bankrisico’s

1.149

Herrubricering van preferente aandelen naar achtergestelde schulden

– 767

Terugneming herwaardering onroerende zaken Herrubricering inzake Banco Real naar achtergestelde schulden

– 87 – 231

Overgangseffecten Vrijval rente-egalisatiereserve voor beleggingsportefeuille

1.563

Derivaten en hedging

– 560

Reële-waardeaanpassingen Private equity-belangen

(consolidatie en opname tegen reële waarde)

– 160 56

Bijzondere waardevermindering kredieten

– 405

Projectontwikkeling

– 108

LeasePlan Corporation

– 148

Deelnemingen met invloed Verplichtingen personeelsregelingen Overige overgangseffecten Totaal overgangseffect voor belastingen Belastingeffect Totaal overgangseffect

– 100 – 1.475 – 355 – 1.692 – 577

(na belastingen)

Verschil in jaarwinst 2004

– 1.115 – 244

Effect van winst- en verliesposten niet opgenomen in resultaat Reserve voor verkoop beschikbare activa Reserve kasstroomhedges

818 – 283

Pensioenverplichtingen naar eigen vermogen, niet van toepassing volgens IFRS

479

Verschil in mutaties in reserve valutaomrekenverschillen

– 40

Overige verschillen in eigen vermogen tussen IFRS en Dutch GAAP Derivaten op eigen aandelen, afgewikkeld in aandelen Activering goodwill volgens IFRS Overige Totaal effect

16 46 102 – 157

Eigen vermogen aandeelhouders per 31 december 2004 na wijziging grondslagen

14.815

225

Jaarrekening 2005

Effect van stelselwijziging op nettowinst 2004

Nettowinst voor wijziging grondslagen

4.109

Opgelopen dividend op preferente aandelen

– 43

Nettowinst toe te rekenen aan aandeelhouders

4.066

Aansluitingsposten: Rente-egalisatiereserve voor afschrijving beleggingsportefeuille Gerealiseerde activa beschikbaar voor verkoop en overige

(inclusief hedging)

– 454 – 19

Mortgage banking-activiteiten

– 161

Reële-waardeaanpassingen

– 230

Derivaten Private equity-belangen Verplichtingen personeelsregelingen Personeelsopties

11 129 89 – 21

Verschillen in verkoopwinst LeasePlan Corporation en Bank of Asia

224

Aflossingskosten preferente aandelen opgenomen als rentelasten volgens IFRS

– 42

Bijzondere waardevermindering kredieten Overige Totaal effect voor belastingen Belastingeffect

29 – 39 – 484 283

Effect op nettowinst

– 201

Winst na wijziging grondslagen

3.865

Deelnemingen in groepsmaatschappijen ABN AMRO Holding N.V. heeft één deelneming en is de enige aandeelhouder van ABN AMRO Bank N.V, Amsterdam.

Gehanteerde grondslagen bij de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening luidt in miljoenen euro’s. De euro is de rapporteringsvaluta van de entiteiten van de groep.

226

Jaarrekening 2005

Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2005 (in miljoenen euro’s)

Resultaat deelnemingen na belastingen Overig resultaat na belastingen Jaarwinst

2005

2004

4.398

3.948

– 16

– 83

4.382

3.865

Vennootschappelijke balans per 31 december 2005 (voor winstbestemming) (in miljoenen euro’s)

2005

2004

Activa Kredieten en vorderingen bankiers Rentedragende waardepapieren

a

b

Deelnemingen in groepsmaatschappijen Overlopende activa

c

d

Totaal activa

3.685

0

20

10

19.332

15.843

4

0

23.041

15.853

Verplichtingen Verplichtingen bankiers

0

240

Verplichtingen private en publieke sector

20

20

Overige verplichtingen

32

10

52

270

e

Achtergestelde schulden

f

Totaal verplichtingen

768

768

820

1.038

Aandelenkapitaal

1.069

954

Agioreserve

5.269

2.604

15.883

11.527

22.221

14.815

23.041

15.853

Overige reserves Eigen vermogen aandeelhouders

g

Totaal passiva Opgesteld in overeenstemming met artikel 2:402 van het Burgerlijk Wetboek. De bij de posten vermelde letters verwijzen naar de toelichting.

227

Jaarrekening 2005

Vennootschappelijke mutatieoverzicht eigen vermogen over 2005 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

954

919

Geplaatst en gestort gewoon aandelenkapitaal Stand per 1 januari Uitgifte van aandelen Uitoefening rechten uit opties en warrants Dividend uitgekeerd in aandelen

82

–

–

2

33

33

1.069

954

Stand per 1 januari

2.604

2.549

Uitgegeven aandelen

2.611

–

–

48

Stand per 31 december Agioreserve

Uitoefening rechten uit opties en conversie Op aandelen gebaseerde betalingen Dividend uitgekeerd in aandelen Stand per 31 december

87

40

– 33

– 33

5.269

2.604

Overige reserves en wettelijke reserves Stand per 1 januari

11.580

8.469

Jaarwinst toe te rekenen

4.382

3.865

Betaalde dividenden

– 659

– 694

Overige Stand per 31 december

– 66

– 60

15.237

11.580

– 632

– 119

Ingekochte eigen aandelen Stand per 1 januari Ingekochte / verkochte eigen aandelen (netto)

32

– 513

– 600

– 632

Stand per 1 januari

–

– 106

Mutatie in marktwaarde en afwikkelingen

–

106

Stand per 31 december

–

–

Stand per 31 december Derivaten op eigen aandelen, afgewikkeld in aandelen

Winst- en verliesposten niet opgenomen in resultaat (netto) Reserve valutaomrekenverschillen Stand per 1 januari Naar resultaat inzake verkochte dochterondernemingen Valutaomrekenverschillen Subtotaal – stand per 31 december

– 238

–

– 20

2

1.100

– 240

842

– 238

830

572

Niet-gerealiseerde winsten / verliezen op activa beschikbaar voor verkoop (netto) Stand per 1 januari Niet-gerealiseerde winsten / verliezen op activa beschikbaar voor verkoop (netto)

717

509

Herrubricering winsten / verliezen naar resultaat (netto)

– 348

– 251

Subtotaal – stand per 31 december

1.199

830

– 283

– 165

Reserve kasstroomhedges Stand per 1 januari Niet-gerealiseerde winsten / verliezen op herwaardering van kasstroomhedges (netto)

– 386

– 106

Herrubricering winsten / verliezen naar resultaat (netto)

– 126

– 224

Subtotaal – stand per 31 december

– 795

– 283

Winst- en verliesposten niet opgenomen in het resultaat (netto) – stand per 31 december Eigen vermogen – stand per 31 december

228

1.246

309

22.221

14.815

Jaarrekening 2005

Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening (alle bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s)

a

Kredieten en vorderingen bankiers

De onder dit hoofd opgenomen bedragen betreffen kredieten aan, tegoeden bij en andere interbancaire verhoudingen met groepsmaatschappijen met een looptijd korter dan één jaar.

b

Rentedragende waardepapieren

Het onder dit hoofd vermelde bedrag betreft de in waardepapieren belichaamde vorderingen, zoals commercial paper. 2005

2004

Stand per 1 januari

10

20

Aankopen

89

100

– 79

– 110

20

10

Verkopen Stand per 31 december

c

Deelnemingen in groepsmaatschappijen

Het door ABN AMRO Bank N.V. aan ABN AMRO Holding N.V. te betalen dividend bedraagt EUR 1.520 miljoen (2004: EUR 1.751 miljoen).

Stand per 1 januari Jaarwinst Ontvangen dividenden Valutaomrekenverschillen Overige mutaties Stand per 31 december

d

2005

2004

15.843

12.535

4.398

3.948

– 1.751

– 677

1.080

– 238

– 238

275

19.332

15.843

Overlopende activa

Onder deze post worden baten en lasten gerubriceerd die zijn toegerekend aan de verslagperiode, maar waarvan de feitelijke ontvangst of betaling valt in een andere periode.

e

Overige verplichtingen

Onder overige schulden worden die bedragen opgenomen, die niet overlopend zijn of niet onder andere balansposten gerubriceerd kunnen worden.

