Sang Kien Kn Mon Kt

Së gi¸o dôc vµ ®µo t¹o tØnh lµo cai Phßng Gi¸o dôc Thµnh phè lµo cai

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm Lµm ®å dïng d¹y häc vµ Híng dÉn sö dông s¬ ®å m¹ch ®iÖn chiÕu s¸ng

Ph¹m TÊt Thµnh.

Hä vµ tªn: Trêng: THCS Kim T©n N¨m häc: 2006 - 2007

1

I./ Lý do chän ®Ò tµi: M«n C«ng nghÖ 8 vµ 9 lµ m«n häc võa cã tÝnh cô thÓ vµ tÝnh trõu tîng: a. TÝnh cô thÓ: ThÓ hiÖn ë néi dung m«n häc ®Ò cËp ®Õn vËt phÈm kÜ thuËt: Dông cô lao ®éng cÇm tay, chi tiÕt m¸y, hiÖn tîng kÜ thuËt .... mµ HS cã thÓ trùc tiÕp tri gi¸c ®îc trªn ®èi tîng nghiªn cøu. Do vËy khi d¹y cho häc sinh nh÷ng hiÓu biÕt nµy cÇn: - T¨ng cêng cho häc sinh quan s¸t c¸c vËt thËt, m« h×nh, thao t¸c hoÆc c¸c quy tr×nh kÜ thuËt, c«ng nghÖ cô thÓ hoÆc trªn c¸c kªnh h×nh (tranh ¶nh, h×nh vÏ …) - Coi ®èi tîng cña trùc quan nh ®iÒu kiÖn, ph¬ng tiÖn, ®iÓm tùa cho qu¸ tr×nh lÜnh héi kÜ thuËt. b. TÝnh trõu tîng: - ThÓ hiÖn ë néi dung c¸c kh¸i niÖm, nguyªn lÝ kÜ thuËt mµ HS kh«ng thÓ quan s¸t mét c¸ch trùc tiÕp. Ch¼ng h¹n: nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¸y biÕn thÕ 1 pha vµ ®éng c¬ ®iÖn 1 pha. - LÜnh héi tri thøc nµy ®ßi hái ph¶i cã ãc tëng tîng, t duy kÜ thuËt. §Ó cã ®îc t duy ph¶i tr¶i qua giai ®o¹n nhËn thøc c¶m tÝnh (Trùc quan). V× thÕ ta cÇn trùc quan ho¸ nh÷ng néi dung trªn b»ng nh÷ng ph¬ng tiÖn trùc quan ( h×nh vÏ, ®å thÞ, s¬ ®å, m« h×nh). Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn t«i thÊy ph¬ng tiÖn d¹y häc lµ tÊt c¶ c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt gióp gi¸o viªn vµ häc sinh tæ chøc vµ tiÕn hµnh hîp lÝ, cã hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh d¹y häc thÓ hiÖn: ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh trong häc tËp, chèng thãi quen häc tËp thô ®éng ®ang tån t¹i phæ biÕn hiÖn nay. Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ trao ®æi víi ®ång nghiÖp, cho thÊy hÇu hÕt häc sinh Ýt høng thó häc c¸c giê KÜ thuËt 9 - C«ng 2

