Zastita-zivotne-sredine-.docx

UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVU MAŠINSKI FAKULTET ISTOČNO SARAJEVO

ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE U OPŠTINI ROGATICAANALIZA ODLAGANJA OTPADA

SEMINARSKI RAD

Predmet: ZAŠTITA ŽIVOTNE I RADNE SREDINE

Predmetni nastavnik:

Student:

Doc. dr Goran Orašanin

Vanja Rašević

Istočno Sarajevo, decembar 2017. godina

SADRŽAJ 1.UVOD –OSNOVNI PODACI O OPŠTINI ROGATICA ......................................................... 32 2. STANJE OTPADA ..................................................................................................................... 5 2.1. Komunalni otpad .................................................................................................................. 8 2.2. Industrijski otpad .................................................................................................................. 9 2.3. Opasni otpad....................................................................................................................... 10 3. PRIJEDLOZI ZA POBOLJŠANJE .......................................................................................... 11 4.ZAKLJUČAK ............................................................................................................................ 13 5.LITERATURA ...................................................................................................................... 1413

1.UVOD – OSNOVNI PODACI O OPŠTINI ROGATICA

Commented [dsfsfsdf1]: Referencirati sve preuzete podatke iz literature. Odnosi se na cijeli rad.

Opština Rogatica se nalazi u istočnom dijelu Republike Srpske. Smještena je u kotlini, duž obala rijeke Rakitnice, na nadmorskoj visini od 525 metara. Na slici 1.1.je prikazana teritorija opštine Rogatica u kontekstu administrativne podjele Bosne i Hercegovine.

Formatted: Font: (Default) Times New Roman, Bold, Kern at 18 pt Formatted: Font: (Default) Times New Roman, Bold, Kern at 18 pt Formatted: Font: (Default) Times New Roman, Bold, Kern at 18 pt Formatted: Font: Bold

Slika 1.1. Teritorija opštine Rogatica u kontekstu administrativne podjele Bosne i Hercegovine [2] Formatted: Centered

Površina opštine Rogatica iznosi 644 km². Susjedne opštine Rogatici su: Rudo, Višegrad, Srebrenica, Vlasenica, Novo Goražde, Goražde, Han Pijesak, Sokolac i Pale. Veze sa susjednim prostorima su otvorene kroz nekoliko ključnih pravaca od kojih se izdvajaju dva magistralna i dva regionalna puta. Mrežom pomenutih puteva opštna Rogatica je povezana ne samo sa susjednim opštinama RS i FBiH, već u sa susjednim državama Srbijom i Crnom Gorom. Njenu kotlinu sa sjeverozapada zatvara brdo Lunj, a sa istoka i jugoistoka brda Goletica, Tmor i Zasada, te Matino brdo sa juga. Rogatica je središte sliva rijeke Rakitnice, a u širem smislu i srednjeg toka rijeke Prače. S istoka Rogatici gravitira područje koje se prostore do rijeke Žepe i rijeke Drine na Slapu, dok se prema sjeverozapadu njena gravitaciona zona prostire do Han Stjenica i velike visoravni Glasinac. Orografski gledano, rogatički kraj je pretežno srednjeplaninski. Od cijele površine Rogatice, 20% je na nadmorskoj visini od 500 do 800 metara, dok je čak 80% na nadmorskoj visini od 800 do 1900 metara. Najviše planine su Devetak (1.417 m) i Sjemeć (1.497 m). Područje u visinskom pogledu ima 4 zone:  

Prva zona, na nadmorskoj visini od 600 m, obuhvata rogatičku kotlinu, na čijem rubu je smješteno i najveće naselje i sjedište eopštine Rogatica. Druga zona su tereni sa nadmorske nadmorskom visinome od 600 do 700 m, sa važnijim naseljima: Seljani, Kozići, Gučevo i Šatorovići.

3

 

Treća zona su tereni sa nadmorskom visinom od 700 do 900 m, u vidu visoravni kao što su Osovsko i Batovsko polje. Četvrta zona, sa nadmorskom visinom od 900 do 1200 m, obuhvata: Boričko plato, Brankoviće, Sjemećku visoravan i nekoliko manjih planinskih naselja.