229

Jaarrekening 2005

f

Achtergestelde schulden

In 2004 zijn in het kader van de herziene corporate governance-structuur de ultimo 2003 uitstaande preferente aandelen op naam met beschermingsconstructie ingetrokken en zijn nieuwe converteerbare preferente financieringsaandelen op naam zonder beschermingsconstructie uitgegeven. In 2005 bleef het aantal uitstaande converteerbare preferente financieringsaandelen met een nominale waarde van EUR 0,56 ongewijzigd op 1.369.815.864. Het aantal uitstaande (voorheen converteerbare) preferente aandelen met een nominale waarde van EUR 2,24 bleef op 44.988 eveneens ongewijzigd. Het dividend op deze preferente financieringsaandelen is met ingang van 1 oktober 2004 vastgesteld op 4,65% van de nominale waarde. Dit percentage zal conform de statutaire bepalingen per 1 januari 2011 worden herzien. Dividend- en liquidatie-uitkeringen op (voorheen converteerbare) preferente financieringsaandelen vinden plaats met voorrang boven uitkeringen op gewone aandelen. Het dividend op de tot en met 31 oktober 2003 converteerbare preferente financieringsaandelen is op 1 januari 2004 vastgesteld op EUR 0,95 per aandeel per jaar tot en met het boekjaar 2013.

g

Eigen vermogen aandeelhouders

Eigen vermogen aandeelhouders 2005

Aandelenkapitaal

2004

1.069

954

Reserves

21.152

13.861

Totaal

22.221

14.815

2005

2004

1.702.888.861

1.643.220.517

Aandelenkapitaal Mutaties in aantal uitgegeven gewone aandelen Stand per 1 januari Uitgifte

145.278.482

–

61.571.084

59.668.344

1.909.738.427

1.702.888.861

2005

2004

Stand per 1 januari

33.686.644

5.337.689

Uitoefening opties

– 1.868.242

– 497.512

–

28.846.467

31.818.402

33.686.644

Dividend uitgekeerd in aandelen Stand per 31 december

Mutaties in aantal ingekochte eigen aandelen

Inkoop Stand per 31 december

Per 31 december 2005 waren in totaal 31.818.402 gewone aandelen met een boekwaarde van EUR 600 miljoen ingekocht in verband met het Performance Share Plan en de toekomstige uitoefening van personeelsopties.

230

Jaarrekening 2005

Reserves Agioreserve Reserve niet-uitkeerbare aandelen

2005

2004

5.269

2.604

10

10

Niet-uitkeerbare winst deelnemingen

602

270

Reserve valutaomrekenverschillen

842

– 238

– 795

– 283

1.199

830

381

260

Overige reserves

13.704

10.408

Totaal reserves

21.152

13.861

Bijzondere eigen-vermogencomponent – reserve kasstroomhedges Bijzondere eigen-vermogencomponent – reserve voor verkoop beschikbare activa Niet gerealiseerde winsten op financiële instrumenten opgenomen tegen reële waarde

De agioreserve is grotendeels fiscaal erkend. Van de totale reserves is EUR 3.104 miljoen (2004: EUR 1.785 miljoen) niet uitkeerbaar.

Garanties ABN AMRO Holding N.V. heeft een verklaring van aansprakelijkheidstelling ten behoeve van ABN AMRO Bank N.V. afgegeven.

Bezoldiging Raad van Bestuur Voor nadere informatie wordt verwezen naar punt 42 van de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.

Amsterdam, 23 maart 2006

Raad van Commissarissen

Raad van Bestuur

Jhr. mr. A.A. Loudon

Mr. R.W.J. Groenink

A.C. Martinez

Drs. W.G. Jiskoot

A. Burgmans

Drs. T. de Swaan

D.R.J. Baron de Rothschild

Mr. J.Ch.L. Kuiper

Mw. drs. L.S. Groenman

Mr. C.H.A. Collee

Mw. drs. T.A. Maas-de Brouwer

H.Y. Scott-Barrett

M.V. Pratini de Moraes

Mr. H.G. Boumeester

P. Scaroni

Drs. P.S. Overmars

Lord Sharman of Redlynch

Drs. R. Teerlink

A.A. Olijslager Mr. R.F. van den Bergh Mr. A. Ruys

231

overige gegevens

Overige gegevens

Accountantsverklaring

Tevens zijn wij nagegaan dat het jaarverslag

Opdracht

voorzover wij dat kunnen beoordelen

Wij hebben de jaarrekening 2005 (zoals

verenigbaar is met de geconsolideerde

opgenomen op pagina 121 tot 231) van

jaarrekening.

ABN AMRO Holding N.V. te Amsterdam de geconsolideerde en de enkelvoudige

Oordeel met betrekking tot de enkelvoudige jaarrekening

jaarrekening. De jaarrekening is opgesteld

Wij zijn van oordeel dat de enkelvoudige

onder verantwoordelijkheid van de leiding van

jaarrekening een getrouw beeld geeft van de

de huishouding. Het is onze verant-

grootte en de samenstelling van het

woordelijkheid een accountantsverklaring

vermogen op 31 december 2005 en van het

inzake de jaarrekening te verstrekken.

resultaat over 2005 in overeenstemming met

gecontroleerd. De jaarrekening bestaat uit

in Nederland algemeen aanvaarde

Werkzaamheden

grondslagen voor financiële verslaggeving en

Onze controle is verricht overeenkomstig in

voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake

Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen

de enkelvoudige jaarrekening zoals

met betrekking tot controleopdrachten.

opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW.

Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat

Tevens zijn wij nagegaan dat het jaarverslag

een redelijke mate van zekerheid wordt

voorzover wij dat kunnen beoordelen

verkregen dat de jaarrekening geen

verenigbaar is met de enkelvoudige

onjuistheden van materieel belang bevat.

jaarrekening.

Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deel-

Amsterdam, 23 maart 2006

waarnemingen van informatie ter onderbouwing van de bedragen en de

Ernst & Young Accountants

toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat een controle een beoordeling van de

names deze

grondslagen voor financiële verslaggeving die

drs. V.C. Veger RA

drs. C.B. Boogaart RA

bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de leiding van de huishouding daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het

Statutaire bepalingen inzake winstverdeling

algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn

De winstverdeling vindt plaats

van mening dat onze controle een deugdelijke

overeenkomstig artikel 37 van de statuten. In

grondslag vormt voor ons oordeel.

hoofdlijnen is deze voor de thans uitstaande soorten dan wel series aandelen als volgt:

234

Oordeel met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening

1 Aan de houders van preferente in gewone

Wij zijn van oordeel dat de geconsolideerde

aandelen converteerbare

jaarrekening een getrouw beeld geeft van de

financieringsaandelen (preferente aandelen)

grootte en de samenstelling van het

die krachtens besluit van de buitengewone

vermogen op 31 december 2005 en van het

vergadering van aandeelhouders gehouden

resultaat en de kasstromen over 2005 in

op 25 augustus 2004 zijn uitgegeven, wordt

overeenstemming met International Financial

een dividend uitgekeerd van EUR 0,02604

Reporting Standards en met International

per aandeel, zijnde 4,65% over het nominale

Financial Reporting Standards zoals aanvaard

bedrag. Het dividendpercentage voor de

binnen de Europese Unie en voldoet aan de

preferente aandelen zal per 1 januari 2011 en

wettelijke bepalingen inzake de

vervolgens iedere tien jaar nadien worden

geconsolideerde jaarrekening zoals

herzien op basis van het rekenkundig

opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW voorzover

gemiddelde van de tienjarige in euro

van toepassing.

gedenomineerde interest rate swap zoals

Overige gegevens

door Reuters gepubliceerd op de betreffende

de Algemene Vergadering van

dividendberekeningsdata, verhoogd met een

Aandeelhouders behandeld en verantwoord

opslag zoals vastgesteld door de Raad van

(artikel 37, lid 2, sub c.).

Bestuur onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen. Deze opslag zal, afhankelijk

In afwijking van het in artikel 37, lid 2, a.1. en

van de alsdan heersende

a.2. bepaalde zoals hierboven onder 1

marktomstandigheden, minimaal 25

bedoeld, kan de Raad van Bestuur, onder

basispunten en ten hoogste 100 basispunten

goedkeuring van de Raad van

bedragen (artikel 37, lid 2, sub a.1. en a.2.).