nghÖ 8. Cã nhiÒu nguyªn nh©n nhng mét sè nguyªn nh©n chÝnh lµ: - M«n C«ng nghÖ 8,9 lµ m«n phô, kh«ng ph¶i lµ m«n thi tèt nghiÖp. - Do néi dung m«n häc kÐm hÊp dÉn. - Do ph¬ng ph¸p d¹y cña gi¸o viªn: hiÖn nay ®éi ngò gi¸o viªn chÝnh m«n cßn thiÕu mµ hÇu hÕt lµ gi¸o viªn To¸n – Lý ph¶i d¹y kª - Trang thiÕt bÞ d¹y häc cßn thiÕu hoÆc kh«ng cã. - Gi¸o viªn cha thùc sù ®Çu t lµm ph¬ng tiÖn trùc quan v× sî mÊt nhiÒu thêi gian vµ chi phÝ ®Ó lµm ph¬ng tiÖn trùc quan cßn nhiÒu tèn kÐm. - Mét sè gi¸o viªn cã lµm ph¬ng tiÖn trùc quan nhng cha ®¶m b¶o yªu cÇu vµ tÝnh øng dông cha cao. Do ®ã cha ph¸t huy ®îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh trong häc tËp. - KÜ n¨ng vÏ tranh cña GV cßn cha tèt …. Sau ®©y t«i xin m¹nh d¹n ®a ra mét ph¬ng tiÖn d¹y häc mµ t«i ®· lµm “s¬ ®å m¹ch ®iÖn chiÕu s¸ng” ®Ó phôc vô gi¶ng d¹y m«n C«ng nghÖ Líp 8 vµ líp 9. II./ Qu¸ tr×nh thùc hiÖn: 1./ Yªu cÇu ®èi víi c¸c ph¬ng tiÖn trùc quan. a./ TÝnh s ph¹m: - Ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i ®¶m b¶o häc sinh tiÕp thu tri thøc, kÜ n¨ng, kÜ x¶o t¬ng øng víi môc tiªu cña ch¬ng tr×nh häc, gióp cho gi¸o viªn truyÒn ®¹t mét c¸ch thuËn lîi cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc phøc t¹p ®Ó ph¸t triÓn kh¶ n¨ng nhËn thøc. - Néi dung vµ cÊu t¹o cña ph¬ng tiÖn trùc quan ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®Æc trng cña d¹y lý thuyÕt vµ thùc hµnh. - Ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i phï hîp víi nhiÖm vô s ph¹m vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc. 3

- C¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc hîp thµnh mét bé phËn cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi néi dung vµ h×nh thøc trong ®ã mçi chiÕc trong bé ph¶i cã vai trß riªng. - Ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i thóc ®Èy viÖc sö dông c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn ®¹i vµ c¸c h×nh thøc d¹y häc tiªn tiÕn. b./ Ph¬ng tiÖn d¹y häc: ph¶i ®¶m b¶o cho c¶ líp quan s¸t ®îc, phï hîp víi t©m sinh lÝ häc sinh: Mµu s¾c còng cã t¸c dông th«ng tin, phï hîp víi mµu s¾c vËt thËt. c./ TÝnh thÈm mÜ: ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thÈm mÜ sao cho gi¸o viªn thÝch thó khi sö dông, kÝch thÝch n©ng cao sù c¶m thô ch©n, thiÖn, mÜ … d./ TÝnh khoa häc kÜ thuËt: - ChÊt liÖu dïng ®Ó chÕ t¹o ph¬ng tiÖn trùc quan ph¶i ®¶m b¶o tuæi thä, v÷ng ch¾c. - Ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tri thøc, kh«ng ®îc sai b¶n chÊt sù vËt hiÖn tîng, ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc tiªn tiÕn. - Ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i cã kÕt cÊu thuËn lîi cho viÖc chuyªn chë vµ b¶o qu¶n. e./ TÝnh kinh tÕ: - Néi dung vµ ®Æc tÝnh kÕt cÊu cña ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i cho sè lîng Ýt, chi phÝ tµi chÝnh Ýt nhÊt mµ vÉn ®¶m b¶o hiÖu qu¶. - Ph¬ng tiÖn d¹y häc ph¶i cã tuæi thä cao vµ chi phÝ b¶o qu¶n thÊp nhÊt. 2./ ThiÕt kÕ s¬ ®å m¹ch ®iÖn .

4

- GV cÇn lµm thªm c¸c ®o¹n d©y dÉn cã s½n ®Çu kÑp ®Ó thùc hiÖn nèi d©y dÉn theo s¬ ®å nguyªn lÝ.

3./ øng dông cña s¬ ®å. - Víi s¬ ®å nµy cã thÓ sö dông trong rÊt nhiÒu tiÕt häc cña phÇn kÜ thuËt ®iÖn líp 8 vµ C«ng nghÖ líp 9 (M« ®un l¾p ®Æt ®iÖn trong nhµ) . Nã gióp GV thao t¸c nhanh khi híng dÉn häc l¾p ®Æt c¸c m¹ch ®iÖn c¬ b¶n (v× kh«ng ph¶i l¾p r¸p c¸c thiÕt bÞ). - Trong c¸c giê thùc hµnh gi¶m bít sù chuÈn bÞ cho HS vµ GV. - HS cã thÓ vËn dông vµo c¶ hai lo¹i bµi: lý thuyÕt vµ thùc hµnh. - GV dÔ dµng quan s¸t hs thùc hµnh vµ kiÓm tra. *./ Bµi lÝ thuyÕt: M«n C«ng nghÖ líp 8: - Bµi 50: §Æc ®iÓm vµ cÊu t¹o cña m¹ng ®iÖn trong nhµ. - Bµi 55: S¬ ®å ®iÖn. - Bµi 58: ThiÕt kÕ m¹ch ®iÖn

