You Wouldnt Steal A Car

YOU WOULDN’T STEAL A CAR The moral discourse of copyright

Participatiecultuur en nieuwe media 8 april 2009 Docent: Mirko Tobias Schäfer Sven Akkermans 3279189 Thomas van Doorn 3218562 Arriën Post 3291111

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

2

INHOUDSOPGAVE Inleiding ................................................................................................................................ 3 Methoden ............................................................................................................................. 5 De omstandigheden van het copyrightdebat ....................................................................... 6 Napster – Opkomst, revolutie en ondergang ................................................................... 6 Economische marktwerking en behoefte aan media ....................................................... 8 Het ontstaan van het morele vraagstuk van downloaden ................................................... 9 Het morele discours en haar uitingen ................................................................................ 11 Het ontstaan van een massale belangstelling: The raid on pirate bay........................... 12 Commercials ................................................................................................................... 13 Visualisatie van het morele discours .............................................................................. 13 DRMS .............................................................................................................................. 15 Berichtgeving .................................................................................................................. 16 Merchandising ................................................................................................................ 17 Casus: The Pirate Bay rechtszaak ....................................................................................... 18 Mogelijke betekenissen van de uitkomst van de rechtszaak ......................................... 20 Conclusie ............................................................................................................................. 22 Reflectie .............................................................................................................................. 22 Literatuur ............................................................................................................................ 23

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

3

INLEIDING Miljoenen mensen overtreden elke dag willens en wetens de wet. Daar stellen wij ons vaak berekenend en kwaadaardig boevenpak bij voor, maar wat als het niet om sluwe misdadigers gaat? Wat als het gaat om volwassenen en kinderen van alle mogelijke sociale milieus die zich dagelijks bewust schuldig maken aan het plegen van dezelfde wetsovertreding? Elke dag maken één miljoen mensen van over de hele wereld gebruik van The Pirate Bay (http://thepiratebay.org), ’s werelds grootste Bittorrent tracker, maar liefst tweeëntwintig miljoen mensen gebruiken The Pirate Bay op regelmatige basis. Via deze website hebben gebruikers toegang tot gratis te downloaden software. In de praktijk betekent dit bijna altijd het gratis downloaden van auteursrechtelijk beschermde mediaproducten. Het aanbieden en afnemen van auteursrechtelijk beschermde mediaproducten, is alleen toegestaan onder toezicht van de oorspronkelijke producent, anders is dit strafbaar. Het gratis aanbieden en afnemen van deze producten zonder toezicht van de oorspronkelijke producent is eveneens strafbaar. Ondanks het feit dat het bij wet verboden is om media die je niet zelf geproduceerd hebt te kopiëren, lijkt dat niet genoeg om het massale kopiëren en verspreiden te stoppen of zelfs maar af te remmen. Het auteursrecht heeft de laatste jaren gezorgd voor het ontstaan van tegenstanders van deze wet. Een succesvol voorbeeld van auteursrechtvrije initiatieven zijn GNU, Linux en de GPL. (Stallman, 1999) Deze initiatieven hebben de gebruiker een alternatief gegeven voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermde software. Een alternatief voor auteursrechtelijk beschermde muziek, films en games is er tot op heden niet echt. Vanaf het moment dat de eerste computers op de markt kwamen is het kopiëren van media toegetreden tot het publiek domein. Diskettes en cassettebandjes waren gemakkelijk te kopiëren en te distribueren, terwijl het wettelijk gezien alleen mocht om een back-up voor eigen gebruik te maken. Overheden en de media-industrie startten campagnes om te voorkomen dat mensen zouden kopiëren voor anderen en labelde het kopiëren en verkopen van illegaal gekopieerde media piraterij. De voortschrijdende technologie van computers heeft het inmiddels mogelijk gemaakt om online digitale media te delen. Nieuwe technologie bracht ook een nieuw soort ‘piraterij’ tot stand. Nu er geen fysieke kopieën van media meer gemaakt hoefden te worden om ze te kunnen verspreiden, was er niet langer een organisatie nodig om grootschalig te kopiëren naar fysieke verschijningsvormen van media. Het werd mogelijk om met een simpel te bedienen stuk software en een internetverbinding gratis muziek, films, games en andere digitale media te delen. Dat deze media ook auteursrechtelijk beschermd zijn staat het delen niet in de weg. De mogelijkheid om gratis te delen werkte het ontstaan van een nieuw soort anticopyright groepering in de hand, namelijk de free sharing culture. De free sharing culture richt zich op het gratis digitaal verspreiden van alle deelbare soorten media. De free sharing culture is om dat mogelijk te maken vooral bezig met het faciliteren van gratis downloaden, via programma’s, trackers en websites. Aangezien deze bezigheden zich bevinden in het grijze gebied tussen strafbaar en niet strafbaar is het voor de wet moeilijk een vat te krijgen op de free sharing culture. De media-industrie claimt jaarlijks miljarden aan potentiële inkomsten te verliezen en doet er alles aan om websites als The Pirate Bay te laten verdwijnen. Daarbij richt de industrie zich niet alleen op het juridische aspect van de kwestie, maar richt men zich ook direct tot de gebruiker van media. Gebruikers worden via allerlei wegen aangesproken op hun ‘morele plicht’ om media legaal te kopen. Bekende voorbeelden in van herinneringen aan deze ‘morele plicht’ in Nederland zijn de korte fragmenten aan het begin van elke legale dvd, die bij de ‘you wouldn’t steal a car’campagne (MPAA, 2004) horen en de commercials van B.I.G. (Ban Illegale Games & software) (Stichting BREIN, 2004). De free sharing culture vraagt zich af in hoeverre er sprake is van een ‘morele plicht’ om media voor veel geld legaal te kopen als het ook gratis gedeeld kan worden. De moreel belerende boodschappen van de entertainmentindustrie worden weggelachen en

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

4

gekarikaturiseerd. De houdingen van enerzijds de media-industrie en anderzijds de free sharing culture leiden tot een polarisatie van het debat betreffende copyright en de mogelijkheden die nieuwe media bieden om dat copyright eenvoudig te schenden. Op het moment dat we dit onderzoek uitvoeren is in Zweden een proces bezig tegen The Pirate Bay, met als inzet de vraag of het faciliteren van gratis downloaden strafbaar is en een schending van het intellectuele eigendom van artiesten. Deze actualiteit voor een groot dilemma ontstaan door nieuwe mediatechnologie is dan ook de drijfveer van ons onderzoek. In dit onderzoeksverslag gaan we het morele aspect van dit dilemma in kaart brengen met een specifieke blik op de actuele rechtszaak tegen The Pirate Bay. De centrale vraag die ons zal leiden tot een overzicht in dit debat luidt: welke vormen van moreel discours zijn er ontstaan binnen het domein van copyright door de technologie van P2P file sharing?

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

5

METHODEN Dit onderzoek bestaat uit een aantal verschillende lagen van onderzoek met verschillende werkwijzen. De basis van dit onderzoek is een literatuuronderzoek, waarin we aan de hand van bestaande wetenschappelijke literatuur een blik werpen op het lopende debat aangaande copyright en free sharing. Gezien het feit dat de staat van dit debat zo actueel is dat er weinig wetenschappelijke literatuur voor handen is voor de actualiteit, hebben we voor de actuele delen vooral gericht op het in kaart brengen van de situatie aan de hand van nieuwsberichten en de sterk subjectieve campagnes, websites en andere informatiebronnen van beide partijen. We hebben daarmee een overzicht gecreëerd van historische, sociale, economische en politieke oorzaken en gevolgen van het lopende debat. Uiteindelijk zal er in dit onderzoek worden getracht de volgende hoofdvraag te beantwoorden: welke vormen van moreel discours zijn er ontstaan binnen het domein van copyright door de technologie van P2P file sharing? Om onze hoofdvraag te beantwoorden is het noodzakelijk om de vraag op te delen in een aantal onderdelen om overzichtelijk en gestructureerd antwoord te kunnen geven. Allereerst zullen wij ons toeleggen op het schetsen van de omstandigheden waarin het copyrightdebat zich bevindt, waarbij we ook een kort overzicht geven van de ontwikkeling van de technologie die dit debat heeft doen oplaaien. Ten tweede zullen wij ons richten op het ontstaan van het morele vraagstuk omtrent copyright, waarbij wij zullen uitweiden over de ethiek van het dilemma van auteursrecht. Ten derde gaan we in op waarneembare uitingen van het morele discours dat ontstaan is. Daarbij gaan we nader in op het morele discours dat The Pirate Bay en P2P omgeeft, maar ook het morele discours van de media-industrie zal aan bod komen. Ten vierde zullen wij nog in gaan op onze casus: The Pirate Bay en de lopende rechtszaak tegen de eigenaren van The Pirate Bay. Daarbij zullen wij naast de huidige status van de rechtszaak ook trachten mogelijke uitkomsten en hun betekenissen voor het lopende copyrightdebat aan te kaarten. Ten slotte presenteren wij onze conclusie, waarin alle aspecten van dit onderzoek nog eens kort aan bod komen.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