Commissarissen, na 1 januari 2011 besluiten om het dividend op de desbetreffende

Aan de houders van voorheen in gewone

preferente aandelen niet uit te keren in

aandelen converteerbare preferente aandelen

contanten ten laste van de winst hetzij

(converteerbare aandelen) wordt een

besluiten het dividend op de desbetreffende

dividend uitgekeerd van EUR 0,95 per

preferente aandelen uit te keren ten laste

aandeel, zijnde 3,3231% over het op ieder

van een vrij uitkeerbare reserve, in welke

aandeel gestorte bedrag per 1 januari 2004.

gevallen het niet-uitgekeerde deel van de

Het dividend op de converteerbare aandelen

winst wordt toegevoegd aan de algemene

zal per 1 januari 2014 en vervolgens iedere

reserve. Een dergelijk besluit kan de Raad

tien jaar nadien worden herzien op de wijze

van Bestuur alleen dan nemen indien in het

zoals beschreven in de statuten (artikel 37,

betreffende jaar geen dividend,

lid 2, sub a.4.).

overeenkomstig het bepaalde in artikel 37 onder 2.c., zal worden uitgekeerd op de

Aan de houders van preferente aandelen en

gewone aandelen.

van converteerbare aandelen wordt geen winstuitkering boven de bovengenoemde

De Raad van Bestuur kan, onder goedkeuring

maximumniveaus gedaan (artikel 37, lid 2,

van de Raad van Commissarissen, het

sub a.6.).

dividend of interimdividend op de gewone aandelen, ter keuze van de houders daarvan,

2

De Raad van Bestuur kan besluiten om,

in contanten of, mits bevoegd tot uitgifte van

onder goedkeuring van de Raad van

aandelen, gedeeltelijk dan wel geheel in de

Commissarissen, ten laste van de na deze

vorm van gewone dan wel preferente

uitkeringen resterende winst toevoegingen

aandelen van de vennootschap dan wel in

aan de reserves te doen (artikel 37, lid 2,

een door de Raad van Bestuur te bepalen

sub b.).

combinatie daarvan, ter beschikking stellen (artikel 37, lid 3).

3 Het bedrag dat daarna overblijft, staat ter beschikking van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. De Raad van Bestuur, onder goedkeuring van de Raad van Commissarissen, doet daartoe een voorstel. Het voorstel tot uitkering van dividend wordt

Statutaire bepalingen van Holding en Administratiekantoor inzake aandelen en stemrechten

als apart agendapunt op de Algemene

Ieder gewoon aandeel van nominaal

Vergadering van Aandeelhouders behandeld

EUR 0,56 in het kapitaal van ABN AMRO

(artikel 37, lid 2, sub b.).

Holding N.V. geeft recht op het uitbrengen van één stem. De preferente aandelen

Het reserverings- en dividendbeleid van

hebben, net als de gewone aandelen,

ABN AMRO wordt vastgesteld en kan

een nominale waarde van EUR 0,56.

worden gewijzigd door de Raad van

Elk preferent aandeel geeft recht op één

Commissarissen, op voorstel van de Raad

stem. De converteerbare aandelen in het

van Bestuur. De vaststelling en nadien elke

kapitaal hebben een nominale waarde van

wijziging van het reserverings- en

EUR 2,24 en geven recht op het uitbrengen

dividendbeleid wordt als apart agendapunt op

van vier stemmen. Behoudens bepaalde

235

Overige gegevens

wettelijke en statutaire uitzonderingen

Behoudens bepaalde uitzonderingen,

worden besluiten met volstrekte

genieten houders van gewone aandelen bij

meerderheid van de uitgebrachte stemmen

de uitgifte van gewone aandelen en

genomen.

converteerbare aandelen een voorkeursrecht in verhouding tot hun belang.

Alle preferente aandelen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor

In het geval van ontbinding en liquidatie van

Preferente Financieringsaandelen

ABN AMRO Holding N.V. worden de na

ABN AMRO Holding (de Stichting), die

voldoening van alle schulden resterende

daartegenover certificaten uitgeeft aan de

activa uitgekeerd allereerst pro rata aan de

uiteindelijk begunstigden als bewijs van hun

houders van preferente aandelen en

gerechtigdheid ten aanzien van de preferente

converteerbare aandelen tot een bedrag

aandelen.

gelijk aan het totaal opgelopen dividend vanaf het begin van het meest recente

In tegenstelling tot in de oude structuur

volledige boekjaar tot en met de datum van

worden de aan de preferente aandelen

uitkering, en vervolgens tot een bedrag gelijk

verbonden stemrechten, ondanks het feit dat

aan de nominale waarde van de preferente

deze formeel berusten bij de Stichting, in de

aandelen en het op de converteerbare

praktijk door de certificaathouders

aandelen gestorte bedrag, en ten slotte pro

uitgeoefend, aangezien de Stichting onder

rata aan de houders van gewone aandelen.

alle omstandigheden stemvolmachten zal verstrekken aan de certificaathouders. De

Gebeurtenissen na balansdatum

Stichting zal in principe niet het stemrecht uitoefenen. Het stemrecht dat aan certificaathouders toekomt, wordt berekend

Op 25 februari 2006 publiceerde ABN AMRO

op basis van het kapitaalbelang van de

het biedingsbericht voor het bod in contanten

(certificaten van) preferente aandelen in

op alle gewone aandelen Banca Antonveneta.

verhouding tot de waarde van de gewone

ABN AMRO betaalt aandeelhouders

aandelen. Stemrechten op preferente

Banca Antonveneta een bedrag van

aandelen die bij volmacht aan een

EUR 26,50 voor elk gewoon aandeel

certificaathouder zijn verstrekt, komen

Banca Antonveneta dat via het bod wordt

overeen met het bedrag van de in het bezit

verkregen. Zoals overeengekomen met de

van de certificaathouder zijnde certificaten

Borsa Italiana, de Italiaanse effectenbeurs,

ten opzichte van de slotkoers van het

loopt de biedingsperiode van 27 februari tot

gewoon aandeel op de laatste beursdag op

en met 31 maart 2006.

Euronext Amsterdam in de maand voorafgaand aan de bijeenroeping van de aandeelhoudersvergadering.

Voorstel voor winstverdeling Verdeling van de nettowinst volgens artikel 37 lid 2 en 3 (in miljoenen euro’s)

2005

2004

Toevoeging aan reserves

2.332

2.200

Dividend op gewone aandelen

2.050

1.665

4.382

3.865

36

43

Dividend op preferente aandelen

236

Overige gegevens

Vergelijking van corporate governance-regelingen op basis van Nederlandse corporate governance code en Amerikaanse Sarbanes-Oxley Act van 2002 (SOXA)

Toepasselijke regelgeving

Actie ABN AMRO

Corresponderende Nederlandse best practice bepalingen 1

Het accountantskantoor dat de jaarrekening van een onderneming

Deze bepaling is opgenomen in het

III.5.4 en V.2.2

controleert, mag bepaalde niet aan de controletaak gerelateerde diensten

ABN AMRO beleid inzake de

niet verlenen.

onafhankelijkheid van de externe

1

Onafhankelijkheid van externe accountant

Verbod om bepaalde niet aan de controletaak gerelateerde diensten te verlenen (SOXA art. 201):

accountant (2) Preautorisatie van diensten (SOXA art. 201-202): Preautorisatie door het Audit Committee van alle controleopdrachten aan

Deze bepaling is opgenomen in het

de externe accountant en toegestane niet daaraan gerelateerde diensten.

ABN AMRO beleid inzake

V.1.2 en V.2.2

preautorisatie door het Audit Committee van werkzaamheden door de externe accountant (2) Vergoeding externe accountant en beleid inzake bekendmaking daarvan (SOXA art. 202):

Publicatie vindt plaats in het

Bekendmaking aan beleggers van het preautorisatiebeleid van het Audit

ABN AMRO jaarverslag zoals

Committee en de aan de externe accountant betaalde vergoeding.

gedeponeerd bij de Securities &

V.2.2 en V.2.3

Exchange Commission conform het Form 20-F voor 2004 (2) Wisseling van partner binnen accountantskantoor (SOXA art. 203): Het is verplicht om na een bepaald aantal jaren binnen het

Deze bepaling is opgenomen in het

accountantskantoor van partner te veranderen.

