Talambuhay Ni Dr (autosaved).docx

Talambuhay ni Dr. Jose Rizal

Si Dr. Jose Protacio Rizal ay ang Pambansang Bayani ng Pilipinas. Siya ay isinilang sa Calamba, Laguna noong Hunyo 19, 1861. Ang kanyang mga magulang ay sina G. Francisco Mercado at Gng. Teodora Alonzo.

Ang kanyang ina ang naging unang guro niya, maaga siyang nagsimula ng pagaaral sa bahay at ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral sa Biñan, Laguna. Nakapag tapos siya ng Batsilyer sa Agham sa Ateneo de Manila noong Marso 23, 1876 na may mataas na karangalan. Noong 1877 ipinagpatuloy niya ang kanyang pag-aaral sa Unibersidad ng Santos Tomas at Unibersidad Central de Madrid hanggang sa matapos niya ng sabay ang medisina at pilosopia noong 1885. Natuto rin siyang bumasa at sumulat ng iba’t ibang wika kabilang na ang Latin at Greko. At nakapagtapos siya ng kanyang masteral sa Paris at Heidelberg.

Ang kanyang dalawang nobela “Noli Me Tangere”

at “El Filibusterismo.” naglalahad ng mga pangaabuso ng mga prayle sa mga Pilipino at mga katiwalian sa pamahalaan ng Kastila.

Noong Hunyo 18, 1892 ay umuwi ng Pilipinas si Dr. Jose P. Rizal. Nagtatag siya ng samahan tinawag ito na “La Liga Filipina.” Ang layunin ng samahan ay ang pagkakaisa ng mga Pilipino at maitaguyod ang pagunlad ng komersiyo, industriya at agricultura.

Noong Hulyo 6, 1892 siya ay nakulong siya sa Fort Santiago at ipinatapon sa Dapitan noong Hulyo 14, 1892. Apat na taon siya namalagi sa Dapitan kung saan nanggamot siya sa mga maysakit at hinikayat niya ang mamamayan na magbukas ng paaralan, hinikayat din niya ang ito sa pagpapaunlad ng kanilang kapaligaran.

Noong Setyem bre 3, 1896 habang papunta siya sa Cuba upang magsilbi bilang siruhano at inaresto siya. Noong Nobyembre 3, 1896 ibinalik sa Pilipinas at sa pangalawang pagkakataon nakulong siya sa Fort Bonifacio.

Noong Disyembre 26, 1896 si Dr. Jose Rizal ay nahatulan ng kamatayan sa dahilang nagpagbintangan siya na nagpasimula ng rebelyon laban sa mga Kastila.

Bago dumating ang kanyang katapusan naisulat niya ang “Mi Ultimo Adios” (Ang Huling Paalam) upang magmulat sa mga susunod pang henerasyon na maging makabayan.

Noong Disyembre 30, 1896, binaril si Dr. Jose P. Rizal sa Bagumbayan (na ngayon ay Luneta)

BAKIT ISINULAT NI RIZAL ANG NOLI ME TANGERE?

Ang pangunahing layunin ni Rizal kung bkit nya ito isulat ay para pigilan ang mga espanyol sa pngaapi sa mga pilipino. Gusto niyang makalaya ang mga Pilipino sa mga kamay ng kastila. Pero ayaw gumamit ng rahas ni Rizal. Kaya naisipan gamitina ang galing sa pagsusulat. Noong panahon n iyon, pilit siyang hinihimok ni Bonifacio n

sumali sa knya. Pero ndi ito ang kgustuhan ni Rizal. Kaya niya isinulat ang Noli Me Tangere.

Sinulat ang Noli Me Tangere ni Jose P. Rizal noong panahon ng mga espanol. iyon ay gumigising sa mga pilipino para hindi sila sumuko sa mga kastila. ang titolo na "Noli MeTangere" ay kapag tinagalog ay magiging "Huwag mo akong Salingin" at pag ingles ay "Touch Me Not". Ang titulo ng librong ito na Noli Me Tangere ay kastilang wika na ang ibig sabihin ay Wag Mo Akong Salingin o kaya naman ay Touch Me Not. Ito ay tumutukoy sa mga mapangapi na dayuhan at mga prayleng nanunungkulan noong kanyang panahon. Hindi natakot si Jose Rizal na isulat ang librong ito sa wikang espanyol na nagpapakita lalo ng kanyang walang takot na pag laban sa mga dayuhan. Ang dali nga naman siguro kung sinulat na lamang niya sa tagalog o kaya sa iba pang wika upang mahirapan ang mga Kastila sa pagbasa nito. Pero pinakita niya na hindi siya natatakot at handa siyang lumaban gamit ang mga salita. Sabi nga sa kasabihan na la pluma es más poderosa que

la espada (the pen is mightier than the sword). Napakita ni Jose Rizal na mas matalas at mas makapangyarihan ang kanyang mga sulatin at idolohiya kaysa sa mga sandata ng mga Kastila.

