Thuoc Ho Hap

CAÙC THUOÁC TAÙC ÑOÄNG LEÂN HEÄ HO HAÁP MUÏC TIEÂU - YEÂU CAÀU : • Tham khaûo vaø lieân heä vôùi chöông “caùc thuoác taùc ñoäng leân heä thaàn kinh töï chuû “ THUOÁC CHOÁNG HO - LONG ÑÔØM Š CODEINE Daãn xuaát cuûa morphine. Taùc ñoäng gaây nghieän chæ baèng 1/20 so vôùi morphine Taùc ñoäng giaûm ñau, öùc cheá hoâ haáp yeáu, nhöng taùc ñoäng choáng ho raát maïnh. Codeine duøng ñeå chöõa ho naëng khoâng ñôøm. Thuoác coù theå gaây nghieän, taùo boùn, khoâng duøng cho treû em Khoâng ñöôïc duøng chuõa ho coù nhieàu ñôøm. Codeine phosphate vieân deït : 15,30 mg ; siroâ 0,5%. Ngöôøi lôùn uoáng 15-30 mg/laàn hoaëc 3-6 ml siroâ/laàn × 1-3 laàn/ngaøy. Lieàu toái ña cho ngöôøi lôùn 0,1g/laàn, 0,25 g/ngaøy. Š DIMETHOXANATE HYDROCHLORIDE (Clothera) Taùc ñoäng choáng ho cuûa Clothera yeáu hôn codeine nhöng hieäu quaû ñeán nhanh. Thuoác khoâng coù taùc duïng khöû ñôøm. Ngoøai ra Clothera hôi laøm teâ nieâm maïc vaø giaûi co thaét. Thuoác duøng chöõa ho do vieâm ñöôøng hoâ haáp. Thuoác coù theå gaây phaûn öùng buoàn noân, nhöùc ñaàu, teâ moâi, buoàn nguû, thænh thoaûng gaây vieâm da do dò öùng. Duøng thuoác laâu daøi, caàn chuù yù nhöõng phaûn öùng thaàn kinh vaø ñoäc tính ñoái vôùi gan. Khoâng ñöôïc duøng cho ngöôøi bò suy gan vaø caân nhaéc kyõ khi duøng thuoác chöõa ho coù nhieàu ñôøm giaõi Thuoác vieân 25 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 25-50 mg/laàn × 3 laàn/ngaøy. Š CARBETAPENTANE CITRATE (Toclase) ÖÙc cheá trung taâm phaûn xaï ho, gaây teâ bì taïi choå nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp. Lieàu cao coù taùc duïng choáng Atropine. Duøng chöõa ho khoâng ñôøm do vieâm ñöôøng hoâ haáp treân . Duøng thuoác coù theå bò nhöùc ñaàu nheï, khoâ mieäng, buoàn noân, tröôùng buïng. Thuoác khoâng gaây nghieän. Khoâng ñöôïc chæ ñònh cho nhöõng beänh ho nhieàu ñôøm, öù maùu ôû phoåi. O C - 0 - CH 2 CH 2 - O - CH 2 CH 2 - N

C2 H5 C2 H5

Carbetapentane citrate : vieân 25mg. Ngöôøi lôùn uoáng 12,5mg – 25mg/laàn x 3 laàn/ngaøy.

-1-

Š PIPAZETHATE HYDROCHLORIDE (Theratuss). Taùc ñoäng choáng ho cuûa Theratuss baèng ½ taùc ñoäng cuûa Codeine. Thuoác coù taùc duïng phuï buoàn noân, tim ñaäp nhanh vaø buoàn nguõ. Uoáng 25 – 50mg/ngaøy.

S

O ⎟⎟ N - C - O - CH 2 - CH 2 - O - CH 2 - CH 2 - N

Š CHLORPHENDIANOLE HYDROCHLORIDE (Detigone ; ULO) Taùc ñoäng choáng ho dòu, 3 giôø sau khi uoáng, ñaït ñeán noàng ñoä ñænh. Uoáng 10 - 20mg/laàn x 3 laàn/ngaøy. Thöôøng duøng ôû daïng siroâ.

OH - C - CH 2 - CH 2 - N CL

CH 3 CH 3

Š NOSCAPINE (Narcotin; Nectadon). Laø Alcaloid isoquinoline chieát suaát töø quaû aù phieän, khoâng phaûi laø daãn xuaát phenanthrene neân khoâng gaây nghieän, khoâng giaõm ñau. Taùc ñoäng choáng ho cuûa noscapine. Thôøi gian taùc duïng ngaén, uoáng deã haáp thu. Thuoác gaây buoàn nguû, taùo boùn vaø öùc cheá hoâ haáp. O N-CH 3 O

OCH 3

H 3 CO

OCH 3 O

Uoáng 15 - 30mg/laàn x 3laàn/ngaøy. Š DAÃN XUAÁT CUÛA CODEINE. Hydrocodon bitartrate (dicodid) uoáng 5 mg. Oxycodon hydrochloride (mixture percodan) uoáng 10 - 20 mg Dextromethorphan hydrochloride (romilar) uoáng 10 - 20 mg -2-

