Tong Hop1

Khám phá tư duy

Biên soạn: Phan Như Sơn

SAO KHÔNG SUY NGHĨ KHÁC? (Phần I: Những câu chuyện)

Tự nhiên -xã hội -tư duy 1

2

& Khi hai người nói chuyện với nhau một cách cởi mở...

...Hồng y giáo chủ thong thả bước dọc con đường chính dẫn đến cái hồ nước trông xa như một tấm gương mờ. Xung quanh yên tĩnh, cái yên tĩnh đặc biệt trước lúc rạng đông, khi mà người ta không còn tin rằng những hàng cây hai bên đường đang ngủ im lìm kia cách đây mươi phút lại có thể đầy người, đầy tiếng cười của phụ nữ, đầy tiếng chân bước, đầy tiếng âm vang của những bản nhạc và bài ca. Hai bên đại lộ, những toà nhà cao sừng sững với các ô cửa sổ tối đen cũng như đang nhắm mắt ngủ. - Xin lỗi, ông có diêm không? - một người ngồi trên ghế đá bỗng đứng dậy, đến bên Hồng y giáo chủ và hỏi. - Có, - Hồng y giáo chủ đáp rồi lấy bao diêm trong túi trao cho người vừa đến. Người này bật diêm. Ánh sáng loé lên chiếu rõ khuôn mặt thanh tú, trầm tư, mệt mỏi với chòm râu bạc được cắt tỉa cẩn thận. - Cảm ơn, - người lạ mặt nói sau khi đã châm thuốc. – Không ngủ được, ra đây hít thở không khí, quên mang diêm theo. Thèm thuốc ghê gớm. Thế ông không hút thuốc à? - Tôi hút bằng tẩu, - Hồng y giáo chủ trả lời, - Tôi không bao giờ chấp nhận thuốc điếu và thuốc cuốn. - Tất cả đều có hại, - người lạ mặt nói thong thả. – Dù là hút bằng tẩu, bằng thuốc điếu hay thuốc cuốn thì cũng thế cả thôi. Bằng gì cũng đầy ni-cô-tin mà như vậy có nghĩa là có thể bị bệnh ung thư. Nhưng hút bằng tẩu lại càng nguy hiểm hơn. Chín mươi lăm phần trăm những người bị bệnh ung thư môi là những người hút thuốc bằng tẩu hoặc dùng những cái bót cứng. Tôi nói điều này với ông trên cương vị là một nhà ung thư học. - Nhưng chính ông cũng đang hút đấy thôi, cho dù đó là thuốc điếu đi nữa, - Hồng y giáo chủ mỉm cười. – Chính ông đã nói rằng thứ thuốc nào cũng có hại. - Đúng, thứ thuốc nào cũng có hại, - người lạ mặt trả lời nhỏ nhẹ. – Thứ thuốc nào cũng có hại. Và khốn nỗi chính tôi đã thấy rõ điều đó... Chính tôi... Hồng y giáo chủ trố mắt ngạc nhiên nhìn người đàn ông ngoài sáu mươi tuổi, cao, ăn mặc sang trọng, có vẻ mặt cởi mở, đôn hậu đang đứng trước mặt. Người này bình thản đón nhận cái nhìn dò xét của Hồng y giáo chủ, thong thả rít thuốc lá. - Xin lỗi, - Hồng y giáo chủ lúng túng. – Tôi có cảm tưởng... Tôi đã hiểu sai ý ông... - Không, ông hiểu đúng đấy, - người lạ mặt cãi lại. – Và ông đã làm một việc vô ích khi xin lỗi tôi. Nếu ông không vội đi đâu thì ta ngồi xuống đây nói chuyện. Được chứ? - Vâng, - Hồng y giáo chủ trả lời, càng ngạc nhiên hơn. – Tôi hi vọng là ông cũng không vội?... - Vâng, quả là tôi cũng không vội đi đâu cả, - người đàn ông trả lời. – Nhưng thôi, chúng ta hãy làm quen với nhau. Tôi là Nhi-ca-lai Xéc-ghê-ê-vích, giáo sư y học. - Rất hân hạnh, - Hồng y giáo chủ nói. – Tên tôi là I-go Pê-tơ-rô-vích. Cả hai người ngồi xuống chiếc ghế đá. Hồng y giáo chủ lấy tẩu, nhồi thuốc lá vào rồi châm lửa hút. Hai người ngồi im. - I-go Pê-tơ-rô-vích, - giáo sư phá vỡ sự im lặng, - ông làm nghề gì? 3

- Tôi là một tên móc túi, - Hồng y giáo chủ trả lời với cái giọng tựa hồ như lão nói lão là “kỹ sư điện” hay “tiến sĩ kỹ thuật” vậy. Hồng y giáo chủ cũng không hiểu tại sao lại đột nhiên trả lời câu hỏi của giáo sư như thế, bởi vì ngay lúc ấy lão không thể trả lời khác được. Sau này, mỗi lần nhớ đến cuộc nói chuyện ban đêm kỳ lạ này, Hồng y giáo chủ lại nghĩ rằng hắn đã trả lời giáo sư như thế chẳng qua là vì cuộc nói chuyện với Xen-ca. Và lão cảm thấy tức Xen-ca. Tuy thế, sau khi nghe câu trả lời của Hồng y giáo chủ, giáo sư không hề tỏ ra ngạc nhiên. Ông ngồi với vẻ tựa hồ như ngày nào ông cũng làm quen với những tên móc túi và đêm đêm vẫn ngồi trò chuyện thẳng thắn với chúng. Cái đó cũng làm cho Hồng y giáo chủ cảm thấy khó chịu. - Thế nào, ông vừa ý chứ? – Hồng y giáo chủ trả lời với giọng thách thức. Giáo sư nhìn lão chăm chú rồi bình tĩnh trả lời: - Thế cái đó có vừa ý ông không? - Chắc ông nghĩ là không chứ gì? - Hồng y giáo chủ càng cáu hơn. - Đúng, tôi nghĩ thế. Hơn nữa tôi còn tin như thế. - Tại sao vậy? - Tại vì tôi là bác sĩ. Và tôi dám nghĩ rằng tôi là một bác sĩ có kinh nghiệm. I-go Pê-tơ-rô-vích ạ, tôi đã từng khám hàng ngàn bệnh nhân. Và từ lâu tôi đã học được cách nhìn thấu suốt để biết được sau cái vẻ lỗ mãng giả tạo là sự nhút nhát, sau cái vẻ anh hùng rơm là sự buồn chán, sau cái giọng nói khiêu khích là sự bối rối về tinh thần... Có lẽ do... e hèm... nghề nghiệp của ông mà ông thường xuyên phải lừa gạt mọi người. Phải thế không? - Phải, - Hồng y giáo chủ xác nhận. - Phần lớn là múc túi nhưng thỉnh thoảng cũng có lúc phải lừa gạt. - Tôi hiểu. Tôi thì chưa bao giờ phải móc túi, nhưng lừa dối là chuyện thường... Vì nghề nghiệp của tôi... - Xin lỗi, tôi không hiểu, - Hồng y giáo chủ nói, lão ngạc nhiên nhận ra rằng giờ đây lão không còn cảm thấy tức giận người đang nói chuyện với mình nữa mà trái lại còn cảm thấy thích thú. - Tại sao ông lại phải lừa dối? - Rất đơn giản, - giáo sư trả lời. – Tôi không bao giờ, gần như không bao giờ cho những bệnh nhân của tôi biết rằng họ bị bệnh ung thư cả. Khi toà án tuyên bố tử hình một tên phạm trọng tội thì đó là sự trừng phạt tất yếu. Nhưng tuyên án tử hình một người hoàn toàn vô tội thì đó là một việc làm tội lỗi, đó là chưa nói đến những cái khác. Bởi vậy mà phải lừa dối. Từ trước đến nay bao giờ tôi cũng làm như thế và tôi cũng dạy các bác sĩ trẻ làm như thế. Về vấn đề này, trong giới y học chúng tôi không hề có sự bất đồng. Ông hiểu rồi chứ? - Vâng, - Hồng y giáo chủ nói sôi nổi. – Và ông lừa được chứ? - Trong đa số trường hợp thì lừa được, - giáo sư trả lời... - Ở đây, chúng tôi có một người bạn đồng minh hùng mạnh... - Ai vậy? - Đó là tâm lý con người. Cũng cần phải nói cho ông biết rằng đó là một điều kì lạ! Dựa vào nhiều năm kinh nghiệm, tôi có thể khẳng định rằng tuyệt đại đa số những người thậm chí đang hấp hối cũng không tin là mình sắp chết, ngay cả đến phút cuối cùng cũng vậy. Thậm chí khi họ nói là họ sắp chết thì trong thâm tâm họ vẫn không tin vào điều đó và nhờ trời là họ không tin... Tôi là một người vô thần và chỉ vì thế mà tôi không cảm tạ thượng đế về cái đặc điểm kì lạ ấy trong tâm lý con người. Nếu không thì nhất định tôi phải cảm tạ rồi, nhất định! Vả lại gần đây tôi chẳng những đã phải lừa dối những người bệnh mà còn phải lừa dối cả những người khoẻ mạnh. Trong số đó có cả những người thân của tôi... - Thế ông lừa dối họ để làm gì? - Tôi sẵn sàng giải thích cho ông hiểu, - giáo sư nói. - Phải thú nhận rằng tôi rất sung sướng vì cuộc làm quen ban đêm này của chúng ta, I-go Pê-tơ-rô-vích ạ. Đây là lần đầu tiên chúng ta gặp nhau và cũng có thể là lần cuối cùng. Chính vì vậy mà tôi có thể tâm sự thoải mái với ông những điều mà tôi không có quyền tâm sự với những người thân của tôi... Xin lỗi vì tôi nói thẳng, ông đang để lại cho tôi cái ấn tượng... e hèm... của một người trí thức... 4

- Đúng vậy, tôi là một tên móc túi trí thức, - Hồng y giáo chủ trả lời với vẻ hãnh diện. – Thưa giáo sư, tôi rất thích thú được nghe ông nói. - Tôi thấy. Tôi nói để ông biết rằng tôi bị ung thư phổi. Tôi chỉ còn có thể sống một vài tháng nữa... Hồng y giáo chủ rùng mình và đưa mắt nhìn giáo sư. Giáo sư nhìn đi chỗ khác. - Không thể! - Hồng y giáo chủ thốt lên. – Không thể như thế được, chắc ông nhầm!... - Rất tiếc là tôi đã không nhầm, - giáo sư nói. – Lúc xuất hiện những triệu chứng đầu tiên, tôi đã vào điều trị trong bệnh viện do tôi phụ trách. Biết chắc là tôi bị ung thư, các bạn đồng nghiệp của tôi và các học trò của tôi đã quyết định đánh lừa tôi. Một sự lừa dối cao cả, có thể nói như vậy... Tôi hiểu ngay điều đó và ở địa vị họ tôi cũng sẽ làm như vậy. Nhưng chắc ông hiểu, đánh lừa một nhà ung thư học có kinh nghiệm không phải là dễ. Bởi vậy mà họ phải lập hai bệnh án: một bệnh án thật để họ theo dõi và một bệnh án giả cho tôi. Họ đã cố gắng hết sức và đưa cho tôi xem những tấm phim X quang của người khác, những kết quả xét nghiệm sinh hoá tốt lành, vân vân... Tôi biết tỏng ngay các mánh khoé đó, những vẫn làm ra vẻ tin tưởng tất cả để khỏi phụ lòng họ... Tóm lại, vì lợi ích của cả hai bên, chúng tôi đã đánh lừa nhau khá là khéo léo. - Có lẽ giáo sư nhầm chăng? - Hồng y giáo chủ lại hỏi với giọng rụt rè. - Ồ không, ông hãy nghe tôi kể tiếp. Chúng tôi cứ tiếp tục đánh lừa nhau như thế cho đến một hôm có anh bác sĩ trẻ nọ, là một trong những học trò cưng của tôi, trong khi tiếp tục trò lừa đã làm một việc quá đáng. Hôm ấy, anh ta đã viết một bản phân tích máu giả rồi đưa cho tôi xem. Anh bác sĩ trẻ làm việc đó một cách vụng về. Anh muốn làm vui lòng tôi, đã cố gắng quá mức và để lộ một lỗ hổng trong kiến thức của mình. Thực ra, anh ta là một nhà giải phẫu chứ không phải là một nhà chuyên môn về máu, song cái sai lầm của anh không thể dung thứ được ngay cả đối với một nhà giải phẫu. Tôi rất buồn phiền và đã nói với anh ta: “Này anh bạn trẻ, đã hơn một tháng nay tôi chú ý theo dõi các anh cùng nhau cố gắng đánh lừa giáo sư của mình. Nói chung các anh làm cũng được. Bởi vậy mà tôi cũng đã chơi cái trò lừa đó với các anh. Nhưng hôm nay anh đã phạm một sai lầm lớn. Là thầy giáo của anh, tôi không sao chịu được...”. Tôi đã giải thích cặn kẽ cho anh ta biết thực chất cái sai lầm mà anh ta đã phạm phải. Trước những bằng chứng xác đáng, anh ta đã phải cúi đầu nhận tội. - Thế là hỏng bét cả: - Hồng y giáo chủ phẫn nộ. - Đồ cù lần! Ấy, tôi muốn nói là đồ ngu ngốc: - Không, anh ta không phải là kẻ ngu ngốc đâu, - giáo sư phản đối. - Chẳng qua là anh ta đã không nghĩ đến một điều: tôi đã để rất nhiều năm nghiên cứu bênh ung thư nên tôi có thể chẩn đoán chính xác căn bệnh của chính mình. Sau khi anh bác sĩ trẻ thú nhận sai lầm của mình, tôi đã bắt anh ta phải hứa là sẽ không để cho bất kỳ một ai trong số bạn đồng nghiệp biết cuộc nói chuyện giữa tôi và anh ta. Anh ta còn báo cho tôi biết rằng vợ tôi đã biết hết mọi chuyện và bà ta cũng đang tham gia cái trò chơi bi thảm ấy... Ít lâu sau, tôi ra viện và tiếp tục đóng vai một người tin chắc rằng mình hoàn toàn khoẻ mạnh. I-go Pê-tơ-rô-vích ạ, phải nói với ông rằng đó là một vai rất khó đóng... Giáo sư im lặng, rút thuốc ra hút. Hồng y giáo chủ cũng lặng im, xúc động trước tất cả những điều mà lão vừa nghe được. Không thể giải thích được vì sao con người đôi khi có thể đem những điều tâm sự sâu kín nhất của mình kể lại cho những người tình cờ gặp gỡ? Vì sao vị giáo sư đứng tuổi ấy lại thổ lộ chuyện tai hoạ khủng khiếp nhất của mình với một gã móc túi mà trước đó ông chưa hề biết, chưa hề gặp và có lẽ cũng sẽ không bao giờ gặp lại? Những quy luật bí ẩn nào đã điều khiển những cảm xúc đột nhiên sinh ra trong con người như thiện cảm hay ác cảm, cởi mở hay kín đáo, tình bạn hay thù địch, lòng tốt hay sự ghét bỏ? Và vì sao Hồng y giáo chủ không hề có cái gì chung với con người đang ngồi bên lại lo lắng cho số phận của người ấy đến như vậy, lại biết ơn chân thành sự tin cậy của người ấy đến như vậy, cho dù không còn có thể giúp đỡ gì được? Thật ra là vì sao? Các hình phạm thường hay đa cảm. Nhưng Hồng y giáo chủ là một trường hợp ngoại lệ. Đã lâu lắm rồi lão chưa bao giờ xúc động như đêm nay. Nửa giờ trước đây giáo sư đã chia sẻ nỗi bất hạnh của mình với người qua đường tình cờ ấy chỉ vì ông không còn đủ sức một mình chịu đựng cái gánh nặng bí mật và khủng khiếp của mình nữa. Cái nhu cầu bình thường, giản dị của con người muốn được chia sẻ nỗi đau khổ của mình cho người khác đã dấn đến cuộc nói chuyện ban đêm kì lạ ấy. Giờ đây, thấy sự phản ứng của Hồng y giáo chủ đối với 5

những điều lão vừa nghe, giáo sư cảm thấy sung sướng gấp đôi về cuộc nói chuyện này: một phần vì ông thấy lòng mình nhẹ nhõm hơn đôi chút, một phần vì sự xúc động chân thành của Hồng y giáo chủ lại một lần nữa khẳng định niềm tin bất di bất dịch của giáo sư vào lòng người... - Cuộc đời thật là kì diệu! – giáo sư nói. - Trước đây một giờ, I-go Pê-tơ-rô-vích ạ, hai chúng ta thậm chí không hề biết đến sự tồn tại của nhau trên đời này. Thế mà giờ đây chúng ta lại trò chuyện với nhau như những người bạn tri kỉ. Và thậm chí giờ đây tôi còn có cảm tưởng là ông đang lo lắng cho số phận của tôi. - Vâng, đúng thế, giáo sư ạ, - Hồng y giáo chủ xác nhận với vẻ lúng túng. - Thế ông không nhận thấy rằng tôi cũng chẳng thờ ơ với số phận của ông sao? – Nhi-ca-lai Xéc-ghêê-vích mỉm cười. - Ông biết gì về số phận của tôi? - Hồng y giáo chủ đáp lại. – Hay ông thực sự tin rằng tôi là một tên móc túi? Thế ngộ nhỡ tôi nói đùa hoặc tôi định trêu ông, tôi nặn lão gù thì sao? - Nặn lão gù? Xin lỗi, đó là trò gì vậy? – giáo sư lại mỉm cười. Tôi... e hèm... không phải bao giờ cũng hiểu hết từ vựng của ông, I-go Pê-tơ-rô-vích ạ. Có lẽ đó cũng là một lỗ hổng trong học vấn của tôi... Nhưng dù sao thì tôi cũng chỉ là một nhà y học chứ không phải là nhà hình pháp học... Hồng y giáo chủ nhếch mép cười. - Ông đã khéo léo xỏ mũi tôi, - lão nói. – Thôi được, ông đã thắng. Tôi xác nhận những lời khai trước đây. Tôi quả là một tên móc túi, có kinh nghiệm. Cũng là một giáo sư trong nghề của mình. Lời nói danh dự của Hồng y giáo chủ đấy! Xin lỗi, Hồng y giáo chủ là tên lóng của tôi. Ông có thích cái tên lóng ấy không? - Không, - giáo sư trả lời. - Đời người chỉ sống có một lần. Và tốt nhất là sống với một cái tên... Tôi muốn nói đến cái tên thật... Từ trước đến nay, bao giờ tôi cũng cảm thấy thương hại những người không hiểu được rằng người ta chỉ có một cuộc đời, một tổ quốc và một cái tên. Đó là cái thước đo mà không ai được phép vi phạm. Và không ai được phép quên cái thước đo đó, I-go Pê-tơ-rô-vích ạ. Ông đồng ý với tôi chứ? Hồng y giáo chủ vẫn ngồi im suy nghĩ cách trả lời giáo sư cho thật hay. Lão muốn trả lời làm sao để giáo sư hiểu rằng ngay cả lão, Hồng y giáo chủ, cũng có thể triết lí được. - Thế ai biết được thước đo là gì? – lão nói chậm rãi. – Ai xác định được nó? Thế nào là thước đo của cuộc đời? Thế nào là thước đo của tội lỗi và thước đo của hình phạt? Thế nào là thước đo của điều thiện và điều ác? Xin phép được hỏi ông: người ta đã định chuẩn cái thước đo ấy ở hiệu thuốc nào và bằng dụng cụ đo lường nào? Tôi đã nhiều lần bị toà án kết tội và bao giờ cũng vậy, tôi thành thật cho rằng cái mức độ hình phạt mà toà án dành cho tôi thật là quá đáng. Nhưng các vị thẩm phán lại cho rằng mức độ đó là đúng đắn. Còn các nạn nhân bị tôi lấy cắp thì dã nhiều lần thét lên rằng như thế là quá nhẹ. Họ không vừa lòng với mức độ hình phạt đó. Đấy, tôi nói với ông ba cái mức độ khác nhau, ba cái thước đo khác nhau. Thế thì ai đúng? Tôi, các vị thẩm phán hay các nạn nhân? Và có cái thước đo nào làm vừa lòng tất cả mọi người không? Không có cái thước đo ấy, tôi xin đưa đầu ra mà cam đoan như vậy! Ông vừa nói đời người chỉ sống có một lần. Nhưng không một ai muốn chết ngay cả lúc đã sống trọn đời rồi, ngay cả lúc cuộc đời không được êm ấm cho lắm. - Đúng, không ai muốn chết cả! – giáo sư nói khẽ và ông nói với cái vẻ khiến cho Hồng y giáo chủ phải giật mình như phải bỏng. Lão cảm thấy hổ thẹn vì lão đã sơ ý đụng chạm thô bạo đến cái điều mà đáng lẽ lão không được đụng chạm đến. Ở đâu đó đằng phía chân trời xa xa, bầu trời Mát-xcơ-va trước lúc rạng đông đã bắt đầu hiện lên xam xám trên những mái nhà còn yên ngủ. Buổi sáng đang rón rén đến rất gần thành phố. Và mặc dù xung quanh vẫn còn tối và rất yên tĩnh, những hàng cây đã bắt đầu khe khẽ rì rào và làn gió trong lành thỉnh thoảng lại rung xào xạc hàng cây xanh mát hai bên đường. Hồng y giáo chủ ngồi im, đầu cúi thấp, lão vẫn chưa hết xấu hổ vì sự thiếu tế nhị của mình. - Ông hỏi có cái thước đo làm vừa lòng tất cả mọi người không à? – giáo sư phá vỡ sự im lặng kéo dài. - Hạnh phúc của con người, đó chính là cái thước đo ấy. Đúng, hạnh phúc... Tuy nhiên, nghĩa của cái từ đơn giản mà cũng phức tạp ấy đã bị lẫn lộn, bóp méo và làm khó hiểu hơn bất kì một từ nào khác... Những con người khác nhau trong những thời đại khác nhau đã giải thích một cách khác nhau 6

thế nào là hạnh phúc và phải làm sao để đạt được hạnh phúc. Những người này khi nói về hạnh phúc đã lừa dối một cách cố ý và vụ lợi, những người khác thì tự lừa dối mình, còn những người thứ ba thì lại hoàn toàn không hiểu rốt cuộc hạnh phúc thực sự là gì. Suốt nhiều thế kỉ, người ta đã bị nhồi nhét cái tư tưởng cho rằng hạnh phúc thực sự chỉ đến với con người một khi họ đã về bên kia thế giới, và nếu như vì cái đó mà nhẫn nhục chịu đựng mọi nỗi đắng cay trên đời thì khi nhắm mắt sẽ được ân thưởng trên thiên đàng. Trong cuộc chạy đua để tìm cho mình cái gọi là hạnh phúc, con người đã gây nên những tội ác tày trời và những hành động bất ngờ nhất. Chính ông, I-go Pê-tơ-rô-vích ạ, có lẽ ông cũng đã trở thành... e hèm... con người như bây giờ... chỉ vì ông cho rằng đó là con đường dẫn đến hạnh phúc... Hay ít ra ông cũng đã cho là như thế khi bắt đầu... nghề nghiệp của mình... - Vâng, cũng gần như thế, - Hồng y giáo chủ đồng ý. – Cái gì có thì phải nói là có. - Ông thấy đấy, còn bây giờ, tôi có cảm tưởng là ông không còn cho là như thế nữa. - Thế theo giáo sư, hạnh phúc ở chỗ nào? - Hồng y giáo chủ hỏi. - Hạnh phúc ở trong tất cả những gì cuộc sống trao cho chúng ta và trong tất cả những gì chúng ta làm ra vì cuộc sống, vì con người. Hạnh phúc có ở tất cả những nơi không có sự lừa lọc, ích kỷ, không có khát vọng sống ăn bám vào sức lao động của người khác, không có áp bức và bất công. Nếu con người không bám vào cuộc sống mà tạo dựng cuộc sống, nếu con người biết lao động sáng tạo và thích thú với sự lao động thì con người đó nhất định sẽ có hạnh phúc thực sự. Và lúc bấy giờ hạnh phúc là tất cả: là một đêm yên tĩnh như đêm nay trên một đại lộ thanh vắng, là một cuộc nói chuyện bất ngờ với một người không quen biết, là mỗi hớp không khí, là cái công việc chờ đợi ngày mai, là một quyển sách hay, là một bản nhạc êm dịu, là một bức tranh khiến ta phải ngẫm nghĩ. Giáo sư đứng dậy, vươn vai cho ấm người, sau đó ông lại ngồi xuống bên Hồng y giáo chủ, nhìn thẳng vào mặt lão một cách chăm chú, dịu dàng và buồn buồn. Hoàn toàn bất ngờ, ông chuyển sang gọi Hồng y giáo chủ bằng “anh”, ông nói chậm rãi và rất rắn rỏi: - Đó là tất cả mọi chuyện, anh bạn bất ngờ của tôi ạ. Bây giờ tôi phải đi. Sáng mai, hay nói đúng hơn là mấy giờ nữa, tôi sẽ phải mổ một ca quan trọng. Bệnh nhân là một người đàn ông bốn mươi hai tuổi. Anh ta bị ung thư dạ dày ở giai đoạn đầu. Anh ta phải sống. Và anh ta sẽ sống... Tôi đưa đầu ra mà cam đoan là anh ta sẽ sống... Và đó cũng là hạnh phúc. Hạnh phúc đối với anh ta, đối với tôi, đối với anh, đối với mọi người! Hồng y giáo chủ đột nhiên đứng phắt dậy, quay đi, không nhìn giáo sư, bước mấy bước. Sau đó, lão quay lại. - Sao, khó khăn lắm à? – giáo sư hỏi. - Khó, - Hồng y giáo chủ trả lời. - Hạnh phúc càng khó khăn lại càng đúng đắn, - giáo sư nói với theo. – Đi đi, đừng sợ, cứ đi đi!... Thế nào anh cũng tìm được hạnh phúc... Còn cái... tẩu kia, anh hãy vứt mẹ nó đi!... Vứt cùng với cái tên lóng của anh! Và cùng với tất cả các thứ khác!... Hồng y giáo chủ đứng im, mắt không rời giáo sư. Lão cố nói một câu gì đó, nhưng hai môi lão run run và lão không thể nói được một lời nào. Giáo sư bước đến gần lão và buông một câu giận dữ: - Sao lại run? Vì sợ à? - Vì hạnh phúc, - Hồng y giáo chủ nói ấp úng rồi bỏ chạy, dường như muốn chạy thoát khỏi chính mình... Nhìn theo Hồng y giáo chủ, giáo sư suy nghĩ: một khi hai người nói chuyện với nhau một cách cởi mở, có thiện ý và tin cậy thì bao giờ họ cũng tìm được một tiếng nói chung, không phân biệt tuổi tác, tiểu sử và nghề nghiệp. Lúc ấy, sự giao tiếp của họ sẽ thoát khỏi mọi sự tính toán, ngờ vực, ghen ghét và ích kỷ. Và đó cũng chính là niềm hạnh phúc thực sự, niềm hạnh phúc mạnh hơn tất cả những gì cản trở con người sống, làm việc, chăm sóc và quý trọng nhau.......

7

Đứa con của Chúa

Một giáo sư dạy trường dòng cùng vợ đi nghỉ tại Gatlinburg, Tennessee. Buổi sáng nọ, họ tới ăn tại một nhà hàng nhỏ, hy vọng sẽ có một bữa điểm tâm yên tĩnh. Trong lúc đang chờ phục vụ đồ ăn, họ thấy một người đàn ông tóc bạch kim, dáng vẻ đàng hoàng, đĩnh đạc đi từ bàn nọ sang bàn kia thăm hỏi các khách. Vị giáo sư ngả người về phía vợ: “Tôi hy vọng ông ấy không tới chỗ chúng mình”. Vừa hay lúc đó, người đàn ông bước tới. “Ông bà là người ở đâu vậy?”, ông thân mật hỏi. “Chúng tôi là người Oklahoma”, hai người đáp. “Thật tuyệt vì ông bà đã tới Tennessee này”, người lạ mặt nói. “Ông làm nghề gì?” “Tôi dạy ở trường dòng”, giáo sư đáp. “Ồ, tức là ông là người giảng dạy cho các cha đạo về cách thuyết pháp phải không? Nếu vậy thì tôi có một câu chuyện rất hay muốn kể cho ông nghe đây”. Thế là người đàn ông liền kéo ghế và ngồi xuống cạnh bàn của hai vợ chồng giáo sư. Vị giáo sư rên rỉ trong lòng nhưng vẫn nhã nhặn: “Tuyệt. Đây chính là cái ta cần đây. Một câu chuyện nữa về cha đạo”. Người lạ bắt đầu: Ông có thấy ngọn núi ở đằng kia không? (ông chỉ tay ra phía cửa sổ nhà hàng). Không xa dưới chân ngọn núi đó có cậu bé là con một bà mẹ không chồng. Cậu bé đã có một tuổi thơ khốn khổ vì đi tới đâu người ta cũng luôn hỏi cậu “Này thằng nhóc, cha mày là ai?”. Dù ở trường, tới cửa hàng rau hay ra hiệu thuốc, người ta cũng luôn hỏi cậu như thế. Trong giờ giải lao hay ăn trưa ở trường, cậu luôn lẩn tránh bạn bè, cậu cũng tránh luôn cả việc tới các cửa hàng vì câu hỏi đó khiến cậu vô cùng đau đớn. Năm cậu 12 tuổi, có một cha đạo mới chuyển về nhà thờ nơi cậu ở. Trước nay cậu bé vẫn luôn tới nhà thờ muộn và về sớm để tránh không bị hỏi câu hỏi đau đớn ấy. Nhưng rồi một hôm, vị cha đạo đọc bài kinh tạ ơn kết thúc buổi lễ quá nhanh, cậu bé không kịp ra về trước và buộc phải cùng bước ra với đám đông. Đúng lúc cậu bước tới cửa sau, vị cha đạo mới vốn không biết gì về hoàn cảnh của cậu đặt tay lên vai hỏi cậu, “Con trai, cha con là ai?”. 8

Cả nhà thờ chết lặng. Cậu bé cảm thấy như mọi con mắt trong nhà thờ đều đổ dồn vào cậu. Cuối cùng, cho tới lúc này mọi người đều sẽ biết lời đáp cho câu hỏi đó. Ngay lập tức vị cha đạo mới hiểu ngay ra cảnh ngộ của cậu và bằng nhận thức hết sức sáng rõ, ông nói tiếp, “Chờ đã! Ta biết con là ai rồi! Giờ thì ta đã thấy con giống ai rồi. Con là một người con của Chúa”. Nói rồi, ông vỗ nhẹ lên vai cậu bé và nói: “Con trai, con đã được thừa hưởng rất nhiều từ Chúa. Hãy đi đi và tự hào về điều đó”. Đã lâu lắm rồi lần đầu tiên cậu bé mỉm cười và khi bước qua cửa nhà thờ, cậu đã trở thành một con người khác. Cậu không còn lẩn tránh mọi người như trước nữa. Mỗi khi ai đó hỏi cậu, “Cha mày là ai?”, cậu liền bảo họ, “Tôi là con của Chúa”. Quý ông nhã nhặn đứng dậy và hỏi: “Chuyện đó hay phải không?”. Vị giáo sư đáp đó thật là một câu chuyện thú vị. Khi chuẩn bị rời đi, người đàn ông nói, “Ông biết không, nếu ông cha đạo mới đó không bảo tôi rằng tôi là một người con của Chúa thì có lẽ tôi đã chẳng bao giờ đạt được điều gì”. Và ông đi khỏi. Vị giáo sư trường dòng và vợ hết sức ngỡ ngàng. Ông bèn gọi cô phục vụ lại và hỏi: “Cô có biết người đàn ông đó là ai không? Cái ông mà vừa từ bàn của chúng tôi đi ra ấy”. Cô phục vụ mỉm cười nói: “Tất nhiên là tôi biết chứ! Ở đây ai chẳng biết ông ấy. Đó là ông Ben Hooper, cựu thống đốc bang Tennessee!”

Cầu được ước thấy

Nghe đồn ở thánh địa nọ có một con suối thiêng, có thể chữa lành bách bệnh, ba người bạn tật nguyền rủ nhau hành hương tới đó: Một người mù, một người điếc và một người què. Khi tới nơi, người mù lau mắt bằng nước suối và reo lên: - Tôi nhìn được rồi! Người điếc rửa tai bằng nước suối rồi cũng kêu lên: - Tôi lại nghe được rồi! Người còn lại vần chiếc xe lăn xuống dòng suối rồi sau đó reo lên: - Tôi có mấy cái bánh xe mới rồi! 9

Ta không nhận

Một lần, Phật đi giáo hóa vùng Bà La Môn, Các tu sĩ Bà La Môn thấy đệ tử của mình đi theo Phật nhiều quá, nên ra đón đường Phận chửi. Phật vẫn đi thong thả, họ đi theo sau chửi. Thấy Phật thản nhiên làm thing , họ tức giận, chặn Phật lại hỏi: - Cù-đàm có điếc không? - Ta không điếc. - Ngài không điếc sao không nghe tôi chửi? - Này Bà la môn, nếu nhà ông có đám tiệc, thân nhân tới dự, mãn tiệc họ ra về, ông lấy quà tặng họ không nhận thì quà đấy về tay ai? - Quà ấy về tôi chứ ai. -Cũng vậy, ông chửi ta, ta không nhận thì thôi. Người kêu tên Phật chửi mà Phật không nhận. Còn chúng ta , những lời nói bóng, nói gió ở đâu đâu cũng lắng tai nghe, để buồn để giận. Trong kinh, Phật ví dụ người ác mắng chửi người thiện, người thiện không nhận lời mắng chửi đó thì người ác giống như người ngửa mặt lên trời phun nước bọt, nước bọt không tới trời mà rời xuống ngay mặt người phun. Thế nên có thụ nhận mới dính mắc đau khổ, không thụ nhận thì an vui hạnh phúc. Từ đây về sau bạn có nghe ai nói gì về mình, dù tốt hay xấu, chớ nên thụ nhận thì sẽ được an vui.

10

& Một buổi chiều ở công viên

TTO - Có một cậu bé muốn gặp Thượng Đế. Cậu biết rằng phải đi cả một quãng đường rất dài mới có thể đến được nơi ở của Người, nên gói ghém mang theo bên mình những chiếc bánh Twinkie và cả sáu hộp nước trái cây, rồi bắt đầu cuộc hành trình. Khi đi qua được khoảng ba dãy phố, cậu gặp một bà lão. Bà đang ngồi trong công viên, lặng nhìn đàn chim bồ câu đang ríu rít trước mặt. Cậu bé ngồi xuống cạnh bà và mở túi xách của mình ra. Cậu định uống một hộp nước trái cây, nhưng chợt để ý thấy bà lão có vẻ đói, nên không ngần ngại mời bà một chiếc bánh. Bà cầm lấy và mỉm cười với cậu. Nụ cười của bà tươi tắn đến nỗi cậu bé muốn trông thấy một lần nữa, thế nên cậu mời bà một hộp nước trái cây. Bà lại cười với cậu. Cậu bé cảm thấy rất vui sướng! Cả buổi chiều, hai bà cháu cứ ngồi bên nhau, vừa ăn, vừa mỉm cười, nhưng không nói với nhau lời nào. Khi trời bắt đầu sẩm tối, cậu bé cảm thấy mệt nên đứng dậy ra về. Đi được một lúc, cậu quay trở lại, chạy đến bên bà và ôm bà. Bà cười với cậu - một nụ cười đẹp nhất mà cậu từng được thấy. Khi cậu bé bước vào nhà, mẹ cậu rất đỗi ngạc nhiên vì nét mặt tươi tắn hân hoan của cậu. Bà hỏi: "Hôm nay có chuyện gì mà trông con vui thế?" Cậu trả lời: "Con đã ăn trưa với Thượng Đế mẹ à! Mẹ biết không, Người có nụ cười tuyệt nhất mà con từng thấy!" Trong khi đó, bà lão cũng về tới nhà, khuôn mặt rạng rỡ niềm vui. Con trai bà lấy làm ngạc nhiên trước niềm hạnh phúc rạng ngời trên gương mặt bà: "Mẹ ơi, hôm nay có chuyện gì khiến mẹ vui đến thế?" Bà hân hoan: "Mẹ ăn bánh Twinkie trong công viên với Thượng Đế. Con biết không, Người còn bé hơn là mẹ nghĩ cơ đấy!" Julie A. Manhan (Theo TTO - Nguồn: Condensed Chicken Soup for the Soul - Chia sẻ tâm hồn và quà tặng cuộc sống - First News và NXB Tổng hợp phối hợp ấn hành)

11

& Hai cái phong bao

"Câu chuyện mặc dù có tác dụng giáo dục lòng yêu thương con người nhưng nó cũng có hạn chế đó là khiến cho trong xâu xa tiềm thức mọi người nghĩ rằng giàu có là rất xấu xa, giàu có mà làm gì. Những câu chuyện về sự xấu xa rơi vào người giàu nhiều hơn là những chuyện xấu xa về người nghèo khổ. Khiến cho nhiều người không phấn đấu trở nên giàu có hoặc có phấn đấu nhưng không mạnh mẽ. Hoặc có thể không giàu có được nên đa số chúng ta lấy lí do đó biện minh:'giàu có để mà đau khổ à?!'. Thực tế nghèo khổ túng thiếu làm người ta xấu xa nhiều hơn là giàu có." - Như Sơn Truyện ngắn: Hầu Phát Sơn ( Trung Quốc) Trong số những người bệnh mà tôi chẩn trị buổi sáng hôm nay, có hai người bị bệnh ung thư tuyến sữa, một người là phụ nữ thành phố, một người là phụ nữ nông thôn. Tôi thấy lạ quá, người nhà của họ tại sao lại đều không đến? Người phụ nữ thành phố hầu như rất tự hào nói, chồng chị ta đang ở đơn vị họp hành, bận quá dứt ra không nổi; Người phụ nữ nông thôn đỏ lựng mặt, mắt sụp xuống nói, chồng chị đang ở nhà gặt hái, chị không cho anh ấy đến. Để quan sát thêm bệnh tình, tôi giải quyết cho hai người nhập viện, hơn nữa lại ở cùng một phòng bệnh nhân. Người phụ nữ nông thôn khổ sở hiện rõ trên nét mặt, nước mắt tuôn lã chã. Đúng thế, mắc căn bệnh này, ai mà còn yên tâm được chứ? Người phụ nữ thành phố khinh khỉnh nhìn người phụ nữ nông thôn, kênh kiệu nói với tôi: - Bác sĩ ơi! Có thứ thuốc gì nhập ngoại thì kê đơn cho tôi, chồng tôi có tiền mà! Nghe nói vậy tôi vô cùng phản cảm, nói: “ Tôi kê đơn trúng bệnh, thuốc không thể tùy tiện kê đơn, hơn nữa thuốc nhập ngoại chưa chắc đã trúng bệnh!” Người phụ nữ thành phố nói: “ Ý tôi nói là chồng tôi có tiền, bệnh viện có thuốc gì tốt, có máy móc gì hiện đại, xin cứ yên tâm dùng cho tôi, tôi không lo mình không có tiền tiêu!” Tôi lạnh nhạt nói: “ Cần chữa trị như thế nào tôi biết!”. Nói xong, tôi quay người kiểm tra cho chị phụ nữ nông thôn. Người phụ nữ nông thôn rụt rè nói: “ Bác sĩ ơi! Em biết bệnh của mình…đừng khám cho em nữa!” Tôi không hiểu hỏi: “ Tại sao lại không chữa được chứ? Chị phải tin vào thầy thuốc, tin vào khoa học, không có bệnh tật nào mà không chiến thắng nổi!” Người phụ nữ nông thôn xuýt xoa nói: “ Nhà em kiếm ra đồng tiền khó khăn lắm, em không muốn để nhà em vất vả thêm nữa… hay là, chỉ kê cho em một ít thuốc giảm đau là được!” Tôi thở dài, kiên nhẫn giải thích cho chị hiểu bệnh này không phải là bệnh gì khó chữa lắm, chỉ cần người bệnh phối hợp với thầy thuốc chạy chữa, là có thể chữa khỏi. Người phụ nữ nông thôn lại nói: “ Chờ chồng em đến, bác sĩ hãy nói bệnh của em không thể chữa nổi, để anh ấy khỏi suy nghĩ nữa!” Tôi nói: “ Chị đã quá mơ hồ rồi!” Người phụ nữ nông thôn giải thích rằng: “ Nhà em chỉ cần biết bệnh của em còn chút hy vọng, thì dù có phải bán hết đồ đạc trong nhà, anh ấy cũng sẵn lòng vì em!” 12

Tôi thấy chua xót trong lòng, không biết nói thế nào nữa. Đến chiều, anh chồng của người phụ nữ nông thôn mệt lử, đến phòng làm việc của tôi. Anh ta có dáng vẻ đôn hậu, nhưng hơi rụt rè. Sau khi hỏi kỹ càng bệnh tình của vợ mình, anh ta mặt buồn thiu, nói với tôi: “ Bác sĩ ơi! Bệnh của vợ tôi có gay go không?” Tôi nói rõ cho anh ta biết rằng, bệnh này cần kịp thời chữa trị, nếu để kéo dài thì sẽ nguy hiểm đến tính mạng. Anh ta lo lắng nói: “ Bác sĩ ơi! Bác sĩ phải cứu cô ấy…, tôi cầu xin bác sĩ đấy!” Vừa nói, anh ta vừa run run thò tay vào túi lấy ra một cái phong bao ấn vào tay tôi. Tôi nhận chiếc phong bao để vào trong túi, nói: “ Ông anh cứ yên tâm, tôi sẽ cố hết sức!” Nếu như lúc này, tôi không nhận phong bao, trong lòng của bệnh nhân và gia đình sẽ nghĩ khác, nên tôi đành phải nhận trước đã, sau đó sẽ ghi vào hóa đơn thanh toán của bệnh viện, đó là cách làm nhất quán của tôi. Anh ta cơ hồ thở phào nhẹ nhõm, ngửa mặt cười thẹn thùng, nói: “ Bác sĩ cứ yên tâm, chữa cho vợ tôi, bệnh viện ta có thuốc gì tốt cứ việc dùng…, tôi sẽ tìm mọi cách, cho dù có phải bán nhà bán cửa cũng phải chữa bệnh cho cô ấy!” Lòng tôi như ấm áp hẳn lên, nói: “ Anh cứ yên tâm, nên dùng thuốc gì tôi biết rõ mà!” Anh ta lại không tự nhiên, nói: “ Bác sĩ! Tôi xin bác sĩ một việc, không biết có được không?” Tôi nói: “ Không sao cả! Chỉ cần tôi có thể giúp được!” Anh ta nói: “ Bác sĩ nói với cô ấy rằng, bệnh của cô ấy chẳng phải là bệnh gì ghê gớm, uống một ít thuốc là khỏi ngay mà, tiêu không tốn nhiều tiền đâu…!” Tim tôi như ngừng đập, mũi thấy cay cay, gật đầu đáp ứng thỉnh cầu của anh ta. Khi ấy, anh ta mới vội vàng đến phòng bệnh nhân thăm vợ anh. Chồng của người phụ nữ nông thôn vừa đi khỏi, tiếp theo là một người đàn ông trung niên mặc Âu phục đi giầy da bóng lộn bước vào, thông qua một hồi giới thiệu, tôi mới biết anh ta là chồng của người phụ nữ thành phố. Anh ta cũng hỏi han tỷ mỷ bệnh tình của vợ, cuối cùng, anh ta tỏ ra bí ẩn hỏi tôi: “ Bệnh của của cô ta có nguy hiểm đến tính mạng không?” Tôi nói đương nhiên là nguy hiểm, hiện tại đã vào giai đoạn cuối rồi, nếu không dùng biện pháp chữa trị, cứ để cho nó phát triển thì cũng chỉ có thể kéo dài một năm nữa thôi. Tôi phát hiện, trên nét mặt của anh ta thoáng hiện một nụ cười không dễ nhận ra. Anh ta gật gật đầu, nói: “ Tốt, tốt, tốt. Tôi hiểu!” Tôi không rõ, nghĩ thầm trong bụng: Bệnh tình của vợ anh ta đã đến giai đoạn cuối, thì có gì là tốt chứ? Anh ta quay người đóng cửa lại, moi trong ca táp ra một chiếc phong bao căng căng nhét vào tay tôi, tôi cũng giả vờ thoái thác một hồi, rồi bỏ vào trong túi. Tôi nói: “ Xin sếp cứ yên tâm, tôi sẽ cố gắng chạy chữa cho vợ sếp!” Không ngờ, anh ta xua xua tay, sau đó hạ giọng nói khẽ: “ NO! Bác sĩ hiểu nhầm ý tôi rồi…, không nên dùng thuốc tốt làm gì, chỉ cần kê đơn cho cô ta thuốc giảm đau là được rồi, nhưng bác sĩ không nên nói cho cô ta biết. Bác sĩ có thể nói cho cô ta biết rằng bệnh của cô ta đã đến giai đoạn cuối rồi!” Tôi nghi ngờ tai mình nghe nhầm, nói: “ Sếp nói gì cơ?” Anh ta ghé sát tai tôi, nói khẽ: “ Nói thật với bác sĩ, tôi mong cô ta chết sớm cho rảnh, còn tiêu uổng tiền làm gì nữa chứ?” Tôi bỗng trố tròn mắt, há hốc miệng, mãi vẫn chưa định thần lại. Vũ Phong Tạo dịch

13

& Tính cách Truyện ngắn của Nguyễn Thị Hoài Thanh Mẹ tôi buôn bán, chai lì trước cán cân cơm áo nhưng mẫn cảm trong nghệ thuật. Những nước mắt tình buồn phim ảnh, những sụt sùi số phận cải lương, bà hồn nhiên " ăn theo" một cách ngon lành. Có lần, cha tôi giỡn: - Coi chừng trôi ti vi ... - Còn sách ông chưa viết ra đã hoá đá - Mẹ tôi trả miếng - Thế cũng mang danh nhà này, nhà nọ. Một hôm, đang bữa ăn, bỗng nhiên mẹ tôi hớn hoá phốc ra chặn đường con bé bán trứng vịt lộn. - Mày biến đâu tài thế. Hì! có chui xuống đất cũng gặp tao- Bà vừa nói vừa giằng mủng trứng, đếm lấy trừ nợ. - Dì ơi, cho con khất, mẹ con ốm! - Nhà này cũng đang ốm đây - Mẹ tôi cười bù - Khỏi bẻm mép. Con bé chưng hửng, lã chã nước mắt nhìn cái mủng không, rồi bưng lên, xiêu vẹo bước đi ... Cha tôi cám cảnh, quay mặt, rút khăn mùi soa chấm mắt. Lâu sau, ti vi phát vở kịch " Cô bé nghèo bán trứng bị xiết nợ ". Lúc ấy, mẹ tôi lại khóc, còn cha tôi thì cười.

& Phần Thưởng Khi nghệ sĩ lừng danh Burt Lancaster còn là một đứa bé nghèo ở thành phố New York, ông vẫn thường có những giấc mơ rất trẻ con vễ những que kem sôcôla quyến rũ . Lúc đó đồng 25 cent đối với ông là cả một gia tài . Một ngày kia đi ngang qua một ngân hàng, cậu bé Burt bất chợt thấy một tờ 20 đô la nằm dưới đất chỗ bãi đậu xe . Đó là số tiền lớn nhất mà Burt từng thấy khiến tim cậu như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực . Cậu cúi xuống lượm bỏ vào túi quần và liên tưởng ngay đến những que kem cũng như những món đồ chơi mà cậu từng mơ ước . Nhưng ngay lúc đó có một phụ nữ đứng tuổi với vẻ mặt hoảng hốt đi đi lại lại tìm kiếm dưới đất . Thấy cậu bé, bà liền hỏi: "Con có thấy tờ 20 đô la của bà đánh rơi không ? ". Bà giải thích đó là số tiền mà cả gia đình đông đúc của bà phải nhờ vào để sinh sống cho đến hết tháng này, vừa kể bà vừa khóc . "Bà không biết sẽ phải làm gì nếu không tìm ra nó . Chắc có lẽ nó rớt đâu đây thôi ..." Những ngón tay của Burt siết chặt vào giấy bạc . Trong đầu cậu bé những món đồ mà cậu có thể mua được với số tiền to lớn đó lần lượt hiện ra . Rất dễ để trả lời: "Con không thấy tờ giấy bạc nào hết!" và bước đi . Nhưng thay vào đó, cậu bé rút tờ giấy bạc ra, đưa bà lão và nói: "Con lượm được nó đây!" Sự vui mững lộ rõ trên khuôn mặt đầy lo âu của bà làm ấm lòng cậu bé . Bà lão cám ơn và bước đi . Ngôi sao điện ảnh Burt Lancaster nhớ lại, đó là giây phút hạnh phúc nhất của cuộc đời ông

14

& Quà tặng của con tim

Chuyện kể rằng có một chàng trai trong lúc lang thang trên sa mạc đã đi ngang qua một dòng suối nước trong như pha lê. Dòng nước này ngọt đến mức anh ta đã quyết định lấy đầy bình da để mang về cho một vị bô lão của bộ tộc là thày của anh. Sau cuộc hành trình dài bốn ngày, anh ta mang nước đến mời vị bô lão. Ông uống một hơi dài, mỉm cười trìu mến và cám ơn người học trò vì thứ nước ngọt lịm. Chàng trai vui mừng trở về làng. Sau đó, ông thày cho một người học trò khác nếm thử nước đó. Vừa nhấp thử một ngụm, anh này phun ra ngay và nói nước có mùi ghê quá. Dường như nước đã có mùi hôi do bình da cũ kỹ. Người học trò hỏi thầy: “Thưa thày, nước hôi hám như vậy, vì sao thầy lại làm ra vẻ thích nó?”. Ông thày trả lời: “Anh mới chỉ uống nước. Còn ta thưởng thức cả món quà. Thứ nước này chứa đựng trong đó cả hành động yêu mến và không gì có thể ngọt ngào hơn được”. Người lớn chúng ta hiểu bài học này rõ nhất khi chúng ta nhận những món quà đơn sơ từ con cái. Dù đó là gì đi nữa, thái độ cần có của chúng ta là sự trân trọng và thể hiện sự cảm ơn bởi vì ý tưởng của trẻ lòng trong món quà. Lòng biết ơn không phải lúc nào cũng tự nhiên mà có được. Hầu hết trẻ em và nhiều người lớn chúng ta chỉ đánh giá món đồ vật hơn là tình cảm kèm theo đó. Chúng ta cần tự nhắc nhở bản thân và dạy cho con trẻ biết về vẻ đẹp và sự trong sáng của tình cảm và cách thể hiện sự biết ơn. Sau cùng, những món quà tặng xuất phát từ tấm lòng thực sự là món quà ý nghĩa nhất.

15

& Bản dịch

Bốn cậu sinh viên đang ngồi nói chuyện với nhau về những bản dịch của một cuốn sách về đạo lý trong cuộc sống. Một cậu nói: - Tớ thích bản dịch của King James nhất vì trong đó, tiếng Anh được sử dụng rất đơn giản và dễ hiểu. Mà cuộc sống cũng vậy, một cuộc sống đơn giản là một cuộc sống đẹp. Một cậu cãi lại: - Bản dịch tiếng Anh – Mỹ là hay hơn cả, vì nó rất bình thường, không văn chương nên đọc hấy chân thành nhất. Tớ cũng thích một cuộc sống giản dị như vậy. Cậu thứ ba lên tiếng: - Bản dịch của Moffat là hay nhất, vì ngôn từ được cập nhật, khi đọc, ta có thể học được nhiều từ mới và hiện đại. Cuộc sống mà không cập nhật thì thật là tẻ nhạt! Cậu sinh viên thứ tư suy nghĩ rồi nói: - Tớ thích bản dịch của Cha tớ nhất! Cả ba cậu sinh viên còn lại tròn mắt ngạc nhiên: - Cha cậu dịch sách lúc nào vậy? Cậu sinh viên thứ tư đáp: - Cha tớ dịch nó vào cuộc sống, từng ngày một, và đó là bản dịch thuyết phục nhất mà tớ từng được thấy.

& Chuyện hai con ngựa

Ngựa Cái ngày đêm không làm lụng gì hết và chỉ tha thẩn trên cánh đồng, còn Ngựa Đực đêm đêm mới được thả đi ăn, ban ngày phải cày đất. Thấy vậy Ngựa Cái mới bảo Ngựa Đực: - Anh việc gì phải kéo cày? Giá tôi ở địa vị anh thì tôi không có chịu. Chủ mà lấy roi quật tôi, tôi sẽ tung vó đá lại. Sang ngày hôm sau, Ngựa Đực bèn nghe lời Ngựa Cái. Bác nông dân thấy Ngựa Đực trở nên ương bướng, bèn đóng Ngựa Cái vào vai cày. Xúi giục kẻ khác làm bậy trước tiên làm hại chính mình. 16

& Đánh nhau bằng gậy

Trong một tiết học của các sinh viên trường mỹ thuật, vị giáo sư đưa cả lớp xem bức tranh mô tả thân phận con người của Goya, họa sĩ nổi tiếng người Tây Ban Nha. Bức tranh mang tên Đánh nhau bằng gậy. Trong bức tranh, Goya vẽ hai người nông dân đang xô xát nhau. Mỗi người cầm trên tay một chiếc dùi cui sần sùi. Một người đang giơ dùi cui để bảo vệ mặt mình. Nền trời trong xanh không để lộ một nét gì sắp xảy đến. Người ta không đoán được trời sắp dông bão hay sáng rực nữa. Cả lớp nhốn nháo. Ai nấy đều lao nhao muốn phát biểu trước. Có sinh viên nói đây là bức tranh diễn tả định luật bảo tồn của con người: “Đấu tranh bảo tồn sinh mạng”. Sinh viên khác: "Bức tranh diễn tả mục đích của con người là muốn hạnh phúc vì hạnh phúc là đấu tranh". Sinh viên khác nữa lại phân tích: "Bức tranh muốn diễn tả chân lý con người là động vật có lý trí, vì chỉ có thú vật mới cắn nhau mà ở đây là thú vật có lý trí nên cắn nhau bằng gậy". Vị giáo sư ra hiệu cho cả lớp im lặng rồi bảo các sinh viên hãy quan sát thật kỹ một lần nữa. Cả lớp im ăng ắng. Mãi một lúc sau ông mới chậm rãi nói: "Thoạt nhìn ai cũng nghĩ đây chỉ là bức tranh tầm thường như những bức tranh khác. Thế nhưng có một chi tiết nói lên tất cả ý nghĩa của bức tranh: hai người nông dân đang hằm hằm sát khí để loại trừ nhau lại đang mắc cạn trong cồn cát. Từng cơn gió thổi đến, cát bụi đang kéo tới phủ lấp hai người đến quá đầu gối mà hai người không ai hay biết". Vị giáo sư ngừng lại hồi lâu rồi nói tiếp: "Goya muốn cho chúng ta thấy rằng cả hai người nông dân này sắp chết. Họ sẽ không chết vì những cú dùi cui giáng vào nhau mà do cát bụi đang từ từ chôn vùi họ. Thế nhưng thay vì giúp nhau để thoát khỏi cái chết, họ lại cư xử chẳng khác nào loài thú dữ: họ cắn xé nhau. Bức tranh trên đây của danh họa Goya nói lên phần nào tình cảnh mà nhân loại chúng ta đang trải qua. Thay vì giúp nhau để ra khỏi không biết bao nhiêu tai họa, đói khổ, động đất, khủng bố, chiến tranh… thì con người lại giành giật chém giết lẫn nhau. Bức tranh ấy có lẽ không chỉ diễn ra ở một nơi nào đó ngoài cuộc sống của các bạn, mà không chừng đang diễn ra hằng ngày trong các mối tương quan của ta với người xung quanh. Cơn cám dỗ muốn thanh toán và loại trừ người khác có lẽ vẫn còn đang gặm nhấm nơi từng con người. Một trong những cách tốt đẹp nhất để tiêu diệt một kẻ thù chính là biến kẻ thù ấy trở thành một người bạn. Ngay chính trong cơn quẫn bách và đe dọa tứ phía, ta hãy liên đới để bảo vệ nhau, bảo vệ sự sống, bảo vệ hành tinh này".

17

& Chốn thiên đường

Hai người bạn thân - một người cao gầy, một người lùn và gù, cùng nhau vượt qua sa mạc đã nhiều ngày. Ho chia sẻ với nhau từng giọt nước, từng miếng ăn. Nhưng rồi, nước cạn, biển cát trắng đi mãi chưa thấy bờ khiến họ loá mắt, cơn khát dữ dội khiến họ lả dần và cuối cùng ngã gục. Rồi hai người mơ thấy họ đang đi dưới bóng những cây cọ xanh mướt trong một ốc đảo. Con đường nhỏ dẫn họ lên một ngọn đồi thoai thoải. Một bức tường đá trắng cao ngất chạy ven đường đưa họ tới một cánh cổng lớn. Chưa bao giờ trong đời họ được chiêm ngưỡng cảnh thần tiên như vậy: Toà nhà đồ sộ bàn đá cẩm thạch trắng chạm trổ những bức tranh bằng vàng. Cây trong vườn mọc ra quả trân châu, những hạt kim cương lóng lánh trên cánh hoa như những giọt sương. Ngắm đã mắt, hai người suýt quên mất rằng họ đang khát cháy họng. Còn đang ngó ngang ngó dọc xem có ai để hỏi xin nước uống thì bỗng đâu một đàn chó hung dữ xông ra. Hai người kéo nhau bỏ chạy, tuy nhiên anh chàng lùn và gù xấu xí chậm chân hơn bị chó táp mất một ống tay áo. Đúng lúc đó một người đàn ông béo tốt xuất hiện. Bạo dạn hơn, anh chàng cao gầy ngỏ lời xin nước uống. Người đàn ông hất hàm chỉ hồ nuôi cá kiểng giữa sân. Vục mặt xuống hồ uống nước xong, anh ta ngẩng lên hỏi: - Thưa ông, nơi đây đẹp quá, phải chăng là chốn thiên đường? - Chính thế, đây là thiên đường, Anh có thể ở lại đây hưởng phúc - người đàn ông đáp. Đúng lúc đó , anh bạn gù vẫn còn sợ chó nên thập thò sau bức tường đá. - Xin ông làm ơn cho người bạn tốt nhất của tôi cùng uống nước, - người cao gầy nói, tay vẫy gọi bạn. Người đàn ông ngó ra cổng và đột nhiên gạt phắt. - Ở đây ta không tiếp giống quái dị đó. Nếu anh đòi vậy, các anh đi khỏi chốn này ngay. Năn nỉ không xong, hai người bàn dắt nhau ra đi. Lối nhỏ gập ghềnh đưa họ tới một ngôi nhà bằng gỗ nằm bên bãi cỏ. Ngôi nhà không có hàng rào, lũ trẻ con nô đùa ầm ĩ trên một khoảng sân đất. Hai người bạn gặp một người phụ nữ đang cuốc đất. - Các vị khát nước phải không? Không chờ câu trả lời, người phụ nữ quay lại nói với vào trong nhà. Một cô bé chạy ra, tay bưng bình gốm mẻ miệng đựng nước và một cái chén. Đon đả rót nước mời khách, cô bé nhoài người vặt một tàu lá to đưa cho họ làm quạt. Nghỉ ngơi một hồi, hai người bạn xin phép chia tay. Được mấy bước, người lùn quay lại hỏi: - Thưa bà chốn này là đâu vậy? - Đây là thiên đường, - người phụ nữ đáp. - Nhưng lúc nãy chúng tôi cũng đã ghé một chỗ mà người ta cũng bảo ở đó là thiên đường, - người khách thắc mắc. - Chỗ ngôi nhà có tường cao có thả chó canh giữ, đúng không?, - người phụ nữ hỏi lại. Rồi bà nói cả quyết - Đấy là địa ngục. Ở đây không ai bắt các vị phải bỏ người bạn tốt nhất của mình. 18

& Không thể nhìn từ một phía

Mặt trăng và Mặt Trời tranh cãi với nhau về Trái Ðất. Mặt Trời nói : "Lá và cây cối, tất cả đều màu xanh". Nhưng Mặt Trăng thì lại cho rằng, tất cả chúng mang một ánh bạc lấp lánh. Mặt Trăng nói rằng, con người trên Trái Ðất thường ngủ. Còn Mặt Trời lại bảo con người luôn hoạt động đấy chứ. - Con người hoạt động, vậy tại sao trên Trái Ðất lại yên ắng đến vậy ? Mặt Trăng cãi. - Ai bảo là trên Trái Ðất yên lặng ?- Mặt Trời ngạc nhiên- Trên Trái Ðất mọi thứ đều hoạt động, và còn rất ồn ào, náo nhiệt nữa. Và họ cãi nhau rất lâu, cho đến khi Gió bay ngang qua. - Tại sao các bạn lại cãi nhau về chuyện này chứ ? Tôi đã ở bên cạnh Mặt Trời khi Mặt Trời nhìn xuống Trái Ðất, và tôi cũng đi cùng Mặt Trăng khi Mặt Trăng xuất hiện. Khi Mặt Trời xuất hiện, mọi thứ là ban ngày, cây cối màu xanh, con người hoạt đông. Còn khi Trăng lên, đêm về, mọi người chìm vào giấc ngủ. Nếu chỉ nhìn mọi việc dưới con mắt của mình, thì mọi thứ chẳng có gì là hoàn hảo, trọn vẹn cả. Không thể đánh giá Trái Ðất chỉ bằng con mắt của Mặt Trời hoặc Mặt trăng được.

& Khoan dung có phải là hèn nhát?

Một hôm, nhà ảo thuật Shavian cùng bạn đi trên một con đường nhỏ trong vườn hoa. Có hai thanh niên đang nô đùa đuổi bắt nhau. Bỗng một thanh niên đâm sầm vào người Shavian. Cậu thanh niên này không xin lỗi Shavian và vẫn tiếp tục nô đùa. Shavian cũng không để tâm vào điều đó, vẫn tiếp tục vừa đi vừa nói chuyện cùng với người bạn. Một lúc sau, người thanh niên kia bỗng quay lại chạy đến trước mặt Shavian mắng ông một trận. Shavian mới đầu sững lại một lúc, sau đó thì ông cười to không ngớt. Người bạn ngạc nhiên hỏi Shavian : “Cậu ta chửi anh, sao anh lại cười”. “Chửi người chẳng qua là để chuyển sự bực tức của mình qua người khác” – Shavian nói – “Nhưng khi anh ta không đạt được mục đích của mình thì anh ta sẽ càng tức giận hơn”. Đối diện với sự tổn hại, phẫn nộ và thù hận cố nhiên có thể làm cho dối thủ bị tổn thương, nhưng tâm lý bản thân cũng sẽ nhận phải những việc hết sức tồi tệ. Thực tế, khoan dung không phải là sự hèn nhát của quan hệ, mà là khiến cho những công kích xuống thành con số không. Có người nói khoan dung là một bản nhạc hay, là sự ấm áp của mùa xuân, là dòng suối trong. Trong cuộc sống có rất nhiều sự xúc phạm, chỉ cần bạn có một tấm lòng khoan dung, thì bạn sẽ phát hiện thực ra thế giới rất chân thật, đơn giản và đẹp đẽ! 19

& Hiểu sai

Ngày xửa ngày xưa có một anh Sói lười. Nhà cửa của anh, anh chẳng bao giờ quét dọn, sửa sang. Nó bẩn thỉu, rách nát, chỉ chực sụp xuống. Một hôm, bác Voi đi qua, chẳng may đụng nhẹ vào làm đổ mái nhà anh Sói. - Xin lỗi anh bạn! - Bác Voi nói với Sói - Tôi sẽ sửa ngay cho anh. Bác Voi vốn là người giỏi giang, cái gì cũng biết và không sợ công việc. Bác liền lấy búa, đinh, sửa ngay mái nhà cho Sói. Mái nhà trở nên chắc chắn hơn trước... "Ô hô ! - Anh Sói bụng bảo dạ - Rõ ràng là lão ta sợ mình! Thoạt đầu đã phải xin lỗi, sau đó còn sửa lại cả mái nhà. Mình phải bắt lão ta làm cho mình một cái nhà mới mới được! Lão sợ, ắt phải nghe theo!" - Này, đứng lại! - Sói quát bảo Voi - Mày làm cái thói gì thế? Mày tưởng có thể bỏ đi một cách dễ dàng thế chắc? Làm đổ nhà người ta, đóng qua loa được mấy cái đinh rồi định chuồn à? Biết điều thì đi mà làm cho ta một cái nhà mới! Đồ súc sinh! Bằng không ta sẽ cho một bài học, đừng hòng mong thấy lại bà con thân thích! Nhanh lên! Nghe Sói nói những lời ấy, bác Voi không nói gì cả. Bác lẳng lặng quắp ngang bụng Sói ném xuống hố nước bẩn. Rồi đè bẹp dí nhà Sói. - Này, nhà mới này! - Bác Voi nói rồi đi thẳng. Tỉnh dậy, Sói ngạc nhiên tự hỏi: "Mình thật không hiểu gì cả! Lúc đầu lão có vẻ sợ mình đã xin lỗi tử tế, thế mà sau đó lại hành động thế này... Thật không sao hiểu nổi!" - Chú mày ngu lắm! - Nhìn thấy hết mọi chuyện, bác Quạ già nói - Chú mày đã không hiểu sự khác nhau giữa người hèn nhát và người được giáo dục tốt!

20

& Tình thương trong đôi mắt

Câu chuyện xảy ra cách đây nhiều năm vào một buổi tối trời giá lạnh tại miền Bắc Virginia. Bộ râu của ông lão đã đông cứng lại bởi sương giá trong khi chờ đợi để được đi nhờ qua con sông chảy xiết trước mặt. Sự chờ đợi dường như là vô tận. Cả người ông lão đã tê cứng và lạnh cóng vì những cơn gió bắc giá buốt. Chợt ông lão nghe tiếng vó ngựa gõ từ xa vọng lại đều đặn, mỗi lúc một gần trên con đường đã đóng băng. Thoáng chút lo âu, ông đưa mắt nhìn những kỵ sĩ rạp người trên lưng ngựa đang rẽ qua khúc quanh. Ông thẫn thờ nhìn người kỵ sĩ thứ nhất lướt qua trước mắt mình. Người kỵ sĩ thứ hai lướt qua, và rồi lại thêm một người nữa. Khi đoàn kỵ sĩ lướt qua gần hết thì ông lão đã gần như là một bức tượng tuyết. Khi người cuối cùng đến gần, ông lão nhìn vào mắt anh ta và nói: "Anh có thể cho tôi đi nhờ qua con sông trước mặt được không? Dường như chẳng có một con đường nào mà một người đi bộ như tôi có thể qua được cả!" Ghìm cương ngựa lại, người kỵ sĩ đáp: "Tất nhiên rồi. ông hãy lên đây!". Trông thấy ông lão đã gần như không thể nhấc nổi thân người gần như đông cứng của mình, anh bước xuống ngựa và giúp ông trèo lên yên. Rồi người kỵ sĩ không chỉ đưa ông qua sông, mà còn đưa đến tận nhà ông cách đó chỉ vài dặm đường. Khi cả hai gần đến căn nhà nhỏ nhưng ấm cúng của ông lão, người kỵ sĩ tò mò hỏi: "Tôi thấy ông đã để rất nhiều kỵ sĩ khác đi qua mà không hỏi đi nhờ. Tôi thắc mắc không hiểu tại sao trong một đêm đông giá lạnh như thế này, ông lại chờ đợi đến người cuối cùng mới xin đi nhờ qua sông? Nếu tôi từ chối và để ông lại đó thì ông biết làm thế nào?" Ông lão từ từ bước xuống ngựa, nhìn thẳng vào mắt chàng kỵ sĩ và trả lời: "Ta sống ở vùng này đã lâu, và ta nghĩ rằng ta cũng đã có thể hiểu được người khác chút nào đó". Ông lão nói tiếp: "Khi ta nhìn vào mắt những chàng kỵ sĩ khác, ta thấy họ không có chút quan tâm nào đến hoàn cảnh của ta cả. Thật vô ích khi đề nghị họ giúp đỡ. Nhưng khi nhìn vào mắt anh, ta thấy được sự tốt bụng và lòng nhân hậu hiển hiện rất rõ. Ngay lúc ấy ta biết rằng chính tâm hồn cao quý của anh mới có thể sẵn sàng giúp đỡ ta trong lúc khó khăn mà thôi." Những lời nói chân tình của ông lão khiến người kỵ sĩ xúc động sâu sắc. "Tôi thật lòng cảm ơn vì những gì ông vừa nói", anh nói với ông lão. "Tôi mong là mình sẽ không bao giờ vì quá bận rộn với công việc đến nỗi từ chối giúp đỡ người khác trong lúc khó khăn bằng lòng nhân ái và trắc ẩn của mình." Với những lời nói ấy, Thomas Jefferson quay ngựa đi và bắt đầu con đường đi đến Nhà Trắng của mình.

21

& Một chuyến xe

Tôi là một tài xế taxi. Không nhiều tài xế nhận làm việc ca đêm. Riêng tôi, vì cuộc hôn nhân mới tan vỡ với Rachael nên tôi đồng ý. Và vị khách của đêm cuối năm ấy để lại trong tôi một ấn tượng đặc biệt. Tôi nhận được lời nhắn vào lúc 2:30 sáng. Tôi dừng xe, xung quanh vẫn tối đen, chỉ trừ ánh đèn hắt ra từ một cửa sổ nhỏ ở tầng trệt. Bình thường, cũng như mọi tài xế taxi khác, tôi chỉ bấm còi một hai lần, đợi một chút, nếu vẫn chưa thấy khách ra thì lái xe đi. Nhưng không hiểu tại sao lần này, tôi lại ra khỏi xe, bước lên bậc tam cấp. Không khéo người ta cần mình giúp, tôi nghĩ vậy và gõ cửa. - " Xin chờ một phút"– một giọng nói run rẩy cất lên. Sau một lát yên lặng, cửa mở. Một bà cụ nhỏ bé đứng trước mặt tôi, mặc một chiếc váy hoa, đội mũ nhỏ có mạng che mặt. Chiếc valy nhỏ đặt dưới chân. Căn phòng phía sau lưng cụ trông như không có ai ở đã nhiều năm. Tất cả đồ đạc đều được phủ ga trắng. - "Cậu mang đồ ra xe giúp tôi được không?"- bà cụ hỏi. Một tay tôi nhấc chiếc valy lên, nó còn nhẹ bẫng, còn tay kia thì khuỳnh ra cho bà cụ vịn. Chúng tôi đi rất chậm ra xe. - "Cậu tốt quá!", bà cụ nói nhẹ nhàng mắt không nhìn vào tôi, tựa như đang nói với một ai khác. Khi chúng tôi vào xe, bà đưa cho tôi địa chỉ cần tới và nói: - "Cậu có thể đi xuyên qua khu chợ cũ được không?" - "Nhưng đó không phải là đường ngắn nhất, cụ ạ!" - "Tôi không vội mà!". Ngừng lại một lát, bà nói tiếp: "Tôi đang đến viện dưỡng lão!" Mắt bà long lanh: "Thế cũng tốt! Đằng nào thì bác sĩ cũng nói rằng tôi không còn sống được bao lâu nữa." Tôi tắt đồng hồ đo cây số và hỏi: "Đầu tiên cụ muốn cháu đưa đi đâu?" 22

Hai tiếng đồng hồ, chúng tôi đi lòng vòng quanh thành phố. Bà cụ chỉ cho tôi tòa nhà bà từng làm việc, khu chung cư vợ chồng bà đã thuê khi họ mới cưới. Bà bảo tôi dừng lại trước một cửa hàng nội thất nơi trước đây là sàn nhảy, bà vẫn đến khiêu vũ khi còn thiếu nữ. Thỉnh thoảng bà bảo tôi đi chậm qua một tòa nhà hay một góc phố đặc-biệt-nào-đó dừng lại trong bóng tối và im lặng. Khi những ánh mặt trời đầu tiên xuất hiện phía chân trời, bà cụ đột nhiên nói "Tôi mệt rồi, chúng ta đi thôi." Chúng tôi tới địa chỉ mà bà cụ đưa cho tôi mà không nói thêm câu nào. Đó là một viện điều dưỡng dành cho những người già không nơi nương tựa. Hai người hộ lý và một chiếc xe lăn đã chờ sẵn ngoài cổng. Bà cụ dừng bước, vừa rút ví ra, vừa hỏi tôi, dịu dàng: - "Tôi phải trả cậu bao nhiêu?" - "Không gì cả, cụ ạ!"_ Tôi nói - "Cậu cũng phải kiếm sống mà" - Bà cụ hỏi, giọng vẫn dịu dàng, tuyệt nhiên không có chút ngạc nhiên nào. - "Sẽ còn những hành khách khác mà cụ" - Tôi trả lời. Bất giác, tôi cúi xuống ôm lấy bà cụ. Bà cũng ôm chặt tôi. - "Cậu đã cho tôi rất nhiều" - Bà cụ nói - " Cám ơn cậu". Tôi siết nhẹ tay bà cụ rồi quay ra. Trời vẫn còn mờ tối. Sau lưng tôi, cánh cửa viện điều dưỡng đã đóng lại. Đó cũng là âm thanh khép lại một cuộc đời. Cả ngày hôm đó tôi không đón thêm một hành khách nào nữa, tôi lái xe đi lang thang, đắm chìm trong suy nghĩ, rồi băn khoăn tự hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu bà cụ gặp một tài xế dữ dằn, hoặc đang nóng vội trên chuyến xe cuối cùng? Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi bóp còi rồi bỏ đi hoặc từ chối tuyến đường đặc biệt của bà cụ? Và bất giác tôi cảm thấy mình hạnh phúc xiết bao... ít ra tôi hiểu rằng sự cô đơn trong trái tim của một người từng bất hạnh như tôi vẫn còn rất nhiều yêu thương, và vì thế mọi cánh cửa vẫn chưa hề khép lại.

23

& Cách nhìn cuộc sống !

John là một ông lão ít nói và thông thái. Ông thường ngồi trên chiếc ghế bành cũ kỹ trước hiên nhà, nhìn mọi người qua lại. Đôi khi ông vẫy tay chào họ. Một hôm, cô cháu gái nhỏ của ông John ngồi xuống cạnh ông mình, và cả hai cùng nhìn những người qua lại trước nhà họ. Một người đàn ông lạ, cao lớn, anh ta nhìn quanh như tìm một nơi nào đó để dừng chân, rồi tiến đến gần hỏi ông John: - Trong ngôi làng này người ta sống kiểu gì hả ông lão? Ông John chậm rãi hỏi lại: - Vậy nơi mà anh vừa đi khỏi, người ta sống ra sao? Người lạ nhăn mặt: - Nơi ấy hả? Mọi người chỉ toàn chỉ trích nhau. Hàng xóm thì ngồi lê đôi mách và nói chung là một nơi rất đáng chán! John nhìn thẳng vào mắt người lạ và nói: - Anh biết không, nơi này cũng như thế, hệt như nơi anh vừa đi khỏi vậy! Người đàn ông không nói gì, anh ta quay đi. Một lát sau, một chiếc ôtô dừng lại bên vệ đường. Người đàn ông trên xe đỡ vợ con mình xuống xe. Người vợ hỏi ông John có thể mua một ít thức ăn cho bọn trẻ ở đâu, còn người đàn ông ở lại chỗ chiếc xe. Anh ta lại gần ông John và hỏi: - Thưa ông, nơi này sống có tốt không ạ? Vẫn như lần trước, ông John hỏi lại: - Vậy nơi mà anh vừa đi khỏi thì thế nào? Người đàn ông tươi cười : - Ở đó, mọi người sống rất thân thiết, luôn sẵn lòng giúp đỡ nhau. Chúng tôi không muốn ra đi chút nào, nhưng vì điều kiện làm việc nên phải chuyển tới đây. Ông John nở một nụ cười ấm áp: 24

- Đừng lo, nơi này cũng giống như nơi anh vừa đi khỏi đấy mà, cũng tốt lắm! Vợ con người đàn ông quay lại, họ cảm ơn và tạm biệt hai ông cháu John rồi lái xe đi. Khi chiếc xe đã đi xa, cô cháu nhỏ cất tiếng hỏi ông: - Ông ơi, tại sao ông nói với người thứ nhất là nơi đây không tốt lành còn với người thứ hai ông lại nói là một nơi tuyệt vời? Ông John âu yếm nhìn vào đôi mắt xanh băn khoăn của đứa cháu nhỏ và bảo: - Cháu ạ, dù có đi đến đâu, mỗi người vẫn mang thái độ của chính mình đối với cuộc sống đi theo. Chính thái độ của riêng mình, cộng với phản ứng của những người xung quanh với thái độ đó thì nơi mới đến có thể rất tồi tệ, hoặc rất tuyệt vời theo cảm giác của riêng họ mà thôi.

& Ngôi nhà có 1.000 chiếc gương

Ngày xưa, tại một ngôi làng nhỏ xa xôi có một nơi mà người ta gọi là " ngôi nhà 1.000 chiếc gương ". Ngày nọ, một chú chó nhỏ yêu đời đã quyết định đến thăm ngôi nhà xem sao. Khi đến nơi, chú ta hăm hở nhảy lên từng bật thang của ngôi nhà. Chú ghé mắt nhìn qua ô cửa với đôi tai vểnh cao và cái đuôi vẫy nhanh hết sức mình. Thật ngạc nhiên, bên trong là 1.000 chú chó nhỏ với khuôn mặt vui vẻ cũng đang vẫy đuôi nhanh y như chú. Chú mỉm cười thật tươi và cũng nhận được 1.000 nụ cười nồng ấm và thân thiện như thế. Khi rời khỏi nhà, chú chó tự nhủ " nơi này thật diệu kỳ. Mình sẽ đến thường xuyên ". Có một chú chó khác cũng quyết định đến thăm ngôi nhà. Chú chậm chạp leo lên từng bật thang rồi nhăn nhó nhìn qua ô cửa. Chú thấy 1.000 con chó khác trông chẳng thân thiện chút nào đang nhìn mình chầm chầm. Chú cất tiếng gầm gừ với đám chó ấy và khiếp sợ khi thấy 1.000 con chó kia gầm gừ lại mình. Chú lập tức bỏ đi và tự nhủ " nơi này thật ghê rợn, mình sẽ chẳng bao giờ đến đây nữa ". Tất cả mọi khuôn mặt mà bạn gặp trong cuộc sống đều là những chiếc gương phản chiếu chính bạn. Vậy bạn đã nhìn thấy gì trên gương mặt họ ? 25

& Vứt bỏ sự nghi hoặc, hãy tin tưởng mọi người

Có một phạm nhân trong thời gian cải tạo khi đang tu sửa lại đường đi, anh ta nhặt được 2 triệu đồng, anh ta không mảy may suy nghĩ liền mang số tiền này đến chỗ cảnh sát. Nhưng viên cảnh sát lại nói với anh bằng một giọng mỉa mai: "Anh đừng có tới đây để lôi kéo chúng tôi, anh tưởng rằng có thể dùng tiền để lừa bịp, hối lộ chúng tôi được sao, anh tưởng rằng có thể dùng tiền để mua được sự ân xá sao, các anh cũng thuộc loại người không chân thực rồi". Người phạm nhân này nghe xong cảm thấy vô cùng thất vọng và nghĩ rằng trên thế gian này không còn ai tin tưởng anh ta nữa. Buổi tối, anh ta quyết định vượt ngục. Anh ta đã lấy trộm tiền của mọi người để chuẩn bị cho cuộc trốn chạy. Khi anh ta lấy đủ số tiền rồi, liền lấm lét lên tàu hoả, trên tàu khách rất đông, đã chật cứng không còn chỗ ngồi, anh ta phải đứng ngay bên cạnh chiếc toilet trên tàu. Lúc đó bỗng nhiên xuất hiện một cố gái xinh đẹp đi vào toilet, nhưng cô chợt phát hiện ra cái khuy cửa đã bị hỏng, cô gái liền nhẹ nhàng bước ra nói với anh ta: "Thưa anh, anh có thể giữ cửa giúp tôi được không?" Anh ta sững người một lúc, nhìn cô gái với ánh mắt dịu dàng và thuần khiết, anh ta khẽ gật đầu. Cô gái đỏ mặt bước vào bên trong toilet còn anh ta lúc này trông giống như một người vệ sĩ trung thành, nghiêm nghị giữ cái cánh cửa phòng toilet. Và trong cái thời khắc ngắn ngủi ấy, anh ta đột nhiên thay đổi ý định, khi tàu dừng lại anh ta rời khỏi đó và đến đồn cảnh sát tự thú... Lòng tin cũng chính là bàn đạp thực tế, có người nói rằng: "Tin tưởng người khác thật là nguy hiểm, bạn có thể phải chịu sự lừa gạt của họ" chúng ta giả sử là thiên hạ luôn luôn tồn tại sự lừa dối, như vậy thì câu nói đó đúng là có lý, lòng tin không nên xuất phát từ trong ảo giác. Bạn biết rõ với người thích nói nhiều thì không nên đem bí mật của mình mà kể cho họ nghe. Thế giới không hẳn là một chiếc sân vận động an toàn mà người ở trên đó không phải ai ai cũng có thiện ý, chúng ta buộc phải đối mặt với sự thật này. Lòng tin chân chính, không phải là sự cả tin. Không tin tưởng người khác, thì không thể thành nghiệp lớn, cũng không thể trở thành vĩ nhân. Xin hãy ghi nhớ câu nói này: "Bạn tin tưởng người khác, thì họ mới tin tưởng bạn, trung thực với bạn. Hãy lấy phong độ của một vĩ nhân đối với người khác, họ mới có thể biểu hiện ra cái phong độ vĩ nhân mà họ có với bạn". Chúc các bạn luôn được sống trong niềm tin! 26

& Lắng nghe hay nhận một viên đá?

Một quan chức trẻ và thành đạt ngồi trong chiếc Jagua chạy khá nhanh trên đường phố. Từ xa phía trước, ông nhìn thấy một đứa trẻ đang chạy ra từ giữa mấy chiếc xe đang đậu. Ông giảm tốc độ vì nghĩ rằng mình phát hiện ra điều gì đó. Khi xe chạy ngang chỗ ông đã nhìn thấy đứa trẻ, không có ai cả. Đột nhiên, ông nghe có tiếng va đập giống như có một miếng đá nhỏ ném vào cửa hông chiếc Jagua. Ông đạp thắng, vòng trở lại vị trí viên đá được ném ra. Quả là có một đứa trẻ, đang đứng bên những chiếc xe đậu. Nhảy bổ ra khỏi xe, không kịp quan sát xung quanh, ông tóm lấy đứa trẻ, đè dí nó vào một chiếc xe gần đó và hét lên: "Cái gì thế? Mày làm cái quỷ gì thế hả?". Cơn nóng giận bốc ngược lên đỉnh đầu, ông tiếp: "Chiếc xe này mới toanh, mày sẽ phải trả cả đống tiền vì cái viên đá đấy". "Làm ơn, thưa ngài, làm ơn. Con xin lỗi. Con không biết làm cách gì khác hơn" - cậu bé van vỉ "Con ném viên đá là vì con đã từng vẫy ra hiệu nhưng không có một người nào dừng xe lại...". Nước mắt lăn dài trên má cậu bé khi nó chỉ tay về phía vỉa hè. "Nó là em con" - cậu bé nói - "Chiếc xe lăn từ trên lề đường xuống, nó bị ngã ra khỏi xe lăn, nhưng con không thể nâng nó dậy nổi". Vừa thổn thức, cậu bé vừa năn nỉ ông: "Ngài làm ơn hãy giúp con đặt nó vào chiếc xe lăn. Nó đang bị đau, và nó quá nặng đối với con". Tiến lại chỗ đứa bé bị ngã, người đàn ông cố gắng nuốt trôi một thứ gì đó như đang chẹn ngang cổ họng mình. Ông ta nâng đứa bé lên đặt vào chiếc xe lăn, rút khăn mùi xoa ra và cố gắng lau sạch các vết dơ một cách ngượng nghịu, kiểm tra mọi thứ một cách cẩn thận. "Cám ơn ngài, Chúa sẽ ban phước lành cho ngài" đứa trẻ nói với ông cùng ánh nhìn biết ơn rồi đẩy em nó đi về phía những ngôi nhà. Người đàn ông đứng nhìn mãi theo. Sau cùng ông ta cũng cất bước. Đi chậm, rất chậm về phía xe của mình. Dường như đoạn đường đó rất, rất dài. Về sau, dù đã nhiều lần đưa xe đi sơn, sửa lại, nhưng ông không bao giờ sửa dấu vết mà viên đá của cậu bé nọ để lại. Ông giữ lại vết lõm như một lời nhắc nhở với chính mình suốt cả cuộc đời: người nào đó ném vào mình một viên đá tức là họ đang cần một sự giúp đỡ. Lời nhắn với bạn: Đôi khi, bạn không có thời gian để lắng nghe cho đến khi có một "viên đá" ném vào bạn. Bạn sẽ chọn điều gì: lắng nghe hay là chờ một viên đá... 27

(Quickinspirations)

& Những vòng tròn nước

Hồi còn bé, tôi thường được ông dắt tay dạo chơi bên ao cá của nông trại. Một hôm, ông bảo tôi ném một hòn đá xuống ao rồi nói: - Cháu hãy quan sát và ngẫm nghĩ về những vòng tròn nước mà hòn đá tạo ra. Một hồi lâu, thấy tôi vẫn chưa hiểu, ông nói tiếp: - Hòn đá kia đã tạo ra những tia nước bắn tung tóe, chúng sẽ phá vỡ sự yên bình của tất cả những sinh vật sống trong hồ. Như những vòng tròn nước kia, những gì cháu làm hôm nay đều có một ảnh hưởng nhất định đối với mọi người xung quanh. Nếu cháu vui, mọi người sẽ cùng sẻ chia niềm vui với cháu và khi cháu buồn hay gặp chuyện gì không may, mọi người sẽ hiểu được và luôn bên cạnh cháu. Hãy nhớ rằng cháu là người chịu trách nhiệm cho những gì mình đặt vào vòng tròn nước ấy. Đó là lần đầu tiên tôi nhận ra rằng, sự bình yên hay nghịch cảnh tinh thần - mà mỗi người tạo ra hay gánh chịu - sẽ được truyền ra thế giới bên ngoài. Chúng ta không thể tạo ra sự an bình cho cuộc sống quanh mình nếu cứ mãi vật lộn với những mâu thuẫn, căm hờn, hoài nghi hay giận dữ. Dù nói ra hay không, cảm xúc và suy nghĩ của riêng ta vẫn giao thoa với những "vòng tròn nước" của người khác, và chúng sẽ có một ảnh hưởng nhất định đến cảm xúc của họ. Hãy ứng xử sao cho vòng tròn nước của mình luôn lan tỏa những điều tốt đẹp, mang đến cho bạn bè và người thân cảm giác về sự bình an, tin cậy. Inspirations

28

& Hoa hồng tặng mẹ

Anh dừng lại tiệm bán hoa để gửi hoa tặng mẹ qua đường bưu điện. Khi bước ra khỏi xe, anh thấy một bé gái đang đứng khóc bên vỉa hè. Anh đến và hỏi nó sao lại khóc. - Cháu muốn mua một hoa hồng để tặng mẹ cháu - nó nức nở - nhưng cháu chỉ có 75 xu trong khi giá một hoa hồng đến 2 đôla. Anh mỉm cười và nói với nó: - Đến đây, chú sẽ mua cho cháu. Anh liền mua hoa cho cô bé và đặt một bó hồng để gửi cho mẹ anh. Xong xuôi, anh hỏi cô bé có cần đi nhờ xe về nhà không. Nó vui mừng nhìn anh và trả lời: - Dạ, chú cho cháu đi nhờ đến nhà mẹ cháu. Rồi nó chỉ đường cho anh đến một nghĩa trang, nơi có một phần mộ vừa mới đắp. Nó chỉ ngôi mộ và nói: - Đây là nhà của mẹ cháu. Nói xong, nó ân cần đặt nhánh hoa hồng lên mộ. Tức thì, anh quay lại tiệm bán hoa, hủy bỏ dịch vụ gửi hoa vừa rồi và mua một bó hồng thật đẹp. Suốt đêm đó, anh đã lái một mạch về nhà mẹ anh để trao tận tay bà bó hoa.