6

DE OMSTANDIGHEDEN VAN HET COPYRIGHTDEBAT Hoewel auteursrecht in verschillende vormen al eeuwen voorkomt in verschillende landen, komt de bron van het standaard auteursrecht zoals wij dat nu nog kennen voort uit een conventie uit 1886: de conventie van Bern. Dit verdrag was het eerste grote internationale verdrag op het gebied van auteursrecht en is nog altijd van kracht in maar liefst 160 landen. Op enkele aanvullingen en revisies na is de kern van het verdrag nog altijd hetzelfde als in 1886. Met als doel het beschermen van de makers van media tegen kopiëren, nabootsen of stelen van hun intellectueel eigendom. De oorspronkelijke conventie bevatte natuurlijk niet de media die het nu bevat, waardoor in de loop der jaren media als kunst, radio, televisie en software zijn toegevoegd aan de auteursrechtelijk beschermde media. De Verenigde Staten, dat een geheel eigen historie van auteursrecht kent, trad pas in 1989 toe tot de conventie van Bern. Door het beschermen van het intellectueel eigendom, kon de verkoopprijs van dit eigendom hoog genoeg blijven, zodat het mogelijk was om de producenten van auteursrechtelijk beschermde media winst te kunnen laten maken. Historisch gezien heeft de prijs van bijvoorbeeld muziek weinig ontwikkeling doorgemaakt. De eerste muziek die te koop was op langspeelplaten moest via een aantal kanalen, voordat het de consument bereikt had. Allereerst was er de productie van de plaat zelf, met de daaraan gepaard gaande kosten, de plaat moest daarna vervoerd worden naar de detailhandel, waar de consument toegang had tot de platen. Naast de kosten van het opnemen van de muziek door de artiesten en het salaris van de artiesten, waren er dus kosten voor het persen van de plaat zelf, vervoerskosten en moest de detaillist er ook nog aan verdienen. Met de komst van cassettebandjes werd home taping de eerste bedreiging voor de muziekindustrie, er was ineens een veel goedkoper alternatief voor het verspreiden van muziek dan de oorspronkelijke hoge prijs die de muziekindustrie vroeg. De cd bleek evenzeer gevoelig voor kopiëren, waarmee het kopiëren van muziek zich definitief als alternatief voor legaal muziek kopen presenteerde. Hoewel kopiëren van muziek illegaal is als het niet voor eigen gebruik is, bleef het populair. Op het gebied van computers vond eenzelfde ontwikkeling plaats, de komst van de 3,5-inch diskettes bracht mogelijkheden met zich mee om software gemakkelijk van diskette naar diskette te kopiëren, of gewoon zo van de computer op de diskette. Cd-roms bleken al even gevoelig voor kopiëren als muziek cd’s. Toch zou de echte revolutie van het kopiëren pas volgen op de komst van het internet. Software werd aangeboden om te downloaden, waardoor er geen fysiek exemplaar (origineel of kopie) meer nodig was om te kopiëren.

NAPSTER – OPKOMST, REVOLUTIE EN ONDERGANG Peer-to-peer filesharing (P2P) is een online methode om via een internetverbinding bestanden te delen met anderen. Volgens Giesler en Polmann is P2P vergelijkbaar met het sociale proces van het geven van geschenken. Daarbij gaan Giesler en Pohlmann uit van een viertal eigenschappen die het delen van bijvoorbeeld een mp3-bestand via P2P karakteriseren: First, a gift is always a perfect copy of an mp3 file stored on the donor’s hard drive. Second, a donor is usually a recipient and a recipient is usually a donor at the same time but not to each other. Third, it is the recipient and not the donor who initiates a gift transaction. Fourth, donor and recipient are anonymous and gift exchange is usually not reciprocal. Giesler noemt daarbij ook een derde actor in deze transactie van bestanden, namelijk de gemeenschap. De filosofie achter P2P is gebaseerd op het principe van geven en nemen, je schenkt een aantal van jouw bestanden en in ruil daarvoor krijg je van de gemeenschap de

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

7

mogelijkheid geschenken aan te nemen van anderen. Andersom gezien is het beschikbaar stellen van je eigen bestanden (geschenken) een manier van teruggeven aan de gemeenschap waarvan je al geschenken ontving. Deze structuur komt overeen met de basale etiquette van het geven van geschenken. Napster was het eerste P2P-programma dat op massale schaal gebruikt werd om bestanden te delen. Shawn Fanning, het brein achter Napster, bood vanaf juni 1999 Napster aan voor gratis gebruik. Fanning had ook voordat hij het concept Napster had bedacht al veel interesse in media in digitale vorm en voornamelijk de mogelijkheid om het via het internet te verkrijgen. Door de MP3-technologie kon hij bijna elk nummer krijgen op het internet via diverse websites, het enige probleem was om het bestand te kunnen lokaliseren. Om dit probleem op te lossen was hij op zoek naar een nieuwe manier van indexeren (Mitten, 13-16). Wat Fanning nastreefde was het peer-to-peer filesharing systeem. Mitten omschrijft P2P als volgt: “Peer-to-peer file sharing basically means that people looking for and collecting MP3 files can open up their hard drives and share their MP3s with others doing the same thing. So, rather than having centralized Web sites from which users download music, a peer-to-peer system depends on a decentralized wealth of personal computers to store and share the files (Mitten, 19).” Napster zou gelijk aan de definitie van Mitten, de MP3s niet zelf opslaan. Dit was eind jaren negentig een revolutionaire manier van indexing, erg effectief in het opsporen van MP3s die eerder bijna onmogelijk waren te vinden met traditionele zoekmachines als Yahoo!. Fanning herkende ook andere mogelijkheden met zijn systeem. Zo konden opkomende artiesten muziek verspreiden en bood het de mogelijkheid tot het vormen van communities die dezelfde smaak hadden. Napster maakte het mogelijk om op grote schaal auteursrechtelijke muziek te verspreiden zonder het daadwerkelijk zelf op te slaan. Napster bezat geen muziek, deze muziek stond op de harde schijven van de gebruikers. Napster deed de volgende twee dingen: het sloeg alle indexen op van de harde schijven van de geregistreerde gebruikers en het verspreidde deze tussen de gebruikers. Volgens Shawn Fanning bood het peer-to-peer systeem dezelfde mogelijkheid als mensen doen met eigen gemaakte muziek het zelf publiceren en verspreiden van hun muziek. Daarom claimde hij dan ook dat het volkomen legaal was (Mitten, 19-21). Met behulp van Napster kreeg de internetgebruiker de mogelijkheid om muziek over het internet uit te wisselen. Napster was echter geen pure vorm van peer-to-peer, omdat het gebruik maakte van een centrale server die de lijst connecties verschaften tussen de aangeboden files. Napster specialiseerde zich in muziek en presenteerde zich in een vriendelijke gebruikersinterface. Dit resulteerde dan ook in een ongekend populair systeem met een enorme selectie muziek. Het centraal gestuurde systeem van Napster zorgde er uiteindelijk voor dat de website werd afgesloten. Een rechtszaak, aangespannen door de Recording Industry Association of America (RIAA), leek een vroegtijdig eind te maken aan de revolutie die Napster had ontketend. Het feit dat Napster centraal gestuurd was, maakte Napster aansprakelijk voor wat er over het file sharing netwerk dat Napster faciliteerde gedeeld werd: hoofdzakelijk auteursrechtelijk beschermde bestanden. De aftocht van Napster betekende echter geen einde voor P2P file sharing. Napster had de wereld laten zien wat het internet mogelijk maakte en P2P file sharing applicaties werden in hoog tempo ontwikkeld om het wegvallen van Napster op te vangen. Om rechtszaken van de media-industrie te voorkomen werd het design van de nieuwe applicaties zo aangepast dat de centrale server werd vervangen door een compleet gedecentraliseerd netwerk: de tweede generatie van P2P file sharing was geboren.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

8

ECONOMISCHE MARKTWERKING EN BEHOEFTE AAN MEDIA De basis van de werking van de vrije markt is het spel tussen vraag en aanbod. Een bekende uitleg van de vrije markteconomie is exemplarisch voor het ontstaan en bestaan van kopiëren. In een van de buitenwereld afgesloten dorp wonen 200 mensen, waarvan één persoon een goede schrijver is. Deze persoon schrijft verhalen en zijn dorpsgenoten kopen die, daarmee verdient de schrijver zijn brood. Van het dorp zijn 50 mensen liefhebber van geschreven verhalen en die zijn bereid hier € 2 per uitgave voor neer te tellen. Nog eens 50 mensen uit het dorp zijn wel liefhebber van geschreven werk, maar deze mensen zijn meer liefhebber van poëzie, wat niet voor handen is in het dorp. Bij gebrek aan poëzie zijn ze bereid € 1,50 te betalen voor een verhaal, anders hooguit € 1. Een derde groep van 50 is matig geïnteresseerd in verhalen en poëzie is bereid € 1,00 te betalen voor allebei. De resterende inwoners zijn allen niet geïnteresseerd in geschreven teksten en zullen daar nooit voor betalen. Om zijn omzet te maximaliseren gaat de schrijver zijn verhalen verkopen voor €1,50 per exemplaar. Zo kopen elke uitgave 100 van de inwoners zijn werk en verdient de schrijver € 150 voor elke uitgave. Na een tijdje komt een groep van 200 mensen in het dorp wonen met een gelijke samenstelling in het dorp wonen, met één verschil. Onder de groep van 200 is één dichter (en geen schrijver), die elke week voor €1,50 zijn poëzie verkoopt. Na de groei van het dorp kopen de 100 poëzieliefhebbers de poëzie en de 100 liefhebbers van verhalen de verhalen. De schrijver en de dichter komen tot de conclusie dat ze de prijs kunnen verhogen tot € 2 om hun omzet te maximaliseren. De essentie van dit verhaal voor het ontstaan van kopieën is dat er nu 200 van de 400 inwoners slechts in hun eerste behoefte voorzien worden en dat de producenten daarmee maximale omzet bereiken. De matig geïnteresseerden die wel willen lezen, maar niet zoveel willen betalen, worden niet voorzien. De poëzieliefhebbers willen niet zoveel betalen om hun behoefte aan verhalen te vervullen en zijn slechts deels voorzien. Met de komst van mogelijkheden om te kopiëren, kan de groep die anders nooit gekocht had tegen de hoge prijs voorzien worden van een kopie tegen een prijs die de groep bereid is te betalen. Liefhebbers zullen (idealiter) niet direct een kopie willen, een officieel exemplaar is altijd mooier. Het feit dat er gekopieerd, gedownload en verspreid wordt, veroorzaakt dus niet direct een omzetdaling van de artiest. Deze redenering laat zien dat piraterij niet direct de mediaindustrie kapot maakt. Echter, er ontstaat een probleem wanneer liefhebbers ook overgaan tot het gebruiken van kopieën.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

