5- Aanvullende Tie Volledig Hoofdstuk

Aanvullende informatie

5

Hypo Alpe Adria Center, Klagenfurt, Oostenrijk Architecten; Morphosio/Prof Günter Domenig

521 u Woordenlijst 527 u Index

Turning Torso, Malmö, Zweden Architect: Santiago Calatrava

Aanvullende informatie

5

5

5

Aanvullende informatie

Woordenlijst A

Woordenlijst Zie SGG PYROSWISS, SGG VETROFLAM.

E

F

Ae – Energetische absorptie

BSI

E, EI, EW

Figuurglas

Percentage zonne-energie dat door de beglazing wordt geabsorbeerd en waarmee kan worden bepaald of de beglazing thermisch voorgespannen dient te worden ter voorkoming van een thermische breuk. Zie pag. 435.

Afkorting van British Standards Institute, het Britse normeringsinstituut.

Vlak, doorschijnend glas verkregen door walsing tussen twee cilinders die een reliëfmotief op één of beide kanten drukken. Zie SGG DECORGLAS, SGG MASTERGLASS.

Akoestische verzwakkingsindex

Zie “markering”.

Symbolen die in combinatie met een bepaalde tijdsduur de classificatie conform EN-357 van brandweerstand aanduiden. E: stabiliteit tegen vlammen en hete gassen. EW: stabiliteit en stralingsvermindering. I: thermische isolatie tijdens de brand. Zie pag. 410.

Deze index geeft de akoestische eigenschappen aan van een scheidingswand. Hij duidt het verschil in geluidsniveau aan tussen de ene en de andere kant van de wand voor het spectrum van genormaliseerd lawaai (zoals verkeerslawaai). Zie pag. 403.

B Borstwering Ondoorzichtig gedeelte van een glasgevel onder een raam, eventueel tussen 2 ramen (in het geval van een vliesgevel). Voor borstweringen wordt vaak geëmailleerde of ondoorzichtige zonwerende beglazing gebruikt.

Brandvertragend Product dat aan drie criteria van brandwering (E, EW, EI) voldoet: mechanische weerstand; bescherming tegen vlammen, hete of ontvlambare gassen; thermische isolatie. Zie SGG CONTRAFLAM, SGG CONTRAFLAM LITE, SGG SWISSFLAM, SGG SWISSFLAM LITE.

Brandwerend Product dat voldoet aan twee criteria inzake brandwering (E, EW, EI): mechanische weerstand; bescherming tegen vlammen, hete of ontvlambare gassen. 521 • Woordenlijst

C CE

D Daylighting Daylighting-glas is een beglazingstype dat het daglicht door richtbare lamellen tot diep in een ruimte laat doordringen. Zie pag. 281. Dit systeem, geïntegreerd in de beglazing, maakt een betere spreiding van het licht in de ruimte mogelijk en voorkomt verblinding. Zie SGG LUMITOP, SGG CLIMAPLUS SCREEN.

Dichtingsvoeg van isolerende beglazing Kit, veelal op basis van polysulfide, silicone, polyurethaan of hotmelt-butyl, die de verbinding tussen de onderlinge glasbladen tot stand brengt.

DPI Dots per Inch: resolutie van een afbeelding, uitgedrukt in punten per inch. Zie SGG IMAGE.

Droogmiddel Materiaal, meestal van het type “moleculaire zeef”, dat zich in de afstandhouder van isolerende beglazing bevindt om het gas of de lucht in de spouw droog te houden.

Emissiviteit De emissiviteit geeft het stralingsvermogen aan van een oppervlak. Wanneer twee oppervlakken tegenover elkaar staan en verschillende temperaturen hebben, wisselen ze warmte uit door straling, in functie van hun specifieke stralingsvermogen. De normale emissiviteit van vlakglas bedraagt 0,89, die van beglazingen met een coating met een laag stralingsvermogen (in het Engels: low-E) kan de 0,03 bereiken. De emissiviteit is in hoge mate bepalend voor de warmte doorgang (U-waarde). Zie SGG COOL-LITE K, SK en SGG PLANITHERM.

Float Zie floatglas.

