Trouw Joost Van Velzen 27 November 2009

TR 27-11-09 katern 2 pagina 34

tv Joost van Velzen

De Onrendabelen (2)

,

-

f

„Lang leve de verschillen”, zei een jongen in het NCRV-spotje direct na ’Joris’ Showroom’. „Wees verschillig”, adviseerde de VARA na Marcel van Dam’s pamflet ’De Onrendabelen’. De twee zinnetjes inspireerden ons tot het gezelschapsspel ’Zoek de verschillen’. Want de maan schijnt bij de twee publieke zenders net iets anders door de bomen. Zoek maar eens mee. ’De VARA’ , staat er onder het kopje ’missie en identiteit’ op de website, ’laat zich inspireren door beginselen en waarden uit de sociaal-democratie en het humanisme, waaronder de gelijke behandeling van mensen, het belang van sociale rechtvaardigheid, de bescherming van de menselijke waardigheid en de internationale verbondenheid van mensen.’ De NCRV op haar beurt, houdt met de campagne ’Samen op de wereld’, ’een pleidooi voor een tolerantere samenleving, waarin verschillen tussen mensen worden erkend en geaccepteerd’. Kijk, zo komen we ergens. Als we ons even beperken tot de aan het begin van dit stukje genoemde programma’s, aangevuld met ’Man Bijt Hond’, dan heeft de VARA dus het liefste dat de verschillen worden gladgestreken in een aanklacht tegen de tijdsgeest én tegen de natuur (‘De Onrendabelen’), terwijl de NCRV er juist belang aan hecht om het afwijkende te benadrukken, om niet te zeggen: te verheerlijken (‘Joris’ Showroom’, ’Man Bijt Hond’). De oplossing van het raadseltje ’Zoek de verschillen’ lijkt ons dus dat beide omroepen niet onverschillig staan ten opzichte van verschillen, maar een andere benadering

hebben van hetzelfde verschijnsel/probleem. Toch? Dus: Waar de NCRV de tijdgeest beter aanvoelt door ’Samen op de wereld’ niet te verwarren met ’Gelijk op de wereld’, speelt die socialistische misvatting bij de VARA (althans bij fossiel Van Dam) kennelijk nog altijd een rol. Toegegeven; de vergelijking tussen de verscholen en veel talrijkere onrendabele mensen van Van Dam versus de marginale onrendabele etalagemens van Linssen is niet helemaal eerlijk, omdat de eerste groep die positie niet heeft gekozen en de tweede categorie dat wel lijkt te doen. Met de nadruk op ’lijkt’, want hoe vrijwillig raakten Ome Cor en Andries ’De ridder van Zwijndrecht’ op hun ’excentrieke’ levenspad? (‘Joris’ Showroom’). Dat is beslist geen uitgemaakte zaak. De in zelfgebouwde woonwagens rondtrekkende Ome Cor: „Als ik aan zo’n wagen zit te spijkeren, dan vergeet ik alles.” Nood breekt wetten, hoorden we hem ook zeggen. Maar het gaat me hier vandaag om de vorm. Het is de gekozen benadering van de onrendabelen - de NCRV juicht, de VARA klaagt die een bevoorrecht gemeubileerde huiskameranalyse de moeite waard maakt. Waarbij de uitkomst wat ons betreft óók is, dat de NCRV en de VARA de belangrijkste waarde delen: er blijven mensen die om wat voor reden dan ook ’buiten de maatschappij om’ hun leven leiden. Die moeten we niet vergeten. Alleen: doe je dat juichend of klagend? Ja, trouwe lezer, hier speelt niets minder dan de vraag hoe wij in het leven staan. Ik denk dat juichen rendabeler is.

-

De vieze keuken van Andries uit ’Joris’ Showroom’.