Testy Tom2

qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwert yuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopas dfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklz Testy z chemii   xcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnm Część II  qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd fghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg hjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxc vbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui opa http://www.chemia.sos.pl  pasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfgh jklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcv  

  2008‐12‐28   

Wszystkie omówione odpowiedzi (294 pytań testowych i odpowiedzi) możesz uzyskać wysyłając sms na nr 75068 o treści AT.CMLH.2 (koszt sms 5 zł netto (6,1 zł brutto). W sms zwrotnym uzyskasz adres skąd można pobrać testy wraz z odpowiedziami.

Wszystkie testy wraz z omówionymi do nich odpowiedziami (4x100 pytań testowych, oraz 2x300 pytań testowych pogrupowanych tematycznie) możesz uzyskać w cenie 15 zł. W tym celu kliknij w poniższy link, zaznacz opcję płatności i wypełnij informacje o posiadaczu karty lub konta (Twoje dane). Płatności można dokonać przelewem elektronicznym, kartą, lub przelewem zwykłym. W tym ostatnim przypadku po wprowadzeniu swoich danych musisz wydrukować druk przelewu, który się ukaże po wciśnięciu przycisku Dokonaj płatności. https://ssl.dotpay.pl/?pid=LJX29Q24TV3I1MW3TQP8DRW81WDLEY6K

Wiele plików pomocnych w nauce chemii można pobrać z serwisu http://www.pobierz.chemia.sos.pl , zapraszam również do odwiedzenia serwisu Chemia SOS – pomoc z chemii: http://www.chemia.sos.pl

2

Spis Treści  1. ELEMENTY SYSTEMATYKI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH ................................................................. 4  2. LITOWCE ............................................................................................................................................... 6  3 BERYLOWCE ........................................................................................................................................... 8  4. BOROWCE ............................................................................................................................................ 10  5 WĘGLOWCE .......................................................................................................................................... 11  6 AZOTOWCE ........................................................................................................................................... 13  7 TLENOWCE ........................................................................................................................................... 15  8 FLUOROWCE ......................................................................................................................................... 17  9 MIEDŹ, SREBRO, CYNK ......................................................................................................................... 19  10 CHROM ............................................................................................................................................... 21  11 MANGAN ............................................................................................................................................ 22  12 ŻELAZO .............................................................................................................................................. 24  13 WĘGLOWODORY ................................................................................................................................ 26  14 ALKOHOLE I FENOLE .......................................................................................................................... 30  15. ALDEHYDY I KETONY ........................................................................................................................ 33  16. KWASY KARBOKSYLOWE .................................................................................................................. 35  17 ESTRY I TŁUSZCZE ............................................................................................................................. 37  18. WĘGLOWODANY ............................................................................................................................... 39  19. ZWIĄZKI NITROWE, ESTRY KWASU AZOTOWEGO, AMINY I AMIDY ................................................... 43  20. AMINOKWASY, PEPTYDY, BIAŁKA .................................................................................................... 45  23. IZOMERIA .......................................................................................................................................... 49  24 MECHANIZMY PRZEBIEGU REAKCJI W CHEMII ORGANICZNEJ ............................................................ 53 

3

1. Elementy systematyki związków nieorganicznych 1. I Tlenki reagujące z kwasami a nie reagujące z zasadami nazywamy tlenkami zasadowymi II Tlenki reagujące z zasadami a nie reagujące z kwasami nazywamy tlenkami kwasowymi III Tlenki reagujące zarówno z mocnymi kwasami jak i z mocnymi zasadami nazywamy tlenkami amfoterycznymi IV Tlenki amfoteryczne są zwykle trudno rozpuszczalne w wodzie V Tlenki obojętne nie reagują ani z kwasami, ani z zasadami, ani z wodą Prawdziwymi stwierdzeniami są: A tylko I, II i III B tylko I, II, III i V C tylko I i II D wszystkie 2. Azot może utworzyć następujące tlenki: N2O, NO, N2O3, NO2, N2O5. Można je przyporządkować do odpowiednich grup tlenków. Prawidłowy zapis podaje odpowiedź: tlenki kwasowe zasadowe obojętne NO2, N2O5 N2O, N2O3 NO A NO2, N2O5 N2O3 N2O, NO B NO , N O , N O N O, NO ------C 2 2 5 2 3 2 NO2, N2O5, N2O3 ---------N2O, NO D 3. Po wprowadzeniu kilku kropli fenoloftaleiny do roztworu wodnego wodorotlenku barowego (tzw. wody barytowej) roztwór zabarwia się na malinowo. Po przepuszczeniu pewnego gazu przez naczynie zawierające powyższy roztwór, stwierdzono jego odbarwienie się. Gazem mógł być: A NH3 lub PH3 B CO2 lub SO3 C P2O5 lub SiO2 D N2O lub NO 4. Amfoteryczność tlenków jest wynikiem: A przewagi udziału wiązania jonowego w cząsteczce B przewagi udziału wiązania kowalencyjnego w cząsteczce C zbliżonego udziału wiązania jonowego i kowalencyjnego w cząsteczce D silnego oddziaływania elektrostatycznego pomiędzy atomami tlenu i metalu 5. Różnica pomiędzy właściwościami wodorotlenku zasadowego, wodorotlenku amfoterycznego i kwasu tlenowego jest konsekwencją elektroujemności pierwiastka E tworzącego jeden z powyższych typów związków i wynikającego z niej charakteru wiązań. Symbolom x, y, z w poniższym schemacie mogą odpowiadać następujące znaczenia: I mała elektroujemność II średnia elektroujemność E O H III duża elektroujemność IV mały udział wiązania jonowego x y z V duży udział wiązania jonowego VI porównywalny udział wiązania jonowego i kowalencyjnego Prawidłowe przyporządkowanie podanych znaczeń dla poszczególnych typów związków podaje odpowiedź: 4

A B C D E

wodorotlenek zasadowy x y z I IV V I VI V III V VI II IV VI I V IV

wodorotlenek amfoteryczny x y z II VI VI I IV IV I VI VI III VI VI II VI VI

x I III I III III

kwas tlenowy y z IV IV V V IV VI IV V IV V

6. Moc kwasów tlenowych: I rośnie w okresach (układu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemności centralnego atomu reszty kwasowej II maleje w okresach (układu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemności centralnego atomu reszty kwasowej III rośnie w grupach (układu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemności centralnego atomu reszty kwasowej IV maleje w grupach (układu okresowego) wraz ze wzrostem elektroujemności centralnego atomu reszty kwasowej V zwykle rośnie ze wzrostem liczby atomów tlenu (przy tym samym centralnym atomie reszty kwasowej) VI zwykle maleje ze wzrostem liczby atomów tlenu (przy tym samym centralnym atomie reszty kwasowej) Poprawnymi stwierdzeniami są: A I, III i V B II, IV i VI C tylko I i III D tylko II i IV E tylko I 7. Moc kwasów beztlenowych: A rośnie w obrębie okresu ze wzrostem elektroujemności B maleje w obrębie okresu ze wzrostem elektroujemności C maleje w obrębie grupy ze wzrostem elektroujemności D rośnie w obrębie grupy ze wzrostem elektroujemności E poprawne są odpowiedzi A i C 8. Która grupa kwasów jest uporządkowana według wzrastającej mocy? A H2S, H2Te, H2Se B HIO, HBrO, HClO C HClO4, HClO3, HClO2, HClO D HI, HBr, HCl E H2SeO4, H2SO4, H2TeO4 9. Która grupa wodorotlenków może tworzyć hydroksysole? A NaOH, KOH, Ca(OH)2 B NaOH, Ca(OH)2, Al(OH)3 C Ca(OH)2, Al(OH)3, Cr(OH)3 D Mg(OH)2, Li(OH)2, KOH E Zn(OH)2, Cu(OH)2, AgOH

5

10. Uczeń miał otrzymać chlorek miedzi(II) dowolnymi metodami. Którymi z zaproponowanych metod mógł otrzymać ten związek? I metal + kwas II tlenek metalu + kwas III tlenek metalu + tlenek niemetalu IV wodorotlenek + kwas V sól + sól A I, II i IV B I, II i III C II, IV i V D III, IV i V E I, III i V

2. Litowce 11. Która z niżej wymienionych wielkości wzrasta zgodnie z kierunkiem strzałki?

Li, Na, K, Rb, Cs A promień kationu D charakter zasadowy pierwiastka

B elektroujemność E wymienione w punkcje A i D

C charakter kwasowy pierwiastka

12. Stały wodorotlenek sodu ma właściwości higroskopijne. Oznacza to, że: A bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie B dobrze chłonie parę wodną z powietrza C bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, a proces rozpuszczania jest egzoenergetyczny D bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, a proces rozpuszczania jest endoenergetyczny 13. Metaliczny sód na powietrzu pokrywa się nalotem, w którego skład mogą wchodzić: A NaOH B NaHCO3 C Na2CO3 D NaNO3 E wymienione w A, B i C 14. Tlenek jednowartościowego pierwiastka o masie równej 94u reaguje z wodą dając związek, którego wodny roztwór barwi fenoloftaleinę na różowo. Związkiem tym jest: A CuOH B NaOH C KOH D LiOH

6

15. Stężenie procentowe 2,2 molowego roztworu KOH wynosi 11%. Gęstość tego roztworu wynosi: B 1,06g/cm3 C 1,12g/cm3 D 1,18g/cm3 A 1,00g/cm3 16. Podczas elektrolizy wodnego roztworu NaCl metodą rtęciową na elektrodach zachodzą następujące procesy: anoda katoda

A

Na+ + e

Na

H2O - 2e

B

H2O + 2e

2OH- + H2

2Cl- - 2e

C

H2O + 2e

OH- + H2

H2O - 2e

D

2Na+ + 2e

2Na

2Cl- - 2e

1/2O2 + 2H+ Cl2 1/2O2 + 2H+ Cl2

17. Na podstawie znajomości budowy chlorku sodowego można przewidzieć, że po umieszczeniu kryształu NaCl na płytce dodatnio naładowanego elktroskopu: - - - ++++ A listki elektroskopu opadną, ponieważ w uporządkowaniu jonów - - - - +++++ znajdujących się w krysztale nastąpi zmiana na rys. 1 B listki elektroskopu rozszerzą się ponieważ w uporządkowaniu jonów 1. 2. znajdujących się w krysztale nastąpi zmiana na rys. 2 C listki elektroskopu nie zmienią swego położenia, ponieważ sposób uporządkowania jonów w stałym NaCl nie ulegnie zmianie, gdyż wiążące je siły elektrostatyczne ograniczają ruchliwość jonów w krysztale D Listki elektroskopu opadną na skutek oddziaływania jonów ujemnych na ładunki dodatnie znajdujące się na listkach, ale sposób ułożenia jonów w krysztale NaCl nie ulegnie zmnianie 18. Opis pewnego doświadczenia: „Sód wrzucony do wody przybiera kształt kulki, poruszającej się po powierzchni. Naczynie do którego wrzuciliśmy sód, ogrzewa się. Wydziela się jakiś gaz.” Jakie wnioski można wyprowadzić na podstawie opisu zjawisk, towarzyszących temu doświadczeniu? A sód rozpuszcza się w wodzie, a ciepło rozpuszczania jest tak duże, że powoduje ogrzanie się roztworu i poruszanie się sodu po powierzchni roztworu. B reakcja sodu z wodą jest egzotermiczna, sód ma stosunkowo niską temp. topnienia i gęstość mniejszą od gęstości wody C ciepło reakcji sodu z wodą powoduje zwiększoną ruchliwość sodu i utrzymuje go na powierzchni cieczy D w wyniku egzotermicznej reakcji sodu z wodą powstaje wodór i wodorotlenek sodowy 19. W czterech naczyniach zawierających po 100g wody rozpuszczono: I 0,01 mola NaCl II 0,01 mola Na2SO4 III 0,005 mola Na3PO4 IV 0,01 mola NaNO3 Najwyższe ciśnienie osmotyczne będzie wykazywał roztwór: AI B II C III D IV 7

20. Roztwór o objętości 1dm3 sporządzono rozpuszczając w wodzie 0,44g mieszaniny NaOH i KOH w stosunku molowycm 3:1. pH otrzymanego roztworu wynosi: A 13 B 12 C8 D9 21. Przeprowadzając elektrolize wodnego, nasyconego roztworu NaCl stwierdzono, że w przestrzeni katodowej roztwór przyjmuje odczyn zasadowy. Poprawne wyjaśnienie tego zjawiska brzmi następująco: A wzrost zasadowości spowodowany jest wzrostem stężenia jonów Na+ w otoczeniu katody B roztwór staje się zasadowy na skutek reakcji z wodą wydzielonego w czasie elektrolizy sodu 2Na + 2H2O → 2NaOH + H2 C wzrost zasadowości następuje na skutek reakcji zachodzącej na katodzie: 2H2O + 2e → 2OH- + H2 D zasadowość wzrasta, ponieważ na anodzie rozładowujue się jon Cl- a nie OH-