Floatglas Blank vlakglas dat verkregen wordt volgens het float-procédé (uitvloeien van gesmolten glas op een bad van tin). Zie SGG PLANILUX, SGG PARSOL, ...

Fotokatalyse Eigenschap van bepaalde materialen om organische resten op hun oppervlak af te breken onder invloed van UV-stralen. Zie “zelfreinigend” en SGG BIOCLEAN.

Fusing Versmelten van glas in verschillende kleuren om decoratieve reliëfeffecten te realiseren. Zie SGG SAINT-JUST en SGG CREA-LITE.

G

Energetische reflectie Re Percentage van de energie dat door het glas naar buiten wordt gereflecteerd. Zie pag. 394.

Energetische transmissie Te Percentage van de energie dat direct wordt doorgelaten door het glas. Zie pag. 394.

g Symbool voor zonnefactor, ook wel ZTAwaarde genoemd (zie zonnefactor).

Gebogen glas Glas dat onder invloed van verhitting gebogen wordt. Zie SGG CONTOUR.

Woordenlijst • 522

5

5

Aanvullende informatie

Woordenlijst Geëmailleerd glas Glas waarvan één van de zijden tijdens het thermisch voorspanningsproces volledig of gedeeltelijk wordt geëmailleerd. Zie SGG EMALIT EVOLUTION, SGG SERALIT EVOLUTION.

Geëtst glas Glas dat gematteerd is met een speciale vloeistof aan één van de zijden. Zie SGG SATINOVO, SGG SATINOVO MATÉ.

Gehard glas Zie voorgespannen glas, pag. 221.

Gelaagd glas Samenstelling van verschillende glasbladen normaal, half- of volledig thermisch gehard glas met daartussen kunststoffolies (meestal PVB). Zie SGG STADIP, pag. 231.

Getoogd glas Vlakglas waarvan een rand in de vorm van een boog is uitgesneden.

Gezandstraald glas Zie gematteerd glas. Het oppervlak van gezandstraald glas is gematteerd door het stralen van korrels onder hoge druk. Zie pag. 159.

Woordenlijst Halfvoorgespannen glas voldoet niet aan het criterium letselveiligheid conform NEN3569. Zie SGG PLANIDUR.

Hoogrendementsbeglazing - HR Dubbele beglazing is hoogrendementsbeglazing (HR) indien er zich een glasblad met lage emissiviteit in de samenstelling bevindt in combinatie met een bepaalde prestatie ten aanzien van de lichttoetreding en de U-waarde. Ook de term verbeterde thermische isolatie wordt gebruikt. Zie SGG CLIMAPLUS, pag 79.

Heat-soaktest Engelse benaming voor een destructieve test door middel van thermische behandeling, om nikkelsulfide-insluitingen in het glas op te sporen die het glas op een later tijdstip kunnen doen breken. Zie SGG SECURIT, SGG SECURIPOINT.

K Kleurweergave De kleurweergave is de algemene uitdrukking die het effect omschrijft van het daglicht dat door het glas overgedragen of gereflecteerd wordt op de kleur van de voorwerpen.

H

L

Halfgehard glas

Lage emissiviteit

Zie halfvoorgespannen glas

Halfvoorgespannen glas Glas dat thermisch is behandeld in een hardingsoven. Deze behandeling vergroot de mechanische weerstand en weerstand tegen thermische schok. 523 • Woordenlijst

Eigenschap van het glasblad waardoor het stralingsvermogen van het glasblad vermindert en als gevolg hiervan de U-waarde van de dubbele beglazing verbetert. Zie SGG PLANITHERM, SGG COOL-LITE K en SK.

Lichtreflectie – Rl

Organisch glas

Percentage van het zichtbare licht dat door het glas wordt gereflecteerd. Zie pag. 394.

Transparant of doorschijnend plastisch product.

Lichttransmissie – Tl Percentage van het zichtbare licht dat wordt doorgelaten door het glas. Zie pag. 394.

Low-E Engelse benaming voor beglazing met lage emissiviteit, zie hierboven.

M

P PVB (polyvinylbutyral) Kunststoffolie die tussen de glasbladen van gelaagd glas wordt geplaatst. Zie SGG STADIP, pag. 231.

