Van 7 (hkii)

Ngaøy soaïn : 15/01/2005 Ngaøy daïy : 17/01/2005 Tuaàn : 19 Vaên baûn : TUÏC NGÖÕ VEÀ THIEÂN NHIEÂN VAØ LAO ÑOÄNG SAÛN XUAÁT Tieát : 73 A. ÑOÏC - HIEÅU VAÊN BAÛN I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu sô löôïc theá naøo laø tuïc ngöõ. - Hieåu noäi dung, moät soá hình thöùc ngheä thuaät (keát caáu nhòp ñieäu caùch laäp luaän) vaø yù nghóa cuûa nhöõng caâu tuïc ngöõ trong baøi hoïc. - Thuoäc loøng nhöõng caâu tuïc ngöõ trong vaên baûn. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : Kieåm tra vieäc soaïn baøi vaø nhaéc nhôû yù thöùc hoïc kyø II. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ HKI, caùc em ñaõ ñöôïc hoïc veà ca dao. Ñoù laø nhöõng caâu bieåu hieän veà theá giôùi noäi taâm cuûa con ngöôøi (töùc thieân veà tröõ tình). Hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu theâm moät soá theå loaïi cuûa VHDG : tuïc ngöõ. Tuïc ngöõ laø gì ? Noäi dung theá naøo ? Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em hieåu ñieàu ñoù. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : - HS ñoïc chuù thích SGK/3 - GV giôùi thieäu. Hoaït ñoäng 2 : - HS ñoïc toaøn vaên baûn, chuù yù caùch ngaét nhòp. - GV ñoïc laïi, goïi HS ñoïc chuù thích. H1 : Coù theå chia 8 caâu tuïc ngöõ laøm maáy nhoùm ? Moãi nhoùm goàm nhöõng caâu naøo ? Goïi teân töøng nhoùm ñoù. - 2 nhoùm : + Nhoùm 1 (caâu 1,2,3,4) : thieân nhieân + Nhoùm 2 (caâu 5,6,7,8) : LÑSX H2 : Phaân tích yù nghóa caâu tuïc ngöõ 1? H3 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc ngöõ ? - Kinh nghieäm ñöôïc ñuùc ruùt töø söï quan saùt cuûa ngöôøi xöa tröôùc moät hieän töôïng laëp ñi laëp laïi. H4 : Moät soá tröôøng hôïp coù theå aùp duïng kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc ngöõ ? - Coù theå vaän duïng caâu tuïc ngöõ vaøo chuyeän tính toaùn, saép xeáp coâng vieäc trong muøa heø vaø muøa ñoâng. H5 : Giaù trò cuûa kinh nghieäm maø caâu tuïc ngöõ theå hieän? - Giuùp con ngöôøi coù yù thöùc söû duïng

Ghi baûng I/ Khaùi nieäm tuïc ngöõ : Chuù thích /3 II/ Ñoïc – tìm hieåu vaên baûn : A – Tìm hieåu baøi. 1/ Noäi dung yù nghóa : - 8 caâu tuïc ngöõ chia laøm 2 nhoùm : * Nhoùm 1 : caâu 1,2,3,4 : noùi veà thieân nhieân Caâu 1 : Thaùng naêm (aâm lòch) ñeâm ngaén, ngaøy daøi. Thaùng möôøi (aâm lòch) ñeâm daøi, ngaøy ngaén.

→ Con ngöôøi coù yù thöùc söû duïng thôøi gian, saép xeáp coâng vieäc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng thôøi gian, coù keá hoaïch saép xeáp coâng vieäc. H6 : HS ñoïc caâu 2 : Neâu yù nghóa cuûa Caâu 2 : caâu tuïc ngöõ ? Ñeâm tröôùc trôøi nhieàu sao → nhieàu sao → ít maây → naéng vaø hoâm sau naéng ngöôïc laïi. ít sao → hoâm sau möa H7 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc ngöõ ? (töø söï quan saùt) H8 : Moät soá tröôøng hôïp coù theå aùp → Con ngöôøi coù yù thöùc duïng kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc quan saùt baàu trôøi ñeå döï ngöõ ? ñoaùn thôøi tieát, saép xeáp - Döï ñoaùn thôøi tieát trong ñieàu kieän coâng vieäc. thieáu maùy moùc, thieát bò. H9 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu tuïc ngöõ theå hieän ? (con ngöôøi coù yù thöùc quan saùt baàu trôøi ñeå döï ñoaùn thôøi tieát, saép xeáp coâng vieäc ?) H10 : GV ñoïc caâu 3 : Neâu yù nghóa Caâu 3 : Khi treân trôøi coù aùnh cuûa caâu TN ? maây vaøng maøu môõ gaø töùc H11 :Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm coù baõo. neâu trong TN ? (töø söï quan saùt, naém → Con ngöôøi coù yù thöùc qui luaät thieân nhieân ñeå ñoái phoù) chuû ñoäng giöõ gìn nhaø cöûa, hoa maøu … H12 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu TN theå hieän ? (yù thöùc chuû ñoäng giöõ gìn nhaø cöûa, hoa maøu …) H13 : HS ñoïc. Neâu yù nghóa caâu TN ? Caâu 4 : Thaùng 7, neáu kieán H14 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh boø nhieàu (di chuyeån leân cao) nghieäm neâu trong caâu TN ? (töø söï laø saép luït. quan saùt, kieán laø loaïi coân truøng raát → Nhaân daân coù yù thöùc nhaïy caûm vôùi nhöõng thay ñoåi thôøi döï ñoaùn luõ luït ñeå chuû tieát) ñoäng phoøng choáng. H15 : Neâu 1 soá tröôøng hôïp coù theå aùp duïng kinh nghieäm trong caâu TN ? (döï ñoaùn thôøi tieát trong ñieàu kieän thieáu maùy moùc) H16 : Giaù trò cuûa kinh nghieäm maø caâu TN theå hieän ? (nhaân daân coù yù thöùc döï ñoaùn thôøi tieát ñeå chuû ñoäng phoøng choùng) H17 : HS ñoïc caâu TN. Neâu yù nghóa ? * Nhoùm 2 : caâu 5,6,7,8 : LÑSX - Caâu 5 : ñaát ñöôïc coi nhö vaøng, quyù nhö vaøng. H18 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh → Con ngöôøi coù yù thöùc nghieäm neâu trong caâu TN ? (ñaát quyù quyù troïng vaø giöõ gìn giaù vì ñaát nuoâi soáng con ngöôøi. ñaát ñaát. laø nôi ngöôøi ôû …) H19 : Moät soá tröôøng hôïp aùp duïng kinh nghieäm neâu trong caâu TN ?

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng - Pheâ phaùn hieän töôïng laõng phí ñaát. - Ñeà cao giaù trò cuûa ñaát. H20 : Giaù trò cuûa kinh nghieäm maø caâu TN theå hieän ? (yù thöùc quyù troïng vaø giöõ gìn ñaát) H21 : Ñoïc caâu 6. Neâu yù nghóa caâu TN ? H22 : Cô sôû thöïc tieãn cuûa kinh nghieäm neâu trong caâu tuïc ngöõ ? Caên cöù vaøo giaù trò kinh teá cuûa caùc saûn phaåm thu ñöôïc. Coù theå hieåu : toâm caù coù giaù trò cao nhaát → tieáp theo laø rau quaû → sau môùi ñeán luùa gaïo. → Tuy nhieân kinh nghieäm naøy ñuùng vôùi tuyø nôi coù ñieàu kieän. H23 : Giaù trò cuûa kinh nghieäm maø caâu TN theå hieän? Giuùp con ngöôøi coù yù thöùc khai thaùc hoaøn caûnh thieân nhieân ñeå saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát coù hieäu quaû. H24 : Ñoïc caâu TN Neâu yù nghóa ? Môû roäng : + Nöôùc : moät löôït taùt, moät baùt côm. + Phaân : Ngöôøi ñeïp vì luïa, luùa toát vì phaân. H25 : Moät soá tröôøng hôïp coù theå aùp duïng kinh nghieäm neâu trong caâu TN ? (aùp duïng roäng raõi vaø hoaøn toaøn ñuùng trong vieäc troàng luùa. Hieän nay nhaø nöôùc ñang chuù troïng coâng taùc thuyû lôïi, saûn xuaát phaân boùn, nghieân cöùu taïo gioáng môùi coù naêng suaát cao) H26 : GV ñoïc – Neâu yù nghóa caâu TN ?

Ghi baûng

Caâu 6 : Thöù töï caùc ngheà ñem laïi lôïi ích kinh teá cho con ngöôøi : nuoâi troàng → laøm vöôøn → laøm ruoäng. → Con ngöôøi coù yù thöùc khai thaùc hoaøn caûnh thieân nhieân ñeå saûn xuaát ra cuûa caûi vaät chaát coù hieäu quaû.

Caâu 7 : Thöù töï quan troïng cuûa caùc yeáu toá: nöôùc → phaân boùn → coâng lao ñoäng → gioáng luùa. → Con ngöôøi coù yù thöùc veà taàm quan troïng cuûa caùc yeáu toá treân.

Caâu 8 : Taàm quan troïng cuûa thôøi vuï vaø ñaát ñai ñoái vôùi H27 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu TN ngheà troàng troït. theå hieän ? → Con ngöôøi coù yù thöùc troàng ñuùng thôøi vuï vaø laøm ñaát kó. Hoaït ñoäng 3 : HS ñoïc caâu hoûi 4 2/ Ñaëc ñieåm veà hình thöùc SGK/5 : H28 : Haõy minh hoaï ñaëc ñieåm ngheä thuaät ñoù vaø phaân tích giaù trò cuûa chuùng baèng nhöõng caâu TN trong - Ngaén goïn : lôùi ít, yù nhieàu. baøi ? Ngaén goïn : Lôøi ít maø yù nhieàu (caâu - Thöôøng coù vaàn (vaàn löng) : daøi nhaát coù 14 tieáng, caâu 5,8 ngaén lôøi noùi coù nhaïc ñieäu, deã nhaát : 4 tieáng) nhôù, deã thuoäc. Thöôøng coù vaàn, nhaát laø vaàn löng : (giöõa caâu) + Caâu 1 : naêm – naèm, möôøi – cöôøi.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng + Caâu 2 : naéng – vaéng. + Caâu 3 : gaø – nhaø. + Caâu 4 : boø – lo. + Caâu 5 : ñaát – taác. + Caâu 6 : trì – nhò + Caâu 7 : phaân – caàn. + Caâu 8 : thì – nhì. Caùc veá thöôøng ñoái xöùng nhau caû hình thöùc, noäi dung: + Caâu 1,2,3,4,5,8 : 2 veá. + Caâu 6 : 3 veá. + Caâu 7 : 4 veá. Laäp luaän chaët cheõ, giaøu hình aûnh : + Keát caáu ngaén goïn, coù tính ñoái xöùng → taïo söï chaët cheõ trong laäp luaän, coù taùc duïng khaúng ñònh noäi dung. + Hình aûnh cuï theå : laáy vieäc gìn giöõ nhaø cöûa ñeå noùi chuyeän saép coù baõo. Caùch noùi quaù (chöa cöôøi ñaõ toái, taác ñaát, taác vaøng) Hoaït ñoäng 4 : HS ñoïc phaàn ghi nhôù. Hoaït ñoäng 5 :

Ghi baûng - Caùc veá thöôøng ñoái xöùng nhau veà hình thöùc, noäi dung. - Laäp luaän chaët cheõ, giaøu hình aûnh.

B – Ghi nhôù : hoïc SGK/5 III/ Luyeän taäp : BTVN /5

4. Cuûng coá : HS ñoïc laïi 8 caâu TN vaø ghi nhôù. 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng. - Hoïc vôû ghi + ghi nhôù . - Soaïn chöông trình ñòa phöông .

Ngaøy soaïn : 15/01/2005 Tuaàn : 19 B/ CHÖÔNG TRÌNH ÑÒA PHÖÔNG Tieát : 74 (Phaàn Vaên vaø Taäp laøm vaên) I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS. - Bieát caùch söu taàm ca dao, tuïc ngöõ theo chuû ñeà vaø böôùc ñaàu tieân bieát choïn loïc, saép xeáp, tìm hieåu yù nghóa. - Taêng theâm hieåu bieát vaø tình caûm gaén boù vôùi ñòa phöông queâ höông mình. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Ñoïc thuoäc loøng baøi ca dao noùi veà thieân nhieân vaø LÑSX. - Neâu yù nghóa töøng caâu ? Ñoïc ghi nhôù ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : GV neâu yeâu caàu cuûa I/ Noäi dung söu taàm : tieát hoïc. Caùc caâu ca dao, daân ca, tuïc Hoaït ñoäng 2 : GV cho HS oân laïi ca ngöõ löu haønh ôû ñòa phöông dao, daân ca, tuïc ngöõ laø gì ? Khaùnh Hoøa (mang teân Löu yù HS : + Noäi dung söu taàm rieâng ñòa phöông, noùi veà (phaàn I SGK) saûn vaät, di tích, thaéng + Caùc dò baûn ñeàu ñöôïc caûnh, danh nhaân, söï tích, tính. töø ngöõ ñòa phöông …) Hoaït ñoäng 3 : GV höôùng daãn nguoàn II/ Nguoàn söu taàm : söu taàm. - Hoûi cha meï, ngöôøi ñòa phöông, ngöôøi giaø, ngheä nhaân, nhaø vaên ôû Khaùnh Hoøa. - Tìm trong saùch ca dao, tuïc ngöõ noùi veà ñòa phöông. Hoaït ñoäng 4 : GV höôùng daãn caùch III/ Caùch söu taàm : söu taàm. - Vieát vaøo vôû, phaân loaïi ca - Moãi em ít nhaát 20 caâu. dao, daân ca, tuïc ngöõ. - Gv neâu moät soá caâu laøm maãu ñeå - Saép xeáp theo traät töï ABC höôùng daãn HS. IV/ Maãu : 1/ Ca dao : Bieån naøo baèng bieån Nha Trang. Coù toâm coù caù coù haøng döøa xanh. Khaùnh Hoøa laø xöù traàm höông ……………………………… lôøi theà nöôùc non. 2/ Tuïc ngöõ : Yeán sao hoøn Noäi Vòt loän Ninh Hoøa Toâm huøm Bình Ba Nai khoâ Dieân Khaùnh Caù traàu Voõ Caïnh

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng Soø huyeát Thuyû Trieàu 4. Cuûng coá : - Em coù theå ñoïc nhöõng caâu ca dao, tuïc ngöõ khaùc veà ñòa phöông Khaùnh Hoøa. 5. Daën doø : - Veà söu taàm theo yeâu caàu treân. - Thôøi gian trong 1 tuaàn, chaám ñieåm. Ngaøy soaïn : 16/01/2005 Tuaàn : 19 Tieát : 75 + 76 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN NGHÒ LUAÄN I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS hieåu ñöôïc nhu caàu nghò luaän trong ñôøi soáng vaø ñaëc ñieåm chung cuûa vaên baûn nghò luaän. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Kieåm tra vieäc söu taàm ca dao, daân ca, tuïc ngöõ ñòa phöông cuûa HS trong vôû soaïn vaø cho ñieåm. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi : Trong ñôøi soáng, ñoâi khi ta keå laïi moät caâu chuyeän, mieâu taû moät söï vaät, söï vieäc hay boäc baïch nhöõng taâm tö, tình caûm nguyeän voïng cuûa mình qua caùc theå loaïi keå chuyeän, mieâu taû hay bieåu caûm. Ngöôøi ta cuõng thöôøng baøn baïc, trao ñoåi nhöõng vaán ñeà coù tính chaát phaân tích, giaûi thích hay nhaän ñònh. Ñoù chính laø nhu caàu caàn thieát cuûa vaên nghò luaän. Vaäy theá naøo laø vaên nghò luaän, tieát hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em laøm quen vôùi theå loaïi naøy. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : H1 : Trong ñôøi soáng em coù thöôøng gaëp caùc vaán ñeà vaø caâu hoûi kieåu nhö döôùi ñaây khoâng ? (caùc yù SGK/7) - Ñoù laø nhöõng caâu hoûi ta thöôøng baét gaëp trong ñôøi soáng. H2 : Haõy neâu theâm caùc caâu hoûi veà vaán ñeà töông töï ? - Muoán soáng cho ñeïp ta phaûi laøm gì ? - Vì sao huùt thuoác laù laø coù haïi ? …vv H3 :Gaëp laïi caùc vaán ñeà vaø caâu hoûi loaïi ñoù, em coù theå traû lôøi baèng caùc kieåu vaên baûn ñaõ hoïc nhö keå chuyeän, mieâu taû, bieåu caûm hay khoâng ? Haõy giaûi thích vì sao ? ( HS thaûo luaän) Khoâng ! Vì : Chæ coù vaên nghò luaän môùi duøng lyù leû ñeå phaân tích, baøn baïc, ñaùnh giaù vaø giaûi quyeát vaán ñeà maø caâu hoûi neâu ra. Caùc kieåu vaên baûn ñaõ hoïc chæ coù taùc duïng hoã trôï, laøm cho laäp luaän theâm saéc beùn,

Ghi baûng I. NHU CAÀU NGHÒ LUAÄN VAØ VAÊN BAÛN NGHÒ LUAÄN 1. Nhu caàu nghò luaän : A. Tìm hieåu baøi : - Vì sao em ñi hoïc ? - Vì sao con ngöôøi caàn phaûi coù baïn beø? - Theo em nhö theá naøo laø loái soáng ñeïp? - Vì sao huùt thuoác laù laø coù haïi ?...

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng theâm söùc thuyeát phuïc, chöù khoâng phaûi laø lyù leû ñeå ñaùp öùng yeâu caàu traû lôøi caâu hoûi. VD : Con ngöôøi khoâng theå thieáu baïn. Vaäy “baïn” laø gì ? → khoâng phaûi chæ keå hoaëc taû moät ngöôøi baïn laø giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà, maø phaûi coù luaän ñieåm, lyù leõ daãn chöùng môùi coù taùc duïng thuyeát phuïc. H4 : Haøng ngaøy, treân baùo chí, qua ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình, em thöôøng giaëp nhöõng kieåu vaên naøo ? - Baøi xaõ luaän, phaùt bieåu caûm nghó, caùc yù kieán trong cuoäc hoïp (GV söu taàm caùc taøi lieäu treân baùo cho HS xem) H5 : Haõy keå teân moät vaøi kieåu vaên baûn maø em bieát ? - Baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp cuûa Baùc Hoà 02/9/1945 - Lôøi keâu goïi toaøn quoác khaùng chieán cuûa Baùc 23/9. - Caùc baøi khaùc treân baùo, truyeàn hình … ⇒ Nhö vaäy vaên baûn nghò luaän ⇒ Trong ñôøi soáng ta toàn taïi khaép nôi trong cuoäc soáng. thöôøng gaëp vaên nghò luaän döôùi daïng caùc yù kieán neâu ra. * HS ñoïc phaàn ghi nhôù : 1/9 SGK B. Ghi nhôù 1 : SGK/ tr 9 Hoaït ñoäng 2 : HS ñoïc vaên baûn 2. Theá naøo laø vaên nghò “choáng naïn thaát hoïc” luaän : A. Tìm hieåu baøi : Vaên baûn “choáng naïn thaát hoïc” H6 : Baùc Hoà vieát baøi naøy nhaèm muïc - Muïc ñích : Keâu goïi thuyeát ñích gì ? phuïc nhaân daân choáng naïn - Keâu goïi thuyeát phuïc nhaân daân thaát hoïc. choáng naïn thaát hoïc. H7 : Ñeå thöïc hieän muïc ñích aáy, baøi - Ñoái töôïng : Nhaân daân. vaên vieát neâu ra nhöõng yù kieán naøo ? - Noäi duïng : Naâng cao daân - Nhaân daân phaûi coù kieán thöùc môùi trí …, coù kieán thöùc môùi → ñeå tham gia vaøo coâng cuoäc xaây döïng bieát ñoïc, bieát vieát chöõ ñaát nöôùc → muoán vaäy phaûi bieát quoác ngöõ. ñoïc, bieát vieát chöõ quoác ngöõ giuùp ñoàng baøo thoaùt khoûi caûnh muø chöõ. H8 : Nhöõng yù ñoù ñöôïc dieãn ñaït thaønh nhöõng luaän ñieåm naøo? Tìm caùc caâu vaên mang luaän ñieåm ñoù ? (HS thaûo luaän) - Luaän ñieåm : “ Moïi ngöôøi - Caâu vaên : “Moïi ngöôøi VN phaûi bieát VN … xaây döïng nöôùc nhaø quyeàn lôïi, boån phaän … xaây döïng …”

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng nöôùc nhaø “ → theå hieän ôû nhan ñeà. H9 : Caâu luaän ñieåm coù ñaëc ñieåm gì ? H10 : Ñeå yù kieán coù söùc thuyeát phuïc, baøi vieát ñaõ neâu leân nhöõng lyù leû naøo ? Haõy lieät keâ lyù leõ aáy ? (Gôïi yù : Vì sao nhaân daân ta phaûi bieát ñoïc, bieát vieát ? ) - Phaùp cai trò VN, thi haønh chính saùch ngu daân ñeå deã löøa doái vaø boác loät daân ta. - 95% ngöôøi VN muø chöõ thì tieán boä laøm sao ñöôïc ? - Nay ta ñaõ giaønh ñöôïc quyeàn ñoäc laäp → caáp toác naâng cao daân trí ñeå moïi ngöôøi coù theå tham gia vaøo coâng cuoäc xaây döïng ñaát nöôùc nhaø. (Gôïi yù : Vieäc choáng naïn muø chöõ coù theå thöïc hieän ñöôïc khoâng ? Thöïc hieän ñöôïc baèng caùch naøo : - Ngöôøi bieát chöõ daïy cho ngöôøi chöa bieát chöõ. - Nhöõng ngöôøi chöa bieát chöõ gaéng söùc hoïc cho bieát. - Caùc ngöôøi giaøu coù theå môû lôùp hoïc ôû tö gia. - Phuï nöõ caøng caàn phaûi hoïc ñeå theo kòp nam giôùi. ⇒ HS ñoïc yù 2 ghi nhôù : SGK/9 Hoaït ñoäng 3 : H11 : Taùc giaû coù theå thöïc hieän muïc ñích cuûa mình baèng vaên keå chuyeän, mieâu taû, bieåu caûm ñöôïc khoâng ? Khoâng ! Vì : khoâng coù nhöõng laëp luaän saéc beùn, thuyeát phuïc ñeå giaûi quyeát vaán ñeà trong thöùc teá ñôøi soáng. ⇒ HS ñoïc yù 3 ghi nhôù SGK/9 * HS ñoïc laïi toaøn boä 3 yù cuûa ghi nhôù → GV nhaán maïnh. Hoaït ñoäng 4 : HS ñoïc vaên baûn

Ghi baûng → Caâu luaän ñieåm khaúng ñònh moät yù kieán, moät tö töôûng, quan ñieåm. - Lyù leõ, daãn chöùng thuyeát phuïc.

B. SGK/9

Ghi

nhôù

2,

3

:

II/ Luyeän taäp : Baøi 1/9 : a) Ñaây coù phaûi laø baøi vaên nghò a) Laø vaên nghò luaän vì : luaän khoâng ? Vì sao ? taùc giaû ñaõ neâu yù kieán cuûa mình nhaèm xaùc laäp cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe moät quan ñieåm laø caàn taïo ra moät thoùi quen toát trong ñôøi vaø xaõ hoäi. → Vaán ñeà caân giaûi quyeát : xoùa boû thoùi quen xaáu, hình thaønh thoùi quen toát.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng b) Taùc giaû ñeà xuaát yù kieán gì ? (caâu nhan ñeà) - Nhöõng doøng, caâu vaên naøo theå hieän yù kieán ñoù. (caâu cuoái cuøng) - Ñeå thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc, taùc giaû neâu ra nhöõng lyù leõ vaø daãn chöùng naøo ?

Ghi baûng b) Ñeà xuaát yù kieán : caâu nhan ñeà - Caâu vaên : “Cho neân moãi ngöôøi … cho xaõ hoäi” - Lyù leõ 1 : Coù ngöôøi bieát phaân bieät toát vaø xaáu … khoù söûa /9 Daãn chöùng 1 : Luoân daäy sôùm … toát, huùt thuoác laù … xaáu /9 - Lyù leõ 2 : Moät thoùi quen xaáu … thaønh teä naïn /10 Daãn chöùng 2 : Chaúng haïn ví thoùi quen huùt thuoác laù … saïch bong … aên chuoái → vöùt voû, xoùm nhoû … con möông … thaønh soâng raùc … coác vôõ, chai vôõ neùm ra ñöôøng … /10 c) Baøi nghò luaän naøy coù nhaèm giaûi c) Ñoù laø vaán ñeà ta thöôøng quyeát vaán ñeà coù trong thöïc teá hay thaáy trong thöïc teá. khoâng ? - Taùn thaønh vì : moät XAÕ - Em coù taùn thaønh yù kieán cuûa baøi HOÄI muoán vaên minh, moät vieát khoâng? Vì sao? nöôùc muoán phaùt trieån, (HS thaûo luaän) khoâng theå toàn taïi nhöõng thoùi quen xaáu aáy. 4. Cuûng coá : - HS ñoïc laïi ghi nhôù. - GV nhaán maïnh. 5. Daën doø : - Hoïc ghi nhôù. - Laøm BT 2,3,4/10 - Soaïn baøi : “Tuïc ngöõ veà con ngöôøi vaø xaõ hoäi”

Ngaøy soaïn : 22/01/2005 Ngaøy daïy : 24/01/2005 Tuaàn : 20 Vaên baûn : TUÏC NGÖÕ VEÀ CON NGÖÔØI VAØ XAÕ HOÄI Tieát : 77 A/ ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS. - Hieåu noäi dung, yù nghóa vaø moät soá hình thöùc dieãn ñaït (so saùnh, aån duï, nghóa ñen, nghóa boùng) cuûa nhöõng caâu tuïc ngöõ trong baøi. - Thuoäc loøng nhöõng caâu tuïc ngöõ trong vaên baûn. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Nhu caàu nghò luaän ? Theá naøo laø vaên baûn nghò luaän ? - Söûa BT 2,4/10 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Tuïc ngöõ laø nhöõng lôøi vaøng yù ngoïc, laø söï keát tinh kinh nghieäm, trí tueä cuûa nhaân daân bao ñôøi. Ngoaøi nhöõng kinh nghieäm veà thieân nhieân vaø LÑSX, tuïc ngöõ coøn laø kho baùu nhöõng kinh nghieäm daân gian veà con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Döôùi hình thöùc nhöõng nhaän xeùt, lôùi khuyeân nhuû, tuïc ngöõ truyeàn ñaït raát nhieàu baøi hoïc boå ích, voâ giaù trong caùch nhìn nhaän giaù trò con ngöôøi, trong caùch hoïc, caùch soáng vaø öùng söû haèng ngaøy. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : - HS ñoïc chuù thích, ngaét nhòp ñuùng. - GV ñoïc laïi. Hoaït ñoäng 2 : H1 : Ñoïc caâu 1 vaø nhaän xeùt caùch noùi cuûa taùc giaû nhaân gian? - Nhaân hoaù, dieãn ñaït baèng so saùnh. H2 : Nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ laø gì ? H3 : Giaù trò kinh nghieäm maø caâu tuïc ngöõ theå hieän ? (Lieân heä : ngöôøi soáng ñoáng vaøng …) H4 : Neâu moät tröôøng hôïp cuï theå coù theå öùng duïng caâu tuïc ngöõ ? (HS thaûo luaän) - Caâu TN coù theå söû duïng trong nhieàu vaên caûnh : + Pheâ phaù : coi cuûa hôn ngöôøi. + An uûi ñoäng vieân nhöõng tröôøng hôïp maø nhaân daân cho laø : “Cuûa ñi thay ngöôøi “ + Noùi veà tö töôûng ñaïo lí, trieát lí soâng cuûa nhaân daân, ñaët con ngöôøi leân treân moïi thöù cuûa caûi. + Quan nieäm veà vieäc sinh ñeû tröôùc ñaây : muoán ñeû nhieàu con. H5 : Ñoïc caâu 2 – Neâu yù nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ H6 :Neâu moät soá tröôøng hôïp cuï theå öùng duïng caâu tuïc ngöõ?

Ghi baûng I/ Ñoïc – tìm hieåu chuù thích : II/ Tìm hieåu ñoaïn vaên : Caâu 1 : Caùch nhaân hoùa (maët cuûa) duøng töø taïo söï so saùnh (maët ngöôøi, maët cuûa), ñoái laäp ñôn vò chæ soá löôïng (moät >< möôøi) → Ngöôøi quyù hôn cuûa quyù gaáp boäi laàn. → Khaúng ñònh tö töôûng coi troïng giaù trò con ngöôøi cuûa nhaân daân ta.

Caâu 2 : Töø vaø caâu coù nhieàu nghóa : - Raêng vaø toùc phaàn naøo theå hieän ñöôïc tình traïng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng - Caâu tuïc ngöõ coù theå ñöôïc söû duïng trong caùc vaên caûnh sau : + Khuyeân nhuû, nhaéc nhôû con ngöôøi phaûi bieát giöõ gìn raêng vaø toùc cho saïch vaø ñeïp. + Theå hieän caùch nhìn nhaän, ñaùnh giaù, bình phaåm con ngöôøi cuûa nhaân daân. → Töø vaø caâu coù nhieàu nghóa. H7 : Ñoïc caâu 3 – Cho bieát ngheä thuaät söû duïng trong caâu tuïc ngöõ vaø taùc duïng ? - 2 veá ñaúng laäp, ñoái raát chænh. Hai veá baét ñaàu töø 2 töø chæ söï khoù khaên, thieáu thoán veà vaät chaát (thieáu aên, thieáu maëc), keát thuùc baèng 2 töø chæ söï cao quyù : saïch thôm → chæ nhöõng ñieàu con ngöôøi caàn phaûi ñaït, phaûi giöõ gìn, vöôït leân treân hoaøn caûnh. Hai veá boå sung nghóa cho nhau. - Vaàn löng : saïch – raùch. H8 : Neâu nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ ?

Ghi baûng söùc khoûe con ngöôøi. - Raêng, toùc laø moät phaàn theå hieän hình thöùc, tính tình, tö caùch cuûa con ngöôøi. → Hình thöùc theå hieän nhaân caùch con ngöôøi.

Caâu 3 : 2 veá ñoái raát chænh, vaàn lung (saïch – raùch) + Nghóa ñen : duø ñoùi vaãn phaûi aên uoáng saïch seõ, duø raùch phaûi aên maëc saïch seõ, giöõ gin cho thôm tho. + Nghóa boùng : duø ngheøo khoå, thieáu thoán vaãn phaûi soáng trong saïch, khoâng laø ñieàu xaáu xa, toäi loãi.

→ Giaùo duïc loøng töï troïng. H9 : GV ñoïc caâu 4 – Ngheä thuaät söû Caâu 4 : duïng : - 4 veá quan heä bình ñaúng, + 4 veá vöøa coù quan heä ñaúng laäp, boå sung cho nhau, ñieäp töø vöøa coù quan heä boå sung cho nhau. “hoïc” + Töø “hoïc” : laëp laõi laàn → vöøa nhaán maïnh, vöøa ñeå môû ra nhöõng ñieàu con ngöôøi caàn phaûi hoïc. H10 : Nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ ? - Con ngöôøi phaûi hoïc ñeå “Hoïc aên hoïc noùi”, “aên troâng noài, moïi haønh vi öùng söû ñeàu ngoài troâng höôùng”, “aên neân ñôïi chöùng toû mình laø ngöôøi (baùt), noùi neân lôøi”, “Lôøi noùi goùi lòch söï, teá nhò, thaønh thaïo vaøng”, “lôøi noùi chaúng … vöøa loøng trong coâng vieäc, bieát ñoái nhau”,”im laëng laø vaøng” nhaân xöû theá. -“ Hoïc goùi, hoïc môû “: bieát goùi, bieát → Con ngöôøi coù vaên môû theå hieän söï kheùo tay, lòch thieät, hoaù, coù nhaân caùch. bieát giao tieáp … → moãi haønh vi cuûa con ngöôøi ñeàu laø söï töï “giôùi thieäu” mình vôùi ngöôøi khaùc vaø ñöôïc ngöôøi khaùc ñaùnh giaù. H11 : Ñoïc caâu 5+6 : So saùnh hai caâu Caâu 5+6 : xem maâu thuaãn hay boå sung cho nhau ? (HS thaûo luaän) Caâu 5 : noäi dung thaùch ñoá Caâu 5 : Thaày : ngöôøi daïy ta töø nhöõng → Khaúng ñònh vai troø, coâng böôùc ñi ban ñaàu veà tri thöùc, caùch ôn cuûa thaày coâ. soáng ñaïo ñöùc. Söï thaønh ñaït cuûa troø ñeàu coù coâng söùc cuûa thaày → Kính troïng thaày, tìm thaày maø hoïc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Caâu 6 : coù 2 veá quan heä so saùnh, vaàn löng → Ñeà cao vai troø vieäc hoïc baïn. Khoâng haï thaáp vieäc hoïc thaày, khoâng coi baïn quan troïng hôn hoïc thaày, maø muoán nhaán maïnh ñeán moät ñoái töôïng khaùc, phaïm vi khaùc con ngöôøi caàn hoïc hoûi. H12 : Haõy neâu moät vaøi caëp caâu tuïc ngöõ cuõng coù noäi dung töôûng nhö ngöôïc nhau nhöng laïi boå sung cho nhau ? - Maùu chaûy ruoät meàm. - Baùn anh em xa mua laùng gieàng gaàn. H13 : Ñoïc caâu 7 – YÙ nghóa caâu tuïc ngöõ ? - Hai tieáng “thöông ngöôøi” ñaët tröôùc “thöông thaân” ñeå nhaán maïnh ñoái töôïng caàn ñoàng caûm, yeâu thöông. → GV nhaán maïnh : tuïc ngöõ khoâng chæ laø kinh nghieäm veà tri thöùc, veà caùch öùng xöû, maø coøn laø baøi hoïc veà tình caûm. H14 : GV ñoïc – Ngheä thuaät söû duïng ?

Ghi baûng Caâu 6 : 2 veá quan heä so saùnh, vaàn löng (thaày, thaày) → ñeà cao vai troø vieäc hoïc hoûi theâm ôû baïn beø. → Hai caâu tuïc ngöõ boå sung cho nhau.

Caâu 7 : Khuyeân nhuû con ngöôøi thöông yeâu ngöôøi khaùc nhö chính baûn thaân mình.

Caâu 8 : Hình aûnh aån duï (quaû, caây) H15 : Nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ ? → Khi ñöôïc höôûng thaønh H16 : Neâu moät soá tröôøng hôïp coù theå quaû phaûi nhôù ñeán öùng duïng caâu tuïc ngöõ? ngöôøi ñaõ coù coâng gaây + Tình caûm con caùhu ñoái vôùi oâng döïng neân, phaûi bieát ôn baø, cha meï. ngöôøi ñaõ giuùp mình. + Tình caûm cuûa hoïc troø ñoái vôùi thaày coâ giaùo. + Loøng bieát ôn cuûa nhaân daân ñoái vôùi anh huøng, lieät só … H17 : Ñoïc caâu tuïc ngöõ – Ngheä thuaät Caâu 9 : Hình aûnh aån duï söû duïng ? (caây, non) 2 veá ñoái nhau → H18 : Nghóa caâu tuïc ngöõ ? khaúng ñònh söùc maïnh cuûa söï ñoaøn keát. Hoaït ñoäng 2 : HS ñoïc ghi nhôù. III/ Ghi nhôù : Hoïc SGK/13 Hoaït ñoäng 3 : HS yeâu caàu luyeän IV/ Luyeän taäp : SGK/14 taäp. 4. Cuûng coá : - Ñoïc laïi 9 caâu tuïc ngöõ vaø ghi nhôù. 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng – YÙ nghóa töøng caâu – ghi nhôù. - Laøm luyeän taäp – ñoïc theâm. - Soaïn baøi “Ruùt goïn caâu”

Ngaøy soaïn : 22/01/2005 Tuaàn : 20 B/ RUÙT Tieát : 78

GOÏN CAÂU

I. Muïc ñích caàn ñaït : giuùp hs. - Naém ñöôïc caùch ruùt goïn caâu. - Hieåu ñöôïc taùc duïng cuûa caâu ruùt goïn. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Ñoïc thuoäc loøng 9 caâu tuïc ngöõ ? YÙ nghóa töøng caâu ? Ñoïc ghi nhôù. 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : HS ñoïc 1/14 I/ Theá naøo ruùt goïn caâu H1 : Caáu taïo cuûa 2 caâu coù gì khaùc ? nhau ? A – Tìm hieåu baøi : H2 : Tìm nhöõng töø ngöõ coù theå laøm 1 - caâu a : vaéng chuû ngöõ ? - caâu b : coù chuû ngöõ ? chuû ngöõ trong caâu a? (HS laøm nhaùp → ñoïc → GV bieåu döông caâu ñuùng, söûa 2 - Chuùng ta/hoïc aên, hoïc noùi, hoïc goùi, hoïc môû. caâu sai) - Ngöôøi Vieät Nam/hoïc H3 : Theo em, vì sao chuû ngöõ trong caâu a aên … môû ñöôïc löôïc boû? (HS thaûo luaän) - Em/hoïc aên … môû H4 : Trong nhöõng caâu in ñaäm, thaønh 3 – Vì caâu tuïc ngöõ ñöa ra phaàn naøo cuûa caâu bò löôïc boû ? Vì moät lôøi khuyeân cho moïi sao ? ngöôøi neân phuø hôïp vôùi baát cöù ai. 4 a/ Löôïc vò ngöõ : ñuoåi theo noù. - Vì ñaõ xuaát hieän ôû caâu tröôùc ñoù → traùnh laëp laïi. b/ Löôïc caû chuû ngöõ + vò ngöõ (Mình / ñi Haø Noäi) C V - Vì 2 ngöôøi ñang ñoái thoaïi tröïc tieáp → thoâng tin nhanh hôn, traùnh laëp laïi. Hoaït ñoäng 2 : HS ñoïc ghi nhôù 1 B – Ghi nhôù : hoïc SGK/15 SGK/15 Hoaït ñoäng 3 : II/ Caùch duøng caâu ruùt H5 : HS ñoïc 1/15 : Nhöõng caâu in ñaäm goïn : thieáu thaønh phaàn naøo ? A – Tìm hieåu baøi : H6 : Coù neân ruùt goïn nhö vaäy khoâng ? 1/ Thieáu chuû ngöõ : Vì sao ? - Khoâng neân ruùt goïn vì : H7 : Caàn theâm nhöõng töø ngöõ naøo laøm caâu khoù hieåu, vaên vaøo caâu ruùt goïn in ñaäm ñeå theå caûnh khoâng cho pheùp khoâi hieän thaùi ñoä leã pheùp ? phuïc chuû ngöõ. H8 : Töø hai baøi taäp treân, cho bieát : Khi 2/ Meï ôi, hoâm nay con ñöôïc ruùt goïn caâu, caàn chuù yù nhöõng ñieàu ñieåm 10 aï (meï aï) gì ? - Baøi kieåm tra toaùn aï. B – Ghi nhôù : hoïc

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 4 : H9 : Caâu naøo laø caâu ruùt goïn ? Nhöõng thaønh phaàn naøo cuûa caâu ñöôïc ruùt goïn khoâi phuïc laïi ?

Ghi baûng SGK/16 III. Luyeän taäp : Baøi 1/16 : Caâu b : Ruùt goïn chuû ngöõ.

Khoâi phuïc : + Chuùng ta aên quaû … caây + AÊn quaû. chuùng ta nhôù H10 : Ruùt goïn caâu nhö vaäy ñeå laøm gì keû troàng caây. ? - Vì caâu b laø moät caâu tuïc ngöõ neâu moät quy taéc öùng xöû chung cho moïi ngöôøi. → ruùt goïn laøm cho caâu goïn hôn. Caâu c : caâu ruùt goïn chuû ngöõ. + Khoâi phuïc : Ai nuoâi lôïn aên côm naèm, ai nuoâi taèm aên côm ñöùng. + Lí do : nhö caâu b. H11 : HS ñoïc caâu chuyeän “maát roài”. Baøi 3/17 : Vì sao caäu beù vaø ngöôøi khaùch caâu - Caäu beù vaø ngöôøi khaùch chuyeän hieåu laàm nhau ? hieåu laàm nhau vì : caäu beù khi traû lôøi ngöôøi khaùch ñaõ duøng ba caâu ruùt goïn khieán ngöôøi khaùch hieåu sai yù nghóa. YÙ caäu beù: Tôø giaáy maát roài + Maát roài Ngöôøi khaùch hieåu : boá caäu beù maát roài. + Thöa … toái hoâm qua. YÙ caäu beù : tôø giaáy maát toái hoâm qua. Ngöôøi khaùch hieåu : boá caäu beù maát toái hoâm qua. YÙ caäu beù:Tôø giaáy maát vì chaùy. + Chaùu aï Ngöôøi khaùch hieåu : boá caäu beù maát vì chaùy . H12 : Qua caâu chuyeän naøy, em ruùt ra Baøi hoïc : Phaûi caån thaän ñöôïc baøi hoïc gì veà caùch noùi naêng ? khi duøng caâu ruùt goïn vì duøng caâu ruùt goïn khoâng ñuùng coù theå gaây ra hieåu laàm. 4. Cuûng coá : - Theá naøo laø caâu ruùt goïn ? Caùch duøng caâu ruùt goïn ? 5. Daën doø :

- HS ghi nhôù – Laøm baøi taäp 2,4 /16-18 - Soaïn baøi : “ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän”

Ngaøy soaïn : 23/01/2005 Tuaàn : 20 C – ÑAËC ÑIEÅM CUÛA VAÊN BAÛN NGHÒ

LUAÄN Tieát : 79 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS. - Nhaän bieát roõ caùc yeáu toá cô baûn cuûa baøi vaên nghò luaän vaø moái quan heä cuûa chuùng vôùi nhau. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø caâu ruùt goïn ? Caùch duøng caâu ruùt goïn ? - Söûa baøi taäp 3,4 / 17,18 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : I. Luaän ñieåm, luaän cöù HS ñoïc vaên baûn “Choáng naïn thaát vaø laäp luaän : A – Tìm hieåu baøi : hoïc” tr7 H1 : Luaän ñieåm chính cuûa baøi vieát laø 1. Luaän ñieåm : - Luaän ñieåm : choáng naïn gì ? thaát hoïc (nhan ñeà) → H2 : Luaän ñieåm ñoù ñöôïc ñöa ra döôùi laø moät KHAÅU HIEÄU daïng naøo vaø cuï theå hoùa thaønh (vieäc phaûi laøm ngay) nhöõng caâu vaên nhö theá naøo ? - Caâu vaên : “Moïi ngöôøi VN … vieát chöõ Quoác Ngöõ” - Cuï theå hoùa baèng nhöõng vieäc laøm: + Nhöõng ngöôøi bieát chöõ daïy cho ngöôøi chöa bieát … + Nhöõng ngöôøi chöa bieát chöõ haõy gaéng maø hoïc cho bieát. + Phuï nöõ laïi caøng caàn phaûi hoïc. H3 : Luaän ñieåm ñoùng vai troø gì trong → Luaän ñieåm laø yù kieán baøi vaên nghò luaän ? theå hieän tö töôûng, quan H4 : Muoán coù söùc thuyeát phuïc thì ñieåm baøi nghò luaän – Theå luaän ñieåm phaûi ñaït yeâu caàu gì ? (HS hieän ôû nhan ñeà, döôùi daïng thaûo luaän) caâu khaúng ñònh. - Ñuùng ñaén, chaân thaät, ñaùp öùng nhu caàu thöïc teá. → HS ñoïc yù 1,2 ghi nhôù Hoaït ñoäng 2 : 2. Luaän cöù: laø nhöõng lí leõ H5 : Haõy chæ ra nhöõng luaän cöù trong vaø daãn chöùng. vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” ? * Lí leõ : Laø nhöõng lí leõ vaø daãn chöùng → + Do chính saùch ngu daân cuûa TD Phaùp → daân muø haõy tìm ? chöõ → nöôùc khoâng tieán boä. + Nay ñoäc laäp → naâng cao daân trí ñeå xaây döïng ñaát nöôùc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng → Nhieäm vuï : Moïi ngöôøi VN phaûi bieát ñoïc, bieát vieát chöõ quoác ngöõ. * Daãn chöùng : Vôï chöa bieát thì choàng baûo, em chöa bieát thì anh baûo … H6 : Nhöõng luaän cöù aáy ñoùng vai troø → Luaän cöù laøm cô sôû gì ? cho luaän ñieåm, neân H7 : Muoán coù söùc thuyeát phuïc thì phaûi : chaân thaät, ñuùng luaän cöù phaûi ñaït yeâu caàu gì ? ñaén, tieâu bieåu → luaän ñieåm coù söùc thuyeát phuïc. → HS ñoïc yù 3 ghi nhôù SGK/19 Hoaït ñoäng 3 : H8 : Em haõy chæ ra töø laäp luaän cuûa vaên baûn “Choáng naïn thaát hoïc” (HS thaûo luaän) - Tröôùc heát neâu lí do choáng naïn thaát hoïc : Phaùp cai trò, 95% daân muø chöõ … - Sau ñoù neâu choáng naïn thaát hoïc ñeå laøm gì ? (naâng cao kieán thöùc ñeå tham gia xaây döïng nöôùc nhaø) - Choáng naïn thaát hoïc baèng caùch naøo ? (ngöôøi bieát daïy ngöôøi chöa bieát, ngöôøi chöa bieát gaéng söùc maø hoïc, choàng daïy vôï, anh daïy em …) → HS ñoïc yù 4 ghi nhôù SGK/19 Hoaït ñoäng 4 : HS ñoïc phaàn toaøn boä ghi nhôù. Hoaït ñoäng 5 :

3. Laäp luaän : - Lí do choáng naïn thaát hoïc ?

- Choáng naïn thaát hoïc ñeå laøm gì ? - Choáng naïn thaát hoïc baèng caùch naøo ? → Vieäc saép xeáp nhö vaäy laø laäp luaän → phaûi chaët cheõ, hôïp lí → thuyeát phuïc. II. Luyeän taäp : BTVN /20

4. Cuûng coá : Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän ? 5. Daën doø : Hoïc phaàn ghi nhôù – Laøm baøi luyeän taäp / 20

Ngaøy soaïn : 23/01/2005 Tuaàn : 20 D. ÑEÀ VAÊN NGHÒ LUAÄN VAØ VIEÄC LAÄP

YÙ Tieát : 80

CHO BAØI VAÊN NGHÒ LUAÄN

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS Laøm quen vôùi caùc ñeà vaên nghò luaän, bieát tìm hieåu ñeà vaø caùch laäp yù cho baøi vaên nghò luaän. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn nghò luaän ? - Söûa baøi luyeän taäp /20 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : HS ñoïc caùc ñeà vaên SGK/21 I. Tìm hieåu ñeà vaên nghò H1 : Caùc ñeà vaên neâu treân coù theå luaän : xem ñeà baøi, ñaàu ñeà ñöôïc khoâng ? 1. Noäi dung tính chaát - Ñeà vaên nghò luaän cung caáp ñeà baøi cuûa ñeà vaên nghò luaän : cho baøi vaên neân coù theå duøng ñeà ra a/ Ñeà vaên → laø ñeà baøi, laøm ñeà baøi, ñaàu ñeà ñöôïc. ñaàu ñeà. H2 : Neáu duøng caùc ñeà vaên treân ↓ laøm ñeà baøi cho baøi vaên saép vieát Neâu vaán ñeà baøn baïc coù ñöôïc khoâng ? → ngöôøi vieát baøy toû yù - Ñöôïc ! Vì : ñeà baøi cuûa baøi vaên theå kieán. hieän chuû ñeà cuûa noù. H3 : Caên cöù vaøo ñaâu ñeà nhaän ra b/ Caên cöù vaøo khaùi caùc ñeà treân laøm ñeà vaên nghò nieäm, vaán ñeà lí luaän cuûa luaän ? chuû ñeà. - Caên cöù vaøo choã : moãi ñeà neâu ra moät khaùi nieäm, moät vaán ñeà lí luaän (nhaän ñònh quan ñieåm, luaän ñieåm, tö töôûng) Ví duï : + Ñeà 1,2 : thöïc chaát laø nhöõng nhaän ñònh, nhöõng quan ñieåm luaän ñieåm. + Ñeà 3 : laø moät tö töôûng. + Ñeà 6 : laø lôøi keâu goïi mang tính tö töôûng. H4 : Tính chaát cuûa ñeà vaên coù yù c/ Tính chaát ñeà vaên : nghóa gì ñoái vôùi vieäc laøm vaên ? giaûi thích, ca ngôïi, khuyeân nhuû, phaân tích, suy nghó, → HS ñoïc yù 1 ghi nhôù SGK/23 baøn luaän, phaûn baùc … Hoaït ñoäng 2 : 2. Tìm hieåu ñeà vaên nghò H5 : Ñeà neâu leân vaán ñeà gì ? luaän: ñeà 7/21 H6 : Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghò luaän “Chôù neân töï phuï” laø gì ? - Ñeà neâu leân moät tính xaáu vaø khuyeân töø boû. - Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghò luaän : noùi vôùi moïi ngöôøi – phaân tích caùi xaáu, taùc haïi

