Wala Lang

Sa Aking Mga Kabata

ng puso at diwang sakbibi ng lungkot

Kapagka ang baya'y sadyang umiibig Sa kanyang salitang kaloob ng langit, Sanglang kalayaan nasa ring masapit Katulad ng ibong nasa himpapawid.

Ikaw, na ang diwa'y makapangyarihan matigas na bato'y mabibigyang-buhay mapagbabago mo alaalang taglay sa iyo'y nagiging walang kamatayan.

Pagka't ang salita'y isang kahatulan Sa bayan, sa nayo't mga kaharian, At ang isang tao'y katulad, kabagay Ng alin mang likha noong kalayaan.

Ikaw, na may diwang inibig ni Apeles sa wika inamo ni Pebong kay rikit sa isang kaputol na lonang maliit ginuhit ang ganda at kulay ng langit.

Ang hindi magmahal sa kanyang salita Mahigit sa hayop at malansang isda, Kaya ang marapat pagyamaning kusa Na tulad sa inang tunay na nagpala.

Humayo ka ngayon, papagningasin mo ang alab ng iyong isip at talino maganda mong ngala'y ikalat sa mundo at ipagsigawan ang dangal ng tao.

Ang wikang Tagalog tulad din sa Latin Sa Ingles, Kastila at salitang anghel, Sapagka't ang Poong maalam tumingin Ang siyang naggawad, nagbigay sa atin.

Araw na dakila ng ligaya't galak magsaya ka ngayon, mutyang Pilipinas purihin ang bayang sa iyo'y lumingap at siyang nag-akay sa mabuting palad.

Ang salita nati'y huwad din sa iba Na may alfabeto at sariling letra, Na kaya nawala'y dinatnan ng sigwa Ang lunday sa lawa noong dakong una. Sa Kabataang Pilipino

Education Gives Luster To The Motherland

Itaas ang iyong noong aliwalas ngayon, Kabataan ng aking pangarap! ang aking talino na tanging liwanag ay pagitawin mo, Pag-asa ng Bukas! Ikaw ay lumitaw, O Katalinuhan magitang na diwang puno sa isipan mga puso nami'y sa iyo'y naghihintay at dalhin mo roon sa kaitaasan. Bumaba kang taglay ang kagiliw-giliw na mga silahis ng agham at sining mga Kabataan, hayo na't lagutin ang gapos ng iyong diwa at damdamin. Masdan ang putong na lubhang makinang sa gitna ng dilim ay matitigan maalam na kamay, may dakilang alay sa nagdurusa mong bayang minamahal. Ikaw na may bagwis ng pakpak na nais kagyat na lumipad sa tuktok ng langit paghanapin mo ang malambing na tinig doon sa Olimpo'y pawang nagsisikap. Ikaw na ang himig ay lalong mairog Tulad ni Pilomel na sa luha'y gamot at mabisang lunas sa dusa't himuntok

Wise education, vital breath Inspires an enchanting virtue; She puts the Country in the lofty seat Of endless glory, of dazzling glow, And just as the gentle aura's puff Do brighten the perfumed flower's hue: So education with a wise, guiding hand, A benefactress, exalts the human band. Man's placid repose and earthly life To education he dedicates Because of her, art and science are born Man; and as from the high mount above The pure rivulet flows, undulates, So education beyond measure Gives the Country tranquility secure. Where wise education raises a throne Sprightly youth are invigorated, Who with firm stand error they subdue And with noble ideas are exalted; It breaks immortality's neck, Contemptible crime before it is halted: It humbles barbarous nations And it makes of savages champions. And like the spring that nourishes The plants, the bushes of the meads, She goes on spilling her placid wealth, And with kind eagerness she constantly feeds, The river banks through which she slips,

And to beautiful nature all she concedes, So whoever procures education wise Until the height of honor may rise.

Speak for this traveler to say What faith in his homeland he breathes to you.

From her lips the waters crystalline Gush forth without end, of divine virtue, And prudent doctrines of her faith The forces weak of evil subdue, That break apart like the whitish waves That lash upon the motionless shoreline: And to climb the heavenly ways the people Do learn with her noble example.

