Studija Efikasnosti Ulaganja U Smanjenje Toplotnih Gubitaka U Stanovanju
This document was uploaded by user and they confirmed that they have the permission to share it. If you are author or own the copyright of this book, please report to us by using this DMCA report form. Report DMCA
Overview
Download & View Studija Efikasnosti Ulaganja U Smanjenje Toplotnih Gubitaka U Stanovanju as PDF for free.
More details
- Words: 4,061
- Pages: 56
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
CETEOR d.o.o. Sarajevo Centar za Ekonomski, Tehnološki i Okolinski Razvoj Centar za Ekonomski, Tehnološki i Okolinski Razvoj IPSA Institut d.o.o
Samra Prašović, dipl.ing.maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PUT DO ENESANSA‐e...
OKRUGLI STO: Smanjenje toplotnih ggubitaka u Kantonu Sarajevo (april 2006.)
Projektni zadatak Projektni zadatak Studije
Zaključci okruglog stola
Strateški dokument o pravcima daljeg djelovanja
ENESANSA (ENErgetska SANacija SArajeva)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2 2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
3 činjenice
1. Cijene energenata su u konstantnom porastu
2. Najveći potrošać energije u BiH (i u većini drugih država) je sektor zgradarstva‐ 49,7% (najveće moguće uštede)
3. Tehničko riješenje ovog problema je lako naći (ipak, uzimajući u obzir ekonomske barijere ovo ekonomske barijere ovo pitanje postaje složenije)
Q: KAKO POVEĆATI Ć ENERGETSKU EFIKASNOST? A: TEHNO-EKONOMSKIM KOMPROMISOM
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
Kanton Sarajevo Općine Novi Grad i Novo Sarajevo Zgrade kolektivnog stanovanja g g j više od 2.100 zgrada Procjena tehničkih mjera sanacije
Oko 50.000 stambenih jedinica
Analiza pet scenarija uštede energije Tehno‐ekonomski najopravdanije rješenje 65 finansijskih analiza CETEOR & IPSA Institut Eksperti Građevinskog i Mašinskog fakulteta u Sarajevu KJKP Toplane, SarajevoGAS l Period trajanja projekta: 15.07.2008. – 21.11.2008. Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO STAMBENI FOND NG & NS KJKP TOPLANE
INDIVIDUALNO GRIJANJE
GRAĐEVINSKE KARAKTERISTIKE
GRAĐEVINSKE KARAKTERISTIKE
PROCJENA ENERGETSKE KARAKTERISTIKE I OCJENA PREMA EMAS-u
PROCJENA ENERGETSKE PROCJENA ENERGETSKE KARAKTERISTIKE I I KARAKTERISTIKE OCJENA OCJENAPREMA PREMAEMAS EMAS-u
MOGUĆE UŠTEDE, MJERE
MOGUĆE UŠTEDE, MJERE
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA U PREDLOŽENE MJERE
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PREGLED TIPSKIH CJELINA
T 1 ‐ 1956. ‐1960. T 2 ‐ 1961. ‐1965. T 3 ‐ 1966. ‐1970. T 3 ‐ 1966 ‐1970 T 4 ‐ 1971. ‐1975. T 5 ‐ 1976. ‐1980. T 6 ‐ 1981. ‐1985. T 7 ‐ 1986. ‐1991.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
TEHNIČKE MJERE SANACIJE
GRAĐEVINSKE MJERE SANACIJE
zamjena prozora j zamjena vrata termoizolacija fasade j sanacija stubišta
MAŠINSKE MJERE SANACIJE
zamjena kotla j k tl regulacija učina sistema smanjenje temperature polaznog voda g j p regulacija temperature u stanovima mjerila utroška toloptne energije
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PRIJEDLOG DALJIH AKTIVNOSTI... • • • •
• • •
Izrada unificirane baze podataka zgrada Izrada unificirane baze podataka zgrada Diskretnija podjela zgrada na tipske cjeline Izrada modela (kompjuterskog) za obradu bilo kojeg tipa zgrada radi j j j gj smanjnejnja utroška energije Inžinjering projekta za jednu zgradu koji bi obuhvatio cjeli proces energijskog audita zgrade, edukacije stanara, izvođenje mjera sanacije i pračenje postignutih rezultata Studija efikasnosti ulaganja u smanjenje toplotnih gubitaka u ostalim općinama KS Analiza energijske potrošnje javnih objekata KS (škole, bolnice...) Razvoj organizacije/agencije/tijela za upravljanje energijom u KS / / l l (društveni potencijal, organizacione mjere za praćenje potrošnje energije, izvođenje energijskih audita, edukacija energijskih menadžera, povezivanje sa g p j ) iskustvima drugih projekata)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE I BAZA PODATAKA ENERGIJE I BAZA PODATAKA Ismar Jamaković, dipl. ing. maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
STAMBENI FOND U PREDMETNIM OPĆINAMA
Broj ulaza 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
1265 844
Ukupno – preko 49.400 stanova
Toplane
Toplane – 39.000
Individualno ij j 11 000
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
Ind. grijanje
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ARHITEKTONSKO‐GRAĐEVINSKI PODACI Tipska cjelina Karakteristični period gradnje Forma, LxWxH, spratnost Razuđ. fasade P0 fasade Krov Sastav fasade Konstr. sistema Prozori ‐ tip, struktura, mjere Visina etaže Lođe‐balkoni Ulazna vrata u stan Stubište Sist. centralnog grijanja Prosječna pov stanova Prosječna pov. stanova Prosječan broj prozora Prosječna pov. fasade Prosječna pov. prozora ( p ) % (udio prozora) % (udio fasade) % (udio krov/prizemlje)
T1 1956‐1960 kvadar 14,5x12,8x18m P+4 mala; 1,05 1032 kosi drv kosi drv. opeka 25 cm, 2 cm krečni + 3 cm plem. malter zidani sa AB hor.serkl. i sitnor. pločom klasični, dostruki, drv.ram, staklo 3 mm 2,3*1,5+1,1*1,5 2,95 m n/a klasična 1,0*2,0 m otvoreno, klas.drv. vrata i proz. n/a 38 1,8+2,2 58,9 10,1 14,3 , 85,7 12,4
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
UDIO PO TIPSKIM CJELINAMA
T1 SB I T2 II SB II SB
9%
8%
T3 SB III
20% 35%
T4 SB IV
2% 12% 14%
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009. P ij l li ih j k i bl i ij k fik i S j 08 10 2009
T5 SB V T6 SB VI T7 SB VII
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
Koeficijent prolaza toplote (W/m2K)
Koeficijent prola aza toplote (W/m2K K)
KARAKTERISTIKE ZGRADA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
INDIKATORI POTROŠNJE ENERGIJE U ZGRADAMA
•
Energijska karakteristika zgrade ili energijski broj (kWh/m2a) E EGR + EEPTV + EEO E = E
Gdje je: EGR ‐ energijski broj za grijanje prostora, EPTV ‐ energijski broj za pripremu potrošne tople vode i ij ki b j i t š t l d i EO ‐ energijski broj za ostalu tehničku opremu (rasvjeta, kućanski uređaji, kuhanje i dr.).