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng thoùi töï phuï vaø khuyeân nhuû. H7 : Khuynh höôùng tö töôûng cuûa ñeà - Tính chaát ñeà : phuû ñònh laø khaúng ñònh hay phuû ñònh ? (phuû (phaân baùc) ñònh) H8 : Ñeà naøy ñoøi hoûi ngöôøi vieát phaûi laøm gì ? - Phaûi giaûi thích roõ theá naøo laø tính töï phuï, phaân tích bieåu hieän vaø taùc haïi cuûa noù, phaûi coù thaùi ñoä pheâ phaùn thoùi töï phuï, khaúng ñònh söï khieâm toán. H9 : Töø vieäc tìm hieåu ñeà treân, cho bieát : → Tìm hieåu ñeà : xaùc Tröôùc moät ñeà vaên, muoán laøm baøi toát, nhaän ñuùng vaán ñeà, caàn phaûi hieåu ñieàu gì trong ñeà ? phaïm vi, tính chaát cuûa → HS ñoïc yù 2 ghi nhôù /23 baøi nghò luaän. Hoaït ñoäng 3 : II. Laäp yù cho baøi vaên H10 : Ñeà baøi neâu leân moät yù kieán nghò luaän : theå hieän moät tö töôûng, moät thaùi ñoä A - Ñeà baøi : Chôù neân töï ñoái vôùi thoùi töï phuï. Em coù taùn phuï. thaønh vôùi yù kieán ñoù khoâng ? (coù) 1. Xaùc nhaän luaän ñieåm H11 : Haõy laäp luaän cho luaän ñieåm : Ñeà baøi neâu yù kieán bieåu ñoù ? hieän tö töôûng, thaùi ñoä ñoái Neâu luaän ñieåm gaàn guõi vôùi luaän vôùi thoùi töï phuï. ñieåm cuûa ñeà baøi ñeå môû roäng suy - Töï phuï laø thoùi xaáu cuûa nghó ? (HS thaûo luaän) con ngöôøi. H12 :Cuï theå hoùa luaän ñieåm chính baèng - Moïi ngöôøi neân töø boû caùc luaän ñieåm phuï? thoùi töï phuï vaø haõy reøn - Töï phuï khieán baûn thaân con ngöôøi tính khieâm toán. khoâng töï bieát mình. → Sau ñoù cuï theå hoùa - Töï phuï luoân ñi lieàn vôùi thaùi ñoä coi baèng caùc luaän ñieåm thöôøng vaø khinh bæ ngöôøi khaùc. phuï. - Töï phuï khieán cho baûn thaân bò moïi ngöôøi cheâ traùch, vaø xa laùnh. Hoaït ñoäng 4 : GV ñoïc gôïi yù SGK/22 2. Tìm luaän cöù : ñaët caâu vaø hoûi : hoûi ñeå tìm lyù leõ vaø daãn H13 : Haõy lieät keâ nhöõng ñieàu coù haïi chöùng : do töï phuï ? Laø gì ? Vì sao ? Nhö theá - Baûn thaân khoâng töï bieát mình, naøo ? Coù haïi cho ai ? vv… khoâng yù thöùc vaø khoâng ñaùnh giaù ñuùng thöïc chaát cuûa mình. - Coi thöôøng ngöôøi khaùc → bò khinh gheùt, bò coâ laäp. - Hoaït ñoäng deã sai laàm, thieáu hieäu quaû vì khoâng coù söï hôïp taùc. - Con ngöôøi deã rôi vaøo maëc caûm coâ ñôn. Khi thaát baïi coøn rôi vaøo maëc caûm töï ti. H14 : Choïn lí leõ vaø daãn chöùng quan troïng nhaát ñeå thuyeát phuïc moïi ngöôøi ? - Lí leõ :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng + Töï phuï laø töï ñaùnh giaù cao. + Ñoù laø thoùi xaáu → coù taùc haïi lôùn cho baûn thaân vaø cho nhöõng ngöôøi coù quan heä vôùi mình. - Daãn chöùng : + Chính baûn thaân mình. + Töø thöïc teá cuoäc soáng quanh mình (tröôøng, lôùp, gia ñình …) + Saùch baùo. Hoaït ñoäng 5 : GV ñoïc phaàn gôïi yù SGK/22 vaø hoûi. H15 : Haõy xaây döïng traät töï laäp luaän ñeå giaûi quyeát ñeà baøi ? (caû 2 caùch caâu hoûi nhö SGK ñeàu ñöôïc) Hoaït ñoäng 6 : HS ñoïc ghi nhôù. Hoaït ñoäng 7 : GV höôùng daãn BT veà nhaø /23

Ghi baûng

3. Xaây döïng laäp luaän : Coù theå söû duïng caû 2 caùch laäp luaän nhö SGK. B- Ghi nhôù : hoïc SGK/23 III. Luyeän taäp : SGK / 23

4. Cuûng coá : - Ñeà baøi vaên nghò luaän vaø vieäc laäp yù cho baøi vaên nghò luaän. - GV nhaán maïnh laïi. 5. Daën doø : - Hoïc ghi nhôù – Laøm baøi luyeän taäp /23 - Soaïn baøi “Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa daân ta”

Ngaøy soaïn : 30/01/2005 Ngaøy daïy : 31/01/2005 Tuaàn : 21 Vaên baûn : Tieát : 81 TINH THAÀN YEÂU NÖÔÙC CUÛA NHAÂN DAÂN TA - Hoà Chí Minh I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu ñöôïc tinh thaàn yeâu nöôùc laø moät truyeàn thoáng quyù baùu cuûa daân toäc ta. Naém ñöôïc ngheä thuaät nghò luaän chaët cheõ, saùng taïo, coù tính maãu möïc cuûa baøi vaên. - Nhôù ñöôïc caâu choát cuûa baøi vaø nhöõng caâu coù hình aûnh so saùnh trong baøi vaên. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : Ñeà baøi vaên nghò luaän laø gì ? Tính chaát cuûa ñeà laø gì ? Neâu yeâu caàu cuûa vieäc tìm hieåu ñeà nghò luaän – Laäp yù cho baøi nghò luaän laø gì ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Muøa xuaân naêm 1951, taïi khu röøng Vieät Baéc, Ñaûng Coâng Saûn Vieät Nam laàn II ñöôïc toå chöùc. Hoà Chuû Tòch ñaõ thay maët ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng ñoïc baùo caùo chính trò quan troïng. Trong ñoù coù ñoaïn baøn veà tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta. Vaên baûn naøy coù phaûi laø moät baøi nghò luaän kieåu chöùng minh khoâng ? Vaán ñeà maø taùc giaû muoán khaúng ñònh laø gì ? Ñoù laø noäi dung baøi hoâm nay. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaø hieåu chung veà I. Taùc giaû, taùc phaåm : vaên baûn : SGK/26 - GV : Goïi HS nhaéc laïi nhöõng hieåu bieát cuûa em veà taùc giaû Hoà Chí Minh. Goïi HS ñoïc chuù thích (*) SGK/25 - Môû roäng : Chuùng ta bieát vaên nghò luaän vieát ra xaùc laäp cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe moät tö töôûng, quan ñieåm naøo ñoù. Muoán muoán theá vaên nghò luaän phaûi coù luaän ñieåm roõ raøng, coù lí leõ, daãn chöùng, thuyeát ñieåm roõ raøng, coù lí leõ quan ñieåm trong baøi nghò luaän phaûi höôùng mtôùi giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà coù trong ñôøi soáng thì môùi coù yù nghóa, coù taùc duïng. Baøi tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta laø moät ñoaïn trích trong baùo caùo chính trò do Chuû tòch HCM trình baøy trong ñaïi hoäi laàn thöù II cuûa Ñaûng lao ñoäng Vieät Nam ôû Vieät Baéc thaùng 02/1951 trong thôøi kyø khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp. GV : Ñoïc maãu – HS ñoïc II. Ñoïc tìm hieåu vaên baûn H1 : Baøi vaên naøy nghò luaän veà vaán : ñeà gì ? (loøng yeâu nöôùc cuûa nhaân 1/ Vaên baûn nghò luaän daân ta) vaán ñeà : daân ta coù moät H2 : Em haõy tìm (ôû phaàn môû ñaàu) loøng noàng naøn yeâu nöôùc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng caâu choát thaâu toùm noäi dung vaán ñeà Ñoù laø moät truyeàn thoáng nghò luaän trong baøi. quyù baùu cuûa ta. (daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc. Ñoù laø moät truyeàn thoáng quyù baùu cuûa ta) GV : Caâu môû ñaàu vaên baûn : Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc. H3 : Em hieåu tình caûm nhö theá naøo ñöôïc goïi laø noàng naøn yeâu nöôùc. - Noàng naøn : laø traïng thaùi tình caûm soâi noåi maõnh lieät cuûa taâm hoàn. - Noàng naøn yeâu nöôùc : laø tình yeâu nöôùc ôû ñoä maõnh lieät soâi noåi, chaân thaønh. GV : Goïi HS ñoïc tieáp : “töø xöa ñeán nay … luõ cöôùp nöôùc” H4 : Noäi dung cuûa ñoaïn vaên naøy laø gì ? (Khaúng ñònh söùc maïnh to lôùn cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc) H5 : Loøng yeâu nöôùc noàng nan cuûa daân ta ñöôïc taùc giaû nhaán maïnh treân lónh vöïc naøo ? (ñaáu tranh choáng ngoaïi xaâm) H6 :Taïo sao ôû lónh vöïc ñaáu tranh choáng ngoaïi xaâm, loøng yeâu nöôùc cuûa daân toäc ta laïi boäc loä maïnh meõ to lôùn nhaát ? (vì ñaëc ñieåm lòch söû daân toäc ta luoân coù giaëc ngoaïi xaâm vaø choáng ngoaïi xaâm neân luoân caàn ñeán loøng yeâu nöôùc cöùu nöôùc. Baøi vaên naøy ñöôïc vieát trong thôøi kyø khaùng chieán choáng Phaùp, daân ta ñang noã löïc thi ñua yeâu nöôùc. Do vaäy, Chuû tòch HCM chæ nhaán maïnh vaø bieåu döông nhöõng bieåu hieän cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc trong coâng cuoäc khaùng chieán choáng ngoaïi xaâm cuûa daân toäc). H7 : Noåi baäc trong ñoaïn môû ñaàu vaên baûn laø hình aûnh naøo? (Hình aûnh loøng yeâu nöôùc trôû thaønh laøn soùng, noù keát thaønh moät laøn soùng voâ cuøng maïnh meõ, to lôùn, noù löôùt qua moïi söï nguy hieãm khoù khaên, noù nhaán chìm taát caû luõ baùn nöôùc vaø luõ cöôùp nöôùc). H8 : Ngoân töø ñöôïc taùc giaû nhaán maïnh khi taïo hình aûnh naøy ? (laëp laïi nhieàu laàn ñaïi töø ñoù : loøng yeâu nöôùc, caùc ñoäng töø maïnh duøng lieân tieáp : keát thaønh, löôùt qua, nhaán

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng chìm ) H9 : Taùc duïng cuûa caùc hình aûnh vaø ngoân töø naøy laø ? (gôïi taû söùc maïnh cuûa loøng yeâu nöôùc, taïo khí theá maïnh cho caâu vaên, thuyeát phuïc ngöôøi ñoïc).

Ghi baûng

Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu boá cuïc baøi vaên vaø laäp daøn yù theo trình töï laäp luaän trong baøi. H10 : Boá cuïc 3 phaàn. a. ”Daân ta … luõ cöôùp nöôùc” : Giôùi thieäu truyeàn thoáng quyù baùu cuûa nhaân daân ta khi toå quoác bò xaâm laêng. b. “Lòch söû ta … noàng naøn yeâu nöôùc“ : Nhöõng daãn chöùng minh hoaï cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta töø trong lòch söû xa xöa cho ñeán thôøi ñaïi hieän nay. c.”Tinh thaàn yeâu nöôùc … khaùng chieán” : Boån phaän cuûa chuùng ta laø caàn khôi daäy tinh thaàn yeâu nöôùc ñoù ñeå phuïc vuï cho khaùng chieán. * Daøn yù : 1. Môû baøi : “Daân ta … luû cöôùp nöôùc” - Loøng yeâu nöôùc laø truyeàn thoáng quyù baùu cuûa daân toäc ta. - Khi toå quoác bò xaâm laêng thì tinh thaàn aáy laïi trôû neân soâi noåi vaø maïnh meõ, to lôùn. 2. Thaân baøi : a. Tinh thaàn yeâu nöôùc ñaõ ñöôïc chöùng minh quanhöõng trang söû veû vang cuûa thôøi ñaïi xa xöa vôùi caùc anh huøng daân toäc tieâu bieåu. b. Caùc taàng lôùp nhaân daân ngaøy nay khoâng phaân bieät thaønh phaàn, löùa tuoåi ñaõ thöïc hieän loøng yeâu nöôùc cuûa mình qua nhöõng vieäc laøm cuï theå. 3. Keát baøi : - Tinh thaàn yeâu nöôùc coù khi ñöôïc tröng baøy, coù khi caát giaáu kín. - Boån phaän cuûa chuùng ta laø laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc ñöôïc thöïc hieän. H11 : Vaäy ñeå chöùng minh cho nhaän ñònh : “Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc. Ñoù laø moät truyeàn thoáng quyù baùu cuûa daân toäc ta”, taùc giaû ñaõ ñöa ra nhöõng daãn chöùng naøo vaø saép xeáp theo trình töï nhö theá

2. Nhöõng daãn chöùng chöùng minh : “Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc. Ñoù laø moät truyeàn thoáng quyù baùu cuûa daân toäc ta”

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng naøo ? (HS thaûo luaän) - Taùc giaû neâu ra nhöõng daãn chöùng veà caùc anh huøng trong lòch söû daân toäc vaø caùc taàng lôùp nhaân daân trong cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp (Thôøi ñaïi Baø Tröng, Baø Trieäu …) - Nhöõng daãn chöùng naøy ñöôïc saép xeáp theo trình töï thôøi gian (tröôùc - sau; xöa - nay) H12 : Nhaän xeùt caùch ñöa daãn chöùng trong ñoaïn vaên naøy (daãn chöùng tieâu bieåu ñöôïc lieät keâ theo trình töï thôøi gian lòch söû ? Duøng daãn chöùng ñeå chöùng minh 1 caùch thuyeát phuïc cho loøng yeâu nöôùc trong lòch söû daân toäc). * Bình : Caùch neâu daãn chöùng raønh maïch saùng toû. Ñoaïn tröôùc neâu gaén goïn nhöõng trang söû anh huøng, saùng ngôøi tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa toå tieân ta, töø thôøi Baø Trieäu, Baø Tröng ñeán thôøi Leâ Lôïi, Quang Trung. Tieáp theo laø caùc daãn chöùng veà con ngöôøi vaø söï vieäc tieâu bieåu cuûa nhaân daân trong thôøi kyø khaùng chieán luùc baáy giôø. Phaàn naøy coù yù nghóa giaùo duïc, thuyeát phuïc thieát thöïc. Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu nhöõng ñaëc ñieåm ñaëc saéc trong ngheä thuaät dieãn ñaït cuûa baøi vaên. H13 Trong baøi vaên, tac giaû ñaõ söû duïng nhöõng hình aûnh so saùnh naøo ? Nhaän xeùt veà taùc duïng cuûa bieåu hieän so saùnh aáy. - Moãi khi toå quoác bò xaâm laêng, tinh thaàn yeâu nöôùc laïi keát thaønh moät laøn soùng voâ cuøng maïnh meõ … nhaán chìm taát caû luõ baùn nöôùc vaø luõ cöôùp nöôùc. - So saùnh tinh thaàn yeâu nöôùc vôùi laøn soùng ñeå noùi leân söùc maïnh cuûa tình caûm naøy. “Tinh thaàn yeâu nöôùc cuõng nhö caùc thöù cuûa quyù … trong hoøm” - So saùnh nhö vaäy ñeå noùi leân söï quyù baùu cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc : tieàm taøng, kín ñaùo vaø bieåu loä roõ raøng, ñaày ñuû. GV goïi HS ñoïc laïi ñoaïn vaên töø : “Ñoàng baøo ta ngaøy nay… nôi loøng noàng naøn yeâu nöôùc” H14 : Haõy cho bieát caâu môû ñaàu vaø

Ghi baûng Cuï giaø → caùc chaùu nhi ñoàng. Kieàu baøo → ñoàng baøo … Nhaân daân mieàn ngöôïc → mieàn xuoâi. Ai ai cuõng coù loøng noàng naøn yeâu nöôùc, gieát giaëc. → Trình tröï : löùa tuoåi → hoaøn caûnh → vò trí ñòa lyù. - Chieán só tieâu dieät giaëc → coâng chöùc- uûng hoä … - Phuï nöõ khuyeân choàng con ñi toàng quaân, baûn thaân xung phong giuùp ñôõ vaän taûi. - Baø meï chaêm soùc yeâu thöông boä ñoäi…

- Coâng nhaân, noâng daân thi ñua taêng gia saûn xuaát → ñieàn chuû quyeân ñaát ruoäng ⇒ Vieäc laøm theå hieän loøng yeâu nöôùc. → Trình töï : caùc giai caáp.

3. Nhöõng hình aûnh so saùnh : - Töø xöa ñeán nay … luõ cöôùp nöôùc. → caùc ñoäng töø (keát thaønh, löôùt qua, nhaán chìm) → söùc maïnh cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc. - Tinh thaàn yeâu nöôùc … trong hoøm ⇒ hình dung hai traïng thaùi tinh thaàn yeâu nöôùc : tieàm taøng, kín ñaùo vaø bieåu loä roõ raøng, ñaày ñuû.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng caâu keát ôû ñaâu ? - Caâu môû ñaàu : “Ñoàng baøo ta ngaøy nay cuõng raát xöùng ñaùng vôùi toå tieân ta ngaøy tröôùc”. - Caâu keát ñoaïn : “Nhöõng cöû chæ cao quyù ñoù, tuy khaùc nhau nôi vieäc laøm, nhöng ñeàu gioáng nhau nôi loøng noàng naøn yeâu nöôùc” - Caâu ñaàu, môû ñoaïn; caâu cuoái, keát ñoaïn : noùi veà loøng yeâu nöôùc cuûa ñoàng baøo ta ngay nay. Ñeå chöùng minh loøng yeâu nöôùc cuûa ñoàng baøo ta ngaøy nay, taùc giaû ñaõ vieát ba caâu vaên laøm saùng toû ba bieåu hieän cuûa loøng yeâu nöôùc. - Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù loøng yeâu nöôùc. - Töø tuyeàn tuyeán ñeáu haäu phöông ñeàu coù haønh ñoäng yeâu nöôùc. - Moïi ngheà nghieäp, taàng lôùp ñeàu coù ngöôøi yeâu nöôùc. Haõy chæ ra ba caâu vaên töông öùng ? ( - Töø caùc cuï giaø toùc baïc … yeâu nöôùc gheùt giaëc. - Töø nhöõng chieán só … nhö con ñeû cuûa mình. - Töø nhöõng nam nöõ coâng nhaân … cho Chính phuû) H15 : Trong moãi caâu vaên ñoù, caùc daãn chöùng ñöôïc xeáp theo caùch naøo ? (lieät keâ daãn chöùng) H16 : Daãn chöùng ñöôïc trình baøy theo kieåu caâu coù moâ hình chung naøo ? (moâ hình lieân keát : Töø … ñeán) + Löùa tuoåi (töø giaø ñeán treû) → hoaøn caûnh (ñoàng baøo trong nöôùc ngoaøi baøo nöôùc ngoaøi ñeán nhaân daân vuøng bò taïm chieán) → vò trí ñòa lí (nhaân daân mieàn ngöôïc ñeán mieàn xuoâi) → caùc taàng lôùp nhaân daân (töø tuyeàn tuyeán ñeán haäu phöông) → caùc giai caáp (töø coâng nhaân, noâng daân ñeán ñieàn chuû) + Trình töï coâng vieäc : chieán só ngoaøi maët traän chòu ñoùi maáy ngaøy baùm saùt laáy giaëc tieâu dieät giaëc, nhòn aên ñeå uûng hoä boä ñoäi … ñoàng baøo quyeân ñaát ruoäng cho Chính phuû … H17 : Caùc söï vieäc vaø con ngöôøi ñöôïc lieân keát theo moâ hình “töø … ñeán …” coù moái quan heä vôùi nhau nhö theá naøo ? (HS thaûo luaän)

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng (Taùc giaû söû duïng moâ hình “töø … ñeán …” coù taùc duïng bao quaùt söï vieäc laãn con ngöôøi, töø vieäc nhoû ñeán vieäc lôùn, töø nôi naøy ñeán nôi kia, töø thaønh phaàn naøy ñeán giai caáp noï nghóa laø haøm yù khoâng soùt moät söï vieäc laøm naøo ñeå theå hieän tinh thaàn yeâu nöôùc, khoâng thieáu moät taàng lôùp nhaân daân naøo tham gia vaøo coâng vieäc khaùng chieán.) → Caùch noùi nhö vaãn cuõng khieán cho caùc söï vieäc vaø con ngöôøi ñöôïc lieân keát chaët cheõ noù coù moái töông quan, boå sung cho nhau. GV : Yeâu caàu HS ñaët caâu theo loái lieät keâ söû duïng moâ hình lieân keát “töø … ñeán …” Hoaït ñoäng 4 : Toång keát chung veà giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi vaên H18 : Theo em, ngheä thuaät nghò luaän ôû baøi naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm gì noåi baät ? (boá cuïc, choïn loïc daãn chöùng vaø trình töï ñöa daãn chöùng, hình aûnh so saùnh) - Boá cuïc hôïp lyù, roõ raøng. - Choïn loïc daãn chöùng tieâu bieåu, cuï theå, phong phuù, giaøu söùc thuyeát phuïc. - Trình töï ñöa daãn chöùng hôïp lí. - Hình aûnh so saùnh sinh ñoäng, thích hôïp khieán cho laäp luaän theâm huøng hoàn, thuyeát phuïc. H19 : Baøi vaên nghò luaän chöùng minh naøy ñaõ laøm saùng toû ñieàu gì ? - Baøi vaên laøm saùng toû moät chaân lyù : “Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc : Ñoù laø truyeàn thoáng quy baùu cuûa ta” → Baøi vaên naøy laø moät maãu möïc veà laäp luaän boá cuïc vaø caùch daãn chöùng veà cuûa theå vaên nghò luaän. → Toùm laïi noäi dung, ngheä thuaät, nghò luaän chaët cheõ, noäi dung goïn, coù tính maãu möïc. H20 : Qua baøi vaên naøy em ñaõ ruùt ra cho mình baøi hoïc gì veà theå loaïi nghò luaän, chöùng minh. (söû duïng nhöõng daãn chöùng cuï theå, tieâu bieåu, giaøu söùc thuyeát phuïc). Vaän duïng bieän phaùp laäp luaän so saùnh … ñeå lyù leõ cuûa mình theâm sinh ñoäng, thuyeát phuïc. Laäp luaän chaët cheõ, trong saùng goïn

Ghi baûng

4/ Ngheä thuaät : - “Töø … ñeán …” → moâ hình lieân keát chaët cheõ : - Tinh thaàn yeâu nöôùc laøn saùng maïnh meõ → söùc maïnh cuûa loøng yeâu nöôùc. - Tinh thaàn yeâu nöôùc – thöù cuûa quyù → söï quyù baùu cuûa tinh thaàn yeâu nöôùc. → Hình aûnh so saùnh sinh ñoäng → laäp luaän huøng hoàn thuyeát phuïc)

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng gaøng traùnh laùnh lan man, leâ theâ, seõ laàm sang vaên keå chuyeän. Boá cuïc hôïp lyù, roõ raøng. Goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK/27 HS töï vieát theo nhoùm. GV ñoïc, söûa – chaám ñieåm.

Ghi baûng

III. Toång keát : Ghi nhôù SGK/27 IV. Luyeän taäp : Vieát ñoaïn vaên theo loái lieät keâ khoaûng 4-5 caâu coù söû duïng moâ hình lieân keát “töø … ñeán …” 4. Cuûng coá : - Baøi vaên nghò luaän veà vaán ñeà gì ? Haõy chöùng minh laøm saùng toû vaán ñeà neâu treân. - Theo em, ngheä thuaät nghò luaän ôû baøi naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm gì noåi baät. 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng ñoaïn vaên “ töø ñaàu … tieâu bieåu cuûa moät daân toäc anh huøng” - Hoïc ghi nhôù SGK/27 - Soaïn : caâu ñaëc bieät. Ngaøy soaïn : 30/01/2005 Tuaàn : 21 Tieát : 82

CAÂU ÑAËC BIEÄT

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS : - Naém ñöôïc khaùi nieäm caâu ñaëc bieät. - Bieát caùch söû duïng caâu ñaëc bieät trong nhöõng tình huoáng noùi hoaëc vieát cuï theå. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Ñoïc thuoäc loøng ñoaïn vaên “töø ñaàu … tieâu bieåu cuûa moät daân toäc anh huøng “ - Theo em, ngheä thuaät nghò luaän ôû baøi naøy coù nhöõng ñaëc ñieåm gì noåi baät ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi : GV minh hoaï ví duï vaø yeâu caàu HS ñoïc ví duï sau ñoù phaân tích keát quaû C-V 1) Daân toäc ta / coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc. C V 2) Ñoù / laø truyeàn thoáng quyù baùu cuûa ta. C V Caùc em thöôøng laøm quen vôùi caùc kieåu caâu coù caáu taïo theo moâ hình chuû ngöõ – vò ngöõ – Hoâm nay coâ seõ giôùi thieäu caùc em kieåu caâu maø khoâng coù moâ hình CN-VN – Kieåu caâu ñaëc bieät. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm I. Theá naøo laø caâu ñaëc caâu ñaëc bieät bieät ? GV : Minh hoïa ví duï baûng phuï : VD : SGK/27 OÂi, em Thuyû ! Tieáng keâu söûng soát OÂi em Thuyû ! → khoâng theå cuûa coâ giaùo laøm toâi giaät mình. Em coù CN vaø VN → caâu ñaëc toâi böôùc vaøo lôùp. (Khaùnh Hoaøi) bieät. (HS thaûo luaän theo nhoùm veà caáu taïo caâu in ñaäm)

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng OÂi em Thuyû! Vaø choïn moät caâu traû lôøi ñuùng : a) Ñoù laø moät caâu bình thöôøng, coù ñuû CN, VN. b) Ñoù laø moät caâu ruùt goïn, löôïc boû caû CN vaø VN. c) Ñoù laø moät caâu khoâng theå coù CN vaø VN. → Choïn caâu c : ñoù laø moät caâu khoâng theå coù CN vaø VN. H1 : Vaäy caâu khoâng caáu taïo theo moâ hình CN-VN goïi laø caâu gì ? → Caâu ñaëc bieät H2 : Theá naøo laø caâu ñaëc bieät ? (ghi nhôù SGK/28) HS cho ví duï veà caâu ñaëc bieät. * Phaân bieät caâu ñaëc bieät vôùi caâu bình thöôøng. Em toâi / böôùc vaøo lôùp → caâu bình thöôøng Laø caâu coù ñuû caû CN vaø VN. 2. A : Hoâm nay, ai tröïc nhaät ? B : Toå 2 (TLVN) A : Toå 3 laøm gì ? B : Tröïc (TLCN) A : Theå toå 1, 4 tröïc thöù maáy ? B : Ngaøy mai (TLCN laãn VN) ⇒ Caâu ruùt goïn : ruùt goïn hoaëc CN, hoaëc VN, hoaëc caû CN laãn VN) HS ñoïc ghi nhôù SGK/28 Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät GV : Keû khung, ghi ví duï vaø goïi HS ñaùnh daáu × vaøo oâ thích hôïp.

Ghi baûng

2. Ghi nhôù : SGK/28

II. Taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät : 1. Tìm hieåu baøi :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Lieät keâ thoâng Xaùc baùo veà ñònh Taùc duïng caâu Boäc loä söï toàn thôøi ñaëc bieät caûm xuùc taïi cuûa gian nôi söï vaät, choán hieän töôïng Moät ñeâm muøa xuaân : Treân doøng soâng eâm aû, caùi ñoø cuõ × cuûa baùc taøi Phaùn töø töø troâi. (Nguyeân Hoàng) Ñoaøn ngöôøi nhoán nhaùo leân. Tieáng reo. Tieáng × voã tay. (Nam Cao) “Trôøi ôi!”, coâ giaùo taùi maët vaø nöôùc maét giaøn giuïa. Luõ nhoû cuõng khoùc × moãi luùc moät to hôn. (Khaùnh Hoaøi) An gaøo leân : - Sôn ! Em Sôn ! Sôn ôi ! Chi An ôi! Sôn ñaõ nhìn thaáy chò. (Nguyeãn Ñình Thi) H1 : Caên cöù vaøo baûng keâ khung, keå ra nhöõng taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät ? Minh hoaï ví duï leân baûng phuï : 1. Hoaøng hoân : → Neâu leân thôøi gian dieãn ra söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong ñoaïn. 2. Phía nuùi baét ñaàu möa : xuaát hieän cuûa moät hieän töôïng. 3. Muøa xuaân : Giôùi thieäu hieän töôïng. H2 : Neâu taùc duïng cuûa nhöõng ví duï 2. Ghi nhôù : SGK/29 treân ? H3 : Vaäy caâu ñaëc bieät coù taùc duïng nhö theá naøo ? HS ñoïc nghi nhôù SGK Hoaït ñoäng 3 : Heä thoáng hoùa kieán thöùc GV : Yeâu caàu 2,3 HS ñoïc laïi ghi nhôù caâu ñaëc bieät vaø taùc duïng cuûa caâu

Goïi ñaùp

×

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng ñaëc bieät. Hoaït ñoäng 4 : Laøm baøi taäp.

Ghi baûng

III. Luyeän taäp : 1/29 a) Khoâng coù caâu ñaëc bieät. - Caâu ruùt goïn : Coù khi ñöôïc tröng baøy trong tuû kính, trong bình pha leâ, roõ raøng deã thaáy. Nhöõng cuõng coù khi caát giaáy kín ñaùo trong röông, trong hoøm. - Nghóa laø phaûi ra söùc … coâng vieäc khaùng chieán. b) Caâu ñaëc bieät : Ba giaây … Boán giaây … Naêm giaây … Laâu quaù ! - Khoâng coù ruùt goïn. c) Caâu ñaëc bieät : Moät hoài coøi – Khoâng coù caâu ruùt goïn. ñ) Caâu ñaëc bieät : Laù ôi ! Caâu ruùt goïn : … Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe ñi ! → Bình thöôøng laém, chaúng coù gì ñaùng keå ñaâu. BT 2/29 : Caùc caâu ñaëc bieät vaø ruùt goïn ôû baøi taäp 1 coù taùc duïng. a) Caâu ruùt goïn : Taùc duïng : Laøm cho caâu goïn hôn, traùnh laëp nhöõng töø ngöõ xuaát hieän trong caâu ñöùng tröôùc. b) Ba giaây … Boán giaây … Naêm giaây … Laâu quaù ! Caâu ñaëc bieät. Taùc duïng : neâu leân thôøi gian dieãn ra söï vieäc ñöôïc noùi leân trong ñoaïn. c) Moät hoài coøi !: Taùc duïng : Lieät keâ, thoâng baùo veà söï toàn taïi cuûa söï vaät hieän töôïng. ñ) Laù ôi ! Taùc duïng : goïi Haõy keå chuyeän cuoäc ñôøi baïn cho toâi nghe ñi ! Taùc duïng : laøm cho caâu goïn hôn, traùnh laëp nhöõng töø ngöõ ñaõ xuaát hieän trong caâu ñöùng tröôùc. Bình thöôøng laém, chaúng coù gì ñaùng keå ñaâu. Taùc duïng : laøm cho caâu goïn hôn, traùnh laëp nhöõng töø ngöõ ñaõ xuaát hieän trong caâu tröôùc. BT 3 : HS töï laøm BT 3/29 : Vieát ñoaïn vaên (5 – 7 caâu) Taû caûnh queâ höông em, coù 1 vaøi caâu ñaëc bieät. 4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi caâu ñaëc bieät laø gì ? Taùc duïng ? 5. Daën doø : - Laøm baøi taäp 2/29 Xem tröôùc baøi : Boá cuïc vaø phöông phaùp laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän.

Ngaøy soaïn : 30/01/2005 Tuaàn : 21 BOÁ CUÏC VAØ PHÖÔNG PHAÙP LAÄP

LUAÄN

Tieát : 83

TRONG BAØI VAÊN NGHÒ LUAÄN

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Bieát caùch laäp boá cuïc vaø laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän. - Naém ñöôïc moái quan heä giöõa boá cuïc vaø phöông phaùp laäp luaän cuûa baøi vaên nghò luaän. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Caâu ñaëc bieät laø gì ? Cho ví duï - Neâu taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät – moãi taùc duïng cho VD minh hoïa. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ tieát tröôùc caùc em ñaõ ñöôïc tìm hieåu veà vaên nghò luaän vaø yeâu caàu cuûa baøi taäp laøm vaên nghò luaän. Hoâm nay ñeå giuùp caùc em töøng böôùc naém vöõng veà vaên nghò luaän chuùng ta laïi tieáp tuïc tìm hieåu theâm veà boá cuïc vaø phöông phaùp laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Vöøa oân naâng caøo veà luaän ñieåm vaø laäp luaän GV : Cho HS ñoïc laïi baøi : tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta. GV : Treo baûng phuï : sô ñoà baøi tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta SGK/30 GV : Nhìn vaøo sô ñoà, em haõy cho bieát baøi “tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta” coù maáy phaàn ? Moãi phaàn coù maáy ñoaïn ? Moãi ñoaïn coù nhöõng luaän ñieåm naøo ? - Baøi vaên coù : 3 phaàn. I. Môû baøi, II. Thaân baøi, III. Keát baøi Moãi phaàn I, III coù moät ñoaïn vaên. Phaàn II coù 2 ñoaïn vaên GV : Giaûng giaûi khaùi nieäm laäp luaän : Laäp luaän laø moät khaùi nieäm phoå bieán cuûa caùch bieåu ñaït ngoân ngöõ, ñöôïc söû duïng caû trong moïi loaïi vaên baûn. VD : - Hoâm qua möa to neân toâi khoâng ñi ñöôïc. - Chieác xe naøy ñaët quaù, toâi khoâng mua. → Veá ñaàu laø luaän cöù vaø veá sau laø keát luaän, keát quaû. Trong vaên nghò luaän, laäp luaän laø caùch ñöa ra nhöõng luaän cöù ñeå daãn ngöôøi nghe tôùi keát luaän hay quan

Ghi baûng I. Moái quan heä giöõa boá cuïc vaø laäp luaän :

- Baøi vaên : coù 3 phaàn. I. Môû baøi: II. Thaân baøi: III. Keát baøi : - Moãi phaàn môû baøi vaø keát baøi coù moät ñoaïn vaên. - Phaàn thaân baøi : coù 2 ñoaïn. Phaàn môû baøi : neâu vaán ñeà daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc (luaän ñieåm xuaát phaùt) Phaàn thaân baøi : Trình baøy noäi dung cuûa baøi. + Laäp luaän : * Lyù leõ 1 : Lòch söû daân toäc ñaõ coù nhieàu cuoäc khaùng chieán vó ñaïi.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng ñieåm maø ngöôøi noùi muoán ñaït tôùi. - Daãn chöùng : Thôøi ñaïi Baø Luaän ñieåm coù theå ñöôïc neâu ra tröôùc Tröng, Baø Trieäu, Traàn Höng luaän cöù, hay coù theå ñöôïc neâu ra sau Ñaïo, Leâ Lôïi, Quang Trung … luaän cöù nhöng ñeå thaønh moät laäp luaän thì luaän cöù phaûi phuø hôïp vôí luaän ñieåm, luaän ñieåm ñònh höôùng cho vieäc löïa choïn luaän cöù. Coù nhö theá thì laäp luaän môùi coù söùc thuyeát phuïc. Vaäy ôû baøi vaên “Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta” em naøo bieát luaän ñieåm chính xuaát phaùt laø caâu vaên naøo ? (Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc) Vaø ñeå neâu baäc taàm quan troïng cuûa loøng noàng naøn yeâu nöôùc, taùc giaû giaûi thích ñieàu gì ? (Ñoù laø moät truyeàn thoáng quyù baùu vaø coù vai troø giöõ nöôùc) Tieáp theo laø luaän ñieåm phuï naøo ? (Loøng yeâu nöôùc trong quaù khöù lòch söû daân toäc) H1 : Luaän ñieåm treân daãn ñeán muïc ñích naøo ? (daãn ra caùc ví duï lòch söû : lòch söû veû vang trong thôøi ñaïi Baø Tröng, Baø Trieäu, Traàn Höng Ñaïo, Leâ Lôïi, Quang Trung …) H2 : Keá ñeán laø luaän ñieåm phuï naøo ? (Loøng yeâu nöôùc hieän taïi) H3 : Tìm daãn chöùng chöùng minh cho luaän ñieåm treân ? (daãn chöùng ñöa ra baèng lieät keâ ñuû caùc taàng lôùp nhaân daân : Töø caùc cuï giaø toùc baïc → nhi ñoàng. Töø kieàu baøo → ñoàng baøo vuøng bò taïm chieám. Töø nhaân daân mieàn ngöôïc → mieàn xuoâi. Töø nhöõng chieán só ngoaøi maët traän chòu ñoùi baùm giaëc → coâng chöùc haäu phöông nhòn aên uûng hoä boä ñoäi. Töø nhöõng phuï nöõ … meï chieán só …; Töø nhöõng nam nöõ coâng nhaân vaø noâng daân thi ñua taêng giasaûn xuaát … Ñoàng baøo ñieàn chuû quyeân ñaát ruoäng cho Chính Phuû. H4 : Töø loøng yeâu nöôùc trong quaù khöù lòch söû daân toäc ta ñeán loøng yeâu nöôùc hieän taïi, boån phaån cuûa chuùng ta phaûi laøm gì ? (Laøm cho tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa taát caû moïi ngöôøi ñöôïc thöïc haønh vaøo coâng vieäc yeâu nöôùc, coâng cuoäc

* Lyù leõ 2 : Loøng yeâu nöôùc cuûa thôøi ñaïi ngaøy nay . - Daãn chöùng : Töø caùc cuï giaø → caùc chaùu nhi ñoàng. Töø kieàu baøo → ñoàng baøo ôû vuøng bò taïm chieám. Töø nhaân daân mieàn ngöôïc → mieàn xuoâi. Töø nhöõng chieán só ngoaøi maët traän → coâng chöùc haäu phöông. Töø nhöõng phuï nöõ → meï chieán só. Töø nhöõng nam nöõ coâng nhaân vaø noâng daân, ñieàn chuû. Chöùng minh theo trình töï töø caùi chung → rieâng, töø khaùi quaùt → keát quaû, töø quaù khöù → hieän ñaïi, töø tröôùc → sau, töø söï töông quan giöõa baûn chaát → hieän töôïng …

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng khaùng chieán) GV Vieäc ñöa ra luaän ñieåm : Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc, Loøng yeâu nöôùc trong quaù khöù, loøng yeâu nöôùc hieän taïi, taùc giaû ñöa ra daãn chöùng chöùng minh luaän ñieåm treân roài ruùt ra keát. H5 : Tö töôûng aáy theå hieän ôû nhöõng - Tö töôûng aáy theå hieän ôû luaän ñieåm naøo ? nhöõng luaän ñieåm sau : Khoâng phaûi ai cuõng bieát hoïc thaønh taøi. H6 : Tìm nhöõng caâu mang luaän ñieåm ? Caâu mang luaän ñieåm : “ÔÛ ñôøi coù nhieàu ngöôøi ñi hoïc, nhöng ít ai bieát hoïc cho thaønh taøi. Chæ ai chòu khoù hoïc nhöõng ñieàu cô baûn môùi trôû neân taøi gioûi. Caâu mang luaän ñieåm : “Caâu chuyeän veõ tröùng cuûa Ñô Vanh-xi cho ngöôøi ta thaáy chæ ai chòu khoù luyeän taäp ñoäng taùc cô baûn thaät toát, thaät tinh thì môùi coù tieàn ñoà” H7 : Baøi coù boá cuïc maáy phaàn ? Boá cuïc : 3 phaàn. Haõy cho bieát caùch laäp luaän ñöôïc söû Môû baøi : ÔÛ ñôøi … thaønh duïng ôû trong baøi. taøi. H8 : Caâu môû ñaàu ñoái laäp nhieàu Pheùp laäp luaän ôû caâu môû ngöôøi vaø ít ai laø duøng pheùp laäp ñaàu vaø suy luaän ñoái laäp. luaän gì ? Thaân baøi : Danh hoaï Italia … Caâu chuyeän Ñô Vanh-xi veõ tröùng thôøi Phuïc Höng. ñoùng vai troø gì trong baøi ? Caâu chuyeän Ñô Vanh xi veõ Haõy chæ ra ñaâu laø nhaân, ñaâu laø tröùng ñoùng vai troø minh quaû trong laäp luaän ôû ñoaïn keát baøi. hoaï cho luaän ñieåm chính. Pheùp laäp luaän ôû ñaây laø suy luaän nhaân quaû : do caùch hoïc veõ ñi veõ laïi caùi tröùng maø Ñô Vanhxi ñaõ luyeän maét ñöôïc tinh luyeän tay deõo vaø sau naøy trôû thaønh hoïa só lôùn cuûa thôøi Phuïc Höng. Keát baøi : Phaàn coøn laïi. Pheùp laäp luaän ôû ñaây laø suy luaän cuï theå – khaùi quaùt : töø caâu chuyeän veõ tröùng cuûa Ñô Vanhxi maø suy ra caùch hoïc vaø caùch daïy nhöõng ñieàu cô baûn nhaát. Ngöôøi vieát coøn söû duïng keát hôïp vôùi pheùp suy luaän nhaân quaû. Nhaân laø caùch

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng daïy cuûa thaày Veâ-roâ-ki-oâ vaø söï coá coâng luyeän taäp cuûa Ñô Vanh xi, quaû : laø söï thaønh coâng cuûa Ñô Vanhxi

4. Cuûng coá : - Theá naøo laø laäp luaän trong baøi vaên nghò luaän ? (Caùch ñöa luaän ñieåm, daãn chöùng ñeå daãn tôùi keát luaän goïi laø laäp luaän) - Boá cuïc cuûa baøi vaên nghò luaän thöôøng goàm maáy phaàn ? Nhieäm vuï cuûa töøng phaàn ? - Ñeå xaùc laäp luaän ñieåm trong töøng phaàn vaø moái quan heä giöõa caùc phaàn ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp laäp luaän naøo ? 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK. - Xem tröôùc baøi : Luyeän taäp veà phöông phaùp laäp luaän trong vaên nghò luaän

Ngaøy soaïn : 30/01/2005 Tuaàn : 21 LUYEÄN TAÄP VEÀ PHÖÔNG PHAÙP NGHÒ LUAÄN Tieát : 84 TRONG VAÊN NGHÒ LUAÄN I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS Qua tieát luyeän taäp maø hieåu saâu theâm veà khaùi nieäm laäp luaän. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Em haõy trình baøy boá cuïc cuûa moät baøi vaên nghò luaän ? - Ñeå xaùc laäp luaän ñieåm trong töøng phaàn vaø moái quan heä giöõa caùc phaàn, ngöôøi ta söû duïng phöông phaùp laäp luaän naøo ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Sau khi ñaõ hieåu laäp luaän laø gì, quy trình thöïc hieän laäp luaän trong moät baøi vaên nghò luaän vaø caùch trình baøy boá cuïc cuûa moät baøi vaên nghò luaän seõ laø moät baøi luyeän taäp toaøn dieän ñoái vôùi moät ñeà baøi cuï theå. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Laäp luaän trong ñôøi soáng * Böôùc 1 : Nhaän dieän laäp luaän trong ñôøi soáng. GV: Goïi HS nhaéc laïi laäp luaän laø gì ? HS ñoïc SGK/32 HS : Ñoïc ví duï a,b,c ôû muïc 1 GV : Trong 3 ví duï a,b,c boä phaàn naøo laø luaän cöù, theå hieän tö töôûng (yù ñònh, quan ñieåm) cuûa ngöôøi noùi ? Moái quan heä cuûa luaän cöù ñoái vôùi keát luaän laø nhö theá naøo ? Vò trí cuûa luaän cöù vaø keát luaän coù theå thay ñoåi cho nhau khoâng ?

Ghi baûng I. Laäp luaän trong ñôøi soáng : 1. Tìm hieåu baøi : a. Hoâm nay trôøi möa, chuùng ta khoâng ñi chôi coâng vieân nöõa. b. Em raát thích ñoïc saùch, vì qua saùch em hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu. c. Trôøi noùng quaù, ñi aên kem ñi. - Xaùc ñònh luaän cöù vaø keát luaän : a. Hoâm nay trôøi möa, (luaän cöù) chuùng ta khoâng ñi chôi coâng vieân nöõa. (keát luaän) b. Em raát thích ñoïc saùch, (luaän cöù) vì qua saùch em hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu. (keát luaän) c. Trôøi noùng quaù, (luaän cöù) ñi aên kem ñi. (keát luaän) * a,b,c : luaän cöù vaø keát luaän coù moái lieân heä nhaân quaû. * Vò trí cuûa luaän cöù vaø keát luaän coù theå thay ñoåi cho nhau : a. Chuùng ta khoâng ñi chôi coâng vieân nöõa, vì hoâm nay

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

* Böôùc 2 : Cho keát luaän, tìm luaän cöù : GV Goïi HS laàn löôït ñoïc caùc keát luaän a,b,c,d,e. Yeâu caàu boå sung luaän cöù

* Böôùc 3 : Cho luaän cöù, neân keát luaän. GV goïi HS ñoïc töøng phaàn luaän cöù SGK Yeâu caàu HS tìm keát luaän.

Hoaït ñoäng 2 : Laäp luaän trong vaên nghò luaän * Böôùc 1 : Nhaän daïng luaän ñieåm (töùc keát luaän) trong vaên nghò luaän GV : Goïi HS ñoïc luaän ñieåm trong vaên nghò luaän ôû muïc 1/SGK/33 GV : Laäp luaän trong ñôøi soáng thöôøng ñi ñeán nhöõng keát luaän thu heïp trong phaïm vi giao tieáp cuûa moät vaøi caù nhaân hoaëc moät taäp theå nhoû.