9

HET ONTSTAAN VAN HET MORELE VRAAGSTUK VAN DOWNLOADEN Het morele vraagstuk is ontstaan vanuit verschillende opvattingen rondom auteursrecht. Centraal hierbij staat de mening over het feit of het downloaden met behulp van een file sharing systeem wel of niet als crimineel bedrag wordt beschouwd. Het huidige auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen. Degene die dit recht daadwerkelijk bezit, beschikt over twee exclusieve rechten: het alleenrecht om het beschermde werk openbaar te maken en het alleenrecht om het te verveelvoudigen (Auteursrecht.nl). Ondanks deze wetgeving zijn er miljoenen mensen die de wet overtreden. Binnen het morele vraagstuk omtrent copyright bestaan er namelijk verschillende ideeën over het wel of niet begaan van piraterij. Ondanks de aanwezige wet verspreiden veel mensen ongewenst auteursrechtelijk bestemd materiaal op P2P netwerken. Mensen hebben verschillende beweegredenen voor het overtreden van de wet. Ook de cultuurindustrie kent haar eigen standpunten voor het wel volgen van de wet. Nu zullen we achtereenvolgens economische, historische, sociale, technische en politieke beweegredenen rondom file sharing beschrijven en illustreren. Als economische beweegreden biedt P2P file sharing de gebruikers de mogelijkheid tot het verkrijgen van gratis software. Software waar men in de winkels veel voor moet betalen. Vanachter de pc kan men thuis gratis een cd downloaden en in de winkel moet men hier soms wel twintig euro voor neerleggen. Voor veel gebruikers gebeurt het afwegen op economische basis en kiest men er daarom voor om de cd te downloaden via het P2P systeem. Daarentegen stelt de entertainment industrie dat ze enorm veel omzet verliest. Dit is echter problematisch volgens veel P2P gebruikers, want de meeste consumenten zouden dezelfde cd waarschijnlijk niet hebben aangeschaft voor twintig euro. Op historische basis zijn al eerdere vergelijkbare discussies terug te vinden. Een voorbeeld hiervan is de cassetteband explosie. De burger nam toen massaal muziek op van de radio, dit werd als een enorme bedreiging gezien door de muzikanten. Toch was het duidelijk dat de hoogste inkomsten voortkwamen uit live optredens (Steal This Film, 2006). Rasmus Fleicher stelt dan ook in de film STEAL THIS FILM dat de cultuurindustrie niet wilt terugkijken. Hij beweert dat live optredens weer helemaal terugkomen als grote inkomstenbron voor muzikanten (Steal This Film, 2006). Vandaag de dag is dit ook terug te zien, de echte grote omzet behalen artiesten uit live optredens, de cd-verkoop is een bijzaak geworden en bedraagt slechts enkele procenten zo stelt Michiel Diesen. Sociale beweegredenen vinden we terug in de film STEAL THIS FILM II. Men heeft tegenwoordig de mogelijkheid om gratis kopieën te maken en te verdelen. Als één kopie op het internet lekt, dan kan iedereen er meteen bij. Iemand kan altijd onbestaande technologische grenzen maken die mensen tegenhouden van het delen, maar hoe creëer je een muur of grens tegen de wens in om te delen? Media deskundige Felix Stalder stelt in Steal This Film II dat de oorlog tegen piraterij faalt door sociale redenen. Zo stelt hij dat mensen willen communiceren en dat ze ervan houden om te delen. Mensen houden ervan dingen te veranderen en de technologie maakt het zo makkelijk, er is geen reden om te stoppen. De nieuwe generatie is opgegroeid met het internet en kopieert alles van het internet. Dit begon met Napster en de gratis muziek die hier was te verkrijgen. Muziek wordt niet gezien als iets waar voor moet worden betaald. Men betaald voor dingen die tastbaar zijn, zoals kleding. Een tweetal standpunten die de normale P2P gebruikers geven zijn de volgende: “we denken niet dat het illegaal is omdat iedereen het doet en we kunnen niet de schuld krijgen omdat we iets downloaden wat al op het internet staat (Steal this Film II, 2007)”. De cultuur industrie probeert op verschillende manieren in te spreken op het moreel. Een aantal manieren waarop dit wordt gedaan worden geïllustreerd in het komende hoofdstuk: het morele discours en haar uitingen. Een technische reden is te vinden in het feit dat men software steeds gemakkelijker en sneller kan verkrijgen met behulp van P2P netwerken. Binnen de ontwikkeling van techniek, van

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

10

zowel het internet als P2P netwerken naar een gedecentraliseerd systeem is het voor gebruikers eenvoudiger om gebruik te maken van de aangeboden service. De alsmaar groeiende bandbreedte zorgt voor snelle downloads en maakt het systeem aantrekkelijker. Daarnaast biedt een P2P systeem de volgende kenmerkende eigenschap die zorgt voor veel voldoening bij gebruikers: “The more popular the file, in fact, the faster it can be served, as there are more users providing bandwidth and fragments of the complete file (O’Reilly, 2005)”. Elke gebruiker voegt zo iets toe aan het geheel en laat het beter werken, uiteindelijk staat deze gigantische contributie van gebruikers centraal aan het succes van P2P netwerken. Hoewel het downloaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal bij wet verboden is, blijkt het moreel niet zo bezwaarlijk om te downloaden met P2P-applicaties, miljoenen mensen doen dit elke dag. Er is een soort kloof ontstaan tussen wat voor die mensen moreel verantwoord is en wat mag volgens de wet. Een mogelijke reden voor het ontstaan van deze kloof is de wijze waarop er wordt opgetreden tegen overtreders van de copyrightwetten. Gezien het feit dat het nauwelijks haalbaar is voor de overheid om iedereen te controleren en corrigeren die illegale downloads op zijn of haar computer heeft, is het lastig om de consument aan te pakken op downloadgedrag. Het screenen van mensen op hun surfgedrag raakt het debat van (online) privacy, een precair onderwerp op het gebied van ethiek. Het door internetproviders laten afsluiten van bepaalde websites, zoals The Pirate Bay, is een vorm van censuur. Censuur en het inperken van de vrijheid van internet zijn zeker in Europa punten van discussie, de Europese Unie is bezig een alternatief te bieden voor het gecensureerde internet in China, zodat Chinezen toch vrij kunnen surfen (ANP/Nu.nl, 2008). Tegelijkertijd heeft een Deense rechter bepaald dat alle Deense ISPs (Internet Service Providers), The Pirate Bay moeten blokkeren voor hun klanten (Stapel, 2009). Vooral laatstgenoemde maatregel is een tijdelijke, wanneer alle ISPs The Pirate Bay blokkeert, ontstaat er binnen de kortste keren een nieuwe grote aanbieder, dit hebben we eerder gezien na de aftocht van Napster. De mogelijkheden om individuele internetters te corrigeren als zij de copyrightwetten overtreden, zijn dus minimaal. Daar komt bij dat de politiek zich vooral richt op het aanpakken van aanbieders van dit materiaal, of, zoals in het geval van The Pirate Bay, vormen die het aanbieden van auteursrechtelijk beschermd materiaal mogelijk maken. Aangezien er tegen burgers weinig actie ondernomen wordt en processen tegen aanbieders moeizaam verlopen, zijn de werkelijke mogelijkheden van de overheden zeer beperkt. Dit is bekend bij de media-industrie, die weet dat ze alleen met de wet het downloaden niet tegen kunnen gaan. Een gevolg van de beperkte juridische aanpak, is het aanspreken van de gebruikers op hun gedrag. De industrie begint met het criminaliseren van kopiëren en probeert mensen ervan te overtuigen dat, hoewel de overheid er niets tegen zal doen, het moreel bezwaarlijk is om te downloaden.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

