Samenvattig Scheikunde Hoofdstuk 4

Samenvattig Scheikunde Hoofdstuk 4

§ 4.2 Koolstof, een element apart Bijna alle bekende zuivere stoffen bevatten het element koolstof (C). Het ontleden gaat door middel van thermolyse, denk maar ‘aanbranden’ of ‘verkolen’.

Waardoor er veel koolstofverbindingen zijn -

elk koolstofatoom kan maximaal vier aan andere atomen vastzitten koolstofatomen kunnen ketens vormen je kunt ze op meer dan één manier rangschikken

§ 4.3 Aardolie, het destileren Ruwe aardolie worden in destilatiekolommen gedestileerd. De destilaten worden daarna verder bewerkt door chemische processen. De aardolie-industrie kun je ook wel de petrochemische industie noemen. Even 2 begrippen: alkanen en alkenen. Hiervoor moeten we kijken naar de atoombouw.

Alkanen Alkanen zijn verzadigde koolwaterstoffen, dat wil zeggen dat er een maximale hoeveelheid waterstofatomen in een molecuul zitten. Dus: H H H H | | | | H–C–C–C–C–H | | | | H H H H C4H10 ER ZIJN MEERDERE COMBINATIES MOGELIJK! aantal waterstof atomen is 2 keer het aantal koolstofatomen, plus 2. DE FORMULE IS DUS CnH2n+2

Alkenen Alkenen zijn onverzadigde koolwaterstoffen, dat wil zeggen dat er niet een maximale hoeveelheid waterstofatomen in een molecuul zitten. Dus bijvoorbeeld:

H H H | | | C–C–C | | | H H H C3H8 OOK HIER ZIJN ER MEERDERE COMBINATIES MOGELIJK! Het aantal waterstof atomen is alleen 2 keer het aantal koolstofatomen. DE FORMULE IS DUS CnH2n

Benaming Je noemt ze naar het grieks telwoord van het aantal C-atomen. Alleen de telwoorden één tot vier wijken af. En ze eidigen op –aan van alkaan, of –een van alkeen. 1. Methaan, 2. ethaan, 3. propaan, 4. butaan, 5. pentaan, 6. hexaan, 7. heptaan, 8. oktaan, 9. nonaan, 10. decaan. 1. Metheen, 2. etheen, 3. propeen, 4. buteen 5. penteen, 6. hexeen, 7. hepteen, 8. okteen, 9. noneen, 10. deceen.

Kraken Kraken, een ontledingsreactie, is het omzetten van een grote molecuul in meerdere kleinere moleculen. Dat gebeurd met een katalysator bij een temperatuur van 500 °C. Bijvoorbeeld heptaan, waaruit buteen en propaan ontstaan. In formule: C7H16  C4H8 + C3H8 Bij kraken ontstaat vaak een alkeen én een alkaan omdat er anders te weinig waterstofatomen zijn. Soms doen ze bij het kraken extra waterstof zodat er alkanen ontstaan, maar alkenen zijn meestal geschikter voor chemische omzettingen.

Reacties met alkanen en alkenen Koolwaterstoffen als brandstof Bij volledige verbrandingen van koolwaterstoffen ontstaan koolstofdioxide en water. Dat is slecht voor het milieu, want door de CO2-uitstoot krijgen we te kampen met het broeikaseffect. Maar het kan nog slechter voor het milieu zijn: bij onvolledige verbrandingen ontstaan koolstofmono-oxide (CO) en/of koolstof (C) (roet). Bovendien bevatten veel fossiele brandstoffen zwavel.

Van alkeen tot kunststof Onverzadigde koolwaterstofmoleculen (alkenen, die nu nog monomeren zijn) kunnen zichzelf verzadigen door aan elkaar vast te gaan zitten, met behulp van een katalysator. Hierdoor ontstaan hele grote reuzemoleculen (pleonasme) Die worden nu polymeren genoemd. De reactie heet een polymerisatie. Dus schematisch gezien: (polymerisatie) Monomeren -------------------------- > Polymeer Dit kan met vrijwel alle alkenen, behalve methaan. Er ontstaat: - Polyetheen (pe) (witte smaak- en reukloze stof, gebruikt voor boterhamzakjes, plastic emmers enz.) - Polypropeen (pp) (sterker dan pe, gebruikt voor plastic kratten, plastic kuipjes enz.) - Polybuteen - enz... Polychlooretheen (systematische naam van polyvinylchloride, pvc) is goed bestand tegen water. Denk maar aan pvc-buizen. Kunststoffen zijn slecht voor het milieu omdat ze slecht kunnen worden afgebroken door de natuur. En bij verbranding komen vaak giftige stoffen vrij. Gelukkig kunnen veel stoffen gerecycled worden. Dit is het einde van mijn samenvatting. Gebruik deze samenvatting niet alleen om het te leren. De aantekeningen zijn hier niet echt in verwerkt. Een keer je boek doorlezen is ook verstandig. kriD.