Drocod bitartrate (didrate) uoáng 10 - 60 mg Š EPRAZINOME HYDROCHLORIDE (Mucitux, Resplen). ÖÙc cheá trung taâm ho, gaây teâ bì vaø coù taùc duïng khaùng hitamine Khoâng öùc cheá nhu ñoäng ruoät, long ñôøm, giaûm ñoä quaùnh cuûa ñôøm do caét ñoaïn caùc sôïi muco-polysaccharide toan tính trong ñôøm. Söû duïng trong vieâm pheá quaûn caáp tính. Thænh thoaûng thoaûng thuoác gaây nhöùc ñaàu, buoàn noân, khoâ mieäng vaø ñau vuøng thöôïng vò. Daïng thuoác vieân 40 mg, ngöôøi lôùn uoáng 40 - 80 mg/laàn × 3 laàn/ngaøy Ñôït ñieàu trò treân 1 tuaàn Š ASVERINE CITRATE (A. T 327, Bithiodine) ÖÙc cheá trung taâm ho, choáng ho maïnh, kích thích TKX, taêng nhu ñoäng ruoät, taêng tieát dòch pheá quaûn, laøm loaõng ñôøm giaûi, deã khaïc ñôøm. Chöõa ho do vieâm pheá quaûn caáp, vieâm phoåi, lao phoåi. Thuoác gaây phaûn öùng nhöùc ñaàu, ñau vuøng thöôïng vò, taùo boùn vaø ngöùa. Thuoác khoâng gaây nghieän. Tai bieán öùc cheá trung taâm hoâ haáp Daïng thuoác vieân 15-20 mg, ngöôøi lôùn uoáng 15-30 mg/laàn/ngaøy. Š BENZONALE (Tessalon) Choáng ho nhôø taùc duïng gaây teâ cuûa thuoác, duøng chöõa ho trong vieâm pheá quaûn caáp tính, hen suyeãn, ung thö phoåi. Thuoác gaây buoàn nguû, nhöùc ñaàu, thænh thoaûng coù bò vieâm da, ngheït muõi. Thuoác uoáng, khoâng ñöôïc nhai, neáu nhai seõ bò teâ bì vuøng mieäng. Thuoác vieân 25 - 50 mg, ngöôøi lôùn uoáng 0,05-0,1g/laàn × 3 laàn/ngaøy. Š AMMONI CHLORIDE Kích thích nieâm maïc daï daøy, qua cô cheá phaûn xaï laøm cho nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp taêng tieát dòch, ñôøm ñöôïc pha loaõng, neân thuoác coù taùc duïng khöû ñôøm. Chæ ñònh :- Ho coù nhieàu ñôøm ñaëc do vieâm pheá quaûn. - Lôïi tieåu : thuoác keát hôïp vôùi lôïi tieåu thuûy ngaân toan hoaù nöôùc tieåu. Thuoác daïng vieân 0,3 g, daïng dung dòch 10%. Khöû ñôøm cho ngöôøi lôùn duøng 0,30,6g/laàn × 3 laàn/ngaøy. Treû em uoáng 30 - 60 mg/kg, chia laøm 3 laàn trong ngaøy. Š GUAIACOLE GLYCERYLE AETHER Kích thích nieâm maïc daï daøy, qua phaûn xaï, kích thích nieâm maïc ñöôøng hoâ haáp, tieát dòch, pha loaõng ñôøm giaûi. Duøng ñeå chöõa ho coù ñôøm ñaëc trong beänh vieâm pheá quaûn, daõn pheá quaûn, caûm cuùm, hen pheá quaûn, daõn pheá quaûn vaø ho gaø. Löu yù : Sau khi heát ho, neân tieáp tuïc uoáng 3 – 5 ngaøy nöõa ñeå phoøng taùi phaùt. Thuoác daïng vieân 0,2 g vaø daïng siroâ 2%. Ngöôøi lôùn uoáng 0,2g/laàn × 4 laàn/ngaøy. Š SIRO POLYGALAE (Siroâ vieãn chí) Long ñôøm , lieàu cao gaây noân möûa. Thuoác kieàm khoâng neân phoái hôïp vôùi caùc thuoác toan yeáu. Ngöôøi lôùn uoáng 2-8 ml/laàn × 3-4 laàn/ngaøy Treû con uoáng 0,5-1 ml/tuoåi/ngaøy uoáng 3-4 laàn. Š SIROIPECACUANHAE (Siroâ thoå caên) -3-