Prema popisu stanovništva iz 2013. godine, na području opštine Rogatica u naseljenihh 121 mjesta nastanjeno je 11.603 stanovnika. U urbanom naselju Rogatica, živi oko 4.5500 stanovnika ili 58,4 % od ukupnog broja stanovnika. Poljoprivredom se bavi oko 2.000 ili 24,5 % stanovnika. Na evidenciji nezaposlenih Zavoda za zapošljavanje nalazi se 1.984 lica ili 13,6 % stanovnika, dok na području opštine živi 1.971 penzioner ili 13,5 % od ukupnog broja stanovnika. U dječijem obdaništu, zabavu nalati nalazi 80-oro djece. Osnovnu školu pohađa 969 učenika, a sreednju 447 učenika. Preostali broj stanovnika od 17,6 % čine djeca predškolskih uzrasta, studenti i stara lica koja nisu u kategoriji penzionera. Prema popisu stanovnista iz 1991. godine, na području opštine Rogatica živjelo je 21.893 stanovnika. Najveća gustina naseljanosti je registrovana u urbanom području i prigradskim naseljima-mjesnim zajednicama (MZ), kao što su: MZ Gučevo, MZ Kukavice, MZ Seljani, MZ Kozići, dio MZ Borika. Na ovim područjima gustina naseljenosti varira od 20 do 100 stanovnika po km2. Ostatak teritorije i to njen veći dio. Spade spada u grupu sa malom gustinom naseljenosti od 0 do 10 stanovnika po km2. Središnja godišnja temperatura je 11 °C. Maksimalna temperatura u mjesecu avgustu dostiže 35 °C, a minimalna u januaru do -28 °C.

4

Commented [J2]: 4 550? Commented [dsfsfsdf3]: Provjeriti nešto nije tačno ili broj stanovnika ili procenat.

Commented [dsfsfsdf4]: Štamparske i gramatičke greške u radu ispraviti.

Formatted: Font: (Default) Times New Roman, Bold, Kern at 18 pt

2. STANJE OTPADA

Formatted: Font: Bold

Otpad je vrlo značajan društveni problem današnjice i kao takav je zastupljen i na području

Formatted: Justified

opštine Rogatica.

Commented [dsfsfsdf5]: Napisati pasus o odlaganju otpada.

Predmetna deponija ne posjeduje ekološku dozvolu, a u praksi ima karakter regionalne deponije, na kojoj se deponuje otpad sa područja opština Rogatica i Sokolac. Spada u kategorijuu neuređenih deponija na koju se deponuje izrazito mala količina opasnog otpada. Ograđena je bodljikavom žicom sa dva ulaza. Planiranje i razgradnja deponovanog otpada vrši se dva puta mjesečno buldožderom .

Commented [J6]: Koja deponija? Počnite drugačije rečenicu…

Na slici 2.1. je prikazan izgled trenutnog stanja deponije.

Slika 2.1. Trenutno stanje deponije „Rudine“

Na deponiju „Rudine“ prema procjenama, odlaže se 6.000 tona otpada na godišnjem nivou. Deponija posjeduje privremeni objekat za smještaj radnika na održavanju deponije. Osnovni problemi u vezi sa neuređenosti deponije su sljedeći: 

neizgrađena infrastruktura (struja, voda);



nedostatak obodnih kanala oko deponije;



nedostatak vodonepropusnog sloja i dranažnog drenažnog sistema kao deponijskog filtera za prikupljanje i pročišćavanje procjednih otpadnih tečnosti;



nedostatak sabirnog bazena;



nedostatak sistema za odplinjavanje;



ne vrši se monitoring vazduha;



nedostatak višenamjenskog objekta (garaža, plato za pranje vozila i dr.).

Dosadašnje aktivnosti koje su provedene u skladu sa finanskijskim mogućnostima i potrebama na deponiji su: 5

Formatted: Justified

Commented [J7]: Kad počeneš pisati o toj deponiji Rudine, završi o njij pa nastavi sa dibljim deponijama. Nemoj malo jedno, malo drugo…postane konfuzno.

•

čišćenje i priprema terena;

•

saniranje predhodno deponovanog otpada posipanjem zemlje u slojevima;

•

ograđivanje deponije „Rudine“.