Ghi baûng trôøi möa. b. Vì qua saùch em hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu, neân em raát thích ñoïc saùch. c. Ñi aên kem ñi, trôøi noùng quaù. 2/ boå sung luaän cöù cho caùc keát luaän sau : a. Em raát yeâu tröôøng em vì ñoù laø nôi em ñöôïc daïy doã thaønh ngöôøi. b. Noùi doái raát coù haïi vì noù laøm maát loøng tin cuûa moïi ngöôøi. c. Meät quaù, nghæ moät laùt nghe nhaïc thoâi d. Cha meï luoân mong muoán ñieàu toát ñeïp cho con caùi, treû em caàn bieát nghe lôøi cha meï. e. Ñöôïc môû mang taàm maét laø ñieàu thuù vò neân em raát thích ñi tham quan. 3.Vieát tieáp keát luaän cho caùc luaän cöù : a. Ngoài maõi ôû nhaø chaùn laém, ra hieäu saùch ñi. b. Ngaøy mai thi roài maø baøi vôû coøn nhieàu quaù, hoâm nay phaûi taäp trung ñeå hoïc cho xong. c. Nhieàu baïn noùi naêng thaät khoù nghe, chuùng ta phaûi goùp yù ñeå baïn söûa chöõa. d. Caùc baïn lôùn roài, laøm anh laøm chò chuùng noù, cö xöû nhö theá coi sao ñöôïc ? e. Caäu naøy ham ñaù boùng thaät, sau naøy coù theå seõ thaønh caàu thuû noåi tieáng ñaáy! II. Laäp luaän trong vaên nghò luaän : 1. Tìm hieåu baøi :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Laäp luaän trong vaên nghò luaän nhaèm ñi ñeán nhöõng luaän ñieåm, nhöõng keát luaän coù tính chaát khaùi quaùt, coù yù nghóa phoå bieán ñôùi vôùi xaõ hoäi. VD : Ñi aên kem ñi : laø 1 keát luaän coù tính chaát nhaát thôøi veà moät coâng vieäc thoâng thöôøng cuûa caù nhaân. Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con ngöôøi : laø 1 keát luaän coù tính chaát khaùi quaùt, coù yù nghóa phoå bieán ñoái vôùi xaõ hoäi, mang tính nhaân loaïi. * Böôùc 2 : Nhaän daïng trong caâu vaên nghò luaän. GV : Goïi HS ñoïc laïi vaên baûn “Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta” Nhaéc laïi luaän ñeà ? (Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc) Luaän ñieåm : Loøng yeâu nöôùc töø quaù khöù lòch söû daân toäc ñeán thôøi ñaïi ngaøy nay. Laäp luaän : Lyù leõ 1 : Lòch söû daân toäc ñaõ coù nhieàu cuoäc khaùng chieán vó ñaïi. Daãn chöùng ? Lyù leõ 2 : Loøng yeâu nöôùc ôû thôøiñaïi ngaøy nay. Daãn chöùng? GV Goïi HS ñoïc muïc II.2 H1 : Em haõy laäp luaän cho luaän ñieåm “Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con ngöôøi” H2 : Vì sao neâu ra luaän ñieåm naøy ?

Ghi baûng

2/ Laäp luaän cho luaän ñieåm “Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con ngöôøi”

- Xuaát phaùt töø con ngöôøi : Con ngöôøi khoâng chæ coù nhu caàu veà ñôøi soáng vaät chaát maø coøn coù nhu caàu voâ haïn veà ñôøi soáng tinh thaàn. Saùch chính laø moùn aên quyù giaù caàn cho ñôøi soáng tinh thaàn cuûa con ngöôøi. H3 : Luaän ñieåm ñoù coù nhöõng noäi + Saùch laø keát tinh trí tueä dung gì ? cuûa nhaân loaïi, laø kho taøng kieán thöùc phong phuù, voâ taän. + Saùch giuùp ích raát nhieàu cho con ngöôøi, môû mang taâm hoàn vaø trí tueä cho con ngöôøi. + Saùch giuùp cho con ngöôøi khaùm phaù moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng, khoâng bò giôùi haïn bôûi khoâng gian vaø thôøi gian.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng + Saùch giuùp cho con ngöôøi nhaän thöùc ñöôïc nhöõng vaán ñeà lôùn cuûa xaõ hoäi, naém baét ñöôïc quy luaät cuûa töï nhieân. + Saùch giuùp cho con ngöôøi hieåu ñöôïc chính mình. + Saùch daïy cho con ngöôøi bieát soáng ñuùng, soáng ñeïp. + Saùch ñem laïi söï thö giaõn cho con ngöôøi … H4 : Luaän ñieåm coù cô sôû thöïc teá - Vieäc ñoïc saùch laø thöïc teá khoâng ? lôùn cuûa xaõ hoäi. Bao theá heä cuûa nhaân loaïi ñaõ, ñang vaø seõ baèng vieäc ñoïc saùch maø môû mang trí tueä laøm giaøu taâm hoàn, phaùt trieån nhaân caùch vaø naêng löïc ñoùng goùp cho xaõ hoäi. H5 : Luaän ñieåm ñoù coù taùc duïng gì ? Luaän ñieåm “Saùch laø ngöôøi baïn lôùn cuûa con ngöôøi” coù taùc duïng nhaéc nhôû, ñoäng vieân moïi ngöôøi bieát quyù saùch vaø ham thích ñoïc saùch. GV goïi HS ñoïc caâu 3/34 3/ a. Töø truyeän “Thaày Hoaït ñoäng 3 : Taäp neâu luaän ñieåm boùi xem voi” vaø laäp luaän - Ruùt ra keát luaän : muoán Em ñaõ ñoïc truyeän nguï ngoân : Thaày hieåu ñaày ñuû veà moät söï boùi xem voi vaø EÁch ngoài ñaùy gieáng. vaät, söï vieäc, ta phaûi xem Töø moãi truyeän aáy, haõy ruùt ra moät toaøn dieän söï vaät, söï vieäc keát luaän laøm thaønh luaän ñieåm cuûa aáy. em vaø laäp luaän cho luaän ñieåm ñoù. - Caùch laäp luaän : + Baûn chaát cuûa söï vaät, söï vieäc thöôøng ñöôïc bieåu hieän raát ña daïng vaø phong phuù. + Chæ bieát sô qua moät vaøi bieåu hieän maø ñaõ nhaän xeùt thì chaén nhöõng xn aáy hoaëc thieáu soùt, hoaëc sai leäch baûn chaát cuûa söï vaät. + Vieäc tìm hieåu toaøn dieän moät söï vaät laø caû moät quaù trình lao ñoäng nghieâm tuùc. b. Töø truyeän “EÁch ngoái ñaùy gieáng” - Ruùt ra keát luaän : Töï phuï, kieâu caêng, chuû quan daãn ñeán thaát baïi thaûm haïi. - Caùch laäp luaän : + Tính töï phuï, chuû quan daãn ñeán söï laàm töôûng laø

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng mình hieåu bieát taát caû vaø töï coi mình laø treân heát. + Ñaõ vaøo thöïc teá, söï yeáu keùm kia seõ nhanh choùng daãn ñeán thaát baïi thaûm haïi.

4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi khaùi nieäm laäp luaän. - Coù maáy loaïi laäp luaän ? (2 loaïi : Laäp luaän trong ñôøi soáng vaø laäp luaän trong vaên nghò luaän) + Laäp luaän trong ñôøi soáng thöôøng mang tính caûm tính, tính haøm aån khoâng töôøng minh. + Laäp luaän trong vaên nghò luaän ñoøi hoûi coù tính lyù luaän, chaët cheõ vaø töôøng minh. 5. Daën doø : - Laøm laïi baøi taäp vaøo vôû. - Soaïn : Söï giaøu ñeïp cuûa tieáng Vieät.

Ngaøy soaïn : 13/02/2005 Ngaøy daïy : 14/02/2005 Tuaàn : 22 SÖÏ GIAØU ÑEÏP CUÛA TIEÁNG VIEÄT Tieát : 85 Ñaëng Thai Mai I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu ñöôïc treân nhöõng neùt chung söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät qua söï phaân tích, chöùng minh cuûa taùc giaû. - Naém ñöôïc nhöõng ñieåm noåi baät trong ngheä thuaät nghò luaän cuûa baøi vaên : laäp luaän chaët cheõ, chöùng cöù toaøn dieän, vaên phong coù tính khoa hoïc. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Laäp luaän laø gì ? Coù maáy loaïi laäp luaän ? - Laäp luaän trong ñôøi soáng thöôøng vaø laäp luaän trong vaên nghò luaän khaùc nhau nhö theá naøo ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Traõi qua bao nhieâu thaêng traàm cuûa ñaát nöôùc ngöôøi Vieät Nam ta giôø ñaây coù theå töï haøo veà tieáng noùi vaø chöõ vieát cuûa mình. Vaäy, Tieáng vieät – tieáng meï ñeû cuûa chuùng ta laø moät ngoân ngöõ nhö theá naøo, coù nhöõng phaåm chaát gì ? Caùc em coù theå tìm thaáy caâu traû lôøi ñích ñaùng vaø saâu saéc qua moät ñoaïn trích cuûa giaùo sö Ñaëng Thai Mai Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaø tìm hieåu chung veà vaên baûn : Cho bieát vaøi neùt veà taùc giaû ? Cho HS ñoïc phaàn chuù thích veà taùc giaû trong SGK/36 GV : Ñoïc vaên baûn. GV goïi HS ñoïc moät vaøi ñoaïn. Cho HS ñoïc phaàn giaûi nghóa töø khoù /36 Boå sung theâm : Nhaân chöùng : ngöôøi laøm chöùng, ngöôøi coù maët, tai nghe, maét thaáy söï vieäc xaûy ra. H1 : Quan saùt vaên baûn söï giaøu ñeïp cuûa tieáng Vieät, cho bieát : - Taùc giaû ñaõ duøng phöông thöùc naøo ñeå taïo vaên baûn naøy ? (Phöông thöùc nghò luaän) - Vì sao em xaùc ñònh nhö theá naøo ? (vì vaên baûn naøy chuû yeáu duøng lyù leõ vaø daãn chöùng) H2 :Vaán ñeà ñöôïc taùc giaû ñöa ra baøn luaän trong vaên baûn naøy laø gì ? (Söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät) Vaên baûn naøy coù boá cuïc nhö theá naøo ? Neâu yù chính cuûa moãi ñoaïn. * Baøi vaên : coù 2 ñoaïn : Ñoaïn 1 : “Töø ñaàu … qua caùc thôøi kyø

Ghi baûng I. Taùc giaû taùc phaåm : Xem chuù thích SGK/36 II. Ñoïc – Tìm hieåu vaên baûn :

1/ Neâu vaán ñeà : Söï giaøu ñeïp Tieáng Vieät. Ngöôøi Vieät Nam ngaøy nay coù lí do ñaày ñuû vaø vöõng chaéc ñeå töï haøo vôùi tieáng noùi cuûa mình.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng lòch söû” Neâu nhaän ñònh Tieáng vieät laø moät thöù tieáng ñeïp, moät thöù tieáng hay, giaûi thích nhaän ñònh aáy. Ñoaïn 2 : coøn laïi : Chöùng minh caùi ñeïp vaø söï giaøu coù, phong phuù (caùi hay) cuûa Tieáng Vieät. GV goïi HS ñoïc laïi ñoaïn 1 . H4 :Trong ñoaïn naøy taùc giaû nhaän ñònh : Tieáng Vieät coù nhöõng ñaëc saéc cuûa moät thöù tieáng ñeïp, moät thöù tieáng hay vaø nhaän ñònh naøy ñaõ ñöôïc giaûi thích cuï theå nhö theá naøo ? → Ñöôïc giaûi thích moät caùch cuï theå coù tính khaúng ñònh laø thöù tieáng haøi hoøa veà maët aâm höôûng, thanh ñieäu … teá nhò. uyeån chuyeån trong ñaët caâu. Coù khaû naêng dieãn ñaït tình caûm, tö töôûng … GV : caâu môû khaúng ñònh giaù trò vaø ñòa vò cuûa Tieáng Vieät, töø ñoù ñöa ra luaän ñieåm cô baûn bao truøm : “Tieáng Vieät coù nhöõng ñaëc saéc cuûa moät thöù tieáng ñeïp, thöù tieáng hay”. Tieáp ñoù giaûi thích ngaén goïn maø roõ raøng veà ñaëc tính ñeïp vaø hay cuûa Tieáng Vieät. Hoaït ñoäng 3 : Phaân tích ñoaïn 2 : H5 : Ñeå chöùng minh veû ñeïp cuûa Tieáng Vieät, taùc giaû ñaõ ñöa ra nhöõng chöùng cöù gì vaø saép xeáp nhöõng chöùng cöù aáy nhö theá naøo ? (Ñöa ra lôøi bình phaåm cuûa nhöõng ngöôøi ngoaïi quoác) - Nhieàu ngöôøi ngoaïi quoác sang thaêm nöôùc ta vaø coù dòp nghe … chaát nhaïc. - Moät giaùo só … tuïc ngöõ. Saép xeáp theo loái taêng tieán, töø nhöõng ngöôøi ít hieåu bieát ñeán nhöõng ngöôøi thaønh thaïo veà ngoân ngöõ Tieáng Vieät. GV : Taùc giaû ñöa ra hai daãn chöùng khaùch quan vaø tieâu bieåu : Tieáng Vieät laø moät thöù tieáng giaøu chaát nhaïc vaø caáu taïo ñaëc bieät cuûa Tieáng Vieät : heä thoáng nguyeân aâm vaø phuï aâm khaù phong phuù … giaøu thanh ñieäu … giaøu hình töôïng ngöõ aâm. H6 : ÔÛ ñaây, taùc giaû chöa coù dòp ñöa ra nhöõng daãn chöùng sinh ñoäng veà söï giaøu chaát nhaïc cuûa Tieáng Vieät. Em

Ghi baûng

2. Giaûi quyeát vaán ñeà : a) Tieáng Vieät raát ñeïp : - … haøi hoøa veà maët aâm höôûng, thanh ñieäu … teá nhò, uyeån chuyeån. - … ñuû khaû naêng dieãn ñaït tình caûm, tö töôûng → phaân tích cuï theå.

- Nhieàu ngöôøi ngoaïi quoác … nhaän xeùt Tieáng Vieät laø moät thöù tieáng giaøu chaát nhaïc. - Moät giaùo só nöôùc ngoaøi … coù theå noùi Tieáng Vieät nhö laø moät thöù tieáng ñeïp. →Daãn chöùng cuï theå theo loái taêng tieán.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng haõy giuùp taùc giaû baèng caùch daãn moät caâu ca dao hoaëc moät ñoaïn thô em cho laø giaøu nhaïc nhaát : Chuù beù loaét choaét. Caùi xaéc xinh xinh. Caùi chaân thoaên thoaét. Caùi ñaàu ngheânh ngheânh. H7 : Em haõy ñöa ra moät vaøi daãn chöùng ñeå chöùng minh cho caâu Tieáng vieät raát uyeån chuyeån ? Ngöôøi soáng, ñoáng vaøng. - Ñöùng beân ni ñoàng ngoù beân teâ ñoàng … - Ñöùng beân teâ ñoàng ngoù beân ni ñoàng … GV goïi HS ñoïc tieáp “Tieáng ta laïi giaøu … vaên ngheä” H8 : Taùc giaû quan nieäm nhö theá naøo veà moät thöù tieáng hay. (thoûa maõn nhu caàu trao ñoåi tình caûm yù nghó giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi. Thoaû maõn yeâu caàu cuûa ñôøi soáng vaên hoaù ngaøy moät phöùc taïp …) H9 : Döïa treân caùc chöùng cöù naøo ñeå taùc giaû xaùc nhaän caùc khaû naêng hay ñoù cuûa Tieáng Vieät ? (Doài daøo veà caáu taïo töø ngöõ, veà hình thöùc dieãn ñaït) - Töø vöïng … taêng leân moãi ngaøy moät nhieàu ? - Ngöõ phaùp … uyeån chuyeån, chính xaùc hôn. - Khoâng ngöõng ñaët ra nhöõng töø môùi, caùch noùi môùi hoaëc Vieät hoùa nhöõng töø vaø nhöõng caùch noùi cuûa caùc daân toäc anh em. H10 : Söï giaøu coù vaø khaû naêng phong phuù cuûa Tieáng Vieät ñöôïc theå hieän ôû nhöõng phöông dieän naøo ? (caáu taïo töø ngöõ vaø hình thöùc dieãn ñaït thoaû maõn yeâu caàu cuûa ñôøi soáng vaên hoùa ngaøy moät phöùc taïp) Vaäy caáu taïo vaø khaû naêng thích öùng vôùi söï phaùt trieån laø moät bieåu hieän veà söùc soáng doài daøo cuûa Tieáng Vieät. H11 : Nhaän xeùt caùch laäp luaän cuûa taùc giaû veà Tieáng Vieät hay trong ñoaïn vaên ? (Duøng lyù leõ vaø caùc chöùng cöù khoa hoïc thuyeát phuïc baïn ñoïc ôû söï chính xaùc khoa hoïc maø tin vaøo caùi hay cuûa

Ghi baûng

b) Tieáng vieät raát giaøu : - … coù heä thoáng nguyeân aâm vaø phuï aâm khaù phong phuù . - … giaøu nhaïc ñieäu. - … giaøu hình töôïng ngöõ aâm.

- … khoâng ngöøng ñaët ra nhöõng töø môùi, nhöõng caùch noùi môùi. → Daãn chöùng cuï theå, chi tieát.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Tieáng Vieät. Thieáu nhöõng daãn chöùng cuï theå, sinh ñoäng) H12 : Theo em trong caù phaåm chaát ñeïp vaø hay cuûa Tieáng Vieät maø taùc giaû vöøa phaân tích, phaåm chaát naøo thuoäc hình thöùc phaåm chaát naøo thuoäc noäi dung. (Tieáng Vieät ñeïp thuoäc phaåm chaát hình thöùc – Tieáng Vieät hay thuoäc phaåm chaát noäi dung) H13 : Quan heä giöõa hay vaø ñeïp trong Tieáng Vieät dieãn ra nhö theá naøo ? (Quan heä gaén boù : Caùi ñeïp cuûa Tieáng Vieät ñi lieàn vôùi caùi hay, ngöôïc laïi, caùi hay cuõng taïo ra veû ñeïp cuûa Tieáng Vieät), chaúng haïn, trong Tieáng Vieät, söï tinh teá uyeån chuyeån trong caùch ñaët caâu, duøng töø, khoâng chæ laø caùi hay, maø coøn taïo ra veû ñeïp trong hình thöùc dieãn ñaït haøi hoøa, linh hoaït, uyeån chuyeån. H14 : Em haõy tìm moät soá daãn chöùng cuï theå ñeå laøm roõ caùc nhaän ñònh cuûa taùc giaû ? Tieáng Vieät raát ñeïp : Ñeïp ôû söï trong saùng, giaûn dò, cuï theå, giaøu hình aûnh. Ngöôøi thanh noùi tieáng cuõng thanh. Chuoâng keâu kheõ ñaùnh beân thaønh cuõng keâu. (Ca dao) Ñeïp trong söï teá nhò uyeån chuyeån, duyeân daùng gôïi caûm: Baây giôø maän môùi hoûi ñaøo Vöôøn hoàng ñaõ coù ai vaøo hay chöa Maän hoûi thì ñaøo xin thöa Vöôøn hoàng coù loái nhöng chöa ai vaøo. (Ca dao) Tieáng Vieät giaøu : haøi hoøa veà maët aâm höôûng, thanh ñieäu : “ Caâu thô nghó ñaén ño khoâng vieát, Vieát ñöa ai, ai bieát maø ñöa “ (Nguyeãn Khuyeán) + Haøi hoøa caân xöùng cuûa cuù phaùp : “Muøa xuaân cuûa toâi – muøa xuaân Baéc Vieät, muøa xuaân Haø Noäi – laø muøa xuaân coù möa rieâu rieâu, gioù laønh laïnh, coù tieáng nhaïn keâu trong ñeâm xanh, coù tieáng troáng cheøo voïng laïi töø nhöõng thaân xaùn xa xa, coù caâu haùt hueâ tình coâ gaùi ñeïp nhö thô moäng” (Vuõ Baèng) + Veà khaû naêng saùng taïo töø ngöõ

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng môùi : Vieät hoaù töø Haùn : “CNXH”, “ñoäc laäp”, “töï do”, “thaûo luaän”, “moâi tröôøng”, “giao thoâng”, “ma tuyù” Ñaùp öùng nhaäp nhieàu thöù tieáng nöôùc ngoaøi : “tivi”, “radioâ”, “xi-caêngñan”, “aùp phích” + Giaøu voán töø : Töø aên (aên, xôi, cheùn) Töø cheát (maát, töø traàn, qua ñôøi) + Giaøu hình thöùc dieãn ñaït : Maøu vaøng (vaøng xuaân, vaøng hoe, vaøng lòm, vaøng oâi, vaøng töôi) Tieáng Vieät ñang ñöùng tröôùc yeâu caàu phaùt trieån maïnh meõ ñeå phuø hôïp vôùi söï phaùt trieån cuûa ñôøi soáng daân toäc vaø quoác teá, nhöng cuõng caàn phaûi giöõ ñöôïc baûn saéc vaø söï trong saùng voán coù. Hoaït ñoäng 4 : Nhaän xeùt chung veà ngheä thuaät nghò luaän cuûa baøi vaên : H15 : Baøi nghò luaän naøy mang laïi cho em nhöõng hieåu bieát saâu saéc naøo veà Tieáng Vieät ? (Tieáng Vieät laø moät thöù tieáng vöøa ñeïp vöøa hay do coù nhöõng ñaëc saéc trong caáu taïo vaø khaû naêng thích öùng vôùi hoaøn caûnh lòch söû) H16 : ÔÛ vaên baûn naøy ngheä thuaät nghò luaän cuûa taùc giaû coù gì noåi baät ? (Keát hôïp giaûi thích vôùi chöùng minh, bình luaän. Laäp luaän chaët cheõ : ñöa ra laäp luaän ngay ôû phaàn môû baøi, tieáp ñoù giaûi thích vaø môû roäng nhaän ñònh aáy, sau ñoù duøng caùc chöùng cöù ñeå chöng minh) Caùc daãn chöùng ñöôïc daãn ra khaù toaøn dieän, bao quaùt, khoâng sa vaøo nhöõng daãn chöùng quaù cuï theå tæ mæ. * Trong baøi taùc giaû ñaõ söû duïng bieän phaùp môû roäng caâu ôû nhieàu caâu. 1/d : “Hoï khoâng hieåu tieáng ta, vaø ñoù laø moät aán töôïng, aán töôïng cuûa ngöôøi “nghe” vaø chæ nghe thoài” … “Moät giaùo só nöôùc ngoaøi (chuùng ta bieát raèng nhieàu nhaø truyeàn ñaïo Thieân Chuùa nöôùc ngoaøi cuõng laø nhöõng ngöôøi raát thaïo Tieáng Vieät)…

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Goïi HS ñoïc caâu cuoái. 3/ Keát thuùc vaán ñeà : Caâu cuoái in nghieâng coù taùc duïng gì ? Khaúng ñònh söùc soáng cuûa Tieáng Vieät (Khaúng ñònh söùc soáng maïnh meõ vaø … Tieáng Vieät coù khaû naêng laâu beàn ôû caáu taïo vaø khaû naêng thích öùng vôùi hoaøn caûnh thích öùng cuûa Tieáng Vieät trong tieán lòch söû … moät chöùng cöù trình lòch söû Vieät Nam). khaù roõ veà söùc soáng cuûa noù. H17 : Qua baøi hoïc em thaáy mình caàn phaûi laøm gì ñeå giöõ gìn söï trong saùng cuûa Tieáng Vieät ? (Bieát traân troïng, yeâu quyù tieáng noùi giaøu ñeïp cuûa daân toäc) phaùt aâm chính xaùc, khoâng hoïc theo … GV : Toång keát chung veà baøi vaên. H18 : Tieáng Vieät raát ñeïp. Theo GS. 4/ Ngheä thuaät : Ñaëng Thai Mai, vì sao laïi coù theå khaúng - Keát hôïp giaûi thích vaø ñònh nhö vaäy ? (vì Tieáng Vieät haøi hoøa chöùng minh, bình luaän. veà moät aâm höôûng, thanh ñieäu) - Laäp luaän chaët cheõ. H19 : Tieáng Vieät raát hay, vì sao laïi coù - Daãn chöùng toaøn dieän bao theå khaúng ñònh nhö vaäy ? (vì Tieáng quaùt. Vieät coù khaû naêng dieãn taû tình caûm, - Bieän phaùp môû roäng caâu. tö töôûng, phaûn aùnh ñôøi soáng phong phuù, tinh teá, chính xaùc) H20 : Söùc soáng cuûa Tieáng Vieät theå hieän söùc soáng cuûa daân toäc Vieät Nam xuaát phaùt töø 2 cô sôû chuû yeáu naøo ? (söï giaøu coù vaø ñeïp ñeõ cuûa Tieáng Vieät treân nhieàu phöông dieän : ngöõ aâm, töø vöïng, ngöõ phaùp. II. Toång keát : ghi nhôù H21 : Tieáng Vieät coøn coù nhöõng SGK/37 phaåm chaát gì ? (beàn vöõng vaø giaøu khaû naêng saùng taïo) GV goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK/37 Hoaït ñoäng 5 : Höôùng daãn HS luyeän taäp : BT 1 : GV höôùng daãn “Tieáng noùi laø thöù cuûa caûi voâ cuøng laâu ñôøi vaø voâ cuøng quyù baùu cuûa daân toäc. Chuùng ta phaûi giöõ gìn noù, quyù troïng noù, laøm cho noù phoå bieán ngaøy caøng roäng khaép” (Hoà Chí Minh) III. Luyeän taäp : Baøi 1/37 : Veà nhaø laøm. Baøi 2/37 : Naém daãn chöùng trong caùc baøi vaên, thô theå hieän söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät veà ngöõ aâm vaø töø vöïng. 1) “Non Kyø quaïnh queõ traêng treo Beán Phì gioù thoåi ñìu hieâu maáy goø. Hoàn só töû gioù uø uø thoåi, Maët chinh phu traêng doõi doõi soi”

(“Chinh phuï ngaâm”, - Ñaëng Traàn Coân – Ñoaøn Thò Ñieåm) 2) “Böôùc tôùi Ñeøo Ngang boùng xeá taø Coû caây chen laù, laù chen hoa Lom khom döôùi nuùi, tieàu vaøi chuù Laùc ñaùt beân soâng, chôï maáy nhaø” (Qua Ñeøo Ngang) 3) “Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa, Taêng loàng coä thuï, boùng loàng hoa” (Caûnh khuya) 4) “Côn gioù muøa haï löôùt qua cuõng sen treân hoà, nhuaàn thaém caùi höông thôm cuûa laù, nhö baùo tröôùc muøa veà cuûa moät thöùc quaø thanh nhaõ vaø tinh khieát. (…) Caáu laø thöùc quaø rieâng bieät cuûa ñaát nöôùc, laø thöùc daâng cuûa nhöõng caùnh ñoàng luùa baùt ngaùt xanh mang trong höông vò taát caû caùi moäc maïc, giaûn dò vaø thanh khieát cuûa ñoàng queâ moäi coû Vieät Nam” (“Moät thöù quaø cuûa luùa non” : Coám – Thaïch Lam) 5) “ Maø ôû ñaâu ñaây coù höông thôm dìu dòu theá ? AØ ñaáy laø höông luùa ba giang, maø tieáng rung ñoäng nheø nheï kia chính laø tieáng aân tình nhoû beù cuûa nhöõng boâng thoùc, thôm thôm ngaõ vaøo loøng nhau ñeå tìm söï aám aùp tröôùc ngoïn gioù vaøng hiu haét. Muøa hoàng luùc naøy ñaõ roä, böôûi cuõng ñaõ nhieàu, nhöng thôm ngoït ngaøo muøi ñaát nöôùc queâ höông, ñoá coù caùi gì so saùnh ñöôïc vôùi caáu doøng aên vôùi chuoái tröøng cuoác ngoït löø” (“Thöông nhôù möôøi hai” – Vuõ Baèng) 4. Cuûng coá : Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/37 5. Daën doø : - Laøm baøi taäp 1,2/37 (BT 2 – Laøm phaàn coøn laïi) - Xem tröôùc baøi : Theâm traïng töø ngöõ cho caâu.

Ngaøy soaïn : 13/02/2005 Tuaàn : 22 THEÂM TRAÏNG NGÖÕ CHO CAÂU Tieát : 86 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc khaùi nieäm traïng ngöõ trong caâu. - OÂn laïi caùc loaïi traïng ngöõ ñaõ hoïc ôû tieåu hoïc. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Baøi vaên : “ Söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät” ñaõ chöùng minh vaán ñeà gì ? - Ñoïc vaøi daãn chöùng theå hieän söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät veà ngöõ aâm vaø töø vöïng trong caùc baøi vaên, thôi ñaõ hoïc. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : - GV minh hoaï VD treân baûn : Baèng nhöõng lyù leõ, chöùng cöù chaët cheõ vaø toaøn dieän, baøi vaên ñaõ chöùng minh söï giaøu coù vaø ñeïp ñeõ cuûa Tieáng Vieät treân nhieàu phöông dieän: ngöõ aâm, töø vöïng, ngöõ phaùp. - Xaùc ñònh thaønh phaàn chính trong caâu treân. GV noùi : Beân caïnh caùc thaønh phaàn chính laø chuû ngöõ vaø vò ngöõ, trong caâu coøn coù söï tham gia caùc thaønh phaàn khaùc nhau chuùng seõ boå sung yù nghóa cho noàng coát caâu. Moät trong nhöõng thaønh phaàn maø coâ muoán ñeà caäp ñeán ngaøy hoâm nay ñoù laø traïng ngöõ qua baøi “Theâm traïng ngöõ cho caâu” Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng GV : Treo baûn phuï VD/SGK/39 GV : Goïi HS ñoïc ñoaïn trích vaø traû lôøi caâu hoûi SGK. Böôùc 1 : xaùc ñònh traïng ngöõ trong moãi caâu :

Ghi baûng I. Ñaëc ñieåm cuûa traïng ngöõ : A. Tìm hieåu baøi : 1. Döôùi boùng tre xanh, ñaõ töø laâu ñôøi, ngöôøi daân Vieät Nam döïng nhaø, döïng cöûa, vôõ ruoäng, khai hoang. Tre aên ôû vôùi ngöôøi, ñôøi ñôøi kieáp kieáp. Tre vôùi ngöôøi nhö theá ñaõ maáy nghìn naêm. Moät theá kyû “Vaên minh”, “khai hoaù” cuûa thöïc daân cuõng khoâng laøm ra ñöôïc moät taát saét. Tre vaãn phaûi coøn vaát vaû maõi vôùi ngöôøi. Coái xay tre naëng neà quay, töø nghìn ñôøi nay, xay naém thoùc.

Döïa vaøo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû baäc tieåu hoïc, haõy xaùc ñònh traïng ngöõ trong moãi caâu treân. * Böôùc 2 : Tìm hieåu noäi dung maø traïng ngöõ boå sung cho caâu. 2. Caùc traïng ngöõ treân boå H1 : Caùc traïng ngöõ vöøa tìm ñöôïc boå sung cho caâu nhöõng sung cho caâu nhöõng noäi dung gì ? thoâng tin tình huoáng, cuï

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng GV : Minh hoaï ví duï : 1. Veà trôøi möa, neân ñöôøng raát trôn. TN chæ nguyeân nhaân 2.Ñeå laøm vui loøng cha meï, caùc em caàn hoïc haønh chaêm chæ TN chæ muïc ñích.

Ghi baûng theå laø : - Döôùi boùng tre xanh → boå sung thoâng tin veà ñaëc ñieåm. […] Döôùi boùng tre xanh → boå sung thoâng tin veà ñaëc ñieåm […] ñaõ töø laâu ñôøi → boå sung thoâng tin veà thôøi gian. 3. Em ñeán tröôøng baèng xe ñaïp. […] ñôøi ñôøi, kieáp kieáp → TN chæ phöông tieän. boå sung thoâng tin veà thôøi 4. Nhanh nhö caét, baïn aáy ñaõ ñeán gian. tröôøng . […] töø nghìn ñôøi nay → boå TN chæ caùch thöùc. sung thoâng tin veà thôøi gian. H2 : Xaùc ñònh TN trong caùc ví duï treân ? H3: Veà yù nghóa, cho bieát TN theâm vaøo caâu ñeå laøm gì ? (HS ñoïc ghi nhôù 1/SGK/39) * Böôùc 3 :Tìm hieåu vò trí cuûa traïng 3/ Coù theå chuyeån traïng ngöõ trong caâu : ngöõ trong caùc caâu treân GV : Gôïi yù cho HS veà vieäc tìm hieåu vò ñaây sang nhöõng vò trí trí cuûa TN trong caâu : khaùc nhau : Veà nguyeân taéc coù theå ñaët traïng - Döôùi boùng tre xanh, ñaõ ngöõ ôû nhöõng vò trí khaùc nhau trong töø laâu ñôøi, ngöôøi daân caøy caâu (ôû ñaàu, cuoái hay giöõa caâu). Vieät Nam döïng nhaø, döïng Giöõa traïng ngöõ vôùi chuû ngöõ vaø vò cöûa, vôû ruoäng, khai hoang ngöõ thöôøng coù moät quaõng nghæ khi → Ngöôøi daân caøy Vieät Nam noùi hoaëc moät daáu phaåy khi vieát, döïng nhaø, döïng cöûa, vôû trong tröôøng hôïp TN ñöôïc ñaët ôû cuoái ruoäng, khai hoang, döôùi caâu thì yeâu caàu naøy laø baét buoäc vì boùng tre xanh, ñaõ töø laâu neáu khoâng noù seõ ñöôïc hieåu laø phuï ñôøi. ngöõ cuûa moät cuïm ñoäng töø hay cuïm → Ngöôøi daân caøy Vieät Nam tính töø trong caâu. döôùi boùng tre xanh, ñaõ töø H4 : Veà hình thöùc, traïng ngöõ thöôøng laâu ñôøi, döïng nhaø, döïng giöõ nhöõng vò trí naøo trong caâu ? cöûa, vôû ruoäng, khai hoang. (HS ñoïc ghi nhôù 2/SGK/39) - Tre aên ôû vôùi ngöôøi, ñôøi H5 : Phaân bieät giöõa traïng ngöõ vôùi ñôøi kieáp kieáp. chuû ngöõ vaø vò ngöõ trong khi noùi → Ñôøi ñôøi kieáp kieáp, tre aên hoaëc vieát ? ôû vôùi ngöôøi. (HS ñoïc ghi nhôù 3/SGK/39) Tre ñôøi ñôøi kieáp kieáp aên ôû vôùi ngöôøi. Hoaït ñoäng 2 : Heä thoáng hoaù kieán - Coái xay tre naëng neà quay, thöùc : töø nghìn ñôøi nay, xay naén H6 : Veà yù nghóa, traïng ngöõ ñöôïc theâm thoùc. vaøo caâu ñeå laøm gì ? → Töø nghìn ñôøi nay, coái xay H7 : Vò trí traïng ngöõ trong caâu ? tre naëng neà quay, xay naén GV : Goïi HS ñoïc ghi nhôù SGK/39 thoùc. - Coái xay tre naëng neà quay, xay naén thoùc, töø nghìn ñôøi nay.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng B. Ghi nhôù : xem SGK/39

Hoaït ñoäng 3 : Laøm baøi taäp 1/ 39-40 : HS ñoïc – laøm theo nhoùm Cho bieát trong 4 caâu a,b,c,ñöôïc trong caâu naøo cuïm töø muøa xuaân laø TN. Tìm TN trong ñoaïn trích. 3/a. Theo nhoùm b. Keå teân caùc loaïi traõng ngöõ khaùc maø em bieát. II. Luyeän taäp : 1/39 – 40 : Muøa xuaân, caây gaïo goïi ñeán bao nhieâu laø chim ríu rít. 2/40 : a. Traïng ngöõ : … nhö baùo tröôùc muøa veà cuûa moät thöùc quaø thanh nhaõ vaø tinh khieát. (TN chæ muïc ñích) … khi ñi qua nhöõng caùnh ñoäng xanh, maø haït thoùc neáp ñaàu tieân laøm tróu thaân luùa coøn töôi, …(TN chæ thôøi gian) Trong caùi voû xanh khia … (TN chæ nôi choán) … Döôùi aùnh traêng, … (TN chæ nôi choán) b …, vôùi khaû naêng thích öùng vôùi hoaøn caûnh lòch söû nhö chuùng ta vöøa noùi treân ñaây (TN chæ phöông tieän) 4. Cuûng coá : - Keå teân caùc loaïi traïng ngöõ tröôøng gaëp trong caâu. - Vò trí cuûa traïng ngöõ. 5. Daën doø : - Hoïc baøi. Laøm baøi taäp 2,3 / 40 - Xem tröôùc baøi : Tìm hieåu chung veà pheùp laäp luaän chöùng minh.

Ngaøy soaïn : 13/02/2005 Tuaàn : 22 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ PHEÙP LAÄP LUAÄN

CHÖÙNG MINH Tieát : 87 + 88 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa pheùp laäp luaän chöùng minh. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu khaùi nieäm traïng ngöõ trong caâu. Cho ví duï - Söûa baøi taäp 3/40 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Trong caùc tieát tröôùc caùc em ñaõ ñöôïc tìm hieåu raát kyõ veà vaên nghò luaän. Tuy nhieân ñoù chæ laø teân goïi chung cuûa moät soá theå vaên (chöng minh, giaûi thích, phaân tích, bình luaän …). Hoâm nay, chuùng ta seõ cuøng ñi saâu vaøo moät theå loaïi cuï theå, ñoù laø kieåu baøi nghò luaän chöng minh. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 :Neâu caâu hoûi ñeå HS hieåu nhu caàu chöùng minh trong ñôøi soáng : H1 : Trong ñôøi soáng, khi naøo ngöôøi ta caàn chöùng minh ? (Khi bò nghi ngôø, hoaøi nghi) VD : bi hoaøi nghi veà tö caùch coâng daân, hay hoaøi nghi veà ngaøy thaùng naêm sinh → ta ñöa ra taám chöùng minh thö laø chöùng minh töø coâng daân, hoaëc khi ñöa ra giaáy khai sinh laø ñöa ra baèng chöùng veà ngaøy sinh … H2 :Khi caàn chöùng minh cho aùi ñoù tin raèng lôøi noùi cuûa em laø thaät, em phaûi laøm nhö theá naøo ? (Em phaûi tìm nhöõng daãn chöùng ñeå chöùng toû lôøi mình noùi laø thaät) VD : ñem ñoà vaät, tranh aûnh hay môøi ai ñoù ñeå laøm chöùng … H3 : Töø ñoù em ruùt ra nhaän xeùt : Theá naøo laø chöùng minh? H4 : Vaäy trong ñôøi soáng, ngöôøi ta duøng söï thaät (chöùng cöù xaùc thöïc) ñeå laøm gì ? HS ñoïc ghi nhôù 1/SGK/42 H5: Trong vaên baûn nghò luaän, khi ngöôøi ta chæ ñöôïc söû duïng lôøi vaên (khoâng ñöôïc duøng nhaân chöùng, vaät chöùng) thì laøm theá naøo ñeå chöùng toû moät yù kieán naøo ñoù laø ñuùng söï thaät vaø ñaùng tin caäy.

Ghi baûng I. Muïc ñích vaø phöông phaùp chöùng minh : A. Tìm hieåu trong baøi : 1/ Trong ñôøi soáng, khi bò nghi ngôø, hoaøi nghi, chuùng ta ñeàu coù nhu caàu chöùng minh söï thaät.

- Khi chöùng minh moät ñieàu ta noùi laø thaät, thì ta daãn söï vieäc aáy ra, daãn ngöôøi ñaõ chöùng kieán vieäc aáy.

→ Chöùng minh : laø ñöa ra baèng chöùng ñeå chöùng toû moät yù kieán (luaän dieåm) naøo ñoù laø chaân thöïc. 2/ Ñeå chöùng toû moät yù kieán naøo ñoù laø ñuùng söï thaät vaø ñaùng tin caäy maø ngöôøi ta chæ ñöôïc söû duïng lôøi vaên thì ta duøng lôøi leõ, lôøi vaên trình baøy, laäp luaän

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng → duøng lôøi leõ, lôøi vaên trình baøy, laäp luaän ñeå laøm saùng roõ vaán ñeà. GV: Neâu tình huoáng ñeà HS thaûo luaän : Nam coù vieäc gaáp, möôïn xe maùy cuûa baïn veà thaêm meï oám ôû queâ. Vì quaù lo, quaù voäi, baïn ñaõ phoùng xe quaù nhanh vaø bò chuù coâng an giöõa xe laïi, kieåm tra giaáy tôø. Nam laïi queân taát caû ôû tröôøng. Vaäy baïn phaûi trình baøy vôùi chöùc traùch nhö theá naøo ? Gôïi yù : Nam phaûi chöùng toû ñöôïc ñaây laø xe cuûa baïn, coù ñuû giaáy ñaêng kyù, chöùng nhaän mua baûo hieãm, coù baèng laùi xe, chöùng minh thö cuûa baïn thaân (vaät chöùng). Tieáp theo, baïn phaûi trình baøy ñeå chuù coâng an coù theå thoâng caûm phaàn naøo lí do vì sao phaûi ñi nhanh lo khoâng kòp veà thaêm meï. Nhö vaäy laø baïn Nam ñaõ phaûi chöùng minh moät vaán ñeà, laøm roõ moät söï thaät : baïn ñaõ ñi xe maùy quaù nhanh treân ñöôøng → Ñoù laø chöùng minh trong vaên nghò luaän. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu chöùng minh qua vaên baûn chöùng minh : * Böôùc 1 : Cho HS ñoïc baøi vaên “Ñöøng sôï vaáp ngaõ” * Böôùc 2 : H6 : Luaän ñieåm cô baûn cuûa baøi vaên naøy laø gì ? Nhan ñeà laø luaän ñieåm, laø tö töôûng cô baûn cuûa baøi nghò luaän. Luaän ñieåm ñöôïc nhaéc ôû caâu keát : “Vaäy xin … baïi” H7 :Haõy tìm nhöõng caâu mang luaän ñieåm ñoù.

Ghi baûng ñeå laøm saùng roõ vaán ñeà.

3/ Phaân tích vaên baûn :

Ñöøng sôï vaáp ngaõ a. Luaän ñieåm cô baûn : “Ñöøng sôõ vaáp ngaõ” Luaän ñieåm ñoù coøn nhaéc laïi ôû caâu keát : “Vaäy xin baïn chôù lo sôï thaát baøi”

+ Nhöõng caâu mang luaän ñieåm treân : ñaõ bao laàn baïn vaáp ngaø maø khoâng heà nhôù. - Vaäy xin baïn chôù lo sôï thaát baïi. - Ñieàu ñaùng sôï hôn laø baïn ñaõ boû qua nhieàu cô hoäi chæ vì khoâng coá gaéng heát mình. * Böôùc 3 : Tìm hieåu quaù trình chöùng b. Laäp luaän cuûa baøi minh vaø caùch chöùng minh : vaên : H8 : Ñeå khuyeân ngöôøi ta “ñöøng sôï - Trong ñôøi, chuyeän vaáp vaáp ngaõ”, baøi vaên ñaõ laäp luaän nhö ngaõ laø thöôøng ví duï chöùng minh : theá naøo ? + Laàn ñaàu tieân chaäp chöõng böôùc ñi, baïn ñaõ bò ngaõ. + Laàn ñaàu tieân taäp bôi,

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

H9 : Caùc söï thaät ñöôïc daãn ra coù ñaùng tin khoâng ? GV choát : Ñeå khuyeân ngöôøi ta ñöøng sôï vaáp ngaõ, taùc giaû ñaõ söû duïng phöông phaùp laäp luaän chöùng minh baèng moät loaït caùc söï thaät coù ñoä tin caäy vaø söùc thuyeát phuïc cao. Noùi caùch khaùc, muïc ñích cuûa phöông phaùp laäp luaän chöùng minh laø laøm cho ngöôøi ñoïc tin luaän ñieåm maø mình seõ neâu ra. H10 : Qua ñoù, em hieåu pheùp laäp laäun chöùng minh laø gì ? (HS ñoïc ghi nhôù : 2/42) * Böôùc 4 : H11 : Nhaän xeùt caùch chöùng minh vaø luaän cöù ñeå chöùng minh. H12 : Caùc lí leõ, baèng chöùng trong pheùp laäp luaän chöùng minh muoán coù söùc thuyeát phuïc thì phaûi laøm gì ? → phaûi löïa choïn, thaåm tra, phaân tích. HS ñoïc ghi nhôù : 3/SGK/42 * Böôùc 5 : HS ñoïc laïi ghi nhôù 42. Hoaït ñoäng 3 : Cuûng coá kieán thöùc * Böôùc 1 : HS ñoïc baøi vaên “Khoâng sôï sai laàm” * Böôùc 2 : HS chæ ra luaän ñieåm :

Ghi baûng baïn uoáng nöôùc vaø suyùt cheát ñuoái … - Nhöõng ngöôøi noåi tieáng cuõng ñaõ töøng vaáp ngaõ, nhöng thaát baïi khoâng ngaên caûn hoï trôû thaønh noåi tieáng : → Chöùng minh : Oan-Ñimaây töøng bò toaø baùo sa thaûi vì thieáu yù töôûng. + Luùc con hoïc phoå thoâng Lu-I-Pa-xtô chæ laø moät HS trung bình. + L. Toân-xtoâi, taùc giaû tieåu thuyeát noåi tieáng Chieán tranh vaø hoøa bình bò ñình chæ hoïc ñaïi hoïc vì vöøa khoâng coù naêng löïc vöøa thieáu yù chí hoïc taäp. + Hen-ri Pho thaát baïi vaø chaùy tuùi tôùi 5 laàn tröôùc khi ñi tôùi thaønh coâng. + Ca só Oâpeâra noåi tieáng En-ri-cô Caruxoâ bò thaày giaùo cho laø thieáu chaát gioïng vaø khoâng theå haùt ñöôïc.

Ghi nhôù : SGK/42 II. Luyeän taäp : Baøi vaên “Khoâng sôï sai laàm” a. Baøi vaên neâu leân

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng H13 : Baøi vaên neâu leân luaän ñieåm luaän ñieåm : gì ? Haõy tìm nhöõng caâu mang luaän “Khoâng sôï sai laàm” ñieåm ñoù ? - Luaän ñieåm theå hieän ôû caùc caâu vaên : + “ Moät ngöôøi luùc naøo cuõng sôï thaát baïi, laøm gì cuõng sôï sai laàm laø moät ngöôøi sôï haõi thöïc teá, troán traùnh thöïc teá, vaø suoát ñôøi khoâng theå töï laäp ñöôïc”. + “Neáu baïn sôï sai laàm thì baïn chaúng ñaùm laøm gì” + “Thaát baïi laø meï cuûa thaønh coâng” + Nhöõng ngöôøi saùng suoát daùm laøm, khoâng sô sai laàm, môùi laø ngöôøi laøm chuû soá phaän cuûa chính mình” H14 : Ñeå chöùng minh luaän ñieåm cuûa b. Nhöõng luaän cöù : minh, ngöôøi vieát ñaõ neâu ra nhöõng - Khoâng theå coù chuyeän luaän cöù naøo ? Nhöõng luaän cöù aáy soáng maø khoâng phaïm coù hieån nhieân, coù söù thuyeát phuïc chuùt sai laàm naøo. khoâng ? - Sôï sai laàm thì seõ khoâng daùm laøm gì vaø khoâng laøm ñöôïc gì. - Sai laàm ñem ñeán baøi hoïc cho ngöôøi bieát ruùt kinh nghieäm khi phaïm sai laàm → Ñoù laø nhöõng luaän cöù hieån nhieân, thöïc teá, coù söùc thuyeát phuïc cao. H15 :Caùch laäp luaän chöùng minh cuûa c. Khaùc : baøi naøy coù gì khaùc so vôùi baøi ñöøng + Trong baøi “Ñöøng sôï vaáp sôï vaáp ngaõ? ngaõ “ ngöôøi vieát chæ duøng lyù leõ vaø phaân tích caùc lyù leõ ñeå chöùng minh cho luaän ñieåm. Ñoù laø nhöõng lyù leõ ñaõ ñöôïc thöøa nhaän. * Böôùc 3 : Nhaéc laïi luaän ñieåm baøi vaên ? Neâu luaän cöù ñeå chöùng minh cho luaän ñieåm ? H16 : Qua vieäc tìm hieåu baøi vaên “Ñöøng sôï vaáp ngaõ”, em nhaéc laïi trong vaên nghò luaän, chöùng minh gì ? → laø caùch söû duïng lí leõ, daãn chöùng ñeå chöùng toû moät nhaän ñònh, luaän ñieåm naøo ñoù laø ñuùng ñaén. “Chöùng minh” laø khaùi nieäm gaàn nhö töông ñoàng vôùi caùc khaùi nieäm nhö “luaän chöùng”, “laäp luaän”, chæ caùi caùch vaän duïng lyù leõ, daãn chöùng nhaèm khaúng ñònh

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng moät luaän ñieåm naøo ñoù laø ñuùng ñaén. Baøi “Ñöøng sôï vaáp ngaõ taùc giaû duøng nhöõng daãn chöùng coù theå chöùng minh cho chaân lí vaáp ngaõ laø söï thöôøng, laø caùi giaù cho söï thaønh coâng. Moïi ngöôøi ai cuõng töøng vaáp ngaõ, ngay caû caùc caùi teân tuoåi löøng laãy cuõng töøng bò vaáp ngaõ, oan traùi. Chöùng minh nhö vaäy laø thuyeát phuïc.