29

& Bồ tèo, xin cảm ơn!

"Trong đời người có những giây phút thật gay go. Khi đó sự cô độc là nỗi bất hạnh lớn và ta cần có bạn bè". Một ngày kia, khi rời trường học về nhà, tôi thấy một bạn cùng lớp đang rảo bước đằng trước. Đó là Kyle. Bạn ấy có lẽ mang cả tủ đồ dùng trong trường về nhà. Tôi nghĩ thầm: “Sao cậu này tha hết sách về nhà vào cuối tuần; chắc hẳn là một gã mọt sách đây”. Tôi có một lịch đi chơi cuối tuần dày đặc: nào tiệc tùng, đá bóng… Vậy nên, tôi nhún vai và rảo bước. Khi đi ngang qua Kyle, tôi thấy đám trẻ chạy qua, va vào bạn ấy. Sách trên tay bạn bắn tung toé. Kính của bạn ấy văng xa. Kyle nhìn lên và tôi thấy một nỗi buồn sâu thẳm trong đôi mắt đó. Tôi nhặt kính lên trao cho bạn ấy. Kyle nhìn tôi khẽ nói: - Xin cảm ơn bạn - và nở một nụ cười đầy biết ơn. Tôi nhặt sách vở lại và hỏi bạn ở đâu. Hóa ra, Kyle ở gần nhà tôi. Chúng tôi trò chuyện suốt đường về. Tôi giúp bạn bằng cách mang bớt sách. Bạn ấy thật tuyệt. Tôi rủ Kyle cùng chơi bóng vào thứ bảy. Thế là chúng tôi không lúc nào rời nhau. Hơn bốn năm trôi qua, Kyle và tôi trở thành đôi bạn thân thiết. Khi chọn trường đại học, Kyle chọn trường Y còn tôi theo đuổi ngành kinh doanh. Tôi biết rằng chúng tôi mãi mãi là bạn vì khoảng cách chẳng có ý nghĩa gì với cả hai. Kyle là một học sinh nổi trội trong lớp. Chúng tôi luôn gọi bạn ấy là mọt sách. Trong ngày tốt nghiệp, Kyle được chọn là học sinh đọc diễn văn trước trường. Bạn ấy trông thật căng thẳng. Tôi hích vai bạn và thì thầm “Này, ông tướng, cậu trông thật tuyệt”. Kyle nhìn tôi, cái nhìn đầy cảm kích và nói: “Xin cảm ơn, bồ tèo”. Khi bắt đầu đọc vài diễn văn, Kyle hắng giọng: “Tốt nghiệp là dịp chúng ta nói lời cảm ơn với những người giúp ta đi qua những năm tháng khó khăn - Đó là cha mẹ, thầy cô, thân hữu – có thể là huấn luyện viên - nhưng đặc biệt là bạn bè. Tôi muốn nói rằng, được là bạn của một ai đó chính là món quà tuyệt vời mà Thượng đế ban cho ta. Tôi muốn kể với các bạn về câu chuyện của bản thân”. Tôi thật sự ngạc nhiên khi Kyle kể câu chuyện về cái ngày đầu tiên chúng tôi gặp nhau. Lúc đó, Kyle đang gặp chuyện buồn, chán đến mức có ý định tự sát. Kyle đã dọn sạch tủ sách riêng trong trường để mẹ mình đỡ tốn công. Kyle nhìn tôi và mỉm cười: “Thật may mắn tôi đã được cứu. Bạn tôi đã kéo tôi lại bằng những hành động quan tâm chứ không phải bằng lời nói”.

30

Tôi nhìn về phía cha mẹ Kyle và thấy họ đang nhìn tôi mỉm cười – cái nhìn đầy biết ơn mà chỉ đến lúc ấy tôi mới nhận thấy sự sâu thẳm của nó .

& Món quà Giáng Sinh

Kể từ lúc bố mất, gia đình Bobby gặp khó khăn. Mẹ làm việc ca đêm trong một bệnh viện nhưng đồng lương ít ỏi của bà cũng đủ để chi tiêu tiện tặn. Bobby ngồi ở sân sau đầy tuyết, người lạnh cóng. Bobby đã ngồi như vậy cả giờ đồng hồ rồi. Và mặc dù đã cố gắng hết sức cậu vẫn không nghĩ ra được là cậu sẽ tặng mẹ món quà gì nhân dịp Giáng sinh. Kể từ lúc bố mất, gia đình cậu gặp khó khăn. Mẹ làm việc ca đêm trong một bệnh viện nhưng đồng lương ít ỏi của bà cũng đủ để chi tiêu tiện tặn. Bây giờ đã là đêm Giáng sinh. Quệt giọt nước mắt trên mặt, Bobby bắt đầu đi vào dãy phố có nhiều cửa hàng. Mọi thứ quá đẹp nhưng rõ ràng quá tầm tay của cậu. Cậu chợt thấy một tiệm bán hoa. Khi người chủ tiệm bán hoa hỏi có thể giúp được gì cho cậu, Bobby rụt rè đưa ông ta một đồng hào, hỏi rằng có thể mua được một bông hoa tặng mẹ. Ông ta nhìn cậu bé và đồng hào một lúc rồi nói: “Cháu hãy chờ ở đây”. Bobby ngồi chờ, bắt đầu thấy lẻ loi và sợ hãi. Bỗng nhiên ông chủ tiệm tiến lại gần quầy và trước mặt Bobby là một bó 12 bông hồng to, rực rỡ được buộc bằng một nơ bạc. - Mười xu của cậu đấy, cậu bé! Bác tình cờ mua được hoa hồng bán giảm giá 10 xu một chục, cháu có muốn lấy chúng không? - ông chủ tiệm bảo. Khi người chủ tiệm đặt cái hộp vào tay cậu, Bobby biết đó là sự thật. Ông chủ tiễn Bobby ra cửa và nói: “Chúc Giáng sinh vui vẻ, con trai!”. Khi quay vào trong cửa hàng, vợ ông hỏi: “Anh vừa nói chuyện với ai vậy? Mà những bông hồng anh vừa mới sửa sang lại đâu rồi?”. Ông nói: “Một cậu bé đến tiệm để mua một bông hoa làm quà giáng sinh tặng mẹ chỉ với 1 hào. Khi nhìn thấy cậu bé, anh bắt gặp hình ảnh mình của nhiều năm về trước - một cậu bé nghèo không có gì để tặng mẹ cả. Một người đàn ông không quen biết đã cho anh 10 đôla để mua quà Noel cho mẹ.”

31

& Câu chuyện mùa Đông

Trên phố, một bà cụ đi chân đất đang nặng nhọc lê từng bước trên tuyết, đến trạm chờ xe buýt . Một cô gái đang chờ xe, cô nhìn bà cụ từ đầu tới chân , lại nhìn từ chân lên đầu, và im lặng. Một phụ nữ tay dắt 2 đứa trẻ , bà chẳng để ý đến bà cụ vì mãi lo cho những đứa con. Một viên chức tay ôm chồng sách , đang mải mê suy tư nên cũng chẳng thấy gì . Một quý ông lịch lãm đứng nép sát vào trạm chờ xe buýt, dĩ nhiên bà cụ ấy già rồi không làm hại được ai , nhưng biết đâu bà ấy mang một bệnh truyền nhiễm nào đó thì sao . Xe buýt đến, bà cụ lên xe và ngối sau lưng bác tài xế, người đàn ông lịch lãm và cô gái chạy ngay xuống băng ghế cuối, cô gái vẫn không quên ngoái lại nhìn bà cụ, đứa trẻ con người phụ nữ chợt quay sang nói với mẹ nó. - Mẹ ơi ! bà ấy đi chân đất , mẹ bào đi chân đất là không ngoan mà , phải không mẹ? - Andrew , không được chỉ vào người khác . bà mẹ nhác con rối quay ra nhìn cửa sổ . - Đấy chúng ta phải học tiết kiệm , nếu như lúc trẻ bà ấy biết tiết kiệm thì đâu đến nỗi nghèo thế này, một chàng thanh niên lên tiếng. - Bà ấy hẳn phải có con chứ, họ không thấy xấu hổ sao ấy nhỉ, người phụ nữ mặc áo choàng lông thì thào, và cô cảm thấy mình là 1 người tốt vì đã lo cho mẹ mình chu đáo. Một quý ông có vẻ là doanh nhân thành đạt rút ví ra và dúi vào tay bà cụ 10 đôla . - Này bà, tôi biếu bà, và nhớ mua 1 đôi giày đấy nhé. Nói xong ông hãnh diện đi về chỗ ngồi. Xe buýt dừng lại, vài hành khách lên xe, trong số ấy có 1 cậu thanh niên chừng 17 tuổi, cậu khoác cái áo to, cả cái balô đeo trên lưng cũng to, và đang nghe headphone. Cậu bé tiến đến và xuống ghế cạnh bà cụ. Chợt cậu nhìn xuống chân bà cụ và thấy lạnh toát, rồi lại nhìn vào chân mình, đôi chân của cậu đang xỏ trong 1 đôi giày cổ lông dành đi tuyết, nó mới tinh và ấm áp, đôi giày ấy là niềm tự hào của cậu trước đám bạn, cậu bé đã dành dụm rất lâu để có nó, rồi cậu tháo headphone ra và ngồi ngay xuống sàn xe, ngay bên cạnh bà cụ. - Bà ơi cháu có giày nè . Cậu tháo từng chiếc giày ra, tháo luôn cả vớ, nhẹ nhàng nâng bàn chân cong queo, lạnh cóng của bà cụ lên và xỏ váo từng chiếc giày ấm áp. Bà cụ sững người, chỉ thoáng mỉm cười và nói được lời cảm ơn lí nhí. Xe buýt dừng, cậu bé mỉm cười chào bà cụ và bước xuống xe, đi chân đất trên tuyết . Cả xe chồm đầu ra ngoài nhìn theo cậu bé, im lặng vài giây, chiếc xe bắt đầu huyên náo . ...Cậu ấy từ đâu đến thế nhỉ ?.. ... Chắc là 1 thiên thần ... ...Hay là con trai của Chúa ?..

32

Không phải đâu mẹ ạ, con đã nhìn kỹ rồi , anh ấy cũng là 1 người bình thường thôi. Cậu bé lúc nãy cất tiếng. Và đúng là việc làm ấy chỉ cần 1 người bình thường thôi, một người thật sự bình thường.

& Ngày không may

Hôm nay là ngày gì mà xui xẻo quá vậy! Sáng nay cô có buổi hẹn phỏng vấn xin việc ở một công ty. Tối qua cô đã chỉnh giờ báo thức cho thật sớm nhưng ai ngờ chiếc đồng hồ hết pin khi cô đang ngủ. Vậy là cô dậy muộn, quáng quàng tìm bàn ủi cho bộ quần áo được tươm tất một chút thì phát hiện hôm nay cúp điện. Đã thế, vừa hối hả phóng xe chừng hơn trăm thước thì cô lại cảm thấy minh đang cùng chiếc xe nhảy lóc cóc trên đường. Thôi chết! Xẹp lốp. Cô đành xuống dắt bộ, dáo dác ngó quanh. Kia rồi, nơi có gắn tấm biển ghi nguệch ngoạc hai chữ "sửa xe" ấy. - Bơm giúp hai bánh xe, chủ tiệm ơi! Một bà già lụm cụm đi ra. Thôi rồi! Cô nhắm mắt. Chỉ cần nhìn thấy dáng đi lẫm chẫm như mới bệnh dậy của bà là cô biết bà chẳng thể bơm căng hai bánh xe đạp giúp cô. Trước đây, cô có gặp chuyện như thế này rồi. Lần ấy, bánh xe hơi mềm, cô ghé vào tiệm nhờ một bà cụ cũng già lụm cụm như bà này bơm xe giúp. Kết quả là cô đành phải dắt chiếc xe có hai bánh xẹp lép đi bơm ở chỗ khác. "Hay mình bỏ đi cho rồi! Ai bắt buộc mình phải để bà ấy bơm xe giúp chứ!". Cô thoáng nghĩ và định dợm bước đi thì dừng lại. Bà cụ có vẻ sợ cô chờ lâu nên đang cố bước nhanh đến líu cả chân kia kìa! - Chờ chút... cô gái ơi! Thôi được rồi, cô quyết định, đã trễ thì cho trễ luôn! Cô dựng chân chống, đặt xe đứng ngay ngắn. - Bà cụ bơm giúp con hai bánh xe với! Bà già cười móm mém, run rẩy quơ cái ống bơm áp vào van xe. Bà cụ vừa bơm, vừa cười rinh rích. Thật lạ, có khách đến bơm xe mà làm gì bà vui đến thế sao! Tự nhiên cô cũng cười theo bà cụ... Trả tiền cho bà cụ rồi, cô đẩy xe đi tìm một chỗ bơm khác. Cô đã biết trước mà, hai bánh xe vẫn lép xẹp y như cũ. - Cô gì ơi, để tôi bơm xe giúp cho! Một thanh niên - qua bộ quần áo và đôi tay lấm láp dầu nhớt của anh mà cô đoán đây là một thợ sửa xe - đưa tay dắt lấy chiếc xe của cô, quay ngược trở lại cửa tiệm mà cô vừa ở đó ra. Cô ngạc nhiên: - Anh... làm gì vậy? - Tôi là cháu của bà cụ vừa bơm xe cho cô. Lúc nãy tôi qua bên kia đường mua mấy món phụ tùng nhưng đã thấy hết chuyện bên này - anh thanh niên mỉm cười - Cảm ơn cô! - Ơ, cảm ơn tôi á? - Cô ngạc nhiên - Vì cái gì? - Vì cô đã không bỏ đi. Vì cô đã để bà tôi bơm xe giúp. Cô có biết, mỗi lần giúp tôi bơm xe cho khách là bà tôi vui lắm không! Bà bảo như vậy là bà vẫn còn có ích! Anh thanh niên nhìn cô trìu mến. - Cám ơn cô lần nữa nhé, vì đã mang niềm vui đến cho bà tôi! Ô, vậy hôm nay đâu phải là ngày xui xẻo! Ít nhất cô cũng đã có một niềm vui cho mình rồi đấy thôi... 33

ĐINH THỊ THU HẰNG Theo Tuổi Trẻ, tủ sách tâm hồn.

& MƯA THÀNH PHỐ!

Chuyến xe bus lúc 6g35p tối. Mưa tầm tã ngoài đường! Cô tiếp viên vẫn cứ vẻ điềm nhiên như hằng ngày " Nhanh chân lên, nhanh lên", rồi thu tiền, xé vé! Có 2 bố con nhà nọ lên xe. ông bố bồng đứa bé, có vẻ họ đã đợi xe bus quá lâu dưới mưa rồi! Ông vội vã tìm chỗ cho con mình. Trời tối nên xe trống chỗ nhiều. Cô tiếp viên bước đến. " Về đâu???" "Thủ Đức!" " Thủ Đức là khúc nào?" " Cuối bến- Nông Lâm" "3000 " Lát sau, ông bố lại hỏi cô tiếp viên. "Cô ơi, giảm máy lạnh được không? Cháu nó lạnh quá" "Máy lạnh không giảm được. Anh có áo khoác không? Mặc cho nó đi, nó ướt rồi kìa. Lạnh là bệnh đó!!!" "tôi không có" Câu chuyện sẽ kết thúc ở đó thôi như bất cứ mẫu hội thoại nào trên xe bus- lãnh lùng và thờ ơ.... Nhưng... Cô tiếp viên quay lại, trên tay cầm cái áo khoác của : " Áo tôi đó. Anh khoác lên cho con anh đi. Rồi cô nhìn sang đứa bé: "Con để 2 chân lên ghế đi cho ấm, ngồi xếp bằng lại con!!! " Trời vẫn mưa!!!

34

& Buốt giá

Sáu con người, do sự tình cờ của số phận, mắc kẹt vào cùng 1 cái hang rất tối và lạnh. Mỗi người còn 1 que củi nhỏ trong khi đống lửa chính đang lụi dần. Người phụ nữ đầu tiên định quẳng que củi vào lửa, nhưng đột nhiên rụt tay lại. Bà vừa nhìn thấy 1 khuôn mặt da đen trong nhóm người da trắng. Người thứ 2 lướt qua các bộ mặt quanh đống lửa, thấy 1 người trong số đó không đi chung nhà thờ với ông ta. Vậy là thanh củi cũng bị thu về. Người thứ 3 trầm ngâm trong 1 bộ quần áo nhàu nát. Ông ta kéo áo lên tận cổ, nhìn người đối diện, nghĩ thầm: "Tại sao mình lại phải hi sinh thanh củi để sưởi ấm cho con heo béo ị giàu có kia?". Người đàn ông giàu lui lại 1 chút, nhẩm tính: "Thanh củi trong tay, phải khó nhọc lắm mới kiếm được, tại sao ta phải chia sẻ nó với tên khố rách áo ôm lười biếng đó?". Ánh lửa bùng lên 1 lần cuối, soi rõ khuôn mặt người da đen đang đanh lại, lộ ra những nét hằn thù: "Không, ta không cho phép mình dùng thanh củi này sưởi ấm những gã da trắng!". Chỉ còn lại người cuối cùng trong nhóm. Nhìn những người khác trầm ngâm trong im lặng, anh ta tự nhủ: "Mình sẽ cho thanh củi, nếu có ai đó ném phần của họ vào đống lửa trước". Cứ thế, đêm xuống dần. Sáu con người nhìn nhau căng thẳng, tay nắm chặt những khúc củi. Đống lửa chỉ còn than đỏ rồi lụi tắt. Sáng hôm sau khi những người cứu hộ tới nơi, cả 6 đều đã chết cóng. Họ không chết vì cái lạnh bên ngoài mà chết vì sự buốt giá trong sâu thẳm tâm hồn. (Thành Đòan Tp. Hồ Chí Minh)

35

& Lời nói dối chân thật

Tôi đang ở trong bếp giúp mẹ pha trà thì nghe thấy tiếng vỡ loảng xoảng từ phòng khách. Biết chắc điều gì đã xảy ra, tôi chạy về phía phòng khách nơi những người khách đang ở đó, nhưng mẹ đã ngăn tôi lại. - Khoan đã con gái - Mẹ tôi nói - Con hãy đi vào phòng khách và xem như thể chưa có chuyện gì xảy ra. Nhớ đừng tỏ ra là con đang buồn và giận họ con nhé. - Nhưng mẹ ơi, làm sao con có thể xem như thể chưa có chuyện gì xảy ra được? Mẹ cũng biết rõ chuyện gì đang xảy ra ở đó. Chiếc bình cổ của gia đình mình đã bị họ đánh vỡ mà. Mẹ thấy đúng không - và điều đó đối với con thật là tồi tệ. Mẹ tôi mỉm cười tỏ ý tán thành: - Mẹ biết con nói không sai. Chiếc bình quý có tuổi hơn 200 năm của gia đình ta giờ đã vỡ rồi. Nhưng chúng ta không thể để cho những người khách đó biết là chiếc bình đáng giá thế nào con ạ. Nói xong, mẹ tôi bê khay trà vào phòng khách. Chiếc bình cổ vô giá giờ chỉ còn là những mảnh vụn nằm vung vãi trên sàn nhà. Và đứng cạnh đấy là một cậu bé 4 tuổi, con trai bà khách. Sự kinh hãi lộ rõ trên khuôn mặt mẹ của đứa nhỏ. Còn cậu nhóc vì sợ quá nên òa khóc. - Tôi... Tôi... Tôi không hiểu sao... - Bà khách cố giải thích. - Được rồi, chị không có gì phải lo lắng cả. Đó chỉ là một chiếc bình cũ thôi mà. Nó chẳng đáng giá gì - Mẹ tôi giải thích nhằm làm an lòng khách. - Nhưng chiếc bình đã rơi xuống khỏi giá sách, bà khách nói với mẹ tôi. - Ồ, chị đừng bận tâm vì điều đó. Chuyện cũng chẳng có gì to tát cả mà. Mời chị lại uống trà và cả cháu nữa. Đây là kẹo cô cho cháu. Sau khi những người khách đã ra về, tôi mới dám hỏi mẹ: - Tại sao mẹ phải nói là chiếc bình chẳng đáng giá gì? Mẹ biết rõ chiếc bình đó quý giá thế nào đối với gia đình ta mà. - Thế mẹ có thể nói cách nào khác được chăng? Liệu mẹ có thể nói chiếc bình đó vô giá thế nào à? Và rằng cậu bé đã làm vỡ vật quý báu nhất của gia đình mình sao? Mẹ có nên nói như thế không nào, con gái? - Nhưng đó là sự thật và chúng ta chỉ nói đúng sự thật mà mẹ - Tôi trả lời. - Con à, nhưng không phải lúc nào ta cũng phải luôn nói sự thật - Mẹ giải thích cho tôi rõ - Có khi ta không cần thiết phải nói đúng sự thật. Đôi lúc, biết giấu đi cảm xúc thật của mình lại là cách cư xử hay nhất đó con. (Theo Thế giới mới)

36

& Câu chuyện bên ngoài rạp xiếc

Một lần khi tôi còn là một thiếu niên, bố tôi và tôi đang đứng xếp hàng để mua vé vào xem xiếc. Cuối cùng thì chỉ có một gia đình đứng giữa chúng tôi với quầy bán vé. Gia đình này đã gây ấn tượng rất lớn đối với tôi. Có tám đứa trẻ, tất cả có lẽ đều dưới 12 tuổi. Bạn có thể đoán được rằng họ không có nhiều tiền. Quần áo của họ cũng không đắt tiền nhưng sạch sẽ. Những đứa trẻ đó cư cử rất lễ phép, tất cả chúng đều đứng ngay ngắn trong hàng theo sau cha mẹ chúng. Chúng nói sôi nổi bàn tán về những anh hề, những con voi to lớn và những hoạt động khác mà chúng thấy được đêm ấy. Trước đó, chúng chưa bao giờ được đến rạp xiếc. Vào xem xiếc hứa hẹn sẽ là sự kiện nổi bật nhất trong thời niên thiếu của chúng. Cha mẹ chúng đứng đầu hàng với niềm hãnh diện. Mẹ chúng nắm lấy tay chồng như để nói: “Anh là hiệp sĩ của lòng em”. Còn bố chúng thì tươi cười với vẻ mặt hãnh diện như để trả lời: “Em nói đúng đó”. Cô bán vé hỏi bố chúng muốn mua bao nhiêu vé. Bố chúng hãnh diện trả lời: “Cho tôi mua 8 vé trẻ em và 2 vé người lớn để tôi có thể dẫn cả gia đình vào xem xiếc". Cô bán vé nói giá tiền xong bố chúng nghiêng đầu vào cửa bán vé và lắp bắp hỏi lại: “Cô nói bao nhiêu tiền”. Cô bán vé trả lời một lần nữa. Anh ta đã không có đủ tiền. Hãy tưởng tượng chuyện gì sẽ xảy ra khi người cha quay ra và bảo rằng anh không có đủ tiền để đưa chúng vào xem xiếc. Chứng kiến sự việc đang xảy ra, cha tôi đưa tay vào túi rồi lấy ra tờ 20 đô và thả rơi xuống đất. Đó là số tiền mà cha tôi đem theo để mua vé. Rồi cha tôi cuối xuống, nhặt nó lên, vỗ vai người đàn ông và nói: “Xin lỗi, tiền của ông bị rớt ra này”. Người đàn ông đoán được điều gì đang xảy ra. Anh không muốn cầu xin nhưng anh biết giá trị của sự giúp đỡ trong cảnh không còn hy vọng và một tình huống lúng túng này. Anh nhìn thẳng vào đôi mắt của bố tôi, đôi môi anh run lên và những giọt nước mắt lăn dài trên má, anh nói: “Cảm ơn, rất cảm ơn ông”. Đó thật sự là điều rất có ý nghĩa đối với tôi và gia đình. Chúng tôi trở ra ô tô và đi về nhà. Đêm đó, chúng tôi không được vào rạp xem xiếc nhưng chúng tôi đã tìm được niềm vui của sự chia sẻ. (Theo Inspirational)

37

& Lời nói dối của trái tim

Có một người sưu tầm tranh già nua mù lòa sống ở một thị trấn nhỏ nghèo nàn của nước Đức sau chiến tranh. Ông coi những bức tranh trong bộ sưu tập của mình hơn cả sinh mệnh, hàng ngày vẫn "xem" chúng bằng tâm tưởng, ký ức. Ông lão tội nghiệp không hay biết rằng, chiến tranh đã mang đến cảnh khốn cùng và vợ con ông đã buộc phải bán dần bán mòn ngững bức tranh để giúp gia đình sống qua những ngày đói rét. Ông lão tội nghiệp sẽ tuyệt vọng đến mức nào nếu biết được điều kinh khủng này, khi mà sự thật có thể bị tiết lộ bởi một nhà buôn tranh đột ngột tìm đến hỏi mua vài bức trong bộ sưu tập của ông? Nhưng nhà buôn tranh đã hết sức xúc động trước những lời khẩn cầu tha thiết của gia đình ông lão, và đồng ý nhập vai trong một màn kịch. Con người nhân hậu ấy đã làm tất cả để che giấu sự thật và ông đã thành công. Ông lão yêu tranh đã tiễn người khách bất ngờ của mình ra về với niềm tin nguyên vẹn trong trí óc và niềm vui vẫn lấp lánh trong đôi mắt mù lòa. Còn người buôn tranh, người diễn viên bất đắc dĩ, cái ông mang về sau chuyến viếng thăm ấy không phải là một bức tranh cổ quý hiếm mà là một bài học về tình yêu thương của những con người khốn khổ.

& Sức mạnh khi ta nắm tay nhau

Hai đứa trẻ, một trai một gái đang chơi cát trên bãi biển. Chúng hì hục đấp cát xây một tòa lâu đài với cổng to đồ sộ, những đỉnh tháp thành trì và những lối vào quanh co. Nhưng lúc gần hoàn chỉnh, một cơn sóng lớn ập đến cuốn đi tất cả, chỉ còn lại một đụn cát ướt ! Bạn nghĩ hai đứa trẻ sẽ khóc, thất vọng vì công trình của mình bị cuốn đi ? Nhưng thật ngạc nhiên và đáng yêu làm sao, chúng nắm tay nhau chạy ra xa, tung tăng nhảy khỏi mép nước đang chực kéo tới, cười đùa rồi lại ngồi xuống và xây 38

toà lâu đài khác. Tất cả mọi sự việc trong cuộc sống của chúng ta, kể cả những thành tựu công phu mà chúng ta dành nhiều thời gian và công sức để tạo ra, đều được xây trên cát. Sớm hay muộn, những cơn sóng cũng sẽ tràn tới xô đỗ tất cả những gì chúng ta đã khó nhọc xây đắp. Khi điều đó xảy ra, chỉ có những ai biết nắm giữ tay người khác là có thể cười đùa. Chỉ có mối quan hệ giữa người với người là điều còn lại.

& Sự tha thứ...

Một lỗi lầm nhỏ được tha thứ đã trở thành kỷ niệm đẹp trong đời người. Đây dường như cũng là bài học cuộc sống quý giá mà mỗi cá nhân cần học. 43 năm là thời gian quá dài để có thể nhớ tên của một người mà ta chỉ tình cờ gặp gỡ. Song, tôi không bao giờ quên tên một bà lão khách hàng hồi tôi đi giao báo ở Marinette, Wisconsin (Mỹ), khi ấy tôi mới 12 tuổi. Vâng, dường như chỉ mới hôm qua bà đã dạy tôi bài học về sự tha thứ mà tôi muốn một ngày nào đó sẽ kể lại. Vào một buổi chiều thứ bảy vô công rồi nghề, tôi và một đứa bạn ngồi ở góc rất kín đáo trong vườn nhà bà lão và ném đá lên mái nhà của bà. Mục tiêu của trò chơi là quan sát những hòn đá lăn thành chùm xuống mái nhà rồi bắn xuống vườn như những ngôi sao chổi từ trên trời rơi xuống. Tôi tìm thấy một viên đá nhẵn thín và lia nó đi. Vì quá trơn nên hòn đá tuột khỏi tay tôi và bay thẳng về hướng cửa sổ phía sau nhà bà lão. Cửa kính vỡ vụn. Chúng tôi chạy trốn khỏi vườn nhà bà nhanh hơn bất cứ ngôi sao chổi nào chúng tôi đã tạo ra từ mái nhà bà trong buổi chiều hôm đó. Tối đầu tiên, nỗi sợ hãi bị bắt đã lấn át cả sự lo lắng cho bà lão với cái cửa sổ bị vỡ. Song, vài ngày sau đó, khi chắc chắn rằng mình không bị phát hiện, tôi bắt đầu thấy hối hận. Bà vẫn đón tôi bằng nụ cười thường lệ mỗi khi tôi giao báo, nhưng tôi không còn cảm thấy tự nhiên mỗi khi gặp bà nữa. Tôi quyết tâm tiết kiệm tiền giao báo và trong vòng ba tuần tôi đã có 7 USD, theo ước tính đủ để trả cho việc chữa cái cửa. Tôi bỏ tiền vào một phong bì kèm theo một lá thư, trong đó nói rằng tôi rất ân hận vì đã làm vỡ cửa sổ nhà bà và mong là với số tiền này bà có thể thay cửa mới. Đợi đến khi trời tối tôi lẻn đến nhà bà và luồn chiếc phong bì qua khe cửa. Tôi thấy vô cùng nhẹ nhõm và nóng lòng chờ đợi đến khi tôi lại có thế nhìn thẳng vào mắt bà. Hôm sau, khi đưa báo tôi đáp trả lại nụ cười ấm áp của bà. Bà cảm ơn tôi và bảo: "Bà cho cháu cái này. Đó là một gói bánh quy. Tôi cảm ơn bà, tiếp tục lên đường và lấy bánh ra ăn. Sau vài chiếc bánh, tôi sờ thấy một chiếc phong bì, mở nó ra, tôi vô cùng choáng váng, bên trong bì thư ấy là 7 USD và một tờ giấy với dòng chữ. "Bà rất tự hào về cháu!"... (Theo Thế giới mới)

39

& Bài thuyết giảng

Tại một ngôi làng nhỏ, có một vị giáo sư thường đến nói chuyện về cuộc sống, về cộng đồng vào mỗi ngày chủ nhật. Ngoài ra, ông còn tổ chức nhiều hoạt động cho những cậu bé trong làng cùng chơi. Nhưng đến một ngày chủ nhật nọ, một cậu bé, vốn rất chăm đến nghe nói chuyện bỗng nhiên không đến nữa. Nghe nói cậu ta không muốn nghe những bài nói chuyện tầm xàm và cũng chẳng muốn chơi với những cô cậu bé khác nữa. Sau hai tuần, vị giáo sư quyết định đến thăm nhà cậu bé. Cậu bé đang ở nhà một mình, ngồi trước bếp lửa. Đoán được lí do chuyến viếng thăm, cậu bé mời vị giáo sư vào nhà và lấy cho ông một chiếc ghế ngồi bên bếp lửa cho ấm. Vị giáo sư ngồi xuống nhưng vẫn không nói gì. Trong im lặng, hai người cùng ngồi nhìn những ngọn lửa nhảy múa. Sau vài phút, vị giáo sư lấy cái kẹp, cẩn thận nhặt một mẩu than hồng đang cháy sáng ra và đặt riêng nó sang bên cạnh lò sưởi. Rồi ông ngồi lại xuống ghế, vẫn im lặng. Cậu bé cũng im lặng quan sát mọi việc. Cục than đơn lẻ cháy nhỏ dần, cuối cùng cháy thêm được một vài giây nữa rồi tắt hẳn, không còn đốm lửa nào nữa. Nó trở nên lạnh lẽo và không còn sức sống. Vị giáo sư nhìn đồng hồ và nhận ra đã đến giờ ông phải đến thăm một người khác. Ông chậm rãi đứng dậy, nhặt cục than lạnh lẽo và đặt lại vào giữa bếp lửa. Ngay lập tức, nó lại bắt đầu cháy, tỏa sáng, lại một lần nữa với ánh sáng và hơi ấm của những cục than xung quanh nó. Khi vị giáo sư đi ra cửa, cậu bé chủ nhà nắm tay ông và nói: 40

- Cảm ơn bác đã đến thăm, và đặc biệt cảm ơn bài nói chuyện của bác. Tuần sau cháu sẽ lại đến chỗ bác cùng mọi người.

& "Phép lạ" giá bao nhiêu?

Cô bé lấy cái lọ thủy tinh nhỏ mà em đã giấu trong tủ. Em đổ ra tất cả tiền xu trên sàn nhà và đếm cẩn thận. Sau đó em bỏ những đồng xu vào túi và đi xuống phố, đến một tiệm bán thuốc tây. Em đứng chờ ông dược sĩ đang bận nói chuyện với một người đàn ông khác. Sau cùng em phải gây ra một tiếng động và ông dược sĩ hỏi: - Cháu muốn gì? Tôi đang nói chuyện với ông anh mà từ lâu rồi không được gặp. - Anh của cháu bị bệnh nặng và cha cháu nói chỉ có "phép lạ" mới cứu được anh cháu. "Phép lạ" giá bao nhiêu vậy ông? - Ở đây không có bán "phép lạ", cháu ạ. - Xin ông hãy giúp cháu. Cháu có tiền để mua nó. Và nếu không đủ tiền, cháu sẽ về nhà lấy thêm. - Tôi rất tiếc không thể giúp gì cho cháu được. Người anh của ông dược sĩ bắt đầu tham gia câu chuyện. Ông cúi xuống và hỏi cô bé: - Anh của cháu cần loại "phép lạ" nào? - Cháu không biết – Cô bé trả lời với đôi mắt đầy nước mắt. Cháu chỉ biết anh cháu bị bệnh nặng và mẹ cháu nói anh cháu cần phải giải phẫu nhưng cha mẹ cháu không thể lo được, chỉ còn trông chờ vào "phép lạ" mà thôi. Vì thế cháu đã dùng tiền để dành của cháu để tìm mua "phép lạ" cho anh cháu. - Thế cháu có bao nhiêu tiền? - Một đô la và 11 xu. Người đàn ông mỉm cười, nhận tiền của cô bé, nắm lấy tay em và nói: - Hãy đưa tôi đến nhà cháu. Tôi muốn gặp cha mẹ và anh của cháu. Để xem tôi có "phép lạ" như cháu đang cần không? 41

Người đàn ông này chính là một nhà phẫu thuật danh tiếng. Cuộc phẫu thuật được tiến hành không tốn chi phí và sau đó người anh của cô bé hoàn toàn bình phục. Người mẹ cô bé nói: - Đúng là một "phép lạ". Tôi tự hỏi không biết nó đáng giá bao nhiêu? Cô bé mỉm cười. Chỉ có em và ông bác sĩ biết thật sự "phép lạ" giá bao nhiêu. Chỉ có 1 đô la và 11 xu cộng với tình thương của cô và lòng nhân ái của ông bác sĩ...

& Một việc nhỏ

Môt gia đình gồm 2 vợ chồng và 4 đứa con nhỏ. Dịp hè, cùng đi nghỉ mát ở một bãi biển. Bọn trẻ rất thích tắm biển và xây những tòa lâu đài trên cát. Bố mẹ chúng thuê một cái lều và ngồi uống nước trên bờ, dõi nhìn các con vui đùa không quá xa ngoài kia phía trước mặt. Thế rồi chợt trông thấy một bà cụ nhỏ nhắn, ăn mặc xuyềnh xoàng, trên tay cầm một chiếc túi cũ đang tiến lại. Tóc bà đã bạc trắng, bị gió biển thổi tốc lên càng làm cho khuôn mặt nhăn nheo của bà càng khó coi. Bà cụ lẩm bẩm một điều gì đó, dáo dác nhìn rồi thỉnh thoảng lại cúi xuống nhặt những thứ gì đó trên bãi biển, bỏ vào cái túi. Hai vợ chồng không hẹn mà cùng vội chạy ra gọi các con lại, căn dặn chúng phải tránh xa người đàn bà khả nghi kia. Dường như họ cố ý nói to cho bà ta nghe thấy để bà ta đi chỗ khác kiếm ăn. Cụ già không biết có nghe thấy gì không giữa tiếng sóng biển ì ầm, chỉ thấy bà từ từ tiến về phía họ. Thế rồi cụ bà dừng lại, nhìn mấy đứa trẻ dễ thương đang ngơ ngác nhìn mình. Bà mỉm cười nhưng không ai đáp lại, chỉ giả vờ ngó lơ đi chỗ khác. Bà cụ lẳng lặng làm công việc khó hiểu của mình. Còn cả gia đình kia thì chẳng còn hứng thú tắm biển nữa, họ kéo nhau lên quán nước phía trên bãi biển. Trong lúc chuyện trò với người phục vụ bàn ăn cùng những khách hàng trong quán, hai vợ chồng quyết định hỏi thăm xem bà cụ khả nghi kia là ai và họ... sững sờ : Bà cụ ấy là người dân ở đây, từng có một đứa cháu ngoại vì bán hàng rong trên bãi biển, vô tình đạp phải một mảnh chai rồi bị nhiễm trùng, sốt cao, đưa đi bệnh viện cấp cứu không kịp và đã chết không lâu vì bệnh uốn ván. Từ dạo ấy, thương cháu đến ngẩn ngơ, bà cứ lặng lẽ đi dọc bãi biển, tìm những mảnh chai, mảnh sắt hoặc hòn đá có cạnh sắc. Mọi người hỏi lý do thì bà đáp mà đôi mắt ướt nhòe: "Ồ tôi chỉ làm một việc nhỏ thôi ấy mà, để các cháu bé có thể vui chơi trên bãi biển mà không bao giờ bị chết như đứa cháu đáng thương của tôi !". Nghe xong câu chuyện người chồng vội vã chạy xuống bãi biển mong có thể nói một lời xin lỗi và một lời biết ơn chân thành, nhưng bà cụ đã đi rất xa rồi. Bóng bà chỉ còn là một cái chấm nhỏ trên bãi biển vắng người khi chiều đang xuống. 42

& Một câu chuyện cảm động

Câu chuyện đã xảy ra từ nhiều năm trước. Lúc đó, cô Thompson đang dạy tại trường tiểu học của thị trấn nhỏ tại Hoa Kỳ. Vào ngày khai giảng năm học mới, cô đứng trước những em học sinh lớp năm, nhìn cả lớp và nói cô sẽ yêu tất cả các học sinh như nhau. Nhưng thực ra cô biết mình sẽ không làm được điều đó bởi cô đã nhìn thấy cậu học sinh Teddy Stoddard ngồi lù lù ngay bàn đầu. Năm ngoái, cô đã từng biết Teddy và thấy cậu bé chơi không đẹp với bạn bè, quần áo thì lôi thôi lếch thếch, còn người ngợm thì lại quá bẩn thỉu. “Teddy trông thật khó ưa.” Chẳng những thế, cô Thompson còn dùng cây bút đỏ vạch một chữ thật rõ đậm vào hồ sơ cá nhân của Teddy và ghi chữ F đỏ chói ngay phía ngoài (chữ F là hạng kém). Ở trường này, vào đầu năm học mỗi giáo viên đều phải xem thành tích của từng học sinh trong lớp mình chủ nhiệm. Cô Thompson đã nhét hồ sơ cá nhân của Teddy đến cuối cùng mới mở ra xem, và cô rất ngạc nhiên về những gì đọc được. Cô giáo chủ nhiệm lớp 1 nhận xét Teddy như sau: “Teddy là một đứa trẻ thông minh và luôn vui vẻ. Học giỏi và chăm ngoan… Em là nguồn vui cho người chung quanh”. Cô giáo lớp 2 nhận xét: “Teddy là một học sinh xuất sắc, được bạn bè yêu quý nhưng có chút vấn đề vì mẹ em ốm nặng và cuộc sống trong gia đình thật sự là một cuộc chiến đấu”. Giáo viên lớp 3 ghi: “Cái chết của người mẹ đã tác động mạnh đến Teddy. Em đã cố gắng học, nhưng cha em không mấy quan tâm đến con cái và đời sống gia đình sẽ ảnh hưởng đến em nếu em không được giúp đỡ”. Giáo viên chủ nhiệm lớp 4 nhận xét: “Teddy tỏ ra lãnh đạm và không tỏ ra thích thú trong học tập. Em không có nhiều bạn và thỉnh thoảng ngủ gục trong lớp”. Đọc đến đây, cô Thompson chợt hiểu ra vấn đề và cảm thấy tự hổ thẹn. Cô còn thấy áy náy hơn khi đến lễ Giáng sinh, tất cả học sinh trong lớp đem tặng cô những gói quà gói giấy màu và gắn nơ thật đẹp, ngoại trừ món quà của Teddy. Em đem tặng cô một gói quà bọc vụng về bằng loại giấy gói hàng nâu xỉn mà em tận dụng lại từ loại túi giấy gói hàng của tiệm tạp hoá. Cô Thompson cảm thấy đau lòng khi mở gói quà ấy ra trước mặt cả lớp. Một vài học sinh đã bật cười khi thấy cô giơ lên chiếc vòng giả kim cương cũ đã sút mất một vài hột đá và một chai nước hoa chỉ còn lại một ít. Nhưng cô đã dập tắt những tiếng cười nhạo kia khi cô khen chiếc vòng đẹp, đeo nó vào tay và xịt ít nước hoa trong chai lên cổ. Hôm đó Teddy đã nén lại cho đến cuối giờ để nói với cô: “Thưa cô, hôm nay cô thơm như mẹ em ngày xưa”. Sau khi đứa bé ra về, cô Thompson đã ngồi khóc cả giờ đồng hồ. Và chính từ hôm đó, ngoài dạy học cô còn lưu tâm chăm sóc cho Teddy hơn trước. Mỗi khi cô đến bàn em để hướng dẫn thêm, tinh thần Teddy dường như phấn chấn hẳn lên. Cô càng động viên em càng tiến bộ nhanh. Vào 43

cuối năm học, Teddy đã trở thành học sinh giỏi nhất lớp. Và trái với phát biểu của mình vào đầu năm học, cô đã không yêu thương mọi học sinh như nhau. Teddy là học sinh cưng nhất của cô. Một năm sau, cô tìm thấy một mẩu giấy nhét qua khe cửa. Teddy viết: “Cô là cô giáo tuyệt vời nhất trong đời em”. Sáu năm sau, cô lại nhận được một bức thư ngắn từ Teddy. Cậu cho biết đã tốt nghiệp trung học, đứng hạng 3 trong lớp và “Cô vẫn là người thầy tuyệt vời nhất trong đời em”. Bốn năm sau, cô lại nhận được một lá thư nữa. Teddy cho biết dù hoàn cảnh rất khó khăn khiến cho cậu có lúc cảm thấy bế tắc, cậu vẫn quyết tốt nghiệp đại học với hạng xuất sắc nhất, nhưng “Cô vẫn luôn là cô giáo tuyệt vời mà em yêu quý nhất trong đời”. Rồi bốn năm sau nữa, cô nhận được bức thư trong đó Teddy báo tin cho biết cậu đã đậu tiến sĩ và quyết định học thêm lên. “Cô vẫn là người thầy tuyệt nhất của đời em”, nhưng lúc này tên cậu đã dài hơn. Bức thư ký tên Theodore F. Stoddard - giáo sư tiến sĩ. Câu chuyện vẫn chưa kết thúc tại đây. Một bức thư nữa được gửi đến nhà cô Thompson. Teddy kể cậu đã gặp một cô gái và cậu sẽ cưới cô ta. Cậu giải thích vì cha cậu đã mất cách đây vài năm nên cậu mong cô Thompson sẽ đến dự lễ cưới và ngồi ở vị trí vốn thường dành cho mẹ chú rể. Và bạn thử đoán xem việc gì đã xảy ra? Ngày đó, cô đeo chiếc vòng kim cương giả bị rớt hột mà Teddy đã tặng cô năm xưa, xức thứ nước hoa mà Teddy nói mẹ cậu đã dùng vào kỳ Giáng sinh cuối cùng trước lúc bà mất. Họ ôm nhau mừng rỡ và giáo sư Stoddard thì thầm vào tai cô Thompson: “Cám ơn cô đã tin tưởng em. Cám ơn cô rất nhiều vì đã làm cho em cảm thấy mình quan trọng và cho em niềm tin rằng mình sẽ tiến bộ”. Cô Thompson vừa khóc vừa nói nhỏ với cậu: “Teddy, em nói sai rồi. Chính em mới là người đã dạy cô rằng cô có thể sống khác đi. Cô chưa từng biết dạy học cho tới khi cô gặp được em.”

& Nó có tội gì đâu?

Trong giờ văn cô giáo kể chuyện: Ngày xưa có một tên nhà giàu rất độc ác và tham lam. Hắn có một hàng bán gạo ở chợ và xa nhà. Một hôm có một bác nông dân đến mua gạo của hắn, nhưng vì không đủ tiền lên phải quay về. Bất chợt tên nhà giàu nhìn thấy tiền của bác nông dân bị rơi, hắn lẳng lặng nhặt lấy mà không bảo gì, khi bác nông dân quay lại hỏi hắn dở giọng quát nạt, đuổi bác quay về. Buổi tối hôm ấy trời mưa rất to hắn không về nhà được đành phải ở lại quán, sáng hôm sau khi về đến nhà thì hắn thấy vợ đầu tóc rũ rượi đang ở bên cạnh đứa con trai của hắn. Thảng thốt hắn đến cạnh vợ hỏi:"tại sao lại như thế này hả", vợ hắn trả lời :"hôm qua con lên cơn sốt nặng, em có nhờ 44

bác nông dân bên cạnh mua thuốc giúp, nhưng không hiểu sao bác ấy bảo rằng bác ấy đánh rơi tiền chỗ anh lên không có tiền mua thuốc được". Nghe xong tên nhà giàu ngơ người ra lặng lẽ. Câu chuyện của cô gáo vừa chấm dứt , ở phía dưới lớp vang lên tiếng xì xào: "đáng đời tên nhà giàu tham lam, trời phạt hắn đó mà".Chỉ có ở cuối lớp một một cô bé lặng lẽ chống cằm suy tư: "tại sao trời không phạt tên nhà giàu tham lam kia mà lại phạt đứa bé, nó đâu có tội gì đâu?

& Bài học về sự tự giác và trách nhiệm

Xưa thật là xưa, có một ông Vua nọ, một hôm ông ta sai quân lính đặt một tảng đá lớn nằm chắn ngang đường đi. Xong, ông nấp vào một bụi cây gần đấy và theo dõi. Lần lượt ông ta thấy, những thương nhân giàu có đi qua, rồi đến những cận thần của ông đi qua, nhưng không ai có ý định xê dịch tảng đá sang bên nhường chỗ cho lối đi cả, họ chỉ lẩm nhẩm đổ lỗi cho nhà Vua vì đã không cho người giữ sạch sẽ con đường. Một lúc sau, nhà Vua nhìn thấy một người nông dân đi tới với một xe rau cồng kềnh nặng trĩu. Nhìn thấy tảng đá, người nông dân liền ngừng xe và nhảy xuống đất, cố hết sức mình ông ta đã đẩy được tảng đá sang bên kia vệ đường. Vừa làm ông ta vừa lẩm bẩm: “Thật không may nếu có ai đó không thấy mày và vấp phải, chắc là sẽ đau lắm đây”. Xong đâu đấy, người nông dân quay trở lại xe để tiếp tục đi tiếp, thì bỗng nhìn thấy một bao tiền to đùng đặt ngay chỗ mà ông đã di chuyển tảng đá. Đó là một một món quà của Đức Vua cho người nào dịch chuyển được tảng đá. Câu chuyện của người nông dân này đã giúp chúng ta nhận ra một điều quý giá mà rất nhiều người trong chúng ta không bao giờ nhận thấy: Vật cản đôi khi cũng có thể là một cơ hội tốt.

& Bài học về sự quan tâm

Trong tháng thứ 2 của khoá học y tá, vị giáo sư của chúng tôi đã cho chúng tôi một câu hỏi hết sức bất ngờ trong bài thi vấn đáp. Tôi đã lướt qua hầu hết các câu hỏi trong bài thi, và ngạc nhiên dừng lại ở câu hỏi cuối cùng: “Hãy cho biết tên người phụ nữ quét dọn trường học của chúng ta?”. Một câu hỏi không có trong chuyên môn, chắc đây chỉ là một câu hỏi đùa thôi. Tôi đã nghĩ vậy! Thật ra, tôi đã nhìn thấy người phụ nữ đó vài lần. Cô ấy cao, tóc sẫm màu và khoảng chừng 50 tuổi nhưng làm sao mà tôi có thể biết được tên cô ta cơ chứ? Tôi đã kết thúc bài làm của mình với câu cuối cùng bị bỏ trống. 45

Cuối giờ kiểm tra, một sinh viên đã hỏi vị giáo sư rằng: “Liệu ông có tính điểm cho câu hỏi cuối cùng kia không?”, ông ta trả lời: “Chắc chắn rồi”, rồi ông nói tiếp: “Trong công việc, các em sẽ gặp rất nhiều người, tất cả họ đều quan trọng, họ xứng đáng được nhận sự quan tâm của các em, dù chỉ là một nụ cười hay một câu chào”. Tôi đã không bao giờ quên bài học đó trên mỗi bước đường đời của mình sau này, và tôi cũng không bao giờ quên tên của người phụ nữ đó, cô Dorothy. (Theo Inspiration and Friendship)

& Cảm nhận bằng tâm hồn

Một cô bé vừa gầy vừa thấp bị thầy giáo loại ra khỏi dàn đồng ca. Cũng chỉ tại cô bé ấy lúc nào cũng chỉ mặc mỗi một bộ quần áo vừa cũ, vừa bẩn lại rộng nữa. Cô bé buồn tủi ngồi một mình trong công viên. Cô bé nghĩ:" Tại sao mình lại không được hát? Chảng nhẽ mình hát tồi đến thế sao?" Cô bé nghĩ mãi và cất giọng hát khe khẽ. Cô cứ hát hết bài này đến bài khác, cho đến khi mệt lả mới thôi. " Cháu hát hay quá?" Một giọng nói cất lên. " Cảm ơn cháu, cháu gái bé nhỏ. Cháu đã cho ta một buổi chiều thật vui vẻ" Cô bé ngẩn người. Người vừa khen cô bé là một ông cụ râu tóc bạc trắng. Ông cụ nói xong liền đứng dậy chậm rãi bước đi. Hôm sau, cô bé tới công viên đã thấy ông già ngồi ở chiếc ghế đá hôm trước khuôn mặt hiền từ mỉm cười chào cô bé. Cô bé lại hát, cụ già vẫn chăm chú lắng nghe. Ông vỗ tay nói lớn. " Cảm ơn cháu, cháu gái bé nhỏ của ta, cháu hát hay quá!". Nói xong, cụ già lại chậm rãi một mình bước đi. Cứ như vậy nhiều năm trôi qua, cô bé giờ đây đã trở thành ca sĩ nổi tiếng. Cô gái vẫn không quên cụ già ngồi tựa lưng vào ghế đá trong công viên nghe cô hát. Một chiều mùa đông, cô đến công viên tìm ông cụ, nhưng chỉ còn chiếc ghế đá trống không. " Cụ già ấy đã qua đời rồi, cụ ấy điếc đã 20 năm nay"-một người trong công viên nói với cô. Cô gái sững người. Một cụ già ngày ngày vẫn chăm chú lắng nghe và khen cô hát hay lại là người không có khả năng nghe?

& Hai cách diễn giảng

Ngày xưa, có một ông Hoàng Ả Rập nọ triệu một nhà tiên tri tới hỏi ông sẽ sống được bao nhiêu năm. Nhà tiên tri nói : “Bệ hạ sẽ sống lâu, sống lâu tới cỡ Ngài sẽ chứng kiến được các cái chết của các con Ngài“ . Ông Hoàng tức giận vì lời nói súc phạm, ra lệnh cho quân sĩ mang ra chém đầu. 46

Ông liền triệu một nhà tiên tri khác và cũng hỏi câu hỏi về tuổi thọ đó của ông. Nhà tiên tri này trả lời như sau : “Thưa Bệ Hạ, Ngài sẽ sống lâu, Ngài sẽ sống thọ hơn tất cả mọi người trong gia đình Ngài” ông Hoàng lên hoan hỷ và tặng rất nhiều tiền cho nhà tiên trị Hai nhà tiên tri đều nói lên sự thật, nhưng một lời nói thì bộc trực, và một lời nói thì uyển chuyển hơn. Lời bàn : Cùng một sự thật, nhưng cách diễn giảng và cách dùng từ ngữ khôn khéo thì dễ lọt tai hơn

& Học cách không làm tổn thương người khác !

Có một cậu bé, cậu ta luôn luôn cáu với mọi người, và vì thế cậu làm rất nhiều người buồn. Và rồi một hôm, cậu nhận ra, cậu cần thay đổi, đó là một quyết định làm bố cậu rất vui, và ông có một ý kiến giúp cậu. Bố cậu bé muốn từ nay, mỗi khi cáu giận với ai, cậu bé sẽ tự đóng một chiếc đinh lên hàng rào trước sân nhà cậu, cứ thế cho đến một ngày cậu không đóng một chiếc đinh nào lên đó nữa. Rồi, cậu bé đã phải đóng rất nhiều chiếc đinh lên hàng rào gỗ nhà cậu. Đên khi cậu không còn cáu và không phải đóng một chiếc nào nữa, cậu đến gặp bố để nói cho ông biết điều đó. Bố cậu lại muốn, từ giờ, mỗi khi cậu làm một người nào đó vui cũng như khi xin lỗi người mà cậu bé đã làm người đó buồn, cậu được nhổ một chiếc đinh ra khỏi hàng rào. Cứ thể từng ngày qua, cậu cố gắng không nổi cáu, không làm bực mình, và tỏ ra biết lỗi với mọi người, cậu cũng nhổ hết đinh ra khỏi hàng rào nhà cậu. Và bố cậu bé đến, nói với cậu một câu : "Con đã nhổ hết đinh ra khỏi hàng rào, đó là một cố gắng, nỗ lực phi thường của con, nhưng con hãy xem, cái hàng rào gỗ còn được như xưa, nó đã bị những chiếc đinh làm thủng lỗ chỗ, cũng như những người mà con đã làm họ bị tổn thương, có nhưng vết thương trong lòng họ, mà khi con gây ra, mãi mãi con không thể hàn gắn lại được nữa". Bạn thân mến, xin gửi tới bạn bài học quý giá này. Những người sống quanh ta, những người thân, bạn bè, đồng nghiệp, thậm chí cả những người mới quen...đã bao giờ bạn làm tổn thương hay vô tình gây ra sự đau lòng cho họ? Nếu đã từng sai lầm như thế, bạn hãy nghĩ lại đi, bạn nhé! Bởi, cuộc sống không ngắn ngủi nhưng cũng không quá dài để ta có thể làm lại và sửa chữa những sai lầm. Chúc bạn, không bao giờ làm tổn thương ai đó...

47

& Học cách lắng nghe.

Cuộc sống của người Nhật rất tất bật. Trong thời đại công nghiệp, máy tính và tên lửa, người lớn đi làm, trẻ em đi học, cứ thế hàng ngày, hàng tuần... Họ ít có thời gian để ý đến nhau. Cuộc sống tẻ nhạt, nhưng có lẽ họ không cảm thấy vậy, vì họ còn quá bận rộn với công việc hàng ngày. Một cô bé sống trong một gia đình điển hình như vậy. Bố mẹ đi làm thì cô bé đến trường, rất ít khi gặp nhau. Cô muốn nói chuyện nhưng không biết nói với ai. Chẳng ai có thì giờ ngồi nghe cô nói. Bạn bè cũng cuốn quýt với những ca học, một số thì mải mê với trò chơi điện tử hiện đại với hình ảnh ảo ba chiều như thật. Cô bé cảm thấy cô đơn và thu mình vào vỏ ốc. Nhưng cô cũng không được yên, vì cô rất bé nhỏ và nhút nhát nên hay bị những đứa trẻ lớp trên trêu chọc, giật cặp sách, giật tóc, đôi khi cả đánh nữa. Một buổi chiều, khi bị nhóm bạn lớp trên lôi ra làm trò đùa, cô buồn bã đi ra công viên gần nhà, ngồi trên ghế đá và khóc. Khóc một lúc, cô ngẩng lên thì thấy một ông già đang ngồi cạnh mình. Ông già thấy cô ngẩng lên thì hỏi: - Cháu gái, tan học rồi sao không về nhà mà lại khóc? Cô bé lại òa lên tức tưởi: - Cháu không muốn về nhà. Ở nhà buồn lắm, không có ai hết. Không ai nghe cháu nói! - Vậy ông sẽ nghe cháu! Và cô bé vừa khóc vừa kể cho ông già nghe tất cả những uất ức, những buồn rầu trong lòng bấy lâu nay. Ông già cứ im lặng nghe, không một lời phán xét, không một lời nhận định. Ông chỉ nghe. Cuối cùng, khi cô bé kể xong, ông bảo cô đừng buồn và hãy đi về nhà. Từ đó trở đi, cứ tan học là cô bé vào công viên ngồi kể chuyện cho ông già nghe. Cô thay đổi hẳn, mạnh dạn lên, vui vẻ lên. Cô bé cảm thấy cuộc sống vẫn còn nhiều điều để sống. Cho đến một hôm, cô bé bị một bạn trong lớp đánh. Vốn yếu đuối không làm gì được, cô uất ức và nóng lòng chạy đến công viên để chia sẽ cho vơi bớt nỗi buồn tủi. Cô bé vội vã, chạy qua đèn đỏ... *** Ngày biết tin cô bé mất, vẫn trong công viên, vẫn trên chiếc ghế đã mà cô bé hay ngồi, có một ông lão lặng lẽ đốt một hình nộm bằng giấy. Đó là món quà mà ông muốn đưa cho cô bé ngày hôm trước, nhưng không thấy cô bé đến. Hình nộm là một con mèo rất đẹp, trắng trẻo, có đôi tai to, mắt tròn xoe 48

hiền lành, nhưng không có miệng. Ông già muốn nó ở bên cạnh cô bé, mãi lắng nghe cô mà không bao giờ phán xét. Từ đó trở đi, trên bàn học của mỗi học sinh Nhật thường có một búp bê hình mèo không có miệng Chú mèo hiện nay đã mang hiệu "Hello Kitty" (bạn đã bao giờ để ý mèo Hello Kitty không hề có miệng?) - chú mèo được làm ra với mục đích lắng nghe tất cả mọi người.

& Vai kịch cuối cùng

Có một người diễn viên già đã về hưu và sống độc thân. Mùa hạ năm ấy ông tìm về một làng vắng vẻ ở vùng núi, sống với gia đình người em là giáo viên cấp I trường làng. Mỗi buổi chiều, ông thường ra chơi nơi bãi cỏ vắng lặng ngoài thung lũng. Ở đây, chiều nào ông cũng thấy một chú bé ra ngồi đợi đoàn tàu chạy qua thung lũng, trước khi rẽ vào những vách đá đến phía ga trên. Chú bé hồi hộp đợi. Đoàn tàu phủ đầy bụi đường với những toa đông đúc hành khách như một thế giới khác lạ, ầm ầm lướt qua thung lũng. Chú bé vụt đứng dậy, háo hức đưa tay vẫy, chỉ mong có một hành khách nào đó vẫy lại chú. Nhưng hành khách - mệt mỏi vì suốt một ngày trên đường- chẳng ai để ý vẫy lại chú bé không quen biết. Hôm sau, rồi hôm sau, hôm sau nữa, hôm nào ông già cũng thấy chú bé ra vẫy và vẫn không một hành khách nào vẫy lại. Nhìn nét mặt thất vọng của chú bé, tim người diễn viên già như thắt lại. Ông nghĩ: "Không gì đau lòng bằng việc thấy một em bé thất vọng, đừng để trẻ con mất lòng tin ở đời sống, ở con người." Hôm sau, người em thấy ông giở chiếc vali hoá trang ra. Ông dán lên mép một bộ râu giả, đeo kính, mượn ở đâu một chiếc áo veston cũ, mặc vào rồi chống gậy đi. Ông đi nhờ chuyến xe ngựa của trạm, lên tàu đi ngược lên ga trên. Ngồi sát cửa sổ toa tàu, ông thầm nghĩ: " Đây là vai kịch cuối cùng của mình, cũng như nhiều lần nhà hát thường phân cho mình, một vai phụ, một vai rất bình thường, một hành khách giữa bao hành khách đi tàu..." Qua cái thung lũng có chú bé đang đứng vẫy, người diễn viên già nhoài người ra, cười, đưa tay vẫy lại chú bé. Ông thấy chú bé mừng cuống quít, nhẩy cẫng lên, đưa cả hai tay vẫy mãi. Con tàu đi xa. Người diễn viên già trào nước mắt cảm động hơn bất cứ một đêm diễn huy hoàng nào ở nhà hát. Đây là vai kịch cuối cùng của ông, một vai phụ, một vai không có lời, một vai không đáng kể nhưng đã làm cho chú bé kia vui sướng, đã đáp lại tâm hồn chú bé và chú sẽ không mất lòng tin ở cuộc đời. 49

& Bức tranh bị bôi bẩn

Có một anh chàng họa sĩ từ lâu ôm ấp ước mơ để lại cho hậu thế một tuyệt tác. Và rồi một ngày kia chàng bắt tay vào việc. Ðể tránh sự ồn ào náo nhiệt của cuộc sống thường nhật, chàng dựng một khung vẽ rộng 30 mét vuông trên sân thượng một tòa nhà cao tầng lộng gió. Người họa sĩ làm việc miệt mài suốt nửa năm. Chàng say mê bức họa tới mức quên ăn quên ngủ. Khi bức tranh hoàn thành, nó sẽ đưa tên tuổi của chàng sống mãi với thời gian. Một buổi sáng nọ, như thường lệ, chàng họa sĩ tiếp tục hoàn chỉnh những nét cọ trước sự trầm trồ của hàng chục du khách tham quan. Tuy nhiên sự có mặt của đám đông không hề ảnh hưởng tới họa sĩ. Chìm đắm trong cơn say mê điên dại, chàng ngây người nhìn ngắm thành quả lao động sáng tạo của mình. Cứ thế, chàng từ từ lùi ra xa để chiêm ngưỡng bức tranh mà không biết rằng mình đang tiến tới mép sân thượng. Trong số hàng chục người khách tham quan đang bị bức tranh hút hồn, chỉ có vài người phát hiện ra mối nguy hiểm đang chờ đón người họa sĩ: chỉ lùi một bước nữa là chàng sẽ rơi tõm xuống khoảng trống mênh mông cao cả trăm mét.Tuy nhiên, không ai có can đảm lên tiếng vì biết rằng một lời cảnh báo có thể sẽ khiến người họa sĩ giật mình ngã xuống vực thẳm. Một sự im lặng khủng khiếp ngự trị trong không gian. Bất chợt một người đàn ông tiến tới giá vẽ. Ông ta chộp lấy một cây cọ nhúng nó vào hộp màu và bôi nguệch ngoạc lên bức tranh. Một sự hoàn mỹ tuyệt vời đã bị phá hủy. Người họa sĩ nổi giận, anh ta gầm lên đùng đùng lao tới bức vẽ, giật cây cọ từ tay người đàn ông nọ. Chưa hả giận, người họa sĩ vung tay định đập cho người đàn ông nọ một trận. Tuy nhiên, hàng chục người xung quanh cũng đã kịp lao tới, giữ lấy người họa sĩ và giải thích cho anh ta hiểu tình thế. Rồi một vị cao niên tóc bạc phơ đến bên chàng họa sĩ và nhẹ nhàng nói: "Trong cuộc đời, chúng ta thường mải mê phác ra những bức tranh về tương lai. Tuy rằng bức tranh đó có thể rất đẹp, rất quyến rũ nhưng chính sự quyến rũ, mê hoặc về những điều sắp tới đó thường khiến chúng ta không để ý tới những mối hiểm họa gần kề, thậm chí là ngay dưới chân mình". Vậy nên, nếu như có ai đó bôi bẩn, làm hỏng bức tranh về tương lai mà ta dày công tô vẽ, xin bạn chớ nóng vội mà oán giận. Trước tiên hãy xem lại hoàn cảnh thực tại của chính mình. Biết đâu một vực thẳm đang há miệng chờ đón ngay dưới chân bạn.

50

& Tự sơn mình bằng một màu khác

Có một người đàn ông rất thích màu vàng. Ông sơn tường màu vàng, trải thảm màu vàng, mua những đồ nội thất màu vàng, treo rèm cửa màu vàng và thậm chí đồ dùng trong bếp của ông ta cũng toàn màu vàng. Ông ngủ trên một chiếc giường màu vàng, trải đệm vàng và mặc bộ quần áo màu vàng. Rồi đến khi ông bị bệnh. Thật kỳ lạ... ông bị bệnh vàng da. Ông gọi điện cho bác sĩ và hướng dẫn bác sĩ đến nhà: - Anh sẽ không gặp vấn đề gì về việc tìm nhà đâu, ông chỉ cần đi theo hành lang và thấy cái cửa màu vàng, đó chính là nhà tôi. Ông bác sĩ đi rất lâu mới trở về cơ quan. Một đồng nghiệp hỏi: - Anh đi lâu thế? Có giúp được ông ấy không? Bác sĩ mỉm cười: - Tôi đi lâu vì phải mất rất nhiều thời gian mới tìm ra ông ta ở trong nhà mình! * Giống y hệt đến mức bị trộn lẫn vào những thứ xung quanh mình không phải là một ý kiến hay Đó là dụng ý hơi cường điệu của câu chuyện hài hước này. Câu chuyện đó cũng tương tự như một mẩu tin gần đây trên báo: Một bà mẹ ở vùng Miami và một cậu bé đến đồn cảnh sát. Người mẹ nộp một ít tiền giấy và tiền xu, tổng cộng là 19,53 đôla. Cậu bé nộp vài đồng xu, tổng cộng là 85 xu. đó là hai người duy nhất đem tiền đến trả sau khi một chiếc xe của kho bạc bị tai nạn và làm đổ ra đường hơn 500.000 đôla. Nhiều nhân chứng đã nói rằng rất nhiều người - vào giờ tan tầm hôm ấy - đã ào ra nhặt tiền bỏ vào túi - càng nhiều càng tốt - trong khi hai nhân viên trên xe của kho bạc đang bị chảy máu. Cảnh sát đã thông báo đề nghị mọi người tới trả lại tiền, nhưng người phụ nữ và cậu bé đó là hai người duy nhất đem tiền tới. Tức là trong số rất nhiều người nhặt tiền hôm đó, có hai người có suy nghĩ khác với những người còn lại. “Tôi có con, và tôi cần phải làm gương tốt” - người mẹ nói. Bà làm việc tại một cửa hàng bán lẻ nhỏ, thu nhập rất thấp. Nhưng bà đã chọn cách không bị “trộn lẫn” với những người khác. Đúng như câu ngạn ngữ: “Đôi khi một người nghèo nhất lại để lại cho con cái mình món thừa kế lớn nhất”. Còn cậu bé 11 tuổi đã nộp 85 xu, cậu bé nói: “Cháu cảm thấy sẽ là sai nếu cháu giữ một thứ không phải của mình”. Cả hai người đó đã tự “sơn” mình bằng một màu sơn khác với nhiều người. 51

& Cát Và Đá

Trên đường vượt qua sa mạc, giữa 2 người đồng hành (là 2 người bạn) đã xảy ra sự tranh cãi. Không tìm được sự thống nhất, 1 người không kiềm chế được cảm xúc đã tát vào mặt người bạn của mình. Người bị tát không nói gì cả, chỉ dừng lại ít phút để viết lên cát dòng chữ: “Hôm nay người bạn tốt nhất của tôi đã tát vào mặt tôi”. Họ tiếp tục đi. Thêm 1 chặng đường trên cuộc hành trình, họ gặp 1 hồ nước. Họ quyết định dừng lại để tắm. Quá mải mê với làn nước mát 1 người đã bị hụt chân xuống vùng nước sâu và đang chìm dần ( chính là người bạn bị đánh vào mặt lúc trước). Tuy nhiên anh đã được người bạn kia cứu kịp thời. Sau khi thật sự bình tâm trở lại, người suýt chết đuối bèn tìm 1 tảng đá, khắc lên đó dòng chữ: “ Hôm nay người bạn tốt nhất của tôi đã cứu tôi”. Rất ngạc nhiên người bạn kia hỏi: "Khi tôi đánh bạn, bạn viết lên cát, còn khi tôi cứu bạn, bạn viết lên đá. Vì sao?” Người bạn vừa được cứu trả lời:”Khi một ai đó đánh ta, ta nên viết điều đó lên cát – nơi mà gió có thể xoá nó đi 1 cách dễ dàng. Nhưng khi ai đó làm 1 việc tốt cho ta, ta cần phải khắc ghi điều đó lên đánơi gió không bao giờ bôi xoá được”.

52

& Giấy chứng nhận" người"...

Trên đoàn tàu, cô soát vé hết sức xinh đẹp cứ nhìn chằm chằm vào người đàn ông lớn tuổi áng chừng đi làm thuê, hạch sách: -Vé tàu! Người đàn ông lớn tuổi lục khắp người từ trên xuống dưới một thôi một hồi, cuối cùng tìm thấy vé, nhưng cứ cầm trong tay không muốn chìa ra. Cô soát vé liếc nhìn vào tay anh, cười trách móc: - Đây là vé trẻ em. Người đàn ông đứng tuổi đỏ bằng mặt, nhỏ nhẹ đáp: -Vé trẻ em chẳng phải ngang giá vé người tàn tật hay sao? Giá vé trẻ em và người tàn tật đều bằng một nửa vé, đương nhiên cô soát vé biết. Cô nhìn kỹ người đàn ông một lúc rồi hỏi: -Anh là người tàn tật? -Vâng, tôi là người tàn tật. -Vậy anh cho tôi xem giấy chứng nhận tàn tật. Người đàn ông tỏ ra căng thẳng. Anh đáp: -Tôi... không có giấy tờ. Khi mua vé cô bán vé bảo tôi đưa giấy chứng nhận tàn tật, không biết làm thế nào, tôi đã mua vé trẻ em Cô soát vé cười gằn: -Không có giấy chứng nhận tàn tật, làm sao chứng minh được anh là người tàn tật? 53

Người đàn ông đứng tuổi im lặng, khe khẽ tháo giầy, rồi vén ống quần lên - Anh chỉ còn một nửa bàn chân. Cô soát vé liếc nhìn, bảo: - Tôi cần xem chừng từ, tức là quyển sổ có in mấy chữ "Giấy chứng nhận tàn tật", có đóng con dấu bằng thép của Hội người tàn tật! Người đàn ông đứng tuổi có khuôn mặt quả dưa đắng, giải thích: - Tôi không có hộ khẩu của địa phương, người ta không cấp sổ tàn tật cho tôi. Hơn nữa, tôi làm việc trên công trường của tư nhân. Sau khi xảy ra sự cố ông chủ bỏ chạy, tôi cũng không có tiền đến bệnh viện giám định... Trưởng tàu nghe tin, đến hỏi tình hình. Người đàn ông đứng tuổi một lần nữa trình bày với trưởng tàu, mình là người tàn tật, đã mua một chiếc vé có giá trị bằng vé của người tàn tật ... Trưởng tàu cũng hỏi: - Giấy chứng nhận tàn tật của anh đâu? Người đàn ông đứng tuổi trả lời anh không có giấy chứng nhận tàn tật, sau đó anh cho Trưởng tàu xem nửa bàn chân của mình. Trưởng tàu ngay đến nhìn cũng không thèm nhìn, cứ nhất quyết nói: - Chúng tôi chỉ xem giấy chứng nhận, không xem người. Có giấy chứng nhận tàn tật chính là người tàn tật, có giấy chứng nhận tàn tật mới được hưởng chế độ ưu đãi vé người tàn tật. Anh mau mau mua vé bổ sung. Người đứng tuổi bỗng thẫn thờ. Anh lục khắp lượt các túi trên người và hành lý, chỉ có bốn đồng, hoàn toàn không đủ mua vé bổ sung. Anh nhăn nhó và nói với trưởng tàu như khóc: - Sau khi bàn chân tôi bị máy cán đứt một nửa, không bao giờ còn đi làm được nữa. Không có tiền, ngay đến về quê cũng không về nổi. Nửa vé này cũng do bà con đồng hương góp mỗi người một ít để mua giùm, xin ông mở lượng hải hà, giơ cao đánh khẽ, nương bàn tay cao quý, tha cho tôi. Trưởng tàu nói kiên quyết: - Không được. Thừa dịp, cô soát vé nói với Trưởng tàu: - Bắt anh ta lên đầu tàu xúc than, coi như làm lao động nghĩa vụ. Nghĩ một lát, trưởng tàu đồng ý: 54

- Cũng được. Một hành khách già ngồi đối diện với người đàn ông đứng tuổi tỏ ra chướng tai gai mắt, đứng phắt lên nhìn chằm chằm vào mắt vị trưởng tàu, hỏi: - Anh có phải đàn ông không? Vị trưởng tàu không hiểu, hỏi lại: - Chuyện này có liên quan gì đến tôi có là đàn ông hay không? - Anh hãy trả lời tôi, anh có phải đàn ông hay không? - Đương nhiên tôi là đàn ông! - Anh dùng cái gì để chứng minh anh là đàn ông? Anh đưa giấy chứng nhận đàn ông của mình cho mọi người xem xem? Mọi người chung quanh cười rộ lên. Thừ người ra một lát, vị truởng tàu nói: - Một người đàn ông to lớn như tôi đang đứng đây, lẽ nào lại là đàn ông giả? Hành khách già lắc lắc đầu, nói: - Tôi cũng giống anh chị, chỉ xem chứng từ, không xem người, có giấy chứng nhận đàn ông sẽ là đàn ông, không có giấy chứng nhận đàn ông không phải đàn ông. Vị trưởng tàu tịt ngóp, ngay một lúc không biết ứng phó ra sao. Cô soát vé đứng ra giải vây cho Trưởng tàu. Cô nói với hành khách già: - Tôi không phải đàn ông, có chuyện gì ông cứ nói với tôi. Hành khách già chỉ vào mặt chị ta, nói thẳng thừng: - Cô hoàn toàn không phải người! - Cô soát vé bỗng nổi cơn tam bành, nói the thé: - Ông ăn nói sạch sẽ một chút. Tôi không là người thì là gì? Hành khách già vẫn bình tĩnh, cười ranh mãnh, ông nói: Cô là người ư? Cô đưa giấy chứng nhận "người" của cô ra xem nào... Mọi hành khách chung quanh lại cười ầm lên một lần nữa. Chỉ có một người không cười. Đó là người đàn ông trung niên bị cụt chân. Anh cứ nhìn chân chân 55

vào mọi thứ trước mặt. Không biết tự bao giờ, mắt anh đẫm lệ, không rõ anh tủi thân, xúc động, hay thù hận.

& Người đàn ông đó là ai ?

Chuyện xảy ra ở một góc đường. Một ông lão tự nhiên bị ngã xuống đất và ngất đi. Có ai đó đã gọi xe cứu thương đưa ông đến bệnh viện gần nhất. Trong cơn mê, ông lão không ngừng gọi tên con trai. Từ một bức thư đã ố màu, cô y tá liên lạc với đơn vị hải quân nơi anh con trai và cũng là người thân duy nhất của ông lão đang công tác. Sau khi nhận tin báo, không kịp thu xếp hành lý, anh lính trẻ đón xe đi ngay với hy vọng kịp nhìn mặt cha anh lần cuối. Lúc anh đến bệnh viện đã là nửa đêm. "Con trai của ông đây!", cô y tá phải lặp lại vài lần bệnh nhân già mới chịu mở mắt. Anh lính bước đến bên ông lão và nắm lấy bàn tay yếu ớt của ông. Đêm ở bệnh viện thật dài. Cả đêm, anh lính cứ ngồi như thế, không rời mắt khỏi ông lão. Có lẽ, anh ấy đang cầu mong một điều kỳ diệu. Ông lão "ra đi" khi trời vừa hừng sáng. Ngắt lời an ủi của cô y tá, anh lính hỏi: "Người đàn ông đó là ai?". "Ông ấy là cha cậu", cô y tá ngạc nhiên. "Không, ông ấy không phải là cha tôi", anh lính trả lời, "Tôi chưa bao giờ nhìn thấy ông ấy trước đây". "Tại sao cậu không nói điều đó lúc tôi dẫn cậu đến gặp ông ấy?". "Tôi đã biết có một sự nhầm lẫn nào đấy ngay khi tôi nhìn thấy ông ấy, nhưng... tôi nghĩ ông ấy đang rất cần có ai đó ở bên cạnh. Ông lão đã quá yếu để có thể nhận ra tôi có phải là con trai của ông ấy hay không. Ông ấy thật sự cần tôi. Vì thế, tôi ở lại". Hai ngày sau, một bức điện tín gửi đến bệnh viện cho hay anh con trai thật sự của ông lão đang trên đường về chịu tang cha mình. Người ta nói rằng có một sự nhầm lẫn về hai người lính trùng tên và có số quân gần giống nhau. Roy Popkin Phương Thi dịch 56

& Cho và nhận

Một hôm, một sinh viên trẻ có dịp đi dạo với giáo sư của mình. Vị giáo sư này vẫn thường được các sinh viên gọi thân mật bằng tên "người bạn của sinh viên" vì sự thân thiện và tốt bụng của ông đối với học sinh. Trên đường đi, hai người bắt gặp một đôi giày cũ nằm giữa đường. Họ cho rằng đó là đôi giày của một nông dân nghèo làm việc ở một cánh đồng gần bên, có lẽ ông ta đang chuẩn bị kết thúc ngày làm việc của mình. Anh sinh viên quay sang nói với vị giáo sư: "Chúng ta hãy thử trêu chọc người nông dân xem sao. Em sẽ giấu giày của ông ta rồi thầy và em cùng trốn vào sau những bụi cây kia để xem thái độ ông ta ra sao khi không tìm thấy đôi giày." Vị giáo sư ngăn lại: "Này, anh bạn trẻ, chúng ta đừng bao giờ đem những người nghèo ra để trêu chọc mua vui cho bản thân. Nhưng em là một sinh viên khá giả, em có thể tìm cho mình một niềm vui lớn hơn nhiều nhờ vào người nông dân này đấy. Em hãy đặt một đồng tiền vào mỗi chiếc giày của ông ta và chờ xem phản ứng ông ta ra sao." Người sinh viên làm như lời vị giáo sư chỉ dẫn, sau đó cả hai cùng trốn vào sau bụi cây gần đó. Chẳng mấy chốc người nông dân đã xong việc và băng qua cánh đồng đến nơi đặt giày và áo khoác của mình. Người nông dân vừa mặc áo khoác vừa xỏ chân vào một chiếc giày thì cảm thấy có vật gì cứng cứng bên trong, ông ta cúi xuống xem đó là vật gì và tìm thấy một đồng tiền. Sự kinh ngạc bàng hoàng hiện rõ trên gương mặt ông. Ông ta chăm chú nhìn đồng tiền, lật hai mặt đồng tiền qua lại và ngắm nhìn thật kỹ. Rồi ông nhìn khắp xung quanh nhưng chẳng thấy ai. Lúc bấy giờ ông bỏ đồng tiền vào túi, và tiếp tục xỏ chân vào chiếc giày còn lại. Sự ngạc nhiên của ông dường như được nhân lên gấp bội, khi ông tìm thấy đồng tiền thứ hai bên trong chiếc giày. Với cảm xúc tràn ngập trong lòng, người nông dân quì xuống, ngước mặt lên trời và đọc to lời cảm tạ chân thành của mình. Ông bày tỏ sự cảm tạ đối với bàn tay vô hình nhưng hào phóng đã đem lại một món quà đúng lúc, cứu giúp gia đình ông khỏi cảnh túng quẫn, người vợ bệnh tật không ai chăm sóc và đàn con đang thiếu ăn. Anh sinh viên lặng người đi vì xúc động, nước mắt giàn giụa. Vị giáo sư lên tiếng: "Bây giờ em có cảm thấy vui hơn lúc trước nếu như em đem ông ta ra làm trò đùa không?" Người thanh niên trả lời: "Giáo sư đã dạy cho em một bài học mà em sẽ không bao giờ quên. Đến bây giờ em mới hiểu được ý nghĩa thật sự của câu nói mà trước đây em không hiểu: "Cho đi là hạnh phúc hơn nhận về". 57

& HÃY THẮP LÊN MỘT QUE DIÊM

Một bữa tối tại vận động trường Los Angeles, Mỹ, một diễn giả nồi tiếng - ông John Keller, được mời thuyết trình trước khoảng 100.000 người. Đang diễn thuyết bỗng ông dừng lại và dõng dạc nói : - Bây giờ xin các bạn đừng sợ! Tôi sắp cho tắt tất cả đèn trong sân vận động này. Đèn tắt. Cả sân vận động chìm sâu trong boáng tối âm u. Ông John Keller nói tiếp: - Bây giờ tôi đốt lên một que diêm. những ai nhìn thấy ánh lửa của que diêm đang cháy thì hãy hô to "Đã thấy!". Một que diêm được bật lên, cả sân vận động vang lên: "Đã thấy!". Sau khi đèn được bật sáng trở lại, ông John Keller giải thích: - Ánh sáng của một hành động nhân ái dù nhỏ bé như một que diêm cũng sẽ chiếu sáng trong đêm tăm tối của nhân loại y như vậy. Một lần nữa, tất cả đèn trong sân vận động lại được tắt. Một giọng nói vang lên : - Tất cả những ai ở đây có mang theo diêm quẹt, xin hãy đốt cháy lên ! Bỗng chốc cả vận động trường rực sáng. Ông John Keller kết luận : - Tất cả chúng ta cùng hợp lực nhau có thể chiến thắng bóng tối, chiến tranh, khủng bố, cái ác và oán thù bằng những đóm sáng nhỏ của tình thương, sự tha thứ và lòng tốt của chúng ta. Hoà bình không chỉ là môi trường sống vắng bóng của chiến tranh. Hòa bình không chỉ là cuộc sống chung không tiếng súng. Vì trong sự giao tiếp giữa người với người, đôi khi con người giết hại nhau mà không cần súng đạn, đôi khi con người làm khổ nhau, áp bức bóc lột nhau mà không cần chiến tranh. Cách tốt nhất để xây dựng hoà bình là tăng thêm thật nhiều những hành động yêu thương và hảo tâm với đồng loại. Những hành động yêu thương xuất phát từ lòng nhân hậu sẽ như những ánh sáng nho nhỏ của một que diêm. Nhưng nếu mọi người cùng đốt lên những ánh sáng bé nhỏ, những hành động yêu thương sẽ có đủ sức mạnh để xua tan bóng tối của những đau khổ và cái ác.

58

& Chuyện vui

Một diễn giả nổi tiếng bắt đầu buổi hội nghị bằng cách giơ cao lên một tờ 20 đô la Mỹ. Trong phòng với 200 người tham dự, ông hỏi: “Ai muốn tờ 20 đô la này?” Các cánh tay bắt đầu giơ lên. Ông nói: “Tôi sẽ tặng tờ 20 đô la này cho một trong các bạn. Nhưng trước hết, hãy để tôi làm việc này đã”. Ông bắt đầu vò nhàu tờ tiền. Sau đó ông hỏi: “Ai vẫn muốn tờ tiền này?”. Các cánh tay vẫn giơ cao. “Vậy thì”, ông trả lời, “sẽ thế nào nếu tôi làm như thế này?”. Ông ném tờ tiền xuống nền nhà và bắt đầu dùng đế giày giẫm nghiền lên nó. Ông nhặt tờ tiền lên, giờ nó đã bị nhàu nát và bẩn thỉu. “Giờ, ai vẫn muốn có nó?” Những cánh tay vẫn giơ cao. “Các bạn của tôi, tất cả các bạn đã học được một bài học rất giá trị. Dù tôi làm gì với tờ tiền này, các bạn vẫn muốn có nó bởi nó không bị giảm giá trị. Nó vẫn có giá 20 đô la. Nhiều lúc trong cuộc sống, chúng ta bị bỏ rơi, bị vò nhàu, bị vấp ngã và dính bẩn bởi những quyết định mà chúng ta đưa ra và những hoàn cảnh xảy đến trên đường chúng ta đi. Chúng ta cảm thấy như thể mình thật vô dụng, nhưng dù bất kỳ điều gì đã xảy ra hay sẽ xảy ra, bạn vẫn sẽ không bao giờ mất giá trị của mình”. Bẩn hay sạch, nhàu nát hay gấp nếp gọn gàng, bạn vẫn sẽ là vô giá đối với những người yêu thương bạn. Giá trị cuộc sống của chúng ta được tạo ra không phải từ những gì chúng ta làm hay những người chúng ta biết, mà bởi CHÚNG TA LÀ AI. “Bạn là đặc biệt - đừng bao giờ quên điều đó!” - vị diễn giả kết luận. Phước Đại (theo Inspirational Stories)

59

& Suy nghĩ và biểu hiện

Ở vùng nọ có một người chuyên làm mặt nạ giả rất tài tình. Một hôm, có người bạn đến thăm, cảm thấy mặt mũi anh ta biến đổi xấu đi, lạnh lùng mặc cảm đến một câu cũng không nói, liền hỏi: “Anh gần đây có chuyện gì không? Sắc mặt của anh hình như có xấu đi, do công việc bận rộn hay là sức khoẻ giảm sút? “Đâu có!...Thật vậy không? Bạn anh ta không tin cho lắm, nhưng cũng chẳng nói gì, bèn trở về nhà. Qua nửa năm sau, bạn anh ta lại đến chơi, mới thoạt nhìn đã nói:"Sắc mặt anh thực là tốt, so với trước đã khá hơn nhiều, phải chăng anh đang có chuyện vui?" "Làm gì có"_Anh ta trả lời như lần trước, với vẻ mặt ngạc nhiên_"Tại sao nửa năm trước và lần này đều hỏi tôi có việc gì không, lẽ nào tôi đã biến đổi?" “Tôi chỉ cảm thấy kỳ lạ khi lần thứ nhất xem sắc mặt của anh, lạnh lùng, ác cảm, giống người không tốt, mà lần này ngược lại, vui vẻ hoà nhã, tôi nghĩ nhất định là có xảy ra việc gì nên tôi mới hỏi như vậy"_Người bạn trả lời. Lúc này, anh ta mới chợt hiểu. Vốn là nửa năm trước, do khách hàng đặt làm một lô các mặt nạ yêu quái. Khi vẽ mặt nạ cần nghĩ đến các hình dạng hung hiểm, nhe nanh, múa vuốt, như vậy mới có thể tạo ra các mặt nạ sinh động. Vì vậy ngày đêm suy nghĩ, các hình dạng hung ác dần dần hiện lên sắc mặt, xem ra rất thâm hiểm và bất lương. Gần đay, anh ta lại nhận làm một lô các mặt nạ Bồ Tát, tâm ý, tư tưởng, mặt mũi đều từ bi, lương thiện, do đó trên nét mặt cũng biểu lộ vẻ thân thiện, hoà nhã. Kỳ thực, tất cả các hình tượng đều do tâm tạo, không những chỉ có tướng mặt mà đến cả sự vật cũng như vậy. Giống như mặt trăng từ ngàn xưa đến nay vẫn ở trời cao, nhưng tâm lý của trăm vạn người xem nó khác nhau, cho nên cũng biểu lộ ra trăm vạn cảm xúc khác nhau. Trong lòng tràn đầy từ bi, đối với vạn vất đều cảm giữ ân tình của người, nên khuôn mặt cũng tràn đầy từ bi bác ái. Trái lại, sẽ biến thành khuôn mặt ma quái. Tất cả đều do tâm thể hiện ra. “Tâm như người hoạ sỹ, có thể vẽ các vật".

