STU 231 ASAS-ASAS PSIKOLOGI DR INTAN HASHIMAH MOHD HASHIM PP SAINS KEMASYARAKATAN UNIVERSITI SAINS MALAYSIA
Sensasi dan persepsi ialah dua proses yg melibatkan bagaimana anda “mengalami” dunia Mengalami: proses melihat, mendengar, menghidu, merasa dunia Dua fungsi:
• Kekal hidup (survival)- melindungi dari
bahaya • Sensualiti- menikmati pengalaman indah
Proses memahami objek dan kejadian dalam persekitaran Termasuk proses mengesan, memahami, mengenalpasti, melabel dan mengambil tindakan seterusnya Persep- apa yang ‘dilihat’ Proses persepsi dibahagikan kepada 3
• Sensasi • Organisasi Perseptual • Mengenalpasti dan mengecam
Sensasi
• proses di mana stimulasi penerima sensori (struktur
pada sistem deria kita spt mata, telinga etc) mengeluarkan impuls neural sebagai representasi kejadian luaran atau dalaman • Contoh:mata mengesan satu objek dan menghantar maklumat ke otak
Organisasi Perseptual
• Tahap di mana representasi internal sesuatu objek
dibentuk dan persep stimulus eksternal dikembangkan • Contoh: otak menyusun maklumat dan membandingkan dgn maklumat yang ada
Mengenalpasti dan mengecam
• Meletakkan makna kepada persep • Contoh: Mengenalpasti objek itu sebagai kawan
Keseluruhan proses berlaku dgn pantas
Stimulus Distal- Objek fizikal sebenarnya
Stimulus
Proksimal- Imej optikal pada Retina
Kita
mengenal objek fizikal sebenar mengunakan imej optikal pada retina
Proses
atas ke bawah vs. bawah ke atas
Persepsi
boleh menjadi kompleks
kerana: Adanya kesamaran (ambiguiti) disebabkan lebih dari satu intepretasi boleh dibuat Ilusi Perseptual Ilusi dalam kehidupan- cat putih nampak lebih luas
Kajian
tentang hubungkait stimuli fizikal dan pengalaman tingkahlaku dan mental Gustav Fechner (1801-1887) membina prosedur utk mengkaji hubungan antara kekuatan stimulus fisikal dgn pengalaman sensori
Merujuk kpd jumlah tenaga fizikal minima yg diperlukan utuk menimbulkan pengalaman sensori Tahap dimana isyarat sensori dikesan separuh dari masa Contoh: Cahaya lilin pada jarak 30 batu pada malam yang terang, 1 sudu gula dalam 2 gelen air
Sistem
sensori lebih fokus kepada stimulus baru Tindakbalas sistem sensori menurun apabila stimulus tidak berubah Bunyi bising aircond, kecerahan matahari, bau busuk berkurangan selepas beberapa ketika
Merujuk kpd jumlah perbezaan minima yg dapat dikesan diantara dua stimuli berlainan Dua stimuli dipersembahkan dan pemerhati perlu menyatakan samada ianya sama atau berbeza JND =tahap dimana dua stimuli dikatakan berbeza separuh dari masa Undang2 Weber mencadangkan JND antara stimuli bergantung kpd pecahan konstan intesiti stumulus tersebut
Bertindakbalas kepada cahaya Cahaya ialah radiasi elektromagnetik
antara 400-700 nanometer Sistem penglihatan terdiri dr mata, otak dan saraf yg menghubung keduanya Terdiri dr dua sistem; 1) membentuk imej dan 2) mentranduksi imej ke impuls neural Retina yg mengandungi rod dan kon melakukan proses transduksi dgn menerima maklumat dan menukar isyarat elektrik Rod –aktif waktu intensiti cahaya rendah (malam) -hitam putih Kon- aktif waktu intensiti cahaya terang (siang) -warna
Bertindakbalas dengan gelombang bunyi Sistem pendengaran terdiri dari telinga, otak dan saraf yg menghubung keduanya Terdiri dr dua sistem; 1)Menguatkan dan menghantar bunyi ke reseptor dan 2) Mengtranduksi bunyi kpd impuls neural Gelombang udara menyebabkan membran basilar bergetar dan penundukkan sel bulu yg membentuk impuls neural
Kritikal
kepada keselamatan seseorang Tindakbalas badan terhadap stimuli merbahaya yg telah atau berpotensi mendatangkan kecederaan pada tisu Mereka yg tidak dapat mengesan kesakitan penuh dgn parut kecederaan Walaubagaimanapun rasa sakit kronik juga tidak menyenangkan Badan dilitupi reseptor yg bertindakbalas dgn kesakitan
Sistem
deria berupaya mengesan banyak stimulus pada satu masa Kita hanya memberi perhatian kpd sebahagian daripadanya Pemilihan-berdasarkan-gol = perhatian diberikan kpd stimulus yg ada kaitan dgn gol, e.g fokus suara saya utk mendapatkan maklumat kelas Tangkapan-didorong-stimulus=objek itu menarik perhatian kita, e.g. fokus kpd bunyi bising diluar kelas
Penentuan objek dan latarbelakang Psikologi Gestalt- fenomena psikologi
hanya boleh difahami apabila dilihat sebagai keseluruhan dan bukan dipecangkan Undang-undang Proksimiti Undang-undang Persamaan Undang-undang Kesinambungan Undang-undang Kerapatan Undang-undang Senasib
Utk mendapat pandangan menyeluruh, kita perlu mengabungkan maklumat dari tempat (integrasi spasial) dan masa (intergrasi temporal) Walaubagaimana pun maklumat yg diintegrasikan hanyalah maklumat umum dan bukan tepat dan mendalam
Phenomenon Persepsi
Phi
Dalaman
• Panduan Binokular
• Panduan pergerakan
Merujuk kepada kebolehan otak melihat karakteristik fizikal sesuatu objek sebagai sama walaupun maklumat deria berubah Ketetapan warna - warna kelihatan sama sebab dilihat dalam konteks objek lain Ketetapan Bentuk – proses abstrakting Ketetapan saiz – saiz kelihatan sama sekiranya saiz dan jarak berubah pada masa sama Ada pada semua deria
Melibatkan
proses pergabungan maklumat tertentu tentang sesuatu (e.g. rupa, rasa, bau sesuatu cecair) dan meletakkan objek ini dlm kategori tertentu yang tersedia dalam ingatan (cecair ialah kopi kerana rupa, rasa dan bau serupa kopi yg pernah diminum) Proses bawah-ke-atas ditentukan sepenuhnya oleh maklumat yg diterima oleh deria lebih aktif semasa mengenalpasti objek yg tidak biasa dilihat Proses atas-ke-bawah ditentukan oleh pengalaman dan pengetahuan seseorang lebih aktif semasa mengenalpasti objek dalam kontek
Perubahan konteks menyukarkan proses mengenalpasti Set merujuk kpd kesediaan temporari utk melihat atau bertindakbalas kpd satu stimulus dgn cara tertentu Set motor = kesediaan membuat tindakbalas pantas e.g pelari lari apabila bunyi tembakan Set mental = kesediaan menghadapi situasi mengunakan undang-undang yg telah dipelajari e.g kesukaran menyelesaikan masalah Set perseptual = kesediaan mengesan stimulus dlm konteks tertentu, e.g ibu mengesan anak menangis