11

HET MORELE DISCOURS EN HAAR UITINGEN De oppositie van Pirate Bay tegenover de cultuurindustrie zorgt voor een versterking van het morele debat rondom file sharing. Het morele discours uit zich op verscheidene manieren aan zowel de kant van de voorstanders van het systeem dat de cultuurindustrie hanteert, als aan de kant van de voorstanders van free file sharing. Om überhaupt digitaal te kunnen kopen, kopiëren of gratis te sharen, zijn er technologieën nodig. Deze (P2P) technologieën liggen dus aan de basis van het debat. Door bepaalde vormen van gebruik van deze technologieën is het morele debat ontstaan. Er is sprake van een emotionalisering van techniek. Maar wat houdt deze term precies in en waaraan zien we dit terug? Men spreekt van een emotionalisering als bepaald subject wordt onderwerpen aan gevoelens. Met andere woorden; Als men een bepaalde emotionele waarde gaat toekennen aan een onderwerp. In deze context is het onderwerp een technologie en het gebruik ervan: het downloaden van gekopieerde commodities met behulp van P2P-applicaties. Dit roept bij de potentiële gebruiker een moreel dilemma. Zo kan iemand ervoor kiezen om toch illegaal te downloaden ondanks dat het schending is van de auteurswet, of kan iemand juist besluiten om dit niet te doen. Daarnaast vinden mensen dat ook voor anderen, de vraag die ze zich moeten stellen is dus of men dit niet of wel moet doen. Hier ontstaat het debat, het morele discours van file sharing. Maar hoe zien we dit terug? “Political statements,policies, corporate white papers, artwork, advertisings, and even metaphors enrich the considered resources, revealing ideological connotations and the framing of technology.” (Schäfer, 2008). Emotionalisering van techniek zien we ook al eerder in de geschiedenis terug. In het begin van de 20e eeuw werd er door de BBC en de Amerikaanse commerciële radiozenders flink getwist over hoe dit medium zou moeten worden ingezet, en ook met de komst van de televisie kwam er een grote discussie opgang omtrent het materiaal wat zou moeten worden uitgezonden (voor een uitgebreide beschrijving zie Gorman & McLean, 2003). In Nederland volgde er uiteindelijk een verzuiling, waardoor bepaalde groeperingen bepaalde zendtijden kregen. In de jaren 90 kwamen de al eerder genoemde floppydisks ter sprake. Deze konden worden gekopieerd voor weinig geld. De industrie zag dit fenomeen destijds als een bedreiging en al snel kwamen er commercials op televisie en radio om mensen er van bewust te maken dat het kopiëren van content op floppy’s grote schade zou kunnen aanrichten voor de industrie, waardoor er geen geld meer overbleef om nieuwe content te produceren. Ook hier al is er sprake van het kweken van een moreel bij de (potentiële)gebruiker. Het debat rondom copyright en filesharing tegenwoordig is eigenlijk door de technologische vernieuwingen voortgevloeid uit het floppydisk-debat . Het gaat nu niet meer om digitale content op een uit stoffelijk materiaal bestaande floppy maar om content in de vorm van torrent-files die nu volledig digitaal kunnen worden gedeeld. Het grote twistpunt is nog steeds de mogelijkheid om te kopiëren: Mag dit of mag dit niet. Dit roept een grote diversiteit aan meningen binnen het morele discours op, dat in de loop der jaren veel belangstelling van de media, het publiek en de politiek heeft gewekt. Veel participatie binnen het domein van het morele discours omtrent copyright en file sharing ziet men online en op film terug, waar men op diverse manieren haar meningen uit over dit twistpunt. Uitingen van moreel discours in mediavorm zijn getuigenissen van expliciete participatie. “It requires explicit action to participate in a community and consciously produce media texts and artifacts” (Schäfer, 2008). Als iemand zijn mening uit, doet iemand dit bewust. We zullen ons nu richten op een aantal voorbeelden van deze uitingen van het morele discourse omtrent copyright en file-sharing vanuit zowel de pro-copyright kant als de free-file-sharing kant.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

12

HET ONTSTAAN VAN EEN MASSALE BELANGSTELLING: THE RAID ON PIRATE BAY Een van de oorzaken waardoor het concept P2P en het copyrightdebat in 2006 veel belangstelling heeft gekregen is de inval in het gebouw waar The Pirate Bay’s servers gevestigd waren. Door klachten van de Hollywood lobbyistenpartij MPAA bij de Amerikaanse regering in werd de Zweedse regering gedwongen om een inval te doen om The Pirate Bay te stoppen. De media-aandacht voor The Pirate Bay zorgde voor veel publieke bemoeienis en werkte uiteindelijk averechts. The Pirate Bay was binnen een paar dagen weer online en kreeg ook nog eens veel meer bezoekers; ‘When the raid happened we got an enormous amount of media attention, so it definitely helped. The days after the raid we had doubled our visitor numbers.’ (Fredrik Neij, Steal this film I, 2006) ‘Every political party in Sweden suddenly started to have a take on file sharing.’ (Rasmus Fleischer, Steal this Film I, 2006). Dit kwam volgens Fleischer niet door de interessantheid van het onderwerp copyright en file sharing, maar omdat men erachter kwam dat filesharers over het algemeen ook de mensen waren die stemden. "When it became known that American authorities might have pressured Swedish authorities into engaging in a battle against The Pirate Bay, the result was not only public outrage about the interference in national sovereignty, but it also resulted in the establishment of a Swedish Pirate Party.” (Schäfer, 2008). Dit gevolg is toe te wijzen aan de emotionalisering van techniek. Het faciliteren van torrentsearching voor de user zorgde voor een morele keten van afkeur vanuit de industriële en politieke partijen. Het gebruik van Torrents kreeg door de politiek een negatieve connotatie. De inval zorgde echter ook voor een versterking van de moraal van de free-sharing-culture: ‘A lot of different youthgroups of the parties were active in our demonstration to show their support for the file sharing in Sweden.’ (Fredrik Neij , Steal this film I, 2006) Deze demonstratie was gericht tegen overheden en de media-industrie en om op te komen voor de user. Binnen twee dagen na de inval had ook de Pirate Party haar ledenaantal verdubbelt. Deze piratenpartij was een aantal maanden daarvoor opgericht door o.a. Rasmus Fleischer: ‘The Pirate Party was founded on January 1, 2006 when the file-sharing debate was at its height. It doesn’t have a full-scale political platform but focuses instead on copyright matters and personal privacy. The party wants to legalize file sharing involving copyrighted material such as music and films, and it’s this objective that has attracted attention.’ (Andersson, 2007). De voornaamste Zweedse Pirate Party, Piratpartiet genaamd, heeft een site waarop in verschillende talen hun standpunten en andere informatie worden aangeboden. Op de homepage van deze website is het volgende te lezen: “The Pirate Party wants to fundamentally reform copyright law, get rid of the patent system, and ensure that citizens' rights to privacy are respected. With this agenda, and only this, we are making a bid for representation in the European and Swedish parliaments. [...]”Together, we will be able to set a new course for a Europe that is currently heading in a very dangerous direction.” (Piratpartiet.se, 200 Opvallend is dat er wordt gesteld, dat het ‘samen’ mogelijk is om een nieuwe weg in te slaan. Deze piratenpartij streeft de volgende punten na: ”[...] find a balance in order to promote culture being created and spread [...]. All non-commercial copying and use should be completely free [...]. The monopoly for the copyright holder to exploit an aesthetic work commercially should be limited to five years after publication. [...] a complete ban on DRM technologies, and on contract clauses that aim to restrict the consumers legal rights in this area.” Met behulp van dit soort websites wordt het discours voor Pro-Pirate activiteiten gesteund. Het heeft misschien niet altijd directe politieke invloed als gevolg, maar het legt de bezoekers wel een bepaalde alternatieve visie voor die stelt dat file-sharing en P2P netwerken moeten worden gesteund in plaats van gecriminaliseerd. Ook het feit dat deze website in maar liefst zeven verschillende talen is te bekijken geeft aan dat de toegang groot is en het discourse gemakkelijker kan worden verspreid.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

13

Inmiddels zijn er officieel geregistreerde Pirate Parties te vinden over de hele wereld die allen opkomen voor de legalisering van file-sharing. In 2008 werd er Berlijn zelfs een piratenconferentie gegeven. Er is duidelijk sprake van een grote stijging in de expliciete participatie in de free sharing culture, als het gaat om het morele debat rondom copyright en file sharing.

COMMERCIALS ‘You wouldn’t steal a car. You wouldn’t steal a handbag. You wouldn’t steal a mobile phone. You wouldn’t steal a DVD. Buying pirated films is stealing. Stealing is against the law. Piracy. It’s a crime.’ (MPAA, 2004) Bij veel films die men legaal huurt of koopt, ziet men dit fragment alvorens men de film ziet. Deze commercial is een van de meest gebruikte uitingen van de filmindustrie om in te spelen op het morele besef van de kijker. De commercial tracht met bepaalde termini de kijker te overtuigen van de slechtheid van het illegaal downloaden, en te motiveren om dit absoluut niet te doen. Hier zien we de kracht van de metafoor terug; ‘Buying pirated films is stealing’. Stealing is against the law. Piracy. It’s a crime.’ (kritische kanttekening: alle genoemde attributen zijn stoffelijk en niet digitaal.) ‘When you buy pirated movies and music, you support criminals.’, stelt ook Hollywoodacteur Jackie Chan terwijl hij op een motorfiets rijdt naast Arnold Schwarzenegger, die deze mening ook deelt (IPD, 2005). Hollywood gebruikt zijn welbekende acteurs om de boodschap over te brengen op de kijker. Want, stelt Schwarzenegger, ‘this is the real world’ en in die wereld kunnen alleen de kijkers hen helpen. Piracy moet gestopt worden; ‘let’s terminate it!’ Ook hier wordt duidelijk een beroep gedaan op het moreel van de kijker. Deze wordt op het hart gedrukt dat kopiëren hetzelfde als stelen is. Er is dus weer sprake van een van de meest voorkomende metaforen binnen het copyright en file sharing debat; Copying = stealing.