Pyrolyse Het aanbrengen van een coating op vlakglas tijdens het productieproces. Zie ook hieronder.

Magnetroncoating

Pyrolytische coating

Coating van metaaloxiden op het glas door kathodisch sputterprocédé onder hoog vacuüm. Vacuümcoating. Zie SGG COOL-LITE, SGG PLANISTAR, SGG PLANITHERM, …

Coating door het onder hoge temperatuur aanbrengen van metaaloxiden tijdens de productie van vlakglas. Zie SGG ANTELIO, SGG REFLECTASOL, SGG BIOCLEAN, …

Markering Sinds de Europese CE-markering, (Conformité Européenne) dient elk glasproduct voor de bouw in de Europese unie dit merkteken dragen. Het mag worden aangebracht op het product, de verpakking of de commerciële documentatie. Zie pag. 487.

O Ongehard glas Vlakglas volgens het floatprocédé. Tijdens een gecontroleerde langdurige afkoeling in het productieproces wordt het vrijgemaakt van interne spanningen. Hierna kan het versneden en bewerkt worden. Zie pag. 283.

R Akoestische verzwakkingsindex Deze index geeft de akoestische eigenschappen aan van een scheidingswand. Hij duidt het verschil in geluidsniveau aan tussen de ene en de andere kant van de wand voor het spectrum van genormaliseerd lawaai (zoals verkeerslawaai). Zie pag. 403.

Randverbinding van isolerende beglazing Kit veelal op basis van polysulfide, silicone, polyurethaan of hotmelt-butyl die de verbinding tussen de onderlinge glasbladen tot stand brengt.

Woordenlijst • 524

5

5

Aanvullende informatie

Woordenlijst Roze ruis Dit akoestische begrip simuleert het geluidspectrum dat in een gebouw geproduceerd wordt; de term is tevens te gebruiken om het lawaai van luchtverkeer op korte afstand weer te geven. Zie pag. 403.

Reflecterende coating Coating op het glasblad die in belangrijke mate de zichtbare en/of infrarode stralen weerkaatst.

Reactie op vuur Geeft aan welke materialen kunnen ontvlammen en het vuur aanwakkeren (van A0 tot A4). Zie pag. 409.

S Shading-coëfficiënt Waarde die in een aantal landen gebruikt wordt in plaats van de zonnefactor. De shading-coëfficiënt van een product wordt verkregen door de zonnefactor g te delen door 0,87. De shading-coëfficiënt is gelijk aan 1 voor blank glas van 3 mm dikte.

Spectrofotometrische kenmerken

Woordenlijst in grote mate de mechanische weerstand en weerstand tegen thermische schok. Door het karakteristieke breukpatroon kan dit product worden beschouwd als een veiligheidsproduct voor diverse toepassingen. Zie SGG SECURIT, SGG SECURIPOINT, pag. 219.

Glas dat wordt versmolten bij zeer hoge temperatuur. Zie SGG CREA-LITE, SGG SAINT-JUST (FUSING COLOR).

Beglazingssysteem gekit op een achterliggend aluminium kader. Zie pag. 468.

Thermische schok

Verbeterde thermische isolatie

Een grote temperatuursafwijking tussen twee dichtbijgelegen zones in een beglazing kan breuk veroorzaken. Dit wordt meestal breuk door thermische schok genoemd. Gebruik van half- of volledig voorgespannen glas vermindert dit risico. Zie pag. 435.

Zie hoogrendementsbeglazing.

Tweevoudige randverbinding Materiaal, meestal op basis van butyl, dat de spouw tussen de glasbladen van isolerende beglazing hermetisch afdicht tegen water en gassen.

U

Structural glazing - Structurele beglazing

Percentage van UV-stralen dat direct wordt doorgelaten door het glas.

Zie VEC, pag. 251.

U-waarde, U-coëfficiënt

Glas dat thermisch voorgespannen is in een hardingsoven. Dit proces verhoogt 525 • Woordenlijst

Plaatsing van beglazing met vaste of scharnierende verbindingen. Zie SGG POINT, SGG LITE-POINT, pag. 251.

VEC (structurele beglazing structural glazing)

UV-transmissie

Thermisch voorgespannen glas

VEA (geschroefde beglazing)

Thermisch gevormd glas

Zie waarden.