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ENERGIJSKI BROJ ZA GRIJANJE
Klasa
Energijski broj (kWh/m2 a)
Komentar
A B C D E F G
0 ‐ 30 31 ‐ 50 51 ‐ 70 71 ‐ 120 71 121 ‐ 160 161 ‐ 200 201 ‐
Najbolja energetska efikasnost Visoka energetska efikasnost Energetski efikasnosna zgrada Prosječna zgrada Prosječna zgrada Nezadovoljavajuća energetska efik. Energetski neefikasna zgrada Potpuno energetski neefikasna zgrada
*Kl ifik ij prema evropskoj *Klasifikacija k j ekomenadžment k dž t i audit dit šemiš i EMAS
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
IZVORI I ANALIZA RASPOLOŽIVIH PODATAKA
• • • • • • •
KJKP Toplane KJKP Sarajevogas Upravitelji zgrada Upravitelji zgrada Elektroprivreda Ministarstvo stambene politike KS Građani općina NS i NG Ostali izvori
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ENERGIJSKI BROJ ZA GRIJANJE U NS I NG
Tipska cjelina
KJKP Toplane [kWh/m2 a]
T 1 T 2 TT 3 3 T 4 T 5 T 6 T 7 Prosjek
153 160 149 49 154 166 149 132 152
klasa
Individualni potrošači [kWh/m2 2 a]
E E E E F E E E
127 121 92 9 ‐ 111 138 139 125
klasa
Razlika u potrošnji [kWh/m2 2 a]
Razlika u potrošnji %
E E D ‐ D E E E
26 39 57 ‐ 55 11 ‐7 27
17 25 38 ‐ 34 8 ‐5 18
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ENERGIJSKI BROJ ZA GRIJANJE U NS I NG 180 160 140
166
160 153 127
120
154
149
149 138
121
152 139 132
125
111
100
92
80
KJKP Toplane kWh/m2a
60
Individualni potrošači kWh/m2a
40 20 0
0 T 1
T 2
T 3
T 4
T 5
T 6
T 7
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
j Prosjek
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POTROŠNJA ENERGENATA 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40 00 40,00 20,00 0,00 T1 T2 T3 T4 Potrošnja ostalih energenata (GWh)
T5 T6 T7 Potrošnja prirodnog gasa (GWh)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POTROŠNJA GASA U NS I NG
60.000.000 50.000.000 5.361.336
4.969.571 40.000.000
4.174.893 Ind. grijanje (m3)
30 000 000 30.000.000 20.000.000
41.913.172
42.938.991 35.585.990
10.000.000 0 2005/06
2006/07
2007/08
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
Toplane (m3)
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POTROŠNJA GASA U NS I NG
40.000.000
30.000.000
3.431.255 KM
3.180.525 KM 2.671.931 KM
20 000 000 20.000.000
I d G ij j Ind. Grijanje Toplane 26.824.430 KM
10.000.000
27.480.954 KM 22.775.034 KM
0 2005/06 2005/06
2006/07 2006/07
2007/08 2007/08
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
BAZA PODATAKA •
• • •
GIS‐ArcGIS format ¾ Prikupljanje podataka ¾ Spremanje podataka p j p ¾ Stvaranje upita ¾ Analiza podataka ¾ Prikaz podataka p ¾ Izlazni rezultati Karta energetskih karakteristika Karta mreže sistema KJKP Toplane p Karta tipskih cjelina zgrada
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
BAZA PODATAKA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2 2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
PROCES ANALIZE INVESTICIJE U POVEĆANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI – PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA –
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE Sanjin Avdić, dipl.ing.maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PROCES POVEĆANJA ENERGETSKE EFKASNOSTI
Baseline • Potrošnja enerije P t š j ij • Troškovi • Oprema/Instalacija • ...
Energetske potrebe • Stvarne energetske g
potrebe • Pregrijan/podgrijan • Višak/manjak • ...
Primjenljive mjere • Mašinske • Građevinske • Organizacione • ...