VISUALISATIE VAN HET MORELE DISCOURS Naast deze voorbeelden staan er nog meer commercials en filmpjes met bekende acteurs die zich richten op online piraterij. Ook musicus en acteur Jack Black geeft zijn mening (Youtube, 2006): ‘ I don’t know how they do it. But these pirates can bust into our entertainers’ homes, make us walk the plank, steal our rocking tunes, and leave us broke!’ Piracy wordt hier weer geassocieerd met stelen. Zo probeert Black de kijker te overtuigen dat zijn ‘rocking tunes’ worden gestolen door piraten en dat hij vervolgens geen geld meer heeft (en dus ‘broke is’). Wat de kijker te horen krijgt, is de vergelijking van piraat en dief. Of het filmpje succesvol is voor de muziek- en filmindustrie is onbekend, maar het is inmiddels op YouTube al meer dan 1,7 miljoen keer bekeken. Dat geeft deels aan dat er of een hele grote belangstelling is voor dit onderwerp. De industrie is niet de enige die commercials en filmpjes online beschikbaar maakt. Ook binnen de free-sharing-culture worden filmpjes geproduceerd die vaak op een grappige manier inspelen op de oorspronkelijke filmpjes van de industrie. Vaak zijn deze filmpjes online beschikbaar en daarom is het een vorm van netactivisme; Actievoerders op internet gebruiken een breed scala aan tactische trucs en vernieuwende strategieën (Lubbers, 2002). Dit is een voorbeeld van een filmpje dat door zijn eigen belachelijkheid de mening van de industrie belachelijk maakt: ‘You wouldn’t steal a handbag. You wouldn’t steal a car. You wouldn’t steal a baby. You wouldn’t shoot a policeman. And then steal his helmet. You wouldn’t go to the toilet in his helmet. And then send it to the policeman’s grieving widow. And then steal it again…’(Youtube, 2007). Dit fragment is duidelijk een parodie op de anti-piracy commercial die eerder is besproken, maar deelt niet hetzelfde doel. Dit filmpje is ten eerste bedoeld om mensen te vermaken maar maakt daarmee ook het doel van de andere reclame belachelijk. Hier is dus, op een slinksere wijze, ook sprake van een beroep op het morele besef van de kijker, maar dan juist om de kijker

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

14

te overtuigen dat de argumenten in de filmpjes belachelijk zijn, en dat de film- en muziekindustrie de kijker alleen maar probeert bang te maken. De free-sharing-culture gebruikt ook metaforen als slogans om mensen te overtuigen dat file sharing moreel gezien juist goed is. ‘It’s always more fun to share with everyone.’(Youtube, 2006). In dit geanimeerde filmpje zien we een klein meisje dat telkens een koekje door de midden breekt, en dan de helft aan anderen geeft. Maar het koekje groeit ook telkens weer aan. De voorovergebogen, vermoeide passanten worden blij van het deel wat ze krijgen en lopen vrolijk en voldaan verder. Uiteindelijk wil ze haar koekje delen met een hondje, maar die hoeft het niet, en geeft haar vervolgens een deel van zijn koekje, dat natuurlijk ook weer aangroeit. ‘You can still share, just by taking terms. Piracy is not a crime. Sharing = caring.’ Je maakt er letterlijk mensen blij van. Ook zijn er online zowel veel Anti-piracy plaatjes als Pro-Piracy plaatjes terug te vinden waarvan sommigen nog uit het floppy&Cassette-tijdperk stammen:

FIGUUR 1: ANTI-KOPIEER CAMPAGNE FLOPPY

FIGUUR 2: ANTI-KOPIEER CAMPAGNE CASSETTEBANDJES

Net zoals bij de filmpjes zien we bij de plaatjes ook een soort kat- en muis-spelletje terug. De industrie speelt in op plaatjes en filmpjes van de propiracy-activisten, en op hun beurt doen de activisten ook hun best om creatief te zijn met het werk van de industrie. Dat zien we bijvoorbeeld aan de veranderingen van het bovenstaande plaatje (hometaping) en het plaatje hiernaast (Homecooking). De tweede is duidelijk een parodie op de eerste om beide argumenten belachelijk te maken. FIGUUR 3: PARODIE OP ANTIKOPIEER CAMPAGNE CASSETTEBANDJES

In het plaatje hiernaast zien we ook dat beide partijen niet bang zijn voor elkaar. De industrie stelt dat de Pirate-user wel kan downloaden, maar niet aan autoriteit kan ontsnappen, terwijl de Pirate-user stelt dat hoewel mensen kunnen worden gepakt en worden vervolgd, er zoveel illegale downloaders zijn, dat het onmogelijk is om al deze mensen te pakken te krijgen. FIGUUR 4: INDUSTRIE VS. FREE SHARING ->

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

15

Geen van beide partijen heeft echter ooit bewezen dat zij gelijk hebben of de ander juist geen gelijk. Dit omdat juridische stappen tegen individuele downloaders sporadisch voorkomt.

DRMS De ontwikkeling van DRMS is ontstaan uit een poging van de industrie om de waar die door hen online aangeboden wordt, te beschermen tegen piracy. DRM’s worden toegevoegd aan digitale content, zoals software, muziek en films die men legaal, dus voor geld, kan downloaden online. ‘DRMS are not limited to technical means of content protection. They also enable a provider to trace the spread of content and to manage access rights.’ (Farchy & Ranaivoson, 2005) Een DRMS geeft de provider dus de mogelijkheid om de content te volgen en de toegangsrechten te veranderen. DRMS staan dan ook voor Digital Rights Management System (maar wordt vaak door geërgerde users en anti-DRMS-activisten Digital Restriction Management System genoemd (DefectiveByDesign.org, 2009).) DRMS worden vaak ingezet als aanvulling op de copyright. Dit biedt de provider twee soorten bescherming; legale bescherming, die ervoor zorgt dat de provider de user die ‘I agree’ heeft gekozen bij de license agreement en toch de content op illegale wijze gebruikt, kan dagen voor rechtszaken e.d., en een technische berscherming. Het is de laatste vorm van bescherming waar users zich zo aan ergeren. ‘Technical protection in the digital space enables the exclusion of users fromaccess to content’ (Farchy & Ranaivoson, 2005). Deze bescherming zorgt er dus voor dat de content niet kan worden verspreid. Dat betekent voor de meeste users dat ze de content ook niet kunnen kopiëren op andere computers en mp3spelers e.d. Maar hoe werkt dit? To prevent illegal copies, DRM systems must allow only authorized devices to play the protected music. If a copy of a DRM protected song is posted on the Internet, it should not be able to play on a downloader’s computer or portable music device. To achieve this, a DRM system employs secrets. There is no theory of protecting content other than keeping secrets. In other words, even if one uses the most sophisticated cryptographic locks to protect the actual music, one must still “hide” the keys which unlock the music on the user’s computer or portable music player. No one has ever implemented a DRM system that does not depend on such secrets for its operation (Jobs, 2007) DRMS worden dus ingezet zodat de provider/industrie nog altijd de touwtjes in handen heeft. Zo bepaalt de provider welke user welke content op welk moment mag gebruiken. Dit is wat Apple ook doet met de content die het beschikbaar stelt voor de iPod, maar zij gaan nog een stapje verder: You might be aware that iPod users are restricted from transferring their music to other non-Apple devices because the music downloaded from iTunes is encrypted - locked with DRM. It allows you to write an audio CD, but if you ever want to take your music to a new portable device in a compressed format, you will end up with very lousy sound quality. These drawbacks are of course there for a reason: customer lock-in. Apple inconveniences its customers into binding themselves to Apple products’ (Brown, DefectiveByDesign.org, 2009). Aan het rijtje voorwaarden waar de user aan moet voldoen kan er voor gebruikters van iTunes en iPods de voorwaarde dat de user Apple-hardware en –software moet gebruiken worden toegevoegd tot ergernis van de user. Maar controle is niet de enige reden waarom DRMS worden toegevoegd aan digitale content. Stallman, President van de Free Software Foundation stelt het volgende: ‘The motive for DRM schemes is to increase profits for those who impose them, but their profit is a side issue when millions of people’s freedom is at stake; desire for profit, though not wrong in itself, cannot justify denying the public control over its technology. Defending freedom means thwarting DRM.’(Stallman, DefectiveByDesign.org, 2009)

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

16

Het draait volgens Stallman niet alleen om rechten, maar ook om winst maken en geld. Dit is in principe niet slecht volgens Stallman, maar het uitsluiten van publieke controle van technologie wel. Daarom moet de user opkomen voor zijn vrijheid, en de DRM systemen omzeilen. Het mag duidelijk zijn dat hier ook weer sprake is van twee visies; die van de industrie en van de free sharing culture. De industrie stelt dat ook digitale content nog officieel van de provider is, er ook voor digitaal waar per eenheid voor betaald moet worden, en er niet onbeperkt mag worden gekopieerd en dus ook niet voor eigen gebruik. Dit houdt in dat de technologie ook in handen is van de industrie, en dat de user, die volgens de free-sharing-activisten eigenlijk de rechtmatige eigenaar van het internet is, geen vrijheid heeft. Daarom stellen de anti-DRMS-activisten dat DRMS schadelijk zijn voor users en dat ze moeten worden afgeschaft. Beide partijen zien hier het nut van in en hebben voorstellen gedaan voor alternatieven. Echter een sterk alternatief is er nog niet doorgevoerd.