Go and say. . . say that when the dawn First drew your calyx open there Beside the River Neckar chill, You saw him standing by you, very still, Reflecting on the primrose flush you wear.

In the wretched human beings' breast The living flame of good she lights The hands of criminal fierce she ties, And fill the faithful hearts with delights, Which seeks her secrets beneficient And in the love for the good her breast she incites, And it's th' education noble and pure Of human life the balsam sure. And like a rock that rises with pride In the middle of the turbulent waves When hurricane and fierce Notus roar She disregards their fury and raves, That weary of the horror great So frightened calmly off they stave; Such is one by wise education steered He holds the Country's reins unconquered. His achievements on sapphires are engraved; The Country pays him a thousand honors; For in the noble breasts of her sons Virtue transplanted luxuriant flow'rs; And in the love of good e'er disposed Will see the lords and governors The noble people with loyal venture Christian education always procure. And like the golden sun of the morn Whose rays resplendent shedding gold, And like fair aurora of gold and red She overspreads her colors bold; Such true education proudly gives The pleasue of virtue to young and old And she enlightens out Motherland dear As she offers endless glow and luster. To The Flowers Of Heidelberg Go to my country, go, foreign flowers, Planted by the traveler on his way, And there beneath that sky of blue That over my beloved towers,

Say that when the morning light Her toll of perfume from you wrung, While playfully she whispered, "How I love you!" He too murmured here above you Tender love songs in his native tongue. That when the rising sun the height Of Kainigsthul in early morn first spies, And with its tepid light Is pouring life in valley, wood, and grove, He greets the sun as it begins to rise, Which in his native land is blazing straight above. And tell them of that day he staid And plucked you from the border of the path, Amid the ruins of the feudal castle, By the River Neckar, and in the silvan shade. Tell them what he told you As tenderly he took Your pliant leaves and pressed them in a book, Where now its well worn pages close enfold you. Carry, carry, flowers of Rhine, Love to every love of mine, Peace to my country and her fertile loam, Virtue to her women, courage to her men, Salute those darling ones again, Who formed the sacred circle of our home. And when you reach that shore, Each kiss I press upon you now, Deposit on the pinions of the wind, And those I love and honor and adore Will feel my kisses carried to their brow. Ah, flowers, you may fare through, Conserving still, perhaps, your native hue; Yet, far from Fatherland, heroic loam To which you owe your life, The perfume will be gone from you; For aroma is your soul; it cannot roam

Beyond the skies which saw it born, nor e'er forget Ang Ligpit kong Tahanan

Na susunu-sunod sa nasang guluhin ang aking isipan; Ako'y naliligid ng katabing dagat at ng gubat lamang.

Sa tabi ng dagat na humahalik pa sa tiping buhangin, Malapit sa paa ng bundok na pelus kung pagmamalasin, Ang munti kong kubo'y doon itinirik, sa saganang lilim Ng mga halamang nakikipaglaro sa ihip ng hangin. Aking dinudulang sa katabing gubat na masalimisim Ang katiwasayang panlunas sa hapong isip ko't damdamin.

Ang dagat, ah, ito ay siya ngang lahat kung para sa akin, Kung dumadaluhong mula sa di tanaw na mga pampangin, Sa akin, ang kanyang ngiti kung pananalig ko'y parang nagmamaliw, At kung dapit-hapong ang pananalig ko'y parang nagmamaliw, Siya ay may bulong na inihahatid sa akin ng hangin.

Ang atip ng bubong ay hamak na pawid, sahig ay kawayan, Magaspang na kahoy ang mga haligi, pingga at tahilan, Sa kubo kong ito ay walang bahangin may kahalagahan, Lalong mabuti pa ang doon humilig sa lunting damuhan Na abot ng bulong at awit ng dagat sa dalampasigan.

Pagdating ng gabi, dakilang palabas ng kahiwagaan, Malaking liwanag ng mumunting kislap na hindi mabilang Ang doon sa langit ay nakalaganap sa kaitaasan; Habang dinadalit niyong mga alon ang saklap ng buhay, Dalit na malabo pagka't nilulunod ang sariling ingay.

