Stemmen Met Studenten 1

Rapport

Stemmen in de les

Het hoe en waarom

Onderwijscentrum Vrije Universiteit November 2009 Michel Jansen [email protected] 020 – 59 82 82 9 [email protected] www.surfgroepen.nl/sites/stemkastjes

Stemmen in de les

Onderwijscentrum VU

Stemmen in de les

Onderwijscentrum VU

Inhoud

Waarom stemmen met studenten? Hoe te stemmen in de les? Ad 1. Handopsteking Ad 2. Inleveren van briefjes Ad 3. Stemkastjes Ad 4. SMS (mobiele telefoon) Ad 5. Internet (laptop, pda of internet telefoon) Onderwijskundige functies Voorbeelden van inzet Conclusie Bijlage 1: Bronnen 2: Studenten scoren beter na discussie

Stemmen in de les

3

Onderwijscentrum VU

Waarom stemmen met studenten? In de oudheid wisten sprekers al dat interactie een goede vorm is om kennis over te brengen. Redenaars stelden vragen aan hun publiek om zo de toehoorders aan het denken te zetten. De onderzoeken van Edgar Dale onderschrijven dit ook. Alleen luisteren of kijken is niet effectief als het om onthouden gaat. Wil je zaken onthouden dan is het verstandig om er actief iets mee te doen. De stof aan iemand anders uitleggen is volgens deze onderzoeken het meest effectief. Zelf een mening vormen is effectiever dan alleen luisteren. Een mening vormen en deze kenbaar maken kan via stemmen in de les: de docenten stelt een vraag en alle studenten antwoorden hierop.

Leerpiramide Edgar Dale

Een uitslag van een stemming kan een goed aanknopingspunt zijn om met de studenten in gesprek te gaan of de inhoud van de les aan te passen aan hun mening of kennis. Hierna volgt een overzicht van de wijze waarop er gestemd kan worden. Daarna worden de mogelijke vraagtypen besproken en zal ingegaan worden op de onderwijskundige functies van het stemmen in de les.

Stemmen in de les

4

Onderwijscentrum VU

Hoe te stemmen in de les? In een college is het mogelijk om met of zonder hulpmiddelen een stemming te houden. Er zijn vijf vormen mogelijk: 1. 2. 3. 4. 5.

Handopsteking Inleveren stembriefjes Stemkastjes SMS (mobiele telefoon) Internet (laptop, pda of internet telefoon)

De volgorde van bovenstaande mogelijkheden is gelijk aan de ontwikkeling. Het handopsteken was altijd al mogelijk en de laatste optie, het stemmen via internet is pas sinds korte tijd mogelijk. Hierna worden de verschillende mogelijkheden besproken. Per mogelijkheid worden enkele voor- en nadelen benoemd.

Ad 1. Handopsteking De meest eenvoudige wijze van stemmen. Je hebt er geen hulpmiddelen voor nodig en kunt het altijd inzetten. Nadeel van dit directe stemmen is dat men elkaar kan beïnvloeden met stemmen. Misschien herinner je nog wel het twijfelgedrag van de deelnemers aan het tvprogramma Ren je rot uit de jaren zeventig. Deze vorm van stemmen is veel minder representatief dan een anonieme stemming. Daarnaast is voor sommigen de drempel erg hoog om hun hand op te steken. Sommige onderwerpen zijn zeer gevoelig en vragen anonimiteit tijdens het stemmen. Nataša Brouwer van de UvA zegt hierover: “Voor een prettig en "veilig" gevoel van studenten is het heel belangrijk dat het Ren je rot (foto: NIBG) stemmen anoniem verloopt.” De volgende vormen van stemmen, ad 2 t.m ad 5, kunnen anoniem worden uitgevoerd. Een ander nadeel is dat de uitslag niet heel expliciet is. Je kunt de uitslag duidelijker maken door met, gekleurde, briefjes te stemmen. Of iedereen drie kleuren ballonnen te geven, de ballon van de kleur die bij je keuze past moet je opblazen.

Ad 2. Inleveren van briefjes Een alternatief op het handopsteken zou het stemmen via briefjes kunnen zijn. Studenten schrijven hun keuze op een briefje en leveren dit in. De antwoorden worden daarna handmatig geteld, een tijdrovende klus. Het is wel een zeer betrouwbare wijze om anoniem te stemmen zonder dat dit veel kosten met zich mee brengt.

Ad 3. Stemkastjes Het onderwijscentrum VU heeft een set met 32 stemkastjes van eInstruction, het Classroom Performance System (CPS). Ook bij groepen groter dan 32 studenten is dit systeem goed in te zetten door gebruik te maken van een groepsmening.