Long ñôøm, khöû ñôøm, thoâng khí quaûn, duøng trong nhöõng ca ho do ngheït ñôøm khí quaûn gaây khoù thôû Thuoác coù taùc duïng phuï laø co thaét khí quaûn (neân phoái hôïp vôùi isoprenaline) khoâng neân phoái hôïp vôùi khaùng sinh, vì thuoác coù taùc duïng ñoái khaùng, giaûm hieäu öùng cuûa khaùng sinh. Thuoác daïng boät 1 mg, pha thaønh dung dòch 5% nhoû tröïc tieáp vaøo khí quaûn. Ngöôøi lôùn 0,5-2 ml/laàn × 2-4 laàn/ ngaøy. Š α CHYMOTRYPSINE (α - Chymase) Men phaân giaûi chuoãi peptides, laøm saïch muû vaø caùc moâ hoaïi töû, giuùp taïo da non, choùng laønh seïo. Giuùp khaùng sinh thaám nhieàu hôn vaøo oå beänh, coù theå phoái hôïp vôùi khaùng sinh choáng vieâm, loeùt, oå tuï maùu, aùp xe phoåi. Giuùp laøm giaûm ñôøm giaûi vaø phuï trôï cho phaåu thuaät moå vaåy caù (catarrhac) ôû maét. Thuoác gaây ñau nhöùc vuøng tieâm chích, söng, ñoû, gaây noân, æa chaûy, noåi maãn, keùo daøi thôøi gian ñoâng maùu, giaûm fibrinogeøne, khoù baûo quaûn, ñeå laâu deã bieán chaát, neân duøng loaïi môùi saûn xuaát. Thuoác daïng tieâm, oáng 1 mg. Ngöôøi lôùn tieâm baép 5 mg/laàn × 1-2 laàn/ngaøy. Nhoû gioït vaøo khí quaûn dung dòch 0,5 mg/ml. Š BROMHEXINE HYDROCHLORIDE (Besolvon) Khöû ñôøm, phaân giaûi Muco polysaccharide, laøm loaõng ñôøm deã khaïc ra ngoaøi Söû duïng chöõa ho nhieàu ñôøm, neáu coù vieâm nhieãm, keát hôïp vôùi khaùng sinh Thænh thoaûng gaây khoù chòu vuøng buïng do uoáng thuoác Thuoác daïng vieân 8 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 8-16 mg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy. Š BROME LAINIUM (Ananase) Men thöïc vaät thuûy phaân proteine, laøm tan raõ fibrine vaø cuïc maùu ñoâng, tieâu vieâm vaø phuø neà. Phoái hôïp vôùi caùc khaùng sinh, laøm cho noàng ñoä khaùng sinh thaám nhieàu hôn vaøo oå beänh Duøng khöû ñôøm trong vieâm pheá quaûn, hen suyeãn, choáng tuï maùu. Thuoác daïng vieân : 30 000 ñôn vò (u), 50 000 ñôn vò (u). Ngöôøi lôùn uoáng 100 000 u/laàn × 4 laàn/ngaøy. (uoáng khoâng nhai) THUOÁC CAÉT CÔN HEN SUYEÃN Š ADRENALINE HYDROCHLORIDE (Epinephrine) Thuoác kích thích α vaø β, kích thích tim, co maïch vaø daõn cô trôn ñöôøng hoâ haáp. Duøng caét côn hen vaø choáng choaùng do dò öùng, caáp cöùu khi ngöøng tim Duøng thuoác, beänh nhaân coù theå lo aâu, taùi meùt, nhöùc ñaàu, hoài hoäp, tröôøng hôïp naëng coù theå xuaát huyeát naõo, rung tim, gaây cheát. Löu yù : Thuoác kî aùnh saùng, nhieät ñoä, neáu dung dòch ñoåi maøu khoâng ñöôïc duøng … khi gaëp kieàm thuoác bò hoûng, uoáng khoâng keát quaû. Choáng chæ ñònh trong caùc beänh tim, huyeát aùp cao, ñaùi ñöôøng, cöôøng giaùp, ngoä ñoäc chloroforme, digitaline, suy tuaàn hoaøn do xuaát huyeát. Trong gaâymeâ, khoâng ñöôïc duøng adrenaline vôùi chloroforme, chlorure, ethane, cyclopropane. Thuoác daïng tieâm 1 ml= 1mg. Ngöôøi lôùn tieâm döôùi da 0,25 mg-1 mg/laàn/ngaøy -4-