5

M«n C«ng nghÖ líp 9: ¸p dông khi GV híng dÉn häc sinh t×m hiÓu s¬ ®å nguyªn lý c¸c m¹ch ®iÖn vµ nèi ®êng d©y dÉn ®iÖn theo s¬ ®å nguyªn lý ë mét sè bµi: - Bµi 6: Thùc hµnh: L¾p m¹ch ®iÖn b¶ng ®iÖn. - Bµi 7: Thùc hµnh: L¾p m¹ch ®iÖn ®Ìn èng huúnh quang. - Bµi 8: Thùc hµnh: L¾p m¹ch ®iÖn hai c«ng t¾c hai cùc ®iÒu khiÓn hai ®Ìn. - Bµi 9: Thùc hµnh: L¾p m¹ch ®iÖn hai c«ng t¾c ba cùc ®iÒu khiÓn mét ®Ìn. - Bµi 10: Thùc hµnh: L¾p m¹ch ®iÖn mét c«ng t¾c 3 cùc ®iÒu khiÓn hai ®Ìn. - Gv cho HS quan s¸t s¬ ®å vµ híng dÉn HS c¸ch nèi d©y dÉn theo s¬ ®å nguyªn lý cña tõng bµi. - Nh»m lµm cho HS dÔ dµng thùc hiÖn khi nèi d©y dÉn ®iÖn theo s¬ ®å nguyªn lý vµo c¸c b¶ng ®iÖn thùc tÕ Thùc hµnh: L¾p m¹ch ®iÖn hai c«ng t¾c ba cùc ®iÒu khiÓn mét bãng ®Ìn.

I./ Môc tiªu: - HÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ mét sè m¹ch ®iÖn c¬ b¶n. - L¾p ®îc m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. - RÌn luyÖn ý thøc cÈn thËn, chÝnh x¸c vµ ®¶m b¶o an toµn lao ®éng II./ ChuÈn bÞ: - GV: + Hå s¬ gi¶ng d¹y, ®å dïng d¹y häc. + S¬ ®å m¹ch ®iÖn chiÕu s¸ng, d©y dÉn … - HS: + SGK, vë ghi, dông cô häc tËp. - Dông cô: k×m; t« vÝt; bót thö ®iÖn. - ThiÕt bÞ: Hai b¶ng ®iÖn, 2 c«ng t¾c 3 cùc, 1 cÇu ch×, 1 bãng ®Ìn, 3m d©y dÉn ®iÖn III./ TiÕn tr×nh lªn líp. 1./ æn ®Þnh tæ chøc: - KiÓm tra sÜ sè - VS . Ngµy gi¶ng

Líp SÜ sè 9A 9B

HS koP

HS cã P

6

2./ KiÓm tra bµi cò: VÏ s¬ ®å m¹ch ®iÖn nh¸nh ®¬n gi¶n gåm: 1 cÇu ch×; 1 æ ®iÖn; 1 c«ng t¾c ®iÒu khiÓn 1 bãng ®Ìn sîi ®èt. 3./ Gi¶ng bµi míi. Híng dÉn cña GV - GV nªu môc tiªu cña bµi häc ®Ó hs n¾m ®îc c¸c néi dung kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cÇn ®¹t ®îc sau giê thùc hµnh nµy.

Gv kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS

Néi dung kiÕn thøc c¬ b¶n A./ Híng dÉn më ®Çu. 1./ Giíi thiÖu môc tiªu cña giê häc: - HÖ thèng l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc vÒ mét sè m¹ch ®iÖn c¬ b¶n. - L¾p ®îc m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. - RÌn luyÖn ý thøc cÈn thËn, chÝnh x¸c vµ ®¶m b¶o an toµn lao ®éng 2./ ChuÈn bÞ: - Dông cô: k×m; t« vÝt; bót thö ®iÖn. - ThiÕt bÞ: Hai b¶ng ®iÖn, 2 c«ng t¾c 3 cùc, 1 cÇu ch×, 1 bãng ®Ìn, 3m d©y dÉn ®iÖn 3./ Néi dung thùc hµnh -VÏ s¬ ®å nguyªn lý vµ s¬ ®å l¾p ®Æt cña “M¹ch ®iÖn hai c«ng t¾c ®éc lËp”. - ChuÈn bÞ dông cô vËt liÖu. - L¾p m¹ch ®iÖn theo s¬ ®å. - KiÓm tra m¹ch ®iÖn vµ vËn hµnh