Doon ay may batis na umaawit pa habang naglalagos Sa mga batuhan, magmula sa gubat sa may dakong likod; Batis ay nagsanga sa tulong ng isang magaspang na tungkod, kung gabing tahimik ay may bulong siyang nakapag-aantok, At kung araw naman, ang langit ay parang ibig na maabot.

Isinasalaysay ang ayos ng mundo nang unang sumikat Ang araw sa langit, at sila'y laruin ng kanyang liwanag; Nang mula sa wala'y dami ng kinapal ang biglang kumalat Sa kailaliman, at sa kapatagan, magpahanggang gubat, Sa lahat ng dako na abot ng halik ng mayamang sinag.

Kung ang kalangita'y payapang-payapa, agos ay banayad, Panay ang taginting ng kanyang gitarang hindi namamalas, Pagbagsak ng ulan, ang tulin ng agos ay walang katulad, Humahagunot pa sa nangaghambalang na batong malapad, Sa di mapipigil na kanyang pagtakbong patungo sa dagat.

Nguni't kung sa gabi'y magising ang hanging malikot, mailap, At ang mga alon, sa galit na dala'y susugod, lulundag, Mayrong mga siagaw na sa aking puso'y nagbibigay-sindak , Mga tinig waring nagsisipagdasal, o nag sisiiyak, Nagsisipanaghoy sa kailalimang kadilima'y ganap.

Palahaw ng aso at awit ng ibon, at sigaw ng kalaw, Ang ingay na tanging siyang bumabasag sa katahimikan; Doo'y di kilala ang tinig ng taong palalo't mayabang

At saka uugong ang marahang taghoy na mula sa bundok, Mga punungkahoy at ang mga damo'y nagsisipangatog, Pati mga pastol ay nababalisa't pawang mga takot,

Sapagka't, anila, ang mga kalulwa'y noon sumisipot At nag-aanyayang sa kanilang handa sila ay dumulog. Gabi'y bumubulong sa gitna ng sindak at pagkaligalig, At sa dagat nama'y bughaw't lunting apoy ang pasilip-silip; Pag ngiti ng araw'y payapa na naman ang buong paligid, At mula sa laot, yaong mangingisda ay napagigilid, Sugod na ang lunday at ang mga alon ay nananahimik. Ganyan ang buhay ko sa aking payapa't ligpit na tahanan; Sa mundong nang dati ay kilala ako, ako'y pinapanaw, Nasapit kong palad, sa ngayon ay aking binubulay-bulay; Isang bato akong binalot ng lumot upanding matakpan Sa mata ng mundo ang mga damdaming sa puso ay taglay. Dahil sa naiwang mga minamahal, ako'y nangangamba, Mga ngalan nila'y di ko nalilimot sa laot ng sigwa; May nangagsilayo at mayroon namang nangagsipanaw na; Nguni't sa lumipas kong hindi mapapaknit kahit agawin pa. Kaibigan iyang sa lahat ng oras ay aking kapiling Sa gitna ng lumbay ay nagpapasigla sa diwa't damdamin; Sa gabing tahimik, siya'y nagtatanod at nananalangin, Kasama-sama ko sa pagkakatapong malungkot isipan, Upang kung manlaming ang pananalig ko ay papag-alabin. Yaong pananalig na ibig ko sanang makitang kumislap Sa dakilang araw ng pangingibabaw ng Isip sa lakas; Kung makalipas na itong kamataya't labanang marahas, Ay may ibang tinig, na lalong masigla at puspos ng galak, Na siyang aawit ng pananangumpay ng