BERICHTGEVING Berichtgeving over de stand van zaken is telkens makkelijker en diverser online te vinden. Er ontstaan meer en meer sites die zich op zaken omtrent Pirate bay, copyright en peer to peer richten. Dit komt door een grotere vraag naar informatie op het gebied van deze zaken die mede wordt veroorzaakt door de belangstelling van de media en de politiek. Als we met Touchgraph een mapping maken van de sites waar nieuws te vinden is over Pirate Bay (Keywords = Pirate Bay News), zien we dat de grootste sites die naar Piratebay linken, Torrentfreak, BBC News en Wikipedia. Wikipedia linkt, naast een aantal dictionarysites naar Slashdot.com en Pirate Bay News. Torrentfreak linkt vooral naar andere torrentsites en –trackers. BBC News linkt vervolgens door naar de meer populair wetenschappelije sites zoals bijvoorbeeld Wired. Het nieuws omtrent Pirate Bay wordt dus door verschillende sites gevolgd, en deze sites richten zich ook op verschillende content. Wikipedia, welbekend onder velen, probeert een zo’n objectief mogelijk beeld te geven van de stand van zaken. Het nadeel is echter dat deze content niet altijd als bron gebruikt mag worden omdat in principe iedereen hier een stuk op kan plaatsen. BBC News is meer gericht op de nieuwswaarde, maar ook hier wordt een getracht om objectieve updates te doen van de stand van zaken. Het nieuws op de BBC site wordt echter wel verricht door professionals. Wired.com is een populair-wetenschappelijke site die zich richt op techniek en technologische ontwikkelingen, politiek en wetenschap. Wired lijkt positief tegenover Pirate Bay te staan: We'll admit we never fully got the morality of The Pirate Bay's founding ethos, but we were always grateful that abandoned chunks of culture like The Star Wars Holiday Special found a home there, and the site's popularly with otherwise law-abiding consumers is a vivid reminder of how thoroughly Hollywood botched the internet age. (wired.com, maart 2009) Een voorbeeld van een website die P2P netwerken volledig steunt is Torrentfreak.com. Dit is een weblog waar het laatste nieuws omtrent BitTorrent en alles gerelateerd aan het filesharing principe wordt gepresenteerd. Torrentfreak streeft het volgende na: ”We try to be the source of all the latest breaking news in the P2P world.” Met een gemiddelde van 300.000 bezoekers per maand is deze website wel te beschouwen als een belangrijk onderdeel in het discourse rondom Pirate Bay en andere P2P netwerken. Opvallende elementen binnen de content op deze website zijn de wekelijkse TorrentFreak TV uitzendingen, het forum en de nieuwsberichten. Een onderwerp wat bijvoorbeeld wordt gepresenteerd in de uitzending is de top 10 films die het meest zijn gedownload op BitTorrent.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

17

MERCHANDISING Tot nu toe hebben we ons vooral gericht op online participatie. Het morele discours zet zich echter ook voort buiten het internet. In real life representeren gebruikers van Pirate Bay zich ook als een P2P aanhanger. Dit is onder andere terug te zien in de merchandising. Mensen die die een T-shirt aanschaffen kunnen de rest van de wereld tonen dat ze gebruikmaken van Pirate Bay en achter het concept en tegelijkertijd het discours staan. Men presenteert zich als het ware aan de buitenwereld als een ‘pirate’. Op de website bytelove.com is een webshop waar Pirate Bay T-shirts worden verkocht. Deze website is direct te bereiken door te klikken op een hyperlink die op de homepage van Piratebay.org wordt weergeven. Deze hyperlink is verwerkt in de onderstaande afbeelding en bevindt zich rechts bovenin op de homepage van Pirate FIGUUR 5: LINK VANAF Bay. We zien zo dat dit morele discours ook wordt gevoed in THEPIRATEBAY.ORG de maatschappij, men toont met het dragen van een T-shirt zichzelf als supporter. Dit is ook terug te zien in de volgende tekst die in de hyperlink naar bytelove.com op Piratebay.org staat verwerkt: “Support the Pirate Bay – Get your supporter wear here!” Deze tekst geeft letterlijk aan dat de drager The Pirate Bay discourse support.

Op de onderstaande afbeelding is een voorbeeld te zien van een ‘lovely pirate’ T-shirt. De volgende tekst wordt hierbij vermeldt: “Pirates can be very loving. We share and share, and give and give. We're selfless.”

FIGUUR 6: PIRATE MERCHANDISE

Een andere website die Pirate Bay attributen aanbiedt is Zazzle.com. Deze website in tegenstelling tot bytelove.com niet in direct contact met de website van Pirate Bay. Toch biedt het T-shirts aan om mee te liften op het succes van het populaire Pirate Bay discours. Naast Tshirts worden er hier ook andere attributen verkocht. Petten, sleutelhangers, postzegels en mokken zijn slechts enkele voorbeelden uit het grote aanbod.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

18

CASUS: THE PIRATE BAY RECHTSZAAK Begin 2009 is er een grote rechtszaak gestart tegen The Pirate Bay. Op 16 februari 2009 is deze zaak begonnen en dit kan een belangrijke maand worden binnen het gehele copyright debat. Bedrijven als Warner Bros, MGM, Columbia Pictues, 20th Century Fox Films, Sony BMG, Universal en EMI hebben de website voor de rechter gesleept. De beheerders Peter Sunde, Gottrifd Svartholm Warg, Fredrik Neij en Carl Nudsstrom worden aangeklaagd. Met behulp van een mapping zullen nu de belangrijkste vorderingen in deze rechtszaak worden gepresenteerd. Omtrent 16 februari verschenen er binnen de media talloze berichten die de rechtszaak aan het grote publiek bekend maakte. De website Wired.com schreef zo het bericht “Pirate Bay Copyright Test Case Begins in Sweden”. “Four men linked to The Pirate Bay were charged early last year by a Swedish prosecutor with conspiracy to break copyright law and related offences”. Naast informatie over de rechtszaak behandelen deze media ook verschillende standpunten van zowel de aanklagers als het aangeklaagde The Pirate Bay. De aanklagers stelde het volgende in het eerder genoemde bericht: “ This is not a political trial, it's not about shutting down a people's library and it's not a trial that wants to prohibit file sharing as a technique, […]. It's a trial regarding four individuals that have conducted a big commercial business making money out of others file sharing ... copyright protected works." Maar ook binnen de Nederlandse pers werd het in de media geplaatst. De Nederlandse omroep NOS sprak zo met Tim Kuik van stichting BREIN over de zaak in een nieuwsuitzending. Kuik stelt dat er moet worden bepaalt of The Pirate Bay medeplichtig is aan een strafbaar feit, namelijk opzettelijke auteursrechtelijke inbreuk. De website Tweakers.net geeft ook veel aandacht aan de rechtszaak rondom Pirate Bay. Tweakers publiceerde zo het volgende bericht ‘rechtszaak The Pirate Bay van start gegaan’ met daarin een aantal standpunten van de beheerders die werden gepresenteerd op een persconferentie. De beheerders vertelden hier geen auteursrechtelijk materiaal op hun servers te hebben staan, en dat ze de hele rechtszaak tot een ‘spectrial’ depoot hebben omgevormd. Een bespottelijke samentrekking van de woorden ‘spectacle’ en ‘trial’. Daarnaast verwachten ze een langlopend proces, maar volgens hen slaagt de Zweedse justitie er niet in om de torrentsite uit de lucht te krijgen. Opvallend is dat The Pirate Bay ook een speciale pagina heeft geopend om meer aandacht te krijgen voor de standpunten van The Pirate Bay, Trial.thepiratebay.org. Deze Spectrial pagina geeft het laatste nieuws rondom het proces, en geeft ook audio- en videostreams. Op 17 februari 2009, de tweede dag van de rechtszaak werd bekend dat de helft van de aanklacht tegen The Pirate Bay is laten vallen. Torrentfreak schreef het volgende als oorzaak hiervan: “What has been shown in court today is that the prosecutor cannot prove that the torrent files he is using as evidence actually used The Pirate Bay’s tracker. Many of the screenshots being used clearly state there is no connection to the tracker.” Daarnaast zou de aanklager onvoldoende hebben uitgelegd hoe DHT werkt, een P2P-protocool dat het mogelijk maakt om torrents te verspreiden zonder centrale tracker. Fredik Neij verklaarden vervolgens in de rechtbank dat de aanklagers de P2P-techniek niet goed begrepen en dat het bewijsmateriaal niet kon aantonen dat de trackers van The Pirate Bay daadwerkelijk werden gebruikt. Aanklager H. Roswall bekende de fout en besloot een deel van de aanklacht te laten vallen. Zo was op de ochtend van de tweede dag de helft van de aanklacht verdwenen. Dit leidde dan ook tot veel tevredenheid bij de beheerders van The Pirate Bay. “This is a sensation. It is very rare to win half the target in just one and a half days and it is clear that the prosecutor took strong note of what