Stemmen in de les

5

Onderwijscentrum VU

Wanneer studenten in groepen van drie één mening mogen geven kan de populatie al bijna honderd studenten groot zijn. Bovendien gaat men met elkaar in discussie en dat is een werkvorm die zeer effectief is. Dit geeft gelijk het nadeel van deze methode weer: Er is hardware nodig. Een set naar circa 400 stemkastjes kost tussen de 20.000 en 30.000 euro. Tevens kunnen de stemkastjes maar op één plek tegelijk worden ingezet en moet de docent met deze kastjes ophalen, uidelen, innemen en weer retourneren. Naast dat hardware moet er software op een computer worden geïnstalleerd. Een ander gangbaar stemkastjes systeem is dat van TurningPoint. Een voordeel van de stemkastje is dat de stemming anoniem is en dat er toch inzicht is wie gestemd heeft. Met de stemkastjes zijn in korte tijd veel vragen te stellen en antwoorden van verschillende vragen kunnen worden samengevoegd: vraag bij de eerste vraag wie man of vrouw is en bij de tweede vraag kun je de antwoorden uitsplitsen naar geslacht. In het artikel ‘7 Things You Should Know About …. Clickers’, (net.educause.edu/ir/library/pdf/ELI7002.pdf Educause, 2005) staat meer informatie over de inzet van stemkastjes, welke in de verenigde staten clickers heten.

Ad 4. SMS (mobiele telefoon) Stemmen per SMS vind vaak plaats bij conferenties en nog niet zoveel in het onderwijs. De beschikbaarheid van mobiele telefoons onder studenten is bijna 100%, dus iedereen zou kunnen stemmen. Het is een nieuwe technologie welke nog niet uitontwikkeld is. De studenten versturen via hun mobiele telefoon een bericht met hun antwoord. Bij deze mogelijkheid is, naast de mobiele telefoon, geen specifieke hardware nodig. Wel is er software nodig en heb je een licentie nodig. Bij de VU is gebruik gemaakt van SMS2vote van Sendsteps. Deze licentie is verkrijgbaar via SURFdiensten. Foto: Michel Jansen In Nederland is het niet mogelijk om de kosten van het verzenden van een sms over te nemen van de verzender. De student betaald dus altijd zijn eigen SMS tarief. Uit de pilot bij de VU bleek dat de kosten geen belemmering waren om een SMS te versturen. Wel is het nodig om de studenten uit te dagen om daadwerkelijk een SMS te sturen. De inzet van het SMS-stemmen vergt wel tijd tijdens het college. Studenten moeten hun telefoon pakken, berichtje sturen.

Ad 5. Internet (laptop, pda of internet telefoon) Het stemmen via internet is een stemvorm die sinds kort mogelijk is. Noodzakelijk hierbij dat studenten een verbinding hebben met het internet bijvoorbeeld via een laptop, pda of nieuwe generatie mobiele telefoon. Het

Stemmen in de les

6

Onderwijscentrum VU

stemmen kan via een survey binnen Blackboard, SURFgroepen (ook anoniem en zonder inloggen), Examine of Adobe Connect. De laatste tijd ontstaan er steeds meer mogelijkheden om snel en eenvoudig een stemming te houden. Twtpoll.com en PollEverywhere.com zijn hier voorbeelden van. Bij het AMC is een test gehouden met het stemmen per PDA in het project Interactieve werkvormen voor draadloze leeromgevingen in het kader van de Digitale Universiteit. Studenten vonden het stemmen leuk en ze voelden zich meer betrokken bij het college. Het afstemmen van het college op het niveau van de studenten werd ook gezien als groot voordeel alsmede dat het stemmen anoniem was. Net als bij het SMS-stemmen is bij deze vorm ook de uitdaging aanwezig om de studenten te laten stemmen. Een voorwaarde voor deze vorm van stemmen is dat studenten een mobiel apparaat nodig dat verbinding heeft met het internet. Ook studenten die op afstand het college volgen kunnen op deze wijze ook stemmen.

Tot slot Uit de bovenstaande beschrijvingen blijkt dat alle vormen hun voor- en nadelen hebben. Wat voor alle vormen geldt is dat ze gevarieerd in gezet dienen te worden. Wanneer het stemmen vaak ingezet wordt is er een grote kans dat studenten het stemmen beu worden. Hierna zullen de onderwijskundige functies en de diverse inzet worden beschreven.