3 Berylowce 22. Magnez posiada trzy izotopy: 24Mg, 25Mg, 26Mg. Izotop 26Mg stanowi 11,3%. Jaka jest procentowa zawartość pozostałych izotopów, jeśli średnia masa atomowa magnezu wynosi 24,31? 24 25 Mg Mg 80,3% 8,4% A 40,2% 8,5% B 20,3% 68,4% C 48,3% 40,3% D 75,7% 13% E 23. W reakcji magnezu z kwasem solnym otrzymano 1,204.1023 cząsteczek wodoru. Oblicz masę magnezu użytego do reakcji. A 1,2g B 2,4g C 4,8g D 0,2g 24. Wiedząc, że iloczyn rozpuszczalności CaSO4 wynosi 2,3.10-4 ustosunkuj się do następujących stwierdzeń: I Jeżeli iloczyn stężeń [Ca2+][SO42-] jest większy od 2,3.10-4 to roztwór jest nienasycony II Dodanie do nasyconego roztworu CaSO4 roztworu siarczanu sodu spowoduje wytrącenie CaSO4 III Jeżeli w roztworze nad osadem iloczyn stężeń [Ca2+][SO42-] jest równy 2,3.10-4 to układ znajduje się w rónowadze dynamicznej. Prawdziwe zdania są: A wsztstkie B I i III C I i II D II i III 8

25. Z 200cm3 roztworu zawierającego mieszaninę chlorku i azotanu baru strącono BaSO4 w ilości 2,32g. Strącony z takiej samej próbki osad AgCl ważył 1,43g. Stosunek molowy BaCl2 do Ba(NO3)2 w badanym roztworze wynosi: A 2:1 B 1:1 C 1:2 D 1:4 26. Efekt cieplny reakcji CaCO3 → CaO + CO2 wynosi: A –54,7Kcal ΔQtw CaCO3=284,5Kcal B –44,7Kcal ΔQtw CaO=152,1Kcal C –34,7Kcal ΔQtw CO2=97,7Kcal D –24,7Kcal 27. Charakter metaliczny pierwiastków w szeregu: Mg → Ca → Sr → Ba A rośnie B maleje C nie zmienia się D rośnie a potem maleje E brak jakichkolwiek prawidłowowści 28. Znając położenie magnezu, wapnia, strontu i baru w układzie okresowym można przewidzieć, że najenergiczniej będzie przebiegała reakcja: Mg(OH)2 + H2 A Mg + 2H2O

B Ca + 2H2O

Ca(OH)2 + H2

C Sr + 2H2O

Sr(OH)2 + H2

D Ba + 2H2O

Ba(OH)2 + H2

29. „.... wapń wrzucony do wody opada na dno, a po chwili unosi się na powierzchnię otoczony pęcherzykami gazu. Woda mętnieje”. Z powyższego opisu wybierz tylko te wnioski, które można z niego wyprowadzić: A Wapń rozpuszcza się w wodzie. Proces rozpuszczania jest silnie egzotermiczny i powoduje wrzenie wody. B Wapń jest cięższy od wody. W wyniku reakcji z wodą powstaje gaz i słabo rozpuszczalna substancja C Wapń powoduje wydzielenie tlenu rozpuszczonego w wodze, z którym reaguje. Tlenek wapnia jest w wodzie nierozpuszczalny D W wyniku reakcji wapnia z wodą powstaje wodór i słabo rozpuszczalny wodorotlenek wapniowy 30. Po dodaniu do rozcieńczonego roztworu chlorku wapnia niewielkiej ilości roztworu zawierającego związek X wytrącił się biały osad. Związkiem tym mógł być: A NH4Cl B (NH4)2C2O4 C NH4NO3 D NaCl

9

4. Borowce 31. Średnica jądra 27Al jest większa od średnicy jądra 1H około: A 27 razy B 13 razy C 5 razy D 3 razy 32. W wyniku reakcji metalicznego glinu z jedną z poniżej wymienionych substancji, glin przechodzi do roztworu w postaci anionu złożonego. Substancją tą jest: A HCl B H2SO4(rozc.) C KOH D CuSO4 E NH4OH 33. Które z doświadczeń należy przeprowadzić aby wykazać amfoteryczność wodorotlenku glinowego?

I

Mg

H 2O

NaOH

III

II

HCl

IV

Al(OH)3

A I i II B II i III C III i IV D I i IV 34. Próbkę 1g siluminu (stop glinu z krzemem) poddano działaniu kwasu solnego otrzymując 1,12dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Badany stop zawierał: A 10% Si, 90% Al B 11,2% Si, 88,8% Al C 50% Si, 50% Al D 13,5% Si, 86,5% Al E 20% Si, 80% Al

10

35. Badania laboratoryjne wykazują, że czysty glin jest odporny na działanie stężonego kwasu azotowego. Fakt ten wyjaśniamy: A położeniem glinu w szeregu elektrochemicznym i odpowiednia wartością jego potencjału normalnego B odpornością na działanie stężonego HNO3 szczelnie przylegającej do metalu warstewki tlenku glinowego powstającego podczas zetknięcia glinu z kwasem C utworzeniem warstewki ochronnej azotanu glinu, chroniącej metal przed dalszym działaniem kwasu azotowego D słabymi właściwościami utleniającymi glinu, wobec silnych właściwości utleniających kwasu azotowego 36. Zarówno węglan(IV) talu(I) jak i siarczan(VI) talu(I) są silnie trujące natomiast halogenki talu(I) nie wykazują już tak silnych właściwości toksycznych, ponieważ: A są trudno rozpuszczalne w wodzie i w płynach fizjologicznych B są łatwo rozpuszczalne w wodzie i w płynach fizjologicznych C są łatwolotne D łatwo hydrolizują 37. Przeprowadzono trzy doświadczenia mające na celu otrzymanie Al(OH)3 I rozpuszczono w wodzie 0,02 mola Al2(SO4)3 i dodano 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH II rozpuszczono w wodzie 0,01 mola Al2(SO4)3 i dodano 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH III rozpuszczono w wodzie 0,005 mola Al2(SO4)3 i dodano 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH Biały osad wodorotlenku glinu otrzymano jako wynik doświadczenia: AI

B II

C III

D I i II

E I i III

5 Węglowce 38. Twardość przemijającą wody powoduje obecność w niej: A rozpuszczalnych soli metali ciężkich C wodorowęglanów wapnia i magnezu

B jonów wapnia i magnezu D trudno rozpuszczalnych soli wapnia i magnezu

39. Brak momentu dipolowego w cząsteczce CO2 spowodowane jest: A brakiem polaryzacji wiązań C jonowym charakterem wiązań

B niewielką energią wiązań D kompensacją momentów dipolowych wiązań

40. Elektroujemności węgla, krzemu i wodoru wynoszą odpowiednio: C – 2,5, Si – 1,9, H – 2,1. Można przypuszczać więc, że w cząsteczkach metanu CH4 i krzemowodoru SiH4 występują wiązania: A w obu cząsteczkach jonowe B atomowe w CH4 a jonowe w SiH4 C jonowe w CH4 a atomowe w SiH4 D w obu cząsteczkach wiązania atomowe słabo spolaryzowane

11

41. Energia przejścia diamentu i grafitu w stan izolowanych atomów węgla wynosi odpowiednio 713kJ/mol i 715kJ/mol. Zatem uśredniona energia wiązania między atomami węgla wynosi: A w diamencie 178,3 kJ/mol; w graficie 238,3 kJ/mol B w diamencie 713 kJ/mol; w graficie 715 kJ/mol C w diamencie 178,2 kJ/mol; w graficie 178,75 kJ/mol D w diamencie 2852 kJ/mol; w graficie 2860 kJ/mol 42. Jaką objętość dwutlenku węgla (w warunkach normalnych) wydzieli się jeśli na 75g węglanu wapniowego podziałamy w nadmiarze rozcieńczonym kwasem solnym? A 5,6dm3 B 11,2dm3 C 16,8dm3 D 22,4dm3 43. Oblicz jaką objętość zajmuje w warunkach normalnych mieszanina zawierająca 11g CO2 i 7g CO. A 22,4dm3 B 16,8dm3 C 11,2dm3 D 2,2dm3 44. Podziałano nadmiarem kwasu solnego na próbki zawierające jednakowe ilości wagowe: I Na2CO3 II NaHCO3 III BaCO3 IV CaCO3 Otrzymana ilość dwutlenku węgla była: A największa w I przypadku B największa w II przypadku C największa w III przypadku D największa w IV przypadku E jednakowa we wszystkich przypadkach 45. Mieszaninę BaCO3 i CaCO3 o masie 2,97g wyprażono w płomieniu palnika. Otrzymany w wyniku reakcji CO2 zajął w warunkach normalnych 0,448dm3. Procentowa zawartość BaCO3 w mieszaninie wynosi w przybliżeniu: A 50% B 25% C 72,1% D 37,5% E 75% 46. Związek wodoru z pierwiastkiem grupy IVA (grupy 14) zawiera 87,5% tego pierwiastka. Jest to: A CH4 B SiH4 C GeH4 D SnH4 E PbH4

12

6 Azotowce 47. N P As Sb Bi

Powyższa strzałka obrazuje wzrost: I właściwości metalicznych azotowców II właściwości kwasowych tlenków azotowców III właściwości zasadowych wodorków azotowców IV właściwości redukujących wodorków azotowców Zgodne z prawdą jest stwierdzenie: A I i II B I i III C II i III D I i IV

48. 2NO + O

2NO

2 2 Jak zmieni się szybkość reakcji: przebiegającej w fazie gazowej według równania 2. kinetycznego: v=k(NO) (O2) jeżeli zwiększy się trzykrotnie objętość reagujących gazów? A wzrośnie 3 razy B zmaleje 9 razy C zmaleje 4 razy D zmaleje 27 razy E wzrośnie 27 razy

49. N + 3H

2NH

2 3 W stanie równowagi układu 2 stężenia wynosiły: 3 3 azot – 1,5mol/dm ; wodór – 4mol/dm ; amoniak – 5mol/dm3. Stężenia wyjściowe azotu i wodoru wynosiły: A 1,5mol/dm3 N2; 4mol/dm3 H2 B 6,5mol/dm3 N2; 9mol/dm3 H2 C 2,5mol/dm3 N2; 7,5mol/dm3 H2 D 4mol/dm3 N2; 7,5mol/dm3 H2 E 4mol/dm3 N2; 11,5mol/dm3 H2

50. Które z poniższych zdań zawiera prawdziwe stwierdzenia dotyczące tlenku fosforu(V)? A jest substancją białą, silnie higroskopijną B jest bezwodnikiem kwasu ortofosforowego C występuje w postaci dimerycznej D odpowiedzi A, B i C 51. Obliczona przy wykorzystaniu podanych obok wartości energii rozrywania wiązań entalpia reakcji: N2 + 3H2

2NH3

wiązani e H-H N≡N N-H

energia wiązania (kJ/mol) 436 946

wynosi

390

A +1772kJ B –86kJ C +4594kJ D –1772kJ

13

52. Amoniak otrzymany w wyniku reakcji 1dm3 roztworu NH4Cl o stężeniu 0,02M z nadmiarem ługu sodowego zajmuje w warunkach normalnych objętość: A 0,224dm3 B 0,448dm3 C 2,24dm3 D 4,48dm3 53. Z położenia pierwiastka arsenu w układzie okresowym wnioskujemy, że jego stopnie utlenienia w związkach chemicznych mogą być zawarte między: A –4 i +5 B –3 i +6 C –3 i +5 D –3 i +7 54. Potrójne wiązanie w cząsteczce azotu stanowią: A dwa wiązania σ i jedno π B trzy wiązania π C trzy wiązania σ D jedno wiązanie σ i dwa wiązania π 55. Atomy wodoru tworzące jon amonowy łączą się z atomem azotu wiązaniami: A trzema kowalencyjnymi i jednym koordynacyjnym B jednym kowalencyjnym i trzema koordynacyjnymi C dwoma kowalencyjnymi i dwoma koordynacyjnymi D trzema kowalencyjnymi i jednym jonowym 56. Stała dysocjacji kwasu azotowego(III) o pH=2 i stopniu dysocjacji 2% wynosi: A 2.10-4 B 4.10-2 C 2.10-2 D 2.10-5

E 4.10-4

57. Stężenie procentowe roztworu kwasu ortofosforowego, który otrzymano w wyniku reakcji 14,2g pięciotlenku fosforu z 85,8g wody wynosi w przybliżeniu: A 10% B 14% C 20% D 25% 58. W zamkniętym naczyniu znajdowało się X moli amoniaku. W naczyniu tym, w pewnej temperaturze ustaliła się następująca równowaga: 2NH3

N2 + 3H2

Jeśli ilość moli azotu w powstałej mieszaninie wynosi Y, to stałą równowagi reakcji można wyrazić zależnością:

A K= B K= C K= D K= E K= 14

27Y 4 (X − 2Y)2 9Y 3 (X − 2Y)2

3Y 4 (X − 2Y)2 9Y 3 (X − 2Y)2 3Y 4 (X − 2Y)2

59. Arszenik w postaci pasty znalazł zastosowanie w stomatologii do niszczenia miazgi zębowej. Z punktu widzenia chemicznego jest to: A tlenek arsenu(III) B tlenek arsenu(V) C arsenian(V) dipotasu D wodorotlenek arsenu

7 Tlenowce 60. Siarka jest pierwiastkiem występującym w kilku odmianach alotropowych. Dwie jej podstawowe odmiany stanowią siarka rombowa i jednoskośna. Ciepło spalania do SO2 siarki jednoskośnej wynosi +296,83 kJ/mol, a rombowej +297,21 kJ/mol. Efekt cieplny przemiany 1 mola siarki jednoskośnej w rombową wynosi: A 0,38 kJ B –0,38 kJ C 594,04 kJ D –594,04 kJ E 297,21 kJ 61. Z ilu atomów składa się cząsteczka siarki w stanie pary, jeśli gęstość par siarki w przeliczeniu na warunki normalne wynosi 11,43 g/dm3 A2 B4 C6 D8 E 10 62. Po jakim czasie 100μg próbki izotopu promieniotwórczego zmaleje o 25mg? A 136s B 75,5s C 45,5s

218

Po o czasie połowicznego rozpadu 3,03 min.