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

19

we said yesterday”, aldus de advocaat van The Pirate Bay. Peter Sunde drukte zelfs zijn vreugde uit in een Twitter-bericht met de volgende drie woorden: “EPIC WINNING LOL”. Op de zevende dag van de rechtszaak hebben de advocaten en experts die optreden voor de entertainment industrie toegegeven dat niet alle componenten voor het plegen van copyrightsschending op The Pirate Bay aanwezig zijn. Het daadwerkelijke downloaden gaat met behulp van externe programma’s (Mick de Neeve, 2009). De volgende dag richtte de aanklacht zich op de schade voor de entertainment industrie die The Pirate Bay heeft veroorzaakt. De aanklagers moesten na deze aanklacht een aantal vragen beantwoorden van de beheerders van The Pirate Bay. Dit liep uit tot de volgende interessante kwestie, waar het aan harde bewijzen ontbrak: “When Per Sundin was asked whether the decline is sales could be fully attributed to illegal filesharing, he said yes. Sundin went even further and claimed that 50% of the loss in sales the music industry has suffered can be linked to The Pirate Bay. He had to admit, however, that he has no evidence to back these claims up (Enigmax, 2009).“ Na deze achtste dag plaatse Peter Sunde dan ook het volgende Twitter-bericht: “Always fun at #spectrial! Oh, and I won of course.” Op de laatste dag van de rechtszaak werd duidelijk dat de uiteindelijke uitspraak pas op 17 april bekend wordt gemaakt (Ernesto, 2009). De website Spectrial heeft op dezelfde dag nog een bericht geplaatst met de titel ‘trials is over, THANK YOU, now the future awaits!’. Dit bericht begint met de volgende zin: “Today was the last day of the (First?) trial against The Pirate Bay”. In het vervolg bedanken ze allereerst iedereen die The Pirate Bay heeft gesteund. “We would like to thank you for the millions(sic!) of tweets, emails, songs, smiles, blog posts, judicial advices, videos, comments, torrents, articles, translations, services, ideas and love that has been produced around the spectrial.” De rechtszaak ging op de laatste dag over het bannen van de essentie van het internet, namelijk de links. Hier antwoordde de aangeklaagde op met dat dit soort services nooit als illegaal kunnen worden beschouwd. Uiteindelijk kunnen we uit de laatste zinnen van dit bericht opmaken dat The Pirate Bay veel vertrouwen heeft in een goede afloop van deze rechtszaak. “While waiting for this big day, we in the Spectrial team already has started to plan what we’re going to perform to celebrate the victory of the internets. We have already written history, actually more than once. Now we are creating the future (Spectrial, 2009).” Voorlopig is het afwachten wat de uitslag zal worden. Opvallend is dat bijvoorbeeld de organisatie BREIN ongeacht de uitkomst in Zweden in Nederland naar de rechter wil gaan stappen. Kuik betoogt namelijk dat hij voldoende argumenten heeft om een doorgifteverbod te rechtvaardigen. Hij overweegt daarom om bij de Nederlandse rechter te eisen dat providers de toegang tot The Pirate Bay blokkeren (Reijerman, 2009). In Frankrijk heeft het parlement wel al grote stappen genomen tegen het schenden van copyright. Het is echter niet geheel opvallend dat zo’n relatief grote stap binnen Frankrijk wordt gezet. Frankrijk bezit namelijk de grootste media industrie van Europa en kent naar alle schijn het meest winstverlies door piraterij. “In order to clamp down on piracy the French have passed a new law requiring Internet service providers to cut off Internet access for persistent offenders. Under the new legislation ISPs have to warn alleged copyright infringers twice, and if they they ignore these warnings their Internet access is terminated for up to a year (Ernesto, 2009).” Deze wet is echter nog problematisch te noemen, want copyright overtreders worden opgespoord aan de hand van een IP-adres, wat ongetwijfeld naar veel valse beschuldigen zal lijden. Minister of Culture, Christine Albanel, noemde expliciet The Pirate Bay als een site die ze kunnen blokkeren onder de nieuwe wet. Het Europese Parlement sprak de stappen van het Franse parlement dan ook tegen, omdat ze het recht en de vrijheid van internetgebruikers moeten beschermen. Dit negeerde het Franse

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

20

parlement echter. Ook voor veel gebruikers van Pirate Bay is dit onrechtmatig. “[…] the people who get to decide on these issues have no clue about file-sharing at all. Many of them don’t know what BitTorrent is, or how it works. Yet, they decide the fate of hundreds of thousands of Internet users (Ernesto, 2009).” Er is zo te zien dat ook in andere landen het debat rondom Pirate Bay door zal gaan. Belangrijk hierbij is dat de stem van de internetgebruikers ook wordt toegelaten in de discussie. Een wet zoals Frankrijk heeft ingesteld zal waarschijnlijk nooit lang stand houden. Uiteindelijk zal de uitkomst op 17 april 2009 veel bepalen omtrent file sharing op internet. Voorlopig is het dus nog even afwachten voor de internetgebruiker.

MOGELIJKE BETEKENISSEN VAN DE UITKOMST VAN DE RECHTSZAAK Het is erg interessant om te kijken naar de mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortkomen uit de uitslag op 17 april. Een mogelijke uitslag is een geheel verbod op P2P file sharing en dit zal dus het einde betekenen van The Pirate Bay . In Zweden is er onlangs een nieuwe wet gebracht waarmee we op relatief kleine schaal kunnen bekijken wat voor effect een aanpassing rondom file sharing teweeg zou kunnen brengen op internet. BBC publiceerde op donderdag 2 april 2009 het volgende bericht ‘Piracy law cuts internet traffic’ waarin staat dat het internetverkeer in Zweden met 33% is afgenomen als gevolg van een nieuwe anti-piracy wet in Zweden. “Sweden's new policy - the Local IPRED law - allows copyright holders to force internet service providers (ISP) to reveal details of users sharing files.”

FIGUUR 7: IPRED EFFECT (ERNESTO, 2009)

Deze nieuwe wet die is gebaseerd op het European Union’s Intellectual Property Rights Enformcement Directive (IPRED) en geeft copyright houders de volgende mogelijkheid: “obtain a court order forcing ISPs to provide the IP addresses identifying which computers have been sharing copyrighted material”. In het land Zweden maakt zo’n 8% van de gehele bevolking gebruik van peer-to-peer sharing. Statistieken van de Zweedse firma Netnod tonen aan dat direct na het invoeren van deze wet op 1 april het internetverkeer is afgenomen van 120Gbps tot 80GBps (BBC, 2009).

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

21

Toch stelt Christian Engstrom, vice-voorzitter van een Zweedse piraat partij het volgende: “the drop in traffic was a direct result of the new law, but that it would only be a temporary fall.” Kjell Bohlund, voorzitter van de Zweedse uitgevers associatie stelt het volgende: “until the new law was passed, they were virtually powerless to act”. Daarbij geeft hij aan dat het niet gericht is op kleine overtreders, maar alleen voor de ‘big fish’. Volgens Engstrom is de nieuwe wet een ramp, niet alleen voor file-sharers, maar voor Zweden als geheel. “Dealing with illegal filesharing is a job for the police. It is their job to enforce the law. Now we have given private corporations the legal right to go after our civilians. That's not how Western democracies work (BBC,2009).” Vooral opvallend is dat het internetgebruik over het geheel zo drastisch afneemt wanneer slechts de privacy al wordt bedreigd van file-sharers. Stelt dat de uitkomst in de rechtszaak slecht uitpakt voor het aangeklaagde The PIrate Bay en file sharing wereldwijd wordt verboden, dan zal het internetgebruik enorm afnemen. Dit zou een directe bedreiging betekenen voor het gehele internet. De hoeveelheid participatie zal drastisch afnemen en een absoluut dieptepunt bereiken. Binnen een mogelijk zal het zelfs lijden tot het einde van het internet zoals wij dat vandaag de dag kennen. Een andere uitkomst van de rechtszaak is dat The Pirate Bay de rechtszaak wint en file sharing zal blijven bestaan. Het internetgebruik zal langzaam blijven toenemen en de participatie zal blijven bestaan. Toch blijven verschillende instanties proberen om auteursrechtelijk materiaal te beschermen. Dit zullen ze blijven doorzetten en verschillende rechtszaken volgen. Totdat er een oplossing is gevonden zal dit debat waarschijnlijk blijven bestaan, zoals Tim Kuik al aangaf zal hij ongeacht de uitslag in de rechtszaak tegen Pirate Bay opnieuw naar de rechter stappen (Reijerman, 2009). Ooit zal er zo mogelijk een tussenweg moeten worden gevonden. De entertainment industrie en P2P systemen moeten een middenweg proberen te vinden en samen een oplossing vinden. Doordat het moreel discourse recht tegenover elkaar staat blijft dit problematisch, maar de komende jaren, zo niet eeuwen zullen ze toch naar elkaar moeten groeien. Anders zal uiteindelijk wanneer mogelijk ooit internetpolitiek op een globale schaal wordt geregeld het file sharing principe verdwijnen. Dit wil overigens niet dat de entertainment industrie dan automatisch gewonnen heeft. Men zal altijd proberen om bestanden uit te wisselen zo wordt gesteld in STEAL THIS FILM II, “de techniek die ons bracht waar we nu staan is kopiëren (drukken). Delen is het hart van ons zijn. […]. Mensen houden ervan dingen te veranderen en de technologie maakt het zo makkelijk, er is geen reden om te stoppen(Steal this film II, 2007).” Wel zal er veel meer, sneller en harder en worden opgetreden tegen file sharing.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

22

CONCLUSIE Tot nu toe hebben we in dit onderzoek gezien hoe het landschap van copyright zich gevormd heeft tot de huidige situatie. Door de komst van computers en internet is er blijvende wrijving ontstaan, omdat kopiëren ineens mogelijk bleek. Doordat deze illegale bezigheid nauwelijks gestopt kan worden door de overheden, tracht de media-industrie op een andere manier mensen te weerhouden van het kopiëren van materiaal waarop copyright van toepassing is. De belangrijkste manier die de industrie gekozen heeft daarin, is het criminaliseren van piracy en het aanspreken van het publiek, die gebruik maken van piracy. In reactie op de aanspraak op het moreel van het publiek door de industrie, staat de free sharing culture, die het tegenovergestelde probeert te bereiken, via dezelfde methode. Via parodieën op de campagnes van de industrie en eigen campagnes met merchandising en dergelijke is er een moreel discours ontstaan waarin twee partijen elkaar bestrijden om de gunst van het publiek, dat moet kiezen tussen duur legaal kopen of goedkoop illegaal downloaden. We hebben vooral gezien dat op economisch, technisch en sociaal vlak oorzaken liggen en dat de gevolgen zorgen voor een debat op diezelfde vlakken. Het morele discours is ontstaan vanuit de technologische mogelijkheden en het feit dat de media-industrie daar niet op bezonnen was. Het businessmodel van de media-industrie is niet klaar voor de razendsnelle wereld van P2P, maar in plaats van zelf te veranderen, stelt de industrie zichzelf conservatief op.