Proračun profitabilnosti • Očekivane uštede (KM i kWh) • Poredak profitabilnosti • Finansiranje
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
Benefit • Ušteda Ušt d • Efikasnost • Konkurentnost • Profit • Zapošljavanje
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
TEHNIČKE MJERE SANACIJE TEHNIČKE MJERE SANACIJE
GRAĐEVINSKE MJERE SANACIJE
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
MAŠINSKE MJERE SANACIJE
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAŠINSKE MJERE
Zamjena kotlova
• relativno novi kotlovi • usteda: 3‐5%
Mjere smanjenja • primjenljivo nakon smanjenja protoka i/ili toplotnih gubitaka temperature polazne vode Mjere regulacije temperature u stanovima
Mjerenje utroška energije gj
• invest.: 280 KM po stambenoj jedinici • ušteda: 6% manja potrošnja energije smanjenjem 1°C
• Kumulativni mjerač: 153 KM/stambenoj jedinici • Kum. + alokator: 431 KM/stambenoj jedinici • Kum. + Indiv. mjerač: 1.147 KM/stambenoj jedinici Kum + Indiv mjerač: 1 147 KM/stambenoj jedinici
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
GRAĐEVINSKE MJERE SCENARIJ I
zamjena prozora (dvostruko ostakljenje; U=2,2 W/m / 2K) termoizolacija fasade (polistiren d=5 cm; λ=0,04 W/mK)
SCENARIJ II
2K)) zamjena prozora (dvostruko ostakljenje; U=1,4 W/m j p ( j j termoizolacija fasade (polistiren d=10 cm; λ=0,04 W/mK)
SCENARIJ III
zamjena prozora (dvostruko ostakljenje; U=1,4 W/m2K)
SCENARIJ IV
termoizolacija fasade (polistiren d=10 cm; λ=0,04 W/mK)
SCENARIJ V
zamjena prozora zamjena vrata termoizolacija fasade sanacija stubišta
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 08 0,6 0,4 0,2 , 0
Scenarij I II III IV V
Ulog [KM] 1 1 1 1 1
Ušteda [kWh/a] 0,84 0,97 0,39 1,86 0,92
Ulog [KM] Ulog [KM] Ušteda [kWh/a]
Scenarij I Scenarij Scenarij Scenarij Scenarij II III IV V Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
2,5
2
Tip T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7
Ušteda energije (%)
35% 35% 34% 32% 33% 30% 28%
Investicija
Payback
T1 Ušteda [kWh/a]
7,7 3,8 5,3 6,4 3,4 , 6,5 9,4
1,5
T2 Ušteda [kWh/a] T3 Ušteda [kWh/a] T4 Ušteda [kWh/a]
1
T5 Ušteda [kWh/a] T6 Ušteda [kWh/a] 0,5
T7 Ušteda [kWh/a]
0 I
II
III
IV
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
V
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
2,5
2,5
2
2
Investicija T1 Ušteda [kWh/a]
1,5
1,5
T2 Ušteda [kWh/a] T3 Ušteda [kWh/a]
1
1
T4 Ušteda [kWh/a] T5 Ušteda [kWh/a]
0,5
T6 Ušteda [kWh/a]
0,5
T7 Ušteda [kWh/a] 0
0 I
II
III
INDIVIDUALNO
IV
V
I
II
III
IV
KJKP TOPLANE
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
V
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
TEHNO‐EKONOMSKI NAJOPRAVDANIJE MJERE
SCENARIJ IV
Tip
Ušteda energije (%)
Payback
T2 T5 T6
42% 39% 35%
5 6,5 9
SCENARIJ IV
SCENARIJ II SCENARIJ V
INDIVIDUALNO
Tip
Ušteda energije (%)
Payback
T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T5 T5
35% 35% 34% 32% 33% 30% 28% 52% 57%
7,7 3,8 5,3 6,4 34 3,4 6,5 9,4 6 71 7,1
KJKP TOPLANE
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
FINANSIRANJE
SCENARIJ IV (Termoizolacija fasade) (Termoizolacija fasade)
Polistiren d=10 cm; R1=0,10/0,04 =2,5 m2K/W
Investicija [KM]
PP
Ušteda [%]
Energijska karak. prije sanacije
Energijska karak. nakon sanacije
10.206.138
3,8
35
E
D
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
FINANSIRANJE Učešće u investiciji [%] Investitor 1/Kanton Investitor 2/Općina NG Investitor 3/Općina NS Građani Prihodi iz CDM‐a
57,5 18,5 18,5 5,5 ‐
Efekat uštede Investicija/prinos [KM]
Godina 0 1 2 3 4 5
Investicija [KM] ‐10.206.138
0 5.844.192 1.897.023 1.897.023 567.900
Godina investiranja/prinosa Godina investiranja/prinosa 1 2 3 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 567.900 567.900 ‐
4 ‐ ‐ ‐ ‐
5 ‐ ‐ ‐ ‐
‐
153.120
153.120
153.120
153.120
153.120
0
2.966.230
3.600.000
3.600.000
3.600.000
3.600.000
‐10.206.138
3.687.250
4.321.020
3.753.120
3.753.120
3.753.120
Efekat (prinos) ‐10.206.138 3.687.250 4.321.020 3.753.120 3.753.120 3.753.120
Diskontni faktor (4,5%)
Neto prinos [KM]
NPV [KM]
1,00 0,956 0,915 0,876 0,838 0,802
‐10.206.138 3.525.011 3.953.733 3.287.733 3.145.115 3.010.002
‐10.206.138 ‐6.681.127 ‐2.727.394 560.340 3.705.454 6.715.456
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
FINANSIRANJE
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
BAZA PODATAKA
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAKLJUČAK
Tehno‐ekonomski najopravdaniji scenarij za sve tipske cjeline: Scenarij IV Ušteda energije: 33% Period povrata investicije: 3,8 do 9,4 godina Rast cijene energenata pozivitno utiče na period povrata investicije Best case scenario/preporuka: /p p *postavljanje termoizolacije debljine 10 cm *ugradnja kumulativnog/individualnog mjereča/alokatora *ugradnja termostatskih ventila
Baza podataka: 2.100 zgrada (ADRESA, INVESTICIJA, PERIOD POVRATA INVESTICIJE)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2 2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
PROCES ANALIZE INVESTICIJE U POVEĆANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI – PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA –
CDM – MAPA PUTA Azrudin Husika, dipl.ing.maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
KYOTO PROTOKOL
BiH ratifikovala Protokol iz Kjota – stupio na snagu u februaru 2008. Nema obaveza za smanjenje emisije stakleničkih gasova. Može koristiti Mehanizam čistog razvoja – CDM. CDM tijela: ‐ Imenovano državno tijelo – CDM biro ‐ Imenovano operativno tijelo (DOE – Designated Operational Entity) ‐ Izvršni odbor CDM‐a ‐ Učesnici u projektu p j
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA
Planiranje CDM projekta i pripremanje i j PDD-a
Dobivanje odobrenja d b j
• Učesnici Uč i i u CDM projektu j kt planiraju l i j projektne j kt aktivnosti. kti ti • Učesnici u CDM projektu pripremaju PDD. Postoji standardna forma PDD-a koju učesnici moraju adekvatno ispuniti. . • Učesnici u CDM projektu treba da dobiju pismeno odobrenje od Imenovanog državnog tijela (DNA) iz obje zemlje. Sve države treba da imaju Uputstvo za odobrenja CDM projekata.