D 143,4s

63. ΔH0tw. CO2 = -393 kJ/mol ΔH0tw.SO2 = -297kJ/mol CS2(g) + 3O2 = CO2(g) + 2SO2(g) ΔH0= -1108kJ/mol Z powyższych danych wynika, że entalpia tworzenia CS2(g) wynosi: A –121kJ/mol B +121kJ/mol C –1108kJ/mol

D +715kJ/ml

64. W których probówkach metale rozpuszczą się z wytworzeniem soli? H2SO4 stęż.

II

I

Al

A I i II

B III i IV

C II i IV

III

Pb

IV

Cu

Ag

D I i IV 15

65. Ustal w którą stronę przesunie się stan równowagi reakcji: 2SO2(g) + O2(g)

Podwyższenie temperatury

2SO3(g)

dodanie katalizatora nie zmieni się

ΔH0=-192kJ

zwiększenie stężenia tlenu

A

←

←

B

→

→

→

C

→

→

D

←

← nie zmieni się

→

66. Próbka powietrza pod ciśnieniem 980hPa zawiera 210cm3 tlenu, 780cm3 azotu, 7cm2 CO2 i 3cm3 gazów szlachetnych (głównie argonu). Jakie jest ciśnienie cząsteczkowe tlenu w próbce powietrza? A 205,8hPa B 210hPa C 980hPa D 774,2hPa 67. W czasie rozpuszczania stężonego H2SO4 w wodzie wydziela się ciepło. Jest to wynik: A właściwości zwęglających kwasu siarkowego B reakcji hydratacji jonów SO4-2, która jest reakcją egzotermiczną C właściwości utleniających kwasu siarkowego D procesu redukcji kwasu siarkowego 68. Znając położenie selenu w układzie okresowym, można powiedzieć, że: A jest on miękkim metalem, o wysokiej temperaturze topnienia i wrzenia B tworzy sól o wzorze Na3SeO4 C spala się w powietrzu i tlenie tworząc SeO2, posiadający właściwości silnie zasadowe D tworzy on gazowy związek H2Se, posiadający właściwości słabo kwasowe 69. Roztwór wodny siarczku sodowego posiada odczyn: A obojętny, ponieważ jest solą mocnej zasady i mocnego kwasu B kwaśny, ponieważ w reakcji z wodą powstaje H2S i NaOH C zasadowy, ponieważ w reakcji z wodą powstaje słaby kwas i mocna zasada D obojętny, ponieważ ta sól w wodzie ulega dysocjacji na jony Na+ i S-2 70. Moc roztworów wodnych kwasów beztlenowych pierwiastków VIA (16 grupy) rośnie w szeregu: A H2S, H2Se, H2Te B H2Te, H2Se, H2S C H2Te, H2S, H2Se D H2Se, H2Te, H2S 71. W wyniku przepuszczania pewnego gazu przez roztwór wodny azotanu(V) ołowiu(II) wytrącił się czarny osad. Gazem tym był: A HCl B H2S C SO3 D CO2

16

8 Fluorowce 72. Dwa pierwiastki X i Y spełniają następujące warunki: 1. atomy pierwiastka X i Y różnią się o 18 protonów 2. X reaguje z solą potasową Y wg równania : X2 + 2KY → 2KX + Y2 Pierwiastkami tymi mogą być: X Y chlor brom A brom chlor B jod brom C chlor jod D 73. Które z poniższych twierdzeń jest zgodne z prawdą? I Roztwory wodne fluorowców są elektrolitami II Skroplone fluorowodory nie są elektrolitami III Stopione halogenki litowców są elektrolitami IV Roztwory wodne halogenków litowców są elektrolitami Prawdziwymi są stwierdzenia: A I, III i IV B I i IV C II i III D II, III i IV

E wszystkie

74. Atom chloru w anionie chlorynowym (chloranowym(III) posiada następującą liczbę wolnych par elektronowych na powłoce walencyjnej: A jedną B dwie C trzy D żadnej 75. Momenty dipolowe cząsteczek F2, Cl2, Br2 i I2 są: A różne od zera i mają zbliżone wartości B różne od zera, a ich wartości maleją od F2 do I2 C różne od zera, a ich wartości wzrastają od F2 do I2 D we wszystkich przypadkach równe zero 76. Stała dysocjacji termicznej jodowodoru w pewnej temperaturze wynosi 2. Stężenie początkowe HI było równe 1mol/dm3. Stężenia poszczególnych składników w stanie równowagi są równe (w mol/dm3): H2 I2 HI 0,37 0,37 0,26 A 0,37 0,37 0,63 B 0,74 0,74 0,26 C 0,29 0,29 0,71 D 0,45 0,45 0,1 E

17

77. Na podstawie wyniku przeprowadzonych doświadczeń można wnioskować, że: Br2 Cl2 A brom i jod są mało aktywne chemicznie B chlor jest bardziej aktywny chemicznie od bromu i jodu C jod i brom łatwo ulegają redukcji D chlor jest mniej aktywny chemicznie od bromu i jodu NaI

CHCl3

NaBr

CHCl3

zabarwiona warstwa rozpuszczalnika organicznego

78. Rozpuszczalność chlorowodoru w wodzie w warunkach normalnych jest wysoka, ponieważ związek ten: A jest gazem cięższym od powietrza B ulega w wodzie dysocjacji elektrolitycznej C tworzy dwuatomowe cząsteczki D zawiera w swoim składzie wodór 79. Szereg metali poddano działaniu kwasu solnego: HCl

c

b

a

Ni

Fe

W których probówkach nastąpi reakcja chemiczna? A a, b, c B a, b, e C b, d, e

d

Ag

e

Hg

Sn

D c, d, e

80. Do 1dm3 wody wprowadzono 10-8 mola gazowego HCl. pH otrzymanego roztworu wynosi: A8 B6 C7 D4 D1 81. Chlorowodór można otrzymać w wyniku działania stężonego kwasu siarkowego na chlorek sodowy, ponieważ: A kwas siarkowy jest kwasem silniejszym od kwasu solnego B kwas siarkowy jest kwasem bardziej higroskopijnym od kwasu solnego C w cząsteczce kwasu siarkowego znajdują się dwa atomy wodoru, a w cząsteczce chlorowodoru jeden atom wodoru D kwas siarkowy jest kwasem mniej lotnym niż kwas solny 82. W celu zbadania zawartości kwasu solnego w soku żołądkowym próbkę soku o objętości V=10cm3 zmiareczkowano 0,05 molową zasadą, zużywając na zobojętnienie 20cm3 tego roztworu. Stężenie molowe HCl w badanej próbce wynosi: A 0,5mol/dm3 B 0,2mol/dm3 C 0,1mol/dm3 D 0,05mol/dm3 18

83. Na dwie jednogramowe próbki MnO2 i KMnO4 podziałano stężonym kwasem solnym. W którym przypadku wydzieliło się więcej chloru? A w reakcji z MnO2 B w reakcji z KMnO4 C w obu przypadkach wydzieliły się identyczne ilości chloru D kwas solny nie reaguje z MnO2

9 Miedź, srebro, cynk 84. Zawartość czystego złota w wyrobach jubilerskich będących stopami złota z innymi metalami np.: Cu lub Ag podaje się często w jednostkach zwanych karatami (1karat =1/24 masy stopu). Ile wynosi procentowa zawartość złota (w ułamkach masowych) w 18 karatowym wyrobie jubilerskim? A 18% B 25% C 56% D 75% E 80% 85. Układy I i II znajdują się w stanie równowagi dynamicznej opisanej równaniem: IR=[Ag+][Cl-]=1,56.10-10

I

AgNO3 Ag+

Cl-

AgCl

II

H2O Ag+

Cl-

AgCl

Co zaobserwowano w tych układach, jeżeli po dodaniu soli (do I) i wody (do II) iloczyny stężeń jonów wynoszą odpowiednio: I 1,08.10-8 II 1,56.10-12 wytrąca się osad osad ulega rozpuszczeniu A wytrąca się osad wytrąca się osad B osad ulega rozpuszczeniu wytrąca się osad C osad ulega rozpuszczeniu osad ulega rozpuszczeniu D

86. Wartości iloczynów rozpuszczalności AgCl, AgBr i AgI wynoszą odpowiednio: 2.10-10, 8.10-13, 2.10-16. Do roztworu zawierającego jony Cl-, Br- i I- o identycznych stężeniach dodajemy kroplami roztwór AgNO3. Kolejność wytrącania osadów jest następująca: A AgI, AgBr, AgCl B AgCl, AgBr, AgI C AgBr, AgCl, AgI D AgBr, AgI, AgCl 87. Ile gramów srebra wydzieli się na katodzie podczas elektrolizy wodnego roztworu AgNO3 prądem o natężeniu 1A i w czasie 1godziny. A 2g B 3g C 4g D 5g

19

88. W obwód prądu stałego włączono szeregowo trzy elektrolizery zawierające roztwory wodne: I AgNO3, II Bi(NO3)3, III NaCl Po pewnym czasie w elektrolizerze III wydzieliło się 2,24dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Ile gramów metalu wydzieliło się w elektrolizerze I a ile w elektrolizerze II? A 10,8g Ag, 20,9g Bi B 21,6g Ag, 6,96g Bi C 21,6g Ag, 13,9g Bi D 10,8g Ag, 6,96g Bi 89. Siła elektromotoryczna ogniwa stężeniowego Ag|Ag+(0,1M)||Ag+(1M)|Ag wynosi: A 0,059V B 0,118V C –0,118V D 0,591V 90. Do 200cm3 roztworu AgNO3 zanurzono płytkę cynkową. Masa wydzielonego po pewnym czasie srebra wynosiła 5,4g. Stężenie molowe jonów cynku w roztworze wyniesie: A 0,025 B 0,125 C 0,05 D 0,1 91. Zmieszano dwa roztwory o jednakowej zawartości (po 10g) soli: chlorku baru w pierwszym i azotanu srebra w drugim roztworze. Ile wynosi masa osadu wytrąconego w wyniku tego doświadczenia: A 20g B 8,4g C 6,89g D 4,23g 92. Wkraplanie amoniaku do roztworu soli miedzi(II) powoduje wytrącenie się osadu Cu(OH)2, a następnie jego rozpuszczenie z wytworzeniem jonu kompleksowego [Cu(NH3)4]2+. Cząsteczki amoniaku związane są kationami Cu2+ w jonie kompleksowym przez: A wiązanie koordynacyjne przy wykorzystaniu wolnej pary elektronowej atomu azotu w amoniaku B siły elektrostatycznego przyciągania cząsteczki amoniaku jako dipola ich ujemnymi biegunami do jonu 2+ Cu C roztwór soli miedzi(II) ma w wyniku hydrolizy odczyn kwaśny, co powoduje powstawanie jonów NH4+ D wiązania wodorowe między cząsteczkami amoniaku 93. Naturalna miedź składa się z izotopów 63Cu i 65Cu. Stosunek liczby atomów mieszaninie jest równy 8:3. Średnia masa atomowa miedzi wynosi: A 63,35 B 63,54 C 64,00 D 64,05

63

Cu do liczby atomów

65

Cu w

94. W ilu molach azotanu(V) miedzi(II) zawarte jest 400g miedzi? A w 2 molach B w 3,13 molach C w 6,3 molach D w 12,5 moalach 95. W 50g H2O rozpuszczono 25g CuSO4.5H2O. Stężenie procentowe otrzymanego roztworu siarczanu(VI) miedzi(II) wynosi: A 21,3% B 33,3% C 32% D 50% E 27,1%

20

96. W reakcji cynku ze stężonym kwasem azotowym(V) tworzy się azotan(V) cynku, azotan(V) amonu i woda. Ile moli azotanu(V) amonu wytworzy się działaniem kwasu azotowego na 1kg cynku? A 0,5 mola B 1 mol C 1,5 mola D 2 mole E 3,8 mola 97. 10g stopu miedzi, cynku i żelaza wprowadzono do nadmiaru kwasu solnego i otrzymano 1,344dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Masa nierozpuszczonego osadu wynosiła 6,19g. Badany stop miał skład: A 61,9% Cu, 32,5% Zn, 5,6% Fe B 61,9% Cu, 19% Zn, 19,1% Fe C 61,9% Cu, 37,54% Zn, 0,56% Fe D 30,1% Cu, 39% Zn, 30,9% Fe E 15% Cu, 15,1% Zn, 61,9% Fe

10 Chrom 98. Atom chromu ma konfigurację zewnętrznych poziomów elektronowych 3d54s1. Istnienie kationów Cr2+ i Cr3+ tłumaczymy: A utratą elektronów z podpoziomu 4s B utratą dwóch lub trzech elektronów z podpoziomu 3d C utratą elektronu 4s oraz jednego lub dwóch elektronów z podpoziomu 3d D utratą wyłącznie elektronów z podpoziomów 3s i 4s 99. 2CrO42- + 2H+

Cr O

2-

+HO

2 7 2 Zapis: ilustruje: A solwatację jonów Cr2O72B reakcję utlenienia jonów CrO42- jonami H+ C reakcję utlenienia jonów CrO42- w środowisku zasadowym D równowagę pomiędzy CrO42- i Cr2O72-, która w środowisku kwaśnym przesunięta jest w prawo

100. W równaniu: K2Cr2O7 + 4H2SO4 + 3Na2SO3

brakującym związkiem jest: A K2CrO4 B Cr(OH)3

C Cr2(SO4)3

3Na2SO4 + ...... +K2SO4 + 4H2O

D H2CrO4

101. Poniżej podano ilości związków chromu, które rozpuszczono w takich samych objętościach wody. W którym roztworze będzie najwięcej jonów Cr3+. A 250g Cr2(SO4)3 M=392g/mol B 500g K2Cr2O7 M=294g/mol C 150g CrCl3 M=159g/mol D 400g K2CrO4 M=194g/mol 21