Ghi baûng

4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/42 - HS ñoïc baøi ñoïc theâm “Coù kieåu ñôøi môùi kieáu vaên” 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc ghi nhôù. - Laøm laïi baøi taäp vaøo vôû baøi taäp. - Xem tröôùc baøi : “Theâm traïng ngöõ cho caâu” (t)

Ngaøy soaïn : 20/02/2005 Ngaøy daïy : 21/02/2005 Tuaàn : 23 THEÂM TRAÏNG NGÖÕ CHO CAÂU (TT) Tieát : 89 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc coâng duïng cuûa traïng ngöõ (boå sung nhöõng thoâng tin tình huoáng vaø lieân keát caùc caâu, caùc ñoaïn trong baøi). - Naém ñöôïc taùc duïng cuûa vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng (nhaán maïnh yù, chuyeån yù hoaëc bieåu loä caûm xuùc) II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø chöùng minh ? - Laäp luaän chöùng minh laø gì ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Trong tieát “Theâm trang ngöõ cho caâu” tuaàn tröùc, caùc em ñaõ hieåu theâm TN cuûa caâu ñeå laøm gì, ñeå giuùp caùc em hieåu roõ coâng duïng cuûa TN vaø vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng coù taùc duïng gì chuùng ta seõ cuøng tìm hieåu qua baøi “Theâm trang ngöõ cho caâu” Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu coâng duïng cuûa traïng ngöõ - Tìm TN trong nhöõng caâu vaên ñöôïc trích ôû caâu a,b a) Nhöng toâi yeâu muøa xuaân nhaát laø vaøo khoaûng sau raèng thaùng gieâng. Thöôøng thöôøng, vaøo khoaûng ñoù, trôøi ñaõ heát noàm möa xuaân baét ñaàu thay cho neàn trôøi … saùng suûa. Treân giaøn thieân lí … con ve môùi loät (Vuõ Baèng) b) Veà muøa ñoâng, laù vaøng ñoû nhö maøu ñoàng hun. (Ñoaøn Gioûi) ? Vì sao trong caùc caâu vaên aáy, ta khoâng neân hoaëc khoâng theå löôït boû TN ?

Ghi baûng I - Coâng duïng cuûa traïng ngöõ : A. Tìm hieåu baøi : - Thöôøng thöôøng, vaøo khoaûng ñoù → chæ thôøi gian. - Saùng daäy → chæ thôøi gian. - Naèm daøi … ôû treân trôøi→ chæ caùch thöùc. -Treân giaøn thieân lí → chæ nôi choán. -Chæ ñoä taùm chín thaùng → chæ thôøi gian. - Veà muøa ñoâng → chæ thôøi gian. ⇒ Taát caû caùc TN treân goùp phaàn laøm cho noäi dung cuûa caâu ñöôïc ñaày ñuû, chính xaùc vaø laøm ñoaïn vaên maïch laïc.

? Trong 1 baøi vaên NL, em phaûi saép xeáp luaän cöù theo nhöõng trình töï nhaát ñònh (thôøi gian, khoâng gian, nguyeân nhaân, keát quaû …) B. Ghi nhôù : SGK/46 ? Traïng ngöõ coù vai troø gì trong vieäc theå hieän trình töï laäp luaän aáy ? HS ñoïc ghi nhôù SGK/46 Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu hieän töôïng II. Taùch traïng ngöõ thaønh taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng caâu rieâng :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng : - Yeâu caàu HS chæ ra TN trong caâu. - Ngöôøi VN ngaøy nay coù lí do ñaày ñoû vaø vöõng chaéc ñeå töï haøo vôùi tieáng noùi cuûa mình. - So saùnh TN treân ñaây vôùi caâu in ñaäm trong SGK vaø ñeå tin töôûng hôn nöõa vaøo töông lai cuûa noù. → Gioáng nhau : Caû 2 ñeàu coù quan heä nhö nhau vôùi CN vaø VN (coù theå goäp 2 caâu thaønh 1 caâu duy nhaát coù 2TN) → Khaùc nhau : TN ñeå tin töôûng … cuûa noù ñöôïc taùch ra thaønh 1 caâu rieâng. ? Vieäc taùch caâu nhö vaäy coù taùc duïng gì ? HS ñoïc ghi nhôù SGK/47

Ghi baûng A – Tìm hieåu baøi : Ngöôøi Vieät Nam ngaøy nay coù lyù do ñaày ñuû vaø vöõng chaéc ñeå töï haøo vôùi tieáng noùi cuûa mình. Vaø ñeå tin töôûng hôn nöõa vaøo töông lai cuûa noù. → TN ñöôïc taùch thaønh 1 caâu rieâng ⇒nhaán maïnh yù.

B. Ghi nhôù : SGK/47

III. Luyeän taäp : 1/47 a) Keát hôïp nhöõng baøi naøy laïi → TN chæ caùch thöùc. ÔÛ loaïi baøi thöù nhaát → TN chæ nôi choán. ÔÛ loaïi baøi thöù hai → TN chæ nôi choán. b) Ñaõ bao laàn + Laàn ñaàu tieân chaäp chöõng böôùc ñi. + Laàn ñaàu tieân taäp bôi. + Laàn ñaàu tieân chôi boùng baøn. → Traïng ngöõ thôøi gian + Luùc coøn hoïc phoå thoâng. + Veâ moân hoùa → TN chæ nôi choán. ⇒ Caùc TN aáy vöøa taùc duïng boå sung nhöõng thoâng tin tình huoáng, vöøa coù taùc duïng lieân keát laøm cho ñoaïn vaên trôû neân maïch laïc roõ raøng. 2/47 a) Traïng ngöõ chæ thôøi gian : “Naêm 72, ñöôïc taùch thaønh caâu rieâng coù taùc duïng nhaán maïnh ñeán thôøi ñieåm hi sinh cuûa nhaân vaät” b) Traïnh ngöõ chæ thôøi gian : “Trong luùc tieáng ñôøn vaãn khaéc khoaûi vang leân nhöõng chöõ ñôøn li bieät, boàn choàn” ñöôïc taùch thaønh caâu rieâng nhaèm nhaán maïnh tình huoáng ñaày caûm xuùc. 4. Cuûng coá : - Coâng duïng cuûa traïng ngöõ ? - Taùc duïng cuûa vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng ? 5. Daën doø : - Hoïc baøi, laøm baøi taäp 3/48 - Xem tröôùc baøi “Caùch laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh”.

Tuaàn : 23 Tieát : 90

KIEÅM TRA 1 TIEÁT MOÂN : TIEÁNG VIEÄT

I. Muïc ñích caàn ñaït : - Kieåm tra caùc loaïi caâu ñaëc bieät, ruùt goïn, caâu coù thaønh phaàn traïng ngöõ. - Keát hôïp laøm baøi traéc nghieäm vaø töï luaän, traû lôøi caâu hoûi vaø vieát ñoaïn vaên ngaén. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng) 3 Baøi môùi : Phaùt ñeà kieåm tra cho HS. 4. Cuûng coá : - Nhaéc nhôû thôøi gian noäp baøi. 5. Daën doø : Soaïn caùch laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh.

Ngaøy soaïn : 20/02/2005 Tuaàn : 23 CAÙCH LAØM BAØI VAÊN LAÄP LUAÄN CHÖÙNG MINH Tieát : 91 I. Muïc ñích caàn ñaït : giuùp HS - OÂn laïi nhöõng kieán thöùc caàn thieát (veà taïo laäp vaên baûn veà vaên baûn laäp luaän, chöùng minh …) ñeå vieäc hoïc caùch laøm baøi coù cô sôû chaéc chaén hôn. - Böôùc ñaàu naém ñöôïc caùch thöùc cuï theå trong vieäc laøm moät baøi vaên laäp luaän chöùng minh, nhöõng ñieàu caàn löu yù vaø nhöõng loãi caàn traùnh trong luùc laøm baøi. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Coâng duïng cuûa traïng ngöõ ? - Taùc duïng cuûa vieäc taùch traïng ngöõ thaønh caâu rieâng ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Caùc tieát tröôùc, caùc em ñaõ ñöôïc tìm hieåu chung veà kieåu baøi nghò luaän chöùng minh. Ñeå giuùp caùc em naém ñöôïc caùch thöùc laøm 1 baøi vaên nghò luaän chöùng minh cuï theå, chuùng ta seõ cuøng hoïc baøi hoâm nay “Caùch laøm 1 baøi vaên laäp luaän chöùng minh” Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñeå vaø tìm yù : - Cho HS ñoïc ñeà vaên : Nhaân daân ta thöôøng noùi “Coù chí thì neân” Haõy chöùng minh tính ñuùng ñaén cuûa caâu tuïc ngöõ ñoù. - Sau khi ñoïc ñeà, vieäc ñaàu tieân laø chuùng ta phaûi ñi vaøo tìm hieåu ñeà vaø tìm yø. Tìm hieåu ñeà laø laøm coâng vieäc gì ? Traû lôøi caâu hoûi naøo ? Ñeà neâu leân vaán ñeà gì ? Yeâu caàu gì ? GV giaûng theâm.

Ghi baûng I – Caùc böôùc laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh : A-Tìm hieåu baøi : Ñeà vaên : SGK/48 1. Tìm hieåu ñeà vaø tìm yù : a. Xaùc ñònh yeâu caàu cuûa ñeà : - Ñeà neâu leân 1 tö töôûng theå hieän baèng 1 caâu töïc ngöõ. - Ñeà yeâu caàu : chöùng minh tö töôûng ñoù laø ñuùng. b) Caâu tuïc ngöõ khaúng ñònh ñieàu gì ? “Chí” coù + Caâu tuïc ngöõ khaúng ñònh ñieàu gì ? nghóa gì ? - Khaûng ñònh nghóa to lôùn + Chí coù nghóa laø gì ? cuûa chí trong cuoäc soáng. Neáu hieåu “chí” coù nghóa laø söï beàn bæ - Chí : hoaøi baõo, lí töôûng theo ñuoåi 1 vieäc gì toát ñeïp vaø “neân” toát ñeïp, yù chí, nghò löïc, söï coù nghóa laø keát quaû, laø thaønh coâng. kieân trì. Ai coù caùc ñieàu ñoù thì seõ thaønh coâng. ? Muoán chöùng minh vaàn ñeà treân thì c) Muoán chöùng minh thì phaûi laäp luaän nhö theá naøo ? coù 2 caùch laäp luaän : - Xeùt veà lí leõ baát cöù vieäc

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

? Haõy keå theâm nhöõng taám göông tieâu bieåu trong thöïc teá ? (nhöõng HS ngheøo vöôït khoù, nhöõng ngöôøi lao ñoäng, nhaø khoa hoïc … khoâng luøi böôùc tröôùc khoù khaên, thaát baïi) Hoaït ñoäng 2 : Laäp daøn baøi ? Moät vaên baûn nghò luaän thöôøng goàm maáy phaàn ? ? Ñoù laø nhöõng phaàn naøo ? ? Phaàn môû baøi neâu yù naøo ? ? Phaàn thaân baøi neâu nhöõng lí leõ vaø ñaãn chöùng naøo ?

? Em seõ vieát nhöõng yù naøo ôû phaàn keát baøi ?

Vieát baøi : - Cho HS ñoïc caùc ñoaïn môû baøi ôû muïc 3 SGK/49 ? Khi vieát môû baøi coù caàn laäp luaän khoâng ? ? Ba caùch môû baøi khaùc nhau veà caùch laäp luaän nhö theá naøo? ? Caùc caùch môû baøi aáy coù phuø hôïp vôùi yeâu caàu cuûa baøi khoâng ? ? Laøm theá naøo ñeå ñoaïn ñaàu tieân cuûa thaân baøi lieân keát vôùi nôû baøi ? ? Caàn laøm vieäc gì ñeå caùc ñoaïn sau cuûa thaân baøi lieân keát ñöôïc vôùi ñoaïn tröôùc ñoù ? ? Ngoaøi nhöõng caùch noùi nhö “Ñuùng nhö vaäy, thaät vaäy, coù caùch naøo

Ghi baûng gì duø laø giaûn ñôn nhöng khoâng coù chí, khoâng chuyeân taâm, kieân trì thì seõ khoâng laøm ñöôïc. - Xeùt veà thöïc teá coù bieát bao taám göông nhôø coù chí maø thaønh coâng : anh Nguyeãn Ngoïc Kyù caùc vaän ñoäng vieân khuyeát taät ñaït huy chöông vaøng. 2. Laäp daøn baøi : a) Môû baøi : neâu vaøi troø cuûa lí töôûng, yù chí vaø nghò löïc trong cuoäc soáng maø caâu tuïc ngöõ ñaõ ñuùc keát : ñoù laø 1 chaân kyù. b) Thaân baøi : - Xeùt veà lí : + Chí laø ñieàu raát caàn thieát ñeå con ngöôøi vöôït qua moïi trôû ngaïi. + Khoâng coù chí thì khoâng laøm ñöôïc gì. - Xeùt veà thöïc teá : + Nhöõng ngöôøi coù chí ñeàu thaønh coâng? (neâu daãn chöùng) + Chí giuùp ngöôøi ta vöôït qua nhöõng khoù khaên töôûng chöøng nhö khoâng theå vöôït qua ñöôïc. (neâu daãn chöùng) c) Keát luaän : Moïi ngöôøi neân tu döôõng yù chí, baét ñaàu töø nhöõng vieäc nhoû, ñeå khi ra ñôøi laøm ñöôïc vieäc lôùn. 3. Vieát baøi : a) Môû baøi : Coù theå choïn moät trong caùc caùch sau : - Ñi thaúng vaøo vaán ñeà. - Suy töø caùi chung ñeán caùi rieâng. - Suy töø taâm lyù con ngöôøi. b) Thaân baøi : - Phaûi coù töø ngöõ chuyeån ñoaïn tieáp noái phaàn môû baøi : - Vieát ñoaïn phaân tích lyù leõ. - Vieát ñoaïn neâu caùc daãn chöùng tieâu bieåu.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng khaùc nöõa khoâng ? ? Neân vieát ñoaïn phaân tích lí leõ nhö c) Keát baøi : theá naøo ? Neân phaân tích lí leõ naøo - Coù theå söû duïng töø ngöõ tröôùc ? Neân neâu lí leõ tröôùc roài phaân chuyeån ñoaïn : “Caâu tuïc tích sau hay ngöôïc laïi. ngöõ … cho ta baøi hoïc …” - Vieát ñoaïn neâu daãn chöùng nhö theá - Keát baøi treân hoâ öùng vôùi naøo ? môû baøi. - Cho HS nhaän xeùt caùch keát baøi ôû muïc 3 SGK/50. - Nhöõng keát baøi aáy ñaõ hoâ öùng vôùi môû baøi chöa ? - Keát baøi cho thaáy luaän ñieåm ñaõ ñöôïc chöùng minh chöa? GV ñoïc laïi vaø söûa chöõa laø böôùc cuoái 4. Ñoïc laïi vaø söûa chöõa : cuøng ñeå hoaøn chænh baøi vieát chöùng minh. Ñaây laø böôùc cuõng raát quan troïng. Neáu thöïc hieän toát ta seõ phaùt hieän vaø söûa chöõa nhöõng loãi sai trong khi laøm baøi. Heä thoáng hoùa kieán thöùc : B. Ghi nhôù : SGK/50 ? Muoán laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh thì phaûi thöïc hieän nhö theá naøo ? Neâu daøn baøi cuûa 1 baøi vaên nghò luaän chöùng minh. HS ñoïc ghi nhôù SGK. II. Luyeän taäp : - Hai ñeà gioáng nhau ôû choã : ñeàu coù yù nghóa töông töï nhö caâu : “coù chí thì neân” : khuyeân nhuû con ngöôøi phaûi quyeát chí beàn loøng. - Khaùc nhau : Ñeà 1 : Tröôùc khi chöùng minh, caàn phaûi giaûi thích hai hình aûnh “maøi saét” vaø “neân kim” ñeå ruùt ra yù nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ : coù kieân trì, beàn chí thì môùi thaønh coâng. Ñeà 2 : Chöùng minh theo caû 2 chieàu : + Neáu loøng khoâng beàn thì khoâng laøm ñöôïc vieäc gì. + Neáu quyeát chí vieäc duø khoù khaên, lôùn lao ñeán maáy cuõng laøm neân. 4. Cuûng coá : - Laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh caàn phaûi laøm maáy böôùc ? - Neâu daøn baøi cuûa baøi vaên laäp luaän chöùng minh ? 5. Daën doø : - Hoïc ghi nhôù SGK/50 - Soaïn baøi : Luyeän taäp laäp luaän chöùng minh.

Ngaøy soaïn : 20/02/2005 Tuaàn : 23 LUYEÄN TAÄP LAÄP LUAÄN CHÖÙNG MINH Tieát : 92 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS : - Cuûng coá nhöõng hieåu bieát veà caùch laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh. - Vaän duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo vieäc laøm moät baøi vaên chöùng minh cho moät nhaän ñònh, moät yù kieán veà moät vaán ñeà xaõ hoäi gaàn guõi, quen thuoäc. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Muoán laøm moät baøi vaên nghò luaän chöùng minh thì phaûi thöïc hieän nhö theá naøo ? - Daøn baøi cuûa baøi vaên nghò luaän chöùng minh ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ tieát tröôùc, caùc em ñaõ tìm hieåu caùch laøm quen loaïi vaên chöùng minh. Hoâm nay, chuùng ta seõ aùp duïng nhöõng lyù thuyeát ñaõ hoïc ñoù vaøo tieát “Luyeän taäp laäp luaän chöùng minh”. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñeà Ñeà : Chöùng minh raèng nhaân - HS ñoïc ñeà. daân Vieät Nam luoân soáng theo ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù keû troàng caây”, “uoáng nöôùc nhôù nguoàn” ? Ñeà yeâu caàu chöùng minh vaán ñeà 1. Tìm hieåu ñeà : gì ? - Ñieàu phaûi chöùng minh ? Em hieåu “AÊn quaû nhôù keû troàng Loøng bieát ôn nhöõng ngöôøi caây” vaø “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn laø ñaõ taïo ra thaønh quaû ñeå gì ? mình ñöôïc höôûng, moät ñaïo lyù soáng ñeïp ñeõ cuûa daân toäc Vieät Nam ? Yeâu caàu laäp luaän chöùng minh ñoøi Yeâu caàu : Ñöa ra vaø phaân hoûi phaûi laøm nhö theá naøo ? tích nhöõng chöùng cöù thích hôïp ñeå cho ngöôøi ñoïc, ngöôøi nghe thaáy roõ ñieàu neâu ôû ñeà baøi laø ñuùng ñaén laø coù thaät. Hoaït ñoäng 2 : Tìm yù cho HS thaûo 2. Tìm hieåu : luaän a) Vôùi ñeà baøi treân, ta caàn ? Neáu laø ngöôøi caàn ñöôïc chöùng minh phaûi vieát moät ñoaïn vaên thì em coù ñoøi hoûi phaûi dieãn giaûi roõ ngaén ñeå dieãn giaûi cho roõ hôn yù nghóa cuûa 2 caâu tuïc ngöõ aáy ñieàu phaûi chöùng minh. khoâng ? Vì sao ? Bôûi leõ, ñeà ñöa ra 2 vaán ñeà döôùi hình thöùc 2 caâu tuïc ngöõ vôùi loái noùi aån duï baèng hình aûnh kín ñaùo, saâu saéc, raát coù theå nhieàu ngöôøi chöa hieåu

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Em seõ dieãn giaûi 2 caâu tuïc ngöõ aáy nhö theá naøo ?

- Tìm hieåu bieåu hieän cuûa ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù keû troàng caây”, “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn” trong thöïc teá ñôøi soáng ? ? Ngoaøi nhöõng noäi dung ñöôïc neâu ôû ñieåm c trong SGK, caùc em thaáy coù theå boå sung theâm nhöõng bieåu hieän naøo khaùc nöõa ? (VD : nhöõng caâu ca dao khuyeân con ngöôøi phaûi ghi nhôù coâng ôn cuûa oâng baø cha meï, caùc phong traøo ñeàn ôn ñaùp nghóa, chaêm soùc baø meï Vieät Nam anh huøng …)

Hoaït ñoäng 3 : Laäp daøn baøi - GV cho HS xem laïi nhöõng daøn baøi maø caùc em ñaõ laäp luaän trong tieát hoïc tröôùc. - Yeâu caàu laäp daøn baøi cho ñeà vaên

Ghi baûng ñuùng, hieåu heát yù nghóa cuûa ñeà. b) Hai caâu tuïc ngöõ treân tuy coù caùch dieãn ñaït khoâng gioáng nhau, nhöng cuøng neâu leân moät baøi hoïc veà leõ soáng, veà ñaïo ñöùc tình veà nghóa cao ñeïp cuûa con ngöôøi. Ñoù laø loøng bieát ôn nhôù veà coäi nguoàn cuûa ngöôøi aên quaû, ngöôøi uoáng nöôùc. Ngöôøi aên quaû chín thôm ngon nhaát ñònh khoâng ñöôïc queân coâng lao cuûa ngöôøi troàng caây vaát vaû sôùm hoâm chaêm boùn. Ngöôøi uoáng nguïm nöôùc trong laønh haõy nhôù ñeán coäi nguoàn doøng nöôùc naøy töø ñaâu chaûy ñeán. Bieát ôn vaø nhôù ôn laø truyeàn thoáng ñaïo ñöùc laøm neân baûn saéc, tính caùch vaø veû ñeïp phaåm chaát, taâm hoàn cuûa ngöôøi Vieät Nam. c) Nhöõng bieåu hieän cuûa loøng bieát ôn trong thöïc teá ñôøi soáng. + Con chaùu kính yeâu vaø bieát ôn toå tieân, oâng baø cha meï. + Caùc leã hoäi vaên hoùa. + Truyeàn thoáng thôø cuùng toå tieân. + Toân suøng vaø nhôù ôn nhöõng ngöôøi anh huøng, nhöõng ngöôøi coù coâng lao trong söï nghieäp döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc. + Ngaøy 27/7 haøng naêm laø dòp ñeå chuùng ta theå hieän loøng bieát hôn ñoù. + Toaøn daân bieát ôn Ñaûng, Baùc Hoà vaø Caùch maïng. + Hoïc troø bieát ôn thaày coâ giaùo. 3. Laäp daøn baøi : a) Môû baøi : - Hai caâu tuïc ngöõ ñeà cao loøng bieát ôn cuûa nhaân daân ta.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng treân. + Môû baøi neâu nhöõng yù naøo ? + Thaân baøi neâu nhöõng luaän cöù naøo ? GV löu yù : Caàn phaûi neâu caùc bieåu hieän cuûa ñaïo lyù “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn”, “AÊn quaû nhôù keû troàng caây” theo trình töï lieân quan vì ñeà baøi yeâu caàu chöùng minh theo chieàu lòch söû “Töø xöa ñeán nay”

Ghi baûng b) Thaân baøi : - Giaûi thích yù nghóa cuûa hai caâu tuïc ngöõ. - Chöùng minh : nhaân daân ta töø xöa ñeán nay luoân soáng theo ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù keû troàng caây”, “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn” + Trong gia ñình : * Thôø cuùng toå tieân → nhôù ôn toå tieân. * Leã chuùc thoï oâng baø, boá meï → theå hieän loøng bieát ôn vaø loøng mong muoán baøo ñaùp coâng ôn cha meï. + Trong ñôøi soáng coäng ñoàng : * Truyeàn thoáng “Laïc Long Quaân vaø AÂu Cô” löu truyeàn ngaøn ñôøi, nhaéc nhôû moïi ngöôøi luoân nhôù ñeán coäi nguoàn. * Ngaøy 10/3 aâm lòch, caû daân toäc thaønh kính höôùng veà ngaøy gioã toå Huøng Vöông. * Ngaøy nay coù nhieàu ngaøy leã coù yù nghóa saâu saéc : ngaøy Thöông binh lieät só ñeå töôûng nhôù ñeán nhöõng ngöôøi ñaõ hy sinh xöông maùu ñeå baøo veä toå quoác : Ngaøy nhaø giaùo VN ñeå baøy toû loøng bieát ôn hoïc troø vôùi thaày, coâ giaùo : ngaøy Thaày thuoác VN ñeå nhôù ôn nhöõng baäc “löông y nhö töø maãu” - Nhaân daân ta ngaøy nay theå hieän loøng bieát ôn caùc anh huøng lieät só baèng nhöõng vieäc laøm thieát thöïc : xaây döïng ñaøi töôûng nieäm, döïng nhaø tình nghóa, phong traøo ñeàn ôn ñaùp nghóa … - Keát baøi neâu nhöõng yù naøo ? 3. Keát baøi : Ñaïo lyù “AÊn - Ñaïo lyù “AÊn quaû nhôù keû troàng quaû … caây”, “Uoáng … caây”, “Uoáng nöôùc nhôù nguoàn” gôïi nguoàn” ñaõ trôû thaønh loái cho em nhöõng suy nghó gì ? soáng mang ñaäm baûn saéc daân toäc. Chuùng ta ai cuõng töï haøo veà loái soáng aáy vaø

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Hoaït ñoäng 4 : Vieát ñoaïn vaên - Em haõy vieát moät ñoaïn vaên chöùng minh cho moät luaän ñieåm cuûa daøn baøi vöøa xaây döïng. - Cho HS trình baøy luaän ñieåm ñaõ ñöôïc chöùng minh. - HS nhaän xeùt → GV nhaän xeùt.

Ghi baûng phaûi bieát soáng sao cho xöùng ñaùng vôùi truyeàn thoáng voán coù aáy. 4. Vieát ñoaïn vaên :

4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi 4 böôùc tröôùc khi laøm baøi vaên nghò luaän chöùng minh. 5. Daën doø : - Hoaøn chænh daøn baøi thaønh moät baøi vaên nghò luaän chöùng minh. - Soaïn baøi : “Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà”

Ngaøy soaïn : 27/02/2005 Tuaàn : 24 A. Vaên baûn : ÑÖÙC TÍNH GIAÛN DÒ

CUÛA BAÙC HOÀ Tieát : 93 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS: -Caûm nhaän ñöôïc, qua baøi vaên, moät nhöõng phaåm chaát cao ñeïp cuûa Baùc Hoà laø ñöùc tính giaûn dò; giaûn dò trong loái soáng, trong quan heä vôùi moïi ngöôøi, trong vieäc laøm vaø lôøi noùi, baøi vieát. - Nhaän ra vaø ñöôïc ngheä thuaät nghò luaän cuûa taùc giaû trong baøi, ñaëc bieät laø caùch neâu daãn chöùng cuï theå, toaøn dieän, roõ raøng, keát hôïp vôùi giaûi thích, bình luaän ngaén goïn vaø saâu saéc. - Nhôù vaø thuoäc ñöôïc moät soá caâu vaên hay, tieâu bieåu trong baøi. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : - Phaïm Vaên Ñoàng laø moät trong nhöõng ngöôøi hoïc troø xuaát saéc vaø coäng söï gaàn guõi cuûa Hoà Chuû Tòch. OÂng ñaõ soáng vaø laøm vieäc beân caïnh Baùc Hoà. Vì vaäy, oâng ñaõ vieát nhieàu baøi vaø saùch veà Hoà Chuû Tòch vôùi söï hieåu bieát töôøng taän vaø tình caûm yeâu kính chaân thaønh, thaém thieát cuûa mình. - Baøi ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà laø ñoaïn trích töø baøi dieãn vaên cuûa Phaïm Vaên Ñoàng trong leã kyû nieäm 80 naêm ngaøy sinh Chuû tòch Hoà Chí Minh (19/5/1970). Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaên baûn I. Taùc giaû- taùc phaåm : - Cho 2 HS ñoïc, GV ñoïc maãu moät ñoaïn, -Xem SGK/54 löu yù HS ñoïc roõ raøng, maïch laïc vaø II. Tìm hieåu vaên baûn : coøn phaûi bieåu hieän ñöôïc tình caûm cuûa taùc giaû. 1. Luaän ñieåm chính trong H1: Neâu luaän ñieåm chính cuûa toaøn baøi baøi : trong phaàn môû ñaàu ? - Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc. - Ñôøi hoaït ñoäng chính trò cuûa Baùc nhaát quaùn vôùi ñôøi soáng bình thöôøng, 2. Boá cuïc vaø daøn yù : giaûn dò cuûa Hoà Chuû Tòch. - Môû baøi : Söï nhaát quaùn H2: Ñeå laøm roõ ñöùc tính giaûn dò cuûa giöõa cuoäc ñôøi CM vaø cuoäc Baùc, taùc giaû ñaõ CM ôû nhöõng phöông soâng giaûn dò, thanh baïch dieän naøo ? cuûa Baùc Hoà. - Böõa aên, loái soáng, laøm vieäc, lôøi - Thaân baøi : Chöùng minh söï noùi, baøi vieát. giaûn dò cuûa Baùc Hoà trong H3: Cho bieát trình töï laäp luaän cuûa sinh hoaït, loái soáng, vieäc taùc giaû vaø boá cuïc trong baøi vaên ? laøm : -Baøi vaên laø moät ñoaïn trích neân + Böõa aên : Chæ vaøi ba khoâng coù ñaày ñuû caùc phaàn trong moùn ñôn giaûn. boá cuïc thoâng thöôøng cuûa moät baøi + Caùi nhaø saøn chæ coù hai, vaên nghò luaän hoaøn chænh. Cuï theå: ba phoøng, hoøa cuøng thieân - Môû baøi : Söï nhaát quaùn giöõa cuoäc nhieân. ñôøi CM vaø cuoäc soáng giaûn dò, thanh + Vieäc laøm : Töø vieäc nhoû baïch cuûa Baùc Hoà. ñeán vieäc lôùn, ít caàn ñeán - Thaân baøi : Chöùng minh söï giaûn dò ngöôøi phuïc vuï. cuûa Baùc Hoà trong sinh hoaït, loái soáng, + Söï giaûn dò trong ñôøi

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng vieäc laøm: + Böõa aên chæ coù vaøi ba moùn ñôn giaûn. + Caùi nhaø saøn chæ hai ba phoøng, hoaø cuøng thieân nhieân. + Vieäc laøm : Töø vieäc nhoû ñeán vieäc lôùn, ít caàn ñeán ngöôøi phuïc vuï. + Söï giaûn dò trong ñôøi soáng vaät chaát ñi lieàn vôùi ñôøi soáng tinh thaàn phong phuù cao ñeïp. + Giaûn dò trong lôøi noùi, baøi vieát. Hoaït ñoäng 2 : Tìm heä thoáng luaän cöù vaø daãn chöùng trong baøi. - Trong phaàn ñaàu taùc giaû ñaõ xaùc ñònh phaïm vi vaán ñeà caàn chöùng minh, ñoù laø söï giaûn dò cuûa Baùc Hoà theå hieän ôû böõa aên, caên nhaø, loái soáng. Trong phaàn tieáp theo cuûa baøi, taùc giaû ñaõ laàn löôït ñöa ra caùc chöùng cöù laøm roõ töøng ñieåm neâu treân. ÔÛ moãi ñieåm (hay luaän cöù), taùc giaû ñaõ choïn loïc nhöõng daãn chöùng cuï theå, roõ raøng, xaùc thöïc. Nhö noùi veà söï giaûn dò trong böõa aên cuûa Baùc, taùc giaû neâu laàn löôït caùc chöùng cöù : + Chæ vaøi ba moùn ñôn giaûn. + Luùc aên khoâng ñeå rôi vaõi moät haït côm. + AÊn xong, caùi baùt bao giôø cuõng saïch vaø thöùc aên coøn laïi ñöôïc saép xeáp töôm taát. → Töø ñoù, taùc giaû ñöa ra nhaän xeùt, bình luaän veà yù nghóa saâu xa cuûa söï giaûn dò trong böõa aên cuûa Baùc : “ÔÛ vieäc laøm nhoû ñoù, chuùng ta … ngöôøi phuïc vuï” Phaân tích luaàn löôït caùc luaän cöù tieáp theo : H4 : Nhöõng chöùng cöù taùc taùc giaû ñöa ra ñeå chöùng minh coù söùc thuyeát phuïc khoâng ? Vì sao ? Coù vì : + Luaän cöù toaøn dieän (Giaûn dò trong böõa aên, loái soáng vaø laøm vieäc, noùi vaø vieát) + Daàn chöùng phong phuù, cuï theå, xaùc thöïc. + Hôn nöõa nhöõng ñieàu taùc giaû noùi ra laïi ñöôïc ñaûm baûo baèng moái quan heä gaàn guûi laâu daøi, gaén boù cuûa taùc giaû vôùi Hoà chuû tòch. → Töø ñoù, neâu theâm nhöõng daãn

Ghi baûng soáng vaät chaát ñi lieàn vôùi ñôøi soáng tinh thaàn phong phuù cao ñeïp. + Giaûn dò trong lôøi noùi, baøi vieát.

3. Tìm heä thoáng luaän cöù vaø daãn chöùng : - Böõa aên : + Chæ vaøi ba moùn ñôn giaûn. + Luùc aên khoâng ñeå rôi vaõi moät haït côm. + AÊn xong, caùi baùt bao giôø cuõng saïch vaø thöùc aên coøn laïi ñöôïc saép xeáp töôm taát. - Loái soáng : + Caùi nhaø saøn chæ hai ba phoøng. - Laøm vieäc : + Suoát ñôøi laøm vieäc. + Suoát ngaøy laøm vieäc. + Töø vieäc lôùn ñeán vieäc nhoû. + Trong lôøi noùi vaø trong baøi vieát. + Vì muoán quaàn chuùng hieåu ñöôïc, nhôù ñöôïc, laøm ñöôïc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng chöùng nhö boä quaàn aùo naâu, ñoâi deùp laáp cao su … Hoaït ñoäng 3 : Bình luaän cuûa taùc giaû veà yù nghóa giaù trò cuûa ñöùc tính giaûn dò ôû Baùc Hoà. - Gôïi yù : Phaàn bình luaän cuûa taùc giaû thöôøng ôû sau caùc daãn chöùng, keát thuùc luaän cöù, ví duï : + “ÔÛ vieäc laøm nhoû ñoù ñeán “ngöôøi phuïc vuï”. + “ … moät ñôøi soáng nhö vaäy, thanh baïch vaø tao nhaõ bieát bao”… Chuù yù : phaân tích baøi vaên taäp trung giaûi thích vaø bình luaän veà phaåm chaát giaûn dò cuûa Baùc töø ”Nhöng chôù hieåu laàm … trong theá giôùi ngaøy nay” + Söï giaûn dò cuûa Baùc khoâng phaûi laø loái soáng khaéc khoå cuûa nhaø tu haønh hay nhaø hieàn trieát thöôû xöa. + Söï giaûn dò veà ñôøi soáng vaät chaát laø Baùc soáng “phong phuù ñôøi soáng tinh thaàn” vaø cuoäc ñaáu tranh gian khoå vaø aùc lieät cuûa quaàn chuùng. Söï giaûn dò veà vaät chaát caøng laøm noåi baät söï phong phuù veà ñôøi soáng tinh thaàn, taâm hoàn tình caûm cuûa Baùc, ñuùng nhö Toá Höõu ñaõ vieát “Mong manh aùo vaûi hoàn muoân tröôïng” vaø “Baùc soáng nhö trôøi ñaát cuûa ta” (Nhaø gaùt ñôn sô moät goùc vöôøn – Goã thöôøng moäc maïc chaúng muøi sôn – Göông maây chieáu coùi ñôn chaên goái – Tuû nhoû vöøa treo maáy aùo sôøn) + Ñoù laø thöïc söï moät ñôøi soáng vaên minh maø Baùc Hoà neâu göông saùng. → Trong thô cuûa mình, Baùc ñaõ nhieàu leân noùi leân quan nieäm vaø caùch soáng nhö theá : AÊn khoûe, nguõ ngon, laøm vieäc khoeû. Traàn maø nhö theá keùm gì tieân. (Saùu möôi tuoåi) Soáng quen thanh ñaïm nheï ngöôøi. Vieäc laøm thaùng roäng ngaøy daøi ung dung (Saùu möôi ba tuoåi) Neâu vaán ñeà ñeå HS thaûo luaän : Vì sao taùc giaû noùi ñoù laø cuoäc soáng thöïc söï vaên minh ? Gôïi yù : Vì ñoù laø cuoäc soáng phong phuù, cao ñeïp veà tinh thaàn, tình caûm khoâng maøng ñeán höôûng thuï vaät chaát khoâng vì rieâng mình.

Ghi baûng

4. Caùch chöùng minh trong baøi : - Luaän cöù toaøn dieän. - Daãn chöùng phong phuù cuï theå, xaùc thöïc. - Coù söùc thuyeát phuïc vì taùc giaû raát gaàn guõi vaø

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng hieåu Baùc. Hoaït ñoäng 4 : Toång keát veà giaù III. Toång keát : Hoïc ghi nhôù trò noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa SGK/55 baøi vaên ? H5 : Em haõy cho bieát nhöõng neùt ñaëc saéc veà noäi dung vaø ngheä thuaät cuûa baøi vaên ? (Gôïi yù : döïa vaøo ghi nhôù ñeå boå sung, nhaán maïnh) Gv coù theå neâu theâm moät coù theå neâu theâm moät soá maãu chuyeän, baøi thô noùi veà söï giaûn dò cuûa Baùc. Hoaït ñoäng 5 : Höôùng daãn luyeän IV. Luyeän taäp : taäp Baøi taäp 1/55 : laøm ôû nhaø coù theå cho HS söu taàm theâm moät soá ñoaïn vaên thô, vaên noùi veà ñaïo ñöùc, taùc phong cuûa Baùc. Gôïi yù : Theo chaân Baùc, Ñeâm nay Baùc khoâng nguõ. Vieät Baéc, Baùc ôi … Baøi taäp 2/56 : Keát hôïp vôùi phaàn giaûi ñaùp vôùi phaàn toång keát. HS töï ruùt ra töø baûn thaân mình. 4. Cuûng coá : - Ñoïc dieãn caûm moät ñoaïn em thích ôû baøi treân. - Qua baøi vaên, em coù theå hoïc taäp ñöôïc ñieàu gì ôû Baùc ? - Em ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm gì trong vieäc laøm kieåu baøi laäp luaän chöùng minh VB treân ? 5. Daën doø : - Hoïc baøi. - Thöïc hieän phaàn luyeän taäp. - Tìm trong chöông trính ngöõ vaên 6 ñaõ hoïc nhöõng taùc phaåm noùi veà Baùc, ñoái chieáu vôùi TP. - Chuaån bò baøi tôùi : “Chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng”

Ngaøy soaïn : 27/02/2005 Tuaàn : 24 B. CHUYEÅN ÑOÅI CAÂU CHUÛ ÑOÄNG THAØNH CAÂU BÒ ÑOÄNG Tieát : 94 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh : - Naém ñöôïc khaùi nieäm caâu chuû ñoäng, bò ñoäng. - Naém ñöôïc muïc ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Ñoïc dieãn caûm moät ñoaïn em thích ôû baøi treân. - Qua baøi vaên, em coù theå hoïc taäp ñöôïc ñieàu gì ôû Baùc ? - Em ruùt ra ñöôïc kinh nghieäm gì trong vieäc laøm kieåu baøi laäp luaän chöùng minh VB treân ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : caâu CÑ vaø caâu BÑ ta vaãn thöôøng gaëp trong tieáng Vieät, coù nhöõng khaùc bieät veà hình thöùc vaø noäi dung, baøi hoïc hoâm nay giuùp ta tìm hieåu veà hai kieåu caâu ñoù vaø muïc ñích chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ vaø ngöôïc laïi. ( GV caàn ñoïc kó phaàn löu yù trong SGV/72 ) Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm I. Caâu chuû ñoäng vaø caâu chuû ñoäng vaø caâu bò ñoäng. caâu bò ñoäng : -Xem VD trong SGK/57. 1. Tìm hieåu baøi : H1: Haõy tìm chuû ngöõ trong caâu. Xem VD/SGK/57 → Caâu a: Moïi ngöôøi; Caâu b: Em. H2: Haõy cho bieát yù nghóa cuûa chuû Cho theâm VD : ngöõ trong caùc caâu treân khaùc nhau -Coâ aáy caém hoa raát ñeïp. -Hoa ñöôïc coâ aáy caém raát nhö theá naøo ? → Caâu a: Bieåu thò ngöôøi thöïc hieän ñeïp. moät hoaït ñoäng höôùng ñeán ngöôøi khaùc. Toùm laïi: Chuû ngöõ trong caâu a bieåu thò chuû theå cuûa hoaït ñoäng (Bieåu thò ngöôøi mang traïng thaùi taâm lyù coù lieân ñôùi ñeán ngöôøi khaùc) → Caâu b: Bieåu thò ngöôøi ñöôïc hoaït ñoäng cuûa ngöôøi khaùc höôùng ñeán. Toùm laïi: Chuû ngöõ trong caâu b bieåu thò ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng. (bieåu thò ngöôøi coù lieân ñôùi ñeán traïng thaùi taâm lyù cuûa ngöôøi khaùc). H3: Qua caùc VD treân, em coù theå thaáy 2. Ghi nhôù : SGK/57. caâu a ñöôïc goïi laø caâu CÑ, caâu b ñöôïc goïi laø caâu BÑ, vaäy em hieåu theá naøo laøcaâu CÑ vaø caâu BÑ ? -HS traû lôøi, GV choát laïi ghi nhôù thöù 1 trang 57. H4:Em thöû ñaët caâu CÑ vaø caâu BÑ laøm VD ? -GV coù theå yeâu caàu HS tìm trong nhöõng caâu thô vaên ñaõ hoïc nhöõng VD

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng ñeå laøm roõ theâm khaùi nieäm. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu muïc ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ. -Xem VD trong SGK/57 H5: Em seõ choïn caâu a hay caâu b ñeå ñieàn vaøo choã troáng trong ñoaïn trích döôùi ñaây ? ( Coù baûng phuï ) - Gôïi yù: Caâu b: “Em ñöôïc moïi ngöôøi yeâu meán.” seõ ñieàn vaøo choã troáng. H6: Vì sao em choïn nhö vaäy ? -Giaûi thích lyù do: caâu b ñöôïc öu tieân choïn löïa vì noù giuùp cho vieäc lieân keát caùc caâu trong ñoaïn ñöôïc toát hôn : Caâu ñi tröôùc ñaõ noùi veà Thuûy (thoâng qua chuû ngöõ “Em toâi”) do ñoù seõ hôïp logic vaø deã hieåu hôn neáu caâu sau cuõng tieáp tuïc noùi veà Thuûy (Thoâng qua chuû ngöõ “Em”) -Töø ñoù coù theå ruùt ra nhaän xeùt: ñoaïn vaên treân duøng caâu BÑ ñieàn vaøo tieáp theo seõ thích hôïp hôn laø caâu CÑ. H7:Theo em, vieäc duøng caâu BÑ hay CÑ coù phaûi laø tuøy tieän khoâng ? H8:Coù khi phaûi duøng caâu BÑ nhöng cuõng coù khi duøng caâu CÑ, vieäc chuyeån ñoåi töø caâu CÑ sang caâu BÑ laø coù muïc ñích gì ? - Cho hoïc sinh traû lôøi, GV choát laïi: Ñeàu mhaèm lieân keát caùc caâu trong ñoaïn thaønh moät maïch vaên thoáng nhaát. Löu yù theâm : coù theå coøn nhaèm nhieàu muïc ñích khaùc nhau nhöng noåi baät hôn caû vaãn laø muïc ñích treân. → HS ñoïc ghi nhôù trang 58/SGK. Hoaït ñoäng 3 : Sô keát laïi toaøn boä kieán thöùc : - Phaân bieät caâu CÑ vaø caâu BÑ. - Muïc ñích chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ hoaëc ngöôïc laïi. → HS ñoïc laïi toaøn boä ghi nhôù trang 57, 58/SGK chuaån bò laøm baøi taäp. Hoaït ñoäng 4 : Luyeân taäp: Baøi taäp SGK/58. Gôïi yù: Caùc caâu BÑ trong nhöõng ñoaïn vaên treân laø: a - Coù khi (caùc thöù cuûa quyù) ñöôïc tröng baøy trong tuû kính, trong bình phaleâ roõ raøng, deã thaáy. b-Taùc giaû “Maáy vaàn thô” lieàn ñöôïc toân laøm ñöông thôøi ñeä nhaát thi só.

Ghi baûng II. Muïc ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng : 1. Tìm hieåu baøi : Xem VD/SGK/57

2. Ghi nhôù : hoïc SGK/58

III. Luyeän taäp : Thöïc hieän theo SGK/58.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Baøi taäp theâm: Cho vieát ñoaïn vaên duøng caâu CÑ vaø ñoaïn duøng caâu BÑ ( cuøng noäi dung ) vaø so saùnh.

Ghi baûng

4.Cuûng coá: -Haõy phaân bieät caâu CÑ vaø caâu BÑ. Cho VD -Vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ vaø ngöôïc laïi nhaèm muïc ñích gì ? 5.Daën doø: -Laøm baøi taäp, hoïc ghi nhôù. -OÂn kyõ phaàn vaên laäp luaän CM, chuaån baøi vieát soá 5.

Ngaøy soaïn : 27/02/2005 Tuaàn : 24 Tieát : 95+96

KIEÅM TRA 2 TIEÁT BAØI VIEÁT SOÁ 05

I. Muïc tieâu baøi kieåm tra : - Giuùp HS coù dòp oân taäp veà caùch laøm baøi vaên nghò luaän chöùng minh cuõng nhö caùc kieán thöùc vaên hoïc Tieáng Vieät coù lieân quan ñeán söï laøm baøi ñeå caùc em coù theå vaän duïng kieán thöùc ñoù vaøo vieäc taäp laøm moät baøi vaên chöùng minh cuï theå. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp : 2. Kieåm tra baøi cuõ : (khoâng) Thoâng baùo vôùi HS veà caùc yeâu caàu chính cuûa baøi laøm (phaïm vi noäi dung cuûa ñeà baøi, kieåu vaên baûn phaûi taïo laäp, nhöõng ñieàu HS caàn ñaït ñöôïc vaø nhöõng ñieàu caàn traùnh trong baøi laøm. 3. Baøi môùi: Cheùp Ñeà 1 : Haõy chöùng minh tính ñuùng ñaén cuûa caâu tuïc ngöõ

“ coù chí thì neân”

Haõy chöùng minh raèng nhaân daân ta töø xöa ñeán nay luoân luoân soáng theo ñaïo lí “ aên quaû nhôù keû troàng caây”, “ Uoáng nöôùc nhôù nguoàn” Ñeà 2 :

4. 5. 6. 7.