Stemmen in de les

7

Onderwijscentrum VU

Onderwijskundige functies Er kunnen zeer veel verschillende vragen gesteld worden. Deze zijn in te delen in drie hoofdcategorieën: Data verzamelen Bij deze type vragen gaat het om het verzamelen van gegevens van de mensen die stemmen: Je vraagt naar feitelijke data. De resultaten zijn te gebruiken om een les beter op de doelgroep af te stemmen of voor onderzoek. Kennis toetsing De kennis toetsing verloopt van het toetsen van feitjes tot het toetsen van de toepassing van feitelijke kennis. De toetsing kan zowel summatief alsmede formatief zijn. Door het stemmen worden studenten bewust gemaakt van de kennis die ze al beheersen alsmede gewezen op hiaten in hun kennis. Ook voor de bewustwording van docenten is het inzetten van stemmen nuttig. Zij worden bewuster van de kennis die de studenten hebben. Bij begriptoetsen is het van belang om een goede spreiding in de antwoorden te krijgen. Deze mogen niet te makkelijk zijn en niet te moeilijk. Nataša Brouwer UvA OWD 2008. Mening vragen Ter stimulering van kritische oordeelvorming kan er middels stemmen naar een mening gevraagd worden. De uitslag van zo’n opiniepeiling kan goed dienen als uitgangspunt van een discussie. Ook is het mogelijk om middels het stemmen een evaluatie van het vak of college te houden. De ultieme vorm van stemmen is natuurlijk het kiezen van een winnaar. Binnen het onderwijs goed in te zetten wanneer studenten een product hebben gemaakt of presentatie hebben gegeven. Studenten kunnen door het wedstrijd element meer uitgedaagd worden om beter te presteren. Tevens kunnen ze uitgedaagd worden om elkaars werk beter te bestuderen. Het inzetten van stemmen in de les heeft verschillende onderwijskundige functies. Effectiever leerproces en Motivering Nataša Brouwer schrijft op de UvA-site dat “uit de literatuur is bekend dat het stemmen in een onderwijssituatie studenten kan activeren en motiveren en hen kan helpen om beter te leren (bv. E.Mazur, Peer Instruction, Prentice Hall, 1997).” Ook volgens het artikel, “7 Dingen die je moet weten over …. Stemkastjes” (Educause), draagt het systeem van stemkastjes bij aan effectiever, efficiënter onderwijs en meer betrokkenheid van studenten. Christa Testerink van de UvA schrijft: “Voornaamste voordeel – bij het stemmen met stemkastjes (red.) - is dat ELKE student gedwongen wordt met een antwoord te komen. Het is voor het leerproces erg belangrijk om kennis

Stemmen in de les

8

Onderwijscentrum VU

meerdere keren aan te bieden, liefst in verschillende vormen. Bijzonder effectief voor het vastleggen en verwerken van nieuwe concepten is het toetsen. Als je informatie passief tot je neemt, denk je dat je het wel weet, maar pas als je zelf wordt gevraagd met een antwoord te komen, ga je de stof actief verwerken en onthoudt je het uiteindelijk ook beter." Uit onderzoek bij de Universiteit van Amsterdam (Brouwer - onderwijsdagen 2008), Universiteit Utrecht (Filius, Ritzen – Onderwijsdagen 2008) en de Vrije Universiteit blijkt dat het merendeel van de studenten het stemmen leuk vindt. Studenten mogen hun mening geven en dat sluit aan bij hun belevingswereld. Uit deze onderzoeken komt ook naar voren dat er niet gestemd moet worden om het stemmen. Het nut van het stemmen moet voor de studenten duidelijk zijn. Aandacht vasthouden Een afwisseling van werkvorm kan de student weer bij de les brengen. De Mink stelt in zijn document Uitdagen op hoorcolleges, dat het effectief is om colleges op te delen in blokken met een verschillende werk vorm. Stemmen is een werkvorm die goed in te zetten is als aanvulling op de standaard werkvormen. Te veel stemmen of stemmen om het stemmen blijkt, uit het gebruiksonderzoek bij de VU, een negatieve invloed te hebben op de aandacht van de studenten. “Het is een ideale manier om de dip in aandacht die al na een minuut of 10 optreedt, te ondervangen.” Aldus Christa Testerink, “Het dwong me goed na te denken wat nou de belangrijkste concepten waren die ik over wilde brengen, en voorkwam dat ik te snel door de stof heen raasde. Het had een positief effect op de sfeer. Er was veel interactie en na het "stemmen" was er een natuurlijk moment om te discussiëren. De studenten stelden ook zelf veel vragen.” 7 Dingen die je moet weten over …. Stemkastjes: De mate van interactie en betrokkenheid bij het onderwijs worden vaak beperkt door de groepsgrootte en de houding van studenten (een paar studenten domineren de discussie; de meesten vermijden interactie). Door middel van stemkastjes kunnen deze beide leerprincipes worden gefaciliteerd.