ABN AMRO beleid inzake de

III.5.4; V.2.2; en V.2.3

onafhankelijkheid van de externe accountant (2) Accountantsverslag aan het Audit Committee (SOXA art. 204): De externe accountant moet aan het Audit Committee tijdig verslag doen

Deze bepaling is opgenomen in het

over door de vennootschap toegepaste belangrijke

ABN AMRO beleid inzake de

waarderingsgrondslagen en -praktijken, over alternatieve met het

onafhankelijkheid van de externe

management besproken methoden van verantwoording van financiële

accountant (2)

III.5.4; III.5.9; V.4.1; V.4.2 en V.4.3

gegevens, met inbegrip van de methode waaraan de externe accountant de voorkeur geeft, en over andere belangrijke communicatie tussen de externe accountant en het management. Indienstneming van oud-medewerkers van accountantskantoor (SOXA art. 206): Een externe accountant wordt geacht niet onafhankelijk te zijn als

Deze beperking is opgenomen in

bepaalde leidinggevenden van de vennootschap in het jaar voorafgaand

het ABN AMRO beleid inzake de

aan de onderhavige controle in dienst van het accountantskantoor zijn

onafhankelijkheid van de externe

geweest en bij de controlewerkzaamheden voor de vennootschap

accountant (2)

III.5.4; V.2.2 en V.2.3

betrokken zijn geweest. Vergoeding aan partner van accountantskantoor (SOXA art. 203): Verbod voor een partner van het accountantskantoor om een vergoeding

Deze bepaling is opgenomen in het

te ontvangen voor het verlenen van niet aan de controletaak gerelateerde

ABN AMRO beleid inzake de

werkzaamheden ten behoeve van de klant waarvan de jaarrekening wordt

onafhankelijkheid van de externe

gecontroleerd.

accountant (2)

III.5.4; V.2.2 en V.2.3

1 De volledige tekst van de corresponderende best practice-bepalingen (en de toepassing daarvan door ABN AMRO) is opgenomen in het corporate governance-supplement dat op de internetsite van onze bank is geplaatst (www.abnamro.com). 2 De volledige tekst hiervan (of waar van toepassing een samenvatting) is op de internetsite van onze bank geplaatst (www.abnamro.com).

237

Overige gegevens

Toepasselijke regelgeving

Actie ABN AMRO

Corresponderende Nederlandse best practice bepalingen 1

Het Audit Committee dient verantwoordelijkheid te krijgen voor

Deze bepaling is opgenomen in het

III.5.4; III.5.5; III.5.8 en III.5.9

benoeming, honorering, behoud en toezicht op de werkzaamheden van de

ABN AMRO Reglement van de

externe accountant.

Raad van Commissarissen (2)

2 Audit Committee Toezicht op externe accountant (SOXA art. 301):

Onafhankelijkheid van het Audit Committee (SOXA art. 301): Alle leden van het Audit Committee moeten onafhankelijk zijn. Om dit te

Deze bepaling is opgenomen in het

waarborgen mogen leden van het Audit Committee (anders dan in hun

ABN AMRO Reglement van de

hoedanigheid als lid van de Raad van Commissarissen of de commissie):

Raad van Commissarissen (2)

III.2.2, III.5.1 en III.5.6

i) geen vergoedingen voor advies- en andere diensten aannemen; of ii) niet geaffilieerd zijn met de vennootschap of een van haar dochterbedrijven.

Procedures & bescherming klokkenluiders (SOXA art. 301, art. 806 en art. 1107): Het Audit Committee moet klokkenluiderprocedures vaststellen voor: i) het in ontvangst nemen, het aanhouden en het behandelen van

De Raad van Bestuur en het Audit

klachten met betrekking tot de verslaggeving, de interne controle

Commissarissen hebben een

daarvan en auditaangelegenheden; en

algemeen klokkenluiderbeleid (2)

ii) de vertrouwelijke, anonieme melding door medewerkers van

II.1.6

Committee van de Raad van

goedgekeurd dat voorziet in

bezorgdheid omtrent onoorbare verslaggevings- of auditpraktijken.

adequate procedures en

Discriminerende maatregelen tegen klokkenluiders zijn verboden.

beschermingsmaatregelen voor alle medewerkers om vermoedens van onoorbare praktijken kenbaar te maken, waaronder begrepen een directe rapportagelijn aan het Audit Committee

Inschakeling van adviseurs door het Audit Committee en hun vergoeding (SOXA art. 301): Het Audit Committee moet gemachtigd worden om adviseurs in te

Deze bepaling is opgenomen in het

schakelen indien de commissie dit noodzakelijk acht en de vennootschap

ABN AMRO Reglement van de

moet alsdan voorzien in een adequate vergoeding van dergelijke

Raad van Commissarissen (2)

III.1.9 en III.5.4

adviseurs. Financieel experts in Audit Committee (SOXA art. 407): Bedrijven moeten bekendmaken of het Audit Committee minstens één lid

Publicatie hiervan vindt plaats in het

heeft dat een ‘financieel expert’ is en of de desbetreffende persoon al dan

Form 20-F

III.5.2 en III.5.7

niet onafhankelijk is. 1 De volledige tekst van de corresponderende best practice-bepalingen (en de toepassing daarvan door ABN AMRO) is opgenomen in het corporate governance-supplement dat op de internetsite van onze bank is geplaatst (www.abnamro.com). 2 De volledige tekst hiervan (of waar van toepassing een samenvatting) is op de internetsite van onze bank geplaatst (www.abnamro.com).

238

Overige gegevens

Toepasselijke regelgeving

Actie ABN AMRO

Corresponderende Nederlandse best practice bepalingen 1

Het Form 20-F moet vergezeld worden door een verklaring van de CEO en

De verklaringen krachtens art. 906

II.1.3; II.1.4; II.1.5; III.1.8 en V.1.3

de CFO dat:

en art. 302 zijn opgenomen in het

3 Verklaringen door CEO / CFO CEO/CFO 302 verklaring:

i) de in het Form 20-F opgenomen financiële informatie in alle materiële

Form 20-F

opzichten een getrouw beeld geeft van de financiële positie, de bedrijfsresultaten en de kasstromen van de vennootschap; ii) zij verantwoordelijk zijn voor het vaststellen en het handhaven van de controlemaatregelen en procedures met betrekking tot de informatieverschaffing, de effectiviteit daarvan aan het einde van het boekjaar hebben geëvalueerd en een eventuele wijziging in de interne controle van de vennootschap ten aanzien van de financiële verslaggeving hebben gemeld voor zover deze wijziging van materieel belang is voor de interne controle; en iii) zij alle significante tekortkomingen en zwaktes in de opzet en de uitvoering van de interne controle van de financiële verslaggeving alsmede eventuele door het management of andere medewerkers in dit verband verrichte frauduleuze handelingen bekend hebben gemaakt. CEO/CFO 906 verklaring (SOXA art. 906): Het Form 20-F moet vergezeld worden van een verklaring van de CEO en de CFO dat het rapport volledig voldoet aan de rapportagevoorschriften en in alle materiële opzichten een getrouw beeld geeft van de financiële positie en de bedrijfsresultaten van de vennootschap.

Als Nederlandse kredietinstelling moeten wij ook de Regeling Organisatie en Beheersing (ROB), die is gebaseerd op de Wet Toezicht Kredietwezen 1992, naleven. Het uitgangspunt van de ROB is dat kredietinstellingen verantwoordelijk zijn voor een zodanige organisatie en beheersing van bedrijfsprocessen dat daarmee wordt voorzien in een beheerste en integere bedrijfsvoering. Doordat wij voldoen aan de eisen van artikel 302 en de ROB, zijn wij van mening dat wij in dit opzicht voldoen aan de Nederlandse corporate governance code. 1 De volledige tekst van de corresponderende best practice-bepalingen (en de toepassing daarvan door ABN AMRO) is opgenomen in het corporate governance-supplement dat op de internetsite van onze bank is geplaatst (www.abnamro.com).