HS laøm baøi : thôøi gian 90’ HS ñoïc laïi baøi laøm. Cuûng coá: Thu baøi Daën doø : Soaïn baøi “ YÙ nghóa vaên chöông”

Ngaøy soaïn : 06/03/2005 Ngaøy daïy : 07/03/2005 Tuaàn : 25 A. YÙ NGHÓA VAÊN CHÖÔNG -HOAØI THANH –

Tieát : 97 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp hoïc sinh: - Hieåu ñöôïc quan nieäm cuûa Hoaøi Thanh veà nguoàn goác, nhieäm vuï vaø coâng duïng cuûa vaên chöông trong lòch söû loaøi ngöôøi. - Hieåu ñöôïc phaàn naøo phong caùch nghò luaän vaên chöông cuûa Hoaøi Thanh. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : Theá naøo laø caâu CÑ, caâu BÑ. Neâu muïc ñích chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : - Coù ba ñieàu ñeán vôùi vaên chöông caàn bieát ñoù laø: Vaên chöông coù nguoàn goác töø ñaâu, vaên chöông laø gì vaø coù coâng duïng gì trong cuoäc soáng. Baøi vieát cuûa HT seõ cung caáp cho chuùng ta moät caùch hieåu, moät caùch quan nieäm ñuùng ñaén vaø cô baûn veà ñieàu caàn hieåu bieát ñoù. (VB ñöôïc vieát 1936, in trong saùch vaên chöông vaø haønh ñoäng) Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc VB vaø tìm hieåu I. Taùc giaû – taùc phaåm : moät soá chuù thích. -Xem SGK/61. -GV höôùng daãn caùch ñoïc. -Goïi 2,3 hoïc sinh ñoïc VB vaø chuù thích. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu yù : II. Tìm hieåu vaên baûn : “Nguoàn goác coát yeáu cuûa vaên 1. Nguoàn goác coát yeáu chöông” cuûa vaên chöông : H1: Theo HT, nguoàn goác coát yeáu cuûa - Loøng thöông ngöôøi, roäng vaên chöông laø gì ? Chuù yù ñeán nghóa ra thöông caû muoân vaät, cuûa hai töø coát yeáu (chính, quan troïng muoân loaøi. nhaát nhöng chöa phaûi laø taát caû). - Coøn coù nhieàu quan nieäm Quan nieäm nhö theá ñaõ ñuùng chöa ? khaùc vaø coù theå boå sung - Gôïi yù : ñoïc 4 doøng ñaàu ñeå tìm yù cho nhau. traû lôøi. → Coát yeáu laø noùi caùi chính, caùi quan troïng nhaát chöù chöa phaûi laø taát caû. Theo HT “Nguoàn goác cuûa vaên chöông laø loøng ngöôøi vaø roäng ra thöông caû muoân vaät muoân loaøi” → Raát ñuùng, nhöng vaãn coù caùch quan nieäm khaùc. VD : Vaên chöông baét nguoàn töø cuoäc soáng lao ñoäng cuûa con ngöôøi (Vaên hoïc daân gian: ca dao, tuïc ngöõ, nhöõng ñieäu hoø,veø…) Caùc quan nieäm khaùc treân khaùc nhau nhöng khoâng loaïi tröø nhau. Ngöôïc laïi coøn coù theå boå sung cho nhau.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 3 : tìm hieåu yù: “Vaên chöông laø gì” H2 : HT vieát: “Vaên chöông seõ laø hình dung cuûa söï soáng muoân hình vaïn traïng. Chaúng nhöõng theá, vaên chöông coøn saùng taïo ra söï soáng…” Haõy ñoïc laïi chuù thích (5) roài giaûi thích vaø tìm daãn chöùng ñeå laøm saùng roõ caùc yù ñoù. → Noäi dung lôøi vaên cuûa HT coù 2 yù chính: 1-Vaên chöông seõ laø hình dung cuûa söï soáng muoân hình vaïn traïng. 2-Vaên chöông coøn saùng taïo ra söï soáng. + YÙ1 : Cuoäc soáng cuûa con ngöôøi, cuûa XH voán laøthieân hình, vaïn traïng.Vaên chöông coù nhieäm vuï phaûn aùnh cuoäc soáng ñoù. Hình dung laø danh töø (khoâng phaûi ñoäng töø), noù coù nghóa nhö hình aûnh, keát quaû cuûa söï phaûn aùnh, söï mieâu taû trong vaên chöông. +YÙ2 : Vaên chöông döïng leân nhöõng hình aûnh, ñöa ra nhöõng yù töôûng maø cuoäc soáng hieän taïi chöa coù, hoaëc chöa ñuû möùc caàn coù ñeå moïi ngöôøi phaán ñaáu xaây döïng, bieán chuùng thaønh hieän thöïc toát ñeïp trong töông lai. Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu yù:“Coâng duïng cuûa vaên chöông” H3 : Theo HT, coâng duïng cuûa vaên chöông laø gì ? → Haõy ñoïc ñoaïn vaên töø “Vaäy thì… hoaëc hình dung söï soáng”ñeán heát vaên baûn ñeå tìm yù traû lôøi. -Vaên chöông giuùp con ngöôøi ñoïc coù tình caûm, coù loøng vò tha, “gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù, luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù”, bieát caùi ñeïp, caùi hay cuûa caûnh vaät, cuûa thieân nhieân. Lòch söû loaøi ngöôøi neáu xoaù boû vaên chöông thì seõ xoùa boû heát daáu veát cuûa chính noù, seõ ngheøo naøn veà taâm linh ñeán böïc naøo. -Giaùo vieân neâu VD trong moät soá taùc phaåm vaên hoïc maø hoïc sinh ñaõ hoïc hoaëc moät soá taùc phaåm noåi tieáng khaùc treân theá giôùi. H4: Vaên chöông coù theå coøn coù xuaát phaùt töø ñaâu ? Töø ñoù cho bieát, khi

Ghi baûng 2.Vaên chöông laø gì? + Vaên chöông laø hình dung cuûa söï soáng muoân hình vaïn traïng. → phaûn aùnh cuoäc soáng. + Vaên chöông saùng taïo ra cuoäc soáng. → Mô öôùc höôùng tôùi cuoäc soáng toát ñeïp.

3. Coâng duïng cuûa vaên chöông : - Gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù, luyeän tình caûm saün coù… → Giuùp con ngöôøi coù tình caûm, coù loøng vò tha, bieát thöôûng thöùc caùi hay, caùi ñeïp.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng hoïc vaên chöông (ngöõ vaên noùi chung) ñeán nay, em thaáy vaên chöông ñaõ ñem laïi cho mình nhöõng ñieàu (taùc duïng) gì ? Ñoïc moät soá taùc phaåm hay, em coù caûm giaùc, suy nghó gì ? Coù khi naøo em caûm thaáy coù nhu caàu muoán vieát, muoán giaûi baøy moät ñieàu gì ñoù thaønh lôøi thô, caâu vaên ? → HS thaûo luaän nhoùm hoaëc trình baøy yù kieán caù nhaân. H5 : Ñoïc laïi nhöõng kieán thöùc veà baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc trong phaàn taäp laøm vaên ôû baøi 18,19,20, töø ñoù traû lôøi caùc caâu hoûi: a.VB yù nghóa vaên chöông thuoäc loaïi vaên nghò luaän naøo trong hai loaïi sau ? Vì sao ? (Nghò luaän chính trò – xaõ hoäi; Nghò luaän vaên chöông.) → Nghò luaän vaên chöông vì noäi dung NL laø thuoäc vaán ñeà cuûa vaên chöông. b.Vaên nghò luaän cuûa HT (Qua yù nghóa vaên chöông) coù gì ñaëc saéc ? Haõy choïn moät trong caùc yù sau ñeå traû lôøi: -Laäp luaän chaët cheõ, saùng suûa; -Laäp luaän chaët cheõ, saùng suûa vaø giaøu caûm xuùc; -Vöøa coù lyù leõ, vöøacoù caûm caûm xuùc, hình aûnh. Tìm moät trong ñoaïn trong VB ñeå daãn chöùng vaø laøm roõ yù ñaõ choïn ? → Ñaëc saéc ôû vaên NL cuûa HT laø vöøa coù lyù leõ, vöøa coù caûm xuùc vaø hình aûnh. VD nhö ñoaïn môû ñaàu “Ngöôøi ta keå … nguoàn goác cuûa thi ca” Hoaït ñoäng 5 : Toång keát : Töø nhöõng nhaän xeùt veà ñaëc saéc cuûa caùch vieát vaên NL cuûa HT, em haõy cho bieát baøi vieát ñaõ khaúng ñònh ñieàu gì ? -HS traû lôøi, GV toång keát, choát laïi baøi baèng ghi nhôù (trang 63) Hoaït ñoäng 6 : Luyeän taäp : Thöïc hieän theo SGK, chuù yù hai yù quan troïng trong lôøi vaên: -Gaây nhöõng tình caûm khoâng coù. -Luyeän nhöõng tình caûm saün coù. Töø ñoù giaûi thích vaø tìm daãn chöùng cho töøng yù.

Ghi baûng

III .Ghi nhôù : Hoïc SGK/trang 63.

IV. Luyeän taäp : (SGK/63)

4.Cuûng coá : - Theo em, yù kieán cuûa HT veà vaên chöông coù ñuùng khoâng ? Ñoïc dieãn caûm moät ñoaïn vaên.

5.Daën doø : - Hoïc baøi, thöïc hieän phaàn luyeän taäp. - Soaïn baøi: chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng - tieáp theo. (OÂn kyõ baøi chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ ôû tieát tröôùc)

Ngaøy soaïn : 06/03/2005 Tuaàn : 25 Tieát : 98

KIEÅM TRA 1 TIEÁT MOÂN : NGÖÕ VAÊN

I. Muïc tieâu baøi hoïc : - Kieåm tra caùc vaên baûn ñaõ hoïc töø ñaàu hoïc kyø II :Bao goàm caùc baøi tuïc vaø2 vaên baûn nghò luaän chöùng minh . - Tích hôïp vôùi Tieáng Vieät, vôùi Taäp laøm vaên ôû baøi nghò luaän chöùng minh. - Kyõ naêng : Keát hôïp laøm baøi traéc nghieäm vaø töï luaän , traû lôøi caâu hoûi vaø vieát ñoaïn vaên ngaén. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1.OÅn ñònh lôùp : (1) 2.Kieåm tra b aøi cuõ :(khoâng) 3.Baøi môùi : Phaùt ñeà cho HS (coù ñeà ñính keøm) * ÑAÙP AÙN VAØ BIEÅU ÑIEÅM: + Traéc nghieäm: (5 ñieåm, moãi caâu ñuùng 0,5) - 1d ; 2b ; 3d ; 4c ; 5c ; 6a ; 7d ; 8d ; 9d ; 10c. + Töï luaän: (5 ñieåm) Caâu 1 : Cheùp ñuùng, ñuû – Neâu nhaän xeùt : 1ñ Caâu 2 : Daãn chöùng söï giaøu ñeïp cuûa Tieáng Vieät veà ngöõ aâm, töø vöïng (2ñ) VD1 : Böôùc tôùi ñeøo Ngang boùng xeá taø Coû caây chen ñaù, laù chen hoa Lom khom döôùi nuùi, tieàu vaøi chuù Laùc ñaùc beân soâng, chôï maáy nhaø… VD2 : Tieáng suoái trong nhö tieáng haùt xa Traêng loàng coå thuï boùng loàng hoa… Caâu 3 : Ñöùc tính giaûn dò laø gì ? (1ñ) Ruùt ra baøi hoïc baûn thaân (1ñ) 4.Cuûng coá:

- Nhaéc nhôû thôøi gian laøm baøi. - Ñoïc laïi baøi.

5.Daën doø: Soaïn “ Chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng”

Ngaøy soaïn : 06/03/2005 Tuaàn : 25 CHUYEÅN CAÂU CHUÛ ÑOÄNG THAØNH CAÂU BÒ ÑOÄNG (TT) Tieát : 99 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS -Naém ñöôïc caùc caùch chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng. -Thöïc haønh ñöôïc thao taùc chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Vaên chöông coù nguoàn goác töø ñaâu, coâng duïng gì trong cuoäc soáng ? - Qua baøi vieát cuûa Hoaøi Thanh, em hieåu gì theâm veà taùc duïng cuûa vieäc hoïc ngöõ vaên noùi chung ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : - Giôùi thieäu, ôû phaàn Tieáng Vieät tröôùc, chuùng ta ñaõ tìm hieåu muïc ñích cuûa vieäc chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu BÑ, tieát naøy ta seõ tieáp tuïc tìm hieåu roõ theâm caùch chuyeån ñoåi ñoù. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu caùch I. Caùch chuyeån ñoåi caâu chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh chuû ñoäng thaønh caâu bò caâu BÑ : ñoäng : Böôùc 1 : Tìm hieåu söï khaùc bieät cuûa 1. Tìm hieåu baøi : hai kieåu caâu bò ñoäng (coù ñöôïc/bò -Xem SGK/64. hoaëc khoâng coù ñöôïc/bò) → höôùng -VD: daãn hoïc sinh tìm söï gioáng nhau vaø a.Toâi giaët quaàn aùo xong roài. (Caâu CÑ) khaùc nhau giöõa caùc caâu trong VD. → Quaàn aùo ñöôïc giaët xong + Xem VD a vaø b ( SGKtrang 64), cho bieát : roài. + Veà noäi dung, hai caâu coù mieâu taû (Caâu BÑ coù ñöôïc) cuøng moät söï vieäc khoâng ? (Coù) → Quaàn aùo giaët xong roài. + Theo ñònh nghóa veà caâu bò ñoäng (Caâu BÑ khoâng coù ñöôïc) ñöôïc neâu ôû ghi nhôù cuûa phaàn I, hai caâu coù cuøng laø caâu bò ñoäng khoâng? (ñeàu laø caâu BÑ) +Veà hình thöùc, hai caâu coù gì khaùc nhau ? (caâu a coù töø ñöôïc, caâu b khoâng duøng töø ñöôïc) Böôùc 2 : Giuùp hoïc sinh phaùt hieän caùch chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng, neâu caâu hoûi gôïi yù: Caâu sau ñaây coù theå xem laø coù cuøng moät noäi dung mieâu taû vôùi hai caâu a vaø b khoâng ? VD: Ngöôøi ta ñaõ haï caùnh maøn ñieàu b. Noù suùt quaû boùng vaøo treo ôû ñaàu baøn thôø oâng vaûi xuoáng khung thaønh ñoái phöông. töø hoâm hoaù vaøng. (Caâu CÑ) → caâu naøy coù cuøng noäi dung nhö → Quûa boùng ñöôïc noù suùt caâu a vaø b → ñaây laø caâu chuû ñoäng, vaøo khung thaønh ñoái

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng töông öùng vôùi caâu BÑ a vaø b. phöông. (Caâu BÑ) H1: Qua VD treân, em coù theå ruùt ra → Quûa boùng ñöôïc suùt vaøo caùch chuyeån ñoåicaâu CÑ thaønh caâu khung thaønh ñoái phöông. BÑ nhö theá naøo ? (Caâu BÑ) -Coù 2 caùch : +Caùch 1 : Chuyeån töø (hoaëc cuïm töø ) chæ ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng leân ñaàu caâu vaø theâm caùc töø bò hay ñöôïc vaøo cuïm töø (cuïm töø). VD: Quaï tha gaø con. → Gaø con bò quaï tha. + Caùch 2: Chuyeån töø (cuïm töø) chæ ñoái töôïng cuûa hoaït ñoäng leân ñaàu caâu, ñoàng thôøi löôïc boû hoaëc bieán töø (cuïm töø) chæ chuû theå cuûa hoaït ñoäng thaønh moät boä phaän khoâng baét buoäc trong caâu. VD: 1/ Caäu toâi cho chò toâi caây buùt maùy. → Chò toâi ñöôïc caäu toâi cho caây buùt maùy. → Caây buùt maùy ñöôïc caäu toâi cho chò toâi. 2/ Baø con noâng daân ñang gaët luùa. → Luùa ñang ñöôïc gaët.(löôïc boû chuû theå hoaït ñoäng) → Töø ñoù choát laïi caùch chuyeån ñoåi caâu CÑ thaønh caâu bò BÑ (Xem ghi nhôù 1) Böôùc 3: Phaân bieät caâu BÑ vôùi caâu bình thöôøng chöùa caùc töø bò, ñöôïc. -Xem VD trong SGK/64. → Hai caâu a vaø b tuy coù duøng bò/ñöôïc nhöng phaûi laø caâu BÑ vì chæ coù theå noùi caâu BÑ trong ñoái laäp vôùi caâu CÑ töông öùng. Cho theâm VD: - Hoa bò ngaõ. - Noù bò ñau buïng. - Toâi ñöôïc ñi xem phim. → Khoâng phaûi laø caâu bò ñoäng. Hoaït ñoäng 2 : Heä thoáng hoaù kieán thöùc. H2: Toùm laïi, muoán chuyeån caâu CÑ thaønh caâu BÑ thì ta phaûi laøm theá naøo ? Coù phaûi baát kyøcaâu naøo coù töø bò, ñöôïc ñeàu laø caâu BÑ khoâng ? → Hoïc sinh ñoïc ghi nhôù trong SGK. Hoaït ñoäng 3 : Laøm baøi taäp: Gôïi yù giaûi:

c. Hoa bò oám. -Toâi ñöôïc ñi bôi. (khoâng phaûi caâu bò ñoäng) 2.Ghi nhôù: -Hoïc SGK/64

II. Luyeän taäp: Laøm baøi 1,2,3/65

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng -Baøi 1/65: Chuyeån ñoåi thaønh: → a. Ngoâi chuøa aáy ñöôïc (moät nhaø sö voâ danh) xaây töø theá kyû XIII. - Ngoâi chuøa aáy xaây töø theá kyû XIII. → b.Taát caû caùch cöûa chuøa ñöôïc (ngöôøi ta) laøm baèng goã lim. - Taát caû caùnh cöûa chuøa laøm baèng goã lim. → c. Con ngöïa baïch ñöôïc chaøng kî só buoäc beân goác ñaøo. - Con ngöïa baïch buoäc beân goác ñaøo. → d. Moät laù côø ñaïi ñöôïc (ngöôøi ta) döïng ôû giöõa saân. - Moät laù côø ñaïi döïng ôû giöõa saân. -Baøi 2/65: Chuyeån ñoåi: a. Em bò thaày giaùo pheâ bình; Em ñöôïc thaày giaùo pheâ bình. b. Ngoâi nhaø aáy bò ngöôøi ta phaù ñi; Ngoâi nhaø aáy ñöôïc ngöôøi ta phaù ñi. c. Söï khaùc bieät giöõa thaønh thò vôùi noâng thoân ñaõ bò traøo löu ñoâ thò hoaùthu heïp. Söï khaùc bieät giöõa thaønh thò vôùi noâng thoân ñaõ ñöôïc traøo löu ñoâ thò hoaù thu heïp. - Duøng ñöôïc coù haøm yù ñaùnh giaù tích cöïc veà söï vieäc ñöôïc noùi ñeân trong caâu. - Duøng bò coù haøm yù ñaùnh giaù tieâu cöïc veà söï vieäc ñöôïc noùi ñeán trong caâu. -Baøi 3: Hoïc sinh töï vieát.

Ghi baûng

4.Cuûng coá: - Laøm theá naøo ñeå chuyeån ñoåi caâu chuû ñoäng thaønh caâu bò ñoäng ? Duøng caâu BÑ coù chöa bò hay ñöôïc thì coù gì khaùc nhau veà saéc thaùi yù nghóa ? 5.Daën doø: - Hoïc baøi:laøm baøi taäp. - Chuaån bò baøi:Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên chöùng minh.

Ngaøy soaïn : 06/03/2005 Tuaàn : 25 LUYEÄN TAÄP VIEÁT ÑOAÏN VAÊN CHÖÙNG

MINH Tieát : 100 I. Muïc ñích caàn ñaït : - Cuûng coá vöõng chaéc hôn nhöõng hieåu bieát veà caùch laøm baøi vaên laäp luaän chöùng minh. - Bieát vaän duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo vieäc vieát moät ñoaïn vaên chöùng minh cuï theå. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : ÔÛ tieát tröôùc, chuùng ta ñaõ ñöôïc hoïc veà nhöõng vaán ñeà coù lieân quan veà vaên Chöùng minh ñoàng thôøi ñaõ laøm moät baøi vieát veà theå loaïi naøy. Tieát naøy, treân cô sôû kieán thöùc ñaõ hoïc, chuùng ta seõ tieáp tuïc luyeän taäp veà caùch vieát ñoaïn vaên chöùng minh. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng1: -Kieåm tra söï cuaån bò ôû nhaø cuûa hoïc sinh. (Xem tröôùc, chuaån bò yù, caùch vieát) -Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi nhöõng kieán thöùc veà ñoaïn vaên CM. Löu yù hoïc sinh veà moät soá vaán ñeà : + Ñoaïn vaên khoâng toàn taïi ñoäc laäp,rieâng bieät maø chæ laø moät boä phaän cuûa baøi vaên. Vì vaäy, khi vieát moät ñoaïn vaên, caàn coù hình dung ñoaïn ñoù naèm ôû vò trí naøo cuûa baøi vaên; coù theá môùi vieát ñöôïc thaønh phaàn chuyeån ñoaïn. + Caàn coù caâu chuû ñeà neâu roõ luaän ñieåm cuûa ñoaïn vaên. Caùc yù caùc caâu khaùc trong ñoaïn taâp trung laøm saùng toû cho luaän ñieåm. + Caùc lyù leõ (hoaëc daãn chöùng phaûi ñöôïc saép xeáp hôïp lyù ñeå qua quaù trình laäp luaän chöùng minh ñöôïc thöïc söï roõ raøng, maïch laïc). Hoaït ñoäng 2 : Toå chöùc cho hoïc sinh thöïc haønh hoaït ñoäng theo toå, nhoùm. Coù theå tieán haønh baèng nhieàu hình thöùc nhö : + Chia thaønh 8 nhoùm, moãi nhoùm vieát moät ñeà. + Choïn moät soá ñeà thích hôïp nhö ñeà 1,3,4,5,7,8… + Goïi hoïc sinh leân vieát treân baûng

Ghi baûng I. Luyeän taäp treân lôùp : 1. Xaùc ñònh nhieäm vuï nghò luaän. 2. Daøn baøi chi tieát: (keát hôïp ñeà2&ñeà3) a.Môû baøi: - Neâu vaán ñeà: yù nghóa vaên chöông ñoái vôùi cuoäc soáng, con ngöôøi - Trích daãn: Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù vaø luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù. - Caâu ñònh höôùng: vaán ñeà naøy seõ ñöôïc chöùng thöïc baèng nhieàu daãn chöùng sinh ñoäng, cuï theå trong vaên hoïc trong vaø ngoaøi nöôùc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng hoaêc ghi vaøo giaáy khoå lôùn. (Daùn treân baûng) + Thi giöõa caùc toå, nhoùm vôùi nhau hoaëc giöõa 4,5 hoïc sinh vôùi nhau. Gôïi yù moät soá ñeà: Ñeà 2/65: CM raèng vaên chöông “gaây cho ta nhöõng tình caûm khoâng coù” Ñeà 3/65: CM raèng vaên chöông “luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù” 1/ Nhaéc laïi quy trình taïo laäp VB : 2/ Tìm hieåu ñeà baøi vaên nghò luaän : a. Vieát veà vaán ñeà gì? → YÙ nghóa vaên chöông ñoái vôùi cuoäc soáng,con ngöôøi. b. Thuyeát phuïc ai? → Ngöôøiñoïc, ngöôøi nghe. c. Muïc ñích : Ñeå moïi ngöôøi nhôù ñeán caùc taùc phaåm vaên chöông, nhaän thaáy giaù trò cuûa vaên chöông ñoái vôùi ñôøi soáng con ngöôøi. 3/ Luaän ñieåm chính : Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm khoâng coù. 4/ Daøn baøi : a. Môû baøi : • Neâu vaán ñeà : yù nghóa vaên chöông ñoái vôùi cuoäc soáng con ngöôøi. • Trích daãn ñeà : Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm khoâng coù vaø luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù. • Caâu ñònh höôùng: vaán ñeà naøy seõ ñöôïc chöùng thöïc baèng nhieàu daãn chöùng sinh ñoäng, cuï theå trong vaên hoïc trong nöôùc vaø ngoaøi nöôùc. b.Thaân baøi : b.1: Dieãn giaûi yù kieán cuûa HT: - Nhöõng tình caûm ta khoâng coù laø nhöõng tình caûm gì ? (ñoái vôùi giai caáp, thaønh phaàn XH naøo ñoù…) - Nhöõng tình caûm ta saün coù laø nhöõng tình caûm naøo ? (tình caûm ñoái vôùi gia ñình, beø baïn, ngöôøi thaân, laøng xoùm, queâ höông) b.2: Chöùng minh: - Luaän ñieåm 1: Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù: + Nhôø tieáp xuùc vôùi vaên chöông ta bieát ñöôïc nhöõng con ngöôøi, ñôøi soáng

Ghi baûng

b. Thaân baøi : b.1: Dieãn giaûi yù kieán cuûa HT : - Nhöõng tình caûm ta khoâng coù laø nhöõng tình caûm gì ? (ñoái vôùi giai caáp, thaønh phaàn XH naøo ñoù…) - Nhöõng tình caûm ta saün coù laø nhöõng tình caûm naøo? (tình caûm ñoái vôùi gia ñình, beø baïn, ngöôøi thaân, laøng xoùm, queâ höông). b.2: Chöùng minh : * Luaän ñieåm 1 : Vaên chöông gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù. -Tình caûm ñoái vôùi taàng lôùp lao ñoäng → Phaåm chaát toát ñeïp cuûa hoï. + Tuïc ngöõ: + Ca dao: + Truyeän: -Tình caûm ñoái vôùi veû ñeïp cuûa thieân nhieân,ñaát nöôùc → Yeâu meán, töï haøo. (Neâu nhöõng taùc phaåm cuï theå) -Tình caûm ñoái vôùi caùc daân toäc khaùc (Thô Ñöôøng…) * Luaän ñieåm 2 : Vaên chöông luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù. -Tình caûm ñoái vôùi gia ñình, ngöôøi thaân (neâu daãn chöùng qua tuïc ngöõ, ca dao, daân ca) -Tình caûm ñoái vôùi thaày coâ, baïn beø… (neâu daãn chöùng qua ca dao, tuïc ngöõ, daân ca…) -Tình caûm ñoái vôùi queâ höông, ñaát nöôùc. (neâu taùc phaåm cuï theå) c. Keát baøi : Neâu giaù trò cuûa vaên chöông ñoái vôùi ñôøi soáng, con ngöôøi.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng khaùc (neâu cuï theå taùc phaåm) + Vaên chöông cho ta thaáy phaåm chaát toát ñeïp cuûa nhöõng ngöôøi lao ñoäng. (Qua tuïc ngöõ, ca dao…) + Hieåu ñöôïc ñôøi soáng taâm hoàn phong phuù hoàn nhieân vaø trong saùng cuûa hoï (Neâu daãn chöùng ) + Yeâu theâm veû ñeïp cuûa caûnh quang ñaát nöôùc, thieân nhieân. + Hieåu theâm neàn vaên hoùa caùc daân toäc khaùc… (thô Ñöôøng, truyeän cuûa An-phoâng Ñoâ-ñeâ, A-mi-xi…) - Luaän ñieåm 2 : Vaên chöông luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù: + Nhöõng tình caûm vôùi gia ñình, queâ höông nhôø ñoù caøng theâm saâu saéc. + Tình caûm vôùi baïn beø, thaày coâ nhôø ñoù theâm gaàn guõi, trong saùng,thaân thieát . + Tình yeâu queâ höông coù khi tieàn aån trong ngöôøi, qua vaên chöông caøng daäy leân nhöõng caûm xuùc daâng traøo. (Coù daãn chöùng cuï theå qua töøng luaän ñieåm nhoû) c. Keát baøi : Neâu giaù trò cuûa vaên chöông ñoái vôùi ñôøi soáng, con ngöôøi. - Coù theå lieân heä baûn thaân : Trau doài theâm vieäc hoïc tieáng Vieät ñeå lôøi vaên theâm trong saùng, ñeïp ñeõ. → Döïa theo daøn baøi, hoïc sinh choïn moät ñoaïn ñeå vieát.

Ghi baûng -Coù theå lieân heä baûn thaân:Trau doài theâm vieäc hoïc tieáng Vieät ñeå lôøi vaên theâm trong saùng,ñeïp ñeõ. II. Luyeän taäp vieát ñoaïn vaên: - Hoïc sinh töï vieát.

4. Cuûng coá : - Kieåm tra baøi vieát cuûa hoïc sinh :ñoïc vaø söûa. Hoïc sinh töï nhaän xeùt theo nhoùm. 5. Daën doø : - Veà nhaø tieáp tuïc luyeän taäp, oân laïi vaø naém vöõng lyù thuyeát. -Soaïn vaø chuaån bò cho baøi “OÂn taäp vaên nghò luaän”

Ngaøy soaïn : 13/03/2005 Ngaøy daïy : 14/03/2005 Tuaàn : 26 OÂN TAÄP VAÊN NGHÒ LUAÄN Tieát : 101 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc luaän ñieåm cô baûn vaø caùc phöông phaùp laäp luaän cuûa caùc baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc. - Chæ ra nhöõng neùt rieäng bieát ñaëc saéc trong ngheä thuaät nghò luaän moãi baøi. - Naém ñöôïc ñaëc tröng chung cuûa vaên nghò luaän qua söï phaân bieät vôùi caùc theå vaên khaùc. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : Kieåm tra vieäc chuaån bò baøi oân taäp cuûa HS. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Qua caùc baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc, caùc em ñaõ ñöôïc laøm quen vôùi cuïm vaên baûn nghò luaän, trong ñoù coù caùc baøi thuoäc kieåu baøi nghò luaän chöùng minh, giaûi thích, coù keát hôïp bình luaän. Hoâm nay, chuùng ta seõ cuøng nhau oân taäp vaên nghò luaän ñeå naém vöõng ñaëc ñieåm cuûa noù. * Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng : Hoaït ñoäng 1 : Toùm taét veà noäi dung vaø ñaëc ñieåm ngheä thuaät cuûa caùc baøi vaên nghò luaän ñaõ hoïc. - Goïi HS trình baøy phaàn chuaån bò cuûa mình cho caâu 1 vaø 2 SGK. Cho HS boå sung – GV söûa chöõa ghi leân baûng. STT

1

2

3

P/Pha ùp laäp luaän Chöùn g minh

Teân baøi

Taùc giaû

Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa nhaân daân ta

Hoà Chí Minh

Söï giaøu ñeïp cuûa tieáng Vieät

Ñaën g Thaùi Mai

Ch minh (keát hôïp giaûi thích)

Ñeà Taøi nghò luaän Tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa daân toäc VNam Söï giaøu ñeïp cuûa tieáng Vieät

Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà

Phaï m Vaên Ñoàn g

Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà

Ñöùc tính giaûn dò cuûa Baùc Hoà

Luaän ñieåm chính

Ngheä thuaät ñaëc saéc

Daân ta coù moät loøng noàng naøn yeâu nöôùc. Ñoù laø truyeàn thoáng quyù baùu cuûa ta.

- Boá cuïc chaët cheõ, maïch laïc. - Daãn chöùng toaøn dieän, choïn loïc, tieâu bieåu, saép xeáp theo trình töï thôøi gian lòch söû, raát khoa hoïc, hôïp lyù. - Keát hôïp nhöõng chöùng minh vôùi giaûi thích ngaén goïn. - Luaän cöù xaùc ñaùng, toaøn dieän, chaët cheõ. - Daãn chöùng cuï theå, toaøn dieän, ñaày söùc thuyeát phuïc. - Keát hôïp chöùng minh vôùi giaûi thích vaø bình luaän. - Lôøi vaên gaûn dò, giaøu caûm xuùc.

Tieáng Vieät coù nhöõng ñaëc saéc cuûa moät thöù tieáng ñeïp, moät thöù tieáng hay. Baùc giaûn dò trong moïi phöông dieän : Böõa côm (aên), caùi nhaø (ôû), loái soáng, caùch noùi vaø vieát. Söï giaõn dò aáy ñi lieàn vôùi söï phong phuù, roäng lôùn veà ñôøi

yù nghóa vaên chöông 4

Hoaø i Than h

soáng tinh thaàn ôû Baùc. Vaên Vaên - Nguoàn goác chöôn chöông cuûa vaên chöông g vaø vaø yù laø ôû tình thöông yù nghóa ngöôøi, thöông nghóa cuûa muoân loaøi, cuûa noùi muoân vaät. noù ñoái - Vaên chöông hình ñoái vôùi dung vaø saùng vôùi con taïo ra söï soáng, con ngöôøi nuoâi döôõng vaø ngöôø laøm giaøu cho tình i caûm con ngöôøi.

- Trình baøy vaán ñeà phöùc taïp moät caùch ngaén goïn, giaûn dò, deã hieåu. - Lôøi vaên giaøu caûm xuùc, hình aûnh

Hoaït ñoäng 2 : Cuûng coá hieåu bieát veà ñaëc tröng cuûa vaên nghò luaän qua söï ñoái saùnh vôùi loaïi hình tröõ tình vaø töï söï. - HS trình baøy söï chuaån bò caâu 3 phaàn a,b – HS boå sung. – GV söûa vaø ghi baûng. Theå loaïi Yeáu toá Truyeän Coát truyeän, nhaân vaät, nhaân vaät keå chuyeän. Kyù Nhaân vaät, nhaân vaät keå chuyeän. Thô töï söï Coát truyeän, nhaân vaät, nhaân vaät keå chuyeän, vaàn, Thô tröõ tình nhòp. Tuyø buùt Vaèn, nhòp. Nghò luaän (nhaân vaät) nhaân vaät keå chuyeän. Luaän ñeà, luaän ñieåm, luaän cöù. ? Caùc caâu tuïc ngöõ trong baøi 17, 18 coù theå coi laø vaên baûn nghò luaän ñaëc bieät ñöôïc khoâng ? Vì sao? (Hai baøi tuïc ngöõ coù theå ñaët vaøo cuïm baøi vaên baûn NL ñaëc bieät vì nhöõng caâu tuïc ngöõ aáy nhö moät luaän ñieåm söùc tính khaùi quaùt nhöõng nhaän xeùt, kinh nghieäm cuûa daân gian veà töï nhieân, xaõ hoäi, con ngöôøi. Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp. - GV ñöa ra moät vaøi baøi luyeän taäp ñeå cuûng coá hieåu bieát cuûa HS veà vaên nghò luaän. VD : Em haõy ñaùnh giaù daâu + vaøo caâu traû lôøi ñuùng * Moät baøi thô tröõ tình : a) Khoâng coù coát truyeän vaø nhaân vaät. b) Khoâng coù coát truyeän nhöng coù theå coù nhaän xeùt. c) Chæ bieåu hieän tröïc tieáp tình caûm, caûm xuùc qua hình aûnh thieân nhieân, con ngöôøi hoaëc söï vieäc. d) Coù theå bieåu hieän giaùn tieáp tình caûm, caûm xuùc qua hình aûnh thieân nhieân, con ngöôøi hoaëc söï vieäc. * Trong vaên baûn nghò luaän : a) Khoâng coù coát truyeän vaø nhaân vaät. b) Khoâng coù yeáu toá mieâu taû, töï söï. c) Coù theå bieåu hieän tình caûm, caûm xuùc. d) Khoâng söû duïng phöông thöùc bieåu caûm. * Tuïc ngöõ coù theå coi laø : a) Vaên baûn nghò luaän. b) Khoâng phaûi laø vaên baûn nghò luaän. c) Moät loaïi vaên baûn nghò luaän ñaëc bieät ngaén goïn. Hoaït ñoäng 4 : Toång keát ghi nhôù

→ Ghi baûng : Ghi nhôù SGK/75 4. Cuûng coá : - Em hieåu theá naøo laø nghò luaän ? - Vaên nghò luaän phaân bieät vôùi caùc theå loaïi töï söï, tröõ tình hình chuû yeáu ôû nhöõng ñieåm naøo? 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK/75. - Soaïn baøi “Duøng cuïm Chuû vò ñeå môû roäng caâu”

Ngaøy soaïn : 13/03/2005 Tuaàn : 26 DUØNG C-V ÑEÅ MÔÛ ROÄNG CAÂU Tieát : 102 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu ñöôïc theá naøo laø duøng cuïm chuû vò (C-V) ñeå môû roäng caâu (töùc duøng cuïm C.V ñeå laøm thaønh phaàn caâu hoaëc thaønh phaàn cuûa cuïm töø. - Naém ñöôïc caùc tröôøng hôïp duøng C-V ñeå môû roäng caâu. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : + Theá naøo laø vaên nghò luaän ? + Phaân bieät vaên NL vôùi caùc theå loaïi töï söï, tröõ tình. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Trong khi noùi vaø vieát, ngöôøi ta coù theå duøng nhöõng keát caáu coù hình thöùc gioáng caâu ñeå môû roäng caùc thaønh phaàn nhö : chuû ngöõ vò ngöõ, ñònh ngöõ. Tieát hoïc hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu theá naøo laø “duøng cuïm C-V laøm thaønh phaàn caâu” Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu caùch duøng cuïm C-V ñeå môû roäng saâu caâu. - Cho HS ñoïc ví duï SGK/68 ? Xaùc ñònh noàng coát cuûa caâu ? ? Tìm caùc cuïm danh töø coù trong caâu treân ? (nhöõng tình caûm ta khoâng coù nhöõng tình caûm ta saün coù) ? Em haõy phaân tích caáu taïo cuûa nhöõng cuïm danh töø vöøa tìm ñöôïc. (nhöõng : ñònh ngöõ chæ löôïng ñöùng tröôùc danh töø vöøa trung taâm tình caûm : danh töø trung taâm. ta khoâng coù, ta coù saün → ñònh ngöõ ñöùng sau danh töø trung taâm) ? Vaäy caùc ñònh ngöõ ta khoâng coù, ta saün coù ñöôïc caáu taïo nhö theá naøo ? (→ laø moät keát caáu C-V) ⇒ Ta goïi caâu treân laø caâu coù cuïm C-V laøm ñònh ngöõ. ? Nhöõng keát caáu caâu coù hình thöùc gioáng caâu ta goïi laø gì ? Cho HS ñoïc ghi nhôù SGK/68 Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caùc tröôøng hôïp duøng cuïm C-V ñeå môû roäng caâu - Tìm cuïm C-V laøm thaønh phaàn caâu hoaëc thaønh phaàn cuûa cuïm töø trong caâu. - Baèng caùch ñaët caâu hoûi, GV giuùp HS tìm caùc cuïm C-V vaø xaùc ñònh vai troø

Ghi baûng I. Theá naøo laø cuïm C-V ñeå môû roäng : A- Tìm hieåu baøi : VD : Vaên chöông // gaây cho ta nhöõng tình caûm ta khoâng coù, luyeän nhöõng tình caûm ta saün coù.

B- Ghi nhôù : SGK /68

II. Caùc tröôøng hôïp duøng cuïm C-V laøm thaønh phaàn caâu : A – Tìm hieåu baøi : 1- Chò Ba / ñeán // khieán toâi raát vui vaø C V vöõng taâm

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng cuûa chuùng trong caâu. CN VN - Ñieàu gì khieán ngöôøi noùi (toâi) vui ⇒ Cuïm C-V laøm chuû ngöõ. möøng vaø vöõng taâm → Chò Ba ñeán ⇒ Cuïm C-V laøm chuû ngöõ. - Khi baét ñaàu khaùng chieán, nhaân daân ta nhö theá naøo ? (tinh thaàn haêng haùi) ⇒ Cuïm C-V laøm vò ngöõ. - Chuùng ta coù theå noùi gì ? (→ Trôøi sinh ra laù sen ñeå bao boïc coám, cuõng nhö trôøi sinh coám naèm uû trong laù sen) - Noùi ñuùng thì phaåm giaù cuûa tieáng Vieät chæ môùi thaät söï ñöôïc xaùc ñònh vaø ñaûm baûo töø ngaøy naøo ? (→ töø ngaøy CM thaùng 8 /thaønh coâng)

2- Khi baét ñaàu khaùng chieán, nhaân daân ta// tinh thaàn / haêng haùi. ⇒ Cuïm C-V laøm vò ngöõ. 3. Chuùng ta // coù theå noùi raèng trôøi / sinh laù sen ñeå bao boïc coám, cuõng nhö trôøi sinh coám naèm uû trong laù sen. ⇒ Cuïm C-V laøm boå ngöõ. 4. Noùi ñuùng thì phaåm giaù cuûa tieáng Vieät // chæ môùi thaät söï ñöôïc xaùc ñònh vaø ñaûm baûo töø ngaøy CM thaùng 8 /thaønh coâng. ⇒ Cuïm C-V laøm ñònh ngöõ. B- Ghi nhôù : SGK/69

-Caùc thaønh phaàn naøo coù theå ñöôïc caáu taïo baèng cuïm C-V? - Cho HS ñoïc ghi nhôù : Hoaït ñoäng 3 : Laøm baøi taäp trang 69 III. Luyeän taäp : SGK a) Ñôïi ñeán luùc vöøa nhaát, maø chæ rieâng nhöõng ngöôøi chuyeân moân / môùi ñònh ñöôïc, ngöôøi ta gaët // mang veà. ⇒ Cuïm C-V laøm phuï ngöõ trong cuïm danh töø. b) Trung ñoäi tröôûng bính // khuoân maët / ñaày ñaën. ⇒ Cuïm C-V laøm vò ngöõ. c) Khi caùc coâ gaùi Voøng / ñoã gaùnh, giôø töøng lôùp laù sen, chuùng ta // thaáy hieän ra töøng laù coám, saïch seõ vaø tinh khieát, khoâng coù maûy may moät chuùt buïi naøo. ⇒ Coù 2 cuïm C-V ñöôïc duøng ñeå môû roäng caâu : moät laøm phuï ngöõ trong cuïm danh töø vaø moät laøm phuï ngöõ trong cuïm ñoäng töø. d) Boãng moät baøn tay ñaäp vaøo vai khieán haén giaät mình. ⇒ Cuïm C-V laøm chuû ngöõ vaø laøm vò ngöõ. 4. Cuûng coá : - Cho HS ñoïc laïi 2 ghi nhôù trong SGK. 5. Daën doø : - Hoïc baøi. - Soaïn baøi “Tìm hieåu chung veà pheùp laäp luaän giaûi thích”

Ngaøy soaïn : 13/03/2005 Tuaàn : 26 TRAÛ BAØI VIEÁT SOÁ 5 Tieát : 103 BAØI KIEÅM TRA VAÊN – BAØI TIEÁNG VIEÄT I. Muïc ñích caàn ñaït : - Qua vieäc nhaän xeùt, traû vaø chöõ 3 baøi kieåm tra vieát trong 3 tieát (90, 95, 96, 98) thuoäc caû 3 phaân moân TV, TLV vaø vaên hoïc giuùp HS cuûng coá nhaän thöùc vaø kó naêng toång hôõp ngöõ vaên ñaõ hoïc ôû 5 tuaàn ñaàu cuûa HKII. - Phaân tích loãi sai trong baøi laøm cuûa baûn thaân, töï söûa treân lôùp vaø ôû nhaø. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Duøng cuïm C-V ñeå môû roäng caâu laø gì ? Cho ví duï. - Vieát ñoaïn vaên söû duïng caâu coù cuïm C-V ñeå môû roäng. 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Traû baøi TV I - Traû baøi TV : - GV nhaän xeùt chung veà baøi laøm, öu 1/ Nhaän xeùt chung : nhöôïc ñieåm. - HS hieåu baøi, vaän duïng kieán thöùc ñaõ hoïc laøm baøi toát. - Moät soá ít chöa naém vöõng - GV söûa baøi (theo ñaùp aùn cuûa baøi kieán thöùc, laøm baøi chöa kieåm tra) ñaït yeâu caàu. - HS töï söûa vaøo baøi laøm cuûa mình. 2/ Söûa baøi : Hoaït ñoäng 2 : Traû kieåm tra vaên. II – Traû baøi kieåm tra vaên - GV nhaän xeùt chung veà baøi laøm cuûa : HS. 1/ Nhaän xeùt chung : - Ña soá HS naém ñöôïc yeâu caàu ñeà, coù hoïc vaø hieåu baøi → laøm baøi toát. - Moät soá ít coøn löôøi hoïc, - GV söûa baøi chung. laøm chöa ñaït yeâu caàu cuûa ñeà. 2/ Söûa baøi : Hoaït ñoäng 3 : Traû baøi taäp laøm III - Traû baøi TLV : vaên Ñeà baøi : Nhaân daân ta - GV ghi laïi ñeà taäp laøm vaên. thöôøng noùi : Coù chí thì neân. Haõy chöùng minh tính ñuùng ñaén cuûa caâu tuïc ngöõ. - Höôùng daãn tìm hieåu laïi ñeà baøi. 1/ Nhaän xeùt chung : + Theå loaïi : chöùng minh. + Öu ñieåm : HS naém ñöôïc + Noäi dung : coù chí thì neân. yeâu caàu ñeà, naém vöõng theå + Giôùi haïn ñeà : trong cuoäc soáng loaïi, laøm baøi töông ñoái toát. vaø vaên thô. + Khuyeát ñieåm : - GV söûa baøi chung. - 1 soá baøi chöa naém ñöôïc yeâu caàu theå loaïi, baøi laøm loän xoän sô saøi. - 1 soá baøi neâu daãn chöùng coøn vuïn vaët, khoâng thuyeát

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng phuïc, chöa tieâu bieåu, chöa phaân tích ñöôïc. - GV söûa loãi cho HS - 1 soá baøi sa vaøo lieät keâ (Laáp 1 soá baøi maéc loãi cuûa caùc lôùp daãn chöùng. – söûa cho HS) - Chöa lieân keát ñöôïc caùc ñoaïn MB, TB, KB. - Boá chuïc chöa caân ñoái. - GV choïn ñoïc nhöõng hoaøn chænh, ñaït 2/ Söûa loãi : yeâu caàu. 1. Kieán thöùc : - GV yeâu caàu HS veà nhaø tieáp tuïc söûa loãi trong baøi laøm cuûa mình theo nhaän 2. Chính taû : xeùt cuûa GV. 3. Loãi ngöõ phaùp – dieãn ñaït : 4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi yeâu caàu cuûa 1 baøi vaên chöùng minh. 5. Daën doø : - Söûa baøi. - Soaïn baøi : Tìm hieåu chung veà pheùp laäp luaän giaûi thích. Baøi TV : Lôùp

Sæ soá

Gioûi %

Khaù %

TB %

Yeáu %

Keùm %

Sæ soá

Gioûi %

Khaù %

TB %

Yeáu %

Keùm %

Sæ soá

Gioûi %

Khaù %

TB %

Yeáu %

Keùm %

Baøi Vaên : Lôùp

Baøi TLV : Lôùp

Ngaøy soaïn : 13/03/2005 Tuaàn : 26 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ PHEÙP LAÄP LUAÄN GIAÛI THÍCH Tieát : 104 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa pheùp laäp luaän giaûi thích. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Trong cuoäc soáng coù nhieàu ñieàu môùi laï maø ta caàn hieåu bieát. Töø ñoù naûy sinh nhu caàu caàn giaûi thích. Coù hieåu bieát toát, nhaän thöùc toát thì con ngöôøi môùi coù haønh ñoäng ñuùng ñaén vaø phuø hôïp. Nhö vaäy, muïc ñích cuûa giaûi thích ñeå nhaän thöùc, hieåu roõ söï vaät, hieän töôïng laøm cho ngöôøi nghe saùng toû, ñoàng tình vaø bò thuyeát phuïc. Tieát hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em hieåu roõ theá naøo laø kieåu baøi nghò luaän giaûi thích. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu nhu caàu I – Muïc ñích vaø phöông giaûi thích trong ñôøi soáng. phaùp giaûi thích : A – Tìm hieåu baøi : ? Trong ñôøi soáng, nhöõng khi naøo * Trong cuoäc soáng : ngöôøi ta caàn ñöôïc giaûi thích ? - Khi gaëp nhöõng hieän töôïng ? Haõy neâu moät soá caâu hoûi veà nhu caàu laï, nhöõng ñieàu ta chöa hieåu giaûi thích haèng ngaøy? roõ thì nhu caàu giaûi thích GV gôïi yù vaøo caùc loaïi caâu : Vì sao ? ñeå naûy sinh. laøm gì ? laø gì ? coù yù nghóa gì ? - Vì sao laïi coù nguyeät thöïc ? - Baûo veä röøng ñeå laøm gì ? - Vì sao nöôùc bieån maën ? … ? Muoán traû lôøi, töùc laø giaûi thích ñöôïc - Phaûi : ñoïc, nghieân cöùu … caùc vaán ñeà neân treân thì phaûi laøm → coù tri thöùc môùi giaûi thích theá naøo ? ñöôïc. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu pheùp laäp * Trong vaên baûn “Loøng luaän giaûi thích : khieâm toán”… - Cho HS ñoïc vaên baûn “Loøng khieâm toán” Giaûi thích vaán ñeà : Loøng ? Baøi vaên giaûi thích vaán ñeà gì vaø giaûi khieâm toán. thích nhö theá naøo? - Giaûi thích baèng caùch : Em haõy choïn vaø ghi vaøo vôû nhöõng + So saùnh caùc söï vaät, caâu ñònh nghóa nhö : Loøng khieâm toán hieän töôïng trong ñôøi soáng coù theå coi laø moät baûn tính … haøng ngaøy. Ñoù coù phaûi laø moät caùch giaûi thích + Neâu ñònh nghóa. khoâng ? Vì sao ? - Theo em, caùch lieät keâ caùc bieåu + Keå ra caùc bieåu hieän. hieän cuûa khieâm toán, caùch ñoái laäp - Chæ ra maët lôïi, haïi, giöõa ngöôøi khieâm toán vaø keû khoâng nguyeân nhaân. khieâm toán coù phaûi laø caùch giaûi thích khoâng ? - Vieäc chæ ra caùi lôïi cuûa khieâm toán, B- Ghi nhôù : SGK/71

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng caùi haïi cuûa khoâng khieâm toán vaø nguyeân nhaân cuûa thoùi khoâng khieâm toán coù phaûi laø noäi dung cuûa giaûi thích khoâng ? II – Luyeän taäp : - Qua nhöõng ñieåm treân, em hieåu theá naøo laø laäp luaän giaûi thích ? - HS ruùt ra keát luaän. Cho HS ñoïc ghi nhôù. Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn luyeän taäp - Cho HS ñoïc vaên baûn vaø yeâu caàu. - Höôùng daãn caùch laøm.