102. Charakter chemiczny tlenków chromu jest następujący: A CrO i Cr2O3 są zasadowe, CrO3 jest amfoteryczny B wszystkie tlenki są zasadowe C CrO jest kwasowy, Cr2O3 i CrO3 są amfoteryczne D CrO jest zasadowy, Cr2O3 jest amfoteryczny, a CrO3 jest kwasowy 103. Pewien związek kompleksowy można przedstawić w postaci wzoru: CrCl3.5NH3. Jeden mol tego związku w reakcji z nadmiarem AgNO3 tworzy dokładnie 2 mole AgCl. Najbardziej poprawnym wzorem tego związku jest: A [Cr(NH3)5]Cl3 B [Cr(NH3)5Cl]Cl2 C [Cr(NH3)5Cl2]Cl D [Cr(NH3)4Cl3]NH3 104. Iloczyn rozpuszczalności Ag2CrO4 wynosi 9.10-12, a PbCrO4 wynosi 1,8.10-14. który z tych związków jest słabiej rozpuszczalny? A PbCrO4 B Ag2CrO4 C Ag2CrO4 i PbCrO4 są jednakowo trudno rozpuszczalne w wodzie D oba związki są bardzo dobrze rozpuszczalne w wodzie 105. W ciągu ilu minut prąd o natężeniu 1A wydzieli 0,1724g chromu z roztworu Cr3+ przy wydajności prądowej 50%? A 32 B 16 C 96 D 64 106. W celu otrzymania Cr(OH)3 wykonano trzy doświadczenia. W tym celu do roztworu zawierającego 0,01mola Cr3(SO4)3 dodano: w I przypadku 60cm3 0,5 molowego roztworu NaOH w II przypadku 120cm3 0,5 molowego roztworu NaOH w III przypadku 180cm3 0,5 molowego roztworu NaOH Po zakończeniu reakcji osad wodorotlenku chromu(III) otrzymano jako wynik doświadczenia: A I i II B tylko II C tylko I D I i III E I, II i III

11 Mangan 107. Mangan tworzy kilka różnych tlenków. Charakter chemiczny tych tlenków zmienia się ze zmianą stopnia utlenienia. Ustal wzór chemiczny tlenku manganu, jeżeli wiadomo, że stosunek mas manganu do tlenu wynosi w przybliżeniu 1:1 i określ jego charakter chemiczny. A Mn2O7 zasadowy B Mn2O7 kwasowy C Mn2O3 zasadowy D Mn2O3 kwasowy 22

108. Liczba cząsteczek tlenu powstająca podczas termicznego rozkładu jednego mola KmnO4: KMnO4 → K2MnO4 + MnO2 + O2 wynosi: A 3,01.1023 B 12,04.1023 C 16,06.1023 D 24,08.1023 109. Współczynniki stechiometryczne x, y, z, u reakcji: xMn2+ + yPbO2 + zH+ → xMnO4- + yPb2+ + uH2O wynoszą: x y z u A 5 2 4 2 B 2 3 6 3 C 2 5 4 2 D 1 2 8 4 110. Poniższe doświadczenie wykonano w celu wykazania: HCl A właściwości utleniających MnO2 B mocy kwasu solnego C charakteru amfoterycznego MnO2 D właściwości utleniających kwasu solnego

MnO2

111. W podanym równaniu reakcji: 2MnO4- + 3Mn2+ + 4OH- → 5MnO2 + 2H2O rolę utleniacza i reduktora pełnią: utleniacz reduktora anion OH wodór zawarty w wodzie A 2+ kation Mn wodór zawarty w wodzie B anion MnO4kation Mn2+ C anion MnO4anion OHD 112. Roztwór zawierający jony Fe2+ był traktowany zakwaszonym roztworem KMnO4 który reagował zgodnie z równaniem: MnO4- + 8H+ + 5e → Mn2+ + 4H2O W jaki sposób należy stwierdzić, że reakcja zaszła do końca? A należy użyć oranżu metylowego i oczekiwać zmiany barwy roztworu z czerwonej na pomarańczową B należy użyć chromianu(VI) potasu i oczekiwać zmiany barwy roztworu z żółtej na pomarańczową C zmiana koloru jonów żelaza wskaże końcowy moment reakcji D pojawienie się trwałego zabarwienia fioletowego wskaże końcowy moment reakcji 113. Który z wymienionych związków należy zredukować, aby otrzymać związek o wzorze MnO(OH)2? A MnSO4 B MnCl2 C MnO2 D K2MnO4 23

114. Wodorotlenek manganu(II) na powietrzu brunatnieje gdyż ulega: A redukcji do manganu B utlenieniu do Mn2O7 C utlenieniu do MnO2 D reakcji fotochemicznej E utlenieniu do MnO3 115. W czasie reakcji stężonego kwasu solnego z nadmanganianem potasowym otrzymano 5,6dm3 chloru w warunkach normalnych. Na podstawie otrzymanej objętości chloru obliczono, że ilość nadmanganianu potasu, która weszła w reakcję z kwasem solnym wynosi: A 0,1 mola B ok. 1,1mola C 0,2mola D ok. 2,2 mola 116. Pewien związek zawiera 30,7% Mn, 15,7% N oraz 53,5% O. 20% roztwór tego związku ma gęstość 1,17g/cm3 i stężenie molowe równe 1,3 mol/dm3. Związkiem tym jest: A Mn(NO3)2 B Mn(NO2)2 C NH4MnO4 D Mn(NO3)3

12 Żelazo 117. Wiedząc, że potencjały standardowe układów wynoszą odpowiednio: Fe3+/Fe2+ 0,77V I2/I- 0,53V Br2/Br- 1,08V F2/F- 2,85V podaj, czy jon Fe3+ może utlenić jony podanych fluorowców? A tak, może utlenić wszystkie B utleni tylko jon BrC utleni tylko jon F D utleni tylko jon I118. Żelazo tworzy kilka tlenków FeO, Fe2O3, Fe3O4. Rozpatrując charakter chemiczny tych tlenków można stwierdzić, że: A wszystkie mają charakter zasadowy, a zasadowość ich rośnie ze wzrostem stopnia utlenienia B wszystkie mają charakter kwasowy C ze wzrostem stopnia utlenienia maleją właściwości zasadowe D jeden z tych związków ma charakter nadtlenku 119. W zakładach elektronicznych stosuje się przy produkcji obwodów drukowanych metodę trawienia miedzi przy użyciu nie kwasu azotowego, a roztworu soli żelaza(III). Czy może zachodzić rozpuszczanie metalicznej miedzi w roztworze soli Fe(III)? A nie może, gdyż to właśnie żelazo winno wypierać miedź z roztworu jej soli B może, gdyż sole żelaza mogą utleniać miedź z wydzieleniem wodoru C nie może, gdyż w szeregu elektrochemicznym miedź znajduje się za żelazem D może, gdyż potencjał układu Fe3+/Fe2+ jest wyższy od potencjału Cu2+/Cu.

24

Cu2+

Fe3+

Cu0

Fe2+

Cu2+/Cu0 SEM=0,34V Fe3+/Fe2+ SEM=0,77V

120. Do ilościowego wytrącenia Fe(OH)3 z 50cm3 roztworu FeCl3 o stężeniu 0,2mol/dm3 przy użyciu roztworu NaOH o stężeniu 0,5mol/dm3 należy użyć roztworu zasady: A 20cm3 B 40cm3 C 60cm3 D 120cm3 121. Wodorotlenek manganu(II) i wodorotlenek żelaza(II) pod wpływem tlenu atmosferycznego ulegają: A rozkładowi B samorzutnemu utlenieniu C fotochemicznemu rozkladowi D asocjacji 122. W celu otrzymania wodoru przeprowadzono reakcję żelaza z parą wodną używając różnych ilości substratów. W pierwszym przypadku użyto 1g żelaza i 1g wody w drugim 1g żelaza i 10g wody. A w obu przypadkach otrzymano taką samą ilość wodoru B w drugim otrzymano 10-krotnie więcej wodoru C w pierwszym otrzymano 5-krotnie mniej wodoru D w pierwszym otrzymano o 5,6dm3 mniej wodoru E w drugim otrzymano o 11,2dm3 więcej wodoru 123. Próbki tej samej blachy żelaznej zanurzono częściowo w czterech roztworach o różnym pH. W którym z nich żelazo ulegnie najszybciej korozji elektrochemicznej? A w roztworze o pH=3 B w roztworze o pH=10 C w roztworze o pH=7 D w roztworze o pH=7, w którym obecne są jony Na+ i Cl124. 0,6g stopu żelaza z węglem spalono w strumieniu tlenu, w wyniku czego powstało 0,066g CO2. Próbka stopu zawierała: A 1,8% węgla B 3,0% węgla C 11,0% węgla D 30,0% węgla 125. Otrzymywanie metali z rud jest określane jako proces redukcji. Jest to określenie poprawne: A w odniesieniu do każdej metody otrzymywania metalu B tylko w przypadku otrzymywania metali z rud tlenkowych C tylko w przypadku procesów hutniczych D tylko w przypadku otrzymywania metali metodą elektrolityczną 126. Spalono żelazo w chlorze, a powstały związek rozpuszczono w wodzie i podziałano zasadą potasową. W wyniku reakcji wytrącił się związek o wzorze: A FeCl2 B Fe2O3 C FeCl3 D Fe(OH)3

25

127. W procesie wielkopiecowym reduktorami są: A węgiel i tlen B węgiel i tlenek węgla C tlen i dwutlenek węgla D tlenek węgla i dwutlenek węgla 128. Próbka gleby pobrana z dna zbiornika wodnego była analizowana na zawartość żelaza. Żelazo zawarte w materiale analizowanym było przekształcone w Fe2O3 i ważone. Z próbki gleby o masie 1,52g otrzymano 0,126g Fe2O3. Procentowa zawartość Fe w próbce analizowanej wynosiła: A 5,8% B 8,3% C 6% D 11,9%

13 Węglowodory 129. Przy zastąpieniu wodoru metanem w instalacji opałowej należy ją tak przebudować, aby: A zmniejszyć dopływ powietrza B zwiększyć dopływ gazu C nie trzeba przebudowywać instalacji D zwiększyć dopływ powietrza 130. Olej napędowy tym różni się od oleju jadalnego, że A olej napędowy jest palny a jadalny nie B olej napędowy jest mieszaniną węglowodorów, a jadalny mieszaniną estrów C olej napędowy jest mieszaniną węglowodorów, a jadalny mieszaniną kwasów tłuszczowych D olej jadalny jest to olej napędowy, z którego usunięto substancje szkodliwe dla zdrowia, barwne i zapachowe. 131. Reakcja metanu z chlorem jest zaliczana do: A reakcji polimeryzacji C reakcji addycji

B reakcji podstawienia D reakcji przyłączenia

132. Gęstość par pewnego węglowodoru względem wodoru wynosi 39. Gęstość par tego węglowodoru względem metanu wynosi: A 3,4 B 4,9 C 5,2 D 8,6 133. Mieszanina gazów składa się z CH4, C3H8 i CO. Objętość mieszaniny wynosi 13,7dm3. Po jej spaleniu w nadmiarze tlenu otrzymano 25,7dm3 CO2. Zawartość procentowa propanu w mieszaninie wynosi: A 43,8% B 33,3% C 77,2% D 23,2% E 36,3% 26

134. Przeprowadzono reakcję chlorowania 0,2mola propanu w obecności światła i przy nadmiarze chloru, aż do podstawienia wszystkich atomów wodoru. W tej reakcji produktem ubocznym jest chlorowodór. Liczba cząsteczek wydzielonego HCl wynosi: A 0,96 . 1023 B 1,2 . 1023 C 7,2 . 1023 D 9,6 . 1023 135. Do całkowitego spalenia 1dm3 pewnego węglowodoru gazowego zużyto 5dm3 tlenu. W wyniku reakcji otrzymano 3dm3 dwutlenku węgla i 4dm3 pary wodnej. Objętości gazów były mierzone w jednakowych warunkach ciśnienia i temperatury. Spalany węglowodór był związkiem o wzorze: A CH4 B C2H6 C C3H8 D C4H10 136. Węglowodorem, który może mieć tylko dwie różne dibromopochodne może być: A propan B n-butan C izobutan D 2,2-dimetylopropan 137. Pewna substancja jest produktem reakcji nitrowania, cieczą trującą, barwy żółtej. Służy do otrzymywania wielu barwników, lekarstw, materiałów wybuchowych. Substancją tą jest: A nitroceluloza B nitrogliceryna C kwas salicylowy D nitrobenzen 138. Jaki związek chemiczny użyto do syntezy n-hesksanu jeżeli syntezę prowadzono z udziałem metalicznego sodu (metoda Würtza): A jodek metylu B bromek etylu C jodek n-propylu D chlorek n-heksylu 139. Głównym produktem przyłączenia bromowodoru do 2-metylopropenu w obecności inicjatorów wolnych rodników jest: A 1-bromo-2-metylopropan B 2-bromo-1-metylopropan C 1-bromo-1-metylopropan D 2-bromo-2-metylopropan 140. Benzen poddano działaniu mieszaniny HNO3 i H2SO4, a otrzymany związek chlorowano w obecności FeCl3 otrzymując produkt A. Te same reakcje przeprowadzone w odwrotnej kolejności doprowadziły do otrzymania dwóch izomerycznych produktów B i C. Produktami A, B i C są: A B C m-chloronitrobenzen p-chloronitrobenzen o-chloronitrobenzen A o-chloronitrobenzen m-chloronitrobenzen p-chloronitrobenzen B p-nitrotoluen o-nitrotoluen m-chloronitrobenzen C m-nitrotoluen p-chloronitrotoluen o-chloronitrotoluen D 141. Pewien homolog benzenu o wzorze C8H10 w wyniku reakcji bromowania w obecności FeBr3 daje tylko jedną monobromopochodną. Tym homologiem jest: A o-ksylen B p-ksylen C m-ksylen D etylobenzen

27

142. Główny produkt reakcji jednego mola toluenu z jednym molem bromu wobec światła słonecznego to: A bromek benzylu B bromotoluen C bromek benzylidenu D tribromotoluen 143. Ustal, które z wymienionych niżej wzorów przedstawiają związki aromatyczne:

..