239

Overige gegevens

Toepasselijke regelgeving

Actie ABN AMRO

Corresponderende Nederlandse best practice bepalingen 1

Bedrijven mogen geen leningen verstrekken aan bestuurders, met

ABN AMRO verstrekt leningen aan

II.2.8 en III.7.4

uitzondering van bedrijven die in het kader van hun normale

bestuurders conform de voor

bedrijfsuitoefening financiële diensten verlenen.

financiële instellingen gemaakte

4

Corporate governance in het algemeen

Verbod op kredietverlening aan bestuurders (SOXA art. 402):

uitzonderingen Beoordeling van interne controle door het management (SOXA art. 404): Bedrijven moeten in hun Form 20-F een verslag opnemen van de interne

ABN AMRO zal het rapport waarin

II.1.3; II.1.4; II.1.5; III.1.8; V.1.3 en

controle van de vennootschap ten aanzien van de financiële verslaggeving,

het management zijn oordeel geeft

V.4.3

waarin het management een oordeel geeft over de effectiviteit van de

over de interne controle van de

interne controle van de financiële verslaggeving. Dit interne

financiële verslaggeving, en de

controlerapport moet door de externe accountant worden bekrachtigd.

bekrachtiging van dit rapport door de externe accountant in het Form 20-F over 2006 opnemen

Gedragscode (SOXA art. 406): De onderneming moet bekendmaken of het voor de Chief Executive

De normen waarvan ABN AMRO

Officer en de Senior Financial Officers een gedragscode heeft vastgesteld.

verwacht dat deze door haar

II.1.3

medewerkers, met inbegrip van de CEO en Senior Financial Officers, worden nageleefd, zijn vastgelegd in de ABN AMRO Business Principles (2). Deze vormen de ‘gedragscode’ zoals bedoeld in de SOXA 1 De volledige tekst van de corresponderende best practice-bepalingen (en de toepassing daarvan door ABN AMRO) is opgenomen in het corporate governance-supplement dat op de internetsite van onze bank is geplaatst (www.abnamro.com). 2 De volledige tekst hiervan (of waar van toepassing een samenvatting) is op de internetsite van onze bank geplaatst (www.abnamro.com).

240

Overige gegevens

ABN AMRO Holding N.V. Raad van Commissarissen Jhr. mr. A.A. Loudon (69) *@

Mw. drs. L.S. Groenman (65)

Lord Sharman of Redlynch (63)

De leeftijd (tussen haakjes)

– 2006 voorzitter

– 2007

# – 2007

en het jaar van aftreden, c.q.

Oud-Voorzitter Raad van Bestuur

Oud-Kroonlid Sociaal-Economische

Oud-Voorzitter KPMG International

periodiek aftreden, zijn vermeld.

AKZO Nobel N.V.

Raad (SER)

Een curriculum vitae, met

A.A. Olijslager (62) # – 2008

daarin opgenomen belangrijke

A.C. Martinez (66) *#& – 2006

Mw. drs. T.A. Maas-de Brouwer

Oud-Voorzitter Concerndirectie

nevenfuncties en nationaliteit, ligt

Oud-Voorzitter en CEO Sears,

(59) *& – 2008

Friesland Coberco Dairy Foods

ten kantore van de vennootschap

Roebuck & Co. Inc.

Voorzitter HayVision Society

Holding B.V.

ter inzage en staat op onze

A. Burgmans (59) *&@ – 2006

M.V. Pratini de Moraes (66) #

Mr. R.F. van den Bergh (55)

Non-Executive Chairman

– 2007

– 2009

* Lid van het Nomination &

Unilever plc en Unilever N.V.

Oud-minister van Landbouw in

Voorzitter Raad van Bestuur VNU

Compensation Committee.

Brazilië

N.V.

# Lid van het Audit Committee.

– 2007

P. Scaroni (59) – 2007

Mr. A. Ruys (58) – 2009

Committee.

Senior Partner Rothschild & Cie.

Voorzitter ENI S.p.A.

Oud-Voorzitter Raad van Bestuur

@ Treedt af als lid van de Raad van

Heineken N.V.

Commissarissen per 27 april 2006.

internetsite www.abnamro.com.

D.R.J. Baron de Rothschild (63)

& Lid van het Compliance Oversight

Banque

Raad van Bestuur Mr. R.W.J. Groenink (56),

Drs. W.G. Jiskoot (55)

Mr. C.H.A. Collee (53)

Drs. P.S. Overmars (41)

(voorzitter)

Drs. T. de Swaan (60)

H.Y. Scott-Barrett (47)

Drs. R. Teerlink (45)

Mr. J.Ch.L. Kuiper (58)

Mr. H.G. Boumeester (46)

J. Aalberts

Lic. oec. HSG S.H.M.

Mw. N. McKinstry

J. Struik

President-Directeur Aalberts

Brenninkmeijer

Voorzitter Raad van Bestuur Wolters

President-Directeur Struik Food

Industries N.V.

Voorzitter Raad van Bestuur COFRA

Kluwer N.V.

Group N.V.

Secretaris Mr. H.W. Nagtglas Versteeg

Raad van Advies

Holding AG

Drs. ing. M.P. Bakker

A. Nühn

Drs. P.J.J.M. Swinkels

Voorzitter Raad van Bestuur en CEO

Dr. ir. R.J.A. van der Bruggen

Voorzitter Raad van Bestuur Sara

Voorzitter Raad van Bestuur Bavaria

TPG N.V.

Voorzitter Raad van Bestuur Imtech

Lee DE International B.V.

N.V.

N.V.

J. Bennink

Mr. H.Th.E.M. Rottinghuis

N.M. Wagenaar

Voorzitter Raad van Bestuur

Ing. R. van Gelder BA

Voorzitter Directie Pon Holdings

Voorzitter Raad van Bestuur

Koninklijke Numico N.V.

Voorzitter Raad van Bestuur

B.V.

Getronics PinkRoccade N.V.

Koninklijke Boskalis Westminster N.V.

Drs. L.M. van Wijk Vice-voorzitter Raad van Bestuur Air France-KLM

Situatie per 23 maart 2006

241

Overige gegevens

Curricula vitae Curriculum vitae ir. G.-J. Kramer Opleiding

Nevenfuncties

1966

- Voorzitter van IRO

Technische Universiteit Delft, civiel ingenieur

- Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Koninklijke BAM Groep N.V.

1968

- Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Damen Shipyards Group

Bedrijfseconomie, Ring van Rotterdamse Repetitoren

- Lid van de Raad van Commissarissen van N.V. Bronwaterleiding Doorn - Lid van de Raad van Commissarissen van Energie Beheer Nederland B.V.

Loopbaan

- Voorzitter van de Raad van Toezicht van de Technische Universiteit Delft

1966-1967

- Lid van de Raad van Toezicht van TNO

Ingenieur bij de Waterloopkundige afdeling van Rijkswaterstaat

- Lid van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code

1967-1968

- Bestuurslid van Nederland Maritiem Land

Hydrografische Dienst der Koninklijke Marine

- Bestuurslid van MARIS B.V.

1968-1977

- Lid Nederlands Nationaal Comité voor Wereld Petroleum Congressen

Projectmanager, Koninklijke Adriaan Volker Groep (thans Koninklijke Volker

- Bestuurslid van Stichting Concertgebouw Fonds

Wessels Stevin N.V.)

1977-1983 Directeur, Broekhoven Baggermaatschappij Zeist (thans onderdeel Van Oord N.V.)

1983-2005 President-directeur, Fugro N.V.

Curriculum vitae G. Randa Opleiding

Nevenfuncties

1966

- Lid van Generalrat van de Österreichischen Nationalbank (Oostenrijkse

Business Administration, WU Wien (Universiteit van Wenen)

centrale bank) - Bestuursvoorzitter B&C Privatstiftung

Loopbaan

1967-1985 Diverse functies bij Zentralsparkasse und Kommerzialbank

1986-1988 Lid van de Raad van Bestuur, Creditanstalt-Bankverein

1990 Chief Executive Officer, Österreichische Länderbank AG

1991 Deputy Chief Executive Officer, Z-Länderbank Bank Austria AG

1995-2003 Chief Executive Officer en voorzitter Raad van Bestuur, Bank Austria AG

2003-2005 Chief Operating Officer, Bayerische Hypo- und Vereinsbank AG

2005 – Executive Vice President Planning, Magda International Inc.