REFLECTIE Wanneer we reflecteren op het verloop van dit onderzoek kunnen we zeer tevreden zijn. De gehanteerde literatuur bleek een uitstekend kader te vormen om het copyright debat in kaart te brengen. Naast de literatuur was er een veelvoud aan voorbeelden te vinden om participatie aan te tonen. Het extreem actuele karakter van ons subject maakt het echter onmogelijk om een echt overzicht te geven voor een periode. Over enkele dagen zal de uitspraak bekend worden in de lopende rechtszaak tegen The Pirate Bay en op het gebied van wetgevING en moreel discours zien we ook een constant veranderend areaal van het copyrightdebat. Door de veranderlijkheid zal er over slechts enkele dagen alweer een vervolgonderzoek kunnen volgen na de uitspraak van de rechter in de The Pirate Bay rechtszaak. Zodoende biedt dit onderzoek mogelijkheden genoeg om verder onderzoek te verrichten naar het moreel discours rondom het copyright debat. De actualiteit van het onderwerp zorgde daarentegen wel voor veel recentelijk nieuws, maar tegelijkertijd voor het ontbreken van echt overeenkomstig wetenschappelijk werk. Toch waren we in staat met behulp van verschillende bronnen en veel onderliggende literatuur vanuit de cursus interessante bevindingen te doen. Uit verschillende gebieden werden elementen gevonden en samengevoegd tot een pakkend geheel. Samenwerking, inzet en veel motivatie waren voldoende om dit onderzoek succesvol af te ronden. Uiteindelijk biedt het resultaat een heldere blik op het debat rondom file sharing en een uitdagende visie richting de uitslag van de lopende rechtszaak tegen The Pirate Bay.

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

23

LITERATUUR Andersson, J. “For the Good of the Net: The Pirate Bay as a Strategic Sovereign.” Culture Machine vol 10 (2009): 64-108 Backer, S. “Pirate Bay file-sharing trial starts” [2009] The Independent, life&style - 4-03-2009 Bauwens, M. “P2P and Human Evolution: Peer to peer as the premise of a new mode of civilization” 2005, 1-73 http://www.networkcultures.org/weblog/archives/P2P_essay.pdf Bowrey, K. & M. Rimmmer. “Rip, Mix, Burn: The Politics of Peer to Peer and Copyright Law” July 2005 http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=600863 Castells, M. The Internet Galax: reflections on the Internet, Business, and Society. Oxford: New York University Press, 2001 Diesen, Michiel, van. Gastcollege. Centrum voor Informatie en Mediagebruik, Universiteit Utrecht, Utrecht. 16 September 2008. Farchy, J & Ranaivoson, H. 2005. DRMS: A NEW STRATEGIC STAKE FOR CONTENTS INDUSTRIES: THE CASE OF THE ONLINE MUSIC MARKET. Matisse, Parijs. http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1145843 Giesler, M, en M Pohlmann. “The Anthropology of File Sharing: Consuming Napster as a Gift.” Advances in Consumer Research. Punam Anand Keller and Dennis W. Rook (eds.), Provo, UT: Association for Consumer Research, vol. 30, 2003. Gorman, L. & McLean, D. 2003. Media and Society in the Twentieth Century: A Historical Introduction. Blackwell Publishing, Oxford, UK Lubbers, E. 'Net.activism', in: Eveline Lubbers (ed.), Schone schijn. Amsterdam: Fagel 2002. Michael A. Einhorn, & B, Rosenblatt. “Peer-to-Peer Networking and Digital Rights Management: How Market Tools Can Solve Copyright Problems” Edward Elgar Publishers, 2004, 1-24 Mitten, C. Shawn Fanning: Napster and the Music Revolution. Twenty-First Century Books, 2002. Stallman, R. "The GNU Operating System and the Free Software Movement." Open sources: Voices from the Open Source revolution. Red. door C. DiBona, S. Ockman en M. Stone. Portland: O 'Reilly 1999. Pasquinelli, M. “The Ideology of Free Culture and the Grammar of Sabotage” Rotterdam: NAi Publishers, 2008 Schäfer, M. ‘Bastard culture! User participation and the extension of cultural industries’, 2008 Vassileva, J. “Motivating Participation in Peer to Peer Communities” In Engineering Societies in the Agents World III, ESAW'02, Madrid, 16-17 September, 2002, Springen Verlag LNAI 2577, 141155

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

24

Internet: ANP/Nu.nl. “EU noemt Chinese internetcensuur onaanvaardbaar”[20-06-2008] www.nu.nl. 0304-09. Andersson, F. 2007. ´Swedish pirates put file sharing on the political agenda.´, Sweden.se http://www.sweden.se/eng/Home/Work-live/Government-politics/Reading/Unga-svenskarpolitiskt-aktiva/ “Auteursrecht.” Auteursrecht – 06-04-2009 http://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/pagina.asp?pagnaam=auteursrecht Brown, P. ‘What is DRM?’ DefectiveByDesign.org [06-04-2009) http://www.defectivebydesign.org/what_is_drm ´Editorial: Trial Shows Pirate Bay's Crew Is All Hat and No Rum´ Wired.com. 05-05-2009. http://www.wired.com/politics/onlinerights/news/2009/03/piratebay_editorial Enigmax. “50% of Charges Against Pirate Bay Dropped” [17-02-2009] TorrentFreak. 04-03-2009 http://torrentfreak.com/50-of-charges-against-pirate-bay-dropped-090217/ Enigmax. “Pirate Bay Trial Day 8: Pirates Kill the Music Biz.” [25-02-2009] Torrentfreak. – 04-032009 http://torrentfreak.com/the-pirate-bay-trial-day-8-090225/ Ernesto. “Anti-Piracy Law Causes Drop in Swedish Internet Traffic”[02-04-2009] Torrentfreak. – 07-04-2009 http://torrentfreak.com/anti-piracy-law-causes-drop-in-swedish-internet-traffic090402/ Ernesto. “France to Block The Pirate Bay, Disconnect File-Sharers” [03-04-2009] Torrentfreak. 0604-2009 http://torrentfreak.com/france-to-block-the-pirate-bay-disconnect-file-sharers-090403/ Ernesto. “The Final Day of The Pirate Bay Trial.” [03-04-2009] Torrentfreak. – 04-03-2009 http://torrentfreak.com/final-day-of-the-pirate-bay-trial-090303/ Jobs. S, 2007. Thoughts on Music. Apple. http://www.apple.com/hotnews/thoughtsonmusic/ O’Reilly, Tim. “What is Web 2.0 – Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software.” [2005]O’Reilly – 25-03-2009 http://www.oreillynet.com/pub/a/oreilly/tim/news/2005/09/30/what-is-web-20.html “Piracy law cuts internet traffic” [02-04-2009] BBC, Technology – 07-04-2009 http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/7978853.stm “Pirate Bay Copyright Test Case Begins in Sweden.” [17-02-2009] Wired. – 20-02-2009 http://www.wired.com/politics/law/news/2009/02/reuters_us_sweden_piratebay ´Say no to DRM!´, DefectiveBy.Design.org 6-04-2009 http://www.defectivebydesign.org/

You wouldn’t steal a car – the moral discourse of copyright

25

”The Pirate Party” [2006] Piratpartiet -23-03-2009 http://www.piratpartiet.se/international/english Neeve, Mick de. “Aanklagers trekken claim in dat Pirate Bay volstaat voor schending.” [24-022009] Tweakers.net. – 04-03-2009 http://tweakers.net/nieuws/58644/aanklagers-trekken-claimin-dat-pirate-bay-volstaat-voor-schending.html “Rechtszaak Pirate Bay.”[16-02-2009] NOS Headlines. Nieuws. - 04-03-2009 http://headlines.nos.nl/forum.php/list_message/76215?data%5Bsource%5D=rss Reijerman, D. “Brein wil doorgifteverbod The Pirate Bay.” [12-03-2009] Tweakers.net. -12-032009 http://tweakers.net/nieuws/58974/brein-wil-doorgifteverbod-the-pirate-bay.html Reijerman, D. “Rechtszaak The Pirate Bay van start gegaan.” [16-02-2009] Tweakers.net. – 20-022009 http://tweakers.net/nieuws/58470/rechtszaak-the-pirate-bay-van-start-gegaan.html Stapel, A. “Rechter: alle Deense isp's moeten The Pirate Bay blokkeren.” [06-02-2009] Tweakers.net. – 03-04-2009 http://tweakers.net/nieuws/58470/rechtszaak-the-pirate-bay-vanstart-gegaan.html Stichting Brein. “BIG web.” [07-04-2009] http://www.bigweb.nl/ “Trials is over, THANK YOU, now the future awaits!” [04-03-2009] Spectrial. – 02-04-2009 http://trial.thepiratebay.org/ www.torrentfreak.com ‘Information about Torrents’ 08-04-09 www.Zazzle.com ´merchandising site´ 08-04-09 Audiovisueel materiaal: Steal this film I. Reg. The League of Noble Peers. Independent BitTorrent only, 2006. Steal this film II. Reg. King, J. Independent BitTorrent only, 2007. Don’t copy that floppy. Reg. Vilardi, M.J. The Software Publishers association. 1992. http://www.youtube.com/watch?v=-Xfqkdh5Js4 MPAA. You wouldn’t steal a car. 2004 http://www.youtube.com/watch?v=h0CkJgHKEY8 The IT Crowd. You wouldn´t steal a baby. 2008 http://www.youtube.com/watch?v=jgBATrZcKGg Black, J. ‘Jack Black on Piracy’ 2008. http://www.youtube.com/watch?v=WLpef8xkdl4 Anti Piracy Commercial. Intellectual Property Department. Jackie Chan & Arnold Schwarzenegger. 2006. http://www.youtube.com/watch?v=816tyzS-y78 Sharing is Caring - Pro Piracy Commercial, 2006 http://www.youtube.com/watch?v=orEhUEcxHeY