-

.. I

II

III

O ..

..

..

N

IV H

V

S ..

VI

N VII ..

A wszystkie B tylko II, III, IV, V, VII C tylko III, IV, V, VI, VII D tylko III, IV, V, VII E tylko IV, V, VII 144. Stężony kwas siarkowy jest niezbędny w mieszaninie używanej do nitrowania benzenu, ponieważ: A powoduje silniejszą dysocjację kwasu azotowego, na skutek czego w mieszaninie powstaje dostateczna ilość jonów NO3-, wchodzących w reakcję z cząsteczkami benzenu B łącznie z kwasem azotowym znajdującym się w mieszaninie warunkuje utrzymanie odpowiedniego pH roztworu, niezbędnego do przebiegu reakcji C w reakcji z HNO3 daje jony NO2+, które reagują z cząsteczkami benzenu D jako silny elektrolit dostarcza jonów SO4-2, które katalizują reakcje 145. Która z poniższych substancji przyśpieszy reakcję benzenu z chlorkiem etylu? A chlorek cezu B chlorek glinu C trotyl D nitrometan 146. Ile gramów węglika wapnia należy użyć aby otrzymać 224dm3 acetylenu (w przeliczeniu na warunki normalne), jeśli wydajność wynosi 90%. A 64g B 640g C 70,4g D 704g E 711g 147. Z mieszaniny monochloropochodnych metanu i etanu w reakcji Würtza można otrzymać: A tylko etan i butan B tylko propan C tylko etan D etan, propan i butan 148. Wybierz zdanie prawdziwe: A węglowodory o wzorze ogólnym CnH2n należą zawsze do szeregu cykloalkanów B wszystkie węglowodory aromatyczne można przedstawić wzorem CnHn C węglowodory o wzorze ogólnym CnH2n mogą należeć do cykloalkanów D obecność w cząsteczce wiązania π zawsze świadczy o przynależności danego węglowodoru do węglowodorów aromatycznych 28

149. Monojodoeten można otrzymać w wyniku reakcji: A jodu z etanem B jodowodoru z etanolem C jodu z etylenem D jodowodoru z acetylenem 150. Spalono 0,5mola węglowodoru, otrzymując 2 mole CO2 i 2,5mola H2O. Spalonym węglowodorem był wodór z grupy: A alkenów B alkinów C alkanów D arenów 151. W pewnym szeregu homologicznym węglowodorów stosunek wagowy węgla do wodoru jest stały. Jest to szereg: A alkanów B alkenów C alkinów D stały stosunek wagowy nie jest możliwy w żadnym szeregu homologicznym 152. Pewna klasa związków organicznych charakteryzuje się tym, że ich cząsteczki posiadają trwały sekstet elektronowy. Przykładem tej klasy związków jest: A cykloheksan B heksanol C aldoheksoza D chlorobenzen 153. Na podstawie podanych poniżej entalpii spalania: ΔHC6H6 (c) = −3279,3KJ/mol ΔHC2H2 (g) = −1299,8KJ/mol obliczona entalpia trimeryzacji acetylenu 3C2H2 (g) =C6H6 (c) wynosi:

A –620,1KJ/mol C 1979,5KJ/mol

B 620,1KJ/mol D –1979,5KJ/mol

154. Mieszaninę gazową o objętości 160cm3 składającą się z metanu, etanu i etenu przepuszczono przez wodę bromową i stwierdzono, że objętość zmalała do 85cm3. Po spaleniu pozostałości w nadmiarze tlenu otrzymano 115cm3 CO2. Wszystkie objętości gazów były mierzone w tych samych warunkach ciśnienia i tempereatury. Mieszanina zawierała (w procentach objętościowych): CH4 C2H6 C2H4 46,8 18,8 34,4 A 16,6 46,6 36,8 B 26,6 26,6 46,8 C 18,8 34,4 46,8 D 34,4 18,8 46,8 E

29

14 Alkohole i fenole 155. Reakcję charakterystyczną dla alkoholi przedstawia równanie: A CH3OH + NaOH

CH3ONa + H2O

B CH3OH + Br2

C 2CH3OH + 2Na

2CH3ONa + H2

D 2CH3OH

CH3OBr + HBr 2CH4 + O2

156. 24g nasyconego alkoholu jednowodorotlenowego przereagowało z metalicznym sodem. Otrzymano 4,48dm3 wodoru (w przeliczeniu na warunki normalne). Reagującym alkoholem był: A CH3OH B C2H5OH C C3H7OH D C4H9OH E C5H11OH 157. Spalono 2,75g mieszaniny metanolu i etanolu. Otrzymane produkty przepuszczono przez bezwodny CaCl2 a następnie przez roztwór NaOH. Masa substancji zawartej w naczyniu z NaOH wzrosła o 4,4g. Mieszanina zawierała: A 2g metanolu i 0,75g etanolu B 1,75g metanolu i 1g etanolu C 1,5g metanolu i 1,25g etanolu D 1,6g metanolu i 1,15g etanolu 158. W której probówce zajdzie reakcja, którą można przedstawić skróconym zapisem jonowym: 2Na + H+

A we wszystkich probówkach B wyłącznie w probówce I C w probówce I i II D wyłącznie w probówce III

Na

III

II

I

0,05M HCl

2Na+ + H2

CH3OH

C3H5(OH)3

159. Który z poniższych związków utworzy w reakcji z wodnym roztworem KOH substancję o nazwie 2-metylopropan-1-ol? A CH3 CH CH2Cl

B

CH3

CH3 C

CH3 CH CH3 CH2OH

30

CH3 C CH2

D

CH3 CH CH2OH CH3

160. Które z przedstawionych alkoholi są alkoholami drugorzędowymi: I

II

CH3 CH2 CH OH

CH3 CH2 CH2 CH CH2 OH CH3

CH3 CH3

CH3

III CH3 CH2 C CH2 CH3

IV CH3 CH CH CH2 CH3

CH3

A I i II

OH

B II i IV

C I i III

D I i IV

161. Alkohole można otrzymać w wyniku: a) nukleofolowego podstawienia grupy –OH w miejsce chlorowca w chlorowcopochodnej b) addycji wody do alkenów c) redukcji alkanali Aaib Bbic Caic D wszystkie 162. Które z poniższych związków należą do fenoli? OH

OH OH

OH

CH3

I

II

III CH3 CH2OH

OH

IV

VI

V

CH2 CH2OH

A I i II

B tylko I

C I, II, III, IV

D I, II, IV

E V i Vi

163. pH 0,01 molowego roztworu fenolu o stałej dysocjacji K=10-10 wynosi: A5 B6 C7 D8 164. Do oznaczania fenolu w ściekach stosuje się reakcję, w wyniku której powstaje 2,4,6-tribromofenol. Jeżeli z fenolem zawartym w 100cm3 ścieku przereagowało 0,24g bromu, to stężenie fenolu (w mol/dm3) wynosi: A 0,005 B 0,5 C 0,05 D 0,015 165. Wino w niezamkniętym naczyniu szybko kwaśnieje, ponieważ zawarty w nim alkohol etylowy: A reaguje z dwutlenkiem węgla zawartym w powietrzu B redukuje się pod wpływem bakterii C fermentuje pod wpływem ciepła pobieranego z otoczenia D utlenia się pod wpływem bakterii

31

166. Z wymienionych wyżej związków do homologów metanolu należą I C2H5OH IV C7H15OH II C2H4(OH)2 V C6H5OH III C3H9(OH)3 VI C6H8(OH)6 A II, III, VI B I, IV, V C tylko V

D I i IV

E I i II

167. Ile gramów dibromoetanu otrzymano z 0,5mola etanolu, jeśli przeprowadzono jego dehydratację z wydajnością 50% a addycję bromu do powstałego etenu z wydajnością 80%. A 18,8g B 75,2g C 37,6g D 188g E 92g 168. Cykloheksanol ma wzór C6H11OH. Niżej podano trzy wzory różnych związków. Sądzisz, że grupa –OH w cykloheksanolu będzie się zachowywała podobnie jak grupa –OH w związku: OH

CH3

OH

CH3 CH2 CH OH

I

A II

B I i III

II

C III

III

D I, II, III

169. Dlaczego zasady i alkohole, pomimo analogicznych wzorów ogólnych Me-OH i R-OH, różnią się właściwościami chemicznymi? A ponieważ alkohole są cieczami, a związki o wzorze ogólnym Me-OH ciałami stałymi B ponieważ w rodniku R występuje wiele atomów, a Me oznacza jeden atom metalu C ponieważ wiązanie Me-O ma charakter jonowy, a wiązanie C-O ma charakter kowalencyjny D ponieważ jedne należą do związków nieorganicznych, a drugie do organicznych 170. Podczas całkowitego spalania 0,5mola alkoholu otrzymano 1 mol CO2 i 1,5 mola wody. Alkohol ten posiada wzór: A CH3 CH OH CH3

B CH2 CH CH2 OH

C CH3 CH2 OH

D CH2 CH CH3 OH OH

171. Przyłączenie wody do 1-butenu (but-1-enu) w obecności rozcieńczonego kwasu siarkowego(VI) daje w wyniku: A 1-butanol (butan-1-ol) B 1,2-butanodiol (butano-1,2-diol C 1-butin (but-1-yn) D 2-butanol (butan-2-ol) 172. Który szereg związków ułożono według wzrastającej kwasowości ich wodnych roztworów? A C6H5OH, C3H5(OH)3, C2H4(OH)2, C2H3OH B C6H5OH, C2H3OH, C2H4(OH)2, C3H5(OH)3 C C3H5(OH)3, C2H4(OH)2 , C6H5OH, C2H3OH D C2H3OH, C2H4(OH)2, C3H5(OH)3, C6H5OH 32

173. Za pomocą której z poniższych reakcji można wykazać, że fenol jest jednym z najsłabszych kwasów? A

C6H5OH + NaOH

C6H5ONa + H2O

B

C6H5OH + H2SO4

C6H4(OH)SO3H + H2O

C

C6H5ONa + H2O + CO2

D

C6H5ONa + HCl

C6H5OH + NaHCO3 C6H5OH + NaCl

174. Utleniono pewien alkohol alifatyczny i otrzymano związek, który w reakcji z tym samym alkoholem daje związek o wzorze C4H8O2. Jaki alkohol poddano utlenieniu? A metanol B etanol C propanol D butanol 175. Jeżeli na eten podziałamy bromem, a uzyskany produkt poddamy reakcji z wodorotlenkiem potasu, to otrzymamy: A etanol B glicerynę C glikol etylenowy (etanodiol) D 2-propanol 176. Fenol od benzenu można oddzielić, dodając do mieszaniny tych związków: A etanolu B chlorowodoru C amoniaku D roztworu wodnego NaOH 177. Który z niżej wymienionych związków reaguje z kwaśnym węglanem sodu? A etanol B 2-butanol C p-nitrofenol

D alkohol allilowy

15. Aldehydy i ketony 178. I C2H4O II C7H6O III C2H6O Aldehydami mogą być substancje opisane wzorami: A I, III, IV B. I, II, III C. I, III, V D I, II, IV

IV C3H6O

V C3H8O2

179. Jeśli do formaliny włożymy utleniony na powierzchni drut miedziany, to przybiera on barwę i połysk metalicznej miedzi. Wnioskujesz z tego, że aldehyd mrówkowy : A ma właściwości kwasowe B jest dobrym rozpuszczalnikiem C ma właściwości utleniające D ma właściwości redukujące 180. W wyniku redukcji tlenku srebra przez aldehyd octowy powstało 5,4g srebra. Ile gramów aldehydu octowego wzięło udział w reakcji? A 0,2 B 0,27 C 0,55 D1,1

33

181. Aldehyd powstaje w reakcji utlenienia: A kwasu C alkoholu II rzędowego

B alkoholu I rzędowego D alkoholu III rzędowego

182. W reakcji 3,6g pewnego aldehydu z wodorotlenkiem miedzi(II) wydzieliło się 7,2g tlenku miedzi(I). Aldehydem był: A CH3CHO B C2H5CHO C C3H7CHO D C4H9CHO E C5H11CHO 183. Keton powstaje w wyniku utlenienia związku: A

B H3C O CH2-CH2-OH

CH2OH

C CH3OH

D

OH

184. Aldehyd octowy na skale przemysłową otrzymuje się w procesie: A utleniania alkinów B katalitycznego uwodornienia alkinów C przyłączenia chlorowodoru do acetylenu w obecności soli rtęciowej jako katalizatora D hydratacji acetylenu w obecności kwasu siarkowego i siarczanu(VI) rtęci(II) 185. W otwartym naczyniu pozostawiono 0,5 mola aldehydu benzoesowego, łatwo utleniającego się do kwasu o tej samej nazwie. Można wnioskować, że masa próbki (wykluczając ubytek na wskutek parowania) wzrośnie po utlenieniu do kwasu o: A 5,5g B 8g C 16g D 32g 186. Które z poniższych związków należą do tego samego szeregu homologicznego? CH3