CHOH - CH 2 - N

HO

H CH

3

HO Š ISOPRENALINE SULFATE (Neoepinephrine sulfate, Isuprel, Isonorin …) Thuoác kích thích öu troäi receptor β khoâng choïn loïc. Daõn cô trôn ñöôøng hoâ haáp maïnh, nhöng kích thích laøm tim ñaäp nhanh (β 1 + ), daõn maïch maùu noäi taïng, giaûm söùc caûn ngoaïi bieân, caûi thieän tuaàn hoaøn. Taêng löôïng maùu bôm ra, cuõng nhö löôïng maùu veà tim, cung öùng maùu toát cho caùc moâ, ñoàng thôøi laøm tim ñaäp nhanh, kích thích node A. V, caûi thieän daãn truyeàn nhó thaát Thuoác ñöôïc chæ ñònh choáng côn hen suyeãn, bloc daãn truyeàn nhó thaát, laøm tim ñaäp chaäm, ñoàng thôøi choáng choaùng do ngoä ñoäc Thuoác coù gaây cho beänh nhaân khoù chòu, hoài hoäp, nhöùc ñaàu, buoàn noân vaø khoâ mieäng Thuoác daïng vieân 10 mg ñaët döôùi löôõi. Ngöôøi lôùn duøng 10-15 mg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy. Lieàu toái ña 20 mg/laàn, 60 mg/ngaøy Thuoác daïng tieâm nhoû gioït tónh maïch 2ml = 1mg. Ngöôøi lôùn duøng 0,2-0,4mg pha vôùi 200 ml nöôùc ngoït ñaúng töông , ñieàu chænh toác ñoä nhoû gioït theo yeâu caàu beänh taät Phun 0,5 ml dung dòch 0,5%, caét côn hen naëng. Löu yù : Khoâng ñöôïc phoái hôïp vôùi thuoác kieàm yeáu. Neáu choáng choaùng, tröôùc tieân phaûi boå sung theå tích maùu. Khoâng ñöôïc söû duïng cho nhöõng tröôøng hôïp ñau thaét ngöïc, nhoài maùu cô tim, cöôøng giaùp Toác ñoä nhoû gioït tónh maïch quaù nhanh, hoaëc pha vôùi noàng ñoä quaù cao, seõ gaây nhòp thaát sôùm, rung thaát. Neáu nhòp tim 140 laàn/phuùt hoaëc coù daáu hieäu loaïn nhòp, phaûi kòp thôøi ngöng thuoác. HO

CHOH - CH 2 - N

H C3H7

HO Š METHOXYPHENAMINE HYDROCHLORIDE (Orthoxine) Kích thích β daõn cô trôn khí quaûn maïnh. Khaùng histamine Hôi taêng huyeát aùp Duøng chöõa hen suyeãn, vieâm muõi dò öùng, noåi meà ñay Thuoác gaây khoâ mieäng buoàn noân Thuoác vieân 50 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 0,05 - 0,1 g/laàn × 3-4 laàn/ngaøy. Caàn thieát coù theå 3-4 giôø/laàn

-5-

CH 3 ⎪ CH 2 - CH - N

H CH 3

OCH 3 Š EPHEDRINE HYDROCHLODRIDE. Chen vaø Schmidt chieác xuaát töø caây ma hoaøng (1923). Daõn cô trôn khí quaûn Co thaét maïch maùu Kích thích thaàn kinh trung öông Taùc duïng gioáng adrenaline, nhöng dòu vaø keùo daøi hôn, coù theå uoáng. Duøng caét côn hen suyeãn, choáng phuø neà nieâm maïc muõi, naâng huyeát aùp khi haï huyeát aùp vaø phoøng bò tuït huyeát aùp khi gaây teâ tuûy soáng. Thuoác gaây maát nguû, nhöùc ñaàu tim ñaäp nhanh, hoài hoäp, toaùt moà hoâi, soát vaø maát taùc duïng nhanh (Tachyphylaxis), neáu lieân tieáp söû duïng nhieàu laàn. Daïng thuoác vieân 25 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 25 mg/laàn × 3 laàn/ngaøy. Lieàu uoáng toái ña 60 mg/laàn vaø 150 mg/ngaøy. Daïng thuoác tieâm oáng 1 ml = 30 mg, tieâm baép thòt hoaëc tieâm döôùi da. Ngöôøi lôùn 1530 mg/laàn. Lieàu tieâm toái ña 60 mg/laàn vaø 150 mg/ngaøy Löu yù : khoâng duøng cho nhöõng ngöôøi cöôøng giaùp, huyeát aùp cao, suy tim öù maùu OH CH 3 ⏐ ⏐ H CH - CH - N CH 3

Š TALOXIMINE Daõn khí quaûn, chöõa hen suyeãn maõn tính, keát quaû caét côn maïnh vaø keùo daøi treân 6 giôø

Thuoác gaây dò öùng vaø nhöùc ñaàu Daïng thuoác vieân 50 mg, ngöôøi lôùn uoáng 0,1 g/laàn × 3 laàn/ngaøy. Š VENTOLINE (Salbutamol, proventil) Kích thích β 2 choïn loïc, ít aûnh höôûng ñeán nhòp tim. Daõn khí quaûn maïnh Duøng caét côn hen suyeãn, chöõa vieâm pheá quaûn maõn tính vaø khí thuõng phoåi. Daïng thuoác vieân 2 mg, ngöôøi lôùn uoáng 2-4 mg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy. Treû em < 6 tuoåi 1-2 mg/ngaøy, > 6 tuoåi 2 mg chia 3-4 laàn uoáng/ngaøy Daïng thuoác phun : Bình chöùa 14 gam dung dòch neùn hôi 0,2%. Moãi laàn phun 100μg, caùch 4 giôø bôm moät laàn, moãi ngaøy khoâng quaù 8 laàn Löu yù : Khoâng ñöôïc duøng cho ngöôøi huyeát aùp cao, cöôøng giaùp, coù thai, ngöôøi giaø vaø nhöõng ngöôøi nhaïy caûm vôùi thuoác Thuoác gaây phaûn öùng nhöùc ñaàu, buoàn noân, hoài hoäp, run ñaàu ngoùn tay. Š CHLORPRENALINE -6-