- Gv cïng häc sinh x©y dùng quy tr×nh thùc hiÖn. - Yªu cÇu häc sinh vÏ ®îc s¬ ®å nguyªn lý vµ s¬ ®å l¾p ®Æt. - Yªu cÇu hs quan s¸t vµo s¬ ®å. - GV dïng s¬ ®å m¹ch ®iÖn chiÕu s¸ng ®· chuÈn bÞ ®Ó híng dÉn häc sinh l¾p ®îc m¹ch ®iÖn ®¶m b¶o ®óng yªu cÇu kÜ thuËt vµ mÜ thuËt. - Gv gäi 1 hs lªn l¾p thö m¹ch ®iÖn trªn b¶ng ®iÖn. - Nªu ra mét sè chó ý 4./ Ph©n c«ng tËp luyÖn vµ giao sai háng thêng gÆp . ®Þnh møc: - Nh¾c l¹i c¸c chó ý vÒ - HS ho¹t ®éng theo nhãm. an toµn ®iÖn. 7

- Gi¸o viªn ph©n c«ng vµ giao nhiÖm vô häc tËp B./ Giai ®o¹n thùc hµnh. cho nhãm hs. - GV Theo dâi quan s¸t TiÕn hµnh c«ng viªc theo quy tr×nh uèn n¾n häc sinh thùc trªn. hµnh. - Gióp ®ì nhãm häc sinh yÕu. - Gi¶i ®¸p mét sè th¾c C./ Giai ®o¹n kÕt thóc m¾c cña hs - Ngõng luyÖn tËp. - Nép s¶n phÈm thùc hµnh - GV yªu cÇu häc sinh - §¸nh gi¸ - nhËn xÐt. ngõng lµm viÖc vµ nép - DÆn dß. s¶n phÈm. - GV ®¸nh gi¸ giê lµm bµi tËp thùc hµnh: • Sù chuÈn bÞ cña hs. • C¸ch thùc hiÖn quy tr×nh. • Th¸i ®é häc tËp. - HD hs tù ®¸nh gi¸ bµi lµm cña m×nh dùa theo môc tiªu bµi häc. III./ KÕt luËn: Qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn t«i thÊy kÕt qu¶ trong c¸c giê d¹y cã chuyÓn biÕn râ rÖt: - §Þnh híng vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng nhËn thøc cña häc sinh vµ gióp häc sinh hiÓu râ ®îc s¬ ®å nguyªn lÝ (nguyªn lÝ lµm viÖc cña m¹ch ®iÖn) - KÝch thÝch sù høng thó nhËn thøc cña häc sinh. - Ph¸t triÓn kh¶ n¨ng t duy cña häc sinh. - Ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ h×nh thµnh kÜ n¨ng s¸ng t¹o trong lao ®éng cña häc sinh. - Gi¸o dôc nh©n c¸ch cña häc sinh.

8

- GV vµ hs gi¶m bít thêi gian chuÈn bÞ trªn líp (l¾p r¸p c¸c thiÕt bÞ trªn b¶ng ®iÖn). - Gi¶m chi phÝ mua s¾m thiÕt bÞ, dông cô cho thùc hµnh. Trªn ®©y lµ kinh nghiÖm cña t«i ®· lµm vµ sö dông ph¬ng tiÖn d¹y häc m«n vµ C«ng nghÖ líp 8, líp 9 (L¾p ®Æt m¹ng ®iÖn trong nhµ). Ch¾c h¼n ph¬ng tiÖn mµ t«i ®· tr×nh bµy ë trªn cßn cã tån t¹i vËy kÝnh mong c¸c ®/c ®ång nghiÖp ®¸nh gi¸ gãp ý ®Ó ®îc hoµn thiÖn h¬n. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Lµo cai, ngµy … th¸ng … n¨m 2005 Ngêi viÕt s¸ng kiÕn

Ph¹m TÊt Thµnh

9