Nais din siyempre ni Jose Rizal na ang mga hinaing ng kanyang mga kababayan ay marinig sa internasyonal na komunidad. Malaking inspirasyon ang mga paglakbay ni Rizal sa kanyang mga naging desisyon at idolohiyang ipinaglalaban. Tulad ng mga nakita niyang progreso ng mga taga Cuba na siya rin kolonya ng Espanya noong mga panahon na iyon. Kung ating maalala sa ating pagaaral ni Rizal na hindi niya ninais ang magkaroon ng madugong rebolusyon. Ang gusto niya sana ay mapayapang assimilation o pagiging pagsama sa Espanya sa pamamgitan na pagiging estado ng Pilipinas ng Espanya.

MGA TAUHAN:

Noli Me Tangere: Mga Tauhan Sinimulang sulatin ni Dr. Jose P. Rizal ang mga unang bahagi ng "Noli Me Tangere" noong 1884 sa Madrid noong siya ay nagaaral pa ng medisina. Nang makatapos ng pag-aaral, nagtungo siya sa Paris at

doon ipinagpatuloy ang pagsusulat nito. At sa Berlin natapos ni Rizal ang huling bahagi ng nobela.

Ang pagsusulat ng "Noli Me Tangere" ay bunga ng pagbasa ni Rizal sa "Uncle Tom's Cabin" ni Harriet Beacher Stowe, na pumapaksa sa kasaysayan ng mga aliping Negro sa kamay ng mga panginoong putting Amerikano. Inilarawan dito ang iba't ibang kalupitan at pagmamalabis ng mga Puti sa Itim. Inihambing niya ito sa kapalarang sinapit ng mga Pilipino sa kamay ng mga Kastila.

mga dahilan kung bakit niya isinulat ang "Noli." Ang lahat ng mga ito ay maliwanag na inilarawan sa mga kabanata ng nobela.

Kapitan Tiyago

Ang pamagat ng "Noli Me Tangere" ay salitang Latin na ang ibig sabihin sa Tagalog ay "Huwag Mo Akong Salingin" na hango sa Ebanghelyo ni San Juan Bautista. Itinulad niya ito sa isang bulok sa lipunan na nagpapahirap sa buhay ng isang tao.

Padre Damaso

Mangangalakal na tigaBinondo; ama-amahan ni Maria Clara.

Isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos maglingkod ng matagal na panahon sa San Diego.

Padre Salvi Kurang pumalit kay Padre Damaso, nagkaroon ng lihim na pagtatangi kay Maria Clara.

Maria Clara Sa simula, binalak ni Rizal na ang bawat bahagi ng nobela ay ipasulat sa ilan niyang kababayan na nakababatid sa uri ng lipunan sa Pilipinas at yaon ay pagsasama-samahin niyang upang maging nobela. Ngunit hindi ito nagkaroon ng katuparan, kaya sa harap ng kabiguang ito, sinarili niya ang pagsulat nang walang katulong.

Ipinaliwanag ni Rizal sa kanyang liham sa matalik niyang kaibigang si Dr. Ferdinand Blumentritt ang

Mga Tauhan: Crisostomo Ibarra Binatang nag-aral sa Europa; nangarap na makapagpatayo ng paaralan upang matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego.

Elias Piloto at magsasakang tumulong kay Ibarra para makilala ang kanyang bayan at ang mga suliranin nito.

Mayuming kasintahan ni Crisostomo; mutya ng San Diego na inihimatong anak ng kanyang ina na si Doña Pia Alba kay Padre Damaso

Pilosopo Tasyo Maalam na matandang tagapayo ng marurunong na mamamayan ng San Diego.

Sisa Isang masintahing ina na ang tanging kasalanan ay

ang pagkakaroon ng asawang pabaya at malupit.

napangasawa ni Donya Victorina.

Basilio at Crispin

Linares

Magkapatid na anak ni Sisa; sakristan at tagatugtog ng kampana sa simbahan ng San Diego.

Malayong pamangkin ni Don Tiburcio at pinsan ng inaanak ni Padre Damaso na napili niya para mapangasawa ni Maria Clara.

Hipag ni Kapitan Tiago na tumulong sa pagpapalaki kay Maria Clara.