Kích thích β 2 coù choïn loïc, ít kích thích tim, daõn pheá quaûn raát maïnh, duøng chöõa hen suyeãn, vieâm pheá quaûn maõn tính, vieâm pheá quaûn daïnh hen vaø khí pheá thuûng. Thuoác coù aûnh höôûng huyeát aùp taâm tröông (min) vaø nhòp tim. Kích thích cô baép, run raåy ngoùn tay, khoâng ñöôïc duøng cho nhöõng ngöôøi beänh cöôøng giaùp, suy tim, huyeát aùp cao vaø beänh maïch vaønh. Daïng thuoác vieân 5 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 5 mg/laàn × 3 laàn/ngaøy. Treû em < 6 tuoåi uoáng 2,5 mg/laàn. > 6 tuoåi 5mg/laàn × 2-3 laàn/ngaøy. Daïng phun 2%. Ngöôøi lôùn 0,3-0,5 ml/laàn. Š CLENBUTEROLE (NAB 365. Spiropent) Kích thích β 2 coù choïn loïc, caét côn suyeãn raát toát, taùc duïng daïng khí quaûn maïnh vaø keùo daøi, giuùp phoåi baøi tieát ñôøm giaûi. Thuoác uoáng 10 – 20 phuùt sau coù keát quaû, keùo daøi treân 5 giôø. Daïng thuoác phun 5 – 10 phuùt sau coù keát quaû, duy trì 2-4 giôø. Daïng thuoác ñaïn cho vaøo haäu moân 5-10 phuùt sau coù keát quaû, keùo daøi 8-24 giôø. Thuoác duøng ñeå chöõa hen suyeãn vaø vieâm pheá quaûn daïng hen. Daïng thuoác vieân 10mcg. Ngöôøi lôùn ñaët döôùi löôõi 20-40 mcg/laàn, ngaøy 3-4 laàn. Treû em 20-40 mcg/laàn × 3 laàn/ngaøy Daïng thuoác phun 0,014% ñöïng trong bình chöùa 14 g. Ngöôøi lôùn phun 10-20 mcg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy. Treû em phun 10-20 mcg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy Daïng thuoác ñaïn 60mcg. Ngöôøi lôùn ñaët 60 mcg/laàn × 2 laàn/ngaøy. Treû em 40 mcg/laàn × 1 laàn/ngaøy. Thuoác gaây nhöùc ñaàu nheï, run raåy nheï vaø hoài hoäp tim. Löu yù : Khoâng ñöôïc duøng cho nhöõng ngöôøi bò beänh cöôøng giaùp, suy tim , huyeát aùp cao vaø beänh maïch vaønh. Khi coù taùc duïng laäp töùc döøng thuoác. Š OCCIPRENALINE SULTATE (Alupent, Metaprel) Kích thích β 2 , daõn cô trôn ñöôøng hoâ haáp, thôøi gain keùo daøi treân 3 giôø. Duøng chöõa hen suyeãn vaø vieâm pheá quaûn daïng hen. Duøng lieàu cao, hoài hoäp tim, nhöùc ñaàu. Daïng thuoác vieân 20 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 10-20 mg/laàn × 3 laàn/ngaøy. Treû em uoáng 7,5-30 mg/ngaøy, chia laøm 3-4 laàn. Daïng thuoác tieâm 1 ml = 0,5 mg. Tieâm baép hoaëc tieâm döôùi da. Ngöôøi lôùn tieâm 0,51mg/laàn × laàn/ngaøy. Treû em 0,1 – 0,5 mg/laàn × 2 laàn/ngaøy. Daïng phun : 2-5%. Ngöôøi lôùn duøng 3 –7,5 mg/laàn × 4 - 6 laàn/ngaøy. Löu yù : Khoâng ñöôïc duøng cho ngöôøi bò cöôøng giaùp Neáu chöõa A.V. duøng 0,25 - 0,5 mg/laàn tieâm tónh maïch trong voøng 3 phuùt; hoaëc 520 mg/laàn, pha vaøo 250 nöôùc maën ñaúng tröông nhoû gioït tónh maïch vôùi toác ñoä 8 gioït/phuùt Š TRIMETHOQUINOL (Inolin) Kích thích β 2 daõn pheá quaûn, raát ít taùc ñoäng ñeán tim. Khoâng aûnh höôûng ñeán nhòp tim vaø huyeát aùp. Duøng chöõa vieâm pheá quaûn maõn tính, hen suyeãn. Thuoác gaây hoài hoäp tim, nhöùc ñaàu cho beänh nhaân duøng thuoác. Thuoác daïng vieân 3 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 3 - 6 mg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy. Treû em 1,5 – 3 mg/laàn × 3-4 laàn/ngaøy.