matwid, sa lahat. Aking natatanaw na namumula na ang magandang langit, Gaya noong aking bukuin sa hagap ang una kong nais; Aking nadarama ang dati ring hangin sa noong may pawis, Nararamdam ko ang dati ring apoy na nagpapainit Sa tinataglay kong dugong kabataang magulo ang isip. Ang nilalanghap kong mga simoy dito'y nagdaan marahil Sa mga ilugan at sa mga bukid niyong bayan namin; Sa pagbalik nila ay kanila sanang ihatid sa akin Ang buntong-hininga ng minamahal kong malayo sa piling, Pahatid na mula sa pinagsanglaan ng unang paggiliw. Kung aking mamasdan sa abuhing langit ang buwang marilag. Nararamdaman kong ang sugat ng puso'y muling nagnanaknak; Naaalaala ang sumpaan naming kami'y magtatapat, Ang dalampasigan, ang bukid at saka arkong may bulaklak, Ang buntong-hininga, ang pananahimik at ang piping galak. Isang paruparong hanap ay bulaklak at saka liwanag, Malalayong bayan ang lagi nang laman ng kanyang pangarap; Musmos na musmos pa, tahana'y nilisa't ako ay lumayang, Upang maglimayon, na ang diwa'y laya at walang bagabag - Ganyan ko ginugol ang mga pili kong panahon at oras. At nang mapilitang ako ay bumalik sa dating tahanan, Kagaya ng isang ibong nanghina na sa kapanahunan, May nag bagong sigwang malakas, mabangis na parang halimaw; Ang mga pakpak ko'y nagkabali-bali't tahana'y pumanaw, Ang aking tiwala'y ipinagkanulo't lahat na'y

nagunaw. Sa pagkakatapong malayo sa bayang pinakaiibig, Ang hinaharap ko'y madilim na lubha't walang tatangkilik: Pamuli na namang susungaw ang aking mga panaginip, Tanging kayamanan ng kabuhayan kong sagana sa hapis; Mga pananalig niyong kabataang matapat, malinis. Dapwa't kung ikaw ma'y umaasa ngayong iyong makakamtan Yaong gantimpalang hindi magmamaliw magpakailan man, Hindi ka na paris ng dating magilas at buhay na buhay; Sa hapis mong mukha'y may bakas na hindi mapagkakamalan Yaong pananalig na dapat mahalin at ipagsanggalang. At upang aliwin, handog mo sa aki'y mga panaginip, Nagsaang panahon ng kabataan ko'y ipinasisilip; Kaya nga salamat, O sigwang biyaya sa akin ng langit, Alam mo ang oras na takdang pagpigil sa gala kong isip, Upang ibalik mo sa pinanggalingang lupang iniibig. Sa tabi ng dagat na humahalik pa sa tiping buhangin, Malapit sa paa ng bundok na pelus kung pagmamalasin, Aking nasumpungan ang isang tahanang sagana sa lilim, Aking natuklasan sa katabing gubat na masalimsim Ang katiwasayang panlunas sa hapong isip ko't damdamin. Huling Paalam

Ang nakikilabang dumog sa digmaan inihahandog din ang kanilang buhay. kahit kahirapa'y hindi gunamgunam sa kasawian man o pagtatagumpay. Maging bibitaya't, mabangis na sakit o pakikilabang suong ay panganib titiising lahat kung siyang nais ng tahana't bayang aking iniibig. Mamamatay akong sa aking pangmalas silahis ng langit ay nanganganinag ang pisgni ng araw ay muling sisikat sa kabila nitong malamlam na ulap. Kahit aking buhay, aking hinahangad na aking ihandog kapag kailangan sa ikaririlag ng yong pagsilang dugo ko'y ibubo't kulay ay kuminang Mulang magkaisip at lumaking sukat pinangarap ko sa bait ay maganap; ikaw'y mamasdan kong marikit na hiyas na nakaliligid sa silangan dagat. Sa bukas ng mukha'y, noo'y magniningning sa mata'y wala nang luhang mapapait wala ka ng poot, wala ng ligalig walang kadungua't munti mang hilahil. Sa aba kong buhay, may banal na nais kagaling'y kamtan nang ito'y masulit ng aking kaluluwang handa nang umalis ligaya'y angkin mo, pagkarikit-dikit. Nang ako'y maaba't, ikaw'y napataas, ang ako'y mamatay nang ikaw'y mabigyan ng isang buhay na lipos ng kariktan sa ilalim ng langit ikaw ay mahimlay. Kung sa ibang araw, mayroon kang mapansin sa gitna ng mga damong masisinsin nipot na bulaklak sa ibabaw ng libing ito'y halikan mo't, itaos sa akin.