Stemmen in de les

9

Onderwijscentrum VU

Voorbeelden van inzet Het stemmen in de les is op verschillende wijze in te zetten. Hier volgt een opsomming van de mogelijkheden. Deze is gebaseerd op opsommingen die in de literatuur gevonden zijn, zie gebruikte bronnen, en op basis van de ervaringen van de pilot SMS-stemmen bij de VU. De voorbeelden zijn bijna allemaal te gebruiken met de verschillende stemmethoden. Vanwege anonimiteit valt de optie met het handopsteken vaak als optie af. De voorbeelden zijn ingedeeld naar de plek in het college. Deze indeling is vrijblijvend. De inzet is beperkt tot tijdens plenair bijeenkomsten in de vorm van college of soortgelijke bijeenkomsten. Bij Begin college..  Controle voorbereiding studenten Een college verloopt vaak effectiever wanneer de studenten voorbereid naar college komen. Om te testen of studenten zich ook daadwerkelijk hebben voorbereid kan aan het begin van het college het stemmen worden ingezet.  Terugblik vorig college Het terugblikken op de kennis die is behandeld in een vorig college kan goed via stemmen plaatsvinden. Door het beantwoorden van vragen worden studenten bewust van wat van de stof is blijven hangen en wat men nog niet weet. Ook voor de docent kan dit inzicht geven in de voorgang van de student.  Testen voorkennis Wanneer een docent een nieuwe groep studenten in het college krijgt is kan het zijn dat de voorkennis van de studenten erg uiteenloopt. Via stemmen is het mogelijk om achter het startniveau van de studenten te komen en het college hierop aan te passen.  Activeren voorkennis Wanneer middels het stemmen de voorkennis van de studenten is geactiveerd beklijft de rest van het college beter dan wanneer dit niet is gedaan.  Keuze onderwerp Mocht je als docent niet genoeg tijd hebben om alle onderwerpen in het college te behandelen? Of wil je studenten invloed geven op de inhoud van het college? Dit zou je via het stemmen kunnen laten bepalen. Tijdens het college. (geen specifieke plek)  Opiniepeiling: Mening of Stelling De resultaten van de stemming waarin naar een mening of een mening over een stelling wordt gevraagd kan goed functioneren om een discussie mee op te starten.  Gegevens verzamelen Door het stemmen kunnen gegevens van de bezoekers van het college worden verzameld, zodat de docent inzicht krijgt in de populatie en studenten bewust worden van hun positie in de gehele populatie. Het stemmen is ook in te zetten om gegevens te verzamelen voor gebruik in onderzoek.  Formatieve toetsing Voor bewustwording van de eigen kennis van een student.

Stemmen in de les

10

Onderwijscentrum VU

Einde van het college.  Testen kennisoverdracht Een optie is om aan het einde van het college een soortgelijke vraag te stellen als aan het begin van het college, zodat je kan onderzoeken of de kennis is overgebracht op de studenten. Je kunt ook testen of ze de kennis kunnen toepassen.  Verkiezing Stemmen is een middel om een winnaar te kiezen. Bijvoorbeeld wanneer studenten een product hebben gemaakt kan er een winnaar gekozen worden of aan het einde van een serie sprekers kan de beste presentatie worden gekozen. Dit zijn twee voorbeelden van een Idols-achtig verkiezing.  Summatieve toetsing Het afnemen van een tentamen via stemmen met stemkastjes of via internet.  Evaluatie Aan het einde van een college of collegereeks kan er via stemmen een (korte) evaluatie gehouden worden. In het artikel, “Toepassing van een quiz in een college: leuk en effectief”, wijzen de auteurs Gommers en Vlas op de het inleiden van de werkvorm stemmen en hoe je na een stemming met de resultaten om kunt gaan. Hoe leid ik de quiz in? Ook voor studenten is dit een werkvorm die ze niet vaak tegenkomen in hun onderwijs. Voor studenten is het daarom prettig en motiverend als je vooraf even aangeeft wat je gaat doen en wat het doel is, wat er van hen verwacht wordt en wat er daarna met de resultaten wordt gedaan. Verder verloopt het proces beter wanneer je duidelijk aangeeft hoe ze moeten antwoorden en hoeveel tijd ze hiervoor hebben. Wat doe ik daarna me de antwoorden of resultaten? Wanneer je een quiz organiseert, is het ook belangrijk om vooraf te bedenken hoe je de juiste antwoorden terug gaat koppelen naar studenten en wat je vervolgens met de resultaten wilt doen. Mogelijkheden zijn bijvoorbeeld:  Na elke vraag het goede antwoord geven (bijv. op een PowerPoint dia of mondeling)  Iemand uit de zaal vragen wat het juiste antwoord moet zijn  Aan het einde van de quiz een overzicht met de juiste antwoorden geven Vragen die je jezelf hierbij nog kunt stellen zijn:  Ga ik de resultaten voor de studenten samenvatten en verbind ik er conclusies aan voor ze? Bijvoorbeeld door aan te geven welke vragen veel mensen fout hadden of te verwijzen naar delen uit het boek die ze nog eens zouden kunnen bekijken?  Wil ik verder nog iets doen met de informatie die ik via de quizresultaten van studenten krijg? Bijvoorbeeld de inhoud van (de rest van) het college aanpassen of extra informatie / studeeraanwijzingen aanbieden.