-7-

Daïng thuoác tieâm baép hoaëc döôùi da 1 ml = 0,1 mg. Ngöôøi lôùn tieâm 0,1-0,2 mg/laàn × 4-6 laàn/ngaøy. Daïng thuoác tieâm tónh maïch hoaëc nhoû gioït tónh maïch. Ngöôøi lôùn 0,1-0,2 mg/laàn. Löu yù : Döôïc phaåm taû trieàn AQL 2081 laø trimethoquinol hieäu quaû nhaát. Döôïc phaåm racemic AQ 110 taùc duïng chæ baèng ½ . Coù theå pha vôùi 500 ml dextrose 5% nhoû gioït tónh maïch. Š AMINOPHYLLINE ÖÙc cheá men phospho diesterase, taêng noàng ñoä AMP voøng ôû caùc moâ, ngaên chaën phoùng thích chaát trung gian phaûn öùng dò öùng, daõn khí pheá quaûn, daõn cô trôn ñöôøng maät, cuõng nhö cô trôn maïch vaønh, taêng söùc co boùp cô tim, taêng cung löôïng tim, taêng tæ leä loïc cuûa caàu thaän, giaûm taùi haáp thu caùc chaát ñieän ly cuûa oáng thaän, gaây lôïi tieåu. Duøng caét caùc côn hen suyeãn, ñau thaét tuùi maät, phuø tim vaø ñau thaét ngöïc. Thuoác uoáng gaây buoàn noân, oùi möõa. Tieâm tónh maïch quaù nhanh vôùi noàng ñoä thuoác quaù cao, cô tim seõ bò kích thích maïnh. hoài hoäp, co giöït vaø tuït huyeát aùp nhanh choùng. Daïng thuoác vieân 0,1 g. Ngöôøi lôùn uoáng 0,1-0,2 g/laàn × 3 laàn/ngaøy. Lieàu toái ña 0,5g/laàn vaø 1 g/ngaøy. Treû em uoáng 4-6 mg/laàn × 3 laàn/ngaøy. Daïng thuoác tim tónh maïch : 10 ml = 0,25 g. Ngöôøi lôùn : 0,25-0,5g /laàn × 2 laàn/ngaøy. Treû em 2-4 mg/kg (6,25-12,5 mg/ml). Nhoû gioït tónh maïch : ngöôøi lôùn 0,250,5g (1-2 mg/ml); treû con 2-4 mg/kg (1-2 mg/ml). Daïng thuoác vieân chæ tan trong ruoät 0,05-0,1 g. Ngöôøi lôùn uoáng 0,05-0,1 g/laàn, uoáng tröôùc khi nguû. Treû em uoáng 4-6mg/kg uoáng tröôùc khi nguû. Daïng thuoác nheùt haäu moân : 0,25 g. ngöôøi lôùn 0,25 – 0,5g/laàn × 1-2 laàn/ngaøy. Löu yù : Thuoác neân uoáng sau khi aên, pH cuûa thuoác tieâm vaøo khoaûng 9,6 neáu gaëp acid yeáu seõ bò keát tuûa, gaëp aùnh saùng thuoác bieán ñoåi thaønh maøu vaøng Khoâng ñöôïc söû duïng cho nhöõng beänh nhaân nhoài maùu cô tim caáp, keøm theo tuït huyeát aùp, nhöõng ngöôøi maø thaàn kinh thöïc vaät bò roái loaïn. Sau khi thuoác ñöôïc pha loaõng trong 20-40 ml dung dòch ngoït 5% môùi tieâm chaäm vaøo tónh maïch (khoâng quaù 10 phuùt). Neáu nhoû gioït tónh maïch, thuoác pha vaøo dung dòch ngoït 5%, nhoû gioït töø töø. Daïng thuoác vieân chæ tan trong loøng ruoät, khoâng ñöôïc nhai, thuoác uoáng vaøo ñeán ruoät theo-phylline seõ ñöôïc phoùng thích töø töø ôû ñoù, khoâng neân gaây kích thích quaù ñaùng. Daïng thuoác ñaïn, toát nhaát neân nheùt haäu moân vaøo luùc tröôùc khi nguû. Š DIPROPHYLLINE (Neo - phylline) Taùc ñoäng gioáng Aminophylline. Daïng thuoác vieân 0,1-0,2 g. Ngöôøi lôùn uoáng 0,2-0,3 g/laàn × 2-3 laàn/ngaøy. Treû em >5 tuoåi 0,05 - 0,1 g/ laàn. Daïng thuoác chích 2 ml = 0,25g. Tieâm baép : Ngöôøi lôùn 0,25 - 0,5 g/laàn moãi ngaøy tieâm moät laàn: Treû em : 5 mg/kg. Tieâm nhoû gioït tónh maïch : ngöôøi lôùn 0,5-1g/laàn; treû em 10-20mg/kg. Löu yù : Tieâm baép, thuoác gaây ñau buoát; nhoû gioït tónh maïch, 1-2 mg thuoác/ml vôùi dung dòch ngoït ñaúng tröông. Toång lieàu trong ngaøy khoâng quaù 1,5-2g. Khoâng ñöôïc phoái hôïp vôùi aminophylline. Gaëp aùnh saùng thuoác ñoåi maøu bieán chaát. Š IPRATROPINE BROMEIDE (Atrovent, Normosecretol)