O

I CH3 CH2 C O CH3

A I i III

II

CH3 CH CHO

III CH3 C CH3

IV CH3 C

CH3

B II i IV

OH

CH3

C I i II

187. Wzorem CnH2nO można opisać: A wszystkie aldehydy B wszystkie aldehydy i ketony C wyłącznie nasycone alifatyczne aldehydy D alifatyczne nasycone aldehydy i ketony oraz etery cykliczne 188. Reakcji haloformowej ulegają jedynie: A aldehydy aromatyczne B chlorowcopochodne węglowodorów aromatycznych C alkeny D metyloketony 34

D wszystkie podane związki

16. Kwasy karboksylowe 189. Wzrost długości łańcucha węglowego w cząsteczkach kwasów organicznych powoduje: A obniżenie temp. topnienia kwasów B mniejszą reaktywność kwasów C wzrost stopnia dysocjacji kwasów D wzrost rozpuszczalności kwasów 190. CH COONa + HCOOH

CH COOH + HCOONa

3 Reakcja : 3 dowodzi, że: A mrówczan sodu jest nierozpuszczalny w wodzie B kwas octowy jest kwasem silniejszym od kwasu mrówkowego C kwas mrówkowy jest kwasem silniejszym od kwasu octowego D kwas mrówkowy powoduje rozkład estrów kwasu octowego

191. Wartości stałych dysocjacji kwasów karboksylowych wynoszą odpowiednio: Nr Nazwa kwasu Stała dysocjacji kwasu I kwas mrówkowy 1,7.10-4 II kwas octowy 1,8.10-5 III kwas masłowy 1,5.10-5 IV kwas benzoesowy 6,5.10+-5 Moc powyższych kwasów rośnie w szeregu: A III, II, IV, I B I, IV, II, III C III, I, II, IV D IV, II, I, III

E IV, II, III, I

192. pH 0,01 molowych wodnych roztworów kwasów, których stałe dysocjacji podane są w zadaniu 801 rośnie w szeregu: A I, II, III, IV B IV, III, II, I C I, IV, II, III D I, IV, III, II E III, II, IV, I 193. Moc kwasów karboksylowych zależy od podstawników w ich strukturze. Podstawniki bardziej elektroujemne zwiększają moc kwasu, przy czym istnieje dość prosta zależność między ich elektroujemnością, a wzrostem mocy odpowiedniego kwasu. W oparciu o powyższe i znaną elekroujemność pierwiastków wskaż właściwą odpowiedź: Kwas Mocniejszy Słabszy CH2ClCOOH CH2FCOOH A CH3COOH CH2BrCOOH B CH2FCOOH CH2ClCOOH C CH2ICOOH CH2BrCOOH D

35

194. Stopień dysocjacji jednomolowego roztworu kwasu octowego wynosi 0,4%. W 0,5dm3 roztworu tego kwasu znajduje się: A 0,002 mola jonów wodorowych B 0,02 mola jonów wodorowych C 0,004 mola jonów wodorowych D 0,5 mola jonów wodorowych 195. Na próbkę, zawierającą niewielką ilość alkoholu etylowego, podziałano nadmiarem stężonego zakwaszonego roztworu dwuchromianu potasowego. W wyniku przebiegającej reakcji tworzy się: A aldehyd octowy B kwas octowy C dwutlenek węgla i woda D węgiel i woda 196. Stan skupienia jednokarboksylowych kwasów alifatychnych zależy głównie od: A Długości łańcucha węglowego B liczby grup –COOH C tego czy jest to kwas nasycony czy nie D czynników wymienionych pod A i C 197. Do mydeł nierozpuszczalnych w wodzie należy: A palmitynian sodowy B stearynian potasowy C oleinian sodowy D palmitynian wapniowy 198. W wyniku hydrolizy produktu reakcji bromku benzylu z cyjankiem potasu otrzymano: A kwas benzoesowy B kwas p-bromobenzoesowy C kwas fenylooctowy D cyjanian benzylu 199. Jodek metylomagnezowy po reakcji z dwutlenkiem węgla i zakwaszeniu daje: A kwas masłowy B kwas octowy C kwas mrówkowy

D eten

200. W wyniku reakcji 11g kwasu jednokarboksylowego z magnezem otrzymano 1,4dm3 wodoru (w warunkach normalnych). Kwasem tym jest: A kwas mrówkowy B kwas octowy C kwas etanowy D kwas butanowy E kwas propanowy 201. Jakie grupy funkcyjne posiada alifatyczny związek, jeśli wiadomo, że jedna z nich reaguje z NaOH, a obie z metalicznym sodem? A –OH i =O B –OH i –COOH C –OH i –CHO D =CO - -COOH 36

202. Przy użyciu papierka uniwersalnego uczeń stwierdził, że pH roztworu kwasu octowego o stężeniu 0,1mol/dm3 wynosi 3. Przybliżona wartość stałej dysocjacji kwasu octowego K oraz stopień dysocjacji α kwasu octowego w badanym roztworze wynosi: A K=10-2 , α=10-4 B K=10-5 , α=10-1 C K=10-4 , α=10-3 D K=10–5 , α=10-2 203. Do utworzenia bezwodnika cyklicznego nie jest zdolny kwas: A o-ftalowy B fumarowy C maleinowy

D glutarowy

17 Estry i Tłuszcze 204. Do przeprowadzenia reakcji estryfikacji między alkoholem etylowym a kwasem octowym zamiast kwasu siarkowego można użyć: A HNO3 stęż. B HCl stęż. C CaCl2 stały D NaCl 205. Pewien alkohol wielowodorotlenowy o masie cząsteczkowej 168 zestryfikowano kwasem octowym otrzymując produkt o masie cząsteczkowej 294. Ile grup hydroksylowych zawierał estryfikowany związek? A1 B2 C3 D4 E5 206. Ile wynosi stała równowagi reakcji tworzenia propionianu metylu, jeśli wiadomo, że w wyniku reakcji 37g kwasu propionowego z 32g metanolu otrzymano w stanie równowago 22g propionianu meteylu? A 0,33 B3 C 0,5 D4 E1 207. Ile moli kwasu octowego należy dodać do 4 moli propanolu, aby otrzymać 3 mole octanu propylu, jeżeli stała równowagi tej reakcji (w warunkach zadania) wynosi2? A 3,0 B 4,5 C 6,0 D 7,5 208. Związek organiczny o następującej budowie CH2 O C CH2 CH3 O

jest: A estrem kwasu propanowego i fenylometanolu B estrem kwasu propanowego i fenolu C estrem kwasu benzoesowego i propanolu D ketonem alifatyczno-aromatycznym

37

209. Uszereguj podane związku wg malejących właściwości zasadowych: octan sodu, etanolan sodu, fenolan sodu. A octan sodu – fenolan sodu – etanolan sodu B fenolan sodu – etanolan sodu – octan sodu C etanolan sodu – ctan sodu – fenolan sodu D etanolan sodu – fenolan sodu – octan sodu 210. Polopiryna – jest to związek, który otrzymuje się przez podstawienie atomu wodoru w grupie hydroksylowej kwasu o-hydroksybenzoesowego grupą –COCH3. Polopiryna ma więc wzór: O COOH

O

OH

C

B

A

COOH O O C D CH3

COOH

COOCH3

H3C C

C CH3 O

211. W której probówce reakcja hydrolizy zajdzie najszybciej? tlen z utleniacza

A

stęż. H2SO4

OH-

woda

D

C

B

maślan metylu

212. Oleje jadalne można przekształcić w tłuszcze stałe w reakcji: A dehydratacji B hydrogenacji C hydrolizy E zmydlenia

D utlenienia

213. Reakcja opisana poniższym równaniem może być katalizowana przez: H2C OH

H2C OH H C OH O

+ H2O

H C OH

+ HPO4-2

H2C OH

H2C O P O O

A peptydazę

B dehydrogenazę

C esterazę

D epimerazę

214. Ilość miligramów KOH potrzebną do zobojętnienia kwasów tłuszczowych powstałych ze zmydlenia 1g tłuszczu nazywa się liczbą zmydlenia. Największą liczbę zmydlenia ma gliceryd: H2C OCOC3H7

H2C OCOC15H31

H2C OCOC17H35

HC OCOC3H7

HC OCOC15H35

HC OCOC17H31

HC OCOC17H35

H2C OCOC15H31

H2C OCOC15H35

H2C OCOC17H31

H2C OCOC17H35

B

C

D

A

38

H2C OCOC3H7

215. Liczba gramów jodu przyłączająca się do nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych w 100g tłuszczu nazywa się liczbą jodową. Największą liczbę jodową ma gliceryd: H2C OCOC17H33

H2C OCOC3H7

H2C OCOC15H31

H2C OCOC17H33

HC OCOC17H33

HC OCOC3H7

HC OCOC17H33

HC OCOC17H33

H2C OCOC17H35

H2C OCOC15H31

H2C OCOC17H35

H2C OCOC3H7

B

C

D

A

18. Węglowodany 216. Sachariza to dwucukier będący połączeniem: A dwóch jednostek glukozowych o pierścieniach 5 i 6-członowych B glukozy o pierścieniu 5-członowym i fruktozy o pierścieniu 6-członowym C glukozy o pierścieniu 6-członowym i fruktozy o pierścieniu 5-członowym D glukozy o pierścieniu 6-członowym i fruktozy o pierścieniu 6-członowym 217. W dwóch nie opisanych znajdowały się wodny roztwór glukozy i wodny roztwór sacharozy. Aby przekonać się, który roztwór znajdował się w którym naczyniu, do obu naczyń dodano najpierw siarczanu(VI) miedzi(II), później wodorotlenku sodowego, a następnie ogrzano. Wytrącił się osad, który w pierwszym naczyniu miał barwę czarną, a w drugim pomarańczową. Takie zabarwienia mogą pochodzić od: I czarne od tlenku miedzi(II), a pomarańczowe od tlenku miedzi(I) II czarne od tlenku miedzi(I), pomarańczowe od tlenku miedzi(II) III w pierwszym naczyniu była sacharoza a w drugim glukoza IV w pierwszym naczyniu była glukoza a w drugim sacharoza Jako prawidłowe wybierz odpowiedzi: A I i IV B I i III C II i III D II i IV 218. Maltoza różni się od sacharozy tym, że: A sacharoza nie ulega hydrolizie B w wyniku hydrolizy maltozy powstaje wyłącznie glukoza, a w wyniku hydrolizy sacharozy – glukoza i fruktoza C maltoza ma właściwości redukujące, których nie posiada sacharoza D odpowiedzi B i C są obie prawdziwe 219. Pod względem budowy chemicznej wyróżniamy dwa rodzaje skrobii: amylozę i amylopektynę. W amylozie występuje wiązanie: A α-1,4-glikozydowe a w amylopektynie β-1,4-glikozydowe B β-1,4-glikozydowe a amylopektynie α-1,4-glikozydowe C α-1,4-glikozydowe a w amylopektynie α-1,4-glikozydowe i α-1,6-glikozydowe 39

D α-1,4-glikozydowe a w amylopektynie α-1,4-glikozydowe i β-1,6-glikozydowe E β-1,4-glikozydowe a w amylopektynie α-1,4-glikozydowe i α-1,6-glikozydowe 220. Cząsteczka disacharydu laktozy składa się z reszty monosacharydu galaktozy połączonej wiązaniem β-1,4-glikozydowym z resztą glukopiranozową. Który z podanych wzorów jest wzorem laktozy? CH2OH

CH2OH O

O

O

OH

OH OH

HO

O

HO HO OH

OH

OH

OH

OH

OH

OH

O

O OH O

OH

OH C CH2OH

CH2OH

CH2OH

O

HO

OH

OH

HO

CH2OH

O

O

OH

A

CH2OH

HOH2C

O

HO CH2OH

D

B

O

OH

221. Nie zawiera celulozy: A papier

B len

C wełna

D wata

222. Monosacharydy różnią się od cukrów złożonych jedną z wymienionych cech: A są słodkie B składają się z węgla wodoru i tlenu C nie ulegają hydrolizie na cukry prostsze D występują w miodzie i burakach cukrowych 223. Które z podanych poniżej cukrów zaliczysz do monosacharydów, które do disacharydów a które do polisacharydów? I Ryboza II Maltoza III Celuloza IV Glukoza V Skrobia VI Galaktoza VII Glikogen VIII Mannoza IX Celobioza X Laktoza monosacharydy

40

disacharydy

polisacharydy

A

I, IV, VI, IX

II, VIII, X

III, V, VII

B

I, IV, VI, VIII

II, IX, VII

III, V, X

C

I, IV, VI, VIII

II, IX, X

III, V, VII

D

I, IV, VI, VIII, IX

II, X

III, V, VII

E

II, IX, X

I, IV, VI, VIII

III, V, VII

224. Podczas rozpuszczania w wodzie glukozy ustabilizowana forma pierścieniowa przekształca się w formę łańcuchową i obie formy występują wobec siebie w równowadze, zgodnie z zamieszczonym równaniem: H

C

O

CH2OH

H C OH

H

HO C H H C OH

H

H

OH

OH

HO

H C OH

H

H OH

CH2OH +2

Która z form redukuje Cu w reakcji Fehlinga lub Trommera? A forma łańcuchowa B forma pierścieniowa C obie formy D żadna, ponieważ reakcja Fehlinga (Tollensa) lub Trommera służą do wykrywania aldehydów