T

V

Ook: energetische transmissie waarde. De U-waarde kenmerkt de warmtedoorgang per m2 bij een temperatuurverschil tussen twee ruimten van 1 graad Kelvin. Dit is de belangrijkste factor in de thermisch isolerende prestaties van dubbele beglazingen. Zie pag. 399.

Waarden Energetische waarden, transmissiewaarden. Ook spectrofotometrische waarden genaamd: waarden van transmissie, reflectie en absorptie van zonnestralen door beglaasde oppervlakken. Zie pag. 394 en tabellen op pag. 297 tot 376.

Z Zeefdruk Techniek voor het aanbrengen van email, gedeeltelijk of compleet, op het glas met behulp van een zeef. Zie SGG SERALIT EVOLUTION, pag. 185.

Verzilveren Fabricagemethode waarbij een reflecterende metaalcoating wordt aangebracht op het glas om een spiegel te maken. Zie SGG MIRALITE EVOLUTION, pag. 169.

Verkeerslawaai Simuleert het specifieke geluidsspectrum dat geproduceerd wordt door het wegverkeer. Dit spectrum bevat meer lage tonen dan de roze ruis. Zie pag. 403.

Voorgespannen glas Zie gehard glas, pag. 231.

W Warm-edge Term die wijst op het effect van een warme rand (door het onderbreken van een koudebrug) gerealiseerd door een afstandhouder voor dubbele beglazing met een lage thermische geleiding. Zie SGG CLIMAPLUS SWS, pag. 117.

Zelfreinigend glas Glas voorzien van een fotokatalytische en wateraantrekkende coating is zelfreinigend. De coating maakt gebruik van de werking van zowel de UV-stralen als het water om organische vuilresten op te lossen en minerale vuildeeltjes af te voeren. Het glas blijft langer schoon en is gemakkelijker te reinigen. Zie SGG BIOCLEAN, pag. 27.

Zonnefactor g Waarde die aangeeft welk percentage van de zonne-energie door de beglazing naar binnen komt (directe transmissie van de zonne-energie + de naar binnengerichte straling van het geabsorbeerde deel van de zonne-energie). Dit is een van de belangrijkste factoren van glas met een zonwerende coating. Zie pag. 395.

Woordenlijst • 526

5

5

Aanvullende informatie

Index

Index

A

Doorbuiging (berekening) .................................................................417 Doorschijnend (glas) ......................................139, 141, 163, 171, 173 Doorvallen van objecten (beveiliging) ...........................................408 Doorvallen van personen (beveiliging) ..........................................408 Drainage (van sponningen) ...............................................................453 Druk (weerstand) .................................................................................382 Dubbele beglazing ........................................................................71-124

Afgeschuinde randen ..........................................................................129 Afstandhouder (dubbele beglazing) ........................................71, 117 Akoestiek ...................................................................................... 402-406 ................................................................................tabellen pag. 297-376 Antiek glas ............................................................................................180 Aquarium (beglazing voor) ..............................................................466

E

B

Eigenschappen (mechanisch) ...........................................................382 Elasticiteit ..............................................................................................382 Emaillering ...................................................................................151, 185 Emissiviteit (lage) ................................................................................400 Energetische absorptie (Ae) ............................................................. 394 ............................................................................... tabellen pag. 297-376 Energetische reflectie (Re) .................................................................394 ............................................................................... tabellen pag. 297-376 Energiebalans .......................................................................................400 Energiebesparing ..........................................................................71, 399 Energietransmissie (Te) ......................................................................394 ............................................................................... tabellen pag. 297-376 Explosie (veiligheidsglas) ...................................................................232

Beveiliging tegen schokken ..............................................................407 Beveiliging tegen vuur (brand) ............................ 203-216, 409, 483 Beveiliging tegen inbraak ..................................................................408 Bolscharnieren (bevestigingsstuk VEA) ........................................251 Borstwering............................................................................................231 Brand (beveiliging) ..............................................................................409 Brand (regelgeving) ............................................................................483 Brandvertragend ..................................................................................409 Brandwerend ........................................................................................409