-8-

Thuoác khaùng muscarinic, coù tính choïn loïc cao ñoái vôùi khí pheá quaûn qua ñöôøng uoáng, thuoác khoù haáp thu, phaûi phun söông muø (aerosol). Thuoác taùc ñoäng maïnh hôn atropine. 20-30 phuùt sau hieäu öùng cao nhaát vaø giöõ hieäu quaû töø 4-6 giôø. Thuoác khoâng laøm quaùnh ñôøm giaûi, khoâng aûnh höôûng ñeán tim maïch, duøng ñeå caét côn hen suyeãn vaø caùc beänh uøn taéc khí quaûn do ñôøm. Söû duïng trong nhöõng ca kî thuoác kích thích β. Thuoác coù gaây khoâ mieäng, nhöùc ñaàu, meät moõi, môø maét. Daïng thuoác phun : Bình 14 g thuoác 0,025%. Ngöôøi lôùn phun 20-80 mcg/laàn. Ngaøy phun 3-6 laàn tuøy beänh. Löu yù : Lieàu löôïng cuûa moãi ngaøy khoâng ñöôïc quaù cao, neáu hieäu quaû keùm coù theå phoái hôïp vôùi thuoác chöõa hen suyeãn khaùc. Khoâng duøng cho nhöõng beänh nhaân huyeát aùp cao, glaucome, caùc beänh tim maïch coù toån thöông thöïc theå. Baûo quaûn thuoác nôi maùt. Š CYCLIC ADENOSINE MONOPHOSPHATE (CAMP) Thoâng qua chöùc naêng truyeàn tin thöù hai, ñoái vôùi teá baøo ñích, CAMP cho nhöõng hieäu öùng sinh hoïc. Ngoaøi chöùc naêng truyeàn tin noäi tieát, thuoác coù taùc ñoäng quan troïng leân chuyeån hoaù ñöôøng, môõ, leân söï toång hôïp acid nhaân vaø proteine. Moät trong chöùc naêng truyeàn tin cuûa söù giaû thöù 2 laø daõn cô trôn maïch maùu vaø ngoaøi maïch maùu, phoùng thích Ca + + töø phöùc hôïp ATP-Ca + + ôû maøng teá baøo, caûi thieän chöùc naêng maøng teá baøo, ñoàng thôøi thuùc ñaåy Ca + + töø sarcholeimma vaøo sôïi cô vaân, laøm cho tim co boùp maïnh. Ngoaøi ra CAMP coøn hoaït haùo heä thoáng men oxydase laøm cô tim bôùt oxy, beänh nhaân deã thôû, taùi taïo thaàn kinh, öùc heá chöùc naêng khaùc thöôøng do söï chuyeån hoaù vaø phaân baøo lôùp thöôïng bì ngoaøi da. CAMP laø thuoác hoä trôï ñieàu trò caùc beänh maïch vaønh, ñau thaét tim, nhoài maùu cô tim, vieâm cô tim, bieán chöùng beänh khôùp vaøo tim, beänh vaåy neán, beänh vieâm pheá quaûn ngöôøi giaø vaø vieâm gan. Daïng thuoác tieâm oáng 2 ml = 20 mg, tieâm baép hoaëc tim tónh maïch. Ngöôøi lôùn tieâm baép 20-40 mg/laàn × 1-2 laàn/ngaøy, lieân tuïc 2-3 tuaàn. Nhoû gioït tónh maïch : 20mg/laàn × 1-2 laàn/ngaøy, lieân tuïc 2-3 tuaàn Tieâm baép :20 - 40 mg pha 2 -5 ml dung dòch maën sinh lyù. Nhoû gioït tónh maïch : 40 - 80 pha vôùi 250 – 500 ml dung dòch ngoït ñaúng tröông 5% Moät soá ít ngöôøi sau khi duøng thuoác, hôi nhöùc ñaàu, buoàn noân thænh thoaûng coù ngöôøi bò soát noåi maãn ngoaøi da. Löu yù : Neáu ñöôïc phoái hôïp vôùi aminophylline hoaëc cafeine noàng ñoä CAMP seõ taêng vaø hieäu quaû thuoác seõ cao hôn. Š DECLOXIZINE HYDROCHLORIDE (Rescupal) Taùc duïng khaùng histamine vaø 5 HT cuõng laøm daõn pheá quaûn khi bò co thaét. Duøng ñeå caét côn hen suyeãn, noåi meà ñay. Thuoác gaây khoâ mieäng, buoàn nguû. Daïng thuoác vieân 25, 50 mg. Ngöôøi lôùn uoáng 50 – 100 mg/laàn × 2 laàn/ngaøy Š DINATRI CROMOGLYCATE (Intal) Ngaên chaën phaûn öùng khaùng nguyeân – khaùng theå, öùc cheá söï phoùng thích caùc chaát hoaù hoïc trung gian. Giaûm bôùt hoaëc tröø khöû söï co thaét cuûa cô trôn ñöôøng hoâ haáp, giaûm hieän töôïng phuù neà do taêng tính thaám thaønh maïch vaø nieâm maïc.