Čest je slučaj da se otpad pali radi smanjenja količina što povećava zagađenost vazduha u okruženju. U ljetnom periodu je registrovan požar koji se proširio na susjedne parcele i uništio velike količine šume i livade. Na slici 2.3. je požar na deponiji u toku ove godine. Formatted: Font: (Default) Times New Roman, 12 pt Formatted: Centered

Slika 2.3. Požar u Rogatici, deponija „Rudine“

Takođe, Izražen je I problem odlaganja otpada od strane građana sa niskim nivom ekološke svijesti na mjesta koja nisu predviđena za tu namjenu kao što su korito rijeke, pojas magistralnog, regionalnog i lokalnih puteva, oko izvorišta, u šumama i na poljoprivrednom zemljištu... Sakupljanje, odvoz i deponovanje otpada, prema odredbama Zakona o komunalnim djelatnostima, je djelatnost od opštedruštvenog interesa. Sredstva za finansiranje ove djelatnosti obezbjeđuju se iz naknada za izvršene usluge,tako da stepen realizacije zavisi isključivo od korisnika usluga, odnosno od njihovog redovnog plaćanja računa, koje je vrlo loše. Nekontrolisano odlaganje svih vrsta odpada otpada utiče na zagađenost zemljišta i voda, utiče na ekosistem i na zdravlje ljudi. Veliki problem predstavljaju divlje deponije koje su prikazane na slici 2.2 zbog opasnosti širenja zaraznih bolesti.

6

Commented [J8]: Ovo mi nekako ne pripada ovdje

Slika 2.2. Divlje deponije

Divlje deponije su najčešće zastupljene u seoskim predjelima zbog sistemski ne riješenog preoblema odvoženja otdpada sa teritorije cijele opštine. Uočava se i Nekontrolisano odlaganje otpada organskog i neorganskog porijekla na nelegalnim deponijama. Takođe, ne postoje Nepostojanje uređenih uređene septičkih septičke i osočnih osočne jama jame u prigradskim i ruralnim područjima, kako za otpad iz stajastala, tako i za oborinske i površinske vode. Nepostojanje izgrađenih odlagališta za uginule domaće životinje i kućne ljubimce. JP Šumsko gazdinstvo „Sjemeć “ Rogatica je saniralo par divljih deponije na području kojim gazduje, ali stanovništvo i dalje zadržava naviku odlaganja otpada na sanirane lokacije. Jedan od razloga je i to što nema oraganizovanog odvoza otpada iz ruralnih dijelova opštine. Dosadašnje aktivnosti koje su provedene u skladu sa finanskijskim mogućnostima i potrebama na deponiji su: 

čišćenje i priprema terena;



saniranje predhodno deponovanog otpada posipanjem zemlje u slojevima;



ograđivanje deponije „Rudine“.

Čest je slučaj da se otpad pali radi smanjenja količina što povećava zagađenost vazduha u okruženju. U ljetnom periodu je registrovan požar koji se proširio na susjedne parcele i uništio velike količine šume i livade. Na slici 2.3. je požar na deponiji u toku ove godine.

7

Formatted: Font: (Default) Times New Roman, 12 pt

Slika 2.3. Požar u Rogatici, deponija „Rudine“

2.1. Komunalni otpad Upravljanje komunalnim otpadom je povjereno komunalnom preduzeću JKP „Komrad“ iz Rogatice uz stalni nadzor opštinskog Odjeljenja za prostorno uređenje i stambeno-komunalne poslove, a svedeno je na sakupljanje, transport i odlaganje otpada. Na području opštine nema selektivnog prikupljanja i razvrstavanja otpada iz domaćinstava. JKP „Komrad“ susreće se sa nizom problema u radu. Naplata odvoza otpada u gradu je izuzetno loša. Pored ovog problema javlja se i problem zastarjele tehnologije koja godinama nije mijenjana, tako da . Postojeća postojeća mehanizacija ne može da zadovolji potrebe. Bez obzira na uslove u kojima radi komunalno preduzeće nailazimo nailazi na nezadovoljstvo građana zbog nečistoća ulica, parkova, dječijih igrališta. Postoje određene ulice koje imaju mali broj kontejnera i kanti za odlaganje otpada u odnosu na broj stanovnika istih. U tom slučaju dolazi do odlaganja otpada oko kontejnera i kanti, zbog čega dolazi do nezadovoljstva stanovništa. U zimskom periodu možemo primjetiti natpise na kontejnerima o zabranjenom odlaganju žara. Nažalost, zbog upotrebe neadekvatnih naljepnica od strane komunalnog preduzeća prilikom kiše i snijega dolazi do uništavanja istih što dodatno dovodi do nečistoća i narušavanja izgleda prostora. Na slici 2.4. suje prikazani kontejneri za odlaganje otpada na području opštine Rogatice. Sakupljanje i odvoz otpada na području opštine Rogatice se obavlja po zonama i to:  PRVA ZONA – ulice Srpske sloge, Radomira Neškovića - dva puta sedmično;  DRUGA ZONA - sve ostale ulice na području opštine -jedanput sedmično.