60

& Điều thích nhất

Trong một tiết dạy vẽ, cô giáo bảo các em học sinh lớp 1 vẽ về điều gì đã làm các em thích nhất trong đời. Cô thầm nghĩ : "Chắc rồi các em cũng lại vẽ những gói quà, những ly kem hoặc những món đồ chơi, quyển truyện tranh". Thế nhưng cô đã hoàn toàn ngạc nhiên trước một bức tranh lạ của em học sinh tên Douglas: bức tranh vẽ một bàn tay . Nhưng đây là bàn tay của ai ? Cả lớp bị lôi cuốn bởi hình ảnh đầy biểu tượng này. Một em đoán: " Đó là bàn tay bác nông dân". Một em khác cự lại: "Bàn tay thon thả thế này phải là bàn tay của một bác sĩ giải phẫu...". Cô giáo đợi cả lớp bớt xôn xao dần rồi mới hỏi tác giả. Douglas cười ngượng nghịu: " Thưa cô, đó là bàn tay của cô ạ ! ". Cô giáo ngẩn ngơ. Cô nhớ lại những phút ra chơi cô thường dùng bàn tay để dắt Douglas bước ra sân chơi, bởi em là một cô bé khuyết tật, khuôn mặt không được xinh xắn như các trẻ khác, gia cảnh từ lâu lâm cảnh ngặt nghèo. Cô chợt hiểu ra, tuy cô cũng vẫn làm điều tương tự với các em khác nhưng hoá ra đối với Douglas, bàn tay cô lại mang ý nghĩa sâu xa, một biểu tượng của tình yêu thương.

& Ba con rận kiện nhau

Ba con rận hút máu một con lợn, tranh nhau ăn, đem nhau đi kiện. Một con rận khác gặp, hỏi: "Ba anh kiện nhau về việc gì thế? - Ba con rận đáp: Chúng tôi kiện nhau, vì tranh nhau một chỗ đất mầu mỡ. - Con rận kia nói: Tôi tưởng các anh chẳng nên tranh lẫn nhau thế làm gì. Các anh chỉ nên lo đến con dao của người đồ tể giết lợn, ngọn lửa của bó rơm thui lợn mà thôi." 61

Ba con rận nghe ra, biết là dại, thôi không đi kiện nữa, cùng nhau quần tụ, làm ăn với nhau, dù no, dù đói, cũng không bỏ nhau. Con lợn thành mỗi ngày một gầy, người ta không làm thịt cứ để nuôi, ba con rận nhờ thế mà no đủ mãi. & Ganh tị và Tham lam

Câu chuyện có tính cách ngụ ngôn sau đây đã xảy ra tại thế kỷ thứ 16 tại Ấn Ðộ. Trong triều đình có hai viên sĩ quan nổi tiếng vì những đam mê của mình. Một người thì ganh tị, một người thì tham lam. Ðể chữa trị những tính xấu ấy, vua cho triệu tập hai viên sĩ quan vào giữa triều đình. Vua thông báo sẽ tưởng thưởng hai viên sĩ quan vì những phục vụ của họ trong thời gian qua. Họ có thể xin gì được nấy, tuy nhiên, người mở miệng xin đầu tiên chỉ được những gì mình muốn, còn người thứ hai sẽ được gấp đôi. Cả hai viên sĩ quan đều đứng thinh lặng trước mặt mọi người. Người tham lam nghĩ trong lòng: nếu tôi nói trước, tôi sẽ được ít hơn người kia. Còn người ganh tị thì lý luận: thà tôi không được gì còn hơn là mở miệng nói trước để tên kia được gấp đôi... Cứ thế, cả hai đều suy nghĩ trong lòng và không ai muốn lên tiếng trước. Cuối cùng, vua mới quyết định yêu cầu người ganh tị nói trước. Người này lại tiếp tục suy nghĩ: thà không được gì còn hơn để tên tham lam kia được gấp đôi. Nghĩ như thế, hắn mới dõng dạc tuyên bố: "Tôi xin được chặt đứt một cánh tay...". Hắn cảm thấy sung sướng với ý nghĩ là người tham lam sẽ bị chặt hai cánh tay. Lắm khi chúng ta không hài lòng về cái mình có và chúng ta cũng không sung sướng khi người khác gặp nhiều may mắn hơn chúng ta. Không bằng lòng về chính mình, chúng ta không được hạnh phúc, mà bất mãn về người khác, chúng ta lại càng đau khổ hơn

& Xóa bỏ nguyên tắc khi cần

Hai nhà sư, một già và một trẻ, đi đến bờ sông và chuẩn bị bơi sang sông thì một người phụ nữ đang khóc lóc và năn nĩ hai nhà sư giúp cô ta sang sông vì cô ta không biết bơi. Nhà sư trẻ chấp tay lạy và nói rằng: "Xin thí chủ tha thứ cho bần tăng không thể đưa thí chủ sang sông vì bần tăng không gần nữ sắc được" . Nhà sư già, không nói gì, ghé lưng cõng người phụ nữ và bơi sang bên kia sông . Sau khi đến bờ sông an toàn thì vị sư già thả người phụ nữ xuống và tiếp tục lên đường cùng với nhà sư trẻ . Trên suốt đoạn đường dài trở về chùa, hai nhà sư không nói với nhau điều gì cho đến gần cổng chùa thì vị sư trẻ hỏi vị sư già rằng: "Tại sao ông không theo những quy luật của một nhà tu ?" 62

Vị sư già trả lời: "Tôi đã bỏ cô ta tại bờ sông rồi nhưng sao trò còn cõng cô ta cho đến bây giờ ?!" & XIN LỖI BÀ! XIN LỖI EM!

Sáng sớm, tôi nghe tiếng gọi yếu ớt ngoài cửa; Tôi giật mình, cố gắng ngồi dậy, lê trái tim đau ra kéo cánh cửa nặng nề ! Bà cụ đứng trước cửa ướt đẫm, run rẩy vì mưa ….. Bà là người bán hoa cúng! Bà ở cách nhà tôi dễ chừng 2 cây số! Thường cứ vào ngày mùng 1 và ngày Rằm; bà hái hoa dại trong vườn đem ra chợ bán, các con cháu của bà tha phương cầu thực tận Sài gòn, và hoa Dại cúng Rằm là nguồn sống chủ yếu của bà … Từ khi vợ tôi qua đời, Bà là người đem hoa cúng đến cho tôi! Bà thủ thỉ: Hồi cô còn sống, cô chỉ mua hoa của tôi, cô nói cô yêu những cánh hoa mộc mạc bình dị, mọc hoang trong vườn, hoa không cần chăm bón bằng phân gio nên rất sạch sẽ, cô cúng bằng hoa này tâm thành của cô rất bình yên. Tôi dặn bà, từ giờ trở đi nếu con còn ở đây, cứ đến ngày Rằm và mùng Một, bà cứ đem hoa cho con… Đều đặn, gần hai năm trôi qua, tôi chỉ cúng vợ bằng loài hoa Dại của bà ….. Hôm nay mùng Một, mấy ngày qua rã rời vì trái tim bất trị! Tôi không thể dậy sớm hơn, khiến bà phải chờ ngoài cửa thật lâu! Tôi ân hận quá ! Con xin lỗi bà ! Xin lỗi người vợ hiền, anh thật tệ phải không em !

63

& Một ly sữa

Trưa hôm đó, có một cậu bé nghèo bán hàng rong ở các khu nhà để kiếm tiền đi học. Bụng đói cồn cào mà lục túi chỉ còn mấy đồng tiền ít ỏi, cậu liều xin một bữa ăn tại một căn nhà gần đó. Nhưng cậu giật mình xấu hổ khi thấy một cô bé ra mở cửa. Và thay vì xin gì đó để ăn, cậu đành xin một ly nước uống. Cô bé trông cậu có vẻ đang đói nên bưng ra một ly sữa lớn. Cậu bé uống xong, hỏi "Tôi nợ bạn bao nhiêu?". "Bạn không nợ tôi bao nhiêu cả. Mẹ dạy rằng chúng tôi không bao giờ nhận tiền khi làm một điều tốt." Cậu bé cám ơn và đi khỏi. Lúc này, Howard Kelly thấy tự tin hơn nhiều, mạnh mẽ hơn nhiều. Nhiều năm sau, cô gái đó bị căn bệnh hiểm nghèo. Các bác sĩ trong vùng bó tay và chuyển cô lên bệnh viện trung tâm thành phố để các chuyên gia chữa trị. Tiến sĩ Howard Kelly được mời khám. Khi nghe tên địa chỉ của bệnh nhân, một tia sáng loé lên trong mắt ông. Ông đứng bật dậy và đi đến phòng bệnh nhân và nhận ra cô bé ngày nào ngay lập tức. Ông đã gắng sức cứu được cô gái này. Sau thời gian dài, căn bệnh của cô gái cũng qua khỏi. Trước khi tờ hoá đơn thanh toán viện phí được chuyển đến cô gái, ông đã viết gì đó lên bên cạnh. Cô gái lo sợ không dám mở ra, bởi vì cô chắc chắn rằng cho đến hết đời thì cô cũng khó mà thanh toán hết số tiền này. Cuối cùng cô can đảm nhìn, và chú ý đến dòng chữ bên cạnh tờ hoá đơn.... "Đã thanh toán đủ bằng một ly sữa." Ký tên Tiến sĩ Howard Kelly. Nước mắt vui mừng cứ thế dâng trào và lời từ trái tim cô gái thốt lên trong nước mắt: "Cảm ơn ông!." Đây là câu chuyện có thật. Dr. Howard Kelly là một nhà vât lý lỗi lạc, đã sáng lập ra Khoa Ung thư tại trường Đại học John Hopkins năm 1895. ST 64

& Sự trung thực

Câu chuyện này xảy ra khi tôi còn làm y tá thực tập ở một bệnh viện công. Đó là một buổi sáng bận rộn, vào lúc khoảng 8h30, có một ông cụ khoảng 80 tuổi tới gặp tôi và đề nghị được rút chỉ khỏi vết khâu ở ngón tay cái của mình. Ông nói rằng ông rất vội vì có một cuộc hẹn lúc 9h. Tôi bảo ông ấy ngồi xuống đợi, và nghĩ rằng ít nhất phải một tiếng nữa ông ấy mới xong việc được. Nhưng tôi thấy ông liên tục nhìn đồng hồ có vẻ sốt ruột mà tôi thì đang không phải hỗ trợ cho bệnh nhân nào, nên tôi thử xem vết thương của ông. Vết thương tiến triển tốt, nên tôi xin phép các bác sĩ lúc này đều đang bận - để được lấy một vài dụng cụ và tự mình rút chỉ cho ông ấy. Trong khi chăm sóc vết thương cho ông cụ, tôi bắt chuyện với ông. Tôi hỏi ông có hẹn với bác sĩ hay ở đâu mà vội vàng như vậy. Ông cụ nhẹ nhàng nói rằng không, ông chỉ cần tới viện dưỡng lão để ăn sáng với vợ mình mà thôi. Rất ngạc nhiên vì người vợ của ông lại ở viện dưỡng lão nên tôi hỏi ông về sức khoẻ của bà. Ông nói rằng bà đã ở đó được một thời gian và bà bị bệnh Alzheimer. Trong khi chúng tôi nói chuyện thì tôi đã làm sắp xong cho vết thương của ông, mà tôi hỏi liệu bà có lo lắng không nếu ông đến muộn một chút. Ông cụ trả lời rằng chắc là bà không lo lắng lắm đâu, vì bà đã không còn biết ông là ai nữa, và thực ra thì bà không nhận ra ông đã 5 năm nay rồi, nhưng ông vẫn muốn đến đúng giờ. Còn ngạc nhiên hơn cả lúc ban đầu, tôi hỏi tiếp: - Tức là ông vẫn đến đó mỗi buổi sáng, dù bà không biết ông là ai? Ông cụ mỉm cười, vỗ vỗ lên cánh tay tôi: - Bà ấy không biết tôi, nhưng tôi vẫn biết bà ấy và vẫn yêu bà ấy kia mà! Tôi ngồi lặng đi ngay cả khi ông cụ đã ra về, tự hỏi đó có phải là một khái niệm tôi mới học được về tình yêu đích thực. Một tình yêu không phải vì thể chất, cũng không thật sự lãng mạn. Chỉ là một tình yêu với sự sẵn sàng chấp nhận tất cả những gì đang có, đã có, sẽ trở thành và cả không thể trở thành. 65

& Tưới Dưa Cho Người

Lương và Sở là hai nước láng giềng ở cạnh nhau vào thời Chiến quốc. Ở một vùng biên giới của hai nước, dân chúng đều trồng dưa. Dân nước Lương siêng năng chăm sóc tưới nên dưa tốt. Trái lại, dân Sở lười biếng nên dưa xấu. Dân Sở thấy vậy, sanh lòng đố kỵ, mỗi đêm lén chạy qua nước láng giềng Lương cào dưa của người. Dân Lương thấy dưa của mình mỗi ngày chết một ít, lấy làm lạ, theo dõi và phát giác ra nguyên nhân, bèn dự định sẽ lén qua rẫy của dân Sở cào dưa để trả thù. Quan huyện nước Lương là Tống Tựu, biết được ý đồ ấy, bèn ngăn lại và dạy dân mình rằng: - Thay vì đi cào dưa mỗi đêm, ta hãy lén sang bên ấy tưới dưa cho người thì có phải tốt hơn không? Dân Lương bèn y lời. Nhờ đó mà rẫy dưa của dân Sở ngày một xanh tốt. Dân Sở ngạc nhiên, theo dõi và biết được nguyên do, lấy làm hổ thẹn. Chuyện đến tai quan huyện, rồi vua Sở. Nhà vua bèn sai người mang lễ vật sang tạ tội vua Lương và kết tình giao hữu.

66

& Dải Áo Ðứt

Xưa, một vì vua Trung Hoa mở dạ tiệc thiết đãi trăm quan. Yến tiệc đang linh đình thì một cơn gió mạnh ập đến, tất cả đèn đuốc đều phụt tắt. Trong bóng tối một cung nữ đến tâu với nhà vua: - Muôn tâu bệ hạ, thừa dịp tối lửa tắt đèn, một tên vô lại đã cợt nhã với thần thiếp. Thiếp đã bứt được dải áo của hắn... xin bệ hạ cho truy tầm tội phạm ngay lập tức ạ! Nghe xong vua liền truyền lệnh: - Hỡi bá quan! Ðể tỏ dạ trung thành và hết lòng vui say với trẫm đêm nay, các khanh hãy bứt hết dải áo đi! Mọi người y lời. Tiệc tan, nàng cung nữ đến nũng nịu trách nhà vua đã không chịu bắt tội phạm mà còn tạo cơ hội cho hắn phi tang. Nhà vua mỉm cười đáp: - Tửu sắc là những điều mà thường nhân khó ai tránh khỏi. Cho ta uống rượu say chuếnh choáng, cận kề bên nữ sắc, gặp cơ hội thuận tiện thì chính ngay bản thân trẫm cũng khó mà tự chủ. Còn như biết được tội phạm mà không trừng trị thì phép nước hết nghiêm minh... Lòng trẫm chưa được vô tư như thánh nhân khi biết rõ người phạm lỗi thì thà rằng chẳng biết còn hơn. Về sau, nhà vua lâm nạn mọi người đều bỏ chạy, duy chỉ có một viên quan trẻ liều mình cứu giá. Nhà vua thoát chết, hỏi tên họ ân nhân. Chàng trẻ tuổi cung kính thưa: - Muôn tâu thần chính là người bị bứt dải áo trong buổi dạ yến năm xưa. 67

Hai vua tôi đều xúc động.

& Mạng Ðền Mạng

Xưa có bác thợ hồ đang lúi húi xây một bức tường cao thì bỗng trợt chân té nhào. Sau khi quay lộn đi mấy vòng, bác rơi trúng một khách bộ hành đang đi phía dưới. Kết cuộc là bác thợ hồ bình an vô sự còn người bộ hành thì gãy cổ chết. Gia đình nạn nhân liền đâm đơn kiện. Quan huyện xử bác thợ hồ phải bỏ tiền ra mai táng nạn nhân. Thân nhân người chết không bằng lòng, nhất định bắt đương sự phải “mạng đền mạng.” Quan huyện liền phán: - Thế thì gã thợ hồ phải chết theo cách thức mà hắn đã giết người. Lần này chính hắn phải đứng dưới đường, gia đình nạn nhân cử một người leo lên bức tường và nhảy xuống đầu hắn để hắn gãy cổ chết mà đền tội. Thân nhân người chết liền bãi nại.

68

& Lửa thử vàng

Ngày xửa ngày xưa, bên Ai cập có một vị hiền triết tên là Zun-Nun. Ngày kia, một anh thanh niên đến và hỏi ông: "Thưa ngài, tôi không biết tại sao những người đáng kính như ngài luôn ăn mặc theo một cách giống nhau và luôn luôn đơn giản như vậy. Chẳng lẽ không cần chưng diện một chút, không phải để khoe khoang, nhưng còn vì mục đích khác nữa chứ, thưa ngài ?" Nhà hiền triết chỉ cười và cởi chiếc nhẫn ở tay ra, trao cho chàng trai và nói: "Này anh bạn trẻ, ta sẽ trả lời câu hỏi của cậu, nhưng trước tiên câu phải giúp ta việc này đã. Hãy cầm lấy chiếc nhẫn này và đi đến khu chợ bên kia đường, cậu hãy đổi nó lấy một đồng vàng". Cầm chiếc nhẫn đen đúa của Zun-Nun trên tay, chàng thanh niên tỏ vẻ nghi ngại: "Một đồng vàng? Tôi không chắc là chiếc nhẫn có thể bán được với giá đó". "Thử trước đã chàng trai, ai biết được điều gì sẽ xảy ra ?". Chàng trai trẻ phóng nhanh ra chợ. Anh ta đem chiếc nhẫn vào hàng tơ lụa, rau cải, thịt cá và rất nhiều nơi khác. Nhưng sự thực là không ai đồng ý trả cho anh ta với cái giá đó. Anh ta quay về gặp Zun-Nun và nói: "Thưa ngài, không một ai đồng ý bỏ ra một số tiền nhiều hơn một đồng bạc để mua chiếc nhẫn này cả". Với một nụ cười nhẹ nhàng trên khuôn mặt trầm tĩnh, nhà hiền triết đáp lời: "Bây giờ anh hãy ra tiệm vàng ở cuối đường, đưa chiếc nhẫn này cho ông chủ. Đừng yêu cầu giá bán, chỉ lắng nghe xem ông ta trả giá bao nhiêu". Chàng thanh niên đi đến tiệm vàng theo yêu cầu và sau đó quay về với vẻ mặt khác hẳn. Anh ta nói: "Thưa ngài, những lái buôn ở chợ không biết giá trị của chiếc nhẫn này, người chủ tiệm vàng đã đồng ý mua chiếc nhẫn này với giá một ngàn đồng vàng, và giá trị thật của nó thậm chí còn lớn hơn nhiều". Zun-Nun mỉm cười và ôn tồn nói: "Đó là câu trả lời cho câu hỏi của anh. Không thể đánh giá con người mà chỉ dựa vào cách ăn mặc bên ngoài. Những người lái buôn ở chợ định giá theo kiểu đó. Nhưng những nhà buôn vàng thì không như thế. Vàng và đá quý luôn tồn tại bên trong mỗi con người, chỉ có thể được nhận ra và xác định giá trị nếu anh có thể nhìn thấu tâm hồn". Cần có con tim để nhìn vào cả một quá trình dài lâu. Nhiều lúc cái ta nghĩ là vàng thì hóa ra là đồng thau, những thứ ta tưởng là đồng thau thì lại chính là vàng thật".

69

& Hành động và ý định

Đèn giao thông bật tín hiệu xanh, cuộc sống dường như đòi hỏi tôi phải chuyển động. Và tôi đã nhấn ga. Trở về khách sạn, tôi nhanh chóng quên đi người đàn ông bên vệ đường. Mùa đông năm 1990, tôi được mời lên thủ đô để xuất hiện trong một show nói chuyện trên truyền hình. Vào cuối ngày trước ngày thu hình, khi đang chạy xe về khách sạn tôi đã trông thấy một điều... Nằm ngay tại vỉa hè trên lớp tuyết dày lạnh cóng là một người đàn ông đang ngủ chỉ với một tấm giấy carton đắp trên người. Tôi thật sự xúc động khi nhìn thấy đôi chân trần của ông ta, không giày lẫn vớ. Lúc đó, tôi đã nghĩ mình nên dừng xe và xuống giúp ông ta nhưng vẫn không chắc lắm về điều mình sắp làm. Thế rồi, đèn giao thông bật tín hiệu xanh, cuộc sống dường như đòi hỏi tôi phải chuyển động. Và tôi đã nhấn ga. Trở về khách sạn, tôi nhanh chóng quên đi người đàn ông bên vệ đường. Ngày hôm sau, khi đang dùng cà phê chờ đến lượt trong sảnh lớn. Tất cả những nhân vật quan trọng đều rời khỏi sảnh, chỉ còn tôi và người lao công ở lại. Tôi đã nhìn thấy anh ta lặng lẽ làm công việc hằng ngày của mình trong những ngày tôi ở đó. Anh ta không bao giờ nói gì khác ngoại trừ "Chào buổi sáng" hay "Tôi có thể giúp gì cho ông không, thưa ông?". Anh ta luôn tươi cười với tất cả mọi người. Bắt chuyện với anh ta, tôi đã hỏi anh ta hôm nay anh ta cảm thấy như thế nào. Anh ta trả lời tôi rằng anh vừa mới đạp xe một vòng dưới trời tuyết và lấy làm buồn cho chính mình... cho đến khi anh trông thấy một người đàn ông nằm ngủ ngay góc đường chỉ với một tấm carton làm chăn và chân không giày. Tôi cảm thấy như tắc nghẹn nơi cổ họng khi nghe anh ta thuật lại anh đã vòng xe nhiều lần như thế nào để mua cho người đàn ông khốn khổ kia một đôi giày và một đôi vớ. Trong khi nghe câu chuyện của người lao công, tôi chợt nhớ lại hình ảnh một bức poster quen thuộc. Bức poster vẽ hình một đứa bé tay cầm một bông hoa đang cố nhón chân đưa nó cho một người lớn kèm lời chú thích: "Một hành động nhỏ vẫn có ý nghĩa hơn những ý định dù là cao cả". Tôi đã đứng đó và thầm ước gì mình chính là người đã mua giày và vớ cho người đàn ông bên vệ đường, khi người ta gọi tôi vào phòng thu hình. Khi buổi thu hình kết thúc, tôi đã đi lại con đường ấy để tìm người đàn ông nghèo khổ nhưng ông ấy đã đi khỏi. (Phương Thi dịch từ Hearwarmer)

70

& Diệt cỏ Một nhà hiền triết dẫn một toán học trò của mình đi ngao du khắp chốn trên đời. Trong vòng 10 năm trời thầy trò họ theo nhau đi hầu hết các nước, gặp gỡ hầu như tất cả những người có học vấn. Lúc này, thầy trò họ đã trở về, người nào người nấy kinh luân đầy một bụng, kinh nghiệm đầy mình. Trước khi vào thành, nhà hiền triết ngồi nghỉ trên một bãi cỏ ở ngoại thành, nói với học trò của mình: "Mười năm ngao du, các con đều đã trở thành kẻ sĩ học rộng hiểu nhiều, lúc này đây sự học sắp kết thúc, ta sẽ giảng cho các con bài học sau cùng". Các học trò kéo đến ngồi vây quanh nhà hiền triết. Một lát sau, nhà hiền triết hỏi: Hiện chúng ta đang ngồi ở đâu? Các học trò đồng thanh trả lời rằng đang ngồi trên bãi cỏ hoang ở bên ngoài thành. Nhà hiền triết lại hỏi: Trên bãi cỏ hoang này có cây gì mọc lên? Học trò đồng thanh đáp, trên bãi hoang mọc toàn cỏ dại ạ! Nhà hiền triết nói: Đúng! Trên bãi cỏ hoang này mọc toàn cỏ dại. Bây giờ ta muốn biết bằng cách gì để trừ hết thứ cỏ dại này đi? Các học trò nhìn nhau hết sức ngạc nhiên, họ thực sự không ngờ rằng, nhà hiền triết xưa nay vốn chỉ đi sâu nghiên cứu những điều huyền bí của cuộc sống, vậy mà trong bài học sau cùng này lại hỏi một vấn đề giản đơn như thế. Một người trong toán học trò lên tiếng trước: "Dạ thưa thầy, chỉ cần có một cái xẻng thôi là xong hết ạ!" Nhà hiền triết khe khẽ gật đầu. Một người học trò khác như phát hiện ra điều gì mới, nói tiếp: "Dạ thưa thầy, đốt lửa để diệt cỏ cũng là một cách rất hay đấy ạ!" Nhà hiền triết im lặng mỉm cười, ra hiệu gọi một người khác. Người học trò thứ ba nó: "Thưa thầy, rắc vôi lên cũng có thể diệt được hết tất cả các giống cỏ đấy ạ!". Tiếp ngay sau đó là người học trò thứ tư anh ta nói: “Diệt cỏ phải trừ tận gốc, chỉ cần nhổ được rễ lớn là xong hết!”. Các học trò đã lần lượt nói hết suy nghĩ của mình, nhà hiền triết đứng dậy, nói: "Bài học hôm nay đến đây là hết, các con hãy về đi, rồi theo cách mình nghĩ, mỗi người hãy diệt cỏ ở một mảnh đất trên bãi hoang này. Nếu không diệt được cỏ, một năm sau quay lại đây ta nói chuyện sau". Một năm sau, mọi người quay trở lại, có điều khác là bãi cỏ năm trước không còn đầy cỏ dại nữa, mà đã trở thành cánh đồng ngô lúa xanh tươi. Toán học trò lại ngồi quây quần gần ruộng lúa, chờ nhà hiền triết tới nhưng chờ mãi vẫn không thấy ông tới. Mấy năm sau nhà hiền triết ấy qua đời, những người học trò cũ của ông đã chỉnh lý lại những tài liệu, luận thuyết mà ông nêu ra, thấy ở một chương cuối, ông đã tự ghi thêm vào một câu: "Muốn diệt hết cỏ dại ở bãi hoang, chỉ có một cách hay nhất, đó là hãy trồng cấy mùa màng lên đấy. 71

Cũng như vậy, muốn để tâm hồn không phải buồn lo tản mạn, thì cách duy nhất là hãy chiếm cứ nó bằng những suy nghĩ tích cực và lạc quan".

& Diều và gió Ban đầu nó chỉ là những tờ giấy trắng tinh nằm yên trong quyển vở của cậu bé học lớp 3. Một ngày nọ, cậu bé quyết định dùng nó. Và nó đã không còn là những tờ giấy tầm thường ngày nào. Người ta giờ đây gọi nó là diều, một cái tên mà nó luôn cảm thấy tự hào khi được nhắc đến. Diều rất chờ đợi cái ngày đầu tiên mà nó sẽ cất cánh tung mình trên bầu trời cao, nơi chỉ có mây trắng cao vời vợi cùng nó thoả thích chuyện trò, tâm sự. Nó cảm mến cậu chủ vì cách cậu ta nâng niu, trân trọng nó đến nhường nào... Ngày mai, mọi chuyện sẽ khác... Ngày mong chờ nhất trong cuộc đời của diều đã đến, đó là một ngày nắng đẹp và không còn gì tuyệt hơn nếu được bay lượn trong thời tiết đẹp thế này. Cậu bé căng dây diều và chuẩn bị thả nó lên bầu trời xanh. Chẳng rõ vì lý do nào diều cậu thả làm cách nào cũng không thể bay cao được... Không có gió, cậu bé thì thầm với cánh diều. Phải rồi, diều muốn bay lên bầu trời cao phải nhờ đến gió. Lòng diều phập phù ý nghĩ mình phải nhờ cậy ai đó, nó thủ thỉ vào không gian: "Gió ơi, hãy giúp tôi bay lên với bầu trời xanh". Lời cầu khẩn của diều đã đến tai với nàng gió. Cô ấy mượt mà khẽ lắc mái tóc lãng du của mình thổi bay diều lên không trung trong sự ngạc nhiên pha lẫn thích thú của cậu chủ nhỏ. "Thích quá, tôi muốn bay cao hơn nữa hỡi gió"- Diều thích thú nói. Và gió đồng ý. Diều bay cao hơn trước, giờ nó đã ở rất xa xo với cậu chủ của mình... Diều đã gặp mây, ôi, cô nàng thật quyến rũ... Nhìn xem, cô ấy dường như đang gọi mình đến bên cô ấy. Diều nghĩ như vậy khi thấy làn mây đang nhẹ nhàng trôi đi... - Gió ơi, hãy đưa tôi lên cao, cao hơn nữa... - Nhưng rồi anh sẽ không thể nào gặp lại cậu chủ, gió nhẹ nhàng khuyên nhủ. - Ai cần đến cậu ấy, tôi cần gió giúp tôi, cánh diều từ chối lắng nghe. Gió lại một lần nữa chiều lòng diều và lần này, cậu chủ nhỏ đã không thể níu kéo sợi dây dù nắm giữ diều. Diều đã bay, bay rất cao... Ở trên không trung, khi đã gần chạm đến các tầng mây, đột nhiên sự ngạo mạn của một kẻ chiến thắng lấn lát lý trí của diều: - Tôi không cần gió, tôi... yêu mây. Không có cô tôi vẫn có thể bay, bay cao hơn nữa. Và gió đã bị tổn thương, lời nói của diều hơn cả một sự xúc phạm... Gió đã nhẹ dần đến khi không trung không còn nghe tiếng cô ấy hát, gió đã đi như thế... Mất gió, diều tự nhiên chới với. Gã ta không thể điều khiển mình được nữa. - Cậu chủ... cậu chủ... Diều hét lên nhưng gã đã quên mình từng từ bỏ cậu chủ của mình thế nào... Hắn đang rơi, rơi đến một xó nào đó mà sẽ không ai còn nhận ra hắn... Mây, hắn nhìn thấy thấy cô nàng đỏm dáng đang cười nhạo sự ngu ngốc của hắn... - Gió... gió ơi... 72

Diều thốt lên lời gọi gió trong sự tuyệt vọng nhưng gió đã không thể nghe...

& Mặt trái cuộc đời

Ăn thêm cái nữa đi con! - Ngán quá, con không ăn đâu! - Ráng ăn thêm một cái, má thương. Ngoan đi cưng! - Con nói là không ăn mà. Vứt đi! Vứt nó đi! Thằng bé lắc đầu quầy quậy, gạt mạnh tay. Chiếc bánh kem văng qua cửa xe rơi xuống đường, sát mép cống. Chiếc xe hơi láng bóng rồ máy chạy đi. Hai đứa trẻ đang bới móc đống rác gần đó, thấy chiếc bánh nằm chỏng chơ, xô đến nhặt. Mắt hai đứa sáng rực lên, dán chặt vào chiếc bánh thơm ngon. Thấy bánh lấm láp, đứa con gái nuốt nước miếng bảo thằng con trai: - Anh Hai thổi sạch rồi mình ăn. Thằng anh phùng má thổi. Bụi đời đã dính, chẳng chịu đi cho. Ðứa em sốt ruột cũng ghé miệng thổi tiếp. Chính cái miệng háu đói của nó làm bánh rơi tõm xuống cống hôi hám, chìm hẳn. - Ai biểu anh Hai thổi chi cho mạnh. - con bé nói rồi thút thít. - Ừ, tại anh! Nhưng kem còn dính tay nè. Cho em ba ngón, anh chỉ liếm hai ngón thôi! Lý Thanh Thảo

& Bản chất

Một người nhìn thấy một con bò cạp đang vất vả tìm cách thoát khỏi dòng nước. Ông quyết định cứu giúp nó bằng cách đưa tay ra. Nhưng con bò cạp chích vào tay ông. Ông tiếp tục đưa tay ra giúp bò cạp nhưng nó lại chích ông thêm lần nữa. Có người gần đó trông thấy bảo ông hãy bỏ mặc đừng cứu 73

bò cạp để khỏi bị nó chích. Ông đáp : " bản chất của bò cạp là chích. Bản chất của tôi là thương yêu mọi vật. Thế thì tại sao tôi lại từ bỏ bản chất của mình chỉ vì bản chất của con bò cạp là châm chích chứ ? ".

& Ngôi nhà trong bóng tối

Hai gia đình O'Leary và MacMillan là hàng xóm của nhau tại một ngôi làng nhỏ. Một ngày kia, có một người đàn ông trẻ tuổi đến làng của họ và cho biết đây là lần đầu tiên trong đời họ sẽ được lắp hệ thống điện. Gia đình MacMillan hăng hái hưởng ứng. Gia đình O'Learys thì thận trọng hơn. Suy cho cùng họ đã sống trong hàng thế hệ không cần điện mà cũng tốt thôi. Gia đình MacMillan bắt dây điện và ổ cắm điện lên các bức tường, treo bóng đèn... Và cuối cùng khi ngày trọng đại ấy đến, gia đình MacMillan mời những người láng giềng, gồm cả gia đình O'Leary, đến dự bữa tiệc đón nguồn điện. Ông MacMillan bật công tắc. Tất cả bóng đèn lóe sáng lên - lần đầu tiên trong căn nhà của họ. Có tiếng kinh ngạc: "Thật tuyệt diệu làm sao!¨. Một tiếng kinh ngạc khác: "Thật bẩn thỉu làm sao!¨. Quả thật vậy. Trong ánh sáng mờ ảo lúc trước không ai để ý, nhưng sau nhiều năm sử dụng đèn cầy, những làn khói đen của nó đã tạo nên một lớp màng xám xịt khắp nơi: những bức tường bám đầy bụi, màng nhện khắp các góc nhà và sàn thì đầy bụi bặm. Gia đình O'Leary đã quyết định ngay tại đó rằng họ sẽ không bao giờ lắp đặt điện. Còn gia đình MacMillan thì ngay sau buổi tiệc mọi người lao ngay vào công việc. Họ quả thật đã rất xấu hổ về căn nhà của mình khi ánh sáng được bật lên. Chỉ trong một ngày dọn dẹp, căn nhà của họ đã sạch sẽ hơn bao giờ hết.

74

& Trong mỗi tâm hồn đều có 1 bông hồng

Một người đàn ông trồng một cây hồng và tưới nước cho nó rất đều đặn. Một ngày kia, khi quan sát cây hồng, ông ta nhận ra nụ hoa sắp nở, và cùng với nó là những chiếc gai cũng ngày một lớn ra. Một suy nghĩ hiện ra trong đầu người đàn ông: "Làm sao mà có một bông hoa tuyệt vời nào có thể nở trên một thân cây mang đầy những chiếc gai nhọn xấu xí kia chứ?" Bị ám ảnh bởi suy nghĩ này, người đàn ông đã trở nên hờ hững không còn tưới nước cho cây như trước nữa, và nụ hoa chưa kịp nở thì nó đã bị tàn mất rồi. Điều này cũng xảy ra tương tự với nhiều người chúng ta. Trong mỗi tâm hồn của chúng ta đều có một bông hồng mà những lỗi lầm chúng ta mắc phải là những chiếc gai bao xung quanh bông hồng đó. Nhưng nhiều người trong số chúng ta khi nhìn vào bản thân lại chỉ thấy những chiếc gai, những khiếm khuyết để rồi chúng ta thất vọng, chán nản, nghĩ rằng bản thân mình chẳng có cái gì tốt đẹp cả. Và thế là chúng ta hờ hững với việc tưới nước chăm sóc cho những điều tốt đẹp bên trong chúng ta nảy mầm. Chúng ta bỏ mặc cho bông hồng úa tàn mà chẳng bao giờ phát hiện ra được những tiềm năng của chính mình. * A certain man planted a rose and watered it faithfully, and before it blossomed, he examined it. He saw the bud that would soon blossom and also the thorns. And he thought, "How can any beautiful flower come from a plant burdened with so many sharp thorns?" Saddened by this thought, he neglected to water the rose, and before it was ready to bloom, it died. It is with many people. Within every soul there is a rose. The God-like qualities planted in us at birth grow amid the thorns of our faults. Many of us look at ourselves and see only the thorns, the defects. We despair, thinking that nothing good can possibly come from us. We neglect to water the good within us, and eventually it dies. We never realize our potential. one people do not see the rose within themselves; someone else must show it to them. One of the greatest gifts a person can possess is to be able to reach past the thorns and find the rose within others. This is the characteristic of love, to look at a person, and knowing his faults, recognize the nobility in his soul, and help him realize that he can overcome his faults. If we show him the rose, he will conquer the thorns. Then will he blossom, blooming forth thirty, sixty, a hundred-fold as it is given to him. Our duty in this world is to help others by showing them their roses and not their thorns. Only then can we achieve the love we should feel for each other; only then can we bloom in our own garden. 75

& ô cửa sổ

Charles sống cùng với bố mẹ trong một trang trại nhỏ. Hằng ngày, cậu bé dậy từ khi mặt trời chưa mọc. Cậu rất thích ngắm buổi sớm mai, đặc biệt là ô cửa sổ màu vàng của một trang trại cách nhà cậu không xa lắm, dưới ánh nắng ban mai. Đó là ô cửa sổ mà Charles cho là đẹp nhất trên thế giới này. Nhìn từ xa, nó thật lộng lẫy, trông như được làm bằng vàng vậy. Màu sơn của ngôi nhà nữa chứ, trông thật hào nhoáng, chắc hẳn đây phải là một gia đình giàu có! Xem nào, ô cửa bằng vàng thì chắc bên trong phải là một tấm rèm mới tinh, thơm phức chứ chẳng phải rèm cũ như nhà mình. Còn gì nữa nhỉ? Lò sưởi! Đúng rồi, bên cạnh lò sưởi sẽ là một chiếc ghế đệm êm ái, chỗ ngồi tuyệt vời mà Charles vẫn ao ước bấy lâu. Cậu bé tha hồ để cho trí tưởng tượng bay bổng...Rồi đến một ngày, Charles quyết định sẽ đến xem tận mắt ngôi nhà mơ ước của mình. Càng đến gần ngôi nhà, Charles càng hồi hộp. Nhưng, mọi thứ lại trái ngược hoàn toàn với những gì mà cậu bé đã tưởng tượng. Đó chỉ là một ngôi nhà quá đỗi bình thường, thậm chí nước sơn đã cũ, ngay cả nước sơn vàng quanh ô cửa cũng đã bị xước sát. Tràn chề thất vọng, Charles không hề để ý thấy rằng có một chú bé đang chơi trong sân, cho đến khi cậu ta gọi: - Này, cậu đang làm gì thế? - À, mình...mình đang đi dạo quanh đây thôi- Charles lúng túng đáp. - Cậu từ đâu đến vậy? - Ở kia- Charles bâng quơ chỉ. Đến đây, chú bé tỏ vẻ rất quan trọng kéo Charles lại một góc và hỏi : - Này, thế cậu có biết ngôi nhà ở phía kia không? Nhìn theo tay cậu bé chỉ, Charles vô cùng ngạc nhiên vì đó không phải ngôi nhà xa lạ nào, mà chính là ngôi nhà của gia đình cậu. Không ngờ, nhìn từ xa, dưới ánh nắng, nó lại đẹp đến như thế. Cậu bé kia hồ hởi: - Đấy, cậu thấy chưa, ngôi nhà có ô cửa sổ màu vàng ấy, chắc bên trong nó phải đẹp lắm nhỉ, chắc nhà họ phải có một tấm rèm mới tinh, một cái lò sưởi to, và một cái ghế bành cạnh lò sưởi nữa...

76

& Bánh Nào Ngon ?

Một người ăn mày lang thang đã hơn ngày mà chưa kiếm được miếng ăn. Đến một đầu phố nọ, ông ta ngửi thấy mùi bánh mì thơm bốc ra từ một ngôi nhà. Người ăn mày gặp may. Đây chính là lò bánh mì. “Ngài làm ơn cho kẻ bất hạnh này xin một miếng bánh ăn cho đỡ đói lòng”, người ăn mày năn nỉ ông chủ lò bánh mì. “Ồ, ngươi là kẻ khôn ngoan. Ngươi đến đúng chỗ rồi đó - chủ lò bánh mì thao thao nói – Làm sao ngươi biết lò bánh của ta mà tới? Ai chỉ cho ngươi? Chắc chắn là bánh của ta rất ngon nên ai ai cũng biết. Ta tiết lộ cho ngươi một bí mật: Bánh của ta làm theo công thức gia truyền từ cụ tổ bảy đời kia đấy. Nó được ghi chép trong cuốn sách bìa da màu đỏ nằm trên kệ kia kìa. Ngươi thấy không?”. Người ăn mày cố gượng cười: “Dạ thấy, nhưng thưa ngài, con đói lắm. Hơn ngày nay con chưa có tí gì trong bụng, con xin ngài làm phước. Con chỉ xin một mẩu bánh mì thôi ạ”. Không chú ý tới nét mặt nhăn nhó của người ăn mày, ông chủ tiếp tục rao giảng về bí quyết nhào bột. Ông ta kéo người ăn mày vào sát lò nướng. Từng mẻ bánh nóng giòn bốc mùi thơm phức. “Ngươi thấy chưa? Bánh mới đẹp, mới thơm làm sao. Nướng bánh là một nghệ thuật. Để có bánh ngon, bánh đẹp cần phải có lòng yêu nghề”. “Nhưng thưa ông, con đói. Con xin ông…”, người ăn mày lắp bắp. “Ngươi phải hiểu: Con người cần rất nhiều thứ, nhưng bánh mì là cái cốt yếu nhất. Không ai có thể sống được nếu thiếu bánh mì…”, “Chính thế con mới phải gõ cửa ông…”, người ăn mày rụt rè nói chen. “Khoan, nghe ta nói cái đã, nhưng không phải ai cũng có đạo đức như ta. Ra đây”. Ông chủ lò bánh mì kéo người ăn mày ra cửa rồi nói tiếp: “Ngươi thấy không, cả dảy phố này, nhà nào cũng có lò nướng bánh mì. Nhưng chớ tin họ. Nhà thì pha thêm bột xấu, nhà thì cho nhiều muối quá, kẻ thì nướng quá lửa. Thế mà chúng nó dám bảo cái chúng làm ra là bánh mì!”, “Thưa ngài, con chỉ xin một miếng bánh để ăn thôi ạ”, người ăn mày mệt mỏi nhắc lại. “Nhưng điều ta sắp kể với ngươi mới là quan trọng nhất”, ông chủ lò bánh vung tay nói tiếp. Bất chợt, người ăn mày quay lưng lầm lũi bỏ đi. “Này, ngươi không thích ăn bánh mì của ta sao? Bánh mì ngon nhất xứ này được làm theo công thức gia truyền từ bảy đời…”, ông chủ lò bánh mì nói với theo. “Không, thưa ngài. Bánh mì ở chỗ khác có lẽ mặn hơn, làm bằng thứ bột xấu hơn, bị cháy sém nhưng nó làm tôi no bụng. Ở chỗ ngài, chỉ tai tôi no thôi”.

77

& Chiếc cầu

Tại Học viện Quân sự West Point (Mỹ) trong một tiết học về môn kỹ thuật, khi giáo sư ra đề tài vẽ một chiếc cầu, dĩ nhiên sinh viên của trường phải hiểu đây là một chiếc cầu cần được thiết kế cho mục tiêu quân sự. Các sinh viên khác đều thiết kế một cái cầu theo tiêu chuẩn và kỹ thuật như đã học ở phần lý thuyết. Riêng Whister lại không đếm xỉa gì đến khía cạnh quân sự. Anh vẽ một chiếc cầu thơ mộng, bắc qua một mỏm núi cao với một gam màu sáng của ánh mặt trời đang ló dần trên đỉnh. Dọc hai bờ sông là thảm cỏ xanh rì. Nhưng thơ mộng hơn nữa là có hai đứa bé đứng câu cá trên chiếc cầu ấy. Vị giáo sư cầm bức tranh lên quan sát và tỏ vẻ không ưng ý chút nào. Ông yêu cầu anh phải xóa hình ảnh hai đứa bé. Whister ngẫm nghĩ một hồi bèn đặt cọ lông di chuyển hai cậu bé từ chiếc cầu xuống thảm cỏ bên bờ sông. Lần này vị giáo sư tỏ ra giận dữ, ông quát to và đập tay xuống bàn: "Tôi đã bảo anh phải cất chúng ra khỏi bức tranh". Không thể vẽ thiên nhiên mà thiếu bóng dáng con người, Whister bèn vẽ hai ụ đất trên thảm cỏ dọc theo dòng sông như muốn vị giáo sư hiểu ngầm rằng anh đã chôn hai cậu bé trong hai cái mộ ấy. Người sinh viên ấy là họa sĩ tài ba James Mc.Neil Whister. Với anh, chiếc cầu bắc qua dòng sông là để nối liền đôi bờ và chiếc cầu nối liền đôi bờ là để con người ở hai bờ sông liên lạc với nhau. Không thể được gọi là cầu nếu chiếc cầu không dùng để đi lại, thông thương hay chiếc cầu sẽ trở thành vô nghĩa nếu thiếu vắng sự qua lại của con người. Hằng ngày, chúng ta cũng đang vẽ bức tranh của những chiếc cầu gặp gỡ, cảm thông, yêu thương để xóa đi những ngăn cách, những hận thù. Một cử chỉ hỏi thăm, một nụ cười, một cái bắt tay, một ánh mắt cảm thông của con người đang là những thanh gỗ được ghép lại thành chiếc cầu để nối kết nhân loại. Con người chỉ có thể sống hòa bình và an vui khi giữa chúng ta được nối kết bằng những chiếc cầu của gặp gỡ, yêu thương và tha thứ

78

& Địa ngục hay thiên đàng

Một ký giả được phép xuống địa ngục và lên thiên đàng để làm phóng sự về cuộc sống ở đó. Anh xuống địa ngục vào đúng giờ ăn. Thức ăn toàn sơn hào hải vị nhưng cư dân lại ốm o, gầy còm, da bọc xương. Và anh chỉ hiểu ra khi quan sát họ dùng bữa. Muỗng, nĩa, đũa rất dài buộc dính vào đôi tay nên dù cố gắng mấy họ cũng không thể đưa thức ăn vào miệng, mà thức ăn lại đỗ ra bàn hay rơi tung toé xuống đất. Tệ hơn nữa là họ tranh giành nhau, và muỗng nĩa đũa trở thành vũ khí để họ đâm chém nhau. Khi giờ ăn kết thúc, họ buồn bã thất vọng rơi phòng ăn với dạ dày rỗng không. Quá sợ hãi, chàng ký giả rời địa ngục để lên thiên đàng. Đến nơi cũng đúng vào giờ ăn. Thức ăn đơn sơ giản dị nhưng cư dân ai cũng vui tươi, khỏe mạnh. Đôi bàn tay họ cũng được gắn chặt vào muỗng, nĩa, đũa rất dài. Có khác là thay vì đưa thức ăn vào miệng của mình thì họ lại yêu thương dùng muỗng nĩa để đút thức ăn cho nhau. Phòng ăn vang tiếng ca hát, nói cười vui vẻ. Kết thúc bài phóng sự của mình, chàng ký giả viết : ích kỷ và vị tha là hai điểm làm cho địa ngục và thiên đàng khác nhau. Thật vậy, địa ngục hay thiên đàng là do chính chúng ta tạo ra.

& Tờ giấy trắng!

Có một lần, tại một trường trung học, ngài hiệu trưởng đến gặp các em học sinh để nói chuyện. Trong khi nói, ông giơ lên cho các em thấy một tờ giấy trắng, trên đó có một chấm tròn đen ở một góc nhỏ, và hỏi: - Các em có thấy đây là gì không? Tức thì cả hội trường vang lên: - Đó là một dấu chấm. Ngài hiệu trưởng hỏi lại: - Thế không ai nhận ra đây là một tờ giấy trắng cả ư? Và ngài kết luận: - Thế đấy, con người luôn luôn chú ý đến những lỗi nhỏ nhặt, mà quên đi tất cả những phẩm chất tốt đẹp còn lại. Khi phải đánh giá một sự việc, hay là một con người, thầy mong các em sẽ chú ý đến tờ giấy trắng nhiều hơn là những vết bẩn có trên nó. 79

& Hai viên gạch xấu xí

Đến miền đất mới, các vị sư phải xây dựng, mua dụng cụ và bắt tay vào làm việc. Một chú tiểu được giao xây một bức tường gạch. Chú rất tập trung vào công việc, luôn kiểm tra xem viên gạch đã thẳng thớm chưa, hàng gạch có ngay ngắn không. Công việc tiến triển khá chậm vì chú đặc biệt kỹ lưỡng. Tuy nhiên, chú không lấy đó làm phiền lòng bởi chú biết mình sắp sửa xây một bức tường tuyệt đẹp đầu tiên trong đời. Cuối cùng chú cũng hoàn thành công việc vào lúc hoàng hôn buông xuống. Khi đứng lui ra xa để ngắm nhìn công trình lao động của mình, chú bỗng cảm thấy có gì đó đập vào mắt: mặc dù chú đã rất cẩn thận khi xây bức tường song vẫn có hai viên gạch bị đặt nghiêng. Và điều tồi tệ nhất là hai viên gạch đó nằm ngay chính giữa bức tường. Chúng như đôi mắt đang trừng trừng nhìn chú. Kể từ đó mỗi khi du khách đến thăm ngôi đền chú tiểu đều dẫn họ đi khắp nơi trừ đến chỗ bức tường mà chú xây dựng. Một hôm có hai nhà sư già đến tham quan ngôi đền. Chú tiểu đã cố lái họ sang hướng khác nhưng hai người vẫn nằng nặc đòi đến khu vực có bức tường mà chú xây dựng. Một trong hai vị sư khi đứng trước công trình ấy đã thốt lên: “Ôi, bức tường gạch mới đẹp làm sao!” “Hai vị nói thật chứ? Hai vị không thấy hai viên gạch xấu xí ngay giữa bức tường kia ư?” - Chú tiểu kêu lên trong ngạc nhiên. “Có chứ, nhưng tôi cũng thấy 998 viên gạch còn lại đã ghép thành một bức tường tuyệt vời ra sao.” Vị sư già từ tốn. Đôi khi chúng ta quá nghiêm khắc với bản thân mình khi cứ luôn nghiền ngẫm những lỗi lầm mà ta mắc phải, cho rằng cả thế giới đều nhớ đến nó và quy trách nhiệm cho ta. Chúng ta dã hoàn toàn quên rằng đó chỉ là hai viên gạch xấu xí giữa 998 viên gạch hoàn hảo. Và đôi khi chúng ta quá nhạy cảm với lỗi lầm của người khác. Khi bắt gặp ai đó mắc lỗi, ta nhớ kỹ từng chi tiết. Và hễ có ai nhắc đến tên người đo, ta lại liên hệ ngay đến lỗi lầm của họ mà quên bẵng những điều tốt đẹp họ đã làm. Cần phải học cách rộng lượng với người khác và với chính mình. Một thế giới nhân ái trước hết là một thế giới nơi lỗi lầm được tha thứ.

80

& Trên hoang đảo

Một chuyến tàu ngoài khơi gặp bão và bị đắm. Có hai người dạt đến một hoang đảo. Cả hai đã nhiều lần làm thuyền nhưng không lần nào thành công. Cuối cùng, họ đồng ý với nhau là cùng ngồi cầu nguyện. Mỗi người sẽ ở một nửa hòn đảo xem lời cầu nguyện của ai sẽ linh nghiệm. Đầu tiên, người thứ nhất cầu nguyện có được thức ăn. Sáng hôm sau, người thứ nhất tìm thấy một cây có nhiều quả rất ngon nên anh ta không còn phải lo lắng đi tìm thức ăn nữa. Ở phần bên kia hòn đảo, đất vẫn khô cằn và người thứ hai không tìm được gì cả. Hết một tuần, người thứ nhất cầu nguyện cho có bầu bạn. Chỉ sau một ngày, ở bên đảo của người thứ nhất có một chiếc tàu khác bị đắm và một người phụ nữ dạt vào. Hai người chuyện trò cho bớt cô đơn, còn ở phần bên kia hòn đảo, người thứ hai vẫn không có gì khác. Liên tục ngững ngày sau đó, người thứ nhất cầu nguyện được căn nhà, quần áo ấm và nhiều thức ăn hơn. Phép màu lại xảy ra. Những gì anh ta ước thường xuất hiện ngay vào buổi sáng ngày hôm sau. Tuy nhiên, vẫn không có gì khác xảy ra ở phần đảo của người đàn ông thứ hai. Cuối cùng, người thứ nhất và người phụ nữ - nay đã là vợ anh ta- cầu nguyện có một chiếc tàu. Sáng hôm sau, một chiếc tàu lớn xuất hiện trên bãi biển. Người thứ nhất dẫn vợ mình lên tàu và quyết định bỏ người thứ hai ở lại trên đảo. Anh ta nghĩ rằng người kia không đáng được nhận bất kì tứ gì anh ta có được từ những lời cầu nguyện riêng của anh ta. Khi chiếc tàu chuẩn bị rời bến, bỗng người thứ nhất nghe thấy có tiếng nói vang lên từ không trung: -" Tại sao ngươi lại bỏ bạn mình?". Người thứ nhất thản nhiên cao giọng: -"Tất cả mọi thứ đều do tôi cầu nguyện mà có. Anh ta chẳng cầu nguyện được gì cả nên anh ta không xứng đáng để đi cùng tôi." -"Ngươi sai rồi" – giọng nói vang lên trách móc – " Từ đầu đến cuối, anh ta chỉ ước có một điều và ta đã thực hiện cho anh ta điều ước ấy". Người thứ nhất rất ngạc nhiên: -"Hãy cho tôi biết anh ta đã ước gì vậy?" -"Anh ta đã ước rằng những lời cầu nguyện của ngươi được biến thành sự thật!" ....

81

& Những trang giấy trắng

Một buổi chiều muộn, khi những ánh hoàng hôn cuối cùng vừa tắt, trên bờ biển vắng, một cô gái trẻ một mình dạo bước trên cát với đôi bàn chân không. Cô dừng bước, quay nhìn đằng sau với ý muốn xem lại những dấu chân mình đã để lại trên cát. Nhưng không có gì, sóng đã xóa sạch. Cô định đi tiếp, song vừa quay lại cô đã phải giật mình hoảng hốt vì hình ảnh trước mặt: bên một đống lửa đang cháy, một bà già ngồi cuộn mình trong chiếc mền, chậm rãi lật từng trang một cuốn sách. Cô gái cố trấn tĩnh, tiến lại gần bà lão và hỏi: "Bà từ đâu tới? Chỉ mới đây thôi, cháu không hề thấy bà? Bà làm cách nào mà đã nhóm được đống lửa này một cách nhanh chóng như vậy?". Với giọng nói chậm rãi và rõ ràng, bà lão đáp, không nhằm vào câu hỏi của cô gái: "Hãy ngồi xuống đây với ta, con gái. Ta có cái này cho con xem". Cô gái ngồi xuống bên đống lửa, đón nhận cuốn sách từ tay bà lão thần bí. Cô tò mò lật giở cuốn sách và vô cùng sửng sốt khi đọc thấy những dòng chữ viết về cuộc đời mình, về tất cả những gì diễn ra với cô từ khi mới sinh ra cho đến lúc này. Cô đã đọc hết trang sách viết về cuộc gặp gỡ kỳ lạ giữa mình và bà lão bên đống lửa trên bãi biển vắng này. Lật sang trang tiếp theo, nhưng nó là trang giấy trắng. Cô vội vã tìm kiếm ở những trang còn lại, nhưng cũng không có một chữ nào, chúng hoàn toàn là những trang giấy trắng. Vô cùng hoang mang, với ánh mắt cầu cứu, cô nhìn bà lão: - Điều này có nghĩa là cuộc đời cháu sẽ kết thúc tại đây, ngay lúc này? - Không, con gái. Nó có nghĩa là từ đêm nay, cuộc sống của con mới bắt đầu. Trong chốc lát, bà lão cầm lại cuốn sách, bắt đầu xé từng trang, từ trang đầu tiên với những dòng chữ về cuộc đời cô gái từ khi mới được sinh ra, đưa chúng về phía ngọn lửa, để cho lửa liếm cho đến lúc thành than. Bà lão đốt cho đến hết những trang giấy có chữ mà cô đã đọc. Xong xuôi, bà đưa cho cô gái phần còn lại của cuốn sách, toàn bộ là những trang giấy trắng: - Con xem, sóng đã xóa hết dấu chân của con trên cát. Quá khứ của con không bao giờ trở lại, không bao giờ. Chỉ có hiện tại mới là thực tế. Mỗi khoảnh khắc hiện tại đều là một sự bắt đầu của cuộc đời con và chính là cuộc sống mà con cần nắm giữ. Không có sự trở lại lần thứ hai, mỗi giây phút hiện tại. Quan trọng hơn tất cả, mỗi ngày mới đều mang đến cho con một cơ hội để yêu, để sống và cơ hội đó không bao giờ trở lại lần thứ hai. Tương lai của con, con được tự do lựa chọn theo ước mơ của chính con. Và trên những trang giấy còn trắng này, chính con là người viết tiếp những dòng chữ về cuộc đời mình. Rồi, cũng đột ngột như khi xuất hiện, bà lão cùng đống lửa biến mất trong bóng đêm... Cuộc đời của chúng ta cũng giống như cô gái trẻ nọ và tất cả mọi người - quá khứ là những gì chúng 82

ta đã viết trên cát, sóng sẽ xóa đi tất cả; tương lai là những gì chính ta sẽ viết trên những trang giấy trắng, từ hôm nay, ngay giờ phút hiện tại này. Viết gì đây, cho cuộc đời của chính mình…

& Cuốn sách và giỏ đựng than

Có một câu chuyện kể rằng tại một trang trại ở miền núi xa xôi, miền Đông bang Kentucky, có một ông cụ sống với người cháu của mình. Mỗi buổi sáng, ông cụ đều dậy rất sớm để đọc sách. Có những cuốn sách ông đã đọc nhiều lần, đến mức cuốn sách sờn cũ, nhưng lúc nào ông đọc cũng say mê và chưa một buổi sáng nào ông quên đọc sách. Cậu cháu trai cũng bắt chước ông, cũng cố gắng mỗi ngày đều ngồi đọc sách. Rồi một ngày, cậu hỏi ông: - Ông ơi, cháu cũng thử đọc sách như ông, nhưng cháu không hiểu gì cả. Hoặc là có những đoạn cháu hiểu, nhưng khi gấp sách lại là cháu quên ngay. Thế thì đọc sách có gì tốt đâu mà ông đọc thường xuyên thế ạ? Ông cụ lúc đó đang đổ than vào lò, quay lại nhìn cháu và chỉ nói: - Cháu hãy đem cái giỏ đựng than này ra sông và mang về cho ông một giỏ nước nhé! Cậu bé liền làm theo lời ông, dù rằng tất cả nước đã chảy ra hết khỏi giỏ trước khi cậu bé quay về đến nhà. Nhìn thấy cái giỏ, ông cụ cười vang và nói: - Nước chảy hết mất rồi! Có lẽ lần sau cháu sẽ phải đi nhanh hơn nữa! Rồi ông bảo cháu quay lại sông lấy một giỏ nước. Lần này cậu bé cố chạy nhanh hơn, nhưng lại một lần nữa, khi cậu về đến nhà thì cái giỏ đã trống rỗng. Thở không ra hơi, cậu nói với ông rằng “đựng nước vào cái giỏ là điều không thể”, rồi đi lấy một chiếc xô để múc nước. Nhưng ông cụ ngăn lại: - Ông không muốn lấy một xô nước. Ông muốn lấy một giỏ nước cơ mà! Cháu có thể làm được đấy, chỉ có điều cháu chưa cố hết sức thôi! Rồi ông lại bảo cháu ra sông lấy nước. Vào lúc này, cậu bé đã biết rằng không thể đựng nước vào giỏ được, nhưng cậu muốn cho ông thấy rằng dù cậu chạy nhanh đến đâu, nước cũng sẽ chảy hết ra khỏi giỏ trước khi cậu về đến nhà. Thế là cậu bé lại lấy nước, lại chạy nhanh hết sức, và khi về đến chỗ ông, cái giỏ lại trống rỗng. - Ông xem này - Cậu bé hụt hơi nói - Thật là vô ích! - Cháu lại nghĩ nó là vô ích ư? - Ông cụ nói - Cháu thử nhìn cái giỏ xem! Cậu bé nhìn vào cái giỏ, và lần đầu tiên, cậu bé nhận ra rằng cái giỏ trông khác hẳn ban đầu. Nó không còn là cái giỏ than đen bẩn nữa, mà đã được nước rửa sạch sẽ. - Cháu của ông, đó là những gì diễn ra khi cháu đọc sách. Có thể cháu không hiểu hoặc không nhớ được mọi thứ, nhưng khi cháu đọc, sách sẽ thay đổi cháu từ bên trong tâm hồn, như nước đã làm sạch giỏ than kia vậy.

83

& Hãy quan tâm những hòn đá!

Một ông giáo đứng trước lớp với vài món đồ trước mặt. Khi lớp học bắt đầu, ông im lặng cầm một cái bình lớn rỗng lên và bắt đầu bỏ đầy bình những hòn đá đường kính khoảng năm phân. Rồi ông hỏi lớp học bình có đầy không. Họ đồng ý là có. Rồi ông giáo cầm lên một hộp sỏi và đổ vào bình. Ông lắc nhẹ cái bình. Dĩ nhiên những viên sỏi lăn vào khoảng trống giữa những hòn đá. Cả lớp cười. Ông giáo cầm lên một hộp cát và đổ vào bình, cát lấp đầy những khoảng trống còn lại. ông Giáo nói: “Bây giờ tôi muốn các bạn hiểu rằng đây là cuộc sống của các bạn. Những hòn đá là những điều quan trọng- gia đình, người bạn đời, sức khỏe, con cái- bất cứ điều gì quan trọng với bạn đến mức nếu mất đi bạn sẽ phải suy sụp. Những viên sỏi là những điều có liên quan- công việc, nhà, xe hơi. Cát là những thứ còn lại- những điều nhỏ nhặt. Nếu bạn đổ cát vào bình trước tiên, sẽ không còn chỗ cho sỏi hay đá. Cuộc sống của bạn cũng giống như vậy. Nếu bạn bỏ hết thời gian và sức lực cho những điều nhỏ nhặt, bạn sẽ không có chỗ cho những điều quan trọng”. “Hãy quan tâm đến những điều quan trọng cho hạnh phúc của bạn. Hãy chơi đùa với con cái của bạn. Hãy để thời gian kiểm tra sức khỏe. Hãy đưa vợ đi chơi. Luôn luôn có thời gian để đi làm, lau nhà, tổ chức tiệc tối và sắp xếp mọi thứ”. Hãy quan tâm đến những hòn đá trước tiên. Hãy ưu tiên đặt chúng vào bình. Những điều còn lại chỉ là cát .

84

& Sáng sớm ngày hôm sau...

Ngư dân cuối cùng sống sót trong vụ bão đánh đắm tàu trôi dạt đến một hoang đảo. Khi anh tỉnh lại, bốn bề mênh mông biển nước, xung quanh là những mảnh ván vỡ của tàu, còn ngư trường quen thuộc thì đã lùi xa rất xa. Mệt mỏi, hoảng loạn và tuyệt vọng, anh liên tục lẩm nhẩm cầu khẩn một phép mầu kỳ lạ xảy ra, nhưng cảm thấy vô vọng. Kiệt sức và chán nản vì chờ đợi, anh quyết định dựng lên một cái lều nhỏ làm bằng những mảnh vỏ tàu để chống lại thời tiết khắc nghiệt trên đảo và chứa những tài sản cuối cùng mà anh còn giữ được. Sang ngày thứ sáu của cuộc sống trên hoang đảo, sau chuyến lặn lội tìm kiếm thức ăn trên đảo, anh quay lại bờ biển với căn lều khi trời đã tối. Nhưng chưa kịp tới gần nó thì một tia sét giáng thẳng xuống làm căn lều bốc cháy dữ dội, khói bốc ngùn ngụt. Suy nghĩ đầu tiên đến với anh là mình thật bất hạnh, đến một chỗ nương thân cũng chẳng còn và tất cả với anh coi như đã hết. Sáng sớm ngày hôm sau, chàng ngư phủ bất hạnh bị đánh thức bởi tiếng còi của một chiếc tàu thủy đang tiến lại gần đảo. Nó đến để cứu anh. - Làm sao các anh biết tôi đang ở đây? - Anh hỏi vị thuyền trưởng sau khi đã yên vị trên tàu. - Chúng tôi nhìn thấy tín hiệu cấp cứu, lửa cháy và khói bốc cao từ phía đảo. Đó chẳng phải là tín hiệu kêu cứu của anh sao? Con người thường dễ nản chí khi mọi việc trở nên tồi tệ, và hầu như quên mất rằng, mọi việc có thể hoàn toàn thay đổi vào "sáng sớm ngày hôm sau...".

85

& Chọn mặt gửi vàng

+ Chơi với người tốt như đi trong sương mù, tuy áo không ướt nhưng lúc nào cũng tươi mát. + Chơi với người không biết phải quấy như ngồi trong cầu tiêu, tuy áo không dơ nhưng lúc nào cũng nghe thấy hôi thối. + Chơi với người ác như đứng trong rừng đao kiếm, tuy thân người chưa bị thương nhưng lúc nào cũng sợ hãi. * Trong Phật giáo có một câu chuyện: Phật Đà và Nan Đà một hôm đi qua khu chợ, đến trước một cửa hàng bán cá thì dừng lại. Phật Đà nói với Nan Đà: - Nan Đà, con hãy vào trong cửa hiệu bán cá, sờ vào chiếc chiếu cỏ bày cá! Sau khi Nan Đà đã làm theo, Phật Đà bèn hỏi: - Con thử ngửi xem tay con có mùi vị gì! - Mùi tanh. Nan Đà sau khi ngửi trả lời. Phật Đà bèn dạy: - Nan Dà, nếu người thân cận ác mà không biết, chơi với bạn xấu, dù cho thời gian ngắn ngủi, nhưng vì ác nghiệp có ác tập, nên danh ác của nó đã có thể bay xa rồi. Phật Đà và Nan Đà lại đi đến một cửa hàng bán hoa, Phật Đà lại nói với Nan Đà: - Con hãy vào trong hiệu bán hoa và lấy một cái túi đựng hoa! Sau khi Nan Dà trở ra, Phật Đà lại hỏi: - Bây giờ con đặt túi hoa xuống, ngửi tay của con xem có mùi vị gì? - Hương thơm nức. Nan Đà trả lời. Phật Đà bèn nói: - Nếu con hay thân cận với bậc thiện tri thức, kết giao với bạn tốt và học tập họ thì những tính tốt của của họ sẽ ảnh hưởng tốt đến con. Từ nay về sau, con nên gần gũi với Xá Lợi Phất, Mục Kiều. Kết luận: + Gần gũi người tốt thì như vào nhà có cỏ thơm và hoa lan, ở lâu trong nhà nên không thấy thơm bởi vì mình cũng đã hóa thơm rồi. Gần gũi người xấu thì như vào cửa hàng cá ươn, ở lâu trong đó nên không thấy hôi thối bởi vì mình cũng đã hóa tanh rồi. + Thế mới biết sự tu dưỡng của con người ít nhiều đều bị ảnh hưởng của môi trường, điều quan trong phải biết định hướng, chọn bạn mà chơi thật sáng suốt nếu không dù có bản chất tốt đẹp nếu a dua theo số đông sớm muộn gì ta cũng bị tha hóa theo cái xấu của người khác. Cho nên có thể nói, kết giao với bạn không thể không cẩn thận. "Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng"

86

& Điều đó rồi cũng qua đi

Một ngày nọ, vua Salomon bỗng muốn làm bẽ mặt Benaiah, một cần thần thân tín của mình. Vua bèn nói với ông: "Benaiah này, ta muốn ông mang về cho ta một chiếc vòng để đeo trong ngày lễ và ta cho ông sáu tháng để tìm chiếc vòng đó". Benaiah trả lời: "Nếu có một thứ gì đó tồn tại trên đời này, thưa đức vua, tôi sẽ tìm thấy nó và mang về cho ngài, nhưng chắc là chiếc vòng ấy phải có gì đặc biệt?". Nhà vua đáp: "Nó có những sức mạnh kỳ diệu. Nếu kẻ nào đang vui nhìn vào nó sẽ thấy buồn, và nếu ai đang buồn nhìn vào nó sẽ thấy vui". Vua Salomon biết rằng sẽ không đời nào có một chiếc vòng như thế tồn tại trên thế gian này, nhưng ông muốn cho người cận thần của mình nếm một chút bẽ bàng. Mùa xuân trôi qua, mùa hạ đến nhưng Benaiah vẫn chưa có một ý tưởng nào để tìm ra một chiếc vòng như thế. Vào đêm trước ngày lễ, ông quyết định lang thang đến một trong những nơi nghèo nhất của Jerusalem. Ông đi ngang qua một người bán hàng rong đang bày những món hàng trên một tấm bạt tồi tàn. Benaiah dừng chân lại hỏi: "Có bao giờ ông nghe nói về một chiếc vòng kỳ diệu làm cho người hạnh phúc đeo nó quên đi niềm vui sướng và người đau khổ đeo nó quên đi nỗi buồn không?". Người bán hàng lấy từ tấm bạt lên một chiếc vòng giản dị có khắc một dòng chữ. Khi Benaiah đọc dòng chữ trên chiếc vòng đó, khuôn mặt ông rạng ngời một nụ cười. Đêm đó toàn thành phố hân hoan, tưng bừng đón mùa lễ hội. "Nào, ông bạn của ta - vua Salomon hỏi - ông đã tìm thấy điều ta yêu cầu chưa?". Tất cả cận thần có mặt đều cười lớn và cả chính vua Salomon cũng cười. Trước sự ngạc nhiên của mọi người, Benaiah đưa chiếc vòng ra và nói: "Nó đây, thưa đức vua". Khi vua Salomon đọc dòng chữ, nụ cười biến mất trên khuôn mặt vua. Trên chiếc vòng đó có khắc dòng chữ: "Điều đó rồi cũng qua đi". Vào chính giây phút ấy, vua Salomon nhận ra rằng tất thảy những sự khôn ngoan, vương giả và quyền uy của ông đều là phù du, bởi vì một ngày nào đó ông cũng chỉ là cát bụi...

87

& Bài học về cách chấp nhận

Ở một ngôi trưởng tiểu học nọ có tổ chức một buổi văn nghệ do chính các học sinh trong trường biểu diễn. Họ tổ chức hẳn một cuộc thi giữa các lớp để tuyển diễn viên cho các vai diễn trong vở kịch của trường, những đứa trẻ rất hăng hái tham gia. Cậu bé hàng xóm của tôi cũng là một trong số những đứa trẻ đó. Mẹ cậu nói với tôi rằng cậu đã rất nghiêm túc chuẩn bị cho cuộc thi này. Cậu đã đứng hàng giờ trước gương để tập luyện chỉ với mong muốn có một vai diễn phụ trong vở kịch. Hơn ai hết mẹ cậu biết rằng cậu không có khiếu đóng kịch nhưng bà vẫn ủng hộ hết lòng cho nỗ lực của đứa con trai bé nhỏ. Ngày diễn ra cuộc tuyển chọn tôi đã cùng mẹ cậu bé đến trường đón cậu tan học. Vừa thấy chúng tôi, cậu bé vội chạy đến ngay, đôi mắt sáng long lanh ngập tràn vui sướng và hãnh diện : -Mẹ ơi, mẹ thử đoán xem nào? Và như không thể chờ được,cậu bé la toáng lên bằng giọng nói hổn hển và xúc động : -Con được cô chọn là người vỗ tay và reo hò, mẹ ạ! Sự ngây thơ, hồn nhiên, đáng yêu của cậu bé có thể khiến chúng ta bất ngờ, theo lẽ thông thường đáng lẽ nó sẽ tức tối hay buồn rầu..., nhưng đổi lại như các bạn thấy đấy...hãy thử nghĩ xem liệu chúng ta có được như cậu bé trong tinh huống như thế, liệu chúng ta có thể chấp nhận chỉ là người vỗ tay và reo hò??? Với một sự nỗ lực nhất định, đôi lúc kết quả lại không được như ta mong muốn, đó là thực tế, vì sự mong đợi đôi khi vượt quá khả năng bản thân mình, vấn đề là ta có chấp nhận nó như một thực tế và bằng lòng với những gì mình có hay không mà thôi...)

88

& Nụ hôn

Chiếc tàu tôi đang đi ghé vào một ga nhỏ. Lúc ấy đã gần sáng và trời vẫn đầy sao. Không khí lạnh cóng ùa vào toa khi tàu dừng và mở cửa đón khách. Toa tôi có thêm hai người nữa, một người đàn ông và một cậu bé. Cậu bé phải mất một lúc mới ngồi được vào chỗ của mình sau khi len qua nhiều hàng chân người lớn. Trong khi cha cậu bé ngồi cạnh cửa ra vào, cậu bé lại ngồi cạnh cửa sổ, giữa những người trông ngái ngủ, khó tính và mệt mỏi sau một đêm không được ngủ đẫy giấc. Khi tàu bắt đầu vào đường hầm, cậu bé trượt khỏi chỗ và tôi cảm thấy tay cậu chống vào đầu gối lên một chút. Cậu bé rướn người lên, có lẽ muốn nói gì đó với tôi. Tôi cúi xuống để nghe nhưng bất ngờ thay, cậu bé hôn vào má tôi một cái! Lúc đó tàu ra khỏi đường hầm. Rồi cậu bé ngồi lại vào chỗ của mình và ngắm cảnh bên ngoài cửa sổ. Trông cậu rất hạnh phúc. Tôi thật sự ngạc nhiên. Sao cậu bé lại hôn một người lớn không hề quen biết trên tàu nhỉ? Tôi còn ngạc nhiên hơn nữa khi cứ thỉnh thoảng, cậu bé lại đứng lên, hôn vào má những người lớn ngồi cạnh cậu, từng người một. Bối rối, chúng tôi nhìn về phía người đàn ông. Cha cậu giải thích: - Cháu nó rất hạnh phúc vì khỏe mạnh trở lại và được sống. Cháu đã ốm nặng rất lâu rồi! Chuyến tàu dừng ở ga cuối. Người đàn ông và cậu bé hòa mình vào đám hành khách. Tôi vẫn còn cảm thấy cái hôn của cậu bé trên má, cái hôn làm tôi hạnh phúc và cả băn khoăn nữa. Liệu có bao nhiêu người trưởng thành trao cho nhau những cái hôn để chia sẻ niềm vui được sống? Cậu bé đã không chỉ chia sẻ với tôi một cái hôn ngọt ngào mà còn cả những băn khoăn muốn nhắn gửi: đừng để bản thân mình "chết" trước khi tim ngừng đập.

& Điều đặc biệt khi đèn đỏ

Hai người bạn dừng ô tô ở trước đèn đỏ. Người lái xe không nói gì, còn người bạn quay sang thở dài bảo: - Phí bao nhiêu thời gian vì đèn đỏ! Với chừng ấy thời gian, người ta có thể viết cả một cuốn sách! Bảo sao ai cũng khó chịu khi phải dừng đèn đỏ. Người lái xe vẫn không nói gì. Người bạn liền đập vào tay: - Có nghe tớ nói gì không hả? - Không! - Tại sao hả? - Vì tớ đang có việc của tớ. - Cậu đang làm gì? Tớ có thấy cậu đang làm gì đâu? - Tớ đang chúc may mắn - người lái xe đáp - Tớ đã quen mỗi lần dừng đèn đỏ, tớ lại nghĩ tới và chúc một người thân hoặc bạn bè được may mắn. Thật là may vì tớ đã có thời gian để chúc cho rất nhiều người may mắn, mà nếu không có những lúc dừng đèn đỏ, hẳn cả ngày bận rộn tớ sẽ chẳng nhớ ra đâu... 89

& Nụ Cười và Nước Mắt

Ngày xưa Nụ Cười và Nước Mắt sống cách xa nhau, họ cùng ở trong một ngôi làng nhỏ,nhưng họ không hề biết sự hiện diện của nhau. Nước Mắt thì suốt ngày u buồn cô ta khóc suốt mùa xuân cũng như mùa đông, mùa hạ cũng như mùa thu.Dẫu một chuyện nhỏ nhất cũng làm Nước Mắt khóc ...suốt một mùa. Còn Nụ Cười thì ngược lại, cô bé vui vẽ và vô tư suốt năm, lúc nào cô bé cũng cười, không có chuyện gì làm cô bé buồn lâu được, khi có ai đó làm cho cô bé rất dau lòng cô bé chỉ một cái nhíu mày, và sau đó sẽ tha thứ và vui cười ngay lập tức. Một hôm Nụ Cười bắt gặp Nước Mắt đang ngồi khóc cạnh dòng sông, Nụ Cười hỏi: "Sao bạn lại khóc?".Nước mắt trả lời: “Có một người làm cho mình rất đau lòng, người ấy không yêu thương mình. "Oh vậy ah", Nụ Cười nói:"Đơn giản thôi bạn ah, vì người ấy không hiểu bạn, cuộc đời còn nhiều thứ phải lo hơn là tình yêu". Nước Mắt lại khóc:"Mình nghĩ vì mình xấu xí, không đáng yêu, không có nụ cười dễ thương như bạn". “Oh chẳng sao đâu bạn hãy nhìn xuống dòng sông và nghĩ về người ấy lúc ban đầu xem nào". Nước Mắt nhìn xuống cô bé không tin vào mắt mình, một người rất dễ thương với nụ cười chân thật nhìn cô, Nước Mắt hỏi:"Ai vậy?".Nụ Cười trả lời:"Bạn đấy Nước Mắt ạ, vì bạn suốt ngày u buồn nên bạn không biết được mình có một nụ cười tuyệt đến mức nào" Nước Mắt mừng quá:"Bạn có thể kết bạn với mình không?".Nụ Cười đáp:"Tất nhiên rồi, mình sẽ dạy cho bạn cười, còn bạn hãy dạy cho mình khóc, khi có ai đó làm mình đau lòng mình muốn khóc một lát để lòng nhẹ nhàng hơn". Và từ đó Nụ Cười và Nước Mắt kết bạn thân đi đâu cũng có nhau, họ chia sẽ cho nhau, nâng đỡ nhau đễ đi hết cuộc đời vốn dĩ nhiều đau khổ hơn niềm vui, nhiều giả dối hơn chân thật,nhưng tin rằng nếu họ cùng nhau vượt qua những đau khổ thì cuộc sống trở nên rất giản đơn và nhẹ nhàng. Hãy để mọi thứ yên lặng lãng quên, chẳng lẽ bạn có thể nhớ hết những gì xảy ra một năm qua? Nhớ hết những người làm bạn đau lòng? Không, nếu vậy cuộc sống sẽ rất nặng nề và hụt hẫng. Hãy khóc nếu bạn thấy buồn...rất buồn vì người ta làm bạn đau lòng, nhưng hãy tha thứ và vui cười để mọi người được vui vẻ theo bạn. (st)

& Em muốn trở thành người có thể

Thầy giáo hỏi cả lớp: "Lớn lên các em thích làm gì nào?". Hàng loạt âm thanh cất lên vang cả phòng học: "Em thích trở thành cầu thủ", "Em muốn làm bác sĩ", "Em muốn trở thành tổng thống", "Em thích làm lính cứu hỏa", "Em muốn làm giáo viên", "Em ước mơ trở thành vận động viên đua xe"... Ngoại trừ một cậu bé. Thầy giáo để ý thấy cậu bé chỉ ngồi im mà không nói gì. "Sau này lớn lên em muốn làm gì?", thầy giáo đến bên cậu bé và hỏi. "Có thể", cậu bé đáp. "Có thể?", thầy giáo hỏi lại. "Vâng ạ", cậu bé trả lời, "Mẹ của em luôn bảo rằng em chẳng thể làm gì ra trò. Vì vậy, khi lớn lên, em muốn trở thành người có thể". 90

& Những niềm vui nhỏ

Biết tận hưởng những niềm vui nhỏ trong cuộc sống: đó là một trong những bí quyết của hạnh phúc. Người Nhật Bản thường kể câu chuyện như sau: Một người đàn ông nọ đi qua một cánh đồng, thình lình bị cọp đuổi... Anh ta chạy bán sống bán chết mà vẫn không tìm ra chỗ dung thân. Anh chạy mãi để rồi cuối cùng thấy mình đứng bên bờ vực thẳm. Phía sau lưng, con cọp vẫn không buông tha. Không còn biết làm gì nữa, người đàn ông phải lấy sức để đu lên một cành cây bắc qua vực thẳm. Nhìn xuống dưới thung lũng, anh ta lại thấy một con cọp khác cũng đang nằm chờ chực. Người đàn ông đáng thương chỉ còn niềm hy vọng duy nhất: đó là nằm chờ đợi cho đến khi hai thú vật mệt mỏi bỏ đi... Chờ đợi trong lo sợ vẫn là cực hình lớn lao nhất đối với con người. Giữa lúc anh ta đang phải chiến đấu với sợ hãi và mệt mỏi, thì tình cờ bỗng có hai con chuột bỗng từ đâu xuất hiện trên chính cành cây anh đang đu vào. Hai con vật bắt đầu gặm nhấm lớp vỏ xung quanh cành cây. Bình thường, chuột là một trong những loài thú mà anh gớm ghiếc nhất vì sự dơ bẩn của nó. Tiếng kêu của nó cũng là một âm thanh làm cho lỗ tai anh khó chịu. Thế nhưng, trong cơn sợ hãi tột cùng này, người đàn ông bỗng nhìn thấy hai con chuột thật đáng yêu. Những hàm răng mũm mĩm của chúng trông dễ thương làm sao! Tiếng kêu của hai con vật cũng trở thành một âm thanh êm dịu hơn tiếng gầm thét của hai con cọp. Giữa lúc anh đang theo dõi từng động tác của hai con chuột, thì một con chim bỗng từ đâu bay lại, thả rớt trên cành cây một trái dâu rừng. Anh đưa tay nhặt lấy trái dâu và thưởng thức hương vị ngọt ngào của trái rừng bỗng nên thơ đáng yêu lạ lùng. Bí quyết của hạnh phúc cũng chính là biết đón nhận những niềm vui nhỏ trong cuộc sống mỗi ngày. Có những ngày tù đày, chúng ta mới thấy được giá trị của hai chữ tự do. Có sống xa gia đình, chúng ta mới nhung nhớ những ngày sống bên những người thân. Có những lúc nằm quằn quại trên giường bệnh, chúng ta mới thấy được giá trị của sức khỏe... Cuộc sống của chúng ta tràn ngập những niềm vui nhỏ mà chỉ khi nào mất đi, chúng ta mới cảm thấy luyến tiếc.

91

& Sức mạnh của nụ cười Tôi viết ra điều này từ kinh nghiệm bản thân mình. Một ngày nọ, mệt mỏi sau một ngày làm việc, tôi bước từ sở làm về với khuôn mặt nặng trĩu. Thế rồi một người chẳng quen biết gì trên xe điện mỉm cười với tôi, và theo phản xạ,tôi cũng cười đáp lại. Đột nhiên, mọi mệt nhọc trong tôi dường như tan biến. Có một câu chuyện của Saint Exupéry mà tình cờ tôi đọc được. Những người say mê văn học không xa lạ gì với tác giả cuốn Hoàng tử bé. Ông từng là phi công tham gia chống phát xít trong Thế Chiến II. Từ những năm tháng này, ông đã viết ra Nụ cười. Tôi không biết đây là một tự truyện hay một truyện hư cấu, song tôi tin rằng nó có thật. Trong truyện, Saint Exupérylà một tù binh bị đối xử khắc nghiệt và ông nghĩ rằng nay mai mình sẽ bị xử bắn như những người khác. Ông viết : "Tôi trở nên quẫn trí. Bàn tay tôi co giật và rút từ túi ra một điếu thuốc. Nhưng tôi lại không có diêm. Qua chấn song, tôi nhìn thấy người cai tù. Anh ta không thấy tôi, nên tôi đành gọi : -Xin lỗi, anh có lửa không ? Anh nhún vai rồi tiến lại gần. Khi rút que diêm, tình cờ mắt anh nhìn vào mắt tôi. Ngay lập tức, tôi mỉm cười. Tôi chẳng hiểu tại sao mình lại làm như thế. Có lẽ vì khi muốn làm thân với ai đó, người ta dễ dàng nở một nụ cười. Lúc này, dường như có một đốm lửa bùng cháy ngang kẽ hở giữa hai tâm hồn chúng tôi, giữa hai trái tim con người. Tôi biết anh ta không muốn, song do tôi cười nên anh ta phải mỉm cười đáp lại. Anh bật diêm, đến gần tôi hơn, nhìn thẳng vào mắt tôi và miệng vẫn cười. Giờ đây, trước mặt tôi không còn là một viên cai tù phát xít mà chỉ còn là một con người. -Anh có con không ? - Anh ta hỏi tôi. -Có - Tôi đáp, và lôi từ túi ra chiéc bóp có hình gia đình mình. Đoạn anh ta cũng lôi từ túi ra tấm hình của những đứa con và bắt đầu kể những hi vọng của anh đối với chúng. Đôi mắt tôi nhòa lệ. Tôi biết rằng mình sắp chết và chẳng bao giờ gặp lại người thân. Anh ta cũng khóc. Đột nhiên, không nói một lời, anh ta mở khóa và kéo tôi ra khỏi buồng giam. Anh lặng lẽ đưa tôi ra khỏi thành phố, thả tôi ra rồi quay trở về. Thế đó, cuộc sống của tôi đã được cứu rỗi nhờ một nụ cười. Từ khi đọc được câu chuyện này, tôi nghiệm ra được nhiều điều. Tôi biết rằng bên dưới mọi vỏ bọc mà chúng ta tạo ra để bảo vệ mình, bảo vệ phẩmgiá và vị thế của mình, bên dưới những điều này còn có một cái thật quý giá mà tôi gọi là tâm hồn. Tôi tin rằng nếu tâm hồn bạn và tâm hồn tôi nhận ra nhau thì chúng ta chẳng còn gì phải sợ hãi hay căm thù nhau. Nếu bạn từng có khoảnh khắc gắn bó với người khác qua sức mạnh của nụ cười, thì tôi tin bạn cũng đồng ý với tôi đó là một phép lạ nho nhỏ, một món quà tuyệt vời mà chúng ta có thể dành cho nhau. Mẹ Theresa đã cảm nhận điều này trong cuộc sống và bà đưa ra một lời khuyên chân thành : "Hãy mỉm cười với nhau, mỉm cười với vợ bạn, với chồng bạn, với con bạn và với mọi người - dù đó là ai, vì điều nàysẽ giúp bạn lớn lên trong tình yêu của nhau". 92

& Cạm bẫy

Người Ekimo săn chó sói như thế nào trong vùng băng giá và lạnh cóng của Bắc Cực? Một câu hỏi đã làm nhiều người dày công suy nghĩ để tìm câu trả lời!!!??? Những người Ekimo đã lấy các lưỡi dao thật bén đem nhúng vào máu động vật, sau đó họ mang ra ngoài trời cho đóng băng lại rồi lại tẩm máu lên. Họ làm như vậy nhiều lần cho lớp băng càng lúc càng dày thêm cho đền lúc lớp băng hoàn toàn che giấu lưỡi dao bên trong. Tối đến họ găm cán dao xuống tuyết.Những con chó sói đánh hơi được mùi máu của thú rừng từ lưỡi dao bắt đầu mon men đến. Chúng bắt đầu liếm những lớp băng bằng máu đó,càng lúc càng hăng say hơn với tất cả những sự thèm thuồng. Cho đến một lúc những lớp băng bên ngoài lưỡi dao đã tan chảy hết và chạm đến lưỡi dao. Khi liếm những lưỡi dao,vì lưỡi dao quá bén nên khi chỉ chạm nhẹ là lưỡi của chúng bị đứt và máu của chúng chảy ra mà chúng không hề hay biết lại tưởng đó là máu của thú rừng nên càng lúc càng liếm hăng say hơn. Càng chảy máu thì nó càng khát, càng khát thì nó càng liếm..... Đến sáng những người Ekimo chỉ việc đi lượm xác những con chó sói nằm cạnh lưỡi dao đó. Đôi lúc là vậy đó, người ta vui sướng thỏa mãn trên chính nỗi đau và bất hạnh của bản thân mình mà ko hề hay biết.Cái bên ngoài cạm bẫy bao giờ cũng đẹp, cũng hấp dẫn và quyến rũ như thế đó.