242

- Bestuursvoorzitter Immobilien Privatstiftung

Overige gegevens

Organisatie ABN AMRO Bank N.V. Raad van Bestuur Mr. R.W.J. Groenink (voorzitter)

Mr. J.Ch.L. Kuiper

Mr. H.G. Boumeester

Drs. W.G. Jiskoot

Mr. C.H.A. Collee

Drs. P.S. Overmars

Drs. T. de Swaan (CFO

H.Y. Scott-Barrett (CFO

Drs. R. Teerlink

tot 1 januari 2006)

vanaf 1 januari 2006)

Group Business Committee Mr. J.Ch.L. Kuiper

Drs. R. Teerlink

Mw. drs. A.E.J.M. Cook-

Mr. drs. J.P. Drost

Drs. W.G. Jiskoot

F.C. Barbosa

Schaapveld

Mw. S.A.C. Russell

Mr. C.H.A. Collee

N.R. Bobins

Drs. J.P. Schmittmann

Drs. P.S. Overmars

Mr. A.M. Kloosterman

Mw. A. Cairns

Client Segments Consumer Client Segment

Commercial Client Segment

Mr. C.H.A. Collee

Drs. P.S. Overmars

Business Units, Services en Group Functions BU Nederland

BU Global Clients

Group Functions

Drs. J.P. Schmittmann

Mw. drs. A.E.J.M. Cook-

Group Human Resources

Group Audit

Schaapveld

H.Y. Scott-Barrett (ad interim)

Dr. P.A.M. Diekman RA

BU Global Markets

Group Finance

Group Communications

G. Page (vanaf 1 april 2006)

Drs. M.B.G.M. Oostendorp

Drs. R.B. Boon

BU Transaction Banking

Group Risk Management

European Union Affairs and

Mw. A. Cairns

Hoofd Group Risk Management

Market Infrastructure

D. Cole

Mr. drs. G.B.J. Hartsink

BU Europa

Mr. A.M. Kloosterman BU Asia

Mr. drs. J.P. Drost BU Noord-Amerika

N.R. Bobins

BU Asset Management

E.J. Mahne (tot 1 april 2006)

Mw. S.A.C. Russell

Hoofd Risk Advisory en Group

Investor Relations

Sustainable Development

Drs. R.P. Bruens

BU Latijns-Amerika

F.C. Barbosa

Services

Mr. H. Mulder

Drs. R. Teerlink

Corporate Development

BU Private Clients

Group Compliance & Group Legal

Drs. J.G. ter Avest

Mw. drs. C.W. Gorter

A. Pietruska

Situatie per 23 maart 2006

243

Overige gegevens

Europese Ondernemingsraad De Europese Ondernemingsraad (European

Belangrijke onderwerpen in 2005 waren:

Staff Council / ESC) heeft het afgelopen jaar

• de herstructurering van Wholesale Clients;

uitgebreide en intensieve discussies gevoerd

• outsourcing en offshoring van IT;

met de bestuurder. Ook 2005 is een jaar van

• de acquisitie van Banca Antonveneta;

grote veranderingen geweest. De ESC is

• het wereldwijde HR-

vroegtijdig betrokken geweest bij de uitwerking en implementatie van de herstructurering van Wholesale Clients, de

transformatieprogramma; • de aanpassing van de groepsstructuur,

zoals aangekondigd in oktober 2005;

outsourcing en offshoring van de resterende

• de transparantie van beloningen;

IT-functie, het nieuwe human resources-

• de organisatiestructuur van Private Clients;

model en een groot aantal andere

• compliance.

initiatieven. De ESC waardeert de constructieve en De ESC heeft in de discussies met de

inhoudelijke dialoog met de bestuurder in het

bestuurder de zorgen van de medewerkers

afgelopen jaar, alsmede de wijze waarop de

naar voren gebracht. Veel collega’s zagen hun

bestuurder heeft gereageerd op suggesties,

functie veranderen of zelfs verdwijnen,

ideeën en feedback van de ESC.

hetgeen emotionele reacties opriep. De ESC heeft met de bestuurder afspraken gemaakt

Amsterdam, 31 december 2005

om de betrokkenen zoveel mogelijk aan een andere functie te helpen. De bank is op verzoek van de ESC met een aantal IT-leveranciers overeengekomen om hun organisatie in Europa uit te breiden en daarvoor ABN AMRO personeel over te nemen. Hierdoor konden vele tientallen ontslagen worden voorkomen. Begin 2005 stelde de ESC aan de bestuurder voor om gezamenlijk nog meer dan voorheen nadruk te leggen op het continu ontwikkelen van medewerkers. Dankzij dit initiatief krijgen onze collega’s betere mogelijkheden om hun vaardigheden en competenties te vergroten. Hierdoor zullen zij breder inzetbaar worden en neemt het risico van werkloosheid af. In 2006 moet dit initiatief geïntegreerd worden in de resultaatafspraken van medewerkers en leidinggevenden. In 2005 zijn er acht plenaire zittingen geweest (in Londen, Praag, Parijs en vijf keer in Amsterdam). Tijdens deze bijeenkomsten is er uitgebreid en open gediscussieerd met verscheidene leden van de Raad van Bestuur en andere topmanagers over een groot scala van onderwerpen.

244

Europese Ondernemingsraad

Overige gegevens

Centrale Ondernemingsraad In maart 2005 trad een nieuwe Centrale

van de Raad van Bestuur. De COR werd

Ondernemingsraad (COR) aan voor een

hiervan tijdig in kennis gesteld.

zittingsperiode die loopt tot maart 2008. De nieuwe COR ging direct aan de slag met het

Verder ontving de COR advies- c.q.

verder ontwikkelen van een rol die duidelijk

instemmingsaanvragen over diverse andere

anders is dan in de Wet op de Ondernemings-

onderwerpen, waaronder de reorganisatie

raden is omschreven. Door de vele en snelle

van twee afdelingen tot het geïntegreerde

veranderingen binnen onze organisatie wil de

Employability Center. Het algemene

COR bij het uitvoeren van plannen in

employability-beleid was in 2005 een

Nederland meer dan voorheen als sparring-

belangrijk gespreksonderwerp en zal dit de

partner van de Raad van Bestuur fungeren.

komende tijd naar verwachting ook blijven.

De eerste aanzet voor deze nieuwe rol vond

Naast een aantal formele en informele

in november 2004 plaats, via een reeks

bijeenkomsten met de bestuurder

workshops over offshoring. In die workshops

vergaderde de COR twee keer formeel met

discussieerde de COR, aan de hand van de

de voorzitter van de Raad van Bestuur over

thema’s emotie, gedrag en ratio, met de

de resultaten van de bank en de positie die

leden van de Raad van Bestuur en Raad van

de bank in de financiële wereld nastreeft.

Commissarissen over de belangrijkste

Verscheidene overlegvergaderingen werden

succesfactoren in complexe

bijgewoond door één of meer leden van de

veranderprocessen. Hierdoor kreeg de eigen

Raad van Commissarissen. De COR stelt dit

rol van de COR duidelijker vorm. Daarna heeft

zeer op prijs.

de COR een ambitieus meerjarenplan opgesteld om als team de eigen visie en

De COR blijft bij de complexe verander-

kennis zodanig te ontwikkelen dat die

processen binnen de bank gericht kijken naar

gewenste rol ook inhoud krijgt. Een

de uitvoering van die veranderingen en de

vroegtijdige betrokkenheid bij de belangrijkste

daarbij gemaakte afspraken. De aandacht zal

veranderingen binnen de banken en een

vooral uitgaan naar de belangen van de

adequate behandeling van adviesaanvragen

medewerkers en de onderneming, de

zullen van cruciaal belang zijn voor de COR

haalbaarheid van de voorgestelde

om deze rol in de praktijk te kunnen spelen.

veranderingen en de wijze waarop de bank over voorgenomen maatregelen en

De COR bracht in 2005 advies uit over:

initiatieven communiceert. Voorts past het bij

• outsourcing en offshoring van IT;

de rol van het vertegenwoordigend overleg

• het wereldwijde HR-transformatie-

om naast de directe personele gevolgen van

programma (wordt afgerond in 2006); • de aanzet tot de integratie / reorganisatie

van de hypotheekactiviteiten van de bank in

veranderingen ook nadrukkelijk te kijken naar de inhoudelijke onderbouwing van de voornemens van de bank.