Stemmen in de les

11

Onderwijscentrum VU

Pilot SMS-stemmen   Bij de Vrije Universiteit Amsterdam is er in studiejaar 2008/2009 een pilot gehouden met het stemmen via SMS. De VU heeft de beschikking over 32 stemkastjes en vroeg zich af of het verantwoord was om 25.000 euro uit te geven aan uitbereiding van het aantal stemkastjes. Dat terwijl bijna elke student zelf een stemkastje op zak heeft, namelijk een mobiele telefoon. Het eindrapport van deze pilot is te downloaden via www.surfgroepen.nl/sites/stemkastjes. Hieronder volgen wat ervaringen en een conclusies van deze pilot. Voor het SMS-stemmen moet de docent een plug-in installeren op zowel de PC waarop hij de vragen maakt alsmede op de computer in de collegezaal. Dit installeren gaf soms problemen omdat niet elke docent op zijn computer mag installeren. Deze plug-in is afkomstig van Sendsteps. De plug-in was tijdens de pilot niet altijd even stabiel. De software is nu doorontwikkeld en werkt naar tevredenheid. De docent kan via knoppen vragen toevoegen aan een diapresentatie en een testsessie houden. Voor het daadwerkelijk SMS-stemmen is een activatiecode nodig welke bij het Onderwijscentrum van de VU was aan te vragen. Gebruik Het aantal geïnteresseerde docenten dat contact heeft gezocht in verband met de mogelijkheid tot SMS-stemmen is lager dan verwacht. In totaal hebben 32 docenten interesse getoond in de pilot. In totaal zijn er 15 sessies uitgevoerd. Techniek Elf sessies zijn niet door gegaan vanwege het niet voldoen aan de technische voorwaarden: • installeren plug-in • internetverbinding • dekking mobiel netwerk Aan deze voorwaarden moet bij elke sessie worden voldaan. Er waren ook problemen met de werking van de plug-in. Deze zijn gedurende de pilot verholpen. Tot slot: wanneer je SMS-stemmen inzet maak je gebruik van techniek en daar kan altijd iets mis mee gaan. Docenten Van de 32 geïnteresseerde docenten hebben 12 het SMS-stemmen daadwerkelijk ingezet. Een aantal docenten is afgehaakt vanwege de techniek. Omdat de inzet van het SMS-stemmen voor de docent iets extra’s is, was dit ook gemakkelijk over boord te zetten wanneer de docent in tijdnood kwam. Er is bij de docenten gewenning nodig op het vlak van het gebruiken van de software. Ondanks dat de software eenvoudig is te gebruiken, is het fijn om er wat ervaring mee op te hebben gedaan. Tevens is het introduceren en stellen van de vragen in de klas een vak apart. Een docent vroeg na een SMSstemronde: “Wie heeft A gestemd?” Dit werd door de studenten als dubbelop ervaren en het nut en de anonimiteit van het SMS-stemmen was hiermee ook onderuit gehaald. Stemmen in de les