8

Commented [J9]: Navedi značenje skraćenice kad se prvi put pojavljuje, može I fusnoti

Commented [dsfsfsdf10]: Provjeriti u cijelom radu: Pisati u trećem licu ili pasivu, a nikako u prvom licu jednine i množine.

Formatted: Left

Slika 2.4. Kontejneri za odlaganje otpada iz domaćinstva

2.2. Industrijski otpad Kada je riječ o industrijskom otpadu, najzastupljenija je drvna industrija, a drvni otpad se koristi kao sekundarna sirovina u proizvodnji briketa, peleta i sl. Na slici 2.5. je prikazan primjer proizvodnje korisnih produkata od otpada iz drvne industrije. Na osnovu toga možemo zaključiti da se veći dio drvenog ostatka iskorišten. Zabilježena je određena količina industrijskog otpada iz automehaničarskih radnji. Registovana je veća količina industrijskog otpada iz mesne industrije „Vizion“

Slika 2.5. Produkti dobijeni od otpada iz drvne industrije

9

Commented [J11]: Šta se radi sa tim otpadom, gdje se odlaže?

2.3. Opasni otpad Pojedine vrste otpada imaju specifičnost u pogledu upravljanja kao što je npr. medicinski otpad, koji se u određenim slučajevima može tretirati kao opasni otpad i koji bi trebalo odlagati na posebne deponije li centre za tetman takve vrste otpada. Dio količine medicinskog otpada magao bi se spaljivati u posebnim pećima namjenjenim za takve svrhe. Međutim, praksa pokazuje da se dio ove vrste otpada odlaže i na deponiju „Rudine“. Elektronski otpad se povremeno javlja u malim količinama (frižideri, televizori, električni šporeti i slično). Registrovana je pojava otpadnih ulja i maziva.

10

Commented [dsfsfsdf12]: Odlaže li se i ova vrsta otpada na deponiju?

3. PRIJEDLOZI ZA POBOLJŠANJE   

 



Commented [dsfsfsdf13]: Prije taksativnog navođenja napisati pasus npr. Na osnovu analize postojećeg stanja otpada na prostoru opštine Rogatica kao mjere poboljšanja …….

Izgraditi sanitarnu deponiju ili postojeću deponiju uskladiti sa minimumom uslova koji su propisani planom prilagođavanja; Organizovati selektivno prikupljanje i razvrstavanje otpada iz domaćinstva; Informisati i obrazovati stanovništvo iz oblasti prikupljanja otpada uz stalno sprovođenje javnih kampanja, na koji način odlagati otpad,čime bi se smanjio broj divljih deponija uz predhodno saniranje istih; Osposobiti preduzeće „Komrad“ Podržati incijativu izgradnje regionalne deponije otpada na području Goražda; Stalno inspekcijsko praćenje na terenu.

Izgradnja sanitarne (uređene) deponije koja će posjedovati ekološku dozvolu tako da se opasnost po životnu sredinu svede na najmanju moguću mjeru. Potrebno je postojeću deponiju urediti tako da se čvrsti otpad odlaže u tankim slojevima, kompaktiran u cilju smanjenja zapremine, bilo da je komunalnog ili industrijskog porijekla. Na kraju svakog operativnog dana izvršiti prekrivanje otpada i kompaktiranje pokrivnog materijala tako da se stvori jedna zatvorena dnevna ćelija. Drugo riješenje, koje bi dalo jos bolje rezultate je izgradnja deponije na novoj lokaciji koja se ne bi nalazila uz sami magistralni put kao što je trenutno na ovoj opštini.

