Sistem Politik Tradisional

Sistem Politik Tradisional

Hasil Pembelajaran: 1.

2.

Menerangkan perkembangan kerajaankerajaan Melayu awal sebelum kedatangan kuasa Barat di Tanah Melayu. Menjelaskan sistem politik tradisional di Tanah Melayu sebelum kedatangan kuasakuasa Barat.

TOPIK PERBINCANGAN

Struktur sosio-politik masyarakat/kerajaan

Perkembangan kerajaan

Implikasi ketamadunan

3

STRUKTUR SOSIO-POLITIK

Masyarakat yang mudah Golongan pemerintah (RAJA) Golongan diperintah (RAKYAT)

RAJA – elemen yang penting dalam kerajaan kerana ia merupakan ketua. • fokus kepada sesebuah kerajaan. • Penentu maju-mundur kerajaan. • Mempunyai ‘daulat’- ‘tulah’.

Konsep naungan digunapakai apabila sempadan politik belum wujud. - Cth. Melaka bernaung di bawah kuasa China sebelum mampu berdikari. - Kedah bernaung di bawah kuasa Siam 4

PERKEMBANGAN MASYARAKAT AWAL Sumber China (Chien Han Shu - 141 SM) - Kun Lun: Masyarakat miritim yang mahir dalam membina kapal. Membawa pedagang dan ahli agama dari China. Sumber India (Kitab Khatasaritsagara & Jataka) - Pelayaran pedagang dan ahli agama dari Bharukeccha, India ke Savarnabhumi (Tanah Emas / Tanah Melayu).

Sumber Yunani (Pliny & Ptolemy) - Kegiatan perdagangan di Nusantara sehingga ke lautan Hindi, Arab, Eropah dan Afrika. 5

PERKEMBANGAN KERAJAAN AWAL 5M;

3M; Tun Sun (Segenting Kera), Chu Tu Kun dan Chiu Chih

1225M;

Chih Tu dan Chieh Cha

7-10M;

Teng Ya Nung dan Chi La Tan

Tan Tan (Terengganu), Lo Yueh dan Fo Shih Pu Lo

KERAJAAN NUSANTARA: SUMBER CHINA

6

C O N T O H

K E R A J A A N

Kerajaan kecil: Gangga Negara (Perak), Kuala Selinsing, Jenderam Hilir dll.

Kerajaan Besar: Kedah, Champa & Funan (Indo-China), Srivijaya (Sumatera) dll.

Kerajaan Empayar (Lebih Besar):

Perlak, Samudera Pasai, Majapahit (Jawa), Melaka, Acheh, Johor dll. 7

Tun Sun

Pan-Pan Tan-tan Lo Yueh

JAWA

Majapahit

8

Sistem Politik Tradisional

 o

 o



Masyarakat Melayu Tradisional Masyarakat Melayu yang mengamalkan sesuatu kebiasaan secara turun temurun dalam kehidupan mereka. Kehidupan Masyarakat Melayu tradisi kehidupan masyarakat zaman Kesultanan Melayu Melaka. Wujudnya sebuah kerajaan yang membentuk sebuah masyarakat Melayu yang mempunyai sistem dan strukturnya tersendiri (tiada pengaruh luar).



Konsep Politik Tradisional - Sultan mempunyai kuasa mutlak dan rakyat menjunjung kedaulatan raja.



Asas hubungan politik Melayu berteraskan

kepada perjanjian dan perakuan antara Demang Lebar Daun (mewakili rakyat) dengan Sang Si Perba (mewakili Raja atau pemerintah)

CIRI-CIRI POLITIK TRADISIONAL

Struktur Politik: Unit terbesar adalah negeri. Ia dibahagikan kepada beberapa jajahan/daerah. Di bawah daerah wujud kampung.

Kepimpinan: Diketuai oleh raja dalam urusan pemerintahan, peperangan, hubungan luar, kebajikan dll.

Undang-Undang: Dipengaruhi oleh adat (Pepatih dan Temenggung) dan Islam.