Paalam, bayan kong minamahal lupa mong sagana sa sikat ng araw; Edeng paraiso ang dito'y pumanaw at Perlas ng dagat sa may Silanganan.

Sa bango ng iyong pagsuyong kay tamis pagsintang sa dibdib may tanging angkin hayaang noo ko'y tumanggap ng init pagka't natabunan ng lupang malamig.

Buong kasiyahang inihahain ko kahiman aba na ang buhay kong ito. maging dakila ma'y alay rin sa iyo kung ito'y dahil sa kaligayahan mo.

Hayaang ang buwan sa aki'y magmasid kalat na liwanag, malamlam pa mandin; Hayaang liwayway ihatid sa akin ang banaag niyang dagling nagmamaliw.

Hayaang gumibik ang simoy ng hangin hayaan sa himig masayang awitin ng ibong darapo sa kurus ng libing ang payapang buhay ay langit ng aliw. Hayaang ang araw na lubhang maningas gawing parang ulap sa patak ng ulan maging panganorin sa langit umakyat ang mga daing ko'y kasama't kalangkap. Hayaang ang aking madaling pagpanaw iluha ng mga labis na nagmahal kapag may nag-usal sa akin ng dasal ako'y iyo sanang idalangin naman. Ipagdasal mo rin mga kapuspalad, mga nangamatay pati naghihirap mga dusa't sakit ina'y tumatanggap ng tigib ng lungkot at luhang masaklap. Ipagdasal mo rin mga naulila at nangapipiit sakbibi ng diwa; ipagdasal mo rin tubusing talaga ang pagka-aliping laging binabata.

ng araw, May buhay na dulot ang mahinhing simoy na galing sa parang. Pagsinta'y matimyas, at napakatamis ng kamatayan man. Maapoy na halik, ang idinarampi ng labi ng ina Paggising ng sanggol sa kanyang kandungan na walang balisa, Pagkawit sa leeg ng bisig na sabik pauumaga na, Matang manininging ay nangakangiti't pupos ng ligaya. Mamatay ay langit kung dahil sa ating lupang tinubuan, Doon sa ang lahat ay pinagpapala ng halik ng araw, Ang mahinhing simoy ns galing sa bukid ay lubhang mapanglaw Sa wala nang ina, wala nang tahana't walang nagmamahal Kundiman

Kapag madilim na sa abang libingan at nilalambungan ang gabing mapanglaw walang nakatanod kundi pulos patay huwag gambalain, ang katahimikan.

Tunay ngayong umid yaring dila't puso Sinta'y umiilag, tuwa'y lumalayo, Bayan palibhasa'y lupig at sumuko Sa kapabayaan ng nagturong puno.

Magbigay-pitagan sa hiwagang lihim at mauulinig wari'y mga tinig ng isang salteryo, ito'y ako na rin inaawitan ka ng aking pag-ibig.

Datapuwa't muling sisikat ang araw, Pilit maliligtas ang inaping bayan, Magbabalik mandin at muling iiral Ang ngalang Tagalog sa sandaigdigan.

Kung nalimutan na yaring aking libing kurus man at bato'y wala na rin mandin bayaang sa bukid lupa'y bungkalin at ito'y isabong sa himpapawirin.

Ibubuhos namin ang dugo't babaha Matubos nga lamang ang sa amang lupa Habang di ninilang panahong tadhana, Sinta'y tatahimik, iidlip ang nasa.

Limutin man ako'y di na kailangan aking lilibuting iyong kalawakan at dadalhin ako sa 'yong kaparangan magiging taginting yaring alingawngaw. Ang samyo, tinig at himig na masaya kulay at liwanag may lugod sa mata paulit-ulitin sa tuwi-tuwina ang aking taimtim na nasa't pag-asa. Ang Awit ni Maria Clara Walang kasintamis ang mga sandali sa sariling bayan, Doon sa ang lahat ay pinagpapala ng halik