Selektivno sakupljanje i razvrstavanje otpada iz domaćinstva se ne obavlja na ovoj opštini zbog nedostatka kontejnera i neorganizovanosti komunalnog preduzeća. Potrebno je nabaviti određeni broj kontejner ili kanti koje će se posebno obilježavati sa naljepnicama ili biti izrađene u različitim bojama. Time će se na mjestu nastanka, odnosno u domaćinstvima izvršiti razdvajanje korisnih komponenata iz komunalnog otpada. Još jedan od načina je da se u domaćinstvima koriste vreće za otpad u različitim bojama, da za svaku vrstu otpada postoji po jedna boja vreće. Time bi se mogao koristi jedan kamion za odvoz, a na deponiji bi se na jednostavan način razdvajao otpad. Na ovaj način će se vršiti reciklaža i smanjiti iskorištenje sekundarnih sirovina.

Potebno je probuditi svijest građana, informisati da se radi o opštedruštvenom problemu. Organizovati javne kampanje u kojima će se građani edukovati o zaštiti životne sredine i o upravljaju otpadom. Objasniti kakve posljedice divlje deponije prouzrokuju. Postaviti plakate po na vidnim mjestima na području opštine, dostavljati na kućnu adresu letke. Pomoću organizacija mladih pokušati urediti opštinu u smislu čišćenja ulica.

11

Formatted: Font: (Default) Times New Roman, Bold, Kern at 18 pt Formatted: Font: Bold

Commented [dsfsfsdf14]: ?????

Komunalno preduzeće posjeduje jako lošu mehanizaciju, mali broj kamiona za odvoženje otpada, a samim tim i zastarjelu tehnologiju. Potrebno je nabaviti par kamiona, kontejnera i povećati broj radnika, jer je dosadašnje iskustvo pokazalo da je preduzeće loše organizovano zbog ovih nedostataka.

Uzimajući u obzir finansijsku situaciju opštine Rogatice, izgradnja regionalne deponije bi bilo jedno od povoljnijih riješenja odlaganja odpada. Deponija „Rudine“ je u veoma lošem trenutnom stanju, tako da bi opština trebala izdvojiti veća finansijska sredstva za njenu rekonstrukciju ili izgradnju iste na drugoj lokaciji. Podržati incijativu izgradnje regionale deponije, odnosno učestvovati u njenoj izgradnji ekonomski bi bilo prihvatljivije za opštinu.

Lokalna vlast bi trebala u većoj mjeri aktivirati komunalnu policiju i insprekciju. Novčane kazne koje bi građani plaćali zbog divljih deponija uticale bi na smanjenje istih i sprečavanja nastanka novih. Time bi se postigli veliki rezultati.

12

Commented [J15]: Misliš da više opština učestvuje novčano ili I građani?

4.ZAKLJUČAK

Formatted: Font: (Default) Times New Roman, Bold, Kern at 18 pt

Na području opštine Rogatice postoje mnogobroji zagađivači. Najveći problemu u ovom trenutku predstavlja nepostojanje uređene deponije, jer iz toga proizilazi problem zagađenja vazduha i zemljišta usljed sagorijevanja otpada. Prema karakteristikama koje posjeduje ova deponija Rudine, zbog njene neuređenosti i neorganizovanosti možemo reci reći da se radi o tipičnom primjeru smetljišta. Nemar građana, a prije svega komunalnog preduzća i lokalne vlasti dovodi do velike zagađenosti životne sredine. Živimo u zemlji koja ima mnogo prirodnih bogatstava koja se uništavaju i ne iskorištavaju na ispravan način. U ovoj opštini kao i regiji reciklaža je u skoro pa zaboravljena, zbog toga se prirodni resursi iskorištavaju u većoj mjeri nego se uspijevaju obnoviti. Sagorijevanje otpada na deponiji mnogo utiče na zagađenost okolina, ali građani nisu svjesni ozbiljnosti ovog problema. Postojeće problem je potrebno riješiti na način kako su predloženi u radu, kako bi se poboljšao kvalitet životne sredine.

13

Formatted: Font: Bold

Commented [J16]: Dodati neku rečenicu na ovaj način

Commented [dsfsfsdf17]: Literaturu napisati prema pravilu pisanja literature.

5.LITERATURA

[1] Lokalni ekološki akcioni plan, Rogatica, 2010 godina, dostupno na http://docslide.us/documents/rogatica-program-zastite-ziv-sredine-za-period-2010-2016-leap.html

[2] Opština Rogatica, dostupno na https://sr.wikipedia.org/srel/%D0%9E%D0%BF%D1%88%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D0%BE%D0%B3 %D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%86%D0%B0

14