4. Cuûng coá : - Theá naøo laø laäp luaän giaûi thích ? 5. Daën doø : - Hoïc baøi. - Soaïn baøi “Soáng cheát maëc bay”

Vaên baûn : “Loøng nhaân ñaïo”… - Vaán ñeà ñöôïc giaûi thích : Loøng nhaân ñaïo - Phöông phaùp giaûi thích. + Neâu ñònh nghóa : loøng nhaân ñaïo laø loøng bieát thöôøng ngöôøi. + Theá naøo laø loøng nhaân ñaïo ? (Neâu caùc bieåu hieän cuûa loøng thöông ngöôøi) + Höôùng haønh ñoäng : caàn phaûi haùt huy loøng nhaân ñaïo.

Ngaøy soaïn : 20/03/2005 Ngaøy daïy : 21/03/2005 Tuaàn : 27 Tieát : 105 + 106

SOÁNG CHEÁT MAËT BAY Phaïm

Duy Toán

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu ñöôïc giaù trò ngheä thuaät hieän thöïc, taám loøng nhaân ñaïo cuûa taùc giaû vaø thaønh coâng ngheä thuaät trong truyeän ngaén “Soáng cheát maëc bay” II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Nhu caàu thöïc hieän vaên giaûi thích ? - Trình baøy muïc ñích, tính chaát vaø caùc yeáu toá cuûa baøi vaên giaûi thích ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : “Soáng cheát maët bay” cuûa Phaïm Duy Toán coù theå coi laø 1 truyeän ngaén hieän ñaïi ñaàu tieân cuûa VN. Laø boâng hoa ñaàu muøa veà giaù trò tö töôûng vaø ngheä thuaät ñaëc saéc ñaëc bieät, laø ngheä thuaät ñoái laäp, taêng caáp. Nhaøvaên ñaõ coù moät söï ñoùng goùp lôùn trong vieäc phaûn aùnh thöïc traïng XHVN trong nhöõng naêm ñaàu theá kyû. Caâu chuyeän mang moät giaù trò nhaân ñaïo vaø pheâ phaùn saâu saéc → Vaøo baøi. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït Ghi baûng ñoäng daïy hoïc Hoaït ñoäng 1: HS ñoïc phaàn chuù I- Giôùi thieäu taùc giaû – thích. taùc phaåm : ? Em hieåu bieát gì veà taùc giaû ? 1- Taùc giaû : SGK/79 - Laø caây buùt xuaát saéc nhaát vieát veà truyeän ngaén nhöõng naêm ñaàu theá kyû (xx) - Laø nhaø vaên coù loøng nhaân ñaïo saâu saéc. 2- Taùc phaåm : ? Em hieåu nhö theá naøo veà truyeän a) Laø truyeän ngaén hieän ngaén hieän ñaïi ? So saùnh vôùi truyeän ñaïi ñaàu tieân vieát baèng chöõ ngaén Trung ñaïi vaø tieåu thuyeát ? quoác ngöõ. Truyeän ngaén hieän ñaïi : Xuaát hieän muoän (xx) - Vieát baèng vaên xuoâi tieáng Vieät hieän ñaïi, thieân veà keå chuyeän gaàn vôùi kyù, vôùi söï vieäc coát truyeän phöùc taïp – höôùng vaøo khaéc hoaï baûn chaát quan heä nhaân sinh vaø ñôøi soáng con ngöôøi. -Caâu chuyeän dieãn ra trong thôøi gian haïn cheá. b) Toùm taét truyeän : * Truyeän Trung ñaïi : - Vieát baèng chöõ Truyeän xaûy ra ôû Baéc Boä Haùn. vaøo luùc 1 giôø ñeâm, nöôùc - Thieân veà hö caáu, coát truyeän soâng Nhò Haø leân to– khuùc ñôn giaûn ñeâ X, xaõ X saép bò vôõ. Daân - Theâm vaøi muïc ñích giaùo huaán. phu haøng traêm ngöôøi keùo

* Tieåu thuyeát : - Chieám lónh ñöôïc trong söï toaøn veïn ñaày ñaën cuûa noù. - Nhaân vaät trong tieåu thuyeát thöôøng phöùc taïp phaûn aùnh nhieàu moái quan heä XH… - Coát truyeän vaø thôøi gian ña chieàu, ña tuyeán. ? Em toùm taét truyeän “Soáng cheát maëc bay” ? - Cho 2 HS toùm taét truyeän → nhaän xeùt - GV toùm taét laïi. ? Qua toùm taét vaø vieäc ñoïc ôû nhaø em chia boá cuïc cuûa truyeän ? HS chia ñoaïn - GV choát laïi. Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu vaên baûn HS ñoïc theo ñoaïn–vöøa keát hôïp phaân tích. S ñoïc ñoaïn 1/74, 75. ? Haõy chæ ra 2 maët töông phaûn : Töông phaûn giöõa caûnh daân hoä ñeâ vaø caûnh quan ôû trong tænh ? - Caûnh vôû ñeâ ôû ñoaïn 1 – HS tìm chi tieát (SGK/74) HS ñoïc ñoaïn 2/75, 76, 77 ? Tieáp tuïc tìm chi tieát töông phaûn giöõa daân hoä ñeâ vaø quan phuï maãu ? - Daân : Nhoán nhaùo, lo sôï, baát löïc tröôùc söùc nöôùc, söùc trôøi. - Quan : Uy nghi, ñöôøng beä, nhaøn nhaõ (HS tìm chi tieát ôû ñoaïn 2/75, 76, 77) HS ñoïc tieáp ñoaïn 3/77 ?Tieáp tuïc töø caûnh töông ñoái laäp trong ñoaïn 3 ? - Khi tieát ôû ñoaïn 3/77. ? Caûnh töôïng ngöôøi daân trong caûnh vôõ ñeâ nhö theá naøo ? - Nhaø vaên ñaõ mieâu taû raát chi tieát cuï theå taïi hoïa cuûa thieân nhieân ñang daùng xuoáng ñaàu ngöôøi daân lao ñoäng. Hoï ñang coá heát söùc ñeå heø ñeâ nhöng voâ voïng -> rôi vaøo caûnh thaûm saàu. ? Caûnh töôïng vaø thaùi ñoä cuûa quan khi heä ñeâ nhö theá naøo ? - Caûnh töôïng trong ñình nhö 1 trieàu ñình con, traät töï toân nghieâm, ñaày ñuû tieän nghi, khoâng coù moät chuùt lo aâu, maø nhaøn nhaõ, ñam meâ côø baïc -> chuùng ñang say vôùi nieàm vui phi

ñeán lo sôï ñeâ hoûng. Nhöng trong ñình vaãn ñeøn thaép saùng tröng, keû haàu ngöôøi haï taáp naäp cho “ Quan phuï maãu” ñaùnh toå toâm. Tröôùc nguy cô ñeâ vôõ nhai laïi vaø quan vaãn thaûn nhieân ñaùnh baøi vaø thôø ô tröôùc caûnh töôïng lo sôï cuûa daân. Cuoái cuøng quan thaéng baøi, ñeâ vôõ daãn ñeán caûnh thaûm saàu c) Boá cuïc : 3 ñoaïn +Töø ñaàu … hoûng maát ; Nguy cô ñeå vôõ vaø söï choáng ñôõ cuûa ngöôøi daân. +Tieáp … Dieáu maøy ! : Caûnh quan vaø nha laïi ñaùnh toå toâm. + Coøn laïi : caûnh ñeâ vôõ – quan thaéng baøi. II- Tìm hieåu vaên baûn : 1- Caûnh vôõ ñeâ vaø caûnh trong ñình:

nhaân tính. ? Nhaø vaên ñaõ söû duïng BPNT gì ? - Töông phaûn - Taêng caáp ? Taïi sao taùc giaû laïi chuù yù mieâu taû kyõ söï ñam meâ ñaùnh baøi cuûa quan ? GV giaûng. ? Taùc duïng cuûa bieän phaùp ngheä thuaät ñoù ? - Hai caûnh töôïng cuõng dieãn ra moät thôøi ñieåm. Cuøng 1 ñòa ñieåm, cuûa nhöõng con ngöôøi coù chung 1 nhieäm vuï → 2 caùch hoaøn toaøn traùi ngöôïc nhau, traùi ngöôïc ñeán khoù tin – qua haøng loaït chi tieát toâ ñaäm töông phaûn sinh ñoäng gôïi caûm → giuùp ngöôøi ñoïc caûm nhaän heát söï voâ traùch nhieäm cuûa caùc quan phuï maãu ñoái vôùi daân vaø thaáy roõ noãi thoáng khoå cuûa nhöõng ngöôøi daân voâ toäi. Haén khoâng heà maûy may ñoäng loøng tröôùc noãi khoå cuûa daân. Haén thôø ô, döûng döng, voâ traùch nhieäm tröôùc sau nhö moät vaãn laø thaùi ñoä “ soáng cheát maëc bay” →Töø ñoù khôi daäy ngöôøi ñoïc söï caûm thoâng, phaãn noä, … ? Qua phaân tích treân em haõy neâu nhaän xeùt veà giaù trò noäi dung vaø giaù trò ngheä thuaät cuûa truyeän ? (nhaän xeùt ngoân ngöõ, hình töôïng nhaân vaät ?) - HS traû lôøi. - GV giaûng choát yù.

Hoaït ñoäng 3 : Toång keát baøi ? Neâu yù nghóa truyeän ngaén “ Soáng cheát maëc bay” ? - GV giaûng choát yù - HS ñoïc ghi nhôù SGK/83

a) Caûnh vôõ b) Caûnh ñeâ trong ñình - Ñình vöõng - Trôøi möa chaõi, cao taàm taû raùo caùch xa khuùc ñeâ saép vôõ. - Nöôùc soâng - Khoâng khí daâng to, tónh mòch cuoàn cuoän trang boác leân. nghieâm, ñeøn saùng - Daân phu tröng. haøng traêm, - Quan uy nghìn ngöôøi nghi, cheãm coá heát söùc cheä, nhaøn heä ñeâ - Tình nhaõ, ñaày caûnh thaät ñuû nghi laø thaûm. thöùc, ñaày - Daân xao ñuû tieän xaùc goïi nghi. nhau, tieáng - Quan : Ñam troáng, tieáng meâ toå toâm oác thoåi voâ “ñeâ vôõ hoài- lo thay, maëc ñeâ … nguy thay. khoâng baèng - Daân coá nöôùc baèng heát söùc cao thaáp. nhöng voâ - Quan huø voïng, doïa, quaùt söùc ngöôøi naït : “ Ñeâ khoâng ñòch vôõ roài …) noåi söùc oâng caùch trôøi. coå chuùng maøy, boû tuø chuùng maøy” - Ñeâ vôõ – - Quan : UØ Daân rôi vaø baøi lôùn, caûnh thaûm ñaéc yù : saàu ngaøi vöøa cöôøi vöøa noùi “ UØ! Thoâng taâm chi chi ⇒ Thieân naûy!” nhieân ñang ñe doïa cuoäc ⇒ Toân soáng ngöôøi nghieâm traät daân troâng töï, quan uy thaät thaûm nghi, ñöôøng saàu. beä, nhaøn nhaõ vôùi nieàm vui phi nhaân tính

⇒ Pheùp töông phaûn keát hôïp taêng caáp ñaõ leân aùn gay gaét cuoäc soáng xa hoa höôûng laïc, thaùi ñoä maët bay Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp cuûa nhöõng keû caàm quyeàn. 1) Em haõy neâu caûm nghó veà Söï thoâng caûm saâu saéc nhaân vaät quan phuï maãu : tröôùc noåi thoâng khoå cuûa 2) Baøi taäp 1/83 ngöôøi daân. 2. Giaù trò taùc phaåm : a) Giaù trò noäi dung : - Giaù trò hieän thöïc : Phaûn aùnh chaân thöïc söï ñoái laäp giöõa cuoäc soáng cuûa nhaân daân vaø cuoäc soáng cuûa boïn quan laïi. - Giaù trò nhaân ñaïo : Theå hieän loøng thöông caûm chaân thaønh tröôùc cuoäc soáng laàm than cô cöïc cuûa ngöôøi daân tröôùc hoïa “ do taïi trôøi aùch nöôùc” b) Giaù trò ngheä thuaät : Keát hôïp nhuaàn nhuyeãn giöõa 2 pheùp töông phaûn vaø taêng caáp. Ngoân nhöõ sinh ñoäng, mieâu taû cuï theå nhaát khaéc hoaï roõ tính caùch nhaân vaät. III- Ghi nhôù : Hoïc sgk/83

VI- Luyeän taäp : 1) Neâu ñaëc ñieåm nhaân vaät vaø caûm nghó : - Ñaëc ñieåm : + Soáng xa hoa, nhaøn nhaõ höôûng laïc. + Thôø ô voâ traùch nhieäm, hoáng haùch ñoäc aùc. - Caûm nghó : Caêm gheùt, phaån uaát teân quan xaáu xa coù loái soáng “ Soáng cheát maëc bay” 2) Baøi taäp 1/83. 4. Cuûng coá : - Neâu giaù trò noäi dung, ngheä thuaät cuûa truyeän ? - Caûm nghó cuûa em sau khi hoïc xong baøi vaên naøy ? 5. Daën doø : - Hoïc ghi nhôù SGK/83 - Hoïc baøi hoïc trong vôû - Laøm baøi taäp 2/83 - Chuaån bò baøi “ Caùch laøm baøi vaên GT” SGK/84.

Ngaøy soaïn : 20/3/2005 Tuaàn : 27 Tieát : 107

CAÙCH LAØM BAØI VAÊN GIAÛI

THÍCH I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc caùch thöùc cuï theå trong vieäc laøm 1 baøi vaên laäp luaän giaûi thích. - Bieát ñöôïc nhöõng ñieàu caàn löu yù vaø nhöõng loãi caàn traùnh trong luùc laøm baøi. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu giaù trò noäi dung vaø ngheä thuaät baøi “ Soáng cheát maëc bay”. Caûm nghó cuûa em veà teân quan phuï maãu ? - YÙ nghóa cuûa truyeän “ Soáng cheát maëc bay”. Em neâu roõ ñaëc ñieåm tính caùch cuûa quan phuï maãu trong truyeän ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Caùc em hieåu nhö theá naøo thì ta coù nhu caàu giaûi thích. Vaø ñeå cho ngöôøi ñoïc ngöôøi nghe hieåu roõ hieåu ñuùng 1 vaán ñeà naøo ñoù ta coù raát nhieàu caùch ñeå giaûi thích. Nhöng ñeå 1 baøi vaên giaûi thích hay ta phaûi thöïc hieän ñaày ñuû caùc böôùc nhö tìm hieåu ñeà, tìm yù, laäp daøn yù … Baøi hoïc hoâm nay giuùp caùc em nhöõng ñieàu ñoù. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñeà ? HS nhaéc laïi caùch laøm 1 baøi vaên chöùng minh ? - Tìm hieåu ñeà – Tìm yù - Laäp daøn yù - Vieát thaønh baøi. → Ñaây cuõng laø caùc böôùc chung baét buoäc cuûa taát caû caùc kieåu baøi laøm vaên. Ñaëc bieät laø baøi vaên nghò luaän chöùng minh: phaûi tìm hieåu ñeà. Xaùc ñònh ñuùng nhieäm vuï nghò luaän maø ñeà baøi yeâu caàu ôû phaàn môû baøi, thaân baøi, keát baøi. Môû baøi : Neâu ñöôïc luaän ñeà vaø ñònh höôùng Thaân baøi : - Dieãn giaûi roõ luaän ñeà (neáu coù) - Xaây döïng heä thoáng luaän ñieåm →Chöùng minh roõ. Keát baøi : Thoâng baùo luaän ñeà ñaõ chöùng minh – neâu yù nghóa cuûa vieäc chöùng minh. ? So saùnh caùch laøm baøi vaên CM vaø GT ?

Ghi baûng I- Caùc böôùc laøm baøi vaên giaûi thích : * Ñeà baøi : Nhaân daân ta coù caâu tuïc ngöõ “ Ñi moät ngaøy ñaøng hoïc moät saøng khoân”. Haõy giaûi thích (laøm saùng toû noäi dung caâu tuïc ngöõ ñoù) * Caùc böôùc laøm baøi :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng * Gioáng : + Taïo laäp vaên baûn nghò luaän. + Caùc böôùc tieán haønh nhö nhau. + Caùch tieán haønh khaùc nhau : CM : Duøng daãn chöùng laø chuû yeáu. GT : Laäp luaän chuû yeáu baèng lyù leû ñeå giaûng giaûi. HS ñoïc kyõ ñeà baøi ñaõ cho. ? Böôùc ñaàu tieân trong vieäc taïo laäp VB laø böôùc naøo ? Haõy thöïc hieän vieäc tìm hieåu ñeà baøi ñaõ cho ? - Yeâu caàu gì ? Giaûi thích caâu tuïc ngöõ. - Caâu TN coù noäi dung yù nghóa gì ? GT nghóa ñen : ñi 1 ngaøy = ñi xa ; hoïc 1 saøng khoân : hoïc ñöôïc nhieàu -> môû roäng taàm nhìn theâm hieåu bieát nhöng coù saøng loïc löïa choïn. ? Tìm hieåu ñeà cho moät baøi vaên GT ta phaûi laøm theá naøo ? - Ñaët caâu hoûi vaø töï traû lôøi caâu hoûi ñeå tìm yeâu caàu, giôùi haïn vaø noäi dung cuûa ñeà baøi. Hoaït ñoäng 2 : Laäp daøn yù ? Neâu caùch môû baøi cho ñeà baøi GT treân? - Cho HS töï laøm → GV söûa → ghi baûng ? Phaàn môû baøi trong baøi vaên GT phaûi ñaït yeâu caàu gì ? - Phaûi mang ñònh höôùng GT. - Phaûi gôïi nhu caàu ñöôïc hieåu (ND khaùi quaùt cuûa vaán ñeà GT) ? Noäi dung caâu tuïc ngöõ ? - Nghóa ñen : + Ñi 1 ngaøy ñaøng : ñi xa ñi nhieàu töø nôi naøy sang nôi khaùc. + Hoïc 1 saøng khoân : Hoïc nhöõng ñieàu môùi laï. - Nghóa boùng : Ñi xa laø bieát nhieàu ñieàu môùi laï môû roäng taàm hieåu bieát. ? Caâu TN ñuùc keát ñöôïc khaùi nieäm gì ? - Laø khaùt voïng hieåu bieát, baøi hoïc kinh nghieäm. ?Phaàn thaân baøi ta phaûi thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï gì ? - Ñaët caùc caâu hoûi laø gì ? Vì sao ? Sau ñoù töï traû lôøi caùc caâu hoûi ñoù ñeå laàn löôït GT töøng noäi dung cuï theå. ? Phaàn keát baøi phaûi laøm nhieäm vuï gì

Ghi baûng

1/ Tìm hieåu ñeà – Tìm yù : - Yeâu caàu : giaûi thích - Noäi dung : Ñi xa hoïc ñöôïc nhieàu → môû roäng taàm hieåu bieát. ⇒ Tìm giôùi haïn, yeâu caàu vaø noäi dung cuûa ñeà.

-Tìm yù : Ñaët caùc caâu hoûi : laø gì ? theá naøo? Taïi sao ? phaûi laøm gì ?

2/ Laäp daøn yù : a. Môû baøi : - Giôùi thieäu caâu TN : “ Ñi moät ngaøy ñaøng hoïc moät saøng khoân” - Khaùt voïng ñi xa ñeå môû roäng taàm maét. ⇒ Giôùi thieäu vaán ñeà caàn gt vaø gôïi ñònh höôùng giaûi thích . b. Thaân baøi : Trieån khai giaûi thích - Giaûi thích nghóa ñen, nghóa boùng. ⇒ Ñaët caâu hoûi taïi sao ? vì sao ?

c. Keát baøi :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng ? - Neâu yù nghóa cuûa caâu tuïc ngöõ - Baøi hoïc baûn thaân ? Lôøi vaên trong baøi GT phaûi nhö theá naøo ? - Saùng suûa, deã hieåu vaø phaûi coù söï lieân keát giöõa caùc ñoaïn. Hoaït ñoäng 3 : Döïng ñoaïn vaên. * HS ñoïc ñoaïn môû baøi SGK/85 ? Nhaän xeùt caùc ñoaïn môû baøi coù ñaùp öùng naâng cao GT khoâng ? Coù phaûi chæ 1 caùch môû baøi duy nhaát khoâng ? - Môû baøi ñaõ ñaùp öùng nhu caàu GT ñuùng phöông phaùp : C1 : vaøo vaán ñeà tröïc tieáp. C2 :vaøo ñeà giaùn tieáp (phaûn ñeà) C3 : So saùnh - Coù nhieàu caùch môû baøi Tröïc tieáp, giaùn tieáp, phaûn ñeà, so saùnh. * HS ñoïc 3 caùch môû baøi SGK/85,86. ? Laøm theá naøo ñeå ñoaïn ñaàu cuûa thaân baøi lieân keát vôùi ñoaïn môû baøi ? Laøm theá naøo ñeå caùc ñoaïn lieân keát vôùi nhau ? Ngoaøi töø “ Thaät vaäy” coù caùch naøo khaùc khoâng ? - Duøng caùc phöông tieän lieân keát caâu baèng ngoân ngöõ : 1 töø, 1 cuïm töø, 1 caâu vaên. - Noäi dung phaûi höôùng vaøo luaän ñeà, ñaûm baûo söï thoáng nhaát. * HS ñoïc ñoaïn keát baøi SGK/86 ? Keát baøi vöøa ñoïc trong SGK/86 cho bieát baøi GT ñaõ xong chöa ? Coù phaûi chæ coù 1 caùch keát baøi duy nhaát hay khoâng ? - Ñaõ keát thuùc baøi vaên. - Coù nhieàu caùch keát baøi nhöng ñeàu phaûi ñaûm baûo noäi dung : Khaúng ñònh yù nghóa cuûa vaán ñeà vaø lieân heä baûn thaân. ? Sau khi laøm xong baøi phaûi ñoïc laïi baøi ñeå laøm gì ? - Söûa baøi : xem xeùt laïi noäi dung coù phuø hôïp khoâng ? töø ngöõ duøng coù chính xaùc khoâng ? loãi chính taû, loãi caâu, loãi dieãn ñaït… ? Muoán laøm toát 1 baøi vaên GT ta caàn thöïc hieän nhöõng thao taùc naøo? Yeâu

Ghi baûng - Khaúng ñònh yù nghóa cuûa vaán ñeà - Lieân heä baûn thaân.

3/ Vieát baøi : * Môû baøi : - Môû baøi tröïc tieáp. - Môû baøi giaùn tieáp. + Phaûn ñeà + So saùnh

* Thaân baøi : Caùc ñoaïn thaân baøi phaûi ñaûm baûo tính lieân keát chaët cheõ vôùi nhau baèng noäi dung vaø caùc phöông tieän ngoân ngöõ.

* Keát baøi : Coù nhieàu caùch - Taùn thaønh – khaúng ñònh - Phaûn baùc – khaúng ñònh - Lieân heä baûn thaân 4/ Ñoïc vaø söûa baøi : - Xem laïi noäi dung - Söûa loãi duøng töø, loãi caâu, loãi dieãn ñaït, loãi chính taû … II- Ghi nhôù : SGK/86

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng caàu nhieäm vuï cuûa töøng thao taùc ñoù? - HS ñoïc ghi nhôù SGK/86 Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp caùch III- Luyeän taäp : vieát baøi 1- Vieát ñoaïn giaûi thích Ñeà : ñaõ laøm cho saün ôû ñaàu nghóa ñen cho ñeà baøi cho baøi. saün “ Ñi 1 ngaøy ñaøng hoïc 1 - Toå 1 vieát ñoaïn 1 saøng khoân” - Toå 2 vieát ñoaïn 2 2- Vieát ñoaïn giaûi thích - Toå 3 vieát ñoaïn 3 nghóa boùng cuûa ñeà. - Toå 4 vieát caùc caâu chuyeån yù 3- Vieát ñoaïn giaûi thích nghó giöõa caùc ñoaïn cuûa thaân baøi. saâu cuûa ñeà. 4. Cuûng coá : - Neâu caùc böôùc khi laøm baøi vaên GT ? - Nhieäm vuï töøng phaàn trong daøn baøi vaên GT ? 5. Daën doø : - Hoïc kyõ baøi phaàn ghi nhôù SGK/86 - Xem kyõ baøi ghi “ Caùc böôùc laøm baøi vaên GT” - Chuaån bò baøi môùi “ Luyeän taäp vaên GT” Laäp daøn yù ñeà baøi SGK/87 : Caû lôùp Laäp daøn yù ñeà 1/88 : Toå 1 Laäp daøn yù ñeà 2/88 : Toå 2 Laäp daøn yù ñeà 5/88 : Toå 3 Laäp daøn yù ñeà 3/88 : Toå 4

Ngaøy soaïn : 20/3/2005 Tuaàn : 27 LUYEÄN Tieát : 108

TAÄP LAÄP LUAÄN GIAÛI THÍCH

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Cuûng coá nhöõng hieåu bieát veà caùch laøm baøi vaên laäp luaän giaûi thích. - Vaän duïng nhöõng hieåu bieát ñoù vaøo vieäc laøm moät baøi vaên giaûi thích cho nhaän ñònh moät yù kieán veà moät vaán ñeà quen thuoäc vôùi ñôøi soáng cuûa caùc em. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Thao taùc khi laøm moät baøi vaên giaûi thích ? - Lôøi vaên trong baøi vaên giaûi thích 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng - HS cheùp ñeà baøi:

Ghi baûng Ñeà : Moät nhaø vaên coù noùi : “ Saùch laø ngoïn ñeøn saùng baát dieät cuûa trí tueä con ngöôøi”. Haõy Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu ñeà –Tìm yù laøm saùng toû noäi dung ? Ñeà yeâu caàu giaûi thích vaán ñeà gì ? caâu noùi ñoù. Tìm caùc töø ngöõ quan troïng trong 1- Tìm hieåu ñeà: ñeà ? - Yeâu caàu : giaûi thích - Giaûi thích giaù trò cuûa saùch laøm saùng toû caâu noùi. - Töø quan troïng: Saùch – ngoïn ñeøn - Noäi dung : Saùch laø saùng baát dieät. ngoïn ñeøn saùng baát dieät. - Theå loaïi : giaûi thích Hoaït ñoäng 2: Laäp daøn yù 2- Laäp daøn yù : - Cho HS laàn löôït traû lôøi caùc caâu a) Môû baøi : hoûi 2a, b, c, d, e SGK/87 - Saùch laø ngöôøi baïn toát – Saùch thoûa maõn taâm hoàn ? Neâu yù chính phaàn môû baøi ? trí tueä con ngöôøi… → Saùch môû roäng chaân trôøi môùi. - “Saùch laø ngoïn ñeøn saùng … con ngöôøi” b) Thaân baøi : ? Em suy nghóa gì veà ngoïn ñeøn saùng - GT nghóa boùng : (ñaët baát dieät ? caâu hoûi Ngoïn ñeøn saùng - HS traû lôøi baát dieät nghóa laø theá - GV choát yù naøo ?) ? Vì sao noùi ñeáùn saùch laø nghó ñeán + Saùch chöùa ñöïng trí trí tueä con ngöôøi ? Tìm VD minh hoïa ? tueä con ngöôøi : trí tueä laø : tinh tuyù tinh hoa cuûa söï hieåu bieát. + Ngoïn ñeøn saùng : roïi chieáu, soi ñöôøng ñöa con ngöôøi ra khoûi choán toái taêm. + Ngoïn ñeøn baát dieät :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng Ngoïn ñeøn saùng khoâng bao giôø taét => Nguoàn saùng baát dieät thaép leân töø trí tueä con ngöôøi. ? Saùch coøn coù taùc duïng gì vôùi con - Saùch laø trí tueä con ngöôøi nöõa ? ngöôøi : + Ñöa ta vaøo 1 theá giôùi taâm hoàn con ngöôøi ñuû caùc thôøi ñaïi. + Saùch chöùa ñuû loaïi trí ? Caâu noùi treân coù phaûi ca ngôïi, toân thöùc cuûa loaøi ngöôøi tích luyõ vinh saùch hay khoâng ? khaùi nieäm bao ñôøi – Saùch - Ñuùng laø moät ngöôøi thaày. - Tìm theâm VD minh hoïa Mxim Goreki : “ Saùch môû roäng tröôùc maét ta 1 chaân trôøi môùi” ? Tình caûm thaùi ñoä cuûa em ñoái vôùi - Saùch laø ngöôøi baïn toát saùch ? cuûa con ngöôøi : + Thö giaûn – luùc meät moûi caêng thaúng. + Caûm thuï veû ñeïp – boài döôõng taâm hoàn con ngöôøi. c) Keát baøi : - Saùch laø baùu vaät - Yeâu meán – gìn giöõ quyù troïng. - Phaûi bieát choïn saùch ñeå ñoïc. Hoaït ñoäng 3: Luyeän vieát ñoaïn 3- Luyeän vieát töøng ñoaïn vaên : - Tröôùc khi HS vieát baøi – GV nhaéc laïi a) Môû baøi : Toå 1 + 1 soá yeâu caàu caàn ñaït ôû ñoaïn môû baøi, HS khaù gioûi. thaân baøi, keát luaän. b) Thaân baøi : - GV chia nhoùm vieát baøi - YÙ 1 : Toå 2 - YÙ 2 : Toå 3 - YÙ 3 : Toå 4 c) Keát baøi : Toå 1 + moät soá HS khaù gioûi. Hoaït ñoäng 4: Ñoïc – söûa baøi 4- Ñoïc vaø söûa baøi : Thöïc hieän chaám söûa tay - HS trình baøy → HS nhaän xeùt → GV ñoâi. nhaän xeùt vaø söûa baøi. 4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi thao taùc laøm baøi vaên GT 5. Daën doø : - Chuaån bò daøn yù caùc ñeà 1, 2, 3, 4, 5 SGK/88 ñeå laøm baøi vieát soá 6 ôû nhaø. - Ñeà thoáng nhaát toaøn khoái: Em haõy laøm saùng toû noäi dung lôøi khuyeân cuûa Leâ Nin “Hoïc, hoïc nöõa, hoïc maõi”

Ngaøy soaïn : 27/3/2005 Ngaøy daïy : 28/03/2005 Tuaàn : 28 A. Vaên baûn : NHÖÕNG TROØ LOÁ HAY LAØ VA-REN VAØ Tieát : 109 + 110 PHAN BOÄI CHAÂU (Nguyeãn AÙi Quoác) I. Muïc ñích caàn ñaït : - Giuùp HS hieåu giaù trò cuûa ñoaïn vaên trong vieäc khaéc hoïa saéc neùt hai nhaân vaät Va-ren vaø Phan Boäi Chaâu vôùi hai tính caùch ñaïi dieän hai löïc löôïng xaõ hoäi chuû nghóa vaø chính nghóa. Thöïc daân Phaùp vaø Varen hoaøn toaøn ñoái laäp nhau. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Nhaéc laïi caùc böôùc laøm baøi vaên giaûi thích. - Kieåm vôû baøi taäp cuûa hoïc sinh. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : “Nhöõng troø loá hay laø Va-ern vaø Phan Boäi Chaâu “ ra ñôøi töø moät hieän töôïng lòch söû, nhaø CM PBC sau 20 naêm boân ba haûi ngoaïi ñeå tìm ñöôøng cöùu nöôùc, ñeán 1925 thöïc daân Phaùp boá trí baét coùc töø Trung Quoác giaûi veà söû tuø chung thaân, caû nöôùc ñaáu tranh ñoøi thaû boïn giaëc phaûi laäp ra aân xaù ! Va-ren voán laø Ñaûng vieân xaõ hoäi Phaùp ñöôïc cöû sang Vieät Nam giöõ chöùc quan toaøn quyeàn Ñoâng döông höùa chaêm soùc cuï Phan Boäi Chaâu → ngay laäp töùc Nguyeãn AÙi Quoác vieát taùc phaåm naøy. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : I. Taùc giaû – taùc phaåm : - Ñoïc tìm hieåu chuù thích. 1 – Taùc giaû : SGK - HS ñoïc phaàn ghi chuù SGK/92 ? Trình baøy nhöõng hieåu bieát veà taùc giaû Nguyeãn AÙi Quoác ? SGK/92 - Nguyeãn AÙi Quoác laø teân goïi cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh töø 1919 → 1945. buùt danh Nguyeãn AÙi Quoác gaén vôùi tôø baùo “Ngöôøi cuøng khoå”, truyeàn kí Nguyeãn AÙi Quoác taùc phaåm baûn aùn cheá ñoä thöïc daân Phaùp … ? Hoaøn caûnh ra ñôøi taùc phaåm ? 2 – Taùc phaåm : GV giaûng – ghi baûng - Ra ñôøi ngay khi Phan Boäi Chaâu bò baét coùc 18-6-1925 ôû Trung Quoác vaø ñöa veà Vieät Nam keát aùn tuø chung thaân. - Coå ñoäng phong traøo nhaân daân trong nöôùc baûo veä cuï Phan. ? Em hieåu bieát gì veà nhaân vaät Phan Boäi Chaâu vaø nhaân vaät Va-ren ? - Cho HS tìm hieåu chuù thích ñeå hieåu moät soá töø laï khoù hieåu (SGK/93) Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu vaên baûn ? Em haõy toùm taét truyeän ñaày ñuû, II. Tìm hieåu vaên baûn :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng ngaén goïn ? - HS toùm taét – GV toùm taét laïi.

Ghi baûng

1. Toùm taét truyeän : Sau 20 naêm boân ba ôû haûi ngoaïi tìm ñöôøng cöùu nöôùc. Ñeán naêm 1925 cuï Phan Boäi Chaâu bò baét ôû Trung Quoác veà nöôùc keát aùn tuø chung thaân nhöng söùc eùp cuûa coâng luaän phaûi tha cuï Phan. Varen qua nhaän chöùc toaøn quyeàn ôû Vieät Nam höùa chaêm soùc cuï Phan. Noäi dung caâu chuyeän laø söï töôûng töôïng cuûa Nguyeãn AÙi Quoác veà cuoäc haønh trình cuûa Varen sang Vieät Nam ñeàu ñöôïc ngheânh tieáp linh ñình. Cuoái cuøng laø cuoäc gaëp gôõ cuûa Varen vaø Phan Boäi Chaâu trong nhaø tuø ñeå möu ñoà duï gioã traéng trôïn bòp bôïm cuûa Varen vaø söï phôùt lôø cuûa Phan Boäi Chaâu. ? Baøi vaên chia laøm maáy ñoaïn ? ND 2- Boá cuïc : 3 ñoaïn töøng ñoaïn Ñ1 : Ñaàu … bò giam trong tuø : Varen chuaån bò sang Vieät Nam nhaän chöùc toaøn quyeàn vaø höùa chaêm soùc cuï Phan. Ñ2 : Tieáp … khoâng hieåu PBC : cuoäc gaëp giöõa Varen vaø Phan Boäi Chaâu. Ñ3 : Coøn laïi : cuoäc gaëp chaám döùt ? Nhöõng nhaân vaät ñöôïc khaéc hoaï trong 3 - Nhaân vaät : taùc phaåm laø ai ? Hoï ñöôïc giôùi thieäu - Raren vieân toaøn quyeàn Ñoâng nhö theá naøo ? döông. - Nöûa chính thöùc : höùa chaêm soùc cuï Phan do söùc eùp cuûa coâng luaän → ñaây laø moät troø loá, cuûa teân chính khaùch bòp bôïm laøm troø chính. ? Varen höùa veà vieäc gì ? Thöïc chaát lôøi höùa ñoù laø gì ? - Varen höùa chaêm soùc cuï Phan tröôùc khi sang nhaän chöùc. - Nhöng ñoù laø lôøi höùa doái traù, höùa ñeå ve vuoát traán an nhaân daân Vieät Nam ñang ñaáu tranh ñoøi thaû Phan Boäi Chaâu → Lôøi höùa thaät chaát laø moät

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng troø loá cuûa teân chính khaùch laøm troø chính trò. ? Cuïm töï “Nöûa chính thöùc höùa” vaø caâu hoûi cuûa taùc giaû “Giaû thöû cöù cho raèng” … seõ chaêm soùc vuï aáy vaøo luùc naøo vaø ra laøm sao“ coù yù nghóa gì trong vieäc boäc loä lôøi höùa cuûa haén ? - Caâu hoûi mang tính chaát nghi ngôø, mæa mai lôøi höùa cuûa Varen vì lôøi höùa khoâng töï maø laø do söùc eùp cuûa coâng luaän, vì ñeå nhaän thöùc an toaøn, chaéc gì haén ñaõ giöõ lôøi höùa. Vaø thöùc teá Phan Boäi Chaâu vaãn bò caàm tuø. - GV giaûng theâm veà thaùi ñoä cuûa Varen tröôùc söï tieáp ñoùn cuûa trieàu ñình Vieät Nam → thaáy roõ giaù trò lôøi höùa cuûa Varen. * HS ñoïc Ñ2 SGL/90-91 Trong cuoäc gaëp Varen vaø Phan Boäi Chaâu trong xaø lim ñaõ theå hieän moät söï töông phaûn, ñoái laäp cöïc ñoä giöõ 2 nhaân vaät – vaäy söï töông phaûn ñoù nhö theá naøo ta tieáp tuïc chöùng minh baèng caùc chi tieát … ? Khoái löôïng lôøi vaên daønh cho vieäc khaéc hoïa tính caùch töøng nhaân vaät nhieàu nhö theá naøo ? Söï ít nhieàu ñoù coù duïng yù ngheä thuaät gì ? - HS thaûo luaän - HS tìm chi tieát → thaûo luaän. - Varen vieân toaøn quyeàn – PBC SGK töø. - Varen moät keû bieát löïc löôïng, thoáng trò – PBC ngöôøi caùch maïng vó ñaïi bò thaát baïi bò ñaøn aùp. - Varen ñoái thoaïi luyeân thuyeân – PBC laëng phôùt lôø → vieát vöøa töø vöøa gôïi thaâm thuyù ñoù laø bieän phaùp ñoäc ñaùo laøm roõ söï ñoái khaùng giöõa 2 nhaân vaät. ? Lôøi leû ngoân töø cuûa Varen hình thöùc phaân ngöõ gì ? Qua caùc lôøi leõ ñoù ñoäng côù, tính caùch, baûn chaát cuûa haén ñöôïc boäc loä ntn ? - Ngoân ngöõ gaàn nhö ñoäc thoaïi ñôn phöông vì PBC khoâng noùi gì. chæ coù mình haén khua raâu muùa meùp, uoán 3 taát löôõi ñeå thuyeát phuïc PBC. - Duïng yù : vuoát ve, duï doã cuï Phan ñoàng thôøi ñeå thaáy ñöôïc söï bòp bôïm,

Ghi baûng - Phan Boäi Chaâu : Nhaø caùch maïng Vieät Nam bò giam trong tuø.

4- Caûnh Varen gaëp Phan Boäi Chaâu : a. Varen “toâi mang töï do ñeán cho oâng ñaây. Naâng caùi goâng xieát chaët cuï Phan. - Coù di phaûi coù laïi … höùa vôùi toâi trung thaønh vôùi nöôùc Phaùp … coù taát caû. → duøng ñuû moïi leõ thuyeát phuïc duï doã PBC. Con ngöôøi phaûn boäi giai caáp bò ñoàng boïn ñuoåi khoûi taäp ñoaøn

Phan Boäi Chaâu : - Coi lôøi noùi cuûa Varen nhö nöôùc ñoå laù khoai vaø im laëng döûng döng. - Mæm cöôøi kín ñaùo nhö ruoài löôùt qua vaäy. Nhoå vaøo maët Varen.

→ vuoát ve duï doã, bòp bôïm, vaø voâ só

→ Khinh bæ, caêm gheùt Varen cuûa ngöôøi tuø caùch maïng coù baûn lónh kieân cöôøng tröôùc keû thuø

- Vò anh huøng, vò thieân söù, ñaáng xaû thaân ñöôïc toân suøng.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng trô treõn bæ oåi, loá bòch cuûa moät teân chính khaùch giaû doái, phaûn boäi vaø voâ só. ? Phan Boäi Chaâu ñaõ öùng xöû ntn vôùi Varen ? Qua ñoù boäc loä roõ tính caùch thaùi ñoä gì ? PBC im laëng phôùt lôø, coi nhö khoâng coù Varen tröôùc maët → boäc loä thaùi ñoä khinh bæ caêm gheùt vì baûn lónh phi thöôøng kieân cöôøng tröôùc keû thuø. ? Theo em truyeän keát thuùc ôû choã : Vì PBC khoâng höùa Varen cuõng nhö Varen khoâng hieåu PBC coù ñöôïc khoâng ? Nhöõng caâu chuyeän coù theâm ñoaïn keát em thaáy giaù trò cuûa truyeän ntn? (HS thaûo luaän nhoùm) - Khoâng neâu keát thuùc ôû PBC khoâng hieåu Varen. - Theâm ñoaïn keát seõ taêng giaù trò TP leân : Naâng caáp laøm roõ theâm tính caùch thaùi ñoä cuûa PBC tröôùc keõ thuø … ? Ngoaøi ra coøn lôøi taùi buùt – vaäy giaù trò cuûa lôøi taùi buùt laø gì ? coù ñieàu gì thuù vò trong söï phoái hôïp lôøi keát vôùi lôøi taùi buùt ? * HS thaûo luaän nhoùm - Neáu lôøi keát laø moät thaùi ñoä khinh bæ, caêm gheùt ñöôïc theå hieän baèng hình thöùc xöû im laëng, döûng döng thì ôû lôøi taùi buùt laø moät haønh ñoäng choáng traû quyeát lieät baèng caùch nhoå vaøo maët Varen. → Phaûi coù nhieàu caùch toû thaùi ñoä : chæ im laëng döûng döng chöa ñuû maø choáng traû quyeát lieät → caùch daãn chuyeän kheùo leùo thuù vò, hôùm hænh laøm taêng theâm yù nghóa cuûa vaán ñeà. ? Qua phaân tích em haõy trình baøy noäi dung, ngheä thuaät cuûa truyeän ? Hoaït ñoäng 3 : Luyeän taäp : 1. Baøi taäp boå sung ñeå cuûng coá 2. Baøi taäp 1/95, 95 : gôïi yù – laøm mieäng veà nhaø tieáp tuïc hoaøn thaønh.

Ghi baûng

III. Ghi nhôù : Hoïc SGK/95 IV. Luyeän taäp : 1. Neâu ñaëc ñieåm tính caùch cuûa hai nhaân vaät Varen vaø Phan Boäi Chaâu. 2. Baøi taäp 1/95. 3. Baøi taäp 2/95.

4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi ghi nhôù SGK/95 - Caûm nghó veà hai nhaân vaät trong truyeän. - Caâu chuyeän naøy coù thaät hay khoâng ? Vì sao ?

5. Daën doø : - Hoïc baøi ghi trong vôû. - Hoïc thuoäc ghi nhôù SGK/95 - Soaïn : Duøng cuïm C-V ñeå môû roäng caâu “tieáp theo”

Ngaøy soaïn : 27/3/2005 Tuaàn : 28 B. DUØNG CUÏM CHUÛ VÒ ÑEÅ MÔÛ ROÄNG CAÂU : Tieát : 111 LUYEÄN TAÄP I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Cuûng coá kieán thöùc veà vieäc duøng cuïm c-v ñeå môû roäng caâu. - Böôùc ñaàu bieát caùch môû roäng caâu baèng cuïm c-v. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu noäi dung ngheä thuaät ñaëc saéc cuûa truyeän “Nhöõng troø loá hay laø Varen va PBC” - Neâu ñaëc ñieåm nhaân vaät Varen vaø nhaân vaät PBC ? Töø ñoù em coù caûm nghó gì veà 2 nhaân vaät naøy ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Trong khi noùi hoaëc vieát, ngöôøi ta coù theå duøng keát caáu coù hình thöùc gioáng caâu ñeå môû roäng caùc TP : CN, VN, BN, ñònh ngöõ, nhaèm, giuùp caùc em vaän duïng toát → tieát luyeän taäp. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Nhaéc laïi kieán thöùc ? Haõy nhaéc laïi ghi nhôù “theá naøo laø duøng cuïm c-v laøm thaønh phaàn caâu ? Cho ví duï - HS nhaéc laïi ghi nhôù SGK/96.9 ? Neâu caùc tröôøng hôïp duøng cuïm c-v ñeå môû roäng caâu ? Cho ví duï minh hoaï töøng tröôøng hôïp cuï theå.

Ghi baûng

I. Noäi dung kieán thöùc : 1 – Khaùi nieäm : Duøng cuïm chuû vò ñeå môû roäng caâu laø : - Duøng töø coù keát caáu gioáng caâu ñôn bình thöôøng ñeå laøm thaønh phaàn cuûa caâu hoaëc cuûa cuïm töø. 2 – Caùc tröôøng hôïp duøng cuïm c-v ñeå môû roäng caâu : a) Cuïm c-v laøm thaønh phaàn caâu : - Cuïm c-v laøm chuû ngöõ. - Cuïm c-v laøm vò ngöõ. b) Cuïm c-v laøm thaønh phaàn phuï cuûa töø : - Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cuûa danh töø. → (cuïm c-v laøm ñònh ngöõ). - Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cuûa ñoäng töø, tính töø. → (cuïm c-v laøm boå ngöõ). Hoaït ñoäng 2 : Luyeän II. Luyeän taäp : taäp A – Baøi taäp SGK : 1 – Baøi taäp 1/96 Baøi 1/96 : Tìm cuïm c-v laøm thaønh phaàn - Goïi 1 BS laøm baøi. caâu hoaëc thaønh phaàn cuïm töø. Cho bieát - HS nhaän xeùt → GV nhaän cuïm c-v laøm thaønh phaàn gì trong caâu ? a) Khí haäu ta aám aùp // cho pheùp ta / quanh xeùt vaø söûa laïi. naêm ÑT c v troàng troït thu hoaïch boán muøa … → cuïm c-v laøm phuï ngöõ (boå ngöõ) b)Coù keû // noùi töø khi caùc ca só / ca tuïng … môùi ñeïp; c v PT c v

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Baøi 2/97 : Haõy goäp caùc caâu cuøng moät caëp thaønh moät caâu coù cuïm c-v laøm thaønh phaàn cuïm töø maø khoâng thay ñoåi yù nghóa.