& Thần Gió và Mặt Trời

Sau khi gây ra thiên tai, bão táp làm đổ sập nhà cửa, cây cối, Thần Gió càng lúc càng tỏ ra ngạo mạn. Một hôm Thần Gió tranh cãi với Mặt Trời xem ai là kẻ mạnh nhất. Nhìn xuống mặt đất, thấy một khách bộ hành khoác chiếc áo tơi đang đi, Mặt Trời bảo: "Chẳng cần cãi nhau làm gì, hễ ai làm cho người khách bộ hành kia phải cởi chiếc áo ra sẽ thắng cuộc và là kẻ mạnh nhất!" Thần Gió bắt đầu dương oai, thổi làm cát bụi bốc lên mù mịt, cây cối đổ rạp. Những cơn cuồng phong liên tiếp nổi lên, kèm với cái lạnh buốt da, buốt thịt. Tuy nhiên, gió càng lớn chừng nào thì người bộ hành càng cố giữ chặt chiếc áo tơi của mình, làm cho Thần Gió không cách nào lột được chiếc áo kia ra. Đến phiên Mặt Trời, từ trong đám mây đen, Mặt Trời từ từ ló dạng. Những tia nắng vàng tỏa ra khắp nơi, làm người bộ hành cảm thấy ấm áp, thoải mái. Mặt Trời càng lúc càng nóng ấm. Thế rồi người bộ hành tự động cởi bỏ chiếc áo tơi vô dụng kia ra. 93

& Thứ quý nhất của cuộc đời

Tại một làng chài nọ, có một chàng thanh niên hiền lành và tốt bụng, làm việc rất chăm chỉ. Ngày nọ, trên đường về nhà, chàng lượm được một cái chai nhỏ. Vì tò mò, chàng tìm cách tháo bằng được nắp chai ra. Bất ngờ từ trong chai bay ra một làn khói trắng và vị thần khổng lồ xuất hiện. - Vị thần liền cất tiếng nói: “Đừng sợ! Ngươi là ân nhân của ta, ta cho ngươi ba điều ước. Nào! Hãy ước đi hỡi chàng trẻ tuổi”. Ước gì nhỉ? Chàng đắn đo và trả lời: “Thần cho tôi thời gian để suy nghĩ nhé!”. - Được thôi. Từ đây đến chiều ngươi phải nghĩ ra đấy. Chàng đi dọc theo bãi biển và suy nghĩ. Trên đường đi chàng gặp một đám trẻ con hồn nhiên, vô tư chơi đùa say mê. Nhìn những gương mặt thiên thần, chàng thấy cuộc đời mới đẹp làm sao. Đi tiếp, chàng gặp một chàng trai trẻ liều mình cứu những người nghèo khổ thoát khỏi một nhóm trộm cướp. Tấm lòng nghĩa hiệp đó khiến chàng khâm phục. Chàng lại tiếp tục đi và thấy một đám đông vây quanh một cụ già. Thì ra có một con cá voi mắc cạn trôi dạt vào bờ. Mọi người định giết nó để lấy thịt bán. Cụ già nói: “Những gì thuộc về biển cả hãy trả về cho biển cả”. Thế là chú cá voi được cứu sống. Hoàng hôn buông xuống. Vị thần hiện ra hỏi: “Ngươi đã nghĩ ra chưa?”. Chàng trai trả lời: “Vâng, xin thần hãy ban cho tôi sự ngây thơ, hồn nhiên của trẻ thơ; một trái tim nghĩa hiệp, dũng cảm của tuổi trẻ và một tấm lòng nhân ái, vị tha của người từng trải”. Vị thần nói: “Hỡi chàng trai, ngươi làm ta bất ngờ đấy, bởi vì ngươi đã nhận ra những thứ quí giá nhất của cuộc đời”.

94

& Trái tim bình yên

Lâm Thanh Huyền Dịch giả : Phạm Huê Một chàng tiều phu hàng ngày lên núi đốn củi, anh ta sống một cuộc đời chất phác mộc mạc cho nên tâm tư rất bình thản và không phải lo nghĩ đến những sự việc xa xôi. Hôm nọ anh gặp một người lạ mặt giữa rừng già, người này chận anh lại để trò chuyện. Trong câu chuyện, hắn tự xưng là Yêu Quái có biệt tài về cảm ứng, nghĩa là hắn có thể đoán được những gì mà người khác đang suy nghĩ, đại để là hắn có thể đi guốc trong gan ruột của người khác. Con yêu quái nói với anh tiều phu rằng: - Lâu này ta ở trên rừng cảm thấy buồn quá, cho nên lần này ta định đi xuống tỉnh thành của loài người để quấy phá thiên hạ chơi. Chàng tiều phu giật mình kinh hãi, anh nghĩ rằng lần này chắc chắn thiên hạ sẽ đại loạn. Thử hỏi nếu như có ai biết trước điều gì trong lòng của ta rồi đem điều đó nói ra cho người khác biết thì có phải là một sự việc đáng sợ hay không? Những sự việc thị phi này sẽ làm cho tương quan giữa con người và con người càng lúc càng phức tạp, rối rấm hơn. Lấy một thí dụ đơn giản như thế này, trong cuộc sống của vợ chồng nếu như những gì ta suy nghĩ trong lòng mà người phối ngẫu của ta không biết được thì bản thân ta còn được một chút xíu không gian tự do; còn nếu như trong lòng ta đang suy nghĩ điều gì mà đối phương đều biết trước thì còn gì mà gọi là chuyện tư hữu được nữa. Anh chàng tiều phu nghĩ thầm trong lòng: "Nếu như con yêu quái này xuống ở chung chạ với loài người thì chắc chắc thiên hạ sẽ đại loạn, đại đại loạn. Không được, mình phải làm một cái gì để ngăn chặn, không nên để cho hắn xuống làm náo loạn trần gian". Anh vừa nghĩ đến đây thì con yêu quái bỗng trổi lên một tràng cười ha hả: - A, cái anh này, anh định tìm cách chặn đứng ta lại đó phải không? Ðừng hòng anh ơi! Mỗi khi ta đã quyết định điều gì thì không ai có thể ngăn cản ta được. Chàng tiều phu giật mình kinh hãi: "Cha chả, con yêu quái này đúng là có thể đi guốc trong gan ruột của ta rồi, ta phải giết chết hắn mới được". Thế nhưng ý tưởng của anh vừa lóe lên thì con yêu quái tức thì vỗ tay la ré lên: - Ha ha, bây giờ anh tức giận định giết ta nữa hay sao? Làm sao được? Anh định chém ta từ phía nào, ta đều biết trước để né tránh thì làm sao mà anh có thể giết ta được? Tuy biết rằng con yêu quái có thể biết trước được những gì anh sắp sửa làm, thế nhưng ý chí đã quyết 95

nên anh chàng tiều phu cũng giục búa chém nhầu. Quả nhiên anh không có cách nào chém trúng con yêu quái được. Nó nhảy bên này, tránh bên kia một cách lẹ làng khéo léo y hệt như nó đã biết trước được đường búa của anh sẽ đưa về hướng nào vậy. Chàng tiều phu đã cố gắng nhiều lần mà không thành công nên nghĩ thầm rằng: - Bây giờ không giết được nó thì mình đành phải để mặc kệ chứ biết làm sao bây giờ. Mình đã "tận nhân lực", bây giờ chỉ còn biết "tri thiên mệnh" mà thôi. Tốt nhất là hãy trở về công việc chính của ta trước. Nghĩ như vậy, anh chàng tiều phu không thèm nói năng đếm xỉa gì đến con yêu quái nữa. Anh ta tiếp tục công việc đốn củi, xem sự có mặt của con yêu quái kia như pha. Thế nhưng con yêu quái đâu chịu để yên, hắn tiếp tục trêu chọc chàng tiều phu: - Bây giờ anh chém không trúng ta, giết không được ta cho nên giả bộ đốn củi đấy phải không? Chàng tiều phu không thèm đếm xỉa gì đến hắn nữa. Anh ta tiếp tục từng nhát, từng nhát bổ vào thân cây cổ thụ trước mặt. Anh làm việc chuyên cần chăm chỉ cho đến đỗi lưỡi búa đã lỏng dần khỏi cán mà anh vẫn không hay. Thế là vù một tiếng, cái lưỡi búa tầm sét của anh sút khỏi cán búa mà anh đang cầm bay vèo đến đập trúng vào đầu con yêu quái. Con yêu đang ngồi cười ha hả trêu chọc anh tiều phu chứ đâu ngờ tai họa tày trời này lại xảy ra đột ngột như vậy. Nó chỉ có thể đoán được những điều suy nghĩ trong gan ruột thiên hạ nhưng làm sao có thể phòng bị được những việc bất trắc cho nên đã bị lưỡi búa đập bể sọ chết tốt. Câu chuyện ngụ ngôn này đã khuyên nhủ chúng ta điều gì? Chỉ có sự bình yên trong tâm hồn mới có thể hàng phục được tà ma ngoại đạo. Ma quỷ, yêu quái, những ý nghĩ xấu, tính tò mò trong đầu chúng ta chung qui đều có thể liệt vào hàng ma đạo. Nếu như anh tiều phu trong câu chuyện vừa kể không kềm chế tâm tư để giữ vững được sự bình yên thì không có cách nào mà anh có thể giết được con yêu quái cả. Trái tim bình yên là một trái tim không chạy lang thang, không đập tán loạn, mà là một sự cố định, kiên cường, không ai có thể lôi cuốn được. Một vị cao tăng đắc đạo đương thời là cố hòa thượng Quảng Khâm có nói rằng: "Ðiều kiện tất yếu trong việc tu hành là bắt buộc ta phải có một trái tìm bình yên. Nếu như tâm ta không an, thì những cố gắng tu hành đều là những thứ giả dối. Bất luận ta có đọc thuộc bao nhiêu kinh sách, niệm bao nhiêu Phật hiệu nhưng nếu như cõi lòng của ta không được bình yên thì làm sao gọi là thành tâm và một lòng cầu đạo cho được". Nhắc đến cố lão hòa thượng Quảng Khâm, hình như mọi người đều công nhận ông là một vị đắc đạo cao tăng của Phật Giáo Trung Quốc trong vòng ba trăm năm trở lại đây. Kể từ năm 30 tuổi cho đến lúc ông tạ thế năm 95 tuổi, ròng rã hơn 60 năm trời ông không bao giờ đặt lưng nằm xuống mặt giường. Ðược biết lúc còn trẻ ông đã đi tu và giữ chức vụ Hành Ðường trong chùa. Chức vụ này có nhiệm vụ đánh thức những sư huynh đệ đồng môn vào mỗi buổi sáng để tăng chúng không trễ nải giờ giấc kinh kệ. Một đêm kia vì ngoài trời quá lạnh cho nên ông dậy trễ 5 phút so với giờ qui định, điều này khiến cho tất cả đồng môn sư huynh đệ đều dậy trễ. Cả chùa ngày hôm đó phải làm công quả muộn hơn những lúc bình thường. Sư Quảng Khâm rất ân hận về lỗi lầm này, tuy rằng không bị ai la rầy, nhưng là một người có trách nhiệm cho nên ông đã quì xuống trước mặt tất cả các sư huynh sư đệ để xin lỗi và trước Tam Bảo ông đã thệ nguyện rằng kể từ ngày hôm đó ông sẽ tự răn mình bằng cách không bao giờ nằm xuống giường để ngủ. Sở dĩ ông làm như vậy vì sau khi tạo ra lỗi lầm, trái tim của ông không được bình yên, ông đã nghĩ đến cách dùng phương pháp khổ hạnh của Phật Môn để tự răn mình. Mỗi đêm khi mọi người đã ngủ 96

ngon giấc điệp thì ông chỉ ngồi tọa thiền. Phải kính phục lòng trì giới kiên nhẫn của nhà sư, ông đã giữ nguyên vẹn lời thề lúc ban đầu suốt 65 năm. Thật ra thì sau ba năm tọa thiền, Hòa Thượng Quảng Khâm đã lấy lại được sự bình an trong tâm hồn. Lỗi lầm trước kia đều đã tan biến, thế nhưng từ đó vấn đề tọa thiền đối với ông không còn là một sự thử thách cho ý chí và cơ thể nữa. Ông tiếp tục ngồi tọa thiền suốt 65 năm trời chỉ như một hình thức khổ hạnh của người tu hành. Có nhiều đệ tử trẻ chưa biết trời cao đất rộng là gì nên muốn tu luyện theo phương pháp khổ hạnh của ông, thế nhưng nhà sư chỉ cười hiền dịu lắc đầu: - Môn này không dễ đâu, thầy chỉ mong các con an tâm đọc kinh kệ sớm hôm, đừng quấy phá thiên hạ là thầy đã mãn nguyện lắm rồi.

& Chuyện về hai hạt lúa

Có hai hạt lúa nọ được giữ lại để làm hạt giống cho vụ sau vì cả hai đều là những hạt lúa tốt, đều to khỏe và chắc mẩy. Một hôm, người chủ định đem chúng gieo trên cánh đồng gần đó. Hạt thứ nhất nhủ thầm: “ Dại gì ta phải theo ông chủ ra đồng. Ta không muốn cả thân mình phải nát tan trong đất. Tốt nhất ta hãy giữ lại tất cả chất dinh dưỡng trong lớp vỏ này và tìm một nơi lý tưởng để trú ngụ.” Thế là nó chọn một góc khuất trong kho lúa để lăn vào đó. Còn hạt lúa thứ hai thì ngày đêm mong được ông chủ mang gieo xuống đất. Nó thật sự sung sướng khi được bắt đầu một cuộc đời mới. Thời gian trôi qua, hạt lúa thứ nhất bị héo khô nơi góc nhà bởi vì nó chẳng nhận được nước và ánh sáng. Lúc này chất dinh dưỡng chẳng giúp ích được gì- nó chết dần chết mòn. Trong khi đó, hạt lúa thứ hai dù nát tan trong đất nhưng từ thân nó lại mọc lên cây lúa vàng óng, trĩu hạt. Nó lại mang đến cho đời những hạt lúa mới... Đừng bao giờ tự khép mình trong lớp vỏ chắc chắn để cố giữ sự nguyên vẹn vô nghĩa của bản thân mà hãy can đảm bước đi, âm thầm chịu nát tan để góp cho cánh đồng cuộc đời một cây lúa nhỏ - đó là sự chọn lựa của hạt giống thứ hai. Tôi hi vọng đó cũng sẽ là sự lựa chọn của bạn và tôi khi đứng trước cánh đồng cuộc đời bao la này...

97

& Ba người thầy vĩ đại

Khi Hasan, một nhà hiền triết Hồi giáo sắp qua đời, có người hỏi ông: "Thưa Hasan, ai là thầy của ngài?" Hasan đáp: "Những người thầy của ta nhiều vô kể. Nếu điểm lại tên tuổi của các vị ấy hẳn sẽ mất hàng tháng, hàng năm, và như thế lại quá trễ vì thời gian của ta còn rất ít. Nhưng ta có thể kể về ba người thầy sau của ta. Người đầu tiên là một tên trộm. Có một lần ta đi lạc trong sa mạc, khi ta tìm đến được một khu làng thì trời đã rất khuya, mọi nhà đều đi ngủ cả. Nhưng cuối cùng ta cũng tìm thấy một người, ông ta đang khoét vách một căn nhà trong làng. Ta hỏi ông ta xem có thể tá túc ở đâu, ông ta trả lời: "Khuya khoắt thế này thật khó tìm chỗ nghỉ chân, ông có thể đến ở chỗ tôi nếu ông không ngại ở chung với một tên trộm." Người đàn ông ấy thật tuyệt vời. Ta đã nán lại đấy hẳn một tháng! Cứ mỗi đêm ông ta lại bảo: "Tôi đi làm đây. Ông ở nhà và cầu nguyện cho tôi nhé!" Mỗi khi ông ta trở về ta đều hỏi: "Có trộm được gì không?" và ông ta đều đáp: "Hôm nay thì chưa, nhưng ngày mai tôi sẽ cố, có thể lắm chứ". Ta chưa bao giờ thấy ông ta trong tình trạng tuyệt vọng, ông ta luôn hạnh phúc. Có lần ta đã suy ngẫm và suy ngẫm trong nhiều năm ròng để rồi không ngộ ra được một chân lý nào. Ta đã rơi vào tình trạng tuyệt vọng, tuyệt vọng đến nỗi ta nghĩ mình phải chấm dứt tất cả những điều vô nghĩa này. Ngay sau đấy ta chợt nhớ đến tên trộm, kẻ hằng đêm vẫn quả quyết: "Ngày mai tôi sẽ làm được, có thể lắm chứ!" Người thầy thứ hai là một con chó. Khi ta ra bờ sông uống nước, có một con chó xuất hiện. Nó cũng khát nước. Nhưng khi nhìn xuống dòng sông, nó thấy cái bóng của mình nhưng lại tưởng đó là một con chó khác. Hoảng sợ, nó tru lên và bỏ chạy. Nhưng rồi khát quá nó bèn quay trở lại. Cuối cùng, mặc nỗi sợ hãi trong lòng, nó nhảy xuống sông và cái bóng biến mất. Ta hiểu đây là một thông điệp đã được gửi đến cho ta: con người phải biết chiến thắng nỗi sợ trong lòng bằng hành động. Người thầy cuối cùng là một đứa bé. Ta đến một thành phố nọ và thấy một đứa bé trên tay cầm một cây nến dã thắp sáng để đặt trong đền thờ. Ta hỏi đứa bé: "Con tự thắp cây nến này phải không?" Đứa bé đáp: "Thưa phải." Đoạn ta hỏi: "Lúc nãy nến chưa thắp sáng, nhưng chỉ một thoáng sau đã cháy sáng. Vậy con có biết ánh sáng từ đâu đến không?" Đứa bé cười to, thổi phụt ngọn nến và nói: "Ngài thấy ánh sáng đã biến mất, vậy ngài bảo ánh sáng đã đi đâu?" Cái tôi ngạo nghễ của ta hoàn toàn sụp đổ, pho kiến thức kim cổ của ta cũng sụp đổ theo. Lúc ấy ta nghiệm ra sự dốt nát của bản thân. Và từ đó ta vất đi tất cả những tự hào về kiến thức của mình. Đúng là có thể nói ta không có một ai là thầy, nhưng điều này không có nghĩa ta không phải là một 98

học trò. Ta xem vạn vật là thầy. Tinh thần học hỏi của ta luôn rộng mở hơn tất cả các người. Ta học hỏi từ tất cả mọi vật, từ cành cây ngọn cỏ đến đám mây trên trời kia. Ta không có một người thầy vì ta có hàng triệu triệu người thầy mà ta đã học được mỗi khi có thể. Điều thiết yếu trong cuộc sống là luôn làm một học trò. Điều này có nghĩa là gì? Nghĩa là có khả năng học hỏi, luôn sẵn sàng học để biết chấp nhận ý nghĩa của vạn vật. Người thầy là người thông qua đó ta bắt đầu học cách học hỏi. Người thầy cũng như một hồ nước nơi chúng ta đang học bơi. Một khi chúng ta đã học được cách bơi, cả đại dương mênh mông là của chúng ta."

& Bài học từ những người nghèo khổ

Một ngày kia, một người bố cùng gia đình giàu có của ông ta dẫn đứa con trai mình đi du lịch đến một đất nước với mục đích là cho con trai mình thấy, ở nơi đó người ta sống nghèo khổ ra sao. Họ ở một ngày một đêm trong nông trại của một gia đình rất nghèo khổ. Khi kết thúc chuyến đi, người bố hỏi con mình: "Con thấy chuyến đi như thế nào?" "Rất tốt, thưa bố!" Ngạc nhiên trước câu trả lời của đứa con, người bố hỏi lại: "Con có nhìn thấy những người sống ở đó nghèo khổ đến thế nào không?" "Vâng, có!" "Vậy con đã học được những gì?" Cậu con trai trả lời: "Con nhìn thấy chúng ta nuôi một con chó, họ có bốn con. Chúng ta có một cái hồ rộng đến giữa khu vườn, họ có một dòng suối nhỏ không có nơi kết thúc. Chúng ta có những bóng đèn thắp sáng khu vườn, họ có những vì sao. Sân trong nhà chúng ta kéo dài ra tận đến sân trước, họ có cả một chân trời. Khi cậu con trai dứt lời, người cha nín lặng - không nói được gì. Cậu bé nói tiếp: "Cảm ơn bố đã cho con thấy họ nghèo khổ đến thế nào!" Có phải sự thật là tất cả mọi thứ phụ thuộc vào cách bạn nhìn thấy chúng? Nếu bạn có tình yêu, bạn bè, gia đình, sức khoẻ, sự hài hước và một thái độ lạc quan hướng về cuộc sống, bạn đã có tất cả mọi thứ! Bạn không thể mua bất cứ cái gì trong những điều này. Bạn có thể có tất cả những gì bạn muốn, nhưng nếu tinh thần bạn nghèo nàn thì bạn không có gì cả! 99

& Ngụ ngôn rùa và cá

Thuở xưa có một con cá. Cá chỉ biết trong nước và không biết gì ngoại trừ nước. Một hôm, cá mải mê bơi lội trong ao đầm quen thuộc như mọi hôm thì gặp lại chị Rùa. Hỏi ra thì hèn lâu rùa đi dạo trên đất liền. Cá hỏi: "Chào chị rùa, chị đi đâu mà hèn lâu tôi không gặp?" - Này chị cá, chào chị. Hôm rày tôi đi một vòng lên trên đất khô. Rùa trả lời. - Đất khô à! Cá lấy làm ngạc nhiên. Chị nói đất khô, vậy đất khô là gì? Đất làm sao khô được? Tôi chưa bao giờ thấy cái gì mà khô. Đất khô chắc là không có gì hết. Bản tánh ôn hòa, Rùa nhỏ nhẹ đáp: - Được, tốt lắm, nếu chị muốn nghĩ như vậy cũng tốt. Không ai ngăn cản chị đâu. Tuy nhiên, chỗ mà tôi đi mấy hôm rày đất khô thật. - Nầy chị rùa, đâu chị nói rõ lại coi. Đất khô mà chị nói ra làm sao, giống như cái gì? Nó có ẩm ướt không? - Không, đất khô không ẩm ướt. - Đất khô có mát mẻ và êm dịu, dễ chịu không? - Không, đất khô không mát mẻ và êm dịu dễ chịu. - Đất khô trong suốt và ánh sáng rọi xuyên qua được không? - Không, đất khô không trong suốt và ánh sáng không rọi xuyên qua được. - Đất khô có mềm mại và dịu dàng để mình bơi lội trong ấy không? - Không, đất khô không mềm mại dịu dàng, và mình không thể bơi lội trong lòng đất. - Đất có di chuyển và trôi chảy thành dòng không? - Không, đất không di chuyển và trôi chảy thành dòng. - Đất có nổi sóng và tan ra thành bọt kông? Cá rất bực mình với loạt câu trả lời "không, không, ..." của rùa. - Không, đất không nổi sóng. Rùa thành thật trả lời. Cá bỗng nhiên lộ vẻ hân hoan của người đắc thắng và vang lên: - Thấy chưa, thật quả như tôi đã nói chớ gì nữa! Tôi đã bảo rằng đất khô của chị là hư vô, không có gì hết. Tôi hỏi và chị đã xác nhận rằng đất khô và không ẩm ướt, không mát mẻ, không êm dịu và không trong suốt, và ánh sáng không rọi xuyên qua được, không mềm mại và dễ chịu để mình có hể bơi lội trong ấy, đất cũng không di chuyển và trôi thành dòng, cũng không nổi sóng và cũng không tan rã thành bọt. Không phải gì hết thì có phải là hư vô không? Rùa đáp: - Được, tốt lắm. Nầy chị cá, nếu chị quả quyết rằng đất là hư vô, không có gì hết, thì chị cứ tiếp tục nghĩ như thế. Thật ra, người nào đã biết nước và đất liền rồi sẽ nói rằng chị chỉ là con cá dại dột, vì chị quả quyết rằng cái gì mà chị không biết là không có gì hết, hư vô. Nói là hư vô bởi vì chị không bao giờ biết. Đến đây, rùa bỏ cá ở lại một mình với ao đầm nhỏ bé, quay đầu lội đi và suy tưởng đến một cuộc viễn du khác trên đất khô, nơi mà cá tưởng tượng là hư vô...

100

& Con quái vật trong hang sâu

Ngày xửa ngày xưa, có một hiệp sĩ rất thích mạo hiểm. Chàng đến một ngôi làng có con quái vật rất khủng khiếp ở trong hang sâu. Hiệp sĩ dũng cảm cam đoan rằng chàng sẽ giết con quái vật. Tất nhiên, ai cũng can ngăn chàng, và họ kể lại rằng có nhiều hiệp sĩ dũng cảm khác cũng từng xuống hang, nhưng không ai quay trở ra cả. Cầm theo một con dao găm, hiệp sĩ bám vào sợi dây và từ từ chui xuống hang. Nhìn quanh, chàng thấy vài bộ xương của những người đi trước, ai cũng cầm vũ khí trong tay nhưng thật khó xác định tại sao họ lại chết. Bỗng có tiếng động ở đằng sau. Và khi chàng hiệp sĩ quay lại thì thật ngạc nhiên: con quái vật xuất hiện, chỉ nhỏ bằng con thỏ. Nó đang gào thét và phun phì phì để ra oai. Chàng hiệp sĩ cầm dao găm lao theo, nhưng nhanh như cắt, con "quái vật" nhảy bổ vào một khe hang bên cạnh. Tất nhiên, chàng lao theo, và thêm một ngạc nhiên nữa: Ở trong khe hang mà con "quái vật" lao vào, ngay trên nền đất, hàng đống vàng và kim cương, nằm lăn lóc khắp nơi, còn con quái vật đã biến đâu mất. Quả là một kho báu lớn và dễ dàng để có được. Chỉ cần một phần kho báu này thôi, một người cũng có thể trở thành ông hoàng giàu có suốt cuộc đời. Chàng hiệp sĩ đã quên mất con quái vật. Nhưng chàng hiệp sĩ lại gặp phải một vấn đề khác: làm sao có thể mang chỗ vàng và kim cương này ra khỏi hang khi mà chàng chẳng có một cái túi nào? Mà ai sẽ tin rằng chàng đã xuống đến đáy hang nếu chàng không mang lên một chút bằng chứng nào cả? Nhưng chàng hiệp sĩ thông minh chợt nảy ra một ý: chàng sẽ ngậm một viên kim cương vào miệng và trèo ra khỏi hang. Tạm thời cứ một viên đã, phần châu báu còn lại chàng sẽ quay lại lấy sau. Chàng vội vã chọn một viên kim cương to nhất. Tất nhiên, chàng phải phồng cả miệng lên mới ngậm nổi nó. Rồi chàng bám vào sợi dây lúc đầu, trèo lên từ từ. Nhưng càng trèo lên cao, chàng hiệp sĩ càng mệt nhất là khi miệng cứ phải ngậm một viên kim cương to tướng. Cuối cùng, mệt quá, chàng phải há miệng ra để thở. Khi hít không khí vào, chẳng may, viên kim cương chui tọt vào cổ họng chàng và mắc luôn ở đó. Không thở nổi nữa, chàng dũng sĩ dũng cảm buông tay, rơi xuống đáy hang với những bộ xương và chết ở đó.

101

& Hạt muối và hồ nước

Một anh thợ học việc trong lò rèn suốt ngày ca thán về những khó khăn anh ta gặp phải trong cuộc sống. Anh ta cho rằng cuộc sống này quá u ám và ngột ngạt đến mức không thể chịu đựng nổi. Một hôm, ông chủ lò rèn đã lớn tuổi bảo anh ta ra chợ mua về một ít muối. Khi anh thợ học việc đem muối về, ông chủ lấy ra một ly nước và bảo anh hãy bốc một nắm muối cho vào ly rồi uống. - Anh thấy thế nào? - Ông chủ hỏi. - Vị mặn chát! - Anh thợ thốt lên. Ông chủ gật đầu đồng tình rồi bảo anh ta mang một nắm muối tương tự đi theo ông. Hai người lặng lẽ đến bên một bờ hồ gần đó. Ông chủ bảo anh thợ lấy nắm muối thả xuống hồ nước. Khi người thợ khuấy nắm muối vào nước hồ, ông chủ bảo anh ta: - Giờ anh uống thử nước trong hồ xem sao. Anh thợ làm theo lời ông chủ. - Vị thế nào? - Ông hỏi sau khi chàng trai đã uống xong một ngụm nước hồ. - Mát lắm ạ! - Chàng thợ học việc nhận xét. - Thế anh có nếm thấy vị mặn chát của nắm muối không? - Không ạ! Ông chủ nhẹ vỗ vai chàng trai, hiền từ nhìn vào mắt anh và nói: - Những phiền muộn cũng giống như những hạt muối mặn chát vậy. Ai trong chúng ta cũng đều gặp những điều không vừa lòng trong cuộc sống. Tuy nhiên, số lượng những đắng cay mỗi người cảm nhận được tùy thuộc vào nơi mà họ đặt nỗi phiền muộn ấy vào. Thế nên khi nào anh đau khổ, điều duy nhất anh nên làm là mở rộng nhận thức của anh về sự việc. Đừng tự biến mình thành cái cốc nước bé nhỏ để nỗi đau khổ ấy tạo thành vị mặn chát mà hãy trở thành hồ nước để hòa tan nỗi phiền muộn, sẽ thấy dễ chịu hơn nhiều.

102

& Ba người khách đặc biệt Một người phụ nữ đi ra ngoài về, đến trước nhà mình bà nhìn thấy ba người đàn ông lớn tuổi ngồi phía trong sân nhà. Bà không nhận ra họ là ai nhưng vẫn nói: “Tôi không nghĩ tôi biết các ông, nhưng các ông có vẻ đói. Hãy vào trong và ăn một chút gì đó”. “Chủ nhà có ở nhà không?” - một trong 3 người đàn ông hỏi. “Không - người phụ nữ đáp - Ông ấy đã ra ngoài rồi”. “Vậy chúng tôi không thể vào trong”, nói rồi ba người vẫn ngồi im chỗ cũ. Chiều, khi chồng về, người phụ nữ đã kể với ông những gì đã xảy ra. Nghe xong, người chồng vồn vã: “Đi nói với họ tôi đã về và mời họ vào nhà ngay”. Người phụ nữ ra ngoài và mời ba người khách nọ vào. “Chúng tôi không vào cùng với nhau”, họ nói. “Tại sao không?”, người phụ nữ không hiểu. Một người chỉ vào hai người đi cùng, giới thiệu: “Ông này là Wealth, ông ấy là Success. Còn tôi, Love”. Rồi ông tiếp: “Bây giờ bà hãy vào nhà và hỏi chồng bà xem trong ba chúng tôi, ai được vào nhà”. Người phụ nữ vào nhà, thuật lại những điều đó với chồng. Chồng bà đã tỏ ra vui mừng khôn xiết: “Thật tuyệt! Hãy mời ông Wealth vào! Hãy cho ông ấy vào và mời hai người kia vào chung với ông Wealth”. Người phụ nữ phản đối chồng: “Trời ơi, tại sao chúng ta không cho ông Success vào?”. Con dâu của họ, đứng ở phía trong đã nghe được câu chuyện. Từ góc nhà, cô vội chạy ra với đề xuất: “Chẳng tốt hơn sao nếu chúng ta mời ông Love vào? Nhà của chúng ta sẽ chan chứa Love”. "Có lẽ con dâu đã nói đúng. Chúng ta hãy mời ông Love vào làm vị khách quý của cả nhà” - người chồng nói với vợ. Người phụ nữ đi ra ngoài và nói với 3 người đàn ông: “Trong các ông ai là Love? Xin mời vào trong làm khách của chúng tôi”. Love đứng dậy, theo người phụ nữ vào nhà. Hai người còn lại cũng đứng dậy và đi vào theo. Rất ngạc nhiên, người phụ nữ hỏi Wealth và Success: “Tôi chỉ mời ông Love, sao các ông lại đi theo?”. Họ cùng đáp: “Nếu bà mời Wealth hay Success, hai người chúng tôi sẽ ở lại. Nhưng khi bà mời Love, ở bất cứ nơi nào ông ấy đến, sẽ có mặt cả hai chúng tôi. Love đi bất cứ nơi nào, cũng có Wealth và Success”. Love - tình yêu; Wealth - sự giàu sang và Success - sự thành đạt. Trong 3 vị khách đặc biệt này, bạn muốn ai là người đầu tiên có mặt trong cuộc sống của mình?... (Quickinspirations) 103

& Mảnh gương nhỏ

Vào cuối một buổi diễn thuyết, nhà hiền triết hỏi trong số những người tham dự có ai muốn đặt câu hỏi gì với ông không. Một người lên tiếng hỏi nhà hiền triết ý nghĩa của cuộc đời là gì. Mọi người tham dự đều bàn tán xôn xao vì cho đó là câu hỏi lớn, khó có thể trả lời được. Nhà hiền triết ra hiệu cho mọi người yên lặng và đáp: “Ta sẽ trả lời câu hỏi thú vị đó”. Ông lấy trong người ra một cái túi nhỏ. Từ trong túi ông lấy ra một mảnh gương tròn nhỏ. Sau đó ông giải thích: "Lúc tôi còn là một đứa trẻ, gia đình tôi rất nghèo khổ và sống trong một ngôi làng xa xôi hẻo lánh. Một ngày nọ tôi thấy nhiều mảnh vỡ của một cái gương lớn trên đường đi vào làng. Tôi cố tìm xung quanh tất cả những mảnh vỡ để ghép chúng lại với nhau. Nhưng tôi không thể tìm được đầy đủ những mảnh gương bởi nhiều mảnh đã vỡ nát. Vì vậy tôi chỉ giữ lại một mảnh gương lớn nhất. Chính là mảnh gương này đây. Tôi đã mài nó thành chiếc gương tròn nhỏ. chiếc gương đã trở thành một đồ chơi mà tôi ưa thích. Tôi dùng nó để phản chiếu ánh sáng mặt trời vào những nơi tối tăm, những nơi mà mặt trời không thể chiếu vào được. Tôi luôn giữ chiếc gương bên mình và lớn lên cùng trò chơi phản chiếu ánh sáng đó…Khi đã là một người đàn ông trưởng thành, tôi nhận ra rằng đây không chỉ là một trò chơi của trẻ con mà còn là một triết lý về những gì tôi có thể làm trong cuộc đời này. Tôi hiểu mình không phải là ánh sáng hoặc nguồn sáng. Nhưng ánh sáng thì thực tế tồn tại và nó sẽ soi sáng vào những nơi tăm tối nếu tôi phản chiếu nó. Tôi là một mảnh vỡ của chiếc gương lớn mà tôi không biết kiểu dáng của toàn bộ cái gương ra sao. Tuy nhiên, với những gì mà tôi có, tôi có thể chiếu ánh sáng vào những nơi tăm tối của cuộc đời này, vào những nơi tăm tối của trái tim con người và làm thay đổi một vài điều gì đó cho họ. mỗi người chúng ta là một chiếc gương nhỏ. Những gia đình nghèo khổ, những người lầm đường lạc lối, những số phận đáng thương…Đó là những nơi tăm tối trong cuộc sống. Có thể nhiều người nhận ra những gì đang xảy ra và sẽ làm những điều tương tự như tôi. Đây chính là ý nghĩa của cuộc đời mà tôi muốn chia sẻ với các bạn".

104

& Xương rồng Nó là một cây hoa nhỏ bé, sống trong một vùng đất màu mỡ. Ngày ngày, nó vui với ong, hát với gió… cuộc sống quá đầy đủ mà nó như cảm thấy thiếu thốn một thứ gì đó rất to lớn. Rồi một ngày kia, cơn gió đến, nói cho nó biết về cuộc sống của những cây xương rồng kia, mỗi ngày là một sự thử thách khắc nghiệt, đấu tranh để sinh tồn. Nó thấy trong lòng mình bỗng lấp đầy được khoảng còn thiếu đó. Nó biết rất rõ mình muốn gì. Nó bảo với gió: - Gió ơi, tôi muốn đến vùng đất của xương rồng! Gió đem tôi tới đó được không? Gió ngỡ ngàng: - Bạn sao thế? Bạn chỉ là một cây hoa nhỏ bé, cuộc sống của bạn là điều mà bao cây xương rồng mong ước, tại sao bạn lại muốn vứt bỏ nó đi?? - Tôi cũng không biết nữa, nhưng tôi cảm thấy nếu tôi cứ mãi ở đây, tôi sẽ sống và chết đi như bao loài hoa khác. Tôi muốn đến vùng đất của xương rồng, khi đó, lúc tôi nở hoa là lúc tôi khẳng định được sự tồn tại của mình. Gió hãy mang tôi theo với. Rồi nó, cây hoa nhỏ bé, nương nhờ làn gió đi tới nơi mà ở đó, nó biết, là nơi nó sẽ tìm thấy ý nghĩa cuộc sống của mình. Nó vượt qua bao cánh đồng, bao dãy núi xanh hùng vĩ. Nó rất phấn khích, ca hát cùng gió, tin rằng, đó là sự lựa chọn đúng đắn của mình. - Này, cây hoa bé nhỏ ơi, tôi biết bạn muốn gì, nhưng cuộc sống ở đó không phải lúc nào cũng như ý bạn muốn được đâu. Nếu bạn buông xuôi, đồng nghĩa bạn thất bại và kết thúc. - Tôi biết. Nói tôi không sợ thì là nói dối. Nhưng không hiểu sao tôi biết đó là điều mà tôi nên làm. Rồi nó cảm thấy, không khí xung quanh mình ngày một nóng dần, khô héo. Ngay đến cơn gió cũng không còn mát mẻ với nó như xưa nữa. Nó biết, mình đã đến nơi cần đến. Và nó cảm thấy, nó đã biến thành một cây xương rồng nhỏ nhoi, yếu ớt đang chuẩn bị bước vào cuộc chiến sinh tồn khắc nghiệt. Nó bắt đầu cuộc sống khắc nghiệt của mình ở vùng đất chỉ toàn cát và đá đó. Sự xuất hiện của nó là một điều gì đó khá mới mẻ đối với các anh xương rồng ở đây. Sự dạn dày sương gió khiến các anh rõ ràng trưởng thành và chín chắn hơn nó nhiều. Mỗi ngày, thấy nó vất vả, cố chắt bóp những làn nước khan hiếm trong bầu trời nóng như thiêu đốt, cố đâm rễ sâu hơn vào mặt đất mà nó biết, bên dưới kia có thứ mà nó cần: NƯỚC... Các anh xương rồng bỗng muốn che chở cho nó, sẵn sàng giúp nó khi nó cần và nhường nó những phần nước ít ỏi. Nó mệt mỏi tiếp nhận những thứ đó và cảm thấy thật may mắn vì có các anh ở đây với nó, cảm thấy chưa bao giờ nó được quan tâm săn sóc như ở đây. Bỗng một ngày, nó nhận ra, nó đến đây không phải để làm gánh nặng cho người khác. Đến đây không phải để được bảo bọc, dựa dẫm. Mệt lắm, khát lắm. Nhưng nó dần từ chối sự ưu ái mà những người ở đây dành cho nó. Nó muốn các cây xương rồng hiểu, nó làm vậy là vì nó muốn xứng đáng với họ và xứng đáng với tình cảm mà mọi người dành cho nó cũng như nó dành cho mọi người. Nhưng như vậy cũng đồng nghĩa với việc cuộc sống của nó càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Có đôi lúc, ngắm những vì sao đêm sau một ngày mệt mỏi, nó tự hỏi tại sao mình phải cố gắng như thế?? tại sao mình cứ từ chối những gì nhẹ nhành mà lại tự tạo ra những khó khăn cho mình?? Bản chất nó vẫn là một cây hoa nhỏ bé và yếu đuối mà thôi. Liệu nó có vượt qua được không?? Có đôi lúc quá khát và quá mỏi mệt, nó đã muốn bỏ cuộc. Đã nhiều lúc, nó quay trở lại làm cây hoa nhỏ bé đó, nhiều lắm. Nhưng không hiểu sao, nó vẫn cố đi tiếp...

& Đường tới thiên đàng 105

Tôi đã được nghe một câu chuyên: Có một vị cha sứ ngày hôm đó đến một thành phố lạ. Ông ta không biết đường đi đến bưu điện. Đang băn khoăn không biết hỏi ai thì bỗng có một đứa bé đi ngang. May quá cha sứ gọi đứa bé lại và hỏi: " Con có biết đường tới bưu điện gần nhất ở đây không?" Đứa bé trả lời: " Cha cứ đi thẳng rồi rẽ phải và rẽ trái là tới." Để biết ơn đứa bé, vị cha sứ này nói: "Vậy con có muốn cha chỉ giúp con đường tới thiêng đàng không?" Đứa bé gãi đầu rồi trả lời hồn nhiên: "Đường từ đây đến bưu điện cha còn không biết, làm sao cha chỉ cho con đường tới thiên đàng được." .......???

& Điếc không sợ súng

Một đàn ếch đi ngang qua một khu rừng và hai con ếch bị rơi xuống một cái hố ... Khi thấy cái hố quá sâu những con ếch còn lại bèn nói với hai con ếch kia rằng chúng sẽ phải chết ... Hai con ếch mặc kệ những lời bình luận và cố hết sức nhảy ra khỏi cái hố ... Đàn ếch nhao nhao bảo chúng đừng vô ích, hãy chấp nhận cái chết không thể tránh khỏi ... Cuối cùng, một con ếch nghe theo lời của đàn ếch ... Nó gục xuống chết vì kiệt sức và tuyệt vọng ... Con ếch còn lại vẫn dồn hết sức lực còn lại tiếp tục nhảy lên ... Đám ếch trên bờ lại ầm ĩ la lên bảo nó hãy nằm yên chờ chết .... Con ếch nọ lại càng nhảy mạnh hơn nữa ... Và thật kỳ diệu, cuối cùng nó cũng thoát ra khỏi cái hố sâu ... Đàn ếch xúm lại: " Không nghe chúng tôi nói à?" Chúng cứ hỏi mãi trong sự ngạc nhiên và lúng túng của con ếch nọ ... Cuối cùng sự thật cũng được một con ếch già hé lộ rằng con ếch vừa thoát khỏi cái hố kia bị điếc và nó cứ nghĩ là những con ếch khác hò reo đang cổ vũ cho nó ... !!!

& Cái chậu nứt 106

Một người có hai cái chậu lớn để khuân nước. Một trong hai cái chậu có vết nứt, vì vậy khuân nước từ giếng về, nước trong chậu chỉ còn một nửa. Chiếc chậu còn nguyên rất tự hào về sự hoàn hảo của mình, còn chiếc chậu nứt luôn bị cắn rứt vì không thể hoàn thành nhiệm vụ. Một ngày nọ chiếc chậu nứt nói với người chủ: "Tôi thật xấu hổ về mình. Tôi muốn xin lỗi ông!". - "Ngươi xấu hổ về chuyện gì?". - "Chỉ vì lỗi của tôi mà ông không nhận được đầy đủ những gì xứng đáng với công sức của ông!". - "Không đâu, khi đi về ngươi hãy chú ý đến những luống hoa bên vệ đường". Quả thật, dọc bên vệ đường là những luống hoa rực rỡ. Cái chậu nứt cảm thấy vui vẻ một lúc, nhưng rồi về đến nhà nó vẫn còn chỉ phân nửa nước. - "Tôi xin lỗi ông!". - "Ngươi không chú ý rằng hoa chỉ mọc bên này đường, phía của ngươi thôi sao? Ta đã biết được vết nứt của ngươi và đã tận dụng nó. Ta gieo những hạt giống hoa bên vệ đường phía bên ngươi và trong những năm qua, ngươi đã vui tưới cho chúng. Ta hái những cánh hoa đó để trang hoàng căn nhà. Nếu không có ngươi nhà ta sẽ không ấm cúng và duyên dáng như thế này đâu".

& SỰ BÌNH YÊN 107

Một vị vua treo một giải thưởng cho nghệ sĩ nào vẽ được một bức tranh đẹp nhất về "sự bình yên". Nhiều họa sĩ đã cố công. Nhà vua ngắm tất cả các bức tranh nhưng chỉ thích có hai bức tranh và ông phải chọn lấy một. Một bức tranh vẽ hồ nước yên ả. Mặt hồ là tấm gương tuyệt mỹ bởi vì có những ngọn núi cao chót vót bao quanh. Bên trên là bầu trời xanh với những đám mây trắng mịn màng. Tất cả những ai ngắm bức tranh này đều cho rằng đây là một bức tranh bình yên thật toàn hảo . Bức tranh kia cũng có những ngọn núi, nhưng những ngọn núi này trần trụi và lởm chởm đá. Ở bên trên là bầu trời giận dữ đổ mưa như trút kèm theo sấm chớp. Đổ xuống bên vách núi là dòng thác nổi bọt trắng xoá. Bức tranh này trông thật chẳng bình yên chút nào. Nhưng khi nhà vua ngắm nhìn, ông thấy đằng sau dòng thác là một bụi cây nhỏ mọc lên từ khe nứt của một tảng đá. Trong bụi cây một con chim mẹ đang xây tổ. Ở đó, giữa dòng thác trút xuống một cách giận dữ, con chim mẹ đang an nhiên đậu trên tổ của mình? Bình yên thật sự. "Ta chấm bức tranh này !" Nhà vua công bố. "Sự bình yên không có nghĩa là một nơi không có tiếng ồn ào, không khó khăn, không cực nhọc. Bình yên có nghĩa là ngay chính khi đang ở trong phong ba bão táp người ta vẫn cảm thấy sự yên tĩnh trong tâm hồn mình. Đó mới chính là ý nghĩa thật sự của sự bình yên.

& Dựa vào bản thân

Ốc sên con ngày nọ hỏi mẹ của nó : "Mẹ ơi ! Tại sao chúng ta từ khi sinh ra phải đeo cái bình vừa nặng vừa cứng trên lưng như thế? Thật mệt chết đi được !". "Vì cơ thể chúng ta không có xương để chống đỡ, chỉ có thể bò, mà bò cũng không nhanh" - Mẹ nói. "Chị sâu róm không có xương cũng bò chẳng nhanh, tại sao chị ấy không cần đeo cái bình vừa nặng vừa cứng đó?". "Vì chị sâu róm sẽ biến thành bướm, bầu trời sẽ bảo vệ chị ấy". "Nhưng em giun đất cũng không có xương và cũng bò chẳng nhanh, cũng không biến hóa được tại sao em ấy không đeo cái bình vừa nặng vừa cứng đó?". "Vì em giun đất sẽ chui xuống đất, lòng đất sẽ bảo vệ em ấy". Ốc sên con bật khóc, nói : "Chúng ta thật đáng thương, bầu trời không bảo vệ chúng ta, lòng đất cũng không che chở chúng ta". "Vì vậy mà chúng ta có cái bình ! - Ốc sên mẹ an ủi con - Chúng ta không dựa vào trời, cũng chẳng dựa vào đất, chúng ta phải dựa vào chính bản thân chúng ta".

& Bàn tay đẹp 108

Mấy cô gái đang chuyện trò với nhau bên con suối và khoe nhau những bàn tay đẹp . Một cô nhúng đôi tay mình xuống làn nước lấp lánh và nhỏ những giọt nước trông như những viên kim cương rơi xuống từ lònh bàn tay cô . Cô lên tiếng : -Này các bạn ơi , trông đôi tay mình đẹp biết bao ! Nước lăn từ bàn tay này qua tay kia trông như nhũng viên ngọc quý Và cô đưa đôi bàn tay cho các bạn ngắm . Đôi bàn tay mềm mại và trắng muốt , vì cô chưa phải làm gì bao giờ , mà suốt ngày chỉ lo rửa chúng trong dòng nước mát . Một cô khác chạy đi hái những quả dâu tây và bóp nát nó trong lòng bàn tay , nước dâu chảy qua các ngón tay như rượu nho chảy từ máy ép cho đến khi các ngón tay cô ửng hồng như ánh bình minh buổi sớm mai . -Nhìn này , bàn tay mình đẹp quá chừng ! Nước dâu tây chảy ra trông như rưỡu nho . Cô ta vừa nói vừa giơ tay ra cho những người khác ngắm . Đôi bàn tay hồng và mềm , vì cô ta chẳng làm gì ngoài việc rửa chúng bằng nước dâu tây mỗi sáng . Một cô khác thu lượm những cánh hoa tím và vò nát chúng trong đôi bàn tay cho đến khi chúng tỏa ra hương thơm -Coi này , bàn tay mình đẹp chưa ! Chúng có mùi thơm của những cánh hoa tím trong khu rừng sâu đang độ xuân sang . Cô nói và giơ tay ra cho các bạn xem . Đôi bàn tay mềm mại và trắng muốt , vì cô có làm gì đâu , mà chỉ lo rửa chúng trong hương thơm của những cánh hoa tím . Còn cô thứ tư không đưa tay mình ra mà giấu trong vạt áo . Một bà lão bước xuống , ngừng lại trước các cô. các cô thi nhau đưa tay ra hỏi xem đôi tay nào đẹp nhất . Bà ta xoa đầu từng đứa , đoạn muốn xem bàn tay của cô cuối cùng vẫn đang giấu trong vạt áo . Cô gái rụt rè đưa bàn tay cho bà lão xem . -Ồ , đây mới thực sự là đôi bàn tay đẹp. Bà lão nói -Dù chúng thô cứng vì vất vả . Đôi bàn tay này đã luôn giúp mẹ cha bao việc , từ rửa chén bát đến quét nhà , nhổ cỏ vườn . Đôi bàn tay này đã luôn giúp mẹ cha bao việc , từ rửa chén bát đến quét nhà , nhổ cỏ vườn . Đôi tay này trông nom các em , mang nước cho bà , và hướng dẫn các em chơi vui , đắp nhà , thả diêù . Đúng vậy , đây là đôi tay biến căn nhà thành một gia đình hạnh phúc ắp đầy tình yêu thương và đỡ nâng . Rồi bà lão sờ soạng trong túi lấy ra một chiếc nhẫn cẩn kim cương , hồng ngọc , thắm màu hơn cả những trái dâu tây và màu xanh ngọc lam , xanh hơn những cánh hoa tím . Đây , con hãy đeo chiếc nhẫn này . Con xứng đáng được phần thưởng cho đôi tay đẹp nhất , vì chúng là đôi tay hữu ích nhất . Nói rồi bà lão biến mất , bỏ lại bốn cô gái còn ngơ ngẩn bên bờ suối . Chỉ là một câu chuyện giản đơn, có thể cách dựng truyện và nội dung không thực lôi cuốn và lạ lẫm nhưng nó nêu lên một quan điểm thẩm mỹ, cách đánh giá chân thực về vẻ đẹp của các cô gái. Chắc hẳn bạn cũng từng có nhận xét về các cô gái. Theo bạn một cô gái đẹp là cô gái như thế nào?

& Bí mật của hạnh phúc 109

Một chủ tiệm tạp hóa muốn con trai mình học được bí quyết trở thành người hạnh phúc, nên gửi cậu tìm gặp nhà thông thái danh tiếng nhất thế giới. Cậu con trai rong ruổi hơn một tháng trên lưng lạc đà, ngày đi đêm nghỉ, để rồi cuối cùng đến được ngọn núi cao trên đó có tòa lâu đài tráng lệ. Người ta nói với nó rằng nhà tiên tri sống ở trong lâu đài đó. Bước vào sảnh chính tòa lâu đài, cậu con trai ngạc nhiên vô cùng. Trái với hình dung của cậu, cảnh tượng nơi đây giống một phiên chợ: đám lái buôn tất bật kéo nhau đến rồi kéo nhau đi, những người khác tụ tập quanh những chiếc bàn ăn, họ mải nói chuyện ầm ầm, muốn nhấn chìm tiếng nhạc êm ái của một dàn nhạc nhỏ. Người được gọi là nhà thông thái đang đàm đạo với từng người có mặt trong gian sảnh, khiến cậu phải chầu chực gần nửa ngày mới được giáp mặt. Tuy chăm chú nghe cậu giải thích lý do cậu tìm gặp ông, nhưng đáp lại, nhà thông thái nói ông không có thời giờ giải thích cho cậu hiểu bí mật của hạnh phúc. Ông mời cậu đi vòng quanh lâu đài ngắm cảnh và quay trở lại sau vài giờ nữa. Cậu trai định quay lưng đi, bỗng nhà thông thái nói tiếp: "Trong lúc đi xem tòa lâu đài, con nhớ làm một việc ta giao. Nó sẽ giúp con hiểu ra bí mật của hạnh phúc". Nói rồi, nhà thông thái trao cho cậu trai một chiếc muỗng và ông đổ vào đó một ít dầu ôliu. "Con cố đừng để hạt dầu nào rớt ra khỏi muỗng", nhà thông thái dặn. Cậu trai bắt đầu chuyến đi. Lúc nào mắt cậu cũng chăm chăm nhìn vào muỗng dầu. Độ hai giờ sau, cậu quay trở về chỗ nhà thông thái. "Sao nhanh vậy! Con có thấy những tấm thảm Ba Tư treo trong phòng ăn không? Người thợ dệt thảm giỏi nhất phải mất mười năm mới dệt được nó. Con đã ngắm những cuốn sách da dê trong thư viện của ta chưa?", nhà thông thái hỏi. Cậu trai ngơ ngác, bối rối. Cậu thú nhận rằng do mải giữ cho muỗng dầu còn nguyên cậu đã chẳng thấy được gì. "Vậy thì con hãy đi xem ngôi nhà của ta lần nữa. Người xưa nói: Không thể tin một người nếu chưa xem nhà của người đó". Lần này, cậu trai mới thực sự để mắt tới những của quý trong lâu đài, tới phong cảnh hùng vĩ của ngọn núi. Nửa ngày sau cậu quay trở về chỗ nhà thông thái. "Thật tuyệt vời, thưa thầy", cậu trai nói. "Thế còn chiếc muỗng dầu ta giao cho con?", nhà thông thái hỏi. Cậu trai bấy giờ mới nhớ tới chiếc muỗng. Nó trống rỗng. Lúc đó nhà thông thái mới thong thả nói: "Con đã tìm thấy bí mật của hạnh phúc rồi đó. Hạnh phúc mà con vừa có chính là được thoải mái chiêm ngưỡng những báu vật đẹp nhất thế gian mà không phải lo lắng về những giọt dầu ôliu nọ".

& Những con sói trong tâm hồn 110

Một cậu bé đến gặp ông mình để kể cho ông nghe về nỗi bực tức của mình khi bị bạn cùng lớp chơi xấu. Sau khi nghe xong câu chuyện, người ông liền nói: “Để ông kể cho cháu nghe chuyện này. Đôi lúc, ông cũng cảm thấy rất ghét những người như vậy, nhưng rồi ông không buồn vì những gì họ làm. Bởi vì sự thù hận, bực bội chỉ làm cho cháu mệt mỏi chứ không làm đau kẻ thù của cháu. Điều đó cũng giống hệt như cháu uống thuốc độc nhưng lại đi cầu nguyện cho kẻ thù của mình chết. Ông đã phải đấu tranh với những cảm xúc như thế này nhiều lần rồi!”. Ngừng một lúc, ông lại nói tiếp “Cũng giống như có hai con sói bên trong ông, một con thì rất hiền và chẳng bao giờ làm hại ai. Nó sống hòa hợp với tất cả mọi thứ xung quanh và nó không bao giờ tấn công ai cả, bởi vì sự tấn công đã không được dự tính sẵn. Nó chỉ đánh nhau khi điều đó là đáng để làm và làm theo một cách rất khôn ngoan, đúng đắn”. Người ông từ tốn nói tiếp: “Nhưng con sói còn lại thì không như thế! Nó lúc nào cũng giận dữ. Một việc thật nhỏ nhặt cũng có thể khiến nó nổi giận. Nó đánh nhau với tất cả mọi người, mọi vật bất kể lúc nào, mà không hề có lý do. Nó không nghĩ rằng đó là do sự tức giận và thù hận của nó quá lớn. Thật khó để hai con sói này cùng sống trong ông. Cả hai con đều cùng muốn chiếm lĩnh tâm hồn ông”. Cậu bé nhìn chăm chú vào mắt người ông rồi hỏi “Ông ơi! Vậy con sói nào thắng hả ông?!”. Người ông nói một cách nghiêm nghị “Đó là con sói mà cháu vẫn hằng nuôi dưỡng!”.

& Bơ gạo 111

Tại một xa xôi hẻo lánh, có nhiều lời đồn đại rằng hoàng tử của đất nước sẽ đến thăm làng. Những người luôn được coi là dân đen, tầng lớp thấp trong làng đều vui mừng, vì họ tưởng như ngôi làng này đã bị lãng quên rồi. Dân đen làm huyên náo hằng ngày kể từ khi họ nghe tin đó. Nhưng không có ai vui mừng và "kích động" bằng một người ăn xin trong làng. Vì không biết ngày hoàng tử đến, nên ngày nào ông cũng ngồi bên vệ đường, hy vọng hoàng tử sẽ cho ông ta nhiều tiền, ít nhất là để mua gạo đủ ăn. Thực ra, người ăn xin có hai cái bơ sắt. Một cái để đựng tiền xin được, và một cái để đựng ít gạo của ông ta. Hằng ngày, người ăn xin vẫn ăn mặc rách rưới, tả tơi với hai cái ống bơ ngồi đó. Và cuối cùng, không uổng công mong đợi, hoàng tử đã đến và đi vào làng. Khi thấy hoàng tử đi qua, người ăn xin vội chìa tay ra kêu lên: - Xin bố thí cho kẻ hèn này! - Hãy cho tôi bơ gạo của ông - Đó là những lời duy nhất hoàng tử nói. Người ăn xin không thể tin được vào tai mình. Không có một lý do gì để một người giàu có nhất đất nước lại đi xin bơ gạo của một người ăn xin. Người ăn xin định từ chối, nhưng rồi sau khi xem xét lại, ông đổ bớt gạo ra khỏi bơ, chỉ đưa cho hoàng tử nửa bơ gạo. Hoàng tử đổ gạo vào túi mình, rồi cho tay vào túi và lấy ra một nắm vàng, bỏ vào đúng nửa bơ, bằng với số gạo mà hoàng tử nhận được, rồi lại đưa cho người ăn xin. Hoàng tử không bao giờ quay lại, còn người ăn xin thì suốt cuộc đời cứ băn khoăn tự hỏi: Điều gì sẽ xảy ra nếu ông ta đưa cho hoàng tử cả bơ gạo ?

& Bí quyết cho cuộc đời 112

Một cậu bé hỏi một người đàn ông lớn tuổi: “Thưa ông, cháu biết ông là người rất uyên bác. Cháu muốn ông chỉ cho cháu bí quyết của cuộc đời...!”. Người đàn ông đáp: “Ta đã suy nghĩ về điều này suốt cả cuộc đời mình. Theo ta, bí quyết ấy có thể tóm gọn trong bốn từ. Thứ nhất là suy nghĩ. Suy nghĩ về những giá trị mà cháu muốn sống cho cuộc đời mình. Thứ hai là tin tưởng. Tin tưởng vào bản thân mình, dựa trên những suy nghĩ chín chắn về những giá trị mà mình sẽ sống. Thứ ba là ước mơ. Ước mơ về những điều có thể, dựa trên niềm tin vào bản thân và niềm tin vào những giá trị đã lựa chọn. Cuối cùng là dám làm. Là dám thử thách, dám đương đầu với cuộc sống, dám chấp nhận mạo hiểm để biến những giấc mơ của mình thành sự thật, dựa trên niềm tin vào bản thân và những giá trị sống đã chọn”. Vâng, Walter E. Disney đã nói như thế với một cậu bé: suy nghĩ, tin tưởng, ước mơ và dám làm.

& Cuộc sống là những va đập

Hãy nghe một viên sỏi kể về nguồn gốc của mình: “Tôi vốn là một tảng đá khổng lồ trên núi cao, trải qua bao năm tháng dài đăng đẳng bị mặt trời nung đốt, người tôi đầy vết nứt. Tôi vỡ ra và lăn xuống núi, mưa bão và nước lũ cuốn tôi vào sông suối. Do liên tục bị va đập, lăn lộn, tôi bị thương đầy mình. Nhưng rồi chính những dòng nước lại làm lành những vết thương của tôi. Và tôi trở thành một hòn sỏi láng mịn như bây giờ”. Bạn nghĩ gì khi nghe câu chuyện trên? Cảm thấy lý thú với chuyến đi của hòn sỏi hay xúc động trước ánh mắt lạc quan của nó đối với cuộc đời đầy biến động? Đã bao giờ bạn thấy được rằng chính những chông gai mới tạo nên những hình hài đẹp và ấn tượng, dù là hình hài được tạo bởi chính những vết thương và sự đớn đau? Cuộc sống là vô vàn những điều biến động. Vì vậy, cho dù trong khó khăn hay trong hạnh phúc, cũng mong bạn luôn nhớ cuộc hành trình của hòn sỏi để sống tự tin hơn, để mang những yêu thương xoa dịu và làm lành những vết thương. Sự va đập của cuộc sống chẳng có gì đáng sợ đâu bạn ạ!

& Tin tốt lành 113

Một anh sinh viên vừa tốt nghiệp đại học đang tìm việc làm đã tham dự một cuộc thi sáng tạo chuyên ngành do liên hiệp các trường đại học trong cả nước tổ chức. Sau nhiều vòng sơ khảo kéo dài cả tháng trời, anh được lọt vào nhóm những người xuất sắc nhất để dự vòng thi chung kết. Rồi anh cũng vất vả vượt qua các đối thủ trong cuộc đấu trí cuối cùng, kéo dài ba ngày liền căng thẳng và giành được giải nhất. Phần thưởng cho anh là một món tiền khá lớn mà cuộc đời sinh viên trước nay của anh chưa từng mơ tới. Sau khi rời hội trường và trốn nhanh khỏi ánh đèn camera của báo giới, anh vào bãi lấy xe ra về. Bất chợt, một người phụ nữ tiến đến gần anh. Bà ta nghẹn ngào: - Chào cậu! Chúc mừng cậu, thật vinh dự cho cậu đã đạt được giải nhất trong cuộc thi khó khăn này. Tôi có một chuyện muốn nói với cậu nhưng không biết có tiện không. Nếu cậu có con nhỏ thì cậu mới hiểu được điều tôi sắp nói. Con của tôi đang bị ung thư nặng nằm trong bệnh viện, nếu không có một khoản tiền lớn để mổ, chắc em nó không qua khỏi được! Mà nhà tôi thì… không thể lo được một khoản tiền lớn như vậy… - Thế bác cần bao nhiêu? – Anh sinh viên nhìn bà hỏi, lòng cảm thông thực sự Sau khi nghe người phụ nữ kể hết sự việc, anh liền rút phong bì đựng số tiền vừa được thưởng và trao cho bà. - Cầu mong cho con bác qua được hiểm nguy. Bác về lo cho em ấy ngay đi – anh nói. - Cảm ơn cậu, không biết tôi phải lấy gì mà đền ơn cậu đây. Nói rồi, người phụ nữ với vẻ xúc động quày quả bước ra cổng. Vài ngày sau anh có dịp quay lại trường. Một người trông thấy liền tiến tới hỏi: - Có người kể với tôi rằng tối hôm trước anh có gặp một người phụ nữ sau cuộc thi và anh đã cho bà ấy tiền để chữa bệnh cho đứa con sắp chết của bà ấy, phải không? Người thanh niên gật đầu xác nhận. - Vậy thì tôi phải báo với anh tin này để anh biết. Bà ta là một tay lừa đảo thật sự đấy. Bà ta chẳng có đứa con nào bị bệnh gần chết cả. Anh cả tin quá! Anh bị lừa rồi, anh bạn ạ! Một thoáng im lặng, anh thanh niên hỏi lại: - Có thật là không có đứa bé nào bị bệnh gần chết cả, đúng không? - Đúng vậy. Tôi bảo đảm là như thế - người đàn ông quả quyết. - Ồ, đó là tin tốt lành nhất trong ngày mà tôi được biết đấy - người thanh niên nói. Đoạn, anh nói thêm: - Chúng ta nên ăn mừng vì không có đứa trẻ nào phải chết cả.

& Trái tim, bộ óc và cái lưỡi 114

Một ngày kia, trái tim, bộ óc và cái lưỡi đồng ý với nhau sẽ không bao giờ nói những lời đơn sơ bé nhỏ nữa. Trái tim: "Những lời đơn sơ nhỏ bé chỉ làm bận rộn ta thôi. Chúng làm cho ta trở nên yếu đuối. Sống trong thời buổi này, trái tim phải trở nên cứng rắn, cương quyết chứ không thể mềm nhũn dễ bị xúc động được." Bộ óc đồng tình: "Vâng, đúng thế, thời buổi này chỉ có những tư tưởng cao siêu, những công thức tuyệt vời, những chương trình vĩ đại mới đáng cho bộ óc suy nghĩ tới. Những lời đơn sơ nhỏ bé chỉ làm mất thời giờ, mà thời giờ là vàng bạc." Cái lưỡi nghe trái tim và bộ óc nói thế không khỏi hãnh diện và tự cảm thấy mình trở nên rất quan trọng, mặc dù cái lưỡi chỉ là bộ phận bé nhỏ của thân thể. Vì thế lưỡi cũng nhất trí: "Hai anh quả thật đã đạt được tột đỉnh của sự khôn ngoan. Nếu hai anh nghĩ thế thì kể từ nay tôi sẽ chỉ nói những từ cao siêu, những câu văn hoa bóng bẩy, những bài diễn văn sâu sắc hùng hồn." Kể từ dạo ấy, trái tim chỉ gửi đến lưỡi những lời nói cứng cỏi, bộ óc chỉ sản xuất và gửi xuống lưỡi những tư tưởng cao siêu và lưỡi không còn nói những lời đơn sơ nhỏ bé nữa. Thời gian trôi đi. Mặt đất trở nên tẻ nhạt như cảnh vật vào mùa đông : không một chiếc lá xanh, không một cánh hoa đồng nội và lòng người cũng trở nên chai đá như những tháng hè nóng bức. Nhưng những ông già bà cả vẫn còn nhớ những lời đơn sơ nhỏ bé. Đôi lúc miệng họ vô tình bật nói ra chúng. Lúc đầu họ sợ bị bọn trẻ chê cười. Nhưng kìa, thay vì chê cười, những lời nói đơn sơ nhỏ bé lại được truyền từ miệng này sang miệng khác, từ bộ óc này sang bộ óc khác, từ trái tim này qua trái tim nọ. Cuối cùng chúng xuất hiện như những đóa hoa phá tan lớp băng tuyết giá lạnh để vươn cao làm đẹp cho đời

& Sức mạnh giản dị 115

Có một cậu bé đang chơi ở đống cát trước sân. Khi đào một đường hầm trong đống cát, cậu bé đụng phải một tảng đá lớn. Cậu bé liền tìm cách đẩy nó ra khỏi đống cát. Cậu bé dùng đủ mọi cách, cố hết sức lực nhưng rốt cuộc vẫn không thể đẩy được tảng đá ra khỏi đống cát. Đã vậy bàn tay của cậu còn bị trầy xước, rướm máu. Cậu bật khóc rấm rứt trong thất vọng. Người bố ngồi trong nhà lặng lẽ theo dõi mọi chuyện. Và khi cậu bé bật khóc, người bố bước tới: "Con trai, tại sao con không dùng hết sức mạnh của mình?". Cậu bé thổn thức đáp: "Có mà! Con đã dùng hết sức rồi mà bố!". "Không, con trai - người bố nhẹ nhàng nói - Con đã không dùng đến tất cả sức mạnh của con. Con đã không nhờ bố giúp". Nói rồi người bố cúi xuống bới tảng đá ra, nhấc lên và vứt đi chỗ khác. Bạn thân mến, bạn là người có cá tính mạnh mẽ? Bạn rất tự lập? Điều đó thật đáng quí! Nhưng bạn đang có những "tảng đá lớn" cần phải giải quyết. Và bạn nhận thấy mình không đủ khả năng để loại bỏ nó? Trong cuộc sống không phải lúc nào người ta cũng có thể tự mình làm được hết mọi việc. Sức mạnh của mỗi chúng ta còn nằm ở những người thân, bạn bè - những người luôn quan tâm, lo lắng và sẵn lòng giúp đỡ chúng ta.

116

& Cô bé…

Ngày xửa ngày xưa, có một cô bé nhỏ luôn mong muốn tìm kiếm được cho mình một cuộc sống vẹn toàn. Một hôm, cô cầu xin Thượng Đế ban cho cô mọi thứ cô ao ước. Thế là Thượng Đế xuất hiện và bảo với cô bé rằng: "Con hãy đi theo con đường lộng gió phía trước, ở đó có hàng trăm triệu hòn đá nhỏ. Ta cho con kỳ hạn là 365 ngày để nhặt một hòn đá lớn nhất mà con có thể tìm thấy. Hòn đá càng to thì ta càng ban cho con nhiều hơn. Điều kiện đặt ra là khi con đi qua rồi thì không được quyền quay lại. Vì vậy, hãy suy nghĩ thật cẩn thận trước khi con chọn hòn đá cho mình". Cô bé cảm thấy thât sung sướng và bắt đầu bước vào hành trình của mình trên con đường lộng gió để tìm kiếm "hạnh phúc lớn nhất" cho cuộc đời cô. Tuy nhiên, mỗi khi bắt gặp một hòn đá to dọc lối đi, cô lại do dự và tự nhủ với lòng mình "chắc hòn đá kế tiếp sẽ to hơn nhiều". Nhiều ngày, nhiều tuần và nhiều tháng trôi qua rồi cô cũng đi gần hết con đường và chợt nhận ra rằng cô đang không còn đủ thời gian và cơ hội để chọn những hòn đá to. Vì vậy cô đành phải nhặt vội vàng một hòn đá nhỏ ven đường. Cuộc sống cũng giống vậy. Chúng ta luôn muốn tìm kiếm một người bạn đời hoàn hảo, một công việc hoàn hảo, một căn nhà hoàn hảo, một chiếc xe hoàn hảo.v..v..thì sẽ không bao giờ nhận ra được rằng ta đang bỏ phí biết bao thời gian và cơ hội. Trên đời này không bao giờ có cái gọi là "hết sức đúng lúc" để nói một cách chính xác những gì bạn muốn bày tỏ, vào chính xác một thời điểm nào đó với chính xác môt người nào đó, hay làm một cách chính xác một công việc mà bạn muốn làm trong đời. Vậy thì, sao bạn lại không sống "cho hôm nay" và tận hưởng mỗi giây phút bạn có được trong cuộc sống này?

& Hai Cuộc Đời 117

Hòan cảnh có thể đưa con người vượt lên trở thành người đàng hoàng, cũng có thể dìm người ta xuống vũng bùn tội lỗi, tuy nhiên hoàn cảnh không phải là nguyên nhân. Nguyên nhân lớn nhất chính là sự buông xuôi hay chiến đấu của con người. Hai đứa trẻ nọ có một người cha tối ngày say xỉn. Tuổi thơ của chúng trôi qua với hình ảnh một người cha rất đáng sợ mỗi khi nhậu say về. Năm tháng qua đi, hai cậu đã lớn và mỗi người có một cuộc sống của riêng mình. Một nhà tâm lý học đi tìm thực tế cho bài nghiên cứu "Tác động của sự say xỉn" đã tìm đến hai người. Một người giờ đây đã trở thành phiên bản mới của cha cậu ngày xưa: một tay bợm nhậu suốt ngày chìm trong bia rượu. Còn người kia lại là một trong những người đi đầu trong việc phòng chống bia rượu. Nhà tâm lý học hỏi người đầu tiên: - Tại sao anh trở thành bợm nhậu? Và hỏi người thứ hai: - Tại sao anh lại tham gia phong trào bài trừ rượu bia? Các bạn biết không, thật là bất ngờ, cả hai cùng đưa ra một câu trả lời: - Có một người cha như vậy đương nhiên là tôi phải trở thành người như thế này rồi. Có một câu danh ngôn: Cảnh khổ là một nấc thang cho bậc anh tài, một kho tàng cho kẻ khôn khéo, một vực thẳm cho kẻ yếu đuối. Hoàn cảnh không bao giờ là nguyên nhân cho những hành động không đúng mực, tiêu cực hoặc sai trái. Nó chỉ là lý do để những kẻ lười biếng, không có ý chí và tâm hồn hẹp hòi vin vào đó để tự bào chữa cho mình mà thôi. Trong cuộc sống , không có trở ngại nào lớn bằng việc mình cho bản thân mình cái quyền đựơc vấp ngã .

& Trái tim hoàn hảo 118

Có một chàng thanh niên đứng giữa thị trấn và tuyên bố mình có trái tim đẹp nhất vì chẳng hề có một tì vết hay rạn nứt nào. Đám đông đều đồng ý đó là trái tim đẹp nhất mà họ từng thấy. Bỗng một cụ già xuất hiện và nói: "Trái tim của anh không đẹp bằng trái tim tôi!". Chàng trai cùng đám đông ngắm nhìn trái tim của cụ. Nó đang đập mạnh mẽ nhưng đầy những vết sẹo. Có những phần của tim đã bị lấy ra và những mảnh tim khác được đắp vào nhưng không vừa khít nên tạo một bề ngoài sần sùi, lởm chởm; có cả những đường rãnh khuyết vào mà không hề có mảnh tim nào trám thay thế. Chàng trai cười nói: - Chắc là cụ nói đùa! Trái tim của tôi hoàn hảo, còn của cụ chỉ là những mảnh chắp vá đầy sẹo và vết cắt. - Mỗi vết cắt trong trái tim tôi tượng trưng cho một người mà tôi yêu, không chỉ là những cô gái mà còn là cha mẹ, anh chị, bạn bè... Tôi xé một mẩu tim mình trao cho họ, thường thì họ cũng sẽ trao lại một mẩu tim của họ để tôi đắp vào nơi vừa xé ra. Thế nhưng những mẩu tim chẳng hoàn toàn giống nhau, mẩu tim của cha mẹ trao cho tôi lớn hơn mẩu tôi trao lại họ, ngược lại với mẩu tim của tôi và con cái tôi. Không bằng nhau nên chúng tạo ra những nếp sần sùi mà tôi luôn yêu mến vì chúng nhắc nhở đến tình yêu mà tôi đã chia sẻ. Thỉnh thoảng tôi trao mẩu tim của mình nhưng không hề được nhận lại gì, chúng tạo nên những vết khuyết. Tình yêu đôi lúc chẳng cần sự đền đáp qua lại. Dù những vết khuyết đó thật đau đớn nhưng tôi vẫn luôn hy vọng một ngày nào đó họ sẽ trao lại cho tôi mẩu tim của họ, lấp đầy khoảng trống mà tôi luôn chờ đợi. Chàng trai đứng yên với giọt nước mắt lăn trên má. Anh bước tới, xé một mẩu từ trái tim hoàn hảo của mình và trao cho cụ già. Cụ già cũng xé một mẩu từ trái tim đầy vết tích của cụ trao cho chàng trai. Chúng vừa nhưng không hoàn toàn khớp nhau, tạo nên một đường lởm chởm trên trái tim chàng trai. Trái tim của anh không còn hoàn hảo nhưng lại đẹp hơn bao giờ hết vì tình yêu từ trái tim của cụ già đã chảy trong tim anh...

& Con rối 119

Ngày nảy ngày nay tại một thành phố xinh đẹp, có một con rối tóc dài mượt như nhung, đôi mắt to tròn, cái miệng dễ thương luôn cười rất xinh xắn. Con rối xinh xắn đó tên là ... À, mà không biết cũng được, đâu có gì quan trọng đâu. Con rối đi theo đoàn rối biểu diễn ở khắp nơi. Ở mỗi nơi nó mang một cái tên khác nhau, một cái vai khác nhau. Ở mỗi nơi nó đều được người ta yêu thích và hoan nghênh nhiệt liệt. Một hôm, con rối nằm mơ thấy một vị thần nói với nó rằng: "Này con rối, con đã sống rất tốt trên đời, con có thể trở thành ngừơi đấy, con có muốn làm người không?" Con rối trả lời: - Con muốn làm người. "Vậy thì con hãy để ngừơi ta gọi tên thật của con, tên con là ... Đó là một cái tên mà rất nhiều người cho là xấu xí, nhưng chỉ cần người khác gọi tên con và yêu thương cái tên đó thì con sẽ trở thành người" Con rối trả lời : - Nhưng cái tên đó làm sao người ta chịu gọi tên con ? Sao ngài không cho con một cái tên khác ? Vị thần trả lời "Tên con do số phận đặt, không phải ta". Nói rồi, Ngài biến mất. Năm này qua năm khác, con rối cười, con rối khóc, con rối cử động dưới những sợi dây. Con rối kết bạn với những con rối khác và những con người, thân có, sơ giao có, nhưng cũng không ai biết đến tên thật của nó. Nhưng con rối luôn muốn làm người. Đến một ngày, con rối quyết định nói cho người ta nghe tên của mình. Con rối đến bên cô bé bán kem - bạn thân của con rối hơn một năm qua và nói rằng: - Cô bé bán kem ơi, tôi đã chơi với cô hơn một năm rồi, nhưng cô chưa bao giờ biết đến tên thật của tôi. Bây giờ tôi muốn cô biết. Cô bé bán kem dù ngạc nhiên nhưng vẫn mỉm cười trả lời: - Bạn rối hãy nói cho tôi nghe tên của bạn đi. Tôi là bạn thân của bạn, tôi muốn biết tên của bạn. - Nhưng tên của tôi có thể cô bé sẽ thấy xấu lắm... 120

- Có gì đâu! Dù xấu như thế nào đi nữa chẳng phải bạn luôn là bạn tôi sao? Bạn cứ nói đi, đừng ngại... Con rối chăm chú nhìn cô bé, rồi khẽ ghé miệng sát vào: - Tên tôi là... - Aaaaaaaaaaaaaaaa... - Cô bé bán kem hoảng hốt, khuôn mặt xanh xao và bất thần. Rồi cô bé bán kem xa dần, xa dần, không còn nói chuyện với con rối nữa. Cô bé bán kem xem con rối như là quái vật. Con rối buồn... buồn lắm. Nhưng con rối không bỏ cuộc vì nó không muốn cô đơn, nó muốn có người gọi tên của nó. Nó muốn có ngừơi yêu thương nó và cái tên ấy. Nó muốn được làm người. Một ngày kia, con rối đến bên người chăn bò - bạn thân của con rối đã năm năm và nói rằng: - Anh chăn bò ơi, tôi và anh đã làm bạn năm năm rồi nhưng chưa bao giờ anh biết đến tên thật của tôi. Tôi muốn nói cho anh nghe vì tôi muốn có người gọi tên tôi. Người chăn bỏ dù ngạc nhiên nhưng vẫn mỉm cười trả lời: - Bạn hãy nói đi. Tôi là bạn của bạn, tôi muốn biết tên thật của bạn lắm. - Nhưng tên của tôi có thể anh sẽ thấy xấu lắm... - Có gì đâu! Dù xấu như thế nào đi nữa chẳng phải bạn luôn là bạn tôi sao ? Bạn cứ nói đi, đừng ngại... Con rối chăm chú nhìn người chăn bò, rồi khẽ ghé miệng sát vào: - Tên tôi là... Ngừơi chăn bò cũng ít nói chuyện dần, rồi xa dần, xa dần con rối. Người chăn bò xem con rối như là quái vật. Con rối buồn... buồn lắm. Bạn bè của con rối bảo "Mày đừng nói cho người ta biết tên thật nữa, người ta rồi sẽ bỏ rơi mày, khinh miệt mày như chúng tao mà thôi". Một con rối khác nói "Mày không thể làm người được đâu". Nhưng con rối không bỏ cuộc vì nó không muốn cô đơn, nó muốn có người gọi tên của nó. Nó muốn có người yêu thương nó ngay cả khi biết đựơc cái tên. Nó muốn được làm người. Con rối đến bên người cha đã tạo ra nó và nói rằng: - Cha ơi, cha đã tạo ra tôi, cha đã cho tôi hình hài này, vóc dáng này, từ con mắt đến bàn tay. Cha đã nuôi tôi, đã cho tôi những vai diễn. Tôi cám ơn cha nhiều lắm. Tôi yêu cha nhiều lắm. Tôi muốn nói cho cha nghe tên thật của mình. Người tạo ra con rối ngạc nhiên và bảo: - Tên thật? Không phải ta đã đặt cho con một cái tên sao? Tên của con là ... 121

Con rối lắc đầu: - Không phải đâu cha ơi! Đó là tên cha đặt, còn tên mà số phận đặt cho tôi không phải như thế. Người tạo ra con rối nheo mắt suy nghĩ rồi ôm lấy con rối vào lòng: - Thế tên thật mà số phận đã đặt cho con là gì, con của ta? - Nhưng tên của tôi có thể cha sẽ thấy xấu lắm... - Dù xấu như thế nào đi nữa thì con vẫn là con của ta, ta là người đã sinh ra con, cho dù tất cả mọi người có bỏ rơi con thì ta vẫn còn đó. Con rối chăm chú nhìn người đã tạo ra nó, rồi khẽ ghé miệng sát vào: - Tên của tôi là ... Người tạo ra con rối lên tim và ngất xỉu ngay tại chỗ. Sau khi được người ta cấp cứu và dưỡng bệnh một thời gian, ông dù rất yêu thương và rất nhớ con rối nhưng cũng không bao giờ muốn gặp nó, không bao giờ muốn nó bước chân vào nhà ông nữa. Ông không thể chấp nhận mình đã tạo ra một con rối như thế này. Ông xem con rối như một quái vật. Con rối buồn lắm... và nó ra đi. Con rối vẫn đi, nó cùng với những con rối khác diễn những vở diễn vĩ đại của cuộc đời. Nó đi rất nhiều nơi. Nó có rất nhiều tiền. Ở mỗi nơi nó mang một cái tên khác nhau, một cái vai khác nhau. Ở mỗi nơi nó đều được người ta yêu thích và hoan nghênh nhiệt liệt nhưng mà có ai biết đến tên của nó đâu. Và nó cũng không muốn người ta biết đến cái tên của nó nữa... một cái tên ai cũng cho là xấu xí. Con rối vẫn cười bằng gương mặt người ta đã vẽ cho mình, vẫn diễn bằng những kịch bản mà người ta giao cho nó, nói những câu người ta thích nghe, làm những thứ người ta thích nhìn. Đôi khi nó cũng tự viết kịch bản cho mình nhưng đó là những kịch bản trong im lặng. Ngày nảy ngày nay có một con rối, con rối có tên là ..... và mấy chục năm sống trên đời vẫn không ai gọi tên nó. oOo "Sự thật đôi khi còn khó tin hơn so với trí tưởng tượng của con người." Con rối đánh đổi tình yêu thương của mọi người...để làm gì nhỉ? làm NGƯỜI. mà thật lạ, làm người đâu hẳn đã được sống ngoài những sợi dây? Con rối bản thân nó là một sản phẩm của con người, nó tồn tại dù đôi khi nghiệt ngã . Hiện thực và ước mơ vẫn luôn mang một khoảng cách thật xa. Nhưng không có điều gì, không có ai có thể dựa vào cái gọi là hiện thực để ngăn cấm ước mơ. Thật thật giả giả trong cuộc đời vốn khó phân biệt. Con rối hãy cứ sống với những vai diễn của mình và cũng hãy viết riêng những kịch bản cho mình, biết đâu được rồi một ngày nào đó giả thành thật, thật thành giả... Cuộc đời đâu thể đoán trước mà, phải không? Có thể... một ngày kia, cuối cùng ước mơ của rối đã thành hiện thực, nó sẽ thành người. Nhưng rối đâu biết, khi thành người rồi nó sẽ lại đối diện với rất nhiều những hi vọng và thất vọng khác, những nỗi cô độc khác dù quanh nó là hàng tỉ con người đồng loại... Biết đâu lúc đó rối-người lại muốn trở lại làm rối, trở lại với những vai diễn cho mọi người và những kịch bản của riêng mình... 122

& Bạn có bao nhiêu người bạn?

Một cụ già quay qua tôi và hỏi: “Cháu có bao nhiêu người bạn?”. “Sao cụ lại hỏi vậy, cháu có 10 hay 20 người bạn, nhưng cháu chỉ trò chuyện và quan tâm tới vài người thôi”. Cụ mỉm cười như thấu hiểu rồi buồn bã gật đầu: - Cháu phải thật may mắn mới có nhiều người bạn như thế. Nhưng hãy nghĩ về điều cháu đang nói. Có quá nhiều người cháu không quan tâm đấy! Bạn không phải chỉ là người để cháu nói: xin chào! Bạn là người có bờ vai mềm mại để cháu dựa vào mà khóc. Là một cái giếng để đổ xuống đấy tất cả những rủi ro của cháu và nâng giá trị của cháu lên cao. Bạn là một bàn tay để kéo cháu lên từ bóng đêm và tuyệt vọng khi tất cả những người mà cháu gọi là “bạn” đã đẩy cháu vào đó. Một người bạn thật sự là một đồng minh không thể bị lay động hay bị mua chuộc. Là một giọng nói để giữ cho tên của cháu còn sống mãi khi những người khác đã lãng quên. Nhưng cái cần thiết nhất của một người bạn là một trái tim, là một bức tường mạnh mẽ và sừng sững. Để từ trái tim của những người bạn đó ta sẽ có tình yêu tuyệt vời nhất. Vậy hãy nghĩ về những gì ta nói, từng lời nói đều thật lòng cả. Và hãy trả lời lại cho ta một lần nữa đi, cháu có bao nhiêu người bạn nào? Tôi mỉm cười với ông và trả lời: “Ít nhất cháu có một người bạn, cụ ạ!” Cảm ơn vì đã trở thành bạn của ta!

123

& Hạnh phúc ở đâu??

Ngày xưa, có một bầy yêu tinh tập hợp lại với nhau để lên kế hoạch làm hại con người. Một con yêu tinh lên tiếng: "Chúng ta nên giấu cái gì quý giá của con người. Nhưng mà cái đó là cái gì?" Một con yêu tinh khác lên tiếng: "Chúng ta nên giấu hạnh phúc của con người. Không có nó, ngày đêm con người sẽ phải khổ sở. Nhưng vấn đề là chúng ta sẽ giấu hạnh phúc nơi nào mà con người không thể tìm thấy được." Một con yêu tinh cho ý kiến: "Chúng ta sẽ quẳng hạnh phúc lên đỉnh núi cao nhất thế giới." Con yêu tinh khác phản đối: "Con người rất khỏe mạnh, chuyện trèo lên đỉnh núi đối với họ không có gì khó khăn." "Vậy thì chúng ta sẽ đem hạnh phúc ném xuống đáy biển sâu." "Không được, con người rất tò mò. Họ sẽ chế tạo ra những con tàu hiện đại để đi xuống tận đáy biển. Rồi tất cả mọi người sẽ biết." Một con yêu tinh trẻ có ý kiến: "Hay là chúng ta đem giấu hạnh phúc ở một hành tinh khác." Con yêu tinh già phản đối: "Không được, con người rất thông minh. Càng ngày họ càng thám hiểm nhiều hành tinh khác đấy thôi." Suy nghĩ hồi lâu, có một con yêu tinh già lụ khụ lên tiếng: "Tôi biết phải giấu hạnh phúc ở đâu rồi. Hãy giấu nó ở chính bên trong con người. Đa số con người đi tìm hạnh phúc ở khắp chốn, khắp nơi và bao giờ họ cũng thấy người khác hạnh phúc hơn mình. Bản thân họ thì chẳng bao giờ quan tâm. Giấu nó ở đó thì con người không bao giờ tìm thấy!!!" Tất cả các con yêu tinh đều đồng ý. Và kể từ đó, rất nhiều người mãi miết kiếm tìm hạnh phúc mà không biết rằng nó được giấu ngay trong tâm hồn của chính mình.