12

Onderwijscentrum VU

Alle docenten waarbij een sessie geslaagd is zijn positief over het inzetten van dit gereedschap. De grootste uitdaging voor docenten bij het SMS-stemmen zit in het bedenken van vragen en stellingen. Deze moeten zo goed en uitdagend zijn dat studenten gemotiveerd zijn om voor elke vraag opnieuw een SMS te versturen. Nynke Bos van het AMC in een Good practice van SURFspace: “Diverse docenten geven aan dat college geven met een zaal die ‘terugpraat’ veel leuker en leerzamer is. Ook studenten zijn zeer enthousiast omdat ze het gevoel hebben dat ze meer gehoord worden en dat de docent ook inspeelt op die onderwerpen waar men meer van wil weten. Recente wetenschappelijke literatuur heeft al uitgewezen dat colleges die gebruik maken van stemkastjes ook daadwerkelijk beter presenterende studenten opleveren.” Netwerk Binnen de VU is niet op elke locatie een goede ontvangst van alle aanbieders van mobiele telefonie. Het is beleid van de VU is om geen zendmasten op de campus te plaatsen omdat deze netwerken onderzoek zouden kunnen beïnvloeden. In de nabije toekomst is het waarschijnlijk mogelijk om via het draadloze netwerk van de VU gratis te bellen voor alle studenten. Tot die tijd zijn we afhankelijk van het mobiele netwerk. Het Onderwijscentrum VU gaat de ontvangst voor de campus in kaart brengen. Studenten De studenten zijn matig tot zeer enthousiast. In de enquête is vaak aangegeven dat het nut van het SMS-stemmen erg afhankelijk is van de inzet. Het aantal ontvangen stemmen in een bijeenkomst nam per vraag af. Tevens is er een groep studenten, 23%, negatief over de inzet van het SMSstemmen. Veel gehoorde argumenten zijn dat zij het nut niet inzien van het anoniem stemmen en velen vinden dat studenten geen kosten hoeven te maken tijdens college. Vragen Er zijn met name kennisvragen aan de studenten gesteld. In een aantal gevallen waren dit vragen waarbij de kennis moest worden toegepast, bijvoorbeeld tentamenvragen. Een paar keer is het stemmen ingezet om stelling te testen en één keer om een winnaar te kiezen. De deelname van de studenten aan het stemmen liep erg uiteen. Waarschijnlijk had dit erg te maken met de vragen die werden gesteld en in hoeverre de studenten werden uitgedaagd. Bij de meeste sessies liep het aantal stemmen bij het stellen van meerdere vragen terug. Dit was niet bij alle sessie het geval. 7 Dingen die je moet weten over …. Stemkastjes: Maar het stellen van de juiste vragen is veel belangrijker dan de technologie. Verkeerde vragen leiden tot verwarring bij studenten.

Stemmen in de les

13

Onderwijscentrum VU

Toekomst Tijdens trainingen in het geven van hoorcollege, komt vaak naar voren dat het algemene idee bij een hoorcollege is dat dit een monoloog is zonder interactie. Tevens vinden veel deelnemers aan deze trainingen dat interactie voor een grote groep studenten eng en risicovol is. Vanwege deze opvattingen zal het elektronisch stemmen in de klas in de nabije toekomst nog niet zo’n vlucht nemen. Kosten De SMS-kosten voor studenten zullen in de nabije toekomst komen te vervallen. Het zal mogelijk worden om gratis te SMS-en op de campus via een lokaal netwerk. De kosten van het SMS-stemmen zijn bij het verwachte gebruik circa € 2200 per jaar. Dit is zeer laag in verhouding tot het aanschaffen van 300 stemkastjes (€ 20.000 á € 30.000) welke waarschijnlijk zeer snel afgeschreven zullen zijn vanwege technische ontwikkelingen. Positieve punten SMS-stemmen  Didactisch krachtig gereedschap: o stimuleren interactie o meningsvorming bij studenten o in te zetten bij grote groepen o stimuleert groepsgevoel en binding.  Eenvoudig in gebruik (techniek).  Expliciete resultaten van een stemming.  Stemmen is anoniem.  Sluit aan bij belevingswereld studenten.  Geen hardware nodig (uitdelen / innemen stemkastjes). Negatieve punten SMS-stemmen  Het SMS-stemmen kost redelijk wat tijd tijdens de les.  Het versturen van een SMS kost de student geld.  Het SMS-stemmen is vrijblijvender dan stemmen met stemkastjes.  Het is anoniem (er is geen winnaar aan te wijzen).  Het is techniek (en daar kan altijd iets me mis gaan: geen internet, geen mobiel netwerk.  Het is nodig een plug-in te installeren. Visie VU Het SMS-stemmen past ook binnen de huidige ontwikkelingen van de maatschappij. Ook sluit het aan op enkele ontwikkelingen binnen de VU:  Communicatiestrategie VU 2008-2011 De VU er wil zijn voor de wereld van nu met een moderne, wireless campus aan de Zuidas. Tevens wil men onafhankelijke kritische reflectie stimuleren. Eigentijds en Modern zijn woorden die vaker in deze notitie gebezigd worden.  Notitie Jaarthema VU 2009/2010 “We leven in een wereld die zich in een razend tempo digitaliseert. Zonder computer kan bijna niemand zich meer handhaven. Zaken doen, onderwijs, informatie vergaren, telewerken, ontspanning, een groot deel van ons leven speelt zich digitaal af. Die globale ontwikkelingen in informatie en communicatie verbindt