Baøi 3/97 : Goäp caâu hoaëc veá caâu in ñaäm thaønh 1 caâu coù c-v laøm thaønh phaàn caâu hoaëc tp cuïm töø nhöng khoâng “thay ñoåi yù nghóa”

Baøi 1 : Bieán ñoåi caùc caâu sau thaønh caâu coù cuïm cv laøm thaønh phaàn caâu :

Baøi 2: Môû roäng caùc caâu sau thaønh caâu coù cuïm c-v laøm phuï ngöõ

Ghi baûng Töø khi, coù x …/ nghe môùi hay DT c’ v’ c) Thaät ñaùng tieác, khi chuùng ta // thaáy nhöõng tuïc leä toát ñeïp aáy / maát daàn … baét chöôùc ngöôøi ngoaøi. → Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø. Baøi 2/97 : a) Chuùng em hoïc gioûi // laøm cha meï thaày coâ / vui loøng c v c’ v’ → cuïm c-v laøm thaønh phaàn chuû ngöõ. b) Nhaø vaên Hoaøi Thanh//khaúng ñònh raèng caùi ñeïp/ laø c v c’ caùi coù ích → cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø. c) Caùch maïng thaùng taùm / thaønh coâng // ñaõ khieán tieáng Vieät coù moät böôùc phaùt trieån, moät soá phaän môùi. → 1 cuïm c-v laøm thaønh phaàn chuû ngöõ vaø 1 cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø “khieán” Baøi 3/97 : a) Anh em / hoøa thuaän // khieán hai thaàn / vui vaày. → 1 cuïm c-v laøm CN, 1 cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñi “khieán” b) Ñaây laø caûnh moät röøng thoâng // ngaøy ngaøy bieát bao nhieâu ngöôøi / qua laïi. → Cuïm c-v laøm ñònh ngöõ. c) Haøng loaït vôû kòch …/ ra ñôøi // ñaõ söôûi aám cho aùnh ñeøn saân khaáu ôû khaép moïi mieàn ñaát nöôùc. → Cuïm c-v laøm thaønh phaàn chuû ngöõ. B. Baøi taäp boå sung : Baøi 1 : a) Söï naêng noå hoïc taäp cuûa Lan khieán moïi ngöôøi ngaïc nhieân → Lan/naêng noå hoïc taäp//khieán moïi ngöôøi ngaïc nhieân. b) Vieäc laøm cuûa anh aáy raát ñaùng khen. → Anh aáy/ laøm vieäc // raát ñaùng khen. c) Bìa quyeån saùch naøy raát ñeïp. → Quyeån saùch naøy // bìa raát ñeïp. Baøi 2 : a) Moïi ngöôøi chaáp haønh luaät leä giao thoâng → Luaät leä giao thoâng // ñöôïc moïi ngöôøi / chaáp haønh c v c’ v’ Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho ñoäng töø

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng

“ñöôïc”(boå ngöõ) b) Toâi ñaõ ñoïc baøi thô ñoù. → Baøi thô ñoù toâi / ñaõ hoïc DT c v Cuïm c-v laøm phuï ngöõ cho danh töø (ñònh ngöõ) Baøi 3 : Vieát moät ñoaïn 3. Vieát ñoaïn vaên : vaên coù söû duïng c-v laøm Chia nhoùm vieát thaønh phaàn caâu vaø laøm HS töï vieát → GV nhaän xeùt. thaønh phaàn cuûa cuïm töø vôùi chuû ñeà : YÙ nghóa cuûa vaên chöông 4. Cuûng coá : - Vöøa luyeän taäp vöøa cuûng coá. 5. Daën doø : - Laøm laïi BT 1,2,3 phaàn boå sung. - Chuaån bò “Luyeän noùi cho baøi vaên giaûi thích” Baøi taäp SGK/98

Ngaøy soaïn : 27/3/2005 Tuaàn : 28 C. LUYEÄN NOÙI : BAØI BAÊN GIAÛI THÍCH MOÄT VAÁN ÑEÀ Tieát : 112 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém vöõng hôn vaø vaän duïng thaønh thaïo caùc kyõ naêng laøm baøi vaên laäp luaän giaûi thích, ñoàng thôøi cuûng coá nhöõng kieán thöùc xaõ hoäi vaø vaên hoïc coù lieân quan ñeán baøi luyeän taäp. - Bieát trình baøy mieäng veà 1 vaán ñeà XH hoaëc vaên hoïc ñeå thoâng qua ñoù taäp noùi maïnh daïn töï nhieân troâi chaûy. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø cuïm c-v ñeå môû roäng caâu ? Caùc tröôøng hôïp duøng cuïm c-v ñeå môû roäng caâu ? Kieåm tra vôû baøi taäp ? - neâu caùc böôùc laøm baøi vaên giaûi thích ? Kieåm tra baøi taäp. 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Laäp daøn yù - HS neâu vaán ñeà - Chia nhoùm laäp daøn yù. - GV laøm daøn yù.

Ghi baûng

Ñeà : Tröôøng em coù toå chöùc 1 cuoäc thi giaûi thích caâu tuïc ngöõ. Ñeå tham gia cuoäc thi ñoù, em haõy tìm vaø giaûi thích 2 caâu tuïc ngöõ em taâm ñaéc nhaát ? ? Môùi baøi em laøm nhö theá naøo ? I. LAÄP DAØN YÙ : Giaûi thích caâu tuïc ngöõ. 1/ Môû baøi : - Loøng kieân trì laø yeáu toá quan troïng trong cuoäc soáng. - Daãn caâu tuïc ngöõ “coù coâng maøi saét coù ngaøy neân kim” ? Yeâu caàu cuûa phaàn thaân baøi ? 2/ Thaân baøi : a) Giaûi thích ngaén : ? Haõy giaûi thích nghóa ñen, nghóa - Nghóa ñen : Kieân trì maõi maõi → boùng neâu nghóa saâu ? thaønh caây kim höõu duïng - Nghóa boùng : Chuùng ta kieân trì chòu khoù laøm vieäc gì khoâng quaûn ngaïi khoù khaên aét saûn xuaát thaønh coâng. → yù chí vaø loøng kieân trì raát quan trong. ? Tieáp theo phaàn thaân baøi em b) Vì sao coù coâng maøi saéc coù laøm vieäc gì ? Neâu cuï theå ? ngaøy neân kim ? - Taát caû moïi thaønh quaû khoâng töï nhieân maø coù, maø ñeàu qua quaù trình lao ñoäng khoå luyeän. - Coù loøng kieân trì giuùp ta vöôït qua moïi khoù khaên trôû ngaïi. - Khoâng coù vieäc gì thaønh coâng neáu khoâng coù loøng kieân trì vöôït

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Ghi baûng

khoù. - Coù loøng kieân trì reøn luyeän → coù nghò löïc seõ ñaïp baãy ñöôïc moïi choâng gai … ? Phaàn coøn laïi trong thaân baøi em c) Hieåu ñöôïc caâu tuïc ngöõ aáy laøm gì ? chuùng ta phaûi laøm gì ? - Phaûi reøn luyeän yù chí, nghò löïc cuûa mình. - Phaûi coù tinh thaàn hoïc hoûi, chaêm chæ. - Phaûi phaân bieät reøn luyeän vaø khoå luyeän. ? Neâu keát baøi ? 3/ Keát baøi : - Caâu tuïc ngöõ laø baøi hoïc quyù – phaûi phaùt huy - Lieân heä baûn thaân. Hoaït ñoäng 2 : Luyeän noùi II. Luyeän noùi : GV chia nhoùm hoaït ñoäng. 1/ Noùi töøng phaàn : - Ñaïi dieän nhoùm leân noùi töøng 1- Môû baøi : Toå 1. phaàn. 2- Thaân baøi : yù 1 : Toå 1 - Caû lôùp nhaän xeùt. yù 2 : Toå 2 yù 3 : Toå 3 - GV nc → söûa baøi. 3- Keát baøi : Toå 4. 2/ Noùi toaøn baøi : Goïi 1 HS gioûi nhaát noùi toaøn baøi. 4. Cuûng coá : Nhaéc laïi 4 böôùc laøm 1 baøi vaên giaûi thích. 5. Daën doø : - Xem laïi phöông phaùp laøm baøi vaên giaûi thích. - Laøm baøi vieát ôû nhaø : Ñeà : Haõy giaûi thích caâu noùi cuûa M.xim gooz ki “Saùch môû roäng tröôùc maét ta moät chaân trôøi môùi” - Chuaån bò baøi môùi “Ca Hueá treân soâng Höông”

Ngaøy soaïn : 03/4/2005 Ngaøy daïy : 04/4/2005 Tuaàn : 29 Tieát : 113

CA HUEÁ TREÂN SOÂNG HÖÔNG A. ÑOÏC – HIEÅU VAÊN BAÛN

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Thaáy ñöôïc veû ñeïp cuûa moät sinh hoaït vaên hoùa coá ñoâ Hueá, moät vuøng daân ca vôùi nhöõng con ngöôøi raát ñoãi taøi hoa. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : Kieåm tra phaàn vieát laïi vaên baûn cuûa caùc baøi taäp. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : - Em hieåu gì veà coá ñoâ Hueá ? Haõy neâu moät vaøi ñaëc ñieåm tieâu bieåu cuûa cöù Hueá maø em bieát ? - GV boå sung : veà lòch söû xöù Hueá laø nôi maø ngaøy xöa ñaõ töøng laø kinh ñoâ cuûa nöôùc ta, thôøi Nhaø Nguyeãn (1802 – 1945). Veà vò trí ñòa lyù Hueá thuoäc mieàn Trung cuûa Vieät Nam, phía Nam giaùp Ñaø Naüng, phía Baéc giaùp Quaõng Trò. Veà danh lam thaéng caûnh, thieân nhieân coù soâng Höông, nuùi Ngöï, coù nhieàu di tích lòch söû, thaønh noäi, laêng taåm cuûa caùc nhaø Nguyeãn, ñeàn ñaøi, chuøa chieàn trong ñoù coù chuøa Thieân Muï noåi tieáng. Veà saûn phaåm vaät chaát vaø saûn phaåm vaên hoùa – tinh thaàn: nhieàu moùn aên, nhieàu thöù baùnh keïo mang maøu saéc Hueá nhö : meø xöõng, keïo cau …, coù noùn baøi thô, nhieàu ñieäu hoø, laøm ñieäu daân ca noåi tieáng. - Theo em nhaéc ñeán Hueá, ngöôøi ta thöôøng nhaéc ñeán nhöõng gì tieâu bieåu nhaát ? → Soâng Höông nuùi Ngöï, chuøa Thieân Muï, phuù Vaên Laâu vaø caùc ñieäu hoø. Ca Hueá theå hieän roõ neùt taâm hoàn vaø con ngöôøi xöù Hueá. → Xöù Hueá voán raát noåi tieáng vôùi nhieàu ñaëc ñieåm nhö chuùng ta vöøa noùi tôùi. Xöù Hueá coøn noåi tieáng vôùi nhöõng saûn phaåm vaên hoùa ñoäc ñaùo, ña daïng vaø phong phuù maø ca Hueá laø moät trong nhöõng saûn phaåm noåi tieáng aáy. Hoâm nay hoïc baøi vaên naøy, chuùng ta seõ hieåu theâm nhieàu veû ñeïp cuûa xöù Hueá qua moät ñeâm ca Hueá treân soâng Höông. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Ñoïc vaên baûn vaø tìm hieåu chuù thích SGK 102,103 - HS ñoïc vaên baûn - GV höôùng daãn tìm hieåu chuù thích, ñaëc bieät chuù thích *1,2,4,7,8,11,13,15,17,18,19,20. ? Vaên baûn dao ai saùng taùc ? Baøi vieát ñaêng treân baùo naøo ? → Do Haø Anh Minh saùng taùc, ñaêng treân baùo “Ngöôøi Haø Noäi” ? Em haõy neâu theå loaïi cuûa taùc phaåm ? → Ñaây laø moät buùt kí ghi cheùp laïi

Ghi baûng I. Giôùi thieäu taùc giaû – taùc phaåm : - Do Haø Anh Minh saùng taùc. Buùt kyù ñaêng treân baùo “Ngöôøi Haø Noäi”

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng moät sinh hoaït vaên hoùa : Daân ca Hueá treân soâng Höông. Qua aûnh sinh hoaït naøy maø giôùi thieäu nhöõng veû ñeïp cuûa caûnh vaø ngöôøi xöù Hueá, giôùi thieäu nhöõng hieåu bieát cuûa taùc giaû veà nguoàn goác, söï phong phuù cuûa caùc laøn ñieäu daân ca Hueá. Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn tìm hieåu vaên baûn a) Yeâu caàu HS thoáng keâ theo 2 baûng : Baûng 1 : Caùc laøn ñieäu daân ca Hueá Baûng 2 : Teân caùc nhaïc cuï. ? Haõy ñoïc teân caùc laøn ñieäu daân ca Hueá vaø cho bieát ñaëc ñieåm cuûa moãi laøn ñieäu ñoù ? → Cheøo caïn, baøi thaøi, hoø ñöa linh : buoàn baõ + Hoø giaõ gaïo, ru em, giaõ voâi, giaõ ñieäp, baøi choøi, baøi tieäm, naøng vung … : naùo nöùc, noàng haäu tình ngöôøi. + Hoø lô, hoø oâ, xay luùa, hoø neän … : gaàn guõi vôùi daân ca Ngheä Tónh, theå hieän loøng khao khaùt, noãi mong chôø, hoaøi voïng thieát tha cuûa taâm hoàn Hueá. + Lí con saùo, lí hoaøi xuaân, lí hoaøi nam. + Nam ai, Nam bình, quaû phuï, töông tö khuùc, haønh vaân : buoàn man maùc, thöông caûm, bæ ai, vöông vaán. + Töù ñaïi caûnh : khoâng vui, khoâng buoàn. ? Taùc giaû söû duïng bieän phaùp gì ñeå giôùi thieäu caùc laøn ñieäu daân ca Hueá ? → Lieät keâ, giaûi thích, bình luaän. ? Em coù nhaän xeùt gì veà caùc laøn ñieäu ñoù ? (soá löôïng laøn ñieäu, tình caûm cung baäc theå hieän) → Ña daïng, phong phuù. Moãi laøn ñieäu coù moät veû ñeïp rieâng. b) Tìm hieåu taøi ngheä chôi ñaøn cuûa caùc ca coâng vaø aâm thanh phong phuù cuûa caùc nhaïc cuï : * HS ñoïc “Caùc ca coâng … hoàn ngöôøi” ? Caùc ca coâng aên maëc ra sao ? Em coù nhaän xeùt gì veà ca coâng ? → Nam maëc aùo daøi the, quaàn thuïng, ñaàu ñoäi khaên xeáp, nöõ maëc aùo daøi, khaên ñoùng duyeân daùng → coå truyeàn, trang troïng, tao nhaõ. ? Haõy ñoïc teân caùc nhaïc cuï ñöôïc

Ghi baûng

II. Tìm hieåu vaên baûn : 1. Veû ñeïp cuûa nhöõng laøn ñieäu daân ca Hueá : + Cheøo caïn, baøi thaøi, hoø ñöa linh : buoàn baõ. + Hoø giaõ gaïo, ru em, giaõ voâi, giaõ ñieäp, baøi choøi, baøi tieäm, naøng vung … : naùo nöùc, noàng haäu tình ngöôøi. + Hoø lô, hoø oâ, xay luùa, hoø neän …: khao khaùt, mong chôø, hoaøi voïng thieát tha. + Lí con saùo, lí hoaøi xuaân, lí hoaøi nam. + Nam ai, Nam bình, quaû phuï, töông tö khuùc, haønh vaân : buoàn man maùc, thöông caûm, bæ ai, vöông vaán. + Töù ñaïi caûnh : khoâng vui, khoâng buoàn. → Baèng caùch lieät keâ caùc laøn ñieäu vôùi lôøi giaûi bình luaän. → Veû ñeïp phong phuù, ña daïng, saâu saéc baèng caùc laøn ñieäu daân ca Hueá, taát caû theå hieän loøng khao khaùt, noãi mong chôø hoaøi voïng thieát tha cuûa taâm hoàn Hueá. 2. Ca coâng vaø nhaïc cuï : - Ca coâng : y phuïc coå truyeàn, trang troïng, tao nhaõ. - Nhaïc cuï : phong phuù. - Caùch chôi ñaøn : nhieàu hình thöùc, nhieàu aâm ñieäu, tieát taáu, coâng phuï, ñieâu luyeän tinh xaûo. → noäi dung phong phuù, giaøu coù veà nhaïc cuï, noäi dung, laøn ñieäu vaø nhöõng con ngöôøi raát ñoãi taøi hoa.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng nhaéc tôùi trong baøi vaên vaø neâu nhaän xeùt ? → ñaøn tranh, ñaøn nguyeät, tyø baø, ñaøn tam, ñaøn baàu, saùo, caëp sanh. → phong phuù. ? Ñoaïn vaên naøo cho thaáy taøi ngheä chôi ñaøn cuûa caùc ca coâng vaø aâm thanh phong phuù cuûa caùc nhaïc cuï ? → “Khoâng gian yeân tónh .. taän ñaùy hoàn ngöôøi“ ? Qua ñoaïn mieâu taû, em cho thaáy coù nhöõng ngoùn ñaøn naøo ? Em coù nhaän xeùt gì veà caùch chôi ñaøn cuûa caùc ca coâng ? → Ngoùn ñaøn traâu chuoát nhö ngoùn nhaán, moå, voà, vaû, ngoùn baám, daây chôùp, buùng, ngoùn phi, ngoùn raõi. Tieáng ñaøn luùc khoan luùc nhaët laøm neân tieát taáu xao ñoäng taän ñaùy hoàn ngöôøi. → Nhaïc coâng trang troïng, taøi hoa, ngoùn ñaøn coâng phu, ñieâu luyeän, tinh xaûo. → Töø ñoù, ta thaáy ñöôïc moät veû ñeïp cuûa moät sinh hoaït vaên hoùa ôû coá ñoâ Hueá, moät vuøng daân ca phong phuù veà noäi dung, giaøu coù veà laøn ñieäu vaø nhöõng con ngöôøi raát ñoãi taøi hoa. c) Caùch thöôûng thöùc ca Hueá trong baøi vaên coù gì ñoäc ñaùo (khaùc vôùi caùch nghe qua baêng ghi aâm hoaëc xem baêng hình) ? Thôøi gian, khoâng gian xaûy ra ? → Ñeâm xuoáng, maøn söông daøy daàn leân, caûnh vaät môø ñi trong moät maøu traéng ñuïc. - Traêng leân, gioù môn man dìu dòu. Doøng soâng traêng gôïn soùng. Con thuyeàn boàng beành. Xa xa bôø beân kia Thieân Muï hieän ra môø aûo, ngoïn thaùp Phöôùc Duyeân daùt aùnh traêng vaøng. Soùng voã ra maïn thuyeàn roài gôïn voâ hoài xa maõi cuøng vôùi tieáng ñaøn reùo raét du döông. ?Em coù nhaän xeùt gì veà thôøi gian, khoâng gian ñoù ? → Quan caûnh soâng nöôùc ñeïp huyeàn aûo vaø thô moäng phuø hôïp vôùi tieáng ñaøn reùo raét, du döông. ? Caùch nghe ca Hueá nhö vaäy gôïi cho taùc giaû caûm giaùc gì ?

Ghi baûng

3. Caùch thöôûng thöùc ca Hueá : - Ngoài treân thuyeàn roàng xuoâi theo doøng soâng Höông. - Thôøi gian : ñeâm traêng veà khuya → Quan caûnh soâng nöôùc ñeïp huyeàn aûo, thô moäng, phuø hôïp vôùi tieáng ñaøn reùo raét. - Nghe vaø nhìn tröïc tieáp caùc ca coâng : caùch aên maëc, caùch chôi ñaøn. → Thuù thöôûng thöùc ca Hueá sang troïng, tao nhaõ, thuù vò, quyeán ruõ.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng GV : Vöøa daân daõ vöøa sang troïng giöõa moät thieân nhieân vaø loøng ngöôøi trong saïch. Ca Hueá ñaõ ñaït tôùi veû ñeïp hoaøn thieän trong caùch thöôûng thöùc. Thaûo luaän ; Taïi sao coù theå noùi nghe ca Hueá laø moät thuù vui tao nhaõ ? → Vì ca Hueá thanh cao, lòch söï nhaøn nhaõ, sang troïng vaø duyeân daùng töø noäi dung ñeán hình thöùc, töø caùch bieåu dieãn ñeán caùch thöôûng thöùc, töø ca coâng ñeán nhaïc coâng : töø gioïng ca ñeán trang ñieåm, aên maëc … chính vì theá nghe ca Hueá laø moät thuù vui tao nhaõ → Qua bao noãi thaêng traàm thì ca Hueá chính laø moùn aên tinh thaàn khoâng theå thieáu cuûa ngöôøi daân xöù Hueá → Ñöôïc coâng nhaän laø di saûn vaên hoùa phi vaät theå cuûa theá giôùi. d. Ca Hueá ñöôïc hình thaønh töø ñaâu ? → Baét nguoàn töø nhaïc daân gian vaø nhaïc cung ñình, coù caû ñieäu Baéc laãn ñieäu Nam. GV nhaïc daân gian laø caùc laøn ñieäu daân ca, nhöõng ñieäu hoø … thöôøng soâi noåi, laïc quan töôi vui. Nhaïc cung ñình nhaø nhaïc laø nhaïc duøng trong buoåi leã toân nghieâm trong cung ñình cuûa vua chuùa, nôi toân mieáu hay trieàu ñình phong kieán, thöôøng coù saéc thaùi trang troïng, uy nghi. ? Taïi sao theå hieän ca Hueá vöøa soâi noåi vui töôi, vöøa trang troïng , uy nghi ? (vì keát hôïp vôùi hai doøng nhaïc) Hoaït ñoäng 3 : Toång keát baøi ? Sau khi hoïc baøi vaên treân, em bieát theâm gì veà maûnh ñaát kinh thaønh naøy ? - Vuøng ñaát ñeïp, thô moäng vôùi nhieàu danh lam thaéng caûnh, caùc di tích lòch söû taâm hoàn daân Hueá, nhaát laø con gaùi Hueá – noäi taâm phong phuù vaø aâm thaàm, kín ñaùo, saâu thaúm. ? Em thaáy ca Hueá nhö theá naøo ? → Ñeïp phong phuù, tao nhaõ.

Ghi baûng

4. Nguoàn goùc : - Baét nguoàn töø nhaïc daân gian vaø nhaïc cung ñình.

III. Toång keát : - Hoïc phaàn ghi nhôù SGK/104

4. Cuûng coá : - Hoïc sinh nghe moät ñoaïn ca Hueá (baêng hoaëc GV minh hoïa) 5. Daën doø : - Naém ñöôïc veû ñeïp cuûa ca Hueá. Neâu caûm nghó veà xöù Hueá hoaëc ca Hueá. - Tìm vaø keå teân caùc laøn ñieäu daân ca ôû queâ em ñang soáng.

- Chuaån bò baøi : “Lieät keâ”

Ngaøy soaïn : 03/4/2005 Tuaàn : 29 Tieát : 114

LIEÄT KEÂ

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu ñöôïc theá naøo laø pheùp lieät keâ, taùc duïng cuûa pheùp lieät keâ. - Phaân bieät ñöôïc caùc kieåu lieät keâ : lieät keâ theo töøng caëp, lieät keâ khoâng theo töøng caëp, lieät keâ taêng tieán, lieät keâ khoâng taêng tieán. - Bieát vaän duïng pheùp lieät keâ trong noùi vaø vieát. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Em haõy giôùi thieäu caùc laøn ñieäu daân ca Hueá vaø caùc duïng cuï aâm nhaïc ñaõ nhaéc tôùi torng baøi “Ca Hueá treân soâng Höông” ? 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu khaùi nieäm I. Theá naøo laø pheùp lieät lieät keâ vôùi tö caùch laø moät pheùp keâ : tu töø cuù pheùp. 1. Tìm hieåu baøi : Böôùc 1 : Tìm hieåu caáu taïo vaø yù nghóa cuûa pheùp lieät keâ - Ñoïc ñoaïn vaên : “Beân caïnh ngaøi … nghieâm trang laém” ? Haõy nhaän xeùt caáu taïo cuûa caùc boä phaän in ñaäm trong ñoaïn vaên ? → Baùt yeán haáp ñöôøng pheøn, ñeå - Baùt yeán haáp ñöôøng trong khay khaûm, khoùi bay nghi nguùt / pheøn, ñeå trong khay khaûm, traùp ñoài moài chöõ nhaät ñeå môû, trong khoùi bay nghi nguùt / traùp ñoài moài chöõ nhaät ñeå môû, ngaên baïc ñaày nhöõng … trong ngaên baïc ñaày nhöõng. + traâu vaøng / cau ñaäu / reã tía. + naøo oáng thuoác baïc / naøo ñoàng hoà + traâu vaøng / cau ñaäu / reã vaøng / naøo dao chuoâi ngaø / naøo oáng tía. + naøo oáng thuoác baïc / naøo voâi chaïm. + ngoaøi tai / ví thuoác / quaûn buùt / taâm ñoàng hoà vaøng / naøo dao chuoâi ngaø / naøo oáng voâi boâng. chaïm. → keát caáu töông tö nhau. ? Veà maët yù nghóa, nhöõng töø ngöõ + ngoaøi tai / ví thuoác / quaûn treân dieãn ñaït ñieàu gì ? buùt / taâm boâng. HS : Chuùng noùi veà nhöõng ñoà vaät → keát caáu töông tö nhau. ñöôïc baøy bieän chung quanh quan lôùn. GV : Vieäc saép xeáp noái tieáp caùc töø hay caùc cuïm töø cuøng keát caáu nhö vaäy goïi laø pheùp lieät keâ. Böôùc 2 : Tìm hieåu taùc duïng cuûa pheùp lieät keâ. ? Em coù nhaän xeùt gì veà ñoà vaät baøy bieän vieân quan lôùn (trong hoaøn caûnh - YÙ nghóa : ñoà vaät lænh quan ñi hoä ñeâ) ? kænh cuoäc soáng xa hoa HS Ñoà vaät lænh kænh.- Cuoäc soáng xa khoâng phuø hôïp vôùi vieân hoa. quan ñi hoä ñeâ saép vôõ. → Khoâng phuø hôïp hoaøn caûnh ñi hoä ñeâ, ñoái laäp vôùi tình caûnh daân phu

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng ñang lam luõ ngoaøi möa gioù. Böôùc 3 : Sô keát ? Vaäy lieät keâ laø gì vaø coù td gì ? 2.Ghi nhôù : SGK. → Ghi nhôù SGK/ 105. Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caùc kieåu lieät keâ. Böôùc 1 : Phaân bieät kieåu lieät keâ töøng caëp vôùi kieåu lieät keâ khoâng theo töøng caëp. - HS ñoïc ví duï ôû muïc 1a,b/SGK 105 ? Xeùt veàn caáu taïp, caùc pheùp lieät keâ naøy coù gì khaùc nhau ? ? Ta goïi chuùng thuoäc kieåu lieät keâ gì ?

Böôùc 2 : Phaân bieät kieåu lieät keâ taêng tieán vôùi kieåu lieät keâ khoâng taêng tieán. - HS ñoïc ví duï 2a,b SGK 105 yeâu caàu HS ñaûo thöù töï trong caùc boä phaän trong 2 pheùp lieät keâ ôû 2 ví duï. Neâu nhaän xeùt. ? Xeùt veà yù nghóa, caùc pheùp lieät keâ aáy coù gì khaùc nhau ? (chuù yù ví duï 2b) → VD 2a : coù theå deã daøng thay ñoåi thöù töï caùc boä phaän lieät keâ (tre, nöùa, truùc, mai, vaàu) → VD 2b : Khoâng theå deã daøng thay ñoåi caùc boä phaän lieät keâ, bôûi caùc hieän töôïng lieät keâ ñöôïc saép xeáp theo möùc ñoä taêng tieán. ? Xeùt theo yù nghóa, ta thaáy chuùng thuoäc kieåu lieät keâ naøo ? → Ghi nhôù. Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp Baøi taäp 1 : - Söùc maïnh loøng yeâu nöôùc : noù keát thaønh moät laøn soùng voâ cuøng maïnh meõ, to lôùn/ noù löôùt qua moïi söï nguy hieãm, khoù khaên / noù nhaán chìm taát caû luõ baùn nöôùc vaø cöôùp nöôùc. - Loøng töï haøo veà nhöõng trang söû veû vang qua nhöõng taám göông, nhöõng vò anh huøng daân toäc Baø Tröng / Baø Trieäu / Traàn Höng Ñaïo / Leâ Lôïi/ Quang Trung. - Söï ñoàng taâm nhaát trí cuûa moïi taàng lôùp nhaân daân ñöùng leân choáng Phaùp: Ñoaïn vaên “Ñoàng baøo ta ngaøy nay … noàng naøn yeâu nöôùc”

II. Caùc kieåu lieät keâ : 1. Tìm hieåu baøi : a. Toaøn theå daân toäc Vieät Nam quyeát ñem taát caû tinh thaàn, löïc löôïng, tính maïng, cuûa caûi ñeå giöõ vöõng quyeàn töï do ñoäc laäp. → Lieät keâ khoâng theo töøng caëp. b. Tinh thaàn vaø löïc löôïng, tính maïng vaø cuûa caûi. → Lieät keâ theo töøng caëp. 2a. Tre, nöùa, truùc, mai, vaàu. - Vaàu, tre, nöùa, mai, truùc. → ñaûo ñöôïc thöù töï. 2b. Hình thaønh vaø tröôûng thaønh/ gia ñình, hoï haøng, laøng xoùm. → Khoâng ñaûo ñöôïc thöù töï. → Lieät keâ taêng tieán.

2. Ghi nhôù : SGK/105 III. Luyeän taäp : Baøi taäp 1 :

Baøi taäp 2 :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Baøi taäp 2 : a) Döôùi loøng ñöôøng/treân væa heø/trong cöûa tieän. - Nhöõng cu li xe … noùng boûng / nhöõng quaû döa haáu … ñoû loøm loøm / nhöõng Baøi taäp 3 : xaâu laïp xöôûng caùc hieäu côm / caùi roán … giöõa trôøi/ moät vieân quan … hình chöõ thaäp. b) Ñieän giaät / duøi ñaâm / dao caét / löûa nung Baøi taäp 3 : HS töï ñaët, lôùp nhaän xeùt, GV söûa chöõa Ví duï baøi b : “Nhöõng troø loá hay laø Varen vaø Phan Boäi Chaâu “ñaõ khaéc hoïa ñöôïc hai nhaân vaät coù tính caùch ñaïi dieän cho hai löïc löôïng xaõ hoäi hoaøn toaøn ñoái laäp nhau ôû nöôùc ta döôùi thôøi Phaùp thuoäc. Va-ren gian traù, loá bòch, ñaïi dieän cho thöïc daân Phaùp phaûn ñoäng Ñoâng Döông. Phan Boäi Chaâu kieân cöôøng, baát khuaát, xöùng ñaùng laø “ baäc anh huøng, vò thieân xöù, ñaáng xaû thaân vì ñoäc laäp”, tieâu bieåu cho khí phaùch daân toäc Vieät Nam. 4. Cuûng coá : - Theá naøo laø pheùp lieät keâ ? - Coù caùc kieåu lieät keâ naøo ? 5. Daën doø : - Naém noäi dung baøi. - Hoaøn chænh baøi taäp 3. - Ñoïc vaên baûn : “ Quan aâm thò kính “ traû lôøi caùc caâu hoûi tìm hieåu vaên baûn.

Ngaøy soaïn : 03/4/2005 Tuaàn : 29 TÌM HIEÅU CHUNG VEÀ VAÊN HAØNH

CHÍNH Tieát : 115 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Coù ñöôïc hieåu bieát chung veà vaên baûn haønh chính : muïc ñích, noäi dung, yeâu caàu vaø caùc loaïi vaên baûn haønh chính thöôøng gaëp trong cuoäc soáng. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø pheùp lieät keâ ? - Ñaëc 1 caâu coù duøng pheùp lieät keâ vaø cho bieát kieåu lieät keâ ñoù. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Töø baäc tieåu hoïc ñeán lôùp 6, em ñaõ hoïc nhöõng baøi vaên haønh chính naøo ? Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng Hoaït ñoäng 1 : Höôùng daãn HS tìm I. Theá naøo laø vaên baûn hieåu theá naøo laø vaên baûn haønh haønh chính : chính 1. Tìm hieåu baøi : Böôùc 1 ; HS quan saùt vaø ñoïc thaàm a. Vaên baûn 1 : Thoâng baùo vaø tìm hieåu 3 vaên baûn SGK/ cuûa BGH tröôøng THCS Dòch 107,108,109 Voïng. + Vaên baûn 1 : Thoâng baùo cuûa BGH → vaên baûn thoâng baùo. tröôøng THCS Dòch Voïng vaø keá hoaïch b. Vaên baûn 2 : Giaáy ñeà troàng caây. nghò + Vaên baûn 2 : Giaáy ñeà nghò. → vaên baûn ñeà nghò. + Vaên baûn 3 : Baùo caùo. c. Vaên baûn 3 : Baùo caùo veà Böôùc 2 : Höôùng daãn HS traû lôøi caâu keát quaû hoaït ñoäng höôûng hoûi. öùng phong traøo … → vaên ? Khi naøo ngöôøi ta vieát caùc vaên baûn baûn baùo caùo. thoâng baùo, ñeà nghò vaø baùo caùo ? → Khi caàn truyeàn ñaït moät vaán ñeà gì ñoù (thöôøng laø quan troïng) xuoáng caáp thaáp hôn hoaëc muoán cho nhieàu ngöôøi bieát thì ngöôøi ta duøng vaên baûn thoâng baùo. - Khi caàn truyeàn ñaït moät nguyeän voïng chính ñaùng naøo ñoù cuûa caù nhaân hay taäp theå ñoái vôùi cô quan hoaëc caù nhaân coù thaåm quyeàn giaûi quyeát thì ngöôøi ta duøng vaên baûn ñeà nghò (kieán nghò) - Khi caàn phaûi thoâng baùo moät vaán ñeà gì ñoù leân caáp cao hôn thì ngöôøi ta duøng vaên baûn baùo caùo. GV : Ruùt ra nhaän xeùt caáp treân khoâng bao giôø duøng baùo caùo vôùi caáp döôùi vaø ngöôïc laïi caáp döôùi khoâng duøng thoâng baùo vôùi caáp treân. Ñeà nghò

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng cuõng chæ duøng trong tröôøng hôïp caáp döôùi ñeà nghò leân caáp treân, caáp thaáp ñeà nghò leân caáp cao. ? Moãi vaên baûn nhaèm muïc ñích gì ? → Thoâng baùo nhaèm phoå bieán noäi dung. - Ñeà nghò (kieán nghò) nhaèm ñeà xuaát moät nguyeän voïng, yù kieán. - Baùo caùo nhaèm toång keát, neâu leân nhöõng gì ñaõ laøm ñeå caáp treân ñöôïc bieát. ? Ba vaên baûn aáy coù gì gioáng nhau vaø d. Nhaän xeùt : khaùc nhau ? - Gioáng nhau ; hình thöùc. + Gioáng nhau : hình thöùc trình baøy - Khaùc nhau : noäi dung. ñeàu theo moät soá muïc ñích nhaát ñònh (theo maãu) + Khaùc nhau : muïc dích vaø nhöõng noäi dung cuï theå ñöôïc trình baøy trong moãi vaên baûn. ? Ba vaên baûn treân coù gì khaùc vôùi caùc vaên baûn ngheä thuaät (truyeän vaø thô ñaõ hoïc) ? Vaên baûn ngheä Baên baûn haønh thuaät chính - Duøng hö caáu - Khoâng hö caáu töôûng töôïng töôûng töôïng - Ngoân ngöõ ngheä - Ngoân ngöõ haønh thuaät chính

(GV neâu leân vaøi ñaëc ñieåm cuûa ngoân ngöõ ngheä thuaät vaø ngoân ngöõ haønh chính cuûa HS ñeå hieåu theâm) Thaûo luaän : ? Em coøn thaáy loaïi vaên baûn naøo töông töï nhö ba vaên baûn treân khoâng ? → HS tìm GV : Bieân baûn, sô yeáu lí lòch, giaáy khai sinh, hôïp ñoàng, giaáy chöùng nhaän … Böôùc 3 : Tìm hieåu khaùi nieäm vaø caùch trình baøy vaên baûn haønh chính. ? Ba vaên baûn neâu treân, ngöôøi ta goïi laø vaên baûn haønh chính. Vaäy theá naøo laø vaên baûn haønh chính ? → Ghi nhôù 1 /110 Hoaït ñoäng 2 : Luyeän taäp ? Trong caùc tình huoáng sau ñaây (sgk/110-111) tình huoáng naøo ngöôøi ta seõ phaûi vieát loaïi vaên baûn haønh chính ? Teân moãi loaïi vaên baûn töông öùng vôùi moãi tröôøng hôïp ñoù laø gì ? Tình huoáng 1 : Duøng vaên baûn thoâng baùo. Tình huoáng 2 : Duøng vaên baûn baùo

Ghi nhôù : SGK 110 III. Luyeän taäp : - Tình huoáng 1,2,4,5, duøng vaên baûn haønh chính.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng caùo. Tình huoáng 4 : Vieát ñôn xin nghæ hoïc. Tình huoáng 5 : Duøng vaên baûn ñeà nghò. ? Tính huoáng 3,6 duøng loaïi vaên baûn naøo ? Tình huoáng 3 : Phaùt bieåu caûm nghó Tình huoáng 6 : Töï söï vaø mieâu taû .

Ghi baûng

4. Cuûng coá : - Ñoïc laïi phaàn ghi nhôù. 5. Daën doø : - Naém khaùi nieäm, moät soá muïc trong vaên baûn haønh chính. - Tìm moät soá maãu trong thöïc teá ñeå ñoái chieáu kieán thöùc. - Ñoïc kyõ vaø soaïn : Quan AÂm Thò Kính

Ngaøy soaïn : 03/4/2005 Tuaàn : 29 TRAÛ BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 6 Tieát : 116 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Cuûng coá kieán thöùc vaø kó naêng ñaõ hoïc veà caùch laøm baøi vaên laäp luaän giaûi thích veà taïo laäp vaên baûn, veà caùch söû duïng töø ngöõ, ñaët caâu … - Töï ñaùnh giaù ñuùng hôn chaát löôïng baøi laøm : cuûa mình, veà trình ñoä taäp laøm vaên cuûa baûn thaân mình; nhôø ñoù coù ñöôïc nhöõng kinh nghieäm vaø quyeát taâm caàn thieát ñeå laøm toát hôn nöõa nhöõng baøi vaên sau. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø vaên baûn haønh chính ? - Haõy neâu trình töï caùc muïc nhaát thieát phaûi coù trong vaên baûn haønh chính ? 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : GV ghi laïi ñeà taäp laøm vaên + GV oân laïi phöông phaùp nghò luaän giaûi thích chuù yù phaàn laäp luaän. - Giaûi thích nghóa caâu noùi. - Taïi sao “Saùch … ngöôøi” - Vaän duïng lôøi khuyeân ñoù nhö theá naøo ? Hoaït ñoäng 2 : Nhaän xeùt chung (öu, nhöôïc) baøi laøm cuûa HS ? Em haõy töï nhaän xeùt nhöõng öu khuyeát ñieåm cuï theå trong baøi laøm cuûa mình. Ñaâu laø choã em yeáu nhaát ? ? Em coøn phaûi coá gaéng nhöõng maët naøo ñeå coù theå vieát toát moät baøi giaûi thích ? GV ñuùc keát öu khuyeát ñieåm.

Ghi baûng Ñeà : Moät nhaø vaên coù noùi : “Saùch laø ngoïn ñeøn saùng baát dieät cuûa trí tueä con ngöôøi”. Haõy giaûi thích noäi dung caâu noùi ñoù.

I. Nhaän xeùt chung : 1. Öu ñieåm ; - HS hieåu ñeà böôùc ñaàu naém ñöôïc theå loaïi vaø phöông phaùp laäp luaän giaûi thích, bieát duøng chöùng minh ngaén trong giaûi thích ñeå laøm saùng toû vaán ñeà. 2. Khuyeát ñieåm : - Trình baøy boá cuïc chöa hôïp lí, chöa döùt khoaùt trong laäp luaän. - Kieán thöùc coøn ngheøo → thieáu daãn chöùng ñeå laøm saùng toû vaán ñeà (phaàn trình baøy “taïi sao”) - Ngoân ngöõ : thieáu trau chuoát, duøng khaåu ngöõ nhieàu, ít saùng taïo. - Sai veà duøng töø, ñaët caâu, loãi chính taû. Hoaït ñoäng 3 : GV söûa caùc loãi II. Söûa baøi : - Chuù yù caùc loãi veà kieán thöùc veà 1. Kieán thöùc : trình töï laäp luaän trong vaên giaûi thích, - Ngoïn ñeøn saùng ñoái laäp

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng khoâng ñöôïc ñaûo loän trình töï. - Söûa caùc loãi veà duøng töø, chính taû, ngöõ phaùp. - Neâu teân moät soá tröôøng hôïp sai cuï theå.

Ghi baûng vôùi boùng toái, ngoïn ñeøn soi chieáu, soi ñöôøng ñöa con ngöôøi ra khoûi choã toái taêm → Ñaây laø phaàn giaûi thích nghóa khoâng phaûi phaàn traû lôøi “taïi sao” - Saùch daïy cho ta soáng ñeïp, caùch suy nghó, caùch laøm, caùch noùi naêng ñoái xöû ñeïp trong ñôøi soáng. 2. Chính taû : 1 nhaø vaên → moät nhaø vaên. o theå noùi → khoâng theå noùi. fong tuïc → phong tuïc 3. Töø duøng : - Ñoïc saùch ta khoâng coù yù hoïc taäp, theá maø roài qua ngaøy thaùng → coá tình. - Ñoïc saùch vöøa thí vò vöøa boå ích laø theá → thuù vò. 4. Loãi ngöõ phaùp : Caâu toái nghóa. 5. Loãi dieãn ñaït : luûng cuûng.

Hoaït ñoäng 4 : Ñoïc baøi hay cuûa hoïc sinh :

Coâng boá keát quaû :

4. Cuûng coá : - Nhaéc laïi yeâu caàu taäp laøm vaên nghò luaän giaûi thích. 5. Daën doø : - Ñoïc kó vaên baûn : Quan aâm thò kính. Traû lôøi caùc caâu hoûi phaàn ñoïc hieåu vaên baûn.

Ngaøy soaïn : 10/4/2005 Ngaøy daïy : 11/4/2005 Tuaàn : 30 QUAN AÂM THÒ KÍNH Tieát : 117 + 118 A. ÑOÏC HIEÅU VAÊN BAÛN I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Hieåu ñöôïc moät soá ñaëc ñieåm cuûa saân khaáu cheøo truyeàn thoáng. - Toùm taét ñöôïc noäi dung vôû cheøo “Quan aâm Thò Kính” noäi dung, yù nghóa vaø moät soá ñaëc ñieåm ngheä thuaät (maâu thuaãn kòch, haønh ñoäng nhaân vaên) cuûa trích ñoaïn “Noãi oan haïi choàng” II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Theá naøo laø pheùp lieät keâ ? - Coù nhöõng ñoaïn lieät keâ naøo ? - Ñoïc ñoaïn “Khoâng gian yeân tónh … taän ñaùy hoàn ngöôøi” trang 101 (Ca Hueá treân soâng Höông). Tìm pheùp lieät keâ trong ñoaïn vaø cho bieát chuùng thuoäc kieåu lieät keâ gì ? 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Cheøo laø moät trong nhöõng loaïi hình saân khaáu daân gian, ñöôïc phoå bieán roäng raõi ôû Baéc Boä Saân khaáu cheøo cuõng ñöôïc ngöôøi daân caùc vuøng khaùc treân toå quoác ta yeâu thích. Baïn beø treân theá giôùi cuõng ñaõ khaúng ñònh vaø ca ngôïi söï ñoäc ñaùo cuûa saân khaáu cheøo Vieät Nam. Trong kòch muïc saân khaáu cheøo, “Quan AÂm Thò Kính” laø vôû dieãn noãi tieáng. Vôû dieãn naøy tieâu bieåu cho saân khaáu cheøo veà nhieàu phöông dieän : tính truyeän kòch tính, nhaân vaät, laøn ñieäu. Baøi hoïc hoâm nay seõ giuùp caùc em hieåu sô löôïc moät soá ñaëc ñieåm cuûa saân khaáu cheøo truyeàn thoáng naém ñöôïc toùm taét noäi dung vôû cheøo vaø noäi dung, yù nghóa cuõng nhö moät soá ñaëc ñieåm ngheä thuaät tieâu bieåu cuûa trích ñoaïn : “Noãi oan hai choàng” Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : HS ñoïc toùm taét noäi dung vôû cheøo trong SGK/111, 112, 113 Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn HS tìm hieåu sô löôïckhaùi quaùt cheøo HS ñoïc chuù thích GV löu yù moät soá ñieàu (phaàn ghhi baûng) Noùi theâm : * Khuyeán giaùo ñaïo ñöùc : Cheøo chuù yù giôùi thieäu nhöõng maãu möïc veà ñaïo ñöùc ñeå moïi ngöôøi noi theo. Saân khaáu cheøo cuõng chaâm bieám, ñaû kích maïnh meõ nhöõng ñieàu baát coâng, xaâu xa trong xaõ hoäi phong kieán ñöông thôøi. * Tính truyeän cuûa cheøo ñöôïc khai thaùc töø truyeän coå tích vaø truyeän noâm xoay quanh bi cöïc – thaùi lai (ñau khoå, oan traùi – toát ñeïp, yeân vui). Tính

Ghi baûng I. Khaùi nieäm cheøo : 1. Cheøo laø loaïi kòch haùt, muùa daân gian, keå chuyeän dieãn tích baèng hình thöùc saân khaáu. Saân khaáu cheøo coù tính toång hôïp. Ñaây laø kòch, haùt, muùa. 2. Cheøo thuoäc loaïi saân khaáu keå chuyeän ñeå khuyeán giaùo ñaïo ñöùc, keát hôïp chaët cheõ giöõa caùi bi vaø caùi haøi. 3. Cheøo coù moät soá loaïi nhaân vaät truyeàn thoáng vôùi nhöõng ñaëc tröng tính caùch rieâng. 4. Saân khaáu cheøo coù tính öôùc leä vaø caùch ñieäu cao. Ñieàu naøy theå hieän roõ nhaát ôû ngheä thuaät hoaù

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng truyeän giaùo huaán theo quan nieäm “ôû hieàn gaëp laønh, ôû aùc gaëp döõ” * Saân khaáu cheøo thoâng caûm saâu saéc vôùi soá phaän ngöôøi lao ñoäng, ngöôøi phuï nöõ, ñeà cao phaåm chaát, taøi naêng cuûa hoï vaø ñaû kích, chaâm bieám maïnh meõ nhöõng xaáu xa, baát coâng trong xaõ hoäi phong kieán thôøi xöa. * Haàu heát caùc vôû cheøo ñeàu keát thuùc coù haäu, caùi bi vaãn theå hieän raát roõ, vôû cheøo naøo cuõng coù hình aûnh cuoäc ñôøi ñau thöông, bò aùp böùc, chaø ñaïp cuøng cöïc cuûa ngöôøi noâng daân, ñaëc bieät laø ngöôøi phuï nöõ. Caùi bi ñöôïc toâ ñaäm bôûi cuoäc ñôøi, soá phaän cuûa caùc nhaân vaät vaø bôûi nhöõng laøn ñieäu mang aâm höôûng buoàn nhö söû raàu, ba than, noùi thaûm. Beân caïnh caùi bi, saân khaáu cheøo coøn laø nôi vang leân maïnh meõ ñaëc saéc tieáng cöôøi cuûa caùi haøi taäp trung ôû nhöõng vai heà. Heà cheøo ñaû kích thaàn thaùnh, cheá gieãu vua quan, vaïch ra caùc haïn ngöôøi ñaïi dieän cho leã giaùo phong kieán, goùp phaàn taïo neân tính chaát chieán ñaáu, maøu saéc laïc quan cuûa vôû dieãn. - HS ñoïc toùm taét vôû cheøo. Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn tìm hieåu noäi dung ñoaïn trích - HS ñoïc phaàn ñoaïn trích : Phaân vai Thieän Só, Suøng ba, Suøng oâng, Thò Kính, Maõng oâng. - Chuù yù : Thò Kính : dòu daøng, nhaãn nhuïc, buoàn raàu. ? Ñoaïn trích thuoäc vò trí naøo cuûa vôû cheøo ? → Thuoäc phaàn 1 cuûa vôû cheøo. ? Trích ñoaïn coù maáy nhaân vaät ? nhöõng nhaân vaät naøo laø nhaân vaät chính theå hieän xung ñoät kòch ? → Naêm nhaân vaät tham gia vaøo xung ñoät kòch. Nhaân vaät chính : Thò Kính vaø Suøng baø. ? Nhöõng nhaân vaät naøy thuoäc loaïi vai troø trong cheøo vaø ñaïi dieän cho ai ? → Thò Kính thuoäc loaïi nhaân vaät nöõ chính ñöùc haïnh neát na, ñaïi dieän cho phuï nöõ lao ñoäng, ngöôøi daân thöôøng. - Suøng baø : thuoäc loaïi nhaân vaät muï aùc, taøn nhaãn, ñoäc ñòa ñaïi dieän cho taàng lôùp ñòa chuû phong kieán.