Validacija je pregled projektnih aktivnosti u smislu CDM projekta na osnovu PDD-a. Validacija i registracija CDM projekta
Validaciju vrši Imenovano operativno tijelo (DOE). Učesnici u projektu biraju DOE. Nakon Validacije projekt je formalno registrovan. Registraciju vrši Upravno tijelo CDM-a (EB).
Implementacija p j projekta p j
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA
Monitoring
Učesnici u CDM projektu sakupljaju i obrađuju sve relevantne podatke potrebne za računanje smanjenja GHG emisije, u saglasnosti sa monitoring planom iz PDD-a. Verifikacija je periodični pregled s ciljem određivanja praćenog iznosa smanjenja emisije GHG
Verifikacija/ / C tifik ij / / Certifikacija/ Izdavanje CER-a
Certifikacija je pismena garancija da je postignuto smanjenje emisije kao što je verifikovano. Verifikaciju i certifikaciju vrši Imenovano operativno tijelo (DOE) (DOE). Izvršni odbor CDM-a (EB) izdaje CER. 2% CER-a jje namijenjeno j j za pomoć p zemljama j u razvoju. j X% CER-a je namijenjeno administrativne troškove CDM-a.
Raspodjela CER-a
Iznos X treba da bude određen prema smjernicamaEB. Preostali dio CER-a se dijeli među učesnicima u projektu. .
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA DO IMPLEMENTACIJE Kanton
PIN
Dorada PIN-a
DNA sekretarijat NE
Mišljenje o zadovoljavanju kriterija DA PDD zahtjev za LoA
K t Kanton Dorada PDD-a PDD a
DNA sekretarijat NE
Izdavanje LoA DA
Kanton
DOE
Validacija / registracija
Implementacija
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA DO IMPLEMENTACIJE Implementacija Kanton
Monitoring Izvještaj o monitoringu
DOE
Verifikacija / Certifikacija
Zahtjev za Zahtjev za izdavanje CER‐ova
IIzvršno tijelo CDM‐ š ij l CDM a
Id Izdavanje CER‐ova j CER
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PRIHODI OD SMANJENJA EMISIJE CO2
Udio vrijednosti CER‐ova u ukupnim investicionim troškovima: Hidro
5 ‐ 20% 5
Vjetar
5 ‐ 15%
Energijska efikasnost u zgradarstvu
10 ‐ 20%
Biomasa
15 ‐ 50%
CH4
do 100%
N2O
> 100%
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAVISNOST CIJENE SMANJENJA EMISIJE CO2 (CER/ERU) I ŽIVOTNOG VIJEKA PROJEKTA EUA Tržišna cijena 80-85% EUA cijene Trenutna (maksimalna) razlika u cijenama
Rizik dobavljača
Krivulja cijene za smanjenje emisije CO2
Rizik projekta
EUA CER / ERU Rizik države Regulatorni rizik Min
Početak projekta
Pismo Registracija w/ odobrenja CDM-EB
Implementacija
Projektni ciklus Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
vrijeme Izdavanje CER-ova
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAHTJEVI ZA CDM PROJEKAT U ZGRADARSTVU
• Minimalno potrebno smanjenje emisije 15 do 20 000 tona godišnje • Potrebno smanjiti toplotne gubitke za oko 15 % u zgradama koje se griju na KJKP Toplane Sarajevo KJKP Toplane Sarajevo • Scenariji utopljavanja
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAHTJEVI ZA CDM PROJEKAT U ZGRADARSTVU
TC
kWh/m2
kvadratura
MWh
TC
kWh/m2
kvadratura
MWh
1
171
44159
7551
1
171
44159
7551
2
162
274129
44409
2
162
274129
44409
3
130
52243
6792
3
130
52243
6792
4
167
306789
51234
4
167
306789
51234
5
169
345444
58380
5
169
345444
58380
6
164
880162
144347
6
100
880162
88016
7
134
232359
31136
7
134
232359
31136
UKUPNO
2.135.285
343.848 UKUPNO
2.135.285
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
287.518
Smanjenj j j 16.38%
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MOGUĆI PRIHOD OD CER‐OVA
Smanjenje emisije
Vrijednost Godišnji Prihod za 7 CER‐a prihod godina
Prihod za 10 godina
tCO2/a
KM
KM
KM
KM
16 300
20
326 000
2 282 000
3 260 000 3 260 000
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
KORIŠTENJE FONDOVA ZA EE, PRIMJERI
• UN ECE projekat za 12 zemalja Srednje i Jugoistočne Evrope “Finansiranje energijske efikasnosti u cilju smanjenja klimatskih promjena” • IPA 2008 – IPA 2008 Energijska efikasnost u zgradarstvu, finansiranje pilot projekata Energijska efikasnost u zgradarstvu finansiranje pilot projekata
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
HVALA NA PAŽNJI! HVALA NA PAŽNJI! CETEOR d.o.o. Sarajevo CETEOR d o o Sarajevo Put zivota b.b. 71000 Sarajevo Bosna i Hercegovina T l 387 33 563 580 Tel: + 387 33 563 580 Fax: + 387 33 205 725 [email protected] www.ceteor.ba
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
CETEOR d.o.o. Sarajevo Centar za Ekonomski, Tehnološki i Okolinski Razvoj Centar za Ekonomski, Tehnološki i Okolinski Razvoj IPSA Institut d.o.o
Samra Prašović, dipl.ing.maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PUT DO ENESANSA‐e...
OKRUGLI STO: Smanjenje toplotnih ggubitaka u Kantonu Sarajevo (april 2006.)