Stemmen in de les

14

Onderwijscentrum VU



mensen, gemeenschappen en organisaties op een nieuwe wijze in wereldwijde netwerken. Wie veraf was, komt heel dichtbij. En soms ook omgekeerd. We gaan steeds meer naar een ‘connected world’. Welke invloed heeft dit alles op mens en samenleving? Wat zijn de voor- en nadelen? Zijn we ons hiervan eigenlijk wel bewust? Verschrompelt het mensbeeld niet tot een digitaal ID? Zijn onze gegevens in goede handen op het world wide web? Deze materie heeft technologische aspecten, maar ook economische, sociale en politieke implicaties. Ook het onderwijs aan de VU maakt steeds meer gebruik van digitale middelen. E-learning, internet, intranet, interactief onderwijs.” Opmerking van Jos Beishuizen, Hoogleraar-Directeur Onderwijscentrum VU, over de onderwijsvisie en grote groepen studenten: “De projectgroep onderwijsvisie moet haar aandacht in belangrijke mate richten op het beantwoorden van de vraag: hoe organiseren we academische en sociale integratie in faculteiten met grote aantallen bachelorstudenten?” [Bron: Weekverslag Jos Beishuizen]

Stemmen in de les

15

Onderwijscentrum VU

Conclusie Stemmen is een goede aanvullende werkvorm voor in een college. Je moet het niet om zetten om het stemmen maar het moet en functie hebben. De didactische functies zijn: 1. Data verzamelen 2. Kennis toetsing 3. Mening vragen 4. Het stemmen is op zeer veel verschillende wijze in te zetten. Voorbeelden van inzet zijn: Bij Begin college.  Controle voorbereiding studenten  Terugblik vorig college  Testen voorkennis  Activeren voorkennis  Keuze onderwerp Tijdens het college. (geen specifieke plek)  Opiniepeiling: Mening of Stelling  Gegevens verzamelen  Formatieve toetsing Einde   

van het college. Testen kennisoverdracht Verkiezing Evaluatie

Er zijn vijf verschillende type stemsystemen: 1. Handopsteking 2. Inleveren stembriefjes 3. Stemkastjes 4. SMS (mobiele telefoon) 5. Internet (laptop, pda of internet telefoon) Alle type hebben hun eigen voor en nadelen. Het stemmen met handopsteking is het enige type dat niet anoniem is. Anonimiteit is belangrijk bij gevoelige onderwerpen en om beïnvloeding bij het stemmen tegen te gaan. In de toekomst zal stemmen via een mobiel apparaat en het internet de gemakkelijkste vorm zijn van het anoniem stemmen. Het stemmen middels handopsteken zal altijd ingezet blijven worden. Met het stemmen kan het onderwijs, effectiever en aantrekkelijker gemaakt worden. Het expliciet maken van keuzes draagt bij aan meningsvormingen en actieve kennisverwering. Het is een vorm die ingezet kan worden als afwisseling van andere onderwijsvormen. Het is belangrijk om het afwisselend in te zetten, niet te vaak en niet te veel vragen. De docent moet vragen maken die de studenten genoeg uitdagen om daadwerkelijk te gaan stemmen . Tot slot: Stemmen in de les is een krachtige werkvorm die soms ingezet kan worden.

Stemmen in de les

16

Onderwijscentrum VU

Tips   Als afsluiting volgen hier enkele tips en aandachtspunten om het stemmen in de les tot een succes te maken.        

Geef duidelijk het nut aan van het stemmen Geef aan hoe het stemmen verloopt Bedenk goede uitdagende vragen en test deze van te voren. Test de gebruikte techniek. Zorg voor een alternatief voor het geval de techniek niet werkt. Stel niet te veel vragen (met SMS-stemmen maximaal 3-5 per uur) Stemmen kost tijd Zorg voor afwisseling. Zet niet elk college stemmen in.