225. 100g roztworu glukozy, w reakcji Trommera, wydzieliło 14,3g Cu2O. Stężenie procentowe powyższego roztworu glukozy wynosiło (założyć 100% wydajność reakcji): A 9% B 18% C 14,4% D 82% E 16,6% 226. Który ze związków przedstawionych za pomocą wzorów półstrukturalnych zaliczysz do aldoz? A CHO-CH(OH)-CH2OH B CH3-CO-CH3 C CH2(OH)-CH(OH)-CH2OH D CHO-CH2-COOH 227. Przedstawiony wzór ilustruje strukturę cząsteczki: A glukozy H B fruktozy C rybozy HO D dezoksyrobozy

CH2OH H OH

O H H OH

H

OH

228. Fenole są wydalane z organizmów zwierzęcych w formie glukuronianów, czyli glikozydów kwasu glukuronowego i fenolu. Kwas glukuronowy o wzorze: CHO (CHOH)n COOH

powstaje przez utlenianie glukozy. Aby utlenić glukoze do kwasu glukuronowego, jako katalizatora trzeba użyć: A Cu(OH)2 B odpowiednich enzymów C HNO3 D odpowiedzi B i C są prawidłowe

41

229. Z podanych wzorów nazwie α-metylo-D-galaktopiranozyd odpowiada (odpowiadają) wzór (wzory): CH2OMe CH2OH CH2OH AI O H O H O O H HO H HO H B I i II H H OH H OH H OH H C I i III H OH H OH H OMe III II I H OH H OMe H OH D wszystkie 230. Który z niżej przedstawionych cukrów nie posiada właściwości redukujących? CH2OH H

A

H OH

CH2OH

O H

H

B

H

HO

OH H

C

H OH

H

H

HO

H OH

O H

H

H H OH OH

OH

OH

H

CH2OH

O H

H

D

H OH

H

OH

H O

H CH2OH

O H

H O

HO

OH

CH2OH H

H OH

CH2OH

O H

H OH

HO

H

OH

OH H

H

O

OH

H H

H

OH

O

H

OH

O H

CH2OH

231. Jakie są istotne różnice między dwoma polisacharydami: skrobią i celulozą. Celuloza: A w odróżnieniu od skrobii jest związkiem rozpuszczalnym, zawierającym wiązania tylko α−glikozydowe B jest nierozpuszczalna, jednak hydrolizuje stosunkowo łatwo dając fruktozę C jest polosacharydem zawierającym tylko wiązania β-glikozydowe, a skrobia α-glikozydowe D występuje tylko w świecie zwierzęcym 232. Zapis ten przedstawia fragment wzoru: A celulozy B amylozy C glikogenu O D amylopektyny

CH2OH CH2OH CH2OH

O O

O O

O O

OH

OH

OH

OH OH OH

233. I Fruktoza, podobnie jak glukoza daje pozytywne wyniki prób Tollensa i Trommera – jest więc związkiem redukującym chociaż nie zawiera grupy aldehydowej. II Zdolność do redukowania odczynników Tollensa i Trommera mają nie tylko aldehydy, ale także α-hydroksyketony III W celu odróżnienia aldoz od ketoz należy przeprowadzić reakcję z wodą bromową w obecności NaHCO3 IV Laktoza i sacharoza wykazują właściwości redukujące Prawdziwymi są stwierdzenia: A I i III B tylko III C I i II D I, II i III E wszystkie

42

19. Związki nitrowe, estry kwasu azotowego, aminy i amidy 234. Pewna substancja jest produktem reakcji nitrowania, cieczą o barwie żółtej, trującą. Służy ona do otrzymywania wielu barwników, lekarstw, materiałów wybuchowych. Substancją tą jest: A nitroceluloza B nitrogliceryna C kwas salicylowy D nitrobenzen 235. Różnica pomiędzy nitrozwiązkami a estrami kwasu azotowego polega na tym, że: A hybrydyzacja atomu azotu w obu grupach związków jest różna B redukcja obu typów związków prowadzi do amin C sposób połączenia atomu azotu grupy NO2 z węglem jest różny D hydroliza obu typów związków przebiega z jednakową łatwością 236. Głównym produktem nitrowania nitrobenzenu będzie: A o-dinitrobenzen B m-dinitrobenzen C p-dinitrobenzen D reakcja nie przebiegnie 237. Anilinę otrzymuje się przez: A działaniem amoniaku na benzen C redukcję nitrobenzenu

B działaniem amoniaku na fenol D działaniem mocznika na benzen

238. W czterech naczyniach umieszczono wodne roztwory następujących substancji o identycznych stężeniach molowych: I anilina; II fenol; III metyloamina; IV gliceryna. Jaką wartość pH osiągną powyższe roztwory? najniższą najwyższą III II A I III B II III C IV II D 239. Stężony kwas siarkowy jest niezbędny w mieszaninie używanej do nitrowania benzenu, ponieważ: A powoduje silniejszą dysocjację kwasu azotowego, na skutek czego w mieszaninie powstaje dostateczna ilość jonów NO3-, wchodzących w reakcję z cząsteczkami benzenu B łącznie z kwasem azotowym znajdującym się w mieszaninie, warunkuje utrzymanie odpowiedniego pH roztworu, niezbędnego do przebiegu reakcji C w reakcji z HNO3 daje jony NO2+, które reagują z cząsteczkami benzenu D jako silny elektrolit dostarcza jonów SO4-2, które katalizują reakcję 240. Który z reagentów pozwoli na odróżnienie aniliny od N-meyloaniliny? A azotyn sodowy (azotan(III) sodu, NaNO2) w środowisku kwaśnym B azotan potasowy (azotan(V) potasu KNO3) w środowisku kwaśnym C szczawian amonu D podchloryn sodowy (chloran(I) sodu) w środowisku zasadowym 43

241. pH 0,001 molowego roztworu aniliny o stałej dysocjacji równej 4.10-10 wynosi: A 9,4 B 5,7 C 8,3 D 12 242. Z przedstawionych poniżej schematów wybierz te, które prowadzą do amin: I

Sn/HCl

NO2

O

II III

A II i III

B I i III

H3C C Cl

+ NH3

H3C CH2 Cl + NH3

C tylko II

D tylko III

243. Nasycona amina Io tworzy z bromowodorem sól zawierającą 63,5% wagowych bromu. Aminą tą jest: A CH3NH2 B C2H5NH2 C C3H7NH2 D C4H9NH2 E C5H11NH2 244. Zasadowe właściwości aminy przedstawia równanie: A CH3-CH2-NH2 + HCl → CH3-CH2-Cl + NH3 B CH3-CH2-NH2 + HOH → CH3-CH2-OH + NH3 C CH3-CH2-NH2 + HCl → CH3-CH2-NH3+ClD CH3-CH2-NH2 + 2HCl → CH3-CH2-Cl + NH4Cl 245. CH3

OH NO2

O 2N

H2C ONO2

NO2

O 2N

HC ONO2 H2C ONO2 NO2

Cechą wspólną tych związków jest: I należą do nitrozwiązków II są estrami kwasu azotowego III mają własności wybuchowe Spośród podanych zdań słuszne są: AI B II C III

NO2

D I i III

246. Poniżej podano wzory kilku wybranych amidów kwasowych: O

O

H3C C

C

NH2

NH2

I

II

O H3C C NH H3C III

O H3C C N CH3 H3C

IV

są to: X N,N-dimetyloacetamid Y acetamid Z N-metyloacetamid W benzamid Prawidłowe przyporządkowanie nazw podanym wyżej wzorom amidów jest następujące: 44

I Y W W W X

A B C D E

II W Y Y Z Y

III Z X Z Y Z

IV X Z X X W

247. W wyniku hydrolizy pewnego amidu otrzymano kwas benzoesowy i dietyloaminę. Amid ten miał wzór: O

O

C N C 2H 5 H

A

O

C

C N C 2H 5

C 2H 5

B

C

C N CH3 H

C

O

O ONH4

D

NH2 C 2H 5

E

C 2H 5

248. Amidy 1o można otrzymać w: I reakcji rozkładu termicznego soli amonowych kwasów karboksylowych II reakcji chlorków kwasowych z amoniakiem III reakcji kwasów karboksylowych z amoniakiem AI B II C III D I i II

E I, II i III

20. Aminokwasy, peptydy, białka 249. I – wszystkie aminokwasy białkowe są α-aminokwasami II – praktycznie wszystkie aminokwasy białkowe są L-α-aminokwasami III – katalizatory biochemiczne – enzymy są białkami IV – sekwencja aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym nosi nazwę struktury pierwszorzędowej polipeptydu lub białka V – układ przestrzenny łańcuchów polipeptydowych, wynikający z występowania wiązań wodorowych nosi nazwę drugorzędowej struktury białka Prawdziwymi stwierdzeniami są: A III, IV, V B I, II, IV, V C IV, V D I, II, III, V E wszystkie

250. Który z poniższych procesów prowadzi do powstania aminokwasów: A hydroliza nitryli B hydroliza amidów C koagulacja białka D hydroliza białka 45

251. W którym z przytoczonych wzorów występuje wiązanie peptydowe? A

B O C

H3C CO CH3

NH2

O

O

D R CH COOH

C H3C CH C N C NH2

NH2

H

OH

252. Podczas hydrolizy związku o wzorze:

NH2

O CH3 CH C N CH COOH H NH2 CH3

otrzymuje się z jednej cząsteczki:

A dwie cząsteczki kwasu α−aminopropionowego B dwie cząsteczki kwasu β-aminopropionowego C jedną cząsteczkę kwasu α-aminopropionowego i jedną cząsteczkę kwasu β-aminopropionowego D dwie cząsteczki glicyny 253. Związek organiczny zawiera 48,6% węgla, 8,1% wodoru i 43,3% tlenu. W reakcji z bromem daje on bromopochodną o masie molowej większej o 79g/mol od związku wyjściowego. Bromopochodna ta reaguje z amoniakiem tworząc aminokwas. Prawidłowe nazwy aminokwasu i związku z którego powstał znajdują się w punkcie: A kwas 2-aminopropanowy, kwas propanowy B kwas 2-aminomsałowy, kwas propanowy C glicyna, kwas etanowy D kwas 3-aminopropanowy, kwas propanowy 254. Cząsteczkę penicyliny przedstawia poniższy wzór: COOH

O

CH3

N

O C N CH2 H

Y

S

CH3

X

oznaczone fragmenty X i Y w cząsteczce to:

X

46

Y

A

wiązanie peptydowe

pierścień peptydowy

B

wiązanie peptydowe

pierścień laktamowy

C

wiązanie amidowe

pierścień amidowy

D

wiązanie amidowe

pierścień amidowy

E

grupa aminowa

pierścień laktamowy

255. Związek poniższy jest tetrapeptydem, którego nazwę można zapisać skrótem: O

O

O

O H3N CH2 C N CH C N CH2 C N CH C H H H CH3 CH3 OH +

A Gly-Ala-Gly-Ala C Gly-Gly-Ala-Ala

B Ala-Gly-Ala-Gly D Ala-Ala-Gly-Gly

256. Na podstawie reakcji przedstawionych równaniami: O H2N CH2 C

Cl -

OH

OH O

O H2N CH2 C

O

+

H3N CH2 C

+ HCl

H2N CH2 C

+ KOH

-

OK

OH

można powiedzieć, że aminokwasy: A wykazują silne właściwości kwasowe C wykazują właściwości amfoteryczne

+

B są nierozpuszczalne w wodzie D łatwo tworzą polipeptydy

257. Stan jonowy aminokwasu zależy od pH roztworu, zmiana pH roztworu powoduje wskazane niżej przesunięcia równowagi: +

O

+

H3N CH2 C

H3N CH2 C OH

O

O O

-

H2N CH2 C O

-

A w lewo gdy pH roztworu maleje B w lewo gdy pH roztworu rośnie C w prawo gdy pH roztworu maleje D w prawo gdy do roztworu dodamy mocnego kwasu 258. Punkt izoelektryczny (pI) jest to takie pH środowiska, przy którym cząsteczka aminokwasu w danych warunkach jest obojętna, w związku z czym nie ma zdolności wędrowania w polu elektrycznym. Skoro pI glicyny wynosi 6, a kwasu asparginowego o wzorze HOOC-CH2-CH(NH2)-COOH wynosi 2,8 to w roztworze o pH=4: A cząsteczka glicyny i kwasu asparginowego wędrują w kierunku katody B cząsteczka glicyny i kwasu asparginowego wędrują w kierunku anody C cząsteczka glicyny wędruje w kierunku anody, a cząsteczka kwasu asparginowego w kierunku katody D cząsteczka glicyny wędruje w anody katody, a cząsteczka kwasu asparginowego w kierunku anody

47

259. Z niżej wymienionych aminokwasów wybierz ten, który może być aminokwasem występującym w strukturze białka. H2N

COOH

C

H2N

A H3C H

B

C

COOH

H CH3 H COOH

H COOH H2N

C

H2N

H

H

D H3C H

H CH3

260. Zjawisko wysalania białek polega na zmniejszeniu wzajemnych oddziaływań cząsteczek białek i wody w wyniku wprowadzenia jonów danej soli. Które z doświadczeń obrazuje to zjawisko? Ca(OH)2

CuSO4

A

(NH4)2SO4

D

C

B

(CH3COO)2Pb

białko + H2O

261. Właściwości toksyczne jonów metali ciężkich polegają głównie na ich wiązaniu z grupami: A –C-O-CO- i CH3 w strukturze tłuszczów B –SH i –S-S- w białkach C R-O-R zawartych w eterach D C=O w strukturze aldoz i ketoz 262. Laktamami, czyli cyklicznymi amidami nazywamy związki proste powstałe w wyniku wewnątrzcząsteczkowej reakcji kondensacji aminokwasów. Laktam o przedstawionym wzorze ogólnym: O N H 1