Nederland in een nieuwe onderneming (samenvoeging van de

Namens alle overlegorganen binnen

hypotheekactiviteiten van ABN AMRO

ABN AMRO spreekt de COR zijn waardering

Bank N.V. en Bouwfonds);

uit voor het wederzijds vertrouwen dat de

• corporate governance in de nieuwe

relatie met de bestuurder kenmerkt. Dit

groepsstructuur zoals op 14 oktober 2005

vertrouwen zal een steeds belangrijker

bekend werd gemaakt.

aspect van deze relatie worden. De COR zal zijn rol en verantwoordelijkheid op dat punt

In het kader van corporate governance werd

professioneel en met inzet nemen.

een aantal benoemingen bekendgemaakt, onder andere die van mr. A. Ruys en

Amsterdam, 31 december 2005

mr. R.F. van den Bergh tot lid van de Raad van Commissarissen en van mr. H.G. Boumeester, drs. P. S. Overmars en drs. R. Teerlink tot lid

Centrale Ondernemingsraad 245

Overige gegevens

Verklarende woordenlijst AIRB

Beheerd vermogen

Economische waarde

Advanced Internal Ratings Based:

Het vermogen, inclusief

De contante waarde van

het hoogste en meest

beleggingsfondsen en

toekomstige economische winst.

gedetailleerde niveau van

vermogens van particulieren en

berekening van het kredietrisico

instellingen, dat professioneel

Economische winst

voor de bepaling van de

wordt beheerd teneinde een

Nettowinst na belastingen

solvabiliteit krachtens Bazel II op

optimaal beleggingsresultaat te

verminderd met de naar risico

basis van het gebruik van interne

realiseren.

gewogen kapitaalkosten.

BIS-ratio

Fusies & overnames

De solvabiliteitsratio voor banken,

Activiteiten op het gebied van

AMA

die het vermogen als percentage

fusies, overnames,

Advanced Management

van de naar risico gewogen

privatiseringen, adviesdiensten

Approaches: het hoogste en

activa weergeeft, conform de

en emissies.

meest gedetailleerde niveau van

definitie van het Bazels Comité.

modellen om risico te beoordelen.

GAAP

berekening van het operationeel risico voor de bepaling van de

Bookrunner

Generally Accepted Accounting

solvabiliteit krachtens Bazel II op

Hoofd van een effectensyndicaat

Principles: algemeen aanvaarde

basis van het gebruik van interne

dat de inschrijving, toewijzing en

verslaggevingsregels.

modellen om risico te

namarkt regelt voor alle

beoordelen.

syndicaatsleden.

Goodwill Het verschil tussen de

Bank for International Settlements (BIS)

Core tier 1 ratio

verkrijgingsprijs van een

Het kernvermogen van de bank,

deelneming en de reële waarde

De belangrijkste taken van de

exclusief preferente aandelen, als

van de afzonderlijke netto activa

Bank voor Internationale

percentage van de totale naar

en passiva.

Betalingen die werd opgericht in

risico gewogen activa.

Hedge

1930 en waarvan het hoofdkantoor is gevestigd in

Credit rating

Bescherming van een financiële

Bazel, zijn het stimuleren van de

Het door een rating agency in

positie door hetzij kort hetzij lang

samenwerking tussen centrale

een letter/cijfercombinatie

te gaan, vaak met gebruikmaking

banken en het assisteren in

weergegeven oordeel omtrent de

van derivaten.

internationale betalingen. De BIS

kredietwaardigheid van een land,

geeft tevens aanbevelingen aan

bedrijf of instelling.

International Financial Reporting Standards (IFRS)

instanties op het gebied van

Derivaten

Verslaggevingsgrondslagen

risicobeheer, solvabiliteit en de

Financiële instrumenten waarvan

(voorheen International

informatieverstrekking omtrent

de waarde een afgeleide is van

Accounting Standards) die zijn

financiële derivaten.

de prijs van een of meer

opgesteld en aanbevolen door de

onderliggende waarden (valuta,

International Accounting

effecten, indices, etc.).

Standards Board. De Europese

banken en toezichthoudende

Basispunt Eenhonderdste van één

246

Unie heeft bepaald dat alle

Economisch kapitaal

beursgenoteerde naamloze

Schatting van het bedrag

vennootschappen in de EU deze

Bazel II

waarover de bank moet

grondslagen vanaf boekjaar 2005

Het ‘Bazel II-raamwerk’,

beschikken om met een bepaalde

moeten toepassen.

opgesteld door het Bazels

mate van zekerheid grotere dan

Comité voor Bankentoezicht, dat

verwachte verliezen te kunnen

Joint venture

de nieuwe minimale

opvangen.

Samenwerkingsverband tussen

procentpunt.

kapitaalnormen voor banken

twee of meer juridisch los van

bevat.

elkaar staande bedrijven.

Overige gegevens

Klokkenluiderbeleid

Middensegment

Non-performing krediet

Het beleid van ABN AMRO dat

Klantsegment waar ABN AMRO

Krediet waarbij er objectieve

alle medewerkers in staat stelt

zich strategisch op richt. Het

aanwijzingen zijn dat niet alle

om vermoedens van onoorbare

middensegment van de

contractueel overeengekomen

praktijken kenbaar te maken

particuliere markt omvat klanten

bedragen geïnd zullen worden en

zoals fraude, handel met

die behoefte hebben aan meer

waarvoor een debiteuren-

voorkennis of openbaarmaking

dan een standaardpakket

voorziening wordt gevormd.

van vertrouwelijke klant-

bankdiensten en -producten

informatie.

(meer bemiddelde en

Notional amount

welgestelde relaties) maar nog

De hoofdsom van een

Kredietequivalent

niet behoren tot de kleine groep

derivatencontract.

Som van de vervangingswaarde

klanten aan de bovenkant van de

(indien de tegenpartij niet aan

private banking-markt. Het

Opties (aandelen en valuta)

zijn verplichtingen kan voldoen)

middensegment van de zakelijke

Contractueel recht om gedurende

en het potentiële kredietrisico,

markt omvat middelgrote

een bepaalde periode of op een

berekend als een percentage van

bedrijven en een klein aantal

bepaalde datum een vastgestelde

het nominale bedrag. Het

grote ondernemingen en

hoeveelheid van een bepaalde

toepasselijke percentage is

financiële instellingen.

onderliggende waarde te kopen (calloptie) c.q. te verkopen

afhankelijk van de aard en de resterende looptijd van het contract.

Mortgage Servicing Right (MSR)

(putoptie) tegen een tevoren vastgestelde prijs.

Het recht op een

Loss Given Default

inkomstenstroom uit

Preferent aandeel

Het verlies dat de bank naar

woninghypotheken

Een aandeel dat per boekjaar bij

verwachting zal lijden op een

waartegenover de verplichting

voorrang aan de houder ervan

uitzetting als de tegenpartij in

staat om bepaalde

recht geeft op een vast dividend.

gebreke blijft.

administratieve werkzaamheden met betrekking tot de

Private banking

Managing for Value (MfV)

betreffende hypotheken te

Richt zich op de ontwikkeling en

Het instrument dat ABN AMRO

verrichten. Dergelijke rechten en

uitvoering van het beleid ten

gebruikt voor maximering van

verplichtingen kunnen van derden

aanzien van vermogende relaties

waardecreatie. Op basis van MfV

worden overgenomen. Tot de

en kleine/middelgrote

worden de beschikbare middelen

administratieve taken behoren

institutionele beleggers.

gealloceerd aan die activiteiten

het innen van aflossingen, rente

die op lange termijn de hoogste

en escrow-betalingen door

RAROC

economische winst genereren.

kredietnemers, het betalen van

Risk Adjusted Return on Capital:

Twee relevante begrippen in dit

belastingen en

het naar risico gewogen

verband zijn economische winst

verzekeringspremies ten behoeve

rendement afgezet tegen het

en economische waarde.

van kredietnemers, het bewaken

economisch kapitaal. Deze

van betalingsachterstanden, het

maatstaf geeft een consistent

Marktrisico

regelen van executoriale verkoop

inzicht in de winstgevendheid

Risico samenhangend met

en de verantwoording en

van de bedrijfsactiviteiten.

fluctuaties in beurs- en

uitvoering van betalingen van

valutakoersen en/of

hoofdsom en rente aan de

rentetarieven.

beleggers. Indien bij de verkoop

Rendement op eigen vermogen

van een hypotheekportefeuille

De aan houders van gewone

het administratief beheer niet

aandelen van de moeder-

wordt overgedragen, worden de

maatschappij toe te rekenen

MSR’s als een actiefpost op de

nettowinst gedeeld door het

balans verantwoord.

eigen vermogen aandeelhouders. 247

Overige gegevens

Risico gewogen activa Het totaal van de activa en

Totaalrendement voor aandeelhouders

Vermogenswaarde per aandeel

buitenbalansposten berekend op

Wijziging van de aandelenkoers

Waarde van alle activa van een

basis van de risicograad van de

vermeerderd met

bedrijf minus de verplichtingen,

individuele posten.

dividendrendement.

gedeeld door het aantal

Scenarioanalyse

Treasury

Methode voor berekening en

Is verantwoordelijk voor alle

Volatiliteit

beheersing van onder meer het

geldmarkt- en valutaoperaties.