Projektni zadatak Projektni zadatak Studije
Zaključci okruglog stola
Strateški dokument o pravcima daljeg djelovanja
ENESANSA (ENErgetska SANacija SArajeva)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2 2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
3 činjenice
1. Cijene energenata su u konstantnom porastu
2. Najveći potrošać energije u BiH (i u većini drugih država) je sektor zgradarstva‐ 49,7% (najveće moguće uštede)
3. Tehničko riješenje ovog problema je lako naći (ipak, uzimajući u obzir ekonomske barijere ovo ekonomske barijere ovo pitanje postaje složenije)
Q: KAKO POVEĆATI Ć ENERGETSKU EFIKASNOST? A: TEHNO-EKONOMSKIM KOMPROMISOM
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
Kanton Sarajevo Općine Novi Grad i Novo Sarajevo Zgrade kolektivnog stanovanja g g j više od 2.100 zgrada Procjena tehničkih mjera sanacije
Oko 50.000 stambenih jedinica
Analiza pet scenarija uštede energije Tehno‐ekonomski najopravdanije rješenje 65 finansijskih analiza CETEOR & IPSA Institut Eksperti Građevinskog i Mašinskog fakulteta u Sarajevu KJKP Toplane, SarajevoGAS l Period trajanja projekta: 15.07.2008. – 21.11.2008. Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO STAMBENI FOND NG & NS KJKP TOPLANE
INDIVIDUALNO GRIJANJE
GRAĐEVINSKE KARAKTERISTIKE
GRAĐEVINSKE KARAKTERISTIKE
PROCJENA ENERGETSKE KARAKTERISTIKE I OCJENA PREMA EMAS-u
PROCJENA ENERGETSKE PROCJENA ENERGETSKE KARAKTERISTIKE I I KARAKTERISTIKE OCJENA OCJENAPREMA PREMAEMAS EMAS-u
MOGUĆE UŠTEDE, MJERE
MOGUĆE UŠTEDE, MJERE
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA U PREDLOŽENE MJERE
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PREGLED TIPSKIH CJELINA
T 1 ‐ 1956. ‐1960. T 2 ‐ 1961. ‐1965. T 3 ‐ 1966. ‐1970. T 3 ‐ 1966 ‐1970 T 4 ‐ 1971. ‐1975. T 5 ‐ 1976. ‐1980. T 6 ‐ 1981. ‐1985. T 7 ‐ 1986. ‐1991.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
TEHNIČKE MJERE SANACIJE
GRAĐEVINSKE MJERE SANACIJE
zamjena prozora j zamjena vrata termoizolacija fasade j sanacija stubišta
MAŠINSKE MJERE SANACIJE
zamjena kotla j k tl regulacija učina sistema smanjenje temperature polaznog voda g j p regulacija temperature u stanovima mjerila utroška toloptne energije
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PRIJEDLOG DALJIH AKTIVNOSTI... • • • •
• • •
Izrada unificirane baze podataka zgrada Izrada unificirane baze podataka zgrada Diskretnija podjela zgrada na tipske cjeline Izrada modela (kompjuterskog) za obradu bilo kojeg tipa zgrada radi j j j gj smanjnejnja utroška energije Inžinjering projekta za jednu zgradu koji bi obuhvatio cjeli proces energijskog audita zgrade, edukacije stanara, izvođenje mjera sanacije i pračenje postignutih rezultata Studija efikasnosti ulaganja u smanjenje toplotnih gubitaka u ostalim općinama KS Analiza energijske potrošnje javnih objekata KS (škole, bolnice...) Razvoj organizacije/agencije/tijela za upravljanje energijom u KS / / l l (društveni potencijal, organizacione mjere za praćenje potrošnje energije, izvođenje energijskih audita, edukacija energijskih menadžera, povezivanje sa g p j ) iskustvima drugih projekata)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE I BAZA PODATAKA ENERGIJE I BAZA PODATAKA Ismar Jamaković, dipl. ing. maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
STAMBENI FOND U PREDMETNIM OPĆINAMA
Broj ulaza 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
1265 844
Ukupno – preko 49.400 stanova
Toplane
Toplane – 39.000
Individualno ij j 11 000
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
Ind. grijanje
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ARHITEKTONSKO‐GRAĐEVINSKI PODACI Tipska cjelina Karakteristični period gradnje Forma, LxWxH, spratnost Razuđ. fasade P0 fasade Krov Sastav fasade Konstr. sistema Prozori ‐ tip, struktura, mjere Visina etaže Lođe‐balkoni Ulazna vrata u stan Stubište Sist. centralnog grijanja Prosječna pov stanova Prosječna pov. stanova Prosječan broj prozora Prosječna pov. fasade Prosječna pov. prozora ( p ) % (udio prozora) % (udio fasade) % (udio krov/prizemlje)
T1 1956‐1960 kvadar 14,5x12,8x18m P+4 mala; 1,05 1032 kosi drv kosi drv. opeka 25 cm, 2 cm krečni + 3 cm plem. malter zidani sa AB hor.serkl. i sitnor. pločom klasični, dostruki, drv.ram, staklo 3 mm 2,3*1,5+1,1*1,5 2,95 m n/a klasična 1,0*2,0 m otvoreno, klas.drv. vrata i proz. n/a 38 1,8+2,2 58,9 10,1 14,3 , 85,7 12,4
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
UDIO PO TIPSKIM CJELINAMA
T1 SB I T2 II SB II SB
9%
8%
T3 SB III
20% 35%
T4 SB IV
2% 12% 14%
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009. P ij l li ih j k i bl i ij k fik i S j 08 10 2009
T5 SB V T6 SB VI T7 SB VII
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
Koeficijent prolaza toplote (W/m2K)
Koeficijent prola aza toplote (W/m2K K)
KARAKTERISTIKE ZGRADA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
INDIKATORI POTROŠNJE ENERGIJE U ZGRADAMA
•
Energijska karakteristika zgrade ili energijski broj (kWh/m2a) E EGR + EEPTV + EEO E = E
Gdje je: EGR ‐ energijski broj za grijanje prostora, EPTV ‐ energijski broj za pripremu potrošne tople vode i ij ki b j i t š t l d i EO ‐ energijski broj za ostalu tehničku opremu (rasvjeta, kućanski uređaji, kuhanje i dr.).