Ghi baûng trang ngheä thuaät haùt vaø muùa.

II. Ñoïc – Tìm hieåu vaên baûn : 1. Vò trí ñoaïn trích thuoäc phaàn 1 cuûa vôû cheøo.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng ? Phaàn ñaàu (Naøng ôi ñaõ bao laâu thieáp xoaù taø moät möïc) laø caûnh sinh hoaït gia ñình. Em coù caûm nhaän gì veà caûnh sinh hoaït ñoù ? → Laø caûnh sinh hoaït aám cuùng : choàng duøi maøi kinh söû, vôï ngoài caïnh may vaù, theâu thuøa. Choàng thiu thiu nguû, vôï ngoài quaït cho choàng. Caûnh naøy tuy khoâng phoå bieán vaø gaàn guõi nhö caûnh ”choàng caøy vôï caáy”, “thieáp noùn, chaøng tôi” nhöng cuõng laø öôùc mô veà haïnh phuùc gia ñình cuûa nhaân daân. HS ñoïc laïi ñoaïn “Ñaïo vô choàng … moät möïc” ? Qua cöû chæ lôøi noùi cuûa Thò Kính ôû ñaây, em coù nhaän xeùt gì veà nhaân vaät naøy ? → Trong khung caûnh aáy, noåi baät leân hình aûnh ngöôøi vôï thöông choàng. Nhöõng cöû chæ cuûa Thò Kính ñoái vôùi choàng raát aân caàn, dòu daøng : khi choàng nguû doïn laïi kæ roài quaït cho choàng ; thaáy raâu moïc ngöôïc döôùi caèm choàng thì baên khoaên lo laéng veà söï hình chaúng laønh. Nhöng cöû chæ aáy cuøng ngoân ngöõ ñoäc thoaïi theå hieän qua laøn ñieäu noùi söû toâ ñaäm cho caûnh gia ñình aám cuùng vaø hình aûnh ngöôøi vôï thöông choàng, vì choàng. Tình caûm cuûa Thò Kính ñoái vôùi choàng raát chaân thaät, töï nhieân. GV chuyeån yù : Vaäy maø nhöõng cöû chæ, haønh ñoäng, tình caûm thöông choàng toát ñeïp aáy cuûa Thò Kính ñaõ bò Thieän Só hieåu laàm. Khi Thò Kính caàm dao xeùn raâu. Thieän Só chôït giaät mình thöùc giaát hoát hoaûng naém laáy dao keâu leân. Trong ñeâm khuya thanh vaéng, nghe tieáng keâu cuûa con, Suøng oâng, Suøng baø hoát hoaûng chaïy vaøo. Sau khi nghe Thieän Só keå toäi Thò Kính, Suøng oâng, Suøng baø coù nhöõng cöû chæ, haønh ñoäng nhö theá naøo ? - HS ñoïc laïi “Huù vía, keà coå maøy … veà cuøng cha con ôi !” ? Em haõy lieät keâ vaø neâu nhaän xeùt veà haønh ñoäng vaø ngoân ngöõ cuûa Suøng baø ñoái vôùi Thò Kính ?

Ghi baûng 2. Caûnh sinh hoaït gia ñình : Haønh ñoäng Thò Kính doïn kæ ngoài quaït cho choàng. Thieän Só thiu thiu nguû Raâu laøm sao moät chieác choài ra. Dò hình saéc döôùi caèm moïc ngöôïc.

Daï thöông choàng, loøng thieáp sao an. (Haønh ñoäng caét raâu Thieän Só) → Vôï thöông choàng, vì choàng. Tình caûm chaân thaät töï nhieân.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Suøng baø - HS töï tìm Hoaït ñoäng : - Duùi ñaàu Thò Kính ngaõ xuoáng. - Baét Thò Kính ngöõ maët leân. ? Lieät keâ lôøi - Khoâng cho Thò Kính phaân noùi cuûa bua Suøng baø ? - Duùi tay Thò Kính ngaõ khuî xuoáng Lôøi noùi : - Caùi con maët söùa gan huøm naøy ! Maøy ñònh gieát con baø aø ? - Tuoàng bay meøo maû gaø ñoàng. - Naøy con kia ! Maøy coù troùt say hoa ñaém nguyeät. Ñaõ treân daâu döôùi boäc heïn hoø. - Cheùm boå, baêm vaèm xaû xích maëc! Gai say laäp chí gieát choàng ? - Phi maët gaùi trô nhö maët thôùt ! - Naøy con kia ! Tam toàng töù ñöùc maøy ñeå ôû ñaâu höû ? - Ñoàng naùt thì veà Caâu Noâm. Gaùi noû moàm thì veà vôùi cha. - Tröùng roàng laïi nôû ra roàng. Em coù nhaän Liu ñiu laïi nôû ra doøng liu ñiu xeùt gì veà lôøi - Nhaø baø ñaây caùc moân noùi vaø haønh leänh toäc ñoäng cuûa Maøy laø con nhaø cua oác. Suøng baø ñoái → Ñay nghieán, maéng nhieác vôùi Thò Kính ? taøn nhaãn chua ngoa, hôïm cuûa, khoe doøng gioáng. ? Theo em, muï ñuoåi Thò Kính ñi ngoaøi lí do cho raèng Thò Kính aâm möu gieát choàng ra, coøn coù lí do naøo khaùc nöõa khoâng ? Tìm lí leõ ñeå chöùng minh cho lí do ñoù ? (thaûo luaän) → Lí do saâu xa : quan heä giai caáp Daãn chöùng : theå hieän ngay trong ngoân ngöõ cuûa muï : Gioáng nhaø baø …. / tuoàng bay … nhaø baø ñaây … / maøy laø … tröùng roàng …/ ñoàng naùt tröùng roàng … / ngöïa baát kham GV → Lôøi leõ phaân bieät ñoái xöû, voán töø ngöõ ñeå phaân bieät “thaáp – cao” cuûa muï, quan heä giöõa muï vaø Thò Kính ñaõ vöôït qua khoûi quan heä meï choàng – naøng

Ghi baûng Thò Kính - Meï ôi, oan cho con laém meï ôi ! - Oan cho con laém meï ôi ! - Oan cho thieáp laém chaøng ôi !

- Meï xeùt tình cho con, oan cho laém meï ôi ! - Oan cho con laém cha ôi!

→ 5 laàn keâu oan.

→ Hieàn laønh nhaãn nhuïc.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng daâu. Quan heä aáy ñöôïc muï ñaët ñuùng, traû ñuùng vaøo vò trí cuûa noù quan heä giai caáp. ? Haõy neâu nhaän xeùt veà thaùi ñoä, gioïng ñieäu cuûa muï qua ñoaïn haùt saép (töø ngöõ trong lôøi haùt ñöôïc nhaán ñi nhaán laïi) noùi leäch gioïng chanh chua, döõ tôïn, ñay nghieán, chì chieáu”? → Thaùi ñoä traán aùp, taøn nhaãn, phuõ phaøng. gioïng : Thò Kính tuy coù ñuû ñöùc haïnh nhö leã giaùo phong kieán quyeát ñònh nhöng vaãn khoâng ñöôïc chaáp nhaän trong gia ñình choàng vì Thò Kính khoâng coù nguoàn goác con nhaø cao sang quyeàn quí. Maâu thuaãn giai caáp baùm reã vaøo trong vaán ñeà hoân nhaân thôøi phong kieán thaät saâu saéc. ? Qua nhöõng haønh ñoäng vaø ngoân ngöõ cuûa Suøng baø ñoái vôùi Thò Kính, em thaáy Suøng baø laø loaïi ngöôøi nhö theá naøo ? → Keû aùc, hôïm cuûa, khoe doøng gioáng, caû vuù laép mieäng em. GV : Suøng baø chæ ra troø trong 1 lôùp tieâu bieåu cho moät loaïi vai trong cheøo coå vai muï aùc. Tính caùch cuûa loaïi vai naøy laø hôïm cuûa, khoe doøng gioáng, caû vuù laép mieäng em. Suøng baø laáy mình laøm chuaån ñeå toû roõ pheùp nhaø. Muï laø keû taïo ra “luaät” vaø “leä” trong gia ñình. Chuyeån yù : Töø khi Suøng baø xuaát hieän, cuøng vôùi haønh ñoäng vaø ngoân ngöõ muï ñaõ traán aùp Thò Kính, Thò Kính muoán phaân traàn, keâu oan nhöng hoaøn toaøn khoâng coù cô hoäi. Nhìn daùng veû voäi vaõ ñau ñôn cuûa naøng, chuùng ta ai cuõng caûm thaáy chua xoùt. ? Nhö vaäy, Thò Kính ñaõ maáy laàn keâu oan ? Keâu oan vôùi ai ? Laàn 1 : Vôùi em choàng. Giôøi ôi! Meï ôi oan cho con laém meõ ôi ! Laàn 2 : Vaãn vôùi meï choàng :”Oan cho con laém meï ôi !” Laàn 3 : Vôùi choàng : “Oan thieáp laém chaøng ôi!” Laàn 4 : 1 laàn nöõa keâu oan vôùi meï choàng : “Meï xeùt tình cho con, oan cho con laém meï ôi!” Laàn 5 : Vôùi cha (Maõng OÂng) :”Cha ôi ! Oan cho con laém cha ôi”

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng GV Trong 5 laàn keâu oan thì 4 laàn keâu oan höôùng veà meï choàng vaø choàng. ? Thaùi ñoä cuûa Thieän Só choàng naøng vaø meï choàng naøng ra sao ? → Thaùi ñoä cuûa Thieän Só khoâng phaûn öùng cuõng chaúng noùi naêng gì caû roài theo meï ñi vaøo. ? Ñeán ñaây, em coù theå noùi gì veà nhaân vaät Thieän Só ? → Thò Kính vì lo laéng cho söï chaúng laønh cuûa chieác raâu moïc ngöôïcneân môùi caét chieác raâu aáy ñi. Thieän Só giaät mình thöùc giaát, hoát hoaûng naém laáy dao roài la leân vaø buø lu buø loa keå cho cha meï nghe vaø hoà ñoà gaùn cho Thò Kính aâm möu gieát mình, ta cöù cho ñaáy laø 1 phaûn xaï taâm lyù (vì Thieän Só ñang nguõ). Theá nhöng töø naõy ñeán giôø ñöùng nhìn vôï bò meï xæ vaû, haønh haï, hôn ai heát Thieän Só bieát thò Kính laø ngöôøi nhö theá naøo. Vaäy maø Thieän Só khoâng moät lôøi naøo noùi ñôõ cho vôï. Thieän Só ñaõ hoaøn toaøn boû maëc ngöôøi vôï ñaõ töøng yeâu thöông yeâu, chaêm chuùt, gaén boù vôùi mình cho meï haønh haï. Thieän Só quaû laø 1 keû ñôùn heøn, nhu nhöôïc. Luùc naøy Thieän Só chæ laø nhaân vaät thöøa treân saân khaáu. ? Em coù nhaän xeùt gì veà thaùi ñoä cuûa Suøng baø khi Thò Kính van xin ? Lôøi noùi van xin cuûa Thò Kính ñoái vôùi Suøng baø chæ laø thöù löûa ñoå theâm daàu caøng laøm buøng leân nhöõng lôøi ñay nghieän voâ lí, taøn nhaãn. Thò Kính caøng keâu oan, noãi oan caøng daøy giöõa gia ñình choàng, ngöôøi phuï nöõ aáy hoaøn toaøn coâ ñoäc. ? Leân keâu oan naøo cuûa Thò Kính môùi ñöôïc söï caûm thoâng ? Em coù nhaän xeùt gì veà söï caûm thoâng ñoù ? → Chæ ñeán laàn cuoái cuøng – thöù 5 – keâu oan vôùi cha (Maõng oâng) Thò Kính môùi nhaän ñöôïc söï caûm thoâng. Nhöng ñoù laø söï caûm thoâng ñau khoå vaø baát löïc. Duø bieát con oan nhöng “Con ôi! Duø oan duø nhaãn chaúng can Xa xoâi cha bieát noãi con nhöôøng naøo !” Khoâng bieát laøm sao ñeå gioät röûa cho con. Coøn gì ñau xoùt hôn nöõa keát cuïc

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng cuûa noãi oan laø moái tình choàng vôï Thò KÍnh – Thieän Só tan vôõ! Thò Kính bò ñuoåi ra khoûi nhaø choàng. Thaûo luaän : Tröôùc khi Thò Kính bò ñuoåi ra khoûi nhaø, Suøng baø vaø Suøng oâng coøn laøm ñieàu gì taøn aùc. Xung ñoät kòch trong ñoaïn naøy theå hieän cao nhaát ôû choã naøo ? vì sao ? → Tröôùc khi ñuoåi Thò Kính, Suøng baø vaø Suøng oâng coøn döïng leân moät vôû kòch taøn aùc. löøa Maõng oâng sang aên cöû chaùu, kì thöïc laø baét Maõng oâng sang nhaän con veà. Chuùng coù thuù vui laøm ñieàu taøn aùc, laøm cho cha con Maõng oâng phaûi nhuïc nhaõ eâ cheà. Hôn theá nöõa, nhanh nhö trôû baøn tay, Suøng oâng ñaõ thay ñoåi quan heä thoâng gia baèng nhöõng haønh ñoäng vuõ phu duùi ngaõ Maõng oâng roài boû vaøo trong nhaø. - Ñaây laø choã xung ñoät kòch taäp trung cao nhaát : Thò Kính bò ñaåy vaøo choã cöïc ñieåm cuûa noãi ñau : noãi ñaâu oan öùc, noãi ñau tình vôï choàng tan vôõ vaø giôø laïi theâm noãi ñau tröôùc caûnh cha giaø thaân yeáu, ngöôøi maø baáy laâu Thò Kính mong ñöôïc baùo ñeàn coâng döôõng duïc, bò chính cha choàng khinh khi haønh haï. Neáu nhìn leân saân khaáu, ta thaáy luùc naøy chæ coøn laïi 2 cha con Thò Kính leû loi. Hình aûnh hai cha con oâm nhau than khoùc laø hình aûnh cuûa ngöôøi chòu oan, ñau khoå maø hoaøn toaøn baát löïc. Caûnh Suøng baø qui keát, ñoå vaï cho gia ñình Thò KÍnh dieãn ra choùng vaùnh, doàn daäp. Coøn caûnh hao cha con thì keùo daøi treân saân khaáu söï boá trí xoâ ñaåy, doàn daäp vaø keùo daøi nhöøng tính kòch cuûa dsaân khaáu daân gian ôû ñaây mang ñaày yù nghóa. + HS ñoïc töø : “Thò Kính ñi theo cha maáy böôùc … phím ñoàng laøm ñoâi” (trang 117) ? Em haõy tìm nhöõng cöû chæ lôøi noùi bieåu hieän hieåu roõ taâm traïng cuûa Thò Kính ? → Cöû chæ Thò Kính daãn cha ñi moät quaõng … Thò Kính ñi theo cha maáy böôùc nöõa, roài döøng laïi thôû than, quay vaøo nhìn töø caùi kæ ñeán saùch thuùng khaâu, roài caàm laáy chieác aùo ñang

Ghi baûng

4. Caûnh Thò Kính ra ñi : … quay nhìn caùi kæ, ñeán saùch thuùng khaâu roài caàm laáy chieác aùo ñang khaâu dôû boùp chaët trong tay. Haùt : Baáy laâu caàm saét tònh haûo. Boàng ai laøm chaên goái leû

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng khaâu dôû, boùp chaët trong tay. loi. Lôøi noùi: Thöông oâi, baáy laâu saét caàm tònh haûo. Boãng ai laøm chaên goái leû loi. ? Taïi sao trong raát nhieàu ñoà vaät ñaõ töøng gaén boù vôùi Thò Kính, caùi maø Thò Kính quay laïi nhìn tröôùc nhö böôùc ñi laø caùi kæ, thuùng khaâu vaø chieác aùo ñang khaâu dôû. Hình aûnh Thò Kính caàm laáy chieác aùo ñang khaâu dôû boùp chaët tay coù yù nghóa gì ? → Bôûi ñoù laø baèng chöùng cuûa tình caûm chuyû chung, hieàn dòu cuûa ngöôøi vôï. Naøng boùp chaët chieác aùo trong tay : theå hieän noãi ñau caâm laëng, quaën thaét. Taát caû baèng nhöõng baèng chöùng veà söï thuyû chung kia giôø ñaây ñaõ bò coi nhö daáu veát cuûa söï thaát tieát. Moät söï ñaûo loän ñoät ngoät, gheâ gôùm. ? Em coù nhaän xeùt gì veà nhöõng töø ngöõ, hình aûnh söû duïng trong lôøi than thôû cuûa Thò Kính ? (Baáy laâu – boãng, saét caàm tònh haûo – chaên goái leû loi) → laø nhöõng töø ngöõ, hình aûnh ñoái laäp : baáy laâu >< boãng, saét caàm tònh haûo >< chaên goái leû loi. GV Moät beân laø thôøi gian daøi cuûa kæ nieäm haïnh phuùc, beân kia laø khoaûng khaéc chôùp nhoùng cuûa söï tan vôû, moät beân laø hình aûnh tình vôï choàng hoøa hôïp, beân kia laø hình aûnh cuûa söï chia lìa. Traùch loøng ai nôõ phuï loøng Ñang tay nôõ beû phím ñoàng laøm ñoâi Lôøi boäc baïch cuûa nhaân vaät gôïi leân raát roõ hình aûnh moät con ngöôøi ñang bô vô tröôùc caùi voâ ñònh cuûa cuoäc ñôøi. Ñang “ñoái caûnh” tröôùc nhöõng hoài öùc, nhöõng noãi ñau vaø ñang ñöùng tröôùc moät cuoäc löïa choïn giaèng xeù : veà ñaâu ? Ñôøi ngöôøi phuï nöõ thôøi phong kieán “leânh ñeânh chieác baùnh giöõa doøng”. Ñaây khoâng chæ laø taâm traïng cuûa Thò Kính maø coøn laø cuûa khoâng ít phuï nöõ trong xaõ hoäi phong kieán. ?Em bieát nhöõng caâu thô, caâu ca dao

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng naøo cuõng noùi veà thaân phaân aáy cuûa ngöôøi phuï nöõ? ? Cuoái cuøng thò Kính ñaõ quyeát ñònh “traù hình nam töû böôùc ñi tu haønh” Taïi sao naøng choïn con ñöôøng ñoù ? → Thò Kính muoán queân ñi noãi ñau vaø toû roõ mình laø ngöôøi ñoan chính. ? Vieäc naøng ñi tu coù yù nghóa gì ? → Trong söï ñaâu khoå, baát löïc con ñöôøng giaûi thoaùt cuûa Thò Kính coù 2 maët. Maët tích cöïc laø öôùc muoán soáng ôû ñôøi ñeå toû roõ con ngöôøi ñoan chính. Maët tieâu cöïc thì cho raèng mình khoå do soá kieáp, do “phaän haåm duyeân oâi”, tìm vaøo cöûa phaät ñeå tu taâm. Thò Kính thieáu caùi khoûe khoaén, laïc quan cuûa ngöôøi vôï “taám caùm” trong ca dao, thieáu caùi baûn lónh cuûa Thò Phöông trong vôû cheøo “Tröông Vieân”, khoâng coù nghò löïc cöùng coûi ñöùng leân haønh ñoäng choáng laïi nhöõng oan traùi baát coâng. Ngöôøi phuï nöõ naøy chöa ñuû söùc, chöa ñuû baûn lónh vöôït leân treân hoaøn caûnh, traùi laïi ñaõ khuaát phuïc hoaøn caûnh, cam chòu hoaøn caûnh baèng söï chòu ñöïng, nhaãn nhuïc. Haønh ñoäng ñaáu tranh cuûa Thò Kính môùi chæ döøng laïi ôû nhöõng lôøi traùch moùc soá phaän vaø môùi chæ döøng laïi ôû öôùc muoán “nhaät nguyeät saùng sao“, moät öôùc muoán thuï ñoäng. Hoaït ñoäng 4 : Höôùng daãn toång keát ? Neâu moät soá laøn ñieäu tieâu bieåu cuûa vôû cheøo? Caùc kieåu vai ? ? Qua cöû chæ haønh ñoäng, ngoân ngöõ cuûa caùc nhaân vaät, vaán ñeà maø trích ñoaïn “Noãi oan haïi choàng” muoán theå hieän ôû ñaây laø gì ? → Ghi nhôù. 4. Luyeän taäp : - Toùm taét ngaén goïn trích ñoaïn “Noãi oan haïi choàng” - Thaûo luaän : a) Neâu chuû ñeà chính cuûa trích ñoaïn “Noãi oan haïi choàng” → Theå hieän nhöõng phaåm chaát toát ñeïp cuoái cuøng noãi oan bi thaûm, beá taéc cuûa ngöôøi phuï nöõ vaø nhöõng ñoái laäp giai caáp thoâng qua xung ñoät gia ñình, hoân nhaân trong xaõ hoäi phong

Ghi baûng - AÙo chít caøi khuy … traù hình nam töû böôùc ñi tu haønh. → ñau ñôùn, daèn vaët cam chòu, tìm caùch giaûi thoaùt baèng con ñöôøng tu haønh.

III. Toång keát :

Ghi nhôù : SGK 121 IV. Luyeän taäp : 1. Toùm taét ñoaïn trích 2. Chuû ñeà 3. Thaønh ngöõ : “Oan Thò Kính”

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng kieán. b) Em hieåu theá naøo veà thaønh ngöõ “Oan Thò Kính” → Noùi veà nhöõng oan öùc quaù möùc, cuøng cöïc vaø khoâng theå naøo giaûi baøy ñöôïc.

Ghi baûng

5. Daën doø : - Naém toùm taét ñoaïn trích. - Naém tö töôûng chuû ñeå cuûa ñoaïn trích vaø tính caùch hai nhaân vaät chính (Thò Kính vaø Suøng baø) - Soaïn baøi “daáu chaám löõng vaø daáu chaám phaåy.”

Ngaøy soaïn : 10/4/2005 Tuaàn : 30 Tieát : 119 I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

4. Cuûng coá : 5. Daën doø :

Ghi baûng

Ngaøy soaïn : 10/4/2005 Tuaàn : 30 Tieát : 120

VAÊN BAÛN ÑEÀ NGHÒ

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn ñeà nghò muïc ñích, yeâu caàu, noäi dung vaø caùch laøm loaïi vaên baûn naøy. - Hieåu ñöôïc tình huoáng caàn vieát vaên baûn ñeà nghò : khi naøo vieát vaên baûn ñeà nghò ? Vieát ñeå laøm gì ? - Bieát caùch vieát moät vaên baûn ñeà nghò ñuùng quy caùch. - Nhaän ra ñöôïc nhöõng sai soùt thöôøng gaëp khi vieát vaên baûn ñeà nghò. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu coâng duïng cuûa daáu chaám löûng. Ñaët moät caâu coù daáu chaám löûng. - Daáu chaám phaåy trong ví duï sau coù taùc duïng gì ? “Noù laáy ñaàu neùn ñaát cuûa toå nhieàu laàn cho chaéc roài sau baèng ; khoâng theå nhaän ra toå deá ôû choã naøo nöõa “ 3 Baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu ñaëc ñieåm cuûa moät vaên baûn ñeà nghò Böôùc 1 : HS ñoïc hai vaên baûn ñeà nghò / SGK 124, 125 ? Hai vaên baûn treân ñaõ ñeà nghò ñieàu gì ? + Vaên baûn 1 : Ñeà nghò coâ giaùo chuû nhieäm cho sôn laïi baûn ñen cuûa lôùp. + Vaên baûn 2 : Ñeà nghò giaûi quyeát vieäc laán chieám traùi pheùp cuûa moät soá hoä gaây haäu quûa xaáu veà veä sinh moâi tröôøng trong khu taäp theå. ? Töø hai vaên baûn treân, em haõy cho bieát khi naøo thì laøm vaên baûn ñeà nghò ? → Ghi nhôù chaám 1 SGK / 126 ? Em haõy neâu nhaän xeùt noäi dung hình thöùc cuûa hai vaên baûn ñeà nghò ñoù ? → Ngaén goïn, roõ raøng (neâu ñöôïc caùc muïc : ai ñeà nghò, ñeà nghò ai ? ñeà nghò ñieàu gì ?) ? Haõy neâu moät tình huoáng trong sinh hoaït vaø hoïc taäp ôû tröôøng lôùp maø em thaáy caàn vieát giaáy ñeà nghò ? → Ñeà nghò ban giaùm hieäu nhaø tröôøng cho thay caùc boùng ñeøn bò hoûng cuûa lôùp. Böôùc 2 : HS phaân bieät tình huoáng naøo phaûi vieát vaên baûn ñeà nghò.

Ghi baûng I. Ñaëc ñieåm cuûa baûn ñeà nghò :

vaên

1. Tìm hieåu baøi : + Vaên baûn 1 : Ñeà nghò coâ giaùo chuû nhieäm cho sôn laïi baûn ñen cuûa lôùp. + Vaên baûn 2 : Ñeà nghò giaûi quyeát vieäc laán chieám traùi pheùp cuûa moät soá hoä gaây haäu quûa xaáu veà veä sinh moâi tröôøng trong khu taäp theå. 2. Ghi nhôù : SGK / 126

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng a. Coù moät boä phim truyeän raát hay, lieân quan ñeán taùc phaåm ñang hoïc, caû lôùp caàn ñi xem taäp theå. → Vieát vaên baûn ñeà nghò cho caû taäp theå lôùp ñi xem vì boä phim coù lieân quan ñeán noäi dung hoïc taäp. b. Em ñi hoïc nhoùm, do sô yù neân bò keû gian laáy maát xe ñaïp. → Vieát vaên baûn töôøng trình vieäc maát xe ñaïp. c. Saép thi hoïc kyø, caû lôùp caàn trao ñoåi theâm veà moân toaùn. → Vieát vaên baûn ñeà nghò GV chuû nhieäm hoaëc giaùo vieân boä moân toaùn boá trí buoåi phuï ñaïo. d. Trong giôø hoïc, em vaø baïn caõi nhau gaây maát traät töï, thaày coâ giaùo phaûi döøng laïi giaûi quyeát → Vieát vaên baûn kieåm ñieåm caù nhaân vì ñaõ phaïm loãi trong giôø hoïc. Hoaït ñoäng 2 : Höôùng daãn caùch thöùc laøm vaên ñeà nghò ? Haõy ñoïc hai vaên baûn ñeà nghò treân vaø xem caùc muïc ñöôïc trình baøy theo thöù töï naøo ? → Quoác hieäu, ngaøy vaø nôi laøm giaáy ñeà nghò, gôûi ai, ai gôûi, ñeà nghò ñieàu gì ? Ñeà nghò ñeå laøm gì ? ? Caû 2 vaên baûn coù ñieàu gì gioáng vaø khaùc nhau ? + Gioáng : Caùch trình baøy caùc muïc. + Khaùc : noäi dung ñeà nghò. ? Nhöõng phaàn naøo laø quan troïng trong caû hai vaên baûn ñeà nghò ? → Ai ñeà nghò ai ? Ñeà nghò ñieàu gì ? Ñeà nghò ñeå laøm gì ? ? Töø 2 vaên baûn treân, em haõy ruùt ra caùch laøm moät vaên baûn ñeà nghò ? → Ghi nhôù chaám 2. ? Em haõy neâu daøn muïc cuûa moät vaên baûn ñeà nghò ? → Phaàn daøn muïc SGK / 126

Hoaït ñoäng 3 : Höôùng daãn HS moät soá löu yù

Ghi baûng

II. Caùch laøm vaên baûn ñeà nghò : 1. Tìm hieåu caùch laøm vaên baûn ñeà nghò :

a. Caùc phaàn quan troïng : + Ai ñeà nghò ? + Ñeà nghò ai ? + Ñeà nghò ñieàu gì ? + Ñeà nghò ñeå laøm gì ? b. Ghi nhôù : sgk/126 2. Daøn muïc moät vaên baûn ñeà nghò : + Quoác hieäu vaø tieân ngöõ. + Ñòa ñieåm laøm giaáy ñeà nghò vaø ngaøy thaùng. + Teân vaên baûn. + Nôi nhaän ñeà nghò. + Ngöôøi (toå chöùc) ñeà nghò. + Neâu söï vieäc lyù do vaø yù kieán caàn ñeà nghò vôùi nôi nhaän. + Kyù teân. 3. Löu yù :

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng ? Theo em teân vaên baûn ñeà nghò thöôøng ñöôïc vieát nhö theá naøo ? → Vieát in hoa, khoå chöõ to. ? Caùc muïc trong vaên baûn ñeà nghò ñöôïc trình baøy ra sao ? → + Khoaûng caùch moãi phaàn : caùch nhau 2 – 3 doøng + Khoâng vieát saùt leà giaáy. + Khoâng ñeå phaàn treân vaø phaàn döôùi trang giaáy coù khoaûng troáng quaù lôùn. + Teân ngöôøi (toå chöùc) ñeà nghò, nôi nhaän vaø noäi dung ñeà nghò laø nhöõng muïc caàn chuù yù. Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp. Baøi taäp 1 : HS trao ñoåi, ruùt ra nhaän xeùt. Baøi taäp 2 : thaûo luaän nhoùm

Ghi baûng

+ Khoaûng caùch moãi phaàn : caùch nhau 2 – 3 doøng + Khoâng vieát saùt leà giaáy. + Khoâng ñeå phaàn treân vaø phaàn döôùi trang giaáy coù khoaûng troáng quaù lôùn.

III. Luyeän taäp : + Gioáng nhau : Lí do vieát ñôn vaø lí do vieát vaên baûn ñeà nghò ñeàu laø nhöõng nhu caàu, nguyeän voïng chính ñaùng. + Khaùc nhau : Baøi taäp a : nguyeän voïng caù nhaân Baøi taäp b : nhu caàu cuûa moät taäp theå. * Caùc loãi thöôøng maéc

4. Cuûng coá : - Khi naøo ta laøm vaên baûn ñeà nghò ? - Neâu caùch laøm moät vaên baûn ñeà nghò ? - Caàn löu yù ñieàu gì khi vieát vaên baûn ñeà nghò ? 5. Daën doø : - Hoïc thuoäc loøng ghi nhôù. - Thuoäc daøn baøi cuûa vaên baûn ñeà nghò. - Chuaån bò baøi : OÂn taäp vaên hoïc (Hoïc laïi caùc ghi nhôù cuûa caùc vaên baûn ñaõ hoïc trong hoïc kyø 2)

Ngaøy soaïn : 17/4/2005 Ngaøy daïy : 18/4/2005 Tuaàn : 31 Tieát : 121 + 122

OÂN TAÄP TIEÁNG VIEÄT

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

4. Cuûng coá : 5. Daën doø :

Ghi baûng

Ngaøy soaïn : 17/4/2005 Tuaàn : 31 Tieát : 123

OÂN TAÄP PHAÀN TIEÁNG VIEÄT

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Giuùp HS heä thoáng hoùa kieán thöùc veà caùc kieåu caâu ñôn vaø moät soá daáu caâu. II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ : - Neâu coâng duïng cuûa daáu gaâch ngang - Phaân bieät daáu gaïch ngang vaø daáu gaïch noái. - Ñaët caâu coù daáu gaïch ngang. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Trong chöông trình Tieáng Vieät 7, caùc em ñaõ ñöôïc cung caáp moät soá kieán thöùc cô baûn veà caùc kieåu caâu ñôn cuõng nhö moät soá daáu caâu. Hoâm nay, ñeå giuùp caùc em oân taäp toát chuùng ta cuøng nhau heä thoáng hoùa laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc. Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng ? Em haõy cho bieát maáy caùch phaân I – OÂn lyù thuyeát : loaïi caâu ? 1/ Caùc kieåu caâu ñôn ñaõ (2 caùch : - Phaân loaïi caâu theo muïc ñích hoïc : noùi Caùc - Phaân loaïi theo caáu taïo kieåu (caáu truùc caâu) a) ? Theo muïc ñích noùi, caâu coù theå chia laøm maáy loaïi. Cho bieát chöùc naêng cuûa töøng loaïi. Cho ví duï minh hoaï.

(Coù 4 loaïi caâu) 1) Caâu nghi vaán : ñöôïc duøng ñeå hoûi. 2) Caâu traàn thuaät. 3) Caâu caàu khieán : duøng ñeå caàu khieán, töùc ñeå ra leänh, yeâu caàu ngöôøi nghe thöïc hieän haønh ñoäng ñöôïc noùi leân trong caâu. 4) Caâu caûm thaùn : boäc loä caûm xuùc moät caùch tröïc tieáp. GV ? Daáu hieäu ñieån hình ñeå nhaän bieát caùc kieåu ngoân ngöõ. + Caâu nghi vaán : chöùa caùc töø nghi vaán nhö: ai, bao giôø, ôû ñaâu, baèng caùch naøo, ñeå laøm gì ? + Caâu traàn thuaät : khoâng caàn coù daáu hieäu rieâng. + Caâu caàu khieán : chöùa caùc töø coù yù nghóa caàu khieán : haõy, ñöøng, chôù, neân, khoâng neân. + Caâu caûm thaùn : chöùa caùc töø boäc loä caûm xuùc cao nhö : oâi, trôøi, eo ôi … b. Phaân loaïi theo caáu taïo : ? Theo caáu taïo, caâu chia laøm maáy loaïi ?

Phaân loaïi theo muïc ñích noùi

Phaân loaïi theo caáu taïo

C C C C Caâu C aâu aâu aâu aâu bình aâu nghi traà caàu caû thöôø ñaëc vaá n khie m ng bieä Khaù Khaù Khaù Khaù i i i i nieä nieä nieä nieä m m m m töø VD töø töø ngöõ ngöõ ngöõ

K Khaùi haùi nieäm nieä coâng m duïng VD VD

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Ghi baûng (2 loaïi : caâu bình thöôøng vaø caâu ñaëc bieät) - Caâu bình thöôøng : coù caáu taïo chuû ngöõ vaø vò ngöõ. VD : Em / laø hoïc sinh C V - Caâu ñaëc bieät : laø caâu khoâng coù caáu taïo theo moâ hình chuû ngöõ + vò ngöõ VD : Moät hoài coøi. ? Em haõy cho bieát taùc duïng cuûa caâu ñaëc bieät (4 taùc duïng) 2/ Caùc daáu caâu : 2/ Caùc daáu caâu ñaõ hoïc : ? Em haõy neâu caùc daáu caâu ñaõ hoïc ? Daáu caâu ? Cho bieát chöùc naêng cuûa daáu chaám, daáu chaám phaåy, chaám löûng, vaø daáu gaïch ngang. a. Daáu chaám : duøng ñeå ngaét moät Daáu Daáu Daáu Daáu Daáu caâu ñeå troïn yù. chaá phaå chaá chaá gaïch VD : Lan hoïc gioûi. m y m m ngan b. Daáu phaåy : duøng cho caâu nhaèm : phaå löûng g - Ngaên caùch caùc töø ngöõ cuøng giöõ moät chöùc vuï ngöõ phaùp. Coân Coân Coân Coân Coân VD : Hoa hoàng, hoa hueä, hoa Lan nôû g g g g g raát ñeïp. duïn duïn duïn duïn duïn VD : Lôùp 75 hoïc vaên, lôùp 76 hoïc anh. g VD g VD g VD g VD g VD - Ngaên caùch caùc thaønh phaàn phuï vaø noàng coát caâu. VD : Hoâm nay, lôùp em nhaän côø luaân löu. c. Daáu chaám phaåy, daáu chaám löûng, daáu gaïch ngang. (HS nhaéc laïi hai coâng duïng vaø cho ví duï minh hoaï) II. Luyeän taäp : - Baøi taäp 1 , 2 /131 SGK - Baøi 1, 2, 3 / 123 SGK - Vieát ñoaïn vaên ngaén coù duøng moät trong caùc daáu caâu ñaõ hoïc (ít nhaát 2 daáu caâu) 4. Cuûng coá : - Theá naøo laø caâu traàn thuaät, caâu nghi vaán, caâu caàu khieán, caâu caûm thaùn. Cho ví duï. - Caâu bình thöôøng vaø caâu ñaëc bieät khaùc nhau nhö theá naøo ? - Cho bieát taùc duïng cuûa caùc daáu caâu : chaáp phaåu, chaám löûng, daáu gaïch ngang. 5. Daën doø : Hoïc thuoäc lyù thuyeát. Soaïn vaên baûn baùo caùo.

Ngaøy soaïn : 17/4/2005 Tuaàn : 31 Tieát : 124

VAÊN BAÛN BAÙO CAÙO

I. Muïc ñích caàn ñaït : Giuùp HS - Naém ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn baùo caùo : muïc ñích, yeâu caàu, noäi dung vaø caùch laøm loaïi vaên baûn naøy ; khi naøo thì vieát baùo caùo ? Vieát ñeå laøm gì ? II. Caùc böôùc leân lôùp : 1. OÅn ñònh lôùp. 2. Kieåm tra baøi cuõ :

Haõy phaân loaïi caâu theo muïc ñích noùi ? Cho ví duï – phaân loaïi theo caáu taïo? cho ví duï. - Keå ra nhöõng daáu caâu ñaõ hoïc. Cho bieát taùc duïng cuûa daáu chaám löûng, daáu chaám phaåy. 3 Baøi môùi : * Giôùi thieäu baøi môùi : Ngoaøi vaên baûn ñeà nghò ra, trong cuoäc soáng ñoâi khi ta phaûi trình baøy moät vaán ñeà, moät söï vieäc naøo ñoù cho ngöôøi coù traùch nhieäm hoaëc cô quan giaûi quyeát. Vaäy laø ta phaûi laøm vaên baûn baùo caùo. Vaên baûn baùo caùo laø gì ? Ñeå giuùp caùc em bieát caùch trình baøy toát moät vaên baûn baùo caùo chuùng ta seõ cuøng nhau ñi vaøo tieát hoïc hoâm nay. -

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng Hoaït ñoäng 1 : Tìm hieåu vaên baûn baùo caùo * Böôùc 1 : Cho HS ñoïc laïi 2 vaên baûn baùo caùo SGK / 133, 134 ? Baïn lôùp tröôûng vieát baùo caùo ñeå laøm gì ? (Toång hôïp veà keát quaû hoaït ñoäng chaøo möøng ngaøy 20/11 veà hoïc taäp, veà kyû luaät, veà lao ñoäng, caùc hoaït ñoäng khaùc) ? Vaên baûn 2, thì baïn lôùp tröôûng vieát baùo caùo coù phaûi laø cuõng ñeå toång hôïp veà keát quaû hoaït ñoäng chaøo möøng 20/11 hay khoâng ? (Khoâng, ñaây laø 1 vaên baûn baùo caùo veà keát quaû quyeân goùp uûng hoä caùc baïn HS vuøng luõ luït) ? Caû hai vaên baûn vöøa tìm hieåu ôû treân, ta thaáy baùo caùo caàn phaûi chuù yù nhöõng yeâu caàu gì veà noäi dung vaø hình thöùc trình baøy ? (Veà noäi dung baûn baùo caùo ñoøi hoûi phaûi trình baøy keát quaû moät caùch cuï theå, coù soá lieäu roõ raøng. Noäi dung khoâng theå thieáu caùc muïc sau: Baùo caùo cho ai ? Baùo caùo vôùi ai ? Baùo caùo veà vieäc gì ? Keát quaû nhö theá naøo ? Coøn veà hình thöùc trình baøy thì baûn baùo caùo caàn trình baøy trang

Ghi baûng I. Ñaëc ñieåm cuûa vaên baûn baùo caùo : 1. Tìm hieåu baøi : Vaên baûn 1 :Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng chaøo möøng ngaøy 20/11. Vaên baûn 2 : Baùo caùo veà keát quaû quyeân goùp uûng hoä caùc baïn hoïc sinh vuøng saâu bò luõ luït. → Veà noäi dung : phaûi trình baøy keát quaû moät caùch cuï theå, coù soá lieäu roõ raøng. → Veà hình thöùc : trình baøy trang troïng, roõ raøng vaø saùng suûa.

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng troïng, roõ raøng vaø saùng suûa theo moät soá quy ñònh saün). ? Qua 2 vaên baûn baùo caùo treân, em haõy töï lieân heä vôùi mình xem ñaõ vieát baùo caùo laàn naøo chöa ? Haõy daãn ra moät tröôøng hôïp caàn vieát baùo caùo trong sinh hoaït vaø hoïc taäp ôû tröôøng, lôùp em. (tuyø HS phaùt bieåu) (Lôùp tröôûng baùo caùo keát quaû buoåi lao ñoäng veä sinh haøng tuaàn vaøo thöù baûy cuûa lôùp cho coâ giaùo chuû nhieäm) Lôùp tröôûng baùo caùo keát quaû thaønh tích trong phong traøo hoaït ñoäng ngoaïi khoùa cuûa lôùp cho giaùo vieân chuû nhieäm. * Böôùc 2 : yeâu caàu HS phaân bieät ñöôïc tình huoáng naøo phaûi vieát baùo caùo. ? Trong 3 tình huoáng a,b,c sgk tr 134, 135 tình huoáng naøo phaûi vieát baùo caùo ? - Tình huoáng b : caàn vieát baùo caùo. - Tình huoáng a : caàn vieát vaên baûn ñeà nghò. - Tình huoáng c : caàn vieát ñôn xin nhaäp hoïc. ? Taïi sao trong 3 tình huoáng treân chæ coù tình huoáng b laø caàn vieát baùo caùo coøn 2 tình huoáng coøn laïi thì khoâng. (HS thaûo luaän) * Böôùc 3 : Yeâu caàu HS giaûi thích lyù do taïi sao trong 3 tình huoáng phaûi vieát 3 vaên baûn khaùc nhau ? GV : Sôû dó chæ coù tình huoáng b laø vieát baùo caùo laø vì hoïc sinh caàn phaûi thoâng baùo keát quaû veà maët hoïc taäp, kyû luaät vaø lao ñoäng vaø caùc hoaït ñoäng cuûa lôùp trong 2 thaùng cuoái naêm ñeå coâ giaùo chuû nhieäm naém ñöôïc tình hình cuûa lôùp luùc ñoù coâ seõ coù bieän phaùp ngaên chaën kòp thôøi hoïc troø cuûa mình ñeå chuaån bò kì thi HKII ñaït keát quaû cao. Coøn 2 tình huoáng a vaø c thì tình huoáng a chæ caàn vieát moät vaên baûn ñeà nghò vôùi nhaø tröôøng veà vieäc toå chöùc cho hoïc sinh ñi tham quan moät di tích lòch söû noåi tieáng ñeå môû roäng baøi hoïc hôn. Tình huoáng c thì chæ caàn vieát moät laù ñôn xin nhaäp hoïc ôû tröôøng môùi maø thoâi. GV choát : Tình huoáng b laø vaên baûn baùo caùo ? Vaäy em hieåu vaên baûn

Ghi baûng

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng baùo caùo laø gì ? (HS ñoïc ghi nhôù SGK 1 / SGK tr 136. GV Phaân bieät baùo acoù cuûa moät caù nhaân vôùi baùo caùo cuûa moät taäp theå do moät caù nhaân ñaïi dieän vieát (caù nhaân thay maët taäp theå vieát baùo caùo thöôøng laø ngöôøi ñöùng daàu taäp theå ñoù, nhö lôùp tröôûng, bí thö chi ñoaøn …) Hoaït ñoäng 2 : Giuùp HS naém ñöôïc caùch thöùc laøm vaên baûn baùo caùo. * Böôùc 1 : Neâu vaán ñeà ñeå HS trao ñoåi, thaûo luaän GV goïi HS ñoïc laïi 2 vaên baûn treân. ? Caùc muïc trong moät vaên baûn baùo caùo ñöôïc trình baøy theo moät thöù töï naøo ? (Coù nhöõng muïc naøo? Caùc muïc saép xeáp theo thöù töï naøo?) HS thaûo luaän. - Quoác hieäu. - Nôi laøm baùo caùo, ngaøy … thaùng … naêm … - Teân vaên baûn : Baùo caùo veà … - Nôi göûi - Neâu lí do, söï vieäc vaø keát quaû ñaõ laøm ñöôïc. - Kyù teân. ? Caû hai vaên baûn treân coù nhöõng ñieåm gì gioáng nhau vaø khaùc nhau ? * Böôùc 2 : ? Nhöõng phaàn naøo laø quan troïng, caàn chuù yù trong caû hai vaên baûn baùo caùo ? (Baùo caùo ai ? Baùo caùo vôùi ai ? Baùo caùo veà vieäc gì ? Keát quaû nhö theá naøo ?) * Böôùc 3 : Cho HS ruùt ra caùch laøm 1 vaên baûn baùo caùo. (HS ñoïc phaàn ghi nhôù 2 sgk/136) ? Teân vaên baûn baùo caùo thöôøng ñöôïc vieát nhö theá naøo ? ? Caùc muïc trong vaên baûn baùo caùo ñöôïc trình baøy ra sao ? (Khoaûng caùch giöõa caùc muïc, leà treân vaø leà döôùi …) ? Caùc keát quaû cuûa vaên baûn baùo caùo caàn trình baøy nhö theá naøo ? GV goïi HS löu yù sgk /135 GV Goïi HS ñoïc ghi nhôù sgk/136

Ghi baûng

II. Caùch laøm vaên baûn baùo caùo : 1/ Tìm hieåu caùch laøm vaên baûn baùo caùo : Vaên baûn 1,2 : + Gioáng : caùch trình baøy caùc muïc. + Khaùc : noäi dung cuï theå.

* Nhöõng phaàn quan troïng : + Baùo caùo ai ? + Baùo caùo vôùi ai ? + Baùo caùo veà vieäc gì ? + Keát quaû nhö theá naøo ? 2/ Daøn muïc moät vaên baûn baùo caùo : Moät vaên baûn baùo caùo caàn coù caùc muïc sau ñaây : a. Quoác hieäu vaø tieâu ngöõ : COÄNG HOØA XAÕ HOÄI CHUÛ NGHÓA VIEÄT NAM Ñoäc laäp - Töï do - Haïnh phuùc

b. Ñòa ñieåm laøm baùo caùo vaø ngaøy thaùng : c. Teân vaên baûn : Baùo caùo veà … d. Nôi nhaän baùo caùo. e. Ngöôøi (toå chöùc) baùo caùo. g. neâu lí do, söï vieäc vaø caùc keát quaû ñaõ laøm

Tieán trình toå chöùc caùc hoaït ñoäng

Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp GV goïi HS ñoïc baøi taäp 1/136 HS töï laøm GV Goïi HS ñoïc BT 2/136

Ghi baûng ñöôïc. h. Kyù teân 3/ Löu yù : xem sgk / 135,136 III. Ghi nhôù : SGk 136 IV. Luyeän taäp : 1/ HS töï laøm – Vaên baûn baùo caùo. 2/ Caùc loãi caàn traùnh khi vieát 1 vaên baûn baùo caùo. - Thieáu moät trong caùc muïc sau : 1. Quoác hieäu vaø tieâu ngöõ : 2. Ñòa ñieåm laøm baùo caùo vaø ngaøy thaùng. 3. Teân vaên baûn : Baùo caùo veà … 4. Nôi nhaän baùo caùo. 5. Ngöôøi (toå chöùc) baùo caùo. 6. neâu lí do, söï vieäc vaø caùc keát quaû ñaõ laøm ñöôïc. 7. Kyù teân Trình baøy khoâng caân ñoái, thieáu saùng roõ, vieát saùt leà giaáy quaù hoaëc ñeå phaàn treân nhieàu quaù hoaëc ñeå phaàn döôùi trang giaáy coù nhieàu khoaûng troáng quaù lôùn. - Thieáu soá lieäu, chi tieát cuï theå, chæ noùi chung chung vaø keát quaû cuûa baùo caùo.

4. Cuûng coá : - Baùo caùo laø gì ? - Baûn baùo caùo caàn phaûi ñöôïc trình baøy nhö theá naøo ? 5. Daën doø : - Hoïc thuoác loøng ghi nhôù. - Soaïn baøi : Luyeän taäp laøm vaên baûn ñeà nghò vaø baùo caùo.