R

2

R

może być utworzony przez aminokwas nienaturalny o wzorze: A CH3CH(NH2)CH(C6H5)CH2COOH B CH3CH2CH(NH2)CH(C6H5)COOH C CH3CH(NH2)CH2CH(C6H5)COOH D (C6H5)CH(NH2)CH2CH2COOH

48

23. Izomeria 263. Związek o wzorze sumarycznym C6H12 może tworzyć izomery: A tylko łąncuchowe B łańcuchowo pierścieniowe i izomery położenia C łańcuchowe, izomery położenia i izomery geometryczne D wszystkie wymienione powyżej typy oraz izomery optyczne (enancjomery) 264. Które z poniższych zdań jest prawdziwe: A często optyczna czynność związku wynika z obecności w jego cząsteczkach asymetrycznych atomów węgla B każdy rodzaj cząsteczek zawierający asymetryczne atomy węgla jest optycznie czynny C liczba par enancjomerów danego związku jest zawsze równa 2n/2 gdzie n oznacza ilość asymetrycznych atomów węgla w cząsteczce D kwas winowy o dwóch asymetrycznych atomach węgla występuje w postaci czterech izomerów optycznych 265. Przedstawione wzory są przykładem izomerii: A optycznej B łańcuchowej C geometrycznej D położenia

H

Br

H

H

Br

Br

Br H

266. Które cukry są względem siebie izomerami: CH2OH H HO

H OH H

CH2OH

O H HOH2C H

H OH OH

HOH2C

HO

HO

CH2OH OH

I

A I i II

H

O

H

H

H

H

OH OH

II

B II i III

H

O

HO H

O CH OH 2

H OH

H H

H

OH

OH

IV

II

C I i III

D III i IV

267. Tautomeria to zjawisko występowania związku chemicznego w postaci odmian izomerycznych różniących się wzorem strukturalnym i charakteryzujących się dużą szybkością wzajemnej przemiany. Która z podanych niżej par wzorów może odpowiadać temu określeniu: CH2OH

CH3

CH3

CH3

CH3

C O

CH2

C O

C OH

C O

CH2OH

CH2OH

CH3

CH2

OMe

A

B

CH3

CH3

CH OH

CH2

CH

CH3

CH3

CH2

CH3

C

D

49

268. Jeśli substancja zawiera w cząsteczce jeden atom węgla asymetryczny to może występować w postaci dwóch izomerów optycznych, których cząsteczki stanowią względem siebie lustrzane odbicia, nie dające się na siebie nałożyć. Takie izomery nazywamy enancjomerami. Która z podanych par wzorów odpowiada parze enancjomerów: COOH

COOH

H C OH

H C OH

H C OH COOH

CH2OH H C OH CH2OH

H C OH

HO C H

HO C H

CH3

CH3

COOH

A

COOH

COOH

B

CH2OH

Cl

Cl

HO C H

H C Cl

CH2OH

Cl

C H Cl

Cl

D

C

269. Kwas pirogronowy i enolopirogronowy przedstawione wzorami są to: COOH COOH A stereoizomery C OH C O B odmiany tautomeryczne CH2 CH3 C homologi D enancjomery 270. Związki o podanych wzorach są przykładami występowania izomerii: OH A cis-trans B optycznej OH HO C położenia D przestrzennej OH

OH OH

271. Które z poniższych związków, przedstawione poniższymi wzorami, po zmieszaniu mogą tworzyć mieszaninę racemiczną? CHO H C OH CH2OH

I

A I i II

B I i III

CHO H C OH HO C H

CHO HO C H

CH2OH

II

C II i IV

CH2OH

III

CHO H C OH H C OH CH2OH

IV

D III i IV

272. a) diastereoizomery różnią się niektórymi własnościami fizycznymi, ale ich struktury nie mają się do siebie jak przedmiot i jego lustrzane odbicie b) mieszanina racemiczna złożona jest z równomolowych ilości dwóch diastereoizomerów c) strukturę D i L cukrów określa układ podstawników (np. grupa OH) przy asymetrycznym atomie węgla bezpośrednio sąsiadującym z grupą karbonylową Z powyższych zdań prawdzie są (jest) Aa Bb Cc Daic 50

273. Oblicz stałą równowagi reakcji mutarotacji glukopiranozy: α-glukopiranoza

β -glukopiranoza

wiedząc, że kąty skręcenia płaszczyzny polaryzacji światła wynoszą: dla α-glukopiranozy +114o, dla β-glukopiranozy +19o, zaś w stanie równowagi reakcji +53o. Wartość kąta skręcenia płaszczyzny światła spolaryzowanego jest wprost proporcjonalna do stężenia molowego związku. Dla mieszanin kąt ten jest sumą kątów o jakie skręcają płaszczyznę polaryzacji światła poszczególne składniki. Stała równowagi reakcji wynosi: A 1,73 B 2,79 C1 D 5,89

274. Liczba możliwych izomerów odpowiadająca nazwie monobromonaftalen wynosi: A jeden B dwa C trzy D cztery 275. Spośród przedstawionych wzorów izomerów wybierz te, które są względem siebie enancjimerami: CHO

CHO

CHO

HO C H

HO C H

H C OH

H C H

II CH3

III CH2OH

IV CH2OH

I CH2OH

CHO

H C OH C OH

V CH2OH

A VII, VIII i IV, VI

CHO

O

H C OH

VI

H2C

CH3

VII

B I, II i III, IV

H2 C O

CH2OH O

C O

CH2

VIII

CH2OH

C V,VI i II, IV

276. Łączna liczba stereoizomerów 2-ketoheksozy wynosi: A6 B3 C 16 D8

D I,III i II, VI

CH2OH C O CHOH CHOH CHOH CH2OH

277. Zakładając, że łańcuch węglowy cząsteczki leży w jednej płaszczyźnie (płaszczyźnie rzutu), określ które zdanie jest prawdziwe: HO

H C

HO H

C

I

OH

COOH

H

COOH

C H COOH OH

C

COOH

II

H

OH

HO H

C C

COOH COOH

III

A wzór III przedstawia izomer typu mezo B wzory I i II przedstawiają parę diastereoizomerów C wzory I i III przedstawiają parę enancjomerów D wzory II i III przedstawiają parę enancjomerów

51

278. Podaj, która z substancji wykazuje aktywność optyczną: A kwas salicylowy B kwas 3-hydroksy propanowy C kwas mlekowy D kwas pirogronowy 279. Jakie rodzaje izomerii występują w podanych parach związków? I CH2 CH CH2 CH3

CH3 CH CH CH3 H

COOH C C CH3 H

H

H C C II CH3 COOH

III CH3 CH2 CH2 CH3

CH3 CH CH3 CH3

A B C D

I położenia geometryczna położenia optyczna

II łańcuchowa położenia geometryczna geometryczna

III geometryczna optyczna łańcuchowa położenia

280. Które z powyższych związków są homologami, a które izomerami? NH2 O homologi C2H5 C C2H5 C4H9 C I i V; IV i V A H O III II I II i VI; I, IV i V B II i III; III i VI C CH3 CH3 I i IV; IV i V D C H C CH NH2

IV

2

5

3

izomery I i IV; II i VI II i III; IV i V I iV; II i VI II i III; III i VI

VI O

V NH2

281. Gdyby w cząsteczce toluenu dowolny atom wodoru zastąpiono chlorem, uzyskując związek o wzorze C7H7Cl, to liczba możliwych izomerów wynosiłaby: A1 B2 C3 D4 282. Homolog benzenu ma wzór C8H10. Chlorowanie tego homologu wobec światła daje mieszaninę dwóch izomerów C8H9Cl. Związkiem o wzorze C8H10 jest: CH3

CH3

CH2 CH3

CH3

A

52

B

C

CH3

H3C

CH2 CH3

D

CH3

E

283. Anomeryczne formy D-glukopiranozy, współistniejące w roztworze wodnym, określane jako formy α i β są w stosunku do siebie: A diastereoizomerami B enancjomerami C izomerami geometrycznymi (cis-trans) D izomerami podstawienia

24 Mechanizmy przebiegu reakcji w chemii organicznej 284. Jakie warunki musi spełniać elektrofil, w substytucji elektrofilowej niektórych związków organicznych? A jest to atom z jednym niesparowanym elektronem, który powstał z rozpadu (np. pod wpływem światła) cząsteczki X2 B jest to atom dowolnego jednowartościowego pierwiastka o elektroujemności wyższej od elektroujemności wodoru C wystarczy tylko, że jest jonem dodatnim D jest jonem dodatnim o elektroujemności niższej od elektroujemności wodoru E jest jonem dodatnim, który łatwo przyjmuje parę elektronów. Jego elektroujemność jest wyższa od elektroujemności wodoru. 285. Jakim typom reakcji może ulegać toluen? A ze względu na obecność grupy –CH3, toluen może ulegać substytucji elektrofilowej B ze względu na obecność rodnika aromatycznego, toluen ulega substytucji elektrofilowej C ze względu na obecność wiązań wielokrotnych, toluen ulega tylko reakcji addycji D w zależności od rodzaju katalizatora, toluen może ulegać: substytucji rodnikowej, elektrofilowej, i addycji E w zależności od rodzaju katalizatora toluen może ulegać tylko substytucji rodnikowej i elektrofilowej 286. Podstawniki typu: Cl, Br, CH3, NH2, OH należą do podstawników pierwszego rodzaju. Zwiększają one gęstość elektronową w pozycjach orto i para pierścienia benzenowego. W odróżnieniu od wymienionych podstawników elektronodawczych (elektronodonorowe), takie podstawniki jak: NO2, SO3H, COOH należą do podstawników elektronobiorczych (elektronoakceptorowe). Są to podstawniki drugiego rodzaju, zmniejszające gęstość elektronową w pozycjach orto i para. W związku z tym, najbardziej prawdopodobna będzie reakcja zapisana równaniem:

53

A

NO2 + HNO3

H2SO4

NO2 NO2

B

OH + Br2

FeBr3

OH Br

C

NH2

NH2 + H2SO4 HO3S

D

CH3 + Cl2

FeBr3

CH3 Cl

287. Metanolan sodowy w roztworze wodnym ma odczyn alkaliczny. Ten fakt wyjaśnia zdanie: A odczyn alkaliczny jest spowodowany obecnością grup wodorotlenowych powstałych z dysocjacji metanolanu B woda rozkłada metanolan, a w tych warunkach powstały metanol zachowuje się jak zasada. C na skutek hydrolizy metanolanu pojawia się w roztworze silnie zdysocjowany wodorotlenek sodowy D oba zdania, B i C stanowią wyjaśnienie 288. Wiele kwasów organicznych ulega dekarboksylacji, którą można przedstawić ogólnym równaniem: R-COOH = R-H + CO2 Kwas acetylooctowy o wzorze CH3-CO-CH2-COOH ulegając dekarboksylacji obok CO2 daje jako produkt: A propanol B propanon C etanal i metan D metan i etan 289. Poniższe związki: I C6H5NH2; II (C2H5)2NH; III CH3NH2 IV CO(NH2)2 uporządkuj wg wzrastającej zdolności do reakcji, w których wykazują one charakter zasadowy. A CO(NH2)2; C6H5NH2; CH3NH2; (C2H5)2NH B C6H5NH2; CH3NH2; (C2H5)2NH; CO(NH2)2 C CO(NH2)2; C6H5NH2; (C2H5)2NH; CH3NH2 D CO(NH2)2; (C2H5)2NH; C6H5NH2; CH3NH2 290. W wyniku działania mieszaniny stężonego kwasu azotowego i stężonego kwasu siarkowego w stosunku wagowym 1:2 na toluen powstają: A nitrotoluen i aminooazobenzen B o- i p-nitrotoluen C azobenzen i m-nitrotoluen D o- i p-aminobenzen 291. Toluen poddano reakcji bromowania w doświadczeniu pierwszym, używano jako katalizatora AlBr3 i otrzymano produkt I w doświadczeniu drugim, podczas reakcji naświetlano promieniowaniem UV naczynie reakcjyjne i otrzymano produkt II Produktami tymi były odpowiednio: -

54

I

II

I

CH2Br

CH3

II

CH2Br

CH3 Br

A

C Br CH2Br

CH3

B

CH3

CH3

Br

Br

D

Br

292. Poniższa reakcja: CH3 O 2 H3C C C CH3 H

CH3

CH3 O H3C C CH2 OH + H3C C C CH CH ONa

+ NaOHstęż.

3

3

jest przykładem reakcji, której ulegają pewne aldehydy pod wpływem zimnego stężonego roztworu NaOH. Reakcja ta nosi nazwę reakcji: A Würtza B Cannizzaro C Grignarda D Fehlinga D Schiffa

293. Mechanizm reakcji 2-metylo-2-butenu z wodą bromową to: A addycja rodnikowa B substytucja elektrofilowa C eliminacja jonowa D addycja elektrofilowa

E addycja nukleofilowa

294. Poniższe równania przedstawiają reakcje chemiczne, którym ulegają węglowodory. NO2

I II

+ HONO2 C2H6 + Cl2

III

+ 3H2

C2H5Cl + HCl kat. Ni Δ, P

H H

IV H C C Br

+ H2O

+ KOH

C2H5OH

H H

H H

H C C H

+ KBr + H2O

Przedstawione równaniami reakcje zaliczysz do:

I

II

III

IV

A

addycji

podstawienia

uwodornienia

eliminacji

B

podstawienia

podstawienia

addycji

eliminacji

C

addycji

wymiany

eliminacji

addycji

D

wymiany

eliminacji

polimeryzacji

addycji

E

podstawienia

addycji

uwodornienia

eliminacji

55