C Coëfficiënt van Poisson ......................................................................382 Condensatie ..........................................................................93, 287, 439 Convectie ...............................................................................................398

F Floatglas .................................................................................................381 Floatglas (procédé) ..............................................................................381 Fragmentatie .............................................................217, 219, 221, 231 Frequentie (akoestische) ....................................................................402 Functies van glas .........................................................................381-414

D Daglicht ..................................................................................................384 Daglichtfactor .......................................................................................396 Daken (beglazing voor) ......................................................................121 Daylighting ...................................................................................281, 391 Decibels [dB of dB(A)] .........................................................................402 Decoratie ................................................................................................411 Densiteit ................................................................................................382 Diktes.......................................................................................................417 527 • Index

G g (zonnefactor) .....................................................................................395 Garantie ...........................................................................................72, 441 Gebogen (beglazing) .......................................................................... 135 Gehard of halfgehard (glas) .....................................................217, 221 Gelaagd (glas) .......................................................................................231 Index • 528

5

5

Aanvullende informatie

Index Gevelelement .......................................................................................151 Glaslatten ..............................................................................................455 Glassamenstelling ...............................................................................381

Index M Magnetron (aanbrengen coating) ........................................41, 57, 61 Markering dubbele beglazing..............................................................71 Mechanische eigenschappen ...........................................................382 Meubilair in glas ..................................................................................413 Modulus van Young .............................................................................382 Multifunctioneel (dubbele beglazing) .....................................71-124

H Halfgehard (glas) .................................................................................217 he, hi .......................................................................................................399 Heat-soaktest (HST) ...................................................................219, 222 Hertz (Hz) (frequentie) .......................................................................402 Horizontale of schuine beglazing .................................417, 419, 453 Schokken (beveiliging) .......................................................................408

I

N Natuurlijke verlichting .......................................................................388

O IJskristallen (bescherming tegen) ....................................93, 287, 398 Inbraak (bescherming) ....................................................................... 231 Inkepingen ...................................................................................129, 223 Invallend licht...............................................................................384, 396 Isolerende beglazing .....................................................................71-123

Onderhoud .............................................................................................475 Opslag......................................................................................................471 Overgangsweerstanden he, hi ...........................................................399

P Plaatsing ................................................................................................453 Poisson (coëfficiënt) ............................................................................382 Polyvinylbutyral (PVB) .................................................................67, 231 Productie ................................................................................................381 PVB (kunststoffolie) ......................................................................67, 231 Pyrolyse (coatingprocédé) .............................................................35, 53

K Kathodische sputtering .................................................................41, 57 Kit ............................................................................................................463

L Lak (decoratie) .............................................................................175, 177 Lawaai (roze ruis, lawaai van wegverkeer) ....................................403 ...............................................................................tabellen pags. 297-376 Licht..........................................................................................................384 Lichtcomfort (visueel) .........................................................................397 Lichtreflectie (Rl ) .................................................................................394 ...............................................................................tabellen pags. 297-376 Lichttransmissie (Tl ) ...........................................................................394 ...............................................................................tabellen pags. 297-376

529 • Index

R R-waarde (akoestische verzwakking) .............................................402 Randafwerking (slijpvormen) ...........................................................129 Reactie (voegen dubbele beglazing) ...............................................438 Reactie op vuur ............................................................................409, 483 Regelgeving (wettelijk kader) .................................................. 479-491 Regelgeving brand ...............................................................................483 Rw (akoestiek) ......................................................................................403 ...............................................................................tabellen pags. 297-376

Index • 530

5

5

Aanvullende informatie

Index S

Index V

Sandwichpaneel (gevelelement) .....................................................151 Schokken (bescherming) ....................................................................408 Schoten van vuurwapens (veiligheidsglas) .........................231, 408 Serre-effect ............................................................................................395 Slijpen .....................................................................................................129 Spectrofotometrie ......................................................................393-397 ...............................................................................tabellen pags. 297-376 Sponningen ...........................................................................................453 Stabilisatoren .......................................................................................227 Stabiliteit bij brand (SF) .....................................................................409 Store ...............................................................................................103, 388 Stralingsvermogen van glas (emissiviteit) ....................................398 Structurele (beglazing) .......................................................................413