& Miếng mồi nguy hiểm

Chương trình thế giới loài vật của National Geographic có chiếu một đoạn phim ngắn về cách những con chim đại bàng săn bắt cá ở những ao hồ. Tuy bay rất cao trên trời, nhưng với đôi mắt rất sắc chúng có thể thâý những con cá đang bơi ở phía dưới. Và khi đã "chấm" một con mồi, chúng liền xếp cánh lại và chúi thẳng xuống mặt nước với tốc độ hon 70km/giờ. Khi tới mặt hồ, chúng giương xoè móng vuốt ra chộp lấy con mồi và bay vào bờ. Trong chương trình đặc biệt của buổi tối hôm đó đã chiếu một cảnh rất khác thường. Một con đại bàng chúi xuống và chộp được một con cá bằng móng vuốt của nó. Thế nhưng con cá lại rất to, có lẽ ngoài dự tính của con đại bàng. Khi nó bắt đầu bay vào bờ, bạn có thể thấy rõ sự căng thẳng trên vẻ mặt của nó. Nó biết sẽ không đủ sức để vừa bay vừa quắp con cá đó vào bờ, thế là nó quyết định thả con mồi xuống. Thế nhưng những móng vuốt của nó đã bấu quá chặt vào con mồi nên giờ đây không thể thả ra. Nó vùng vẫy nhưng vô vọng. Con đại bàng từ từ chìm xuống nước và chết vì...không thể thoát khỏi con mồi của nó! Nhiều lúc trong cuộc sống chúng ta cũng gặp phải những "miếng mồi" nguy hiểm như vậy. Chúng ta có cảm giác bất kỳ lúc nào mình đều có thể thả nó ra, nhưng chính lúc đó lại hiểu rằng giờ đây không phải là chúng ta chộp lấy nó mà chính nó đang chộp lấy mình. Hãy cảnh giác với những "miếng mồi nguy hiểm" đó. Nhiều người nghĩ rằng bất kỳ lúc nào mình thích, mình đều có thể bỏ. Thế nhưng hậu quả thường rất đáng tiếc. Họ đã bị chính những thứ đó bám chặt lấy và giết chết cuộc đời của ho. 124

& Theo đuổi giấc mơ

Ngày mai, cậu bé có một bài tự luận phải nộp. Đề bài cho: "Viết về những điều muốn làm sau này". Đêm đó, cậu đã thức suốt đêm để viết một bài luận dài bảy trang giấy trình bày ý tưởng về một trang trại nuôi ngựa rộng lớn. Cậu bé miêu tả khá chi tiết, thậm chí còn vẽ bản thiết kế cho hơn 200 ha đất, vị trí đặt những khu nhà, chuồng ngựa và đường đua. Sáng hôm sau, cậu bé đem nộp bản kế hoạch cùng với tất cả nhiệt huyết của mình cho thầy giáo. Hai ngày sau, cậu nhận lại bài viết với điểm F to tướng kèm dòng ghi chú "Gặp thầy sau giờ học". Cậu bé với giấc mơ của mình đi đến gặp thầy giáo và hỏi: "Tại sao bài viết của em bị nhận điểm F, thưa thầy?". Thầy giáo trả lời: "Bởi vì đó là một giấc mơ không thể thực hiện được đối với một chàng trai nhỏ như trò. Trò không có tiền. Trò đến từ một gia đình không rõ nguồn gốc (dân di cư). Trò không có vốn liếng. Sở hữu một trại ngựa đòi hỏi phải có thật nhiều tiền. Trò phải mua đất, phải trả tiền mua ngựa giống... Trò không có cách nào làm được điều đó". Thầy giáo thêm vào: "Nếu trò viết lại bài này thực tế hơn một chút, tôi sẽ chấm điểm lại cho trò". Cậu bé trở về nhà và suy nghĩ rất lâu. Cậu hỏi cha cậu rằng mình nên làm gì. Cha cậu nói: "Này con trai, con nên khơi gợi trí tưởng tượng của mình. Tuy nhiên, bố nghĩ đây là một quyết định quan trọng đối với con". Sau một tuần đắn đo, cậu bé cầm bài viết của mình lên gặp thầy giáo, không sửa đổi chỗ nào, cậu dõng dạc nói: "Thầy có thể giữ điểm F và em sẽ giữ giấc mơ của mình". Nhiều năm trôi qua, vị thầy giáo đó đã tình cờ dẫn 30 học trò của mình đến một trang trại rộng 200 mẫu để cắm trại. Thật tình cờ, hai thầy trò đã gặp nhau. Cầm tay, thầy nói: - Này, khi anh còn học với tôi, tôi đã đánh cắp ước mơ của anh, và suốt bao nhiêu năm qua tôi cũng đã làm thế với bao đứa trẻ khác, tôi rất ân hận về điều đó. Nghe thầy nói thế, cậu bé nay đã là ông chủ vội đáp: - Không, thưa thầy, thầy không có lỗi gì cả, chẳng qua thầy chỉ muốn những gì tốt đẹp sẽ đến với học trò của mình mà thôi. Còn em chỉ muốn theo đuổi tới cùng những khát vọng của đời mình. Phương Thi (theo Inspirationstories)

125

& Nô lệ trong cuộc sống

Có một bé trai đến thăm ông bà ngoại sống trong một nông trại . Ông bà ngoại cho cậu bé một cái chạc để đi chơi trong rừng .Cậu bé tập bắn trong khu rừng và chẳng bao giờ bắn trúng đích . Nản lòng, cậu bé quay về nhà. Trên đường về, cậu bé thấy con vịt cưng của bà ngọai . Bị kích động, cậu bé đá vào đầu con vịt và giết chết nó .Cậu bé cảm thấy sốc và đau buồn. Trong lúc hoảng sợ, cậu bé giấu con vịt chết vào một đống củi . Sally, chị của Johnny đã chứng kiến tất cả , nhưng cô ta chẳng nói gì . Ăn trưa xong, bà ngọai nói :“Sally, rửa chén đi cháu !“ . Nhưng Sally đáp lại :"Bà ơi , Johnny nói với cháu là hôm nay nó muốn giúp cháu trong nhà bếp ,phải không Johnny ? “ ,và sau đó cô ta nói nhỏ vớI Johnny: “Còn nhớ không , chuyện con vịt đấy ?".Thế là Johnny phải rửa chén đĩa. Sau đó ,bà ngoại hỏi xem đứa nào muốn đi câu cá . Bà nói tiếp: “À, tiếc thật !Bà cần Sally giúp bữa ăn tối nay “ , nhưng Sally mỉm cười :“ Dạ được thôi ạ , bởi vì Johnny nói là nó muốn giúp cháu làm chuyện này “ . Và cô bé lại nói thầm với Johnny “Có nhớ không , chuyện con vịt đấy !". Thế là Johnny phải ở nhà để chuẩn bị bữa ăn ,còn Sally thì đi câu cá . Sau vài ngày làm những việc lặt vặt của mình và của cả Sally ,cuối cùng Johnny không thể chịu nổi được nữa .Cậu bé đến gặp bà ngoại và thú nhận là đã giết chết con vịt . Bà ngoại ôm chầm lấy cậu bé và nói “Cháu yêu quí của bà, lúc đó, bà đã đứng bên cạnh cửa sổ và bà đã chứng kiến mọi việc . Bà đã tha thứ cho cháu rồi . Nhưng bà đang tự hỏi, cháu sẽ để cho Sally bắt cháu làm nô lệ cho nó đến bao giờ “ Tôi không biết bạn đã làm gì trong quá khứ . Nhưng điều quan trọng là bạn đừng biến mình thành nô lệ cho những gì mình đã làm trong quá khứ . Bạn cố tình che giấu những sai phạm, lỗi lầm trong quá khứ cũng chính là lúc bạn đang làm nô lệ cho nó. Kẻ thù sẽ lấy đó làm sức mạnh để sai khiến bạn . Hơn nữa , bạn đừng nghĩ là không ai biết gì về những sai phạm đó . Bạn phải nhớ rằng vì tình thương mà bạn được tha thứ . Trong cuộc sống, cần có lòng thật thà và vị tha .

126

& Quá trình

Một thằng ngốc ở phố bắc Thạch Thành tên là A Mộc. Sau một buổi sáng tinh mơ tỉnh dậy, trong lòng cậu đột nhiên có một lý tưởng lạ hoắc không biết ai bày cho - Cậu dự định ra phố làm một người ăn xin. Mười tám năm trước, luôn luôn có người hỏi A Mộc một câu giống nhau: “ Lý tưởng của cậu là gì?”, hoặc: “ Sau này, cậu làm việc gì?”. Câu trả lời mọi lần của A Mộc đều giống nhau: Trợn mắt lên, rồi cười nhăn nhở ngốc nghếch. Thế là, mọi người bèn cho rằng A Mộc là một thằng ngốc. Mấy ngày trước, trong một đêm, cha mẹ cậu từ trần cả đôi, trong người cậu không có một xu dính túi, không thể không nghĩ đến vấn đề sinh kế. Rất tự nhiên, A Mộc nghĩ đến chuyện đi ăn xin. Nhưng cách nghĩ này nghĩ kỹ lại cũng có những điểm khó, A Mộc không muốn vô nguyên vô cớ mà chìa tay ra xin người khác. Cậu nghĩ, tối thiểu ta cũng phải giống những người ăn xin diễn tấu nhạc cụ cơ! Thế thì, phải diễn tấu nhạc cụ gì đây? Trời mà biết tại sao, đầu tiên cậu ta nghĩ đến lại là nhị. Song, trong nhà cậu đâu có nhị. Vậy thì ra tay làm một cái đi! Cách nghĩ này thật đáng cười, bởi vì cậu không biết phương pháp chế tác nhị. Thế là, cậu đến một công xưởng chế tạo nhạc cụ làm việc, học tập thục mạng cách làm các loại nhạc cụ, đặc biệt là nhị mà cậu chuẩn bị sử dụng. Sau 5 năm, cậu trở thành một kỹ sư chế tạo nhạc cụ có kỹ thuật tốt nhất của cả công xưởng này. Một buổi sáng tinh mơ, A Mộc nói với xưởng trưởng: “ Cảm ơn ngài đã chiếu cố tôi trong mấy năm qua, tôi cần ra đi rồi!”. Xưởng trưởng hỏi cậu muốn đi đâu, cậu cười nói: “Tôi muốn về nhà, làm một cây nhị của mình, sau đó ra phố đi ăn xin!”. A Mộc rất hài lòng thỏa chí từ chức công tác tại công xưởng, đồng thời rất nhanh làm ra một cây nhị rất xinh đẹp. Nhưng, khi cậu cầm cây nhị được chế tác tinh xảo trên tay, lúc ấy mới đột nhiên phát hiện ra, thì ra mình còn chưa biết diễn tấu một bản nhạc dành riêng cho nhạc cụ này. Khi chế tác đàn ở trong công xưởng, chỉ cần phân biệt rõ âm giai là được. Xem ra, cách xa ngày đi ăn xin còn một khoảng thời gian nữa! Cậu dùng tiền kiếm được trong thời gian làm việc ở công xưởng, đi khắp nơi thỉnh cầu các nhà diễn tấu nhị, khiêm tốn học tập kỹ xảo diễn tấu của họ. Khát vọng trong lòng đã khơi dậy toàn bộ nhiệt tình của cậu, cậu vô cùng khắc khổ học hành. Chỉ có một điều làm cho cậu cảm thấy kỳ lạ là, mỗi khi cậu trả lời câu hỏi rằng: Cậu học kéo nhị là muốn ra đường phố ăn xin, thì mọi người đều cảm thấy vô cùng kinh ngạc. Trong những ngày học kéo nhị, có lúc A Mộc nghĩ, chỉ có nhị liệu có thể khiến cho mọi người cảm thấy đơn điệu không? Thế là, cậu đồng thời học mấy chục loại nhạc cụ khác như : Tiêu, địch, kèn, dương cầm, v.v… Sau đó, cậu lại nghĩ, chỉ có biểu diễn nhạc cụ dân tộc thì hầu như chưa đủ. Như vậy là, cậu lại học tập mấy chục loại nhạc cụ phương Tây như: Ác-coóc-đê-ông, vi-ô-lông, v.v… Học tất cả những nhạc cụ ấy đã ngốn đi của cậu thời gian ba mươi năm. Trong ba mươi năm, chỉ cần vừa mở mắt ra, là cậu bắt đầu diễn tấu đi diễn tấu lại nhiều lần các loại nhạc cụ của cậu. Nhằm chế tác và mua sắm những nhạc cụ ấy, cậu bán mất cả nhà cửa, chỉ ở trong một cái lều rách nát, lại tiếp tục tìm rất nhiều công việc để làm. Một buổi sáng tinh mơ sau ba mươi năm, A Mộc cho rằng, cuối cùng mình có thể hoàn toàn an tâm đắc ý đi ra đường phố ăn xin rồi. Cậu và nhạc cụ của cậu cùng đón ánh sáng mặt trời, bước khỏi cổng nhà, ra đến đường phố lớn. Cuối cùng, cậu đứng ở cổng lớn Nhạc viện của thành phố Đá. Sau khi nhìn xung quanh một lượt, A Mộc bắt đầu triển khai giá nhạc và tư thế, diễn tấu khúc nhạc dành riêng cho nhị. 127

Tiếp theo, cậu còn biến hóa kiểu thức diễn tấu mấy loại nhạc cụ khác mang theo bên mình. Đúng lúc cậu ngẩng cao đầu, chuẩn bị tiếp nhận những đồng tiền lẻ của khách qua đường, cậu nhìn thấy chung quanh không biết từ lúc nào đã đứng rất nhiều người, mọi người đều nhìn cậu với ánh mắt kinh ngạc. Cậu vẫn còn chưa biết, những khán giả vừa rồi còn xem diễn xuất trong Nhạc viện, bây giờ đã vây quanh cậu. Bao gồm cả những nhạc công nổi tiếng diễn tấu trong Nhạc viện, cũng bước đến, kinh ngạc nhìn cậu. A Mộc cảm thấy rất kỳ quái, trong đám đông người vây quanh xem, mà không có một người nào cho cậu tiền, măc dầu chỉ là một đồng xu cạch. A Mộc vốn là một người không thích tìm hiểu người khác, cậu chỉ chú ý đến mình, diễn tấu hết bản nhạc này đến bản nhạc khác của mình. Diễn tấu hết những nhạc cụ mang theo bên mình, lại có người đưa đến cho cậu thứ nhạc cụ khác. Bất luận là nhạc cụ nào, A Mộc cũng diễn tấu một bản nhạc rất chi là thục luyện. Sau khi âm nhạc kết thúc, mọi người nhiệt liệt vỗ tay. A Mộc cười cười đáp lại những tràng pháo tay, chờ đợi một lát, lại không thấy một người nào có ý định cho tiền, cậu đành phải lách khỏi đám đông, trở về ngôi lều rách nát, nơi tạm trú của mình. Ngày hôm sau, báo chí toàn thành phố đều đăng một bản tin kinh người: Một chàng trai thần bí ngẫu hứng diễn tấu trước cửa Nhạc viện, điều khiến mọi người kinh ngạc bàn tán là cơ hồ anh ta tinh thông mọi loại nhạc cụ mà con người có thể nghĩ ra. Tuy nhiên, không một người nào biết tên anh ta, nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, anh ta là một nhà diễn tấu vĩ đại nhất của thế kỷ này. Cũng đúng vào lúc ấy, A Mộc đang nằm khoèo trong ngôi lều rách nát của mình, nhìn chăm chú, nhìn một cách xuất thần những hạt bụi từ trên nóc lều rơi xuống. Cậu không hiểu rõ, vì làm sao những người ấy nghe nhạc xong, còn vỗ tay, mà trái lại không chịu cho cậu tiền chứ? An Dũng

& Tiếng vỗ tay đặc biệt !!!!!

Có một câu chuyện rất hay về Jimmy Durante , một trong những diễn viên hài nổi tiếng nhất cách đây hơn hai mươi năm . Ông được mời tham gia một buổi trình diễn dành cho các cựu chiến binh trong chiến tranh thế giới lần thứ hai . Ông nói với người tổ chức rằng mình rất bận và chỉ có thể tham gia chừng vài phút thôi , và nếu như họ không phiền hà chuyện ông sẽ độc diễn trong vài phút thì ông sẽ nhận lời . Tất nhiên , người tổ chức vui vẻ đồng ý ngay . Nhưng khi ông bước lên sàn diễn , điều thú vị đã xảy ra . Ông độc diễn một màn rất ngắn và dừng lại . Tiếng vỗ tay tán thưởng ngày càng to hơn khiến ông không thể đi xuống . Rồi sau đó ông tiếp tục trên sàn diễn mười lăm , hai mươi , rồi ba mươi phút . Cuối cùng ông cúi chào lần chót và rời khỏi sân khấu . Phía sau hậu trường có người chặn ông lại và hỏi : " Chúng tôi nghĩ ông phải đi ngay sau vài phút diễn thôi . Vậy chuyện gì đã xảy ra ? " Jimmy trả lời : " Đúng là tôi phải đi gấp , tôi sẽ cho ông thấy tại sao tôi vẫn nán lại . Ông sẽ biết câu trả lời nếu nhìn vào dãy ghế đầu tiên ." Ở dãy ghế đầu tiên có hai cựu chiến binh , mỗi người mất một cánh tay trong chiến tranh . Người thì mất tay phải còn người kia thì mất tay trái . Họ cùng vỗ tay vào nhau , chính xác là như vậy , thật to và rất phấn khởi ! 128

& Rạn nứt

Một vì vua kia thích sưu tầm ngọc quí đủ màu sắc, đủ kích cỡ, đến từ khắp nơi trên thế giới. Trong số đó, có một viên ngọc to như quả trứng. Mỗi khi đưa ra ánh sáng, nó phản chiếu đủ màu sắc sặc sỡ làm nhà vua rất say mê. Nhưng một hôm, trong lúc hãnh diện khoe cùng các vị khách quí, nhà vua đã nhận ra viên ngọc có một kẽ nứt. Ông vô cùng tiếc xót, buồn bã. Từ hôm ấy, Ngài truyền cho khắp dân gian ai sửa được viên ngọc đó y như trước sẽ được trọng thưởng. Các thợ đá quí lành nghề ra vào hoàng cung tấp nập nhưng đều lắc đầu chịu thua. Ngày kia, có người vào yết kiến và xin vua cứ để cho mình sửa chữa tùy ý. Đang lúc tuyệt vọng, nhà vua đồng ý, vì đàng nào viên ngọc cũng mất giá trị rồi. Anh thợ đá quí đem viên ngọc về, ngày đêm dùng những đồ nghề tinh xảo để sửa chữa viên ngọc. Chẳng bao lâu, anh đem viên ngọc dâng lên đức vua. Nhà vua vô cùng kinh ngạc vì trên viên ngọc điểm một bông hồng rất xinh đẹp, được trạm trổ một cách công phu, mà cánh hoa xinh tươi chính là dấu nứt của viên ngọc trước kia. Cánh hoa hồng xinh đẹp đã làm tăng giá trị của viên ngọc lên gấp bội, bằng chứng là mọi người đều trầm trồ khen ngợi. Mỗi một lỗi lầm trong đời sống chúng ta là một vết nứt của linh hồn trong trắng. Mỗi lần gây gỗ bất hoà trong đời sống hôn nhân là một vết nứt trong tình yêu nồng nàn ngày thành hôn. Mỗi một tranh chấp, cãi cọ giữa láng giềng, bạn bè là một vết nứt trong tình bằng hữu lân bang. Chúng ta dừng bao giờ nản lòng thất vọng mỗi khi nhìn thấy những vết nứt trong tâm hồn mình, hay những rạn nứt trong tương quan với tha nhân. Nếu biết lợi dụng nó thì những vết nứt kia sẽ là khởi điểm cho một cuộc sống mới tươi đẹp hơn, khi mình biết khéo léo và kiên nhẫn sửa chữa.

129

& Tỉnh thức?

-Xin lỗi, nghe không rõ! Bạn nói chi? -Tỉnh thức. -Tỉnh thức? À, tỉnh thức. Cái này thì khó gì… I. Tỉnh thức: Vật chất dư thừa Trong những xã hội tiên tiến, tỉnh thức không phải là một điều dễ làm, bởi vì vật chất dư thừa bao quanh khiến mình khó phân biệt đâu là thần tài, đâu là thần chết. Chuyện kể rằng có hai tên tướng cướp một hôm đi ngang qua cánh rừng, bất ngờ cả hai cùng bắt gặp một người đàn ông tuổi trung niên đang hốt hoảng bỏ chạy, tay chỉ vào trong rừng, miệng hét to, -Thần chết! Thần chết!. Thấy chuyện lạ, hai tên tướng cướp chặn người đàn ông lại, kề dao vào cổ, vặn hỏi, -Thần chết ở đâu mà nhà ngươi vừa chạy vừa hét ầm ĩ lên như vậy? Mát hả? Hay là té giếng sâu mười tám thước? Lạ thay, mặc dù bị dao sắc chạm ngay cần cổ, người đàn ông vẫn không tỏ vẻ sợ hãi, nhưng tiếp tục chỉ tay vào rừng, tiếp tục hét to, -Thần chết! Thần chết! Thấy người đàn ông có thái độ lạ kỳ, hai tên tướng cướp liền để mặc người đàn ông một mình, rồi cả hai đi sâu vào bià rừng về hướng tay chỉ của người đàn ông. Thật bất ngờ, mới lần mò vào bià rừng được khoảng ném một cục đá, hai tên tướng cướp khám phá ra một cái hang bên trong chất cao đầy vàng bạc và kim cương. Thấy kho tàng bất ngờ xuất hiện trước mặt, hai tên tướng cướp mắt sáng ra. Rồi không ai nói ai, cả hai tên cướp thay phiên nhau đào vàng bạc, hốt kim cương cho vào những bao bố, chuẩn bị mang về thành phố. Cả hai vừa đào vàng, vừa hốt bạc, tâm hồn lâng lâng nghĩ tới ngày mai, một ngày mai tươi sáng với một kho tàng trời tặng ban cho thật bất ngờ. Sau một hồi loay hoay với kho vàng, cả hai tên cướp cùng đói bụng. Một tên mới đề nghị, -Thôi, để tao vào thành phố. Mi cứ ở đây, đào tiếp, đợi tao mua bánh mì mang về tụi mình ăn trưa 130

nhé. Đang đói bụng, nghe bạn nói vậy, tên kia gật đầu đồng ý liền. Trên đường đi mua bánh mì ăn trưa, tên cướp thứ nhất bất ngờ động lòng tham, hắn nghĩ, ‘Thôi kệ, bây giờ mình ghé vào tiệm thuốc Bắc mua thuốc chuột nhét vào ổ bánh mì kẹp thịt. Như vậy cả nguyên một kho tàng sẽ thuộc hẳn về mình’. Nhưng cũng không ai ngờ, trong hang núi, tên cướp thứ hai cũng động lòng tham y như tên cướp thứ nhất. Cho nên, hắn bậm môi đứng nép ngay cửa hang, tay giơ cao thanh đao đợi chờ. Bởi không tỉnh thức, không nghi ngờ, tên cướp thứ nhất không chuẩn bị. Cho nên vừa mới ló đầu vào, đầu hắn rụng xuống, rơi lăn nghe kêu lông lốc trên nền đất khô. Giết chết bạn xong, tên cướp thứ hai tỉnh bơ ngồi xuống, lấy bánh mì có ướp thuốc chuột ra ăn. Nhưng bánh mì vừa kịp trôi qua cổ họng, hắn trợn mắt lên, rồi giãy đành đạch té chết nằm sõng soài bên cạnh xác đồng nghiệp còn chưa kịp lạnh. Thế là thần tài rớt mặt nạ xuống, hiện nguyên hình thần chết. II. Tỉnh thức: Giật gấu vá vai Đối với những cuộc giật gấu vá vai, tỉnh thức cũng không phải là một điều dễ thực hiện, bởi vì đời sống vật chất thiếu thốn khiến người ta cũng dễ dàng bị mập mờ lẫn lộn giữa hạnh phúc bây giờ và bất hạnh tương lai. Chuyện kể rằng tại một thôn làng có một cặp vợ chồng son. Cả hai rất hạnh phúc, nhưng chỉ tội nghèo. Bởi thế chồng phải ngày ngày vào rừng đốn củi kiếm tiền. Vợ ở nhà xúc cá bắt tép mang ra chợ bán. Cả hai quần quật làm việc đầu tắt mặt tối, thế mà vẫn không thoát cảnh cơm trưa trộn sắn, cơm chiều trộn khoai. Nhưng mặc cho phận nghèo tiếp tục theo đuổi, hai vợ chồng rất thương yêu nhau. Tối trong khi chồng đang ngồi xếp đống củi chuẩn bị mang ra chợ bán vào sáng sớm ngày hôm sau, vợ ngồi bên cạnh ướp muối từng chú cá xúc được trong ngày. Lâu lâu hai vợ chồng nhìn nhau, cười tủm tỉm thương yêu mặn nồng. Bất ngờ, vào một ngày kia, trong khi đang vớt tép, vợ khám phá ra trong rổ lóng lánh một cục đá. Ánh sáng của hòn đá sáng lấp lánh che tối ánh bạc mặt trời nhiệt đới và cả những chú cá rô đồng lớn bằng bàn tay đang dãy dụa trong rổ. Mang hòn đá lớn bằng trái trứng chim câu về nhà, vợ nhờ người mang đi bán. Thế là bắt đầu kể từ đó đời sống của hai vợ chông thay đổi, chồng thôi phận tiều phu, vợ thôi kiếp xúc tép. Cả hai trở nên giàu có với nhà cao cửa rộng, người ăn kẻ ở tấp nập. Và cũng bắt đầu từ đó, người chồng một thời tiều phu bắt đầu đổi tính. Anh không còn tối tối quây quần xum họp với vợ trong túp lều tranh nữa, nhưng ngày đêm la cà nơi quán rượu nhà chứa… Và cũng bắt đầu từ đó, người vợ một thời xúc tép đổi hình. Chị ăn mặc sang trọng phấn son rỡ ràng, thường xuyên xuất hiện nơi sòng bạc casino… Có người còn nói chị trở nên gái gọi hạng sang… Thực hư chẳng ai biết. III. Tỉnh thức: Chốn thiền môn Trong đời sống thiền môn, không tỉnh thức cõi thiền sẽ nhập nhằng hóa ra cõi trần. Chuyện kể rằng, có nhà tu sĩ thuộc phái hành khất bình bát có lần dừng bước ngồi ăn xin dưới gốc đa đầu làng. Người trong thôn đi ngang qua, họ nhận ra gia tài duy nhất người tu sĩ sở hữu là hai cánh áo tăng và cái bình bát làm bằng gỗ. Tuy nghèo, nhưng nhà tu sĩ rất là hạnh phúc. Khuôn mặt của chàng không bao giờ thiếu vắng nụ cười. Ngày ngày ngồi dưới gốc đa, chàng lần chuỗi tâm kinh bình bát, “Xin cho con sống trọn một đời tu hành, chọn Trời làm mền, lấy đất làm giường, lấy hạnh phúc tha nhân là hạnh phúc của chính con”. Dân làng đi ngang qua, có người dâng cúng trái chuối sứ, có người dâng tặng hành khất sĩ cái bánh 131

cam. Trẻ em rắn mặt có tên nhặt đá ném người xuất gia. Có người không hiểu đạo lý diệt ngã của môn phái hành khất, cho nên đi ngang qua mở miệng mắng, -Ơ hay chửa! Thanh niên trai tráng mặt mũi thông minh sáng láng như thế kia, tay chân vạm vỡ ra dáng người có ăn học như thế, mà lại lười biếng, không chịu đi làm! Rõ là nằm dưới gốc sung! Ai cho chi, tăng sĩ trẻ tuổi cúi đầu, tay đưa lên trước ngực theo kiểu khất sĩ, miệng nói lời cám ơn. Bị đá ném thẳng vào người, dù là to hay nhỏ, tăng sĩ vẫn yên lặng, thân mình không di chuyển, vầng trán cao không gợn một nét nhăn, nụ cười tăng sĩ vẫn nở trên môi, nhưng đầu cúi xuống tránh những hòn đá hiểm ác ném thẳng vào mặt. Trước những lời la mắng, cự trách, người tu sĩ cúi xuống, tay chắp theo thế tâm kinh bình bát, mắt nhìn xuống nền đất, ánh mắt khoan thai tựa như Đức Phật ngự trên tòa sen. Người trong làng, có mấy lần ghé tận gốc đa mời tăng sĩ về nhà dùng bữa cơm chay dưa muối. Nhưng tu sĩ bình bát nhã nhặn cúi đầu miệng nói lời cám ơn. Ngày ngày trôi qua người tăng sĩ ngồi dưới gốc đa đã trở thành một phần đời sống của thôn làng. Sáng sáng lũ lượt kéo nhau đi ngang qua đầu làng chuẩn bị cho một ngày mới, người trong thôn nhận ra nhà tu sĩ vẫn ngồi thiền dưới gốc cây đa, ánh mắt hiền từ, nụ cười khoan dung. Nhưng bất ngờ, vào một ngày kia người trong thôn nhận ra hai bộ quần áo tăng của người tu sĩ bị chuột nhắt gặm cắn nham nhở. Ái ngại cho tình cảnh đơn chiếc của tăng sĩ, có người quay về nhà mua tặng tăng sĩ hai bộ áo tăng mới. Nhưng tu sĩ lắc đầu, chỉ xin mượn kim chỉ khâu vá lại những chỗ rách. Nhận ra những chú chuột nhắt là nguyên nhân chính tạo ra tình trạng cơ hàn lại thêm cơ hàn của tăng sĩ, có người chạy về nhà kiếm chú mèo mang lại tặng. Người này thông minh lanh lợi, ông không biếu tặng tăng sĩ một con mèo béo mập khỏe mạnh, mà là một chú mèo gầy đói ốm yếu nhưng hay bắt chuột. Dưới gốc cây đa, tăng sĩ nhìn chú mèo, thoạt tiên, chàng từ chối, viện lẽ ông thuộc về giới hành khất bình bát, không có quyền sở hữu bất cứ điều chi ngoài hai bộ y phục tăng sĩ và bình bát. Nhưng người chủ nhân của chú mèo ốm đói nói, -Bạch thầy! Thầy nói đúng lắm. Nhưng con chỉ gởi tạm thầy chú mèo ốm đói nhờ phúcc của thầy chăm nom dăm bữa nửa tháng mà thôi. Sau đó, con sẽ quay lại, xin lại chú mèo. Nhận ra chú mèo gầy gò, ốm đói, bệnh hoạn, miệng kêu meo meo đói sữa, lòng từ tâm của tăng sĩ bình bát nổi lên, thế là chàng miễn cưỡng gật đầu. Từ ngày có sự xuất hiện của chú mèo, chuột nhắt không còn dám lai vãng dưới gốc đa để cắn xé quần áo của tăng sĩ nữa. Nhưng cũng bởi có sự xuất hiện của mèo mướp hay chuột, tăng sĩ bắt đầu phải đảo mắt tìm kiếm lương thực cho chú mèo. Nhận ra điều đó, có người trong thôn sáng chiều ghé vào dâng cúng thiền môn hai chén sữa cho chú mèo. Thế là xong xuôi một mối lo! Ngày một ngày hai tiếp tục trôi qua, người biếu sữa cho chú mèo có chuyện phải rời bỏ thôn làng đi lên kinh đô làm ăn trong vòng một thời gian dài. Thôi thì cũng là nhất cử lưỡng tiện, ông liền quyết định mang con bò sữa lại gửi thiền sư gốc đa nhờ trông nom. Như thế chú mèo cũng có sữa, mà tăng sĩ cũng có thêm miếng sữa tươi uống hằng ngày. Nhìn chú bò, tăng sĩ không nói chi, miệng tiếp tục lời tâm kinh bình bát. 132

Bây giờ đã có nguyên một chú bò sữa quẩn quanh bên gốc đa, tăng sĩ bắt đầu phải đảo mắt nhìn quanh quẩn tìm kiếm cỏ khô. Bởi thế tăng sĩ không còn ngày ngày ngồi thiền dưới gốc đa nữa, nhưng sáng sớm chiều tối, chàng phải bỏ những buổi công phu tâm kinh bình bát đi quanh quẩn tìm kiếm cỏ khô cho chú bò sữa. Nhận ra tình trạng lúng túng của tăng sĩ, dân làng hội họp lại, và họ quyết định gửi tới gốc đa một người phụ nữ nhà nghèo cùng đinh khố rách, không công ăn việc làm để trông coi chú bò sữa cho nhà thiền sư. Thôi, thế cũng coi như là làm việc bác ái, một công hai việc, vừa là làm phúc cho cô gái, vừa là tiếp tục giúp nhà tăng sĩ không phải mất thì giờ công phu tu hành đi làm công việc dẫn bò ăn cỏ. Người trong thôn làng nhận ra đây là lần đầu tiên, khi nhận ra cô gái chăn bò sữa đang đứng trước mặt, vầng trán tu sĩ cao rộng thoáng gợn lên một đường hằn. Nhưng chàng không nói chi, tay chỉ ra phía sau. Thôn làng hiểu ý, người ta liền cất lên một ngôi nhà tranh nho nhỏ cho cô gái chăn bò sữa ở phía xa xa. Ngày tháng trôi qua, đời sống của người trong thôn làng và người tăng sĩ gốc đa quay trở lại những nhịp điệu bình thường. Người trong thôn không còn phải lo cho tu sĩ nữa, bởi có người một phụ nữ đã được thôn làng cắt cử đặc trách công việc chăm sóc cho tăng sĩ. Tăng sĩ tiếp tục chăm chú vào những lời tâm kinh bình bát, bởi chàng không còn phải xao lãng và chia trí bởi những đường áo rách, bởi những chén sữa sáng chiều cho chú mèo, bởi những bó cỏ khô cho chú bò. Tất cả những điều đó, cô gái dưới túp lều tranh ở phía xa xa đã làm hộ chàng. Tháng năm trôi qua, vào một buổi sáng, người trong thôn làng giật mình khám phá ra tăng sĩ không còn ngồi dưới gốc cây đa nữa. -Ủa, tăng sĩ đi đâu rồi? -Chắc là ông ấy lại cất bước lên đường viễn du với lời kinh bình bát của ông ấy rồi. Trong khi người ta đang bàn tán về tăng sĩ bình bát, có người chỉ vào túp lều tranh, - Trời ơi! Tưởng ổng đi đâu. Nhìn kìa! Mọi người quay về hướng tay chỉ, ai cũng nhận ra tăng sĩ bình bát vừa từ trong túp lều tranh mở cửa đi ra. Chàng không còn mặc áo tăng sĩ nữa, nhưng trên người là một bộ áo bà ba màu nâu, cổ chàng quấn khăn rằn ri. Người đàn ông có một thời sống đời tăng sĩ bình bát mỉm cười, giơ tay chào mọi người trong thôn. Sau đó, chàng chậm rãi đi lại phía con bò, mở dây cột, rồi chậm rãi dẫn chú bò sữa đi ra ngoài cánh đồng.

133

& Cổng thiên đàng và địa ngục

Một võ sĩ Samurai có lần đến hỏi một nhà sư tu theo giáo phái Thiền: – Thưa nhà sư, có thiên đàng không? Có địa ngục không? Nếu có thiên đàng, địa ngục thì cổng vào ở đâu? Ở đâu tôi có thể bước vào? Đấy là câu hỏi của một võ sĩ. Mà võ sĩ thì luôn đơn giản. Họ chỉ biết hai thứ: cuộc sống và cái chết, ngoài ra, ho không cần thứ triết học nào khác. Võ sĩ này chỉ đơn giản muốn biết cổng vào ở đâu để tránh địa ngục. Nhà sư cũng trả lời theo lối đơn giản nhất để võ sĩ có thể hiểu được. – Anh là ai? – nhà sư hỏi. – Tôi là Samurai. Samurai ở nước Nhật là một danh hiệu cao quý. Điều này có nghĩa là một người lính hoàn hảo mà không bao giờ suy nghĩ về cuộc sống. Võ sĩ Samurai nói: “Tôi là thủ lĩnh của Samurai. Nhật Hoàng cũng kính trọng tôi”. Nhà sư mỉm cười trả lời: – Anh mà là Samurai ư? Trông anh có vẻ như một kẻ hành khất! Câu nói này động chạm đến lòng tự hào của Samurai. Người võ sĩ đã quên mất rằng mình đi đến đây để làm gì, liền rút kiếm để giết chết nhà sư. Nhà sư cười bảo: – Đấy chính là cổng vào Địa ngục. Với kiếm trong tay, trong cơn giận dữ – anh sẽ mở được nó. Điều này thì võ sĩ có thể hiểu ra và nhận thức ngay được. Samurai đút kiếm vào bao, còn nhà sư bảo: – Còn đây là cổng vào Thiên đàng. Thiên đàng và Địa ngục ở trong mỗi con người, và những cánh cổng – ở trong mỗi con người. Nếu ta không nhận thức được – đấy là cổng vào địa ngục. Còn nếu ta tỉnh táo và nhận thức được – đấy là cổng vào thiên đàng. . Người ta vẫn thường nghĩ rằng mọi thứ đều ở đâu đó bên ngoài mình. Địa ngục và thiên đàng không phải ở bên kia thế giới, địa ngục và thiên đàng ở đây, ngay lúc này. Những cánh cổng luôn luôn mở. Trong mọi khoảnh khắc bất kỳ ta có thể tự lựa chọn giữa địa ngục và thiên đàng.

134

& Dùng chó bắt chuột

Nước Tề có người xem tướng giỏi. Nhà láng giềng nhờ mua một con chó hay để bắt chuột. Một nǎm trời anh ta mới mua được, bảo nhà láng giềng: "Con chó này tốt đấy". Nhà láng giềng nuôi con chó mấy nǎm mà không thấy nó bắt chuột mới nói chuyện với anh ta. Anh ta bảo: "Con chó tốt lắm đấy. Nhưng cái chí nó chǎm bắt hươu, nai, cầy, cáo, chớ không muốn bắt chuột. Bây giờ, muốn cho nó bắt chuột thì phải cùm chân sau nó lại". Nhà láng giềng làm theo như thế, quả sau con chó hay bắt chuột. Lã Thị Xuân Thu Lời bàn: Con chó trước không bắt chuột, là vì nó có tài bắt những hươu, nai, không thèm bắt chuột; sau nó bắt chuột, là vì người ta đã cùm chân, hãm cái tài nó lại không cho chạy nhanh quá. Cốt ý bài ngụ ngôn này nói kẻ có đại tài, mà đem dùng vào việc nhỏ, thì không được việc. Muốn cho được việc, thì người dùng tất phải biết hạn chế cái tài ấy lại. Nên người có tài mà làm được việc, hay không được việc, là cốt ở người biết dùng hay không biết dùng mà thôi. Nhưng muốn cho người có tài to làm việc nhỏ, mà phải làm cho mất cái tài to đi đã, thì chẳng đáng tiếc cho người có tài mà chẳng gặp được tri kỷ

& Quả chà là

Ngày nọ, có người du mục một minh ở trong sa mạc hoang vắng.Nửa đêm, cái đói cồn cào đã đánh thức ông ta dậy.　Ông ta quyết định thắp lên 1 ngọn nến và đi lục tìm túi chà là cất nơi góc lều. Ông ta cầm 1 quả và đưa lên miệng cắn.　Bất ngờ,ông ta thấy trong ruột quả chà là có con sâu đang nằm trong đó.Ông ta liền ném đi và lấy ra quả thứ 2.　Quả thứ 2 cũng có sâu,ông ta vất đi và lấy ra quả thứ 3.　Quả ấy vẫn thế,　ông ta liền nghĩ:　 "Nếu cứ tiếp tục thấy sâu thế này thì chắc mình sẽ không còn quả nào để ăn!" Nghĩ thế,　ông ta liền thổi tắt ngọn nến và ăn ngon lành tất cả những quả chà là còn lại.... 135

& Câu lạc bộ 99

Chuyện kể về một nhà vua đang đi vi hành.Khi đi ngang qua một cánh đồng,ông nghe được tiếng hát vui vẻ của một anh nông dân. Vua liền hỏi quan cận thần vì sao anh chàng nông dân ấy lại vui vẻ đến như vậy. "Vì anh ta chưa tham gia câu lạc bộ 99 đó thưa đức vua". "Câu lạc bộ 99 ư?　Ta chưa từng nghe nói tới.- Đức vua nhíu mày hỏi vị quan. "Nếu như ngài muốn biết câu lạc bộ 99 là gì, tối nay ngài hãy để 99 dồng vàng trước cửa nhà anh nông dân đó"　Quan cận thần trả lời. Thế là nhà vua làm theo lời của vị quan cận thần. Một thời gian sau, nhà vua lại đi vi hành một lần nữa. Và lần này nhà vua không còn nghe tiếng hát yêu đời của anh nông dân. Đến lúc này, quan cận thần mới giải thích:"Anh nông dân đó đã chính thức gia nhập câu lạc bộ 99 rồi đó vua. Anh nông dân đã ttìm thấy gói tiền vàng vua để lại trước cửa. Nhưng mà anh ta đếm đi đếm lại chỉ có 99 đồng tiền thôi. Anh ta thắc mắc :　chuyện gì đã xảy ra với đồng tiền cuối cùng. Thế là anh ta dẹp chuyện ca hát qua một bên để đi khắp nơi tìm cho ra được cái đồng vàng thứ 100 đó.Thế nhưng ngài biết đấy, làm gì có cái đồng vàng thứ 100 nào"

& Đường hầm xuyên qua trái đất

Hai anh em cậu bé kia có lần quyết định đào một cái hố sâu phía sau nhà. Khi hai cậu bé đang đào, vài đứa trẻ khác đến xem và hỏi họ đang làm gì. Cậu bé đào hố hào hứng trả lời rằng anh em cậu muốn đào một đường hầm xuyên qua trái đất. Mấy đứa trẻ cười phá lên, chế giễu anh em cậu. Thế nhưng hai cậu bé vẫn tiếp tục đào. Một lúc sau, một cậu nhảy từ cái hố đang đào lên mặt đất, tay cầm một cái chai cũ kỹ đầy nhện, sâu bọ, côn trùng đáng sợ và tay kia giơ cao một túi chứa các viên đá xinh xắn đang lấp lánh phản chiếu ánh mặt trời. Cậu chỉ cho những đứa trẻ kia xem những viên đá tuyệt đẹp ấy và tự hào nói: "Ngay cả khi không đào được đường hầm xuyên trái đất, thì ít nhất bọn mình cũng có thể tìm được những viên đá đẹp như thế, và mình cũng đã có dịp khuất phục lũ côn trùng gớm ghiếc này! Không phải mục tiêu nào cũng hoàn thành trọn vẹn. Không phải công việc nào cũng đều kết thúc thành công. Nhưng nếu bạn luôn lo sợ và không dám bắt đầu, bạn sẽ không bao giờ có cơ hội đặt chân lên con đường đến thành công, bạn sẽ không bao giờ.

& Yêu Nên Tốt , Ghét Nên Xấu 136

Trước, vua nước Vệ rất yêu Di Tử Hà. Cái phép nước Vệ, ai đi trộm xe của vua, thì phải tội chặt chân. Mẹ Di Tử Hà đau nặng. Đêm khuya có người đến gọi, Di Tử Hà vội vàng lấy xe vua ra đị Vua nghe thấy, khen rằng: "Có hiếu thật! Vì hết lòng với mẹ, mà quên cả tội chặt chân". Lại một hôm, Di Tử Hà, theo vua đi chơi ở ngoài vườn, đang ăn qủa đào thấy ngọt còn một nửa , đưa cho Vua ăn .Vua nói :" Yêu ta thật ! Của đang ngon miệng mà biết để nhường ta". Về sau, vua không có lòng yêu Di Tử Hà như trước nữa. Một hôm phạm lỗi, vua giận nói rằng: "Di Tử Hà trước dám thiện tiện lấy xe của ta đị Lại một bận dám cho ta ăn quả đào thừa. Thực mang tôi với ta đã lâu ngày, nói xong bắt đem trị tội. Ôi! Di Tử Hà ăn ở với vua trước sau cũng như vậy, thế mà trước vua khen, sau vua bắt tội, là chỗ tại khi yêu khi ghét khác nhau mà thôị Lúc được vua yêu, chính đáng tội thì lại hóa công thần; lúc phải vua ghét, chính không đáng tội thì lại hóa ra sơ cho nên người muốn can ngăn, đàm luận với vua điều gì, thì trước phải xem xét cái lòng vua yêu hay vua ghét tính thế nào rồi hãy nói. Điều này cũng như việc ta nghi ngờ ai đó ăn cắp đồ của ta thì ta thấy mọi hành động của họ đều đáng nghi ngờ. Nhưng một ngày ta tìm thấy lại món đồ đó mà do ta để quên… thì ta lại cảm thấy người đó thật tội nghiệp và mình thật đáng trách.

& Giữ lửa

Ngày xưa, gia đình tôi chỉ sống trên một con đò. Cha chèo chống, đổi hàng lên nguồn xuống biển. Suốt con sông nhỉ nhưng dài chỉ có một con đò duy nhất. Cuộc sống của gia đình thật lênh đênh ghềnh thác. Một ngày nọ, giữa sông vắn, cha đã đánh mất cái bật lửa. Phải giữ lửa trong bếp suốt chuyến đi. Tối đến, cơn mưa trong gió chướng làm tắt ngấm bếp lửa. Lúc tạnh mưa, mẹ bới tro lạnh, chỉ còn một cục than nhỏ xíu có lửa. Mẹ nhanh chóng gom một ít rác khô, kẹp cục than vào giữa. Mẹ thổi nhẹ, cục than từ từ sáng đều. Một lúc sau nùi rác từ từ bốc khói... Bếp lại đỏ lửa.Ngồi bên bếp lửa, mẹ đã dạy tôi cách giữ lửa than cho lâu tàn, phải ủ phải vùi ra sao. Nhen ngọn lửa mỏng thế nào để không tắt. Mẹ bảo, trong cuộc đời, có lúc con chỉ có một hòn than nhỏ và ngọn lửa mỏng cuối cùng.Tôi không phải là nhà thám hiểm, nhà địa chất hay thợ săn để ứng dụng cách giữ hay nhen lửa của mẹ khi ở giữa rừng hoang lạnh. Nhưng tôi sẽ có cách giữ và thắp lửa cho riêng mình. Tôi sẽ giữ một hòn than nhỏ, ngọn lửa mỏng cho tình yêu thương, hi vọng và tất cả những gì tốt đẹp... trước khi nó nguội lạnh, tắt đi, biến mất. Để có dịp , tôi lại nhen nhóm thắp lên ánh lửa...

& Bốn giác quan 137

Lúc mới sinh ra, cậu bé đã bị mù. Khi cậu lên 6, một việc xảy ra làm em không tự giải thích được. Buổi chiều nọ, em đang chơi đùa cùng các bạn, một cậu bé khác đã ném trái banh về phía em. Chợt nhớ ra cậu bé la lên: - Coi chừng ! Quả banh sắp văng trúng đấy. Quả banh đã đập trúng người cậu, và cuộc sống của cậu không như trước đây nữa. Cậu bé không bị đau, nhưng cậu thật sự băn khoăn. Cậu quyết định hỏi mẹ: - Làm sao cậu ta biết điều gì sắp xãy ra cho con trước khi chính con nhận biết được điều đó ? Mẹ cậu thở dài, bởi cái giây phút bà e ngại đã đến! Đã đến cái thời khắc đầu tiên mà bà cần nói rõ cho con trai mình biết: "Con bị mù!". Rất dịu dàng bà cầm bàn tay của con, vừa nắm từng ngón tay và đếm: - Một - hai - ba - bốn - năm. Các ngón tay này tựa như năm giác quan của con vậy. Ngón tay bé nhỏ này là nghe, ngón tay xinh xắn này là sờ chạm, ngón tay tí hon này là ngửi, còn ngón bé tí này là nếm. ..". Ngần ngừ một lúc, bà tiếp: -. ..Còn ngón tay tí xíu này là nhìn. Mỗi giác quan của con như mỗi ngón tay, chúng chuyên chở bức thông điệp lên bộ não con". Rồi bà gập ngón tay bà đặt tên "nhìn", khép chặt nó vào lòng bàn tay của con, bà nói: - Con ạ! Con là một đứa trẻ khác với những đứa khác, vì con chỉ có bốn giác quan, như là chỉ có bốn ngón tay vậy: một - nghe, hai - sờ, ba - ngửi, bốn - nếm. Con không thể sử dụng giác quan nhìn. Bây giờ mẹ muốn chỉ cho con điều này. Hãy đứng lên con nhé. Cậu đứng lên. Bà mẹ nhặt trái banh lên bảo: - Bây giờ con hãy đặt bàn tay của con trong tư thế bắt trái banh. Cậu mở lòng bàn tay và trong khoảnh khắc cậu cảm nhận được quả banh cứng chạm vào các ngón tay của mình. Cậu bấu chặt quả banh và giơ lên cao. mẹ cậu đã Giỏi ! Giỏi ! - Bà mẹ nói - Mẹ muốn con không bao giờ quên điều con vừa làm. Con cũng có thể giơ cao quả banh bằng bốn ngón tay thay vì năm ngón. Con cũng có thể có và giữ được một cuộc sống trọn vẹn và hạnh phúc với chỉ bốn giác quan thay vì năm nếu con bước vào cuộc sống bằng sự nỗ lực thường xuyên! Cậu bé không bao giờ quên hình ảnh "bốn ngón tay thay vì năm". Đối với cậu đó là biểu tượng của niềm hy vọng. Và hễ cứ mỗi khi nhụt chí vì sự khiếm khuyết của mình, cậu lại nhớ đến biểu tượng này để động viên mình. Cậu hiểu ra rằng nói rất đúng. Cậu vẫn có thể tạo được một cuộc sống trọn vẹn và giữ lấy nó chỉ với bốn giác quan mà cậu có được.

& Giá trị của nghịch cảnh 2 138

Họ gặp nhau trong một bệnh viện khi đang đi dạo. Cả hai đang ở độ tuổi 17. Trong một chớp mắt, bốn mắt nhìn nhau, hai trái tim non trẻ rộn lên một niềm xúc động sâu sắc. Họ đọc trong mắt nhau một nỗi thương cảm bi ai. Kể từ hôm đó họ không còn cô đơn nữa. Đến một ngày cả hai được thông báo rằng bệnh tình của họ không có cách nào chữa trị nữa. Trước khi được gia đình đón về nhà, họ ngồi bên nhau một buổi tối, hẹn hò cùng nhau cố gắng vượt qua số phận. Họ hứa sẽ mỗi tuần viết cho nhau hai lá thư để chúc phúc và động viên nhau. Rồi hôm sau họ chia tay nhau. Thấm thoắt đã ba tháng trôi qua. Cô gái ngày càng yếu ớt. Một hôm cô gái cầm trong tay bức thư của chàng trai gửi đến rồi thanh thản khép đôi bở mi, miệng thoáng mỉm cười mãn nguyện. Bà mẹ cuống cuồng gọi con, nhưng cô gái đã ra đi. Bà gỡ lá thư trong tay cô ra và đọc: " ... Khi số phận đã đùa giỡn với sinh mệnh của em, em không nên sợ hãi vì bên cạnh em luôn có anh và mọi người quan tâm đến em. Anh đang khoẻ dần lên, anh sẽ đến với em một ngày gần đây, em sẽ không cô đơn". Hôm sau bà mẹ mở tủ của con gái, phát hiện ra vài chục lá thư đều do con gái bà viết, bỏ sẵn vào phong bì, dán tem đàng hoàng. Phía trên tập thư là mẩu giấy cô con gái viết cho bà mẹ. "Mẹ ơi, đây là tập thư con viết cho một người bạn trai mà chúng con đã có lời hẹn ước đi cùng nhau suốt quãng đời còn lại. Nhưng con thấy mình yếu đi nhanh chóng, sợ không giữ được lời hứa ấy. Con đã viết sẵn những lá thư này, mỗi tuần mẹ gửi giúp con một lá cho anh ấy để anh ấy nghĩ con vẫn còn sống và đang động viên anh ấy vượt lên trên bệnh tật. Con chỉ mong anh ấy có đủ niềm tin để sống tiếp. Con gái của mẹ". Bà mẹ lần theo địa chỉ ghi trên bì thư để đến nhà chàng trai. Bà nhìn thấy trên bàn là một tấm ảnh của một thanh niên trẻ, tràn đầy sinh khí và sức sống được viền dải băng đen. Bà vô cùng ngạc nhiên khi biết chàng trai đã ra đi cách đây một tháng. Bà mẹ chàng trai nước mắt lưng tròng chỉ vào chồng thư đặt bên cạnh khung ảnh và kể rằng: "Con trai tôi đã mất cách đây một tháng, nhưng trước khi ra đi, nó dành ba ngày ba đêm để viết những lá thư này. Nó nhờ tôi mỗi tuần gửi cho cô bạn gái nào đó một lá. Nó bảo cô gái ấy cũng đang trông mong chờ đợi sự cổ vũ động viên của nó. Thế là cả tháng nay tôi thay con trai gửi những lá thư này đi, không biết cô gái ấy có nhận được không..." Bà mẹ của cô gái lao đến ôm chầm lấy bà mẹ của chàng trai và khóc không thành tiếng. Khi hai bà mẹ đã hiểu ra tất cả, hai bà quyết định vẫn cứ hàng tuần gửi cho nhau một lá thư mà con họ đã để lại. Họ bảo làm như thế để "Vì một ước nguyện cao cả..."

& Những viên kẹo diệu kỳ 139

Tên tội phạm vừa được trả tự do. Hắn đang chuẩn bị kế hoạch cho một vụ cướp mới để đánh dấu ngày trở về của mình. Ra đón hắn ngoài cổng là người mẹ mù lòa và đôi khi mất tỉnh táo. Nhiều lúc hắn nghĩ như vậy cũng tốt vì mẹ hắn sẽ nhanh chóng quên đi những việc làm xấu xa và tội lỗi của con trai mình. Hắn ngả lưng lên chiếc giường cũ kĩ gần mục nát. Bỗng hắn nghe những tiếng sột soạt dưới gối. Lật gối lên, hắn thấy bên dưới có thật nhiều kẹo. Hắn bỗng nhớ ngày trước, có một cậu bé con được mẹ nói rằng, nếu cậu bé ngoan, làm được nhiều việc tốt thì mỗi tối bà tiên sẽ đến và đặt dưới gối một viên kẹo như phần thưởng cho sự ngoan ngoãn của mình. Vì thế, mỗi ngày cậu bé đều cố gắng thật ngoan, làm thật nhiều việc để giúp đỡ mọi người. Lớn hơn một chút, cậu bé biết rằng chẳng có bà tiên nào cả, chỉ có người mẹ ngày ngày đợi cậu ngủ say rồi đặt dưới gối một viên kẹo. Mặc dù vậy, cậu bé vẫn giả vờ ngủ say khi người mẹ đặt viên kẹo dưới gối. Và giờ cậu bé lớn xác ấy túm lấy nắm kẹo và chạy đi tìm mẹ. - Mẹ, sao lại có những viên kẹo dưới gối của con? - À, hôm qua con rất ngoan nên bà tiên thưởng cho con đó! - Con không phải con nít! Không có bà tiên nào hết! Chỉ có mẹ mà thôi! Mà sao mẹ còn để kẹo dưới gối con? Mấy năm nay con đâu có ở nhà? - Mẹ để kẹo dưới gối vì mẹ tin ngày nào đó, đứa con trai ngoan ngoãn của mẹ rồi cũng trở về! Không biết lúc này mẹ hắn đang tỉnh hay mê nhưng những tia yêu thương ấm áp trong ánh mắt mẹ là rất thật. Hắn bỗng thấy nhớ da diết tiếng bước chân khe khẽ mỗi đêm của mẹ mà hắn nghe được trong giấc ngủ chập chờn. Lí do để một tên tội phạm như hắn hoàn lương có vẻ thật nhỏ bé, tầm thường như những viên kẹo nhưng hình như với lòng tin yêu tha thứ thì một viên kẹo bé nhỏ cũng chứa đựng một điều kì diệu lớn lao, phải không?

& Chia sẻ 140

Người ta bảo ở bên Pa-le-xtin có hai biển hồ... Biển hồ thứ nhất gọi là biển chết. Đúng như tên gọi, không có cuộc sống nào bên trong cũng như xung quanh biển hồ này Nước trong hố không có một loại cá nào có thể sống nổi. Ai ai cũng đều không muốn sống gần đó. Biển hồ thứ hai là Ga-li-lê. Đây là biển hồ thu hút nhiều khách du lịch nhất. Nước ở biển hồ lúc nào cũng trong xanh mát rượi, người ta có thể uống được mà cá cũng có thể sống được Nhà cửa được xây cất rất nhìu ở đây. Vướn cây xung quanh ốt tươi nhờ nguồng nước này. Nhưng điều kì lạ là cả hai biển hồ này đầu đón nhận nguồn nước từ sống Gioóc-đăng. Nước sống Gioóc-đăng chảy vào biển chết. Biển chết đón nhận và giữ riêng cho mình mà không chia sẻ nên nước trong biển chết trở nên mặt chát. Biển hồ Ga-li-lê cũng đón nhận nguồn nước từ sống Gioócđăng rồi từ đó tràn qua các hồ nhỏ và sông lạch, nhờ vậy nước trong hồ luôn sạch và mang lại sự sống cho cây cối, muông thú, con người. một định li trong cuộc sống mà ai cũng đồng tình : Một ánh lửa sẽ chia là một ánh lửa lan tỏa, một đồng tiền kinh doanh là một đồng tiền sinh lợi. Đôi môi có hé mở mới thu nhận được nụ cười. Bàn tay có mở rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui sướng. Thật là bất hạnh cho ai cả cuộc đời chĩ biết giữ cho riêng mình. Sự sống trong họ sẻ chết dần như nước trong biển chết ..... Khi mà bạn vừa chào đời , người mẹ đã chia sẽ cho bạn sự ấm áp của trái tim người. .......Khi bạn lớn hơn một ít và đũ lớn để kêu được tiếng mẹ , tiếng cha bập bẹ. bạn biết cha mẹ dã vui sướng thế nào không. họ đã chia sẻ cho bạn tình thương cho bạn. ...... khi bạn lớn hơn chút nữa. khi bạn biết đi. Cha mẹ cũng đã chia sẻ cho bạn sự tự tin và những nụ cười động viên khi bạn vấp ngã ........ khi bạn lầm lỗi. cha mẹ cũng cầm cây quất vào mông đít những đòn roi đau quặng đễ rồi bạn giận , không thèm ăn cơm cả ngày. nhưng bạn có biết chăng trong trái tim họ cũng rất đau đấy. họ làm đìu đó đễ chia sẽ cho bạn những điều hay lẽ phãi ........ Và khi bạn dủ lớn, trái tim và tâm hồn cũng đủ lớn đễ nhớ, dễ hiễu sữ chia sẽ mà bạn có trong tay thì lúc đó họ đã chia sẽ cho bạn mọi thứ. Lúc đó bạn cũng phãi nên biết một điều. Sự " Chia sẽ ". Hãy chia sẽ sự ấm áp nơi bạn đễ ai đó có thể gục đầu vào bờ vai khóc thút thít , giọt nước mắt rơi xuống vai bạn và nỗi buồn chia đôi. Bạn đả làm dược rồi dấy ...... Có nhiều điều dễ chia sẽ cho nhau trong cuộc sống này và sẽ chẵng bao giờ trên cưộc sống này điều chia sẽ ấy là không có ý nghĩa

& Vẻ đẹp tâm hồn 141

Ngày xưa có một nàng công chúa rất xinh đẹp. Nàng luôn tự hào về nhan sắc của mình và rất thích được khen ngợi. Chính vì vậy, nàng xin vua cha mở hội thi tìm người đẹp nhất trong vương quốc và được nhà vua đồng ý. Những bức thư ngắn nói về nhan sắc của người phụ nữ ấy sẽ được gửi lên, nếu lá thư nào làm cho nhà vua bị cuốn hút thì người con gái xinh đẹp ấy sẽ được diện kiến vua. Hàng trăm nghìn lá thư được gửi đến, ai cũng tả về nàng bằng những lời khen ngợi rất ư là hoa mỹ với mong muốn đoạt giải. Riêng công chúa, nàng đang say sưa hạnh phúc trong muôn lời ca tụng, bỗng giận điên lên khi đọc một lá thư: “Người phụ nữ đẹp nhất trong cháu là mẹ cháu. Mẹ có đôi mắt luôn ánh lên những tia yêu thương, một đôi môi luôn nở nụ cười ấm áp, một đôi tay chai sần nhưng không khác gì chiếc đũa thần của bà tiên: luôn biến ra những gì cháu muốn. Không như công chúa suốt ngày chỉ biết chăm sóc sắc đẹp, mẹ cháu làm việc cả ngày để gia đình và những người xung quanh hạnh phúc. Khi mẹ cười rất đẹp, khi mẹ hát ru cháu ngủ rất đẹp nhưng đẹp nhất vẫn là khi mẹ nhễ nhại mồ hôi giữa trưa nắng gắt. Mẹ cháu là một người phụ nữ xinh đẹp mà cháu không thể so sánh với bất kì ai trên cõi đời này”. Ngay lập tức, nàng cho gọi tác giả của bức thư và xin vua cha trừng trị tên láo xược này. Thật bất ngờ đó lại là một cậu bé và bất ngờ hơn nữa nhà vua đã rơi lệ khi xem thư. Ngài cho mời mẹ cậu bé vào và ra lệnh chém cậu bé làm gương. “Mẹ cậu là một người phụ nữ đen đúa, tay chân lấm lem bùn đất sao cậu lại bảo đây là người phụ nữ đẹp nhất?”, nhà vua quát. Cậu bé chưa kịp lên tiếng thì mẹ cậu đã khóc lóc van xin được chết thay cho con. Bên ngoài, dân chúng không rõ từ đâu kéo đến xin được chết thay cho người mẹ nọ vì bà ấy là người nhân ái và xinh đẹp nhất mà họ đã gặp. Những giọt nước mắt khẩn thiết trên khuôn mặt rất thánh thiện đầy lòng nhân ái của người mẹ khiến nhà vua không kiềm long được phải thốt lên: “Bà đúng là người phụ nữ đẹp nhất, ta chỉ thử lòng bà mà thôi”. Hai mẹ con mừng rỡ ôm lấy nhau, còn nhà vua thì khuyên lơn công chúa: “Con thấy đấy, sắc đẹp bên ngoài không sao ví được vẻ đẹp của tâm hồn, tình thương. Hãy tập cho mình một trái tim nhân ái, con sẽ đẹp mãi mãi trong long mọi người, như người mẹ này con ạ!”.

& Món quà tặng mẹ

Không biết bao giờ và ở đâu, nhưng có người đã kể tôi nghe một câu chuyện thế này: Một thanh niên đến hỏi mua quả gì đấy ở một bà bán hàng nọ. Bà kia, khi thấy bảo là mua cho mẹ, liền vội vàng chọn cho anh ta một quả to nhất, ngon nhất và nói: - Từ sáng đến giờ biết bao người mua hàng của tôi, nhưng anh là người đầu tiên hỏi mua cho mẹ. Vì lòng tốt của anh và vì người mẹ đã sinh ra anh, tôi xin biếu anh quả này... Bây giờ, bất chợt nhớ đến câu chuyện trên, tôi đi lại một bà bán dừa, bảo bà ta chọn cho tôi một quả thật ngon, nhắc to hai lần là để mang về Diễn Châu cho mẹ. Bà bán dừa ngước nhìn lên, suy nghĩ một lát rồi thản nhiên bảo tôi: - Mua cho mẹ thì anh phải tự mình chọn lấy. Và cũng không nên quá nhiều lời như thế về món quà anh sắp tặng mẹ. & GÁNH NẶNG TRÊN VAI 142

Thầy kể chuyện: Có anh chàng nọ, vác một bao lúa nặng trĩu đi qua không biết bao nhiêu dặm đường. Dọc đường, có người gởi anh một ít đồ vật, anh đều không từ chối bất kể nặng nhẹ. Sau cùng, gặp một thiện hữu bảo anh nên vất bao lúa đi vì nó không còn cần thiết nữa. Anh làm theo và cảm thấy khỏe khoắn không biết bao nhiêu khi gánh nặng không còn nữa. Kể xong, thầy hỏi: - Vác, khiêng, quảy… đều mệt nhọc. Buông, quăng, bỏ… thiệt là khỏe. Vậy mà tại sao mấy đứa con không chịu buông? *Bài học: Ðây là một câu hỏi đơn giản nhưng thuộc loại khó trả lời… vì các gánh nặng của chúng ta đang cưu mang hoàn toàn không có hình tướng, trọng lượng… không thể sờ mó hay chỉ trỏ cho ai xem… vậy mà nó nặng ơi là nặng! Ai bắt chúng ta cứ mang hoài những niềm vui, nỗi sầu? sao không quăng bỏ đi Ai khiến chúng ta cứ nhớ hoài nhớ mãi những chuyện cũ đau thương, các lời nhục mạ, phỉ báng có phụ đề theo hình ảnh… từ ngày này qua ngày khác, nhất định “sống để dạ chết mang theo” hằn thù mãi chứ không chịu vất bỏ giữa đường. Có lẽ vì vậy mà, dù đã mệt le lưỡi về chuyện của mình, chúng ta vẫn sẵn sàng kê vai gánh phụ không biết bao nhiêu là bao bị của người, ôm đồm chuyện người khác, can thiệp quá sâu vào chuyện người khác . Và, đó cũng là lý do tại sao hai chữ “BUÔNG XẢ” của nhà thiền mãi mãi là một ẩn ngữ đối với thế nhân vậy.

Theo Hư Hư lục

& Bàn Tay Ðã Mất 143

Xưa, có một chàng trai lên đường thi hành nghĩa vụ quân sự. Giặc tan, chàng trở về và bỏ lại một bàn tay ở chiến trường. Từ dạo đó, trong những đêm hôm khuya khoắt chàng mơ hồ cảm thấy mình đau nhứt dữ dội ở bàn tay đã mất. Cơn đau ngày càng gia tăng, bệnh tưởng đã thành bệnh thật, chàng tìm đến một y sĩ. Y sĩ hỏi: - Anh đau ra sao? - Thưa tôi bị nhức nhối ở bàn tay mặt nhất là khi về đêm. Y sĩ mỉm cười: - Anh đưa bàn tay đau cho tôi xem nào. Bệnh nhân sửng sốt hồi lâu ấp úng: - Thưa bác sĩ, bàn tay mặt của tôi không có ạ! - Thế thì tôi đã chữa bệnh cho anh rồi. Bệnh nhân liền ra về với một nụ cười. Hóa ra lâu nay chàng mắc loại bệnh tưởng. Ít lâu sau thanh niên cùng đến thăm y sĩ với một thanh niên bạn, người bạn này cũng mắc một chứng bệnh tương tự để nhờ y sĩ chữa giùm. Lần lần bệnh nhân tự bảo: - Thưa bác sĩ, dù rằng đã biết bàn tay mình không có nhưng trong giấc ngủ chập chờn tôi lại thấy đau nhức dữ dội ở bàn tay đã mất xin bác sĩ chữa bệnh cho tôi. Y sĩ liền hí hoái biên toa, xong căn dặn: - Toa thuốc này có hai loại, một để uống và một để thoa lên vết thương. Anh về điều trị tuần sau khám lại. 144

Bệnh nhân thứ hai y lời về mua thuốc, nhưng chàng không biết bôi thuốc vào đâu, vì bàn tay đã không còn thì làm gì có vết thương. Loay hoay tìm kiếm hồi lâu anh bật cười bảo: - Lão bác sĩ này gạt mình thật! Từ dạo đó anh lành bệnh. Hai anh bệnh nhân đã lành bệnh trên, về sau lại gặp một người bạn cũng mang chứng bệnh tương tự. Cả hai đều trổ hết kinh nghiệm và sở trường của mình điều trị song cơn đau vẫn không thuyên giảm. Bệnh nhân liền được đưa đến phòng mạch. Y sĩ hỏi: - Những lúc nào anh bị đau nhức? - Thưa, tôi bị đau nhức liên tu bất tận. - Thế không có lúc nào ngừng đau à? - Thưa có, những lúc nào tôi say mê đọc sách hay nghe nhạc thì cơn đau dường như không còn nữa. - Thế thì… toa thuốc của anh đấy, khi nào thấy đau đớn hãy lấy sách báo đọc hoặc là nghe nhạc… Bệnh nhân y lời, bệnh tình ngày một thuyên giảm. *Bài học: Có phải chúng ta tất cả đều mang một chứng bệnh tưởng như ba anh chàng trên đây không? Chúng ta cứ than van suốt ngày “Tôi buồn, tôi khổ, tôi mệt mỏi, tôi chán nản, tôi tuyệt vọng…” Và nếu có ai hỏi “cái tôi” ấy ở đâu thì chúng ta không khỏi giật mình. Thấu đáo cho rõ CÁI TÔI này thì căn bệnh mới chữa tận gốc. Tôi là “thân” hay “tâm”? Thông thường, chúng ta cho cái suy nghĩ phân biệt, thương ghét, buồn giận đó là tôi. Và cái” tôi “ này quả là loạn động, rối bời, xao xuyến. Bao nhiêu KHỔ ĐAU, RẮC RỐI đều thành hình khi ta ngỡ rằng mình là một cái này, một cái nọ… Do có “ta” nên có cái “của ta.” Và hỷ, nộ, ái, ố… cũng bắt đầu từ đó. Con người chỉ hết khổ khi thấu hiểu được rằng “cái ta không có.”

Theo hư hư lục

& Chim Cú Mèo 145

Xưa có con chim Cú mèo làm tổ chung trên một cây với chim Gáy. Một hôm Cú mèo đến từ giã chim Gáy để dọn đi nơi khác, Gáy ngạc nhiên hỏi: - Bác đi đâu thế? - Tôi dời nhà sang phương Tây. - Sao thế? Có việc gì làm trở ngại cho bác? Tôi trông nơi đây sinh sống dễ dàng, mát mẻ, sao bác lại bỏ đi? Cú mèo buồn rầu đáp: - Dân cư vùng này không ưa tôi. Chim Gáy dịu dàng bảo: - Này bác ạ! Chỗ thân tình với nhau tôi nói cho bác nghe... sở dĩ người ta không ưa bác là vì tiếng kêu của bác. Nếu sang phương Tây , bác cũng kêu như thế thì người ta cũng ghét bác thôi... Chi bằng bác đổi tiếng kêu thì đông tây gì cũng tốt như nhau, chẳng ai ghét bác nữa đâu mà sợ. Cú mèo nghe nói, giận dữ bỏ đi đến miền Tây ở. Ðúng như lời tiên đoán của chim Gáy, dân chúng miền Tây cũng ghét bỏ nó. Cú mèo đâm ra hận đời, Nó nhất định đi vào thâm sơn cùng cốc, lánh xa loài người, loài vật, mặt trời, mặt trăng... +Bài học: Ðổi chỗ ở, môi trường sống… bao giờ cũng dễ dàng hơn sửa đổi một số tật, thói quen không tốt của mình. Phản ứng nhất thời của chúng ta mỗi khi gặp trở ngại, bị bạc đãi là giận dữ bỏ đi. Ta chỉ muốn giữ lại mối tương giao nào mà cái huyễn ngã của chúng ta được ái mộ, chìu chuộng, vuốt ve, những hành động của ta được tung hô vạn tuế, làm hài lòng cái tôi cao vời vợi của mình... Bằng ngược lại, ta hờn, ta dỗi, ta hận đời đen bạc, than rằng sao người ta không hiểu mình, rằng sao mà mình cô đơn quá, tại sao không ai thông cảm và chia sẻ với mình v.v... ta cứ cho người đời ngu muội không chịu hiểu tánh ý của ta. Vậy thì ta nên thay đổi cảnh vật, địa điểm, môi trường sống…. hay đổi tâm tính đây?

& Một Nhà Bác Học 146

Thuở xưa, có một nhà bác học rất ư là tài ba, và giàu tâm huyết. Ông sống một cuộc đời giản dị, cô độc, không vợ con, quyến thuộc, dành hết thì giờ vào việc nghiên cứu hoa học. Nhà bác học của chúng ta may mắn có một gia sản vừa đủ sống qua ngày, công trình nghiên cứu của ông thuộc lãnh vực toán học nên chỉ tốn phấn và giấy mực. Do đó, cuộc sống của nhà bác học tuy không dư giả lắm nhưng chẳng đến đỗi nào. Ông chi rất dè xẻn, các nhu cầu ăn mặc giải trí, giao thiệp, đọc sách, nói năng đều được hạn chế tối đa. Hầu hết thì giờ của nhà bác học đều được sử dụng để giải các bài toán hóc búa, rắc rốt nhất. Một hôm, có vài nhà hảo tâm giàu có đến thăm và đề nghị ủng hộ nhà bác học hoàn toàn đầy đủ các nhu cầu cần thiết để ông an tâm dành hết thì giờ và tâm sức cho cuộc nghiên cứu. Từ đó, thế giới loài người không còn thấy được bóng dáng của con người tài ba ấy nữa, nhà toán học đã khép chặt “khuê phòng,” thề chẳng ra ánh sáng mặt trời nếu ông chưa tìm được cách giải bài toán hóc búa nhất của thế hệ mình. 50 năm trôi qua… Một hôm, nguồn tin nhà bác học đã mở cửa để công bố kết quả nghiên cứu loan ra khắp nơi như một trái bom nổ chậm. Báo chí, đài phát thanh, truyền hình, thâu băng… đều được chuẩn bị để tiếp kiến với con người tài ba vĩ đại đó. Buổi gặp gỡ giữa nhà bác học và cộng đồng nhân loại sau 50 năm xa cách thật là éo le và cảm động. Trong khi đám đông nín thở, thán phục nhìn con người già nua, râu tóc bạc phơ, khoác những y phục của ông bà họ, ngỡ ngàng bước ra ánh sáng của những ngọn đèn 220v thì nhà bác học cũng sững sờ không kém! Ông hấp háy nhìn đám người lạ lùng, khoác các thứ y phục kệch cỡm đủ màu sắc, lố lăng và trâng tráo nhất… 147

Một thanh niên chững chạc đến bắt tay ông, tự xưng là con trai người bạn cố tri, thay mặt đám đông, xin được nghe và thấy công trình khám phá của nhà toán học. Cố nén vẻ khó chịu, nhà bác học tội nghiệp của chúng ta trao cho chàng trai một tập giấy dày cộm, đầy chi chít chữ rồi bước lui vào thư phòng, tiếp tục công trình nghiên cứu khác. Ngày hôm sau, báo chí nhất loạt đăng tin mới và sốt dẻo nhất về nhà bác học như thế này: “… Theo nguồn tin đáng tin cậy nhất, nhà toán học, sau 50 năm ròng rã nghiên cứu, bỏ ngủ quên ăn, cắt đứt duyên trần, chẳng giao thiệp với cộng đồng nhân loại, đã tìm ra cách giải phương trình bậc hai… và đang tiếp tục nghiên cứu cách giải phương trình bậc ba…” Câu chuyện về nhà bác học chỉ gây xôn xao trong dư luận khoảng một tuần lễ rồi rơi vào quên lãng, Vì kết quả 50 năm dài nghiên cứu của ông, đã được nhân loại tìm ra cũng gần 50 năm trước rồi. Và các học sinh cấp ba đang giải phương trình bậc ba bằng những công thức ngắn và giản dị nhất. Nhưng vì lòng kính trọng người cao tuổi, toàn thể nhân loại đều im lặng, không ai nói cho nhà toán học biết được điều ấy. Các nhà hảo tâm vẫn tiếp tục cung cấp các nhu cầu cần thiết để ông có thể… tiếp tục nghiên cứu cách giải các bài toán hóc búa mà các thế hệ con cháu đã tìm ra đáp số từ lâu.

& Người mẹ và ngọn núi 148

Có hai bộ lạc là kẻ thù truyền kiếp của nhau. Một sống ở vùng đồng bằng và một ở trên núi cao. Một hôm, những người ở núi cao đột ngột đổ xuống tấn công bộ lạc ở đồng bằng. Họ không chỉ cướp bóc của cải, lương thực mà còn bắt một đứa bé 3 tuổi mang về. Những người sống ở đồng bằng không biết cách vượt qua những ngọn núi cao để tìm ra nơi kẻ thù đang sống. Họ cũng không thể lần theo dấu vết của đối phương. Tuy nhiên, bộ lạc cũng cử một đội gồm những chiến binh xuất sắc nhất đi tìm đứa bé mang về. Những người đàn ông đã thử hết cách này đến cách khác, tìm hết lối đi này đến lối đi khác, nhưng sau nhiều ngày nỗ lực hết sức họ cũng chỉ leo lên được lưng chừng ngọn núi hiểm trở. Cảm thấy tuyệt vọng và bất lực, họ đành bỏ cuộc và quyết định quay về. Khi đang thu dọn đồ đạc, họ kinh ngạc thấy người mẹ trẻ mất con đang từ phía đỉnh núi cao băng xuống. Và họ như không tin vào mắt mình khi thấy đứa bé bị bắt cóc đang được người mẹ cõng trên lưng. Làm sao mà điều đó có thể xảy ra? Những chiến binh đón chào người mẹ trẻ và hỏi: "Dù đã cố hết sức chúng tôi vẫn không thể vượt lên được ngọn núi này. Làm cách nào mà cô làm được điều đó trong khi chúng tôi - những người đàn ông mạnh mẽ và có khả năng nhất của bộ tộc - đã không thể?". Người mẹ trẻ nhún vai đáp: "Đứa bé không phải là con của các anh!".

& Tình cha cay đắng 149

Vương Hy Chương Năm mười sáu tuổi, cha đưa tôi đến một Trung tâm huấn luyện vi tính, học một khóa máy vi tính. Những mệnh lệnh thao tác khô khan ấy, rất mau chóng khiến cho tôi mệt mỏi chán nản. Dần dần, hễ rỗi rãi là tôi mò đến một quán internet có tên là " Sáng thế kỷ" ở gần đấy, chơi trò chơi điện tử, những kiến thức về máy vi tính học chưa được bao nhiêu, nhưng đã làm cho tôi mê muội trò chơi điện tử thần kỳ xuất quỷ nhập thần này, thường thường chơi thâu đêm suốt sáng. Chủ quán internet là người đàn ông trung niên đầu sớm hói, trong rất nhiều dân chơi lên mạng, ông chỉ đặc biệt có ác cảm với tôi, một học sinh này, cứ đi đi lại lại giáo huấn tôi hai câu này: " Ham chơi mất chí, từ này cháu có hiểu không?" Trên đời này đâu có đạo lý chủ quán lại muốn đuổi khách hàng ra khỏi cửa? Những lời ông chủ cảnh báo, tôi bỏ ngoài tai, chỉ cốt sao được ở trong quán internet chơi tối ngày sáng đêm. Chính vào cái ngày hôm ấy, cha từ nhà quê lên thành phố thăm tôi. Tôi đang mê chơi trò " Xác chết và hiệp khách", đột nhiên nghe thấy đằng sau có một tiếng nói: " Hay! Tinh vi quá, an nhàn quá!". Câu nói đó rất quen tai, ở trên thành phố, phương ngôn thổ ngữ cực kỳ hiếm thấy. Tôi ngẩng phắt đầu lên, chỉ thấy cha tôi không biết đã đứng ở sau lưng tôi tự bao giờ. Trong giây phút ấy, tôi có cảm giác kẻ cắp bị bắt quả tang, có tật giật mình, vội đứng phắt dậy, buông thõng hai tay mà đứng nghiêm. Ngược lại, cha lại nắm chặt tay tôi với một thái độ rất lạ lùng, có vẻ say sưa, nói: " Chương Tử, tinh vi quá, nào, tiếp tục chơi!". Có nằm mơ tôi cũng không ngờ được rằng cha chẳng những không mắng chửi tôi, mà còn bảo tôi hướng dẫn ông chơi trò chơi điện tử. Cha tôi nói: " Chương Tử, cha mày là lão già nhà quê, chẳng biết chơi trò gì, hôm nay, mày dạy tao chơi cái trò chơi mới mẻ khoa học kỹ thuật cao này đi, để cha mày cũng được thể nghiệm cái thần kỳ của trò chơi trên mạng một tý!". Tôi phấn khởi nắm chặt tay cha, dạy ông sử dụng bàn phím như thế nào, rê con chuột như thế nào, đỡ đòn như thế nào, đánh đòn như thế nào. Không ngờ cha tôi lại học nhanh đến thế, chưa đến ba phút, ông đã quên mình đắm chìm vào trong cái trò chơi mê người này. Đã mấy lần, tôi đều muốn hỏi ông: " Bố, bố lên thành phố, có mang lên cho con tiền sinh hoạt phí không?" Nhưng, nhìn thấy cha đã mê đến nỗi quên mình, cuối cùng tôi không tìm ra cơ hội mở mồm. Nhoáng một cái bẩy ngày đã trôi qua. Trình độ chơi của cha tôi ngày càng cao minh, cũng ngày càng mê say nghiện ngập, mấy ngày đêm liền chơi thâu đêm suốt sáng trong quán internet, không nỡ rời xa nữa. Trong khi đó, trong túi áo tôi chỉ còn lại có ba mươi đồng tiền. Cha tôi mỗi tháng ăn tiêu tằn tiện, gửi cho tôi bốn trăm đồng sinh hoạt phí, ngược lại tôi đã dốc nó hết vào trò chơi điện tử mê người này. Xem ra, mới chưa qua nửa tháng, túi áo của tôi đã rỗng không rồi, vào lúc này lại đòi tiền cha, bảo làm sao mà tôi mở mồm mở miệng ra được chứ? Không ngờ, có một sự kiện phát sinh làm cho tôi trố mắt cứng họng. Ngày hôm ấy, cha tôi hỏi tôi: " Chương Tử, trong người còn tiền không? Đưa ra đây, để cha cũng chơi cho đã ghiền!". 150

Vừa nghe câu hỏi ấy, đầu óc tôi ong ong lên, cảm thấy như muốn vỡ tung ra. Cha tôi không có bạn bè, không có thân thích trong thành phố, trong người không có tiền, thì ăn gì, ở đâu đây? Trở về nhà thế nào đây? Cha tôi là một quân nhân phục viên, chỉ nghe nói trong thành phố có một chiến hữu của ông tên là Phương Bá Hùng, trước kia cha tôi đã bảo tôi đi tìm bác ấy, nhưng tôi đâu có tâm tư đi tìm những người kiểu cổ bản cứng nhắc như vậy. Cha tôi đã đến thành phố, nhưng cũng không nghe thấy cha nhắc đến bác Phương Bá Hùng ấy, ai biết ở trong thành phố này, cha tôi có một người chiến hữu như thế không? Giữa chừng, ông chủ quán internet hói đầu đã đến thúc nộp tiền trò chơi điện tử mấy lần. Mỗi giờ hai đồng, kết toán lại, cha tôi đã nợ tới ba trăm đồng. Trước mắt, cha tôi đã lục hết các túi áo của ông, nhưng chẳng tìm ra một xu nào, lúc ấy tôi mới âm thầm mà cuống quýt lên. Ông chủ quán internet quắc đôi mắt hung dữ chưa từng có lên, đe nẹt nói nội trong ba tiếng đồng hồ nếu không trả hết nợ thì sẽ kéo cha tôi lên đồn công an. Cha tôi trố mắt ra nhìn tôi, tôi lấp lé liếc nhìn kiểu cách không đòi được nợ không chịu thôi của ông chủ quán internet, tự nhiên tim tôi đập thình thịch. Tôi tháo chiếc đồng hồ đeo tay đã mua bằng tám mươi đồng tiền cha tôi gửi cho, để thế chấp nợ, nhưng ông chủ quán internet vẫn không thèm mảy may để ý. Khi ấy, tôi nhìn thấy cha tôi chỉ lên chiếc áo khoác ni lông vừa mới mua hồi tết nguyên đán nay đang mặc trên người, sợ sệt nói: " Hay là, tôi, tôi cởi chiếc áo này gán cho ông?". Ông chủ quán internet khịt mũi một tiếng, nói: " Hừ! Một chiếc áo cũ của người nhà quê, thì đáng giá mấy đồng tiền ?". Người đến xem vòng trong vòng ngoài, vây kín chúng tôi, đến nước cũng không rỉ ra được. Tôi lao như điên ra khỏi đám đông, đi tìm những bạn học thân quen để mượn tiền, nhưng khi nhìn thấy tôi, họ hoảng hốt tránh xa, như gặp ông thần gây ra ôn dịch. "Trời ơi! Lúc này, tôi đến đâu kiếm ra tiền để giải cứu cha tôi đây?". Tôi cuống cuồng như kiến bò trong chảo nóng, nói lẩm bẩm mãi trong lòng. Khi tôi trở lại quán internet, những người bao quanh đều xỉa xói cha tôi: " Không có tiền mà cũng chơi trò chơi điện tử cái nỗi gì, hử ông lão nhà quê!". Khi ấy, tôi thấy cha tôi nhếch nhếch mép. Chính trong phút chốc đó, tôi cảm thấy những lời lẽ châm chọc ấy như roi da quất vào mặt tôi, khiến cho tôi vô cùng khó chịu. Trong chốc lát, tôi bỗng cảm thấy đau đớn và hối hận đan xen, hai đầu gối quỳ mọp xuống trước mặt cha, nước mắt tuôn rơi như mưa. Tôi đau khổ thất thanh nói: " Bố ơi! Thế là con đã hại bố rồi, con không nên dạy bố chơi trò chơi hại người ấy!". Cha tôi cũng nước mắt lưng tròng, ông kéo lấy tay tôi, nói: " Con ơi! Cuối cùng con cũng đã hiểu ra đạo lý ấy rồi, đó là "Ham chơi mất chí" đấy, đến đây, cha giới thiệu với con một người bác, bác ấy chính là bác Phương Bá Hùng - Một chiến hữu của cha mà ở nhà cha đã nhiều lần nhắc với con đấy!". Tôi nước mắt lã chã ngẩng đầu lên, nhìn theo hướng chỉ của cha, thì ra là ông chủ quán internet có thái độ khác thường, đang tủm tỉm cười đứng trước mặt tôi. Khi ấy tôi mới bỗng nhiên hiểu ra, ông chủ quán internet này chính là bác Phương Bá Hùng. Khi ấy, tôi cũng mới tỉnh ngộ ra, cha đã chơi trò chơi cuộc đời với tôi, chỉ có điều cha dẫn tôi vào trò chơi này quá ư là chua chát, quá ư là đắng cay...