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ENERGIJSKI BROJ ZA GRIJANJE
Klasa
Energijski broj (kWh/m2 a)
Komentar
A B C D E F G
0 ‐ 30 31 ‐ 50 51 ‐ 70 71 ‐ 120 71 121 ‐ 160 161 ‐ 200 201 ‐
Najbolja energetska efikasnost Visoka energetska efikasnost Energetski efikasnosna zgrada Prosječna zgrada Prosječna zgrada Nezadovoljavajuća energetska efik. Energetski neefikasna zgrada Potpuno energetski neefikasna zgrada
*Kl ifik ij prema evropskoj *Klasifikacija k j ekomenadžment k dž t i audit dit šemiš i EMAS
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
IZVORI I ANALIZA RASPOLOŽIVIH PODATAKA
• • • • • • •
KJKP Toplane KJKP Sarajevogas Upravitelji zgrada Upravitelji zgrada Elektroprivreda Ministarstvo stambene politike KS Građani općina NS i NG Ostali izvori
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ENERGIJSKI BROJ ZA GRIJANJE U NS I NG
Tipska cjelina
KJKP Toplane [kWh/m2 a]
T 1 T 2 TT 3 3 T 4 T 5 T 6 T 7 Prosjek
153 160 149 49 154 166 149 132 152
klasa
Individualni potrošači [kWh/m2 2 a]
E E E E F E E E
127 121 92 9 ‐ 111 138 139 125
klasa
Razlika u potrošnji [kWh/m2 2 a]
Razlika u potrošnji %
E E D ‐ D E E E
26 39 57 ‐ 55 11 ‐7 27
17 25 38 ‐ 34 8 ‐5 18
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ENERGIJSKI BROJ ZA GRIJANJE U NS I NG 180 160 140
166
160 153 127
120
154
149
149 138
121
152 139 132
125
111
100
92
80
KJKP Toplane kWh/m2a
60
Individualni potrošači kWh/m2a
40 20 0
0 T 1
T 2
T 3
T 4
T 5
T 6
T 7
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
j Prosjek
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POTROŠNJA ENERGENATA 200,00 180,00 160,00 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40 00 40,00 20,00 0,00 T1 T2 T3 T4 Potrošnja ostalih energenata (GWh)
T5 T6 T7 Potrošnja prirodnog gasa (GWh)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POTROŠNJA GASA U NS I NG
60.000.000 50.000.000 5.361.336
4.969.571 40.000.000
4.174.893 Ind. grijanje (m3)
30 000 000 30.000.000 20.000.000
41.913.172
42.938.991 35.585.990
10.000.000 0 2005/06
2006/07
2007/08
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
Toplane (m3)
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
POTROŠNJA GASA U NS I NG
40.000.000
30.000.000
3.431.255 KM
3.180.525 KM 2.671.931 KM
20 000 000 20.000.000
I d G ij j Ind. Grijanje Toplane 26.824.430 KM
10.000.000
27.480.954 KM 22.775.034 KM
0 2005/06 2005/06
2006/07 2006/07
2007/08 2007/08
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
BAZA PODATAKA •
• • •
GIS‐ArcGIS format ¾ Prikupljanje podataka ¾ Spremanje podataka p j p ¾ Stvaranje upita ¾ Analiza podataka ¾ Prikaz podataka p ¾ Izlazni rezultati Karta energetskih karakteristika Karta mreže sistema KJKP Toplane p Karta tipskih cjelina zgrada
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
BAZA PODATAKA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2 2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
PROCES ANALIZE INVESTICIJE U POVEĆANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI – PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA –
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE Sanjin Avdić, dipl.ing.maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PROCES POVEĆANJA ENERGETSKE EFKASNOSTI
Baseline • Potrošnja enerije P t š j ij • Troškovi • Oprema/Instalacija • ...
Energetske potrebe • Stvarne energetske g
potrebe • Pregrijan/podgrijan • Višak/manjak • ...
Primjenljive mjere • Mašinske • Građevinske • Organizacione • ...