Een statistische maatstaf voor de

uitstaande aandelen.

renterisico. Op basis van

mate waarin grootheden

verschillende scenario’s van

Trust

(marktprijzen, rentes) in de tijd

toekomstige wijzigingen in de

Constructie waarbij vermogen

fluctueren.

marktrente, worden de netto-

wordt toevertrouwd aan een

rentebaten ingeschat.

trustee, die dat vermogen

Voorziening

beheert.

Bedrag dat ten laste van het

Securitisatie

resultaat wordt gebracht om

Herstructurering van kredieten in

Uniform Credit Rating (UCR)

mogelijke verliezen op dubieuze

de vorm van verhandelbare

Een classificatiesysteem voor

of oninbare kredieten af te

effecten.

kredietwaardigheid, dat de kans

dekken.

aangeeft dat een tegenpartij in

Solvabiliteit

gebreke blijft bij de betaling van

Maatstaf voor het financiële

rente en/of hoofdsom en/of

weerstandsvermogen van een

andere financiële verplichtingen

onderneming, veelal uitgedrukt in

jegens de bank.

het eigen vermogen als percentage van het balanstotaal

Value-at-Risk (VaR)

of – voor banken – in de BIS-

De statistische analyse van

ratio.

historische markttrends en volatiliteiten teneinde de

Structured finance

waarschijnlijkheid in te schatten

Internationale activiteit gericht op

dat de verliezen op een

de kredietverlening in specifieke

portefeuille een bepaald bedrag

product/markt-combinaties, de

zullen overschrijden.

ontwikkeling en marketing van complexe financiële constructies,

Valutarisico

de exportfinanciering van

Het prijsrisico samenhangend

kapitaalgoederen en de

met de wijziging van

financiering van grootschalige

wisselkoersen.

projecten.

Sweet spot

Vermogen onder administratie

Hiermee wordt door ABN AMRO

Het totale vermogen van klanten

het middensegment van de

dat voor beleggingsdoeleinden

markt aangeduid waar wij sterk

wordt beheerd door of in

gepositioneerd zijn en een

bewaring is gegeven aan een

concurrentievoordeel hebben.

financieel dienstverlener, waaronder tevens begrepen het

248

Tier 1 ratio

vermogen van zakelijke klanten in

Kernvermogen van de bank

het kader van bewaarneming,

uitgedrukt als percentage van de

correspondent banking en/of

naar risico gewogen activa.

werkkapitaal.

Overige gegevens

Afkortingen ACES

ABN AMRO Central Enterprise Services Private Limited

AIRB

Advanced International Ratings Based-benadering voor kredietrisico’s

ALCO

Asset and Liability Committee

ALM

Asset and Liability Management

AM

Asset Management

AMA

Advanced Measurement Approaches-benadering voor operationele risico’s

BBP

Bruto Binnenlands Product

BIS

Bank for International Settlements (Bank voor Internationale Betalingen)

BRL

Braziliaanse real

BU

Business Unit

C&CC

Consumer & Commercial Clients

CAAML

Client Acceptance & Anti-Money Laundering (beleid inzake klantacceptatie en witwaspraktijken)

CB

Covered bond

CEO

Chief Executive Officer

CFO

Chief Financial Officer

COO

Chief Operating Officer

COR

Centrale Ondernemingsraad

CPC

Compliance Policy Committee

CRD

Capital Requirements Directive

CRO

Chief Risk Officer

ESC

European Staff Council (Europese Ondernemingsraad)

EU

Europese Unie

EUR

Euro

EVCA

European Private Equity & Venture Capital Association

FIFF

Fixed Income, Futures and FX

FTE

Fulltime equivalent (voltijdequivalent)

GALM

Group Asset and Liability Management

GBC

Group Business Committee

GBP

Pond sterling

GF

Group Functions

GRC

Group Risk Committee

GREFM

Group Real Estate & Facilities Management

GRM

Group Risk Management

GSS

Group Shared Services

HR

Human Resources

IASB

International Accounting Standards Board

IFRIC

IASB International Financial Reporting Interpretations Committee

IFRS

International Financial Reporting Standards

ISO

International Organization for Standardisation

IT

Informatietechnologie

LGD

Loss Given Default

MfV

Managing for Value

MKB

Midden- en kleinbedrijf

MRM

Market Risk Management

MSR

Mortgage Servicing Right

N&C

Nomination & Compensation

249

Overige gegevens

250

NA

Noord-Amerika

NGM

New Growth Markets

NL

Nederland

NYSE

New York Stock Exchange

OESO

Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling

ORM

Operational Risk Management

OTC

Over-the-Counter

PC

Private Clients

PFS

Personal Financial Services

PSP

Performance Share Plan

RAROC

Risk adjusted return on capital

RGA

Naar risico gewogen activa

SCB

Structured covered bond

SEC

Securities and Exchange Commission

SEPA

Single Euro Payments Area (gemeenschappelijk eurobetalingsgebied)

SEVP

Senior Executive Vice President

SOXA

Sarbanes-Oxley Act 2002

SPE

Special Purpose Entity

SRI

Socially Responsible Investment (maatschappelijk verantwoord beleggen)

TRS

Total return to shareholders (totaalrendement voor aandeelhouders)

UCR

Uniform Counterparty Rating

USD

US-dollar

VaR

Value-at-Risk

WCS

Wholesale Clients

Overige gegevens

Publicaties Jaarverslag 2005 Beschikbaar in het Nederlands en het Engels.

Jaarverslag 2005 in Form 20-F Alleen beschikbaar in het Engels.

Persberichten kwartaalcijfers Beschikbaar in het Nederlands en het Engels.

Duurzaamheidsverslag Beschikbaar in het Nederlands en Portugees (uitsluitend als PDF-bestand) en in het Engels.

Corporate governance-supplement Beschikbaar in het Nederlands en het Engels, uitsluitend als PDF-bestand.

Bestelprocedure De bovengenoemde publicaties zijn verkrijgbaar via www.abnamro.com. Gedrukte exemplaren kunnen als volgt worden besteld: • via het internet www.abnamro.com; • telefonisch: +31 (0)20 628 7835; • per e-mail: [email protected].

251

ABN AMRO Holding N.V. Gustav Mahlerlaan 10 1082 PP Amsterdam Correspondentieadres: Postbus 283 1000 EA Amsterdam Telefoon: + 31 (0)20 628 93 93 + 31 (0)20 629 91 11 Internet: www.abnamro.com ABN AMRO Holding N.V., gevestigd te Amsterdam, Handelsregister K.v.K. Amsterdam, nr. 33220369. De bank bestaat uit de ter beurze genoteerde onderneming ABN AMRO Holding N.V., die haar bedrijf nagenoeg geheel uitoefent via haar volledige dochteronderneming ABN AMRO Bank N.V., dan wel via de talrijke dochterondernemingen van ABN AMRO Bank N.V. Colofon Ontwerp: Eden Design & Communication, Amsterdam Fotografie thema ‘Potentieel’: Reinier Gerritsen, Amsterdam Foto Raad van Bestuur, pagina 6: Ron Offermans, Amsterdam Druk: Thieme Amsterdam bv, Amsterdam Productie: ABN AMRO Group Communications Dit verslag is gedrukt op Biotop3

12.0.3.06