Een docent van de VU: “Het stemmen is prima verlopen. Instaleren in de collegezaal ging makkelijk. Ik heb twee keer laten stemmen. We stelden vragen over de inhoud van de gedoceerde stof. De eerste keer had 80% het goede antwoord. De tweede keer 30%. Erg leerzaam voor de studenten. Het was een aardige onderbreking van het college. En het verliep soepel. Ik denk wel dat je het niet te vaak moet doen. Anders gaat de lol er snel af. Dus het aanstaande college niet.”

Stemmen in de les

17

Onderwijscentrum VU

Bijlage 1: bronnen Why Peer Discussion Improves Student Performance on In-Class Concept Questions Science 2 January 2009: Vol. 323. no. 5910, pp. 122 – 124, DOI: 10.1126/science.1165919. Authors: M. K. Smith, W. B. Wood, W. K. Adams, C. Wieman, J. K. Knight, N. Guild, T. T. Su. http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/323/5910/122 , Stemmen over kennis en begrip tijdens college Universiteit van Amsterdam, mw. dr. N. Brouwer-Zupancic, [email protected] http://www.ic.uva.nl/proeve/grassroots.cfm/DE83B2A7-1321-B0BE-68871178E7FBBE93 Student Response Systems - Exploring Potential and Assessing Impact. University of Wisconsin, Learning Technology Center, SRS Faculty Development Workshop, 15 July 2005, http://clickers.uwm.edu Clickers in the Classroom: An Active Learning Approach Educause Quarterly, Number 2 2007, Author:Margaret A. Martynhttp://net.educause.edu/ir/library/pdf/EQM0729.pdf Interactief onderwijs met een druk op de knop http://www.ublad.uu.nl/WebObjects/UOL.woa/2/wa/Ublad/archief?id=1035140 Universiteit Utrecht, Ublad 19, 12-02-2009 Inspector Gadget: Stemkastjes Presentatie Onderwijsdagen 2008, IVLOS: M.Ritzen, R.Filius http://www.slideshare.net/ReneeF/stemkastjes-filius-ritzen-onderwijsdgn-2008presentation Toepassing van een quiz in een college: Leuk en effectief! http://www.utwente.nl/vop/nieuwsbrief_20/quiz_in_college.doc/ Auteurs: Lisa Gommer en Helma Vlas. Onderwijskundige Dienst – Universiteit Twente. April 2009. Good Practice: Draadloos Stemmen http://www.surfspace.nl/nl/goodpractices/pages/draadloosstemmen.aspx Nynke Bos, AMC, Universiteit van Amsterdam Uses or Functions of SRS University of Wisconsin, Learning Technology Center, SRS Faculty Development 2005, http://clickers.uwm.edu 7 Dingen die je moet weten over …. stemkastjes http://www.surfspace.nl/nl/Artikelen/pages/7Dingendiejemoetwetenover…stemkastjes.as px Good practice: Draadloos Stemmen http://www.surfspace.nl/nl/goodpractices/pages/draadloosstemmen.aspx TOEPASSING VAN EEN QUIZ IN EEN COLLEGE: LEUK EN EFFECTIEF ! http://www.utwente.nl/vop/nieuwsbrief_20/quiz_in_college.doc Gommer, Vlas. Onderwijskundige Dienst – Universiteit Twente. April 2009.

Stemmen in de les

18

Onderwijscentrum VU

Bijlage 2: Studenten scoren beter na discussie

Why Peer Discussion Improves Student Perfomance on In-Class Concept Questions Science 2 January 2009: Vol. 323. no. 5910, pp. 122 – 124, DOI: 10.1126/science.1165919 http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/323/5910/122 , Edgar Dale (1946) heeft in zijn Learning Cone al aangetoond dat het discussiëren over studiestof een effectiever manier van leren is dan het passief luisteren in een hoorcollege. In het Science magazine tonen Smith et al. dit wederom aan. Zij lieten studenten individueel een opgave vraag beantwoorden. De resultaten van de stemming werden getoond. Hierna konden de studenten met hun peers discussiëren over de opgave (peer instruction, PI). Na de discussie volgde weer een individuele stemmen. De resultaten waren nu significant beter. Tot slot gaf de docent de studenten een nieuwe opgave. Het was een soortgelijke vraag. Zonder overleg kon men weer individueel antwoorden. De resultaten van deze stemming was beter dan de vorige stemmingen. Conclusie is dat studenten leren van het discussiëren over de opgave. Deze discussies zijn goed op te starten middels stemmen. In het onderzoek maakte men gebruik van stemkastjes / clickers. Ook de effectiviteit bij groepjes waarin niemand zat die het eerste antwoord goed had was de het leereffect toe genomen.

Stemmen in de les

19

Onderwijscentrum VU