-9-

Uoáng ít hieäu quaû, phun khí dung keát quaõ toát hôn, duøng ñeå ñeà phoøng caùc côn hen taùi phaùt, nhaát laø nhöõng côn hen do nguyeân nhaân beân ngoaøi (thuoác khoâng caét côn hen suyeãn ngay töùc khaéc. Thuoác coøn coù theå duøng cho beänh nhaân vieâm muõi dò öùng. Thuoác gaây kích thích nieâm maïc, töùc ngöïc, buoàn noân, nhöùc ñaàu vaø noåi maãn Daïng thuoác vieân nhoäng 20 mg. Ngöôøi lôùn hít boät trong vieân nhoäng 20 mg/laàn × 34 laàn/ngaøy Daïng thuoác phun : bôm 1-2 laàn/ngaøy Daïng thuoác nhoû muõi 4% Löu yù : Neáu duøng thuoác vôùi isoproterenol seõ coù taùc duïng hieäp ñoàng, ít kích thích nieâm maïc Thuoác khoâng caét côn hen suyeãn ngay, hieäu quaû chæ ñeán sau 3 - 5 ngaøy duøng thuoác Daïng thuoác phun, chöùa trong bình 14 g, moãi gam chöùa 50 mg thuoác. Tröôùc khi phun laéc ñeàu, khoâng neân döøng thuoác ñoät ngoät. Š KETOTIFENE Taùc duïng gioáng crommoglycate nhöng maïnh vaø nhanh hôn, thuoác coù theå uoáng ñöôïc. Chæ ñònh vaø caùch duøng gioáng nhö cromoglycate Phaûn öùng phuï : ueå oaûi sau khi duøng thuoác Daïng thuoác nhoäng 1 mg, vieân deït 1mg. Ngöôøi lôùn uoáng 1 mg/laàn × 1-2 laàn/ngaøy Š PROSTAGLANDINE E1 (PGE1) Kích thích toång hôïp CAMP ÖÙc cheá söï phoùng thích chaát gaây dò öùng Daõn cô trôn ñöôøng hoâ haáp maïnh gaáp 5 – 10 laàn so vôùi isoprenaline Duøng laâu khoâng aûnh höôûng ñeán tim maïch Chæ ñònh trong tröôøng hôïp côn hen suyeãn keùo daøi. Phaûn öùng phuï : Thuoác hôi kích thích, ho töùc ngöïc, nhöùc ñaàu 10 phuùt sau khoûi. Caù bieät beänh nhaân hen suyeãn sau khi duøng thuoác laïi leân côn hen Daïng thuoác phun : Moãi bình chöùc 10 ml = 32mg PGE1. Thuoác oån ñònh trong traïng thaùi loûng Ngöôøi lôùn 100 - 300 mcg/laàn × 3 - 4 laàn/ngaøy Š BECLOMETHASONE (Beconas, Becotid, Proctisone Venceril) Corticoide taùc duïng ñaëc hieäu ôû ñöôøng hoâ haáp, chuyeå hoaù raát nhanh trong cô theå, cho neân taùc duïng raát ít, Beclomethasone khoâng aûnh höôûng ñeán chöùc naêng cuûa tuyeán yeân voû thöôïng thaän Thuoác ñöôïc söû duïng chöõa hen suyeãn maõn tính phuï thuoäc voû thöôïng thaän vaø vieâm da dò öùng Taùc duïng phuï : Thænh thoaûng coù beänh nhaân duøng thuoác bò khaøn tieáng. Duøng thuoác laâu coù theå bò naám canidat ôû mieäng haàu, hoïng. Neáu moãi ngaøy duøng quaù 800 mcg seõ bò öùc cheá chöùc naêng voû thöôïng thaän. Daïng thuoác phun : Ngöôøi lôùn 3-4 laàn/ngaøy.(1 laàn bôm : 50 mcg) Š FOMINOBENE HYDROCHLORIDE (Oleptan, Noleptan) Taùc duïng caûi thieän tyû soá PaO 2 /SaO 2 , taêng naêng löïc phaân phoái khí ôû pheá nang, giaûi quyeát tình traïng thieáu oxy ôû ñoù, coù taùc duïng choáng ho, thuoác khoâng gaây nghieän Thuoác ñöôïc chæ ñònh chöõa vieâm pheá quaõn maõn tính, khí pheá thuõng, caùc beänh taâm pheá vaø hen suyeãn vaø hen pheá quaûn - 10 -

Daïng thuoác vieân 0,16 g, ngöôøi lôùn uoáng 0,16 g/laàn × 3 laàn/ngaøy. Taùc duïng phuï : Khoù chòu ñöôøng tieâu hoùa, noùng vuøng thöôïng vò vaø buoàn noân

- 11 -