151

& Quyền được khóc

Trong vùng ánh sáng lờ mờ của ngọn đèn bên bàn ăn, bao quanh là cả gian nhà đang ngủ yên trong bóng đêm, tôi lặng lẽ ngồi khóc một mình. Cuối cùng, tôi cũng đưa được hai đứa con lên giường ngủ. Là một ông bố mới vừa chịu cảnh gà trống nuôi con, tôi phải vừa làm bố, vừa làm mẹ của hai đứa con nhỏ. Tôi mới vừa cho chúng tắm xong. Mà nào có phải là công việc kỳ cọ thôi, tôi phải đương đầu với hai đứa trẻ tinh nghịch trong phòng tắm. Chúng không ngừng múa may quay cuồng, cười đùa la hét và chốc chốc lại ném tung mọi thứ trong phòng. Đùa chán, chúng mới chịu thay đồ lên giường với điều kiện là tôi phải xoa lưng cho mỗi đứa năm phút đồng hồ. Rồi tôi lại phải nhấc cây đàn ghi-ta lên, tiến hành nghi thức hát ru hằng đêm với một loạt bài hát dân ca, kết thúc với bài "Những chú ngựa nhỏ xinh xắn", bài mà chúng ưa thích nhất. Tôi hát đi hát lại bài ấy, hạ dần âm thanh và tiết điệu cho đến khi thấy chúng có vẻ ngủ say mới ngừng hẳn. Tôi vừa mới ly dị vợ và được quyền nuôi dạy con cái. Quyết định dành mọi nỗ lực để mang đến cho bọn trẻ một cuộc sống gia đình bình thường và ổn định, tôi đã khoác lên một bộ mặt hạnh phúc và cố duy trì nề nếp trong gia đình như lúc trước. Chẳng có gì thay đổi trong các nghi thức được tiến hành hàng đêm trước khi ngủ, ngoại trừ sự vắng mặt của mẹ chúng. Tôi đã cố gắng chạy theo những thói quen của bọn trẻ. Cho đến lúc này, mọi chuyện đều suôn sẻ: một đêm nữa trôi qua bình yên. Tôi đã phải đứng dậy thật nhẹ nhàng, cố gắng không gây ra một tiếng động nào dù là nhỏ nhất. Nếu không, chúng có thể giật mình thức dậy, đòi nghe thêm một vài bài hát hay một vài câu chuyện kể nữa. Tôi nhón gót bước ra khỏi phòng, chỉ dám khép hờ cửa rồi rón rén bước xuống cầu thang. Ngồi thừ bên ghế bên cạnh bàn ăn, tôi mới nhận ra rằng, kể từ khi tan sở về nhà cho đến lúc ấy, tôi mới có dịp ngồi xuống ghế nghỉ ngơi. Tôi đã phải lao vội xuống bếp, tất bật nấu nướng rồi dọn bàn phục vụ và động viên hai thiên thần bé nhỏ ấy ăn hết khẩu phần bữa tối. Sau đó, tôi lúi húi rửa bát đĩa, loay hoay với những đòi hỏi vụn vặt mà bọn trẻ đặt ra chỉ để khiến tôi phải chú ý đến chúng. Xong việc bếp núc, tôi lom khom bên bàn học, cùng làm bài tập nhà với con bé chị đang học lớp hai, đồng thời chia sẻ thời gian với thằng bé út bằng cách tán thưởng bức vẽ mới nhất của cu cậu, hoặc bò lê dưới nền nhà chơi trò xếp hình khối với nó. Rồi đến giờ tắm rửa, rồi kể chuyện, rồi xoa lưng, hát ru..., và cuối cùng, sau một thời gian mệt nhọc, tôi mới có được một vài phút cho riêng mình. Không gian vắng lặng và bình yên quả là món quà thư giãn vô giá. Rồi tất cả vụt ào đến, đổ ập xuống người: mệt mỏi, gánh nặng trách nhiệm, nỗi lo về những hoá đơn tính tiền mà tôi không chắc rằng mình có thể thanh toán được trong tháng này. Cả một chuỗi dài những lo toan cần thiết để duy trì nhịp sống của một gia đình. Vậy mà chỉ mới gần đây thôi, tôi cũng còn có bạn đời, có người gánh đỡ một phần trách nhiệm, chia sẻ một phần công việc, và giúp tôi thanh toán một phần trong số những tấm hoá đơn tính tiền kia. 152

Và cuối cùng là cô đơn. Cảm giác cô đơn bao trùm lấy tôi, đẩy tôi xuống tận đáy biển lạc loài và tuyệt vọng. Tất cả đều rời bỏ tôi, chỉ còn khối lo lắng và phiền muộn. Tôi cảm thấy mình không còn chịu đựng thêm được nữa. Trong nỗi tuyệt vọng, tôi bật khóc lúc nào chẳng biết. Tôi cúi đầu, lặng lẽ khóc một mình. Bất chợt, một vòng tay bé xíu quàng quang người tôi. Tôi nhổm dậy và bắt gặp khuôn mặt ngây thơ của đứa con trai năm tuổi đang chăm chú ngước mắt lên nhìn tôi. Tôi hoàn toàn bối rối khi nhận ra rằng thằng bé đã nhìn thấy tôi khóc. "Xin lỗi con, Ethan. Bố không biết con vẫn còn thức." Tôi không hiểu vì sao mình lại nói với con như vậy, nhưng người ta thường xin lỗi khi để người khác thấy mình khóc, mà tôi cũng không phải là một ngoại lệ. "Bố rất lấy làm tiếc. Bố không định khóc đâu. Chỉ vì, tối nay bố cảm thấy hơi buồn một chút thôi." "Không sao đâu bố. Khóc được cũng tốt thôi, bố cũng có quyền khóc chứ!" Ôi, con trai của tôi! Không thể nào diễn tả hết niềm hạnh phúc mà thằng bé đã mang đến cho tôi. Đứa con trai năm tuổi của tôi, vị thiên thần ngây thơ với trực giác tinh khôi và trong ngần ấy, đã ban cho tôi cái quyền được khóc. Dường như thằng bé muốn nói với tôi rằng tôi không cần phải là một người luôn mạnh mẽ và kiên cường, rằng đôi lúc tôi cũng có thể ngả lòng và bộc lộ những cảm xúc của mình. Thằng bé rúc vào lòng tôi. Hai bố con chúng tôi ôm nhau và trò chuyện một lúc. Sau đó, tôi đưa nó về phòng và bế nó lên giường, cẩn thận đắp chăn cho nó, sau một ngày dài chấm dứt bằng một sự việc như thế, tôi đã có thể lên giường và ngủ một giấc thật ngon. Cám ơn con, con trai của bố!

& Mưa

+ Mưa! Ngoài ruộng, ông bố ướt sũng mình, cố vớt những thân lúa bập bềnh trong nước. Trong giảng đường, đứa con trai mơ màng ngủ. Ngoài phố, những tia nắng ấm áp vươn dài. + Mưa! Cả sân lúa nhớp nháp, lưng người bố cồng xuống. Trong vũ trường, thằng con quay cuồng theo tiếng nhạc, ánh điện nhập nhoè. * Trời vẫn mưa! Ông bố bán vội số lúa, khăn gối vào trại cai nghiện thăm con. Phố phường vàng nắng thế nhưng lúc ấy, trong lòng đứa con trai lại tầm ngầm mưa đổ. Nguyễn Thị Hậu- Tạp chí Kiến thức ngày nay

153

& Thiên thần Có một đứa bé sắp chào đời. Nó bèn hỏi Thượng Đế: - Họ nói ngày mai Người sẽ đưa con xuống trần gian, nhưng làm sao con sống nổi ở đó khi mà con quá nhỏ bé và bất lực như thế này? Thượng Đế đáp: - Trong số những thiên thần, ta đã chọn cho con một người. Thiên thần của con sẽ đợi con và săn sóc con chu đáo. Đứa bé lại nài nì: - Nhưng này con không phải làm việc gì ngoài ca hát và vui cười hạnh phúc chứ? Thượng Đế đáp: - Thiên thần của con sẽ hát cho con nghe và cũng sẽ tươi cười với con mỗi ngày. Con sẽ cảm nhận được tình thương của người dành cho con và con sẽ thấy rất hạnh phúc. Đứa bé lại hỏi: - Và làm sao con có thể hiểu được khi họ nói chuyện với con bằng một ngôn ngữ mà con chưa hề biết đến? Thượng Đế trả lời: - Thiên thần của con sẽ nói với con bằng những ngôn từ nhẹ nhàng và đẹp đẽ nhất mà con chưa từng được nghe, đồng thời với sự nhẫn nại và cẩn trọng, thiên thần của con sẽ dạy con biết nói. - Con nghe nói chốn trần gian lắm kẻ xấu xa. Ai sẽ bảo vệ con? - Thiên thần của con sẽ hộ trì con ngay cả khi điều đó đe dọa đến tính mạng của người. - Nhưng con sẽ rất buồn vì không còn được nhìn thấy Ngài nữa. - Thiên thần của con sẽ luôn nói với con về Ta, và dạy con cách thức quay về với Ta dù rằng Ta luôn cận kề con. Vào giây phút đó, ở nơi thiên đường ngâp tràn an lạc nhưng người ta vẫn có thể nghe thấy những tiếng gọi vang vọng từ cõi thế, và đứa bé vội vàng hỏi Thượng Đế: - Thưa Ngài, nếu con phải đi ngay bây giờ, xin hãy cho con biết tên thiên thần hộ mạng của con. - Tên của người không quan trọng, con chỉ đơn giản gọi người là "Mẹ". 154

& Chiếc hộp

Có một người cha nghèo đã quở phạt đứa con gái 3 tuổi của mình vì tội lãng phí cả một cuộn giấy gói quà mầu vàng. Tiền bạc eo hẹp, người cha nổi giận khi đứa bé cắt cuộn giấy quý ra thành từng mảnh nhỏ trang trí một cái hộp giấy. Sáng sớm hôm sau, đứa con gái nhỏ vẫn mang hộp quà đến nói với cha: "Con tặng bố!". Người cha cảm thấy bối rối vì cơn giận dữ của mình tối hôm trước nhưng rồi cơn giận dữ lại bùng lên khi ông mở ra, thấy cái hộp trống rỗng. Ông mắng con gái. Đứa con gái nhỏ ngước nhìn cha, nước mắt rưng rưng, thưa: "Bố ơi, đó đâu phải là cái hộp rỗng, con đã thổi đầy những nụ hôn vào hộp để tặng bố mà!". Người cha giật mình. Ông vòng tay ôm lấy đứa con gái nhỏ cầu xin con tha thứ. Đứa con gái nhỏ, sau đấy không bao lâu, qua đời trong một tai nạn. Nhiều năm sau, người cha vẫn khư khư giữ cái hộp giấy bên mình, mỗi khi gặp chuyện nản lòng, ông lấy ra một nụ hôn tưởng tượng và nghĩ đến tình yêu mà đứa con gái bé bỏng của ông đã thổi vào chiếc hộp. Trong cuộc sống, chúng ta đã và sẽ nhận được những chiếc hộp quý giá chứa đầy tình yêu và những nụ hôn vô tư từ con cái của chúng ta, từ bạn bè, gia đình. Trên đời này, chúng ta không thể có được tài sản nào quý giá hơn những chiếc hộp chứa đầy tình yêu vô tư như thế.

& Nhận ra...

Vào một buổi chiều chủ nhật nắng vàng ấm áp tại Oklahoma City, Bobby Lewis, một người cha tuyệt vời, đưa hai đứa con trai nhỏ đi đến sân chơi thiếu nhi. Anh đến quầy bán vé và hỏi "Giá vé bao nhiêu vậy anh?" Người bán vé trả lời "Ba đô cho anh và ba đô cho trẻ em trên sáu tuổi. Nếu mà bé nào bằng hoặc dưới sáu tuổi thì vào cửa tự do. Các con của anh bao nhiêu tuổi rồi?" Bobby trả lời "Bé này 3 tuổi và bé này 7 tuổi, vậy tôi phải trả cho anh 6 đô." Người bán vé kêu lên "Anh vừa trúng xổ số hay sao thế? Nếu anh nói đứa con lớn của anh 6 tuổi anh có thể tiết kiệm được 3 đô. Tôi đâu có nhận ra được." Bobby trả lời "Đúng, anh không nhận ra được nhưng những đứa trẻ này nhận ra được." 155

& Điện thoại lúc nửa đêm

Nửa đêm. Chuông điện thoại reo vang làm người mẹ thức giấc. Như chúng ta biết, ai nghe điện thoại reo lúc nửa đêm cũng bực mình nhìn đồng hồ và lẩm bẩm… Nhưng buổi đêm đó thì khác, người mẹ ấy cũng khác. Nửa đêm. Những ý nghĩ lo lắng bỗng tràn đầy trong đầu óc của người mẹ. Và người mẹ nhấc máy “Alô ?”. Bỗng bà nghĩ đến con gái mình. Bà nắm ống nghe chặt hơn và nhìn về phía người bố, lúc này đã tỉnh dậy xem ai đã gọi điện cho vợ mình. - Mẹ đấy ạ? - Giọng nói trên điện thoại cất lên, như đang thì thầm, rất khó đoán là người gọi bao nhiêu tuổi, nhưng chắc chắn là cô gái đó đang khóc. Rất rõ. Giọng thì thầm tiếp tục: - Mẹ, con biết là muộn rồi. Nhưng đừng nói … đừng nói gì, để con nói đã. Mẹ không cần tra hỏi đâu, đúng con vừa uống rượu. Con mới ra khỏi đường cao tốc và… Có cái gì đó không ổn. Người mẹ cố im lặng… - Con sợ lắm. Con chỉ vừa mới nghĩ là mẹ có thấy đau lòng không nếu một cảnh sát đến cửa nhà mình và bảo con đã chết vì tai nạn. Con muốn… về nhà. Con biết, một đứa con gái bỏ nhà đi quả thật là hư hỏng. Con biết có thể mẹ lo lắng. Lẽ ra con nên gọi cho mẹ từ mấy ngày trước, nhưng con sợ… con sợ… Người mẹ nắm chặt ống nghe, nuốt tiếng nấc. Người mẹ nén những cái nhói lên đau đớn tận trong tim. Khuôn mặt con gái bà hiện rõ ràng ngay trước mặt bà. Bà cũng thì thầm: “Mẹ nghĩ…”. - Không! Mẹ để con nói hết đã! Đi mẹ! Giọng cô gái năn nỉ, lúc này giọng cô gái như một đứa trẻ không được che chở và đang tuyệt vọng. Người mẹ đành dừng lại, và bà cũng đang nghĩ xem nên nói gì với con. Giọng cô gái tiếp: - Con là đứa hư hỏng, mẹ ạ! Con trốn nhà! Con biết con không nên uống rượu say thế này, nhưng con sợ lắm, mẹ ơi! Sợ lắm… Giọng nói bên kia lại ngắt quãng bởi những tiếng nấc. Người mẹ che miệng, mắt đầy nước. Tay người mẹ chạm vào ống nghe điện thoại làm vang lên tiếng “cạch”, nghe như tiếng đặt máy, cô gái vội kêu lên: - Mẹ còn nghe con không ? Con xin mẹ đừng đặt máy! - Con cần mẹ, con thấy cô đơn lắm! - Mẹ đây, mẹ sẽ không đặt máy đâu – Người mẹ nói. 156

- Mẹ ơi, con lẽ ra phải nói với mẹ. Con biết lẽ ra con phải nói với mẹ. Nhưng khi mẹ nói chuyện với con, mẹ chỉ luôn bảo con là phải làm gì. Mẹ nói mẹ đã đọc hết quyển sách tâm lý và biết cách dạy con, nhưng tất cả những gì mẹ làm là chỉ bắt con nghe thôi. Mẹ không nghe con. Mẹ không bao giờ để con nói với mẹ là con cảm thấy ra sao. Cứ như là cảm giác của con chẳng quan trọng gì vậy. Có phải vì mẹ nghĩ mẹ là mẹ của con và mẹ biết hết mọi lời giải đáp không ? Nhưng đôi khi con không cần những lời giải đáp. Con chỉ cần một người lắng nghe con… Người mẹ lặng đi. Bà nhìn những quyển sách tâm lý bà để ở đầu giường. - Mẹ đang nghe con – Người mẹ thì thầm. - Mẹ ơi, khi ở trên đường cao tốc, con không điều khiển nổi xe nữa. Con nhìn thấy một cái cây to lắm chắn đường con. Con muốn đâm vào nó. Nhưng con cảm thấy như con đang nghe mẹ dạy rằng không thể lái xe khi vừa uống rượu. Cho nên con dừng lại đây. Mẹ ơi, vì con vẫn còn… muốn về nhà – Cô gái dừng lại một chút – con đi về nhà đây, mẹ, cho con về, mẹ nhé? - Không – người mẹ vội ngắt lời, cảm thấy cơ thể như đông cứng lại – con ở yên đó! Mẹ sẽ gọi một chiếc taxi đến đón con. Đừng tắt máy, hãy nói chuyện với mẹ trong khi chờ taxi đến. - Nhưng con muốn về ngay, mẹ ơi… - Nhưng hãy làm điều này vì mẹ, hãy chờ taxi đi, mẹ xin con. Người mẹ thấy cô gái im lặng. Thật đáng sợ. Không nghe cô trả lời. Người mẹ nhắm mắt, thầm cầu nguyện trong khi người bố đi gọi một chiếc taxi. Cô gái im lặng rất lâu nhưng cô không tắt máy và người mẹ cũng vậy. - Có taxi rồi mẹ ạ! - Tiếng cô gái bỗng vang lên và có tiếng xe ôtô dừng lại. Người mẹ bỗng thấy nhẹ nhõm hơn. - Con về nhà ngay đây, mẹ nhé! Có tiếng “tích”, có lẽ là tiếng tắt máy điện thoại di động. Rồi im lặng. Người mẹ đứng dậy, mắt nhòe nước. Bà đi vào phòng cô con gái 16 tuổi. Người bố đi theo, và hỏi: - Em có nghĩ là cô bé đó sẽ biết là cô đã gọi nhầm số điện thoại ? Người mẹ nhìn đứa con gái đang ngủ ngon trên giường, và trả lời: - Có lẽ cô bé đã không gọi nhầm… - Bố mẹ làm gì thế ? - Giọng ngái ngủ của cô con gái cất lên khi cô mở mắt và thấy bố mẹ đứng cạnh giường mình. - Bố mẹ đang tập… - Người mẹ trả lời. - Tập gì ạ ? – Cô bé lẩm bẩm, gần như lại chìm vào giấc ngủ. - Tập lắng nghe – Người mẹ nói thầm và vuốt tóc cô con gái… 157

& Chỉ 5 phút nữa thôi!

Cuộc sống là một chuỗi những điều ưu tiên. Và những điều ưu tiên hàng đầu của bạn là gì? Hãy dành cho những người mà bạn yêu quý hơn 5 phút trong quỹ thời gian hằng ngày của bạn. Trong công viên, một người phụ nữ ngồi gần một người đàn ông trên băng ghế gần sân chơi cho trẻ em. “Đó là con trai tôi”, người phụ nữ vừa nói vừa chỉ tay về phía cậu bé mặc áo len đỏ đang chơi cầu trượt. “Nó trông rất khoẻ mạnh” người đàn ông đáp lời. “Còn con trai của tôi là đứa mặc áo len màu xanh ấy”. Nói rồi, ông ta nhìn đồng hồ và nói với theo cậu con trai: “Về thôi, Todd”, cậu bé tên Todd quay nhìn bố nài nỉ: “5 phút nũa thôi mà bố, chỉ 5 phút nữa thôi”. Người đàn ông khẽ gật đầu và cậu bé lại tiếp tục chạy nhảy với vẻ rất sung sướng. 5 phút trôi qua, người cha đứng dậy và nói: “Sao? Bây giờ chúng ta về được chưa con?”. Todd lại nài nỉ một lần nữa: “Bố, 5 phút nữa, chỉ 5 phút nữa thôi!”. Người đàn ông lại mỉm cười và nói: “Được rồi!”. Người phụ nữ thấy vậy bèn thốt lên: “Ông thật là một người cha kiên nhẫn”. Người đàn ông cười và chậm rãi nói: “Con trai cả Tommy của tôi bị một kẻ lái xe say rượu đụng chết năm ngoái trong khi nó đang chạy xe đạp gần đây. Tôi chưa bao giờ dành nhiều thời gian cho Tommy và bây giờ tôi có thể đánh đổi bất cứ thứ gì để có thể ở bên nó dù chỉ 5 phút. Tôi nguyện rằng sẽ không bao giờ lặp lại lỗi lầm đó với Todd. Todd nghĩ nó có 5 phút để chơi đùa. Nhưng sự thật là tôi đã có thêm 5 phút nữa để nhìn nó chơi đùa”. Phương Thi

158

& Chữ viết trên tường

Một người mẹ mệt mỏi trở về từ cửa hàng bách hóa, kéo lê túi thực phẩm qua cửa bếp. Cậu con trai tám tuổi đang đợi chị về, lo lắng kể cho me nghe về việc đứa em trai nó đã làm: - Khi con đang chơi ở ngoài kia còn bố thì gọi điện thoại, em đã lấy sáp màu viết lên tường, lên chỗ giấy dán tường ở phòng mẹ mà mẹ vừa mới mua ấy ạ. Con đã bảo nó là mẹ sẽ rất tức giận nếu phải dán lại chỗ giấy đó. Người mẹ thở dài, vầng trán đẫm mồ hôi nhăn lại: "Bây giờ em con đang ở đâu?". Bỏ túi đồ ra, với những bước chân kiên quyết, chị đi về phía phngf đứa con trai nhỏ, nơi cậu bé đang trốn. Chị gọi cả họ tên đầy đủ của con trai lúc bước vào ppòng. Còn cậu bé thì run lên, nó nghĩ, hẵn là ngày tận số của nó đã đến. Trong mười phút tiếp theo, người mẹ chỉ than vãn, càu nhàu về chỗ giấy dán tường đắt tiền và chị đã phải giữ gìn như thế nào, về tất cả những phiền toái, tốn kém vì phải sửa lại. Càng mắng mỏ, chị càng tức giận. Ra khỏi phòng con trai, tâm trạng rối bời, chị bước những bước nặng nề về phòng riêng. Khi nhìn lên bức tường, người mẹ khóc. Trên tường là một trái tim lớn, bên trong viết dòng chữ "Con yêu mẹ"... Giờ đây, tờ giấy dán tường đó vẫn được giữ nguyên như lúc người mẹ nhìn thấy, chỉ thêm một chiếc khung tranh rỗng được treo lên bao bọc lấy trái tim đó, như để nhắc nhở người mẹ hãy dành thời gian đọc những dòng chữ con trẻ viết trên tường (Chicken Soup)

& Về nhà đi con!

Trong một thị trấn nhỏ, một người cha cãi nhau với Paco – đứa con trai nhỏ của mình. Vào sáng hôm sau, người cha phát hiện đứa con của mình đã bỏ nhà ra đi. Tràn ngập hối hận, người cha nhận thấy rằng đứa con trai thật sự quan trọng hơn tất cả mọi điều trên thế gian này. Ông muốn sửa chữa lại mọi việc. Ông đi tới một cửa hiệu nổi tiếng nhất thị trấn và treo một tấm biển "Paco, về nhà đi con. Cha yêu con lắm. Hãy gặp cha ở đây vào sáng mai." Sáng hôm sau, người cha đi đến cửa hiệu, ở đó đã có bảy cậu bé cùng tên Paco và cũng chạy trốn khỏi nhà mình. Những đứa trẻ này đã nghe được tiếng gọi đầy tình thương, và mỗi đứa đều hy vọng đó chính là người cha đang gọi mình về nhà với vòng tay rộng mở. 159

& Tô mì của người lạ

Tối hôm đó cô cãi nhau với mẹ, rồi không mang gì theo cô đùng đùng ra khỏi nhà. Trong lúc đang trên đường, cô mới nhớ ra rằng mình chẳng có đồng bạc nào trong túi, thậm chí không có đủ mấy xu để gọi điện về nhà. Cùng lúc đó cô đi qua một quán mì, mùi thơm bốc lên ngào ngạt làm cô chợt cảm thấy đói ngấu. Cô thèm một tô mì lắm nhưng lại không có tiền! Người bán mì thấy cô đứng tần ngần trước quấy hàng bèn hỏi: - Này cô bé, cô có muốn ăn một tô không? - Nhưng... nhưng cháu không mang theo tiền... - cô thẹn thùng trả lời. - Ðược rồi, tôi sẽ đãi cô - người bán nói - Vào đây, tôi nấu cho cô một tô mì. Mấy phút sau ông chủ quán bưng tới cho cô một tô mì bốc khói. Ngồi ăn được mấy miếng, Sue lại bật khóc - Có chuyện gì vậy? - ông ta hỏi - Không có gì. Tại cháu cảm động quá! - Sue vừa nói vừa lấy tay quẹt nước mắt. - Thậm chí một người không quen ngoài đường còn cho cháu một tô mì, còn mẹ cháu, sau khi cự cãi đã đuổi cháu ra khỏi nhà. Chú là người lạ mà còn tỏ ra quan tâm đến cháu, còn mẹ cháu.... "bả" ác độc quá!!" - cô bé nói với người bán mì... Nghe nói vậy, ông chủ quán thở dài: - Này cô bé, sao lại nghĩ như vậy? Hãy suy nghĩ lại đi, tôi mới chỉ đãi cô một tô mì mà cô cảm động như vậy, còn mẹ cô đã nuôi cô từ khi cô còn nhỏ xíu, sao cô không biết ơn mà lại còn dám cãi lời mẹ nữa? Sue giật mình ngạc nhiên khi nghe điều đó. "Tại sao mình lại không nghĩ ra nhỉ? Một tô mì của người lạ mà mình cảm thấy mang ơn, còn mẹ mình đã nuôi mình hàng bao năm qua mà thậm chí mình chưa bao giờ tỏ ra quan tâm đến mẹ dù chỉ một chút. Mà chỉ vì chuyện nhỏ mình lại cự cãi với mẹ. Trên đường về, cô thầm nghĩ trong đầu những điều cô sẽ nói với mẹ:" Mẹ ơi, con xin lỗi. Con biết đó 160

là lỗi của con, xin mẹ tha thứ cho con..." Khi bước lên thềm, cô nhìn thấy mẹ đang lo lắng và mệt mỏi vì đã tìm kiếm cô khắp nơi. Nhìn thấy cô, mẹ cô nói:" Vào nhà đi con. Chắc con đói bụng lắm rồi phải không? Cơm nước mẹ nấu xong rồi, vào nhà ăn ngay cho nóng..." Không thể kiềm giữ được nữa, cô òa khóc trong tay mẹ. Trong cuộc sống, đôi khi chúng ta dễ cảm kích với những hành động nhỏ mà một số người chung quanh làm cho chúng ta, nhưng đối với những người thân thuộc, nhất là cha mẹ, chúng ta lại xem sự hi sinh của họ như chuyện đương nhiên... Tình yêu và sự quan tâm lo lắng của cha mẹ là món quá quý giá nhất mà chúng ta được tặng từ khi mới chào đời. Liệu có bao giờ chúng ta quý trọng sự hy sinh vô điều kiện này của cha mẹ chúng ta chưa??

& Mẹ sẽ không lạnh nữa...

Một đêm mùa đông, trời đất phủ đầy tuyết. Một phụ nữ trên đường về nhà đi qua một chiếc cầu đá. Đang đi, chợt chị nghe thấy tiếng khóc trẻ con yếu ớt và đứt đoạn vọng lên từ dưới dạ cầu. Chị tất tả rẽ tuyết lội xuống và cảnh tượng trước mắt khiến chị sững sờ, đau đớn: Một người phụ nữ bê bết máu đang nằm co quắp. Trên thân thể của chị chỉ còn một chiếc váy mỏng, nhưng vòng tay của chị đang ôm chặt một đống váy áo mà từ đó phát ra tiếng oe oe khe khẽ. Người phụ nữ qua đường cúi xuống khẽ mở bọc quần áo. Một đứa trẻ tím ngắt tay chân co quắp miệng há hốc như con cá bị quăng lên cạn đang thoi thóp thở. Chị hiểu ngay người mẹ sau khi đẻ rơi con ở dọc đường đã gắng sức bọc lên người con mình mọi mảnh vải chị có với hy vọng hơi ấm sẽ cứu sống đứa con chị. Đứa trẻ được người phụ nữ qua đường mang về nuôi, mẹ nó được chôn cất ở gần đó. Mãi tới khi nó đã 12 tuổi, sau nhiều lần đắn đo, người phụ nữ quyết định nói ra sự thật. Chú bé im lặng nghe chị kể mắt nhìn xuống đất, tay vân vê vạt áo. Chị dẫn con thăm mộ mẹ đẻ của nó. Trời chớm đông xám xịt, gió lạnh chích da thịt nhoi nhói. Chú bé quỳ trước mộ mẹ hồi lâu. Sau chút lưỡng lự, nó xin chị cứ về nhà trước. Chiều con, người phụ nữ ra về, lòng băn khoăn. Đi được nửa đường, cầm lòng không nổi, chị quay trở lại nghĩa địa. Cũng như hơn chục năm trước, cảnh tượng chị nhìn thấy lại khiến chị cầm lòng không nổi. Con chị quỳ trước mộ người phụ nữ đã chọn cái chết để nó được sống, trên người thằng bé cũng chỉ còn bộ cánh mỏng. Trên nấm đất trụi cỏ là đống quần áo ấm của đứa bé. "Mẹ sẽ không lạnh nữa, mẹ nhé". Chị nghe thằng bé lẩm bẩm khấn. 161

& Bố tớ là công nhân! Tôi chưa bao giờ nghe trộm người khác nói chuyện. Nhưng có một lần tôi đã làm điều đó khi đi ngang phòng con trai tôi. Khi ấy vợ tôi đang trò chuyện cùng Bobby - đứa con trai nhỏ của chúng tôi - về những chuyện của con với bạn. Dường như vợ tôi đã nghe vài đứa bạn của Bobby khoác lác về công việc của bố chúng - những vị giám đốc và những ông chủ lớn. Sau đó chúng hỏi Bobby: “Bố cậu làm nghề gì, Bobby?”. Bobby lúng túng, e ngại và ngoảnh mặt nói nhỏ: “Bố tớ là công nhân!”. Đợi cho bọn trẻ ra về, vợ tôi gọi Bobby đến, hôn lên đôi má bầu bĩnh của con rồi bảo: “Bobby, con đã nói rằng bố là một công nhân, điều đó không sai! Nhưng mẹ nghĩ là con chưa thật sự hiểu được công việc ấy có ý nghĩa như thế nào. Vậy mẹ nói cho con nghe điều này!”. Rồi vợ tôi bắt đầu: “Trong tất cả những ngành công nghiệp làm giàu đất nước, trong những cửa hiệu buôn bán hay bất cứ khi nào con trông thấy một tòa nhà mới xây, hãy nhớ điều này con trai, chính những người công nhân bình thường như bố con đã làm những công việc đồ sộ đó! Đúng là người giám đốc có được những chiếc bàn làm việc sang trọng và quần áo sạch sẽ cả ngày. Đúng là họ phác thảo ra những công trình và điều hành công việc. Nhưng để biến tất cả thành hiện thực chính là nhờ vào những người công nhân như bố con. Nếu những ông chủ ngưng làm việc trong một năm, bánh xe công nghiệp vẫn chuyển động dù có chậm lại, nhưng nếu thiếu những người như bố con, thì bánh xe ấy không chuyển động được nữa!”. Tôi đã cố ngăn dòng nước mắt chực trào ra vì xúc động khi bước vào phòng. Ánh mắt Bobby sáng lên, rồi đứa con trai bé bỏng bật dậy chạy đến ôm lấy tôi: “Con rất tự hào khi được làm con trai của bố vì bố là một trong những công nhân bình thường ấy, những người đã làm nên những công việc thật vĩ đại mà không ai biết được”.

& Bức tranh tuyệt vời Một họa sĩ suốt đời mơ ước vẽ một bức tranh đẹp nhất trần gian. Ông đến hỏi vị giáo sĩ để biết được điều gì đẹp nhất. Vị giao sĩ trả lời : “Tôi nghĩ điều đẹp nhất trần gian là niềm tin vì niềm tin nâng cao giá trị con người”. Họa sĩ cũng đặt câu hỏi tương tự với một cô gái và được trả lời : “Tình yêu là điều đẹp nhất trần gian, bởi tình yêu làm cho cay đắng trở nên ngọt ngào, mang đến nụ cười cho kẻ khóc than, làm cho điều bé nhỏ trở nên cao trọng, cuộc sống sẽ nhàm chán biết bao nếu không có tình yêu”. Cuối cùng họa sĩ gặp người lính mới từ trận mạc trở về. Được hỏi, người lính trả lời : “ Hòa bình là thứ đẹp nhất trần gian, ở đâu có hòa bình nơi đó có cái đẹp”. Và họa sĩ đã tự hỏi mình : “ Làm sao tôi có thể vẽ được cùng lúc niềm tin, hòa bình và tình yêu ???” Khi trở về nhà, ông thấy các con ùa ra chào đón mình và người vợ thì tựa cửa chờ chồng, nụ cười lấp lánh trên môi. Giây phút đó, ông nhận ra niềm tin trong mắt các con, tình yêu trong cái hôn của người vợ. Chính lúc ấy tâm hồn ông ngập tràn trong thanh thản, hạnh phúc và bình yên. Họa sĩ chợt hiểu thế nào là điều đẹp nhất trần gian. Sau khi hoàn thành tác phẩm, ông đặt tên cho nó là “Gia đình”. 162

& Trở về

Một người lính trở về nhà đoàn tụ với gia đình sau nhiều năm tham chiến ở nước ngoài. Từ San Francisco anh gọi điện về thăm hỏi gia đình. - Cha mẹ ơi, con đang trở về nhà đây. Nhưng con có điều muốn xin phép cùng cha mẹ. Con muốn dẫn bạn cùng về nhà mình. - Ồ, được thôi con trai. Cha mẹ rất sẵn lòng đón tiếp bạn con. - Nhưng có điều này cha mẹ nên biết: anh ấy bị thương khá nặng trong chiến tranh, mất cả cánh tay và đôi chân. Anh ấy không còn chỗ nào để nương tựa, vì vậy con muốn anh ấy về sống cùng chúng ta. - Cha mẹ rất tiếc khi nghe điều này, có thể chúng ta sẽ giúp anh ấy tìm được chỗ trú ngụ. - Ồ không, con muốn anh ấy ở cùng chúng ta kia. - Con không biết con đang đòi hỏi điều gì đâu con trai. Một người tàn tật như vậy sẽ là một gánh nặng đè lên vai chúng ta. Chúng ta còn cuộc sống riêng tư của chúng ta nữa chứ, không thể để một điều như vậy chen vào cuộc sống của chúng ta được. Tốt hơn hết là con quay về nhà và quên anh chàng ấy đi. Anh ta chắc sẽ chóng tìm được cách tự kiếm sống thôi. Nghe đến đó, người con trai gác máy. Vài ngày sau đó họ đột nhiên nhận được cú điện thoại từ cảnh sát San Francisco báo tin người con trai đã chết sau khi ngã từ một tòa nhà cao tầng. Cảnh sát cho rằng đây là một vụ tự sát. Người cha và mẹ đau buồn này vội vã bay đến San Francisco và được dẫn đến nhà táng thành phố để nhận xác con. Họ nhận ra anh ngay, nhưng họ cũng kinh hoàng nhận ra một điều khác cùng lúc. Con trai họ chỉ còn lại một tay và một chân.

163

& Tội lỗi

Mẹ tôi làm nghề nấu ăn để nuôi tôi ăn học. Một lần bà đến trường để kiếm tôi làm tôi phát ngượng. Sao bà lại có thể làm như thế với tôi? Tôi lơ bà đi, ném cho bà một cái nhìn đầy căm ghét rồi chạy biến. Ngày hôm sau, một trong những đứa bạn học trong lớp la lên: “Ê, tao thấy rồi. Mẹ mày chỉ có một mắt!”. Tôi xấu hổ chỉ muốn chôn mình xuống đất. Tôi chỉ muốn bà biến mất khỏi cuộc đời tôi. Ngày hôm đó đi học về tôi nói thẳng với bà: “Mẹ chỉ muốn biến con thành trò cười!”. Mẹ tôi không nói gì. Còn tôi, tôi chẳng để ý gì đến những lời nói đó, vì lúc ấy lòng tôi tràn đầy giận dữ. Tôi chẳng để ý gì đến cảm xúc của mẹ. Tôi chỉ muốn thoát ra khỏi nhà, không còn liên hệ gì với mẹ tôi. Vì thế tôi cố gắng học hành thật chăm chỉ, và sau cùng, tôi có được một học bổng để đi học ở Singapore. Sau đó, tôi lập gia đình, mua nhà và có mấy đứa con. Vợ tôi là con nhà gia thế, tôi giấu nàng về bà mẹ của mình, chỉ nói mình mồ côi từ nhỏ. Tôi hài lòng với cuộc sống, với vợ con và những tiện nghi vật chất tôi có được ở Singapore. Tôi mua cho mẹ một căn nhà nhỏ, thỉnh thoảng lén vợ gởi một ít tiền về biếu bà, tự nhủ thế là đầy đủ bổn phận. Tôi buộc mẹ không được liên hệ gì với tôi. Một ngày kia, mẹ bất chợt đến thăm. Nhiều năm rồi bà không gặp tôi, thậm chí bà cũng chưa bao giờ nhìn thấy các cháu. Khi thấy một bà già trông có vẻ lam lũ đứng trước cửa, mấy đứa con tôi có đứa cười nhạo, có đứa hoảng sợ. Tôi vừa giận vừa lo vợ tôi biết chuyên, hét lên: “Sao bà dám đến đây làm con tôi sợ thế? Đi khỏi đây ngay!”. Mẹ tôi chỉ nhỏ nhẹ trả lời “Ồ, xin lỗi, tôi nhầm địa chỉ!” và lặng lẽ quay đi. Tôi không thèm liên lạc với bà trong suốt một thời gian dài. Hồi nhỏ, mẹ đã làm con bị chúng bạn trêu chọc nhục nhã, bây giờ mẹ còn định phá hỏng cuộc sống đang có của con hay sao? Một hôm, nhận được một lá thư mời họp mặt của trường cũ gởi đến tận nhà, tôi nói dối vợ là phải đi công tác. Sau buổi họp mặt, tôi ghé qua căn nhà của mẹ, vì tò mò hơn là muốn thăm mẹ. Mấy người hàng xóm nói rằng mẹ tôi đã mất vài ngày trước đó và do không có thân nhân, sở an sinh xã hội đã lo mai táng chu đáo. Tôi không nhỏ được lấy một giọt nước mắt. Họ trao lại cho tôi một lá thư mẹ để lại cho tôi: “Con yêu quý, Lúc nào mẹ cũng nghĩ đến con. Mẹ xin lỗi về việc đã dám qua Singapore bất ngờ và làm cho các cháu phải sợ hãi. Mẹ rất vui khi nghe nói con sắp về trường tham dự buổi họp mặt, nhưng mẹ sợ mẹ không bước nổi ra khỏi giường để đến đó nhìn con. Mẹ ân hận vì đã làm con xấu hổ với bạn bè trong suốt thời gian con đi học ở đây. Con biết không, hồi con còn nhỏ xíu, con bị tai nạn và hỏng mất một bên mắt. Mẹ không thể ngồi yên nhìn con lớn lên mà chỉ có một mắt, nên mẹ đã cho con con mắt của mẹ. Mẹ đã bán tất cả những gì mẹ có để bác sĩ có thể thay mắt cho con, nhưng chưa bao giờ mẹ hối hận về việc đó. Mẹ rất hãnh diện vì con đã nên người, và mẹ kiêu hãnh vì những gì mẹ đã làm được cho con. Con đã nhìn thấy cả một thế giới mới, bằng con mắt của mẹ, thay cho mẹ.. Mẹ yêu con lắm, Mẹ...".

164

& Hai bát mì bò Vào một buổi chiều mùa xuân lạnh lẽo, trước cửa quán xuất hiện hai vị khách rất đặc biệt, một người cha và một người con. Nói đặc biệt là bởi vì người cha bị mù. Người con trai đi bên cạnh cẩn mẫn dìu người cha. Cậu con trai trạc mười tám mười chín tuổi, quần áo đơn giản, lộ rõ vẻ nghèo túng, nhưng từ cậu lại toát lên nét trầm tĩnh của người có học, dường như cậu vẫn đang là học sinh... Cậu con trai tiến đến trước mặt tôi: "Cho hai bát mì bò!", cậu nói to. Tôi đang định viết hoá đơn, thì cậu ta hướng về phía tôi và xua xua tay. Tôi ngạc nhiên nhìn cậu ta, cậu ta nhoẻn miệng cười biết lỗi, rồi chỉ tay vào bảng giá treo ở trên tường, phía sau lưng tôi, bảo tôi rằng chỉ làm một bát mì cho thịt bò, bát kia chỉ cần rắc chút hành là được. Lúc đầu, tôi hơi hoảng, nhưng sau đó chợt hiểu ra ngay. Hoá ra, cậu ta gọi to hai bát mì thịt bò như vậy là cố tình để cho người cha nghe thấy, thực ra thì tiền không đủ, nhưng lại không muốn cho cha biết. Tôi cười với cậu ta tỏ vẻ hiểu ý. Nhà bếp nhanh nhẹn bê lên ngay hai bát mì nóng hổi. Cậu con trai chuyển bát mì bò đến trước mặt cha, ân cần chăm sóc: "Cha, có mì rồi, cha ăn đi thôi, cha cẩn thận kẻo nóng đấy ạ!". Rồi cậu ta tự bưng bát mì nước về phía mình. Người cha không vội ăn ngay, ông cầm đũa dò dẫm đưa qua đưa lại trong bát. Mãi lâu sau, ông mới gắp trúng một miếng thịt, vội vàng bỏ miếng thịt vào bát của người con. "Ăn đi con, con ăn nhiều thêm một chút, ăn no rồi học hành chăm chỉ, sắp thi tốt nghiệp rồi, nếu mà thi đỗ đại học, sau này làm người có ích cho xã hội." Người cha nói với giọng hiền từ, đôi mắt tuy mờ đục vô hồn, nhưng trên khuôn mặt đầy nếp nhăn lại sáng lên nụ cười ấm áp. Điều khiến cho tôi ngạc nhiên đó là, cái cậu con trai đó không hề cản trở việc cha gắp thịt cho mình, mà cứ im như thóc đón nhận miếng thịt từ bát của cha, rồi lại lặng lẽ gắp miếng thịt đó trả về. Cứ lặp đi lặp lại như vậy, dường như thịt trong bát của người cha cứ gắp lại đầy, gắp mãi không hết. "Cái quán này thật tử tế quá, một bát mì mà biết bao nhiêu là thịt." Ông lão cảm động nói. Kẻ đứng ngay bên cạnh là tôi, chợt toát hết cả mồ hôi, trong bát chỉ có vài mẩu thịt tội nghiệp, quắt queo bằng móng tay, lại mỏng chẳng khác gì xác ve. Người con trai nghe vậy vội vàng tiếp lời cha: "Cha à, cha ăn mau ăn đi, bát của con đầy ắp không biết để vào đâu rồi đây này". "Ừ... ừ, con ăn nhanh lên, ăn mì bò thực ra cũng có chất lắm đấy." Hành động và lời nói của hai cha con đã làm chúng tôi rất xúc động. Chẳng biết từ khi nào, bà chủ cũng đã ra đứng cạnh tôi, lặng lẽ nhìn hai cha con họ. Vừa lúc đó, cậu Trương đầu bếp bê lên một đĩa thịt bò vừa thái, bà chủ dẩu dẩu môi ra hiệu bảo cậu đặt lên bàn của hai cha con nọ. Cậu con trai ngẩng đầu tròn mắt nhìn một lúc, bàn này chỉ có mỗi hai cha con cậu ngồi, cậu ta vội vàng hỏi lại: "Anh để nhầm bàn rồi thì phải, chúng tôi không gọi thịt bò." Bà chủ mỉm cười bước lại chỗ họ: "Không nhầm đâu, hôm nay chúng tôi kỉ niệm ngày mở quán, đĩa thịt này là quà biếu khách hàng. " Cậu con trai cười cười, không hỏi gì thêm. Cậu lại gắp thêm vài miếng thịt vào bát người cha, sau đó, bỏ phần còn thừa vào trong một cái túi nhựa. Chúng tôi cứ im lặng chờ cho hai cha con ăn xong, rồi lại dõi mắt tiễn hai cha con ra khỏ quán. Mãi khi cậu Trương đi thu bát đĩa, đột nhiên kêu lên khe khẽ. Hoá ra, đáy bát của cậu con trai đè lên mấy tờ tiền giấy, vừa đúng giá tiền của một đĩa thịt bò, được viết trên bảng giá của cửa hàng. Cùng lúc, tôi, bà chủ, và cả cậu Trương chẳng ai nói lên lời, chỉ lặng lẽ thở dài, mỗi người theo đuổi một ý nghĩ riêng. 165

& Thư gửi con

Hai bố con đã cãi vã với nhau. Con đã rất bực tức và bố cũnG thế. Bố đã mất bình tĩnh, thế là hai bố con ta to tiếng với nhau. Con biết đấy, rốt cuộc là la hét chẳng giúp ích được gì ngoại trừ làm cho mọi thứ đều trở nên tồi tệ hơn. Bố rất vui khi tối qua con đã đến và xin lỗi bố.Điều đó bố biết không dễ dàng chút nào, đặc biệt là khi ai cũng nghĩ rằng mình đúng. Bố cũng xin lỗi con. Bố đã sai khi mất bình tĩnh như thế. Con biết đó, làm một điều sai thì rất dễ dàng, nhưng lấy lại điều sai đó thì vô cùng khó.Bố cũng cảm thấy rất khó khăn khi nói xin lỗi con, con trai. Nhưng bố thật mừng vì cuối cùng bố cũng đã xin lỗi. Có lẽ con không biết đâu, khi con nổi nóng bố cảm thấy như mình mất hết quyền lực. Bố sợ hãi!!!!! Bố không còn điều khiển được cảm xúc nữa. Hoặc là bố phải đấu tranh, hoặc là bố phải trốn chạy. Bố đã chọn cách thứ nhất. Nói lời xin lỗi quả khó thật, nó cưỡng lại quy luật tự nhiên vì lòng tự ái của con người. Ai cũng luôn nghĩ là mình đúng, trong khi xin lỗi nghĩa là công nhận mình sai. "Xin lỗi", nó cần một sự thay đổi trong tư tưởng, cần phải chấp nhận rằng mình đã sai, cần sự nhún nhường, nghĩa là khước từ những gì mình đã nghĩ trong đầu trước đó. Nhưng xin lỗi cũng có cái hại của nó, vì đã xin lỗi rồi thì khi khác, nếu trường hợp y như thế này lại tái diễn thì lời xin lỗi không còn chút giá trị gì hết. Nhưng bố biết rằng xin lỗi là đúng đắn. Bố và con phải rút kinh nghiệm, phải làm thế nào, cư xử thế nào trong tương lai. Và vì vậy hai bố con phải quên đi những lỗi lầm của nhau.hai bố con không thể mang cái sai trong suốt hành trình còn lại của đời mình. Bố rất vui, con trai, con đã đến xin lỗi bố và cho bố cơ hội để xin lỗi con. Hai bố con đã cho nhau cơ hội để tha thứ lẩn nhau, để cả hai bố con mình biết: Bố yêu con như thế nào và con cũng yêu bố đến mức nào. Bố của con. ĐÂY LÀ BỨC THƯ CỦA MỘT NGƯỜI BỐ GỬI MỘT NGƯỜI CON SAU CUỘC CÃI VÃ.CÓ THỂ BỐ MẸ KHÔNG NÓI LÊN THÀNH LỜI NHƯ THẾ NÀY.NHƯNG HÃY TIN RẰNG TRONG ĐẦU BỐ MẸ LUÔN CÓ MỘT BỨC THƯ TƯƠNG TỰ NHƯ THẾ.MỖI KHI BẠN BUỒN BÃ VÀ BỊ TỔN THƯƠNG VÌ NHỮNG LỜI NÓI CỦA BỐ MẸ TRONG LÚC GIẬN DỮ, HÃY ĐỌC BỨC THƯ NÀY ĐỂ XOA DỊU LÒNG MÌNH...ĐỄ BIẾT RẰNG CHA MẸ THƯƠNG YÊU CHÚNG TA BIẾT BAO NHIÊU

166

& Những tờ 500 đồng của mẹ Lúc tôi còn nhỏ, đi học sáng nào mẹ cũng mua cho 500 đồng xôi để ăn sáng, còn mẹ chỉ uống căng một bụng nước rồi vội vã gánh hàng đi bán rong. Ăn xôi hoài tôi chán, phụng phịu không chịu ăn nữa. Mẹ hứa hẹn sẽ đổi món ăn khác cho tôi. Sáng sớm hôm sau tôi ngửi thấy mùi thơm từ trong bếp. Tôi cằn nhằn mẹ nhưng vẫn bưng chén cơm ăn ngon lành. Kể từ đó, ngày nào món ăn sáng của tôi không cơm chiên cũng là vắt xôi nhỏ. Thấy đám bạn đi học ăn đủ thứ quà vặt tôi rất thèm, đòi mẹ cho tiền để vào trường mua thức ăn như chúng bạn. Mẹ chỉ phát cho tôi mỗi sáng 500 đồng. Tôi vô tư không biết mẹ kiếm những đồng 500 ấy khó nhọc như thế nào, mẹ không dám mua một vắt xôi cho riêng mình mà nhường cả cho tôi. Mẹ ki cóp từng tờ 500 đồng để nuôi gia đình từ gánh hàng rong nặng trĩu. Tôi lớn lên một chút, biết đi bỏ mối bánh mì, xách thùng yaourt ra ngồi ở cổng trường, góp nhặt từng tờ 500 đồng mang về cho mẹ. Tôi đã biết khóc ròng những hôm trời mưa bán ế, biết tiếc đứt ruột những tờ 500 đồng bị rách do vội vã lấy nhầm. Ngày còn bé, tôi chỉ ao ước có nhiều tiền để ăn sáng với những thức ăn ngon như chúng bạn, có áo quần đẹp như chúng bạn. Bây giờ kiếm được tiền nhưng 500 đồng tôi cũng không dám xài phí. Tôi phung phí sao được khi mẹ còn rong ruổi ngoài đường giữa trưa nắng như đổ lửa với gánh hàng nặng trĩu trên vai. Nhiều tờ 500 đồng góp lại mẹ sẽ được về nhà sớm hơn, con đường mẹ đi sẽ ngắn hơn... Mẹ nuôi mấy chị em tôi vào đại học, nên danh nên phận bằng những tờ 500 đồng nhọc nhằn, chắt chiu. Đi học xa, mỗi lần nhận giấy báo ra bưu điện lĩnh tiền, tôi hình dung dáng mẹ gầy gò, ngồi đếm từng tờ 500 đồng góp nhặt gửi cho con mà trào nước mắt. Bây giờ khi con cái đã lớn khôn, mẹ tôi cũng đã già. Không còn gánh nổi gánh hàng rong, mẹ lại mở quán bên đường. Tôi năn nỉ mẹ nghỉ ngơi, mẹ bảo mẹ làm việc quen rồi, ngồi không sẽ buồn. Mẹ còn nói: “Mẹ ki cóp tiếp những đồng 500 cho đời sau của con”. Tôi trào nước mắt. Tôi quyết tâm thay đổi cuộc đời mình và cho mẹ bớt khổ. Tôi dành dụm được chút vốn, mở cửa hàng kinh doanh. Mẹ tôi lo lắng gọi điện lên: “Làm ăn cẩn thận nghe con, đừng ham lợi lớn, ki cóp từng đồng 500 mà chắc ăn”. Tôi cười xòa, tôi kinh doanh lớn mà mẹ làm như bán quán cóc của mẹ không bằng. Nhưng rồi tôi bị lừa một cú hầu như mất hết tất cả, tôi suy sụp hẳn, muốn buông xuôi. Những đồng tiền mồ hôi nước mắt dành dụm bao ngày bỗng chốc tiêu tan. Giữa lúc ấy, mẹ gửi người quen mang lên cho tôi 1 triệu đồng: “Thất bại rồi sẽ thành công con à! Con hãy bắt đầu lại lần nữa”. Tôi mở túi tiền của mẹ, toàn những tờ tiền lẻ mẹ góp nhặt từng ngày. Mẹ luôn bắt đầu từ những tờ tiền lẻ 500 đồng, tại sao tôi không thể, trong khi bây giờ tôi có cả triệu đồng góp nhặt của mẹ và còn kinh nghiệm, kiến thức và sức trẻ trong tôi? Tôi đã đứng lên và làm lại từ đầu. Mỗi lần gặp khó khăn, nản chí, tôi lại nhớ đến mẹ, đến những tờ 500 đồng của mẹ. Mẹ luôn gửi thư động viên tôi. Bây giờ tôi đã có một cửa hàng điện máy khang 167

trang, việc kinh doanh tiến triển tốt. Trong quyển nhật ký của mình, tôi ép một tờ 500 đồng kỷ niệm của mẹ để nhớ lời mẹ dạy: “Hãy luôn bắt đầu cuộc sống từ những tờ 500 đồng. Nếu cố gắng con sẽ có tất cả”. NGUYỄN THỊ THU NGA (Phú Nhuận, TP.HCM)

Bài đoạt giải cuộc thi Những câu chuyện làm thay đổi cuộc sống (do Tuổi Trẻ và Pantene tổ chức)

& Mảnh nhôm khắc số

Sau một thời gian khá dài khi người bố mất, người con gái mới vào phòng bố, cô thấy một chiêc hộp mầu đen, được trạm trổ một cách rất công phu, co đề chữ: Tặng con gái. Cô gái mở chiếc hộp và ngạc nhiên khi thấy trong hộp chỉ là một mảnh nhôm xấu xí co khắc số 23. Cô rất lấy làm ngạc nhiên, tại sao bố cô lại giữ một vật không co giá trị trong một chiéc hộp đẹp như thế. Rồi bẵng đi một thời gian cô con gái quên đi thắc mắc ấy. Cho đến khi cô sinh đứa con đầu lòng. Lúc từ bệnh viện cô thấy nét mặt của chồng rất mừng. Cô hỏi có chuyện gì thế anh? Người chồng trả lời anh vừa nhặt được một báu vật, nói rồi người chồng liền rút ở túi mình ra một mảnh nhôm xấu xi có khắc số 32, anh bảo đó là mảnh nhôm người ta deo vao cổ chân con gái anh để không nhầm lẫn với con gái người khác. Đây là vật mà chỉ có con gái anh mới có.....Và bây giờ thì cô đã hiểu vi sao bố cô lại chân trọng mảnh nhôm đó thế.

168

& Cha không bỏ rơi con

Vào năm 1989 tại Armenia có một trận động đất lớn 8,2 độ Richter đã san bằng toàn bộ đất nước và làm thiệt mạng hơn 30.000 người trong vòng chưa đầy bốn phút. Giữa khung cảnh hỗn loạn đó, một người cha chạy vội đến trường học mà con ông đang theo học. Tòa nhà trước kia là trường học nay chỉ còn là đống gạch vụn đổ nát. Sau cơn sốc, ông nhớ lại lời hứa với con mình rằng: “Cho dù chuyện gì xảy ra đi nữa, cha sẽ luôn ở bên con!’’ và nước mắt ông lại trào ra. Nhìn vào đống đổ nát mà trước kia là trường học ông không còn hy vọng. Nhưng trong đầu ông luôn nhớ lại lời hứa của mình với cậu con trai. Sau đó ông cố nhớ lại cửa hành lang mà ông vẫn đưa đứa con đi học qua mỗi ngày. Ông nhớ lại rằng phòng học của con trai mình ở phía đằng sau bên tay phải của trường. Ông vội chạy đến đó và bắt đầu đào bới giữa đống gạch vỡ. Những người cha, người mẹ khác cũng chạy đến đó và từ khắp nơi vang lên những tiếng kêu than: “Ôi, con trai tôi!”, “Ôi, con gái tôi!”. Một số người khác với lòng tốt cố kéo ông ra khỏi đống đổ nát và nói đi nói lại: “Đã muộn quá rồi!”, “Bọn nhỏ đã chết rồi!”, “Ông đi đi, không còn làm được gì nữa đâu!”, “Ông chỉ làm cho mọi việc khó khăn thêm thôi!”. Với mỗi người, ông chỉ đặt một câu hỏi “Anh có giúp tôi không?” và sau đó ông lại dỡ từng miếng gạch, tiếp tục đào bới tìm đứa con mình. Viên chỉ huy cứu hỏa cũng cố sức khuyên ông ra khỏi đống đổ nát: “Xung quanh đây đều đang cháy và các tòa nhà đang sụp đổ. Ông đang ở trong vòng nguy hiểm. Chúng tôi sẽ lo cho mọi việc. Ông hãy về nhà đi?”. Ông tiếp tục chịu đựng một mình, vì ông phải tự mình tìm ra câu trả lời cho điều day dứt: “Con trai ông còn sống hay đã chết?”. Ông đào tiếp... 12 giờ... 24 giờ... sau đó ông lật ngửa một mảng tường lớn và chợt nghe tiếng con trai ông. Ông kêu lớn tên con và ông nghe tiếng trả lời vọng lại: “Cha ơi! Con đây, cha! Con nói với các bạn đừng sợ vì nếu cha còn sống cha sẽ cứu con và khi cha cứu con thì các bạn cũng sẽ được cứu. Cha đã hứa với con là dù trường hợp nào cha cũng ở bên con”. - Con có sao không? - ông hỏi. - Bọn con còn lại 14 trên tổng số 33, cha ạ! Bọn con sợ lắm. Đói, khát... Nhưng bây giờ bọn con đã có cha ở đây. Khi tòa nhà đổ, ở đây tạo ra một khoảng không nhỏ và thế là bọn con còn sống. - Ra đây đi con! - ông khẽ gọi trong nhẹ nhõm. - Khoan đã cha! Để các bạn ra trước, con biết rằng cha không bỏ con. Có chuyện gì xảy ra con biết là cha chắc chắn sẽ không bỏ rơi con. 169

& 2 đô la và 1 giờ Một người cha đi làm về rất muộn, mệt mỏi và bực bội sau một ngày bận rộn ở cơ quan. Ông vừa về đến nhà, đứa con trai năm tuổi đã ngồi chờ từ lúc nào và hỏi: - Bố ơi, con hỏi bố một câu được không? - Được chứ, con hỏi gì - Ông bố đáp. - Bố ơi, bố làm được bao nhiêu tiền một tiếng đồng hồ? - Đó không phải là việc của con. Mà tại sao con lại hỏi một việc như thế hả ? - Ông bố hết kiên nhẫn. - Con muốn biết mà - đứa con nài nỉ. - Nếu con cứ khăng khăng đòi biết, thì bố sẽ nói. Bố làm được hai đôla một giờ đồng hồ. - Ôi - đứa bé rụt rè hỏi - bố cho con vay một đôla được không? Ông bố rất bực mình: - Nếu lý do duy nhất con muốn biết bố làm được bao nhiêu tiền chỉ là để vay mà mua mấy thứ đồ chơi vớ vẩn, thế thì mời con đi ngay vào phòng mình và ngủ đi. Hãy nghĩ xem tại sao con lại ích kỷ đến thế! Bố làm việc vất vả cả ngày, và không có thời gian cho những chuyện ấy đâu! Đứa bé đi vào phòng đóng cửa. Ông bố ngồi xuống càng nghĩ càng cáu. Tại sao đứa con lại dám hỏi mình một câu như thế chứ? Một giờ sau, khi đã bình tĩnh lại, ông bố nghĩ có thể đứa con rất cần tiền để mua một thứ gì đó, và nghĩ rằng mình đã quá nghiêm khắc với nó. Ông đi vào phòng con: - Con ngủ chưa? - Chưa ạ, con còn thức! - cậu bé nằm trên giường đáp. - Bố suy nghĩ rồi, có thể bố đã quá nghiêm khắc. Đây là một đôla cho con. Cậu bé cầm lấy rồi thò tay xuống dưới gối, lôi ra thêm mấy tờ tiền lẻ nữa. Ông bố thấy con có tiền từ trước lại cáu. Khi đứa con xếp thành một xếp tiền ngay ngắn, ông bố càu nhàu: - Tại sao con lại vay thêm tiền khi con đã có rồi? - Vì con chưa có đủ ạ! - Bỗng đứa trẻ ngẩng lên vui sướng - Bây giờ thì con có đủ rồi! Bố ơi, đây là hai đô la, con có thể mua một giờ trong thời gian của bố không?

170

& Khi đại nạn đến anh có thể nắm chặt tay em không?

Chàng trai và cô gái yêu nhau, tình yêu của họ đã kéo dài được vài năm. Nếu nhìn từ bên ngoài, ai cũng thấy cô gái yêu chàng trai nhiều hơn anh yêu cô ấy rất nhiều. Đúng vậy. Cô yêu anh sâu đậm và thắm thiết. Dường như cô coi anh là tài sản duy nhất đáng quý trong cuộc đời mình. Thậm chí còn quý hơn cả sinh mạng của bản thân. Mỗi buổi sáng, cô đều thức dậy rất sớm mua đồ ăn sáng cho anh. Rồi khi trở về nhà, cô lại hâm nóng đồ ăn thật kỹ, vì sợ anh không ăn được sẽ đau bụng. Sau khi hâm nóng rồi, cô mới nhẹ nhàng gọi anh thức dậy. Còn anh, lúc nào cũng chỉ thức dậy trong cái mơ hồ khi nghe tiếng gọi của cô, vội vàng ăn sáng rồi đi làm. Ai cũng nghĩ rằng cô gái yêu chàng trai say đắm như vậy, vì anh mà làm nhiều như vậy, chàng trai sẽ cảm thấy vô cùng hạnh phúc. Và rồi tình yêu của họ sẽ đi đến đích cuối cùng là một cuộc hôn nhân bền vững. Nhưng chỉ có khi hoạn nạn đến, người ta mới nhận ra đâu là tình yêu đích thực. Một ngày kia, khi cô gái đi qua đường mua đồ ăn sáng cho chàng trai đã không may gặp tai nạn. Vì lúc đó, cô sợ anh muộn giờ đi làm, nên đã vội vã băng qua đường mà không để ý. Một chiếc xe ô tô đã đâm vào cô khiến cô bị thương nặng. Cô gái được đưa vào bệnh viện. Ở đó, các bác sĩ cho cô biết cô đã vĩnh viễn mất một cánh tay. Chàng trai khi nghe tin cô gái gặp nạn phải vào viện, anh đã rất lo lắng. Ngày đầu tiên, anh mang một bó hoa hồng đến thăm cô, khi anh thấy cô nằm trên giường thiếu mất một cánh tay, khi được biết cô vĩnh viễn mất đi một cánh tay anh đã cực kỳ sửng sốt. Trong cái sửng sốt ấy dường như có xen lẫn chút sợ hãi. Rồi kể từ sau ngày hôm đó, những lần anh đến thăm cô trong bệnh viện thưa dần, và cuối cùng là không còn nữa. Còn cô gái, ngày ngày vẫn ngóng đợi người yêu vào thăm mình. Trên đầu giường bệnh của cô, vẫn cắm bó hoa hồng mà ngày đầu tiên chàng trai mua tặng khi vào thăm cô. Và rồi trái tim cô cũng dần héo rũ theo năm tháng như những cánh hoa hồng kia. Đó là tình yêu sao? Cô gái đã vì chàng trai mà hi sinh rất nhiều thứ, cho đi rất nhiều thứ, và bây giờ cô phải trả giá bằng chính sinh mạng và cuộc sống của mình. Còn chàng trai, đến một vài lời an ủi, sự quan tâm tối thiểu dành cho cô cũng không có. Cô đã khóc rất nhiều. Cô nhớ tới có một lần hai người cùng xem một bức tranh hoạt hình nước ngoài. Nội dung của bức tranh đó rất cảm động. Giữa một rừng cánh tay của những người đàn ông đang giơ lên, một người con gái cất tiếng hỏi: “Anh có thể ôm một bó hoa đứng chờ em ở trước cổng nhà dưới trời mưa không? Anh có thể nhận ra màu sắc chiếc áo bơi của em trong hàng trăm hàng nghìn người ở bãi biển không? Anh có thể thản nhiên giặt đôi tất cho em trước ánh mắt của bao nhiêu người không? Anh có thể nắm chặt tay em khi có đại nạn đến không?”. Trong bức tranh hoạt hoạ, rừng cánh tay thưa dần bớt. Cứ sau mỗi câu hỏi, những cánh tay vơi dần. Đến cuối cùng chỉ là một khoảng không trống rỗng. 171

Cô gái cảm thấy trái tim mình đau buốt. Giống như có trăm ngàn mũi kim đang chích vào khiến trái tim cô nhỏ máu. Chỉ vì câu hỏi khi đại nạn đến anh có thể nắm chặt tay em không thôi sao? Một câu hỏi thật giản đơn. Nhưng vì sao lại không ai làm được điều đó? Lẽ nào tình yêu lại nhỏ bé, lại yếu mềm đến thế, không thể vượt qua được một chút gian nan trắc trở, không thể kinh qua được sóng gió cuộc đời? Có bao nhiêu tình yêu chỉ có cầu vồng rực rỡ mà không có phong ba bão táp? Có bao nhiêu cuộc sống, chỉ có niềm vui mà không có đau khổ? Khi yêu, con người ta có thể nói đến hai từ “mãi mãi”, nhưng đến khi gặp gian nan, thì ai có thể làm được việc nắm chặt tay người mình yêu, nắm chặt lấy tình yêu mà mình đã từng vun đắp? Bên tai cô gái, vẫn còn văng vẳng câu hỏi... “Khi đại nạn đến, anh có thể nắm chặt tay em không?”

& Cô gái ở hàng bán đĩa

Có một chàng trai bị bệnh ung thư. Chàng trai 19 tuổi, nhưng có thể chết bất kỳ lúc nào vì căn bệnh quái ác này. Suốt ngày, chàng trai phải nằm trong nhà, được sự chăm sóc cẩn thận đến nghiêm ngặt của bố mẹ. Do đó, chàng trai luôn mong ước được ra ngoài chơi, dù chỉ một lúc cũng được. Sau rất nhiều lần năn nỉ, bố mẹ cậu cũng đồng ý. Chàng trai đi dọc con phố - con phố nhà mình mà vô cùng mới mẻ - từ cửa hàng này sang cửa hàng khác. Khi đi qua một cửa hàng bán CD nhạc, chàng trai nhìn qua cửa kính và thấy một cô gái. Cô gái rất xinh đẹp với một nụ cười hiền lành - và chàng trai biết đó là 'tình yêu từ ánh mắt đầu tiên'. Chàng trai vào cửa hàng và lại gần cái bàn. nơi cô gái đang ngồi. Cô gái ngẩng lên hỏi: - Tôi có thể giúp gì được anh? - Cô gái mỉm cười và đó quả là nụ cười đẹp nhất mà chàng trai từng thấy. - Ơ.. - Chàng trai lúng túng - Tôi muốn mua một CD... Chàng trai chỉ bừa một cái CD trên giá rồi trả tiền. - Anh có cần tôi gói lại không - Cô gái hỏi, và lại mỉm cười. Khi chàng trai gật đầu, cô gái đem chiếc CD vào trong. 172

Khi cô gái quay lại với chiếc CD đã được gói cẩn thận, chàng trai tần ngần cầm lấy và đi về. Từ hôm đó, ngày nào chàng trai cũng tới cửa hàng, mua một chiếc CD và cô gái bán hàng lại gói cho anh. Những chiếc CD đó, chàng trai đều đem về nhà và cất ngay vào tủ. anh rất ngại, không dám hỏi tên hay làm quen với cô gái. Nhưng cuối cùng, mẹ anh cũng phát hiện ra việc này và khuyên anh cứ nên làm quen với cô gái xinh đẹp kia. Ngày hôm sau, lấy hết can đảm, chàng trai lại đến cửa hàng bán CD. Rồi khi cô gái đem chiếc CD vào trong để gói, anh đã để một mảnh giấy ghi tên và số điện thoại của mình lên bàn. Rồi anh cầm chiếc CD đã được gói như tất cả mọi ngày - đem về. Vài ngày sau... ‘Reeeeng!...' Mẹ của chàng trai nhấc điện thoại: - Alô? Đầu dây bên kia là cô gái ở cửa hàng bán CD. Cô xin gặp chàng trai nhưng bà mẹ oà lên khóc. - Cháu không biết sao? Nó đã mất rồi...hôm qua. Im lặng một lúc. Cô gái xin lỗi, chia buồn rồi đặt máy. Chiều hôm ấy, bà mẹ vào phòng cậu con trai. Bà muốn sắp xếp lại quần áo của cậu nên đã mở cửa tủ. Bà sững người khi nhìn thây hàng chồng, hàng chồng CD được gói bọc cẩn thận chưa hề được mở ra. Bà mẹ rất ngạc nhiên nên cầm lên một chiếc mở thử ra. Bên trong hộp giấy bọc là một chiếc CD cùng với một mảnh giấy ghi ' Chào anh, anh dễ thương lắmJacelyn.' Bà mẹ mở thêm một chiếc CD nữa.Lại thêm một mảnh giấy ghi:' Chào anh, anh khỏe không? Mình làm bạn nhé? - Jacelyn.' Một chiếc CD nữa, một chiếc nữa... Trong mỗi chiếc là một mảnh giấy... Trong mỗi cử chỉ đều có thể tiềm ẩn một món quà. Giá như chúng ta đừng ngần ngại mở những món quà mà cuộc sống đem lại.

173

& 1.000 con hạc giấy

Có một chàng trai đã gấp 1.000 con hạc giấy tặng người anh yêu. Mặc dù lúc đó anh chỉ là một nhân viên quèn trong công ty, tương lai chẳng có vẻ gì sáng lạn nhưng họ vẫn luôn rất hạnh phúc bên nhau. Rồi cho đến một hôm người yêu của anh nói rằng nàng sẽ đi Paris, sẽ không bao giờ còn có dịp gặp lại anh nữa. Nàng rất lấy làm tiếc về điều này và an ủi chàng rằng rồi nỗi đau của chàng cũng sẽ trở thành dĩ vãng. Hãy để cho nó ngủ yên trong ký ức của mỗi người. Chàng trai đồng ý nhưng trái tim tan nát. Anh lao vào làm việc quên cả ngày đêm, cuối cùng anh đã thành lập được công ty của riêng mình. Nó không chỉ giúp anh vươn đến những điều mà trước đây vì thiếu nó mà ngưới yêu đã rời bỏ anh, nó còn giúp anh xua đuổi khỏi tâm trí mình một điều gì đó của những tháng ngày xưa cũ. Một ngày mưa tầm tã, trong lúc lái xe, chàng trai tình cờ trông thấy một đôi vợ chồng già cùng che chung một chiếc ô đi trên hè phố. Chiếc ô không đủ sức che cho họ giữa trời mưa gió. Chàng trai nhận ngay ra đó là cha mẹ của cô gái ngày xưa. Tình cảm trước đây anh dành cho họ dường như sống lại. Anh chạy xe cạnh đôi vợ chồng già với mong muốn họ nhận ra anh. Anh muốn họ thấy rằng anh bây giờ không còn như xưa, rằng anh bây giờ đã có thể tự mình tạo dựng một công ty riêng, đã có thể ngồi trong một chiếc xe hơi sang trọng. Vâng, chính anh, chính người mà trước đây con gái họ chối từ đã làm được điều đó. Đôi vợ chồng già cứ lầm lũi bước chậm rãi về phía nghĩa trang. Vội vàng, anh bước ra khỏi xe và đuổi theo họ. Và anh đã gặp lại người yêu xưa của mình, vẫn với nụ cười dịu dàng, đằm thắm nàng từng đem đến cho anh, đang dịu dàng nhìn anh từ bức chân dung trên bia mộ. Cạnh cô là món quà của anh, những con hạc giấy ngày nào. Đến lúc này anh mới biết một sự thật: nàng đã không hề đi Paris. Nàng đã mắc phải căn bệnh ung thư và không thể qua khỏi. Nàng đã luôn tin rằng một ngày nào đó anh sẽ làm được nhiều việc, anh sẽ còn tiến rất xa trên bước đường công danh. Và nàng không muốn là vật cản bước chân anh đến tương lai của mình. Nàng mong ước cha mẹ sẽ đặt những con hạc giấy lên mộ nàng, để một ngày nào đó khi số phận đưa anh đến gặp nàng một lần nữa, anh có thể đem chúng về bầu bạn. Chàng trai bật khóc. * Chúng ta cũng vậy, như chàng trai kia, cũng chỉ nhận ra giá trị lớn lao về sự có mặt của một người mà cuộc đời đã ban tặng cho cuộc sống của chúng ta khi một sáng mai thức giấc, người ấy đã không còn ở bên ta nữa. Có thể họ đã chẳng yêu bạn như cách mà bạn mong đợi ở họ nhưng điều này không có nghĩa rằng họ không dâng hiến tình yêu của họ cho bạn bằng tất cả những gì họ có. Một khi bạn đã yêu, bạn sẽ mãi mãi yêu. Những gì trong tâm trí bạn có thể sẽ ra đi, nhưng những gì trong tim bạn thì mãi mãi ở lại. 174

& Lá thư cuối cùng của người lái xe tải

Một lần trên xa lộ, tôi thấy một nhóm cảnh sát hoàng gia Canada và vài người công nhân đang tháo gỡ phần còn lại của một chiếc xe tải bị mắc kẹt bên vách đá. Tôi đậu xe lại, nhập vào nhóm tài xế xe tải đang lặng lẽ quan sát đội công nhân. Một cảnh sát bước lại chỗ chúng tôi chậm rãi nói: “Rất tiếc, người tài xế đã chết khi chúng tôi phát hiện ra anh ta. Có lẽ anh ấy bị lạc tay lái trong lúc trời có bão tuyết hai ngày trước đây. Thật khó để nhận ra người bị nạn nếu chúng tôi không may mắn thấy ánh nắng phản chiếu từ kính chiếu hậu”. Viên cảnh sát lắc đầu buồn bã, rút trong túi áo khoác một lá thư: “Đây này, các anh nên đọc cái này. Tôi đoán anh ấy đã sống được khoảng hai giờ trước khi chết vì lạnh” Tôi chưa bao giờ thấy cảnh sát khóc. Tôi nghĩ họ đã thấy quá nhiều cái chết và chứng kiến nhiều cảnh tượng hãi hùng nên họ không còn cảm giác gì trước những việc tương tự. Nhưng viên cảnh sát ấy đã lau nước mắt và đưa tôi lá thư. Đọc thư, tôi cũng như những người tài xế khác, không nói lời nào, chỉ lặng lẽ giấu những giọt nước mắt, trở về xe của mình. Những từ ngữ trong thư như nung cháy tôi. Và sau nhiều năm, nó vẫn còn khắc sâu trong trí nhớ, như thể tôi đang cầm nó trước mặt. Tôi muốn chia sẻ lá thư đó với bạn, bạn bè của bạn và gia đình của họ. Thư của Bill. Tháng 12 năm 2000 “Vợ yêu quý của anh, Đây là lá thư mà không người đàn ông nào muốn viết. Nhưng anh cũng đủ may mắn khi có một ít thời gian nói lên những gì anh đã quên nói nhiều lần trước đây. Anh yêu em, em yêu ạ. Em đã từng nói đùa rằng anh yêu chiếc xe tải còn hơn cả yêu em bởi vì anh dành nhiều thời gian cho nó quá! Anh yêu cái khối sắt này vì nó cần cho chúng ta. Nó chứng kiến anh vượt qua những nơi khó khăn, những giờ khó nhọc. Anh đã có thể luôn kỳ vọng vào nó trên những chuyến hàng xa và nó luôn mau :Dng giúp anh hoàn thành công việc. Nó không bao giờ làm anh thất vọng. Nhưng em có biết rằng anh yêu em cũng bởi những lý do đó. Em cũng đã chứng kiến anh vượt qua những thời khắc khó khăn. Anh nhớ anh đã than phiền về chiếc xe cũ kỹ vậy mà anh không nhớ em cũng từng than thở khi mệt mỏi trở về nhà. Anh quá lo nghĩ đến những rắc rối của mình đến nỗi không nghĩ gì đến em. Anh nghĩ về những thứ em đã phải từ bỏ vì anh: quần áo, du lịch, tiệc tùng, bạn bè...Em đã không bao giờ trách móc và vì lý do nào đó anh đã không bao giờ nhớ cám ơn em. Khi anh ngồi uống cà phê với bạn bè, anh luôn nói về chiếc xe và những khoảng tiền sửa chữa nó. Anh nghĩ anh đã quên mất em là người bạn đời của anh. Sự hy sinh và phấn đấu của em cũng nhiều như việc anh cố gắng để có được một chiếc xe mới. Anh rất hãnh diện về chiếc xe này và anh cũng rất hãnh diện về em. Nhưng anh chưa bao giờ nói với em điều đó. Anh cho đó là điều dĩ nhiên em đã biết. Nhưng nếu anh dành nhiều thời gian với em thay vì để chùi rửa, lau bóng chiếc xe thì anh đã có thể nói những lời thật lòng mình với em. Nhiều năm tháng qua, trong những lần rong ruổi trên đường, anh biết những lời cầu nguyện của em luôn theo anh. Nhưng lần này những lời đó không đủ. Anh đang đau quá. Anh đang trên chặng đường cuối cùng. Và anh muốn nói lên những điều mà lẽ ra anh phải nói nhiều lần trước đây. Những điều bị lãng quên vì anh quá quan tâm đến chiếc xe và công việc. Anh đang nghĩ đến những ngày kỷ niệm của hai đứa hay ngày sinh nhật đã bỏ lỡ, cả những vở kịch, 175

những trận đấu hockey của các con mà em phải tham dự một mình vì anh đang đâu đó trên đường. Anh đang nghĩ về những đêm em cô đơn và nghĩ đến anh đang ở đâu, công việc như thế nào. Anh đang nghĩ về những lúc anh muốn gọi cho em chỉ để nói lời chúc ngủ ngon nhưng vì lý do gì đó lại tiếp tục chạy xe. Anh nghĩ về những giây phút thanh thản, yên lành khi nghĩ đến em cùng các con. Những bữa cơm gia đình em dành nhiều thời gian để chuẩn bị và tìm nhiều lý do để giải thích với các con vì sao anh không ăn cùng. (Vì anh đang bận thay dầu cho xe, anh đang bận sửa xe, anh đang ngủ vì buổi sáng anh phải đi sớm,...). Luôn luôn có một lý do nào đó! Khi chúng ta lấy nhau, em không biết thay bóng đèn, nhưng chỉ hai năm sau em đã có thể sửa lò sưởi những khi trời bão trong khi anh đang chờ dở hàng ở Florida. Anh đã phạm nhiều sai lầm trong đời nhưng nếu nói anh chỉ có một lần quyết định đúng, anh nghĩ đó là khi anh hỏi cưới em. Cơ thể anh đang đau. Nhưng tim anh thì đau hơn nhiều. Em không có mặt lúc anh ra đi, lần đầu tiên từ khi chúng ta có nhau. Anh thật sự thấy cô đơn và sợ hãi. Anh cần em nhiều lắm và anh biết đã quá trễ rồi. Anh nghĩ thật là tức cười, bây giờ tình yêu của anh thì đang ở xa anh ngàn dặm còn khối sắt vô tri đã sai khiến cuộc sống của anh nhiều năm nay thì đang ở đây. Nhưng anh cảm thấy em đang ở cạnh. Anh có thể cảm nhận tình yêu của em, trông thấy khuôn mặt em. Em đẹp lắm, có biết không? Anh nghĩ gần đây anh không nói với em điều đó dù em vẫn rất xinh đẹp. Hãy nói với các con rằng anh yêu chúng rất nhiều. Anh sợ phải ra đi quá nhưng giờ phút đó đã đến rồi em yêu ạ. Anh yêu em rất nhiều. Hãy nhớ chăm sóc bản thân và luôn nhớ rằng anh đã yêu em nhiều hơn bất cứ cái gì trên đời. Anh chỉ quên không nói với em điều đó mà thôi. Anh yêu em. Bill” Câu chuyện nhỏ này dành cho bất kỳ ai không để ý rằng, vì những lo toan thường nhật mà bản thân mình thường vô tâm với những người yêu thương... THỤY KHANH (Theo Chicken Soup Daily)

& Tình yêu và đôi cánh Ngày xưa có một cô bé sống trong rừng một mình cô đơn. Một hôm cô đi dạo trong rừng thì gặp hai con chim non đang thoi thóp vì mất mẹ trong tổ của chúng. Cô liền đem chúng về và nuôi chúng trong một cái lồng thật đẹp, hằng ngày cô chăm sóc chúng bằng cả tình thương của mình. Chẳng mấy chốc hai chú chim non ngày nào bây giờ ngày càng khỏe mạnh và xinh đẹp hơn, hàng ngày chúng vui đùa cùng cô bé, hót cho cô bé nghe những giai điệu mượt mà. Một hôm cô bé quên đóng cửa lồng chim, tức thì một con bay ra ngoài, nó bay vòng quanh cô bé như quyến luyến, cô bé nhìn con chim buồn bã, khi con chim bay thật gần cô bé, cô bé vươn tay giữ chặt nó, con chim khó nhọc thoi thóp trong tay cô bé. Bỗng cô bé cảm thấy con chim mềm nhũng trong tay cô bé, hoảng hồn cô bé nhìn lại thì con chim mà cô quý mến đã nhắm mắt. Cô buồn bã nhìn con chim còn lại trong lồng, chợt cô bé có suy nghĩ nó cần phải được bay lên bầu trời xanh thẳm tự do. Cô tiến lại lồng và mở cửa thả con chim còn lại ra. Con chim bay một vòng, hai vòng, ba vòng rồi n vòng như muốn quyến luyến và cảm ơn cô bé. Cô dịu dàng nhìn theo, bỗng con chim đậu nhẹ nhàng lên vai cô bé và cất tiếng hót cao vút những giai điệu mà cô chưa từng được nghe trước đó, làm cho cô bé quên hết những phiền muộn trước đó. Cô bé 176

bỗng nhận ra rằng cách nhanh nhất để đánh mất tình yêu là hãy giữ chặt lấy nó, còn muốn giữ mãi tình yêu thì hãy chắp cho nó đôi cánh tự do.

& Tình yêu xuất phát từ trái tim

Những hành khách trên xe buýt nhìn một cách thông cảm một người phụ nữ trẻ xinh đẹp với một chiếc gậy màu trắng làm vật chỉ đường. Cô ấy trả tiền vé rồi dùng bàn tay chạm vào từng dãy ghế để tìm chỗ ngồi. Sau đó cô ngồi xuống, đặt túi xách lên đùi và tựa chiếc gậy vào thành ghế. Ðã một năm trôi qua kể từ ngày Susan, tên người thiếu phụ, trở nên mù lòa. Một sự chẩn đoán sai lầm trong y học đã cướp đi ánh sáng của cuộc đời cô, đưa cô vào thế giới của đêm tối, giận dữ, thất vọng và tự ti. Tất cả cô đều trông chờ vào Mark, người chồng yêu quý của mình.Mark làm việc ở hãng hàng không quốc gia. Anh yêu vợ chân thành. Khi nhìn thấy nàng chìm dần trong sự ủ rũ và tuyệt vọng, anh rất đau lòng và quyết định giúp nàng trở nên tự tin và độc lập. Cuối cùng Susan cũng sẵn lòng trở lại làm việc, nhưng làm cách nào để nàng đến được sở làm? Nàng vẫn thường đi xe buýt nhưng bây giờ việc đi lại trên đường một mình khiến nàng rất hoảng sợ. Mark sẵn lòng đưa vợ đến sở làm mỗi ngày mặc dù nơi họ làm việc rất xa nhau. Lúc đầu điều ấy cũng an ủi được những nỗi đau mà Susan phải gánh chịu cũng như khiến Mark cảm thấy mình không là người vô dụng. Về sau, Mark thấy mình cần phải sắp xếp lại mọi thứ và anh nhận thấy Susan phải đi xe buýt trở lại, không thể suốt ngày nàng cứ dựa dẫm vào anh. Anh muốn vợ phải độc lập và tự tin như ngày xưa. Ðiều này đã khiến Susan giận dữ như thế nào và nàng cho rằng Mark đang dần bỏ rơi mình. Nàng đã khóc thật nhiều. Trái tim Mark đau nhói khi nhìn thấy những giọt nước mắt của nàng nhưng anh muốn nàng phải cứng rắn hơn, phải chấp nhận hoàn cảnh mà vẫn vui sống. Một vài ngày đầu, Mark dạy nàng cách bước lên xe buýt và sử dụng những giác quan khác để thích nghi với điều kiện sống hiện tại. Ðiều đó càng làm Susan cảm thấy khổ sở. Nàng luôn cảm thấy mình vô dụng và bị bỏ rơi khi phải một mình đối diện với thế giới hỗn độn bên ngoài mà không có sự che chở của người chồng thương yêu. Mọi việc ban đầu rất khó khăn cho Susan nhưng cô cũng dần quen và thích nghi được. Một buổi sáng nọ, Susan vẫn đi làm như mọi khi và lúc cô đưa tiền vé, người tài xế nói: "Tôi cảm thấy ganh tị với cô đấy". Susan không chắc người tài xế đang nói với mình. Có ai trên đời này lại đi ganh tị với một người luôn phải chật vật với cuộc sống không như những người bình thường khác. Cô hỏi một cách tò mò: "Ông đang nói chuyện với tôi ư? Tại sao ông lại ganh tị ?".Người tài xế trả lời: "Chắc cô cảm thấy rất hạnh phúc khi người khác quan tâm chăm sóc nhiều đến như thế". Susan lắc đầu: "Tôi không hiểu ý ông". "Ôi, cô không biết à? Cứ mỗi sáng, tôt thấy một người đàn ông rất đẹp trai đứng ở góc đường nhìn cô xuống xe buýt và băng qua đường. Anh ta đứng đó để chắc chắn rằng cô qua đường một cách an toàn và chỉ lái xe đi khi bóng cô khuất nơi văn phòng làm việc. Anh ta vẫn thường nhìn cô một cách trìu mến và mỉm cười với cô. Cô thật là một người phụ nữ may mắn". 177

& Lý do cho tình yêu

Một cô gái hỏi bạn trai của mình : -Tại sao anh yêu em? -Sao em lại hỏi như thế, làm sao mà anh tìm được lí do chứ! - chàng trai trả lời -Không có lí do gì tức là anh không yêu em -Em không thể suy diễn như thế được -Nhưng bạn trai của bạn em luôn cho cô ấy biết lí do anh ta yêu cô ấy -Thôi được, anh yêu em vì em xinh đẹp, giỏi giang, nhanh nhẹn. Anh yêu em vì nụ cười của em, vì em lạc quan. Anh yêu em vì em luôn quan tâm đến người khác. Cô gái cảm thấy rất hài lòng. Vài tuần sau cô gặp phải một tai nạn khủng khiếp, nhưng rất may cô vẫn còn sống. Bỗng nhiên cô trở nên cáu kỉnh vì cô thấy mình vô dụng. Vài ngày sau khi bình phục cô nhận được lá thư từ bạn trai của mình: Chào em yêu ! + Anh yêu em vì em xinh đẹp. Thế thì với vết sẹo trên măt em bây giờ anh ko thể yêu em được nữa + Anh yêu em vì em giỏi giang nhưng bây giờ có làm được gì đâu. Vậy thì anh ko thể yêu em + Anh yêu em vì em nhanh nhẹn nhưng thực tế là em đang ngồi trên xe lăn. Đây ko phải lí do giúp anh có thể yêu em + Anh yêu em vì nụ cười của em. Bây giờ anh ko thể yêu em nữa vì em lúc nào cũng nhăn nhó, than vãn + Anh yêu em vì em quan tâm đến người khác nhưng bây giờ mọi người lại phải quan tâm đến em quá nhiều. Anh ko nên yêu em nữa. * Đấy em chẳng có gì khiến anh phải yêu em vậy mà anh vẫn yêu em. Em có cần lí do nào nữa không em yêu ? Cô gái bật khóc và chắc chắn cô không cần một lí do nào nữa.