Proračun profitabilnosti • Očekivane uštede (KM i kWh) • Poredak profitabilnosti • Finansiranje
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
Benefit • Ušteda Ušt d • Efikasnost • Konkurentnost • Profit • Zapošljavanje
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
TEHNIČKE MJERE SANACIJE TEHNIČKE MJERE SANACIJE
GRAĐEVINSKE MJERE SANACIJE
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
MAŠINSKE MJERE SANACIJE
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAŠINSKE MJERE
Zamjena kotlova
• relativno novi kotlovi • usteda: 3‐5%
Mjere smanjenja • primjenljivo nakon smanjenja protoka i/ili toplotnih gubitaka temperature polazne vode Mjere regulacije temperature u stanovima
Mjerenje utroška energije gj
• invest.: 280 KM po stambenoj jedinici • ušteda: 6% manja potrošnja energije smanjenjem 1°C
• Kumulativni mjerač: 153 KM/stambenoj jedinici • Kum. + alokator: 431 KM/stambenoj jedinici • Kum. + Indiv. mjerač: 1.147 KM/stambenoj jedinici Kum + Indiv mjerač: 1 147 KM/stambenoj jedinici
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
GRAĐEVINSKE MJERE SCENARIJ I
zamjena prozora (dvostruko ostakljenje; U=2,2 W/m / 2K) termoizolacija fasade (polistiren d=5 cm; λ=0,04 W/mK)
SCENARIJ II
2K)) zamjena prozora (dvostruko ostakljenje; U=1,4 W/m j p ( j j termoizolacija fasade (polistiren d=10 cm; λ=0,04 W/mK)
SCENARIJ III
zamjena prozora (dvostruko ostakljenje; U=1,4 W/m2K)
SCENARIJ IV
termoizolacija fasade (polistiren d=10 cm; λ=0,04 W/mK)
SCENARIJ V
zamjena prozora zamjena vrata termoizolacija fasade sanacija stubišta
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
2 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 08 0,6 0,4 0,2 , 0
Scenarij I II III IV V
Ulog [KM] 1 1 1 1 1
Ušteda [kWh/a] 0,84 0,97 0,39 1,86 0,92
Ulog [KM] Ulog [KM] Ušteda [kWh/a]
Scenarij I Scenarij Scenarij Scenarij Scenarij II III IV V Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
2,5
2
Tip T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7
Ušteda energije (%)
35% 35% 34% 32% 33% 30% 28%
Investicija
Payback
T1 Ušteda [kWh/a]
7,7 3,8 5,3 6,4 3,4 , 6,5 9,4
1,5
T2 Ušteda [kWh/a] T3 Ušteda [kWh/a] T4 Ušteda [kWh/a]
1
T5 Ušteda [kWh/a] T6 Ušteda [kWh/a] 0,5
T7 Ušteda [kWh/a]
0 I
II
III
IV
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
V
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ANALIZA EFIKASNOSTI ULAGANJA
2,5
2,5
2
2
Investicija T1 Ušteda [kWh/a]
1,5
1,5
T2 Ušteda [kWh/a] T3 Ušteda [kWh/a]
1
1
T4 Ušteda [kWh/a] T5 Ušteda [kWh/a]
0,5
T6 Ušteda [kWh/a]
0,5
T7 Ušteda [kWh/a] 0
0 I
II
III
INDIVIDUALNO
IV
V
I
II
III
IV
KJKP TOPLANE
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
V
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
TEHNO‐EKONOMSKI NAJOPRAVDANIJE MJERE
SCENARIJ IV
Tip
Ušteda energije (%)
Payback
T2 T5 T6
42% 39% 35%
5 6,5 9
SCENARIJ IV
SCENARIJ II SCENARIJ V
INDIVIDUALNO
Tip
Ušteda energije (%)
Payback
T1 T2 T3 T4 T5 T6 T7 T5 T5
35% 35% 34% 32% 33% 30% 28% 52% 57%
7,7 3,8 5,3 6,4 34 3,4 6,5 9,4 6 71 7,1
KJKP TOPLANE
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
FINANSIRANJE
SCENARIJ IV (Termoizolacija fasade) (Termoizolacija fasade)
Polistiren d=10 cm; R1=0,10/0,04 =2,5 m2K/W
Investicija [KM]
PP
Ušteda [%]
Energijska karak. prije sanacije
Energijska karak. nakon sanacije
10.206.138
3,8
35
E
D
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
FINANSIRANJE Učešće u investiciji [%] Investitor 1/Kanton Investitor 2/Općina NG Investitor 3/Općina NS Građani Prihodi iz CDM‐a
57,5 18,5 18,5 5,5 ‐
Efekat uštede Investicija/prinos [KM]
Godina 0 1 2 3 4 5
Investicija [KM] ‐10.206.138
0 5.844.192 1.897.023 1.897.023 567.900
Godina investiranja/prinosa Godina investiranja/prinosa 1 2 3 ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ ‐ 567.900 567.900 ‐
4 ‐ ‐ ‐ ‐
5 ‐ ‐ ‐ ‐
‐
153.120
153.120
153.120
153.120
153.120
0
2.966.230
3.600.000
3.600.000
3.600.000
3.600.000
‐10.206.138
3.687.250
4.321.020
3.753.120
3.753.120
3.753.120
Efekat (prinos) ‐10.206.138 3.687.250 4.321.020 3.753.120 3.753.120 3.753.120
Diskontni faktor (4,5%)
Neto prinos [KM]
NPV [KM]
1,00 0,956 0,915 0,876 0,838 0,802
‐10.206.138 3.525.011 3.953.733 3.287.733 3.145.115 3.010.002
‐10.206.138 ‐6.681.127 ‐2.727.394 560.340 3.705.454 6.715.456
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
FINANSIRANJE
Tipska cjelina 2 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
BAZA PODATAKA
Tipska cjelina 1‐7 Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAKLJUČAK
Tehno‐ekonomski najopravdaniji scenarij za sve tipske cjeline: Scenarij IV Ušteda energije: 33% Period povrata investicije: 3,8 do 9,4 godina Rast cijene energenata pozivitno utiče na period povrata investicije Best case scenario/preporuka: /p p *postavljanje termoizolacije debljine 10 cm *ugradnja kumulativnog/individualnog mjereča/alokatora *ugradnja termostatskih ventila
Baza podataka: 2.100 zgrada (ADRESA, INVESTICIJA, PERIOD POVRATA INVESTICIJE)
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
1.
PRISTUP I METODOLOGIJA IZRADE STUDIJE, BUDUĆE AKTIVNOSTI;
2 2.
POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POSTOJEĆE STANJE OBRAĐENIH STAMBENIH JEDINICA SA ASPEKTA POTROŠNJE ENERGIJE, GIS RASPOLOŽIVA BAZA PODATAKA;
3.
REZULTATI TEHNO ‐ EKONOMSKE ANALIZE;;
4.
CDM – MAPA PUTA
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
PROCES ANALIZE INVESTICIJE U POVEĆANJE ENERGETSKE EFIKASNOSTI – PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA PRIMJER ZGRADE KOLEKTIVNOG STANOVANJA –
CDM – MAPA PUTA Azrudin Husika, dipl.ing.maš.
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
KYOTO PROTOKOL
BiH ratifikovala Protokol iz Kjota – stupio na snagu u februaru 2008. Nema obaveza za smanjenje emisije stakleničkih gasova. Može koristiti Mehanizam čistog razvoja – CDM. CDM tijela: ‐ Imenovano državno tijelo – CDM biro ‐ Imenovano operativno tijelo (DOE – Designated Operational Entity) ‐ Izvršni odbor CDM‐a ‐ Učesnici u projektu p j
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA
Planiranje CDM projekta i pripremanje i j PDD-a
Dobivanje odobrenja d b j
• Učesnici Uč i i u CDM projektu j kt planiraju l i j projektne j kt aktivnosti. kti ti • Učesnici u CDM projektu pripremaju PDD. Postoji standardna forma PDD-a koju učesnici moraju adekvatno ispuniti. . • Učesnici u CDM projektu treba da dobiju pismeno odobrenje od Imenovanog državnog tijela (DNA) iz obje zemlje. Sve države treba da imaju Uputstvo za odobrenja CDM projekata.