Donya Pia Masimbahing ina ni Maria Clara na namatay matapos na kaagad na siya'y maisilang.

Alperes Matalik na kaagaw ng kura sa kapangyarihan sa San Diego

Don Filipo Tinyente mayor na mahilig magbasa na Latin; ama ni Sinang

Iday, Sinang, Victoria,at Andeng Mga kaibigan ni Maria Clara sa San Diego

Kapitan-Heneral Señor Nol Juan Donya Victorina Babaing nagpapanggap na mestisang Kastila kung kaya abut-abot ang kolorete sa mukha at maling pangangastila.

Donya Consolacion Napangasawa ng alperes; dating labandera na may malaswang bibig at paguugali.

Don Tiburcio de Espadaña Isang pilay at bungal na Kastilang napadpad sa Pilipinas sa paghahanap ng magandang kapalaran;

Namahala ng mga gawain sa pagpapatayo ng paaralan.

Pinakamakapangyarihan sa Pilipinas; lumakad na maalisan ng pagkaekskomunyon si Ibarra.

Lucas

Don Rafael Ibarra

Taong madilaw na gumawa ng kalong ginamit sa dinatuloy na pagpatay kay Ibarra.

Ama ni Crisostomo; nakainggitan nang labis ni Padre Damaso dahilan sa yaman kung kaya nataguriang erehe.

Tarsilo at Bruno Magkapatid na ang ama ay napatay sa palo ng mga Kastila.

Tiya Isabel

Don Saturnino Nuno ni Crisostomo; naging dahilan ng kasawian ng nuno ni Elias.

Mang Pablo Pinuno ng mga tulisan na ibig tulungan ni Elias.

Kapitan Basilio Ilan sa mga kapitan ng bayan sa San Diego Kapitan Tinong at Kapitan Valentin

Tinyente Guevarra Isang matapat na tinyente ng mga guwardiya sibil na nagsalaysay kay Ibarra ng tungkol sa kasawiang sinapit ng kanyang ama.

Kapitana Maria Tanging babaing makabayan na pumapanig sa pagtatanggol ni Ibarra sa alaala ng ama.

Kaleidoscope World Lyrics

So many faces, so many races Different voices, different choices Some are mad, while others laugh Some live alone with no better half Others grieve while others curse And others mourn behind a big black hearse

Padre Sibyla

Some are pure and some half-bred

Paring Agustino na lihim na sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra.

Some are sober and some are wasted Some are rich because of fate and

Albino Dating seminarista na nakasama sa piknik sa lawa.

Some are poor with no food on their plate Some stand out while others blend Some are fat and stout while some are thin

Some are friends and some are foes

You can't talk peace and have a gun

Some have some while some have most

Some are hurt and start to cry

I cannot live with You (640)

Don't ask me how don't ask me why

Emily Dickinson, 1830 1886

Some are friends and some are foes

I cannot live with You –

Every color and every hue Is represented by me and you Take a slide in the slope

Some have some while some have most

And Life is over there –

Take a look in the kaleidoscope Spinnin' round, make it twirl In this kaleidoscope world

Every color and every hue Is represented by me and you Take a slide in the slope

Some are great and some are few

Take a look in the kaleidoscope

Others lie while some tell the truth

Spinnin' round, make it twirl

Some say poems and some do sing Others sing through their guitar strings Some know it all while some act dumb

It would be Life –

Behind the Shelf

The Sexton keeps the Key to – Putting up Our Life – His Porcelain – Like a Cup –

In this kaleidoscope world Kaleidoscope world In this kaleidoscope world

Discarded of the Housewife – Quaint – or Broke – A newer Sevres pleases – Old Ones crack –

Let the bassline strum to the bang of the drum Some can swim while some will sink

I could not die – with You – For One must wait

And some will find their minds and think

To shut the Other’s Gaze down –

Others walk while others run

You – could not –

And I – could I stand by

Though My Name

And see You – freeze –

Rang loudest

Without my Right of Frost –

On the Heavenly fame –

Death’s privilege? And were You – saved – Nor could I rise – with You –

And I – condemned to be

Because Your Face

Where You were not –

Would put out Jesus’ –

That self – were Hell to Me –

That New Grace

Glow plain – and foreign On my homesick Eye – Except that You than He

So We must meet apart – You there – I – here – With just the Door ajar

Shone closer by –

That Oceans are – and Prayer –

They’d judge Us – How –

And that White Sustenance –

For You – served Heaven – You know, Or sought to – I could not –

Because You saturated Sight – And I had no more Eyes For sordid excellence As Paradise

And were You lost, I would be –

Despair –