178

& Người bạn đồng hành của tình yêu

Người ta kể rằng, một ngày kia, tất cả các cảm xúc và tính cách cùng tụ họp trên Trái Đất. Sau khi Nhàm Chán ngáp đến lần thứ ba, Chân Thành nảy ra một ý định: - Bọn mình chơi trốn tìm đi! Chân Thành nói xong, Nhiệt Tình và Nỗ Lực đồng ý liền. Hào Hứng thì phấn khích tới mức Lưỡng Lự, sau khi nghĩ đi nghĩ lại, cũng bị thuyết phục cùng chơi. Thậm chí cả Thờ Ơ, vốn chẳng có hứng thú với cái gì cả, cũng muốn cùng tham gia. Còn Sự Thật, dù đồng ý tham gia nhưng lại cho rằng mình chẳng muốn trốn đi đâu cả. Kiêu Ngạo nói trò “trốn tìm” thật trẻ con, còn Nhút Nhát thì không muốn thử rủi ro. - Một, hai, ba... - Chân Thành nhắm tịt mắt lại và bắt đầu đếm. Niềm Tin bay thẳng lên trời, với Niềm Tin thì không có điều gì là không thể! Chiến Thắng thì trèo lên đỉnh ngọn cây cao nhất, và Ghen Tỵ chạy ngay đến nấp sau cái bóng của Chiến Thắng. Rộng Lượng đã đi trốn ở một chỗ rất bí mật, nhưng lại nhường chỗ trốn cho một người bạn. Ngược lại, ích Kỷ đã tìm được một chỗ trốn vừa kín đáo, vừa dễ chịu, nhưng lại chẳng cho ai trốn cùng. Nói Dối thì trốn dưới đáy đại dương, tối âm u. Nồng Nhiệt và Khát Vọng thì trốn trên đỉnh những ngọn núi lửa nóng bỏng. Còn Hay Quên thì... (mm... xin lỗi nhé, mình quên mất chỗ bạn ấy trốn rồi). - Một triệu! - Chân Thành đã đếm xong và mở mắt ra. Khi lại gần hồ nước, Chân Thành tìm thấy ngay Vẻ Đẹp, cô ấy mải mê ngắm mình dưới hồ nước đến mức bị tìm thấy trước tiên. Do Dự, nghĩ tới nghĩ lui, cuối cùng ngồi trên cái hàng rào, chẳng thể quyết định là mình sẽ nhảy xuống bên nào, thế nên cũng bị tìm thấy ngay lập tức. Lần lượt, Chân Thành tìm thấy tất cả mọi người: Khéo Léo trốn giữa những cọng cỏ tươi; Sầu Muộn trốn trong một cái hang tối tăm ẩm ướt; Nồng Nhiệt và Khát Vọng ở trên núi lửa. ích Kỷ thì khỏi phải đi tìm vì cậu ta đang cuống cuồng chạy trốn ra khỏi cái chỗ tưởng như êm ấm của mình khi bị một bầy ong tấn công - và tất nhiên, chẳng có ai giúp, vì ban đầu, cậu đã chiếm chỗ trốn đó một mình. Và Nói Dối được tìm thấy trên cầu vồng (Tất nhiên, đây là một lời nói dối, vì Nói Dối trốn dưới đáy đại dương cơ mà, bạn có nhớ không?). Nhưng chỉ còn Tình Yêu là không thấy đâu cả. Chân Thành đi tìm sau những cái cây cổ thụ, dưới những con sông, trên đỉnh núi..., nhưng Tình Yêu vẫn biệt tăm. Tình Yêu lúc nào cũng khó tìm như vậy! Sắp sửa bỏ cuộc, chợt Chân Thành nhìn thấy một bụi hoa hồng đầy gai đang rung rinh. Chân Thành nhặt một cành cây to và đập vào bụi hoa hồng vài lần xem có ai đang nấp không. Chợt có ai kêu thét lên rất đau đớn - gai của những bông hoa hồng đã đâm vào mắt của Tình Yêu. Quá hối hận, Chân Thành rối rít xin lỗi và hứa rằng từ đó trở đi, Chân Thành sẽ luôn ở bên cạnh để dẫn đường cho Tình Yêu. Những người bạn khác rất thương Tình Yêu nên cũng quây quần xung quanh, nói rằng họ sẽ lần lượt chăm sóc cho Tình Yêu. Kể từ đó, Tình Yêu có rất nhiều người bạn Cảm Xúc, có lúc đi với người bạn này và có lúc đi với 179

người bạn khác. Nhưng người ta nói với nhau rằng Tình Yêu và Chân Thành thì lúc nào cũng đi cùng nhau.

& Chọn một cây cỏ cho mình

Ngày kia, một thày giáo và học viên của mình cùng ngồi nghỉ dưới tán cây lớn, gần đó là trảng cỏ rộng. Chợt người học viên hỏi: “Thày ạ, em cảm thấy rối trí trong việc làm sao tìm được người bạn đời như ý muốn. Thày có thể giúp em chăng?”. Thày sau một lúc im lặng nói: - Ừm, câu hỏi khá khó nhưng cũng đơn giản… Học viên ngạc nhiên: - Vậy là sao hả thày? - Hãy nhìn kia, trảng cỏ rộng lớn ấy. Bây giờ em ra đó, băng qua nó nhưng nhớ là không được quay đầu lại, chỉ tiến thẳng tới trước thôi. Trên đường đi em cố tìm xem có cây cỏ nào xinh đẹp thì nhổ lên và đem về cho thày. Chỉ một cây cỏ thôi, không phải nắm nhé. Giờ thì đi đi. - Dạ được. Thày đợi chút nhé. Ít phút sau… - Em đã về… - Ừ, mà này, thày không hề thấy cây cỏ xinh đẹp nào như đã dặn trên tay em cả. - Trên đường đi, em thấy ít cây cũng gọi là xinh đẹp, nhưng em nghĩ rằng mình có thể tìm được cây đẹp hơn, vì vậy em đã không chọn. Cứ thế, và rồi em đi đến cuối trảng cỏ mà chưa chọn được cây nào cả. Và vì thầy dặn không đi ngược lại nên em đành về tay không. - Đó là những gì xảy đến trong cuộc sống của chúng ta. Cỏ là những người ở quanh em. Cây cỏ xinh đẹp là người thu hút em và trảng cỏ là thời gian. Khi tìm kiếm một người để chung sống cùng nhau suốt đời, đừng luôn so sánh với những người khác và hy vọng mình sẽ kiếm được người tốt nhất. Vì như thế, em sẽ chỉ đánh mất thời gian quý báu trong đời, hãy nhớ rằng “Thời gian không bao giờ quay trở lại”. Thay vào đó, học cách chấp nhận con người của cô/anh ấy.

180

& Ai là người bạn nghĩ đến đầu tiên? Một anh chàng có cảm tình cùng một lúc với hai cô gái nhưng anh ta không biết mình yêu cô nào hơn. Một người bạn của anh ta đã cho một lời chỉ dẫn. Hãy trả lời thành thật câu hỏi: “Khi hạnh phúc, bạn muốn chia sẻ niềm hạnh phúc đó với cô gái nào?”, cô gái bạn nghĩ đến lúc ấy chính là người bạn yêu. Và cũng hãy thành thật trả lời câu hỏi này: “Khi đau khổ, cô gái nào bạn muốn cùng san sẻ?", cô gái bạn nghĩ đến lúc ấy chính là người bạn yêu. Thật tuyệt vời nếu trong niềm vui và nỗi buồn bạn đều muốn chia sẻ với cùng một cô gái. Nhưng nếu khi vui hoặc buồn bạn lại nghĩ đến hai cô gái khác nhau, tôi khuyên bạn hãy chọn cô gái mà bạn mong muốn được san sẻ nỗi buồn. Trong cuộc sống có nhiều nỗi khổ đau hơn là niềm hạnh phúc. Sẽ có rất nhiều người bạn có thể chia sẻ niềm vui với họ, không cần thiết là bạn phải yêu họ. Nếu bạn có một cuộc sống hạnh phúc, bạn có thể tự mình hưởng thụ nó. Nhưng trong nỗi buồn sẽ không có nhiều người sẵn sàng san sẻ với bạn. Nếu bạn mong muốn nói về hạnh phúc của bạn với một người, tôi tin chắc rằng người ấy rất thân thiết và là người rất hiểu bạn. Nhưng mọi chuyện không chỉ dừng ở đó. Nếu người ấy chỉ nghĩ đến bạn khi người ấy vui, còn khi buồn người ấy lại san sẻ với người khác, tôi có thể nói với bạn rằng tình yêu đó không bền vững. Điều dĩ nhiên, tôi sẽ rất hạnh phúc nếu là người đầu tiên được người ấy chia sẻ niềm hạnh phúc. Và khi người ấy buồn, tôi sẽ tự nguyện ở bên cạnh người ấy để xoa dịu nỗi lòng vì khi đó tôi tin rằng mình đã giữ một vị trí rất quan trọng trong trái tim người ấy. Còn bạn, nếu bạn buồn ai sẽ là người bạn nghĩ đến đầu tiên?

181

& Cô gái hoa hồng xanh John Blanchard rời khỏi băng ghế, chăm chú nhìn dòng người đang ra khỏi nhà ga xe lửa trung tâm thành phố. Anh đang chờ người con gái mà trái tim đã rất quen thuộc với anh nhưng khuôn mặt thì anh chưa từng gặp, một cô gái với bông hoa hồng trên áo. 13 tháng trước đây trong một thư viện ở Florida, khi nhấc một cuốn sách ra khỏi kệ anh bỗng cảm thấy bị lôi cuốn không phải vì nội dụng cuốn sách mà vì những dòng chữ viết bằng bút chì bên lề cuốn sách. Những hàng chữ mềm mại với nội dung chứa đựng một tâm hồn sâu sắc và một trí tuệ sáng suốt . Bên trong bìa cuốn sách, nơi ghi tên người mượn, anh tìm ra tên chủ nhân của hàng chữ, đó là Hollis Maynell . Cô gái sống ở thành phố New York . Sau đó anh viết cho cô gái một bức thư tự giới thiệu mình và mong cô trả lời, nhưng ngày hôm sau anh đã phải lên tàu ra nước ngoài tham gia cuộc Chiến tranh thế giới lần II. Trong vòng một năm và một tháng sau đó, hai người dần dần tìm hiểu nhau qua thư từ. Mỗi lá thư là một hạt giống được gieo vào trái tim nồng cháy. Một mối tình nảy nở. Anh đề nghị cô gái gửi cho mình một tấm hình nhưng cô gái từ chối . Cô cho rằng nếu chàng thực lòng thì diện mạo của cô đâu có quan trọng gì . Cuối cùng đến ngày anh từ châu Âu trở về, họ hẹn sẽ gặp nhau lần đầu tại nhà ga trung tâm thành phố New York vào lúc 19h . Cô gái viết : "anh sẽ nhận ra em là người có một bông hồng xanh trên ve áo". Khi đó, Anh thấy một người con gái bước lại phía tôi, cô ấy có một thân hình mảnh mai thon thả. Những lọn tóc vàng lộn xộn bên vành tai nhỏ nhắn. Cặp mắt cô ấy xanh như những đóa hoa . Đôi môi và cằm cô ta có nét cương quyết nhưng rất dịu dàng. Trong chiếc áo vét màu xanh nhạt cô gái trông như mùa xuân đang tới. Anh tiến lại phía cô gái và hoàn toàn không để ý là cô ấy không có bông hồng trên ve áo. Khi anh bước tới, cô gái nở một nụ cười nhẹ nhàng hấp dẫn trên vành môi và nói nhỏ: Đi cùng em chứ, chàng thủy thủ. Khi ấy hầu như không tự chủ được, anh bước thêm một bước nữa lại phía cô gái, và đúng lúc ấy tôi nhìn thấy Hollis Mayne với bông hồng đứng ngay sau cô ấy. Đó là một người đàn bà đã ngoài 40 tuổi. Bà ta có mái tóc màu xám bên trong một chiếc mũ đã cũ. Bà ta có một thân hình nặng nề, đôi chân mập mạp trong đôi giày đế thấp. Khi đó cô gái trong chiếc áo màu xanh vội vã bước đi. Anh có cảm giá dường như con người anh lúc đó bị chia làm hai, một nửa mong muốn được đi theo cô gái và một nửa hướng tới người đàn bà mà tâm hồn đã thật sự chinh phục anh. Và bà ta đứng đó, khuôn mặt béo tốt với làn da nhợt nhạt nhưng hiền lành và nhạy cảm. Khi đó bỗng nhiên anh không còn lưỡng lự nữa. Anh nắm chặt cuốn sách nhỏ cũ kỹ giống như cuốn sách trong thư viện trước đây để Hollis Mayne có thể nhận ra anh. Đây không phải là tình yêu nhưng là một cái gì đó rất đáng quí, một cái gì đó thậm chí có thể còn hơn cả tình yêu, một tình bạn mà anh luôn luôn và mãi mãi biết ơn. Anh đứng thẳng chào người đàn bà, chìa cuốn sách ra và nói, mặc dù khi nói anh cảm thấy mình bị nghẹn lại vì cay đắng và thất vọng: "Tôi là trung úy John Blanchard và xin phép được hỏi chắc đây là cô Maynell. Tôi rất vui mừng là cô đã có thể đến đây gặp tôi hôm nay . Tôi muốn mời cô dùng cơm tối có được không? “. Người đàn bà nở một nụ cười bao dung và trả lời:”ta không biết việc này như thế nào con trai ạ, nhưng cô gái trẻ mặc chiếc áo vét màu xanh vừa đi kia đã nằn nì ta đeo đóa hoa hồng này trên ve áo. Cô ấy nói nếu anh có mời ta đi ăn cơm tối thì nói riêng cô ấy đang đợi anh ở nhà hàng lớn bên kia đường. Cô ấy nói 182

đây là một cuộc thử nghiệm gì đó." Chúng ta chắc cũng hiểu được và khâm phục sự sáng suốt của cô gái. Bản chất thật sự của trái tim được nhận ra khi phải đối mặt với những điều không như ý muốn.

& Cà phê muối!

Chàng trai gặp cô gái ở một buổi tiệc. Cô rất xinh đẹp, quyến rũ và đến hơn nửa số người trong buổi tiệc đều để ý đến cô. Trong khi chàng trai chỉ là một người rất bình thường, không ai buồn nhìn tới. Cuối cùng, khi buổi tiệc gần kết thúc, chàng trai ngượng ngập mời cô gái uống cà phê với mình. Cô gái rất ngạc nhiên, nhưng vì lời mời quá lịch sự nên cô đồng ý.Họ ngồi ở một chiếc bàn nhỏ trong góc phòng tiệc, nhưng chàng trai quá lo lắng, mãi không nói được lời nào, làm cho cô gái cũng cảm thấy bất tiện. Cô gái chuẩn bị xin phép ra về Bỗng nhiên, chàng trai gọi người phục vụ: - Xin cho tôi ít muối để tôi cho vào cà phê! Mọi người đứng xung quanh đều hết sức ngạc nhiên và nhìn chăm chăm vào chàng trai. Chàng trai đỏ mặt nhưng vẫn múc một thìa muối cho vào cốc cà phê và uống. Cô gái tò mò: - Sao anh có sở thích kỳ quặc thế? - Khi tôi còn nhỏ, tôi sống gần biển - Chàng trai giải thích - Khi chơi ở biển,tôi có thể cảm thấy vị mặn của nước, giống như cà phê cho muối vào vậy! Nên bây giờ, mỗi khi tôi uống cà phê với muối, tôi lại nhớ tới tuổi thơ và quê hương của mình. Cô gái thực sự cảm động. Một người đàn ông yêu nơi mình sinh ra thì chắc chắn sẽ yêu gia đình và có trách nhiệm với gia đình của mình. Nên cô gái bắt đầu nói chuyện cởi mở hơn, về nơi cô sinh ra, về gia đình... Trước khi ra về, họ hẹn nhau một buổi gặp tiếp theo... Qua những lần gặp gỡ, cô gái thấy chàng trai quả là một người lý tưởng: rất tốt bụng, biết quan tâm... Và cô đã tìm được người đàn ông của mình nhờ cốc cà phê muối. Câu chuyện đến đây vẫn là có hậu vì "công chúa" đã tìm được "hoàng tử",và họ cưới nhau, sống hạnh phúc.Mỗi buổi sáng, cô gái đều pha cho chàng trai - nay đã là chồng cô - một cốc cà phê với một thìa muối. Và cô biết rằng chồng cô rất thích như vậy. Suốt 50 năm kể từ ngày họ cưới nhau, bao giờ người chồng cũng uống cốc cà phê muối và cảm ơn vợ đã pha cho mình cốc cà phê ngon đến thế.Sau 50 năm, người chồng bị bệnh và qua đời, để lại cho người vợ một bức thư: "Gửi vợ của anh,Xin em tha thứ cho lời nói dối suốt cả cuộc đời của anh. Đó là lời nói dối duy nhất trong cuộc đời anh đối với em. Em có nhớ lần đầu tiên anh mời em uống cà phê không? Lúc đó, anh đã quá lo lắng, anh định hỏi xin ít đường nhưng anh lại nói nhầm thành muối. Anh cũng quá lúng túng nên không thể thay đổi được đành phải tiếp tục lấy muối cho vào cốc cà phê và bịa ra câu chuyện về tuổi thơ ở fần biển để được nói chuyện với em. Anh đã định nói thật với em rất nhiều lần nhưng rồi anh sợ em sẽ không tha thứ cho anh. Và anh đã tự hứa với mình sẽkhông bao giờ mói dối em một lời nào nữa, để chuộc lại lời nói dối ban đầu.Bây giờ anh đã đi thật xa rồi, nên anh sẽ nói sự thật với em. Anh không thích và phê muối, nhưng mỗi sáng được uống cốc cà phê muối từ ngày cưới em, anh chưa bao giờ cảm thấy hối tiếc vì mình đã phải uống cả. Nếu anh có thể làm lại từ đầu, anh vẫn sẽ làm như thế để có được em, và anh sẽ uống cà phê muối cả cuộc đời".(Sưu tầm) 183

& Chiếc hộp kỳ diệu

Jack là một cậu bé mồ côi. Cậu bé sống với người cô , mặc dù không nhận được sự yêu thương , chỉ là những lời la mắng , và sự keo kiệt của cô , nhưng Jack vẫn rất vui vẻ , cậu bé rất ngoan . Cậu bé tự nghĩ : " Nếu không có cô , chắc chắn cậu đã không còn được đi học rồi , và chắc chắn cậu đã trở thành đứa trẻ lang thang đầu đường xó chợ " Trong lớp , các bạn không thích chơi với Jack , một đứa trẻ mồ côi , duy nhất chỉ có một bạn , cô bé rất dễ thương , cứ mỗi lần tan lớp là cô bé ấy ở lại xếp bàn ghế lại . Jack cũng ở lại phụ bạn ấy , cả hai không nói gì với nhau nhưng cứ làm việc như vậy và cảm thấy rất vui. Giáng sinh sắp đến rồi, mọi người rục rịch chuẩn bị mọi thứ, bàn tán vế những món quà. Jack không có gì cả. Cô bé không thấy Jack còn ở lại giúp cô, tan học là cậu lại chạy về vội vã. Một hôm, cô bé hỏi cậu : -Sao cậu không ở lại nữa, cậu có biết là tớ rất vui nếu có cậu giúp tớ không? -Thật à? Tớ quan trọng với cậu như thế à? -Ừ -Vậy giáng sinh này, cậu ở lại nhé, tớ có món quà tặng cậu Giáng sinh đến, khi mọi nguời đã về hết. Jack đến bên cô bé , Đưa ra một món quà nhỏ được gói rất cẩn thận . Cô bé mở ra : -Xinh quá , chiếc hộp xinh quá. Nó dựng gì bên trong thế -Bạn cứ mở ra đi. Jack nhìn cô bạn, cười. Cô bé tò mò mở ra, thật kỳ lạ, trong hộp không hề có một cái gì hết. Đưa đôi mắt ngạc nhiên về phía Jack, cô bé hỏi: -Không hề có gì trong hộp này hết , Jack ạ? -Bạn sẽ không bao giờ thấy được nó, không nhìn thấy nó , không sờ thấy nó, không nếm được nó đâu, vì nó là tình yêu đấy, mẹ tớ đã bảo thế, bạn chỉ cảm nhận được tình yêu thôi , mẹ đã tặng nó cho tớ, giờ tớ tặng lại cậu. Cám ơn vì tất cả. Trên chiếc đàn piano của cô bé lúc nào cũng có một chiếc hộp nhỏ nhỏ xinh xinh , mở chiếc hộp ra ai cũng thắc mắc , là một chiếc hộp rỗng . Cô bé chỉ mỉm cười và nói : "Sẽ chẳng thể 184

nhìn thấy nó đâu , không cầm được nó đâu , nhưng nó rất quan trọng , rất đặc biệt , bởi nó là tình yêu đấy "

& Sự tích Tình yêu

Ngày xửa ngày xưa, có một hòn đảo nơi đó có tất cả mọi cảm xúc sinh sống: Hạnh Phúc, Nỗi Buồn, Tri Thức và những cái khác, bao gồm cả Tình Yêu. Một ngày kia, các cảm xúc được thông báo rằng hòn đảo này sẽ chìm, vì vậy tất cả đều đóng thuyền và rời đi, ngoại trừ Tình Yêu. Tình Yêu là người duy nhất ở lại. Tình Yêu muốn chống chọi đến giờ phút cuối cùng khi hòn đảo sắp chìm, Tình Yêu mới quyết định nhờ giúp đỡ. Sự Giầu Có đang đi qua Tình Yêu trên một chiếc thuyền rất lớn. Tình Yêu nói: "Giàu Có ơi, có thể đưa tôi đi cùng với không?" Sự Giàu Có trả lời: "Không, tôi không thể. Trong thuyền có rất nhiều vàng và bạc, ở đây không có chỗ cho anh đâu." Tình Yêu bèn quyết định nhờ Phù Hoa, người cũng đi qua trên một con thuyền rất đẹp: "Phù Hoa, hãy giúp tôi!". "Tôi không thể giúp anh, Tình Yêu ạ. Anh quá ẩm và có thể sẽ làm ẩm thuyền của tôi," Phù Hoa trả lời. Nỗi Buồn đang ở gần đó, Tình Yêu hỏi: " Nỗi Buồn ơi, hãy cho mình đi với cậu", "Ôi, Tình Yêu, mình buồn quá, mình chỉ muốn được ở một mình ..." Bỗng nhiên có một tiếng gọi: "Lại đây Tình Yêu. Ta sẽ đưa cháu đi", đó là một người lớn tuổi. Quá vui mừng và sung sướng. Tình Yêu quên cả hỏi họ đang đi đâu. Khi đến một miền đất khô ráo, người lớn tuổi đó lại tiếp tục đi con đường của mình. Tình Yêu hỏi Tri Thức, một người đứng tuổi khác: - Ai đã vừa giúp cháu vậy ? - Đó là Thời Gian - Tri Thức trả lời - Thời Gian ư ? - Tình Yêu hỏi - Nhưng tại sao Thời Gian lại giúp cháu? Tri Thức mỉm cười khôn ngoan và nói: "Bởi lẽ chỉ có Thời Gian mới hiểu được giá trị của Tình Yêu" ... "Chỉ có thời gian mới hiểu được giá trị của tình yêu". Niềm vui và nỗi buồn, khổ đau và hạnh phúc, tất cả những điều khiến ta mỉm cười hay rơi lệ cũng đều sẽ trôi qua. Sự giàu sang, tiền tài danh vọng chẳng phải rồi sẽ không còn là điều quan trọng? Khi nhìn lại con đường ta đã đi qua, chỉ xin được hy vọng rằng, hãy còn có Tình Yêu. Rất có thể một lúc nào đó ta hờn trách Tình Yêu sao sớm lấy đi của ta sự vô tư, không phải lúc nào Tình Yêu cũng là chốn thiên đường, thế nhưng trên tất cả được chờ đợi và được sống trong Tình Yêu bao giờ cũng là niềm may mắn của mỗi con người. Hãy đợi, chỉ có thời gian mới hiểu được tình yêu.

185

& 500 đồng

Tác giả: Me Sao Truyện ngắn này kể về cuộc đời một tờ bạc.Đọc nó bạn sẽ thấy trên đời này có rất nhiều những tờ bạc như thế. Và hình như câu truyện không chỉ dụng ý bấy nhiêu... Ông cho một tờ bạc năm trăm mới cứng. Chú bé lôi ra lôi vào, ngắm nghía nó hoài. Ít hôm sau chú đem tiền mua mấy viên bi. Cô bán hàng nhận được tờ bạc đẹp, tỉ mỉ ghép xếp nó với mấy tờ bạc mới tặng một người bạn cùng lớp. Một ngày anh chàng tặng niềm hi vọng nhỏ nhỏ đó cho một người ăn mày tật nguyền. Người ăn mày gỡ ngôi sao ra, nhập tờ bạc với những đồng tiền cũ bẩn khác. Đối với ông ta điều quan trọng lúc đó là phải có đủ tiền để mua thuốc chữa cảm. Tờ bạc nằm trong tiệm thuốc tây dưới bàn tay sạch sẽ của anh dược sĩ trẻ vài ngày. Rồi nó được dùng trả tiền thừa cho một người phụ nữ trung niên.Người phụ nữ khia ra đường, bất ngờ bị giật giỏ. Tất cả tiền trong giỏ chỉ đủ cho tên cướp mua ma túy thỏa mãn cơn vật vã. Tờ bạc bắt đầu rách dần, rách vài lỗ nhỏ. Nó trải bao vui buồn, qua tay bao người: chị hàng cá, người quét rác...Có lần có còn thấm cả máu của một người lượm ve chai do chị cào phải mảnh thủy tinh. Rồi tờ bạc đến tay chị bán chè. Chị dùng nó thối lại cho cô bé ăn quà xinh xắn có nước da trắng trẻo. Khi về đến nhà, mẹ cô bé nhìn thấy tờ tiền đen đủi, cáu xỉn. Chị ta hét lên giận dữ, nói rằng tiền này đầy rẫy vi trùng. Chị giật lấy tờ bạc trên tay cô bé vô tình làm nó rách đôi và vứt xuống đường. Gió thổi một nửa tờ bạc bay đến gốc cây, nửa kia bay xuống cống. Sáng hôm sau, có cụ già đi ngang, nhặt lấy nửa tờ tiền ướt đẫm sương, đem về nhà. bà cho nó kết hôn với nửa tờ tiền khác bằng miếng băng keo trong.Khi cụ già đi lĩnh lương hưu, xe đạp bị xẹp bánh. Bà lấy tiền trả công cho anh chàng bơm xe. Anh chàng trông còn trẻ lắm, độ 15,16 tuổi là cùng. Tối đó, đồng tiền với đủ mùi thơm, thối, hôi, tanh, chua, cay cùng bao nhiêu vi khuẩn bám trên mình còn thấm đẫm vị mặn của nước mắt cậu con trai mới lớn.....

186

& Lòng biết ơn và niềm mơ ước

Một ngày nọ, một gia đình quý tộc giàu có nước Anh đã đưa con về miền quê nghỉ mát. Trong khi nô đùa, tai nạn đã xảy ra: cậu con trai nhỏ của họ sa chân ngã xuống vực nước sâu. Tất cả tưởng chừng như vô vọng, không còn phương cách nào cứu sống cậu bé không biết bơi. Thế rồi, từ xa, nghe tiếng kêu thất thanh, một chú bé nhem nhuốc, con của một nông dân nghèo trong vùng đã chạy đến tiếp cứu. Nhà quý tộc đã hết sức biết ơn cậu bé nhà nghèo. Thay vì chỉ nói lời cảm ơn và kèm theo một ít tiền hậu tạ, ông ân cần hỏi cậu bé: - Khi lớn lên, cháu muốn làm gì? Cậu bé nhỏ nhẹ thưa: - Thưa ông, chắc cháu sẽ tiếp tục nghề làm ruộng của cha cháu. Nhà quý tộc lại gặng hỏi: - Thế cháu không còn ước mơ nào lớn hơn nữa sao? Cậu bé im lặng cúi đầu một lúc rồi mới trả lời: - Dạ thưa bác, nhà cháu nghèo thế này thì cháu còn biết ước mơ điều gì nữa đây? Lại tiếp tục một câu hỏi chân tình: - Nhưng bác muốn biết, nếu cháu được phép mơ ước thì cháu sẽ ước mơ điều gì? Và lần này cũng lại là một câu trả lời thật thà: - Thưa bác, cháu muốn được đi học, cháu muốn trở thành một bác sĩ! Sau này, cậu bé ngày xưa không biết bơi được cứu sống đã trở thành một vĩ nhân, đã làm cho cả nước Anh hãnh diện tự hào, đó chính là Thủ tướng Winston Churchill. Còn cậu bé quê nhà nghèo đã không còn chỉ biết đặt ước mơ đời mình nơi cụm cỏ bờ đê.Cậu đã trở thành một bác sĩ lừng danh thế giới, cũng đồng thời là ân nhân của cả nhân loại khi tìm ra được thuốc kháng sinh penicillin. Tên của ông là Alexander Fleming. 187

Không ai ngờ rằng đến thủ tướng nước Anh lâm bệnh trầm trọng, cả vương quốc Anh đã đi tìm những vị danh y lẫy lừng để cố cứu sống nhà lãnh đạo tối cao của mình. Tất cả đã bó tay. Thế rồi bác sĩ A.Fleming đã tự ý tìm đến và ông đã cứu sống, một lần nữa, người mà ông đã từng cứu sống năm xưa.

& Giúp người giúp ta

* Một người nông dân ở Nebraska rất giỏi trong lĩnh vực trồng ngô. Hàng năm ông đều đem sản phẩm của mình ra hội chợ, và lần nào cũng đoạt giải cao. Năm nọ, có một phóng viên đến phỏng vấn ông về cách thức trồng trọt. Phóng viên ấy thấy rằng ông đã chia sẻ hạt giống ngô cho người hàng xóm. Lấy làm lạ, người phóng viên hỏi: “Tại sao ông lại chia sẻ hạt giống tốt cho hàng xóm trong khi ông ta cũng đem sản phẩm của mình ra cạnh tranh với sản phẩm của ông mỗi năm tại hội chợ?”.Người ông dân điềm tĩnh trả lời: “Gió đem phấn hoa rải từ cánh đồng này đến cánh đồng khác. Nếu láng giềng trồng giống ngô không tốt, sự giao phấn sẽ làm chất lượng ngô của tôi xuống cấp. Tôi muốn có chất lượng ngô tốt thì phải giúp cho hàng xóm trồng được giống ngô tốt”.Người nông dân hiểu biết sâu sắc về sự tương quan với nhau trong cuộc đời. Cánh đồng ngô của ông sẽ không thể phát triển trừ khi cánh đồng ngô của người hàng xóm cũng phát triển.Thử xét đến các lĩnh vực khác. Người muốn sống yên bình nên giúp đỡ những người xung quanh có cuộc sống yên bình, thế mới mong có một không gian yên bình. Người muốn sống hạnh phúc cũng nên giúp đỡ những người xung quanh, đặc biệt là người thân yêu có cuộc sống hạnh phúc, vì chúng ta hạnh phúc trong cả sự hạnh phúc của người khác.Không nên sống ích kỉ, chỉ biết có mình. Giúp đỡ người khác cũng chính là làm tốt cho bản thân.

& Sự phản chiếu Sự phản chiếu những hành động của chúng ta Một cậu bé đang cùng bố đi dạo trên núi. Chẳng may cậu bé vấp ngã. Cậu bé rất đau nên gào ầm lên: -AAAhhhhh!!! Thật ngạc nhiên, cậu bé nghe thấy tiếng “nhái lại” đâu đó giữa những ngọn núi: “AAAhhhhh!!!” Tò mò cậu bé lại hét: “Ai đấy?” Và cậu bé nhận được câu trả lời: “Ai đấy?”. Rất tức giận với câu trả lời đó, cậu bé gào toáng lên: “Đồ nhát gan!”. Và cậu, một lần nữa, lại nhận được câu trả lời: “Đồ nhát gan!”. Cậu mếu máo nhìn bố và hỏi: “Chuyện gì thế bố?” Ông bố mỉm cười và nói: “Con trai, con chú ý này!”. Rồi ông hét to: “Tôi rất yêu quý bạn!”. Một giọng trả lời: “Tôi rất yêu quý bạn!”. Ông bố lại hét lên: “Bạn tuyệt vời lắm!”. Và giọng đáp lại: “Bạn tuyệt vời lắm!”. Cậu bé ngạc nhiên, nhưng không hiểu gì cả. Ông bố giải thích: 188

-Người ta gọi đó là “tiếng vọng” nhưng thực sự nó chính là cuộc sống. Nó trả lại con tất cả những gì con nói hoặc làm. Cuộc sống của chúng ta đơn giản là sự phản chiếu những hành động của chúng ta. Nếu con muốn có được nhiều sự yêu thương trên khắp thế giới, hãy tạo ra yêu thương ngay chính trong tim con. Mối quan hệ này có thể áp dụng với mọi thứ, mọi mặt của cuộc sống. Cuộc sống sẽ trả lại cho con tất cả những gì con cho nó!!!.

& Cái bẫy chuột

Một con chuột nhìn qua vết nứt của vách tường và trông thấy một bác nông dân cùng với vợ đang mở một chiếc hộp. “Hẳn là có đồ ăn gì trong hộp?” - con chuột tự hỏi. Nhưng liền sau đó, nó hốt hoảng khi phát hiện ra đó lại là cái bẫy chuột. Chuột ta bèn chạy ra ngoài vườn và la làng la xóm: “Có một cái bẫy chuột trong nhà! Có một cái bẫy chuột trong nhà!” Chị Gà cục ta cục tác chạy tới: “Chú Chuột này, đây quả thật là mối lo ngại ghê gớm đối với chú, nhưng nó chẳng phiền hà gì tới tôi. Tôi không thể nào bị vướng một cái bẫy chuột”. Chuột quay sang nói với anh Heo với vẻ lo lắng: “Anh ơi, trong nhà ta có một cái bẫy chuột”. Anh Heo tỏ ra thông cảm: “Tôi rất lấy làm tiếc, cậu em ạ! Tôi chẳng thể làm gì được, nhưng tôi sẽ cầu nguyện cho chú”. Chuột chạy tới bác Bò tỉ tê. Bác bò một lần nữa trấn an: “Tôi rất hiểu cậu, nhưng tôi cũng chẳng thể giúp gì”. Chuột lẳng lặng bỏ vào nhà. Lòng buổn thỉu buồn thiu, một mình nhìn cái bẫy chuột tàn nhẫn của bác nông dân. Thế rồi đêm nọ, một tiếng động vang lên trong ngôi nhà, hệt như tiếng sập bẫy. Vợ của bác nông dân vội chạy tới để xem có bắt được con chuột nào không. Trong đêm tối, loạng cha loạng choạng, bà đã bị một con rắn độc cắn khi bà mon men tới cái bẫy vốn đang sập vào đuôi con rắn. Bác nông dân nhanh chóng đưa vợ vào trạm xá. Khi về nhà, bà đã bị sốt. Mọi người đều biết rằng ăn cháo có thể làm giảm cơn sốt; vì thế bác nông dân đã chạy ra vườn bắt chị Gà làm thịt để làm cháo nấu cho vợ. Thế nhưng bệnh tình của vợ ông vẫn không thuyên giảm. Bạn bè và xóm giềng đã tới thăm hỏi. Để thết đãi họ, ông đã làm thịt anh Heo. Sau nhiều ngày chống chọi với cơn bệnh, vợ ông đã qua đời. Nhiều người đến lễ tang và vì thế bác nông dân đã mổ thịt bác Bò để có đủ thức ăn đãi khách, những người đã rất quan tâm tới gia đình ông. Lần sau, một khi bạn nghe thấy ai đó đang gặp khó khăn dù chuyện đó chẳng "ăn nhập" gì tới bạn, có thể họ ở tận châu Phi xa xôi hay Bắc cực lạnh giá, hãy nhớ rằng khi một người trong chúng ta gặp nguy khốn, nghĩa là tất cả chúng ta đều có nguy cơ gặp nguy khốn. Tất cả chúng ta đều đồng hành trên chuyến hành trình mang tên Cuộc Đời. Hãy để mắt tới mọi người và luôn động viên và cùng họ vượt qua cơn khốn khó.

189

& Một mắt xích. Một chàng trai bị lạc giữa sa mạc rộng lớn. Anh mệt lả và khát khô cổ, sẵn sàng đánh đổi bất cứ cái gì chỉ để lấy một ngụm nước mát. Đi mãi đi mãi, đến khi đôi môi anh đã sưng lên nhức nhối, thì thấy một căn lều cũ, rách nát, không cửa sổ. Anh nhìn quanh căn lều và thấy ở một góc tối có một cái máy bơm nước cũ đã gỉ sét. Tất cả mọi thứ trở nên lu mờ bên cạnh cái máy bơm. Anh vội vã bước tới, vịn chặt tay cầm, ra sức bơm. Nhưng không có một giọt nước nào chảy ra. Thất vọng, anh nhìn quanh căn lều. Lúc này anh mới để ý thấy một cái bình nhỏ. Phủi sạch bụi cát trên bình, anh đọc được dòng chữ nguệch ngoạc viết bằng cách lấy viên đá cào lên: "Hãy đổ hết nước trong bình này vào cái máy bơm. Và trước khi đi, nhớ đổ nước đầy vào bình". Anh bật nắp bình ra và đúng thật, trong bình đầy nước mát. Bỗng nhiên, anh bị rơi vào một tình thế bấp bênh. Nếu uống ngay chỗ nước trong bình, chắc chắn anh có thể sống sót. Nhung nếu đổ hết nước vào cái máy bơm cũ gỉ, có thể nó sẽ bơm được nước trong lành từ sâu trong lòng đất - rất nhiều nước. Anh cân nhắc khả năng của cả hai lựa chọn: nên mạo hiểm rót nước vào máy bơm để có nguồn nước trong lành, hay uống nước trong cái bình cũ và coi như không đọc lời chỉ dẫn. Dù sao, lời chỉ dẫn không biết đã ở đó bao lâu rồi và không biết có còn chính xác không. Nhưng rồi cuối cùng, anh cũng quyết định rót hết nước vào cái máy bơm, và tiếp tục nhấn mạnh cái cần, một lần, hai lần... chẳng có gì xảy ra cả! Tuy hoảng hốt, nhưng nếu dừng lại anh sẽ không còn một nguồn hy vọng nào nữa, nên anh tiếp tục kiên trì bơm..., lần nữa, lần nữa... nước mát trong lành bắt đầu chảy ra từ cái máy bơm cũ kỹ. Anh vội hứng nước vào bình và uống. Cuối cùng, anh hứng nước đầy bình để dành cho người lạc đường như anh sẽ đến đây. Anh đậy nắp bình rồi viết thêm một câu dưới dòng chữ có sẵn. "Hãy làm theo chỉ dẫn trên. Bạn cần cho trước khi có thể nhận".

& Một nụ cười Cô gái cười với một người xa lạ rầu rĩ, nụ cười làm cho anh ta cảm thấy phấn chấn hơn. Anh ta nhớ đến sự tử tế của người bạn cũ và viết cho người ấy một lá thư cảm ơn. Người bạn này vui sướng vì nhận được lá thư của người bạn cũ lâu ngày không gặp, đến nỗi sau bữa trưa anh ta boa một món tiền lớn cho chị hầu bàn. Chị hầu bàn ngạc nhiên vì món tiền boa quá lớn. Trên đường về chị ta cho một người ăn mày một ít tiền lẻ. Người ăn mày rất biết ơn, vì đã hai ngày nay anh ta chẳng được ăn gì. Sau bữa tối anh ta trở về căn phòng tối tăm, tồi tàn của mình.Trên đường về, anh ta thấy một chú chó đang rét run cầm cập, anh ta mang nó về nhà và sưởi ấm cho nó. 190

Con chó rất vui mừng vì đựơc cứu thoát khỏi cơn bão tuyết sắp đến gần. Đêm ấy, trong khi mọi người đang ngủ say, thì ngôi nhà bốc cháy, chú chó sủa rống lên. Chú chó sủa cho đến khi mọi người dậy và cứu tất cả mọi người thoát chết. Một trong những người được cứu thoát có một chú bé. Sau này chú bé trở thành bác sĩ tìm ra văc-xin chữa bệnh nguy hiểm cho loài người.

& Phim ngắn: Buổi sáng, trời vẫn còn rét mướt và mưa gió. Lạnh đến cóng cả tay. Gã uể oải ngồi dậy. Tầng dưới, thằng Long vẫn đang ngủ. Gã leo xuống. Cái giường tầng rung lên. Thằng Long hé mắt, giọng ẩm ướt: - Nhẹ chân thôi mày. Gã chẳng nói gì. Gã đi ra cửa. Gã xuống cầu thang. Gã đi xuống sân. Mưa khiến gã rùng mình. Gã ra đến trước bảng tin KTX. Gã lấy viên phấn trắng và viết lên đó một dòng chữ: “Ai đánh rơi 500.000đ có cái dây buộc màu vàng tối hôm qua, xin liên hệ Phó Mai Đăng – phòng 37 để nhận lại”. Rồi gã mỉm cười. Gã về phòng gã. Gã leo lên giường, ngủ tiếp. Buổi trưa, trời đã ngớt mưa, nhưng vẫn rét. Tệ thật, thời tiết thâm nho như người Hà Nội vậy. Gã cũng là người Hà Nội nhưng gã ghét người thành phố. Gã ở KTX để sống với người ngoại tỉnh. Như thế có vẻ dễ chịu hơn nhiều. Cho dù nhiều lúc gã rất bực bội với cái bản chất tiểu nông hẹp hòi của mấy đứa cùng phòng. Chẳng hạn có lọ ruốc giấu tận đáy hòm hay kiểu tính toán cả chút kem đánh răng và bàn chải. Nhưng người thành phố thì ghê lắm! Thì bị khó chịu với tụi sinh viên quê còn hơn bị xỏ mũi. Gã đã từng bị một vố lừa. - Xin cho hỏi Phó Mai Đăng? Đến rồi! Gã nhếch mép cười: - Có tôi. Một thằng con trai xem chừng học năm 3 hoặc 4. - Mình là Dương học năm 3, hôm qua… Gã mỉm cười: - Rơi 500.000đ phải không? Thằng kia rối rít: - Ờ…ờ…đúng rồi! Sao mà giống gã ngày xưa thế! Con bé người Hà Nội đã chơi gã một vố khá đau. Cũng 500.000đ và dây buộc màu vàng. - Đấy là tiền bà bô mình vừa gửi lên cho mình đóng tiền học. Thằng kia sụt sịt kể lể. Gã nhớ quay quắt cái con bé người Hà Nội. Và tức đến sôi bụng. Thằng này y hệt gã hồi đó. Lôi cả bà bô vào, 500.000đ đâu có ít ỏi gì? Gã vờ mở tủ. - Tôi nhặt được cái dây buộc – Gã nói và đưa cái dây buộc màu vàng lên. Thằng kia tẽn tò. Y như gã vậy. Thằng kia ngu hơn gã. Thằng kia cum cúp bỏ đi. Ngày xưa gã còn vờ thịnh nộ để giữ thể diện. Còn bây giờ… Gã phá lên cười sung sướng. Thằng Long thở dài: - Mày đùa ác quá Đăng ơi! Gã trừng mắt: - Ác cái con khỉ! Mày có biết tao cũng đã từng bị lừa thế này không? - Đấy là vì mày tham - Thằng kia cũng vậy. - Mày… - Cái con khỉ! Tao muốn làm bẽ mặt đứa nào tham. Thằng Long không nói gì nữa. Còn mình gã. Gã ôm đàn hát nghêu ngao. Buổi chiều, lại một đứa nữa tới. Lần này là một đứa con gái. - Cho hỏi Phó Mai Đăng? 191

- Là tôi? - Có phải anh viết dòng thông báo kia? - Phải! Cô bị rơi 500.000đ hả? - Không! Tôi biết đây là một trò đùa. - Xin lỗi, tôi không biết cô đến đây với mục đích gì? Người buổi sáng là bạn trai của tôi. Anh ấy bị mất tiền thật chứ không phải giả. Gã hơi choáng. Cô gái tiếp: - Hành động đùa ác của anh khiến bạn trai của tôi… Rồi cô òa khóc. Gã luống cuống. Gã rất kị nước mắt con gái. Gã luống cuống thật sự. - Tôi…tôi… Cô gái tấm tức: - Anh ấy rất nghèo. 500.000đ mẹ anh ấy gửi lên là để đóng học cho hai anh em anh ấy! Lại còn thế nữa! Cô gái khiến cho cái lương tâm của thằng con trai 21 tuổi trong gã cắn rứt đến đau đớn. Gã hít một hơi thật sâu để lấy lại thăng bằng. Dương – gã con trai ban trưa thực sự là tội nghiệp. Gã đùa ác thật. Cô gái đứng dậy: - Tôi chỉ muốn nói với anh vậy thôi! Tôi không nghĩ anh lại độc ác đến thế đâu! Thôi tôi đi. Gã đùng đùng tự ái. - Cô… lầm rồi! Nói rồi gã mở tủ, gã lôi ra 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12. Chẵn 12 tờ bạc 20.000đ. Gã đưa cho cô gái: - Cả gia sản của tôi còn mỗi đây, cô đưa giùm tôi cho cậu Dương và nói với cậu ấy tôi xin lỗi. - Không! Tôi không nhận tiền của anh đâu. Tôi chỉ đến nói với anh rằng anh đã đùa ác quá, vậy thôi! - Không, cô cầm lấy! Coi như là tôi cho mượn cũng được! Cô gái lau nước mắt. Cô cầm lấy 12 tờ giấy bạc. Tổng cộng 240.000đ. Cô lí nhí cảm ơn. Gã thở dài nhẹ nhõm. Long nghe gã kể, nó thở dài. - Mày lại bị lừa rồi. Gã trừng mắt: - Mày thì biết cái chó gì! - Gậy ông đập lưng ông thôi! Gã leo lên giường không nói gì nữa. Buổi tối, trời rét như cắt ra cắt thịt, ở trong một quán cà phê, thằng con trai tên Dương cầm xấp tiền cười toang hoác. - Em giỏi thật. Đứa con gái ngả đầu vào vai nó: - Thế mới gọi là gậy ông đập lưng ông chứ. Thằng con trai cười khằng khặc: - Thôi em cầm lấy tiền đi. Đứa con gái lắc đầu: - Anh cầm đi! Vả lại tiền của em cũng như tiền của anh thôi. Thằng con trai cười lớn bỗng nó xịu mặt: - Vậy là vẫn thiếu 60.000đ nữa! Chậc! Mai phải đóng học phí rồi. Đứa con gái mở xắc ra: - Đây! 60.000đ tiền của em anh cầm lấy mai đóng học. Thằng con trai không khách sáo, cầm luôn. Đứa con gái nghĩ đến gánh rau của mẹ nó. 60.000đ tiền hàng, mẹ nó sai nó đi mua rau để mai ra hàng sớm. Nhưng đứa con gái vội quên ngay khi thằng con trai đặt lên má nó một nụ hôn. Đêm khuya, thằng con trai đội mưa lên nhà một đứa con gái khác. Nó đưa 300.000đ và nói: - Anh vừa đi làm thêm được 300.000đ. Em cầm lấy mà trang trải nợ nần. Đứa con gái cầm tiền bĩu môi: 192

- Từng này thôi á? Anh biết tôi nợ bao nhiêu không? - Em nợ 300.000đ thôi mà! - Là 3 triệu thưa ông! Vừa lúc một người nước ngoài bước ra. - What’s… matter? Đưa con gái chỉ vị khách nước ngoài: - Thần tài của tôi đây rồi! Cảm ơn những gì đã làm cho tôi. Guốc bay! Thằng con trai choáng váng. Cửa đóng. Cuộc sống vẫn tiếp tục và không hề đơn giản như cách nghĩ và trò đùa của nhân vật “gã”. Cuộc sống không đầu không cuối, đây chỉ là một khúc phim ngắn kể hầu bạn đọc đang lớn nghe chơi. HN 3 – 2000 Hoàng Anh Tú

& Thuật xem tướng

Nước Sở có người xem tướng giỏi, nói câu nào trúng câu ấỵ Trong nước xa gần đâu cũng biết tiếng. Vua Trang Vương thấy thế, vời lại hỏi: “Nhà ngươi dùng thuật gì mà xem tướng giỏi như thế”? Người xem tướng thưa rằng: “Thần không có thuật gì lạ cả. Thần chỉ xem bạn của người ta mà biết đươc người ta hay, hay dở. Như thần xem cho thường dân, mà thấy chơi với những bạn hiếu, đễ, thuần, cẩn biết giữ phép nước, thì thần đoán người dân ấy là người hay, thân tất một ngày một vẻ vang, nhà tất một ngày một thịnh vượng. - Như thần xem cho quan lại mà thấy chơi với những bạn thành, tín, có phẩm hạnh, thích điều phải thì thần đoán cho ông quan ấy là người tốt, làm quan tất mỗi ngày một cao thăng, giúp vua tất mỗi ngày một ích lợi - Như thần xem cho vua chúa, mà thấy quan gần có lắm người hiền, quan xa có lắm người trung, lúc có lỗi, nhiều người can ngăn, thì thần đoán là ông vua giỏi, vua tất mỗi ngày một tôn trọng, nước tất mỗi ngày một trì yên, thiên hạ tất mỗi ngày một qui phục... Thần quả không có thuật gì lạ, chỉ xem người mà biết được người hay, hay dở ”. 193

Vua Trang Vương cho là phảị Bấy giờ kíp thu dùng những người tài giỏi, sau nước Sở thành cường thịnh nhất đời Chiến Quốc. (Lã Thị Xuân Thu)

& Những đôi dép chuối

Nguyên Hoàng Tôi sống trong một căn nhà nhỏ, phía Đông giáp với biển. Quanh nhà tôi là một rừng chuối xanh biếc màu lá. Trường cấp I cách nhà 20 cây số. Mỗi ngày, tôi đều phải thức dậy từ tờ mờ sáng, đeo cái túi vải cũ Má khâu chéo qua vai, lầm lũi bắt đầu chặng đường dài đi bộ của mình. Vừa đi, tôi vừa lẩm nhẩm học bài, có khi hát hay kể chuyện một mình cho đỡ buồn, đỡ sợ. Đi miết rồi cũng quen, cũng tới. Nhưng khi tan học, chặng đường về thật khủng khiếp. Mặt trời lúc này đã lên tới đỉnh sào và trảng cát trắng rộng mênh mông, mát lạnh lúc đi giờ đã trở thành một cái chảo khổng lồ nóng rát. Để chạy được qua đó, chân tôi phải phồng rộp lên , mỗi lần bàn chân chạm xuống mặt cát là mỗi lần muốn chảy nước mắt, đau đớn tưởng kéo dài mãi không thôi. Ước mơ đầu tiên trong đời, tôi dành mơ một đôi dép nhựa. Nhưng Má tôi nghèo lắm, người không đủ tiền sắm dép cho tôi. Thay vào đó, người làm cho tôi một đôi dép chuối. Đôi dép là hai miếng bẹ chuối còn xanh cắt vừa chân, thêm sợi dây chuối khô chằng qua lại làm quai dép. Má dặn tôi bọc kín đôi dép lại, buổi sáng đi qua trảng cát, bới cát dưới một bụi cỏ lên, vùi đôi dép ở dưới để chúng khỏi khô vì nắng nóng. Trưa về, tôi bới dép lên mang, lúp xúp chạy qua trảng cát. Bẹ chuối giúp chân tôi nguyên lành trên chảo cát nóng. Và sáng nào Má cũng dậy sớm, cắt bẹ chuối tươi làm cho tôi một đôi dép như thế, nhựa chuối chát nồng dính đầy vết trên tay Má. Một ngày, trên đường về, tôi gặp một ông bố đi chân trần cõng đứa con gái nhỏ băng qua trảng cát. Đứa con gái ríu rít kể chuyện, ông bố cũng tươi cười lắng nghe, nhưng cái kiểu bước đi dường như muốn nhảy nhổm lên vì nóng của ông chỉ có tôi hiểu: Nóng và rát chân quá. Bất giác, thay vì lẩm nhẩm hát một mình, tôi tự hỏi rằng Má tôi có giống ông bố kia không, người chịu rất nhiều vất vả vì tôi, nhưng lúc nào cũng tươi cười, dịu dàng với tôi. Sớm hôm sau, tôi thức dậy sớm hơn nữa, phụ Má làm thêm hai đôi dép chuối. Khi đi qua trảng cát, tôi vùi hai đôi dép sơ sơ để ai cũng nhìn thấy nó trồi lên. Lúc trở về, chợt thấy mừng vì hai đôi dép đã không còn ở đó. Không biết những người dùng nó có cảm thấy mát chân hơn không? Những ngày sau, cũng có khi vẫn còn ở đó hai hoặc một đôi dép, nhưng những đứa nhỏ ở cách trường một trảng cát đã bắt đầu kể cho nhau nghe về những đôi dép chuối, và rồi, ai cũng làm dép chuối để vượt cát an toàn. Nhưng dù là ít hay nhiều người đi qua trảng cát đó, bạn tin không, vẫn có những đôi dép dư được vùi sẵn để tặng cho những người xa lạ. Và bây 194

giờ, tôi vẫn tin rằng, dù tôi có một mình, dù tôi gặp khó khăn, ở đâu đó vẫn có những đôi dép chuối của Má tôi hay của những người xa lạ tốt bụng, giúp tôi đi những bước vữa chãi trong cuộc sống này.

& Nếu có lòng Mặt trời đỏ ối đang khuất dần sau rặng cây. Một chàng trai hối hả lái chiếc xe Pontiac cũ kỹ trên con đường rất hẹp. Sinh trưởng ở vùng này, con đường quen thuộc với chàng tới mức không cần nhìn chàng cũng biết từng gốc cây bên kia đường. Bóng đêm mịt mù phủ xuống, trời lất phất mưa, gió thổi lạnh ngắt. Chợt chàng thấy bên kia đường một bà lão đứng cạnh chiếc xe hơi Mercedes. Không cần hỏi cũng biết nó bị trục trặc. Dừng xe lại, chàng trai bước tới, chiếc Pontiac của chàng vẫn nổ máy hổn hển. Bà lão mỉm cười với chàng nhưng ánh mắt đầy lo lắng. Bà đã đứng đây cả giờ đồng hồ, biết bao nhiêu xe chạy qua nhưng chẳng ai chịu dừng lại giúp bà. Liệu gã trai này có định hại bà? Trong bộ đồ tầm tầm và vẻ mặt thất thểu, hẳn anh ta nghèo khó và đang bị cái đói hành hạ. Chàng trai lên tiếng trấn an: "Cháu tới để giúp bà. Sao bà không ngồi chờ trong xe cho ấm, ngoài trời lạnh lắm. À quên, cháu tên là Joe". Tuy xe chỉ bị xẹp bánh nhưng đối với một bà lão, chuyện đó chẳng khác một thảm họa. Joe trải áo chui vào gầm xe. Chỉ 10 phút sau, chàng đã thay xong bánh sơ cua. Người chàng lấm lem, tay trầy trụa. Trong lúc chàng làm việc bà lão quay kính xuống, thò đầu qua cửa xe nói chuyện với chàng. Té ra bà sống ở St. Louis và mới đi qua đây lần đầu. Joe bối rối ngượng ngùng khi bà lão cảm ơn chàng và hỏi chàng định lấy công bao nhiêu tiền. Bà lão nói Joe đừng ngại, đòi bao nhiêu bà cũng trả. Nếu không gặp được chàng, không biết chuyện gì sẽ xảy ra với bà giữa đêm tối đường vắng như thế này. Thực lòng Joe chẳng bao giờ nghĩ đến chuyện nhận tiền của bà lão. Sửa xe đâu phải nghề của chàng. Quả là chàng đang thất nghiệp nhưng chàng giúp bà lão chỉ vì thấy tội nghiệp. Vả lại, trong quá khứ biết bao người đã chìa bàn tay hào hiệp cho chàng. Joe từ chối: "Cảm ơn bà. Nếu quả bà có lòng, xin hãy giúp người khác". Joe chờ xe bà lão đi khuất mới rẽ vào con đường về nhà. Xe chạy được vài dặm, gặp một quán ăn nhỏ bên đường, bà lão xuống xe. Cô hầu bàn vội chạy lấy khăn cho bà lau mái tóc ướt. Cô vẫn niềm nở và ân cần cho dù đôi chân muốn cứng đờ vì đứng và chạy từ sáng tới giờ. Bà lão tỏ ra ái ngại cho cái bụng bầu chắc cũng đã tới ngày sinh của cô. Bà chợt nhớ tới lời Joe. Ăn xong, bà lão kêu tính tiền và đặt vào đĩa tờ 100 đôla. Khi cô hầu bàn đem tiền thối trở ra, bà lão đã biến mất. Trên bàn chỉ còn lại một mẩu giấy nhỏ. Cô gái rưng rưng đọc: "Con đừng cảm ơn ta. Ta cũng đã từng được người khác giúp. Nếu con có lòng, xin hãy nhớ tới những người khác". Trên đường về nhà, cô hầu bàn nghĩ miên man. Làm sao bà lão biết được rằng vợ chồng cô đang gặp lúc khó khăn. Chồng cô thất nghiệp và tháng sau vợ chồng cô có con? Đi ngang qua công viên, cô gái thấy hai bóng người, một lớn một bé ôm nhau trên ghế đá. Tiếng ru khe khẽ nỉ non trong đêm. "Dù sao thì mình cũng có chỗ ngủ đêm, có việc làm", cô gái chạnh lòng. Nàng dấn chân, thò tay vào túi rút ra mớ giấy bạc của bà lão tặng cô, đặt xuống bên cạnh người mẹ không nhà đang ru con. "Đừng cảm ơn tôi. Nếu có lòng..." 195

Khi cô gái bước vào căn phòng chật hẹp của mình, chồng cô đã ngủ say. Khẽ cởi giày, cô leo lên giường, nhẹ nhàng hôn chàng và nằm xuống. "Về rồi hả cưng. Có chuyện gì không em?", chồng cô tỉnh giấc khẽ hỏi. "Không, anh yêu. Mọi việc ổn cả, Joe ạ".

& Bữa trưa miễn phí

Lưu Tâm Võ Hồi còn sống, cha tôi đã từng kể cho tôi nghe chuyện một lần ông được mời đi ăn một bữa cơm trưa miễn phí khi ông còn trẻ. Đó là vào những năm đầu thập niên 20 của thế kỷ 20, khi ấy cha tôi mới mười bẩy, mười tám tuổi đầu. Bởi vì ông tôi đã đi xa, mà bà hai lại rất kẹt xỉ với cha tôi, nên cha tôi buộc phải rời bỏ gia đình, một thân một mình lăn lộn giữa xã hội. Một trong những thủ đoạn mưu sinh của cha tôi khi ấy là đi thi hộ người ta vào những trường đại học danh tiếng. Ông cũng thực sự có tài năng và số đỏ về con đường thi thố, lần nào đi thi hộ cũng đỗ cao. Song, mỗi lần cũng chẳng kiếm được mấy đồng tiền từ trong tay mấy cậu ấm sứt vòi bí mật thuê bố tôi mạo danh thi hộ, dùng chẳng được bao lăm đã lại mặt ủ mày chau. Bản thân cha tôi đâu có không muốn thi vào những trường đại học danh tiếng chứ, nhưng mà dù cho ông có đỗ đầu chăng nữa, thì cũng chẳng có tiền đóng học phí. Cho dù nhà trường có yêu nhân tài như khát nước chăng nữa, cho phép giảm học phí cho ông, thì ông cũng không có cách nào ứng phó với những khoản chi khác về mặt ăn ở, mà vừa làm vừa học, con đường này cũng đâu dễ tìm. Biện pháp duy nhất là tìm cách vay một khoản tiền, sau khi tốt nghiệp cố gắng trả lại người ta sớm nhất. Ai có thể cho cha tôi vay tiền đây? Nghĩ đi nghĩ lại, những người vừa có thực lực sẵn lòng cho mượn như thế này, chỉ có trong bậc cha chú mà ông nội tôi quen biết kết thân. Mùa hè năm ấy, cha tôi tự mình đi dự thi, và đã đỗ với thành tích ưu tú, đứng đầu bảng và được nhận vào học ở Viện Y học Hiệp Hòa. Điều đó khiến cho cha tôi vô cùng hưng phấn, làm một người thầy thuốc cứu tử phù thương vừa là kỳ vọng của ông nội và cũng là khát vọng của bản thân cha tôi. Thế là, tìm cách chạy tiền đi học liền trở thành việc gấp gáp trước mắt. Qua một hồi tính toán, cha tôi quyết định cầu trợ một người bạn cũ của ông nội, người này khi ấy có danh vọng rất lớn trong xã hội, tình hình kinh tế cũng cực kỳ sung túc, đồng thời cũng đã chứng kiến cha tôi trưởng thành từ tấm bé đến giờ. Cha tôi đã tìm đến danh nhân này, ông ta ở trong một ngôi nhà cao cửa rộng đàng hoàng. Nhìn thấy cha tôi, người này không đợi cha tôi nói, đã vô cùng cảm kích, nói nhiều lời cảm động, vô cùng cảm thông. Nghe vậy, cha tôi cũng vô cùng cảm động, thì ra bác này đã thấu hiểu hoàn cảnh và cũng rất quan tâm và yêu thương mình, nên cha tôi bèn kể hết hoàn cảnh khó khăn bế tắc cụ thể và nguyện vọng của mình. Danh nhân nghe nói xong, thì phải liên tục nhận mấy cú điện thoại gọi tới, sau đó ông ấy bèn thân mật hòa nhã nói với cha tôi rằng: Bữa trưa có mấy chỗ mời cơm, nhân tiện đi luôn đừng ngần ngại gì, trong khi ăn có thể tiếp tục bàn bạc. 196

Cha tôi đi theo vị danh nhân nọ, ngồi trên một chiếc xe ngựa có đệm lò xo, mốt thời thượng lúc bấy giờ, tới “Quán ăn Anh” ở bên ngoài Cửa Tiền, đây là một khách sạn Tây nổi tiếng nhất khi ấy, dành riêng cho những người quyền quý và giầu có cùng giới phong lưu đến tiêu xài. Thời gian ở Bắc Kinh, ông nội chưa bao giờ dẫn cha tôi đến khách sạn tây cao cấp, nghĩ đến đây cha tôi càng thêm cảm kích thịnh tình khoản đãi của ông bác này. Mà tất cả những điều đó vẫn chưa phải là chủ yếu, điều làm cho cha tôi không tài nào quên được là, những người xuất hiện trong bữa ăn ấy, sau này hầu như đều trở thành những nhân vật có tên tuổi trong lịch sử, có người là nhà hoạt động xã hội, có người là nhà nghệ thuật, có người là học giả, giáo sư. Vừa bước chân vào phòng ăn, cha tôi rất hoảng hốt bất an, vô cùng tự ty. Nhưng vị danh nhân ấy nắm tay cha tôi dẫn ông vào bàn tiệc, đồng thời giới thiệu với mọi người rằng cha tôi là công tử của ông nội tôi, rõ ràng ông nội tôi có trọng lượng trong con mắt của mọi người, cha tôi phát hiện ra những người nổi tiếng có mặt trong bữa tiệc đều rất thân thiện với ông, thế là mới dần dần cảm thấy thoải mái tự nhiên… Đó là một bữa cơm trưa miễn phí cao cấp, thịnh soạn, tao nhã mà lần đầu tiên cha tôi được thụ hưởng thời trai trẻ, khiến cho tôi nghe nói mà cũng vô cùng ngưỡng vọng sùng bái. Cha tôi không nói kỹ với tôi về kết cục của bữa cơm trưa miễn phí ấy, nhưng có một điểm mà cha tôi nói rất rõ ràng: Cha tôi không nhận được một sự giúp đỡ nào từ vị bác phong lưu danh tiếng ấy. Tôi hỏi cha tôi: - Bố đã được ăn cơm rồi, tại sao lại không thể xin ông ấy cho bố mượn tiền chứ? Cha tôi nói: “Họ cứ nói chuyện huyên thuyên rất vui, đến nước bố không tài nào nói chêm vào được!”. Tôi lại hỏi: “Ăn cơm xong, bố có thể nói riêng với ông ấy chứ?”. Cha tôi nói: “Tiệc vừa tan, bố thấy họ ai cũng bận việc quá, ai cũng có việc của mình. Thực tế, bố cũng chẳng có cơ hội gặp riêng ai được. Mọi người ai cũng tất bật lịch sự, thậm chí còn có người nói những câu thương tình khi bắt tay, chào bố…”. Tôi còn hỏi: “Thế thì, bố có thể lại đến nhà ông ấy mà gặp ông ấy chứ?”. Cha tôi nói: “Bố cũng từng có ý nghĩ như vậy, nhưng, rồi không đi nữa…”. Tôi nói: “Bởi vì, cảm thấy ông ta quá giả dối ư?”. Cha tôi nghiêm sắc mặt nói: “Không! Làm sao mà dám trách người ta giả dối chứ? Bữa cơm trưa hôm ấy, người ta cho bố cùng đi, là xuất phát từ thật lòng thật ý mà!”. Tôi nói: “Nhưng, cuối cùng ông ta không cho bố mượn tiền mà!”. Cha tôi nói: “Đó là câu chuyện mà bố kể cho con nghe, muốn con ngộ ra một điều: Con không nên nợ người khác! Trong suốt cả đời con, con phải cố hết sức giúp đỡ người khác, nhưng trái lại nhất định không nên ỷ lại vào cách nghĩ của người khác! Người khác có thể cung cấp cho con một bữa cơm trưa miễn phí, nhưng sự nghiệp cơm cháo của cả đời bản thân con, vẫn đòi hỏi tự mình con phải giành giật lấy!”. Tôi đang nghiền ngẫm câu nói ấy, thì cha tôi lại nói: “Kỳ thực, sau này sau khi bố đã thành gia lập nghiệp, bố cũng vô ý đối đãi với người khác như vậy…Bố có thể mời người ta một bữa cơm, nghe người ta kể khổ, an ủi người ta đôi lời. Nhưng, cần bỏ ra một cái giá kha khá giúp đỡ người ta, bố cũng thường khó hạ quyết tâm. Có lẽ, trừ phi nếu khi ấy con không giúp người ta, thì người ta lập tức không thể sống được nữa. Trong mối quan hệ giữa người với người, có lẽ như vậy là tốt hơn, có thể cho một bữa cơm trưa miễn phí, trái lại vẫn mong mỏi mỗi người tự nghĩ ra biện pháp, để mà an gia lập nghiệp!”.

197

& Mẹ phải làm gương cho con

Đó là một ngày khó quên nhất trong đời bà. Buổi sáng tinh mơ đi lĩnh tiền trợ cấp khó khăn ấy, tiết trời cực kỳ trong lành, cả nhà vừa tờ mờ đã thức dậy, ăn cơm sáng xong, bà và con trai thay bộ quần áo tốt nhất, trong tiếng dặn dò “Trên đường cẩn thận” của chồng, ra khỏi cửa nhà, đi đến Cục Dân chính. Trong phòng họp của Cục Dân chính đã ngồi kín người, có những cư dân như bà đi lĩnh trợ cấp khó khăn, có cả rất nhiều phóng viên báo chí đến phản ánh việc này. Bà và mấy chục người đứng thành một hàng, nhận tiền trợ cấp khó khăn từ trong tay lãnh đạo, những ống kính to to nhỏ nhỏ nhằm thẳng về phía họ, ánh đèn láp nhấp nhoáng hết đợt nọ đến đợt kia. Đứng trước tình cảnh như vậy, trong lòng bà có một dư vị gì đó không thể nói rõ ra được, bà bất giác cúi thấp đầu, rất muốn mau chóng trốn ra khỏi. Trái lại, các phóng viên nhà báo lại yêu cầu họ giơ xấp tiền trong tay họ lên một lần nữa, tiếp đến là một đợt ánh đèn láp lóe lên… Bà bỗng nhiên nhớ lại tình cảnh đã xuất hiện trước đây – cũng là vô số ống kính nhắm vào bà, cũng là những đợt ánh đèn lóe lên không mở to mắt được, nhưng hồi đó lưng bà còn thẳng đứng, trên mặt nở nụ cười tươi rói, trên tay là bằng chứng nhận Lao động gương mẫu đỏ chót… Dắt tay con trai ra khỏi cổng, nước mắt bà không kìm được cứ trào ra. Trong nước mắt bà, vừa có vị chua cay, vừa có vị xấu hổ, càng nhiều hơn là có vị bi ai của số phận mình. Mười tám tuổi bà đã tham gia công tác, hai mươi tám tuổi là Lao động gương mẫu toàn thành phố, ba mươi lăm tuổi vì nhà máy đổ bể nên buộc phải nghỉ việc. Sau khi nghỉ việc, bà và chồng mở một cửa hàng siêu thị. Một ngày sau khi siêu thị khai trương được bốn tháng, bà cùng chồng đi nhập hàng, không may bị tai nạn xe cộ trên đường, từ đó chồng chỉ có thể ngồi trên xe lăn, bà bị què một chân. Sau cơn thập tử nhất sinh ấy, gia cảnh họ sa sút ghê gớm, cả nhà ba miệng ăn chỉ có thể dựa vào tiền bảo hiểm rất thấp của thành phố mà sống. Tiền bảo hiểm thấp mỗi tháng chỉ có 300 đồng, ba bữa ăn của cả nhà ba miệng ăn ở cả trong đó, tiền nước tiền điện tiền ga ở cả trong đó, tiền bồi dưỡng của chồng ở cả trong đó, tiền sách vở của con trai ở cả trong đó…Cuộc sống gian nan làm cho bà nghẹt thở. Nhìn chồng không thể động đậy, nhìn con trai mới mười tuổi, bà thậm chí đã từng nghĩ mua phắt một gói thuốc chuột, khi nấu cơm trộn vào trong gạo… Khi bà tuyệt vọng nhất, nhân viên công tác trong Ban đại diện dân phố thông báo cho bà một tin tốt lành: Đã liệt kê gia đình nhà bà vào đợt đầu những gia đình được trợ cấp khó khăn của thành phố, bắt đầu từ tháng sau, mỗi tháng nhà bà được lĩnh thêm 300 đồng ngoài số tiền bảo hiểm thấp. Đi trên đường phố, bà khẽ khàng lau những giọt nước mắt trên khóe mắt. Con trai kéo tay bà nũng nịu: “Mẹ! Hôm nay chúng ta có tiền rồi, mẹ cho con ăn thịt kho được không?”. Bà nhìn gương mặt bé nhỏ của con, trong lòng thấy chua chát khó nói ra: Tuy nói mình mỗi tuần đã bớt ra ít tiền mua ít thịt 198

cải thiện bữa ăn cho con, nhưng con đang tuổi ăn tuổi lớn, một ít thịt đó với con mà nói có thấm tháp vào đâu? Bà dắt con vào chợ, vừa đi vừa tính toán sử dụng hợp lý số tiền 300 đồng trong tay. Đứng trước quầy thịt, bà chỉ vào miếng thịt rẻ nhất, nói với chủ quầy: “Mua một cân này!”. Con trai không chịu: “Mẹ ơi! Ít quá!”. Bà cắn răng nói: “Vậy thì mua một cân rưỡi!” Sau đó, bà cúi thấp đầu dỗ dành con trai: “Lát nữa mẹ lại mua thêm khoai tây, ninh với thịt thành một xoong, cho thêm hành hoa vào, sẽ thơm ngon lắm đấy!”. Xách thịt trên đường về nhà, con trai vẫn không vừa lòng: “Mẹ! Mẹ mua thêm ít nữa đi, nấu một xoong to, cả nhà ăn một bữa kha khá!”. Bà cười: “Tháng này tiêu hết sạch tiền, tháng sau không ăn cơm nữa ư?”. Con trai ngửng cao đầu nói: “Tháng sau chẳng vẫn phát tiền cho chúng ta hay sao? Tháng này tiêu hết, tháng sau mẹ lại đi lĩnh mà!”. Câu nói đó của con trai làm cho bà cảm thấy sốc chưa từng có, phảng phất như có một sợi dây thắt chặt trái tim bà, chặt đến mức không thể nói thành lời. Bà không ngờ con trai lại nghĩ như vậy - Chỉ vì có khó khăn này nọ, là có thể không cần lao động, không cần phấn đấu, là có thể an tâm đắc ý dựa vào sự giúp đỡ của người khác! Lẽ nào, sau này con trai sẽ phải cậy nhờ vào bảo hiểm thấp, dựa vào tiền trợ cấp khó khăn mà sống suốt đời ư? Buổi tối hôm ấy, nhìn những đồng tiền mới tinh nằm trên bàn, bà suốt đêm không chợp mắt được, câu mà con trai nói ban ngày cứ vang vọng bên tai bà hết lần này đến lần khác. Bà nói với mình: Tôi biết lao động, cũng có thể lao động, đã từng giành được những danh hiệu vinh dự có liên quan với lao động, lẽ nào bây giờ què một chân thì có thể không lao động ư? Tôi còn có hai cánh tay lành lặn khỏe mạnh, cần phải dựa vào bàn tay của mình mà nuôi sống cả gia đình, nuôi sống con trai! Tôi không thể để cho con trai sau này dựa vào lĩnh tiền trợ cấp mà sống… Một tuần lễ sau, tại một góc chợ, bà dựng lên một chõng bán bánh chẻo và vằn thắn. Bánh chẻo và vằn thắn của bà vỏ mỏng, nhân nhiều, hơn nữa tuyệt đối tươi mới và bảo đảm vệ sinh. Một năm sau, bà mở một quán ăn sáng, nhưng trong quán chỉ có thể để ba cái bàn vuông nhỏ. Hàng ngày cứ hai giờ sáng bà đã thức dậy, những người vội đi làm ca sáng bốn mùa trong năm đều có thể kịp ăn uống ở cái quán ăn sáng của bà. Ba năm sau, bà đã có một cái quán xếp được bảy cái bàn ăn. Và sau đó, quán ăn của bà mở trên đại lộ phồn hoa, mặt tiền đường hoàng, có thể nhận đặt những bữa tiệc lớn đủ kiểu… Hiện nay, những dịp lễ tết, bà có thể cùng những thành viên Ban đại diện dân phố đi thăm hỏi những hộ bảo hiểm thấp, tặng tiền tặng gạo tặng dầu… cho họ. Ngoài những lời an ủi và động viên chăm sóc, so với người khác, bà còn hay hỏi thêm một câu: “Trong quán của tôi có chỗ làm việc, anh chị có muốn đến làm không?”. Đương nhiên, con trai bà đã lớn lên thành một chàng trai, khỏe mạnh cường tráng, giống như những đứa bé khác cùng lứa tuổi. Có điều không giống chúng là, bắt đầu từ lên học phổ thông trung học, mỗi dịp lễ tết hay nghỉ hè, cậu đều làm việc ở trong quán của mẹ, cùng làm những việc như những nhân viên trong quán, cũng nhận lương như họ. Con trai luôn luôn nhớ đến chuyện xảy ra khi lên mười tuổi, không phải là cậu ta có trí nhớ tốt, mà là do mẹ hay nhắc lại những chuyện ngày ấy, nhắc lại câu nói mà cậu đã từng nói. Mỗi khi nói hết sự kiện ấy, mẹ thường hay nói thêm một câu: - Mẹ không muốn con sau này lớn lên lại trở thành một người sống dựa vào người khác, cho nên, con trai ơi, mẹ nhất định phải trở thành tấm gương của con! Con trai nói: - Kỳ thực, con ghi nhớ rõ ràng nhất là một sự kiện khác cơ. Ngày đầu tiên mẹ đi bán bánh chẻo và vằn thắn, rất khuya mới trở về, mẹ vừa bước chân vào trong nhà, đến tay cũng chưa kịp rửa, đã đi thẳng đến trước mặt con, đem một tờ năm đồng , một tờ hai đồng và bốn đồng tiền kẽm một hào xếp hàng ngang, chỉnh tề trên mặt cái bàn trước mặt con, nhìn con chăm chăm, nói: “Con trai ơi! Hôm 199

nay mẹ kiếm được tiền rồi, đây là những đồng tiền mẹ kiếm được bằng lao động, không phải do người ta phát cho chúng ta…”. Nói đến đây, chàng trai trẻ cao một mét tám, khóe mắt đo đỏ. Lưu Hâm

& Truyền nghề

Người thợ khoá ấy cả đời không biết đã sửa bao nhiêu ổ khoá, tay nghề rất điêu luyện, giá cả lại phải chăng, ai ai cũng quí mến. Điều đáng nói là bụng dạ ông rất ngay thẳng, mỗi lần sửa khoá xong, ông đều cho người khác biết tên tuổi và chỗ ở của mình, bảo rằng: " Nếu sau này nhà anh bị trộm, mà tên trộm chỉ dùng chìa khoá mở cửa nhà, thì anh cứ tìm đến tôi!". Người thợ sửa khoá ngày một cao tuổi, không muốn nghề mình bị thất truyền nên có ý tìm học trò để truyền lại. Rất nhiều người tìm đến xin học nhưng ông chỉ chọn được hai thanh niên trẻ tuổi. Sau một thời gian, hai chàng trai trẻ đã học đưôc không ít kiến thức, nhưng ông vẫn chưa truyển bí quyết nghề nghiệp cho ai. Chỉ có thể truyền nghề cho một người mà thôi, ông bèn quyết định dùng hình thức thi cử để chọn. Người thợ sửa khoá chuẩn bị sẵn hai cái tủ sắt, lần lượt đặt vào hai căn phòng, rồi bảo hai học trò tự đi mở, ai mở trong thời gian ngắn nhất sẽ là người chiến thắng. Chỉ trong vòng mười phút, cậu học trò lớn tuổi hơn đã mở toang được tủ. Người học trò thứ hai hơn nửa tiếng sau mới thở phào dừng tay. Ai cũng cho rằng chiến thắng tất nhiên sẽ htuộc về người thứ nhất. Lúc bấy giờ, người thầy mới hỏi cậu học trò thứ nhất: "Trong tủ có những gì?" Cậu ta hớn hở trả lời: "Thưa thầy, trong tủ có rất nhiều tiền, toàn giấy bạc một trăm nghìn." Ông cũng lặp lại câu hỏi đó với cậu học trò thứ hai. Cậu ta im lặng hồi lâu rồi e dè đáp: "Thưa thầy, con đã không nhìn vào trong tủ, con chỉ mở khoá theo lời thầy dặn mà thôi." Người thầy rất vui, trịnh trọng tuyên bố ông sẽ chính thức tiếp nhận và truyền nghề lại cho câu học trò thứ hai. Anh kia tỏ vẻ không phục, mọi người cũng không hiểu vì sao. Người thợ sửa khoá ôn tồn bảo: "Bất cứ nghề nào cũng cần có chữ 'tín', đặc biệt là nghề của chúng tôi, càng phải nhận thức đúng về đạo đức nghề nghiệp. Tôi nhận học trò để truyền nghề sửa khoá, cái nghềđòi hỏi trong tâm người thợ chỉ chú trọng đến việc sửa khoá mà không hề nghĩ đến thứ khác, nhìn thấy của cải trong tủ vẫn xem như không thấy. Nếu không, tâm có tà ý, tất nảy lòng tham, có chìa khoá rồi mở cửa vào nhà hay mở thủ sắt lấy tiền dễ như trở bàn tay, cuối cùng hoá ra chỉ hại người hại mình mà thôi. Đối với thợ sửa khoá chúng tôi, trong tim mỗi người đều có một ổ khoá không bao giờ mở cả."

200

& Đâu là sự lựa chọn đúng

Hai người nông dân rời quê đi kiếm sống. Một người muốn đi Thượng Hải, còn người kia muốn đi Bắc Kinh. Trong phòng chờ, họ đã thay đổi ý định. Lí do là bởi vì họ nghe người xung quanh bàn luận rằng: Người Thượng Hải khôn ngoan lắm, người nơi khác đến hỏi đường, họ cũng thu lệ phí. Còn người Bắc Kinh thì thật thà chất phác, thấy ai không có cái ăn, không những họ cho bánh bao mà còn cho cả quần áo cũ nữa.. Người trước đây muốn đi Bắc Kinh nghĩ bụng, Thượng Hải hay hơn, chỉ đường cho người khác cũng có thể được kiếm tiền, thế thì chẳng có việc gì là không kiếm được tiền cả. May quá mình vẫn chưa lên tàu, nếu không đã đánh mất một cơ hội làm giàu. Người trước đây muốn đi Thượng Hải nghĩ bụng, Bắc Kinh hay hơn, không kiếm được tiền cũng không bị chết đói. May mà mình vẫn chưa lên tàu đi Thượng Hải. Thế là, họ gặp nhau tại quầy trả vé, người trước đây muốn đi Bắc Kinh đổi vé đi Thượng Hải, người muốn đi Thượng Hải đổi vé đi Bắc Kinh. Người đi Bắc Kinh nhận thấy rằng, Bắc Kinh thật là tuyệt vời. Tháng đầu tiên, anh ta không phải làm gì cả, nhưng vẫn không bị đói. Không những anh ấy có thể uống nước lọc miễn phí trong đại sảnh của những nhà hàng lớn, mà còn được ăn các món miễn phí trong các siêu thị. Người đi Thượng Hải phát hiện rằng. Thượng Hải quả là một thành phố có thể kiếm được nhiều tiền. Làm việc gì cũng có thể kiếm ra tiền. Chỉ đường cho người khác cũng có thể kiếm được tiền, bưng một chậu nước cho người khác rửa mặt cũng có thể kiếm được tiền. Chỉ cần chịu khó động não một chút, rồi chịu khó lao động là có thể kiếm được nhiều tiền. Dựa vào kinh nghiệm và sự hiểu biết của mình đối với đất trồng, người đi Thượng Hải ra vùng ngoại ô lấy những bao đất, trộn lẫn với lá cây và cát, để bán (dưới danh nghĩa là đất trồng cây cảnh) cho những người Thượng Hải yêu hoa mà chưa nhìn thấy đất trồng hoa bao giờ. Ngày đầu tiên, ông đi đi lại lại giữa thành phố và vùng ngoại ô tổng cộng 6 lần, kiếm được 50 nhân dân tệ. Một năm sau, nhờ vào loại “đất trồng cây cảnh” ấy, ông đã có một cửa hàng nho nhỏ. Sau nhiền năm đi lại trong các ngõ hẻm, ông nhận thấy: một số cửa hàng tuy được quét dọn sạch sẽ như chùi, nhưng biển hiệu lại rất dơ bẩn. Dò hỏi, ông mới được biết, đó là do những công ty vệ sinh chỉ chịu trách nhiệm lau chùi sàn nhà, mà không chịu trách nhiệm lau chùi bảng hiệu. Thế là, ông thành lập một công ty chuyên lau chùi bảng hiệu. Đến nay, công ty của ông có hơn 150 người, công việc làm ăn cũng được mở rộng từ Thượng Hải đến Hàng Châu và Nam Kinh. Sau đó, ông đi tàu lên Bắc Kinh khảo sát tiềm năng của dịch vụ vệ sinh ở đây. Khi đến ga Bắc Kinh, ông thấy một người nhặt rác thò đầu vào toa giường mềm, xin vỏ lon bia. Khi ông đưa vỏ lon bia cho người đó, họ mới giật mình nhận ra nhau, hoá ra, 5 năm trước đây, họ từng đổi vé cho nhau. Thành bại của con người nằm ở chỗ họ nhìn nhận thế giới và xác định chỗ đứng của mình như thế nào. Nếu bạn có những suy nghĩ tích cực, thế giới theo cách nhìn của bạn sẽ là điểm tựa tốt nhất để bạn hoàn thiện bản thân. 201

Nếu bạn có những suy nghĩ tiêu cực và thái độ ỷ lại, thế giới theo cách nhìn của bạn chỉ có thể là vốn liếng để bạn tiêu xài phung phí. Những người luôn nhìn thấy và nắm bắt cơ hội ở bất cứ nơi nào thì rất ít khi thất bại.

& Lựa chọn

Ở một xứ kia, rất xa... có một ngọn núi rất cao. Trên miền núi, có những đường suối chảy rất trong ban đêm cũng còn thấy nhấp nhô ánh sáng dưới đáy... Cái trạng thái đặc biệt ấy làm cho hai lữ khách đi lạc vào khu vực ấy để ý. Muốn khám phá cái trạng thái huyền bí ấy, hai người lấy tay mò dưới đáy và bốc lên một bụm cát để xem. Một người la lên: - Ý... vàng đây anh. - Phải, vàng. - Rồi, anh sau này, vẫn ngồi lẳng lặng suy nghĩ. Anh trước, thì lo hốt lên đổ xuống, chơi một hồi cho đã, đứng dậy, chùi tay và thở ra, than: - Thật vậy, đấy là chất vàng. Nhưng mà, nó có lợi gì cho mình. Anh không thấy, vàng ở đấy, chỉ là những cái mạt rất nhỏ, có thấm vào đâu mà để ý tới nó cho tốn công vô ích. Anh ngồi suy nghĩ trả lời: - Không. Mình phải thủng thỉnh mà bòn từ chút, rồi hiệp lại mới nên một thỏi chứ. - Thôi anh! Tôi không phải đem cái đời của tôi chôn nơi chốn hoang sơn cùng thuỷ cốc này. Tôi muốn làm giàu một cách nhanh chóng kìa. Người ta quyết chắc với tôi rằng ở ngoài những miền biển kia có rất nhiều giống thú lạ, da nó rất quí. Anh cũng dư biết tôi là một tay thiện xạ, bá phát bá trúng. Tôi sẽ bắt đầu đi vào con đường tôi đã nói. - Tôi cũng biết như anh vậy. Nhưng mà, tôi cũng biết cái phần số dành sẵn cho những thợ săn mạo hiểm và khinh suất, lơ đễnh đi vào chỗ đầy nguy hiểm mà không dè trước. Anh nên biết, nơi đấy là một chỗ đồng hoang cỏ cháy: không có một cái suối, có một bóng cây. Và dầu anh có thể thâu thập đặng rất nhiều tấm da quí giá đến thiên kim vạn lượng đi nữa, trước khi anh bị sự đói, khát nó vật ngã anh, anh liệu có thể một mình chở cả kho tàng ấy đi về tới quê hương xứ sở anh không? 202

- Tôi đây, cũng là một tay thiện xạ như anh. Tôi đây, tôi cũng biết ham muốn cách làm giàu nhanh chóng như anh. Nhưng mà, anh sẽ thấy, tôi vui lòng ở lại đây, đi bòn từ miếng vàng vụn, nhất định không đem tấm thân này xông pha trong cuộc nguy hiểm, mà tôi biết trước, sẽ đem lại cho ta toàn là những điều bất lợi. - Anh là một người nhát gan. - Không, tôi là người điềm đạm, tôi biết suy nghĩ sâu xa. - Còn tôi, tôi là một người can đảm, tôi không cần suy nghĩ đắn đo gì cả. - Anh lầm. Anh chỉ là một người nhiệt hứng nhất thời, nghĩa là một người táo bạo mà thôi. - Vậy, thì anh không chịu theo tôi phải không? Anh sẽ hối hận khi thấy tôi sau này đầy dẫy của quí. - Than ôi! Tôi vẫn sợ sẽ không còn thấy được mặt nhau nữa, vì tôi đã thấy trước, anh đã lăn mình vào hố sâu vực thẳm... Ở lại một mình, sau khi đã hết sức trầm tư mặc tưởng, anh đứng dậy, một cách quả quyết, tự bảo: "Thôi! Bây giờ là tới thời kỳ hành động". Anh đốn cây, bẻ lá về làm một cái chòi tạm, và kiếm những cách để nuôi sống bằng hoa quả... Anh đan rổ và rây để đãi vàng. Mỗi ngày anh làm việc một cách nhẫn nại, từ sớm tới trưa, từ trưa tới chiều... không chút sờn lòng. Nay một chút, mai một chút... và cứ mãi thế. Vàng của anh góp lại, vừa đủ cho anh mang đi, anh mới lần mò trở về quê cũ. Ba ngày ròng rã, sớm đi tối nghỉ, anh đi gần tới ven biển. Bỗng xa xa, anh thấy dạng một vật sù sù... Phát nghi, anh lần đến... thì ra một đống xương người giữa những tấm da thú lạ. Nhìn kỹ những mảnh áo quần, cung tên, anh quả quyết là của người bạn cũ. Có lẽ anh ấy đã không thể chịu nổi với những giày vò thống khổ của đói, khát, nóng, lạnh, với những trường hợp thú dữ nó vây quanh anh, nó rình rập từng chặng đường rong ruổi của anh, những cái mà người bạn điềm tĩnh của anh trước kia, đã suy nghĩ biết trước. Trái lại người bạn của anh, ngày nay đã là một người giàu có vì đã biết điềm tĩnh, nhẫn nại. Rời ra, mỗi một miếng vụn không đáng kể là gì; nhưng nếu hiệp lại muôn vàn miếng ấy, nó là một thế lực, một sức mạnh không còn ai là dám xem thường.