Validacija je pregled projektnih aktivnosti u smislu CDM projekta na osnovu PDD-a. Validacija i registracija CDM projekta
Validaciju vrši Imenovano operativno tijelo (DOE). Učesnici u projektu biraju DOE. Nakon Validacije projekt je formalno registrovan. Registraciju vrši Upravno tijelo CDM-a (EB).
Implementacija p j projekta p j
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA
Monitoring
Učesnici u CDM projektu sakupljaju i obrađuju sve relevantne podatke potrebne za računanje smanjenja GHG emisije, u saglasnosti sa monitoring planom iz PDD-a. Verifikacija je periodični pregled s ciljem određivanja praćenog iznosa smanjenja emisije GHG
Verifikacija/ / C tifik ij / / Certifikacija/ Izdavanje CER-a
Certifikacija je pismena garancija da je postignuto smanjenje emisije kao što je verifikovano. Verifikaciju i certifikaciju vrši Imenovano operativno tijelo (DOE) (DOE). Izvršni odbor CDM-a (EB) izdaje CER. 2% CER-a jje namijenjeno j j za pomoć p zemljama j u razvoju. j X% CER-a je namijenjeno administrativne troškove CDM-a.
Raspodjela CER-a
Iznos X treba da bude određen prema smjernicamaEB. Preostali dio CER-a se dijeli među učesnicima u projektu. .
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA DO IMPLEMENTACIJE Kanton
PIN
Dorada PIN-a
DNA sekretarijat NE
Mišljenje o zadovoljavanju kriterija DA PDD zahtjev za LoA
K t Kanton Dorada PDD-a PDD a
DNA sekretarijat NE
Izdavanje LoA DA
Kanton
DOE
Validacija / registracija
Implementacija
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MAPA PUTA CDM PROJEKTA DO IMPLEMENTACIJE Implementacija Kanton
Monitoring Izvještaj o monitoringu
DOE
Verifikacija / Certifikacija
Zahtjev za Zahtjev za izdavanje CER‐ova
IIzvršno tijelo CDM‐ š ij l CDM a
Id Izdavanje CER‐ova j CER
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
PRIHODI OD SMANJENJA EMISIJE CO2
Udio vrijednosti CER‐ova u ukupnim investicionim troškovima: Hidro
5 ‐ 20% 5
Vjetar
5 ‐ 15%
Energijska efikasnost u zgradarstvu
10 ‐ 20%
Biomasa
15 ‐ 50%
CH4
do 100%
N2O
> 100%
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAVISNOST CIJENE SMANJENJA EMISIJE CO2 (CER/ERU) I ŽIVOTNOG VIJEKA PROJEKTA EUA Tržišna cijena 80-85% EUA cijene Trenutna (maksimalna) razlika u cijenama
Rizik dobavljača
Krivulja cijene za smanjenje emisije CO2
Rizik projekta
EUA CER / ERU Rizik države Regulatorni rizik Min
Početak projekta
Pismo Registracija w/ odobrenja CDM-EB
Implementacija
Projektni ciklus Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
vrijeme Izdavanje CER-ova
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAHTJEVI ZA CDM PROJEKAT U ZGRADARSTVU
• Minimalno potrebno smanjenje emisije 15 do 20 000 tona godišnje • Potrebno smanjiti toplotne gubitke za oko 15 % u zgradama koje se griju na KJKP Toplane Sarajevo KJKP Toplane Sarajevo • Scenariji utopljavanja
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
ZAHTJEVI ZA CDM PROJEKAT U ZGRADARSTVU
TC
kWh/m2
kvadratura
MWh
TC
kWh/m2
kvadratura
MWh
1
171
44159
7551
1
171
44159
7551
2
162
274129
44409
2
162
274129
44409
3
130
52243
6792
3
130
52243
6792
4
167
306789
51234
4
167
306789
51234
5
169
345444
58380
5
169
345444
58380
6
164
880162
144347
6
100
880162
88016
7
134
232359
31136
7
134
232359
31136
UKUPNO
2.135.285
343.848 UKUPNO
2.135.285
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
287.518
Smanjenj j j 16.38%
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
MOGUĆI PRIHOD OD CER‐OVA
Smanjenje emisije
Vrijednost Godišnji Prihod za 7 CER‐a prihod godina
Prihod za 10 godina
tCO2/a
KM
KM
KM
KM
16 300
20
326 000
2 282 000
3 260 000 3 260 000
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
KORIŠTENJE FONDOVA ZA EE, PRIMJERI
• UN ECE projekat za 12 zemalja Srednje i Jugoistočne Evrope “Finansiranje energijske efikasnosti u cilju smanjenja klimatskih promjena” • IPA 2008 – IPA 2008 Energijska efikasnost u zgradarstvu, finansiranje pilot projekata Energijska efikasnost u zgradarstvu finansiranje pilot projekata
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
STUDIJA EFIKASNOSTI ULAGANJA U SMANJENJE TOPLOTNIH GUBITAKA U SEKTORU KOLEKTIVNOG STANOVANJA U KANTONU SARAJEVO
HVALA NA PAŽNJI! HVALA NA PAŽNJI! CETEOR d.o.o. Sarajevo CETEOR d o o Sarajevo Put zivota b.b. 71000 Sarajevo Bosna i Hercegovina T l 387 33 563 580 Tel: + 387 33 563 580 Fax: + 387 33 205 725 [email protected] www.ceteor.ba
Prezentacija rezultata realizovanih projekata iz oblasti energijske efikasnosti, Sarajevo 08.10.2009.