12



Tiga unit politik diwujudkan bagi melicinkan pentadbiran tradisional PERINGKAT

PEMERINTAH

Negeri

Raja

Daerah

Pembesar

Kampung

Penghulu

Peringkat Negeri  

 

Unit politik terbesar. Sempadan negeri ditentukan melalui faktor geografi dan sungai. Ibu negeri terletak di kuala sungai. Raja / Sultan ialah ketua pemerintah negeri, dibantu oleh beberapa orang pembesar negeri.

Peringkat Daerah 





Daerah : jauh dari ibu kota dan pusat pentadbiran sesebuah negeri. Sempadan daerah ditentukan oleh sempadan sungai. Dikawal oleh seorang pembesar tempatan, digelar Dato’ dan dibantu oleh beberapa orang penolong yang terdiri daripada sanak saudaranya.



Fungsi Pembesar Daerah

Menjalankan pentadbiran daerah / tempatan  Menjaga keamanan daerah  Memungut cukai  Menjadi utusan raja  Orang perantaraan antara golongan pemerintah dengan rakyat 

Peringkat kampung Unit politik terkecil  Terletak di kawasan pendalaman dan pinggir- pinggir sungai atau laut  Diketuai oleh penghulu 

Fungsi penghulu 



Sama dengan fungsi pembesar tetapi dalam konteks yang lebih kecil Penghulu merupakan rakyat biasa tetapi mempunyai status sosial yang tinggi dalam masyarakat dan perlantikannya adalah berdasarkan keturunan

Institusi Pembesar Zaman Melaka •Sistem pembesar 4 lipatan yang terdiri daripada Bendahara, Temenggung, Laksamana, Penghulu Bendahari • Pembesar 8, 16 dan 32

Jawatan

Fungsi

Bendahara

Umpama perdana menteri Mesti berdarah raja & pertalian rapat dengan raja Bertindak sebagai penasihat raja Pemangku raja ketika ketiadaan raja Boleh bertindak sebagai hakim jika Raja tiada Berperanan sebagai pemilih & pelantik Raja

Penghulu bendahari

Bendahari kerajaan-mengawal pembendaharaan negara Memungut cukai & hasil negeri Menyimpan daftar hamba raja dan ketua bagi semua syahbandar

Jawatan

Fungsi

Temenggung

Ketua undang-undang, peraturan negeri & keselamatan Digelar sebagai ketua polis negara Jadi pendakwa raya sekiranya berlaku kesalahan individu yang terbukti Ketua protokol dalam soal adat istiadat

Laksamana

Jawatan agak baru Hang Tuah sebagai penyandang pertama (Sultan Mansur Syah) Pahlawan dalam peperangan terutama di laut Bertangungjawab memegang pedang kerajaan dalam upacara rasmi Diplomat & pembawa utusan kerajaan

Undang-Undang •

•

Hukum Kanun Melaka dan Undang-undang Laut Melaka diambil dan diubahsuai oleh kerajaankerajaan Melayu selepas Melaka untuk kegunaan mereka sendiri. Hasilnya lahirlah Undang-undang Johor, Undangundang Pahang, Undang-undang Kedah dan lain-lain yang menyumbang kepada wujudnya kerajaan-kerajaan yang teratur.

Rumusan

Sistem politik tradisional semakin terhak kesan campurtangan asing dan digantikan dengan cara yang baru (moden). Beberapa tradisi sosio-politik masih dikekalkan dalam pemerintahan sama ada di peringkat persekutuan mahupun negeri.

25







Tradisi sosio-politik yang diamalkan pada hari ini adalah warisan daripada masyarakat tradisional pada zaman dahulu. Kemajuan dan pembangunan negara bangsa pada hari ini adalah atas sumbangan dan peranan orang-orang terdahulu. Oleh itu, kita sebagai generasi hari ini, haruslah menghargai warisan budaya masyarakat yang diturunkan kepada kita sejak zaman-berzaman.

SEKIAN, TERIMA KASIH

27