Vandalisme (beveiliging tegen) .......................................................408 Vastzetten .............................................................................................453 VEC (structurele beglazing) ...............................................................468 Veiligheid (-beglazing) ...............................................................217-230 Verbeterde thermische isolatie (HR).........................................79, 399 Verkleuring.............................................................................................397 Verwarmde beglazing...................................................................93, 269 Verzilverd glas.............................................................................165 - 170 Vloertegels ..........................................................................241-246, 467 Vuur (bescherming) ............................................................................409 Vuurwapens (beveiliging tegen) ......................................................408

W Warm-edge ...........................................................................................117 Warmte-uitwisseling ..........................................................................398 Waterdamp ...........................................................................93, 287, 439 Waterdichtheid van beglazing ..........................................................462

T Thermisch (regelgeving) ....................................................................480 Thermisch comfort .......................................................................71, 398 Thermisch gevormd glas ....................................................................139 Thermisch harden .......................................................................221, 408 Thermische breuken ...........................................................................435 Thermische geleiding .........................................................................398 Thermische isolatie..............................................................................398 Timoshenko (berekeningsmethode) ...............................................417

U U (-waarde voor thermische transmissie, vroegere k-waarde, .399 ...............................................................................tabellen pags. 297-376 Ultraviolet (UV) (straling) ..........................................................393-397 U-waarde ...............................................................................................399 ...............................................................................tabellen pags. 297-376 Uitzetting ...............................................................................................382

531 • Index

X X-stralen (bescherming tegen) ....................................................... 229

Z Zandstralen ..................................................................................159, 411 Zeefdrukken ...........................................................................................185 Zichtbaar (straling) ..............................................................................393 Zijden van een beglazing (toewijzing) ...........................................296 Zon (straling) .........................................................................................393 Zonnefactor (g) .....................................................................................395 ...............................................................................tabellen pags. 297-376 Zonnestralen.................................................................................393-397 Zontoetreding........................................................................................395 Zonnewering .........................................................................................395

Index • 532

Notities

533 • Notities

Notities

Notities • 534

Notities

535 • Notities

Notities

Notities • 536

Notities

537 • Notities

Notities

Notities • 538

Notities

539 • Notities

Fotografen Bastin & Evrard .........................................164

Moryc D. ........................................................35

Belvedere ....................................................188

Muller Jean Pierre/AFP.............................238

Boegli L. .......................................................204

Napoli M. ....................................................244

Chanel .........................................................275

Neumüller F. ..............................................517

Chédal .........................................................180

Niemelä V. ..................................................226

Croce ............................................................150

Nierhoff P. ...................................................282

Cuisset T. ..............................................74, 503

Richters C. ...................................................499

Detiffe M. ...........32, 60, 78, 80, 84, 86, 102

SGG........124, 268, 278, 290, 509, 510, 515

106, 112, 130, 136, 173, 175 186, 190, 192,

Sauvage E. ..................................................154

..........................198, 250, 280, 284, 415, 451

Schwarz .......................................................134

Domenicali D. ............................................379

Stark B. ........................................................162

Emporis GmbH...........................................519

Stewart G. ..................................................222

Esch H.G. .....................23, 44, 228, 256, 414

Studio Daniel Libeskind ..........................110

Gallo F. ....................................7, 50, 128, 497

Studio Verne .................................................90

Giannini G. .................................................138

Technal ...........................................................52

Havran J. ......................................................181

Thierry E. .....................................................170

Herzog & de Meuron ...............................379

Tosca A. ...................................30, 66, 70, 125

Khalfi K. .........................................25, 40, 377

Trizeps ................................................248, 258

Knauf Holger .............................................477

Valluri S. .........................................................56

Lafontaine M.-J...........................................160

Verlinde J. ....................................................266

Lequien P. ....................................................172

Vetrotech ......206, 208, 210, 212, 214, 216

Lesio C. ...........................................................96

Vulwerik V. .................................................166

Lindman A. .................................................116

Willekens K. ..................................................82

MKT .......................................................46, 485

Yang Chao Ying .........................................239

Moore M. ....................................................502

Young N. ....................................................1, 33

Fotografen • 540