Slaid Projek Lokalisasi Perisian Sumber Terbuka Di Malaysia

Free and Open Source Software Conference 2003 26-27 Ogos 2003 Hotel Sheraton,Subang “Projek Lokalisasi Perisian Sumber Terbuka” Pembentang: Muhammad Najmi Ahmad Zabidi Universiti Islam Antarabangsa Malaysia (UIAM)

Penterjemahan dan Lokalisasi Dari Tesaurus Melayu Moden: Terjemah- alih suara,tafsir terjemahan- para frasa, pengubahsuaian, ringkasan Kupasan dari Oxford's Dictionary (OALD): local- hakmilik berkaitan sesuatu kawasan locale- tempat sesuatu perkara berlaku

Penyejagatan (pengantarabangsaan)

Dari segi teknikal: Penyejagatan (pengantarabangsaan)-internationalization (i18n) -dilakukan kepada perisian supaya boleh dimuatkan ke dalam pelbagai jenis bahasa dan format huruf -biasanya menggunakan perisian gettext yang menggunakan fail POT (Portable Object Template),PO (Portable Object) dan MO (Machine Object) . Proses ini mengambil kira: -transliterasi -cth: alatan menukar Jawi ke Rumi dgn mudah. -susunan teks (collation) -cth: utk B. Sepanyol -Paparan Teks Kompleks (CTL) – huruf Arab yang boleh bersambung di hujung,awal,tengah atau sendiri. -mengubah perisian ke format yang popular spt :PO ,TSV

Lokalisasi Lokalisasi-localization (l10n) -proses menjadikan perisian yang telah 'diantarabangsakan' mempunyai citra/bahasa tempatan. -proses ini termasuk: ➔ penterjemahan, ➔ meletakkan nilai matawang, ➔ meletakkan imej negara seperti bendera, ➔ susunan kalendar, tarikh,unit ukuran ➔ tinjauan linguistik

Modus Operandi Projek -menggunakan perisian khas: poedit,kbabel,gnometranslator -mana-mana penyunting teks seperti notepad,wordpad,vi,emacs,nano,pico dsb. -format POT,PO paling popular dan kurang rumit disunting kerana banyak perisian yang menyokong. -UTF-8;enkod popular kerana menyokong huruf Roman dan bukan Roman seperti Thai,Arab,Jepun dan lain-lain. -kod untuk Bahasa Melayu di Malaysia ialah ms_MY ISO 369 ms=Malay ISO 3166 MY=Malaysia

Objektif dan Motivasi Pemeliharaan bahasa ➔ Ruang lingkup sosial bercambah ➔ Pendidikan- memberi peluang kepada penutur bukan bahasa perisian itu belajar ➔ Belajar teknologi baru- pembangunan perisian,penggunaan perisian sumber terbuka. ➔

Perkembangan Projek l10n di Malaysia Projek Gabai Lokalisasi-Gnome Pengendali/Penyelaras/Penterjemah-Hasbullah bin Pit http://gabai.sourceforge.net Projek Meksom Lokalisasi-Pelayar Web Mozilla Penterjemah-Hasbullah bin Pit http://ikhas.com/meksom/ Projek Singa Emas Lokalisasi-Perisian Open Office Pengendali/Penyelaras-Bustamam Harun dan pasukan penterjemah http://oo-l10n.my.sourceforge.net

Projek Munsyi Lokalisasi: Perisian GNU Pengendali/Penyelaras/Penterjemah: Sharuzzaman Ahmat Raslan dan pasukan penterjemah http://munsyi.sourceforge.net Projek Kedidi Emas Lokalisasi: K Desktop Environment (KDE) Pengendali/Penyelaras/Penterjemah: Muhammad Najmi Ahmad Zabidi dan pasukan penterjemah http://kde-ms.sourceforge.net Projek Mandrake Bahasa Melayu Lokalisasi: Linux Mandrake Pengendali/Penyelaras/Penterjemah:Sharuzzaman Ahmat Raslan,Yuzaimie,dan pasukan penterjemah http://www.mandrakelinux.com/l10n/ms.php3

Projek Red Hat Bahasa Melayu Lokalisasi: Linux Red Hat Pengendali/Penyelaras/Penterjemah: Sharuzzaman Ahmat Raslan dan Hasbullah bin Pit http://elvis.redhat.com/i18n/index.html Penterjemahan phpmyadmin Lokalisasi: phpmyadmin Penterjemah: Mohammad Shafiq bin Mohd Mustapa Penterjemahan Sistem Pengurus Kandungan (CMS) Lokalisasi: PHPNuke, PostNuke, PHPbb dan lain-lain http://mynuke.canggih.net http://myphpbb.com

Laman Popular untuk Pembangunan Perisian Sumber Terbuka http://sourceforge.net -menyediakan pelbagai kemudahan canggih secara percuma,seperti akses cengkerang (shell), Sistem Kawalan Versi (CVS), muat turun perisian dari pelbagai tempat (mirror) dsb. http://freshmeat.net

Realiti 1. Perisian berkualiti di dalam bahasa Inggeris 2. Perisian bahasa Inggeris ialah perisian bertaraf antarabangsa -perisian di dalam pelbagai bahasa bertaraf antarabangsa 3. l10n adalah LEWAT -perisian boleh diterjemahkan sebelum edaran 4. Lokalisasi mencipta versi berbeza

5. Bahasa Inggeris sahaja bahasa ilmu -dengan i18n dan l10n, semua pengguna dapat bertukar ilmu dan bahasa -penterjemahan istilah dari sumber pertengahan yang mengurangkan keaslian: (B.Arab-B.Inggeris-B.Melayu) alkhwarizmi-algorithm-algoritma sepatutnya; (B.Arab--B.Melayu) alkhwarizmi=alkhwarizmi

6. Lokalisasi hanyalah sekadar menterjemah -perkara teknikal perlu diambil kira;tag XML,bentuk jama' (plural form),kekunci capaian/pintas perlu diambil kira. -cabaran lain; membentuk Pangram di dalam Bahasa Melayu dalam tulisan Roman atau Jawi -“The Quick Brown Fox Jumps Over A Lazy Dog” 7. Nilai lokalisasi -untuk tujuan pendidikan, memberi peluang kepada pengguna yang tidak mahir di dalam bahasa Inggeris menggunakan teknologi. 8. Perisian yang menggunakan susun atur kekunci bukan Roman,spt Jepun dan Arab berpeluang menggunakan perisian.

Perbincangan dan Permasalahan 1. Pengguna tidak mengetahui kewujudan fungsi locale 2. Sebahagian distro tidak meminta pilihan bahasa semasa pemasangan 3. Lokalisasi perisian komersial amat kurang 4. Komitmen dan disiplin - individu yang betul untuk tugas yang betul

[email protected]