203

& Đòn thế duy nhất

Một cậu bé mười tuổi quyết định theo học một lớp nhu đạo dù rằng câu bị mất một cánh tay trái sau một tai nạn giao thông nghiêm trọng. Cậu bé bắt đầu học với một sư phụ nhu đạo Nhật Bản lớn tuổi. Cậu bé học rất tốt, vì vậy cậu không thể nào hiểu được tại sao đã ba tháng rồi mà thầy chỉ dạy cho cậu chỉ có mỗi một đòn thế. “Sư phụ - cậu bé không dằn lòng được phải hỏi thầy – con không học được những chiêu thức khác hay sao thầy?” “Đây là chiêu thức duy nhất con biết, và đây cũng là chiêu thức duy nhất mà con cần biết” - người thầy trả lời. Không hiểu được tâm ý của thầy, nhưng một lòng tin tưởng sư phụ nên cậu bé vẫn chăm chỉ luyện tập. Vài tháng sau, người thầy đưa cậu bé đi dự giải đấu đầu tiên của cậu. Ngạc nhiên với chính mình, cậu dễ dàng thắng hai trận đầu tiên. Trận thứ ba có khó khăn hơn, nhưng sau đó đối thủ của cậu mất kiên nhẫn và phải trả giá, cậu chiến thắng với đòn thế duy nhất của mình. Vậy là cậu bước vào trận chung kết trong nỗi ngạc nhiên cùng cực về thành công của mình. Đối thủ của cậu to con hơn, khoẻ hơn và kinh nghiệm hơn cậu. Chỉ ít lâu sau ai cũng nhận thấy rằng cậu bé hoàn toàn bị lấn át. E ngại rằng cậu bé có thể bị thương, trọng tài quyết định cho ngưng trận đấu. Nhưng vị thầy nhu đạo già đã tha thiết yêu cầu “Không, hãy để chú bé tiếp tục” Ngay trước khi trận đấu kết thúc, đối thủ của cậu bé trong tích tắc chủ quan đã sơ hở trong phòng thủ. Ngay lập tức cậu sử dụng đòn thế duy nhất của mình và vật ngã đối thủ. Cậu bé đã thắng trận đấu và đã thắng luôn cả giải đấu. Cậu là nhà vô địch. Trên đường về nhà, cậu và người thầy ôn lại từng đòn thế trong mỗi trận đấu. Cuối cùng cậu lấy hết can đảm để nêu lên nỗi thắc mắc tột cùng trong lòng mình. “Thầy ơi, sao con lại có thể vô địch chỉ với một đòn thế?” 204

“Con thắng vì hai lý do - người thầy trả lời - Thứ nhất, con đã luyên tinh thông một trong những đòn khó nhất của môn Nhu Đạo. Thứ hai, cho đến nay cách hoá giải duy nhất của đòn thế này là đối thủ phải nắm được cánh tay trái của con”. Điểm yếu nhất của cậu bé đã trở thành điểm mạnh nhất của cậu.

& Pho tượng và phiến đá

Tại một viện bảo tàng được lát bằng những phiến đá cẩm thạch tuyệt đẹp, trưng bày giữa đại sảnh là pho tượng mỹ nữ cũng bằng đá cẩm thạch. Từng dòng người từ khắp nơi trên thế giới đến đây để chiêm ngưỡng pho tượng tuyệt mỹ này. Một đêm, phiến đá cẩm thạch nói với pho tượng giọng có vẻ gay gắt: “Này, cô bạn mỹ nữ, thật chẳng công bằng tí nào! Tại sao mọi người đổ dồn về đây cứ bước trên người tôi để chiêm ngưỡng bạn? Thật là bất công quá đáng”. Pho tượng mỹ nữ từ tốn nhắc: “Bạn có còn nhớ chúng ta sinh ra từ một mỏ đá không?”. Phiến đá cẩm thạch tiếp tục càu nhàu: “Chúng ta sinh ra trong cùng một mỏ đá, vậy mà giờ đây mỗi bên lại được nhận một cách đối xử khác nhau đến thế này. Thật chẳng công bằng tí nào”. Pho tượng mỹ nữ vẫn bình thản: “Nhưng này, chắc bạn còn nhớ cái ngày mà nhà điêu khắc chạm những nhát đục đầu tiên lên người bạn chứ? Và bạn đã chống cự như thế nào!”. Phiến đá cẩm thạch phát xẵng: “Dĩ nhiên là nhớ. Tôi căm ghét hắn. Hắn ghè, hắn đẽo lên người tôi. Ôi, đau đến chết khiếp”. Pho tượng mỹ nữ thủng thẳng tiếp: “Thế rồi ông ta không thể tiếp tục tạc tượng trên mình bạn nữa vì bạn chống cự dữ dội quá”. Phiến đá cẩm thạch chống chế: “Ừ, thế thì sao nào ...”. Pho tượng mỹ nữ tiếp lời: “ Khi ông ấy quyết định từ bỏ bạn và quay qua đục đẽo trên người tôi, ngay lúc ấy tôi biết mình sẽ biến thành một cái gì đó hơn là những khối đá thô kệch, nơi chúng ta sống chung trước đó. Tôi đã không chống cự lại ông ta, và cố gắng chịu đựng tất cả những đớn đau mà ông ta đang cố đục đẽo trên người tôi”. Phiến đá cẩm thạch ậm ừ.

205

Chú hề Một người đàn ông nọ có hẹn đến khám bệnh ở một nhà tâm lý học. Anh ta đến phòng khám của nhà tâm lý học và nói với ông: "Thưa bác sĩ, lúc nào tôi cũng cảm thấy chán nản, phiền muộn. Bất kể khi làm việc gì tôi cũng đều có cảm giác buồn chán. Tôi thật sự không biết phải làm gì bây giờ." Nhà tâm lý học nhìn anh ta và bảo: "Hãy đi theo tôi đến bên cánh cửa sổ này." Người đàn ông bước theo, nhà tâm lý học chỉ ra hướng bên ngoài cửa sổ và nói: "Anh có nhìn thấy cái lều vải ở phía xa kia không? Đấy, ở đó có một gánh xiếc rất hay đang lưu diễn trong thành phố. Có nhiều màn diễn rất đáng xem, đặc biệt là những trò diễn của các chú hề. Trong đó đặc biệt có một chú hề cực kỳ vui nhộn. Chú ta lúc nào cũng có thể làm cho anh cười bò lăn bò càng mà không hề cảm thấy chán. Anh hãy đến và xem chú hề ấy biễu diễn, tôi cam đoan với anh rằng anh sẽ không còn bất kỳ một lý do nào để chán nản và buồn phiền nữa!" Người đàn ông quay lại nhìn nhà tâm lý học với ánh mắt buồn bã: "Thưa bác sĩ, chú hề đó chính là tôi đấy!”

& Bắt Đầu Từ Đâu? Có một du khách trẻ tuổi tham quan một nhà thờ. Và trong giáo đường rộng mêng mông, anh ta thấy một nghệ nhân đang sáng tác bức tranh khảm khổng lồ trên tường. Người du khách tò mò hỏi : "Liệu bao giờ ông mới có thể hoàn thành công việc này ? Còn cả khoảng trống mênh mông trên tường , ông không thấy hoang mang , lo lắng hoặc nản lòng ư ? ". Người nghệ nhân mỉn cười nói rằng ông biết mình phải làm gì trong mỗi ngày . Mỗi buổi sáng , ông đánh dấu một khoảng tường cần phải hoàn thành trong một ngày và ông không cho phép mình nghĩ ngoài cái khoảng tường đó . Ông dồn cả tâm hồn và sức lực vào công việc của từng ngày một và một ngày nào đó bức tường khảm khổng lồ sẽ hoàn thành . Trong cuộc sống nhiều chướng ngại lớn khiến chúng ta "mất khí thế " và chùng bước cũng giống như bức tường mênh mông đó. Chúng ta quá lo lắng về bức tranh cần hoàn thành đến nổi không dám bắt đầu . Hay chúng ta nên bắt đầu thực hiện "bức tranh cuộc sống" của mình với từng hình ảnh đẹp đẽ và độc nhất vô nhị bằng cách làm tốt những gì có thể trong mỗi ngày: sống trọn vẹn với từng ngày? Bạn khát khao sống một cuộc đời có ý nghĩa ? Bạn có những ước mơ, hoài bão, những dự định phải hoàn thành? Bạn muốn thay đổi cuộc sống ?....

206

Nhưng bạn hoang mang, thậm chí chán nản vì không biết bắt đầu khi mà đích đến còn quá xa vời . Bạn ơi ! "Một cuộc hành trình ngàn dặm bắt đầu từ một bước chân nhỏ bé ". Bạn hãy khởi hành đi, điểm xuất phát lý tưởng nhất là ở đây và bây giờ .

& Giá trị của nghịch cảnh

Những người nông dân ở miền Nam Alabama đã quen trồng chỉ mỗi một thứ là cây bông vải. Một năm kia những con sâu bọ đáng sợ đã tàn phá cả vùng. Năm sau ngững người dân đem nhà cửa của họ đi cầm cố để có tiền và lại tiếp tục trồng cây bông, hi vọng vào một kỳ gặt hái tốt đẹp. Thế nhưng khi những cây bông bắt đầu mọc, những con sâu bọ đó lại đến và phá sạch hầu hết các cánh đồng. Một số ít những người sống sót qua hai năm đó đã quyết định trồng thử một thứ mà trước đây họ chưa bao giờ trồng - cây đậu phộng. Và kết quả là đậu phộng của họ nhanh chóng được thị trường ưa chuộng, đến nỗi lợi tức của năm đó đủ để họ trả hết nợ của hai năm trước. Kể từ đó họ trồng đậu phộng và rất phát đạt. Và rồi bạn biết những người nông dân đó đã làm gì không? Họ trích một phần trong tài sản to lớn của mình để dựng một đài kỷ niệm ngay giữa trung tâm thành phố để ghi công những con sâu năm nào. Bởi nếu không có những con sâu đó họ sẽ không bao giờ khám phá ra đậu phộng. Họ sẽ mãi mãi chỉ đủ ăn với nghề trồng cây bông từ thế hệ này sang thế hệ khác. Chúng ta thường than oán mỗi khi rơi vào nghịch cảnh. Thế nhưng nghịch cảnh đều có giá trị của nó. Và nếu chúng ta không bỏ cuộc không đầu hàng, ngược lại nếu chúng ta coi đó như là những cơ hội để phấn đấu vươn lên, chắc chắn chúng ta sẽ khám phá được những giá trị quý báu. ----------------------------------------------------God's Boll Weevils In the center of main street in Enterprise, Alabama, stands one of the strangest monuments in the world. It's a memorial to an insect! Handsomely carved in stone is the likeness of a boll weevil. Many believe that divine providence was involved in the circumstances that led to the erection of this unusual statue. In early plantation days almost everyone in the community raised cotton. But as the years rolled on, a serious pestilence infested the area in the form of a small beetle that punctured the boll of the plant. As a result, it became almost impossible to bring a season's growth to maturity. George Washington Carver, along with several other scientists, became deeply concerned about the situation and began intensive studies to see if any substitute crop could be grown in that part of the country. Raising peanuts was the answer, for they could be planted and harvested with very little loss. In time, cotton gins were forgotten in that region, and it became known as an outstanding peanut center of the world. Soon the farmers' profits far exceeded what they had earned from their best cotton yield. In the end, they realized that the destructive insect they had feared had actually triggered the research that brought them prosperity.

207

& Ông Già Họ Mã Mua Ngựa Nhà họ Mã ngày trước chuyên nghề nuôi dạy ngựa và bán ngựa. Có một dạo gia đình ông suy sụp vì con ông bị bệnh nặng, đã vét hết tiền trong nhà mà con ông vẫn không khỏi. Ông bán hết số ngựa nuôi để thang thuốc cho con. Con ông sống được. Từ đó ông bắt đầu dành dụm, tằn tiện được một số tiền.Ngày nọ Mã ông nghe ở Hương Lâm có bán một giống ngựa quý, ông đến nơi đó xem tướng ngựa thật kỹ, biết đó là giống ngựa hay, thuộc loại Hoàng Phiêu, mặc dù nó có phần hơi gầy. Mã ông thích quá, nên chịu mua với giá đắt. Ông về nhà bàn lại với con: - Phụ thân xem biết nó rất quý, dù hơi gầy, thuộc giống Hoàng Tuyết Phiêu của người Khương. Nhà ta gây được giống này sẽ làm giàu không mấy hồi. Ngặt vì xa ngót ngày đường, qua đèo truông e có cướp, nên cha con ta cùng đi. Hai cha con họ Mã thử ngựa và ngã giá xong, tra yên cương, cha con đồng lên ngựa ra về, lòng thấy hoan hỉ. Họ đi qua một xóm nhà, Mã ông khiêm tốn cho ngựa đi nước kiệu, dân làng đón ông lại nói: - Mã lão! Ông là người nuôi ngựa, sao không biết thương ngựa? Con ngựa gầy thế kia, còn cha con ông cọp ăn bảy ngày không hết, nỡ nào cả hai lại đè trên mình nó? Ông Mã nói với con mình: - Họ nói phải đấy con ạ! Vậy cha nhường cho con cưỡi. Cha cầm cương cho. thế là một mình Mã công tử ngồi ngựa, ông Mã đi bộ theo. Họ yên tâm đi xóm nhà khác, bây giờ trời đã khá trưa, những người ngồi mát trên đường thấy cảnh cha con họ Mã như vậy, họ kéo ra đón đầu ngựa, xỉ vả người con: - Ai dạy công tử về cách hiếu đạo như thế? Con thì ngồi ngựa kênh kiệu, để cha chạy bộ theo đổ mồ hôi! Qua cánh đồng kia có học hiệu Khổng Môn, chắc họ đánh công tử trào máu ra mất! Mã công tử lật đật nhảy xuống ngựa, chắp tay thưa với cha: - Họ nói phải đấy cha ạ! Nãy giờ con cũng khỏe rồi, cha hãy cưỡi nó cho đỡ mệt. Người cha lên ngựa đi, ngang qua "Khổng Môn học hiệu", một số học trò ở đó biết mặt ông già, chúng chạy lại đón ông nói: - Mã lão bá! Lão bá lâu nay mạnh giỏi chứ? Nghe nói lệnh lang lâu nay bệnh thập tử nhất sinh, nay mới vừa hơi bình phục lão bá để lệnh lang nhọc nhoài cho đành. Mã lão nhảy xuống ngựa nhìn con rồi thì thầm: - Kể ra họ nói cũng phải. Kể không còn bao xa, ta dắt ngựa đi vậy. Hai cha con xuống ngựa dắt bộ, hồi lâu đến xóm khác, có ai đó nhìn ngựa rồi chửi: - Đúng là cha con một lão vô học. Đây là giống Hoàng Tuyết Phiêu, một loại thiên lý mã, mua về để cưỡi hoặc làm giống, nào phải mua về để thờ, sao có ngựa lại không cưỡi? Cha con họ Mã thiếu điều muốn khóc. Lão nói với con: - Cưỡi ngựa cũng bị chửi, mà không cưỡi cũng bị chửi! Ta chịu hết nổi! Thôi thả quách cho xong! Hai người dắt đi một đoạn cho khuất mắt mọi người, rồi tháo cương, cởi yên, đánh một roi, ngựa dong tuốt vào rừng mất dạng. Về đến nhà, bà cụ nghe đón đầu ngõ. Ông cụ thuật lại mọi chuyện. Bà cụ nghe qua đấm vào đầu bình bịch, vừa khóc vừa nói: - Ngu sao là ngu! Có bao nhiêu vét đi mua ngựa, rồi thả ngựa đi! Xưa nay miệng lưỡi thế gian. Việc mình mình cứ làm, chiều ý, nghe lời họ làm gì? Rồi đây lấy gì mà sinh sống, lấy gì mà cưới vợ cho 208

con? Ngu ơi la ngu!... LỜI BÀN: Quả là, không "ở sao cho vừa lòng người"! Ông già họ Mã hiền hậu đến mức thiếu tự tin. Những người ngoài nhìn vào làm sao hiểu được tình trạng của họ Mã và con ngựa kia như thế nào? Ý kiến nào họ nói cũng phải, nhưng trước nhất họ Mã phải biết đánh giá được cái việc của mình. Tục ngữ có câu: "Chín người mười ý", thì ý thứ mười là ý mình vậy. Mua ngựa là quyết tâm, mà giữ được "quyết tâm" (chỉ con ngựa) là thiếu quyết định. Thiếu một trong hai cái đều hỏng.

& Ăn trộm dạy con

Xưa có một tên đạo chích rất lành nghề. Một hôm, con trai ngỏ ý muốn học nghề của cha. Tên ăn trộm liền dẫn con đi thực tập. Hai cha con đến một nhà giàu có, đánh bã cho lũ chó chết mê mệt xong, đạo chích đào ngạch, khoét vách dắt con chun vào nhà. Cả nhà ngủ say như chết. Tên trộm thấy một cái rương to còn trống bèn giở nắp rương bảo con: - Con chun vào đây, hốt hết đồ đạc bỏ vào bao cho cha. Thằng con y lời, đạo chích liền đóng nắp gài khoen lại ... rồi lẻn ra khỏi nhà, hô hoán lên ầm ĩ: - Ăn trộm! Ăn trộm! Chủ nhà bừng tỉnh, thấy nhà bị khoét vách, dáo dác tìm kiếm hồi lâu, không thấy động tịnh liền đi ngủ lại. Thằng con lão đạo chích nằm chết điếng trong rương, tái tê vì sợ và hận cha khôn tả. Hồi lâu hắn nghĩ ra một kế thoát thân, bèn lấy tay cào sột soạt vào thành rương và giả tiếng chuột kêu "chí ... chí ..." để đánh lừa chủ nhà. Nghe chuột kêu, chủ nhà vội thức giấc, đốt đèn mở rương đuổi chuột. Thằng bé liền nhỏm dậy, tắt đèn, xô té chủ nhà, tông cửa chạy một mạch. Chủ nhà lục tục kéo nhau, vừa chửi vừa đuổi theo. Thằng bé chạy đến đường cùng thì gặp một cái giếng, nó vội vàng ôm một cục đá to liệng xuống giếng và tri hô: - Thằng ăn trộm rớt xuống giếng rồi ... Làng xóm ơi! Mọi người đổ xô nhau kéo đến giếng để bắt trộm. Thằng bé chạy thẳng về nhà.Gặp cha, thằng bé oà lên khóc. Và không tiếc lời để oán trách cha. Lão đạo chích mĩm cười nói: - Khoan đã ... Con hãy kể cho cha nghe con đã thoát thân bằng cách nào? Cậu con thuật lại từ đầu chí đuôi. Lão đạo chích vỗ tay cười ha hả: - Hay quá, con tôi đã thành nghề rồi! Lời bàn: Khi có người dắt đi, đào ngạch, khoét vách sẵn ... là một điều mà bất cứ thằng cu con nào cũng làm được, nhưng phải tìm cách thoát thân một mình thì chỉ có thằng Cu này. Vì vậy mà lão đạo chích mới cười ha hả khi nghe con mình thuật lại đầu đuôi câu chuyện. Còn chúng ta, nhờ nghiệp lực dẫn dắt chui vào thế gian này, chúng ta giống như thằng Cu con đang lúi húi vơ vét ngũ dục nhét cho đầy túi tham của mình thì "ầm" một cái, cửa rương khoá chặt. Ðó là lúc chúng ta bị vây bủa và phải đối diện với mưa gió cuộc đời. Lợi, suy, mắng nhiếc, khen tặng, vinh nhục, vui buồn, v.v... oà lên khóc than và không tiếc lời oán trách mẹ cha, thượng đế ... thì ai làm 209

cũng được. Nhưng làm sao để tự tại trước bất trắc thì ... tùy theo sự khéo léo của từng người. Nghệ thuật ăn trộm, nghệ thuật sống hay nghệ thuật thiền chỉ là một thôi!

& Không bao giờ là trễ cả

Ngày đầu tiên ở trường, sau khi giáo sư tự giới thiệu với bọn sinh viên lớp Hóa chúng tôi, ông đố chúng tôi xem trong lớp có gì lạ. Tôi đứng lên và nhìn xung quanh, đang như thế thì bỗng có một bàn tay nhẹ nhàng đặt lên vai. Tôi quay lại và thấy một bà già nhỏ bé, nhăn nheo đang mỉm cười - một nụ cười bừng sáng. Bà nói “chào cậu trai. Tên tôi là Rose. Tôi tám mươi bảy tuổi. Tôi bắt tay cậu một cái được không?” Tôi cười to và vui vẻ đáp lại:”dĩ nhiên rồi!” và thế là bà cụ bắt tay tôi một cái rõ chặt. “Sao bà lại đi học vào cái tuổi còn quá ngây thơ này?” tôi đùa. Bà cũng đùa lại: ”Tôi tới đây tìm một người chồng giàu có, làm đám cưới, có thêm vài đứa nhóc, rồi nghỉ hưu và đi du lịch”. “ối bà hài hước thật!” Tôi thực sự tò mò muốn biết cái gì đã thúc đẩy bà cụ đi thử sức vào cái tuổi này. “Tôi luôn mơ ước được đi học đại học, và bây giờ thì tôi được đi học đây!”, bà cụ nói. Sau buổi học chúng tôi đi về hội quán sinh viên để làm một ly socola nóng. Chúng tôi thành bạn ngay, và chỉ sau ba tháng sau là đã cùng nhau tan lớp, trên đường về nói chuyện với nhau không dứt. Tôi luôn luôn thích thú lắng nghe “cỗ máy thời gian” này, nghe bà chia sẻ những kinh nghiệm và những triết lý thâm thúy về cuộc đời. Trong năm đó bà Rose đã trở thành biểu tượng của trường tôi. Bà kết bạn ở bất cứ nơi nào bà đến chơi. Bà thích ăn mặc lịch sự trước mọi người. Cuối học kỳ, chúng tôi mời bà Rose đến nói chuyện trong một bữa tiệc của đội banh, và tôi không bao giờ quên được những gì bà đã nói với chúng tôi. Bà giới thiệu trang trọng và bước lên bục nói. Bà mỉm cười và nói:” chúng ta không nên ngừng hoạt động. Có bốn bí quyết để được trẻ, được hạnh phúc, và đạt được thành công. Ðó là: 210

“Bạn phải cười và tìm thấy một chuyện vui, hài hước mỗi ngày.” “Bạn phải có một ước mơ cho mình. Khi không còn ước mơ nữa, ấy là bạn đã chết. Có bao nhiêu người quanh chúng ta, tuy đi đi lại lại đó mà không biết mình đã chết”. “Có một sự khác biệt khổng lồ giữa già đi và trưởng thành. Nếu bạn 19 tuổi và nằm trọn trên giường trọn 1 năm, không làm được một sản phẩm nào cho đời, bạn sẽ già đi thành người hai mươi tuổi. Ai thì cũng phải già đi cả. Không cần tài năng, không cần năng lực gì, bạn cũng già đi được. Trong khi đó, bạn không già đi, mà bạn chỉ trưởng thành, nếu biết tìm ra trong sự thay đổi những cơ hội để trải nghiệm.” “ Cuối cùng, không hối tiếc. Bọn lớn tuổi chúng tôi thường không tiếc những gì mình đã làm, mà chúng tôi chỉ tiếc những gì mình chưa làm. Chỉ những người còn mang hối tiếc mới là người sợ chết.” Bà kết thúc bằng cách hát cho chúng tôi nghe bài “Ðoá hồng”. Bà “thách” chúng tôi học thuộc lời ca và sống như lời bài hát đó. Rồi một cuối năm, trước lễ tốt nghiệp chừng một tuần, bà Rose ra đi thanh thản sau một giấc ngủ dài. Hơn hai ngàn sinh viên của trường đã đến dự lễ tang của bà cụ - bạn đồng môn đã dạy cho chúng tôi bài học: không bao giờ là quá trễ để thực hiện điều mình ao ước.

& Một đồng xu

Có hai bạn trẻ, một người Anh và một người Do Thái cùng đi xin việc làm. Một đồng xu của ai đó đánh rơi trên mặt đất. Anh bạn trẻ người xứ sương mù đi ngang qua trông thấy nhưng phớt lờ, còn anh bạn trẻ người Do Thái thì cúi xuống nhặt, nét mặt tỏ vẻ hân hoan. Nhìn thấy hành động của anh bạn Do Thái, anh bạn trẻ người Anh tỏ ra khinh thường, lẩm bẩm: "Một đồng xu cũng nhặt, thật chẳng ra làm sao cả". Chờ cho anh bạn trẻ người Anh đi qua, anh bạn trẻ người Do Thái nói: "Nhìn thấy tiền mà ngoảnh mặt làm ngơ, thật là lãng phí của Giời!". Hai người cùng đến xin việc ở một công ty. Doanh nghiệp rất nhỏ, công việc thì nặng nhọc mà tiền lương thì chẳng được là bao, anh bạn trẻ người Anh chẳng nói chẳng rằng vội vã bỏ đi, còn anh bạn trẻ người Do Thái thì tình nguyện xin vào làm việc. Hai năm sau, hai người tình cờ gặp nhau trên đường phố. Anh bạn trẻ người Do Thái đã trở thành Giám đốc công ty, còn anh bạn trẻ người Anh vẫn chưa xin được việc làm. Không hiểu được sự việc, anh ta bèn hỏi: "Anh là người chẳng xuất sắc gì lắm, sao lại phất nhanh như thế?". Anh bạn Do Thái 211

đáp: "Tôi không bỏ qua từng đồng xu như anh. Một đồng xu cũng không quan tâm, làm sao anh có thể trở nên giàu có được?". Anh bạn trẻ xứ sương mù đâu phải là không cần tiền, nhưng trong con mắt của anh, anh chỉ muốn những khoản tiền lớn, song lại quên câu thành ngữ: "Tích tiểu thành đại", vì vậy ước mơ làm giàu của anh ta phải đợi đến ngày mai. Đó là lời giải đáp cho câu hỏi của anh bạn trẻ người Anh.

& Chuyện nhà rùa

Một hôm gia đình nhà Rùa quyết định sẽ đi picnic. Và với bản tính chậm chạp của mình, chúng đã mất bảy năm để chuẩn bị mọi thứ và lên đường. Mất thêm hai năm nữa để tìm ra một chỗ cắm trại. Rồi thêm sáu tháng để dọn dẹp và bày biện các thứ. Nhưng rồi gia đình Rùa phát hiện ra rằng chúng đã quên mang theo muối. "Một chuyến picnic mà không có muối thì chẳng còn gì là thú vị", gia đình nhà rùa đồng ý với nhau như vậy. Sau hơn một tháng tranh cãi, cuối cùng một con rùa trẻ nhất, nhanh nhẹn nhất được giao nhiệm vụ quay về nhà lấy muối. Vừa nghe vậy, con rùa được chọn đã bật khóc the thé, run rẩy thân hình trong chiếc vỏ, giãy nảy từ chối. Rốt cuộc, nó cũng đồng ý đi về nhà lấy muối với một điều kiện: gia đình rùa không được phép ăn bất cứ thứ gì trước khi nó quay trở lại. Họ nhà rùa đành phải đồng ý và con rùa nọ bắt đầu lên đường. Nhưng rồi đã ba năm trôi qua mà con rùa nọ vẫn chưa quay lại. Rồi năm năm… chín năm, rồi mười bảy năm… Cuối cùng rùa bô lão không thể nhịn đói được nữa bèn cắn một miếng bánh sandwich cho đỡ đói. Đúng lúc đó, con rùa vắng mặt mười bảy năm qua đột ngột thò đầu ra từ một lùm cây, hét lên the thé: - Đó… đó… tôi biết mà! Tôi biết là mọi người sẽ không đợi mà sẽ ăn trước khi tôi quay lại mà. Thôi thôi, tôi không đi lấy muối nữa đâu… oOo Rất nhiều người trong chúng ta lãng phí thời gian để chờ đợi người khác thực hiện những điều mà chúng ta mong đợi. 212

Rồi chúng ta quá lo lắng về những gì người khác đang làm đến nỗi không tự làm gì cho chính bản thân mình! Bạn có giống con rùa trong truyện này không?

& Vì sao mà sống Có ba người mặt mày buồn bã đến hỏi ý kiến của một nhà hiền triết, làm thế nào để bản thân sống được vui vẻ. - Trước tiên, các ông hãy nói xem các ông sống vì cái gì? - Nhà hiền triết hỏi. Người đầu tiên nói: - Vì tôi không muốn chết, vì vậy mà tôi sống. Người thứ hai nói: - Vì tôi muốn nhìn xem ngày mai có tốt hơn ngày hôm nay hay không, vì vậy mà tôi sống. Người thứ ba nói: - Vì tôi có một gia đình phải nuôi dưỡng. Tôi không thể chết, vì vậy mà tôi sống. Nhà hiền triết lắc đầu nói: - Thế thì đương nhiên các ông không được vui vẻ rồi, vì các ông sống chỉ vì sợ hãi, chờ đợi, trách nhiệm bất đắc dĩ, chứ không vì lý tưởng.

& Câu chuyện của hai hạt mầm Có hai hạt mầm nằm cạnh nhau trên một mảnh đất màu mỡ. Hạt mầm thứ nhất nói: Tôi muốn lớn lên thật nhanh. Tôi muốn bén rễ sâu xuống lòng đất và đâm chồi nảy lộc xuyên qua lớp đất cứng phía trên... Tôi muốn nở ra những cánh hoa dịu dàng như dấu hiệu chào đón mùa xuân... Tôi muốn cảm nhận sự ấm áp của ánh mặt trời và thưởng thức những giọt sương mai đọng trên cành lá. Và rồi hạt mầm mọc lên. Hạt mầm thứ hai bảo: - Tôi sợ lắm. Nếu bén những nhánh rễ vào lòng đất sâu bên dưới, tôi không biết sẽ gặp phải điều gì ở nơi tối tăm đó. Và giả như những chồi non của tôi có mọc ra, đám côn trùng sẽ kéo đến và nuốt ngay lấy chúng. Một ngày nào đó, nếu những bông hoa của tôi có thể nở ra được thì bọn trẻ con cũng sẽ 213

vặt lấy mà đùa nghịch thôi. Không, tốt hơn hết là tôi nên nằm ở đây cho đến khi cảm thấy thật an toàn đã. Và rồi hạt mầm nằm im và chờ đợi. Một ngày nọ, một chú gà đi loanh quanh trong vườn tìm thức ăn, thấy hạt mầm nằm lạc lõng trên mặt đất bèn mổ ngay lập tức. Trong cuộc sống sẽ luôn có những cơ hội cho những ai dám chấp nhận mạo hiểm, trải nghiệm những thử thách, mạnh dạn vượt qua những khuôn khổ lối mòn để bước lên những con đường mới. - Thảo Nguyên (Theo The Seeds of Life)

& Hai con chim gáy

Có hai con chim gáy rất thân với nhau. Hết tha thẩn xuống đồng lượm từng hạt lúa, chúng lại bay lên ngọn tre râm ran tiếng gù. Cứ tha hồ mà dồn dập, mà khoan thai có khi nhẹ nhàng như lời tình tự. Bỗng chẳng may một anh bị con người bẫy được đem về nuôi. Anh kia liền đi tìm bạn mới. Mặc dù được chăm sóc chu đáo, nhưng bị giam hãm trong lồng phần thì nhớ da diết cánh đồng quê, phần thì nhớ bạn, chim cất lên những tiếng ai oán não nùng. Nghe tiếng than của bạn, anh chim gáy ở ngoài cũng tìm đến thăm. Thấy bạn mình được ở trong chiếc lồng son, có thức ăn nước uống đầy đủ, anh ta ganh tị bảo: - Tưởng khổ cực lắm, hoá ra phúc đức ông cha bảy đời để lại mới có được kẻ nâng niu chiều chuộng còn than vãn nỗi gì. Anh chim trong lồng nghẹn ngào không thốt nên lời. Thấy thế anh chim ở ngoài nảy ra ý định: Mình muốn vào đó, nhưng có cả hai thì thức ăn sẽ ít đi, chi bằng tìm kế cho nó bay ra để ta vào tha hồ mà chén. Nghĩ vậy anh ta liền dùng lời ngon ngọt dụ dỗ: - Muốn thoát thân thì nhịn ăn, giả vờ chết. Chủ sẽ bắt ra xem thử, lúc ấy nhanh chân mà tẩu thoát. Quả thật bằng cách đó anh chim nọ được vùng vẫy nơi trời cao và say sưa cất giọng trầm bổng. Còn anh chim ở ngoài lại cứ quanh quẩn bên chiếc lồng, tất nhiên được vào trong dễ dàng. Được no nê nhưng anh ta mới nhận ra sự cô độc, tù túng. Từ đó, chim càng lười biếng không cất nổi tiếng gáy. Người chủ thấy thế cũng chẳng còn săm soi, chăm sóc như ngày xưa nữa. Nhiều hôm phải nhịn đói, nước mắt lưng tròng, thân hình tiều tụy trông mà tội nghiệp, anh ta liền dở chiêu cũ nhưng có ai mà dại nữa. Lúc này, anh chim gáy nọ mới nhận ra rằng sống mà chỉ vì miếng ăn thì đó chỉ là kiếp sống thừa. 214

& Những điều không kịp

Ông già ngồi bên giường bệnh không ngừng lẩm bẩm: "Bà nó ơi, bà tỉnh lại đi! Bà tỉnh lại đi rồi tôi với bà cùng đi du lịch vòng quanh thế giới, bà đã chẳng rất thích đi đấy thôi?" Bà già mở cặp mắt như vô thần, không cảm giác, cũng chẳng có phản ứng. Ông già thở dài. Hai ông bà kết hôn trong thời kỳ khốn khó. Ban đầu, người đàn ông vốn có kế hoạch đi du học nước ngoài, đã để người yêu ở lại. Để bù đắp cho những áy náy trong ông, người chồng hứa: "Có một ngày, anh sẽ đưa em đi vòng quanh thế giới!" Chỉ có điều, những đứa trẻ lần lượt ra đời, gánh nặng kinh tế khiến họ phải giảm ăn giảm mặc. Du lịch thế giới chỉ còn là một giấc mơ xa vời. Người đàn ông luôn an ủi vợ: "Chờ bọn trẻ lớn một chút đã, chờ gia đình ta dư giả đã…" Bọn trẻ cũng lớn cả, mỗi đứa có gia đình riêng của mình. Hai vợ chồng cũng đã đủ tiền để có thể thực hiện ước mơ hồi trẻ, nhưng sự nghiệp của người đàn chồng đang đà thăng tiến, thời gian hai vợ chồng gặp nhau ở nhà cũng rất hạn hẹp. Đối diện với vẻ oán trách của bà vợ, người chồng lần nào cũng nói với vẻ có lỗi: "Đợi tôi về hưu đã, tất cả thời gian còn lại của tôi đều là của bà, bà muốn đi chơi đâu cũng được!" Bà vợ không đợi được chồng đến lúc ông nghỉ hưu. Sau một cơn tai biến, bà vợ bị hôn mê, ngày đêm rơi vào thế giới không mộng không ước. Chỉ có người chồng túc trực bên giường bệnh, không ngừng thì thầm: "Bà nó ơi, bà tỉnh lại đi bà! Tôi sẽ đưa bà đi xem tháp Effel ở Pari, đi ngắm cối xay gió ở Hà Lan, đi Roma......"

215

& Cội rễ của sự trưởng thành "Sức mạnh của con người định hình trong chính sự yếu đuối của người ấy" (Raipl Waldo Emerson). Hồi còn nhỏ, tôi có một người hàng xóm mà mọi người gọi là bác sĩ Gibbs. Ông không giống như bất kỳ bác sĩ nào tôi từng biết. Ông rất giản dị và hiền từ, nhất là đối với bọn nhóc nghịch ngợm chúng tôi. Ngoài giờ làm công việc cứu người, bác sĩ Gibbs thường trồng cây. Ông muốn biến mảnh đất rộng 10 mẫu tây của mình thành một khu rừng mà! Vị bác sĩ hiền lành ấy có những lý thuyết trồng cây rất thú vị, ngược hẳn với nguyên tác mà mọi người cho là hiển nhiên. Không bao giờ ông tưới nước cho những cây mới sinh trưởng – ông giải thích với tôi rằng tưới nước sẽ làm chúng sinh ra hư hỏng, và thế hệ cây kế tiếp sẽ ngày một yếu đi. Vì thế, cần phải tập cho chúng đối mặt với khắc nghiệt. Cây nào không chịu nổi sẽ bị nhổ bỏ ngay từ đầu. Rồi ông hướng dẫn cho tôi cách tưới nước cho những cây rễ mọc trên cạn, để chúng khô hạn thì sẽ phải tự bén rễ sâu mà tìm nguồn nước. Thảo nào, chẳng bao giờ tôi thấy ông tưới cây cả. Ông trồng một cây sồi, mỗi sáng thay vì tưới nước, ông lấy tờ báo cuộn tròn lại và đập vào nó: Bốp! Bốp! Bốp! Tôi hỏi ông sao lại làm vậy thì ông trả lời: để làm nó chú ý. Bác sĩ Gibbs từ giã cõi đời hai năm sau khi tôi xa gia đình. Giờ đây, về nhìn lại những hàng cây nhà ông, tôi lại như mường tượng ra dáng ông đang trồng cây 25 năm về trước. Những thân cây ngày ấy nay đã lớn mạnh và tràn trề sức sống. Như những thanh niên cường tráng, mỗi sáng chúng thức dậy, tự hào ưỡn ngực và sẵn sàng đón nhận những gian nan, thử thách. Vài năm sau tôi cũng tự trồng lấy hai cây xanh. Mùa hè cháy nắng tôi tưới nước, mùa đông giá rét tôi bơm thuốc và cầu nguyện cho chúng. Chúng cao gần chín mét sau hai năm, nhưng lại là những thân cây luôn dựa dẫm vào bàn tay người chăm bẵm. Chỉ cần một ngọn gió lạnh lướt qua, chúng đã run rẩy và đánh cành lập cập – trông chẳng khác gì những kẻ yếu đuối! Chẳng bù với rừng cây của bác sĩ Gibbs. Xem ra nghịch cảnh và sự thiếu thốn dường như lại hữu ích cho chúng hơn sự đầy đủ. Hằng đêm trước khi đi ngủ, tôi thường ghé phòng hai đứa con trai và ngắm nhìn chúng ngủ ngon lành. Nhìn thân thể nhỏ bé đang phập phồng nhịp thở của cuộc sống, tôi luôn cầu nguyện cho chúng có một cuộc sống dễ chịu. Nhưng gần đây, tôi chợt nghĩ đã đến lúc cần phải thay đổi lời nguyện cầu ấy. Tôi nguyện cầu cho 216

chúng mạnh mẽ hơn, để chịu được giông gió không thể tránh trong cuộc đời. Có ngây thơ mới mong chúng thoát khỏi gian khổ - bởi lẽ nghịch cảnh, khó khăn luôn là điều hiện hữu tất yếu. Và dù muốn hay không, cuộc đời chẳng bao giờ bằng phẳng cả. Tôi cầu mong cho ‘gốc rễ’ của con mình sẽ bén thật sâu, để chúng có thể hút được sức mạnh từ những suối nguồn tiềm ẩn trong cuộc sống vĩnh hằng. Thật sự nhìn lại, tôi đã cầu xin sự an lành quá nhiều rồi, nhưng rất hiếm khi những ước muốn ấy được thỏa nguyện. Điều chúng ra cần là cầu sao cho mình rèn luyện được một cơ thể cường tráng và ý chí cứng cỏi, bền vững, để khi nắng cháy hay mưa dông, bão tố, chúng ta sẽ không bao giờ bị gục ngã.

& Hoàn Mỹ Ngày xưa, có một họa sĩ tên là Ranga, một người siêu việt, vẽ được rất nhiều kiệt tác đáng ghi nhớ khiến ai cũng đều khen ngợi. Ông mở một lớp học mỹ thuật để dạy nghề cho mọi người và cũng để tìm đệ tử nối nghiệp. Ông không mấy khi khen ngợi ai, cũng không bao giờ đề cập đến thời gian của khóa học. Ông nói, một học trò chỉ có thể thành công khi ông hài lòng với kỹ năng và hiểu biết của người đó. Ông truyền cho học trò những phương pháp đánh giá, ước định của ông, và chúng cũng độc đáo như những tác phẩm của ông vậy. Ông không bao giờ thổi phồng tầm quan trọng của những bức tranh hay sự nổi tiếng, mà ông luôn nhấn mạnh đến cách xử sự, thái độ với cuộc sống của học trò. Trong một số lượng lớn học trò, Rajeev là một người có tài nhất, chăm chỉ, sáng tạo,nên anh ta tiếp thu nhanh hơn nhiều so với các bạn đồng môn. Ông Ranga rất hài lòng về Rajeev. Một ngày kia, sau bao nhiêu cố gắng, Rajeev được ông Ranga gọi đến và bảo: - Ta rất tự hào về những tiến bộ mà con đã đạt được. Bây giờ là thời điểm con làm bài thi cuối cùng trước khi ta công nhận con thực sự là một họa sĩ tài năng. Ta muốn con vẽ một bức tranh mà ai cũng phải thấy đẹp, phải khen ngợi. Rajeev làm việc ngày đêm, trong rất nhiều ngày và đem đến trình thầy Ranga một bức tranh tuyệt diệu. Thầy Ranga xem qua rồi bảo: - Con hãy đem bức tranh này ra đặt ở quảng trường chính, để tất cả mọi người có thể chiêm ngưỡng. Hãy viết bên dưới bức tranh là tác giả sẽ rất biết ơn nếu bất kỳ ai có thể chỉ ra bất kỳ sơ suất nào trên bức tranh và đánh một dấu X vào chỗ lỗi đó. Rajeev làm theo lời thầy: đặt bức tranh ở quảng trường lớn với một thông điệp đề nghị mọi người chỉ ra những sơ suất. Sau hai ngày, Ranga đề nghị Rajeev lấy bức tranh về. Rajeev rất thất vọng khi bức tranh của mình đầy dấu X. Nhưng Ranga tỏ ra bình tĩnh và khuyên Rajeev đừng thất vọng, cố gắng lần nữa. Rajeev vẽ một kiệt tác khác, nhưng thầy Ranga bảo phải thay đổi thông điệp dưới bức tranh. Thầy Ranga nói phải để màu vẽ và bút ngay cạnh bức tranh ở quảng trường và đề nghị mọi người tìm những chỗ sai trong bức tranh và sửa chúng lại bằng những dụng cụ để vẽ ấy. Hai ngày sau, khi lấy tranh về, Rajeev rất vui mừng khi thấy bức tranh không bị sửa gì hết và tự tin đem đến chỗ Ranga. Ranga nói: 217

- Con đã thành công vào ngày hôm nay. Bởi vì nếu chỉ thành thạo về mỹ thuật thôi thì chưa đủ, mà con còn phải biết rằng con người bao giờ cũng đánh giá bừa bãi ngay khi có cơ hội đầu tiên, cho dù họ chẳng biết gì về điều đó cả. Nếu con luôn để cả thế giới đánh giá mình, con sẽ luôn thất vọng. Con người thích đánh giá người khác mà không nghĩ đến trách nhiệm hay nghiêm túc gì cả. Mọi người đánh những dấu X lên bức tranh đầu tiên của con vì họ không có trách nhiệm gì mà lại cho đó là việc không cần động não. Nhưng khi con đề nghị họ sửa những sơ suất thì không ai làm nữa, vì họ sợ bộc lộ hiểu biết- những thứ mà họ có thể không có. Nên họ quyết định tránh đi là hơn. Cho nên, những thứ mà con phải vất vả để làm ra được, đừng dễ dàng bị ảnh hưởng bởi đánh giá của người khác. Hãy tự đánh giá mình. Và tất nhiên, cũng đừng bao giờ đánh giá người khác quá dễ dàng

& Chuồn chuồn ớt

Trong đầm lầy nọ có một bầy rận nước, hằng ngày chúng nô đùa với nhau rất vui vẻ và thân ái. Tuy nhiên, cả nhóm đều có chung một thắc mắc là tại sao cứ mỗi lần có một con trong nhóm bò lên các ngọn cỏ trong đầm lầy thì y như rằng chú ta sẽ không bao giờ trở lại với bạn bè nữa. Những chú rận nước còn lại rất nhớ các bạn đã ra đi và cùng thông nhất với nhau một điều : Nếu có một ai trong bọn khi leo lên ngọn cỏ và biết được tại sao các bạn kia đi không trở lại, thì bạn ấy nhất định sẽ quay về kể cho các bạn biết lý do. Một hôm, có một chú rận nước nọ leo lên ngọn cỏ tranh trong đầm. Chú ta leo mãi ... leo mãi đến tận ngọn, ở đó chú phóng tầm mắt nhìn ra xung quanh, chú ta ngỡ ngàng trước những cảnh tượng hiện ra trước mắt. Đất trời bao la và vô cùng xinh đẹp, chú ta khoan khoái tận hưởng làn gió mát dịu của tiết xuân ... Bỗng nhiên, chú rận nước cảm thấy chân mình dài thêm một chút, đuôi cũng dài ra và đặc biệt trên lưng mọc ra hai đôi cánh mỏng tang đỏ rực, toàn thân cũng biến thành màu đỏ rực. Chú rận nước bây giờ đã biến thành một con chuồn chuồn ớt xinh đẹp. Chú ta vẫy nhẹ đôi cánh bay lên khoảng không bao la để tận hưởng cảm giác bay bổng và hăm hở khám phá thế giới xung quanh. Chuồn chuồn ớt nhà ta bỗng chợt nhớ đến lời giao ước với bạn bè, nên chú lượn sát xuống mặt nước để tìm lại đám bạn xưa. Nhưng không ai còn nhận ra chú nữa. Giờ đây chuồn chuồn ớt không còn cách nào để cho bạn bè biết được lý do mặc dù chú đã hiểu tường tận. Chuồn chuồn ớt tự nhủ: "Thôi thì đành vậy, đến lúc nào đó các bạn cũng sẽ tự khám phá điều bí mật như mình ..." Có những bí ẩn trong cuộc sống muôn màu mà chỉ có sự trải nghiệm sâu sắc của bản thân mới khám phá được ...

218

& Xây lâu đài

Mặt trời rực rỡ. Trên bờ biển, một cậu bé cắm cúi xúc cát đổ vào chiếc xô nhỏ đặt bên cạnh. Khi chiếc xô đầy cát, cậu bé úp ngược nó xuống mặt cát. Nhấc chiếc xô ra và cậu bé đã có một toà nhà tròn xoay bằng cát. Tuy nhiên, trí tưởng tượng của một cậu bé không chỉ dừng lại ở một ngôi nhà hình tròn. Cậu bé đào những rãnh nhỏ xung quanh ngôi nhà làm hào bảo vệ. Những chiếc nắp chai và vỏ ốc trở thành những người lính gác còn những que kem trở thành cây cầu nối những tòa nhà với nhau. Một tòa lâu đài thực sự của một chàng hoàng tử khôi ngô trong truyện cổ tích. Cách đó rất xa, thành phố đông đúc, không khí ồn ào, xe cộ như mắc cửi. Một người đàn ông đang làm việc trong văn phòng. Ông xếp lại các chồng giấy tờ trên bàn làm việc, trao đổi vài câu qua điện thoại, rồi lại gõ máy tính. Khuôn mặt ông sáng lên vì đạt được kết quả tốt đẹp: hợp đồng được ký kết và thu nhiều lợi nhuận. Hàng ngày ông đều đến nơi làm việc, lập những kế hoạch, dự đoán tình hình thị trường. Có những người lính gác, có tiền lương, có lợi nhuận, và công ty cũng là một toà lâu đài mơ ước trong đó ông ấy là một vị vua điều hành tất cả. Hai người cùng đang xây dựng những lâu đài của mình. Họ có rất nhiều điểm giống nhau: đạt được những kết quả mà đối với họ là tốt đẹp từ những cố gắng rât nhỏ. Họ đều say mê và kiên trì. Đối với mỗi người, tòa lâu đài mình đang xây dựng đều có ý nghĩa thật đặc biệt và rất quan trọng. Tuy nhiên, khi thủy triều lên, cậu bé không hề ngạc nhiên hay lo sợ gì cả. Cậu nhảy lên trên những ngọn sóng, vỗ tay reo mừng và cười toe toét khi thấy những con sóng cuốn toà lâu đài vào biển cả. Cậu bé hoàn toàn bình thản. Cậu cầm xẻng và xô ra về vì biết rằng thủy triều đã cuốn cát ra biển, và rằng sáng mai cậu sẽ lại xây được một ngôi nhà mới đẹp hơn. Nhưng những người lớn thường không như vậy. Khi những khó khăn đến, họ coi đó là một điều thật tệ hại chứ không bình thường như thủy triều những lúc hoàng hôn. Họ thường chán nản đến mức không nghĩ rằng vào sáng hôm sau thủy triều sẽ rút và chúng ta lại có thể bắt đầu xây một cái gì đó khác đẹp hơn, tốt hơn. Có lẽ đó là một trong những điều mà chính người lớn lại phải học từ trẻ em.

219

& Thuật luyện vàng

Từ thời xa xưa, lâu lắm rồi, ở Thái Lan, có một người mê vàng hơn mọi thứ trên đời. Anh ta đổ hết tiền của, tinh lực và thời gian vào việc tìm kiếm cách luyện vàng. Chẳng bao lâu sau, anh ta nướng vào việc đó hết sạch toàn bộ tài sản của mình và vợ. Trong cảnh khốn quẫn, người vợ anh ta chạy về nhà cha mẹ đẻ, đau đớn kể sự tình. Cha mẹ người vợ gọi anh ta tới, bảo: - Chúng tôi đã biết thuật luyện vàng từ lâu rồi. Muốn luyện vàng cần nhiều thứ lắm. Chúng tôi đã chuẩn bị, chỉ thiếu một thứ. Nhưng nay tuổi đã cao (giọng ông ngần ngừ) Anh ta khẩn thiết nói: - Nói ngay đi cho! Con cần phải làm gì? - Thế thì được. Tôi có thể nói với anh một bí mật. Tôi cần 3kg tơ trắng tước từ lá chuối tiêu. Mà, những lá chuối tiêu đó phải do chính tay anh trồng ra. Đợi anh thu đủ số tơ đó là tôi có cách luyện vàng! Anh chàng mê vàng về nhà, hôm sau đã bắt tay ngay vào việc trồng chuối tiêu. Khi chuối chín, anh ta cẩn thận tước lấy những sợi tơ trắng trong từng lá chuối, còn vợ anh ta thì đem các buồng chuối vàng ươm tới các chợ mà bán. Mười nǎm qua đi, cuối cùng thì anh chàng mê vàng cũng thu nhập đủ 3kg tơ trắng từ các lá chuối tiêu. Anh ta khoan khoái mang tới nhà bố mẹ vợ. Lúc đó, bố vợ anh ta chỉ một cửa buồng, bảo: - Con hãy mở cánh cửa kia ra mà xem! Trong buồng đầy những thỏi vàng lấp lánh làm mắt anh chàng mê vàng hoa cả lên. Vợ con anh ta cũng đang đứng trong buồng đó. Người vợ mỉm cười nói với anh ta: - Đây là vàng của chúng ta có được qua mười nǎm trồng chuối tiêu. Bố vợ anh ta cũng nói: - Chính lao động cần cù siêng nǎng mới là thuật luyện vàng chân chính đấy!

220

& Người thợ xây

Người thợ xây nọ đã làm việc rất chuyên cần và hữu hiệu trong nhiều năm cho một hãng thầu xây dựng. Một ngày kia, ông ngỏ ý với hãng muốn xin nghỉ việc về hưu để vui thú với gia đình. Hãng thầu rất tiếc khi thiếu đi một người thợ giỏi đã tận tụy nhiều năm. Hãng đề nghị ông cố gắng ở lại giúp hãng xây một căn nhà trước khi thôi việc. Ông ta nhận lời. Vì biết mình sẽ giải nghệ, cùng với sự miễn cưỡng, ông ta làm việc một cách tắc trách qua quít, xây dựng căn nhà với những vật liệu tầm thường, kém chọn lọc, miễn có một bề ngoài đẹp đẽ mà thôi. Mấy tháng sau, căn nhà đã hoàn thành. Người chủ hãng mời ông đến, trao cho ông chiếc chìa khóa của ngôi nhà và nói: "Ông đã gắn bó và làm việc rất tận tụy với hãng trong nhiều năm, để tưởng thưởng về sự đóng góp của ông cho sự thịnh vượng của hãng, chúng tôi xin tặng ông ngôi nhà vừa xây xong!" Thật là bàng hoàng. Nếu người thợ biết mình sẽ xây cất căn nhà cho chính mình thì hẳn ông ta đã làm việc cẩn thận hơn và chọn lựa những vật liệu có phẩm chất hơn. Sự làm việc tắc trách chỉ có mình ông biết và nay thì ông phải sống với căn nhà mà ông biết rõ là kém phẩm chất như thế nào. Câu chuyện người thợ xây cũng tương tự như chuyện đời của chúng ta. Cũng như người thợ già kia, chúng ta thường tạo dựng một đời sống hào nhoáng, tạm bợ, đua đòi không chú trọng tới phẩm chất của nó. Nhiều khi ngồi kiểm điểm những sự bê bối của mình trong quá khứ, chúng ta thấy mình đang phải cam chịu những hậu quả của nó. Cuộc đời là một công trình kiến trúc do chính mình tạo nên. Đời sống hiện tại là kết quả của sự tạo dựng trong quá khứ, đời sống ngày mai sẽ là kết quả của sự tạo dựng hôm nay. Hãy xây dựng đời mình một cách đúng đắn! 221

& Cái giá của sự nỗ lực

Có câu chuyện kể về một thanh niên Nhật muốn trở thành võ sĩ giỏi nhất quốc gia. Anh ta nghĩ rằng để đạt được mục đích này, anh cần phải được học với một người thầy giỏi nhất sống rất xa nơi anh đang sinh sống. Một ngày kia, chàng thanh niên rời gia đình đến xin tầm sư học đạo với vị võ sư lừng danh ấy. Sau chặng đường ròng rã suốt mấy ngày trời, cuối cùng anh cũng tìm đến được võ đường và có một buổi đàm đạo với vị võ sư. “Con hi vọng sẽ học được gì ở ta?” - vị võ sư hỏi. “Con xin thầy dạy cho con võ thuật và giúp con trở thành một trong những võ sĩ giỏi nhất đất nước - chàng thanh niên trả lời - Vậy con phải học trong bao lâu ạ?”. “Ít nhất là 10 năm” - vị võ sư trả lời”. Người thanh niên ngẫm nghĩ: Mười năm thì lâu quá! Mình muốn hoàn thành ước nguyện sớm hơn kìa! Mình không có nhiều thời gian. Chắc chắn là nếu nỗ lực nhiều hơn thì mình sẽ có thể hoàn thành thời gian huấn luyện nhanh hơn. “Còn nếu con cố gắng gấp đôi những người khác thì sẽ mất bao lâu thưa thầy?”. “Thế thì sẽ mất 20 năm” - vị võ sư đáp. Người thanh niên lại nghĩ: “Còn lâu hơn nữa à! Mình không muốn mất đến cả 20 năm để học một thứ gì đó. Mình còn nhiều cái khác cần phải thực hiện trong đời. Chắc chắn là nếu mình thật sự cố gắng luyện tập chăm chỉ thì mình có thể học nhanh hơn. Vì thế chàng thanh niên lại hỏi tiếp: “Nếu con nỗ lực hết mình, tập luyện cả ngày lẫn đêm thì con sẽ mất bao lâu ạ?”. “30 năm”, đó là câu trả lời của vị võ sư. Chàng trai càng phân vân và tự hỏi vì sao vị võ sư cứ khẳng định số năm tăng lên như thế. 222

Anh bèn hỏi vị võ sư: “Thưa thầy, vì sao mỗi lần con nói sẽ cố làm việc nhiều hơn, thầy lại bảo sẽ mất nhiều thời gian hơn thế ạ?” . “Câu trả lời rất đơn giản. Một mắt của con đã lo tập trung nhìn vào đích đến thì con chỉ còn một mắt còn lại để tìm ra cách đi đến đích ấy mà thôi” - vị võ sư bình thản đáp.

& Cân Tài Cân Lộc

Ngày xưa có một nông dân họ Lý mở một cửa hàng cơm ở thị trấn Quan Trang. Cửa hàng cơm ở mặt đường lớn , mỗi lần khách đi qua , nhân viên người cầm môi , người cầm thía gõ inh ỏi , người lại cao giọng rao :" Bánh bao , bánh nướng , canh thịt gà , ăn ngon hết nói , mời vào quán ăn cơm! " - Tiếng rao nghe hay hơn cả nghệ sĩ hát tuồng nhưng người đến ăn vẫn thưa thớt. Nghe nói người họ Lý này là một tay hám lợi , chỉ luôn muốn kiếm được nhiều tiền , luôn tìm cách cân thiếu cho khách. Ăn cơm ở quán ông ta luôn mang bực mình về. Cho nên thời gian càng lâu về sau , người nọ truyền người kia , người ta không những không đến ăn cơm mà còn đặt tên cho ông là : Lý chém. Một hôm Lý chém rỗi rãi không có việc gì làm , đang ngồi uống trà trong cửa hàng. Có người sửa cân đi ngang hỏi : có bánh nướng không ông chủ? Lý chém lập tức trả lời :" Có , có , xin mời ngồi! ". Lý chém đem ra hai đĩa bánh nướng. Người sửa cân thấy hai đĩa bánh liền hỏi " Ông chủ , chỗ này là bao nhiêu? ". Lý chém trả lời " Một cân , chỉ có thừa không có thiếu ". Người sửa cân biết ông ta đang lừa gạt mình. Vì ông đã ăn bánh nướng ở nhiều nơi , hai dĩa đầy mới là một cân , sao hôm nay một cân chỉ có hai đĩa nhỏ. Nhưng người sửa cân không muốn gì một việc nhỏ mà làm phiền , có thiệt một chút cũng không sao. Ăn xong , người sửa cân vội trả tiền ra đi. Lý chém ngăn lại : Sư phụ chậm đã , nhờ ông sửa cho cái bàn cân rồi đi! Tuy trong bụng người sửa cân rất tức nhưng bề ngoài vẫn rất vui vẻ nhận lời. Chẳng bao lâu cái cân đã sửa xong , ông nhận tiền và ra đi. Trong lòng nghĩ " cho mày biết tay ông , 16 lạng rưỡi một cân " ( cân thời cổ là 16 lạng một cân ) , muốn làm cho Lý chém phá sản. Nhưng từ khi dùng cái cân đó để cân cho khách , việc kinh doanh ngày càng phát đạt. Những người lần đầu đến tiệm thấy cơm ở đây vừa miệng , tiền không nhiều , lượng không thiếu. Những người trước đây từng ăn cũng thấy Lý chém thay đổi nhiều , cơm và thức ăn ngon hơn , nhiều hơn. Cứ như vậy , những người đi lên thị trấn , dù có đi thêm một quãng đường cũng ghé ăn ở cửa hàng của Lý chém , cho nên dù ngày tết hay ngày thường , của hàng luôn đông khách. Sau nửa năm , người thợ sửa cân lại ghé của hàng , ý xem Lý chém sau khi sửa cân rồi bị thiệt hại ra sao? Nửa đường nghe tiệm cơm của Lý chém rất phát đạt. Đến nơi thì thấy cửa hàng cơm thì một gian thành ba gian , người ăn ra vào tấp nập. Ông ta thấy làm lạ , ngẫm nghĩ. Bỗng Lý chém nhìn thấy vui mừng kêu to : " Khó khăn lắm mới gặp ông anh! Hôm nay phải mở tiệc cảm ơn ông. Từ ngày tôi dùng cái cân do ông anh sửa cho , cửa hàng thay da đổi thịt , làm ăn ngày càng phát đạt. Cái cân của ông anh cho tôi một bài học đạo lý :" Cân đúng , cân đủ buôn bán mới phát tài , phải không 223

ông anh! ". Lý chém nói rất thẳng thắn và thành khẩn khiến người sửa cân chỉ biết gật đầu. Một bài học về sự ngay thẳng trong kinh doanh. Nhưng đôi khi trong cuộc sống không phải vậy. Tuy đó là một nghịch lý nhưng là một nghịch lý do "bàn tay vô hình điều khiển", có lẽ cũng chính vì thế xã hội mới không ngừng tiến bộ.

& Sự kiên nhẫn

Một chàng trai trẻ đến gặp một chuyên gia về đá quý và nói về ước mong được trở thành một nhà nghiên cứu về đá quý. Chuyên gia nọ từ chối vì ông sợ rằng chàng trai không đủ kiên nhẫn để theo học. Chàng trai cầu xin một cơ hội. Cuối cùng, vị chuyên gia đồng ý và bảo chàng trai: “Ngày mai hãy đến đây”. Sáng hôm sau, vị chuyên gia đặt một hòn ngọc bích vào tay chàng trai và bảo chàng hãy cầm nó. Rồi ông tiếp tục công việc của mình: mài đá, cân và phân loại đá quý. Chàng trai ngồi yên lặng và chờ đợi. Buổi sáng tiếp theo, vị chuyên gia lại đặt hòn ngọc bích vào tay chàng trai và bảo chàng cầm nó. Ngày thứ ba, thứ tư, thứ năm sau đó vị chuyên gia vẫn lặp lại hành động trên. Đến ngày thứ sáu, chàng trai vẫn cầm hòn ngọc bích nhưng chàng không thể im lặng được nữa. - Thưa thầy - chàng trai hỏi - khi nào thì em sẽ bắt đầu học ạ? - Con sẽ được học - vị chuyên gia trả lời và tiếp tục công việc của mình. Vài ngày nữa lại trôi qua và sự thất vọng của chàng trai càng tăng. Một ngày kia, khi vị chuyên gia bảo chàng trai đưa tay ra, chàng định nói với ông ta rằng chàng chẳng muốn tiếp tục việc này nữa. Nhưng khi vị chuyên gia đặt hòn ngọc bích lên tay chàng trai, chàng nói mà không cần nhìn viên đá: - Đây không phải là hòn đá con vẫn cầm! 224

- Con đã bắt đầu học rồi đấy - vị chuyên gia nói.

& Đại bàng

Ngày xưa, có một ngọn núi lớn, bên sườn núi có một tổ chim đại bàng. Trong tổ có bốn quả trứng lớn. Một trận động đất xảy ra làm rung chuyển ngọn núi, một quả trứng đại bàng lăn xuống và rơi vào một trại gà dưới chân núi. Một con gà mái tình nguyện ấp quả trứng lớn ấy. Một ngày kia, trứng nở ra một chú đại bàng con xinh đẹp, nhưng buồn thay chú chim nhỏ được nuôi lớn như một con gà. Chẳng bao lâu sau, đại bàng cũng tin nó chỉ là một con gà không hơn không kém. Đại bàng yêu gia đình và ngôi nhà đang sống, nhưng tâm hồn nó vẫn khao khát một điều gì đó cao xa hơn. Cho đến một ngày, trong khi đang chơi đùa trong sân, đại bàng nhìn lên trời và thấy những chú chim đại bàng đang sải cánh bay cao giữa bầu trời. "Ồ - đại bàng kêu lên - Ước gì tôi có thể bay như những con chim đó". Bầy gà cười ầm lên: "Anh không thể bay với những con chim đó được. Anh là một con gà và gà không biết bay cao". Đại bàng tiếp tục ngước nhìn gia đình thật sự của nó, mơ ước có thể bay cao cùng họ. Mỗi lần đại bàng nói ra mơ ước của mình, bầy gà lại bảo nó điều không thể xảy ra. Đó là điều đại bàng cuối cùng đã tin là thật. Rồi đại bàng không mơ ước nữa và tiếp tục sống như một con gà. Cuối cùng, sau một thời gian dài sống làm gà, đại bàng chết. Trong cuộc sống cũng vậy: Nếu bạn tin rằng bạn là một người tầm thường, bạn sẽ sống một cuộc sống tầm thường vô vị, đúng như những gì mình đã tin. Vậy thì, nếu bạn đã từng mơ ước trở thành đại bàng, bạn hãy đeo đuổi ước mơ đó... và đừng sống như một con gà!

225

& Đóa hoa khát vọng

* Có một nàng hoa Violet yêu kiều và ngào ngạt hương sống bình yên giữa đám bạn bè, đong đưa một cách hạnh phúc giữa muôn hoa khác trong một khu vườn vắng. Một buổi sáng nọ, khi những cánh hoa vẫn còn lấp lánh những hạt sương đêm, nàng nghiêng đầu và ngó quanh; nàng bỗng thấy nụ hoa hồng xinh đẹp vươn người lên cao một cách tự hào giống như ngọn đuốc đang cháy tỏa ánh sáng rạng ngời. Nàng hoa Violet hé đôi môi màu xanh da trời và nói: “Thật không may làm sao khi ta sinh ra trong kiếp hoa này, với một vị trí hèn mọn làm sao. Mẹ tự nhiên đã tạo ra ta sao ngắn ngủn và nghèo nàn thế này... ta sống lè tè ngay mặt đất và không thể nào vươn được lên bầu trời trong xanh, hay ngước mặt đón ánh mặt trời như những nụ hồng kia” Và khi nụ Hồng nghe những lời của người bạn láng giềng này, nàng đã cười và phê phán, “Em nói nghe kỳ lạ làm sao. Em đã thật may mắn mà em không biết vận may của mình. Mẹ tự nhiên đã ban tặng cho em một sắc đẹp và hương thơm mà bà đã không cho bất kỳ ai khác... Hãy dập tắt ý nghĩ ấy đi, bằng lòng với chính mình và nhớ rằng ai tự hạ thấp mình sẽ được nâng lên và ai tự nâng mình lên sẽ phải bị đè bẹp.” Nàng hoa Violet trả lời, “Chị đang an ủi em bởi vì chị có được điều mà em ước ao... Chị còn định làm đắng lòng em với cái ý nghĩa chị là người vĩ đại... Thật đau đớn làm sao khi thuyết giáo về sự may mắn cho một trái tim đang đau khổ! Và mạnh mẽ thay khi đóng vai một kẻ dạy đời cho kẻ yếu ớt” Mẹ tự nhiên đã nghe thấy cuộc nói đối thoại giữa hoa Violet và hoa hồng; bà lại gần và nói: “Con gái violet của ta, điều gì đã xảy đến với con thế? Con đã từng rất ngọt ngào và khiêm cung trong tất cả những lời nói và hành động kia mà. Ðiều gì đã thâm nhập vào trong trái tim và làm cho con trở nên lạnh lùng thế kia?” Bằng giọng bào chữa, Violet trả lời bà: “Ồ, người mẹ vĩ đại và nhân hậu, đầy lòng thương yêu và cảm thông, con van mẹ bằng tất cả trái tim và tâm hồn mình, hãy ban cho con một đặc ân và cho phép con được làm hoa hồng trong một ngày”. 226

Mẹ tự nhiên đáp: “Con không hề biết điều con đang tìm kiếm; con không nhận nhức được tai họa tiềm ẩn đàng sau tham vọng mù quáng của con. Con sẽ hối hận nếu con là một hoa hồng, và khi đó việc ăn năn cũng là vô ích”. Violet vẫn tiếp tục nài nỉ “Hãy cho con thành một đóa hồng cao lớn, bởi vì con ước mong được ngẩng cao đầu với một niềm kiêu hãnh; đây sẽ là việc của riêng con, con bất chấp số phận mình ra sao.” Mẹ tự nhiên quát lên: “Ðóa hoa violet bất trị và ngu ngốc kia, ta sẽ cho mi được toại nguyện, Nhưng khi tai họa rơi xuống đầu mi, mi hãy than khóc với chính mình đấy” Và mẹ tự nhiên vươn ngón tay huyền bí và kỳ diệu ra, chạm vào rễ của Violet, Violet lập tức biến thành một đóa hồng cao lớn, vươn lên trên tất cả những đóa hoa khác trong vườn. Bầu trời chiều bỗng dầy đặc mây đen, tiếng sấm dữ dội phá tan sự tĩnh lặng, một trận mưa như trút xuống khu vườn cùng những trận cuồng phong. Cơn bão dữ làm gãy nát cành và trốc gốc những cây hoa cao lớn, chỉ chừa lại những cây nhỏ nằm sát mặt đất thân thương. Khu vườn đơn độc ấy đã hứng chịu tai ương của những trận không chiến. Khi cơn bão tan đi, trời quang mây tạnh, tất cả những cành hoa kia nằm sõng sượt và không một cây nào có thể thoát khỏi cơn phẫn nộ của Tự nhiên ngoại trừ một nhóm violet nhỏ bé, náu mình bên cạnh bức tường của khu vườn. Ngước đầu lên và nhìn thấy thảm kịch của các loài thảo mộc khác, một trong những đóa hoa violet mỉm cười hạnh phúc và lao xao với đồng loại: “Hãy nhìn cơn bão tố đã làm gì đối với những đóa hoa hợm hĩnh đây này!”. Một nàng violet khác nói: “Chúng ta tuy nhỏ bé, và sống lè tè dưới đất, nhưng chúng ta an toàn trước cơn thịnh nộ của bầu trời”. Và nàng violet thứ ba thêm vào, “Bởi vì chúng ta thấp bé nên cơn bão kia không thể nào đánh bại được” Vào giây phút ấy, nữ hoàng của loài violet đã nhìn thấy bên cạnh mình đóa hoa violet “cải đạo” kia bị gãy gập sau cơn bão và đang quằn quại trên nền đất ẩm giống như một thương binh trên chiến trường. Nữ hoàng violet nhìn lên, gọi cả họ hàng và nói: “Hãy xem kìa, các con gái của ta, hãy suy nghiệm về những gì mà Sự Tham Vọng đã đối xử với đóa hoa Violet, kẻ đã trở thành hoa hồng trong một giờ. Hãy nhớ rằng cảnh tượng ấy là một lời nhắc nhở cho số phận tốt đẹp của các con.” Ðóa hoa hồng đang hấp hối kia lay động và dồn hết tàn lực, khẽ nói: “Các chị là người bằng lòng với mình, nhu mì và khờ khạo; tôi không bao giờ khiếp sợ bão tố. Ngày hôm qua, tôi cũng thế, đã hài lòng và mãn nguyện với Cuộc Sống, nhưng Sự Mãn nguyện đã như một thanh chắn, chặn giữa sự tồn tại của tôi và cơn bão dữ của Cuộc Sống, giam hãm tôi trong một sự bình yên bạc nhược và thiếu sinh khí và sự tĩnh lặng trong tâm hồn. Tôi có thể sống một cuộc sống như các chị đang sống bây giờ đây bằng cách bám chặt vào mặt đất với nỗi lo sợ... tôi có thể chờ cho mùa đông phủ tuyết lên mình và Thần Chết mang tôi đi, cũng như sẽ mang đi tất cả những hoa violet khác... giờ đây tôi đang hạnh phúc vì tôi đã vượt ra khỏi cái thế giới nhỏ bé của mình để khám phá được sự huyền bí của Vũ trụ.... Ðiều mà các chị chưa bao giờ đạt đến. Có thể là tôi đã quá nhiều Tham Vọng, nhưng tôi đã lắng nghe sự tĩnh lặng của màn đêm, tôi nghe bầu trời nói với trái đất rằng: Khát vọng vươn lên là mục đích chủ yếu của bản chất chúng ta. Vào giây phút đó tâm hồn tôi xao động và trái tim tôi mong mỏi vươn tới một vị trí cao hơn sự tồn tại hữu hạn của tôi. Tôi nhận ra rằng ở vực thẳm không thể nào nghe được bài ca của các ngôi sao, và chính giây phút ấy tôi bắt đầu chiến đấu chống lại sự nhỏ bé của mình và thèm khát những gì đã không thuộc về tôi, cho đến khi sự nổi loạn đã biết thành một sức mạnh vĩ đại, và sự ao ước biến thành một chí hướng... Tự Nhiên, là một đối tượng vĩ đại cho những giấc mơ sâu thẳm trong con người chúng ta, đã ban cho tôi một đặc ân và chuyển tôi thành một hoa hồng với ngón tay kỳ diệu của người. Hoa hồng im lặng một chút, và bằng giọng nói yếu ớt, pha lẫn niềm kiêu hãnh và sự mỹ mãn, nàng nói: “Tôi đã sống một giờ như một đóa hồng kiêu hãnh; tôi đã tồn tại trong một thời khắc như một nữ 227

vương; tôi đã nhìn thấy Vũ trụ bằng con mắt của loài hoa hồng; tôi đã nghe tiếng thì thầm của bầu trời bằng đôi tai của đóa hồng và hứng ánh nắng với những cánh hoa hồng. Ở đây có ai có được vinh dự như thế?" Nói xong những lời này, nàng gục xuống với một giọng nói gấp gáp: “Bây giờ tôi sẽ giã từ cuộc đời, bởi vì linh hồn tôi đã đạt được ước nguyện. Cuối cùng tôi đã mở mang được trí óc về một thế giới bao la vượt khỏi cái thế giới chật hẹp mà tôi sinh ra. Ðấy là mục tiêu của Cuộc Sống ... Ðấy là điều bí mật của Sự Hiện Hữu.” Nói xong đóa hồng run rẩy, từ từ khép lại những cánh hoa, trút hơi thở cuối cùng với một nụ cười tuyệt đẹp trên môi... một nụ cười tràn đầy niềm tin và hy vọng trong Cuộc Sống... một nụ cười của sự chiến thắng... một nụ cười của Thượng Ðế.

& Sự nghiệp của bạn ở đâu?

Một nhà côn trùng học cùng bạn là nhà buôn vừa đi vừa trò chuyện trong công viên. Bỗng nhiên nhà côn trùng học dừng bước, dường như ông ta nghe thấy điều gì. "Sao vậy?" Ông bạn nhà buôn hỏi. Nhà côn trùng học lắng nghe, nét mặt rạng rỡ: "Anh có nghe thấy không? Một con dế đang gáy, đó là một con dế cụ đấy. " Ông bạn nghe ngóng mãi không ra, đành đáp: "Tôi chẳng nghe thấy gì cả!" "Anh đợi chút". Nhà côn trùng học vừa nói vừa chạy vào lùm cây gần đó. Một lát sau, nhà côn trùng học bắt được con dế, ông ta nói với bạn: "Anh thấy không? Một con dế răng trắng, cánh vàng, đó là con dế cực hiếm đấy! Xem xem, tôi nghe có lầm đâu?" "Đúng vậy, anh nghe cực chuẩn." Nhà buôn khâm phục hỏi bạn: "Anh không chỉ nghe được tiếng dế gáy, mà còn biết được chất lượng dế. Làm sao anh nghe ra được?" Nhà côn trùng học đáp: "Con dế này gáy chầm chậm, mấy phút mới gáy hai, ba tiếng. Dế nhỏ gáy gấp hơn, tiếng gáy cũng đều. Dế đen, dế đỏ, dế hồng, dế vàng… có tiếng gáy khác nhau. Tiếng kêu của dế vàng có thanh kim. Sự khác biệt trong tiếng dế kêu cực tinh tế, vì thế phải để tâm mới nhận ra được. " Họ vừa trò chuyện vừa ra khỏi công viên và đi ra đường cái. Bỗng nhiên, nhà buôn dừng bước và nhặt lên một đồng xu. Trong khi đó, nhà côn trùng học không nghe thấy tiếng đồng xu rơi, vẫn phăm phăm bước tiếp. Câu chuyện này nói lên điều gì? Nhà côn trùng học chỉ để tâm đến côn trùng nên nghe được tiếng dế. Nhà buôn chỉ để tâm đến tiền, vì thế ông ta nghe được tiếng đồng xu rơi. Câu chuyện nói rằng, bạn để tâm vào đâu, sự nghiệp của bạn ở đó. 228

& Hất nó xuống và bước lên trên

Một câu chuyện ngụ ngôn kể rằng: Có một người nông dân nọ có một con lừa già. Một hôm, con lừa bị rơi xuống cái giếng khô cạn và đau đớn kêu la thảm thiết. Sau khi bình tĩnh đánh giá tính hình, vì thương cho con lừa , người nông dân đã quyết định nên nhanh chóng giúp nó kết thúc sự đau đớn. Anh gọi thêm mấy người hàng xóm để cùng lấp đất chôn con lừa tội nghiệp. Lúc đầu, con lừa thêm phần kinh hoàng vì những gì người ta đang làm đối với nó. Nhưng khi từng tảng đất được hất xuống giếng liên tiếp theo nhau ập trên vai nó, một ý nghĩ chợt lóe lên: Cứ mỗi lần một tảng đất rơi đè lên vai, nó lại lắc mình cho đất rơi xuống và ngoi lên trên ! Và nó đã làm như vậy, từng chút từng chút một, với một lời thần tự nhủ và tự cổ vũ: “ Nào mình hãy hất nó xuống và bước lên trên, hất nó xuống và bước lên trên...” Mặc cho sự đau đớn ê ẩm phải chịu sau mỗi tảng đất ập xuống, mặc cho sự bi đát cùng cực của tình huống đang gánh chịu, con lừa tiếp tục chiến đấu chống lại sự hoang mang, hoảng sợ, tiếp tục theo đúng phương châm “hất nó xuống và bước lên trên”. Và không bao lâu sau, cuối cùng dù bị bầm dập và kiệt sức, con lừa già đã vui mừng đắc thắng bước lên khỏi miệng giếng. Những gì như sẽ đè bẹp và chôn sống nó, trên thực tế đã cứu sống nó. Tất cả đều nhờ vào cái cách mà con lừa đã can đảm đối diện với nghịch cảnh của mình. Cuộc sống là như vậy đó. Nếu Ta đối mặt với các vấn đề của mình một cách tích cực và quả cảm, khước từ sự hoảng loạn, sự cay đắng và sự tự thương hại, thì những nghịch cảnh tưởng chừng có thể chôn vùi chúng ta, lại sẽ tiềm ẩn trong chính nó những phần thưởng không ngờ tới. Hất nó xuống và bước lên trên, hãy can đảm bước từng chút một ra khỏi cái giếng mà chúng ta đang gặp phải.

229

& Một câu nói dịu dàng

Đây là câu chuyện được một nhà tỷ phú kể lại trong một lần thuyết giảng cho các sinh viên: "Nhiều năm về trước, có một cậu bé mồ côi tên Jim, 12 tuổi, gầy gò. Jim sống lang thang, là đầu mối của mọi trò cười và trêu chọc của mọi người sống trong thị trấn. Không ai đối xử tử tế với Jim. Những nghi ngờ của mọi vụ ăn cắp hay rắc rối đều có tên Jim đầu tiên. Cậu chỉ nhận được những lời nói cay độc, nghi ngờ. Kết quả là Jim luôn lẫn tránh những người xung quanh. Cậu càng lẫn tránh, người ta càng nghi ngờ cậu. Tài sản duy nhất của Jim là chú chó Tige, cũng luôn khép nép và lẫn tránh mọi người như chủ nó. Jim không đối xử thô lỗ với Tige nhưng cậu cũng luôn dùng thứ ngôn ngữ cay độc mà mọi người dùng với cậu. Phần vì cậu đã quen với những ngôn ngữ đó, phần vì để trút đi mọi nỗi uất ức. Một hôm, Jim thấy cô gái phía trước làm rơi một gói nhỏ. Cô cúi xuống nhặt thì một gói khác lại rơi khỏi tay. Jim chạy đến, nhặt hai cái gói lên đưa trả cô gái. - Cảm ơn cậu bé, cậu thật tốt - Cô gái cười và xoa đầu Jim. Jim hoàn toàn sốc. Đó là những lời nói tử tế đầu tiên cậu nghe thấy trong suốt 12 năm. Jim nhìn theo cô gái cho đến khi cô đi khuất. ... Jim huýt sáo gọi Tige, con chó ve vẩy đuôi chạy tới bên. Cả chủ và chó đi vào rừng.. Jim ngồi xuống cạnh bờ suối và trong đầu cứ vang lên: "Cảm ơn cậu bé, cậu thật tốt !"... Jim cười một mình. Rồi cậu gọi: "Đến đây Tige !". Tige chạy lại ngay, Jim xoa đầu nó và nói: "Cảm ơn mày ! Mày thật là tốt !". Tige rất phấn kích và ngạc nhiên. Tai nó vểnh lên, mắt hướng về phía Jim chăm chú, đuôi vẩy lia lịa. "Đến con chó cũng thích nghe nói dịu dàng !". Jim nghĩ và lôi trong túi ra một mảnh gương vỡ. Cậu bé thấy một khuôn mặt lấm lem. Jim rửa mặt thật cẩn thận. Sau đó, Jim lại nhìn vào gương. Cậu bé ngạc nhiên. Lần đầu tiên, cậu nhìn lên cao thay vì chỉ cúi mặt như mọi khi. Một cảm giác, cũng là lần 230

đầu tiên cậu cảm thấy: cảm giác tự trọng. Từ khoảng khắc đó, cuộc đời Jim hoàn toàn thay đổi bởi quyết tâm để xứng đáng với những lời nói dịu dàng". Ngưng một lát, nhà tỷ phú tiếp tục nói: "Thưa các bạn, tôi chính là cậu bé đó. Thị trấn nhỏ mà tôi vừa kể đến chính là thành phố này 40 năm về trước. Cái cây ở đằng kia mà quý vị có thể thấy chính là nơi một người phụ nữ đã gieo hạt giống đầu tiên của lòng nhân hậu xuống cuộc đời tôi. Mong sao ai cũng có thể làm được như thế".

& Ngẩng đầu nhìn trời xanh

Trong một cuộc họp bàn về vấn đề kinh tế, là nhân viên công tác của tổ phục vụ, tôi dẫn một vị khách trung niên và một thanh niên đến phòng của họ ở tầng 38 của một khách sạn cao cấp trong thành phố này. Người thanh niên cúi đầu nhìn xuống dưới, cảm thấy hơi chóng mặt, anh liền ngẩng đầu nhìn lên trời xanh. Đứng bên cạnh anh, người trung niên ân cần hỏi: “Có phải anh bị bệnh sợ độ cao?” Người thanh niên đáp rằng anh có sợ một chút nhưng không nghiêm trọng lắm. Nói rồi anh kể cho người trung niên nghe một câu chuyện thuở nhỏ của mình: “Tôi đến từ miền núi, ở đó rất nghèo, cứ đến mùa mưa là lũ lại kéo về, nước lũ cuồn cuộn che lấp cây cầu đá mà mỗi khi đi học về chúng tôi bắt buộc phải đi qua đó để có thể về nhà. Các thầy giáo liền lần lượt đưa chúng tôi về nhà. Đi lên cầu, nước chưa đến mắt cá chân, phía bên dưới, nước chảy xiết như đang gào thét, nhìn mà thấy sợ, tôi không dám bước đi tiếp. Lúc này, thầy giáo khuyên chúng tôi tay nắm chặt lan can cầu, ngẩng đầu nhìn lên trời xanh và bước tiếp. Cách này thật hiệu quả, trong lòng không còn nỗi sợ hãi lúc trước nữa, và từ đó chúng tôi luôn nhớ đến phương pháp này của thầy. Khi tôi gặp khó khăn, chỉ cần ngẩng cao đầu, không chịu đầu hàng là có thể vượt qua được dễ dàng”. Vị khách trung niên cười và hỏi người thanh niên: “Cậu nhìn tôi có giống người đã từng tìm đến cái chết không?” Anh thanh niên nhìn người đàn ông quả quyết, cương nghị trước mặt mình với vẻ mặt kinh ngạc. Vị trung niên liền kể: “Tôi vốn là một người làm việc trong cơ quan, sau đó xin thôi việc đi làm kinh doanh. Không biết có phải do số tôi đen đủi hay do tính cạnh tranh khắc nghiệt của thị trường mà nhiều lần buôn bán đều bị thất bại, phải nợ một số tiền lên tới hơn 100 triệu đồng, vào thời bấy giờ đây là số tiền rất lớn, chủ nợ thường xuyên đến đòi tiền, tôi nghĩ rằng cả cuộc đời này cũng không trả hết được nên đã nghĩ đến cái chết. Tôi chọn cho mình một vực thẳm trên núi cao. Khi tôi vừa định nhảy xuống thì đột nhiên nghe văng vẳng bên tai giai điệu một bài hát dân ca vùng núi. Tôi quay người nhìn lại, xa xa tôi thấy bóng một cụ già đang hái thuốc, cụ đang nhìn tôi. Tôi nghĩ cụ muốn dùng cách thức đầy thiện ý này để đánh tan ý nghĩ coi thường mạng sống của tôi. Tôi tìm đến một bãi cỏ ngồi cho đến khi cụ già đi khuất, sau đó tôi lại chạy đến bên vực thẳm, ngó xuống dưới chỉ thấy 231

một khoảng không đen ngòm. Lúc này tôi lại có cảm giác sợ hãi, lùi lại hai bước, ngẩng đầu nhìn lên trời. Tia hy vọng trong đầu tôi lóe lên, tôi quyết định chọn con đường sống. Về đến thành phố, tôi bắt đầu đi làm thuê và dần dần có được ngày hôm nay”. Thực ra, trong cuộc đời mỗi người chúng ta, lúc nào cũng có thể gặp phải những dòng nước chảy xiết cũng như những hiểm nguy rình rập như hai người bọn họ. Nếu như chúng ta cúi đầu xuống, cái mà chúng ta nhìn thấy chỉ là tuyệt vọng và hiểm họa, làm xa xẩm mặt mày, mất đi ý chí chiến đấu, khiến bản thân bước vào ngõ tối. Nhưng nếu chúng ta biết ngẩng cao đầu, cái mà chúng ta nhìn thấy lại là một bầu trời bao la, đó chính là bầu trời tràn đầy hy vọng khiến chúng ta có thể tự do bay lượn, chúng ta có thể tự tin dùng đôi bàn tay tạo ra một thiên đường cho chính bản thân mình.

& Đừng sống tẻ nhạt

Trích “lời tâm sự của ông” Ông còn nhớ có một lần cháu có một hình xăm có thể phát sáng trong bóng tối, hình một con ma nhỏ rất ngộ nghĩnh, ông thấy cháu cứ đứng loay hoay với hình xăm ấy. Hình như cháu muốn dán hình xăm ấy vào cánh tay, nhưng lại sợ bố mẹ mắng, các bạn trêu, hay thầy cô phê bình nên lại thôi, ông thấy chàu ngần ngừ một lúc lâu rồi cất hình xăm ấy vào trong cặp. Ông lại nhớ có một lần, lúc ấy đã muộn, có một giòng con gái nói là cần gặp cháu có việc gấp, cô bé đã cố nén tiếng nghẹn ngào khi nói chuyện với ông. Dường như cô ấy có việc gì rất gấp và muốn cháu tới giúp, nhưng cháu nhìn đồng hồ, nhìn bố, nhìn mẹ, rồi cháu nói với cô ấy là để ngày mai. Cháu có nói thêm vài lời an ủi nữa, nhưng rồi cháu ngắt giữa câu, mặt nghệt ra bối rối, hình như cô bạn ấy đã cúp máy trước. Trông cháu lúc ấy thật rất khổ sở, rồi sau đó cháu ngồi vào bàn học tiếp. Cũng từ hôm đó không thấy con bé Lan Anh đến nhà mình chơi nữa, mà con bé ấy hồn nhiên và dễ thương biết bao nhiêu. Ông nhớ lại hồi nhỏ, mùa hè, khi trời mưa rào, lũ trẻ hàng xóm kéo nhau ra tắm mưa, rồi chúng hứng nước mưa vào bụm tay uống một ngụm nhỏ và nói rằng như vậy không bao giờ cảm lanh. Ông thấy cháu háo hức nhìn lũ trẻ hàng xóm tắm mưa, nhưng ông không bao giờ thấy cháu tắm mưa cả. Ông nhớ lại có một lần cháu nói với ông rằng cháu sẽ làm một mô hình chiếc máy bay chỉ cần một cánh, bố cháu cười vang và nói rằng cháu cứ thi đỗ đại học đi rồi hãy nghĩ tới chuyện máy bay một cánh. Mặt cháu đỏ bừng lên, và cháu không bao giờ nói về cái máy bay một cánh nữa. Mẹ cháu muốn cháu thi vào Ngoại thương, còn cháu muốn thi Bách khoa, mà theo ông biết cháu đã quyết định thi Ngoại thương. Ông thấy buồn vô cùng, dù có vẻ như cháu là đứa biết vâng lời bố mẹ. Tại sao cháu không thử dán hình xăm phát sáng trên tay? Tại sao cháu không đến giúp đõ bạn đang thực sự cần cháu? Tại sao cháu không một lần ra tắm mưa? … Cuộc sống không dài như chúng ta tưởng, ông đã già và ông thấy cuộc sống sao ngắn ngủi và có biết bao việc ông muốn làm mà chưa kịp làm. có những việc rất lớn, có những việc rất nhỏ. Việc lớn hay nhỏ đều làm ta hối tiếc vô cùng. Cháu hãy làm tất cả những gì cháu muốn ngay trong tuần, ngay ngày hôm nay, ngay bây giờ…. Cuộc sông rất tuyệt vời nếu cháu biết sống và dám sống. Hãy sống như mình muốn sống từ hôm nay, để sau này khi vốn thời gian của cháu cạn kiệt, cháu không phải hối tiếc vì chưa kịp làm quá nhiều điều, cả những điều rất nhỏ và những điều rất lớn. 232

233